~UNI
1878
nr70
L.~.~~~~~~~~~~+t.~
"!o
1i~~~Rt~J1i1* ~ ;tn\t~ • .i.~ it~'l, ~t
~~*.*.&~*C~.,~.~~.,
#
~P-~t · ~ij· ~o "~ik~t~ • .:r.~. "iif*Pf
iI:."
~ ~Jt,~~ , . ~ ~IJ ~ ~ ~~j1}9~ ~ltL.,
.; ;
.«*~~~~o~lkhL&~.~~, ~ 1 t~t~ tt~#.~.r.~R~ ~h Jr, ~ *)tt~t~ .~~~~~S.~~h~~~.#~, ~~ . ~~, s.~~~~o~+*, ~h*S.~
*
••
*~~~S.~~ *o&A~*~~, ~~~~.~~~Rt, .*Am~*s~ . .
.tJL.~ -liE t~ •
* iifil:" ~.t ~ ;J4~,
••
.
:k. ~ ,It ~ T ,
0 •
-ie," if
"t .~, ~ -liE ~ 1JG7t* S" oi!.#~
;t-t ~ · ~i£.~*~AJ· ~,f'f,
#A~~~~ffo
.:r. ~ m~.
A
~~ I! ;fp~~ J1.
ROSTRA blad van de ekonomische iakulteit Rostra 10, Juliana 10. Een incident, dat wij ook n1et
jaargang
78 -7'1
hebben zien aankomen. Vandaar dit laatste woord daarover.
Van het redaktionele front kunnen wij melden dat de vernieuwing van de redaktie gewoon doorgaat. Weer een nieuwe kandidaat voor een redaktiezetel heeft zich aangameld.
redaktie Noor de Bruin Bert " Brunninkhuis Rob de Klerk Tjalling Haisma Hic van Wijk I\uke Uilkema Iris de Veer Piet de Vrije
adres
In ons laatste nummer voor de vakantie hopen wij de nieuwe naam te kunnen onthullen. Voor degenen die de voorplaat van de vorige keer niet begrapena 拢at kon ook niet. het ligt niet &an
~
hen, maar het sloeg in ieder geval op het openingsartikel over de enquete TAS-vrouwen. Ket de EEG bent u bij ons tot de zomer onder de paanea. Ditmaal bijdragen van de heren Schoutendorp, Ellman, ea V.d. Pijl. Wij zijn hen dankbaar daarvoor. De 路C hina-r&:izigers zijn weer terug en do en verslag over
Jodenbreestraat 23 kamer 1339 tel. 525.2497
hun bevindingen aldaar. een aanrader. De volgende keer
meer. U ziet hetl wij worden een kwaliteitsblad.
Amsterdam kopiJ zenden naar: Fakulteitsburo kamer 2141 Adreswijzigingen: Studentenadministratie Jodenbreestr. 23
voorpagina Herman Schaap
drukkerij
Page
Kaal Nieuwe Herengracht 61
Pag. 8 Tendenzen in de west :-een verslag over de Europe8e
~
Voor een Europa van sooiale vooruitgangl Wim Sohoutendorp verkiezingen-; drs. K. van der Pijl
Pag.12 Groot
Brittanni~1
Prof. Dr. M.J. Ellman
Pag.15 Vrouwen eisen werk; Noor de Bruin Pag.16 China; al te gekl Cor Worms, Annegreet yan Bergen, en Cee. Aarts Pag.21
~oorter
10 jasr; Noor de Bruin
Pag.22 Ronduit de raad; Clemens Lutz
,s
/
De afdeling Studentendeoanen van de Dienst Studenten Welzijnszorg is verhuisd naar de Nieuwe Doelenstraat 9, Amsterdam. Balie, telefoon 525 4301, voor algemene informatie geopend: maandagmiddag van 13.00 - 15.00 uur dinsdag tim vrijdag van 10.00 - 15.00 uur telefonisoh bereikbaar: maandag tim vrijdag van 15.00 - 16.00 uur dinsdag tim vrijdag Van 9.00 tim 10.00 uur
