20161003 ontwikkelstrategie schiekwartier hr

ONTWIKKELSTRATEGIE SCHIEKWARTIER 14 JULI 2016

TEAM SCHIEDAM

Opdrachtgever: Gemeente Schiedam

Ontwerp: TEAM SCHIEDAM bestaande uit: BASIC CITY

BASIC CITY

architecture+urbanism Felixx Landscape Architects & Planners

STUDIO KOMMA

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding

4

2. Samenvatting 2.1. Een toekomstvisie voor het Schiekwartier 2.2. Planconcept Schiekwartier 2.3. Resultaat Ontwikkelstrategie

6 6 6 8

3. Het projectgebied 3.1. Schiedam in de regio 3.2. Een schakelpunt in de stad 3.3. Projectgebied Koemarkt VROM 3.4. Op zoek naar een nieuwe betekenis

10 10 12 14 16

4. De opgave

18

5. Planconcept 5.1. Inleiding planconcept 5.2. Inhoudelijke pijlers 5.3. Hoofdprincipes per pijler 5.4. Programma 5.5. Mobiliteit in de stad 5.6. Mobiliteit plangebied 5.7. Raamwerk openbare ruimte 5.8. Flexibiliteit 5.9. Faseringsstrategie 5.10. Activeringsstrategie 5.11. Een duurzaam Schiekwartier 5.12. Beeldkwaliteit

22 22 24 26 30 32 34 38 42 44 48 52 54

6. Financiële haalbaarheidstudie

56

3

1. Inleiding Met de voorliggende ontwikkelstrategie wordt een stap gezet in de herontwikkeling van het Schiekwartier. Het Schiekwartier is de projectnaam voor de binnenstadsentree rondom de Koemarkt en het voormalige VROM terrein aan de Buitenhavenweg.

De ontwikkelstrategie betreft een verdere uitwerking van bestaand beleid tot een integraal plan dat ingaat op de ruimtelijke, sociale en economische ontwikkelmogelijkheden van het het Schiekwartier. De ontwikkelstrategie is daarnaast een uitwerking van de winnende inzendingen uit de Europan 12 prijsvraag uit 2013. De strategie beschrijft op hoofdlijnen de ontwikkelmogelijkheden voor het plangebied. Deze resulteren uiteindelijk in een aantal deelopgaven als programma voor verdere uitwerking en uitvoering in de toekomst.

Flexibel plan De ontwikkelstrategie is geen blauwdruk, maar een plan dat aan de hand van een aantal hoofdprincipes richting geeft aan een transformatie over de lange termijn en in kan spelen op de dynamiek van de eigentijdse stadsontwikkeling. De ontwikkelstrategie biedt een basis voor de ontwikkeling van het totale plangebied en het stelt de kaders voor de verdere uitwerking van deelopgaven. Door het onderverdelen van de totale opgave in deelgebieden kan er met verschillende snelheden en sturingsmechanismen worden gewerkt.

Dit maakt het mogelijk direct te starten met projecten die dat toelaten en te wachten met projecten die complexer zijn en meer studie en participatie vereisen.

Naar een vitaal stadscentrum De opgave voor het Schiekwartier is niet alleen geïnitieerd vanuit ruimtelijke en functionele problemen, maar probeert juist een antwoord te vinden op de maatschappelijk vraag naar een vitaal stadscentrum. Een gebied dat bijdraagt aan een sterke concurrentiepositie van Schiedam in de regio om daarmee een belangrijke 4

sociaal-economische impuls aan de stad en haar bewoners te geven. Daarbij sluit het aan op de kerndoelstelling van de Stadsvisie Schiedam 2030: uitgaan van alle Schiedammers. Dat betekent kansen bieden voor emancipatie en persoonlijke ontwikkeling (sociale stijging) en inwoners binden door van Schiedam een aantrekkelijke stad te maken, waar men graag wil wonen. Een belangrijke bijdrage aan de realisatie van een sociale, vitale en aantrekkelijke stad is het scheppen van een sterk vestigingsklimaat. Dit betekent zorgvuldig omgaan met ruimte, inzetten op herstructurering en ruime aandacht voor het bedrijfsleven.

Het verbeteren van de leefomgeving, het betrekken van de Schie bij het stadshart, het versterken van de betekenisvolle relatie tussen binnenstad en Nieuw Mathenesse en het benutten van de betekenis van het Schiekwartier voor de rest van de stad zijn een aanlokkelijk perspectief voor de stad en al haar belanghebbenden.

Dit plan ambieert het leukste stadsplein aan het water van deze regio te maken!

Open plan proces De ontwikkelstrategie is tot stand gekomen in dialoog met de stad, via een open plan proces. Daarbij is ruimte geboden voor input van deskundigen en participatie van publiek. Het doel van het open planproces is het ontwikkelen van een haalbaar plan en het creëren van draagvlak in de stad. Het open plan proces zal in de toekomst bij een verdere uitwerking van De ontwikkelstrategie belangrijk blijven omdat dit past bij de hedendaagse gebiedsontwikkeling.

Dromenlab Dromenlab heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkelstrategie en het open plan proces.

Dromenlab is een week waarin ondernemers, bewoners en andere belanghebbenden werden geprikkeld hun fantasie te laten werken over het plangebied. Het was

een evenement in het pand van voormalig Hotel de Kroon, in juni 2015, met als doel creatief na te denken over de herinrichting van het plangebied en een nieuwe kijk te ontwikkelen op deze unieke plek. Het werk en de uitkomsten van het Dromenlab hebben geleid tot een aantal aanbevelingen voor de planontwikkeling die in de ontwikkelstrategie zijn meegenomen.

Structuur ontwikkelstrategie Als eerste wordt de ontwikkelstrategie samengevat in hoofdstuk 2. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 het projectgebied toegelicht en wordt in hoofdstuk 4 ingegaan op de opgave. Hoofdstuk 5 beschrijft het planconcept met de hoofdprincipes voor de planontwikkeling. Tenslotte wordt in hoofdstuk 6 een toelichting gegeven op de financiële haalbaarheid van het project.

De uitwerking van de verschillende deelopgaven van het plan worden behandeld in deel 2 van de ontwikkelstrategie.

Gemeentelijk beleid Stadsvisie Schiedam 2030

Visie Openbare ruimte

Gemeentelijk Vervoers Plan (GVVP)

Stad aan de Schie. Ontwikkelingsvisie voor de binnenstad

Masterplan Nieuw Mathenesse

EUROPAN

Ontwikkelstrategie deel 1: Planconcept Ontwikkelstrategie deel 2: Deelopgaven

Deelopgave Koemarkt

Deelopgave Koemarkt

Deelopgave voormalige VROM locatie Buitenhavenweg

Deelopgave Bestaande panden

Deelopgave Rotterdamse Dijk en Broersvest

Uitvoerend programma Schema met relatie ontwikkelstrategie en gemeentelijk beleid 5

2. Samenvatting 2.1. Een toekomstvisie voor het Schiekwartier Het Schiekwartier is een centrale plek in de stad, bovenop een kruispunt van wegen en water. Het verbindt de historische binnenstad, Nieuw Mathenesse, de Plantage, de Rotterdamsedijk en meer noordelijk de Natuurkundigenbuurt. De plek moet de komende jaren stapsgewijs transformeren om dé ontmoetingsplek voor wonen, werken en ontspannen aan de Schie te worden.

Het Schiekwartier moet bijdragen aan een aantrekkelijke stad. Daarbij ligt de nadruk op het herwaarderen van unieke elementen die karakteristiek zijn voor Schiedam: de binnenstad, de Schie en het werkgebied Nieuw Mathenesse. Het versterken van deze gebieden moet een belangrijke sociaal-economische impuls aan de stad geven. Daarbij zijn de kernwaarden innovatie, authenticiteit en levendigheid sturend voor de planontwikkeling.

Aanbevelingen Dromenlab Dromenlab is een dialoog geweest met het publiek over de planvorming voor het gebied. Dit heeft geleid tot aanbevelingen voor de ontwikkelstrategie: • Maak een overzichtelijk Koemarkt plein met een helder karakter. Verbeter de verkeersituatie, ‘ vergroen’ en maak een duidelijke (visuele) connectie met de Schie en de binnenstad.

• Gebruik de ‘ lege’ ruimte van het VROM-terrein om plek en tijd te geven aan tijdelijke initiatieven die in de lange en korte termijn visie passen.

• Het voormalige hotel de Kroon is de meest zichtbare schakel tussen binnenstad en werkgebied. Gebruik het als ideale plek om naar toe te gaan, iets te doen en te verblijven.

• Geef initiatiefnemers de ruimte (leegstand) om te ondernemen en te experimenteren.

• In kleine stapjes beginnen en helder en open communiceren met de inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden.

6

2.2. Planconcept Schiekwartier Het plan concentreert zich op de bijzondere relatie tussen Schiedam en haar industriële verleden en de unieke nabijheid van industrie en een historisch centrum.

De Koemarkt en de VROM-locatie liggen op het raakvlak van beiden en zijn het middelpunt in het rijke verleden.

Het plan probeert deze situatie bloot te leggen en te versterken door ter plaatse van de Koemarkt de rivier de Schie zichtbaar te maken met een mooi plein. Het Schiekanaal is daarbij een belangrijke ruggengraat die al de planelementen verbindt. Door de cruciale rol in de historie van Schiedam vormt de Schie de perfecte drager voor een proces van stedelijke transformatie.

Stapsgewijze ontwikkeling De voorstellen draaien om een aantal leesbare ingrepen die de stad herkenbaarder, kwalitatiever en sterker maken. Het plan is niet gefixeerd maar staat open voor reacties en aanpassingen. Het gaat uit van een flexibele structuur die de belangrijke plekken en gebieden langs het kanaal identificeert en een geleidelijke transformatie van de plekken door de tijd mogelijk maakt.

De Koemarkt opruimen Voor de Koemarkt wordt een opschoning voorgesteld waarbij de kiosken worden herplaatst om een helder plein te creëren. Het autoverkeer over de Koemarkt wordt opnieuw georganiseerd waardoor er meer ruimte ontstaat voor voetgangers en fietsers en de luchtkwaliteit in het gebied sterk verbetert. Het vernieuwde plein definieert de ingang van de historische stad en strekt zich uit tot aan de Schie. Via een trappartij die vanaf de Hoogstraat afloopt naar de Schie wordt het water zichtbaar en bereikbaar en gaat het weer een belangrijk onderdeel uitmaken van de Koemarkt.

Ruimte voor nieuwe ontwikkelingen De voormalige VROM locatie aan de Buitenhavenweg ligt op een bijzonder strategische locatie in de stad. Het kan een belangrijke rol spelen voor de (her)waardering van de binnenstad, een diverse stedelijke economie, een stadsentree en als verblijfsplek aan de Schie. De locatie biedt plaats voor de toevoeging van nieuw programma, op termijn kunnen hier ontwikkelingen plaats vinden die complementair zijn met de historische stad en het werkgebied Nieuw Mathenesse. Een nieuwe bestemming die past bij zowel de binnenstad als het werkgebied.

