SBL บันทึกประเทศไทย | ฉบับที่ 132 - จังหวัดกรุงเทพมหานคร

นิ​ิตยสารท่​่องเที่​่�ยวเชิ​ิงวั​ัฒนธรรมกรุ​ุงเทพมหานคร ประจำำ�ปี​ี ๒๕๖๕ ไหว้​้พระขอพร ชมวั​ัดสวยฝั่​่� งธนบุ​ุรี​ี อิ่​่�มบุ​ุญ เสริ​ิมมงคลชี​ีวิต ิ ชมความงดงาม องค์​์พระปรางค์​์ โดดเด่​่นริ​ิมแม่​่น้ำ� � ำ เจ้​้าพระยา

ณ วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม

ราชวรมหาวิ​ิหาร

Vol.๑๒ Issue ๑๓๒/๒๐๒๒

www.issuu.com

BANGKOK

กรุ​ุงเทพมหานคร

2

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระประธานยิ้​้�มรั​ับฟ้​้าในพระอุ​ุโบสถ วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร

รู​ูปหล่​่อสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี) หรื​ือนามที่​่�นิ​ิยมเรี​ียก "สมเด็​็จโต" วั​ัดระฆั​ัง SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

3

WAT PAKNAM BHASICHAROEN DISTRICT BANGKOK METROPOLIS

4

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

วั​ัดปากน้ำำ�� เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุงเทพมหานคร

พระเดชพระคุ​ุณพระมงคลเทพมุ​ุนี​ี (สด จนฺ​ฺทสโร) หลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ�� SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

5

A journey of thousand miles begins with a single step. การเดิ​ินทางพั​ันไมล์​์ ต้​้องเริ่​่�มต้​้นจากก้​้าวที่​่�หนึ่​่�ง

6

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

สะพานศรี​ีตาปี​ี

BA N GKO K

C O NTENTS วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร

๑๔

วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร

๒๘

วั​ัดโมลี​ีโลกายาราม ราชวรวิ​ิหาร

๓๒

วั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี

๓๔

วั​ัดท่​่าพระ

๔๒

วั​ัดเจ้​้ามู​ูล

๔๔

วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร

๔๖

วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส

๕๒

วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ

๕๖

วั​ัดไชยทิ​ิศ

๖๐

วั​ัดบางเสาธง

๖๔

วั​ัดอั​ัมพวา

๖๘

วั​ัดบวรมงคล ราชวรวิ​ิหาร

๗๐

วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม พระอารามหลวง

๗๖

วั​ัดคฤหบดี​ี พระอารามหลวง

๘๐

วั​ัดทอง (เขตบางพลั​ัด)

๘๒

วั​ัดเพลง

๘๘

วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี

๙๒

วั​ัดบางยี่​่�ขั​ัน

๙๖

วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร

๑๐๐

วั​ัดจตุ​ุรมิ​ิตรประดิ​ิษฐาราม (สี่​่�จี​ีน)

๑๐๔

วั​ัดเทพนารี​ี

๑๐๘

วั​ัดบางพลั​ัด

๑๑๒

วั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง

๑๑๖

วั​ัดนิ​ิมมานนรดี​ี พระอารามหลวง

๑๒๖

วั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร

๑๒๘

วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิ​ิจ

๑๓๐

วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย

๑๓๔

วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์)

๑๓๘

วั​ัดดาวคนอง

๑๔๒

วั​ัดบางสะแกนอก

๑๔๔

วั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์ วรวิ​ิหาร

๑๔๘

วั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน

๑๕๒

วั​ัดเพลง (กลางสวน)

๑๕๖

๑๖๐

วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม

๑๖๖

วั​ัดนครป่​่าหมาก

๑๖๘

วั​ัดประสาท

๑๗๐

วั​ัดเทพพล

๑๗๔

วั​ัดทอง (เขตตลิ่​่�งชั​ัน)

๑๗๖

วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร

๑๘๐

วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร

๑๘๔

วั​ัดม่​่วง

๑๘๖

วั​ัดสารอด

๑๙๐

วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส

๑๙๔

วั​ัดแจงร้​้อน

๑๙๘

วั​ัดบางปะกอก

๒๐๒

วั​ัดราษฎร์​์บู​ูรณะ

๒๐๔

วั​ัดเกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์

๒๐๖

วั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า)

๒๐๘

วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ

๒๑๒

วั​ัดบั​ัวผั​ัน

๒๒๔

วั​ัดกำำ�แพง

๒๒๘

วั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข

๒๓๒

วั​ัดบางประทุ​ุนนอก

๒๓๖

วั​ัดยายร่​่ม

(ข้​้อมู​ูล ณ วั​ันที่​่� ๒๙ ก.ย. ๒๕๖๔)

EDITOR’S

SBL

บันทึกประเทศไทย www.sbl.co.th issue ๑๓๒/๒๐๒๒

บริ​ิษั​ัท สมาร์​์ทบิ​ิซิ​ิเนสไลน์​์ จำำ�กั​ัด ๙/๔-๖ ถนนรามอิ​ินทรา แขวงอนุ​ุสาวรี​ีย์​์ เขตบางเขน กรุ​ุงเทพฯ ๑๐๒๒๐ โทรศั​ัพท์​์ : ๐-๒๕๒๒-๗๑๗๑ เว็​็บไซต์​์ : www.sbl.co.th

ปัณณ์ฐาโชค ธนสานสิทธิโชติ

อัคราพงษ์ ศิลปรังสรรค์

วนัสกฤษณ์ ศิลปรังสรรค์

บรรณาธิการการตลาด นิตยสาร SBL บันทึกประเทศไทย

บรรณาธิการอ�ำนวยการ นิตยสาร SBL บันทึกประเทศไทย

บรรณาธิการงานบุคคล นิตยสาร SBL บันทึกประเทศไทย

ที​ีมงานนิ​ิตยสาร “SBL บั​ันทึ​ึกประเทศไทย” ฉบั​ับพิ​ิเศษ “วั​ัดทั่​่�วไทย” กรุ​ุงเทพมหานคร ขอเชิ​ิ ญ ชวนท่​่ า นผู้​้� อ่​่ า นสั​ั ม ผั​ั ส วั​ั ด สวย กรุ​ุ ง เทพฯ ฝั่​่� ง ธนบุ​ุ รี​ี แหล่​่ ง ท่​่ อ งเที่​่� ย วเชิ​ิ ง วั​ั ฒ นธรรม ชวนออกไปสั​ัมผั​ัสความสวยงามวั​ัดวาอาราม ไหว้​้พระขอพรเสริ​ิมสิ​ิริ​ิมงคลชี​ีวิ​ิต ต้​้อนรั​ับปี​ีใหม่​่ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๖๕ อั​ัคราพงษ์​์ ศิ​ิลปรั​ังสรรค์​์ บรรณาธิ​ิการอำำ�นวยการ สถานที่​่�ท่​่องเที่​่�ยวใน กรุ​ุงเทพมหานคร มี​ีมากมาย แต่​่วั​ันนี้​้� SBL บั​ันทึ​ึกประเทศไทย ฉบั​ับพิ​ิเศษ บั​ันทึ​ึกวั​ัดทั่​่�วไทย ชวนทุ​ุกท่​่านมาสั​ัมผั​ัสวั​ัดน่​่าเที่​่�ยว ขอพาข้​้ามแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา มาเที่​่�ยว ฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี กั​ับบรรยากาศ ชุ​ุมชนเมื​ืองใหญ่​่ จนไปถึ​ึงชุ​ุมชนที่​่�ยั​ังคงอนุ​ุรั​ักษ์​์ความเป็​็นชุ​ุมชน โบราณเอาไว้​้ ที่​่�จะพาไปไหว้​้พระทั่​่�วไทย กรุ​ุงเทพมหานคร ฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี ปั​ัณณ์​์ฐาโชค ธนสานสิ​ิทธิ​ิโชติ​ิ บรรณาธิ​ิการการตลาด SBL บั​ันทึ​ึกประเทศไทย บั​ันทึ​ึกวั​ัดทั่​่�วไทย ฉบั​ับพิ​ิเศษ กรุ​ุงเทพมหานคร ฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี พาชม ความงามผ่​่านนิ​ิตยสารบั​ันทึ​ึกวั​ัดทั่​่�วไทย วั​ันนี้​้� เราจะพาทุ​ุกท่​่านสั​ัมผั​ัสวั​ัดสวยฝั่​่�งธนฯ อาทิ​ิเช่​่น สั​ัญลั​ักษณ์​์ สำำ�คั​ัญที่​่�สุ​ุดของฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ีคื​ือ วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร ที่​่�พระปรางค์​์ตั้​้�ง โดดเด่​่นริ​ิมแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาเป็​็นพระปรางค์​์ที่​่�สู​ูงที่​่�สุ​ุดในกรุ​ุงเทพฯ ถู​ูกสร้​้างมาตั้​้�งแต่​่รั​ัชกาลที่​่� ๒ และอี​ีกหนึ่​่�งไฮไลท์​์ คื​ือ ยั​ักษ์​์วั​ัดแจ้​้ง ที่​่�หลายๆ คนรู้​้�จั​ักกั​ันดี​ี ตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�ซุ้​้�มประตู​ูหน้​้าทางเข้​้า พระอุ​ุโบสถ วนั​ัสกฤษณ์​์ ศิ​ิลปรั​ังสรรค์​์ บรรณาธิ​ิการงานบุ​ุคคล

คณะผู้บริหาร คณะที่​่�ปรึ​ึกษา : ศ.ดร.กฤช เพิ่​่�มทั​ันจิ​ิตต์​์, พลเอกสรชั​ัช วรปั​ัญญา, ดร.นิ​ิเวศน์​์ กั​ันไทยราษฎร์​์, ดร.ประยุ​ุทธ คงเฉลิ​ิมวั​ัฒน์​์, ดร.ชาญ ธาระวาส, ดร.สุ​ุมิ​ิท แช่​่มประสิ​ิท, ดร.วั​ัลลภ อารี​ีรบ, ดร.พิ​ิชั​ัย ทรั​ัพย์​์เกิ​ิด, ดร.ไอศู​ูรย์​์ ดี​ีรั​ัตน์​์, ดร.สุ​ุเทษณ์​์ จั​ันทรุ​ุกขา, ดร.อรรถสิ​ิทธิ์​์� ตั​ันติ​ิวิ​ิรั​ัชกุ​ุล บรรณาธิ​ิการอำำ�นวยการ : อั​ัคราพงษ์​์ ศิ​ิลปรั​ังสรรค์​์ บรรณาธิ​ิการงานบุ​ุคคล : พงษ์​์ศั​ักดิ์​์� พรณั​ัฐวุ​ุฒิ​ิกุ​ุล, วนั​ัสกฤษณ์​์ ศิ​ิลปรั​ังสรรค์​์ บรรณาธิ​ิการการตลาด : ปั​ัณณ์​์ฐาโชค ธนสานสิ​ิทธิ​ิโชติ​ิ ฝ่​่ายประสานงานโครงการภาครั​ัฐและเอกชน ผู้​้�จั​ัดการ : กิ​ิตติ​ิชั​ัย ศรี​ีสมุ​ุทร, ทวั​ัชร์​์ ศรี​ีธามาศ, อั​ัครกฤษ หวานวงศ์​์, ภู​ูษิ​ิต วิ​ิทยา คณะที​ีมงาน : อรรถพร สว่​่างแจ้​้ง, ธนิ​ิน ตั้​้�งธำำ�รงจิ​ิต, ถาวร เวปุ​ุละ, พุ​ุฒิ​ิธร จั​ันทร์​์หอม, อมร อนั​ันต์​์รั​ัตนสุ​ุข, นิ​ิรุ​ุจน์​์ แก้​้วเล็​็ก, สุ​ุษฎา พรหมคี​ีรี​ี, พร้​้อมพงศ์​์ สื​ืบด้​้วง, สรวิ​ิชญ์​์ อั​ังกู​ูรศุ​ุภเศรษฐ์​์ ผู้​้จั� ดั การฝ่​่ายประสานงานข้​้อมู​ูล : นั​ันท์​์ธนาดา พลพวก ฝ่​่ายประสานงานข้​้อมู​ูล : ศุ​ุภญา บุ​ุญช่​่วยชี​ีพ, นลั​ัชนั​ันท์​์ เที​ียมเกตุ​ุทวี​ีโชค นั​ักเขี​ียน : มนสิ​ิกุ​ุล โอวาทเภสั​ัชช์​์ ฝ่​่ายศิ​ิลปกรรม ผู้​้�จั​ัดการฝ่​่ายศิ​ิลปกรรม : พั​ัชรา คำำ�มี​ี กราฟิ​ิกดี​ีไซน์​์ : พิ​ิมพ์​์พิ​ิสุ​ุทธิ์​์� พั​ังจู​ูนั​ันท์​์, วรเชษฐ สมประสงค์​์, อนุ​ุธิ​ิดา คำำ�หล้​้า ช่​่างภาพ : ปณต ปิ​ิติ​ิจารุ​ุวิ​ิศาล, กิ​ิติ​ิวั​ัฒน์​์ ทิ​ิศมั่​่�ง วิ​ิทยา ประเสริ​ิฐสั​ังข์​์, ธี​ีระพงษ์​์ ธรรมเจริ​ิญ ตั​ัดต่​่อวี​ีดี​ีโอ : วั​ัชรกรณ์​์ พรหมจรรย์​์, ณั​ัฐพล ชื่​่�นขำำ� ฝ่​่ายบั​ัญชี​ี / การเงิ​ิน บั​ัญชี​ี : ปั​ัฐมาภรณ์​์ แสงบุ​ุราณ ผู้​้�จั​ัดการฝ่​่ายการเงิ​ิน : สุ​ุจิ​ิตรา แดนแก้​้วนิ​ิต การเงิ​ิน : ชวั​ัลชา นกขุ​ุนทอง, สุ​ุภาวรรณ สุ​ุวรรณวงค์​์

SBL MAGAZINE

ศาลหลั​ักเมื​ืองสุ​ุราษฎร์​์

12

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

The mind

is everything.

What you think you become.

จิ​ิตคื​ือทุ​ุกสิ่​่�ง

คุ​ุณคิ​ิดอย่​่างไร คุ​ุณก็​็จะกลายเป็​็นคนเช่​่นนั้​้�น

History of Buddhism....

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร

ประวั​ัติวั ิ ด ั อรุ​ุ ณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร

วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นเอก ชนิ​ิดราชวรมหาวิ​ิหาร ตั้​้ง� อยู่​่ริ� มิ แม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาฝั่​่ง� ตะวั​ันตก ตรงข้​้ามกั​ับพระบรมมหาราชวั​ัง เหนื​ื อพระราชวั​ังเดิ​ิ ม ฟากตะวั​ันออกของถนนอรุ​ุ ณ อมริ​ิ น ทร์​์ ร ะหว่​่างคลอง นครบาลหรื​ือคลองวั​ัดแจ้​้งกั​ับพระราชวั​ังเดิ​ิม เป็​็นวั​ัดโบราณ ไม่​่ปรากฏปี​ีที่​่�สร้​้างแน่​่ชั​ัด สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาก่​่อนรั​ัชกาล สมเด็​็จพระนารายณ์​์มหาราช ตามหลั​ักฐานที่​่�ปรากฏในแผนที่​่�เมื​ืองธนบุ​ุรี​ี ซึ่​่�งเรื​ือเอก เดอ ฟอร์​์บั​ัง (Claude de Forbin) กั​ับนายช่​่างเดอ ลามาร์​์ (de Lamare) ชาวฝรั่​่� ง เศสทำำ�ขึ้​้� น ในสมั​ัยสมเด็​็ จ พระนารายณ์​์มหาราช

วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม เดิ​ิมชื่​่�อ “วั​ัดมะกอก” ซึ่​่�งน่​่าจะเรี​ียกชื่​่�อตามตำำ�บลที่​่�ตั้​้�งวั​ัด คื​ือ บางมะกอก ภายหลั​ังเปลี่​่ย� นเป็​็น “วั​ัดมะกอกนอก” เนื่​่�องจากมี​ีวั​ัดสร้​้างขึ้​้น� ใหม่​่ในตำำ�บล เดี​ียวกั​ันอยู่​่�ลึ​ึกเข้​้าไปในคลองบางกอกใหญ่​่ชื่​่�อวั​ัดมะกอกใน (ปั​ัจจุ​ุบั​ันคื​ือ วั​ัดนวลนรดิ​ิศ) และเปลี่​่�ยนชื่​่�อใหม่​่เป็​็น “วั​ัดแจ้​้ง” ในสมั​ัยสมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช โปรดฯ ให้​้ย้า้ ยราชธานี​ีจากกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยามา ณ กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ีในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๑๑ เมื่​่�อได้​้สถาปนากรุ​ุงธนบุ​ุรี​ีศรี​ีมหาสมุ​ุทรแล้​้วทรงสร้​้าง พระราชวั​ังใหม่​่ โดยเอากำำ�แพงป้​้อมวิ​ิชั​ัยประสิ​ิทธิ์​์�ฝั่​่�งตะวั​ันตกของแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาเป็​็น ที่​่ตั้� ง้� ตั​ัวพระราชวั​ัง แล้​้วโปรดให้​้กั้น้� เขตพระราชวั​ังไปถึ​ึงคลองนครบาลหรื​ือคลองวั​ัดแจ้​้ง วั​ัดแจ้​้งจึ​ึงกลายเป็​็น วั​ัดในเขตพระราชวั​ัง ตาม แบบอย่​่าง พระราชวั​ังในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ที่​่�มี​ี วั​ัดพระศรี​ีสรรเพชญ์​์อยู่​่�ในเขตพระราชวั​ัง ดั​ังนั้​้�น วั​ัดแจ้​้งเมื่​่อ� อยู่​่ใ� นฐานะเป็​็นวั​ัดในพระราชวั​ังจึ​ึงไม่​่มี​ี พระสงฆ์​์จำำ�พรรษาอยู่​่�จนสิ้​้�นรั​ัชกาล ตลอดระยะ วั​ัดอรุ​ุ ณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร ตั้​้� งอยู่​่� เวลา ๑๕ ปี​ี แห่​่งกรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี สมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ิน ทางทิ​ิศตะวั​ันตกของแม่​่น้ำำ�เจ้​้าพระยา เลขที่​่� ๓๔ ถนนอรุ​ุ ณอมริ​ินทร์​์ แขวงวั​ัดอรุ​ุ ณ มหาราช ทรงปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอุ​ุโบสถและพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร วิ​ิหารเดิ​ิมให้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์สมเป็​็นวั​ัดภายในพระราชวั​ัง SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

15

วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร

ศาสนสถานงานศิ​ิ ลป์​์ชั้​้� นเอกแห่​่งกรุ​ุ งรั​ัตนโกสิ​ิ นทร์​์

เมื่​่� อ ครั้​้� ง สมเด็​็ จ เจ้​้ า พระยามหากษั​ัตริ​ิ ย์​์ ศึ​ึ ก (พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช) ตี​ีได้​้เมื​ืองเวี​ียงจั​ันทน์​์ เมื่​่�อพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๒๒ และ อั​ัญเชิ​ิญพระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คั​ัญ ๒ องค์​์ คื​ือ พระแก้​้วมรกต และพระบางลงมาด้​้ ว ย สมเด็​็ จ พระเจ้​้ า ตากสิ​ิ น มหาราชจึ​ึงโปรดให้​้สมเด็​็จพระเจ้​้าลู​ูกยาเธอ เจ้​้าฟ้​้า กรมขุ​ุนอิ​ินทรพิ​ิทั​ักษ์​์ ขึ้​้�นไปรั​ับ ณ ตำำ�หนั​ักบางธรณี​ี แห่​่ลงมา ณ กรุ​ุ ง ธนบุ​ุ รี​ี เมื่​่� อ ถึ​ึงวั​ัดแจ้​้ ง โปรดฯ ให้​้ อั​ัญ เชิ​ิ ญ พระพุ​ุ ท ธรู​ูปขึ้​้� น ที่​่� ส ะพานป้​้ อ มต้​้ น โพธิ์​์� ปากคลองนครบาลหรื​ือคลองวั​ัดแจ้​้ง พั​ักไว้​้ ณ โรง ชั่​่�วคราว โปรดให้​้มี​ีมหรสพสมโภชเป็​็นเวลา ๒ เดื​ือน ๑๒ วั​ัน ครั้​้�นถึ​ึงวั​ันวิ​ิสาขปุ​ุรณี​ี เพ็​็ญกลางเดื​ือน ๖ ปี​ี ชวด โทศก จุ​ุลศั​ักราช ๑๑๔๒ (พุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๒๓) โปรดให้​้อั​ัญเชิ​ิญพระแก้​้วและพระบางขึ้​้น� ประดิ​ิษฐาน ไว้​้ ใ นมณฑป ซึ่​่� ง อยู่​่�ด้​้ านหลั​ังพระอุ​ุ โบสถเก่​่าและ พระวิ​ิ ห ารเก่​่า หน้​้ า พระปรางค์​์ แต่​่สมเด็​็ จ ฯ กรมพระยาดำำ�รงราชานุ​ุภาพ ทรงมี​ีพระราชวิ​ิจารณ์​์ไว้​้ ในสาส์​์นสมเด็​็จ ฉบั​ับวั​ันที่​่� ๖ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๔๕๘ ว่​่า “เมื่​่�อสมโภชแล้​้ว เห็​็นจะอั​ัญเชิ​ิญไปประดิ​ิษฐาน ไว้​้ในพระวิ​ิหาร”

16

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

เมื่​่อ� พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราชเสด็​็จเถลิ​ิง ถวั​ัลยราชสมบั​ัติ​ิเป็​็นปฐมกษั​ัตริ​ิย์แ์ ห่​่งกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๒๕ โปรดให้​้สร้​้างพระนครใหม่​่ทางฝั่​่�งตะวั​ันออกของแม่​่น้ำำ�� เจ้​้าพระยา ในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๒๖ หลั​ังจากได้​้กะที่​่ส� ร้​้างแล้​้วโปรดให้​้ สร้​้างพระบรมมหาราชวั​ังและพระราชวั​ังบวรสถานมงคล ในการนี้​้� โปรดให้​้เกณฑ์​์อิ​ิฐบ้​้าง รื้​้�อเอาอิ​ิฐกำำ�แพงเมื​ืองกรุ​ุงเก่​่าบ้​้างและรื้​้�อเอา อิ​ิฐกำำ�แพงเมื​ืองธนบุ​ุรี​ีบ้า้ งมาใช้​้ก่​่อสร้​้าง และในปี​ีนั้น้� เองโปรดให้​้สร้​้าง วั​ัดพระศรี​ีรั​ัตนศาสดารามหรื​ือที่​่�เรี​ียกกั​ันว่​่า “วั​ัดพระแก้​้ว” ขึ้​้�นใน พระบรมมหาราชวั​ังด้​้ ว ย ส่​่วนวั​ัดแจ้​้ ง นั้​้� น หลั​ังจากรื้​้� อ กำำ� แพง พระราชวั​ังตั้​้�งแต่​่คลองนครบาลลงมาถึ​ึงกำำ�แพงพระราชวั​ังเดิ​ิมออก ไปแล้​้ ว ก็​็ กลายเป็​็ นวั​ัดที่​่� อยู่​่�นอกพระราชวั​ัง จึ​ึงโปรดให้​้ เป็​็ นวั​ัด มี​ีพระสงฆ์​์จำำ�พรรษาต่​่อไปได้​้ และทรงตั้​้�งให้​้พระปลั​ัด ในสมเด็​็จ พระสั​ังฆราช (ศรี​ี) วั​ัดบางว้​้าใหญ่​่ (วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม) เป็​็นพระโพธิ​ิ วงศาจารย์​์ นิ​ิมนต์​์ให้​้ครองวั​ัดแจ้​้ง พร้​้อมกั​ันนี้​้�ทรงตั้​้�งพระครู​ูเมธั​ังกร วั​ัดบางว้​้าใหญ่​่ เป็​็นพระศรี​ีสมโพธิ​ิ โปรดให้​้มาอยู่​่�วั​ัดแจ้​้งพร้​้อมทั้​้�ง พระอั​ันดั​ับ

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

ในสมั​ัยนี้​้�วั​ัดแจ้​้งได้​้รั​ับการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์โดยสมเด็​็จพระเจ้​้าลู​ูกยาเธอ เจ้​้าฟ้​้ากรมหลวงอิ​ิศรสุ​ุนทร (พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย) ซึ่​่ง� หมายจะบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดแจ้​้งใหม่​่ทั้​้ง� พระอาราม แต่​่สำำ�เร็​็จเฉพาะ กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ ส่​่วนพระอุ​ุโบสถและพระวิ​ิหารยั​ังไม่​่ทั​ันแล้​้วเสร็​็จก็​็สิ้​้�นรั​ัชกาล พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราชในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๕๒

เมื่​่�อพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย เสด็​็จขึ้​้�นเถลิ​ิงถวั​ัลย ราชสมบั​ัติ​ิ ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดแจ้​้งต่​่อจากรั​ัชกาลก่​่อน โดยโปรดให้​้ สร้​้างพระอุ​ุโบสถและวิ​ิหารต่​่อจากที่​่เ� ริ่​่ม� สร้​้างไว้​้ โดยเฉพาะพระอุ​ุโบสถ ได้​้สร้​้างพระระเบี​ียงล้​้อมรอบเพิ่​่�มเติ​ิม สมเด็​็จฯ เจ้​้าฟ้​้า กรมพระยานริ​ิศ รานุ​ุ วั​ั ดติ​ิ วงศ์​์ ทรงชมเชยไว้​้ ว่​่ า “พระระเบี​ียงมี​ีอยู่​่�ให้​้ดู​ูได้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์ ทรวดทรงงามกว่​่าพระระเบี​ียงที่​่�ไหนหมด เป็​็นศรี​ีแห่​่งฝี​ีมื​ือในรั​ัชกาล ที่​่� ๒ ควรชมอย่​่างยิ่​่�ง” ทรงปั้​้�นหุ่​่�นพระพุ​ุทธรู​ูปด้​้วยฝี​ีพระหั​ัตถ์​์ของ พระองค์​์เอง และโปรดให้​้หล่​่อขึ้​้�นประดิ​ิษฐานเป็​็นพระประธานใน พระอุ​ุโบสถ แล้​้วโปรดให้​้สร้​้างศาลาการเปรี​ียญ ส่​่วนกุ​ุฏิสิ งฆ์​์ที่ส่� ร้​้างเมื่​่อ� ครั้​้�งรั​ัชกาลที่​่� ๑ เป็​็นการทำำ�ขึ้​้�นอย่​่างรี​ีบร้​้อนพอให้​้พระสงฆ์​์อยู่​่�ได้​้ จึ​ึงโปรดให้​้พระเจ้​้าลู​ูกยาเธอ กรมหมื่​่�นเจษฎาบดิ​ินทร์​์ (พระบาทสมเด็​็จ พระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว) เป็​็นแม่​่กองสร้​้างปรั​ับปรุ​ุงใหม่​่ โดยมี​ีพระราช ประสงค์​์จะให้​้เป็​็นตึ​ึก แต่​่งานเร่​่งด่​่วนจึ​ึงทำำ�ได้​้เพี​ียงกุ​ุฏิฝิ าขั​ัดแตะถื​ือปู​ูน ชั่​่� ว คราว เมื่​่� อ การปฏิ​ิ สั​ั งขรณ์​์ สิ่​่� ง ต่​่างๆ เสร็​็ จสิ้​้� น แล้​้ วโปรดเกล้​้ า ฯ พระราชทานนามวั​ัดนี้​้�ใหม่​่ว่​่า “วั​ัดอรุ​ุณราชธาราม” พร้​้อมทั้​้ง� มี​ีมหรสพ สมโภชฉลองวั​ัด เมื่​่�อพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๖๓ นอกจากนี้​้�ยั​ังมี​ีพระราชดำำ�ริ​ิ เห็​็นว่​่า พระปรางค์​์องค์​์เดิ​ิมสู​ูง ๘ วานั้​้�นยั​ังย่​่อมอยู่​่�ควรจะเสริ​ิมสร้​้างให้​้ ใหญ่​่ขึ้​้�นเป็​็นพระมหาธาตุ​ุสำำ�หรั​ับพระนคร จึ​ึงโปรดให้​้กำำ�หนดที่​่�และ ทำำ�ได้​้เพี​ียงขุ​ุดรากก็​็สิ้​้�นรั​ัชกาลเสี​ียก่​่อน

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

17

ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ทรงเห็​็นว่​่ายั​ังมี​ีสิ่​่�ง บกพร่​่องและชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรม จึ​ึงโปรดให้​้สร้​้างและปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ทั่​่�วทั้​้�ง พระอาราม โดยให้​้รื้​้�อกุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์แล้​้วสร้​้างเป็​็นตึ​ึกใหม่​่ทั้​้�งหมด เมื่​่�อเสร็​็จ แล้​้วมี​ีการฉลองพร้​้อมกั​ับวั​ัดราชโอรสารามและวั​ัดอื่​่�น ๆ ครั้​้�งหนึ่​่�งเมื่​่�อ วั​ันจั​ันทร์​์ เดื​ือน ๒ ขึ้​้�น ๑๓ ค่ำำ�� พุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๗๔ และมี​ีพระราชดำำ�ริ​ิ ถึ​ึงพระปรางค์​์ที่​่�สมเด็​็จพระบรมชนกนาถมี​ีพระราชประสงค์​์จะเสริ​ิม สร้​้างพระปรางค์​์หน้​้าวั​ัดให้​้ใหญ่​่เป็​็นพระมหาธาตุ​ุสำำ�หรั​ับพระนคร จึ​ึงทรงสร้​้างพระปรางค์​์ตามที่​่�ได้​้คิ​ิดแบบไว้​้ โปรดให้​้ลงมื​ือก่​่อสร้​้างโดย เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินมาก่​่อพระฤกษ์​์ เมื่​่�อวั​ันศุ​ุกร์​์ เดื​ือน ๙ แรม ๑๒ ค่ำำ�� พุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๘๕ และเสริ​ิมสร้​้างพระปรางค์​์จนสำำ�เร็​็จเป็​็นพระมหา เจดี​ีย์​์ สู​ูง ๑ เส้​้น ๑๓ วา ๑ ศอก กั​ับ ๑ นิ้​้�ว และเมื่​่�อยกยอดพระปรางค์​์ นั้​้�น เดิ​ิมทำำ�เป็​็นยอดนภศู​ูลตามพระปรางค์​์แบบโบราณ แต่​่ครั้​้�นใกล้​้ วั​ันฤกษ์​์กลั​ับโปรดให้​้ยื​ืมมงกุ​ุฎที่​่�หล่​่อสำำ�หรั​ับพระพุ​ุทธรู​ูปทรงเครื่​่�อง ที่​่จ� ะเป็​็นพระประธานในวั​ัดนางนอง มาติ​ิดบนยอดนภศู​ูล เป็​็นที่​่ม� าของ พระปรางค์​์วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ที่​่ถื� อื เป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่มี​ี� ความงดงาม เป็​็นที่​่�กล่​่าวขานและเป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักไปทั่​่�วโลกในปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้� นอกจากนี้​้� ยั​ั งโปรดให้​้สร้​้างมณฑปพระพุ​ุทธบาทขึ้​้�น ระหว่​่าง พระอุ​ุโบสถกั​ับพระวิ​ิหารที่​่�สร้​้างใหม่​่เป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธบาท จำำ�ลอง สร้​้างพระเจดี​ีย์​์เหลี่​่�ยมย่​่อไม้​้ยี่​่�สิ​ิบ ๔ องค์​์ อยู่​่�ระหว่​่างมณฑป พระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองและพระระเบี​ียง พระอุ​ุโบสถด้​้านใต้​้ และสร้​้าง ประตู​ูเข้​้าพระอุ​ุโบสถใหม่​่ ตรงกึ่​่ง� กลางพระระเบี​ียงด้​้านตะวั​ันออกเป็​็น ซุ้​้�มมงกุ​ุฎ และสร้​้างรู​ูปยั​ักษ์​์ยื​ืน ๒ ข้​้างทางเข้​้าประตู​ูนี้​้�ด้ว้ ย ได้​้โปรดให้​้ นำำ�ภู​ูเขาจำำ�ลองในพระบรมมหาราชวั​ัง ซึ่​่ง� สร้​้างในรั​ัชกาลที่​่� ๑ มาไว้​้หน้​้า วั​ัดด้​้านเหนื​ือหลั​ังศาลาน้ำำ�� ๓ หลั​ัง เมื่​่�อการก่​่อสร้​้าง ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ต่​่างๆ สำำ�เร็​็จลง ยั​ังไม่​่ทั​ันมี​ีงานฉลองก็​็สิ้​้�นรั​ัชกาลในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๙๔

18

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ต่​่อมาในรั​ัชกาลพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว โปรดเกล้​้าฯ ให้​้บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์เพิ่​่�มเติ​ิมอี​ีกหลายอย่​่าง ได้​้แก่​่ พระอุ​ุโบสถ โปรดให้​้ ช่​่างทำำ�บุ​ุษบกยอดปรางค์​์เพื่​่�อประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูปฉลองพระองค์​์ พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัยที่​่�ผนั​ังหุ้​้�มกลองด้​้านหน้​้า ส่​่วนบุ​ุษบกที่​่�ผนั​ังหุ้​้�มกลองของมุ​ุขพระอุ​ุโบสถด้​้านหลั​ังประดิ​ิษฐาน พระพุ​ุทธรู​ูปฉลองพระองค์​์พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว อี​ีกองค์​์เป็​็นส่​่วนของพระองค์​์เอง แต่​่ยั​ังไม่​่แล้​้วเสร็​็จ นอกจากนี้​้�ยั​ังโปรด ให้​้นำำ�กระเบื้​้�องลายดอกไม้​้และใบไม้​้ที่สั่​่​่� ง� จากเมื​ืองจี​ีนมาประดั​ับเพิ่​่�มเติ​ิม ที่​่�ด้​้านนอกพระอุ​ุโบสถ ทั้​้�งเสา หน้​้ามุ​ุข เสารายเฉลี​ียงรอบพระอุ​ุโบสถ ประดั​ับเป็​็นลายดอกไม้​้ร่​่วง แล้​้วโปรดให้​้อั​ัญเชิ​ิญพระบรมอั​ัฐิ​ิของ พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัยมาบรรจุ​ุไว้​้ที่​่�พระพุ​ุทธอาสน์​์ ของพระประธานในพระอุ​ุโบสถ ซึ่​่�งสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จ พระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย ปรากฏเป็​็นรู​ูปครุ​ุฑตรงผ้​้าทิ​ิพย์​์ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน พระประธานในพระอุ​ุโบสถนี้​้�ยั​ังไม่​่มี​ีพระนามจึ​ึงพระราชทานพระนาม ถวายว่​่า “พระพุ​ุทธธรรมมิ​ิศรราชโลกธาตุ​ุดิลิ ก” ส่​่วนที่​่�ผนั​ังพระวิ​ิหาร โปรดให้​้ประดั​ับกระเบื้​้�องเป็​็นลายดอกไม้​้จี​ีนก้​้านแย่​่งขบวนไทย เมื่​่�อ การปฏิ​ิ สั​ั งขรณ์​์ เ สร็​็ จสิ้​้� น ได้​้ พ ระราชทานนามวั​ัดใหม่​่ว่​่า “วั​ัดอรุ​ุ ณ ราชวราราม” พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๐๑ พระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้า เจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว ทรงมี​ีพระราชดำำ�ริ​ิเห็​็นว่​่า “พระอรุ​ุณ” หรื​ือที่​่�ชาวบ้​้านเรี​ียก กั​ันว่​่า “พระแจ้​้ง” เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คั​ัญที่อั​ัญ ่� เชิ​ิญมาจากเวี​ียงจั​ันทน์​์ เดิ​ิมประดิ​ิษฐานอยู่​่�ในพระบรมมหาราชวั​ัง และมี​ีพระราชดำำ�ริ​ิว่​่านาม พระพุ​ุทธรู​ูปพ้​้องกั​ันกั​ับชื่​่�อวั​ัดจึ​ึงโปรดฯ ให้​้อั​ัญเชิ​ิญมาประดิ​ิษฐานอยู่​่� บนฐานชุ​ุกชี​ีหน้​้าพระประธานในพระวิ​ิหาร

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ด้​้วยวั​ัดมี​ีสภาพ ทรุ​ุดโทรมมากจึ​ึงโปรดให้​้ปฏิสั​ัิ งขรณ์​์วั​ัดใหม่​่เกื​ือบทั้​้ง� พระอารามโดยเริ่​่ม� จากพระวิ​ิหาร จากนั้​้น� ทรงระลึ​ึกถึ​ึงพระราชกรณี​ียกิ​ิจที่ส่� มเด็​็จพระบรม ชนกนาถทรงสร้​้างบุ​ุษบกที่​่มุ� ขุ หน้​้าและหลั​ังพระอุ​ุโบสถค้​้างไว้​้ จึ​ึงโปรด ให้​้สร้​้างต่​่อจนสำำ�เร็​็จ ประกอบกั​ับขณะนั้​้น� เป็​็นเวลาที่​่พ� ระองค์​์ทรงดำำ�รง สิ​ิ ริ​ิร าชสมบั​ัติ​ิ เ สมอด้​้ วยพระบาทสมเด็​็ จพระพุ​ุ ทธเลิ​ิ ศหล้​้ า นภาลั​ัย ซึ่​่� ง เป็​็ น สมเด็​็ จ พระบรมอั​ัยกาธิ​ิ ร าช จึ​ึงทรงบำำ� เพ็​็ ญ พระราชกุ​ุ ศ ล สมภาคาภิ​ิเษกแล้​้วโปรดให้​้อั​ัญเชิ​ิญพระพุ​ุทธรู​ูปฉลองพระองค์​์พระบาท สมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัยมาประดิ​ิษฐาน ณ บุ​ุษบกมุ​ุขหน้​้า พระอุ​ุ โ บสถ เมื่​่� อ ปี​ี พุ​ุ ท ธศั​ักราช ๒๔๒๖ และถวายพระนามว่​่า “พระพุ​ุทธนฤมิ​ิตร” และในปี​ีมะแม วั​ันที่​่� ๓๑ ธั​ันวาคม พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๓๘ เวลา ๑๖.๐๐ น. เกิ​ิดอั​ัคคี​ีภั​ัยไหม้​้พระอุ​ุโบสถ พระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� วเสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินไปอำำ�นวยการดั​ับเพลิ​ิง ด้​้ ว ยพระองค์​์ เ อง ทรงอั​ัญเชิ​ิ ญ พระบรมอั​ัฐิ​ิ ข องพระบาทสมเด็​็ จ พระบรมอั​ัยกาธิ​ิ ร าชออกมาได้​้ ทั​ั น แล้​้ ว โปรดให้​้ ส มเด็​็ จ เจ้​้ า ฟ้​้ า ฯ กรมพระยานริ​ิศรานุ​ุวั​ัดติ​ิวงศ์​์ พระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ กรมขุ​ุนพิ​ิทยลาภ พฤติ​ิธาดา พระองค์​์เจ้​้าขจรจรั​ัสวงษ์​์ (พระวรวงศ์​์เธอ กรมหมื่​่�นปราบ ปรปั​ักษ์​์) และพระยาราชสงคราม (ทั​ัด หงสกุ​ุล) ตรวจสอบความ เสี​ียหายแล้​้ว โปรดให้​้ปฏิสั​ัิ งขรณ์​์พระอุ​ุโบสถใหม่​่เกื​ือบทั้​้ง� หมด โดยมอบ หมายให้​้กรมหมื่​่�นปราบปรปั​ักษ์​์เป็​็นแม่​่กองในการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ สิ้​้�นราชทรั​ัพย์​์เป็​็นเงิ​ิน ๑๒,๘๐๐ บาท ในปี​ีเดี​ียวกั​ันนี้​้� หลั​ังคามณฑป พระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองพั​ังลงอี​ีก จึ​ึงได้​้มี​ีการซ่​่อมเปลี่​่�ยนหลั​ังคาใหม่​่

เมื่​่อ� การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอุ​ุโบสถแล้​้วเสร็​็จ ประกอบกั​ับพระบาท สมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวดำำ�รงสิ​ิริ​ิราชสมบั​ัติ​ิมาเป็​็นทวี​ีคู​ูณ ๒ เท่​่ากั​ับรั​ัชกาลสมเด็​็จพระบรมอั​ัยกาธิ​ิราช (พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธ เลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย) โปรดให้​้บำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลทวี​ีธาภิ​ิเศก อุ​ุทิ​ิศพระ ราชกุ​ุศลถวายส่​่วนหนึ่​่ง� และเป็​็นพระราชกุ​ุศลอี​ีกส่​่วนหนึ่​่ง� แล้​้วโปรดให้​้ มี​ีงานฉลองพระอุ​ุโบสถและทรงอั​ัญเชิ​ิญพระบรมอั​ัฐิ​ิของพระบาทสมเด็​็จ พระบรมอั​ัยกาธิ​ิ ร าช กลั​ับมาบรรจุ​ุ ไว้​้ ใ นพระอุ​ุ โ บสถตามเดิ​ิ ม ใน พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๔๑ การพระราชกุ​ุศลครั้​้ง� นี้​้�พระบรมวงศานุ​ุวงศ์​์ฝ่า่ ยใน ได้​้ทรงร่​่วมบริ​ิจาคทรั​ัพย์​์ เป็​็นเงิ​ิน ๒๔,๐๐๐ บาท บู​ูชาพระธรรมเทศนา เพื่​่�อการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์และสถาปนาถาวรวั​ัตถุ​ุในวั​ัดจึ​ึงทรงพระกรุ​ุณาโปรด เกล้​้าฯ ให้​้สร้​้างโรงเรี​ียนตรงกุ​ุฏิเิ ก่​่าด้​้านเหนื​ือแล้​้ว พระราชทานนามว่​่า “โรงเรี​ียนทวี​ีธาภิ​ิเศก” Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

19

วั​ัดอรุ​ุ ณ ราชวรารามได้​้ รั​ั บการบู​ูรณปฏิ​ิ สั​ั งขรณ์​์ เรื่​่� อ ยมา ใน พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๔๒-๒๔๔๔ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ หลั​ังคาพระวิ​ิหารใหญ่​่ พื้​้�นที่​่� โดยรอบบริ​ิเวณพระปรางค์​์ชั้​้�นล่​่าง และหมู่​่�กุ​ุฏิ​ิคณะ ๑ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๔๖ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระวิ​ิหารใหญ่​่ต่​่อจากปี​ีก่​่อน พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๔๗ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอุ​ุโบสถเก่​่าและประตู​ูซุ้​้�ม ยอดมงกุ​ุ ฎ พระยาราชสงครามกราบบั​ังคมทู​ูล พระบาทสมเด็​็ จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวว่​่า ถ้​้าจะโปรดเกล้​้าฯ ให้​้ซ่​่อมใหม่​่ก็​็ต้​้องใช้​้ เงิ​ินถึ​ึง ๑๖,๐๐๐ บาท หรื​ือไม่​่ก็​็ต้อ้ งรื้​้อ� เพราะเกรงจะเป็​็นอั​ันตรายเมื่​่อ� เวลาเสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินพระราชทานผ้​้าพระกฐิ​ินวั​ัดนี้​้� มี​ีพระราช กระแสตอบว่​่า “ซุ้​้�มประตู​ูนี้​้�อยากจะให้​้คงรู​ูปเดิ​ิม เพราะปรากฏแก่​่คน ว่​่าเป็​็นหลั​ักของบางกอกมาช้​้านานแล้​้ว” อี​ีกตอนหนึ่​่�งทรงว่​่า “ขอให้​้ ถ่​่ายรู​ูปเดิ​ิมไว้​้ให้​้มั่​่�นคง เวลาทำำ�อย่​่าให้​้แปลกกว่​่าเก่​่าเลยเป็​็นอั​ันขาด อย่​่าเพ่​่อให้​้รื้​้�อจะไปถ่​่ายรู​ูปไว้​้เป็​็นพยาน” ซ่​่อมแซมกำำ�แพงหลั​ังพระวิ​ิหาร ศาลาหลั​ังมณฑป พระพุ​ุทธบาท จำำ�ลอง และศาลารายด้​้านใต้​้พระวิ​ิหาร พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๔๘-๒๔๕๑ ซ่​่อมแซมกุ​ุฏิ​ิ ศาลา ซ่​่อมพระระเบี​ียง ปู​ูศิ​ิลาลานในซุ้​้�มประตู​ูยอดมงกุ​ุฎและถนนหน้​้าประตู​ูถึ​ึงสะพาน ทำำ�โป๊​๊ะ สะพานท่​่าน้ำำ�� และในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๕๑ โปรดให้​้พระยาราชสงคราม (กร หงสกุ​ุล) เป็​็นนายงานอำำ�นวยการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระปรางค์​์องค์​์ใหญ่​่ ดั​ังพระราชดำำ�รั​ัสที่​่� ว่​่ า “พระปรางค์​์ องค์​์นี้​้� เป็​็นที่​่�ระลึ​ึกสำำ�หรั​ับชาติ​ิ ซึ่​่�งจำำ�เป็​็นจะต้​้องปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ไว้​้ให้​้ถาวร” และสิ่​่�งที่​่�อยู่​่�โดยรอบรวมถึ​ึง

20

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระอุ​ุโบสถและวิ​ิหาร ซึ่​่�งตั้​้�งอยู่​่�หน้​้าพระปรางค์​์ โดยใช้​้พระราชทรั​ัพย์​์ ทั้​้�งสิ้​้�น ๑๓๒,๗๖๒ บาท ด้​้วยในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๕๒ พระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว มี​ีพระชนมายุ​ุเท่​่าพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธ เลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย จึ​ึงมี​ีพระราชประสงค์​์ทำำ�การกุ​ุศลถวาย นอกจากบู​ูรณะ พระปรางค์​์แล้​้ว ยั​ังซ่​่อมศาลาท่​่าน้ำำ�� เก๋​๋งจี​ีน ๖ หลั​ัง เจดี​ีย์​์ ๔ องค์​์ ที่​่�อยู่​่� ระหว่​่างพระระเบี​ียงด้​้านใต้​้กั​ับมณฑปพระพุ​ุทธจำำ�ลอง และจั​ัดงาน ฉลองขึ้​้� น ในพุ​ุ ท ธศั​ักราช ๒๔๕๒ ได้​้ แ ก่​่งาน ฉลองพระชั​ัยนวรั​ัฐ งานบำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลพระชนมายุ​ุสมมงคล คื​ือ มี​ีพระชนมายุ​ุเสมอ พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย และงานฉลองพระปรางค์​์ ตั้​้�งแต่​่วั​ันที่​่� ๑๒-๒๐ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๔๕๒ รั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็ จ พระมงกุ​ุ ฎ เกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั ว การบู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์มี​ีไม่​่มากนั​ัก เนื่​่�องจากได้​้ดำำ�เนิ​ินไปแล้​้วในรั​ัชกาลก่​่อน โดย ในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๕๔-๒๔๕๖ ซ่​่อมรู​ูปยั​ักษ์​์ หน้​้าประตู​ูซุ้​้�มยอดมงกุ​ุฎ สร้​้างกุ​ุฏิใิ หม่​่และซ่​่อมแซมกุ​ุฏิหิ ลั​ังเก่​่า สร้​้างโรงเรี​ียนพระปริ​ิยั​ัติธิ รรมใน คณะ ๗ ทำำ�เขื่​่�อนหน้​้าวั​ัด ซ่​่อมหลั​ังคาศาลานายนกและนายเรื​ือง รั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระปกเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว และพระบาทสมเด็​็จ พระปรเมนทรมหาอานั​ันทมหิ​ิ ด ล ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานการบู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม มี​ีเพี​ียงการทำำ�นุ​ุบำำ�รุ​ุงของเดิ​ิมที่​่�ชำำ�รุ​ุด ทรุ​ุดโทรม เช่​่น ถนนภายในวั​ัด เขื่​่�อนหน้​้าวั​ัด เป็​็นต้​้น

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

จนกระทั่​่�งในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพล อดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร ได้​้มี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดอรุ​ุณ ราชวรารามเรื่​่�อยมาจนปั​ัจจุ​ุบั​ัน ได้​้แก่​่ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๑ ซ่​่อมถนนและฐานพระศรี​ีมหาโพธิ์​์�หน้​้าวั​ัด สร้​้างโรงเรี​ียนพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม “เผื​ือกวิ​ิทยาประสาธน์​์” แทนศาลา การเปรี​ียญของเก่​่า พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๒ บู​ูรณะกุ​ุฏิใิ นคณะ ๑ ซ่​่อมประตู​ูและกำำ�แพง วั​ัดด้​้านตะวั​ันตก พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๓ มี​ีการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระวิ​ิหารครั้​้�งใหญ่​่รวมทั้​้�ง องค์​์พระประธาน และรั้​้�วเหล็​็กรอบพระปรางค์​์ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๖ บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์โบสถ์​์น้​้อยและวิ​ิหารน้​้อย พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๗ บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอุ​ุโบสถ เปลี่​่�ยนช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ ลงรั​ักปิ​ิดทองประดั​ับกระจกที่​่�เชิ​ิงชาย ทาน้ำำ��ปู​ูน กำำ�แพงด้​้านนอกและเสาโดยรอบ ซ่​่อมลาย ฉลุ​ุพื้​้น� เพดานลงรั​ักปิ​ิดทอง ประดั​ับกระจกบั​ัวหั​ัวเสาและบั​ัวเชิ​ิงเสา ซ่​่อมบุ​ุษบกยอดปรางค์​์หน้​้า อุ​ุโบสถ ทำำ�ลายรดน้ำำ��บานหน้​้าต่​่าง ๔ ช่​่อง เปลี่​่�ยนกระเบื้​้�องหลั​ังคา ระเบี​ียงคดใหม่​่ทั้​้�งหมด บู​ูรณะศาลาราย ๓ หลั​ังข้​้างพระวิ​ิหาร หอไตร และกุ​ุฏิ​ิ ๑๔ หลั​ัง พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๘ บู​ูรณะซุ้​้�มประตู​ูยอดมงกุ​ุฎ พระปรางค์​์ทิศิ และ มณฑปทิ​ิศด้​้านเหนื​ือ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๐๑ บู​ูรณะเจดี​ีย์​์รายย่​่อมุ​ุมไม้​้ยี่สิ่� บิ ๔ องค์​์ ระหว่​่าง มณฑปพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองกั​ับระเบี​ียงพระอุ​ุโบสถด้​้านใต้​้ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๐๓ สร้​้างฌาปนสถาน และศาลาสวดพระอภิ​ิธรรม พุ​ุ ท ธศั​ักราช ๒๕๑๐ บู​ูรณปฏิ​ิ สั​ั งขรณ์​์ พ ระปรางค์​์ วั​ั ดอรุ​ุ ณ ราชวรารามครั้​้�งใหญ่​่ โดยกรมศิ​ิลปากรและกรมการศาสนา

เมื่​่�อแล้​้วเสร็​็จพระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพล อดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร และสมเด็​็จพระนางเจ้​้าฯ พระบรม ราชิ​ินี​ีนาถ พระบรมราชชนนี​ีพั​ันปี​ีหลวง ได้​้เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินในการ พระราชพิ​ิธี​ีฉลองวั​ันพระราชสมภพพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้า นภาลั​ัย ครบ ๒๐๐ ปี​ี และทรงยกพระมหามงกุ​ุฎขึ้​้�นประดิ​ิษฐานบน ยอดพระปรางค์​์ วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ในวั​ันที่​่� ๒๔ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๑๑ พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๒๕ เนื่​่�องในโอกาสสมโภชกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ๒๐๐ ปี​ี ได้​้มี​ีการบู​ูรณะครั้​้�งใหญ่​่อี​ีกครั้​้�งหนึ่​่�งทั้​้�งพระอาราม ได้​้แก่​่ พระอุ​ุโบสถ พระวิ​ิหาร พระปรางค์​์ และศาสนวั​ัตถุ​ุอื่​่น� ๆ ภายในพระอาราม พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๓๙ เนื่​่�องในโอกาสพระราชพิ​ิธี​ีกาญจนาภิ​ิเษกฉลอง สิ​ิริริ าชสมบั​ัติ​ิครบ ๕๐ ปี​ี ได้​้มี​ีการบู​ูรณะอี​ีกครั้​้�ง คราวนี้​้�กรมศิ​ิลปากร ได้​้สร้​้างศาลาท่​่าน้ำำ��ขึ้​้�นอี​ีก ๑ หลั​ัง ด้​้านใต้​้ติ​ิดพระราชวั​ังเดิ​ิมและสร้​้าง พระบรมราชานุ​ุสาวรี​ีย์​์พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย เพื่​่�อ ประดิ​ิษฐานบริ​ิเวณหน้​้าวั​ัดอรุ​ุณราชวรารามริ​ิมฝั่​่�งแม่​่น้ำำ�� เจ้​้าพระยา พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๕๔ ได้​้เกิ​ิดเหตุ​ุการณ์​์ดิ​ินบริ​ิเวณพื้​้�นลานหน้​้า พระปรางค์​์ยุ​ุบตั​ัวลง ตลอดถึ​ึงสภาพพระปรางค์​์ได้​้ชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรมไป ตามกาลเวลา มี​ีความเสี​ียหายหลายจุ​ุด ดั​ังนั้​้�นจึ​ึงได้​้มี​ีโครงการบู​ูรณะ พระปรางค์​์ครั้​้�งใหญ่​่ โดยกรมศิ​ิลปากรได้​้กำำ�หนดระยะ ๕ ปี​ี แล้​้วเสร็​็จ ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๐ วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม เป็​็นวั​ัดประจำำ�รั​ัชกาลที่​่� ๒ อยู่​่ใ� นบั​ัญชี​ีพระกฐิ​ิน หลวง ๑๘ พระอารามที่​่�พระบาทสมเด็​็จพระเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว จะเสด็​็จ พระราชดำำ�เนิ​ินหรื​ือโปรดเกล้​้าฯ ให้​้พระบรมวงศ์​์ผู้​้�ใหญ่​่เสด็​็จฯ แทน พระองค์​์ ทรงบำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลถวายผ้​้าพระกฐิ​ินทุ​ุกปี​ี หากเป็​็น โอกาสพิ​ิเศษจะเสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินขบวนพยุ​ุหยาตราทางชลมารค นั​ับเป็​็นพระอารามที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญคู่​่�แผ่​่นดิ​ินไทยมาช้​้านาน มี​ีความ สำำ�คั​ัญทั้ง้� ด้​้านประวั​ัติ​ิศาสตร์​์อย่​่างยิ่​่ง� ตั้​้ง� แต่​่กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ีศรี​ีมหาสมุ​ุทรจนถึ​ึง กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ได้​้รั​ับพระบรมราชู​ูปถั​ัมภ์​์จากพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ทุ​ุก พระองค์​์มิ​ิได้​้ขาดตั้​้�งแต่​่อดี​ีตมาจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน ทั้​้�งนี้​้�เจ้​้าอาวาสผู้​้�ครอง วั​ัดได้​้เอาใจใส่​่ดู​ูแลปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอารามให้​้คงความงามเพื่​่�อฉลอง พระราชศรั​ัทธาและศรั​ัทธาของพุ​ุทธศาสนิ​ิกชนสื​ืบเรื่​่�อยมาทุ​ุกรู​ูป

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

21

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุส ุ ถานและถาวรวั​ัตถุใุ นวั​ัด พระอุ​ุโบสถ

ตั้​้�งอยู่​่�ทางด้​้านเหนื​ือของวั​ัด ลั​ักษณะพระอุ​ุโบสถเป็​็นพระอุ​ุโบสถ ยกพื้​้�นสู​ูง หลั​ังคาลด ๒ ชั้​้�น มุ​ุงกระเบื้​้�องเคลื​ือบ ช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ ลงรั​ักประดั​ับกระจก หน้​้าบั​ันเป็​็นลายสลั​ักไม้​้รู​ูปพระวรุ​ุณเทพ ถื​ือพระขรรค์​์หน้​้าปราสาท ๕ ยอด ส่​่วนตรงขอบนอกของเส้​้นแบ่​่งเป็​็น ลายไทยขมวดเป็​็นเครื​ือแบบลายก้​้านขด ตรงกลางก้​้านขดเป็​็นเทวดา และเทพธิ​ิดาในท่​่าพนมมื​ือกั​ับท่​่ารำำ�สลั​ับกั​ัน มี​ีมุ​ุขยื่​่�นทั้​้�งด้​้านหน้​้าและ ด้​้านหลั​ัง มี​ีเสาใหญ่​่รั​ับเชิ​ิงชาย มี​ีชานเดิ​ินได้​้ พื้​้�นหน้​้ามุ​ุขและชานเดิ​ิน รอบพระอุ​ุโบสถปู​ูด้​้วยหิ​ินอ่​่อน บั​ันไดและเสาบั​ันไดเป็​็นหิ​ินทราย ที่​่หุ้​้�� มกลองด้​้านหน้​้าระหว่​่างประตู​ู เป็​็นบุ​ุษบกยอดปรางค์​์ มี​ีพาน ๒ ชั้​้น� ลงรั​ักปิ​ิดทองและมี​ีพุ่​่�มเที​ียน เดิ​ิมพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว มี​ีพระราชดำำ�ริที่ิ จ่� ะหล่​่อพระพุ​ุทธรู​ูปฉลองพระองค์​์รั​ัชกาลที่​่� ๓ และของ พระองค์​์เองประดิ​ิษฐานไว้​้ แต่​่ไม่​่ทั​ันได้​้ทำำ� ซุ้​้�มประตู​ูพระอุ​ุโบสถด้​้าน หน้​้า ๒ ประตู​ู เป็​็นซุ้​้�มยอดปรางค์​์ ด้​้านหลั​ัง ๒ ประตู​ู เป็​็นซุ้​้�มไม่​่มี​ี ยอด เสาและผนั​ังพระอุ​ุโบสถด้​้านนอกถื​ือปู​ูนประดั​ับกระเบื้​้�องจี​ีนลาย ดอกไม้​้ร่​่วง บั​ัวหั​ัวเสาและบั​ัวเชิ​ิงเสาลงรั​ักปิ​ิดทอง มี​ีหน้​้าต่​่างด้​้านละ ๗ ช่​่อง ภายในพระอุ​ุโบสถ ประตู​ูด้​้านในเขี​ียนภาพนารี​ีผล ด้​้านล่​่างเป็​็น เมื​ืองนรกและภาพสุ​ุภาษิ​ิต เป็​็นลายกำำ�มะลอ ตามฝาผนั​ังภายในทั้​้�ง ๔ ด้​้าน เป็​็นจิ​ิตรกรรม ผนั​ังด้​้านหน้​้าพระประธานเขี​ียนภาพพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ ผนั​ังด้​้านใต้​้เหนื​ือบานหน้​้าต่​่างเขี​ียนภาพเวสสั​ันดรชาดก ตามระหว่​่าง ช่​่องหน้​้าต่​่างเป็​็นภาพชาดกในเรื่​่�องทศชาติ​ิ บานหน้​้าต่​่างด้​้านในเขี​ียน ภาพต้​้นไม้​้และสั​ัตว์​์ ภาพจิ​ิตรกรรมนี้​้�บางภาพก็​็เป็​็นฝี​ีมือื เก่​่าครั้​้ง� รั​ัชกาล ที่​่� ๓ บางภาพก็​็เป็​็นฝี​ีมื​ือซ่​่อมครั้​้�งรั​ัชกาลที่​่� ๕ ภายหลั​ังที่​่�เกิ​ิดเพลิ​ิงไหม้​้

22

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระพุ​ุทธธรรมมิ​ิศรราชโลกธาตุ​ุดิล ิ ก

พระประธานในพระอุ​ุโบสถ มี​ีพระนามว่​่า พระพุ​ุทธธรรมมิ​ิศรราช โลกธาตุ​ุดิ​ิลก หล่​่อในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย ซึ่​่�งพระองค์​์ทรงปั้​้�นหุ่​่�นพระพั​ักตร์​์เอง พระพุ​ุทธรู​ูปนี้​้�เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๓ ศอกคื​ืบ ประดิ​ิษฐานบนแท่​่นไพที​ีบนฐาน ชุ​ุกชี​ี เบื้​้�องหน้​้ารู​ูปสาวก ๒ องค์​์ ระหว่​่างกลางมี​ีพั​ัดยศพระประธานตั้​้�ง อยู่​่�ที่​่�ผ้​้าทิ​ิพย์​์บนฐานพระพุ​ุทธรู​ูปเป็​็นที่​่�บรรจุ​ุพระบรมอั​ัฐิ​ิของพระบาท สมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

พระปรางค์​์

พระปรางค์​์ ตั้​้�งอยู่​่�หน้​้าวั​ัดหลั​ังโบสถ์​์น้​้อยและวิ​ิหารน้​้อย เดิ​ิมสู​ูง ๘ วา พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย ทรงสร้​้างเพิ่​่�มเติ​ิมขึ้​้�น ให้​้เป็​็นพระมหาธาตุ​ุสำำ�หรั​ับพระนคร พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้า � กาลที่​่� ๒ ทรงขุ​ุดรากไว้​้ ทำำ�เพิ่​่�ม เจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว ทรงสร้​้างเพิ่​่�มเติ​ิมต่​่อจากที่​่รั​ัช เติ​ิมจนสู​ูงถึ​ึง ๑ เส้​้น ๑๓ วา ๑ ศอก ๑ คื​ืบ ๑ นิ้​้�ว พระปรางค์​์วั​ัดอรุ​ุณ ราชวรารามเป็​็นพระเจดี​ีย์​์ทรงปรางค์​์ ซึ่​่ง� ดั​ัดแปลงมาจากพระปรางค์​์แต่​่ เดิ​ิมซึ่​่�งเป็​็นที่​่�สั​ักการบู​ูชาในศาสนาพราหมณ์​์ แต่​่พระปรางค์​์วั​ัดอรุ​ุณ ราชวรารามนี้​้�เป็​็นพุ​ุทธปรางค์​์ ประกอบด้​้วย พระปรางค์​์ใหญ่​่

มี​ีประตู​ูเข้​้า ๙ ประตู​ู มี​ีบั​ันไดขึ้​้�นสู่​่�ฐานทั​ักษิ​ิณชั้​้�นที่​่� ๑ ทั้​้�ง ๔ ด้​้าน ถั​ัดขึ้​้�นไปเป็​็นฐานทั​ักษิ​ิณชั้​้�นที่​่� ๒ รอบฐานมี​ีรู​ูปต้​้นไม้​้ประดั​ับด้​้วย กระเบื้​้�องเคลื​ือบสี​ี เหนื​ือขึ้​้�นไปเป็​็นเชิ​ิงบาตรประดั​ับด้​้วยกระเบื้​้�อง เคลื​ื อ บสี​ีลายดอกไม้​้ ใบไม้​้ มี​ีบั​ันไดขึ้​้� น ฐานทั​ักษิ​ิ ณ ชั้​้� น ที่​่� ๒ และ มี​ีฐานทั​ักษิ​ิณชั้​้�นที่​่� ๓ ประดั​ับรู​ูปกิ​ินนรและกิ​ินรี​ีโดยรอบ เชิ​ิงบาตรเป็​็น รู​ูปมารแบก มี​ีบั​ันไดขึ้​้�นฐานทั​ักษิ​ิณชั้​้�นที่​่� ๓ ที่​่�เชิ​ิงบั​ันไดมี​ีเสาหงส์​์หินิ และเป็​็นฐานทั​ักษิ​ิณชั้​้�นที่​่� ๔ มี​ีรู​ูปกิ​ินนรและกิ​ินรี​ีโดยรอบ ตรงย่​่อมุ​ุม เป็​็นรู​ูปแจกั​ันดอกไม้​้ ที่​่�เชิ​ิงบาตรเป็​็นรู​ูปกระบี่​่�แบก มี​ีบั​ันไดขึ้​้�นไปยั​ัง ทั​ักษิ​ิณชั้​้น� ที่​่� ๔ ที่​่เ� ชิ​ิงบั​ันไดมี​ีเสาหงส์​์หินิ เหนื​ือทั​ักษิ​ิณเป็​็นรู​ูปกิ​ินนรกิ​ินรี​ี โดยรอบ ตรงย่​่อมุ​ุมเป็​็นรู​ูปแจกั​ันดอกไม้​้ เชิ​ิงบาตรเป็​็นรู​ูปพรหมแบก เหนื​ือขึ้​้�นไปเป็​็นซุ้​้�ม ๔ ด้​้าน ด้​้านในเป็​็นรู​ูปพระอิ​ินทร์​์ทรงช้​้างเอราวั​ัณ ทั้​้�ง ๔ ด้​้าน จากนั้​้�นเป็​็นชั้​้�นกลี​ีบขนุ​ุน ตอนยอดพระปรางค์​์เป็​็นนภศู​ูล มี​ีมงกุ​ุฎปิ​ิดทองครอบ

ปรางค์​์ทิศ ิ ๔ มุ​ุม

อยู่​่�บนมุ​ุมทั​ักษิ​ิณชั้​้�นล่​่างของพระปรางค์​์ใหญ่​่ ปรางค์​์ทิ​ิศเหล่​่านี้​้�รู​ูป ทรงเหมื​ือนกั​ัน มี​ีช่​่องรู​ูปกิ​ินนรกิ​ินรี​ี และเชิ​ิงบาตรเหนื​ือช่​่องมี​ีรู​ูปมารกั​ับ กระบี่​่�แบกสลั​ับกั​ัน ชั้​้�นซุ้​้�มภายในเป็​็นรู​ูปพระพายทรงม้​้า เหนื​ือซุ้​้�มเป็​็น รู​ูปครุ​ุฑยุ​ุดนาคและเทพนม ถั​ัดขึ้​้�นไปเป็​็นชั้​้�นกลี​ีบขนุ​ุน ๕ ชั้​้�น แล้​้วเป็​็น นภศู​ูลปิ​ิดทอง

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

23

มณฑปทิ​ิศ

อยู่​่�ช่​่วงระหว่​่างปรางค์​์ทิ​ิศ บนฐานทั​ักษิ​ิณชั้​้�นที่​่� ๒ มี​ีทั้​้�ง ๔ ด้​้าน ภายในมณฑปประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูปต่​่าง ๆ ฐานมณฑปประดั​ับรู​ูป กิ​ินนรและกิ​ินรี​ี เหนื​ือช่​่องนี้​้�มี​ีรู​ูปกุมุ ภั​ัณฑ์​์แบก ๒ มณฑป อี​ีก ๒ มณฑป เป็​็นรู​ูปคนธรรพ์​์แบก มณฑปก่​่อด้​้วยอิ​ิฐถื​ือปู​ูนประดั​ับกระเบื้​้อ� งเคลื​ือบสี​ี พระเจดี​ีย์​์ ๔ องค์​์

ตั้​้ง� เรี​ียงเป็​็นแถว เป็​็นลั​ักษณะเจดี​ีย์​์แบบเดี​ียวกั​ัน ขนาดเท่​่ากั​ัน เป็​็น พระเจดี​ีย์​์ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนย่​่อเหลี่​่�ยมไม้​้ยี่​่�สิ​ิบ ประดั​ับกระเบื้​้�องถ้​้วยและ กระจกสี​ีเป็​็นลวดลายต่​่าง ๆ มี​ีฐานทั​ักษิ​ิณสำำ�หรั​ับเดิ​ินรอบพระเจดี​ีย์​์ ๑ ชั้​้�น มี​ีบั​ันไดขึ้​้�นลงทางด้​้านเหนื​ือพระเจดี​ีย์​์ทั้​้�ง ๔ นี้​้� สร้​้างในสมั​ัยรั​ัชกาล ที่​่� ๓ และปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อี​ีกครั้​้ง� สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๕ โดยพระราชทรั​ัพย์​์บริ​ิจาค ของสมเด็​็จพระศรี​ีพั​ัชริ​ินทรา บรมราชิ​ินี​ีนาถ พระราชชนนี​ีพั​ันปี​ีหลวง สมเด็​็จพระศรี​ีสวริ​ินทิ​ิรา บรมราชเทวี​ี พระพั​ันวั​ัสสาอั​ัยยิ​ิกาเจ้​้า สมเด็​็จ พระปิ​ิตุ​ุจฉาเจ้​้าสุ​ุขุ​ุมาลมารศรี​ี พระอั​ัครราชเทวี​ี และพระวิ​ิมาดาเธอ พระองค์​์เจ้​้าสายสวลี​ีภิ​ิรมย์​์ กรมพระสุ​ุทธาสิ​ินี​ีนาฏ ปิ​ิยมหาราชปดิ​ิวรั​ัดา บริ​ิจาคองค์​์ละ ๑,๐๐๐ บาท มณฑปพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง

อยู่​่ร� ะหว่​่างพระเจดี​ีย์​์ ๔ องค์​์ และพระวิ​ิหาร มี​ีฐานเป็​็นรู​ูปสี่​่เ� หลี่​่ย� ม จั​ัตุ​ุรั​ัส ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนประดั​ับกระเบื้​้�องถ้​้วยสี​ีต่​่าง ๆ มี​ีฐานทั​ักษิ​ิณ ๒ ชั้​้�น สร้​้างสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ ซ่​่อมสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๕ แต่​่เดิ​ิมหลั​ังคาเป็​็นยอดเกี้​้ย� ว แบบจี​ีน แต่​่ได้​้พั​ังลงมา ครั้​้�นซ่​่อมใหม่​่ทำำ�เป็​็นเจดี​ีย์​์

24

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

พระพุ​ุทธชั​ั มภู​ูนุ​ุทมหาบุ​ุรุ​ุษลั​ักขณาอสี​ีตยานุ​ุบพิ​ิตร

พระประธานในพระวิ​ิหารเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ัก กว้​้าง ๖ ศอก หล่​่อด้​้วยทองแดงปิ​ิดทอง พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้า เจ้​้าอยู่​่หั​ั� วโปรดให้​้หล่​่อขึ้​้น� พร้​้อมกั​ับพระประธานในพระอุ​ุโบสถวั​ัดสุ​ุทั​ัศน เทพวราราม ประดิ​ิ ษ ฐานบนแท่​่นไพที​ีเหนื​ื อ ฐานชุ​ุ ก ชี​ีขนาดใหญ่​่ มี​ีพระบรมธาตุ​ุ ๔ องค์​์ บรรจุ​ุอยู่​่�ในโกศ ๓ ชั้​้�น คื​ือ เงิ​ิน นาก และทอง บรรจุ​ุอยู่​่�ในพระเศี​ียรพระประธาน เบื้​้�องหน้​้าพระประธานในระดั​ับต่ำำ�� ลงมา เป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานพระอรุ​ุณหรื​ือพระแจ้​้ง เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปาง มารวิ​ิชั​ัย องค์​์พระและผ้​้าทรงทำำ�ด้ว้ ยทองสี​ีต่​่าง ๆ หน้​้าตั​ักกว้​้างประมาณ ๕๐ เซนติ​ิเมตร ประดิ​ิษฐานอยู่​่บ� นฐานชุ​ุกชี​ี บนแท่​่นหน้​้าพระอรุ​ุณเป็​็น ที่​่�ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูปสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย หน้​้าตั​ักกว้​้างประมาณ ๗๐ เซนติ​ิเมตร เดิ​ิมอยู่​่�ที่​่�ศาลาการเปรี​ียญเก่​่าที่​่�รื้​้�อไปแล้​้ว

พระวิ​ิหาร

อยู่​่�ระหว่​่างมณฑปพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองกั​ับหมู่​่�กุ​ุฏิ​ิคณะ ๑ เป็​็น พระวิ​ิหารยกพื้​้�นสู​ูงเช่​่นเดี​ียวกั​ับพระอุ​ุโบสถ หลั​ังคาลด ๓ ชั้​้�น มุ​ุงด้​้วย กระเบื้​้�องเคลื​ือบสี​ี หน้​้าบั​ันมี​ีรู​ูปเทวดาถื​ือพระขรรค์​์นั่​่�งอยู่​่�บนแท่​่น ประดั​ับด้​้วยลายกระหนกลงรั​ักปิ​ิดทองประดั​ับกระจก มี​ีมุ​ุขทั้ง้� ด้​้านหน้​้า และด้​้านหลั​ัง ด้​้านหน้​้ามี​ีประตู​ูเข้​้า ๓ ประตู​ู ด้​้นหลั​ังมี​ี ๒ ประตู​ู ผนั​ังด้​้านนอกประดั​ับด้​้วยกระเบื้​้�องเคลื​ือบลายก้​้านแย่​่งขบวนไทย ซึ่​่�งสมเด็​็จฯ เจ้​้าฟ้​้า กรมพระยานริ​ิศรานุ​ุวั​ัดติ​ิวงศ์​์ ทรงยื​ืนยั​ันว่​่า เป็​็น กระเบื้​้�องซึ่​่�งรั​ัชกาลที่​่� ๓ ทรงสั่​่�งมาแต่​่เมื​ืองจี​ีน เพื่​่�อจะใช้​้ประดั​ับผนั​ัง ด้​้านนอกพระอุ​ุโบสถ แต่​่ไม่​่งามสมพระราชหฤทั​ัย จึ​ึงโปรดให้​้นำำ�มา ประดั​ับผนั​ังด้​้านนอกพระวิ​ิหารนี้​้� ด้​้านนอกของประตู​ูและหน้​้าต่​่างทั้​้�ง ๑๔ ช่​่อง ทำำ�ขึ้​้�นใหม่​่ เป็​็นลายรดน้ำำ��รู​ูปดอกไม้​้ ผนั​ังด้​้านในเดิ​ิมคงมี​ีภาพ จิ​ิ ต รกรรมฝาผนั​ัง เพราะเสาสี่​่� เ หลี่​่� ย มข้​้ า งในและเรื​ื อ นแก้​้ ว หลั​ัง พระประธานและบนบานประตู​ูและหน้​้าต่​่างด้​้านในยั​ังมี​ีภาพสี​ีปรากฏ อยู่​่� แต่​่ปั​ัจจุ​ุบั​ันผนั​ังได้​้ฉาบด้​้วยน้ำำ��ปู​ูนสี​ีเหลื​ืองเสี​ียหมดแล้​้ว ยั​ังเห็​็นเป็​็น รอยเลื​ือนลางได้​้บางแห่​่ง แต่​่น้​้อยเต็​็มที​ี ปั​ัจจุ​ุบั​ันพระวิ​ิหารหลั​ังนี้​้� ใช้​้เป็​็นการเปรี​ียญของวั​ัดด้​้วย Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

25

พระพรหมวั​ัชรเมธี​ี (สมเกี​ียรติ​ิ โกวิ​ิโท ป.ธ.๙)

เจ้​้ าคณะภาค ๙ เจ้​้ าอาวาสวั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร 26

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ั ติ​ิ โดยสั​ั งเขป พระพรหมวั​ัชรเมธี​ี (สมเกี​ี ยรติ​ิ โกวิ​ิ โท ป.ธ.๙) อายุ​ุ ๗๘ พรรษา ๕๗ วั​ั ดอรุ​ุณราชวราราม แขวงวั​ัดอรุ​ุณ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร ปั​ัจจุบั ุ น ั ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง

๑. เจ้​้าคณะภาค ๙ ๒. กรรมการศู​ูนย์​์ควบคุ​ุมการไปต่​่างประเทศ สำำ�หรั​ับพระภิ​ิกษุ​ุสามเณร (ศ.ต.ภ.) ๓. เจ้​้าอาวาสวั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร ชาติ​ิภู​ูมิ​ิ

พระพรหมวั​ัชรเมธี​ี นามเดิ​ิม สมเกี​ียรติ​ิ ฉายา โกวิ​ิโท นามสกุ​ุล พั​ัตตพั​ักตร์​์ เกิ​ิดเมื่​่�อวั​ันจั​ันทร์​์ ที่​่� ๖ กั​ันยายน พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๘๖ ขึ้​้�น ๘ ค่ำำ�� เดื​ือน ๑๐ ปี​ี ม ะแม บิ​ิดาชื่​่� อ นายทองสี​ี พั​ั ต ตพั​ั ก ตร์​์ มารดาชื่​่� อ นางอุ่​่�ย พั​ั ต ตพั​ั ก ตร์​์ ชาวบ้​้านห้​้วยแคน ตำำ�บลเลิ​ิงแฝก อำำ�เภอบรบื​ือ (ปั​ัจจุ​ุบั​ันเป็​็นอำำ�เภอกุ​ุดรั​ัง) จั​ังหวั​ัดมหาสารคาม วิ​ิทยฐานะ

พ.ศ. ๒๔๙๘ สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาประถมศึ​ึกษาปี​ีที่​่� ๔ โรงเรี​ียนประชาบาล ห้​้วยแคนราษฎรสามั​ัคคี​ี อำำ�เภอบรบื​ือ จั​ังหวั​ัดมหาสารคาม พ.ศ. ๒๕๐๑ สอบไล่​่ได้​้นั​ักธรรมชั้​้�นเอก สำำ�นั​ักศาสนศึ​ึกษา วั​ัดอั​ัมพวั​ันห้​้วยแคน สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดมหาสารคาม พ.ศ. ๒๕๑๔ สอบไล่​่ได้​้บาลี​ีชั้​้�นเตรี​ียมอุ​ุดมศึ​ึกษา

มหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย พ.ศ. ๒๕๑๖ สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษามั​ัธยมศึ​ึกษาปี​ีที่​่� ๕ (มศ.๕)

โรงเรี​ียนสมั​ัครสอบ กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๑๘ สอบได้​้ประโยคครู​ูพิ​ิเศษมั​ัธยม (พ.ม.) พ.ศ. ๒๕๒๕ สอบไล่​่ได้​้เปรี​ียญธรรม ๙ ประโยค สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดราชสิ​ิทธาราม กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๔๙ ได้​้รั​ับปริ​ิญญาพุ​ุทธศาสตรมหาบั​ัณฑิ​ิตกิ​ิตติ​ิมศั​ักดิ์​์�

มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย พ.ศ. ๒๕๕๕ ได้​้รั​ับปริ​ิญญาพุ​ุทธศาสตรดุ​ุษฎี​ีบั​ัณฑิ​ิตกิ​ิตติ​ิมศั​ักดิ์​์�

มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย

บรรพชา

วั​ั น ที่​่� ๒๔ เมษายน พุ​ุ ท ธศั​ั ก ราช ๒๔๙๙ ณ วั​ั ดอั​ั ม พวั​ั น ห้​้ ว ยแคน ตำำ�บลเลิ​ิงแฝก อำำ�เภอบรบื​ือ จั​ังหวั​ัดมหาสารคาม พระครู​ูพิ​ิพั​ัฒน์​์ศี​ีลคุ​ุณ วั​ัดบ้า้ นกุ​ุดรังั ตำำ�บลกุ​ุดรังั อำำ�เภอบรบื​ือ จั​ังหวั​ัดมหาสารคาม เป็​็นพระอุ​ุปัชั ฌาย์​์

อุ​ุปสมบท

วั​ันที่​่� ๑๐ พฤษภาคม พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๐๘ ณ วั​ัดนาโพธิ์​์� ตำำ�บลกุ​ุดรั​ัง อำำ�เภอบรบื​ือ จั​ังหวั​ัดมหาสารคาม พระครู​ูชยธรรมานั​ันท์​์ วั​ัดนาโพธิ์​์� เป็​็น พระอุ​ุปัชั ฌาย์​์ พระอาจารย์​์สันั ต์​์ กตปุ​ุญฺโฺ ญ วั​ัดนาโพธิ์​์� เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์

สมณศั​ั กดิ์​์�

พ.ศ. ๒๕๓๙ ได้​้รั​ับพระราชทานสมณศั​ักดิ์​์�

เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นสามั​ัญ ที่​่� พระเมธี​ีวราภรณ์​์ พ.ศ. ๒๕๔๔ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นราช ที่​่� พระราชรั​ัตนสุ​ุธี​ี ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต

มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ได้​้รับั พระราชทานเลื่​่อ� นสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้น� เทพ ที่​่� พระเทพเมธี​ี ศรี​ีศาสนกิ​ิจ ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต

มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี พ.ศ. ๒๕๖๒ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชา

คณะชั้​้�นธรรม ที่​่� พระธรรมรั​ัตนดิ​ิลก สาธกธรรมวิ​ิจิ​ิตร นิ​ิวิ​ิฐศาสนกิ​ิจการี​ี ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต

มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี พ.ศ. ๒๕๖๔ ได้​้รั​ับสถาปนาขึ้​้�นเป็​็นพระราชาคณะเจ้​้าคณะรอง ชั้​้�นหิ​ิรั​ัญบั​ัฏ มี​ีราชทิ​ินนามว่​่า พระพรหมวั​ัชรเมธี​ี

อภิ​ิปู​ูชนี​ียสถานพิ​ิทั​ักษ์​์ อั​ัคคสั​ังฆกิ​ิจบริ​ิหาร ธรรมปฏิ​ิภาณวิ​ิจิ​ิตร ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต มหาคณิ​ิสส

บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

27

History of Buddhism....

Wat Hong Rattanaram RajaWorawihan วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร

� จากสั​ัมฤทธิ์​์น หลวงพ่​่อแสนสร้​้างขึ้​้น � วโลหะ ประทั​ับนั่​่�งขั​ัดสมาธิ​ิปางมารวิ​ิชั​ั ย

28

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติ​ิวั​ัดหงส์​์ รัต ั นาราม ราชวรวิ​ิหาร

วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นโท ชนิ​ิด ราชวรวิ​ิหาร ตั้​้ง� อยู่​่ริ� มิ คลองบางกอกใหญ่​่ (คลองบางหลวง) แขวงวั​ัดอรุ​ุณ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่�ทั้​้�งหมด ๔๖ ไร่​่ วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร แห่​่งนี้​้�ตามหลั​ักฐานหลายแห่​่งชี้​้�ว่​่า เจ๊​๊สั​ัว หรื​ือ เจ้​้าสั​ัว หรื​ือเจ้​้าขรั​ัวหง ซึ่​่�งเป็​็นเศรษฐี​ีจี​ีน เป็​็นผู้​้�สร้​้างตั้​้�งแต่​่ เดิ​ิมโบราณมา เมื่​่อ� ครั้​้ง� กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาเป็​็นราชธานี​ีวั​ัดหงส์​์รั​ัตนารามราช วิ​ิหาร เดิ​ิมเรี​ียกกั​ันตามภาษาชาวบ้​้านตามชื่​่�อผู้​้�สร้​้างว่​่า “วั​ัดเจ๊​๊สั​ัวหง” บ้​้างเรี​ียกว่​่า “วั​ัดเจ้​้าสั​ัวหง” ต่​่อมาคำำ�ว่​่า “เจ๊​๊สั​ัว หรื​ือ เจ้​้าสั​ัว” มี​ีผู้​้�นิ​ิยม เรี​ียกกั​ันเป็​็น “เจ้​้าขรั​ัว” ไป ก็​็เลยเป็​็นเหตุ​ุให้​้มี​ีผู้​้�เรี​ียกวั​ัดแห่​่งนี้​้�ว่​่า “วั​ัดเจ้​้าขรั​ัวหง” ในยุ​ุคกรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี วั​ัดหงส์​์ฯ ได้​้มี​ีสร้​้อยนามเป็​็นทางการว่​่า “วั​ัดหงส์​์ อาวาสวิ​ิหาร” โดยเขี​ียน “ษ” การั​ันต์​์ตามสมั​ัยนิ​ิยม ทั้​้ง� ใช้​้ชื่​่อ� และสร้​้อย อย่​่างนี้​้�มาจนถึ​ึงยุ​ุครั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ คื​ือ สมั​ัยสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬา โลกมหาราชด้​้วย แต่​่ตอนปลายรั​ัชกาลขององค์​์รั​ัชกาลที่​่� ๑ เมื่​่�อครั้​้�ง สมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย ซึ่​่�งขณะนั้​้�นยั​ังทรงเป็​็นสมเด็​็จพระ ลู​ูกยาเธอเจ้​้าฟ้​้ากรมหลวงอิ​ิศรสุ​ุนทร ได้​้ทรงพระยศเป็​็นกรมพระราชวั​ัง บวรสถานมงคล สื​ืบต่​่อจากกรมพระราชวั​ังบวรสถานมงคลมหา สุ​ุรสิ​ิหนาทฯ ได้​้ประทั​ับ ณ พระราชวั​ังเดิ​ิม พระราชวั​ังเดิ​ิมจึ​ึงมี​ีฐานะ เป็​็นพระบวรราชวั​ังใหม่​่ขึ้​้�นอี​ีกตำำ�แหน่​่งหนึ่​่�งสมตามนั​ัยแห่​่งชุ​ุมนุ​ุม พระบรมราชาธิ​ิ บ ายในพระบาทสมเด็​็ จ พระจอมเกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั ว ตอนที่​่�ทรงเล่​่าการประสู​ูติ​ิของพระบาทสมเด็​็จปิ่​่�นเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�ไว้​้ดั​ังนี้​้� “การประสู​ูติ​ิดั​ังนี้​้� เป็​็นไปที่​่�พระที่​่�นั่​่�งข้​้างในหลั​ังตะวั​ันตก พระราชวั​ัง เดิ​ิมปากคลองบางกอกใหญ่​่ ครั้​้ง� นั้​้น� เรี​ียก “พระบวรราชวั​ังใหม่​่” อยู่​่ใ� น กำำ�แพงกรุ​ุงธนบุ​ุรี​ีโบราณ วั​ัดหงส์​์ฯ ซึ่​่�งมี​ีพื้​้�นที่​่�ตั้​้�งอยู่​่ติ� ิดสถานที่​่�พระบวร ราชวั​ังนี้​้� จึ​ึงมี​ีสร้​้อยนามเปลี่​่�ยนแปลงไปตามสถานการณ์​์ครั้​้�งนั้​้�นว่​่า “วั​ัดหงส์​์อาวาสวรวิ​ิหาร” ดั​ังหลั​ักฐานประกอบตามในพระราชทิ​ินนาม สมณศั​ักดิ์​์พ� ระราชาคณะที่​่� พระธรรมอุ​ุดม (พระธรรมวโรดม ในปั​ัจจุบั​ัุ น) ซึ่​่� ง ได้​้ เ ลื่​่� อ นจากพระธรรมไตรโลกฯ (พระธรรมไตรโลกาจารย์​์ ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๑ ว่​่า “พระธรรมอุ​ุดม บรมญาณอดุ​ุลยสุ​ุนทรนายก ตี​ีปีฏี กธรา มหาคณิ​ิศร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี” สถิ​ิต ณ “วั​ัดหงส์​์อาวาส บวรวิ​ิหาร” พระอารามหลวง ตามหลั​ักฐานดั​ังกล่​่าวแสดงว่​่า วั​ัดหงส์​์ฯ เดิ​ิมได้​้เปลี่​่�ยนสร้​้อยนามเป็​็น วั​ัดหงส์​์อาวาสบวรวิ​ิหาร ในยุ​ุคนั้​้�น ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๒ วั​ัดหงส์​์ฯ มี​ีสร้อ้ ยนามเป็​็นทางการเปลี่​่�ยนแปลง อี​ีกเป็​็น “วั​ัดหงส์​์อาวาสวรวิ​ิหาร” หลั​ักฐานในข้​้อนี้​้�พิ​ิจารณาได้​้ตาม พระราชทิ​ินนามสมณศั​ักดิ์​์�ที่​่�พระพิ​ิมลธรรม ซึ่​่�งได้​้เลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�ที่​่� พระพรหมมุ​ุนี​ี (ด่​่อน) กล่​่าวไว้​้ดั​ังนี้​้� “ให้​้พระพรหมมุ​ุนี​ี เป็​็นพระพิ​ิมล ธรรม อนั​ันตญาณนายก ตี​ีปีฏี กธรามหาคณิ​ิศร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี สถิ​ิต ณ วั​ัดหงส์​์อาวาสวรวิ​ิหาร พระอารามหลวง” ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ วั​ัดหงส์​์ฯ คงมี​ีนามเรี​ียกว่​่า “วั​ัดหงสาราม” ดั​ังปรากฏหลั​ักฐานในหนั​ังสื​ือประชุ​ุมพงศาวดารภาคที่​่� ๒๕ ตอนที่​่� ๓ เรื่​่�องตำำ�นานสถานที่​่�และวั​ัตถุ​ุต่​่าง ๆ ซึ่​่�งพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้า เจ้​้าอยู่​่�หั​ัวทรงบู​ูรณะ นอกจากนั้​้�น ยั​ังมี​ีข้​้อความกล่​่าวเกี่​่�ยวกั​ับวั​ัดหงส์​์

วั​ัดหงส์​์ รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร

ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๗๒ ถนนวั​ังเดิ​ิม แขวงวั​ัดอรุ​ุ ณ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร

ในเชิ​ิงประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ว่​่า “วั​ัดนี้​้� นามเดิ​ิมว่​่าวั​ัดเจ้​้าขรั​ัวหง แล้​้วเปลี่​่�ยนมา เป็​็นวั​ัดหงสาราม” และในสำำ�เนาเทศนาพระราชประวั​ัติ​ิรั​ัชกาลที่​่� ๒ ซึ่​่�งหม่​่อมเจ้​้าพระประภากร บวรวิ​ิสุ​ุทธิ​ิวงศ์​์ วั​ัดบวรนิ​ิเวศฯ ทรงเทศนา ถวายในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ก็​็ใช้​้คำำ�ว่​่า “วั​ัดหงสาราม” แม้​้กระทั่​่ง� ในพระอารามหลวงที่​่เ� จ้​้าพระยาวิ​ิชิติ วงศ์​์วุฒิ ุ ไิ กร เรี​ียบเรี​ียงถวายรั​ัชกาลที่​่� ๕ ก็​็กล่​่าวไว้​้เช่​่นนั้​้�น แต่​่กล่​่าวพิ​ิเศษออกไปว่​่า เรี​ียกว่​่าหงสารามมาแต่​่รั​ัชกาลที่​่� ๑ เห็​็นจะเป็​็นว่​่าเมื่​่�อเรี​ียกโดยไม่​่มี​ี พิ​ิธี​ีรี​ีตองสำำ�คั​ัญอะไร ก็​็คงเรี​ียก วั​ัดหงสาราม ทั้​้�ง ๓ รั​ัชกาลก็​็เป็​็นได้​้ ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๔ พระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวได้​้ พระราชทานสร้​้อยนามวั​ัดหงส์​์ฯ ใหม่​่ และเป็​็นหลั​ักฐานสื​ืบมาจนถึ​ึง ปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้�ว่​่า “วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม” ดั​ังประชุ​ุมพงศาวดารภาคที่​่� ๒๕ ว่​่าด้​้วยพระเจดี​ีย์วิ์ หิ ารที่​่�ทรงสถาปนาในรั​ัชกาลที่​่� ๔ เรื่​่อ� งที่​่� ๑๕ ได้​้กล่​่าว ไว้​้ ใจความว่​่า “วั​ัดหงส์​์ รั​ัต นารามวั​ัดนี้​้� ตามเดิ​ิ ม ว่​่าวั​ัดเจ้​้ า ขรั​ัวหง แล้​้วเปลี่​่�ยนมาเป็​็นวั​ัดหงสาราม สมเด็​็จพระศรี​ีสุ​ุริ​ิเยนทราบรมราชิ​ินี​ี ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ วั​ัดเขมาฯ โปรดให้​้พระบาทสมเด็​็จพระปิ่​่�นเกล้​้า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั วทรงปฏิ​ิ สั​ั งขรณ์​์ วั​ั ดหงส์​์ ฯ การยั​ังไม่​่ทั​ันเสร็​็ จ พระบาท สมเด็​็ จ พระปิ่​่� น เกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั วทรงสวรรคต พระบาทสมเด็​็ จ พระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� วจึ​ึงทรงปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ต่​่อมาจนสำำ�เร็​็จ พระราชทาน นามว่​่า วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม” ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๖ วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ได้​้ถู​ูกจั​ัดลำำ�ดั​ับศั​ักดิ์​์�ของ วั​ัดขึ้​้�น คื​ือ เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นโท และมี​ีฐานะเป็​็นพระอารามชั้​้�น ราชวรวิ​ิ ห าร ตามพระบรมราชโองการประกาศเรื่​่� อ งจั​ัดระเบี​ี ย บ พระอารามหลวงเป็​็น ชั้​้�นเอก ชั้​้�นโท ชั้​้�นตรี​ี และชั้​้�นสามั​ัญ โดยมี​ีสร้​้อย นามตามฐานะเป็​็นราชวรมหาวิ​ิหาร ราชวรวิ​ิหาร วรมหาวิ​ิหาร วรวิ​ิหาร โดยลำำ�ดั​ับ เมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๓๐ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๔๕๘ วั​ัดหงส์​์ฯ จึ​ึงได้​้สร้​้อย เติ​ิมท้​้ายเป็​็นชื่​่�อในปั​ัจจุ​ุบั​ันว่​่า “วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร” จวบ จนปั​ัจจุ​ุบั​ัน

Wat Hong Rattanaram RajaWorawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

29

โบราณสถานสำำ �คัญ ั พระอุ​ุโบสถ

ตั​ัวพระอุ​ุโบสถสร้​้างแบบก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนขนาดกว้​้าง ๑๙.๕๐ เมตร ยาว ๔๒ เมตร หลั​ังคาเป็​็นมุ​ุขลด ๒ ชั้​้น� ประดั​ับช่​่อฟ้​้า ใบระกาหน้​้าบั​ัน ทำำ�เป็​็น ๒ ชั้​้น� ทั้​้ง� ด้​้านหน้​้าและด้​้านหลั​ังพระอุ​ุโบสถ ชั้​้น� บนประดั​ับลาย รู​ูปหงส์​์ ชั้​้�นล่​่างทำำ�เป็​็นพื้​้�นเรี​ียบเจาะเป็​็นช่​่อง ๔ เหลี่​่�ยม ๒ ช่​่อง ภายใน ช่​่องประดั​ับด้​้วยลายปู​ูนปั้​้�นปิ​ิดทองรู​ูปหงส์​์หั​ันหน้​้าเข้​้าหากั​ันประดั​ับอยู่​่� บนพื้​้น� ทาสี​ีแดงชาด ถั​ัดจากหน้​้าบั​ันลงมาเป็​็นมุ​ุขยื่​่น� ออกมาค้ำำ��ด้ว้ ยเสา ระเบี​ียงรายรอบพระอุ​ุโบสถ คั​ันทวยทำำ�เป็​็นรู​ูปหงส์​์ซุ้​้�มหน้​้าต่​่างเป็​็น ลวดลายปู​ูนปั้​้�น ด้​้านหน้​้ามี​ีประตู​ู ๓ บาน บานตรงกลางเป็​็นบานใหญ่​่ บานข้​้าง ๆ มี​ีขนาดเล็​็กกว่​่า มี​ีลวดลายปู​ูนปั้​้�นประดั​ับที่​่�ซุ้​้�มประตู​ูด้​้าน หลั​ังมี​ีประตู​ู ๒ บาน รอบพระอุ​ุโบสถมี​ีระเบี​ียงล้​้อมรอบ พระอุ​ุโบสถ มี​ีลั​ักษณะแบบพระอุ​ุโบสถในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ภายในพระอุ​ุโบสถ กว้​้าง มี​ีเสาอยู่​่�ด้​้านข้​้างพระอุ​ุโบสถทั้​้�ง ๒ ข้​้าง เสาประดั​ับด้​้วยลาย พุ่​่� ม ข้​้ า วบิ​ิ ณ ฑ์​์ ก้​้ า นแย่​่งเป็​็ น รู​ูปพั​ันธุ์​์�พฤกษา ฐานเสาเป็​็ น ลายเชิ​ิ ง ผนั​ังพระอุ​ุ โ บสถด้​้ า นในเหนื​ือระดั​ับหน้​้ า ต่​่าง เป็​็ น จิ​ิ ต รกรรมรู​ูป พุ่​่�มข้​้าวบิ​ิณฑ์​์ก้​้านแย่​่งลายดอกไม้​้ ประดั​ับอยู่​่�บนพื้​้�นสี​ีดำำ� ภาพเขี​ียน ระหว่​่างช่​่องหน้​้าต่​่างเป็​็นเรื่​่�องราวเกี่​่�ยวกั​ับ “พุ​ุทธประวั​ัติ​ิ”

พระประธานในพระอุ​ุโบสถ

พระพุ​ุทธลั​ักษณะ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัย ศิ​ิลปะในสมั​ัยอู่​่ท� อง (เป็​็นปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิ​ิดทอง) ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒.๖๐ เมตร สู​ูง ๓.๕๐ เมตร ไม่​่มี​ี พ ระนามและไม่​่ทราบประวั​ัติ​ิ ว่​่ าสร้​้ า งขึ้​้� น ในสมั​ัยใดจึ​ึง สั​ันนิ​ิษฐานกั​ันว่​่าสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา หลวงพ่​่อแสน

พระพุ​ุทธรู​ูปสั​ัมฤทธิ์​์น� วโลหะ เรี​ียกกั​ันว่​่า “พระแสนเมื​ืองเชี​ียงแตง” ได้​้ เชิ​ิ ญ มาจากเมื​ืองเชี​ี ย งแตงประเทศลาว เมื่​่� อ ปี​ี พ.ศ. ๒๔๐๑ แล้​้ ว อาราธนาเชิ​ิ ญ ไปประดิ​ิ ษ ฐานอยู่​่� เ บื้​้� อ งหน้​้ า พระพุ​ุ ท ธปฏิ​ิ ม ากร พระประธานในพระอุ​ุโบสถวั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ักกว้​้ าง ๒ ศอกเศษ เป็​็ นพระแบบเชี​ี ยงแสน พระเกตุ​ุมาลาเป็​็นเปลวยาวขึ้​้�น รอบ ๆ ฝั​ังแก้​้วผลึ​ึก ๑๕ เม็​็ด จะสั​ังเกต เห็​็นว่​่าพระเศี​ียรโตเขื่​่�องกว่​่าส่​่วนขององค์​์พระ พระเนตรสี​ีขาวเป็​็น แก้​้ ว ผลึ​ึกสี​ี ดำำ� เป็​็ น นิ​ิ ล เหมื​ือนกั​ันทั้​้� ง สองข้​้ า ง พระพุ​ุ ท ธรู​ูปองค์​์ นี้​้� มี​ี พระพุ​ุทธลั​ักษณะงดงามมาก มี​ีพุทุ ธศาสนิ​ิกชนเคารพนั​ับถื​ือมาก เพราะ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คั​ัญของโบราณและมี​ีความศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์� จึ​ึงขนานนาม ว่​่า “หลวงพ่​่อแสน” มาจนทุ​ุกวั​ันนี้​้�

30

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Hong Rattanaram RajaWorawihan

สระน้ำำ�มนต์​์

สระน้ำำ��มนต์​์รู​ูปสระเป็​็นลั​ักษณะสี่​่�เหลี่​่�ยมผื​ืนผ้​้า กว้​้างประมาณ ๖ วา ยาวประมาณ ๒๖ วา ลึ​ึกประมาณ ๑.๕๐ เมตร ตั้​้�งอยู่​่ด้� ้านทิ​ิศ ตะวั​ันตกส่​่วนท้​้ายของวั​ัด แต่​่ตามพื้​้�นที่​่�เดิ​ิมของวั​ัดทั้​้�งหมดแล้​้วอยู่​่�ตรง กลางติ​ิดไปทางตะวั​ันตก สมั​ัยก่​่อนมี​ีผู้​้�คนมาอาบน้ำำ��อย่​่างเนื​ืองแน่​่น เสมอๆ ยิ่​่ง� เป็​็นเสาร์​์ห้า้ ด้​้วยแล้​้วยิ่​่ง� ต้​้องมี​ีการต่​่อแถวรอกั​ันเป็​็นชั่​่ว� โมงจึ​ึง จะได้​้อาบ คนเฒ่​่าคนแก่​่เล่​่ากั​ันว่​่า “ศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�นั​ัก” และประสิ​ิทธิ์​์� ประสาทความขลั​ังความศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�ให้​้ได้​้ตามเจตจำำ�นงที่​่�ปรารถนา

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดหงส์​์ รัต ั นาราม ราชวรวิ​ิหาร

พระพุ​ุทธรู​ูปทองโบราณ

พระพุ​ุทธรู​ูปทองโบราณองค์​์นี้​้� ได้​้พบโดยบั​ังเอิ​ิญจากการชำำ�ระ ทำำ� ความสะอาดพระวิ​ิ ห ารร้​้ า งซึ่​่� ง รกครึ้​้� ม และมี​ี ไ ม้​้ เ ลื้​้� อ ยปกคลุ​ุ ม เจ้​้าอาวาสในสมั​ัยนั้​้�นคื​ือพระสุ​ุขุ​ุมธรรมาจารย์​์ ขณะทำำ�ความสะอาด ภายในพระวิ​ิหารร้​้างปรากฏซากปรั​ักหั​ักพั​ังต่​่าง ๆ ก็​็พบเห็​็นที่​่�พระอุ​ุระ (อก) ขององค์​์พระพุ​ุทธรู​ูปกะเทาะหลุ​ุดออกจนเห็​็นเนื้​้�อทองภายใน สี​ีสุ​ุกงาม เมื่​่�อทำำ�การศึ​ึกษาต่​่อมาทราบว่​่าเป็​็นองค์​์พระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คั​ัญ ในสมั​ัยโบราณ เพราะเหตุ​ุนี้​้�ทางวั​ัดรวมทั้​้�งเจ้​้าหน้​้าที่​่�ตำำ�รวจและเหล่​่า ทหารเรื​ือจึ​ึงช่​่วยรั​ักษาร่​่วมกั​ัน ต่​่อมา น.ส.สั​ังวาล และ น.ส.เนื่​่�องน้​้อย ชู​ูโต ซึ่​่� ง อยู่​่� บ ริ​ิ เ วณเจริ​ิ ญ พาศน์​์ ใ นปั​ั จจุ​ุ บั​ั น เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุงเทพมหานคร ได้​้มี​ีจิ​ิตศรั​ัทธาสร้​้างศาลาคอนกรี​ีต ๓ มุ​ุข ประกอบ ประตู​ูเหล็​็กเพื่​่�อเป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานของพระพุ​ุทธรู​ูปทองโบราณด้​้าน ทิ​ิศตะวั​ันตกของพระวิ​ิหาร พระพุ​ุทธรู​ูปทองโบราณเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ในสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัยยุ​ุคกลาง ซึ่​่�งต้​้องใช้​้ฝี​ีมื​ือที่​่�มี​ีความอั​ันละเมี​ียดละไมและ ประณี​ีตถึ​ึงที่​่�สุ​ุด ถื​ือเป็​็นประติ​ิมากรรมชั้​้�นสู​ูงของศิ​ิลปะไทยแท้​้

๑. สมเด็​็จพระสั​ังฆราช (ชื่​่น� ) ๒. สมเด็​็จพระวั​ันรั​ัต (ด่​่อน) เดิ​ิมเป็​็นพระพิ​ิมลธรรม แล้​้วเลื่​่อ� นเป็​็น สมเด็​็จพระวั​ันรั​ัต หรื​ือสมเด็​็จพระนพรั​ัตน และย้​้ายไปอยู่​่�วั​ัดสระเกศ และวั​ัดมหาธาตุ​ุ ในที่​่�สุ​ุดเป็​็นสมเด็​็จพระสั​ังฆราช ๓. พระธรรมอุ​ุดม (พระธรรมวโรดม ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) ๔. พระธรรมเจดี​ีย์​์ (ไม่​่ทราบนามเดิ​ิม) ๕. พระอุ​ุดมปิ​ิฎก (สอน) ๖. พระวิ​ินั​ัยรั​ักขิ​ิต (ดุ​ุน) ๗. พระประสิ​ิทธิ​ิศี​ีลคุ​ุณ (เสื​ือ) ๘. พระธรรมปหั​ังษนาจารย์​์ (ศิ​ิริ​ิ) ๙. พระประสิ​ิทธิ​ิศี​ีลคุ​ุณ (เลี้​้�ยง) ๑๐. พระธรรมปหั​ังษนาจารย์​์ (สาด) ๑๑. พระรั​ัตนมุ​ุนี​ี (บาง ป.ธ.๖) (จากบั​ันทึ​ึกของพระรั​ัตนมุ​ุนี​ีและ ค้​้นคว้​้าเพิ่​่�มเติ​ิม) ๑๒. พระสุ​ุขุ​ุมธรรมาจารย์​์ (ลมั​ัย โกวิ​ิโท ป.ธ.๗) ๑๓. พระเทพรั​ัตนโมลี​ี (ชู​ูศั​ักดิ์​์� ธมฺ​ฺมทิ​ินฺ​ฺโน ป.ธ.๙) ๑๔. พระธรรมวชิ​ิรเมธี​ี (มี​ีชั​ัย วี​ีรปญฺ​ฺโญ ป.ธ.๙ ,รศ.ดร.)

Wat Hong Rattanaram RajaWorawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

31

History of Buddhism....

Wat Moli Lokayaram RajaWorawihan วั​ัดโมลี​ีโลกยาราม ราชวรวิ​ิหาร

32

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

“พระพุ​ุทธโมลี​ีโลกนาถ” พระพุ​ุทธรู​ู ปโบราณ ศั​ั กดิ์​์สิ � ิ ทธิ์​์� ทรงอิ​ิทธานุ​ุภาพ

ประวั​ัติวั ิ ด ั โมลี​ีโลกยาราม ราชวรวิ​ิหาร

วั​ัดโมลี​ีโลกยาราม ราชวรวิ​ิหาร หรื​ือชื่​่�อเดิ​ิมว่​่า วั​ัดท้​้ายตลาด ตั้​้�ง อยู่​่� บ ริ​ิ เ วณพระราชวั​ังเดิ​ิ ม แขวงวั​ัดอรุ​ุ ณ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้น� โท ชนิ​ิดราชวรวิ​ิหาร เป็​็นวั​ัดที่​่� สร้​้างในสมั​ัยอยุ​ุธยา ไม่​่ปรากฏนามผู้ส้� ร้​้าง และเหตุ​ุที่เ�่ รี​ียกว่​่าวั​ัดท้​้ายตลาด เนื่​่�องจากอยู่​่�ต่​่อจากตลาดเมื​ืองธนบุ​ุรี​ี ปั​ัจจุ​ุบั​ันชาวบ้​้านยั​ังนิ​ิยมเรี​ียกชื่​่�อ นี้​้�อยู่​่� ในสมั​ัยธนบุ​ุรี​ี วั​ัดนี้​้�เป็​็นวั​ัดในเขตพระราชฐาน จึ​ึงไม่​่มี​ีพระสงฆ์​์อยู่​่� ตลอดช่​่วงรั​ัชกาล ในรั​ัชกาลที่​่� ๓ ได้​้รั​ับการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหม่​่ทั่​่�วทั้​้�ง พระอาราม และทรงเปลี่​่�ยนนามใหม่​่ว่​่า “วั​ัดโมลี​ีโลกยสุ​ุธาราม” ภายหลั​ังมาเรี​ียกกั​ันว่​่า “วั​ัดโมลี​ีโลกยาราม” ปู​ูชนี​ียสถาน-ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ

พระอุ​ุโบสถ ลั​ักษณะทรงไทยยุ​ุคต้​้นกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ หลั​ังคามุ​ุง กระเบื้​้�องเคลื​ือบ หลั​ังคามุ​ุขลด ๓ ชั้​้�น มี​ีช่​่อฟ้​้าใบระกาไม้​้สั​ัก ลงรั​ักปิ​ิด กระจก ภายในผนั​ังและเพดานมี​ีภาพเขี​ียนทรงพุ่​่�มข้​้าวบิ​ิณฑ์​์ ประตู​ูและ หน้​้าต่​่างแกะสลั​ักเป็​็นลายกนก ลงรั​ักปิ​ิดทองสวยงาม ยาว ๒๕ เมตร กว้​้าง ๙.๕๐ เมตร พระอุ​ุโบสถหลั​ังนี้​้� สมเด็​็จกรมพระอมริ​ินทรามาตย์​์ พระบรมราชชนนี​ี พระพั​ันปี​ีหลวง (สมเด็​็จพระอมริ​ินทราบรมราชชนนี​ี) พระราชมารดาใน พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย รั​ัชกาลที่​่� ๒ ได้​้ทรงสร้​้างขึ้​้�น ต่​่อมาพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาล ที่​่� ๔ โปรดให้​้บู​ูรณะได้​้สวยงามอี​ีกครั้​้�ง ทรงประดิ​ิษฐานตราไอยราพรต ซึ่ง�่ เป็​็นตราแผ่​่นดิ​ินประจำำ�พระองค์​์สมั​ัยนั้​้น� ไว้​้ที่ห�่ น้​้าบั​ันพระอุ​ุโบสถอี​ีกด้​้วย พระประธานในพระอุ​ุโบสถ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปหล่​่อสำำ�ริดิ ปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๘๑ นิ้​้�ว มี​ีพุ​ุทธลั​ักษณะงดงามมาก จะสร้​้างขึ้​้�นพร้​้อมกั​ับ พระอุ​ุโบสถหรื​ือมี​ีมาแต่​่เดิ​ิมยั​ังไม่​่ปรากฏหลั​ักฐาน พระพรหมกวี​ี (วรวิ​ิทย์​์) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๑๒ ได้​้ถวายนามว่​่า “พระพุ​ุทธโมลี​ีโลกนาถ” เป็​็น พระพุ​ุทธรู​ูปโบราณ ศั​ักดิ์​์�สิทิ ธิ์​์� ทรงอิ​ิทธานุ​ุภาพ เป็​็นปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุเป็​็นที่​่� สั​ักการะของพระเจ้​้าแผ่​่นดิ​ิน พระบรมวงศานุ​ุวงศ์​์ ข้​้าราชบริ​ิพาร และ เหล่​่าราษฎรมาตั้​้�งแต่​่ยุ​ุคต้​้นกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ พระวิ​ิหาร มี​ีลั​ักษณะไทยผสมจี​ีน กว้​้าง ๘.๗๕ เมตร ยาว ๑๙.๗๕ เมตร หลั​ังคามุ​ุขลด ๒ ชั้​้�น มุ​ุงกระเบื้​้�องเคลื​ือบดิ​ินเผา มี​ีช่​่อฟ้​้าใบระกา ปู​ูนปั้​้�น ภายในมี​ีฝาผนั​ังก่​่อด้​้วยอิฐิ ฉาบปู​ูน กั้​้�นเป็​็น ๒ ตอน เป็​็นปู​ูชนี​ีย สถานที่​่�นั​ับว่​่าเก่​่าแก่​่ที่�สุ่ ุดของวั​ัด สร้​้างมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ต่​่อ มาเมื่​่อ� วั​ัดนี้​้�ได้​้ถู​ูกรวมเข้​้าเป็​็นเขตพระราชฐานพระราชวั​ังธนบุ​ุรี​ี สมเด็​็จ พระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราชทรงใช้​้เป็​็นสถานที่​่�เก็​็บเกลื​ือ เพราะสมั​ัยนั้​้�น เกลื​ือมี​ีความสำำ�คั​ัญในการถนอมอาหารในการเดิ​ินทั​ัพ นั​ับเป็​็นยุ​ุทธ ปั​ัจจั​ัยสำำ�คั​ัญในการรบ จนถึ​ึงมี​ีคำำ�กล่​่าวกั​ันว่​่า “หากจะโจมตี​ีบ้​้านเมื​ือง จะต้​้องทำำ�ลายฉางเกลื​ือ คลั​ังเสบี​ียง และ คลั​ังแสงให้​้ได้​้” จึ​ึงเรี​ียกกั​ันว่​่า “พระวิ​ิหาร ฉางเกลื​ือ” จนปั​ัจจุ​ุบั​ัน ซึ่ง่� ถื​ือว่​่ามี​ีหนึ่​่�งเดี​ียว ในสมั​ัยกรุ​ุ ง ธนบุ​ุ รี​ี และกรุ​ุ ง รั​ัตนโกสิ​ิ น ทร์​์ และเป็​็ น ที่​่� ปร ะดิ​ิ ษ ฐาน “พระปรเมศ” วั​ัดโมลี​ีโลกยารามราชวรวิ​ิหาร ซอยกุ​ุฏิ​ิเจริ​ิญพาสน์​์ แขวงวั​ัดอรุ​ุณ พระพุ​ุทธรู​ูปขนาดใหญ่​่ปางมารวิ​ิชั​ัย เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร

หอสมเด็​็จ แบ่​่งเป็​็น ๒ ชั้​้�น คื​ือชั้​้�นฐานและชั้​้�นตั​ัวหอ ชั้​้�นฐาน กว้​้าง ๖.๕๐ เมตร ยาว ๒๑.๕๐ เมตร เป็​็นฐานรั​ับหอสมเด็​็จและพระเจดี​ีย์​์ ทรงลั​ังกา ๔ องค์​์ มี​ีบั​ันไดขึ้​้�นลง ๒ ทาง ชั้​้�นตั​ัวหอ ประกอบด้​้วย หอสมเด็​็จและองค์​์พระเจดี​ีย์​์ทั้​้�ง ๔ สำำ�หรั​ับพระเจดี​ีย์​์ทั้​้�ง ๔ พระองค์​์ เป็​็นสถานที่​่�บรรจุ​ุพระเมาฬี​ีของรั​ัชกาลที่​่� ๓ และรั​ัชกาลที่​่� ๔ ซึ่​่�งเป็​็น ที่​่ม� าของชื่​่อ� วั​ัดนี้​้� เฉพาะตั​ัวหอสมเด็​็จกว้​้าง ๔.๐๐ เมตร ยาว ๘.๖๐ เมตร เป็​็ น ตึ​ึ ก ทรงไทย ภายในประดิ​ิ ษ ฐานรู​ูปหล่​่ อ ของสมเด็​็ จ พระพุ​ุ ท ธ โฆษาจารย์​์ (ขุ​ุน) ผู้​้�เป็​็นพระอาจารย์​์ครั้​้�งยั​ังทรงพระเยาว์​์ และเป็​็น พระราชกรรมวาจาจารย์​์ในพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ หลั​ังคาของหอสมเด็​็จมุ​ุงกระเบื้​้�องเคลื​ือบ ประตู​ูและ หน้​้าต่​่างเขี​ียนภาพลายรดน้ำำ��งดงามนั​ับเป็​็นสิ่​่�งที่​่�หาได้​้ยากยิ่​่�ง นอกจาก นั้​้�นยั​ังมี​ีหอเล็​็กติ​ิดต่​่อกั​ัน ยื่​่�นเข้​้ามาภายในลานพระอุ​ุโบสถก่​่อด้​้วย อิ​ิฐฉาบปู​ูนเหมื​ือนกั​ัน เป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองโบราณ สร้​้างไว้​้เป็​็นที่​่�สั​ักการะของพุ​ุทธศาสนิ​ิกชนทั้​้�งหลาย

พระธรรมราชานุ​ุวัต ั ร (สุ​ุทัศน์ ั ์ วรทสฺ​ฺสี​ี ป.ธ.๙) เจ้​้าอาวาสวั​ัดโมลี​ีโลกยาราม ราชวรวิ​ิหาร เจ้​้าคณะภาค ๑๐

Wat Moli Lokayaram RajaWorawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

33

History of Buddhism....

