1
Izvještaj
SARAJEVO CHAMBER MUSIC FESTIVAL 2012 Sarajevo, Bosna i Hercegovina 24. avgust – 1. septembar 2012.
www.sarajevochambermusicfestival.org
2
UVOD: U periodu od 24. avgusta do 1. septembra 2012. u Sarajevu je održan najprestižniji festival kamerne muzike u regionu jugoistočne Evrope – Sarajevo Chamber Music Festival. Ovaj festival realiziraju zajedničkim snagama Muzička akademija u Sarajevu i čuveni Manhattan String Quartet iz New Yorka.
Dom armije prije koncerta Jedan od najcjenjenijih američkih kamernih ansambala, Manhattan String Quartet, “national treasure” [nacionalno blago], kako su ga okarakterisali američki mediji, započeo je saradnju s Muzičkom akademijom od 2010. godine na IV. Majskim muzičkim dvečanostima. U 2011. godini u saradnji između Akademije i MSQ realizirano je prvo izdanje Sarajevo Chamber Music Festivala kojom prilikom su najavljene veoma velike ambicije u razvoju ovog projekta. Za razliku od prvog izdanja, kada je okosnicu programa izvedbom 15 Šostakovičevih kvarteta formirao Manhattan String Quartet, osnivačkog i rezidentnog ansambla Festivala, na SCMF-u 2012. su učestvovali i drugi uvaženi umjetnici, među njima David Finckel i Wu Han koji su, prema izboru Musical America, proglašeni za najbolje koncertne muzičare SAD-a 2011. godine. Uz njih nastupili su i neki od najpoznatijih američkih, slovenačkih, austrijskih i bh. umjetnika – Benjamin Bloomfield (SAD), Yeonju Jeong (Južna Koreja/BiH), Sangmi Lim (Južna Koreja/SAD), Dino Mulić (BiH/SAD), Boris Rener (Slovenija), Alexander Swete (Austrija), Christopher Taylor (SAD). Ove godine Festival je bio u znaku djela velikana kamerne muzike, Franza Schuberta i Antonina Dvořáka, ali su izvođena i djela drugih svjetskih kompozitora, poput Mozarta, Stravinskog i drugih.
3
Jedinstvenost ovog festivala je i njegova veoma ambiciozna obrazovna komponenta. U segmentu nazvanom “Sarajevo Chamber Music Institute” (SCMI) realiziran je opsežan program svakodnevnih majstorskih radionica koje su vodili svi učesnici koncertnog programa. Program majstorskih radionica bio je otvoren za domaće i internacionalne studente. Organizaciju programa SCMI preuzeli su na sebe direktno članovi Manhattan String Quarteta, u saradnji sa stručnim osobljem Muzičke akademije u Sarajevu. Organizatori Festivala obezbijedili su značajne preduslove za ambiciozno zamišljeni koncept, pri čemu je značajna činjenica da je ukupna logistika festivala bila obezbijeđena u saradnji sa prijateljima i partnerima iz SAD-a, kao rezultat napora umjetničkih direktora festivala Chrisa Finckela i Dine Mulića i saradnje Manhattan String Quarteta. Ovi cijenjeni muzičari veoma su posvećeni ovom projektu koji namjeravaju dalje razvijati u narednim godinama i koji doživljavaju kao svoj poklon Sarajevu. Na internet stranici u njihovoj produkciji, Chris Finckel posebno ističe da je cilj ovog festivala beskompromisno oživljavanje najviših umjetničkih standarda: Mislim da je naš osnovni cilj da proizvedemo koncerte najvišeg kalibra i da održimo ideale koji čine naš umjetnički rad vitalnim i kreativnim na najvišem mogućem nivou. Takođe želimo da pokušamo da ukažemo na važnost umjetničke muzike u današnjem društvu i neophodnost i dobrobiti ozbiljnog i kompletnog muzičkog obrazovanja. Nadamo se da ćemo ovim doprinijeti i da Muzička akademija u Sarajevu dosegne viši nivo vidljivosti u vlastitoj zemlji, istovremeno dajući i studentima iskustvo u kojem je BiH mjesto pozitivne međunarodne pažnje, saradnje i priznanja.
