Onrust - Graduation 2021

I will show you fear in a handful of dust. (don’t) PAY ATTEN­TION to me!

Welcome to my vision. Your feelings and ideas are valuable. I made it, can you? You’ll become what you hate. An i for an i. I want you to see.

I… I mean… otherwise you wouldn’t have believed me… You can help me to let go by tearing it off. ipod, ipad, i paid, i poo’d. i ja i ja i ja i ja i ja i. Artists curating the curators curating the artists. You need sleep. From the makers of 15 min juries, we present you, single sentenced invi­ta­tions. I know you want me (want me), you know i want ya (want ya) you know you want meeeee.

You know i want ya. Dale. Join me in my dreams, my trip to fantasy.

Et merci d’être venus.

Something so out of line. Fresh out of bail, fresh out of jail, artist dreaming’.

Soon as I step on the scene, i’m hear­ing. You with the hoochies scream­ing.

Are you there yet? Did you find me? I want You to stop and stare.

I let you in, I bounce you off. Et je me suis tu. You can enter what I left.

Did I invite you? This is not a moment, this is a constant situation.

My ethnicity doesn’t define my capability. You better get going.

Enter this place or get trapped in limbo forever!!! I made all of this for you. It’s like life, you get funny with the tragic…

ONRUST

Do you want to make something with me? I got 2’000 balloons and you ain’t one! As you ponder existentialism, I will sit by your side.

Come and see! I show my ideality. You reflect. You hire me after this.

I Work for you after this. You should not get credits for sentence which I wrote. I will write, you will take a credits? I don’t like this tone.

Welcome to my point of you. I don’t care about why you made that.

I only care about you caring why I have made this. Do you see what I see? Feel! Know! Want! Experience! You are the loser I always wanted to become xxx. Use me. A child with the name of peace is missing in our world! ma ale peekn. wasdeesnaa. I want to show you. Please have a seat and improvise. Please look at my art. I am begging You. Draw a line / teken een lijn. No blues without you. I WISH YOU TO STAY CURIOUS. We’re all in this together. Would you still love me the same? I haven’t slept in three weeks to be able to show you this, please come see.

No greater sorrow than the memory of happiness in times of misery, bisous xx.

The Graduates

1

1 3 301 9 335 15 419 21 387 29 347 31 346 33 283 40 440 42 407 45 321 51 400

399 390

57 110

THE GRADUATES BARBARA DEBEUCKELAERE ARNE NUYTS JOLIEN GEBRUERS FLOOR VANDEN BERGHE CHRISTENSEN RAVEENDRAN CAS DEKEYSER JULES MATHÔT FRANCHES DHONT ELLEN JACOBS LORE DE SCHUTTER JESSE VANDAMME LAURENS ANECA LUCAS VAN DER VEGT HANNE CORNETTE

TSURNO

Barbara

ONRUST

Debeuckelaere 3

301

DALLAS IN

ROEMENIË

foto’s: Barbara Debeuckelaere

Barbara Debeuckelaere is van vele markten thuis. In een vorig leven studeerde ze eco­ no­mie en internationaal recht en werkte ze als journaliste voor de openbare om­roep.

Een paar jaar geleden ruilde ze camera en 301

pen in voor het fototoestel. Haar vizier blijft niettemin op de wereld gericht. In haar werk zijn de grote maat­schappelijke verhalen im­ mers nooit veraf. Getuige daar­van de foto­ reeks, waarmee ze in juni 2021 afstudeerde.

4

ONRUST

Als ik het goed begrijp begon het allemaal in Dallas.

ONRUST

BARBARA DEBEUCKELAERE

Het begon met Dallas, de televisiereeks.

O Hola, dat is alweer een tijdje geleden. Toen televisies nog niet plat waren en zo.

BD Klopt. De serie liep van 1978 tot 1991. Daarmee omspant ze dus de hele jaren tachtig. Ik was kind toen en heb meer dan een aflevering samen met mijn ouders voor de buis gehangen. Uiteraard had ik toen nog geen idee wat voor pivotale periode de wereld eigenlijk doormaakte en hoe die precies in Dallas gestalte kreeg.

O Je volwassen zelf mag het bij deze uitleggen.

BD Dankje. Wel, de jaren tachtig waren best een sombere tijd, met een knoert van een economische crisis en torenhoge werk­ loosheid. Het neo-liberalisme van Reagan en Thatcher vierde hoogtij. Tegelijkertijd begon­ nen wetenschappers zich ernstig zorgen te maken over het klimaat, al werden hun rap­ porten door beleidsmakers en oliebedrijven meestal koninklijk onder de mat geveegd.

Dallas vatte die tijdsgeest perfect samen.

O Ik heb er maar een vaag beeld van. Cowboy­hoeden en glimmende wolken­krabbers in een bruinig décor…

BD Alles draait rond de Ewings, een Texaanse familie die fortuin heeft gemaakt in de olie en de veehouderij en een vete uitvecht met de rivaliserende familie Barnes.

Iconisch is de Southfork Ranch, de family mansion waar alle Ewings samenwonen.

Olie was nog een sexy product, vrouwen moesten vooral mooi en volgzaam zijn.

Het oerconservatieve Amerikaanse zuiden dus. Hoewel, hun avonturen getuigen niet bepaald van veel christelijke moraal: moord, verraad, seks, intrige… Vooral de kwaad­aardige machinaties van J.R. hielden het publiek destijds in de ban.

Hij was bij uitstek the guy you love to hate.

Een klootzak, enfin.

O Klinkt als de gebruikelijke soapingrediënten, niet?

BD Nu misschien wel, maar de culturele impact van Dallas valt moeilijk te overschat­ten.

De hele wereld was in de ban. Als prime time

5

soap heeft de reeks echt wel de norm gezet.

Het was trouwens de eerste keer dat een aanzienlijk segment mannen keek. Met het huidige overaanbod aan fictie kunnen we ons dat moeilijk voorstellen, maar in de VS alleen al keken niet minder dan 83 miljoen mensen gelijktijdig naar de ontknoping van de aflevering Who Shot J.R.? Iedereen had het erover. Het stond op de cover van Time, News Week enzovoort. En ja, ook op de speelplaats in Vlaanderen was het een gespreksonderwerp.

O En? Wie was het nu die J.R. heeft neergeschoten?

BD Kijk, je bent al hooked. Dallas stond bekend om zijn cliffhangers. Het concept bestond natuurlijk al, maar in de Southfork Ranch hebben de scenaristen er toch wel de grenzen van opgezocht. Soms raakte de verhaallijn aan het absurde. Op zeker moment sterft het personage Bobby en pas een volledig seizoen later blijkt het allemaal maar een droom geweest te zijn van zijn vrouw. ‘Did you sleep well, honey,’ vraagt hij doodleuk, wanneer ze hem in de douche aantreft. Ik weet nog dat ik me als jonkie toen verraden voelde.

O Over plottwisten gesproken, hoe kom je van Dallas tot fotografisch werk?

BD Aanvankelijk wou ik naar Texas afreizen om er portretten te maken in de zogeheten man camps van de olieindustrie.

Maar tijdens mijn onderzoek stootte ik plots op een nieuwe invalshoek. Dallas bleek destijds namelijk ook in Roemenië zeer populair. Een miljonair heeft er zowaar een replica van de Ewing mansion laten bouwen. Toch opvallend, want het zijn toch eerder de Amerikanen die alles kopiëren.

Die Roemeen geeft ze hier een koekje van eigen deeg.

O Dallas in Roemenië begot.

Stond dat land in de jaren tachtig niet onder de doem van een autoritair com­mu­ nistisch regime?

BD Inderdaad, dat maakt het juist zo bijzonder. Nicolae Ceau escu was er 301

de sterke man en hield de staatsmedia strikt in het gareel. Toch liet hij Dallas toe, als enige westerse serie. Hij vond dat ze het kapitalisme van zijn slechtste kant liet zien. Niet geheel onterecht eigenlijk.

Alleen, zo draaide het niet uit. Voor heel wat Roemenen opende het net een blik op het westen. Uit die wereld van glitter en brede shoulderpads puurden ze hoop en dromen.

O Dus je bent naar Roemenië gegaan?

BD Ja, ik ben er met verschillende mens­en gaan praten. Iedereen reageert enthousiast wanneer ze het over Dallas hebben. Het gaf mensen vreugde en hoop. We zijn nu dertig jaar later en de vraag is of het beter gaat.

Roemenië gaat nog steeds door een moeilijke periode. De replica van de mansion was ooit een hotel, maar staat vandaag leeg.

O Zie je dat in je foto’s?

BD Wel, ik heb via internet mensen gezocht die zich verbonden voelden en voelen met Dallas en ben hen gaan fotograferen in een Dallas-setting, helemaal gekostumeerd en met de nodige glitter en glamour. Ook het handvol mensen dat nog werkt in het Dallas Hotel. Het was zalig. Iedereen mocht mee kiezen wat ze droegen en hoe ze de zaak in scène wilden zetten. Het was een spel en een welkome afleiding voor velen die het niet makkelijk hebben vandaag. Net door die twee werelden te integreren in één beeld creëer je een spanning. Deze Roemenen spelen zichzelf en tegelijk een personage.

De beelden bevinden zich op dat snijpunt van realiteit en fictie en van vroeger en nu.

Soms heeft zo’n luxeversie van iemand in een décor dat nét niet de illusie van weelde kan waarmaken iets wrangs, iets popachtigs.

Dat kunstmatige karakter heb ik extra aangezet met cinematisch licht.

O Je hield het niet enkel bij portretten, geloof ik.

BD Neen, ik ben ook door het land getrokken en heb onderweg foto’s gemaakt.

Wist je dat Roemenië een olieland is?

Of eerder, het was het. Vandaag schiet er niet zo gek veel van over. Tijdens de tweede wereldoorlog zijn heel wat bronnen gebombardeerd. Hoe dan ook is Roemenië een prachtig land met een indrukwekkende 301

natuur. Uiteraard heb ik ook het paleis van Ceau escu bezocht, ook zijn persoonlijke bioscoop. Net als andere dictators hield hij erg van films.

O En van zelf de realiteit in scène zetten…

BD Een van de vrouwen die ik heb geportretteerd heeft Dallas ondertiteld.

