Zout uit de Sahara
Waar op de wereld? Meer dan twee derde van het aardoppervlak bestaat uit
zeeën en oceanen. Die vormen met hun enorme hoeveelheid water een nooit opdrogende zoutbron. Alle landen die aan zee liggen hebben dus een enorme zoutbron tot hun beschikking. De productie van zeezout is in warme landen makkelijker omdat zeewater er sneller verdampt.
Overal op de wereld zijn steenzoutafzettingen te vinden, maar er heeft zich niet overal een grote zoutindustrie ontwikkeld. De VS produceert bijna een vijfde van al het zout, en is daarmee de grootste zoutproducent ter wereld. Daarna komen China en Duitsland, wat betekent dat de drie grootste zoutproducenten elk op een ander continent liggen (Noord-Amerika, Azië en Europa). Ook in Australië en Brazilië (Zuid-Amerika) wordt veel zout geproduceerd.
Het meeste Afrikaanse zout komt uit de kustgebieden langs de Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan en de Middellandse Zee. Maar ook onder de Sahara liggen grote zoutvoorraden. In Mali leven nog veel mensen precies zoals hun voorouders honderden jaren geleden leefden. Met primitieve gereedschappen halen ze grote stukken zout uit de bodem in groeven bij het plaatsje Taoudenni, waar duizenden jaren geleden een zoutmeer lag. Ze noemen de bovenste laag van het zout `het witte’ en het dieper gelegen zout dat van een betere kwaliteit is `het mooie’. Met kamelen vervoeren ze de zware plakken zout door de woestijn naar de handelsstad Timboektoe.
Oud en nieuw China fi
Terrassen met zoutpannen bij Maras, in het Peruviaanse Andesgebergte. De duizenden ondiepe omdijkte stukjes grond worden gevuld met pekel uit een bron hoog in de bergen.
‹
Ongeveer negentig procent van al het zout in China komt uit de kustgebieden langs de Stille Oceaan. Archeologen hebben echter ontdekt dat in het oude China in de provincie Sichuan al meer dan 2000 jaar geleden zout uit de bodem gewonnen werd. In Zigong, dat de zoutstad van de provincie genoemd wordt, is een fabriek die nog steeds op de traditionele manier werkt. In de stad is ook een Zoutmuseum, waar oude graafwerktuigen te zien zijn en oude bamboeleidingen waarmee pekel van de bron naar de zoutfabriek werd geleid.
Dit is zout uit Taoudenni. De plak zout werd per kameel door de woestijn naar het honderden kilometers verderop gelegen Timboektoe vervoerd.
€
Houten mechaniek in een oude zoutmijn dat in de loop der jaren gedeeltelijk onder het zout verdwenen is.
6
7
Het Zoutgebergte in de Punjab
steenzout Zout dat in de natuur in vaste toestand wordt gevonden
wordt steenzout genoemd. Mineralogen (delfstofkundigen die mineralen bestuderen en classificeren) noemen het haliet. Overal op aarde liggen ondergrondse steenzoutvoorraden, in steenlagen uit alle geologische tijdperken.
Het gesteente dat om deze voorraden ligt is soms wel honderden miljoenen jaren oud. Haliet komt vaak samen voor met mineralen als calciumcarbonaat (kalk) en kaliumcarbonaat (potas). Steenzout lost op in water. In vochtiger streken liggen zoutvoorraden daarom meestal diep onder de grond. In droge gebieden als de Sahara liggen de zoutvoorraden soms aan of vlak onder de fi Lagen steenzout in een mijn. oppervlakte.
Het Zoutgebergte ligt tussen de Indus en de Jhekum in de provincie Punjab in het noorden van Pakistan. Het heeft zijn naam te danken aan de enorme zoutvelden en zoutmijnen in onder meer Khewra, die tot de grootste ter wereld behoren. Het zout bleef achter toen een ondiepe zee die zich uitstrekte over een groot plateau ongeveer 800 miljoen jaar geleden verdampte. Jaarlijks wordt er in Khewra ongeveer 350.000 ton zout gewonnen. Een deel ervan wordt gebruikt voor de vervaardiging van vazen, beeldjes en lampen voor de export naar Europa en Noord-Amerika.
‹
Zout uit de Khewra-mijn in Pakistan wordt in wagonnetjes afgevoerd.
ontstaan van een zoutkoepel
Ondergrondse koepels In de loop der tijd worden zoutsteenlagen soms omhoog gestuwd onder druk van het omringend gesteente. Dan kunnen er zogenaamde zoutkoepels ontstaan van soms wel kilometers doorsnee en tien kilometer diep. Kleverige zoutlagen worden afgedekt door lagen met een grotere dichtheid waar ze onder druk gemakkelijk doorheen kunnen dringen en zoutkoepels vormen. De beroemdste zoutkoepels bevinden zich in Noord-Amerika in de regio van de Golf van Mexico, in Europa in het noorden van Duitsland en in ZuidwestAzië in de regio Iran.
rotskap
zoutkoepel
Gas Olie
8
9