Dodjela Zahvalnice Grada Sarajeva Manhattan String Quartetu
4
Festivalske pripreme
Aktivnosti na pripremi intenzivno je vodio festivalski tim, umjetnički rukovodioci programa – član Manhattan String Quarteta Chris Finckel i sarajevski pijanista Dino Mulić koji koordinaraju pripremu Festivala u SAD-u, te dekan dr. Ivan Čavlović i mr. Amila Ramović, koji s timom nastavnika i studenata pripremaju realizaciju Festivala u Sarajevu. Posebno su značajnu ulogu u projektu imali studenti Muzičke akademije koji su ponijeli teret organizaciono-tehničke strane programa.
Studentski organizacioni tim Muzičke akademije Sarajevo Chamber Music Festival je umjetnička, obrazovna i neprofitna interkontinentalna inicijativa, zasnovana na uvjerenju da je muzika jezik koji povezuje i koji svi razumiju. Zbog posvećenosti stotina umjetnika edukatora, studenata, sponzora i publike, Dom armije je u danima SCMF-a postao Dom umjetnosti, ali i dom prikatejstva i vjere u produktivnu saradanju i zajedništvo.
5
KONCERTI I UMJETNICI
Manhattan String Quartet, rezidentni ansambl (SAD) Benjamin Bloomfield, bariton (SAD) David Finckel, violončelo (SAD) Wu Han, klavir (Hong Kong) Yeonju Jeong, violina (Južna Koreja / BiH) Sangmi Lim, klavir (Južna Koreja) Dino Mulić, klavir (BiH) Boris Rener, klarinet (Slovenija) Alexander Swete, gitara (Austrija) Christopher Taylor, klavir (SAD)
David Finckel & Wu Han Koncertni program festivala donio je veoma studiozan uvid u opusa sva kolosa kamerne muzike Franza Schuberta i Antonina Dvoraka, u interpretacijama vrhunskih muzičara žanra. Festivalska publika će dugo pamtiti predane izvedbe Manhattan String Quarteta koji je učunio napor izvođenja čak pet od osam koncerata. Uvodni koncert posvećen Schubertu i završni posvećen Dvoraku dali su reprezentativne izvedbe kulntih djela, koje će ostati značajan trag za historiju o ovom ansamblu, kao i energična i nadahnuta izvedba Debussyjevog Kvarteta u g molu čiji je aplauz dugo odzvanjao koncertnom dvoranom. Festival također bilježi nastup virtuoza pijaniste Christophera Taylora čiji je recital uvid u struje vrhunskog svjetskog pijanizma, o čemu je posebno svjedočila njegova iznimno precizno i produhovljeno
6
konstruisana izvedba Schuberove Klavirske sonate u B duru. Festival će pamtiti i raritetnu i veoma uspjelu izvedbu cjelokupnog Schubertovog ciklusa “Zimsko putovanje” u izvedbi Benjmina Bloomfielda. Sangmi Li se pokazala kao profinjen i visoko sposoban pijanista, sa posebnim kapacitetom da se i pod pritiskom dugotrajnih nastupa održi u različitim muzičkim prostorima, svirajući u različitim komadima sa Dinom Mulićem, Benom Bloomifieldom ili virtuoznoj Schubertovoj violinskoj Fantaziji u C duru sa Yeonju Jeong. Uz Jeong, zapažene su natupe ostvarili i gitarista Alexander Swete i klarinetista Borisa Rener, sa klasičnim izvedbama gitarskog kvinteta Castelnuovo-Tedesca i Mozartovog Klarinetskog kvinteta u A duru. Publiku je posebno zanimao i nastup Dine Mulića, nekadašnjeg sarajevskog slavnog studenta i mladog talenta, a danas američkog profesora, čiji je umjetnički rast i sazrijevanje posebno prepoznat u izvedbi Mozarovog klavirskog kvinteta sa Manhattan String Quartetom. Neočekivan uspješan bio je maratonski koncert svih ansambala učesnika Instituta, koji su pokazali kako se fokusiranim radom za kratko vrijeme mogu ostvariti veoma uspjela muzička rješenja, a to je bilo posebno vidljivo u skupnoj orkestarskoj izvedbi Dvorakove Serenade za gudače kojom je dirigovala Deborah Wong. Vrhunac Festivala bilo je, ipak, izvanredno muziciranje koje su sarajevskoj publici poklonili David Finckel i Wu Han, muzičari čija je reputacija muzičkih genija još jednom opravdana impresivnim nastupom koji je otkrio Schuberta i Dvořáka onakve kakvi se otkriju samo ponekad, u rijektim situacijama kada nam dolaze kroz genije koji nam do njih donose most kroz duh i vrijeme.