Concept Schiekwartier: verbinden binnenstad en werken rondom de Schie

Impressie Schiekwartier

7

2. Samenvatting 2.3. Resultaat Ontwikkelstrategie Een aantrekkelijke stad waar men graag wil wonen De herontwikkeling van het Schiekwartier draagt bij aan een sociale, vitale en aantrekkelijke stad die de positie van Schiedam in de regio versterkt om daarmee kansen te bieden voor sociale stijging en om inwoners te binden aan een stad waar men graag wil wonen. Het Schiekwartier draagt specifiek bij aan: • Een diverse stedelijke economie met een vernieuwde plek om te wonen, te werken en te ontspannen; • Een verbeterde leefomgeving ( openbaar gebied, verkeer, luchtkwaliteit); • Het betrekken van de Schie bij het stadshart; • Het verbinden van stadsdelen, speciaal de versterking van de betekenisvolle relaties tussen de binnenstad en Nieuw Mathenesse; • Herwaardering van monumentale panden als voormalig hotel de Kroon; • Een prominente en fraaie binnenstadsentree met het leukste stadsplein aan het water van de regio.

Waar is de gemeente aan zet en waar de markt Het plan kent een onderscheid in openbare ruimte, infrastructuur en ontwikkelmogelijkheden. Voor het verbeteren van de leefomgeving met een aanpak van de openbare ruimte, verkeer en luchtkwaliteit is de gemeente aan zet. Hier is een investering nodig voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat dat bijdraagt aan een vitaal stadscentrum. De gemeente kan een belangrijke rol vervullen bij het bevorderen van de economie door het aantrekkelijker maken van het Schiekwartier als vestigingsplaats en het versterken van ondernemerschap.

Daarnaast zijn er (her)ontwikkelmogelijkheden die kunnen worden opgepakt door de markt. Dit zijn het voormalige VROM terrein aan de Buitenhavenweg, de bestaande panden als voormalig hotel de Kroon 8

en de leegstand rondom de Koemarkt. Bovendien ligt er een opgave om de plein,- en straatwanden op te waarderen tot een hoogwaardige uitstraling. Het zijn ontwikkelkansen die hand in hand gaan met een opwaardering van het openbaar gebied en die kunnen bijdragen aan een diverse stedelijke economie.

Resultaten deelopgaven De ontwikkelstrategie is onderverdeeld in deelopgaven die elk onafhankelijk en met verschillende snelheden kunnen transformeren. We onderscheiden de volgende deelopgaven en hun belangrijkste bijdrage aan het Schiekwartier: Deelopgave Koemarkt • Een aantrekkelijke verblijfsplek en entree naar de binnenstad. Door de Koemarkt op te ruimen en de kiosken uit te plaatsen, de bewaakte fietsenstalling te verplaatsen en helderheid in de inrichting aan te brengen; • Een aangepaste infrastructuur over de Koemarkt om autoverkeer te reduceren, de luchtkwaliteit te verbeteren en de verblijfskwaliteit voor voetgangers en fietsers te verhogen; • Verplaatsing van de parkeergarage entree om het plein met de Schie te verbinden en de Hoogstraat met de Buitenhavenweg te verbinden; • Opgewaardeerde pleinwanden voor een meer hoogwaardige uitstraling en goede activering van het gebied. Door het stimuleren en faciliteren van nieuwe activiteiten en ruimte te bieden aan terrassen.

Deelopgave Waterkant • Toegankelijke en aantrekkelijke waterkanten om te verblijven en voor evenementen; • Aanhaken op de revitalisering van de Lange Haven; • Een nieuwe bootstop om het gebruik van het water te stimuleren.

Deelopgave voormalige Vrom locatie • Nieuwe programma’s die aanvullend en waardevol zijn voor zowel werkgebied als binnenstad; • Een hoogwaardige verbinding met de binnenstad met een mogelijk autoluw deel van de Buitenhavenweg tussen VROM en Koemarkt.

• De Schie wordt betrokken en de vernieuwde openbare ruimte aan de Buitenhavenweg is geïntegreerd.

Deelopgave Broersvest en Rotterdamsedijk • Een aantrekkelijke stadentree door vergroening van het profiel, het opknappen van de pleinwanden te stimuleren en leegstand tegengaan door initiatieven te faciliteren.

Deelopgave bestaande panden de Kroon en VVV • Nieuwe publiekstrekkers met belangrijke schakelfunctie tussen binnenstad en werkgebied; • Gebruik van de waterkant stimuleren en faciliteren.

Broersvest/ Rotterdamse dijk

Koemarkt Waterkant Bestaande panden

Overzicht deelopgaven

VROM

Illustratieve uitwerking Schiekwartier

9

3. Het projectgebied 3.1. Schiedam in de regio Schiedam is onderdeel van de Rotterdamse stadsregio en het is de op twee na grootste stad na Rotterdam.

Schiedam heeft een centrale positie in het stedelijk netwerk wat te danken is aan een goede bereikbaarheid binnen de regio met de auto (A13 / A20 en binnenkort de A4) als wel met de trein, tram en de metro. Het historische centrum van de stad was oorspronkelijk gericht op de rivier de Schie, het kanaal waaraan het zijn naam ontleent. De Schie verbindt de stad in het Noorden met het buitengebied Midden Delfland en in het zuiden met de Nieuwe Maas. Op een vergelijkbare manier zijn de historische stadscentra van Maassluis, Vlaardingen, Delfshaven en Rotterdam door water verbonden met het groene landelijk gebied en de “grote” rivier. MiddenDelfland vormt de groene gordel van de grootstedelijke regio. De Nieuwe Maas is een van de grote rivieren in de Delta en ook de transportader voor de scheepvaart die de haven van Rotterdam ontsluit met het Europese achterland.

In het supra-gemeentelijk beleid (staat, provincie, regio) ligt de nadruk op het behoud van het groene buitengebied en de intensivering van de woon, - en werkgebieden in de bestaande stad. Voor Schiedam is revitalisering van het stadscentrum een belangrijke opdracht net zoals de herstructurering van de woonwijken Nieuwland en Oost, direct grenzend aan de noordelijke en oostelijke kanten van het centrum van de stad. De Nieuwe Maas is een internationale scheepvaartroute waarlangs de havenen industriegebieden ontwikkeld zijn in de vorige eeuw.

Nieuw-Mathenesse, samen met de Wilhelminahaven en Vijfsluizen, maken hiervan deel uit. Als gevolg van de transformatie en schaalvergroting van de haven verschuift deze geleidelijk naar de zee, met de Tweede Maasvlakte als de meest recente uitbreiding. Deze ontwikkeling biedt kansen in de stadsregio voor de transformatie en de broodnodige herstructurering van verouderde bedrijventerreinen. (bron: Schiedam-The Netherlands-Europan 12, VROM site and Koemarkt)

De karakteristieke grootschaligheid van de haven, het water en de kleinschaligheid/rijkdom van de historische binnenstad komen geconcentreerd samen in het projectgebied. Enigszins gechargeerd kan men zeggen dat de eigenschappen van Schiedam als geheel samen komen in het projectgebied: Schiedam in een notendop.

Schiedam

10

Zoetermeer Nootdorp

Den Haag/Rijswijk

Delft Hoek van Holland

Gouda A13 Rotterdam

A4

Maasvlakte II

Schiedam

Vlaardingen

Capelle ad IJssel

Maassluis

Krimpen ad IJssel

A20

Brielle

A15

Ridderkerk

Papendrecht

Hellevoetsluis Spijkenisse

Barendrecht

A16

Zwijndrecht

Dordrecht

Schiedam in regionale context

3. Het projectgebied 3.2. Een schakelpunt in de stad

desew

Station

‘S-Gra

tro

n Be

A20

venlan

n

xlij

elu

Me

eg

M

Horvathweg

at

P Lange Haven

M

a str

d

ee

Br

we

eu

P

Binnenstad

Broersvest

Rotterdamsedijk

n

ve

Ha

P

Walvisbuurt

P

Rotterdamsed

ijk

Tram 24

Vierhavens

an

jes

tra

at

Nieuw Mathenesse

Or

Het gebied ligt tussen verschillende stadsdelen.

Aan de binnenstadszijde ligt een concentratie van winkelvoorzieningen rond de Nieuwe Passage en de Hoogstraat. Aan de Nieuw Mathenesse zijde bevinden zich voornamelijk werkfuncties en aan de Plantage plus Rotterdamsedijk wordt voornamelijk gewoond.

Schematische weergave plangebied in de stad

Ni

Het projectgebied is gelegen aan de zuidkant van het historische centrum en is een zichtbare locatie in de stad. Het is een centraal punt in de stad waar de Schie in een andere richting buigt en waar de Lange Haven overgaat in de Buitenhaven. Het vormt een belangrijke toegangspoort tot het centrum van de stad. De sfeer van het achttiende-eeuwse centrum van de stad en het industriële karakter van de haven komen hier op een spannende manier samen. Het is een schakelpunt waar bezoekers uit verschillende richtingen toegang vinden tot het oude centrum van de stad: • Bezoekers uit Rotterdam komen via de Rotterdamsedijk; • Bezoekers uit Vlaardingen komen via de Oranjestraat / G. Verboonstraat; • Bezoekers uit bijvoorbeeld Den Haag komen via de Broersvest; • Waterliefhebbers varen hier het centrum van de stad binnen via de Buitenhaven.

Plantage

Burgemeester Knapperlaan

tfran

kela

nds

edij

k

n ave

Wes

de

enh

m

ille

W

Buit

M

n

laa

er

ijg

Zw

Sluis dijk

Maas

12

3. Het projectgebied 3.3. Projectgebied Koemarkt VROM Projectgebied

Het projectgebied is gelegen op een infrastructureel kruispunt van de Rotterdamse dijk, Koemarkt en Broersvest en ligt direct aan de oude rivier de Schie. Het ligt tussen het oude stadscentrum en het werkgebied Nieuw-Mathenesse, een overgangszone tussen woon-, werk- en handel functies.

Broers

Bestaande bebouwing aat

Groen

nistra Marco

gelstr Korte Sin

Infrastructuur

at

Nieuwe Passage

Singel

Leliënda al

Kaart Plangebied

Passage

Broers

Het projectgebied is een centrale plek in de stad en heeft een sterke relatie met de context. Daarom zal in de ontwikkelstrategie over de grenzen van het projectgebied heen gekeken worden om het te kunnen verankeren in zijn omgeving.

Broersvel

d

Rotterdams

edijk

Bro

ers

Broersv

ves

t

eld

vest

Koemarkt

Hoog

straat

Groenen

dal

Hoogstr

aat

Lang

ktbrug

Haven

Griffioen

straat

koem ar

Lange

enst

e Hav en

Haven

ng

Koe

ma rk

t

Haven

fiets

Lange

Havens teeg

Lange

k

edij

ms

rda

tte

Ro

alli

De kern van het projectgebied wordt gevormd door de Koemarkt en de VROM locatie aan de Schie. Het totale plangebied bestrijkt circa 3 hectare. Grofweg wordt de locatie begrensd door: • De bebouwing aan de Broersvest in het Noorden; • De Gerrit Verboonstraat en de Buitenhavenweg in het Zuiden; • De bestaande bebouwing aan de Koemarkt en de Lange Haven in het Westen; • De bestaande bedrijfspanden ten Oosten van de VROM locatie.

Bu

ite

Bu

Westvest

ite

en

we

g

av

en

at

n La ge w eu Ni

i

rr

ra

st

Ge

av

tra

ns

oo

rb

e tV

nh

nh

at

0m

100m

n

a la in

Tu

14

50m

n ite

Bu

t

3. Het projectgebied 3.4. Op zoek naar een nieuwe betekenis Waar de Koemarkt in de 18e en 19e eeuw een herkenbare plek was in een compacte en leesbare stad, is het inmiddels een plek geworden in een complex stedelijk netwerk.