Wat Pradu Chim Phli วั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี

เชิ​ิ ญสั​ั กการะปิ​ิดทองรู​ู ปเหมื​ือนหลวงปู่​่�โต๊​๊ะ ณ ศาลาราชสั​ั งวราภิ​ิมณฑ์​์

34

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ประดู่​่�ฉิม ิ พลี​ี

วั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๖๘ ถนนเพชรเกษม ซอย ๑๕ แขวงวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุงเทพมหานคร เดิ​ิมมี​ีชื่�อ่ เรี​ียกว่​่า “วั​ัดสิ​ิมพลี​ี” สมเด็​็จเจ้​้าพระยาบรมมหาพิ​ิไชยญาติ​ิ (ทั​ัต บุ​ุนนาค) เมื่​่�อครั้​้�งดำำ�รงพระยศเป็​็น พระยาศรี​ีพิ​ิพั​ัฒนรั​ัตนราชโกษา จางวาง พระคลั​ังสิ​ินค้​้า ซึ่​่�งเป็​็นผู้​้�มี​ีจิ​ิตศรั​ัทธาเลื่​่�อมใสในพระพุ​ุทธศาสนาเป็​็น อย่​่างมาก ได้​้จั​ัดหาที่​่�ดิ​ินและดำำ�เนิ​ินการสถาปนาก่​่อสร้​้างเป็​็นวั​ัดขึ้​้�น ตรงกั​ับรั​ัชสมั​ัยของพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ แห่​่งกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ใช้​้เวลาในการก่​่อสร้​้าง ๘ ปี​ี โดยล่​่วงมาถึ​ึงรั​ัชสมั​ัย ของพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๔ จึ​ึงแล้​้วเสร็​็จ บริ​ิบู​ูรณ์​์ 巴睹臣批寺庙的来源

巴睹臣批寺庙 位于 168 ，佩奇卡森路， 15 巷，塔帕寺分区 ， 曼谷艾区，泰国曼谷

原名为“神批寺庙” 。 颂德昭披耶·博

伦·玛哈·披猜亚 （塔·汶那）那时，曾经但任披耶·嘻披琶特那拉 咯萨·章王 皇家仓库管理。 他人非常崇拜佛教 ，他还提供土地 并着手建庙。 当时是拉达那哥欣时代 ，拉玛三世国王在位， 建庙时间差不多8年，一直到拉玛四世国王时代才完成。

อุ​ุโบสถขนาดใหญ่​่ กว้​้าง ๖ วา ๒ ศอก ยาว ๑๖ วา ตั้ง้� อยู่​่ลึ​ึ� กเข้​้าไป ใกล้​้กั​ับกำำ�แพงชั้​้�นใน โดยสร้​้างขนานไปกั​ับลำำ�คลอง หน้​้าวั​ัดหั​ันไปทาง ทิ​ิศตะวั​ันออก 大佛殿：宽: 13米 ，长: 32米 ，位于靠近内墙深处，与运河平 行，寺庙朝东。

วั​ั ด ประดู่​่� ฉิ​ิ ม พลี​ี ตั้​้� ง อยู่​่� ริ​ิ ม คลองบางกอกใหญ่​่ มี​ี เ นื้​้� อ ที่​่� เ ฉพาะ เขตอาราม จำำ�นวน ๑๑ ไร่​่ ๒ งาน ๘๔ ตารางวา ไม่​่รวมที่​่�ธรณี​ีสงฆ์​์ ในสมั​ัยนั้​้�นจั​ัดว่​่าเป็​็นวั​ัดใหญ่​่และงดงามมั่​่�นคงมาก ผิ​ิดกว่​่าวั​ัดที่​่�เป็​็น “วั​ัดราษฎร์​์” ทั่​่�วไป ด้​้วยเหตุ​ุที่ผู้่� ส้� ร้​้างเป็​็นผู้​้�มีวี าสนาบารมี​ีสู​ูงในแผ่​่นดิ​ิน คื​ือเป็​็น “ผู้​้�สำำ�เร็​็จราชการในพระนครทุ​ุกสิ่​่�งทุ​ุกพนั​ักงาน” ทั้​้�งยั​ังว่​่าการ พระคลั​ังสิ​ินค้​้าด้​้วย ภู​ูมิ​ิสถานที่​่�ตั้​้�งวั​ัดสมั​ัยนั้​้�นคงจะสง่​่างามยิ่​่�งนั​ัก ด้​้วย เขตวั​ัดด้​้านหน้​้าจรดคลองบางกอกใหญ่​่ (บางหลวง) ซึ่​่�งเป็​็นคลองใหญ่​่ ตลอดแนว มี​ีศาลาท่​่าน้ำำ�� มี​ีลานหน้​้าวั​ัดกว้​้างขวาง เขตพุ​ุทธาวาสมี​ี กำำ�แพงก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน มี​ีบั​ัวทั้​้�งข้​้างล่​่างข้​้างบนตลอดแนว บนกำำ�แพงทำำ� เป็​็นเสาหั​ัวเม็​็ดยอดปริ​ิกห้​้าชั้​้น� ลานหน้​้าวั​ัดภายในกำำ�แพงปู​ูด้​้วยแผ่​่นหิ​ิน แกรนิ​ิ ต จากเมื​ืองจี​ี น ทั้​้� ง หมด ตรงกำำ� แพงด้​้ า นหน้​้ า เป็​็ น ประตู​ูเข้​้ า สู่​่�พุ​ุทธาวาส ซึ่​่�งประกอบด้​้วยสิ่​่�งก่​่อสร้​้างที่​่�เป็​็นหลั​ักของวั​ัด คื​ือ 巴睹臣批寺庙位于曼谷艾运河边，寺庙有一个特定的区域，面

积为 18,736 平方米 （不包括寺庙其他土地）。 当时被认为是 一座非常大而美丽壮观的寺庙，跟一般的寺庙不一样，因为建 造者是一位很著名地位很高的皇家执政者。 当时的寺庙景观应 该是非常优雅的。寺庙位于曼谷艾(邦銮)沿线的大运河，庙前有

พระเจดี​ีย์​์ทรงรามั​ัญ องค์​์เจดี​ีย์​์ทรงกลม แต่​่ฐานกบบั​ัลลั​ังก์​์เป็​็น แปดเหลี่​่�ยม มี​ีบั​ัวประดั​ับที่​่�เชิ​ิงระฆั​ัง ที่​่�เหนื​ือบั​ัลลั​ังก์​์และที่​่�ใต้​้ปลี​ียอด กั​ับมี​ีเครื่​่อ� งประดั​ับประดาที่​่ย� อด ดั​ังเช่​่นเจดี​ีย์ร์ ามั​ัญทั้​้ง� หลายทั่​่�วไป เจดี​ีย์​์ นี้​้�สร้​้างไว้​้เหนื​ือเรื​ือนตึ​ึกแปดเหลี่​่ย� ม ซึ่​่ง� เสามี​ีรายแกะและมี​ีชานโดยรอบ ทำำ�นองมณฑป แต่​่เรี​ียกกั​ันว่​่าวิ​ิหาร ภายในวิ​ิหารเดิ​ิมจะประดิ​ิษฐานสิ่​่�ง ใดไม่​่ทราบแน่​่ ปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้�ประดิ​ิษฐานรอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง ซึ่​่�งเป็​็น ของทำำ�ขึ้​้�นในชั้​้�นหลั​ัง 孟式佛塔： 圆形佛塔， 塔底是八角形 ，塔顶上装满装饰品， 塔顶下和宝座边有孟时代的莲花装饰。此座宝塔建筑在八角形 上。 柱子是雕刻的, 还按照传统塔形来建筑的。此座被称为“ 维伊含”。 之前没指定塔里供奉了什么， 但目前供奉着佛祖足 迹的复制品。

วิ​ิหารน้​้อย ๒ หลั​ัง วิ​ิหารน้​้อยนี้​้�มีมุี ขุ หน้​้าหลั​ัง อยู่​่ต� ะวั​ันออกหลั​ังหนึ่​่ง� ตะวั​ันตกหลั​ังหนึ่​่�ง หั​ันหน้​้าไปทางทิ​ิศใต้​้ ลงคลองบางกอกใหญ่​่ หลั​ัง ตะวั​ันออกประดิ​ิษฐานพระยื​ืน หลั​ังตะวั​ันตกประดิ​ิษฐานพระไสยาสน์​์ 两座小庙（维伊含）： 小庙前后都有走廊。一座朝东的小庙供 奉立式佛像，另一座朝西的小庙供奉卧式佛像。两座小庙的大 门都朝南，朝向曼谷艾运河的风景。

一个亭子码头，也有一条宽敞的走廊。 普塔瓦区的墙，上下都

เจดี​ีย์เ์ หลี่​่ย� มย่​่อมุขุ ขนาดย่​่อม รอบวิ​ิหารน้​้อย ๒ หลั​ัง

有装饰，墙上立着五层冠的柱子，寺庙的墙内覆盖着来自中国

小方形佛塔的走廊 ： 小方形佛塔的走廊建在两座小庙

的花岗岩，这是进入寺庙的大门。寺庙的主体建筑：

（维伊含）周围。 Wat Pradu Chim Phli

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

35

ศาลารั​ั บ เสด็​็ จ ปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น เป็​็ น ที่​่� ป ระดิ​ิ ษ ฐานพระรู​ูปสมเด็​็ จ พระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช 皇家接待亭: 目前此皇家接待亭供奉着达信大帝 （郑昭）像。

วิ​ิหาร ๑๐๐ ปี​ี นอกจากนี้​้�ก็มี็ หี อระฆั​ังและหอพระไตรปิ​ิฎก ต่​่อมาถู​ูกรื้​้อ� ไปและถู​ูก สร้​้างเป็​็นหอสมุ​ุดแทน สั​ังฆาวาสอยู่​่�ลึ​ึกลงไปทางข้​้างใต้​้ สมั​ัยก่​่อนจะมี​ี ลั​ักษณะอย่​่างไรไม่​่ทราบแน่​่ เพราะมี​ีการรื้​้�อลงปรั​ับปรุ​ุงใหม่​่เกื​ือบหมด แล้​้ว เหลื​ือแต่​่กุ​ุฏิ​ิใหญ่​่ที่​่�เป็​็นกุ​ุฏิ​ิเจ้​้าอาวาสเก่​่าเท่​่านั้​้�น 100年寺庙 （维伊含）： 除了100年寺庙，还有佛钟楼和三藏经楼。后来被拆除并改 建为图书馆。僧侣屋位于南方深处。之前的建筑不可确定指定 形象，因为完全被拆除和翻新，剩下的只有一座很大的方丈屋。

อุ​ุ โ บสถและวิ​ิ ห าร ทั้​้� ง หมดสร้​้ า งตามแบบที่​่� เรี​ี ย กกั​ั น ว่​่าเป็​็ น “พระราชนิ​ิยม” ในรั​ัชกาลที่​่� ๓ คื​ือเป็​็นแบบที่มุ่​่​่� ง� หมายให้​้มีคี วามมั่​่�นคง ถาวรยิ่​่�งกว่​่าเหตุ​ุผลอื่​่�น เพราะในรั​ัชกาลพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้า เจ้​้าอยู่​่�หั​ัวนั้​้�น สิ่​่�งก่​่อสร้​้างต่​่าง ๆ ที่​่�สร้​้างขึ้​้�นตั้​้�งแต่​่ในรั​ัชกาลที่​่�หนึ่​่�ง เมื่​่�อ แรกสถาปนาพระนคร กรุ​ุงเทพฯ มี​ีอายุ​ุล่​่วงเข้​้า ๕๐ ปี​ีแล้​้วเป็​็นพื้​้�น เกิ​ิดชำำ�รุดุ ทรุ​ุดโทรมลงทั่​่�วกันั ถึ​ึงคราวต้​้องบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์เป็​็นการใหญ่​่ พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวต้​้องทรงรั​ับภาระเป็​็นอั​ันมาก ในการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ดั​ังกล่​่าวนั้​้�น นั​ับเฉพาะวั​ัดก็​็มากถึ​ึง ๑๗ วั​ัดซึ่​่�ง แต่​่ละแห่​่งที่​่�ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ เรี​ียกได้​้ว่​่าเท่​่า ๆ กั​ับสร้​้างใหม่​่ เช่​่น วั​ัดพระศรี​ีรัตั นศาสดาราม วั​ัดพระเชตุ​ุพน วั​ัดสระเกศ วั​ัดมหาธาตุ​ุยุวุ ราช รั​ังสฤษฎิ์​์� วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วั​ัดโมลี​ีโลกยาราม วั​ัดราชสิ​ิทธาราม วั​ัดอิ​ินทาราม เป็​็นต้​้น ทั้​้�งยั​ังทรงพระราชศรั​ัทธาสร้​้างขึ้​้น� ใหม่​่ ๓ วั​ัด และ พระราชทานทุ​ุนอุ​ุดหนุ​ุนผู้​้�มี​ีศรั​ัทธาให้​้

เมื่​่�อสร้​้างวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ีเสร็​็จแล้​้ว สมเด็​็จเจ้​้าพระยาฯ ได้​้เพี​ียร พยายามเสาะหาพระพุ​ุทธรู​ูปที่​่�สวยงามเพื่​่�อนำำ�มาประดิ​ิษฐานไว้​้ที่​่�วั​ัด ซึ่​่� ง ตามประวั​ั ติ​ิ ก ล่​่าวว่​่า เจ้​้ า อธิ​ิ ก าร วั​ั ด อ้​้ อ ยช้​้ า ง หรื​ืออี​ี ก ชื่​่� อ หนึ่​่� ง ั เชิ​ิญพระพุ​ุทธรู​ูป “พระศาสดา” วั​ัดบางอ้​้อยช้​้าง จั​ังหวั​ัดนนทบุ​ุรี​ี ได้​้อัญ มาจากจั​ังหวั​ัดพิ​ิษณุ​ุโลก เพื่​่อ� นำำ�ไปประดิ​ิษฐาน ณ วั​ัดอ้​้อยช้​้าง แต่​่ความ ทราบถึ​ึงสมเด็​็จเจ้​้าพระยาฯ ท่​่านจึ​ึงไปขออั​ัญเชิ​ิญมาประดิ​ิษฐานไว้​้ที่​่� วั​ั ด ประดู่​่� ฉิ​ิ ม พลี​ี หากแต่​่ความทราบไปถึ​ึงฝ่​่ า ละอองธุ​ุ ลี​ี พ ระบาท พระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๔ เข้​้าเสี​ียก่​่อน เนื่​่อ� งจาก “พระศาสดา” นั้​้น� เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คัญ ั อยู่​่คู่� กั�่ บั “พระชิ​ินสี​ีห์”์ มาก่​่อน พระองค์​์ จึ​ึ งทรงมี​ี พ ระบรมราชโองการลงมาให้​้ อั​ั ญ เชิ​ิ ญ “พระศาสดา” จากวั​ัดประดู่​่ฉิ� มิ พลี​ี ไปประดิ​ิษฐานไว้​้ที่�่ วั​ัดบวรนิ​ิเวศวิ​ิหาร

佛殿和寺庙（维伊含）：所有的佛殿和寺庙都是根据拉玛

力地寻找到一尊美丽的佛像，供奉在寺庙里。根据历史记载，

三世国王统治时期的流行系列的风格建造的, 还注重永恒稳定的

在暖武里府 噢长寺庙，另外一个名称是帮噢长寺庙有一位导师

模型，因为曼谷成立之初 ，拉玛一世国王时代的建筑到拉玛三

从彭世洛府奉请“啪啥射达”佛像到噢长寺庙。当颂德昭披耶·

世国王时代都有 50 年的历史，建筑已破旧需要翻新，所以拉

博伦·玛哈·披猜亚知道时，他向噢长寺庙的导师奉请“啪啥射

玛三世国王时代承担翻新责任，需要翻新的寺庙大概有17座。

达”佛像到巴睹臣批寺庙。拉玛四世国王得知此事，立刻颁布

每次翻新等于重新建庙 。 比如： 玉佛寺，卧佛寺，金山寺，

皇家法令，从巴睹臣批寺庙奉请“啪啥射达”佛像到布翁尼维

玛哈泰与哇啦兰嘻寺，大钟寺，莫利咯卡呀啦寺，啦查嘻塔啦

寺, 因为“啪啥射达” 是非常重要的佛像 ，应该跟“帕钦那西”

寺，引塔啦寺 等等。还新建3座寺庙并资助给有信仰的人。

佛像奉请在一起。

36

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

巴睹臣批寺庙竣工时，颂德昭披耶·博伦·玛哈·披猜亚还努

Wat Pradu Chim Phli

ศาสนสถานภายในวั​ัดประดู่​่�ฉิม ิ พลี​ี

เมื่​่อ� พระประธานของวั​ัดประดู่​่ฉิ� มิ พลี​ีไม่​่มี​ีแล้​้วนั้​้น� สมเด็​็จเจ้​้าพระยาฯ ได้​้ไปเลื​ือกหาพระพุ​ุทธรู​ูปที่​่�มี​ีลั​ักษณะพุ​ุทธศิ​ิลป์​์ที่​่�สวยงามและมี​ีขนาด เท่​่ากั​ับ “พระศาสดา” และได้​้พบที่​่�วั​ัดอ้​้อยช้​้าง เป็​็นพระที่​่�มี​ีลั​ักษณะ พุ​ุทธศิ​ิลป์​์สมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย มี​ีลั​ักษณะเอิ​ิบอิ่​่�ม สมบู​ูรณ์​์ ผิ​ิวดั่​่�งทองจึ​ึงได้​้นำำ�มา ประดิ​ิษฐานไว้​้ ณ อุโุ บสถวั​ัดประดู่​่ฉิ� มิ พลี​ี และได้​้ตั้ง้� ชื่​่อ� พระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์ นี้​้�ว่​่า “พระสุ​ุโขทั​ัย” และได้​้ประดิ​ิษฐานอยู่​่คู่� ่� “วั​ัดประดู่​่ฉิ� มิ พลี​ี” มาจนถึ​ึง ทุ​ุกวั​ันนี้​้�

อุ​ุโบสถ ถู​ูกสร้​้างขึ้​้น� ตั้ง้� แต่​่เริ่​่ม� สร้​้างวั​ัด สร้​้างเสร็​็จเมื่​่อ� ปี​ี พ.ศ. ๒๓๗๕ ขนาดกว้​้าง ๖ วา ๒ ศอก ยาว ๑๖ วา ด้​้านหน้​้าหั​ันไปทางทิ​ิศตะวั​ันออก ด้​้วยเป็​็นสถาปั​ัตยกรรมร่​่วมสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ หลั​ังคาจึ​ึงลั​ักษณะคล้​้าย เก๋​๋งจี​ีน ไม่​่มี​ีช่​่อฟ้​้าใบระกา พื้​้�นที่​่�บริ​ิเวณรอบอุ​ุโบสถปู​ูด้​้วยหิ​ินแกรนิ​ิต จี​ีนโบราณ หรื​ือที่​่�เรี​ียกกั​ันว่​่า “หิ​ินอั​ับเฉา” เพราะสมั​ัยนั้​้�นชาวสยาม ค้​้าขายกั​ับชาวจี​ีนโดยเรื​ือสำำ�เภา เที่​่ยว � ไปเรื​ือถู​ูกใช้​้บรรทุ​ุกสิ​ินค้​้า แต่​่เที่​่ยว � กลั​ับจะถู​ูกใช้​้บรรทุ​ุกหิ​ินแกรนิ​ิต โดยใส่​่ไว้​้ที่​่�ท้​้องเรื​ือ เพื่​่�อถ่​่วงน้ำำ��หนั​ัก ไม่​่ให้​้เรื​ือโคลงเคลง ต้​้านลมทะเลได้​้ หิ​ินดั​ังกล่​่าวอยู่​่�ภายในท้​้องเรื​ือ ไม่​่เห็​็นเดื​ือนไม่​่เห็​็นตะวั​ัน จึ​ึงเรี​ียกกั​ันว่​่า “หิ​ินอั​ับเฉา” 巴睹臣批寺庙的宗教场所 佛殿： 建庙时也一起建此座佛殿。1832年竣工。 此殿规模： 宽 4米，长 8 米，大门朝东 ，也是拉玛三世国王时代的建筑，

当巴睹臣批寺庙没有佛像时，颂德昭披耶·博伦·玛哈·披猜

殿顶像中国式的建筑，没有龙首，龙鳞装饰。佛殿周围铺用中

亚去寻找一尊美丽的既有艺术性并且跟“啪啥射达”佛像差不

国古代花岗岩，亦称“压舱石” 。因为那时代，泰国人使用三

多一样大的规格。在噢长寺庙里寻找到一尊容貌丰满，完整，

桅帆船跟中国人做生意。去的时候船装满货，回来的时候船底

皮如黄金的素可泰时代的佛像, 奉请到巴睹臣批寺庙，也称为“

装满花岗岩，为了防止船摇晃并能抵挡海风，所以这些石称为“

素可泰佛像” ， 一直到现在。

压舱石”。 Wat Pradu Chim Phli

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

37

เจดี​ี ย์​์ วิ​ิ ห ารแปดเหลี่​่� ย ม เป็​็ น เจดี​ี ย์​์ ท รงรามั​ั ญ องค์​์ เจดี​ี ย์​์ ก ลม ฐานกบบั​ัลลั​ังก์​์เป็​็นแปดเหลี่​่�ยม เพราะสร้​้างไว้​้เหนื​ือเรื​ือนหรื​ือวิ​ิหาร แปดเหลี่​่ย� ม มี​ีเสารายและชานโดยรอบแบบมณฑป นั​ับเป็​็นปู​ูชนี​ียสถาน บริ​ิวารของอุ​ุโบสถ สร้​้างเสร็​็จเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๓๗๕ 八角型佛塔： 是孟式佛塔，圆形佛塔，底座和宝座是八角形， 因为此座宝塔建筑在八角形上。周围柱子和露台按照传统风格 建筑。也被认为是宝殿的小庙（维伊含）。于 1832 年竣工

หลวงพ่​่อสุโุ ขทั​ัย คื​ือ พระนามของ พระประธานประจำำ�อุโุ บสถ ซึ่​่ง� สมเด็​็จเจ้​้าพระยาบรมมหาพิ​ิชั​ัยญาติ​ิได้​้อั​ัญเชิ​ิญมาจากวั​ัดบางอ้​้อยช้​้าง นนทบุ​ุรี​ี (เดิ​ิมถู​ูกอั​ัญเชิ​ิญมาจากสุ​ุโขทั​ัย) มี​ีพุทุ ธลั​ักษณะเป็​็นแบบสุ​ุโขทั​ัย มี​ีพระพั​ักตร์​์เอิ​ิบอิ่​่ม� ผิ​ิวพระงดงามดั่​่ง� ทองคำำ� ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๙๙ นิ้​้�ว ทำำ�ด้​้วยสำำ�ริ​ิดลงรั​ักปิ​ิดทองทั้​้�งองค์​์ หลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัยนี้​้� เป็​็นพระประธาน องค์​์ ที่​่� ๒ โดยพระประธานองค์​์ ที่​่� ๑ ซึ่​่� ง สมเด็​็ จ เจ้​้ า พระยาบรม มหาพิ​ิชัยญ ั าติ​ิได้​้อัญ ั เชิ​ิญมาจากวั​ัดบางอ้​้อยช้​้างเช่​่นเดี​ียวกันั มี​ีพระนาม ว่​่า “พระศาสดา” ภายหลั​ังความทราบถึ​ึงล้​้นเกล้​้ารั​ัชกาลที่​่� ๔ พระองค์​์ ทรงพระกรุ​ุ ณ าโปรดเกล้​้ า ฯ ให้​้ อั​ั ญ เชิ​ิ ญ จากวั​ั ด ประดู่​่� ฉิ​ิ ม พลี​ี ไ ป ประดิ​ิษฐานไว้​้ที่​่�วั​ัดบวรนิ​ิเวศวิ​ิหาร เพราะทรงเห็​็นว่​่าเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป สำำ�คัญยิ่​่ ั ง� คู่​่กั� บั พระพุ​ุทธชิ​ินสี​ีห์​์ (พระประธานประจำำ�อุโุ บสถวั​ัดบวรนิ​ิเวศ วิ​ิ ห าร) ผู้​้� ใ ดได้​้ ก ราบไหว้​้ บู​ู ชาย่​่อมเป็​็ น สิ​ิ ริ​ิ ม งคลสู​ูงสุ​ุ ด แก่​่ตนและ ครอบครั​ัว

佛像是第二尊释迦牟尼佛像。第一尊是释迦牟尼佛像是 “啪啥

รอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง คื​ือ ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุสำำ�คั​ัญ ที่​่�สร้​้างขึ้​้�นไว้​้เพื่​่�อ น้​้อมรำำ�ลึ​ึกถึ​ึงพระพุ​ุทธเจ้​้า ที่ท่� รงฝากรอยพระบาทไว้​้แก่​่มวลมนุ​ุษยชาติ​ิ อั​ันหมายถึ​ึงรอยทางเดิ​ินอั​ันยอดเยี่​่ย� มที่​่ม� นุ​ุษย์​์ทุกุ คนพึ​ึงเดิ​ินตาม ซึ่​่ง� รอย พระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองนี้​้� สร้​้างโดย พระเดชพระคุ​ุณ ท่​่านเจ้​้าคุ​ุณพระราช สั​ั ง วราภิ​ิ ม ณฑ์​์ (หลวงปู่​่� โ ต๊​๊ ะ อิ​ิ นฺ​ฺ ทสุ​ุ วณฺ​ฺ โ ณ) ผู้​้� ไ ด้​้ น มั​ั ส การรอย พระพุ​ุทธบาทนี้​้� ย่​่อมได้​้รั​ับอานิ​ิสงส์​์ คื​ือ มี​ีบุ​ุตรหลานหรื​ือผู้​้�ใต้​้ปกครอง เป็​็นผู้​้�ว่​่าง่​่ายสอนง่​่าย มี​ีสติ​ิปัญญ ั าดี​ี เป็​็นคนดี​ี มีเี กี​ียรติ​ิยศชื่​่อ� เสี​ียง เป็​็น ที่​่�ยอมรั​ับนั​ับถื​ือของผู้​้�คน และเป็​็นผู้​้�นำำ�ที่​่�ดี​ีของสั​ังคม

射达”。颂德昭披耶·博伦·玛哈·披猜亚也曾经从噢长寺庙奉请

佛祖足迹复制: 佛祖足迹复制是重要吉祥品，为祭祀佛祖而造，

来。 后来拉玛四世国王知道此事，就立刻颁布皇家法令从巴睹

为人类留下他的足迹，这意味着每个人都应该遵循佛祖的美妙

臣批寺庙奉请“啪啥射达”到布翁尼维寺, 因为“啪啥射达” 是

道路。佛祖足迹复制的创造者是 “滩赵琨啪啦查善哇啦批蛮”

一尊非常重要的佛像，应该跟“帕钦那西” 佛像 （布翁尼维寺

（龙普都·引嗒素万弄）谁崇拜过此吉祥足迹，下属或孩子都温

的释迦牟尼佛像）奉请在一起。崇拜了就是对自己和家人最高

顺，聪明，当好人，有荣誉和名誉。会受到人民的尊重并且做

的祝福。

社会的好领导。

陇泼素可泰 （素可泰佛像的名称）： 是此殿释迦牟尼佛像的名 称，也是颂德昭披耶·博伦·玛哈·披猜亚从暖武里府噢长寺庙 奉 请来的（原本素可泰府）。佛体有素可泰的风格，容貌丰满， 皮如黄金。宽度99 英寸，由青铜鋳造，并通体涂金。 素可泰

38

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Pradu Chim Phli

วิ​ิหารพระยื​ืน สร้​้างขึ้​้น� พร้​้อมกั​ับอุ​ุโบสถ นั​ับเป็​็นปู​ูชนี​ียสถานบริ​ิวาร ของอุ​ุโบสถ สร้​้างเสร็​็จเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๓๗๕ เป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานของ พระพุ​ุทธรู​ูป ปางประทั​ับยื​ืน เกื​ือบทั้​้�งหมดเป็​็นพระรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ซึ่ง่� จะ มี​ีพุ​ุทธลั​ักษณะพิ​ิเศษ ผสมผสานระหว่​่างพระพุ​ุทธรู​ูปสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัยและ อยุ​ุธยา ส่​่วนใหญ่​่ผ้​้าจี​ีวรจะเป็​็นลายดอกพิ​ิกุล มี ุ กี ารแต่​่งองค์​์ทรงเครื่​่อ� ง 立式佛殿（立式佛维伊含）： 立式佛殿跟宝殿同时一起建 的，1832年竣工。此座殿供奉着立式佛像，几乎全部都是拉达 那哥欣佛像。形象有素可泰和大城时期的佛像混合的特殊特 征。大多数的袈裟是批昆花的条纹，也有那时期的特殊装扮。

พระพุ​ุทธรู​ูปปางประทั​ับยื​ืน พระพุ​ุทธรู​ูปยื​ืนหลายองค์​์ มี​ีการจาร อั​ักษรภาษาไทยสมั​ัยเก่​่าไว้​้ที่​่�ฐาน บอกให้​้ทราบใครเป็​็นผู้​้�สร้​้าง สร้​้าง อุ​ุทิ​ิศให้​้ผู้​้�ใด เช่​่น องค์​์ใหญ่​่สุ​ุด สร้​้างเมื่​่�อ ๒๔๑๖ พระวสา วั​ัน ๑ แรม ๑๓ ค่ำำ�� เดื​ือน ๔ ปี​ีระกา เป็​็นต้​้น องค์​์พิเิ ศษสำำ�คั​ัญองค์​์หนึ่​่�ง คื​ือ พระ ปางเปิ​ิดโลก แกะด้​้วยไม้​้สักั ทั้​้�งองค์​์ ซึ่​่�งได้​้รั​ับการบู​ูรณะใหม่​่ โดยช่​่างปู้​้� ช่​่างฝี​ีมื​ือจากจั​ังหวั​ัดเชี​ียงใหม่​่ ที่นำ่� ำ�รถลงมาบรรทุ​ุกไปบู​ูรณะที่บ้่� า้ น ด้​้วย ตนเอง และได้​้ใช้​้อิ​ิสรภาพของตนเองเป็​็นประกั​ัน โดยได้​้ลงบั​ันทึ​ึก ข้​้อความไว้​้ที่​่� สน.ท่​่าพระ ว่​่าการบู​ูรณะพระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์นี้​้จ� ะต้​้องสำำ�เร็​็จ เท่​่านั้​้�น จะไม่​่มี​ีการเสี​ียหายหรื​ือสู​ูญหายในระหว่​่าง และจะต้​้องนำำ�กลั​ับ มายั​ังวั​ัดประดู่​่ฉิ� มิ พลี​ีในสภาพที่​่เ� รี​ียบร้​้อยสมบู​ูรณ์​์ ภายใน ๒ เดื​ือน หาก ไม่​่เป็​็นไปตามนี้​้�ขอให้​้ดำำ�เนิ​ินคดี​ีตามกฎหมายกั​ับตนเอง แต่​่ด้​้วยจิติ ใจที่​่� เด็​็ดเดี่​่�ยว มี​ีศรั​ัทธา และบริ​ิสุ​ุทธิ์​์� ของทุ​ุกฝ่​่าย ทั้​้�งนายช่​่างและอุ​ุบาสกผู้​้� ร่​่วมทำำ�บุ​ุญกั​ับวั​ัดในการรั​ับภาระค่​่าใช้​้จ่​่าย ทำำ�ให้​้งานนี้​้�สำำ�เร็​็จลุ​ุล่​่วงไป ด้​้วยดี​ียิ่​่�ง ช่​่างปู้​้�ได้​้นำำ�องค์​์พระที่​่�สมบู​ูรณ์​์และงดงามมาประดิ​ิษฐานไว้​้ที่​่� วิ​ิหารหลั​ังนี้​้�ตามเดิ​ิม เมื่​่�อเดื​ือนตุ​ุลาคม ๒๕๖๓ นอกจากนี้​้�ยั​ังเป็​็นที่​่� ประดิ​ิษฐานของรู​ูปเหมื​ือนหลวงปู่​่�โต๊​๊ะองค์​์ยื​ืน ให้​้สาธุ​ุชนได้​้ปิ​ิดทอง สั​ักการบู​ูชาด้​้วยในการบู​ูรณะวิ​ิหารนี้​้�ครั้​้ง� หลั​ังสุ​ุด ได้​้รับั พระราชทานตรา สั​ัญลักั ษณ์​์ประจำำ�พระองค์​์ ของ “พระเจ้​้าวรวงศ์​์เธอ พระองค์​์เจ้​้าโสม สวลี​ี กรมหมื่​่�นสุ​ุทธนารี​ีนาถ” 立式佛像： 许多立式佛像，佛像底部都有古老的泰字铭文，指 定谁是创造者，奉献给谁。例如；最大的立式佛像创造于1873 年，4月份，鸡年。特殊之一的立式佛像是“帕帮拜咯”, 全用 柚木雕刻的。来自清迈府的“布”木工匠 重新装修，“布”木 工匠亲自开卡车到巴睹臣批寺庙运立式佛像“帕帮拜咯”回去 清迈修复，用自己的身份做保障，也在“塔啪”警察局做记录： 必须成功修复此佛像, 期间不会有任何损坏或丢失, 并且必须在 2 个月内完好无损地带回巴睹臣批寺庙，如果情况并非如此， 请对自己采取法律行动。 因各方都有一颗刚毅，忠诚，纯洁的

วิ​ิหารพระนอน สร้​้างขึ้​้�นพร้​้อมกั​ับอุ​ุโบสถ นั​ับเป็​็นปู​ูชนี​ียสถาน บริ​ิวารของอุ​ุโบสถ สร้​้างเสร็​็จเมื่​่อ� ปี​ี พ.ศ. ๒๓๗๕ เป็​็นที่​่ป� ระดิ​ิษฐานของ พระพุ​ุทธไสยาสน์​์ หรื​ือที่​่�คนทั่​่�วไปเรี​ียกว่​่า พระนอน 卧式佛殿 （卧式佛维伊含）： 卧式佛殿跟宝殿同时一起建 的，1832年竣工。此座殿供奉着卧式佛像，被称为 “卧式佛”

พระพุ​ุทธไสยาสน์​์ หรื​ือ พระนอน เป็​็นปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุสำำ�คั​ัญ ที่​่�สร้​้าง ขึ้​้น� ไว้​้เพื่​่อ� รำำ�ลึ​ึกถึ​ึงพระพุ​ุทธเจ้​้าในคราวเสด็​็จดั​ับขั​ันธปริ​ินิพิ พาน ให้​้ผู้ม้� า นมั​ัสการได้​้เตื​ือนตนเองไม่​่ให้​้ตั้​้�งอยู่​่�ในความประมาท เพราะทุ​ุกสรรพ สิ่​่ง� ล้​้วนเกิ​ิดขึ้​้น� ตั้ง้� อยู่​่� และดั​ับไป ไม่​่มี​ีอะไรแน่​่นอน แม้​้แต่​่องค์​์พระสั​ัมมา สั​ัมพุ​ุทธเจ้​้ายั​ังไม่​่อาจพ้​้นจากธรรมชาติ​ินี้​้�ได้​้ พระนอนนี้​้� สร้​้างขึ้​้�นโดย พระเดชพระคุ​ุณ ท่​่านเจ้​้าคุ​ุณพระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ (หลวงปู่​่�โต๊​๊ะ อิ​ินฺ​ฺทสุ​ุวณฺ​ฺโณ) สมั​ัยที่​่�ท่​่านกลั​ับจากการจาริ​ิกออกธุ​ุดงค์​์ตามสถานที่​่� ต่​่างๆ ในต่​่างจั​ังหวั​ัด ในการบู​ูรณะวิ​ิหารนี้​้�ครั้​้ง� หลั​ังสุ​ุด ได้​้รับั พระราชทาน ตราสั​ัญลักั ษณ์​์ประจำำ�พระองค์​์ ของ “สมเด็​็จพระกนิ​ิษฐาธิ​ิราชเจ้​้า กรม สมเด็​็จพระเทพรั​ัตนราชสุ​ุดา เจ้​้าฟ้​้ามหาจั​ักรี​ี สิริ​ิ นิ ธร มหาวชิ​ิราลงกรณ วรราชภั​ักดี​ี สิ​ิริ​ิกิจิ การิ​ิณี​ีพี​ีรยพั​ัฒน รั​ัฐสี​ีมาคุ​ุณากรปิ​ิยชาติ​ิ สยามบรม ราชกุ​ุมารี​ี”

卧式佛： 卧式佛为了纪念佛陀圆寂而建，让崇拜者提醒自

心（木工匠, 寺庙一起做功德的奉献者都负责了所有成本）使这

己不要疏忽大意。 因为万事万物生起，存在，消逝，没有什么

项工作取得顺利成功。“布”木工匠带回完美的立式佛像供奉

是确定的。即使是佛陀也无法脱离自然。 卧式佛的创建者是“

到巴睹臣批寺庙。 最后一次的重新装修是 2020 年 10 月 ，有

滩赵琨啪啦查善哇啦批蛮”（龙普都·引嗒素万弄）。 这座卧式

另外一尊立式佛像 “龙普都”，让崇拜者来佛殿贴金崇拜，并

佛殿的最后一次翻新是在“龙普都”从外府归来时修建的，获

且获得了当时颂莎瓦丽王妃恩赐的徽章。

得了玛哈·扎克里·诗琳通公主殿下恩赐的徽章。 Wat Pradu Chim Phli

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

39

ประวั​ัติ​ิ พระราชสั​ั งวราภิ​ิมณฑ์​์ (หลวงปู่​่�โต๊​๊ะ)

พระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ นามเดิ​ิม โต๊​๊ะ นามสกุ​ุล รัตั นคอน เกิ​ิดที่บ้่� า้ น ใกล้​้ ค ลองบางน้​้ อ ย ตำำ� บลบางพรหม อำำ� เภอบางคณฑี​ี จั​ั ง หวั​ั ด สมุ​ุทรสงคราม เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๗ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๔๓๐ ตรงกั​ับวั​ันอาทิ​ิตย์​์ ขึ้​้�น ๔ ค่ำำ�� เดื​ือน ๕ ปี​ีกุ​ุน บิ​ิดา นายลอย มารดา นางทั​ับ ต่​่อมาเมื่​่�ออายุ​ุได้​้ ๑๓ ปี​ี หลวงตาแก้​้วโม่​่ง วั​ัดพระเชตุ​ุพนฯ ซึ่​่�งเป็​็น ญาติ​ิได้​้นำำ�เด็​็กชายโต๊​๊ะมาอยู่​่�กรุ​ุงเทพมหานคร โดยได้​้ฝากไว้​้เป็​็นศิ​ิษย์​์ ของพระอธิ​ิการสุ​ุข ที่​่�วั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี และภายหลั​ังได้​้บรรพชาเป็​็น สามเณร เมื่​่�ออายุ​ุได้​้ ๑๗ ปี​ี พ.ศ. ๒๔๕๐ อุ​ุปสมบทเป็​็นพระภิ​ิกษุ​ุ เมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๕๐ โดยมี​ี พระครู​ูสมณธรรมสมาทาน วั​ัดปากน้ำำ�� ภาษี​ีเจริ​ิญ เป็​็น พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พระครู​ูอั​ักขรานุ​ุสิ​ิต (ผ่​่อง) วั​ัดนวลนรดิ​ิศ เป็​็นพระกรรม วาจาจารย์​์ พระครู​ูธรรมวิ​ิรัติั ิ (เชย) วั​ัดกำำ�แพง เป็​็นพระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ ได้​้รั​ับนามฉายาว่​่า “อิ​ินฺ​ฺทสุ​ุวณฺโฺ ณ” พ.ศ. ๒๔๕๕ เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี พ.ศ. ๒๔๖๓ ได้​้รั​ับพระราชทานสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตร ที่​่� พระครู​ูวิ​ิริ​ิยกิ​ิตติ​ิ พ.ศ. ๒๔๙๙ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าคณะแขวงวั​ัดท่​่าพระ พ.ศ. ๒๕๑๖ ได้​้รั​ับพระราชทานสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�น สามั​ัญ ที่​่� พระสั​ังวรวิ​ิมลเถร พ.ศ. ๒๕๒๑ ได้​้รับั พระราชทานเลื่​่อ� นสมณศั​ักดิ์​์เ� ป็​็นพระราชาคณะ ชั้​้�นราช ที่​่� พระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ พ.ศ. ๒๕๒๔ มรณภาพ เมื่​่อ� วั​ันพฤหั​ัสบดี​ีที่​่� ๕ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ เวลา ๐๙.๕๕ น. สิ​ิริ​ิอายุ​ุ ๙๓ ปี​ี ๑๐ เดื​ือน ๒๒ วั​ัน พระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ (หลวงปู่​่�โต๊​๊ะ) มี​ีปฏิ​ิปทาและจริ​ิยาวั​ัตรที่​่� งดงามยิ่​่�ง กอปรด้​้วยเมตตากรุ​ุณา ยึ​ึดหลั​ักพระธรรมวิ​ินั​ัยและมุ่​่�งการ ปฏิ​ิบัติั ติ ามหลั​ักวิ​ิปัสั สนากรรมฐานตลอดชี​ีวิต ิ เป็​็นเคารพนั​ับถื​ือศรั​ัทธา ของพุ​ุทธบริ​ิษั​ัททุ​ุกระดั​ับชั้​้�น นั​ับแต่​่องค์​์พระบาทสมเด็​็จพระบรม ชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร และสมเด็​็จ พระนางเจ้​้าสิ​ิริ​ิกิ​ิติ์​์� พระบรมราชิ​ินี​ีนาถ พระบรมราชชนนี​ีพั​ันปี​ีหลวง และพระบรมวงศานุ​ุวงศ์​์ ลงมาถึ​ึงประชาชาชนทั่​่�วไป ทั้​้�งชาวไทยและ ชาวต่​่างประเทศ

40

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ในคราวมรณภาพ พระบาทสมเด็​็ จ พระบรมชนกาธิ​ิ เ บศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร รั​ัชกาลที่​่� ๙ ได้​้ทรงรั​ับ ไว้​้ในพระบรมราชานุ​ุเคราะห์​์ตลอดงาน โดยทรงพระกรุ​ุณาโปรดให้​้เชิ​ิญ ศพไปตั้​้�งที่​่�ศาลา ๑๐๐ ปี​ี วั​ัดเบญจมบพิ​ิตร พระราชทานเกี​ียรติ​ิยศศพ เป็​็นพิ​ิเศษเสมอพระราชาคณะชั้​้�นธรรม พระราชทานโกศโถบรรจุ​ุศพ พร้​้อมฉั​ัตรเบญจา เครื่​่�องประกอบเกี​ียรติ​ิยศครบทุ​ุกประการ และใน การบำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลออกเมรุ​ุและพระราชทานเพลิ​ิงศพ ณ เมรุ​ุหน้​้า พลั​ับพลาอิ​ิสริ​ิยาภรณ์​์ วั​ัดเทพศิ​ิรินิ ทราวาส ได้​้เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินทรง เป็​็นประธาน นั​ับเป็​็นพระมหากรุ​ุณาธิ​ิคุณ ุ แก่​่พระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์และ ศิ​ิษยานุ​ุศิ​ิษย์​์ทุ​ุกคน หาที่​่�สุ​ุดมิ​ิได้​้ ต่​่อมาเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๕ เจ้​้าอาวาสวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ีรู​ูปต่​่อมา (พระวิ​ิ โรจน์​์ ญ าณวงศ์​์ ) ได้​้ ส ร้​้ า งศาลาหลั​ั ง ใหญ่​่ ไว้​้ เ พื่​่� อ เป็​็ น ปู​ูชนี​ี ย บุ​ุคลานุ​ุสรณ์​์แด่​่พระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ (หลวงปู่​่โ� ต๊​๊ะ) พร้​้อมกั​ันก็​็ได้​้สร้​้าง รู​ูปเหมื​ือนของหลวงปู่​่�ไว้​้ประจำำ�ที่​่�ศาลาด้​้วย ซึ่​่�งในครั้​้�งนั้​้�นทางวั​ัดได้​้รั​ับ พระมหากรุ​ุ ณ าธิ​ิ คุ​ุ ณ จากพระบาทสมเด็​็ จ พระบรมชนกาธิ​ิ เ บศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร และสมเด็​็จพระนางเจ้​้า สิ​ิริ​ิกิ​ิติ์​์� พระบรมราชิ​ินี​ีนาถ พระบรมราชชนนี​ีพันั ปี​ีหลวง เสด็​็จมาเป็​็น องค์​์ประธานในการเททองหล่​่อรู​ูปเหมื​ือนของหลวงปู่​่� และได้​้โปรด พระราชทานนามศาลาหลั​ังนี้​้�ว่​่า “ศาลาราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์” ปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น ประชาชนจากทั่​่� วทุ​ุ ก สารทิ​ิ ศ มี​ี ทั้​้� ง ชาวไทยและ ชาวต่​่างประเทศ ได้​้เดิ​ินทางมาสั​ักการะปิ​ิดทองรู​ูปเหมื​ือนหลวงปู่​่�โต๊​๊ะ ที่​่�ศาลาราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์นี้​้�เป็​็นจำำ�นวนมากมิ​ิได้​้ขาด

Wat Pradu Chim Phli

ประวั​ัติ​ิ พระศรี​ีรัต ั นโมลี​ี เจ้​้าอาวาสรู​ู ปปัจจุ ั บั ุ น ั

ชื่​่�อ พระศรี​ีรั​ัตนโมลี​ี (สมคิ​ิด เหลาฉลาด) เกิ​ิด วั​ันที่​่� ๒๓ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ สถานที่​่�เกิ​ิด ๓ หมู่​่� ๘ บ้​้านหนองผำำ� ตำำ�บลหนองฮะ อำำ�เภอ สำำ�โรงทาบ จั​ังหวั​ัดสุ​ุริ​ินทร์​์ ปั​ัจจุ​ุบั​ันดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง ๑. เจ้​้าคณะแขวงวั​ัดท่​่าพระ ๒. เจ้​้าอาวาสวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี การศึ​ึกษา - นั​ักธรรมเอก สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดราชสิ​ิทธาราม กทม.

- เปรี​ียญธรรม ๙ ประโยค สำำ�นักั เรี​ียนวั​ัดราชสิ​ิทธาราม กทม.

- ปริ​ิญญาตรี​ี (ภาษาอั​ังกฤษ เกี​ียรติ​ินิ​ิยมอั​ันดั​ับหนึ่​่�ง) มหาวิ​ิทยาลั​ัย มหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย - ปริ​ิญญาโท (พั​ัฒนาชุ​ุมชน สั​ังคมสงเคราะห์​์ /วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ดี​ีเด่​่น) มหาวิ​ิทยาลั​ัยธรรมศาสตร์​์ - ปริ​ิญญาเอก (พระพุ​ุทธศาสนา) มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหาจุ​ุฬาลงกรณราช วิ​ิทยาลั​ัย ประสบการณ์​์ทำำ�งาน - เป็​็นผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสพระอารามหลวง วั​ัดราชสิ​ิทธาราม - เป็​็นเจ้​้าคณะแขวงวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กทม.

- เป็​็นอาจารย์​์ใหญ่​่สำำ�นักั เรี​ียนวั​ัดราชสิ​ิทธาราม - เป็​็นกรรมการสนามหลวงแผนกธรรม - เป็​็นกรรมการสนามหลวงแผนกบาลี​ี - เป็​็นกรรมการสถานศึ​ึกษาโรงเรี​ียนวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี - เป็​็นกรรมการสถานศึ​ึกษาโรงเรี​ียนวั​ัดราชสิ​ิทธาราม กทม.

- เป็​็นกรรมการสถานศึ​ึกษาโรงเรี​ียนฤทธิ​ิณรงค์​์รอน กทม.

- เป็​็นพระธรรมกถึ​ึก - เป็​็นพระปาฏิ​ิโมกขุ​ุทเทสก์​์ - เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ประจำำ�แขวงวั​ัดท่​่าพระ - เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดประดู่​่�ฉิม ิ พลี​ี

๑. พระอธิ​ิการแผ่​่ว ๒. พระอธิ​ิการสุ​ุข ๓. พระอธิ​ิการคำำ� ๔. พระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ (หลวงปู่​่�โต๊​๊ะ อิ​ินฺ​ฺทสุ​ุวณฺ​ฺโณ) ๕. พระวิ​ิโรจน์​์ญาณวงศ์​์ ๖. พระครู​ูเกษมธรรมวงศ์​์ ๗. พระราชปั​ัญญารั​ังษี​ี (รั​ักษาการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๓) ๘. พระศรี​ีรั​ัตนโมลี​ี (พ.ศ. ๒๕๖๓ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน)

วั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๖๘

ถนนเพชรเกษม ซอย ๑๕ แขวงวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Pradu Chim Phli

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

41

วั​ัดท่​่าพระ History of Buddhism....

WAT THA PHRA

พระพุ​ุทธรู​ูปหลวงพ่​่อเกษร ศิ​ิ ลปะสมั​ัยกรุ​ุ งศรี​ีอยุ​ุธยาตอนต้​้น ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๐/๑ แขวงวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร

วั​ัดท่​่าพระ ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิ สุ​ุงคามสี​ี มาปรากฏตาม ประกาศในราชกิ​ิจจานุ​ุเบกษาเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒ กั​ันยายน ๒๔๙๐ เล่​่ม ๖๔ ตอนที่​่� ๔๑ กำำ�หนดบั​ัญชี​ีรายชื่​่�อวั​ัดที่​่�ได้​้รั​ับพระราชทาน วิ​ิ สุ​ุ ง คามสี​ี ม าไว้​้ ว่​่ า “วั​ั ด ท่​่ า พระ ตำำ� บลท่​่ า พระ กิ่​่� ง อำำ� เภอ บางกอกใหญ่​่ จั​ังหวั​ัดธนบุ​ุรี​ี” ซึ่​่�งเป็​็นปี​ีที่​่� ๒ ในรั​ัชสมั​ัยของ พระบาทสมเด็​็จพระปรมิ​ินทรมหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดช โดยในช่​่วง นั้​้�นยั​ังไม่​่มี​ีประกาศรวมจั​ังหวั​ัดพระนครกั​ับจั​ังหวั​ัดธนบุ​ุรี​ีเข้​้าเป็​็น จั​ังหวั​ัดเดี​ียวกั​ัน จึ​ึงทำำ�ให้​้ตราประจำำ�อารามของวั​ัดท่​่าพระ ระบุ​ุ ข้​้อมู​ูลไว้​้ว่า่ “วั​ัดท่​่าพระ อำำ�เภอบางกอกใหญ่​่ ธนบุ​ุรี”ี และยั​ัง คงใช้​้ข้​้อมู​ูลดั​ังกล่​่าวจวบจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบันั วั​ัดท่​่าพระ เป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่ไม่​่ปรากฏประวั​ัติ​ิการสร้​้างวั​ัดที่​่� ชั​ัดเจนว่​่าสร้​้างเมื่​่อ� ใดและผู้ใ้� ดเป็​็นผู้​้�ริเิ ริ่​่ม� การก่​่อสร้​้าง แต่​่จากการ สำำ�รวจเอกสารพบว่​่า ในหนั​ังสื​ือจดหมายเหตุ​ุการณ์​์อนุ​ุรั​ักษ์​์ กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ของกรมศิ​ิลปากร (๒๕๒๕, น. ๓๗๙) ได้​้อธิ​ิบาย ข้​้ อ มู​ู ล เกี่​่� ย วกั​ั บ วั​ั ด ท่​่ า พระไว้​้ ว่​่ า “วั​ั ด ท่​่ า พระเป็​็ น วั​ั ด โบราณ เดิ​ิมมี​ีชื่​่�อว่​่า วั​ัดเกาะ เนื่​่�องจากสภาพภู​ูมิ​ิศาสตร์​์ของวั​ัดนี้​้�เป็​็น เกาะมี​ีน้ำำ��ล้​้อมรอบ ต่​่อมาได้​้เติ​ิมคำำ�ว่​่า ท่​่าพระ กลายเป็​็น วั​ัดเกาะท่​่าพระ ซึ่​่�งเป็​็นชื่​่�อทางการของวั​ัดมาจนถึ​ึงทุ​ุกวั​ันนี้​้� แต่​่ประชาชนทั่​่�วไปเรี​ียกกั​ันว่​่า วั​ัดท่​่าพระ” สอดคล้​้องกั​ับคำำ� บอกเล่​่าของพระครู​ูวรดิ​ิตถ์​์วุฒ ุ าจารย์​์ (สอน สนฺ​ฺติริ โต) อดี​ีตเจ้​้าอาวาส วั​ัดท่​่าพระ ซึ่​่�งดำำ�รงตำำ�แหน่​่งระหว่​่างปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๐-๒๕๒๒ ที่​่� กล่​่าวไว้​้ว่า่ “วั​ัดท่​่าพระเดิ​ิมเป็​็นเกาะมี​ีน้ำำ��ล้อ้ มรอบ เป็​็นสถานที่​่� จอดพั​ักเรื​ือของคนต่​่างถิ่​่�นที่​่�จะเดิ​ินทางมายั​ังกรุ​ุงเทพฯ โดย เฉพาะจากทางใต้​้ เมื่​่�อมี​ีคนมาอยู่​่�รวมกั​ันมากขึ้​้�น คหบดี​ีใน ชุ​ุ ม ชนจึ​ึงเป็​็ น ผู้​้�นำำ�ก ารก่​่ อ สร้​้ า งวั​ั ด และหล่​่ อ พระพุ​ุ ท ธรู​ู ป หลวงพ่​่อเกษรขึ้​้�น” (แสงอรุ​ุณ โปร่​่งธุ​ุระ, ๒๕๒๑ อ้​้างถึ​ึงใน วิ​ิมาลา ศิ​ิริ​ิพงษ์​์, ๒๕๓๙ น. ๑๒) จากการรวบรวมเอกสารข้​้อมู​ูลดังั กล่​่าว กอปรหลั​ักฐานผ่​่าน เรื่​่อ� งเล่​่าจึ​ึงอนุ​ุมานได้​้ว่า่ วั​ัดท่​่าพระ เป็​็นศาสนสถานที่​่�สร้า้ งขึ้​้น� จาก ศรั​ัทธาของชาวบ้​้านที่​่�เลื่​่�อมใสในพระพุ​ุทธศาสนาที่​่�สั​ัญจรเพื่​่�อ ประกอบอาชี​ีพค้​้าขาย และเกิ​ิดการรวมกลุ่​่�มกลายเป็​็นชุ​ุมชน อยู่​่�ร่​่วมกั​ัน จึ​ึงได้​้มี​ีจิ​ิตศรั​ัทธาร่​่วมมื​ือร่​่วมใจก่​่อสร้​้างวั​ัดและหล่​่อ พระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คั​ัญนามว่​่า “หลวงพ่​่อเกษร” ประดิ​ิษฐานไว้​้ สั​ั ก การบู​ู ช าเพื่​่� อ เป็​็ น สิ่​่� ง ยึ​ึดเหนี่​่� ย วทางจิ​ิ ต ใจของประชาชน ชาวฝั่​่�งธนบุ​ุรีแี ละบริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียงสื​ืบจนถึ​ึงกาลปั​ัจจุ​ุบั​ัน

42

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ศาสนสถานอั​ันทรงคุ​ุณค่​่า

ศาสนสถานอั​ันทรงคุ​ุณค่า่ ในอาราม สถานที่​่�แรกที่​่�จะพาท่​่านย้​้อน รอยกลั​ับไปในสมั​ัยอดี​ีตคงหนี​ีไม่​่พ้​้น “วิ​ิหารองค์​์หลวงพ่​่อเกษร” ซึ่​่�งเป็​็นสถานที่​่�ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูปอั​ันศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�ของวั​ัดท่​่าพระ วิ​ิหารและบริ​ิเวณโดยรอบได้​้รับั การยกย่​่องเป็​็นสถานที่​่�ที่​่เ� ป็​็นประโยชน์​์ ทางด้​้านศิ​ิลปะ ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ ดั่​่�งปรากฏตามประกาศกรมศิ​ิลปากร เรื่​่�องขึ้​้�นทะเบี​ียนโบราณสถานเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๓๐ มิ​ิถุ​ุนายน พ.ศ. ๒๕๒๐ เล่​่มที่​่� ๙๔ ตอนที่​่� ๗๕ ว่​่า “อาศั​ัยอำำ�นาจตามความในมาตรา ๗ แห่​่ง พระราชบั​ั ญญั​ั ติ​ิ โบราณสถาน โบราณวั​ั ตถุ​ุ ศิ​ิลปวั​ั ตถุ​ุ และ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานแห่​่งชาติ​ิ พ.ศ. ๒๕๐๔ กรมศิ​ิลปากรจึ​ึงประกาศขึ้​้�น ทะเบี​ียนโบราณสถานวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุงเทพมหานคร” โดยผั​ังเขตโบราณสถาน ข้​้อมู​ูลจากกองโบราณคดี​ี จะสั​ังเกตได้​้จาก แผนผั​ังว่​่า บริ​ิเวณเขตการขึ้​้�นทะเบี​ียนนั้​้�นด้​้านในสุ​ุดเป็​็นวิ​ิหารเก่​่า ซึ่​่�งทางวั​ัดสร้​้างวิ​ิหารจั​ัตุ​ุรมุ​ุขครอบภายหลั​ังเพื่​่�ออนุ​ุรั​ักษ์​์ศิ​ิลปะด้​้าน สถาปั​ัตยกรรมที่​่�มีคี วามสำำ�คั​ัญ และมี​ีประวั​ัติ​ิอั​ันยาวนาน

พระพุ​ุทธรู​ูปหลวงพ่​่อเกษร

พระพุ​ุทธรู​ูปหลวงพ่​่อเกษร เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�นทั​ับศิ​ิลา ที่​่�มี​ี ลั​ักษณะผสมผสานระหว่​่าง เชี​ียงแสน อู่​่�ทอง และอยุ​ุธยา หรื​ือเรี​ียกได้​้ ว่​่าเป็​็นศิ​ิลปะสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนต้​้น หลวงพ่​่อเกษร เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัย ขนาดหน้​้าตั​ัก กว้​้าง ๔๐ นิ้​้�ว สูงู จากปลายรั​ัศมี​ีถึงึ ทั​ับเกษร ๖๓ นิ้​้�ว ประทั​ับนั่​่�งขั​ัดสมาธิ​ิราบ บนอาสนะฐานสิ​ิงห์​์ ๓ ชั้​้�น บั​ัวหงาย ๕ ชั้​้�นผ้​้าทิ​ิพย์​์ เป็​็นโลหะลงรั​ัก ปิ​ิ ด ทอง พระพั​ั ก ตร์​์ ลั​ั ก ษณะ หน้​้ า พรหม พระขนงโค้​้ ง คมชั​ั ด เจน พระเนตรแบบเนตรเนื้​้�อ พระนาสิ​ิกและพระโอษฐ์​์ได้​้สั​ัดส่​่วนงดงาม พระกรรณทั้​้�งสองข้​้างยาวเกื​ือบจรดพระอั​ังสา พระศกเป็​็นแบบหนาม ขนุ​ุนไม่​่ปรากฏไรพระศก พระเมาลี​ีรู​ูปโอคว่ำำ�� พระรั​ัศมี​ีเป็​็นแบบเปลว เพลิ​ิงเป็​็นศิ​ิลปะยุ​ุคสุ​ุโขทั​ัย ด้​้านหน้​้าพระรั​ัศมี​ีมีอุี ณ ุ าโลม ลำำ�พระศอกลม ปรากฏปล้​้องพระศอ ชั​ัดเจน ช่​่วงพระอั​ังสากว้​้างได้​้สัดั ส่​่วนพระอุ​ุระนู​ูน พระพาหาขวาลงข้​้างพระองค์​์ในลั​ักษณะกางออกเล็​็กน้​้อย แล้​้วหั​ัก พระกั​ัปประทอดพระกรไปด้​้านหน้​้า วางพระหั​ัตถ์​์คว่ำำ��ลงบนพระชานุ​ุ ปลายนิ้​้�วพระหั​ัตถ์​์ทั้​้�งสี่​่�เสมอกั​ัน พระพาหาซ้​้ายทอดลงในลั​ักษณะ เดี​ียวกั​ัน แต่​่หั​ักพระกั​ัปประเฉี​ียงหาพระองค์​์ วางพระหั​ัตถ์​์หงายบน พระเพลาแนวพระอั​ังคุ​ุฐ และพระดั​ัชนี​ีปรากฏชั​ัดเจนงดงาม จาก พระอั​ังสาซ้​้าย มี​ีเส้​้นขอบจี​ีวรยาวเฉี​ียงลงมาลอดซอกพระกั​ัจฉะขวาไป ทางเบื้​้�องพระปฤษฎางค์​์แล้​้วเฉี​ียงขึ้​้น� ไปจรดพระอั​ังสาซ้​้ายตามแนวเดิ​ิม ผ้​้ า สั​ั ง ฆาฏิ​ิ ด้​้ า นหน้​้ า ยาวจรดพระนาภี​ี ช ายผ้​้ า แบบเขี้​้� ย วตะขาบ ใต้​้พระชานุ​ุทั้​้�งสอง และข้​้อพระบาทปรากฏเส้​้นชายจี​ีวร งานประเพณี​ีแห่​่ผ้า้ ไตรถวายหลวงพ่​่อเกษร จะจั​ัดในวั​ันขึ้​้น� ๑๔ ค่ำำ�� เดื​ือน ๕ ของทุ​ุกปี​ี

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. พระอธิ​ิการทอง พ.ศ. ๒๓๕๐ – ๒๔๐๐ ๒. พระอธิ​ิการเงิ​ิน พ.ศ. ๒๔๓๐ – ๒๔๔๕ ๓. พระอธิ​ิการมั​ัด พ.ศ. ๒๔๔๖ – ๒๔๕๗ ๔. พระอธิ​ิการแช่​่ม พ.ศ. ๒๔๖๑ – ๒๔๘๘ ๕. พระอธิ​ิการฟุ้​้�ง พ.ศ. ๒๔๘๙ – ๒๔๙๕ ๖. พระครู​ูวรดิ​ิตถ์​์วุ​ุฒาจารย์​์ (สอน) พ.ศ. ๒๕๐๐ – ๒๕๒๒ ๗. พระครู​ูวรดิ​ิตถ์​์วิ​ิมล (ตุ้​้�ม จนฺ​ฺทวโร) หุ​ุงขุ​ุนทด

พ.ศ. ๒๕๒๒ – ๒๕๓๙ ๘. พระครู​ูมงคลกิ​ิจจานุ​ุกู​ูล (ธงชั​ัย โชติ​ิโย) แสงวงศ์​์ทอง

พ.ศ. ๒๕๔๐ – ๒๕๖๓ ๙. พระครู​ูวิ​ิบู​ูลกิจิ จานุ​ุยุ​ุต (นิ​ิคม อธิ​ิธมฺ​ฺโม) เยื่​่อ� ปุ​ุย วั​ันที่​่� ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๓ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

WAT THA PHRA

วั​ัดท่​่าพระ ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๐/๑

แขวงวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

43

History of Buddhism....

Wat Chaomool วั​ัดเจ้​้ามู​ูล

พระพุ​ุทธรั​ังษี​ีสมากร รั​ัตนาภรณ์​์ พั​ัฒนมุ​ุนิน ิ ทร์​์ พระประธานในอุ​ุโบสถ

44

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เจ้​้ามู​ูล

วั​ัดเจ้​้ามู​ูล ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๖ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ซอย ๘ แขวงวั​ัด ท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่ กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย มี​ีเนื้​้�อที่​่�ทั้​้�งสิ้​้�น ๕ ไร่​่ ๒ งาน ๕๒ ตารางวา มี​ีพระภิ​ิกษุ​ุจำำ�พรรษา ๑๕ รู​ูป วั​ัดเจ้​้ามู​ูล เป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่วั​ัดหนึ่​่�ง มี​ีประวั​ัติ​ิความเป็​็นมายาวนาน สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ประมาณปี​ีพุ​ุทธศั​ักราช ๒๒๐๗ เกี่​่�ยวกั​ับนามวั​ัดนั้​้�น ทราบตามคำำ�บอกเล่​่าว่​่า มี​ีพระราชวงศ์​์ พระนามว่​่า “พระองค์​์เจ้​้ามู​ูล” ได้​้รื้อ�้ ถอนพระตำำ�หนั​ักมาสร้​้างถวายเป็​็น กุ​ุฏิสิ งฆ์​์ทรงไทย และได้​้ถวายนามวั​ัดว่​่า “วั​ัดเจ้​้ามู​ูลราชพงศาวราราม” แต่​่ชาวบ้​้านนิ​ิยมเรี​ียกสั้​้�น ๆ ว่​่า “วั​ัดเจ้​้ามู​ูล” มาจนถึ​ึงทุ​ุกวั​ันนี้​้� ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดเจ้​้ามู​ูล

๑. พระอภิ​ิการอิ​ินทร์​์ ๒. พระอธิ​ิการไข่​่ ๓. พระอธิ​ิการมา ๔. พระอธิ​ิการยิ้​้�ม ๕. พระอธิ​ิการเพ็​็ง ๖. พระอธิ​ิการพุ่​่�ม ๗. พระอธิ​ิการอ่ำำ�� ๘. พระอธิ​ิการนาค ๙. พระอธิ​ิการณรงค์​์

๑๐. พระอธิ​ิการบุ​ุญ ๑๑. พระอธิ​ิการสอน ๑๒. พระอธิ​ิการกล่​่อม ๑๓. พระอธิ​ิการใจ ๑๔. พระอธิ​ิการโตก ๑๕. พระโสภณสมาธิ​ิ คุ​ุ ณ (เฟี่​่�อง ปิ​ิยธมฺ​ฺโม ป.ธ.๕) ๑๖. พระครู​ูโอภาสบุ​ุญวั​ัฒน์​์ (บุ​ุญเลิ​ิศ โอภาโส) เจ้​้าอาวาสรู​ูป ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระพุ​ุทธรั​ังษี​ีสมากร พระประธานในอุ​ุโบสถ

ภายในอุ​ุโบสถ ประดิ​ิษฐาน “พระพุ​ุทธรั​ังษี​ีสมากร รั​ัตนาภรณ์​์ พั​ัฒนมุ​ุนินิ ทร์​์” เป็​็นพระพุ​ุทธชิ​ินราชปางมารวิ​ิชัย ั ขนาดหน้​้าตั​ัก ๖ ศอก ด้​้ า นหลั​ั ง พระประธานเขี​ียนภาพพระพุ​ุ ท ธเจ้​้ า เสด็​็ จ ลงจากสวรรค์​์ ชั้​้น� ดาวดึ​ึงส์​์ ฝาผนั​ังเขี​ียนเป็​็นภาพเทวดาและเหตุ​ุการณ์​์ในพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ บานหน้​้าต่​่างอุ​ุโบสถเขี​ียนเป็​็นภาพของสำำ�นวนสุ​ุภาษิ​ิตไทย หลวงพ่​่อทั​ับทิ​ิม พระพุ​ุทธรู​ู ปศั​ั กดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�

หลวงพ่​่อทั​ับทิ​ิม (พระพุ​ุทธราชพงศา) พระพุ​ุทธรู​ูปศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์� ของ วั​ัดเจ้​้ามู​ูล ประดิ​ิษฐานอยู่​่�ในวิ​ิหาร (อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า) เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป สมั​ัยอู่​่�ทอง ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๑.๒๐ เมตร มี​ีนามว่​่า หลวงพ่​่อทั​ับทิ​ิม ซึ่​่�งเป็​็นพระประธานของอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า ติ​ิดต่​่อสอบถามโทร : ๐-๒๔๑๑-๔๗๑๓ , ๐๘๗-๐๖๕-๒๔๐๙

วั​ัดเจ้​้ามู​ูล ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๖

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ซอย ๘

แขวงวั​ัดท่​่าพระ เขตบางกอกใหญ่​่

พระครู​ู โอภาสบุ​ุญวั​ัฒน์​์ (บุ​ุญเลิ​ิศ โอภาโส)

กรุ​ุ งเทพมหานคร

เจ้​้าอาวาสวั​ัดเจ้​้ามู​ูล

Wat Chaomool

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

45

History of Buddhism....

Wat Rakhang Kositaram Woramahawihan วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร

สั​ั กการะพระประธานยิ้​้ม � รั​ับฟ้​้าในพระอุ​ุโบสถ และสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี)

46

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติ​ิวั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร

วั​ัดแห่​่งนี้​้เ� ป็​็นวั​ัดโบราณ สร้​้างในสมั​ัยอยุ​ุธยา เดิ​ิมชื่​่อ� วั​ัดบางหว้​้าใหญ่​่ ในสมั​ัยธนบุ​ุรี​ี สมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช ทรงสร้​้างพระราชวั​ัง ใกล้​้วั​ัดบางหว้​้าใหญ่​่ โปรดเกล้​้าฯ ให้​้ยกเป็​็นพระอารามหลวงและ เป็​็นที่​่�ประทั​ับของ สมเด็​็จพระสั​ังฆราช ในสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ รั​ัชสมั​ัย พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช

วั​ัดบางหว้​้าใหญ่​่อยู่​่�ในพระอุ​ุปถั​ัมภ์​์ของเจ้​้านายวั​ังหลั​ัง คื​ือ สมเด็​็จ พระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ เจ้​้าฟ้​้ากรมพระยาเทพสุ​ุดาวดี​ี (สา) พระเชษฐภคิ​ินี​ี ของพระบาทสมเด็​็ จ พระพุ​ุ ท ธยอดฟ้​้ า จุ​ุ ฬ าโลกมหาราชและเป็​็ น พระชนนี​ีของกรมพระราชวั​ังบวรสถานพิ​ิมุขุ ทรงมี​ีตำำ�หนั​ักที่​่�ประทั​ับอยู่​่� ติ​ิดกั​ับวั​ัด ได้​้ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดร่​่วมกั​ับพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธ ยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช และได้​้ขุ​ุดพบระฆั​ังลู​ูกหนึ่​่�ง ซึ่​่�งโปรดเกล้​้าฯ ให้​้นำำ�ไปไว้​้ที่​่�วั​ัดพระศรี​ีรั​ัตนศาสดาราม โดยทรงสร้​้างระฆั​ังชดเชยให้​้ วั​ัดบางหว้​้าใหญ่​่ ๕ ลู​ูก จากนั้​้�นได้​้พระราชทานนามวั​ัดใหม่​่ว่า่ “วั​ัดระฆั​ัง โฆสิ​ิตาราม” นอกจากเป็​็นเพราะขุ​ุดพบระฆั​ังที่​่�วั​ัดนี้​้�และเพื่​่�อฟื้​้�นฟู​ู แบบแผนครั้​้� ง กรุ​ุ ง ศรี​ี อ ยุ​ุ ธ ยาที่​่� มี​ี วั​ั ด ชื่​่� อ วั​ั ด ระฆั​ั ง เช่​่ น กั​ั น ในรั​ั ช สมั​ั ย พระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว โปรดเกล้​้าฯ ให้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อ “วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม” เป็​็น “วั​ัดราชคั​ัณฑิ​ิยาราม” (คั​ัณฑิ​ิ แปลว่​่า ระฆั​ัง) แต่​่ไม่​่มีคี นนิ​ิยมเรี​ียกชื่​่�อนี้​้� ยั​ังคงเรี​ียกว่​่าวั​ัดระฆั​ังต่​่อมา วั​ัดระฆั​ัง โฆสิ​ิตารามมี​ีหอพระไตรปิ​ิฎกซึ่​่�งเป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่�สวยงามมาก เคยเป็​็นพระตำำ�หนั​ักและหอประทั​ับนั่​่�งของพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธ ยอดฟ้​้ า จุ​ุ ฬ าโลกมหาราชขณะทรงรั​ั บ ราชการในสมั​ั ย ธนบุ​ุ รี​ี และ โปรดเกล้​้าฯ ให้​้รื้​้�อมาถวายวั​ัด เมื่​่�อเสด็​็จขึ้​้�นครองราชสมบั​ัติ​ิแล้​้ว มี​ี พระราชประสงค์​์จะบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์ให้​้สวยงามเพื่​่อ� เป็​็นหอพระไตรปิ​ิฎก ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุและโบราณสถานสำำ�คั​ัญ

พระประธานยิ้​้�มรั​ับฟ้​้า เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปเนื้​้�อทองสำำ�ริ​ิด ปางสมาธิ​ิ หน้​้าตั​ักกว้​้างประมาณ ๔ ศอกเศษ เบื้​้�องพระพั​ักตร์​์มี​ีรู​ูปพระสาวก ๓ องค์​์ นั่​่ง� ประนมมื​ือดุ​ุจรั​ับพระพุ​ุทธโอวาท พระประธานองค์​์นี้​้�ได้​้รั​ับ การยกย่​่องว่​่างดงามมาก จนปรากฏว่​่าครั้​้�งหนึ่​่�งเมื่​่�อพระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวเสด็​็จมาถวายผ้​้าพระกฐิ​ิน ณ วั​ัดระฆั​ัง โฆสิ​ิตาราม ได้​้ทรงมี​ีพระราชดำำ�รั​ัสแก่​่ผู้​้�เข้​้าเฝ้​้าฯ ใกล้​้ชิ​ิดว่​่า ไปวั​ัดไหน ไม่​่เหมื​ือนมาวั​ัดระฆั​ังพอเข้​้าประตู​ูโบสถ์​์พระประธานยิ้​้�มรั​ับฟ้​้าทุ​ุกที​ี ด้​้วยเหตุ​ุนี้​้�จึ​ึงทรงถวายเครื่​่�องราชอิ​ิสริ​ิยาภรณ์​์นพรั​ัตนราชวราภรณ์​์ และมหาปรมาภรณ์​์ช้​้างเผื​ือกแด่​่พระประธานองค์​์นี้​้�เป็​็นพิ​ิเศษ และ พระประธานองค์​์นี้​้�ก็​็ได้​้นามว่​่า พระประธานยิ้​้�มรั​ับฟ้​้า ตั้​้�งแต่​่นั้​้�นมา Wat Rakhang Kositaram Woramahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

47

พระอุ​ุโบสถ ผนั​ังด้​้านหน้​้าเป็​็นภาพเขี​ียนพระพุ​ุทธเจ้​้า ด้​้านใน ล้​้อมรอบด้​้วยภาพเขี​ียนจิ​ิตรกรรมที่​่�ได้​้รับั การยกย่​่องว่​่าฝี​ีมือื งดงามมาก ซึ่​่�งเขี​ียนได้​้อย่​่างมี​ีชี​ีวิ​ิตชี​ีวาอ่​่อนช้​้อยและแสงสี​ีเหมาะสมกั​ับเรื่​่�องราว เขี​ียนโดยนั​ักจิ​ิตรกรเอก พระวรรณวาดวิ​ิจิ​ิตร (ทอง จารุ​ุวิ​ิจิ​ิตร) ในสมั​ัย รั​ัชกาลที่​่� ๖ เมื่​่�อราว พ.ศ. ๒๔๖๕ ลั​ักษณะของพระอุ​ุโบสถ หลั​ังคาลด ๓ ชั้​้�น มี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ บริ​ิเวณมุ​ุขประดั​ับด้​้วยปี​ีกนกคลุ​ุม ทั้​้� ง ด้​้ า นหน้​้ า และด้​้ า นหลั​ั ง ซุ้​้�มประตู​ูมี​ี รู​ู ประฆั​ั ง เป็​็ น เครื่​่� อ งหมาย � ิดทอง ลายรดน้ำำ�ปิ

พระปรางค์​์องค์​์ใหญ่​่ รั​ัชกาลที่​่� ๑ ทรงมี​ีพระราชศรั​ัทธาสร้​้าง พระปรางค์​์ พระราชทานร่​่วมกุ​ุศลกั​ับสมเด็​็จพระพี่​่�นางพระองค์​์ใหญ่​่ (สมเด็​็จเจ้​้าฟ้​้าหญิ​ิง กรมพระยาเทพสุ​ุดาวดี​ี พระนามเดิ​ิม สา) ตั้​้�งอยู่​่� หน้​้าพระวิ​ิหาร ได้​้รับั การยกย่​่องจากสมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ เจ้​้าฟ้​้า กรมพระยานริ​ิศรานุ​ุวั​ัตติ​ิวงศ์​์ว่​่า เป็​็นพระปรางค์​์ที่​่�ทำำ�ถู​ูกแบบที่​่�สุ​ุดใน ประเทศไทย พระปรางค์​์องค์​์นี้​้�จั​ัดเป็​็นพระปรางค์​์แบบสถาปั​ัตยกรรม รั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ยุ​ุคต้​้น ที่​่�มี​ีทรวดทรงงดงามมาก จนยึ​ึดถื​ือเป็​็นแบบฉบั​ับ ของพระปรางค์​์ที่​่ส� ร้​้างในยุ​ุคต่​่อมา

48

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Rakhang Kositaram Woramahawihan

พระเจดี​ีย์​์ ๓ องค์​์ สร้​้างโดยเจ้​้านายวั​ังหลั​ัง ๓ องค์​์ คื​ือ กรมหมื่​่น� นราเทเวศร์​์ (พระองค์​์เจ้​้าชายปาล ต้​้นสกุ​ุล ปาลกะวงศ์​์) กรมหมื่​่น� นเรศร์​์ โยธี​ี (พระองค์​์เจ้​้าชายบั​ัว) และกรมหมื่​่�นเสนี​ีย์บ์ ริ​ิรักั ษ์​์ (พระองค์​์เจ้​้าชาย แดง ต้​้นสกุ​ุล เสนี​ีวงศ์​์) สร้​้างโดยเสด็​็จพระราชกุ​ุศลในรั​ัชกาลที่​่� ๓ เมื่​่�อ คราวสร้​้างพระอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ เป็​็นเจดี​ีย์ย่์ อ่ เหลี่​่ย� มไม้​้ยี่​่สิ� บิ ทรงจอมแห ทรวดทรงงดงามมาก แต่​่เป็​็นเจดี​ีย์​์ขนาดย่​่อม ตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านทิ​ิศเหนื​ือ ของพระอุ​ุโบสถหลั​ังปั​ัจจุ​ุบั​ัน หอระฆั​ัง พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช ทรง มี​ีพระราชกระแสรั​ับสั่​่ง� ให้​้สืบื ถามเรื่​่อ� งระฆั​ังของวั​ัดบางหว้​้าใหญ่​่ซึ่ง่� เป็​็น ระฆั​ังที่​่�มี​ีเสี​ียงไพเราะยิ่​่�งนั​ัก ที่​่�ขุ​ุดได้​้ในวั​ัดนั้​้�นว่​่าขุ​ุดได้​้ ณ ที่​่�ใด ทรงขอ ระฆั​ังเสี​ียงดี​ีลู​ูกนั้​้�นไปไว้​้ที่​่�วัดั พระศรี​ีรั​ัตนศาสดาราม ทรงสร้​้างหอระฆั​ัง จตุ​ุรมุ​ุขพร้​้อมทั้​้�งระฆั​ังอี​ีก ๕ ลู​ูก พระราชทานไว้​้แทน เพราะเหตุ​ุแห่​่ง การขุ​ุดระฆั​ังได้​้ จึ​ึงได้​้ชื่​่อ� ตามที่​่�ประชาชนเรี​ียกว่​่า วั​ัดระฆั​ัง ตั้​้�งแต่​่นั้​้น� มา ต้​้ น โพธิ์​์� ลั​ั ง กา เป็​็ น ต้​้ น โพธิ์​์� พั​ั น ธุ์​์�ลั​ั ง กา ซึ่​่� ง พระบาทสมเด็​็ จ พระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวทรงได้​้รับั มาในรั​ัชสมั​ัยของพระองค์​์ และโปรด เกล้​้าฯ ให้​้นำำ�ไปปลู​ูกตามพระอารามหลวงต่​่างๆ ตามประวั​ัติ​ิกล่​่าวว่​่า ได้​้เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินมาทรงปลู​ูกต้​้นโพธิ์​์ที่​่� �วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตารามนี้​้�ด้​้วย พระองค์​์เอง ตำำ�หนั​ักแดง เป็​็นเรื​ือนไม้​้สั​ักฝาปะกนกรมพระราชวั​ังบวรสถาน พิ​ิมุขุ ทรงยกถวายวั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม เพื่​่�อปลู​ูกเป็​็นกุ​ุฏิสิ งฆ์​์ ปัจจุ ั บัุ นั อยู่​่� ภายในบริ​ิเวณคณะ ๒ เชื่​่�อกั​ันว่​่าเป็​็นตำำ�หนั​ักสำำ�หรั​ับทรงกรรมฐานของ สมเด็​็จพระเจ้​้ากรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี (พระเจ้​้าตากสิ​ิน) สั​ันนิ​ิษฐานจากพระดำำ�รั​ัส ของสมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ กรมพระยาดำำ�รงราชานุ​ุภาพ ซึ่​่ง� ได้​้ตรัสั กั​ับสมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ เจ้​้าฟ้​้าฯ กรมพระยานริ​ิศรานุ​ุวั​ัตติ​ิวงศ์​์ เมื่​่�อเสด็​็จมาทอดพระเนตรกุ​ุฏิ​ินี้​้�ว่​่า นี้​้�เป็​็นตำำ�หนั​ักปรกของพระเจ้​้า กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี หลั​ักฐานที่​่�นำำ�มาอ้​้างอิ​ิงคื​ือฝาประจั​ันที่​่�ใช้​้กั้​้�นห้​้องภายใน ตำำ�หนั​ั กเดิ​ิ ม เขี​ี ยนรู​ูปอสุ​ุภต่​่างๆ ชนิ​ิ ด และมี​ี ภาพพระภิ​ิ กษุ​ุ เจริ​ิญ กรรมฐาน ซึ่​่�งสอดคล้​้องกั​ับพระอุ​ุปนิ​ิสั​ัยของสมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ิน มหาราช แต่​่ปัจจุ ั ุบั​ันภาพเหล่​่านี้​้�ลบเลื​ือนหายไปหมดสิ้​้�นแล้​้ว หอพระไตรปิ​ิฎก เป็​็นรู​ูปเรื​ือน ๓ หลั​ังแฝด หอด้​้านใต้​้ลั​ักษณะเป็​็น หอนอน หอกลางเป็​็นห้​้องโถง หอด้​้านเหนื​ือเข้​้าใจว่​่าเป็​็นห้​้องรั​ับแขก ของเดิ​ิมเป็​็นหลั​ังคามุ​ุงจาก ได้​้เปลี่​่�ยนเป็​็นมุ​ุงกระเบื้​้�อง ชายคาเป็​็นรู​ูป เทพพนมเรี​ียงรายเป็​็นระยะ ๆ เปลี่​่�ยนฝาสำำ�หรวดไม้​้ขั​ัดแตะเสี​ียบ กระแชงเป็​็นขั​ัดด้​้วยหน้​้ากระดานไม้​้สักั ระหว่​่างลู​ูกสกล ใช้​้แผ่​่นกระดาน ไม้​้สั​ักเลี​ียบฝาภายในแล้​้วเขี​ียนรู​ูปภาพต่​่าง ๆ บานประตู​ูด้​้านใต้​้เขี​ียน ลายรดน้ำำ�� บานประตู​ูหอกลางด้​้านตะวั​ันออกแกะเป็​็นลายกนกวายุ​ุภักั ษ์​์ ประกอบด้​้วยกนกเครื​ือเถา บานซุ้​้�มประตู​ูนอกชานแกะเป็​็นมั​ังกร ลายกนกดอกไม้​้ภายนอกติ​ิดคั​ันทวยสวยงาม ภายในมี​ีตู้​้�พระไตรปิ​ิฎก ขนาดใหญ่​่เขี​ียนลายรดน้ำำ�� ๒ ตู้​้� ประดิ​ิษฐานไว้​้ในหอด้​้านเหนื​ือ ๑ ตู้​้� หอด้​้ า นใต้​้ ๑ ตู้​้� หอพระไตรปิ​ิ ฎ กนี้​้� ตั้​้� ง อยู่​่�ภ ายในเขตพุ​ุ ท ธาวาส ทิ​ิศใต้​้ของพระอุ​ุโบสถ

หอพระไตรปิ​ิฎกหลั​ังเล็​็ก อยู่​่�หน้​้าตำำ�หนั​ักแดง ในคณะ ๒ เป็​็น เรื​ือนไม้​้ฝาปะกนปิ​ิดทอง ทาสี​ีเขี​ียวสด ประตู​ูหน้​้าต่​่างเขี​ียนลายรดน้ำำ�� สวยงามมาก

Wat Rakhang Kositaram Woramahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

49

รู​ูปหล่​่อสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี) หรื​ือนามที่​่�นิ​ิยมเรี​ียก "สมเด็​็จโต" วั​ัดระฆั​ัง พระวิ​ิหารสมเด็​็จพระสั​ังฆราช (สี​ี) ตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านหน้​้าพระอุ​ุโบสถ หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�องเคลื​ือบติ​ิดคั​ันทวยตามเสาอย่​่างสวยงาม หน้​้าบั​ัน ทั้​้�งสองด้​้านจำำ�หลั​ักรู​ูปฉั​ัตร ๓ ชั้​้�น อั​ันเป็​็นเครื่​่�องหมายพระยศสมเด็​็จ พระสั​ังฆราช วิ​ิหารหลั​ังนี้​้�เดิ​ิมหลั​ังคาเป็​็นทรงปั้​้�นหยา เรี​ียกว่​่า ศาลา เปลื้​้�องเครื่​่�อง ต่​่อมา พระราชธรรมภาณี​ี (ละมู​ูล) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๑๐ ได้​้เปลี่​่�ยนเป็​็นหลั​ังคาทรงไทย มี​ีช่อ่ ฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๐๔ เพื่​่�อประดิ​ิษฐานพระอั​ัฐิ​ิสมเด็​็จพระสั​ังฆราช (สี​ี) ซึ่​่�งเดิ​ิมบรรจุ​ุ อยู่​่�ในรู​ูปพระศรี​ีอาริ​ิยเมตไตรย ประดิ​ิษฐานในซุ้​้�มพระปรางค์​์ของ วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร ต่​่อมาได้​้ย้​้ายมาไว้​้ที่​่�พระวิ​ิหารที่​่� ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ขึ้​้�นใหม่​่เพื่​่�อยกย่​่องพระเกี​ียรติ​ิของพระองค์​์ ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๑๖.๖๐ เมตร ยาว ๔๐.๘๐ เมตร สร้​้าง ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ทรงไทย

50

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Rakhang Kositaram Woramahawihan

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร

รู​ูปที่​่� ๑ สมเด็​็จพระสั​ังฆราช (สี​ี) พ.ศ. ๒๓๑๒ - ๒๓๓๗ รู​ูปที่​่� ๒ พระพนรั​ัต (นาค) – รู​ูปที่​่� ๓ พระพุ​ุฒาจารย์​์ (อยู่​่�) – – รู​ูปที่​่� ๔ สมเด็​็จพระพนรั​ัต (ทองดี​ี) – รู​ูปที่​่� ๕ สมเด็​็จพระพนรั​ัต (ฤกษ์​์) รู​ูปที่​่� ๖ สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี)

พ.ศ. ๒๓๙๕ - ๒๔๑๕ รู​ูปที่​่� ๗ สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (ม.จ. ทั​ัด เสนี​ีวงศ์​์)

พ.ศ. ๒๔๑๕ - ๒๔๓๗ รู​ูปที่​่� ๘ สมเด็​็จพระพุ​ุทธโฆษาจารย์​์ (ม.ร.ว. เจริ​ิญ อิ​ิศรางกู​ูร)

พ.ศ. ๒๔๓๗ - ๒๔๗๐ รู​ูปที่​่� ๙ พระเทพสิ​ิทธิ​ินายก (นาค โสภโณ)

พ.ศ. ๒๔๗๐ - ๒๕๑๔ รู​ูปที่​่� ๑๐ พระเทพญาณเวที​ี (ละมู​ูล สุ​ุตาคโม)

พ.ศ. ๒๕๑๕ - ๒๕๓๐ รู​ูปที่​่� ๑๑ พระเทพประสิ​ิทธิ​ิคุ​ุณ (ผั​ัน ติ​ิสฺ​ฺสโร)

พ.ศ. ๒๕๓๑ - ๒๕๕๐ รู​ูปที่​่� ๑๒ พระธรรมธี​ีรราชมหามุ​ุนี​ี (เที่​่�ยง อคฺ​ฺคธมฺ​ฺโม)

พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๖๔ รู​ูปที่​่� ๑๓ พระเทพประสิ​ิทธิ​ิคุ​ุณ (ประจวบ ขนฺ​ฺติ​ิธโร ป.ธ.๔) รั​ักษาการ ตั้​้�งแต่​่ ๑๒ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระเทพประสิ​ิทธิ​ิคุ​ุณ (ประจวบ ขนฺ​ฺติ​ิธโร ป.ธ.๔) ผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาสวั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร

วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร เลขที่​่� ๒๕๐ ถนนอรุ​ุ ณอั​ัมริ​ินทร์​์ แขวงศิ​ิริ​ิราช

เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Rakhang Kositaram Woramahawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

51

History of Buddhism....

Wat Chim Thayakawat วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส

พระประธานเป็​็นพระเก่​่าแก่​่คู่​่�กับ ั โรงอุ​ุโบสถ ศิ​ิ ลปะสมั​ัยเชี​ี ยงแสน

52

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ฉิ​ิมทายกาวาส

วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส ตั้​้�งอยู่​่� ณ เลขที่​่� ๒๖๘ ถนนวั​ังหลั​ัง แขวงศิ​ิริ​ิราช เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย เป็​็น วั​ัดราษฎร์​์ ที่ดิ่� ินตั้​้ง� วั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่�จำ�ำ นวน ๓ ไร่​่ - งาน ๐๗ ตารางวา โดยมี​ี หนั​ังสื​ือแสดงกรรมสิ​ิทธิ์​์�ที่​่�ดิ​ิน คื​ือ โฉนดเลขที่​่� ๒๙๑๔๑ ลั​ักษณะพื้​้�นที่​่�โดยทั่​่�วไปของบริ​ิเวณที่​่�ตั้​้�งวั​ัดเป็​็นที่​่�ราบลุ่​่�ม ติ​ิดกั​ับ ที่​่เ� อกชนและที่​่ข� องทางการรถไฟแห่​่งประเทศไทย ด้​้านหน้​้าโรงอุ​ุโบสถ มี​ีต้​้นไม้​้ยื​ืนต้​้น ไม้​้ประดั​ับ และมี​ีศาลารายที่​่�สร้​้างขึ้​้�นใหม่​่ ๔ หลั​ัง รอบ โรงอุ​ุโบสถปู​ูด้​้วยอิ​ิฐตั​ัวหนอนคอนกรี​ีตรอบทั้​้�ง ๔ ด้​้าน ด้​้านทิ​ิศเหนื​ือ โรงอุ​ุโบสถ มี​ีศาลาพระสี​ีวลี​ีประดิ​ิษฐานรู​ูปหล่​่อพระสี​ีวลี​ี พระพุ​ุทธโสธร รู​ูปเหมื​ือนสมเด็​็จโต รู​ูปเหมื​ือนอดี​ีตเจ้​้าอาวาส พระนาคปรก เป็​็นที่​่� สั​ั ก การะของสาธุ​ุ ช น และมี​ีไม้​้ ยื​ื นต้​้ น ไม้​้ ปร ะดั​ั บ ทางด้​้ า นทิ​ิ ศ ใต้​้ มี​ีไม้​้ประดั​ับ ไม้​้อโศกยื​ืนต้​้นให้​้ร่​่มเงาเย็​็นสบาย ด้​้านหลั​ังโรงอุ​ุโบสถมี​ีหมู่​่�กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ ๓ หลั​ัง และศาลาการเปรี​ียญ ระหว่​่างกุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์กั​ับศาลาการเปรี​ียญมี​ีสนามหญ้​้า มี​ีไม้​้ประดั​ับและ ไม้​้ยื​ืนต้​้น พร้​้อมทั้​้�งมี​ีศาลารายสำำ�หรั​ับธรรมสากั​ัจฉา ๓ หลั​ัง มี​ีประตู​ู หน้​้าทางทิ​ิศตะวั​ันออก มี​ีประตู​ูออกสู่​่�ถนนใหญ่​่ทางรถไฟด้​้านทิ​ิศเหนื​ือ และมี​ีประตู​ูหลั​ังวั​ัดด้​้านทิ​ิศตะวั​ันตกออกสู่​่�ชุ​ุมชนบ้​้านพั​ักรถไฟ ประวั​ัติผู้ ิ ก่ ้� อตั้​้ ่ �งวั​ัด

วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส สร้​้างโดย เจ๊​๊สั​ัวฉิ​ิม ท่​่านเกิ​ิดสมั​ัยกรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี ตรง กั​ับเดื​ือน ๘ ปี​ีมะโรง จ.ศ. ๑๑๓๖ (พ.ศ. ๒๓๑๗) บิ​ิดาชื่​่�อเจ้​้าจอมน้​้อย สุ​ุหรานากงและเจ้​้าจอมมารดามาลั​ัย สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ พระบาทสมเด็​็จ พระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว โปรดฯ ให้​้เป็​็นพระยาศรี​ีสรไกร และได้​้เป็​็นถึ​ึง เจ้​้าพระยาพลเทพ (ฉิ​ิม) กรมนาที่​่� ๑ เจ๊​๊สั​ัวฉิ​ิมถึ​ึงแก่​่อนิ​ิจกรรม พ.ศ. ๒๓๘๙ สิ​ิริ​ิอายุ​ุ ๗๒ ปี​ี

หลั​ักฐานการตั้​้�งวั​ัด ได้​้ตั้​้�งมาประมาณ พ.ศ. ๒๓๘๐

ประวั​ัติ​ิความเป็​็นมาของวั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๖๘ แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร สร้​้างขึ้​้�นมา ประมาณ ๑๐๐ ปี​ี เ ศษ(๑๙๔ ปี​ี ) ในรั​ั ช กาลของพระบาทสมเด็​็ จ พระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว (รั​ัชกาลที่​่� ๓) ซึ่​่�งปรากฏตามตั​ัวหนั​ังสื​ือจารึ​ึก ที่​่�ฐานพระประธานในโรงอุ​ุโบสถว่​่า “สร้​้างปี​ี ๒๓๘๐” สั​ังเกตจากรู​ูป ทรงของโรงอุ​ุโบสถก็​็เป็​็นศิ​ิลปะในสมั​ัยนั้​้�น วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาสเป็​็นวั​ัดที่​่�สร้​้างคู่​่�กั​ันมากั​ับวั​ัดวิ​ิเศษการ โดยคน สร้​้างวั​ัดทั้​้�งสองมี​ีศั​ักดิ์​์เ� ป็​็นเขยพี่​่�เขยน้​้องกั​ัน เขยผู้​้�พี่​่�ชื่​่�อหมื่​่�นรั​ักษ์​์รณเรศ (พิ​ิมพ์​์)สร้​้างวั​ัดวิ​ิเศษการ เขยผู้​้�น้​้องชื่​่�อเจ๊​๊สั​ัวฉิ​ิม สร้​้างวั​ัดอี​ีกวั​ัดหนึ่​่�ง ในบริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียงกั​ัน แล้​้วตั้​้ง� ชื่​่อ� วั​ัดตามนามของตนว่​่า “วั​ัดเจ๊​๊สัวั ฉิ​ิม” ซึ่ง่� เป็​็นที่​่�นิ​ิยมของคนในสมั​ัยนั้​้�น ครั้​้�นกาลต่​่อมาประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๔๘๒ สมั​ัยจอมพล ป.พิ​ิบู​ูล สงคราม เป็​็นนายกรั​ัฐมนตรี​ี วั​ัดเจ๊​๊สัวั ฉิ​ิมได้​้เปลี่​่�ยนนามใหม่​่ ตามหมาย รั​ับสั่​่�งของฝ่​่ายราชการและคณะสงฆ์​์ ซึ่​่�งมี​ีการประกาศไปทั่​่�วประเทศ ให้​้ เ ปลี่​่� ย นชื่​่� อป้​้ ายวั​ั ดเสี​ียใหม่​่ เพื่​่� อความเหมาะสมเพราะพริ้​้�งทาง ภาษาไทยด้​้วย วั​ัดเจ๊​๊สั​ัวฉิ​ิมจึ​ึงเปลี่​่�ยนนามใหม่​่เป็​็น วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส ตามที่​่�ใช้​้เรี​ียกกั​ันจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน

Wat Chim Thayakawat

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

53

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ-ุ โบราณวั​ัตถุ​ุ

๑. พระประธานเป็​็นพระเก่​่าแก่​่คู่​่�กั​ับโรงอุ​ุโบสถ มี​ีหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๓๙ นิ้​้ว � เป็​็นศิ​ิลปะสมั​ัยเชี​ียงแสน ปางมารวิ​ิชัยั มี​ีพุ​ุทธลั​ักษณะสวยงามมาก พอเหมาะควรแก่​่โรงอุ​ุโบสถ และมี​ีพระพุ​ุทธรู​ูปปางต่​่างๆอี​ีกจำำ�นวนหนึ่​่�ง โดยได้​้นำำ�ไปประดิ​ิษฐานไว้​้ ณ ศาลาการเปรี​ียญ ชั้​้�นบนและชั้​้�นล่​่าง ๒. หอระฆั​ังเป็​็นของเก่​่าสร้​้างมาประมาณ ๑๐๐ ปี​ีเศษ กว้​้าง ๓.๕๐ เมตร สู​ูง ๘ เมตร เป็​็นลั​ักษณะแบบทรงจี​ีนโบราณก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ทำำ�เป็​็น รู​ูปกระเบื้​้�องจี​ีน ๓. เจดี​ีย์​์หน้​้าโรงอุ​ุโบสถ ๒ องค์​์ สร้​้างมาประมาณ ๑๐๐ ปี​ีเศษ เป็​็น รู​ูปเจดี​ีย์​์ไม้​้สิ​ิบสอง เดิ​ิมข้​้างในบรรจุ​ุสิ่​่�งใด ไม่​่มี​ีหลั​ักฐานปรากฏ แต่​่ได้​้ บู​ูรณะใหม่​่และบรรจุ​ุวั​ัตถุ​ุมงคลและยกให้​้สู​ูงขึ้​้�นพร้​้อมโรงอุ​ุโบสถ

เสนาสนะและสิ่​่� งปลู​ูกสร้​้าง

๑. โรงอุ​ุโบสถหลั​ังเดิ​ิม กว้​้าง ๖.๑๒ เมตร ยาว ๑๔.๑๒ เมตร สร้​้างเสร็​็จเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๓๘๐ ลั​ักษณะทั่​่ว� ไปแบบทรงจี​ีนโบราณ บานประตู​ู ด้​้านหน้​้ามี​ีลายกนกศิ​ิลปะจี​ีนเป็​็นรู​ูปทหารจี​ีนถื​ือง้​้าวอยู่​่� ๒ รู​ูป มี​ีกำำ�แพงแก้​้ว รอบโรงอุ​ุโบสถก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน เสริ​ิมด้​้วยลู​ูกกรงเหล็​็กสู​ูงประมาณ ๒ เมตร เดิ​ิ ม ที​ีผนั​ั ง ด้​้ า นในโรงอุ​ุ โ บสถนั้​้� น มี​ีภาพวาด เล่​่าเรื่​่� อ งพุ​ุ ท ธประวั​ั ติ​ิ ไว้​้อย่​่างสวยงาม ต่​่อมาผนั​ังโรงอุ​ุโบสถมี​ีการสึ​ึกกร่​่อนตามกาลเวลา พระครู​ูสุ​ุนทรกิ​ิตติ​ิวิ​ิมล (เหรี​ียญ) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส (พ.ศ.๒๕๓๔) ได้​้ดำำ�เนิ​ินการบู​ูรณะซ่​่อมแซมโรงอุ​ุโบสถอี​ีกครั้​้�ง โดยใช้​้ แผ่​่นหิ​ินอ่​่อนปู​ูทั​ับผนั​ังเดิ​ิมทั้​้�งด้​้านนอกและด้​้านใน (ดั​ังข้​้อความจารึ​ึก ผนั​ังด้​้านหน้​้าโรงอุ​ุโบสถ) และต่​่อมาในปี​ี ๒๕๕๘ เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุบัุ นั (พระมหาบู​ูรณะ ชาตเมโธ ป.ธ.๗,ดร.) ได้​้ดี​ีดยกให้​้สู​ูงขึ้​้�นประมาณ ๔.๙ เมตร เพื่​่�อให้​้พ้น้ จากสภาพน้ำำ�ท่​่ว � ม โดยการขยายชั้​้น� ล่​่างเต็​็มตามกำำ�แพง แก้​้วเดิ​ิม กว้​้าง ๑๗.๐๐ เมตร และยาว ๒๑.๐๐ เมตร ให้​้เป็​็นสถานที่​่� ประกอบกิ​ิจทางพระศาสนาได้​้อี​ีกที่​่�หนึ่​่�ง และได้​้สร้​้างพระพุ​ุทธรู​ูป จำำ�ลองพระประธานในโรงอุ​ุโบสถมาประดิ​ิษฐานไว้​้ด้ว้ ย หน้​้าตั​ัก ๔๙ นิ้​้�ว สู​ูง ๗๕ นิ้​้�ว พร้​้อมทั้​้�งพระโมคคั​ัลลานะพระสารี​ีบุ​ุตร และได้​้สร้​้างเจดี​ีย์​์ อี​ีก ๒ องค์​์ ทางด้​้านหลั​ังโรงอุ​ุโบสถให้​้เป็​็นเจดี​ีย์​์ตามแบบของเดิ​ิมที่​่�เคย มี​ีมาก่​่อน ทั้​้�งได้​้บรรจุ​ุวั​ัตถุ​ุมงคลของวั​ัดเอาไว้​้ด้​้วย ๒. ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๑๔ เมตร ยาว ๓๑.๕๐ เมตร สร้​้างเสร็​็จ เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๒๖ ลั​ักษณะทั่​่�วไป แบบทรงไทย เทคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ถื​ือปู​ูนทั้​้�งหลั​ัง มี​ีช่​่อฟ้​้าใบระกา หางหงส์​์ คั​ันทวย หน้​้าบั​ันลายขด พุ่​่ม� ข้​้าวบิ​ิณฑ์​์ ปิดิ ทองติ​ิดกระจก พิ​ิธี​ียกช่​่อฟ้​้า ได้​้ทู​ูลเชิ​ิญ พระเจ้​้าวรวงศ์​์เธอ พระองค์​์เจ้​้าโสมสวลี​ี กรมหมื่​่�นสุ​ุทธนารี​ีนาถ และสมเด็​็จเจ้​้าฟ้​้าฯ กรมหลวงราชสาริ​ิณี​ีสิ​ิริ​ิพั​ัชร มหาวั​ัชรราชธิ​ิดา มาเป็​็นองค์​์ประธาน พิ​ิธี​ียกช่​่อฟ้​้า เมื่​่�อวั​ันอาทิ​ิตย์​์ ที่​่� ๒๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๖

54

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Chim Thayakawat

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส

พระมหาบู​ูรณะ ชาตเมโธ ป.ธ.๗.,ดร.

เจ้า ้ อาวาสวั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส เจ้​้าคณะแขวงบ้​้านช่​่ างหล่​่อ เขต ๑

ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

ชื่​่�อ พระมหาบู​ูรณะ ฉายา ชาตเมโธ นามสกุ​ุล โพธิ์น์� อก เกิ​ิดวั​ัน อั​ังคารที่​่� ๑๕ พฤศจิ​ิกายน ๒๔๙๘ สถานที่​่�เกิ​ิด บ้​้านเลขที่​่� ๑๐๗ บ้​้าน ช่​่อระกา หมู่​่ที่� ่� ๑ ตำำ�บลช่​่อระกา อำำ�เภอบ้​้านเหลื่​่อ� ม จั​ังหวั​ัดนครราชสี​ีมา ปั​ัจจุ​ุบั​ันดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง ๑. เจ้​้าอาวาสวั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส ๒. เจ้​้าคณะแขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ เขต ๑ อุ​ุปสมบท เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๑๙ ณ วั​ัดช่​่อระกา ตำำ�บลช่​่อระกา อำำ�เภอบ้​้านเหลื่​่�อม จั​ังหวั​ัดนครราชสี​ีมา พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ เจ้​้ า อธิ​ิ ก ารชุ​ุ ม ฉายา วั​ั ฑ ฒนธั​ั ม โม วั​ั ด ช่​่อระกาวราราม จั​ั ง หวั​ั ด นครราชสี​ีมา พระกรรมวาจาจารย์​์ พระสะอาด ปิ​ิยวณฺ​ฺโณ วั​ัดบ้​้านขาม เวี​ียน จั​ังหวั​ัดนครราชสี​ีมา การศึ​ึกษา พ.ศ. ๒๕๒๑ สอบได้​้นั​ักธรรมชั้​้�นเอก พ.ศ. ๒๕๓๑ สอบได้​้เปรี​ียญธรรม ๗ ประโยค พ.ศ. ๒๕๓๗ จบพุ​ุ ท ธศาสตร์​์ บั​ั ณ ฑิ​ิ ต (พธ.บ.) ม.มจร. กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๔๓ จบพุ​ุ ท ธศาสตร์​์ ม หาบั​ั ณ ฑิ​ิ ต (พธ.ม.) ม.มจร. กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๕๔ จบการศึ​ึกษาอภิ​ิ ธรร มบั​ั ณ ฑิ​ิ ต (ป.อบ.) ม.มจร. กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๕๕ จบพุ​ุทธศาสตร์​์ดุ​ุษฎี​ีบั​ัณฑิ​ิต (พธ.ด.) ม.มจร. พ.ศ. ๒๕๕๙ จบการศึ​ึกษาตามหลั​ักสู​ูตรประกาศนี​ียบั​ัตรบริ​ิหาร การศึ​ึกษาคณะสงฆ์​์ (ป.บส.) ม.มจร.

รู​ูปที่​่� ๑ พระอธิ​ิการใหญ่​่ (ค้​้นหลั​ักฐานไม่​่พบ) รู​ูปที่​่� ๒ หาหลั​ักฐานนามไม่​่พบ รู​ูปที่​่� ๓ หาหลั​ักฐานนามไม่​่พบ รู​ูปที่​่� ๔ พระอธิ​ิการเพชร รู​ูปที่​่� ๕ พระอธิ​ิการสุ​ุข รู​ูปที่​่� ๖ พระอธิ​ิการเพี้​้�ยน พ.ศ.๒๔๘๔-๒๔๙๓ รู​ูปที่​่� ๗ พระครู​ูสั​ัจจาภิ​ิรั​ัต (ถนอม สจฺ​ฺจวโร) พ.ศ.๒๔๙๓-๒๕๑๗ รู​ูปที่​่� ๘ พระครู​ูสุ​ุนทรกิ​ิตติ​ิวิ​ิมล (เหรี​ียญ กิ​ิตฺ​ฺติ​ิคุ​ุโณ)

พ.ศ.๒๕๑๘-๒๕๕๓ รู​ูปที่​่� ๙ พระมหาบู​ูรณะ ชาตเมโธ ป.ธ.๗.,ดร. พ.ศ.๒๕๕๓-ปั​ัจจุบัุ นั

วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส ได้​้ดำำ�เนิ​ินการตามหน้​้าที่​่�ของวั​ัดทั้​้�งด้​้านการ ปกครอง การศึ​ึกษา การเผยแผ่​่ สาธารณู​ูปการ การศึ​ึกษาสงเคราะห์​์ สาธารณสงเคราะห์​์ ด้​้านการปกครองยึ​ึดพระธรรมวิ​ินั​ัย กฎหมาย กฎ กติ​ิกา ข้​้อบั​ังคั​ับ ระเบี​ียบของคณะสงฆ์​์เป็​็นหลั​ัก การศึ​ึกษาสนั​ับสนุ​ุนให้​้ พระภิ​ิกษุ​ุสามเณรได้​้ศึ​ึกษาพระธรรมวิ​ินั​ัย-บาลี​ี และมหาวิ​ิทยาลั​ัยสงฆ์​์ ทั้​้�งสองแห่​่งเป็​็นหลั​ัก การเผยแผ่​่ได้​้จั​ัดให้​้มี​ีการแสดงธรรมทุ​ุกวั​ันพระ และวั​ันสำำ�คัญ ั ของชาติ​ิ ทั้​้ง� สนั​ับสนุ​ุนให้​้พระภิ​ิกษุ​ุเข้​้าไปบรรยายและสอน ตามสถานศึ​ึกษาต่​่าง ๆ ทั้​้�งจั​ัดให้​้มี​ีการบรรยายธรรมทางสื่​่อ� โซเชี​ียล การ สาธารณู​ูปการ การก่​่อสร้​้างและบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ศาสนสถานของวั​ัดก็​็ ดำำ�เนิ​ินการอยู่​่�ประจำำ�ทั้​้�งโรงอุ​ุโบสถ ทั้​้�งศาลาการเปรี​ียญ และกุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ การศึ​ึกษาสงเคราะห์​์ให้​้ทุ​ุนการศึ​ึกษาแก่​่พระภิ​ิกษุ​ุสามเณรที่​่�สอบไล่​่ได้​้ ประจำำ�ปี​ี ทั้​้�งแจกทุ​ุนการศึ​ึกษาแก่​่เด็​็กนั​ักเรี​ียนในระดั​ับต่​่าง ๆ เป็​็น ประจำำ� การสาธารณสงเคราะห์​์ การให้​้ความสงเคราะห์​์แก่​่สั​ังคมในยาม วิ​ิกฤติ​ิเช่​่น ไฟไหม้​้ น้ำ�ท่​่ว ำ� ม หรื​ือวิ​ิกฤติ​ิโรคระบาดไวรั​ัสโคโรนา-๑๙ ก็​็จั​ัด สิ่​่�งของช่​่วยเหลื​ือตามกำำ�ลั​ังความสามารถ ที่​่�สำ�คั ำ ัญยั​ังพยายามให้​้ธรรม โอสถรั​ักษาใจประชาชนที่​่�กำำ�ลั​ังทุ​ุกข์​์ยากอยู่​่�เสมอ วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส แม้​้เป็​็นวั​ัดเล็​็ก ๆ มี​ีบุ​ุคลากรไม่​่มาก แต่​่เราก็​็ได้​้ ทำำ�หน้​้าที่​่�เต็​็มกำำ�ลั​ังเพื่​่�อช่​่วยชาติ​ิและพระศาสนาของเราให้​้ดำำ�รงคงอยู่​่� ได้​้ ทั้​้�งโดยการรั​ักษาสภาพความเป็​็นวั​ัดในทางพระพุ​ุทธศาสนา รั​ักษา ศรั​ัทธาของประชาชน ทั้​้�งรั​ักษาตนและนำำ�สาธุ​ุชนไปสู่​่�สั​ันติ​ิสุ​ุข คื​ือพระ นิ​ิพพานตามอุ​ุดมการณ์​์สู​ูงสุ​ุดของพระพุ​ุทธศาสนา

Wat Chim Thayakawat

วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส

ตั้​้� งอยู่​่� ณ เลขที่​่� ๒๖๘

ถนนวั​ังหลั​ัง แขวงศิ​ิ ริ​ิราช เขตบางกอกน้​้อย

กรุ​ุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

55

History of Buddhism....

Wat Bang Bamru วั​ัดบางบำำหรุ​ุ

วั​ัดเก่​่าแก่​่ที่มี ่� ีมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัยอยุ​ุธยา จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังอั​ันสวยงาม

56

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางบำำ�หรุ​ุ

วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์ฝ่​่ายมหานิ​ิกาย เลขที่​่� ๔๑ แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นวั​ัดที่​่� มี​ีมาตั้​้ง� แต่​่สมัยั อยุ​ุธยา บ้​้างสั​ันนิ​ิษฐานว่​่าตอนต้​้น บ้​้างสั​ันนิ​ิษฐานว่​่าตอน ปลาย เดิ​ิมเรี​ียกว่​่า วั​ัดใน คู่​่�กั​ับวั​ัดนอกคื​ือ วั​ัดนายโรงที่​่�ตั้​้�งอยู่​่�บริ​ิเวณ ใกล้​้เคี​ียงกั​ัน อุ​ุโบสถมี​ีลั​ักษณะรู​ูปแบบอยุ​ุธยา แต่​่ได้​้รั​ับการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ ใบเสมาหิ​ิ น แบบอยุ​ุ ธ ยาตอนต้​้ น พระพุ​ุ ท ธรู​ูปสมั​ั ย อยุ​ุ ธ ยา ตั้​้ง� เรี​ียงรายกั​ันหน้​้าศาลาหลั​ังอุ​ุโบสถ ใบเสมาหิ​ินทรายแดงแบบอยุ​ุธยา ตอนต้​้ น ปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น มี​ีการทาสี​ีใหม่​่ เจดี​ีย์​์ ร ายแบบเจดี​ีย์​์ ย่​่ อ มุ​ุ ม ไม้​้สิ​ิบสอง เคยมี​ีการขุ​ุดพบพระเครื่​่�องสมั​ัยอยุ​ุธยาจากเจดี​ีย์​์ใกล้​้วิ​ิหาร เก่​่า เป็​็นพระเครื่​่�องเนื้​้�อดิ​ินเผา ศิ​ิลปะสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุมี​ีชื่​่�อเสี​ียงโด่​่งดั​ังด้​้วยเคยมี​ี หลวงปู่​่�แขก วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ พระเกจิ​ิอาจารย์​์ชื่​่�อดั​ังด้​้านเครื่​่�องรางเบี้​้�ยแก้​้ ที่​่�เป็​็นสหธรรมิ​ิกกั​ับ หลวงปู่​่�บุ​ุญ วั​ัดกลางบางแก้​้ว จั​ังหวั​ัดนครปฐม

Wat Bang Bamru

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

57

จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังภายในอุ​ุโบสถวั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ

จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังภายในอุ​ุโบสถวั​ัดบางบำำ�หรุ​ุเป็​็นจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ัง เกี่​่ย� วกั​ับพระราชกรณี​ียกิ​ิจและพระราชนิ​ิพนธ์​์ เรื่​่�องพระมหาชนก ของ พระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร รั​ัชกาลที่​่� ๙ และมี​ีจิ​ิตรกรรมต่​่าง ๆ ดั​ังนี้​้� ๑) จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังด้​้านหน้​้าพระประธานเกี่​่�ยวกั​ับพระราชพิ​ิธี​ี ฉลองสิ​ิริริ าชสมบั​ัติคิ รบ ๖๐ ปี​ี ของพระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร รั​ัชกาลที่​่� ๙ ๒) จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังด้​้านซ้​้ายมื​ือพระประธานเกี่​่�ยวกั​ับการเสด็​็จ พระราชดำำ� เนิ​ิ น ในพระราชพิ​ิ ธี​ี ถวายผ้​้ า พระกฐิ​ิ น โดยกระบวน พยุ​ุหยาตราชลมารค ณ วั​ัดอรุ​ุณราชวรารามราชวรมหาวิ​ิหาร ของ พระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร รั​ัชกาลที่​่� ๙ ๓) จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังด้​้านขวามื​ือพระประธานเกี่​่ย� วกั​ับพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ เรื่​่�องพระมหาชนก เป็​็นต้​้น ๔) จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังด้​้านหลั​ังพระประธานเกี่​่ย� วกั​ับภาพเหล่​่าเทวดา เข้​้าเฝ้​้าพระสั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธเจ้​้า

58

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bang Bamru

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ

๑. พระอธิ​ิการพราหม ผู้​้�ก่​่อสร้​้างวั​ัดและผู้​้�ก่​่อสร้​้างอุ​ุโบสถ ๒. พระอธิ​ิการแขก (หลวงปู่​่�แขก) ผู้​้�ที่​่�สร้​้างพระกรุ​ุพิ​ิมพ์​์ตุ๊​๊�กตา บรรจุ​ุไว้​้ในเจดี​ีย์​์ ๓. พระอธิ​ิการฉาย วิ​ิสุ​ุทฺ​ฺธโร ผู้​้�สร้​้างวั​ัตถุ​ุมงคลหลายอย่​่าง ดำำ�รง ตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส พ.ศ. ๒๔๖๗ - ๒๔๘๐ ๔. พระครู​ูรั​ัตนโศภน ผู้​้�สร้​้างวั​ัตถุ​ุมงคลหลายอย่​่าง ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง เจ้​้าอาวาส พ.ศ. ๒๔๘๑ - ๒๕๓๐ ๕. พระครู​ูสุ​ุวั​ัฒนวิ​ิหารกิ​ิจ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๓๐ - ๒๕๔๓ ๖. พระครู​ูสิ​ิริ​ิจั​ันทนิ​ิวิ​ิฐ (บุ​ุญจั​ันทร์​์ เขมกาโม) ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง เจ้​้าอาวาส เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๖๑ ๗. พระมหาจตุ​ุรั​ัตย์​์ เขมปั​ัญโญ เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบันั

หลวงปู่​่พ � ราหม

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๑

หลวงปู่​่แ � ขก

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๒

พระมหาจตุ​ุรัตย์ ั ์ เขมปั​ัญโญ เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ

หลวงปู่​่ฉ � าย

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๓

พระครู​ูสุ​ุวัฒ ั นวิ​ิหารกิ​ิจ อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๕

พระครู​ูรั​ัตนโศภน อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๔

พระครู​ูสิ​ิ ริจั ิ นทนิ ั วิ ิ ฐ ิ อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ูปที่​่� ๖

วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ เลขที่​่� ๔๑ บรมราชชนนี​ี ๑๕ แขวงอรุ​ุ ณอมริ​ินทร์​์ เขตบางกอกน้​้อย จั​ังหวั​ัดกรุ​ุ งเทพมหานคร

ติ​ิดต่​่อสอบถาม วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร สำำ�นั​ักงานวั​ัด ๐๙๘-๑๐๔-๘๖๖๙ Wat Bang Bamru

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

59

History of Buddhism....