VOOIlEEN EUROPA· VAN SOCIALE · VOOIlUITGANG Je be tre k:< in Ren tUG.sen de ver s chillend e l anden \an Europa hebben re eds een lange ee s c hie d enis . Afgewi ss eld door peri oden van betrek keli j ke vrede en ontspannint; , i~ dat vooral e en ge Gchiedenis van oorlogen en confl ieten geweest . Zonder bi jfe l de versehrikkelijkste en ·ingri ,j penste wa s de tweede wereldoorlog , ,",,,ar.va n \Vij de doden en gevallenen nog ieder janr ge denken. HIde Hitlerllui tsland in d,· zc oerlog Europa mili tair, poli tiek en economi neh aan zich onde r:!orpe;n, hot rC 'lU lt e.at van de oo r log wa>.; e(m and ere : de bcz e tting va n Dui t s lan u clo or do geal lie.iJrden onder ee l.i.jk tijdi gc bovri, iding va n de door Dui tsland be 2ett c uo bi Q den ~
Drs . rl . Schou t e ndorp :> ehree f op verzock van de r edakt i e, dit arti kc l in het kader van onze re c ku rond Je Europese V' l'kie z inge n. i:e t artikel le g t de verbinding tU 3 ~en de ekonomie · en de politiek . In de voor gaande Rostra ' s sehreven Prof . de Jong en drs . M.
ea n ca n v e rbindinB
Onmi u,ic l ... i ,ik hi o r f)p Ncrd. ci e s pannine t U.; .:Gn O o~; t on ":1e[;"t hcevn.t en v c r :j che r pt,
·,,, t i l; ·ni <" t ov.; r dr" ve n t " .; ~() l lc n , lb t o n(iC r i nv lon d
van
uoze koudc 00 r.' lor~
ook de
~i l itnirc ,
mi Gcho
a< ~n " ';n2 i g h e i d
po li t ic ks
ocono-
~n
v an (I e "·. mnri i'. an(\ n etl. VDn l i ov .io t- 'Jn .i.c
in .. e:~ t - ~;ltro ;H:.!. uc. in :.)o:J t - ':u r o[)(;I. pen e x.tra
d~m e n J i o
k :cecr~,
BELANGENTEGENSTELLINGEN
Drou~':er
ove r de
Bur-opes e markt en de nederland s e cxportp oui ti e . De in dit artike l ann de ordc 6" slcld e them:).' s l eg-tu ~s en d~~ e
t,vee art i ekel e n en he t maer p01i ti kologi s ehe artl.kel van dr s . van dcc ? ijl ·op pag e 6 . Drs . Sehout endo :·p ge er t , z ander z ich in abu tra kte SEC -ide alen te ver l ie zen;een " chHt s van de konkrete vraags tuk ken w. ~ t be tre kking tot de inteera-
ti e . Drs . S c~out e n d orp ':ra s tot v~ ~ r
ka r t w ~ t u n ac ha pp e lijk medew erker bij de l eer·" toelGroe p ex ·tern e organi 3atl e . f er J me i vcrtrok hij naar ds r dakti e van do ~ aarh.j rt . :lr-o . CChOLl (·" nd orp hoc (.t al ti. jd in ~ oot ra an oak bijvoorbeald a Bn fo r ums op de Fnku l t a it ve e lvuldi e 0 n me t ve el in ze t zln m c d e~ erk ~ n g verl su nd. Va na f daze plaat s wi l l e n wjJ hem daarv oo r ' noarnaa l s harte lijk dank 7. l.! {';,.ge n ,
::t~ t i :.; OJ1f1 'r doy.o b ij zond c r c oJn3 tand i ~~hn u(~n , UFtt d{~ uiscns "ic , ' ho A v C' r j
