Hortus Malabaricus by sciencegallerybengaluru

{Extracted from THE JOURNAL OF BOTANY.•Vol. 58. December, 1920.] BIBLIOGRAPHICAL N< >TES. LXXXII. THE DATES OP BIIKEJOE'S ' HOETUS MALABAKICTJS.' EBBOBS in dates, like misspelled names, once committed to print, are difficult to get rid of. As a number of modern library catalogues have stumbled over the dates of llheede's Hortus Indiens Malabarieug, it is apparent that some earlier 'records which explain the discrepancies afe in danger of being overlooked. Among a dozen catalogues examined, at least three uncritically accept the misprinted date 1073 for Pars iv.•nor can we assume that in all eases where inclusive dates are stated correctly, the intervening volumes have all been carefully scrutinized. While many cataloguers place their chief reliance on Pritzel's Thesaurus, one would suppose that their curiosity would he roused, at least, by finding the date for this volume given as 1683 in the second edition of Pritzel (1872-77), though the first (1851) gives it as " (errore) 1673 (1683)," an explanation unhappily omitted in the revision of the bibliographv. S -guier (BibL Bot., 1740) and Miltitz (Bibl. Bot., 1829) merely give the correct date without comment. Drvander however (Cat. Bibl. Banks, iii. 179, 1797) gives it as " 1673 (1683)," while Haller (BibL Bot. i. 589 (1771), says: "Tomus iv. De arboribus fructiferis malabaricifl . . . 1683 ("male 1673)." As definite proof that Pars iv. was actually published in 1683, one may cite the review of this volume in Acta Eruditorum anno MDCLXXXIY. (i.e. for 1683), p. 159, which (juntes the title quite fully, though it gives the date 1683 without comment. Every copy of the dlor/tus Malabaricwi ought to have this correction noted on the title of Pars iv. to avoid future confusion. Beside the date of Pars iv., the work offers another stumbling block to the cataloguer in the title-page for the first volume. Although published in 1678, many copies do not have the original title, but the one dated 1686, which was reprinted verbatim from that of pars vi., but with the sole change of the volume number; hence we frequently find 1686-1703 carelessly given as inclusive dates for the entire work. Drvander (I. c.) explains the dates of pars i. as follows:• " Duae adsunt editiones Tomi lmi, quarum utraque in titulo impresso Labet annum 1678, sed in titulo sculpto, altera 1678, altera 1686." 1 have not been able to confirm this distinction between the printed and engraved titles; in copies 1 have seen both are alike, and judging from information in various catalogues, copies with both dates in the first volume cannot be common. Such a possibility, however, is suggested by the copy in the John Crerar library of Chicago, with an engraved title dated 10S2 in the first volume, though its main title-page has the original date 1678. while Pars iii. (1682) also has an engraved title of the same date, but not identical with that in pars i. Again, the (¡ray Herbarium of Harvard University has two sets of the first six volumes, with imprints varying considerably, though the dates are tin,' same for the respective volumes, and in one of them Pars i. (1678) even basa totally different printer's device, a basket of flowers in place of the usual landscape enclosed by the motto: "Non aestas est laeta Diu, componite nidos." These examples indicate that almost any combination of <lates might .•en possible m early volumes.

292

THE JOUKXAL OF I50TAXY

Furthermore, the substitution of the 1686 title for that of 1678 (beside the absurdity of repeating the contents : " De varii generis Arborions et Fniticibus Sihquosis " in place of "De Arboribus") is a slight upon the lirst editor, whose name appears only on the original title-page of Pars i. : " Notis adauxit, & commentariis illustravit Arnoldus Syen "•though he is eulogized by his successor Jan Conimelin, in the preface to the second volume. Arnoldus Syen (16401678) was professor of medicine and botany at Leyden, but appears to have left little else in the way of botanical work save one short paper "De Herba Fumana" in Acta Safnien&ia, iii. 103•105 (167Ö). His premature death occurred in the very year of the issue of the first volume of the Hortw Malabaricus, which might well be his chief memorial. Just how much credit is due to each of the editors and collaborators cannot be ascertained, but besides information given in the various prefaces of the work itself, there are considerable accounts of it in Phil. Trans. Roy. Soc. London, xiii. 100-10Í) (Mar. 10, 1682/3) ; Acta Eraditorùm, 1648,159-164 (Apr. 1684) ; and by Pertueh in Fortsetz. Allg. Teut. Cart. Mag. iii. 23-26 (1818), written as an introduction to Dennstedt's Schlüssel zum Morías lidiaba n'eus. Bertuch indeed raises the question of earlier dates for certain volumes, citing the preface, dated December 1696, of Caspar Coinmelin's Flora Malabarica : " Prodierunt ante aliquot annos duodecim vasti istius operis Sorti Malabarici titulo insignii ¡ tomi." Commelin, moreover, definitely refers to every plate in all twelve volumes of the 11 art as Malabar icus, although according to its imprint Pars xii, was not published until 1703. While it has bet n impossible to find any notice of issue, or locate any copy of earlier date, one may infer that inasmuch as Pars xi. was issued in 1(5!)2, the material for the remaining volume was all ready and even in print for some time previous to the issue of the title-page. Again, Haller (Bibl. Pot. i. 588, 1771) gives 1(576 as date of the first volume, which is not followed by other bibliographers except Sprengel (Hi^t. Pei Herb. ii. 8:5. 180S) ; nevertheless the prefaces to this volume, which are all dated April 20, 1675, offer a reasonable presumption that printing must have begun long before 1678. With such evidences of diversity as have been presented, it seems not unlikely that copies or notices of publication may he in existence which would support these intimations of earlier dates, and it would he most helpful if anyone having such information would make it public. MAIMOIMI:

WAüNEIí,

Washington, DC., I'.S.A.

YCK A.^•^ o . Ç TOANNIS VAN SOME HEX et JToANNIS VAX AMSTELODAMI, Sumptibiis -H T 0 T T x / HENRICI etVidu« THEODORI BOOM. ACIOIOCLXXXII

Ã&#x20AC;

HORTI MALABARICI PARS PRIMA, DE

VARII GENERIS

ARBORIBUS E

FRUTICIBUS SILIQUOSIS Latinis, Malabaricis, Arablets^ Brachmanum charatferibus nominibufque exfrejjls, Adjefra Florum, Fru&uum, Seminumque nativas magnitudinis vera delineatiรถne, colorum viriumque accurara defcriptione, xA %>

R N A

T A

Ter Kobilijpmum ac Generoร jpmum <D. CD.

HENRICUMVANRHEDETOTDRAAKESTEIN, Toparcham in Mydrecht, quondam Malabarici Regni Gubernatorcm fupremi ConfeiTus apud Indos Belgas Senatorem Extraordinarium, nunc vero Equeftris Ordinis nomine IUuftribus ac Prxpotentibus Provinciae Ultrajectinie Proceribus adferiptum, E THEODORUM JANSON.

T AB

ALMELOVEEN, M. D.

Notts adaux it, &Commentarits illufiravit JOANNES

COMMELINUS.

Mo. Bot. Garden, 18 0 3

A M S 7 E L M P A M I.

Sumptibus Vidusc JOANNIS van SOMEREN, Hxredum JOANNIS van DYCK, HENRICI&Vidu*THEODORI BOOM, Anno CIDIDCLXXXVI.

ILLUSTRISSIMO ET NOBILISSIMQ

DOMINO,

D°. JOANNI MAATSUIKER, GUBERNATORI INDI^, ORIENTALIS,

Quse fub ditione eft Belgii F•derati, Dominorumque Nobiliilimorum Ordinis Societatis Indican Generaliífimo. Ircumfpicientibus nobis quibuspotiffimum bos labores nofiros in concinnando Horto Malabarico impenjos in! fcriberemus ac oßferremus, nemo propias , nemo opportunms, quam Tu occurris. IUufiriffime & Nobilißßme Domine, eui illudprafiandum erat y non ut Te patronum hujus operis deligamus, verum ob eos caufas, tum quod Tu komm locorum Malabaricorum > in quibus Hortus noßer eß produclus, ac concinnatus, regimen ac adminiflrationem fumma cum dexteritatis laude teneos, tum quod rerum novarum & rararum in hifce terris amantiffimusfis, tum denique quod nos in hifce locis tanquam in proprio horto cafulam aliquam poffidemus, nobifque oculos nofiros ani## mum.

D E D I C A T I O. mumque in am•nijfmisplantis, qua* ubertim proférant , depafcere detur. Tibi igitur, Vir lUufirif me & Nobilijfime, & omni laude dignijfime, hoc quidquid efl operis, quod à Nobis profe&um efl, qfferimus, nulli dubitantes quinpatieris hofce labores noflros amplijfimo Nomini Tuo infcribi > eof queferenafrontefufcipies, quodque eos non minus aflimabis ob hoc quod ab its profeclifint > quorum negotia & fludia ante à plantarum indagatione longé diverfa ac remotafuêre. -^ Amplifllmo Noniini Tuo

AddicTiJftmi

H.v.RHEEDE, van Draakenileyn JOANNES CASEARIUS, Ecclef. in Cochin.

PRi£-

PRiËFATIO A D

LECTOREM. | Abes hic, amice Lector, defcriptionem Plantarum quas ha?c l'terra Maiabarica profert, qua: ferme omnes fuas vires medicas ^ often tant j opeiïsii qua: eft laus, earn non fine jure mereturNobilis Dominus HENRICUS van RHEEDE, riorum locorum j Malabaricorum quos prepotentes Ordines Societatis Indica: in íuapofleílione habent, prrfedus, vir in re militari ftrenuus &c gubernationis politice iummc gnarus, utpotc qui hoc opus primum promovit &: direxit, omnemque opemqubeffïceretur, attulitj etenim hie Nobilis Dominus, ut de eo reipfaíatis cognovi, ubi fecum pcrpenderat quantum in eo emolumenti inum effet, fi plana & exada defcriptio harum plantarum hujus terra: haberetur, quodque non tantùm illudcuriofis &. plantarum novarum amantillimis mire placeret, fed quod in Medicina turn maxime qua: in hoc c•lo ac iolo ufui eft, fummè prodeffet atque adeb rebus Ordinum prepotentium Societatis Indica: conduceret, flagrantiflimo defiderio temper incenfus fuit, ut earn defcriptionem plantarum nancifceretur, idque adeb ut ipfe manum operi libentiifimc admoviffet, ac defcriptionem ipiàm in fefufcepiflet, fi non rebus militaribus ac politicis nimium fuiffet implicitus ac diftradus j verum cum ipfi ad hoc opus nullum reftaret tempus, in expeditione fui propofiti diu fuit retentus, donee interveniente aliquo tempore reiciverat, Patrem eile MATTHJEUM Ordinis S. Jojephi Carmelitam difcalceatum Neapolitanum, in hifce terris, qui infigni in plantis fcientia ôc earum rerum longa experientia excelleret, quieum in fuo propofito poflet adjuvare ; cum igitur occafio fe obtuliflet eum invitandiejufque opera inipiciendi, voti fui fadus eft compos. Is enim vir Ecclefiafticus vita: integra: & proba:, laudabili ac redo intento hujus Nobilis Domini & praxipue ob reípedum ejus virtutum eftimationem, quam de eo fufceperat, adeb commotus fuit ut animo propenib omnia fua ipfi offerret, id quod in cauià fuit ut Nobilis Dominus fuum defiderium & zelum jam diu conceptum in totum applicuerit promotioni fui laudabilis propofiti, quemadmodum & ad id dignum duxitmihi idnotum faceré, ac facultatem dare defcriptionem hujus Patris Reverendi, quam fufceperat, perluftrandi, fciens fatis quanto etiam ego defiderio flagrarem, ut propofitum ejus in bonum ac commodum publicum perfedum viderem ; Et certè hic labor, quern Pater nominates in cognitione ac experientia plantarum hujus loci impenderat, non poterat non nobis materiam laudis dare eumque pro mérito eftimandi, turn & illud quod ôc manu propria plantas pingebat celeritate adeo prompta, qua: vim ejus imaginations ac vivida: memoria: fatis oftendebat ; verum enim verb ipla defcriptio plantarum videbatur Nobili Domino ut & mihi majorem ac pleniorem perfedioncm requirere, nam id omne quod in eâ erat magis concernebat vires plantarum medicas, forma autem earum ejuique partiumleviter ac fuperficiarièexpofita : ipfa^ quoque figura: minus erant perfeda:, quam ut formam omnem partium, precipue Florum, Fruduum Ôc Seminum exade exprimèrent. Equidem non eft quodhax didavolumusin detradionem ejus honoris, quern vir pius &: integer meretur, nam ut ipfe fatis confitebatur, defcripferat plantas hujus terra: magis velut in tranfitu ac in fuum obledamentum &exercitium, quam quidem cum illo propofito illas edendi : Zelus itaque quern hie Nobilis Dominus in eo viro pió conipexerat, ** 2

tanto

PR&FATIO AD LECTOREM tanto magis in eo fuum accendebat zelum, addebatque animum circumfpiciendi uum non pluribusacmelioribus mediis qiiàm hic pater nominatus, fuccindus perfediorem de piantis hujus loci defcriptionem poifit proferre , ut adeb ad majus commodumquodintendebat, ferviret, quod ipfis figuras concernebat, easvidebat perficipoflè, quoniam ad manum eflent peritiifimi pidores, qui exadilfimè & ad vivum plantas poflènt exprimerez quod ad vires medicas etiam videbat eas augeri poiTe, liquidem expertifiimi Malabarici Dodores moti praxipuc exfummo reipedu, quern hie Nobilis Dominus hanc inter gentem Malabaricam ejufque Reo-es ac Principes obtinet, fuam operam libentiílinieofferrent ad omnia qua: de iis lcirent communicanda; unica igitur adhuc reftabat difficultas ut planta: exadè defcriberentur, ut in eo etiam major perfedio., quam non tantùm nos, fed etiam ipfe Pater Reverendus neceñariam elle judicabat, haberetur. Etenim quod ad me, videns redum & laudabile Nobilis hujus Domini propoiitum & quanto ardore ac animo in eo erat, ut hoc opus perfedum vidcret, turn in bonum publicum, turn $c prxicrtim ut rebus Ordinum pr•potentum India: ex ufu veniret, &: fimul intelligens, quantis negotiis hie Nobilis Dominus in Regimine militari & politico erat pr•peditus & diitentus, quo minus manum ad operam adhiberet, ut & quod Reverendus Pater MATTHäUS occupationibusEcclefiaiticis, ut&ipfefatebatur, fummèerat deteiuus, nequeadeb ineo propofito Nobilis Domini poifit ulteriùsfatisficcre, uti &c quidem optailet, reperiebam me fuicitatumut quantum in me erat opis, quo propoiitum Nobilis Domini effedum daretur, adferrem, quemadmodum öcilli animum meum ad idobtuli, quanquam non fine precedente proteftatione mearum debilium facultatum, quodque in cognitione plantarum ante non fuerim exercitatus 3 hac igitur ratione placuit Nobili Domino ut quantum in me erat, ego efficerem, adhibuitque eos qui plantas omnes mihi de novo afferrent y quemadmodum & Reverendus Pater MATTHäUS ut redum Nobilis Domini propofitum effedum videret,4etiamcommunibonogaudenslibentiífimeacpropenío animo omnia fua in manus meas tradidit, utexejus fcriptis ea qua: de viribus medicis plantarum haberet, noilro operi infererem. Quod igitur hanc defcriptionem concernir, in ea expreiTa eil forma de faciès cujuíque planta:, earumqueprarcipuarumpartium, utRadicis, StipitisfeuCaulis, Foliorum, Florum,Frudus,Seminum, uti &proprietatescoIoris, pra:terea pofita funt nomina in lingua Malab. 5c Bramanum cum fingulari eorum notatione ; curae quoque nobis fuit omnes plantarum notas ípecies, quas comparare potuimus, cum earum differentiis fimul defcribere, ut ita omnem confufionem, qua: in piantis dignofcendis inter fpecies facillimè oboriri poteft, pr•veniremus ; quod ad figuras, in illis planta: cum prxcipuis fuis partibus, ut Floribus, Frudibus, Seminibus in naturali magnitudine delineata: dc ad vivum expreffa: funt, idque adeb exadè ut non dubitem quin defcriptio noílra ut ut omnibus fuis numeris non fit abibluta, cum iis collata fufficiens erit ad claram & diftindam cognitionem de hifce piantis acquirendam -y quod ad ufus medicos, illos turn ex inventis Reverendi Patris JOAN NIS MATTHII Carmelita: delegimus, turn ex ore Dodorum peritiífimorum nempe RANGA BOTTO, VINAIQUE PANDITO,& APU BOTTO Bramanum ,& ITTI ACHUDEM hominis ex genere Chegum quemadmodum ex teílimoniis ipibrum patet ; quibus additi funt vires quorundam oleorum a nobis extradorum j atque hac ratione primam partemHorti hujus Malabarici adornavimus. JOANNES CASEARIUS, Ecckf. in Cochin. A LIA

P R M F A T I O A

LECTOREM Capis Be y amice Leäor, hortum Malabaricum, in quo [ adornandoNobilisacGenerofusDominus HENRICUS a RHEEDE omnem operam pofuit, ut&D. JOANNES CASEARIUS, plantarum, quas hie hortus continet0 deferiptioni accurate ejjiciend• unice intentus; quod ad me y qui & meas in eorum operas, ut ex priore pr•fatione confiât, par* tes habeo , gratulor mihi illos Dominos turn exproprio zjelo, turn ex mea> quam in deferibendi plantis operam pofueram , fufeitatos effe ad deferiptionem exatlam &* aecuratam , cui ego perficienda ob Ecclefiafika mea muñe* ra non potui vacare, uti quidem iüi Domini optabant concinnandam, turn & maxime quod mea in plantis hifee fcripta in manus horum Dominorum venerint, qui ut opus eorum effet magis abfolutum, illud quod ego de viribus plantarum longa experientia collegeram, adpromotionem turn boni publia , turn etiam commodi Ordinis Societatis Indica, dignati funt fuis fcri* ptis inferere, atque adeo mea opera, qu&forfan alias obfeurata, frufiranea (f imperfetta fuiffent , palam faceré , in quo fideliffime mecum eos tgiffe tefior,- Equidem quo magis antefepius doluerim, me meorum ami* eorum pr•cipue inter Hottandos Doftiffimi Z). Profejforis J A C O B I GOLII, cui eo magis eram devinäus quod Reverendus Pater , Frater COELESTINUS à S. LUDOVINA, Carmelita difcalceatus Ordinis S.Elu PropheU, uti & ego, meus olim Vkarius in Monte Líbano, ¿etitionibus obnixis, quibm a me exquirebant plantarum harum cum Jut* *** viribui

Ma PRiEFATIO ad LECTOREM. miribus delineationem 3 non potuijfe prodejfe , tanto magis jam animus Je recréât quod meam , quam in explorandis "viribus medicis plantarum operampofueram, non perdiderim. JStihil igiturmihi magis invotiseß quam ut illi Domini in reliquaparte HORTI MALABARICI concinnanda confianter pergant, feque non detreffent ob laborem operis ulteriori deßriptioni. Datum in Chítate Cochinenfi, vigeßmo die Aienßs Aprtlü anni miüeßmi ßexcenteßmi ßeptuageßmi quinti. DDnura. V1•*.

Hurnillimusfervus in Chriflo Frater MATTHÄUS à S. JOSEPH, Carmelita DiícalceatusCong•. Itálicas

HOC

©i^S^ ^CDI^QQ è *b <^Ç&fiû 43CV: Curten

# O C

EST.

EGo EMANUEL CARNEIRO, Chriílianus Romanus, íncola Civitatis Cochinenfis, interpres j urat us N. Societatis Indicas per mandatum D. Commendatoris HENRICI à RHEEDE ex lingua Malabarica in lingua Luíitanica explicavi & interpretatus fum nomina, virtutes medicas , & proprieties arborum, plantaran^ herbarum & convolvulorum nafcentium in hifee terris Malabaricisj, auditas à COLAD DA Do&ore Malabarico gentili, & Natione Cheguo naturali in Carruparàm, ac in Do£torum Malabarico*** x rum

rum libro fcriptarum ; in cujus rei fide m hafce fcripíi de fubfcripfi. Datum in Civitate Cochinenfi, vigefimo die Aprilis anni milleiimi, fexcentefimi, feptuagefimi quinti. MANOEL CARNEIRO. Tradutlum ex lingua Lufit. per me CHR.ISTIANÜM HERMAN de DONEP, Sccretarium Civilem Civitatis Cochinenßs.

HOC

r^5^> (n; ro

/ou; ^p^ «a ^ c Krxn

4 <i ^rt)Q{p>co

n4ß^> ru ^pf 4* ¿V ¿7¿^ C^ *^pl ** •

/36 %•4^ 4 6»i en•QV Çy^ sy ß>^ <&. & <& o& tots

q^ ¿g=5 2^^^ ^^ ^1^67 (3á^^ ^^©6^

e^^AA-^iíK <yl;5^0o«TO

// 0 C EST. EGo ITTI ACHUDEM Do&or Malabaricus Natione Chego, gentilis & naturalis in Carrapuram, feu terra diéta Codda Carapalli, habitator asdium diétarum Coladda, qui proavis, avis & parentibus Mediéis feu Do¿toribus natus fum, teftor me per mandatum D. Commendatoris HENRICI à RHEEDE, veniiTe in Civitatem Cochinenfem & per EMANUELEM CARNEIRO Nobilis Societatis Indicas interpretem dixiflè & di&âffe nomina, virtutes medicas & proprietates arborum, plantarum, herbarum & ** ** con-

convolvulorum turn fcriptas & explicatas in libro noftro, turn quas diuturna experientia & exercitio obfervaveram 9 quod verb h•c explicado & didatio abfqueuUo dubio pmerierit, nee ullus Do¿torum Malabaricorum fit qui de veritate eorum quae dixi dubitet, feci pr•fentes quas propria manu mea feripíi & fubfcripíi. Datum in Civit. Cochin. 20. Aprilis 1675. ITTI-ACHUDEM, DodlorMalabaricus. Traduäum ex lingua Malabarica in Lufitanicam per MANUELEM

CARNEIRO, >

Et ex Lufitanica in Latinam per me

CHRISTIANUM HERMAN de DONEP, Sccrctarium Civilem Civitatis Cochinettfis.

HOC

<^^^^/

I 3^7j^^

AB anno milleiimo quingentefimo nonagefimo feptimo di&o à Bramanis PaUvanapaco ( qui apud nos eft annus 1674 : ) uf~ que ad decimum Aprilis anni di¿ti Requeçao (qui apud nos eil Annus 1675.) Ego RANGA BOTTO, VlNAIQÜE PANDITO &APU BOTTO, omnes tres de Natione & Religione Bramanas & Gymnofophiite antiqui in diftridlu Cochinenfi per mandatum Nobilis D. HENRICI à RHEEDE, Commendatoristerrarum Malabaricarum & Civitatis Cochinenfis, curavimus per fervos noftros qui notitiam arborum, plantarum, herbarum & convolvulorum habebant, eas ex terra Malabarica cum fuis floribus, fru&ibus & feminibus ad Civitatem prsediétam, ut delinearentur & defcriberentur, adferri, quarum nomina fcripta funt in libro noftro vocato Marthaningattnam, in quo etiam continentur virtutes & vires earum Medicinales , & praster hafce eis addidimus quod diuturna noftra experientia & magno labore ac fudore de iis didicimusSc obfervavimus, **** 2

&ut

& ut hic liber perficeretur, laboravimus perfpatium duorum ferme annorum, ita ut omnis & quilibet, qui eum le&urus & vifurus eft, ci poffit adhibere fidem quam ipfe fuiflet daturus, fi res in ea fcriptas ipfemet fuiflet expertus $ juramus itaque fecundum confuctudinem noftram, quod omne in eo contentura verum fit : in cujus rei fidem fecimus pr•fentes charras quas propriis manibus noftris fubfcripfimus. Datum in Civitate Cochmenfi vigeiimo die Aprilis anni millefimi fexcentefimi feptuagefimi quinti. RANGA-BOTTO, VINAIQUE PANDITO, APÜ BOTTO. Traduffum ex lingua Bramanum per Jubfiriptum VINAIQUE PANDITO in linguam Lufitanicam, & ex lingua Lufitanica in Latinam per me CHRISTIANUM HERMAN de DONEP, Secretarium Civilem Civitatis Cochimnßs.

A R-

ARNOLDUSSYEN

CANDIDO

E C T O R I BOTANOPHILO S A L

U T E M.

Aucis in ipfo limine monitum te voló y Amice Leffor, quid in hoc opere à me fit praßiturn. Cum anno elapfo y obiter illud perlußrare contingent , mox arrißt laudabile Autorum infiitutum , non difpari fuccejfu ad metam perdu* ffum. Tr•ter enim figuras fplendidijjimas, & tarn ajfabre delineatas, ut vix ovum ovo magis fimile ejje, ex ficcatis quas plerafque penes me ßjfervoplantis, afferere aufim: accuratijjimam Tlantarum Anatomen , diffufa exhibet defcriptio, qua nonfingulas duntaxat ipfarum partes, fed&partium minutiös exhibet. Huic enim op eri exornando, plerique tracJus Malabarici Reges, fua contu1ère auxilia, & Íntimos remotiffimofque Regni receffits, Optimaturn & Medkorum fuorum aufpiciis perlußrare juffèrunt. Fidebatur tarnen deejjb hujus operis , cum reliquis auto*****

AD LECTOREM. autoribus qui confimiles tra&ârunt materias, nexus & confenfus : velut dißin&ius loquar, notul• qu•dam , quibus indicaretur y qu•nam planta jam ab aliis fuiffent exhibita , & recepto nomine donata, & qu•nam de novo in feenam prodirent Botanicam. Hoe opus amicorum fuafu y lubens arripui, fimulque plantas antea non defcriptas, quantum ex autorum deferiptione, & Iconibus licuit, BAUHíNIANIS¿/<?nominationibus inßgnivi. £¡uo fato > judicent •qui rerum ¿eßimatores. Interim vale, & ipfum Hortum ingredere.

PARS

' { S ' â&#x20AC;¢ -

.'S\

Wr. "/i»

f/U/d .

/a tifia

L <PJ]

raoua

Itnaua orÂŤ ram an if

'eu it a. dt

u«^

* //-,//•

Fol.

PARS

PRIMA

MALABARICI D E

ARBORIBUS. TENGA FIG.

i. z. 3# 4.

Enga, lingua Bramanum Mado, eft arbor cum fur- Fig. reóto caudice alte affurgens , nafciturque in arenofis. Radix crafla cortice ruíFefcente ac nigricante , interius ligno molliori, fibras late transverfum diffundens. Caudex íurre¿lus unum pedem craíTus , iti una parte craffitie maxima duos ferme pedes aequans, ramîs foliaceis qui ex fok) ejus vertice altius ac altius increfcente erumpunt coronatim ordine decuf fato in fummitate circumdatus, ac in cortice feu crufta nigricante, quse deglubi nequit, femiannularibus circulis ac notis quibus pedes ramorum infederunt ftriatus; conftatque ligno minus duro ac filamentis groffis pertexto ac ruffo-rubefcente, intus molliori, ad cortîcem duriori , cùm vetuftior eft multo duriori & magis nigricante, quod fub dioexpofitumintraduos, tresve'annoscorruptioni obnoxium,fub aquis magis durabili, ejus cacumen , quod à teneris ramis circumdatur, cùm altior ac vetuftior eft , in conum faftigiatur ac molli & albicante pulpa feu corculo diéto in lingua Lufitanica Palmita, quod exterius ex variis tunicis fibi mutuo fuperinjeótis conflatur, ac intus denfum eft , conftat ; hoc cum tenerior eft Tenga & altitudine unius cubiti, eft dulcís ac grati faporis ; cùm majoris •tatis, faporis -minus grati ac aftringentis ac duîcedine nulla ; cùm altior ac vetuftior eft, faporis dulcioris & gratifiimi, •mulans juglandes noftrates, eftque in eduliis ac ab elephantibus maxime expetitum, qui ob ejus appetitum arbores hafee eradicant. A Kami «

Ramifoliacei fimplices funt, in millos alios diviíi, in pede quo caiidicem primum arele compieduntur interius plani, ac nonnihil ' concavi ac iupernc interiùs in ventrem acutum extenuad, exteriiis in totum convexi, in ima parte pedís latiores & inde fenfim in anauftum contradi ac in oris extenuad, & reticulato, raro , ruffofufco cortice , cujus filamenta ex oris pedis utrinque prodeunt caudicem primum circumveftientes ac fe mutuo obtegentes ; funtque veftiti cortice flavo viridi ac intus filamentis lignofis minus duris mollem inter carnem albicantem pertextis confiantes : qui vetuíliores funt à caudice magis defledunt ac pandi funt , dein decidunt alter poil alterum temporibus ordinatis y dum alii ex fummitate caudicis de novo erumpunt. Folia, q-usefuperiorem partem ramorum circumveftiunt ad pattern eorum planam ubi in ventrem extenuad funt, utrinque in oris prodeunt oblique ex adverfo fita, funtque oblongo-angufta longitudine plus minus fesquicubiti, latitudine trium transverforum digitorum ab origine fenlim in anguílum contracta, fuperficie valde plana , venis parallelis ac fubtilibus in longum ilriata inferiùs cum futura albicante fubflava quas in angulum inflexa eft, inferta funt, ac verfus exteriorem partem ex ángulo future nonnihil claufa, & in interiori, quae cum interiori fuperficie rami convenit, coila altè eminente, qua? exteriorem partem fulco ilriat, in medio obfita, virons fufci & nitentis, cùm marcefcunt, flavefcente, faporis & odoris nullius nifi fylveilris. Fig.*. Supra ex Ramorum Foliaceorum exortu ex Caudice oriuntur Capfe oblonga in quibus Flore* & Fruäus teneri fimul inclufi iunt furculis infidentes ; funt autem capße rotunda & nonnihil plantey tres qua« tuorve fpithamas longue, ad originem anguftiores & flaviores, & in vértice in conum ilridi medii digiti latitudine ferme in cortice craflàs venis filamentifque lignofis in longum ilriata?, exterius virides ac fulcis lirifque quae ad cacumen profundiores , exaratse, interius albicantes & glabras. Surculi Fruäiferi dum in capfa inclufi funt glabri & nitentes ad originem glandulofi, angulati & undulantibus lacunis inflexi, alii reéliùs, alii dudupamm ferpentino excurrentes medio ramo craffiori coronatim circumpofiti, & verfus cufpidem capfe in anguftum contradi, denfo ordine ad fe mutuo arde confiti ac rupta capfa ex medio ramo fe transverfim in orbem expandunt, funtque veftiti cortice crafliolo, primum cum molles ac teneri & in capfa inclufi fubflavi & flavo-albefcentes ac dein magis flavefcentes ac rubefcentes , poil viridefcentes 5 in hifce Surculis in Capfa Flores & Fruäus ex ordine proveniunt, ut Fruäm in inferioribus partibus prodeant quam Gemm* Florum. Gern-

MALABARICUS. 3 Gemma Flomm fpicx font albefcentes parum ñavx ac dein magis & magis flavefcentes , glabra & nitentes , alix planiores , alia: rotundiores parvis & flavo-albicantibus calycibus trifoliatis aróte excepta; cum in capiis funt dense ad fe invicem confirm , ubi autem extra capfamcum farculis erupere lis accreicentibus rariores ac tranfverfum ßtx vel parum anteriora vcrfus cum cufpide reflex^, aperiuntque fe in tria folia , quae ad unam oram rotundiora funt, & in vértice cufpidata, duriola, rígida & craffiola, habentque in medio fex ftamina flava , quae oblongis, crafliolis primum furre&is, dein decumbentibus apicibus dotata funt , ac ex unguiculis foliorum prodeunt, ac cum iis ftylum brevem , crailiolum & albicantem , fuperne trifidum, funtque odore grato, velut lilia, licet debili : Flores poftquam c Capßs eruperunt, confeftim c Surculu dccidunt. FruBus qui cum Floribm in capiîs oblongis íimul provcniunt, & Fiß** infra Flores Surculis an5te iniîdent, cum ad maturitatem pervenerunt, prasgrandes funt, funtque velut nuces confiantes operimento lignofb , qui interius ad fuperficiem interiorem operimenti feu tefta; medulla alba obdu£fci funt, ac intus larga cavitate quse aqua feu liquore repleta eft : hi dum teneri funt & ex capfa cum fpicis crumpunt, forma rotundi funt colore flavo-albicantes &calyce flavo-albicantc, qui ex rotundis foliis mutuo circumvolntis confiât, ar¿te & in totum obduéli, intus fub corticibus quibus circumteguntur carne denfa albicante, nulla cavitate dotati, poftmodum verb cum metate incre- fcentes forma oblongo-angufta funt in longitudine maxime au¿ti, minus verb in latum, in cortice exteriiis cum nitore virideicentes, calycis foliis ex quibus cum íüperna parte emicant ex rufo rubeícentibus, proditque fe in iis primum nota parva , oblongo-angufta , cavitatis cum majori incremento introducend• in ima parte feu ad exortum fru¿lus , antequam autem cavitas iè offert, fruótus hi teneri Malabaribus Bellaca , Lufitanis Coquinbos, cavitate autem jam introducta Fmäm primum fola aqua repleti funt ac turn di~ ¿ti Malabaribus Carien > Luíítanis Carica ; abfoluto verb cavitatis incremento poftquam omni fua repleti aqua funt medulla ad interiorem operimenti fuperficiem obducuntur. Quod ad cavitatem notandum , earn in teneris fruótibus valde F,'g v oblongo-anguftam effe ac cum fruótibus primùm in longitudinem magis increfcere ; minus verb in latum, effeque circumferiptam forma ovali, cujus angulus acutior verfus fummitatem fruétus íitus eft, in fruótibus autem vetuftioribus adformam ellipticam feu rotundam accederé : eft autem medulla Fruäm, qua? ad cert urn temporis intervallum augeicit expetita in eduliis, primùm teñera & albicans ac fubcoerulea, fapore dulcí ac grato, minime verb oleofo, dein albicans ac magis magiique indurefcens , cùm dura fapore nucis, ac A 2 quo

quo vetuftior feu durior faporis magis oleofi, contrita ac tufa laéfceum liquorem, qui & fapore ladis eft, fed nonnihil oleofi fundens ; cum vetuftiifima eft maxime oleofa ac ex oleo c•ruiefcens, odorem fortem oleofum, quiingratuseft,fpirans; pro diverfa medulla coniiftentia Frutfus variis nominibus funt donatt, cum ea teñera eft & ladi fimilis ac mollis > dicitur Malabaríbus Corumba, cum completa eft & non magis augetur, Elan), Lufitanis Lama 5- cum nonnihil dura eft Malab. ut & Lufitanis : Malrnga; cùm dura eft, Tenga, Lufitanis Coquo, cum adhuc durior, Baréttu-Tenga , ac ciirn maxime dura, Cotta-Tenga, Lufitanis Coco Sicco. Quod ad aquam , quse eft intra cavitatem, haec in frudu tenero Caricu dido eft primum fubaftringens , fubfalfa & fubacida, minus verb dulcis , dein quo frudus vecuftior fit, magis & magis dulcefcens ; in frudu vetufto, ut Baréttu-Tenga y fimul valde dulcis & faifa, ante medullas proventum clara & valde limpida eft inftar aquae ; medulla autem proveniente túrbida feu minus limpida &: pallide albicans; ex fruétu Caricu, qui omni fua aqua jam repletus eft, fado angufto foraminulo per operculum magna vi radiatim exfilit, minus verb ex frudu, qui medulla repletus eft, ut Corumba feu Lania; aqua in Ma~ ww^ic^pToprium habet, quod tit liquor, didus Suri, fermentatione ad oculum notabilicietur, cum medulla dura eft in frudu exficcari incipit > in ollam infufa & aëri expofita faporem dulcem illico amittit &: fubacida redditur, idque ocyus fi vento moveatur, fine ulla tarnen fermentatione, quin & aqua frudus Mamnga hoc modo omnem fiiam fermentationem amittit. Quod ad operimentum aquam ac medullam continens, illud primum tenerum > eftque in frudu Corumba adhuc molle & efculentum ac fapore nucis juglandis, illud calce illítum prirriùm flavefcit, dein viridi-fufco colore tingitur, quo vetuftior fit frudus ac medulla durior etiam magis indurefcit, ac cum maxima duritie eft, fedioni minus pervium , eftque exterius tribus futuris eminentibus in longum ftriatum, ac in parte inferiori inter futuras tribus oculis claufis donatum, quorum unus latior & minus duras eft, inter futuras, qure lathis diftant, finis , aurificibus ob ferventem flammam, quam exhibet, in ufu. Cortex exterior operimentum obducens in exteriori fuperficie priniùm eft albicans, ut in frudibus de Coquinhos ciim tenerrimi funt, âdn viridefcens, ac cum majori •tate ex viridi flavefcens, cum autem frudus vetuftior eft ac exficcari incipit, eftque tandem ficcus cinereo-fufcus, & primùm quidem mollis ac tenuis eft, dein conftans intus came denfa, albicante & molli, qux in Lania teñera adhuc mollis & fedioni facile pervia eft, ac calce illita flavo colore tingitur, poft magis & magis indurefcens intus in carne plurimis lignofis ac ftupeis filamentis ad funiculosconficiendos idoneis qu« operimento ligno-

M A L A B A R I C U S. , lignofo extcrius arde adharcnt, eft intertcxtus. Quod ad formam externara, hi frudus cum tenerrimi, rotundi funt, cum ma jori altare oblongo-rotundi ac tribus angulis obtufis ad partes futurarum cmicantes, dim vetuftiores funt minus oblongi, ac cum vetuftiffimi funt, figura magis contrada quàm Lanía; in cocos vetuftis ad parteen eorum inferiorem intra medullam duram oculus oblongo-rotundus albicans, qui portea flavefcit, fe prodit, cftquetenerum mermen frudus qui eo terra; mandato ex fuperiori parte per ocuîum operimenti minus durum feu latius furculum novellum extrudit, atque ex inferna parte piram didam Mai Lufitanis Pongo, quae magis & magis increfcens dura aqua intcrea exficcatur, totam cavitatem adimplet ¿ furculus autem novellus ex oculoprodiens extra operimentum emicans paulo reflexus corticem extendrem perterebrat, ac ex inferiori parte emittit radículas, qua; per corticem exteriorem primum oblique decurrendo, tandem eoperrupto fe terra; hincinde affigunt: pirumquod in caritate nafcitur albicans eft, & in ftridiori parte, qua ex oculo prodit fubflavum, extcrius rugis in longum ftriatum & granulatum ac oleoinundum, intus füngofum, humidum, molle & albicans, efculentum, fapore multo dulciori quàm medulla, verùm nonnihil faftidiofo. Ex hac arbore liquor Suri quoque provenit, qui potus eft ut vinum vim inebriandi obtinens, faporis grati, fubdulcis, fubfalfi & fubacidi, cum primum exceptus eft majori dulcedine, cíim vetuftior acidior, coloris ex albicante fubc•rulei & pallidi, in fuperficie bullis feu fpuma obfitus ac brevi tempore fermentans ac intet fermentandum fibilum edens ac guttulas tenues veluti vinum forte & vegetum in aérem excutiens, vi quoque maíTam farinaceam feu cerevifiam fermentandi pollens maxime cum dulcior eft, eftque liquor máximo commodo ièrviens, ex quo vinum ardens, quod ut vinum vim inebriandi habet, acetum ac faccharum quod Iagra vocant, formaturj educitur autem hie liquor abiisquos Cbegues vocant hoc modo : capíie florífera feu frudifera?, quam Mammam arboris vocant, cufpidem incidunt, eique ollam appendent, ac infra cufpidem intervallo quatuor digitorum corticeru capfa: oblique fecant, fedumque verfus cufpidem élevant barbam utajunt efficientes , ut liquor ex cufpide incifo per corticem capfee dimanans ex barba in ollam appenfam refundatur, cufpidem autem incifum vel limo certo obducunt, vel foliis Vétti-Tált, vel corticis exterioris viridi rafura idque ad obturandum cavernulas in cufpide fitas, ne per eas liquor Sunex furculis, qui intra capfam funt, exftillans, intra ipfam capfam fe efFundat : capfam quoque vinciunt in incifura cum cortice qui à ramis foliaceis detradus eft ad impediendum ne rumpatur ; Mamma autem feu capfa cufpide primum incifo poft quinqué dies B dat

dat Suri, eftquc is liquor qui primùm exftillat colore rubefcente ; bis de die mane & vefperi ex communi ufu ollas cum Sun detrahunt ; cum tribus vicibus, etiam meridie; ollas priufquam appenduntur, primum bene terfe funt ac ab omni liquore expurgatas, quoties autem appenduntur, cufpis inciditur & prasdióto modo oblinitur, ac infuper Mamma in quatuor partibus proximè ad oras, non verb in ipfis oris , neque in medio inter duas oras pulfatur cum oifè butyro repleto, fit autem ilia pulfatio ne liquor intercipiatur ac hasreat, fed facilius ac liberiùs, atque adeo copiofius manet ; liquor hie Sun di¿tus,qui medio die detrahitur in ollis maneappenfis, dulcis eft, qui vefperâ fubacidus, altero die acefcens, tertio autem die liquor dulcis acîdus redditur, fuam dulcedinem prorius amittens; liquor qui ex arbore teñera educitur minus fortis ac vegetus eft quàm qui ex arbore grandiori & vetuitiori, minùfque fpirituofus, adebut minus vini ardentis per diftillationem exhibeat, odoremque terras in qua nafcitur etiam fpirans ; liquor quern arbores valde vetuifce dant, minori copia émanât & dulcior eft ac magis inebrians; vinum ardens ex hoc liquore poftquam uno die in ollis detraótis fervatus eft, deftillando extrahitur additis nonnullis guttulis olei de Cocos; ut acetum ex eoconfidant, ollas in quibus exceptas eft, in calce per quindecim diesimponunt, quo ad fermentationem vehementem excitatus multam fpumam ebulliendo ac in fundum ollas materiam albicantem, quas coloris cinerei eft, demittendo, mutaturin acetum ; Saccharum autem logra di&um ex eo liquore hoc modo conficitur ; ollis quas Mammis arboris appendunt, indunt momentum calcis quantum fufficit ad liquorem inftillatum rubedine tingendum, nam fi calx fuperflua fit liquor eft magis albicans & ladeus colore calcis, fi minus calcis additum, liquor ex fuo colore albicat, dein hunc liquorem Sun ita cum calce fufficienter imbutum & permixtum, coquunt, continuo eum cum cochleari movendo donee infpiifetur, habeturque turn faccharum rubrum ; notandum verb ex liquore Sun inftillato, cui minus calcis datum eft, non pofle faccharum confici, fi verb plus calcis ei datum fit, adeb ut in fundo impermixta refideat ad faccharum conficiendum refiduum calcis primum eife demendum; in confe&ione facchari feu Iagr* albicantis hoc infuper obfervatur quod liquorem Sun cum calce permixtum in ollas diverfas ad feparationem calcis transfundant, murando ' ter ollas, ut fi mane detra&us fit, medio die calce qua; in fundo fubfeditreh&â, in novam ollam infunditur, atque ita altera vice hora fecunda, ac vefpera rurfus in novam ollam refufa coquitur Hsc arbor valde ferax eft, pracipue qu* in locis falfis ac proxime ad mare nafcitur, quas in montofis provenir minus ferax eft, ac fruótus leu Cocos minores dat, quorum aqua faporis eft minus dulcis ac minus grau, liquorem Suri minori quoque copia fundir, qui tarnen

MALABARïCUS. men fortior eft, à vigefimo quinto ad trigefimum mms annum vigore eft fummo, frudus feu Cocos abundantiores & grandiores un & capfas feu Mammas in quibus incluíí funt majores producens ar hquorem Sun uberius fundens, ab eo tempore quo frudus dat ma tuns deciduis novos femper dat frudus, licet cum longeva; aWis fit" minori copia & forma minores 5 liquor Sun, quem vetuftior dat mi' non quoque copia exftillat ; verum dulcior & fortior eft • centum annosordinane durât invita; cùm languet ac morti próxima eft, rami omnes foliofi flavefcentes ac velut adufti confpiciuntur Obfervatumeft de hac arbore earn tertio poft fationem anno ramis , qui m juftam magnitudinem excrevére, veftitam effe ataûe ab eo tempore ramos incipere decidere, funtque turn rami ad fefquibominis vel etiam duorum altitudmem furredi, & caudex qui ramis m totum arcumveftitus ac obtedus eft non major quàm altitudine unius cubm, craflitie autem unum pedem «quans : finsulis menfi, bus ordmane unus ramiis novus prodit, veteribus interea deciduis eftquetemporeiEftivo lapfus ramorum frequentior quàm pluviofo' ipatio mum menfium rami in juftam magnitudinem excrefcunt DUta qui poft tertium annum à fatione in arbore proveniunt • ante exortum capfamm feu Mammarum fradiferarum rami majore lon^tu dine funt quam poft, in arbore grandi ordinariè viginti odo rami plus minus confpiciuntur ; capfas cum fuis frudibus quandoque tertio à fatione anno, vel quinto, vel odavo, vel décimo producunt prout terra magis vel minus bona eft : capfe infra fingulos feptem ramos qui èfummitate arboris prodeunt, proveniunt fpatio trium meniium in luam juftam magnitudinem excrefcentes, fefeque deci mo quinto die poft aperientes; flores quinto vel fexto die poft capfarum aperturam decidunt; in arbore ordinariè funt duodecim falcia; Cocorum, una fafcia fert Cocos Siccos didos : Baráttu-Téma feu Cotta-Tenga ,• altera frudus maturos didos Paleen-Tema, qui carne magis dura funt quam Marunga, minus verb quam Timl tertia frudus immaturos, didos Belaca-Cancu ,• quarta frudus didos Mantnga; quinta frudus didos Elani, fexta frudus didos Curimbaprcterea dua; Mamm* apertaa & quatuor claufa; ; Ex frudibus teneris & ex Mamma primùm erumpentibus ordinariè quindecim aut iedecim e ramis decidunt, reliquis in Cocos excrefcentibus • tertio poft aperturam Mamma; menfe frudus aqua; pauxillum acquirunt, lexto autem menfe omni aqua funt repleti ; dein fpatio trium meniium omni iua medulla implentur, qua; poft tres menfes indurefcit ac turn cocus ex arbore decidit, uno autem menfe ante delapfum aqua diminuitur ac turn etiam oculus in medulla fe offert : frudu deciduo poft unum menfem fe prodit pyrum quod fpatio fex menHum totamcavitatemreplet, intraquod tempus fiterra mandatus B 2

fit

ût Corns y exoculofurciüuscumramisnovellisad altitudinem unius cubiti affurgit. FIRES E J u s.

Adix décoda in aqua & cum íícco gingibere epota confert pro febre calida, eadem trita & decoda cum oleo frudus feu Coqui adhibetur in ablutione oris pro puftulis in gingiva obortis ; fuccus ex ramis tenellis exprefllis &: mixtus cum momento mellis oculis ad fedandum dolorem adhibetur fada lotione , fuccus foliorum cum oleo frudus feu Coqui in decodo datus proficuus eftproh•morrhoïdibus ; flores cum faccharo comefti juvant urinantes materiam puailentam ; fuccus ex floribus exprefllis ac in lade vaccae datus proficuus elt pro gonorrhoea ; capfula florum trita & cum oleo décoda prodeft in ulceribus ex aduftione ortis fada perundione, fuccus ex frudu tenello exprefllis fervit pro puftulis oris in infantibus fada lotione, ut & pro oculorum doloribus eodem modoadhibita ; aqua Cansje epota cum floribus ardori jecoris reftinguendo con* fert, eadem in iterata lotione capitis pro rubedine oculorum conducir ; medulla fruótus feu Coqui valet pro fulcis oris mafticata ; oleum ex medulla extradum puftulas capitis pellit fada perundione > idem proficuum quoque eit pro haemorrhoïdibus eodem modo ufurpatum ; pyrum quod ex aqua in cavitate Coqui excreicit cum oryza toftum datur pro tufli ex melancholia nata, ex cortice arboris exprimitur oleum quocum ungitur pars affeda morbo cutáneo nato ex vermibus. FIG. I. 2. 3. 4.

Vaïmarum varias inveniri fpecies, vel mediocriter in Bo- leberrimi G. Pifonis Hißoriam naturalem India , qui teftatan icis exercitato fatis eft notum. C. Bauhinus in Pmace tur ab incolis Braiiiianis vocari Inajagua cutía > & fingida quadraginta feptem proponit, & hanc quidem primam folia, pedes circiter fedecim effe Jonga : à quo tarnen non recenièt, inter Palmas Nucem ferentes, nomine Palma diiïèntiunt Autores noftri, dum ea duntaxat fefquicubiIndica Coccifera angu lofa y lanßat Indi, idea. Nucís In- tumaequare aliénant : cum illud tjuod Autores noftri radica Avkenna. mumvocent, à Pifone folium, & illud quod ab Autoribus Cum autem in plerifque tarn Orientalis quam Occiden- folium, ab ipfo foliorum ala nuncupetur. talis Indise regionibus, prsefertim locis maritimis, copioPrater autem varios ufus, ab aliis memoratos, quos hufegerminet, hinc paiTim ejus hiftoriam pluribus tradunt manum in commodum fuppeditat hiec Palma , refinam autores : & imprimis prx aliis Garziat ab Horto, & in eum quoque fundit peculiarem , qualis mihi hoc anno ex Clußm. Vires quoque & ufus fufuis enarrant Hernandes & Zeilan laudatiffima totius orbis infula , allata : conftat Hecchius y Plantarum Mexicanarum hifloria libro tertio, ubi ea ex iarmentis medium digitum Iatis , & funiçuli in ab incolis arborem hanc Coyoüi vocari affirmant, diverlaf- modum in longum porreáis, coloris fubfufci & pelluque ejus in nova Hifpania obfervari fpecies. cidi, faporis autem lenti & praepinguis : quafnam Vero Accuratiffimam autem hujus arboris, ejufque attribu- obtineat vires & facilitates, addifcere aut experiri nontomm defcriptionem 3 fi quisinfUper defideret, adeatce-*- dum licuit.

CAUN-

/ÏV'

* *£<-/'.

-i.e.

Cuantía

&)G)_S nu/

Q-

•*

5ram •

-//,'

c.aatnjii ,

Ja tin

0) 2^jยง3

)/l

au. au t.

nratu

% •«•

r^aantja . fat.

MALABARICUS.

CHUNGA FIG.

y. 6. 7. 8.

Junga y Ling. Bram. Madi, eft arbor procera altitudihe arbo- Fig. j. rem Tenga xquans, naicens in arenofis. i^&vnigricans, oblonga, craiïîtie unius ípithama:, radiculas albicantes & rufas, qua: in tus lignoíb filamento funt, ex lé diífundens. Caudex crailîtie unius ipithamx, maxima craíTitie adradicem, in íummitate paulo minori obdudus cortice viridi-claro. Rami qui ex caudice ordinatè prodeunt, ac ordine decuiîato bini & bini ex iê mutuoemergunt cum pede fummitatem caudicis inflar vagina: íeu capia: rotunda: ac claufe circumpledentes, exterioribus interiores circumdantibus, ac fimul caput oblongum in íummitate Caung•, quod craJflius eft ipfo corpore caudicis inferiore, conftituentibus, rami exteriores pede fiílb ac rupto pbft lücceífíve fuo tempore decidunt; eft autem pes ramorum exterius viridi-fufeus, in interior! fuperficie albicans, contextura ferme coriaceus, aciinerioriíuperficie ftriatus, intus lignofis filamentis minus duris in longum perdudus membrana candida & nitente, qua: firma: ¡k denía: textura: eft, obdudus : pars ramorum fuperior qua: ex pede exit, inferiusad pedem latior eft, dein feníimftridior, exterius rotunda, interius nonnihil cava ac fuperiora verfus interius in medio in coftam acutam extuberans ac utrinque ad coftam planis oris circumícripta, in quibus foliis ex adveríb oppofitis eft veftita exterius ut & interius colore viridi, ad pedem autem interius nonnihil flavefcens, ac intus lignofis mollibus filamentis ac fungoíís carneis fibris pertexta : funt autem folia oblongo-angufta longitudine trium quatuorvé pedum & latitudine quatuor pollicumplus minus, ac inftar flabellorum in duas treívé, etiam quatuor quinqueve plicas compljcata de cum plicis ex oris ramorum produda in parte interiori in plicarum angulis eminentibus coftis viridi-claris obfita, & intus venis in longum ftriata, contextura rígida, fuperficie plana ; viridi-fuíca 6c nitentia in utraque parte. In Capitulo Caunga quod in íummitate eft intra pedes ramorum foliaceorum vagi- Fig. 6. niformes Capfa in quibus fafeix ramorum ac íurculorum cum floribus & frudibus includuntur, proveniunt infra fingulos una, funt autem capfx oblonga: quatuor plus minus fpithamas xquantes in una parte, quapedi exteriori accumbunt rotunda:, in altera qua pedem interioremcompleduntur, cavi ambitus, fuperficie glabra &: xquabili, ad fummitatem in medio partis cava: ftria lacunofa in cujus tradu rumpuntfulcatx, colore exterius primum viridi-diluto albicante &fubflavefcente, pbft cum xtateflaveícentes, interius coloris candidi, capia exteriore accreícente ramus exterior, quieum arde includit, videtruditur; faícia:ramorum ôc furculorum qua: in capfis incluía: conftant uno pede plano quo caudicis fummitati circumpoíítx, funtque in ramulis craflioribus frudibus teneris dotatx, & in furculis tenuibus, qui infra exortum fruduum erumpunt, ípicis íblis feu gemmis florum in duabus oppoíitis partibus obdudx¿ faícia: autem ha: in ramis ac furculis primùm funt albicantes íeu flavo-albicantes, dein viridelcentes, cum vemftiorcs fant, colore viridi-fuíco & durx. Spiuílorum fummitati furculorum obveríx funt, funtque parvx & angulatx &: Fig.7. C albi-

albicante*, in tria folia rígida & cufpidata ac craffiola fe aperientes, continentque in medio ftamina novem albicantia tenuia fine ullis apicibus, trialongiora ex flavo albicanda, qux à fex minonbus magis flavis cinguntur. Kg. s. Frùftus qui fafciis ramorum adhèrent cùm fuá magnitudine juña funt, obloncro-rotundi funt, in ima & íiiperiori parte ftridiores, involuti cortice exteriori crafío3 ac confiantes pulpa rufo-rubefeente, & intus in medio pulpa: medulla albicante cum autem tened funt a hi frudus candidiíuntacnitentes, albicantibus furculis appendentes, forma non rotunda fed angulata, maxima parte foliis calycis obloníTo-rotundiolis & mutuo circumvolutis circumprehenfa, interius conftantes pulpa denía albicante, qua: faporis nullius & aftringentis ; portea cum •tate pulpa molli funt & pauca continentes in medio pulpa: humorem clarum ac multum qui cum pulpa aftringentis faporis eft, funtque turn didi Tanm-Paina, dein pulpa interiori magis auda funt, ac nullum humorem in medio continentes, funtque turn frudus didi, Schalémba-Painà, cum a:tate majori pulpa magis àc magis indurefeit naíciturque in medio in longitudine medulla albicans, diciturque* cum pulpa 8c medulla minus dura eft, Aria- Décca, cum durior Adecca, cùm maxime dura eft & cortex aureo-flavus, Palxa j eft autem pulpa, forma primum ovali habens cufpidem acutiorem ad fummitatem frudus, eft vero pulpa, cùm teñera 6c húmida eil, colore albicante- fu bflavo, forma oblonga &: anguila &; ad fummitatem cufpidata, dura, colore ex rufo-rubefeente, forma eíl minus oblonga ac crafíior ac magis ad conum accedens, cujus bails eft in ima parte frudus : pulpa, íeu dura , leu mollis, cum Bétel addito momento calcis manditur, maxime autem mollis ; Cortex pulpam circumdans corticula exteriori denfiori &duriori, qua: fu perfide plana &c glabra eíl y ac primùm albicans, deinviridis, pbftcùmpulpa ac medulla dura ell, aureo-flavi coloris, obdudus, intus conftans carne primum teñera albicante, qua: majori quantitate eft ad imam partem frudus, ac corticula exteriori decifa cum pulpa frudus in comeftione Bétel íimul manditur, cùm frudus vetuftior eíl, filamentis lignoíis, qux primùm coloris albicantis funt, dein cùm corticula exterior aureo-flava eíl, coloris quoque ai^eo-flavi feu crocei funt, eft pertextus, clique turn adeo aróte pulpa: fuperficiei aühxrens, ut non facile deglubi poiiit : intra medullam albicantem in bail frudus in medio oculus rotundiolus albicans confpicitur, qui germen frudus eíl íurculum edens : quatuor Capße plus minus íimul in eadem arbore in Capitulo reperiuntur ¿ quinto anno à fatione dat Fruäus íi terra ferax fit, ordinariè feptimo , vivit quinquaginta annos, triginta vegeta eft frudus proferens, pbft langueicit, frudus poll unum menfem, quo ex capfa erupére, aquam recipiunt, poíl tres menfes frudus omni aqua repleti funt, poil fex menfes pulpa dura. FIRES E J U S. O Adix décoda in aqua fervit pro ore fulcato fi cum ea diluatur, uti &c pro ejus •*•*• puftulis. Succus fbliorum tenerorum expreifus ac cum oleo Schirgelim datus confert pro lumbricis. FIG. 5. c 7. 8. Arbor hxc à C.Bau bino in Pinace vocztur Palma, cujus fructus fiililis Paufel dicitur, Paufcl Serapioni, Pi Ifel & Pufel Avkenza. Fructus turn alibi, turn in Regno Malabar à nobilioribuj vocatur Arcca , teile Garzia ab Horto, adquemplura de hac materia deíiderantem lectorem rein itto. Ut dLChrißopborum à Cofia , qui Avellana Indica nomine fruítus deferibit 3 eofque adhuc virentes, fub arena condi teítatur, ut guftu évadant gratiores, quin &c in lotionibus adílringentibus magni eíTe ufas. Maximum au-

tem. huic fru&ui famam conciliavit quotidianu« cjus car» foliis Betre five Betle, apud Indos Magnates & ditiores ufus, ut apud jam citatos autores, Linf¿boten & Botttium (quiPynanghde Strti ôcSiriiBoa vocat) videre eft. Piures autem ejus dari fpecies, teilantur prater Autores noftros, fruclus magnitudine & forma varii, quos inter rarioraaifervo. Verum quern forma oblonga Arcca fubjungit Clufim > toto ccelo ab ea differt, cum nihil aliud fit, quàm Nucleus interior Palmapini Lobelti,

C A-

MALABARICUS.