Ze werkte voor de staatszender en wist wat erin mocht en wat niet. Zwembaden waren bijvoorbeeld uit den boze, nochtans een kapitalistisch symbool, maar Ceau escu had er zelf een en hij wilde niet dat de link werd gelegd. Het boek is trouwens opgevat als een filmisch verhaal. Het begint met een scène waarin J.R. zijn vrienden bedriegt, dan volgen de beelden en het eindigt met een tekst die duiding geeft, zeker voor wie jonger is dan veertig en misschien minder bekend is met de reeks. O, en er zit ook een wikkel rond het boek, die een filmposter is. Op de achterkant staan dan alle interviews met de ‘acteurs’. Ze praten hier over hun leven, toen en nu en waarom Dallas zo belangrijk voor ze was. Het boek werkt dus op meerdere lagen.

O Voor de graduation­tentoon­ stelling en de MAP (master­ project) in de Glazen Gang moest je de vertaalslag leveren naar een museale setting.

Hoe ging je te werk?

BD Ik wilde de link maken tussen film en fotografie door met langwerpige kaders te werken en die op te delen in verschillende delen met houten latjes. Je keeg telkens een compilatie te zien van drie of vier fragmenten: een still, een portret, een pastelkleur, soms wat ingescande Dallas-merchandising…

Het waren niet echt collages, ik noem ze eerder montages van elementen die telkens op elkaar inwerken. Het was een beetje een deconstructie, een uiteenhakken in fragmenten die ik dan weer netjes in kaders aan elkaar plakte. Voor mijn MAP heb ik ook gebruik gemaakt van een bronzen spiegel. Die zag je veel in de interieurs van de jaren tachtig, maar het staat ook symbool voor het spiegeleffect van de psychologie als je wilt. Van de geportretteerden kreeg ik vaak te horen dat ze hun eigen land voor een stuk hebben leren kennen door naar Dallas te kijken.

6

ONRUST

7

301

301

8

Arne

ONRUST

Nuyts 9

335

DE VUILE ARNE NUYTS ONRUST

Arne, het valt in je afstudeerproject niet op dat je grafisch ontwerper bent. Een videowerk en een djset met verschillende instagramaccounts…

ARNE NUYTS Neen, ik studeer inderdaad af met autonoom werk. In de ba­ chelorjaren heb ik heel wat opdrachten afgewerkt, die traditioneler van aard waren.

Ik heb me heel wat technie­ ken eigen gemaakt, maar visueel is daar in mijn mas­ terproject misschien weinig van te merken. Ik ben blij dat we die ruimte krijgen.

Wat is dan je vertrekpunt?

AN Ik heb een scriptie geschreven over het antropo­ ceen. Dat is het tijdvak waar­ in we beseffen dat de om­ standigheden die de gunstige evolutie van de mens mee hebben mogelijk gemaakt, in gevaar blijken te zijn.

De klimaatproblematiek hoef ik je niet uit te leggen. Zelfs geologisch gesproken zullen over honderdduizenden jaren nog sporen van het menselijk bedrijf te vinden zijn, in de vorm van bijvoorbeeld roetla­ gen en plastics in sedimenten.

O

Welke impact heeft dat besef op een kunstenaar?

AN Ik stel met het an­ tropoceen voor als een groot standbeeld van de mens dat van zijn sokkel dondert en in de wereld aan gruzelementen valt. Op je eentje kunst zitten O

335

NAGELS

VAN

maken, lijkt me niet meer van deze tijd. Ik herinner me een zinnetje dat Deleuze schreef over het co-auteur­ schap van Anti-Oedipus: ‘Comme chacun de nous était plusieurs, ça faisait déjà beaucoup de monde.’ Wij zitten allemaal wortelgewijs met elkaar verstrengeld. Alles raakt en beïnvloedt elkaar.

En hoe beïnvloedt dat dan jouw kunstpraktijk?

AN Ik omarm het toeval en kunst als samenwerking.

Het levert poreuzer werk op, werk dat als het ware meer lekt, of omgekeerd, absor­ beert. Een voorbeeld is mijn video. Als jobstudent beman­ de ik in het conservatorium de balie. Dat conservatorium is een eco-systeem op zich, waar allerlei zaken door elkaar lopen.

O

Arne Nuyts, Conservatory Walks: an Oblivious Orchestra (snippet 1)

Met verschillende mensen liep ik telkens hetzelfde traject doorheen de gangen.

Ik en zij maakten foto’s, die ik vervolgens tot een digitale wandeling hersmeedde, waar­ bij geluid en ruimte compleet door elkaar lopen. Nu eens wijkt een muur even, dan weer zie je dwars door de vloer een ander verdiep,

10

ONRUST

11

000

000

12

en dat terwijl de toonladders van een oefenende trompet­ tist doorheen de aria van een student zang waaien.

ONRUST

de titel Vuile Nagels. Die krijg je automatisch als je diep genoeg wroet. ‘Mapping’ heet dat in Deleu­ziaanse termen.

In het geval van Instagram speel ik met meerdere gepos­ te videos om tot een gelaagde set te komen. Ik gebruik Instagram dus als een soort grote loopmachine.

Arne Nuyts, Heshtek: two songs

Wat brengt de toekomst?

AN Ik zie zeker nog potentieel in die instasets.

Verder ga ik ook een grafisch ontwerpbureau opzetten met een klasgenoot, Elisa Wij. Ik ben trouwens bezig met muziek. In navolging van John Cage wil ik nog verder onderzoeken wat ik aankan met toeval en muziek. Ik heb ook een band. Vanessa Collective heet die. Het is een beetje een mop, want we zijn maar met drie. O, en mijn huisgenoot en animator Ada Güvenir heeft de wild­ card van het VAF gewonnen.

In het verleden had ik al eens het geluidsontwerp voor een van haar films gemaakt, maar nu zit er duidelijk ook een vervolg in.

Arne Nuyts, Conservatory Walks: an Oblivious Orchestra (snippet 2), detail

O

Arne Nuyts, Conservatory Walks: an Oblivious Orchestra (snippet 2)

En Instagram is ook zo’n eco-systeem?

AN Juist. Het komt erop neer dat ik die grote structuren niet meer uit de verte wil bekijken, als vanuit een buitenaardse overschouwing. Ik wil ermee aan de slag om een bepaalde synchronie bloot te leggen.

Mijn scriptie draagt trouwens O

13

335

Screenshots from a Heshtek performance (June, 2021)

335

14

Jolien

ONRUST

Gebruers 15

419

STEMBUIGINGEN ONRUST

Jolien, je studeert af als popzangeres, maar tijdens het beluisteren van de ep Pletenitsa, die je maakte met Gergana Velikova en Sophia Keck, trok ik toch grote ogen.

JOLIEN GEBRUERS Omdat het niet als pop klinkt? Wel ja, aanvan­ kelijk was Trio Pletenitsa een project van Gergana, haar zus en haar mama. Zij zijn van Bulgaarse afkomst en hadden er een folktrio. Toen ze naar België kwam leerde ze mij en Sophia kennen. En kijk, ondertussen zijn we ongeveer drieënhalf jaar bezig.

O

Bulgaars, dat is het dus.

JG Ja, maar we coveren die traditionele nummers op een eigen manier. Oorspronkelijk waren het eenstemmige volks­ melodieën die mondeling werden doorgegeven. Ze maken dus deel uit van het publieke domein. Vijftig jaar geleden ont­ stond er dan een trend onder componisten om dat materi­ aal te arrangeren voor grote vrouwenkoren. Met succes.

Le Mystère des Voix Bulgares trad op over heel de wereld.

Wij maken van die grote par­ tituren een reductie en zetten die naar onze hand, enfin, naar onze stem.

419

16

ONRUST O

Lang geen evidentie, lijkt me. Het idioom staat ver van wat we hier op de radio horen.

JG Inderdaad. We hebben een jaar lang eerst geoefend op die typische dissonante harmonie en onregelmatige maatsoorten à la 13/8. Ook de stemvoering is vrij exo­ tisch voor mij en Sophia. Voor Gergana komen kwartonen heel natuurlijk, maar voor ons is dat aanpassen. Let op, qua sound klinken we nog altijd westers. We brengen de muziek met een herkenbare popstem, wat het toegankelijk houdt.

O

Wat zeggen de Bulgaren ervan?

JG Dat was spannend.

Met de kwestie rond culturele toe-eigening denk je daar toch twee keer over na. Het is geloof ik een kwestie van respect en evenwicht. Bulgaren horen trouwens vaak niet eens dat we ‘buitenlanders’ zijn. Ze komen dan achteraf tegen ons in het Bulgaars praten.

17

419

O

Je schrijft ook zelf muziek.

JG Ja. Grounded is de titel van mijn afstudeerproject. Ik krijg er ruggesteun van een vijfkoppige band, die bestaat uit Robbe Van Ael, Jérôme Pringiers, Hannes Walther Cuyvers, Lani Pellegrini en Elise Tack. Ik schreef de meeste nummers alleen, en enkele samen met de drum­ mer. Eigenlijk is het een beetje een mengelmoes van alles wat ik nog niet publiek had gemaakt. Het nummer Polar Bear is bijvoorbeeld eerder sferisch. Andere dingen gaan meer in de richting van de zwaardere elektronica.

O

Hoe ga je te werk?

Ik begin altijd met tekst en melodie. Meestal heb ik iets nodig, een loop of zo, die al iets van de sound in zich draagt. Soms vraag ik iemand anders om een arpeggio of akkoordschema toe te voegen.

Andere keren doe ik het zelf op piano of gitaar. Daaruit volgt dan een structuur. Ik ga pas naar de band als de grote lijnen op papier staan. We hebben nu twee ep’s opgenomen. Die zijn vrij uitvoerig geproducet. Live maken we daar dan weer heel iets anders van.

JG

419

18

ONRUST O

Waarover schrijf je?

Sja, toch vooral over de liefde. Of relaties tussen mensen. Soms ook over maat­ schappelijke gebeurtenissen die me aangrijpen… maar toch vooral over specifieke persoonlijke situaties. Ok, het zijn courante thema’s. Maar opnieuw, het is een kwestie van evenwicht, niet te vaag poëtisch, niet te in your face.

Anderzijds, ik hou wel van din­ gen die catchy zijn. De tekst moet lekker vloeien en dan ben je geneigd er veel you’s and i’s in te steken. Ik moet me daar nog eens over bezinnen. Nu ja, dit zijn mijn eerste baby’tjes, weet je. We zien het wel.