WAT CHAIYATHIT วั​ัดไชยทิ​ิศ

หลวงพ่​่อใหญ่​่ พระพุ​ุทธปฏิ​ิมาประธานในอุ​ุโบสถ

60

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

วั​ัดไชยทิ​ิศ เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ ตั้​้�งอยู่​่�ในซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๓๗ (ซอย อำำ�นวยผล) ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางขุ​ุนศรี​ี เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร (เดิ​ิมคื​ือตำำ�บลบางขุ​ุนนนท์​์ อำำ�เภอบางกอกน้​้อย จั​ังหวั​ัดธนบุ​ุรี​ี) ประวั​ัติก ิ ารสร้​้างวั​ัด

วั​ั ด ไชยทิ​ิ ศ เป็​็ น วั​ั ด โบราณ ไม่​่มี​ี ป ระวั​ั ติ​ิ ก ารก่​่อสร้​้ า งที่​่� ชั​ั ด เจน สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างในสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย ต่​่อมาได้​้รั​ับการบู​ูรณะใน สมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้น ในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้า เจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ การที่​่�ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานเอกสารเกี่​่�ยวกั​ับประวั​ัติ​ิวั​ัดไชยทิ​ิศว่​่าใคร เป็​็นผู้​้�สร้​้าง และสร้​้างขึ้​้�นเมื่​่�อใด อาศั​ัยท่​่านผู้​้�ใหญ่​่บอกเล่​่าสื​ืบ ๆ กั​ัน ต่​่อมา นั​ัยว่​่าหลายประการ เช่​่นวั​ัดไชยทิ​ิศสร้​้างขึ้​้น� พร้​้อมกั​ับวั​ัดไชยชิ​ิต คื​ือวั​ัดบางขุ​ุนนนท์​์ในปั​ัจจุ​ุบันั ซึ่​่ง� เล่​่าขานว่​่า เจ้​้านายฝ่​่ายกรมพระราชวั​ัง บวรสถานภิ​ิมุ​ุข หรื​ือกรมพระราชวั​ังหลั​ัง สมั​ัยเมื่​่�อต้​้นกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ได้​้ร่​่วมกั​ันสร้​้าง เมื่​่�อมี​ีชั​ัยชนะข้​้าศึ​ึกบ้​้างสั​ันนิ​ิษฐานว่​่าวั​ัดไชยทิ​ิศสร้​้าง พร้​้อมกั​ับวั​ัดไชยชิ​ิต หรื​ือวั​ัดบางขุ​ุนนนท์​์ ถ้​้าสมจริ​ิงตามคำำ�เล่​่าบอก วั​ัดไชยทิ​ิศน่​่าจะสร้​้างขึ้​้น� สมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย เนื่​่�องด้​้วยมี​ีหลายสาเหตุ​ุ นอกจากที่​่ก� ล่​่าวมานี้​้ จึ​ึ� งประมวลความเห็​็นมาเป็​็นเครื่​่อ� งเปรี​ียบเที​ียบ ดั​ังนี้​้�

จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังวั​ัดไชยทิ​ิศ

ผนั​ังภายในอุ​ุโบสถมี​ีจิติ รกรรมฝาผนั​ังที่​่�กล่​่าวได้​้ว่​่าเป็​็นมรดกศิ​ิลปะ อั​ันล้ำำ��ค่​่าของชาติ​ิที่​่�ต้​้องสงวนและอนุ​ุรั​ักษ์​์ไว้​้ให้​้ยั่​่�งยื​ืนสื​ืบต่​่อไปนานเท่​่า นาน เป็​็นฝี​ีมือื ช่​่างครู​ูชั้​้น� สู​ูงที่​่�ควรแก่​่การศึ​ึกษาและยึ​ึดถื​ือเป็​็นแบบอย่​่าง การสร้​้างสรรค์​์ศิลิ ปะไทยของศิ​ิลปิ​ินปั​ัจจุ​ุบันั อย่​่างยิ่​่ง� ลั​ักษณะศิ​ิลปกรรม มี​ีการผสมผสานระหว่​่างสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลายและต้​้นรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ระหว่​่างรั​ัชกาลที่​่� ๑ และรั​ัชกาลที่​่� ๓ อย่​่างชั​ัดเจน กล่​่าวได้​้ว่​่าเป็​็นงาน ศิ​ิลปกรรมที่​่�มี​ีลั​ักษณะพิ​ิเศษและแปลกจากศิ​ิลปะสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ทั่​่�ว ๆ ไปด้​้วย ผนั​ังด้​้านหน้​้าเขี​ียนภาพพุ​ุทธประวั​ัติ ต ิ อนเสด็​็จโปรดพุ​ุทธ มารดาและเสด็​็จจากดาวดึ​ึงส์​์ผนั​ังด้​้านหลั​ังเขี​ียนภาพจากเรื่​่�องไตรภู​ูมิ​ิ มี​ีเขาสั​ัตตบริ​ิภัณ ั ฑ์​์ ผนั​ังด้​้านข้​้างทั้​้�งสองเขี​ียนภาพเรื่​่อ� งพระพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ และภาพอื่​่น� ๆ เรื่​่อ� งในประวั​ัติศิ าสตร์​์และวั​ัฒนธรรม เป็​็นต้​้น เป็​็นความ วิ​ิจิติ รงดงามที่​่�สร้​้างความประทั​ับใจในฝี​ีมือื ครู​ูผู้​้�เป็​็นบรรพชนไทยยิ่​่ง� นั​ัก สมดั​ังที่​่� น. ณ ปากน้ำำ�� ได้​้กล่​่าวถึ​ึงวั​ัดไชยทิ​ิศว่​่า “สิ่​่�งวิ​ิเศษอยู่​่�ในพระ อุ​ุโบสถนั่​่�นคื​ือ ภาพเขี​ียนสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา งามวิ​ิเศษมาก”

ข้​้อสั​ั นนิ​ิษฐานอายุ​ุสมั​ัย

สร้​้างสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ กรมการศาสนา ระบุ​ุปี​ีก่​่อสร้​้างวั​ัดไชยทิ​ิศ ไว้​้ในหนั​ังสื​ือประวั​ัติ​ิ วั​ั ด ทั่​่� ว ราชอาณาจั​ั ก ร เล่​่ม ๒ ว่​่า สร้​้ า งในสมั​ั ย รั​ั ช กาลที่​่� ๓ แห่​่ง กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ประมาณพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๗๐ หนั​ังสื​ือตำำ�นานวั​ัตถุ​ุ สถานต่​่าง ๆ ซึ่​่�งพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวทรงสถาปนา กล่​่าวถึ​ึงวั​ั ด ที่​่� ท รงอุ​ุ ป การะและปฏิ​ิ สั​ั ง ขรณ์​์ มี​ี จำำ� นวนถึ​ึง ๕๖ วั​ั ด วั​ัดไชยทิ​ิศเป็​็นลำำ�ดั​ับที่​่� ๕๔ สร้​้างสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย ๑. กรมศิ​ิลปากร ระบุ​ุว่​่าวั​ัดไชยทิ​ิศ สร้​้างมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัยอยุ​ุธยา ตอนปลาย โดยอาศั​ัยกำำ�หนดอายุ​ุจากงานจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังในอุ​ุโบสถ วั​ัดไชยทิ​ิศว่​่า เขี​ียนในสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลายต่​่อธนบุ​ุรี​ี และหลั​ักฐานด้​้าน โบราณคดี​ีว่​่าเมื่​่อ� พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๒๕ ได้​้มี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ พื้​้�นวั​ัด ระหว่​่างอุ​ุโบสถกั​ับวิ​ิหาร โดยเฉพาะที่​่�ฐานกำำ�แพงอุ​ุโบสถพบอิ​ิฐก้​้อน ใหญ่​่ที่​่�เรี​ียกว่​่า “อิ​ิฐแปดรู​ู” จำำ�นวนมาก อิ​ิฐดั​ังกล่​่าวตามหลั​ักฐานทาง โบราณคดี​ี เป็​็นอิ​ิฐที่​่�สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยอยุ​ุธยา ต่​่อมาพบอิ​ิฐแปดรู​ูอี​ีกครั้​้�ง เมื่​่�อขุ​ุดท่​่อระบายน้ำำ��เลี​ียบกำำ�แพงอุ​ุโบสถ ๒. น. ณ ปากน้ำำ�� (นายประยู​ูร อุ​ุลุ​ุชาฎะ อาจารย์​์คณะจิ​ิตรกรรม และประติ​ิมากรรม มหาวิ​ิทยาลั​ัยศิ​ิลปากร ระหว่​่างพุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๗ – ๒๕๐๐) ผู้​้�ศึ​ึกษาค้​้นคว้​้างานจิ​ิตรกรรมไทย ได้​้รั​ับยกย่​่องประกาศ เกี​ียรติ​ิคุ​ุณเป็​็น “บู​ูรพศิ​ิลปิ​ิน สาขาทั​ัศนศิ​ิลป์​์” ได้​้กำำ�หนดอายุ​ุงาน จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังวั​ัดไชยทิ​ิศว่​่า เขี​ียนขึ้​้�นในสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย หรื​ือ สมั​ัยธนบุ​ุรี​ี จากนั้​้�นได้​้บู​ูรณะซ่​่อมแซมอี​ีกครั้​้ง� ในรั​ัชกาลที่​่� ๓ โดยเป็​็นการ ซ่​่อมแซมเพี​ียงบางจุ​ุด Wat Chaiyathit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

61

สิ่​่� งสำำ �คั​ัญภายในวั​ัด

หลวงพ่​่อใหญ่​่ พระพุ​ุทธปฏิ​ิมาประธานของวั​ัด พระพุ​ุทธปฏิ​ิมา ประธานที่​่�ประดิ​ิษฐานภายในวั​ัดไชยทิ​ิศ นามว่​่า “หลวงพ่​่อใหญ่​่” เป็​็น ปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิ​ิดทองเรื​ืองอร่​่ามงดงามมาก ประทั​ับนั่​่�งขั​ัดสมาธิ​ิราบ ปาง มารวิ​ิชั​ัย ขนาดหน้​้าตั​ักประมาณ ๑ เมตร ๗๕ เซนติ​ิเมตร พระพั​ักตร์​์ รู​ูปไข่​่ขมวดพระเกศาเล็​็ก รั​ัศมี​ีเป็​็นเปลว พระเนตรเปิ​ิด มองตรง เส้​้น ขอบเปลื​ื อ กพระเนตรและพระขนงเป็​็ น แผ่​่นหนา พระนาสิ​ิ ก โด่​่ง พระโอษฐ์​์เล็​็ก เกื​ือบเป็​็นเส้​้นตรง ตวั​ัดโค้​้งที่​่�มุ​ุมพระโอษฐ์​์เล็​็กน้​้อย ประหนึ่​่�งแสดงอาการแย้​้มพระสรวลเล็​็กน้​้อยครองจี​ีวรห่​่มเฉี​ียง อุ​ุโบสถ เป็​็นอาคารขนาดกลาง ลั​ักษณะอย่​่างอุ​ุโบสถโบราณสมั​ัย อยุ​ุธยา ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน หลั​ังคาชั้​้น� เดี​ียว เดิ​ิมไม่​่มี​ีช่​่อฟ้​้าใบระกา ประดั​ับ ด้​้วยหั​ัวนาคเช่​่นปั​ัจจุ​ุบันั หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�องมอญ หน้​้าบั​ันด้​้านหน้​้าและ ด้​้านหลั​ังประดั​ับด้​้วยเครื่​่�องถ้​้วยลายครามและลวดลายดอกไม้​้ ใบไม้​้สี​ี ต่​่างๆ มี​ีพาไลยื่​่�นออกทั้​้�งสี่​่�ด้​้านของอุ​ุโบสถ พาไลด้​้านข้​้างมี​ีเสารายก่​่อ อิ​ิฐถื​ือปู​ูนรองรั​ับด้​้านละสี่​่�ต้​้น พาไลด้​้านหน้​้าและด้​้านหลั​ังมั​ักเรี​ียกกั​ัน หลายอย่​่าง เช่​่น “เพิ​ิง” หรื​ือ “เพิ​ิงหลุ​ุบ” อุ​ุโบสถด้​้านหน้​้ามี​ี ๒ ประตู​ู ด้​้านหลั​ังมี​ี ๑ ประตู​ู บานประตู​ูด้​้านหน้​้า บานนอกเขี​ียนลายรดน้ำำ��เป็​็น รู​ูปต้​้นมั​ักกะลี​ีผลหรื​ือต้​้นนารี​ีผล เล่​่ากั​ันว่​่าเดิ​ิมเป็​็นภาพเขี​ียนสี​ี ด้​้านใน เขี​ียนลายดอกไม้​้และใบไม้​้ ผนั​ังด้​้านข้​้างมี​ีหน้​้าต่​่างด้​้านละ ๕ ช่​่อง บาน หน้​้าต่​่างด้​้านในเขี​ียนรู​ูปเทวดายื​ืนแท่​่น เพดานอุ​ุโบสถกรุ​ุด้​้วยไม้​้ ซึ่​่�งไม่​่ เรี​ียบเหมื​ือนอุ​ุโบสถปั​ัจจุ​ุบั​ัน มี​ีขื่​่�อคานพาดระหว่​่างช่​่องหน้​้าต่​่างแต่​่ละ ช่​่อง ฉลุ​ุลายเพดานปิ​ิดทอง ทั้​้�งเพดานและขื่​่�อ เขี​ียนเป็​็นลายหน้​้า กระดานและลายเชิ​ิงสวยงาม

กำำ�แพงแก้​้วและซุ้​้�มประตู​ู รอบอุ​ุโบสถก่​่อกำำ�แพงล้​้อมรอบทั้​้�ง สี่​่�ด้​้าน กำำ�แพงด้​้านในของเดิ​ิม ทำำ�เป็​็นช่​่องโดยรอบอย่​่างที่​่�เรี​ียกว่​่า “ช่​่องประที​ีป” ส่​่วนทั​ับหลั​ังประตู​ูของเดิ​ิมใช้​้แผ่​่นศิ​ิลาทั้​้�งแผ่​่นซุ้​้�มประตู​ู ประดั​ั บ ด้​้ ว ยฝาถ้​้ ว ยลายครามลายสี​ี บางซุ้​้�มประดั​ั บ ด้​้ ว ยจาน ลายกลี​ีบบั​ัว เสมา ภายนอกอุ​ุโบสถพื้​้�นลานโดยรอบปู​ูด้​้วยอิ​ิฐและแผ่​่นกระเบื้​้�อง ดิ​ินเผา ห้​้อมล้​้อมด้​้วยเสมา ๘ ทิ​ิศ แสดงเขต เสมาเฉพาะมุ​ุมอุ​ุโบสถทั้​้�ง สี่​่�มุ​ุมตั้​้�งอยู่​่�ภายในซุ้​้�ม นอกนั้​้�นตั้​้�งอยู่​่�กลางแจ้​้ง ลั​ักษณะซุ้​้�มเป็​็นเรื​ือน สี่​่�เหลี่​่�ยมเซาะร่​่อง เจาะช่​่องทั้​้�งสี่​่�ด้​้าน ประดั​ับด้​้วยลวดลายตะวั​ันตก (Curve Pediment) หลั​ังคาเป็​็นทรงกระโจมเหลี่​่�ยม ฐานใบเสมาเป็​็น ฐานสิ​ิงห์​์ใบเสมาทำำ�จากหิ​ินทรายสี​ีแดง ส่​่วนบนสุ​ุดทำำ�เป็​็นยอดซ้​้อน ลดหลั่​่�น ๓ ชั้​้�น เอวคอด มี​ีแถบกลางใบวางทั​ับด้​้วยลายสี่​่�เหลี่​่�ยม ข้​้าวหลามตั​ัด ส่​่วนโคนใบทั้​้�งสองด้​้านทำำ�เป็​็นลวดลายคล้​้ายเศี​ียรนาค

วิ​ิหาร เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน หลั​ังคาสองชั้​้�น มี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา หั​ัวนาค หลั​ังคามุ​ุงด้​้วยกระเบื้​้�องมอญ หน้​้าบั​ันแกะสลั​ักลายกนกเปลว สร้​้างเป็​็นภาพราหู​ูอมจั​ันทร์​์ ลงรั​ักปิ​ิดทองประดั​ับกระจก มี​ีรวงผึ้​้ง� และ นาคห้​้อย ซุ้​้�มประตู​ูและหน้​้าต่​่างเป็​็นปู​ูนปั้​้�นลายดอกไม้​้และใบไม้​้ประตู​ู ด้​้านหน้​้าสลั​ักรู​ูปต้​้นไม้​้และรู​ูปสั​ัตว์​์ พิ​ิจารณาจากลั​ักษณะศิ​ิลปะทำำ�ให้​้ เข้​้าใจว่​่า วิ​ิหารน่​่าจะสร้​้างขึ้​้�นภายหลั​ังอุ​ุโบสถ ศิ​ิลปกรรมฝี​ีมื​ือช่​่าง รั​ัชกาลที่​่� ๔ แห่​่งกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์

62

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Chaiyathit

พระครู​ูพิ​ิศิ​ิษฏ์​์ชั​ัยโชติ​ิ (สำำ �รวย โชติ​ิวโร) เจ้​้าอาวาสวั​ัดไชยทิ​ิศ

ศาลาการเปรี​ียญ เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ๒ ชั้​้�น เป็​็นศาลาการเปรี​ียญหลั​ังใหม่​่ที่​่� สร้​้างขึ้​้�นแทนหลั​ังเดิ​ิมที่​่�เป็​็นไม้​้ทั้​้�งหลั​ัง

หลวงพ่​่อเพชร พระประธานในวิ​ิหาร

หลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัย เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�ริดิ พุ​ุทธศิ​ิลป์​์สมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย ปาง มารวิ​ิ ชั​ั ย ขนาดหน้​้ า ตั​ั ก กว้​้ า ง ๒๗ นิ้​้� ว เป็​็ น พระสำำ�คั​ั ญ ประจำำ� วั​ัดไชยทิ​ิศ ถวายสมั​ัญญานามว่​่า “หลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัย” พระปรางค์​์ ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ฐาน ๒ ชั้​้�น ชั้​้�นล่​่างกลมประดั​ับลู​ูกมะหวด ฐานชั้​้�นที่​่� ๒ ทรง ๘ เหลี่​่ย� ม เดิ​ิมปั้​้�นเป็​็นรู​ูปมารแบกทั้​้�งแปดทิ​ิศ ต่​่อมา เมื่​่อ� บู​ูรณะใหม่​่โดยทายาทของนายดาบเจื​ือ นางเจิ​ิม ขำำ�ภิบิ าล เป็​็นกำำ�ลังั สำำ�คั​ัญในการซ่​่อมดั​ังเช่​่นปั​ัจจุ​ุบั​ัน

การเดิ​ินทางมาวั​ัดไชยทิ​ิศ เดิ​ินทางเข้​้าสู่​่�ถนนเลี​ียบทางรถไฟบางกอกน้​้อย-สายใต้​้ และเลี้​้�ยว เข้​้าทางตลาดไชยทิ​ิศ จากนั้​้�นขั​ับตรงเข้​้ามาก็​็จะถึ​ึงวั​ัดไชยทิ​ิศ อี​ีกหนึ่​่�ง เส้​้ น ทาง คื​ื อ ถนนจรั​ั ญ สนิ​ิ ทว งศ์​์ ซอย ๓๗ จะเข้​้ า ได้​้ เ ฉพาะรถ จั​ักรยานยนต์​์ เนื่​่�องจากเป็​็นทางของเอกชน จึ​ึงมี​ีการทำำ�ที่​่�กั้​้�นปิ​ิดถนน ทางเข้​้าวั​ัด

วั​ัดไชยทิ​ิศ ตั้​้� งอยู่​่� ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๓๗ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางขุ​ุนศรี​ี

เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Chaiyathit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

63

History of Buddhism....

Wat Bang Sao Thong วั​ัดบางเสาธง

พระประธานแบบสุ​ุโขทั​ัยจำำ�ลอง และพระบริ​ิวารประจำำ�ทิศ ิ ปางห้​้ามสมุ​ุทร

64

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางเสาธง

วั​ัดบางเสาธงตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๘๓๖ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๑๙ ถนน จรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางขุ​ุนศรี​ี เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย มี​ีที่​่ธ� รณี​ีสงฆ์​์ โฉนดเลขที่​่� ๖๔๓ จำำ�นวน ๙ ไร่​่ ๒ งาน และที่​่�ดิ​ินตั้​้�งวั​ัดโฉนดเลขที่​่� ๓๙๔ ทิ​ิศเหนื​ือติ​ิดต่​่อกั​ับซอยทาง คมนาคมและคู​ูน้ำำ�� ทิ​ิศใต้​้ติ​ิดต่​่อกั​ับคลองมอญ ทิ​ิศตะวั​ันออกติ​ิดต่​่อกั​ับ คลองต้​้นโพธิ์​์� ทิ​ิศตะวั​ันตกติ​ิดต่​่อกั​ับคู​ูน้ำำ�� วั​ัดบางเสาธงได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาตั้​้ง� แต่​่ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๒๓๐ พื้​้�นที่​่�วั​ัดเป็​็นที่​่�ราบลุ่​่ม� ริ​ิมคลองมอญ ซึ่​่�งเป็​็นคลองเชื่​่�อมต่​่อจาก แม่​่น้ำำ�� เจ้​้าพระยา ปากคลองมอญจะอยู่​่บ� ริ​ิเวณกรมอู่​่ท� หารเรื​ือ (ปั​ัจจุ​ุบันั ) ความยาวของคลองจะไปตั​ัดกั​ับคลองชั​ักพระ เรี​ียกว่​่าสี่​่�แยกบางขุ​ุนศรี​ี ตรงสี่​่แ� ยกนี้​้�เลี้​้ยวซ้ � า้ ยจะไปออกคลองบางหลวง เลี้​้ยว � ขวามื​ือจะไปออก คลองบางกอกน้​้ อ ย เลยเข้​้ า ไปอี​ีกหน่​่อยตรงหน้​้ า วั​ั ด เกาะจะแยก เป็​็นคลองแยกทางซ้​้ายมื​ือเรี​ียกคลองบางเชื​ือกหนั​ัง แยกขวามื​ือเรี​ียก คลองบางน้​้อย คลองมอญนี้​้�ได้​้มี​ีการสั​ันนิ​ิษฐานไว้​้ว่​่าเป็​็นคลองเก่​่าแก่​่ มาตั้ง้� แต่​่สมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาโดยมี​ีหลั​ักฐานจากวั​ัดต่​่างๆที่​่ตั้� ง้� อยู่​่ริ� มิ คลอง มอญมี​ีหลั​ักฐานทางโบราณสถานบ่​่งบอกว่​่าสร้​้างในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ตอนกลางแทบทั้​้� ง สิ้​้� น จนถึ​ึงในสมั​ั ย กรุ​ุ ง ธนบุ​ุ รี​ีถื​ื อ เอาประมาณ พ.ศ.๒๓๑๗ หมู่​่บ้� า้ นอั​ันเป็​็นที่​่ตั้� ง้� วั​ัดส่​่วนมากเป็​็นชาวมอญที่​่ไ� ด้​้ถู​ูกระดม มาทำำ�การขุ​ุดคลองมอญและได้​้ตั้ง้� บ้​้านเรื​ือนอยู่​่อ� าศั​ัยเพื่​่�อสะดวกที่​่จ� ะไม่​่ ต้​้องเดิ​ินทางไกล เมื่​่อ� เสร็​็จภารกิ​ิจนี้​้�ก็ไ็ ม่​่โยกย้​้ายไปอยู่​่ที่� อื่​่​่� น� โดยอาศั​ัยอยู่​่� ในละแวกคลองมอญ และชาวมอญจะมี​ีเอกลั​ักษณ์​์พิ​ิเศษคื​ือจะรั​ักใคร่​่ กลมเกลี​ียวกั​ันอยู่​่�เป็​็นหมู่​่�คณะ เคร่​่งครั​ัดในประเพณี​ี เมื่​่�อรวมตั​ัวกั​ันอยู่​่� ที่​่�ใดก็​็จะมี​ีการสร้​้างวั​ัดไว้​้เพื่​่�อใช้​้ประกอบพิ​ิธี​ีทางศาสนา ด้​้วยเหตุ​ุที่​่�มี​ี ชาวมอญอาศั​ั ย อยู่​่� ใ นบริ​ิ เวณนี้​้� เ ป็​็ นจำำ�นวน มาก ดั​ั ง นั้​้� น โบสถ์​์ ข อง วั​ัดบางเสาธงจึ​ึงมี​ีศิ​ิลปะการก่​่อสร้​้างออกไปทางแบบมอญ รวมทั้​้�งวั​ัดใน บริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียงเช่​่น วั​ัดดี​ีดวด ซึ่​่�งห่​่างกั​ันไม่​่ถึ​ึงหนึ่​่�งกิ​ิโลเมตร ลึ​ึกเข้​้าไป ั เช่​่น วั​ัดปากน้ำำ� ในคลองมอญก็​็ยังั คงศิ​ิลปะแบบมอญไว้​้หลายวั​ัดด้​้วยกัน � มี​ีอุ​ุโบสถทรงมอญไม่​่มี​ีประตู​ูหลั​ัง เรี​ียกว่​่า แบบมหาอุ​ุด เป็​็นต้​้น

Wat Bang Sao Thong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

65

อุ​ุโบสถ เป็​็นทรงโบราณแบบเดี​ียวกั​ับวั​ัดยางสุ​ุทธาราม ที่​่�สามแยก ไฟฉาย อุ​ุโบสถมี​ีเพิ​ิงหน้​้าหลั​ัง มี​ีหน้​้าต่​่างข้​้างละสามบาน ประตู​ูเข้​้าออก หน้​้าหลั​ังตรงกลางด้​้านละประตู​ู ลายหน้​้าบั​ันเป็​็นลายแบบฝรั่​่ง� เป็​็นลาย เครื​ือเถามี​ีถ้​้วยชามประดิ​ิษฐ์​์ ตรงที่​่�เป็​็นช่​่อฟ้​้าและใบระกาปั้​้�นปู​ูนเป็​็น ลวดลายแปลกๆ สวยงามมาก ในอุ​ุโบสถวั​ัดบางเสาธง มี​ีพระประธาน แบบสุ​ุโขทั​ัยจำำ�ลอง และพระบริ​ิวารประจำำ�ทิศิ ปางห้​้ามสมุ​ุทร นอกเหนื​ือ จากพระอุ​ุโบสถและพระประธานดั​ังกล่​่าวยั​ังพบว่​่า มี​ีพระพุ​ุทธรู​ูปศิ​ิลาเหลื​ือแต่​่เศี​ียรพระขนาดใหญ่​่มาก ๒ เศี​ียร ทำำ�ด้​้วยศิ​ิลาทรายสี​ีแดง พระเศี​ียรหนึ่​่�งรู​ูปไข่​่ อี​ีกเศี​ียรหนึ่​่�งรู​ูปเหลี่​่�ยม มี​ีเค้​้าศิ​ิลปะลพบุ​ุรี​ีผสมผสาน เข้​้าใจว่​่าเป็​็นเศี​ียรพระในสมั​ัยอยุ​ุธยา ตอนต้​้น พระเศี​ียรรู​ูปไข่​่นั้​้�นพระพั​ักตร์​์คล้​้ายหลวงพ่​่อมงคลบพิ​ิตร อยุ​ุธยามาก พระเศี​ียรสองเศี​ียรนี้​้�เดิ​ิมพิ​ิงอยู่​่โ� คนต้​้นโพธิ์​์ตร � งซากอิ​ิฐเก่​่าๆ ซึ่​่�งเดิ​ิมอาจจะมี​ีวิ​ิหารอยู่​่�ที่นั่​่​่� �น หลั​ังจากนั้​้�นทางวั​ัดไดั​ัอั​ัญเชิ​ิญเศี​ียรพระทั้​้�งสองมาประดิ​ิษฐานไว้​้ที่​่� บริ​ิเวณหน้​้าศาลาการเปรี​ียญโดยทำำ�ชั้​้�นวางเป็​็นไม้​้มี​ีเพิ​ิงหลั​ังคามุ​ุง กั​ันแดดฝนได้​้ และเปิ​ิดให้​้ประชาชนสั​ักการบู​ูชา จวบจนต่​่อมาประมาณ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๒ ทางวั​ัดได้​้อั​ัญเชิ​ิญเศี​ียรพระทั้​้�งสองเศี​ียรดั​ังกล่​่าวมาปั้​้�น เสริ​ิมองค์​์โดยใช้​้ปู​ูนปั้​้น ซึ่ � ง่� เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปที่​่ง� ดงามมากอี​ีกครั้​้ง� หนึ่​่ง� โดย ประดิ​ิษฐานอยู่​่�ที่​่�วิ​ิหารหลวงพ่​่อพุ​ุทธโสธร (จำำ�ลอง) ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ยั​ังมี​ีเรื่​่�องเล่​่าว่​่า แต่​่เดิ​ิมนั้​้�นเป็​็นที่​่�สวนมี​ีคลองเป็​็นที่​่�สั​ัญจรไปมา ค้​้าขายกั​ันสะดวก ครั้​้�งหนึ่​่�งพวกมอญ และแม้​้วได้​้ทำำ�เรื​ือสำำ�เภาล่​่ม อั​ั บ ปางลงตรงที่​่� ห น้​้ า วั​ั ด มี​ีเสาธงเรื​ื อ โบกสะบั​ั ด ให้​้ เ ห็​็ น อยู่​่� เ หนื​ื อ น้ำำ�� ชาวบ้​้านจึ​ึงให้​้สร้​้างเรื​ือสำำ�เภาก่​่อด้​้วยอิฐิ ไว้​้เป็​็นอนุ​ุสรณ์​์ที่ด้�่ า้ นทิ​ิศตะวั​ันตก ของอุ​ุโบสถ ขณะนี้​้�ปรั​ักหั​ักพั​ังหมดแล้​้วแต่​่นั้​้�นมาชาวบ้​้านจึ​ึงได้​้ขนาน นามว่​่า “วั​ัดบางเสาธง” บริ​ิเวณหน้​้าอุ​ุโบสถมี​ีเจดี​ีย์​์โบราณสู​ูง ๑๐ เมตร ซึ่​่�งบู​ูรณะใหม่​่ พ.ศ. ๒๔๙๘ ทางด้​้านริ​ิมคลองมอญซึ่​่�งอยู่​่�ทางทิ​ิศใต้​้ของอุ​ุโบสถจะมี​ีเสาสู​ูง อยู่​่� ๓ ต้​้นเรี​ียงรายกั​ันอยู่​่�ระยะห่​่างกั​ันประมาณ ๑๐ เมตร บนยอดเสา จะมี​ีหงษ์​์หล่​่อเนื้​้�อชิ​ินอยู่​่เ� สาละตั​ัวซึ่ง่� เป็​็นสัญ ั ลั​ักษณ์​์บ่​่งบอกถึ​ึงความเป็​็น ชาวมอญ ปั​ัจจุ​ุบันั เสาดั​ังกล่​่าวไม่​่มี​ีแล้​้ว ส่​่วนหงษ์​์เหลื​ืออยู่​่�เพี​ียง ๒ ตั​ัว โดยเก็​็บรั​ักษาไว้​้โดยเจ้​้าอาวาสองค์​์ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เมื่​่�อพิ​ิจารณาถึ​ึงทรวดทรง อุ​ุโบสถอั​ันมี​ีลวดลายฝรั่​่�งปนไทยเช่​่นนี้​้� เข้​้าใจว่​่าจะสร้​้างในสมั​ัยพระ นารายณ์​์มหาราช หรื​ือมิ​ิฉะนั้​้�นก็​็มาปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ครั้​้�งใหญ่​่ในรั​ัชกาลนั้​้�น ด้​้วยพระพุ​ุทธรู​ูปศิ​ิลาทรายสี​ีแดง ระบุ​ุว่​่าเก่​่าแก่​่ถึ​ึงสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ตอนต้​้น ซึ่​่�งในสถานที่​่�นี้​้�ในอดี​ีตเป็​็นแหล่​่งศิ​ิลปกรรมสำำ�คั​ัญอั​ันจั​ัดได้​้ว่​่า เป็​็นประโยชน์​์ในการกำำ�หนดอายุ​ุสมั​ัยของศิ​ิลปะสมั​ัยอยุ​ุธยาได้​้อย่​่างดี​ี ในสมั​ัยต่​่อมามี​ีการตั​ัดถนนจากหน้​้าวั​ัดบางเสาธงออกไปสู่​่�ถนนใหญ่​่ ทำำ�ให้​้การคมนาคมสะดวกยิ่​่�งขึ้​้�น แต่​่เป็​็นที่​่�น่​่าเสี​ียดายเนื่​่�องจากต่​่อมา ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๖ ได้​้มี​ีการรื้​้�ออุ​ุโบสถเนื่​่�องจากชำำ�รุดุ มากและน้ำำ�� ท่​่วม พระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ไม่​่มี​ีที่​่ทำ� ำ�สั​ังฆกรรมแล้​้วสร้​้างอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ขึ้​้�นมา แทนในเนื้​้�อที่​่�เดิ​ิม

66

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bang Sao Thong

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางเสาธง

รู​ูปที่​่� ๑ พระอธิ​ิการด้​้วง รู​ูปที่​่� ๒ พระอธิ​ิการแปลก รู​ูปที่​่� ๓ พระอธิ​ิการเพชร รู​ูปที่​่� ๔ พระอธิ​ิการเวย พ.ศ. ๒๔๙๑ - ๒๔๙๒ รู​ูปที่​่� ๕ พระอธิ​ิการม้​้วน พ.ศ. ๒๔๙๒ - ๒๔๙๓ รู​ูปที่​่� ๖ พระครู​ูสั​ังฆกิ​ิจจารั​ักษ์​์ (เผื่​่�อน) พ.ศ. ๒๔๙๓ – ๒๕๑๒ รู​ูปที่​่� ๗ พระครู​ูพิ​ิศิ​ิษฐนวกรม (พระมหาซ้​้อน อาภากโร)

พ.ศ. ๒๕๑๒ - ๒๕๒๐ รู​ูปที่​่� ๘ พระมหาวิ​ิทยา ปริ​ิปุ​ุณฺ​ฺณสี​ีโล พ.ศ. ๒๕๒๐ - ๒๕๒๑ รู​ูปที่​่� ๙ พระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนากร พ.ศ. ๒๕๒๑ - ๒๕๔๓ รู​ูปที่​่� ๑๐ พระครู​ูประสิ​ิทธิ์​์ธ� รรมธั​ัช (บุ​ุญนอง ฐิ​ิติ​ิธมฺ​ฺโม)

พ.ศ. ๒๕๔๓ – ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

สิ่​่� งก่​่อสร้​้างต่​่าง ๆ ในวั​ัดปั​ัจจุบั ุ น ั เป็​็นของใหม่​่แทบทั้​้�งสิ้​้� น ดั​ังนี้​้�

๑. ฌาปนสถาน อยู่​่�ด้​้านทิ​ิศเหนื​ือของวั​ัดสร้​้างเสร็​็จ พ.ศ. ๒๕๐๙ ก่​่อสร้​้างต่​่อเติ​ิมโรงพิ​ิธี​ี และโรงครั​ัว พ.ศ. ๒๕๑๔, ๒๕๑๖ ตามลำำ�ดั​ับ ๒. เขื่​่�อนกั้​้�นน้ำำ�� พ.ศ. ๒๕๒๑ ๓. วิ​ิหารหลวงพ่​่อพุ​ุทธโสธร (จำำ�ลอง) อยู่​่�ด้​้านหลั​ังอุ​ุโบสถ พ.ศ. ๒๕๒๒ ๔. ศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล อยู่​่�ทางด้​้านหลั​ังของอุ​ุโบสถทิ​ิศตะวั​ันตก พ.ศ. ๒๕๒๓ ๕. อุ​ุโบสถ พ.ศ. ๒๕๒๗ ๖. โรงเรี​ียนพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรมเป็​็นอาคารสามชั้​้�นอยู่​่�ทิ​ิศเหนื​ือ พ.ศ. ๒๕๓๓ ๗. กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์เชื่​่�อมติ​ิดกั​ันสามหลั​ัง อยู่​่�ด้​้านทิ​ิศตะวั​ันตก พ.ศ. ๒๕๓๖ ๘. มณฑปพระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนากร พ.ศ.๒๕๓๖ ๙. อาคารอเนกประสงค์​์ (กุ​ุฏิ​ิพระหลั​ังใหม่​่) พ.ศ. ๒๕๔๔ ๑๐. ซื้​้�อที่​่ดิ� ินติ​ิดด้​้านหลั​ังวั​ัด ลั​ักษณะสี่​่�เหลี่​่�ยมผื​ืนผ้​้า มี​ีเนื้​้�อที่​่� ๒๙๙ ตร.วา พ.ศ. ๒๕๕๔ ๑๑. อาคารอเนกประสงค์​์หลั​ังใหม่​่ ๒ ชั้​้�น กว้​้าง ๑๕ เมตร ยาว ๔๓ เมตร พ.ศ. ๒๕๕๗ ๑๒. กุ​ุฏิ​ิเจ้​้าอาวาสหลั​ังใหม่​่ พ.ศ. ๒๕๕๘ ๑๓. หอระฆั​ังหลั​ังใหม่​่ พ.ศ. ๒๕๕๙ ๑๔. กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์หลั​ังใหม่​่ (ด้​้านหลั​ังโรงเรี​ียนปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม) พ.ศ. ๒๕๖๔

วั​ัดบางเสาธงตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๘๓๖ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๑๙ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางขุ​ุนศรี​ี เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระครู​ูประสิ​ิ ทธิ์​์ธ ิ มฺ​ฺโม) � รรมธั​ัช (บุ​ุญนอง ฐิ​ิติธ เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางเสาธง

Wat Bang Sao Thong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

67

History of Buddhism....

wat Amphawa วั​ัดอั​ัมพวา

68

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระประธานประติ​ิมากรรมแบบอู่​่ท � อง

ประวั​ัติวั ิ ด ั อั​ัมพวา

วั​ัดอั​ัมพวา ตั้​้ง� อยู่​่เ� ลขที่​่� ๑๐๙ ถนนอิ​ิสรภาพ ๓๗ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๒๒ แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะ สงฆ์​์มหานิ​ิกาย มี​ีที่​่�ดิ​ินตั้​้�งวั​ัด เนื้​้�อที่​่� ๘ ไร่​่ อาณาเขตทิ​ิศเหนื​ือ ติ​ิดต่​่อกั​ับ ซอยวั​ัดอั​ัมพวา ทิ​ิศใต้​้ติ​ิดกั​ับที่​่�เอกชน ทิ​ิศตะวั​ันออกติ​ิดกั​ับกองรถยนต์​์ กองช่​่าง ขส.ทร. ทิ​ิศตะวั​ันตกติ​ิดกั​ับอาคารบ้​้านเรื​ือนราษฎรและ โรงเรี​ียนวั​ัดอั​ัมพวา วั​ัดอั​ัมพวา สร้​้างขึ้​้�นเมื่​่�อประมาณ พ.ศ. ๒๒๑๑ ในสมั​ัยอยุ​ุธยา ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานว่​่าใครเป็​็นผู้​้�สร้​้าง แต่​่เดิ​ิมบริ​ิเวณนี้​้�เป็​็นพื้​้�นที่​่�สวน วั​ัดตั้ง้� อยู่​่ทิ� ศต ิ ะวั​ันตกวั​ังสวนอนั​ันต์​์ กรมการขนส่​่งทหารเรื​ือ วั​ัดอั​ัมพวา ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา ประมาณ พ.ศ. ๒๒๑๖ (กรมการ ศาสนา, ๒๕๒๖ ๓๕๘-๓๕๙) ใบเสมารั​ัชกาลที่​่� ๑ เป็​็นเสมาคู่​่� หรื​ืออาจ จะเป็​็นใบเสมามี​ีสมั​ัยกษั​ัตริย์ิ รั์ ชั กาลสุ​ุดท้​้ายของอยุ​ุธยาก็​็ได้​้ สองสมั​ัยนี้​้� ใบเสมามี​ีแบบอย่​่างเหมื​ือนกั​ัน ใบเสมาทำำ�ซุ้​้�มเป็​็นกู​ูบช้​้าง ด้​้านหลั​ังอุ​ุโบสถ มี​ีเจดี​ีย์​์ทรงกลมใหญ่​่ เป็​็นแบบรั​ัชกาลที่​่� ๔ แสดงว่​่า ต้​้องมาปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ ใหญ่​่สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๔ (น.ณ.ปากน้ำำ�� ) ทั้​้� ง อุ​ุ โ บสถ และเจดี​ีย์​์ ใ หญ่​่หนึ่​่� ง เจดี​ีย์​์ และเจดี​ีย์​์ เ ล็​็ ก สองเจดี​ีย์​์ เป็​็ น ปู​ูชนี​ียสถานเก่​่าแก่​่สั​ั น นิ​ิ ษ ฐานว่​่าสร้​้ า งตอนปลายสมั​ั ยอยุ​ุ ธ ยา มี​ีปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ พระประธาน หน้​้าตั​ัก กว้​้าง ๔ ศอก พระพั​ักตร์​์ มี​ีลักั ษณะ ประติ​ิมากรรมแบบอู่​่�ทอง พระพุ​ุทธรู​ูปสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัยสั​ัมฤทธิ์​์� ๔ องค์​์ ปั​ัจจุ​ุบั​ันเหลื​ือ ๓ องค์​์ ภาพเขี​ียนที่​่�บานประตู​ูหน้​้าต่​่างหลั​ังอุ​ุโบสถสมั​ัย โบราณ (ปั​ัจจุ​ุบันั ไม่​่พบ) มี​ีภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ัง ทั้​้�งภายในอุ​ุโบสถ และ ภายในวิ​ิหารหลวงปู่​่น� าค จากแนวคิ​ิดที่​่ศึ​ึ� กษามี​ีความเชื่​่อ� สนั​ับสนุ​ุนตาม แนวคิ​ิดของ น.ณ. ปากน้ำำ�� และกรมการศาสนา วั​ัดอั​ัมพวา น่​่าจะสร้​้าง ในสมั​ัยอยุ​ุธยาช่​่วงเจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ือง ดั​ังตั​ัวอย่​่างที่​่�กล่​่าว ในสมั​ัยสมเด็​็จ พระชั​ัยราชาธิ​ิราช (๒๐๘๕) ทรงโปรดให้​้ขุดุ คลองแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาใหม่​่ เพื่​่�อสะดวกในการค้​้าขายในบริ​ิเวณดิ​ินแดนแถบนี้​้�ประชาชนมาอาศั​ัย จำำ�นวนหนาแน่​่นที่​่สุ� ดุ เริ่​่ม� เป็​็นเมื​ืองด้​้านการค้​้าขายที่​่สำ� ำ�คัญ ั วั​ัดอั​ัมพวา อาจจะเริ่​่�มก่​่อตั​ัวในสมั​ัยนั้​้�นก็​็ได้​้ (กรองแก้​้ว บู​ูรณะกิ​ิจ และสว่​่าง ขวั​ัญบุ​ุญ ; ๗๕)

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดอั​ัมพวา เท่​่าที่​่�สื​ืบทราบมาได้​้ คื​ือ

๑. พระอาจารย์​์ตา (เก่​่งทางสมถะกั​ัมมั​ัฏฐาน) ๒. พระอาจารย์​์พุ​ุก ๓. พระอาจารย์​์ปลื้​้�ม ๔. พระอาจารย์​์จันั ๕. พระอาจารย์​์นุ้​้�ย (หลวงอาพระครู​ูแป้​้น) ๖. พระครู​ูแป้​้น รชโฏ (พ.ศ. ๒๔๕๖ - ๒๕๐๑) ๗. พระครู​ูโสภณพั​ัฒนกิ​ิจ (พ.ศ. ๒๕๐๕ - ๒๕๒๕) ๘. พระครู​ูโสภณวิ​ิมลกิ​ิจ (พ.ศ. ๒๕๒๗ - ๒๕๔๕) ๙. พระครู​ูวุ​ุฒิ​ิธรรมานั​ันท์​์ (พ.ศ. ๒๕๔๖ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน) วั​ัดอั​ัมพวา ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๐๙

ถนนอิ​ิสรภาพ ๓๗ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๒๒ แขวงบ้​้านช่​่ างหล่​่อ เขตบางกอกน้​้อย กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระครู​ูวุ​ุฒิธ ิ รรมานั​ันท์​์ เจ้​้าอาวาสวั​ัดอั​ัมพวา

Wat Amphawa

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

69

History of Buddhism....

Wat Bowon Mongkhon RajaWorawihan วั​ัดบวรมงคล ราชวรวิ​ิหาร

พระกรุ​ุ วัด ั ลิ​ิงขบ อั​ันเก่​่าแก่​่ และหลวงพ่​่อสามสี​ี ศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�

70

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บวรมงคล ราชวรวิ​ิหาร

วั​ัดบวรมงคล ได้​้รั​ับการสถาปนาขึ้​้�นเป็​็นพระอารามหลวง เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๓๕๒ ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย โดย เจ้​้าฟ้​้ากรมขุ​ุนเสนานุ​ุรั​ักษ์​์ พระอนุ​ุชาธิ​ิราช ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ ได้​้รั​ับ พระราชทานนามใหม่​่ว่​่า “วั​ัดบวรมงคลราชวรวิ​ิหาร” ในคราวได้​้ มหาอุ​ุ ป ราชาภิ​ิ เ ษก เป็​็ น สมเด็​็ จ พระบวรราชเจ้​้ า มหาเสนานุ​ุ รั​ั ก ษ์​์ กรมพระราชวั​ังบวรสถานมงคล ในระยะนี้​้พ� ระราชพงศาวดารได้​้บันั ทึ​ึก ไว้​้ว่​่า พระองค์​์ได้​้ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดเก่​่า ๒ วั​ัด คื​ือ ๑. วั​ัดลิ​ิงขบ ได้​้ สถาปนาจากวั​ัดราษฎร์​์เป็​็นพระอารามหลวง ชื่​่�อว่​่า “วั​ัดบวรมงคล ราชวรวิ​ิหาร” ๒. วั​ัดเสาประโคน สถาปนาเป็​็น “วั​ัดดุ​ุสิ​ิตาราม” และ ได้​้ทรงสร้​้างวั​ัดขึ้​้�นใหม่​่อี​ีก ๑ แห่​่ง ชื่​่�อว่​่า “วั​ัดทรงธรรม” ก่​่อนหน้​้านี้​้� วั​ัดบวรมงคล มี​ีชื่​่�อเรี​ียกกั​ันทั่​่�วๆ ไปว่​่า วั​ัดลิ​ิงขบ (สั​ันนิ​ิษฐานว่​่า เพี้​้ย� นมาจาก วั​ัดเลิ​ิงขอบ เป็​็นภาษามอญโบราณ หมายถึ​ึง วั​ัดในที่​่�ลุ่​่�มแม่​่น้ำำ��) เป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่ ภายหลั​ังชาวรามั​ัญอพยพเข้​้ามาพึ่​่�ง พระบรมโพธิ​ิสมภารมากขึ้​้�น จึ​ึงทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ ให้​้อยู่​่�เป็​็น แห่​่งๆ ไป และมี​ีจำำ�นวนหนึ่​่�งได้​้มาอาศั​ัยอยู่​่�เขตตำำ�บลวั​ัดลิ​ิงขบนี้​้� ดั​ังนั้​้�น จึ​ึงมี​ีพระภิ​ิกษุ​ุสามเณรชาวรามั​ัญเข้​้ามาอาศั​ัยอยู่​่�ในวั​ัดลิ​ิงขบนี้​้�มากขึ้​้�น ในจำำ�นวนพระสงฆ์​์รามั​ัญเหล่​่านั้​้�น มี​ีพระเถระผู้​้�ใหญ่​่ที่​่�มี​ีผู้​้�เคารพนั​ับถื​ือ มากรู​ูปหนึ่​่�งมาเป็​็นประมุ​ุขสงฆ์​์อยู่​่�ด้​้วย ท่​่านรู​ูปนั้​้�นคื​ือ พระไตรสรณธั​ัช ในขณะที่​่�สมเด็​็จพระบวรราชเจ้​้ามหาเสนานุ​ุรั​ักษ์​์ กรมพระราชวั​ัง บวรสถานมงคล ทรงพิ​ิ จ ารณาหาวั​ั ด ที่​่� ส มควรแก่​่ ก ารบู​ู ร ณะและ สถาปนาอยู่​่�นั้​้�น พระองค์​์ก็​็ได้​้ทรงตระหนั​ักในความสำำ�คั​ัญเกี่​่�ยวกั​ับวั​ัด บวรมงคลว่​่า วั​ัดนี้​้�เป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่ มี​ีบริ​ิเวณกว้​้างขวางพอจะขยั​ับขยาย ออกไปได้​้สะดวก ขณะนี้​้วั� ดั นี้​้มี​ี� พระสงฆ์​์รามั​ัญอยู่​่�มาก และมี​ีพระผู้ใ้� หญ่​่ เป็​็นประธานสงฆ์​์อยู่​่�ด้​้วย สมควรจะบู​ูรณะขึ้​้�นให้​้เป็​็นวั​ัดส่​่วนกลาง สำำ�หรั​ับพระสงฆ์​์รามั​ัญนิ​ิกาย เพื่​่�อที่​่�จะเป็​็นการสะดวกในการติ​ิดต่​่อ ประสานงานด้​้านการปกครองคณะสงฆ์​์ต่​่อไปอี​ีกประการหนึ่​่�งด้​้วย ทั้​้�งชาวรามั​ัญที่​่�อพยพเข้​้ามาพึ่​่�งพระบรมโพธิ​ิสมภาร ซึ่ง่� ตั้​้ง� รากฐาน อยู่​่�ถิ่​่�นใกล้​้วั​ัดลิ​ิงขบนี้​้�ก็​็มี​ีมาก จึ​ึงเป็​็นการจำำ�เป็​็นอย่​่างยิ่​่�งที่​่�จะสนั​ับสนุ​ุน ให้​้ชาวรามั​ัญเหล่​่านี้​้มี​ีที่​่ � บำ� ำ�เพ็​็ญกิ​ิจทางศาสนาตามประเพณี​ีนิ​ิยมของตน ทั้​้� ง เป็​็ น การบำำ�รุ​ุ ง ขวั​ั ญ ของชาวรามั​ั ญ อี​ีกประการหนึ่​่� ง ด้​้ ว ย ดั​ั ง นั้​้� น พระองค์​์จึ​ึงตกลงพระทั​ัยบู​ูรณะวั​ัดลิ​ิงขบ สถาปนาเป็​็นพระอารามหลวง ประทานนามว่​่า “วั​ัดบวรมงคล” วั​ัดบวรมงคล เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นตรี​ี ชนิ​ิดราชวรวิ​ิหาร เดิ​ิม เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ ชื่​่�อว่​่า วั​ัดลิ​ิงขบ ตั้​้�งเมื่​่�อปี​ี ๒๓๐๐ (ก่​่อนกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา แตก ๑๐ ปี​ี ) สร้​้างขึ้​้น� โดยชาวรามั​ัญ (มอญ) อพยพมาจากเมื​ืองหงสาวดี​ี เมื่​่�อถู​ูกพม่​่าตี​ีแตก เข้​้ามาพึ่​่�งพระบรมโพธิ​ิสมภารของพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ก่​่อนพระเจ้​้ากรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี ตั้​้ง� เมื​ืองธนบุ​ุรี​ีเป็​็นเมื​ืองหลวงของ ไทยในสมั​ัยโน้​้น วั​ัดบวรมงคล ตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านริ​ิมฝั่​่�งตะวั​ันตกของแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา อยู่​่� ระหว่​่างสะพานพระราม ๘ (โรงงานสุ​ุราบางยี่​่�ขั​ันเดิ​ิม) กั​ับสะพาน กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี ใกล้​้กั​ับวั​ัดคฤหบดี​ี ตรงข้​้ามปากคลองผดุ​ุงกรุ​ุงเกษมเทเวศร์​์ อยู่​่�ในท้​้องที่​่� แขวงบางยี่​่�ขั​ัน เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร Wat Bowon Mongkhon RajaWorawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

71

� เป็​็นพระอารามหลวง การก่​่อสร้​้างและบู​ูรณะก่​่อนสถาปนาขึ้​้น

การปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดลิ​ิงขบ ก่​่อนการสถาปนาขึ้​้�นเป็​็นวั​ัดบวรมงคล พระอารามหลวง สมเด็​็ จ พระบวรราชเจ้​้ า มหาเสนานุ​ุ รั​ั ก ษ์​์ กรม พระราชวั​ังบวรสถานมงคล ทรงสร้​้างถาวรวั​ัตถุ​ุ ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ เท่​่าที่​่� ปรากฏ เหลื​ือเป็​็นหลั​ักฐานอยู่​่�จนทุ​ุกวั​ันนี้​้� มี​ี ๑. พระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�น ปางมารวิ​ิชั​ัย พระนามว่​่า พระพุ​ุทธมงคล วรนิ​ิมิ​ิตร เป็​็นประธาน ประดิ​ิษฐานอยู่​่�ในพระอุ​ุโบสถ หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๓ เมตร ๔๐ เซนติ​ิเมตร สู​ูงจากฐานถึ​ึงพระรั​ัศมี​ี ๗ เมตร ๔๕ เซนติ​ิเมตร ๑ องค์​์ พร้​้อมพระอั​ัครสาวกทั้​้�งสอง ๒. พระอุ​ุโบสถก่​่ออิฐิ ถื​ือปูนู ขนาดกว้​้าง ๑๒ เมตร ๓๐ เซนติ​ิเมตร ยาว ๓๕ เมตร ๒๐ เซนติ​ิเมตร หลั​ังคา ๔ ชั้​้�น สู​ูงประมาณเกื​ือบเส้​้น ๓. วิ​ิหารคด หลั​ังคาคร่​่อมกำำ�แพงพระอุ​ุโบสถ มี​ีประตู​ูเข้​้าออกได้​้ ประจำำ� ๔ ทิ​ิศ วั​ัดโดยยาวทางด้​้านตะวั​ันออกและตะวั​ันตก ด้​้านละ ๔๖ เมตร ๔๐ เซนติ​ิเมตร ทางด้​้านเหนื​ือและด้​้านใต้​้ ยาวด้​้านละ ๗๐ เมตร ๓๐ เซนติ​ิเมตร ส่​่วนกว้​้างด้​้านละ ๕ เมตร ๓๐ เซนติ​ิเมตร เท่​่ากั​ันทุ​ุก ด้​้าน ส่​่วนสู​ูงจดหลั​ังคา ๓ เมตร ๒๕ เซนติ​ิเมตร ๔. พระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้น� ก่​่อตั้​้ง� เป็​็นพระระเบี​ียง ภายในวิ​ิหารคดรอบ พระอุ​ุโบสถ รวม ๑๐๘ องค์​์ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ัก ๙๕ เซนติ​ิเมตร ขนาดสู​ูง ๑ เมตร ๓๙ เซนติ​ิเมตร ๕. พระเจดี​ีย์แ์ บบก่​่อตั้ง้� ประจำำ�มุมุ พระอุ​ุโบสถ ๔ ด้​้าน ฐานวั​ัดโดย รอบ ๙ วา สู​ูง ๙ วา ๖. ศาลาการเปรี​ียญหลั​ังใหญ่​่ อยู่​่�หน้​้าวั​ัด (อยู่​่�ข้​้างหน้​้าต้​้นก้​้ามปู​ู ใหญ่​่ทุ​ุกวั​ันนี้​้�) หั​ันหน้​้าออกแม่​่น้ำ��ำ เจ้​้าพระยา ได้​้รื้​้�อลงเสี​ีย เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๔ ๗. หอระฆั​ังใหญ่​่ตั้ง้� อยู่​่�หน้​้าพระอุ​ุโบสถด้​้านใต้​้ ๑ หอ กั​ับหอระฆั​ัง เล็​็ก ตั้​้�งอยู่​่�ในหมู่​่�กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ ๑ หอ รวมเป็​็น ๒ หอ ๘. ศาลาสวดมนต์​์ ตั้​้ง� อยู่​่�ในหมู่​่�กุ​ุฏิสิ งฆ์​์ (ศาลาคณะเขี​ียว) ต่​่อมาได้​้ รื้​้�อลง เพื่​่�อสร้​้างกุ​ุฏิ​ิตึ​ึก ๒ ชั้​้�น นอกจากถาวรวั​ัตถุ​ุและปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุดั​ังกล่​่าวมาแล้​้ว ไม่​่มี​ีซากเหลื​ือ พอจะให้​้สั​ังเกตได้​้ว่​่ามี​ีอะไรอยู่​่�ที่​่�ไหน ส่​่วนกุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ที่​่�พระภิ​ิกษุ​ุสามเณร ได้​้อาศั​ัยอยู่​่�ทุ​ุกวั​ันนี้​้� ล้​้วนได้​้ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ขึ้​้�นใหม่​่ ในสมั​ัยต่​่อมา มี​ีผู้​้�บอก เล่​่ากั​ันว่​่า วั​ัดนี้​้�เคยถู​ูกไฟไหม้​้เสี​ียหายหลายครั้​้�ง เมื่​่อปี � ี พ.ศ. ๒๔๖๒ สมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระมงกุ​ุฎเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๖ วั​ัดบวรมงคลราชวรวิ​ิหาร ได้​้รั​ับพระราชทานโอนสั​ังกั​ัด เป็​็นวั​ัดธรรมยุ​ุต โดยมี​ีท่​่านเจ้​้าคุ​ุณพระอุ​ุบาลี​ีคุ​ุณู​ูปมาจารย์​์ ขณะเป็​็น พระธรรมธี​ีรราชมหามุ​ุนี​ี วัดั บรมนิ​ิวาส กรุ​ุงเทพฯ เป็​็นผู้​้�ได้​้รับั มอบหมาย จากสมเด็​็จพระมหาสมณเจ้​้า กรมพระยาวชิ​ิรญาณวโรรส สมเด็​็จ พระสั​ังฆราชเจ้​้า องค์​์ประธานมหาเถรสมาคมขณะนั้​้�นให้​้เป็​็นผู้​้�อุปุ ถั​ัมภ์​์ และล่​่วงมาได้​้ ๒๔๐ ปี​ี ได้​้รับั การออกโฉนดมี​ีเอกสารสิ​ิทธิ์​์ใ� นที่​่�ดินิ ตั้​้ง� วั​ัด เมื่​่� อ วั​ั น ที่​่� ๒๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๑ โดยพระเทพมงคลญาณ เจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรมงคล (พิ​ิเชนทร์​์ ชิ​ินวํ​ํโส ผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสขณะนั้​้�น) ได้​้ รั​ับมอบหมายจากพระราชเมธาจารย์​์ เจ้​้ าอาวาสวั​ั ดบวรมงคล ขณะนั้​้�นให้​้เป็​็นผู้​้�ดำำ�เนิ​ินการแทน

72

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

หลวงพ่​่อสามสี​ี

ขณะที่​่�พระราชเมธาจารย์​์ (ผิ​ิว ิ​ิตเปโม) ไปปฏิ​ิบั​ัติ​ิศาสนกิ​ิจที่​่� เชี​ียงใหม่​่นั้​้�น (ท่​่านยั​ังอยู่​่�ที่​่� วั​ัดบรมนิ​ิวาส ก่​่อนย้​้ายมาเป็​็นเจ้​้าอาวาส วั​ัดบวรมงคลราชวรวิ​ิหาร) มี​ีโยมเอาพระพุ​ุทธรู​ูปจำำ�นวนหนึ่​่�งมาฝากไว้​้ (เพื่​่อ� จั​ัดงานวั​ัด) ต่​่อมาเมื่​่อ� ท่​่านลงมากรุ​ุงเทพเพื่​่อ� ร่​่วมงานพระราชทาน เพลิ​ิ ง ศพท่​่ า นเจ้​้ า คุ​ุ ณ พระอุ​ุ บ าลี​ีคุ​ุ ณู​ูป มาจารย์​์ (จั​ั น ทร์​์ สิ​ิริ​ิจ นฺ​ฺ โ ท) พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ที่​่วั� ดั บรมนิ​ิวาส เจ้​้าของเดิ​ิมได้​้ขอพระพุ​ุทธรู​ูปคื​ืน ท่​่านจึ​ึงมี​ี จดหมายไปถึ​ึงลู​ูกศิ​ิษย์​์ที่​่�เก็​็บรั​ักษาให้​้มอบคื​ืนแก่​่เจ้​้าของเดิ​ิม แต่​่ได้​้ขอ “หลวงพ่​่อสามสี​ี” ไว้​้หนึ่​่�งองค์​์ ซึ่�่งเจ้​้าของเดิ​ิมก็​็ไม่​่ขั​ัดข้​้องและได้​้นำ�ำ หลวงพ่​่อสามสี​ีมาไว้​้ที่​่วั� ดั บรมนิ​ิวาส ต่​่อมาพระราชเมธาจารย์​์ ได้​้อัญ ั เชิ​ิญ หลวงพ่​่อสามสี​ีมาไว้​้ที่​่วั� ดั บวรมงคลราชวรวิ​ิหาร เหตุ​ุที่​่ชื่� อ�่ ว่​่า “หลวงพ่​่อ สามสี​ี” นั้​้�น ท่​่านบอกว่​่าเพราะที่​่อ� งค์​์พระนั้​้น� มี​ีสี​ีแปลกๆ อยู่​่�สองสามสี​ีติ​ิด อยู่​่�ที่​่อ� งค์​์พระพุ​ุทธรู​ูป

Wat Bowon Mongkhon RajaWorawihan

พระกรุ​ุ วัด ั ลิ​ิงขบ

พระเจดี​ีย์​์ ซึ่​่ง� เป็​็นกรุ​ุดังั จะกล่​่าวถึ​ึงนี้​้� เป็​็นพระเจดี​ีย์​์ทรงไทย ขนาดสู​ูง ๙.๗ เมตร วั​ัดรอบฐาน ๑๔.๒๖ เมตร ตั้​้ง� อยู่​่�หน้​้าวั​ัด ริ​ิมฝั่​่ง� แม่​่น้ำ��ำ เจ้​้าพระยา มุ​ุมวั​ัดด้​้านเหนื​ือสั​ันนิ​ิษฐานว่​่าท่​่านผู้​้�สร้​้างมี​ีความประสงค์​์จะให้​้เป็​็น เครื่อ�่ งหมายกำำ�หนดเขตวั​ัด เพราะกล่​่าวกั​ันว่​่ามุ​ุมด้​้านใต้​้ก็มี​ี็ อยู่​่�องค์​์หนึ่​่ง� เช่​่นกั​ัน (ปั​ัจจุ​ุบันั ไม่​่มี​ี) ความเป็​็นมาของเจดี​ีย์​์เท่​่าที่​่�สื​ืบทราบได้​้จากการบอกเล่​่าและตาม ประวั​ัติคิ วามเป็​็นมาของวั​ัด มี​ีดั​ังนี้​้� หลั​ังจากท่​่านเจ้​้าคุ​ุณรามั​ัญมุ​ุนี​ี (ยิ้​้ม� ) เจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรมงคล (พ.ศ. ๒๓๘๐ – ๒๔๑๐) มรณภาพแล้​้ว พระสุ​ุเมธาจารย์​์ (ศรี​ี) ครั้​้�งดำำ�รง สมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระครู​ูราชปริ​ิต ได้​้มารั​ักษาการในตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส ท่​่ า นรู​ู ป นี้​้�เ ป็​็ น ผู้​้�ชั​ัก จู​ู ง ให้​้ ผู้​้�มี​ีศรั​ั ท ธามาบู​ู ร ณปฏิ​ิ สั​ัง ขรณ์​์ วั​ัด บางส่​่ ว น ท่​่านจางวางโตซึ่ง�่ รั​ับราชการอยู่​่�กับั สมเด็​็จกรมพระยาภาณุ​ุพันั ธุ​ุวงศ์​์วรเดช เป็​็นคนหนึ่​่ง� ที่​่ไ� ด้​้มาร่​่วมบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์วัดั ครั้​้ง� นั้​้น� ได้​้ร่ว่ มกั​ับผู้​้�มี​ีศรั​ัทธา คนอื่​่�นสร้​้างพระเจดี​ีย์​์องค์​์นี้�ขึ้​้ น�้ เมื่​่�อสร้​้างเสร็​็จแล้​้วได้​้ร่​่วมกั​ันนำำ�พระมา บรรจุ​ุไว้​้ชั้​้น� บนคอระฆั​ังพระเจดี​ีย์​์ จึ​ึงปรากฏว่​่ามี​ีพระเครื่อ�่ งและพระบู​ูชา ต่​่างชนิ​ิดและต่​่างสมั​ัยกั​ันอยู่​่�ในชั้​้น� นั้​้น� สำำ�หรั​ับพระกลี​ีบบั​ัวนั้​้น� ได้​้ร่ว่ มกั​ัน สร้​้างและนิ​ิมนต์​์พระเถระที่​่มี​ีชื่ � อ�่ เสี​ียงใน สมั​ัยนั้​้น� มาทำำ�พิธี​ีพุ ิ ทุ ธาภิ​ิเษกและบรรจุ​ุ ไว้​้ ใ นเจดี​ีย์​์ ชั้​้� น ล่​่ า ง สมั​ั ย ที่​่� บ รรจุ​ุ นั้​้� น เป็​็นสมั​ัยที่​่ส� มเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต) ยั​ังมี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่� (ท่​่านถึ​ึงแก่​่มรณภาพ พ.ศ. ๒๔๑๕) สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต) ท่​่านได้​้เมตตามาร่​่วมพิ​ิธี​ีพุ​ุทธาภิ​ิเษก และบรรจุ​ุในครั้​้ง� นั้​้น� ด้​้วย พระสมเด็​็จกลี​ีบบั​ัว

ภายในพระเจดี​ีย์​์มี​ีกรุ​ุที่​่บ� รรจุ​ุพระอยู่​่�ทั้​้ง� ๒ ชั้​้�น คื​ือ ชั้​้�นล่​่างจากฐาน ขึ้​้น� ไปแบ่​่งเป็​็น ๔ ห้​้อง ส่​่วนสู​ูงประมาณ ๑ เมตร เครื่อ�่ งก่​่ออิ​ิฐกั้​้น� ติ​ิดกั​ัน ตรงกลาง แต่​่ละห้​้องกองดิ​ินขึ้​้น� ให้​้สูงู พ้​้นจากพื้​้น� ประมาณ ๒ ฟุ​ุต ทั้​้�ง ๔ ห้​้องนี้​้บ� รรจุ​ุพระกลี​ีบบั​ัวทั้​้ง� หมด โดยบรรจุ​ุไว้​้ในกระถางมั​ังกรอี​ีกชั้​้น� หนึ่​่ง� แล้​้วบรรจุ​ุตั้​้ง� ไว้​้บนกองดิ​ินและโดยที่​่ตั้​้� ง� กระถางบรรจุ​ุพระไว้​้บนกองดิ​ินนี้​้� ด้​้านที่​่ติ� ดิ กั​ับฝั่​่ง� น้ำำ� � เจดี​ีย์​์ถูกู คลื่​่น� ซั​ัดอยู่​่�ตลอดเวลา อิ​ิฐและปู​ูนกร่​่อนทำำ�ให้​้ เป็​็นช่​่องน้ำำ�� ไหลเข้​้าได้​้ กองดิ​ินยุ​ุบลงทำำ�ให้​้กระถางบรรจุ​ุพระเอี​ียง เมื่​่อ� คลื่​่น� ซั​ัดพระก็​็ไหลตามน้ำำ�� ออกมา อั​ันเป็​็นเหตุ​ุให้​้มี​ีการเปิ​ิดกรุ​ุในวั​ันที่​่� ๒๕ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๙ กรุ​ุชั้​้น� บน คื​ือที่​่ค� อระฆั​ังของพระเจดี​ีย์​์ ชั้​้น� นี้​้ไ� ด้​้แบ่​่งเป็​็นห้​้อง ๔ ห้​้อง เช่​่นเดี​ียวกั​ันกั​ับชั้​้น� ล่​่าง แต่​่ละห้​้องมี​ีเนื้​้อ� ที่​่ป� ระมาณ 1 ตารางฟุ​ุต หรื​ือแคบ กว่​่านั้​้น� เล็​็กน้​้อย ภายในห้​้องชั้​้น� บนทั้​้ง� ๔ ห้​้องนี้​้� บรรจุ​ุพระเครื่อ�่ งพระพุ​ุทธ รู​ูปบู​ูชาขนาดเล็​็ก พระบรมธาตุ​ุและของมี​ีค่​่าอย่​่างอื่​่�นซึ่�ง่ มี​ีจำำ�นวนและ ลั​ักษณะไม่​่เหมื​ือนกั​ัน ตามที่​่เ� ข้​้าใจกั​ัน ของที่​่บ� รรจุ​ุไว้​้ชั้​้น� บนนี้​้เ� ป็​็นของที่​่มี​ี� ผู้​้�ร่ว่ มบริ​ิจาคบรรจุ​ุ ไว้​้ เช่​่นพระเครื่อ�่ ง มี​ีตั้​้�งแต่​่สมั​ัยสุ​ุโขทั​ัยจนถึ​ึงสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ มี​ีบางชนิ​ิด อยู่​่�ในลั​ักษณะผุ​ุกร่​่อน ซึ่​่ง� เห็​็นได้​้ชัดั ว่​่าเจ้​้าของพระนั้​้น� ๆ ได้​้ใช้​้มาแล้​้วนาน ปี​ี แต่​่บางอย่​่างก็​็ผุกุ ร่​่อนเพราะเก็​็บไว้​้ในกรุ​ุ เป็​็นที่​่น่� า่ สั​ังเกตอี​ีกอย่​่างหนึ่​่ง� ว่​่า พระเครื่อ�่ งเนื้​้อ� ชิ​ินแทบทั้​้ง� หมดเป็​็น พระแบบอยุ​ุธยา ทั้​้�งนี้​้�คงจะเป็​็นเพราะสมั​ัยนั้​้�นนิ​ิยมพระเครื่�อ่ งอยุ​ุธยา กั​ันมาก ส่​่วนพระบู​ูชาขนาดเล็​็กเป็​็นสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้นกั​ันเป็​็นพื้​้น� เนื่​่�องจากพระเจดี​ีย์​์องค์​์นี้�ตั้​้​้ �งอยู่​่�ติ​ิดกั​ับฝั่​่�งน้ำำ� � คลื่​่�นซั​ัดอยู่​่�ตลอดเวลา บริ​ิเวณฐานซึ่ง�่ เดิ​ิมมี​ีกำำ�แพงล้​้อมรอบทั้​้ง� ๔ ทิ​ิศ ปั​ัจจุ​ุบันั หายไปเหลื​ือแต่​่ แนวฐานของกำำ�แพง สะพานเดิ​ินเท้​้าที่​่ช� าวบ้​้านผู้อ้� าศั​ัยอยู่​่�ส่ว่ นนั้​้น� ก็​็ชิดิ ติ​ิด กั​ับองค์​์พระเจดี​ีย์​์ ยากแก่​่การบู​ูรณะและการรั​ักษา ครั้​้�นอยู่​่�มาเด็​็กพบพระไหลออกมากั​ับน้ำำ�� ตามแนวของก้​้อนอิ​ิฐที่​่� ผุ​ุกร่​่อน จึ​ึงทราบถึ​ึงผู้ใ้� หญ่​่ และแล้​้วก็มี​ี็ การขุ​ุดล้​้วงพระไปก่​่อนที่​่ท� างวั​ัดจะ รู้​้�ตัว ั แต่​่ยังั เป็​็นเคราะห์​์ดี​ีของทางวั​ัดที่​่จ� ะได้​้พระเหล่​่านั้​้น� ไว้​้ อันั ส่​่งอานุ​ุภาพ สะท้​้อนมาเป็​็นประโยชน์​์ในการบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์วัดั ต่​่อมา

วั​ัดบวรมงคล ราชวรวิ​ิหาร ตั้​้� งอยู่ อยู่​่�่�เลขที่​่� ๑๒๖๕ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๔๖ แยก ๑๙

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Bowon Mongkhon RajaWorawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

73

พระราชวราจารย์​์ (วิ​ิวั​ัฒน์​์ จิ​ิณฺ​ฺณธมฺ​ฺโม ป.ธ.๕,น.ธ.เอก,ศน.บ.)

เจ้​้าคณะเขตบางพลั​ัด-บางกอกใหญ่​่ -บางกอกน้​้อย (ธรรมยุ​ุ ต) เจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรมงคล ราชวรวิ​ิ หาร 74

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bowon Mongkhon RajaWorawihan

ประวั​ัติ​ิ โดยสั​ั งเขป ชาติ​ิภูมิ ู ิ

ชื่​่�อ วิ​ิวั​ัฒน์​์ นามสกุ​ุล ชู​ูเส้​้นผม เกิ​ิดเมื่​่�อวั​ันอั​ังคารที่​่� ๒๗ เดื​ือน ตุ​ุลาคม พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๙๖ บิ​ิดา ชื่​่�อ นายเสม็​็น มารดา นางเติ๊​๊�ม บ้​้านเลขที่​่� ๔๓ หมู่​่�ที่​่� ๗ ตำำ�บลนาดี​ี อำำ�เภอเมื​ืองสุ​ุริ​ินทร์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุริ​ินทร์​์ บรรพชา

วั​ันที่​่� ๑๘ เดื​ือน มิ​ิถุ​ุนายน พ.ศ. ๒๕๑๐ ณ วั​ัดบู​ูรพาราม ตำำ�บลในเมื​ือง อำำ�เภอเมื​ืองสุ​ุริ​ินทร์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุริ​ินทร์​์ พระรั​ัตนากรวิ​ิสุ​ุทธิ์​์� (พระราชวุ​ุฒาจารย์​์ หลวงปู่​่�ดุ​ุลย์​์ อตุ​ุโล) พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ อุ​ุปสมบท

วั​ันที่​่� ๒๒ เดื​ือน มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๗ ณ วั​ัดบวรมงคล แขวงบางยี่​่�ขั​ัน เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร พระสุ​ุมงคลมุ​ุนี​ี (พระราชเมธาจารย์​์ ผิ​ิว ิ​ิตเปโม ป.ธ.๗) พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พระญาณเวที​ี (พระเทพญาณวิ​ิศิ​ิษฏ์​์ เปลี่​่�ยน าณิ​ิโต ป.ธ.๕) พระกรรมวาจาจารย์​์ พระครู​ูมงคลญาณ (พระเทพมงคลญาณ พิ​ิเชนทร์​์ ชิ​ินวํ​ํโส ป.ธ.๕) พระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ วิ​ิทยฐานะ

พ.ศ. ๒๕๑๕ พ.ศ. ๒๕๒๓ พ.ศ. ๒๕๒๙

สอบได้​้ น.ธ.เอก สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดบวรนิ​ิเวศวิ​ิหาร สอบได้​้ ป.ธ.๕ สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดบวรนิ​ิเวศวิ​ิหาร ปริ​ิญญาตรี​ี (ศน.บ.) มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหามกุ​ุฏราชวิ​ิทยาลั​ัย งานปกครอง

พ.ศ. ๒๕๓๑ พ.ศ. ๒๕๕๘ พ.ศ. ๒๕๖๐ พ.ศ. ๒๕๖๒

เป็​็นผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรมงคล เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรมงคล เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์วิ​ิสามั​ัญ เป็​็นเจ้​้าคณะเขตบางพลั​ัด-บางกอกใหญ่​่-บางกอกน้​้อย (ธรรมยุ​ุต) สมณศั​ั กดิ์​์�

พ.ศ. ๒๕๓๔

พ.ศ. ๒๕๓๕

พ.ศ. ๒๕๔๘ พ.ศ. ๒๕๕๘

เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตรผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสพระอารามหลวง ชั้​้�นเอกที่​่� พระครู​ูธรรมวิ​ิวั​ัฒนากร เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตรผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสพระอารามหลวง ชั้​้�นพิ​ิเศษที่​่� พระครู​ูธี​ีรธรรมคุ​ุณาภรณ์​์ เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นสามั​ัญที่​่� พระเมธี​ีธรรมสาร เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นราชที่​่� พระราชวราจารย์​์

Wat Bowon Mongkhon RajaWorawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

75

History of Buddhism....

Wat Daowaduengsaram Phra Aram Luang วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม พระอารามหลวง จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังอั​ันสวยงาม ภายในพระอุ​ุโบสถ

76

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นตรี​ี ชนิ​ิดสามั​ัญ ตั้​้�งอยู่​่� เลขที่​่� ๘๗๒ แขวงบางยี่​่�ขั​ัน เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร มี​ีเนื้​้�อที่​่� ประมาณ ๑๕ ไร่​่ บริ​ิเวณที่​่ตั้​้� ง� วั​ัดอยู่​่�ห่า่ งจากแม่​่น้ำ��ำ เจ้​้าพระยาฝั่​่ง� ตะวั​ันตก ประมาณ ๒๐๐ เมตร และใกล้​้กับั ตอนใต้​้ปากคลองบางยี่​่ขั� นั มี​ีถนนเข้​้า ถึ​ึงวั​ัดจากถนนสมเด็​็จพระปิ่​่�นเกล้​้า แล้​้วแยกเข้​้าซอยวั​ัดดาวดึ​ึงษาราม บริ​ิเวณเชิ​ิงสะพานสมเด็​็จพระปิ่​่น� เกล้​้า ฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี อาณาบริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียง กั​ับวั​ัดดาวดึ​ึงษารามเป็​็นที่​่ตั้​้� ง� ของวั​ัดบางยี่​่ขั� นั วั​ัดจตุ​ุรมิติ รประดิ​ิษฐาราม และวั​ัดพระยาศิ​ิริไิ อยสวรรค์​์ มี​ีทางเดิ​ินเชื่​่อ� มถึ​ึงกั​ันทุ​ุกวั​ัดและมี​ีทางเดิ​ิน ไปยั​ังฝั่​่�งแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา

ประวั​ัติวั ิ ด ั ดาวดึ​ึงษาราม

สร้​้ า งขึ้​้� น ในรั​ั ช สมั​ั ย พระบาทสมเด็​็ จ พระพุ​ุ ท ธยอดฟ้​้ า จุ​ุ ฬ าโลก มหาราช ตามตำำ�นานกล่​่าวว่​่า เจ้​้าจอมแว่​่นหรื​ือคุ​ุณเสื​ือสนมเอกใน รั​ัชกาลที่​่� ๑ ซึ่​่�งเป็​็นชาวลาวสร้​้างขึ้​้�น ทำำ�ด้​้วยเสาไม้​้แก่​่นพระอุ​ุโบสถ ก่​่ออิ​ิฐสู​ูงพ้​้นพื้​้�นดิ​ินประมาณ ๒ ศอก มี​ีไม้​้แก่​่นเป็​็นเสาประกอบ หลั​ังคา หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�อง ฝาผนั​ังเป็​็นไม้​้สั​ัก มี​ีบานประตู​ูหน้​้าต่​่าง เป็​็นเพี​ียง วั​ัดเด็​็กเล็​็กๆ สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างถวายพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้า จุ​ุ ฬ าโลกมหาราชขณะทรงประชวร แล้​้ ว ได้​้ นิ​ิ ม นต์​์ พ ระอธิ​ิ ก ารอิ​ิ น ผู้​้�เชี่​่ย� วชาญทางด้​้านวิ​ิปัสั สนาธุ​ุระมาจำำ�พรรษา เข้​้าใจว่​่าท่​่านเป็​็นพระสงฆ์​์ ชาวลาวมาครองวั​ั ด ชาวบ้​้ า นจึ​ึงเรี​ียกว่​่ า วั​ั ดขรั​ั ว อิ​ิ น ในพระราช พงศาวดารรั​ัชกาลที่​่� ๓ กล่​่าวไว้​้ว่​่าพระยามหาเทพ (ปาน) บู​ูรณะ วั​ัดดาวดึ​ึงส์​์ เป็​็นของคุ​ุณแว่​่นสนมเอกบู​ูรณะมาแต่​่ก่​่อน ต่​่อมาในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย ครั้​้�น เจ้​้าจอมแว่​่นถึ​ึงอนิ​ิจกรรม ข้​้าราชการฝ่​่ายในชื่​่�ออิ​ิน ซึ่​่�งเป็​็นญาติ​ิของ เจ้​้าจอมแว่​่นได้​้ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดนี้​้� ได้​้รื้​้�อกุ​ุฏิ​ิก่​่อเป็​็นตึ​ึก ใช้​้ไม้​้แก่​่นเป็​็นเสา ประธาน หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�อง ฝาไม้​้ไผ่​่ขั​ัดแตะถื​ือปู​ูน มี​ีประตู​ูหน้​้าต่​่าง รื้​้อ� ฝาผนั​ังและเครื่​่�องหลั​ังคาพระอุ​ุโบสถที่​่เ� ป็​็นไม้​้ออก ก่​่อฝาผนั​ังอิ​ิฐและ มุ​ุงกระเบื้​้�องหลั​ังคาใหม่​่ มี​ีช่อ่ ฟ้​้าใบระกา เป็​็นพระอุ​ุโบสถขนาดเล็​็กครั้​้�น เสร็​็จแล้​้วได้​้กราบบั​ังคมทู​ูลพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย ทรงมี​ีพระราชดำำ�ริ​ิว่​่า วั​ัดขรั​ัวอิ​ินนี้​้�แปลกสมภารเจ้​้าวั​ัดชื่​่�อ อิ​ิน ผู้​้�ศรั​ัทธา ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ก็​็ชื่​่�อ อิ​ิน ไม่​่แต่​่เท่​่านั้​้�นชาวบ้​้านยั​ังเรี​ียกกั​ันว่​่า วั​ัดขรั​ัวอิ​ิน จึ​ึงพระราชทานนามวั​ัดนี้​้�ว่​่า วั​ัดดาวดึ​ึงษาสวรรค์​์ อั​ันหมายถึ​ึง สวรรค์​์ ชั้​้�นดาวดึ​ึงส์​์ที่​่�พระอิ​ินทร์​์สถิ​ิต

Wat Daowaduengsaram Phra Aram Luang

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

77

ในรั​ั ช สมั​ั ย พระบาทสมเด็​็ จ พระนั่​่� ง เกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่�หั​ั ว พระยา มหาเทพ(ปาน) ซึ่ง่� เป็​็นตระกู​ูลปาณิ​ิกบุ​ุตร ได้​้บูรู ณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์รื้​้อ� กุ​ุฏิเิ ก่​่า ทั้​้�งหมด สร้​้างกุ​ุฏิ​ิหมู่​่�หนึ่​่�งเป็​็นตึ​ึก ๔ หลั​ัง กุ​ุฏิ​ิไม้​้อี​ีก ๓ หลั​ัง พร้​้อมทั้​้�ง สร้​้างหอสวดมนต์​์ หอฉั​ันเป็​็นกั​ัปปิ​ิยะกุ​ุฏิ​ิอี​ีก ๑ หลั​ัง นอกจากนั้​้�นได้​้ ซ่​่อมแซมและก่​่อสร้​้างสิ่​่ง� อื่​่น� ๆ ที่​่สำ� ำ�คัญ ั อี​ีก คื​ือ รื้​้อ� พระอุ​ุโบสถเดิ​ิมสร้​้าง พระอุ​ุโบสถใหม่​่ก่อ่ อิ​ิฐถื​ือปู​ูน พื้​้�นปู​ูด้ว้ ยหิ​ินอ่​่อน ผนั​ังภายในพระอุ​ุโบสถ ถื​ือปู​ูน และเขี​ียนภาพจิ​ิตรกรรม หลั​ังคาทำำ�เป็​็นมุ​ุขลด ๒ ชั้​้�นมี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ ประดั​ับกระจก สร้​้างพระประธานปางสมาธิ​ิ มี​ีสาวก ๒ องค์​์ อยู่​่�เบื้​้�องหน้​้าทั้​้�งด้​้านซ้​้ายและด้​้านขวา กำำ�แพงแก้​้วทำำ�เป็​็น ๒ ชั้​้�น กำำ�แพงแก้​้วชั้​้�นในเชื่​่�อมระหว่​่างซุ้​้�มเสมา กำำ�แพงแก้​้วชั้​้�นนอกมี​ีเจดี​ีย์​์บน มุ​ุมกำำ�แพง (ภายหลั​ังหรื​ือเหลื​ือเพี​ียงชั้​้�นเดี​ียว) และมี​ีซุ้​้�มประตู​ู ๔ ด้​้าน สร้​้างเป็​็นศาลาจั​ัตุรมุ ุ ขุ หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�องสี​ี หน้​้าพระอุ​ุโบสถสร้​้างศาลา ดิ​ินทำำ�เป็​็นศาลาการเปรี​ียญ ๑ หลั​ัง และสร้​้างศาลารายด้​้านเหนื​ือและ ด้​้านใต้​้ด้​้านละ ๑ หลั​ัง เก๋​๋งเล็​็ก ๆ อี​ีก ๔ ด้​้าน และสร้​้างกำำ�แพงล้​้อม ศาลา มี​ีซุ้​้�มประตู​ูเข้​้าออก ๔ ด้​้าน ขุ​ุดคลองระหว่​่างพระอุ​ุโบสถกั​ับกุ​ุฏิ​ิ ปากคลองอยู่​่�ด้​้านตะวั​ันออกเฉี​ียงใต้​้จดแม่​่น้ำ�ำ� เจ้​้าพระยา ด้​้านตะวั​ันตก เฉี​ียงเหนื​ือจดคลองบางยี่​่�ขั​ัน ขุ​ุดสระ ๒ สระ และทำำ�สะพานถึ​ึงแม่​่น้ำ�ำ� เจ้​้าพระยา ๑ สะพาน จากนั้​้�นได้​้น้อ้ มเกล้​้าฯ ถวายเป็​็นพระอารามหลวง และได้​้รั​ับพระราชทานเปลี่​่�ยนนามใหม่​่ว่​่า วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม ครั้​้�นถึ​ึงพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๙๖ เมื่​่�อก่​่อนสร้​้างพระอุ​ุโบสถเสร็​็จเป็​็นที่​่� เรี​ียบร้​้อยแล้​้ว พระยามหาเทพ จึ​ึงได้​้จั​ัดให้​้มี​ีการผู​ูกพั​ัทธสี​ีมา ในการนี้​้� พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ทรงรั​ับไว้​้ในพระบรมราชานุ​ุ เคราะห์​์และได้​้เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินมาเป็​็นองค์​์ประธาน ในสมั​ัยรั​ัชกาลพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ได้​้เสด็​็จ พระราชดำำ�เนิ​ินมาทรงบำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลถวายผ้​้าพระกฐิ​ิน ในรั​ัชสมั​ัย พระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หัวั กรมพระราชวั​ังบวรวิ​ิชัยั ชาญ ได้​้ทรงบู​ูรณะ มี​ีการรื้​้�อศาลาปู​ูนรอบพระอุ​ุโบสถและสร้​้างหอระฆั​ังใหม่​่ แทนหอระฆั​ังเก่​่าที่​่�ชำำ�รุ​ุดหั​ักพั​ัง จากนั้​้�นได้​้ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ซ่​่อมแซมกุ​ุฏิ​ิและ หอฉั​ัน ต่​่อมาสภาพวั​ัดทรุ​ุดโทรมเกื​ือบเป็​็นวั​ัดร้​้าง บางปี​ีเหลื​ือเจ้​้าอาวาส อยู่​่�เพี​ียงรู​ูปเดี​ียว คื​ือ พระครู​ูปริ​ิยั​ัติ​ิโกศล (กล่ำำ��) จนกระทั่​่�งในรั​ัชสมั​ัย พระบาทสมเด็​็จพระมงกุ​ุฎเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว พระครู​ูศี​ีลขั​ันธ์​์สุนุ ทร (เปรม) มาครองวั​ัดก็ไ็ ด้​้เริ่​่ม� การปฏิ​ิสังั ขรณ์​์มี​ีการซ่​่อมแซมสิ่​่�งปรั​ักหั​ักพั​ังบางอย่​่าง และมี​ีพระสงฆ์​์มาอยู่​่�จำำ�พรรษามากขึ้​้�น ในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระปกเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว พ.ศ. ๒๔๗๔ สมเด็​็จฯ กรมพระยาดำำ�รงราชานุ​ุภาพ เสด็​็จมาทอดพระเนตรจิ​ิตรกรรม ฝาผนั​ังที่​่�วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม เห็​็นชำำ�รุ​ุดเสี​ียหายเป็​็นส่​่วนมากจึ​ึงรั​ับสั่​่�งให้​้ พระครู​ูโวทานธรรมาจารย์​์ (หวาด) เจ้​้าอาวาส ในขณะนั้​้�น หาทาง ซ่​่ อ มแซมรั​ั ก ษาภาพที่​่� เ หลื​ื อ ไว้​้ ใ ห้​้ ดี​ี ต่​่ อ จากนั้​้� น จึ​ึงเริ่​่� มมี​ี การบู​ู ร ณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอุ​ุโบสถ โดยรื้​้�อตั​ัวไม้​้และกระเบื้​้�องบนหลั​ังคาเฉลี​ียงที่​่� หั​ักพั​ัง ซ่​่อมแซมเครื่​่�องไม้​้หลั​ังคา และเฉลี​ียงด้​้านหน้​้ากั​ับด้​้านหลั​ังทำำ� กั​ั นสาดสั​ังกะสี​ีเหนื​ื อขอบประตู​ูและหน้​้าต่​่างกั​ั นฝน ซ่​่อมพื้​้�นขอบ หน้​้าต่​่าง และต่​่อมาได้​้สร้​้างครั​ัว ศาลาท่​่าน้ำำ�� ซ่​่อมหอระฆั​ัง ศาลา การเปรี​ียญและกุ​ุฏิ​ิ

78

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ในรั​ัชกาลที่​่� ๙ พ.ศ. ๒๕๐๓ พระครู​ูโวทานธรรมาจารย์​์ (หวาด) ได้​้ถึ​ึงแก่​่มรณภาพลง พระครู​ูปลั​ัดบุ​ุศย์​์ (ภายหลั​ังเป็​็นพระเทพปริ​ิยั​ัติ​ิ วิ​ิธาน) เจ้​้าอาวาสวั​ัดพิ​ิกุ​ุลทอง อำำ�เภอบางกรวย จั​ังหวั​ัดนนทบุ​ุรี​ี ได้​้รั​ับ พระบั​ั ญ ชาแต่​่ ง ตั้​้� ง ให้​้ ม าครองวั​ั ดนี้​้� และได้​้ เริ่​่� มบู​ู ร ณปฏิ​ิ สั​ั ง ขรณ์​์ พระอุ​ุโบสถก่​่อน เนื่​่�องจากหลั​ังคาพระอุ​ุโบสถชำำ�รุดุ ทรุ​ุดโทรมมาก เมื่​่อ� ฝนตกภายในพระอุ​ุโบสถเปี​ียกจนทำำ�ให้​้ภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังชำำ�รุ​ุด เลอะเลื​ือน ซึ่​่�งสมเด็​็จพระอริ​ิยวงศาคตญาณ สมเด็​็จพระสั​ังฆราช วั​ัดเบญจมบพิ​ิตรฯ ทรงเป็​็นประธานดำำ�เนิ​ินการ โดยมี​ี คุณ ุ หญิ​ิงกลาโหม ราชเสนา (มิ​ิ ปาณิ​ิกบุ​ุตร) ภริ​ิยาพระยากลาโหมราชเสนา (เล็​็ก ปาณิ​ิกบุ​ุตร) เป็​็นผู้​้�บริ​ิจาคเงิ​ิน พระอุ​ุโบสถได้​้รั​ับการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหม่​่จนงดงาม แล้​้วเสร็​็จ พ.ศ. ๒๕๐๖ ต่​่อมาจึ​ึงได้​้บูรู ณะกำำ�แพงแก้​้วชั้​้น� นอกและศาลา จั​ัตุ​ุรมุ​ุข ต่​่อมาใน พ.ศ. ๒๕๒๘ ได้​้สร้​้างหอประชุ​ุมก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ๒ ชั้​้�น จาก นั้​้�นได้​้สร้​้างถาวรวั​ัตถุ​ุอื่​่�น ๆ อี​ีกเช่​่น กำำ�แพงด้​้านหลั​ังศาลาการเปรี​ียญ กุ​ุฏิสิ งฆ์​์ โรงเรี​ียนพระปริ​ิยัติั ธิ รรมวั​ัดดาวดึ​ึงษาราม (นวลแข ชิ​ินะประภา) มณฑปหลวงปู่​่�โว (พระครู​ูโวทานธรรมาจารย์​์) พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้​้ก่อ่ สร้​้าง หอสวดมนต์​์ “มหาเวกานุ​ุสรณ์​์” ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ๒ ชั้​้�น โดยมี​ีพระครู​ูพิศิ าล วุ​ุฒิธิ รรม (เวก อกฺ​ฺกวํ​ํโส) ผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดดาวดึ​ึงษารามเป็​็นผู้​้�บริ​ิจาค ทุ​ุนทรั​ัพย์​์ทั้​้�งหมด ครั้​้�น พ.ศ. ๒๕๔๕ พระเทพปริ​ิยั​ัติ​ิวิ​ิธาน (บุ​ุศย์​์ โกวิ​ิโท) ได้​้ถึ​ึงแก่​่ มรณภาพลง พระราชปริ​ิยั​ัติ​ิเวที​ี (สุ​ุชาติ​ิ กิ​ิตฺ​ฺติ​ิญาโณ) ได้​้รั​ับพระบั​ัญชา แต่​่งตั้​้ง� ให้​้เป็​็นเจ้​้าอาวาส และได้​้สานต่​่อเจตนารมณ์​์ของพระเทพปริ​ิยัติั ิ วิ​ิธาน โดยการจั​ัดการศึ​ึกษาพระปริ​ิยัติั ธิ รรมและปรั​ับปรุ​ุงพระอารามให้​้ มี​ีความงดงามมากขึ้​้�นดั​ังที่​่�เห็​็นในปั​ัจจุ​ุบั​ัน (ภายหลั​ังได้​้ย้​้ายไปดำำ�รง ตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาสวั​ัดสุวุ รรณารามราชวรวิ​ิหาร ปั​ัจจุ​ุบันั ดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์� ที่​่� พระเทพสุ​ุวรรณเมธี​ี) และพ.ศ.๒๕๕๖ พระสิ​ิริชัิ ัยโสภณ (บุ​ุญเสริ​ิม คมฺ​ฺภี​ีรปั​ัญโญ) ขณะดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์�พระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตรผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาส พระอารามหลวงชั้​้น� พิ​ิเศษที่​่� พระครู​ูบวรสิ​ิกขการ ได้​้รับั พระบั​ัญชาแต่​่ง ตั้​้�งให้​้เป็​็นเจ้​้าอาวาสสื​ืบมาจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน

Wat Daowaduengsaram Phra Aram Luang

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดดาวดึ​ึงษาราม

๑. พระอธิ​ิการอิ​ิน รั​ัชกาลที่​่� ๑ - รั​ัชกาลที่​่� ๒ ๒. พระอธิ​ิการอยู่​่� รั​ัชกาลที่​่� ๒ - รั​ัชกาลที่​่� ๓ ๓. พระครู​ูศี​ีลสารสุ​ุนทร (พด) พ.ศ. ๒๔๐๖ - รั​ัชกาลที่​่� ๔ ๔. พระครู​ูนุ​ุต รั​ัชกาลที่​่� ๓ - รั​ัชกาลที่​่� ๔ ๕. พระครู​ูบุ​ุรณศรั​ัทธาจาร (บุ​ุญ) พ.ศ. ๒๔๐๙ - รั​ัชกาลที่​่� ๔ ๖. พระครู​ูปริยัิ ัติ​ิโกศล (ริ​ิด) รั​ัชกาลที่​่� ๕ - พ.ศ. ๒๔๒๙ ๗. พระครู​ูปริยัิ ัติ​ิโกศล (กล่ำำ��) พ.ศ. ๒๔๒๙ - พ.ศ. ๒๔๕๘ ๘. พระครู​ูศี​ีลขั​ันธ์​์สุ​ุนทร (เปรม) พ.ศ. ๒๔๕๘ -พ.ศ. ๒๔๖๓ ๙. พระครู​ูโวทานธรรมาจารย์​์ (หวาด) พ.ศ. ๒๔๖๔ -พ.ศ. ๒๕๐๓ ๑๐. พระเทพปริ​ิยั​ัติ​ิวิ​ิธาน (บุ​ุศย์​์) พ.ศ. ๒๕๐๓ - พ.ศ. ๒๕๔๖ ๑๑. พระราชปริ​ิยั​ัติ​ิเวที​ี (สุ​ุชาติ​ิ) พ.ศ. ๒๕๔๖ - พ.ศ. ๒๕๕๖ ๑๒. พระสิ​ิริ​ิชั​ัยโสภณ (บุ​ุญเสริ​ิม) พ.ศ. ๒๕๕๖ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม เลขที่​่� ๘๗๒ แขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Daowaduengsaram Phra Aram Luang

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

79

History of Buddhism....

wat kharuha bodi Phra Aram Luang วั​ัดคฤหบดี​ี พระอารามหลวง

สั​ั กการะพระพุ​ุทธแซกคำำ� พระประธานในพระอุ​ุโบสถ

80

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั คฤหบดี​ี

วั​ัดคฤหบดี​ี เป็​็นพระอารามหลวง ชั้​้�นตรี​ี ชนิดิ สามั​ัญ ก่​่อสร้​้างและ ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมา เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๖๗ ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๙๕๒ แขวงบางยี่​่� ขั​ั น เขตบางพลั​ั ด กรุ​ุ ง เทพมหานคร สั​ั ง กั​ั ด คณะสงฆ์​์ มหานิ​ิกาย มี​ีที่​่�ดินิ ที่​่�ตั้​้�งวั​ัด ๑๕ ไร่​่ ที่​่�ธรณี​ีสงฆ์​์ เนื้​้�อที่​่� ๒๕ ไร่​่ วั​ัดคฤหบดี​ี เป็​็นวั​ัดที่​่�พระยามนตรี​ีบริ​ิรั​ักษ์​์ (ภู่​่�) ต้​้นสกุ​ุล “ภมร มนตรี​ี” เป็​็นผู้​้�สร้​้างในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ แห่​่งกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ แต่​่เดิ​ิมนั้​้�น พระยาราชมนตรี​ีบริ​ิรักั ษ์​์ (ภู่​่�) มี​ีบ้​้านอยู่​่�ริ​ิมฝั่​่�งขวาหรื​ือฝั่​่�งตะวั​ันตกริ​ิมแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาเหนื​ือ บ้​้านปู​ูน (ที่​่�ตั้​้�งวั​ัดในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) ได้​้ถวายตั​ัวเข้​้ารั​ับราชการตั้​้�งแต่​่ครั้​้�ง พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หัวยั ั งั ทรงกรมเป็​็นพระเจ้​้าลู​ูกยาเธอ กรมหมื่​่�นเจษฎาบดิ​ินทร์​์ ในรั​ัชกาลที่​่� ๒ ครั้​้�นเมื่​่�อ พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว เสด็​็จเถลิ​ิงถวั​ัลย ราชสมบั​ัติพิ ระองค์​์ได้​้ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ ตั้​้�งนายภู่​่จ� างวาง เป็​็น พระยาราชมนตรี​ีบริ​ิรั​ักษ์​์ จางวางมหาดเล็​็ก และได้​้เลื่​่�อนตำำ�แหน่​่งขึ้​้�น ว่​่าการพระคลั​ังมหาสมบั​ัติ​ิ ต่​่อมา พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หัว ั ทรงพระกรุ​ุณาโปรด เกล้​้าฯ พระราชทานบ้​้านอยู่​่ท� างตอนเหนื​ือของท่​่าพระ (ท่​่าช้​้างวั​ังหลวง) เดิ​ิมเป็​็นบ้​้านที่​่�พระศรี​ีสุ​ุนทรโวหาร (สุ​ุนทรภู่​่�) เคยอาศั​ัยอยู่​่� ให้​้พระยา ราชมนตรี​ีบริ​ิรักั ษ์​์ (ภู่​่)� เข้​้าไปอยู่​่แ� ทนเพื่​่อ� จะได้​้อยู่​่ใ� กล้​้พระบรมมหาราชวั​ัง เมื่​่�อพระยาราชมนตรี​ีบริ​ิรั​ักษ์​์ (ภู่​่�) ได้​้ที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยใหม่​่แล้​้วจึ​ึงยกบ้​้านเดิ​ิม ของท่​่านให้​้สร้​้างเป็​็นวั​ัด แล้​้วน้อ้ มเกล้​้าฯ ถวายพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่ง� เกล้​้า เจ้​้ า อยู่​่�หั​ั ว ซึ่​่� ง พระองค์​์ ท รงรั​ั บ ไว้​้ เ ป็​็ น พระอารามหลวง พร้​้ อ มทั้​้� ง พระราชทานนามว่​่า “วั​ัดคฤหบดี​ีอาวาส” และทรงพระราชทาน “พระพุ​ุทธแซกคำำ�” ไว้​้เป็​็นพระประธานในพระอุ​ุโบสถด้​้วย

การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์

ในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๕ ได้​้ทรงโปรดให้​้ทำำ�การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหม่​่ทั้​้�งพระอารามเป็​็นครั้​้�งใหญ่​่ ทำำ�ให้​้อาคารและเสนาสนะต่​่าง ๆ มี​ีสภาพถาวรมั่​่�นคงเป็​็นที่​่�พอพระราช หฤทั​ั ย และได้​้ พ ระราชทานนามวั​ั ด ใหม่​่ ว่​่ า “วั​ั ด คฤหบดี​ี ” และ พระราชทานตราประจำำ�รั​ัชกาลที่​่� ๕ ประดิ​ิษฐานไว้​้เป็​็นสั​ัญลั​ักษณ์ข์ อง พระอาราม พร้​้ อ มทั้​้� ง เสด็​็ จ พระราชดำำ� เนิ​ิ น ถวายผ้​้ า พระกฐิ​ิ นในปี​ี พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๑๘ ด้​้วยพระองค์​์เอง พระพุ​ุทธแซกคำำ�

พระพุ​ุทธแซกคำำ� เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปเนื้​้อ� ทองคำำ�โบราณ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ศิ​ิลปะสมั​ัยเชี​ียงแสนยุ​ุคปลาย หน้​้าตั​ักกว้า้ ง ๑๘ นิ้​้�ว สู​ูง ๖๕ เซนติ​ิเมตร สร้​้างขึ้​้�นประมาณระหว่​่าง พ.ศ. ๑๗๐๐-๑๘๐๐ พระแซกคำำ� เป็​็น พระพุ​ุทธรู​ูปที่​่�มี​ีความศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�คู่​่�กั​ับพระแก้​้วมรกต ได้​้อั​ัญเชิ​ิญมา จากเวี​ียงจั​ันทน์​์ พ.ศ. ๒๓๖๙ และพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าฯ โปรดพระราชทานให้​้เป็​็นพระประธานในพระอุ​ุโบสถของวั​ัดคฤหบดี​ี พระอารามหลวง มาจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน การเดิ​ินทางไปวั​ัดคฤหบดี​ี พระอารามหลวง

ทางรถยนต์​์ สามารถไปได้​้ ๒ ทางคื​ือ จากทางถนนเส้​้นจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ เขตบางพลั​ัด เข้​้าซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๔๔ และทางเชิ​ิงสะพานพระราม ๘ ฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี ถนนอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ เขตบางพลั​ัดซอยอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ ๕๓ (ซอยคอนโดลุ​ุมพิ​ินี​ีพระราม ๘) ขอเชิ​ิ ญกราบสั​ั กการะขอพร หลวงพ่​่อพระพุ​ุทธแซกคำำ� พระประธานทองคำำ� อั​ันศั​ั กดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์� ภายในพระอุ​ุโบสถได้​้ทุก ุ วั​ัน เวลา ๐๘.๐๐ น - ๑๗.๐๐ น

พระครู​ู อนุกู ุ ล ู วี​ีราภรณ์​์

(สมศั​ั กดิ์​์� มหาวี​ีโร น.ธ.เอก)

เจ้​้าอาวาสคฤหบดี​ี พระอารามหลวง

Wat Kharuha Bodi Phra Aram Luang

วั​ัดคฤหบดี​ี ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๙๕๒ แขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

81

History of Buddhism....

