Schamper 36

studentenweekblad van de rug 3e jq 1977-19/8 —^

VER.UITG.iKOEN RAES , BURGGRAVENLAAN 131 HOOFDREDAKTEUR ! RIK VAN NUFFEL , ST. PIETERSNIEUWSSTR. REDAKTIEADRES ! ST. PIETERSNIEUWSSTR.45 9000 GENT

PROPAGANDA VOOR HOMOSEXUAUTEIT flch ja,die homoseksualiteit toch.

Uaarschijnlijk zijn er maar weinig "verschijnsden" in onze maatschappij die zo zuaar met taboes beladen zijn als homo's en homoseksualiteit.

Iedereen heeft homoseksuele gevoelens en nogal wat mensen hebben homoseksuele ervaringen.Maar het zijn gevoelens en ervaringen waarover nooit gepraat wordt,tenzij op een spottende,denigrerende toon...

Iedereen heeft homoseksuele tendenzen,en het kan erg plezierig,erg lustvol zijn om die te (leren) uiter In de ideale kreatieve maatschappijvorm zou het kunstmatig onderscheid tussen homoseksualiteit en heteroseksualiteit, tussen homoseksuelen en heteroseksuelen geen enkele zin hebben.Maar het is onjuist te doen alsof we daar al zijn.In een heteroseksuele maatschappij zijn er automatisch homoseksuelen omdat het alleenrecht van de heteroseksualiteit getuigt van een verstarring,beperking en vervreemding van de seksualiteit in het algemeen.En het is dan maar logisch dat er naast de zogenaamde "normale" hetero's,ook mensen zijn die hun homoseksualiteit als een essentieel gegeven van hun persoonlijkheid ervaren.Wensen met een ander seksuele voorkeuyzoals dat o zo " begrijpend" wordt gezegd.

Homoseksuelen hebben inderdaad slechts een andere seksuele voorkeur dan hetero's ,maar spot, onderdrukking en "tolerantie", hebben hen tot "anderen" gemaakt,met eigen gevoelens,en een eigen inzicht op zichzelf eh hun milieu.Hoe kan het ook anders als men is gebrandmerkt door de diktatuur van de normalen.

De eerste vereiste voor homo-bevrijding moet dan ook de volwaardige homo-identiteit ontwikkelen,wij moeken naar een homoseksueel bewustzijn streven.Uij moeten de angsten en de onderdrukking in onszelf, proberen te zien en af te breken.

Uant het zal je- maar overkomen, in deze maatschappij homoseksueel te zijn.Als je met dat feit gekonfronteerd wordt kan je verschillende reakties hebben: -je kan in een hoekje gaan huilen en wachten tot het overgaat, en merken dat het nooit zal overgaan (gelukkig niet!)

-je kan hét voor iedereen verborgen houden,en merken dat zoiets onmogelijk is en dat je in een grenzeloze eenzaamheid verzuipt, -je kan naar een pastoor of een psychiater hollen,en merken dat hun reaktionaire praat onzin is en je bovendien nog ongelukkiger maakt.

-je kan naar het park,de pisbakken of de bars gaan, en merken dat dat opgefokte sfeertje ook weinig bevrediging geeft.

En je kan blij zijn met je homoseksualiteit.3e zou je kunnen verzetten tegen het vanzelfsprekende van de normaliteit.3e zou andere mensen kunnen opzoeken die in dezelfde situatie zitten, die daarover praten, denken» met mekaar bezig zijn.3e zou je kunnen organiseren.Kortom - het lijkt wel een sterreklame - je zou kontakt kunnen opnemen met de Rooie Vlinder.

DE ROOIE VLINDER Uij zijn een socialistische aktiegroep voor de bevrijding van d° homoseksualiteit.Uij gaan uit van een zo breed mogelijk links platform.

Ue zijn geen mantelorganisatie van één politieke groep of partij, maar ue willen samenuerken met alle or-

ganisaties die strijden voor een serieuze bevrijding van homoseksualiteit, van de seksualiteit in het algemeen.Tegen de onderdrukkende burgerlijke maatschappij en haar moraal.Tegen een autoritaire "socialistische" maatschappij waarin geen plaats is voor een volwaardige, kreatieve en lustvolle behoeftenbevrediging.

Uij zijn geen linkse jongens zonder glimlach.Uij vertrekken gewoon vanuit onze homoseksuele werkelijkheid en die leidt onmiddelijk tot een politieke stellingname.Het socialisme is een essentiële voorwaarde voor onze bevrijding: pas in een maatschappij van vrije en gelijke mensen, gezamelijk meester over hun eigen lot, hun eigen arbeid, hun eigen denken, handelen en voelen, kan er sprake zijn van een vrije seksualiteit.Uelke analyses ue daarover geven kan je uitgebreid in onze krant lezen.

De Rooie Vlinder heeft vijf objektieven: 1) Er wordt vooreerst gestreefd n naar een solidariteit met de vrouwen beweging en de mannenbevrij— ding. De strijd tegen het inhumane rollenpatroon is ook bij ons van fundamenteel belang.

2) Uij zetten ons af tegen de traditionele homobeweging. Uij willen van onze homoseksualiteit een subversief gegeven maken, tegen elke integratiegedachte in.

3) Uij strijden tegen alle fascistoïde kenmerken van deze maatschappij. Het is niet toevallig dat vrouwen en homo's een ekstreme repressie kennen bij uit terst rechts. Nog altijd heerst er bij ons het fascisme der normalen^ 4) Uij strijden ook tegen de achterlijke opvattingen in de linkse beweging. Opvattingen die van onze strijd een marginaal probleem willen maken.

5) Iets wat in onze groep heel belangrijk is, is de manier waarop we met elkaar omgaan. In het begin hadden ue heel formele vergaderingen, dat is nu beslist aan het veranderen. Het is nog erg moeilijk : ue vervallen nog dikwijls in ofwel een erg zakelijke benadering afuel een geforceerde lievigheid. Waar de steun, de golf van emotionele warmte en de solidariteit die we soms onder elkaar ervaren, is zeker één van de belangrijkste aspekten van de groepsmotivatie.

De Rooie Vlinder heeft momenteel kerenB in Gent en in Antwerpen, terwijl er ook enkele mensen uit Leuven en Brussel in onze groep aktief zijn.

Met de Rooie Vlinder kan kontakt opgenomen worden door te schrijven naar : De Rooie Vlinder Kortrijkse Steenueg 162 9000 Gent ofwel: De Rooie Vlinder Keizerstraat 38 9000 Gent Uij geven ook een krant uit, waarvan er reeds vier nummers verschenen zijn. Eén nummer kost 20 F (+ 5 F verzendingskosten). Voor 100 F sta je genoteerd als abonnee voor 5 nummers (verzendingskosten inbegrepen). Een abonnement onder gesloten omslag kan ook en kost je 200 F voor dezelfde nummers. Dit alles op postrekening : van

000-0223495 R. Dierickx Kortrijkse Steenueg 162 9000 Gent

9000

kongres INTERNATIONAAL STUDENTENKONGRES : " UNIVERSITY AND DEMOCRATISATION " Uoensdag 19 OKTOBER 18 u. tot vrijdag 21 OKTOBER 20 u. te Tilburg. wat ?

Bedoeling van het kongres is het benadrukken van de deelname van de studenten in de demokratische organisatie van de universiteit en meer bepaald de relatie unief-maatschappij.

Een aantal sprekers zullen een inleiding geven,bedoeld als aanzet tot diskussies in een 12-tal werkgroepen die zullen gevormd worden.

Het onderwerp zal op 3 niveaus worden behandeld: Macro-niveau: De Italiaanse socioloog Gianni Statera, Meso-niveau: de socioloog Rob Kuypei Kuyper uit Leiden.

Micro-niveau:een engels fysicus.

Office for International Relations Tilburg University Postbus 90153 5000 LE Tilburg Nederland Met vermelding van naam,adres,land, studierichting en universiteit.

Na inschrijving worden de kongrespapieren toegestuurd.

w aarschuw ing Het KVHV (Katholiek Vlaams Hoogstudenten Verbond) heeft de gewoonte zodra ze de inschrijvingslijsten heeft kunnen bemachtigen, de postbode aan alle thuisadressen van eerstejaarsstudenten lidkaarten te laten verkopen.Een zaakje wat meestal vlot verloopt aangezien de ouders toch niet weten wat het KVHV is, "en het zou toch wel eens van pas kunnen komen" .

Uel, het KVHV is een rechtse groepering en het verwondert dan ook niet dat zij zulke achterbakse praktijken hanteert.Bovendien,wanneer je je gele geld terug wil vorderen, slaag je daar zelden in, omdat hun winkel meestal dicht is.

Dus, tenzij je bewust KVHV-lid wil worden, vertel hem of haar die op je thuisadres de postbode opendoet niet in te qaan op het KVHV-voorstel.

g altu n g kom t 3ohan Galtung.Eeen soort wetenschappelijk fenomeen.Mathematicus,criminoloog ,socioloog,polemoloog.Het is moeilijk bij_te houden.3arenlang heeft hij in Tfet hoog aangeschreven 3ournal of Peace Research een ongelooflijke produktie boeiende artikels afgeleverd,die stuk voor stuk een bijdrage hebben geleverd tot de ontwikkeling van de sociale wetenschappen.

