ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΧΑΒΡΟΥΖΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΙ ΒΑΓΓΕΛΗ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΜΗΜΑ:Α'3 Η Δημοκρατία στην Αφρική Στις παραδοσιακές, προ-αποικιοκρατικές αφρικανικές κοινωνίες, ήταν έντονο το στοιχείο της διαβουλευτικής δημοκρατίας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι αποφάσεις βασίζονταν στη σύγκλιση απόψεων (consensus). Με την εμφάνιση του μοντέρνου κράτους, πολλές παραδοσιακές κοινωνίες ενσωματώθηκαν στην ίδια κρατική δομή, δημιουργώντας ανομοιογενείς πολυεθνικές κοινωνίες, καθιστώντας έτσι μεγαλύτερη την ανάγκη για διαβουλευτική δημοκρατία. Η Νότιος Αφρική είναι μια χώρα με πολύ υψηλό δείκτη εγκληματικότητας, όπως επιβεβαιώνουν και έρευνες των Ηνωμένων Εθνών[2]. Βασική αιτία της αυξημένης εγκληματικότητας είναι η βαθιά ανισότητα που έχει τις ρίζες της στις πολιτικές διάκρισης του καθεστώτος του απαρτχάιντ και στη ρατσιστική ιδεολογία που το περιέβαλλε. Η σαφής διάκριση του πληθυσμού σε αφρικανούς, λευκούς, και έγχρωμους (coloureds) είναι σαφής και σήμερα, καθώς η πρώτη κατηγορία εξακολουθεί να ζει στην περιφέρεια (townships), ενώ οι άλλες δύο κατηγορίες στα αστικά κέντρα. Στην περιφέρεια είναι που συναντάται και η μεγαλύτερη εγκληματικότητα. Για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας η κεντρική κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια διαφορετική προσέγγιση. Αξιοποιεί μέλη των τοπικών κοινοτήτων στο πρόγραμμα “Community Peace Programme”, ενσωματώνοντας στο πρόγραμμα ταυτόχρονα τοπικούς ηγέτες, δικαστικούς, καθώς και την αστυνομία, επιφέροντας θεαματικά αποτελέσματα.
Θα χρησιμοποιήσουμε τον όρο empowered deliberative democracy, των Fung και Wright, ως το μοντέλο εκείνο της διαβουλευτικής δημοκρατίας, το οποίο βρίσκει εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς χαρακτηρίζεται από τρεις βασικές αρχές: τον πρακτικό προσανατολισμό, τη συμμετοχή από κάτω προς τα πάνω και την εύρεση λύσεων μέσω διαβούλευσης. Η ενδυναμωμένη διαβουλευτική δημοκρατία βρίσκει εφαρμογή στην επανορθωτική δικαιοσύνη (Restorative Justice), όπου θύματα, δράστες και τοπικοί άρχοντες, γίνονται συμμέτοχοι στην εύρεση λύσης στην μεταξύ τους διαμάχη. Η αστυνομία και η δομή της δικαιοσύνης της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής, με τις ελλείψεις σε ανθρώπινους και χρηματικούς πόρους, υπήρξαν αναποτελεσματικές στην επιβολή του νόμου και της δικαιοσύνης, αλλά και στην υποστήριξη των θυμάτων. Από την ανάγκη αυτή προέκυψε το Community Peace Programme, το 1998, το οποίο ξεκίνησε από την περιφέρεια, όπου ζουν οι γηγενείς Αφρικανοί και όπου ήταν και είναι σε μεγαλύτερη έξαρση η εγκληματικότητα, σε
σχέση με τα αστικά κέντρα. Άλλωστε εκεί η δικαιοδοσία της αστυνομίας και της δικαιοσύνης ήταν περιορισμένη, όχι τυπικά αλλά σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής. Το CPP συνδυάζει τη δράση των κυβερνητικών θεσμών με την κοινωνική εργασία, παρεχόμενη κυρίως από τους τοπικούς ηγέτες. Η λειτουργία του είναι η εξής: όταν προκύψει ένα θέμα, οι τοπικοί ηγέτες ξεκινούν την ειρηνευτική διαδικασία, συνεδριάζουν με το θύμα, τους δράστες, αλλά και τους συγγενείς και των δύο, εισακούγοντας και τις δύο πλευρές και φτάνοντας σε λύση μέσω της διαδικασίας της διαβούλευσης. Η όλη