14
1 Gezocht m/v met talent Talenten hoeven niet altijd fenomenaal en uitzonderlijk te zijn. Iedereen heeft wel iets waarin hij uitblinkt. Soms is het moeilijk om iets waarin je uitblinkt als talent te beschouwen of om het talent te tonen, omwille van de maatschappelijke relevantie ervan of omwille van de heersende normen en idealen in onze maatschappij. We leven immers constant in interactie met onze omgeving en de mensen in die omgeving kunnen onze talenten stimuleren of afremmen, positief of negatief beoordelen. Zo schept onze maatschappij de voorwaarden voor de ontwikkeling van onze talenten.
1.1 Hoe zijn we geworden wie we zijn? Kunnen we onze talenten toeschrijven aan onze genetische predispositie of aan ervaringen die we van kindsbeen af mochten beleven, en aan alles wat we tot nu toe hebben geleerd, al dan niet in interactie met onze omgeving? Deze vraag is sinds eeuwen voor tal van wetenschappers het onderwerp van discussie. Wetenschappers die het belang van omgevingsfactoren en opvoeding benadrukken, menen dat verschillen in intelligentie en persoonlijkheid kunnen worden toegeschreven aan verschillen in de omgeving. Aanhangers van het innatisme (de aangeboren kennis) daarentegen, menen dat intelligentie zowel als persoonlijkheid al bij de geboorte aanwezig zijn. Een derde gedachtegang is een combinatie van de twee voorgaande en impliceert dat het misschien wel de interactie tussen aanleg en opvoeding is, die ons maakt tot wie we zijn. Als je aan honderd mensen vraagt om te vertellen wie ze zijn, zullen ongeveer negentig mensen je alleen hun naam en voornaam vertellen. Enkelen zullen vermelden dat ze kinderen hebben, wat hun beroep is en misschien waar ze vandaan komen of hoe oud ze zijn. Definieert dat wie we zijn? Kan ons bestaan worden herleid tot de inhoud van een post-it?
Naam :
Vanessa Vansteenbrugge Leeft ijd :
35 jaar
Beroep:
Leerkracht
Moeder van 3 kinderen Waarom is het zo moeilijk om te zeggen waar we goed in zijn, wat we geweldig vinden aan onszelf, wat onze toekomstdromen zijn en wat onze passie is, wat ons onmisbaar of uniek maakt? Het is veel eenvoudiger om te zeggen: ‘Ik kan dat niet’ of ‘Ik ben daar niet goed in’ dan om te pronken met onze talenten.
15
Meester Walter Meester Walter geeft al vij ftien jaar les in het zesde leerjaar van een grote stadsschool. Zijn vader is ook altijd onderw ijzer geweest en meester Walter kan zic h nog heel goed zijn zesde leerjaar bij vader in de klas herinneren . Walter heeft een strenge opvoeding genoten. Eigenlijk wilde hij cartoonist worden, maar zijn vader vond het verstandiger dat hij onderwijzer werd. ‘Je zu lt nooit je brood verdienen met die krabbels die je op papier zet ’, zei zijn vader altijd. Walter kreeg steeds de boodschap dat hij binnen de lijntjes moest kleuren en we rd gestraft voor zijn uitbund igheid en creativiteit. Slordigheid en luiheid konden niet door de beugel. Tucht en orde waren noodza kelijk om iets te bereiken. In de klas is meester Walte r zelf ook heel streng. ‘Tuch t en orde zijn belangrijk’, zegt hij. Hij is van mening dat zijn vader gelijk had en dat hij nu zeker heel stren g moet zijn. ‘De leerlingen van vandaag kun je immers niet vergelijk en met hoe wij vroeger waren ’, zegt hij. ‘Ze hebben geen normbesef , ze modderen maar wat aa n en ze zijn lui en opstandig.’ Daarom heeft hij een hele reeks reg els opgesteld die hij ondertussen al jaren aan de leerlingen oplegt. Al s ik hem vraag of hij in zijn werk als onderwijzer nog iets met zij n tekentalent doet, zegt hij: ‘Met kri ebels en krabbels breng je gee n brood op de plank. En ze moeten zo al genoeg leren. Tekenen moete n ze thuis maar doen.’
Wie je bent als persoon, als onderwijzer, je volledige ‘zelf’, is bepalend voor de manier waarop je omgaat met anderen. Jezelf ontdekken is dus een eerste stap in de ontwikkeling van je talent.