Hierbij gaat Schiedam op in een stedelijke regio die reikt van Rotterdam tot en met Den Haag. In die stadsregio moeten Schiedam en de Koemarkt zich positioneren en herkenbaar en leesbaar zijn. De Koemarkt is van grote betekenis voor een aantal belangrijke kernwaarden van Schiedam: de historische binnenstad, de rivier de Schie en het werkgebied Nieuw Mathenesse. Op het raakvlak van deze drie fundamentele kwaliteiten van de stad heeft de Koemarkt een nieuwe rol te vervullen. De binnenstad, de Schie en het werkgebied moeten weer gezien worden, met elkaar worden verbonden en gaan opbloeien. Voor die transformatie kan de Koemarkt een katalysator zijn.

Transformeren zit in het DNA van de Koemarkt De Koemarkt en Nieuw Mathenesse zijn door de eeuwen heen meerdere malen van gedaante verwisseld. Van Rotterdamse Poort, het dempen van de Broers Vest, de introductie van een trambaan, het verleggen van de Koemarktbrug, het slopen van de molen, de constructie van de Hemaflat tot het bouwen van de Passage. Het illustreert het dynamische karakter van de Koemarkt en het vermogen om aan te passen. Een veelzijdige plek die telkens weer van nieuwe betekenis is voor de stad. Men kan zeggen dat de “Adaptability” van de Koemarkt een traditie is waar de plek voortreffelijk mee om kan gaan.

De wijziging van de (functionele) betekenis van de plek lijkt de drijvende kracht achter de “Adaptability” te zijn.

16

Van compacte leesbare stad naar complex stedelijk netwerk

1858

Œ Ž … � ‚ ‹ ‘ �

’ � ‘ “ � ’

  � � ””

•…  – ­ € �

 Â? — ˜  ‘ ‹ Â? Â? Â’ ™ Â

Â? Â

�  � ‚ ‹

™ š � ‚ ­  �

1864

voor 1900

 �

Â?Â? Â?Â?

� � � �  � ­ ­� � � €‚

ƒ � ƒ � „ � � ­

… † … ‡ ƒ

‡ ˆ †    ˆ � �

ƒ � �

… ‰ � � „  † ‰‰ ‚ Š ‹ �  † Š  ‹ Œ

Œ ŠŽ � … † ‘ ‹ Ž ‘ Ž �  Ž  „  † † � �   �  � ’ € „ “  †  � � ˆ     ” Ž Œ •  –

 �

Â? Â? Â?  ­ € Â

‚ ƒ „ ‚

Â?

€ Â? Â… † ‡ ƒ ­ € Â

ƒ €

28

Broers

25 t

lstraa Korte Singe

26

1927

the south

Passage

€€ � � … � Š

� € � � €€ � � Ž � �

Â? Â?

Š � € Broersvel

d

Hoog

Broersve ld

vest

 ­ € � �

 ‚ ƒ  „ €€ � …

� € … � † ‡ ˆ � � ‰ � † € �

� ƒ � � � Š� † � … ‹

� � Œ

Koemarkt

straa

Groenend

t

al

Hoogstr

aat

jk

teeg

g nsta llin

Haven

fietse

Lange

Koem

arkt

Haven

Haven

koema rktbrug

Haven

Griffioen

straat

Lange

32

rond 1934

sedi

am

terd

Rot

Havens

Lange

Lange

 � � � �

Bu

ite

1970

Bu

Westvest

� �   ­

 � € ��

Ro

Broe rsve st

Â

Â?

Â?

Â? Â? Â?

Broers

Â? Â?

 ­

Â?

� € ‚ ƒ

„ Â? Â? Â

Â

Â?

Â?

€ �

Â?

Â…

† ‡

Â? Â?Â… Â?

Â?

 Â? Â? Â? Â

Â?

� … ˆ �… � †‰

Š‹ Œ Ž ‘ ‡

Â?Â? Â?

� ‰

‹ Œ

Nieuwe Passage

LeliĂŤndaa l

rond 1900

Singel

rond 1755

 � � � �  ­ €  ‚ ƒ  � � „ �   … ­† … † �

Â? Â

ite

e

ng

La

2015 t

aa

str

uw

Nie

it

rr

Ge

at

tra

ns

oo

rb Ve

nh

av

en

nh

av

en

we

g

4. De opgave Bestaand beleid Aan de basis van de ontwikkelstrategie liggen een aantal beleidsstukken die de kaders voor de opgave zetten. Het gaat om de Stadsvisie, de Visie openbare ruimte, de Groenblauwe structuurvisie 2014, het GVVP, de Binnenstadsvisie en het Masterplan voor Nieuw Mathenesse.

Stadsvisie Schiedam 2030 Centraal uitgangspunt van de Stadsvisie Schiedam 2030 is sociale stijging van alle Schiedammers. Dat betekent kansen bieden voor emancipatie, persoonlijke ontwikkeling en inwoners binden door van Schiedam een aantrekkelijke stad te maken, waar men graag wil wonen en waar ontwikkeling mogelijk is. In de Stadsvisie zijn voor de periode 2010-2030 tien hoofdopgaven geformuleerd. Een openbare ruimte met kwaliteit staat op nummer 1, en versterken van de binnenstad wordt als tweede genoemd.

Visie openbare ruimte De visie openbare ruimte is een uitwerking van de Stadsvisie Schiedam 2030. Deze visie geeft richting aan de opgave die in de stadsvisie voor de openbare ruimte is gesteld. Centraal motief is het beter zichtbaar maken van historische structuren in de stad die in de loop der jaren door ingrepen in de infrastructuur zijn bedekt. De Schie, als naamgever van de stad, en de oude dijken zijn specifiek benoemd als lijnen die in toekomstige ingrepen weer helder gemaakt kunnen worden.

Groenblauwe structuurvisie 2014 In de groenblauwe structuurvisie zijn ook de oude landschappelijke structuren vastgelegd als te behouden en te versterken. Zowel in ontwerp van het openbaar gebied als specifiek de ontwikkeling van de groenstructuur. Zowel dijk als Schie zijn ook hier als structurerend element op de visiekaart vastgelegd.

18

GVVP In het gemeentelijk verkeer- en vervoerplan 2011 -2020 is de kernboodschap dat Schiedam kiest voor duurzame bereikbaarheid: een goede bereikbaarheid en tegelijkertijd de verkeersveiligheid vergroten, de ruimtelijke kwaliteit en de leefkwaliteit verbeteren en de belasting van het milieu verminderen. Voor de Koemarkt is dit vertaald in: Stad aan de Schie. Ontwikkelingsvisie voor de binnenstad Het document is een integrale visie voor de binnenstad, als uitwerking van de Stadsvisie Schiedam 2030. Het doel van de ontwikkelingsvisie is het opstellen van een leidraad voor de ontwikkeling van de Schiedamse binnenstad. Omdat het een integrale visie betreft, gaat het niet alleen om ruimtelijke ontwikkelingen, maar ook om de sociale, culturele en economische ontwikkelingen die daarmee samenhangen en elkaar beïnvloeden. De visie vertelt het verhaal van de stad en reikt van daaruit ideeën aan om meer mensen naar de binnenstad te trekken.

Zij nodigt bewoners, ondernemers en investeerders uit om samen met de gemeente de schouders onder deze operatie te zetten. De ontwikkelingsvisie stelt de Schie dan ook centraal bij de transformatie van de binnenstad.

Opgave is om de binnenstad weer te koppelen aan de rivier waaraan zij haar ontstaan te danken heeft. De visie heeft een uitvoeringsagenda met fysieke projecten. De binnenstadsentree Koemarkt is een van de projecten waaran specifieke kaders zijn opgehangen voor herontwikkeling (bron Stad aan de Schie 2012).

Masterplan Nieuw-Mathenesse In het Masterplan Nieuw Mathenesse uit 2008 wordt ingegaan op de ontwikkelingsmogelijkheden van Nieuw-Mathenesse. Het voormalige VROM terrein is daarin onderdeel van een gemengd gebied aan de Rotterdamsedijk. In dit gebied zijn zowel bedrijfs- als woonfuncties toegestaan, waarbij het uitgangspunt

is dat woningbouw in ieder geval is toegestaan en dat bedrijfsactiviteiten de woonfuncties niet in de weg mogen staan, zowel milieutechnisch als kwalitatief (woongenot). In dit gebied zijn er volop mogelijkheden tot intensivering. Dubbel grondgebruik (zowel ruimtelijk als functioneel) en de intensiteit van de bebouwing stimuleert dat het gebied zo optimaal mogelijk wordt gebruikt. In het gebied wordt een menging van wonen en werken mogelijk gemaakt. Er worden functies voorgestaan in de nautische sfeer, maar ook kleinschalige kantoorfuncties, ateliers en detailhandel (faciliterend aan het Merwekwartier en aanvullend aan het centrum van Schiedam). De kwaliteit van de open(bare) ruimte is hoog en er wordt ingezet op waar mogelijk gebouwde parkeeroplossingen. Ondanks het toevoegen van een substantieel aandeel aan woningen lijkt door de intensivering een vergroting van de werkgelegenheid mogelijk. (bron Masterplan Nieuw Mathenesse 2008)

Opgave vitale stad (Stadsvisie) • Een vitaal stadscentrum dat bijdraagt aan een sterke concurrentie positie van schiedam in de regio • Kernkwaliteiten Binnenstad, Schie en werkgebied inzetten voor een sociaal-economische impuls aan de stad • Inzet op sociale ontwikkeling en stijging, realiseren van een wooncarrière in wijk en stad; • Voortzetting diversificatie werkgelegenheid, innovatie en vernieuwing van de lokale economie, behoud en binding van koopkracht.

Binnenstad

Werkgebied

Schie

Opgave programma (Stadsvisie, Masterplan Nieuw -Mathenesse en Binnenstadsvisie) • Versterking van de binnenstad gekoppeld aan een offensieve en onorthodoxe aanpak van leegstand in de Hoogstraat; • Versterken van de Passage als aantrekkelijk winkelcentrum voor de grotere ketens, met een aangename uitstraling richting de omliggende openbare ruimte; • Representatieve winkels oriënteren op Broersveld/vest; • Vestiging grotere ketens in Passage; • Vernieuwing Nieuw Mathenesse; • Herontwikkelen VROM terrein; • Verplaatsen VVV-kantoor (naar Waag/ Klokkenluiderswoning bij Grote Kerk);

BINNENSTAD R’DAMSE DIJK Stadserf

Gastro

Hoogstraat

Winkelen

Cultuur

VROM

Entree Lange Haven

PLANTAGE 19

4. De Opgave Opgave mobiliteit (GVVP en Binnenstadsvisie) • Een meer autoluwe maar tegelijkertijd bereikbare binnenstad voor autoverkeer; • Verbeteren van de luchtkwaliteit (specifiek aan de Oranjestraat en de Gerrit Verboonstraat); • Een kwaliteitsimpuls van het voetgangersgebied in de binnenstad en aan de Schie; • Een goed netwerk van fietsverbindingen en de integratie van de Koemarkt als hoofd fietsroute in Oost-West richting; • Positie hoogwaardig openbaar vervoer verbeteren • Stevige inbedding van de Schie als recreatieve route voor langzaam verkeer; • Bereikbare parkeervoorzieningen; • Verplaatsen fietsenstalling en parkeren, t.b.v. terras aan water; • Verbeteren van de entree parkeergarage.

BINNENSTAD

Opgave openbare ruimte (Stadsvisie, Binnenstadsvisie, Visie openbare ruimte, Groenblauwe structuurvisie 2014) • In alle wijken een mooie, schone en veilige openbare ruimte; • De wensen van gebruikers zijn herkenbaar bij inrichting en gebruik van de openbare ruimte; • De sociale en culturele invalshoek maakt deel uit van het programma van eisen, net als aspecten van leefbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid.