διαδικασία της διαβούλευσης και της συνεργασίας στοχεύει μακροπρόθεσμα στη δημιουργία μιας δυναμικής θεμελίωσης της ειρήνης και της αρμονικής συμβίωσης στις τοπικές κοινότητες. Η χρηματοδότηση του προγράμματος διαχρονικά προήλθε από εθνικούς και διεθνείς πόρους και συγκεκριμένα την κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής, ευρωπαϊκές πρεσβείες, με προεξάρχουσα τη Φινλανδική, αλλά και Ιδρύματα, όπως το Raoul Wallenberg Foundation, του Πανεπιστημίου του Lund (Σουηδία). Οι Κοινοτικές Επιτροπές Ειρήνης είναι θεσμικά όργανα που πραγματεύονται το έγκλημα και την αδικία. Όσον αφορά στα αποτελέσματα του προγράμματος, οι Κοινοτικές Επιτροπές Ειρήνης χειρίστηκαν μέσα σε μια δεκαετία 55.000 υποθέσεις, στις οποίες κατά 99% έφτασαν σε λύση, κατά 75% η λύση αυτή ήταν κοινώς αποδεκτή από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, ενώ συνολικά 460.000 πολίτες συμμετείχαν στη διαδικασία εύρεσης λύσης μέσω διαβούλευσης. Επιπλέον, οι Κοινοτικές Επιτροπές Ειρήνης λειτουργούν σε περισσότερες από 180 κοινότητες, ενώ το μοντέλο υιοθετήθηκε και από την Αργεντινή, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Βραζιλία και την Ουγκάντα[5]. Όσον αφορά στον αντίκτυπο αυτής της επιτυχίας στην κεντρική κυβέρνηση, αναμφίβολα μόνο όφελος μπορεί να έχει η τελευταία καθώς οι κάτοικοι των κοινοτήτων της περιφέρειας συνιστούν μια ευχαριστημένη εκλογική βάση.
Το φαγοπότι των πλουσίων σκλαβώνει ξανά την Αφρική
500.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης καλλιεργούνται για λογαριασμό Κινέζων, Αμερικανών, Βρετανών, Γερμανών, Γάλλων, Ιταλών, Σαουδαράβων, Νοτιοαφρικανών, Δανών, Τούρκων και άλλων ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ, ΜΑΡΤΙΟΣ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ μετά την πρώτη μεγάλη λεηλασία της Μαύρης Ηπείρου από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης η Αφρική οδηγείται σε νέα δεσμά. Τρόφιμα που προορίζονται για τα πλούσια κράτη της Γης, την ώρα που εκατομμύρια Αφρικανοί λιμοκτονούν, είναι ο στόχος της νέας αποικιοκρατίας. Οι ξένοι πλέον δεν εποφθαλμιούν τα διαμάντια ή τον χρυσό του υπεδάφους της, αυτά τα ζητήματα έχουν «τακτοποιηθεί» από παλιά. Εκμεταλλεύονται τα εύφορα ακαλλιέργητα εδάφη και το λιγοστό νερό τής ηπείρου, τα οποία, αντί να χορταίνουν και να ξεδιψάνε τους Αφρικανούς, πηγαίνουν κατευθείαν στις λεγόμενες πολιτισμένες χώρες για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες σε φθηνή και καλή πρώτη ύλη για τις βιομηχανίες τροφίμων. Και καταλήγουν στο τραπέζι των πλουσίων, ενώ διεφθαρμένες τοπικές κυβερνητικές ελίτ θησαυρίζουν.
Από έρευνα της βρετανικής εφημερίδας «Οbserver», βασισμένη σε στοιχεία διεθνών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως το Διεθνές Ινστιτούτο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη και οι οργανώσεις ΑctionΑid και Ιnternational Land Coalition, προκύπτει ότι σε τουλάχιστον 20 αφρικανικές χώρες έχει ξεκινήσει ένας απίστευτος χορός καταπατήσεων και εκμετάλλευσης γης, η οποία με συνήθως αδιαφανείς διαδικασίες περνάει στα χέρια ξένων καλλιεργητών. Περισσότερα από 500.000 τ. χλμ. γης καλλιεργούνται για λογαριασμό Κινέζων, Αμερικανών, Βρετανών, Γερμανών, Γάλλων, Ιταλών, Σαουδαράβων, Νοτιοαφρικανών, Δανών, Τούρκων, και άλλων. Το φαινόμενο έλαβε τεράστιες διαστάσεις από το 2008.