Wat thong วั​ัดทอง

พระพุ​ุทธรู​ู ปปางมารวิ​ิชั​ัยเนื้​้อ � ทองลู​ูกบวบโบราณ และพระพุ​ุทธรู​ู ปปางมารวิ​ิชั​ัยรู​ู ปแบบขนมต้​้มหรื​ือศิ​ิ ลปะเชี​ี ยงแสน

82

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระมหาสวั​ัสดิ์​์� เกสรเมธี​ี เจ้​้าอาวาสวั​ัดทอง

พระครู​ู ธรรมธรอานนท์​์ กนฺ​ฺตวีโี ร ดร. ผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดทอง

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดทอง

๑. ไม่​่ทราบชื่​่�ออดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดทองในยุ​ุคสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี ๒. พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์เหล็​็ก สมั​ัยกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้น ๓. พระมหาพั​ันธ์​์ จนฺ​ฺทวณฺ​ฺโณ ๔. พระมหาสนิ​ิท อาภากโร (น้​้อยประเทศ) พ.ศ. ๒๕๐๘ - ๒๕๕๓ ๕. พระมหาอรรถเมธ อตถวรเมธี​ี (พั​ัฒนพวงพั​ันธ์​์) พ.ศ. ๒๕๕๔ ๖. พระมหาสวั​ัสดิ์​์� เกสรเมธี​ี พ.ศ. ๒๕๕๗ – ปั​ัจจุบัุ ัน ประวั​ัติวั ิ ด ั ทอง

วั​ัดทองในสมั​ัยก่​่อนชาวบ้​้านเรี​ียกว่​่า “วั​ัดทอง คลองบางจาก” คู่​่�กั​ับ “วั​ัดทอง บางกอกน้​้อย” (วั​ัดสุ​ุวรรณาราม ราชวรวิ​ิหาร เป็​็นชื่​่�อเรี​ียกใน ปั​ัจจุ​ุบั​ัน) ปากคลองบางจากอยู่​่�ข้า้ งวั​ัดภคิ​ินี​ีนาถวรวิ​ิหาร (ในสมั​ัยก่​่อนเรี​ียกวั​ัดนอก) นั​ับว่​่าเป็​็นคลองที่​่�ใหญ่​่ กว้​้างขวางมี​ีระยะทางและสาขาไปไกล ติ​ิดต่​่อไปถึ​ึงแขวงบางบำำ�หรุ​ุ ปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ตัดั ผ่​่าน และมี​ีบ้​้านเรื​ือนประชาชนหนาแน่​่นเพิ่​่�มมากขึ้​้�นจึ​ึงทำำ�ให้​้คลองตื้​้�นเขิ​ิน คั​ับแคบขึ้​้น� ตามลำำ�ดั​ับเรื่​่�อยมา วั​ัดทองเป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่ พื้​้�นที่​่�บริ​ิเวณดั้​้�งเดิ​ิมเป็​็นพื้​้�นที่​่�เกษตรกรรม ทำำ�สวนผลไม้​้สื​ืบมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัยกรุ​ุง ศรี​ีอยุ​ุธยาเป็​็นราชธานี​ี การสร้​้างวั​ัดทองมี​ีมาก่​่อนการสถาปนาธนบุ​ุรี​ี แต่​่ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานว่​่าใครเป็​็นผู้​้�สร้​้าง จากรู​ูปแบบศิ​ิลปกรรม สถาปั​ัตยกรรมที่​่�ปรากฏภายในวั​ัดประมาณการได้​้ว่​่าสร้​้างในราว พ.ศ.๒๓๐๐ และได้​้มี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ในสมั​ัย กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ สั​ังเกตได้​้จากเขตพุ​ุทธาวาส ซึ่​่�งเป็​็นโบราณสถานเป็​็นผั​ังรู​ูปสี่​่�เหลี่​่�ยมผื​ืนผ้​้า ๓ ตอน ประกอบด้​้วย กลุ่​่�มอาคารสำำ�คัญ ั ๓ กลุ่​่�ม คื​ืออุ​ุโบสถ เจดี​ีย์​์ และวิ​ิหารมี​ีกำำ�แพงแก้​้วล้​้อมรอบแต่​่ละกลุ่​่�มอาคารชั​ัดเจน ลั​ักษณะผั​ังเขต พุ​ุ ท ธาวาสที่​่� มี​ี เจดี​ี ย์​์ เ ป็​็ น แกนกลาง ขนาบข้​้ า งซ้​้ า ยขวาด้​้ ว ยอุ​ุ โ บสถและวิ​ิ ห าร เป็​็ น ผั​ั ง ที่​่� นิ​ิ ยม ในสมั​ั ยรั​ั ช กาล ที่​่� ๓ แต่​่เนื่​่�องจากอาคารซ้​้ายขวาไม่​่สมมาตรกั​ัน จึ​ึงสั​ันนิ​ิษฐานได้​้ว่​่าแต่​่ละอาคารสร้​้างขึ้​้�นต่​่างยุ​ุคสมั​ัยกั​ัน วั​ัดทองมี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์ครั้​้ง� แรกปรากฏขึ้​้น� ในสมั​ัยรัชั กาลที่​่� ๓ ราวประมาณ พ.ศ. ๒๓๖๑ โดย สมเด็​็จเจ้​้า ฟ้​้ากรมขุ​ุนอิ​ิศรานุ​ุรักั ษ์​์(ต้​้นราชสกุ​ุลอิศิ รางกู​ูร) ซึ่​่ง� เป็​็นพระภาคิ​ิไนย (หลานที่​่�เป็​็นลู​ูกของพี่​่�สาว) ของพระบาทสมเด็​็จ พระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช ทรงเป็​็นพระราชโอรสของสมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ เจ้​้าฟ้​้าแก้​้ว กรมพระศรี​ี สุ​ุดารั​ักษ์​์ กั​ับเจ้​้าขรั​ัวเงิ​ิน แซ่​่ตั​ัน ได้​้ทรงเป็​็นผู้​้�บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ วั​ัดทอง ได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมา ปี​ี พ.ศ. ๒๓๒๕ กรมศิ​ิลปากรประกาศขึ้​้น� ทะเบี​ียน โบราณสถานสำำ�คั​ัญของชาติ​ิ ในราชกิ​ิจจานุ​ุเบกษา เล่​่มที่​่� ๙๔ ตอนที่​่� ๗๕ วั​ันที่​่� ๑๖ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ Wat Thong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

83

ั ภายในอุ​ุโบสถมี​ี ๓ • พระพุ​ุทธรู​ูปภายในอุ​ุโบสถ พระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คัญ องค์​์

• อุ​ุ โ บสถผั​ั ง รู​ู ป สี่​่� เ หลี่​่� ย มผื​ื นผ้​้ า ภายในอุ​ุ โ บสถเป็​็ น โถงใหญ่​่ กว้​้าง ๑๑ เมตร ยาว ๖.๗ เมตร ลั​ักษณะทางสถาปั​ัตยกรรมเป็​็นสมั​ัย อยุ​ุธยาตอนกลาง มี​ีประตู​ูด้​้านหน้​้าพระอุ​ุโบสถด้​้านเดี​ียว (เรี​ียกว่​่าโบสถ์​์ มหาอุ​ุด)

• ภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังภายในอุ​ุโบสถ ผนั​ังภายในมี​ีภาพจิ​ิตรกรรม ฝาผนั​ังทั้​้�ง ๔ ด้​้าน เดิ​ิมคาดว่​่าเป็​็นฝี​ีมื​ือครู​ูแป๊​๊ะคง และศิ​ิษย์​์ เขี​ียนภาพ ชาดก สอดแทรกทิ​ิวทั​ัศน์​์บ้​้านเมื​ืองตามแบบตะวั​ันตก ฉากต้​้นไม้​้ ท้​้องฟ้​้าและมุ​ุมมองเสมื​ือนว่​่าเลี​ียนแบบฝี​ีมื​ือขรั​ัวอิ​ินโข่​่ง จิ​ิตรกรเอกใน สมั​ัยรัชั กาลที่​่� ๔ คื​ือเขี​ียนภาพบ้​้านเมื​ืองแบบตะวั​ันตก ภาพอาคารทาง ยุ​ุโรป เขี​ียนต่​่อเนื่​่�องแบบเปอร์​์สเปคที​ีฟ ผนั​ังเหนื​ือหน้​้าต่​่างเขี​ียน เป็​็นภาพพระสงฆ์​์ นั่​่�งประนมมื​ือเป็​็นแถวหั​ันหน้​้าเข้​้าสู่​่�พระประธาน ภาพจิ​ิตรกรรมนี้​้�ถู​ูกวาดใหม่​่ตามรู​ูปแบบเดิ​ิมเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๗

84

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

๑. พระประธาน เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัยเนื้​้�อทองลู​ูกบวบ โบราณ แต่​่เดิ​ิมถู​ูกหุ้​้�มด้​้วยปู​ูน ผลจากการตรวจพิ​ิสู​ูจน์โ์ ลหะทางวิ​ิทยาศาสตร์​์ มี​ีอายุ​ุประมาณ ๔๗๐ กว่​่าปี​ี ด้ว้ ยพุ​ุทธลั​ักษณะและข้​้อมู​ูลที่​่�มีสัี นั นิ​ิษฐาน ว่​่าสร้​้างในสมั​ัยพระไชยเชษฐาธิ​ิราช ผู้​้�ครองนครเชี​ียงใหม่​่และอาณาจั​ักร ล้​้านช้​้าง ภายในพระเกศบรรจุ​ุพระบรมสารี​ีริกิ ธาตุ​ุ ๙ องค์​์ ที่​่�ได้​้อั​ัญเชิ​ิญ มาจากประเทศอิ​ินเดี​ีย และประเทศศรี​ีลั​ังกา โดยเจ้​้าประคุ​ุณ สมเด็​็จ พระวั​ันรั​ัต (จุ​ุนท์​์ พฺ​ฺรหฺ​ฺมคุ​ุตฺ​ฺโต) เจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรนิ​ิเวศราชวรวิ​ิหาร เนื่​่�องในโอกาสงานพิ​ิธี​ีสมโภชอาราม วั​ันที่​่� ๒ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๖๑

Wat Thong

๒. พระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชัยั รู​ูปแบบขนมต้​้มหรื​ือศิ​ิลปะเชี​ียงแสน พระพุ​ุทธรู​ูปสมั​ัยเชี​ียงแสนนี้​้� หล่​่อด้​้วยทองสั​ัมฤทธิ์​์� ปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒๐ นิ้​้�ว สู​ูง ๒๓ นิ้​้�ว

๓. พระพุ​ุทธรู​ูปศิ​ิลาปางนาคปรกรู​ูปแบบศิ​ิลปะลพบุ​ุรี​ี หน้​้าตั​ัก กว้​้าง ๑๘ นิ้​้�ว สู​ูง ๓๒ นิ้​้�ว พระพุ​ุทธรู​ูปทั้​้�ง ๓ องค์​์ ประดิ​ิษฐานบนฐานชุ​ุกชี​ีที่​่ก่� อ่ ด้​้วยอิ​ิฐปั้​้�นปู​ูน ตั้​้�งบนฐานปั​ัทม์​์ใหญ่​่ รู​ูปแบบชุ​ุกชี​ีฐานสิ​ิงห์​์กลี​ีบบั​ัวยาว แม้​้ฝีมื​ืี อช่​่างจะ ผ่​่านมาหลายสมั​ัย แต่​่ลั​ักษณะโดยรวมยั​ังคงเค้​้าแบบศิ​ิลปะอยุ​ุธยา

• พระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุจากประเทศอิ​ินเดี​ีย และประเทศศรี​ีลั​ังกา พระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุที่​่�ประดิ​ิษฐาน ณ ภายในอุ​ุโบสถวั​ัดทอง และใน พระเกศของพระประธาน ได้​้อัญ ั เชิ​ิญมาจากวั​ัดไทยพุ​ุทธคยา ประเทศ อิ​ินเดี​ีย และวั​ัดบุ​ุปผาราม ประเทศศรี​ีลั​ังกา ส่​่งมอบโดย พระคุ​ุณเจ้​้า ดิ​ิมบู​ูกุ​ุมบั​ัว ศรี​ี ซารานั​ันการา เถโร (venerable Dimbulkumbure Sri saranankara thero) ผู้​้�ซึ่​่�งเป็​็นรองมหานายิ​ิกะ นิ​ิกายมั​ัลวั​ัตตะ เนื่​่�องในโอกาสงานสมโภชอาราม ๒๖๒ ปี​ี วั​ันที่​่� ๑ - ๓ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๖๒ และได้​้ ทำำ�พิ​ิ ธี​ี บ รรจุ​ุ พ ระบรมสารี​ี ริ​ิ ก ธาตุ​ุ ใ นพระเกศของ พระประธานในอุ​ุโบสถ โดย สมเด็​็จพระวั​ันรั​ัต (จุ​ุนท์​์ พฺ​ฺรหฺ​ฺมคุ​ุตฺ​ฺโต) เจ้​้าคณะใหญ่​่ธรรมยุ​ุต กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้​้าอาวาสวั​ัดบวรนิ​ิเวศ ราชวรวิ​ิหาร จำำ�นวน ๙ องค์​์

Wat Thong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

85

• เจดี​ีย์​์ ย่​่ อมุ​ุ ม ไม้​้ สิ​ิบ สองและเจดี​ีย์​์ ทรงลั​ั ง กา เจดี​ีย์​์สององค์​์อยู่​่� กึ่​่�งกลางเขตพุ​ุทธาวาส เจดี​ีย์​์องค์​์หน้​้าเป็​็นเจดี​ีย์​์ย่​่อมุ​ุมไม้​้สิ​ิบสองบน ฐานสู​ูง ทางขึ้​้น� ทางเดี​ียวทางทิ​ิศตะวั​ันออก เจดี​ีย์ด้์ า้ นหลั​ังเป็​็นเจดี​ีย์ก์ ลม ระฆั​ังบนฐานที่​่�ไม่​่สู​ูงนั​ัก จากรู​ูปแบบเจดี​ีย์​์ทั้​้�งสองที่​่�ต่​่างกั​ัน สั​ันนิ​ิษฐาน ว่​่าสร้​้างไม่​่พร้​้อมกั​ัน ๑. เจดี​ีย์​์ย่อ่ มุ​ุมไม้​้สิบิ สอง ประกอบด้​้วยส่​่วนฐานและองค์​์เจดี​ีย์ ส่ ์ ว่ น ฐานรู​ูปสี่​่�เหลี่​่�ยมจั​ัตุ​ุรั​ัส กว้​้างโดยประมาณ ๔×๔ เมตร สู​ูงโดยประมาณ ๓ เมตร ก่​่ออิ​ิฐเป็​็นฐานบั​ัวยกท้​้องไม้​้สู​ูง ระหว่​่างท้​้องเจาะเป็​็นช่​่องรู​ูป โค้​้งกลี​ีบบั​ัว ใช้​้สำำ�หรั​ับวางประที​ีป ข้​้างบนฐานมี​ีที่​่�ว่​่างพอสำำ�หรั​ับเวี​ียน ทั​ักษิ​ิณาวั​ัตร มี​ีพนั​ักกั​ันตกก่​่ออิ​ิฐเป็​็นช่​่องโปร่​่ง เสาเม็​็ดที่​่มุ� มทั้​้ ุ ง� สี่​่เ� ป็​็นทรง กลมยอดทรงปรางค์​์ขนาดเล็​็ก องค์​์เจดี​ีย์ป์ ระกอบด้​้วยฐานสิ​ิงห์​์สามชั้​้�น แอ่​่นท้​้องสำำ�เภา ฐานล่​่างสุ​ุดมี​ีชามกระเบื้​้�องประดั​ับโดยรอบ กำำ�หนด อายุ​ุไม่​่ต่ำำ��กว่​่าสมั​ัยรัชั กาลที่​่� ๓

๒. เจดี​ีย์​์ทรงลั​ังกา เป็​็นเจดี​ีย์​์กลมตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านหลั​ัง ตั้​้�งอยู่​่�บนฐาน สี่​่�เหลี่​่�ยมจั​ัตุ​ุรั​ัสเช่​่นกั​ัน ขนาดใหญ่​่กว่​่าแต่​่สู​ูงไม่​่เกิ​ินครึ่​่�งฐานเจดี​ีย์​์ย่​่อมุ​ุม มี​ีทางขึ้​้�นลงทั้​้�ง ๔ ด้​้าน ความสู​ูงจากฐานจรดยอดเม็​็ดน้ำ�ค้ ำ� ้างใกล้​้เคี​ียง กั​ับเจดี​ีย์​์ย่​่อมุ​ุม องค์​์เจดี​ีย์​์สร้​้างขึ้​้�นตามแบบแผนเจดี​ีย์​์ทรงลั​ังกา แบบที่​่� นิ​ิยมในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๔

• รู​ูปหล่​่อรู​ูปเหมื​ือนบู​ูรพาจารย์​์พระมหาเถระ พระเกจิ​ิอาจารย์​์ และอดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดทอง ๑. สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (สมเด็​็จโต) ๒. พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์เหล็​็ก ๓. พระมหาสนิ​ิท อาภากโร

86

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Thong

• พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์วั​ัดทอง เก็​็บรวมรวมพระพุ​ุทธรู​ูปเก่​่าแก่​่, ของโบราณคู่​่� กั​ับวั​ัดทอง, และสิ่​่�งของของอดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดทอง

วิ​ิหาร เป็​็นอาคารขนาดเล็​็ก ผั​ังรู​ูปสี่​่�เหลี่​่�ยมผื​ืนผ้​้า ผั​ังวิ​ิหารไม่​่ตรง กั​ับแกนด้​้านข้​้างอุ​ุโบสถโดยยื่​่�นมาทางทิ​ิศตะวั​ันออกมากกว่​่า หลั​ังคา โครงสร้​้างไม้​้ คลุ​ุมวิหิ ารแบ่​่งเป็​็น ๓ ส่​่วน หลั​ังคาจั่​่ว� คลุ​ุมโถงภายใน เป็​็น หลั​ังคาซ้​้อนเดี​ียวซอยผื​ืนหลั​ังคา ๒ ตั​ับ ยื่​่�นไขราออกมา

พระพุ​ุทธรู​ูปภายในวิ​ิหาร พระประธาน ๔ องค์​์ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป แกนหิ​ินทรายแดงปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิ​ิดทองปางมารวิ​ิชั​ัยขนาดย่​่อมเท่​่ากั​ัน ทั้​้�งหมด หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๓๓ นิ้​้�ว สู​ูง ๑๔ นิ้​้�ว ลั​ักษณะพระพั​ักตร์​์คล้​้าย ศิ​ิ ลปะอยุ​ุธยา มี​ี พระพุ​ุทธรู​ูปยื​ืนศิ​ิลปะรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ด้​้านหน้​้ าหมู่​่� พระประธาน ๑ องค์​์เป็​็นปางห้​้ามสมุ​ุทร ด้​้านข้​้างซ้​้ายขวามี​ีพระพุ​ุทธ รู​ูปยื​ืนปางต่​่างๆ ดั​ังนี้​้� ปางพระเจ้​้าเปิ​ิดโลก ปางหยั่​่�งสมุ​ุทร ปางรำำ�พึ​ึง และปางห้​้ามญาติ​ิ ครองจี​ีวรลายดอก สู​ูง ๗๑ นิ้​้�ว มี​ีฉั​ัตรกางกั้​้น� เหนื​ือ พระเศี​ียร พระพุ​ุทธรู​ูปลั​ักษณะดั​ังกล่​่าวบ่​่งชี้​้ไ� ด้​้ว่า่ ผู้​้�อุ​ุปถัมภ์ ั วั์ ดั แห่​่งนี้​้�ใน อดี​ีตคงไม่​่มี​ีเพี​ียงแค่​่สามั​ัญชนทั่​่�วไปเท่​่านั้​้�น ควรมี​ีเจ้​้านายบางพระองค์​์ ร่​่วมด้​้วย สอดคล้​้องกั​ับฉั​ัตรเหนื​ือพระประธานในอุ​ุโบสถ ซึ่​่�งเป็​็นฉั​ัตร ผ้​้าขาว ๕ ชั้​้�น ระบาย ๒ ชั้​้�น มี​ีจำำ�ปาห้​้อย เป็​็นสิ่​่�งพิ​ิเศษที่​่�ไม่​่ได้​้พบทั่​่�วไป ในวั​ัดสามั​ัญ

วั​ัดทอง ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๘๒๑

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๔๖ เเขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Thong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

87

History of Buddhism....

Wat Phleng วั​ัดเพลง

สั​ักการะพระประธานนาม พระพุ​ุทธวิ​ิเศษมงคล (หลวงพ่​่อเพชร)

88

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เพลง

วั​ัดเพลง เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๙๗๕ (๑๘๓๖/ข) แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่� ๑๓ ไร่​่ ๒ งาน ๒๐ ตารางวา ปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีเจ้​้าอาวาสคื​ือ พระครู​ูสุ​ุวิ​ิมลกิ​ิตติ​ิญาณ (สุ​ุวรรณ ป.ธ.๕) วั​ัดเพลงตั้ง้� เป็​็นวั​ัดเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๔๓๐ ได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมา เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๐ ไม่​่ปรากฏนามผู้​้�สร้​้าง

Wat Phleng

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

89

อาคารเสนาสนะ

พระอุ​ุโบสถทรงไทยมุ​ุงหลั​ังคามุ​ุขลด ๒ ชั้​้�น ในอุ​ุโบสถประดิ​ิษฐาน พระประธานนาม พระพุ​ุทธวิ​ิเศษมงคล (หลวงพ่​่อเพชร) เป็​็นพระพุ​ุทธ รู​ูปปู​ูนปั้​้�นปางมารวิ​ิชั​ัยลงรั​ักปิ​ิดทอง พระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์อื่​่�นคื​ือ พระพุ​ุทธ นิ​ิรมิ​ิตมงคล (หลวงพ่​่อนาคปรกศิ​ิลาแลง) สมั​ัยลพบุ​ุรี​ี พระสารี​ีบุ​ุตรและ พระโมคคั​ัลลาปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิดิ ทอง และพระพุ​ุทธแสงทั​ับทิ​ิมมงคล อาคารเสนาสนะอื่​่�น ๆ ได้​้แก่​่ กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ทรงไทยประยุ​ุกต์​์ ๒ ชั้​้�น ๘ หลั​ัง กุ​ุฏิ​ิทรงไทยก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ๓ ชั้​้�น ๑๕ ห้​้อง หอฉั​ัน หอระฆั​ัง ศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศลตั้​้�งศพ ศาลาการเปรี​ียญทรงไทยก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ๒ ชั้​้�น ศาลาอเนกประสงค์​์ทรงไทย (หั​ัตถโกศล) ศาลาปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม เมรุ​ุปลอด มลพิ​ิษ วั​ัดมี​ีธรรมาสน์​์บุ​ุษบก

90

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Phleng

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดเพลง

๑. พระอธิ​ิการวงษ์​์ ๒. พระอธิ​ิการไข่​่ ๓. พระอธิ​ิการทุ้​้�ย ๔. พระอธิ​ิการเปล่​่ง ๕. พระครู​ูถาวรสิ​ิริ​ิธรรม ๖. พระครู​ูสุ​ุวิ​ิมลกิ​ิตติ​ิญาณ (สุ​ุวรรณ ป.ธ.๕) เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบันั

พระครู​ู สุ​ุวิม ิ ลกิ​ิตติ​ิญาณ (สุ​ุวรรณ ป.ธ.๕) เจ้​้าอาวาสวั​ัดเพลง เจ้​้าคณะแขวงบางบำำ�หรุ​ุ

วั​ัดเพลง ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๙๗๕ (๑๘๓๖/ข) แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Phleng

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

91

History of Buddhism....

Wat Phanu Rangsi วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี

พระบรมราชสั​ั ญลั​ักษณ์​์และพระสั​ั ญลั​ักษณ์​์ ที่​่ป � รากฏบนบานประตู​ูอุโุ บสถหลั​ังเก่​่า

92

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ภาณุ​ุรัง ั ษี​ี

ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๓๒๗ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ ง เทพมหานคร ริ​ิ ม คลองบางพลู​ู สั​ันนิ​ิ ษ ฐานว่​่า สร้​้ า งในสมั​ัย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนกลาง ประมาณ พ.ศ. ๒๒๒๓ ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานว่​่า ใครเป็​็นผู้ส้� ร้​้าง นามวั​ัดในสมั​ัยนั้​้น� คื​ือ “วั​ัดบางงู​ู” แต่​่ชาวบ้​้านนิ​ิยมเรี​ียกว่​่า “วั​ัดบางพลู​ู หรื​ือ ว่​่าวั​ัดบางพลู​ูใน” ตามชื่​่�อคลองบางพลู​ู ที่​่�ไหลผ่​่าน ด้​้านทิ​ิศใต้​้ของวั​ัด เช่​่นเดี​ียวกั​ันกั​ับ “วั​ัดบางพลู​ูบน” (วั​ัดเทพากร) และ “วั​ัดบางพลู​ูล่​่าง” (วั​ัดเทพนารี​ี) ที่​่�ตั้​้�งอยู่​่�บริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียง ที่​่�ดิ​ินก่​่อตั้​้�งวั​ัด เนื้​้�อที่​่� ๑๕ ไร่​่ ๒ งาน ๒ ตารางวา พื้​้�นที่​่�ตั้​้�งวั​ัดเป็​็นที่​่�ราบ ซึ่​่�งมี​ีอุ​ุโบสถ มหาอุ​ุดหลั​ังเก่​่า เป็​็นศิ​ิลปะสร้​้างในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนกลาง และ ได้​้รับั การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหม่​่ ในสมั​ัยกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ใน พ.ศ. ๒๔๔๖ โดย สมเด็​็จพระราชปิ​ิตุ​ุลา บรมพงศาภิ​ิมุ​ุข เจ้​้าฟ้​้าภาณุ​ุรั​ังษี​ีสว่​่างวงศ์​์ กรมพระยาภานุ​ุพั​ันธุ​ุวงศ์​์วรเดช โดยเจาะด้​้านหลั​ังอุ​ุโบสถทำำ�เป็​็นรู​ูป ดอกบั​ัวตู​ูมและพระอาทิ​ิตย์​์ เขี​ียนลายรดน้ำำ��ลงรักั ปิ​ิดทองประตู​ูอุ​ุโบสถ ทั้​้�งสองด้​้วย ทรงปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดบางพลู​ูใน แล้​้วเปลี่​่�ยนนามวั​ัดเป็​็น “วั​ัดภาณุ​ุรังั ษี​ี” สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ภายในวั​ัดมี​ีอาคารเสนาสนะ ต่​่าง ๆ และอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ ขนาดความกว้​้าง ๙.๖๐ เมตร ยาว ๑๑ เมตร วั​ัดนี้​้�ได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาครั้​้ง� หลั​ังเมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๗ มี​ีเขตวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมากว้​้าง ๒๒ เมตร ยาว ๓๘ เมตร

อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าวั​ัดภาณุ​ุรังั ษี​ี เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ไม่​่มี​ีการเจาะ ช่​่องหน้​้าต่​่าง ประตู​ูทางเข้​้าอยู่​่ที่� ่�ด้า้ นหน้​้าเพี​ียงด้​้านเดี​ียว ส่​่วนด้​้านหลั​ัง มี​ีเพี​ียงช่​่องแสงรู​ูปกลี​ีบบั​ัว สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าเดิ​ิมเป็​็นอุ​ุโบสถมหาอุ​ุดมาก่​่อน แล้​้วเจาะช่​่องแสงเพิ่​่�มในสมั​ัยหลั​ัง ส่​่วนหลั​ังคาเป็​็นเครื่​่อ� งไม้​้มุงุ กระเบื้​้�อง เครื่​่�องประดั​ับหน้​้าบั​ันแบบรวยระกา ประกอบด้​้วยช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ ด้​้ า นสกั​ัดหน้​้ า มี​ีหลั​ังคาจั่​่� น หั​ับคลุ​ุ ม หน้​้ า บั​ันเป็​็ น เครื่​่� อ ง ก่​่อตกแต่​่งด้​้วยงานปู​ูนปั้​้�นนู​ูนสู​ูงรู​ูปพระมหามงกุ​ุฎ น่​่าเสี​ียดายที่​่�งาน ประดั​ับตกแต่​่งเกื​ื อ บทั้​้� ง หมดมิ​ิ ไ ด้​้ เ ป็​็ น ของดั้​้� ง เดิ​ิ ม เพราะผ่​่านการ ซ่​่อมแซมหรื​ือทำำ�ขึ้​้�นใหม่​่เสี​ียแล้​้ว อย่​่างไรก็​็ตาม อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าวั​ัดภาณุ​ุรังั ษี​ียั​ังมี​ีงานศิ​ิลปกรรมสำำ�คั​ัญ และทรงคุ​ุณค่​่าหลงเหลื​ือ เป็​็นบานประตู​ูลายรดน้ำำ��รู​ูปพระบรมราช สั​ัญลั​ักษณ์​์และพระสั​ัญลั​ักษณ์​์ที่สื่​่​่� อ� ถึ​ึงพระราชโอรสและพระราชธิ​ิดา ๔ พระองค์​์ในพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� วกั​ับสมเด็​็จพระเทพ ศิ​ิริ​ินทราบรมราชิ​ินี​ี สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าทำำ�ขึ้​้น� เมื่​่�อ พ.ศ ๒๔๔๖ ในคราวเดี​ียว กั​ับที่​่�สมเด็​็จพระราชปิ​ิตุ​ุลา บรมพงศาภิ​ิมุ​ุข เจ้​้าฟ้​้าภาณุ​ุรั​ังษี​ีสว่​่างวงศ์​์ กรมพระยาภานุ​ุพั​ันธุ​ุวงศ์​์วรเดช ทรงปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดแห่​่งนี้​้� Wat Phanu Rangsi

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

93

พระบรมราชสั​ั ญลั​ักษณ์​์และพระสั​ั ญลั​ักษณ์​์ ที่​่ป � รากฏบนบานประตู​ูอุโุ บสถหลั​ังเก่​่า ประกอบด้​้วย

๑. พระเกี้​้�ยว เป็​็นพระบรมราชสั​ัญลั​ักษณ์​์ประจำำ�พระองค์​์ สมเด็​็จ เจ้​้าฟ้​้าชายจุ​ุฬาลงกรณ์​์ (พระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว) ๒. เทพบุ​ุตรทรงรถเที​ียมม้​้า เป็​็นพระสั​ัญลั​ักษณ์​์ที่​่�สื่​่�อถึ​ึงสมเด็​็จ เจ้​้าฟ้​้าหญิ​ิงจั​ันทรมณฑล (สมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ เจ้​้าฟ้​้าจั​ันทร มณฑล โสภณภควดี​ี กรมหลวงวิ​ิสุ​ุทธิ​ิกระษั​ัตริ​ิย์​์) โดยเป็​็นการเปรี​ียบ ความหมายของพระนาม “จั​ันทรมณฑล” ที่​่�หมายถึ​ึง พระจั​ันทร์​์ (ดวงจั​ันทร์​์) กั​ับพระจั​ันทร์​์ (เทพพระเคราะห์​์) ที่​่แ� สดงออกในรู​ูปเทพบุ​ุตร ทรงรถเที​ียมม้​้า ๓. มณี​ีรั​ัตนะ เป็​็นพระสั​ัญลั​ักษณ์​์ที่สื่​่�่ อ� ถึ​ึงสมเด็​็จเจ้​้าฟ้​้าชายจาตุ​ุรนตรั​ัศมี​ี (สมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ เจ้​้าฟ้​้าจาตุ​ุรนต์​์รั​ัศมี​ี กรมพระจั​ักรพรรดิ​ิพงศ์​์) เป็​็นการเปรี​ียบความหมายของพระนาม “จาตุ​ุรนตรั​ัศมี​ี” ที่​่�หมายถึ​ึง “ผู้​้�มี​ีรั​ัศมี​ีแผ่​่ไปในทิ​ิศทั้ง�้ ๔ คื​ือพระอาทิ​ิตย์”์ (ราชบั​ัณฑิ​ิตยสถาน, ๒๕๓๙ : ๒๒๖) กั​ับ มณี​ีรั​ัตนะ (หนึ่​่�งในรั​ัตนะ ๗ ประการของพระจั​ักรพรรดิ​ิ) มณี​ีรั​ัตนะเป็​็นแก้​้วที่​่เ� ปล่​่งแสงสว่​่างจนทำำ�ให้​้เวลากลางคื​ืนสว่​่างดุ​ุจเวลา กลางวั​ัน (แสง มนวิ​ิทู​ูร, ๒๕๕๘ : ๒๓) ๔. พระอาทิ​ิ ตย์​์ เป็​็ น พระสั​ัญลั​ักษณ์​์ ที่​่� สื่​่� อ ถึ​ึงสมเด็​็ จ เจ้​้ า ฟ้​้ า ชาย ภาณุ​ุรั​ังษี​ีสว่​่างวงศ์​์ (สมเด็​็จพระราชปิ​ิตุ​ุลา บรมพงศาภิ​ิมุ​ุข เจ้​้าฟ้​้า ภาณุ​ุรั​ังษี​ีสว่​่างวงศ์​์ กรมพระยาภาณุ​ุพั​ันธุ​ุวงศ์​์วรเดช) เป็​็นการเปรี​ียบ ความหมายของ พระนาม “ภาณุ​ุรังั ษี​ี” ที่​่ห� มายถึ​ึง แสงของพระอาทิ​ิตย์​์ กั​ับรู​ูปพระอาทิ​ิตย์​์ครึ่​่�งดวงเปล่​่งรั​ัศมี​ีเหนื​ือผื​ืนน้ำำ��

94

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

๑

๒

๓

๔

ประวั​ัติห ิ ลวงพ่​่อต่อ ่ วั​ัดภาณุ​ุรัง ั ษี​ี

ตามที่​่�คนเก่​่าคนแก่​่ระแวกวั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี เล่​่าสื​ืบทอดต่​่อๆ กั​ันมาว่​่า องค์​์หลวงพ่​่อต่​่อนั้​้�น ถู​ูกโจรขโมยมาจนมาถึ​ึงสวนส้​้มของตาพริ้​้�ง ซึ่​่�งอยู่​่� ตรงทางเข้​้าซอยวั​ัดเทพากรกั​ันข้​้ามกั​ับวั​ัดภาณุ​ุรังั ษี​ี ส่​่วนโจรคาดว่​่ากลั​ัว ว่​่าจะมี​ีใครมาเห็​็น เพราะเป็​็นเวลาฟ้​้าใกล้​้สว่​่างแล้​้ว จึ​ึงทิ้​้�งองค์​์พระไว้​้ที่​่� ท้​้องร่​่องของสวนส้​้ม ต่​่อมาก็​็มี​ีคนมาพบเห็​็นองค์​์พระแล้​้วก็​็นำำ�มาถวาย ไว้​้ที่​่�วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี จากการเล่​่าเรื่​่�องราวของ ปู่​่�บุ​ุญยั​ัง พู​ูนมาด ในสมั​ัย ก่​่อนเคยได้​้เป็​็นคณะกรรมการวั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี ซึ่​่�งปั​ัจจุ​ุบั​ัน พ.ศ. ๒๕๖๔ ปู่​่บุ� ุญยั​ังก็​็อายุ​ุ ประมาณ ๘๐-๙๐ กว่​่าแล้​้ว เล่​่าให้​้ฟั​ังว่​่า เรื่​่�องการหล่​่อ องค์​์หลวงพ่​่อต่​่อนั้​้�น หลั​ังจากโจรขโมยมาแล้​้วกลั​ัวความผิ​ิดจึ​ึงมาทิ้​้�งไว้​้ ที่​่�ร่​่องสวนส้​้มของตาพริ้​้�งแล้​้ว คาดว่​่าเจ้​้าของสวน คื​ือ ตาพริ้​้�ง ก็​็ได้​้นำ�ำ พระพุ​ุทธรู​ูปปางห้​้ามญาติ​ิ หรื​ือปางห้​้ามสมุ​ุทร ซึ่​่�งมี​ีลั​ักษณะชำำ�รุ​ุด คื​ือขาดตั้​้�งแต่​่สะดื​ือลงไป ได้​้นำำ�มาถวายไว้​้ที่​่�วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี หลั​ังจากนั้​้�น ปู่​่� บุ​ุ ญ ยั​ัง ยั​ังเล่​่าต่​่อไปว่​่าเรื่​่� อ งการเททองหล่​่อองค์​์ พ ระพุ​ุ ท ธรู​ูป ปางห้​้ามญาติ​ิ หรื​ือปางห้​้ามสมุ​ุทรนั้�้น เกิ​ิดขึ้​้�นในสมั​ัยพ่​่อของปู่​่�บุ​ุญยั​ัง ซึ่​่�งได้​้ทำำ�การเททองหล่​่อบริ​ิเวณหน้​้าอุ​ุโบสถมหาอุ​ุด และหลั​ังจากเท ทองหล่​่อองค์​์สำำ�เร็​็จเสร็​็จสมบู​ูรณ์​์แล้​้วฝนก็​็ได้​้ทำำ�การตกมาอย่​่างหนั​ัก มายั​ังบริ​ิเวณของวั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี แล้​้วหลั​ังจากนั้​้�นจึ​ึงได้​้มี​ีการขนานนาม องค์​์พระว่​่า หลวงพ่​่อต่​่อ จนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน และในสมั​ัยที่​่�ปู่​่�บุ​ุญยั​ังเป็​็น เด็​็กนั้​้�น องค์​์พระก็​็ได้​้เททองหล่​่อสำำ�เร็​็จเป็​็นรู​ูปเป็​็นองค์​์เรี​ียบร้​้อยนาน มาแล้​้ว ก่​่อนที่​่�ปู่บุ่� ุญยั​ังจะเกิ​ิด ส่​่วนตอนเป็​็นหนุ่​่�มปู่​่�บุ​ุญยั​ัง ได้​้เล่​่าว่​่าเมื่​่�อ ถึ​ึงเวลาเทศกาลวั​ันสงกรานต์​์ ปู่​่�บุ​ุญยั​ัง และประชาชนที่​่�เป็​็นคณะ กรรมการวั​ัด ก็​็ร่​่วมกั​ันอุ้​้�มองค์​์หลวงพ่​่อต่​่อ ออกมาเพื่​่�อที่​่จ� ะให้​้ประชาชน ได้​้ทำำ�การสรงน้ำำ��องค์​์พระ เนื่​่�องในเทศกาลวั​ันสงกรานต์​์ แต่​่ก็​็เกิ​ิดเหตุ​ุ อั​ัศจรรย์​์คื​ือฝนตกลงมาเกื​ือบทุ​ุกครั้​้�งที่​่�อุ้​้�มองค์​์พระออกมาเพื่​่�อสรงน้ำำ�� พระเมื่​่อ� ถึ​ึงเทศกาลวั​ันสงกรานต์​์ จึ​ึงมี​ีประชาชนพู​ูดกั​ันสื​ืบต่​่อๆกั​ันมาว่​่า หลวงพ่​่อต่​่อ ท่​่านชอบฝน ด้​้วยเพราะว่​่าพุ​ุทธานุ​ุภาพและความศั​ักดิ์​์สิ� ทธิ์​์ ิ � ขององค์​์หลวงพ่​่อต่​่อ วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี พระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์หลวงพ่​่อต่​่อนั้​้�น เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางห้​้ามสมุ​ุทร หรื​ือ ปางห้​้ามญาติ​ิ สั​ันนิ​ิษฐานว่​่า สร้​้าง อยู่​่�ในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา อายุ​ุราวประมาณ ๓๐๐ – ๔๐๐ ปี​ี ไม่​่ปรากฏ หลั​ักฐานว่​่าใครเป็​็นผู้ส้� ร้​้าง ปั​ัจจุ​ุบั​ันองค์​์หลวงพ่​่อต่​่อ ได้​้ประดิ​ิษฐานอยู่​่� ยั​ังหน้​้าอุ​ุโบสถมหาอุ​ุดในปั​ัจจุ​ุบั​ัน

Wat Phanu Rangsi

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดภาณุ​ุรัง ั ษี​ี เท่​่าที่​่มี​ี � หลั​ักฐานปรากฏ

๑. ขรั​ัวจาด สั​ัพพั​ัญญู​ู (สหายธรรมิ​ิกสมเด็​็จพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พรฺ​ฺหมรังั ษี​ี) วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม) ๒. หลวงพ่​่อไม้​้ขอน ๓. หลวงพ่​่อมหานิ​ิล ๔. พระอาจารย์​์ทองดี​ี ๕. พระสมุ​ุห์​์บุ​ุญเรื​ือน ๖. พระครู​ูวิ​ิบู​ูลธรรมรั​ังษี​ี ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส ตั้​้�งแต่​่ปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๔ ถึ​ึง พ.ศ. ๒๕๕๙ ๗. พระมหาอุ​ุดร สุ​ุทฺ​ฺธิ​ิญาโณ ป.ธ.๙ (ผศ.ดร.) ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส ตั้​้�งแต่​่ปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๙ ถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน

ประวั​ัติพ ิ ระมหาอุ​ุดร สุ​ุทฺธิ ฺ ญ ิ าโณ ป.ธ.๙ (ผศ.ดร.) เจ้​้าอาวาสวั​ัดภาณุ​ุรัง ั ษี​ี รู​ู ปปั​ัจจุบั ุ น ั

พระมหาอุ​ุดร สุ​ุทฺธิฺ ญ ิ าโณ ชื่​่�อเดิ​ิม อุ​ุดร นามสกุ​ุล เกตุ​ุทอง เกิ​ิดเมื่​่�อ วั​ันศุ​ุกร์​์ที่�่ ๗ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ.๒๕๑๒ ปี​ีวอก ณ บ้​้านมาบประชั​ัน ตำำ�บลโป่​่ง อำำ�เภอบางละมุ​ุง จั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี​ี บิ​ิดาชื่​่�อนายขวั​ัญ มารดาชื่​่�อนางอุ​ุดม เกตุ​ุทอง บรรพชา เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ เมื่​่�ออายุ​ุ ๑๓ ปี​ี ณ วั​ัดสุ​ุทธาวาส ตำำ�บลหนองปรื​ือ อำำ�เภอบางละมุ​ุง จั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี​ี โดยมี​ี พระครู​ูวิ​ิจิติ ธรรมสาร หรื​ือ หลวงพ่​่อจำำ�นงค์​์ คงฺ​ฺคปญฺ​ฺโญ เจ้​้าอาวาส วั​ัดสุ​ุทธาวาส เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ อุ​ุปสมบท เมื่​่อ� อายุ​ุครบ ๒๐ ปี​ี บริ​ิบู​ูรณ์ไ์ ด้​้อุปุ สมบท ณ วั​ัดสุ​ุทธาวาส ตำำ�บลหนองปรื​ือ อำำ�เภอบางละมุ​ุง จั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี​ีโดยมี​ี พระครู​ูวิ​ิจิติ ธรรมสาร (หลวงพ่​่อจำำ�นงค์​์ คงฺ​ฺคปญฺ​ฺโญ) เจ้​้าอาวาส วั​ัดสุ​ุทธาวาส เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พระครู​ูวิ​ิมลผาสุ​ุกิ​ิจ (หลวงพ่​่อประทวน อุ​ุคฺ​ฺคเสโน) วั​ัดใหม่​่สำำ�ราญ (วั​ัดเกาะล้​้าน) ชลบุ​ุรี​ี เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ พระครู​ูวิ​ิสุ​ุทธิ​ิปิ​ิยากร (หลวงพ่​่อสอาด ปิ​ิยธมฺ​ฺโม) เจ้​้าอาวาสวั​ัดบุ​ุญ สั​ัมพั​ันธ์​์ เป็​็นพระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ การศึ​ึกษา พ.ศ. ๒๕๒๕ จบประถมศึ​ึกษาปี​ีที่​่� ๖ พ.ศ. ๒๕๒๗ จบนั​ักธรรมชั้​้�นตรี​ี พ.ศ. ๒๕๒๘ จบนั​ักธรรมชั้​้�นโท พ.ศ. ๒๕๒๙ จบนั​ักธรรมชั้​้�นเอก พ.ศ. ๒๕๔๐ จบปริ​ิญญาตรี​ีพุ​ุทธศาสตร์​์บั​ัณฑิ​ิต พ.ศ. ๒๕๔๑ จบเปรี​ียญธรรม ๙ ประโยค พ.ศ. ๒๕๔๗ จบปริ​ิญญาโทอั​ักษรศาสตร์​์มหาบั​ัณฑิ​ิต พ.ศ. ๒๕๕๕ จบปริ​ิญญาเอกพุ​ุทธศาสตร์​์ดุ​ุษฎี​ีบั​ัณฑิ​ิต การทำำ�งาน พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้​้เป็​็นอาจารย์​์สอน สั​ังกั​ัดมหาวิ​ิทยามหาจุ​ุฬาลงกรณ ราชวิ​ิทยาลั​ัย วิ​ิทยาเขตบาฬี​ีศึ​ึกษาพุ​ุทธโฆส นครปฐม ตำำ�แหน่​่งวิ​ิชาการ พ.ศ. ๒๕๖๑ การรั​ั บ พระบรมราชโองการโปรดเกล้​้ า โปรด กระหม่​่อมแต่​่งตั้​้�งพนั​ักงานมหาวิ​ิทยาลั​ัยและพนั​ักงานสถาบั​ัน สั​ังกั​ัด มหาวิ​ิทยามหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งทางวิ​ิชาการที่​่� ผู้​้�ช่​่วยศาสตราจารย์​์

วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี

ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๓๒๗

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์

พระมหาอุ​ุดร สุ​ุทฺธิ ฺ ญ ิ าโณ ป.ธ.๙ (ผศ.ดร.) เจ้​้าอาวาสวั​ัดภาณุ​ุรัง ั ษี​ี

แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด

กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Phanu Rangsi

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

95

History of Buddhism....

Wat Bang Yi Khan วั​ัดบางยี่​่�ขั​ัน

ชมจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังงานชั้​้� นครู​ู ชื่​่�อเสี​ี ยงโด่​่งดั​ังมาตั้​้�งแต่​่สมัย ั อยุ​ุธยาตอนกลาง

96

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางยี่​่�ขัน ั

วั​ัดบางยี่​่�ขั​ัน ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๕๕๘ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางยี่​่�ขั​ัน เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ ง เทพมหานคร เป็​็ น วั​ัดราษฎร์​์ สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์ มหานิ​ิกาย ที่​่ดิ� ินตั้​้�งวั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่� ๑๔ ไร่​่ ๓ งาน วั​ัดบางยี่​่ขั� นั มี​ีอี​ีกชื่อ่� หนึ่​่ง� ว่​่า “วั​ัดมุ​ุธราชาราม” บางเอกสารชื่​่อ� ว่​่า “วั​ัดมุ​ุขธราชธาราม” เป็​็นวั​ัดโบราณสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยอยุ​ุธยา ได้​้รั​ับ พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาประมาณ พ.ศ. ๒๑๗๒ ได้​้รับั การประกาศขึ้​้�น ทะเบี​ียนโบราณสถานครอบคลุ​ุมเนื้​้�อที่​่� ๑ ไร่​่ ๓ งาน ๔๔ ตารางวา ใน ราชกิ​ิจจานุ​ุเบกษาเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๓๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๖ พระอุ​ุโบสถ

พระอุ​ุโบสถ เป็​็นอาคารทรงไทยก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ขนาด ๑๑.๘๐ x ๒๒.๒๐ เมตร รู​ูปทรงสถาปั​ัตยกรรมเป็​็นฝี​ีมื​ือช่​่างสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนกลาง เป็​็นลั​ักษณะโบสถ์​์มหาอุ​ุด ซึ่​่ง� มี​ีทางเข้​้าทางออกด้​้านหน้​้าเพี​ียงทางเดี​ียว ฐานพระอุ​ุโบสถอ่​่อนท้​้องสำำ�เภา มี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ มี​ีหน้​้าบั​ันเป็​็น ไม้​้สั​ักแกะสลั​ัก ลายเทพนม ระหว่​่างเสาพระอุ​ุโบสถประดั​ับรวงผึ้​้�ง และสาหร่​่าย มี​ีพระประธานในพระอุ​ุโบสถสมั​ัยอยุ​ุธยา

Wat Bang Yi Khan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

97

ภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังในพระอุ​ุโบสถ

ในพระอุ​ุโบสถมี​ีภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังอั​ันงดงามมาก ได้​้แก่​่ ภาพ เทพชุ​ุมนุ​ุม ภาพผจญมาร ภาพทศชาติ​ิชาดก ฝี​ีมื​ือจิ​ิตรกรชื่​่อ� ดั​ังอาจารย์​์ คงแป๊​๊ะ รวมทั้​้�งภาพเขี​ียนสวนผลไม้​้ที่​่�บางยี่​่�ขั​ัน อั​ันได้​้แก่​่ ต้​้นเงาะ ต้​้นทุ​ุเรี​ียนและต้​้นไม้​้ผลอื่​่�น ๆ ซึ่​่�งมี​ีชื่​่�อเสี​ียงโด่​่งดั​ังมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัยอยุ​ุธยา ตอนกลางแล้​้ว หลวงพ่​่อนาค

เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางนาคปรก ประดิ​ิษฐานอยู่​่ห� น้​้าพระอุ​ุโบสถ เป็​็น พระพุ​ุทธรู​ูปศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�ของวั​ัด ที่​่�มี​ีสาธุ​ุชนมากราบไหว้​้บู​ูชาอยู่​่�เสมอ มิ​ิได้​้ขาด ทั้​้�งใกล้​้และไกล อธิ​ิษฐานสิ่​่�งใดก็​็มั​ักสำำ�เร็​็จแทบทุ​ุกราย

ศาลาเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ ๗๒ พรรษา มหาราชิ​ิ นี​ี

เป็​็นศาลาอเนกประสงค์​์ขนาดใหญ่​่ของวั​ัด สร้​้างขึ้​้�นเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๗ ชั้​้�นแรก สำำ�หรั​ับทำำ�กิ​ิจกรรมทั่​่�วไป เช่​่น ทำำ�บุ​ุญเลี้​้�ยงพระ และ เป็​็นศู​ูนย์​์เยาวชนให้​้การอบรมธรรมะ สอนนาฏศิ​ิลป์​์ ดนตรี​ีไทย และ อื่​่�น ๆ แก่​่เยาวชน เป็​็นต้​้น และชั้​้�นที่​่�สอง ใช้​้สำำ�หรั​ับปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม ปกติ​ิทุ​ุกวั​ันพระและวั​ันอาทิ​ิตย์​์

98

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bang Yi Khan

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. พระฤทธิ์​์� ๒. พระสุ​ุข ๓. พระใจ ๔. พระอยู่​่� ๕. พระเจิ​ิม ๖. พระประดิ​ิษฐ์​์ ๗. พระครู​ูปลั​ัดบุ​ุญชั้​้น� ฐิ​ิญาโณ ๘. พระครู​ูสุ​ุพจนธาดา เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระครู​ู สุ​ุพจนธาดา เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางยี่​่�ขัน ั

วั​ัดบางยี่​่�ขัน ั ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๕๕๘

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Bang Yi Khan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

99

History of Buddhism....

Wat Maithepnimit วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร

พระอุ​ุโบสถรู​ู ปทรงแบบอยุ​ุธยาแอ่​่นโค้​้งสำำ �เภา

100

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ใหม่​่เทพนิ​ิมิต ิ ร

วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๔๕ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๕๒ ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ (วรพงษ์​์) แขวงบางยี่​่ขั� น สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่�ริ​ิมคลองบางจาก ในแขวงบางยี่​่�ขั​ัน เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร เดิ​ิมชื่​่�อ วั​ัดบางจาก (เพราะตั้​้�งอยู่​่� ริ​ิมคลองบางจาก) แต่​่ชาวบ้​้านแถบนั้​้�นพาเรี​ียกกั​ันว่า่ วั​ัดใน เพราะว่​่า อยู่​่�ด้​้านหลั​ังวั​ัดนอก หรื​ือวั​ัดภคิ​ินี​ีนาถวรวิ​ิหาร ที่​่�ตั้​้�งอยู่​่�อี​ีกริ​ิมฝั่​่�งของ คลองบางจาก วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร เป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่วั​ัดหนึ่​่�งในกรุ​ุงเทพมหานคร สร้​้าง มาครั้​้�งสมั​ัยอยุ​ุธยาเป็​็นราชธานี​ี คื​ือ ปี​ีพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๐๐ แต่​่ไม่​่ทราบ ปรากฏนามว่​่าผู้​้�ใดสร้​้าง เป็​็นวั​ัดที่​่ถู​ู� กสร้​้างขึ้​้น� อย่​่างสวยงาม ยั​ังคงความ เป็​็นศิลิ ปะสมั​ัยอยุ​ุธยาและรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้น โดยเฉพาะพระอุ​ุโบสถ ซึ่​่�งภายในประกอบด้​้วยภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังอั​ันวิ​ิจิ​ิตร ควรแก่​่การ ศึ​ึกษาสำำ�หรั​ับอนุ​ุชนรุ่​่�นหลั​ังเป็​็นอย่​่างยิ่​่�ง เนื่​่�องจากเป็​็นวั​ัดร้​้างมานาน ปั​ัจจุ​ุบั​ันจึ​ึงมี​ีสภาพทรุ​ุดโทรมเป็​็นอย่​่างมากไปตามกาลเวลา ความสำำ�คัญ ั ของโบราณสถานและวั​ัตถุ​ุดังั นี้​้� พระอุ​ุโบสถรู​ูปทรงแบบ อยุ​ุธยาหย่​่อนท้​้องช้​้างหรื​ือแอ่​่นโค้​้งสำำ�เภา ใบเสมามี​ีปู​ูนขาวปั้​้�นลวดลาย วิ​ิจิ​ิตรห่​่อหุ้​้�มหิ​ินทรายแดงไว้​้ด้​้านในแบบอยุ​ุธยาตอนกลาง แต่​่ปั​ัจจุ​ุบั​ัน สึ​ึกกร่​่อนไปตามกาลเวลา รอบพระอุ​ุโบสถล้​้อมด้​้วยกำำ�แพงแก้​้วและ ทั้​้�งสี่​่�มุ​ุมมี​ีเจดี​ีย์​์ย่​่อมุ​ุมไม้​้สิ​ิบสอง แต่​่ปั​ัจจุ​ุบั​ันยอดพั​ังทลายหมดแล้​้ว บานประตู​ูภายในพระอุ​ุโบสถทั้​้�ง ๔ ด้​้าน เขี​ียนภาพทวารบาลอย่​่าง คติ​ิทวารบาลไทย เป็​็นรู​ูปเทพยื​ืนถื​ือพระขรรค์​์บนฐานสิ​ิงห์​์ มี​ีลายกนก เปลวปิ​ิดทอง Wat Maithepnimit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

101

ภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังในพระอุ​ุโบสถ สั​ันนิ​ิษฐานว่​่ามี​ีการซ่​่อมแซม ในต้​้นสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ แต่​่ก็​็ยั​ังคงความเป็​็นศิ​ิลปะสมั​ัยอยุ​ุธยาเหลื​ือ ปรากฏอยู่​่�บ้​้าง ผนั​ังระหว่​่างช่​่องประตู​ูกั​ับหน้​้าต่​่างแต่​่ละช่​่องนั้​้�นเสนอ เรื่​่�องราวทศชาติ​ิชาดกเขี​ียนแบบเวี​ียนอุ​ุตราวั​ัฏ ผนั​ังช่​่วงด้​้านบนขอบ ประตู​ูหน้​้าต่​่างเขี​ียนภาพเทพชุ​ุมนุ​ุม ๓ ชั้​้�น ผนังั ด้​้านหลั​ังพระประธาน เขี​ียนเป็​็ น ภาพไตรภู​ูมิ​ิ ส่​่ วนผนั​ั ง ด้​้ า นหน้​้ า พระประธานเขี​ียนเป็​็ น ภาพมารผจญซึ่​่�งสามารถบ่​่งบอกและศึ​ึกษาถึ​ึงเรื่​่�องราวพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ บางตอนและยุ​ุคสมั​ัยการเขี​ียนศิ​ิลปะนั้​้�นๆอี​ีกด้​้วย วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร กรมศิ​ิลปากรได้​้ประกาศขึ้​้�นทะเบี​ียนโบราณ สถานในราชกิ​ิจจานุ​ุเบกษา เล่​่ม ๙๔ ตอนที่​่� ๗๕ เมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๑๖ สิ​ิงหาคม ๒๕๒๐

102

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Maithepnimit

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิต ิ ร

๑. พระครู​ูนิ​ิมิ​ิตศี​ีลคุ​ุณ (หลวงพ่​่อศิ​ิลา พุ​ุทฺ​ฺธวโร)

พ.ศ. ๒๔๗๕ – ๓๕๓๔ ๒. พระมหาเสงี่�ยม ่ กนฺ​ฺตวณฺ​ฺโณ พ.ศ. ๒๕๓๔ – ๒๕๕๗ ๓. พระมหาสนธิ์​์� ฐิติ สํ​ํวโร พ.ศ. ๒๕๕๗ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน กิ​ิจกรรมประจำำ�ปี​ี

มี​ีการทำำ�บุ​ุญตามวั​ัฒนธรรมประเพณี​ี เช่​่น ทำำ�บุ​ุญวั​ันมาฆบู​ูชา ทำำ�บุญ ุ ประเพณี​ีสงกรานต์​์ ทำำ�บุญ ุ วั​ันวิสิ าขบู​ูชา ทำำ�บุญ ุ วั​ันอาสาฬหบู​ูชา ทำำ�บุ​ุญเทศน์​์มหาชาติ​ิ ทำำ�บุ​ุญกฐิ​ิน ทำำ�บุ​ุญให้​้อดี​ีตเจ้​้าอาวาสและผู้​้�มี​ี อุ​ุปการคุ​ุณ วั​ันพ่อ่ แห่​่งชาติ​ิ วั​ันแม่​่แห่​่งชาติ​ิ และสวดมนต์​์ส่ง่ ท้​้ายปี​ีเก่​่า ต้​้อนรั​ับปี​ีใหม่​่วิ​ิถี​ีไทยวิ​ิถี​ีพุ​ุทธ เป็​็นต้​้น

พระมหาสนธิ์​์� ฐิ​ิตสํ​ํวโร เจ้​้าอาวาสวั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิต ิ ร

การเดิ​ินทาง เดิ​ินทางเข้​้าทางถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ซอย ๕๒ (วรพงษ์​์) หรื​ือ เดิ​ินทางเข้​้าทาง ถนนราชวิ​ิถี​ี ๒๑ เยื้​้�องสะพานกรุ​ุงธน (ซั​ังฮี้​้�) ซอยวั​ัดภคิ​ินี​ีนาถ วรวิ​ิหาร

วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๔๕

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๕๒ (วรพงษ์​์) แขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Maithepnimit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

103

History of Buddhism....

Wat Chaturamit Pradittharam วั​ัดจตุ​ุรมิ​ิตรประดิ​ิษฐาราม (สี่​่�จี​ีน)

อุ​ุโบสถสร้​้างแบบจี​ีน สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๒ โดยชาวจี​ีนผู้​้�มีจิ ี ต ิ ศรั​ัทธา

104

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั จตุ​ุรมิต ิ รประดิ​ิษฐาราม (สี่​่� จีน ี )

วั​ั ด จตุ​ุ ร มิ​ิ ต รประดิ​ิ ษ ฐาราม ตั้​้� ง เลขที่​่� ๓๗๙ แขวงบางยี่​่� ขั​ั น เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ที่​่ดิ� นิ ที่​่ตั้� ง้� วั​ัด มี​ีเนื้​้�อที่​่� ๒๐ ไร่​่ อาณาเขต ทิ​ิศเหนื​ือ จดคลองบางยี่​่�ขั​ัน ทิ​ิศใต้​้ จดที่​่�ดินิ เอกชน ทิ​ิ ศ ตะวั​ันออก จดที่​่� ดิ​ิ น เอกชน ทิ​ิ ศ ตะวั​ันตก จดที่​่� ดิ​ิ น วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม พระอารามหลวง

อาคารเสนาสนะ

- อุ​ุโบสถ กว้​้าง ๖.๘๘ เมตร ยาว ๓๓ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๖๕ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก - ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๙ เมตร ยาว ๒๒.๕๐ เมตร เป็​็นอาคาร คอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๒ ชั้​้�น - หอสวดมนต์​์ กว้​้าง ๑๑ เมตร ยาว ๒๕.๕๐ เมตร เป็​็นอาคาร คอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก - กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ จำำ�นวน ๗ หลั​ัง เป็​็นอาคารไม้​้ ๑ หลั​ัง ครึ่​่�งตึ​ึกครึ่​่�งไม้​้ ๔ หลั​ัง อาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๒ หลั​ัง นอกจากนี้​้�มี​ี หอระฆั​ัง ๒ หลั​ัง กุ​ุฏิ​ิเจ้​้าอาวาส ๑ หลั​ัง Wat Chaturamit Pradittharam

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

105

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ

พระประธานประจำำ�อุ​ุโบสถ ปางมารวิ​ิชั​ัย ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๔๐ นิ้​้�ว สู​ูง ๕๘ นิ้​้�ว พระประธานประจำำ�ศาลาการเปรี​ียญ ปางมารวิ​ิชั​ัย ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๓๐ นิ้​้�ว สู​ูง ๕๖ นิ้​้�ว ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุอื่​่�น ๆ พระประธาน ประจำำ� หอสวดมนต์​์ ปางมารวิ​ิ ชั​ัย ขนาดหน้​้ า ตั​ักกว้​้ า ง ๕๑ นิ้​้� ว สู​ูง ๘๕ นิ้​้�ว วั​ัดจตุ​ุรมิ​ิตรประดิ​ิษฐาราม ตั้​้�งวั​ัดเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๖๕ เดิ​ิมมี​ีนามว่​่า “วั​ัดสี่​่จี​ี� น” สร้​้างขึ้​้น� ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๒ โดยชาวจี​ีนผู้​้�มี​ีจิ​ิตศรั​ัทธา ๔ ท่​่าน ซึ่​่�งเป็​็นพี่​่�น้​้องกั​ันเป็​็นผู้​้�สร้​้างวั​ัดขึ้​้�น จากนั้​้�นจึ​ึงได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อวั​ัดใหม่​่เป็​็น “วั​ัดจตุ​ุ รมิ​ิ ตรปร ะดิ​ิ ษ ฐาราม” ได้​้ รั​ั บพระราชทานวิ​ิ สุ​ุ ง คามสี​ีมา พ.ศ. ๒๓๗๐

ปริ​ิศนาธรรม กวาง ๔ ตั​ัว หั​ัวเดี​ียว

กาพย์​์จากวั​ัดสวนโมกข์​์ ความพร้​้อมเพรี​ียงของหมู่​่�...ยั​ังให้​้เกิ​ิดสุ​ุข ภาพปริ​ิศนาธรรม............จั​ักชี้​้�นำำ�แนะแนวทาง กวางหนึ่​่�งพึ​ึงก้​้าวย่​่าง........ ตาหู​ูกว้​้างระวั​ังภั​ัย กวางสองยื​ืนเขี่​่�ยปาก........อย่​่าพู​ูดมากถลากไถล กวางสามนั่​่�งอยู่​่�ไซร้​้.........พลางพั​ักผ่​่อนย้​้อนดู​ูตั​ัว กวางสี่​่�ที่​่�นอนนิ่​่�ง.............ตั​ัดประมาททิ้​้�งสิ่​่�งมื​ืดมั​ัว กระดิ่​่�งสวมทั้​้�งสี่​่�ตั​ัว..........คื​ือสติ​ิคุ​ุมกายา พระพุ​ุทธองค์​์ท่​่านทรงเน้​้น..หนทางเป็​็นกุ​ุศลา รวมกั​ันเราอยู่​่�หนา...........นั่​่�นแหละสร้​้างทางเกษม

106

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Chaturamit Pradittharam

ประวั​ัติสั ิ ั งเขป พระครู​ูปริ​ิยัต ั ยานุ​ุสิ​ิฐ

สถานะเดิ​ิม ชื่​่�อ ทวี​ีบู​ูลย์​์ นามสกุ​ุล ชื่​่�นเนี​ียม เกิ​ิดวั​ัน ๗ ฯ ๑ ค่ำำ�� ปี​ีกุ​ุน วั​ันที่​่� ๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๒ บิ​ิดาชื่​่อ� นายขำำ� มารดาชื่​่อ� นางชั้​้น� ณ บ้​้านเลขที่​่� ๑๒/๑๙ หมู่​่� ๑๔ ตำำ�บลบางซื่​่�อ อำำ�เภอดุ​ุสิ​ิต กรุ​ุงเทพมหานคร อุ​ุปสมบท วั​ัน ๗ ฯ ๔ ค่ำำ�� ปี​ีมะแม ตรงกั​ับวั​ันที่​่� ๑๐ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๒ วั​ัดบ้​้านพาด ตำำ�บลสนามไชย อำำ�เภอบางไทร จั​ังหวั​ัดพระนครศรี​ีอยุ​ุธยา พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พระครู​ูสุ​ุทธิ​ิคุณ ุ วั​ัฒน์​์ วั​ัดสิ​ิงห์​์สุ​ุทธาวาส ตำำ�บลบ้​้านแป้​้ง อำำ�เภอบางไทร จั​ังหวั​ัดพระนครศรี​ีอยุ​ุธยา พระกรรมวาจาจารย์​์ พระครู​ูวิ​ิชั​ัยคุณ ุ าภรณ์​์ วั​ัดบางคล้​้า ตำำ�บลบางไทร อำำ�เภอบางไทร จั​ังหวั​ัดพระนครศรี​ีอยุ​ุธยา พระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ พระอธิ​ิการสำำ�รวม วั​ัดบ้​้านพาด ตำำ�บลสนามไชย อำำ�เภอบางไทร จั​ังหวั​ัดพระนครศรี​ีอยุ​ุธยา วิ​ิทยฐานะ น.ธ.เอก, ป.ธ.๓, พธ.บ. (พุ​ุทธศาสตรบั​ัณฑิ​ิต) มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย งานปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๔ เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดจตุ​ุรมิ​ิตรประดิ​ิษฐาราม พ.ศ. ๒๕๔๕ เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ สมณศั​ักดิ์​์� พ.ศ. ๒๕๕๕ ได้​้รั​ับพระราชทานตั้​้�งสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็น พระครู​ูสั​ัญญา บั​ัตรเจ้​้าอาวาสวั​ัดราษฎร์​์ ชั้​้�นเอก (จร.ชอ.) ในราชทิ​ินนาม ที่​่� พระครู​ู ปริ​ิยั​ัตยานุ​ุสิ​ิฐ

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดจตุ​ุรมิต ิ รประดิ​ิษฐาราม

๑. พระทอง ธมฺ​ฺมโชโต ๒. พระมหาจำำ�เนี​ียร ๓. พระมหาชั้​้�น ๔. พระครู​ูประดิ​ิษฐ์​์สารธรรม ๕. พระครู​ูวิ​ินั​ัยธรประพาส ภทฺ​ฺทธมฺ​ฺโม ๖. พระครู​ูปริ​ิยั​ัตยานุ​ุสิฐิ เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดจตุ​ุรมิ​ิตรประดิ​ิษฐาราม ตั้​้� งเลขที่​่� ๓๗๙ แขวงบางยี่​่�ขัน ั เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Chaturamit Pradittharam

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

107

History of Buddhism....

Wat ThepNari วั​ัดเทพนารี​ี

สั​ั กการะหลวงพ่​่อศรี​ีเทพ และมหาเจดี​ีย์เ์ ทพนารี​ีศรี​ีรัต ั นโกสิ​ิ นทร์​์

108

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เทพนารี​ี

วั​ัดเทพนารี​ี ตั้ง้� อยู่​่เ� ลขที่​่� ๔๙๒ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๖๘ แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์ มหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่�บนที่​่�ดิ​ินเอกสารสิ​ิทธิ์​์�ประมาณ ๑๔ ไร่​่ และมี​ีที่​่�ดิ​ิน ธรณี​ีสงฆ์​์ประมาณ ๑๓ ไร่​่ ๑ งาน วั​ัดเทพนารี​ี สร้​้างขึ้​้�นประมาณ ปี​ี พ.ศ. ๒๓๒๙ โดยชาวมอญ ๒ พี่​่�น้อ้ งที่​่�ได้​้เข้​้ามาพึ่​่�งพระบรมโพธิ​ิสมภารในรั​ัชสมั​ัยของพระบาทสมเด็​็จ พระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก (รั​ัชกาลที่​่� ๑) และได้​้ปฏิ​ิบัติั หิ น้​้าที่​่�รับั ราชการ ในพระองค์​์จนได้​้ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง “ท้​้าว” โดยพี่​่�สาวได้​้เป็​็นท้​้าวเงิ​ิน ส่​่วน น้​้องชายได้​้เป็​็นท้​้าวทอง ภายหลั​ังท้​้าวเงิ​ินมี​ีความเลื่​่�อมใสพระพุ​ุทธ ศาสนาจึ​ึงได้​้บริ​ิจาคที่​่�ดินิ และทรั​ัพย์​์เพื่​่อ� สร้​้างวั​ัดให้​้เป็​็นพุ​ุทธศาสนสถาน ที่​่� ค วรแก่​่ปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ ศ าสนกิ​ิ จ ของภิ​ิ ก ษุ​ุ ส งฆ์​์ แ ละบำำ� เพ็​็ ญ กุ​ุ ศ ลของ พุ​ุทธศาสนิ​ิกชน ทั้​้�งนี้​้� ทางวั​ัดจึ​ึงได้​้ตั้​้�งชื่​่�อวั​ัดว่​่า “วั​ัดเงิ​ิน” เพื่​่�อเป็​็น อนุ​ุสรณ์​์แก่​่ท้​้าวเงิ​ิน แต่​่เนื่​่�องจากวั​ัดตั้ง้� อยู่​่�ริ​ิมคลองบางพลู​ู คนพื้​้�นที่​่�มั​ัก เรี​ียกวั​ัดนี้​้�ว่​่า วั​ัดบางพลู​ูล่​่าง หรื​ือ วั​ัดล่​่าง ต่​่อมาในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั� ว ั (รั​ัชกาลที่​่� ๔) ทรงเปลี่​่�ยนนามวั​ัดเป็​็น “วั​ัดเทพนารี​ี” ตามที่​่�ปรากฏในพระราช พงศาวดารกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์รั​ัชกาลที่​่� ๔ ฉบั​ับเจ้​้าพระยาทิ​ิพากรวงศ์​์ (ขำำ� บุ​ุนนาค) วั​ัดแห่​่งนี้​้�ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๓๓๕ ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดเทพนารี​ี

๑. หลวงปู่​่โ� พธิ์�์ (พระเกจิ​ิอาจารย์​์ร่​่วมสมั​ัยกับั สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี ไม่​่ทราบปี​ี พ.ศ.) ๒. หลวงปู่​่พั� ันธ์​์ (ไม่​่ทราบปี​ี พ.ศ.) ๓. พระอาจารย์​์ชม (ไม่​่ทราบปี​ี พ.ศ.) ๔. หลวงปู่​่ฉิ� ิม คงอารี​ี (ไม่​่ทราบปี​ี พ.ศ.) ๕. พระมหาอ้​้วน ยโสธโร (ลาสิ​ิกขาบท) ๖. พระครู​ูสุ​ุเทพธรรมรั​ัต (ภู่​่�ทอง ยามเวที​ี) พ.ศ. ๒๔๙๐ - ๒๕๔๔ ๗. พระครู​ูปลั​ัดนายกวั​ัฒน์​์ (พระมหากมล ถาวโร, ดร.)

พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๙ ๘. พระมหาพิ​ิชิ​ิต ภู​ูริ​ิปญฺ​ฺโญ พ.ศ. ๒๕๖๐ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

ถาวรวั​ัตถุ​ุและปู​ูชนียวั ี ต ั ถุ​ุภายในวั​ัด

อุ​ุโบสถ เป็​็นอาคารทรงไทยก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ยกฐานสู​ูง ผนั​ังภายนอก ฉาบด้​้ วย ทรายล้​้ า ง มี​ี ส่​่วนสำำ�คั​ัญของทรงไทยประกอบด้​้ วยช่​่ อฟ้​้ า ใบระกา หางหงส์​์ติ​ิดกระจกสี​ีสวยงาม หน้​้าบั​ันลายไทยลงรั​ักปิ​ิดทอง ซุ้​้�มประตู​ูเรื​ือนแก้​้วปู​ูนปั้​้�นลายไทยลงรั​ักปิ​ิดทองทางทิ​ิศตะวั​ันออกและ ทิ​ิศตะวั​ันตก ๔ ซุ้​้�ม ซุ้​้�มหน้​้าต่​่างเรื​ือนแก้​้วปู​ูนปั้​้�นลายไทยลงรั​ักปิ​ิดทอง ทางทิ​ิศเหนื​ือและทิ​ิศใต้​้ ๑๐ ซุ้​้�ม บานประตู​ูไม้​้แกะสลั​ักลายไทยลงรั​ัก ปิ​ิดทองทางทิ​ิศตะวั​ันออกและทิ​ิศตะวั​ันตก ๔ บาน บานหน้​้าต่​่างไม้​้ แกะสลั​ักลายไทยลงรั​ักปิ​ิดทองทางทิ​ิศเหนื​ือและทิ​ิศใต้​้ ๑๐ บาน ฐานชุ​ุกชี​ีปู​ูนปั้​้�นลายไทยลงรั​ักปิ​ิดทองและติ​ิดกระจกสี​ี พื้​้�นปู​ูหิ​ินอ่​่อน ผนั​ังด้​้านในติ​ิดวอลเปเปอร์​์ลายทอง ผนั​ังรอบนอกฉาบด้​้วยทรายล้​้าง ภายนอกอุ​ุโบสถมี​ีปรางค์​์ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนตั้​้�งอยู่​่�ทั้​้�งสี่​่�มุ​ุม มี​ีกำำ�แพงแก้​้ว ล้​้อมรอบ ซุ้​้�มประตู​ูเรื​ือนแก้​้วปู​ูนปั้​้�นลายไทยลงรั​ักปิ​ิดทองติ​ิดกระจกสี​ี ทั้​้�งสี่​่�ทิ​ิศและหน้​้าบั​ันประตู​ูมี​ีรู​ูปปั้​้�นเทพนารี​ีโปรยดอกไม้​้ที่​่�เป็​็นตรา สั​ัญลั​ักษณ์​์วั​ัดเทพนารี​ี เมื่​่อ� วั​ันศุ​ุกร์​์ที่​่� ๘ สิ​ิงหาคม พุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๒๙ สมเด็​็จพระเทพรั​ัตน ราชสุ​ุดาฯ สยามบรมราชกุ​ุมารี​ีได้​้เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินทรงประกอบ พิ​ิธี​ียกช่​่อฟ้​้าอุ​ุโบสถวั​ัดเทพนารี​ี โดยมี​ีพระครู​ูสุ​ุเทพธรรมรั​ัต (ภู่​่�ทอง ยามเวที​ี ) อดี​ี ต เจ้​้ า อาวาสวั​ั ด เทพนารี​ี พร้​้ อ มด้​้ วยพุ​ุ ท ธศาสนิ​ิ ก ชน จำำ�นวนมากเฝ้​้ารั​ับเสด็​็จโดยพร้​้อมเพรี​ียงกั​ัน ติ​ิดต่อ ่ สอบถาม โทร. ๐๒-๔๒๔-๐๗๒๒, ๐๘๖-๖๑๙-๓๔๘๑ : watthepnari.watthepnari

วั​ัดเทพนารี​ี ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๔๙๒

ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ซอยจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๖๘

แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพนมหานคร

พระมหาพิ​ิชิ​ิต ภู​ูริป ิ ญฺ​ฺโญ เจ้​้าอาวาสวั​ัดเทพนารี​ี

Wat Thepnari

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

109

พระประธานในวิ​ิหาร (หลวงพ่​่อทองยิ้​้�ม)

พระประธานในวิ​ิหารเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�นหุ้​้�มด้​้วยแผ่​่นทอง ั หน้​้าตั​ัก ๕๙ นิ้​้�ว ลู​ูกบวม ลงรั​ักปิ​ิดทองทั้​้ง� องค์​์ ศิลิ ปะสุ​ุโขทั​ัย ปางมารวิ​ิชัย สู​ูง ๗๙ นิ้​้�ว อายุ​ุประมาณ ๖๐๐-๗๐๐ ปี​ี (สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าผู้​้�ศรั​ัทธาได้​้ อั​ัญเชิ​ิญล่​่องเรื​ือมาจากสุ​ุโขทั​ัย) ประดิ​ิษฐานบนฐานชุ​ุกชี​ีลายไทยลงรั​ัก ปิ​ิดทอง โดยองค์​์พุ​ุทธปฏิ​ิมามี​ีลั​ักษณะเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งพุ​ุทธานุ​ุสสติ​ิเช่​่น เดี​ียวกั​ับพระประธานในอุ​ุโบสถทุ​ุกประการ

พระประธานในอุ​ุโบสถ (หลวงพ่​่อศรี​ีเทพ)

พระประธานในอุ​ุโบสถเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�นหุ้​้�มด้​้วยแผ่​่นทองลู​ูก บวมลงรั​ักปิ​ิดทอง ศิ​ิลปะสุ​ุโขทั​ัย ปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ัก ๖๙ นิ้​้�ว สู​ูง ๘๙ ั เชิ​ิญล่​่อง นิ้​้�ว อายุ​ุประมาณ ๖๐๐-๗๐๐ ปี​ี (สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าผู้​้�ศรั​ัทธาได้​้อัญ เรื​ือมาจากสุ​ุโขทั​ัย) ประทั​ับขั​ัดสมาธิ​ิบนฐานชุ​ุกชี​ีปู​ูนปั้​้�นลายไทยลงรั​ัก ปิ​ิ ด ทอง โดยองค์​์ พุ​ุ ท ธปฏิ​ิ ม ามี​ี ลั​ั ก ษณะเป็​็ น ที่​่� ตั้​้� ง แห่​่งพุ​ุ ท ธานุ​ุ ส สติ​ิ ประกอบด้​้วย พระวรกายอวบ พระปฤษฎางค์​์ตั้​้�งตรง พระสอตรง พระอั​ังสาใหญ่​่ พระสั​ังฆาฏิ​ิเส้​้นเล็​็กทอดยาวทั​ับพระอั​ังสาลงมาจรด พระนาภี​ี บั้​้�นพระองค์​์เล็​็ก พระเกศเป็​็นเปลว พระศกขมวดเป็​็น ก้​้นหอยเล็​็ก พระพั​ักตร์​์รู​ูปไข่​่ พระกรรณ์​์ยาว พระโขนงโก่​่ง พระเนตรเรี​ียว พระเนตรเบิ​ิกด้​้วยอาการสงบ พระนาสิ​ิกโด่​่ง พระโอฏฐ์​์ทรงแย้​้ม พระอุ​ุระนู​ูน ฝ่​่าพระบาทเรี​ียบเสมอกั​ัน พระองคุ​ุลี​ีเรี​ียวเรี​ียบ พระหั​ัตถ์​์ ซ้​้ายหงายวางบนพระเพลา พระหั​ัตถ์​์ขวาวางคว่ำำ��ลงที่​่�พระชานุ​ุ และ พระองคุ​ุลีชี้​้ี ล� งที่​่�พื้​้�นธรณี​ี ความศั​ักดิ์​์ข� องหลวงพ่​่อศรี​ีเทพ คนในพื้​้�นที่​่�ให้​้การยอมรั​ับนั​ับถื​ือว่​่า พุ​ุทธคุ​ุณหลวงพ่​่อศรี​ีเทพวั​ัดเทพนารี​ีจะช่​่วยส่​่งเสริ​ิมให้​้ปลอดภั​ัยและ ค้​้ า ขายดี​ี ดั​ั ง ที่​่� ค นสมั​ั ยก่​่ อนเล่​่าว่​่า พ่​่อค้​้ า เรื​ือที่​่� ล่​่ องเรื​ือตามแม่​่น้ำำ�� เจ้​้าพระยามั​ักจะมาผู​ูกเรื​ือพั​ักอยู่​่�ที่​่�ท่​่าน้ำำ��ของวั​ัดก่​่อนจะออกเรื​ือไป ค้​้าขายก็​็จะหั​ันหน้​้ามาทางอุ​ุโบสถพร้​้อมประนมมื​ือไหว้​้และตั้​้�งจิ​ิต อธิ​ิษฐานว่​่า ด้​้วยอานุ​ุภาพของหลวงพ่​่อศรี​ีเทพ ขอให้​้ข้า้ พเจ้​้าปลอดภั​ัย และค้​้าขายของดี​ีด้วย ้ เถิ​ิด จากนั้​้�นก็​็จะวั​ักน้ำำ��ลงที่​่�เรื​ือและออกไปค้​้าขาย หลายคนที่​่�ประสบความสำำ�เร็​็จและระลึ​ึกถึ​ึงพุ​ุทธคุ​ุณของหลวงศรี​ีเทพ ก็​็จะกลั​ับมากราบขอพรและทำำ�บุญ ุ ที่​่�วัดั อยู่​่เ� ป็​็นประจำำ� ต่​่อมาทางวั​ัดได้​้ จั​ัดสร้​้างรู​ูปหล่​่อและเหรี​ียญ “หลวงพ่​่อศรี​ีเทพวั​ัดเทพนารี​ี” เพื่​่�อเป็​็นที่​่� ระลึ​ึกและบู​ูชาแก่​่ผู้​้�ศรั​ัทธา ปั​ัจจุ​ุบั​ันพระรู​ูปหล่​่อและเหรี​ียญหลวงพ่​่อ ศรี​ีเทพค่​่อนข้​้างหาบู​ูชายาก เนื่​่�องจากผู้​้�ศรั​ัทธาต่​่างก็​็ปรารถนาจะเก็​็บ ไว้​้บู​ูชาเพื่​่�อเป็​็นสิ​ิริ​ิมงคลแก่​่ตนและครอบครั​ัว

110

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

วิ​ิหาร

วิ​ิหารเป็​็นอาคารทรงไทยก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ผนั​ังภายนอกฉาบด้​้วยทราย ล้​้าง ตั้�ง้ อยู่​่ท� างทิ​ิศเหนื​ือของอุ​ุโบสถ มี​ีส่​่วนสำำ�คัญ ั ของทรงไทยประกอบ ด้​้วยช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ หน้​้าบั​ันลายไทย ซุ้​้�มประตู​ูลายไทย ทาสี​ีทอง ๓ ซุ้​้�ม ซุ้​้�มหน้​้าต่​่างลายไทยทาสี​ีทอง ๖ ซุ้​้�ม

มหาเจดี​ีย์เ์ ทพนารี​ีศรี​ีรัต ั นโกสิ​ิ นทร์​์

เจดี​ีย์​์นี้​้�สร้​้างขึ้​้�นในปี​ี พ.ศ. ๒๓๒๙ เป็​็นเจดี​ีย์​์ก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนแบบเจดี​ีย์​์ ย่​่อมุ​ุมไม้​้สิบิ สอง ทาสี​ีทอง มี​ีฐานสู​ูงโดยรอบมี​ีความกว้​้าง ๑๗.๑๐ เมตร และ มี​ีเจดี​ีย์​์เล็​็กล้​้อมรอบทั้​้�งสี่​่�มุ​ุม ตั้​้�งอยู่​่�ทางทิ​ิศตะวั​ันออกของอุ​ุโบสถ และวิ​ิหาร ภายในบรรจุ​ุพระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุ โดยนายแพทย์​์พงษ์​์ ศิ​ิริวิ งษ์​์แพทย์​์ เป็​็นผู้​้�อั​ัญเชิ​ิญมาบรรจุ​ุไว้​้ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๐ ทางวั​ัดจะมี​ี การบู​ูชาพระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุเนื่​่�องในวั​ันสำำ�คั​ัญทางพุ​ุทธศาสนาและ ในแต่​่ละปี​ีหลั​ังเสร็​็จพิ​ิธี​ีการถวายผ้​้ากฐิ​ินแก่​่พระสงฆ์​์แล้​้วก็​็เปิ​ิดโอกาส ให้​้เจ้​้าภาพและคณะศรั​ัทธาได้​้ร่​่วมกั​ันแห่​่ผ้​้าไปห่​่มเจดี​ีย์​์ เพื่​่�อถวายเป็​็น พุ​ุทธบู​ูชาและเฉลิ​ิมฉลองศรั​ัทธาของพุ​ุทธศาสนิ​ิกชนที่​่ม� าร่​่วมทอดกฐิ​ินด้​้วย

Wat Thepnari

ธรรมาสน์​์บุษ ุ บก

ศาลาพระครู​ู สุ​ุเทพธรรมรตานุ​ุสรณ์​์

ศาลาหลั​ังนี้​้�เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนชั้​้น� เดี​ียว สามมุ​ุข เป็​็นศาลาสวด พระอภิ​ิธรรมและบำำ�เพ็​็ญทั​ักษิ​ิณานุ​ุประทานแก่​่ผู้​้�วายชนม์​์ โดยคณะ ศิ​ิษยานุ​ุศิษย์ ิ ร่​่ว ์ มสมทบทุ​ุนสร้​้างเพื่​่อ� เป็​็นที่​่�บำำ�เพ็​็ญกุ​ุศลและเป็​็นอนุ​ุสรณ์​์ แก่​่พระครู​ูสุ​ุเทพธรรมรั​ัต (ภู่​่�ทอง ยามเวที​ี) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดเทพนารี​ี จึ​ึงตั้​้�งชื่​่�อศาลานี้​้�ว่​่า “ศาลาพระครู​ูสุ​ุเทพธรรมรตานุ​ุสรณ์​์”

ธรรมาสน์​์ บุ​ุ ษ บกลงรั​ั ก ปิ​ิ ด ทอง อายุ​ุ ประมาณ ๒๐๐ ปี​ี แต่​่เดิ​ิมธรรมาสน์​์บุษุ บกนี้​้� ตั้ง�้ อยู่​่บ� นศาลาการเปรี​ียญหลั​ังเก่​่าและมี​ีสภาพ ทรุ​ุดโทรมทางวั​ั ด ได้​้ บู​ูร ณปฏิ​ิ สั​ั ง ขรณ์​์ เ พื่​่� อ รั​ักษาสภาพเดิ​ิมไว้​้ ต่​่อมาในปี​ี พ.ศ. ๒๕๑๓ นางวาณี​ี กลิ่​่�นประทุ​ุม เป็​็นเจ้​้าภาพบู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ และในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๗ โดย คุ​ุ ณ กั​ั ณ ฐิ​ิ ก า วิ​ิ ชิ​ิ น โรจน์​์ จ รั​ั ล พร้​้ อ มด้​้ วย บุ​ุตรธิ​ิดา เป็​็นเจ้​้าภาพบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ ปั​ัจจุ​ุบั​ันทางวั​ัดได้​้นำำ�ธรรมาสน์​์ บุ​ุษบกมาตั้​้�งไว้​้ในศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศลเพื่​่�อให้​้พระสงฆ์​์ขึ้​้�นแสดงธรรม แก่​่พุ​ุทธศาสนิ​ิกชนเนื่​่�องในวั​ันสำำ�คั​ัญทางพุ​ุทธศาสนาหรื​ือการบำำ�เพ็​็ญ กุ​ุศลต่​่าง ๆ

ศาลารายเทพสถิ​ิต

มณฑปบุ​ุรพาจารย์​์ (อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดเทพนารี​ี)

มณฑปเป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนทรงไทยชั้​้�นเดี​ียวสองมุ​ุข ตั้ง้� อยู่​่ก� ลาง บ่​่อน้ำำ�� มนต์​์ โ บราณ ภายในประดิ​ิ ษ ฐานรู​ูปหล่​่ออดี​ี ต เจ้​้ า อาวาส วั​ัดเทพนารี​ีในฐานะบุ​ุรพาจารย์​์ผู้​้�บำำ�เพ็​็ญคุ​ุณประโยชน์​์ต่​่อพระพุ​ุทธ ศาสนา ดั​ังนั้​้�น เมื่​่�อถึ​ึงวั​ันที่​่� ๙ กั​ันยายนของทุ​ุกปี​ีที่​่�ทางวั​ัดกำำ�หนดให้​้ เป็​็นวั​ันบุ​ุรพาจารย์​์และจั​ัดบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศลเพื่​่อ� อุ​ุทิศิ ถวายแก่​่อดี​ีตเจ้​้าอาวาส วั​ัดเทพนารี​ี

ศาลาหลั​ังนี้​้�เป็​็นอาคารโครงสร้​้างเหล็​็กตั้​้�งอยู่​่�ตรงข้​้ามกั​ับอุ​ุโบสถ และเป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานองค์​์หลวงพ่​่อทั​ันใจ พระพุ​ุทธรู​ูปประจำำ�วั​ันเกิ​ิด รู​ูปหล่​่อสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์(โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี)องค์​์ใหญ่​่ และองค์​์เทพ ศั​ักดิ์​์สิ� ทิ ธิ์​์� เช่​่น เทพทั​ันใจ เทพกระซิ​ิบ พระพรหมสี่​่ห� น้​้า จตุ​ุคามรามเทพ พระพิ​ิฆเนศ เจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม พญานาคราช เทพแห่​่งบาดาล เพื่​่�อให้​้ ผู้​้�ศรั​ัทธามากราบขอพรตามความประสงค์​์

ศาลท้​้าวเงิ​ิน ท้​้าวทอง (ผู้​้�สร้​้างวั​ัด)

ศาลนี้​้�เป็​็นที่​่�ตั้​้�งองค์​์เทพบุ​ุตรและเทพธิ​ิดา ยื​ืนถื​ือดอกบั​ัวและพระขรรค์​์หรื​ือองค์​์แทนท้​้าว เงิ​ินและท้​้าวทองผู้​้�มี​ีความเลื่​่�อมใสพระพุ​ุทธ ศาสนา โดยได้​้บริ​ิจาคที่​่�ดินิ และทรั​ัพย์​์เพื่​่อ� สร้​้าง วั​ัดเทพนารี​ีให้​้เป็​็นพุ​ุทธศาสนสถานที่​่�จะก่​่อให้​้ เกิ​ิดประโยชน์​์เกื้​้�อกู​ูลแก่​่พุ​ุทธศาสนิ​ิกชนตาม หลั​ักพุ​ุทธศาสนาสื​ืบไป ดั​ังนั้​้�น ทางวั​ัดจึ​ึงได้​้จั​ัด พิ​ิธีบำี ำ�เพ็​็ญกุ​ุศลเพื่​่อ� รำำ�ลึ​ึกถึ​ึงคุ​ุณู​ูปการของท้​้าว เงิ​ินและท้​้าวทองทุ​ุกปี​ี

กุ​ุฏิส ิ งฆ์​์

กุ​ุฏิ​ิหรื​ือห้​้องพั​ักพระสงฆ์​์เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนทรงไทยสองชั้​้�น สามมุ​ุข ผนั​ังภายนอกฉาบด้​้วยทรายล้​้าง ตั้ง้� อยู่​่�ในเขตสั​ังฆาวาสที่​่�มี​ีรั้​้�ว ล้​้อมรอบ ได้​้แก่​่ กุ​ุฏิ​ินั​ันทะวงษ์​์ กุ​ุฏิ​ิประชาสามั​ัคคี​ี กุ​ุฏิ​ิพั​ัชรภิ​ิญโญพงศ์​์ กุ​ุฏิ​ิจารุ​ุทรรศนกุ​ุล กุ​ุฏิ​ิญาณวโรวิ​ิปั​ัสสนา ส่​่วนกุ​ุฏิ​ิจารุ​ุเสถี​ียรเป็​็นกุ​ุฏิ​ิไม้​้ สองชั้​้�นที่​่�สร้​้างถวายโดยคณะศรั​ัทธาของจอมพลประภาส จารุ​ุเสถี​ียร

ศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล

ศาลาหลั​ังนี้​้�เป็​็นอาคารโครงเหล็​็ก ทรงโดมเปิ​ิดโล่​่งขนาดใหญ่​่ พื้​้�นปู​ูด้​้วยกระเบื้​้�องตั้ง้� อยู่​่ภ� ายในเขตกุ​ุฏิสิ งฆ์​์และเป็​็นที่​่�บำำ�เพ็​็ญกุ​ุศลของ พุ​ุทธศาสนิ​ิกชน ภายในศาลามี​ีพระพุ​ุทธชิ​ินราชเป็​็นพระประธานและ สิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกในการบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล Wat Thepnari

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

111

History of Buddhism....

Wat Bang Phlat วั​ัดบางพลั​ัด

ภายในอุ​ุโบสถประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ู ปแบบอยุ​ุธยาหลายองค์​์

112

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางพลั​ัด

วั​ัดบางพลั​ัด ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๔๒๗ ถนนจรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ที่​่ดิ� นิ ตั้ง้� วั​ัดมี​ี เนื้​้�อที่​่� ๑๗ ไร่​่ ๑ งาน ๕ ตารางวา ที่​่�ดิ​ินวั​ัดนอกจากที่​่�มี​ีอยู่​่�เดิ​ิมแล้​้ว ได้​้มี​ีผู้​้�ถวายภายหลั​ังคื​ือ จ.ส.ต.ฟั่​่�น – นางสั​ังวาล สั​ังวรสิ​ิน ถวาย ๑ ไร่​่ ๒ งาน ๖๕ ตารางวา และนางเจิ​ิม ทองงาม ถวาย ๒ ไร่​่เศษ วั​ัดบางพลั​ัดสร้​้างขึ้​้น� เมื่​่อ� ประมาณ พ.ศ. ๒๒๔๐ ในสมั​ัยอยุ​ุธยา เดิ​ิม มี​ีนามว่​่า วั​ัดจั​ันทาราม แต่​่ชาวบ้​้านนิ​ิยมเรี​ียกว่​่า วั​ัดบางพลั​ัด ตามชื่​่�อ แขวงอั​ันเป็​็นท้​้องที่​่�ที่​่�ตั้​้�งของวั​ัด ต่​่อมาในปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๖ จึ​ึงเปลี่​่�ยนนาม มาเป็​็น วั​ัดบางพลั​ัด และใช้​้มาจนตราบเท่​่าวั​ันนี้​้� วั​ัดได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๘ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๒๔๔ เขตวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา กว้​้าง ๒ เมตร ยาว ๕ เมตร

หลวงพ่​่อปางป่​่าเลไลย์​์

อาคารเสนาสนะประกอบด้​้วย

หลวงพ่​่อพิกุ ิ ล ุ

อุ​ุโบสถ กว้​้าง ๖.๕๐ เมตร ยาว ๑๒ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๒๘ เป็​็นอาคารครึ่​่�งตึ​ึกครึ่​่�งไม้​้ ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๒๕ เมตร ยาว ๓๕ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๑๓ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็กทรงปั้​้�นหยา ๒ ชั้​้�น หอสวดมนต์​์ กว้​้าง ๖ เมตร ยาว ๑๐ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๑๑ เป็​็นอาคารครึ่​่�งตึ​ึกครึ่​่�งไม้​้ กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ จำำ�นวน ๘ หลั​ัง เป็​็นอาคารไม้​้ ๓ หลั​ัง อาคารคอนกรี​ีต เสริ​ิมเหล็​็ก ๕ หลั​ัง วิ​ิหาร กว้​้าง ๖.๕๐ เมตร ยาว ๙.๕๐ เมตร เป็​็นอาคารคอนกรี​ีต เสริ​ิมเหล็​็ก สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๑๒ ศาลาอเนกประสงค์​์ กว้​้าง ๔ เมตร ยาว ๑๑ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๑๔ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล จำำ�นวน ๔ หลั​ัง สร้​้างด้​้วยคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๔ หลั​ัง นอกจากนี้​้�มี​ี ฌาปนสถาน ๑ หลั​ัง หอระฆั​ัง ๑ หลั​ัง โรงครั​ัว ๑ หลั​ัง เรื​ือนเก็​็บพั​ัสดุ​ุ ๑ หลั​ัง กุ​ุฏิ​ิเจ้​้าอาวาส ๑ หลั​ัง Wat Bang Phlat

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

113

พระพุ​ุทธอนั​ันตชิ​ิ น

(หลวงพ่​่อโต วั​ัดบางพลั​ัด)

พระประธานในอุ​ุโบสถ ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ

มี​ีพระประธานประจำำ�อุ​ุโบสถ ปางสมาธิ​ิ ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๖ นิ้​้�ว สู​ูง ๑๐ นิ้​้�ว สร้​้างเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๑๔ พระประธานประจำำ�ศาลาการเปรี​ียญ ปางสมาธิ​ิ ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๖ นิ้​้�ว สู​ูง ๘ นิ้​้�ว สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๑๓ มี​ีพระพุ​ุ ท ธรู​ูปประดิ​ิ ษ ฐานอยู่​่� ใ นวิ​ิ ห ารเป็​็ น ศิ​ิ ล าแลง นามว่​่า พระพุ​ุทธอนั​ันตชิ​ิน ลงรั​ักปิ​ิดทองเจดี​ีย์​์ทรงมอญ

พระพุ​ุทธมณี​ี

หลวงตาแจ่​่ม อภิ​ิญจโร (อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางพลั​ัด)

114

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bang Phlat

พระสั​ั งกั​ัจจายน์​์

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ู ปที่​่� ๑

สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี )

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ู ปที่​่� ๒

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ู ปที่​่� ๓

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ู ปที่​่� ๔

อดี​ีตเจ้​้าอาวาสรู​ู ปที่​่� ๕

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส เท่​่าที่​่�ทราบนาม

รู​ูปที่​่� ๑ พระครู​ูประจั​ักษ์​์ธรรมวั​ัฒน์​์ (ประยงค์​์ สุ​ุวณฺ​ฺโณ) พ.ศ. ๒๕๐๐ – ๒๕๑๑ รู​ูปที่​่� ๒ หลวงตาแจ่​่ม อภิ​ิญจโน ไม่​่ทราบปี​ี พ.ศ. รู​ูปที่​่� ๓ พระครู​ูสุ​ุวั​ัจจริ​ิยาภรณ์​์ (พระมหาประยงค์​์ สุ​ุวโจ) พ.ศ. ๒๕๑๑ – ๒๕๓๐ ปั​ัจจุ​ุบันั ท่​่านย้​้ายไปเป็​็นเจ้​้าอาวาสอยู่​่ที่� วั�่ ดั บางนมโค จ.อยุ​ุธยา รู​ูปที่​่� ๔ พระมหาผล กมโล พ.ศ. ๒๕๓๐ – ๒๕๔๕ รู​ูปที่​่� ๕ พระมหาหาญ รตนปญฺ​ฺโญ พ.ศ. ๒๕๔๖ – ๒๕๖๒ รู​ูปที่​่� ๖ พระอธิ​ิการญาณวุ​ุฒิ​ิ ภทฺ​ฺทโก พ.ศ. ๒๕๖๒ – ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระอธิ​ิการญาณวุ​ุฒิ​ิ ภทฺ​ฺทโก

วั​ัดบางพลั​ัด เลขที่​่� ๔๒๗ ซอย จรั​ัญสนิ​ิทวงศ์​์ ๗๙ แขวงบางพลั​ัด เขตบางพลั​ัด กรุ​ุ งเทพมหานคร

เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางพลั​ัด

Wat Bang Phlat

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

115

History of Buddhism....

Wat Paknam

BHASICHAROEN DISTRICT BANGKOK METROPOLIS วั​ัดปากน้ำำ�� เขตภาษี​ีเจริ​ิญ พระพุ​ุทธธรรมกายเทพมงคล

พระพุ​ุทธรู​ู ปเนื้​้�อทองแดง

ปางสมาธิ​ิ เกตุ​ุดอกบั​ัวตู​ูม

หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๔๐ เมตร สู​ูง ๖๙ เมตร

116

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระพุ​ุทธมหามงคล พระประธานในพระอุ​ุโบสถวั​ัดปากน้ำำ�� ประวั​ัติวั ิ ด ั ปากน้ำำ�

วั​ัดปากน้ำำ�� เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้น� ตรี​ี ชนิ​ิดสามั​ัญ สั​ังกัดั คณะสงฆ์​์ มหานิ​ิกาย มี​ีเนื้​้�อที่​่� ๒๐ ไร่​่ ๘๘ ตารางวา ตั้​้�งวั​ัดเมื่​่�อประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๑๕๓ (ในสมั​ัยพระเจ้​้าทรงธรรม) ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมา เมื่​่อ� ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๑๕๘ ได้​้รั​ับการสถาปนาขึ้​้�นเป็​็นพระอารามหลวง ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๑๙๙ (ในสมั​ัยสมเด็​็จพระนารายณ์​์มหาราช ) วั​ัดปากน้ำำ�� ตั้​้�งอยู่​่� ณ ที่​่�ราบลุ่​่�มบางกอก ซึ่​่�งเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของ ดิ​ินดอนสามเหลี่​่�ยมปากแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา ตั้​้�งอยู่​่�ริ​ิมคลองหลวงหรื​ือ คลองบางกอกใหญ่​่ อั​ันเป็​็นลำำ�แม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาเดิ​ิม ก่​่อนที่​่�จะมี​ีการ ขุ​ุดคลองลั​ัดหน้​้าวั​ัดอรุ​ุณราชวราราม และกลายเป็​็นลำำ�แม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา ในปั​ัจจุบั​ัุ น เนื่​่�องจากวั​ัดตั้​้ง� อยู่​่บ� ริ​ิเวณปากคลองด่​่าน ที่แ่� ยกไปจากคลอง บางหลวงอี​ี กที​ี ห นึ่​่� ง ชื่​่� อ ของวั​ัดจึ​ึงถู​ูกเรี​ี ย กขานตามตำำ� บลที่​่� ตั้​้� ง ว่​่ า “วั​ัดปากน้ำำ��” ซึ่​่�งชื่​่�อนี้​้�มี​ีปรากฏเรี​ียกใช้​้ในจดหมายเหตุ​ุโบราณหลาย ฉบั​ับ แต่​่ได้​้พบชื่​่�อของวั​ัดที่​่�แปลกออกไปในแผนที่​่�กรุ​ุงเทพฯ พ.ศ. ๒๔๕๓ และ พ.ศ. ๒๔๗๔ ว่​่า “วั​ัดสมุ​ุทธาราม” แต่​่ไม่​่เป็​็นที่​่�นิ​ิยมเรี​ียก ขานกั​ันอย่​่างนั้​้น� คงเรี​ียกว่​่า “วั​ัดปากน้ำำ��” มาโดยตลอด ในสมั​ัยรั​ัชกาล ที่​่� ๔ ได้​้มีกี ารขุ​ุดคลองภาษี​ีเจริ​ิญที่ข้่� า้ งวั​ัดด้​้านทิ​ิศตะวั​ันตก วั​ัดจึ​ึงมี​ีลำำ�น้ำำ�� หลั​ักล้​้อมอยู่​่�ทั้ง้� ๓ ด้​้าน ส่​่วนด้​้านใต้​้เป็​็นคลองเล็​็กแสดงอาณาเขตของวั​ัด ในสมั​ัยก่​่อน Wat Paknam Bhasicharoen District

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

117

วั​ัดปากน้ำำ�� สร้​้างมาแต่​่สมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนกลาง (ระหว่​่าง พ.ศ. ๒๐๓๑-๒๑๗๒) สถาปนาโดย พระราชวงศ์​์ในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา แต่​่ไม่​่ ปรากฏพระนามแน่​่ชั​ัด เป็​็นวั​ัดประจำำ�หั​ัวเมื​ืองธนบุ​ุรี​ี ปรากฏในตำำ�นาน เรื่​่� อ งวั​ัตถุ​ุ ส ถานต่​่ า งๆ ซึ่​่� ง พระบาทสมเด็​็ จ พระนั่​่� ง เกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่�หั​ั ว ทรงสถาปนาว่​่าเป็​็นพระอารามหลวงครั้​้�งกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา อั​ันหมายถึ​ึง พระอารามที่​่�พระเจ้​้าแผ่​่นดิ​ินหรื​ือพระมเหสี​ีทรงสถาปนาตั้​้�งแต่​่สมั​ัย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยานั้​้น� หลั​ักฐานทางโบราณวั​ัตถุ​ุและโบราณสถานภายในวั​ัด มี​ีอายุ​ุย้​้อนไปถึ​ึงสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนกลาง ได้​้พบร่​่องรอยคลองเล็​็กด้​้าน ทิ​ิศใต้​้และทิ​ิศตะวั​ันตกของวั​ัด ที่​่�โบราณขุ​ุดไว้​้เป็​็นแนวเขตที่​่�ดิ​ินของ วั​ัดหลวงสมั​ัยอยุ​ุธยา ที่​่�ตั้​้�งของวั​ัดปากน้ำำ��จึ​ึงมี​ีลั​ักษณะเป็​็นเกาะรู​ูป สี่​่�เหลี่​่�ยมมี​ีน้ำ��ล้ ำ ้อมอยู่​่�ทุ​ุกด้า้ น สถาปั​ัตยกรรมและศิ​ิลปวั​ัตถุ​ุที่​่�อยู่​่�คู่​่�วั​ัดมา เช่​่น หอพระไตรปิ​ิฎก ตู้​้�พระไตรปิ​ิฎกทรงบุ​ุษบก ล้​้วนเป็​็นฝี​ีมื​ือช่​่างหลวง สมั​ัยสมเด็​็จพระนารายณ์​์มหาราช และตั​ัวพระอุ​ุโบสถก็​็ใช้​้เทคนิ​ิคการ ก่​่อสร้​้างในสมั​ัยนั้​้�น ได้​้ค้​้นพบนามเจ้​้าอาวาส ๑ รู​ูป ในสมั​ัยสมเด็​็จ พระที่​่�นั่​่�งสุ​ุริ​ิยาอมริ​ินทร์​์ (พระเจ้​้าเอกทั​ัศ) คื​ือ พระครู​ูธนะราชมุ​ุนี​ี วั​ัดปากน้ำำ�� ได้​้มี​ีบทบาทสำำ�คั​ัญมาแต่​่โบราณเพราะได้​้รั​ับสถาปนา เป็​็นพระอารามหลวงที่​่�อยู่​่�นอกกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา เป็​็นวั​ัดสำำ�คั​ัญประจำำ�หั​ัว เมื​ืองหน้​้าด่​่านทางทะเล ได้​้รั​ับการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์มาโดยตลอด กล่​่าว คื​ือ ได้​้ รั​ั บพระราชทานพระราชทรั​ัพย์​์จากสมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ิน มหาราชในการซ่​่อมหลั​ังคาพระอุ​ุโบสถคราวหนึ่​่�ง ในจดหมายเหตุ​ุ สมั​ัยต้​้นกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ พระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก มหาราชได้​้เสด็​็จพระราชดำำ�เนิ​ินทางชลมารคถวายผ้​้าพระกฐิ​ินหลวง ณ วั​ัดปากน้ำำ�� เป็​็นประจำำ� พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ ได้​้บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหญ่​่ในตอนต้​้นกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ และ ให้​้คงรู​ูปแบบสถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาไว้​้พระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวรั​ัชกาลที่�่ ๕ ทางวั​ัดได้​้รั​ับพระบรมราชานุ​ุญาต บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ครั้​้�งใหญ่​่เกื​ือบทั้​้�งอาราม โดยให้​้อนุ​ุรั​ักษ์​์ศิ​ิลปะเดิ​ิมไว้​้ และได้​้ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ ให้​้พระบรมวงศานุ​ุวงศ์​์นำำ�พระกฐิ​ิน หลวงมาถวายตลอดรั​ัชกาล

118

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Paknam Bhasicharoen District

ต่​่อมาในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๖ วั​ัดปากน้ำำ��ได้​้ชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรมลง ไม่​่มี​ี เจ้​้าอาวาสประจำำ�พระอาราม มี​ีแต่​่ผู้​้�รั​ักษาการที่​่�อยู่​่�ในอารามอื่​่�น ทาง เจ้​้าคณะปกครองได้​้ส่​่ง พระสมุ​ุห์ส์ ด จนฺ​ฺทสโร จากวั​ัดพระเชตุ​ุพนวิ​ิมล มั​ังคลาราม มาดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส ซึ่​่�งท่​่านได้​้กวดขั​ันพระภิ​ิกษุ​ุ สามเณรให้​้ปฏิบั​ัติ ิ ใิ นพระธรรมวิ​ินั​ัยอย่​่างเคร่​่งครั​ัด ที่​่สำ� ำ�คั​ัญได้​้มีกี ารสอน สมถะวิ​ิปั​ัสสนากั​ัมมั​ัฏฐาน ส่​่งเสริ​ิมการศึ​ึกษาพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรมตั้​้�งสำำ�นั​ัก เรี​ียนทั้​้ง� นั​ักธรรมและบาลี​ี สร้​้างโรงเรี​ียนพระปริ​ิยั​ัติธิ รรมที่​่ทั​ั� นสมั​ัยที่​่สุ� ดุ ในสมั​ัยนั้​้�น ทำำ�ให้​้พระภิ​ิกษุ​ุสามเณร และสาธุ​ุชนเข้​้ามาขอศึ​ึกษาและ ปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมเป็​็นจำำ�นวนมาก วั​ัดจึ​ึงเจริ​ิญขึ้​้�นมาโดยลำำ�ดั​ับ กลายเป็​็น ศู​ูนย์​์กลางการปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม และเป็​็นศู​ูนย์​์กลางการศึ​ึกษาบาลี​ี ท่​่านได้​้ รั​ับพระมหากรุ​ุณาธิ​ิคุ​ุณโปรดเกล้​้าฯ ตั้​้�งสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะ ฝ่​่ายวิ​ิปัสั สนาธุ​ุระ และได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�มาโดยลำำ�ดั​ับ สมณศั​ักดิ์​์�สุ​ุดท้​้ายในพระราชทิ​ินนามที่​่� “พระมงคลเทพมุ​ุนี​ี” แต่​่ผู้​้�คน ทั่​่�วไปรู้​้�จั​ักและเรี​ียกขานนามท่​่านว่​่า “หลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ�� ” ในสมั​ัย สมเด็​็จพระวั​ันรั​ัต (ปุ่​่�น ปุ​ุณฺ​ฺณสิ​ิริ)ิ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งรั​ักษาการ เจ้​้าอาวาส มี​ีการปรั​ับปรุ​ุงทั​ัศนี​ียภาพและบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ครั้​้�งสำำ�คั​ัญ เช่​่น พระอุ​ุโบสถ พระวิ​ิหาร ช่​่างได้​้เปลี่​่�ยนสถาปั​ัตยกรรมเครื่​่�องบนเป็​็น ศิ​ิลปะสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์เกื​ือบทั้​้�งอาราม แต่​่ตั​ัวรากฐานและอาคารยั​ัง คงเป็​็นของโบราณแต่​่เดิ​ิมมา จวบจนสมั​ัย สมเด็​็จพระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ (ช่​่วง วรปุ​ุญฺฺ มหาเถร ป.ธ.๙) อดี​ี ต เจ้​้ า อาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� วั​ัดปากน้ำำ�� ได้​้ พั​ั ฒนาอย่​่ า งมาก ในด้​้ า นการศึ​ึกษาพระปริ​ิ ยั​ัติ​ิ ธ รรม มี​ี พ ระภิ​ิ กษุ​ุ ส ามเณรสอบได้​้ เปรี​ียญธรรม ๙ ประโยคในนามวั​ัดปากน้ำำ��เป็​็นจำำ�นวนมาก และการ ปฏิ​ิ บั​ัติ​ิ ภ าวนาตามแนว หลวงพ่​่ อ วั​ัดปากน้ำำ�� ก็​็ ไ ด้​้ รั​ั บการส่​่ ง เสริ​ิ ม สนั​ับสนุ​ุนให้​้มี​ีสถานที่​่�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิ คื​ือ หอเจริ​ิญวิ​ิปัสั สนาเป็​็นเอกเทศ และมี​ี ผู้​้�เข้​้าปฏิ​ิบั​ัติ​ิเป็​็นจำำ�นวนมากทุ​ุกวั​ัน ในปั​ัจจุบั​ัุ นเสนาสนะต่​่างๆ ได้​้ถู​ูกบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์และสร้​้างขึ้​้น� ใหม่​่ โดยเน้​้นที่ป่� ระโยชน์​์ใช้​้สอยสู​ูงสุ​ุด แต่​่คงเอกลั​ักษณ์​์และศิ​ิลปะไทยอย่​่าง งดงาม ขณะเดี​ียวกั​ันโบราณสถานและโบราณวั​ัตถุ​ุคู่​่�วั​ัดก็​็ได้​้รั​ับบู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ให้​้มี​ีอายุ​ุยื​ืนยาวต่​่อไป

วั​ัดปากน้ำำ� ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๓๐๐ ถนนรั​ัชมงคลประสาธน์​์

แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ

เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุ งเทพมหานคร

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ-ปู​ูชนี​ียสถานสำำ �คัญ ั ภายในวั​ัดปากน้ำำ�

๑. พระพุ​ุ ท ธธรรมกายเทพมงคล พระพุ​ุ ท ธรู​ูปเนื้​้� อ ทองแดง ปางสมาธิ​ิ เกตุ​ุดอกบั​ัวตู​ูม หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๔๐ เมตร สู​ูง ๖๙ เมตร ๒. พระมหาเจดี​ีย์​์มหารั​ัชมงคล สู​ูง ๘๐ เมตร กว้​้าง ๕๐ เมตร ยาว ๕๐ เมตร เป็​็นเจดี​ีย์​์ทรงปราสาท สถาปั​ัตยกรรมไทย ผสมผสาน ระหว่​่างศิ​ิลปะล้​้านนาและรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ฐานสี่​่�เหลี่​่�ยม ย่​่อมุ​ุมไม้​้สิ​ิบสอง เป็​็นเจดี​ีย์​์ประยุ​ุกต์​์ มี​ีพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอย ๕ ชั้​้�น นั​ับตั้​้�งแต่​่ชั้​้�นที่​่� ๕ ลงมา ประกอบด้​้วย - ชั้​้�นที่​่� ๕ ห้​้องพุ​ุทธคุ​ุณารมณ์​์ : ด้​้านล่​่างเป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานเจดี​ีย์​์ แก้​้วองค์​์แรกของโลก นามว่​่า “พระรั​ัตนเจดี​ีย์​์ศรี​ีมหามงคล” หรื​ือ “พระเจดี​ีย์​์แก้​้ว” สร้​้างด้​้วยแก้​้วสี​ีเขี​ียวมรกต (ลายกระแสน้ำำ�� ) กว้​้าง ๗ เมตร สู​ูง ๘ เมตร ด้​้านบนแสดงจิ​ิตรกรรมภาพพระพุ​ุทธเจ้​้า ๒๘ พระองค์​์ พร้​้อมต้​้นไม้​้ตรั​ัสรู้​้� - ชั้​้�นที่​่� ๔ ห้​้องธั​ัมมคุ​ุณารมณ์​์ : แสดงรู​ูปหล่​่อบู​ูรพาจารย์​์ เป็​็นต้​้น ว่​่า สมเด็​็จพระสั​ังฆราช องค์​์ที่​่� ๑๔ องค์​์ที่​่� ๑๗ และรู​ูปหล่​่อหลวงพ่​่อ วั​ัดปากน้ำำ�� ขนาดเท่​่าครึ่​่ง� ขององค์​์จริงิ หล่​่อด้​้วยทองคำำ�หนั​ัก ๑,๐๐๐ ก.ก.

- ชั้​้�นที่​่� ๓ ห้​้องสั​ังฆคุ​ุณารมณ์​์ : แสดงพิ​ิพิธิ ภั​ัณฑ์​์ส่ว่ นตั​ัวของสมเด็​็จ พระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ ที่​่�ได้​้รั​ับถวายมาในโอกาสต่​่าง ๆ เป็​็นต้​้นว่​่า พระพุ​ุทธรู​ูป, เครื่​่�องเบญจรงค์​์, นาฬิ​ิกา, พั​ัดยศสมณศั​ักดิ์​์� และไม้​้เท้​้า - ชั้​้�นที่​่� ๒ ห้​้องธรรมกายคุ​ุณารมณ์​์ : เป็​็นสถานที่​่�โล่​่ง สำำ�หรั​ับ ไว้​้ใช้​้ในการประชุ​ุม อบรม ปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม และจั​ัดกิ​ิจกรรม - ชั้​้�นที่​่� ๑ ห้​้องมหาชนคุ​ุณารมณ์​์ : จั​ัดแสดงพิ​ิพิธิ ภั​ัณฑ์​์พื้​้�นบ้​้าน ๓. หอสั​ังเวชนี​ีย์ม์ งคลเทพนิ​ิรมิ​ิต สถานที่​่ป� ระดิ​ิษฐานสรี​ีระสั​ังขาร หลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ�� ๔. หอเจริ​ิญวิ​ิปั​ัสสนา “หอเจริ​ิญวิ​ิปั​ัสสนา แพทย์​์พงศาวิ​ิสุ​ุทธา ธิ​ิบดี​ี ประหยั​ัด-วรณี​ี สุนุ ทรเวช” เป็​็นสถานที่เ่� จริ​ิญสมถะวิ​ิปัสั สนาตาม แนววิ​ิชชาธรรมกายสำำ�หรั​ับผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมทั่​่�วไป

Wat Paknam Bhasicharoen District

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

119

ประวั​ัติโิ ดยสั​ั งเขป พระเดชพระคุ​ุณพระมงคลเทพมุ​ุนี​ี (สด จนฺ​ฺทสโร)

สถานะเดิ​ิม นามเดิ​ิม ชื่​่�อ “สด มี​ีแก้​้วน้​้อย” เกิ​ิดเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๐ ตุ​ุลาคม พ.ศ. ๒๔๒๗ ตรงกั​ับวั​ัน ๖ ค่ำำ�� เดื​ือน ๑๑ ปี​ีวอก ฉศก จุ​ุลศั​ักราช ๑๒๔๖ (ในรั​ัชสมั​ัย รั​ัชกาลที่​่� ๕) ณ บ้​้านสองพี่​่�น้​้อง ต.สองพี่​่�น้อ้ ง อ.สองพี่​่�น้​้อง จ.สุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี เป็​็นบุ​ุตรคนที่​่� ๒ ของพ่​่อเงิ​ิน แม่​่สุ​ุดใจ มี​ีแก้​้วน้​้อย ในจำำ�นวนพี่​่�น้​้อง ๕ คน อุ​ุปสมบท เมื่​่� อ เดื​ือนกรกฎาคม ๒๔๔๙ ขณะนั้​้� น อายุ​ุ ย่​่ า งเข้​้ า ๒๒ ปี​ี ณ วั​ัดสองพี่​่�น้อ้ ง จ.สุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี โดยมี​ีพระอาจารย์​์ดี​ี เป็​็นพระอุ​ุปัชั ฌาย์​์, พระครู​ูวิ​ินยานุ​ุโยค (เหนี่​่�ยง อิ​ินฺ​ฺทโชโต) เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์, พระอาจารย์​์โหน่​่ง อิ​ินฺ​ฺทสุ​ุวณฺ​ฺโณ เป็​็นพระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ ได้​้รั​ับนาม ฉายาว่​่า “จนฺ​ฺทสโร” อุ​ุปสมบทแล้​้ว จำำ�พรรษาอยู่​่�วั​ัดสองพี่​่�น้​้องเป็​็นเวลา ๑ พรรษา ได้​้มี​ี โอกาสเรี​ียนวิ​ิปั​ัสสนากั​ับหลวงพ่​่อโหน่​่ง และหลวงพ่​่อเนี​ียม ในระยะ เวลาสั้​้� น ๆ เมื่​่� อ ปวารณาออกพรรษาแล้​้ ว จึ​ึงเดิ​ิ น ทางมาจำำ� พรรษา ณ วั​ัดพระเชตุ​ุพนวิ​ิมลมั​ังคลาราม กรุ​ุงเทพมหานคร เพื่​่�อเล่​่าเรี​ียน พระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรมต่​่อไป การศึ​ึ กษาสมถะ และวิ​ิปัส ั สนา

การเรี​ียนบาลี​ีในสมั​ัยนั้​้น� ต้​้องท่​่องสู​ูตรก่​่อน เมื่​่อ� ท่​่องจบสู​ูตรเบื้​้อ� งต้​้น แล้​้ว จึ​ึงเริ่​่�มจั​ับเรี​ียนมู​ูลกั​ัจจายน์​์ เริ่​่�มแต่​่เรี​ียนสิ​ินธิ​ิขึ้​้�นไป หลวงพ่​่อ วั​ัดปากน้ำำ��เริ่​่ม� โดยวิ​ิธีนี้​้ี แ� ล้​้ว เรี​ียน นาม สมาส ตั​ัทธิ​ิต อาขยาต กิ​ิตก์​์ แล้​้ว เริ่​่�มขึ้​้�นคั​ัมภี​ีร์​์ จั​ับแต่​่พระธรรมบทไป ท่​่านเรี​ียนธรรมบทจบทั้​้�ง ๒ บั้​้�น เมื่​่�อจบ ๒ บั้​้�นแล้​้วกลั​ับขึ้​้�นต้​้นใหม่​่ เรี​ียนมงคลที​ีปนีแี ละสารั​ัตถสั​ังคหะ ตามความนิ​ิยมของสมั​ัย จนชำำ�นาญและเข้​้าใจ และสามารถสอนผู้​้�อื่​่น� ได้​้ การศึ​ึกษาวิ​ิปั​ัสสนาธุ​ุระ เบื้​้�องต้​้นหลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ��อาศั​ัยศึ​ึกษา จากคั​ัมภี​ีร์​์ปกรณ์​์พิ​ิเศษวิ​ิสุ​ุทธิ​ิมรรค (ศี​ีล, สมาธิ​ิ, ปั​ัญญา) นอกจากนี้​้�ยั​ัง ได้​้ไปศึ​ึกษาจากพระอุ​ุปัชั ฌาย์​์อาจารย์​์ในสำำ�นั​ักต่า่ ง ๆ เมื่​่อ� ท่​่านได้​้ศึ​ึกษา คั​ันถธุ​ุระและวิ​ิปัสั สนาธุ​ุระมาพอสมควร จึ​ึงได้​้ออกธุ​ุดงค์​์ แต่​่ความตั้​้ง� ใจ จริ​ิงในการบวชตั้​้�งแต่​่อายุ​ุ ๑๙ ปี​ีก่​่อนโน้​้น โดยปฏิ​ิญญาว่​่าจะบวชจน ตายนั้​้น� บั​ัดนี้​้�ได้​้บวชมา ๑๒ พรรษาแล้​้ว ของจริ​ิงของแท้​้ที่พ่� ระพุ​ุทธเจ้​้า ได้​้ตรั​ัสรู้​้�นั้​้�น หลวงพ่​่อยั​ังไม่​่ได้​้รู้​้�ได้​้เห็​็นเลย สมควรที่​่�จะเจริ​ิญกั​ัมมั​ัฏฐาน อย่​่างจริ​ิงจั​ังเสี​ียที​ี การปฏิ​ิบั​ัติ​ินี้​้�จะตายก็​็ตายไป ดี​ีกว่า่ ตายเสี​ียเมื่​่�อก่​่อน บวชหรื​ือไม่​่ได้​้บำำ�เพ็​็ญกั​ัมมั​ัฏฐานตาย ต่​่อมาในวั​ันขึ้​้น� ๑๕ ค่ำำ�� เดื​ือน ๑๐ หลวงพ่​่อจึ​ึงเข้​้าสู่​่�อุโุ บสถตั้​้�งแต่​่ เวลาเย็​็น ตั้​้�งอธิ​ิษฐานจิ​ิตมั่​่�นว่​่า “ถ้​้านั่​่�งลงไปแล้​้ว ไม่​่บรรลุ​ุธรรมที่​่� พระพุ​ุทธเจ้​้าทรงเห็​็น จะไม่​่ยอมลุ​ุกขึ้​้น� จากที่​่�จนตลอดชี​ีวิติ ” จากนั้​้น� เริ่​่ม� ขั​ัดสมาธิ​ิเข้​้านั่​่�งภาวนาเจริ​ิญกั​ัมมั​ัฏฐานเวลาล่​่วงไป ๆ จนดึ​ึก ไม่​่ทราบ ว่​่าเป็​็นเวลาเท่​่าใด เพราะไม่​่มีนี าฬิ​ิกาจึ​ึงได้​้เห็​็นธรรมอั​ันเป็​็นของจริ​ิงของแท้​้ อั​ันเป็​็นทางบรรลุ​ุธรรมแห่​่งองค์​์สมเด็​็จพระสั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธเจ้​้า

120

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ท่​่านมี​ีความเพี​ียรด้​้านการวิ​ิปั​ัสสนากรรมฐาน จึ​ึงได้​้ค้​้นพบดวงจิ​ิต ที่ส่� งบนิ่​่�ง ผ่​่องใส เมื่​่�อเรี​ียนรู้​้�เรื่​่อ� งการเกิ​ิดดั​ับ ความรู้​้�ต้​้องเป็​็นจุ​ุดเดี​ียวกั​ัน ถ้​้าไม่​่ดั​ับก็​็ไม่​่เกิ​ิด เป็​็นการปฏิ​ิบั​ัติ​ิเพื่​่�อค้​้นพบที่​่​่��สุ​ุดแห่​่งธรรม และท่​่านก็​็ ค้​้นพบวิ​ิชาแห่​่งธรรมนั้​้�น เรี​ียกว่​่าวิ​ิชชาธรรมกายเป็​็นการปฏิ​ิบั​ัติ​ิสมาธิ​ิ หรื​ือวิ​ิธี​ีการปฏิ​ิบั​ัติ​ิวิ​ิปั​ัสสนากรรมฐานแบบหนึ่​่�งที่​่​่�ได้​้รั​ับการแพร่​่หลาย และปฏิ​ิบั​ัติ​ิสื​ืบต่​่อมาจนถึ​ึงทุ​ุกวั​ันนี้​้� สมณศั​ั กดิ์​์�

พ.ศ. ๒๔๕๙ เป็​็น “พระสมุ​ุห์”์ ฐานานุ​ุกรมในพระศากยปุ​ุตติ​ิยวงศ์​์ (เผื่​่� อ น ติ​ิ สฺ​ฺ ส ทตฺ​ฺ โ ต ป.ธ.๙) วั​ัดพระเชตุ​ุ พ นวิ​ิ ม ลมั​ังคลาราม กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๔๖๔ ได้​้รั​ับพระราชทานสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตร ที่​่� “พระครู​ูสมณธรรมสมาทาน” พ.ศ. ๒๔๙๒ ได้​้รั​ับพระราชทานตั้​้�งสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะ ชั้​้�นสามั​ัญ ฝ่​่ายวิ​ิปัสั สนาธุ​ุระที่​่� “พระภาวนาโกศลเถร” พ.ศ. ๒๔๙๔ ได้​้รั​ับพระราชทานพั​ัดยศเที​ียบเปรี​ียญ พ.ศ. ๒๔๙๘ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่อ� นสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะ ชั้​้น� ราชที่​่� “พระมงคลราชมุ​ุนี สุ ี ทุ ธศี​ีลพรตนิ​ิเวฐ เจษฎาทร ยติ​ิคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี” พ.ศ. ๒๕๐๐ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่อ� นสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะ ชั้​้� น เทพที่​่� “พระมงคลเทพมุ​ุ นี​ี ศรี​ี รั​ั ต น์​์ ป ฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ สมาธิ​ิ วั​ั ต สุ​ุ น ทร มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี”

Wat Paknam Bhasicharoen District

หอสั​ังเวชนี​ีย์​์มงคลเทพนิ​ิรมิ​ิต

อาพาธ-มรณภาพ

หลั​ังจากได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่อ� นสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้น� ราชที่​่� “พระมงคลราชมุ​ุนี”ี แล้​้ว เริ่​่�มตั้​้�งแต่​่เดื​ือนมี​ีนาคม พ.ศ. ๒๔๙๙ เป็​็นต้​้นมา หลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ��เริ่​่ม� อาพาธเป็​็นเวลา ๒ ปี​ีเศษ จนในที่สุ่� ดุ วั​ันอั​ังคารที่​่� ๓ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ ๒๕๐๒ เวลา ๑๕.๐๕ น. ตรงกั​ับวั​ันแรม ๑๑ ค่ำำ�� เดื​ือน ๒ (ยี่​่�) ปี​ีกุ​ุน สั​ัมฤทธิ​ิศก จุ​ุลศั​ักราช ๑๓๒๐ พระมงคลเทพมุ​ุนี​ี (สด จนฺ​ฺทสโร) หลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ�� ก็​็ถึ​ึงแก่​่การมรณภาพด้​้วยอาการ อั​ันสงบ ณ ตึ​ึกมงคลจั​ันทสร สิ​ิริอิ ายุ​ุได้​้ ๗๕ ปี​ี พรรษา ๕๓ รวมระยะ เวลาตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� ๔๓ ปี​ี Wat Paknam Bhasicharoen District

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

121

สมเด็​็จพระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ (ช่​่ ว ง วรปุ​ุ ญฺ  ฺ มหาเถร ป.ธ.๙) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง และอดี​ีตประธานสมั​ัชชามหาคณิ​ิสสร ชื่​่�อ สมเด็​็จพระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ ฉายา วรปุ​ุญฺ​ฺโ อายุ​ุ ๙๖ ปี​ี พรรษา ๗๖ วิ​ิทยฐานะ ป.ธ.๙ วั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุงเทพมหานคร

ชาติ​ิภู​ูมิ​ิ สมเด็​็จพระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ มี​ีนามเดิ​ิมว่​่า ช่​่วง สุ​ุดประเสริ​ิฐ เกิ​ิดเมื่​่�อวั​ันพุ​ุธที่​่� ๒๖ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๘ ขึ้​้�น ๘ ค่ำำ�� เดื​ือน ๑๐ ปี​ีฉลู​ู บ้​้านเลขที่​่� ๓๒ ต.ราชาเทวะ อ.บางพลี​ี จ.สมุ​ุทรปราการ เป็​็นบุ​ุตรของนายมิ่​่�ง นางสำำ�เภา สุ​ุดประเสริ​ิฐ อุ​ุปสมบท เมื่​่� อ วั​ั น ศุ​ุ กร์​์ ที่​่� ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๘ ขึ้​้� น ๑ ค่ำำ�� เดื​ือน ๖ ปี​ี ร ะกา ณ พั​ั ท ธสี​ี ม าวั​ั ด ปากน้ำำ�� เขตภาษี​ี เ จริ​ิ ญ กรุ​ุ ง เทพมหานคร โดยมี​ี พระครู​ูบริ​ิหารบรมธาตุ​ุ (ป่​่วน เกสโร) วั​ัดนางชี​ี เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พระมงคลเทพมุ​ุนี​ี (สด จนฺ​ฺทสโร) หลวงพ่​่อวั​ัดปากน้ำำ�� เมื่​่�อครั้​้�งดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์�ที่​่� พระครู​ูสมณธรรมสมาทาน เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ ได้​้รั​ับนามฉายาว่​่า "วรปุ​ุญฺ​ฺโ"

122

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

งานปกครอง • พ.ศ. ๒๔๙๕ เป็​็นเลขานุ​ุการสมเด็​็จสั​ังฆนายก สมเด็​็จพระวั​ันรั​ัต (ปลด กิ​ิตฺ​ฺติ​ิโสภโณ) วั​ัดเบญจมบพิ​ิตร • พ.ศ. ๒๔๙๙ เป็​็นผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง • พ.ศ. ๒๕๐๐ เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ • พ.ศ. ๒๕๐๗ เป็​็นรองเจ้​้าคณะภาค ๓ • พ.ศ. ๒๕๐๘ เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง • พ.ศ. ๒๕๐๘-๒๕๑๖ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๓ รวม ๒ สมั​ัย • พ.ศ. ๒๕๑๗-๒๕๒๘ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๑๗ รวม ๓ สมั​ัย • พ.ศ. ๒๕๒๘-๒๕๓๗ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๗ • พ.ศ. ๒๕๓๒-๒๕๖๑ เป็​็นกรรมการมหาเถรสมาคม • พ.ศ. ๒๕๓๓-๒๕๔๘ เป็​็นกรรมการ พ.ศ.ป.