• Opschonen van het plein door aanpak van de kiosken; • Opstapplaats voor vervoer over water; • Toevoegen beeldmerk historische binnenstad.

• Richting kop van de Plantage versmallen van Gerrit Verboonstraat en Oranjestraat en doorzetten bomengrid van de Plantage.

• Stadsas Rotterdamsedijk i.r.t. dijkroute.

BINNENSTAD

20

R’DAMSE DIJK

VROM PLANTAGE

R’DAMSE DIJK

VROM PLANTAGE

Opgave Schie (Stadsvisie, Binnenstadsvisie, Visie openbare ruimte, Groenblauwe structuurvisie 2014) • Kiezen voor de ontwikkeling van een klimaatbestendige, groene en milieuvriendelijke waterstad.

• Aanlegplaatsen + faciliteiten (zoals walstroom) voor boten; • Autoluwe inrichting met meer ruimte voor voetgangers en fietsers; • Creëren van ruimte voor terrassen aan het water; • Creëren van zicht op de haven op strategische punten (bruggen en stegen); • Versterken van het historische karakter van de haven bij herstel van de kades (o.a. materiaalgebruik); • Stimuleren nieuwe activiteiten op begane grond bebouwing langs Haven; • Gezamenlijke promotie innovatieve integrale aanpak kades als omslagpunt voor binnenstad Schiedam.

BINNENSTAD R’DAMSE DIJK

VROM PLANTAGE

21

5.  Planconcept 5.1.  Inleiding planconcept Het hoofdstuk planconcept behandelt de visie voor de geleidelijke transformatie van het Schiekwartier. Het is een antwoord op de opgave die geformuleerd is in de verschillende beleidsdocumenten voor het gebied rondom de Koemarkt.

In dit hoofdstuk wordt eerst de methode van het planconcept neergezet. Daarbij wordt gewerkt met inhoudelijke pijlers: dit zijn onderdelen zoals programma, mobiliteit en openbare ruimte. Voor elk van de pijlers zijn hoofdprincipes opgesteld die eerst op hoofdlijnen worden behandelt en vervolgens in meer detail zijn uitgewerkt.

Uiteindelijk resulteert de ontwikkelstrategie in 5 deelopgaven die elk apart ontwikkeld kunnen worden.

Een toelichting op de uitwerking van de deelopgaves is opgenomen in deel 2 van de ontwikkelstrategie.

Planconcept Ontwikkelstrategie Hoofdprincipes voor 8 inhoudelijke pijlers Pijler Programma

Pijler Mobiliteit

Pijler Openbare ruimte

Pijler Flexibiliteit

Pijler Fasering

Pijler Activerings strategie

Pijler Duurzaamheid

Pijler Beeldkwaliteit

Deelopgaven Ontwikkelstrategie

Deelopgave Koemarkt

Schema met opzet van de ontwikkelstrategie

22

Deelopgave Waterkant

Deelopgave voormalige VROM locatie Buitenhavenweg

Deelopgave Bestaande panden

Deelopgave Rotterdamse Dijk en Broersvest

Impressie Schiekwartier

23

5. Planconcept

De ontwikkelstrategie staat voor een integrale aanpak van de opgave. Om deze integraliteit te waarborgen is de ontwikkelstrategie opgebouwd aan de hand van een achttal inhoudelijk pijlers: • Programma • Mobiliteit • Openbare ruimte • Flexibiliteit • Fasering • Activeringsstrategie • Duurzaamheid • Beeldkwaliteit

Mobiliteit

Openbare ruimte

De pijler programma gaat in op de organisatie van programma in de planontwikkeling en de kaders die voor ontwikkelingen gesteld worden.

De pijler mobiliteit beschrijft de organistatie van mobiliteit in de planontwikkeling.

We onderscheiden daarbij auto, fietsers, voetgangers, openbaar vervoer en transport over water.

De pijler openbare ruimte gaat in op de organisatie en inrichtingsprincipes van de openbare ruimte in het plangebied.

WINKELS

N VOORZIENINGEN - WONE

N

- VOORZIENINGE

HOREC

De pijlers moeten in een haalbaar en realistisch plan voorzien dat zich optimaal ontwikkeld en voorziet in hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit. Naast deze inhoudelijke pijlers die het planconcept van het Schiekwartier bepalen is er nog een onderdeel financiën dat in hoofdstuk 6 wordt toegelicht.

Programma

EVENE A - HORECA MENT EN

5.2. Inhoudelijke pijlers

WONEN

WONEN - VOORZIENINGEN

GEN- WONEN - VOORZIENINGEN

ZIENIN

- VOOR WONEN

WONEN

STA

WO

24

GEN

ZIENIN

VOOR NEN -

P

P

D + WER

K

Flexibiliteit De pijler flexibiliteit omschrijft de aanpasbaarheid van de planontwikkeling of anders gezegd de mate van flexibiliteit van de transformatie van het gebied.

Fasering De pijler fasering beschrijft de faseringsstrategie en de mogelijkheden om de planontwikkeling in stappen uit te voeren.

3

8

5

4

1

6 2

7

9

Activerings strategie

Duurzaamheid

Beeldkwaliteit

De pijler beschrijft de strategie voor tijdelijke interventies die het gebied moeten activeren en zichtbaar maken voor (zelfstandige) ontwikkelingen, kwaliteiten en kracht (‘op de kaart’ zetten)

De pijler duurzaamheid gaat in op de mogelijkheden voor een duurzame ontwikkeling van het plangebied.

De pijler beeldkwaliteit omschrijft de uitgangspunten voor de verdere uitwerking van het plan in architectuur en landschapsontwerp.

+

25

5. Planconcept

Pijler programma

CA

EN

- VOORZIENING

MENT

EN

- HORE

WINKELS

EVENE

HOREC A

Voor elk van de pijlers zijn hoofdprincipes opgesteld.

Het betreft de belangrijkste uitgangspunten voor bijvoorbeeld programma, mobiliteit en openbare ruimte voor de planontwikkeling. De hoofdprincipes van alle pijlers vormen met elkaar de visie voor de integrale transformatie van het gebied.

N VOORZIENINGEN - WONE

5.3.  Hoofdprincipes per pijler

WONEN

WONEN - VOORZIENINGEN

-W INGEN ONEN - VOORZIENINGEN

EN OORZI V N E WON

WONEN

STA

N WONE

N

NINGE

ZIE - VOOR

D + WER

K

Kernwaarden programma (Her)ontwikkeling van programma moet bijdragen aan een vitale stad. Het moet levendigheid aantrekken en een sociaal-economische impuls geven. De ontwikkelstrategie heeft de ambitie om het bestaande programmatische DNA van het gebied te versterken en te verbeteren, door het stimuleren van vernieuwing, authenticiteit en levendigheid voor zowel bestaande als nieuwe programma’s.

26

Kaders voor herontwikkeling De randvoorwaarden voor de herontwikkeling van programma zijn vastgelegd in een aantal generieke kaders die flexibiliteit voor de langere termijn garanderen en de ambities voor de plek tegelijkertijd borgen. Een nieuw programma op de VROM moet zich bijvoorbeeld richten zich op de relatie tussen binnenstad en werkgebied. Het stimuleren van een publieke trekker als nieuw programma is van cruciaal belang in de leegstaande Kroon. En initiatieven in de leegstand rondom de Koemarkt moeten bijdragen aan een aantrekkelijk plein.

Pijler mobiliteit

Pijler openbare ruimte

P

P

P

Auto De ambitie voor de Koemarkt is een goede bereikbaarheid en tegelijkertijd de verkeersveiligheid vergroten, de ruimtelijke kwaliteit en de leefkwaliteit verbeteren en de belasting van het milieu verminderen. Voor de Koemarkt is dit vertaald in: • Een meer autoluwe maar tegelijkertijd bereikbare binnenstad voor autoverkeer; • Verbeteren luchtkwaliteit Oranjestraat; • Bereikbare parkeervoorzieningen uit verschillende richtingen;

Langzaam verkeer en OV Een vernieuwde en kwalitatieve Koemarkt die overzichtelijk is en ruimte biedt om te verblijven moet volop ruimte bieden aan voetgangers, fietsers en OV. Waar nu de auto domineert moet het een domein voor voetgangers, fiets en OV worden. Dit betekent: • Een kwaliteitsimpuls geven aan het voetgangersgebied; • Maak een goed netwerk van fietsverbindingen en de integratie van de Koemarkt als hoofd fietsroute in Oost-West richting; • De positie hoogwaardig openbaar vervoer (tramplus) verbeteren; • De Schie als recreatieve route stevig inbedden voor langzaam verkeer;

Een aantrekkelijke openbare ruimte De ambitie is een meer aantrekkelijke openbare ruimte te maken als entree naar de binnenstad en werkgebied. Om daarmee het vestigingsklimaat te versterken. Een minder verrommelde Koemarkt moet bijdragen aan een helder en overzichtelijk plein dat goed verbonden is met de Lange Haven, de Hoogstraat en de Passage entree. De belangrijkste elementen die nu bijdragen aan de verrommeling zijn de fietsenstalling aan de waterkant, de parkeerentree en de verschillende paviljoens. Het plan stuurt aan op het verplaatsen van deze elementen naar een andere plek op of rondom het plein.

27

Pijler openbare ruimte

Pijler flexibiliteit

Pijler fasering

3

Verbinden met de Schie Het plangebied moet goed verbonden worden met de Schie en aanhaken op de revitalisering van de Schie. De belangrijkste principes hiervoor zijn: • Koemarkt en waterkanten koppelen aan Schie door het opruimen van de Koemarkt, de zichtbaarheid van de Schie te vergroten en verblijfsplekken aan het water te maken; • Passanten bootstop voor de Koemarkt mogelijk maken en daarmee activiteiten op het water stimuleren; • Het stimuleren van een nieuw programma in de Kroon en VVV dat specifiek de relatie met de Schie versterkt; • VROM programma moet zich oriënteren op de Schie 28

Flexibiliteit De ontwikkelstrategie is een plan op hoofdlijnen, het plan legt richtingen en ambities vast zonder (onnodig) star te worden. Het is opgebouwd aan de hand van harde en zachte randvoorwaarden om aanpasbaarheid te garanderen. De harde randvoorwaarden borgen de overkoepelende stedelijke ambities en geven op hoofdlijnen structuur aan de transformatie. Voor planelementen waarvan we nog niets precies weten hoe en wanneer ze zich gaan ontwikkelen zijn een aantal zachte programmatische en ruimtelijke kaders opgesteld.

8

5

4

1

6 2

7

9

Fasering De ontwikkeling kan over de lange termijn in kleine stappen plaatsvinden door het opknippen van het plangebied in deelopgaven. Op deze manier kan men starten wat direct gestart kan worden en kunnen ontwikkelingen die nog onduidelijk zijn wachten. Verschillende volgordes van ontwikkeling zijn hierdoor mogelijk. Er kan bijvoorbeeld op korte termijn gestart worden met de waterkant als onderdeel van de Lange Haven renovatie. Op de langere termijn kunnen andere deelopgaven volgen.

Pijler activeringsstrategie

Pijler duurzaamheid

Pijler beeldkwaliteit

+ Activeringsstrategie Voor de geleidelijke ontwikkeling van het plangebied spelen tijdelijke interventies een cruciale rol. Tijdelijke interventies zijn belangrijk voor de profilering van het gebied, het verlevendigen en onder de aandacht brengen van plekken en als voedingsbodem voor toekomstig programma.

Tijdelijke en uiteindelijke ontwikkelingen moeten met elkaar een organisch groeimodel vormen voor een duurzame transformatie van het Schiekwartier.