Εκείνη τη χρονιά η επισιτιστική κρίση, μετά την απότομη άνοδο στις τιμές του πετρελαίου, η αυξανόμενη έλλειψη νερού και η απαίτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 10% των καυσίμων για τις μεταφορές να προέλθει από φυτικά βιοκαύσιμα ως το 2015, έστησαν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία θα δοθεί στη δημοσιότητα σε λίγες ημέρες, είναι μεγάλος ο κίνδυνος να επιδεινωθεί η ανεπάρκεια τροφίμων στην Αφρική. Στον αγώνα για τη νέα κατάκτηση της μαύρης ηπείρου πρωτοστατούν πολυεθνικές αγροτοβιομηχανίες, τράπεζες επενδύσεων και εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, ιδρύματα, καθώς και απλοί επενδυτές που τους τραβάει το ενδιαφέρον η προοπτική να ρίξουν τα χρήματά τους στη «φθηνότερη καλλιεργήσιμη γη του κόσμου». Παράδειγμα, μόνο η Αιθιοπία έχει υπογράψει με ξένους 815 τέτοιες συμφωνίες από το 2007. Οι ξένοι δεν έχουν ανάγκη να αγοράσουν γη, αφού τη νοικιάζουν αντί εξευτελιστικού ενοικίου: ακόμη και ένα ευρώ ανά δέκα στρέμματα τον χρόνο! Πολλά χωράφια καλλιεργούν φυτά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή βιοκαυσίμων. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑctionΑid, ευρωπαϊκές εταιρείες βιοκαυσίμων έχουν αποκτήσει εκτάσεις επιφανείας 39.000 τ. χλμ. στην Αφρική για τον σκοπό αυτό. Η Ευρώπη μόνο χρειάζεται όμως 175.000 τ. χλμ. για να πετύχει τον στόχο του 10% ως το 2015. Και για να τα βρει θα πρέπει να διευρύνει τις «επενδύσεις» της στην Αφρική. «Οι περιοχές που οι κυβερνήσεις και οι επενδυτές θεωρούν “κενές”χρησιμοποιούνται στην πράξη από αγρότες και κτηνοτρόφους. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι αυτοί δεν ερωτώνται καθόλου και τα δικαιώματα που έχουν στα περιουσιακά τους στοιχεία είναι αδύναμα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό αγροτών στην Αφρική διαθέτει πιστοποιητικά που αποδεικνύουν τα δικαιώματά τους σε γη, παρ΄ όλο που οι οικογένειές τους ζουν εκεί εδώ και πολλές γενιές», λέει ο ιταλός νομικός δρ Λορέντσο Κοτούλα, ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη. Ο Νάικο Οτσάλα, ιθαγενής Ανουάκ από την περιοχή Γκαμπέλα της Αιθιοπίας, ζει σήμερα στη Βρετανία και διατηρεί επαφή με συμπατριώτες του στην Αφρική. «Οι ξένες εταιρείες καταφθάνουν μαζικά, στερώντας από τους ιθαγενείς τη γη που καλλιεργούσαν επί αιώνες. Δεν δίνουν αποζημίωση, ούτε γίνεται καμία διαβούλευση με τον ντόπιο πληθυσμό. Οι συμφωνίες γίνονται στα κρυφά», λέει. Και δίνει μία εικόνα από τη ζοφερή καθημερινότητα: «Το μόνο πράγμα που βλέπουν οι ντόπιοι είναι κόσμο να έρχεται με ένα σωρό τρακτέρ και να εισβάλλει στη γη τους. Ολη η περιοχή γύρω από
το χωριό μου έχει καταληφθεί. Για να επιβιώσουν, όλοι πρέπει τώρα να δουλέψουν για μια εταιρεία από την Ινδία». Υπάρχουν όμως και οι ευχαριστημένοι. Οπως ο Τεγκένου Μόρκου, κτηματομεσίτης στην περιοχή Ορόμια της Αιθιοπίας. «Η γη και το εργατικό δυναμικό είναι φθηνά και το κλίμα είναι καλό εδώ. Ολοι, Σαουδάραβες, Τούρκοι, Κινέζοι, Αιγύπτιοι, ψάχνουν. Στους αγρότες δεν αρέσει αυτό επειδή αναγκάζονται να μετακινηθούν» λέει, «αλλά μπορούν να βρουν γη αλλού και, επιπλέον, παίρνουν αποζημίωση ίση με τη σοδειά δέκα χρόνων». ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΝΗΚΕΙ Η ΓΗ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ; Απέραντες εκτάσεις γης στην Αφρική,περισσότερα από 500.000 τ.χλμ.(σχεδόν όσο τέσσερις...Ελλάδες!),βρίσκονται στα χέρια ξένων επενδυτών.Τις αγόρασαν ή τις ενοικιάζουν σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές από τις τοπικές κυβερνήσεις με αδιαφανείς διαδικασίες.Καλλιεργούν πάμφθηνα αγροτικά προϊόντα,τα οποία τα εξάγουν σε πλούσιες χώρες για τρόφιμα ή για βιοκαύσιμα.