16
1.2 Wat zijn jouw talenten? Als jij je talenten kent, kun je er bewuster mee omgaan. Om je talenten te ontdekken, baseren we ons op het gedachtegoed van de meervoudige intelligentie. In 1983 introduceerde Howard Gardner, psycholoog aan de Harvard University, de theorie van de meervoudige intelligentie. Hij meent dat je op verschillende manieren ‘knap’ of ‘slim’ kunt zijn en dat iedereen over een persoonlijk talentenpakket beschikt. Op zijn theorie kwam veel reactie van andere wetenschappers. Vooral het gebrek aan empirisch bewijsmateriaal maakt dat men nogal kritisch kijkt naar de theorie van Gardner. Toch heeft de meervoudige intelligentie zijn merites al bewezen in het onderwijs. De meervoudige intelligentie is een handig instrument om talenten van de leerlingen te ontdekken en om vanuit hun talenten aan individuele leerbehoeften te beantwoorden.
om een plaats ntal voor waarden voldoen aa n ee n aa et mo e nti Elke intellige rdner. Zo moet elke tegoed van Howard Ga ch da ge t he in n ve er te verw intelligentie: tten; en/of competenties omva - een reeks vaardigheden leiden; - tot specifieke loopbanen - verder evolueren; testen ; nd van psychometrische - meetbaar zijn aan de ha in het brein. aan specifieke plaatsen n rde wo en nn ku en nd - verbo
Als je werkt vanuit het gedachtegoed van meervoudige intelligentie, moet je ook weten wat je eigen talenten zijn. De opvatting die je hebt over intelligentie, heeft een grote invloed op de wijze waarop je onderwijst. Als je jezelf voornamelijk ziet als uitvoerder van leerplannen, zul je misschien geneigd zijn om te denken in stereotypen over leren. Als je jezelf ziet als vormgever van je eigen didactiek, als bedenker van een creatieve aanpak, dan zal meervoudige intelligentie een belangrijke plaats innemen in je manier van lesgeven. Je eigen talenten hebben een grote invloed op je didactisch en pedagogisch handelen, al ben jij je daar niet steeds van bewust.
Werkblad 1
Gezocht: M/V met talent Iedereen heeft talent! Bij sommige mensen kun je er niet omheen. Sommige mensen zijn genieën in een bepaald talent. Andere mensen beschikken over alledaagse talenten die even waardevol zijn, ook al weet men daarover niet zoveel te zeggen en maken ze je niet beroemd. Men hoort mensen wel eens zeggen: “ik ben niet zo getalenteerd.” Die bescheidenheid op zich kenmerkt hen. Ieder van ons beschikt over een persoonlijk palet aan talenten. En deze talenten moeten we gebruiken. Je moet jezelf niet de vraag stellen hoeveel talenten je hebt, wel hoe je ze gebruikt of wat je er mee doet. Breng je talenten in beeld
Hieronder vind je het woord ‘IK’, midden in een leeg woordveld. Maak het woordveld af. Schrijf zoveel mogelijk talenten of eigenschappen van jezelf op. Denk hierbij aan dingen die je graag doet, dingen die je goed kunt, dingen die je sieren, eigenschappen die men je toewijst…
ik
Wat denken anderen ervan?
Soms is het beeld dat je van jezelf hebt onvolledig of niet helemaal juist. Uit onderzoek blijkt dat andere mensen ons vaak beter kennen dan dat we onszelf kennen. Vraag aan drie mensen (een vriend of vriendin, een collega, je ouders…) om het woordveld aan te vullen.
Werkblad 1
Op zoek naar je talenten Wat heb je van thuis meegekregen?
Of je het nu leuk vindt of niet, in je opvoeding heb je dingen van je ouders (opvoeders) mee gekregen. Sommige karaktereigenschappen zijn genetisch bepaald, andere eigenschappen werden je aangeleerd in je opvoeding. Heb je ‘groene vingers’, net zoals je moeder? Kun je vlot praten zoals je vader? Wat heb je van hen opgepikt?