JG

19

419

419

20

Floor

ONRUST

Vanden Berghe 21

387

FLOOR VANDEN BERGHE VRAAGT ZICH AF: “ KUNNEN WE TAALSPELLETJES SPELEN MET DE COMPUTER? ”

Rube Goldberg, Serviette de table automatique. Gepubliceerd in Collier’s op 26 september 1931

Floor Vanden Berghe studeerde in juni 2021 af in de vrije kunsten (master beeldende kun­ sten). Vanuit zijn interesse in onder andere speltheorie, epistemologie en artificiële intel­ ligentie ontwikkelde hij een praktijk waarin 387

hij kennis en algoritmes op subversieve wijze tegen elkaar uitspeelt. Hieronder leest u een fragment uit zijn scriptie, waarin hij nadenkt en bezorgdheden uit over de verhouding tussen mens en machine.

22

Om als organisme te overleven binnen een complex systeem zijn inzichten die oorzake­ lijkheden benoemen erg waardevol. Hoe deze inzichten, die ons binnen een axiomatisch systeem naar een gunstig eind­resultaat kun­ nen brengen, compu­ta­tioneel tegenereren, staat beschreven in speltheorie. Artificieel intelligente systemen binnen com­putationele machines kunnen deze inzichten genereren door brute reken­k racht. Als mens kunnen we gesimplifi­­ceerde modellen maken van de wereld en die als beginstelling aan dergelijke systemen voeden, die op hun beurt deduc­ ties maken hoe effi­ciënt in die modellen naar een doel toe te bewegen. Die modellen die de algoritmische, ‘artificieel intelligente’ systemen voeden zijn echter onvolledig.

Ze vormen een kader waar een, soms in­ tentioneel gekozen, deel binnen of buiten dat kader valt en waar hetgeen binnen dat kader een wensbare compositie vormt.

ONRUST

organisch mee te evolueren met beschaving en te bestaan uit het doorgeven van ideeën of inzichten in objecten of informatie­sequen­ ties. Die cultuur lijkt te evolueren door het doorgeven van die ideeën met mutaties.

Voor het doorgeven van die informatiese­ quenties (waarop cultuur steunt) lijkt taal fundamenteel. De objecten die die inzichten gecomprimeerd belichamen worden vaak talig als analogie geïnterpreteerd. Die interpretatie of decomprimering van het idee is ambigue, en de talige interpretatie is afhankelijk van de linguïstieke context waarin een subject die interpretatie doet. De mutaties of ruis in het doorgeven van ideeën lijken in functie van een complexe subjectieve perspectief-­ gebonden linguïstieke context. Die module­ ringen in ideeën lijken dus niet willekeurig en niet te gebeuren volgens computationele De axioma’s van onze context als mens zijn brute-force-methodes die we herkennen uit daarentegen niet gekend. Wetenschap, die speltheorie. Dat ‘willekeurig’ lijkt me een dergelijke beginstellingen van onze werkelijk­ woord dat vaak synoniem gebruikt wordt met heid onderzoekt, lijkt een oneindig ‘work in ‘onverstaanbaar, onberekenbaar complex’ progress’. Het lijkt dat totnogtoe artificiële of ‘niet te comprimeren chaos’. Plaatsen waar intelligentie enkel nuttig is binnen gedefini­ ‘willekeurig’ vervangen wordt door bereken­ eerde subdomeinen. Die artificiële intelligen­ baar worden logische machinale systemen. tie, in tegenstelling tot de mens, lijkt geen overzicht te kunnen bewaren wadend door Bij menselijke taal en computertaal lijkt verschillende tegenstrijdige axiomatische een inherent verschil. Taal bij mensen is domeinen. Hetzelfde lijkt waar voor de we­ opgebouwd uit woorden en is non-hiërar­ tenschap, die totnogtoe geen allesomvatten­ chisch en analoog. Bij het ontbreken van de verklaring kan geven, maar immer meer een geformaliseerde encodering en bij ver­ subdomeinen afbakent. Plaats je zo’n arti­ warrende navigatie in die talige hiërarchie, ficieel intelligent systeem in een onbekend lijkt ruisloze informatieoverdracht onmo­ gebied, dan zal het alles­behalve efficiënt gelijk. Het analoge karakter van taal bij de zijn en zal wetenschap dat onbekend terrein mens lijkt een oneindige continuïteit van opdelen. Absolute logica lijkt handig om te informatie toe te laten. In die continuïteit overleven binnen afge­bakende domeinen, en kan gewezen worden in een richting, maar om het onbekende te ontkennen. Maar wat nooit absoluut gedefinieerd worden waar­ als we ons in nieuw onbekend terrein bevin­ naar gewezen wordt (Ding an Sich). Dat laat den waar de afbakening van de speeltuinen op zijn beurt paradoxen toe en dat maakt, die we hanteren nonsensicaal blijkt? volgens mij, door het analoge, oneindige karakter, analogie als methode waardevol.

Waarom gedijt de mens in die chaotische De methode van analogie, iets benoemen omgeving en machines totnogtoe enkel in met een gelijkaardige structuur, maar met een gecontroleerde omgeving? Cultuur is een bepaalde variatie lijkt een reflectie van een wereldvormend ding dat de mens helpt wat we als mens zijn: gelijkaardige, moeilijk overleven door gecomprimeerd inzichten vast te pinnen wezens met een bepaalde uit het verleden mee te geven. Cultuur lijkt variatie in vorm.

23

387

Bij machines lijkt de taal opgebouwd uit bits en worden die weg en weer geslingerd in formeel vastgelegde hiërarchische sys­ temen. In dergelijk digitaal systeem zijn ruisloze identieke kopieën mogelijk. Ove­r i­ gens lijkt die machinale formele vorm van informatieverwerking een reflectie van wat die machines zijn: atomair opgebouwde mechanismen die gedefinieerd en voorspel­ baar moeten zijn. Die formele, hiërarchische machine-taal lijkt onbekwaam om te com­ municeren in analoge continue systemen waar bij het wijzen naar een punt dat punt nooit absoluut beschreven kan worden.

Wetenschap, absolute logica en code lijken terreinen af te bakenen, en binnen die ter­ reinen erg efficiënt te zijn. Cultuur, zoals we die nu kennen, en waarmee we zij aan zij ge­ ëvolueerd zijn, gedijt bij menselijke analoge communicatie, dialoog, die ideeën muteert aan de hand van een subjectieve linguïstieke context. Het digitale computertijdperk en een maatschappelijk pedagogische voorkeur voor STEM-vakken, die er kwam door een geo-politieke voorkeur voor technologische efficiëntie, lijken absolute logica, ruisloos­ heid als wensbare vorm van communicatie te zien.

axiomatische systemen waarin het subject zich begeeft, alsook een speculatieve in­ terpretatie van het onbekende daarrond.

Die kleuring is wat consumptie en lezing van informatie van dat subject binnen dat systeem van interdepentie een waarde geeft: een context-gebaseerde modulatie van een idee, gedeeld om geselecteerd te worden (indien het een waardevol inzicht of idee is om te navigeren in zowel bekend als onbe­ kend terrein). Tegelijkertijd is die subjectieve modulatie van ideeën, inzichten, interpre­ taties nodig om het onbekende in kaart te brengen en om een keuze te maken in welke richting het onbekende te verkennen.

Ideeën die verschijnen als informatie­ sequenties bepalen menselijk handelen.

Technologische vooruitgang maakt die menselijke handelingen erg potent als het op het veranderen van de omgeving aankomt.

De omgeving verandert in een exponentieel versnellend tempo en veel organismen, afhankelijk van trage genetische evolutie, lijken hieraan tenonder te gaan. Het lijkt dat technologie en cultuur dit gat voor ons maakte en het tegelijk moet opvullen.

We lijken als mensheid een junkie op een zelf-destructief pad. Een steeds groter deel van communicatie gebeurt digitaal, belem­ Menselijke taal met zijn tegenstrijdigheden mert ruis in informatiesequenties en oppert en analogieën lijkt fundamenteel voor formalisme wat evolutie van cultuur lijkt te cultuur als mechanisme om te overleven belemmeren en de waarde van het subject te in onbekend terrein. Komaf maken met verminderen. Cultuur als besturingsysteem die communicatiemethode met tegenstrij­ lijkt door artificieel intelligente digitale digheden en metaforen lijkt te impliceren communicatiekanalen minder vlug te kun­ dat ons terrein gekend is en zo zal blijven, nen evolueren, terwijl de omgeving in steeds wat me zowel ijdel en deprimerend klinkt. hoger tempo verandert. Meer dan ooit Tegelijkertijd lijkt maatschappelijk het ge­ lijkt het belangrijk bewust en genuanceerd wicht te liggen op formele, logische, absolute te zijn over in welke spoken we geloven, communicatie een conservatieve politieke en over welke spoken we praten en over keuze. Hierbij wordt gezocht te bewegen in hoe we welke spoken laten voortplanten. een systeem waarvan gepretendeerd wordt dat de beginstellingen gekend zijn, waarbij de mens een tandwiel of inwisselbare atoom is in een voorspelbare machine.

Bij menselijke communicatie lijkt de infor­ matie gekleurd te worden door de algemene context van het subject. Deze context is niet één selectieve, afgebakende speeltuin, maar allesomvattend. Er zijn verschillende 387

24

ONRUST

25

387

PROJECTEN

VAN

FLOOR VANDEN BERGHE

Profiling pollution is een extensie die willekeurig scrollt en liket op je face­book feed. Het probeert algo­r itmes die profileringen maken te verwarren.

Profiling Pollution

profilingpollution.org

Antipedia scant wikipedia op content die toegevoegd werd maar verwijderd werd in een volgende revisie. Antipedia is een interactieve website die gebruikers informatie geeft door te zeggen wat iets niet is.

An

tip

ed

i

a.

Po d

ca st

: an

t ip e di a.ne t /a n t ipe di a -p

od

ca

st

-1 .m

p3

antipedia.net

Het boek An essay on why language is deprecated telt 474 bladzijden aan tekst gegenereerd door GPT-2, een algo­r itme. In het boek reflecteert een artificieel intelligent algoritme over het gebruik van taal. book.floorvandenberghe.be

387

26

ONRUST

Christensen Raveendran 347

Cas Dekeyser 27

346

Master student Christensen Raveendran showed his project Vativam there.