d i :,,;cl,.t:j~; i o , die a ann l'..rtl van ' hoe ',U:': t - =-tl X"Op.l f i n Od n !J tr o om-
der me t .. :u l'opa t , eo n onmi u:: ic l l ij k d(~ v arm v ur,. li:.~r In : t v 0r:i n c ) ~ i ng k '.'. Hffl "
VI n dnt' : i Jl n iJ(~(n t u() :·;;~ C eun )dn eJ'ika::i.n u p I nll V() C ~,... :::uY.'opat; ,.1e t; '1..0 1 n b (lt it ~: l:i.n g wordt ~ ek wr c :,! n b:langr i 5k a.~, pe ct :~:'ln L' ~ f."j Hl<i t; :~'an h o t ~.~ ar s h a. l 1 -
r\ (h:G
olan .'JI' ,c u Ort 7. e k u ("l; V Go:c".'lt1.u r do n VUt'Ot)h-
den omt '!' u:"'. t; Li e int c r ':-' lll'opC:le r o 1 at.i :": :l on h, . t: n:d'i t:'. l. i ! I V " :'; t(7 ri ngf~ n i. n :: 0:; t2U:r()~ 1 ; 1 C: C',1r .\m!' (''lkiJ.a.n :Jo c :::-; n ct~ rn :-; n ;\m
in do
n a -O ') ('10 ,{" , (:
.i',I, rc n
gro t.c
vo ('nw n
ho ud i ng
1i a t! r~ n o v e r
de to e tr cd in'g v a n
En'il. lt..nd , he t' ·; 'lr op a va n dc vadcrlnnde n ' va n de Gau: lc , do:: huid ige inte - ·· gra ti0 pol itiek va n Gi card pt e . f.: r
do.t
i t.> n Of.\'a.l '::a"t ~ ed cn ,om a nn t e no mo n, e 't' ook ~ t n Juits plan v o or Europa
b e9t~a t.
Elt ie r
n ae z i j nen haddHn in
i cde r lje va: zo rn plu.no ..~13 ov o: r,'lonn e n
n : >. ti e had de Ba !ll a nge r e ti.jd waar.Jchijnl ij k t e .eini g politi ck Beza g am zich zo'n plan nl te dui dalijk t o kunnen aanma ti ge n . · ~ a a r inmi dde l o i s de BRJ tot de s t €> rks t c e n krac h ti S:; na ii a van ·tcD t - Suro pa ultgcgroei d , z odat oude politi e ke en . ec onomis cha int e r eSHe n in ni euwe vormcn :.:ich de s to d uid el i jker zullen kunnen aandi e nen.
t.,
.'), ' ~ tl .
EEG CYCLUS · J0 ;~~G ka.n oak e :!n ::.ranJ p Lan y ou r c:uropa. F,f.: nO () flH.1 \'/o rd:~ n . Gn.mcc nd wo r dt :" ;01 ,
d" t c· cunkri .lk ub pol itie k g!]ZDI{he bblm<i land vi a C0 n 2 uropf) (,:~ li chaam .~ e n zeke:re con h 'l) l e ovar de ont "' ik kel in{~e n in }/o s t- Jlll t:il:-tn d wilu(~ kr i Jg e n C . ll Cl b f'l hnud p,n a lG Ulr:uc- - ov 0 '['wi nnan. r van 1'a:.;c i.J-
· ti s ch ~ litdl and . Of f CBnkri j k in co n d ergRl ijk n 0pza t a~ la~gd iu , va l t nu te betwijf0lo n. ~a ! ranu c pol iti c k i o la at~ t e jHr~ ll nO ,5a1 ten ' a.an~i o n van d ij ~;:.-.'(;
e,Jn~1
de
:
EIGEN
PLAN
Benadrukt .Tordt hier, dat het ontstaan van d ~ E3G zeke r niet vanuit e6n conc(.l pti e t~ be gri j pe ri i s ~ m.aar e Hn comp l~ x e gOBc hi eda ni s hee f t. ~ a ontwikk e lina vall de ver s chille nd e instltuti es van de _BG h ~e ft zich ook niet in hot s ne ll e t e mpo vol trokken, dat s ommigen we I vo or ogen s tond. Prof . de Jong h ea r t ge lij k , a1 3 hi j op hat vnrdrag v a n J.{oIne e n