Αναλφαβητισμος και η ανεργια Ο αναλφαβητισμός και η ανεργία έρχονται να προστεθούν σε όλα αυτά. Τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων που αυξάνουν τη φτώχεια και την ανεργία τα οποία εφαρμόζουν αφρικανικές κυβερνήσεις όπως της Ν. Αφρικής προκαλούν λαϊκές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις.
Ο φαύλος κύκλος του θανάτου της Αφρικής συμπληρώνεται με τις νέες μορφές αποικιοκρατίες μέσω των πολυεθνικών εταιριών, τους άδικους και επαχθείς όρους εμπορίου που οδηγούν σε περαιτέρω χρέωση των αφρικανικών κρατών. Οι λεηλατημένοι από την αποικιοκρατία φυσικοί πόροι της Αφρικής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης.
Οι δυτικές προσεγγίσεις για τη «στήριξη της Αφρικής» κινούνται σε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά μια γενικότερη προσπάθεια nation building και ο δεύτερος «βοήθεια βασισμένη στην προαγωγή δικαιωμάτων». Όλα τα προγράμματα βοηθείας προς την Αφρική, του ΟΗΕ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, των κυβερνήσεων και των ΜΚΟ, βασίζονται σε κάποια από αυτές τις δύο προσεγγίσεις. Οι δυτικές προσεγγίσεις είναι άμεσα πολιτικές και παρεμβατικές ή, με άλλα λόγια, σύγχρονα ιμπεριαλιστικές. Στόχος
τους είναι η διατήρηση των σχέσεων ανισοτιμίας Βορρά-Νότου και η σταδιακή συμπερίληψη ενός τμήματος του Νότου στην από τη Δύση ελεγχόμενη διαδικασία της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Οι υποσχέσεις των G8 για την εξάλειψη της φτώχειας από την Αφρική είναι η κορυφαία υποκρισία στην παγκόσμια ιστορία. Με την πάροδο των χρόνων το σύνθημα των πλουσιότερων χωρών του κόσμου «η φτώχεια θα γίνει παρελθόν» όχι μόνο δεν υλοποιείται αλλά μετατρέπει τις προοπτικές της ηπείρου να μοιάζουν γενικώς χειρότερες. Σε ένα πολιτικό θέατρο που θέλει να παρουσιάζουν τον Τ. Μπλερ και διεθνείς καλλιτέχνες ως σωτήρες των πεινασμένων παιδιών συγκαλύπτεται η ουσία: η Αφρική σήμερα πεθαίνει κάτω από τη μπότα του καπιταλισμού και της νεοαποικιοκρατίας. Μπορεί ο οργανωμένος σε κράτος ρατσισμός, τύπου άπαρτχάιντ να μην υφίσταται πια, αλλά η καταπίεση των πολυεθνικών κρατά τους λαούς της Αφρικής μεταξύ ζωής και θανάτου. Η μαύρη ήπειρος γίνεται το πεδίο νέου πλιάτσικου μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών. Οι μάχες του 21ου αιώνα για την κατανομή των φυσικών πόρων δίνονται πάνω από το
Άμεσα απαιτείται η διαγραφή των χρεών των αφρικάνικών κρατών (κατάλοιπα της αποικιοκρατίας), η παύση των σχεδίων για τη λεηλασία των πλουτοπαραγωγικών πηγών της, η επανόρθωση των όρων εμπορίου, η μεταφορά τεχνολογίας, η επισιτιστική αρωγή και η βοήθεια στη μάχη κατά του ΑIDS και της φυματίωσης.
Δεν είναι ατυχία που πλήττει τα πεινασμένα παιδιά της Αφρικής που βλέπουμε στις τηλεοράσεις. Είναι η αδικία. Είναι το πρόσωπο του καπιταλισμού χωρίς προσωπεία.
ΠΗΓΕΣ:Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΒΗΜΑ,env-edu.gr,proodeftiki-athinas.gr
ΤΟ