VARIM-TANA F I G.

Anm-Pana du• ipecies funt , Carm-Pana & Kg.9; Ampana. Carm-Pana Bramanis TaUtasnado Luiïtan. Palmeiro, Brava fern, eft arbor procera naícens in arenofîs. Radix fuperne capillata, ac inferné ramum medium craíliorem reétà demittens , ac cum coramos transveríbs tenuiores, eftque cortice ac ligno nigricante. Caudex ligno rufo-nigricante^ in medio corculo molli, exteriùs cortice feu crufta nigricante, quse deglubi nequit, ut Tenga, obdu¿tus , ad cruftam ligno duriore. Kami coronatim ac ordine decuflàto caudicem circumfídent, funtque in pede, qui quatuor ferme cubitos oblongus, interius plañí & nonnihil cavi, exterius rotundi ac in oris ob cufpides eminentes aíperi & incidentes, inferné latiores ac fpithamam fermé in latitudine arquantes, fuperne ftriétiores ac latitudinem ferme unius palmi y in fummitate folium pragrande, quod latiílimum eft, ac velut flabellum plicatum explicant ; funt autem folia hasc in plicarum oris eminentibus coftis afperis obduóta, in anteriore parte incifa , ac in plures cufpides ftrióta, contextura denfa & cram, in longum venís denfis ítriata ; rami cíim tenerrimi funt cum fuis foliis flabelli-formibus candida funt & nitentia ac folia in fe plicis convoluta, anterius haud incifa. Tru£ím funt externa forma- íímiles fru¿tibus Tenga, fed minores & rotundiores & in vértice nonnihil plani calyci arelo & majori & foliis mutuo circumvolutis excepti, prodeuntes ex capfis quae tribus foiiis arele circumvolutis confiant, ac fupraex exortu ramorum erumpunt, funt autem hi fruólus calyce ar¿lo & majori ex foliis mutuo ei circumvolutis compoííto excepti, corticis crafli exteriùs obduóti corticula denfa, qua? fruótibus immaturis viridi-fufca, nitens ac glabra, ac iis maturis inferiùs fupra calycem nigricans & nitens, ac íulcis feu fiííiiris in longum ftriata eft, fuperiiis in vértice ex viridi-flavefcens feu prorfus flava, intus autem cortex pulpam habet denfam, qu• primiim mollis ac alba eft, dein cum fruótus probé maturifunt, filamentis lignoíís, tenuioribus ac mollibus & minus duris dense pertexta ac fucculenta , faporis fubdulcis & non ingrati, odoris fortis ac ejuíHem ut caro fruólus dióti Sebácea ; in medio pulpas corticis duae trefve nuces oblongo-rotundx & planee

pulpa

HÖR

pulpa intermedia à fe mutuo fejuncte confitas funt, conftantque exterius operimento craíTo ac lignofo, cíim vetuítiores funt, nonnihil petrofo ac fumme duro, quod in exteriori fuperficie filamentis lignofis albicantibus aréliflime obduótum eft, adeo ut minus glabrum fit quim operimentum lignofum in fru¿tu cocos ; in hifce cùm teneriores funt, intus medulla eft c•rulea & tranfparens, crafla, mollis & gelatina ac efculenta, faporis dulcis haud ingrati, qu• cum tempore valde indurefcit, adeo ut mandi nequeat. Apud hojee jMedtcos non eß in ufu. FIG. Hujus Val/rue Cocci/era complicato folio fruetu minore , folium praegrande muñere Domini Pauli Hermans y Medici & Botanici praeftantifíimi, Civitatifque Columbo ininlula Zetlan ConíUiariiJuftitixdigniíTimi, poflideo. Longttudinc illud tredceim > & latkudine vel modicè cxpanfum novcm pedes fuperat , eamque obtinct figuram , quam hie Autores noftri defcribunt : Verum &c

infuper , ubi foliorum lacinias vel divifurse intipiunt, filamenta habet plurima , teretia , ejufdem cum laciniis longitudinis, quae deorlîm propendent. Addebat Dominus Hermans fexaginta milliaribus fupra Columham fuiffe allatum , & ab incolis vocari Talagaba , id eft, arborem umbroiam , foliis enim utuntur umbráculo loco.

A M PA-

f 10

MALABARICUS.

T F I G.

ANA IC*

Mpana, quas fecunda ípecies , Ling. Bram. Tala- Fisao' támado, Lufitanis Palmera Bravo Macho, cum Ca~ \rm-Pana eadem eft, tantùm in eo diíFerens , qubd loco fru¿tuum feu Cocorum Capitula teretia & florífera proférât ; hase autem Capitula ex Capfis quas foliis mutuo circumvolutis conftant, ac íupra ex exortu ramorum emicant, diverfís caulibus , qui duri, plani & primùm albicantes, dein virides funt, prorumpunt, in fummitate unius caulis, duo triave fita ; funt autem capitula duas fpithamas plus minus longa, & nonnihil incurva, primùm cum caulibus albicantia, dein viridefcentia & fraótu facilia, in fuperfîcie plurimis fquammulis quas ex intortione apertas fummitatem eorum reipiciunt, obduéla. Flores quos ferunt inter fquammas ex fuis oculis emicant in traéfcibus fpiralibus, at non iîgnatis , ac fibi mutuo parallelis confiti : funtque flellul• confiantes tribus parvis interiùs cochleato-cavis ac rigidiufculis foliolís, qnx primùm cum capitulo albicantes , dein virideícentesfunt, confiantes, continentque in medio quinqué vel fex tenuia ítamina, quae apicibus albicantibus, fubflavis & grandiufculis ac ílriatis dotata funt. In hifce Capitula floriferis intra carnem proximè ex adverfo oculorum florum Gemvna oblongo-rotundae ad fuperficiem erectas, quae glabro loculamento occlufas funt, continentur, quorum oculis flores inferti funt. Apudhofce Medicos non efl in ufa* FIG. Valma hsec ab aliis non deícripta, non incommode meo judicio vocabitur Palma Malabarica^ flofculis ftellatis > fru¿tu longo fquammato. Mirus vero naturae lufus in hac & precedente fpecie confiderandus venit, quae Planas quoad caetera iimil-

io. limis , toto coelo diítrepantes flores Se fructus appofuit. An autem earn ob rationem, ex Legíbus naturas, à Clariílimo Morijfono exhibios disjungi debeant, unicuiquejih; dicandum relinquo.

SCHUN.

HORTUS MALABARICUS.

SCHUNT>A-?ANA F I G.

II.

Chunda-Fana, Ling. Bram. BiraQi-Mado, eft arbor % éI¡ procera nafcens in arenofis. Radix eft rufo-obfcuro corrice obdu&a, intus in medio ligno molliori, fibris hinc inde veftira. Caudex ambitu amplexum duorum hominum implens in fuperficie obduâus cortice feu potius crufta cinérea quas deglubi nequit. Ad cruftam eft ligno duro interiùs medio ferme ambitus diámetro ligno molli. Kami qui ex caudice ordinatè prodeunt ac ordine decuiTato bini & bini ex fe mutuo exfurgunt cum pede caudicem circumfident, quernadmodum rami Tenga, eumque reticulato raro cortice, cujus filamenta ex oris pedis originemfumunt, circumveftiunt, funtque in pede tenues & cavi > ac tomentofa rufa lanugine exteriùs obfíti, ac taétu velut coriacei, interiori fuperficie albicantes feu ruffi, inferáis latiores, parte fuperiori, quo à caudice refleâuntur, funt rotundiores & duabus lacunis latis interiùs utrinquein longum ftriati, ex quibus verfus oppofitas partes furculos foliáceos qui an »ulati, virides, interiùs ftriati funt > ac ad exortum extuberantes emittunt, exteriùs virides acpilofalanugine, quas faciledeteri poteit, obfiti, intus filamentis lignofislaxepertexti, funtque ob lignum paucum leves. Folia in furculis ramorum ad interiorem partem exoriuntur caulem invenientes, ac verfus duas oppofitas partes obverfa, funtque oblonga ac velut triangulan ambitu circumfcripta in una parte anteriora verfus longiori ora, in altera quse furculum proximè contingit, breviori excurrentia, ac cum duabus oris ad exortum ano-ulum re&um acutum efficientia, atque adeoanteriùs latiora, ac in anterior! ora, qux inter duas laterales intermedia eft, ac cum ora interiori ac breviori angulum obtufum, cum exteriori ac longiori angulum acutum efficit, cufpidibus acuris eminentia, funtque contextura rioida, venis ex ángulo exortus prodeuntibus, qux certis intervals velut nervieminentes in adverfa parte extuberant, ftriata in Ionium, fuperficie utraque glabra ac viridi-fufca, & valde ni ten ti a; folia quas in fummitate ramorum oriuntur ex ramo tanquam cofta intermedia protenduntur. Flores & Fruäus in capfis oblongis, qua? ex caudice fupra orio-inem furculorum foliaceorum tranfverfum prodeunt, ac oblong funt unum brachium, ac quatuor quinqueve viridibus fcutellatis corticibus conftant, fimul proveniunt furculis numeroiïs, qui capfis apertis F ex

l6 s

ex lis erumpunt, acramo medio craiîiori coronatim circumpoiîti oéto plus minus cubitos longi evadunt & graves fafcias conilituunt denfo ordine arâè infidentes. Sunt autem flores fpicei, oblongo-rotundi, ac longitudine ferme unciali re¿la furculis impoiïti ac nonnihil pofleriora verfus reflexi, èc bini ac bini paflim ex ad vedo ad fe invicem iîti, cùm fe aperiunt in duo, fed maxime ac ad fummum in tria folia, quas furreéla & cLifpidata, rígida, dura, craila, nullis vendis llriata, ac interiùs nonnihil cochleat^e-cavas funt, fe dividunt, uti & manuum preffione refolvuntur, colore primùm funt viridi, poil rubelten te, feupurpureo-rubefcente, dein flavefcente, alii aperti, alii claufi atque adeo etiam diveriî coloris, alii rubri, alii c•ruleo-rubri dilutiùs, vel inteniîùs, alii flavi. E medio horum fpiceorum foliorum emicat penicillus anguftorum, flavorum, furrccilorum ac itriatorum foliorum, qu¿e inflar ílaminum funt. Gernm• frucituum juxta ipiceos flores iîti funt, funtque minores quàm flores, rotunda ac in vértice cnfpidat•, & cum cuípide anteriora verfus reflex^, qu# floribus dedduis rémanent ac in fruéius excrefcunt. Sunt autem fruótus , cumin juílammagnitudinem excrevére, confertiííimo fuo numero fafciam ramorum valde onerantes, planorotundi furculis, qui ílriati funt, fine petiolis infidentes, primùm cùm immaturi, duri ac virides, dein flavi, ac vetuíliores rubicundi, cùm probé maturi, rubicundo-obfcuri & nitentes, confiantes corticetenui & carne intus molli & rubra, qiux ex guflu linguam acérrima pungir & lancinât. Intus Semina feu Nuclei duo duri funt, totamfermecapacitatem fru&us replentes, forma oblongi, una parte rotunda, altera qua lîbi mutuo accumbunt, plana, ílriis lacunofa, colore exteriùs rubro, ac carne intus albicante c•rulea & rubra. Apud hojee Medicos non eft in ufu. FIG. Arborem hanc Talm* Daitylifera eííe fpeciem, non eft quod quis dubitct : & nifi frudus carnem linguam acerrimè pungere & lancinare traderent Autores, non incommodé ad Palmam Americanam fructu racemofo C. Baubim referri poiTe, opinarer.

u. Quin & putem , figuram illam qum Ixoticorum Lib. i v. Cap. xii. Cbamtripbes Peregrin* nomine , exhibée Clufius, nihil aliud eííe, quàm racemum aut fafciam, cuiadhseferunthujusarboris fru¿tus.

BALA

ÍZ

4kala.

Jat-

uram .

'W. L

ram .

MALABARICUS.

BALA. FIG.

12.13.14.

Ah lingua Bramanum Kely, eft arbor ad duûm hominum Fig.n. alcitudinem aflurgens, nalciturque in arenofis. Radix craila eft duas fpithamas ac tres oblonga, ambitu rotundo, plurimis fîbris capillatis, qua: intus lignoia: funt, veftita, exterius fuica acnigricans, intus carne albicante, qua? íaporis aquei, fubdulcis 6c fubaftringentis eft, qua: inciia h 11morem albicantem nonnihil unduofum, qui íaporis fubdulcis 6c valde aftringentiseft, exudat, acillicbfubrubro, íeuperííco colore fuftunditur j intervallo ferme pollicári ab ambitu annulo íeu circulo tenui parum lignoíb ac etiam molli in orbem pertexta conipicitur, ex quo fibra: radicis filamenta recipiunt, ac plurima filamenta lignoia tenuiilima verfus corticem bine inde deducuntur, rarifiima autem ac brevia verííis interiores annuli partes. Ex radice RamifoIioßCimp\kesy quorum interiores ex excerioribus, à quibus arde comprehenduntur, ordine ferme decuflatoemicantpede redo & oblongo, qui uniusfeu duum etiam hominum altitudinem metitur, aMurgunt^ cumfuperiori parte, in qua foliis veftiti funt magis minuíve à pede reflexi ac pandi, funt autem in pede exterius rotundi, interius cavi in ima parte pedis qua íuperficiei radicis annulari traótu iníident ac fuperiori arque lati ac latitudine unius fpithamx, in media pedis latitudine craíli ferme unum pollicem, ac inde verfus oras íenfim extenuad exterius cortice glabro &c fubviridi íeu etiam viridi-flaveícente, qui in filamenta candida, dura 6c valida in longum protrahi poteft, interius corticula íeu membrana glabra 6c candida obdudi 3 intus in longum perdudi numerofis parietibus, albicantibus, íimplicibus, paralleiis, qui íínguli venulis intus in longum ftriati íunt, ac plurimis tranfverfis membranaceis interíepimentis in camerulas íeu lóculos, qui cortice exteriori 6c interiori ocelufi funt, diftindi, fapore aquoío haud adftringente • íuperiori parte, qua à pede magis minufve reflexi íunt ac pandi y majori íunt craífitie, &: minus lati, cum maxima latitudine inferne, inde íenfim uíque ad apicem ftridiores, exteriùs rotundiores, ac interius rotundiore cavitate , ac in oras extenuatas ftndi, intus quoque ejufdem textura? ut in pede, funtque rami intervallo à pede ferme fpithama?, feu etiam cubitali, nullo folio veftiti y inde uíque ad apicem veftiti uno folio, conftituuntque velut mediam coftam foliorum, cu jus latera ex ejus or is tenuibus utrinque excurrunt : cum teneriores, colore funt in totum albicante ; cum vetuftiores, viridi-diluto ac cceruleo rore confperfi, dein cum majori xtate flaveícentes. folia y qua: ramorum fuperiorem parte m inveftiunt, oblongo-rotunda 6c lata funt cum ííio ramo medio íeu coila longitudine ferme íefquihominis, in medio maxima latitudine, qua: ferme eft unius cubiti, 6c inde verfus apicem 6c imam partem ftridiori, funtque fuperficie glabra, leniífima ac xquabiliílima > fubtiliíííma: texturx , adeo ut aqua in iis íparíim diffuia illico in rotundiífimas guttulas íe colligat, viroris in reda vividi 6c nitentis, in adverfa minori nitore, íaporis fubadftringentis 6c fubdulcis, venulis deñlis fubtiliílimis 6: parallelis, cjux ex oris cofta? íeu rami medii traníverfim excurrunt ac initio fui tradus ex inferiori coftx parte conípicue deducuntur, ftriata 6c in margine rubro limbulo cinda, in quern G vena:

vena: tradu fuperiora verfus inflexo incurrunt, intervallis autem ordinatis ac ferme femidigitalibus venulis magis nitentibus funt , ac in earum tradu in reda parum extuberantia, & in advería rugulis tenuiterftriata, acinipfiscofta: orisin tradu liio oblique ex inferiore coite parte confpicuè deducuntur, ac in margine ubi tenedora cum fuo ramo in totum funt albicantia > Ôc in parte reda album fericum ex vividiifimo candore & nitorc aemulantia ; folium intimum quod ex radice prodit ac ab aliis comprehenditur, in fe convolutum eft. Poll foliorum omnium, qua: ex radice originemfumunt, exortum, unusCd«lis rotundus, qui parte inferiore nonnihil craílíor, ex medio pedum ramorum foliaceorum è radice exfurgit in fummitate cono nodulatus, ac ex eohinc inde difluís intervallis rami tres quatuorve, quorum fuperiores conum obtegunt ac involvunt, emergunt, quibus apertis ôc relaxatis conus fe foras prodit arboriique partus confpicitur ¿ horum autem ramorum folia trium quatuorve digitorum tranfveriorum feu palmi vel fpithama: intervallo à fuperiori parte pedis eos inveftiunt, funtque minus oblonga quàm qua: in prioribus ramis ac minoriintervallo puta palmi vel ipithamx plus minus à pede exorta. Cattlis in parte ea, quee à pede ramorum inveftita eft, albicans ôc mollis ac tener eft parte fuperiori, qua: cum cono foras fê prodit , viridefeit ac durior evadit, ôc filamentis nonnihil lignofis eft pertextus, ac cum tempore magis magiique pandus, eftquc intus in totum fiftulofus ac iàporis aquei, fubdulcis ôc fubadftringentis , ubi confringitur, plura filamenta candida ex îuperficie partium confradarum deducuntur ac longe protrahuntur -, hic tener codus ac à filamentis icparatus eft in eduliis : fuccus in parte fuperiori contentus magis adftringens eft ôc fubladeus ac unduofus. Fig.13* Flores ac Fru&us fimul in cono proveniunt ; eft autem conus ipithamam longus, conftansex foliisplurimisoblongo-rotundis anterius contradioribus, grandiuiculisjcraflis, ôc fibi mutuo fuperimpofitis, acclaufis,ôc in diverías feries diípofitis : qua: coriácea , exterius corrugata ac fulcis ôc interius venis in cuipidem definentibus ftriata funt ; qua: exteriora folia , colore funt exterius rubro-fufco ôc fubeceruleo rore conípería, ac in interiori îuperficie íanguinea ; qua: interiora, colore flavo ôc magis ac magis albicante, cum tener eft, conus cum íuo caule colore in totum eft albicante j ¿ntra fingula hujus coni folia qua: unum poft alterum íe aperiuntac dein decidunt, flores cum frudibus quibus infident íeu flores íbli includuntur, ôcquidem intra folia exteriora ôc inferiora flores cum frudibus fimul, quibus infident, intra folia autem interiora ôc propius adeuípidem coni fita, flores íoli fine frudibus. Sunt autem Flores, qui Fruclibm infident, confiantes quatuor foliis, tria funt oblonga, furredaôc rígida, infernélatioraac fenfiminanguftumcontrada, craífa, nonnihil pellucida, albicantia, ôc nitentia, ac venis in longum ftriata, fuperiùs in cuípide flava, atque corumunum, quod exterius fitum, latius cft ôc fupernein tres cufpidcs flavas incifum, duo cañera anguftiora ôc in unam cuípidem contrada, atque ex hiíce duobus unum quod folio latiori magis proxime adjacet cochleatxcavitatis tenue ôc magis traníparens, quartum folium quod inter duo folia oblonga, craífiora confitum eft, & ex adverfo folii oblongi tenuioris, eft inflar veficula: feu folliculi rotundi interiora verfus convolutum, candidiflímum, nitens, ac maxime traníparens, tenuiífimis venulis in longum ftriatum, minus oblon<mm, ac in ora rotunda verticis cufpide crifpata eminens, in fe, cùm nondum apertum cft, humorem limpidum, unduofum, ut ovi albumen, fed tenuiorem, ac fubdulcem, inflar mellis, continens. E me-

M A L A B A R I C U S.

E medio Florum ex umbilico frudus quinqué Stamina cum Stylo oblongo exfurgunt: Stamina eredcaplana, ôdata, acparumcraflîola, funtejufdcm lóngitiidinis, ôc candida. Stylus Rotundas, craffus, oblongus, fupra ftamina ferme dimidia lonçitudine eminens, ac folia oblonga longitudine ferme xquans, inferiùscraflior, coloris albicantis&rubefcentis, in vértice uno nodo craíTo, plano, rotundo, acvelut céreo ôc nonnihil ex albo fuíco dotatus. Flores qui nullum frudum dant prioribus ferme fimiles, fed nonnihil ab iis différentes, confiantes tantùm duobus albicantibusfoliis, uno oblongo, furredoôc interiora verfus contrado, acfupernè in quinqué cuípides flavas, quarum dux interiores anguíliores funt, incilb, quod in foliis prioribus eft tricufpidatum, ôc altero folliculiformi tenui minori, quod á folio majori circumvoluto includitur, quod idem eft ut foUiculiforme folium in prioribus floribus, led minus amplum ac etiam liquorem fubdulcem continens. Stamina, qua: in hiíce quoque quinqué candida, fed oblonga funt, ferme ad nodum ftyli exfurgentia, inferiùs nitentia ôc rotundiola, ôc fupernè plana ac intcrius utrinquead oras futura eminente fufcaobííta ; ftylus oblongus, craffus, albicans, uno nodo craíTo ftriato eft dotatus : funt autem ni flores pede rotundiolo, unciali, denfo ôc carnofo, qui exterius ôc intus eft albicans, ac tenerrimum frudus germen referens, confiantes, acfuo pede ad ungues foliorum coniformis capituli, quod eos includit, femiannularibus extuberantiis caulis fcriebus ferme binis furredi ac dense ad fe invicem jundi, infidentes, ac oculos albicantes decidui rclinquentes. Frutlus in fuo Cauk fafciatim feu plurcs congregatim proveniunt infeiioribus Fig.14 femiannularibus extuberantiis caulis, qux eo excrefccnte latius deducuntur, & quo magni inferiores funt, eô latiore intervallo diftant, poiîtis feriebus ferme binis plures ut duodecim, quatuordecimvc plus minus ad fe invicem furredi infidentes, ac in novem, decemvediftindisordinibusplus minus caulem circumftantes, funtque oblongi longitudine plus minus unius fpithamar, cum maturi funtminûsangulatifeurotundi, confiantes corticc arquabili, cralliolo, exterius flavo, cum immaturi funt, intus pulpa flava, denfà, ôc molli, ac unduolà, qux faporis dulas ôc grati ac ad corticis interiorem fuperficiem carne minus dénia feu fungoía ôc albicante obdudi, transverfîm fcû:i in carne nota magis fufca feu rufa velut figno crucis interflindi, ac pundulis hinc inde nigricantibus conIperfi, cùm immaturi funt, magis angulati, cortice viridi, qui, cùm tenerrimi funt, primùm eft albicans, intus pulpa minus molli, & albicante, ac faporis adflringentis, acexprefTi, liquorem exflillantes fpifliorem, unduofum, acvifcidum, qui in pannum decidens euminficit macula, qux nullo negotio elui poteft. FafiU horum Fruäuum in uno caule ordinario tres pedes plus minus oblongas funt. Semina m 11s communiter nulia. FIRES EJUS. RAdix contrita ôc epota in lade vcrtiginem capitis iedat ; ejus aqua cum laccharo permixta proficuè ebibitur pro ardorerenum, quin ôc eadem aqult fimpliciter epota pro doloribus ex urina obortis confert, daturque proficuè iis, quorum corpus argento vivo diflillato infedum eil, ut & iis qui inter edéndum capillos hauferunt : corculum arboris putà caulem albicantem , qui frudum fert, tritum ôc cum melle intus fumptum malis oculorum convenir, ad G 2, quod

quod etiam fervit butyrum in quo frudus ieu fîci in frufta fedi tofti funt, cpotum. Bala ex diveriîtate fruduum pluies ac diverfa: funt ipecies, ut Ncndera-Bála quar frudum fert oblongiorem ca:teris, qui in cortice eft, colore rubro, & intus carne rubefeente, luntquc ejus Ipecies Nera-Nender•, qua: frudibus eft grandioribus, &: Curlpo-Codde, quae frudibus eft minus oblongis, Cadali-Bála frudus fert gratis &; jucundiodons, qui cortice íunttenui; ejus ípecies Sch:m-CadaTi, qua: minores frudus fert, &Erada-Caduli, qua: íapore prarferuntur: Puam-Bálafrudus fert exadè rotundos, & oblongiores, ac craiïiores quàm Cadali-Bála, qui lapons funt optimi, eftqueejus ípecies Turenále-Bala utpote grandior. MannemBala fert frudus angulatos quatuor iuperfîcierum, qui carne nonnihil oleóla ac pingui, funt íaporis magis dulcís, corticecraífo , habetque ha:c folia craíhora exteris & magis lata ac oblongiora , Cinga-Bála fert frudus oblongos ut NenderaBála, led minds craífos, de qui maturi viridi-clari funt ; Camm-Bála frudus fert multo minores exteris, qui maturi, coloris íunt fubflavi j ejus ípecies eft Schúndila-Canlm-Bála, qua: frudus fert valde parvos ac minores carteris, ac nullos alios flores ttifi qui in frudibus infident, atque adeo ram um totum uíque ad verticem frudibus oneratum : CaVem-Bála fert frudus cortice craíliolo, in quibus íemina nigra continentur. Bangála-Bála flores fert, qui ííint colore c•ruleofu ico. Bala ípecies communiter intra íex menfes flores ferunt ; Puam-Bála autem intra duodecim meníes, frudus poft quatuor meníes matureícunt; una arbor unum caulem ex radice edit ac frudu dato & ad maturitatem perdudo emoritur , ftolonibus qui ex ejus radice circumquaque expullulant in arbores excrefeentibus. FIG.

iz. 13. 14.

Nefcio quid C. Bauhinum moverit, quod hanc arborem in Pinace vocaverit, Palmam humilem longü latifqueFoltu, cíim non duntaxat Autores noftri, íed& alii te/tes oculati, proceram efíc, & duorum hominum altitudincm square, teftentur. Forfan Gcfnerm, quí Pnmilam vocat, vel Oviedus, qui pro loci ratione, Pumilam poceramve eííe aílerit, huic opinioni anfam prasbuit. Mufa vel Muza vulgo vocatur Seraponis, Mauz. J£gj/fùis, Alpino, Muz, & Gemez, Mauritanis, Guiüandiw teftc : Pala quoque vocatur Pltnio, & Quellt Bengalenfibus., nominibus procul dubio, à Malabarenfium Bala, ôcBramanumKelj/ mutuatis: A Brafilie nfibus, ubi,

Plfone tefte, abundé luxuriat, Banana & Facobticu vocatur. Parum autem fibi confiât C.Bauhhw, dum à fe invicem disjungit Mufam, & Ficum Indicam Racemofam five Banana, cíim re vera una & eadem fit arbor, licet ratione fruclus, aliquot ejus dentur differentia?, ut pluribus etiam noftri Autores inculcant. Arbufculam quoque tenellam, fatis tarnen vegetara, hoc anno ex Zulan ad nos attulerunt, reduces inde naves, quaean hyemem feret, dies docebit. Num porro fit Dudaim ín Bibliis, Uva quam ex terra benedicta bloyfi attulerunt, F'umPharaonis^ vúPomum Paradifi, judicent alii.

AM3A-

•

% i. Áml>a - paja , Z. IJtJfMJd .

r^J (fe

" ( MJ

M A L A B A R I C Ü S.

of M B A ?\ A J A. FIG.

15.

Apaja du* funt fpecies , una Amba-Paja, altera ¿V- fa** pajamaram* Amba-paja ling. Bram. Dadul-PapÁja, eft arbor ad altitudinem quatuor hominum affurgens, fruticofa, naicens in arenofis. -M* re&à fe demittens, eftque albicans \ conr ftans cortice ac carne albicante, húmida & pingui fine ligno, eftque odoris fortis, oleofi & grave-olentis, faporis quoque rpineuis h &ingrati. ^ St'rrps fimplex eft pedem craiïà, eftque ad radicem in tus folida, albicante , húmida & pingui carne repleta , fuperiori parte cava ac diftin&is interfepimentis carneis pingui-humidis, & albicantibus claufa, conftantquc cortice denfo, viridi & pinguUiumido, qui filamentis minus lignofis eft perre.xtiis. ac intus , ubi cava eft ftirps, membrana tenui & albicante veftitus. Folia cauliculis cavis, viridi-dilutis & albicantibus, ac intus quoque pingui-humidis, qui duos ferme pedes longi funt, ac ad ftirpis interiora interfepimenta erumpunt, & ad originem paulo craflîores funt y infident, funtque laciniata, incifa in feptem lacinias feu folia, quas fîngula anterius cufpidata funt, ac cuipidibus lateralibus eminent contextura tenuia, mollia & lenia, viroris in adverfa fufci, in reéta communis. Ex petiolo feptem Cofia majores & viridi-dilut• ad extremos cufpides cujufque folii excurrunt, qu# hinc inde coftulas tranfverfas diiFundunt. Cauliculi novi è fummitate caudicis femper erumpunt, vetuftioribus, qui in inferiori parte ftirpis funt, deciduis, ac notas albicantes in ejus cortice viridi relinquentibus. Flores in petiolis tenuionbus, rotundis, tres fpithamas longis, viridi-dilutis, qui intus corculojunt albo, acin medio tubutopertufi, pingui-humidi, ac fupra ex origine caulium quibus folia infident priuntur ,* plures congregatim ac umbellatim proveniunt, funtque albicantes, odoris grati & jucundi, quinqué oblongo-rotundorum foliorum in ftellse formam expanforum cum pedúnculo virididiluto, albicante, calyci parvo, arólo & viridi-fufco infidentes : folia crafliola funt & denfe texturas fine venís, inexteriori fuperficie in uno latere coloris viridi-diluti albicantis ut pedunculus, ac reliH quo

H O R T U quo latere in quo etiam exterius coloris albicantis funt, craffiora. Ex medio emicat corculum flavum conftans decem oblongis apicibus qui breviiîimis ftamunculis ad unguiculos foliorum fuperioripedis parti in duabus feriebus interius amxi & inferti funt. Gemma Florum oblongo-rotundae, primum virides, dein fubflavo-albicantes. Vruäm fert nullos. Flores fert toto anno. Tota hase planta feu frutex aut arbor eft pingui-humida, ejuíquc humor qui ex radice vel ftirpe vel caulibus foliorum ac florum inciiîs exfudat, eft primùm aquei fubc•rulei & fubalbicantis coloris ac tranfparens, qui ex attaétu aëris confeftim in unótuofam, magis albicantem & fubc•ruleam materiam infpiiïatur. Aqua quas ex fl. diftillatur, odoris eft pinguis ac moleolentis. zz

Apud hofee Medicos non efl in ufu.

PAPÁ-

M A L A B A R I C U S.

TAT AJAMARA M. F I G.

ij.

Apajâmaram, qua: fecunda fpecies eft, PapÁja^ ling. Bram. Papája, arbor minus excelfa, caudice minus craflb , cum priori in floribus difFerens, ut & quod fru&us habet. Flores ex quorum medio feu orificio fru&us erumpunt cum fuis fru&ibus parvis petiolis in ftirpe hinc inde proveniunt, albi funt & odoris jucundiffimi, confiantes quinqué foliis oblongis, qua; anteriora verfus redis oris in eu fpidem fe contrahunt, ac rígida, crafTa, & denfa funt fine venís confpicuis, exteriora verfns cum cufpide reflexa ac intorta. C^*, quo continents, quinqne hrevmm rnfpídum eft, quifoliis florum decifís fru&um inferiùs complectitur. Iruäm qui finguli ex medio uniuscujufque floris erumpunt, millo vel tenuiííimo funt cortice, carne denfa & folida aepingui-humidaj cùmimmaturi, carne funt albicante&faporis pinguis ac aftrin» gentis, exftillantes humorem aqueum fubalbicantem & fubeceruleum, qui infpiíTatur, ex maturitate carne interiùs flavefcente, aefaporis haud ingrati pingui-dulcis, intus grandi cavitate ac in interiorî fuperficie, qua; in longum quinqué rotundis lateríbus exturrit, fungóla carne obdudi. Semina in interiori fuperficie inter fungofam carnem numerofa in quinqué feriebus confita funt, qua; in medio rotundonim laterum à fe mutuo interftinda; funt, funtque oílicula rotunda, angulata afpera & nigra, fingirla involuta in propria membrana albicante, ac tranfparente, & nitente, ac parvis & tenuibus umbilicis adha;rentia núcleo intus albo. Fmttm, cùm teneri funt, & in medio florum confiti, fuperiora verfus in cufpidemcontradi feu conici funt, ac in cufpide quinqué anguftis, craffis, fubflavis foliis, qua; in anteriori parte latiora, & in * cufpi-

24 H O R T U S cufpides divifa funt coronati, ac incifï gemmulis rotundis albicantibus in inceriori fuperficie obfiri funt. Fruäus fert toto anno. Apudhofce Medicos non efl in u(u. FIG. Hae arbores quoqueduobusin locis, feorfim diverfifque nominibus à C. Baubmo proponuntur in Pinace. Pnmum Libro x 1. Seel:, v. Capte de Plátano, hifee verbis : Arbor Platani foliofruclu Peponis magnitudine edull , Mamacra ipfa arbor : at fmaus Mamaony ab uberum forte fimilitudme : Lufitants in America eß mas ft er His, fcernina frufîifera, Cluf.cui.poft. Deinde Libro x 11. Seâ. 1. Capite de Ticu, fequentibus verbis: Picuumfpeciefruclus Peruanus, Papajefruftuum genus fieuum fpecie. In utraque India fatis frequens confpicitur : à Bonito arbor vocatur Melonifera f. Papayo, à pifane Pinoguaf«, qui maremaequeacf•minamfrudumferre refert

15. ( Îê-cus ac Cluftus, noftrique autores ftatuunt ) licet minorem & obtongiorem, falfumque eiTe f•minam non ferre fruétum, nifi mas adftet : quod & confirmât Rocbefortius. Pabius Columna fuis in Reccbium Commentants, hujus quoque arboris nomine Papayo Orientalis & Peponis arbor efeenin mentionem facit, teftaturque fe ejus fernen unà cum accuratiiîimâ Planta? deferiptione accepiffe, à famigeratiffimo Petto de Valle , è duodecimo peregrinationis fuse anno reduce : Nobis etiam ex (Decidentali India quandoque fuit transmiíTum , & féliciter germinavit, verùm hyemalis culturx impatiens, & frigoris exoià, nunquam perennavit.

ta. i6.

M A L A ß A R I C U S.

t¿

F I G. id. Z)/ lingua Bramanum Vaß, noftra communi &¿/^- Fig.«?. bu , eft Arbor nafcens in arenofis , in excelfam altitudinem , quas earn Tenga exfuperat , evadens. Radix ab ipfo ftipite non multum differens, niii quod albicans & plurimis radiculis feu fibris fit veftita, ex geniculis, quibus diftin¿fcus eft, novos oculos feu cauliculos geniculatos emittit, atquehi etiam alios ex quibus tanquam novis radicibus caules plures íimul junétiaífurgunt, atque ira caules novelli cum fuis radiculis avulfîproièminantur ; Caules autem rotundi, cortice viridi, duri & geniculati funt ex geniculis novos ramos furculofque emittentes, atque in ipfis geniculis ipinis oblongis, rigidis, acutis, uno vel etiam duobus pluribufve muniti, intus fiftulofi fiftulis fubtilibus. Stïpites , qui ex radice ipfa exfurgunt, ad duorum triumve hominum altitudinem fe erigunt, priufquam laterales ramulos feu furculos diffundunt, ac craifitie ferme unius fpithamas evadünt, cum teneri ac novelli funt ftipites, uti & rami ferme folidi, in medio uno tantùm parvo tubulo pervii, cùm maxime novelli funt, in medio, ubi tubulus aperitur, nota albicante funt ,* cum vetuftiores, intus cavi, & ad geniculos interíepimento lignofo claufí, & interius membrana tenui, albicante obdu¿ti, conftantque lignoíís, duris, albicantibus filamentis, cùm teneripres funt, exteriùs viridi-fufci; cíim vetuftiores , ex albo flavi & nitentis coloris, nullo cortice, qui lignoíís filamentis interftindus eft, veftiti : Stipites hujus arboris cùm vetuftiores funt, aliquo genere calcis in cavitate obducuntur, quaeufui medico fervatur. Folia, quas geniculis caulium breviflímis petiolis iníident, longa & anguftafunt longitudine unius ípithama?, latitudine qu• ad petiolnm maxima eft, digitali, verfus fummitatem fenfím ftriéta, venis in longum ftriata, & in exteriori parte in medio uno ñervo obííta, orisafperaíí verfus inferiora ftringantur, viroris utrinque communis. Flores in fpicis fquamoíís , qui nodulis caulium congregatim iníídent, proveniunt, atque ex fpicis apertis tenuiííimis filamentis dependent, intra quasfe deinde recipiunt velut flores fpicati oryzse, funtque deinde in fpicis tritico íímiles , nifi quod minores funt ,• fexagefimo anno à fatione, nr feront, hxc arbor flores fert per unum K ferme

z6 H O R T U S ferme menfem proximè ante florum exortum, primum omnibus fi> liis fpoliatur, & poftquam déflorait, emoritur. FIRES E j u s. Orticis & Toltorum decodfcim epotum fervit ad fanguinem in corpore ex vulnere retentum expurgandum , confertque etiam puerperis ad materix fanguinolentas, quas poft partum retenta eft, excretionem. Calx quas in ftipitibus vetuftis crefcit, prodeft in ftranguriâ, iifque qui urinam purulentam mingunt.

FIG. Aiundmem hanc Autores noftri inter arbores defcribunt, eodem quo C. Bauhinus jure, cui in Pinace diCitur, Arundo arbor: in qua humorlacleus gignitur, qui Tabaxir Arabibus & Avicenna Mambu Indorum, in cujus arundinibu; Tabaxir five faccharum > Mambu GarÙ•. Reclius Dominus Hermans, qui Anno 1676. portionem Planta; ficcatam, unà cum foliis & flores ex ínfula Zeilan tranfmifit, Battbinianam denominationem nonnihil immutavit, dum vocat Arundinem Indtcam arboream maximam, cortiie fpinofo. Addit porro quod Ctngalenfibus vocetnr Nuajbas, id eft , arbor febrilis, quia febre corripiuntur ii qui fe lavant ex aquis. in quas arboris hujus folia decidére. Corruptè vulgo à Lufttaxis alüfquc vocatur Bambu vel Bamboes : in ínfula autem Madagafcar praefertimque ejus Provincia GalembouloUy teile Domino Viacourt, tanta nafcitur copia, ut regio inde nomen obtinuerit. Voulu enim ibidem nunCupatur. Adquam immenfam autem locis humidis, arenofis & paludoiis, quibus gaudet, quandoque affurgat proceritatem , ex fragmentis, Clariflimi Pifonis muñere, in porticu Horti Academici fufpenfis, colligere datur : quorum majus viginti octo, minus viginti fex pedum longitudinem fuperat. Quin & credibile eft, hafcearundines, antequam eíTent diffractas, du-

16.

plo majorem longitudinem obtinuiiTe, cùm craffities unius extremitatis, ab alterius vix différât. Admiratione quoque dignum eft , tarn vaftam arundinum molem, tarn exiguis veftiri foliis, cùm maxima ex fíecatis , quae aífervo , vix fpithamam longitudine aut tranfverfum digitum latitudine tranfeendat. Arundines hxinfuperamputate, & ignecrematae, fertiliffimum prsebent cinerem, in quo omnis generis confitas plantae féliciter proveniunt : dum autem cremantur, ingentem edunt fonitum, & fragore centum aliquot fdopetorum explofiones asmulantur. Aë'r enim intra cancellos, internodiorum ope reclufus, dum rarefit, ampliufque fpatium defiderat, parietes quaquaverfum difrumpit, & vi íibi exitum quaerit. Quàm varia autem, non miníisac Palma Coccifera, hxc planta humanum in commodum fuppeditet auxilia , pluribus tradunt Autores, & imprimis G. Pifo in Mantijfa Aromática, ubi praeter aecuratiffimam Sacar Mambu, live Tabaxir deferiptionem, videre quoque licet, tenellos hujus Arundinis ramos, praefertim radici vicinos, ab Indis condiri, & Celebris illius confectionis qua» Achar vulgo nuncupatur, & ad appetitum excitandum, ventriculique conco&ionem promovendam per ! Europam diípergitur, non infimam partemeonftituere.

MALA-

«7-

<Jn,ala£c&~ócriaMífrv. .

'.;,

MA L ABA R I CU a

CM AL AC CA SCHAMBU. F I G.

i7a

***

Châmbu duas ípecies, una Malacca-Schambu > altera fytyj Nati-Schambu. Mdkcca-Schkmbu ling. Bram. ejufdem nominis, eft arbor procera ramis denfis & opacis tranfverfum íparíís* Radix craflà eft, ramos quaquaverfum diffundens, cortice eft cineríceo , intus rufo > ligno albicante. Stipes ambitu ampîexum unius brachii paululum excedens, cortice cinéreo, rami cinéreomagis fufco, furculi teneriores virides. folia , quae in ramis bina & bina ac ordine fe mutuo decuflàntia petiolis viridibus, curtís, craflîs, interiùs planis feu latè ftriatis provenant, oblongo-angufta, rotunda, anteriùs cufpidata, adpetiolum quoque ftriéta, longitudine maxima unius fpitham• , latitudine duorum triumve pollicum, qu• minus longa evadunt, c•terislatiora, funtque textura craflïola & folida ac denfa,fuperficie glabra, virare in reóta valde fufco & nitente, in adversa virore communi, faporis adftringentis ac nonnihil fubacidi feu vinofi diutius mafticata^ odoris nullius, cíim emarcefcunt, funt flavefcentia ae crocea. Ex cofta media, quse in adverfa íblum eminet, Ncrvi fubtiles & parum in adverfa eminentes, reíta obliqüo ac ferme parallelo duéhi anteriora verfusexeunt, ac asquali intervallo à margine reflexi in fe invicem arcuatim incurrunt velut limbulum ad marginem relinquentes, funtque in re¿ta parte tra¿iibus fuis conípicui ac venulis minutulis, fubtilibus, intra folium meantibus comitati. Flores in petiolis feu furculis viridibus fpithamam plus minus Iongis, qui fupra ex origine foliorum oriuntur plures congregatim, tres, quatuor, quinqueve parvis ac femidigitalibus, rotundis, craíliolis & Viridibus pedunculis proveniunt, confiantes quatuor foliis ex viridi albicantibus, oblongo-rotundis, interiùs cochleatis, rigidis à fe mutuo latiufcule diftantibus, quse exterius magis viridiafunt, & inoris fuperioribus interiùs & exteriùs magis albicant, & venulis annularibus verfus oppofitas oras in longum ftriata funt, funtque ad unguiculos foliorum ornati denfo panicillo confertorum, longiufculorum, candidorum ftaminum, qvxx ex ora quadrata orifica medii cancelliformis lati & cavi fe exferunt, & in vértice apicibus feu nodulis ex albicanti flavefcentibus dotata funt, & in medio penicilli ftaminum ftylo albicante cralíiolo, forreólo & in apicem defíneme, qui ex medio orifícii feu umbilici exftirgit. L Calyx

*» A*^

P.«i ^

H O R T U S Calyx eft quatuor brevium rlato~rotundorum ac interiora verfus quoque cochleatorum & magis viridium foliorum , quae fíngula inter duoflorum folia exteriùs confident, ejufquepes craílus veriiis inferiora fe in conum ftringens , & nonnihil ex viridi albicans, ac a reliquo petiolo florum, qui viridi-fufcus eft, nodulodiftinótus, eftque ipfum primordium fruótus , ac magis & .magis extuberans & tur^eicens. Sunt autem llores odore nullo cum in fuo vigore funt, ac vivido colore , ubi autem flavefcunt ac emaitefcunt, quo tempore ex albicante flavefcunt, acido feu vinofo funt odore. Fmäm funt minores illis fecundas ípeciei, forma rotundi, primum virides, cum ad maturitatem accedunt, ex albicante fubflavi, probb autem maturiores magis flaveicentes, in vértice, umbilico feu orificio quadrato florum clauii, & quatuor foliis calycis viridibus ad fe mutuo contraéis & nonnihil furre¿lis coronan, conftantque exteriùs corticula feu membrana tenuiílima, carne húmida, intusmagis albicante, lata cavitate in medio, ac ad interiorem carnisfuperficiem filamentis nonnullis fungofís & albicantibusobducti, funtque faporis dulcis &grati, ac odoris roíacei valdè am•ni, quem etiam in fapore exfpirant atque exhibent ; in medio cavitatis nucleus eft rotundus, cavitate minor, laxus, & liber, ac nutans, qui cortice exteriùs eft rufo ac fpadiceo-diluto , interiùs denfa ac viridi-diluta pulpa, quae faporis eft fubamari & adftringentis, ac velfímplex eft, vel in duos tresve minores núcleos angulatos reíblvitur. 4

•

VIRES E J U S.

Ejm Decoäum in aqua fervit pro fiíluris oris íí cum eo abluatur. FIG. Qui 1 C. Bauhino dícitur Perfia ojficulo frufîfts Malactenfis, idem eft cum fru&u arbons hîc deícriptae ; quae à Cafíarinis Jamboli -> à Lufitanis Umbeiro, ab Arabibus Tupka Indi, à Pafu Tuphat, à Tu reis Alma, Cbrijlopboro à Cofia tefte nuncupatur. Ex Malacca piperifera, ut referí Clariflimus Pifo, in dillîtas quafque regiones, ob florum fragrantiam, & fruclus fuavitatem, tranílata fuit hace arbor, imprimifque ob perpetuam florum & fruftuum viciffitudinem : quod altera arboris medietate, frondibus&fructibusorbâ, altera pars fruäibus

17.

maturis & immaturis tamdiu oneretur ac ornetur « doñee frondes recuperaverit. Flores & fruéhis ex ejufdem relatu, frígidas func & húmida? qualitatis, inPgniter fragrantés, ac proinde inter primas delicias omnibus pariter incolis habiti. Plurimi quoque ufus paffim in Medicina exiíhmt: fru&us enim crudi, & flores íaccharo conditi, ab a?gris aeftuantibus cum fucceflu ufurpantur, quod fuccofa frigiditate, fítim infebribus extinguant, fpiritufque ríI tales confortent.

NATI-

/ / a ti - je na m bu .

Jat-.

MALABARICUS.

NATI-SCHAMBU. F I G.

i8.

ifftf.

Ati-Scharnbu, quas altera ípecies Iambu eft, ling. Rg.ifc Bram. Schanéu, arbor quoque exceíía. Radix crafla, ramos quaquaverfumdíffundens, cortice albicante, ac cinérea corticula, quas facile in fquamas detentar, obdu¿to, qui íaporis eft adi ftringentis ligno intus albicante. Caudex ambitu unius hominís amplexum implens, cortice exteriùs fcabro ruíFo-virideícente ac molli , intus albicante, qui adftringentis, acídi vinofíque faporis eft. Folia , quse in petiolis craílioribus curtís bina 8c bina proveniunt* grandiora funt illis primas fpeciei, forma ad latitudinem minus oblonga , contextura quoque denía, folida ac crafliola, fuperficie quoque plana & glabra , viroris in re¿la fufci & nitentis, in adverfa clari, faporis adftringentis & magis acidi feu vinoíí, odoris quoque parum acidi, cum marcefcunt, flavo quoque colore tinguntur. Flores forma iidem & penicillo ftaminum breviori, funtque folia cum ftylo , ut & penicillo ftaminum , quas apicibus fuis flavis feu fubrufís dotata funt, pupureo-rubro nitentis pulcherrimi ac vividi colorís, primùm odoris nullius, dein cum marcefcunt, parum acidi. Calyx quoque quatuor viridium interiíis cochleato-cavorum foliorum. Fmäus, qui quoque ex calyce exoriuntur, majores funt illis primas ípeciei, forma oblongo-rotundi & ad petiolum ftriétiores, in vertice quoque umbilico florum claufí & foliis calycis viridibus ad fe invicem contrac5tis coronati, funtque primùm virides, dein ex viridi albicantes, poft virore evanido albicantes, cum maturi, ad unam partemcandidi, ad aliam rubeicentes, ac inter candidumcolorem ftriis M rubris

H O R T U S rubris perfufi, cortice quoque tenuiilimo & carne alba ac fucculenta, in medio etiam lata cavirate, & in fuperficie interiori carnis fungolîs, albis & exfuccis filamentis obdu&i, faporis funt vinofi & peroran , ut & odoris ; intus nucleus eft grandis cavitatem fru¿his implens, qui quoque cortice exteriori rufo & fpadiceo, interiùs dénia ac viridi-diluta pulpa, quae faporis quoque eft fubamari &adftringentis, conftat. ; Bis in anno fertfruétus. VIRES E J U 5.

Cortex ejus tritus & in la¿te acido epotus dyfenteriam fiftit. FIG. Haïe praecedentis atboris altera eft fpecies : praeter cnim Autores noftros, plures dari, teftantur Pifo, Acofia, 8c Päludamu. Pemliaris autem, & ànullo, quod fciam, defcriptae, ramum fkcatum frudibus immaturis onuftam, unà cum feminibus, ex ínfula Zeilan, hoc anno transmiiit, jamfaepiuslaudatus Dominus Hermans*

18. Vocata haec fuit ahipfo Umbos Sylvatica, fru&u cerafi magnitudine, Walgambu Cmgalenfium : obtinetque folium , lambas majoris folio non multum diffimile > fru¿his autem cerafimagnitudine, uvacin modum,racematim coherentes, quorum vertex cingitur tribus foliis bifidis, coronamquaficonftituentibus.

CHAM-

â&#x20AC;˘ly.

ntnacam : la*-. (o J^2J CO^J $} . ma/.

MALABARICUS

ÇHAMTJCAM.

. K>*

F I G. tf: ^^^g HampacJtmlmgmBnm. Çhamfo, eft arbor proceîa **

bus Iate WfÊmÊÊa denfis,frond I parfis, nafcens in arenofis ruffo cort

I ¡ES»

**«*

jü 1&^5©^^^^^ ácris.

¿ce qui faporis eft amari & per-

'^^^^^g c^^ uni«s hominis amplexum ambitu im•l^^â^» plens, cornee craflb, exteriùs cinéreo , intus molli, fubextenori corticula vindefcente & ex albo flavefcente, qui íaporis eft amari, & fubacris, ligno albicante. ' Surculi rotundi, cinericei, ac fub exteriori cutícula virides, in ápice ubi novello germine expullulant, fpadicei coloris : funtque caudex, rami ac furculi cortice quoque adftrino-ente. Tolia quae hinc inde in furculis petiolis uncialibus, interiíis ftriatis, in infenon parte nonnihil extuberantibus provcniunt 6c pa/Tim novello germine furculorum qui íupra eorum exortum prorumpunt conlitata, oblongo-rotunda, anteriùs in cufpidem oblon^am an<mftam contracta, fpithamam & amplius longa, latitudine quatuor quinqueve pollicum contextura duriola, íuperficie plana & lenia, viroris in reda fufci & nitentis, in adverfa clari : faporis amari & acris. Ex cofta media, qua; crafla eft, & in adverfa alte eminens, ac tenuiter in reda Cofia obliquo & parallelo dudu anteriora verfus exeunt, ac à margine reflexa; arcuatïm in fe invicem incurrunt, vénulas nonnullas tranfverfas ex fe diftribuentes, ac in adverfa foliím parte eminentes, & in reda veftigia traduum exprimentes ; ad exortum foliorum cortex furculorum tenui fíífura , qua; obliquoambitu eft, hiat, ac per earn cortex inferior qui magis extuberans eft, à fuperiorí cortice interftinguitur, funtque folia cum fuis petiolis ex fuperiori parte filïùras prodeuntia. Flores, qui in fummitate furculorum fupra ex origine foliorum craffis, fubflavo-viridibus, lenibus, furredis ac fefquiíincialibus petiolis proveniunt, funt acutiac fragrantis odoris, conftantque fbliis oblongo-anguftis, qua; in triplici ordine pofíta funt, quorum qua; in extenon ordine funt, odo plus minus latitudine ferme tripla iis, qua; in fecundo interiori ordine etiam odo plus minus funt, ac verfus fummitatem rotundiola & nonnihil cufpidata, qua; in fecundo ordine magis cufpidata, qua; in tertio ordine párvula, brevia, verfus íummitatem maxime cufpidata, flavo-diluta, ac velut ftamina craffiola, inferius circumambientia ftylum cralTum, qui in medio peN dun-

HÖR

dunculo rotundo exfurgit, ac fuperiora verfus nonnihil conicus eft, & fpicis, parvis, viridibus, craffiolis, cufpidatis fcutellatim circumdatus ; funtque fpicx in cufpide, quo inferiora verfus inflexa?, rubefcentes ac rudimentum fruólus continentes : floribus quoque fapor adftringens & acris eft. * Frufiuf, qui fpicatimfeu racematim craílb petiolo medio viridi, ac tortuofo pedunculis crafîïs, & curtis circumfident, funt oblon<*o-rotundi, magis minufve gibboiî, corticecrafliolo, primùm viridi ; cum maturi, flavo-diluto albicante fapore peracri , odore minus grato. Semina, qua? intus continentur iè invicem proxime fine ullo interfepimento contingunt, funtque uno latere rotundo ad fruólus formam accommodata, reliquis planis tribus quatuorve pro ratione mutui conta ¿lus : conftantque, cum matura, pulpa tenui, húmida, fublaótea, qu& membrana incarna to-rubra eft inveftita, intus oiïè grandiufculo nigro. Flores bis fcrt in anno, fruélus non dat niiî cum vetuftior eft* Ex fl. aqua odorif. qu¿e eorum odorem fpirat, diitillatur. VIRES EJ US.

T> Adix & cortex ficcus trims & mixtus cum laóle fpiílb dióto Tayr *> apoftematibus aperiendis & maturandis ferviunt in forma eraplaftri appoíiti ; Cortex Radiéis in pulvere cum aqua calida dams menftruis in mulieribus excitandis fervit, f•tumque in gravidis expellit, fi largiùs ac copiofius fumatur : Flores triti & cum oleo decoóli, pro doloribus capitis, oculorum affeótionibus, ut & in podagra ferviunt faóta capitis unótione. Aqua ex Floribm difiillata, pr•cordiis exhilarandis commoda eft ¿ Oleum, in quo Flores per quadraginta dies infolati funt, in capitis perunótioneejus doloribus ac animi deliquio prodeíl,- OleumFruäuum flatus pellit, fi cum eo corpus ungatun FIG. Nominis affinitas, florum gratiffimus odor> aliaequequae huic Plantan ab Autoribus adfcribunturcircumftantise , non difficulter mihi perfuadent, eandem efle cum ea, qux à Boutio Cap. 45. defcribitur, licet fatear ejufdem defcriptionem obfcuram eflè, mutilam, quin & forfan vitiofam : quod prima fronte

1% Jiquebit, fiquis eandem cum figura dilîgentius conférât. An autem eadem fit cum Champe C.Bauhini, d« qua in Pinace inquit : Champe die untar alii flores, quorum eúam magnus apud Indos ufus efl , odore gra* viort 3 quarn lilmm. Garz.. Tcragos. pronuntiare vix aufus fum.

ELEN-

Í"¿.

-E/e/nii .

c\ c( c3

"'//" -

2í7

MALABARICUS.

E L E N G I F I G.

20.

Lengi lingua Bramanum Vavalli, eft arbor proce- Fí^ó; ra frondibus denfis & opacis late íparíís, naíciturque in arenofis. Radix craiïà & alté fe in terram figens, ramofque fubtus & fuper terram transverfum late dimittens, cortice laóteo, ac fub crufta exteriore fuicorubefcente. Caudex duûm hominum amplexum ambitu utplurimum implens : cortice craiïb exteriùs fuíco & ícabro, interiuslaóleo ubere ípíílo > &glutinofo, fiííili, acubi finditur, colore flavo & rubeícente vivíde variegato, interiori fuperficie ex albo-rubeícente ; ligno eft queque ladreo, fíííili, gravi, inaquisfummè durabili, extra aquas putredini facile obnoxio. Folia, quas hinc inde in parvis viridibus, rotundis ac interius ftriatis petiolis proveniunt, funt oblongo-rotunda, ad petiolum rotundis oris, anterius brevi cufpide, qui verfus exteriora refleótitur, craffióla ac folidas textura, fuperficie plana, ac in reda parte virore fufeo & ni ten te glabritie, in adverfa claro & min íis ni ten te, lateribus interiora verfus nonnihil claufis, odore uti folia pyrorum noftrarum. Ex Cofia in recita etiam parte eminente Vem transverße, fubtiles, ac deník excurrunt, quas folium fubeunt, funtque utrinque confpicuas. Flores proveniunt paílim ex origine foliorum etiam quinqué, íexve congregatim petiolis pollicaribus ex viridi-flavefeentibus, funtque albicantes , & dein ex albicante flavefeentes íeu ex flavo fufcefeentes, forma ftellas fedecim foliorum oblongo-anguftorum & cufpidatorum , quorum duo & duo ar&iùs juncStafunt, odore jucundo & fragranti. In medio corculum craílíim & conicum eft, quod oélo albis íurreótis foliis eft circumdatum, conftans oélo ftaminibus furredtis, curtis, craífis, albicantibus & piloíís, qu• verfus fummitatem in cufpidem ftrióta & flava funt, ac circumpofíta capitulo albicantifubflavo , quodgermen fru¿tus eft, ex quo ftylus viridi-dilutus & albicans emicat. Calyx eft o6to oblongo-anguftorum, culpidatorum, ftelli-formiter expanforum foliorum , quorum quatuor exteriùs flavefcentia ac mufeofafunt, quatuor quae inter ea fe intergerunt, exteriùs albiO cantia :

34 H O R T U S cantia : fingida folia calycis folia duo florum , qux ar&iiis jun&a funt, fubcingunt. Gemma Florum cónica funt & müfcoíi coloris. Ex Floribm Serta feu Coralla efFormanc. Fruäm y qui fuo calyce inferius comprehenii, funt oblongo-rotundi ac inftar olivarum, primùm virides > dein flavi ac rubefcentes, carne fub cortice flava & farinácea : funtque in eduliis. Intus paifim utium ac etiam duo grandiufcula OJfkula , quas öblongo-rotunda, nonnihil plana, & ípadiceo-fufci ac nitentis coloris funt, continentur. Bis in anno h&C arbor dat Flores. Ex Floribm aquam fiiÜatitiam indigene eliciunt, quae odorifera eft. VIRES

E J U S.