Duurzaamheid De herontwikkeling van het Schiekwartier moet een duurzame ontwikkeling zijn. Een aantal duurzame uitgangspunten voor de belangrijkste pijlers liggen aan de basis van de transformatie. Het gaat bijvoorbeeld om het gebruik van bestaande kwaliteiten, het promoten van openbaar vervoer en langzaam verkeer en het inzetten op sociale duurzaamheid. Er wordt niet ingezet op ĂŠĂŠn overkoepelend duurzaamheidsprincipe, maar op een reeks van duurzame ingerepen.

Beeldkwaliteit Het hoofdprincipe voor de beeldkwaliteit van openbare ruimte en architectuur draait om het behouden en integreren van het industriĂŤle karakter van Nieuw Mathenesse en de unieke historische kwaliteiten van de binnenstad bij de herontwikkeling van het plangebied. En het beschermen van de monumentale panden zoals de Kroon, het VVV gebouw, de Passage en de Hemaflat.

Het doel is om op een vernieuwende en authentieke manier nieuwe elementen aan het plangebied toe te voegen en bestaande elementen te integreren.

Om binnen het spanningsveld van bestaand en nieuw, architectuur en openbare ruimte te maken.

29

5. Planconcept 5.4. Programma Het projectgebied ligt op het raakvlak van de diverse stadsdelen. Programmatisch komen wonen, werken en voorzieningen bij elkaar op de Koemarkt. Het is een aanloopgebied van de binnenstad met winkels, restaurants en drinkgelegenheden, het is de toegang tot een werkgebied met ambachtelijke bedrijven zoals de destilleerderijen en de glasfabriek en het ontsluit de woonbuurten de Plantage en Rotterdamsedijk. Het plan wil het bestaande programmatische DNA van het gebied versterken en verbeteren. Wat niet wil zeggen dat op de lange termijn de programma’s aan de Koemarkt niet kunnen verkleuren. Werk en stad bij elkaar brengen ligt aan de basis van het plan, het gebied zal hoe dan ook de toegangspoort blijven tot de binnenstad en Nieuw Mathenesse.

De uitgangspunten voor (her)ontwikkeling van programma in het projectgebied richten zich op het stimuleren van de kernwaarden vernieuwing, authenticiteit en levendigheid. We onderscheiden de volgende onderdelen: • Horeca aan de Koemarkt. Van oudsher liggen er aan de Koemarkt eet, - en drinkgelegenheden.

De afgelopen jaren vindt er een verschuiving plaats van deze functies naar de Grote Markt. Als aanloopgebied van de binnenstad blijft er ruimte voor horeca aan de Koemarkt. Er ligt een opgave om de kwaliteit en uitstraling van deze functies te verbeteren en leegstand tegen te gaan.

• Concentratie van winkels rond de Passage en de entree van de Hoogstraat. Op binnenstad niveau zijn er twee concentratiepunten van winkels te herkennen rond de Koemarkt met de Passage en rond de ABC locatie. Beide worden verbonden via het Broersveld en de Hoogstraat. Er wordt daarom ingezet op het verder versterken van deze twee winkelconcentraties tot een aantrekkelijk gebied 30

•

•

met voorzieningen.

De voormalige VROM locatie biedt kansen voor de ontwikkeling van nieuw programma. Het is een unieke locatie op het raakvlak van werkgebied en binnenstad. Een nieuw programma moet een relatie hebben met het zowel het werkgebied als de binnenstad. Dit geldt zowel voor tijdelijke als permanente programmering.

De bebouwing aan de Rotterdamsedijk en de Broersvest wordt gekarakteriseerd met voorzieningen op de begane grond en wonen op de verdiepingen Er ligt een opgave om de kwaliteit en uitstraling van de functies op de begane grond te verbeteren en leegstand tegen te gaan.

Stimuleer het omzetten van voorzieningen naar woonprogramma op de begane grond en zet de leegstand in voor directe initiatieven die bijdragen aan de kernwaarden.

WONEN

WINKELEN

NINGEN

VOORZIE

WONEN EN V

OORZIENING

EN

HOR

ECA

EN

WONEN WONEN

WONEN

WONEN

N EN

NE WO

HORECA

WONEN

Schema programmatische visie plangebied

W

R VOO

ZIEN

WONEN EN VO

ORZIENINGEN

WONEN

STAD/WERK

HORECA EN EN N E NG ON IENI W Z OR VO

EN ING

ON

WERK EN

5. Planconcept 5.5. Mobiliteit in de stad

•

De Koemarkt is een belangrijke oeververbinding over de Schie in het stedelijke netwerk van Schiedam. Zowel voor de auto als voor de fiets, voetganger en openbaar vervoer. Dagelijks gaan er circa 18.000 voertuigen over de Koemarkt en circa 5000 fietsers. De Koemarkt is namelijk de drukste fietsverbinding en een belangrijke Oost-West verbinding.

•

De Koemarkt is verbonden met de Broersvest, de Rotterdamsedijk en de Gerrit Verboonstraat. Die respectievelijk toegang bieden tot de A20, Rotterdam West en Schiedam West. Over de Rotterdamsedijk Broersvest rijdt tramplus (tram 24), een hoogwaardig tramsysteem in de Rotterdamse regio. Vanaf de Koemarkt zijn met de tram in de ene richting de Noordelijke wijken van Schiedam, Vlaardingen en het NS/metrostation bereikbaar. In de andere richting kan rechtstreeks naar Rotterdam-west, centraal station en het centrum van rotterdam worden gereisd. Over de Gerrit Verboonstraat en de Broersvest lopen buslijnen.

De Schie is een belangrijke recreatieve route die de komende jaren verder versterkt wordt met de herinrichting van de Lange Haven en de reeds heringerichte Buitenhavenweg. De Koemarkt is een belangrijk knooppunt in het netwerk van water, - en verkeerswegen. Aanpassingen aan de Koemarkt zijn van invloed elders in het netwerk.

In het gemeentelijk verkeer- en vervoerplan 2011 -2020 is de kernboodschap dat Schiedam kiest voor duurzame bereikbaarheid: een goede bereikbaarheid en tegelijkertijd de verkeersveiligheid vergroten, de ruimtelijke kwaliteit en de leefkwaliteit verbeteren en de belasting van het milieu verminderen. Voor de Koemarkt is dit vertaald in: • Een meer autoluwe maar tegelijkertijd bereikbare binnenstad voor autoverkeer; 32

• • • • •

Verbeteren van de luchtkwaliteit (specifiek aan de Oranjestraat en de Gerrit Verboonstraat); Een kwaliteitsimpuls van het voetgangersgebied in de binnenstad en aan de Schie; Een goed netwerk van fietsverbindingen en de integratie van de Koemarkt als hoofd fietsroute in Oost-West richting; Positie hoogwaardig openbaar vervoer (tramplus) verbeteren Stevige inbedding van de Schie als recreatieve route voor langzaam verkeer; Bereikbare parkeervoorzieningen uit verschillende richtingen; Ruimte voor transport over water.

Om deze ambities te kunnen realiseren zal in de toekomst de hoofdontsluiting voor bestemmingsverkeer in de binnenstad (bereikbaarheid parkeergarages) primair lopen via de Burgemeester van Haarenlaan en Horvathweg naar de ‘s Gravenlandseweg en Broersvest.

Welke respectievelijk met de A4 en A20 zijn verbonden.

De hoofdtoegangen leiden naar een ring om de binnenstad die alle parkeervoorzieningen ontsluit. De ring wordt gevormd door de Broersvest, Oranjestraat, Nieuwe Haven, Breedstraat , Noordmolenstraat en Boterstraat. De ring ontsluit alle parkeergarages en grote parkeerterreinen. De Boterstraat wordt eenrichting verkeer richting Broersvest om de circulatie optimaal te laten functioneren. Een dynamische parkeerverwijzing zorgt voor een goede spreiding van het parkerende verkeer, waardoor wachtrijen worden voorkomen. Dit komt ook de luchtkwaliteit te goede.

Verkeersbewegingen in en om de stad zullen in de toekomst veranderen (door bijvoorbeeld de nieuwe A4) en voorkomen moet worden dat de druk op de binnenstad toeneemt. Bovenstaande ontsluitingsstructuur biedt mogelijkheden om het autoverkeer op de Koemarkt te herorganiseren en de binnenstad bereikbaar te houden.

Op deze manier verbetert de luchtkwaliteit aan de Oranjestraat, wordt de binnenstad op een prominente plek autoluwer en kan een kwaliteitsimpuls worden gegeven aan het voetgangersgebied op de Koemarkt. De fiets krijgt op de Koemarkt volop de ruimte waardoor de verbinding Rotterdam West – Vlaardingen goed wordt geïntegreerd en de binnenstad uitstekend bereikbaar is met de fiets.

Burgemeester van Haarenlaan A20

Nieuwe Damlaan

M A4

‘S-Gravenlandeseweg

Noordmolenstraat

Horvathweg

P P

M Nieuwe Haven

P Broersvest

P Rotterdamsedijk

P Oranjestraat

M

Burgemeester Knapperlaan

Vlaardingerdijk

Willem de Zwijgerlaan

Wes

tfran

kela

nds

edij

k

Maasdijk

Havendijk

Schema mobiliteit in de stad

5. Planconcept 5.6. Mobiliteit plangebied Voor het plangebied zijn er de volgende ambities vanuit de Binnenstadsvisie en het gemeentelijk verkeer- en vervoerplan: • de Koemarkt autoluwer te maken; • voetgangers en fietsers meer ruimte te geven; • meer kwaliteit in het openbaar gebied te creëren; • de luchtkwaliteit op de Gerrit Verboonstraat verbeteren.

Om dit mogelijk te maken moet het doorgaande autoverkeer een andere route door de stad nemen. Via een andere oeververbinding over de Schie of via de ring om de binnenstad (zie paragraaf mobiliteit stad).

Hiervoor kunnen het profiel op de Koemarkt en de kruising Broersvest-Koemarkt opnieuw worden georganiseerd.

Door de trambaan over de Broersvest ter plaatse van de Koemarkt niet meer oversteekbaar te maken voor auto’s kan het autoverkeer over de Koemarkt worden gereduceerd van circa 18.000 voertuigen naar circa 12.000 voertuigen per etmaal. Dit zal een een gunstig effect hebben op de luchtkwaliteit op de G. Verboonstraat en de kruising plus het profiel op de Koemarkt kan worden vereenvoudigd. De infrastructuur op de Koemarkt wordt een stuk compacter wat ten goede komt aan het voetgangersgebied en de kwaliteit van de openbare ruimte. Het nieuwe profiel met twee rijbanen en een middenberm is goed oversteekbaar voor voetgangers waardoor de barrièrewerking van de rijbanen sterk verminderd. Daarnaast kunnen er fietspaden met een royale breedte worden gemaakt, waardoor fietsers comfortabel en veilig over de Koemarkt kunnen bewegen.

34

Het openbaar vervoer is volledig geïntegreerd in de nieuwe opzet. De bestaande trambaan en tramhalte aan de Broersvest blijven liggen op de huidige positie.

De toegankelijkheid van de halte wordt vergroot door de uitbreiding van het voetgangersgebied en de meer overzichtelijke kruising. De busbaan wordt geïntegreerd met het nieuwe profiel op de Koemarkt en heeft niet meer een separate strook. De intensiteiten van het busverkeer vereisen dat niet.

De parkeergarage van de Passage kan ontsloten worden via een nieuwe toegang aan de Broersvest.