'3ohan zonder Land' wordt hij in Noorwegen genoemd.3e wordt er gewoon aan om in het vliegtuig te slapen,zegt ie.Onlangs heeft hij zijn professoraat aan de universiteit van Oslo opgegeven om zich voor een tijdje te vestigen in Genève,waar hij gaat medewerken aan de universiteit van de Verenigde Naties.Hij is bovendien adviseur van verschillende UNO-instellingen (als Unctad,IL0,...)Een ontmoeting met 3ohan Galtung is een sprankelende ervaring.Een waterval van Coo van ideëen,inzichten,verbanden : internationale politiek,China,NoordZuid-verhouding,eentrum-periferie, struktureel geweld,feodaal syteem in de samenleving :het zijn evenzo vele terreinen waarop 3ohan Galtung zich met gemak en autoriteit be-

9 9 9 9 9 9

9 9 9

S

9 9 Î 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9

Schamper, studentenweekblad, derde jaargang, nummer 37 : Uat ue te melden hebben: 1) Schamper zal 25 keer verschijnen en zal elke week worden uitgedeeld aan de studentenrestaurants De Brug, de Overpoort en de Landbouw, en het moet toegegeven,dat gebeurde tot nu toe nogal onregelmatig.

Uil je echter zeker zijn dat je elke week een nummer krijgt toegestuurd dan kan dat door een abonnement te te nemen voor de schamele som van 50,-fr. en dit op een van de volgende manieren: -door storting van 50,-fr. op de Schamperrekening op de ASLK : "Tijdschrift Schamper 001 - 0481260 - 22 " met vermelding van je adres(niet vergeten).

-door 50,- fr. af te geven op het Studentensekretariaat op de SintPietersnieuusstraat 45 en vragen naar Leen.

-door het af te geven aan Rik V/an Nuffel, mocht je die kennen.

2) Papier kost geld, bedrukt papier nog meer, daarom uil dL t blad zich laten lezen.Daarom ook zoeken ue zoveel mogelijk mensen die willen meewerken: schrijvers, fotograven, layoutmensen,tekenaars,kartoonisten,... omdat ue beter willen worden.

Ue zouden het voorstel willen doen aan alle werkgroepen, konventen en fakulteitskringen een soort vaste korrespondent te hebben die regelmatig uat schrijft.

3) Een eerste redaktievergadering zal doorgaan op.maandag 3 oktober om 2Du in het Studentenhuis De Brug, Sint Pietersnieuswstraat 45, en alle belangstellenden en potentiële medewerkers worden verwacht,zoals op alle andere redaktievergaderingen die steeds op maandagavond plaatshebben en steeds openstaan voor iedereen.

geeft.

Niet iedereen mag Galtung evengraag Hoe kan het anders.Galtung provoceert. 'De westerse beschaving heeft nog twintig jaren heerschappij voor de boeg.Dan is het definitief gedaan.Ik stel me op aan de kant van de Derde Uereld.'dixit Galtung.

Galtung verkondigt zijn ideëen over een nieuwe levensstijl en vliegt daarop met een jet-set weg,zeggen zijn tegenstanders.Maar anderen voeren aan dat Galtung toch maar de eerste gewetensbezwaarde was in Noor wegen.Hij moest er wel twee laar cel voor doen GRATIS BUS NAAR LIMBURG. Om belangstellenden de kans te geven om deze vroege uitstap naar Limburg mee te maken, wordt er een gratis bus ingelegd die om 11u. vertrekt aan de Kouter en om 1u. 's nachts terug is.Alles is gratis, maar voor eten moet je zelf zorqen.

Uil je mee, dan moet je wel op voorhand inschrijven: Dienst Derde Uereld(prof \ l . Bilser Korte Meer 11 (2e verdiep) waar half september een uitgebreide stencil ter beschikking ligt over de ideëen van johan Galtung.

MEDEBEHEER? In mei '77 werden aan de RUG opnieuw verkiezingen georganiseerd voor

de verschillende raden,buro's , enz. Verkiezingen op kleine schaal,die niet hoeven onder te doen voor de mastodont—verkiezingen van de Belgische recht-staat.De beloftenmolen draaide als bezeten.Eén kandidaat bracht het zelfs zover zijn leuk kopje bij elke student in de brievenbus te deponeren.CVP-technieken,rode roos-technieken,ea schijnen

nou moe... d l

dus ook aan de univ ingang te vinden.Voor uat en voor uie hebben de studenten verleden jaar nu gestemd? Uie heeft er uiteindelijk baat bij?

Met Schamper hebben wij gepoogd na deze verkiezingsroes uat orde te scheppen in de doolhof der raden en kommissies.Vooruaar een onmogelijke opgave,die hopelijk toch nog uat bij zal brengen.

in le id in g Drie Sektoren

Algemeen gezien kunnen ue de universitaire burokratie indelen in drie sektoren,nl. een akademische sektor, een sociale en verder nog diverse kommissies.

De akademlsche sektor (zelfgemaakte indeling) beperkt zich tot het gebeuren in elke fakultBit (bvb rechten, geneeskunde).Het centrale orgaan is de fakulteitsraad.

De sociale sektor omvat het breedste gebied.Gaande van de homes en restau*. rantsjover de psychologische en sociale dienat heen,komende bij de studentenaktiviteiten,overheerst deze sektor de ’sociale noden' van de student.

De diverse kommissies uorden verondersteld advies te geven aan het vast buro,raad van bsheer ivm het universitair onderwijs in het algemeen.

Centralisme Evident voor een buro-kratisch georganiseerde doolhof pleegt men een hoger orgaan te installeren dat de lagere burokratie omvat.De beheerraad vervult die taak.

Naast de beheerraad of er nogmaals bovenop ,om de hiërarchie in optimale werking te kunnen schetsen,vinden we het vast buro.Vervolgens,last but not least,trekken ue naar de olievlek,om in al zijn glorie,in een apokalyptische zelfgenoegzaamheid, de minister van onderwijs aan te treffen.

Medebeheer De hierboven gegeven ruwe schets zal later nog uitgeuerkt uorden,Eerst nog enkele woorden over het medebeheer.

Het ongenoegen dat de studenten in '68 aangreep,breidde zich ook uit over ons kleine konservatieve landje, In '69 brak hier de hel los.De studenten kwamen op straat.Het elitaire karakter van onze UNIV werd gehekeld, De autoriteiten, verbaasd,zoals ze altijd zijn, schrokken zich een aap en trokken aan het rechtstouu.Een formidabele politiemacht waakte.De studenten gingen over tot een bezetting van het Blandijngebouw.Ze werden er door rijkswacht en politie buitengeklopt.

Niettemin had deze aktie het effekt van duimspijkers op de zetels van de autoriteiten.

Ze voelden aan dat hst zo niet verdar kon,Ze riepen komitees samen,hoorden klokken luiden,maar vonden de klepels niet,zochten naar billijke oplossingen en passende formules.Resultaat van dit alles: 2 oplossingen die mogelijk waren,nl. (1) de studenten mochten met een grote vertegenwoordiging over alle zaken mee advies geven, (2) De studenten mogen meebeslissen over de meeste zaken maar met een kleine vertegenwoordiging.

De tweede oplossing werd aanvpard en kreeg prompt de naam 'medebeheer'.

Dat er ondertussen van medebeheer wei* nig in huis gekomen is,weten we nu al en dat de formule met kleine vertegenuoordiging een zoethoudertje gsuorden is,dat hoef ik zelfs niet meer te schrijven.

Nochtans draait de molen verder en om de twee jaren trekken de meeste studenten plichtsbewust naar de stemhokjes om hun kandidaat een stem bij te bezorgen.

Waarvoor ze stemmen weten de meeste niet.Daarom,dit kleine overzicht.

2

a k ad e m ie ra a d a) Samenstelling:rektor=voorzitter -------------sekretaris alle soorten hoogleraren docenten b) Bevoegdheden: -beraadslaagt over alle vraagstukken die betrekking hebben op de universiteit en over de eventuele oprichting van fakulteiten,instituten,...

-heeft ook de macht straffen uit te spreken die ten laste zijn van de studenten,zoals daar zijn schorsing voor enkele of voor alle kursussen (dit kan slechts voor meer dan één maand en voor maksimum 1 akademiejaar).

Een student kan ook voor altijd uitgesloten uorden.Om redenen van openbare orde wordt deze straf dan door de minister uitgesproken.

Een andere vorm van sanktie is de berisping,mau de student wordt op het matje geroepen bij de rektor» Voordat de straf wordt uitgesproken moet rla student ashoord uorden«Het ïsechter voor ieder duidelijk dat de student hier het zwakke broertje vormt.Meer nog,omdat in de akademische raad geen studenten zetelen.

De hierboven beschreven straffen

-Verder heeft de akademische raad een louter adviserende rol.

raad van beheer a)Samenstellingirektor=voorzitter --------------vice-rektor -Onderwijzend personeel (O.P.) aantal: 10 verkozen:door akademische raad -Wetenschappelijk personeel (W.P.) aantal:4 verkozen:door leden van W.P. -Administratief en technisch personeel(ATP) aantal:2 v8rkozen:door leden van ATP -Studenten aantal:4 verkozen:door studenten -3 vertegenwoordigers uit sociale milieu,3 uit ekonomische en 3 uit openbare machten

b)Bevoegdheden (enkel de belangrijke -ivm benoemingen (advies aan de minister) -alles wat betreft 0P,ATP,UP, ♦lonen *tuchtmaatregelen -ivm onderwijs ♦oprichting van nieuwe fakulteiten ♦bepaalt kursussen die moeten gegeven worden. ♦keurt eksamen- en lesrooster die door afzonderlijke fakulteiten voorgedragen worden.

-legt de begroting voor aan de minister van onderwijs -huishoudelijke reglementen ivm opbouu,afbraak en modernisering van gebouwen -verkiezing van de leden van het vast buro KortomjDe raad van beheer houdt zich bezig met,zoals de naam het uitdrukt,net beheer van de universiteit.