Christensen Raveendran, foto’s: Jordi Coppers

During Triggers our graduating fashion students showed their work.

347 Cas Dekeyser, foto’s: Jordi Coppers

Cas Dekeyser is student mode.

Onder de titel Once I was a feminist 346

zwaaide hij tijdens Graduation 2021 af.

We strikten hem voor een gesprek.

28

ONRUST QUIRKY MATH AND CIRCULAR DIMENSIONS IN CHRISTENSEN RAVEENDRAN’S VATIVAM

ONRUST

Christensen, I was about to say that my something something is a little rusty, but I don’t even know what language ‘vativam’ is supposed to be in.

It is a word, right?

Industrialization and consumerism wiped out the transparency of the design process.

Nowadays, people haven’t the slightest idea what an original pattern looks like.

Is that a bad thing?

Not necessarily. It’s just a fact. In my It’s Tamil, my mother tongue. Vativam means project, however, I’ve been looking to accom­ shape. But don’t worry, the opaqueness is modate a more circular experience. Circular quite deliberate. in the sense that an observer would be able to more naturally shift between different O How’s that? levels: pattern, textile, garment and pattern CR Well, my project started with con­ again. If not that, at least what I’m doing is siderations about garment patterning. Take foregrounding the hierarchy between them. for instance that t-shirt you are wearing.

Ob­v ious­ly, it is a three-dimensional shape.

O I don’t suppose you mean But you could also look at it as a twoto send us to school? dimensional piece of fabric, sewn in CR On the contrary. In fact, I thought a particular way. Would you be able to it important to first get rid of this idea of imagine the form of that piece of fabric? the creative genius. You know, the brilliant fashion designer that makes clothing beyond O Probably not. understanding. I was inspired by the archi­ CR Well, you’re no exception. To most of tecture of Michael Hansmeyer. He uses a us, the relation between the two-dimensional computer algorithm to generate very intricate pattern and the resulting three-dimensional forms and shapes, which he then goes on to shape is — well — opaque. This hasn’t been 3D print. What fascinated me was the fact always the case. In earlier days, when people that a simple formula at the base dictated a still made their own clothes, they must simple process, folding. The result however have had a better understanding. With the was very complex. It is no coincidence that invention of the sewing machine, however, the subtitle of my project is 1 + 1 = 3. garment design became increasingly complex.

CHRISTENSEN RAVEENDRAN

29

CR

O

347

sO

But aren’t computers and algorithms exactly the kind of black boxes that the brains of creative geniuses are supposed to be?

CR Probably yes. At least in some cases.

But the main thing was to introduce a sense of randomness, chaos if you like. I mean, you could as well do it by throwing a can of paint out the window and look at the stains.

By using a computer, I downplay the role of human proficiency. That changes the way people approach a piece of clothing since it follows that everyone can be a designer.

So you used a program?

Yes, a program that generates pat­ terns, based on Processing. The algorithm involves a circle and a certain equation with variables, which turns it into a lissa­ jous curve. This complex harmonic motion helps me to make dress patterns. You know, a dress is in essence a very simple thing.

It’s a piece of fabric with holes in it. The pro­ gram, basic as it is, allows for a remarkable transformation. So to sum up: simple figures plus simple process equals complex dress.

CR

347

O

O

What kind of material do u use?

CR I got a sponsorship from MajoTech, an Italian company that produces textiles.

Obviously, I needed a material that would be able to support a complex shape. So, no linen or anything like that. In the end I chose very stiff materials, based on resins, wax and paint. They have a certain weight and particular structure.

O

Does that make for a comfortable dress?

CR It sure is possible to wear them.

My girlfriend tried them all on. But yes, first and foremost the whole idea is theoretical.

I wanted to develop a conceptual approach to garment making, that doesn’t really use spe­ cialized skills or that requires access to large studios or machines. A sustainable practice.

O

There’s no fashion show anymore. So how will you present your project?

CR As a small exhibition. This allows me to really show this dynamic from flat a pattern to a three-dimensional dress.

A deconstruction of reconstruction of sorts.

The genesis of a shape.

30

ONRUST

CAS DEKEYSER ONCE I WAS A

FEMINIST

ONRUST

O

Dag Cas, een opmerkelijk titel draagt je master­ project. Heb je het feminisme de rug toegekeerd?

CAS DEKEYSER

Die vraag komt wat vroeg voor een antwoord.

Laat me beginnen bij het begin. In mijn collectie onder­zoek ik mijn persoon­ lijk ideaalbeeld van een vrouw, althans in de con­ text van mode. Dat beeld was er al van kleinsaf aan.

Het was een motivatie, een streven om ontwerper te worden. Dat is het eigenlijk nog steeds.

31

O

Wat moeten we ons bij dat beeld voorstellen?

CD Als je het visueel voorstelt, is het een huizen­ hoog cliché. Denk lange, slanke vrouw met een fierce attitude. Dat is me zo aan­ geleerd via visuele media, al kan ik niet mijn vinger leggen op de precieze bron.

Ik gok de heteronormatieve patriarchale samenleving waar we in leven.

Nu, het klinkt mis­ schien vreemd, maar ik dacht altijd dat dat ideaal­beeld van mij op een manier femi­ nistisch was. Mijn intenties waren immers goed. Het gaf een gevoel van empower­ ment. Alleen is het dat alles­ behalve. Ik begrijp nu dat het aanleiding geeft tot objecti­ ficatie en seksualisering.

Exit ideaalbeeld?

Laat ons zeggen dat mijn collectie plots in crisis verkeerde. Ik ben me gaan vergelijken met feministische kunstenaars. Het verschil was groot. Waar ik vanuit een adoratie vertrok, lag bij hen frustratie aan de bron.

Uit respect heb ik dan af­ stand genomen van dat begrip. Femi­nisme vind ik een proble­matische term, omdat het zoveel betekenis­ sen heeft, die elkaar ook nog eens kunnen tegen­­spreken.

Ik zocht mijn werk een plaats te geven in deze termen, maar bleek het tegen­ deel te bereiken van wat ik beoogde. De titel van mijn project slaat op de verwerp­ ing van die term, maar ook op die idee dat het er uit­ eindelijk niet toe doet. Mijn ideaal­beeld sluimert nog steeds in me, maar ik kijk met een ander oog.

CD

346

O

Je collectie is een onderzoek, zeg je.

Hoe ben je dan precies te werk gegaan?

CD De blik is een belang­ rijk element, hoe je naar een vrouw kijkt, hoe dat kleding­ stuk zich tegenover haar ver­houdt en andersom. Mijn eerste idee was te ontwerpen met zwarte inkt, omdat dat medium geen enkele vesti­ mentaire referen­tie in zich draagt. Ik wou een een­ voudige spanning creëren tussen bedekken en tonen.

Die twee­spalt herbergt pre­ cies de seksuele spanning.

346

O

Een muts van inkt?

Uitgangspunt waren jurken. Dat kledingstuk sluit aan bij mijn ideaalbeeld, weet je nog. Eigenlijk is het een heel simpel ding.

Gaten om hoofd, armen en benen door te steken en je bent er haast, bij wijze van spreken. Dat idee herleidde ik al gauw tot een stuk stof en van daaruit werd het een object pur sang. Een stuk stof met gaten. Hier en daar werk ik ook met doorzichtig plexiglas, om die notie van bedekken te problematise­ ren. Concrete aanleiding was een foto van een pornosite, waarbij een vrouw tegen het glas van de douche werd aangedrukt. Als climax heb ik het model naakt gefoto­ grafeerd om haar met zwarte inkt terug aan te kleden.

CD

O

De traditionele modeshow werd geschrapt. Hoe heb je je werk gepresenteerd?

CD Eerst en vooral ben ik heel blij dat de modeshow is weggevallen. Het is iets prefab. We krijgen nu de kans om zelf de context te bepalen. Meer nog, door niet meer naar zo’n catwalkmo­ ment toe te leven, vallen er meteen ook een hoop beper­ kingen weg. Concreet heb ik hele grote foto’s getoond. Die had ik zodanig bewerkt dat ze toch met mijn ideaalbeeld samenvielen, met verlenging van de benen enzovoort. Ik heb ze heel hoog opgehangen zodat je ernaar moest opkij­ ken, als spel met de blik. Ik heb beslist om niet op model tonen omdat ik in zekere zin niet meer van de realiteit afhang. De objecten zelf zie ik dan als een soort tools.

Ze dragen de sporen van mijn onderzoek.

32

Jules

ONRUST

Mathôt 33

283

SCHERMEN VAN KORTFILM

Jules Mathôt zit in zijn laatste masterjaar film als we onderstaand gesprek met hem voeren in juni 2021. We ontmoeten elkaar op de set van zijn kortfilm, net geen maand

voor die in avant-première zal gaan tijdens het afstudeerfestival Graduation. Ook stu­ dent fotografie Lars Duchateau is aanwezig en maakt er enkele knappe beelden.

foto’s: Lars Duchateau

ACHTER DE JULES MATHÔT NIGHT BY NIGHT

283

34

ONRUST

35

283

ONRUST

Dag Jules. Je film zal Night by Night heten. Laat ons maar beginnen met de meest voor de hand liggende vraag.

Waarover gaat het?

O

Een genrefilm zowaar.

Film noir fascineert me al langer. De grimmige sfeer, het urbane decor, de onheilspellende muziek, dat mooie licht… Ik voel me erg aangetrokken tot dat studio­perfectionisme. Als afstuderend cineast vroeg ik me af: ‘Kan ik dat ook?’ Ik wilde mezelf uitdagen.

Over welke films hebben we het dan concreet?

Is zo’n oud Amerikaans genre vandaag nog relevant?

283

Night by Night is een detective­verhaal. De synopsis is behoorlijk eenvoudig. Een privé-detective krijgt de opdracht iemand in de gaten te houden en posteert zich daartoe in een apparte­ ment tegenover het identieke appartement van zijn target. De verbeelding doet haar intrede wanneer de lange nachten op elkaar beginnen te lijken. Dat is in een paar woorden de opzet. Op het einde voorzie ik een grote plottwist, maar die ga ik hier uiteraard niet helemaal uit de doeken doen.

JM

O

O

JULES MATHÔT

Vooral neo noirs boeien me omwille van hun eigentijdse reactie op de films noirs uit de jaren 40 en 50.