RAdix trita cum aceto tumorem in facie tollit, parte afFeétâ cum eolinita,.eadem cum Aqm cod. modo fumptafervit pro oris puftulis. Corticù Decoäum fervit pro angina > uti & dolore dentium, gutture ieu ore cum eo abluto. Aqua difiiUata ex Floribm & epota proficua eft pro melancholicis & febricitantibus ; gravidis in difficili partu Fruäm tfiti in aqua calida commode dantur. F I G.

20.

Cum hujus plantât ne vefttgium quidem apud alios tem confundí débet cum VafaveU Bramatium > fívep¿* invenerim, vocandam cenfco , Oled-a$nem Portfolio vate Acoß*, de qua arbore vide ejufdem Aromau Ä/Malabaricam , fiare odorífero ßellato. Neutiquam au- ßoriam. Cap. 14.

MAN-

»tt

& %l

tJvliiivj&aumerdm .

o J

Ui^M^)

lot-.

/ _

¿r*'

(JLmb.

M A L A ß A R I C U S,

¿J

MANJATUMERA M. F I G. u. Anjapumeram ling. Bram, Pariatach eft arbor gran- %«; dis trium quatuorve hominum altitudine, deníís & opacis frondibus late fparfís, naícens in arenoíis. Radix ramos fubtus & fuper terram transveríos ípargens. Stipes ambitu amplexum unius brachii sequat, cortice cinéreo. ^r^//quadrangularesacnodulati, ípadiceo cortice, quiinteriíis eftviridis, obduóti. Folia in nodulis brevibus , craíííolis, viridi-albicantibus petiolis bina ac fe mutuo in ordine decuiîàntia proveniunt, funtque ad petiolum lata curvitate, & anteriora verfus in cufpidem anguftum contracta, contextura craíTa, fuperficie afperx , virare in re¿b fufco & nitente, in adverfa autem claro, fapore adftringente & fubamaro. Ex Cofia media in advería parte Cofia hinc inde excurrunt, qu^e reétam traótibus ftriant in íe invicem arcuatis duíiibus propè ad marginem incurrentes. Flores proveniunt in petiolis rigidis ac fuperiora verfus oblique furreétis , qui bini & bini in adveríís partibus fupra ex origine folio* rumemrnpunt ac fínguli paffim in tres minores ramulos curtos, brevefque mutuo dividuntur, funtque in ííngulis petioli ramis quiñi congregatím infidentes, odore dulci & deleélabili optimum mel ¿emulante, interius & exterius albicante & aqueo colore, fex, feptem, oóto foliis confiantes, funtque folia ad petiolum ftriéliora, verfus fummitatem lateribus reétis dilarata, atque duabus laciniis brevibus excurrentia, ac anteriùs inter lacinias fínuata, & exteriorem verfus partem oris rigide inflexa , contextura tenuia ac rígida, in foie valde coruícantia, venulisvix confpicuis, nifí in parte ubi colore albicante attrito membranáceas ílmt pelluciditatis. Sunt autem PediculiFlomm, quibus ex calyce oblongo, profundo, P viridi

3<s H O R T U S viridi ac qui rotunda fupernè ora eít, emicant vaginulae breves, lemiunciales, crocei, aureique coloris, in hiíce duo ílamina flava, quas apicibus furre¿fcis, craflís & flavo-albicantibus dotata , funt inferta ; pediculi florum fíccati croceum odorem recipiunt, iifque indigente cum ligno fandali mixtis atque tritis corpus inungunt. Fmäus funt rotundo-plani ac compreflí, colore viridi, in medio una futura extuberante ad verticem utrinque perdudh". In iis duo rotunda compreíla Semina , quae utrinque fub cortice extuberant interfepimento medio à fe mutuo diílinóta. Apud hofee Medicos non efi in ufu. FIG. Diu anceps haefi, an cadem forct hace arbor, cum Arbore trïjli folio Myrû C. Bauhini. Arrifit Bramanum Parïatacu, quod cum Canarenfium Parizataco non malè convenire videbatur : turn etiam Clufú deferiptio , ex Fabricii rclatu deprompta : praefertim cîim ea quae de florum pediculis, colore, odore, & ufu reliqui addunt Autores, non inconcinnè cum noftrorum ckfcriptio-

2.1. ne conveniant. Obftat tarnen defluxus florum Arbora trißü de die , cujus nulla hic fit mentio : Verum cum Fahr icio & Paludano teftibus , illud eos duntaxat concernât flores , ad quos folares radii pertingere poflunt , minoris facienda videtur haec difficultas. Interim mihi vix faùsfacio , aliorumque judicio fubfcribo*

CON-

I 22

[china .

Ă*t.

MALABARICUS.

C O N N A F I G. 22. Onna,) lingua Braman urn Ba/oeft arbor procera, %.«; unius hominis altitudine, ramis deniïs & opacis late íparíis. Radix comee fufeo ramos transveríbs fpargens. Caudex ambitu amplexum unius hominis excedens, cortice cinéreo, ut & íurculi vetuítiores, novelli , virides ; cortex adílringens & fubamarus. Folia in furculis teneris , viridibus, petiolis brevibus, rotundis, ferme bina & bina cum uno in vértice proveniunt, funtque oblonga ad petiolum lata curvitate, inde anterius ad cufpidem ítriéta, mediocri craffitie , mollia, denía, fuperficie lenia, glabra & plana. Ex Cofia media, quas in ad verfa parte eminet nervulis fubtiliflimis, inter quos venularum contextus cancelliformes minutiflimi intercurrunt, ílriata, viroris viridis & nitentis in re¿la, in ad verfa clarions & furdi, íapore fubdulci & fubamaro. Flores in furculis viridibus , rotundis , duas fpithamas longis, qui fupra ex origine furculorum foliaceorum erumpunt, proveniunt petiolis longiufculis, triuncialibus, tenuibus, rotundis, viridibus hinc inde appendentes ; funt autem flores flavi quinqué foliorum oblongo-rotundorum & nonnihil criípatorum , quse ínferius anguftis unguiculis íiint, ac ex vena 'media latiore venis obliquis funt ílriata, tria ad unam partem funt minora, quas ex adveríb, paulo majora. Stamina in medio decem, tria majora flava, incurvata & lata, cum grandibus apicibus feu lingulis flavo-fufeis , inflexa verfus tria folia minora, feptem minora flava cum grandibus apicibus feu femibifidis flavo-fufeis linguis verfus duo folia majora inflexa ,• ex medio longum ííliquarum viride germen prodit, verum non ex omnibus floribus. Calyx quinqué viridi-dilutorum cufpidatorum foliorum. Siliqm, quas floribus deciduisfuccedunt, funt oblonga, rotundas, reéfcae nftulae feu cannas di¿t¿e, Cafîîas fiílula?, duas fpithamas & amplius longae, cornee exteriori viridi, interiori albicante, & lignofo, íeu potius cartilaginofo, duro confiantes, interius diftin¿tas in fuá loculamenta per orbiculos cartilaginoíbs, rotundos, tranfverfos ac parallelos, qui cortici interiori aífixi & in medio reóta filTura ad eandem corticis partem flriati ; intus in hiíce cannis orbiculi cartilaginofi pulpa fubdulci, quasprimumalbicans, deinflavefeens, poífc Q_ rubro-

H O R T U S rubro-nigricans, obduélifunt 5 in pulpa Fab* involute funt, quse forma oblongo-rotund^e funt adjacentes orbiculis cartilaginoiis ex inferiori parte & cum fua longitudine refpondentes longitudini fi£ fura:. Fab* tenerle, cortice albicante & candido funt, intus pulpa viridifubacida, quascarnepellucida &nervofacircumdata eft, faporisnullius nifi fylveftris ; cum mature ac ííccae funt, duro rubro-f uico cortice obduófoc. FIRES E J U S.

COrtexSc Folia contrita ac mixta cum oleo conducunt in perun¿tione partis affe¿te puftulis. Fab* in Decocîo datas ventrem laxant ac purgant per inferiora. Earumfarina ufurpatur pro cataplafmate. FIG. Exhibetur hie ab Autoribus noftris Caffia Fißula Alexandrina C. Bauhini : quae cum nafcatur variis in regionibus, varia inde íbrtitur nomina. In ALgypto, undc copiofe quaquaverfum diflferuntur VifluU, Alpino & Paludano teftibus, vocatur Gbaiarxambery in Brafilia Tapyracoaynana, in Mexico Guaubayobuatli, Canar'wis Hafanguia & Barafenga, Guzuratenfibus Gramala, Ar abibui Ganatfalus, Malabarenfibus juxta Autores noftros Gonna, & ex Acofl& teftimonio Condaca,Bramanis Bajo, vel utalii volunr, Baboo & Bava,in Zeilan ubi copióse crefcit, à Cingalenfibus vocatur JEh&la.ÇÀrcz fions Acirrïpftr»nem noniiihli variant Autores» dum alii incarnatos, alii áureos, alii flavos deferibunt, ut & illi funt, quos hoc anno ex Zeilan accepi, perreptantibus pluribus venuli purpureis. Hifcein regionibus, fernen terra mandatum, ad pedalem quandoque excrefeit altitudinem , verùm ingruente hyeme, omnernrcípuitculturam, &emoritur, ut non femel fum expertus.

zz. Praeter autem hanc Cajftam vulgärem , & Brafilianam à Lobelio in Pharmacopoeia Rondeletii reitituta exhibitam , alia quoque datur, à nullo Botanicorum haófcenus deícripta , quam Caf¡tam Americanam Fabaceam nominare lubuit : Siliquarum enim loco fabas longiuículas & vulgaribus non diflímiles profert, quibus continetur Tulpa ejufdem ferme cum vulgari faporis & efficacÍ32 : ipfa arbor Radice nititur craíTa, rotunda, qua* in plurima filamenta cortice nigricante obducla définit ; Caudex cinerei eft coloris, feaber, fubftantiaeque medullofa;, quern Ramuli inordinate ambiunt, fouis veftiti fubrotundis, ex glauco viridibus , breviffimifque pediculis donatis : flores videre non contigit : Semen quod pulpae involvitur, fubrotundum eft» compreiTum, &nigricans, pifi minoris magnitudine, ex America Infulis, quas Galü les Antilles vocant. aliatum.

B A-

*i'J

zDtu-am ptti'i .

/-/?;;?

jiir.

M A L A B A R I C U S.

B A L A M-TULLÍ jeu MADERAM-PULLL FIG. 23. Alàm-PuHi feu Mader¿m-Pulh ling. Bramanum Rg.15: Sinza.... eft arbor grandis ramis denfis in latum diffuiïs. Radix craiïa brachia latè diffundens cortice n> befcente. Stipes craiîîis ambitu duorum hominum amplexum •quans cortice craiïb fub crufta nigricante & cinerea-rubeicente uti & rami vetuftiores. Folia in petiolis feu lurculis tenuibus, viridibus, interiùs fulco ftriatis, nondum ipithamam longis, qui ad exortum viridi-diluto tubérculo parum turgefeunt, bina & bina in duabus feriebus proveniunt, iifque iniîdent cum anteteriori parte nonnihil verfus fummitatem petiolorum converfa , & petiolos cum fuis fuperficiebus oblique fecantia ; funtque folia parva , oblongo-angufta pollicari ferme longitudine, latitudine ferme femidigitali & ubivis uniformia, nifi quod ad pofticam partem paulo latiora quàm anteriora verfus, anteriori ora rotunda, contextura nonnihil tenuia & íblida, fuperficie plana, viroris fufci, in advería dilutions, faporis acidi, in adverfa parte in medio nervus parum eminens, atque ex eo vénula fubtiliiïîmae in fe invicem incurrentes exeunt in adverfa tantùm confpicux. Flores qui congregatim o6to, decem, plus minus in petiolis viridibus, qui ex origine petiolorum feu furculorum foliaceorum oriuntur, proveniunt, confiant feptem foliis colore diiFerentibus, cum quibus calyci crafliolo & rotundo infident, ac odoris nullius ; ex foliis quatuor quse exteriùs iîta funt colore in totum candido, poftmodum parum fubflavefcentia, funtque oblonga, anteriùs cuipidata, tenuia, nullis venulis ftriata, tria qua? fupra ex horum foliorum unguiculis ad unam partem prodeunt ac interiùs iïta funt, anteriora verfus magis rotundiola , in oris tenuiter crifpata, & inter colorem album qui etiam in adultioribus fubflavefcit, venis rubris variegata, funtque eorum duo reliquis majora puta longiora & latiora, atque tertium inter illa duo intermedium furreétum eft & minufculum ac anterius cufpide parvo fubflavo eminens, orifque interiora verfus contraétis feu cochleato-cavum. E medio ftamina viridia exfurgunt tria incurva qux prius iu unum junótáfunt, poft divaricanrur refpicientia folium furreélum , duo R horum

H O R T U S horum exteriora excepto intermedio apicibus dotata funt, qui primíim flavi, poftea cum folia fubflavefcunt, rubro-fufci coloris. Cum hifce íímul emicat unus ftylus viridis incurvis ftaminibus craífior inter ftamina & folium íurredum prodiens, qui íiliquofum germen eft. Gemm•Flomm rotundiolas funt, in una parte planas, in altera magis convexas, primùm rubro-faturas, dein cíim rotundo-oblongiores tiunt, colore viridi-albefcente. Imam, qui in lignoíís ac craíliufculis petiolis ramis appendent, funt illiquid oblongas, craífas, in glándulas tres quatuorve extuberantes, confiantes cortice craíliolo qui exteriùs eft rufí feu mufcoíí coloris , intus viridis & carne intus acerba, quas primùm húmida, duriola & albicans ac fubviridis eft, cum maturi funt, mollis & flavo-feu rubro-fufca, funtque ad corticem ex petiolo lignofis filamentis fed raris per carnem in longum pertexti & fub carne in membranácea loculamenta in quibus fabx confitas funt, diftinóti. Faba quadratas & planne, primùm cum immature funt, cortice viridi-diluto & nitente, intus fub cortice pulpa funt alba, candida, denfa feu folida, fapore, cùm teñeras funt, adftringente & corticis amari, maturis iîliquis in ofleam duritiem cortice rubro-fufco evadunt. Flores haec arbor femel in anno dat in Novembri. VIRES E y U S.

T N Febribus ardentibus, malignis & peftilentialibus confert, ad * quod fx*pe cum faccharo condita datur, ab indigenis creberrimè ufurpatur in medicamentis purgativis pracipuè tempore ¿eftivo, ut & maxime ubi bilis flava redundans ac fe per corpus undique diffundens, fanguinisebullitio, fitisinfefta, morbi cutanei & prafertim morbus regius graifantur, in quibus malis fimplex medicamentum ex callia íiítula cum tamarindo unà cum faccharo vulgo dióto Ja^ra de Cana datur, quod leniter alvum laxat ac purgat. Cortex tritus & cum aqua oryzas inunótionem corporis permixtus humoribus fuperfluis diffipandis confert. FIG. Arbor híc defcripta eft S'dïqua Arabica , quae Tamarindos C. Baubim : lámar five Dablßrn Indorum, Valmula Indica & Derefilde Arabum. Brafilieniibus, Tifone tefte, lutay, Guzurattenfibus Ambuli, Canerinis & Malabarenfíbus juxta Acoßam, Chimba & Puli : Madagarafcenfibus Monte dicitur. Folia Sole occidente fcodem modo ut in Acaciis , aliifquc icfc contrahere

zh folent, eoque oriente aperire, ut & in plantis apud nos natis, fed qua: nunquam perennârunt, non femel experti fumus : quod autem & ipfe frudus five iiliqua , frigoris vitandi caufâ, foliis kCe involvat, fabulam redolct. Qui plura autem de hifce veIit, jam citatos adeat autores, & imprimis Alpnum de plantis iEgypti.

COD-

<r. 2 -\

Toada m - pul] i .

far.

r r,?w

MALABARICUS.

C 0 2) T> A M -T U L L I F I G.

24.

Oddam-Pulti feu Ota-Pulà, ling. Bram. Darambo, eft Fig.14, IJS arbor procera, nafcens in arenofis, denfis & opacis g frondibus latè fparfis. Radix crafla brachia feu ramos fubtus ac fuper terram late diffundens, cortice albicante-fubflavo, qui crufta nigricante obdu¿tüs eft, &fubea rubefcit, ligno albicante & fubflavo incifa pervifcofum humorem qui faporis eft nullius, exudans. Caudex ambitu duorum hominum amplexum implens, cortice quoque eodem ut Radix, lignoalbicante. Folia in furculis bina & bina petiolis brevibus, viridibus, interius planis proveniunt. Suntque oblongo-rotunda, anteriora verfus in cufpidem anguftam, quas verfus unampartem nonnihil inflexaeft, contraéba, ad petiolum quoque ftri&a , cum oris verfus exteriora nonnihil inflexa, funtque contextura crafla, ipifla & folida, viroris in reéta fufci & nitentis, in adverfa clari. Ex Cofia media quse in adverfa alte extuberat & tenuiter in re¿ta3 vénulas procedunt oblique anteriora verfus quas folium fubeunt, & in adverfa parte fub exteriore folii cutícula tenuiter prominent ; prater eas null• alias venas funt confpicuse ; foliis fapor eft acidus. Flores in vértice furculorum foliaceorum breviilimis pedunculis infident, funtque incarnati feu rofaceo-faturi & flavefcentes, conftantes quatuor foliis rotundis, pariim oblongis & verfus interiora cochleato-cavis, funtque folia craifa & denfa fine venis intus magis flavefcentia & exterius ad oras ; in medio florum emicat globulus viridis rudimentum fruótus in o6to latera oblonga per ftrias diftinitus, in vértice, capitulo feu umbilico, quod ex gemmis albicantibus confiât, quae velut ad eandem orbitam extenduntur, obfitus, eftque circumdatus ftaminibus furreélis albicantibus, qux in vértice flavo-rubris nodulis dotatafunt; flores odoris nullius & faporis fubacidi. S Calyx

H O R T U S Calyx eft quatuor viridi-dilutorum flavefcentium, cochleato-cavorum foliorum.

Fruäus, quiuncialibuspetiolisappendent, grandesfunt, rotundi odo, novem, decemve coftulis extuberantes, ac in vértice capitulo parvo, quod etiam coftulis ftriatum eft, eminentes, primùm virides dein flavefcentes, cum maturi, albefcentes, fapore acido-dulci. In medio pulp« Semina cum fuá longitudine in longitudine fru¿tus confita, oblonga magnitudine unius articuli comprcíTa, colore c•ruleo-nigro. Hxc arbor Flores & Fmcim femel in anno dat, in Martio. Apud hofce Medicos non efi in ufu. FIG, Eadem eil hxc arbor cum Fruttu malo áureo amulo C. Bauhini, five Carcapult Acoßa. Perperam tamencon^ fundic Bauhinus, CM capulí Acoßdt, & Carcapult Linfcot. Quod manifeftô liquebit, ilquisutriufquedefcriptionem examinet. Acoßa enim qui Carcapult quoque CanartnU vocari aiTerit, fruclum hujus arboris, malo áureo fimilem tradit. Linfcot, autem, fru&um Cerafi magnitudine defcribit. Quod ut diftinctius patent, lubet hie adferibere verba Domini Hermans, quiliteris, anno pretérito, Columba datis, unà cum harum Plantarum foliis & floribusadmetranfcripiit: Arboris finquit) Indica [tint folia & flores, qua Gummi Gotta fundit, fruftu acido, juicato, áureo, malt magnitudine , Carcapult Acoßa, Gboraka Cingalenßbm dicla. Mox fubjungit : Mifee adde folia &

24. flore, dmmfpecm, Arbori »empc mdiu q«* Gummi Gotu finit,, fma» dula munäo, •My¡ • t fhlmfi« CNE, quod Buulnnm inline, utroLuZ". pn» c,mtnbtniem, fib umfpede, Carchi Acoß! & Carcapult Lmfchot. Digirum enim inter fe fore M uL• K 7At «deft, Gborakt Mm: bin* h* . '

Mbm¡ tx

•*°

Confundí tarnen nratiquam débet Gummi Gott, he defcriptum , cum vulgar, , quod e¡filZ to* affin. Planta, colJigi teftaturBomim Cap • & ab Indis vocar, ututn Cambodj* , quod in Cam-

5Si*r"ch,n• resno Provincia • *££<

A T7Y-

/-,... x$

cÄtU ' tlJ il//

L»

ram

*\ »

tAral.

MALABARICUS.

zjï T T r - A L

U. i

F I G.

<*'* b*>T

*y.

V-

Lu quatuor funt fpecies, Atty-Alu , Itty-Alu, Area- Pfet* lu9 Feralu. ^V^ Um^.«& .

. i%»a

Atty-Alu lingua Éramanum, Roembadoe, eft arbor procera, denfis & opacis frondibus latefpariis, nafciturque in arenofis. ÄA craflà radículas laterales plurimas fibrofàs tam fubtus, quàm fuper terram longé latéque diffundens, cortice la¿fceo, qui fub crufta nigricante ex albo rubeícit, ac incifus feu detra¿tus pleniori rubedine celeriter perfunditur, brachio inciíb aquam limpidam & infipidam ac fubrubram íaporiíque frigidi ubertim exhibet , quas vafe fuppoííto excepta fuo ufui aífervatur. Caudex craíTus, amplexum unius hominis ambitu excedens, cortice craílb, coriáceo ac la¿teo, qui à ligno detraétus feu incifus intus ex colore albo quoque nonnihil rubefcit. Surculi teneri virides0 geniculati. Folia quae in ramis ac furculis petiolis mediocriter longis, craílís, rotundis, & interiùs tenuiterftriatisproveniunt, oblongo-rotunda longitudine ad latitudinem, quas in medio maxima eft ferme dupla, ad petiolum oris rotundis anterius in cuípidem leniter contraótis, funtque tenuia, mollia, glabra & lenia, virore in reéta parte fuíco & nitente, in adverfa autem claro : nervi in quibus viror dilutior eft, ex cofta craffiola, quacum in parte adverla eminent, obliquo du¿tu anteriora verfus exeunt, ac proximè ad marginem reflexi minoribus arcubus in fe invicem deferuntur, ac inter hofce venis tranfverfís folia cancellatim dense & fubtiliter pertexta funt ; fàpor foliis adftringens, odor nullus niíí fylveftris : in vértice furculorum conus oblongus & viridis inter foliofa involucra virídia folia tenella recondens. Flores fert nullos uti nee casters fpecies. Fmäm in ramis ac furculis petiolis curtís, craífiolis, nonnihil incurvis , turn etiam in ipfo corpore plures congregati proveniunt, funtque plano-rotundi, ac ad petiolum contralores, nonnihil piloíi cum umbilico in vértice haud diílimiles noftris ficis, cíim immaturi funt, virides ac laéteo liquore, ut & in petiolis ; maturi, colore rubicundo & minus laótei ; luntque in eduliis. In hiíce fruétibus ut in ficis Grana parva, tenuia, oblonga, numerosa ferie continentur, conftantia ex capitulo rotundo & re¿ta cauT dula,

44 H O R T U S dula > quacum ordine cortici interiiis infident, funtque inftar folliculorum in fuis capitulis unum fernen minutum nigricans recondenna, primiim albicantia, ex maturitate fubflavefcentia. Fruéfcibus cum matureicunt Formica innafcuntur, hofque naturales habent in eduliis ; non verb eos quialiarum funt fpecierum. Bis terve in anno hasc arbor dat fruótus, uti & caeteras fpecies, quae omnes, ut indigene ferunt, non alio modo propagantur, niíi e feminibus fruduum à corvis depaftorum, quag cum fuo ftercore deponunt. VIRES E J U S.

Adtcis deco¿tum epotum fervit ad purificandum fanguinem &; hepar, reprimitque coleras acrimoniam ; ejufdem decurtatas fuccus exftillans qui in vafefuppofitoexcipitur, etiamhepati maleafFe¿to convenit, confertque iis qui manus habent fulcatas & fíílas. Cortex ardoribus heparis reftinguendis in deco¿to datur, atque hoc modo ufurpatus etiam iis fervit qui in ore aliifque partibus fulcos habent. Idem trirys ulceri cuique proficuè apponitur, uti & parti laboranti morbo facro Lufitanicè di¿to> Cobrella. Foliorum fuccm cum oleodeco¿tus in febre calida conducit, fivicibus iteratis corpus & caput cum eo lavetur. Fruäus alvum adftringit, eftque comeftus proficuus pro pituita humorumque mala temperie corrigenda.

FIG.

15.

Proponuntur hie ab Autoribus quatuor ficuum quentibus nomimbus infignire placuit. Attj-Alu ergo Malabarenfum fpecies, quas utpotc à nullo defcriptas nobis erit Ficus Malabarenfis folio oblongo , «CMHíMM ¡ (& forfan huic regioni duntaxat familiares,) fc- fruflu vulgm amulo.

ATTT-

/ftty- a fu â&#x20AC;¢ u(

Lit

4 /

M A L A B A R I C U S.

I T T r - A L U. F I G. i6. Tty-Alu quae fecunda fpecies Alu eft, lingua Bra- Rg*£ manum, Aréca-Gáli, arbor quoque procera eft, at minor cseteris fpeciebus, denfis & opacis frondibus late íparíís. Radix quoque craflà radículas tarn iubtus quàm fuper terram longe latéque diíFundens, cortice quoque la¿teo, qui incifus etiam cum tempore rubeicit. Caudex crailus, amplexum unius hominis ¿equans, cortice la ¿leo, ac cum detrahitur feu inciditur, intus rubeicente, ex ramis hujus arboris filamenta feu radicuke verfus terram péndulas demittuntur. Surculi teneri virides & geniculati. Folia quas petiolis brevibus digitalibus adherent, minora c•teris, facie oblongo-rotunda, rotundifque ad petiolum & anterius oris, ac parvâ, anguftâ & obtusa cuípide eminentia, latitudine ad cufpidem paulo majori, quàm ad petiolum, funtque craiïà, folida, denfa ac valde nitentia in utraqueparte, verùm magis in reétâ, in qua virore funt valde fufco ac faturo. E cofta quas in parte ad vería maxime eminet, minus verb in re¿ta, Vena intra folium confpicuse tranfverfim reóto ac iàtis parallelo du¿tu ordine denfo exeunt, atque ad marginem arcuatim concurrentes limbo cinguntur. Sapor Foliù adftringens & fubamarus. In vértice furculorum conus oblongus & viridis inter folioía involucra viridia folia tenella viridi-diluta recondens. FruBw qui duo trefve congregati vel folitarii cum fupra ad originem foliorum, turn hinc inde pediculis brevibus proveniunt, parvuli funt & rotundi in vértice umbilico eminente coronati, funtque etiam, cùmimmaturi, ladeiac viridesj maturi verb, minusla&ei, colore flavo ac minus rubefcente. V Grana

H O R T U S Grana in frudlibus quoque magna congerie, funtque forma & colore illis prioris fpeciei iiniilia, at minora, recondentia in feminutum nigricans fernen. VIRES E J U S.

Ç^ Ortex arboris trims ac in laéte per pannum exprimendo datus i vertigini capitis fedandse confert. Ulceribus curandis prodeft Foliorum decoétum cum oleo, fi cum eo corpus perungatur; habet quoque haec eafdem vires cum prima, dicStis modis , quibus ilia ufurpata. FIG.

z6.

Secunda hsc Ficus fpecies non înconcinnè j denfmfculo nitente, fruäu parvo, rotundo, »meo judiciovocabiturF/«« Malabarenfts, folio I ronato.

AREA-

tía. 27 •

-gTÍ-59

irnun •

MALABARICÜS.

c^ R

E A L FIG.

27.

ReMuy quas tertia eft fpecies Alu , lingua Brama- Fig. num Btpaloe, arbor quoque eft procera, denfís & opacis frondibus latè fparfís, naícenfque in arenofis & petrofís , ac etiam in arboribus, uti ////'Alu. Radix craíla radices fibrofas tam fubtus quàm fuper terram longe latéque dijfFundens, cortice ladreo qui incifus etiam rubeícit. Caudex craíTus , duorum paffim hominum amplexum ambitu xquans , cortice la¿teo, qui detra¿tus feu incifus etiam rubeícit. Surculi novelli viridesgeniculati. Folia quas longis, tenuibus, rotundis, ac virídi-albicantibus petiolis appendent forma cordis humani, anteriíis angufta ac longa lanceola cufpidata, quas vetuftiora poftica parte ad petiolum reélioribus oris, quas tenedora rotundioribus circumfcripta, margine turn asquabili turn in arcus finuato ; funtque folida ac denfa, minufque crafla, quàm illa fecundas fpeciei, lenia & mollia ; at c\ux vetuftiora funt, rígida, in interiori latere virorenitente & fufco, exteriiis claro. Ex cofta in utraque parte eminente CofluU tranfverfe redo & ferme parallelo duétu anteriora verfus oblique exeunt ad marginem proximè progredientes, ubi arcubus rotundis & fimplicibus in feinvicem concurrunt in re¿ta parte maxime eminentes, ac in adverfa in quibufdam folum confpicui, in quibufdam verb tenuiter eminentes, inter hafce coftas in interiori parte plurimi extantes nervuli cancellatim intertexti folia in ea parte fcabra reddentes, ac in adverfa inftar venarum intra folium folum confpicui cum plurimis aliis numerofis venulis : funtque folia in margine nervulo tenui & albicante circurpdata. In vértice furculorum Conns oblongus, viridis, inter foliofa involucra viridia folia tenella viridi-dilutarecondens. Fruäm ramis furculifque fupra ad exortum foliorum in nodulis bini & bini jun¿ti & uniti aróte infident, funtque uti illi Itty-Alu, parvi de rotundi, colore quoque minus rubro, quàm illi Atty-Alu, funtque illis Itty-Alu plane fimilescum umbilico parvo, in vértice formicis intus carentes. In hiíce fruólibus Grana quoque numerofa , eadem cum illis

Any

H O R T U S Attj-Alu magnitudine , fernen minutum nigricans in iè recondentia. Eft hsec arbor Deo Vifinu facrata ; quern fub ea natum eilè & flores fuftuliffe hi gentiles fantur : eftque ex religione ipforum hanc adorare, muro lapidum cingere, eamquefeu lapides juxta pofíros rubro colore lîgnare, quamobrem ab incolis Chriftianis ArhorDiaboU nominatur. VIRESEJUS.

Adieu Cortex in decoóto datus colerae acrimoniam obtundit & fanguinempurificat, eftque in febribus fixis &radicatis praefidio. Cortex Arboris ad ulcerum fanationem conducir tritus & appofitus, ac cum aqua eodem modo adhibitus prodeft pro morbo facro. Sticcm Foliorum expreílus, ac cum oleo decoétus, conducit in febre podagrica corpore cum eo perunóto.

FIG.

i7.

Tertiam hanc ípeciem non incongrue ap- liocufpidato » fruftu rotundo , parvo, £*pellandam cenfeo, Ficum Malebarenjem , fo- mino.

PERA-

fl¿J.

^J er il Jtí .

Jdi

Jmi.

MALABARICUS.

Ü.

FIG. 28. Eralu, qux quarta fpecies Alu eft, ling. Bramanum %i Vadhoè, arbor c•teris procerior, denfis &opacis frondibus latè fparfis, nafciturque in arenofis. Radix craiïà radices fibrofas, tarn fubtus quàm iuperterram longe lateque diffundens , corticepras casteris ladreo, qui incifus quoque rubeicit. Caudex eximia craflitie duûm triumve etiam hominum amplexum ambitu asquans, cortice pros cseteris laéteo, qui detra&iis feu incifus quoque intus rubefcit : ex ramis ut in Itti-Alu filamenta feu radicule multo numerofiores verfus terram pendular demittuntur. Surculi teneri, virides, geniculati, pilofi ieu lanuginofi. Folta, quse petiolis mediocriter longis, craifis, planis, valdèlacSteis, ac viridi-albicantibus & fubtilibus pilis obfitis proveniunt, majora & crafliora funt casterarum fpecierum foliis, & quidem craffitie eximia, forma oblongo-rotunda, anteriora verfus rotundiola ac rotundis oris contracta, majori latitudine verfus petiolum texturas denfe & folidas, fuperficie plana, polita ac lenia, in utraque parte tomentofa lanugine obduéta, in adverfa lanugine denfiori & leniilima, ac Veluti feu corii lanuginofi lenitie, virore in reéla parte fuíco & nitente, in adverfa claro. Epetiolocum cofta intermedia quas valdè craiïà eft, ac hinc inde coftulas fuas laterales oblique anteriora verfus emittit, utrinque duas Cofia exeunt, quae verfus pofticam partem folii fuas quoque Cofiulas emittunt, omnefque ad marginem arcuatim concurrunt in adverfa parte eminentes , in reóta turn confpicuae, turn etiam nonnihil eminentes : inter hafce cofias nervuli tranfveriî rariores, qui vendis den£s ac fubtilibus pertexti funt, fparfi. Sapor Foliis adftringens, odor nullus. In vértice furculorum Conns eft oblongus & viridis inter folioia involucra folia novella viridia recondens. Truäus ramis furculifque fupra ad exortum foliorum paffim bini & bini junéti &: uniti, utilli Areklu, aróle iniîdent, rariùs folitarii, funtque magnitudine cum illis Atti-Alu eâdem, at rotundiores, nee non colore maxime intense rubefcente feu incaroato iaturo ; ciirn maturefcunt, tomentofa lanugine obdudi, cum umbilico parvo in vértice. In hifee fruétibus grana quoque numerofa congerie, magnituY

Mo. Bot. Garden, 1 S93

dine

H O R T U S dine eadem cum illis Atti-Ah in fe fernen minutum nigricans inftar folliculorum recondentia. Vadhoe Bramanes grande , atque adeb hoc nomine velut per excellentiam notant grandem arborem , uti hsec, utpote caeteris fpeciebus praegrandior. VIRES E y u s.

Liquor Radicum feu filamentorum, quae ex ramis deorfum pendent, cum aqua fimpliciter epotus, vel in decodfco datus mitigat dolorem febrilem purificatque hepar & fanguinem. Cortex arboris tritus proficuus eft pro morbo facro parti affe¿tae appofitus. Ablutio corporis cum Corticis decoóto in febrc confert. FIG.

%%.

Quartum hoc ficuum genus, non immerito dicetur I Si autem alïcui placuerit, aliquas ex hifce fpeciebus» VmiMAlabarenfisjoliQcratfiufculOimajoritftufittgemmo,] ad Sjcomorum referre, non male quoque illud fieri intense lubente. I poflè, libenterfentiam.

BVPÁ-

'i pa ri ti .

.'dt.

MALABARICUS.

BUTARITL F I G. ip. Ariti quatuor funt {pecks, Pariti,Bu-Pariti, Sehern- rlg.i9. Paring Cadu-F)ariti. Bu-Partti lingua Bramanum Val/i-Cari-Capoeft', eft arbor excelfa, nafcens in arenofís, denfis opacifque frondibus, cotonam valde gratam effbrmans, idque maxime quod ob puritatem nullis formicis neque muicis infeftetur. Radix pinniformis plurimis capillatis fibris terras fe affigens. Caudex amplexum unius hominis iuperans ligno albicante eft minus duro & folido , quemadmodum illud abietum , veriim nullis venis undulatis , quod adaptatur ad conficienda inftrumentorum muficorum opercula, intusin ligno corculo molli ; ejus cortex eft ut cortex tilia?, cum qua in multis ut forma , am•nitate & viriditate convenit, eftque lignum & cortex nullius odoris, neque faporis, nifi fylveftris & adftringentis. Folia ? quse teneris furculis, five ii ex vetuftioribus ramis è latere, five ex eorum fuperiori parte erumpunt, petiolis longis, rotundis, viridibus, tenuibus appendent, funt forma cordis humani, magnitudine unius palmi & amplius, anterius lanceola oblonga & anguila , cufpidata, contextura mollia & folida, fuperficie plana & glabra , viroris communis & parum nitentis, in parte adverfa dilutions, odoris & faporis nullius nifi fylveftris. Ex petiolo cum cofta media utrinque Cofia tres exeunt, qux anterius progreife ad oras folii excurrunt, ubi inter fubtiliflîmos venularum cancellulos ac tra¿tus difparent, fuos ramulos laterales verfus marginem dimitientes , funtque coftas etiam in re¿ta parte eminentes , licet magis in advería. Flores qui longis quoque petiolis fupra ex origine foliorum provenant , funt campanas quinqué oblongo-rotundorum foliorum calyci ar¿to, rotundo, profundiolo & craílb ac viridi-fufco, qui quinqué minutis apicibus in ora eminet, infidentes, coloris ex albo Haveicentis, qui nonnihil ad virorem vergit, odoris nullius ; folia fupra fe invicem convoluta funt exterius venis feu nervis eminentibus in Iongum ftriata, & ad idem latus in parte inferiori valde afpera, funtque ad calycem crafllola, anteriora verfus tenuia, rugis valde crifpa & contracta , & cum unguiculis verfus unam partem inflexa ; inferiùs in collo flores roía infigniti funt purpureo-rubicundo-fufca quinr~r JL que

H O R T U S que foliorum , quae fingula in ííngulis unguiculis foliorum diftinóte norata font. Ex medio exforgit Stylm Columnaris ftriatus, albicans , circumdatus infra apicem pènicillo numeroforum ftamunculorum, tenuium, albicantium, quas flavis lunularibus apicibus dotata font, ac apice quo extra penicillum ferme digito tranfverfo emicant tortuose inflexo. Gemma Florum conies font poft aperturam flores ex albicante magis & magis flavefcunt, & fpatio trium dierum fufco-rubefcunt, ac turn foliis contra¿tis & claufis font, atquecum eo colore emortui ex calyce decidunt, untque fronde per totum annum floribus numerofís adórnate. Floribus deciduis Capitula flavo-rotunda ac quinquangulata confpiciuntur, quae in calyce flomm profundé confita font, habentque latera nonnihil introrfom inflexa ; capitula hase incifa flavum , gummofumliquorem qui Gutta-Gamba fimilis, faporis autem & odoris debilisacfylvcilriseft, exfudant, fontque per interfepimenta intermedia in longum diítxncStain quinqué capfolas quas fingulas per intermediam eminentem corticis foturam in duo loculamenta divifa font. Semina, qua? in iis confita oblonga font, trilátera, unolatere rotundo in quo argénteo lanuginofocortice circumdatafont, fontque colore fpadiceo-fufci cum núcleo albicante in medio. Flores hase arbor fert toto anno ubere proventu. FIRES E J U S.

Folia ulcerum fanationi ferviunt iis applicata. FIG. Sequcntes Iiafce plantas ÄUet eflefpecies, nemovel mediocriter to Botanicis exercitatus, infidas ibit. Sed miror Autores quatuor proponere, cîim tres tantum defcribant, &totidem Icones exhibeant. Prima ergo nobis erit Ahea Malabarenjis, Abutilifolio, pre majore, txatbofiavefcente. Sed quid interim de Ahmila

i9.

I Indico Camerarït, cui florem roagnitudine rof« fyU veftrisalbicantem, interius lutcum adferibit, ftatuen| dum ? Ut verum fatear, magnam videtur habere cum I hac & fequenti Planta affinitatem , &nifi florum obftaret figura, quam in Icombus exhibet Cdw¿r4r«w, ma| jori cum audacia certi aliquid pronúntiare poflfem.

PARI-

3°

Jíirttí

MALABARICUS.

TARlTI,fe• TALI.TARIT1. FIG.

30.

Ariti, quas fecunda fpecies eft ling. Bramanum rlg.3d Cari-Capuß, eft arbor altitudine trium ferme hominum: Radix fibris fuis capillaceis in latum fe diffundens. Caudex craflus amplexu unius hominis ambitu minor. Rami fuíci cortice interiore viridi. Folia, quas in nodis folitaria, vel cum novellis fupra fuum exortum ramis in petiolis mediocribus, rotundis, craflioribus, viridibus & in re¿ta parte etiam rubefcentibusproveniunt, funt forma cordishumani latioris & rotundioris, in fummitateoblonga-angufta cufpide eminentia, in poftica parte ad petiolum oris per incifuram didudis in margine tenuiiîîmis crenuíis, contextura folidiora & craífiora, in recita parte viridi-fufciora, in adverfa viridi-clariíTima & albicantia lanuginofa feu tomentofa ae lenia inftar Velutu Cum cofta media, ex qua coftulas ferme binas & binse exeunt ex petiolo ttes utrinque CofiuU egrediuntur, qu# ramos fuos feu coftas tranfverfas verfus marginem emittunt, ex hifce tribus ea qua? coíhe medias próxima eft arcuatim alte afcendit, funtque coíte in fe invi^ cem arcuatim incurrentes cum coftis minoribus verfus marginem fuperimpofitis, & ex fe ramos feu nervulos tranfverfos, qui mutuo inoculantur, diíFundentes, ac cum iis folùm in adverfa parte eminentes. 1 Flores qui in fuperiori parte furculorum fupra ex origine foliorurn petiolis uncialibus craffis & viridibus proveniunt, funt etiam campanulas quinqué foliis parum rotundis confiantes forma & colore quoque íimiles iis Bu-Pariñ, verùm hi minores funt, & in exteriori parte fubafperi, nec tantopere fe crifpant ac corrugant, funtque in inferion parte colli non rofa quinqué foliorurn, fed macula grandi rotunda , purpureo-rubro-valde fufca notati. Aä

É me-

H O R T U S E medio maculas purpureas exfurgit Stylus Cylindracem, qui albicantibus & fubflavis gemmulis feu glomis eft circumdatus, in fumnutate, qua fupra glomos emicat, nodo oblongo-craíTo & purpureorubro & valde fufco extuberans. Calyx eft quinqué foliorum viridium oblongo-cufpidatomm qu• ín medio cofta eminente in longum ftriata funt, ac à decem minoribus cufpidatis foliis arde comprehenduntur, conftatque pede craffo, digitali, qui inferiùs duobus parvis cufpidatis & viridibus foliis ad inflexuram petioli, cui annexus eft 3 fuccingitur. Flores hi quoque rubefcunt. Floribus deciduis ex calyce erumpunt Capitula oblonga-rotunda à foliis calycis, quas turn colore Perfíco funt, ferme in totum comprehenfa, funtque haec capitula pilis minutis albicantibus obfita, in longum quinqué lineis feu fulcis ftriata, ac in quinqué capfulas femínales per membranas intermedias diftinóta. H

y u s. Lores triti cum ladle mulieris auribus induntur pro doloribus capitis, VIRES E

FIG.

30.

Secunda hxc fpecíes nuncupanda videtur Aleta Debuifletautem, utantè monuî, fubfequi SchemMalabarenfis, AbutiU folio, flore minore exalhoflavefiente} Pariti. Verùm cum nee defcriptionis nee figurae uUum exterius fubafpro* invenerim veftigium> nihil eft quod de eo referam.

CUDU-

er. ji

Ctièn - van ti.

/at.

m TkA) £) ®

cfrjTççf

mon

?;;

MALABARICU&

CUDU-TARITl. F I G. 31. 7§|ppS UdthParitij quae fpecies Fariti lingua Bram. Capuf- Fig.3r, % f..., eft arbufcula altitudine duorum hominum naicens in arenoiis. Radix pinniformis cortice albicante fibras emittens. Stirps duos in ambitu palmos craíTus evadit ,cortice eft communi cum corculo in medio ligni. Folia funt inftar manus in quinqué dígitos feu folióla oblongoanguila & cufpidata , india, quorum medium magis oblongum, dein illud quod medio proximum, funtque craflitie mediocn, ad taétum nonnihil lenia , utrinque viroris nonnihil fuíci. E petiolo quinqué Cofia viridi-albicantes exeunt, qua? fingulas in cufpidem foliorum incurrunt in adverfa parte folíim eminentes, & in reéta tantum nonnihil proximo ad petiolum ac vénulas tantùm fubtiles intra folium tranfverfim iniàehteSj ac inter eas utrinque fabriles venas lacunofas denfo cancelliformi contextu funt. Flores qui in lummitate furculcrum brevibus petiolis proveniunt\ funt quoque campanulas quinqué foliorum oblongo-rotundorum ejufdem formas cum illis priorum ípecierum , funtque etiam colore ex albo flavefcente, íed qui magis ad virorem vergit, minores cáeteos , in advería parte venís minus eminentibus ftriati, minime vero afperi, minus quoque íe criípant, in inferiori parte colli in umbilico rofa purpureo-rubroobfcura notati funt. In medio emicat Stylw albicans penicillo ftamunculorum tenuium & rubrorum, quas gemmis flavis & lunularibus dotatafunt, circumdatus cum fuperiori parte albicante extra ftamunculorum penicillum eminens. Calyx, cui iníídent, rotundus, arótus, viridi-albicans, &punétulis viridi-fuícis notatus, ac ad inferiorem partem tribus foliis viridibus, grandiufculis, oblongis, cufpidatis, qua; fîngula quatuor, quinqueve cufpidibus anteriiis eminent, ac nervulis in exteriori parte in longum ftriata funt, circumamiétus. Gemma Florum cufpidata? & cónica funt, funtque etiam flores hi, poftquam per aliquod tempus aperti fuere, rubefcentes ac coloris rubro-perfici, pellucidi ac nitentis. CapfuU Seminales, quas floribus deciduis è calyce prodeunt, funt triláteras & in fummitate ftridlas ac cufpidata, lateribus nonnihil roBb tun-

j<$ H O R T U S tundiolis, viridi-dilutis, quas pun&ulis lacunofís, viridi-fufcis effoiïà ac in an^ulis fulco ftriata funt, in inferiori parte à ealyce aróte apprehenfe, conftantque cortice craflb acduriolo, quiodoriseft inftar fruétus Manga Indica, in iis tria loculamenta funt per interfepimenta membranácea, quas fingula è medio cujufque lateris oriuntur & in medio ílylis lignoiïs concurrunt à fe invicem diftinóta, continentia íín<núa in fe tria quatuofve femina ac denfa filamenta candida, lanuginoía, quas femina arótifíime & deníe involvunt. Semina, oblongo-rotundiola funt colore in cortice primíim albicante, deinde fufco, núcleo intus albicante qui eft faporis nonnihil ardentis & fubacris. Ex filamentr candidis GoJJypium conficitur. Toto anno Flores fert. VIRES E J Ü S.

T? Olía trita & cum laéle vaccas in unélione capitis adhibita fomnum conciliant, atque eodem etiam modo fedant dolores capitis ac ejus vertiginem. Frufius triti & in aqua epoti fluxui dyfenterico ííllendo conferunt ferviuntque pro fulcis oris. A

FIG. Pofterior hace fpecies nobis vocabitur Alcea Malabarenfu Pentapbjrlla aflores minore ex alboflavefcente, femi' netementofo. Quod autera non exiguam cum Sabda-

31.

r'tffa habeat affinitatem ¡ neminem negaturum eré. diderim, qui utramque Plantam diligentiùs examinaverit.

C H 0-

<ï.

ïû? \ 1 fifi cl - fil il fl t] dt'll • fat.

a o / o

•_ <s

[¿SU (J V l drP^^^K

//vw

*J Mu

MALÂBARICUS.

CHO VANNA- MANDAR U.

~^~- ,•^

F IG. 32. Andaru quatuor funt fpecies , Chovanna-Mandam, R^ cujus due funt fpecies ejufd. nominis, Velutta-Mandaru, & Canfchena-Pùu. Chovanna-Mandaru prima, lingua Bram. Tarnbido-Mandaru, eft arbor altitudine quatuor hominum, frondibus denfis & opacis latè fparfis, nafcenfque in arenolîs & petrofis. Radix craiïà eft , in latum fua brachia diffundens , cortice fub exteriori crufta nigricante-rubro. Caudex unum ferme pedem craffus. Folia, que petiolis brevibus exteriùs rotundis, interiùs planis ac fulco ftriatis proveniunt, in fuperiori parte bifida utcaprarum pedes, ob quod àLufitanis, Peè de Cafra, nominata, ac interiora verfus nonnihil claufa lateribus oblongis ac rotundis, verfus anteriora leniter rotunda ora contracts , ac à poftica parte rotundas incurvature, interiori fuperficie plana, ac coloreviridi-furdo, inadverfa colore viridi-fubc•ruleo, ac in margine nervulo fubtili viridi-diluto circumdata. Ex petiolo CofiuU undecim viridi-dilute ac flavefcentes excurrunt cum coítula intermedia, que in fiiïure terminum intrat utrinque quinqué ejufdem cum intermedia craífitiei, que à cofta media longiùsdiftant, duélu magis inflexoincedunt, omnefque marginem ingrediuntur, committuntque hinc inde mutuo coftulas tranfverfas parùm eminentes. Flores, qui petiolis longiuículis & viridi-dilutis fupra ex origine foliorum proveniunt, funt odore fragranti ac rofaceo, quinqué folio-* rum rotundiolorum ac parum oblongorum, que ad unam partem magis fita funt, quorum unum quod majus eft ac latius, & rotundioris forme ac furreéium, colore intus purpureo-rubro, ac ad umbilicum floris coloris flavi, purpureis notis hinc inde tinéti, venulifque purpureo-rubrís variegati, ad oras autem colore magis purpureo-diluto, in fuperficie exteriori magis albicante • cetera quatuor magis oblonga, colore rofaceo-faturo , exteriùs diluto, horumduo que majori proximè adjacent , interiùs in ima parte funt colore albicante, reliqua duo interiùs in totum colore ferme roíaceo : fuñique folia vénula intermedia latiori, ex qua vénulas oblique anteriora verfus excurrunt, ftriata. Stamina in medio quinqué vel fex, que apicibus furreétis ac viCc ridi*

H O R T U S ridi-diliito-flavefcentibus dotata funt, ac verfus folium furre&um & variegatum inflexa, quorum duo vel tria, quse minora funt, ac magis incurvata, colore candido , tria reliqua colore rofaceo, ac cum iis filiquas germen in fuo petiolo fe prodit. Ad petiolum florum Unifolmm viride eft venulis ftriatum à parte folíi fiirre&i florem fuccingens, ac gemmam florum primùm includens. Gemrm Florum oblongo-rotund•, ad fummitatem contraéfciores. Poft flores Siliqmoblonga valde compreffe, re¿fcas, glabra, longue feptem, o ¿love' circiter pollices prodeunt. Faí* quae intus continentur, planee funtac oblongo-rotundse, colore albo dum immaturas > dum vero fícese, colore ruffo feu flavo-rubefeente-obfeuro ad fpadiceum vergente, jacentque in propriis loculis cum fuá longitudine in latitudine fíliquarum corneo ac duro interfepimento à fe ínvicem íejun¿l¿e cum parvo umbilico in vértice junéluris laterum fíliquarum ha^rentes. Toto anno h•c arbor fert flores tempore pluviofo uberiori proventu. Schovanna-Mandáru Malab. fie dieta à floribus quos rubros habet. VIRES E J U S.

T> Adix in decoóto data flatus difeutit & lumbricos in pueris enexat, hoc modo fumpta cum faccharo & melle pellit tufíim & pituitam folvit. Cortex contritus ac cum aqua, in qua Oryz/i lota eft, in lotione adhibitus, humoribus evocandis confert. Flores cum faccharo decoéti proficue ufurpantur loco facchari rofati pro leni purgativo. AV

FIG. Arbores hafce quatuor, foliorum divifurâ imprimis iniignes, abaliisdeicxiptasnoninvenio. Prior{s ramulum ficcatum ante biennium ex Zeilan ínfula tranfmifit Dominus Hermans, additafequenti inicriptione. Arbor S anal Thorn*. In flonbus apparent [anguine A ßria, ah ejjiufo [anguine D. Tboma, enau. Docuijfe creditur D.Tbomas in Malabar & Zeilan»

$z. Minime verô hafce arbores eafdem cenfeo, cum arbore de Sánelo Tboma Acoßt, five Macere, cujus Hiftoriam viderelicet, lib.Aromatum Cap.xii. Commode autem primam appellari poiTe reor Au bor em filiquofam Malabaricam, joins hifidis, flore purpuraféente firtato,

C H 0-

a/wnru. J>?t. iiiJ. drab-

r-am â&#x20AC;¢

MALABARICUS.

C HOFANNA- MANDAR U. FIG. 33. If; Ho<vánna-Mandaru fecunda, quas eft fecunda ípe- Fisn< l cies Mandaru ; eíl quoque arbor procera ut prima ípecies denfís frondibus late íparíís, nafcenfque in arenofïs. Radix craiïà brachia in latum diffundens. Caudex quoque craífus unum ferme pedem. Folia quoque bifida ac interiora verfus nonnihil claufa proxime íímilia prioris fpeciei foliis, fed iis ut & casteris majora, funtque profundiori fiífura incifa quàm illa primas fpeciei, & anteriora verfus lateribus paulo magis contraélioribus, taétulenia in advería parte, ubi vénulas inter coilas intermedias minus exilant, colore magis hyalo, in reéla viridi-fufciori. Flores, qui unifolio viridi-flaveícente & rubefcente, crafliolo, plicato & fegmfentis in inferiori parte feneílrato fuccinguntur, quinqué etiam vel íex confiant foliis oblongo-anguítioribus, quas unguiculis longiuículis & anguílis funt, colore purpureo-valde rubicundo, quatuor autem vel quinqué, tota fuperficie tam exteriori, quàm interiori purpureo-rubicunda, unum ad petiolum intus & extra ílriis albis vénulas inter purpureas depiélum ac variegatum eíl. Stamina quas folium variegatum cum fuis apicibus viridi-dilutis ac flavefcentibus inflexa refpiciunt, tria, quatuor, vel quinqué funt ac craflíora, ac ad exortum fex feptemve plurimis parvis filamentis comitata, colore purpureo-valde diluto feu albicante. ínter ílamina SiliquA germen petiolo fuo fe prodit. Gemma Florum quinquangulata?. Siliqua hujus omnium ípecierum maxime longue íefqui-fpithamam aut etiam duas asquantes, latitudine pollicari, planas quoque comprefïàs, reébe & glabras. Fob*, quas cum fuá longitudine in latitudine fíliquarum confita, easdem cum fabis prioris fpeciei forma & colore. Dd Flores

H O R T U S Flores hax arbor fert totoanno, temporepliwiofpuberioreproventu. FIRES E y u s. "O Adix mafticata conferr in dentium & capitis doloribus trita & appofita pro dolore arthritico , cum gingiberc ficco trita & in unélione adhibita pro raucedine ex pituita oborta , in decocto data. Foltorum decoólorum vapor dolores corporis fedat in parte affeéta exceptus. Flores fimpliciter comefti purgativi íunt. Cortex, Flores & Fruäm fimul triti & mixti cum aqua in qua macerata fuit oryza, ferviunt apoftematis aperiendis & maturandis. FIG.

33.

Denominanda videtur hxc fpecies, bus bifidis, flore ¡menftus purpuraft ente Arbor filiquofa Malabarica, foliis majori- ßrUto*

PE-

í'' 34

VeliOta - TruuLÓnru . ¿& zaf

C L

M A L A B A R I C U S.

VELUTTA-MANT>ARU. F I G.

34.

Elutta-Mandkru, quse tertia ipecies eft Mandara \ Fig,34rt ,| lingua Bramanum, Davo-Mandam, eft arbufcula altitudine unius hominis, nafcens in arenofis. Radix minus craiïà nee profundé in terram dcicendens. Caudex craflus unum circitér brachium. Folia bifida quoque fimilia cum iis prions ípeciei, fed lateribus oblongioribus ac profundius inciiis funt, & verfus fummiratem in cufpidem contraótis, colore viridi-fuíco in interiori, ac ad ftrias coftularum nitentia , in parte autem exteriori colore viridi-flavefcente, ac in ea parte groílioribus extantibus nervis inter coftas ftriata. Flores, qui folio feneftrato viridi & tenui fuccinguntur, funt albifiïmi nullis tinéti maculis, odoris nullius, conftantes quoque quinqué foliis rotundiolis, parum oblongis, quas venulis ftriata fubtilioribus. Stamina in iis decem candida è medio exeunt verfus unam partem quoque inflexa, coloris albi cum apicibus flavis ac nonnihil furreétis in faftigiis, & cum iis tenerum germen íílíquarum > è cujus vértice filamentum craffiuículum exit, íe prodit. Gemma Flo rum ob longo-rotundas. •Siüqua minores casteris, longitudine quatuor aut quinqué poUicum, latitudine quoque pollicari, planas quoque ac compreiïàs & glabras, nonnihil incurve verfus unam partem, ac dorfo rotundo latoque circumferiptas. Fah, quas cum fua longitudine quoque in latitudine filiquarum confitas ac interfepimentis diftinétas, oblongo-rotunda;, crafliolas feu minus compreilas iis Chouanna-Mandaru, ac multo minores coloris flavi minus rubeicentis. Ee Flores

H O R T U S Flores haec arbor bis terve in anno fert tempore pluviofo ¡ überiore provento. FIRES E y u s. T N aqua décoda fa£ta lotione pellit humores corporis ; proficua quoque eft pro ulceribus fanandis trita & iis appofîta. Radix in oleo deco¿ta faéla perundtione puftulas parvas in auricula natas fanât. Eadem dentium dolorem fedat manfa & iis appofîta. Cortex decoótus cutáneos corporis pruritus lotione fedat. Flores cum pipere triti &: fronti appofiti conferunt pro dolore capitis. FIG.

34.

Hanc fpeciem non malè vocari pof- labarkam, fçliU hiftáis^ flore «induit fe crcdiderim Arborent ftliciuofam Ma- ßriato*

CAN-

înfrllh

•-IVr • nm- vuv IJJJU v j

9£ fi¿

MALABARICUS.