De studenten die er in zetelen worden om de twee jaar verkozen.Meestal zijn het wel mensen die één of andere groepering achter zich staan hebben.De reklamekampaqne die gevoerd wordt is immers niet te betalen door een individu.Alle respekt voor de kandidaten,maar het valt niet te loochenen dat hoeveelheid reklame en mooie woorden de doorslag geven voor het winnen van verkiezingen.

De rektor wordt benoemd doqr de koning voor een periode van 4 jaar.

Normaal draagt de akademische raad drie kandidaten voor (gewone hoogleraren) .

Stilzwijgend wordt hier rekening gehouden met de politieke kleur en de fakulteit (gebouw) waaruit hij komt,Zo zullen ue nooit tweemaal na elkaar een PVV-er krijgen,Ook zal het niet gebeuren dat de op elkaar volgende rektoren bvb uit de Blandijn komen, De rektor vertegenwoordigt de univer. siteit op^recepties,vergaderingen 6f officiëler gezegd{openbare plechtigheden.

Hij is voorzitter van de voornoemde raden,spreekt de straffen tov studenten uit (niet meer dan één maandschorsing),is belast met de akademische politie en voert de beslissingen van de raad van beheer uit.

In verband met de studenten leidt hij de sociale flenst voor de studenten en behandelt de kwesties die betrekking hebben op de studentenverenigingen.

De rektor kan tevens vrijstelling geven van inschrijvingsgelden.

v a st b u ro a)samenstelling: -rektor -vice-rektor -2 hoogleraren -1 kandidaat van UP,ATP, studenten,sociale milieus,ekonomische mil. »openbare machten —raadgevende stem:administrateur, regeringskomm.,inspekteur van financiën, b)Bevoegdheden: -advies aan raad van beheer —beraadslaagt en beslist ivm het dagelijks bestuur van de belanqen van de universiteit.

re k to r

Degenen die tot nu toe hebben meegelezen,zullen bemerkt hebben dat de rektor in verschillende raden zetelt,Even uitleggen nog wat er van de meest begeerde job aan deze UNIV verwacht wordt.

b e s lu it lot nu toe hebben we de organen aan de top van de hiërarchie besproken.

Twee dingen kunnen we hier zeker uit leren.

In de eerste plaats hebben de studenten met hun medebeheer niet veel aan inspraak geuonnnen.

Ten tweede werkte het medebeheer als een suikerlollie voor een stout kind.De studenten zijn langzaam in slaap gesukkeld met de zoete droom dat eindelijk alles veranderd is.

In een volgend Schampernummer, waar we het zullen hebben over de raden die dichter bij de studenter, liggen,zullen we ook deze twee punten kunnen opmerken.

Medebeheer ? 3a ?

Maar uie haalt er voordeel uit?

Carlos Debacker

VOORBEHOED MIDDELEN

Iemand liefhebben, met iemand vrijen en dat ook prettig vinden hoort bij het leven, ook bij dat van jonge mensen.

Geslachtsgemeenschap hebben is één vorm van vrijen.

Of je « met mekaar naar bed » w ilt gaan, moet je samen met je partner uitmaken. Indien je geslachtsgemeenschap w ilt hebben, alleen omdat je dit prettig vindt, maar daarom nog geen kind w ilt krijgen, dan moet je zéker een betrouwbaar voorbehoedmiddel gebruiken... v o o r d ie e n k e le k e e r e lk e d a g d e p il le s lik k e n H e t'G e b ru ik is h e le m a a l n ie t g e k , a ls o o k e e n m e is je k o n d o o m s D e d o k t e r b r e n g t h e t s p ir a a lt je in d e b a a r m o e d e r b ij z ic h h e e ft. h o lt e v ia e e n b u is je ( in t r o d u c t o r ) . E e n m a a l in d e b a a r m o e d e r n e e m t h e t v e r v o r m d e ( u it g e r e k t e o f Veilig heid s a m e n g e p lo o id e ) s p ir a a lt je o p n ie u w z ijn o o r s p r o n k e lijk e v o r m a a n . H e t n y lo n d r a a d je h a n g t u it d e V e ilig o p v o o r w a a r d e d a t h e t k o n d o o m o p e n in g v a n d e b a a r m o e d e r h a ls in d e s c h e d e ! J e — v a n g o e d e k w a lit e it is. S te e d s m e e r m e r k e n k a n z e lf r e g e lm a tig ( lie fs t n a d e m e n s tr u a tie ) m e t k r ijg e n o p d e v e r p a k k in g e e n A .P .B . z e g e l d e v in g e r k o n t r o le r e n o f h e t d r a a d je n o g in d e ( a lg e m e n e p h a r m a c e u t is c h e b o n d ) .

— o p d e ju is t e m a n ie r w o r d t a a n g e b r a c h t v ó ó r h e t s c h e d e v o e lb a a r is. U it s t o t in g is n a m e lijk m o g e lijk .

S le c h ts n a d a t d e d o k t e r d o o r o n d e r z o e k h e e ft v a s tin b r e n g e n v a n d e p e n is in d e v a g in a . g e s te ld d a t e r g e e n te g e n a a n w ijz in g b e s ta a t — g e b r u ik t w o r d t in k o m b in a t ie m e t e e n <• z a a d (n l. g e e n o n ts t e k in g v a n d e b a a r m o e d e r ...) , k a n h e t d o d e n d m id d e l >• (z ie v e r d e r ) . s p ir a a lt je a ls e e n o n g e v a a r lijk e m e to d e w o r d e n b e s c h o u w d . N a p la a ts in g m o e t h e t m e is je / d e v r o u w V erkrijg b aarh eid n a é é n , d r ie e n z e s m a a n d e n g e k o n t r o le e r d w o r d e n .

V r ije v e r k o o p in a p o te k e n e n k o n s u lta tie b u r e a u s , N a d ie n v o ls ta a t g e w o o n lijk e e n ja a r lijk s e k o n tr o le . b ij d r o g is t e n e n in s o m m ig e g r o o tw a r e n h u iz e n .

D e p r ijs p e r k o n d o o m s c h o m m e lt ro n d d e 13 fr.

G e b r u ik a lle e n « g e r e g is t r e e r d e >> m e r k e n .

p e s s a r iu m

D e « p il » is o p d it m o m e n t h e t m e e s t b e tr o u w b a r e v o o r b e h o e d m id d e l. V e r g e lijk b a r e v e ilig h e id g e v e n a lle e n k o m b in a tie s v a n a n d e r e m id d e le n en m e to d e n . B ijv o o r b e e ld h e t k o n d o o m o f s p ir a a ltje , s a m e n m e t z a a d d o d e n d e c r è m e o f s p ra y .

T e g e n <* p il » e n s p ir a a lt je m a k e n s o m m ig e n b e z w a a r, o m d a t e r b ijv e r s c h ijn s e le n k u n n e n o p tr e d e n .

In d e r d a a d k u n je b ij d e z e m id d e le n n ie t v o o r s p e lle n h o e m é is je s /v r o u w e n e r o p re a g e r e n . B ij d e m in s te k la c h t e n m o e t je d a a r o m m eteen n a a r e e n d o k t e r gaan.

E e n a a n ta l m e is je s /v r o u w e n g e v e n d a a r o m d e v o o r k e u r a a n n ie t c h e m is c h e m id d e le n a ls k o n d o o m e n p e s s a riu m , s a m e n m e t e e n z a a d d o d e n d p r o d u k t .

A ls h e t m e is je /d e v r o u w z e ld e n m e t e e n jo n g e n / m a n n a a r b e d g a a t, z ijn d e z e m id d e le n m is s c h ie n te v e r k ie z e n , o m d a t je d e « p il » e lk e d a g m o e t n e m e n , w il je v e ilig z ijn . U ite r a a r d g e e ft ie d e r e m e to d e a lle e n d e g e w e n s te v e ilig h e id , a ls je d ie k o r r e k t t o e p a s t. V e r g is s in g e n b lijv e n n a t u u r lijk m o g e lijk . P e r s lo t v a n re k e n in g is g e m e e n s c h a p h e b b e n e e n e m o tio n e e l g e b e u r e n ! D a a r b ij w o r d e n v o o r z o r g e n w e l e e n s v e r g e te n .

N a z o r g e n z ijn m o g e lijk . A c h te r a f k u n je e e n m id d e l a ls d e m o r n in g - a f t e r - p il » g e b r u ik e n . D a t m o e t d a n w e l s n e l, b in n e n 36 u u r, n a d e g e m e e n s c h a p .

A n d e r s is d e k a n s o p z w a n g e r w o r d e n e r g g r o o t.

V a a k g e b r u ik t z ijn d e z e p ille n tr o u w e n s z e e r o n gezond !

In d e z e f o ld e r g e v e n w e je in 't k o r t e e n o v e r z ic h t v a n d e m e e s t g e b r u ik t e v o o r b e h o e d m id d e le n . N a a s t b e tr o u w b a r e m id d e le n e n m e to d e n , n o e m e n w e o o k d e o n v e ilig e . D e z e z ijn v o o r jo u b e s lis t o n g e s c h ik t, a ls je n ie t in v e r w a c h tin g w ilt r a k e n . M a a r z e m a k e n o n s o v e r z ic h t k o m p le e t en je h o o r t e r n u e e n m a a l n o g a lt ijd v e e l o v e r p r a te n .

Dit gebeurt er ...

