BİZİM HİKAYEMİZ Birçok hayvan yön bulmada gezegenimizin manyetik alanından yararlanır. İnsanların bu şekilde yönlerini bulabileceği düşüncesi güzel bir hayal olsa da bu güne kadar pek gerçekçi görünmüyordu. Ne var ki, Kral kelebekleri üzerine çalışan bir grup araştırmacı insanların da manyetik alanı algılayabildiğini öne sürüyor. Kral kelebekleri, vücudun biyoritmini ayarlamada rol alan ve kriptokrom adı verilen, ışığa duyarlı proteinler yardımıyla Güneş’in konumundan yararlanarak yönlerini bulur. Ancak kelebekler yönlerini manyetik alandan yararlanarak da bulabilir. Yani yön bulma için yedek bir sistemleri daha var. Işığa duyarlı olmaları bir yana, birkaç yıl önce bu proteinlerin manyetik alana da duyarlı olabileceği öne sürülmüştü. Kral kelebekleriyle çalışan araştırmacılar deneylerini önce genleri üzerinde daha çok şey bilinen meyve sinekleri üzerinde yaptılar. Bunun sonucunda, kriptokromla ilgili genleri etkin olan sineklerin manyetik alanı algılayabildiğini keşfettiler. Ardından, Kral kelebeklerinde de benzer iki genin bulunduğu ve kelebeklerin bunları yön bulma amacıyla kullandığı ortaya çıktı. Kral kelebeklerinde bulunan iki genden biri insan DNA’sında da bulunuyor. Nitekim, geçmişte Polinezyalılar’ın Güneş’i göremedikleri zamanlarda bile denizde yönlerini bulabildikleri biliniyor. Ancak henüz bunun manyetik alan algısıyla ilgili olduğunu destekleyen bir araştırma yok. Gen etkin olsa bile, yani bu proteinler manyetik alanın yönünü belirliyor olsalar bile, gözdeki konumları nedeniyle bu bilgiyi beynimize iletemiyor olabilirler. Bu konuda araştırma yapmak da kolay değil. Proteinler işlevlerini yerine getiriyor olsa da, çevredeki elektromanyetik kirlilik yüzünden bu yeteneği kullanamıyor olabiliriz.
Aslında ilk olarak bu kulübün kuruluşu oryantasyon programında başladı. Kulüplerin kurulmasıyla ilgili konu açıldığı anda “Bilim ve Teknoloji Kulübü” fikri zihnimde canlanmıştı. Hatta elime bir kağıt alıp bilimi, teknolojiyi sever misin deyip yanıma bu kulüp için arkadaşlar aramaya başlamıştım. Sonrasında başkan yardımcım olacak olan Mehmet Ali Canlılar ‘la tanışarak fikir temellerini attık. Daha sonraki zamanlarda bu kulübün diğer yöneticileri olan arkadaşlarımızla tanıştık, kaynaştık ve onlarla fikirlerimizi paylaştık. Onlar da bu sorumluluğu seve seve üstlenebileceklerini söylediler. Sonuçta üniversitemizin böyle bir kulübe her zaman ihtiyacı olacaktı. Okulun tüm öğrencilerine hitap edebilecek ve bilimin -kulüpte ilerlemeyi düşündüğümüz bazı alanlar daha baskın olsa da- tüm dallarıyla ilgilenebilecek bir kulüp… Tabi gelecekte bir firma gibi projeler üretme ve AGÜ‘yü bilimsel bir marka haline getirme gibi amaçları da unutmamak lazım. “Şunu da yapalım, bu da olur.” gibi belki de uçuk düşünceler edindik. Tabi bazı problemler de yaşadık. Yaptığımız sunumlarda, toplantılarda, yaptığımız ve gelecekte yapmak istediğimiz etkinliklerde ve birçok konuda birçok sorunla karşılaştık. Ama en büyük amacımız bu kulübe, okula ve ülkeye bilim ve teknoloji alanında bilgili, yetenekli, sorgulayabilen, karşılaştığı problemlere çözüm üretebilen insanlar kazandırmak ve bilimsel yönümüzü en üst seviyeye getirmek olduğu için bu problemleri, kilitlenerek hep birlikte aşmak bizim için pek de zor olmadı. Ahmet PAYAS DEVAMI GELECEK SAYIDA...
ÖDÜLLÜ SORU:
R MUS O İY İL B I BUNLAR
UN?
yon filin ırlığı 4 mil ğ a n u n tu lu kasırga bu Büyük bir . ir ulaşabil 850 katını ağırlığına ağırlığının i d n e k i ğ böce nın 8 fili Gergedan rak bir insa la o l sa n ra ve bu o taşıyabilir rdir. na eşdeğe unu kimse kaldırması apmaz ve b y ı k n a y sı aklama Ördek vav tır. mek, açıklayamış müzik dinle la k lı k la u reyle k 00 artırır. Bir saat sü sayısını %7 ri te k a b ı k a kulağınızd
H A BE R T U RU
Bükülebilir ekra nlı telefonlarda kullanılabilecek esnek piller geliş tirildi. Türkiye'de Euscor pius lycius adı ve rilen yeni bir akrep türü keşfed ildi. Geçtiğimiz günle rde Kayseri'de "S anayi Gecesi" düzenlendi. 28-30 Kasım tari hleri arasında "T ürkiye İnovasyon Hafta sı Etkinlikleri" dü zenlendi.
ÜREN DÜŞÜND RLER DÜŞÜNÜ (Jimi a kulak verir. n o e is k li e g il r, b Bilim konuşu akima Hendrix) her dahi bir b ve i h a d ir b bakıma er) Her çocuk bir Schopenhau r u h rt (A r. u asla... bir çocukt rdır, aptallığın va ı ır n sı ir b k tla Dahiliğin mu ein) (Albert Einst
6, 9, 15, 21, 33, 39,... sıradaki sayıyı bulunuz. Cevabı derginin yayınlanma tarihinden en geç bir gün sonra gece 11.19* a kadar agu.science.technology@gmail.com adresine gönderen ilk arkadaşımız sürpriz bir ödül kazanacak. *1119: Pusulanın icadı.
KULÜPTEN KISA KISA Kulüp tanıtım broşürümüzü gördünüz mü? Logomuzdaki renkler ışığın ana renkleri. Matemetik derslerimiz başlıyor! Çok yakında Türkiyenin en büyük genetik araştırma merkezi olan GenKök'ü ziyaret edecek ve ASTER aracılığıyla Erciyes Üniversitesi Gözlemevi'nde uzay gözlemi yapacağız. BİR RESİM
Uzun Burunlu Maymun
ÖNERİ Bu sayıda sizlere, hızla yayılan fast&food kültürüyle birlikte yiyeceklerde nasıl genetik ve politik oyunlar oynandığını, gerçek şahitler ve görüntüler aracılığıyla aktaran FOOD INC. belgeselfilmini öneriyoruz. İsteyen arkadaşlarımız filmi Mehmet Ali Canlılar'dan alabilirler.
İM Ş İ T E L İ
AGÜ Bilim ve Teknoloji Sayfası www.aguscitech.blogspot.com