Op deze manier wordt de Koemarkt en de Hoogstraat vrijgehouden van autoverkeer en kan het plein worden verbonden met de Schie. Het parkeerterrein op het voormalige VROM terrein wordt ontsloten via een mogelijk nieuwe toegang aan de Rotterdamsedijk waardoor de Buitenhavenweg aan de Koemarkt zijde autoluw kan blijven.

Aan de waterkant is er een reservering gemaakt voor een aanlegplek voor passantenboten. Met als doel het water beter te ontsluiten en te activeren, toerisme aan te trekken en de Schie als geheel te revitaliseren. De aanlegplek is onderdeel van de visie voor de Lange Haven.

P

Voetgangersgebied Fiets Auto Auto optioneel Bus Tram

P

Parkeren Ontwikkellocatie Aanlegpunt boot

Schema mobiliteit plangebied

Impressie Schiekwartier met bestaande verkeerssituatie

Impressie Schiekwartier met nieuwe verkeerssituatie

5. Planconcept 5.7. Raamwerk openbare ruimte Het Schiekwartier moet een mooie, schone en veilige openbare ruimte hebben, waar de wensen van gebruikers herkenbaar zijn bij inrichting en gebruik van de openbare ruimte en waar de sociale en culturele invalshoek deel uitmaakt van het programma van eisen, net als aspecten van leefbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid. Het Schiekwartier pakt dit op door het verhogen van de verblijfskwaliteit, door ruimte te bieden voor evenementen, door ruimte te maken voor groen en water en goed aan te haken op de ontwikkelingen in de Binnenstad, de Lange Haven en de Buitenhavenweg.

De opzet van openbare ruimte voor het Schiekwartier bestaat uit een reeks van verblijfsplekken zoals de Koemarkt en de waterkanten. En een netwerk van (voetgangers) verbindingen dat het gebied goed in zijn omgeving verankert.

De transformatie van de openbare ruimte voor het Schiekwartier draait enerzijds om het opschonen van het verrommelde gebied en anderzijds om het wijzigen van de verkeerssituatie. De inrichting van de openbare ruimte voor dit deel van de stad kan namelijk niet los worden gezien van het verkeer over de Koemarkt.

Veel van de uitgangspunten voor de inrichting van de openbare ruimte zullen raken met aanpassingen in de verkeersstructuur. Samenvattend zijn de belangrijkste uitgangspunten voor de openbare ruimte van het Schiekwartier: • Fysiek en visueel verbinden met de Schie; • Stapsgewijs opschonen van de Koemarkt en de waterkant door het uitplaatsen van paviljoens, fietsenstalling, parkeerentree en het verbeteren van de verblijfskwaliteit; • Een coherent netwerk van voetgangers, - en fietsroutes aanleggen dat het projectgebied verbindt met zijn omgeving en toegang biedt tot de binnenstad en Nieuw Mathenesse; 38

•

•

• • •

Goede entrees tot Passage, Hoogstraat, Lange Haven en Nieuw Mathenesse maken, die vrij zijn van obstakels en een hoogwaardige uitstraling hebben; De boulevard tussen werkgebied Nieuw Mathenesse en de historische binnenstad. Een nieuwe spil of ruggengraat in het verlengde van de Hoogstraat en parallel aan de Schie met ontwikkelkansen (de Kroon en VROM) en nieuwe verblijfskwaliteiten; Aanhaken en verbinden met de Lange Haven renovatie; Promoten gebruik water en integreren bootstop; Binnen het spanningsveld van bestaand en nieuw openbare ruimte te maken. Om qua inrichting op een vernieuwende en authentieke manier nieuwe elementen toe voegen en bestaande elementen integreren.

1

Hoogstra

at

2

3

Bu

ite

nh

av

en

we

g

1

Verblijfsplek Koemarkt

2

Verblijfsplek waterkant Noord

3

Verblijfsplek waterkant Zuid Hoofd voetgangersroutes

Schema raamwerk openbare ruimte

Optionele route

Impressie Schiekwartier

5. Planconcept 5.8. Flexibiliteit De ontwikkelstrategie is een plan op hoofdlijnen, het plan legt richtingen en ambities vast zonder (onnodig) star te worden. Het is opgebouwd aan de hand van harde en zachte randvoorwaarden om aanpasbaarheid te garanderen. We onderscheiden: • Een aantal harde uitgangspunten voor planelementen die van fundamentele waarde zijn om de ambities voor de locatie overeind te houden.

Het betreft structurerende ingrepen zoals de vereenvoudiging van het verkeer op de Koemarkt, het verbinden van de Koemarkt met de Schie en de wens om de plek programmatisch te verlevendigen en te vernieuwen.

• Een aantal programmatische en ruimtelijke kaders/ ambities voor planelementen waarvan we nog niets precies weten hoe en wanneer ze zich gaan ontwikkelen. Deze kaders hebben een meer generieke opzet om mogelijke onzekerheden in de toekomst te kunnen ondervangen, zonder de ambities van de stad los te laten. Ze zijn taakstellend in plaats van specifiek vastgelegd. Een voorbeeld is de herontwikkeling van de voormalige VROM locatie met nieuw programma of de precieze inrichting van de openbare ruimte voor de Koemarkt.

Naast deze harde en zachte randvoorwaarden is het plan zo georganiseerd dat het in de loop van de tijd in verschillende stappen ontwikkeld kan worden. Dit is mogelijk door: • Het plan op te bouwen uit deelopgaves die elk met een eigen snelheid ontwikkeld kunnen worden.

Het plan is daardoor niet een “ totaal project” maar bestaat uit onafhankelijke delen die in harmonie door de tijd heen kunnen transformeren. De aanpak met deelopgaven maakt een flexibele fasering mogelijk waarbij het gehele plangebied in 42

•

• •

verschillende volgorde ontwikkeld kan worden; Het raamwerk van openbare ruimte en infrastructuur is niet gefixeerd maar kneedbaar.

De ontwikkelstrategie legt de ambitie neer om verbindingen te leggen en een kwaliteits impuls te geven aan de openbare ruimte. Hoe dit precies wordt uitgewerkt en vormgegeven is flexibel; Een open planproces waarbij stakeholders en derden invloed kunnen hebben op de planontwikkeling; Een strategie van tijdelijke interventies die de basis leggen voor herontwikkeling en een testcase zijn voor programma’s en door kunnen groeien naar permanente programma’s.

De Koemarkt

Raamwerk nieuwe situatie Voetgangersgebied

Passage

Belangrijke entrees Auto Autostructuur vereenvoudigd Fiets

P

Tram Bus

Broersvest en R’damse Dijk

Boot Ontwikkellocaties Prominente plinten/programma Deelgebieden

De waterkant Hoogs

traat

Lange

Haven

P VROM locatie

Buit

enh

aven

Bestaande panden

Plantage

Schema ontwikkelstrategie Schiekwartier

5. Planconcept 5.9. Faseringsstrategie Een flexibele ontwikkelstrategie ligt aan de basis van de herontwikkeling. Het is van cruciaal belang dat het plan stapsgewijs kan transformeren zodat er geen ongewenste afhankelijkheden ontstaan en er maximaal op onzekerheden in de toekomst kan worden geanticipeerd. Deze groeistrategie kan bovendien bijdragen aan een haalbare en economisch evenwichtige ontwikkeling. Een faseerbaar plan is bovendien belangrijk voor de afstemming met projecten in de omgeving zoals bijvoorbeeld de Lange Haven.

Prioriteiten De gehele ontwikkeling kan over de lange termijn in kleine stappen plaatsvinden door het opknippen van het gebied in deelopgaven. De deelopgaven kunnen verschillende prioriteiten krijgen waardoor in de tijd verschillende ontwikkelvolgorden kunnen ontstaan.

Prioritering kan op verschillende manieren gebeuren: • Ambitie en beleid: zoals de ambitie voor kwaliteitsverbeteringen in de openbare ruimte voor een aantrekkelijkere binnenstad; • Regelgeving en leefbaarheid: zoals de verbetering van de luchtkwaliteit op de Oranjestraat en de noodzaak om het autoverkeer over de Koemarkt te reduceren; • De wens voor een evenwichtige geldstroom: het maximaliseren van inkomsten vroeg in het ontwikkelproces voordat met uitgaven wordt begonnen; • Invloed stakeholders: initiatieven van partijen die onderdelen in de planontwikkeling oppakken.

Dit zijn verschillende prioriteiten die hun invloed op het transformatieproces kunnen hebben. Waarschijnlijk zullen een aantal zelfs tegelijkertijd van invloed zijn. De faseringsstrategie moet in staat zijn hiermee om te gaan om een gebalanceerde ontwikkeling mogelijk te maken.

44

Wanneer we de deelopgaven in een matrix zetten met de mogelijke prioriteiten die het transformatieproces beïnvloeden (ambities, regelgeving, evenwichtige geldstroom en stakeholders) zien we dat verschillende groeimodellen mogelijk zijn. Het laat ook zien dat de

faseringsstrategie flexibel is. Op dit moment is er nog onvoldoende informatie om een concrete fasering voor te stellen, op een later moment moet de fasering op basis van prioriteiten worden aangescherpt.

5. Parkeerentree 6. Verkeer Koemarkt, Broersvest en Oranjestraat

4. Koemarkt

11. Entree VROM

1. Waterkant Noord/ entree Hoogstraat

10. Rotterdamsedijk

3. Lange Haven 8. VROM locatie

2. Waterkant Zuid

7. Bestaande panden 9. Buitenhavenweg

Overzicht deelogaven voor fasering

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Scenario 1: Ambitie en beleid

Scenario 2: Leefbaarheid en regelgeving

Scenario 3: Evenwichtige geldstroom

Illustratie van faseringscenario’s

45

5. Planconcept Illustratie stapsgewijze ontwikkeling Koemarkt Ter illustratie van de faseringsstrategie met deelopgaven is een visualisatie gemaakt voor het deel rondom de Koemarkt. In een aantal stappen kan de Koemarkt transformeren, beginnend op de korte termijn bij het aanpakken van de waterkant met het verplaatsen van de paviljoens en fietsenstalling. En een nieuwe inrichting die aansluit op de renovatie van de Lange Haven.

Op de langere termijn kan op Koemarkt het verkeer worden gewijzigd, de parkeerentree worden verlegd, de paviljoens worden verplaatst en de Koemarkt opnieuw worden ingericht. Hierbij zijn ook nog allerlei tussenstappen mogelijk, wat de ontwikkelstrategie tot een zeer flexibel plan maakt.

Bestaande situatie Koemarkt

Transformatie waterkant, aansluiten op Lange Haven renovatie

46

Transformatie Koemarkt op langere termijn

Illustratie stapsgewijze ontwikkeling voormalige VROM De locatie aan de Buitenhavenweg wordt momenteel gebruikt als parkeerterrein en voor de huisvesting van een tijdelijke school. Een eerste optimalisatie kan gebeuren door de omgeving meer kindvriendelijk te maken en de omgeving van de school aan te pakken met eenvoudige middelen als verf, bomen en speelobjecten. Op de middellange termijn wanneer het schoolprogramma en het parkeren kunnen verdwijnen is een tijdelijk programma mogelijk (bijvoorbeeld leisure) dat op de langere termijn permanent kan worden. Op deze wijze kan het gebied snel geactiveerd en verkend worden op mogelijke nieuwe invullingen.