B ij h e t m eisje k o m t e r m e e s ta l o m d e 26 to t 32 d a g e n e e n e it je lo s u it d e e ie r s to k k e n . D it h e e t d e o v u la tie ( e is p r o n g ) . H e t e itje w o r d t v o o r t b e w o g e n d o o r d e e ile id e r n a a r d e b a a r m o e d e r . H e t s lijm v lie s v a n d e b a a r m o e d e r w o r d t o n d e r t u s s e n d ik o n d e r in v lo e d v a n h o r m o n e n . W o r d t h e t e itje n ie t b e v r u c h t , d a n w o r d t d it m e t h e t s lijm v lie s a fg e s to te n . D e b lo e d in g d ie h ie r b ij o p tr e e d t, k o m t d o o r h e t lo s k o m e n v a n h e t n u o v e r b o d ig g e w o r d e n s lijm v lie s , w a a r b ij o n v e r m ijd e lijk b lo e d v a a tje s w o r d e n g e k w e ts t. D it p r o c e s , d a t z ic h o m d e 26 to t 32 d a g e n h e r h a a lt, n o e m t m e n d e m a a n d s to n d e n ( m e n s tr u a tie , re g e ls ) . D e z e d u r e n 3 't o t 9 d a g e n .

etuEDÊR

et g/v\(2MoeoeR «A A R M ceoefcH A is

fWóoewues

KUFINE

CrfZcTTfc. StX /A M U P

m o e d e r s lijm v lie s in . N a d a t !h e t b e v r u c h t e e it je z ic h h e e ft v a s tg e z e t in h e t s lijm v lie s v a n d e b a a r m o e d e r , z e g t m e n d a t h e t m e is je /d e v r o u w z w a n g e r (•< in v e r w a c h tin g >>) is.

V e r u it h e t m e e s t g e v a a r lijk e k le t s p r a a t je in d it v e r b a n d is , d a t je b ij d e e e r s te g e m e e n s c h a p n o o it in v e r w a c h tin g g e r a a k t.

BLAAS

tAADLElPER PRoStXAT

(diafragm a, ring)

W e b e s p r e k e n a lle e n h e t m e e s t g e b r u ik t e p e s s a r iu m n l. h e t s c h e d e p e s s a r iu m .

H e t s c h e d e p e s s a r iu m is e e n r u b b e r k o e p e lt je d a t r u s t o p e e n d ik k e r e ra n d . In d ie ra n d z it e e n v e e r d ie z o r g t v o o r s t e v ig h e id e n s o e p e lh e id . H e t p e s s a r iu m w o r d t in d e s c h e d e v ó ó r d e b a a r m o e d e r o p e n in g a a n g e b r a c h t. H ie r d o o r w o r d t b e le t d a t z a a d c e lle n d e b a a r m o e d e r b in n e n d r in g e n .

H e t p e s s a r iu m b e s ta a t in v e r s c h ille n d e m a te n , a a n g e p a s t a a n d e w ijd t e v a n d e s c h e d e . D e ju is t e m a a t m o e t d o o r e e n d o k t e r w o r d e n b e p a a ld . D ie m o e t jo u o o k h e t g e b r u ik v a n h e t m id d e l a a n le r e n . B ij g e w ic h t s t o e n a m e o f -a fn a m e , n a m is k r a a m , b e v a llin g o f a b o r tu s m o e t g e w o o n lijk v a n e e n g r o t e r p e s s a r iu m g e b r u ik w o r d e n g e m a a k t.

G ebruik

ZAAD-

&IAAVJE

VOORHUID E IK E L

V o o r a f b r e n g je o p d e ra n d v a n h e t p e s s a r iu m en o v e r b e id e z ijd e n v a n d e k o e p e l o v e r v lo e d ig e e n z a a d d o d e n d e g e le i a a n (z ie v e r d e r ) . H e t in b r e n g e r v a n h e t p e s s a r iu m d o e je v ó ó r d e g e m e e n s c h a p .

H e t p e s s a r iu m m o e t m in s t e n s 8 u u r n a d e g e m e e n s c h a p in d e s c h e d e b lijv e n z itte n w a n t d e z a a d d o d e n d e g e le i h e e ft d e z e t ijd n o d ig o m d e z a a d c e lle n b u it e n w e r k in g te s te lle n .

J e m o e t h e t p e s s a r iu m m e t k o u d w a te r w a s s e n (g e e n z e e p , w a n t d e m e e s te z e e p s o o r te n b e v a tte n v e t t ig e s to f fe n d ie z e e r s c h a d e lijk z ijn v o o r r u b b e r ) , d r o o g w r ijv e n e n m e t g e w o n e , r e u k lo z e e n v e tlo z e t a lk p o e d e r b e s tr o o ie n (g e e n b a b y - p o e d e r ) . A f e n to e m o e t je n a g a a n o f h e t p e s s a r iu m g e e n le k k e n v e r t o o n t ( k o e p e l u it r e k k e n e n t e g e n h e t lic h t h o u d e n ).

veilige voorbehoed middelen k o n d o o m (preservatief, kapotje,

N ad elen

— je m o e t e e n b e e tje h a n d ig h e id k r ijg e n in h e t g o e d a a n b r e n g e n v a n e e n p e s s a r iu m .

— b ij e e n v lu g g e g e m e e n s c h a p is d it m id d e l o n p r a k t is c h , o m d a t h e t v o o r a f m o e t w o r d e n a a n H e t k o n d o o m m o e t t ijd ig w o r d e n a a n g e b r a c h t. g e b r a c h t.

B ij v o o r k e u r te g e n h e t b e g in v a n h e t v o o r s p e l.

— h e t m o e t n a d ie n m in s te n s 8 u u r o p z ijn p la a ts Er komt im mers vocht vrij, vóór de e ig en lijke z a a d b lijv e n . uitstorting, dat vruchtbare zaa dce llen bevat.

capote anglaise).

T e n la a ts te v ó ó r h ij z ijn p e n is in d e v a g in a b r e n g t , r o lt d e jo n g e n /m a n h e t d u n n e r u b b e r z a k je a f o v e r h e t s t ijv e lid . H ie r in w o r d t h e t z a a d v o c h t o p g e v a n g e n , z o d a t h e t n ie t in d e s c h e d e k o m t.

V oo rd elen

— a ls je h e t v o o r a f p la a ts t d a n is e r g e e n o n d e r b r e k in g , — h e t is g o e d k o o p ( ± 2 0 0 F + p r ijs d o k t e r s Er zijn verschillen de soorten kondooms^ Somm ige zijn voor- k o n s u lt a t ie ) , w a n t e e n p e s s a r iu m k a n o n q e v e e r é é n zien van een g lijm id d e l i(dat geen zaaddodend m iddel is !). ■ h i t ,t „ . n r r lo n Andere hebben aan het uiteinde een soort u itstulping Jd d r g e o r u iK l w o m e n . ^reservoirtje) om het zaadvocht op te vangen. Deze laatste — e e n g o e d e m e to d e a ls je g e e n z in h e b t ie d e r e zijn v eilig er, om dat het reservoir voorkom t dat het kondoom d a g ( je p j| ( e s lik k e n . bij de zaaduitstorting scheurt.

G ebruik U ite r a a r d k u n je e e n k o n d o o m p a s a a n b r e n g e n n a d a t d e p e n is s t ijf is g e w o r d e n . H e t k o n d o o m m o e t a fg e r o ld w o r d e n v ó ó r d e p e n is in d e v a g in a w o r d t g e b r a c h t. H e t k o n d o o m m a g je n o o it z e e r s tr a k r<^nd d e e ik e l (h e t v o o r s te d e e l v a n d e p e n is ) s p a n n e n . E r m o e t w a t r u im te ( ± 1 , 5 c m ) o v e r b lijv e n o m h e t z a a d o p te v a n g e n e n te v o o r k o m e n d a t h e t k o n d o o m s c h e u r t. D a a r o m h e t u it e in d e v a n h e t k o n d o o m v r ij v a n lu c h t k n ijp e n . B ij h e t te r u g t r e k k e n ( v ó ó r d e p e n is o p n ie u w s la p w o r d t I), h o u d je h e t k o n d o o m v a s t, a n d e r s b e s ta a t e r g e v a a r d a t h e t a f g lijd t e n e e n d e e l v a n h e t z a a d v o c h t in d e s c h e d e g e r a a k t. V e ilig h e id s h a lv e g e b r u ik je v o o r ie d e r e g e m e e n s c h a p e e n n ie u w k o n d o o m !

B e n je v a n p la n v o o r h e t e e r s t e e n k o n d o o m te g e - , b r u ik e n , d a n d o e je e r g o e d a a n v o o r a f te o e fe n e n ) B o v e n d ie n is h e t a a n b e v o le n e e n k o n d o o m altijd s a m e n m e t e e n z a a d d o d e n d m id d e l te g e b r u ik e n w a a r v a n e n k e le m in u te n v ó ó r d e g e m e e n s c h a p e e n d o s is in d e s c h e d e w o r d t g e b r a c h t (z ie v e r d e r ) .

Tvv€E vbRMELN V4AN HET SfiftAAt-TjE N adelen — d e e e r s te m a a n d e n n a h e t p la a ts e n v a n d e s p ir a a l k u n n e n z ic h b ijv e r s c h ijn s e le n v o o r d o e n : k ra m p e n in d e b u ik , r u g p ijn , b lo e d in g e n , u it s t o t in g .

P ijn s t ille n d e ta b le t t e n ( a s p ir in e s ) h e lp e n .

— in d ie n b ijv e r s c h ijn s e le n v o o r k o m e n , z e k e r a ls d e z e h in d e r lijk z ijn , m o e t je o n m id d e llijk n a a r d e d o k te r .

— d e m e n s t r u a t ie b lo e d in g is g e w o o n lijk w a t la n g d u r ig e r e n o v e r v lo e d ig e r .