• พ.ศ. ๒๕๓๓-๒๕๔๘ เป็​็นกรรมการ ศ.ต.ภ.

• พ.ศ. ๒๕๓๗-๒๕๕๘ เป็​็นเจ้​้าคณะใหญ่​่หนเหนื​ือ • พ.ศ. ๒๕๔๘ เป็​็นคณะผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิหน้​้าที่​่�สมเด็​็จพระสั​ังฆราช • พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๖๐ ผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิหน้​้าที่​่�สมเด็​็จพระสั​ังฆราช • พ.ศ. ๒๕๕๖-๒๕๖๔ ประธานสมั​ัชชามหาคณิ​ิสสร • พ.ศ. ๒๕๖๒-๒๕๖๔ เป็​็นที่​่�ปรึ​ึกษามหาเถรสมาคม สมณศั​ักดิ์​์� สมณศั​ักดิ์​์� ไทย • พ.ศ. ๒๔๙๙ ได้​้รั​ับพระราชทานตั้​้�งสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นสามั​ัญที่​่� พระศรี​ีวิ​ิสุ​ุทธิ​ิโมลี​ี • พ.ศ. ๒๕๐๕ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นราชที่​่� พระราชเวที​ี ตรี​ีปิ​ิฎกภู​ูสิ​ิต ธรรมบั​ัณฑิ​ิต ยติ​ิคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี • พ.ศ. ๒๕๑๐ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นเทพที่​่� พระเทพวรเวที​ี นรสี​ีห์​์ธรรมานุ​ุนายก ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต ยติ​ิคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี • พ.ศ. ๒๕๑๖ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นธรรมที่​่� พระธรรมธี​ีรราชมหามุ​ุนี​ี ตรี​ีปิ​ิฎกโกศล วิ​ิมลคั​ัมภี​ีรญาณ วิ​ิศาลปริ​ิยั​ัติ​ิกิ​ิจ มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี • พ.ศ. ๒๕๓๐ ได้​้รั​ับพระราชทานสถาปนาสมณศั​ักดิ์​์�ขึ้​้�นเป็​็น พระราชาคณะเจ้​้า คณะรอง ชั้​้�นหิ​ิรั​ัณยบั​ัฏ ที่​่� พระธรรมปั​ัญญาบดี​ี ศรี​ีวิ​ิสุ​ุทธิ​ิคุ​ุณ สุ​ุนทร วรนายก ดิ​ิลกธรรมานุ​ุสิ​ิฐ ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี • พ.ศ. ๒๕๓๘ ได้​้รั​ับพระราชทานสถาปนาสมณศั​ักดิ์​์�ขึ้​้�นเป็​็น สมเด็​็จพระราชาคณะชั้​้�นสุ​ุพรรณบั​ัฏที่​่� สมเด็​็จพระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ ไพศาลหิ​ิตานุ​ุหิ​ิต วิ​ิธาน ปฏิ​ิภาณสุ​ุธรรมภาณี​ี ศรี​ีสั​ังฆโสภณ วิ​ิมลสี​ีลาจารนิ​ิวิ​ิฐ ตรี​ีปิ​ิฏกบั​ัณฑิ​ิต มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี อรั​ัญวาสี​ี สมณศั​ักดิ์​์�ต่​่างประเทศ • พ.ศ. ๒๕๒๐ ได้​้รั​ับสมณศั​ักดิ์​์�จากประเทศบั​ังกลาเทศ ที่​่� พระศาสนธชมหาปั​ัญญาสาระ • พ.ศ. ๒๕๒๔ ได้​้รั​ับสมณศั​ักดิ์​์�จากประเทศศรี​ีลั​ังกา ฝ่​่ายอมรปุ​ุรนิ​ิกาย ที่​่� พระชิ​ินวรสาสนโสภณเตปิ​ิฏกวิ​ิสารทคณะปาโมกขาจริ​ิยะ • พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้​้รั​ับสมณศั​ักดิ์​์�จากประเทศศรี​ีลั​ังกา สยามวงศ์​์ ฝ่​่ายอั​ัสสคิ​ิริ​ิยะ ที่​่� พระสาสนโชติ​ิกสั​ัทธั​ัมมวิ​ิสารทวิ​ิมลกิ​ิตติ​ิสิ​ิริ​ิ • พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้​้รั​ับสมณศั​ักดิ์​์�จากประเทศศรี​ีลั​ังกา สยามวงศ์​์ ฝ่​่ายมั​ัลลวั​ัตตะ ที่​่� พระธรรมกิ​ิตติ​ิสิ​ิรเตปิ​ิฏกวิ​ิสารโท • พ.ศ. ๒๕๒๖ ได้​้รั​ับสมณศั​ักดิ์​์�จากประเทศศรี​ีลั​ังกา ฝ่​่ายรามั​ัญวงศ์​์ ที่​่� พระติ​ิปิ​ิฏกปั​ัณฑิ​ิตธั​ัมมกิ​ิติ​ิสสิ​ิริ​ิยติ​ิสั​ังฆปติ​ิ • พ.ศ. ๒๕๒๖ ได้​้รั​ับแต่​่งตั้​้�งเป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ของประเทศศรี​ีลั​ังกา สยามวงศ์​์ ฝ่​่ายโกฎเฏ ที่​่� พระอุ​ุบาลี​ีวั​ังสาลั​ังการะอุ​ุปั​ัชฌายะธรรมธี​ีรมหามุ​ุนี​ีเถระ • พ.ศ. ๒๕๓๘ ได้​้รั​ับสมณศั​ักดิ์​์�จากประเทศศรี​ีลั​ังกา ฝ่​่ายอมรปุ​ุรนิ​ิกาย ที่​่� พระเถรวาทะวั​ังสาลั​ังการะสยามเทสะสาสนธชะ

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

123

พระพรหมโมลี​ี (สุ​ุชาติ​ิ ธมฺ​ฺมรตโน ป.ธ.๙,พธ.บ.,ศษ.บ.) วั​ัดปากน้ำำ� � เขตภาษี​ี เจริ​ิ ญ กรุ​ุ งเทพมหานคร

สมณศั​ั กดิ์​์�

พ.ศ. ๒๕๓๐ ได้​้รั​ับพระราชทานตั้​้�งสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นสามั​ัญที่​่� พระศรี​ีศาสนวงศ์​์ พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นราชที่​่� พระราชพุ​ุทธิ​ิญาณวงศ์​์ ตรี​ีปิ​ิฎกวราลงกรณ์​์ ธรรมิ​ิกคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นเทพที่​่� พระเทพมุ​ุนี​ี ศรี​ีปริ​ิยั​ัติ​ิวรกิ​ิจ ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี พ.ศ. ๒๕๔๗ ได้​้รั​ับพระราชทานเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นธรรมที่​่� พระธรรมปั​ัญญาภรณ์​์ สุ​ุนทรธรรมปฏิ​ิบั​ัติ​ิ

ปริ​ิยั​ัติ​ิวิ​ิธานวิ​ิศิ​ิษฐ์​์ ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี พ.ศ. ๒๕๕๔ ได้​้รั​ับพระราชทานสถาปนาสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นพระราชาคณะเจ้​้าคณะรองที่​่� พระพรหมโมลี​ี ศรี​ีสั​ังฆโสภณ วิ​ิมลศี​ีลาจารนิ​ิวิ​ิฐ ปริ​ิยั​ัติ​ิกิ​ิจดิ​ิลก ตรี​ีปิ​ิฎกบั​ัณฑิ​ิต มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี

SBL บัประเทศไทย นทึกประเทศไทยI 124 124SBL บักรุนทึงกเทพมหานคร

แพร่

ประวั​ั ติ​ิ โดยสั​ังเขป ปั​ัจจุ​ุบัน ั ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง

๑. กรรมการมหาเถรสมาคม ๒. เจ้​้าคณะภาค ๕ ๓. ผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าคณะใหญ่​่หนเหนื​ือ ๔. ผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง ๕. แม่​่กองบาลี​ีสนามหลวง ๖. เลขานุ​ุการแม่​่กองงานพระธรรมทู​ูต ชาติ​ิภู​ูมิ​ิ

ชื่​่�อ สุ​ุชาติ​ิ นามสกุ​ุล สอดสี​ี เกิ​ิดเมื่​่�อวั​ันเสาร์​์ที่​่� ๒๓ ตุ​ุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๗ บิ​ิดา นายชื่​่�น สอดสี​ี มารดา นางตอง สอดสี​ี บ้​้านบางงาม ตำำ�บลวั​ังหว้​้า อำำ�เภอ ศรี​ีประจั​ันต์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี บรรพชา

เมื่​่�อวั​ัน ที่​่� ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๘ ณ วั​ั ดเกาะ ตำำ� บลวั​ั ง หว้​้ า อำำ� เภอ ศรี​ีประจั​ันต์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี โดยมี​ี พระครู​ูวรนาถรั​ังษี​ี วั​ัดเกาะ อำำ�เภอ ศรี​ีประจั​ันต์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุพรรรณบุ​ุรี​ี เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ อุ​ุปสมบท

เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๙ ณ วั​ัดพระศรี​ีรั​ัตนศาสดาราม แขวง พระบรมมหาราชวั​ัง เขตพระนคร กรุ​ุงเทพมหานคร โดยมี​ี สมเด็​็จพระพุ​ุทธโฆษาจารย์​์ (ฟื้​้�น ชุ​ุติ​ินฺ​ฺธโร ป.ธ.๙) วั​ัดสามพระยา กรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ สมเด็​็จพระมหาธี​ีราจารย์​์ (นิ​ิยม ฐานิ​ิสฺ​ฺสโร ป.ธ.๙) วั​ัดชนะสงคราม กรุ​ุงเทพมหานคร ครั้​้ง� ดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์ที่� �่ พระธรรมปิ​ิฎก เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ สมเด็​็จพระมหารั​ัชมั​ังคลาจารย์​์ (ช่​่วง วรปุ​ุญฺ​ฺโ ป.ธ.๙) วั​ัดปากน้ำำ�� กรุ​ุงเทพมหานคร ครั้​้�งดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์�ที่​่� พระธรรมธี​ีรราชมหามุ​ุนี​ี เป็​็นพระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ งานการศึ​ึ กษา

พ.ศ. ๒๕๑๙ เป็​็นครู​ูสอนพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดปากน้ำำ�� พ.ศ. ๒๕๑๙ เป็​็นกรรมการตรวจประโยคธรรมสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๒๐ เป็​็นกรรมการตรวจประโยคบาลี​ีสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๓๗-๒๕๕๗ เป็​็นเลขานุ​ุการแม่​่กองบาลี​ีสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๗-ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เป็​็นแม่​่กองบาลี​ีสนามหลวง

วิ​ิทยฐานะ

พ.ศ. ๒๕๐๗ จบชั้​้�นประถมศึ​ึกษาปี​ีที่​่� ๔ จากโรงเรี​ียนวั​ัดเกาะ อำำ�เภอศรี​ีประจั​ันต์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๑๐ สอบได้​้นั​ักธรรมชั้​้�นเอก สำำ�นั​ักศาสนศึ​ึกษาวั​ัดดอนเจดี​ีย์​์ อำำ�เภอดอนเจดี​ีย์​์ จั​ังหวั​ัดสุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๑๙ สอบได้​้เปรี​ียญธรรม ๙ ประโยค (ขณะเป็​็นสามเณร) สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดปากน้ำำ�� เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๗ สำำ�เร็​็จปริ​ิญญาพุ​ุทธศาสตรบั​ัณฑิ​ิต (พธ.บ.) มหาวิ​ิทยาลั​ัย มหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย พ.ศ. - สำำ�เร็​็จปริ​ิญญาศึ​ึกษาศาสตรบั​ัณฑิ​ิต (ศษ.บ.) มหาวิ​ิทยาลั​ัยสุ​ุโขทั​ัย ธรรมาธิ​ิราช งานปกครอง

พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็​็นผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็​็นรองเจ้​้าคณะภาค ๗ พ.ศ. ๒๕๓๙ เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ ประเภทวิ​ิสามั​ัญ พ.ศ. ๒๕๔๐ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๕ พ.ศ. ๒๕๕๗ เป็​็นกรรมการมหาเถรสมาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ เป็​็นประธานคณะเลขานุ​ุการผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิหน้​้าที่​่�สมเด็​็จ พระสั​ังฆราช พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๒ เป็​็นกรรมการมหาเถรสมาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ เป็​็นผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าคณะภาค ๕ พ.ศ. ๒๕๖๒ เป็​็นกรรมการมหาเถรสมาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๕ ๑๒ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ เป็​็นผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าคณะใหญ่​่หนเหนื​ือ และเป็​็นผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาสวั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง งานเผยแผ่​่

พ.ศ. ๒๕๓๑ เป็​็นเลขานุ​ุการแม่​่กองงานพระธรรมทู​ูต พ.ศ. ๒๕๔๖-ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เป็​็นหั​ัวหน้​้าพระธรรมทู​ูต สายที่​่� ๓ พ.ศ. ๒๕๕๑-ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เป็​็นรองประธานคณะพระธรรมจาริ​ิก พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็​็นหั​ัวหน้​้าสำำ�นั​ักฝึ​ึกอบรมพระธรรมทู​ูต งานพิ​ิเศษ

พ.ศ. ๒๕๔๘ เป็​็นคณะกรรมการศู​ูนย์​์ควบคุ​ุมการไปต่​่างประเทศสำำ�หรั​ับ พระภิ​ิกษุ​ุสามเณร (ศ.ต.ภ.) พ.ศ. ๒๕๕๗ ประธานคณะเลขานุ​ุการผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิหน้​้าที่​่�สมเด็​็จพระสั​ังฆราช

125 125

กนประเทศไทย PHRAE I SBL SBLบันบัทึBANGKOK ทึกประเทศไทย

History of Buddhism....

Wat Nimmanoradi

Phra Aram Luang วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง สั​ั กการะหลวงพ่​่อเกศจำำ�ปาศรี​ี พระประธานในพระอุ​ุโบสถ

ประวั​ัติวั ิ ด ั นิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง

วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นตรี​ี ชนิ​ิดสามั​ัญ ตั้​้�งอยู่​่� เลขที่​่� ๘๔๕ ถนนเพชรเกษม ตลาดบางแค แขวงบางหว้​้ า เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย สร้​้างขึ้​้�น เป็​็นวั​ัดประมาณปี​ี ๒๓๕๐ ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา วั​ันที่​่� ๘ พฤศจิ​ิ ก ายน พ.ศ. ๒๕๑๔ เขตวิ​ิ สุ​ุ ง คามสี​ี ม า กว้​้ า ง ๒๐ เมตร ยาว ๔๐ เมตร ได้​้รั​ับสถาปนาเป็​็นพระอารามหลวง นั​ับตั้​้�งแต่​่วั​ันที่​่� ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ วั​ั ด นิ​ิ ม มานรดี​ี เดิ​ิ ม มี​ี น ามว่​่า “วั​ั ด บางแค” สร้​้ า งขึ้​้� น ในสมั​ัย กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้น ในสมั​ัยรั​ัชการที่​่� ๑ ราว พ.ศ. ๒๓๕๐ มี​ีหลั​ักฐาน ปรากฏกล่​่าวถึ​ึงนามวั​ัดนี้​้�ในจดหมายเหตุ​ุรั​ัชกาลที่​่� ๒ จ.ศ. ๑๑๘๓ (พ.ศ. ๒๓๖๔) ที่​่�ทรงโปรดแต่​่งตั้​้�งพระคณาจารย์​์เป็​็นผู้​้�บอกกรรมฐานใน กรุ​ุงและหั​ัวเมื​ือง ณ วั​ันอั​ังคาร เดื​ือนยี่​่� แรมแปดค่ำำ�� ปี​ีมะเส็​็ง ตรี​ีศก ในจำำ�นวนพระคณาจารย์​์ ๗๑ รู​ูปนั้​้�น พระอาจารย์​์รู​ูปที่​่� ๕๕ คื​ือ พระอาจารย์​์เกษ แห่​่งวั​ัดบางแค เป็​็นผู้​้�ถวายสมาธิ​ิกรรมฐานรวมอยู่​่ด้� ว้ ย รู​ูปหนึ่​่�ง แสดงว่​่าวั​ัดบางแคมี​ีอยู่​่ก่​่� อนแล้​้ว และคงจะเป็​็นวั​ัดที่รุ่​่​่� ง� เรื​ืองมาก

126

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

วั​ัดหนึ่​่�ง ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๕ พ.ศ. ๒๔๑๕ พระอธิ​ิการแจ้​้ง ได้​้ย้า้ ยมาจาก วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม มาปกครองวั​ัด มี​ีขุนุ ตาลวโนชากร (นิ่​่�ม) และภรรยา ชื่​่�อ ดี​ี มาทำำ�การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์เสนาสนะต่​่างๆ ทั้​้�งหมดเสมื​ือนกั​ับว่​่า ได้​้สร้​้างวั​ัดขึ้​้�นมาใหม่​่ที​ีเดี​ียว ทางวั​ัดจึ​ึงได้​้ปรึ​ึกษาขอเปลี่​่�ยนนามวั​ัดเสี​ีย ใหม่​่ตามชื่​่�อผู้​้�บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ เพื่​่�อเป็​็นเกี​ียรติ​ิอนุ​ุสรณ์​์แห่​่งความดี​ี ให้​้เป็​็นที่​่�ปรากฏสื​ืบไปจึ​ึงได้​้เปลี่​่�ยนนามจาก “วั​ัดบางแค” มาเป็​็น วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี อาศั​ัยชื่​่�อของสองสามี​ีภรรยาต่​่อหั​ัวท้​้ายเป็​็นนามวั​ัด เพื่​่�อ ให้​้มีคี วามหมายที่​่�ไพเราะยิ่​่�งขึ้​้�น และสอดคล้​้องตรงกั​ับนามของสวรรค์​์ ชั้​้�นที่​่� ๕ อี​ีกด้​้วย ครั้​้�นแล้​้วขุ​ุนตาลวโนชากร (นิ่​่�ม) ก็​็ได้​้เสนอนาม “วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี” ให้​้กราบบั​ังคมทู​ูลพระกรุ​ุณาขอพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา และได้​้รั​ับ พระราชทานครั้​้ง� แรก เมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๑๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๒๒ (วั​ันอั​ังคาร เดื​ือน ๖ แรม ๘ ค่ำำ�� ปี​ีเถาะ เอกศก พระพุ​ุทธศาสนกาล ๒๔๒๒ พรรษา) เขตวิ​ิสุงุ คามสี​ีมากว้​้าง ๙ วา ยาว ๑๕ วา ต่​่อมาเมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๑๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๓๓ พระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๕ ได้​้ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ แต่​่งตั้​้�ง พระอธิ​ิการแจ้​้ง วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตรราชทิ​ินนามว่​่า “พระครู​ูทิ​ิวากรคุ​ุณ”

Wat Nimmanoradi Phra Aram Luang

ต่​่อมาวั​ัดนิ​ิ ม มานรดี​ี ได้​้ ส ร้​้ า งพระอุ​ุ โ บสถหลั​ังใหม่​่ และได้​้ ข อ พระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาใหม่​่ ได้​้รั​ับพระราชทานครั้​้�งที่​่� ๒ เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๘ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๕๑๔ เขตวิ​ิสุงุ คามสี​ีมา กว้​้าง ๒๐ เมตร ยาว ๕๐ เมตร วั​ันที่​่� ๑๐ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๔ พระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร และสมเด็​็จพระนางเจ้​้า สิ​ิริ​ิกิ​ิติ์​์� พระบรมราชิ​ินี​ีนาถ พระบรมราชชนนี​ีพั​ันปี​ีหลวง ได้​้ทรงเสด็​็จ พระราชดำำ�เนิ​ินมาทรงตั​ัดลู​ูกนิ​ิมิ​ิตพระอุ​ุโบสถ และได้​้พระราชทาน พระปรมาภิ​ิไธยย่​่อ ภ.ป.ร. ประดิ​ิษฐานที่​่�หน้​้าบั​ันพระอุ​ุโบสถ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๗ ได้​้ ข อพระราชทานพระบรมราชานุ​ุ ญ าต เพื่​่�อสถาปนาวั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี ขึ้​้�นเป็​็นพระอารามหลวง ความทราบถึ​ึง ฝ่​่าละอองธุ​ุลี​ีพระบาท พระราชทานพระบรมราชานุ​ุญาตสถาปนา วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ีขึ้​้�นเป็​็นพระอารามหลวง ตามหนั​ังสื​ือเลขาธิ​ิการคณะ รั​ัฐมนตรี​ี ที่​่� นร. ๐๒๐๔/๖๙๐๕ ลงวั​ันที่​่� ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ กระทรวงศึ​ึกษาธิ​ิการได้​้ออกประกาศ ลงวั​ันที่​่� ๒๔ มิ​ิถุ​ุนายน พ.ศ. ๒๕๒๘ เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นตรี​ี ชนิ​ิดสามั​ัญ

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. พระอาจารย์​์เกษ ๒. พระครู​ูทิ​ิวากรคุ​ุณ (แจ้​้ง) ๓. พระอาจารย์​์จอ เขมธมฺ​ฺโม ๔. พระอธิ​ิการหนู​ู ธมฺ​ฺมสาโร ๕. พระครู​ูวิ​ิทยานุ​ุโยค (พลบ ขนฺ​ฺติ​ิกโร) ๖. พระวิ​ิจิ​ิตรพิ​ิพั​ัฒโนดม (สุ​ุชาติ​ิ สุ​ุชาโต) ๗. พ ระธรรมโพธิ​ิ ม งคล (สมควร ปิ​ิ ยสี​ี โ ล ป.ธ.๙) เจ้​้ า อาวาส รู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระธรรมโพธิ​ิมงคล (สมควร ปิ​ิยสี​ี โล ป.ธ. ๙) เจ้​้าอาวาสวั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง เจ้​้าคณะภาค ๒

ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

พระธรรมโพธิ​ิมงคล ฉายา ปิ​ิยสี​ีโล อายุ​ุ ๗๒ พรรษา ๕๐ นามเดิ​ิม ชื่​่�อ สมควร นามสกุ​ุล อุ​ุบลไทร เกิ​ิดวั​ันที่​่� ๑ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๔๙๒ บิ​ิดาชื่​่�อ นายเที​ียบ อุ​ุบลไทร มารดาชื่​่�อ นางมณี​ี อุ​ุบลไทร บ้​้านเลขที่​่� ๑๖ หมู่​่�ที่​่� ๑๑ ตำำ�บลไทรงาม อำำ�เภอบางเลน จั​ังหวั​ัดนครปฐม วิ​ิทยฐานะ พ.ศ. ๒๕๐๕ จบชั้​้�นประถมศึ​ึกษาปี​ีที่​่� ๔

โรงเรี​ียนวั​ัดบึ​ึงลาดสวาย จั​ังหวั​ัดนครปฐม พ.ศ. ๒๕๑๖ สอบได้​้นั​ักธรรมชั้​้�นเอก สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดนครปฐม พ.ศ. ๒๕๒๘ สอบได้​้เปรี​ียญธรรม ๙ ประโยค สำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดสุ​ุวรรณาราม กรุ​ุงเทพมหานคร งานการปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็​็นผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ พ.ศ. ๒๕๓๑ เป็​็นรองเจ้​้าอาวาสวั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๔ เป็​็นผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาสวั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี

พระอารามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๕ เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็​็นพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พ.ศ. ๒๕๔๙ เป็​็นรองเจ้​้าคณะภาค ๒ พ.ศ. ๒๕๕๖ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๑๔ พ.ศ. ๒๕๖๒ ผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าคณะภาค ๑๔ พ.ศ. ๒๕๖๔ เป็​็นเจ้​้าคณะภาค ๒

Wat Nimmanoradi Phra Aram Luang

วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง

ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๘๔๕ ถนนเพชรเกษม ตลาดบางแค แขวงบางหว้​้า

เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

127

History of Buddhism....

Wat Chantharam Worawihan วั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร

128

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั จั​ันทาราม วรวิ​ิหาร

ตั้​้�งอยู่​่�ริ​ิมคลองบางหลวง ได้​้ถู​ูกสร้​้างขึ้​้�นตั้​้�งแต่​่สมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ตอนกลางหรื​ือตอนปลาย เป็​็นข้​้อสั​ันนิ​ิษฐานของผู้​้�เฒ่​่าผู้​้�แก่​่เล่​่าต่​่อกั​ัน มายาวนานว่​่าเป็​็ น วั​ัดที่​่� ห าประวั​ัติ​ิ ไ ม่​่ได้​้ มี​ี เ นื้​้� อ ที่​่� ๑๖ ไร่​่ ๓ งาน ๓๒ ตารางวา พระเจ้​้าตากสิ​ินมาครองกรุ​ุงธนบุ​ุรีไี ม่​่กี่​่�ปีไี ด้​้เปลี่​่ย� นมาเป็​็น สมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ พระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก เป็​็นองค์​์ปฐมกษั​ัตริ​ิย์​์ บ้​้านเมื​ืองในสมั​ัยกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์สงบเรี​ียบร้​้อยแล้​้ว ได้​้มี​ีการบู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดเป็​็นการใหญ่ใ่ นรั​ัชกาลที่​่� ๓ สมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว ทรงบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดมากมายในฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี มี​ี วั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร รวมอยู่​่�ด้​้วย ๑ วั​ัด เดิ​ิมวั​ัดนี้​้�มี​ีชื่​่�อเรี​ียกว่​่า วั​ัดบางยี่​่�เรื​ือกลาง เพราะเป็​็น วั​ัดที่​่�อยู่​่�ติ​ิดกั​ัน ๓ วั​ัด คื​ือ วั​ัดราชคฤห์​์ วรวิ​ิหาร (วั​ัดบางยี่​่�เรื​ือเหนื​ือ) วั​ัดอิ​ินทาราม วรวิ​ิหาร (วั​ัดบางยี่​่�เรื​ือใต้​้) ต่​่อมาปี​ี พ.ศ. ๒๕๑๙ อดี​ีต เจ้​้ า อาวาส พระวิ​ิ สุ​ุ ทธิ​ิ ว ราภรณ์​์ ได้​้ บู​ูร ณปฏิ​ิ สั​ั งขรณ์​์ พ ระอุ​ุ โ บสถ พระวิ​ิหาร เขตพุ​ุทธาวาส สั​ังฆาวาสไปพร้​้อมๆ กั​ัน จากนั้​้�นอยู่​่�ต่​่อมาอี​ีก ประมาณ ๒๐ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ พระอุ​ุโบสถกั​ับพระวิ​ิหารหลั​ังคารั่​่�วมาก เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน จึ​ึงทำำ�การบู​ูรณะอี​ีกครั้​้�งหนึ่​่�ง สิ้​้�นค่​่าก่​่อสร้​้าง ซ่​่อมแซมทั้​้ง� สิ้​้น� ประมาณสิ​ิบล้​้านบาทเศษ ภายในพระอุ​ุโบสถมี​ีพระพุ​ุทธรู​ูป หล่​่อด้​้วยทองสำำ�ริ​ิดองค์​์หนึ่​่�ง และพระพุ​ุทธรู​ูปแกะสลั​ักด้​้วยไม้​้ครึ่​่�งซี​ีก ติ​ิดตั้​้�งอยู่​่�ภายในผนั​ังพระอุ​ุโบสถด้​้านในอี​ีกหนึ่​่�งองค์​์สวยงามมาก

พระพุ​ุทธรู​ูปปางห้​้ามสมุ​ุทร

ภาพจิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังเป็​็นศิ​ิ ลปะแบบจี​ีน

พระธรรมสิ​ิ ทธิ​ินายก (เฉลิ​ิม พนฺ​ฺธุ​ุรํสี​ี ํ ป.ธ.๕, พธ.บ., พธ.ด.) เจ้​้าอาวาสวั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร

ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

ฐานะเดิ​ิม ชื่​่�อ เฉลิ​ิม นามสกุ​ุล ฉ่ำำ��อิ​ินทร์​์ เกิ​ิดวั​ันที่​่� ๑๘ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๔๗๖ บ้​้านย่​่านยาว ต.ไผ่​่ขวาง อ.เมื​ือง จ.พิ​ิจิ​ิตร อุ​ุปสมบท ชื่​่�อ พระเฉลิ​ิม ฉายา พนฺ​ฺธุ​ุรํ​ํสี​ี ที่​่�วั​ัดหาดมู​ูลกระบื​ือ วั​ันที่​่� ๓ มี​ีนาคม ๒๔๙๘ ต.ไผ่​่ขวาง อ.เมื​ือง จ.พิ​ิจิตร ิ พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ พระเมธี​ีธรรมปนาท วั​ัดท่​่าฬ่​่อ ต.ไผ่​่ขวาง อ.เมื​ือง จ.พิ​ิจิ​ิตร การปกครอง พ.ศ. ๒๕๑๑ เป็​็นเลขานุ​ุการวั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร พ.ศ. ๒๕๑๗ เป็​็นพระครู​ู ผจล.ชพ. พ.ศ. ๒๕๒๗ เป็​็น จล.ชอ. พ.ศ. ๒๕๓๗ เป็​็นเจ้​้าคณะแขวงบางยี่​่�เรื​ือ พ.ศ. ๒๕๔๓ เป็​็นเจ้​้าคณะเขตธนบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๔๗ เป็​็นรองเจ้​้าคณะกรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็​็นเจ้​้าคณะกรุ​ุงเทพมหานคร สมณศั​ักดิ์​์� พ.ศ. ๒๕๑๗ เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตร ที่​่� ผจล.ชพ. พ.ศ. ๒๕๒๗ เป็​็นพระครู​ูเจ้​้าอาวาส ที่​่� จล.ชอ. พ.ศ. ๒๕๓๔ เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นสามั​ัญ ที่​่� พระบวรรั​ังสี​ี จล. พ.ศ. ๒๕๓๙ เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นราช ที่​่� พระราชสิ​ิทธิ​ิเวที​ี จล. พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็​็นพระราชาคณะชั้​้�นเทพ ที่​่� พระเทพสิ​ิทธิ​ิเมธี​ี จล. พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็​็นพระราชาคณะชั้​้น� ธรรม ที่�่ พระธรรมสิ​ิทธินิ ายก จล.

วั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่�

๒๗๖ ถนนเทอดไท แขวงบางยี่​่�เรื​ือ เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Chantharam Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

129

History of Buddhism....

wat krajab pinit วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิจิ

สั​ั กการะขอพร พระประธานสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัยอั​ันเก่​่าแก่​่

130

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั กระจั​ับพิ​ินิจ ิ

วั​ั ด กระจั​ั บ พิ​ิ นิ​ิ จ ตั้​้� ง อยู่​่� เ ลขที่​่� ๓๐๐ แขวงบุ​ุ ค คโล เขตธนบุ​ุ รี​ี กรุ​ุงเทพมหานคร เดิ​ิมชื่​่�อ “วั​ัดใหม่​่กลางคลอง” สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย มาในสมั​ัยกรุ​ุงเทพมหานครราว พ.ศ. ๒๔๖๗ มี​ีพวกคหบดี​ีได้​้รวมตั​ัวกั​ันบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหม่​่และได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อเป็​็น “วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิจิ ” วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิ​ิจ ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๗๐ เขตวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมากว้​้าง ๘.๗๐ เมตร ยาว ๑๕ เมตร และได้​้ผู​ูกพั​ัทธสี​ีมา เมื่​่�อประมาณ พ.ศ. ๒๓๗๕ ในด้​้านการศึ​ึกษาทางวั​ัดจั​ัดให้​้มี​ีการสอน พระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม เริ่​่�มมาตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๔๘๙ นอกจากนี้​้� ยั​ังได้​้ให้​้ทาง ราชการสร้​้างโรงเรี​ียนระดั​ับประถมศึ​ึกษา สั​ังกั​ัดกรุ​ุงเทพมหานครขึ้​้�น ในที่​่�วั​ัดอี​ีกด้​้วย ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุที่สำ�่ �คั ำ ญ ั ได้​้แก่​่ พระประธานสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย และพระพุ​ุทธรู​ูป องค์​์อื่​่�น ได้​้แก่​่ พระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�น หน้​้าตั​ัก ๒ ศอก ๑ องค์​์ และ พระอานนท์​์เถระหล่​่อด้​้วยทองเหลื​ือง หน้​้าตั​ัก ๒ ศอก

Wat Krajab Pinit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

131

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. พระใบฎี​ีกาเย็​็น ตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๔๖๗ - ๒๔๘๖ ๒. พระครู​ูพิ​ินิ​ิจสิ​ิกขการ ตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๔๘๖ - ๒๕๔๓ ๓. พระมหามนู​ูญ ฐานวโร ตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๕๔๔ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระมหามนู​ูญ ฐานวโร

เจ้​้าอาวาสวั​ัดกระจั​ับพิ​ินิจ ิ เจ้​้าคณะแขวงบุ​ุคคโล

วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิ​ิจ ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๓๐๐ แขวงบุ​ุคคโล เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุ งเทพมหานคร

132

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Krajab Pinit

วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิ​ิจ Wat Krajab Pinit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

133

History of Buddhism....

Wat Mai Yai Nui วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้ย�

“พระพุ​ุทธรั​ัตนสิ​ิ ริศ ิ าสดาปฏิ​ิมาประธาน” ศิ​ิ ลปะสมั​ัยรั​ัตนโกสิ​ิ นทร์​์ตอนต้​้น

134

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ใหม่​่ยายนุ้​้�ย

วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๘๒ ซอยวุ​ุฒากาศ ๒๔ ถนนวุ​ุฒากาศ แขวงตลาดพลู​ู เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ชนิ​ิดวั​ัดราษฎร์​์ ตั้​้ง� วั​ัดขึ้​้น� เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๔๔๕ มี​ีที่​่ดิ� นิ ตั้ง�้ วั​ัด เนื้​้�อที่​่� ๔ ไร่​่ ๕๘ ตารางวา โฉนดที่​่�ดิ​ินเลขที่​่� ๒๑๗๓ ออกให้​้ ณ วั​ันที่​่� ๑๗ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๗ และมี​ีที่​่ธ� รณี​ีสงฆ์​์ จำำ�นวน ๑ แปลง เนื้​้อ� ที่​่� ๓ งาน ๘๐ ตารางวา โฉนดที่​่�ดิ​ินเลขที่​่� ๒๓๔๖ ออกให้​้ ณ วั​ันที่​่� ๕ ตุ​ุลาคม รั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ศก ๑๒๔ พ.ศ. ๒๔๔๘ พื้​้� น ที่​่� ตั้​้� ง วั​ั ด เป็​็ น ที่​่� ร าบลุ่​่�ม ติ​ิ ด ริ​ิ ม คลองด่​่ า น หรื​ือปั​ั จจุ​ุบั​ั นคื​ื อ “คลองสนามชั​ัย” ลั​ักษณะผั​ังพื้​้�นที่​่� เป็​็นรู​ูปฉากช่​่างไม้​้ (อั​ักษรตั​ัวแอล) ทิ​ิศเหนื​ือ ติ​ิดคลองระบายน้ำำ�� กทม. ทิ​ิศตะวั​ันออก ติ​ิดทางเดิ​ินสาธารณะ ทิ​ิศใต้​้ ติ​ิดที่​่�ดิ​ินเอกชนและคลองระบายน้ำำ��แบ่​่งเขตธนบุ​ุรี​ี – เขต จอมทอง ทิ​ิศตะวั​ันตก ติ​ิดคลองด่​่านหรื​ือคลองสนามชั​ัย วั​ั ด ใหม่​่ ย ายนุ้​้� ย สร้​้างขึ้​้� น ในราวปลายรั​ั ช สมั​ั ย พระบาทสมเด็​็ จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว (รั​ัชกาลที่​่� ๕) โดยมี​ียายนุ้​้�ย ผู้​้�เป็​็นคฤหบดี​ี ที่​่�มี​ีข้​้าทาสบริ​ิวารไว้​้รั​ับใช้​้ เป็​็นเจ้​้าของที่​่�ดิ​ิน กาลเมื่​่�อพระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หัวทร ั งโปรดให้​้ตราพระราชบั​ัญญั​ัติพิ​ิ กัิ ดั เกษี​ียณ อายุ​ุ ลู​ูกทาสลู​ูกไทโดยลำำ�ดับั แล้​้ว ยายนุ้​้ย� จึ​ึงหมดลู​ูกทาสลง แล้​้วยกที่​่ดิ� นิ ของตนสร้​้างเป็​็นวั​ัดขึ้​้�น ปรากฏหลั​ักฐาน ตามใบพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาว่​่า ที่​่� ๕๕/ ๒๑๕ มี​ีพระบรม ราชโองการ ประกาศไว้​้แก่​่ปวงชนว่​่า ที่​่�เขตอุ​ุโบสถวั​ัดใหม่​่บางนางนอง (คื​ือ วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้ย� ปั​ัจจุ​ุบันั ) แขวงกรุ​ุงเทพ โดยยาว ๑๐ วา กว้​้าง ๗ วา ๒ ศอก นายนาคกั​ับนายจำำ�ปา และราษฎร์​์ ได้​้กราบบั​ังคมทู​ูลพระกรุ​ุณา ขอเป็​็นที่​่�วิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา พระเจ้​้าแผ่​่นดิ​ินสยามได้​้ทรงยิ​ินดี​ีอนุ​ุโมทนา อนุ​ุญาตแล้​้ว โปรดให้​้กระทรวงนครบาลปั​ักกำำ�หนดให้​้ตามประสงค์​์ ทรงพระราชอุ​ุทิ​ิศที่​่นั้​้� น� ให้​้เป็​็นที่​่วิ� สุ​ุิ งคามสี​ีมา ยกเป็​็นแผนกหนึ่​่�งต่​่างจาก พระราชอาณาเขตเป็​็นที่​่�วิ​ิเสส สำำ�หรั​ับพระสงฆ์​์มาแต่​่จาตุ​ุทิ​ิศทั้​้�งสี่​่� ทำำ�สั​ังฆกรรมมี​ีอุ​ุโบสถกรรมเป็​็นต้​้น พระราชทานตั้​้�งแต่​่ ณ วั​ันที่​่� ๔ กรกฎาคม รั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ศก ๑๒๑ พระพุ​ุทธศาสนกาล ๒๔๔๕ พรรษา เป็​็นวั​ันที่​่� ๒๒๘๘ ในรั​ัชกาล ปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้� (รั​ัชกาลที่​่� ๕) เดิ​ิมวั​ัด ตั้​้�งอยู่​่�ในเขตการปกครองของตำำ�บลบางนางนอง อำำ�เภอ บางขุ​ุนเที​ียน แขวงเมื​ืองกรุ​ุงเทพ และมี​ีชื่​่� อ ตามใบพระราชทาน วิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาว่​่า “วั​ัดใหม่​่บางนางนอง” แต่​่ชาวบ้​้านกลั​ับนิ​ิยมเรียี กชื่​่�อ ตามนามของเจ้​้าของที่​่�ดิ​ินเดิ​ิมว่​่า “วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย” ตลอดมาจนถึ​ึง ปั​ัจจุ​ุบั​ัน และได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา อุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ เมื่​่�อ วั​ันที่​่� ๒๑ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๓๙ กว้​้าง ๒๒ เมตร ยาว ๓๔ เมตร

ปู​ูชนี​ียสถานและเสนาสนะภายในวั​ัด

๑. อุ​ุโบสถ ลั​ักษณะทรงไทยประยุ​ุกต์​์ กว้​้าง ๑๐ เมตร ยาว ๒๐ เมตร สู​ูง ๑๙ เมตร สร้​้างแทนอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า ซึ่​่�งมี​ีขนาดเล็​็กและ ทรุ​ุดตั​ัว ประกอบพิ​ิธี​ีวางศิ​ิลาฤกษ์​์ เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๙ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๖ โดยพระเดชพระคุ​ุณท่​่านเจ้​้าประคุ​ุณสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ วั​ัดสระเกศ เป็​็นองค์​์ประธานวางศิ​ิลาฤกษ์​์ สร้​้างแล้​้วเสร็​็จ พ.ศ. ๒๕๓๙ ภายใน อุ​ุโบสถประดิ​ิษฐานพระประธานขนาดหน้​้าตั​ัก ๑.๒๘ เมตร สู​ูง ๑.๘๒ เมตร ปางมารวิ​ิชั​ัย ศิ​ิลปะสมั​ัย รั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้น โดยสมเด็​็จ พระญาณสั​ังวร สมเด็​็จพระสั​ังฆราช ทรงประทานนามพระประธาน อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า มาเป็​็นพระประธานอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ว่​่า “พระพุ​ุทธ รั​ัตนสิ​ิริ​ิศาสดาปฏิ​ิมาประธาน” ๒. วิ​ิ ห าร สร้​้างขึ้​้� น เมื่​่� อ พ.ศ. ๒๕๓๒ ศิ​ิ ล ปะทรงไทย เป็​็ น ที่​่� ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธโสภณ หน้​้าตั​ัก ๑.๒๐ เมตร สู​ูง ๒.๐๐ เมตร ปางสมาธิ​ิ ศิ​ิลปะกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา โดยสมเด็​็จพระอริ​ิยวงศาคตญาณ สมเด็​็ จ พระสั​ั ง ฆราช สกลสั​ั ง ฆปริ​ิ น ายก (วาส วาสนมหาเถร) พระราชทานนามว่​่า “พระพุ​ุทธโสภณ กุ​ุลลั​ัยยกี​ี วุ​ุฒิ​ิไกรศรี​ีนิ​ิมิ​ิต มุ​ุนิ​ินทร์​์” เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๑ มกราคม ๒๕๒๐ โดยมี​ีพระราชสั​ังวราภิ​ิมณฑ์​์ (หลวงปู่​่โ� ต๊​๊ะ อิ​ินฺทสุ​ุวณฺ ฺ โฺ ณ วั​ัดประดู่​่�ฉิมิ พลี​ี) เป็​็นประธานพิ​ิธี​ี พร้​้อมด้​้วย คณาจารย์​์ ๑๑ รู​ูป อธิ​ิษฐานจิ​ิต เป็​็นเวลา ๔ ชั่​่�วโมงเต็​็ม

Wat Mai Yai Nui

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

135

๓. ศาลาการเปรี​ียญ (เมรุ​ุ) ลั​ักษณะทรงไทยชั้​้�นเดี​ียว อาคาร คอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๑ หลั​ัง กว้​้าง ๑๖ เมตร ยาว ๒๔ เมตร สร้​้าง พ.ศ. ๒๕๑๕ ๔. ศาลาบำำ� เพ็​็ ญ กุ​ุ ศ ล ลั​ั ก ษณะทรงไทยชั้​้� น เดี​ียว อาคาร คอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๑ หลั​ัง กว้​้าง ๑๐ ยาว ๒๓ เมตร สร้​้าง พ.ศ. ๒๕๑๙ บู​ูรณะ ๒๕๔๐ ๕. โรงเรี​ี ย นพระปริ​ิ ยั​ั ติ​ิ ธ รรม ลั​ั ก ษณะทรงไทย อาคาร คอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๒ ชั้​้�น ๑ หลั​ัง กว้​้าง ๖ เมตร ยาว ๒๔ เมตร สร้​้าง พ.ศ. ๒๕๓๒ ๖. อาคารอเนกประสงค์​์ (ครบรอบ ๑๐๐ ปี​ีวั​ัด พ.ศ. ๒๔๔๕ – ๒๕๔๕) ลั​ักษณะทรงไทยอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก สู​ูง ๓ ชั้​้�น ๑ หลั​ัง กว้​้าง ๙ เมตร ยาว ๑๖ เมตร ๗. สร้​้างกุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ลั​ักษณะทรงไทย – อาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก จำำ�นวน ๙ หลั​ัง ๘. หอระฆั​ั ง ลั​ั ก ษณะทรงไทย คอนกรี​ีตเสริ​ิ ม เหล็​็ ก ๑ หลั​ั ง กว้​้าง ๓ x ๓ สู​ูง ๑๔ เมตร สร้​้าง พ.ศ. ๒๕๐๖ ๙. หอกลอง ลั​ั ก ษณะทรงไทยคอนกรี​ีตเสริ​ิ ม เหล็​็ ก ๑ หลั​ั ง กว้​้าง ๓ x ๓ สู​ูง ๑๔ เมตร สร้​้าง พ.ศ. ๒๕๓๒

ประวั​ัติพ ิ ระครู​ูสิ​ิริบุ ิ ญ ุ โสภิ​ิต

พระครู​ูสิ​ิริ​ิบุญ ุ โสภิ​ิต สถานะเดิ​ิม บุญ ุ นิ​ิธิ​ิ ญาณธโร (ทองขาว) อายุ​ุ ๗๗ พรรษา ๕๖ เกิ​ิดวั​ันอั​ังคารที่​่� ๑๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๘ (ปี​ีระกา) ปั​ัจจุ​ุบั​ันดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง ๑. เจ้​้าอาวาสวั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย

๒. เจ้​้าคณะแขวงตลาดพลู​ู อุ​ุปสมบท วั​ันที่​่� ๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๘ ณ อุ​ุโบสถวั​ัดลำำ�ลู​ูกบั​ัว ต.สามง่​่าม อ.กำำ�แพงแสน จ. นครปฐม วิ​ิทยฐานะ น.ธ.เอก, ป.ธ.๓, ม.ศ.๓ พ.ม. (ครู​ูพิ​ิเศษมั​ัธยม), ป.บส., พธ.บ. (การจั​ัดการเชิ​ิงพุ​ุทธ)

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. หลวงปู่​่�แสง แสงกนก พ.ศ. ๒๔๔๕ ๒. พระอธิ​ิการจั​ันทร์​์ แสงกนก พ.ศ. ๒๔๕๑ - ๒๔๗๘ รวม ๒๗ ปี​ี ๓. พระอธิ​ิการเชย ฉนฺ​ฺทาคโม (เฉี่​่ย� วสุ​ุนทร) พ.ศ. ๒๔๗๙ – ๒๔๘๖ รวม ๗ ปี​ี ๔. พระอธิ​ิการวงษ์​์ ติ​ิสฺ​ฺสวํ​ํโส (สื​ืบพงษ์​์) พ.ศ. ๒๔๙๑ – ๒๕๒๓ รวม ๓๒ ปี​ี ๕. พระครู​ูสิ​ิริ​ิบุ​ุญโสภิ​ิต (บุ​ุญนิ​ิธิ​ิ ทองขาว) พ.ศ. ๒๕๒๔ - ปั​ัจจุ​ุบัน ั

วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๘๒

ซอยวุ​ุฒากาศ ๒๔ ถนนวุ​ุฒากาศ แขวงตลาดพลู​ู เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระครู​ู สิ​ิริบุ ิ ญ ุ โสภิ​ิต (บุ​ุญนิ​ิธิ​ิ ทองขาว) เจ้​้าอาวาสวั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย เจ้​้าคณะแขวงตลาดพลู​ู

136

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Mai Yai Nui

วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย Wat Mai Yai Nui

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

137

History of Buddhism....

Wat warama thayaphantha sraram วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์) วั​ัดเก่​่าแก่​่วัด ั หนึ่​่�งที่​่อ � ยู่​่คู่ � ฝั่ ่� � งธนและย่​่ ่ านตลาดพลู​ูมาแล้​้วกว่า ่ ร้​้อยปี​ี

138

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั วรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์)์

กำำ�เนิ​ิดวั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์ วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์ สร้​้างขึ้​้�นประมาณปี​ีพุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๘๐ ในสมั​ัย รั​ัชกาลที่​่� ๓ มี​ีอายุ​ุราว ๑๘๔ ปี​ี โดยท่​่านพระยามหาอำำ�มาตยาธิ​ิบดี​ี (ป้​้อม อมาตยกุ​ุล) ตั้​้�งชื่​่�อว่​่า “วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์” เพราะผู้​้�สร้​้างวั​ัดได้​้รั​ับ ชั​ัยชนะจากเวี​ียงจั​ันทน์​์ สร้​้างขึ้​้�นหลั​ังจากเสร็​็จศึ​ึกสงครามกั​ับเมื​ือง เวี​ียงจั​ันทน์​์แล้​้วประมาณ ๑๐ ปี​ี ภายหลั​ังจากนั้​้�นในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๕ บุ​ุตรี​ีคนเล็​็กของพระยามหาอำำ�มาตย์​์ (ป้​้อม) ซึ่​่�งทำำ�งานอยู่​่�ในวั​ังหลวง เป็​็นที่​่ท้� า้ วภั​ัณฑสารฯ (วรรณ) ได้​้ทำำ�การบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์วัดั ขุ​ุนจั​ันทร์​์ที่�่ ทรุ​ุดโทรมให้​้กลั​ับดี​ีขึ้​้�นจนงดงามอี​ีกครั้​้�งหนึ่​่�ง แล้​้วได้​้กราบทู​ูลพระบาท สมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ขอพระราชทานชื่​่อ� วั​ัดใหม่​่และตั้​้ง� ใจ ถวายให้​้เป็​็นวั​ัดหลวง ทรงมี​ีพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ พระราชทานชื่​่อ� ใหม่​่ เป็​็นสิ​ิริมิ งคล โดยนำำ�ชื่อ่� ผู้​้ส� ร้​้าง (พระยามหาอำำ�มาตย์​์) และผู้​้ป� ฏิ​ิสังั ขรณ์​์ (ท้​้าวภั​ัณฑสารฯ) มารวมกั​ันตั้​้�งเป็​็นชื่​่�อวั​ัดใหม่​่ว่​่า “วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑ สาราราม” ในปี​ี พ.ศ. ๒๔๒๖ (หลั​ังปี​ีสร้​้าง ๔๖ ปี​ี) ช่​่วงเวลาสร้​้างวั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์ การสร้​้างวั​ัดไม่​่ได้​้ทำำ�เสร็​็จในวั​ันเดี​ียว ค่​่อยเป็​็นค่​่อยไป ไม่​่มี​ีที่สิ้​้่� น� สุ​ุด แม้​้ที่ว่​่� า่ เสร็​็จแล้​้วก็ยั็ งั มี​ีอะไรจะต้​้องต่​่อเติ​ิมหรื​ือบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์อยู่​่�ตลอด ฉะนั้​้�นการกำำ�หนดวั​ันเวลา หรื​ือ พ.ศ. ที่​่�แน่​่นอนของการสร้​้าง จึ​ึงเป็​็น ไปได้​้ยาก ต้​้องอาศั​ัยการพิ​ิจารณาจากสภาพแวดล้​้อมและเหตุ​ุการณ์​์ที่​่� เกิ​ิดขึ้​้�นในช่​่วงนั้​้�นเป็​็นองค์​์ประกอบ

วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์ในสมั​ัยปั​ัจจุ​ุบั​ัน วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม หรื​ือวั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์ ในทุ​ุกวั​ันนี้​้�นั​ับแต่​่ พระครู​ูโสภณวรคุ​ุณ (สนิ​ิท กาญฺ​ฺจนาโภ) เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ันเข้​้ามา ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งก็​็ได้​้รั​ับการพั​ัฒนามาโดยตลอดจนมี​ีสภาพที่​่�สวยงาม อาคารสถานที่​่� มั่​่� น คงแข็​็ ง แรง เป็​็ น ที่​่� เจริ​ิ ญ ตาเจริ​ิ ญ ใจแก่​่ ผู้​้�พ บเห็​็ น วั​ันหนึ่​่�ง ๆ มี​ีผู้​้�เข้​้ามาเที่​่ย� วชมและเคารพสั​ักการะสิ่​่�งศั​ักดิ์​์�สิทิ ธิ์​์�ภายในวั​ัด เป็​็นจำำ�นวนมาก ทั้​้�งคนไทยและคนต่​่างชาติ​ิ บางคนก็​็ถ่า่ ยรู​ูปปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ และถาวรวั​ัตถุ​ุต่​่าง ๆ ภายในวั​ัดไว้​้เป็​็นที่​่ร� ะลึ​ึกด้​้วยความรู้​้�สึ​ึกประทั​ับใจ ทำำ�ให้​้วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์จากเดิ​ิมที​ีเป็​็นแค่​่วั​ัดเล็​็ก ๆ ได้​้กลายเป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักของ คนทั่​่�วไป

Wat Warama Thayaphan Thasraram

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

139

ประวั​ัติพ ิ ระยามหาอำำ�มาตยาธิ​ิบดี​ี (ป้​้อม) ผู้ส ้� ร้​้างวั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์

พระยามหาอำำ�มาตยาธิ​ิบดี​ี (ป้​้อม อมาตยกุ​ุล) เกิ​ิดเมื่​่�อปี​ีฉลู​ู พ.ศ. ๒๓๒๔ (จ.ศ. ๑๑๔๓) ในปลายรั​ัชสมั​ัยของพระเจ้​้ากรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี (สมเด็​็จ พระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช) เป็​็นบุ​ุตรคนที่​่� ๒ ของหลวงพิ​ิพิ​ิธสมบั​ัติ​ิ (เอม) เมื่​่อ� เติ​ิบโตเป็​็นหนุ่​่�มได้​้สมรสกั​ับนางสาวเย็​็น ซึ่​่�งเป็​็นธิ​ิดาของหลวงอุ​ุดม สมบั​ัติ​ิ (เจ้​้าสั​ัวเหยี่​่�ยว) และครู​ูเล็​็ก อำำ�มาตย์​์ ๔ แผ่​่นดิ​ิน พระยามหาอำำ�มาตยาธิ​ิบดี​ี (ป้​้อม อมาตยกุ​ุล) มี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่�ในแผ่​่นดิ​ิน ของพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ถึ​ึง ๔ พระองค์​์ คื​ือเกิ​ิดในปลายรั​ัชสมั​ัยพระเจ้​้า กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ี และเป็​็นข้​้าราชการในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๑ รั​ัชกาลที่​่� ๒ และ รั​ัชกาลที่​่� ๓ ทำำ�งานรั​ับใช้​้แผ่​่นดิ​ินมาโดยตลอด และมี​ีความเจริ​ิญ ก้​้าวหน้​้าในตำำ�แหน่​่งตามลำำ�ดั​ับ สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๑ (พ.ศ. ๒๒๗๙ - ๒๓๕๒) ได้​้ถวายตั​ัวเป็​็นมหาดเล็​็ก ในแผ่​่นดิ​ินพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๒ (พ.ศ. ๒๓๕๒ - ๒๓๖๗) แม้​้ว่​่าตอนแรกจะไม่​่ได้​้ ถวายตั​ัวเป็​็นมหาดเล็​็กในรั​ัชกาลที่​่� ๒ โดยตรง เนื่​่�องจากได้​้ไปถวายตั​ัว เป็​็นมหาดเล็​็กในกรมพระราชวั​ังบวรมหาเสนานุ​ุรั​ักษ์​์ สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ (พ.ศ. ๒๓๖๗ - ๒๓๙๔) ต่​่อมาได้​้ถวายตั​ัวเป็​็น มหาดเล็​็กในรั​ัชกาลที่​่� ๓ พ.ศ. ๒๓๖๘ (จ.ศ. ๑๑๘๗) ทรงพระกรุ​ุณา โปรดเกล้​้าฯ ให้​้เป็​็นพระสุ​ุริยิ ภั​ักดี​ี (ป้​้อม) เจ้​้ากรมพระตำำ�รวจสนม ทหาร ขวา และโปรดให้​้เป็​็นข้​้าหลวงใหญ่​่ไปสั​ักเลกที่​่หั� ัวเมื​ืองลาว เมื่​่�อมี​ีกบฏ เจ้​้าอนุ​ุวงศ์​์ ทรงโปรดเกล้​้าฯ เลื่​่�อนตำำ�แหน่​่งให้​้เป็​็น พระราชวริ​ินทร์​์ เจ้​้ากรมพระตำำ�รวจนอกซ้​้าย และให้​้เป็​็นแม่​่ทั​ัพยกขึ้​้�นไปสมทบกั​ับ ี .ศ. กองทั​ัพของเจ้​้าพระยาราชสุ​ุภาวดี​ี (สิ​ิงห์​์ สิงิ หเสนี​ี) ที่​่เ� วี​ียงจั​ันทน์​์ ปี พ ๒๓๗๐ กองทั​ัพไทยได้​้รั​ับชั​ัยชนะเจ้​้าอนุ​ุวงศ์​์ แล้​้วพระราชวริ​ินทร์​์ ได้​้ติดิ ตามหาพระบางแล้​้วเชิ​ิญลงมากรุ​ุงเทพฯ เมื่​่อ� วั​ันศุ​ุกร์​์ เดื​ือน ๓ แรม ๓ ค่ำำ�� ปี​ีกุ​ุน พ.ศ. ๒๓๗๐ (จ.ศ. ๑๑๘๙) พ.ศ. ๒๓๗๒ (จ.ศ. ๑๑๙๑) ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ ให้​้เลื่​่�อน บรรดาศั​ั ก ดิ์​์� เป็​็ น ที่​่� พร ะมหาเทพ (ป้​้ อม) และในปี​ี พ.ศ. ๒๓๗๖ โปรดเกล้​้าฯ ให้​้พระมหาเทพยกกองทั​ัพขึ้​้�นไปตี​ีเมื​ืองแง่​่อานหรื​ือล่​่าน้ำำ�� ของญวน พระมหาเทพได้​้ยกทั​ัพไปตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�เมื​ืองนครพนมก่​่อนแล้​้วจึ​ึง ยกต่​่อไปยั​ังเมื​ืองล่​่าน้ำำ�ถึ​ึ � งด่​่านกี่​่เ� หิ​ิบ ซึ่​่ง� เป็​็นช่​่องแคบ ๆ เดิ​ินทั​ัพต่อ่ ไปไม่​่ได้​้ จึ​ึงหั​ันไปตี​ีเมื​ืองมหาไชยกองแก้​้ว เมื​ืองพวน เมื​ืองพรานและเมื​ืองชุ​ุมพร พ.ศ. ๒๓๘๐ (จ.ศ. ๑๑๙๙) ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ ให้​้เลื่​่�อน บรรดาศั​ักดิ์​์�เป็​็นที่​่� พระยามหาอำำ�มาตย์​์ (ป้​้อม) อั​ันเป็​็นตำำ�แหน่​่งสู​ูงสุ​ุด ที่​่�ท่​่านได้​้รั​ับ

140

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Warama Thayaphan Thasraram

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์)์

๑. พระป้​้อม ๒. พระต่​่วน ๓. พระมงคลเทพมุ​ุนี​ี ๔. พระมหาเคลื​ือบ ๕. พระเปลื้​้�อง ๖. พระหลวงอนุ​ุสิ​ิทธิ์​์� ๗. พระเฮง ๘. พระลิ้​้ม� ๙. พระครู​ูวิ​ิบู​ูลธรรมรั​ัต ๑๐. พระครู​ูวิ​ิบู​ูลวรธรรม ๑๑. พระครู​ูโสภณวรคุ​ุณ เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุบัุ ัน

ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

ชื่​่�อ พระครู​ูโสภณวรคุ​ุณ ฉายา กาญฺ​ฺจนาโภ อายุ​ุ ๘๑ ปี​ี พรรษา ๖๐ วิ​ิทยฐานะ น.ธ. เอก มั​ัธยมศึ​ึกษาชั้​้�นเตรี​ียม ๒ (เที​ียบเท่​่า ม.ศ. ๕) วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์) แขวงตลาดพลู​ู เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุงเทพมหานคร ปั​ัจจุ​ุบั​ันดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง เจ้​้าอาวาสวั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์) สถานะเดิ​ิม ชื่​่�อ สนิ​ิท นามสกุ​ุล นั​ันทนาภรณ์​์ เกิ​ิดวั​ันที่​่� ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๕ (ปี​ีมะเมี​ีย) บิ​ิดานายต้​้น นั​ันตา มารดานางปี​ี นั​ันตา บ้​้านเลขที่​่� ๑๗๒ ตำำ�บลแม่​่สอด อำำ�เภอแม่​่สอด จั​ังหวั​ัดตาก สมณศั​ักดิ์​์� พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็​็นพระครู​ูเที​ียบผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสพระอารามหลวง ชั้​้น� เอก (ทผจล.ชอ.)

พระครู​ูโสภณวรคุ​ุณ

เจ้​้าอาวาสวั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์)์

วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม (วั​ัดขุ​ุนจั​ันทร์​์) ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๑๔๔ ซอยเทอดไท ๒๘

ถนนเทอดไท แขวงตลาดพลู​ู เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Warama Thayaphan Thasraram

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

141

History of Buddhism....

Wat Dao Khanong วั​ัดดาวคนอง

142

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ดาวคนอง

วั​ัดสร้​้างประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๓๑๐ ปลายสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ไม่​่ปรากฏ นามผู้​้�สร้​้าง วั​ัดได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๒๐ เดิ​ิมชื่​่�อวั​ัดสะเดาทอง เนื่​่�องจากพื้​้�นที่​่�วั​ัดที่​่�ตั้​้�งอยู่​่�ริ​ิมแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา ณ ขณะนั้​้� น มี​ี ต้​้ น สะเดาอยู่​่�จำำ� นวนหนึ่​่� ง ผู้​้� ค นที่​่� ม าจอดเรื​ือหน้​้ า วั​ั ด ก็​็ มั​ั ก มากราบไหว้​้ ต้​้ น สะเดาหน้​้ า วั​ั ด และนำำ� ทองคำำ� แผ่​่ น มาปิ​ิ ด ที่​่� ต้​้นสะเดา ชาวบ้​้านจึ​ึงเรี​ียกว่​่าวั​ัดสะเดาทอง แต่​่ต่อ่ มาเปลี่​่ย� นชื่​่อ� มาเป็​็น วั​ัดดาวคนอง เนื่​่�องจากชาวบ้​้านเล่​่ากั​ันว่​่าหน้​้าวั​ัดมี​ีจระเข้​้ตั​ัวหนึ่​่�งเที่​่�ยว อาละวาดทำำ�ลายสิ่​่ง� ต่​่าง ๆ บริ​ิเวณคุ้​้�งน้ำำ��หน้​้าวั​ัดเสมอ ต่​่อมามี​ีชายหนุ่​่�ม ได้​้ต่​่อสู้​้�กั​ับจระเข้​้จนน้ำำ��ฟุ้​้�งกระจายเป็​็นดาวคนองน้ำำ��ไปทั่​่�ว จึ​ึงเรี​ียกว่​่า วั​ัดดาวคนอง พ.ศ. ๒๕๐๔ พระครู​ูนนทสารคุ​ุณ เจ้​้าอาวาสวั​ัดดาวคนอง ในขณะ นั้​้�นร่​่วมกั​ับประชาชนชาวอำำ�เภอธนบุ​ุรี​ี ขอให้​้กระทรวงศึ​ึกษาธิ​ิการจั​ัด ตั้​้�งโรงเรี​ียนประถมศึ​ึกษาตอนปลายขึ้​้�น โดยใช้​้ที่​่�ดิ​ินของวั​ัดดาวคนอง และที่​่�ดิ​ินซึ่​่�งเช่​่าจากสำำ�นั​ักงานทรั​ัพย์​์สิ​ินส่​่วนพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ ได้​้ตั้​้�ง ประกาศจั​ัดตั้​้�งโรงเรี​ียนมั​ัธยมวั​ัดดาวคนอง เขตพุ​ุทธาวาสของวั​ัดมี​ีกำำ�แพงแก้​้วล้​้อมรอบ ที่​่�มุ​ุมกำำ�แพงแก้​้วทั้​้�ง ๔ มุ​ุม มี​ีเจดี​ีย์เ์ หลี่​่ย� มย่​่อมุ​ุมตั้ง้� อยู่​่� พระอุ​ุโบสถของวั​ัด กว้​้าง ๗.๗๙ เมตร ยาว ๑๕.๑๐ เมตร โครงสร้​้างอาคารเป็​็นผนั​ังรั​ับน้ำำ��หนั​ัก หลั​ังคาผื​ืน เดี​ียวสองชั้​้น� มี​ีชายคาปี​ีกนกรอบอาคาร หน้​้าบั​ันด้​้านหน้​้าและด้​้านหลั​ัง ประดั​ับลวดลายปู​ูนปั้​้�นรู​ูปต้​้นไม้​้และเครื่​่�องถ้​้วยชาม ด้​้านหน้​้าและ ด้​้านหลั​ังเฉลี​ียงยื่​่น� ออกมามี​ีฐานสิ​ิงห์​์เป็​็นฐานอาคาร

พระอธิ​ิการธงชั​ั ย ธี​ีรปญฺ​ฺโญ เจ้​้าอาวาสวั​ัดดาวคนอง

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส เท่​่าที่​่�ทราบนาม

รู​ูปที่​่� ๑ พระครู​ูนนทสารคุ​ุณ รู​ูปที่​่� ๒ พระครู​ูติ​ิลกานุ​ุรักั ษ์​์ รู​ูปที่​่� ๓ พระอธิ​ิการธงชั​ัย ธี​ีรปญฺ​ฺโ

พ.ศ. ๒๔๘๑ - ๒๕๔๐ พ.ศ. ๒๕๔๐ – ๒๕๖๑ พ.ศ. ๒๕๖๑ – ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดดาวคนอง ที่​่�อยู่​่�เลขที่​่� ๑๖๐ ซอยเจริ​ิญนคร ๖๕ ถนนเจริ​ิญนคร แขวงดาวคนอง เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุ งเทพมหานคร

เบอร์​์โทร ๐๙๙-๒๓๔-๘๓๙๖

Wat Dao Khanong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

143

History of Buddhism....

Wat Bang Sakae Nok วั​ัดบางสะแกนอก

สั​ั กการะขอพร หลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัย ความสบายสุ​ุขกายสุ​ุขใจไม่​่มีทุ ี ก ุ ข์​์

144

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางสะแกนอก

ตั้​้� ง อยู่​่� เ ลขที่​่� ๑๕๔ (คลองบางสะแก) ซอยเทอดไท ๓๓ แขวงตลาดพลู​ู เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย มี​ีที่​่ดิ� นิ ตั้​้ง� วั​ัดเนื้​้อ� ที่​่� ๖ ไร่​่ ๒๓ ตารางวา อาณาเขตทิ​ิศเหนื​ือ ยาว ๑๓๐.๕๐ เมตร ติ​ิดต่​่อกั​ับคู​ูระบายน้ำำ�� ทิ​ิศใต้​้ยาว ๑๓๐.๕๐ เมตร ติ​ิดต่​่อกั​ับ คู​ูระบายน้ำำ�� ทิ​ิศตะวั​ันออกยาว ๗๖.๕๐ เมตร ติ​ิดต่​่อกั​ับอู่​่�รถเอกชน ทิ​ิศตะวั​ันตกยาว ๗๖.๕๐ เมตร ติ​ิดต่​่อกั​ับคลองบางสะแก พื้​้�นที่​่�ตั้​้�งวั​ัด เป็​็นที่​่ร� าบลุ่​่�มแวดล้​้อมไปด้​้วยคู​ูคลองและบ้​้านเรื​ือนประชาชน อาคารเสนาสนะต่​่าง ๆ มี​ีอุ​ุโบสถ กว้​้าง ๑๘ เมตร ยาว ๒๗ เมตร เป็​็นรู​ูปแบบมหาอุ​ุตม์ คื​ื ์ อมี​ีประตู​ูด้​้านหน้​้าเข้​้าเพี​ียงทางเดี​ียว มี​ีกำำ�แพงแก้​้ว ล้​้อมรอบ ภายในอุ​ุโบสถผนั​ังหลั​ังองค์​์พระประธาน มี​ีรู​ูปพระพุ​ุทธฉาย (ปางเปิ​ิดโลก) กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์จำำ�นวน ๘ หลั​ัง เป็​็นอาคารครึ่​่�งตึ​ึกครึ่​่�งไม้​้ ๒ ชั้​้�น หอสวดมนต์​์กว้​้าง ๖ เมตร ยาว ๑๑ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ.๒๔๘๔ ศาลา การเปรี​ียญ เดิ​ิมเป็​็นศาลาไม้​้โบราณมี​ีใต้​้ถุ​ุนยกสู​ูง กว้​้าง ๙.๕๐ เมตร ยาว ๒๒.๕๐ เมตร สร้​้างเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๔๘๔ มี​ีอายุ​ุกว่​่า ๑๐๐ ปี​ี ได้​้รั​ับการ บู​ูรณะขึ้​้น� ใหม่​่เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๕๒ แล้​้วเสร็​็จ พ.ศ. ๒๕๕๖ วั​ัดบางสะแกนอก นั้​้�นได้​้รั​ับการยกย่​่องเป็​็นวั​ัดพั​ัฒนาตั​ัวอย่​่างจากกรมศาสนา วั​ัดบางสะแกนอก คาดว่​่าสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยอยุ​ุธยาประมาณ พ.ศ. ๒๐๗๗ - พ.ศ. ๒๐๙๐ (ในสมั​ัยของสมเด็​็ จ พระไชยราชาธิ​ิ ร าช พระราชโอรสพระยอดฟ้​้า ที่​่ปร � ะสู​ูติ​ิแต่​่แม่​่อยู่​่หั​ั� วศรี​ีสุดุ าจั​ันทร์​์) ไม่​่ทราบนาม และประวั​ัติ​ิผู้​้�สร้​้าง กาลเวลาล่​่วงเลยผ่​่านมา จึ​ึงได้​้กลายเป็​็นวั​ัดร้​้างขาด การบู​ูรณะบำำ�รุ​ุง ต่​่อมาตามศิ​ิลาจารึ​ึกที่​่�หน้​้าอุ​ุโบสถ แจ้​้งไว้​้ว่​่าได้​้มี​ี พระธุ​ุดงค์​์เดิ​ินทางผ่​่านมาปั​ักกลดพั​ักที่​่�นี่​่� ตามแผ่​่นศิ​ิลาจารึ​ึกที่​่�หน้​้า อุ​ุ โ บสถ ท่​่านมี​ีชื่​่� อ ว่​่า มหาทองดี​ี ชาวบ้​้ า นจึ​ึงได้​้ นิ​ิ ม นต์​์ ใ ห้​้ ท่​่ านอยู่​่� จำำ�พรรษาและทำำ�การบู​ูรณะพั​ัฒนาวั​ัด โดยมี​ี อุ​ุบาสิ​ิกา จี​ีน,ปาน, เมื​ือง และอุ​ุบาสก ศุ​ุข,มี​ี เป็​็นผู้​้�อุ​ุปถั​ัมภ์​์ การก่​่อสร้​้างสำำ�เร็​็จเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๗๗ (ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็ จ พระนั่​่� ง เกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั ว รั​ัชกาลที่​่� ๓) ท่​่านเจ้​้าอาวาสได้​้รั​ับพระราชทานสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็น พระวรญาณมุ​ุนี​ี นอกนั้​้น� มิ​ิได้​้มี​ีบั​ันทึ​ึกใดกล่​่าวถึ​ึงชี​ีวประวั​ัติ​ิของท่​่าน การสื​ืบค้​้นประวั​ัติ​ิของ เจ้​้าอาวาสนั้​้น� ปรากฏว่​่าไม่​่สามารถหาหลั​ักฐานที่​่ชั​ั� ดเจนได้​้ว่​่า พระสงฆ์​์ รู​ูปใดที่​่�มาบริ​ิหารและปกครองวั​ัดสื​ืบต่​่อจากพระวรญาณมุ​ุนี​ี ส่​่วนที่​่� ทราบประวั​ัติ​ิในภายหลั​ังนั้​้�น ได้​้แก่​่ ๑. พระครู​ูจั​ันทไพโรจนคุ​ุณ (หลวงพ่​่อผาด จนฺ​ฺทปภาโส) ปกครอง วั​ัดตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๔๘๒ - ๒ พฤษภาคม ๒๕๒๔ ๒. พระครู​ูบริ​ิหารศาสนกิ​ิจ (หลวงพ่​่อลั​ับ จนฺ​ฺทาโภ) ปกครองวั​ัด ตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๕๒๕ - ๒๕๓๘ ๓. พระครู​ูสิ​ิริ​ิภิ​ิญโญภาส (พระมหาภิ​ิญญู​ู ธมฺ​ฺมธโร) ปกครองวั​ัด ตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๕๓๙ จนถึ​ึงปั​ัจจุบั​ัุ น ปั​ัจจุ​ุบั​ันท่​่านได้​้รั​ับการเลื่​่�อนสมณศั​ักดิ์​์�ในชั้​้�นพระสั​ังฆาธิ​ิการ เมื่​่�อ วั​ันที่​่� ๒๕ ธั​ันวาคม พ.ศ.๒๕๕๗ เป็​็นพระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตร เที​ียบเท่​่าผู้​้�ช่​่วย พระอารามหลวง ชั้​้�นเอก ในราชทิ​ินนามเดิ​ิม

ศาสนสถานภายในวั​ัดบางสะแกนอก

องค์​์พระประธาน ภายในอุ​ุโบสถมี​ีพระนามว่​่า หลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัย เพราะเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปโบราณคาดว่​่าสร้​้างขึ้​้น� สมั​ัยปลายยุ​ุคสุ​ุโขทั​ัยต้​้นๆ กรุ​ุงศรีอี ยุ​ุธยา ตามพุ​ุทธลั​ักษณะของยุ​ุคสุ​ุโขทั​ัย เดิ​ิมที​ีเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ถู​ูกฉาบปู​ูนได้​้เก็​็บรั​ักษาไว้​้บนศาลาสวดมนต์​์มานานเท่​่าไรไม่​่มี​ีผู้​้�ใดทราบ คาดว่​่าคงนำำ�มาเก็​็บรั​ักษาไว้​้ตอนที่​่�บู​ูรณะพระอุ​ุโบสถแรกๆ ต่​่อมาท่​่าน ได้​้มานิ​ิมิติ เข้​้าฝั​ันท่​่านเจ้​้าอาวาสว่​่าองค์​์ท่​่านนั้​้�นเป็​็นพระประธานซึ่​่�งอยู่​่� ในโบสถ์​์ เมื่​่อ� ไปตรวจดู​ูพบว่​่าปู​ูนที่​่ฉ� าบไว้​้หลุ​ุดร่​่วง เห็​็นองค์​์พระพุ​ุทธรู​ูป มี​ีพุ​ุทธลั​ักษณะงดงาม จึ​ึงได้​้นำ�ท่​่ ำ านมาบู​ูรณะปิ​ิดทองจนงดงามและนำำ� ท่​่านมาประดิ​ิษฐานยั​ังพระอุ​ุโบสถจนปั​ัจจุ​ุบั​ัน หลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัยท่​่านมี​ี ความศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�มาก กล่​่าวกั​ันว่​่าผู้​้�ใดป่​่วยไม่​่มี​ีทางรั​ักษามากราบไหว้​้ สั​ักการะขอพรให้​้ท่​่าน ช่​่วยโรคภั​ัยก็​็จะหาย หรื​ือใครมี​ีเรื่​่�องทุ​ุกข์​์ร้​้อน มากราบไหว้​้ขอพรก็​็สามารถจะคลายทุ​ุกข์​์สมดั่​่�งชื่​่�อหลวงพ่​่อว่​่าสุ​ุโขทั​ัย หมายถึ​ึง ความสบายสุ​ุขกายสุ​ุขใจไม่​่มี​ีทุ​ุกข์​์นั้​้�นเอง พระพุ​ุทธฉาย ภาพวาดด้​้านหลั​ังผนั​ังโบสถ์​์มหาอุ​ุตม์​์ คาดว่​่าเป็​็น ภาพวาดซึ่​่�งมี​ีมาตั้​้�งแต่​่ได้​้สร้​้างพระอุ​ุโบสถ เป็​็นภาพพระพุ​ุทธเจ้​้าปาง เปิ​ิดโลกหรื​ือปางประทานพร ภาพเดิ​ิมได้​้รั​ับการบู​ูรณะตลอดมา โบสถ์​์มหาอุ​ุตม์​์ เล่​่าสื​ืบกั​ันมาว่​่าในสมั​ัยกรุ​ุงศรีอี ยุ​ุธยา มั​ักเกิ​ิดการ สู้​้�รบกั​ันระหว่​่างไทยกั​ับพม่​่า จึ​ึงมี​ีการปลุ​ุกเสกพระเครื่​่อ� งและเครื่​่อ� งราง ของขลั​ังกั​ันในโบสถ์​์ ให้​้นั​ักรบติ​ิดตั​ัวไปในสนามรบเพื่​่�อให้​้เกิ​ิดการ แคล้​้วคลาด ฉะนั้​้น� จึ​ึงเชื่​่อ� กั​ันว่​่าการที่​่ส� ร้​้างโบสถ์​์ไม่​่มี​ีประตู​ูหลั​ังทางออก ในลั​ักษณะนี้​้�จะทำำ�ให้​้พระเครื่​่�อง ที่​่�ปลุกุ เสกและเครื่​่�องรางของขลั​ังเกิ​ิด ิ � สามารถคุ้​้�มครองนั​ักรบให้​้ปลอดภั​ัยจากศึ​ึกสงครามได้​้ ความศั​ักดิ์​์�สิทธิ์​์ อุ​ุโบสถหลั​ังเดิ​ิม ตามคำำ�เล่​่าขานต่​่อๆ กั​ันมาคาดว่​่าอุ​ุโบสถหลั​ังนี้​้� เป็​็ น โบสถ์​์ ม หาอุ​ุ ตม์​์ ห ลั​ังที่​่� ซึ่​่� ง พระเจ้​้ า ตากสิ​ิ น มหาราชก่​่อนนำำ� ทั​ัพเรื​ือออก ไปรบกั​ับพม่​่าเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๓๑๐ ได้​้นำำ�ทั​ัพเรื​ือผ่​่านมาเห็​็น เป็​็นโบสถ์​์มหาอุ​ุตม์ จึ​ึ ์ งแวะพั​ักทั​ัพคื​ืนหนึ่​่ง� และได้​้ใช้​้โบสถ์​์ หลั​ังนี้​้�เพื่​่�อทำำ� สมาธิ​ินั่​่�งภาวนาและปลุ​ุกเสกอาวุ​ุธเครื่​่�องรางของขลั​ังก่​่อนนำำ�ทั​ัพออก ไปรบ

Wat Bang Sakae Nok

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

145

การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อุโุ บสถ

พ.ศ. ๒๔๙๐ บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์พระอุ​ุโบสถ ซ่​่อมกำำ�แพงแก้​้ว พ.ศ. ๒๕๐๙ พระครู​ูจั​ันทรไพโรจนคุ​ุณ ร่​่วมกั​ับขุ​ุนพิ​ิทั​ักษ์​์บุ​ุรี​ี และ พุ​ุทธศาสนิ​ิกชน ร่​่วมกั​ันบู​ูรณะและต่​่อเติ​ิมหน้​้าบั​ัน พ.ศ. ๒๕๔๓ พระครู​ูสิ​ิริภิ​ิ ิญโญภาสปู​ูหิ​ินอ่​่อนรอบพระอุ​ุโบสถ พ.ศ. ๒๕๕๒ ยกช่​่อฟ้​้าพระอุ​ุโบสถแทนช่​่อฟ้​้าเดิ​ิมที่​่ชำ� ำ�รุดุ เนื่​่�องจาก มี​ีอายุ​ุมากกว่​่า ๑๗๕ ปี​ีมาแล้​้ว หอระฆั​ัง ได้​้สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๔๙๖ และได้​้มี​ีการหล่​่อระฆั​ังขึ้​้�นในปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๐ โดยพระครู​ูจั​ันทไพโรจนคุ​ุ ณ ร่​่วมกั​ับชาวบ้​้ า นและ พุ​ุทธศาสนิ​ิกชนไทย จี​ีน ได้​้ทำำ�การหล่​่อแบบโบราณขึ้​้น� ใช้​้ตี​ีบอกเวลาใน วั​ันพระและในพรรษาที่​่�พระสงฆ์​์ลงทำำ�วั​ัตร ในวั​ันที่​่� ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๒ พระครู​ูสิ​ิริภิ​ิ ญ ิ โญภาส เจ้​้าอาวาสองค์​์ปัจจุ ั บั​ัุ นได้​้จั​ัดให้​้หล่​่อระฆั​ัง ขึ้​้�นใหม่​่ เนื่​่�องจากระฆั​ังใบเดิ​ิมได้​้เกิ​ิดการแตกร้​้าวโดยทำำ�การหล่​่อตาม แบบพิ​ิธี​ีกรรมแบบโบราณ ศาลาการเปรี​ียญ เป็​็นศาลาไม้​้อายุ​ุประมาณ ๑๕๐ กว่​่าปี​ี ได้​้มี​ีการ ต่​่อเติ​ิมศาลา ในปี​ี พ.ศ. ๒๔๘๒ เป็​็นศาลาไม้​้สองหลั​ังคู่​่ที่� สำ�่ �คั​ั ำ ญมี​ีหน้​้าบั​ัน ที่​่�แกะสลั​ักด้​้วยไม้​้ อย่​่างสวยงาม และมี​ีการปรั​ับปรุ​ุงในปี​ีพ.ศ.๒๕๕๓ ปั​ัจจุ​ุบั​ันปรั​ับปรุ​ุงศาลาการเปรี​ียญให้​้เป็​็นสองชั้​้น� โดยรั​ักษารู​ูปแบบเดิ​ิม หอสวดมนต์​์ มี​ีอายุ​ุกั​ับการก่​่อสร้​้างระยะเวลาใกล้​้เคี​ียงกั​ับศาลา การเปรี​ียญ เมรุ​ุ ได้​้สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๔๙๘ สมั​ัยก่​่อนชาวบ้​้านที่​่�มาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล ศพ จะเผาศพด้​้วยเชิ​ิงตะกอน ภายหลั​ังจึ​ึงได้​้ก่​่อสร้​้างเมรุ​ุที่มี​ี่� เตาเผาแบบ น้ำำ��มั​ันขึ้​้�น ด้​้วยเงิ​ินบริ​ิจาคและจากผ้​้าป่​่าข้​้าวสารสมั​ัยนั้​้�น เจดี​ีย์​์ (กรุ​ุพระวั​ัดนอก) เมื่​่อ� ปี​ีพ.ศ. ๒๕๑๑ ได้​้มี​ีพระเครื่​่อ� งเนื้​้�อดิ​ิน แตกกรุ​ุมาจากเจดี​ีย์​์เก่​่าวั​ัดโบราณในสวนลึ​ึกใกล้​้ตลาดพลู​ู ฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี เข้​้าสู่​่�วงการพระเครื่​่�องส่​่วนกลางจำำ�นวนมากมาย ท่​่านพระครู​ูวิ​ินั​ัยธร ประสาธน์​์ จนฺ​ฺทาโภ เจ้​้าอาวาสในขณะนั้​้�น ได้​้เล่​่าว่​่า เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๕ พฤศจิ​ิกายน ๒๕๓๐ ในขณะที่​่�กรุ​ุแตก ท่​่านมี​ีอายุ​ุได้​้ ๓๔ ปี​ี ยั​ังเป็​็น พระลู​ูกวั​ัด เจดี​ีย์​์โบราณสมั​ัยกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ที่​่�อยู่​่�หลั​ังพระอุ​ุโบสถ ได้​้ ทรุ​ุ ด ลงทำำ�ท่​่ าจะโค่​่นล้​้ ม เนื่​่� อ งจากน้ำำ�� ในลำำ� คลองด้​้ า นหลั​ังวั​ัด บางครั้​้�งได้​้เอ่​่อล้​้นฝั่​่�งขึ้​้�นมาท่​่วมฐานพระเจดี​ีย์​์ทำำ�ให้​้รากฐานผุ​ุกร่​่อน ท่​่านพระครู​ูจั​ันทไพโรจนคุ​ุณ เจ้​้าอาวาสในสมั​ัยนั้​้�น จึ​ึงได้​้ให้​้พระเณร ช่​่วยกั​ันรื้​้�อพระเจดี​ีย์​์เก่​่าออกเพื่​่�อจะได้​้บู​ูรณะใหม่​่ ปรากฏว่​่าที่​่�ฐานของ เจดี​ีย์​์ มี​ีพระเครื่​่�องพิ​ิมพ์​์กลี​ีบบั​ัว เนื้​้�อดิ​ินเผา สี​ีดำำ� สี​ีแดง บรรจุ​ุอยู่​่�เต็​็ม ไปหมด จำำ�นวนประมาณมิ​ิถู​ูกอาจจะ ๘๔,๐๐๐ องค์​์ เท่​่าพระธรรมขั​ันธ์​์ หรื​ือมากกว่​่านั้​้�น โกยขึ้​้�นมาใส่​่เข่​่งขนาดย่​่อมได้​้ถึ​ึง ๑๐ เข่​่ง พระเครื่​่�อง องค์​์ที่​่�อยู่​่�หน้​้ากรุ​ุ ไม่​่ถู​ูกน้ำำ��ก็​็มี​ีสภาพงดงาม ส่​่วนองค์​์ที่​่�แช่​่อยู่​่�ในน้ำำ��ส่​่วน ต่​่างๆ ก็​็ลบเลื​ือนด้​้อยความงามไป จากนั้​้น� ชาวบ้​้านก็​็พากั​ันมาขอไปไว้​้บู​ูชา ท่​่านเจ้​้าอาวาสก็​็ใจดี​ี แจกให้​้คนละกำำ�สองกำำ� โดยไม่​่คิ​ิดมู​ูลค่​่าแต่​่อย่​่างใด ส่​่วนที่​่�เหลื​ือก็​็นำำ�ขึ้​้�นไว้​้บนกุ​ุฏิ​ิของท่​่าน ใครมาขอก็​็ให้​้ ใครมาทำำ�บุ​ุญ ทอดกฐิ​ิน ผ้​้าป่​่าก็​็แจก แจกจนเกื​ือบจะหมด จวบจนท่​่านมรณภาพไป เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๓ เหลื​ือติ​ิดก้​้นบาตรไว้​้เพี​ียง ๔๐๐-๕๐๐ องค์​์

พระครู​ูสิ​ิ ริภิ ิ ญ ิ โญภาส (พระมหาภิ​ิญญู​ู ธมฺ​ฺมธโร) เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางสะแกนอก

ให้​้เป็​็นสมบั​ัติ​ิของเจ้​้าอาวาสองค์​์ใหม่​่ เจ้​้าอาวาสองค์​์ต่​่อมาจึ​ึงได้​้นำำ�ออก ให้​้ประชาชนได้​้เช่​่าบู​ูชา องค์​์ละ ๕๐ บาท ในขณะนั้​้�นได้​้เงิ​ินไปบู​ูรณะ เจดี​ีย์​์และกำำ�แพงวั​ัด ปั​ัจจุบั​ัุ นนี้​้�พระเครื่​่อ� งชุ​ุดนี้​้�ได้​้หมดไปจากวั​ัดแล้​้ว ต้​้นโพธิ์​์� หลั​ังอุ​ุโบสถข้​้างองค์​์พระเจดี​ีย์​์มี​ีอายุ​ุกว่​่า ๑๐๐ ปี​ี เป็​็นต้​้น โพธิ์​์�ขนาดใหญ่​่ คาดว่​่าน่​่าจะเกิ​ิดคู่​่�มากั​ับวั​ัด ศาลเจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม เป็​็นศาลที่​่ปร � ะดิ​ิษฐานองค์​์จำ�ำ ลองเจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม และพระสี​ีวลี​ี ซึ่​่�งชุ​ุมชนชาวจี​ีนที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�รอบๆ วั​ัดบางสะแกนอก ได้​้ปลู​ูกสร้​้างและให้​้ความนั​ับถื​ือสั​ักการะมากราบไหว้​้เป็​็นประจำำ� ศาลเจ้​้าแม่​่นิ​ิยม อี​ีกสถานที่​่�หนึ่​่�ง ที่​่�เป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักและมี​ีประชาชนมา กราบไหว้​้และขอโชคลาภก่​่อนวั​ันหวยออก มี​ีประวั​ัติ​ิเป็​็นเรื่​่อ� งที่​่�น่​่าฉงน คื​ือหญิ​ิงสาวชาวบ้​้านธรรมดาที่​่�ไม่​่เคยได้​้บวชเรี​ียนมาและปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม ตายด้​้วยโรคท้​้องร่​่วง เมื่​่�อสมั​ัยสงครามโลกครั้​้�งที่​่� ๒ ไม่​่ได้​้มี​ีการฉี​ีดยา กั​ันเน่​่าศพ แต่​่ร่​่างกายของเธอนั้​้�นผิ​ิดธรรมชาติ​ิไม่​่เน่​่าเปื่​่�อยผุ​ุพั​ังเหมื​ือน กั​ับศพอื่​่�นทั่​่�วไป

วั​ัดบางสะแกนอก ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๕๔ (คลองบางสะแก) ซอยเทอดไท ๓๓ แขวงตลาดพลู​ู เขตธนบุ​ุรี​ี กรุ​ุ งเทพมหานคร

146

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bang Sakae Nok

วั​ัดบางสะแกนอก Wat Bang Sakae Nok

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

147

History of Buddhism....

Wat kanjanasinghas Worawihan

วั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์วรวิ​ิหาร (วั​ัดทอง บางพรม) สั​ั กการะขอพร พระพุ​ุทธศิ​ิ ริก ิ าญจโนภาส เสริ​ิมสิ​ิ ริม ิ งคลแก่​่ชี​ีวิต ิ

148

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั กาญจนสิ​ิ งหาสน์​์วรวิ​ิหาร (วั​ัดทอง บางพรม)

วั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์วรวิ​ิหาร เดิ​ิมชื่​่�อ วั​ัดทอง (บางพรม) เป็​็น พระอารามหลวงชั้​้�นตรี​ี ชนิ​ิดวรวิ​ิหาร ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๗๐/๑ ริ​ิมคลอง บางพรมฝั่​่�งเหนื​ือ ถนนแก้​้วเงิ​ินทอง แขวงคลองชั​ักพระ เขตตลิ่​่�งชั​ัน กรุ​ุงเทพมหานคร อาณาเขต ทิ​ิ ศ เหนื​ือ ติ​ิ ด โรงเรี​ี ย นฝึ​ึ ก อาชี​ี พ กรุ​ุ ง เทพมหานคร (กาญจนสิ​ิงหาสน์​์ อุ​ุปถั​ัมภ์​์) ทิ​ิศตะวั​ันออก จดสวนราษฎร ทิ​ิศใต้​้ จดคลองบางพรม ทิ​ิศตะวั​ันตก ติ​ิดถนนแก้​้วเงิ​ินทอง บริ​ิเวณวั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่� รวมเขตธรณี​ีสงฆ์​์แล้​้วประมาณ ๒๑ ไร่​่ วั​ัดนี้​้�สร้า้ งขึ้​้น� ในสมั​ัยอยุ​ุธยา ไม่​่ปรากฏนามผู้​้�สร้​้างและปี​ีที่​่สร้ � า้ ง แต่​่ ตามประวั​ัติที่​่ิ เ� ล่​่าสื​ืบต่​่อ ๆ กั​ันมาว่​่า เมื่​่อ� ในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย มี​ีพ่​่อค้​้าชาวจี​ีนสองพี่​่�น้​้อง แซ่​่ตั​ัน ชาวบ้​้านเรี​ียกกั​ันว่​่า เจ้​้าขรั​ัวเงิ​ินและ เจ้​้าขรั​ัวทองได้​้เข้​้ามาตั้​้�งรกรากค้​้าขายร่ำำ��รวยแล้​้วจึ​ึงได้​้สร้​้างวั​ัดขึ้​้�นที่​่� บริ​ิเวณสองฝั่​่�งปากคลองนี้​้� คื​ือวั​ัดเงิ​ินกั​ับวั​ัดทอง ในรั​ัชสมั​ัยพระบาท สมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช รั​ัชกาลที่​่� ๑ วั​ัดนี้​้�ทรุ​ุดโทรม ลงเป็​็นอย่​่างมาก สมเด็​็จพระรู​ูปศิ​ิริโิ สภาคย์​์มหานาคนารี​ี พระชนนี​ีของ สมเด็​็จพระอมริ​ินทราบรมราชิ​ินี​ีโปรดให้​้ทำำ�การบู​ูรณะเสี​ียใหม่​่ และ โปรดให้​้สร้​้างกุ​ุฏิ​ิเพิ่​่�มขึ้​้�นเป็​็น ๓ คณะ คื​ือ คณะกลาง สร้​้างเป็​็นกุ​ุฏิ​ิ ชนิ​ิด ๔ ห้​้อง ปลู​ูกขวางทิ​ิศเหนื​ือกั​ับกุ​ุฏิชนิ ิ ดิ แถว ๒ แถว แถวละ ๖ ห้​้อง โดยมี​ีหอฉั​ันอยู่​่�ตรงกลาง และสร้​้างหอระฆั​ังไว้​้ด้​้านหน้​้า ส่​่วนคณะ

ตะวั​ันออกและคณะตะวั​ันตก สร้​้างเป็​็นหอฉั​ันขวางทางทิ​ิศเหนื​ือ ๒ คณะ ทางทิ​ิศใต้​้ สร้​้างหอพระไตรปิ​ิฎกอยู่​่�ติ​ิดกั​ับกำำ�แพง นอกจากนี้​้� ยั​ังโปรดให้​้สร้​้างศาลาการเปรี​ียญไว้​้ริ​ิมคลองหน้​้าพระอุ​ุโบสถ ศาลา สามหน้​้า และศาลา ๒ หลั​ัง หลั​ังหนึ่​่�งตั้​้�งอยู่​่�หน้​้าปรก อี​ีกหลั​ังหนึ่​่�ง อยู่​่�ข้​้างศาลาการเปรี​ียญทางทิ​ิศตะวั​ันออก พร้​้อมทั้​้�งโปรดให้​้บู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ถาวรวั​ัตถุ​ุอื่​่�นๆ จนครบบริ​ิบู​ูรณ์​์ ในรั​ัชสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวทรงพระกรุ​ุณา โปรดเกล้​้าฯ พระราชทานพระราชทรั​ัพย์​์ให้​้บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์เพิ่​่�มเติ​ิม แล้​้วทรงสถาปนาวั​ัดทองขึ้​้�นเป็​็นพระอารามหลวงทั้​้�งยั​ังทรงบำำ�เพ็​็ญ พระราชกุ​ุศลเพื่​่อ� อุ​ุทิศิ ถวายแด่​่สมเด็​็จพระรู​ูปศิ​ิริโิ สภาคย์​์มหานาคนารี​ีด้วย ้ เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๙๗ ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ทรงพระกรุ​ุ ณ าโปรดเกล้​้ า ฯ พระราชทานนามวั​ั ด เสี​ี ย ใหม่​่ว่​่า “วั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์” ต่​่อมาใน พ.ศ. ๒๔๐๖ โปรดเกล้​้าฯ ให้​้บู​ูรณ ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์แล้​้วลงรั​ักปิ​ิดทองพระประธานและฐานชุ​ุกชี​ี นั​ับจากนั้​้�นมา ไม่​่ได้​้มี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อี​ีกทำำ�ให้​้เสนาสนะชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรมและ หั​ักพั​ังลงเป็​็นส่​่วนมาก มี​ีเพี​ียงพระอุ​ุโบสถ ศาลาการเปรี​ียญ และศาลา สามหน้​้ า ที่​่� ยั​ั ง คงเป็​็ น รู​ูปเดิ​ิ ม อยู่​่� ต่​่ อมาในรั​ั ชสมั​ั ย พระบาทสมเด็​็ จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว จึ​ึงมี​ีการก่​่อสร้​้างและบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ เรื่อ�่ ยมา จนถึ​ึงรั​ัชสมัยั พระบาทสมเด็​็จพระปรมิ​ินทรมหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดช จึ​ึงทำำ�ให้​้วั​ัดมี​ีความเจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ืองเป็​็นอย่​่างมาก

Wat Kanjanasinghas Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

149

เสนาสนะ

๑. อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า (พระวิ​ิหาร) มี​ีลั​ักษณะแบบศิ​ิลปกรรมสมั​ัย รั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ตอนต้​้น เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน มี​ีพาไลด้​้านหน้​้าและ ด้​้านหลั​ัง ยาว ๑๔ วา กว้​้าง ๕ วา ๑ คื​ืบ สู​ูงตั้​้�งแต่​่พื้​้�นถึ​ึงเพดาน ๓ วา ๒ ศอก ตั้​้ง� แต่​่เพดานถึ​ึงอกไก่​่ ๓ วา ด้​้านในกว้​้าง ๔ วา ๑๕ นิ้​้�ว ยาว ๘ วา ๑ ศอก ๑๑ นิ้​้�ว เพดานเขี​ียนลวดลายดาว มี​ีหน้​้าต่​่าง ๑๒ หน้​้าต่​่าง เขี​ียนลายรดน้ำำ��เป็​็นลายดอกลอยพุ่​่�มข้​้าวบิ​ิณฑ์​์ มี​ีประตู​ู ๔ ประตู​ู เขี​ียน ลายรดน้ำำ��เป็​็นภาพต้​้นไม้​้และรู​ูปสั​ัตว์​์ต่​่าง ๆ หน้​้าบั​ันเป็​็นปู​ูนปั้​้�นลาย พรรณพฤกษาไม่​่มี​ีช่​่อฟ้​้าใบระกา หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�องดิ​ินเผา มี​ีกำำ�แพง แก้​้วรอบพระอุ​ุโบสถ มี​ีประตู​ูกำำ�แพงแก้​้ว ๔ ประตู​ู ซุ้​้�มประตู​ูเป็​็นลาย อย่​่างฝรั่​่�งและจี​ีน มุ​ุมกำำ�แพงแก้​้วเป็​็นเสาหั​ัวเม็​็ดทรงมั​ัณฑ์​์ ภายใน กำำ�แพงแก้​้วมี​ีพระปรางค์​์และเจดี​ีย์​์ พระอุ​ุโบสถหลั​ังนี้​้�กรมศิ​ิลปากรได้​้ ขึ้​้�นทะเบี​ียนโบราณสถานตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๔๙๕ และมี​ีการวางแนวเขตใน พ.ศ. ๒๕๒๘ ปั​ัจจุ​ุบันั พระอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่านี้​้�ได้​้ทำำ�พิธีิ ถี อนสี​ีมาแล้​้วใช้​้เป็​็น พระวิ​ิหาร และได้​้สร้​้างพระอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ขึ้​้�นมาแทน ๒. พระอุ​ุ โ บสถหลั​ั ง ใหม่​่ กว้​้ า ง ๓๐ เมตร ยาว ๕๐ เมตร มุ​ุงกระเบื้​้�องเกล็​็ดปลา ลั​ักษณะเป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ทรงจี​ีนแบบ โบราณ มี​ีระเบี​ียงครอบหลั​ังคาเป็​็นแบบหลั​ังคากั​ันสาด ภายในสร้​้าง เลี​ียนแบบพระอุ​ุโบสถหลั​ังเดิ​ิม ๓. ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๔ วา ๓ ศอก ๑๑ นิ้​้�ว ยาว ๘ วา ๑๑ นิ้​้�ว สู​ูงตั้​้�งแต่​่พื้​้�นถึ​ึงอกไก่​่ ๑๕ วา ๓ ศอก ๓ นิ้​้�ว ๔. ศาลาอเนกประสงค์​์ เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนชั้​้น� เดี​ียว มีกี ระจก รอบหลั​ังคาเป็​็นกั​ันสาดรอบ หน้​้าบั​ันลายปู​ูนปั้​้�นเขี​ียนสี​ีทอง ไม่​่มี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา ๕. ศาลาท่​่าน้ำำ�� มี​ี ๒ หลั​ัง เป็​็นอาคารโถง เครื่​่�องไม้​้ มี​ีมาแต่​่เดิ​ิม และได้​้รั​ับการบู​ูรณะซ่​่อมแซมบ้​้าง หลั​ังคาจั่​่�ว เครื่​่�องปิ​ิดเครื่​่�องมุ​ุงเป็​็น เครื่​่อ� งลำำ�ยองประดั​ับกระจก หน้​้าบั​ันแกะสลั​ักเขี​ียนสี​ีทองเป็​็นลายใบไม้​้ ดอกไม้​้ ๖. โรงเรี​ียนพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม เป็​็นอาคารก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน ๔ ชั้​้�น แบบ สถาปั​ัตยกรรมไทย มี​ีมุ​ุขด้​้านหน้​้า แต่​่ละชั้​้�นมี​ีคั​ันทวยรองรั​ับหลั​ังคา กั​ันสาดโดยรอบเครื่​่�องปิ​ิดเครื่​่�องมุ​ุงเป็​็นรวยระกา นอกจากนี้​้�ยังั มี​ีศาลาขวางทางริ​ิมคลอง ๑ หลั​ัง ศาลาขวางทางทิ​ิศ เหนื​ือ ๑ หลั​ัง กุ​ุฏิ​ิ ๑๘ หลั​ัง เตี​ียงอาสน์​์สงฆ์​์ ๑๒ เตี​ียง ธรรมาสน์​์ของ เดิ​ิม ๑ ธรรมาสน์​์ และยั​ังมี​ีของที่​่�ได้​้รับั พระราชทานและมี​ีผู้ใ้� ห้​้ไว้​้สำำ�หรั​ับ วั​ัด คื​ือ ธรรมาสน์​์ลายทองในงานถวายพระราชทานพระเพลิ​ิงพระบรม ศพพระบาทสมเด็​็ จ พระจุ​ุ ล จอมเกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั ว ๑ ธรรมาสน์​์ พระไตรปิ​ิฎกฉบั​ับพิ​ิมพ์​์ในรั​ัชกาลที่​่� ๕ พร้​้อมทั้​้�งตู้​้�สำำ�หรั​ับบรรจุ​ุ ๑ ตู้​้� ธรรมาสน์​์ปาติ​ิโมกข์​์และเชิ​ิงเที​ียนทองเหลื​ืองในงานพระราชทานเพลิ​ิง พระศพสมเด็​็จพระเจ้​้าพี่​่�นางเธอเจ้​้าฟ้​้ากรมหลวงศรี​ีรัตั นโกสิ​ินทร์​์ ๑ ชุ​ุด พระบรมรู​ูปหล่​่อพระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั� วั ทรงเครื่​่อ� ง ยศจอมพลทหารบก ๑ องค์​์ พระบรมฉายาสาทิ​ิสลักั ษณ์​์พระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั� ว ั ๑ องค์​์ โต๊​๊ะหมู่​่ล� ายทองในงานพระราชทาน เพลิ​ิงพระศพสมเด็​็จพระนางเจ้​้าสุ​ุนันั ทากุ​ุมารี​ีรัตั น์​์ ๑ ชุ​ุด กุ​ุฏิเิ จ้​้าอาวาส หอระฆั​ัง ศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล ฌาปนสถาน โรงครั​ัว เรื​ือนเก็​็บพั​ัสดุอีุ กี ด้​้วย

150

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ศาสนวั​ัตถุ​ุ

พระประธานในอุ​ุโบสถ พระพุ​ุทธศิ​ิริ​ิกาญจโนภาส พุ​ุทธลั​ักษณะ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัย ขนาดพระเพลากว้​้าง ๔ ศอก สู​ูงตลอด พระรั​ัศมี​ี ๕ ศอก ๑๐ นิ้​้�ว หลวงพ่​่อทอง เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัยสมั​ัยอยุ​ุธยา ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. พระดำำ� ๒. พระสน ๓. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (นา) ๔. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (มี​ี) ๕. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (เนตร) ๖. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (ตุ้​้�ม) ๗. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (ตุ๋​๋�ย) ๘. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (อบ) ๙. พระครู​ูนิ​ิโรธรั​ักขิ​ิต (อ่​่อน จนฺ​ฺทสโร) ๑๐. พระราชสุ​ุทธิ​ิญาณ (เฉลี​ียว อุ​ุปลวณฺ​ฺโณ ป.ธ.๖) เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

Wat Kanjanasinghas Worawihan

ประวั​ัติพ ิ ระราชสุ​ุทธิ​ิญาณ (เฉลี​ียว อุ​ุปลวณฺ​ฺโณ ป.ธ.๖)

เกิ​ิด ๕ สิ​ิงหาคม ๒๔๙๐ อายุ​ุ ๗๔ ปี​ี อุ​ุปสมบท ๒๙ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ ๒๕๑๑ พรรษา ๕๓ พรรษา สั​ังกั​ัด มหานิ​ิกาย การศึ​ึกษา พ.ศ. ๒๕๒๔ สอบได้​้เปรี​ียญธรรม ๖ ประโยค พ.ศ. ๒๕๓๓ สำำ�เร็​็จปริ​ิญญาศาสนศาสตรบั​ัณฑิ​ิต (ศน.บ.) ฝ่​่ายปกครอง เจ้​้าอาวาสวั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์วรวิ​ิหาร (วั​ัดทอง บางพรม) เจ้​้าสำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์ ผู้​้�จั​ัดการโรงเรี​ียนวั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์วิ​ิทยา เจ้​้าคณะแขวงบางเชื​ือกหนั​ังเขต ๑ ผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าคณะเขตตลิ่​่�งชั​ัน สมณศั​ักดิ์​์� พ.ศ. ๒๕๒๔ สอบได้​้เปรี​ียญธรรม ๖ ประโยค พ.ศ. ๒๕๓๒ พระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตร เจ้​้าอาวาสพระอารามหลวง ชั้​้�นเอก ที่​่� พระครู​ูศรี​ีกาญจนาภิ​ิราม ๕ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ พระราชาคณะชั้​้�นสามั​ัญเปรี​ียญ ที่​่� พระสรภาณโกศล ๕ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ พระราชาคณะชั้​้�นราช ที่​่� พระราชสุ​ุทธิ​ิ ญาณ สุ​ุวิ​ิธานวิ​ิหารกิ​ิจ มหาคณิ​ิสสร บวรสั​ังฆาราม คามวาสี​ี

พระราชสุ​ุทธิ​ิญาณ (เฉลี​ียว อุ​ุปลวณฺ​ฺโณ ป.ธ.๖) เจ้​้าอาวาสวั​ัดกาญจนสิ​ิ งหาสน์​์วรวิ​ิหาร (วั​ัดทอง บางพรม)

เจ้​้าคณะแขวงบางเชื​ื อกหนั​ังเขต ๑ ผู้​้�รัก ั ษาการแทนเจ้​้าคณะเขตตลิ่​่�งชั​ั น

วั​ัดกาญจนสิ​ิ งหาสน์​์วรวิ​ิหาร (วั​ัดทอง บางพรม) ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๗๐/๑ ริ​ิมคลองบางพรมฝั่​่�งเหนื​ือ ถนนแก้​้วเงิ​ินทอง แขวงคลองชั​ั กพระ เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Kanjanasinghas Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

151

History of Buddhism....

