Creatief Schrijven
Opdracht
Kijk naar de stromingen uit de beeldende kunst. Lees zoveel mogelijk over deze stromingen. Kijk naar voorbeelden van de verschillende kunstenaars. Kies per verhaal een stroming en schrijf je eigen verhaal van een gebeurtenis uit jouw leven op die manier op. Maak een aantal van deze verhalen met verschillende stromingen als uitgangspunt, of inspiratie. Dit kan ook een kunstwerk zijn uit deze stroming die jou deed denken aan iets uit je eigen leven, of observatie. Uiteindelijk maak je van al je verhalen een bundel. Alles op een eenduidige manier vormgegeven in Word met het verhaal, de Titel van je verhaal en de Stroming per pagina. Met fraai voor- en schutblad
*
Er zijn ook niet genoemde
stromingen die je kunt gebruiken. Gebruik elke stroming slechts eenmaal.
Â
impressionisme Etym: Fr. impression = indruk. Term ontleend aan de titel van een schilderij van Claude Monet uit 1894: Impression, soleil levant. Term waarmee wordt aangegeven dat de kunstenaar de dingen niet weergeeft zoals ze objectief waarneembaar zijn, maar ze subjectief schildert volgens de indruk die ontstaat uit een kortstondige zintuigelijke waarneming, beïnvloed door licht, kleur en beweging. Het literaire impressionisme kende tussen 1880 en 1910 in het Nederlandse taalgebied een hoogtepunt, vaak als een aspect van het naturalisme. Opvallend is de voorkeur voor de prozaschets (schets) als een middel om het voorlopige en vluchtige van de indruk vast te leggen. De nauwkeurige schildering van licht, kleur en beweging leidde tot het zoeken naar adequate uitdrukkingsmiddelen en waar die niet in de gangbare woordenschat voorhanden waren, tot het veelvuldig gebruik van het neologisme (‘zilverkrulden’, ‘krulrinkeling’, ‘schubbige lachjes’ e.d.) of ongebruikelijke woordkoppelingen (‘donkerglansde’, ‘licht-zwartte’, ‘goud-geelwaseming’).
Het realisme is een literaire stroming die poogt de werkelijkheid zo authentiek mogelijk weer te geven. Deze stroming kwam in de 19e eeuw op als tegenreactie op de romantiek, waarin het idealiseren van de subjectieve beleving centraal stond. Het expressionisme (van Latijn: expressia, uitdrukking) is een stroming in de Europese kunst en de literatuur van de 20e eeuw, die zich vooral manifesteerde in de jaren 1905 tot 1940. In het expressionisme tracht de kunstenaar zijn gevoelens, zijn ervaringen, voor de waarnemer uit te drukken door een zekere vervorming van de werkelijkheid. Kurt Schwitters https://youtu.be/6X7E2i0KMqM
Fauvisme Deze term is afkomstig van het Franse woord fauves, ‘wilde beesten’, waarmee kunstcriticus Louis Vauxcelles in 1905 Henri Matisse en verwante kunstenaars neersabelde. Zij adopteerden de term als geuzennaam, omdat hij stond voor euforie en volledige creatieve vrijheid. De stijl van het fauvisme kenmerkt zich door felle kleuren, grove penseelstreken en versimpelde, vaak vertekende vormen. De stroming bestond ruwweg van 1898 tot 1908, met het hoogtepunt tussen 1905 en 1908. Henri Matisse, De rode kamer (Harmonie in rood), 1908 © Succession Henri Matisse c/o Pictoright Amsterdam 2010
Avant-garde Letterlijk ‘voorgarde’. Van oorsprong Franse term voor de legereenheid die vooruitloopt op de andere. In de kunst betekent het ‘wat op de voorgrond staat’: kunst en kunstenaars die nieuwe vormen en zelfs geheel nieuwe thematiek introduceren en onderzoeken. De termwas al opgekomen in de eerste helft van de negentiende eeuw, maar algemeen wordt de realist Gustave Courbet beschouwd als de eerste avant-gardekunstenaar. Op een aantal punten kan avant-garde gelijkgesteld worden aan ‘modern’. Hoewel velen met de term slechts de kunst van begin twintigste eeuw aanduiden, is het een breder concept, voor alle kunst (inclusief muziek en literatuur) die de nadruk legt op de kwaliteit en originaliteit van de ideeën van de kunstenaar.
Kubisme In het kubisme, ontwikkeld door Pablo Picasso en Georges Braque, wordt de waarneming vanuit verschillende standpunten in één schilderij verenigd. De grondleggers maakten gebruik van eerdere experimenten van Paul Cézanne. Ze haalden het perspectief uit elkaar om het vervolgens opnieuw op te bouwen, wat een zeer verwarrend effect kan hebben. Het hoogtepunt van het kubisme lag tussen 1906 en 1914.