V oo rd elen — h e t is e e n g o e d k o o p m id d e l. É é n m a a l g e p la a ts t , k a n h e t o n b e p e r k t e t ijd b lijv e n z itte n ( p la s t ic - ' s p ir a a l) o f m o e t s le c h t s o m d e ± 3 ja a r v e r w is s e ld w o r d e n ( k o p e r s p ir a a l) .

— n ie m a n d m e r k t d a t je e e n v o o r b e h o e d m id d e l g e b r u ik t.

V eilig heid V E IL IG ! D e b e t r o u w b a a r h e id v a n h e t m id d e l k a n n o g v e r g r o o t w o r d e n d o o r a lt ijd e e n z a a d d o d e n d m id d e l te g e b r u ik e n .

Verkrijgbaarheid Alleen de dokter plaatst en verwijdert het spiraaltje.

De prijs van een spiraaltje schommelt tussen 350 ó 500 F + prijs dokterskonsultatie.

d e p il Kombihatie- en sekwentiepii H e t g e b r u ik v a n d e « p il » h o u d t in d a t h e t m e is je ( m e e s ta l g e d u r e n d e 21 d a g e n ) e lk e d a g é é n p il in n e e m t. D e z e p ille iv S è v a t t e n e e n g e r in g e h o e v e e lh e id v r o u w e lijk e h o r m o n e n . Z ij v e r h in d e r e n in d e e e r s te p la a ts d a t e e n e ic e l v r ijk o m t ( o v u la tie r e m m e r ) .

E r b e s ta a t e e n g r o t e v e r s c h e id e n h e id in h a n d e ls p r e p a r a te n . W e lk e p il v o o r jo u d e b e s te is , k a n a lle e n je a r ts , in o v e r le g m e t jo u n a o n d e r z o e k , b e p a le n . O o k k a n h e t z ijn d a t e e n v e r a n d e r in g v a n p il n a e n k e le m a a n d e n n o d ig b lijk t , w a n n e e r b e p a a ld e o n a a n g e n a m e b ijv e r s c h ijn s e le n b lijv e n a a n houden.

K om binatie-pil Ie d e r e p il b e v a t tw e e s o o r t e n h o r m o n e n .

In e e n v e r p a k k in g k o m b in a t ie p ille n z ijn a lle t a b le t t e n g e lijk ( z e lf d e k le u r ) .

V eiligheid V E IL IG o p v o o r w a a r d e d a t h e t p e s s a r iu m : — o p d e ju is t e m a n ie r w o r d t a a n g e b r a c h t.

— in k o m b in a t ie m e t e e n z a a d d o d e n d e g e le i w o r d t g e b r u ik t .

— g o e d p a s t in d e s c h e d e .

S ekw e n tiële pil In e e n v e r p a k k in g s e k w e n tië le p ille n z itte n tw e e s o o r te n p ille n ( v e r s c h ille n d e k le u r ) . D e z e p ille n m o e te n in d e ju is t e v o lg o r d e ( s e k w e n tie ) w o r d e n in g e n o m e n .

G eb ru ik :

V erkrijgb aarheid

— w a n n e e r je v o o r h e t é é r s t m e t d e « p il » b e g in t, n e e m je d e e e r s te t a b le t o p d e e e r s te d a g v a n d é In a p o te k e n e n k o n s u lt a t ie b u r e a u s . A lt ijd e e n m e n s tr u a tie (b .v . d e m e n s t r u a t ie b e g in t o p 1 ju n i, d o k t e r r a a d p le g e n d ie d e m a a t m o e t v a s ts t e lle n . je e e r s te p il n e e m je o p 1 ju n i) . J e n e e m t e r e lk e d a g é é n to t d e v e r p a k k in g le e g is (v a n e e n v e r p a k k in g m e t 21 p ille n n e e m je d u s d e la a t s te o p 21 ju n i) . D a a r n a w o r d t e r é é n w e e k g e s to p t. T ijd e n s d ie w e e k t r e e d t ( g e w o o n lijk ) e e n b lo e d in g o p . Z o D it is e e n a p p a r a a tje g e m a a k t v a n b u ig z a a m m a te n e e m je d a n e lk e d a g é é n « p il » 21 d a g e n v a n r ia a l ( m e e s ta l p la s t ic ) d a t in d e b a a r m o e d e r w o r d t d e 28. O o k g e d u r e n d e d e p ilv r ije p e r io d e is h e t g e b r a c h t. D e m e e s te s p ir a a lt je s h e b b e n a a n h e t u it - m e is je / d e v r o u w b e v e ilig d . e in d e e e n n y lo n d r a a d je . E r b e s ta a n s p ir a a lt je s in v e r s c h ille n d e v o r m e n (b .v . e e n d u b b e le S -lu s o f e e n T - v o rm ).

— e r b e s ta a n o o k v e r p a k k in g e n m e t 2 8 t a b le t t e n , d e

s p ir a a lt je

G & C flS. « X A A M L lP

K -E IN 6 9CHAAMPP

S cH E ve .

MAAGDê NVUBS

W a n n e e r d e jongen d e s t ijv e p e n is in d e s c h e d e ( v a g in a ) v a n h e t m e is je b r e n g t ( g e s la c h ts g e m e e n s c h a p , c o ït u s ) e n h e t h o o g te p u n t v a n d e g e s la c h t e lijk e o p w in d in g (o rg a s m e ) b e r e ik t, k r ijg t h ij e e n z a a d u it s t o r t in g ( e ja c u la tie ) . H e t is b e la n g r ijk te w e te n , d a t e r u it d e p e n is v o c h t v r ijk o m t vóór d e e ig e n lijk e z a a d u it s t o r t in g e n d a t d it v o c h t v r u c h t b a r e z a a d c e lle n b e v a t. H e t z a a d v o c h t (s p e rm a ) b e s ta a t u it e e n v lo e is t o f w a a r in z ic h z a a d c e lle n ( s p e r m a to z o ï d e n ) b e v in d e n . D e z a a d c e lle n k lim m e n o p in d e b a a r m o e d e r , b e r e ik e n d e e ile id e r s e n k u n n e n z ic h h ie r m e t d e e ic e l v e r s m e lte n . D it is d e b e v r u c h t in g ( c o n c e p t ie ) . D e b e v r u c h t e e ic e l g lijd t door de e ile id e r e n k o m t in d e b a a r m o e d e r t e r e c h t.

K o rt n a d ie n n e s te lt z ij z ic h in h e t v o o r b e r e id e b a a r-

N adelen — v o lg e n s s o m m ig e jo n g e n s /m a n n e n m a a k t h e t g e b r u ik v a n h e t k o n d o o m d e p e n is m in d e r g e v o e lig .

A n d e r e n k u n n e n d it a ls e e n v o o r d e e l o n d e r v in d e n .

D e z a a d u it s t o r t in g b lijf t h ie r d o o r im m e r s la n g e r u it e n je p a r t n e r h e e ft d u s m e e r t ijd o m « k la a r te k o m e n ».

— h e t a a n b re n g e n va n h e t k o n d o o m ka n e rv a re n w o r d e n a ls e e n o n p r e t t ig e o n d e r b r e k in g .

V oordelen — e e n k o n d o o m is e e n v o u d ig te h a n te r e n .

— h e t b e s c h e r m t te g e n g e s la c h ts z ie k te n .

— m e is je s , d ie z e ld e n o f n o o it m e t e e n jo n g e n n a a r b e d g a a n , v in d e n h e t m is s c h ie n w a t v e e l g e v r a a g d

S p ir a a lt je s v e r v a a r d ig d u it p la s t ic o n d e r g a a n g e e n v e r a n d e r in g . E e n s p ir a a lt je m e t k o p e r v e r lie s t n a z e k e r e t ijd z ijn w e r k z a a m h e id o m d a t h e t k o p e r « o p lo s t » e n g e le id e lijk v e r d w ijn t . D it v r ijk o m e n d e k o p e r is n ie t s c h a d e lijk v o o r h e t lic h a a m . N a z o w a t d r ie ja a r is d e k o p e r v o o r r a a d z o v e e l v e r m in d e r d d a t h e t s p ir a a lt je n ie t m e e r v e ilig is. H e t s p ir a a lt je m o e t d a n v e r v a n g e n w o r d e n d o o r e e n n ie u w . H e t k o p e r s p ir a a lt je k a n o o k w o r d e n in g e b r a c h t b ij v r o u w e n , d ie n o o it z w a n g e r z ijn g e w e e s t e n w o r d t b o v e n d ie n m in d e r g e m a k k e lijk u itg e s to te n .

M e n n e e m t a a n d a t h e t s p ir a a lt je d e in n e s t e lin g v a n h e t e it je in d e b a a r m o e d e r v o o r k o m t .

la a t s te z e v e n (o f z e s ) b e v a tte n g e e n h o r m o n e n . Z ij w o r d e n to e g e v o e g d , o p d a t je n ie t z o u v e r g e te n o m n a e e n p ilv r ije p e r io d e e e n n ie u w e v e r p a k k in g a a n te b r e k e n .

— t r e d e n e r t ijd e n s h e t n e m e n v a n d e p il b lo e d in g e n o p , r a a d p le e g d a n je d o k te r . H e tz e lf d e m o e t je d o e n in d ie n e r h e le m a a l g e e n b lo e d in g o p t r e e d t in d e p iiv r ije p e r to d e (7 d a g e n ) . N a d ie p e r io d e (in o n s g e v a l o p 29 ju n i) b e g in je m e t e e n n ie u w e r e e k s p ille n .

E lk h a lf ja a r e e n b e z o e k a a n d e d o k t e r w o r d t a a n g e r a d e n . J e k u n t m e t d e d o k t e r u itm a k e n o f d e « p il » a l d a n n ie t v o o r jo u g e s c h ik t is.