¿3

CANSCHENA-TOU. FIG. 35"Anfchena-Pou eft quarta ipecies Mandam vocata> nft£ lingua Bram. Cantfanu y eft quoque arbor altitudine duorum ferme hominum, ramos quoque denibs tranfverfim diffundens. Radix intus eft corculo flavo. Caudex eft crafiitie ferme femipedis. Folia hxc bifida & illis priorum fpecierum iimilia, fed multo minora , lateribus verfus anteriora, ut illa primee ípeciei rotundiolis, ac ad petiolum reélioribus oris, nullo ferme ángulo in curvatis, in utraque fuperflcie valde lenia & pilofa lanugine, odorefuntforti, maxime cîirn teruntur, veípertino ac nocturno tempore interiora verfus claufa funt. Flores, qui unifolio viridi-fuccinguntur, albo-flavefcentes quinqué foliorum, qux oblongo-rotundiora &latioraac unguiculis mutuo convoluta funt ; unum è foliis quod magis furreólum eft & anguftius ac oris verfus interiora contraótis ad unguiculum infignitum eft piélura purpureo-rubicundo-obícuri colorís, qua? folium par» vum in fummitate acuminatum repnefèntat. Odor eis nullus. Stamina, qu• quoque decem habent, albo-flaveícentia incurvatum verfus folium, quod magis furreótum eft ac piélura infignitum, ornata apicibus oblongis & lia vis. In medio quoque germen filiquas ex fummitate filamentum craíliufculum ejiciens fe prodit. Sitiqm funt longitudine ut illas priman fpeciei, ac exteriori fuperflcie valde lenes & lanuginofas, cíim teneriores funt. FaU valde parvas loculis fatis latis , quse interfepimentis interftinguuntur, contenta, cum fuá longitudine quoque jacentes in latitudine filiquarum, fimíies fabis Velutta - Mandant forma & colore. Flores bis terve hax arbor in anno fert tempore pluviofo uberiore proventu. Ff VI-

¿4

VIRES E y u s.

*0 Adix fervit pro parotidibus aut ftrumis trita & iis appofita. Radius Cortex deco£tus & cpotus proficuus eft pro phlegmate, ventris vermibus , hepatis inflammatione, uti & pro haemorrhoids bus. Idem Cortex tritus & parotidibus appofitus tumorem tollit, ac eod. modo ufurpatus confert in vulnerum fanatione & carnem adducit. FIG.

35«

Haec non inepte nuncupari pote- I bijid'ts mmonhusy fort albo flavefientc rit a Arbor filiquofo Malabarica, foliit j ßriato.

M Á-

l'w

llhirûfti . At-.

«iJ?/ *.4.rao• ram •

36,

MALABARICU&

<fy

Cm A R O T TI F I G.

3¿.

Arótú lingua Bram. Ck/>¿, eft arbor procera, ra-Fig.3s. mis denfis & opacis late tranfverfum diffufís, nafcens in arenofïs. Radix craiïà, ramos latè ípargens, exteriùs valde nigricans, intuscortice rubefcente, quifaporis | eft adftringentis, ligno albicante. Caudex cvaíRis, ambitu vmiushominisamplexumimplens, ligno albicante, cortice craíTo, qui exteriùs ex viridi nigricans, fub exteriori crufta rubefcens. Kami cinerei, teneriores, villofi ac ípadicei feu mufcofi coloris. Folia hinc inde in ramis, íurculiíque petiolis brevibus, viridibus, rotundis proveniunt ; funtque ípithamamlonga, quatuor quinqueve pollices lata, forma oblongo-rotunda, anteriùs cufpide oblongoangufta eminentia, in margine crenata ac denticulis acuris emicantia , contextura folida, crafla, fuperficie plana, in re¿ta parte virons fufci , in adverfa viroris communis vel clari, in utraque nitentis, maxime in adverfa, funtque odoris fylveftris , nonnihil gravis. Ex cofta media quas in reóla parte nonnihil eminet, Cofia tranfverfe in adverfa maxime eminentes, tenuiter verb in re¿ta, obliquo annulari duólu exeunt juxta marginem traélu longiuículo excurrentes ac in arcus íínuati, venulifque fubtilibus traníveríís, qux & in fuperficie utrinque confpicuas funt, intertextas. Flores in fuperiori parte ramorum hinc inde turn fupra ex origine foliorum, turn ex ipíb corpore feptem oétove plus minus ad unum exortum congregâtim petiolis curtís proveniunt, funtque gemmas parvas, quas apertas tres feries foliorum oíFerunt ; in prima interiori ferie eft ftella quinqué minorum craííbrum cufpidatorum foliorum, quas villofa funt & fpadiceo-fufca, lenia ac nitentia inftar Veluti ; in fecunda ferie quinqué folia funt majora, rotunda, parva, interius cochleato-cava, fubrufa ac pilis candidis maxime in oris obduóta, quas fíngula unum cufpidatumfolium ftella? intra fe recipiunt : quas in tertia feu exteriori ferie funt folia quinqué cufpidata, viridia, exteriùs viridi-mufcofa, qux ciim in gemmis funt flores exteriora folia funt reliqua includentia ; ex umbilico Stamina quinqué inferiíis craífiola, viridia & piloía, fupernè tenuia & albicantia cum apicibus rotundiolis albicantibus Íubflavis emicant in fe globulum viridem, qui eft rudimentum fruétus complectentia. Gemma, Gg

* H O R T U S Gemmai Florum rotunda? & nonnihil viridi-mufcofse. Fruäm, qui raniis petiolis curtis, craffis, ipfis ramis ferme duplo craflîoribus appendent, ac pandi funr, rotundi feu etiam oblongo rotundi, in fummitate fepe curto feu oblongo nodo eminentes, cortice exteriiis rufo ac muícofo & fcabro, intus viridi, qui in íe includit os pergrande, durum, craífum & fubflavum, quod intus alba, craífiola &duriola carne obduétum eft, & in medio capacitate fatis grandi nucleis decem, undecim, plus, minus ííne interfepimentis intermediis repletum ; funtque nuclei primíim cortice craffiolo, molli, albicantes & flaviufculis pilis obfiti, forma irregulares & angulofí, intus repleti medulla alba, quse primum liquida eft & mucilaginofa, dein cîim plane maturi, obteéti funt nucamento ofïèo fcabro, funtque turn forma oblongo-anguftorotundi & cufpidati, intus oleofi. Fruttus ac prasfertim Nuclei gravis & fylveftris odoris funt> qui in in foliis eft debilior. Flores hxc arbor toto anno uberi proventu fert, ut & Fruäus copiólos. VIRES E y u S.

/~\ Leum quod ex Seminibus Fruäuum educitur, proficuum eft pro ^* doloribus fedandis, fanatque corpus fcabiofumac partis aíFeítas pruritum tollit faéta perunétione. Idem Oleum quoque oculis fallís humoribus infeftatis , uti fepe fit in profulîs lacrymis, conférant; infuper IdemOleum cum ciñere mixtum commode apponitur vaccarum casterorumque jumentorum apoftematis ,• cum fruétu diéto à Malabaribus Palega, mixtum, vermes in ulceribus pedum hominum feu brutorum orcos enecatfaétaperunétione. FIG. Haec quoque cùm fit ex illis arboribus, quarum nulla fit, quod fciam , apud reliquos autores mentío, nominan poterit Laurifolia Malabarica, fruttu offco i núcleos commente.

tf. An autem in alus quoque Indis regionibus nafcatur, aíTerere nequeo, prsíertim cum inter plantas meas ficcataslavanenfes, Cejlonenfes, aliafque,non reperiatur.

CAN I-

%â&#x20AC;¢ 37-

nimm

Lit.

MALABARICUS.

<¡7

C A N 1 R A M FIG.

37.

Aniram quatuor ípecies, una ejus nominis, fecun- fig.37.; [§§ da Cara-Camram, duo Valli-Caniram. Caniram, ling. Bramanum Caro, eft arbor procera, ramis denfis latè fparfis, nafcens in arenofis. Radix crafía, fupra modum amara & cortice flavefcente. Caudex ambitu amplexum duorum hominum implens, cortice cinereo-nigricante. Kami cinerei hinc inde rubeicentes ac detrita exteriori crufta flavefcentes, furculi teneriores viridi-fuici, nodofi cortice amaro. Folia in furculis bina & bina ex nodis proveniunt fe mutuo in ordine obliqué decuiïàntia, funtque oblongo-rotundalatitudine maxima in medio, anteriùs rotundo-cuípidata, fuperficie plana, virore communi in reóta nonnihil nitente, in adverfa furdo, faporis valde amari, odoris plane agreftis. Cum cofta media ex qua hinc inde nervi tenues, tranfverfi ac minus oblique excurrunt ex petiolo CofiuU utrinque duse exeunt, in reóta etiam parte nonnihil eminentes, ac obliquo arcuatodu6tu anteriora verfus excurrunt marginem folii relinquentes, & quidem quas coilas medias próximas, funt altb aíTurgunt, funtque folia in redia parte nervulis eminentibus cancellatim contextis ftriata ; in adveria autem vénulis feu tenuiilimis nervulis in denfiores cancellos contextis dotata. Folii? jam turn per intervalla deciduis in illis notis, ac veftigiis quas relinquunt, nullanova folia redeunt, foliaque nova & tenetta tantiim ex fummitate furculorum fuccrefcentium prorumpunt. Flores in furculis ex nodis umbellatim proveniunt, funtque parvi, quatuor 5 quinqué vel etiam fexfoliorum viridi-dilutorum, cufpidatorum & craffiolorum cum pedúnculo craílb> parvo, viridi, calyci ar6to quinqué foliorum cufpidatorum infidentes > forma externa haud diffimiles caryophyllis, odoris debilis haud injucundi. Stamina in iis quatuor vel quinqué cum apicibus oblongis virididilutis ex pede emicant, funtque pedi interius inferti ; inter ea ftylus viridi-dilutus, fupra apices emicans, qui è glóbulo viridi in calyce fito prodit. Flores cum in gemmis promicant omnibus foliis vetuftis arbor eft fpoliata, ac cum Gemmis Florum fimul TeneUa Folíola velut nova germina prorumpere confpiciuntur. Hh Fru~

(58

H O R T U S Fructm, quifolitarii, vcl eriam duo, tres, quatuor plurefvecongregatim farculis petiolis curtis appendent, rotunda mala funt glabra abfque rugis colore primùm viridi, dein aureo-flavo , carne, cum immaturi funt, albicante & parum aquofa ; cummaturi, candida & ínucilaginofa, cortice crafliulculo & fragili, funtque Sapons valde amari. Semina, quae intra carnem fruétus confita funt, forma rotundiola, plana ac comprefli , cum planis fuis fuperficiebus jacentia in loncntudinc fruétus, cortice, cíirn immatura funt, argénteo parùm ad fpadiceum vergente, maturi cortice exteriori inftar Veluti viridis ; "funtque pulpa valdeamara. Tota arbor ob Ámantudinem Celebris. Flores fert tempore ?¿ílivo, pluviofo Fruäm. VIRES EJUS.

O Adix decoéla & epota purgativa eft, humores per inferiora eva-LVcuans, quomodo etiam prodeft pro febribus pituitofís, doloribus eolias, inteftinorum torminibus, ventris flnxibus eafdem quoque vires habet, fi in infufione detur, vel íi ejus decodum cum momento piperis fumatur; conducir in podagra, fi cum ejus decodo pars affeda ungatur, confertque fedandas vertigini capitis , arque eciam in atra bili, fi ejus decodum cum lade vacc• mixtum ad delibutionem capitis adhibeatur. Cortex contritus & mixtus cum aqua, in qua fuit oryza, flavas bilis fluxum reprimit. Folia décoda rheuma feu catarrhos fiftunt, fada lotione corporis. Succm ex Foins exprelTus ac in decodo datus capitis dolores fedat, largius epolus veneni vires habet mortem inducens , in ftercore hominis comefto fains eft. Flores fedant dolores unguium, fi triti ac in oleo Coqm India codi iis apponantur. Ufus Seminum in Fruäibm per duos annos continuatus , fumpto fingulis diebus uno aut duobus numero, efficit ut morfus venenatus colubri, vulgo Cobra CapeUa didi, nullas noxas adferat. FIG. Malm Malabarica folio & fruftu amamante , femme plano comprejfo, commode haec ab aliis non defcripta arbor, vocari poflet. Coluber autem ille venenatus, five Cobra Capello Lulitanorum , cujus morfus ièmina hujus malí Tañare , referunt Autores » frequcntiflimus eft in ínfula Zeilan, & prse aliis venenatus, vocaturquc ibi-

37.

dem Naja & Nagbaja : obtínetque illud particulare , quod in pofteriori colli parte, confpicilli figuram gerat, diftinctis coloribus expreííam : uti quoque in ipfius exuviis , in Porticu Horti Academici fufpenfis, viderc licet. Quas anno pretérito, muñere Domini Hermans , Lcum aliis rarioribus accepimus.

NI-

Fm 38

ru/úcûMuvrtun .

jt!^

•./Crû o .

am -

MALABARICUS.

N1L1CAMARAM. FIG. 38. llicamaranty lingua Bram. Anvahy eft arbor altitu- Fig.3g. dine quatuor hominum, ramis denfis tranfverfum difFufis, nafcens in arenoiis & petrofis. Radix crafla eft, plurimis capillatis fibris íe terree affirmans cortice nigricante, quse fub crufta nigricante intus nonnihil rubefcit. Caudex amplexum unius brachii ambitu implens, cortice nigricante ut & rami. Folia, quas in furculis tenuibus, rotundis ac ípithamam & paulo amplius longis, qui hinc inde è ramis vel folitarii, vel bini, terni, vel quaterni ex eodem nodulo exoriuntur, breviiîîmis petiolis proveniunt, in duabus feriebus tranfverfim & paulo oblique anteriora verfus reclinata, & cum planitie fuarum fuperficierum furculos medios fecantia, funtque parva, oblonga & anguila, latitudinis ubivis uniformis, plana, tenuia, folida feu denße texturas, una tantum vénula in medio ftriata, in reéla parte virore fufco, in adverfa claro-diluto, funtque tempore vefpertino feu nocturno, quíe in eadem ferie funt claufa ac ad fe mutuo decumbentia, ad pedúnculos autem fingulorum foliorum cauliculi punélis cufpidibuíque utrinque e latere emicant, quo ipfo maxime cum foliisnudati funt, fcabri &aiperi apparent. Flores qxû cauliculis foliaceis, maxime in eorum inferiori parte, ut & ramis, ex quibus cauliculi foliacei prodeunt, plures congrega tim infident, parvi fex foliorum anguftorum albicantium, habentes in medio ftamen albicans cum nodulo feu ápice flavo, qui poilmodum obfcurè rufefcit, odoris nuliius. Gemma Florum rotunda & albicantes. Fruäus, qui floribus deciduis, ramis & furculis aróte infident, funt piano-rotundi, duri viridi-diluti, etiam cum maturi funt ac nonnihil tranfparentes, fex fubtilibus venulis quas in verticem concurrunt, in longum ftriati, carne fucci plena, tranfparente ac viridi-diluta, qu• faporis eft acidi, dele¿labilis & fubadílringentis, funtque ineduliisj funtquefurculifoliacei, quibus fru¿lus infident, parte inferiori foliis nudati. In medio fruéluum OJßculum eft durum, lignofis filamentis obfitum, fexlateribusrotundiolis, quorum tria oppofita magis prominent, conftans, ac per fex intermedia interftitia, qu<e angulis Ii a¿ílri-

H O R T U S adftri6ta funt, in ièx capfulas, in quibus iingulis unum fernen continetur, diitin&um, funtautem Semina parva, triartgularia, duobus lateribus reótis & uno rotundo circunscripta, primùm albicantia, dein colorís rubri-obfcuri ac nitentis. VIRES E y u s.

T^\ Eco¿ta in aqua fervit pro morbis endemiis. Folia ejus teñera & -*-^ in laéte acido epota conferunt fluxui dyfenterico. Fruäm exíiccati 8c in pulvere cum laéte acido fpiííb diélo Tajr dati quoque in dyfenteria profunt. Iidem in decoélo dati profícui funt pro febre calida, uti & pro ardore peéloris , cum faccharo decoéti & epoti vertiginem capitis fedant. Aqua, quas ex Fruäibus à\ïï\\\m\ï, epota ardori jecons reftinguendo convenir. FIG. Arbörem hancdenominareplacuit, Acacia fol'ûs Malabaricam, fruäu rotundo, jemine triangulo. Im0 plane non vererer ad Acaciam referre, ni fru&us obftaret, qui nullam cum ipfa affinitatem obtinet. Proveniunt autem cum in aliis Indias regionibus, turn praefertim in ínfula Zeilan, variae Acacia fpecies, Europaeishaétenus incognito. Prêter enim legitimam five Âïgjptiacam, quae folïis Scorptotdis Leguminofo C. Bauh'wo dicitur : Alteram flore pulcberrtmo Cat. Tarts, quae Americana dici confuevit, & Farnefianam Aldini; frequens ibidem riaIcitur Acacia genus, flofculosferenslúteosracematim

38.

coherentes, íiliquismajoribus latís, \>hms,WdwuUthy* Cmgalenfibus diäum, à VVawuU » id eft, veípertilione, quod cjus fpinulae fimiles fmt unguicuJis vefpertilionum, quibus tanquam hamulis, arborum ramis, in India obfervantur affixae. Huic quoque floribusnoh diffimilis , filiquis oblongis minoribus , quibus fcmina majora exteriùs infigniter protuberantia confpiciuntur,in fylvis paffim crefcit,vocaturque Cingalenjibtu Cathukaraba, à graté acido foliorum fapore. Praetereaque Acacia foliis nonnullas alias obfervantur, inter quas J haec ab Autoribus defcripta, etiam numeranda venit*

ODAL-

(JddíJum . fut--

6j 3 JE) »

mJ.

bra m .

MALABARICÜS,

T> A L F I G.

L A M. 3?.

Baüam, lingua Bramanum Uro , eft arbor alti- *fc# tudine duûm triumve hominum , naícenfque in arenolîs. . Radix fibras capillatas in latum fubtus terram emittens, cortice albicante íubdulci & fubamaro. Caudex Cï2LSX\S , unius hominis amplexum ambitu implens ramofque tortuofos diíFundens, ligno molliííimo cum corculo intus rufo, cortice la¿teo-cinereo-fufco , qui amarus & mordax eft ; in furculis teneris cortex exterior viridi-fufcus, ac lignum ex filamentis minus tenacibus conftans : corculum intus winde & humidum. Folia, quas hinc inde in ramis & furculis petiolis craífis, in interiori parte planis ac viridi-dilutis & laóteis proveniunt, anguíto-oblonga funt, ac linguiformia ad petiolum ílricSla, anteriora verfus latiora, ac in cufpidem brevem & anguílam, quse verfus adverfam partem nonnihil refleétitur, contracta : funtque textura crafla, folida, la¿tea, mollia, fuperficie lenia, glabra & nitentia maxime in parte re¿la , ubi viroris funt fufci, fapore amaro & pungente. E cofta media, quas crafla eft & viridi-diluta & albicans , & in adverfa tantum eminet, Neruuli valde fubtiles intra folium & parum in ad vería extuberan tes tranfverfo ac parallelo duélu exeunt Vennlü fubtíliífimis intertexti. Flores, qui umbellatim proveniunt in petiolis longis, craífis, languidis, laóteis, viridibus, qui fupra ex fummitate caulis erumpunt, íunt quinqué foliorum albiífimorum, cufpidatorum, quse inferiora verfus contraétiora funt, cum uno latere latius excurrentia, atque in parte, ubi minus excurrunt & reótiori ora funt, craíliora, & in unguiculis colore flavo feu croceo, infidentque cum pede craffiolo viridi diluto calyci, qui quinqué foliis oblongo-anguftis, cufpidatis, craífiolis, interius albicantibus, exteriiis viridi-dilutis conftat; ex medio florum emicant Stamuncula tenuia, quinqué, qu¿e craífiolis, flavis, ftriatis ac furreétis apicibus juxta unguiculos foliorum dotata funt, ac pediinteriùs inferta, & cum iis ftylus tenuis, liber, albicans cum nodulo craflb ac pyriformi in vértice ex primordio fru¿tus qui infra calycem eft, prodiens ; floribus cum luis pedunculis è calyce decifis fuccedunt. Fmäus, qui petiolis craífiolis, longiufculis, languidis ac pandis appendent, funtque mala grandia oblongo-rotunda & nonnihil Kk plana,

SDÍ

H O R T U S plana, ac in parte ubi magis compreíla, tenui fulco in longum ftriata, ponderevaldelevia, cum párvula, ac tenerle •tatis, oblongoangufta; conftantia cortice exteriori tenui, glabro, lacSteo & viridi-flavefcente ; ad corticem intus pulpa tenui, albicante & laótea, quas faporis eft aquei. In medio os eft grande, referens nonnihil exemplarcordis humani, conftans nucamento duro ac oifèo , quod exterius fub pulpa mali lato interftitio filamentis lignofís & albis reticulatimpertextum ac inter cancellos fungofa albicante pulpa ftipatum eft ac pulpa corticis circumdatum, includitque núcleos duos albos, candidos, qui interfepimento craiïb, duro & cartilaginofo extuberante ac nucamento ofleo affixo, à fe mutuo fejunóti funt, funtque nuclei forma oblongo-rotundioli cum fuá longitudine ííti in longitudine corculi ; una parte, qua interfepimento adjacent, plano , altera rotundo & pamm convexo latere, ac majori craífitie ad bafím oílei nucamenti, faporis amari, in teneris autem nucleis pulpa fub cortice candido eft inflar albuminis ovi, feu mucilaginis claras ac pellucid^, quac-etiam fubamara eft. Apud hojee Medicos non eß in ufu. FIG. Hanc arborem, Mangas vulgo di&se arboris, efle fpeciem, fiquis pronuntiaverit,a vero non aberraturum crediderim. Verum cum Botanologi plures receníeant, eafque vix nifi nominibus deferibant, vix videtur affignari poíTe, ad quamdemum ha?c referri debeat vel poffít. Interim nobis erit Perfica (imilis angußi folia, oj[e coráis bumanifigura, bino s núcleos commente. Tranímiferat quoque jam faepius laudatus Domi-

35). nus Hermans hoc anno, ex ZeiUn, ad Excellentiffimum & Uluftriffimum Dominum de Beverningh quarumvis feientiarum, & imprimis Botanices Patronum & IVlcecenatem fummum, illud Mangas genus, quod ab Acoßa Mangas Bravos, & fructu venenato à C. Bauhina dicitur, verùm moleftiarum itineris, & cceli frigidioris impatiens, ferme exaruerat, antequam ad has oras appuliííet.

MAIL-

y. 40

ÍUci tí- a rncüi

fat

o ^-'0/1W o S í

C*iP^

rain

I rat).

M A L A B A R I C U S

M A I L»A N S CHI F I G.

40.

AiUAnfchi eft arbor altitudine trium homi-Fis4P num, ramis denfis & opacis latè fparfis, nat cens in arenofis> dióta lingua Bram. <¿Mety. %aàix craffa& profundé íe demittens, fibras hinc inde dimittens cortice cinéreo feu albicante,qui fub exteriori cutícula r ubefcit, intusalbicanseft. Stipes ambitu paulo minus amplexum unius hominis implens y eftque cum ramis cortice cinéreo, ligno duro & albicante, intus cortex ramorum minus vetuítiorum íub cinérea corticula viridefcit. Folia furculis tenuibus 5 brevibus, qui etiam bini, terni, quaterni congregatim ramis crallioribus erumpunt? bina & bina vel folitaria proveniunt, iique breviffimis pedunculis infidente funtque parva 5 oblongo-rotunda &angufta, anteriiis cufpidata> feü etiam rotundiola, adpetiolum ftriata, contextura tenuia , fuperficie plana & glabra, viroris communis & nonnihil nitentis , faporis fubamari. Ex cofta media CofluU etiam in reéfca nonnihil eminentes,quse arcuatim in fe invicem incurrunt?exeunt venís nullis confpicuis intertextas,fapore íiibamaro & odore nullo. Flores proveniuntin fummitatefurculorum foliaceorum in parvis,tenuibus5 rubris petiolis plures congregatim ac racematim, funt autem parvi, odoris haud injucundi,hortenfis5 quatuor foliorurn ex albicante fubflavorum, criipatorum, latiufculo intervallo à fe invicem diílantíum, qu• poftea magis flavefcunt. Stamina in iis oólo albican tia apicibusgrandiufculis & fubflavis dotata, quae bina & bina ex foliorum intervaílis emicant ; in medio fe prodit globulus viridi dilutus & rotundis, qui primordium eft frudtus cum flylo albicante in vértice. Calyx quatuor foliorum cufpidatorum & viridium. Floribus deciduis fuccedunt in racemis *Bacc* rotunda L1 cum

H O R T U S

cumlpiculoin vértice ac calyce fuo inferiiis ar£tè contents, íeminibusnumeroíis repletas, & carne intrafemina, íaporis adftringentis, primùm virides, dein rubefcentes, poftnigri cantes* Semina íunt oblonga 5 cufpidata, angulata curnbaíi rotunda ad corticem fita, ac alia in fuperiori, alia inferiori baccarum cum ftri&iori parte feu cufpide interiora baccarum refpicientia 5 primùm fubflava 5 natura fuíca acnigricantia. Flores fert femel tempore pluviofo. VIRES E y V s.

T> Adix in decoólo data conducit in doloribus pedum ex podagra natis. Folia in decoóto cum faccharo data > feu íimpliciter & in laóle epota conferunt pro iólero. Succus ex Foliis expreíTus & in Jaóte vaccae cum faccharo epotus, urinantibus materiam albam & purulentam prodeil. FIG, 40. Lubuichancplantamappellare Oxycantbdaffi-1 ofíea, velmolIiufcuIaSc membranácea & Autores nem Mtlabaruam racemofamfubflavo flore. Si nonaddunt) & ad Rhamni fpeciemreferremalit, cui tamen obílenc íemina, ( qux an dura fint & J nee cum eo liti^bo.

*y< 41

til m vu ! u , f,u ,

! JJ. tun

MALABARICUS.

C U M B Ü L a F I G. 41. Vmbulu ling. Bramanum 'Bon-Faro, eft arborFig4tprocera ramis ex medio caudice in altum, minus verö in latum diffufis,nafcensin arenofis. fydix albicante & craflb ac molli cortice, qui fubamaruseft, ligno albicante, fibras longas emittens. Caudex ambitu amplexum unius hominis excedens, veftitus cortice craiïïolo & molli, qui exteriiis cruftâ albicante obducîus efi & fub ea nonnihil viridis, intus albicans odorem calcisiemulum fundens. %ami & iurculi cinerei ac nodulis hincindeinterftincii, tenedores virides. Folia, quae longis, rotundis, crafliolis, Janguidis, viridibus petiolis bina ôc bina iu nodulis proveniunt ac fe mutuo ordine decuflant , oblonga funt, in longitudine unam fpithamam & duos trefve pollices, inlatitudine duos palmos xquantia, ad petiolum maxima latitudine, dim minora íunt formcB rotundioris & minus oblongas, anteriora veríus fenfim contracta & in cufpidem oblongam definentia, funtque tomentofâ lanugine obfita, maxime in adverfa & lenia, virods in reda valde fuici 6c parum nitentis, in adverfa clari ac diluti, odoris nifi iylveftris, faporis amari. Ex cofta media, qua; Co/la excurrunt in adverfa parte & foliim eminent, ac à margine reflexas arcuatis duétibus multiplicibus, quibus minores arcus veríus marginem fuperindu6ti funt, in fe invicem deferuntur ; prope ad petiolum quoque utrinque ex cofta media cofta exit ramos quatuor, quinqueve majores verfus marginem dimittens, ac arcuatim in fe invicem conducens, funtque inter coftas traétibus fuisre&am folii partem ftriantes ac nervis numeroíis tranfverfis intercurrentibus, &folum in adverfa parte eminentibus, qui traclibus fuis reclam quoque partem ftriant, comitatas. Flores in fummitate furculorum plures congregatim breviifimispedunculispandiproveniunt, funtque flavi forma M m inflar

76 H O R T U S inflar cucullorum, laeiniis feu foliis quinqué roturtdiolis, crafliolis,quorum unum majufculum eft & latius ac casteris longiùs propendens > quatuor reliqua verfus exteriora reflexa funt incifi, fupernè ad folia feu lacinias latiores quàm parte inferiori, ad calycem atque ad partem folii lations & Jongioris magis protenlî & convexioris, coloris interiùs flavo-cJari j exterius ubi tenuiter pilou funt > flavo-fufci, odo* re nonnihil debili & non injucundo. Stamina in iis quatuor flavo-albicantiaac nonnihil inflexa verfus folium majus,qu2edotatafuntapicibusgrandiufculis, flaviufculisac inferiori cuculliparte interiùs inferta funt, duo prie casteris emicant; inter eaftylusflavo-albicans fuperius bifurcatus confpicitur 5 qui ex viridi capitulo, quod in calyce reíidet ac fundamentum fruétus eft 3 excurrit. Calyx brevibus in oris eft cufpidibusaróle flores includens. Çemm• Florum viridi-fubfhvx , oblongas, foliis fupernè in quinqué ángulos complicate. Pruffus y qui calyce florum primum in totura & aróle excepti iunt ac brevibus pedunculis appendent, oblongo-rotundijparte fuperiori craffiores, hinc inde tuberculisexturgentes, carne intus fucculenta? flava, fubdulci & amara^cujus humor expreffus unótuofus redditur fiavointenibacrubefeente colore manum tingens, cortice craiïo* primum virides,dein flavo-dilutbodoris quoquedebilis5non injucundi. In medio continetur unum ofïiculum albicans 3 oblongum, durum, glabrum, pyriforme, ac acutis tuberculis hinc inde eminens , parum nuclei in fe continens. Bis in anno fert flores. V1RESEJVS.

X> Aàix in decoólo data addito pauxillo oryz• prodeft in febre fymptomatica comitante podagram feu dolorem arthviticum. Eadem data in laóte acido velin Oleo Sirchelimproficua eft pro flatibus & dolore thoracis. %$dicis Cortex contritus & in aqua decoófcus juvat in febre frigida,idem contricus & per toftionem in pulverem redaótus fervit in podagra faóla perunétione partis affectas. In laéle acido datusinteftinorum fedat tor mina>ad quod etiam confert fuccus foliorum epotus. F I G.

41.

Arbori hîc deferiptse nihil cft quod addam nifî quod appellandam cenfeam ílucctn Malabartfdm utiftHofam, flore cuculí4:0.

Jtai tifie'Ji .

lat,

6") tf) oJ (42) 3 66^3£))•

ri?/?/

MALABARICUS,

PALEGA-PAJANEL1. FIG.

44.

' çjljdneti duse fpecies funt , Tdlega-T ajdneli >¥i& *+ & Tajdneli. c Pd/ega-7>ajdmlilmg. llram.7y¿tvandícu, eft

1 arbor procera nafcens in arenóíís, ramis miI nils in transverlum diffufis. %adïx íibrofa ramos quaquaverfüm emittens cortice crafíb, molli, qui exterius eft ruíFus, intus ex virídi flavefcentis coloris , íaporis fubamari, ligno albicante & molli, qui facile in fiíamenta protrahitur. Caudex ambitu unius hominisamplexum implens,cortice cinéreo 5 &ramiquifub cinérea cru fta virides funt, teneriores virides, fcabrifeuobpunéiulaafperi, grandibus nodis,. ex quibús ramos transverfos binos & binos ejiciunt, extuberantes , funtque intus corculo fungofo &albicante, ligno paüco ad corticem, atqueadeo val de leves: ciim vetuftiores funt, decidunt, notas relinquentes, in quibus etiam novi erumpunt. Fo//^infurculislöngis interiíis lira ítriatis, qui ex caudiceipfo veletiam ejusramiscraífisin quosdiííufus eft, prodeunt, íimplicesacinnullosramulosdiviíiac quinqué fexve cubitis plus míníis longi íunt, petiolis curtís ac interiiis ftriatis bina&bina&numero terna; quina, feptena cüm uno folio in extremitate proveniunt, funtque forma cordis humani, ad petioJüm rotunda ora, anteriùs cuípideanguftaeminentia,contexturatenuia&mollia, íuperficie lenia, viroris in re¿h parte fufci, in adverfa clari, fapore fubamaro &fylveft. &odore. Ex cofta media Coflce m adverfa íoliim parte eminentes obliquo annulari duéfcu exeunt, ac à margine reflexas in fe invicem incurrunt , funtque comitatseü^ervuüs tranfveríis in adverfa foliim parte eminentibus, ac remits cancelliformiter in fe invicem duófcis, quas in adverfa tan turn confpicux intertextx , odoris gravis. Flores in ápice ramorum proveniunt plures congregatim petiolis craífiusculis & viridibus, funtque grandes campaOo ni\M/£MS¿&

H O R T U S niformes cum eolio oblongo, & ad unam pattern nonnihilinflexo , calyceoblongo-rotundo& profundo infidentes, conftantquefexfoliis craííiolis, quorum quatuor qu• ad concavam colli partem fuñt exteriora verfus maxime reflexa, duo qua? ex adverfo furre&a & minus inflexa : funtque folia fungofanullisperdura venis confpicuis, in oris criipa& corrugata duabus pluribufve liris profundis exterius in longitudine ftriata ; flores autem funt coloris maxime interiùs albicantis feu ex albicante fubflavi, exteriiis in colli convexa parte foliisque furreéfcis quse verfus earn partem iîta funt, ftriisrubefeentibus tiniii, odore f•tido. Stamina in floribus quinqué craffiola &nonnihil inflexa ex albicante fubflava feu viridi-diluta> ac verfus folia furre¿tajacentia, acininferiori parte, quascraflîora funt, eolio interiùs inferta feu annexa, geruntque apices incumben tes flavos, latos, ac ad unam partem in duas anguftas lacinias contracaos; cum ftaminibus emicat flylus tenuior & albicans, in fummitatein plan um extenuatus, qui ex piano albicante acfubflavo capitulo, quod rudimentum fruéhis eft, & in fundo calycis fîtum erumpit. Calyx crafliolus laxé collum floris excipiensin ora parùm cufpidatus ac ad concavam colli floris partem viridi-albicans, ad convexam rubro-obfcurus. Çernni• florum oblongo-roturudae primùm virides, dein cum feex calyce magis produnt , àpicerubro-obfcuro, Fmcluf, qui floribus deciduis fuccedunt, prsegrandesfunt, forma velut machxrx , tres fpithamas longi, latí unum pal mum, crafíi unum ferme digitum cum oris ad unam partem nonnihil reflexis confiantes cortice crafîiolo viridi, qui exteriùs viridi-fufcus eft, ac dein magis infufeatur, interiùs primùm viridi-dilutus feu albicans, teñera ac húmida carne, quse dein m lignofam duritiem evadit, ac flavum colorem aiTumitobduéïus , funtquein cortice exteriùs in medio in longum in utraque parte uno fulcoftriati. Interiùs in medio fruftus latumßlamentum eft, juxtaejus latitudineminplanumextenfum, quod primùm tenerum & albicans, deincùm ficcum, quoqueduriolumac velut coriaceum eft, eftque turn velut lingua diftinguens fruétuminduoloculamenta, in quibusfingulisfeminainnúmera continentur. Semina

MALABARICUS. 78 Semina autem lato-rotunda &valde plana feu compreilà cum umbilico longiufculo membranáceo albicante involucro amiéta, & lata membrana pellucida albicante circumcin£ta, jacentque feriatim in planum in fuis involucris, alia proximè ad unam , alia ad alteram oram ; nudata fuis involucris viridiafunt&denfecarnis, faporisnullius, FIRES

EJUS,

Ç^ Ortex arboris fervit pro confolidandis fraéturis & fcif furis tritus & cum vino appoíitus. T^adix in decoéto data in hydrope prodeft. Eadem cum oleo decoéta adcapitis corporisque malèafFeâi unélionem adhibetur. Folia tenella trita & unà cum Croco £\Âalabarico ulceribus admota ad fanationem conferunt. F I

44-

Mirandum hanc arborem , Ceyloncnfibtts quoque efie aütem prater nomina ànoflris Autoribus exhibita, alia indigenam, ejus iîliquae inde ad me transmitías teftantur: expifcari nondum licuerit, vocandam cenfeo, Arborent adhasrent illas quatuor uni pedículo, &tres ferme pedes ßliqmfam Aíalabaricam , cor dato folio, fiuSlft maxim» jongitudine; latitudine autem,dimidi um «quant. Cum J oblongo fla.no s femme membranáceo.

&/*. Ar aJ> 9 ej

via/.

ram.

MALABARICUa

P A J A N E L I. FIG.

45.

dAjáneli y quas eft fecunda fpecies ling. Bram. % 4*« Davandicày eft arbor procera3ramos in altum, minus verö in latum diffundens , nafcens in arenôiis. %adix latè fparfa5 corticecrafTo, aqueo, cinereó-nigricante ,intus albicante, faporis iubamari, in ramos fparfi, ex quibus hinc inde novi ftirpes circa medium caudicem expullulant, ligno albicante & minus dense contexto > quod in filamenta facile protrahitur. Caudex ambitu amplexum unius hominis adimplens, ligno qiioque fragili &in filamenta fe findente, cortice quoque cinereo-f ufco. Surculi qui foliis veftiti funt è caudice egrediuntur 3 fuñique fimplices in nullos furculos divifi, quinqué, fexve ambitus plus minus longi, viridi-diluti & nonnihil fcabri feu punéhilis afperi, rotundioli ac in una parte, quas cum interiori foliorum convenit/anguloacuto eminentes, nullisextuberantes nodulis, ut illi primse fpeciei > intus etiam fungofî & albicantes, ligno pauco ad corticem, at que adeo valdeleves: iurculinovièfummitatecaudicis tantum erumpunt 3 inferioribus vetuftis deciduis , ac notas relinquentibus. Folia, qux in iisramis paifim bina & bina, feu nonnihil à fe ihvicem dilïita petiolis curtís, languidis, interiiis ílriatis, proximè ad angulum, quo eminent > tranfvería proveniunt , multo majora funt illis primee fpeciei, longitudine fpithamse & amplius, forma oblonga, laterum diíFormium , quorum illud > quod caulium faftigium refpicit 5 duplo ferme anlpliüs &: rotundiciris oras reliquo, ac ex inferióri parte petioli egrediens, anteriíis in cufpidem anguftam contracta, in reéta parte viridi-fufca, in adverfa clara > novella autem rubra feu hepatici coloris, odoris maleolentis, textura groílioris, CoßuU7 qax ex media cöfta in adverfa obliquo arcüató du-

p p

8o H O R t U S ¿tu excurruntà margine reflexse multiplicibus arcubus in fe invicem incurrunt, ramulos tranfverfos > qui in ad verfa íbliim extant, ac venulisintertexti funt, ex fe diflxibuentes ; funtque folia in coftàrum nervorumque tradu in reda parte ftriata. Flores quoquccampaniformesacíimiles illis prim# fpeciei, verùm hi quinqué foliis inciíi funt, quorum tria ad concavam colli partem exteriora veríus maxime reflexa, duoquse minus incifa? furreda& nonnihil reflexafunt, ac folia multo craffiora, magis fungofa, ac in oris pilofa feu lanuginofa funt. Stamina in hifce floribus tantùm quatuor , quse bina & binaapicibusalbicantibus, quifînguli inftar duorum linteorum ex fummitate dependent, arcuatimà fe mutuo ïnflexafunt. Calyx fpiiïbacmucofolade, quo etiam florum exterior fuperficies inunda, intus obdudus ; funtque flores utí folia odoris maleolentis feu f•tidi. FruBuî plane iidem. VI R E S

E J V S.

17 Ollis ejus piniis & tritis & unà cum CàréccaM z&éMirabu/ano Citrino maceratis in pirulis utuntur ad tingenda linfeamenta colore nigro, qux in fuis exequiis gerunt. Ttadix trita& décoda in oleo pro capitis dolore fervit fada perundione, quo modo ufurpata catarrhos & qüofcunque humores pituitofos caput obíidentes educit. Cortex radicis in decodo datus tumoribus refolvendis commodus eft. Decodum ex Cortice & Foliis fimul tritis in undione corporis pro puftulisac ulceribus fervit; F 1 G.

45.

Cumhaec arbor à precedente non mil foliorum figu-1 MalabaricA, folio majore mucronato y frftfttt mtxímo, râ, & ïîtu. Sequadantenus flore différât, fru&u au- I oblongo, fimo, fimimmtmbranacto* tem& femineconveniat, hinenobiserit Arborßliqmß 1.

I. /•'.'/.-, puf,i . £eí

. trJ. r,i fi

MALABARICUS. ir

JLt

FIG

46.

Ala quatuor ipecies funt, quarum una ejus Kg. 4<s. nominis , fecunda Cúrutu-TdU tertia Codaga-Tala > quarta Catcottèn-Tdla.

Tdla ling. Bram. Santenu > eft arbor valde procera > ramis tranfverfum late iparfis, nafciturque in arenofis. \Radix profundé terram intrans > radiculafque fuas latè diffundens, cortice flavo-obfcuro feu rufo, qui laâeus & valde amarus eft. Caudex craiïiisduûm triumve hominum amplexus implens ? eftque cortice cum ramis cineríceo ac laéteo & Jigno levi ; rami veteres è nodis plerunque tres quatuorve furculos diíFundunt, Folia terna, quaterna, quinavefimulfurculorumfummitati in nodo infident tranfverfum in orbem expanfa, funtque forma obi ongo-rotunda, anteriiis rotunda ora feu etiam cufpidata, & ad petiolum ftriâè con traita ac velut linguiformia, contextura íblída, denfa & laótiplena, fuperíicie plana glabra ac lenia, in re¿ia parte virorefufco& nitente, in adverfa valde diluto feu albicante ac furdo. Ex coftacrafla, viridi-albicante, qux etiam in reda tenuiter & alté in advería eminet ac craíííuícula & lata eft, Fence fubtiles numerofas re¿ta tranfveríim ac parallelo traéèu proximéadmarginem exeunt, inde réflexe in fe invicem incurrunt, Jimbum relinquentes in fuperficie utrinque confpicua^reéfomquefoliipartem tenuiter ftriantes; funt autem folia fapore amaro. Florer fafciculatim proveniuntinfurculisnodoíís&viridibus, qui fupra folia è nodulis ramorum quos comple&untur,re<aà prorumpunt, acpluresut quatuor, quinqueve ramulos ex íingülis nodulis proferuntiingùlisramulis quatuor, quinqué vel plures íímul in fummitate infidentes; funtautemalbicantes, fubvirides, con fiantes quinqué foliisrotundiolis , quas verfus unguiculosanguítiora, in oris ruguliscriípataac rigide inflexa verfus exteriorem partem, Q^ q nuIJis-

82 H O R T U S nullisquevenulis ftriata funt 5 iníidentque pedículo albicante ? qui infernè& iupernè craffioreft, calyciaréèo quatuor folíorum, acin umbilico feu orificio, folia inferta funt capillulis orbiculatira cinélus ; funtque odorisjucundi&fortis, fed gravis, quicatarrhos & gravedinem excitât äc caput offendit ? ob quas noxas invifi funt. Stamina in floribusquinquétenuia pedículo interiiis iôferta&pilisalbicantibusobíita, quasprope orificium fuperiusapicibusflavis&liberis eminent: inter ea ftylus albicans tenuis ac liber eft nodulo flavo dotatus, ortum ducens ex capitulo parvo > viridi3quod rudimentum fru&us eft, ac incalycefitum. (femtn• Flamin oblongo-rotund^ & conies, ac inter pèdiculum angufto circulo confirióte. Fr/Äj^quiplures congregatim furculis appéndent, funt filiquas oblongs cubitum ferme Jongse, quae angufto, comprefix, ac virides, intus laéle plenas, in fe recondentes parva numerofa femina plana, oblonga, cum fua longitudine jacentia in longitudine iiliquarum, ac ex anteriori & pofteriori oculo pénicillum argenteorum filamentorum ejiciunt inunam feriem per filàmenta implícita > & colore viridiflavo feu rufo funt. Hxcarbor totalaólea eft, quod & casteris ípeciebus eft commune. Flores fertfemelinanno in fanuario. VIRES

E J U S.

Cortex ejus tufus & in deco&o datus commodus eft ventri leniendo, Hornacho roborando flatibusque diicutiendis ac ardoribus jecoris reftinguendis ; idem in decocto datus addito momento íalis &piperisftomachi concocÜonem adjuvat. Idem tritus & fimpliciter in aqua calida epotus prodeft in febre frigida, 6c hoc modo etiam lumbricos enecat. Idem tritus unà cum aqua & ulceri appofitus ad ejus ianationem &: purgationem confert, quo modo ufurpatus etiam prodeft pro dolore arthritico. Cortkis decocÜ vapor execptus in parte affecta dolorem mitigat. Idem Cortex cum femine Cudu-Pariti coctus in oleo auribus male Îêu graviter audienüum proficuè inditur. F I

Cur hae plantas, qu• PaU nomine veniunt, fub una eademqucClafle militent, vix comprehenderepoiTum, cum toto ccelo inter fe différant, ut ex foliis, flore, & lemine liquet: anfam potuit huic rei praebuiiTe, quod

45 ciirn omneseodem modo lac praebere vidèrent incols, hinc ad unum genus retulerint : vocabitur ergo nobis prior, Arbor Malabartea PcntaphyUos, lattefiens, ßiiquü auquftis , longiffimis.

•

<htaaa - pu'Ja. tat.

''hí* i í

j O y S.

aNi ^ yï

&*>*

MALABARICUS.

CU R UT U-P ALA. F I G.

47-

'Vrutu-Tdla, quas fecunda fpecies Tdla eft,Fig.47. ling. Bram. Cudo 5 eft arbor humilis altitudineuniushominis duorumve nafcens in arenofis. Tfedix minus demiiTè fubfidet, radices laterales latè quoque diffundens, corticefubflavo ac laéèeo, qui íaporis eft fubamari & pungen tis. Stipes pedemcraiïus evadit, eftque cortice la£teo fufco &ín ramis cinéreo. Folia, qux petíolís brevibus ac craffis in ramis & furculis proveniunt, oblongo-rotundafunt, ad petioluni contraola, & anteriiis in cufpidem oblongam definen tia, contextura quoquefolida, la£fcea, virore inre£ta fufco & nitente , in adverfa minus claro feu albicante. Ex cofta> qu^in reila etiam partenonnihil eminet ac albicans eft,plures¿A(Vrz;«// albicantes ac in adverfa foliim parte emin entes óbliquo annulari &fatis paràllelo traéfcu exeunt, proximè ad oras excurren tes, qui in re¿ta parte traftûs fui veftigia relinquunt, funtque venuíis fubtilibus traníverfis, qui folium fubeunt, comitati. F/ör^proveniunt in f uperiori furculorum parte in petíolís laéfceis, rotundis, tenuibus &languidisfloribus primas ípeciei majores in totum albi feu candidi, conftántque quinqué foJiisoblongis5 quseadpedem unguiculis ílri¿í:is ac ad unam partem inflexa oris ex inflexura exterioribus magis rotundis, extenuatisaccrifpisfunt > ac in medio craf fióla nullifquevenulisftríata , funtque fuccinéh* quinqué fbliis viridi-dilutis & cufpidatis. Stamina in floribus quinqué interiùs pedi florum inferta , ac apicibus flavo-albicantibus dotata, ac inter ea ftylus viridi-dilutus&albicans ac bifidus, ac in utraqiie cufpide communidotatus nodulo è glóbulo oblongo-rotundiolo ac viridi, qui fructus germen eft, erümpens ; funtque flores odoris grati & debilis. Fruïlus in petiolis plures congregatim, ac bini & bin i R r ex

U S

ex tranfverfo prodeunt, funtque oblongo-rotundi, exteriíis cufpidati ac verfus inferiora maxime cütn cufpide infiexi duobus lateribus rotundis , quas acuto margine coëunt , confiantes , ac fuperiori latere protuberantes , funtque cortice craífo&la¿teo?primiim viridi-obfcuro5dein cíim maturifunt, exteriiis colore flavo-aureo, interiíis flavo-diluto, aperiuntque fe in fuperiori latere, ubi futura in longitudine per medium ftriatafunt. Semina intus quinqué, fex, feptemvecontinenturcum filamentís velut ungulis jun¿hir» appendentia? funtque oblonga, figura valde irregulari accommodata ad aliorum feminum circumpoiituram; eiim immatura funt, intus aquofa&viridi-diluta, matura membranula exteriore corallinaobdu&a, ac intus conítantia oííiculo fufco minus duro in quo nucleus albus continetur. Floret hxc arbor fert toto anno, maxime tempore pluviofo. VIRES

E J U S.

T? dlàicis Cortex tritus & epotus in aqua calida fluxum ventris íiítitacprodeíl indyfenteriainlaéfcedatus. ídem tritus cum aqua & apoftematisappoíitus ea refolvit. F

47-

Secundam hanc Pak ípeciem vocare lubuit Arbo- Hseft, quüEnomine Kiridiwal ,ex Ceylon fuittranímiiTrent Malabancam labiefcentem •> fimbriatoflore, fiutlu fa, fruâumentulamfimiae referente, linde & eí nocirca CHjptdem reflexo. Huic autem non multurtí abfími- men.

Olilán - flírtUL . At Jraf7

•X

MALABARICUS.

CODAG A-P ALA. F i a 48. Odaga-Tdla, qua; tertia fpecies eft Tala, ling.Eg> 4*' Bram. Aegè-Cudo, eft quoque arbor hurniiis , altit. ut Curutu-Tdla, nafcensinarenofis. %adix minus fubmifte fe demittit , fibras latè diftundens, corticerubro-fufco & laéteo, quifaporis amari & minus pungentis. Stipes quoque pedem craíTus evadit cortice rufo & ladeo, rami autem cinéreo. Folia, qu¿e bina & bina petiolis curtís & viridibu6 proveniunt, maxime conveniunt cum foliis fecundas fpeciei, utpoteoblongo-rotunda, anterius cufpidata, laótea; nervi quoque ex cofta , qusein utraque parte eminent, obliquo, annulari ac parallelo tra&u excurrunt in adverfa foliim parte eminentes, veriim hase majora íunt&latiora ac contextura minus folida > ac venulis numeroiioribus inter ñervos tranfverfos intus pertexta. F/ores,qui fupraex originefoliorum uncialibus petiolis proveniunt , etiam candidi funt quinqué foliorum oblongo-rotundorum &anguftorum, acad unam partem inflexorum,quíe textura denfa & crafliola & in oris haud críípata funt cum pedúnculo longiufculo candido caîyciaréto infidentes, funtque odoris jucundi & fragrantis. In medio unus flylus ex orificio fuperiori pedís emicaiis cum ftamunculis quinqué parvís ut in fl. Tala. Sîliqu• quoque oblongo-anguftas funtacfirtiilesillis TalaScd craffiores ac minus compreífe,virides3fpithamam plus minus longue intus quoque laâiplenas. Semina, quas quoque numerofain ferecondunt, funt etiam plana & oblonga, ac paulo majora íllis Tala cum fuá longitudine jacetítia in longitudine filiquarum, ac exfolo anteriori oculo penicillüm argenteorum filamentorum eminentia, ac per filamentain unam feriem implícita, colore , cum vetuftiora funt,viridi flavo feu rufo. S f

FIRES

E J U S.

Ç^ Ortex contritus & epotus in laéte acido fiftit fluxum ven tris. Cortex radias proficuus eft pro fluxu ventris quocunque, live dyfenterico five lienterico, uti & pro fluxu hasmorrhoidali, eodem modo fumptus. Idem in aqua decoétus & epotus fervit pro tumoribus corporis. %adix trita & cum aqua, in qua oryza lota fuit, decoóta, confert pro angina gutturis & colli fa¿la lotione, fervit quoque pro tumoribus corporis eod. modo ufurpata ? uti & pro dolore arthritico partibus aiFeétis appoiîta, dentíum quoque dolores fedat, vermes in iis enecando, ejus decoóio in ore detento, gemina in deco&odata profunt in febre calida, uti &ardorejecorisacin podagra; lumbricosquoque enecat. F

Huicdenique Palt fpecici nonien indidimus, quod fit Arbor Malabar ica laftefiens, jafmiw flore odoro, filiquis oblongis. Mirumautemvidetur Autores noftros, nullam ultcrius mentionem faceré quart« ipeciei, quam fub ini-

48. tiumCap. PaU Caicotten Pala appellârunt, ftudioawtern an cafu illudevenerit, incertumeft, cum nee dcferiptio, nee figura, inter tranfmiiTasfchedasfucrit invenía.

á^FRT

&rutn

éP

MALABARICUS,

r I N D A-P A R V jt. FIG. 49 Arm dux fpecies iunt, Tinda-Tarua, & Ana- Flg' 4** Tdma. Tinda-Tdrua ling, Bram. eft arbor procera, nafcens in arenofis. %adix¡ quasfibris terras fe affigit, cortice craflo, albicante ac fubflavefcente, molli, la£teo, faporis aftringentis & ligno albicante. Stipes ambitu unius hominis amplexum implens, cortice cinéreo fublaéteo, ut& rami & iurculi, qui fub corticulaexteriori viridi-fufci funt* Folia, quse brevibus petiolishinc inde infidente oblongorotunda, anteriils nonnihil cufpicata, ad petiolum contracta , in margine denticulis tenuiter incifa 5 intus fublaéfcea contextura rígida feu dura. Ex cofta media, quas etiam in re£ta nonnihil eminet, at magis in adverfa Cofia laterales egrediuntur, quse à margine arcuatim réflexe in fe invicem deferuntur, funtque nervis intercurrentibusintertexta^ac in adverfa folüm parte, quam fcabram reddunt, folùm eminentes ; folia col. in reâa viri. di-fufci v in adverfa viroris communis. Flores in capitulis plano-rotundis, qu# petiolis fimplicibuscurtis furculis hinc inde infident, ut gemmas plures unite prodeunt, funtque quatuor foliorum cufpidatorum, viridi-dilutorum. Stamina in iis quatuor ex foliis longé emicantia, quasfin? gula in cufpide uno nodulo albicante grandiufculo funt dotata. Stylus in medio breviílimus cum capitulo albicante. Fruïïus funt baccas rotundiolas qu& fuo calyce quatuor foliorum primùm arelé obteâas fuht, & é vértice fly]um bifurcatum ejicientes, corticis tenuis, primùm virídes , dein albefeentes ; ciim mature ,'colöre rubicundo & pariim nitente; unum capituliimgemmeümnonnifiunum fru6tum profert. In fru£tibus fub cortice exteriori tenui unüs nucleus rotundus, viridis, qui proprio nonnihil cartilaginofo rufefeentecorticetegitur, continetur. T t PIRES

VIRES

E J U S.

Jifuf decoéhim in lotione corporis fervit pro febre calida. %adix confertpro morbo facro trita & cum aqua oryz• in lotiöne adhibita. Eadem trita apoftematis apponitur: folia decocta proficua funt pro doloribus quibufcunque parte äffeétacumiislinita; eodemquoque modo juvant in puerperis. M ¿*£ A * T A 9^ V A. \ ¿Yj-Tarua , quas fecunda fpecies eft Tama ^-*^Bram. lleudar¡i. F I

ling.

45>

Prior haec Parva fpecies appellanda videtur Arbor | nomine tenus, fub finem hujus capitis attingantAutoAfalabarica Baccifera, comee albkante, gUmeratofio- resnoftri, ejufquenecdefcriptionem, nee figuram ejfere. Alteram autem fpeciem, quae *Ana Parva, cum | hibeant, hinc&plurádeeaaddercnonücuit.

CAFA-

MALABARICUS.

CÁVALA

F I G. 50. Avâlam, ling. Bramanüm, 2Unearo, eft ar- Fi§- 5°« bor procera ramisdeníis tranfveríim fparíis> nafcensin petroíis & arenoíis. Ityclix craíTa reétà in terram fe demittens ac hinc indè à latere ac fubtus fibris veftíta, cortice albicante feu cineríceo & craílb, ac minus duro , qui faporis eft aquei &fubamari. Caudex craífus unum circiter hominis amplexum, ac craílb indutuscortice, qui exteriíis cinericeus ac fubeinericeo-viridis, intüs ex viridi albicans ac humidus > ligno albo, quod confra&um in filamenta protrahitur. Fo/ia, quse hinc inde petiolis mediocriter longis, rotundis , viridi-claris & ad exortum atquead folium extuberantibus proveniunt , oblongo-rotunda funt, longitudine uñara ípithamam cum duobus tribufve pollicibus aequante, quseadlatitudinem ferme eft tripla, rotundis ad petiolum oris & tenuiter contraólis, ac anterius in mucronem parvum, qui verfus unam partem paílim reflexus eft, confirióla, craffitie mediocri, plana, lenia, glabritiein partereéfcanitente, colore viridi-obfeuro in utraque parte, at in reéfcavirore fufeiori, odore agrefti. Ex cofta intermedia Cojlul• viridi-clarse in adverfa parte eminentes obliquo dyélu anteriora verfus exeunt cum eain re¿hetiam confpicuas acá margine in plures arcüs minoreá incurvantur , qui nervulos tranfverfos hinc inde diftribuunt: funtque folia inter hofeeñervos fubtilis textura, utpote venís fubtiJibus intertexta. Flores fafciculati proveniunt in petiolis ramoíis, viridibus&piloíis, qui vel folitarii, vcletiambini&biniexfuperiori parte furculorum erumpunt : funtque parvi, conftantes quinqué foliisanguftis&cufpidatis curtí fuis cufpi* dibus interiora verfus inflexis, ac mütüo ad unum nodulumunitis&clauíis quo rofam feneftratam repr•fentant ; íunt autem folia oris exteriora verfuá inflexa, ac utrinque ad oras pilis tranfveríis longiufculis obfita, exteriiis viridiV v fufea

fufcaacfubruffa, interiiis ex viridi-flavefcentia oris valde Jenibusrubfo-fufcis, quas inflar rubri femiíutá; è medio ftamunculum viride exit cum apice feu nodulo craífiolo & flavo. (jemm• Florum oblongas & nonnihil cónica funt, pilofaî, viridesac rubefcentes ; ubi flores in gemmis prQrumpunt, foliis omnibusnudatur arbor, qu• ctim fru£tibus rurfus refumit. FruÏÏus5 qui craflb communi petiole pedunculiscraffis, bini, terni ? quaterni, quini paflim congregatim iniïdent, rariùsfolitarii, funtquehicùm tenerifunt & congregatim plures iîmul proveniunt 5 in ünum arétè jun£ti & capitulum > quod totidem laterum , quot numero funt, ac mufcofum feu fpadiceum & villofum eft, ac ex calyce florum prodit, ac dein relaxato capitulo in tranfverfum cùm jufta magnitudine funt rotundi ac parùm oblóngi, cortice craííó ac duro 3 aurantio qui carne interióri albicante eft ac intus membrana lacunofa, cartilaginofa feu cornea ac fübflava obdu£tus confiantes > ab una parte dorio emicantes, ab altera in ventre futura ex pedículo per medium in longitudine fulcati, qua prse maturitate laxata defluit materia vifcofa feu gelatina , quse inflar mucilaginis exteriorem fruótuum fuperficiem lubricat eamque hinc inde obducit. In hifce fructibus > qui lata capacitate funt, Fah• novem, decem vel minus oris iùturar umbilicis affixa? funt utrinque quatuor, quinqueve veriùs. doríumpenden tes, íuntque craíla: 3 rotunda: & oblonga?, longitudine unius ferme pollicis ac glabra:, corticibus duplicatis ; dum tenella, mollibus ¿c albis ; qui exterior cortex inflar cutícula: eft tenuis, ac faba matura coloris nigcrrimi, in fuperficie exteriori nitentis, confiítentia adeo fragili,utin minuta fruftula velut cortices igneaífati ex attritione hifcat ; qui interior craílior, duriolus ac puniceus 3 cxterius óbduclus pulpa mucilaginoía & albicante, intus veílitus tenui & íubruffa pellicula 3 qua: nucleum íeu pulpam faba? albam ambit ; íuntque faba? toña: in eduliis. Flores ha?c arbor in anno íemel fért in Februario. Apud hofce medicos non eil in ufu. FIG. Hujusarborisnucem integram, copiofiffi mis iêmintbus refcrtam, Telabo nomine, ex Zeilan praecedentibus annis accepi, quoe tarnen licet probe matura, germen nunquam prodidere : flores ftercus humanum quodammodo redoleré , feribebat Dus. Hermans : & quia hujus attributi null am faciunt mentionem Autores"

5°

noftri, hinc etiamnum dubius hxreo, an TeUbo Cingalcnfium , non potius fit huic affinis cenfenda, quam cadem ipía arbor. Interim cum ad Nuçis fpeçies pertineat, hinc nomen dedi Nmis Aialafarkaßtlcata, mxcilaginoft, fabace*.