© Pablo Picasso, Tafel in een café (Fles pernod), 1912, c/o Pictoright Amsterdam 2010
Modernisme Brede beweging in zowel architectuur, kunst als ontwerp, die uitdrukkelijk het verleden afwijst als basis voor hedendaagse kunst. Doordat het modernisme kunstenaars telkens dwingt hun doelstellingen en intenties aan te passen, kenmerkt het zich door voortdurende innovatie. Ook is het daardoor nauw verweven met progressieve maatschappelijke idealen en visies. De termen ‘modernisme’ en ‘moderne kunst’ zijn toegepast voor de kunststromingen van na Gustave Courbet en zijn uitgesproken realisme, met als eindpunt de opkomst en ontwikkeling van de abstracte kunst tot in de jaren zestig van de twintigste eeuw.
Surrealisme Deze kunststroming begon rond 1924 in de literatuur en bestudeerde het onderbewuste, in het bijzonder de droom. Surrealisten stelden geen grenzen aan de fantasie en probeerden elke ratio en elk waardeoordeel uit te sluiten.
Futurisme https://youtu.be/O3jdSde1Qrw Het futurisme (1909-1916) ontstond in de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog in Italië. Het was een stroming waarin dichters en schrijvers een grote rol speelden, maar kreeg vooral vorm in de beeldende kunst en de muziek. Het futurisme was op de toekomst gericht, en gekant tegen de tradities van de 19e eeuw. Het verheerlijkte lawaai, beweging, snelheid, techniek, oorlog en dynamiek. Het idealiseerde alles wat modern, nieuw en snel was. Men bewonderde de schoonheid van het machinetijdperk. De uitvinding van elektriciteit (straatverlichting), stoommachines, auto's, treinen, trams, de eerste vliegtuigen, radio en telegrafie, kunststoffen, fotografie en de film veranderen de wereld in hoog tempo. De kracht en energie van een geïndustrialiseerde samenleving vormden de inspiratiebron voor kunstenaars. Het futurisme kwam in opstand tegen gevestigde normen en waarden, riep op tot de vernietiging van alles wat traditie was. Oude waarden en normen moesten de prullenbak in. Zij wilden zich alleen nog maar met de toekomst bezighouden (het Italiaanse futura = toekomst).
abstract Een abstract motief geeft de waarde of onwaarde aan die door het concrete motief wordt geïllustreerd. Vaak moet het door de lezer worden geformuleerd.
Suprematisme Deze stijl binnen de schilderkunst werd gegrondvest door de Russische kunstschilder Kazimir Malevitsj, die in 1915 de principes formuleerde. Het suprematisme kan worden gezien in tegenstelling tot het constructivisme. Waar constructivisten zien dat het gehele leven door de techniek beheerst wordt, geloven de suprematisten dat het gevoel de techniek in het leven roept. Het suprematisme werkt vooral met geometrische figuren zoals het vierkant, de cirkel en de rechthoek. Binnen een volkomen abstracte kunst stond Malevitsj de suprematie van geometrische vormen voor. De weergave van zowel voorwerpen als ideeën werd volkomen afgewezen. Malevitsj' opvattingen zijn het meest radicaal uitgedrukt in zijn schilderij Zwart vierkant - een zwart vierkant op een witte achtergrond.
'Patafysica is een absurdistische parodie op de moderne wetenschap, die met onzinredeneringen filosofeert over wat achter de metafysica ligt. Het concept werd bedacht door de Franse schrijver Alfred Jarry (1873–1907). Volgens Jarry komt de 'patafysica voort uit de leer van Oud-Griekse natuurfilosofen als Hippocrates van Chios. http://elfletterig.nl
Een belangrijk facet van het revolutionaire denken van de surrealisten was de esthetiek van het menselijk handelen. Tegenover de als burgerlijk beschouwde trits ‘kerk, gezin en vaderland’ werd ‘liefde, poëzie en vrijheid’ geplaatst. In het surrealistisch manifest van Breton (1924) worden o.m. de volgende punten aan de orde gesteld: - Terugkeer naar de jeugd als periode waarin de mens nog niet door nut, rede en conventie is bedorven; - Een zo groot mogelijke vrijheid van de verbeelding waarbij elk maatschappelijk nut wordt afgewezen; - Freuds ontdekking van de onbekende kracht van het onbewuste en de droom; - De voorkeur voor het wonderlijke en magistrale; - Het automatisch schrijven, omdat taalvormen zich aan de schrijver spontaan aanbieden, evenals beelden, zonder inmenging van de ratio; - Ruimte voor het absurde. In Nederland heeft het surrealisme aanvankelijk weinig weerklank gevonden. E. du Perron was er kortstondig van onder de indruk, (Max Ernst)