Wat Taling Chan วั​ัดตลิ่​่ง� ชั​ัน

วั​ัดเก่​่าแก่​่สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยกรุ​ุ งศรี​ีอยุ​ุธยาตอนกลางถึ​ึงตอนปลาย

152

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ตลิ่​่�งชั​ั น

วั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ และวั​ัดโบราณ โดยมี​ีคำำ�บอกเล่​่าสื​ืบต่​่อ กั​ันมาว่​่า วั​ัดตลิ่​่�งชั​ันนี้​้�สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนกลางถึ​ึงตอน ปลาย แต่​่ไม่​่มี​ีรายละเอี​ียดหรื​ือ คำำ�อธิ​ิบายที่​่�บ่​่งชี้​้�ชั​ัดให้​้ทราบว่​่า วั​ัด ตลิ่​่�งชั​ัน ได้​้สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยตามคำำ�บอกเล่​่านั้​้�น วั​ัดตลิ่​่ง� ชั​ัน เป็​็นวั​ัดสำำ�คัญ ั วั​ัดหนึ่​่�งในเขตท้​้องที่​่ต� ลิ่​่ง� ชั​ันที่​่ป� ระชาชนทั้​้�ง ในและนอกท้​้องถิ่​่น� รู้​้จั� กั ให้​้ความเลื่​่อ� มใสศรั​ัทธา โดยเฉพาะในด้​้านพระ เครื่​่�องของวั​ัดตลิ่​่ง� ชั​ัน ตั้​้�งแต่​่อดี​ีตมาจนถึงึ ปั​ัจจุบัุ นั อนึ่​่�งวั​ัดตลิ่​่ง� ชั​ันเคยได้​้ รั​ับเกี​ียรติ​ิสู​ูงสุ​ุดที่​่�ได้​้รั​ับเสด็​็จสมเด็​็จพระอริ​ิยวงศาคตญาณ (วาสน์​์ วา สโน) สมเด็​็จพระสั​ังฆราชสกลมหาสั​ังฆปริ​ินายก ซึ่​่ง� พระองค์​์ได้​้เสด็​็จมา เป็​็นประธานในพิ​ิธี​ียกช่​่อฟ้​้าอุ​ุโบสถวั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน เมื่​่�อวั​ันเสาร์​์ที่​่� ๑๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๒ นอกจากนี้​้�ยังั ได้​้มีโี อกาสรั​ับเสด็​็จสมเด็​็จพระเทพ รั​ัตนราชสุ​ุดาฯ สยามบรมราชกุ​ุมารี​ีที่​่�พระองค์​์ได้​้เสด็​็จมาพระราชทาน เพลิ​ิงศพนางตะหลิ​ิบ สุ​ุขะวิ​ิริ​ิยะ เป็​็นกรณี​ีพิ​ิเศษ เมื่​่�อวั​ันอั​ังคารที่​่� ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๘ ซึ่​่�งคณะกรรมการวั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน และชาวตลิ่​่�งชั​ัน ถื​ือว่​่าเป็​็นสิ​ิริ​ิมงคลอั​ันสู​ูงสุ​ุดแก่​่วั​ัดตลิ่​่�งชั​ันและชาวตลิ่​่�งชั​ัน สำำ�หรั​ับการจั​ัดทำำ�หนั​ังสื​ือประวั​ัติ​ิวั​ัดตลิ่​่�งชั​ันนั้​้�น เห็​็นสมควรที่​่�จะมี​ี ประวั​ัติ​ิความเป็​็นมาของวั​ัด และเมื่​่�อกล่​่าวถึงึ อายุ​ุสมัยั ของการสร้​้างวั​ัด ตลิ่​่�งชั​ันควรมี​ีข้​้อมู​ูลที่​่�อ้​้างอิ​ิงยื​ืนยั​ันตามหลั​ักวิ​ิชาการ แต่​่การสื​ืบค้​้นหา ประวั​ัติ​ิผู้​้�สร้​้างวั​ัด ตลอดถึ​ึงการกำำ�หนดอายุ​ุการสร้​้างให้​้ชั​ัดเจนคงเป็​็น เรื่​่อ� งยาก เนื่​่�องจากหลั​ักฐานโบราณวั​ัตถุ​ุก็ดี็ ี และโบราณสถานก็​็ดีที่ี มี่� มี า แต่​่ดั้​้�งเดิ​ิมได้​้ชำำ�รุ​ุด สู​ูญหาย ไม่​่มี​ีข้​้อมู​ูลเกี่​่�ยวกั​ับตำำ�นานและประวั​ัติ​ิ ของวั​ัดที่ต่​่� อ่ เนื่​่�องกั​ัน ได้​้อาศั​ัยแต่​่เพี​ียงคำำ�บอกเล่​่าและข้​้อสั​ันนิ​ิษฐานจาก โบราณวั​ัตถุ​ุและโบราณสถานที่​่�ยั​ังคงเหลื​ือหลั​ักฐานอยู่​่�เพี​ียงเล็​็กน้​้อย เป็​็นข้​้อมู​ูล ซึ่​่ง� อาจจะคลาดเคลื่​่�อนก็​็ได้​้ เพราะได้​้มีกี ารเปลี่​่�ยนแปลงจาก ลั​ักษณะเดิ​ิมไปแล้​้วโดยไม่​่ทราบสาเหตุ​ุ แต่​่อย่​่างไรก็​็ตามข้​้อมู​ูลที่​่�นำำ�มา ศึ​ึกษาเพื่​่�อสื​ืบค้​้นประวั​ัติ​ิของวั​ัดตลิ่​่ง� ชั​ันนั้​้�นได้​้พยายามค้​้นหาโบราณวั​ัตถุ​ุ และโบราณสถานที่​่�เก่​่าแก่​่ที่​่�สุ​ุดเท่​่าที่​่�สามารถจะค้​้นหาได้​้โดยถื​ือเอา โบราณวั​ัตถุ​ุและโบราณสถานของวั​ัดตลิ่​่�งชั​ันที่​่�พบและมี​ีอยู่​่�ในสมั​ัยของ พระเดชพระคุ​ุณพระครู​ูทิ​ิวากรคุ​ุณ (หลวงปู่​่�กลี​ีบ พุ​ุทฺ​ฺธรกฺ​ฺขิ​ิตฺ​ฺโต) เป็​็น เจ้​้าอาวาส รวมทั้​้�งเอกสารและหลั​ักฐานบางอย่​่างพร้​้อมทั้​้�งคำำ�บอกเล่​่า จากผู้​้�เฒ่​่าผู้​้�แก่​่ และบรรพชิ​ิตที่​่�ได้​้เห็​็นเหตุ​ุการณ์​์อยู่​่�ในสมั​ัยนั้​้�นได้​้บอก เล่​่าและยื​ืนยั​ันตรงกั​ันทั้​้�งในโบราณวั​ัตถุ​ุ และโบราณสถานดั้​้ง� เดิ​ิม ซึ่​่ง� นั​ับ ว่​่าเป็​็นข้​้อมู​ูลที่​่�ควรจะยุ​ุติ​ิไว้​้ในเบื้​้�องต้​้นก่​่อนจนกว่​่าจะมี​ีข้​้อมู​ูลสื​ืบค้​้น ประวั​ัติ​ิหรื​ือข้​้อมู​ูลอื่​่�นที่​่�เก่​่ากว่​่าและถู​ูกต้​้องเพื่​่�อแก้​้ไขในโอกาสต่​่อไป โบราณวั​ัตถุ​ุและโบราณสถาน รวมทั้​้�งศิ​ิลปกรรมดั้​้�งเดิ​ิมที่ค้่� น้ พบนั้​้�น จะมี​ีผลต่​่อการนำำ�มาศึ​ึกษาเพื่​่�อการวิ​ิเคราะห์​์กำำ�หนดอายุ​ุสมั​ัยของวั​ัด ตลิ่​่ง� ชั​ันได้​้ถู​ูกต้​้องในเบื้​้�องต้​้นครั้​้�งนี้​้� แต่​่อย่​่างไรก็​็ตามอย่​่างน้​้อยก็​็จะทำำ�ให้​้ เราได้​้รู้​้�เรื่​่�องราวของวั​ัดตลิ่​่�งชั​ันที่�ใ่ กล้​้กั​ับความจริ​ิงพอสมควร

ร่​่องรอยการบู​ูรณะอุ​ุโบสถในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓

จากการสื​ืบค้​้นศิ​ิลปะและสถาปั​ัตยกรรมในยุ​ุคสมัยั พระบาทสมเด็​็จ พระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ซึ่�ง่ มี​ีปรากฏในอุ​ุโบสถวั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน ในสมั​ัยพระครู​ู ทิ​ิวากรคุ​ุณ (หลวงปู่​่�กลี​ีบ) เป็​็นเจ้​้าอาวาสอยู่​่�นั้​้�น พบว่​่า มี​ีศิ​ิลปะและ สถาปั​ัตยกรรมในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ อยู่​่�หลายอย่​่างดั​ังนี้​้� ๑. บานประตู​ูและบานหน้​้าต่​่างด้​้านนอกอุ​ุโบสถลงรั​ักปิ​ิดทองทึ​ึบ ี ดลาย ซึ่​่ง� เป็​็นศิ​ิลปะแบบจี​ีนที่​่นิ​ิ� ยมใช้​้ทองคำำ�เปลว ในเรื่​่อ� งการใช้​้ ไม่​่มีลว ทองคำำ�เปลวปิ​ิดตกแต่​่งเสริ​ิมศิ​ิลปะไทยนั้​้�น วิ​ิรุ​ุณ ตั้​้�งเจริ​ิญ (๒๕๓๔ : ๓๕) ได้​้เขี​ียนเกี่​่ย� วกั​ับศิ​ิลปะสมั​ัยใหม่​่ในประเทศไทยสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ (๒๓๖๗ – ๒๓๙๔) ว่​่าศิ​ิลปะไทยได้​้ยอมรั​ับลั​ักษณะบางประการของศิ​ิลปะ ตกแต่​่งแบบจี​ีนมาเสริ​ิมแต่​่งอยู่​่�ในงานด้​้วย ลั​ักษณะที่เ่� ด่​่นที่สุ่� ดุ และเห็​็น ได้​้ชั​ัดคื​ือ การใช้​้ทองคำำ�เปลวปิ​ิดเพื่​่�อผลตกแต่​่งอย่​่างมากมาย

Wat Taling Chan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

153

๒. ระเบี​ียงอุ​ุโบสถโดยรอบเป็​็นงานก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน มี​ีพนั​ักระเบี​ียง กว้​้างและหนาแบบโปร่​่ง ใช้​้กระเบื้​้�องปรุ​ุเคลื​ือบสี​ีเขี​ียวแบบจี​ีนมากรุ​ุ ประดั​ับพนั​ักระเบี​ียงที่โ่� ปร่​่งนั้​้�น การใช้​้กระเบื้​้�องปรุ​ุแบบจี​ีนมากรุ​ุประดั​ับ พนั​ักระเบี​ียงอุ​ุโบสถนั้​้�น หม่​่อมราชวงศ์​์ แน่​่งน้​้อย ศั​ักดิ์​์�ศรี​ี (๒๕๓๗) ได้​้ เขี​ียนถึ​ึงวั​ัสดุนำุ ำ�มาจากจี​ีนเพื่​่�อใช้​้ประดั​ับผสมผสานในศิ​ิลปะไทยว่​่า วั​ัสดุ​ุ นำำ�มาจากจี​ีนเพื่​่�อใช้​้ประดั​ับอาคารส่​่วนใหญ่​่เป็​็นกระเบื้​้�องเคลื​ือบซึ่​่�งมี​ี ๒ แบบ คื​ือ แบบหนึ่​่�งเป็​็นไทยเขี​ียนลายแล้​้วส่ง่ ไปให้​้จีนี ทำำ� อีกี แบบหนึ่​่�ง เป็​็นเครื่​่�องถ้​้วยชามเคลื​ือบแบบจี​ีนและกระเบื้​้�องเคลื​ือบดั​ังกล่​่าวนั้​้�น เดิ​ิมอาจนำำ�มาใช้​้ในครั​ัวเรื​ือน ต่​่อมานำำ�มาใช้​้ประดั​ับอาคารตั้​้�งแต่​่เครื่​่�อง ยอด หน้​้าบั​ัน มุ​ุมเสา ระเบี​ียง เป็​็นต้​้น นอกจากนี้​้�มี​ีกระเบื้​้�องปรุ​ุเคลื​ือบ แบบจี​ีน กระเบื้​้�องเคลื​ือบสี​ีเขี​ียนลายแบบจี​ีน และงานจำำ�หลั​ักหิ​ินรู​ูป ต่​่างๆ ทำำ�ให้​้เกิ​ิดรู​ูปแบบของการตกแต่​่งงานสถาปั​ัตยกรรมขึ้​้�นใหม่​่ พนั​ักระเบี​ียงอุ​ุโบสถมี​ีทั้​้�งชนิ​ิดก่​่อทึ​ึบ และชนิ​ิดก่​่อโปร่​่ง ชนิ​ิดก่​่อโปร่​่ง มั​ักกรุ​ุด้​้วยกระเบื้​้�องเคลื​ือบปรุ​ุสี​ีต่​่างๆ แบบจี​ีน ชนิ​ิดก่​่อทึ​ึบด้​้านนอก มั​ักกรุ​ุด้​้วยกระเบื้​้�องเคลื​ือบสี​ีต่​่างๆ แบบจี​ีน

วั​ัดตลิ่​่�งชั​ั น ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๑๑

ถนนชั​ั กพระ แขวงคลองชั​ั กพระ

เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร ๑๐๑๗๐

154

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

๓. เสาระเบี​ียงอุ​ุโบสถ ก่​่ออิ​ิฐฉาบปู​ูนเป็​็นเสาสี่​่�เหลี่​่�ยมทึ​ึบใหญ่​่ ลบเหลี่​่�ยม ไม่​่มี​ีลวดลาย สี​ีขาวและไม่​่มี​ีบั​ัวหั​ัวเสา ลั​ักษณะสถาปั​ัตยกรรมในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ นั้​้�น คณะกรรมการ จั​ัดงาน สมโภชกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ๒๐๐ ปี​ี (๒๕๒๕) ได้​้สรุ​ุปลั​ักษณะ สถาปั​ัตยกรรมในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ ไว้​้หลายข้​้อ ในส่​่วนที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับ ลั​ักษณะสถาปั​ัตยกรรมอุ​ุโบสถด้​้านเสาระเบี​ียงอุ​ุโบสถ มี​ีลั​ักษณะที่​่� สอดคล้​้องกั​ับเสาระเบี​ียงอุ​ุโบสถวั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน คื​ือ ข้​้อสรุ​ุปของคณะ กรรมการ จั​ัดงานสมโภชดั​ังกล่​่าวนั้​้�นได้​้สรุ​ุปว่​่า มุ​ุมเสาก่​่ออิ​ิฐฉาบปู​ูน นิ​ิยมลบมุ​ุมเรี​ียบหรื​ือใช้​้ลอกคิ้​้�วเล็​็บมื​ือ ไม่​่มีบัี ัวหั​ัวเสา ๔. ซุ้​้�มใบเสมาเป็​็นรู​ูปกู​ูบช้​้าง ซึ่​่�งมี​ีลั​ักษณะเช่​่นเดี​ียวกั​ับซุ้​้�มใบเสมา ของวั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี กรุ​ุงเทพมหานคร อั​ันเป็​็นศิ​ิลปะที่​่�นิ​ิยมก่​่อสร้​้างใน สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ (เด่​่นดาว ศิ​ิลปานนท์​์, ๒๕๔๙) ๕. หน้​้าบั​ันอุ​ุโบสถเป็​็นไม้​้จำำ�หลั​ักลายก้​้านขดดอกพุ​ุดตานประดั​ับ กระจกสี​ี ซึ่​่�งการใช้​้กระจกประดั​ับในลวดลาย เป็​็นศิ​ิลปะแบบจี​ีน และ รวมทั้​้�งดอกพุ​ุดตานด้​้วย อนึ่​่�งกระจกสี​ีส่​่วนใหญ่​่เป็​็นของนำำ�เข้​้าจาก ประเทศจี​ีน (จุ​ุลทรรศน์​์ พยาฆรานนท์​์, ๒๕๔๙) ร่​่องรอยการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อุ​ุโบสถวั​ัดตลิ่​่�งชั​ันในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ ดั​ังกล่​่าวนั้​้�น ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน (พ.ศ. ๒๕๔๙) ไม่​่มี​ีปรากฏอยู่​่�แล้​้ว ยกเว้​้น กระเบื้​้�องปรุ​ุเคลื​ือบสี​ีเขี​ียวแบบจี​ีน ซึ่​่�งปรากฏให้​้เห็​็นอยู่​่�ภายในกำำ�แพง ระเบี​ียงอุ​ุโบสถในส่​่วนที่​่�ก่​่อโปร่​่ง ภายใต้​้พนั​ักระเบี​ียงอุ​ุโบสถเท่​่านั้​้�น ส่​่วนภาพอุ​ุโบสถที่​่ป� รากฏในปั​ัจจุบัุ นั นั้​้�นเป็​็นผลของการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ ใหม่​่อี​ีกครั้​้�งหนึ่​่�งในช่​่วง พ.ศ. ๒๕๑๙ – ๒๕๔๖ Wat Taling Chan

วั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน

Wat Taling Chan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

155

History of Buddhism....

Wat Phleng Klang Suan วั​ัดเพลง (กลางสวน) หลวงพ่​่อสิ​ิ น พระประธานในอุ​ุโบสถ

156

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เพลง (กลางสวน)

วั​ัดเพลง (กลางสวน) ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานการสร้​้างวั​ัดที่​่�ชั​ัดเจน พบเพี​ียงคำำ� บอกเล่​่ า ของผู้​้� เ ฒ่​่ า ผู้​้� แ ก่​่ ว่​่ า เมื่​่� อ ครั้​้� ง ไทยกั​ั บ พม่​่ า ทำำ� ศึ​ึกสงครามกั​ันอยู่​่� สมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช เคยทรงนำำ�กองทั​ัพ ทหารมาพั​ักแรมอยู่​่�ในละแวกนี้​้� ส่​่วนหนึ่​่�งไปพั​ักที่​่�บริ​ิเวณวั​ัดสะพาน อี​ีกส่​่วนหนึ่​่�งไปพั​ักที่​่�บริ​ิเวณวั​ัดประสาท ส่​่วนสมเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ิน ใช้​้สถานที่​่วิ� ิหารหลวงพ่​่อตาแดงเป็​็นที่​่�ประทั​ับของพระองค์​์เอง จนถึ​ึงยุ​ุคสิ้​้�นสุ​ุดสงครามกั​ับพม่​่า บริ​ิเวณนี้​้�จึ​ึงมี​ีผู้​้�คนทยอยเข้​้ามา อาศั​ัยอยู่​่�กั​ันมากขึ้​้�น ส่​่วนใหญ่​่ประกอบอาชี​ีพทำำ�สวนผั​ักผลไม้​้ วั​ัดเพลง มี​ีผลไม้​้หลากหลายชนิ​ิด มี​ีความสงบร่​่มเย็​็นมี​ีคลองเล็​็ก ๆ ล้​้อมรอบทิ​ิศ ตะวั​ันออกและทิ​ิศตะวั​ันตกของวั​ัดมี​ีคลองเชื่​่�อมถึ​ึงกั​ัน ซึ่​่�งสามารถพาย เรื​ือลั​ัดเลาะออกไปได้​้จนถึ​ึงแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา มี​ีเรื่​่�องราวเล่​่าขานกั​ันต่​่อ ๆ มาว่​่า ความขึ้​้�นชื่​่�อของผลไม้​้วั​ัดเพลงใน สมั​ัยนั้​้�นทำำ�ให้​้เหล่​่านางสนมกำำ�นัลั ของวั​ังนั​ันทอุ​ุทยาน (ที่​่ตั้​้� ง� นั​ันทอุ​ุทยาน สโมสร ปั​ัจจุ​ุบั​ัน) ล่​่องเรื​ือพากั​ันมาหาผลไม้​้กิ​ินและนำำ�กลั​ับไปในวั​ังกั​ัน อยู่​่�เนื​ือง ๆ เนื่​่�องจากบริ​ิเวณนี้​้�มี​ีความร่​่มรื่​่�น นางสนมกำำ�นั​ัลที่​่�มาถึ​ึง วั​ัดเพลงจึ​ึงชอบมานั่​่�งพั​ักผ่​่อนบริ​ิเวณวั​ัด และมั​ักจะแวะนั่​่�งเล่​่นกั​ันบน ต้​้นไม้​้บริ​ิเวณที่​่�สร้​้างอุ​ุโบสถและวิ​ิหารหลวงพ่​่อตาแดง จนลำำ�ต้​้นเอน เอี​ียงใกล้​้เคี​ียงกั​ับพื้​้�นดิ​ินเคยมี​ีต้​้นยางใหญ่​่เอนปรากฏให้​้เห็​็นอยู่​่�บริ​ิเวณ ด้​้านทิ​ิศตะวั​ันตกของอุ​ุโบสถ ต่​่อมาในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ ปี​ี พ.ศ. ๒๓๗๐ มี​ีผู้​้�ศรั​ัทธาสร้​้างอุ​ุโบสถ (หลั​ังเดิ​ิม) มี​ีลั​ักษณะเป็​็นแบบ เก๋​๋งจี​ีน ที่​่�นิ​ิยมสร้​้างกั​ันในสมั​ัยนั้​้�น วั​ัดเพลง (กลางสวน) จึ​ึงเจริ​ิญขึ้​้�นมา ตามสมควร จนกาลเวลาผ่​่านมาประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๐ วั​ัดขาดผู้​้�ทำำ�นุ​ุ บำำ�รุ​ุง ทำำ�ให้​้อาคารเสนาสนะต่​่าง ๆ ชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรม เป็​็นวั​ัดร้​้างไปใน ที่​่�สุ​ุด และกลายเป็​็นป่​่าช้​้า สุ​ุสานเผาและฝั​ังศพ ที่​่�เก็​็บโครงกระดู​ูก ของผู้​้�คนที่​่�เสี​ียชี​ีวิ​ิตในละแวกนี้​้�ในเวลาต่​่อมา วั​ัดเพลงกลายเป็​็นวั​ัดร้​้าง อยู่​่�หลายสิ​ิบปี​ี นาน ๆ จะมี​ีผู้​้�คนผ่​่านมาสั​ักครั้​้�งหนึ่​่�ง ตามคำำ�บอกเล่​่าของ คุ​ุณยายบรรจง ทองประศรี​ี ผู้​้�ที่�เ่ คยอาศั​ัยอยู่​่� บริ​ิเวณนี้​้� และทำำ�สวนในที่​่ดิ� นิ ซึ่​่ง� เป็​็นบริ​ิเวณวั​ัดเพลงมาก่​่อน บอกเล่​่าให้​้ ฟั​ังว่​่า ขณะนั้​้�นเท่​่าที่​่จำ� ำ�ได้​้ เคยพบเห็​็นพระภิ​ิกษุ​ุผ่า่ นมาบริ​ิเวณนี้​้�ไม่​่กี่รู​ู่� ป ครั้​้�งหนึ่​่�งก็​็มี​ี พระอาจารย์​์ถวิ​ิล พระอาจารย์​์ผิ​ิน พระอาจารย์​์จรู​ูญ และ พระอาจารย์​์สง่​่า เคยมาปั​ักกลดบริ​ิเวณวั​ัดร้​้างแห่​่งนี้​้� หลั​ังจากนั้​้�นไม่​่ ปรากฏพระรู​ูปใดผ่​่านมาอี​ีก ยิ่​่�งประชาชนชาวบ้​้านธรรมดาด้​้วยแล้​้ว ไม่​่มี​ีใครกล้​้าที่​่จ� ะเข้​้ามา จนมี​ีคำำ�ล่ำำ��ลื​ือกั​ันว่​่าวั​ัดเพลงผี​ีดุ​ุ เป็​็นที่​่รู้� ้�กันั ทั่​่�วไป ต่​่อมาในละแวกนี้​้�ได้​้มี​ีผู้​้�คนค่​่อย ๆ เข้​้ามาอาศั​ัยอยู่​่�มากขึ้​้�น เมื่​่�อ ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๕๑๙ ชาวบ้​้านจึ​ึงพร้​้อมใจกั​ันนิ​ิมนต์​์ พระสมุ​ุห์ท์ องใบ ติ​ิกฺ​ฺขวี​ีโร มานำำ�พุ​ุทธศาสนิ​ิกชนร่​่วมกั​ันพั​ัฒนาทำำ�นุ​ุบำำ�รุ​ุงสร้​้างเสนาสนะ ขึ้​้�นใหม่​่ กระทรวงศึ​ึกษาธิ​ิการ ได้​้ประกาศให้​้วั​ัดเพลง (วั​ัดร้​้าง) เป็​็น วั​ัดเพลง (กลางสวน) เป็​็นวั​ัดที่​่�มี​ีพระสงฆ์​์อยู่​่�ประจำำ�พรรษาอี​ีกครั้​้�งเมื่​่�อ วั​ันที่​่� ๑๔ มิ​ิถุ​ุนายน พ.ศ. ๒๕๒๒ วั​ัดเพลง (กลางสวน) จึ​ึงค่​่อย ๆ กลั​ับ มาเจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ืองขึ้​้�นอี​ีกครั้​้�งหนึ่​่�ง ตราบเท่​่าทุ​ุกวั​ันนี้​้�

ประวั​ัติห ิ ลวงพ่​่อตาแดง

หลวงพ่​่อตาแดง เดิ​ิมท่​่านมี​ีชื่​่�อว่​่าอะไร สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยไหน ไม่​่มี​ี หลั​ักฐานปรากฏชั​ัด มี​ีผู้​้เ� ฒ่​่าผู้​้แ� ก่​่เล่​่าต่​่อ ๆ กั​ันมาว่​่า เมื่​่อ� วั​ัดเพลงยั​ังเป็​็น วั​ัดร้​้าง หลวงพ่​่อตาแดง เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปที่​่�ศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์� ผู้​้�ใดมี​ีความเดื​ือด ร้​้อนทุ​ุกข์​์ใจก็​็มั​ักจะมาขอพรจากหลวงพ่​่อ ผู้​้�ที่​่�มาแล้​้วกลั​ับไปมั​ักจะ ประสพสมสิ่​่�งประสงค์​์ตามคำำ�อธิ​ิษฐานของตนทุ​ุกประการ จนเป็​็นที่​่เ� รื่​่อ� ง ลื​ือกั​ันทั่​่�วว่า่ หลวงพ่​่อมี​ีความศั​ักดิ์​์สิ� ทธิ์​์ ิ � บางคนก็​็มาเสี่​่ย� งทายขอหวยจาก หลวงพ่​่อกลั​ับไปก็​็ถู​ูกหวยติ​ิดต่​่อกั​ันหลายงวด ทำำ�ให้​้ขุ​ุนบาล (คำำ�เรี​ียก เจ้​้ามื​ือหวยในสมั​ัยนั้​้�น) หมดตั​ัวไปตาม ๆ กั​ัน ทำำ�ให้​้ผู้​้�ที่�เ่ สี​ียประโยชน์​์ หาวิ​ิธี​ีมาแก้​้เคล็​็ด โดยนำำ�ตะปู​ูมาตอกที่​่�ตาของหลวงพ่​่อ แต่​่ปรากฏว่​่า ตอกไม่​่เข้​้า จะด้​้วยอิ​ิทธิ​ิฤทธิ์​์�ปาฏิ​ิหาริ​ิย์​์ของหลวงพ่​่อหรื​ือเหตุ​ุผลกลใด ไม่​่ปรากฏชั​ัด คงมี​ีเพี​ียงคำำ�บอกเล่​่าของผู้​้�พบเห็​็นร่​่องรอยการตอกตะปู​ู ที่​่�ตาของหลวงพ่​่อ และที่​่�ตาของหลวงพ่​่อมี​ีรอยไหลของเลื​ือดติ​ิดลู​ูกตา ทั้​้�งสองข้​้างเป็​็นสี​ีแดงเต็​็มไปหมดจนมองเห็​็นได้​้แต่​่ไกล นั​ับจากนั้​้�นจึ​ึงมี​ี ผู้​้�คนเรี​ียกขานนามหลวงพ่​่อติ​ิดปากกั​ันว่​่า “หลวงพ่​่อตาแดง” สื​ืบต่​่อ กั​ันมาตั้​้ง� แต่​่บั​ัดนั้​้�น จนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน เกี่​่ย� วกั​ับหลวงพ่​่อตาแดง ยั​ังมี​ีคำำ�บอกเล่​่าต่​่อมาอี​ีกว่​่า เมื่​่อ� ครั้​้�งก่​่อน ที่​่พ� ระสมุ​ุห์ท์ องใบ ติ​ิกฺขฺ วี​ีโร จะมาประจำำ�อยู่​่�เพื่​่อ� ทำำ�การบู​ูรณะสร้​้างวิ​ิหาร ขึ้​้�นมาใหม่​่นั้​้�น นายเรี​ียม ลั​ัยเลิ​ิศ ซึ่​่�งปั​ัจจุ​ุบั​ัน พ.ศ. ๒๕๔๙ ขณะเล่​่าเรื่​่�อง อายุ​ุ ๗๖ ปี​ี เล่​่าให้​้ฟั​ังว่​่า เมื่​่�ออายุ​ุประมาณ ๔๖ ปี​ี ขณะนั้​้�นได้​้บวชเป็​็น พระอยู่​่�ที่วั่� ัดสะพาน ท่​่านได้​้มี​ีโอกาสเดิ​ินลั​ัดสวนมาที่​่วั� ดั เพลง ได้​้เข้​้ามา ที่​่�วิ​ิหารหลวงพ่​่อตาแดง จะเข้​้าไปเก็​็บกวาดกิ่​่�งไม้​้ทำำ�ความสะอาดวิ​ิหาร หลวงพ่​่อ แต่​่ปรากฏว่​่าเมื่​่�อเข้​้าไปใกล้​้วิ​ิหาร ท่​่านได้​้เห็​็นงู​ูขนาดใหญ่​่ ๒ ตั​ัว นอนขดอยู่​่�ข้​้างหน้​้าตั​ักของหลวงพ่​่อ ข้​้างละตั​ัว คล้​้ายเป็​็นการ อารั​ักขา แต่​่พอเดิ​ินเข้​้าไปใกล้​้งู​ูทั้​้�ง ๒ ตั​ัวนั้​้�นกลั​ับชู​ูคอขึ้​้�นทำำ�ท่​่าขู่​่�ไม่​่ให้​้ เข้​้าใกล้​้ ไล่​่ก็ไ็ ม่​่ยอมหนี​ี จึ​ึงต้​้องยกมื​ือขึ้​้น� ไหว้​้หลวงพ่​่อและบอกกล่​่าวว่​่า จะมาทำำ�ความสะอาดวิ​ิหารให้​้หลวงพ่​่อ ไม่​่ได้​้มาทำำ�ลายหรื​ือทำำ�สิ่​่�งไม่​่ดี​ี แต่​่อย่​่างใด พอจบคำำ�บอกกล่​่าวนั้​้�น งู​ูใหญ่​่ทั้​้�ง ๒ ตั​ัว ก็​็แสดงอาการสงบ และม้​้วนตั​ัวลงนอนอยู่​่�ที่เ่� ดิ​ิมไม่​่หนี​ีไปไหน จนพระเรี​ียมทำำ�ความสะอาด วิ​ิหารเสร็​็จแล้​้ว จึ​ึงเดิ​ินทางกลั​ับไปยั​ังวั​ัดสะพานตามเวลาอั​ันสมควร

Wat Phleng Klang Suan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

157

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดเพลง (กลางสวน)

อาคารเสนาสนะต่​่าง ๆ มี​ีดัง ั นี้​้�

๑. อุ​ุโบสถ เดิ​ิมเป็​็นทรงเก๋​๋งจี​ีนที่​่ทรุ � ดุ โทรมลงไป จึ​ึงได้​้สร้​้างขึ้​้น� ใหม่​่ เป็​็นอุ​ุโบสถทรงใหม่​่ หลั​ังคา ๒ ลด มี​ีบานประตู​ูหน้​้าต่​่าง เป็​็นไม้​้สั​ัก กว้​้าง ๕ เมตร ยาว ๑๖ เมตร ภายในอุ​ุโบสถมี​ีพระประธาน เป็​็น พระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชัยั ทองเหลื​ือง หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒ ศอก (หลวงพ่​่อสิ​ิน) มี​ีพระโมคคั​ัลลาน์​์และพระสารี​ีบุ​ุตร ขนาบข้​้างพระประธาน ๒. วิ​ิ ห ารหลวงพ่​่ อ ตาแดง เดิ​ิ ม เป็​็ น วิ​ิ ห ารทรงไทยหลั​ั ง คาไม้​้ ต่​่อมาได้​้บู​ูรณะขึ้​้�นใหม่​่เป็​็นทรงปั​ัจจุ​ุบั​ันในกาลต่​่อมา ภายในวิ​ิหารมี​ี พระพุ​ุทธรู​ูปปางสมาธิ​ิ (หลวงพ่​่อตาแดง) เป็​็นประธาน หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๕๙ นิ้​้� วมี​ี พระพุ​ุ ท ธรู​ูปปางสมาธิ​ิ หน้​้ า ตั​ั ก กว้​้ า ง ๔๓ นิ้​้� ว ๒ องค์​์ ขนาบข้​้างซ้​้ายขวา ด้​้านหน้​้ามี​ีพระโมคคั​ัลลาน์​์ พระสารี​ีบุ​ุตร และ พระพุ​ุทธรู​ูปปางห้​้ามสมุ​ุทรองค์​์ใหญ่​่ สู​ูง ๗๙ นิ้​้�ว องค์​์เล็​็กสู​ูง ๖๑ นิ้​้�ว อี​ีก ๒ องค์​์

นั​ับเฉพาะระยะหลั​ังจากที่​่�ได้​้รั​ับการยกขึ้​้�นเป็​็นวั​ัดที่​่�มี​ีพระสงฆ์​์ ประจำำ�อยู่​่� มี​ีดั​ังนี้​้� ๑. พระสมุ​ุห์​์ทองใบ ติ​ิกฺ​ฺขวี​ีโร ๒. พระอธิ​ิการสมศั​ักดิ์​์� ที​ีปธมฺ​ฺโม ๓. พระครู​ูสั​ังฆรั​ักษ์​์ณรงค์​์ ๔. พระอธิ​ิการบุ​ุญรอด ถิ​ิรปุ​ุญฺ​ฺโญ ๕. พระครู​ูอาทรกิ​ิจจาภิ​ิรั​ักษ์​์ พ.ศ. ๒๕๔๖ – พ.ศ. ๒๕๔๗ ๖. พระครู​ูสั​ังฆรั​ักษ์​์สระ ฐิ​ิตปุ​ุญฺ​ฺโญ พ.ศ. ๒๕๔๗ – พ.ศ. ๒๕๕๒ ๗. พระครู​ูภาวนาธี​ีรวรคุ​ุณ (ไพรั​ัช) พ.ศ. ๒๕๕๒ – ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

หลวงพ่​่อตาแดง พระประธานในวิ​ิหาร

วั​ัดเพลง (กลางสวน) ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๑๒ ถนนพรานนก - พุ​ุทธมณฑล สาย ๔ แขวงบางพรม เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระครู​ู ภาวนาธี​ีรวรคุ​ุณ

เจ้​้าอาวาสวั​ัดเพลง (กลางสวน) เจ้​้าคณะแขวงบางเชื​ื อกหนั​ัง เขต ๒

158

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Phleng Klang Suan

วั​ัดเพลง (กลางสวน) Wat Phleng Klang Suan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

159

History of Buddhism....

Wat Phutthachak Mongkhon Chayaram วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม

หลวงพ่​่อพุ​ุทธจั​ักรมงคลชั​ั ย พระประธานในอุ​ุโบสถ

160

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั พุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม โดยสั​ั งเขป

วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ และเป็​็นวั​ัดสร้​้างใหม่​่ ตั้​้ง� อยู่​่เ� ลขที่​่� ๑๐๐ ถนนสวนผั​ัก แขวงฉิ​ิมพลี​ี เขตตลิ่​่�งชั​ัน กรุ​ุงเทพมหานคร ชื่​่�อวั​ัดกรมศาสนา อนุ​ุญาตให้​้สร้​้างวั​ัด วั​ันที่​่� ๒๑ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๕๒๙ เมื่​่�อเริ่​่�มสร้​้างใหม่​่หรื​ือขณะยั​ังเป็​็นสำำ�นั​ักสงฆ์​์ ชาวบ้​้านมั​ักจะ เรี​ียกตามอาณาบริ​ิเวณที่​่�ตั้​้�ง คื​ือ “วั​ัดทุ่​่�งมั​ังกร” ครั้​้�นได้​้รั​ับอนุ​ุญาตจาก ทางราชการให้​้สร้​้างเป็​็นวั​ัดแล้​้วเจ้​้าพระคุ​ุณสมเด็​็จพระสั​ังฆราชองค์​์ ใน ขณะที่​่�ดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์�เป็​็นสมเด็​็จพระญาณสั​ังวรได้​้ขนานนามวั​ัดเป็​็น “วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม” ตามประกาศกระทรวงศึ​ึกษาธิ​ิการ ประกาศ ณ วั​ันที่​่� ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๓๐ ได้​้ทำำ�พิธี​ีิ เปิ​ิดป้​้ายเป็​็นทางการ ในเวลาต่​่อมาจึ​ึงเรี​ียกว่​่า วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยารามในปั​ัจจุ​ุบันั มี​ีอาณาเขตดั​ังนี้​้� ทิ​ิศตะวั​ันออก ติ​ิดกั​ับคลองบั​ัว ทิ​ิศตะวั​ันตก ติ​ิดกั​ับที่�ดิ่ ินชาวบ้​้าน ทิ​ิศเหนื​ือ ติ​ิดกั​ับที่​่�ดิ​ินนายรำำ�พึ​ึง-นางเสงี่​่�ยม ทิ​ิศใต้​้ ติ​ิดกั​ับที่�ดิ่ นิ ชาวบ้​้าน ทรั​ัพย์สิ์ นิ มี​ีที่​่ดิ� นิ ซึ่​่ง� เป็​็นพื้​้น� ที่​่ตั้� ง�้ วั​ัดจำำ�นวน ๘ ไร่​่ ๒ งาน ๖๑ ตารางวา มี​ีมู​ูลนิ​ิธิ​ิพุ​ุทธจั​ักรมงคลศรี​ีบุ​ุญยเขต สนั​ับสนุ​ุนกิ​ิจการของวั​ัด Wat Phutthachak Mongkhon Chayaram

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

161

ถาวรวั​ัตถุ​ุ

อุ​ุโบสถอเนกประสงค์​์ทรงไทยพร้​้อมกำำ�แพงแก้​้วล้​้อมรอบ ๑ หลั​ัง หมู่​่�กุฏิุ ิทรงไทย ๒ ชั้​้�น ๖ หลั​ัง หอกลางคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๑ หลั​ัง หอระฆั​ังคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๑ หลั​ัง ห้​้องน้ำำ��ห้อ้ งส้​้วมคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๑ หลั​ัง จำำ�นวน ๕ ห้​้อง อาศรมเจ้​้าประคุ​ุณสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พรหมรั​ังสี​ี) และอาศรมเจ้​้าประคุ​ุณสมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โสม ฉั​ันนะมหาเถระ) วิ​ิหารพระพุ​ุทธโสธร ๑ หลั​ัง ศาลาการเปรี​ียญ เฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ ๑ หลั​ัง และศาลารายในบริ​ิเวณกำำ�แพงแก้​้ว ๒ หลั​ัง คื​ือ ศาลา ๑๓ กรกฎาคมสามั​ัคคี​ี และศาลา ๒๑ กั​ันยาสามั​ัคคี​ีได้​้วาง ศิ​ิลาฤกษ์​์พร้อ้ มกั​ันในวั​ันที่​่� ๒๕ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ เป็​็นศาลาสำำ�หรั​ับ อุ​ุบาสกอุ​ุบาสิ​ิกานั่​่�งฟั​ังคำำ�เทศนา ตั้​้�งอยู่​่�ภายในกำำ�แพงแก้​้วอุ​ุโบสถ หอกลอง หอระฆั​ัง สร้​้างเสร็​็จ เมื่​่�อ พ.ศ.๒๕๓๒ อาคารโรงเรี​ียน พระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรมตรี​ีมุ​ุข ขนาดกว้​้าง ๑๑๕๐ เมตร ยาว ๓๒ เมตร พ.ศ. ๒๕๔๕ วิ​ิหารจั​ัตุ​ุรมุ​ุข (วิ​ิหารหลวงพ่​่อสุ​ุโขทั​ัย) เริ่​่�มก่​่อสร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๖๐ ยั​ังไม่​่เสร็​็จสมบู​ูรณ์​์

ปู​ูชนีย ี วั​ัตถุ​ุ

พระพุ​ุทธรู​ูปปางต่​่าง ๆ คื​ือ พระปางประทานพร ๑ องค์​์ พระศิ​ิลปะ สมั​ัยเชี​ียงแสน ๑ องค์​์ พระศิ​ิลปะสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย ๑ องค์​์ พระศิ​ิลปะ สมั​ัยอู่​่�ทอง ๑ องค์​์ พระพุ​ุทธรู​ูปหลวงพ่​่อบ้​้านแหลม ๑ องค์​์ พระปาง ถวายเนตร ๑ องค์​์ พระปางฉั​ันสมอ ๑ องค์​์ พระสั​ังกั​ัจจายน์​์ ๑ องค์​์ รู​ูปหมอชี​ีวกโกมารภั​ัจจ์​์ ๑ องค์​์ ซึ่​่ง� ผู้​้�มี​ีจิ​ิตรศรั​ัทธาได้​้สร้​้างถวาย นอกจาก นี้​้�ยั​ังมี​ีพระไตรปิ​ิฎกฉบั​ับภาษาไทยพร้​้อมทั้​้�งตู้​้�ลายทอง ๑ ชุ​ุด และ ช้​้างไม้​้สั​ักขนาดใหญ่​่ ๒ ตั​ัว ซึ่​่�งคณะประธานสร้​้างวั​ัด พลเอกวั​ันชั​ัย เรื​ืองตระกู​ูลและครอบครั​ัวร่​่วมถวายไว้​้เป็​็นสมบั​ัติ​ิของวั​ัด

162

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Phutthachak Mongkhon Chayaram

ความเป็​็นมาของวั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม

วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยารามก่​่อนที่​่�จะมาตั้​้�งเป็​็นวั​ัดที่​่�สมบู​ูรณ์​์ตาม กฎหมาย และพระวิ​ินั​ัย มี​ีชื่​่�อดั​ังปรากฏและเพี​ียบพร้​้อมด้​้วยเสนาสนะ ตลอดจนศาสนวั​ั ตถุ​ุอื่​่�น ๆ แบ่​่ งเป็​็ น เขตพุ​ุ ทธาวาส เขตสั​ั งฆาวาส มี​ีสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวก มี​ีสั​ัปปายะดั​ังที่​่�เห็​็นอยู่​่�นี้​้� คณะกรรมการจั​ัด สร้​้างได้​้มี​ีแนวความคิ​ิดตรงกั​ันเป็​็นเอกฉั​ันท์​์ได้​้วางโครงการ แบบแปลน แผนผั​ั ง และดำำ� เนิ​ิ น การก่​่ อ สร้​้ า งเป็​็ น ไปตามระเบี​ียบทางราชการ ทุ​ุกประการ เอกสารหลั​ักฐานตลอดจนขั้​้�นตอนการดำำ�เนิ​ินงานอย่​่าง ละเอี​ียดที่​่�ได้​้นำำ�มาบั​ันทึ​ึกไว้​้ในหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�

รายนามคณะกรรมการและผู้​้�มี​ีอุป ุ การคุ​ุณ คณะกรรมการบริ​ิหารมู​ูลนิ​ิธิพุ ิ ท ุ ธจั​ักรมงคลศรี​ีบุญ ุ ยเขต และดำำ�เนิ​ินการก่​่อสร้​้างวั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม

๑. พระมงคลเทพโมลี​ี ประธานอำำ�นวยการ ๒. พระโสภณรั​ัตนาภรณ์​์ (พระครู​ูปลั​ัดประสงค์​์ อริ​ินทฺ​ฺโม นามเดิ​ิม)

รองประธานอำำ�นวยการ ประธานกรรมการบริ​ิหาร ๓. พลเอก วั​ันชั​ัย เรื​ืองตระกู​ูล ๔. พลตำำ�รวจโท กิ​ิตติ​ิ เสริ​ิบุตุ ร รองประธานกรรมการบริ​ิหาร ๕. คุ​ุณจรั​ัญ บุ​ุรพรั​ัตน์​์ กรรมการ ๖. คุ​ุณโชติ​ิศั​ักดิ์​์� โชติ​ิกวณิ​ิก กรรมการ ๗. พั​ันโท ชั​ัด สวั​ัสดิ​ิ-ชู​ูโต กรรมการ กรรมการ ๘. คุ​ุณประพั​ัทธ์​์ ภั​ักดี​ีสิ​ิริ​ิวิ​ิชั​ัย ๙. คุ​ุณกิ​ิตติ​ิ กิ​ิติ​ิยาดิ​ิศั​ัย กรรมการ ๑๐. คุ​ุณสมพงษ์​์ ปองเกษม กรรมการ ๑๑. คุ​ุณทรงวุ​ุฒิ​ิ อิ่​่�มศู​ูนย์​์ กรรมการ ๑๒. คุ​ุณวิ​ิรั​ัตน์​์ อึ​ึงคนึ​ึงเกี​ียรติ​ิ กรรมการ ๑๓. คุ​ุณประสิ​ิทธิ์​์� บู​ูชาเธี​ียร กรรมการ ๑๔. คุ​ุณโอฬาร อั​ัศวฤทธิ​ิกุ​ุล กรรมการ ๑๕. คุ​ุณสุ​ุทิ​ิน สุ​ุขะมงคล กรรมการ กรรมการ ๑๖. คุ​ุณเสริ​ิมศั​ักดิ์​์� นิ​ิตยาพร ๑๗. คุ​ุณวิ​ิชัยั เพชรลิ​ิขิ​ิต กรรมการ ๑๘. คุ​ุณวั​ันเพ็​็ญ ใบหยก กรรมการ ๑๙. คุ​ุณจงศิ​ิลป์​์ หวั​ังสงวนกิ​ิจ กรรมการ กรรมการ ๒๐. คุ​ุณเพรี​ียว ปุ​ุษยไพบู​ูลย์​์ ๒๑. คุ​ุณอุ​ุดม วั​ัธนเวดิ​ิน กรรมการ ๒๒. พั​ันเอก เสถี​ียร มี​ีใจสื​ืบ กรรมการ ๒๓. พั​ันเอก นิ​ิรั​ันดร พั​ัฒน์​์พงศ์​์พานิ​ิช กรรมการ ๒๔. ร้​้อยตรี​ี หญิ​ิง อาภาศรี​ี ปุ​ุยพั​ันธ์​์ กรรมการ

Wat Phutthachak Mongkhon Chayaram

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

163

164

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Phutthachak Mongkhon Chayaram

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

รู​ูปที่​่� ๑ เจ้​้าคุ​ุณพระมงคลเทพโมลี​ี เป็​็นผู้​้�รั​ักษาการเจ้​้าอาวาส ซึ่​่�งเป็​็นประธานอำำ�นวยการมู​ูลนิ​ิธิ​ิพุ​ุทธจั​ักรมงคลศรี​ีบุ​ุญยเขตและเป็​็น ผู้​้�ริ​ิเริ่​่�มในการสร้​้างวั​ัด พ.ศ. ๒๕๒๙ - ๒๕๓๓ รู​ูปที่​่� ๒ เจ้​้าคุ​ุณพระโสภณรั​ัตนาภรณ์​์ (ประสงค์​์ อริ​ินฺทฺ โม) น.ธ.เอก, ป.ธ.๑-๒ พ.ศ. ๒๕๓๓ - ๒๕๕๖ รู​ูปที่​่� ๓ พระมหาทวี​ี ฐานธมฺ​ฺโม น.ธ.เอก , ป.ธ.๔ ,พธ.บ. พ.ศ. ๒๕๕๖ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน ปั​ัจจุบั ุ น ั ภาพกิ​ิจกรรมและผู้​้�อุ​ุปถั​ัมภ์​์วัด ั พุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม

พระมหาทวี​ี ฐานธมฺ​ฺโม

เจ้​้าอาวาสวั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม

เลขานุ​ุการเจ้​้าคณะแขวงบางระมาด-ฉิ​ิมพลี​ี

๑. ดร.สุ​ุนั​ันทา นิ​ิตยะประภา คุ​ุณณั​ัฐสิ​ิทธิ์​์� ดร.ณิ​ิชกร ศิ​ิริ​ิคง ๒. พลเอกทวี​ีศั​ักดิ์​์� คุ​ุณพึ​ึงใจ เขตสาลี​ี ๓. คุ​ุณสมบู​ูรณ์​์ คุ​ุณรั​ัตนา มงคลคุ​ุณวั​ัฒน์​์ ๔. รองศาสตราจารย์​์อมรา เล็​็กเริ​ิงสิ​ินธุ์​์� ๕. คุ​ุณปรี​ีชา คุ​ุณปณนรี​ี นั​ันท์​์นฤมิ​ิต ๖. คุ​ุณสุ​ุวิ​ิทย์​์ ศรี​ีจั​ันทร์​์วั​ันเพ็​็ญ ๗. คุ​ุณแม่​่สมบั​ัติ​ิ นนทสวั​ัสดฺ​ฺศรี​ี ๘. คุ​ุณแม่​่เสงี่​่�ยม คงกล่​่อม ๙. คุ​ุณดวงกมล วานิ​ิชานั​ันท์​์ (ป้​้าแก้​้ว) ๑๐. คุ​ุณพงษ์​์ศักั ดิ์​์� คุ​ุณชุ​ุติ​ิมา อ่ำำ��เทศ ๑๑. อาจารย์​์ฉั​ัตรชั​ัย มุ่​่�ธั​ัญญา

วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๐๐ ถนนสวนผั​ัก แขวงฉิ​ิมพลี​ี เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Phutthachak Mongkhon Chayaram

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

165

History of Buddhism....

Wat Nakhon Pa Mak วั​ัดนครป่​่าหมาก วั​ัดเก่​่าแก่​่ที่ส ่� ร้​้างในสมั​ัยกรุ​ุ งธนบุ​ุรี​ีเป็​็นราชธานี​ี ถึ​ึงต้​้นสมั​ัยกรุ​ุ งรั​ัตนโกสิ​ิ นทร์​์ ประวั​ัติวั ิ ด ั นครป่​่าหมาก

วั​ัดนครป่​่าหมาก เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ ขนาดเล็​็ก ตั้ง้� อยู่​่บ� นถนนชั​ัยพฤกษ์​์ แขวงคลองชั​ักพระ เขตตลิ่​่�งชั​ัน กรุ​ุงเทพมหานคร ๑๐๑๗๐ มี​ีเนื้​้�อที่​่� ทั้​้�งหมด ๔ ไร่​่ ๑ งาน ๗๓ ตารางวา เดิ​ิมที​ีสถานที่​่�นี้​้�เป็​็นตลาดนั​ัดสำำ�หรั​ับนั​ัดพบของชุ​ุมชน เพื่​่�อนำำ� ผลผลิ​ิตทางการเกษตรออกมาจำำ� หน่​่าย เพราะในอดี​ี ตชุ​ุ ม ชนใน

166

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

เขตตลิ่​่�งชั​ันมี​ีอาชี​ีพหลั​ักเป็​็นเกษตรกรรม นิ​ิยมปลู​ูกพื​ืชผั​ักทำำ�สวนส้​้ม มั​ังคุ​ุด มะม่​่วง สวนหมาก ทุ​ุเรี​ียน มะปราง โดยเฉพาะทุ​ุเรี​ียนมี​ีชื่​่�อมาก ในอดี​ีต เมื่​่อ� ถึ​ึงวั​ันหยุ​ุดชาวสวนได้​้นำำ�ผลผลิ​ิตทางการเกษตรของตนเอง ออกจำำ�หน่​่ายที่​่�นี่​่� บางวั​ันหยุ​ุดราชการหั​ัวหน้​้าชุ​ุมชนได้​้ไปว่​่าจ้​้างลิ​ิเก มาแสดง เพื่​่�อเรี​ียกความสนใจแก่​่คนที่​่�ผ่​่านไปมาแวะชม ชมลิ​ิเกและ อุ​ุดหนุ​ุนสิ​ินค้​้าคื​ือพื​ืชผั​ักของตนเอง และเป็​็นการผ่​่อนคลายสนุ​ุกสนาน ไปด้​้วย ครั้​้น� กาลต่​่อมามี​ีความคิ​ิดอยากจะให้​้สถานที่​่�นี้​้เ� ป็​็นวั​ัดเพื่​่�อเป็​็นที่​่�พึ่​่ง� ทางใจ จึ​ึงได้​้ปรึกึ ษากั​ันหลายฝ่​่าย เพื่​่�อให้​้แสดงความเห็​็น ครั้​้�นต่​่างฝ่​่าย ได้​้ออกความคิ​ิดเห็​็นโดยสรุ​ุปก็​็ตกลงจะให้​้สถานที่​่�นี้​้�เป็​็นวั​ัดจึ​ึงมี​ีความ ต้​้องการอยากให้​้มีชื่​่ี อ� เดิ​ิมคื​ือ “หมาก” ไว้​้เป็​็นชื่​่อ� ของวั​ัด เพราะวั​ันปกติ​ิ ธรรมดาเช่​่นวั​ันจั​ันทร์​์-ศุ​ุกร์​์ ชาวสวนมั​ักจะผ่​่าหมากแล้​้วนำำ�มาตากให้​้ แห้​้ง (หมากอี​ีแปะ) แล้​้วนำำ�ออกมาจำำ�หน่​่ายในวั​ันหยุ​ุดราชการ จึ​ึงได้​้คิ​ิด เปลี่​่�ยนจาก “ผ่​่า” มาเป็​็น “ป่​่า” เป็​็น “ป่​่าหมาก” แต่​่ก็​็ยั​ังไม่​่เป็​็นที่​่� พอใจ จึ​ึงใส่​่คำำ�ว่​่า “นคร” นำำ�หน้​้าเป็​็น “นครป่​่าหมาก” จึ​ึงกลายเป็​็น “วั​ัดนครป่​่าหมาก” จนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน

Wat Nakhon Pa Mak

วั​ัดนครป่​่าหมาก สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าได้​้ก่​่อตั้ง้� มาตั้ง้� แต่​่ปลายกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ต้​้นกรุ​ุงธนบุ​ุรี​ีเป็​็นราชธานี​ี ถึ​ึงต้​้นกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ เพราะไม่​่ปรากฏ หลั​ักฐานเกี่​่ยวกั � บั ผู้​้�ก่​่อสร้​้าง เดิ​ิมชาวบ้​้านเรี​ียก “วั​ัดใน” เพราะตั้​้ง� อยู่​่ลึ� กึ เข้​้าไปในสวน เรี​ียกวั​ัดไก่​่เตี้​้�ยว่​่า “วั​ัดนอก” เพราะในอดี​ีตนั้​้�นการ คมนาคมสั​ัญจรไปมา ต้​้องอาศั​ัยทางน้ำำ��คื​ือ “เรื​ือ” เป็​็นหลั​ัก ซึ่​่ง� ต่​่างจาก สมั​ัยปั​ัจจุ​ุบั​ัน วั​ัดนครป่​่าหมาก ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาในพุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๓๐ แต่​่เนื่​่�องจากอุ​ุโบสถมี​ีขนาดเล็​็กจุ​ุพระภิ​ิกษุ​ุเพื่​่�อทำำ�สั​ังฆกรรมได้​้ น้​้อยไม่​่เพี​ียงพอ พระครู​ูประโชติ​ิธรรมรั​ัตน์​์ (ทองเลิ​ิศ วงศ์​์หิ​ินกอง) จึ​ึง ได้​้ทำำ�การรื้​้อ� ถอนอุ​ุโบสถหลั​ังเดิ​ิมแล้​้วทำำ�การก่​่อสร้​้างอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ใน ที่​่�เดิ​ิมเมื่​่�อพุ​ุทธศั​ักราช ๒๕๒๐ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก มี​ีขนาด กว้​้าง ๙ เมตร ยาว ๒๖ เมตร ภายในอุ​ุโบสถมี​ีพระประธานปางสมาธิ​ิ หลวงพ่​่อพระพุ​ุทธมงคล ขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๗๘ นิ้​้�ว สู​ูง ๘๐ นิ้​้�ว การ ก่​่อสร้​้างอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่นี้​้�ได้​้ทำำ�การฉลองผู​ูกพั​ัทธสี​ีมาในวั​ันที่​่� ๑-๙ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ๙ วั​ัน ๙ คื​ืน สิ่​่�งปลู​ูกสร้​้างภายในวั​ัด นอกจากมี​ีการสร้​้างอุ​ุโบสถภายในวั​ัดแล้​้ว ยั​ังมี​ีสิ่ง่� ปลู​ูกสร้​้างหลายอย่​่างเช่​่น กุ​ุฏิ​ิ วิ​ิหาร โดยเฉพาะศาลาการเปรี​ียญ ซึ่​่� ง เป็​็ น สถานที่​่� ส่​่ว นกลางอั​ั น เป็​็ น สถานที่​่� บำำ� เพ็​็ ญ กุ​ุ ศลภ ายในวั​ั ด ซึ่​่�งกำำ�ลั​ังทำำ�การก่​่อสร้​้างอยู่​่� เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ๓ ชั้​้�น มี​ีขนาดความยาว ๓๒ เมตร กว้​้าง ๑๔ เมตร คาดว่​่าอี​ีกไม่​่นานคงสำำ�เร็​็จ ตามต้​้องการ

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ

พระประธานประจำำ�อุ​ุโบสถ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางสมาธิ​ิ มี​ีขนาด หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๗๘ นิ้​้�ว สู​ูง ๘๐ นิ้​้�ว เนื้​้�อศิ​ิลาแลง พระพุ​ุทธรู​ูปปางสมาธิ​ิ นี้​้�ได้​้สร้​้างมาพร้​้อมกั​ับอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๔๓๐ พระประธานประจำำ� ศาลาการเปรี​ี ย ญ เป็​็ น พระพุ​ุ ท ธรู​ูปปาง พระพุ​ุทธชิ​ินราช มี​ีขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๔๙ นิ้​้�ว สู​ูง ๘๙ นิ้​้�ว พระพุ​ุทธรู​ูป ปางมารวิ​ิชัย มี ั ขี นาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๖๐ นิ้​้�ว สู​ูง ๙๘ นิ้​้�ว และพระพุ​ุทธโสธร มี​ีขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๔๙ นิ้​้�ว สู​ูง ๘๙ นิ้​้�ว ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

พระมหาบุ​ุญไทย ยโสธโร เจ้​้าอาวาสวั​ัดนครป่​่าหมาก

วั​ัดนครป่​่าหมาก ตั้​้ง� แต่​่อดี​ีตจนมาถึ​ึงปั​ัจจุบัุ นั มี​ีเจ้​้าอาวาสคื​ือผู้​้�นำำ�ถึงึ ๔ รู​ูป รู​ูปที่​่� ๑ หลวงปู่​่�ท้​้วม ฐานิ​ิสฺ​ฺสโร รู​ูปที่​่� ๒ หลวงปู่​่�พระอธิ​ิการนาค นาโค ปกครองคณะสงฆ์​์ต่​่อจากหลวงปู่​่�ท้ว้ มมาจนถึ​ึงปี​ี พ.ศ.๒๕๑๒ รู​ูปที่​่� ๓ พระครู​ูประโชติ​ิธรรมรั​ัตน์​์ (ทองเลิ​ิศ เตชธมฺ​ฺโม (วงศ์​์หิ​ินกอง) ปกครองคณะสงฆ์​์ต่​่อจากหลวงปู่​่�นาค มาจนถึ​ึงปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๐ รวม ๔๘ ปี​ี รู​ูปที่​่� ๔ พระมหาบุ​ุญไทย ยโสธโร (ภู​ูมะลา) เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดนครป่​่าหมาก ตั้​้� งอยู่​่�ถนนชั​ั ยพฤกษ์​์ หมู่​่�ที่​่� ๒ แขวงคลองชั​ั กพระ

เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Nakhon Pa Mak

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

167

History of Buddhism....

Wat Prasat วั​ัดประสาท

หลวงพ่​่อโต พระประธานในอุ​ุโบสถ ประวั​ัติวั ิ ด ั ประสาท

วั​ัดประสาท เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่�ริ​ิม คลองบางพรมฝั่​่ง� ใต้​้ พื้​้น� ที่​่วั� ดั เป็​็นที่​่ร� าบลุ่​่ม� ด้​้านหน้​้าของวั​ัดติ​ิดริ​ิมคลอง บางพรมตลอดแนวเขตวั​ัด จากเอกสารหลั​ักฐานของกรมการศาสนา วั​ั ด ประสาท คลองบางพรมสร้​้ า งเมื่​่� อ ประมาณ พ.ศ. ๒๓๐๐ ในสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย ไม่​่ปรากฏนามผู้​้�สร้​้าง ตามคำำ�บอกเล่​่าของ ท่​่านพระครู​ูมงคลกิ​ิจจาภิ​ิรม (วิ​ิเชียี ร ธมฺ​ฺมธโร) อดี​ีตเจ้​้าอาวาส และตาม คำำ�บอกเล่​่าของ นายโชค, นายชั​ัย และนายใช้​้ เปี่​่�ยมทรั​ัพย์​์ (ปั​ัจจุ​ุบั​ันได้​้ เสี​ียชี​ีวิ​ิตหมดแล้​้ว) ผู้​้�เฒ่​่าผู้​้�แก่​่ที่​่�อาศั​ัยในละแวกวั​ัดประสาทกล่​่าวว่​่า เจ้​้าอาวาสวั​ัดประสาทรู​ูปก่​่อน ๆ เล่​่าสื​ืบต่​่อกั​ันมาว่​่า วั​ัดประสาทนั้​้�นเดิ​ิม มี​ีชื่​่�อว่​่า “วั​ัดสุ​ุวรรณพลั​ับพลาปราสาท” เป็​็นวั​ัดเก่​่าแก่​่โบราณวั​ัดหนึ่​่ง� ในย่​่านฝั่​่�งธนบุ​ุรี​ี แต่​่ไม่​่มี​ีหลั​ักฐานยื​ืนยั​ันเป็​็นที่​่�แน่​่ชั​ัดในชื่​่�อนี้​้� เพี​ียงแต่​่ ปรากฏชื่​่อ� ในโฉนดที่​่ดิ� นิ ฉบั​ับเก่​่าของวั​ัดในสมั​ัยแผ่​่นดิ​ินพระบาทสมเด็​็จ พระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัวชื่​่�อว่​่า “วั​ัดปราสาท” จากการค้​้นคว้​้าจากตำำ�ราทางประวั​ัติ​ิศาสตร์​์และเที​ียบเคี​ียงกั​ับ ประวั​ัติ​ิวั​ัดในย่​่านคลองบางพรมที่​่�อยู่​่�ใกล้​้เคี​ียงกั​ัน เช่​่น วั​ัดรั​ัชฎาธิ​ิฐาน ราชวรวิ​ิหาร เดิ​ิมมี​ีชื่​่�อว่​่า “วั​ัดเงิ​ิน” วั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์วรวิ​ิหาร เดิ​ิมมี​ี ชื่​่อ� ว่​่า “วั​ัดทอง”, วั​ัดอิ​ินทราวาส (วั​ัดประดู่​่)� เดิ​ิมมี​ีชื่​่อ� ว่​่า “วั​ัดอิ​ินสรเพ็​็ชน์”์ ล้​้วนเป็​็นวั​ัดที่​่สร้ � ้างขึ้​้�นในสมั​ัยอยุ​ุธยาทั้​้�งสิ้​้�น ส่​่วนวั​ัดเพลงกลางสวนนั้​้�น เดิ​ิมมี​ีชื่​่�อว่​่า “วั​ัดพรหมวิ​ิหาร” เป็​็นวั​ัดที่​่ส� มเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช ทรงสร้​้ า งขึ้​้� น ข้​้ อ สั​ั น นิ​ิ ษ ฐานจากชื่​่� อ เดิ​ิ ม ของวั​ั ด ประสาทที่​่� มี​ีชื่​่� อ ว่​่า “วั​ัดสุ​ุวรรณพลั​ับพลาปราสาท” อาจจะมี​ีส่​่วนเกี่​่�ยวข้​้องกั​ับสถาบั​ัน

168

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ของไทย เนื่​่�องจากในสมั​ัยโบราณอาจเคยมี​ีการสร้​้าง พลั​ับพลารั​ับเสด็​็จอดี​ีตพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ที่​่�วั​ัดแห่​่งนี้​้�ก็​็เป็​็นได้​้ ในสมั​ั ย ต้​้ น กรุ​ุงรั​ั ต นโกสิ​ิ น ทร์​์ วั​ั ด ประสาทเป็​็ น สำำ�นั​ั กวิ​ิ ปั​ัสส นา กรรมฐานและเป็​็นสำำ�นั​ักหมอยาที่​่�มี​ีชื่​่�อในละแวกคลองบางพรม ผู้​้�คน ให้​้ความเลื่​่�อมใสศรั​ัทธามาทำำ�บุ​ุญที่​่�พระอารามแห่​่งนี้​้�เป็​็นจำำ�นวนมาก และยั​ังเป็​็นวั​ัดสำำ�คั​ัญที่​่�อดี​ีตพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ในพระราชวงศ์​์จั​ักรี​ีเคย เสด็​็จมาทรงบำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลอี​ีกด้​้วย คนเก่​่าเล่​่าสื​ืบต่​่อกั​ันมาว่​่า ในสมั​ัยก่​่อนบริ​ิเวณด้​้านหน้​้าพระอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าเคยมี​ีพระแท่​่นศิ​ิลาที่​่� ประทั​ับตั้​้�งอยู่​่� มี​ีลั​ักษณะคล้​้ายกั​ับพระแท่​่นศิ​ิลาที่​่�หน้​้าวั​ัดรั​ัชฎาธิ​ิฐาน ราชวรวิ​ิหาร (วั​ัดเงิ​ิน คลองบางพรม) เมื่​่�อพระมหากษั​ัตริย์ิ ห์ รื​ือพระบรม วงศานุ​ุวงศ์​์ทรงบำำ�เพ็​็ญพระราชกุ​ุศลทางศาสนาในพระอุ​ุโบสถเสร็​็จแล้​้ว จะทรงมาพั​ักผ่​่อนพระอิ​ิริยิ าบถที่​่พ� ระแท่​่นศิ​ิลานี้​้� แล้​้วทรงโปรยทานให้​้ แก่​่ราษฎรที่​่�มาเฝ้​้ารั​ับเสด็​็จเพื่​่�อเป็​็นการพระราชกุ​ุศลอี​ีกทางหนึ่​่�ง หาก แต่​่พระแท่​่นศิ​ิลาที่​่�วั​ัดประสาทนี้​้�ในปั​ัจจุ​ุบั​ันได้​้ถู​ูกทุ​ุบทำำ�ลายไปเสี​ียแล้​้ว จากหลั​ักฐานภาพถ่​่ายภายในพระอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าในสมั​ัยก่​่อน ปรากฏต้​้นเที​ียนสี​ีทองอยู่​่�คู่​่�หนึ่​่�ง แต่​่ในปั​ัจจุ​ุบั​ันได้​้สู​ูญหายไปแล้​้ว ผู้​้�มี​ี ความรู้​้�ทางประวั​ัติศิ าสตร์​์ได้​้สันั นิ​ิษฐานว่​่า พระอารามแห่​่งนี้​้�ต้อ้ งเคยได้​้ รั​ับพระราชทานผ้​้าพระกฐิ​ินหลวง เพราะต้​้นเที​ียนที่​่�เห็​็นในภาพนั้​้�นคื​ือ “เที​ียนรุ่​่�ง” ซึ่​่�งเป็​็นของพระราชทานมากั​ับผ้​้าพระกฐิ​ินหลวงเที​ียนนี้​้� ใช้​้สำำ�หรั​ับจุ​ุดให้​้แสงสว่​่างในระหว่​่างการสวดพระปาฏิ​ิโมกข์​์ภายใน พระอุ​ุโบสถในสมั​ัยโบราณ

Wat Prasat

ประวั​ัติห ิ ลวงพ่​่อดำำ�

เป็​็นองค์​์อาจารย์​์ของหลวงปู่​่�พลอย พรหมโชโต ที่​่มี​ี� ความเป็​็นมาที่​่� ลึ​ึกลั​ับ ไม่​่ทราบประวั​ัติ​ิความเป็​็นมาของท่​่านอาจารย์​์ผู้​้�นี้​้�เป็​็นที่​่�แน่​่ชั​ัด โดยอาศั​ั ย เพี​ียงคำำ� บอกเล่​่าของผู้​้� เ ฒ่​่ า ผู้​้� แ ก่​่ที่​่� มี​ี ความเคารพในองค์​์ หลวงปู่​่พ� ลอย พรหมโชโต เล่​่าสื​ืบต่​่อกั​ันมาว่​่า หลวงปู่​่พ� ลอย สมั​ัยที่​่ท่​่� าน ยั​ังจำำ�พรรษาอยู่​่�ที่​่�วั​ัดประสาท เมื่​่�อพ้​้นช่​่วงเข้​้าพรรษาแล้​้ว ท่​่านมั​ักจะ หาเวลาออกเดิ​ินธุ​ุดงค์​์หาความสงบวิ​ิเวกตามป่​่าเขา เพื่​่�อทำำ�การฝึ​ึกฝน สมาธิ​ิ จิ​ิต วิ​ิปั​ัสสนากรรมฐาน ท่​่านได้​้พบพระภิ​ิกษุ​ุวั​ัยกลางคนมา ปั​ักกลดอยู่​่�กลางป่​่าแห่​่งหนึ่​่�ง ดู​ูน่​่าเลื่​่�อมใส ท่​่านได้​้เข้​้าไปนมั​ัสการ ขอศึ​ึกษาข้​้อธรรมะปฏิ​ิบั​ัติ​ิกั​ับท่​่านผู้​้�นี้​้� จนเป็​็นที่​่�ต้​้องอั​ัธยาศั​ัยต่​่อกั​ัน ท่​่านจึ​ึงขอปวารณาตั​ัวเป็​็นศิ​ิษย์​์เพื่​่�อขอศึ​ึกษาหาความรู้​้�จากพระภิ​ิกษุ​ุ รู​ูปนี้​้� ท่​่านก็​็ได้​้เมตตาสอนให้​้ เมื่​่�อครบกำำ�หนดที่​่�จะเดิ​ินทางกลั​ับ ท่​่าน ใคร่​่ขอทราบนามของอาจารย์​์ว่​่ามี​ีนามว่​่าอะไร แต่​่ท่​่านก็​็มิ​ิได้​้พู​ูดว่​่า ประการใด หลวงปู่​่�พลอย พรหมโชโต ได้​้พิ​ิจารณารู​ูปกายขององค์​์ อาจารย์​์ว่​่า “กายของท่​่านมี​ีสี​ีดำำ�ดั​ังหมึ​ึก ชอบอยู่​่�วิ​ิเวกวั​ังเวง” ท่​่านจึ​ึง กราบนมั​ัสการว่​่า “เกล้​้ากระผมขอเรี​ียกขานนามของพระอาจารย์​์ว่​่า “หลวงพ่​่อดำำ�” เพื่​่�อเป็​็นการบู​ูชาพระคุ​ุณสื​ืบไป” ท่​่านก็​็พยั​ักหน้​้า เป็​็นการรั​ับรู้​้� จากนั้​้�นหลวงปู่​่พ� ลอย พรหมโชโต ได้​้กราบนมั​ัสการลากลั​ับ มาสู่​่วั� ดั ประสาท ในภายหลั​ังเมื่​่อ� หลวงปู่​่พ� ลอย พรหมโชโต ได้​้หล่​่อรอย พระพุ​ุทธบาทสี่​่�รอยไว้​้ที่​่�วั​ัด ท่​่านได้​้หล่​่อรู​ูปเหมื​ือนหลวงพ่​่อดำำ�องค์​์ อาจารย์​์ของท่​่านด้​้วย โดยหล่​่อเป็​็นรู​ูปอย่​่างพระศรี​ีอารย์​์ มี​ีเศี​ียรโล้​้น เพื่​่�อเป็​็นที่​่�สั​ักการบู​ูชาประจำำ�ตั​ัวท่​่าน และให้​้บรรดาสาธุ​ุชนในย่​่านวั​ัด ประสาทได้​้สั​ักการบู​ูชามาจนทุ​ุกวั​ันนี้​้�

หลวงพ่​่อดำำ�

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดประสาท

ในสมั​ัยอยุ​ุธยาวั​ัดประสาท จะมี​ีเจ้​้าอาวาสครองอารามมาแล้​้วกี่รู​ูป ่� ไม่​่อาจสื​ืบทราบได้​้ ทราบเพี​ียงแต่​่ว่​่า ได้​้มี​ีการบั​ันทึ​ึกลำำ�ดั​ับเจ้​้าอาวาส ตั้​้�งแต่​่ประมาณปลายรั​ัชสมั​ัยของพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้า นภาลั​ัย รั​ัชกาลที่​่� ๒ แห่​่งราชวงศ์​์จั​ักรี​ีถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีเจ้​้าอาวาสครอง อารามมาแล้​้ว ๙ รู​ูป ดั​ังนามต่​่อไปนี้​้� รู​ูปที่​่� ๑ ขรั​ัวตามื​ืด รู​ูปที่​่� ๒ พระอาจารย์​์สุ​ุข รู​ูปที่​่� ๓ พระอธิ​ิการพลอย พรหมโชโต พ.ศ. - ๒๔๗๓ รู​ูปที่​่� ๔ พระอธิ​ิการเติ​ิม พุ​ุทธสอน พ.ศ. ๒๔๗๓ - ๒๔๘๓ รู​ูปที่​่� ๕ พระอธิ​ิการโหย่​่ง กะวั​ังโส พ.ศ. ๒๔๘๓ - ๒๔๘๖ รู​ูปที่​่� ๖ พระมหาจำำ�รั​ัส ภู่​่�แต่​่ง พ.ศ. ๒๔๘๖ - ๒๕๐๐ รู​ูปที่​่� ๗ พระครู​ูประสาธน์​์สาสนคุ​ุณ (ก้​้าน เกตุ​ุทตฺ​ฺโต)

พ.ศ. ๒๕๐๒ - ๒๕๓๖ รู​ูปที่​่� ๘ พระครู​ูมงคลกิ​ิจจาภิ​ิรม (วิ​ิเชี​ียร ธมฺ​ฺมธโร) พ.ศ. ๒๕๓๖ - ๒๕ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๖๔ รู​ูปที่​่� ๙ พระครู​ูสมุ​ุห์​์ภิ​ิรมย์​์ สนฺ​ฺติ​ิจิ​ิตฺ​ฺโต ตั้​้�งแต่​่วั​ันที่​่� ๒๙ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๖๔ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดประสาท ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๖

หมู่​่�ที่​่� ๑๐ แขวงบางพรม เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Prasat

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

169

History of Buddhism....

Wat Thep Phon วั​ัดเทพพล

สมเด็​็จองค์​์ปฐมเจดี​ีย์ศ ์ รี​ีเทพพล

170

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เทพพล

ระบุ​ุอายุ​ุวั​ัดนั​ับย้​้อนถอยหลั​ังไปเมื่​่�อประมาณ ๔๕๔ ปี​ีเศษล่​่วง มาแล้​้วประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๑๐๘ เป็​็นรั​ัชสมั​ัยของสมเด็​็จพระนเรศวร มหาราชมี​ีการสร้​้างวั​ัดเทพพลขึ้​้�น แต่​่เนื่​่�องด้​้วยในสมั​ัยนั้​้�นความเจริ​ิญ รวมศู​ูนย์​์อยู่​่�ที่​่�กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาราชธานี​ี ดั​ังนั้​้�น การสร้​้างวั​ัดเทพพลใน สมั​ัยนั้​้นจึ​ึ � งหาความโอ่​่อ่า่ เหมื​ือนเมื​ืองหลวงไม่​่ได้​้ ถาวรวั​ัตถุสุ่ วนม ่ ากเป็​็น ไม้​้และดิ​ินเผาปั​ัญหาการรั​ักษาถาวรวั​ัตถุ​ุให้​้คงอยู่​่�ในสภาพที่​่�มั่​่�นคงจึ​ึง ทำำ�ได้​้ยาก เพราะอยู่​่�ในช่​่วงภาวะสงครามระหว่​่างไทย – พม่​่าอั​ันยาวนาน เมื่​่� อ พม่​่ ายกทั​ั พ มาตี​ี ไ ทยอยู่​่�นานถึ​ึง ๒ ปี​ี ได้​้ เผาวั​ั ดวาอารามและ พระพุ​ุทธรู​ูปเพื่​่�อเอาทอง เหตุ​ุการณ์​์ที่​่�เป็​็นหลั​ักฐานปรากฏให้​้เห็​็นว่​่า ข้​้าศึ​ึกยกทั​ัพผ่​่านตลิ่​่�งชั​ัน คื​ือ บานประตู​ูวั​ัดสะพานที่​่�ประตู​ูไม้​้แกะสลั​ัก ถู​ูกจามด้​้วยขวาน ซึ่​่ง� ยั​ังมี​ีหลั​ักฐานให้​้เห็​็นถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน ทำำ�ให้​้พออนุ​ุมาน ได้​้ว่​่าวั​ัดเทพพลคงสู​ูญไปในช่​่วงนั้​้�น ต่​่อมาราว พ.ศ. ๒๔๐๐ ได้​้มี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ขึ้​้�นใหม่​่อี​ีกครั้​้�ง โดยการนำำ�ของยายฉิ​ิม ได้​้ออกปากเชิ​ิญชวน สมั​ัครพรรคพวกมาช่​่วย กั​ันหักั ร้​้างถางพง และเริ่​่มต้ � น้ งานก่​่อสร้​้างด้​้วยเงิ​ิน ๓ ชั่​่�ง จนกระทั่​่�งกลาย เป็​็น “วั​ัดใหม่​่” ที่​่�ชาวบ้​้านเรี​ียกขาน ในกาลต่​่อมาสมั​ัยหลวงปู่​่�เปล่​่ง เป็​็นเจ้​้าอาวาส (พ.ศ. ๒๔๖๕-๒๔๘๕) มี​ีวัดั เกิ​ิดขึ้​้น� หลายแห่​่ง ต่​่างก็​็ล้วน ้ แต่​่เรี​ียกวั​ัดใหม่​่ทั้​้�งสิ้​้�นหลวงปู่​่�เปล่​่งจึ​ึงตั​ัดสิ​ินใจเปลี่​่�ยนชื่​่�อวั​ัดจากเดิ​ิม เป็​็น “วั​ัดเทพพล” นั่​่�นเอง และมี​ีการเพิ่​่�มเติ​ิมเป็​็น “วั​ัดใหม่​่เทพพล” ในภายหลั​ัง จากอดี​ีตของวั​ัดนี้​้� แต่​่เดิ​ิมพื้​้�นที่​่�บริ​ิเวณนี้​้�เป็​็นที่​่�ว่​่าง ๆ เสี​ียส่​่วนมาก ในสมั​ัยก่​่อนนั้​้�นพื้​้�นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งนี้​้�เชื่​่�อกั​ันว่​่าเคยเป็​็นวั​ัดร้​้าง ส่​่วนที่​่�ดิ​ินโดย รอบหลายแห่​่ง เป็​็นที่​่ร� กร้​้างว่​่างเปล่​่าไม่​่มีผู้​้�ี คนเข้​้าไปจั​ับจองเป็​็นเจ้​้าของ ที่​่�ดินที่​่ ิ ป� ราศจากเจ้​้าของนั้​้�นจึ​ึงมี​ีมาก ลั​ักษณะภู​ูมิปิ ระเทศเป็​็นสวนบ้​้าง เป็​็นป่​่ารกร้​้างบ้​้าง ซึ่​่�งยากแก่​่การถากถาง ประชาชนแถบนี้​้�จึ​ึงไม่​่ดิ้​้�นรน ที่​่�จะเข้​้าไปจั​ับจอง จนกระทั่​่�ง ยายฉิ​ิม ซึ่ง่� เป็​็นคนพื้​้�นเพแถวบางพรมเป็​็น ผู้​้�ดำำ�ริ​ิมี​ีความคิ​ิดริ​ิเริ่​่�มที่​่�จะบู​ูรณะพื้​้�นที่​่�ส่​่วนนี้​้�เพื่​่�อกอบกู้​้�ให้​้เป็​็นวั​ัดขึ้​้�นมา อี​ีกครั้​้ง� โดยเริ่​่ม� ใช้​้จ่า่ ยทรั​ัพย์​์สินิ เริ่​่มต้ � น้ ไปประมาณ ๓ ชั่​่�ง ซึ่ง่� คิ​ิดเป็​็นเงิ​ิน ในปั​ัจจุ​ุบันั แล้​้วประมาณ ๒๔๐ บาท แต่​่ในสมั​ัยนั้​้น� ทองน้ำำ��หนั​ัก ๑ บาท มี​ีค่​่าไม่​่ถึ​ึงหนึ่​่�งร้​้อยบาท ถ้​้าจะนำำ�จำ�นวน ำ เงิ​ิน ๒๔๐ บาท มาเที​ียบกั​ับ ปั​ัจจุ​ุบันคิ ั ดิ เป็​็นเงิ​ิน ๑๓,๗๕๐ บาท ซึ่ง่� แต่​่เดิ​ิม ยายฉิ​ิม สร้​้างนั้​้�นก็ยั็ งั ไม่​่มี​ี � า อะไรมากนั​ักค่​่อย ๆ เพิ่​่�มเติ​ิมทีลี ะนิ​ิดที​ีละหน่​่อย จนกลายเป็​็นวั​ัดขึ้​้นม ในสมั​ัยนั้​้�นใช้​้ชื่​่�อวั​ัดว่​่า “วั​ัดใหม่​่” ซึ่​่�งมี​ี “หลวงปู่​่�รื่​่�น” เป็​็นเจ้​้าอาวาส ประมาณ พ.ศ. ๒๔๖๐

Wat Thep Phon

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

171

สถานที่​่�สำำ�คัญ ั ภายในวั​ัดเทพพล

๑. พระอุ​ุโบสถ (หลั​ังใหม่​่) วางศิ​ิลาฤกษ์​์เมื่​่อ� วั​ันที่​่� ๒๗ มิ​ิถุนุ ายน พ.ศ. ๒๕๔๒ สร้​้างด้​้วยคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก จั​ัดงานผู​ูกพั​ัทธสี​ีมา ฝั​ังลู​ูกนิ​ิมิ​ิต เมื่​่�อเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๔๘ หน้​้าบั​ันเป็​็นลายธรรมจั​ักร ภายในมี​ี จิ​ิตรกรรมฝาผนั​ังแสดงวิ​ิถีชี​ี วิี ต ิ ประเพณี​ี และการละเล่​่นต่​่าง ๆ อุ​ุโบสถ หลั​ังนี้​้�เกิ​ิดจากความร่​่วมแรงร่​่วมใจของคหบดี​ีที่​่�มี​ีชื่​่�อว่​่า บุ​ุญเลิ​ิศ เป็​็น เรี่​่�ยวแรงสำำ�คั​ัญพร้​้อมทั้​้�งชาวบ้​้านบางพรมและใกล้​้เคี​ียงที่​่�ศรั​ัทธาช่​่วย กั​ันสร้​้างอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ให้​้วั​ัดเทพพลมี​ีความสง่​่างาม มี​ีพระประธาน คื​ือ พระพุ​ุทธพั​ักตร์​์มุ​ุนี​ีเทพพล ปางมารวิ​ิชั​ัย ๒. สมเด็​็ จ องค์​์ ป ฐมเจดี​ี ย์​์ ศ รี​ี เ ทพพล สร้​้ า งปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๙ เททองหล่​่อ เมื่​่�อวั​ันอาทิ​ิตย์​์ที่​่� ๑๔ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๕๙ แต่​่เริ่​่�มลง เข็​็มสร้​้างพระเจดี​ีย์​์ศรี​ีเทพพล วั​ันที่​่� ๑๕ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๕๘ ๓. พระวิ​ิหารหลั​ังเก่​่า (อดี​ีตอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่า) สร้​้างปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๓ ลั​ักษณะเป็​็นทรงไทยหน้​้าบั​ัน ด้​้านหน้​้าเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางสมาธิ​ิ ด้​้านหลั​ังเป็​็นสั​ัญลั​ักษณ์​์งานพระราชพิ​ิธี​ีเฉลิ​ิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ของพระบาทสมเด็​็จพระเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๒ ๔. ศาลาหลวงปู่​่� เ ทพโลกอุ​ุ ด ร หล่​่ อ หลวงปู่​่� เ ทพโลกอุ​ุ ด ร เมื่​่� อ วั​ันอาทิ​ิตย์​์ที่​่� ๑๙ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ สร้​้างศาลาทรงไทย เพื่​่�อ ประดิ​ิษฐานองค์​์หลวงปู่​่�เทพโลกอุ​ุดร ภายใน ๓ ปี​ี ซึ่​่�งแล้​้วเสร็​็จแล้​้วทำำ� พิ​ิธี​ีสมโภช ศาลาหลวงปู่​่�เทพโลกอุ​ุดรเมื่​่�อวั​ันอาทิ​ิตย์​์ที่​่� ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ ได้​้รับั ความเมตตาจากครู​ูบาจารย์​์อธิ​ิษฐานจิ​ิตในมหาพุ​ุทธา ภิ​ิเษกจำำ�นวน ๑๐ รู​ูป มี​ีรายนามดั​ังต่​่อไปนี้​้� ๑. หลวงปู่​่�เทพโลกอุ​ุดร ๒. หลวงปู่​่�ทองดี​ี อนี​ีโฆ วั​ัดใหม่​่ปลายห้​้วย จั​ังหวั​ัดพิ​ิจิ​ิตร ๓. หลวงพ่​่อฉะอ้​้อน วั​ัดแหลมหิ​ิน จั​ังหวั​ัดปราจี​ีนบุ​ุรี​ี ๔. หลวงพ่​่อจรั​ัญ ธนปั​ัญโญ วั​ัดช่​่องลม จั​ังหวั​ัดชุ​ุมพร ๕. หลวงพ่​่อชาญ สุ​ุมังั คโล วั​ัดถ้ำำ��พระธรรมมาสน์​์ จังั หวั​ัดพิ​ิษณุ​ุโลก ๖. หลวงตากอไผ่​่ วั​ัดสระมณฑล จั​ังหวั​ัดอยุ​ุธยา ๗. หลวงพ่​่อสมชาย วั​ัดปริ​ิวาส กรุ​ุงเทพฯ ๘. หลวงพ่​่อโอ วั​ัดเทพพล กรุ​ุงเทพฯ ๙. หลวงพ่​่อธี​ีรพล ฆฺ​ฺงคสุ​ุวั​ัณโณ วั​ัดท่​่าโป่​่ง จั​ังหวั​ัดสุ​ุพรรณบุ​ุรี​ี ๑๐. ครู​ูบาเอกชั​ัยอริ​ิยเมธี​ี ครู​ูบาตาทิ​ิพย์​์ หมู่​่�บ้​้านพระเจ้​้าทั​ันใจ จั​ังหวั​ัดเชี​ียงราย

172

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

๕. อนุ​ุสาวรี​ีย์ส์ มเด็​็จพระเจ้​้าตากสิ​ินมหาราช หล่​่อเมื่​่อ� วั​ันอาทิ​ิตย์ที่​่์ � ๖ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๕๕๙ วั​ันทอดกฐิ​ินสามั​ัคคี​ี ทางวั​ัดมี​ีการจั​ัดงาน สั​ักการะเทิ​ิดพระเกี​ียรติ​ิพระองค์​์ท่า่ นทุ​ุกวั​ันที่​่� ๖ พฤศจิ​ิกายน ของทุ​ุกปี​ี ๖. มณฑปหลวงพ่​่อโสธร หลวงปู่​่�เจี​ียม อดี​ีตเจ้​้าอาวาส โดยมี​ี เจ้​้าภาพ คื​ือคุ​ุ ณบุ​ุญเลิ​ิ ศ คุ​ุณใหญ่​่ ม่​่วงเจริ​ิ ญ สร้​้ างเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ ๗. วิ​ิหารหลวงพ่​่อใหญ่​่ สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๐๐ พระครู​ูวิ​ิศิ​ิษฎ์​์ บุ​ุญญาคม (อาจารย์​์มา) ได้​้สร้​้างพระพุ​ุทธรู​ูปชื่​่�อว่​่า หลวงพ่​่อใหญ่​่กลาง สระน้ำำ�� ๘. วิ​ิหารหลวงปู่​่�ปาน ปี​ี พ.ศ. ๒๕๒๙ วั​ัดเทพพลมี​ีการสร้​้างรู​ูปหล่​่อ ลอยขนาดเท่​่าองค์​์จริ​ิงของพระครู​ูวิ​ิหารกิ​ิจจานุ​ุการหรื​ือหลวงปู่​่�ปาน โสนั​ันโท (วั​ัดบางโคนม อ.เสนา จ.พระนครศรี​ีอยุ​ุธยา) โดยการนำำ�ของ พระพยงค์​์ กิตติ ิ โิ ก รองเจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบันั และสร้​้างวิ​ิหารหลวงปู่​่�ปาน ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๓๔ (จำำ�นวนเงิ​ิน ๑,๙๑๙,๘๗๐ บาท) ๙. ศาลาการเปรี​ียญใหญ่​่ (ราคาก่​่อสร้​้าง ๔,๔๐๐,๐๐๐ บาท) ปั​ัจจุ​ุบันั ศาลาอเนกประสงค์​์ ทุกุ วั​ันพระจะมี​ีการทำำ�บุ​ุญตั​ักบาตร (ถวาย กองทาน) ในช่​่วงเช้​้า

Wat Thep Phon

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดเทพพล

๑. หลวงปู่​่�รื่น่� ๒. หลวงปู่​่�ทุ​ุม ๓. หลวงปู่​่�แปล่​่ง ๔. หลวงปู่​่�เจี​ียม ๕. พระอาจารย์​์เปรื่​่�อง ๖. พระครู​ูวิ​ิศิ​ิษฏ์​์บุ​ุญญาคม (บุ​ุญมา จั​ันทู​ูปโม) ๗. พระครู​ูสิ​ิทธิ​ิธรรมโสภณ (สุ​ุเทพ ภู​ูริ​ิปญฺ​ฺโญ) ๘. พระครู​ูวิ​ินั​ัยธร (ยศดนั​ัย อภิ​ิเสฏฺ​ฺโฐ) เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระครู​ู วินั ิ ย ั ธร (ยศดนั​ัย อภิ​ิเสฏฺโฺ ฐ) เจ้​้าอาวาสวั​ัดเทพพล

วั​ัดเทพพล แขวงบางพรม

เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Thep Phon

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

173

History of Buddhism....

Wat Thong วั​ัดทอง

หลวงพ่​่อดำำ� พระพุ​ุทธรู​ู ปปู​ูนปั้​้�นองค์​์ใหญ่​่ ปางมารวิ​ิชั​ัย

174

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ทอง

วั​ัดทอง เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ ตั้​้ง� อยู่​่เ� ลขที่​่� ๑๗ คลองบางระมาด ถนนบรม ราชชนนี​ี หมู่​่�ที่�่ ๑๐ แขวงฉิ​ิมพลี​ี เขตตลิ่​่�งชั​ัน กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัด คณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย มี​ีโรงเรี​ียนในเขตที่​่�ดิ​ินวั​ัดได้​้แก่​่ โรงเรี​ียนวั​ัดทอง (อุ​ุ ด มศิ​ิ ล ปวิ​ิ ท ยาคาร) วั​ั ด ทองมี​ีการจั​ั ด งานเนื่​่� อ งในวั​ั น สำำ�คั​ั ญ ทาง พระพุ​ุทธศาสนาต่​่าง ๆ รวมทั้​้�งงานประจำำ�ปี​ีปิ​ิดทองหลวงพ่​่อดำำ�ในช่​่วง เดื​ือนพฤษภาคม (๓ วั​ัน) วั​ัดทองตั้​้�งขึ้​้�นเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๓๐๒ ได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา พ.ศ. ๒๓๓๐ บางครั้​้�งเรี​ียก วั​ัดทองฉิ​ิมพลี​ี หรื​ือ วั​ัดทองบางระมาด เพื่​่�อ ให้​้ต่​่างจากวั​ัดทองบางเชื​ือกหนั​ัง

อาคารเสนาสนะ

อุ​ุโบสถ เป็​็นอุ​ุโบสถดั้​้�งเดิ​ิม มี​ีหลั​ังคา ๒ ชั้​้�น ๓ ลด หน้​้าบั​ันของ มุ​ุขประดั​ับลวดลายปู​ูนปั้​้�นรู​ูปเทพนมและเครื​ือเถา ซึ่​่�งคงปั้​้�นขึ้​้�นใหม่​่ ในช่​่วง พ.ศ. ๒๕๔๗ – ๒๕๔๘ เมื่​่อ� มี​ีการปฏิ​ิสังั ขรณ์​์โดยยกระดั​ับขึ้​้น� อี​ีก ๒ เมตรทั้​้�งหลั​ัง เพื่​่�อแก้​้ปั​ัญหาน้ำำ�ท่​่ว � ม อุ​ุโบสถเก่​่ามี​ี ๕ ห้​้อง คาดว่​่าได้​้ รั​ับการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก มหาราช พระประธานในอุ​ุโบสถ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชัย มี​ี ั พระพั​ักตร์​์ แบบรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ อาจจะเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปที่​่�สร้​้างมาเก่​่าแก่​่กว่​่านั้​้�น แต่​่ถู​ูกปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์จนไม่​่เหลื​ือร่​่องรอยเดิ​ิม พระปรางค์​์ ประดิ​ิษฐานอยู่​่ด้� า้ นหน้​้าอุ​ุโบสถ มี​ีขนาดเล็​็กทรงเพรี​ียว ฐานเป็​็นฐานสิ​ิงห์​์ ทาสี​ีทองทั้​้�งองค์​์ วิ​ิหารหลวงพ่​่อดำำ� สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๑๔ ภายในประดิ​ิษฐาน หลวงพ่​่อดำำ� พระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�นองค์​์ใหญ่​่ ปางมารวิ​ิชั​ัย ศาลาการเปรี​ียญ หลั​ังเดิ​ิมอยู่​่�ริ​ิมน้ำำ�� เป็​็นอาคาร ๒ ชั้​้�น ชั้​้�นบน เป็​็นไม้​้ทรงไทย ชั้​้�นล่​่างเป็​็นคอนกรี​ีต เดิ​ิมสร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๔๙๕ เป็​็น ทรงไทยชั้​้�นเดี​ียว ยกพื้​้�นสู​ูง มี​ีใต้​้ถุ​ุน แต่​่เดิ​ิมไม่​่ได้​้อยู่​่�ริ​ิมคลอง ศาลา การเปรี​ียญหลั​ังใหม่​่เป็​็นอาคารทรงไทย ๒ ชั้​้�น สร้​้างด้​้วยคอนกรี​ีตเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๓๖ ใช้​้ในงานมงคลต่​่าง ๆ ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

พระครู​ู สมุ​ุห์ก ์ มล กมโล เจ้​้าอาวาสวั​ัดทอง

๑. พระฉิ่​่�ง ๒. พระอธิ​ิการผาด ๓. พระครู​ูสาย จนฺ​ฺทเทโว ๔. พระครู​ูศุ​ุภกิ​ิจจานุ​ุยุ​ุต ๕. พระครู​ูสมุ​ุห์​์กมล กมโล เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดทอง ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๗ คลองบางระมาด ถนนบรมราชชนนี​ี หมู่​่�ที่​่� ๑๐ แขวงฉิ​ิมพลี​ี เขตตลิ่​่�งชั​ั น กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Thong

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

175

History of Buddhism....

Wat Sawetachat Worawihan วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร

พระพุ​ุทธสมาธิ​ิคุณ ุ สุ​ุนทรสมาทานบุ​ุราณสุ​ุคตสร้​้างกั​ันมาเก่​่าแก่​่คู่กั ่� บ ั วั​ัดมายาวนาน

176

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร

วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้น� ตรี​ี ชนิดิ วรวิ​ิหาร ตั้​้�ง อยู่​่�เลขที่​่� ๑๔๐๑ ถนนเจริ​ิญนคร แขวงบางลำำ�ภู​ูล่​่าง เขตคลองสาน กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ที่​่�ดิ​ินที่​่�ตั้​้�งวั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่� ๒๒ ไร่​่ ๕๙ ตารางวาเศษ ตั้​้�งวั​ัดเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๕๙ ได้​้รั​ับพระราชทาน วิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๖๐ สถาปนาขึ้​้�นเป็​็นพระอารามหลวง ปี​ี พ.ศ. ๒๓๙๓ วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร หน้​้าวั​ัดตั้​้ง� อยู่​่ริ� มิ แม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาฝั่​่ง� ตะวั​ันตก หลั​ั ง วั​ั ด อยู่​่� ริ​ิ ม ถนนเจริ​ิ ญ นคร แขวงบางลำำ� ภู​ูล่​่าง เขตคลองสาน กรุ​ุงเทพมหานคร หมายเลขที่วั่� ดั ๑๔๐๑ “พระเจ้​้าอั​ัยกาเธอ กรมหมื่​่น� สุ​ุรินิ ทรรั​ักษ์​์” (พระองค์​์เจ้​้าฉั​ัตร ต้​้นสกุ​ุล ฉั​ัตรกุ​ุล) ทรงสร้​้างในระหว่​่าง พ.ศ. ๒๓๕๙ – ๒๓๗๒ ในสมั​ัยพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธเลิ​ิศหล้​้านภาลั​ัย รั​ัชกาลที่​่� ๒ พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ ทรง ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ และพระบาทสมเด็​็จพระจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รัชั กาลที่​่� ๔ พระราชทานนามว่​่า “วั​ัดเศวตฉั​ัตร” เพื่​่�อเป็​็นอนุ​ุสรณ์​์แด่​่พระองค์​์ เจ้​้าฉั​ัตร ผู้​้�ทรงสถาปนาวั​ัด

นามเดิ​ิมของวั​ัด

วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร เดิ​ิมเป็​็นวั​ัดโบราณ ปลายสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา เป็​็นราชธานี​ีไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานว่​่าใครเป็​็นผู้ส้� ร้​้าง แต่​่มี​ีพระอุ​ุโบสถเก่​่าเป็​็น หลั​ักฐาน ชาวบ้​้านเรี​ียกกั​ันว่​่า “วั​ัดแมลงภู่​่ท� อง” บ้​้าง “วั​ัดบางลำำ�ภู​ูใน” บ้​้าง “วั​ัดกั​ัมพู​ูฉั​ัตร” บ้​้าง “วั​ัดบางลำำ�ภู​ูล่​่าง” บ้​้าง ด้​้านหน้​้าวั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่� งอกออกไปริ​ิ ม แม่​่น้ำำ�� เจ้​้ า พระยา จนตื้​้� น เขิ​ิ น ห่​่างจากวั​ั ด เดิ​ิ ม มาก “พระเจ้​้าอั​ัยกาเธอ กรมหมื่​่�นสุ​ุริ​ินทรรั​ักษ์​์” จึ​ึงได้​้ทรงยกวั​ัดออกไป สร้​้างใหม่​่โดยใช้​้ชื่​่�อ วั​ัดบางลำำ�ภู​ูล่​่าง โดยโปรดให้​้รื้​้�อพระตำำ�หนั​ักของ พระองค์​์ไปสร้​้างเป็​็นกุ​ุฏิ​ิหลั​ังใหม่​่ ๕ ห้​้อง (คื​ือกุ​ุฏิ​ิเจ้​้าอาวาสปั​ัจจุ​ุบั​ัน) สร้​้างพระอุ​ุโบสถ พระวิ​ิหาร ศาลาการเปรี​ียญ และพระปรางค์​์ เป็​็นต้​้น ในปลายรั​ัชกาลที่​่� ๒ และต้​้นรั​ัชกาลที่​่� ๓ ต่​่อกั​ัน ภายหลั​ังถวายเป็​็น พระอารามหลวง ดั​ังปรากฏในจดหมายเหตุ​ุรั​ัชกาลที่​่� ๓ ตอนที่​่�ว่​่าด้​้วย การปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ และสร้​้างพระอาราม พ.ศ. ๒๓๙๓ ว่​่า “วั​ัดเจ้​้าและ วั​ัดขุ​ุนนางสร้​้างถวายเป็​็นวั​ัดหลวงก็​็มี​ี ไม่​่ได้​้ถวายก็​็มี​ี กรมหมื่​่น� สุ​ุรินิ ทรรั​ักษ์​์ สร้​้ า งวั​ั ด หนึ่​่� ง ต่​่อมาพระบาทสมเด็​็ จ พระจอมเกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั ว พระราชทานชื่​่� อว่​่า วั​ั ด เศวตฉั​ั ต ร และพระราชทานเงิ​ินทรงช่​่วย ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์

Wat Sawetachat Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

177

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุสำำ�คัญ ั ของวั​ัด

๑. พระพุ​ุทธรู​ูปปางสมาธิ​ิ พระนามว่​่า “พระพุ​ุทธสมาธิ​ิคุณ ุ สุ​ุนทร สมาทานบุ​ุราณสุ​ุคต” หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒.๓๐ เมตร ไหล่​่กว้​้าง ๑.๓๕ เมตร จากพื้​้�นพระอุ​ุโบสถถึ​ึงทั​ับเกษตร ๑.๘๔ เมตร จากทั​ับเกษตรถึ​ึง พระเศี​ียรสู​ูง ๓.๔๐ เมตร ประดิ​ิษฐานอยู่​่�ในพระอุ​ุโบสถเก่​่า เล่​่ากั​ัน ว่​่าเป็​็นพระสานด้​้วยไม้​้ไผ่​่ แล้​้วปั้​้�นด้​้วยปู​ูน สร้​้างกั​ันมาเก่​่าแก่​่คู่​่�กั​ับวั​ัด ไม่​่ทราบว่​่าใครสร้​้างและสร้​้างสมั​ัยไหน ๒. พระพุ​ุทธรู​ูปพระนาคปรก พระนามว่​่า “พระพุ​ุทธอั​ังคี​ีรสมุ​ุนี​ี นารถอุ​ุรคอาสน์​์อำำ�ไพ” หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๑.๕๐ เมตร ไหล่​่กว้​้าง ๐.๙๕ เมตร จากพื้​้�นพระอุ​ุโบสถถึ​ึงทั​ับเกษตรสู​ูง ๒.๒๘ เมตร จากทั​ับเกษตร ถึ​ึงพระเศี​ียรสู​ูง ๑.๗๒ เมตร ประดิ​ิษฐานอยู่​่�บนขนดพญานาค ๔ ชั้น้� พญานาคแผ่​่พั​ั ง พาน เศี​ี ย รปกอยู่​่� บ นพระเศี​ี ย รภายใต้​้ ต้​้ น จิ​ิ ก ใน พระอุ​ุโบสถใหม่​่ เป็​็นพระหล่​่อ พระพุ​ุทธรู​ูปปางนาคปรกนี้​้� หมายถึ​ึงพระพุ​ุทธเจ้​้าตรั​ัสรู้​้�ใหม่​่ๆ เสด็​็จ ออกจากร่​่มอชปาลนิ​ิโครธ ไปยั​ังไม้​้จิ​ิก ซึ่​่�งได้​้นามว่​่า มุ​ุจลิ​ินท์​์ อั​ันตั้​้�งอยู่​่� ในทิ​ิศอาคเนย์​์แห่​่งพระมหาโพธิ​ิ ในสั​ัปดาห์​์ที่​่� ๓ ทรงนั่​่�งเสวยวิ​ิมุติุ สุิ ขุ อยู่​่� ๗ วั​ัน เวลานั้​้�น ฝนตกพรำำ�เจื​ือด้​้วยลมหนาว พญานาคชื่​่�อ มุ​ุจลิ​ินท์​์ เข้​้ามาวงด้​้วยขนด ๗ รอบ และแผ่​่พั​ังพานปกพระเศี​ียรพระพุ​ุทธเจ้​้า เพื่​่�อจะป้​้องกั​ันฝนและลมมิ​ิให้​้ถู​ูกพระวรกาย สำำ�หรั​ับฐานชุ​ุกชี​ีเบื้​้อ� งหลั​ัง พระประธาน บรรจุ​ุอัฐิั ผู้ิ ้�สื​ืบสกุ​ุลของพระองค์​์เจ้​้าฉั​ัตร คื​ือ ด้​้านซ้​้ายจารึ​ึก ว่​่า “จอมพล เจ้​้าพระยาบดิ​ินทร์​์เดชานุ​ุชิ​ิต” (หม่​่อมราชวงศ์​์ อรุ​ุณ ฉั​ัตรกุ​ุล) ผู้​้�บั​ัญชาการโรงเรี​ียนนายร้​้อยพระจุ​ุลจอมเกล้​้าฯ เกิ​ิด พ.ศ. ๒๓๙๙ อสั​ัญกรรม พ.ศ. ๒๔๖๕ โดยคุ​ุณวรั​ันดั​ับ ฉั​ัตรกุ​ุล บุ​ุตรี​ี พลตรี​ี พระยาสุ​ุรวงศ์​์วิ​ิวั​ัฒน์​์ สร้​้างฉลองพระคุ​ุณเจ้​้าคุ​ุณตา ด้​้านขวาจารึ​ึกว่​่า “ฉั​ัตรกุ​ุล สายหม่​่อมเจ้​้ากลาง”

178

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

๓. พระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชัยั พระนามว่​่า “พระพุ​ุทธมารวิ​ิชัยั อภั​ัย ปรปั​ักษ์​์อั​ัครวิ​ิบู​ูล” หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒.๕๐ เมตร ไหล่​่กว้​้าง ๑.๔๒ เมตร จากพื้​้�นพระวิ​ิหารถึ​ึงทั​ับเกษตร สู​ูง ๓.๕๖ เมตร จากทั​ับเกษตรถึ​ึงพระ เศี​ียร สู​ูง ๓.๐๐ เมตร ประดิ​ิษฐานอยู่​่�ในพระวิ​ิหารเป็​็นพระหล่​่อโลหะ พระประธานในพระอุ​ุโบสถใหม่​่และพระวิ​ิหารทั้​้�ง ๒ องค์​์นี้​้� ผู้​้� เชี่​่�ยวชาญทางโบราณคดี​ีแห่​่งกรมศิ​ิลปากร ได้​้พิ​ิจารณาแล้​้วว่​่า มี​ี ลั​ักษณะเป็​็นพระสุ​ุโขทั​ัยแท้​้ แม้​้แต่​่จะได้​้มี​ีการลงรั​ักปิ​ิดทองแล้​้ว ก็ยั็ งั มี​ี ลั​ักษณะเป็​็นพระสุ​ุโขทั​ัยปรากฏอยู่​่� เช่​่น พระหั​ัตถ์​์ พระบาท วงพระหั​ัตถ์​์ และพระรั​ัศมี​ีเป็​็นต้​้น น่​่าสั​ันนิ​ิษฐานว่​่าจะได้​้จากของหลวงที่​่�เหลื​ือจาก สร้​้างวั​ัดพระเชตุ​ุพนฯ ซึ่​่�งในรั​ัชกาลที่​่� ๑ ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ ให้​้ กรมพระราชวั​ังบวรมหาสุ​ุรสิ​ิงหนาท เชิ​ิญมาจากเมื​ืองเหนื​ือถึ​ึง ๑,๒๐๐ องค์​์ ๔. พระพุ​ุทธไสยาสน์​์ ๑ องค์​์ พระนามว่​่า “พระพุ​ุทธบั​ัณฑู​ูรมู​ูล ประดิ​ิษฐ์​์สถิติ ไสยาสน์​์” ยาว ๑๒.๙๐ เมตร พระครู​ูวิ​ินัยสั ั งั วร (มู​ูล) เจ้​้า อาวาสรู​ูปแรกเป็​็นผู้​้�สร้​้าง ในสมั​ัยที่​่ก� รมหมื่​่น� สุ​ุรินิ ทรรั​ักษ์​์ (พระองค์​์เจ้​้า ฉั​ัตร) ทรงย้​้ายเขตพุ​ุทธาวาสมาเป็​็นที่​่�ตั้​้�งปั​ัจจุ​ุบั​ัน ๕. พระปรางค์​์ฐาน ๒ ชั้​้�น ๘ เหลี่​่ย� ม ย่​่อไม้​้สิบิ สอง วั​ัดผ่​่าศู​ูนย์​์กลาง ๑๓.๐๐ เมตร สู​ูงประมาณ ๒๐.๐๐ เมตร ชั้​้น� บนทำำ�เป็​็นซุ้​้�มจระนำำ� บรรจุ​ุ พระพุ​ุทธรู​ูป ๔ ด้​้าน ประดิ​ิษฐานอยู่​่�ด้​้านหลั​ัง ระหว่​่างพระอุ​ุโบสถและ พระวิ​ิหารต่​่อกั​ัน สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยสร้​้างวั​ัดพร้​้อมพระอุ​ุโบสถและพระ วิ​ิหารตามผั​ังที่�นิ่ ิยมสร้​้างในสมั​ัยต้​้นรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ๖. พระศรี​ีอริ​ิยเมตไตรย ๑ องค์​์ หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒ ศอก คุ​ุณโยม ผู้​้�ชายสมเด็​็จพระอริ​ิยวงศาคตญาณ สมเด็​็จพระสั​ังฆราช (แพ ติ​ิสฺ​ฺสเทว มหาเถร) สร้​้างถวายไว้​้

Wat Sawetachat Worawihan

๗. รู​ูปหล่​่อเหมื​ือนบู​ูรพาจารย์​์ ๓ องค์​์ ๑. สมเด็​็จพระอริ​ิยวงศาคตญาณ สมเด็​็จพระสั​ังฆราช (แพ ติ​ิสฺสฺ เทว มหาเถร) ๒. พระศาสนุ​ุเทศาจารย์​์ (บุ​ุญ ปริ​ิปุ​ุณฺ​ฺณสี​ีโล) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสฯ ๓. พระธรรมญาณมุ​ุนี​ี (บุ​ุญนาค ชิ​ินวํ​ํโส ป.ธ.๙) อดี​ีตเจ้​้าอาวาสฯ

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร

สมเด็​็จพระอริ​ิยวงศาคตญาณ สมเด็​็จพระสั​ังฆราช (แพ ติ​ิสฺ​ฺสเทวมหาเถร) ๑. พระครู​ูวิ​ินั​ัยสั​ังวร (มู​ูล) พ.ศ. ๒๓๕๙ – พ.ศ. ๒๓๙๓ ๒. พระครู​ูวิ​ินั​ัยสั​ังวร (ศุ​ุข) พ.ศ. ๒๓๙๔ – พ.ศ. ๒๔๑๕ ๓. พระครู​ูวิ​ินัยสั ั ังวร (ทั​ับ) พ.ศ. ๒๔๑๖ – พ.ศ. ๒๔๓๐ พ.ศ. ๒๔๓๑ – พ.ศ. ๒๔๓๓ ๔. พระครู​ูวิ​ินั​ัยสั​ังวร (พุ​ุฒ) ๕. พระครู​ูวิ​ินั​ัยสั​ังวร (โหมด) พ.ศ. ๒๔๓๔ – พ.ศ. ๒๔๕๕ ุ ฺณสี​ีโล ป.ธ.๕) ๖. พระศาสนุ​ุเทศาจารย์​์ (บุ​ุญ ปริ​ิปุณฺ

พ.ศ. ๒๔๕๖ – พ.ศ. ๒๕๐๐ ๗. พระธรรมญาณมุ​ุนี​ี (บุ​ุนนาค ชิ​ินวํ​ํโส ป.ธ.๙)

พ.ศ. ๒๕๐๑ – พ.ศ. ๒๕๓๙ ๘.พระราชวิ​ิจิ​ิตรการ (ภั​ักดิ์​์� อตฺ​ฺถกาโม ป.ธ.๘)

พ.ศ. ๒๕๔๐ – พ.ศ. ๒๕๕๘ ๙. พระราชพิ​ิพั​ัฒนโกศล (ประสิ​ิทธิ์​์� ปริ​ิยตฺ​ฺติ​ิธารี​ี ป.ธ.๗)

พ.ศ. ๒๕๕๘ – ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๔๐๑ ถนนเจริ​ิญนคร แขวงบางลำำ�ภู​ูล่​่าง เขตคลองสาน กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Sawetachat Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

179

History of Buddhism....

Wat Thong Thammachat Worawihan

วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร

พระพุ​ุทธชิ​ิ นชาติ​ิมาศธรรมคุ​ุณ พระพุ​ุทธรู​ู ปปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิ​ิดทองปางมารวิ​ิชั​ัย วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร เขตคลองสาน กรุ​ุ งเทพมหานคร

180

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร

วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร เป็​็นพระอารามหลวงชั้​้�นตรี​ี ชนิ​ิด วรวิ​ิหาร ตั้​้�งอยู่​่�ทางฝั่​่�งตะวั​ันตกของแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา เยื้​้�องฝั่​่�งลำำ�น้ำำ��กั​ับ วั​ัดปทุ​ุ ม คงคา (วั​ัดสำำ� เพ็​็ ง ) เลขที่​่� ๑๔๑ ถนนสมเด็​็ จ เจ้​้ า พระยา แขวงคลองสาน เขตคลองสาน กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดมหานิ​ิกาย วั​ัดมี​ีเนื้​้�อที่​่� ๑๖ ไร่​่ ๑ งาน ๑๖.๕ ตารางวา และได้​้รั​ับพระราชทาน วิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๙๐ วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร เดิ​ิมเป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ และเป็​็นวั​ัดโบราณ ซึ่​่�งไม่​่ปรากฏว่​่าสร้​้างมาแต่​่สมั​ัยใด และใครเป็​็นผู้​้�สร้​้าง เรี​ียกกั​ันว่​่า “วั​ัดทองบน” สั​ันนิ​ิษฐานกั​ันว่​่า วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ อาจสร้​้างมาแต่​่สมั​ัย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา และได้​้ทรุ​ุดโทรมลงตามกาลเวลา มี​ีตำำ�นานเล่​่ากั​ันต่​่อ ๆ มาว่​่าเดิ​ิมเป็​็นวั​ัดขนาดเล็​็ก มี​ีอุโุ บสถ ฝาไม้​้ธรรมดา ทาสี​ีขาว ฐานก่​่ออิ​ิฐ หลั​ังคามุ​ุงกระเบื้​้�องไทยและมี​ีวิ​ิหารหลั​ังหนึ่​่�งเป็​็นไม้​้กระดาน เช่​่น เดี​ียวกั​ัน ต่​่อมาในรั​ัชสมั​ัยของพระบาทสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก มหาราช รั​ัชกาลที่​่� ๑ ประมาณ พ.ศ. ๒๓๓๐ พระองค์​์เจ้​้าหญิ​ิงกุ​ุ (ต่​่อมาคื​ือ พระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ กรมหลวงนริ​ินทรเทวี​ี) ซึ่​่�งคนทั้​้�งหลาย ขานพระนามว่​่า “เจ้​้าครอกวั​ัดโพธิ์​์�” พระขนิ​ิษฐาในพระบาทสมเด็​็จ พระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช พร้​้อมด้​้วยกรมหมื่​่�นนริ​ินทรพิ​ิทั​ักษ์​์ พระภั​ัสดา ทรงมี​ีพระศรั​ัทธาบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ และสร้​้างอุ​ุโบสถ วิ​ิหาร และเสนาสนะวั​ัดทองบนขึ้​้�นใหม่​่ทั้​้�งวั​ัด ครั้​้�นพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว รั​ัชกาลที่​่� ๓ เสด็​็จขึ้​้�น เสวยราชสมบั​ัติ​ิ ทรงทราบว่​่าวั​ัดนี้​้�บู​ูรณะแล้​้ว แต่​่ยั​ังค้​้างอยู่​่� จึ​ึงโปรดให้​้ พระเจ้​้าน้​้องยาเธอกรมขุ​ุนเดชอดิ​ิศร (ต่​่อมาได้​้เลื่​่�อนพระอิ​ิสริ​ิยยศเป็​็น สมเด็​็จพระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ กรมพระยาเดชาดิ​ิศร) เป็​็นแม่​่กองสร้​้างวั​ัด ที่​่�ค้​้างอยู่​่�ให้​้เสร็​็จสิ้​้�น

เมื่​่�อพระเจ้​้าน้​้องยาเธอกรมขุ​ุนเดชอดิ​ิศร ทรงสร้​้างถาวรวั​ัตถุ​ุ และ เสนาสนะสงฆ์​์ เสร็​็จแล้​้วเท่​่ากั​ับเป็​็นการสร้​้างวั​ัดใหม่​่ขึ้​้�นทั้​้ง� วั​ัด พระบาท สมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั​ั� ว ทรงพระกรุ​ุณาโปรดเกล้​้าฯ รั​ับวั​ัดทองบน เป็​็นพระอารามหลวง พระราชทานนามว่​่า “วั​ัดทองธรรมชาติ​ิราช ปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ วรวิ​ิหาร” และต่​่อมาคงเรี​ียกกั​ันว่​่า “วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร”

วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร

ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๔๑ ถนนสมเด็​็จเจ้​้าพระยา แขวงคลองสาน เขตคลองสาน กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระราชธรรมมุ​ุนี​ี (ทองสุ​ุข เหลาทอง ป.ธ.๕, ดร.)