Bestaande situatie Buitenhavenweg

Tijdelijk programma Buitenhavenweg op middenlange termijn

Nieuw programma Buitenhavenweg op langere termijn

47

5. Planconcept 5.10. Activeringsstrategie De gemeente Schiedam wil het Schiekwartier vanuit de gekozen positionering middels tijdelijke interventies activeren en zichtbaar maken voor (zelfstandige) ontwikkelingen, kwaliteiten en kracht (‘op de kaart’ zetten). De belangrijkste doelstelling van de tijdelijke interventies is dat deze ertoe moeten bijdragen dat het Schiekwartier de ontmoetingsplek wordt om te wonen, werken en ontspannen aan de Schie voor ondernemende mensen die willen maken, mixen en verbinden. Dit geeft een sociaal-economische impuls aan de stad en haar bewoners.

Positionering als paraplu Het is belangrijk om een helder verhaal te vertellen en alleen interventies te ontwikkelen en te communiceren die passen bij de positionering van het gebied. Zo is de positionering een paraplu waaronder een interventie kan vallen. Tegelijkertijd is het een ‘anker’ om te toetsen of een interventie past bij de positionering van het gebied en ook zorgt dat het juiste gevoel wordt overgebracht.

Het is gewenst om alle activiteiten die georganiseerd en geïnitieerd worden op elkaar af te stemmen om het gewenste langdurige effect (en continuïteit) te genereren voor het Schiekwartier.

Idealiter wordt dit getoetst door een merkregisseur waardoor een consistent verhaal ontstaat en initiatieven bijdragen aan het grotere geheel. De merkregisseur is de bewaker van het verhaal. Daarbij heeft de merkregisseur de taak om de interventies te initiëren en te verbinden aan actuele onderwerpen en groepen die daarbij kunnen helpen door hun energie, creaties, ondernemerschap en netwerk.

Twee doelstellingen Om deze positionering te realiseren zijn twee doelstellingen geformuleerd: 48

1. Bekendheid en waargenomen kwaliteit; tijdelijke interventies moeten ervoor zorgen dat het Schiekwartier in beeld komt als aantrekkelijk alternatief om te investeren en te vestigen; 2. Loyaliteit; de interventies moeten ertoe bijdragen dat gratis publiciteit ontstaat voor het gebied en investeerders en stakeholders blijvend te betrekken bij de ontwikkelingen in het gebied.

Uitgangspunten van de activeringsstrategie Om het Schiekwartier middels tijdelijke interventies te activeren dient naast de positionering met de volgende uitgangspunten rekening gehouden te worden: Vooraf: • Intrigeren: via media en middelen aankondigen, teasen en exposure creëren in lokale Schiedamse of relevante regionale en landelijke media.

• Uitnodigen; bij de start van een tijdelijke interventie persoonlijk uitnodigen van stakeholders, speel in op behoeften en geef een bijzonder gevoel.

Tijdens de interventie: • Betrek de consument emotioneel bij de ervaring van het gebied; • Dompel de consument onder in de Schiekwartierervaring met meerdere zintuigen.

• Verbinding: creëer empathie, verbondenheid en passie door te vertellen over het gebied en uitleg te geven over wat gaat komen.

• Informeer: vertel over het Schiekwartier (verhaal, product en dienst); • Interactie: creëer interactiemomenten, persoonlijk contact en lok reacties uit.

Na afloop: • Stimuleer: zet aan tot gedrag om het gebied anders te zien en stimuleer probeer- of herhalingsaankopen of bezoek.

Ruimte voor tijdelijke interventies De herontwikkeling van het Schiekwartier is een proces van jaren en zal zich stapsgewijs voltrekken. Niet één grote ingreep transformeert het plangebied, maar een reeks van kleinere interventies door de jaren heen. Van een aanpassing aan de verkeersstructuur, een nieuwe koffieplek in een leegstaand pand tot een nieuw terras aan de Schie. Tijdelijke interventies zijn een belangrijke component voor een getrapte ontwikkelstrategie; direct aanpakken wat aangepakt kan worden met kleine en tijdelijke ingrepen en uitbreiden met grotere en permanente ingrepen over de lange termijn.

Binnen het plangebied zijn er een aantal plekken die zich goed lenen voor tijdelijke interventies. Het gaat om de Koemarkt, de waterkant en het VROM terrein. Voor tijdelijke interventies kunnen ze worden verbonden met thema’s die groter zijn dan de plekken zelf zoals De Schie, De Binnenstad en Nieuw Mathenesse. Op deze manier worden verschillende aspecten tegelijkertijd geadresseerd en kan er makkelijker worden aangesloten op lopende en geplande activiteiten. Het is voor de hand liggend de Schie hier een centrale rol in te laten spelen, tijdelijke interventies/evenementen kunnen gemakkelijk worden verbonden met het water.

De tijdelijke interventies op de Koemarkt of VROM moeten bijdragen aan de uiteindelijke ambities voor deze plekken. De Koemarkt moet bijvoorbeeld een representatieve entree en een aantrekkelijke/levendige verblijfsplek worden. Dit kan goed ondersteund worden met tijdelijke evenementen zoals een markt, een kinderfestival of een wijnproeverij. De VROM moet een nieuwe bestemming gaan worden met nieuw programma op termijn. Tijdelijke interventies moeten een bijdrage leveren aan deze grotere ambitie.

Ruimte voor tijdelijke inteventies Ambities Koemarkt: • Stadsentree • Representatieve openbare ruimte • Evenementen ruimte Tijdelijke interventies: • Festival (Jeneverfestival, • Outdoor tentoonstelling • Markt

Ambities Waterkant: • Aangename verblijfsplek • Water gerelateerd Tijdelijke interventies: • Tijdelijk (mobiel) meubilair • Festival (Doek, Brandersfeest)

Ambities Rotterdamsedijk: • Representatieve stadsentree • Geanimeerde plinten Tijdelijke interventies: • Faciliteren initiatieven, ruimte voor makers

Ambities Bestaande panden: • Schakel tussen werk en stad Tijdelijke interventies: • Tijdelijke programma’s • Evenementen

Ambities VROM: • Nieuwe ontwikkeling en bestemming • Profilering Nieuw Mathenesse en binnenstad • Flexibel • Verbonden met de Schie Tijdelijke interventies: • Tijdelijk programma dat door kan groeien naar permanent programma • Evenement (stadscamping, stadstrand, concert, circus, sport, etc.)

Ambities Schie: • Recreatieve route • Water activeren • De Schie herontdekt Tijdelijke interventies: • Festival • Tijdelijk programma op het water

49

5. Planconcept Thema’s tijdelijke interventies In het Schiekwartier zijn twee slogans leidend in alle tijdelijke interventies: • ‘Maak ’t in het Schiekwartier’ in relatie tot interventies rondom wonen en werken.

• ‘VerMaak je in het Schiekwartier’ in relatie tot interventies rondom recreatie.

Elke tijdelijke interventie heeft één hoofddoelstelling (bekendheid en waargenomen kwaliteit of loyaliteit) die leidend is bij de start van de interventie. Na verloop van tijd kan de doelstelling ombuigen naar de andere doelstelling om het verhaal cq. gevoel sterk te houden.

‘Maak ’t in het Schiekwartier’ De Maakstraat • Op de Rotterdamsedijk ruimte maken om te wonen en werken voor makers en ambachtelijke starters (geen retail).

• Dit kan ook de plek zijn voor pop-up maakplaatsen.

Hier kan een samenwerking ontstaat met de reeds actieve organisatie De Winkelmeiden.

Schiekwartier MAAK ’T tank • Voorwaarde voor een goede activeringsstrategie is dat onder de positioneringparaplu van onderuit (het gebied) zelfstandig activiteiten ontstaan.

Hiervoor is het belangrijk om bij de interventies mensen te betrekken die een raakvlak hebben met maken en actief zijn in het gebied.

RUIMTE Maken en communiceren • In de openbare ruimte kan het verhaal worden verteld middels een tijdelijke foto tentoonstelling Schiedammers maken. Om het Schiekwartier als plek in het hoofd van mensen te krijgen is het visualiseren en afbakenen van het gebied van belang.

• De openbare ruimte met alle infra op een andere 50

‘leuke’ manier zien en inrichten. Door simpele middelen, verf en tuinstoelen, kan een volledig ander gebruik uitgelokt worden van het openbaar gebied.

‘VerMaak je in het Schiekwartier’ De MaakstraatRoute • Een wandelroute langs makers, werkplaatsen en ateliers in het Schiekwartier (van Hoogstraat t/m Buitenhavenweg).

• In het kader van het themajaar ‘Schiedammers maken…’ kan samen gewerkt worden met een fototentoonstelling in het openbaar gebied.

Werkprocessen en mensen worden zichtbaar naar buiten.

• Daarnaast kunnen via fysieke (gele) strepen in de openbare ruimte mensen van de ene naar de andere plek (be)geleid worden.

JIJ MAAKT ‘T • Om de activeringsstrategie van onderuit te voeden en de positionering te ondersteunen is een goed contact met plaatselijke makers belangrijk. De gemeente kan dit doen door makers ruimte en werkplaatsen open te laten stellen.

• In samenwerking met de bedrijven die gevestigd zijn aan de Buitenhavenweg/Koemarkt kan een project opgestart worden om tweedehands bouwmaterialen/afgedankte restproducten etc. van deze bedrijven te recyclen. Het uiteindelijke eindproduct, te gebruiken in het openbaar gebied, dient bij te dragen aan de kracht of kwaliteit van het Schiekwartier.

• Om makers nog zichtbaarder te maken kunnen elementen in de openbare ruimte zoals bankjes in bijvoorbeeld de MAAKstraat gemaakt worden.

• Van febr. 2016 t/m okt. 2016 start de kadeaanpak aan de Lange Haven. Hierdoor is het water vanaf de Koemarktbrug niet toegankelijk. Dit creëert kansen

voor de het water aan de Buitenhaven zoals een drijvende theeboot.

De MAAKPLAATS • Het is aan te bevelen om in het Schiekwartier een fysieke mix te creëren van innovatie en ambacht die geborgd wordt door de MAAK ‘Tank. Hierin zitten gevestigde Schiedamse bedrijven en talentvolle ambachtslieden die MAKEN. Deze fysieke plek is een mix van een podium, showroom, café en werkplaats in één en zorgt voor ontmoeting van ambacht en innovatie in Schiedam. Op deze plek is ruimte voor een mix aan lezingen en debatten over ambacht en innovatie zoals bij Pakhuis de Zwijger.

Zo ontstaat een schakel in de regio tussen ambacht en innovatie. Een podium voor makers en mensen die willen kopen.

MAAK & Ambachtsfestival • MAAKfestival: In het kader van het themajaar ‘Schiedammers maken…’ wordt er een maakfestival georganiseerd. Het Maakfestival is hét podium voor techniek, creativiteit en vindingrijkheid en zal zeker een plek moeten krijgen in het Schiekwartier. De VROM-locatie is hier geschikt voor. Ook de Kroon kan hierin met bijvoorbeeld een techlab/doedek/ ontdekhoek een grote rol spelen.

• Ambachtsfestival ‘Where History has a Future!’: Geïnspireerd op de films over vroeger is dit een festival dat teruggaat in de tijd met een knipoog naar de toekomst.

• Voor andere bestaande festivals geldt dat bekeken moet worden of het bijdraagt aan de positionering van het Schiekwartier; voorbeeld: Duizel in het park en Dickensfestijn

Referentie Kadefestival Delfshaven (Rotterdam)

Referentie festival Duizel in het park (Rotterdam)

Referentie tijdelijke belijning openbare ruimte

Referentie fototentoonstelling in de openbare ruimte

Referentie Ambacht in beeld festival

Referentie Pop up store Winkelmeiden

51

5. Planconcept 5.11. Een duurzaam Schiekwartier

•

De Schiedamse Stadsvisie spreekt zich uit voor de ontwikkeling van een klimaatbestendige, groene en milieuvriendelijke waterstad.