v or 3chill ~ nje
ande r ,e 'rege -
ling~ n
\V ij s t , d i e thuna in ds S EG ~ l a ndo n oe n uni f orlJ\e Jllr i sprud'lnti e B"' sc hapen he bbe n. !.iao. r daarme c 'l.'ijn de
oud e
bo lanBen vcg(: nst n ~lin}~ e'n
en ver··
enw i ~j zieu
de wi :; ,:e l ondo
3
Maa r tli t v e r schijnse,l b operkt zich er in hoge ma te to e , da t ' c onc e rns me teen s terke bas i s in ' 66n tl e lid s t&ten, v es s c hj.ll.: n ivan inzich t n e e; nio t llit{~c ..' is t;. tiginge n in een andere lid~taat openen )f kl e ine re bed rijv:e n ver ll erven. 60 k l d-a Ct Zijls tra in ho t :o ojlli Gt vor','{ 0, rke l ijk t ran3nH,tionc.l e f u.sies zoals :; c :lo n ori. jG.urv£lrs )..ag v ~n ue Xe uerlnn 3 0 I.flnk ov o r het mi::;luk;".e n v a n h a t s l<l11g~ ')'l~l·un g (;m() nt · op monetair ge lde d . Ook o p jnouc tric politi c k ~cr re in i a n06 wei -
.
nili ~ tlo JtRnti ac l Q tot s t a nd ~e ko mc n, t "l",:ij l in' ue l andbou;'1 a ll in do o t ua linUu'itr i e vo q rtuu.:rond
r ot~
c on.flic t cn
nan ti C oJ"'"d .... z ijn . "Dc vr~ag i :3 aun Ile cruc , of op d e ac ht~r~ cro nd
v a n de z c t ugc n s t c l] ingcn un
con i licte n nie t he t ::; trc ve n s tn"t va n elk <.l e r oe l a n"he bbc nde 1and"n om " nt ' e i ecn plan voor ~u ropa' t e laten ~o mineren. l:ouat , ·: :a.t e r nu nan EJ~G t?t
tU :; 3 p.n -:--i oog oven s en Hoc ri ch of Ifokker
e n \~ ?i. 2 iJn b.~1; l"'.! k ka lij· ze lu:4a.am ee .. 01 v en. Vet'sel\!ll nde hi e rva n, z oa.ls
·
F'ok ker - 'l / ;, z ijn v el1./ ol nauwa lij1<s gC:J laagd te noe men en h obbe n met grote , int 'c rne 'Lgen ::; t e llingcn t e kampen. O"k het intc rnationa" l :; a'menga.a.n van ba nk en in bankgroep e n a13 de ZBIC l i jk t t~ s t agn a r en en door krui s t te , Nord e n doer' e~ n e..<pans io van ' e lk ,der s am e n"" ~rko ndo ba.nken a:f Zonderlijk o '
::; t.:lnd cc ko me n i ;.; , nict e cn n e utra.l f] ;. ~;G i :; , lRU.::",r v oorde lip: voo ..· h e t e n c of ilo t n.nu'Jrc ,· in n.ot al[.:;(~r.tc .' n ·ha t il1'.jl o r·,tri:ik :: t e I n nJ.
niet na~r de andere EEG-Ianden gaat, maar naar de V.S. en naar ontwikkelingslanden. Geconcludeerd kan dan ook worden', dat er van werkelijk internationale concerns 'q ua ~eggenschapsverhou_ dingen geen sprake is, maar dat de nationale basis voor de buitenlandse expansie ovel'1.egend gebleven is. ' Bovendien overheerst bij de buitenlandse 'expansie de orillntatie op de niet-EEG-la nden, ter.fijl omgekeerd de, VS de belangrijkste 'kapitaalim~ porteur ,gebleven ~ijn.