Alexander Swete i Manhattan String Quartet
Wu Han i Manhattan String Quartet
7
PROGRAM FESTIVALA
PROGRAM KONCERATA SARAJEVO CHAMBER MUSIC FESTIVAL Dom Oružanih snaga BiH Petak, 24.08.2012, 19.30 SCHUBERT, CASTELNUOVO-TEDESCO, BOCCHERINI Alexander Swete, gitara Manhattan String Quartet Subota, 25.08.2012, 19.30 BEETHOVEN, DVOŘÁK, ARENSKY Wu Han, klavir David Finckel, violončelo Manhattan String Quartet
Dino Mulić i Manhattan String Quartet
Ponedjeljak, 27.08.2012, 19.30 SCHUBERT Sangmi Lim, klavir Dino Mulić, klavir Yeonju Jeong, violina Benjamin Bloomfield, bariton
8
Utorak, 28.08.2012, 19.30 MOZART Boris Rener, klarinet Dino Mulić, klavir Manhattan String Quartet Srijeda, 29.08.2012, 19.30 DEBUSSY, DUTILLEUX, MOE, STRAVINSKI Manhattan String Quartet Četvrtak, 30.08.2012. 19.30 BACH, BRAHMS, RZEWSKI, SCHUBERT Recital Christopher Taylor, klavir Petak, 31.08.2012. 19.30 Učesnici Sarajevo Chamber Music Institute
Yeonju Jeong i Sangmi Lim
Subota, 01.09.2012. 19.30 DVOŘÁK Christopher Taylor, klavir Manhattan String Quartet
9
SARAJEVO CHAMBER MUSIC INSTITUTE Uz koncertni program Sarajevo Chamber Music Festival učesnici, prestižni svjetski muzičari, paralelno su vodili program Sarajevo Chamber Music Institute, namijenjen najtalentovanijim mladim muzičarima iz svih zemalja regiona i svih dijelova Bosne i Hercegovine. Koncepcija Sarajevo Chamber Music Festival usmjerena je osvještavanju prostora za postojanje i promišljanje muzičke umjetnosti i njenih najviših dostignuća. Ovo je veoma značajno u kontekstu postojećeg populističkog odnosa prema umjetnosti u BiH, ali i najširim međunarodnim prostorima, u kojima se muzika vrednuje isključivo prema njenoj sposobnosti da bude ugodna i dopadljiva, dok se sve biše zanemaruje vrijednost i težina umjetničkog stvaranja. Sarajevo Chamber Music Festival usmjeren je stoga ka produkciji muzičkih događaja koji će predstaviti neka od najznačajnijih djela muzičke literature koji definiraju muziku kao umjetnost, a u ovogodišnjem izdanju fokus je usmjeren da opusima velikana kamerne muzike, Antonína Dvořáka i Franza Schuberta. Pri tome, prihvaćajući činjenicu da izvođenje i razumijevanje muzičke umjetnosti i njenih sofisticiranih prostora ne dolazi samo po sebi, te da napor stvaranja mora biti praćen naporom procesa razumijevanja, SCMF je priredio niz programa kojima će ova muzika biti obrađivana na edukativnom nivou – majstorske radionice za mlade muzičare, tematska predavanja i edukativne intervencije prilikom samih koncerata na kojima izvođači direktno analiziraju i daju upute za slušanje izvođenih djela.