OÂîSM-

nz/7¿ ,

Ç^ Ç^^>

M A L A B A R I C U a

Jl M B A L A JM. FIG. 51. <£\íbaüm duas fpecies funt, quarum una Kg. 51. ejus nominis, altera Cdt-oimbaüm, feu Tee¡lAmbalam. Jmba/àmBt. Çodoè-Ambado, eftarbór proce-

ra, ramos inaltum minus latè in tranfverfum diffundens, nafcenfque in arenoiis. %adix longa eft, fibris permultis capillatisterree firmiter adhieren s. Caudex crafïiis, unius hominísamplexumimplens> cortice veftitus crafío, Iignó molli. %ami vetuftiores lignoíi & cinericei, corticequeaftringente; teneriores autem viridesaccceruleo rore confperfi. Folia, quasinfurculis tenerisac viridibusac adexortum extuberantibus , interiùs ftriatis paffim quina, ac ordinatim bina & bina cum uno folio in vértice pedunculis breviffimis ac interiùs planis proveniunt, funt oblongo-rotunda, löngitudine ad fuam latitudinem ferme dupla, anteriiis parva ac contralla cufpide, funtque deníb contextura, mollia, lenia> glabra ac utrinque nitentia, virore fato, in adverfaautem claro; qu# exortui furculorum folia próxima funt, minora reliquis, maximum autem quod in vértice appendet. Ex cofta media 3^ervi in adverfa parte eminentes tranfverfo reéto ac parallelo dudfcu exeunt, in re£ta, in qua cofta nonnihil eminet, foliim confpicui , excurruntque proximè ad marginem, ubi reflexi in fe invicem incurrunt limbulum ad marginem relinquentes r funtque ramulis eminentibus&cancelliformiterunitisintertexti; folia autem odore funt forti, & faporeacido-deleéfcabili, ut cortex fruétus tSAéanga Indicée.

F/ores proveniunt in furculis teneris, viridibiisjquiex ramorum vetuftiorum iummitate prodeunt in minoribus ramulis plures congregatim proveniunt, funtque teneri hi furculifaporisacidi&parùmamari, fimiliseiquiin frudibus *5\îmg•, odore quoque forti & acido : flores autem parX x vuli

H O R T U S vuliacalbi&velut ftellulas quinqué vel fex foliorum cufpidatorum, quxorisrotundiolis in cufpidem contra&a, nee non rigidiuícula& nitentia. In medio florum Corculum eit flavum, ex ejus órbita ad folia Stamina parva, tenuia 5 albicantia, ac in vértice flavis apicibus dotata emicant decem vel düodecim, prout flores vel quinque-f olii vdfex foliorum funt, & ex meditullio corculi quinqué vel fex minutse cufpides vel ftyluli eminent, eftque corculum primordium fruétus. Calyx Florum eit pro numero ejús fóliorum quinqué vel fexconftansfoliisflavo-albicantibus ac brevicufpidatis^ ac cum fuis cufpidibus inter folia florum fitus. Çemm• Florum rotundas fun t> primiim virides, dein al* bicantes, fubilludtempus, quo flores prorumpere inçipiunt, in gemmis, arbor hsec omnibus fuisfoliisnudatur, acquamdiu floret, Us deftituta eft, cumfru&ibus rurfus nova foliarefumens. FruUus in furculis, quibus flores inièderunt pètiolis longiuículis , craiïîs, langiiidis, pandis & cinereo-fufcis, plures congregatim feu fafciatim pendent, fuñique oblongo-rotundi ac duri, fimiles frudibus Manga Indica vel glandulis noftris, ut in fuo viridi cortice funt j, cùm immaturi íunt colore viridi-fufco, ac pulpa fucculenta, qua: eft faporis acidi, maturiverb coloris viridi-clari y dein fub-flavi, ac aciditate jucunda guftui & odoratui, funtqüe indigenis in eduliis. In medio oiïiculati duroac grandi oíTe quod totam ferme frudûs capacitateiri replet, acexteriùsnervislignofisalbicantibusretiformiterílriatis contextum eít¿ & hinc inde fub contextura laçunofum ac pundioni pervium, intus durum. Duabus vicibus in anno hax arbor ten Flores ôcFruttus; Flores in Januario & Julio. Bramanis Godoè-Amhadb, eft Ambaâb dulcis, fie dida, qüod frudus íiiit acido-dulces ac guftu deledabili. VIRUS EJUS. "pLuxum menftrui fuppreifi promovet, fi Radix pudendis mulieris indatur. J- Cortex ejus trims & in lade acido epotus dyfenteri• fiftendar commodus, ad quod etiam juvat, fi ejus fuccus mifceatur cum oryza, ex qua genus pañis communi nomine, Apen didus conficitur. Ligni decodüm proficuè datur in gonorrh•a. Foliorum fuccüs cum frudu arboris trito auribus inditus eorum doíorem fedat. FIG. Cum arborem hanc cum Mangas vulgo dicto non exiguamhabereíímilitudincm teftentur Autores noftri; i *c i reo non inepte ad hoc quoque genus referri poflë arbitror : prxfertim ciirn vox Ambalam Malabarenßum, & zAmbado Bramanum , non male cum Canarenßum Ambo & PerfarumAmka (qua: Manias vocztur) conveniat. Verum cum utalibi dixi, fruftus hic plurimùm

variet , ejufque fpecies obiter duntaxat ab omnibus autoribus proponantur ; & Mangos illud aliudgenus, quod à Linfcot. & ex eoà C.Bauhtno m Pinace exhibctur, nonnifi nomine innotuerit, hinc certi aliquid determinare non poflum. Appellandam interim putern Mang*affinent, floreparvoßellato, núcleomajori ofeo.

CAT-

f tยก a a -uu uva .

Jai

6^ S iรถ^ร jjoj nut.

9 *>''o *>/ /v. jj.

^rroTjoffos

?ranu .

MALABARICUS.

C A D ji - P IL A F' jt. FIG. 52. Ada-TiUva ling. Bram. *?Ma Cada-Ta/a,e{i ar- Hg. $*. ||J^j|| bornaícensinarenofis&petroíís. ylllfl %adix cortice fub cruila nigricante-croÉ||| ceo. 1^^^ Surcu/i íüperiori parte qüadrangulatí & y *z**@&z§ fulcisftnati, nodulifqueextuberantes. Folia , quas in furculis è nodulis bina & bina & ex utraque parte in eodem ordine petiolis craffis rotundis, interius nonnihil plañís proveniunt, grandia> oblongo-rotunda, ad petiolum contraéiiora & anteriora verfus rotundis oris iii cufpidem deíinentia, contextura craíla ? mollia, fuperficíe plana, lenía, virore fufco & nitente in parte reéta, in adverfa claro > fapore fyl veítri & fubamaro. Excoftaintermedia, qu•crailàeft, viridi-dilutafeu albicans, inadverfâaltèeminens, Cofi• quoqueviridi-dilutseobliquo, annulari& parallelo duétuexeunt, proximè ad marginem ac inde réflexe venis in fe invicem deferuntur, funtque in re¿ta quoque parte nonníhil eminentes venulistranfveriïs^quse haud eminent, intercurrentibuscomitatse> folia quse furculorum fuperiorum partibus adherent, feniim minora ac minora, petiolifque magis brevibusappendentia. JFtores fupra ex fruófcibus proveniunt confiantes foliis quatuor, quinqueveoblongo-anguítís, cufpidatisp ftellifbrmiter expanfis> craífís ac venulisadvifum minus confpicuis, funtque interiiis candidi ; exteriiisexviridi-dilutoalbicantes, habentque pedem rotundum longum viridi-dilutum &albicantem. Stamina in floribus quatuor, quinqué, fex, pro numero foliorum florum, brevia, fubflava prodeunt, funtque velutlingule, quasad unguicuíos foliorum orificio pedis infertasfunt; cumiisemicatftylusviridisqui ad fummitatemcraffior, bifidusacobfcurèrufFefcens, eftque pes florum, per quern is tranfmittitiir, interiiis villo feu deniîs pilis obfitus. Ä aa (femma

H O R T U S Çemm•Florum oblongo-rotundse& flavo-albicantes. Frwfeincaulibusènodulisexadverfo foliorum proveniunt in petiolis longioribus , feiquiuncialibus, rigidis, viridibus&craiTis, funtque forma oblongi, ad petiolutn crafliores, infummitateítri6tiores, exteriiis diftin£ti cancellis extuberantibus, oculatis, verfus fummitatem minoribus, ex quorum oculis gemmae, quas in medio oculatse funt, emicantacextuberant, funtqüe colore primùm viridi, in gemmis oculatis albicante, dein ciim maturi, quoque albi can tes, intuscarne albicante, odore cum maturi funt tetro & ftercoreo, fapore amaro, flores qui fupra in hifcefru&ibusproveniunt, cumfuo pede gemmis ipiis infident, ac ex oculo , qui in medio gemmarum eft, ftylum fuumaccipiünt, funtquc flores fern per maxime conípicui pluresar&èadfeinvicem in fummitate fruótus casteris ex gemmis inferioribus decidüis. Semina > quaein fru£tibus forínaobloüga 8c plana, jacentque ordinatè propiiis ad corticem cum fuá longitudine ad geminas, ex quo flores erumpuntereóta, ac carne intermedia à fe mutuo fejunóta, funtque colore, cum ficca funt ^ nigricante, Bis in anno fert flores, FIRES

E j u $.

QVccuf ex ea integra expreffüsac cum oleo ex foliisfici infer ni decoâus parti affeétas podagra con venit, íi cum eo perungatur ; ad quod etiam fervit perunétio radiéis contritas & mixtas cum aqua. F

Defcribitur hxc arbor nomine Conifera, Macan. aoH J-avanenfmm, à Bontio Hift. Natural. & Mcd. lib. vi. cap. vn. Ubi flores Periclymeni floribus affimilat, & Confilidam Indicant arboream, nominari vult, àviribus, quas in Hemoptyfi in lignes, fefe in Nofocomio publico, frequentiiiïrnè obfervâiTe teftatur. Additque, fruäusfubcineribus aflatos à MaUm comedí,

Jiî

ad dyfcnterias, choleram , & pe&oris vitia : folia quoque farcotica eíTe, & in vulneribus » & ulceribus, carnemegregiègenerare, &çutem cicatrice obducere: inquamremfal ex foliis, arte Chymica quoque clicí poteft , quod praster confolidantcm qualitatem, etiam quaevis inveterata , &CacÖethica ulcera, munda reddit.

IATTEL-

^933

<Appef. Ar c®T] o^& W

'J¿<i ^cllw?|*Wol^

cAmb. ra m

MALABARICUS.

T FIG.

S3.

Tpèl feu ïhQilia-JppeUà , lingua Bramanum F* r*. Caro-3\(ervó/oe, eft arbor mediocris altitudinis, nafcensinarenofis. 2^¿//x craffiola plurimas fibras pilofas transvcriimemittens > eftque colore croceo ut &: odorc. Caudex quinqué autfex palmos convolutos craifus evadit, ramos furreétos in altum diifundens 3 ligno albicante & corculointusruffo-fufco. Surculi teneri, virides, quadrangulati, &c in unoquoquc latere fulco ftriati. Folia, quse in ramis furculifque pctiolis brevibus, rotundis, viridi-dilutis bina & bina proveniunt, ac in ordine fe invicem oblique decuífant, forma oblongo-rotunda funt, anteriùs brevi & anguftâ cufpidc, ad pctiolum rotunda ora3 in oris fupcrioribus minutis ac raris apicibus, alia magis 3 alia minus eminentia, contextura craffiufcula > folida & mollia , fuperficie plana 2c glabra ac lenia , in interiori parte viridi-fufca & nitentia 3 in exteriori viridi-diluta, odore hortenfi acuto haud ingrato 3 fapore amaro & fubacri. Ex cofta media utrinquc quatuor aut quinqué CofluU obliquo annulari traétu exeunt, quse ad oras arcuatimrcflcxas in fe invicem fubtilibus arcubus deferuntur, funtque coftae viridi-clariifimae , in adverfa parte eminentes , ac etiam tenuiter in reita3comitanturquevenulis fubtilibus ac cancellatim dense contextis. Floresumbellatim proveniunt, funtque parvi, coloris albi, feu ex viridi-diluto albicantis , confiantes quatuor foliis minutis Scrotundis, quorumunum quod majufculum eft & latiùs fe aperit, magis albicans , reliqua quse magis claufa, viroris nonnihil diluti , ac minus albicantia, Kabentque in medio quatuor tenuia, albicantia ftamina, quae albicantibus Sc rotundis apicibus dotata funt, ac ftylumtenuemalbicantem feu viridi-dilutum, bifurcatum ex Bbb ro-

ioo H O R T U S rotundo , viridi glóbulo > qui ex calyc e rotundo emergit, ac primordium fiyébis cil, emergentem , funtque etiam odoris fortis non injucundi. Floribusdeciduis Tiacc• rotunda prodeunt , quas cùm immature , funt coloris viridi-diluti, maturas autem coloris íuíci feu nigri^intus oilîculum rotundum continentes. Tota arbor eil odoris acuti & horteníis. Semel in annofert Flores & FruBus. Oleum ex radicibus per diftillationem extra&um tenue eft & darum coloris aureo-flavi &c rutilantis, odoris vegeti & pergrati, faporis fubacris & fubamari, in diilillando cum aqua íimul afcendit eique innatat. V I \ E S

E 3 U S.

TOtius planta virtus infervit pro capitis totiusque corporis doloribus^fi cum ejus deco&o caput & corpus abluatur, atque eodem modo fervit pro doloribus arthriticis y fuccus ex plantas decoéto extra&us & faccharo conditus optimè in medicamentis ufurpatur ; qux pro affe&ione mala ex caufis frigidis oborta dantur. %¿dlx contrita & epota cum aqua lienterias commoda, cum faifa &c marinaco&a fedat dolores podagras parti affc&as applicata. Cortex contritus & mimrus cum melle etiam valet adlienteriamíiílendamcataplafmate fa6to. Folia dolores ventris peólorifque ex flatibus obortis mitigant ac folvunt in decoâro data. In febre frigida proficuum eil decoclum ex Foliis cum pipere trito & ebibitum, vel ii cum decollo Foliorum lotio inílituatur. Oleum ex %adicc 9 feupotius ejus Corticibus extra¿tum prodeíl etiam profebrc frigida 5 uti & doloribus ventris flatufque difcutit un¿tum in partibus affeótis. FIG.

53.

Arbor UilabdncA baccifera, flore parvo, timbelUtOyodoro, ¿hs, officiilumcontinens, obftaret. Si quis interim non incommode vocari pofiet meo judicio hare arbor. ad Sorbumfilveßrem referre malic, non multum eum Adfambuci ipsciem non difficulter retuliflèm, ni fru- quoque àveroabcrraturum crediderim.

'^f LM fr

-&W

rani

MALABÁRICUS.

E FIG.

IOi

54.

g nOMerl ling. Bram. V\(Jly, eil arbufcula alti- F¡S. f4. tudine unius hominis, ramos maxime transveríbs emittens , nafcensque in arenoíís &c petroiis. ^adix albicanSj lignofa, deniis fibris veftita. Stirp s Brachium craífus evadit, eft que ligno duro. Folia infurculistenuibus, qui h ramis filis parallel! exeunt ac ad exortum extuberant, & interius ftriata funt, bina & bina in duabus feriebus proveniunt> iifque breviffimis pedunculisiníident 3 ac quina , feptena, paria cum uno in vértice, fiintque párvula 5 forma oblongo-rotunda, anteriùs ôc ad petiolum rotunda ora, contextura tenuia & denfa , fuperficie plana ac lenilïima 5 cum cofta media in advería parte ex qua nullas coftas confpicuas emittit, coloris viridi-fub-coerulei , in re£ta fufcioris y in adverfa clari, in utraque iiirdi 5 faporis fubamari &c languidi ardoris diutius mafticata. Flores in brevibus furculis , qui ex origine fiirculorum foliaceorum erumpunt, plures congregatim feu fpicatim proveriunt, funtque parvi , fabacei, conftantes quatuor foliis 3 unum folium eft unguli- forme , & claufum, ac viride cum ftylo quem continet ungulam efficiens : duo folia angufta, tenuia funt, ac una interiori ora re&a ac faturo-rofaceo rubore compledentia ungulam 5 quartum folium verfus quod úngula inflexaeft, oblongum & latiufculum, tenue ac viridi-dilutum, exteriora verfus reflexum verfus fummitatem petioli, quem flores circumfident,, íitum 5 funtque flores odoris nullius. In medio emicat Stylus viridis, cavus inftar thecee filamentum tenue, quod b filiquofo germine prodit, recondens, ac fuperius in parva ac tenuia ftamuncula fiffus, quse minutis albicantibus apicibus dotata ilmt, ac ad concavam partem uno filamento obduftus. Calyx Florum quinqué cuípidatorum <k viridium foliorum eft, Ccc Çem-

102

H O R

Çemmâ Flor um oblongo-rotundae íunt3ac ad unam partem in qua folium latiufculuni íe aperit, nonnihil plana?. Floribus deciduis fuccedunt çarv# ferme unciales, reébe rotundiolíe &c anguila; Siliqu• , fuis furculis brevibus, tenuibus pedunculis appendentes , coloris primùm viridis 3 dein fpadiceo-fufci > acadpetiolum calyce quinqué foliorum compreheníi. Semina oblongo-rotundaíuntcumfualongitudine jacentia in longit udine filiquarum3 qu# cum matura, coloris fufci & nitentis funt. Hxc arbufcula bis in anno tempore pluviofo & •ftivo dat flores. v I \ E s E 3 u s. A D dolores calculi nephriticos mitigandos fervit %adix -¿-Mn decodo data. Eadem & viribus veneni obíiftit decoda cum aqua Lanie fcilicet teneri Coqui India 3 & epota. Folia in dificúltate mingendi juvantfi tritacum aqua ventri applicentur. Ame y vulgo di&a índigo 3 qu# ex Foliis paratur, pro exficcandis tumoribus proficua. F I G.

54-

Anil - ex qua Indigo , hic exhiberî, non eft quod ît, odorisfragantfflîmi. Xocbefortw, in America: înquis diibitet : quonam autem referenda fit bax planta, fuhs, trium pedum altitudinem vix square ait, & flominus inter Îèfe coniênriunt autores, c. Bauhnus in remobtinere albicanrem, odoris ingrati, fecus âc ilTinaçe Jfatidi five Gisfio íubjungit , vocatque Glaßo lam ipeciem, quam in ínfula Madagafcar provenire feriaffinem. Alibi autem lib. p. Sed:- î 11. capite de Pha- bit, qua; exiguos flores purpúreos ex albo variegatos feolis India's , iïliquam ejus deicribit , à D°* Teremio prate, lucundi odoris ; eademque procul dubio eft ex India miiîarn, cum fequenti inicriptione. SiUquula ut cum Pifims , vocaturque in Hiftoria Madagafcareniî fernen, bute cbartuUinvoluta, eß betba Anil, necefl Jpeeies Bangheis. Ipfam autem plantam ab Autoribus noftris Glajlt,fcdlegumcn. Gamas ab Horto Anil Arabibus & Taréis defcnpiam, ex Zeilan hoc anno transmiiît D. Hermans, vocari aflerit : Gu7urattenfibus autem , apud quos fie* a^dita fequenti inferiptione: Volygals Indica frutefeens, quens,Gal$, & mine plerífque Ni/,herbamque etteOcymo ex eujus foins Ami five indigo confiettur, vertlm Anil Ceyiïmilem. ClariífimusPi/oin ßrafilia paiïïm Iuxuriare tralonenfeviliiiseß&ignobilM, eo qttod ex Malabar, Corodit planta: Caachira ab incolis dicta!, binas fpecies } unde mandel, am Negapatan adfertur. Ctngalenfibm vocatur Anil : priorique flores purpúreos ex albo dilutos, tribu- AWaû.

C O L /-

-fi '

'Tur. y-

Cûitfuf..

fat.

O &3 C)o©a¿. mJ.

ram .

MALABARICUS.

103

C O L I N I L. FIG.

55.

Olinil ling. Bram. S chera-Tunca eftarbu-F'i feula humilis, altitudine duum triumve pedum. %aàïx fibrofa corticealbicantefeuruffc, qui faporis eft amari 6c fubacris, intus lignofa & albicans 3 odoris nullius. Stipes quatuor digitos craifus evadit y ramofque maxime tranfverfum diffundit> eftque ligno duro, cortice fub cinérea crufta viridi, qui faporis eft amari&c mordacis. Folia, qua: in furculis angulatis 3 tenuibus, viridibus 3 hinc inde parvis petiolis proveniunt , parva 3 oblongo-rotunda, anteriixs rotunda ora ac maxima latitudine verius fuperioraadpetioluminanguftum redis oris contrada, in reda parte viroris communis , in adverfa hyali feu viridifubc•rulei , inutraque furdi, faporis fubacris Sc fubamari, ac languidi ardoris diutius mafticata. Excoftula,qux in adverfa tantum parteeminet, Ven¿t oblique Se redà tranfverfim excurrunt dudu parallelo in marginem incurrentes, tradu in reda &c adverfa parte confpicuo 3 cum franguntur, ad tradum venarum ángulo ad coftam concurrente fe dividunt. Foliis fapor amarus & mordax. Flores parvifunt ôcfabacei, confiantes quatuor foliis, unum unguli-forme 5 claufum ac multum inflexum cum ftylo 3 quem continet, ungulam conftituens, eftque viridialbicans 5 duo anguftiora una interiori ora reda valde faturo ac rofaceo rubore ungulam ad latus compledentia > quartum, verfus quod úngula inflexa &apertaeft5 latum, primùm folia duo cum úngula circumpledens, dein flore aperto verfus exteriora reflexum, fitum verfus fummitatem pctioliflorifcri. Sty/us viridis, cavus inftar thecae, filamentum viridc, quod c germine filiquofo prodit, compledens, ac fuperiori parte in parva actenuiaftamuncula.quaeapicibus flavis nodulata funt, fiifus Sc ad concavam partera uno filamento D dd libero,

104 H O R T U S libero, qui ílavo qiioque ápice noduktus eít, obduéhis. Floribus deciduis fuccedunt Siliqu• oblong 5 ano-uft^ tenues, planas &ad unam partemnonnihilinflcxar,°duos trefve pollices long#, glabras, primùm virides, dein rabrofufceícentes. Semina feu Fab ce ^ qua? intus funt, àfemutuoperipfam carnem Cliqua; fejun&a;, oblongo-rotundse, plana;, cum fua longitudine jacentes in longitudine filiquarum' cum umbilico ventri filiquarum affix•, primùm virides / dein nigricantes. Prêter filiquas Fruïtus nothi virides, tenuiter piloiî ac durioli furculis iaspe infidere confpiciuntur, qui in vértice funt foramine pertuil & intus cavi. Bis in anno fert Flores & FruBus tempore pluviofo & ceilivo. V I \ E S

E j U S.

C tW ex ea extradus addito momento mellis fer vit ^pro oris puftulis, ore cum eoperun&o. %adix trita & decootamlade Çocpi India conducit in morbo facro fa&â perunclione. F I G. Magnam haue plantam cum precedente obtinere amnitarcm, explerifque ejus parribus liquet ; qtiare & non incommode PolygaUm lndtcam minorent 3 fiiiqtits recurrís, vocari pofle, exilti mem. An autem eciam \ndtgi prxbcAt, quamv« veroiïmile videcur, aflerere non aniim : nmJto minus eandem elie cum Mada?afarenßum Amgets^mtltp» florem orforatiiïïmum teftentur, ruijïis aurem modo: us oliervctur. Heruandes &

Reccbtus Hifbr« Maiocanx lib. 4to, binas quoque plantas defenbum, qu*c•ruleotinguntcolore, Q2a rum utramque vocant Xiubquïlits Pit^hac , Çcu\k tenmroham, mfum autem pigmentum c•ruleum five indigo Mobmth 6c Tlenhm. Neutra autem cum hic defcnpta planta quadrat. Prior verö eadem videtur cum Caacbtpafecunda Pifinis.

S C H A-

ó mag en - Caita m ,

far.

-«j (ft ©O^J I5. ,•,/

crJcLr >p

imp-

M A L A B A R I C U S.

105

S C H AG E R I-C O T T A M. FIG.

56.

Chageri-Qottam , qux fecunda ípecies , lin- FíS.^. gua Bramanum, Sajali, eft arbufcula humilis, altitudine unius hominis y nafcens in arenoiis. %âdix ramos fibrofos ípargens, cortice ru<F bro-fanguineo ac extcrius nigricante cruftula infufcato, ligno albicante , qui faporis eft adftringentis. Câudex craiïîtie unius brachii. Surculi vetuftiores cinerei , tenedores ípadiceo-clari. Folia, qux in iixrculis petiolis curtis , rotundis, viridibus proveniunt, íiint multo majora illis primee ípeciei, oblonga, anteriùs cuípide eminentia, adpetiolumlata cavitate, criípa, in reih parte viridi-fuíca & parum nitentia, in adverfa clara. Ex petiolo cum cofta media, ex qua hinc inde CofluU obliquo arcuato duítu anteriora verfus exeunt3utrinque CofluU later alis erumpit, funtque coftulae omnes durae, lignofae , rotunda 3 & in adverfa parte maxime eminentes, coloris viridis feu ípadiceo-clari, ex fe diffundentes numerofos íhQcrvulos tranfverfos, qui in eadem parte adverfa eminent ac re¿tam tra&ibus fuis ftriant 5 funtque folia contextura groífa, & in adverfa parte ob nervorum eminentiam valde fcabra. Flores proveniunt in fummitate furculorum in petiolis , plures congregatim ac tres íimul conjunéti , conftantque quatuor Se quinqué foliis oblongo-rotundis , anguftis, farreáis , ex viridi albicantibus & fubflavefcentibus3qu£ cum oris interiora verfus cochleatim contraíta funt, habentque in medio congeriem numero forum ftaminum tenuium, quae fia vis, rotundis ac parvis apicibus dotatafunt, ac ftylum viridi-dilutum ex glóbulo viridi-fufeo, qui primor diumfru¿tus eft,emergentem, funtque flores inferiori parte foliis anguftis ac flaviufeulis fuccinóti. FruBus íiint bacc# oblongo-rotundas ac nonnihil pyriformes , ad petiolum ftridi , coloris primùm viridifufei ac furdi, dein nigri & nitcntis, funtque fapore Eec pri-

H O R T U S primùm acido, qui ex maturitate dulcefcit, atque indigenis eft in eduliis : in medio durum, ex albicante fubflavum & grandiufculum ac pyriforme oiïîculum eft, quod in totum filamentis denfis,quae in arcus varios ordinatè ad fe invicem conduda funt, cft obdu&um. IDO

V I \ E S

E j U S.

A Rdori membrorum reftinguendo iervit Succus ejus ex¿ ^preífus, ac cum faccharo fumptus 3 cum ejus decoóto os abluitur-pro columellce tumefacte relaxatione. Foliorum fiiccus cum faccharo epotus maxime conducit pro hepate Ôcfluxuvcntris, ejuslotioprooris puftulisuti&irianoina cum eodem íucco mixto cum aceto guttur commode abluitur. Forum deco&um cum faccharo epotumproficuum eft pro febre frígida. FIG. Arboiis hujusnon unam dari fpeciem 3 ex Autorum verbis liquido apparet : praefertim cum folia hujus multo majora effe tradanc roliis primae fpeciei : cujus figuram cum defcriptione cur non addiderint, divinare nequeo. Certè fi fpinis eflèt armata planta hîc exhibita, cam ad Betberim five OxjcAmbam referre non

56. dubitâiTem, imprimis ob fruétum non multùm diffimilem, ejuique iàporem grato-acidum. Jam autem & alia ob at tributa 3 utrique plantas communia, vocare lubuic, Cormtm Maiaùaricam, folio cuffidato, vfficnh tomento obfito*

V.« i

F,.,

rua •

Jut-.

Ob g «o j

»^

/*#/// .

MALABARICUS.

107

C A R \5 A. FIG.

57.

Urna, alio nomine -Bohena, ling. Bramanum Tqm, eft Fig. r> arbor ad altitudinem quatuor quinqueve hominum aiTur[cns.

-Radix craífa, refta fe in terramdemittens achine inde fibris transverfis fe affigens, cortice in cxteriori crufta rufo-cinereo,fubearubefccnte, quifortem camphoraceum odorem fpirat maxime tritus, lignoeftduro,iblido &albicante, odoris nullius. coulis ambitu amplexum unius brachii implens, diffiindcnfque numerofos ramos 8c furculos, eftquecum ramis cortice vein tus viridi, qui dein cum xtate rubefcit, ac cumpellicula tenui lignum ambit 8ccrufta cinérea obduâus eft, ac lignoduro,eftque is cortex fuotempore degliibitus &infole exficcatus ipftnn cinomomum-, veriim quod hie habetur, minus acre eft quàm illud cdone?ifc, ac velut fyl vcftre ; cortice omni ex parte deglubito arbor emoritur. Folia, cum bina, turn folitaria proveniunt petiolis curtis ferme femipollicaribus, craffiolis , & interiùs latè ftriatis, funtque forma oblongo -rotunda longitudine ad latitudinem ferme dupla, in fummitate cufpidata, latitudine proximum ad medium cum minora & teneriora fiant, proximè vcrfus petiolum, quaemaxima longitudine unius ferme fpithamx & amplius, fuperficieplana, inoris albicante zonula feunervulo ,qux expetioloexcurritprxcinira, viroris in refta parte vegeti&vividi, inadverfaviridi-diluti ; cum teñera funt, colons hepatici, prout vetuftiora, ficciora, 8c magis rígida, ac fractu facilia funt , & in minorem ambitum contracta 8c verfus interiora crifpa. Epetiolotres Coß* viridi-dilutxacflavefcentesexcurruntcum cofta intermedia qux nonnihil craffior eft utrinque una, in recta et ad verla parte extantes j funtque hx dux laterales primùm brevi intervallo rcctis craâibus meantes, acadmediam jun&x , atque inde obliquo ac annulatim inflexo ductu anteriora verfus alté aícendunt, ac proximè ad cufpidem progrediuntur. Ubi in vénulas fubtilcs, qux verfus cufpidem deferuntur, difparent; ex coftis extantibus plurimx librae feu venx intimo traâu per ipfum folium tranfverfim cgrediuntur, fubtili cancelliformium venularum contextu comiratx, funtque inmajonbusfoliis nonnihil eminentes, maxime in rcâa parte : folia funt forti ac aromático odore, prxci puè trita, ipfum cinamomi odorem fpirantia,& fapore quoque cinamomi, licctminus vegeto; foliatenerrimarubcicentia. Flores petiolis viridi dilutis, qui fupraex origine foliorum prodcunt plurcs congregatimfeuumbellatimproveniunt, funtque ftelliformes, ac parvi, confiantes fexfoliis viridi diluto-albicantibus, pariimoblongisacrotundisoris, anteriora verfus contraíais, ac brevi collo feu pedículo odoris am•ni, in medio corculum eft conftansexduabusftaminum feriebus, inexteriori ferie ftamina lex viridiFff clara.

ios

H O

T U S

clara, fupraaliaemicantiaacviridi-diluta, in fuperiori parte plana aclatiora; in anterioi i ferie iex ftamina tenuia ac parva funt cum nodulis feu apicibus flavis&craífiufculis in vértice, arque in ea ferie exiis infuper tria ftamina cum Ulis, quse in exteriori ordinefimiliaparibusintervallisemicant,complec>entiaftylumtenuemacviridem, in vérticenigricantem, qui ex capitulo viridioblongo, quod priniordiumfruc~tuseftac in pediculis fuperiori parte contineêur, egreditur ; floribus ad pediculum adeft calyx arâus &exiguus. GçmmaFlorum rotundiolse. Fructus funt bac• oblongo-rotundae terite forma inftarglandis quercinae arâè inclufiin calyce profundiolo, craffiolo, viridi, qui fcxcufpidumcfi, funtquefuperficieglabri primùmviridi-fufci & nitentes ac punâulis albicantibus confperiï, & rum fub cortice pulpa viridi-clara, qux flaviufcul um, unâuofum humorem exfudat, & faporis fubacris adftringentis & unctuofi, continentque fub pulpa corticis unum grandem nucleum oblongo-rotundum & glabrum, qui cortice tenui cartilaginofo obtectus eft & pulpa denfa ex albo rubefeente ac incarnat! coloris 8c humore un&uofo , qui in filamenta procrahitur , fuffufa, ac faporis magis acris & minus aftringentis eft, confiât, dein cum maturi funt, c•ruleo-fufci& nitentes, qui color eft in tenui exteriori membrana, intus etiam pulpa viridi faporis aromatici ac fubamari & acris ac pulpa nuclei ex rubro c•ruleícente con fiantes. Flores hax arbor femel fert in anno in jmmrio. Ex cortice radicis okum cum fale volatili , C amphora d i ¿to, per diftillationcm extrahitur eftque aqua cum qua fimul afcenditlevius, confiftentia clarum & tranfparens, ac coloris fubflavefcentis, odoris fortis ac vegeti, faporis peracris& profundé penetrantis confian« ex partial!is tenuibus 8c facile fediffipantibus in libero &: aperto aère; Camphora candidiflîmacft, & inodore Cainphoracomniuni excellentior : ejus particule in oleoprimùmdifiillato natant, ac ejuspartibus infenfiliterpermixtx funt, olei traniparentiamac claritatem minime obfufcantes, dumautemoleum refrigeratur, particule Camphorae n atan res ac ièj unirse, unse ali is forma fatis regularifeaffigunt, conftituentes primùm hafias oblongas, quibus partes alise de novo accedentes veJut tranfverfi acus ad reftos ángulos fe adjungunt, atque i ta graviores faíhe deeidunt atque ad fundumoîeifubfidunt: verùmhîcnotatu dignifiîmum eft, quod dum fc affigunt in duosvorticofosmotus, quiperhorizontalia plana fcruntur , cicri ac primùm quidem tardiùs, dein fenfím velociùs, atque oleum ad fuam fuperficiem ubi priiis refrigeratur, & ad fundum plurimis particulis Camphors, qua: cjus traniparentiam adimunt, imbutum,ciimin medio adhuc fitclarumfeumagis tranfparens, quin et particule Camphor«, quse fe fibi mutuo affigunt, partes oleofas primùm intra fe includunt, easvifui fubducentes, quae dein particulis falisadanguftiusfpatiumverfusinferiora detrufis feabiis refolvuntacleparant* fuperiora prx levitate petentes ; eft autem Camphora haec maxime diffipabilis & fiammam celerrimè concipiens ac nul lam fecem poft flagrationtm relinquens j de Oleo quod cumhoc Sale attollitur haec notanda occurrunt, primùm quod in odore ac lapore Camphoram maxime aemuletur, atque adeô facile diffipabilis fit, utlicetin pannos incidat colore aliquo tindos , nulla reli&a macula evanefcat ac diffletur j promptiffimum quoqueeft ut ipfa Camphora in flam-

M A L A B A R I C U S.

i0f

flamma concipicndaincofpiritum vini ab aqueis particulis depuratum rcfcrens, tötumque brevi tempore igne depafcitur, datque flammam albicantem 8c c•ruleam, fupcr ignepofitum& calefa&um etiam cito confumitur , abitque in ïumum albicantem, qui igne admotoflammarepromptiffimèconcipit j de eo quoque expertum eft, filintcumcumeomadcfacturnincendatur,eoremanente illxfo igne plurimasejus partes depafci, uti patet,fiignis jam conceptus ex fufflatione illico fuffbcetur, quin & illud linteum , quod ex igneiliaefumredit, ac primiim acrem camphoraceum odorem exhalât, eo debilitato & evanefcente gratum aliquem Cinnamomi odorem fpirare: prxtereahoc oleum in fulphurvel falnitruni, vel etiam in illos fales fimul permixtos confperfum , iis prorfus illibatis ac il!#fis, à flamma in totumconfumiacdepafci; quod fi pulvis tormentarius co imbutus fit , flammam concipit eo accenfo, fed non nifi tardais, & poftquam multan particular olei depaifoe funt ; fingulare quoqueexperimentum eft, quod fimus olei, qui ex eo calefacio fuper ignem exhalât, per pannum triplicatum feu quadruplicatum exceptos ad ejusfuperficieminfalem album 8c candidum,quodipiamet Camphora eft,fe affigit, quin & hocoleum,ut purum 8c clarum fit, cum tempore particulas quasdam camphoraceas demittit. Rclatum quoque nobis eft in lotis frigidis, quo erat adveäum, de fuo fluoré remitiere. Oleum, quod ex hoc Malab. Cinnamomo extrahitur, tranfparens, clarum, flavum, rutilans ac fragrantis quoque odoris, Sc aqua: innatans, cum ex cinnamomo Celoncnfi , prseter oleum innatans, etiam extrahatur quod aqua? fundum petit. Oleum exfoliis primum turbidum eft, cum tempore flavefcens ac tranfparens colorisviridefcentis, cftqucfapore quoque dulci &acri odorem cinnamomi tenuem fpirans, in aqua fubfidit ad fundum. V 1' 7{ E S

E J V S.

Radias cortex in deco&o datus vel in pulvere cum melle feu faccharo fervi t pro tufll 8c phlegmate expurgando.Idem contritus 8c pcrmixtus cum aquâ confert in podagra fa&a perunâione. Cortex supturn in decofto datus flatus quoque difcutit. idem in pul vere datu&cum aqua calida dolores ventris fedatfluxumque ex frigore obortum fiftit. Folwrum fuccus cum pipere 8c faccharo datus pro doloribus ventris & renum flatulenta materia fcrviunt ; folia in pulvere data cum faccharo conferunt in vertigine capitis, uti 8c flores in pulvere cum iaccharo & aqua frigida dati. Oleum quod ex Comee 7{adicts cum fale volatili, Camphora di&o , per diftillationem fimul extrahitur : infignium & multarum eftviriumj optimè confert in omnibus afièâibusparalyticis exterius in tempore applicatum: in podagra fummum ac praefentaneum remedium ; vehementes part i urn afFeaarum dolores illico fedans iis inunchim, ad quod etiam confert intus fumptum ; in afthmatc aliifque affeâibus pnlmonaribus fanandis intus fumptum etiam maxime confert, uti & ad malignitatam ftbrium corrigendam, eftquefudorcm pellens in gangrena&fphacelo aliisque ulceribus malignis optimè quoque prodeft , juvatque etiam pro impetiginibus, doloribufque artuum, ventris, oculorum ; nec non tumoribus membrorum ex frigidis 8c pituitofis humoribus obortis ; prxterea in pedum contufione ut & vulneribus fenfum parti urn ftupefa&um reparans j prodeftque in rheumatc Fff 2 feu

H O R T

feu fluxu capitis 5 ejus odor qui illico ex titillatione ac iternutationcm y quam Theuma, ciet, fiítit j in flarjbus diícuriendis quoqueefficax eft intus funiptum : appetitum quoque excitât ac calculofis prodeít, funtque hx virtutesintrá breve tempus, quo illud oleum à nobis diílillatum, ad uíum medicum adhibitum, propriàexperientiâcompertx, & fine dubio plures indies fe prodent, eftque hoc oleum in Nofocomio noftro medicámentum maxime catholicum. camphora fervi t i il afFeâibus uteri nis ad provocanda menftrua, fudores quoque ciet, ulurpaturque etiam loco Camphorae communis. oleum cinnamomi puta Cortïds Arboris confert in affeâibus ventriculi 5 in torminibus ventris à frigoreortis. KyfquA Cmnamomi cardiaca, oleum ex Foins prodeft in Cólica exteriùs applicatum, fummum remedium paralyticis 5 eorum aqua conducit in affè&ionibus cardiacisfrigidis, daturque in potionibusfudoriferis, Jqua Florum cinnamomi diftillata cardiaca, oleum exFruclibus decochim ufurpaturindoloribusartuum. F I G. Arbor hîc deferipta CanelU eft Malabarica : Lufîtanis, CanelU del Matto : qux Ceylonenfi omnibus idiis partibus longe eft; ignobiiior&idcirco longe minoriinpretiohabita: Singulaenim quaede Malabarica praxlicanturab Autoribus, fublimiori gradu in Ceylonenfi reperiuntur, quam quidem pluribus hîc ut deferiberem , 8c geftiret animus, & materia: exigeret affinitas, quin 5c nobilitas. Verùm cùm aliorum labores meos faceré nolim, hanc lampada D° Hermans lubens trado, qui fuo tempore exaétitíimam cinnamomi, omniumque plantarum Ceylonenfium hiftoriam, pofteritati non invidebit. Adjungere tarnen lubet, coronidis loco, ipiîus verba, quibus cinnamom ramos complures, unàcumar-

57.

bufculis vegetis, Îèminibus, radicibus, &c. ad me tranfmifît. Canella Cinquit) ex qua Cintiamomum, Kttrudu fmbitur Cingalenfibus, pronuntiatur autem Kwandu : mihi efi Lauras Zeylamca 3 bacas calyculatis, ex qua Cinnamommn. Mira natura diverfit as in bac arbore conjpicitur : deflillatur extadicis cornee, Camphor a, ejufdemquc oleum : ex trunci cor tice, oleum Cinnamomi : ex fouis, oleum Caryopbyllorum : exfruclibus, oleum junipetïnefimile, cum f auxilio cinnamomi ac Caryopbyilorum y mixtum: ex bis &excoqui" tur oleum pingue,crafum3 inßarcera)ademplaßras ungüenta, ac candelas conßciendas, commodifßmum ; medicámentum itidem interne & extern ußtrpatum, fiwimè anodynum.

H O R T I I N D I C I

MALABARICI PARS SECUNDA

FRüTÍCIBUS Regni Malabarici apud Indos celeberrimi, Latinis, Malabarids, Arabias, & Bramanum Charafteribus nominibufque expreßs, Una cum Floribus, Fructibus & Seminibus, naturali magnitudine à peritiífimis pictoribus delineatis, & ad vivum exhibías. tyiddita infuper accurata earundem defer'iptione, qua colores, odores, fapores, facultates 9 & pr•cipu• in Medicina vires exattiffime demonßrantur, t/2) ORNA TA PER

HENRICUM

VAN

REEDE,

TOT

DRAAKESTEIN,

Nuperrimè Malabarici Regni Gubernatorem, nunc fupremi Contenus apud Indos Beigas Senatorem Exiraordinarium, & primum fucceflbrem loco ordinario deílinatum, E T JOHANNEM

CASEARIUM, Ecclefiaíh m Cochin.

Notis adauxit, & Commentariis illußravit JOANNES

COMMELINUS.

Mo. Bot. Garden, M ST ttîf*0<D A M I, r Vidua: JOANNIS van SO M EREN, Sumptibus i ET IHíeredum JOANNIS van DYCK. Anno CID lac Lxxix. KA

NO BIZ IS SIMIS ET SP ECTATISSIMIS

D O M I N I S

JEGIDIO VALCKENIER, Confuli & Senatori urbis Amftelodamenfis, ac Direótori Societatis Indias Orientalis > &c.

JOAÑNÍ HÜDDEi Domino in Waeveren , &c. #Confuli & Senatori urbis Amílelodameníis, &c.

JOANNI HUYDEKOOPER, Equiti, Domino in Maerfeveen & Neerdijck, &c. Exconfuli & Senatori urbis Amftelodamenfis, ac Direótori Societatis Indite Orientalis, &c.

PETRO

VAN

DAM-*

Advocato & Confiliario Generali Societatis Indias Orientalis F•derati Belgii, &c.

Èritè SPECT. NOB. VESTRIS nunc offertur & dedicatur 7airs Se± cunda Horn ¡JMalabarici Frútice bus confita > cum quia Hie colleclus & dijpofitus efl in regionè > cujus profperitati bo¿ no regimine promovenda SPECT. NOB, V E S T R yE non perfuncloria cura fludent; #

turn

D E

turn quia ilia à me compoßta efl, qui me devinêlum fentio ad id agnofcendum in honorem

SPECT. NOB. VESTRARUM, ceu fautorum & amicorum meorum, inque teflimonium animi mei graft, ß minus raritäte Indicarum plantarum, certè eo quodperfev ero

NOBILISSIMI SPECTATISSIMIQUE DOMINI

VESTRtyiRUM STECT. NOBIL.

Humilliraus & devotifllmus Servil*

HENRICHS TAN REEDE TOT DRAACKESTEYTN.

HO-

H O N O R I NOBILISSIMI AC STRENUISSIMI VIRI

D. HENRICI A REEDE, DOMINI A DRAKENSTEYN, Nuper Cochini Moderatoris fummi, fupremique in Belgarum Indus Senatûs alîèiïôris digniífimi, Hor ti huj us Malabarici collectons ac promotoris principis : E T

D. JOHANNIS CASEARII In Ecclefia Cochinenfi, dum viveret, Paftoris fideliífimi, Ejufdem hujus operis fcriptoris acutiflírai, accuratiílimi. Ecula prifca facrum celebrarunt Orphea Vatcm 5 Cur & mortales, & periére Dii : Namque bonos ritus & placamenta Deoratn Inftituíc prior, h#c inftituifíe juvat : Sáxea corda leni mulfit dulcedine cantus, Detinuit blanda flumina bruta lyra, Et íenfum fcopulis dedit, auritafque canoris Adduxit fylvas fidibus , atque íbno. Orpheu majorem coluit Malabarica nuper Tellus, dilexit Patria , Mufa, Deus > Et venerata gravem íacrorum Ecclefia Myílam, Et Phyfice fobolem do&a, Mathema fuam 5 Hic perdulcemeíos cecinit, revirentibus herbis, Hacgaudebat ovans íylva notata manu, Hunc Bramanes, Tories, Baneanes, neícia luxus Gens, mirabantur, terra Cochina, virum: Hancne tuo m•ftam diíceílu authorerelinquis Praluftri ? nobis gratior hofpes, ave ! Magníficos codices quia confers, arte fecundos Nulli, nec fumptu > nevé labore, ftylo : Quodve Dioícorides, Theophraftus, quseve vetulias Vel novitas tenuit lumina, jure ftupent, ** Hoc

Hocrudioremanu, fed longonudípesufu Collegit MONACHUS piétor & author opus, REEDIUS hoc promovit idem, quod pondere magnum, Sed iludió maj us, laudeque perpetuum : REEDIUS herbarum fecuit penetralia primus, Et momenta legens atque minuta docens : His fibideliciis cultis ne Belga placeret Unus , donandis dulciloquo Latio, Arripuit calamum CASEARIUS, atque probata Defcripíit juxta fchemata viva manu ; Divitiis illis inftruótus viiere Lares Conftituit patrios , fed mala dura negant; Pe£tus enim labes vexat pneumonica, ventrem Fluxus, fíe rapuit pútridafebris eum > Cuipia, fuíFiciens (ha?cverbanoviíTimatemplo Dixit ) uti finis > tota ita vita fuit : Siccine, dum exípedtat flagranti Patria voto Te, ploratusabis, ccelicaregnapetis? Hocque imperfeítum rellinquis grande volumen ? Cur non, ut primum, caetera finieras ? Queis ego ( laus abfit ! ) fubjeci plurima, vires Omnes adjunxi, queis Medicina cluet. Ergo peregrinas qui vult pernoícere plantas ríxc legat , & le£tis femperabibit iis Doétior. UluílresDomini, quibusomniapenía Votaque libamus> debita noftra, preces, Huícce patrocinium fáciles concedite, fucos Hac árcete leves fortiter ambrofia 5 \ Sic noftro zelo veílroque fàvore redibunt Quptannisfiícocommoda, lucra, gaza?. Dabam Bataviae Jacatrenííum, quae eft in Java Majore, id d. xv. Kalend. Martiî MDCLXXVIII.

WILHEM

TEN

RHYNE M.D.&c.

JOAN-

JOANNES COMMEUNUS A D

LECTOREM BOTANICUM. Roditnunc, BénévoleLeclor, pars hac de Fruticibus, ceu fecundum fe\ptum Horti Malabarici ^ refertum \plurimis plantis hacJenus incognitis, aliifque^ quaquidem à Botanicis qui* bufdam defcripta ^Jedminus clarè delineatafunt. Autores autem noßri fumma cura omnium delineationem exaclam no bis exhibereßuduerunt. Et o utinam T)ocJiJJimo Domino ^Amoldo Syen p. m. eajdem locis obfcuris continuatione Annotationumfuarum, quemadmodum in parte de zArboribus c•perat, pro vafldfud eruditione, iüuflrare licuijjet. Verumfilum vita ejus, inflore atatis immatura morte abruptum efl, nonfine infigni detrimento Operis hujus, & imprimis illuflris Academia Lugdunenfis, in qua ^Profefforts muñere tantâ cum laudefungebatur, ut hacJenus nemofaftigium ejus adaquarepotuerit. 'Damnum profecía infuperabile inejus morte fecerunt & difcipuli ejus & omnes Botánica rei fludiofi, qua nunc videbatur fummum perfeclionis apicem adeptura y cumhoci&u, proh dolor! proflemitur. Atenim quando nulliqueftusjacluram reftituunt, ##2

•5* opus incccptum neceffario profequendum efly ego utique has annotationes addidi •> quafiminus debitam perfeclionem ajfequuntur> poterunt tarnen nonnihil utilitatis conferre adilluflrationem quarundam plantarum, qu• hicfub larva ignotorum nominum infcenamprodeunt. zAdquas nihil dieere habut, easfilentiopr•terii, quoniam fatimefinibil, quàm multa incertadicere. zAd primosfuos authores etiam reduxi, quarum certa mihi erat notitia, & quo melius autores noflros quantum fieri poffet, inteiligerem, eas adjunxi Bauhini Pinaci, & quafdam contuli cum defcriptionibus recentiorum quorundam Botanicorum, ut eruditi Profperi Alpini, Jacobi Cornuti, GuilieImtPifonis, Jacobi Bontii, Jacobi Breynii, aliorumque, qui omnes pofl Bauhinum fcripferunt. Ingredere itaque, Candide Leclor, hanc partem Horti Malabarici', ubi omni proculdubio rapieris in admirationem & compeUeris in laudes bonitatis Magni illius omnium rerum Conditoris, qui tellurisfuperficiem <L/lrboribus, Fruticibus Herbifque abunde exornât, omniumque rerum filus hominum libérait manu ufum lartitur.

PARS

Fol.

PARS SECUNDA

MALABARICI D E

F R U T I C I B U S K A I "D À. FIG.

i. 2.3.4. j.

Aida lingua Bramanum BendaB y eft frutex fpinofus Fig. *. & aculeatus ftipitibus numerous , qui fepiiTime tranfitum praebent, ac per quos infpicienti c•lum pervium eft, terrae impa&us , nafcensque in ripis aquarum. Folia oblonga & cufpidata longitudine quinqué, Fig. *: fexfeptemvecubitorum,funtque tribus ordinibus aculeorum,duobus in oris , uno in medio munita, ac venis fubtilibus in longum iiriata, & viridi-fatura. Loco FlommFafcUalbicantes flocculofe fupfa exortum foliorum F ig. 3 prodeunt, quarum flocculi feu apices albicantes albiifimo farináceo polline adfperfí> petioli medii candidiifimi & nitentis ramulos obfident. FaßUhx in foliis oblongis, cufpidatis , candidis, quae quoqueFig£ fpinis feu aculéis in oris ac in medio munitaprimum involute funt, ac foliis apertis fe produnt ex diuturniore apertione rubefcentes, funtque cum foliis albicantibus odoris acris & fragrantis. Fmäm qui fafciis flocculofís fuccedunt, oblongo-rotundi funt Fig.?. & praegrandes, primum viridi-fufci, dein vetuftiores colore rubicundo in cortice confertis tuberculis exturgeicentes, ac in fingulis tuberculis tribus aculeatis, ruiFo-rubris^ duris, lignoíís papillis muniti, carne intus flava, fucculenta. Foliis fuper terram ftratis indigent dapes imponunt, Floribus ob odorem am•num mulieres fe exornant. Frudibus vefcuntur gentiles di¿ti Polea?, un & elephantes. A VIRES

FIRES

E J U S.

FOliorum fimul & Radiéis fuccus pro baineo maniacis fubminiftra^ tur. Flores cum fandalo ac cumino ad potiunculam aptati itmulque comminuti arque hypogaftrio iñunóti genitales vires inftaurant. Ex Radiée paratum apozema dyfuriam tollir. Ex ejusdem [uceo deponitur coquendo oleum antiarthriticum. FIG. i. 6. 7. 8. Has quatuor fpecks Kaida ab authoribus noftrisdefcriptae difFerunt folummodo in fructibus. Eftautem profefto KaidA planta mira, à nemine, quod fciam, defcripta. Cortexejus moUiculus, quo commodiùsper dependentes ramos denuo radicatura progerminarepoteír. Ejusdem proprietatis quoque eft Arbor de Rajtz., Linfchotano memorata in Hiftoria Inpliae Orientalis : ut & Arbor Pareûm Rochefortii : quae etiam in locis paludofis crefcit, ubi infigne ipatium occupando am-

ple&itur. Hae progerminationes radicantium ramorum communes etiam funt Sedo Majori Ari¿ore¡cehti C. Bauhini, quod veterafcens femet undique confirmât novis dependentibus filamentis, quae fimul ac terrain attigerunt, radices agunt, & brevi tempore in perfectam craffitiem excrefcunt. Quod verô ad Kaida attinet, utique ea ab his omnibus diverfa eft cum in fouis turn in fruétibus, quorum ilia foliis Aloes Americans, non funt abiimiles, fru&us verô fru&ibus P'mus.

KAI-

-F. i.

JCiitCû - t</(i i .

(

ß(•>//?<//ï¿.

tat.

Jv a i a a ,

lar.

Trun .

?.g.

O ó)

& ja <h •

ißari^iZKi

nií

¿-

JCaida.

Â£*>

F. r.

^.^ U^.*.. *

MALABARICUS.

K A I'D A FIG.

T AD D I 6.

I Mc fpecies Kaida , à priori folum in fruétibus dif. Fig.& I ferens. Sunt autem Fructus hujus pr•grandes, forma Irotundiores, in corpore diverßs grandibus nodis, * qui fulcis profundis & latis interftin&i funt, extuberantes , funtque in fuperficie nodorum ièptem, oólove paflim minoribus nodulis, in quibus fingulis papilla duriola , rufFa eminens eft , interftin&i, colore primum viridi, dein corallino-rubro, ac in fuperficie nodorum fingulorum dilutiore, carne intus flava, in medio caverna vacua excavati, ac carne albicante farinácea ; in medio nodo cujufque unum rotundum oblongum fernen continentes. VIRESEJUS,

"C* X Toliis teneris exaétus [mem cum faccharo fumptus dyfenterke medetur; ex maturo autem Fruäu preífus liquor faccharo mixtus aphthis adverfatur.

KAI-

B û

A-rrn JÜubu X;??¿. o <n <ft \£*è\ nu/. c

JionhaKii

HORTUS MALABARICUS.

PERIN-KAIT>À.TÀCDT)L FIG.

St & alia fpecies Kaida diéla Kaida-Táddi, in fru- Fig.;. étibus quoque à prioribus differens. Frutius hujus oblongo-rotundi, ac minoribus nodis , qui fulcis quoque profundis interftin¿ti funt, extuberantes, ac in fuperficie cujusque nodi uña papilla rufFo-nigricante dotati : funtque hi flavo-rubefcentes ¿ ac odoris vegeti & haud ingrati. Earundem cum prima eft virium.

KÁL

Í.8

ißom)iiKd or,im

HORTÜSMALABARICUS.

KAI<D¿ TSJERRIA FIG.

¡St & alia fpecies Kaidà nafcens in montoik

r (Ín qUÍbuS à rÍOribus •J TuT P <P^bus Art) hautdiffinales fru6Hbus 7^, formaob-

ongo-rotundi & anguftl0res,

•

in fuperfíde hü^

^^ocülisenubeiantibusdotati.&oblonRis, nigncant,bus, ngid.s fp,nis in vert.ee bullarurn muniti, corriceV ndi, ac odons vegeri ac grati. Earundem cum casteris eft virium.