เจ้​้าอาวาสวั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร ผู้​้�รั​ักษาการเจ้​้าคณะแขวงคลองสาน

Wat Thong Thammachat Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

181

ถาวรวั​ัตถุต่​่ ุ าง ๆ ภายในวั​ัด

พระอุ​ุโบสถ พระอุ​ุโบสถตั้​้�งอยู่​่�ทางทิ​ิศตะวั​ันตกของวั​ัด ลั​ักษณะภายนอกเป็​็น อาคารทรงไทย กว้​้าง ๑๙.๓๓ เมตร ยาว ๒๗.๖๐ เมตร รู​ูปสี่​่�เหลี่​่�ยม ผื​ืนผ้​้าก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูนขนาดใหญ่​่ ลั​ักษณะทางสถาปั​ัตยกรรมเป็​็นแบบ อยุ​ุธยาตอนปลาย ตั​ัวอาคารมี​ีขนาดความยาว ๕ ห้​้อง กว้​้าง ๓ ห้​้อง มี​ีหน้​้าต่​่างด้​้านละ ๕ บาน ประตู​ูพระอุ​ุโบสถด้​้านหน้​้าและด้​้านหลั​ังมี​ี ด้​้านละ ๒ บาน บานประตู​ูหน้​้าต่​่างด้​้านนอกลงรั​ักเขี​ียนลายทอง มี​ี ลั​ักษณะเป็​็นกลั​ับ ๒ ชั้​้น� ซึ่​่ง� เป็​็นลั​ักษณะการเขี​ียนที่​่�หาดู​ูได้​้ยาก ซุ้​้�มประตู​ู และหน้​้าต่​่างเป็​็นซุ้​้�มเรื​ือนแก้​้ว มี​ีบั​ันแถลง ๒ ชั้​้�น ประดั​ับลายปู​ูนปั้​้�น ลงรั​ักปิ​ิดทองประดั​ับกระจก ชั้​้�นในเป็​็นบานไม้​้ ด้​้านนอกเขี​ียนลาย รดน้ำำ�� ฐานอาคารตกท้​้องช้​้างเล็​็กน้​้อย เป็​็นฐานสิ​ิงห์​์ และฐานบั​ัวด้​้าน หน้​้าและด้​้านหลั​ังมี​ีมุ​ุขลดยื่​่�นออกมาทั้​้�ง ๒ ด้​้าน ฐานมุ​ุขลดเป็​็นฐานบั​ัว มี​ีบั​ันไดขึ้​้น� ลงด้​้านข้​้างทั้​้ง� ๒ ด้​้าน เชิ​ิงพนั​ักมุ​ุขลดเป็​็นกำำ�แพงก่​่อทึ​ึบหนา กั้​้น� ระหว่​่างเสาสี่​่เ� หลี่​่ย� มลบมุ​ุมขนาดใหญ่​่ บนพนั​ักมุ​ุขด้​้านหน้​้ามี​ีอาคาร มี​ีรู​ูปศิ​ิลาจี​ีน ๒ รู​ูป เป็​็นรู​ูปบุ​ุคคลแต่​่งกายแบบขุ​ุนนางจี​ีนสมั​ัยโบราณ นั่​่�งบนเก้​้าอี้​้�แบบจี​ีนมี​ีพนั​ักพิ​ิง ขาทั้​้�งสองเหยี​ียบหลั​ังสิ​ิงโตข้​้างละตั​ัว หั​ัวเสาบั​ันไดปั้​้�นเป็​็นรู​ูปแหวนนพเก้​้าปิ​ิดทองประดั​ับกระจกสี​ี หลั​ังคา ทรงจั่​่�วมี​ีลด ๑ ชั้​้�น ปี​ีกนกลาดลงอี​ีกด้​้านละ ๒ ตั​ับ เครื่​่�องหลั​ังคา ประกอบด้​้วย หน้​้าบั​ัน ช่​่อฟ้​้า ใบระกา หางหงส์​์ ประดั​ับด้​้วยกระจก สี​ีทอง และสี​ีน้ำ��ำ เงิ​ิน หน้​้าบั​ันเป็​็นไม้​้สลั​ักเป็​็นเทพนมประกอบลายก้​้านขด ถั​ัดแผงแรกคอสองลงมาทั้​้�งทางด้​้านหน้​้าและด้​้านหลั​ังเป็​็นตั​ับหลั​ังคา มุ​ุขลดลาดลงอย่​่างพาไล มุ​ุงด้​้วยกระเบื้​้�องดิ​ินเผาเคลื​ือบ มี​ีคั​ันทวยไม้​้ แกะสลั​ักติ​ิดกั​ับผนั​ังด้​้านนอก ช่​่วยรั​ับน้ำำ��หนั​ักชายคาพื้​้�นอาคารปู​ูด้​้วย แผ่​่นหิ​ินอ่​่อน ลั​ักษณะภายในอาคารเป็​็นห้​้องโถง ไม่​่มี​ีเสารั​ับเครื่​่�องบน เป็​็นอาคารแบบผนั​ังรั​ับน้ำำ��หนั​ัก เพดานทาสี​ีแดง ปิ​ิดทองฉลุ​ุลายดอกไม้​้ พื้​้น� ปู​ูด้​้วยหิ​ินอ่​่อนตลอดถึ​ึงเชิ​ิงผนั​ัง สู​ูงจากพื้​้น� ประมาณ ๖๐ เซนติ​ิเมตร ที่​่�ผนั​ังทั้​้�ง ๔ ด้​้าน มี​ีภาพจิ​ิตรกรรมเรื่​่�องพระพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ เทพชุ​ุมนุ​ุม ไตรภู​ูมิ​ิและภาพเรื​ือนไทย หลั​ังบานประตู​ูหน้​้าต่​่างเป็​็นภาพเทพทวาร บาลผนั​ังบานแผละประตู​ูหน้​้าต่​่างเป็​็นลายกระบวนจี​ีน

182

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระประธานในพระอุ​ุโบสถ พระประธานในพระอุ​ุโบสถ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิ​ิดทอง ปางมารวิ​ิชั​ัย หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒.๑๐ เมตร สู​ูงประมาณ ๒.๗๐ เมตร พระรั​ัศมี​ีเป็​็นเปลว ชายสั​ังฆาฏิ​ิยาวจรดพระนาภี​ี ปลายเป็​็นเขี้​้ย� วตะขาบ ปลายนิ้​้�วพระหั​ัตถ์​์ยาวเสมอกั​ันทั้​้�ง ๕ นิ้​้�ว องค์​์พระประธาน ประทั​ับนั่​่�ง บนฐานชุ​ุกชี​ีสู​ูง ๒ ชั้​้�น ชั้​้�นแรกเป็​็นฐานหิ​ินอ่​่อน ชั้​้�นบนเป็​็นฐานปู​ูนปั้​้�น ลงรั​ักปิ​ิดทองประดั​ับกระจกสี​ี ตรงกลางฐานชั้​้�นบนมี​ีผ้​้าทิ​ิพย์​์นาครอง รั​ับองค์​์พระประธาน บนฐานชั้​้�นแรกเป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐานพระอั​ัครสาวก ๒ องค์​์ และเป็​็นที่​่�ตั้​้�งเครื่​่�องบู​ูชาพระพุ​ุทธรู​ูป พระประธานองค์​์นี้​้� พระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร รั​ัชกาลที่​่� ๙ ได้​้พระราชทานพระนามว่​่า “พระพุ​ุทธ ชิ​ินชาติ​ิมาศธรรมคุ​ุณ” ใน พ.ศ. ๒๕๓๐ พระวิ​ิหาร พระวิ​ิหาร สร้​้างแบบก่​่ออิ​ิฐถื​ือปู​ูน กว้​้าง ๔ วา ๒ ศอก ตั้​้�งอยู่​่�ทาง ทิ​ิศตะวั​ันตกของบริ​ิเวณวั​ัด หั​ันหน้​้าทางทิ​ิศใต้​้ มี​ีประตู​ูที่​่�ฝาผนั​ังหุ้​้�มกลอง ด้​้านหน้​้าและด้​้านหลั​ังด้​้านละ ๒ ประตู​ู ด้​้านข้​้างมี​ีหน้​้าต่​่าง ด้​้านละ ๕ หน้​้าต่​่าง หลั​ังคามี​ีมุขุ ลด ๑ ชั้​้�น มุ​ุงกระเบื้​้�องดิ​ินเผา ป้​้านลมถื​ือปู​ูน เพดานรอบในและรอบนอก ทาสี​ีแดง มี​ีดาวทองลายฉลุ​ุ บานประตู​ูและ หน้​้าต่​่างเป็​็นลายรดน้ำำ�� เขี​ียนลายรู​ูปต้​้นมั​ักกะลี​ีผล บานประตู​ูหน้​้าต่​่าง เป็​็นภาพเขี​ียนลายสิ​ิงห์​์ขบ พื้​้�นลาดปู​ูนขาวมี​ีบั​ันได ด้​้านหน้​้าและหลั​ัง ขั้​้�นบั​ันไดปู​ูด้​้วยศิ​ิลา พระพุ​ุทธรู​ูปประจำำ�พระวิ​ิหาร (หลวงพ่​่อสิ​ิบทั​ัศน์​์) เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปู​ูนปั้​้�นลงรั​ักปิ​ิดทอง ปางมารวิ​ิชั​ัย มี​ีจำำ�นวน ๑๐ องค์​์ ประดิ​ิษฐานบนแท่​่นชุ​ุกชี​ี มี​ีพระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์ใหญ่​่ ๑ องค์​์ และ มี​ีองค์​์เล็​็กกว่​่าตั้​้�งลดหลั่​่�นลงมาอี​ีก ๓ แถว มี​ีลั​ักษณะอย่​่างเดี​ียวกั​ัน ทุ​ุกองค์​์ สั​ันนิ​ิษฐานสร้​้างคราวเดี​ียวกั​ันกั​ับการสร้​้างวั​ัดครั้​้ง� แรกราวปลาย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา อายุ​ุกว่​่า ๒๐๐ ปี​ี

Wat Thong Thammachat Worawihan

วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร Wat Thong Thammachat Worawihan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

183

History of Buddhism....

Wat Muang วั​ัดม่​่วง

184

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระประธานทองคำำ�

ประวั​ัติวั ิ ด ั ม่​่วง

วั​ัดม่​่วง เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้​้ง� อยู่​่เ� ลขที่​่� ๘๓๙ หมู่​่�ที่​่� ๒ แขวงหลั​ักสอง เขตบางแค กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ั ด ม่​่ ว งสร้​้ า งขึ้​้� น เมื่​่� อ พ.ศ. ๒๓๖๖ ในปลายสมั​ั ย รั​ั ช กาลที่​่� ๓ มี​ีพระภิ​ิกษุ​ุรู​ูปหนึ่​่�งนามว่​่า หลวงปู่​่�เฒ่​่า ธุ​ุดงค์​์พายเรื​ืออี​ีแปะมาด้​้วย ตนเอง จนมาพั​ักจำำ�วั​ัดบริ​ิเวณที่​่�ตั้​้�งวั​ัดม่​่วงในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ชาวบ้​้านเห็​็นว่​่า ท่​่ า นจำำ� วั​ั ด ในเรื​ือไม่​่ ส ะดวก จึ​ึงนิ​ิ ม นต์​์ ใ ห้​้ จำำ� วั​ั ด บนบ้​้ า นและนิ​ิ ม นต์​์ ให้​้อยู่​่�สร้​้างวั​ัด ณ ที่​่�แห่​่งนี้​้� โดยขนานนามวั​ัดนี้​้�ว่​่า วั​ัดราชครู​ูสิ​ิทธาราม ส่​่วนชื่​่�อ “วั​ัดม่​่วง” มาจากการที่​่�วั​ัดตั้​้�งอยู่​่�ติ​ิดคลองภาษี​ีเจริ​ิญ ซึ่​่�งเป็​็น เส้​้นทางลำำ�เลี​ียงพื​ืชผลทางการเกษตรสู่​่�พระนคร เมื่​่�อมาถึ​ึงบริ​ิเวณ หลั​ักสอง คลองจะตื้​้�นเขิ​ิน ทำำ�ให้​้ไม่​่สามารถสั​ัญจรต่​่อไปได้​้ ต้​้องนำำ� ผลไม้​้ขึ้น�้ มาตากบริ​ิเวณลานวั​ัดซึ่ง�่ ส่​่วนใหญ่​่เป็​็นมะม่​่วง เนื่​่อ� งจากบางส่​่วน อาจสุ​ุกงอมจนเน่​่าเสี​ีย ชาวบ้​้านจึ​ึงเรี​ียกว่​่า วั​ัดมะม่​่วง จนต่​่อมากลาย เป็​็นวั​ัดม่​่วงในปั​ัจจุ​ุบั​ัน วั​ัดได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมา เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๔

สถานที่​่สำ � ำ �คัญ ั ภายในวั​ัด

อุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ มี​ี ๓ ชั้​้�น ผนั​ังอุ​ุโบสถฯ ประดั​ับด้​้วยเบญจรงค์​์ทอง ลายเทพนม ประตู​ูหน้​้าต่​่างเขี​ียนลายรดน้ำำ�� ทศชาติ​ิ (พระเจ้​้าสิ​ิบชาติ​ิ) วิ​ิหาร ประดิ​ิษฐานรอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง สมเด็​็จหลวงปู่​่�ทวด สมเด็​็จพระพุ​ุฒาจารย์​์ (โต พฺ​ฺรหฺ​ฺมรํ​ํสี​ี) หลวงปู่​่�เฒ่​่า อดี​ีตเจ้​้าอาวาส รู​ูปแรก พระครู​ูปั​ัญญาวรคุ​ุณ (หลวงพ่​่อเสริ​ิม) พระครู​ูพิ​ิมลธรรมรั​ัต (หลวงพ่​่อขาว) ศาลาอเนกประสงค์​์ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก สร้า้ งเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๓๙

วั​ัดม่​่วง ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๘๓๙ หมู่​่�ที่​่� ๒ แขวงหลั​ักสอง เขตบางแค กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระพิ​ิพัฒ ั น์​์ศาสนธำำ�รง (ณรงค์​์ ปสนฺ​ฺโน) เจ้​้าอาวาสวั​ัดม่​่วง เจ้​้าคณะเขตหนองแขม

Wat Muang

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

185

History of Buddhism....

Wat Sarot วั​ัดสารอด

สั​ั กการะหลวงพ่​่อรอด วิ​ิหารมี​ีจิต ิ รกรรมฝาผนั​ังเล่​่าเรื่​่อ � งพระสุ​ุธน-มโนราห์​์

186

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Sarot

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

187

188

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Sarot

ประวั​ัติวั ิ ด ั สารอด

วั​ัดสารอด เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้�ง้ อยู่​่บ� ริ​ิเวณ ริ​ิ มคลองราษฎร์​์ บู​ู รณะ ในแขวงราษฎร์​์ บู​ู รณะ เขตราษฎร์​์ บู​ู รณะ กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดสารอดสร้​้างขึ้​้น� ในสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย เนื่​่อ� งจาก พบใบเสมาสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย แต่​่ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานว่​่าใครเป็​็น ผู้​้�สร้​้าง ต่​่อมาประมาณ พ.ศ. ๒๔๕๗ ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๖ ต้​้นสกุ​ุล กาญจนกุ​ุ ญ ชรได้​้ บู​ู รณปฏิ​ิ สั​ั ง ขรณ์​์ เ สนาสนะทั้​้� ง อาราม จนได้​้ รั​ั บ พระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๓๐ เดิ​ิมวั​ัดสารอด ชื่​่�อว่​่า “วั​ัดเสื​ือรอด” เนื่​่อ� งจากเมื่​่อ� แรกสร้​้าง มี​ีเสื​ือตั​ัวหนึ่​่�งถู​ูกยิ​ิงได้​้รับั บาดเจ็​็บ แล้​้ ววิ่​่� ง หนี​ีมาที่​่� บ ริ​ิ เวณวั​ั ด แล้​้ ว รอดตาย นอกจากนี้​้� ยั​ั ง ปรากฏว่​่า มี​ีพระพุ​ุทธรู​ูปศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�คู่​่�วั​ัดสารอด คื​ือ หลวงพ่​่อรอด มี​ีเรื่​่�องเล่​่าว่​่า หลวงพ่​่อรอด เคยถู​ูกโจรใจบาปขโมยลงเรื​ือไป แล้​้วเรื​ือล่​่ม หลวงพ่​่อรอด ได้​้ลอยกลั​ับขึ้​้�นมาที่​่�วั​ัดดั​ังเดิ​ิม ชาวบ้​้านจึ​ึงขนานนามว่​่า หลวงพ่​่อรอด ปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ี พระครู​ูปลั​ัดอดิ​ิศั​ักดิ์​์� วชิ​ิรปญฺ​ฺโญ (พิ​ิมนนท์​์), ดร. ได้​้รั​ับ ความไว้​้วางใจ จากพระมหาเถระ เจ้​้าคณะผู้​้�ปกครอง ให้​้มาดำำ�รง ตำำ�แหน่​่ง เจ้​้าอาวาสวั​ัดสารอด ได้​้บู​ูรณะฟื้​้น� ฟู​ูพั​ัฒนาสั​ันติ​ิวัฒ ั นธรรมวิ​ิถี​ี สั​ั นติ​ิ ภาพอย่​่างยั่​่�งยื​ืนของวั​ัดสารอดขึ้​้� น กล่​่าวคื​ือ ในเชิ​ิงกายภาพ ั นาบู​ูรณะเสนาสนะภายในวั​ัดทั้​้�งหมด เชิ​ิงพฤติ​ิภาพ ได้​้จัดั ตั้​้ง� ศู​ูนย์​์ ได้​้พัฒ ไกล่​่เกลี่​่ย� ข้​้อพิ​ิพาทภาคประชาชน เชิ​ิงจิ​ิตภาพ ได้​้จัดั กิ​ิจกรรมนุ่​่�งขาวห่​่ม สไบใส่​่บาตร ถื​ือศี​ีลปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมวั​ันพระและวั​ันอาทิ​ิตย์​์ เชิ​ิงปั​ัญญาภาพ ได้​้ส่​่งเสริ​ิมการศึ​ึกษาพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรมทั้​้�งแผนกธรรมและบาลี​ี จนทำำ�ให้​้ วั​ัดสารอดได้​้กลับั มาเฟื่​่�องฟู​ูเกิ​ิดสั​ันติ​ิสุขุ แก่​่วั​ัดและชุ​ุมชนอี​ีกครั้​้�ง

วั​ัดสารอด ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๕๗

ซอยวั​ัดสารอด ถนนสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์�

แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Sarot

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

189

History of Buddhism....

Wat Prasoet Sutthawat วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส

ภายในอุ​ุโบสถ แบบเก๋​๋งจี​ีน ผนั​ังภายในเขี​ียนภาพสามก๊​๊กด้​้วยหมึ​ึกจี​ีน

190

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

สถานที่​่ตั้ � �ง ้ วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส

วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๐ ซอยสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์� ๒๗ ถนน ราษฎร์​์ พั​ั ฒ นา หมู่​่� ที่​่� ๔ แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์ บู​ู รณะ กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย มี​ีที่​่�ดิ​ินตั้​้�งวั​ัด เนื้​้�อที่​่� ๔ ไร่​่ ๑ งาน ๕๓ ตารางวา โฉนดเลขที่​่� ๑๕๙๗๕ อาณาเขต ทิ​ิศเหนื​ือ ยาว ๕๘ วาเศษ ติ​ิดต่​่อกั​ับที่​่�เอกชน ทิ​ิศใต้​้ยาว ๔๕ วาเศษ ติ​ิดต่​่อกั​ับ ที่​่เ� อกชน ทิ​ิศตะวั​ันออกยาว ๔๓ วาเศษ ติ​ิดต่​่อกั​ับลำำ�คลอง ทิ​ิศตะวั​ันตก ยาว ๔๒ วาเศษ ติ​ิดต่​่อกั​ับราษฎร์​์พั​ัฒนา ที่​่�ธรณี​ีสงฆ์​์จำำ�นวน ๒ แปลง เนื้​้�อที่​่� ๒๘ ไร่​่ ๑ งาน ๘๐ ตารางวา โฉนดเลขที่​่� ๑๔๙๔, ๔๔๑ พื้​้�นที่​่�ตั้​้�งวั​ัดเป็​็นที่​่�ราบเรี​ียบ หน้​้าวั​ัดอยู่​่�ทิ​ิศตะวั​ันออก ซึ่​่�งติ​ิดต่​่อกั​ับ ลำำ�คลอง มี​ีกำำ�แพงตลอดริ​ิมคลอง หลั​ังวั​ัดติ​ิดต่​่อกั​ับถนนราษฎร์​์พั​ัฒนา มี​ีกำำ�แพงและประตู​ูเข้​้าด้​้านหลั​ังวั​ัดได้​้ อาคารเสนาสนะมี​ีอุ​ุโบสถกว้​้าง ๘.๓๐ เมตร ยาว ๑๖ เมตร สร้​้างเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๓๘๑ แบบเก๋​๋งจี​ีน ผนั​ัง ภายในเขี​ียนภาพสามก๊​๊กด้​้วยหมึ​ึกจี​ีน ขณะนี้​้�ได้​้ชำำ�รุดุ ลง กุ​ุฏิสิ งฆ์​์ จำำ�นวน ๔ หลั​ังเป็​็นแบบ ๒ ชั้​้�น ครึ่​่�งตึ​ึกครึ่​่�งไม้​้ หอสวดมนต์​์ ศาลาการเปรี​ียญ โรงเรี​ียนปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุมี​ีพระประธานหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒ เมตร พร้​้อมกั​ับพระโมคคั​ัลลานะและพระสารี​ีบุ​ุตร เจดี​ีย์​์ ๒ องค์​์ วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส ตามหลั​ักฐานจารึ​ึกไว้​้ที่�ผ่ นั​ังอุ​ุโบสถ ปรากฏ ว่​่าบู​ูรณะเมื่​่� อ พ.ศ. ๒๓๘๑ ปี​ี จ อ เดื​ือนสิ​ิ บ สอง ผู้​้�สร้​้ า งนามว่​่า “พระประเสริ​ิฐวานิ​ิช” พร้​้อมกั​ับญาติ​ิพี่​่�น้​้อง เมื่​่�อได้​้บู​ูรณะวั​ัดเสร็​็จ เรี​ียบร้​้อยจึ​ึงได้​้ขนานนาม ว่​่า “วั​ัดประเสริ​ิฐบุ​ุณพสุ​ุธาวาส” โดยอาศั​ัย นามของตนเองประกอบเป็​็นนามวั​ัด เพื่​่อ� เป็​็นเกี​ียรติ​ิอนุ​ุสรณ์​์แห่​่งความดี​ี ต่​่อมาได้​้เปลี่​่�ยนเป็​็น “วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส” ซึ่​่�งสมั​ัยก่​่อนชาวบ้​้าน นิ​ิยมเรี​ียกว่​่า “วั​ัดกลาง” วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาสคงจะได้​้รับั พระราชทาน วิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาใน พ.ศ. ๒๓๘๒ ปี​ีต่​่อมาหลั​ังจากได้​้ประกาศการสร้​้างวั​ัด เสร็​็จเรี​ียบร้​้อยแล้​้ว

สำำ �เนาจารึ​ึกที่​่ฝ � าผนั​ังโบสถ์​์

ศุ​ุภมั​ัสดุ​ุ พระพุ​ุทธศั​ักราชล่​่วงมาแล้​้ว ได้​้สองพั​ันสามร้​้อยแปดสิ​ิบเอ็​็ด ปี​ีจอเรฎธิ​ิศกตกอยู่​่�ในวั​ัตสั​ันตะระดู​ูเดื​ือนสิ​ิบสอง สำำ�เร็​็จการปฏิ​ิสั​ังขร พระอารามของท่​่านพระประเสริ​ิฐวานิ​ิชมี​ีกุ​ุศลจิ​ิตรสั​ัทธา เห็​็นว่​่าทรั​ัพย์​์ สมบั​ัติ​ินานามิ​ิได้​้เป็​็นแก่​่นสาร เป็​็นทรั​ัพย์​์สาธารณสู​ูญเปล่​่า จึ​ึงรี้​้�ขน ทรั​ัพย์​์นั​ับเข้​้าฝั​ังในศาสนา เห็​็นว่​่าเป็​็นของอาตมาโดยแท้​้ สมด้​้วย พระกระแสพุ​ุทธปั​ันทู​ูล ว่​่าเป็​็นคนมี​ีสั​ัทธามู​ูล เชื่​่อ� ในพุ​ุทโธวาทกระทำำ�กุศุ ล มิ​ิได้​้ขยาดเหนื่​่�อยหน่​่าย หวั​ังจะขนทรั​ัพย์​์สมบั​ัติ​ิทั้​้�งหลายไปภายหน้​้า จึ​ึงชั​ักชวนวงษาคณาญาติ​ิพร้อ้ มกั​ัน เห็​็นว่​่ากุ​ุศลโกฐาน จะอะนุ​ุพันั ธ์​์ให้​้ผล แก่​่อนาคต พร้​้อมด้​้วยพระพุ​ุทธปติ​ิมากรเป็​็นประธาน ทั้​้�งพระวิ​ิหาร การบุ​ุเรี​ียน ธรรมาศอาสนสงฆ์​์ ก่​่อบั​ันไดขึ้​้น� ลงกุ​ุฎี​ีและกุ​ุฏิพิ ระศรี​ีมหาโพธิ์​์� พระเจดี​ีย์​์รายรอบโบสถ์​์ หอระฆั​ัง ขุ​ุดสระอุ​ุดทะกั​ังแลส้​้วมฐาน ทั้​้�งถนน สะพานศาลาคู่​่� เขื่​่�อนคู​ูซุ้​้�มประตู​ูแก้​้ว คิ​ิดเป็​็นเงิ​ินทรั​ัพย์​์นั​ับแล้​้วร้​้อยหก สิ​ิบห้​้าชั่​่�ง ยั​ังเครื่​่�องมหั​ังษนาการ ฉลองมิ​ิได้​้คิ​ิด ขออุ​ุทิ​ิศแผ่​่ส่​่วนกุ​ุศลแก่​่ สรรพสั​ัตว์ท่​่ว ์ นคนในไตรโลกย์​์ จึ​ึงขอขนานนามตามโฉลกชื่​่อ� วั​ัดประเสริ​ิฐ บุ​ุณพสุ​ุธาวาส ขอเดชะกุ​ุศลโกฐานอำำ�นวยผล แม้​้จุ​ุติ​ิจากมนุ​ุษบุ​ุถุ​ุชน ขอนำำ�ปติ​ิสนธิ​ิในดาวดึ​ึงดุ​ุสิ​ิตา แม้​้ศาสนาครบจำำ�นวนท่​่วนห้​้าพั​ันชุ​ุมนุ​ุม พระธาตุ​ุนั้​้�นเทศนา โปรดฝู​ูงเทวั​ันเจตทิ​ิวา ขอให้​้ข้​้าได้​้รั​ับรศธรรม์​์ ขอสำำ�เร็​็จมรรคผลโดยนิ​ิสั​ัย กลั​ับคื​ืนยั​ังในพิ​ิมานสวรรค์​์ เสวยทิ​ิพสถาน บานอนั​ันต์​์จนพระศรี​ีอาริ​ิย์ส์ รรเพ็​็ชร์​์พุทุ ธาจาริ​ิย์​์ ลงมาอุ​ุบัติั ตรั ิ ษั ในโลกย์​์ ขนสั​ัตว์​์ค่​่ามโอฆะสงสาร ให้​้ลุ​ุถึ​ึงฝั่​่�งฟากฟ้​้าพระนิ​ิพพาน แสนสำำ�ราญ สวั​ัสดิ์​์�ศุ​ุขสุ​ุตรำำ�พรรณี​ีจึ​ึงข้​้าขอเกิ​ิดเป็​็นมนุ​ุษย์​์ เชื้​้�อชาติ​ิบุ​ุรุ​ุษ ศุ​ุภสรรพ์​์ ขอได้​้สดั​ับรั​ับรศธรรม์​์ให้​้กุ​ุศลอะระหรรตผล เอยฯ

พระ ราชทานชื่​่�อดั​ัง ตามมี​ี

ประ ถมเหตุ​ุเศรษฐี​ี หนึ่​่�งแท้​้

เสริ​ิฐ เลิ​ิศล้ำำ��โภคมี​ี สมบั​ัติ​ิ คณนา

สร้​้าง วั​ัดงามแท้​้ ยิ่​่�งล้​้น สรวงสวรรค์​์

Wat Prasoet Sutthawat

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

191

ประวั​ัติวั ิ ด ั ประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส

วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาสเป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ มี​ีเนื้​้�อที่​่� ๔ ไร่​่เศษ ด้​้านหน้​้า ติ​ิดคลอง ด้​้านหลั​ังติ​ิดถนนราษฎร์​์พั​ัฒนา สร้​้างเมื่​่�อใดไม่​่มี​ีหลั​ักฐาน ปรากฏ เล่​่ากั​ันว่​่ามี​ีชาวจี​ีนเลี้​้�ยงหมู​ู คนหนึ่​่�งพบเงิ​ิน ๓ ตุ่​่�มจึ​ึงนำำ�มา สร้​้างวั​ัด จากหนั​ังสื​ือประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ของจี​ีนเขี​ียนไว้​้ว่​่า นายป้​้อ แซ่​่แต้​้ เป็​็น ผู้​้�สร้​้าง ตรงกั​ับราชวงศ์​์ชินิ ของจี​ีน หลั​ักฐานอี​ีกชิ้​้น� หนึ่​่ง� คื​ือระฆั​ัง ซึ่​่ง� จารึ​ึก ว่​่าสร้​้างให้​้พ่​่อที่​่�ล่​่วงลั​ับไปแล้​้ว ๒๕ ปี​ี พ.ศ. ๒๓๘๑ พระประเสริ​ิฐวานิ​ิช (เจ้​้าสั​ัวเส็​็ง เศรษฐบุ​ุตร) เสร็​็จสิ้​้�น การบู​ูรณะวั​ัดครั้​้�งใหญ่​่ทั้​้�งระบบ สิ้​้�นค่​่าบู​ูรณะ ๑๖๕ ชั่​่�ง เพื่​่�อทู​ูลเกล้​้า ถวายรั​ัชกาลที่​่� ๓ พระองค์​์ได้​้ทรงขนานนามว่​่า วั​ัดประเสริ​ิฐบุ​ุณพสุ​ุธาวาส (ชาวบ้​้านเรี​ียกวั​ัดกลาง) ต่​่อมาเปลี่​่�ยนเป็​็นวั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส และ ได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาในปี​ีต่​่อมาคื​ือ พ.ศ. ๒๓๘๒ ทั้​้�งอุ​ุโบสถและวิ​ิหารมี​ีคุ​ุณค่​่าทางศิ​ิลปะและวั​ัฒนธรรม กรมศิ​ิลปากร ได้​้ประกาศขึ้​้�นทะเบี​ียนเป็​็นโบราณสถาน ตั้​้�งแต่​่ปี​ี พ.ศ. ๒๕๓๗ ก่​่อนการบู​ูรณะ ทั้​้�งอุ​ุโบสถและวิ​ิหารอยู่​่ใ� นสภาพชำำ�รุดุ ทรุ​ุดโทรมมาก พระครู​ูวิ​ิ ม ลถิ​ิ ร คุ​ุ ณ ร่​่วมกั​ั บ ผู้​้�ใหญ่​่ไสว โชติ​ิ ก ะสุ​ุ ภ า คุ​ุ ณ มงคล โค้​้ววั​ัตนะวงษ์​์รั​ักษ์​์ และคุ​ุณอำำ�พล อำำ�ไพกุ​ุลวั​ัฒนา (ผู้​้�ใหญ่​่ตื​ือ) เกรงว่​่า กระเบื้​้อ� งหลั​ังคาจะตกลงมา เป็​็นอั​ันตรายอย่​่างยิ่​่ง� จึ​ึงเรี​ียกประชุ​ุมเพื่​่�อ ขออนุ​ุญาตทำำ�การบู​ูรณะพระอุ​ุโบสถ เป็​็นสถาปั​ัตยกรรมรู​ูปเก๋​๋งจี​ีน ภายในมี​ีภาพเขี​ียนเรื่​่�องสามก๊​๊ก เขี​ียนโดยช่​่างชาวจี​ีน มี​ีหลวงพ่​่อสร้​้อย สุ​ุวรรณรั​ัตน์​์ เป็​็นพระประธานการบู​ูรณะ ใช้​้เวลา ๕ ปี​ี ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๒ – ๒๕๔๖ สิ้​้�นค่​่าบู​ูรณะ ๖ ล้​้านบาทเศษ ที่​่� ผ นั​ั ง อุ​ุ โ บสถด้​้ า นหลั​ั ง พระประธาน มี​ีแผ่​่นศิ​ิ ล าจารึ​ึกของ พระประเสริ​ิ ฐ วานิ​ิ ช ถอดความได้​้ ใจความที่​่� สำำ�คั​ั ญ ว่​่ามู​ูลเหตุ​ุ ที่​่� พระประเสริ​ิ ฐ วานิ​ิ ช บู​ูรณะวั​ั ด ประเสริ​ิ ฐ สุ​ุ ท ธาวาส เพราะเห็​็ น ว่​่า ทรั​ัพย์ส์ มบั​ัติต่​่ิ าง ๆ นั้​้�นไม่​่ได้​้เป็​็นแก่​่นสาร เป็​็นทรั​ัพย์ส์ าธารณะสู​ูญเปล่​่า จึ​ึงคิ​ิดนำำ�มาฝั​ังไว้​้กั​ับพระศาสนา โดยเห็​็นว่​่าจะเป็​็นทรั​ัพย์​์ที่​่�แท้​้จริ​ิง แห่​่งตน จึ​ึงได้​้ชั​ักชวนญาติ​ิพี่​่�น้​้อง มาช่​่วยกั​ันสร้​้างวั​ัด สิ่​่ง� ที่​่ท่​่� านได้​้บู​ูรณะในปี​ี พ.ศ. ๒๓๘๑ มี​ีดั​ังนี้​้� ๑. พระพุ​ุทธรู​ูปประธาน ๒.วิ​ิ ห ารการเปรี​ียญ ๓. เจดี​ีย์​์ ร ายรอบโบสถ์​์ ๔. ซุ้​้�มประตู​ูแก้​้ ว ๕. ธรรมาศอาสนสงฆ์​์ ๖. กุ​ุฏิสิ งฆ์​์มี​ีบันั ไดขึ้​้น� ลง ๗. หอระฆั​ัง ๘. ศาลาคู่​่� ๙. ถนน ๑๐. สะพาน ๑๑. เขื่​่�อน ๑๒. ห้​้องน้ำำ��ห้​้องส้​้วม แล้​้วจึ​ึงแผ่​่ส่​่วน กุ​ุศลให้​้แก่​่สรรพสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายในไตรโลก ส่​่วนวิ​ิหารเป็​็นสถาปั​ัตยกรรมไทย มี​ีพระประธานคื​ือ หลวงพ่​่อ ท้​้าวสุ​ุวรรณ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปสมั​ัยอู่​่�ทอง ทำำ�จากศิ​ิลาทรายสี​ีแดง มี​ี พระพั​ักตร์​์สี่เ่� หลี่​่ยม พ � ระหนุ​ุเป็​็นลอน เส้​้นพระศกเป็​็นเม็​็ดละเอี​ียดเปลว รั​ัศมี​ีเป็​็นแบบสุ​ุโขทั​ัย

192

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Prasoet Sutthawat

อดี​ีตเจ้​้าอาวาส รู​ู ปที่​่� ๒

อดี​ีตเจ้​้าอาวาส รู​ู ปที่​่� ๓

อดี​ีตเจ้​้าอาวาส รู​ู ปที่​่� ๔

อดี​ีตเจ้​้าอาวาส รู​ู ปที่​่� ๕

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส

พระครู​ู ปลั​ัดพรหมจริ​ิยวั​ัฒน์​์

เจ้​้าอาวาสวั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส เจ้​้าคณะแขวงราษฎร์​์บูร ู ณะ

รู​ูปที่​่� ๑ พระอธิ​ิการทองสุ​ุก ไม้​้จั​ันทร์​์ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง พ.ศ. ๒๔๙๓ รู​ูปที่​่� ๒ พระครู​ูมิ่​่�ง อิ​ินฺ​ฺทสโร ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง พ.ศ. ๒๕๙๔ – ๒๕๑๒ รู​ูปที่​่� ๓ พระครู​ูวิ​ิศาลวุ​ุฒิ​ิคุ​ุณ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง พ.ศ. ๒๕๑๓ – ๒๕๓๕ รู​ูปที่​่� ๔ พระครู​ูวิ​ิมลถิ​ิรคุ​ุณ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง พ.ศ. ๒๕๓๖ – ๒๕๔๙ รู​ูปที่​่� ๕ พระครู​ูวิ​ิสุทุ ธิ​ิปั​ัญญากร ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง พ.ศ. ๒๕๔๙ - ๒๕๕๘ รู​ูปที่​่� ๖ พระครู​ูปลั​ัดพรหมจริ​ิยวั​ัฒน์​์ ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๐

ซอยสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์� ๒๗ ถนนราษฎร์​์พั​ัฒนา หมู่​่�ที่​่� ๔ แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บูร ู ณะ กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Prasoet Sutthawat

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

193

History of Buddhism....

Wat Chaeng Ron วั​ัดแจงร้​้อน

สั​ั กการะหลวงพ่​่อหิ​ินแดง พระพุ​ุทธรู​ู ปปางสมาธิ​ิทำ� ำ มาจากศิ​ิ ลาแลงสี​ี แดง

194

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั แจงร้​้อน

วั​ั ดแจงร้​้ อน เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ ตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ เขต ราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นวั​ัดโบราณแต่​่ไม่​่ปรากฏหลั​ักฐาน แน่​่ชั​ัดว่​่าได้​้สร้​้างมาตั้​้�งแต่​่เมื่​่�อใด และใครเป็​็นผู้​้�สร้​้าง จากคำำ�บอกเล่​่า ของผู้​้�สู​ูงอายุ​ุ ห ลายท่​่านซึ่​่� ง มี​ีพื้​้� น ฐานภู​ูมิ​ิ ลำำ� เนาเดิ​ิ ม อยู่​่� ใ นแขวง ราษฎร์​์บู​ูรณะ กล่​่าวตรงกั​ันว่​่า วั​ัดแจงร้​้อนนั้​้�นเดิ​ิมชื่​่�อ “วั​ัดหงษ์​์ร่​่อน” แต่​่มาเปลี่​่ย� นเป็​็นวั​ัดแจงร้​้อนตั้ง้� แต่​่ครั้​้ง� ใด และด้​้วยเหตุ​ุผลใดไม่​่ปรากฏ คงเรี​ียกกั​ันว่​่า วั​ัดแจงร้​้อน สื​ืบต่​่อกั​ันมาจนกระทั่​่�งปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้� ที่​่�มาของชื่​่� อ

ชื่​่�อ “วั​ัดหงษ์​์ร่​่อน” นั้​้�น ได้​้ทราบจากเรื่​่�องราวและการสั​ันนิ​ิษฐาน ซึ่​่ง� เป็​็นคำำ�บอกเล่​่าสื​ืบต่​่อกั​ันมาถึ​ึงที่​่ม� าของชื่​่อ� นี้​้�ว่​่า “ในขณะที่​่กำ� ำ�ลั​ังสร้​้าง วั​ั ด อยู่​่� ได้​้ มี​ี หงษ์​์ ตั​ั ว หนึ่​่� ง มาบิ​ิ น ร่​่อนอยู่​่� เ หนื​ือบริ​ิ เวณที่​่� ส ร้​้ า งวั​ั ด เป็​็ น เวลานาน แล้​้วก็​็บิ​ินหายไป บางท่​่านกล่​่าวว่​่า “เมื่​่�อสร้​้างวั​ัดเสร็​็จแล้​้ว จึ​ึงมี​ีหงษ์​์ตั​ัวหนึ่​่�งมาบิ​ินเหนื​ือบริ​ิเวณวั​ัด” เพราะเหตุ​ุดั​ังกล่​่าวข้​้างต้​้นนี้​้� ผู้ส้� ร้​้างจึ​ึงได้​้ตั้​้�งชื่​่�อว่​่า “วั​ัดหงษ์​์ร่​่อน” ตามนิ​ิมิ​ิตที่​่�ได้​้เห็​็นนั้​้�น ผู้​้�ที่​่�เคยเห็​็น อุ​ุโบสถเก่​่าของวั​ัดแจงร้​้อนบางท่​่านกล่​่าวว่​่า ที่​่�หน้​้าพระอุ​ุโบสถเก่​่า มี​ีเสาคู่​่� ห นึ่​่� ง ทางด้​้ า นพระอุ​ุ โ บสถ ยอดเสาทำำ� เป็​็ น รู​ูปหงษ์​์ ก างปี​ี ก ทั้​้�งสองเสา มาครั้​้�ง พระครู​ูประสิ​ิทธิ์�์สิ​ิกขการ (หลวงพ่​่อจวน) เป็​็น เจ้​้าอาวาสได้​้รื้​้อ� พระอุ​ุโบสถหลั​ังเดิ​ิมออก แล้​้วสร้​้างพระอุ​ุโบสถขึ้​้�นใหม่​่ ในปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๑ เสาที่​่�ยอดเป็​็นรู​ูปหงษ์​์ร่​่อนนั้​้�นจึ​ึงได้​้ถู​ูกรื้​้�อลงด้​้วย ส่​่วนชื่​่�อ “วั​ัดแจงร้​้อน” ซึ่​่�งเรี​ียกขานกั​ันอยู่​่�ปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้�ไม่​่มี​ีผู้​้�ใดทราบว่​่า มี​ีความหมายอย่​่างไร และได้​้ เปลี่​่� ย นเมื่​่� อใด บางท่​่านกล่​่าวว่​่าชื่​่� อ วั​ัดแจงร้​้อนที่​่เ� รี​ียกกั​ันอยู่​่ใ� นปั​ัจจุ​ุบันั นี้​้�เพี้​้�ยนมาจากคำำ�ว่​่า “แจงร้​้อย” บ้​้าง “แร้​้งร่​่อน” บ้​้างแล้​้วแต่​่เข้​้าใจกั​ันไป ยั​ังไม่​่มี​ีข้​้อยุ​ุติ​ิลงไปได้​้

อาณาเขตและที่​่�ตั้​้�ง

ที่​่�ตั้​้�ง วั​ัดแจงร้​้อน ปั​ัจจุ​ุบั​ันตั้​้�งอยู่​่�หมู่​่�ที่​่� ๑ แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุงเทพมหานคร อยู่​่�ห่​่างจากถนนราษฎร์​์บู​ูรณะ มาทางทิ​ิศตะวั​ันออกประมาณ ๔๐๐ เมตร อาณาเขต ทั้​้�งหมดประมาณ ๔๐ ไร่​่ และมี​ีที่​่�อุ​ุทิ​ิศกั​ัลปนา อยู่​่�ที่​่�หมู่​่� ๑๓ ตำำ�บลบางเสาธง อำำ�เภอบางพลี​ี จั​ังหวั​ัดสมุ​ุทรปราการ โฉนดที่​่�ดิ​ิน เลขที่​่� ๓๗๒๘ เนื้​้�อที่​่� ๑๐๘ ไร่​่ ๒ งาน ๔๘ ตารางวา อี​ีกแห่​่งหนึ่​่�ง เรื่​่� อ งสั​ั น นิ​ิ ษ ฐานเกี่​่� ยวกั​ั บ อายุ​ุ ส มั​ั ย ของวั​ั ด แจงร้​้ อ น เนื่​่� อ งจาก วั​ัดแจงร้​้อนเป็​็นวั​ัดราษฎร์​์และเป็​็นวั​ัดโบราณจึ​ึงไม่​่มี​ีเรื่​่�องราวหรื​ือหลั​ัก ฐานใดพอที่​่�จะมาค้​้นคว้​้าเพื่​่�อจะทราบได้​้ว่​่า สร้​้างขึ้​้�นมาตั้​้�งแต่​่ครั้​้�งใด ผู้​้�สู​ูงอายุ​ุบางท่​่านได้​้ให้​้ข้อ้ สั​ังเกตไว้​้ว่​่า เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๔๖๑ พระครู​ูประสิ​ิทธิ์​์� สิ​ิกขการ (หลวงพ่​่อจวน) จะสร้​้างพระอุ​ุโบสถใหม่​่ขึ้​้�นแทนพระอุ​ุโบสถ หลั​ั ง เดิ​ิ ม ซึ่​่� ง มี​ีขนาดเล็​็ ก ทึ​ึบ และตั้​้� ง อยู่​่� ใ นที่​่�ลุ่​่� ม ชื้​้� น จึ​ึงได้​้ ทำำ� การรื้​้�อ พระอุ​ุโบสถหลั​ังเดิ​ิมออก พร้​้อมทั้​้�งขุ​ุดเอาตอหม้​้อของพระอุ​ุโบสถเดิ​ิม ซึ่​่ง� ก่​่อด้​้วยปู​ูนขึ้​้น� ก็​็ได้​้พบว่​่า นอกจากตอหม้​้อปู​ูนที่​่ขุ� ดุ ขึ้​้น� มาแล้​้ว ยั​ังพบ ้ ไม้​้ซ้อ้ นกั​ันเป็​็นชั้​้น� อี​ีก ๒-๓ ชั้​้น� แสดงว่​่ามี​ีการสร้​้าง ตอหม้​้อเก่​่าซึ่​่ง� ทำำ�ด้วย พระอุ​ุโบสถซ้​้อนกั​ันที่​่�เดิ​ิมนั้​้�นมาหลายครั้​้�งคื​ือ สร้​้างไปแล้​้วรื้​้�อไปแล้​้วก็​็ สร้​้างขึ้​้�นมาใหม่​่อี​ีกโดยไม่​่ได้​้ถอนตอหม้​้อเดิ​ิมออก ดั​ังนั้​้�นพระอุ​ุโบสถ ของวั​ัดแจงร้​้อนปั​ัจจุ​ุบั​ัน อาจจะเป็​็นพระอุ​ุโบสถหลั​ังที่​่� ๔ หรื​ือ ๕ ที่​่�ได้​้ ปลู​ูกสร้​้างขึ้​้�นมาบนที่​่�เดี​ียวกั​ันนั้​้�น

Wat Chaeng Ron

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

195

ข้​้อสั​ันนิ​ิษฐานจากลวดลายบนหน้​้าบั​ันและกรอบประตู​ูของวิ​ิหาร หลวงพ่​่อหิ​ินแดง วิ​ิหารหลวงพ่​่อหิ​ินแดง เป็​็นวิ​ิหารก่​่อด้​้วยอิ​ิฐถื​ือปู​ูน กว้​้าง ๑๐ เมตร ยาว ๑๘ เมตร ผนั​ังก่​่อทึ​ึบไม่​่มี​ีหน้​้าต่​่างเป็​็นหลั​ักฐาน ทางปู​ูชนี​ียสถานพอที่​่� จ ะเป็​็ น เครื่​่� อ งใช้​้ กำำ� หนดอายุ​ุ ไ ด้​้ เพราะเป็​็ น ถาวรวั​ัตถุ​ุที่​่�เคลื่​่�อนย้​้ายไม่​่ได้​้ เข้​้าใจว่​่าวิ​ิหารนี้​้�สร้​้างคู่​่�กั​ับพระอุ​ุโบสถ หลั​ังเดิ​ิมที่​่�ถู​ูกรื้​้�อไป เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๔๖๑ ลวดลายภายในกรอบหน้​้าบั​ัน และบนกรอบซุ้​้�มประตู​ูของวิ​ิหารหลวงพ่​่อหิ​ินแดง เป็​็นลวดลายปู​ูนปั้​้�น ที่​่ง� ดงาม ลวดลายบนหน้​้าบั​ันของตั​ัววิหิ ารสองด้​้านใจกลางลายทำำ�เป็​็น ภาพครุ​ุฑยุ​ุดนาค เหนื​ือขึ้​้�นไปเป็​็นรู​ูปเทพนมในลายต่​่อดอกรู​ูปครุ​ุฑ ยุ​ุดนาคและเทพนมนั​ับว่​่าเป็​็นแม่​่ลายโดยมี​ีลายก้​้านขด และลายดอกไม้​้ เป็​็นส่​่วนประกอบอยู่​่โ� ดยรอบ กรอบของหน้​้าบั​ัน เป็​็นกรอบเกลี้​้ย� งไม่​่มี​ี ลวดลายของกรอบบนหน้​้าบั​ันไม่​่มี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา ลวดลายปู​ูนปั้​้�นบน กรอบซุ้​้�มประตู​ูหน้​้าของใจกลางของลวดลายทำำ�เป็​็นรู​ูปเทพอยู่​่�ในลาย ก้​้านต่​่อดอกเป็​็นแม่​่ลาย โดยมี​ีลายก้​้านขดเป็​็นลายประกอบอยู่​่โ� ดยรอบ ส่​่วนบนของกรอบซุ้​้�มทำำ�เป็​็นรู​ูปหน้​้าบุ​ุคคล จากลวดลายหน้​้าบั​ันและ ลวดลายบนกรอบซุ้​้�มประตู​ูนี้​้� ท่​่านอาจารย์​์คงเดช ประพั​ัฒน์​์ทอง ข้​้าราชการกรมศิ​ิลปากร อดี​ีตหั​ัวหน้​้าภาควิ​ิชาประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ คณะ โบราณคดี​ี มหาวิ​ิทยาลั​ัยศิ​ิลปากร ได้​้กรุ​ุณาให้​้ข้​้อพิ​ิจารณาว่​่า ลายปู​ูน ปั้​้�นหน้​้าบั​ันของวิ​ิหารหลั​ังนี้​้� มี​ีลั​ักษณะคล้​้ายกั​ับลวดลายที่​่�นิ​ิยมทำำ�กั​ัน ในรั​ัชสมั​ัยของ พระบาทสมเด็​็จพระนั่​่�งเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั� ัว รั​ัชกาลที่​่� ๓ แห่​่ง กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ ข้​้อสั​ันนิ​ิษฐานจากกลุ่​่ม� พระประธานในวิ​ิหารหลวงพ่​่อหิ​ินแดง กลุ่​่ม� พระประธานในวิ​ิหารหลวงพ่​่อหิ​ินแดง มี​ีทั้​้�งสิ้​้�น ๒๘ องค์​์ แกะสลั​ักจาก หิ​ินทรายสี​ีแดงและศิ​ิลาแลง เนื่​่�องจากกลุ่​่�มพระประธานนี้​้�เดิ​ิมชำำ�รุ​ุด ทรุ​ุดโทรมมาก จึ​ึงได้​้มี​ีการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์โดยลงรั​ักปิ​ิดทองซ่​่อมแซมส่​่วนที่​่� ชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรมเสี​ียใหม่​่ทุ​ุกองค์​์ อาจารย์​์คงเดช ได้​้ให้​้ข้​้อพิ​ิจารณาว่​่า ลั​ักษณะของพระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์สำ�คั ำ ัญซึ่​่�งมี​ีทั้​้�งพระพุ​ุทธรู​ูปธรรมดาและ พระพุ​ุทธรู​ูปทรงเครื่​่�อง เป็​็นลั​ักษณะของพระพุ​ุทธรู​ูปซึ่​่�งสร้​้างในสมั​ัย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยารวมทั้​้�งการจั​ัดฐานชุ​ุกชี​ีโดยมี​ีพระพุ​ุทธรู​ูปเป็​็นกลุ่​่ม� แบบนี้​้� ตกอยู่​่�ในสมั​ัยอยุ​ุธยาตอนปลาย ราวพุ​ุทธศตวรรษที่​่� ๒๓ จะเห็​็นได้​้ว่​่ามี​ี ความขั​ัดแย้​้งกั​ันเกี่​่�ยวกั​ับการกำำ�หนดอายุ​ุสมั​ัยของวั​ัดแจงร้​้อนอยู่​่�ตอน หนึ่​่�งก็​็คื​ือ ลวดลายปู​ูนปั้​้�นที่​่�กรอบหน้​้าบั​ันและลวดลายปู​ูนปั้​้�นที่​่�กรอบ หน้​้าซุ้​้�มประตู​ูของวิ​ิหารหลวงพ่​่อหิ​ินแดงได้​้พิจิ ารณากำำ�หนดอายุ​ุสมั​ัยไว้​้ ว่​่า เป็​็นลวดลายที่​่นิ� ยิ มทำำ�กันั ในรั​ัชสมั​ัยของพระบาทสมเด็​็จพระนั่​่ง� เกล้​้า เจ้​้าอยู่​่หั� วั รั​ัชกาลที่​่� ๓ แห่​่งกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ แต่​่กลุ่​่ม� พระประธานภายใน วิ​ิหาร เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปที่​่�สร้​้างในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลายราว พุ​ุทธศตวรรษที่​่� ๒๓ อาจารย์​์คงเดช ประพั​ัฒน์​์ทอง ได้​้ให้​้ข้อ้ สั​ันนิ​ิษฐาน ไว้​้ว่​่า ตั​ัวอาคารคื​ือ วิ​ิหารหลวงพ่​่อหิ​ินแดง น่​่าจะมาปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ขึ้​้�น ภายหลั​ัง คื​ือสร้​้างขึ้​้น� ใหม่​่หรื​ือซ่​่อมขึ้​้�นใหม่​่ หรื​ือซ่​่อมแซมเปลี่​่�ยนแปลง จากตั​ัววิ​ิหารเดิ​ิมในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ นั่​่�นเอง

196

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

สิ่​่� งสำำ �คั​ัญภายในวั​ัดแจงร้​้อน พระอุ​ุโบสถ

สถานที่​่�ที่​่�ใช้​้ประชุ​ุมสงฆ์​์ทำำ�สั​ังฆกรรมสวดปาฏิ​ิโมกข์​์ทุ​ุกครึ่​่�งเดื​ือน หรื​ือประกอบพิ​ิธี​ีอุ​ุปสมบท พระอุ​ุโบสถปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้�สร้​้างสำำ�เร็​็จเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๔๖๖ โดยมี​ี พระครู​ูประสิ​ิทธิ์​์�สิ​ิกขการ (หลวงพ่​่อจวน) เป็​็นผู้​้�ดำำ�ริ​ิ สร้​้างขึ้​้น� เพราะเหตุ​ุว่​่า พระอุ​ุโบสถของวั​ัดแจงร้​้อนหลั​ังเดิ​ิมนั้​้�น มี​ีขนาด เล็​็ ก เตี้​้� ย ตั้​้� ง อยู่​่� บ นที่​่� ลุ่​่� ม ภายในโบสถ์​์ อั​ั บชื้​้� น เพราะไม่​่มี​ีหน้​้ า ต่​่าง หลวงพ่​่อจวน จึ​ึงได้​้รั​ับดำำ�ริ​ิสร้​้างพระอุ​ุโบสถขึ้​้�นใหม่​่โดยมี​ีหลวงธรบาล อดี​ีตนายอำำ�เภอราษฎร์​์บู​ูรณะและนายชุ​ุน กาญจนกุ​ุญชร เป็​็นหั​ัวแรง สำำ�คัญ ั ในการบริ​ิจาคทุ​ุนทรั​ัพย์​์ในการก่​่อสร้​้าง รวมทั้​้�งอุ​ุบาสก อุ​ุบาสิ​ิกา ผู้​้�มี​ีจิ​ิตศรั​ัทธาได้​้มาร่​่วมบริ​ิจาคทุ​ุนทรั​ัพย์​์ในการสร้​้างด้​้วย การก่​่อสร้​้าง พระอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ ได้​้เริ่​่�มขึ้​้�นในปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๑ โดยได้​้ทำำ�การรื้​้�อ พระอุ​ุ โ บสถหลั​ั ง เก่​่าออกและสร้​้ า งพระอุ​ุ โ บสถใหม่​่ขึ้​้� น บนที่​่� เ ดิ​ิ ม การก่​่อสร้​้างเริ่​่ม� ต้​้นตั้ง้� แต่​่ปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๑ มาแล้​้วเสร็​็จในปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๖ เมื่​่� อ พระอุ​ุ โ บสถสร้​้ า งเสร็​็ จ แล้​้ ว จึ​ึงได้​้ ปั้​้� น รู​ูปพระประธานขึ้​้� น ใหม่​่ เพื่​่อ� ประดิ​ิษฐานเอาไว้​้ในพระอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่แทนพระประธานองค์​์เดิ​ิม ซึ่​่� ง ทางวั​ั ด ได้​้ ย้​้ า ยเข้​้ า ไปประดิ​ิ ษ ฐานไว้​้ ใ นวิ​ิ ห ารหลวงพ่​่อหิ​ิ น แดง พระอุ​ุโบสถปั​ัจจุ​ุบั​ัน มี​ีขนาดกว้​้าง ๑๓ เมตร ยาว ๒๓ เมตร หั​ันหน้​้า ลงแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาทางด้​้านทิ​ิศตะวั​ันออกไม่​่ปรากฏหลั​ักฐานว่​่าได้​้ สิ้​้น� เงิ​ินในการก่​่อสร้​้างไปเท่​่าใด

Wat Chaeng Ron

ศาลาการเปรี​ียญ

ศาลาสำำ�หรั​ับพระสงฆ์​์แสดงธรรม และสถานที่​่ที่� ช่� าวบ้​้านมาทำำ�บุญ ุ เป็​็นศาลาขนาดใหญ่​่ สร้​้างด้​้วยคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก กว้​้าง ๑๗ เมตร ยาว ๒๕ เมตร ตั้​้�งอยู่​่�ทางด้​้านทิ​ิศเหนื​ือของวั​ัดแจงร้​้อน อยู่​่�ติ​ิดกั​ับ คลองแจงร้​้อนหั​ันหน้​้าศาลาไปทางทิ​ิศตะวั​ันออก ตั​ัวศาลาชั้​้�นล่​่าง เปิ​ิดโล่​่ง มี​ีบั​ันไดขึ้​้�นไปบนศาลาได้​้สองทาง คื​ือทางด้​้านทิ​ิศตะวั​ันออก และทางด้​้านทิ​ิศตะวั​ันตก ส่​่วนทางด้​้านทิ​ิศเหนื​ือของศาลาการเปรี​ียญ ทำำ�ทางเดิ​ินต่​่อไปยั​ังท่​่าน้ำำ��ริ​ิมคลองแจงร้​้อน ซึ่​่�งเดิ​ิมเป็​็นที่​่� ๆ พระภิ​ิกษุ​ุ สามเณรวั​ัดแจงร้​้อนสรงน้ำำ�� บนศาลาการเปรี​ียญเป็​็นที่​่�ประดิ​ิษฐาน ธรรมมาสน์​์ สำำ� หรั​ั บ พระภิ​ิ ก ษุ​ุ แ สดงพระธรรมเทศนา มี​ีอยู่​่� ๒ ธรรมมาสน์​์ เก่​่าคื​ือ ธรรมมาสน์​์องค์​์ที่​่�ตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านหลั​ัง ปั​ัจจุ​ุบั​ันไม่​่ได้​้ ใช้​้ ป ระโยชน์​์ ธรรมมาสน์​์ เก่​่านี้​้� เป็​็ น ธรรมมาสน์​์ โบราณมี​ีอยู่​่� คู่​่� กั​ั บ วั​ัดแจงร้​้อนมานานแล้​้ว ศาลาการเปรี​ียญหลั​ังนี้​้�สร้​้างประมาณ พ.ศ. ๒๔๗๐ เมื่​่� อ ครั้​้� ง พระครู​ูประสิ​ิ ท ธิ์​์� สิ​ิ ก ขการ (หลวงพ่​่อจวน) เป็​็ น เจ้​้าอาวาส โดยมี​ีนาย ชุ​ุน กาญจนกุ​ุญชรและหลวงธรบาล อดี​ีตนายอำำ�เภอ ราษฎร์​์บู​ูรณะเป็​็นผู้​้�รวบรวมทรั​ัพย์​์ในการสร้​้าง และใช้​้เงิ​ินที่​่�เหลื​ือจาก การสร้​้างพระอุ​ุโบสถมาประกอบด้​้วย ตู้​้�พระธรรมโบราณ

ตู้​้�พระธรรมมี​ี ๒ ใบ ที่​่�ตู้​้�พระธรรมโบราณ ทราบว่​่าสร้​้างขึ้​้�นใน สมั​ัยรั​ัชกาลของสมเด็​็จพระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลก รั​ัชกาลที่​่� ๑ แห่​่ง กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ (พ.ศ. ๒๓๒๓-๒๓๙๔) ที่​่ท� ราบว่​่าสร้​้างในสมั​ัยรัชั กาล ที่​่� ๑ เพราะเหตุ​ุว่​่า ตู้​้�พระธรรมใบหนึ่​่�งได้​้จารึ​ึกคำำ�อุ​ุทิ​ิศถวายชื่​่�อผู้ส้� ร้​้าง และจำำ�นวนทรั​ัพย์​์สิ​ินของที่​่�ใช้​้ในการสร้​้าง ตู้​้�พระธรรมใบนี้​้� สภาพของ ตู้​้�และลวดลายที่​่�ลงรั​ักปิ​ิดทองยั​ังค่​่อนข้​้างสมบู​ูรณ์​์ ส่​่วนตู้​้�พระธรรมอี​ีก ใบหนึ่​่�งไม่​่มี​ีจารึ​ึกบอกไว้​้ และลวดลายก็​็ลบเลื​ือนหมดแล้​้ว แต่​่จากคำำ� บอกเล่​่าของท่​่านผู้​้�รู้​้�บางท่​่านกล่​่าวว่​่า ตู้​้�พระธรรมใบนี้​้�เท่​่าที่​่�ทราบ ปรากฏว่​่า มี​ีอยู่​่�คู่กั่� ับตู้​้�พระธรรมใบที่​่�มี​ีจารึ​ึกมาโดยตลอด

พระปลั​ัดวั​ัชระ กนฺ​ฺตสี​ีโล เจ้​้าอาวาสวั​ัดแจงร้​้อน

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. สมภารบุ​ุญ ๒. พระครู​ูประสิ​ิทธิ์​์�สิ​ิกขการ (จวน สุ​ุวณฺ​ฺณโชโต) พ.ศ. ๒๔๔๕ - ๒๕๐๐ ๓. พระครู​ูโกศลกั​ัลยาณกิ​ิจ (สั​ังเวี​ียน กลฺ​ฺยาณธมฺ​ฺโม) พ.ศ. ๒๕๑๐ - ๒๕๒๙ ๔. พระครู​ูโสภณกิ​ิตติ​ิวิ​ิบู​ูล (เล็​็งชั​ัย กิ​ิตฺ​ฺติ​ิโสภโณ) พ.ศ. ๒๕๓๐ - ๒๕๖๑ ๕. พระปลั​ัดวั​ัชระ กนฺ​ฺตสี​ีโล พ.ศ. ๒๕๖๒ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน วั​ัดแจงร้​้อน ตั้​้� งอยู่​่�หมู่​่�ที่​่� ๑ แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Chaeng Ron

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

197

History of Buddhism....

Wat Bang Pakok วั​ัดบางปะกอก

อภิ​ินิห ิ ารเครื่​่อ � งรางของขลั​ังหลวงพ่​่อพริ้​้�ง วั​ัดบางปะกอก

198

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางปะกอก

วั​ัดบางปะกอก ตามตำำ�นานเล่​่าว่​่า ประมาณ ๕๐๐ ปี​ีก่​่อน พื้​้�นที่​่�วั​ัด แต่​่เดิ​ิมเป็​็นทะเล แต่​่มี​ีความตื้​้�นเขิ​ิน ต่​่อมาแผ่​่นดิ​ินได้​้มาบรรจบจนเป็​็น พื้​้น� แผ่​่นดิ​ิน พื้​้น� ที่​่แ� ถบนี้​้�จึงึ เรี​ียกแต่​่เดิ​ิมว่​่า “บางประกอบ” คื​ือแผ่​่นดิ​ิน มาประกอบรวมกั​ัน ต่​่อมาเพี้​้�ยนเป็​็น บางประกอก เมื่​่�อมี​ีการสร้​้างวั​ัด จึ​ึงชื่​่�อว่​่า วั​ัดบางปะกอก การสร้​้างวั​ัดบางปะกอก น่​่าจะเริ่​่ม� ขึ้​้น� สมั​ัยอยุ​ุธยา แต่​่ได้​้กลายเป็​็น วั​ัดร้​้างอยู่​่�ระยะหนึ่​่�ง เมื่​่�อคราวกรุ​ุงแตก พม่​่าได้​้มาอาศั​ัยหลบซ่​่อนอยู่​่� ครั้​้�นก่​่อนจากไปก็​็ได้​้เผาวั​ัด ทำำ�ให้​้มี​ีสภาพทรุ​ุดโทรมมาก เมื่​่�อบ้​้านเมื​ือง ว่​่างเว้​้นจากภั​ัยสงคราม ก็​็เริ่​่ม� มี​ีประชาชนมาตั้​้ง� บ้​้านเรื​ือนอยู่​่� และมี​ีการ บู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์วัดั ให้​้มี​ีความเจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ืองขึ้​้น� แทบจะเรี​ียกว่​่าสร้​้างใหม่​่ ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๓๒๕ (สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๑) และได้​้รั​ับพระราชทาน วิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา คื​ือการได้​้รั​ับอนุ​ุญาตให้​้เป็​็นวั​ัดโดยสมบู​ูรณ์​์ เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๓๒๗ หลั​ังจากนั้​้�นได้​้มี​ีการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์เป็​็นลำำ�ดั​ับมา

เสนาสนะภายในวั​ัด

อุ​ุโบสถ กว้​้าง ๑๓ เมตร ยาว ๒๒ เมตร สร้​้างครั้​้ง� แรกประมาณ พ.ศ. ๒๓๒๕ มี​ีการบู​ูรณะเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๔๖๐ และมี​ีการบู​ูรณะครั้​้ง� ล่​่าสุ​ุด เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๑๖ และกำำ�ลังั อยู่​่ใ� นระหว่​่างบู​ูรณปฏิ​ิสังั ขรณ์​์อี​ีกครั้​้ง� โดยจาก ำ ังดำำ�เนิ​ินการอยู่​่� ค้​้นพบว่​่ามี​ีฐานของ การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อุ​ุโบสถที่​่�กำ�ลั อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าอยู่​่�ด้ว้ ย ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๑๑ เมตร ยาว ๑๙ เมตร สร้​้างเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็​็นอาคารคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ทรงไทย ๒ ชั้​้�น ศาลาอิ​ินทโชตานุ​ุสรณ์​์ ศาลาทรงไทย ประดิ​ิษฐานรู​ูปหล่​่อพระครู​ู ประศาสน์​์สิกิ ขกิ​ิจ ในท่​่านั่​่ง� ขั​ัดสมาธิ​ิ เป็​็นที่​่ศรั � ทั ธาเลื่​่อ� มใสของคนทั่​่ว� ไป กุ​ุฏิสิ งฆ์​์ แบ่​่งเป็​็นกุ​ุฏิไิ ม้​้ ๑๖ หลั​ัง ที่​่บ� ริ​ิเวณติ​ิดอุ​ุโบสถ, กุ​ุฏิด้ิ า้ นบนและ ล่​่างของหอสวดมนต์​์ และอาคารกุ​ุฏิสิ งฆ์​์ ๓ ชั้​้�น ริ​ิมคลองบางปะกอก วิ​ิ ห าร กว้​้ า ง ๗.๕๐ เมตร ยาว ๒๒.๕๐ เมตร เป็​็ น อาคาร คอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก ตั้​้ง� อยู่​่�ข้า้ งอุ​ุโบสถ สร้​้างเมื่​่อ� ปี​ี พ.ศ. ๒๔๘๔ โดยพระครู​ู ประศาสน์​์สิกิ ขกิ​ิจ และญาติ​ิโยมผู้​้�มี​ีจิติ ศรั​ัทธา ศาลาปรุ​ุง รุ่​่ง� เรื​ือง เป็​็นศาลาอเนกประสงค์​์ ตั้​้ง� อยู่​่�ด้า้ นนอกกำำ�แพงวั​ัด สร้​้างโดยตระกู​ูลรุ่​่�งเรื​ือง นอกจากนั้​้น� ยั​ังมี​ีศาลาบำำ�เพ็​็ญกุ​ุศล ๑๑ ศาลา ฌาปนสถาน หอระฆั​ัง และอื่​่น� ๆ ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ มี​ีพระประธานประจำำ�พระอุ​ุโบสถ, พระประธานประจำำ� หอสวดมนต์​์, และรู​ูปหล่​่อพระครู​ูประศาสน์​์สิกิ ขกิ​ิจ ในท่​่านั่​่ง� เก้​้าอี้​้� Wat Bang Pakok

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

199

ประวั​ัติพ ิ ระครู​ู ประศาสน์​์สิ​ิกขกิ​ิจ บู​ูรพาจารย์​์ และอดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางปะกอก

ท่​่านพระครู​ูประศาสน์​์สิ​ิกขกิ​ิจ หรื​ือ หลวงปู่​่�พริ้​้�ง อิ​ินทโชติ​ิ เดิ​ิม ชื่​่�อ “พริ้​้�ง เอี่​่�ยมทศ” หลวงปู่​่�พริ้​้ง� ได้​้บรรพชาเป็​็นสามเณรที่​่�วั​ัดพลั​ับ ธนบุ​ุรี​ี เมื่​่�ออายุ​ุครบ ๒๐ ปี​ี จึ​ึงได้​้อุ​ุปสมบทเป็​็นพระภิ​ิกษุ​ุ ณ วั​ัดทองนพคุ​ุณ ธนบุ​ุรี​ี และดำำ�รงสมณเพศตลอดมา ในสมั​ัยยั​ังเป็​็นสามเณรท่​่านได้​้ศึกึ ษา วิ​ิชาคาถาอาคมและสมาธิ​ิภาวนา สมถะ และวิ​ิปั​ัสสนากรรมฐานจาก ครู​ูบาอาจารย์​์หลายท่​่าน ในชั้​้น� แรกท่​่านคงจะได้​้ศึกึ ษากั​ับพระอาจารย์​์ ในวั​ัดพลั​ับ และได้​้แสวงหาครู​ูบาอาจารย์​์ผู้​้�ทรงวิ​ิทยาคุ​ุณในหลายสำำ�นักั ว่​่ากั​ันว่​่าท่​่านได้​้เคยเป็​็นศิ​ิษย์​์ร่​่วมพระอาจารย์​์เดี​ียวกั​ันกั​ับ หลวงปู่​่�ศุ​ุข วั​ั ด มะขามเฒ่​่ า ผู้​้�หลั​ั ก ผู้​้�ใหญ่​่ ที่​่� เ คยอุ​ุ ป สมบทและเคยใกล้​้ ชิ​ิ ด กั​ั บ หลวงพ่​่อพริ้​้�ง เล่​่าว่​่าแม้​้วิ​ิชาล่​่องหนหายตั​ัวและคงกระพั​ันชาตรี​ี ท่​่านก็​็ เคยศึ​ึกษาและทำำ�ได้​้โดยไม่​่ยาก เมื่​่�อท่​่านอุ​ุปสมบทเป็​็นพระภิ​ิกษุ​ุ เจริ​ิญอายุ​ุพรรษาพอสมควรแล้​้ว ได้​้มี​ีผู้​้�กราบนิ​ิมนต์​์มาจำำ�พรรษาที่​่�วั​ัดบางปะกอก นั​ัยว่​่าขอให้​้ท่​่านได้​้มา เป็​็นเจ้​้าอาวาสที่​่�วั​ัดแห่​่งนี้​้� ในสมั​ัยนั้​้�นวั​ัดบางปะกอกถื​ือได้​้ว่​่าเป็​็นวั​ัดที่​่� เกื​ือบมี​ีสภาพร้​้ า ง พระสงฆ์​์ ค งจะจำำ�พ รรษาอยู่​่� ไ ม่​่ ม ากนั​ั ก แม้​้ แ ต่​่ เสนาสนะอื่​่น� ๆ รวมถึ​ึง อุ​ุโบสถหรื​ือวิ​ิหาร ก็​็ชำำ�รุดุ ทรุ​ุดโทรมมาก เฉพาะ ตั​ัวอุโุ บสถนั้​้�นก็​็เป็​็นอุ​ุโบสถแบบเก่​่า สร้​้างแบบโบกปู​ูนปิ​ิดทึ​ึบ แบบโบสถ์​์ มหาอุ​ุด ส่​่วนว่​่าจะสร้​้างขึ้​้�นเมื่​่�อไหร่​่นั้​้�น ประวั​ัติ​ิที่​่�พอสื​ืบค้​้นได้​้ก็​็ไม่​่มี​ี แม้​้แต่​่ผู้​้�หลั​ักผู้​้�ใหญ่​่ที่​่�อยู่​่�มานาน ที่​่�อายุ​ุเกื​ือบร้​้อยปี​ี ก็​็ยื​ืนยั​ันว่​่าแม้​้สมั​ัย เป็​็นเด็​็ก ๆ ก็​็เห็​็นวั​ัดบางปะกอกอยู่​่�แล้​้ว และจากที่​่�มี​ีหลั​ักฐานว่​่าได้​้มี​ี การปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อุ​ุโบสถ ในปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๐ ก็​็แสดงว่​่าอุ​ุโบสถต้​้องมี​ีอายุ​ุ ไม่​่ต่ำ�ำ� กว่​่าร้​้อยปี​ี จึ​ึงเป็​็นไปได้​้ว่​่าอย่​่างน้​้อยวั​ัดบางปะกอกน่​่าจะมี​ีการ สร้​้างขึ้​้�นไม่​่ต่ำำ��กว่​่าร้​้อย - สองร้​้อยปี​ี หรื​ืออาจจะถึ​ึงสามร้​้อยปี​ี คื​ือราว สมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย

200

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

เมื่​่�อหลวงปู่​่พริ้​้ � ง� ได้​้มาจำำ�พรรษาที่​่วั� ดั บางปะกอก ต่​่อมาก็​็ได้​้เริ่​่ม� การ บู​ูรณะและฟื้​้�นฟู​ูสภาพวั​ัด มี​ีการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์โบสถ์​์ วิ​ิหาร และเสนาสนะ ต่​่าง ๆ ที่​่เ� ป็​็นหลั​ักฐานเด่​่นชั​ัดก็​็คื​ือ ตั​ัววิหิ าร ซึ่​่�งเป็​็นถาวรวั​ัตถุ​ุอยู่​่�ข้า้ งโรง อุ​ุโบสถในปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้� สร้​้างเสร็​็จใน พ.ศ. ๒๔๘๔ ในวั​ั น ที่​่� ๑ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ หลวงปู่​่� พริ้​้� ง ได้​้ รั​ั บ พระ มหากรุ​ุณาธิ​ิคุ​ุณโปรดเกล้​้าฯ แต่​่งตั้​้�งให้​้ท่​่านดำำ�รงสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นที่​่� พระครู​ูประศาสน์​์สิกิ ขกิ​ิจ นำำ�ความปี​ีติยิ​ิ นิ ดี​ีมาสู่​่ห� มู่​่�ศิษิ ยานุ​ุศิษิ ย์​์ ซึ่​่ง� เป็​็น ผู้​้�มี​ีความศรั​ัทธาเลื่​่�อมใสในปฏิ​ิปทา จริ​ิยาวั​ัตร และวิ​ิทยาคุ​ุณของท่​่าน ทั้​้�งที่​่เ� ป็​็นประชาชนทั่​่�วไปและที่​่เ� ป็​็นเจ้​้านายเชื้​้อ� พระวงศ์​์ โดยเฉพาะเชื้​้อ� พระวงศ์​์ที่�่ถื​ือได้​้ว่​่าทรงมี​ีความเลื่​่�อมใสศรั​ัทธาในพระครู​ูประศาสน์​์ สิ​ิกขกิ​ิจมาก ก็​็คื​ือ พลเรื​ือเอก พระเจ้​้าบรมวงศ์​์เธอ พระองค์​์เจ้​้าอาภากร เกี​ียรติ​ิวงศ์​์ กรมหลวงชุ​ุมพรเขตอุ​ุดมศั​ักดิ์​์� ซึ่​่�งเป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักว่​่า ทรงเป็​็น พระบิ​ิดาแห่​่งกองทั​ัพเรื​ือ ได้​้ทรงมี​ีความศรั​ัทธาเลื่​่�อมใสในหลวงปู่​่�พริ้​้�ง มาก แม้​้แต่​่พระโอรสก็​็ทรงให้​้มาผนวชเป็​็นสามเณร ดั​ังปรากฏว่​่า ทรง นำำ�พระโอรส ๓ พระองค์​์ มาผนวชเป็​็นสามเณรอยู่​่ที่� วั่� ดั บางปะกอก คื​ือ ๑. พลเรื​ือเอก หม่​่อมเจ้​้าครรชิ​ิตพล อาภากร (ท่​่านน่​่วม) อดี​ีตผู้​้�บั​ัญชาการทหารเรื​ือ ๒. เรื​ือเอก หม่​่อมเจ้​้าชายสมรบำำ�เทอง (ท่​่านขรั​ัว) ๓. หม่​่อมเจ้​้าดำำ�แคงฤทธิ์​์� (ท่​่านบ๊​๊วย) นอกจากพระโอรสจะทรงมาผนวชเป็​็นสามเณรที่​่�วั​ัดบางปะกอก แล้​้ว เสด็​็จในกรมฯ และพระธิ​ิดา คื​ือหม่​่อมเจ้​้าหญิ​ิง เริ​ิงจิ​ิตแจรง พร้​้อม ด้​้วยข้​้ าราชบริ​ิพาร ได้​้มาถื​ือศี​ีลประจำำ�อยู่​่�ที่​่�วั​ัดนี้​้� จนพระโอรสทรง ลาสิ​ิกขา ความที่​่พ� ระครู​ูประศาสน์​์สิ​ิกขกิ​ิจ (หลวงปู่​่�พริ้​้ง� ) เป็​็นพระสงฆ์​์ ที่​่�ทรงคุ​ุณธรรม ทั้​้�งที่​่�ดำ�ำ รงปฏิ​ิปทามั่​่�นคงในศี​ีลาจารวั​ัตร และทรงวิ​ิทยา คุ​ุณในหลาย ๆ ด้​้าน จึ​ึงทำำ�ให้​้เสด็​็จในกรมฯ ทรงมี​ีศรั​ัทธาในหลวงปู่​่เ� ป็​็น อย่​่างมาก กล่​่าวได้​้ว่​่า ทรงถื​ือเป็​็นพระอาจารย์​์เที​ียบได้​้กั​ับหลวงปู่​่�ศุ​ุข วั​ัดมะขามเฒ่​่าเลยที​ีเดี​ียว

Wat Bang Pakok

นอกจากเสด็​็จในกรมฯ จะทรงมี​ีศรั​ัทธาในหลวงปู่​่�พริ้​้�งแล้​้ว ยั​ังมี​ี ปรากฏว่​่า พระชายาของกรมหลวงลพบุ​ุรี​ีราเมศร์​์ คื​ือ พระเจ้​้าวรวงศ์​์เธอ พระองค์​์เจ้​้าเฉลิ​ิมเขตรมงคล และพระโอรส ก็​็ทรงเคยไปมากราบ นมั​ัสการหลวงปู่​่�พริ้​้�งเป็​็นประจำำ� และอดี​ีตนายกรั​ัฐมนตรี​ีท่​่านหนึ่​่�ง ก็​็เคยเป็​็นศิ​ิษย์​์ของท่​่าน หลวงปู่​่�พริ้​้�งได้​้เห็​็นประโยชน์​์ในการให้​้การศึ​ึกษาแก่​่เยาวชน ลู​ูก หลาน โดยการอุ​ุปการะโรงเรี​ียนวั​ัดบางปะกอก ซึ่​่�งเป็​็นโรงเรี​ียนสำำ�หรั​ับ เยาวชนในชุ​ุมชน ตั้​้�งแต่​่สมั​ัยที่​่�นั​ักเรี​ียนต้​้องอาศั​ัยศาลาวั​ัดในการเรี​ียน จนพั​ัฒนามามี​ีอาคารไม้​้ ๒ ชั้​้�น ต่​่อมารั​ัฐบาลจึ​ึงได้​้สนั​ับสนุ​ุนในการ พั​ัฒนาให้​้เป็​็นอาคารไม้​้ ๒ ชั้​้�น ถึ​ึง ๖ อาคาร (และพั​ัฒนามาเป็​็นอาคาร สถานที่​่อี​ี� กหลาย ๆ ส่​่วน ในปั​ัจจุ​ุบันั นี้​้�) ถ้​้าหากไม่​่มี​ีการริ​ิเริ่​่ม� ขึ้​้น� โดยหลวง ปู่​่�พริ้​้ง� สิ่​่�งเหล่​่านี้​้�ก็​็ย่​่อมจะเกิ​ิดขึ้​้�นไม่​่ได้​้เลย นอกจากโรงเรี​ียนประชาบาล วั​ัดบางปะกอก อย่​่างที่​่�เห็​็นนี้​้�แล้​้ว ท่​่านได้​้ดำำ�ริ​ิจะให้​้มี​ีโรงเรี​ียนมั​ัธยมแบบผสม (ที่​่�เรี​ียกกั​ันว่​่า สหศึ​ึกษา) เพื่​่�อให้​้เด็​็ก ๆ สามารถเรี​ียนในระดั​ับชั้​้น� สู​ูง ๆ ขึ้​้�นไป โดยไม่​่ต้อ้ งไปศึ​ึกษา ไกลบ้​้าน แม้​้ว่​่าความดำำ�ริ​ิของท่​่านจะไม่​่สามารถสำำ�เร็​็จขึ้​้น� ได้​้ในยุ​ุคของ ท่​่ า น เพราะท่​่ า นได้​้ ถึ​ึ ง แก่​่ ม รณภาพไปเสี​ียก่​่ อ น แต่​่ ห ลั​ั ง จากท่​่ า น ละสั​ังขารไปแล้​้ว บรรดาคหบดี​ีชาวบางปะกอก ก็​็ได้​้สานความตั้​้�งใจของ หลวงปู่​่�ให้​้สำ�ำ เร็​็จขึ้​้�น โดยมี​ี นายล้​้อม ฟั​ักอุ​ุดม ร่​่วมกั​ับนายนคร มั​ังคะลี​ี, นายถนอม เอี่​่� ย มทศ และประชาชนทั่​่� ว ไป ได้​้ จั​ั ด ซื้​้� อ ที่​่� ดิ​ิ น ถวาย วั​ั ด บางปะกอก และขออนุ​ุ ญ าตสร้​้ า งโรงเรี​ียนมั​ั ธ ยมขึ้​้� น ได้​้ ชื่​่� อ ว่​่ า “โรงเรี​ียนมั​ัธยมวั​ัดบางปะกอก” เมื่​่อ� ปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๔ ภายหลั​ังได้​้เปลี่​่ย� น ชื่​่�อเป็​็น โรงเรี​ียนบางปะกอกวิ​ิทยาคม ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสในอดี​ีตและปั​ัจจุ​ุบัน ั เท่​่าที่​่�ทราบนาม

๑. พระครู​ูประศาสน์​์สิ​ิกขกิ​ิจ (หลวงปู่​่พริ้​้ � �ง) พ.ศ. ๒๔๖๐ – ๒๔๘๔ ๒. พระมหาถาวร (รั​ักษาการ) พ.ศ. ๒๔๘๕ – ๒๔๙๖ ๓. พระครู​ูโอภาสศี​ีลคุ​ุณ (อาจารย์​์ละมั​ัย) พ.ศ. ๒๔๙๗ – ๒๕๑๕ ๔. พระครู​ูพิ​ิบู​ูลย์​์ชั​ัยวั​ัฒน์​์ (อาจารย์​์แนบ) พ.ศ. ๒๕๑๖ – ๒๕๔๓ ๕. พระครู​ูสุ​ุวรรณวิ​ิสุทธิ์​์ ุ � (อาจารย์​์เจื​ือ) พ.ศ. ๒๕๔๔ – ๒๕๕๒ ๖. พระครู​ูสถิ​ิตกิ​ิจจานุ​ุการ พ.ศ. ๒๕๕๒ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระครู​ู สถิ​ิตกิจ ิ จานุ​ุการ เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางปะกอก

ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

พระครู​ูสถิ​ิตกิ​ิจจานุ​ุการ (สกล รุ่​่�งเรื​ือง) สุ​ุกุ​ุโล อายุ​ุ ๖๘ ปี​ี พรรษา ๓๐ วิ​ิ ท ยฐานะ น.ธ.เอก, ปวช., ปริ​ิ ญ ญาตรี​ี นิ​ิ ติ​ิ ศ าสตร์​์ บั​ั ณ ฑิ​ิ ต มหาวิ​ิทยาลั​ัยปทุ​ุมธานี​ี อุ​ุปสมบท วั​ัดบางปะกอก แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุงเทพมหานคร พระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ สมเด็​็จพระธี​ีรญาณมุ​ุนี​ี วั​ัดปทุ​ุมคงคา เขตสั​ัมพั​ันธวงศ์​์ กรุ​ุงเทพมหานคร พระกรรมวาจาจารย์​์ พระสุ​ุธรรมธี​ีรคุ​ุณ วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ เขตคลองสาน กรุ​ุงเทพมหานคร พระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ พระราชสุ​ุธี​ี วั​ัดทองนพคุ​ุณ เขตคลองสาน กรุ​ุงเทพมหานคร

วั​ัดบางปะกอก ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๓๔

ซอยสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์� ๑๙ ถนนสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์� แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Bang Pakok

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

201

History of Buddhism....

Wat Rat Burana วั​ัดราษฎร์​์บูรู ณะ

202

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

วั​ัดเก่​่าแก่​่ ริ​ิมแม่​่น้ำ� ำ เจ้​้าพระยา สมั​ัยกรุ​ุ งศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย

ประวั​ัติวั ิ ด ั ราษฎร์​์บูร ู ณะ

วั​ัดราษฎร์​์บู​ูรณะ เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่� เลขที่​่� ๓๗๗ ถนนราษฎร์​์บู​ูรณะ แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุ ง เทพมหานคร เริ่​่� ม สร้​้ า งวั​ั ด ประมาณ พ.ศ. ๒๓๑๐ ในสมั​ั ย กรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย โดยมี​ีชาย ๓ คนพี่​่น้� อ้ ง คื​ือ สวน ทั​ัด และทอง เป็​็นผู้​้�สร้​้างวั​ัด ไม่​่ปรากฏว่​่าได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาครั้​้ง� แรกเมื่​่อ� ใด แต่​่ครั้​้�งที่​่�สองเมื่​่�อ ๒๔ มิ​ิถุนุ ายน พ.ศ. ๒๕๓๙ ชาวบ้​้านเรี​ียกว่​่า วั​ัดนอก หรื​ือ วั​ัดปากคลอง อั​ันเนื่​่�องจากอยู่​่�ริ​ิมแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยา ตรงปากคลอง ราษฎร์​์บูรู ณะ ชื่​่�อของวั​ัดได้​้รับก ั ารเอ่​่ยถึ​ึงใน โคลงนิ​ิราศชุ​ุมพร แต่​่งโดย พระพิ​ิพิ​ิธสาลี​ี (ยุ​ุคสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๑) ยั​ังได้​้รั​ับการเอ่​่ยถึ​ึงใน โคลงนิ​ิราศ พระยาตรั​ัง ที่​่พ� ระยาตรั​ังแต่​่งขึ้​้น� ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๒ ทั้​้�งสองเอกสารระบุ​ุ ชื่​่อ� วั​ัดว่​่า วั​ัดราชบุ​ุรณะ และอาจเป็​็นไปได้​้ว่​่าวั​ัดสร้​้างขึ้​้น� โดยกษั​ัตริย์ิ ห์ รื​ือ พระบรมวงศานุ​ุวงศ์​์ ตามความหมายชื่​่�อ แต่​่ต่​่อมาได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อมาเป็​็น วั​ัดราษฎร์​์บู​ูรณะ อาณาเขต ทิ​ิศตะวั​ันออก ติ​ิดกั​ับคลองราษฎร์​์บู​ูรณะซึ่​่�งแยกออกจากแม่​่น้ำำ�� เจ้​้าพระยา มี​ีสำำ�นั​ักงานเขตราษฎร์​์บู​ูรณะตั้​้�งอยู่​่�ตรงกั​ันข้​้ามคนละฝั่​่�ง คลองกั​ับวั​ัด ทิ​ิศตะวั​ันตก ติ​ิดกั​ับที่​่�เอกชน ทิ​ิศเหนื​ือ ติ​ิดกั​ับแม่​่น้ำำ��เจ้​้าพระยาตลอดแนวจนสุ​ุดเขตวั​ัด ทิ​ิศใต้​้ ติดิ กั​ับถนนราษฎร์​์บู​ูรณะตลอดแนวจนสุ​ุดเขตวั​ัด

ปู​ูชนี​ียสถาน-ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ

วั​ั ด มี​ีเจดี​ีย์​์ ย่​่ อมุ​ุ ม ไม้​้ สิ​ิ บส อง คาดว่​่าสร้​้ า งขึ้​้� น สมั​ั ย รั​ั ช กาลที่​่� ๓ -๔ มี​ีพระพุ​ุทธรู​ูป คื​ือ หลวงพ่​่อพระพุ​ุทธโสธร (จำำ�ลอง) สร้​้าง พ.ศ. ๒๔๙๙ อุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าสร้​้างมานานคู่​่กั� บั วั​ัด ปั​ัจจุ​ุบันั จึ​ึงได้​้สร้า้ งอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่ ในพื้​้�นที่​่เ� ดิ​ิม แล้​้วเสร็​็จ เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็​็นทรงไทยคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก กว้​้าง ๙ เมตร ยาว ๒๕.๕๐ เมตร หอระฆั​ังและหอกลอง นายชุ​ุน กาญจนกุ​ุนชร สร้​้างเมื่​่�อ ปี​ี พ.ศ. ๒๔๗๔ ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

๑. พระอาจารย์​์ไหล ๒. พระอาจารย์​์เอี่​่�ยม ๓. พระอาจารย์​์เปี​ีย ๔. พระอาจารย์​์เมี้​้�ยน ๕. พระอาจารย์​์ร่​่วม ๖. พระอาจารย์​์ทองอยู่​่� ๗. พระครู​ูวิ​ิจิ​ิตรบู​ูรณการ ๘. พระครู​ูสิ​ิริ​ิวี​ีราภรณ์​์ (บุ​ุญมี​ี เขมวี​ีโร) ๙. พระมหาสมศั​ักดิ์​์� ทนฺ​ฺตจิ​ิตฺ​ฺโต เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน

วั​ัดราษฎร์​์บูร ู ณะ เลขที่​่� ๓๗๗

ซอยราษฎร์​์บู​ูรณะ ๒๑ แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บูร ู ณะ กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระมหาสมศั​ั กดิ์​์� ทนฺ​ฺตจิ​ิตฺโฺ ต ป.ธ.๘ เจ้​้าอาวาสวั​ัดราษฎร์​์บูร ู ณะ

เลขานุ​ุการเจ้​้าคณะเขตราษฎร์​์บูร ู ณะ

Wat Rat Burana

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

203

History of Buddhism....

Wat Kiat Pradit วั​ัดเกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์

204

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั เกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์

วั​ัดเกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์ ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๓๓ ซอยสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์� ๑๑ หมู่​่� ๑๑ แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์ มหานิ​ิกาย มี​ีที่​่ตั้� ้�งวั​ัดเนื้​้�อที่​่� ๔ ไร่​่ ๕๗ ตารางวา ผู้​้�ที่​่�อุ​ุทิ​ิศที่​่�ดิ​ินให้​้สร้​้างวั​ัด นามว่​่า ยายคง เมื่​่�อได้​้สร้​้างวั​ัดแล้​้วจึ​ึงได้​้ขนานนามตามผู้​้�สร้​้างว่​่า วั​ัดใหม่​่ยายคง ซึ่​่ง� สร้​้างขึ้​้น� ประมาณพุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๓๐ ต่​่อมาได้​้เปลี่​่ย� น นามเป็​็น วั​ัดใหม่​่อรุ​ุณเกี​ียรติ​ิ ภายหลั​ังได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อเป็​็น วั​ัดเกี​ียรติ​ิ ประดิ​ิษฐ์​์ วั​ัดได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่อ� พุ​ุทธศั​ักราช ๒๔๓๕ ปั​ัจจุบั​ัุ น มี​ีพระครู​ูสุ​ุนทรธี​ีราภิ​ิวั​ัฒน์​์ ดร. ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดเกี​ียรติ​ิ ประดิ​ิษฐ์​์

วั​ัดเกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์ ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๓๓

ซอยสุ​ุขสวั​ัสดิ์​์� ๑๑ หมู่​่� ๑๑ แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ กรุ​ุ งเทพมหานคร

พระครู​ูสุ​ุนทรธี​ีราภิ​ิวั​ัฒน์​์ ดร.

เจ้​้าอาวาสวั​ัดเกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์

Wat Kiat Pradit

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

205

History of Buddhism....

Wat Thamma Khunaram วั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า) สั​ั กการะ หลวงพ่​่อเต่​่า บางขุ​ุนเที​ียน

ประวั​ัติวั ิ ด ั ธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า)

แนวคิ​ิดในการสร้​้างวั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า) เกิ​ิดขึ้​้�นเมื่​่�อ ประมาณปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๔ โดยคณะศิ​ิษยานุ​ุศิ​ิษย์​์ ผู้​้�ที่​่�มี​ีศรั​ัทธาเคารพ นั​ับถื​ือใน พระครู​ูธรรมพิ​ิริ​ิยะคุ​ุณ หรื​ือหลวงพ่​่อเต่​่า อดี​ีตเจ้​้าอาวาส วั​ัดน้ำำ��พุ​ุสิ​ิทธารามอดี​ีตเจ้​้าคณะอำำ�เภอวิ​ิเศษไชยชาญ จั​ังหวั​ัดอ่​่างทอง (ท่​่านได้​้มรณภาพไปก่​่อนแล้​้วเมื่​่อ� ปี​ี ๒๔๙๙) หนึ่​่�งในศิ​ิษยานุ​ุศิษิ ย์​์นั้​้น� คื​ือ นายณรงค์​์ และ นางอำำ�ไพ รั​ักธงไทย ผู้​้ซึ่� ง่� ได้​้พบเหตุ​ุการณ์​์นิมิ​ิ ตอั ิ ศั จรรย์​์ จากบุ​ุญบารมี​ีของหลวงพ่​่อเต่​่า จึ​ึงได้​้สละทรั​ัพย์​์ซื้​้�อเปลี่​่�ยนสิ​ิทธิ​ิครอบ ครองที่​่ดิ� ินจากนายหอม และ นางวั​ัน ช้​้างเจริ​ิญ (ตามใบแนบแจ้​้งการ ครอบครองที่​่�ดิ​ิน(ส.ค.๑) เลขที่​่� ๕๗) เนื้​้�อที่​่� ๓๙ ไร่​่ บริ​ิเวณปากคลอง บางพะเนี​ียงตั​ัดกั​ับคลองสรรพสามิ​ิต (ชื่​่�อเรี​ียกในสมั​ัยนั้​้�น ปั​ัจจุ​ุบั​ันคื​ือ คลองขุ​ุนราชพิ​ินิจิ ใจ ซึ่ง่� เป็​็นที่​่ดิ� นิ ในเขตหวงห้​้าม เพื่​่อ� จั​ัดตั้​้ง� นิ​ิคมสหกรณ์​์ ของกรมสหกรณ์​์ ที่​่� ดิ​ิ น ) บริ​ิ เวณหมู่​่�ที่​่� ๙ ตำำ� บลท่​่ า ข้​้ า ม อำำ� เภอ บางขุ​ุนเที​ียน จั​ังหวั​ัดธนบุ​ุรี​ี ถวายเพื่​่�อสร้​้างวั​ัดเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๘ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ และต่​่อมาเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๕๑๓ ได้​้มี​ีการขอซื้​้อ� ที่​่ดิ� นิ เพิ่​่ม� เติ​ิมอี​ีก ๑๐ ไร่​่ จากนายน้​้อมจั​ันทร์​์ทอง เพื่​่�อสร้​้างวั​ัดเป็​็นอนุ​ุสรณ์​์แสดงกตั​ัญญู​ู กตเวทิ​ิ ต าคุ​ุ ณ ต่​่ อ หลวงพ่​่ อ เต่​่ า และเผยแผ่​่ พ ระพุ​ุ ท ธศาสนาใน ท้​้องที่​่�ระหว่​่างเขตรอยต่​่อ ๓ จั​ังหวั​ัดประกอบด้​้วย จั​ังหวั​ัดธนบุ​ุรี​ี (กรุ​ุงเทพมหานครในปั​ัจจุบัุ นั ) จั​ังหวั​ัดสมุ​ุทรปราการ และจั​ังหวั​ัดสมุ​ุทรสาคร

206

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ขออนุ​ุญาตสร้​้างวั​ัด-ขออนุ​ุญาตตั้​้�งวั​ัด

คณะศิ​ิษยานุ​ุศิ​ิษย์​์หลวงพ่​่อเต่​่าได้​้มอบให้​้ นาวาโท ช่​่วง สุ​ุขชั​ัย อรุ​ุณรั​ังษี​ี ยื่​่น� หนั​ังสื​ือขออนุ​ุญาตสร้​้างวั​ัดต่​่อกรมการศาสนาและมหาเถร สมาคม จึ​ึงได้​้รั​ับอนุ​ุญาตให้​้สร้​้างวั​ัดได้​้ (ตามหนั​ังสื​ือเลขที่​่� ๔๔/๒๕๐๘ ลงวั​ันที่​่� ๑๘ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๕๐๘) ต่​่อมาคณะศิ​ิษยานุ​ุศิ​ิษย์​์ได้​้ มอบให้​้ นาวาโท ช่​่วง สุ​ุขชั​ัย อรุ​ุณรั​ังษี​ี ทำำ�หนั​ังสื​ือขอตั้​้�งวั​ัด ลงวั​ันที่​่� ๑ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๑๔ ในการขออนุ​ุญาตตั้​้�งวั​ัดนี้​้� คณะศิ​ิษยานุ​ุศิ​ิษย์​์ ได้​้มี​ีมติ​ิเอกฉั​ันท์​์ใช้​้ชื่​่�อที่​่�ขอตั้​้�งวั​ัดว่​่า “วั​ัตรธรรมรงค์​์ทรงวาสนาราม” ซึ่ง่� มี​ีความหมายว่​่า “วั​ัดที่​่เ� กิ​ิดจากผู้​้�มี​ีบุญ ุ วาสนาร่​่วมกั​ันสร้​้างขึ้​้น� เพื่​่อ� ให้​้ ธรรมจั​ักรหมุ​ุนไป” และใช้​้ชื่​่�อวั​ัดนี้​้�มาตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๕๐๘ ต่​่อมาทางกระทรวงศึ​ึกษาธิ​ิการและมหาเถรสมาคม ได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อ วั​ัดให้​้ใหม่​่ว่​่า “วั​ัดธรรมคุ​ุณาราม” ตามประกาศกระทรวงศึ​ึกษาธิ​ิการ ลงวั​ันที่​่� ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๔ (ซึ่​่ง� ได้​้ประกาศในราชกิ​ิจจานุ​ุเบกษา เล่​่ม ๘๘ ตอนที่​่� ๘๕ ลงวั​ันที่​่� ๑๐ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๔) ในเรื่​่�องนี้​้� คณะศิ​ิ ษ ยานุ​ุ ศิ​ิ ษ ย์​์ เ ห็​็ น ว่​่ า ชื่​่� อ วั​ั ด ที่​่� ป ระกาศออกมานั้​้� น ผิ​ิ ด จาก เจตนารมณ์​์ เ ดิ​ิ ม ของคณะศิ​ิ ษ ยานุ​ุ ศิ​ิ ษ ย์​์ ข องพระครู​ูธรรมพิ​ิ ริ​ิ ย ะคุ​ุ ณ (หลวงพ่​่อเต่​่า) จึ​ึงได้​้ทำำ�หนั​ังสื​ือทั​ักท้​้วงไปเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๕ ตุ​ุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๔ เพื่​่�อขอใช้​้ชื่​่�อเดิ​ิมที่​่�เสนอไป แต่​่ไม่​่ได้​้รั​ับการพิ​ิจารณา การดำำ�เนิ​ินการก่​่อสร้​้าง เริ่​่ม� ลงมื​ือครั้​้�งแรกเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๙ เริ่​่ม� จากการแผ้​้วถางที่​่ดิ� นิ ที่​่เ� ต็​็มไปด้​้วยป่​่าแสมและเถาวั​ัลย์​์ (ต่​่อมาต้​้องหยุ​ุดชะงั​ักไป ๑ ปี​ีจากปั​ัญหาข้​้อถกเถี​ียงในการยกที่​่ดิ� นิ ๔ ไร่​่ ให้​้ แ ก่​่ ก รมตำำ� รวจ เพื่​่� อ สร้​้ า งสถานี​ีตำำ� รวจท่​่ า ข้​้ า ม) ต่​่ อ มาในเดื​ือน มิ​ิถุ​ุนายน พ.ศ.๒๕๑๑ จึ​ึงได้​้ดำำ�เนิ​ินการก่​่อสร้​้างสื​ืบต่​่อจากที่​่�ค้​้างไว้​้ เสนาสนะในขณะนั้​้�นประกอบด้​้วย ศาลาการเปรี​ียญจตุ​ุรมุ​ุข ๑ หลั​ัง (ปั​ัจจุ​ุบั​ันยั​ังอยู่​่�ในสภาพทรุ​ุดโทรม) กุ​ุฏิ​ิสงฆ์​์ ๓ หลั​ัง (รื้​้�อถอนไปแล้​้ว) อุ​ุโบสถกลางน้ำำ� � ๑ หลั​ัง (รื้​้�อถอนไปแล้​้ว) ปั​ัจจุบัุ ันวั​ัดมี​ีที่​่ดิ� ินรวม ๔๑ ไร่​่ ๓ งาน ๘๓ ตารางวา ปั​ัจจุ​ุบั​ันวั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า) โดยการนำำ�ของพระครู​ู พั​ัฒนธรรมคุ​ุณ เจ้​้าอาวาสวั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า) ได้​้เป็​็นผู้​้�นำำ� ประชาชนร่​่วมพั​ัฒนาวั​ัดจนมี​ีความเจริ​ิญก้​้าวหน้​้าจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน ทำำ�เนี​ียบพระสงฆ์​์ผู้​้�ดู​ูแลวั​ัดและเจ้​้าอาวาส เท่​่าที่​่�ปรากฏนาม

๑. พระอาจารย์​์มุ้​้�ย ผู้​้�ดู​ูแล ๒. พระธงไชย ผู้​้�ดู​ูแล ๓. พระใบฏี​ีกาจำำ�ลอง ธมฺ​ฺมจาโร เจ้​้าอาวาส พ.ศ. ๒๕๒๕ - ๒๕๒๗ ๔. พระสมชาย สี​ีลสํ​ํวโร รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาส ๔ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๗ – ๑๔ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ ๕. พระครู​ูพั​ัฒนธรรมคุ​ุณ (รั​ังสรรค์​์ สนฺ​ฺติกิ โร) เจ้​้าอาวาส ๒๗ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ – ปั​ัจจุบัุ นั

พระครู​ูพั​ัฒนธรรมคุ​ุณ

ผู้​้�รัก ั ษาการแทนเจ้​้าคณะเขตบางขุ​ุนเที​ียน

เจ้​้าคณะแขวงท่​่าข้​้าม เจ้​้าอาวาสวั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า)

ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

ชื่​่อ� พระครู​ูพั​ัฒนธรรมคุ​ุณ ฉายา สนฺ​ฺติกิ โร นามสกุ​ุล ปานพลอย อายุ​ุ ๖๓ พรรษา ๔๓ วิ​ิทยฐานะ นั​ักธรรมชั้​้น� เอก ประกาศนี​ียบั​ัตรการบริ​ิหารกิ​ิจการคณะสงฆ์​์ (ป.บส.) พุ​ุทธศาสตรมหาบั​ัณฑิ​ิต (พธ.ม.) สาขาวิ​ิชาพระพุ​ุทธศาสนา ปั​ัจจุ​ุบันั ดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง เจ้​้าอาวาสวั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า) เจ้​้าคณะแขวงท่​่าข้​้าม ผู้​้�รักั ษาการแทนเจ้​้าคณะเขตบางขุ​ุนเที​ียน เกี​ียรติ​ิคุณ ุ • ๕ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้​้รับั พระราชทานตั้​้ง� สมณศั​ักดิ์​์� เป็​็นพระครู​ู สั​ัญญาบั​ัตรเจ้​้าอาวาสวั​ัดราษฎร์​์ชั้​้น� โท ในราชทิ​ินนามที่​่� “พระครู​ูพั​ัฒน ธรรมคุ​ุณ” • ๑๑ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๓๘ ได้​้รับั แต่​่งตั้​้ง� เป็​็นพระอุ​ุปัชั ฌาย์​์สามั​ัญ • ๑๗ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ได้​้รับั พระราชทานเลื่​่อ� นสมณศั​ักดิ์​์� เป็​็น พระครู​ูสั​ัญญาบั​ัตรเจ้​้าอาวาสวั​ัดราษฎร์​์ชั้​้น� เอก ในราชทิ​ินนามเดิ​ิม • ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ได้​้รับั แต่​่งตั้​้ง� เป็​็นเจ้​้าคณะแขวงท่​่าข้​้าม • ๑๔ มิ​ิถุนุ ายน พ.ศ. ๒๕๖๓ ได้​้รับั แต่​่งตั้​้ง� เป็​็นผู้​้�รักั ษาการแทนเจ้​้าคณะ เขตบางขุ​ุนเที​ียน วั​ัดธรรมคุ​ุณาราม (หลวงพ่​่อเต่​่า)

เลขที่​่� ๑๐ ถนนเลี​ียบคลองพิ​ิทยาลงกรณ์​์

แขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Thamma Khunaram

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

207

History of Buddhism....

Wat Hua Krabue วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ

ขอพรองค์​์หลวงพ่​่อโตพระพุ​ุทธรู​ู ปศั​ั กดิ์​์สิ � ิ ทธิ์​์อ � งค์​์พระประธานในโบสถ์​์

208

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติ​ิวัดหั ั ว ั กระบื​ือ

วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่� ริ​ิมคลองหั​ัวกระบื​ือ ในแขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดหั​ัวกระบื​ือสร้​้างขึ้​้�น เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๒๘๑ ในนิ​ิราศนริ​ินทร์​์และนิ​ิราศ สามเณรกลั่​่น� ปรากฏชื่​่อ� วั​ัดนี้​้�ว่​่าเกี่​่ย� วข้​้องกั​ับรามเกี​ียรติ์​์ต� อนปราบทรพี​ี โดยพาลี​ีตัดั หั​ัวทรพี​ี ขว้​้างไปตกที่​่�ย่​่านนี้​้� ในสมุ​ุดข่​่อยมี​ีจารึ​ึกบอกศั​ักราช ไว้​้ว่​่าจารึ​ึกขึ้​้�นในปี​ี พ.ศ. ๒๒๘๖ แต่​่เดิ​ิมบริ​ิเวณวั​ัดหั​ัวกระบื​ือในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย เป็​็น ชุ​ุมชนชาวมอญ เรี​ียกชื่​่�อ วั​ัดศี​ีรษะกระบื​ือ เนื่​่�องจากภายในบริ​ิเวณ วั​ัดมี​ีหั​ัวกระบื​ือหรื​ือศี​ีรษะกระบื​ือจำำ�นวนมาก ต่​่อมาเปลี่​่�ยนชื่​่�อเป็​็น วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ ในปั​ัจจุ​ุบั​ันชาวมอญได้​้อพยพย้​้ายไปที่​่�อื่​่น� กั​ันหมด ต่​่อมาในวั​ันที่​่� ๒๓ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ พระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� ได้​้มารั​ับตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส ท่​่านก็​็ทราบว่​่าวั​ัดนี้​้�มี​ีอาถรรพ์​์ แล้​้วเข้​้าใน โบสถ์​์สั​ังเกตเห็​็นพระประธานในโบสถ์​์ (หลวงพ่​่อโต) ตั้​้�งอยู่​่�พื้​้�นที่​่�ต่ำำ�� พระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์ จึ​ึ � งดำำ�เนิ​ินการบู​ูรณะโบสถ์​์ แล้​้วสร้า้ งฐานรองรั​ับ องค์​์พระประธานให้​้สู​ูงขึ้​้�น นั​ับจากนั้​้�นได้​้เป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักของนั​ักท่​่องเที่​่�ยว และได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๕๓๐ สิ่​่ง� ก่​่อสร้​้างในวั​ัดล้​้วนได้​้รับั การปฏิ​ิสังั ขรณ์​์ใหม่​่ พระอุ​ุโบสถ มี​ีขนาด ๕ ห้​้อง ผนั​ังอุ​ุด ถู​ูกปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ใหม่​่ หั​ันหน้​้าสู่​่�คลองหั​ัวกระบื​ือ และมี​ี พระเจดี​ีย์​์ย่​่อมุ​ุมอยู่​่�ด้​้านหน้​้าอุ​ุโบสถ

เครื่​่�องสั​ั กการะที่​่�โยมนำำ�มาถวายหลวงพ่​่อโต หลวงพ่​่อโต

พระประธานใหญ่​่ในอุ​ุโบสถของวั​ัดหั​ัวกระบื​ือ ก็​็ไม่​่มี​ีผู้​้�ใดทราบประวั​ัติ​ิ ที่​่แ� น่​่ชั​ัดเหมื​ือนกั​ันว่​่า เป็​็นการสร้​้างเมื่​่อ� ใด แต่​่จากการสั​ังเกตดู​ูรู​ูปแบบและ ฝี​ีมือื ในการปั้​้น� น่​่าเชื่​่อ� ถื​ือได้​้ว่​่าหลวงพ่​่อโตองค์​์นี้​้� เป็​็นพระประธานดั้​้ง� เดิ​ิม คู่​่เ� คี​ียงกั​ับอุโุ บสถของวั​ัด ซึ่​่ง� หากหมายความตามนี้​้จ� ริ​ิงแล้​้ว หลวงพ่​่อโตก็​็ ย่​่อมจะเป็​็นพระศิ​ิลปะสมั​ัยอยุ​ุธยาเช่​่นเดี​ียวกั​ัน

ทรงเสด็​็จมาปิ​ิดทองหลวงพ่​่อโต เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๓ สิ​ิ งหาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ Wat Hua Krabue

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

209

ู พั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� ดร. ประวั​ัติ​ิพระครู​ู วิ​ิบูล

พระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� ดร. เจ้​้าอาวาสพระนั​ักพั​ัฒนา พระใจบุ​ุญ รู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ันวั​ัดศี​ีรษะกระบื​ือ หรื​ือ วั​ัดหั​ัวกระบื​ือในปั​ัจจุ​ุบั​ัน เจ้​้าอาวาส นั​ักพั​ัฒนาผู้​้�ยึ​ึดถื​ือปฏิ​ิปทาแนวเดี​ียวกั​ับครู​ูบาศรี​ีวิชัิ ยั ในอดี​ีตมีสี มมุ​ุติสิ งฆ์​์ ที่​่มี� ปฏิ ี ปท ิ าแน่​่วแน่​่ในพระบวรพุ​ุทธศาสนาเป็​็นจำำ�นวนมาก และไม่​่คิ​ิดจะ สิ​ิกขาลาเพศลงกลางคั​ัน สมณศั​ักดิ์​์พ� ระครู​ูชั้​้น� โทรู​ูปนี้​้� มีปฏิ ี ปท ิ าที่​่แ� น่​่แน่​่ว และมั่​่�นคงในพระบวรพุ​ุทธศาสนา ท่​่านถื​ือกำำ�เนิ​ิดเมื่​่�อวั​ันจั​ันทร์​์ที่​่� ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ ซึ่​่ง� ตรงกั​ับวั​ันจั​ันทร์​์ ขึ้น�้ ๓ ค่ำำ� � เดื​ือน ๘ ณ บ้​้าน เลขที่​่� ๕๕ หมู่​่ที่​่� � ๒ แขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพฯ โยมบิ​ิดาชื่​่อ� หวิ​ิด โยมมารดาชื่​่อ� อรุ​ุณ จิ​ิตต์ภิ์ ริ มย์​์ ท่​่านได้​้อุปส ุ มบทอายุ​ุได้​้ ๒๐ ปี​ี เมื่​่อ� วั​ันจั​ันทร์​์ที่​่� ๒๐ มิ​ิถุนุ ายน พ.ศ. ๒๕๐๙ ซึ่​่ง� ตรงกั​ับวั​ันจั​ันทร์​์ ขึ้น�้ ๓ ค่ำำ� � เดื​ือน ๘ (นั​ับวั​ันเกิ​ิดทางจั​ันทรคติ​ิตรง กั​ับวั​ันอุ​ุปสมบท)โดยมี​ีท่า่ นพระครู​ูถาวรสมวงศ์​์ วั​ัดไทร เป็​็นพระอุ​ุปัชั ฌาย์​์ พระอาจารย์​์แสวง วั​ัดยายร่​่ม เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ และพระอาจารย์​์ เอื้​้อ� น วั​ัดบางขุ​ุนเที​ียนกลาง เป็​็นพระอนุ​ุศาสน์​์จารย์​์ ณ พั​ัทธสี​ีมาวั​ัดไทร แขวงบางขุ​ุนเที​ียน เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพฯ ได้​้รับั ฉายา ว่​่า กตปุ​ุญฺโฺ ญ ซึ่ง�่ มี​ีความหมายว่​่า ผู้​้�มี​ีบุญุ อั​ันกระทำำ�แล้​้ว พระสละ กตปุ​ุญฺโฺ ญ ได้​้จำ�ำ พรรษา อยู่​่�ที่​่�วัดั ไทร ได้​้ศึ​ึกษาพระธรรมวิ​ินัยั จนสามารถสอบได้​้นั​ักธรรมตรี​ีใน พรรษาแรกที่​่ไ� ด้​้อุปส ุ มบท ในพรรษาที่​่� ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๐) สอบได้​้นักั ธรรม โท และในพรรษาที่​่� ๓ (พ.ศ. ๒๕๑๑) ท่​่านก็​็สอบได้​้นักั ธรรมเอก นอกจาก ศึ​ึกษานั​ักธรรมเอกแล้​้วและพระธรรมวิ​ินั​ัยแล้​้ว พระสละยั​ังได้​้เรี​ียน วิ​ิปัสส ั นาธรรมญาณ กั​ับพระอาจารย์​์ภาวนาโกศล (มหาเจี​ียก) วั​ัดปากน้ำำ� � ภาษี​ีเจริ​ิญและได้​้ฝึกึ ปฏิ​ิบัติั สิ มถกรรมฐานกั​ับอีกี หลายสำำ�นักั จากนั้​้น� ได้​้ เข้​้ารั​ับการอบรมที่​่จิ� ตต ิ ภาวั​ัน อำำ�เภอบางละมุ​ุง จั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี กั ี บั ท่า่ น อาจารย์​์กิตฺิ ติฺ วุิ ฒฺ ุ โฺ ฑ เมื่​่อ� ขึ้​้น� พรรษาที่​่� ๗ (พ.ศ. ๒๕๑๖) วั​ัดศี​ีรษะกระบื​ือได้​้ เว้​้นว่​่างจากเจ้​้าอาวาส พระสละซึ่�ง่ ได้​้รั​ับความไว้​้วางใจจากพระผู้​้�ใหญ่​่ ในเขตบางขุ​ุนเที​ียน จึ​ึงแต่​่งตั้�้งให้​้มาดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส เป็​็น พระอธิ​ิการสละ กตปุ​ุญฺ​ฺโญ ด้​้วยความสามารถ ความตั้�ง้ ใจจริ​ิงในการ ปกครองและพั​ัฒนาวั​ัดจนเจริ​ิญรุ่​่ง� เรื​ืองขึ้​้น� มาเป็​็นลำำ�ดับ ั พระอธิ​ิการสละ จึ​ึงได้​้รับั การแต่​่งตั้​้ง� สมณศั​ักดิ์​์เ� ป็​็นไปตามลำำ�ดับดั ั งั นี้​้� • พ.ศ. ๒๕๒๑ พระสมุ​ุห์​์ ฐานานุ​ุกรม ในพระศรี​ีวิสุิ ทธิ ุ วิ งศ์​์ วั​ัดราชโอรสา รามราชวรวิ​ิหาร • พ.ศ. ๒๕๒๒ พระครู​ูปลั​ัด ฐานานุ​ุกรม ในพระราชบั​ัณฑิ​ิต วั​ัดบวร นิ​ิเวศวิ​ิหาร • พ.ศ. ๒๕๒๕ พระครู​ูสัญ ั ญาบั​ัตรชั้​้น� โท ได้​้พระราชทานนามว่​่า พระครู​ู วิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� ผลงานในปั​ัจจุ​ุบัน ั

พ.ศ. ๒๕๕๖ เป็​็นประธานดำำ�เนิ​ินงานพิ​ิธีวี างศิ​ิลาฤกษ์​์ ก่​่อสร้​้างอุ​ุโบสถ ไม้​้สักั จั​ัตุรุ มุ​ุข ๓ ชั้​้�นหลั​ังใหม่​่ สู​ูงที่​่สุ� ดุ ในประเทศ เพื่​่อ� ถวายเป็​็นพุ​ุทธบู​ูชา ณ วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ ปั​ัจจุ​ุบันั นี้​้กำ� �ลั ำ งั ดำำ�เนิ​ินการก่​่อสร้​้างอยู่​่� พ.ศ. ๒๕๕๗ ได้​้รับั อาราธนาจากสถานทู​ูตอิ​ิหร่​่าน ประจำำ�ประเทศไทย ให้​้เป็​็นตั​ัวแทนพระสงฆ์​์หนึ่​่ง� เดี​ียวของประเทศไทยในการเดิ​ินทางเข้​้าร่​่วม ประชุ​ุมพหุ​ุภาคี​ี สร้า้ งสั​ันติ​ิภาพโลก ระหว่​่างศาสนาพุ​ุทธ-อิ​ิสลาม ที่​่�เมื​ือง กุ่​่ม� ประเทศอิ​ิหร่​่าน

210

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

พระครู​ู วิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์�

ปริ​ิญญาดุ​ุษฎี​ีบั​ัณฑิ​ิตกิ​ิตติ​ิมศั​ั กดิ์​์� เจ้​้าอาวาสวั​ัดหั​ัวกระบื​ือ

พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็​็นประธานสร้​้างศู​ูนย์​์การเรี​ียนรู้​้� ชุ​ุมชนเขาวั​ังเย็​็น บ้​้านเขาเตี​ียน ต.วั​ังเพลิ​ิง อ.โคกสำำ�โรง จ.ลพบุ​ุรี​ี เพื่​่อ� สนองโครงการอนุ​ุรักั ษ์​์ โค-กระบื​ื อ ไทย ปลู​ูกพื​ื ชสมุ​ุ น ไพรสนั​ั บสนุ​ุ น เศรษฐกิ​ิ จ พอเพี​ี ย ง ในพระราชดำำ�ริ-ิ พระราชดำำ�รัสั ของพระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร (รั​ัชกาลที่​่� ๙) และเทิ​ิดไท้​้ “พระบาทสมเด็​็จพระปรเมนทรรามาธิ​ิบดี​ี ศรี​ีสิ​ินทรมหาวชิ​ิราลงกรณ มหิ​ิศรภู​ูมิ​ิพลราชวรางกู​ูร กิ​ิติ​ิสิ​ิริ​ิสมบู​ูรณอดุ​ุลยเดช สยามิ​ินทราธิ​ิเบศร ราชวโรดม บรมนาถบพิ​ิตร พระวชิ​ิรเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่หั� วั ” (รั​ัชกาลที่​่� ๑๐) พ.ศ. ๒๕๕๙ เป็​็นประธานโครงการบุ​ุญนำำ�น้ำ��ำ ใจไปสู่​่ชุ� มุ ชน (บุ​ุญนำำ� น้ำำ�� ใจสั​ัญจร) เพื่​่อ� ช่​่วยเหลื​ือเด็​็ก ประชาชนผู้​้�ด้อ้ ยโอกาสตามหมู่​่บ้� า้ น ชุ​ุมชน ต่​่างจั​ังหวั​ัดที่​่ห่​่� างไกลความเจริ​ิญ ทุ​ุก ๆ วั​ันที่​่� ๑ กรกฎาคม ของทุ​ุกปี​ี เป็​็นวั​ันกตั​ัญญู​ู ครบรอบอายุ​ุวัฒ ั น มงคลของหลวงพ่​่อพระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� เจ้​้าอาวาสวั​ัดหั​ัวกระบื​ือ จั​ัดให้​้ มี​ีพิธีิ บี รรพชา อุ​ุปสมบทหมู่​่� ถวายเป็​็นพระราชกุ​ุศลแด่​่พระมหากษั​ัตริย์ิ ์ ทุ​ุกพระองค์​์ตั้�้งแต่​่อดี​ีตจนถึ​ึงรั​ัชกาลปั​ัจจุ​ุบั​ัน พิ​ิธี​ีบำ�ำ เพ็​็ญบุ​ุญทั​ักษิ​ิณา นุ​ุปาทานอุ​ุทิศิ ถวายอดี​ีตเจ้​้าอาวาส และผู้​้�ที่​่มี� อุี ปุ การะคุ​ุณวั​ัดหั​ัวกระบื​ือมา โดยตลอด ยั​ังมอบทุ​ุนสวั​ัสดิ​ิการแด่​่คุ​ุณครู​ู มอบทุ​ุนการศึ​ึกษาแก่​่เด็​็ก นั​ักเรี​ียนที่​่เ� รี​ียนดี​ี แต่​่ขาดทุ​ุนทรั​ัพย์​์หลายโรงเรี​ียนเขตบางขุ​ุนเที​ียน และ นั​ักเรี​ียน กศน. วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ ผลงานการพั​ัฒนาจากอดี​ีตจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน ส่​่งผลให้​้ท่​่านได้​้รั​ับมอบ ถวายรางวั​ัลส่​่งเสริ​ิมคุ​ุณงามดี​ีจากองค์​์กรต่​่างๆอย่​่างมากมายนั​ับไม่​่ถ้​้วน จนในที่​่สุ� ดุ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้​้รับั ถวายปริ​ิญญาเอก ดุ​ุษฎี​ีบัณ ั ฑิ​ิต กิตติ ิ มิ ศั​ักดิ์​์� จาก มหาวิ​ิทยาลั​ัยโพธิ​ิศาสตร์​์ รัฐั ฟลอริ​ิดา สหรั​ัฐอเมริ​ิกา เป็​็น ดร.หลวงตา วิ​ิบู​ูลฯ เจ้​้าอาวาสวั​ัดหั​ัวกระบื​ือในปั​ัจจุ​ุบันั

Wat Hua Krabue

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสวั​ัดหัว ั กระบื​ือ

๑. พระอาจารย์​์แดง ๒. พระอาจารย์​์จวน ๓. พระอาจารย์​์รุ่​่ง� ๔. พระอาจารย์​์ทัดั ๕. พระอาจารย์​์เคลื​ือบ ๖. พระอาจารย์​์สังั ข์​์ ๗. พระอาจารย์​์เลิ​ิศ ๘. พระอาจารย์​์ชุมุ ๙. พระอาจารย์​์ใจ ๑๐. พระอาจารย์​์ถม ๑๑. พระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� ดร. เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบันั

อุ​ุโบสถ

ที่​่�กำำ�ลั​ังก่​่อสร้​้าง

วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ ซ. เที​ียนทะเล ๑๙ แขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Hua Krabue

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

211

212

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

History of Buddhism....