3

W a n n e e r je é é n « p il » v e r g e e t in te n e m e n , k u n je d ie m e e s ta l b in n e n 36 u u r (z ie b ijg e v o e g d b r ie fje ) n o g in n e m e n z o n d e r r is ic o v o o r z w a n g e r s c h a p e n d o o r g a a n m e t d e o v e r b lijv e n d e h o e v e e lh e id . In d ie n m e e r d a n 36 u v e r lo p e n z ijn , b e n je n ie t m e e r v e ilig v o o r d e re s t v a n d e c y c lu s . T o c h m o e t in z o 'n g e v a l h e t in n e m e n u it d e v e r p a k k in g w a a r m e e je b e g o n n e n w a s w o r d e n v o o r tg e z e t, o m v o o r t ijd ig o p tr e d e n v a n d e b lo e d in g te v e r m ijd e n . D e v e r g e te n p ille n w o r d e n o v e r g e s la g e n . G e d u r e n d e d e z e p e r io d e m o q te p b o v e n d ie n a n d e r e v o o r b e h o e d m id d e le n w o r d e n to e g e p a s t. N a d e n o r m a le p a u z e v a n 7 d a g e n b e g in je a a n e e n n ie u w e s tr ip . A ls je n a d e p a u z e w e e k e e n d a g te la a t b e g in t a a n e e n n ie u w e s tr ip , k u n je in d ie p e r io d e z w a n g e r w o r d e n .

- in g e v a l b r a k e n o f d ia r r e e o p tr e e d t, is h e t m o g e lijk d a t h e t o r g a n is m e n ie t d e t ijd h e e ft g e h a d d e a k tie v e b e s ta n d d e le n v a n d e p il o p te n e m e n . W a t m o e t je d a n d o e n ? G e w o o n e e n n ie u w e p il in n e m e n . (D a a ro m is h e t v e r s ta n d ig o m m e t v a k a n tie e e n e x tr a s t r ip p ille n m e e te n e m e n . E e n re s e rv e v o o r r a a d .) N a h e t in n e m e n v a n d ie e x tr a p il. g a je g e w o o n d o o r m e t h e t d a g e lijk s in n e m e n v a n 1 ta b le t to t e n m e t d e la a ts te , m a a r je g e b r u ik t e e n b i j k o m e n d v o o r b e h o e d m id d e l, v o o r a l a ls h e t b r a k e n o f d e d ia r r e e m e e r d e r e d a g e n a a n h o u d e n . A ls je t ijd e n s d e v a k a n tie v o o r td u r e n d la s t h e b t v a n m a a g s to o r n is s e n e n d ia r r e e , d a n is h e t b e s t, n ie t h e le m a a l o p d e p il te v e r tr o u w e n e n e r e e n k o n d o o m b ij te g e b r u ik e n .

H e t is a lt ijd h a n d ig e e n r e c e p tje v a n d e p il n a a r h e t b u it e n la n d m e e te n e m e n . A ls je z o n d e r k o m t te z itte n o f w a n n e e r je s t r ip je z o e k ra a k t, k u n je d a a r m e e in v e e l la n d e n d e p il b ij d e a p o te k e r k r ijg e n .

A ls je b ijv o o r b e e ld t ijd e n s d e v a k a n tie n ie t o n g e s te ld w ilt w o r d e n , k u n je e e n p a u z e w e e k o v e r s la a n , d u s n o n - s to p tw e e v e r p a k k in g e n g e b r u ik e n .

D a n s la je v a n z e lf e e n m e n s tr u a tie o v e r.

O p w e lk e le e f tijd k a n e e n m e is je m e t d e p il b e g in n e n ? O v e r h e t a lg e m e e n w o r d t a ls r ic h t lijn g e n o m e n d a t je é é n ja a r r e g e lm a tig m o e t h e b b e n g e m e n s tr u e e r d .

N adelen — in h e t b e g in k u n je k la c h t e n h e b b e n z o a ls : h o o f d p ijn , m is s e lijk h e id , tu s s e n tijd s e b lo e d in g e n , g e s p a n n e n b o r s te n e n g e w ic h ts to e n a m e . M e e s ta l v e r d w ijn e n d ie v e r s c h ijn s e le n n a e n ig e m a a n d e n o f b ij v e r a n d e r in g v a n ty p e p il.

— h e t is n o d ig d a t je ie d e r e d a g e e n « p il » in n e e m t.

H e t k o m t e r o p a a n d it n o o it te v e r g e te n !

s t e r i lis a t ie In tegenstelling tot alle vorige besproken voorbehoedmiddelen. is sterilisatie tot op heden een - definitie» - voorbehoedmiddel Na deze ingreep ben je blijvend onvruchtbaar en sluit je de mogelijkheid uit nog kinderen te verwekken of te krijgen.

Vóór de sterilisatie wordt uitgevoerd, is een medisch en psychologisch onderzoek noodzakelijk, om tegenaanwijzingen op het spoor te komen en mogelijke spijt te voorkomen.

Sterilisatie kan zowel bij mannen als bij vrouwen uitgevoerd worden Bij de man wordt uit de beide zaadleiders een stukje weggeknipt en de vrije eindjes atgebonden. Daardoor kunnen geen zaadcellen meer aangevoerd worden. Tijdens de eerste maanden blijft de man evenwel vruchtbaar, omdat er nog zaadcellen aanwezig zijn. Daarom moet de man een drietal keer zijn sperma laten onderzoeken. Worden in dit sperma geen zaadcellen meer gevonden, dan mag hij zonder voorzorgen gemeenschap hebben. Tijdens deze periode moet natuurlijk een ander voorbehoedmiddel gebruikt worden.

Deze ingreep heeft geen schadelijke gevolgen voor het lichaam en heeft geen invloed op het seksuele beleven.

Plaatselijke verdoving is gewoonlijk voldoende. Men hoelt meestal niet in het ziekenhuis te blijven.

In het lichaam zelf verandert eigenlijk niets. De belangrijkste verandering is dat het (zaad)vocht geen zaadcellen meer bevat. Het uitstorten van het (zaad)vocht gaat verder en de (zaad)uitstorting is niet merkbaar verkleind.

Bij da vrouw wordt uit de eileiders een stukje weggeknipt en worden de vrije uiteinden afgebonden. Daardoor kunnen geen eicellen meer in de baarmoeder terecht komen. Deze ingreep heeft geen invloed op het seksuele beleven. De menstruatie gaat gewoon verder.

Tot op heden werd meestal een buikoperatie uitgevoerd onder volledige verdoving. Een herstelperiode van 7 tot 10 dagen in het ziekenhuis was dan ook noodzakelijk.

Een van de methoden die tegenwoordig wordt toegepast is sterilisatie door middel van laparoskopie. Een laparoscoop is een soort kijker, die door een sneetje in de onderste rand van de navel in de buikholte wordt gebracht en waardoor de arts het verloop van de ingreep gemakkelijk kan volgen. Met behulp van elektriciteit smelt de arts plaatselijk de wanden van beide eileiders samen. Om volkomen zeker te zijn dat de eileiders zich niet meer kunnen openen, wordt een klein stukje uit het samengesmolten gedeelte van beide eileiders weggeknipt. Dank zij laparoskopie is sterilisatie bij de vrouw veel eenvoudiger geworden. De ingreep duurt ± half uur. Men moet één tot twee dagen in het ziekenhuis blijven.

v o o r b e h o e d m id d e le n o m s a m e n m e t a n d e r e m id d e le n te g e b r u ik e n : z a a d d o d e n d e o f c h e m is c h e m id d e le n .

H e t g a a t h ie r o m d iv e r s e p r e p a r a te n (c r è m e s , g e le i, p a s ta , s c h u im in s p r a y - v o r m , s c h u im ta b le tte n , s u p p o s ito ir e s ) . d ie v ó ó r d e g e m e e n s c h a p in d e s c h e d e w o r d e n g e b r a c h t. D e z e m id d e le n d o d e n d e z a a d c e lle n e n m a k e n z e o n b e w e e g lijk .

Voordelen

N adelen

— e r z ijn g e e n v o o r z o r g e n n o d ig tijd e n s d e g e m eenschap.

— z e m o e te n v r ij k o r t v o o r d e g e m e e n s c h a p w o r d e n in g e b r a c h t. D e t ijd v e r s c h ilt n a a r g e la n g h e t g e b r u ik t e p r e p a r a a t : h e t k o r ts t v o o r h e t s c h u im e n h e t la n g s t v o o r d e ta b le tte n .

— d e m e e s te p r o d u k t e n z ijn m a x im u m 2 u u r w e r k z a a m . B ij u its te l o f h e r h a lin g v a n g e m e e n s c h a p m o e t o p n ie u w e e n d o s is z a a d d o d e n d m id d e l w o r d e n a a n g e b r a c h t.

— s o m s v e r m in d e r t d e d u u r v a n d e b lo e d in g .

— e r tr e d e n r e g e lm a tig e e n m in d e r h e v ig e b lo e d in ge n op.

— p ijn lijk e m e n s tr u a tie v e r b e te r t.

Veiligheid Z E E R V E IL IG (o o k t ijd e n s d e « p illo z e » d a g e n ) .

V oordelen

Verkrijgbaarheid

— z e z ijn g e m a k k e lijk te g e b r u ik e n .

— e r is g e e n h in d e r t ijd e n s d e g e m e e n s c h a p .

N a d ie n h o e ft n ie ts v e r w ijd e r d te w o r d e n .

B ij d e a p o te k e r o p d o k te r s v o o r s c h r ift. D e p r ijs s c h o m m e lt ro n d d e 180 F v o o r d r ie m a a n d e n . ( V o o r w ie n ie t b ij d e « m u tu a lite it » is a a n g e s lo te n , is h e t w e l ie ts d u u r d e r .)