P A-

•

r^3 &>Gy$> //A//

MALABARICUS.

ÂNE FIG.

[Ariel aux fpecies, una ejus nominis, altera Na-r*,; rum-Pánel. Panel lingua Bramanum Cab-Apocaré, eft frutex altitudine quinqué fexve-pedum. Radix capillata , cortice cinéreo , qui odore eft aromático. Folia quae brevibus, craifis, viridi-clarispetiolisproveniunt, oblongo-rotunda funt, ad petiolum contraótiora, anteriora verfus vel in medio maxima latitudine, cufpide modo obtufo, modo anguftiori, utraque parte adverfis extantibus nervis excofta ftriata, ac insequalis fuperficiei ex grolTo plurium nervorum undique decurrentiumcancelliformicontextu, colons viridi-furdi, odoris filveftris fortis. llores proveniunt in racemis longis qui hinc inde fupra ex origine foliorum feu furculorum foliaceorum oriuntur, funtque candidi foliis confiantes quinqué rotundis, ac anterius rotundo-cufpidatis, odoris haud injucundi. Stamina in eis decem velut angufta folióla albicantia, quorum ííngula ápice parvo flavo dotata funt : ftylus in medio craflus & fubviridis in fummitate habens capitulum flavo-albicans, eftque principium ac germen fruótus. Gemma florum rotundiolas & nonnihil oblongas, albicantes ac fubflav•. Floribus deciduis fubfequuntur PruBm, qui funt baccas pianorotundas, in vértice habentes fpiculum feu nodulum qui ftyli germinis fui capitulum con ftituebat, funtque odoris aromatici semulands odorem piperis dicSti Capo-Molago, & gingiberis viridis, cum immature funt colore viridi-albicante, ac cortice qui craiîiolus eft afpero feu minus flavo ob gemmulas viridiufculas hinc inde eminentes , ex maturitate primum albefcunt, dein cum plane matura: E funt

# •

lo H O R T U S funt colore albicante-eburneo & ad perfícum vergente, corticecm glabro-nitente ac nonnihil traniparente, carne fucculenta &fub. dulci: funtquehae in eduliis. Intus unum rotundiolum, planum acgrandiufculum Semen continetur, quod tenuiílimo ac viridi cortice etiam cum maturum, ac pulpa? alba?, odorisaromatici, & fapore fubacri. Flores fert hie frutex toto anno. VIRESEJUS.

"pOtcX planta? tritae & décodas vapor in parte afFeóta exceptus fedat dolorem arthriticum. Radix humoribus evocandis trita & cum aqua in qua oriza macerara fuit in lotione adhibita, eadem trita & in aqua fumpta appetitnm acuity in deco&o data flatus difcutit. Folia in capitis afFedionibus conferunt, ut & in ejus dolore ac pnecipue in phrenefi asgrotorum. Folwmm deco&orum vapor in ore attraótus dentium dolorem mitigat. Folwmm fuccus una cum oleo decoóhis & auribus immiíTus, earum dolorem fedat. •

NA-

^ to

«-W/•/////-jJU/lCJ.

\BnuriA

/at-.

MALABARICUS.

N A R Ù M-V AN E L. FIG.

io.

W **»*

^ Arum-Panel, alio nomine, Baala - Palet), lin^.Flg. i?. | Bramanum Calo-Apocaro, quas altera fpecies Painel, frutex eft altitudine quinqué fexve-pedum, Il ac etiam juxta arbores quas ample&itur ad duiim rt triumve hominum ftaturam alte afcendens. Radix fibris longis craffifque terne fe firmat cortice nigricante, qui fub exteriori crufta rubefcit, cftque odore aromático vegetiori quam cortex radicis Panel Caudex ac rami nigricante quoque cortice. Folia quas petiolis curtis, crailiolis ac interius ftriatis appendent, oblongo-anguftiora quam illa primas fpeciei, cufpideacuto, venulifque partim extantibus ftriata, atque adeo in liiperficie textura asquabilis ac glabras ¿ viror foliis magis iaturus ac cum nitore maxime in parte re¿ta: odor foliis aromaticus haud diflimilis foliis einnamomi. Flores qui brevibus petiolis hinc inde proveniunt confiant foliis paffim fex, rarius feptem, quas rotundis oris in cufpidem contracta, craflà, ac rígida, & ex umbilico in planum explicata, ac cufpidibus orbiculatim rígida flexione nsqualiter interiora verfus intorta funt ; íeprasfentantque flores forma rofas. In medio horum florum feu rofarum capitulum emicat rotundoplanum, in cujus parte fuperiori gemmulas oculatas ac plana: deníb agmine in orbem confitas funt; funt autem flores in foliis colore primum viridi-fufco, ac in capitulo medio colore albicantein gemmulis extuberantibus fubflavo, in quibus tune temporis multo humore unótuofo, qui ex oculis exfudat, irrigad funt, poftea in foliis magis & magis rubefeunt in tantum ut colore rubicundo-fanguineo-furdo exterius & interius profundantur, ac in capitulo ejusque gemmulis extuberantibus quas humorem unífcuoíum femper exfudant, mfFefcant atque ex ruffo fufcefeant. Fmätis cum adhuc tenerrimi ac velut prima germina funt oblongo-angufta ac velut fpicas in capitulo florum gemmis cjus oculatis infita, quo capitulum rotundum fpicatum reprxfentant, cum autem in juftam excreve're magnitudinem petiolis longis, tenuibus ac furreótis gemmulis oculatis infident, ac cagitulo in orbem coronatim circumftant ¿ funtque forma oblAigo-rotundi, longitudine. ferme unius pollicis, latitudine ferme dimidii, coloris primum vi-

í%

ridi-clari ac parum nitentis > procedente aetateflavi, cum vero pla^ ne maturi, ex flavo rubefcentis , odoris quoque aromatici, fed minus vegeti, aemulantis odorem gingiberis viridis. Semina quibus fru¿tus in totum repleti, plana > in una parte tenuiora rotundiolse orae maxime in parte craiîîori duobus lateribus planis exceptis iis quas non in medio fruótus funt quas latere uno exteriori funt convexo conftantia, jacentque ordine fuper fe invicem lateribus fuis planis in latitudine fruétus membranis tenuibus ac ad oras carne tenui fruótus à fe mutuo fejunóta, ac fub cortice fruétus extuberant, funtque primum transparentia ac inftar eboris albicantis coloris venulis magis albicantibus ftriata, dein matura ex viridi fubflava cum venulis fufcefcentibus, cum plana iîcca fubrufa. Oleum ex radice feu potius ex ejus corticibus per diftillationem extra£tum tenue, clarum & virideicens, odoris minus grati, eftque pingue & fubamarum, in diftillando cum aqua afcendens eique incumbens. VIRES EJUS.

O Ervit pro arthritico dolore juvatque in puerperis ac infantalis cum ^ejus decoélo faéfca corporis lotione. Radix trita & mixta cum aqua fulcos oris in unâione fanât ; eadem trita & in aqua epota addito momento facchari confert in febre frigida uti & in ardore jecoris i eadem trita in aqua faifa feu marina fervit pro vermibus ex putrefaétione humorum natis faéta unótione membrorum. Cortex Radiéis tritus & in aqua epotus proficuus eft pro phlegmate & pro angina, atque eodem modo juvat ín febribus ac fluxu fimplici & dyfenterico, uti & in ardore hepatis & oris aperturis ac fcillüris. Oleum ex radice extraótum fervit reftinguendo ardori jecoris conducitque in dolore capitis, in colera exufta, halitumque gravem & male olentem refícit juvatque pro fulcis oris. FIG.

9. & io.

Du«h«rpecîesPd«f/ànoftrîsauthoribusdefcript2|flores & fru&iis Narum-Vanel floribus & fruclibuí abinvicem differunt, quarum fecunda non multum ¡Nimbo fere fímiles funt : quare utramque eandem plandiíTirailis cft Nimbo Acoftae» &abHorto, & Bauhini tam eífe arbitramur. Saepius enim comperimus deliin Pinzcc memoróte Arbori Indic* fraxino fimili olexfru- neationes vetuftiorum authorum eíTe valdè imperfefl«: quanquam differentia quaedam videtur eífe inter ctas^ hae vero ma] orí lumine viam nobis monftrant duas fpccies Xml & Nimbo, inprimisinfoliis, tamcnjadperfe&ioremcognitionem.

C A-

•+

MALABARICUS.

CAR A.N O S I F I G.

II.

Ara-Nofi cujus eft & altera fpecies dida Bern-Noß, t^u lingua Bramanum Negunda , eft frutexalritudinc fesquihominum plus minus, nafcens in arenofis. Radix fibrofa, albicans & exteriore crufta fufcefcens, corticetenui &fubamaro diutius autcifl manfo fubacri. Stiptes qui plures ex radice affurgunt ac furculi nodulati, vetuftiores cinerei & fub corticula cinérea virides, novelli virides & ad fpadiceum vergentes. Folia in petiolis qui bini & bini è nodulis furculorum proveniunt turn unum numero, rarius etiam duo, ac etiam paífim terna congregatim confpiciuntur, ac turn medium quod in fummitate majùs eft ; funtque oblongo - rotunda & anterius cufpidata , margine aequabili textura craffitiei mediocris &mollia, fuperficielenia* in recta parte virore fufco ac nitente, in adverfa claro & furdo, faporis amari & acris. Ex cofta media CofiuU in adverfa parte eminentes & tradu in reeta confpicuo obliquo annulari dudu excurrunt, ac prope marginem fubtiliter in fe invicem deferuntur : foliis odor gratus & hortenfis aemulans odorem foliorum lavendulas. Flores proveniunt in fummitate furculorum foliaceorum in petiolis qui ex nodulis fupra exortum foliorum parvorum comitaneorum bini & bini & in ordine decuflatim exfurgunt, ac iis plures congregatim brevibus pedunculis iniident : funt autem flores purpureo-c•rulei, acodoris ejusdem uti folia, fedmagisvegetiutiflores lavendute, conftantque quinqué foliis diíFormibus, & inferiora verfus collo campaniformi, unum ex foliis furredum eft & latius, ac interius cochleatae cavitatis & pilofum uti & collum florum quod ad ejus foliipartem eft, interius pilofum eft , quatuor reliqua folia in latum ferme expanfa ac magis inter fe fimilia funr, nifi quod quas folio furredo próxima funt, parum latiora & rotundiora , duo reliqua anteriora verfus contradiora. Stamina in ñoúbus quatuor tenuia, furreda, purpureo-c•rulea cum nigricantibus ac arcuatis apicibus emicant, atque inter ea ftylustenuis purpureo-c•ruleus, & verfus folium furredum cum cufpide bifido inflexus, qui ex rudimento frudus quod intra calyccm eft, originem fumit. 0 G Caljx

H O R T U S Calyx qui florum collum inferáis arete arripit, eft quinqué breviiim viridi-dilutorum cufpidatorum foliorum , ac coitulis tenuibus in longum verfus cufpides ftriatus. Gemma florum forma rotundiol• : in iis quatuor folia quse inter fe magis iïmilia, exteriora funt ex parte folium quintum, quod la* dus, circumpleétentia. Fruâusfunt baccx rotunda, parum oblonga, ejusdemutflo^ res odoris, maxima parte calyci infidentes ac à calyce comprehenlî,. funtqueeâ parte, qua incalyce funt, colore viridi-diltito, in parte fuperiori primum rubefcentes & nitentes , ac dein cum fieri funt inftar atramenti nigricantes. In medio eftoblongo-rotundumoiîïculum durum carne viridi & dura quas etiam ex maturitate fruétus minus mollefcit, involutum, continens nucleum albicantem, qui iapore eft nullo. CaraNofi eft Noßterree. 0/¿w/z ex radice per diftillationem extraétum darum, fubvirideícens, íaporis dulcis, acris & penetrantis, odoris grati ; in diftillando cum aqua fimul alcendit eique innatat. VIRES

B J U S.

T> Adix dolores podagras fedat trita & cum aqua calida fada perAV - un&ione ; in decoóto data flatus pellit. Folia trita & in aqua calida epota ferviunt pro febre frígida ; foliorum decocStorum vapor exceptus dolores ventris mitigat. FIG, Cara-Nofi eft piperifimifts fruclus flriatus Cafp. Bauhini in Pinace lib. i. Sect 3. Gardas ab Horto lib, 2. cap. 3. & Chriftophorus ab Acofta has arbores defcribunt Tub nomine Negunda, eafque diftinguunt in marem & f•minam ; videnturque in prima tantùm fpecie difcrepare, utrique unanimi confenfu dicentes folia efle aliquantulum ferrata : quod nee ex delineatione nee ex defcriptione authorum noftrorum percipi

ii.

poteft. Attamen minime dubitandum eft, quinidem fit frutex, cum hicnofter etiam lingua Bramanum aicatur Negunda : interea certi fumus hanc delineationem eiTe perfe&iorem delineatione iftorum. In BaU~ gateappellatur Sambuli, Malabaricè Noche, Luíítanicè NorcbiU, à Canarinis Niergundï> in Dectm Bathe, & à Turcis Ayt.

B E M-

ï\ 11.

Ule ni

Hast,,

£~5S\

utf.

iß rd m .

MALABARICUS.

B E M-N 0 S I. F I G.

12.

Em-Noßqux fecunda fpecies Noß, lingua Brama-% num eft quoque frutex maxime conveniens cum Cara-Noß, verum folia hujus in petiolis terna & paffim quina congregacim proveniunt, funtque oblongo-anguftiora ¿ & anterius in cufpidem anguftum contrada , ad petiolum rotundiora & maxima latitudine in anteriori parte magis minus-» ve tenuiter crenata, colore viridi minus fufco, in reda clariori ; eorum medium maximum & pollicari pedúnculo appendens, dein majora quas illipróxima, qux pedunculis pollice paulo minoribus appendent, duo reliqua valde parva funt & petiolo communi ¡nfidentia. Flores & Fruäm iidem. Bem-NoßeH Nofi album fie die/turn quod foliis eft clarioribus ratione Cara-Noß. VIRES

E J Ü S.

T> Adix in decodo data corporis tumorem tollit, enecatque ver^ mes in ventre, exficcatque phlegmaticum temperamentum. Faliorum manforum halitus nubeculam tollit oculo affedo in flatibus fi fummo mane adhibeatur j eadem folia cum radice planta? parva trita in aqua orizas ulcera fada undione fanant. Folia tenella cum pipere trita & in glóbulos formata iis ad duo vel tria inicio febris paroxyfmi fumptis earn tollunt : folwrum fuccus expreífus capillos auget capitis fada perundione. FIG.

ii,

Secunda fpecies authorum Tub nomine Bern-Kofi, [ cies. Hiecautemab incolis magni ducitur, fru&u?(i. e. album Nofi ) ab Acofta diftinguitur Tub nomine que ejus in quodam cibo ( quern Caril nominant) quoNegundafcernina : quoniam folia ejus funt magis alba tidie ufurpantur, &obviresfuasin arte Medica magno quàm folia prioris, & fimilia foliis ppulialb* : ita ut funt in pretio. forma optimè ab invicem difcerni queant has dua2 fpe-

SCHET-

รณcnctti

ร t-.

HORTUS MALABARICUS.

S C H E T T L

.* ^

F I G.

:~-

KS t«^*"

13.

Chen) tres fpecies funt , una ejus nominis, altera Éfcq Bem-Schetii, tertia Nedum-Schetn feu Fua-Schettu Schetñ, Ling. Bram. Pada-Cal), eft frutex ex genere virgultorum altitudine unius hominis naicensin arenofis & petrofis. ÄA profunde in terram fe demittit, eftque cortice exterius rufo-obfcuro , interius autem rubefcente. St'tpitumvit & ramorumcortex exteriusrufo-obfcurus, interiusalbefcens ; ramorum vero fuperiorum exterius cinereus, intus albefcens, ac teneriorumcaftaneo-fufco-rubefcens. Folia qusebina & bina ramos & furculos alatim circumfident fita transverfo ac cufpidibus ad fe invicem inflexis, funt oblongo-rotunda, ad petiolum rotundis oris, in fummitate parum acummata, craíliolaac condenfe texturas, lenia, in parte reda glabra, valde nitentia ac viridi-fufci coloris, in adverfa viridi-diluti ac furdi, quas in furculis vegetioribus proveniunt funt majora c•teris ¿ foliis fapor aftringens & amarus. Ex cofta media quas dudu inflexo in cufpidem définit ac etiam in parte redaeminet^rz;/ in reda etiam parte nonnihil eminentes reóto ac parallelo dudu exeunt qui prope marginem arcuatim concurrunt limbum relinquentes, ac transverlis extantibus venulisutramque foliipartempertexunt. Flores qui congregatim in umbellis proveniunt, in furculorum apicibus fupra ex origine foliorum, funt paílim quatuor foliorum , rarius quinqué oblongo-anguftorum quse anterius & ad petiolum redis oris ftrida ac velut cancelliformia funt, coloris omni ex parte incarnati, interius magis intenfi, ac poftea ubi flavefcunt dilutions acflavefcentis , infidentque pedículo tenui, longo ac furredo, incarnato faturo feu rubro corallino ac nitente calyci parvo qui quatuor cufpidum minutorum, odoris nullius. E medio florum cum nodulo fuperiori bifido, rubro-obfcuro ac nitente fylus parvus emicatqui perpedem transmiffus ex glóbulo viridi in calyce fito qui rudimentum fruótus eft, prodit, ac in orificio pediculi inter unguiculos foliorum quatuor lingulas feu ftamuncula parva , rubra infita funt, quas inflexa velut quatuor una* nulifunt, qui unguiculos foliorum in angulis intermedns arnpiunt. Gemma florum oblongo-rotundae funt & fupenora verfus conI tradio-

i8 H O R T U S tradiores ac acuminate colore prius viridi-obfeuro, exterius in oris foliorum rubefcentes, interius ex viridi diluto nonnihil rubefcentes dein incarnato rubro. Truäus quifloribus deciduis prodeunt funt bacca? fuis calycibus aróte infidentes cortice glabro , quae cum immature ac duriores , funt , rotundo-parum-oblongas ac nonnihil colore viridi, dein cum ad maturitatem pervenerunt, formas rotundioris ac colore rubro-obfeuro-fufeo , dein rubro faturoac nitente, funtquecarnead bicante & parum húmida. In hifee baccis quas dulces ac in eduliis funt, duo, tria, quatuorve ojficula albicantia jacent, in quibufdam unum tantum, in quibufdam vero duo, quae oiîîcula parte qua fe mutuo contingunt plana ac duûm laterum, in alia autem parte rotunda ac nucamento oifeo minus duro confiantes pulpa intus viridi. Flores hujus fruticis gentiles Deo Ixora in facris ofFerunt. Flores & frudus fert toto anno. VíRESE

fus.

T>AMx trita & in aqua frígida epota fervit pro febre calida ac ardore manuum, ac prodeft expuentibus fanguinem ; eadem cum aqua frígida in perundione adhibita fedat dolores capitis 5 eadem epota in lade vaccae ardoribus renum reftinguendis confert, uti & fluxui feminis reprimendo feu in gonorrhoea cum liquore Arie in perundione corporis affedi various ufurpata , prodeft- arque eodem modo ufurpata cum lade Caqui Indici fervit pro puftu- • lis, aliisquemorbiscutaneisexficcandis; fertur quoquepars Radias qu^verfus auftrum vergit proficua eíFepro febre habituali feu chronica, & quas ex frigore oborta eft. Ex Comee, Foliis & Ftonbm extrahitur fuccus qui mixtuscum oleo de Strgelim intus fumitur ad diminutionem plethoras fanguinis. FIG.

13,14,15.

Sub quod genus hi frútices fint referendi mihi in- tur infacrificiis fui idoli Ixora, memorat etiam Baícompertumeft, fiquidem forma plurimum ab invi' daeus in fuá defcriptione Ceylonenfium idololatra« cem différant. Quod verô ab ethnicis Indis adhibean- rum.

m 3 E M~

,.,,. .<

ÇBtm -tcfutU . '•"• Q^JciO^J ^

//A

• /, Iru

urn •

..ras

MAL ABARICUS.

B E M-S C H E TT L

i**

F I G.

i4.

Em-Schetñy lingua Bramanum Davi-Padacaù, fru-%^ texquoque eft ex genere virgultorum & fecunda Schetn fpecies, quacum maxime convenir,- verum hujus 'Folia, oblongiora , anterius magis cufpidata & ad petiolum nonnihil ftri&a & minus craiïàj Flores albicantes & fubflavi, pede autem quo calyci infidcnt, nonnihil quoque rubefcente, ac in iis eft ftilus fuperne bifurcatus ex orificio alté emicans & ftamina quatuor tenuia longiufcula apicibus flaviufculis dotará ,• fruélus magis oblongi ac colore primùm viridi, dein viridi-dilutoac fubflavo, carne intus fucculenta acalbicante, &officuli$ albicantibus, funtque etiamin eduliis, ac faporisfubdulcis farinacei. Flores hic frutex in anno rarius fert. VIRES E J ü S. *TTRita cum cumino décoda intus daturpro puftulis natisinurtibilico : fuccus ex floribus expreifus ac naribus inditus fedat dolores capitis. r

••

•

NE-

T. L

Nôètun -Jchetti.

HORTÜS

MALABARICUS.

NET>ÙM-SCHETTÎ. F I G.

ij.

Edùm - Schetà feu Pua - Scheth, lingua Bram. PUH-KW> la -padacali eft tertia fpecies Scheu), & frutex ex genere virgultorum, altitudine duorum hominum nafcëns in arenofis & petrofis cortice exterius rtë fo, intus albicante. Súptes ac Surcdi novelli virides & alati quatuor fcilicet alis fubftridi. Fö/wquoquebina & bina alatim ramos compleduntur vario fîtu, alia transverfim pofíta, alia anteriora verfusfurreda, alia deorfumverfusinflexa, funtquelongioralateribusverfus anteriora ma* giscontradis in acumen definentia, ad pedunculum maxima latitudineverfus interiora fe claudentia, & laterum oras verfus exteriora contrahentia, funtquecraiîioraacdeniîora, inutraquepafte nitentia, at maximein reda, in qua colorefunt viridi-fufco, qui in adverfaeft viridi-clarus, faporis aftringentis & amari. E cofta craflîori in parte exteriori tantùm eminente nervt intfa folium tantum confpicui hinc inde exeunt prope marginem arcua' tim concurrentes. Flores qui valde parvi íunt congregatim brevibus, furredis ac tenuibus petioliscum quibus ex parvo cufpidatocalyce prodeuntfupra foliorum originem nodulis ramorum verticillatim iniîdent, atque etiam hinc inde ipíi ramorum vel etiam caudicis corpori, pro veniuntque fimul cum germinibus fruduum in ipforum vértice conftantes quatuor foliis cufpidatis cum quibus ex rotundo & cavo calyce emergunt, funtque ut & inpetiolis colore rubro ac c•ruleo - purpureo, qui in aliis magis eft purpureo-ruber, in aliis magispurpureo-c•ruleus, in aliis vero magis albicans,odorisquenullius. Staminam floribus o&oc•ruleaièu purpureo-rubra, íurreófca, L api-

H O R T U S apicibus albicantibus dotata, ac cum hifce ftylus c•rulei feu purpurei colons, acuminatus, rigidus & furre&us ex umbilico calycisemicans. 'Fruftns qui proveniunt floribus deciduis in ipfis florum petiolis funt parvas ac rotundas baccas coronatae in vértice umbilico qui calyx florum eft, colore primum viridi, dein albicante feu fubflavo, poftea purpurafcente, ultimo in totum nigricante ac nitente ; intus carne funt fuccofa c•rulea quas faporis dulcis & nonnihil aftringentis, continentque in fe nucleum unum rotundum , qui cortice eít rufefcente feu fpadiceo-diluto , intus pulpa viridi, iapore fubamaro & aftringente. Flores fert tempore pluviofo. 12

VIRES E J u s, Ü Jus decoótum cum oleo fervit pro pruritu in un¿tione partis -^affe&se.

SCHE-

.f. 16

<JĂŻhenuiam-Cottii7u. fat-.

MALABARICÜS.

SCHE RUNA M-COTTAM. F I G.

16.

31¡§ Ottam tres fpecies, Scherunam - Cottam, Schageri- Fig,i*, Cottam , & Cottam. I Scherunam-cottam ling. Bram .., eft fru| tex duum triumve hominum altitudine nafcens || in arenofis & petrofis. iW/# longa eft profunde in terram fubfidens ac T^V iÉlSP permultas longiores tenues fibras capillamentis hinc inde veftitas tam à latere quam fubtus emittens 5 radici cum fuis fibris cortex eft exterius rubicundo-obfcurus, intus vero rufus, faporis adftringentis fulfurei & infefti. Stipites induti funt ícabro cortice cinéreo ac in tenus viridi nonnihil rubefcente feu etiam in inferiori parte ad radicem ubi vetuftiores funt rubefcente, intus ad lignum albicante, qui in plurimas , tenuiiïïmas, planas corticulas, ex quibus complufis & implexis fomites ignearios conficiunt, refolvitur & aftringens eft , intus ligno funt albicante ac proxime ad radicem cavo , alias folido; rami quoque vetuftiores cortice cinéreo , teneriores virides, funt* que ftipites & rami longis} craflis, lignons fpinis hinc inde muniti. Folia quas hinc inde in ftipitibus brevibus, rotundis, craflîolis petiolisproveniunt, oblongo-rotunda funt, ad petiolum parum contraétiora, ac in vértice rotundo cufpidata , in re¿la parte plana, ac in adverfa ex media cofta ftriata coftulis oblique anteriora verfus in marginem incurrentibus , qux nervis transverfis eminentibus, acreétamtraétibusfuis tenuitur ftriantibus comitatas funt, viroris in reéta parte fufci & parum nitentis, in adverfa clari feu minus fufci & furdi, faporis adftringentis. Flores qui in fummitate ramufculorum fuis petiolis ex origine foliorum quafi fafciatim proveniunt fine calyce, funt viridi-diluti, odoris nullius, conftantque duplici ordine foliorum , quorum quinqué qu• exteriora cufpidata, furre¿ta& interiora verfus nonnihilinflexa funt, quinqué quas interiora rotunda funt, & fuperiora verfus pun&ulis eminentia. Ex horum medio ex umbilico fiylns acuminatus exfurgit paulo infra acumen quinqué tenuiaftaminaftelliformiterejiciens quas nodulis albicantibus ac dein flavefcentibus dotata funt. Florumpetioli prodeunt in fuá origine foliolis acuminatis. M Fruftus

24 H O R T U S Fmäus quifurculisinfident parvi & rotundifunt adinftar pirorum lauri fuperficie glabri, primum virides ac nitentes , dein colore nigro dum maturi funt & faporis fubacidi, continentque quatuor grana feminis alba ac transparentia in propriis fuis loculamentis. VIRES

E JUS.

TfOliomm decoétorum vapor ore exceptus dentium dolorem ml -*- tigat, & vermículos in dentibus enecat. m

FIG.

i6.

Authores noftri dícunt tres eflè fpecies Cottam, qua- prima de Arborîbus, ad Fig. 5 6-fiib nomine Sehagerirum hxc Scherunam - Cottam prima ponitur ; verum Cottam. Eruditus Jacobus Bontiusdefcribithuncfru. tertia fpecies ab iisdem minime defcribitur, & forfitan ticem in fua Hiftor. Natur. & Med. India; Orient. Jib. in partibus fecuturis alicubi inferetur, quoniam mini- 6. cap. 12. fub nomine speciei Corni feuSorbi, quam me adepti fumus univerfum opus fimul : Interea anim- comparatam cum hoc Scberunm- Cottam inyeni eanadverti, ipeciem fecundam defcriptam eflè in parte dem eile plan tarn

SCHEM'

<É. îy

Sellt111 -OUritl\ tat. «^JcoJ/ñ)^ ****•

<?J?£ ¿i?/^_ ./,.,/ _ • « pram

MALABARICUS.

S C H E M T A RIT h FIG.

17.

Chem-Pariñ quxquarta fpecies Varia, ling. Bram.Fíg.17. eft frutex quinqué fexvepedumaltitudine. Radix fibris veftita albicantibus faporis nullius. Stipites & Kami exteriori cörtice cinéreo, interiori viridi. Folia quashincindepetiolisrotundisuncialibusac viridibus tun! folitaria turn teneris foliofis germinibus comitata ex eadem origine proveriiunt, funt oblonga, anteriora verfus in cufpidem contrariai ad petiolum lata rotunditate & margine aequabili inde anteriora verfus in cufpidem contracta, ac in margine groífís denticulis inrifa , contextura minus craflà & valde mollia, fuperficieglabra, virons nitentis maxime in reéta parte, quse teneriora viroris funt clarions & Viridi, cumemarcidaflavefeunt, faporis nullius. Cum coila media ex qua Coftse exeunt ex petiolo duas Cofii majores utrinque una prodeunt, quas ramos fuos feu coftulas transverfas verfus marginem emittunt, funtque coftse venis transveriïs raris coitiitatas < in reéta etiam parte eminentes, at maxime in adverfa. Flores qui in furrimitate furculorum ptoveniunt funt rofe colore mbicundo-fato ac pnlchro rutilante ut rofae Aiabandic• confiantes foliis oblongo-rotundis, quas valde lenia ac mollia ac nonnihilcriipata, ex fe invicem prodeuntia ac ílylo medio circumpoiïta & unguiculis inferta funt. Stylus médius ruber & craflus eft, intusalbicans, in apice quatuor , quinqueve craílis, lanuginofis, purpureo-rubro-nigris nod ulis ornatus, atqueexeohincindeemergunt flamuncula tenuia rubra, <\ux flavis nodulis dotata funt. Calyx florum pede eft: albicante & pilofo quinqué viridium & N cufpi-

H O

T U

cufpidatorum foliorum ac in inferiori parte oóto foliis cufpidatis, anguftioribus & viridibus circumdatus. Semen nullum haber. Flores quoque fert toro anno. VIRES E fU S. 13 Adix trita & cum oleo epora fluxum menftruum mulierum redundanrem iiftir. Folia reneratrira addiro momenro buryri recenris apoftemara maturant iis fuperimpoiira ; eadem in aqua in qua folia per rempus macerara funr epora pro variolis conducit, uti & pro ardore jecoris addiro momenro facchari. FIG. In prima parte de Arboribus ad Fi^i 9. defcribitur Tarin fub quatuor fpeciebus, quarumhaec Schem-Pa7ÏÛ quarta eft, & commode prioribus tribus adjungi potuerat, cum neceíTario ad tres priores fpecies pertineat : foliis ad oras íerratis, & flore pleno, fatis convenu ( niíi colore & quod flore pleno eft différât, ) cum Roja Baiavico- Indica Madoru , feu Malva, frutefcente Bontii, ab eodem defcripta in Hiftor. Indis

17«

Orient, lib. 6. cap. 46. PraítantiíCmus quoque t)c* minus Jacobus Breynius in fuá Centuria Exotica Platitarum, parte 1. cap.56. defcribit huncFruticemfub nomine Alcea Javaniu arhorefcentisfore pleno* £t proculdubio planta hscetiam eft fpecies Rofa Sinenfis Ferrara , ut & Álxhea. frutefcentv folio rotundiore Imano Bauhini in Pinace, fecundum firma indicia forms i« floribus & feminibus.

"$•

BL-

Â»Arab. Oratri.

MALABARICUS.

B E L Ï L L A. F I G.

18.

EUlla ling. Bram. Sravacti, eft frutex altitudinis Fig,iS. fesqui-hominis finuofís ac tortuofis ramis etiam arbores fcandens, nafciturque in arenoiis* Radix rufFa fibras capilla tas emittens. Cades lignoiî, nodulati ac in fupremis partibus quadrangulati, fufci, vetuftiores cinerei, emittuntque hinc inde ex nodulis furculos paílim bu nos & binos qui fe mutuo deculïànt ac anteriora verfus incurvati funt ; furculi teneri rotundi & viridesac piloíi. Folia qua? in nodulis paílim bina & bina atque etiam tria vel plûtes congregatim ( íi furculi ex nodulis erumpentes teneri ac novelliadíint) petiolislanguidisfesquiunçialibus plus minus longis provenant, oblongo - rotunda , adpedem rotunda ora;, cuta cufpideangufto in vértice, tenuia, pilofa acvelutlanuginofa, in reda viroris fufci, in adverfa clari, habentque coftammediam etiam in re¿la nonnihil eminentem, ex qua coftulse in adverfa maxime eminentes ordinate obliquo annulari du¿tu exeunt ac proxime ad marginem in arcus minores inflexi diíparens, funtque inter coftas intra folia plexus venarum cancelliformes; foliaíapore nullonifiíilveftri. Flores umbellatim proveniunt in fummitate furculorum in petiolis qui fupra originem foliorum exoriuntur, funtque ftellufe quinqué foliorum rotundo-cufpidatorum, qui ápice albicante in fummitate eminente ac in media una ruga extuberante interius contracta, ac verfus inferiorem partem oris nonnihil inflexa funt; interius colorem habent rubicundo -pulchrum feu fcharlatinum, ac in orisalbicantem & fubflavefcentem ut & exterius, funtque piloíi at magis exterius cum pilofo ac flavo umbilico in medio , infîdentque cum pedúnculo oblongo, viridi-diluto & pilofo vertid fruétus tenellifeucalyciquioblongo-rotundusfeucraííiolus , ac quatuor vel quinqué parvorum, anguftorumac capillaceorum foliorum eft, funtque odoris nullius. Gemm& florum oblonga efformantes capitulum ad partem foliorum quinquangulatum quod prius eft viride, poftmodum flavefcens, ac dein magis & magis albefcens. Fruttus oblongo-rotundi & minutulis pilis obíiti cum immaturi funt virides , cum verb maturi ad flavum vergentes : intus carne denfa , viridi, faporis aftringentis & fubacidi. O Eft

U S

Eft autcm in iis congeries Scminum minutulorum, quseineajacent inter carnem viridem velut femina pifcium, ac in quatuor feries per membranam intermediam albicantem diftinéta iùnt, funtque colore viridi cum in ima ferie coadunata, feoríím autem fingula confpeétui oblata, viridi-diluta, albicantia & transparencia inflar arenularum , cum matura funt colore nigerrimo. E IruBibus iis qui calyce quatuor folum cufpidatorum foliorum florem oblongo pedúnculo ejus vertici infidentem apprehendunc loco quinti folii calycis cufpidati, juxta umbilicum unum folium oblongum albiflimum, quod à poftica parte eft ora rotundas ac anterius contra&um parvo & angufto cuipide eminens cum petiolo pollicari nonnihil piano, pilofo-viridi-diluto prodit, eftque illud ad ta ¿turn tenue, pilofum, habens nervulos quinqué fubvirides è petiolo anteriora verfus excurrentes , ac in inferiori parte eminentes, qui fuas quoque vénulas fubvirides laterales emittunt, odoris fílveftris. Sravadi ling. Bram. eftcandidum, quodnomenhuic planta daturneo quodfoliis íitcandidis. VIRES EJUS, TI Adix in decoro data hepati refrigerando humoribuíque pitui« -•^toíís expurgandis commoda. Eadem trita cum aqua & perunéta corporis dolorem fedat, oculorumque rubedinem tollit iis applicata ; eadem digefta & decoéta in oleo proficuè ebibiturab infantibus pro puftulis in ore, ad quod etiam íervit decoóhim Corticis in oleo intus fumptum. Foliomm decoétorum fumus íeu vapor partium externarum dolorem in iis exceptus fedat $ fuecus foliorum & fruäuum íimul oculis inditus nubeculam íeu etiam pelliculam vifum obtundentem tollit. F I G.

18.

Mirabilis eft lufus Natura in hoc frútice per varios ¡ le videmus in SoUno Mexicano flore magno Cafp. Baubiw colores, quibus flores cxornantur. Eorum aüqui in Pin. five Adm'nab'di Peruviana, cuj us flores alii íunt funt pulchro - rubicundi, alii vero albjíTimi : qui flavi, alii rubri, alii albi, aliique difcolores , non feflores albi apud Indos tam frequenter comedí fo- cus ac in Belilla hac. Niíl femina diíFerrent, eahaberi lent, ac apud nos lingulatüm blitum velbeta. Ejus- poffetproípeciearborefeenti. modi mutationem florum diverficolorum in uno cau-

MÖ-

<r. 'S i. Ar.

M A L A B A R I C U S.

MOVER A-C A NN I F I G.

19.

Stfrutex ex genere virgultorum altitudine duumFigjp» hominum nafcens in arenofis. Radix craflà exterius cortice flavo feu rufo, qui albicante farina feu calce obdu¿tuseft, intus ligno fufco-rufo, &grati ac aromada odoris. Kami funt cinéreo cortice, quibus lpinae unciales lignoße transverfe hinc inde ac infident. Folia in brevibus furculis qui intervallo ab exorm ferme unciali ad utramque partem lignofa & fpiratim intorta barba murriti funt, proveniunt & in fuperiori eorum parte quas fupra barbam eftj & infra quoque ad eorum exortum in brevibus pedunculis appendent, funtque oblongo-rotunda & anterius obtufe cufpidata , ad petiolum nonnihil flrióta, virore utrinque communi feu claro & in re£ta parum nitente, habentque ex cofta media quas etiamin re¿la nonnihil eminet& maxime in adverfa, coftulas tenues obliquoannulari duófcu exeuntes , quse fe intra nervulos tenues cancelliformiter contextos prope marginem amittunt, funtque ad exortum duobus foliis cufpidatis, anguilis velut auriculis comitata. Flores in fummitate furculorum foliaceorum pediculis brevibus nondumfemiuncialibus duotresve congregatim prodeunt confiti in calyce viridi -flavefcente quinqué cufpidatorum foliornm, funtque colore flavo & parum nitente confiantes quinqué foliis tenuibus oblongo - rotundis, & venulis tenuiflime in longum ftriatis, quae unguiculis albicantibus calyci inferta funt. In medio Stamina longiufcula decem fubflava confpiciuntur quae nodulis flavo-rubris dotata funt inferiora verfus albicantia in calyce mutuo unita capitulum medium albicanscircumambiunt, & cum iis quinqué ftamina parva fubflava cum viridibus nodulis feu apicibus, quas ex vértice rotundi albicantis capituli prodeunt. P Gemma

30 H O R T U S Gemma florum calyce fuo primum involute funt ac fex è fuo calycc erumpentes, in fuo apice colore funt flavo intenfiori. 'Fruäm rotundas baccae funt inferiori parte in calyce ar¿to, qui foliorum quinqué cufpidatorum eft, profunde infidentes, funtque primum virides, glabri & nitentes, dein flavi & fubrubri &fub exteriori pellicula carne valde rubra, denfa, húmida , quas nullius iaporis, conftante.- In medio olïîculum albicans , durum in Iongum venis ftriatum, parum nuclei continens. VIRES

EJUS,

TN lotione corporis adhibitus humores evocat. Radix inflamroationibus partium fedandis & tumoribus refolvendis confert trita & iis appofita: eadem prafentaneum remedium eft pro iétu virulento colubri ; ufurpatur quoque pro febribus praecipue infantium, inteftinorum torminibus , dolore cólico & vermium enecatione, eftquefudorifera&urinamciensartufque corroborant Ex Radius cortice alexipharmacum contra venena formatur. F I G.

ij>.

r Modera Cdnm eft fpedes Caniram, defcripta inpri- imufculos producit. Nam vocabulum Hotiu in littma parte de Arboribus, Fig. 37. Nomenque trahit à gua Malabarica dénotât myftaces. Modtra ob íimilitudinem myftacum » quos ad ra-

CA*

St/..'/¿'<~/íL àl-fa/sasM

<r. fan in - Cu ri a i • far.

;

'&(J' •**• am

ZC-

MALABARICÜS.

CAR Ï M-CU R INI FIG.

20.

XJrini duse ipecies, Carrni- Curint, & Bern-Curini. Figt2<j; ||§ Carim-Curim, ling. Bram. Pocfoo, eft frutex |ß nafcens in arenofis. &d¡úr fibrofa & albicans ac infufcata faporis in cortice fubamari. I Caules {xiYCuMqiiz viridi - fuici, geniculati & fupra fingulos geniculos extuberantes. Folia quas petiolis mediocribus, viridi-fufcis, languidis, inte* rius planis,bina & binaacfeinvicem ordine decuiïàntia proveniunti funt oblongo - rotunda , ad petiolum contraéta, anterius in culpidem definentia, contextura minus crafïà, mollia, fuperficie lenia, in re¿ta viroris fufci & nonnihil nitentis > in adverfa clari, faporis nullius, odoris hortenfis. Ex cofia intermedia cofluU annulari duéhi anteriora yerfus exeunt proximo ad marginem fe vifui fubducentes , ac in re¿ta etiam eminentes , licet maxime in adverfa, inter eas venas haud eminentes in adverfa clarius confpicuse. Flores proveniunt ex exorta parvofum & rotundo-cufpidatötum foliorum quas furculos bina & bina ac ordine denib & decuffatofurreótim circumftant, funtque viridi-c•rulei, galeati confiantes tribus foliis viridi-c•ruleis quae ex galea ad unam partemprotenduntur, ac pedúnculo candido, nonnihil inflexo ac fuperius nodulato &c longiufculo quo calyci quinqué anguftifïimorum, viridium & cufpidatorum ac tenuiter piloforum & ftriatorum foliorum infident, habentquein nodulo pedunculi cui galea cum foliis ex transverfo adftriéta eft, bicornua eminentia ex viridi fubc•ru-' lea & ad pofticam galeas partem unam laciniam tenuem viridem fubc•ruleamdependentem; funtque flores odoris nullius, folia in medio interius ftriata duo oblongo-angufta & parum cufpidata,medium quoque oblongum & latum ac anterius rotunda ora. Per pedunculum albicantem transmittitur ftylus albicans qui in vértice ex germine capfuke feminalis exoritur. Floribus deciduis ex calyce prodeunt CafjmU feminales quse plano-rotundse & cufpidataefunt ac haftiformes pedículo oblongo cuadrilátero digitali confiantes cortice viridi, intus lignofo , ac in taedio in longum ftriati, ut & in oris una ftria quas utrinque per ttiediam fuperficiem pedis excurrit.

H O R T U S In fingulis capfulis Semina duo ad utrumque latus unum confita funt per interfepimentum medium , quod ex oris capfulse ubi ftriataeft inftar latae fimbrias excurrit à fe mutuo diftinéh ; funtque femina forma valdecompreiîà, rotundiolaac inftar cordis cufpidata cum fuo cufpide capfulas cufpidem refpicientia, colore primum viridi-albicante, dein magis albicante, poftmodum cumficca fubflava, feu fubrufo-pallida, fuperficie ob punótula eminentia maxime cum ficca funt fcabra, faporis nullius. VIRES

E J U S.

"D Adix deco6ta & fumpta fervit pro doloribus arthriticis ; de\:o¿ta cum oleo & butyro vires adauget ; eadem trita & cum oleo de Sirgelim data mitigandis podagras doloribus confert ; decoótum ex Radice Se Foliis epotum frangit cálculos; eâdem quoque virtute funt Folia contufa 8c fimpliciter colligata fuper ventre. Succus ex Fo/z/rextraótus fervit pro calculo. Folia in decoóto data in dyfuria profunt ; eadem epota in aqua calida in tuífi & doloribus calculi conducunt, quam etiam virtutem habent ficum aqua calida ad perunótionemventris adhibeantur. A

BEM~

i'W/^«/ / ^¿/¿?/svfHs.

-F.21.

em - ou run . laxat-. 6^^ & 5) 06^)

#z* / mstraS.

MALABARICUS.

B E M-C U R I N I. F I G.

2i.

Em-Curini> linguaBram. ZW-Tocso, &Carhn-Tl&u Curinl non differt nifi in floribus & capfulis feminalibus. Flores hujus proveniuntin fummitate furculorum è nodulis fupra ex parvis albicantibus cuipidatis foliis qua* in nodulis fingulis quatuor numero funt & tria m agis junóla ad florum exortum, funtque hscc folia tenuia & nonnihil traniparentia ac coftis viridibus, quse ex cofta media binas & bina? excurrunt, ac prope marginem in feinvicem arcuatim deferuntur 5 ftriata , & quidem ex fingulis nodulis unus prodit floículus ; funt autem flores albicantes , odoris nullius , collo minus longiufculo calyciqui quinquéviridium cuípidatorum foliorum eft,infidentes ac cum calyce infidentes nodis íurculorum, conftantes quatuor foliis tenuibus uno folio ex eolio íeu pe* de furreóto quod latiflimum cochleatae interius cavitatis & in cufpidem conftriétum, tenuiíTimum & traníparens , in exteriori parte cum cofta craíTiori media utrinque una coftula qua? verfus cuípidem infleditur ex eolio ftriatum tribus foliis cufpidatis ex collo transverfím ad unam partem expanfis, quorum quod medium latius eft & fubrubris radiis ac undulís inter colorem album tenuiter variegatum, eftque collum florum nervis tribus qua? ad tria transverfa folia excurrunt, ftriatum. Stamina in hifee floribus duo albicantia folio furre&o ex adverfo tract us coftarum lateralium ftri&e adjacentia ac cum R api-

34 H O R T U S apicibus fubviridibus, qux brevia filamenta tanquam appendices demktunt ad fe mutuo nonnihil arcuatim inflexa, ac cum iis confpicitur ftylus feu filamentum albicans medi# cofta? folii furreóli ítri&e accumbens, quod ex glóbulo oblongo-viridi, quiincalyceeft, excurrit. Floribus deciduis Qlyx fe claudit, gemmas oblongas {entínales conílituens. VIRESEJUS,

1? Adix in decoéto data fervit pro febribus ac capitis corporisque malis aíFeaionibus. folia frixa in oleo dein contrita ulceribus íanandis applicantur.

¿>

It. 22

leur.

ram.

MALABARICUS.

C J R E T T I FIG.

22.

Aretù lingua Bram. "Tiringoéfi, eítfrutexininfe-F¡g. riori parte caulium repensfuper terramadaltitudinem unius hominis aflurgens. %aálx fibroía nigricante & tenui cortice, intus ligno albo > odoris nullius. Sumes virides denfis aculeatis fpinis in totum muniti intus corculo fungoibalbo. Folia in furculis foliaceis rotundis , tenuibus , viridibus > qui bim & bini exadverfo in communi ramoprodeunt, ac ad exortum extuberant, breviífimís petiolis bina & bina& in duabus deniis feriebus proveniunt, comitata ad exortum duabus fpinis qua* rufe feu rubeícentes & inferiora verfus inflex^funt, funtque parva, forma oblongo-rotunda, anterius & ad petiolum rotundo-cuípidata, verfus interiora nonnihilclaufafeucrifpa, textura íblida, craífitie mediocri, fuperfície plana, glabra & tenuia, viroris in reda fufcioris, in advería communis , íaporis amari & fubacris , odore nuUo niíi íilveílri. Ex coila media qua? in ad vería tantum extuberat, & cum ápiceanteriusprominet, ^//^fubtiliífimxexcurrunt, funtque in advería in qua maxime conípicuse venulis cancelliformiter intercurrentibus comitataFlomfpicàtim proveniunt in fummitate petiolorum propriorum, qui vel folitarii vel bini & terni fupra ex furculorum foliaceorum exortu proveniunt ac longi duas ferme fpithamas, incurvi, aculeati, inferiora verfus raris pilis obíiti.ftriati, viridi-diluti, ac in vértice fpicarum numeroíis foliis anguílis & cufpidatis veíliti funt:funt autem flores flavi quinqué foliorum oblongo-rotundorum acanguílorum & à íe mutuo nonnihildiílantium, qua: venulis oblique anteriora verfus in longum ílriata funt, unum folium quod minufculum & latiuículum eílac nonnihil interiora verfus inflexumfeu cochleata? cavitatis lineis rubris transveríis variegatumeíl. In medio Stamina dcccm furre&a, albicantiaacviridi-diluta & pilofa íiint, gerentia quadibet in fuo vértice apicem flavo-obfcururru S Calyx

H O R T U S Calyx eft quinqué foliorum oblongo-rotundorum ac nonnihil denticulis inciforum ] quae veríus interiora reflexa funt, colore viridi-fubflavo-fufco. Çemm• flor um oblongo - rotunda funt fuperiora verfus nonnihilcontradiores, ac viridi-fubflavo-fufca\ Fr/Äquifloribusdeciduis è calyce erumpunt funt echini virides majores oblongo rotundi,valde plani,ac exterius utroque latere numerofís fpinis feu aculéis longisacuminatis, rigidis ac íürredis obfiti,primum virides,poftea cinereo-nigricantes, acduri cum fpinis feu aculéis durioribus, interius ad corticem carne crafliola viridi, qua? plurimis guttulis hinc inde exundantibus eft irrigata, obdudi, ac lata in medio cavitate. Fakt in echinis du£, tres, quatuorve ac etiam folitaria* continentur umbilicis tenuibus ac albicantibus dorfo echini, annexa:, íiintque faba: oblongo-rotunda?, primum virides maxÑ me verfus umbiücum cum maturas ac íiccae flint, cortice duro^ albo-cinereo, venulisque nigns undulantibusftriato, intus albiífima:. VIRES

E J U S.

T> AAix & Cortex contriti & in decodo dati pro tumore hernioíb conducunt, ad quod etiam ktwixxrxt Folia trita & in lade acido epota, feu etiam íi una cum Coquo Indico trita ignique admota partibus herniofis apponantur. Fab• trit• atque cum lade Coqui Indici mixt• pro herniofis quoque conducunt ventri intcriori applicatx ; eaedem in pulverem redada: & cum vino epot^ in hernia quoque proiiint, acinfuper flatus diflipant, dolorem colicum lèdant ac ftomachum debilem confortant, quin & in pulverem toftae ac in vino data: menftruis mulierum provocandis ferviunt. Ipfa medulla fruchium quoque in calculo prodeftin pulverem fada &in vino data j in morbis endemiis eodem quoque modo ufurpata. FIG.

22.

Clariffimus Carolus Clufms primus hanc plantam tus recentes cum fuis feminibus : qua? terra infita cum defcripfit in fuis Exoticis lib. 3. cap. 15. vel potiiis I progerminarent producebant duas plantas, qua; refru&ustantùmejus, fub nomine Lobt i^awSt^i & ! pentiumfpeciem referebant, excrefcebantque in palin eo eum alii fcriptores fecuti funt, donee Cafparus mae latitudinem : fed hyemali frigore perierunt» nil Bauhinus folia ejus nota faceret fub nomine Arborü j obftante omni cura. Hic Carettt non tantum crefeit exotica fptnofc fouis Lentïfci. Verïim noftri Authorcs \ in Malabar; fed & in compluribus aliis locis Indiae, pra exterislaude fua minime fraudandi funt,quod pri- ' ut & in Brafilia : prout Pifo teftatur in fuo libroiv. mi veramdelineationem&deferiptionem totiusplan- | cap. 41. ubi deferibitur fub nomine mimbój : verùm tx prodiderunt.. Pejrus Pena quoque in Adverfariis ¡ delineatio ejusdem nullius valons eft. A Lufitanis fuis mentionem facit hujus plantoe fub nomine Bonducb vocatur Silva ¿9praj4. lndorum. A. 1674 accepiejus quasdam Cliquas pen

CU-

16. 23,

ClLfri. faf.

O-? JrJ.

¿l<HÓ¿h *""•

MALABARICUS.

u FIG.

î7

23.

Up), lingua Tiramanum Cita-Matak), eft frutexal-Fig^. titudineunius hominis nafcens in arenofís. Radix albicans & fufcefcens, fibroià, cortice fubamaro. i5>//?/>^&ramicinericei, rotundi, nodulati, ligno albo, corculoque intus flavo, funtque rami & furculi paulo fupra nodos bini & bini paflim prodeuntes. Fö/z^quaspetioliscurtis, uncialibus, craffiolis, rotundis, interius planis, viridi-fufcioribus ac ftriatis bina & bina proveniunt ,ac in ordinefe mutuo decuílant, oblongo-rotunda & anguila, anteriora verfus rotundis oris in cufpidem tenuiter contracta ac denfe texture, fuperficie plana, in re¿ta parte viridi-fufca & nitentia, in adverfa viridi-clara, faporis fubaftringentis & fubamari, odore jucundo. E cofta intermedia Cofia in adverfa folum parte eminentes transverfo parum obliquo, annulari & parallelo du¿lu ordinate bina & bina exeunt folium in recita (triantes, venulis tantum fubtilibus, nullis vero nervis eminentibus intertextae. Flores qui umbellatim proveniunt in petiolis qui in fuperiori parte furculorum paffim bini & bini oriuntur, albicantes, ex vetuftate flavefcentes, odore fragranti & grato, conítantes quinqué vel etiam fex foliis oblongo-rotundis & tenuiter rotundo-cufpidatis ac anguftis & craffiolis in ftellas formam expaníís ac inferiora verfus reflexis, & pede feu collo craffiolo brevi intus cavo calyci quinqué anguftorum & cufpidatorum foliorum infidentes ; funt autem folia venulis haud ftriataac in medio in longum pilis interius obfita, in unguiculis interius quoque pilofa & orbiculari orificio pilofo colli infita. E medio orificii orbicularis emicat Stilus albicans qui ex calycis fundo exortus per collum feu pedem florum transmittitur cum oblongo albicante ac fubflavo capitulo in fummitate, ac ad unguiculos foliorum inter ángulos quos inter ferelinquunt flamuncula parva, tenuia & fubflava quinqué vel fex numero pro ratione foliorum prodeunt cum Iongiufculis & craffiolis apicibus ex albicante fubflavis, qui etiam in flore vetuftiori flavefcente rubra linea ftriati funt. Calyx eft quinqué vel fex cufpidatorum viridium foliorum. Gemma florum funt forma cylindrica. T

FrucÍHS

H O R T U S Fruäus umbellati prodeunt in collo calycis, funtque parvi ac duri, rotundiadinftarpyrorumlaurinoftras, colore primùm viridi poftea nigricantes, nullo excepti calyce, fed in vértice umbilico quinqué cufpidum coronatim cindi, funtque maturi faporis f ub. dulcis & in eduliis. Inhifcefrudibus funt feptem, odove plus minus Semina, qu# in medio interfepimento quod frudum in longum iècat, in duos ordines funt diftinda, ac ad fe invicem alia in inferiori, alia in fuperiori parte frudus confita , funtque figure triangularis duobus latenbus & uno rotundo circumfcripta, primùm colore viridi, dein rubro-fuíco ac poft nigricante. Hic frutex bis in anno tempore pluvioíb & seílivo dat flores. VIRES E J u s. TÏOlia & Fmcfm íimul triti & permixti cum lade mulieris ad perundionem partium affedarum puftulis natis in pedum & digitorumarticulis adhibentur.

CAT-

ri.

CaUu'-Jiàir,

Z£i

fair:

MALABARICUS,

ÇÀTTU-SCHÏRAGAM. F I G.

14.

attu-Scbíragam > ling. Bramanum Calagerl, eft*"*.*** frutex ad altitudinem unius hominis aifurgens naicensque in arenofis. %¿dix brevis reda in orbem una íaícia albicantium ac glandulofarum fibrarum , quas condenfis pilis inter íe implexa: (tint, veftita iaporefubamaro. Stipes qui ex radice unus exíürgit, rotundus , craffus unum ferme pollicem, furredus furculos íüos magis ex fuperiori parte emittens , cortice viridi-diluto, ligno iiib cortice iiibrubro, in medio corculo cavo feu fungofo& albicante, lignoquequodcorculoproximum molli, húmido, fubviridi. folia quas ftipitem ej usque furculos inveftiunt, fubinde parvis foliis quseex eorum origine oriunturcomitata, funt forma oblongo-angufta, in inferiori parte lateribus ftridis > anteriora veríus inmucronem acutum definentia^ in margine dentibus acuminatis incifa, excepto eo qui anterior eft verfus cufpidem, & ubi in inferiori parte lateribus ftridiifimis funt, contextura autem tenuia, lánguida, in fuperfîcie raris, tenuibus pilis obfita > ac in utraque parte ad taciturn fubafpera, in reda parte virorefuíco, in ad vería claro, &íapore plane amaro. Ex cofta media qiue etiam in reda parte nonnibil eminct acin ea plana eft, Qfi• oblique acarcuato dudu exeunt etiam in reda nonnihil eminentes, ac cum fuisramulis prope marginem in íe invicem ac in dentium apices incurrentes, fuñique comital nervulis qui adverfam partem folii cancellatim pertexunt. Flores pavvi funt prodeuntes plures fímul cum pedunculis viridi-dilutis ex fuperiore parte folioíorumcapitulorum, funtque purpureo-rubro-diluti inciíi quinqué cufpidatis foliis qua: aróte clauíifunt circa medium viridi - dilutum ftylum, ex quo tanquam theçula emicat filamentum tenue , albicans fuperne bifurcatum,íuntque flores odoris nullius. V Semi*

H O R T U S Semina qux in foliofis capitulis numerofa continentur oblongo-rotunda ac anguila in longum ftriata, inferius in cufpidemftri£ta, ac cum cufpidebafi capituli inferta, funtque fingula fuperne in órbita penicillo longiufculorum, albicantium & fubflavorum pilorum, ex cujus medio unus flofculus cum fuo pedúnculo viridi-diluto emergit , circumdata ; femina autemprimumalbicantia, dein íubrubra ac cum ficca funt coloris rufFi. Hic frutex íemel fert flores tempore pluviofo. VIRES

E J U S.

T)Ro puftulis corporis fi contrita cum oleo coquatur, ac cumejus decofto fiat pemnttio: in febre ex colera oborta confert delibutio capitis cum fucco qui ex ea trita expreffus eft. Semina in pulverem redacta & cum aqua calida epota pro tuifi dantur, ac flatibus tollendis ferviunt, uti & enecandis vermibus in infantibus, pelluntque ventris dolores ac uriram cient, partique affecte podagra vel doloribus ex frigore obortis ? commoda fafta ex eis perunâione cum aqua calida.

TE%J-

7T. 25

CLerajiii. /at-. S)nJ CQ &$ o J?

¿TJ%&

Maf. Jira b •

6ram .

MALABARICUS.

? E R A G Ü.

¿K*

FIG.

zy.