Een klassieker als Le Samouraï (Jean-Pierre Melville, 1967) kan ik niet onvermeld laten. Daarnaast denk ik aan Lost Highway (David Lynch, 1997) en The Man Who Wasn’t There (Joel en Ethan Coen, 2001).

Van meer recente datum is Under the Silver Lake (David Robert Mitchell, 2018). En ja, gezien de opzet met de appartementen, zal het je niet verbazen dat ik me enkele visuele verwijzingen naar Rear Window (Alfred Hitchcock, 1954) permitteer.

JM

Night by Night is een ode aan het genre, al ben ik me natuurlijk bewust van het feit dat de wereld grondig is veranderd sinds de hoogdagen. Om maar iets te zeggen. Hedendaags politiewerk heeft weinig te maken met de manier waarop een Humphrey Bogart door een kantoor raast. Kleine kanttekening: ook in het Amerika van de veertiger en vijftiger jaren ging het er wellicht heel anders aan toe. Films noirs hebben nooit een correcte afbeelding van de werkelijkheid beoogd. Het realisme zit op het niveau van het gevoel. Artificieel spel en abstract licht geven vorm aan een film waarin een specifiek soort kijken centraal staat: gluren naar een intrigerende overbuur, staren naar een corrupte maatschappij, een inkijk in de onderwereld, nachtelijk nihilisme, enzovoort. Het hart van de film noir blijft verrassend actueel.

JM

36

ONRUST

Dat theatrale, ik zou bijna zeggen dat gemaakte aspect, zal ook in mijn film naar voren komen. De spanning tussen echt en niet echt zit op meerdere niveaus verweven.

Op het niveau van de maker: ik, een Europeaan die een Amerikaans genre te lijf gaat. Op het niveau van het ver­ haal: een man kijkt vanuit zijn raam naar een andere man in een gelijkaardig decor. Maar ook op het niveau van de toeschouwer in de zaal die zijn kijkervaring afmeet tegen een aantal vormverwachtingen die nu eenmaal met een genrefilm gepaard gaan. De vraag is dus wie nu eigenlijk wie bespeelt…

Het is dus niet enkel een poging om een bepaalde esthetiek en sfeer te herscheppen?

O

Als we goed tellen werk je met twee acteurs.

Wie zijn dat?

O

De privé-detective is Valentijn Dhaenens, bekend van onder meer De helaasheid der dingen (Felix Van Groeningen, 2009) en Girl (Lukas Dhont, 2018).

De andere rol wordt gespeeld door Raymond Thiry, die mensen misschien kennen van Quo vadis, Aida?

(Jasmila Zbanic, 2020) en Undercover (serie, 2019-).

JM

Niet de minsten.

Hoe kom je bij die mensen terecht?

O

37

Niet uitsluitend, neen. Naast een ode is Night by Night ook een persoonlijke verwerking. Een genre zit per definitie vol conventies en daar ga ik mee aan de slag.

Dus ja, er zal veel sigarettenrook door het beeld kringelen. Anderzijds, wil ik het genre met een dosis warmte injecteren. Films noirs spelen zich af in een duister en kil universum, je weet wel, de van God verlaten straten van een grootstad bij nacht. Vreemd genoeg maakte de lockdown dat idee plots heel werkelijk. Ik besefte hoezeer we elkaar nodig hebben. Ik wil dus afstappen van de privé-detective als archetypische held.

In mijn film zal hij een mens zijn.

JM

Sja. Je bekijkt films waarin ze spelen en denkt ‘Hé, dat zou misschien wel iets kunnen worden.’ Soms moet je het slim aanpakken om aan hun contactgegevens te komen. Eenmaal je die hebt, stuur je een uitgebreide e-mail met een gemotiveerde pitch en wat uitleg over waarom je precies hen voor die rol ziet. En dan is het wachten.

Met wat geluk bellen ze terug. Ik had geluk.

Valentijn was geïntrigeerd door het uitgangs­ punt van de film noir. Voor hem is het wel­ licht een artistieke uitdaging. Ook Raymond was enthousiast. Het moet natuurlijk ook nog klikken tussen hen. Gelukkig was het bij onze eerste repetitie duidelijk dat dat het geval was.

JM

283

O

Hoe loopt het filmen?

De draaidagen met de acteurs zijn ondertussen achter de rug. Daarvoor hebben we één interieur gebouwd op levensgrote schaal dat we twee keer gebruiken. Herinner je, het zijn twee tegenover elkaar liggende identieke appar­ tementen. Eerst filmden we alle scènes met Raymond waar­ na de set opnieuw geschilderd en ingericht werd. Daarna was de beurt aan Valentijn. Er gaat veel energie naar de planning en logistiek van zo’n ‘verhuizing’. Met de hulp van een sterk decorteam is dat vlekkeloos verlopen.

Op dit ogenblik zijn we bezig de maquette-torens af te werken om dan over een paar weken de ‘buitenshots’ te maken. ‘Buitenshots’ tussen aanhalingstekens natuurlijk, want het is allemaal studiowerk met speciale maquette-len­ zen enzovoort. Voor het ontwerp van de set en de torens heb ik veel hulp gekregen van mijn vriendin die Civiele Techniek aan de Technische Universiteit van Delft studeert.

Begin januari zijn we met de bouw begonnen, hier in het houtatelier van de school. Ik ben Evert en Miel veel dank verschuldigd voor hun expertise.

JM

Klinkt allemaal geweldig arbeidsintensief. En duur ook.

O

O

Hoe verhoudt deze film zich ten aanzien van je vroegere werk?

283

Klopt, een studiofilm is best prijzig.

In dit geval komt er behoorlijk wat materiaal bij kijken. Een stom voorbeeldje: we gebruiken speciale betonverf van lithox en kwartszand.

Die geven ze je niet gratis mee natuurlijk.

Een deel van het budget financier ik zelf.

Een ander deel ga ik ophalen via crowdfun­ ding. Daarnaast kan ik beroep doen op wat prijzen­geld. Met een succesvolle pitch deden het Gentse productiehuis The Breakfast Club en ook SABAM een duit in het zakje.

JM

Ik ben uiteraard ook al begonnen met de montage en daarbij merk ik dat daar een grotere rol voor is wegge­ legd dan in mijn vorige werk. Dat was een pak lineairder.

Nu overspant het verhaal een aantal dagen, maanden misschien. Begin en einde zijn duidelijk, maar daartussen wordt het een soort koortsdroom, een verdrinking in mys­ terie en paranoia. Er ontstaat dan ruimte voor interessante en absurde montage sequenties om de mentale toestand van≈de privé-detective audiovisueel te vertalen.

De rol van muziek en geluid is daarbij niet te onder­ schatten. De filmmuziek zal heftig zijn. Ik werk met twee componisten. Om de violen gelijk te stemmen, hebben we uren met elkaar gepraat. Bij wijze van referentie heb ik hen bijvoorbeeld op de sound van Bernard Herrmann gewezen.

De film zal op een cliché-achtige manier beginnen, quasipastichegewijs. Daarna evolueert het naar iets meer heden­ daags, iets menselijker.

JM

38

ONRUST

Franches Dhont 440

Ellen Jacobs 39

407

SOPRAAN FRANCHES DHONT ZIET STERRETJES “Was ik niet te chaotisch?”

(Franches net na het gesprek met Onrust) (ASIDE)

We zullen eens een chaotisch stukje schrijven. Poets wederom poets.

Zo dan. Het laatste concert als student. Franches Dhont kan het amper geloven. Ze wrijft zich in de ogen. Iets te hard misschien en er blijven nog even van die rare sterretjes warrelen.

Weet u hoe dat heet, die sterretjes?

Fosfenen. Nu ja, phosphenes, in het Engels. Zijn ze echt of niet? Het is maar hoe u het bekijkt.

Vast staat dat het de titel is van het eindreci­ tal van Franches Dhont.

‘Echt of niet?’ Dat vragen ook het pu­ bliek van en de personages uit Hamlet zich af. Voor wie de lectuur van Shakespeare wat ver zit: Hamlet is de door twijfel en razernij bevangen Deense prins die waanzin veinst.

Zijn geliefde Ophelia daarentegen is een vrouw uit één stuk, maar gaat zelf ten onder aan waanzin in haar zoektocht naar liefde en waarheid. Simpel gezegd, enfin.

Poef!

Franches wordt Ophelia.

Meisje wordt vrouw.

Richard Strauss, Drei Lieder der Ophelia Ambroise Thomas, A vos jeux mes amis (uit de opera Hamlet) Enter Laura De Moor die Franches bijstond in dramaturgie & concept LAURA

440

Ophelia kent geen grijze zone. Het is wit of zwart of felblauw. Hoe harder ze het zand in haar vuist knijpt, hoe heviger het naar de aarde stroomt. En dat terwijl ze snakt naar erkenning en geborgen­ heid. Op ons toneel komt ze in aanraking met verschillende ver­ sies van zichzelf. Speels. Angstig. Sensueel.

Onverschrokken. Gevoelig. Destructief.

40

ONRUST

“Neu neu.”

(Onrust) (ASIDE)

De Ophelia’s warrelen ons als sterretjes voor de ogen.

Nota van de redactie: De podiumstoelen in MIRY Concertzaal, die geen student onbekend blijven, zijn felblauw.

FRANCHES

Ik kan me wel vinden in Ophelia. Net als haar heb ik de voorbije jaren veel gezocht. Hamlet twijfelt, maar Ophelia springt gewoon. Pas op, Ophelia is een rode draad, maar ik wil dat nu ook niet te zwaar aanzetten.

(Tacet.)

Voor een sopraan heeft Franches het bij aan­ vang veel over zwijgen. Mozart bijt op haar lippen in de aria Se il labbro più non dice. ‘Als ik niets meer zeg, acht mij niet ondankbaar,’ zingt Franches in de gedaante van een herder.

En even later in het lied Die Verschwiegenen zegt ze haar ware kwelling enkel met enkele zwijgende en reeds dode bloemen te delen.

(Tacet.)

Het woord kent inderdaad zijn limieten. En waar wordt die limiet virtuozer opgezocht dan in het slotstuk van het recital: Mysteries of the Macabre van György Ligeti. Hoe eindigde het nu ook weer met Ophelia? Juist ja, waanzinnig en vrij macaber.