Masterclass sa Wu Han
10
Aktivnosti edukativnog programa Sarajevo Chamber Music Festivala objedinjene su po nazivom Sarajevo Chamber Music Institute, kojim rukovodi Manhattan String Quartet. Ovi prestižni muzičari pozvali su sve učesnike koncertnog programa da uzmu učešću u desetodnevnom radu sa odabranim studentima iz BiH i regiona u majstorskim radionicama koje su realizirane u toku trajanja festivala u prostorima Muzičke akademije. Nakon dvomjesečnog konkursa, odabrano je pedeset studeneta sa muzičkih akademija iz Sarajeva, Istočnog Sarajeva, Banja Luke, Zagreba, Splita, Ljubljane, Beograda, Graza, Skoplja, koji su u Sarajevu radili u ansamblima koji su između njih formirani, i čiji je rad rezultirao zajedničkim koncertom 31. avgusta u Domu OS BiH. Prema riječima Calvina Wiersme, koordinatora programa majstorskih radionica, “Ideja Sarajevo Chamber Music Institute zasnovana je na uvjerenju da, kad ljudi zajedno stvaraju muziku, mogu da stvore fantastične nove situacije. U njima se i život može promijeniti, zablude mogu nestati, mogu se graditi novi mostovi i formirati nove smjernice. Mi smo posvetili svoj život ovom principu, i da bi se isto to desilo ovdje, mi očekujemo da vi, studenti, uložite sav svoj napor, energiju, intelekt, i strast u idućih deset dana. Da li je ovo što tražimo previše? Muzika, ideja, načelo – oni ne zaslužuju ništa manje od navedenog. Radujemo se radu s ovako talentovanom i raznolikom grupom studenata, ali i tome što što ljubav prema kamernoj muzici možemo podijeliti s vama, i što ćemo zajedno raditi na ovom fenomenalnom repertoaru. Nadamo se da zajedničkim napornim radom možemo stvoriti sedmicu prepunu ljepote i sklada, te učiti jedni od drugih kako uvjerljivije govoriti univerzalnim jezikom muzike. To je ono što mi radimo, to je ono što želimo postati.”
Diploma polaznika SCMF 2012 Kriteriji za učešće u programima Sarajevo Chamber Music Festival i Institute objavljeni su na stranicama www.sarajevochambermusicfestival.org i www.mas.unsa.ba još u maju 2012. Krajnji rok za prijavu za učešće na majstorskim radionicama bio je 1. juni 2012, nakon čega je slijedio izbor pedeset najboljih mladih muzičara regiona koji su učestvovali u majstorskim radionicama.