EragUy lingua Bram. Saikifà, eft frutexaltitudineFigaf trium pedum nafcens in arenofis. Radix fibrofa eft colore flavo feu rufo, íaporis ac odoris nullius. Stipites & SurculixoxwnàWn ílimmitate quadrangulan, ac in unoquoque latere una ftria fulcati, vetufliorescinerei, íub cruítula cinérea virides, tenerioresex viridi fpadicei &: tomentofí. Folia petiolis rotundis, viridi-dilutis ac interius ftriatis, tenuiter pilofis feu tomentofis in furculis bina & bina proveniunt, quse fuperiora funt in ordine proxime inferiora oblique decuflàntj funt autem forma inflar cordis humani ac anterius cufpidata, craílafuperficie pilofa lanugine obdu¿la ac inñarVeluñ lenia, virore communi in adverfa dilutiore, fapore fubamaro. Ex coila ad petiolum utrinque duas Coß* exeunt & fupra hinc inde piares alii exilantes in parte adverfa atque etiam in reóta confpicui difFundentes plurimos nervulos transverfos qui in fuperficie adverfa exftantes earn inaequalem reddunt ac in reóla tra¿tuum fuortim veftigia relinquunt. Flores bini & bini proveniunt petiolis rigidis oblique furre¿lis in furculorum fuperiori parte hinc inde fupra ex origine parvorum ac fe mutuo in ordine decuílantium foliorum, quse quidem cum majoribus forma conveniunt, at longe minora manent, & minora funt quo apici furculi propiora. Sunt autem flores candidi confiantes quinqué foliis oblongo-anguílis ad unam magis partem confícis, qux in medio una vena alus nonnullis confpicuis ftriata funt, infidentque pedículo albo fubflavo calyci ampio laxo quinqué foliorum cufpidatorum, quas in medio anterius nervulis ftriata funt. E medio florum quatuor Stamina tenuia, candida, Ionga cum nigricantibus ac incumbentibus lunulatis apicibus ad earn partem verfus quam folia minus fita funtadjacentia & verfus folia nonnihilinflexa, accumhifceunusftylustenuis, candidus, in fummitate viridis ac bifidus prodiensè primordio fruólus, quodex calycis orificio fe exerit. Flores odoris funt gravis maleolentis. Calyx quinqué oblongorum cufpidum, exterius viridis, interius albicans. Gcmm& florum rotundiolas* primumfubflavas, deinalbicantes. X Flori-

H O R T U S Floribus deciduis fuccedunt Bacca iîngulse à calyce laxo primum in totum comprehenfe, dein è calyce ftelliformiter expanío ac exteriora verfus reflexo emicantes, funtque primum virides, dein ex viridi-fufco c•rulefcentes, poft cum plane mature nigras & nitentes, cortice tenui intus parum iucculent•, ac comeftas nonnihil adurunt. Semina quas fru&us in totum replent ac in fingulis duo > tria, vel etiam unum numero, una parte rotundiola, altera plana vel duobus planis lateribus conftantia, in latere rotundo nervulis eminentibus cancellatim ftriata ac colore cùm ficca ex rubro nigricante. •

VIRES

E J U S.

"p Adix proficua eft pro lienteria & inteftinorum torminibus & dolore cólico ín laéle acido vel etiam vino data. Eadem in pulverem redacta ad puítularum exlïccationem confert. Foliorum fuecus epotus lumbricos in ventre enecat. AV

NA-

.1 Mtñff*

-j ®êm

MALABARICUS.

N zÁ L U G U. F I G.

i6.

Alugulmgm BramanumZtó, eft frutex ad alti-^s^ tudinemduûmhominum aflurgens nafcenfque in arenoíís. Radix fibrofa corticerubelcente ac fuico qui intus eft albicans, corculo in medio ligni fubrubro. Kami & Surculi nodofi , fuperiores angulari, virides , ligno pauco maxime ad corticem & in filamenta fiffili, corculo intus molli. Folia in furculis qui ad exorrum extuberant, brevibus, rotundis, crafliolis ac interius ftriatis periolis bina & bina proveniunt, iifque pafíim quinqué, etiam tria & feptem, quorum unum Temper in fummitate eft, appendent, funtquefurculihifoliacei, punâulis afperi, ut & petioli foliorum, ac in fua origine ad nodos ramorum tuberculis viridibus ac rubefcentibus, turgidi & interius in angulum extenuati ac à primo pari foliorum fulco ftriati ; folia autem forma oblongo-rotunda funt; anterius parum contraótaaccufpide angufto brevi eminentia, in margine rotundis denticulis incifa ac crifpa lateribus verfus interiorem partem contraétis, textura deník, dunola, viroris in reâa parte fufci & nitentis, inadverfa clari, faporis ad dringen tis ac filveftris. Ex cofta quse in adverià parte & nonnihil in reófca eminet Cofia ferme binae & binae in advería maxime, minus vero in re¿ta eminentes obliquoannulari ac parallelo duétu proxime ad marginem exeunt ac reflexa in fe invicem incurrunt, funtquecondeniîs transverfis venulis quae in utraque fuperficie confpicu^ funt, intertextae, qua? proximo origini furculorum funt folia minus longa funt c•teris, eftque folium quod in fummitate furculorum eft omnium maximum, ac anteriusrotundiorisor•. Flores umbellatim proveniunt in petiolis planis qui in medio ftriati ac ex punótulis fubafperi funt, acènodulis caulium erumpuntj funt autem flores parvi ac quinqué foliorum acuminatorum, quas inferiora verfus reflexa funt, coloris albicantis ac viridi-diluti ; ex medio florum eminet capitulum album, quod in vértice decem denticulis brevibus emicat in fe ftylum parvumcum glóbulo virididiluto, exquoprodit, in fe recondens. Calyx florum parvulns eft conftans foliis quinqué cufpidatis, viridi-dilutis, quibus ardte florem apprehendit. Y Fmctns

HORTUS FruBus qui in umbellis funt forma plano-rotundi, primum virides, dein cum maturi funt c•ruleo-nigri 5 carne intus fucculenta cujus fuccus eil caeruleus ac nonnihil unótuofus ¿ comeftiosadurunt, punguntque. Semina qu• intus continentur o¿lo, novem inorbemuno finiplici ordine lita funt, ac mediante carne fruótus à iè mutuo interftinda, funtquetrium laterum, quorum duo plana ac unumrotundum & coloris ruffi. Bis hic frutexin anno Flores fert tempore pluviofo & asilivo. VIRES

E J Ü S.

T> Adtx in decodlo data dolores ftomachi compefcit uti & dolores cólicos & inteftinorum tormina. Decoótum ex ligno epotum fedat fitim in •grotis. Folia trita & igné tofta vertiginem & debilitatem capitis tollunt iis appoiîta. Foüorum decoétorum vapor exceptus proficuus eft pro dolore arthntico. Succm exFoliis teneris expreiTus & epotus ftomachi conco&ionem adjuvat. Ex lW/¿rteneris tritis cum oriza & aífis paratur cibus in forma placentuke, qui infantibus datur in curfu iîmplici. AV

NI-

-7-

ri/ri.

^/?

fdt-.

* Irai?.

ram.

MALABARICUS,

F I G.

i7.

\ Irmi lingua Bramanum Páne-poi, eft frutex alti-Fig.27; H tudine feptem & odo pedum naicens in arenoiis. Radix in brachia divifa > ac fibris capillaceis ve| ftita, ligno duro ac cortice adftringente, qui fub cruftafufcâ rubereft. Stiptes ac rami cortice ruffo qui faporis fubdulcis & adftrino-entis; è ramishinc inde prodeunt furculi feu petioli foliacei valde tenues & virides ac tenuiter pilofi , quibus folia breviifimis petiolis hinc inde alternatim ex partibus adverfis appendent, funt autem folia parva, oblongo-rotunda , tenuia , plana, glabra, in reda parte virore fufco , in adverfa claro, faporis nuUius, nifi quod diutiusmafticata tenuiter pungant. E media coila cofluU tenues exeunt acex iis venuU fubtiles venulis cancelliformiter intra folium contextis comitat• , funtque folia quo magis ab origine petioli communis recedunt, eo majora. Flores proveniunt in furculis foliaceis fupra ex origine foliorum in brevibus ac tenuiffimis petiolis , funtque parvuli confiantes quinqué foliis rotundis, inferiori parte rubris, in anteriori ora albicantibus. In medio tüfiylm viridis , craífiolis primordium frudus cum duobus ftilulis ex adverfo oppofitis ac cindus ad orificium florum quinqué flavis nodulis. GemmA florum rubras & fuperius albicantes. Vruftw forma piano-rotundioli, primum virides, poftea c•nileo - nigri, fapore fubdulci & fubaftringente, intus cum maturi funt fucco aqueo c•ruleo repleti. Z In

4¿

H O R T- U S In hifce parva femina quas anguila funt continentur, quae angulata funt & quidem trilátera duobus lateribus planis in uno rotundo circumfcripta, primum viridia, cum matura funt nigricantia pulpa fucculenta intus c•rulea. VIRES

E J U S.

-n Adix fervit pro inflatione ventris vel etiam alicu jus partís tumefa&ione trita & appofita in modum placentulas. Folia apoftematismaturandisferviunt trita & cum lade acido iis appofita, ad quod etiam conducit Toliorum & Corticis fimul tritorum cum aqua calida lorio. FIG.

z7.

Hace planta, quantum feiam à nemine alio de- Tit'u Idea fecunda Clufii foliis, in multis rebus CUM feripta eft, haberiquepoteftpro fpecie Vitis Idea, ob ; Niruni convenientem , in tantum ut dubitare nefimilitudinem foliorum & fruetuum. D. Jacobus queam, quin una eademque planta fit, cum altera Breynius deferibit in íua Centuria Exotica cap. 4. hu- alteri forma non fit diffimilis. jufmodi fruticem Tub nomine Frunció Indici Baccifen,

HUM-

"5*ร UA , tefe/ C2T. 28

%'J itmmrftu.

รงJ flf^il

ftit-

vram .

MALABARICÜS.

H U M M A T U. F I G.

28.

WUmmatu tres fpecies funt, una ejus nominis, alte- F&2«[ ra Nila- Hummatu, & tertia, Mudela-Nila-Hummatu. Hummatu ling. Bram. Dotiro, eft frutex alti[tudine quinqué, fexve pedum, nafcens in arenoiîs. Radix fibrofa & capillata cortice albicante, faporis nullius, corculo intus viridi & aqueo proxime ad corticem lignofior. Stipites virides & nonnihil rubefcentes intus quoque parum lignoiî, ac corculo viridi & aqueo. Folia qu• in furculis in nodulis longis , rotundis, craflîusculis, viridi -dilutis petiolis interiori parte tenuiter rubeicentibus provenant, majora, anterius cufpide longiufculo eminentia, inorisin cufpides feu ángulos finuata, ad petiolum latitudine majori, inde fenfim contraction, uno latere ex inferiori parte petioli produéta, taótu lenia & fra¿tu facilia. Ex cofta quas craffiufcula eft & in reóla nonnihil, maxime autem in adverfa eminet, hinc inde cofia exeunt etiam in reéla parte nonnihil eminentes ac in cufpides incurrentes , atque inter haíce cofias venuh in adverfa tenuiter eminentes transverlîm diftributas funt, quas re¿tam partem tra6lu fuo ftriant, funtque folia in recta virore fufco & furdo, in adverfa clariori & parum nitente, in coftis magis claro, odore gravi & maleolente. Flores qui fupra ex origine foliorum petiolis uncialibus, craffiolis ac viridi-dilutis exoriuntur grandes funt, campaniformes, uni folii,intotumcandidi, oblongo eolio , labris rotundis ac in quinqué ángulos complicatis , habentque cufpidem anguftum è fingulis angulis eminentem, ac in medio labro inter duos ángulos lito una plica fe crifpant ; odore funt debili haud injucundo ; qui liliorum odoris aemulus, funtque folio craffiolo ac denfse texturas ad calycem in eolio quinqué lateribus circumfcripti, in quibus íingulisexterius tribus coítis in longitudine ftriati. Inferius fe eolio campanas quinqué Stamina candida & furreéta exfurgunt, qu¿e planos latofque & furre&os apices gerunt: funt autem ftamina parte fjperioriad apices rotunda & libera, inferiori angulata & ítriata, ac angulis laterumcolli arde affixa,cum ftaAa mi-

H O R

T U S

minibus ftylus albicans prodit rotundus ac liber ex vértice capituli albicantis, quod principium fru&us eft, ac in orificio calycis fi. turn, erumpens. Calyx oblongus & viridis laxe collum florum circumfidens, fa. perius quinqué cufpidatis foliis infe&us ac quinqué coftis, qu• in foliorumcufpides incurrunt, in longitudine ftriatus. Tructw rotundi aculeisque longis ac rigidiufculis in totum obfiti, colore etiam cum maturi funt viridi , intus pulpa albicante funtque calyce rotundo & laxo, ac verfus exteriora reflexo fuccin6fci. Semina in fru6tibus conferta funt in quatuor capfulis oblong's quse per interfepimenta ex medio ftylo ad corticem excurrentiaà' fe mutuo diftincíte funt in fuis feriebus difpofira, ac pulpa tenui intercepta ; funt autem femina plana & fcabra, una parte ubi nonnihil craíliora funt, rotundiola, altera reétiori ora, colore flava feu fubruffa , cortice duriolo, pulpa alba qu• íapore fubdulci. Toto anno maxime autem tempore pluvioib h#c planta fert flores. TIRES E J U S. ' npRita & mixta cum oleo Sirgelim membris tumefaétis humori-*- bus imponitur. Succus Folwrum expreffus & mixtus cum iàccharo diéto Luiîtanice Jagrade cana confert pro morbo facro parte affe<5ta cum eo unéta : jemina ad tria numero fumpta conducunt in febre frígida ,• eadem trita & mixta cum aqua in qua macerara fuit oriza , membris tumefacéis commode imponitur. F I G.

28, 29, 30.

Tres fpecies Uummatu ab Authoribus noftris de- quemadmodum Clufius animadvertit in fuá annotafcripta? différant ut plurimum forma foliorum & fru- tioneadfupra citatum caput Acoítae, & nos ipfi ex duum : funt vero omnes fpecies Datura ; quod de- propriâ experientiâ obfervavimus. Cafparus Bauhimonftrant flores & femina. Chriftophorus Acofta ! nus in Pinace hanc plantam annumerat ípeciebus Soquoquein Aromat. cap. 53. mentionem injicit tripli- lani, eamque appellat Solatium f•tidam pomo ftinofo eis Datura, diferiminc potiffimum poííto in colore fio- ! oblongo, & fccundiim teftimonium Acoftae appellarum. Caeterum omnes funt fpecies StramwiU crefeen- tur in Malabar. Vmata-Caya » quod non multum tes in variis locis Orientalis&Occidentalis Indias. Fru- \ abludit à voce Hummatu. Quam periculofus íitfemiticibus perperam accenfentur, cum íint herbas, quae num Datura ufus internus, 6V quomodo ea homines primo anno fuas fationis flores & fructus producunt, ¡ fenfibus privent, de eo vide citatum caput Acofe.

NI-

<2\ zg. a ¡i ¡i m m ti tu

£>>ÊL)^)^g Wd)

nui.

ram.

MALABARICUS.

NIL A.HU M MA TU. F I G.

i9.

lla-Hurnrnatu quaeeft fecunda (pecks Hummatu ,&g.29. ling. Bram. Calo-Dotiro, eft iiiffrutex altitudine unius hominis,nafcens inarenofis. Radix quoque fibrofa, albicans & capillata. Stipites cortíce exterius purpureo -c•rulei feu purpureo-rubri & nigricantes. Folia quas minora prioris fpeciei foliis petiolis interius purpureorubefcentibus appendent, funtque oblongo-rotunda, ac antcrius cufpidata uno latere ex inferiori parte petioli producía , margine sequabili maxima ferme ad medium latitudine, taétulenia & fraótu facilia, coftis quas obliquo & annulari dudlu ex media exeunt ac vénulas etiam transverfas emittunt, inadverfa ftriata, odore quoque gravi j in foliis tenerrimis adverfa pars ex rubro in totum nigricans, interior viridis. Flores ejufdem format, fed colore in totum ex c•ruleo-purpureo-rubro-fufci, qui in calyce magis fufcefcit, cum in gemmis funt, pars interior campanas albicat, at exterior quoque in totum purpureo - rubra eft. Fruäus oblongo -rotundi, aliiglabri, alii gemmulis hinc inde rigidis & valde nitentibus ac purpureo-rubris obfiti, colore primum viridi, qui in purpureo-rubrum fufcefcit. Calyx quoque rotundus , fed minor & fruétui minus proxime adftans. Semina ejufdem formas accoloris. Toto quoque anno &: maxime tempore pluviofo fert Flores. VIRES E J U S. "TSEco&a proficua eft pro membrorum doloribus vel pro eorum ^induratione in ablutione corporis, uti & pro febre frígida ü B b Bot. Garden, cum 1 803

50 H O R T U S cum ejus decodo in oleo corpus ungatur ; ad quod etiam fervit radix eodem modo ufurpata. Folia trita cum calce ferviunt pro pm ritu corporis fada perundione. Foliomm & Fruäuum decodum cum oleo dolores corporis mitigat eodem modo adhibitum. F cím contufi & tuti demptis feminibus perbelle fanant apoftem ta & carbúnculos iis appolîti. Semina largius fumpta foporem inducunt, ac periculofa eft eorum fumptio necem adferens ,• h#c in virtute prima eft excellentior.

MV-

1. y. i Atù *btla - // lia - ¡i a m m ata,. Át.

ff w( (

artun .

MÄLABARICUS.

MUTiELA-NÏLA-HUMMATV. F I G.

3°.

Udela-Nila-Hummatu quas tertiafpecies eft Hurn-T^°matu , lingua Bramanum > Vallo - Dótiro à NilaHummatu non ni fi in floribusdiffert, Flores namque hujus funt oblongas campanas duplicata: vel triplicate y quarum interior ex exteriori, qua; latiori orificio eft, emicat, ac fecunda ex prima que exterior eft duos ferme transverfos digitos, tertia ex fecunda ferme tres¿ funt autem Angulas campanas inferius ex calyce laxo oblongo-rotundo prodeuntes minus lato orificio quam iïmplices campaniformes flores Nila-Hummatu'm orificio quinqué cufpidibus oblonoioribus eminentes ac medio intra duos cufpides intervallo una plica corrugad ; earum duas exteriores verfus cufpides fingulos ex calyce in longum tribus nervulis parallelis tenuiter eminentibus funt ftriati, interior autem ad fingulos cufpides uno ñervo eminente & duabus venis parallelis, colorequoque exterius funtut Nila-Hummatu rubro-fufco-purpurafcente, interius autem ubi teneriores albicante furdo , & in inferiore parte que in calyce eft ex albicante fubflavo, cum vetuftiores funt etiam interius nonnihilpurpurafcentes , non vero adeo plene ut Nila-Humrnatu. Intra hafce campanas ubi fe arele in eolio apprehendiint, etiam oblongoanguila Folíola, quorum alia fuperne, alia inferne exoriuntur exteriori fuperficiei interioris campanas arólius annexa , parte exteriori quoque rubro - fufea - purpurafcentia, interiori albicante confpiciuntur. In medio intra orificium interioris Campanas quinqué quoque Stamina rotunda rubro-purpurafcentia cum oblongis, furreélis apicibus ut in Nila-Hummatu proveniunt, parte inferiori qua quadrata, ftriata, pilofa & candida eolio campana annexa & agglutinaCc

ta,

51 H O R T U S ta, ac cum iis ex orificio calycis prodit fijlm in totum purpurafcens fuperne craífior ex capitulo oblongo, nigricante purpureo quod rudimentum fruóhiseft, emergens. Calyx quinqué cufpidibus quoque eminet ac verfus fingulosculpides uno ñervo eminente in longum ftriatus, eftque colons rubro-nigricantis purpurei. Apud hofce medicos non eft in ufu.

JEM-

¿>

TTUÎL;

ï. 3*-

•/iviltlutU . feu LitdVd/ldCU. fat.

Ji J

vram .

M A L A B A R I C Ü S.

î FIG.

ji.

I^tcu dua? ipecies , una ejus nominis , altera F^31 T$el-Encu. K

Ericti lingua Bram. %oey, eil frutex in toturn la¿teus altitudine quinqué , íexve pedum, naícens in arenofis* ^W/xfîbroià acfubrufa^conílatque cortice ladeo, intus albicante. Stípites minus lignofí, laélei & viridesac albicante farina confperfí. Folia bina & bina proveniunt pedunculis curtís & craífis, viridi-dilutis in una parte rotundis, in interiori plañís, qux fuperiora íunt ordine proxime inferiora decuífant : furculi dum magis excrefcunt, foliis fuis in inferioribus partibus nudantur aliis ex fuperioribus íeu tenerioribus erumpentibus. Sunt autem folia oblongo-rotunda, verfus petiolum contracta, anterius rotunda ora leu etiam cuípidata, rotundoplana, lenia, laótiplenaut in pediculis, craíTa,fra&ufacilia, ac manía os adurunt, viroris communis, farina in advería albicante coníperfí, odore gravi. Ex coila intermedia in adverfa Q/?^craííx & alte eminentes obliquo ferme parallelo arcuato duélu anteriora verfus procedunt, ac à margine reflex^ in fe invicem deferuntur, yemdas tranfverías raras intra folium diíFundentes. F/Wjquiincaulibus longis, craífis, rotundis, viridibus, rigidis ac furreélis umbellatim íeu congregatim in vértice íurculorum proveniunt, funt ílellx ex albo purpureo-rubeícentes, confiantes quinqué foliis cufpidatis odoris debilis baud injucundi ¿emulancis odorem liliorunij funtque folia craíTaacvelut conduplicata & rígida proxime ad cuípidem unobrevi fulco qui exterius extuberat interius flriata, ac c um fuis oris & cuípíde cum vetuíliora funt verfus exteriora inflexa $ color iis ac cuípides interius ex albo purpureo-ruDd beícens,

54 H O R T U S beícens, vèrfus calycem magisalbicans& minus rubefcens, exterius fub oris pallidior & magis albicans. In medio florum fe crigit Stylus rotundus ac purpureo-dilutus cum quinqué pedunculis qui ftylo medio ex adverfo ángulo rum foliorum circumftant ac anneduntur: funtautern pedunculi plani ac è medio ftylo late excurrentes fupe, rius rotunda ora inflexi, & duobus cornibus ad fummitatern extuberantes ac inferius fpirali dudu intorti ex membranis conduplicatis confiantes, ad oras craíTiores & purpureo-casrulei % in una parte ubi fpiratim intorti funt crafts tie maxima , & purpureo - pallidi ad ftylum medium tenuiflimi& albicantes : in verdee ftylus orbiculo ftelliformi acviridi-diluto, quod quinqué pundorum eft , ac fingulis punótis reda in medio duorum pedunculorum eminet, coronatus eft. In medio ftylo ad ejus exortum duo Çlobuli rotundioIi,virides ac parte qua fibi mutuo adjacent nonnihil plani qui rudimentafrudusfunt, confiti funt ; ex hifce globulis duo filamenta albicantia, ex fingulis unum, emergunt , qu# per ftylum velut theculam ad orbiculum ftelliformem tranfmittuntur , ôcfuperiori parte conj unda funt. Calyx cui fteliae infident foliorum eft quinqué rotundiolorum, acuminatorum ac craifiolorum colore albicante, funtque flores ladei pr•fertim in ftylo & in petiolis. Cjemm• florum funt nonnihil cufpidatae ac quinqué laterum , qu• inferiora veríus plana íunt & veríiis fummitatem in ángulos quinqué extuberantes contrada. Fruílus petiolis crallis ac valde rigidis & intortis iníident fepebinijundi, funtque oblongo-rotundi & cuípidati, ac in una parte rotundo dorio extuberantes in quo futura in longum ex petiolo ad verticem ftriati, in oppoíita parte planiores , ac hinc inde lacunofi & inarqualis fuperficiei, funtque cortice viridiqui interius ladeus; intus eft capfafeminalis oblonga qua? à cortice exteriori laxe circumdatur conftans cotice rigido, duriolo, crafíb, viridi, qui exterius filamentis viridi-dilutis longisac inter fe intricatis pertextus ac cortici exteriori laxe annexus eft. Semina ç^xx fub cortice interiore jacent, íiint valde plana, rotundiola, inter fe fquamatim feu ícutelliformiter poli ta ac ad

MALABARICUS.

ad interiora nonnihil incurvata,primum viridi-diluta ac limbo albicantefeu viridi-dilutioreinoris, dein magis flavefcentia, habentque parte qua cufp1dem frudus refpiciunt oculumin ora, cuipenicillusfilamentorumtenuium argénteorum infidel, qua: cum frudus immaturior eft in oblongis capfulis apertis membranaceis, qua? in longitudine frudus acfibi mutuo parallels fits funt, ac medio corculo viridi-diluto&fungoiocircumpofits, includuntur, exquibuspoftea cum frudus grandior evadit, erumpunt. Hicfrutexinanno ter F/ora profert. riJÍE s E j u s. J7 Jus decodum cum oleo in undione partis affeds podagrajuvat. "Radix indecododataconfertpro febrefrigida; eadem quoque fer vit pro tumoribus mulierum quos habent poil partum ; eadem cum aqua adhibita in lotione partis morfs à colubrodido Qbracapeila , juvat, íimpliciter mafticata pro doloribus dentium confert. Smew Foliorum extradus ac cum oleo decodus parti affeds doloribus arthriticis conducit, ad quod etiam fervit h* folia cum oleo perundaôc ad ignem calefadaapponantur.

Dd2

'BEL-

H O R T U S

BEL-ERÍC U. El - Erku quae altera ípecies Erku eft, \ino. Bram. £tó - %oey \ à priori non differt mfi quod flores in totum albi & candidi funt, atque in vértice ftyli etiam coronad ftellari orbiculo viridi. "Bel-Erku eft Erku album , ut & Bramanis Daïn^Roey, "BeUErku Malabanbus fie dicta quod habet flores albos, nam, bel eis eft albm. VIRES

E J U S.

npRita & cum oleo deFepu decoda in undione partis affe¿te podagra prodeft. %adix & filia trita & in lade data ferviunt pro venenato morfu gliris; eafdemquoque cum £r/cw virtutes habet. FIG. Authores noftri defcribunt hîc duas plantas fub nomine Ertcu, qua* tantum differunt in colore florum, & propter fpeciem fuam rainimè accenfendae funt fruticibus , fed herbis, quia caules & folia earum quotannis intereunt. Illud porro nomen diftinguendum eft ab alio nomine arboris, quam Braiiliani Urucu appellant, quaeque cum hac herba nulla in re convenit, eo quod fimilitudo nominum errandi anfam praebere poifet. Eruditus Profper Alpinus defcribit in fua Hiftor. de Plantis iEgypti cap. 15. has plantas fub nomine Beid el ojfar, aitque earn crefcere in humidis locis circa Alexandriam , ad brachium Nili Calig dictum. EtJoannesVeilingius Annot. in idem caput, earn infignit nomine Beid & Sfar. Planta à Medias Arabibus tantùm vocatur Offar, fruâusvero Beid el

31.

Offer. D. Jacobus Cornutus eandem hanc plantam, Hiftor. plantarum Canadenfium, cap. 37. nominat Apcynum majus Syriacum reftum : eftque Apocynum Algyptiacum laftefcens filiqua Afclepiadis , Cafp. Bauhiru in Pinace. In hortis Belgicis notiflima eft, ubi menfe Augufto flores fert, verum nullos frucl:us nee femina : folia quoque quotannis intereunt ; fed radix diu fuperftes eft, procurritque inftar lolii, nifi coè'rceatur. Haec de priore fpecie, qua; pofteriori fimillima eft, nifi quod in colore florum différât, qui in hac albus eft , ut fuperius diclum eft , 8t propterea fub nomine Bel-Ertcttsfo autoribus noftris defcribitur. Invenio hanc etiam memoratam in Horto R cgio Panden iî fol. 22. hîc tarnen non ita vulgaris eft ut prior floribus pallido-purpureis.

av¿-

M A L A B A R I C U S,

zAVzÀN^COE feu CITAVÀNviCU. F I G.

32.

Vdnacoe quatuor fpecies, Avànacu feu Qt^vànacu, Fig.32, Táncíi-yívanacu, Qdel-Aymacu, Cod)~Avdnacu. zAtánacu feu Gtaydnacu ling. Bramanum £tttfa/ö, eftfrutexnaícensinarenoíis altitudine novem decemve pedum 3 cujus dua? fpecies funt, una cortice viridi - communi, altera rubro. %tdix fîbrofa & albicans. Stifites qui è radiée exfurgunt , geniculati, cavi, ac fungoib, albo, fubflavo, molli iîccoque corculo intus obdu&i, îngeniculis fungoibj albicante molli interíepimento clauíi, pauco ligno, ut &î furculiquos ex geniculis ejiciunt, cortice amaro , & maxime pungente feu lancinante linguam. Folia, qua? cauliculis longis iniident > ftelli : formia funt ièptem & etiam octo cufpidum, qui verfus partem anteriorem longius excurrunt, in margine acutis dentibus inciià y contextura tenuia, ad ta&urn lenia, mollia, colore in reda viridi-obfcuro , in advería autem viridi-claro. Coßce'm iis pro numero cufpidum ex fummitate cauliculi velut radii è fuo centro exeunt, qua? fingula? in cuípidem definunt, atque in advería parte maxime eminent, minus vero in re¿ta,funtque craíTiola? ac viridi-diluta? Nermlos traniverfos tenues hinc inde diftribuentes, quorum qui proximead centrum funt circa illud velut aranea? rete fuá contextura referunt 5 qui autem ex fuperioh parte coftarum ekeunt obliquoannulariduótu anteriora verfus excurrunt in apices cuípidum , quibus folia in margine eminent fe insinuantes. Sunt autem Cauliculi foliorum cum coftis qua? ex iis exeunt in frútice, qui cortice communi feu viridi eil, viridi-clariífimi y in eo qui cortice rubro eft quoque rubefcentes. Foliis fapor amarus, fubaftringens & iubacris. Flores plures congregatim in cauliculis quoque longis, craffiolis, ftriatis ac viridibus, brevibuspedunculisproveniunt, funtque gemmas virides piano-rotunda? & çufpidata?, ex cu-

jus

H O R T U S jus medio numerofaftamuncula viridi-diluta, quxgemmiilis feu apicibus ex viridi flavo dilutisdotatafunt, erumpunt, & qux in tria quatuorve ac ad fummum fex cufpidata & viridi-dilutafolia, fe laxant & aperiunt. Fntcfitsqui plures fimul petiolis ferme duuncialibus & nonnihil incurvis appendent, funt capitula rotunda, parum oblonga & trium oblongo-rotundorum laterum, qu# fingula in medio in longum una futura ftriata, ac utrinque à latere futi^ rx duplici ferme ordine foliorum aculeatorum in longum obfita, exterius viridis coloris acc•ruleorore confperfà, ac fub exteriori cor tice viridi lignofo feu corneo cortice confiantes. frudus autem adhuc tenedores funt capitula foliácea ma°is viridia foliis angufliífimis nonnihil furredis ac viridibus, qux ipfaflorumílamunculaíunt, ac poftmodum magis rigefcunt ferme inflar aculeorum feu fpinarum obííti , habentque in vértice umbilicum rubrum ex tribus foliis conílantem qui poílmodum fuíceícens decidit, funtque faporis amari. In frudibus tria Semina continentur intra unumquodque latus tanquam in propria capfula unum numero membranis lignofis feu corneis qua? ílylo medio & angulis laterum adílrida: íiint à relíquis fejundum 5 funt autem femina forma rotundo-oblonga ac nonnihil plana in vértice habentia unum craífiolum capitulum feu umbilicum albicantem, & parte interiore qua ílylo medio accumbunt pellicula albicante tenuiffíma obduda, & in medio ubi tenedora funt ángulo extuberanteac futura albicante ftriata- funtque primum coloris albicantis, dein rubefcentis, cum matura ípadiceo-fuíci & nitentis y ac ciñereis undulis variegata, íaporis quoque fubamari & nonnihil pungentis. Fert hic frutex ffora & Frucks duabus tribufve vicibus in anno, temporepluviofo plures, etiam toto annofíinlocís udis & irriguis, quiasftu non in totum exfíccantur, confit us fit, íedrarius. VIRES EJUS.

T&Mx dolores exflatibus in vifceribus obortis levât in decodo data, atque hoc pado íi per dies aliquot fumatur pedum tumorem tollit, uti &renum dolorem ac ventris \ nec minus ejus decodumjuvat pro tympanítide & aílhmaticis & igne

M A L A B A R I C Ü S. 59 teigne fació Liti &in podagra. Folia trita& capitiappofíta ejus dolorem fedant ; eadem íuper igne torta in podagra ferviunt partí affeda; applicata, quin & Foliomm decodorum vapor exceptus in parte affeda proficuus ; urina: curium promover íi cum ejus decodo balneum inftituatur. Fru&us purgativi funt fi m pulverem frixi cum íaccharo dentur. Senaria renum dolorem mitigante trita è regione partis affeda: apponantur. Oleum exfemkùbu exprefliim purgativum eft ; quod etiam cum lacle dulci epotum purgar, ac doloribus ventris Attendis conferí ; juvat etiam in doloribus corporis olei perundio.

Ee %

TAü^.

H O

U S

TANT) I-zsí VAN AC U. dndi-aAvmacii quae fecunda fpecies Avdnacu ling. Bram. Vollo-Erando, à priori fpecie in eo tanj turn differt, quod altius aíTurgat, quodque ftipitibus & ramis eft valde rubris feu miniatis & nitentibus. Folia , Floribus & Fnëibm paulo majoribus. Semina quoque cadem, fed majora & paulo planiora> & inter fpadiceo-fufeum & nitentemcolorem ciñereis undulis rarioribus confperfa, Hic frutex in hifee terris rarius quam JyJnacu reperitur. Vollo-ErandoXmg. Bram. eft Erando major. VIRES

EJUS.

Cohibet vomitum íi Cortex ejus ex eolio fufpendatur. FIG. Quatuor fpecies Avanacu ab autoribus noftris deferibuntur, eaedemque funt cum Ricino, excepta quarta. Ha?c videlicet prima diftinguenda eft à Rumo Americano majore (emine nigro , quoad femina & flores : interque fe admodum magnitudine differt, ratione foli& loci in quo crefeit. Inquibufdam locis fit arbor, in alus verô non excrefeit ultra quatuor quinqueve pedum altitudinem. Petrus Bellonius narrât in fuis Ob-

$i.

fervation. lib. T. cap. 18. Rtcinutn multos annos fuperare & arborera evadere, & CieftKikajon Prophe« tae Jona? > propterea quôd turn forte à quibufdam aeiHmatur eiTe arbor miraculofa. Haec prima fpecies eft Kicinus vulgaris Cafp. Bauhini in Pinace. Quod ad fecundam attinet ( cujusnulla figura exhibetur) utiquenulIaminillâàpriore dirTerentiarrt invenio, praeterquam in magnitudinej quod & autores noftri obfemrunt.

CA-

tf. 35

tílífel- (D'ilfidcti. fut-.

ëb^ïzJD&v^ &o

ma/

MALABARICUS.

CÀT>EL-/ÎVÀNACU. F I G.

33.

adel- Avanacu , qua: tertia fpecies Avánacu eft ,^33. lingua Bramanum, Japalu, eft quoque frutex nafcens inarenofis. Stipites acfm'culi íblidi. Folia qua: in pediculis tenuibus quatuor pollicum longis proveniunt, figura àpriori in toturn différant, funtque oblongo-rotunda , anterius in cufpidem flri&a , ad petiolum lata curvitate,rotundisoris tenuibus & raris in margine denticulis maxima ad petiolum latitudine, íuperficie plana, glabra & textura tenuis ac fubtilis. E cofia in adverfa parte eminente J^Qpi oblique anteriora verfus exeunt in fe invicem arcuatim ac fubtili traótu incurren tes 5 color foliis in adverfa viridi-clarus. Flores proveniunt in fummitate furculorum coloris albicantis. Fmllm qui in fummitate furculorum plures pedunculis brevibus, rotundis & tenuibus appendent, funt forma oblongi & trilateri tribus plano-rotundis lateribus confiantes &; in medio fingulorum laterum futura fubtili in longum ftriati, ad petiolum flri&iores, in fuperfïcie non foliolis aculeatis non obfíti, fed pun6lis lacunoíis effoffi, in vértice quoque cum tenedores íunt iimbilico trium rubrorum foliolorum, quas deindecidunt dotati,cortice exteriori viridi-diluto interiori quoque lignofb ac corneo, ad petiolum caly ce parvo, qui cufpidatorum, viridiiim foliorum eil, comprehenfî. Semina quoque in frutlibus tria continenturinfîngulis lateribus tanquam propriis loculis unum , funtque interfepimentis lignofis feu corneis, qua^ angulis laterum & flylo medio adftrióla funt à fe invicem fej uñóla, forma quoque oblonga in parte interiori qua? flylo medio fruólus accumbunt, pellicula albicante tenuiffima obdu&a ac in medio ubi cum tenedora funt, ángulo eminente extuberant futura flava ftriata, funtque cum íicca parte interiori planiora, in altera

ro-

6% H O R T U S rotundiora & magis extuberantia, colons in totum nigricantis &i parum nitentis, in vértice nullo umbilico albicante funt, uti quidem iemina priorum fpecierum. Bis in anno hie frucexfert Flores &LFruttush flores ferme in Januario & Julio. VIRES

E J U S.

T?01ia trita & cum aqua epota purgativa funt- pro morfu ferpentis didi Cobra Capella juvant fi in pulverem trita vulneri indantur; eadem cum foliis Tandi-avanacu & ñoúbus fchem-pari* ti in meile permixta pro capitis puftulis ierviunt fada unótione; unum fru&usiemen fumptumufumpurgandiobtinet, fi tritum m aqua propinetur. FIG. Cadel-Avanacu fpecies ordine tertia,exotica Vicini fpecies eft, cujus fernen à quibusdam medicis circumforaneisfalfo nomine Granadilla & Grana-tilli appellatur, inque apothecis fub nomine C•taputia minons notum eft : ututdiverfum fit ab alia Cataputia minore,Bzuhmo mPinace memorata fub nomine Lathjridis majoris.'Emditus Jacobus Breynius defcribit in Centuria prima

33'

plantarum exoticarum, cap. 5 4. plantam fimilem, quam infignit nomine 'Ricini indict mtnorts foliis ¡olani, qua? tarnen à noftra in eo tantum videtur differre.quod flores noftrse > Cadel-Avanacu, ad extremitates ramorum proveniunt, cum tarnen aJterius flores inter foli» compareant.

COD I-

3±-

(. ,wi - mm/iaou. fat-,/.

X a>'•' ê oc *

MALABARICUS.

COT)/ oíVoiNvíCU. F I G.

34.

II Odti-Avanacu, qu• quarta ípecies Avanacu, ling. %34Bram. Bóin-Erandh, fuffrutex eft naícens in arenofis & petroiîs altitudine duûm triumve pedum ramis in latum difFuiïs. Radix tenuis íibraíque tenuiiîîmas à latere ac ibbtus emittens ac fubrufa. Stiptes qui è radice prodeunt, ut & Surculi viridi-clari, renues acdurioli & folidi, intus tenui viridi corculo. Folia, qu•hincinde in lurculis breviiîimis petiolis proveniunt, valdeparvafuntac forma angufto-oblonga, ad raétum plana, lenia, mollia, in margine minutifïîmis, condenfis ac viridi-dilutis denticulis feu crenulis incifa, habentque coftulamin adverfa eminentem , quas & in reóta confpicua eft. Flores proveniunt in brevibus petiolis qui fupra ex origine foliorum oriuntur, funtque gemmulas ex viridi-flavo dilute petiolis circumpofítas. Fruäm qui brevibus tenuibus pedunculis ad exortum foliorum hinc inde unus numero paffimtantum proveniunt, quoque forma iimiles fruótibus Avanacu, utpote tribus lateribus oblongo-retundís circumfcripti, in medio laterum ac utrinque à ftriis uno iïmplici ordine aculeorum feu minuriilimorum fpiculorum muniti, verùm parvi ac minufculi funt. Semina quoque in fruétibus tria continentur intra ííngula latera tanquam in propriis capfulis unum ; funtque forma cylindrica & magis cinérea minufque de fpadiceo participantia coloris furdi. Flores & Fructm hic frutex roto anno fert, íed tempore pluvioíb uberiori multitudine. Cody-Avanacu Malabaribus fíe di ota quod nafcatur ftipite furre¿to, Boi-Erando Bram. eft Avanacu humilis. VIRES

E J U S.

HrOtius plants fuccus cum vino epotus fluxui fíftendo proficuus; idem cum oleo coétus proficue bibitur ad vires debiles reparandas ; oleum quod ex tota planta paratur capitis ablutioni commodum ad ejus vertiginem tollendam & cerebrum confortandum. FIG.

34.

Quarta hsc fpecies Codï-Avanacu, omnium mi-1 bus tamen LatbyrtdU forte accenferi poflet, cum figura nima eft, & figura cum nullis Riams convenu : fpecie- ( optimè illi fimilis fit.

NO-

<S4

NOTULA POST SCRIP TA DE FLORIBUS AVANACU. Orno primo in defcriptione fpecierum Avanacu florum unius generis fa¿ia eft mentio, poftmodum autem du. plicis & ftru&uras 3c indolis flores in iingulis comperti funt; funtquevelunicefloridi, velfru&ipromi, illiornatui, hiufuiferviunr. Primi qui funt generis caulis lateribus accrefcunt quinquefolio calyci infiftentes, quorum flofculentus apex feminalium pun&orum^lomeramenrefertquafi inconcinnum, fed íí obtutum bene acuaf, diftin&as& gradatim fibi impofitas corollas, dilute flavas obferves ; eorum cauliculi multijugo talium flofculorum fafciculo circumdantur. Secundi vero qui funt generis , b fruótigeri cauliculi cacumine femper erumpunt, trino communiter ordine compofiti, quorum médius cceteris grandior eft. Hi ubi fruótus producunt cjufdem primordium bims foliolis , cito deciduis in bafi ampleétuntur. Frutfuumaptx tricufpidato vértice, quoufque viridefcunt, coronantur, cujus unumquodque foliolum bifulcum eft.

ANA-

f- 35-

Jrna-Jíníifibw. Ar.

/ o ^\¿ c/(J¿(6) £?*•

MALABARICUS,

ci N A-C HUNT> A. F I G.

3J.

Hunda tres ílint ípecies, Cbunda, Ulna-Cbunàa *xw Chéru-Chunda, qux omnes frútices ípinofi funt. Qjfna^Cbunda ling. Bram. Sada-P'aingani, eft frutex fpinofus , denfis, longiuículis, albicantibus , aculeatis ípínis muni tu s, ac pra; rateris ípinofíor, nafceníque in arenoíis altitudine quatuor pedum. 'Radix fíbroía & capillata, primum albicans, dein flaveícens feurufeícens. Stipes craflior eft > quatuor quinqué ve digitorum ut píurimum craífitie, ípinoíus, piloíüs ac viridis, corculo molli fübviridi in medio= Ttymi tortuoíi ac ípinofi, tranfverfis, aculeatis, longiuículis > albicancibus fpinis, denfe muniti ac piloialanugine obfiti, colore viridi-diluto, interius quoqueex rubro-purpurafcentes & nitentes. Folia quae petiolis longis > craífis, rotundis, piloíis íeu Januginoíisacípinofis& viridi-dilutis proveniuntinftipiteeramis pergrandia ac majora c^teris ípeciebus in lacinias cufpidatas majores íex, feptem, plus minufve ínterquas& minores emergunt utrinque fínuata & cuípidata in vértice contextura craíía, denfâ, pilofá lanugine obfita, acin uiraque parte lenia ut Veluti. Ecofta fubfpiíTa & piloía hinc inde Coflul* exeunt utrinquemajores fexplus minus in cuípides laciniarum definentes , ac cum cofta intermedia in utraque parce foliorum fpinis munitâ?, ac in advería parte nervulis valdeeminentibusac cancelliformiter pertexcis comitata? ; funtque folia in parce re¿lavirorisobfcuri,inadverfa clari, inpeciolis & coftis viroris dilucioris, teneriora autem in petiolis & coftis interius purpureo-rubicundo-fuícis, inadverfa viridi-valdediluti coloris* Flores qui íiipra originem foliorum atque etiam hinc inde in Hh ramis

66 H O R T U S ramis & ipfis petiolis foliorum, petiolis brevibus , pilofis ac viridi-dilutis plures congregatim proveniunt, funt ftdlx in totum candida: quinqué, rarius fex foliorum oblongo-cufpi^ datorum odoris nullius; funtque folia crafla, interius glabra, exterius pilofa ac lanuginofa > vénula una candida ac nitente in longum ftriata. In medio Corculwncñ. flavum ac in pyramidem ftridum ex quinqué vel iex pro foliorum numero ftaminibus flavis furrecfis, craifiolis & nonnihil cufpidatis ac exterius ftriatis conftans, quas ílylo medio tenui longiori ac viridi-diluto circumpofita funt : eftque ftylus médius exfurgens ex glóbulo vindi pilofo, qui in calyce eft, ac rudimentum frudus. Calyx florum quinqué foliorum cufpidatorum colore maxime exterius viridi-diluto, ac una vena in iingulis fbliis ftriatus acpilofus cum fuis cufpidibus inter folia florum iitus. Çemm• florum funt forma pyramidales ac quinquelatera & pilofe. Fruïlm quicongregati feu fafciati proveniunt, rotundi funt, pilis denfis, longis, iurredis ac nonnihil hiriiitis, ex albicante flaviufculis undique circumdatiac fubaiperi, primum virides, poftea flavi, calycibus fuis arde inferius excepti h in hifce inter pulpam fucculentam quse primum viridis eft, poftea flavefcens, numeróla feminacontinentur in quinqué diftindas feries inter parietes membranáceos intermedios diípoíita; íuntautemíemina plana, rotunda ora adunam partem rediore, qua: primum albicantia, dein cum matura íünt ex flavo-rubeícentia. Commune hoc eft omnibus Chuñan ípeciebus, quod fpinas habeant. Vvflbm cum Sekunda convenit. FIG. Tres fequentes plantae Scbunda funt fpecies Solani, quod indicant flores & femina. Eruditus Guilielmus Pifo deferibit in Hiftoria Naturali Brafiliana, lib. 4. cap. 31. plantam di&am Juripebam faminam , quae plurimum cum hac Ana-Chunda convenit : & prima deferipta his utitur verbis : Peßertor altior, fpinoßor,

35-

folia habet grandicra i inferías lanuginofa & ffmofa ornate, laciniata & fatuta virentia; florem eundem cum mare, fed mûàïorem : quibus cum figura & deferiptione Authorum noftrorum comparatis , parum differentiae inter has plantas comperietur: eftque proculdubio 1 una eademque planta.

CHE-

¿6.

ócháui -fch¡aiùïî. Art.

^^g^^ nu f. Aral <[\ c(M(?

tr.im.

M A L A B A R I C Ü S.

CHER U-C HU NT> zÂ. F I G.

3¿.

Him-Chanda eft fecunda Chunda ípecies , ling.Fig.34 Bram. Sinfaraà, eft frutex minor reliquis, altitudine fefqui vel duorum pedum ramis in latum fparfís ; ejuscaulesnon rubefcunt. Radix fibrofa & albicans. Stipes cum furculis tenuiflimis pilis obficus ac viridis, intus corculo molli. Folia cónveniunt cum caeterarum ipecierum foliis, fed multo minora c•teris, pilofa ac afpera nonnihil, paucioribufque & minus cufpidatislaciniis finuata. Flores omnium minores, funtque ftellae quinqué vel fex cufpidum coloris c•ruleo-diluti & fubpurpurafcentis ; in fingulis cufpidibus in medio vénula albicante & nitente ac adumbilicumcalycis viridefcente ftriati. Corculum quod in medio flavum feu croceum eft, conftat furreétis & cralîis ftaminibus, quas fuperiora & inferiora verfus ejufdem ferme craflîtiei funt. Calyx quoque fex vel quinqué foliorum cufpidatorum. Gemma florum primum virides, dein albicantes , poftmodum purpureo quoque cerúleo colore funt, funtque forma oblongorotundas & nonnihil ad conum accedentes. Fruftus ex omnibus fpeciebus maxime parvifunt, rotundi, glabri fine pilis ac nitentes à fuis calycibus aróte inferius comprehenfí colore dum immaturi funt, viridi, dum verb maturi, flavo, dein corallino-rubro. Semina qu• in fruótibus continentur cum casteris funt ejufdem formas & coloris. VIRES E J u S. *p Adixconfert in febre calida in decoóto data; ejusdecoétum cum melle intus fumptumprodeft pro catarrhis feu infignigraIi vedine,

68 H O R T Ü S vedine, fervitque in ftranguria, eodem modo ufurpata addito momento Cardamome flatibus pellendis ac inteítinorum torminibus fedandis conducit. Radiéis aut Toliorum fuccus decoétus & epotus concoólionem promovet : quin & ejus fuccus cum faccharo datus, oti & ejus decoótum cum melle fervit pro phlegmaticis, juvatque in pe¿lorisaíperitate. Foliorum & Fruäuum decoétum addito pauxillo facchari & calcis pro pruritu corporis fervit in unótione partis affeólae. FIG. Praeftantiflîmus Guilielmus Pifo in fuá faepecitata Hift. Natur. Brafiliana, defcribit & exhibet delineationem Juripébdi maris, aitqueeametiam in Brafiliae locisarenofis crefcere; porro figuram ejus his exprimit verbis : Prior, & quidem mas, faulo fcernina eß minor ; ad bominis altiiudinem vix afcendit ; foliaque habet minora, nee mult um finuofa, fed laciniata, caulemqtte rariortbus {finis obfuum. In fummitate ramorumfertflofculos umbellatim (¡uafi congeßos Uciei colons cum ccerúleo mixti, qui

36.

exacte qmnquangularem flellam repafentant, conflantqtte unico folio in tot triangula effigiato & quafi div'tfo ; in medí» autem quafi quinqué ftamtnulaftant ere Ha : flor em bor aginiselonginquo díceres. Haótenus Pifo: quibus omnibus cum delineation e & defenptione Authorum noftrorum bene collatis, non dubitabitur quin hsc planta non fit diverfa à ScbcruSibunda & ïllamatlantli, Recibí, liquidem hs omne; .pedes íuntSolani

fpinofi.

CHVN-

T 3j. jLtS*\U*** )ß •'S***

Ocfiufwa. Ja t. oj 6^ ?

lîlafaf.

ArJ. ra/?L.

\/\

^AA^^4^*** ''

MALABARICUS.

C H U N T> A •

F I G. 37.

«.''•'

$>"

Hunda eft tertia ipecies di&a ling. Bram. 7)o- Fig.37 larij eftque frutex major Chew-Chunda, at minor reliquis altitudine trium pedum. ^¿//xlignofa, rufFa&fibrofà. Stipes ut tk^Ramivkidcs, tenuiflimis&raris pilis obfiti, intus corculo molli. Folia uti illa fecundx fpecieiin lacinias finuata funt ac ferme fimilia ac paulo majora, fed minora illis aliarum fpecierum, infuperficie quoqueparum afpera, pilis minutiflimis obiita, rubeicentia quoque in petioIis& coftis, íaporisíilveftris. Flores quoque ílelluke quinqué vel fex cufpidum colons cceruleo-diluti & intenfms purpurafcentis quam ilia £/?emCbunda 5 magnitudine flores primum fpeciei paululum fuperantes , at cufpidibus iiitit minus elongatis, & minores illis aliarum fpecierum. Çemrn• quoque ex c•ruleo purpuraícentes. Stamina corculi etiam flava ac craflitiei inferius & iiiperne ferme uniformes. FruBus qui calyci arde iníident quoque rotundi funt, glabri fine pilis magnitudine mediocri, ferme squales frudibus Ana-Chunda au t paulo minores, cum immaturi funt una parte colore viridi, fuperiori colore albo feu ebúrneo, cum maturiíiint colore in totum flavo -diluto, ac pulpa viridi-fucculenta qua? linguam adurit ac pungit. ¿ow/ttiejusdem formée & coloris cumccCteris ipeciebus. VIRES

E J U S.

AD concodionem & digeftionem juvàndam, ièrvit etiam pro tufli & pedoris gravedine décoda in melle & epota, ejus decodum íimpliciter pro febribus ex phlegmate& pituita obortis, ad quod etiam ièrvit decodum %adiàs, \\xc crita Kk in

70 H O R T U S in vino data ad vomitum iiftendum, eftque quantitate diia* rumunciarum iiimpiapurgativum humorem pituitofumper inferiora evacuans. FIG.

37.

Schundd fpecies tertia SoUni fpinofiMalabarienfts non ciei fecundas floribus & fruaibus flnt majores, & diffĂ¨re Ă praedentibus, nifi quod flores & fructus fpe- prims laeviores.

CJT-

re. 3s ítliftl - ihJSitiri. Jaf.

o(( ^ Gfl CÓ(

W«*

MA LABARICUS.

C ATTU-G A STU RI. F I G.

38.

Atm-Gafiuri, ling. Bram. Bonda-Calo, eft frutex*^*utplurimum ad altitudinem unius hominis aifurgens, naicensinarenofîs. Radix lignofa, fibrofa, albicans, intus vifcoib, albicante humore, odoris & faporis nullius. Caudex furculiûjue rotundi denfis,hirfutis & longis pilis obiîti, exterius in una parte colore rubicundo - obícuro , in altera viridi. Folia quas petiolis longis ac teneris proveniunt in tres feu quinqué lacinias cufpidatas, ac alia in latiores, alia in anguftiores incifa, quarum quas intermedia longior eft ac magis cufpidata, dein quas earn ordine fequuntur, ferrara in margine, tenuia ac pilis afperís furredris, hirfutis & longis in utraque parte obiîta, in reéta parte viridi-fuíca, in adverfa viridi-clara. Ex petiolo cum cofta intermedia, quas interius in cufpidem longiorem folii exit, ac coftulas hinc inde oblique anteriora verfus emittit, duas utrinque CofluU exeunt, fuos quoque ñervos hinc inde emitientes, quas omnes etiam in recita parte folii licet magis in adverfa eminent, quarum fuperior cum ramis in cufpidem lacinias quas medias próxima eft, incurrir -, funtque coíte etiam in reéta parte folii licet magis in adverfa eminentes, & in re¿ta quoque viridi-fufciores íeu etiam ad fpadiceum vergentes. Flores qui hinc inde in furculis longiufculis fupra ex origine foliorum proveniunt, funt forma campanas quinqué foliorum quas oblongo - rotunda, ac in longitudine groílis venulis in utraque parte eminentibus ac venulis transverfis retiformiter intertextis ftriata funt, coloris ex albicanteflaveícentis, ad umbilicum rofa purpureo-rubicundo-obfcura quinqué dentatorum foliorum notata feu infignita. In medio exfurgit ftylus craífus fuperiora verfus nonnihil in conum deiïnens ftamunculis parvis albicantibus circumveftitus, ac in vértice quinqué nodulis craífiolis purpureo-valde-rubicundis ornatus. Floribus deciduis fuccedunt CapfuU feminales oblonga?, cufpidatas, pilofas, craíiís & rigidis petiolis infidentes, ac inferius od:o oblongis, cufpidatis, viridibus &piloíís foliis fuccinguntur, funt.que per interfepimenta membranácea quae mediis lateribus adducunt, ac ftylo íeu columnas intermedias adftricla funt, in quinqué loculamenta in longum diftinda. L1 Senti-

H O R T U S Semina in fingulis loculamentis duplici ferme ordine continentur ltylo intermedio fuis umbilicis adhaerentia, forma rotundiola & nonnihil plana, ad unam pattern ubi umbilicus eft cóncavas rotundis parallelisfulcis ftriata, primum alba, at matura & ííccacolore fufco ac nigricante, odore mufcato, qui cum tempore evanefcit. VIRES

E J U S.

CErvitprolSOOtÖÖtlDt fi cumfemine ejus trito & mixto cum ^ ílercore vaccx perungatur corpus. FIG. Eruditus Joannes Veflingius defcribit nobis in fuis Obfervationibus & Notis ad Alpinum de plantis Mgypti, hunc fruticem Cattu-Gajiuri fub nomine Abel ptojch, feuMofcb Anibumy vocatque etiam Bammiam Mufcbatam, ad diflferentiam Bammi* Alpini, nifi forte jila minus claré eftdefcripta. Alce A ¿Egyyúa Clufii in Hiftor.Plant.lib.4. cap. 16. eft quoque fpecies harum plantarum. Si fernen hujus eífet odoriferum, quemadmodum eft fernen CattuGafluri, Se Bammi* Mufchau Veílingi, non poffèt dubitari quin eífet una cademque planta. Verùm qüoniam hoc reticetur, xitique controverfiâ non caret res ifta, epque magis

38,

I quia Cattu- Gafiuri in omnibus partibus major eft : cujus quoque mentio eft inD.CaroliRochefortüNaI tur. Hiftor. Antilarum Americanarum cap. 12. ubi ! ejus brevis &clara defcriptio exhibetur, fub nomine ! Herb* Mufchau (vulgo J]fâU£liUg-HrUgOtOGuilielmus Pifo in Hift. Natur. Indis Occidentalis üb. 4. cap. 45. de Qwgombo feu Alce* Mttfiat* defcribit no-' ftrum Cattu-Gaßuri pluribus circumftantiis fubdiéto nomine. Vocatur vero vulgo fernen hujus planta; nomine feminis mufci, ob fuavitatem odoris mufco valde íimilis, & propterea in fuffitibus frequentis ufus.

SCHO-

r. 7

f/ • • Ocliorujeiidtii

°jiïê'% K? •*-*

M A L A B A R I C U S.

S C HO RIGE NzÀM F I G.

}9.