En Franches? Hoe eindigt het met Franches? ‘Ik zou graag in muziektheater terecht komen. Ik heb schik in hedendaags repertoire. Ook lied ligt me na aan het hart.

Weet je, eigenlijk maakt de vorm niet altijd uit. Ik vertel gewoon graag een verhaal.’

Franches Dhont studeerde onder Hendrickje Van Kerckhove.

Getacine Pegorim begeleidde op piano. Filip Rathé dirigeerde het studentenensemble.

41

440

COMPONISTE PRESENTEERT

ELLEN JACOBS ADA

De aanvang van Ellen Jacobs conservato­ rium­leven lijkt zo uit de biografie van een negentiende-eeuwse componist gelicht.

Ze vatte haar studies aan als dwarsfluitiste, maar al gauw gooide een rugletsel roet in het eten. Daarop besloot ze zich geheel en al aan de compositie te wijden. Net Schumann.

Nu zwermt ze uit van onder de vleugels van haar docent Daan Janssens. Onrust sprak haar in de maand juni in volle voor­bereiding van haar afstudeerconcert. Hier­onder geeft ze wat tekst en uitleg bij de stukken die ze op haar eind­concert ten gehore zal brengen.

NOW I WILL DO NOTHING BUT LISTEN Niet echt een stuk, maar een installatie. ze bevindt zich op de eerste en tweede verdieping van het conservatorium en het lokaal van de manama’s. Het is een ruimtelijk experiment. Het publiek kan rondwandelen en op die manier de luister­ ervaring deels zelf bepalen. De muzikanten staan op verschillende locaties en beschikt­ en elk over vier speakers. Het gaat om elektrische gitaar, sopraansax en percussie.

In tegenstelling tot de andere werken op mijn concert, die meticuleus zijn uit­ geschreven, voorzie ik in dit geval een grafische parti­tuur met vormen en kleuren.

Ik ben uitgegaan van multiphonics op de sopraansax (een multifone klank verkregen via speciale technieken, nvdr). Aan elk mul­ tiphonic hangt een kleur vast. Op die ma­ nier creëer ik verbinding, aangezien ze aan­ geven wie wanneer op de voorgrond treedt.

De vormen hebben dan weer te maken met de muzikale parameters: intensiteit, lengte…

Ze geven de muzikanten een houvast. Voor de rest laat ik ze behoorlijk los en dat ver­ klaart meteen de titel van de installatie.

407

42

copyright: Jonathan De Maeyer

INERTIA Inertia is een kwartet voor viool, cello, elek­ trische gitaar, klarinet en tape. Die laatste heb ik gemaakt met mijn zoom­microfoon op de trein van Antwerpen naar Gent.

Ik pendel namelijk. Na de opname heb ik heel intensief naar het resultaat geluisterd en heb ik de interessante dingen eruit ge­ haald en bewerkt. Van daaruit vertrekkende heb ik vervolgens de instrumentpartijen uitgeschreven. Ik ben heel gedetailleerd te werk gegaan. Het is de bedoeling dat de grens tussen de instrumentenklanken en die van de tape vervagen. Soms komen ze er eens uit en op het einde resten enkel de instrumenten. Het woord inertia betekent traagheid, wat verwijst naar mijn vele uren op de trein. Ik werk trouwens samen met videokunstenaar Jonathan De Maeyer. Hij voorziet een film met donkere beelden van een treinrit, een suggestieve deemstering van lucht, bomen en huizen.

43

407

“Supposing that the fundamental relations of pitched sounds in the sience of harmony and of musical composition could be expressed and adapted within the analytical Engine, it might compose eleborate and scientific pieces of music of any degree of complexity or extent.”

(Ada Lovelace)

ADA Ada voor groot ensemble en sopraan is het titelstuk van mijn masterproef. De tekst is gebaseerd op een citaat van de wiskundige Ada Lovelace. Zij is wellicht de eerste die een computerprogramma schreef, in de negentiende eeuw al, meer bepaald voor de zogeheten ‘analytische machine’, een vroege mechanische computer van Charles Babbage. In dat citaat voorspelt ze het bestaan van een machine die ooit een mu­ ziekstuk zal schrijven. Ik gebruik weliswaar niet de volledige woorden. Enkel de mede­ klinkers. Op het einde geef ik de tekst wel prijs, maar dan met de hand voor de mond.

Ik zie de zang meer als een instrument dan een, sja, stem. Ik ben best tevreden over het resultaat. Dit stuk heeft me een bepalende richting doen inslaan. Het is eigenlijk mijn eerste keer dat ik helemaal tevreden ben.

Nu ja, helemaal tevreden ben je nooit, denk ik. Maar ik kan verder.

407

44

Lore

ONRUST

De Schutter 45

321

LORE DE SCHUTTER OVER HET STATUUT VAN TAAL

Lore De Schutter behaalde in juni 2021 haar master beeldende kunsten in de afstudeer­ richting grafisch ontwerp. In het kader van haar scriptie schreef ze een onderzoekende kunstenaarstekst, waarin ze nagaat op welke 321

manieren het dadaïsme een invloed op haar praktijk heeft. Ook zij plukt immers graag stukjes tekst uit de werkelijkheid om er bouwstenen van iets nieuws uit te puren. Aan Lore het woord:

46

Ik zou dit deel van de tekst kunnen begin­ nen met te schrijven dat ‘taal nu belangrijker is dan ooit’, maar eerlijk gezegd heb ik daar geen idee van. Ik kan alleen maar iets zeggen over de tijd waarin ik zelf leef en taal ervaar.

Wel weet ik dat taal overal aanwezig is: kranten, radio, tv, boeken, reclameborden, tijdschriften, posters, graffiti, logo’s, raamte­ keningen, sociale media, films, neonlampen op straat, gesprekken, muziek, gefluister… (dit lijstje is lang nog niet volledig en wordt steeds aangevuld). Door de snelheid waar­ mee er nieuwe dingen ontstaan in deze tijd, is het onvermijdelijk dat ook taal verandert.

Er ontstaan nieuwe begrippen, vertalin­ gen en betekenissen, nieuwe manieren van communiceren… met het digitale medium voorop. We nemen woorden over uit andere talen en vervormen ze naar een Nederlands woord, of ‘veren­ gelsen’ onze eigen taal. Ouder­wetse begrippen worden niet meer gebruikt en nieuwe termen doen hun intrede in de woordenboeken.

Zelfs eeuwenoude grammaticaregels worden aangepast, tot groot ongenoegen van velen, bijvoorbeeld over de ‘als’ en ‘dan’-kwestie. Zelfs binnen hetzelfde gebied zijn er verschillen in taal en kan er miscom­ municatie ontstaan door een andere klank of een woord dat meer dan één betekenis heeft: arm of arm, bank of bank, bevallen of bevallen, koper of koper, vorst of vorst, zeven of zeven, zweren of zweren… En dan zijn er nog dialecten met woorden die aan de ene kant van België onbegrijpbaar zijn voor de andere kant. De diversiteit en de rijkdom van taal spreekt me enorm aan en laat me niet los, het spelen met taal en woordspelingen blijft onlosmakelijk verbonden met mijn eigen praktijk.

Soms voel ik mijzelf een schrijver tijdens het lezen. Dan lees ik Borges, bijvoorbeeld, en is er iets in mij dat voelt alsof ik zelf de auteur ben. Alsof hij, zonder het te vragen,

47

ONRUST mijn gedachten op papier heeft neergezet.

Durf ik mijzelf te vergelijken met een groot schrijver, poëet, denker als Jorge Luis Borges? Is het niet te gewaagd om zoiets nog maar te durven denken? Misschien ben ik diep vanbinnen wel zo pretentieus. Ik ben nog maar net eenentwintig en weet eigenlijk helemaal niets van het leven, laat staan van de gehele literatuurgeschiedenis, of het œu­ vre van Borges. Maar tegelijk voelt het alsof alle kennis van de wereld in mij zit wanneer ik lees, alsof ik zelf de Bibliotheek van Babel ben. Vroeger wou ik absoluut schrijver worden. Met tien vellen papier, een oude vulpen en een mooi uitzicht achtte ik mijzelf helemaal voorbereid op een bestaan als schrijver. Alleen een romantische zolder­ kamer ontbrak.

Maar helaas: na uren graven in de diepste krochten van mijn brein en ontelbare minuten staren naar die vellen papier stonden er zo’n twin­ tig zinnen op mijn blad (het werd een zeer kort verhaaltje over een middel­eeuwse jonkvrouw met een paard en ze werd ver­ liefd). Misschien was dat wel het moment waarop ik had moeten beseffen dat ik niet in mijn eigen fantasie moet zoeken naar woorden, maar evengoed die van anderen kan gebruiken ter inspiratie. Er zijn zoveel kunstwerken en teksten om mee aan de slag te gaan. Het dadaïsme heeft zich dat eigen gemaakt, en ook in popart worden deze technieken veel gebruikt. Er is een haast onuitputtelijke bron van kranten, affiches, boeken, foto’s, tekeningen, schilderijen enzo­ voort om nieuwe dingen mee te maken.

In zijn essay Heaven and Hell heeft schrijver Aldous Huxley (1894-1963) het over een verschil in waarneming en ervaring van felle kleuren in de moderne tijd tegenover de tijd van de Oude Grieken of de Middeleeuwen.

321

Felle kleuren waren toen schaars en voor­ behouden voor de allerrijksten. Zelfs koningen, prinsen, keizers en andere vooraanstaande figuren wisten vaak slechts een kleine kruimel van de koek te bemachtigen. De gewone burgers zagen enkel bruine, grijze of groene kleuren in hun huis en kleding, waardoor het effect eens zo groot was bij het binnen­ treden van de kerk waar een ongelooflijk spectrum van kleuren in de glas-in-lood­ ramen de hele ruimte vulden en verspreidden over schilderijen met details van fel­rood of lapis lazuli-blauw. Vandaag zijn felle kleuren overal zichtbaar en worden we er als het ware door overrompeld, wat het indrukwek­ kende effect verminderd. Op elke straathoek, in elke stad of dorp, in elke winkel zijn er kleuren, je kan er bijna niet om heen. Zelf schrijft Huxley het in deze mooie woorden: “ Bright pure colours are of the essence, not of beauty in general, but only of a special kind of beauty, the visio­ nary. Gothic churches and Greek temples, the statues of the thirteenth century after Christ and of the fifth century before Christ — all were brilliantly coloured. For the Greeks and the men of the Middle Ages, this art of the merry-go-round and the wax work show was evidently transporting.