11
UČESNICI SARAJEVO CHAMBER MUSIC INSTITUTE Violina Jelena Aleksijadis, Muzička akademija, Istočno Sarajevo Tamara Arsovski, Muzička akademija, Sarajevo Džana Begović, Muzička akademija, Sarajevo Nikola Ćuković, Muzička akademija, Istočno Sarajevo Alma Dizdar, Muzička akademija, Sarajevo Asja Draganović, Muzička akademija, Istočno Sarajevo Marina Drmić, Muzička akademija, Sarajevo Adnan Handanagić, Muzička akademija, Sarajevo Ilma Hodović, Muzička akademija, Sarajevo Kajetan Kamenjašević, Universität für Musik und Darstellende Kunst, Graz Maja Kurevija, Muzička akademija, Sarajevo Eva Mach, Muzička akademija, Zagreb Svjetlana Mandić, Umjetnička akademija, Split Anamarija Marić, Muzička akademija, Sarajevo Marija Marković, Muzička akademija, Istočno Sarajevo Dragan Petaković, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd Jovana Raljić, Akademija umetnosti, Banja Luka Samra Svraka, Muzička akademija, Sarajevo Ariana Škrinjar, Muzička akademija, Zagreb Sanja Tavić, Muzička akademija, Sarajevo Amra Vojvodić, Muzička akademija, Sarajevo Sonja Vojvodić, Akademija umetnosti, Banja Luka Viola Aida Dajić, Muzička akademija, Sarajevo Muhamed Hrustanović, Muzička akademija, Sarajevo Ivor Ivančić, Umjetnička akademija, Split Aleksandra Kijanović, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd Aleksandra Mirnić, Srednja muzička škola, Sarajevo Amila Muharemović, Muzička akademija, Sarajevo Petar Obradović, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd Ana-Maria Pilj, Srednja muzička škola, Sarajevo Nerimana Prguda, Muzička akademija, Sarajevo Mersiha Teskeredžić, Muzička akademija, Sarajevo Lazar Vinković, Muzička akademija, Sarajevo
12
Koncert polaznika SCMF 2012 Violončelo / Cello Sara Andrić, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd Paola Bralić, Muzička akademija, Zagreb Lucija Gregov, Muzička akademija, Sarajevo Anthony Havelka, Umjetnička akademija, Split Adrian Ivičević, Muzička akademija, Sarajevo Vanda Janković, Umjetnička akademija, Split Jelena Marković, Muzička akademija, Sarajevo Lidija Paulin, Akademija umetnosti, Banja Luka Dijana Pelidija, Muzička akademija, Sarajevo Naida Solak, Srednja muzička škola, Sarajevo Josipa Tikvicki, Muzička akademija, Sarajevo Luka Tikvicki, Muzička akademija, Sarajevo Emil Zubčević, Muzička akademija, Sarajevo
13
Koncert polaznika SCMF 2012 Klavir Maša Babić, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd Marija Bajo, Muzička akademija, Sarajevo Sanela Džudža, Muzička akademija, Sarajevo Dejan Janković, Akademija umetnosti, Banja Luka
Koncert polaznika SCMF 2012, diriguje Deborah Wong
14
PROGRAM MAJSTORSKIH RADIONICA SARAJEVO CHAMBER MUSIC INSTITUTE Muzička akademija u Sarajevu
Četvrtak, 23.08.2012. 15.00 Uvod u programe Sarajevo Chamber Music Festival Dr. Ivan Čavlović, dekan Muzičke akademije, Manhattan String Quartet Subota, 25.08.2012, 10.00 Masterclass / Majstorska radionica David Finckel, violončelo & Wu Han, klavir Nedjelja, 25.08.2012, 15.00 Predavanje: Ciklus Zimsko putovanje Franza Schuberta Benjamin Bloomfield, bariton Ponedjeljak, 27.08.2012, 16.00 Predavanje: Franz Schubert Dr. Ivan Čavlović, muzikolog
Masterclass David Finckel
15
Utorak, 28.08.2012, 16.00 Predavanje: Kamerna djela W. A. Mozarta u programu SCMF Dr. Ivan Čavlović, muzikolog Srijeda, 29.08.2012, 14.00 Masterclass / Majstorska radionica Christopher Taylor, klavir Srijeda, 29.08.2012, 16.00 Predavanje: Debussy i Stravinski Mr. Amila Ramović, muzikolog Četvrtak, 30.08.2012, 16.00 Predavanje: Antonín Dvořák Dr. Ivan Čavlović, muzikolog Svaki dan osim nedjelje, 24-30.08.2012, 10.00 Masterclass / Majstorska radionica Manhattan String Quartet
Chris Finckel i polazici SCMI 2012
16
UMJESTO ZAKLJUČKA
Christopher Taylor Sarajevo Chamber Music Festival, zajednički projekt Muzičke akademije u Sarajevu i Manhattan String Quarteta, ove godine je po mnogo čemu premašio sva očekivanja, kako bosanskohercegovačke javnosti, tako i umjetnika i samih organizatora. Osam koncerata u Domu OS BiH na kojima se tražila stolica više, dokaz su da umjetnička muzika u Sarajevu i BiH ima itekako brojnu publiku koja je posabno cijenila činjenicu da su organizatori omogućili da ulaz na sve koncerte bude besplatan. Svi umjetnici su, stapajući vlastitu s nepresušnom energijom publike u glavnom gradu BiH željne ovakvih dešavanja, imali vrhunske nastupe koji će se zasigurno još dugo pamtiti.