Wat Bua Phan วั​ัดบั​ัวผั​ัน

วั​ัดบั​ัวผั​ัน เป็​็นวั​ัดราษฎร์​์ สั​ังกั​ัดคณะสงฆ์​์มหานิ​ิกาย ตั้ง้� อยู่​่เ� ลขที่​่� ๘๐ ซอยอนามั​ัยงามเจริ​ิญ ๒๕ แยก ๒ ถนนอนามั​ัยงามเจริ​ิญ แขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพมหานคร ๑๐๑๕๐ อาณาเขต มี​ีที่​่�ดิ​ิน ๘ ไร่​่ ๒ งาน ๑๕ ตารางวา ทิ​ิศตะวั​ันออกด้​้านหน้​้าวั​ัด ยาว ๕๐ วา ติ​ิดคลอง รางแม่​่น้ำำ�� ทิศิ ตะวั​ันตกด้​้านหลั​ังวั​ัดยาว ๕๐ วา ทิ​ิศเหนื​ือยาว ๒๐ วา ทิ​ิศใต้​้ ยาว ๖๐ วา

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

213

History of Buddhism....

Wat Bua Phan วั​ัดบั​ัวผั​ัน

สั​ั กการะพระประธานพระพุ​ุทธสุ​ุวรรณปฏิ​ิมากร หรื​ือชาวบ้​้านทั่​่� ว ๆ ไปนิ​ิยมเรี​ียกว่​่า หลวงพ่​่อดำำ�

214

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั และการปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์

วั​ัดบั​ัวผั​ันสร้​้างขึ้​้น� ในสมั​ัยกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ พุทุ ธศั​ักราช ๒๔๖๑ โดยมี​ี นายผั​ัน - นางบั​ัว คล้​้ายน้​้อย เป็​็นผู้​้�ถวายที่​่ดิ� นิ ๘ ไร่​่ ๒ งาน ๑๕ ตารางวา เมื่​่� อ พ.ศ. ๒๔๖๑ ต่​่อมาพระบาทสมเด็​็ จ พระปกเกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่� หั​ั ว รั​ัชกาลที่​่� ๗ ทรงพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมา เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๔๗๔ ให้​้กั​ับ วั​ัดบั​ัวผั​ัน ซึ่​่�งในขณะนั้​้�น วั​ัดบั​ัวผั​ันมี​ีสิ่​่�งปลู​ูกสร้​้างคื​ือ โบสถ์​์สร้​้างแบบ สมั​ัยเก่​่า ศาลาการเปรี​ียญ และมี​ีโรงเรี​ียนปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม แต่​่มาในสมั​ัยปั​ัจจุ​ุบั​ันได้​้สร้​้างพระอุ​ุโบสถหลั​ังใหม่​่แทนหลั​ังเก่​่า ซึ่​่�งเกิ​ิดการชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรมหั​ักพังั มี​ีขนาดยาว ๒๒ เมตร กว้​้าง ๘ เมตร ๕๐ เซนติ​ิ เมตร รู​ูปแบบเป็​็นทรงไทยสมั​ั ยใหม่​่ มี​ีช่​่อฟ้​้า ใบระกา หน้​้าบั​ัน คั​ันทวย หั​ัวเสา ซุ้​้�มประตู​ูหน้​้าต่​่าง ใช้​้งบประมาณในการ ก่​่อสร้​้ า ง ๑๐ ล้​้ า นบาท ภายในพระอุ​ุ โ บสถจุ​ุ พ ระภิ​ิ กษุ​ุ ส งฆ์​์ ไ ด้​้ ประมาณ ๑๐๙ รู​ูป และต่​่อมาได้​้รั​ับพระราชทานวิ​ิสุ​ุงคามสี​ีมาโดย พระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร รั​ัชกาลที่​่� ๙ เมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๒๑

Wat Bua Phan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

215

ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุ-ปู​ูชนี​ียสถานภายในวั​ัด พระประธาน

พระประธานภายในอุ​ุโบสถวั​ัดบั​ัวผั​ัน เป็​็นพระพุ​ุทธ รู​ูปประทั​ับนั่​่�งขั​ัดสมาธิ​ิราบปางมารวิ​ิชั​ัย มี​ีชื่​่�อเดิ​ิมคื​ือ พระสมเด็​็ จ พระพุ​ุ ท ธสุ​ุ โขทั​ั ย วิ​ิ ไ ลรั​ั ต นเนาวรคุ​ุ ณ มนี​ี ยวไตรรั​ัตน์​์ ต่​่อมาใช้​้ชื่​่�อว่​่า พระพุ​ุทธสุ​ุวรรณปฏิ​ิมากร หรื​ือชาวบ้​้านทั่​่�ว ๆ ไปนิ​ิยมเรี​ียกว่​่า หลวงพ่​่อดำำ� พุ​ุทธลั​ักษณะของพระพุ​ุทธสุ​ุวรรณปฏิ​ิมากร เป็​็น พระพุ​ุ ท ธรู​ูปสั​ั ม ฤทธิ์​์� ผส มนวโลหะทั้​้� ง องค์​์ ป ระทั​ั บ นั่​่�งขั​ัดสมาธิ​ิราบปางมารวิ​ิชัยั ชาวบ้​้านนิ​ิยมเรี​ียกว่​่าปาง สะดุ้​้�งมาร มี​ีขนาดหน้​้ า เพลากว้​้ า ง ๑.๑๐ เมตร สู​ูง ๑.๕๐ เมตร ฐานเชิ​ิงสู​ูง ๑๐ เซนติ​ิเมตร วั​ัดจากฐาน ถึ​ึงยอดพระเกศสู​ูง ๑.๖๐ เมตร เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปสมั​ัย สุ​ุโขทั​ัยยุ​ุคต้​้น พระพั​ักตร์​์อู​ูมรู​ูปไข่​่ พระองค์​์อวบอ้​้วน พระขนงโก่​่ง สั​ังฆาฏิ​ิเขี้​้ย� วตะขาบจรดพระนาภี​ี สร้​้างโดย พระบรมราชโองการของพระมหากษั​ัตริ​ิย์​์ราชวงศ์​์ พระร่​่วงสมั​ั ย สุ​ุ โขทั​ั ย สั​ั น นิ​ิ ษ ฐานว่​่าสร้​้ า งในสมั​ั ย พ่​่อขุ​ุนคำำ�แหงมหาราช โดยฝี​ีมื​ือช่​่างหลวงชั้​้�นครู​ู มี​ีอายุ​ุ ประมาณ ๗๐๐ ปี​ี ความเป็​็ น มาของหลวงพ่​่อดำำ� เมื่​่� อ พ่​่อขุ​ุ น ราม คำำ�แหงมหาราชเสด็​็จสวรรคตแล้​้ว ก็​็ตกทอดมาถึ​ึง พระยาเลอไท ซึ่​่� ง ครองราชสมบั​ั ติ​ิ ใ นกรุ​ุ ง สุ​ุ โขทั​ั ย มี​ีชื่​่�อของหลวงพ่​่อดำำ�ปรากฏในศิ​ิลาจารึ​ึกวั​ัดป่​่ามะม่​่วง ว่​่า พระพุ​ุทธสุ​ุวรรณปฏิ​ิมากร จึ​ึงสั​ันนิ​ิษฐานได้​้ว่​่าน่​่าจะ เป็​็ น องค์​์ เ ดี​ียวกั​ั บ หลวงพ่​่อดำำ� ในอุ​ุ โ บสถวั​ั ด บั​ั ว ผั​ั น ต่​่อมาเมื่​่�อปี​ีฉลู​ู พ.ศ. ๑๙๐๔ มี​ีปรากฏในศิ​ิลาจารึ​ึก วั​ัดป่​่ามะม่​่วงว่​่า พระยาลิ​ิไททรงออกบรรพชาต่​่อพระพั​ักตร์​์ หลวงพ่​่อดำำ� อั​ั น ประดิ​ิ ษ ฐานอยู่​่� ภ ายในพระราช มณเฑี​ี ย ร ซึ่​่� ง ในพระราชมณเฑี​ี ย รต้​้ อ งกว้​้ า งขวาง พอประมาณ ถ้​้าองค์​์เล็​็กจะไม่​่พอดี​ีกั​ับพระราชมณเฑี​ียร เพราะฉะนั้​้�น จึ​ึงสั​ั น นิ​ิ ษ ฐานได้​้ ว่​่ า พระพุ​ุ ท ธสุ​ุ ว รรณ ปฏิ​ิมากรในสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย กั​ับหลวงพ่​่อดำำ�ในพระอุ​ุโบสถ วั​ัดบั​ัวผั​ันคงเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปองค์​์เดี​ียวกั​ัน

216

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bua Phan

หลั​ังจากที่​่กรุ � งุ สุ​ุโขทั​ัยเสื่​่อ� มลง พระยาไสยลื​ือไทไม่​่สามารถจะรั​ักษา กรุ​ุงเอาไว้​้ได้​้ จึ​ึงตกเป็​็นเมื​ืองขึ้​้น� ของกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ต่​่อมากรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ถู​ูกโจมตี​ีและเสี​ียให้​้กับั พม่​่า เมื่​่อ� พ.ศ. ๒๓๑๐ พม่​่าได้​้เผากรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา เสี​ียหาย สมเด็​็ จ พระเจ้​้ า ตากสิ​ิ น มหาราชจึ​ึงได้​้ ก อบกู้​้�เอกราชตั้​้� ง กรุ​ุงธนบุ​ุรี​ีเป็​็นราชธานี​ี จนมาถึ​ึงกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ พระบาทสมเด็​็จ พระพุ​ุทธยอดฟ้​้าจุ​ุฬาโลกมหาราช รั​ัชกาลที่​่� ๑ ทรงมี​ีพระราชดำำ�ริ​ิ ให้​้บู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์วั​ัดวาอารามต่​่าง ๆ ในกรุ​ุงเทพและธนบุ​ุรี​ี โดย ทรงโปรดเกล้​้าให้​้รวบรวมพระพุ​ุทธรู​ูปโบราณตามหั​ัวเมื​ืองต่​่าง ๆ ที่​่ปรั ั กพั ั งั และได้​้รับั ความเสี​ียหายจากการสงคราม มาไว้​้ที่กรุ � กหั ่� งุ เทพฯ เป็​็นจำำ�นวนมากถึ​ึง ๑,๒๔๘ องค์​์ ทรงแต่​่งเติ​ิมส่​่วนที่​่�ชำำ�รุ​ุดเสี​ียหาย แล้​้วเก็​็บไว้​้ในระเบี​ียงสองชั้​้�นรอบพระอุ​ุโบสถวั​ัดเชตุ​ุพนฯ จากนั้​้�นจึ​ึง อั​ัญเชิ​ิญไปประดิ​ิษฐานตามวั​ัดต่​่าง ๆ ในกาลนั้​้�นหลวงพ่​่อดำำ�ก็ไ็ ด้​้รับก ั าร อั​ัญเชิ​ิญลงมาพร้​้อมกั​ันในคราวนี้​้�ด้​้วย โดยครั้​้�งแรกนั้​้�นหลวงพ่​่อดำำ�ได้​้ ถู​ูกอั​ัญเชิ​ิญมาอยู่​่�ที่​่�วั​ัดบางขุ​ุนเที​ียนกลาง กรุ​ุงเทพมหานคร ต่​่อมา พระอธิ​ิการคล้​้อย เกิ​ิดกั​ัณฑ์​์ ซึ่​่�งในขณะนั้​้�นจำำ�พรรษาอยู่​่�ที่​่�วั​ัดยายร่​่ม

มี​ีความประสงค์​์ที่​่�จะสร้​้างวั​ัดขึ้​้�นมาอี​ีกวั​ัดหนึ่​่�ง เพื่​่�อที่​่�ญาติ​ิโยมจะได้​้มี​ี ความสะดวกในการทำำ�บุ​ุญ เนื่​่�องจากในละแวกนั้​้�นมี​ีวั​ัดไม่​่เพี​ียงพอต้​้อง เดิ​ินทางไกล เมื่​่�อนายผั​ัน นางบั​ัว คล้​้ายน้​้อยทราบข่​่าว จึ​ึงมี​ีจิ​ิตศรั​ัทธา ถวายที่​่ดิ� นิ เพื่​่อ� สร้​้างวั​ัด โดยได้​้รับั ความร่​่วมมื​ือจากประชาชนช่​่วยกั​ันสร้​้าง จนสำำ�เร็​็จในปี​ี พ.ศ. ๒๔๗๓ และได้​้ตั้ง�้ ชื่​่อ� วั​ัดตามนามของผู้​้�ถวายที่​่ดิ� นิ ว่​่า วั​ัดบั​ัวผั​ัน ซึ่​่�งตรงกั​ับรั​ัชสมั​ัยในพระบาทสมเด็​็จพระปกเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๗ แห่​่งกรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ เมื่​่�อดำำ�เนิ​ินการสร้​้างวั​ัดจนสำำ�เร็​็จ ลุ​ุล่​่วงแล้​้ว พระอธิ​ิการคล้​้อย เกิ​ิดกั​ัณฑ์​์ ได้​้ย้​้ายมาจากวั​ัดยายร่​่ม แล้​้ วทำำ�ก ารสร้​้ า งพระอุ​ุ โ บสถ และเสนาสนะที่​่� จำำ� เป็​็ น แก่​่พระสงฆ์​์ แต่​่ยั​ั งขาดพระประธานในอุ​ุ โบสถจึ​ึงขอไปที่​่� วั​ัดบางขุ​ุ นเที​ียนกลาง วั​ัดบางขุ​ุนเที​ียนกลางจึ​ึงให้​้อั​ัญเชิ​ิญหลวงพ่​่อดำำ�มาประดิ​ิษฐานเป็​็น พระประธานในอุ​ุโบสถวั​ัดบั​ัวผั​ันเมื่​่อ� พ.ศ. ๒๔๗๓ เหตุ​ุที่ชื่​่�่ อ� ว่​่าหลวงพ่​่อดำำ� เพราะทั้​้�งองค์​์ของพระพุ​ุทธรู​ูปลงรั​ั กดำำ� ไว้​้ ทั้​้� ง องค์​์ หลวงพ่​่อดำำ� เป็​็ น ที่​่เ� คารพ และสั​ักการบู​ูชานั​ับถือื กั​ันว่​่าศั​ักดิ์​์สิ� ทธิ์​์ ิ ม� ากจนเป็​็นที่​่เ� ล่​่าลื​ือของ ชาวบ้​้านท่​่าข้​้าม และบางมดมาจนทุ​ุกวั​ันนี้​้�

Wat Bua Phan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

217

อุ​ุโบสถ

ปั​ั จจุ​ุ บั​ั น วั​ั ด บั​ั วผั​ั นกำำ�ลั​ังมี​ีการบู​ูรณะซ่​่อมแซมดี​ีดยกโรงอุ​ุ โ บสถ ให้​้สู​ูงขึ้​้�น เนื่​่�องมาจากพื้​้�นที่​่�เขตบางขุ​ุนเที​ียนนั้​้�นอยู่​่�ในระดั​ับต่ำำ�� และมี​ี พื้​้�นที่​่�ติ​ิดทะเลฝั่​่�งอ่​่าวไทยเพี​ียงเขตเดี​ียวในกรุ​ุงเทพมหานคร จึ​ึงทำำ�ให้​้ เกิ​ิดปั​ัญหาน้ำำ��ท่​่วมจากปริ​ิมาณน้ำำ��ฝนและน้ำำ��ทะเลหนุ​ุนอยู่​่�เป็​็นประจำำ� ซึ่​่� ง ทำำ� ให้​้ เ กิ​ิ ด ผลกระทบต่​่อโครงสร้​้ า งของอุ​ุ โ บสถ คณะสงฆ์​์ แ ละ ชาวชุ​ุมชนวั​ัดบั​ัวผั​ันจึ​ึงมี​ีมติ​ิร่​่วมกั​ันว่​่า ควรที่​่จ� ะบู​ูรณะซ่​่อมแซม และดี​ีด ยกให้​้สู​ูงขึ้​้�นเพื่​่�อความสะดวกในการทำำ�สั​ังฆกรรมของพระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ รวมไปถึ​ึงพุ​ุทธศาสนิ​ิกชนที่​่�เดิ​ินทางมาทำำ�บุ​ุญกุ​ุศลที่​่�วั​ัด ซึ่​่�งการดี​ีดยก อุ​ุโบสถในครั้​้�งนี้​้� มี​ีลั​ักษณะเป็​็นอุ​ุโบสถสองชั้​้�น คื​ือชั้​้�นบนเป็​็นที่​่�สำำ�หรั​ับ ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธสุ​ุวรรณปฏิ​ิมากร (หลวงพ่​่อดำำ�) และใช้​้เป็​็นที่​่�ทำำ� สั​ังฆกรรมของพระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ ส่​่วนบริ​ิเวณชั้​้�นล่​่างมี​ีลั​ักษณะเป็​็นห้​้องโถง กว้​้างเป็​็นพื้​้�นที่​่�อเนกประสงค์​์ ใช้​้สำำ�หรั​ับจั​ัดกิ​ิจกรรมต่​่าง ๆ ทางศาสนา และยั​ังใช้​้เป็​็นพื้​้�นที่​่�สาธารณประโยชน์​์ของคณะสงฆ์​์ และชาวชุ​ุมชน วั​ัดบั​ัวผั​ัน ในการจั​ัดประชุ​ุมหรื​ือจั​ัดกิ​ิจกรรมของทางชุ​ุมชนอี​ีกด้​้วย

218

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

219

งานด้​้านสาธารณู​ูปโภค

ในขณะนี้​้�วั​ัดบั​ัวผั​ัน กำำ�ลังั ดำำ�เนิ​ินการซื้​้�อที่​่�ดินิ ฝั่​่�งทิ​ิศใต้​้ของวั​ัดเป็​็นเนื้​้�อที่​่� ๓ ไร่​่ ๑ งาน ๓๙ ตารางวา เพื่​่�อขยายเขตพื้​้�นที่​่�วั​ัดให้​้เพี​ียงพอต่​่อการใช้​้ ในกิ​ิ จ กรรมต่​่าง ๆ โดยแบ่​่งพื้​้� น ที่​่� อ อกเป็​็ น สองส่​่วน ซึ่​่� ง ส่​่วนแรกใช้​้ สำำ� หรั​ั บสร้​้ า งลานจอดรถ เนื่​่� อ งจากลานจอดรถเดิ​ิ ม ในวั​ั ด มี​ีบริ​ิ เวณ ค่​่อนข้​้างน้​้อย ไม่​่สามารถรองรั​ับญาติ​ิโยมที่​่�เดิ​ินทางมาทำำ�บุ​ุญทำำ�กุ​ุศลได้​้เพี​ียงพอ จึ​ึงมี​ีความจำำ�เป็​็นที่​่�จะต้​้องสร้​้างลานจอดรถเพิ่​่�มเติ​ิม และในส่​่วนที่​่� สอง เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบันั มี​ีดำำ�ริใิ ห้​้สร้า้ งเป็​็นลานธรรมและเป็​็นพื้​้�นที่​่สี​ี� เขี​ียว โดยมี​ีการจั​ัดการสิ่​่ง� แวดล้​้อมให้​้เป็​็นพื้​้�นที่​่สั� ปป ั ายะ คื​ือมี​ีความสงบร่​่มรื่​่น� เหมาะสมแก่​่การประพฤติ​ิปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม และยั​ังจั​ัดให้​้เป็​็นที่​่�พั​ักผ่​่อนหย่​่อนใจแก่​่ประชาชน ซึ่​่�งในอนาคตจะใช้​้เป็​็นพื้​้�นที่​่�ในการปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมของ พระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ ทำำ�กิ​ิจกรรมนั​ันทนาการของชาวชุ​ุมชน รวมไปถึ​ึงเป็​็นพื้​้�นที่​่�ที่​่�นั​ักเรี​ียนจากโรงเรี​ียนละแวกนี้​้� จะได้​้ใช้​้พื้​้�นที่​่�ในการศึ​ึกษาเรี​ียนรู้​้�ที่​่�จะ อยู่​่�กั​ับธรรมชาติ​ิ ได้​้ใกล้​้ชิ​ิดพระพุ​ุทธศาสนา เสริ​ิมสร้​้างความสงบ ความสามั​ัคคี​ีในชุ​ุมชน อั​ันจะส่​่งผลให้​้ชาวบ้​้านไม่​่ยุ่​่�งเกี่​่�ยวกั​ับอบายมุ​ุขทั้​้�งหลาย ซึ่​่�งตรงกั​ับปณิ​ิธานของเจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ันคื​ือ วั​ัดและชุ​ุมชนต้​้องเกื้​้�อกู​ูลอาศั​ัยซึ่​่�งกั​ันและกั​ัน และพั​ัฒนาไปพร้​้อม ๆ กั​ัน

220

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส อดี​ีต-ปั​ัจจุบั ุ น ั

๑. พระอธิ​ิการคล้​้อย เกิ​ิดกั​ัณฑ์​์ ๒. พระอาจารย์​์เผื​ือด ๓. พระอาจารย์​์เซ้​้ง ๔. พระอาจารย์​์สั​ังวาล ๕. พระอธิ​ิการหรั่​่�ง ๖. พระอาจารย์​์ปิ๋ว๋� ๗. พระอาจารย์​์สะอาด ๘. พระครู​ูทองสุ​ุข ๙. พระครู​ูพิ​ิศิ​ิษฏ์​์ธรรมคุ​ุณ ๑๐. พระอธิ​ิการสมภพ ปญฺ​ฺญาธโร ๑๑. พระมหาทศพร พฺ​ฺรหฺ​ฺมโชโต (เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน) SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

221

พระมหาทศพร พฺ​ฺรหฺ​ฺมโชโต เจ้​้าอาวาสวั​ัดบั​ัวผั​ัน ประวั​ัติเิ จ้​้าอาวาส

พระมหาทศพร พฺ​ฺรหฺ​ฺมโชโต เจ้​้าอาวาสวั​ัดบั​ัวผั​ัน ชาติ​ิภูมิู ิ ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๔ อุ​ุปสมบท ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๔ พระอุ​ุปัชั ฌาย์​์ พระครู​ูวิ​ิบู​ูลพั​ัฒนกิ​ิตติ์​์� (เจ้​้าอาวาสวั​ัดหั​ัวกระบื​ือ) วิ​ิทยฐานะ การศึ​ึกษาสามั​ัญ พ.ศ. ๒๕๕๗ มั​ัธยมศึ​ึกษาตอนปลาย ศู​ูนย์​์การศึ​ึกษานอกระบบและ การศึ​ึกษาตามอั​ัธยาศั​ัย เขตบางขุ​ุนเที​ียน พ.ศ. ๒๕๕๙ ประกาศนี​ียบั​ัตรการบริ​ิหารกิ​ิจการคณะสงฆ์​์ (ป.บส.) การศึ​ึกษาพระปริ​ิยั​ัติธิ รรม พ.ศ. ๒๕๕๖ นั​ักธรรมชั้​้�นเอก สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดเพชรบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๕๗ ประโยค ๑-๒ สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดเพชรบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๕๘ ป.ธ. ๓ สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดเพชรบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๕๙ ป.ธ. ๔ สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดเพชรบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๖๐ ป.ธ. ๕ สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะจั​ังหวั​ัดเพชรบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๖๑ ป.ธ. ๖ สำำ�นั​ักเรี​ียนคณะเขตบางขุ​ุนเที​ียน งานการปกครอง พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔ ผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดหั​ัวกระบื​ือ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๔ ผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาสวั​ัดบั​ัวผั​ัน พ.ศ. ๒๕๖๔ - ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เจ้​้าอาวาสวั​ัดบั​ัวผั​ัน

222

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

หน้​้าที่​่�รั​ับผิ​ิดชอบ พ.ศ. ๒๕๖๐ พระกรรมวาจาจารย์​์ พ.ศ. ๒๕๖๑ ครู​ูสอนปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระวิ​ินยาธิ​ิการประจำำ�แขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพมหานคร หลั​ักการปฏิ​ิบั​ัติงิ าน น้​้อมนำำ�หลั​ักธรรมมาปฏิ​ิบัติั งิ าน โดยอาศั​ัยหลั​ัก “ธรรมะต้​้องอยู่​่กั� บั ผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิในทุ​ุกจั​ังหวะของชี​ีวิ​ิต” ปฏิ​ิบั​ัติ​ิงานตามหลั​ักสาราณี​ียธรรม ดำำ�เนิ​ินไปตามโอวาทปาฏิ​ิโมกข์​์ คื​ือ หลั​ักการ ๓ การไม่​่ทำำ�บาปทั้​้�งปวง ทำำ�กุ​ุศลให้​้ถึ​ึงพร้​้อม ทำำ�จิ​ิตใจให้​้บริ​ิสุ​ุทธิ์​์� อุ​ุดมการณ์​์ ๔ อดทนอดกลั้​้�น พระนิ​ิพพานคื​ือเป้​้าหมายสู​ูงสุ​ุดของพระพุ​ุทธศาสนา ไม่​่ทำำ�ให้​้ผู้​้�อื่​่�น ลำำ�บากทั้​้�งกายใจ ไม่​่เบี​ียดเบี​ียนทายก ทายิ​ิกา ด้​้วยการขอโดยอาการที่​่� ไม่​่สมควร วิ​ิธี​ีการ ๖ ในการเผยแผ่​่ ไม่​่กล่​่าวร้​้าย ไม่​่ทำำ�ร้า้ ย สำำ�รวมใน ปาฏิ​ิโมกข์​์ รู้​้�ประมาณในอาหาร อยู่​่�ในที่​่�อั​ันสงั​ัด บำำ�เพ็​็ญเพี​ียรในอธิ​ิจิ​ิต เกี​ียรติ​ิประวั​ัติ​ิ ได้​้รับทุ ั นุ ต่​่อเนื่​่อ� ง ในโครงการทุ​ุนเล่​่าเรี​ียนหลวงสำำ�หรั​ับพระสงฆ์​์ไทย พระราชทานผู้​้�สอบได้​้ ป.ธ. ๓ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๘ เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๓๐ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ ได้​้รั​ับวุ​ุฒิ​ิบั​ัตร ผ่​่านโครงการอบรมพระผู้​้�สวดพระปาฏิ​ิโมกข์​์ ของ คณะสงฆ์​์จั​ังหวั​ัดเพชรบุ​ุรี​ี

Wat Bua Phan

ท่​่านสาธุ​ุชนผู้​้�มี​ีจิต ิ ศรั​ัทธา สามารถร่​่วมสมทบทุ​ุนจตุ​ุปัจจั ั ย ั เพื่​่�อใช้​้ ในการบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์อุโุ บสถ

และร่​่วมสมทบทุ​ุนในการซื้​้�อที่​่�ดิน ิ ขยายเขตวั​ัด ได้​้ที่​่�

ธนาคารกสิ​ิ กรไทย ชื่​่� อบั​ัญชี​ี วั​ัดบัว ั ผั​ัน

เลขที่​่�บัญ ั ชี​ี ๐๖๕-๘-๓๗๕๔๖-๖ ่ สอบถามเพิ่​่�มเติ​ิม ติ​ิดต่อ กองงานเลขานุ​ุการวั​ัดบัว ั ผั​ัน ๐๙๑-๗๘๔-๒๘๔๐

วั​ัดบั​ัวผั​ัน ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๘๐ ซอยอนามั​ัยงามเจริ​ิญ ๒๕ แยก ๒ ถนนอนามั​ัยงามเจริ​ิญ แขวงท่​่าข้​้าม เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุ งเทพมหานคร ๑๐๑๕๐

Wat Bua Phan

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

223

History of Buddhism....

Wat Kamphaeng วั​ัดกำำแพง

สั​ั กการะมณฑปหลวงพ่​่อไปล่​่ อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดกำ� ำ แพง

224

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ดกำ ั � ำ แพง

(พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินันั ท์​์, ๒๕๒๖, หน้​้า ๖) วั​ัดกำำ�แพง ตั้​้�งอยู่​่� เลขที่​่� (เลขที่​่�เดิ​ิม ๔๕) ๔๓๗ ซอยพระราม ๒ ซอย ๕๐ แขวงแสมดำำ� เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดสร้​้างขึ้​้น� เมื่​่�อใด และไม่​่สามารถ ทราบได้​้ว่​่าผู้​้�ใดเป็​็นคนสร้​้าง แต่​่ตามหลั​ักฐานในสำำ�นั​ักงานพระพุ​ุทธ ศาสนาแห่​่งชาติ​ิ เป็​็นวั​ัดที่​่�สร้​้างในสมั​ัยกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาตอนปลาย หรื​ือปี​ี พุ​ุทธศั​ักราช ๒๓๐๐ (พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์, ๒๕๒๖, หน้​้า ๖) ชื่​่�อวั​ัดกำำ�แพง สั​ันนิ​ิษฐานว่​่า เดิ​ิมคงมี​ีกำำ�แพงหน้​้าวั​ัดริ​ิมคลองสนามชั​ัย เพราะใน ปั​ัจจุ​ุบันั ได้​้ทำำ�เขื่​่อ� นหน้​้าวั​ัดได้​้ขุดุ พบอิ​ิฐมอญซึ่​่ง� เป็​็นรากฐานของกำำ�แพง หน้​้าวั​ัดในสมั​ัยปลายกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา สมั​ัยนั้​้�นคงเป็​็นกำำ�แพงใหญ่​่ (ปรุ​ุง เกิ​ิดมี​ีสุ​ุข, ๒๕๔๓, หน้​้า ๑๓) ได้​้กล่​่าวว่​่า วั​ัดกำำ�แพง เดิ​ิมชื่​่�อ วั​ัดสว่​่างอารมณ์​์ จากการสั​ันนิ​ิษฐานของนั​ักโบราณคดี​ีได้​้ชี้​้�แจงว่​่า “จากการสั​ังเกตดู​ูวัตถุ ั ุและอาคารสถานที่​่ซึ่​่� ง� มี​ีอยู่​่�ในวั​ัด พอจะทราบได้​้ ว่​่า วั​ัดนี้​้�เคยรกร้​้างมาแล้​้ว ๒ ครั้​้ง� ดั​ังจะเห็​็นได้​้จาก มณฑป (ปรั​ักหั​ักพั​ัง หมดแล้​้ว) และวิ​ิหาร (ยั​ังอยู่​่ม� าจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบันั ) และพระปรางค์​์ ได้​้สร้​้าง ไว้​้ระหว่​่างโบสถ์​์กั​ับวิ​ิหาร มี​ีความสู​ูงจากพื้​้�นดิ​ินถึ​ึงปลายยอดฝั​ักเพกา ประมาณ ๑๒ วา ด้​้านหน้​้ามี​ีบั​ันไดขึ้​้�น ๒ ข้​้าง มี​ีซุ้​้�มจระนำำ� ๔ ทิ​ิศ สิ่​่�งเหล่​่านี้​้�เป็​็นหลั​ักฐานยื​ืนยั​ันว่​่าวั​ัดนี้​้�สร้​้างเมื่​่�อสมั​ัยใด วั​ัดสว่​่างอารมณ์​์ (วั​ัดกำำ�แพงในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) ได้​้รกร้​้างมาตั้​้�งแต่​่ พ.ศ. ๒๓๑๐ เมื่​่�อครั้​้�งเสี​ียกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยาแก่​่พม่​่าครั้​้�งที่​่� ๒ จนถึ​ึง พ.ศ. ๒๓๙๖ นั​ับเป็​็นเวลา ๘๘ ปี​ี การบู​ูรณปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ได้​้เกิ​ิดขึ้​้�น เมื่​่�อหลวงพ่​่อคง วั​ัดกำำ�แพงบางจาก เขตภาษี​ีเจริ​ิญ พร้​้อมด้​้วยญาติ​ิโยมและศิ​ิษย์​์ของท่​่าน ได้​้เดิ​ินทางไปนมั​ัสการพระปฐมเจดี​ีย์​์ ได้​้แวะจอดเรื​ือค้​้างคื​ืนที่​่�หน้​้า วั​ัดสว่​่างอารมณ์​์ ท่​่านได้​้มาสำำ�รวจสภาพวั​ัดร้​้าง เห็​็นว่​่าเสนาสนะยั​ังมี​ี สภาพดี​ีอยู่​่� และพอจะปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ให้​้กลั​ับมาเป็​็นวั​ัดที่​่�มี​ีพระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ จำำ�พรรษาได้​้ เมื่​่�อท่​่านกลั​ับจากไปนมั​ัสการพระปฐมเจดี​ีย์​์ถึ​ึงวั​ัดกำำ�แพง บางจากแล้​้ ว จึ​ึ งได้​้ นำำ� ความคิ​ิ ด ที่​่� จ ะบู​ู ร ณะวั​ั ด สว่​่างอารมณ์​์ แ ห่​่งนี้​้� ปรึ​ึกษากั​ับญาติ​ิโยมและลู​ูกศิ​ิษย์​์ ต่​่อมาหลวงพ่​่อคงได้​้มาจำำ�พรรษาที่​่� วั​ัดสว่​่างอารมณ์​์ ท่​่านเป็​็นพระที่​่เ� คร่​่งครั​ัดในพระธรรมวิ​ินัยมี​ี ั วั​ัตรปฏิ​ิบัติั ิ สม่ำำ��เสมอ จึ​ึงเป็​็นที่​่�เลื่​่�อมใสศรั​ัทธาของชาวบ้​้านเป็​็นอั​ันมาก ทั้​้�งท่​่านได้​้ เปิ​ิดสำำ�นั​ักเรี​ียนสอนหนั​ังสื​ือให้​้แก่​่พระภิ​ิกษุ​ุสามเณร และเด็​็กในหมู่​่�บ้า้ น ใกล้​้ ๆ วั​ัด หากพระเณรรู​ูปใดมี​ีปั​ัญหา ท่​่านก็​็จะช่​่วยชี้​้�แนะให้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี เสมอต้​้นเสมอปลาย เป็​็นแบบอย่​่างที่​่�ดี​ีแก่​่บรรดาศิ​ิษย์​์และชาวบ้​้าน นั​ับว่​่าเป็​็นประโยชน์​์ต่​่อพระศาสนา ชาวบ้​้านยิ่​่�งมี​ีความเลื่​่�อมใสศรั​ัทธา มากยิ่​่�งขึ้​้�น มั​ักจะเรี​ียกหลวงพ่​่อคงว่​่า “ท่​่านที่​่�มาจากวั​ัดกำำ�แพง” ครั้​้�นเรี​ียกกั​ันนานเข้​้าข้​้อความก็​็ถู​ูกกร่​่อนลงไปจนในที่​่�สุ​ุดก็​็เลยเรี​ียกวั​ัด นี้​้�ว่​่า “วั​ัดกำำ�แพง” มาจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน

พระมหาพี​ีระพล ฐานจาโร ดร. เจ้​้าอาวาสวั​ัดกำ� ำ แพง

ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาสตั้​้�งแต่​่อดี​ีตจนถึ​ึงปั​ัจจุบั ุ น ั

รู​ูปที่​่� ๑ หลวงพ่​่อคง รู​ูปที่​่� ๒ หลวงพ่​่อไปล่​่ ฉนฺ​ฺทสโร รู​ูปที่​่� ๓ พระครู​ูชุ​ุบ โอภาโส รู​ูปที่​่� ๔ พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์ รู​ูปที่​่� ๕ พระครู​ูพิ​ิศาลปริ​ิยั​ัตยานุ​ุกู​ูล รู​ูปที่​่� ๖ พระมหาพี​ีระพล ฐานจาโร ดร.

Wat Kamphaeng

พ.ศ. ๒๓๗๑ - ๒๔๓๑ พ.ศ. ๒๔๓๑ - ๒๔๘๙ พ.ศ. ๒๔๘๙ - ๒๕๑๕ พ.ศ. ๒๕๑๕ - ๒๕๕๗ พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๖๔ พ.ศ. ๒๕๖๔ - ปั​ัจจุ​ุบันั

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

225

ศาสนสถานภายในวั​ัดกำ� ำ แพง

วิ​ิหาร

อุ​ุโบสถ หรื​ือโบสถ์​์

(พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินันั ท์​์, ๒๕๒๖, หน้​้า ๗) ได้​้บันทึ​ึ ั กไว้​้ว่​่า อุ​ุโบสถ หลั​ั ง แรกในสมั​ั ย การสร้​้ างวั​ั ด แต่​่ไม่​่ปรากฏนามผู้​้�ส ร้​้ างว่​่าเป็​็น ใคร มี​ีลั​ักษณะเป็​็นเรื​ือนไม้​้ทรงไทย ตั้ง้� อยู่ด้่� า้ นขวาของพระปรางค์​์ ด้า้ นหน้​้า เป็​็นสระน้ำำ� � (ปั​ัจจุ​ุบั​ันเป็​็นบ่​่อเลี้​้�ยงปลาและเต่​่า) และได้​้ชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรม พั​ังลงมาไม่​่เหลื​ืออะไรเลย สอดคล้​้องกั​ับ (ปรุ​ุง เกิ​ิดมี​ีสุ​ุข, ๒๕๔๓, หน้​้า ๑๗) ได้​้กล่​่าวว่​่า โบสถ์​์ มี​ีขนาดเล็​็ก มี​ีกำำ�แพงแก้​้วล้อ้ มรอบ ด้​้านหลั​ัง ปิ​ิดทึ​ึบไม่​่มี​ีประตู​ูหน้​้าต่​่าง โบสถ์​์ที่​่�กล่​่าวมานี้​้�ได้​้ปรั​ักหั​ักพั​ังไปเมื่​่�อคื​ืน วั​ันที่�่ ๑๒ สิ​ิงหาคม พ.ศ. ๒๕๐๖ พระประธานในโบสถ์​์มี​ีพระเนตรดำำ�ขลั​ับ ราวกั​ับว่​่าท่​่านมี​ีชี​ีวิ​ิต และพระโมคคั​ัลลานะ พระสารี​ีบุ​ุตร อั​ัครสาวก ถู​ูกโครงหลั​ังคาพั​ังทั​ับลงมา ไม่​่เหลื​ืออะไรเลย (พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินันั ท์​์, ๒๕๒๖, หน้​้า ๗) ได้​้บันทึ​ึ ั กไว้​้ว่​่า โบสถ์​์ หลั​ังที่​่� ๒ หลวงพ่​่อพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์ไปล่​่ ฉนฺ​ฺทสโร เจ้​้าอาวาสในสมั​ัยนั้​้�น ได้​้ร่​่วมกั​ับคุ​ุณโยมมั​ัลลิ​ิกา ปั​ัทมานุ​ุช ศิ​ิษยานุ​ุศิ​ิษย์​์ สร้​้างโบสถ์​์หลั​ังใหม่​่ ในปี​ี พ.ศ. ๒๔๖๗ เป็​็นอุ​ุโบสถเทคอนกรี​ีตทั้​้�งหลั​ัง ตั้​้�งแต่​่หลั​ังคาจนถึ​ึง พื้​้�นอุ​ุโบสถ เป็​็นรู​ูปทรงไทยโบราณหลั​ังคาซ้​้อน ๒ เทคอนกรี​ีตวาดเป็​็น รู​ูปกระเบื้​้�องหลั​ังคา กว้​้าง ๗ เมตร ยาว ๑๖ เมตร อยู่​่�ติ​ิดกั​ับซุ้​้�มประตู​ู วั​ัดทางทิ​ิศเหนื​ือ หั​ันหน้​้าไปทางคลองสนามไชย

(พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์, ๒๕๒๖, หน้​้า ๗) ได้​้บั​ันทึ​ึกไว้​้ว่​่า ภายในวิ​ิหารหลั​ังนี้​้� สั​ันนิ​ิษฐานว่​่า สร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยปลายกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา ประมาณ พ.ศ. ๒๓๐๐ ในยุ​ุคสมั​ัยพระเจ้​้าปราสาททอง เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ปางสมาธิ​ิ หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๒ เมตร สู​ูง ๔.๙๐ เมตร ทำำ�จากปู​ูนทรายปน ศิ​ิลาแลง ศิ​ิลปะแบบอู่​่�ทอง สอดคล้​้องกั​ับ (ปรุ​ุง เกิ​ิดมี​ีสุ​ุข, ๒๕๔๓, หน้​้า ๒๔) ได้​้กล่​่าวว่​่า ภายในวิ​ิหารนี้​้� มี​ีพระพุ​ุทธรู​ูปปางสมาธิ​ิที่ทำ่� ำ�จาก หิ​ินทรายแดง นามว่​่า หลวงพ่​่อโตอู่​่�ทอง หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๕ ศอก สู​ูง ๖ ศอกเศษ เศี​ียรสู​ูงจรดเพดานวิ​ิหาร ชานุ​ุ (เข่​่า) ทั้​้�งสองข้​้างเกื​ือบจรด ฝาผนั​ัง มี​ีกำำ�แพงแก้​้วล้​้อมรอบ มี​ีประตู​ูเข้​้า-ออกทางเดี​ียว

พระปรางค์​์

(พระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์, ๒๕๒๖, หน้​้า ๗) ได้​้บั​ันทึ​ึกไว้​้ว่​่า พระปรางค์​์ เป็​็นรู​ูปทรงคล้​้ายฝั​ักข้​้าวโพด ตั้​้�งอยู่​่�บนฐานสี่​่�เหลี่​่�ยม มี​ีกำำ�แพงล้​้อมรอบ ด้​้านหน้​้ามี​ีบั​ันไดขึ้​้�นลงทั้​้�งสองข้​้าง ในช่​่วงนั้​้�นชำำ�รุ​ุด ทรุ​ุดโทรมมาก ทำำ�ให้​้ฐานพระปรางค์​์ด้​้านซ้​้ายทรุ​ุดเอี​ียงแลดู​ูไม่​่ตรง สอดคล้​้องกั​ับ (ปรุ​ุง เกิ​ิดมี​ีสุ​ุข, ๒๕๔๓, หน้​้า ๒๘) ได้​้กล่​่าวว่​่า พระปรางค์​์ อยู่​่�ระหว่​่าง โบสถ์​์กั​ับวิ​ิหารมี​ีความสู​ูงจากพื้​้�นดิ​ินถึ​ึงปลายยอดฝั​ักเพกา ประมาณ ๑๒ วา ด้​้านหน้​้ามี​ีบั​ันไดขึ้​้�น ๒ ข้​้าง ขั้​้�นบั​ันไดทั้​้�งสองบรรจบ กั​ันที่ฐ่� านไพที​ี องค์​์พระปรางค์​์มี​ีซุ้​้�มจระนำำ� ๔ ทิ​ิศ ยอดบนสุ​ุดมี​ีฝั​ักเพกา ทำำ�ด้วยท ้ องสั​ัมฤทธิ์​์� ต่​่อมาชำำ�รุดุ ทรุ​ุดโทรมมาก ฐานไพที​ีหั​ักพั​ังจนเดิ​ินไม่​่ได้​้ ยอดฝั​ักเพกาหลุ​ุดล่​่วงลงมา ปั​ัจจุ​ุบั​ัน ท่​่านพระครู​ูเกษมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์ (เผื่​่อ� น สั​ังข์​์คุ้​้�ม) ทำำ�การบู​ูรณะซ่​่อมแซมให้​้มี​ีสภาพดั​ังเดิ​ิมเป็​็นการอนุ​ุรักั ษ์​์ ศิ​ิลปะดั้​้�งเดิ​ิมเอาไว้​้เป็​็นมรดกแก่​่อนุ​ุชนต่​่อไป

226

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Kamphaeng

มณฑปอดี​ีตเจ้​้าอาวาส

มณฑปจตุ​ุรมุ​ุขทรงไทยประยุ​ุกต์​์ สร้​้างเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๓ ขนาด กว้​้าง ๑๑ เมตร ยาว ๑๙.๔๐ เมตร สู​ูง ๑๖.๓๐ เมตร เป็​็นที่ป่� ระดิ​ิษฐาน หลวงพ่​่อไปล่​่ ฉนฺ​ฺทสโร พระครู​ูชุ​ุบ โอภาโส อดี​ีตเจ้​้าอาวาสวั​ัดกำำ�แพง รอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง และซุ้​้�มบรรจุ​ุอั​ัฐิ​ิธาตุ​ุของอดี​ีตเจ้​้าอาวาส เป็​็นมณฑปหลั​ังใหม่​่แทนมณฑปหลั​ังเก่​่าที่​่�สร้​้างเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๑๙ เนื่​่อ� งจากเล็​็ก คั​ับแคบ และชำำ�รุดุ ทรุ​ุดโทรม ดั​ังนั้​้�น พระครู​ูเกษมธรรมา ภิ​ินันั ท์​์ และคณะกรรมการ ศิ​ิษยานุ​ุศิษิ ย์​์ รวมถึ​ึงพุ​ุทธศาสนิ​ิกชนทุ​ุกท่​่าน ได้​้ร่​่วมบริ​ิจาคทรั​ัพย์​์ทำำ�การก่​่อสร้​้างมณฑปหลั​ังใหม่​่ จนแล้​้วเสร็​็จเมื่​่�อ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๕ เพื่​่�อต้​้อนรั​ับศรั​ัทธาญาติ​ิธรรมที่​่�นั​ับถื​ือพระพุ​ุทธศาสนา ได้​้เข้​้ามากราบสั​ักการบู​ูชาเกจิ​ิอาจารย์​์แห่​่งเขตบางขุ​ุนเที​ียน Wat Kamphaeng

วั​ัดกำำ�แพง ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๔๓๗

ซอยพระราม ๒ ซอย ๕๐ แขวงแสมดำำ� เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

227

History of Buddhism....

Wat tanwandee Jaroensuk วั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข

เผยแผ่​่ธรรมอย่​่างสุ​ุจริ​ิต ส่​่ งเสริ​ิมภารกิ​ิจที่​่ดั � บ ั ทุ​ุกข์​์ได้​้ พั​ัฒนากายใจ สร้​้างสั​ั งคมให้​้รุ่​่�งเรื​ือง

228

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั แทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข

วั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข เป็​็นสถานที่​่�สร้​้างใหม่​่ มี​ีสภาพแวดล้​้อม สะอาด สงบ ร่​่มรื่น่� อยู่​่ช� านเมื​ืองหลวง ห่​่างจากวั​ัดชลประทานรั​ังสฤษดิ์​์� อำำ�เภอปากเกร็​็ด จั​ังหวั​ัดนนทบุ​ุรี​ี ๔๕ กิ​ิโลเมตร สามารถเดิ​ินทางเข้​้าสู่​่� ใจกลางเมื​ืองหลวง โดยรถยนต์​์ใช้​้เวลาเพี​ียง ๓๕ นาที​ี หากเดิ​ินทางออก จากส่​่วนกลางของกรุ​ุงเทพมหานคร โดยถนนพระราม ๒ ให้​้เลี้​้�ยวซ้​้าย ที่​่�ถนนท่​่าข้​้าม จะมี​ีห้​้างโฮมโปร อยู่​่�ต้​้นซอยด้​้านซ้​้ายมื​ือมี​ีห้​้างบิ๊​๊�กซี​ี อยู่​่�ด้​้านขวามื​ือ ระยะทางจากปากซอยเข้​้าไปหนึ่​่�งกิ​ิโลเมตร ด้​้านซ้​้าย มื​ือมี​ีตลาดรุ่​่�งเจริ​ิญ กลั​ับรถแล้​้วประมาณ ๕๐ เมตร ให้​้เลี้​้�ยวซ้​้ายเข้​้า ซ.ท่​่าข้​้าม ๖/๑ เข้​้าไปอี​ีก ๕๐๐ เมตรจะถึ​ึงวั​ัดที่​่ตั้​้� �งอยู่​่�ปลายซอย วั​ั ด ในสั​ั ง คมไทยมี​ีการตั้​้� ง ชื่​่� อ หลายลั​ั ก ษณะ มี​ีทั้​้� ง วั​ั ด ที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ ชื่​่� อ พระราชทาน ชาวบ้​้านผู้​้�มี​ีศรั​ัทธานำำ�เสนอวั​ัดเพื่​่อ� ตั้​้ง� ชื่​่อ� วั​ัดที่​่ใ� ช้​้ชื่อ่� ผู้​้�สร้​้าง เป็​็นอนุ​ุสรณ์​์มี​ีตั​ัวอย่​่างอยู่​่�หลายวั​ัด ทั้​้�งในส่​่วนกลางและส่​่วนภู​ูมิ​ิภาค ส่​่วนกลางอยู่​่�แถวฝั่​่ง� ธนบุ​ุรี​ี มี​ีวั​ัดใหม่​่ยายแป้​้น วั​ัดใหม่​่ยายมอญ ในส่​่วน ภู​ูมิ​ิภาคมี​ีวั​ัดพระนางสร้​้าง อยู่​่�จังั หวั​ัดภู​ูเก็​็ต และวั​ัดอื่​่น� ๆ อี​ีกจำำ�นวนมาก

ทำำ�ไมจึ​ึงชื่​่� อแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข

“แทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข” ตั้​้�งเป็​็นอนุ​ุสรณ์​์แก่​่ผู้​้�ถวายที่​่�ดิ​ินสร้​้างวั​ัด แทนวั​ันดี​ี คื​ือนามสกุ​ุลของตาเจริ​ิญ เจ้​้าของที่​่ดิ​ิ� น สุ​ุข เป็​็นชื่​่อ� ของน้​้องสาว ที่​่ถ� วายเงิ​ินร่​่วมสร้​้างวั​ัด วั​ัดที่​่ส� ร้​้างใหม่​่จึ​ึงชื่​่อ� ว่​่า “วั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข” สร้​้างขึ้​้น� ในเนื้​้อ� ที่​่� ๙ ไร่​่ ๑ งาน ๓๐ ตารางวา ตั้​้ง� อยู่​่ที่� �่ ซ.ท่​่าข้​้าม ๖/๑ แขวงแสมดำำ� เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุงเทพมหานคร วั​ัดแห่​่งนี้​้� เกิ​ิดขึ้​้น� จาก กำำ�ลังั ศรั​ัทธา ปั​ัญญาและกำำ�ลังั ทรั​ัพย์​์ของตาเจริ​ิญ แทนวั​ันดี​ี พร้​้อมด้​้วย ลู​ูกหลาน ญาติ​ิมิ​ิตร ผู้​้�มี​ีจิ​ิตเลื่​่อ� มใสในพระพุ​ุทธศาสนา ทราบว่​่าตาเจริ​ิญ ได้​้สั่​่ง� ไว้​้ในบั้​้น� ปลายของชี​ีวิ​ิตว่​่า “ขอให้​้ลูกู หลานจั​ัดสรรทรั​ัพย์​์สินิ ส่​่วน หนึ่​่ง� ทำำ�บุ​ุญไว้​้ในพระพุ​ุทธศาสนา” ตาเจริ​ิญ แทนวั​ันดี​ี มี​ีบุ​ุตร ธิ​ิดา ๓ คน เสี​ียชี​ีวิ​ิตไปแล้​้ว ๒ คน โยมสุ​ุริ​ินทร์​์ แทนวั​ันดี​ี (โพธิ์พุ�์ ฒ ุ ตาล) เป็​็นลู​ูกหญิ​ิงคนเดี​ียว โยมสุ​ุริ​ินทร์​์ โพธิ์​์พุ� ฒ ุ ตาล เป็​็นบุ​ุตรเขย มี​ีจิ​ิตสำำ�นึ​ึกในหน้​้าที่​่� กตั​ัญญู​ูรู้​้�คุณ ุ บิ​ิดา มารดา จึ​ึงได้​้นำ�ทรั ำ พั ย์​์สิ​ิน ที่​่ไ� ด้​้รับั จากกองมรดกส่​่วนหนึ่​่ง� มาสร้​้างวั​ัด โดยเริ่​่ม� สร้​้าง กุ​ุฏิ​ิ ๒ ชั้​้น� ๒ หลั​ัง และห้​้องน้ำำ�� ๘ ห้​้อง ในวั​ันที่​่� ๑ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๔๖ และเริ่​่ม� วางรากฐานศาลาการเปรี​ียญอเนกประสงค์​์ ความกว้​้าง ๑๘ เมตร ยาว ๔๕ เมตร สู​ูง ๓ ชั้​้น� เมื่​่อ� วั​ันพฤหั​ัสบดี​ีที่​่� ๑๙ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๔๗ ศาลาการเปรี​ียญสร้​้างแล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ Wat Tanwandee Jaroensuk

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

229

เสนาสนะของวั​ัด

ก่​่ อ นที่​่� พ ระสงฆ์​์ จ ะมาอยู่​่� ที่�่ วั​ั ด แทนวั​ั น ดี​ีเจริ​ิญสุ​ุ ข โยมสุ​ุ ริ​ิ นทร์​์ โพธิ์​์พุ� ฒ ุ ตาล ลู​ูกหลาน ญาติ​ิมิ​ิตรผู้​้�มี​ีจิ​ิตศรั​ัทธาได้​้สร้​้างกุ​ุฏิ​ิ ๒ ชั้​้�นจำำ�นวน ๒ หลั​ัง และห้​้องน้ำำ�� ๘ ห้​้อง ไว้​้เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๔๖ และ วางรากฐานศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๑๘ เมตร ยาว ๔๕ เมตร สู​ูง ๓ ชั้​้�น เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๑๙ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. ๒๕๔๗ หลวงพ่​่อปั​ัญญานั​ันทภิ​ิกขุ​ุ (พระพรหมมั​ังคลาจารย์​์) เห็​็นความตั้​้�งใจและศรั​ัทธา ในการสร้​้างวั​ัด ของโยมจึ​ึงส่​่งพระให้​้มาอยู่​่�วัดั นี้​้� ซึ่​่ง� มี​ีพื้​้�นที่​่เ� บื้​้�องต้​้น ๙ ไร่​่กว่​่า ที​ีมบริ​ิหาร ของวั​ัด มี​ีจุ​ุดมุ่​่�งหมายให้​้วั​ัดเป็​็นที่​่�เผยแผ่​่พระพุ​ุทธศาสนา พั​ัฒนา คุ​ุณภาพชี​ีวิ​ิต ปลุ​ุกจิ​ิตสำำ�นึ​ึกประชาชนให้​้มาปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม ทางด้​้านศาสนวั​ัตถุ​ุที​ีมบริ​ิหารได้​้วางแผนการสร้​้างอาคารสถานที่​่� ไว้​้รองรั​ับกิ​ิจกรรมทางพุ​ุทธศาสนา ตามความเหมาะสมดั​ังนี้​้�

230

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

เขตพุ​ุทธาวาส

ในเขตนี้​้�บริ​ิเวณส่​่วนหน้​้านั​ับจากศาลาการเปรี​ียญ ไปจรดเขตวั​ัด ด้​้านตะวั​ันออก จั​ัดเป็​็นเขตพุ​ุทธาวาส มี​ีอาคารต่​่าง ๆ ดั​ังนี้​้� ๑. ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๑๘ เมตร ยาว ๔๕ เมตร สู​ูง ๓ ชั้​้�น อาคารชั้​้�น ๑ เป็​็นห้​้องประชุ​ุมอเนกประสงค์​์ ชั้​้�น ๒ เป็​็นห้​้องพั​ักผู้​้� ปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม ชั้​้�น ๓ เป็​็นห้​้องเจริ​ิญภาวนา ศาลานี้​้�ใช้​้งบประมาณ ๑๔ ล้​้านบาท คุ​ุณพ่​่อสุ​ุริ​ินทร์​์ คุ​ุณแม่​่สุ​ุริ​ินทร์​์ โพธิ์​์�พุ​ุฒตาล ออกทุ​ุนและ ควบคุ​ุมการก่​่อสร้​้าง อาคารนี้​้�สร้​้างแล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๒. หอระฆั​ัง มี​ีฐานกว้​้าง ๔x๔ เมตร สู​ูง ๓ ชั้​้�น รวมความสู​ูง ๑๖ เมตร ประดิ​ิษฐาน ระฆั​ัง ฆ้​้องและกลอง หอระฆั​ังใช้​้งบประมาณก่​่อสร้​้าง ๖๕๐,๐๐๐ บาท คุ​ุณพ่​่อสุ​ุริ​ินทร์​์ คุ​ุณแม่​่สุ​ุริ​ินทร์​์ โพธิ์​์�พุ​ุฒตาล ออกทุ​ุน และควบคุ​ุมการก่​่อสร้​้าง แล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๓. ห้​้องน้ำำ�� กว้​้าง ๘ เมตร ยาว ๑๘ เมตร แบ่​่งเป็​็นห้​้องน้ำำ��ชาย ๑๒ ห้​้อง ห้​้องน้ำำ�� หญิ​ิง ๑๒ ห้​้องรวมเป็​็น ๒๔ ห้​้อง สร้​้างอยู่​่�ทางด้​้าน ตะวั​ันตกของศาลาการเปรี​ียญ ใช้​้งบประมาณก่​่อสร้​้าง ๑,๕๓๐,๐๐๐ บาท งบการสร้​้างห้​้องน้ำำ��ได้​้เงิ​ินจากการทอดกฐิ​ินสามั​ัคคี​ีปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๘ สร้​้างแล้​้วเสร็​็จเดื​ือนเมษายนปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๔. พระพุ​ุทธสี​ีหไสยาสน์​์ เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางบรรทม สร้​้างด้​้วย หิ​ินทรายสี​ีเขี​ียว องค์​์พระยาว ๕.๒๐ เมตร กว้​้าง ๑.๕๐ เมตร น้ำำ��หนั​ัก ๑๕ ตั​ัน ทั้​้�งองค์​์พระและอาคารใช้​้งบประมาณ ๑,๔๕๐,๐๐๐ บาท คุ​ุณพ่​่อสุ​ุริ​ินทร์​์ คุ​ุณแม่​่สุ​ุริ​ินทร์​์ โพธิ์​์�พุ​ุฒตาล ออกทุ​ุนและอำำ�นวยการ ก่​่อสร้​้าง แล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๕. พระพุ​ุทธลี​ีลาปชาปิ​ิติ​ิ เป็​็นพระปางพุ​ุทธลี​ีลา สร้​้างด้​้วยหิ​ินทราย สี​ีเขี​ียว ความสู​ูง ๒.๖๐ เมตร ฐานกว้​้าง ๑.๘๐ เมตร ยาว ๓.๖๐ เมตร หนั​ัก ๓ ตั​ัน ใช้​้งบประมาณ ๒๓๖,๔๓๕ บาท จากคณะศรั​ัทธาปุ​ุญญฤทธิ์​์� สร้​้างแล้​้วเสร็​็จเดื​ือนธั​ันวาคมปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๐ ๖. พระมหากั​ัจจายนะ เป็​็นพระที่​่ส� ร้​้างจากหิ​ินทรายสี​ีขาวอมชมพู​ู หน้​้าตั​ัก ๒.๓๐ เมตร สู​ูงจากฐานพระ ๕.๙๐ เมตร น้ำำ��หนั​ัก ๔๙ ตั​ัน ใช้​้งบประมาณ ๑,๕๐๐,๐๐๐ บาท คุ​ุณพ่​่อสุ​ุริ​ินทร์​์ คุ​ุณแม่​่สุ​ุริ​ินทร์​์ โพธิ์พุ�์ ฒ ุ ตาล ออกทุ​ุนและอำำ�นวยการก่​่อสร้​้าง แล้​้วเสร็​็จกลางปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๑ ๗. ลานหิ​ินโค้​้ง เป็​็นลานธรรมอเนกประสงค์​์ ลั​ักษณะครึ่​่�งวงกลม คล้​้ายพระจั​ันทร์​์ครึ่​่ง� เสี้​้ย� ว อาสน์​์สงฆ์​์ยกระดั​ับสู​ูงจากพื้​้�น ๗๕ เซนติ​ิเมตร ที่​่�นั่​่�งพระกว้​้าง ๑.๘๐ เมตร สร้​้างบนพื้​้�นที่​่� ๙๐๐ ตารางเมตร บริ​ิเวณ ลานหิ​ินโค้​้งปลู​ูกต้​้นไม้​้ร่​่มรื่​่�น ใช้​้งบประมาณ ๑,๔๓๗,๖๙๘ บาท งบก่​่อสร้​้างได้​้จากประชาชนที่​่�ร่​่วมทำำ�บุ​ุญทอดกฐิ​ินและผ้​้าป่​่าสามั​ัคคี​ี หลายครั้​้�ง สร้​้างแล้​้วเสร็​็จเดื​ือนกรกฎาคมปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๒ ๘. อุ​ุโบสถ ขนาดกว้​้าง ๙ เมตร ยาว ๒๔ เมตร สร้​้างอยู่​่�ทาง ทิ​ิศตะวั​ันออกเฉี​ียงเหนื​ือของลานหิ​ินโค้​้ง ใช้​้งบการสร้​้าง ๒๗ ล้​้านบาท

Wat Tanwandee Jaroensuk

เขตสั​ังฆาวาส

พระมหาทวี​ีป กตปุ​ุญโญ เจ้​้าอาวาสวั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข

เขตสั​ังฆาวาสอยู่​่�ทางด้​้านตะวั​ันตกเฉี​ียงเหนื​ือของศาลาการเปรี​ียญ เขตนี้​้�มี​ีอาคารต่​่าง ๆ ดั​ังนี้​้� ๑. กุ​ุฏิ​ิพุ​ุทธรั​ัตน์​์ อาคารกว้​้าง ๘.๓๐ เมตร ยาว ๑๕.๓๐ เมตร เป็​็น อาคาร ๒ ชั้​้�น ชั้​้�น ๑ มี​ีห้​้องเก็​็บหนั​ังสื​ือ ๑ ห้​้อง ห้​้องพั​ักพระสงฆ์​์ ๒ ห้​้อง ห้​้องพยาบาล ๑ ห้​้อง มี​ีห้​้องน้ำำ�� ๔ ห้​้อง ชั้​้�น ๒ เป็​็นห้​้องพั​ักพระสงฆ์​์ ๔ ห้​้อง มี​ีห้​้องน้ำำ�� ๔ ห้​้อง ใช้​้งบประมาณ ๑,๕๐๐,๐๐๐ บาท สร้​้างแล้​้ว เสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๒. กุ​ุฏิ​ิเจริ​ิญปั​ัญญา อาคารกว้​้าง ๘ เมตร ยาว ๑๖ เมตร เป็​็น อาคาร ๒ ชั้​้น� ชั้​้น� ๑ มี​ีห้​้องเอนกประสงค์​์ ๑ ห้​้อง ห้​้องสำำ�นักั งานวั​ัด ๑ ห้​้อง ชั้​้�น ๒ เป็​็นห้​้องเก็​็บหนั​ังสื​ือ ๒ ห้​้อง ห้​้องพั​ัก ๑ ห้​้อง มี​ีห้​้องน้ำำ�� ๒ ห้​้อง ใช้​้งบประมาณ ๑,๕๐๐,๐๐๐ บาท สร้​้างแล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๗ ๓. กุ​ุ ฏิ​ิ ธ รรมรั​ั ต น์​์ อาคารกว้​้ า ง ๘ เมตร ยาว ๑๖ เมตร เป็​็นอาคาร ๒ ชั้​้�น ชั้​้�น ๑ มี​ี ๕ ห้​้อง เป็​็นห้​้องศิ​ิษย์​์วั​ัด ๑ ห้​้อง ห้​้องเก็​็บ เครื่อ�่ งสั​ังฆภั​ัณฑ์​์ ๔ ห้​้อง ชั้​้น� ๒ เป็​็นที่​่พั� กั พระสงฆ์​์ ๕ ห้​้อง มี​ีห้​้องน้ำำ�� ๒ ห้​้อง ใช้​้งบประมาณ ๑,๕๐๐,๐๐๐ บาท สร้​้างแล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๗ ๔. กุ​ุฏิ​ิสังั ฆรั​ัตน์​์ อาคารกว้​้าง ๙.๕๐ เมตร ยาว ๒๔.๓๐ เมตร เป็​็น อาคาร ๓ ชั้​้�น ชั้​้�น ๑ มี​ีห้​้องพั​ัก ๒ ห้​้อง ห้​้องเครื่​่�องครั​ัว ๑ ห้​้อง ห้​้องเก็​็บของใช้​้ ๑ ห้​้อง ห้​้องเอนกประสงค์​์ ๑ ห้​้อง มี​ีห้​้องเก็​็บของใช้​้ ทั่​่�วไป ๑ ห้​้อง ชั้​้�น ๒ มี​ีห้​้องพั​ักพระสงฆ์​์ ๘ ห้​้อง มี​ีห้​้องน้ำำ�� ๔ ห้​้อง ชั้​้�น ๓ ห้​้องพั​ักพระสงฆ์​์ ๘ ห้​้อง ห้​้องเก็​็บของ ๒ ห้​้อง มี​ีห้​้องน้ำำ�� ๓ ห้​้อง ใช้​้งบประมาณ ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท สร้​้างแล้​้วเสร็​็จปลายปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๕. ห้​้องน้ำำ��สาธารณะ กว้​้าง ๕.๕๐ เมตร ยาว ๑๕.๒๐ เมตร อยู่​่�ด้า้ นหลั​ังกุ​ุฏิธิ รรมรั​ัตน์​์ ๘ ห้​้อง สร้​้างเสร็​็จต้​้นปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๘ ปรั​ับปรุ​ุง เพิ่​่�มอี​ีก ๖ ห้​้อง รวมเป็​็น ๑๔ ห้​้อง ใช้​้งบประมาณ ๗๕๐,๐๐๐ บาท สร้​้างเสร็​็จกลางปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๑ ๖. อาคารคุ้​้�มธรรม อาคารกว้​้าง ๑๙ เมตร ยาว ๒๙ เมตร เป็​็ น อาคาร ๓ ชั้​้� น ชั้​้� น ๑ มี​ี ห้​้องประชุ​ุม ๑ ห้​้อง ห้​้องพั​ัก ๒ ห้​้อง ห้​้องบรรพบุ​ุรุษุ ๑ ห้​้อง ห้​้องเก็​็บของ ๒ ห้​้อง ห้​้องน้ำำ��หญิ​ิง ๖ ห้​้อง ห้​้ องน้ำำ�� ชาย ๓ ห้​้ อง ชั้​้� น ๒ มี​ีห้​้ องพั​ั ก ๘ ห้​้อง ห้​้องเก็​็บของ ๓ ห้​้อง ห้​้องน้ำำ�� ๑๒ ห้​้อง ชั้​้�น ๓ มี​ีห้​้องประชุ​ุม ๑ ห้​้อง ห้​้องเก็​็บของ ๓ ห้​้อง ห้​้องพั​ัก ๙ ห้​้อง ห้​้องน้ำำ�� ๑๒ ห้​้อง สร้​้างแล้​้วเสร็​็จ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๔ ใช้​้งบประมาณสร้​้าง ๑๘ ล้​้านบาท

วั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข

ตั้​้� งอยู่​่� ซ.ท่​่าข้​้าม ๖/๑

แขวงแสมดำำ� เขตบางขุ​ุนเที​ียน กรุ​ุ งเทพมหานคร

Wat Tanwandee Jaroensuk

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

231

History of Buddhism....

Wat Bang Prathun Nok วั​ัดบางประทุ​ุนนอก

ภายในอุ​ุโบสถ พระพุ​ุทธรู​ู ปปางมารวิ​ิชั​ัย แสดงภาพบนสวรรค์​์ชั้​้� นดาวดึ​ึงส์​์

232

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั บางประทุ​ุนนอก

วั​ั ด บางประทุ​ุ น นอก เป็​็ น วั​ั ด ราษฎร์​์ สั​ั ง กั​ั ด มหานิ​ิ ก าย ตั้​้� ง อยู่​่� เลขที่​่� ๑๐๔ แขวงบางขุ​ุนเที​ียน เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร ที่​่มี​ี� ชื่​่�อ อย่​่างนี้​้�เพราะตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�ตำำ�บลบางประทุ​ุน (ชื่​่�อตำำ�บลเดิ​ิม) และอยู่​่�ข้​้าง คลองบางประทุ​ุน ที่​่�มี​ีชื่​่�อคำำ�ว่​่า “นอก” อยู่​่�ด้​้วยก็​็เพราะว่​่า ช่​่วงคลอง บางประทุ​ุนตอนในมี​ีวั​ัดอยู่​่�อี​ีกวั​ัดหนึ่​่�ง ชื่​่อ� วั​ัดบางประทุ​ุนใน แต่​่ขณะนี้​้� ได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อเป็​็นวั​ัดแก้​้วไพฑู​ูรย์​์ไปแล้​้ว วั​ัดบางประทุ​ุนนอกในขณะ เริ่​่ม� แรกตั้ง�้ วั​ัด มี​ีเนื้​้อ� ที่​่อ� ยู่​่� ๑๑ ไร่​่ ๑ งาน ๙๐ ตารางวา วั​ัดบางประทุ​ุนนอก ยุ​ุคปั​ัจจุ​ุบันั ขณะนี้​้�มี​ีเนื้​้�อที่​่�ตั้​้�งวั​ัดทั้​้�งหมด ๑๑ ไร่​่ ๒ งาน ๑๘ ตารางวา มี​ีที่​่ธ� รณี​ีสงฆ์​์จัดั ประโยชน์​์อยู่​่� ๕ แปลง เป็​็นเนื้​้�อที่​่ทั้​้� ง� หมด ๕๕ ไร่​่ ๒ งาน ๙๐ ตารางวา

ประวั​ัติก ิ ารก่​่อสร้​้าง

ไม่​่มี​ีประวั​ั ติ​ิ ก่​่ อสร้​้ า ง สั​ั น นิ​ิ ษ ฐานว่​่า คงจะสร้​้ า งสมั​ั ย ต้​้ น ๆ กรุ​ุงรั​ัตนโกสิ​ินทร์​์ อุ​ุโบสถหลั​ังแรกเป็​็นมหาอุ​ุด คื​ือไม่​่มี​ีประตู​ูด้​้านหลั​ัง ด้​้านหน้​้าเป็​็นเพิ​ิงพาไลยื่​่�นออกมา ไม่​่มี​ีซุ้​้�มสี​ีมา เพราะเขตสี​ีมาติ​ิดกั​ับ ผนั​ังอุ​ุโบสถ ใบสี​ีมาจึ​ึงติ​ิดอยู่​่�ที่​่�ผนั​ังอุ​ุโบสถทั้​้�งหมด ลู​ูกนิ​ิมิ​ิตก็​็ฝั​ังติ​ิดอยู่​่� ข้​้างอุ​ุโบสถทั้​้�งหมดเช่​่นเดี​ียวกั​ัน ส่​่วนวิ​ิหารอยู่​่�คู่​่�เคี​ียงข้​้างกั​ับอุ​ุโบสถ รู​ูปลั​ั ก ษณะก็​็ เช่​่นเดี​ียวกั​ั บ อุ​ุ โ บสถ ผิ​ิ ด แต่​่ช่​่องหน้​้ า ต่​่างเป็​็ น รู​ูปโค้​้ ง ยอดแหลมทั้​้� ง หมด หน้​้ า อุ​ุ โ บสถและหน้​้ า วิ​ิ ห าร มี​ีพระเจดี​ีย์​์ แ ละ พระปรางค์​์อยู่​่�สองคู่​่� หน้​้าอุ​ุโบสถหนึ่​่�งคู่​่� หน้​้าวิ​ิหารคู่​่�หนึ่​่�ง แต่​่ทั้​้�งหมดนี้​้� ชำำ�รุ​ุดทรุ​ุดโทรมผุ​ุพั​ังรื้​้�อถอนไปหมดแล้​้ว ทำำ�เนี​ียบเจ้​้าอาวาส

ตั้​้�งแต่​่อดี​ีตจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ันที่​่�ปรากฏนามมี​ี ๕ รู​ูป คื​ือ ๑. พระอธิ​ิการมงคล ๒. พระอธิ​ิการฉุ​ุย ๓. พระครู​ูสาธรธรรมกิ​ิจ ๔. พระมงคลวราภรณ์​์ ๕. พระครู​ูวิ​ิจิ​ิตรกิ​ิจจาทร เจ้​้าอาวาสรู​ูปปั​ัจจุ​ุบั​ัน Wat Bang Prathun Nok

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

233

ศิ​ิ ลปกรรม

พระพุ​ุทธรู​ู ปปางมารวิ​ิชั​ัย

เดิ​ิมวั​ัดบางประทุ​ุนนอกมี​ีอาคารเก่​่าแก่​่อยู่​่� ๒ หลั​ัง คื​ืออุ​ุโบสถและ วิ​ิหาร โดยอุ​ุโบสถเก่​่าเป็​็นแบบ “มหาอุ​ุด” คื​ือเป็​็นอาคารที่​่ไ� ม่​่มี​ีหน้​้าต่​่าง ซึ่​่�ง รศ. สมใจ นิ่​่�มเล็​็ก สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าน่​่าจะสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๔ คราวเดี​ียวกั​ับโบสถ์​์มหาอุ​ุดของวั​ัดแก้​้วไพฑู​ูรย์​์ ในขณะที่​่� น. ณ ปากน้ำำ�� เสนอว่​่าน่​่าจะสร้​้ างขึ้​้�นในสมั​ั ยอยุ​ุ ธยา และต่​่อมาได้​้ รั​ับการบู​ูรณะ ในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ ส่​่วนวิ​ิหารเก่​่าเป็​็นอาคารที่​่มี​ี� หน้​้าต่​่างโค้​้งยอดแหลม น. ณ ปากน้ำำ�� จึ​ึงสั​ันนิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างขึ้​้�นในสมั​ัยสมเด็​็จพระนารายณ์​์ อย่​่างไรก็​็ตามอุ​ุโบสถหลั​ังเก่​่าได้​้ถู​ูกรื้​้�อลงแล้​้วสร้​้างขึ้​้�นใหม่​่ในสมั​ัย หลวงปู่​่�บุ​ุญยั​ัง แล้​้วเสร็​็จเมื่​่�อ พ.ศ. ๒๕๒๑ ออกแบบโดย รศ. สมใจ นิ่​่�มเล็​็ก มี​ีขนาดไม่​่ต่​่างจากอุ​ุโบสถเดิ​ิมมากนั​ัก ภายในประดิ​ิษฐาน พระพุ​ุทธรู​ูปประธานสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ ตกแต่​่งผนั​ังด้​้วยภาพพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ และเมื​ืองของพระอิ​ินทร์​์บนสวรรค์​์ชั้​้�นดาวดึ​ึงส์​์

สมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓ ย้​้ายจากวิ​ิหารมาเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปประธานใน อุ​ุโบสถ แล้​้วเปลี่​่ย� นวิ​ิหารเป็​็นที่​่ป� ระดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธชิ​ินราชจำำ�ลองแทน ผนั​ังด้​้านหลั​ังพระพุ​ุทธรู​ูปประธานแสดงภาพบนสวรรค์​์ชั้​้น� ดาวดึ​ึงส์​์ ที่​่มี​ี� ปราสาทไพชยนต์​์ตั้ง้� อยู่​่กึ่� ง่� กลาง ภายในมี​ีพระอิ​ินทร์​์พร้​้อมด้​้วยชายา ทั้​้�ง ๔ องค์​์ประทั​ับอยู่​่�แวดล้​้อมด้​้วยเหล่​่าเทวดาที่​่�มาเข้​้าเฝ้​้า นอกจากนี้​้� ยั​ังมี​ีภาพพระเจดี​ีย์​์จุฬุ ามณี​ี ต้​้นกั​ัลปพฤกษ์​์ ช้า้ งเอราวั​ัณ และเส้​้นแสดง ฤดู​ูกาลประกอบอยู่​่�ด้​้วย ภาพที่​่�ผนั​ังระหว่​่างประตู​ูและหน้​้าต่​่างคื​ือ เทพนพเคราะห์​์และ จตุ​ุโลกบาล ซึ่​่�งมี​ีต้​้นแบบมาจากภาพในไตรภู​ูมิ​ิกถาฉบั​ับรั​ัชกาลที่​่� ๙ สำำ�หรั​ับภาพนี้​้�เป็​็นภาพพระพุ​ุธทรงช้​้าง

อุ​ุโบสถ

เดิ​ิมเคยมี​ีปรางค์​์ขนาดเล็​็กตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านหน้​้า แต่​่ถู​ูกรื้​้�อออกไปแล้​้ว

ตู้​้�พระธรรม

เป็​็นตู้​้�ลายรดน้ำำ�ที่ � ่�น่​่าจะสร้​้างขึ้​้�นพร้​้อมกั​ับวั​ัดในสมั​ัยรั​ัชกาลที่​่� ๓-๔ ลวดลายบนตู้​้�เล่​่าเรื่​่�องรามเกี​ียรติ์​์�และภาพรามสู​ูรกั​ับนางเมขลา

234

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

Wat Bang Prathun Nok

พระครู​ู วิจิ ิ ต ิ รกิ​ิจจาทร

เจ้​้าอาวาสวั​ัดบางประทุ​ุนนอก

ประวั​ัติพ ิ ระครู​ู วิจิ ิ ต ิ รกิ​ิจจาทร

สถานะเดิ​ิม ชื่​่�อ วิ​ิษณุ​ุ นามสกุ​ุล ชมภู​ูศรี​ี เกิ​ิดเมื่​่�อวั​ันอาทิ​ิตย์​์ที่�่ ๖ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๐๗ ณ บ้​้านเลขที่​่� ๔๐ หมู่​่�ที่​่� ๑ ตำำ�บลท่​่าข้​้าม อำำ�เภอบางขุ​ุนเที​ียน จั​ังหวั​ัดธนบุ​ุรี​ี (กรุ​ุงเทพมหานคร) บิ​ิดาชื่​่�อ นายวิ​ิเชี​ียร มารดาชื่​่�อ นางเชื้​้�อ อุ​ุปสมบท วั​ันพุ​ุธที่​่� ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ ณ พั​ัทธสี​ีมา วั​ัดบางประทุ​ุนนอก โดยมี​ี พระครู​ูอดุ​ุ ล พิ​ิ ท ยาภรณ์​์ (พระมงคลวราภรณ์​์ ) เจ้​้ า อาวาส วั​ั ด บางประทุ​ุ น นอก เป็​็ น พระอุ​ุ ปั​ั ช ฌาย์​์ พระครู​ูปลั​ั ด เนย ชวโน เจ้​้าอาวาสวั​ัดนาคนิ​ิมิ​ิต เป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ พระอาจารย์​์ทองคำำ� ชิ​ิตมาโร ผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางประทุ​ุนนอก เป็​็นพระอนุ​ุสาวนาจารย์​์ ได้​้รั​ับฉายา อธิ​ิจิ​ิตฺ​ฺโต

การศึ​ึกษาสายพระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรม พ.ศ. ๒๕๓๐ สอบได้​้นักั ธรรมชั้​้�นตรี​ี ในสำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดราชโอรสาราม กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๓๑ สอบได้​้นักั ธรรมชั้​้�นโท ในสำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดราชโอรสาราม กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๓๒ สอบได้​้นักั ธรรมชั้​้�นเอก ในสำำ�นั​ักเรี​ียนวั​ัดราชโอรสาราม กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๕๗ สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาหลั​ักสู​ูตรประกาศนี​ียบั​ัตร การบริ​ิหารกิ​ิจการคณะสงฆ์​์ (ป.ปส) รุ่​่�นที่​่� ๑๐ คณะสงฆ์​์ภาค ๑ วั​ัดพิ​ิชยญาติ​ิการาม กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๖๐ เข้​้ารั​ับการอบรมเจ้​้าอาวาสในโรงเรี​ียนพระสั​ังฆาธิ​ิการ คณะสงฆ์​์หนกลาง รุ่​่�นที่​่� ๒๑ งานปกครองและงานในหน้​้าที่​่� พ.ศ. ๒๕๓๓ เป็​็นพระภิ​ิกษุ​ุผู้​้�ทรงจำำ�พระปาฏิ​ิโมกข์​์ และเป็​็นครู​ูสอน พระปริ​ิยั​ัติ​ิธรรมในสำำ�นั​ักศาสนศึ​ึกษา วั​ัดบางประทุ​ุนนอก มาจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็​็นเลขานุ​ุการในพระอุ​ุปั​ัชฌาย์​์และเลขานุ​ุการวั​ัด พ.ศ. ๒๕๔๒ เป็​็นเลขานุ​ุการเจ้​้าคณะแขวงบางขุ​ุนเที​ียน (สมั​ัยที่​่� ๑) เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๔๕ ได้​้รั​ับการแต่​่งตั้​้�งเป็​็นพระกรรมวาจาจารย์​์ (พระคู่​่�สวด) พ.ศ. ๒๕๔๗ ได้​้รั​ับการแต่​่งตั้​้�งเป็​็นผู้​้�ช่​่วยเจ้​้าอาวาส วั​ัดบางประทุ​ุนนอก เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๕๕ - ปั​ัจจุ​ุบันั ได้​้รับั การแต่​่งตั้ง้� จากคณะกรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นพระวิ​ินยาธิ​ิการ ประจำำ�เขตจอมทอง พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็​็นผู้​้�รั​ักษาการแทนเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางประทุ​ุนนอก พ.ศ. ๒๕๕๙ เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดบางประทุ​ุนนอก เจ้​้าสำำ�นั​ักศาสนศึ​ึกษา วั​ัดบางประทุ​ุนนอก

วั​ัดบางประทุ​ุนนอก ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๑๐๔ แขวงบางขุ​ุนเที​ียน เขตจอมทอง กรุ​ุ งเทพมหานคร

วิ​ิทยฐานะ การศึ​ึกษาสายสามั​ัญ พ.ศ. ๒๕๒๐ สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาชั้​้�นประถมศึ​ึกษาตอนปลาย (ป.๗) จากโรงเรี​ียนวั​ัดหนั​ัง เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๕ สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาชั้​้�นมั​ัธยมศึ​ึกษาตอนปลาย (มศ.๕) จากโรงเรี​ียนวั​ัดราชโอรสาราม เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๙ สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาชั้​้�นปริ​ิญญาตรี​ี จากมหาวิ​ิทยาลั​ัย ศรี​ีนคริ​ินทรวิ​ิโรฒ กรุ​ุงเทพมหานคร Wat Bang Prathun Nok

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

235

History of Buddhism....

Wat Yai Rom วั​ัดยายร่​่ม

สั​ั กการะ “หลวงพ่​่อพุ่​่ม � ” เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ู ปปางสมาธิ​ิ

236

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

ประวั​ัติวั ิ ด ั ยายร่​่ม

วั​ัดยายร่​่ม แขวงจอมทอง – บางมด เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร สั​ังกั​ัดมหานิ​ิกาย ตั้​้�งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๔ หมู่​่�ที่�่ ๖ ถนนพระราม ๒ (ธนบุ​ุรี​ีปากท่​่อ) แขวงจอมทอง เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร เนื้​้�อที่​่� ๒๓ ไร่​่ ๒ งาน ๖๔ ตารางวา โฉนดที่​่� ๖๔๑ เลขที่​่� ๑ ได้​้มี​ีการสร้​้างวั​ัดประมาณ พ.ศ. ๒๓๖๕ และได้​้รับั พระราชทานวิ​ิสุงุ คามสี​ีมาประมาณ พ.ศ. ๒๔๗๘ อาณาเขต ทิ​ิศเหนื​ือ จรดลำำ�ประโดง ทิ​ิศใต้​้ จรดรั้​้�วโรงเรี​ียนวั​ัดยายร่​่ม ทิ​ิศตะวั​ันออก จรดถนนซอยบุ​ุญแปลกอนุ​ุสรณ์​์

(พระราม ๒ ซอย ๓๓) ทิ​ิศตะวั​ันตก จรดคลองบางมด ลั​ักษณะพื้​้�นที่​่�โดยทั่​่�วไป เป็​็นที่​่�ราบลุ่​่�มน้ำำ��ท่​่วมถึ​ึง สภาพแวดล้​้อม ทั่​่�วไปแต่​่ก่​่อนเป็​็นพื้​้�นที่​่�การเกษตรสวนส้​้ม พอมาปั​ัจจุ​ุบั​ันสวนส้​้มไม่​่มี​ี เพราะดิ​ินเสื่​่�อมคุ​ุณภาพและไม่​่สามารถควบคุ​ุมปริ​ิมาณน้ำำ��ได้​้ สภาพ แวดล้​้อมปั​ัจจุ​ุบันั จึ​ึงกลายเป็​็นหมู่​่บ้� า้ นจั​ัดสรร และโรงงานอุ​ุตสาหกรรม

ประวั​ัติค ิ วามเป็​็นมาของวั​ัด

ได้​้สอบถามคนรุ่​่�นเก่​่า ๆ และค้​้นพบจากหนั​ังสื​ือพระราชพิ​ิธี​ีเดื​ือน สิ​ิบสอง พระราชนิ​ิพนธ์​์ในพระบาทสมเด็​็จพระจุ​ุลจอมเกล้​้าเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว ทางกรมศิ​ิลปากรจั​ัดพิ​ิมพ์​์ขึ้​้�นเมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๙ หน้​้า ๔๑๖ – ๔๑๗ (รุ่​่�นใหม่​่ ๔๔๐ – ๔๔๑) เรื่​่�องวิ​ิสาขบู​ูชามี​ีเนื้​้�อความว่​่า “แต่​่วั​ัดที่​่�ออกชื่​่�อมาแล้​้ว ๖๖ วั​ัดนี้​้�ไม่​่ได้​้อยู่​่เ� อง คงจะเพิ่​่�มเติ​ิมขึ้​้�นตามที่​่� สร้​้างใหม่​่อย่​่างเที​ียนพรรษา แต่​่วั​ัดจุ​ุฬามณี​ีวั​ัดหนึ่​่�งซึ่​่�งมี​ีชื่​่�อมาข้​้างบน ไม่​่รู้​้�จั​ักว่​่าวั​ัดใด ได้​้สอบถามทั้​้�งพระและคฤหั​ัสถ์​์หลายแห่​่งก็​็ไม่​่ได้​้ความ ใส่​่ไปมาก็​็เวี​ียนลงวั​ัดจุ​ุฬามณี​ีกรุ​ุงเก่​่าเสี​ีย บ้​้างได้​้เค้​้าก็​็เลื​ือนหายไป ภายหลั​ังเมื่​่�อทำำ�หนั​ังสื​ือแล้​้ว กรมหมื่​่�นประจั​ักษ์​์ ให้​้ปลั​ัดวั​ังขวาไปสื​ืบเค้​้า ที่​่สั� งั เกตในบั​ัญชี​ีว่​่าเหมื​ือนหนึ่​่�ง จะเป็​็นวั​ัดฝ่​่ายตะวั​ันตกไปได้​้ความจาก นายเกดตำำ�รวจวั​ังหน้​้า อายุ​ุ ๗๘ ปี​ี อำำ�แดงปาน อายุ​ุ ๗๗ ปี​ี ซึ่​่�งอยู่​่�ใน คลองบางมดแจ้​้งความว่​่าคื​ือวั​ัดราษฎรเรี​ียกชื่​่�อว่​่า “วั​ัดยายร่​่ม” ใน คลองบางมดนั่​่�นเอง เป็​็นวั​ัดจุ​ุฬามณี​ี เดิ​ิม ยายร่​่ม เป็​็นผู้​้�สร้​้างมี​ีโบสถ์​์ ฝากระดานหลั​ังหนึ่​่�ง ศาลาการเปรี​ียญหลั​ังหนึ่​่�ง และกุ​ุฏิ​ิหลั​ังหนึ่​่�ง” ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุโบราณที่​่�มีชื่ ี ่� อเสี​ี ยง

เป็​็นที่​่เ� คารพบู​ูชาของชาวบ้​้านคื​ือ “หลวงพ่​่อพุ่​่ม� ” เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูป ปางสมาธิ​ิ หน้​้าตั​ักกว้​้าง ๓๑ นิ้​้�ว สู​ูง ๔๘ นิ้​้�ว พระพุ​ุทธรู​ูปนี้​้�เป็​็นตั้​้�งตาม นามของผู้​้�อุ​ุปถั​ัมภ์​์วั​ัดยายร่​่ม แต่​่ไม่​่ใช่​่พระประธานในโบสถ์​์ เป็​็นองค์​์ ที่​่�รองมาจากพระประธาน เนื้​้�อจะหล่​่อด้​้วยอะไรนั้​้�นไม่​่ทราบ เพราะมี​ี ประชาชนมาปิ​ิดทองไว้​้เต็​็มไปหมด วั​ัดยายร่​่ม ตั้​้� งอยู่​่�เลขที่​่� ๒๔ หมู่​่�ที่​่� ๖ ถนนพระราม ๒ (ธนบุ​ุรี​ี-ปากท่​่อ)

แขวงจอมทอง เขตจอมทอง กรุ​ุงเทพมหานคร

Wat Yai Rom

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

237

BA NGKOK

รายชื่​่�อวั​ัด ในกรุ​ุงเทพมหานคร เขตธนบุ​ุรี​ี เขตธนบุ​ุรี​ี วั​ัดกั​ัลยาณมิ​ิตร วรมหาวิ​ิหาร แขวงวั​ัดกั​ัลยาณ์​์ วั​ัดจั​ันทาราม วรวิ​ิหาร แขวงบางยี่​่�เรื​ือ วั​ัดราชคฤห์​์ วรวิ​ิหาร แขวงบางยี่​่�เรื​ือ วั​ัดอิ​ินทาราม วรวิ​ิหาร แขวงบางยี่​่�เรื​ือ วั​ัดหิ​ิรั​ัญรู​ูจี​ี วรวิ​ิหาร แขวงหิ​ิรั​ัญรู​ูจี​ี วั​ัดประยุ​ุรวงศาวาส วรวิ​ิหาร แขวงวั​ัดกั​ัลยาณ์​์ วั​ัดบุ​ุปผาราม วรวิ​ิหาร (ธ) แขวงวั​ัดกั​ัลยาณ์​์ วั​ัดโพธิ​ินิมิ​ิ ตส ิ ถิ​ิตมหาสี​ีมาราม พระอารามหลวง แขวงบางยี่​่�เรื​ือ วั​ัดเวฬุ​ุราชิ​ิณ พระอารามหลวง แขวงบางยี่​่�เรื​ือ

วั​ัดบางไส้​้ไก่​่ แขวงหิ​ิรั​ัญรู​ูจี​ี วั​ัดประดิ​ิษฐาราม แขวงหิ​ิรั​ัญรู​ูจี​ี วั​ัดใหญ่​่ศรี​ีสุ​ุพรรณ แขวงหิ​ิรั​ัญรู​ูจี​ี วั​ัดกระจั​ับพิ​ินิ​ิจ แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดกลางดาวคนอง แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดดาวคนอง แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดบางน้ำำ�� ชน แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดบุ​ุคคโล แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดราชวริ​ินทร์​์ แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดสั​ันติ​ิธรรมาราม แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดสุ​ุทธาวาส แขวงบุ​ุคคโล วั​ัดกั​ันตทาราราม แขวงตลาดพลู​ู วั​ัดบางสะแกนอก แขวงตลาดพลู​ู วั​ัดบางสะแกใน แขวงตลาดพลู​ู วั​ัดวรามาตยภั​ัณฑสาราราม แขวงตลาดพลู​ู วั​ัดใหม่​่ยายนุ้​้�ย แขวงตลาดพลู​ู

เขตคลองสาน

วั​ัดพิ​ิชยญาติ​ิการาม วรวิ​ิหาร แขวงสมเด็​็จเจ้​้าพระยา วั​ัดอนงคาราม วรวิ​ิหาร แขวงสมเด็​็จเจ้​้าพระยา วั​ัดทองธรรมชาติ​ิ วรวิ​ิหาร แขวงคลองสาน

วั​ัดเศวตฉั​ัตร วรวิ​ิหาร แขวงบางลำำ�ภู​ูล่​่าง วั​ัดทองนพคุ​ุณ พระอารามหลวง แขวงคลองสาน วั​ัดสุ​ุทธาราม แขวงบางลำำ�ภู​ูล่​่าง วั​ัดทองเพลง แขวงคลองต้​้นไทร วั​ัดสุ​ุวรรณ แขวงคลองต้​้นไทร

เขตจอมทอง

วั​ัดราชโอรสาราม ราชวรวิ​ิหาร แขวงบางค้​้อ วั​ัดหนั​ัง ราชวรวิ​ิหาร แขวงบางค้​้อ วั​ัดนางนอง วรวิ​ิหาร แขวงบางค้​้อ วั​ัดนาคนิ​ิมิ​ิตรราษฎร์​์บำ�รุ ำ ุง แขวงจอมทอง วั​ัดบางขุ​ุนเที​ียนกลาง แขวงจอมทอง วั​ัดบางขุ​ุนเที​ียนนอก แขวงจอมทอง

วั​ัดบางขุ​ุนเที​ียนใน แขวงจอมทอง วั​ัดโพธิ์​์�แก้​้ว แขวงจอมทอง วั​ัดแก้​้วไพฑู​ูรย์​์ แขวงบางขุ​ุนเที​ียน วั​ัดไทร แขวงบางขุ​ุนเที​ียน วั​ัดบางประทุ​ุนนอก แขวงบางขุ​ุนเที​ียน วั​ัดสิ​ิงห์​์ แขวงบางขุ​ุนเที​ียน วั​ัดมงคลวราราม แขวงบางค้​้อ วั​ัดศาลาครื​ืน แขวงบางค้​้อ วั​ัดโพธิ​ิทอง แขวงบางมด วั​ัดยายร่​่ม แขวงบางมด วั​ัดสี​ีสุ​ุก แขวงบางมด

เขตตลิ่​่�งชั​ัน

วั​ัดกระจั​ัง แขวงฉิ​ิมพลี​ี วั​ัดทอง แขวงฉิ​ิมพลี​ี วั​ัดรั​ัชฎาธิ​ิษฐาน ราชวรวิ​ิหาร วั​ัดพุ​ุทธจั​ักรมงคลชยาราม แขวงคลองชั​ักพระ แขวงฉิ​ิมพลี​ี วั​ัดชั​ัยพฤกษมาลา ราชวรวิ​ิหาร วั​ัดมณฑป แขวงฉิ​ิมพลี​ี แขวงตลิ่​่�งชั​ัน วั​ัดสมรโกฎิ​ิ แขวงฉิ​ิมพลี​ี วั​ัดกาญจนสิ​ิงหาสน์​์ วรวิ​ิหาร วั​ัดนครป่​่าหมาก แขวงตลิ่​่�งชั​ัน แขวงคลองชั​ักพระ วั​ัดน้​้อยใน แขวงตลิ่​่�งชั​ัน วั​ัดไก่​่เตี้​้�ย แขวงคลองชั​ักพระ วั​ัดเกาะ แขวงบางเชื​ือกหนั​ัง วั​ัดช่​่างเหล็​็ก แขวงคลองชั​ักพระ วั​ัดทอง แขวงบางเชื​ือกหนั​ัง วั​ัดตลิ่​่�งชั​ัน แขวงคลองชั​ักพระ วั​ัดพิ​ิกุ​ุล แขวงบางเชื​ือกหนั​ัง วั​ัดปากน้ำำ�� ฝั่​่�งเหนื​ือ วั​ัดกระโจมทอง แขวงบางพรม แขวงคลองชั​ักพระ วั​ัดแก้​้ว แขวงบางพรม วั​ัดเรไร แขวงคลองชั​ักพระ

วั​ัดเทพพล แขวงบางพรม วั​ัดประสาท แขวงบางพรม วั​ัดเพลง แขวงบางพรม วั​ัดศิ​ิริ​ิวั​ัฒนาราม แขวงบางพรม วั​ัดสะพาน แขวงบางพรม วั​ัดจำำ�ปา แขวงบางระมาด วั​ัดตะเข้​้ (โคกพระเถร) แขวงบางระมาด วั​ัดโพธิ์​์� แขวงบางระมาด วั​ัดโพธิ์​์�ราม แขวงบางระมาด วั​ัดมะกอก แขวงบางระมาด วั​ัดอิ​ินทราวาส แขวงบางระมาด

เขตบางกอกน้​้อย วั​ัดระฆั​ังโฆสิ​ิตาราม วรมหาวิ​ิหาร แขวงศิ​ิริ​ิราช วั​ัดสุ​ุวรรณาราม ราชวรวิ​ิหาร แขวงศิ​ิริ​ิราช วั​ัดศรี​ีสุดุ าราม วรวิ​ิหาร แขวงบางขุ​ุนนนท์​์ วั​ัดชิ​ิโนรสาราม วรวิ​ิหาร แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดพระยาทำำ� วรวิ​ิหาร แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดอมริ​ินทราราม วรวิ​ิหาร แขวงศิ​ิริ​ิราช วั​ัดดุ​ุสิ​ิดาราม วรวิ​ิหาร แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ วั​ัดเจ้​้าอาม แขวงบางขุ​ุนนนท์​์

วั​ัดไชยทิ​ิศ แขวงบางขุ​ุนนนท์​์ วั​ัดบางขุ​ุนนนท์​์ แขวงบางขุ​ุนนนท์​์ วั​ัดภาวนาภิ​ิรตาราม แขวงบางขุ​ุนนนท์​์ วั​ัดใหม่​่ แขวงบางขุ​ุนนนท์​์ วั​ัดบางเสาธง แขวงบางขุ​ุนศรี​ี วั​ัดเพลงวิ​ิปั​ัสสนา แขวงบางขุ​ุนศรี​ี วั​ัดมะลิ​ิ แขวงบางขุ​ุนศรี​ี วั​ัดรวกสุ​ุทธาราม แขวงบางขุ​ุนศรี​ี วั​ัดรั​ังสี​ีรัตั นวารี​ี (ธ) แขวงบางขุ​ุนศรี​ี วั​ัดครุ​ุฑ แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดดงมู​ูลเหล็​็ก แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดโพธิ์​์�เรี​ียง แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดยางสุ​ุทธาราม แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดละครทำำ� แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ

เขตทวี​ีวั​ัฒนา

วั​ัดโกมุ​ุทพุ​ุทธรั​ังสี​ี แขวงศาลาธรรมสพน์​์ วั​ัดปุ​ุรณาวาส แขวงศาลาธรรมสพน์​์ วั​ัดวิ​ิศิ​ิษฏ์​์บุ​ุญญาวาส แขวงทวี​ีวั​ัฒนา

วั​ัดสุ​ุทธิ​ิจิ​ิตตาราม แขวงทวี​ีวั​ัฒนา วั​ัดอุ​ุดมธรรมวิ​ิมุ​ุตติ​ิ (ธ) แขวงทวี​ีวั​ัฒนา

วั​ัดสี​ีหไกรสร แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดสุ​ุทธาวาส แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดอมรทายิ​ิการาม แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดอั​ัมพวา แขวงบ้​้านช่​่างหล่​่อ วั​ัดฉิ​ิมทายกาวาส แขวงศิ​ิริ​ิราช วั​ัดวิ​ิเศษการ แขวงศิ​ิริ​ิราช วั​ัดนายโรง แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ วั​ัดบางบำำ�หรุ​ุ แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ วั​ัดปฐมบุ​ุตรอิ​ิศราราม (ปฐมบุ​ุตรอิ​ิสราราม) แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์ วั​ัดสุ​ุวรรณคี​ีรี​ี แขวงอรุ​ุณอมริ​ินทร์​์

เขตทุ่​่�งครุ​ุ

วั​ัดทุ่​่�งครุ​ุ แขวงทุ่​่�งครุ​ุ วั​ัดบางมดโสธราราม แขวงบางมด วั​ัดหลวงพ่​่อโอภาสี​ี (บางมด) แขวงบางมด วั​ัดพุ​ุทธบู​ูชา (ธ) แขวงบางมด

เขตบางกอกใหญ่​่

วั​ัดอรุ​ุณราชวราราม ราชวรมหาวิ​ิหาร แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดหงส์​์รั​ัตนาราม ราชวรวิ​ิหาร แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดโมลี​ีโลกยาราม ราชวรวิ​ิหาร แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดราชสิ​ิทธาราม ราชวรวิ​ิหาร แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดสั​ังข์​์กระจาย วรวิ​ิหาร แขวงวั​ัดท่​่าพระ

วั​ัดนาคกลาง วรวิ​ิหาร แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดเครื​ือวั​ัลย์​์ วรวิ​ิหาร (ธ) แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดใหม่​่พิ​ิเรนทร์​์ แขวงวั​ัดอรุ​ุณ วั​ัดเจ้​้ามู​ูล แขวงวั​ัดท่​่าพระ วั​ัดดี​ีดวด แขวงวั​ัดท่​่าพระ วั​ัดท่​่าพระ แขวงวั​ัดท่​่าพระ วั​ัดประดู่​่�ฉิ​ิมพลี​ี แขวงวั​ัดท่​่าพระ วั​ัดประดู่​่�ในทรงธรรม แขวงวั​ัดท่​่าพระ

เขตบางขุ​ุนเที​ียน วั​ัดกก แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดท่​่าข้​้าม (ธ) แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดธรรมคุ​ุณาราม แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดบั​ัวผั​ัน แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดปที​ีปพลี​ีผล แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดประชาบำำ�รุ​ุง แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดเลา แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดหั​ัวกระบื​ือ แขวงท่​่าข้​้าม วั​ัดกำำ�แพง แขวงแสมดำำ�

วั​ัดแทนวั​ันดี​ีเจริ​ิญสุ​ุข แขวงแสมดำำ� วั​ัดแทนวั​ันดี​ีสุขุ าราม แขวงแสมดำำ� วั​ัดบางกระดี่​่� แขวงแสมดำำ� วั​ัดพรหมรั​ังษี​ี แขวงแสมดำำ� วั​ัดสะแกงาม แขวงแสมดำำ� วั​ัดสุ​ุธรรมวดี​ี แขวงแสมดำำ� วั​ัดแสมดำำ� แขวงแสมดำำ�

เขตบางแค

วั​ัดบุ​ุณยประดิ​ิษฐ์​์ แขวงบางไผ่​่ วั​ัดพรหมสุ​ุวรรณสามั​ัคคี​ี แขวงบางไผ่​่ วั​ัดศาลาแดง แขวงบางไผ่​่ วั​ัดม่​่วง แขวงหลั​ักสอง วั​ัดราษฎร์​์บำ�รุ ำ งุ (ธ) แขวงหลั​ักสอง

เขตบางบอน

วั​ัดนิ​ินสุ​ุขาราม แขวงบางบอน วั​ัดบางบอน แขวงบางบอน วั​ัดโพธิ์​์�พุ​ุฒตาล แขวงบางบอน

เขตบางพลั​ัด

วั​ัดบวรมงคล ราชวรวิ​ิหาร (ธ) แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดภคิ​ินี​ีนาถ วรวิ​ิหาร แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดดาวดึ​ึงษาราม พระอารามหลวง แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดคฤหบดี​ี พระอารามหลวง เขตบางพลั​ัด วั​ัดอาวุ​ุธวิ​ิกสิ​ิตาราม พระอารามหลวง (ธ) แขวงบางพลั​ัด วั​ัดเทพนารี​ี แขวงบางพลั​ัด วั​ัดเทพากร แขวงบางพลั​ัด วั​ัดบางพลั​ัด แขวงบางพลั​ัด วั​ัดเพลง แขวงบางพลั​ัด วั​ัดภาณุ​ุรั​ังษี​ี แขวงบางพลั​ัด

วั​ัดจตุ​ุรมิ​ิตรประดิ​ิษฐาราม แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดทอง แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดน้​้อยนางหงษ์​์ แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดบางยี่​่�ขั​ัน แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดเปาโรหิ​ิตย์​์ แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดพระยาศิ​ิริ​ิไอยสวรรค์​์ แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดสิ​ิงห์​์ แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดใหม่​่เทพนิ​ิมิ​ิตร แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดอมรคี​ีรี​ี แขวงบางยี่​่�ขั​ัน วั​ัดฉั​ัตรแก้​้วจงกลณี​ี แขวงบางอ้​้อ วั​ัดวิ​ิมุตุ ยาราม แขวงบางอ้​้อ วั​ัดสามั​ัคคี​ีสุทุ ธาวาส (ธ) แขวงบางอ้​้อ วั​ัดรวกบางบำำ�หรุ​ุ แขวงบางบำำ�หรุ​ุ

เขตภาษี​ีเจริ​ิญ

วั​ัดนวลนรดิ​ิศ วรวิ​ิหาร แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดอั​ัปสรสวรรค์​์ วรวิ​ิหาร แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดคู​ูหาสวรรค์​์ วรวิ​ิหาร แขวงคู​ูหาสวรรค์​์ วั​ัดนางชี​ีโชติ​ิการาม พระอารามหลวง แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดปากน้ำำ�� พระอารามหลวง แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดนิ​ิมมานรดี​ี พระอารามหลวง แขวงบางหว้​้า วั​ัดกำำ�แพง แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดทองศาลางาม แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดนาคปรก แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดประดู่​่�บางจาก แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ วั​ัดเพลง แขวงปากคลองภาษี​ีเจริ​ิญ

วั​ัดนก แขวงคู​ูหาสวรรค์​์ วั​ัดบางแวก แขวงคู​ูหาสวรรค์​์ วั​ัดปากน้ำำ�� ฝั่​่�งใต้​้ แขวงคู​ูหาสวรรค์​์ วั​ัดยางบางจาก แขวงคู​ูหาสวรรค์​์ วั​ัดวิ​ิจิ​ิตรการนิ​ิมิ​ิตร แขวงคู​ูหาสวรรค์​์ วั​ัดตะล่​่อม แขวงคลองขวาง วั​ัดมะพร้​้าวเตี้​้�ย แขวงคลองขวาง วั​ัดจั​ันทร์​์ประดิ​ิษฐาราม แขวงบางด้​้วน วั​ัดกำำ�แพง แขวงบางแวก วั​ัดชั​ัยฉิ​ิมพลี​ี แขวงบางแวก วั​ัดตะโน แขวงบางแวก วั​ัดโตนด แขวงบางแวก วั​ัดโบสถ์​์อิ​ินทรสารเพชร แขวงบางแวก วั​ัดโคนอน แขวงบางหว้​้า วั​ัดรางบั​ัว แขวงบางหว้​้า วั​ัดอ่​่างแก้​้ว แขวงบางหว้​้า

เขตราษฎร์​์บู​ูรณะ

วั​ัดเกี​ียรติ​ิประดิ​ิษฐ์​์ แขวงบางปะกอก วั​ัดบางปะกอก แขวงบางปะกอก วั​ัดประเสริ​ิฐสุ​ุทธาวาส แขวงบางปะกอก

วั​ัดราษฎร์​์บู​ูรณะ แขวงบางปะกอก วั​ัดแจงร้​้อน แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ วั​ัดสน แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ วั​ัดสารอด แขวงราษฎร์​์บู​ูรณะ

เขตหนองแขม

วั​ัดทองเนี​ียม (ธ) แขวงหนองแขม วั​ัดระฆั​ังพรหมรั​ังสี​ี แขวงหนองแขม วั​ัดศรี​ีนวล แขวงหนองแขม

วั​ัดหนองแขม แขวงหนองแขม วั​ัดหลั​ักสาม แขวงหนองแขม วั​ัดไผ่​่เลี้​้�ยง แขวงหนองค้​้างพลู​ู วั​ัดวงษ์​์ลาภาราม แขวงหนองค้​้างพลู​ู วั​ัดอุ​ุดมรั​ังสี​ี แขวงหนองค้​้างพลู​ู

ลํ�าสมัยไม่ตกเทรน คุณภาพคับเล่ม

WWW.SBL.CO.TH

CHONBURI

เขาค้อ

บึงสีไฟ

วัดศรีศรัทธาราม

www.ookbee.com/Magazine/SBLMAGAZINE SBL Magazine บันทึกประเทศไทย www.issuu.com/sblmagazine

Slow down, take time to smile. ใช้​้ชี​ีวิ​ิตให้​้ช้​้าลง

และใช้​้เวลานั้​้�นยิ้​้�มให้​้เยอะเข้​้าไว้​้

242

พระประธานในอุ​ุโบสถวั​ัดทอง อายุ​ุ ๔๗๐ กว่​่าปี​ี (หลวงพ่​่อทอง)

SBL บันทึกประเทศไทย

กรุ งเทพมหานคร

SBL บันทึกประเทศไทย BANGKOK

243

พระพุ​ุทธธรรมกายเทพมงคล

วั​ัดปากน้ำำ�� เขตภาษี​ีเจริ​ิญ กรุ​ุงเทพมหานคร