To us it seems deplorable. We prefer our Praxiteleses plain, our marble and our limestone au naturel. Why should our modern taste be so dif­ ferent, in this respect, from that of our ancestors? The reason, I presume, is that we have become too familiar with bright pure pigments to be greatly moved by them. We admire them, of course, when we see them in some grand or subtle compositi­ on; but in themselves and as such, they leave us untransported.” 1 321

Ik vergelijk het even met taal: die is zó aan­ wezig in ons leven dat er geen ontsnappen meer aan is. In de periode vóór de uitvin­ ding van boekdrukkunst, of zelfs nog verder terug in de tijd: voordat het schrift bestond, werd men waarschijnlijk minder blootge­ steld aan taal. Of alleszins op een andere manier. Hoe zou de wereld er nu uitzien zonder enige vorm van taal? Hoe zouden we in deze tijd communiceren, nieuwe dingen aanleren of doorgeven? Misschien is het wel een experiment dat het proberen waard is: leven zonder taal. Geen teksten lezen, niet spreken, niet zingen of roepen of denken.

Is het überhaupt mogelijk om te leven in een wereld zonder taal? Kan je dan over­ leven? Misschien zouden we het nauwelijks merken, mocht alle taal in onze omgeving plotseling verdwijnen. Alle woorden zouden dan stilaan vervan­ gen worden door beelden en dan rest er niets meer dat nog een letter, een woord of een zin bevat.

Ik kan het me moei­ lijk voorstellen, maar dat kan natuurlijk te wijten zijn aan mijn eigen ongelooflijke fixatie op alles wat met taal te maken heeft. Maar ik weet dat ik niet de enige ben die dit voelt, ook Jan Blommaert gaf toe in een interview in De Standaard (2020) dat het beangstigend is om je stem te verliezen, dat het ‘vreet aan je mens-zijn’. Daaraan voegde hij nog de mooie woorden toe ‘de mogelijkheid om je uit te drukken in taal maakt ons menselijk’. Ieder mens heeft wel een vorm van taal in zich: gesproken, geschreven, gezongen, gespeeld, gedacht…

Maar dan vraag ik me af: hoe komt het dat sommige mensen taalgevoeliger zijn, net dat tikkeltje meer aangetrokken worden door woorden dan anderen? Waarom maak ik als illustrator gedichten en geen tekeningen?

Waarom schilder ik niet maar schrijf ik?

Moet ik mezelf überhaupt wel verantwoorden voor wat ik maak? 2

48

De Franse dichter Charles Baudelaire bena­ derde de stad als een tekst – straatnamen, plakkaten, posters en monumenten. In zijn gedicht Le Soleil uit de bundel Les fleurs du mal struikelt hij over woorden als over kasseien en beschrijft hij de stad: “ Le long du vieux faubourg, où pendent aux masures Les persiennes, abri des secrètes luxures, Quand le soleil cruel frappe à traits redoublés Sur la ville et les champs, sur les toits et les blés, Je vais m’exercer seul à ma fantasque escrime, Flairant dans tous les coins les hasards de la rime, Trébuchant sur les mots comme sur les pavés Heurtant parfois des vers depuis longtemps rêvés.”

Ik kijk naar taal als een vorm van archi­ tectuur: woorden zijn bouwstenen om mee te schrijven. En die bouwstenen zijn nie­ mands eigendom, iedereen kan en mag ze ge­ bruiken naar wens. We spreken allemaal met dezelfde letters, klanken, woorden, zincon­ structies enzovoort. We vullen elkaar con­ stant aan of herhalen wat een ander zegt.

Taal kan een vorm van abstracte kunst zijn, zoals in de klankgedichten van Hugo Ball.

Hij schreef fonetische poëzie met abstracte klankeenheden. De fonemen hebben geen betekenis, waardoor de focus verschuift naar de muzikaliteit van de stem en de klanken die geproduceerd worden. Tegelijk is elke vorm van schrijven, poëzie of proza, een gelijkaardige collage van woorden en klanken die iedereen gebruikt. Alleen wordt bij de ene de betekenis al wat meer naar vo­ ren geschoven dan bij de ander. Voorzichtig probeer ik dit door te trekken naar beeldend werk, maar op dezelfde manier met beelden werken, stuit vaak op onbegrip. Ik kom al

49

ONRUST snel terecht in het straatje van ‘plagiaat’.

Want elk schilderij, elke foto, sculptuur, tekening, logo of ander plaatje werd door iemand gemaakt, het zijn kunstwerken met een eigenaar. Als ik een zin schrijf, is die dan van mij? Bezit ik deze tekst? En teksten of beelden zomaar gebruiken, mag dat nog zonder de originele maker te vermelden?

Conceptueel kunstenaar Richard Prince deed het nochtans en werd er wereldberoemd mee. In 1989 maakte hij foto’s van reclame­ beelden uit magazines en presenteerde het als zijn kunstwerken in een tentoonstelling.

De meest bekende foto uit deze reeks werd oorspronkelijk gemaakt door Jim Braddy voor een Marlboro-campagne. Zelf zegt Prince hierover dat zijn doel niet was om een foto die door iemand anders gemaakt werd te stelen, verkopen of op te eisen. Het werk gaat over claimen, over iets fotogra­ feren dat al eerder gefotografeerd was, en over de identiteit van Amerika in de jaren ’80. Het is een simpel concept: Prince gebruikt materiaal dat hij gevonden heeft.

En toch stuit het op enorm veel verzet, want appropriatie wordt niet door iedereen ge­ apprecieerd. Wat naast het ‘stelen’ van hun werk ook in het verkeerde keelgat van de oorspronkelijke Marlboro-reclamefotografen terecht kwam, is het feit dat het voor Richard Prince helemaal niet belangrijk wie de oorspronkelijke foto gemaakt had.

Zelf zegt hij daar het volgende over in een interview: “ It just wasn’t important who took the photograph. I took the photo­graph.

I literally took it.” 3 Prince zag reclamebeelden als publiek domein. Het idee van ‘her-fotograferen’ en auteurschap werd in vraag gesteld door zijn werk. Hij tastte de grenzen af 321

van wat acceptabel is binnen de wet rond copyright, verhief de beelden tot kunst op een gelijkaardige manier als Andy Warhol met zijn Campbell’s Soup blikken deed en Marcel Duchamp met een omgekeerd urinoir. Sherry Levine deed hetzelfde met de foto’s van Walker Evans in 1981, maar vernoemde de reeks After Walker Evans wel naar de oorspronkelijke maker. Richard Prince stamt af van deze traditie van heden­ daagse kunst. En in principe is kunst niet meer dan het verderzetten van voorgaande tradities en ideeën. Eén van de oudste en meest bekende definities van kunst is mi­ mesis, het imiteren van de omgeving. Dit is ook meteen de definitie waar een groot deel van de kunstenaars, critici en publiek zich in kan vinden, naast kunst als een uiting van expressie. Maar kunstenaars imiteren vooral elkaar en zichzelf, dat is geen nieuw gegeven.

Volgens Warhol was de taak van een kunstenaar niet om nieuwe beelden te maken, maar om te reproduceren wat de maatschappij al aanvaard had als schoonheid. En dan is er natuurlijk nog de beroemde uitspraak van Picasso: “ Good artists borrow, great artists steal.”

Simpson van, Svetlana Petrova plaatste haar kat op de schoot van Mona Lisa. Ook Warhol maakte in 1963 een met 30 afbeel­ dingen van het iconische schilderij, getiteld Thirty Is Better Than One. In datzelfde jaar maakte hij ook Colored Mona Lisa, een colla­ ge van het portret in verschillende kleuren.

Amerikaans schilder Jasper Johns haalde hier inspiratie uit om Seasons te maken, waar hij de Mona Lisa approprieerde in een eerbetoon aan Warhol en Duchamp.

En, ‘the best artists’ maken er iets anders van of zorgen voor een finishing touch, zoals Marcel Duchamp die een snorretje en een sik tekende op de Mona Lisa en haar de naam L.H.O.O.Q. (‘Elle a chaud au cul’) gaf.

En zo werd het een ‘tableau dada’. De kun­ stenaar deed hier bewust maar een kleine aanpassing, zodat het originele werk nog herkenbaar was. Het is in dit geval niet de bedoeling om het werk toe te eigenen, want zo goed als de hele wereld weet dat Leonardo Da Vinci de oorspronkelijke schilder is van dit werk. Maar net die klei­ 1 Aldous Huxley, Heaven and Hell (1956) ne aanpassing bevat humor. De Mona Lisa 2 Dit zijn retorische vragen, uiteraard. werd al verschillende keren geapproprieerd: 3 Richard Prince in een interview met The Simpsons maakten er Mona Lisa 100 Photos Time 321

50

ONRUST

Jesse Vandamme

400

Laurens Aneca 399

Lucas van der Vegt 51

390

Van 19 tot 27.06 ontvouwde zich het dramaluik van het afstudeerfestival Graduation.

U kon er onder andere naar GIANTS gaan kijken, een voorstelling van

Jesse Vandamme, Laurens Aneca en Lucas van der Vegt. Samen vormen zij Het Werk­toneel. De compagnie trad afgelopen zomer ook nog aan op onder meer

HET WERKTONEEL GIANTS

400 399 390

Theater Aan Zee en Bijloke Wonderland. We spraken half juni met Jesse Vandamme, die samen met Laurens de regie en concept voor zijn rekening nam.

SPEELT

52

ONRUST

ONRUST

Dag Jesse, blij weer de vloer op te kunnen?

O

Geen prettige lectuur, me dunkt.

O

Heftig, maar boeiend! Fisher heeft zelf heel zijn leven met depressie gestruggeld. Zijn schrijverschap en kritisch werk waren een manier om die de baas te blijven, doordat hij die neerslachtigheid voor een stuk kon kaderen als een symptoom van een systeem. Uiteindelijk heeft hij een eind gemaakt aan zijn leven, maar hij liet gelukkig heel wat krachtige en moedige teksten over de mentale gezondheidscrisis na. Daar wouden wij als makers mee aan de slag.

JV

Depressie, wat hoor je dat toch vaak.