V o o r d a t e e n d o k t e r e e n p il v o o r s c h r ijf t , is e e n a lg e m e e n o n d e r z o e k n o o d z a k e lijk . D a t h o u d t in : g e w ic h ts b e p a lin g , m e te n v a n d e b lo e d d r u k , u r in e o n d e r z o e k , g y n e c o lo g is c h o n d e r z o e k e n o n d e r z o e k v a n d e b o r s te n . S o m m ig e d o k te r s n e m e n e e n u its t r ijk je v o o r v r o e g t ijd ig e o p s p o r in g v a n b a a rm o e d e rk a n k e r.

Minipil D e m in ip il m o e t d a g e lijk s , d u s z o n d e r o n d e r b r e k in g , o p é é n z e lfd e t ijd s t ip v a n d e d a g in g e n o m e n w o r d e n .

D it b e te k e n t d a t e r m e t d it p ilr e g ie m g e e n s p r a k e is v a n p ilv r ije p e r io d e s (p a u z e ). D e w e r k in g v a n d e m in ip il is a n d e r s d a n d ie v a n d e tw e e e e r s tg e n o e m d e ty p e n p ille n . D e m in ip il v o o r k o m t m e e s ta l d e e is p r o n g n ie t, m a a r m a a k t d e s lijm p r o p in d e b a a r m o e d e r h a ls o n d o o r d r in g b a a r v o o r d e z a a d c e lle n . D it v e r k la a r t w a a r o m d e m in ip il m in d e r v e ilig is d a n d e k o m b in a tie p il o f d e s e k w e n tië le p il.

G e b r u ik O o k d e m in ip il m o e t z e e r p r e c ie s o m d e 24 u u r e n e lk e d a g o p d e z e lfd e t ijd in g e n o m e n w o r d e n . D e e e rs te v e e r tie n d a g e n z ijn o n v e ilig .

V e rg e e t je d e m in ip il in te n e m e n , d a n k a n d ie a ls n o g b in n e n 3 u u r in g e n o m e n w o r d e n . Is d it n ie t g e b e u r d , d a n b e n je g e d u r e n d e v e e r tie n d a g e n o n v e ilig . M a a r o n d e r t u s s e n n e e m je d e m in ip il v e r d e r.

D e z e p il is d u s z e k e r n ie t g e s c h ik t v o o r m e is je s / v ro u w e n m e t e e n o n r e g e lm a tig le e f p a tr o o n .

D e m in ip il. is e e n m o g e lijk h e id v o o r m e is je s /v r o u w e n d ie d e k o m b in a tie - o f s e k w e n tië le « p il » n ie t k u n n e n v e rd ra g e n .

Veiligheid V E IL IG , d o c h d u id e lijk m in d e r d a n d e k o m b in a tie o f d e s e k w e n tië le p il. D e e e r s te 14 d a g e n e c h te r o n v e ilig .

V erkrijgbaarheid O p d o k te r s v o o r s c h r ift. V e r k r ijg b a a r in a p o te k e n .

Prikpil D e « p r ik p il » is e e n 3 - o f 6 - m a a n d e lijk s e in s p u it in g in h e t s p ie r w e e fs e l. D e z e in s p u it in g b e v a t d e z e lfd e s to f fe n a ls d e « m in ip il », d o c h in v e e l g r o t e r e d o s is .

V eiligheid In d ie n t ijd ig h e r h a a ld , z e e r v e ilig .

V erkrijgb aarheid D e z e in s p u it in g w o r d t d o o r d e d o k t e r t o e g e d ie n d .

V eiligheid V e ilig e n k e l in d ie n d e z e m id d e le n t e g e lijk e r t ijd g e b r u ik t w o r d e n m e t e e n a n d e r v o o r b e h o e d m id d e l z o a ls k o n d o o m , p e s s a r iu m o f s p ir a a ltje . D e p r ijs v a n s c h u im in s p r a y - v o r m s c h o m m e lt ro n d d e 150 fr. e n v a n c r è m e ro n d d e 50 fr.

V erkrijgbaarheid V r ij v e r k r ijg b a a r in a p o te k e n .

onveili; metho Terugtrekken (oppassen, coïtus interruptus) De jongen/man trekt de penis terug uit de schede wanneer hij « vermoedt » dat de zaaduitstorting zal komen. Hij zorgt et-zo voor dat de zaaduitstorting buiten de vagina plaatsvindt.

N adelen — de jongen/man moet zich voortdurend onder kontrole houden. Het meisje/de vrouw is bevreesd dat de jongen/ man zich te laat zal terugtrekken. Beiden kunnen in een toestand van angst en spanning verkeren. Op die manier vrijen is voor velen niet erg prettig.

— jongeren slagen er niet in het ogenblik van de zaaduitstorting te voorzien.

— vóór de eigenlijke zaaduitstorting komt er vocht vrij en dit vocht bevat vruchtbare zaadcellen ! Ook kan er aan de penis nog zaadvocht zitten van een vorige gemeenschap of zelfbevrediging (masturbatie). (Zaadcellen blijven immers gemiddeld drie dagen leven !)

V oordelen — er zijn geen hulpmiddelen of medikamenten nodig.

— het kost niets... maar nogmaals, bij * terugtrekken loopt het meisje/de vrouw groot risiko in verwachting te geraken.

Veiligheid ONVEILIG !

Periodieke onthouding (kalendermetode) M etode van O g ino -K nau * Bij deze methode wordt gemeenschap in de pèfiode rond de eisprong vermeden. Het meisje/de vrouw hééft immers de grootste kans bevrucht te worden op het ogenblik dat het eitje loskomt van de eierstok. Dit is ongeveer 14 dagen vóór de menstruatie begint (ook bij een cyclus van b.v.

34 dagen is dat 14 dagen vóór de menstruatie !). De berekening steunt op de datum van de volgende maandstonden. dit is dus oo een onbekende.

Voordelen

O V U u A T iÊ .

— h e t k a n e e n o p lo s s in g b ie d e n in e e n n o o d s itu a tie .

MCNSTHUATIE

V erkrijgb aarheid A lle e n o p d o k t e r s v o o r s c h r if t in a p o te k e n . D e p r ijs v a n d e -« m o r n i n g - a f t e r » p il s c h o m m e lt ro n d d e 80 fr.

VtZOCrfTBAfle PERt006 Bij meisies/vrouwen met een regelmatige cyclue van b.v.

29 dagen, vindt de eisprong gewoonlijk plaats op ongeveer de 15e dag na het begin van de menstruatie.

Het eitje kan 24 uur (= 1 dag) blijven leven en de zaadcellen gemiddeld 72 uur (= 3 dagen). Aldus kun je de vruchtbare periode (in een regelmatige cyclus van 29 dagen) bepalen door deze als volgt te berekenen J • 4 dagen vóór de eisprong (3 dagen overlevingstijd van een zaadcel plus één dag « veiligheidsmarge »).

• de dag van de eisprong.

• 2 dagen na de eisprong (1 dag overlevmgsti|d van een eicel plus één dag - veiligheidsmarge ■■).

Doch. je moet rekening houden met het feit, dat de eicel niet altijd precies op dag 15 zal vrijkomen. Dit kan best een paar dagen vroeger of later plaatsvinden. Als we nu aannemen dat het vrijkomen van de eicel kan plaatsvinden tussen dag 11 en dag 20, dan moet men daaruit afleiden dat de vruchtbare periode zich uitstrekt van dag 8 tot dag 21.

Bij meisjes/vrouwen met een onregelmatige cyclus mag geen enkele dag van de cyclus als veilig worden aanzien.

Om de « vruchtbare periode te kennen, moet het meisje gedurende minstens één jaar nauwkeurig de begindagen van haar menstruatie noteren.

T o t h ie r d e v o o r b e h o e d m id d e le n d ie in o n s la n d h e t m e e s t g e b r u ik t w o r d e n . B ij d e k e u z e z u l je r e k e n in g m o e te n h o u d e n m e t w a t v o o r jo u e n je p a r t n e r h e t m e e s t v e ilig e é n d a h v a a r d b a r e v o o r b e h o e d m id d e l is . In f o r m e e r je z e e r g r o n d ig , en

degelijk over het juiste gebruik van het voórbehoed middel, dat je van plan bent te gebruiken (lees b.v. z e e r a a n d a c h tig d e in g e s lo te n g e b r u ik s a a n w ijz in g ) .

w a a r t e v e r k r ijg e n België

E r z ijn g e e n le e f t ijd s g r e n z e n o m a n t ik o n c e p t iv a te b e k o m e n . S o m m ig e g e n e e s h e r e n w e ig e r e n v o o r b e h o e d m id d e le n v o o r te s c h r ijv e n o p g r o n d v a n p e r s o o n lijk e f ilo s o f is c h e o f g o d s d ie n s t ig e o v e r t u ig in g e n , o f o m d a t je v o lg e n s h e n te jo n g b e n t.

V a a k g e b e u r t d it n ie t o p g r o n d v a n e e n m e d is c h e t e g e n a a n w ijz in g ( d it b e te k e n t d a t e r b e p a a ld e De te m peratuurm ethode lic h a m e lijk e a f w ijk in g e n o f z ie k te n z ijn , w a a r o p Het meisje/de vrouw probeert met een termometer het tijdv o o r b e h o e d m id d e le n e e n o n g u n s t ig e u it w e r k in g stip van de ovulatie vast te stellen.