Talenten die ik van mijn ouders (opvoeders) kreeg
Talenten zijn soms vanzelfsprekend
Soms beschikken we over talenten zonder dat we ze zelf als dusdanig benoemen. Veel dingen die we doen, vinden we immers vanzelfsprekend omdat ze ons gemakkelijk afgaan. Door je dagelijkse bezigheden eens onder de loep te nemen, kun je misschien talenten ontdekken die je al jaren hebt, maar waar je nooit bij stilgestaan hebt. Wat doe jij vaak…
Thuis (in en om het huis, alleen of met je gezin)
Op het werk, school…
In sociale situaties (bij vrienden, verenigingen, vreemden…)
Werkblad 1
Op zoek naar je talenten Doorstreep de eigenschappen die ‘eerder niet’ bij je passen.
Ik ben sociaal
Ik ben behulpzaam
Ik ben slim
Ik vind structuur belangrijk
Ik heb groene vingers
Ik lees graag
Ik maak vaak schema’s
Ik wil weten hoe iets werkt
Ik ben muzikaal
Ik speel graag spelletjes waarbij ik mijn logisch en strategisch denkvermogen moet aanwenden
Ik ken heel goed mijn sterke en minder sterke kanten
Ik hou van kruiswoordraadsels en taalspelletjes
Ik ben goed in wiskunde
Ik ben kunstzinnig
Ik plan voor mezelf
Ik werk graag met cijfermateriaal
Ik spreek met mijn lichaam
Ik werk liefst samen met anderen
Tabellen en grafieken vind ik duidelijk
Ik decoreer graag
Ik vind gemakkelijk de weg
Ik hou graag de controle over iets
Ik hou van natuurwetenschappen
Ik organiseer graag feestjes
Ik zou niet zonder muziek kunnen leven
Ik leg het graag uit
Ik wil vaak alles aanraken
Ik heb altijd mijn eigen mening
Ik schrijf zelden fouten
Ik leer met muziek op de achtergrond
Ik kan goed noten lezen
Ik hou van logica
Ik loop vaak te neuriën of te fluiten
Ik ben milieubewust
Ik hou ervan hardop te denken, ik praat wel eens tegen mezelf
Ik sta regelmatig stil bij mezelf
Ik ben kritisch
Ik bemiddel bij ruzies
Ik hou van taal
Ik kan goed de maat houden
Ik ben filosofisch ingesteld
Natuurverschijnselen fascineren mij
Ik rubriceer, groepeer en kwantificeer vaak dingen
Ik vlieg erin
Ik hou van sport
Ik heb oog voor detail
Ik zorg graag
Ik hou van dieren, planten…
Ik kan goed kleuren combineren
Ik gebruik vaak veel gebaren om iets uit te leggen
Ik zit niet graag stil
Ik moet onder de mensen zijn
Afval juist sorteren vind ik belangrijk
Ik praat problemen liefst zo snel mogelijk uit
Ik zoek liefst op in boeken
Ik heb een goed oriënteringsvermogen
Ik ben sympathiek
Ik kom tot rust in de natuur
Ik heb veel fantasie
Ik ben graag alleen
Ik los graag problemen op
Ik ben handig
Ik hou van regelmaat
Ik speel graag toneel
Ik bespeel een instrument
Ik werk graag alleen
Ik heb gevoel voor ritme
Ik leg de lat voor mezelf hoog
Ik hou ervan om zaken te manipuleren, te betasten om zo iets te begrijpen
Ik heb een vlotte pen
Ik leer graag over de natuur, de mens…
Ik heb een vlotte tong
Ik bedenk graag liedjes, rijmpjes
Ik zing graag
Ik ‘doe’ graag
Ik kan vlot argumenteren en gebruik klare taal
Ik ben graag buiten
Ik voel anderen goed aan
Ik teken, schilder, knutsel graag
Ik verzamel graag dingen
Werkblad 1
Hoe ben jij knap? Kijk naar de overgebleven uitspraken en tel ze per kleur op. Zet de aantallen in de vakjes naast het bijhorende talent. Het talent met het hoogste cijfer is het eerste talent in je top 8.
SAMENKNAP
.....
..... BEWEEGKNAP
MUZIEKKNAP
..... ..... BEELDKNAP
ZELFKNAP
..... Top 8 van jouw talenten!
..... REKENKNAP
1. .......................................... ..... NATUURKNAP
2. .......................................... 3. .......................................... 4. .......................................... 5. ..........................................
TAALKNAP
.....
6. .......................................... 7. .......................................... 8. ..........................................