Chorigenam quatuor fpecies funt, una ejus nomi-Fig.39» nis, altera VaUi-Schorigenam, tertia Bâtti-Schorigenam, & quarta Ana-Schorigenarn. Schorigenam, lingua Bram. Pitta-Gafurcuh, eft frutex ex genere urticarum altitudine trium pedum naicens in arenoíís. Radix parva eft, tenuis, dura & albicans, perplures longas fibras capillatas tarn fubtus quam à latere diffundens. Caudex tznms y rotundus, pilofus ac adurens, cortice tenuiviridique-claro. Folia quse hinc indein caulibus proveniunt, íuntcíeterarumípecierum foliis minora , facie oblongo-rotunda , inferius rotunda curvitate ac anteriora verfus contra¿tiora & cufpide mucronata, ferrata in margine excepto eo qui petiolo proximus eft, afpera in utraque parte, pilofa & adurentia, colore in adverfa parte viridialbicante. Cum cofta intermedia ex qua hinc inde coftulas obliquo & annulari du¿tu prodeunt una utrinque Coßula oblique anteriora verfus è pedículo excurrit cum c•teris coítulisin apices dentium definens, funtque coite etiam in reéla parte eminentes atmagis in adverfa. Flores qui inpartibus tarn fuperioribus quaminferioribusfruticis hinc inde ipicatim proveniunt petiolis parvis, tenerioribus, valde pilofis, funt congeries gemmularum parvarum quae coloris ex viridi-diluto flavefcentis funt. Floribus decidnis prodeunt Capitula feminalia, trilátera ac valde piloía ex tribus globulis piloíís junótis conftantia ac fex furreélis , oblongo-anguftis viridibus foliis quas deníís transveríís cufpidibus minutis obuta funt, comprehenfa, funtque colorisprimum viridis, dein fubflavi ac nonnihil rubelcentis. In quolibet capituli glóbulo continetur Semen unum, rotundum ac nonnihil oblongum cum umbilico bifidofeu in duo labra fulcato, coloris primum valde candidi, dein cum maturum eft nigricantis & in umbilico rubro-fufci. Seminahxc omnium fpecierum leminibus majora. Mm

VI-

VIRES

E J U S.

RAdix prodeft in febre ex pituita oborta in modum annuli impofita pedum digitis, fuccus ex ea expreflus ac in la¿te vaccas cum faccharoepotus conducit in febre oífium ac fervit pro pruritu corporis. Radix in deco&o data urinam fuppreíTam movet. Lignum cum Truftibus contritum vulneri infligió ex cauda fpinofa pifcis Raye ad ejus ianationem inditur. FIG.

39.

Species Schorigenam o mnes flint Urt\CA fpecies, ea-lBauhini. Authores noftri defcribunt quatuor fpecies, rumque prima fubeodem genere eftcumUrtica urente fed tres tantùm figuras exhibent : quia fecunda prims fillidat ferente, frima Dtojcmdis femme Uni, Cafparis Udmodum iimiliseft.

BAT-

ff. Ã¤.0

^ 5 fr^dJJ 9)6)&) 6^ o

Via/.

MALABARICUS.

B cJTTI- SCHO RIGE NzÀM. F I G.

40.

Atti-Schorigenarn, quse tertia ípecies eft Schorigc-r*^ nam, lingua Bram. Dacult - Gajurcuti, frutex quoque eft ex genere urticarum altitudine trium quoque pedum. Radix fibrofa, & albicans. Caules ftriati ac minus lignofi, colons rubroobfcuri. Folia quas petiolis valde longis, crafTis, fucculentis, planisac interiusftriatisproveniunt, poftica parte latiora funt ac proxime ad cufpidem brevi ftriatura, anteriora verfus cufpidata longiore cufpide , funt quoque pilóla & adurentia, denticulifque groffis toto margine incifa, habentque coftulas in advería parte eminentes & cum media utrinque unam ex petiolo prodeuntem. F/ömquiinlongistenerioribus cauliculis feu petiolis qui ex origine foliorumexfurgunt, hinc inde in parvis capitulis quse in pedunculisbrevibus&ramofisconfpiciuntur, proveniunt, acinuno capitulo plures congregatim, funtque gemmuke viridi-dilutas ac parvee foliis minutis albicantibus, minus confpicuis confiantes. Floribus deciduis in capitulis fucctdimtGewmuU virides feminales ; funt autem Semina quas in fuis gemmis viridibus funt ac in iis ferme in totumcum matura funt emicant, albicantia parva ac magis minuta quam aliarum fpecierum femina rotundiola & plana 9 coloris albicantis & fubflavi. Apud hofce medicos non eft in ufu. F I G.

40,

Tertia ípecies Schorigenam quodammodo fimiJis eft Defcriptionibus porro illis comparatis cum invicem > PmoVifoms, ípeciei Urtict, qus crefcit in ßrafiiia. Ideconvenientianullumeritdubium.

ANA-

<F. 41

~JL'uv'ißen<lm • £*•

^^f^UjyTcKr^

Pram •

HORTUS MALABARICUS.

ANA.SCHORIGENAM. F I G.

•..

ü^a^Schorigenam, qu# quarta ipecies Schorigenam > *te4*¿

ling.Bram. Haßj~(jafurculi, frutex quoque eft ex genere urticarum ca^teris major ad altitudinem unius hominisaifurgens, %dàix cum fuis fibris minus dura ac tenerior & albicans. Stipes craflior & non adeo durns, fuperiora verfus profun deftriatus, colore rubicundo-obfcuropra^cipue in parte ima ad radicem hinc inde maculis albicantibus rarioribus interfperfus, verfus iuperiora autem maculis albicantibus vki. di-dilutis tanquam cutis ferpentis di&i [Cobra Capel/a) varicgatus. Folia qu# petioiis longis , craffis , piloiïs, & iucculentis qui in parte interiori planiores ac fulcoílriati & rubeicentes in exteriore rotundi ac viridi-flaveicentes proveniunt, grandiora ca^teris, inferne lata ac rediora feu minus rotunda ora excurrentia accufpidibus groifioribus in margine inciía ièu etiam in lacinias plures paucioreíve, habentque coftiK las viridi - albicances cum media utrinque unam ex petiolo prodeuntem, qux cum c^teris coftis ex media trànf veriïm excurrencibusin cufpidesintrant. Flores funt gemma; primum viridi - dilute , dein viridi - albicantes , parva:, rotunda in petioiis longioribus, qui hinc inde aculeati funt in denfís racemis provenientes , acin quatuor folia ex viridi-albicantia , nitentia, Oo an-

H O R T U S anguila , anterius in nodulos crifpata ac con voluta funt divifae. Floribus deciduis Semina nullis inclufacapfulisproveniunt fpicatimad unam partem petiolis ejufque ramulis viridibus hinc inde adhaerentia, funtque petioli cum ramulis in altera parte rigidis albicantibuíquefpiculisadeodenfe obfitiac tarn arde convoIuti,ut femina occultent, nee vifui ofFerant nifi ex convolutione in re&am explicentur. Semina autem plana ac rotunda > fubflava y ièu fubrufa, in medio magis crafliola quam ad oras. Apud hofce medicos non eil in ufu. FIG. 41. AM'Scboriçenam quarta fpecies Authorum no-1 omniumque maximae > ncque extra ejus fpecies col« ftrorum, eíí etiam exotica fpecies majorts l/m^,|locaripoteft.

VAL-

MALABARICUS.

FÄLLI-SCHO RIGE Net M Jli - Schorigcmm , ling. Bram. etiam Títta - Çafur« culï à prima non differt nifi quod hic fit convolvulus. VIRES

E J U S.

T> Adix decoóta in aqua & epota hepatis ardorem reftinguit y atque eodem modo fervit pro tumore ventris & membrorum urinamque fuppreiTam comitante ; eadem trita & mixta cum la¿le ac cum faccharo data proficua eft pro pruritu corporis feu membrorum ; fuccus ex ea contrita expreflus & epotus confert midurientibus urinam viicofam acpurulentam.

SCHA-

^ $z

รถcJuibtan - cci/ji'. nui.

/l{

HORTUS MALABARICUS.

SCH<LAT>

IT) À-CzALLÏ. FIG.

42.

AIR tresipecies, Schadida-Calh, Ela-Calli> Tiru-Kg^ Call) y qui omnes frútices in totum la ¿lei. Schadida-CalU, ling. Bram. Pada-Nivüliy eft frutex altitudine duorumhominum nafcensin arenofis. Radix crafta fe reélà in terram demittens ac fi^brashincindeemittens, intuslignofa, cortice exterius fufco , intus candido & laóteo. Stipes qui ex radice unus fimplex exoritur, diverfis nodis diftin¿tusac inter nodos in tres oras anguilas eminentes, quas planis lateribus terminantur, extenuatus & in oris angulis extuberat & inter ángulos finuatus, & in angulis fpinis rigidis, acutis & réélis, fufcis & nitentibus, quas bina; & bin¿e ac cuípidibus à fe mutuo averíis prodeunt, munitus, cortice cralíb exterius viridi - fufco, etiam cum eft vetuftior, veftitus intusfub cortice pulpa húmida & albicante, nullo ligno ex qua ut & c fuo cortice inciíb lac copiofum exundat. Folia in oris in extuberantibus angulis fupra ex fpinis furreéta prodeunt, & quidem rara in ííngulis angulis unum numero in uno parvo, craílb, plano, viridiac laéleopedículo, funtque minuta, rotunda, cralla, laólea nullis ftriata venis, oris verfus fpinas nonnihil inflexa. Flores in oris prodeunt maxime ex finubus cavis inter ángulos extuberantes feu fpinarum ordines intermediis ex parte eorum profundiori terni fímul uno pedículo parvo ferme femidigitali, rotundo, viridi, laéleo, craííb, ex finubus reéla exfurgente, qui duos minores pedúnculos laterales transverfum verfus oppofítas partes emittit, eftque médius flos pedúnculo communi infidens, reliqui duo pedunculis lateralibus : conftant autem flores foliis quinqué curtís, craííis , folidis , rigidis, planis in fuperiori parte, medio corculo rotundo - plano, pilofo , exterius ex viridi fubflavo circumpofitis ; funtque etiam laólei & viridi-diluti feu ex viridi fubflavi coloris, odoris nullius, habentque in medio ftamina quatuor, quinqué, fexve furreéla, bifurcara, fuperne rubra, qux ex corculo inordinate prodeunt, funtque etiam laélei. Gemmx ñorum virides & flavefcentes. Floribus prodeuntibus folia decidunt. Fruttus qui ex florum corculo medio pedúnculo furreélo, cra£ liólo, femidigitali, rotundo & viridi prodeunt funtplaniactribus Pp emi-

Sx H O R T U S eminentibus, rotundiolis angulis confiantes, laótei ac colore viridi, dein ex parte parum rubeicentes > faporis quoque adftrinoentis, continentque in unoquoque ángulo tanquam propria capfula unum Semen y quod rotundum eft & cinercum, intus albicans. Hicfrutexqui totus laéleus eft exlaételinguamadurens, fertque flores femel in anno vel tempore pluviofo vel maxime Januario & Februario. VIRES

E J U S.

TC*X Radice addito pauxillo affie f•ûdx vulgo Hinc emplaftrum -"^ prasparatur quod ventri puerorum pro lumbricis commode fuperimponitur. Cortex Radias contritus r& fumptus cum aqua purgativus eft. Lignum ejus contritum & decoétum cum aqua juvat in doloribus Podagras, fi ejus fumus feu vapor excipiaturin parte afFeéla. F I G. Qulm incertè cum veteres turn recentiores Botanici veram formam plantas Etipborbium producentis defcripierinr, fatis apparet, ut in Diofcoride lib. 3. cap otf. Plinio lib. z'5» cap. 7. Ccrtum eft Gummi ipiîs optimèfuiflecognitum, ut & locum, in quo provenit, nimirum Africam, ex qua hodieque per Zalee advehitur in Barbariam » idque ex locis à mari remotiífimis. Quibufdam annis tanta ejus provenit copia, ut vix fumptus rependantur, cum hie centenas libras quaternis quinifve florcnis fuerint vendita?. Quod verô attinet ad defcriptionem veramque fbrmam planta?, Authoribus noftris ea Jaus debetur, ceu qui primi earn Botánicos noftros docuerunr. Figura àDodoneo lib. rz.cap. 21. exhibirá, non eft verum Euphorvium, fed alia planta : cumque illo complures etiam erraverunt, fïquidem vera deiineatio & deferiptio à nemine antehac fuit expoiîta. Hoc vero efie verum Luphor-

42, biumexinde fcio,quôd mihi fruftum hujus planta?curn Gummi ex Barbaria fuerit allatum, & deinde invenerim complures capfuîas feminales, flores &fruitaplantas in faccis coriaceis inter Euphorbium, qua? omnia cum Sckadidd-Calli conveniunt. Cereta Peruanus ffmftts fruftu rubro nucis magniiud'me Bauhini in Pinace, non eft Eupborbium, neque cum illo ab Authoribus noftris deferipto ulla ratione convenit. Neque J¿macaiú quima Pifonis pro Euphorbio haberi poteft, quàmvis illcde câre incertus dubitaverit. Neitaque plures autores allegem, qui faltem audita retulerunt, concludo hadenus nemini prêter Authores noftros earn laudem deberi, qui nunc diuturna & inveteratâ calígine pulfa claram veramque cognitionem hujus planta: nobifeum communicarunt. Videturautem Malabaribus modus colligendi Gummi eife incognitus, & Jacteus fuecus Mcdicis tantum eiTe in ufu.

.L*L A-

VIRES

E J U S.

T> Adicis cortex tritus & epotus in aqua in qua oriza coéta & lota •""eft, fervit pro hydrope, eftque medicamen valdelene^ ejus lac cum butyro in quo decoótum eft datum blande & leniter purgat ventrem. Folia ad ignem calefaóta urinam provocant; eorundem decoóli fu mus feu vapor exceptus doloribus corporis feu membrorum mítigandis ac pellendis confert. Succm ex Folm calefactis feu parum toítisexpreífus 8c auribus inditus eorum dolores fe~ dat, idemque oculis inftillatus oculorum nubécula tollendas confert, quin & in lotione corporis prodeft pro pudendis tumefaétis. FIG. Authores noftri híc defcribunt fpeciem fecundam Ela-CaHi y (ceu alcerum Eupkorbiumy) in floribus, feminibus &viribus non differentem à priore, &propterea jure mérito cum Scbadida-Callt fub eodem genere habetur. Et quamquam Temper antehac tantíim una fpecies Eupborbü nota fuit, tarnen quidam voluerunt fuccum feugummi, Euphorbium diâum, ex arbo-

43.

re provenire, eo ípfo demonftrantes, fibi plantara ignotam fuiíTc : quemadmodum Diofcorides Jib. 3. cap. 96. fcribit, illud provenire ex Specie FeruU, &c. Quod ergô ad hanc plantam £/<*-C¿///'attinet, utique nullum eft dubium , quin idem Gummi cum priore producat, & propterea habendum pro fecundo Euforbio ha&enus ignoto.

TIRV'

MALABARICUS.

TIRU-CALLÏ. F I G.

44«

Irü-Calli, qucC tertia fpecies Calli, lingua Bra-ng4+. manum TortioM-J\Qyúli frutex quoque eil naicensinarenofis. %ad¡x tenuior fibras à latera emittens. ^¿Sfe Stipes qui ex radice quoque unus aiTurgit rotundus , crafîitie ferme unius brachii, minus lignofus, totus ladeus, cortice viridi fubfpiífo ladeo, emittens cauliculos tenues virides & ladeos exnodulis, qui longiufcule ab invicem diíTiti funtex uno nodulo fex, feptemve, alios tranfverfum, alios furfum, alios deoriùm > qui in fummitate quoque cauliculos minores ex eodem nodulo in tranfverfum diffundunt, achiinaliostenuioresramulos dividuntur; ftipes ut & rami tenedores viridi - fufci, vetuftiores viridiclari. Folia hinc inde rariíTime confita in cauliculis pracipue tenerioribus unum tantumacpaiTimin fummitate eorum tria, quatuorve ad fe invicem cauliculis infîdent, funtque parviufcula & oblongo-angufta, longitudinis unius ferme pollicis , plana , crafiiola, in interiori parte in medio fulco ftriata , ladea , colore viridi , in adverià parte viridi magis claro. HJC frutex qui totus ladeus etiam ex lade linguam adurens. Flows m vértice ííirculortjm proveniunt in ramulis craíTis, curtís, viridi-fuícis quiplurçs congregatim in vértice emic ant, infidentes > funtque parvi quatuor vel quinqué folioRr Us

86 H O R T U S lis rotundiolis magis arde tanquam in unum nodumunitis iliperius planis intufque ladeis ac viridibus confiantes. Fruftm qui floribus deciduis ex ramulis prodeunt funt oblongo-rotundifimilesfrudibus Ana-Tdma, forma & colore includentesintus triafemina fimiliafeminibusNafturtiino« ftri. VÍRESE JUS,

T> Mix in decodo dataièrvit pro doloribus ventris 5 lacejus cum butyro decodum purgativum eft, viribus quoque cum Scbadida-calli eft iiidem. FIG.

44.

Licet Authoresnoftriplantam hanc ad Eupborbium, Bauhini in Pinace. Videtur autem fuccus lafteus acriffeu fpecies Callï référant , tarnen ad eas neutiquam que faporis errandi anfam praebuiiTe. pcrtinet, quia fpecies eft Titbjmali mjrttfolio alboreo,

BA'

rjf. 4g

•. "íOatuí

¿7

- le.hüllt '.

Ch oó ^ i

vrtufu.

MALABARICÜS.

Bí4HEL-SCHULLL F I G.

4Í<

Chulli quatuor fpecies fun t : Bahel-Schulli, Nir-Schul- Fig45. ti9 Cára-Schulli, Faina-Schuüi. Bahel-Schulli ling. Bram. Colajfb, eft frutex ípinofus nafcens in aquofís. Radix fibrofa, capillara ac albicans. Cades geniculati fuperne plani, & utrinque Tilico ftriati, virides ac etiam ruheícentes, pilis longis & albicanribus dense obduóti, intus lignoíi cum corculo aqueo & viridi íéu etiam albicante ex geniculis cauliculos paílím binos , quorum fuperioresin ordineproximeinferiores decuííant, emitientes, acin geniculis fpinisfeu transveríís in duabus oppofítis partibus tribus quaslongiífimae, lignofe, duras ac aculeate, ac leniter verfus inferiora inflexas, aculeifque à fe mutuo averfe funt, muni ti. Folia qux in nodis plura fimul ad fpinas cauliculis circumpoíita funt oblonga & valde anguila, pilifque longis albicantibus in utraque parte obdu¿ta, parum afpera, in margine crifpaturis contracta , tenedora ex viridi rubefcentia. Cofia media viridi-dilutior in adverfa eminens ac craíTiufcula eft , in re¿la parte folium ftrians venafque nonnullas fubtiles quarum tradlus in adverfa folum conípicui emittens. Flores qui ex geniculis furculorum fupra fpinarum exortum o¿to plus minus congregation prodeunt foliis duobus c•ruleis fubpurpureis ad fe invicem nonnihil clauíis conftant, colloque brevi albicante quo ex calyceerumpunt^ eft autem unum folium quod à cauleaverfum eft, latius in fuperiori ora in tres lingulas feu folióla quas verfus exteriora reflexa funt, re6tis incifuris profundius difci£ fum, eftque colore c•ruleo-purpurafcente maximein lingulis, ad earn pattern qua hoc folium latius eft collum florum nonnihil planum, albicans feu etiam flavefcens actenuitate transparente eft, exterius coftulis tribus ferme parallelis intertextíc funt, ftriatum. Harum Cofia media tres Ramulos feu Cofiulas eminentes, breves ex parte fuperiore ad mediam lingulam feu foliolum emittit, ac in earum traétti folium interius duabus eminentibus futuris flavis, pilots cum rubra linea in medio inlongum variegatum eft; alterum folium quod c•ralei quoque fubpurpurei coloris furre&um & anguftum , interius cochleato-cavum eft in duas lingulas feu folióla qu• verfus exteriora reflexa funt, reóta incifura difciflum, ad huSs jus

H O R T U S jus folii partem collum florum rotundum, albicans, translucens ac nitens atque etiam flavefcens, ac in medio cofta crafliola quse ad incifuram excurrit & à latere utrinque unam minorem coftulam fpargit, extenus ftriatum. Stamina in floribus quatuor albicantia , craiTa, angufto folio accumbentia , quorum bina& bina arcuatim cum apicibus fuis longis, furredis &c•ruleis à fe mutuo inflexa funt, ac cum iisfe prodit filamentumlongiufculum, albicans, exortum ex oblongo víridi-diluto glóbulo qui ad inferiorem colli partem in calyce fitus eft, acfeminacontinet. Calyx florum foliis conftat oblongis, cufpidatis, valde piloíis, viridibus ac etiam rubefcentibus, funt autem flores odore nullo. <5W/^ in capfulis oblongis, lignofís, nonnihil cufpidatis, quse in duo latera per ftrias intermedias interftinda funt, & primum viridis, dein ex Aceítate rufefeentes, ac foliis calycis quae etiam rufefeunt ferme obtext•, confita funt, infingulislateribustanquamin propriis loculis ad tria quatuorve, funtque forma rotundiola, feu etiam oblonga, plana, coloris cumficcafunt, fufcifeufpadicei. Eft & alia fpecies Bahel-Schulli nafcens in arenolîs, quas cauliculos & folia habet viridi-clara & non rubefeentia, flores vero albos ad c•ruleum nonnihil vergentes. 88

TRES

P R I 0 R I S.

RAdix in decodo data urinam provocat, ac fuppreílamciet. Ejus decodum ventrem hydrope tumefadum exténuât ac membra qu• aqua tumefaóta funt refolvit. Eadem decoéta cum oleo plantas didíe Ficus inferm ac epota prodeít in hydrope calculofque in vefica infrin^it. Eadem trita & mixta cum aqua corpori humoribus affedo confert fadaperundione. Folia decoda & condita cum aceto intus fumpta urinam quoque cient. Ex ejus Foliis fit pulvis qui cum oleo expreílb ex floribus Fió de Inferno epotus tumori pudendorum virilium folvendo conducir. FIG.

45.

Quatuor fpecies Schulli ab autoribus noftris deferí- Imfi* Sfwofr majoris longiorïbus aculéis C. Bauhim m Piptsenon multum cum invicem conveniunt, praeter- nace, teScorpii primi Clufii, quoniam caules multis quam quod flores forma fimiles fint, referentes fpe- aculéis obfiti funt, & florum forma convenit. ciem florum 6W//í. Hie Babd-SchuM eíl fpecies Gf- |

cA-

rf. Â±b-

ra tn

MALABARICUS.

NIR-SCHULLL F I G. 46.

Ir-Schulli, qu£ fecunda fpecies Schuüi eft, ling. fW* Bram. TSùla-Vangà, frutex quoque fpinofus eft nafcens in udis.' ^W/A: eft fibrofa capillifque denfis veftita cortice albicante, intus lignoia. Cades viridcs, geniculati juxta geniculos ad exortum articulorum extuberantes > lignofi & corculo aqueo acviridi ièu albicante ex geniculis hinc inde quoque emitientes cauliculos paflim binos quorum fuperiores in ordine inferiores decuífant, íuntque fuperne quadrati, & in lateribus fulco ftriati. Folia qux ex geniculis paflim bina & bina petiolis languidis , interius planis , viridi-albicantibus proveniunt, iiint forma oblongo-rotunda, anterius rotundis oris in cufpidem contracta, ad petiolum ftri&a, ta£tu mollia, lenia, plana, glabra , colore in advería viridi-clariori, in reda nonnihil fufco-, in marginelimbulorubro, acuto& h^rente circumdata. Ex C°fla grandiuicula in adverfa parte eminente 3\(ervuli obliquo annulari & fatis parallelo duétu exeunt parum eminentes , & in reda tenuiter extuberantes, qui proxime verfus marginem delati ac nonnihilreflexi verfiis anteriora difparent vénulas tranfverfas rariores ex feedentes. Flores qui ^á nodulos fupra exortum foliorum turn in una turn in duabus oppoiîtis caulium partibus plures ut quatuor, quinqué &c. fimul prodeunt, funt quoque conformad ex duobus foliis ac forma iidem, & odoris etiam nullius, at minores & eolio anguftioriac colore purpureo-c•ruleo valde diluto & maxima parte albicante &: nitente- foliis quoque minus profundé in oris feu labris inciiis, quod latius eft interiori parte punótis rubicundis ièu nigricantibus, qux pilos emittunt, notatum. Stamina quoque cum fuis apicibus in medio quatuor bina & bina ad fe invicem arcuatim inflexa, & inter h•c tenue & Tt albi-

H O R T U S albicans filamentumex oblongo glóbulo feu capitulo viridi quod in calyce eft ac capfularum feminalium rudimentum egrediens. Calyx autem parvorumcufpidatorum foliorum, qu*e fuperficie glabra funt. Capful•kmimlcs, íiirre&a?, oblongas Iongiores quamiK XxTSahèlScbulli5 rotunda:, lignofe, dura, luperne aculeate ac pungentes inflar fpinarum inlongum fexftriis fulcatg plures íimul paíTim confpicux calycis foliis rigidis maxima parte arde contenta;, primum virides, dein rufefcentes, atque in duas cellulas íeu loculamenta, in quibus íemina confita funt mediante interílitiolignofo in longum divife 5 funt autem Semina in unoquoque loculamento paíTim fex numero, forma rotunda, plana, colore rubro-fufco. J\Qr-Scbulli Malabaribus fíe di<Sla quod naícatur in aquis, nam «5\(/Veis eft aqua. VIRES

E J U S.

TfOlia tumores corporis ac pudendorum virilium pellunt fada in pulverem, qui mixtus cum oleo Fitiinfemi fumitur. FIG.

40.

Nir-ScbuUi cum alus minimam habet íimilitudinenV capful« feminales di&ae ab autoribus noftris aculéis vîdeturque potius eíTe fpecies Teucrii, quàm Genißa. obfitae dicantur , videtur potius eíTe planta aquatica Verum in capfulis feminalibus quídam eft differen- peculiaris generis, quàm fpecies aliorum ScbuUu tia » Se in eo quod aculéis deíutuitur. Cum vero

aïï/âb"jt Sf{

Cm.

MALABARICUS.

C A R A-SC HTJ L L I. FIG. 47. Au-Schulli qu^tertia ípecies Scbullieíí, linguaFig4T. Bramanum: %ha-Çjondùy eft frutex fpinofus nafcensinarenofis. %aàix fibrofa eft & capilla ta ac albicans,dein rufeicens. ¿wies lignofi, nodofi , piloii, virides , in medio corculo albicante fungofo , in nodis fpinis lignofis, longiuiculis, tenuibus &: aculeatis ac nonnihil inferiora verfus inflexis y qu• bina? & binx prodeunt, ac quarum fuperiores inordine ad alias partes converge funt quam inferiores , muniti. Folia qux in nodis infra ad exortum fpinarum proveniunt, parva, craíTiola, rotunda, parum oblonga, piloíalanugine maxime in adverfa parte obduóta, fapore íubamaro ôc fubacri, odore horcenfi; qui ex coftain adverfa parte eminente nervi exeunt obliquo annulari ac fermeparallelo duéhiferuntur, in ad vería íblum eminentes, traóhium veftigiainreóla relinquentes ac nullas vénulas conípeéhii obvias ex iè exhibentes. Flores qui fupra ex origine foliorum è medio duarum fpinarum petiolis breviflimis proveniunt, funt quinqué foliorum colore plané c•ruleo, non vero purpureo> pede longitifculo candido & nitente calyci infidentes, odore quoque nullo 5 funt autem folia oblongo-rotunda, tenuia , venulis fuis obliqué in longum ftriata , in recta parte colore c•ruleo pleniori, in adverfa dilutiori feu albicante : in medio florum emicant duo ftamina candida cum apicibus oblongis, furre&is, fuíco-cceruleis, qu# pedi interius ad mediuminfertafunt, ac cum iis filamentum tenue & albicans è glóbulo viridi qui capfute feminalis rudimentum eft, emergens. Calyx florum conftat quatuor foliis,duobus grandiuículis, oblongo-rotundis, pilofis, viridi-dilutis ac exterius ex ori* ginecoftulis qua? in oris apicibus raris, minutis eminent, ac à cofia media reflex^ funt, ftriatis, & duobus foliis minutis, Vv pilo-

H O R T U S piloíis, cufpidatis, qux ad latera exfurguntpedemflorum compleótentibus. Çemm•nomm colore primum candidat in totum & exterius lanuginofe, dein c•rulefcentes. Capfid•&mmales oblonga, quadrilatère & in planum compreífe, in lateribus planis feu latioribus viridi-diluti ,inanguftioribus viridi-fufci coloris, cortice lignofo acduro, in duas camerulas oblongas in quibus tanquam lo culis femina continentur interftitio uno intermedio lignoib ex medio anguilorum laterum produéto diftindse. Setmiaauxin fuis quoque camerulis paflim duo confita, funt plana, rotundiola primum albicantia feu argéntea & lanuginoià, poftmodum cortice lanuginofo-rufefcente, fapore fubamaro. VIRES

E J U S.

nrUmoribus refolvendis, fi in pulverem per ignem redada ac aceto permixta adhibeatur, in perundionem corporis. In pulverem trita ac mixta cum potu expreflb ex Tenga feu palmite Indico & dido Surie apoftematibus maturandis ac aperiendis fervit. Ttydix in decodo data urinam fuppreflam movet.Ejus decodum addito momento orizae proficuedatur pro tumore ventris. Foîiorum quoque decodum cum momento orizx intus ííimptum membris tumefadis extenuandis commodum. FIG.

47<

Haec porro planta admodum difFert àpraecedenti- viribusconveniant. Verùm unaquaeqûc harum planbus, cumque illis nullâ ratione communicat, ita ut tarum pro peculiari fpecie habend« funt, quia folia non perfpiciam rationem, obquam abautoribus no- & aculei illis Capparis haud fînt abfimiles. ftris prioribus adjungatur : cum nec forma , nec

PÂI-

-T. iß.

Jdina -Jc/ii'i'fí. /

•/

àTT4-(9

rrjrn .

MALABARICUS.

? AINÀ-SCHULLL F I G.

48,

ainà-Schulli qux quarta Schulli ipecies eft , eftFig484 frutex fpinoiiis nafcens in aquoiïs. 'Radix fibrofa & capillata > albicans cortice crafliolo, molli, albicante. Caules rotundi, virides, nodulati, ipinis quatuor tranfverfis, duris, aculeatis, ac fibiinvicem ferme oppofitis in nodulis circumdati. Folia qua? ex fpinarum origine petiolis brevibus & craiTis bina & bina lateraliter exeunt, condenía> rígida & nitentia, coloris viridi-fuíci, feu etiamflavo-viridis, utrinque in oris tribus cufpidibus aculeatis feufpinofis eminentibus, qui alternatim verfus redam & adveriam partem contradi funt cum uno in vértice munita. Ex cofia media in advería parte eminente 0\Qp>i íeu CofiuU in advería íblum parte eminentes exeunt in cufpides verfus eam partem contrados intrantes ac cum üs venute fubtiles in reda parte, qu# in cufpides eo verfus contrados excurrunt. Flores qui in íummitate caulium bini & bini proveniunt, confiant unifolio grandiuículo, latiori & oblongo , quod verfus exteriora cum fuperiori parte fuiíque oris nonnihil reflexumeft, acrigidum&crafliuículumpilisinterius albicantíbus obdudum unguiculo uno rotundo calyci infidens , colore c•ruleo fubpurpureo, in medio in longitudine ubi extuberaht ac crafliores funt& glabri fine fpinis c•ruleopurpureo magis faturo, in parte autem adverfacoeruleo-dilutiore & albicantes ac nitentes, odore millo. InCalyceex unguiculo folii exfurgunt Stamina quatuor longiufcula, crafla & albicantia, qua? fuperne barbata denfis, albicantibus feuetiam flaviufculis fpinis, ac bina & bina in íe invicem decumbentia, inter qu# emicat fílamentum tenue albicans in fummitate bifurcatum exortum è glóbulo feu capitulo oblongo in calyce fito, quod rudimentum eft frudus.

û-

94 H O R T U S ^xflorum eft foliorum rotundorum & fibi mutuo circumvolutorum. Floribus deciduis fuccedunt Capßhe feminales grandes, oblongo-rotunda:, inferiori parte paulo craíTiores & nonnihil plana: in duabus oppoíitis partibus ubi rotundiori fuperficiefuntinlongumunaftriaadverticem perdudi, atque in vértice uno ípiculo nigricante eminentes, conftantque cortice primum viridi & duriolo, glabro & nitente qui dein fiavefcitacrubefcit, poftnigricat, funtqueinprofundiolo, viridi- diluto calyce, qui rotundiolorum > cufpidatorum ac inasqualiumfoliorum eft, confíti, ac forma externa & magnitudine frudus <iArequ• referentes. Semina confita íuntin duobus loculamentisinqu• frudus perinterfepimentum quod ex medio planiorum fuperficierum prodit & ftylo medio adftridum eít diftindi, funtque in fingulis loculamentis duo paífim íemina, qua* cum umbilieis fuis ex inferiori parte frudus ac per mediam fuperfíciem ftylilignoíi, ubi fiflura hiat ac induas columnas íe dividit, in longum decurrunt : funt autem femina oblongo-rotundiola, parte qua ad corticem frudus adjacent convexa, cum immatura íunt candida ac nivea, & cortice craífiolo candido & velut fungoíb, intus núcleo albicante íubviridi, faporis fubarrtari. VIRES

E J U S.

Ro idu virulento colubri fi integra contrita ac mixta cum paqua ad lotionem partis iâx adhibeatur. FIG.

48.

Paint-Schnitt non multiim forma feorfim abit à R«-1 feripta : ut & tres praeceden tes j adeo ut de omnibus fco Sifoeflri, quantum ad folia : eftque etiam fpecies • his parum dici queat. exotica à nemine prauerquam autoribus noftris de-

CA-

ti rti m ou

. L.

6h&)Ok2J-^o^

Mal.

MALABARICUS.

9Í

C A R of M B U. FIG. m

4?-

Arambu tres ípecies, Carambu> Cattu-Caramba , F^ H Nir~Carambu. Carambu ling. Bram. Büla-Vánga, eft fuffrutex altitudine fefqui-pedis feu dtiorum nafcens in are-

<\m-»,

Radix fibrofa & valde capillata exterius albo , fungofo, molli, crafliolo ac húmido cortice obduela uti & fibras, intus lignofa & húmida colore viridi-claro. Coules qui ex radice prodeunt parum angulati, virides feu etiam rufefcentes, glabri, intus humidi. Surculi feu cauliculi molles & teneri valde viridi -diluti ac diitin¿bus angulati. Folia in caulibus ac caulium furculis proveniunt nullis feu brevifiïmis petiolis adh•rentia : funtque parva, facie angufto-oblonga, anterius in cufpidem deíínentia, ad petiolum quoque contracta, contextura tenuia, valde mollia, fuperficie lenia, viroris in reófca communis, in adverfa viridi-albicantis. Ex coila media albicante quae & in reéta parte nonnihil eminet, maxime autem in adverfa ac nonnihil plana, quamplurimas tenues CofiuU hinc inde obliquo & annularidu¿lu anteriora verfus exeunt, quas proxime ad marginem arcuatim concurrunt folium in reóla parte nonnihil ftriantes. Flores fruélibus iniîdent, funtque valdeparvi,colore in totum flavi íeu lutei, foliorum quatuor, quas oblongo-ro tunda funt,unguiculisab invicemdiftantia, tenuiilima, ac in medio in longum nonnihil ftriata. Stamina in floribus furre¿ta, brevia, albicantia ac flaviufcula, qu¿e cum nodulis fubflavis in vértice emicant ; inter ea ftylus crafííolus viridi-dilutus capitulo crafliori ac viridi-albicante dotatus. Calyx florum confiât foliis viridibus, oblongis, acuminatisac in flelte formam expanfis quatuor vel quinqué pro numero foliorum florum, conflituitque umbilicum fruéhis. Sunt autem Fruttus quibus flores infident obIongi,digitum transverfum aut fefquiarquantes, quatuorlaterum, rarius quinqué angulis ob rotunditatem minus diílinólis ad umbilicum capitulo extuberantes forma haud diffimiles caryophyllis cum cufpide eodem modo ut caryophylli caulibus fupra originem foliorum infidentes, colore primum viridi ac nitentes, poftea aibro-fufco.

H O R T U S Semina quae in iis continentur parvo-rotunda, primum ex viridi-flava, dein colore fanguineo-rubro, poft rubro-nigricantiafeu etiam nigra Flores hic frutex fert tempore pluviofo. VIRES

E J U S.

trita & in ladle acido epota fiftit fluxum dyfentericum. p Lanta Eadem trita ac capiti admota ejus dolorem fedat. Ejus decorum epotum flatibus diffipandis, urinas ciendae, ventri purgando , ac lumbricis enecandis fervit. Succus ejus cum la¿te dulci fumptus proficuus eft pro renum calore íeu ardore. Semina in pulvere cum melle data tufîî profunt. FIG. Caramba con fiftit juxta defcriptioncm autorum noftrorum , in tribus diftinâis fpcciebus, qusc parum cum invicem conveniunt, nifi quod frudus ejufdem figuras, fed magnitudinis diverfce iint. Malabaribus Caramba idem eft quod Cayophyllus : vocaturque haec fpecies Caramba Mar am, id eft Carj/ophßlus Arbor* (quo-

49>

niam Mar am arborem dénotât, ) idquc ob fummam fimilitudinem quas ipfi intercedit cum genuina arboreCarppkjflh, quod ad fruétus attinet. In omnibus autem partibus caret odore aromático, proptereaque mérito vocatur Caryopbjllus fpurm MaUbarienfis flort lateo minore.

CAT-

Quiu-Curùmbu. flU

JQS^S*

¿fr**. if71 .

$o.

MALABARICUS.

' CÀTTU-CARÂMBU. F I G.

JO.

Attu-Carámbu qu£e fecunda ípecies Caramba, ling. F¡g.50. Brara. Cára-Púüi cum priori ípecie in pluribus convenit, verumhujus radix & ftipites craiîîores. Folia ferme eadem nifi quod oblongiora & anguftiora. Flores qui quoque fuis petiolis caulibus fupra originem folioruminfident, iidem quatuor foliis rotundo-oblongis confiantes cum fuis ftaminibus & ftylo in medio , coloris quoque flavi leu lutei, verum majores funt. Fruäus quibus flores iníídent, urpote in quos pes florum excrefcic, font adinftar caryophyllorum majoris notas quam illa prim• fpeciei quadruplo ferme longiores ac craffiores, forma & colore iis limites. Semina quae in iis funt pro magnitudine fruétuum multo numeroííora, luntqueetiam rotundiola & primum albicantis, dein rufi * colorís. Flores fert tempore pluvioíb. Apud hofce medicos non eft in ufu. FIG.

50.

H# aux ípecies jure vocari poíTunt Carj/opfyllusfpuriusMaUbarienfisflore Inte».

NIR-

er. si

HORTUS MALABARICUS.

NIR-CzARz¿MBU. F I G.

Ir-Carámbu quse tertia ípecies Cararnbu, ling. Bra- Fig.51. manum Comody, eft plántula nafcens in aquis ac in ripis aquarum cum caulibus fuper fundum repens. Radices quas ex caulibus hinc inde ad exortum minorum cauliculorum exeunt, fibrofe, albicantes ac rubefcentes, aqueje & fiftulofe. Caules craffi , fungofi , fiftulofi, rotundi, teves & nitentes, viridi-albicantes, ac in parte qua foli expofiti rubefcentes. Folia qu• in caulibus hinc inde brevibus feu longioribus, planis ac viridi-albicantibus feu rubefcentibus petiolis proveniunt ac frequenter cum germine novorum, tenerorum cauliculorum foliaceorum comitata funt forma oblongo-rotunda anterius rotunda ora, ad petiolum ftríéta, contextura mollia, viroris utrinque fufci& nitentis. Ex cofta media quas in adverfa eminet VenuU parum in ea parte eminentes obliquo & parallelo du¿tu excurrunt, &proximead marginem in feinvicem deferuntur in red:a traótu fuo tantum confpicuse. Flores fupra ex origine foliorum hinc inde in cauliculis proveniunt in petiolis íeíqui ferme uncialibus viridi-dilutis ad unam partem rubefcentibus fruótibus infidentes, majores cseteris, funtque quinqué foliorunh oblongo- rotundorumtenuium qusecolorealbicante ac ad unguiculos croceo, & venulis ex intermedia oblique anteriora verfus ftriata. In medio ex orificio florum feu umbilico fru¿his Stamina forréela, viridi-diluta decem cum apicibus emicant fubflavis, accum iis ftylus médius viridi-dilutus & albicans, craifiolus, qui nodulo plano fubflavi coloris ac quinqué ftriis radiatoin fummitate dotatus eft. Calyx quinqué foliorum oblongo-cufpidatorum, tenuiorum & viridium, ac ftelliformiter inter folia expanforum ; ad calycem petiolus extuberat in fru&um qui prima facie eft velut caryophylla. Fruäus in quibus flores proveniunt non infident caulibus, ut illi Carambuy vûCattu-CarhrnbU) fedpedunculis tenuibus adherent, Aaa funt-

H O R T U S funtque oblongiores quam illi Carâmbu > minores verb iis CattuCarâmbu y crafficie majori, intus duri ac filamentis lignofis pertexti inter qu• femina feriatim in longitudine confita funt. Semina autem nonnihil oblonga & albicantia ac majuicula, Apud hofce medicos non eft in ufu. IOO

FIG. Hxcplanta aquatíca Caramhu fpeciebus adjungitur, exoticae, nobifque incognita; funt, vixampliusquicduntaxatob fruiáuum figuram prioribus quadantenus quam de iis dici poteít. fimilem. Quia vero cum haec turn aliae fpecies plants

PON*

?.$&. kLoiuuun tii<jeni> , /eu. . >'

â&#x20AC;¢ :nn J - 1'iref/i .

MALABARICUS.

101

T 0 N N A M-T A G ER A ièu

T0NNA-FÍREM. FIG.

52.

%Agera aux fpecies,To?m¿im~ gagera ièu TomidmF&ft ÍFírem, &CGagera. o Tonnnm^Tdgera ièu Tónna-Vinm ling. Brama|num (tArpulï, eft fuffrutex altitudine unius É^^hominis. Tfydix demifle in terram fubfidens fibris hinc inde affirmata, cortice fubnigricante crufta fubflavo. Stipites Surculicjue cinereo-fufci. Folia qux in furculis brevibus pediculis bina & binaalatim proveniunt, ex utraque parte in eodem ordine confita, oblongo-anguita, adpetiolum latacurvitate, acfenfimanterius in cuípidem contrata, tenuia, mollia, lenia; ex cofta intermedia qux in advería parte alte eminent J\(epis fubtilibus &lenitereminentibusftriata, virore in reéta fufco, in ad vería claro feu diluto. Flores qui incauliculis ieu petiolis craftiolis ac ftriatis congregatim proveniunt, foliis conftant quinqué in totum aureo-flavis, iùntqueilla oblongo-rotunda & anteriora vernis maxima latitudine unguiculis à fe mutuo parum diifitis, ftriata venulis tribus quatuorve , qux in advería parte eminent ac tenuitercorrugata. Stamina in medio viridi-diluta novem apicibus longis, furredis & flavis dotata cum íiliquoío germine in medio, íiintque flores odoris nullius. Calyx viridis quinqué oblongo-rotundorum foliorum. Floribus deciduis íuccedunt Siliqu• oblonga quinque,fexve ferme pollices, primum planx ac cómprense, dein lato-rotundas duabusfuturis adveríis ftriatx, colore primum virides, poft flaveícentes, dein ficcx cinere^e. Semina qux in iis numerofè confita & membranaceis, tranfBbb verfís,

toi H O R T U S verfis, tenuibus interfepimentis à íe mutuo diftin&a ac fub corticeextubcrant, parum plana funt, rotundiola, adunam partem cufpidata, coloris albo-fufci & nonnihil nitentes. VIRESEJUS.

"p Jus decoólum proficue datur pro febri fy mptomatica nata ex podagra. Folia cum faccharo data & epota conferunt prolitero. F I G. 51.^55. 5. Tfieroe-Tagera. T^wrfcomple&itur quinqué fpecies, quaeomnes Harum quinta & fecunda tantùm ab Autoribus noin regno Malabarico crefcunt, nimirum : ftris defcribuntur : funtque omnes plantas peculiar« 1. Porma-Viva, feuJVíüi-Ta¿erA. generis, nulkmcumullisaliisplantis defcriptis con2. Potwam-Tagera* venientiam habentes : frutiàbm tarnen ftltquofts ac3. Catoe-Tagera. cenfendi funt. 4. Car'm'Tdgcr*.

TA-

t. 53

frft&cji i!) / V

mai. /

MALABARICUS.

T o4 G E R F I G.

zÂ.

53-

Agera eft plántula altitudine trium quatuorve pe- Fisndum nafcens in arenoiïs. Radix fibröfa, nigricans ac lignofa. Caules rotundi, lignofi, virides. Folia in caulibus qui ad exortum nonnihil extuberant & interius ftriati funt, brevibus pedunculis induabus feriebusbina & bina proveniunt, funtque oblongo-rotunda & lata, anterius rotunda ora ad petiolum ítriata, contextura craflîola, fuperficie plana, ad ta ¿turn lenia, viroris furdi. Ex cofta media quse in adverfa eminet & nonnihil in reéta CofiuU ferme parallels quas iblum in adverfa eminent, annulari duétu exeunt. Flores iidem forma & colore, ied minores. Calyx viridis quinqué oblongo-rotundorum & viridium foliorum. Floribus deciduis fuccedunt Siliqua, reâee quoque & oblongs, fed planiores & anguftiores quam ilte Ponnam-Thgera ieptem pollicum. Fab• quas in iis continentur ac rotundiol• funt cum fua longitudine jacentesinlongitudineiïliquarum, funtque faporis fubacris, primum virides, dein coloris cinerei & nitentis. VIRES

£ J U S.

FOlia trita ferviunt pro morfu feu icSbu apum in unétione partis affeébe. Semina trita ac eodem modo cum croco ufurpata conducunt pro puftulis ac ulceribus, & cum fucco plantee Veetla-Caitn fervit pro malo nato in unguibus iis appofita. ,

Ccc

NA K-

fi tO0*t

svrr/.*U¿M ///

* Si •

J\dfiâi- erratum mufvr.

HORTUS MALABARICUS.

105

N<LÁNT>LÉRFATAM. F I G.

Í4-

Andi-Èrvatam duse {pedes funt ejufdem nominis ¿ Kg.54. una/z^z/ör, altera minor. Nandi-Ervatam major ling. Bram. Vallo-Nanditu fruticulus eft quatuor pedes alms nafcens in arenofis. jRW/AT fíbrofa, cortice albicante feu fubrufo in ramos fe difFundens. Stipites ex radiceexfurgentes cortice fcabro cinéreo cumramís fuis nodulati. Surculi tenues & novelli virides. Folia quse ex nodis furculorum brevibus & viridibus petiolis bina & bina proveniunt, funt oblongo-angufta, rotunda, anterius cufpide parvo & angufto qui verfus unam partem maxime inflexus eft, eminentia, ad petiolum ftri&a alia magis, alia minus, intus la<£tea, mollia, fuperfície lenia, viroris in re<5ta parte fufci, inadverfa clari, & in utraque niténtis, maxime in re¿ta. Ex cofta media craífiola Cofia obliquö annulari ac parallelo du¿lu ferme bina & bina exeunt, acá margine reflexas arcuatim in íe invicem incurrunt venulis fubtilibus in folio confpicuis comitatíe ac cum cofta media etiam in reda parce eminentes ; folia faporis ac odoris nullius nifi fílveftris. Flores in petiolis qui fupra ex origine foliorum etiam duo, tres, vel plures fimul oriuntur, plures congregatim proveniunt, funtque rofein totum candidas feu nivese albedinis, odore fuá vi & grato > confiantes decem oblongis foliis, quse anterius latiora, craíliola, rígida, ac venis fubtilibus ftríata funt, ac in duplici ordine pofíta, quinqué eoruni qu¿e in exteriofi ordine in uno latere reótiori linea ftriata funt ac magis craíliola, in altero latere rotundiori ac tenuioDdd ri

jo6 H O R T U S ri margine &crifpo feu corrugato, exterius nervulo ftriata qui proximo marginem re&um exortus in eum duélu inflexo incurric, quinqué illa quse in interiori ordine funt, lateribus in utraque parte rotundiolis ac non exacte uniformibus circunscripta ac in oris undique corrugata ; funtque flores calyci quinqué parvorum foliorum pedúnculo íefquiunciali, qui exterius viridi-dilutus& fubflavus , interius flavo ac croceo rore, quo unguiculos foliorum tingit, confperius eíi, infidentes. Gemma florum cónica. Subtempus quo florum exortus inílat, Folia omnia decidunt, novaque iîmul cum Floribm erumpunt. FruBm num ferat dubium. Hic frudliculus totus laóteus eil, in anno bis terve flores ferens. VIRES

EJUS.

CUccusex ea expreiTus ac cum oleo mixtus dolores oculorumfe^ dat fa¿ta capitis perunétione. Radix mafticata & in ore detenta dentium dolores fedat vermes enecando, cum oleo decod:a fervit pro omni indifpoiitione capitis ac prsefertim ejus dolorem fedat faôta perunótione ; eadem trita & in aqua epota lumbricos enecat, trica cum fucco limonis & oculis indita nubeculamtollit. FIG. Propter fuavitatem odoris, gratamquefpeciem haec planta in hortis indi« à Botanophilis confervatur. A Lulitanis vocatur Fula de S. Amonto. Ejus arbufcula ab Authore noftro ex oris Malabaricis advefta, Celiîûiraoque Principi Auriaco dono data eft, ubi adhuc

54-

fupereft in praeftantiffimohorto Honfelaerdicenfi.Prutexhic Nandi-Ervatam major ipecies eft Syringa, meritoque vocari poteft Sjr'mga Malabar, laaeftensfiorewveo pleno odoraîijftmo.

NAN-

ÂżNa fĂo i- erratum minor.

/vw .

-S5-

MALABAR I. CUS.

IO7

NzANDI-ERFATzAM MINOR. FI G.

¿lÜ^P^^O

5Í.

St Se Nandi-Èrvatam minor dieta ling. BramanuttiFig^. Dacolo-Nanditù, à priori tantum difFerens, quod foliis fit nonnihil minoribus, quodque flores iîn> plicioribus ac minoribus foliis confiant, putatanj mm quinqué, qu• fimilia funt foliis florum prions ípeciei qu• in exteriori ordine fita funt. FIG.

55'

Nandi-Zrvatam minor eft fpeeies Jafmini, forma flo- Jia verô foliis Mali medica, & propterea appellari poteft rum id demonftrante : diftinguiturque ab authoribus Jafminum Malabarkum foliis malt Auramu, flore niveo noftris à priore eo quod in omnibus partibus minor eft odorattßtmo, ad differentiam Syringa Arabica, foliis malt illo Verùm meo judicio frutex hic omnino differt ab ¡ auramu Cafp. Bauhini in Pinace, quia flos cum hac ifto, quoniam flores Jafmini floribus fimiles funt, fo-1 minime con venit.

Eee

cA-

* 56-

HORTUS MALABARICUS.

,09

CAT O-dM 0 L À G 0. F I G.

56.

dpo~t¿Mó/ago lingua Eram eft fuffru-fig^ tex altitudine trium pedum nafcens in arenoiis. %adix fibroia eft intus ligno albicante, cortice rufo, qui íaporis eft acerrimi. Caules ac Ttynirotundi. viridi-nitente cor* tice intus & pilis raris tenuiter obdudi, in ligno albicante corculo molli & viridi. Folia çmx languidis, tenuibus petiolis appendent oblongo-angufta & cufpidata funt, ad petiölum quoque ftrida à ac eum Velut limbulo circum veftientia, contextura tenuia, mollia, fiiperficie lenia, viroris in reda fufci, in adverfa clari, ex media cofta albicante coftis tranfverfís qu# in fein* vicem annulari duéfcu incurrunt ac etiam in reda cum cofta media eminent ftriata, íaporis íiibacris & fubamari. Flores qui tenuibus, brevibus petiolis íiipra ex origine fbliorum proveniunt,funt ftelkquinqué oblongis cuípidatis foliis qu# in medio una vena ftriata funt, confiantes odoris nullius, habentque in medio corculum ex ftaminibus íurredis albicantibus ac viridi-fuícis limbulis obíitis conformaturn & in medio ftylum albicantem parum ex ftaminibus eminentem ex glóbulo qui germen frudus eft, acin calyce íito prodeuntem. Calyx florum arde florem apprehendit, eftque quinqué viridi-fuícis coftis ftriatus. TrArquiñoribus deciduis fuccedunt , oblongo-rotundi funt, primíim virides, dein cum maturi in totum aureo-flavi feu crocei > íaporis acerrimi & fummè mordacis cum ardore intenfo, maxime cum maturi funt. Semina qax in iis numerofa ad fe in vicem confita & membranácea interfepimentis à fe mutuo in duos ordines interFff ftmda

HORT-US MALABARICUS.

ftinclaconfpiciuntur, funtoblongo-rotunda, plana & albicantia, ac iicca nonnihil criipa. VIRES

E j u s.

"piper ejus maíticatum & in ore detentum dolores dentium íedat, commode qtioque rrkum apoftematibus reiolvendisimponitur. F. I G.

56.

Quod hie ab autoribusnoílrisdefcribiturfubno-l Axi vel Came, ejufque tres deferibit fpecies. Recchius mine Capo-UoUgo , eft Piper Indicum fitiqua flava vel in fua Hiftor. natur. Novae Hifpan. lib. 5. cap. 3. voaurea, Cafp. Bauhini in Pinace, cognitum fub vulga- cat Chilli feu Piper Mextcanum, inque defcriptione ejus ri nomine Crfpjiti, 8c Belg^o ^cftll^tptV / alias duodecim diftin&as fpecies exhiber, ut & eruditus P/juxtanomen Malabaricum CafftV§-^tptVl quo- \fo, qui earn deferibit fub nomine Qutja, five Piperis namMolago Viper dénotât; Capo vel Capro, Mauros Brafilienfts. Verum Cafp. Bauhinus Ipecierum numevel CaíFres, populum Indicum. Planta hxcplurimas ! rum viginti quinqué itatuit. Planta haec admodum frehabet fpecies figura fru&uum & foliorum quodam- ¡quens eftinhortis Botanicorumnoftr¿e regionis, ubi modo différentes. Curiofiffimus perfcrutatorAntila- feminata eodem anno fruclus maturumque fernen prorum Americanarum Dominus Rochefortius refert ¡ducit, deinde verô périt; quamobrem herbis,nonfruticam à naturalibus incolis regionum illarum appellari cibus, accenfenda venit.

I N-

INDEX. A. Fol. K. Fol. Na-Schorigenam.Fi S- 4L 77 Kaida. Fig. 1. 2.3.4.5. - - 1 Ana Schunda. Fig. 35. - ¿5 Kaida Taddi. Fig. 6. 3 Avanacoe feu Ricinus. Kaida Tljcrria. Fig. 8. - - • 7 Fig. 32, - - - - 57 M. B. Mudela-Nilü-Hummatti. Fig.30. 51 Babel Schulli. Fig. 45. - - - 37 Modera-Canni, Fiç. 19. -• 29 Batti-Schorigenam. Fig 40. - - 75 N. Bel-Ericu. Fig. 31. 5* Nalugu. Fig. 16. - - - - 45 Bellila. Pig. 18. 27 ! Nandi-Ervatam Major. Fig. 54. 105 Bem-Curini. Fig. 11. 33 Nandi-Ervatam minor. Fig. 55. - 107 Bem-Nofi, feu Negunda F•mina ANarûm-Panei feu Nimbo Acoílx coftx. Fig. 12. Fig. 10. 11 *5 Bern Schettí. Fig. 14. * - *9 Nedum-Schctti. Fig-15. 21 C. Nila-Hummatu. Fig. 15?. 45? Cadel-Avanacu. Fig. 33. - 61 Nir-Carambu. Fig. 51. - - - 99 Capo-Molago leu Capficum.Fig 56.105? Nirîvu. Fig. 27. 45 Cara-Nofi leu Negundamas Acoitx. j Nir-Schulli. Fig. 46. 8? Fig. 11. IJI p. Cara-Schulli. Fig. 47. ?l Paina-Schulli. Fig. 48. Carambu. Fig. 4<>W Pandi-Avanacu. Fig. 32. Carim-Curini. Fig. 2.0. - 31 Panel íeu Nimbo. Fig. 5?. Caretti, leu Lobus Echinodeis CluPeragu. Fig. 25. iii. Fig. 2.2. 35 Perin-Kaida-Taddi. Fig. 7. Cattu-Carambu. Fig. 50. - - - 91 Ponnam Tagera. Fig. 52.. Cattu-Gafturi feuBammia.Fig. 38. 7l S. Cattu-Schiragam. Fig. 2.4- - ^ Schadida - Calli feu Euphorbium. Cheru-Chunda. Fig. 36. - - - 67\ T- 42. Fig. Chunda. Fig. 37. - - - - 6<j Schem-pariti. Fig. 17. Codi-Avanacoe. Fig. 34. ¿3 ^cherunam-Cottam. Fig. iC. Cupi. Fig, 23. - 37 Schetti. Fig. 13. 7 E. Schorigenanv Fig. 39. Ela-Calli. Fig. 43. - - - 83 T. Ericu feu Beid-el-oflar Alpini.Fig.31. 53 Tagera. Fig. 53. H. Hummatu feu Datura. Fig. 2 8. - 47 Tiru-Calli. Fig. 44.

60 9 41 5 ici

8Í *3 '7 73 103 85

Admonitio ad Bibliopegum. Inhoclibro anlutinanda ßnt folia tarn deferiptionum, quam figurarumtenuibusfoliis, non [tau ac fien filet in Atlantibus majoribus Geographic» , tila autemfobadefmpuonumCinterqtunulla eolloeatur figura) biftcandafint, except» his fibs tnbus Dd.tc. ¿rOo. quJintegrarelmquendafunt, quoniam mllaejus medium occupâtfigura.

Berïgt men de Boekbinder. Dit Boek moec met ftrooken gebonden werden, foo wel de Letter-druk als de Figuren, gelijk als de groóte Atlaffen gemenelijck werden gebonden, en moeten alle de Letter-bladen (daer eenFiguur tuffchen bchoort) door gefneden werden, uytgenomen defe drie bladen letter D d. Ec cn Oo. ie heel bin ven om dat daergeen Figuurmoetingevoegt werden. FINIS.