Op ..... het ogenblik van, -of .juist na de eispro_ng, WK ........_... . . .sjqgMJe _ k u n n e n h e b b e n ) . T o c h k a n je p r in c ip ie e l h e t b e s t lichaamstemperatuur namelijk met 0.4 tot 0.8 graden Celeki» te r e c h t Kjj je e iq e n h u is a r ts , d ie je m e d is c h e v o o r en blijft op een iets hoger niveau tot de volgende * 11 3 a e s c h ie d e n is k e n t. menstruatie.

De « veilige periode ■■ begint nadat de temperatuursveihoging op vier achtereenvolgende dagen is vastgesteld. De veilige periode strekt zich uit tot de menstruatie. De temperatuur wordt met een gewone termometer (in de mond) opgenomen.

Dit moet elke dag vóór het opstaan gebeuren, 3 minuten lang. na een volledige nachtrust. Alkoholgebruik. laat gaan slapen, slapeloosheid, eenvoudige infekties (griepje, verkoudheid) geven een foute temperatuurcurve.

Buitenland In h e t b u it e n la n d z ijn v o o r b e h o e d m id d e le n n ie t a lt ijd e v e n g e m a k k e lijk v e r k r ijg b a a r . K o n d o o m s z ijn in F r a n k r ijk e n Ita lië in a p o te k e n te v e r k r ijg e n .

In W .- D u its la n d , J o e g o s la v ië e n N e d e r la n d k u n je ze o v e r a l v in d e n in s u p e r m a r k te n e n a u to m a te n .

In d e z e d r ie la n d e n is d e p il v e r k r ijg b a a r o p d o k te r s v o o r s c h r if t . In S p a n je z ijn a lle v o o r b e h o e d m id d e le n v e r b o d e n .

D e << m o r n in g a ft e r » - p il is in h e t b u it e n la n d n ie t s te e d s g e k e n d .

v o o r w i e le z e n w i l o v e r v o o r b e h o e d m id d e l e n :

H. Van Keta en M. Thlery, Geboortenregeling (Antlkonceptie), uitgave : Ortho Pharm aceutlca, Beerse. 1974.

Praktische Gids voor de Gezinsplanning, uitgave : Verbruikersunie, Brussel, 1973. Prijs : 168 F. Jan van Lieshout en C. Th. van Schalk : Open en Bloot, uitgave : W etenschappelijke U itg everij, Amsterdam, 1974.

N ad elen en veiligheid Prijs : 305 F. Alleen de temperatuurmethode kan een veilig e methode zijn.

Martin Carton : Het Groene Boekje voor Meisjes, uitgave : De uitvoering ervan is om slachtig en vele m eisjes/vrouwen slagen er nooit in een goede tem peratuurcurve te maken of Bruna, Utrecht. Prijs : 48 F. Marlëtte C.T. Moors-Mommers : Geboorteregeling, uitgave : de curve korrekt te verklaren.

Ortho Pharm aceutica, Beerse. Prijs : gratis.

De methode van Ogino-Knaus is niet v e ilig en heeft heel wat nadelen : — m instens 6 of liefst 12 maanden lang moet je de begindatum van de m enstruatie noteren.

— de meeste m eisjes/vrouwen hebben geen regelm atige cyclus, zodat zij o nm ogelijk het tijd s tip van de volgende A ls e e n d o k t e r o f a p o te k e r je n ie t k a n o f w il m enstruatie kunnen voorzien. h e lp e n , n e e m d a n k o n ta k t o p m e t e e n g e s p e Zelfs al heb je een v rij regelm atige cyclus, toch b lijft het gokken naar het tijd s tip van de eisprong. c ia lis e e r d c e n tr u m .

Heb je een onregelm atige cyclus, dan is deze metode totaal onbruikbaar !

— alle rle i faktoren kunnen het ogenblik van de eisprong be- Gespecialiseerde centra ïnvloeden (klim aatverandering, verm oeidheid, spanningen Gezien het aantal en de grote verscheidenheid van deze (b.v. exam entijd), gebruik van alkohol, een doodgewone centra (er zijn centra aangesloten bij de Federatie van verkoudheid. centra voor G ezinsplanning en Sexuele Opvoeding en centra De periodieke onthouding is onbetrouw baar en in de vakantie deugt z ij helemaal niet. Waarom ? Door een andere aangesloten bij de Federatie voor consultatiebureaus voor levens- en gezinsm oeilijkheden) is het onm ogelijk ze m anier van leven in een ander klim aat, raakt de allem aal in deze fo ld e r op te nemen. m enstruatiecyclus vaak in de war.

Soms heb je zin om te vrijen tijd ens de dagen dat je W aarvoor je er terecht kunt, wat hun filo sofische of godsdienstige strekking is, adressen, telefoonnum m ers en niet « mag -. openingsuren, kun je te weten komen bij Info-Jeugd Nationaal, K o rtrijksep oortstraa t 98, 9000 Gent, V oordelen tel. 091/25 95 25 (vragen naar de dokum entatieafdeling).

— geen hulpm iddel nodig.

b e la n g r ijk e a d r e s s e n

bij ongelukjes is er nog d e " m o r n in g a f t e r " p il

D e « m o r n in g a ft e r » - p il w o r d t n ie t g e r e k e n d to t d e k la s s ie k e v o o r b e h o e d m id d e le n . H e t is e e n m e to d e d ie b ijn a n o o it fa a lt, d o c h h e t is e e n « p a a r d e m id d e l ». D a a r o m a lle e n te g e b r u ik e n in n o o d s itu a tie s (b .v . a ls e e n k o n d o o m s c h e u r t o f a ls je g e e n v o o r b e h o e d m id d e le n h e b t g e b r u ik t) .

D e « m o r n in g a ft e r » - p il b e le t d a t e e n e v e n tu e e l b e v r u c h t e itje z ic h in d e b a a r m o e d e r w a n d in n e s te lt.

D e « m o r n in g a ft e r » -p il is n ie t é é n p il, m a a r e e n re e k s v a n p ille n , d ie 5 d a g e n la n g m o e te n w o r d e n in g e n o m e n . D e w e r k in g is a lle e n d o e lt r e f f e n d , in d ie n d e e e r s te p il w o r d t in g e n o m e n b in n e n 36 u u r n a d e gem eenschap.

G e z ie n d e « m o r n in g a ft e r » -p il e e n g r o te h o e v e e lh e id v r o u w e lijk e h o r m o n e n b e v a t ( o n g e v e e r 60 to t 100 m a a l z o v e e l a ls d e g e w o n e p il) , is g e r e g e ld g e b r u ik v a n d it m id d e l b e s lis t a f te ra d e n .

W anneer je d e ze pillen hebt ingenom en, blijf je onveilig en m oét je daarom een vo orbehoedm iddel gebruiken tot de eerstkom en de m enstruatie is ingetreden.

Jongereninformatie- en adviescentra

Helpen ju llie ook bij vragen over voorbehoedm iddelen.

Adressen, telefoonnum m ers en openingsuren, waarvoor je er terecht kunt verneem je van Info-Jeugd-N ationaal, K o rtrijksep oortstraa t 98, 9000 Gent, tel. 091/25 95 25.-

Telefonische hulpdienst Problem en i.v.m. voorbehoedm iddelen doen zich wel eens voor tijd e n s het week-end. En dan kan wachten zwangerschap voor gevolg hebben.

De meeste centra zijn dich t tijd e n s het week-end.

In Nederland bestaat een telefonische hulpdienst die je dag en nacht inform atie kan geven over voorbehoedm iddelen : De telefonische hulpdienst van de N.V.S.H. (Nederlandse vereniging voor Sexuele hervorm ing) : 00 (wachten op kiestoon voor in ternationale verbinding) 31 (= Nederland) 70 ( = Den Haag) 60.00.10 (= abonneenummer). Dit nummer is van 9 uur 's m orgens tot 23 uur 's avonds (ook op zaterdag en zondag) bereikbaar.

Je kunt inform atie vragen over voorbehoedm iddelen (en wat te doen bij ongelukjes). Deze hulpdienst geeft ook adviezen bij sexuele problem en. Is uiteraard bedoeld voor Nederlanders, maar ook Belgen kunnen opbellen.

Ziekenhuizen In som m ige ziekenhuizen kun je bij de wachtdiensten van de gynecologische afdeling dag én nacht terecht voor d rin gende gevallen (je hebt de pil vergeten of het kondoom scheurde en je w ilt over de m orn ing-after-pil beschikken).

Ontwerptekst en eindredaktie : Myrose Laquière, Mare Laquière M edisch advies : Prof. Dr. M. Thiery Tekstbew erking : Frits Schetsken Tekeningen : Dirk Bulckens Lay-out : Piet Vandekerckhove P roiekt-koördin atie : Mare Laquière

W a n n e e r d e b lo e d in g k o m t, d a n s ta r t je e v e n tu e e l m e t d e p il. A ls je te la a t m e t d e « m o r n in g a ft e r »p il b e g in t e n d e k u u r m is lu k t, m o e t je e r w e l r e k e n in g m e e h o u d e n d a t d e v r u c h t b e s c h a d ig d ka n w o rd e n .

V o o r b e e ld : D ie t h y ls t ilb o e s t r o l (h a n d e ls n a a m : D is tilb è n e ) 50 m g p e r d a g , g e d u r e n d e v ijf a c h t e r e e n v o lg e n d e d a g e n , te b e g in n e n te n la a t s te 36 u u r na de g e m e e n s c h a p .

N ad alen — je k u n t e r e r g m is s e lijk v a n z ijn . D a a r o m is h e t n u ttig d a t d e d o k t e r te v e n s e e n a n tib r a a k m id d e l v o o r s c h r ijf t .

— h e r h a a ld g e b r u ik is s c h a d e lijk v o o r je lic h a a m .

Met vriendelijke dank aan Info-Jeugd Nationaal voor de toestemming tot overname.