De herontwikkeling van het Schiekwartier speelt hier sterk op in, waarbij de volgende duurzame uitgangspunten telkens zijn meegenomen: • Het Schiekwartier is een binnenstedelijke (her) ontwikkeling waarbij het plangebied met gebruik van bestaande kwaliteiten moet worden getransformeerd; • Het promoten van openbaar vervoer en langzaam verkeer. Het reduceren van autoverkeer en het verbeteren van de luchtkwaliteit; • Water wordt gebruikt voor vervoer en recreatie. De Schie moet een herkenbare waterroute worden.

• Ruimte creëren voor groen en water in de openbare ruimte; • Een sociaal duurzame ontwikkeling door middel van participatie van belanghebbenden in de ontwikkelingen, de culturele betekenis van de ruimte (evenementen, geschiedenis e.d.) te respecteren en het doel om een sociaaleconomische impuls aan de stad te geven; • Tijdelijke interventies inzetten als testcase voor gedragen toekomstig programma; • Een gefaseerde ontwikkeling mogelijk maken waarbij er maximaal op onzekerheden kan worden geanticipeerd.

•

Bij een verdere uitwerking van het deelopgaven kan een verdieping plaatsvinden voor een duurzame ontwikkeling van programma en openbare ruimte. Een aantal aspecten die daarbij een rol kunnen spelen zijn: • Hanteer ontwerprichtlijn BREEAM of duurzaamheidsmonitor van de gemeente; • Compact bouwen (met behoud van gebruiksflexibiliteit); 52

• • • •

Programma; aanvullend en complementair. Koppel aanwezige programma’s om voordeel te behalen; Ontwerp op oriëntatie en context; stel randvoorwaarden voor microklimaat (wind en bezonning); Duurzame materialen en/of hergebruik materialen in de openbare ruimte; Energiehuishouding; collectief op gebiedsniveau, restwarmte industrie, gebruik wind en of zonne energie; Ruimte voor groen en water; grijswater systeem, groene daken als waterbuffer; Gebouwen; BREEAM certificering duurzame materialen (lokaal en kwalitatief - energie gebruik water en groen).

+

BREEAM-NL GEBIEDSONTWIKKELING KEURMERK VOOR DUURZAME GEBIEDSONTWIKKELING Beoordelingsrichtlijn Gebieden 2011-v1.0

Verdichten in bestaande stad met aanvullend en complementaire programma’s

Hergebruik materialen of gebruik duurzame materialen

Certificering voor gebouw,- of gebiedsontwikkeling

Reduceren autoverkeer en stimuleren langzaam verkeer

Ontwerp op orientatie en context

Collectieve energiehuishouding; gebruik restwarmte industrie

Illustratie van mogelijke duurzame maatregelen

53

5. Planconcept 5.12.  Beeldkwaliteit Het hoofdprincipe voor de beeldkwaliteit van openbare ruimte en architectuur draait om het behouden en integreren van het industriĂŤle karakter van Nieuw Mathenesse en de unieke historische kwaliteiten van de binnenstad bij de herontwikkeling van het plangebied.

Daarnaast is het belangrijk de monumentale panden zoals de Kroon, het VVV gebouw, de Passage en de Hemaflat te beschermen en nieuwe aandacht te geven.

Het doel is om op een vernieuwende en authentieke manier nieuwe elementen aan het plangebied toe te voegen en bestaande elementen te integreren. Om binnen het spanningsveld van bestaand en nieuw, architectuur en openbare ruimte te maken.

De illustratieve uitwerkingen van openbare ruimte en architectuur in de ontwikkelstrategie zijn een verbeelding van een ontwikkeling die kan ontstaan wanneer de ambities en richtlijnen van het plan worden nagestreefd. Het toont de potentie en de belofte van een herontwikkeld plangebied met een vernieuwde Koemarkt en een nieuw programma op het VROM terrein.

Impressie nieuw programma op de voormalige VROM locatie

Impressie nieuwe inrichting Koemarkt

54

Illustratieve uitwerking Schiekwartier

6. Financiële haalbaarheidstudie Om een beeld te krijgen van de haalbaarheid van de ontwikkelstrategie Schiekwartier is een financiële haalbaarheidstudie uitgewerkt. In een financiële haalbaarheidstudie worden alle uitgaven en inkomsten van een project in kaart gebracht en dat leidt tot een antwoord op de vraag of de ontwikkeling van een project uit financieel oogpunt aantrekkelijk is of niet.

Naast een weergave van de financiële haalbaarheid van een project geeft een financiële haalbaarheidstudie ook inzicht in de belangrijkste keuzes, onzekerheden, risico’s en optimalisaties. Voor de ontwikkelstrategie is een financiële haalbaarheidstudie uitgewerkt die past bij de fase (initiatieffase) waarin het project zich bevindt. In de financiële haalbaarheidstudie wordt alleen ingegaan op de (financiële) effecten die voor de gemeente te verwachten zijn. Investeringen en opbrengsten voor het bestaande pand Hotel de Kroon en vanuit marktpartijen vallen buiten deze scope.

De verschillende plandelen zijn afzonderlijk doorgerekend, rekening houdend met de risico’s die horen bij de huidige fase (initiatieffase) van planvorming. Daarnaast zijn de plandelen ook binnen één exploitatiemodel gefaseerd in de tijd uitgezet. Met dit model is bepaald welk resultaat op netto contante waarde de plandelen gezamenlijk hebben, met andere woorden: wat is de waarde van de totale ontwikkeling op dit moment. Voor de financiële haalbaarheidstudie zijn verschillende faseringen van de plandelen ten opzichte van elkaar doorgerekend. Hieruit komt naar voren dat de financiële effecten op contante waarde als gevolg van de fasering beperkt zijn.

De werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden om de ambities van de ontwikkelstrategie te realiseren zijn grofweg onder te verdelen in de herinrichting van openbaar gebied, het verwerven van de kiosken, het aanpassen en vereenvoudigen van de verkeersinfrastructuur en het realiseren van nieuwe 56

entrees tot de parkeergarage en het VROM-terrein. De financiële haalbaarheid van de verschillende plandelen is verschillend en afhankelijk van beschikbare financiële dekking.

Vanuit de volgende bronnen is financiële dekking toegezegd: • Lange Haven + Binnen dit project zijn reeds budgetten gelabeld aan de herinrichting van het plandeel ‘Waterkant Noord’.

• Uitvoeringsprogramma Binnenstad Binnen het Uitvoeringsprgramma Binnenstad zijn reeds budgetten gelabeld voor het vrijmaken/opruimen van de Koemarkt.

Aanvullende dekking kan (mogelijk) gevonden worden door: • Relabelen Binnen het Uitvoeringsprogramma Binnenstad zijn momenteel middelen gelabeld aan projecten.

Onderzocht wordt of een ‘relabeling’ van deze middelen mogelijk is.

• Benutten vrije ruimte projectbudgetten Onderzocht wordt of budgetten binnen het project Lange Haven + aangewend kunnen worden voor dekking van plandelen.

• Aanboren subsidies Verschillende subsidiemogelijkheden worden momenteel verkend en bepaalde subsidies zijn aangevraagd. Subsidies die nog niet zijn toegewezen zijn niet in de huidige haalbaarheidsberekeningen opgenomen.

•

Introductie nieuwe financieringsmodellen

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken, en in samenwerking met de Provincie Zuid-Holland en de gemeente Schiedam, voert Rebel (adviesbureau) een onderzoek uit waarbij de kansen en de obstakels van het Schiekwartier worden verkend. Bijzondere aandacht krijgen de aanwezige geldstromen in het plangebied en de omgeving en de mogelijkheden om deze te activeren. Ook worden nieuwe financieringsconstructies en marktinvesteringen onderzocht. gevolg van het realiseren van de ambities van de ontwikkelstrategie.

Het MKBA drukt de effecten uit in euro’s.

Daarnaast kan de maatschappelijke kosten- en batenanalyse (MKBA) van Rebel bijdragen in het verkrijgen van inzicht in de directe- en indirecte financiële en maatschappelijke effecten als gevolg van het realiseren van de ambities van de ontwikkelstrategie.

Het MKBA drukt de effecten uit in euro’s.

Conclusie De ontwikkelstrategie omschrijft een plan dat aan de hand van een aantal hoofdprincipes richting geeft aan een transformatieopgave over de langer termijn en kan inspelen op de dynamiek van de eigentijdse stadsontwikkeling. Door het onderverdelen van de totale opgave in deelgebieden met iedere een eigen financiering kan er met verschillende snelheden en sturingsmechanismen worden gewerkt. Dit maakt het mogelijk om direct te starten met een project die dat toelaat en waar dekking voor is en de wachten met projecten die complexer zijn en meer studie en participatie vereisen. Voor enkele opgaven is de gemeente aan zet zoals Koemarkt, waterkanten en verkeer. Daarnaast zijn er ook deelopgaven waar de markt aan zet is, maar waar de gemeente de eerste investeringen zal moeten doen alvorens de markt gaat bewegen.

De haalbaarheidsstudie laat een fasering zien van de

Broers

at

Marco

gelstra Korte Sin

Leliëndaa l

at nistra

Nieuwe Passage

Passage

Broers

Broersvel

d

Rotterdamse

dijk

Bro e

rsv

Broersve

est

ld

vest

Hoogs

traat

1

Groenenda

l

4

Koemarkt

Rotterdams

edi

5

Hoogstr

3

Lang

e Ha ven

Haven

g

Koe ma

rkt

2a fiets

Lange

Haven

k

edij

ms

rda

tte

Ro

enst allin

Lange

Havens

teeg

aat

6

7

rug

Haven

traat

koem

arktb

Lange

Griffioens

Voor de deelopgaven die geen dekking hebben (Koemarkt en klein deel verkeer) wordt komende jaar gezocht naar dekking in de vorm van subsidies, co-financiering, nieuwe financieringsconstructies, zomernota etc. Bij elke deelopgave wordt het komende jaar de fasering, moment van dekking en de juiste besluitvorming omschreven.

Singel

verschillende deelopgaven. Sommige hebben dekking, sommige nog niet. De deelopgaven 2 (Waterkant Zuid en – Noord), 3 (Verkeer Koemarkt / Gerrit Verboonstraat) en 4 (Broersvest) zullen fungeren als spin-off. Hiervoor is een groot deel dekking en wordt een aanvullend dekkingsvoorstel gedaan. Dat is ook nodig in een gebiedsontwikkeling van deze omvang.

2b

Bu

ite

Bu

Westvest

ite

nh

nh

av

en

we

g

av

en

at

La e ng uw Nie

Ve

n

oo

rb

it

rr

at

ra st

Ge

ra st

an

la in Tu

Overzicht plandelen en dekkingsmogelijkheden plandelen

RVB= Reserve Vastgoed Binnenstad LH+= project Lange Haven+ MRDH= Metropoolregio Rotterdam Den Haag

Dekking vtrw vtrw vtrw vtrw vtrw n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Dekkingsbron RVB LH+ LH+ MRDH

Mogelijke aanvullende dekking NF LH+ LH+ RVB RVB

ha

Plandelen Koemarkt (entrée maaiveld) Waterkant Noord Waterkant Zuid Verkeer Koemarkt-G. Verboonstraat Verkeer Broersvest Entrée VROM v.a Rotterdamsedijk Bestaande panden VROM terrein

en

1 2a 2b 3 4 5 6 7

it Bu

at

tra

vtrw= vertrouwelijk NF=nieuwe financieringsconstructies/marktpartijen

57