53

JESSE VANDAMME Absoluut. Nochtans zijn de lockdowns geen verspilde tijd geweest.

Repeteren kon niet, maar lezen in functie van onze afstudeer­voorstelling natuurlijk wel. In eerste instantie hebben we ons verdiept in de teksten van de neomarxis­ tische cultuur­criticus Mark Fisher. Kort gezegd meent hij dat we als mensheid een periode van stilstand en zelfs cultureel verval door­maken. In zijn boek Capitalist realism stelt hij dat het kapitalisme zich presenteert als de enige realistische ideolo­ gie. Om dat statuut te handhaven heeft het een mechanisme nodig om concurrerende werkelijkheden / realiteiten te onderdrukken.

Denk aan de klimaatcrisis. Hoaxtheorieën tieren er welig om te verdonkeremanen dat ongebreidelde groei in strijd is met beperkte draagkracht.

JV

Inderdaad, ik kwam er achter dat het de meest voorkomende gezond­ heidsklacht is op dit moment. Ook dat is zo’n realiteit die onderdrukt moet worden. In dit geval door de verantwoor­ delijkheid af te schuiven op het individu, alsof depressie slechts het falen is van de persoonlijke mentale weerbaarheid.

Somber? Eigen schuld. Geestelijke gezond­ heid zou volgens Fisher gepolitiseerd moeten worden in plaats van geïndivi­ dualiseerd. We voelden ons sterk aan­ getrokken tot deze ‘postume’ opdracht.

400 399 390

O

Hoe spring je van dat papier naar de vloer?

O

We zochten een manier om mentale gezondheid in een context te plaatsen die voorbij zou gaan aan de per­ soonlijke ervaring. We vonden uiteindelijk via een omweg een ingang bij de over-positieve ruimte van de YouTubevlogcultuur, vlogs die we zijn beginnen neerschrijven en spelen.

Het begon met een filmpje getiteld Destroying Strangers Cars, Then Buying Them A New One! Het was gepost op het kanaal van de Dobre Twins, twee broers met een gigantische aanhang en dito budgetten. In de video kopen ze drie masarati’s bij een autodealer, gaan naar willekeurige personen op een parking en vragen of ze hun auto mogen kapot maken om hun vervolgens een nieuwe cadeau te doen.

JV

JV

Wel ja. Die absurde leegheid vond ik fascinerend. De obsceniteit van zo’n volkomen zinloze transactie. Het is er zo over dat die filmpjes een zekere ondoor­ dringbaarheid bereiken. Onleesbaar in hun gigantiek. Tegelijk voel je ook een aarzeling bij die broers. Het slappe handje wanneer ze een voorruit inslaan met een hamer.

Daar zie je misschien de onderdrukte werkelijkheid spartelen.

Urgh…

O

Youtube is een vruchtbare plek voor zulke praktijken.

400 399 390

Ja, er is veel te vinden. Ik stootte bijvoorbeeld ook nog op MrBeast. Hij is op weg om miljardair te worden door geld weg te geven. Hij vraagt grote bedrijven om hem te sponsoren en via een in dankbaarheid en tranen gewassen give away vid genieten zij een associatie met weldoenerij.

Perverser is moeilijk denkbaar. Waarden worden gecommo­ dificeerd, maar over het waarom van de kloof tussen arm en rijk wordt niet gesproken.

Een andere Giant die belangrijk is voor ons is de vlogger Logan Paul. Bekend van zijn episode in Japan, waar hij naar de suicide forest trok en zichzelf filmde naast iemand die zich had opgehangen. Daar kwam veel kritiek op en de vlog werd van youtube gehaald. Een week later volgt een iconische apology-video en drie weken later smeet hij een megabudget tegen zijn comeback. Nothing changed.

Het jaar dat daarop volgde was qua inkomsten zijn top jaar tot nog toe.

JV

54

ONRUST

O

Genoeg materiaal voor een voorstelling, lijkt me. Maar hoe maak je de vertaalslag naar het podium?

O

Een geslaagde omweg dus?

O

Eerst hebben we die scenario’s nagespeeld met een zekere ernst, bijna zo­ als je pakweg Shakespeare zou aanpakken.

De verschillende verhalen begonnen zich dan met elkaar te verknopen, tot het een soort partituur werd. We hielden de zinnen, maar het beeld veranderde. Noem het een theatrale transformatie. We gingen op zoek naar die momenten van twijfel van aarzeling, waar de onderdrukking leeft.

JV Ja, binnen

in de vlogs ontstaan scheuren, en door die scheuren komt er ruimte voor verdriet.

Ik vraag me af hoe een publiek naar zoiets kijkt. Het is geen Shakespeare, maar op een manier is het misschien ook bekend repertoire?

55

JV

JV

Te bekend, op een manier, en daar­ door dus mogelijks onleesbaar. Om de blik op scherp te stellen, laten we de voorstelling aanvangen met een solo van Lucas. Bij wijze van expositie treedt hij op als een figuur waarmee het publiek zich mogelijks kan identificeren, iemand die zit opgesloten in zichzelf, gestold in het overaanbod van de datastroom zou je kunnen zeggen. We von­ den die démarche nodig, omdat het risico is dat het materiaal zomaar over je hoofd gaat.

Verder werken we met een geluidsontwerp van Laurens Mannaerts. Ook dat moet ertoe bijdragen dat het materiaal van al die non-events zijn evidentie verliest. De dia­ loog tussen muziek en beeld kan ze uit het alledaagse lichten, soms ondersteunend dan weer op een confronterende manier.

Het zal spoken.

400 399 390

56

Hanne

ONRUST

Cornette 57

110

OP ZOEK NAAR EVENWICHT MET HANNE CORNETTE

110

58

ONRUST

59

110

Hanne, je zwaait hier af met drie mooie ontwerpen.

Hoe kwamen die tot stand?

HANNE CORNETTE De opdracht was inderdaad om een persoon­ lijk trio van meubelstukken te bedenken met een zekere link. Het thema was primal elements en een verband met de voorbije periode van pan­ demisch isolement mocht evenmin ontbreken.

ONRUST

Dat lijken me totaal andere dingen, niet?

HC Het een volgt uit het ander. Door corona hebben we de voorbije maanden zo vaak achter het scherm geze­ ten. Daardoor zijn we de voeling met de echte wereld een beetje kwijtgeraakt. Ik bedoel dat best letterlijk, die voeling. En precies aan dat gebrek wou ik dus tegemoet komen. Tactiliteit werd het sleutelwoord. Ik wou meubels maken die om een aanraking vroegen. Geen gladde platen of gepolijste oppervlakten.

O

Een bordje met ‘Gelieve aan te raken’? Je hoort het, je interviewer is geen ontwerper.

HC Duidelijk. Neen, ik dacht zelf eerder aan de materi­ aalkeuze. Ik maakte een bank, een lamp en een kapstok. De eerste is gemaakt uit vuren­ hout dat ik gegutst heb. Met een soort beitel bewerkt dus, zodat er een bolletjespatroon ontstaat. Mijn sta- en bureau­ lampen zijn dan weer van isolatiekurk vervaardigd. Dat materiaal is donkerder en kor­ religer dan gewone kurk. Het aluminium van de kapstok, O

110

60

tenslotte, is gehamerd, zodat het licht erin speelt. Drie meu­ bels, drie andere materialen dus, al hebben ze elk op hun manier een specifiek reliëf.

ONRUST

Ik voel mijn hand al kriebelen. De bank beschouw je als je beste stuk, hoor ik.

HC Het is eigenlijk een modulair stuk. De bank bestaat uit aparte krukjes. Je kan er zoveel toevoegen als je wil en dus zelf de lengte bepalen. Dat principe is misschien ook wel een antwoord op corona, want hoe langer de tafel, hoe groter dat hernieuwede samenzijn.

Maar ook hier is de vorm van belang. Zoals je ziet zorgen de schuine pootjes voor een bepaalde ritmiek. Het maakt ze bovendien makkelijk sta­ pelbaar. Wij mensen zijn nogal mobiel tegenwoordig. We ver­ huizen vaker dan vroeger.

Door die modulariteit en de mogelijkheid tot stapelen, kom je tegemoet aan de wisselende noden van de gebruiker.

O

Over de gebruiker gesproken. Zit dat gegutste hout wel lekker?

HC Ik heb het zelf genoeg uitgetest en je merkt daar eigen­ lijk nauwelijks iets van. De titel van mijn proef is trouwens ‘een zoektocht naar evenwicht’. Ik bedoel dat zowel letterlijk – een meubel moet tenslotte stabiel zijn – als figuurlijk. Als ont­ werper bevind je je op een spectrum tussen sculpturali­ teit en functionaliteit. Vorm versus gebruiksgemak. Die schuine pootjes bevinden zich op het snijpunt. Ze zorgen voor ritme, maar maken de modules ook stapelbaar.

O

61

110

Blijkbaar spreekt het aan. Flanders DC selecteerde je werk als een van de vijventwintig beste afstudeerprojecten.

HC Dat is een opsteker.

Samen met anderen verte­ genwoordig ik de categorie ‘interieurvormgeving en archi­ tectuur’. Maar ik loop mezelf niet voorbij. Ik besef dat ik nog veel heb te leren. Misschien doe ik nog een bachelor na bachelor. Later zou ik graag een eigen atelier beginnen en op beurzen staan.

O

Hoe houden we je in de gaten?

HC Al mijn werk is te zien op mijn instagramaccount.

Gewoon mijn naam intypen en je komt er wel.

O

110

62

ONRUST

63

Onrust ging voor deze Graduation editie in gesprek met enkele studenten, slechts een greep uit de vele boeiende verhalen waaruit deze afstuderende generatie is samengesteld. We zijn nog lang niet uitverteld over het werk van deze kunstenaars, muzikanten, vormgevers, ontwerpers, spelers en makers. Wie nieuwsgierig is geworden kan terecht op graduation2021.be; daar hebben alle afstu­de­ rende studenten een persoonlijke pagina en de ruimte om zichzelf en hun project voor te stellen.

PUBLISHED BY KASK & Koninklijk Conser­vatorium de school of arts van HOGENT en Howest COPY EDITING Régis Dragonetti GRAPHIC DESIGN Jonas Temmerman PRINTING Albe De Coker VU: Koen Goethals, Louis Pasteurlaan 2, 9000 Gent

64