13
Hoe ze overleven Er is verbazingwekkend veel leven in de woestijn. Woestijnplanten en -dieren hebben zich aangepast aan het leven in een gebied waar het meestal heet en droog is. Veel planten in de Sahara leven maar een paar dagen. Hun zaden vallen op de grond en blijven daar liggen tot de volgende regenval, wanneer de cyclus weer opnieuw begint. Andere planten hebben lange wortels die diep in de grond reiken om water op te nemen. Veel van de dieren in de Sahara zijn nachtdieren. Dit betekent dat ze voornamelijk ’s nachts actief zijn, wanneer de lucht koeler is. Sommige dieren kunnen ook lange tijd water in hun lichaam opslaan. De woestijnvos is een nachtdier. Overdag rust hij in een hol en ’s nachts gaat hij op jacht.
14
Vroege ontdekkingsreizigers I
n de loop van de geschiedenis hebben veel mensen belangstelling voor de Sahara gehad. De Romeinen verkenden het gebied in een reeks expedities tussen 19 v.Chr. en 86 n.Chr. De Berbers doorkruisten de woestijn in de vijfde eeuw. Europese ontdekkingstochten in de Sahara vonden voornamelijk in de achttiende en negentiende eeuw plaats. In 1795 begon Mungo Park, een arts uit Schotland, aan een reis om de bron van de rivier de Niger te vinden. Zijn eerste poging was niet succesvol. Maar Park legde zijn bevindingen vast en gaf beschrijvingen van het gebied. Hij keerde een paar jaar later weer naar de Niger terug. Deze reis eindigde toen Park verdronk terwijl hij probeerde te ontsnappen aan plaatselijke bewoners die zijn boot aanvielen. Friederich Hornemann was een andere ontdekkingsreiziger die de Sahara verkende. In 1798 sloot hij zich aan bij een karavaan die door de noordoostelijke Sahara trok. Hornemann was de eerste Europeaan die dit deel van de woestijn doorkruiste. Zijn reisdagboek werd in 1802 gepubliceerd. Het bevatte informatie die nog nauwelijks bekend was. Alexander Gordon Laing was de eerste Europeaan die de stad Timboektoe, in het land Mali, bereikte. Hij kwam in 1826 aan, maar stierf op de terugreis.
In 1963 werd op het huis waar Laing in Timboektoe verbleef een gedenkplaat met zijn verrichtingen opgehangen.
15
Biografie René-Auguste Caillié (1799–1838) René-Auguste Caillié werd in 1799 geboren in een heel arm gezin in Frankrijk. Hij werd geïnspireerd door de zeevaardersavonturen van Robinson Crusoe, een personage in een roman van Daniel Defoe. Op 16-jarige leeftijd kreeg Caillié een baantje als bediende op een boot die naar Senegal ging. In 1824 loofde het Franse Geografische Genootschap in Parijs een prijs uit voor de eerste Europeaan die levend uit de stad Timboektoe terugkwam. Caillié bereidde zijn reis voor door Arabisch te leren en de islam te bestuderen. Drie jaar later vermomde Caillié zich als pelgrim en sloot hij zich aan bij een karavaan die naar Timboektoe op weg was. Hij kwam er verscheidene maanden later aan. Bij zijn terugkeer in Frankrijk kreeg Caillié de prijs van 10.000 franc van het Geografische Genootschap. Later schreef hij een boek over zijn tochten, maar hij ging niet verder met zijn ontdekkingsreizen. Hij woonde in Frankrijk tot hij in 1838 stierf.
Feiten
99 november 17 Geboren: 19 ijk auzé, Frankr M : ts a la p n o Wo iger, tdekkingsreiz Beroep: On schrijver 17 mei 1838 : n e v r to s e G
16
Het overzicht Over de hele wereld zijn woestijnen te vinden. Deze kaart laat zien waar enkele van ’s werelds grote woestijnen zich bevinden.
LEGENDA WOESTIJNEN 1. Sahara 9,1 miljoen km² 2. Arabische Woestijn 2,6 miljoen km²
Noord-Amerika
3. Gobiwoestijn 1,3 miljoen km² 4. Patagonische Woestijn 673.000 km²
Atlantische Oceaan
5. Grote Victoriawoestijn 647.000 km² 6. Kalahariwoestijn 570.000 km² 7. Grote Bekken 492.000 km² 8. Chihuahuawoestijn 453.000 km² 9. Tharwoestijn 453.000 km² 10. Grote Zandwoestijn 389.000 km²
Zuid-Amerika Grote Oceaan A
17
Noordelijke IJszee
Azië
Europa
Grote Oceaan
Afrika
antische Oceaan
Australië
Indische Oceaan
Zuidelijke Oceaan 0
1000
2000 kilometer