Manhattan String Quartet
17
Posebnu vrijednost ovog festivala činio je Chamber Music Institute u kojem su najtalentovaniji studenti muzičkih akademija iz regiona imali priliku kroz majstorske radionice sa navedenim umjetnicima praktično učiti o kamernom stvaralaštvu kompozitora u fokusu. Njihovi napori i trud krunisani su posebnim koncertom održanim pretposljednje noći festivala na kojem su se predstavili publici i na taj način krunisali dugotrajnim aplauzima desetodnevni boravak u Sarajevu. Ove godine napravljena je i nova stepenica je na podizanju standarda organizacije festivala, što je doprinijelo odličnom utisku koji su festivalski sadržaji ostavili na publiku, ali i na studente-učesnike. Ipak, više od tehnički dotjeranih detalja, ostao je sveprisutan osjećaj neporecive razmjene energije, pozitivnog naboja i prijateljske atmosfere koja je mogla nastati samo u prostoru gdje se prije svega, na svaki način i u svakom obliku, slavila muzika. Stoga, Sarajevo Chamber Music Festival 2012. predstavljao je mjesto susreta mladosti i iskustva, lijepih druženja, mnogo učenja o muzici ali i učenja svega što je potrebno kako bi naredni u 2013. bio još bolji.
Učesnici SCMF 2012
18
Sarajevo Chamber Music Festival 2012 Sarajevo, 24.08-01.09.2012. Produkcija Muzička akademija u Sarajevu Manhattan String Quartet Umjetnički direktori Chris Finckel Dino Mulić Umjetnički savjetnik Dr. Ivan Čavlović, dekan Muzičke akademije u Sarajevu Izvršna direktorica Amila Ramović Sarajevo Chamber Music Institute, Koordinacija Calvin Wiersma, umjetnički koordinator Deborah Wong, umjetnički saradnik Manhattan String Quartet, predavači Marija Bajo, saradnik za koordinaciju Stručni savjetnici Yevgeny Xaviereff Belma Alić Senad Kazić Mirjana Papić-Hrkaš Mersiha Teskeredžić Tatjana Romanić-Piralić Studentski organizacioni tim Dženana Aganspahić Senka Hodžić Miron Konjević Mateja Milićević Esma Sulejmanagić Ivana Vučićević Dizajn vizuelnog identiteta i komunikacija Ideologija Sarajevo Anur Hadžiomerspahić, Art Director Tarik Zahirović, koordinator / Co-ordinator Koordinator štampe Esad Šuman Fotograf Almin Zrno Audio-video produkcija Admir Đulančić
19
Sarajevo Chamber Music Festival Sjedište Sarajevo Muzička akademija Josipa Stadlera 1 71000 Sarajevo BiH T/F: +387 33 444 896 E: scmf@mas.unsa.ba www.mas.unsa.ba New York 18 Boulder Place Yonkers, NY 10705 USA T/F: +1 914 772 8531 E: info@sarajevochambermusicfestival.org www.sarajevochambermusicfestival.org
Facebook page: Sarajevo Chamber Music Festival Facebook profile: Scmf Sarajevo
20