KAPITAALVERVLECHTINGEN ~ o or vc Ie e conomc n e n pol i ~i ci :': ord t C'r vc.n ui t gcea.tn. dut cie Europe:..; oc onomi~ch ge ~ i c n
int CG ati c
r eeds vor
i .; voor t l;t? ..:ch::CQ{"! o n. Oe br ldkc lijk Hordt ~ r.: ; '::c7. c n or de !J t c rk to...: eu nom on hand c l ~ u n t. r 2kk i n{;0 n t lis ,. e n c :;~G - l'~ n(icn on ... dr!rJ inp; . ;~ c n ' under k c nmo rk voor cc o nemi::';cflG i ht'.Jera tie zo u Jc !!l::t t o v an ka-
pitual v" T'vlee htinG-tu",;on do l :Lu'l tu.t ::: n VUll
J.e
:~ ~{;
NATIONALE OVERHEDEN
'ku.nnen zi jn . De z i::.: och i.c r minci'o r oo.t:': i kk e lu, d.nn d oor rl
a.;..l.n~ i c nliJk
Y " l(;~ n f(':'H:'h..:e n ri
Me t
·.'/or:.... t ~
b c t r~k ~ in8
toL
~e
k apita a l v ~ rvl " c h V'o lg,~ ., :3 ("
tin t{ o Vi::r h ur3 e n in EUT'o'pa de
Het is onmiskenbaar, dat ar met, !let verdrag van Rome en de nadere uitwerking, die er SinQ8 het ondertekenen 'daarvan aan sommige EEG-orga-
1. I n d e lu.nd~n van de EEG OV 0 r~ e c r~c n ric nat.iona l e concenLratio- e n cc n-
t..rali:~a t i (-J b eweging -"n.
de
2 . De d eelname van ni o t- 8~G -l unJen in do kupi tu.a l v.~ r"vl ee h tin~~ van d. P. '{I'c ~; t-Eu:r op (:I ~e "Landen i 3 ze0 r hoog . , 3. li oowcl d e geog'raJ'.is,lOhe v"rd e J ing va n do 'dj, 'C eo te inv0 s terinee n oeLr ek~e lljk 8 t e l"k op de l~~G-]and H r: g e c oneen tro l.:rd i ~;i , gaa t
to c h' 8i::l n a'~ ll me rk e ] ijk gro t e:r de " l van d,,' b u l t e n land:;e
'inv ~s t e rinffE' n en
pi t a al e..:.po-c t naar b" i t ', n
ka-
E:i:C.
VI TZONDERING, 'r" ve c"achtcn ' a1 t, dat de inte rnationa'ii s ati e de komund:e jaran verder to e n 0c mt,,' Dat ;'_' il
~e g6e n
de tendens
~~N
tot' kapitaa lexpo r t on ov ernames van bui t e nland se onderllCmingen, maar de
:;:i V\R;~~
\v£;:,v.wee...< ,
lI<';"w _j c. N :c. T N.Hl(INI'JPtL 1\cSf!..c",:
p-i IJ·~ n~orn ::i .... en z cgeen 3 chap s v erhoudingen
be houden tot ,dusverre ee n nati onaal karakter . Bij ve e l c oncerns zijn e r ook " tatu taire bepali,nge n van kraeht om di L 'nationa le' karakter voor de tockom:.;t t e
v e r z~kure n.
Ons land kant
t,ra<]jtion c" l dri a mnltinaLionals , die ook i n h e t ouz i c ht va n de zeg~{e ns chaps vc-rho Jl(jj nge n · mll] t.inu.tionaa. l te o no pmc n z. i j n: iit-J ] e rlel" l a. n c.!. ,~ - E n g-e·l :.;e Koninklijke. Sh e ll, d~ e vc n ce nc Nede rland d -Eng ~l s e Lnil e vc r yn de NodQr lan d~ - Duil se AK ZO. Bi j \ )i t ina L:; t. p conc e rn 1.!,,) ld t de vc rvl a c h ting Van z e gf~ q nsc hap s verhoud:ingen '
" i,g<-n1ijk all c'!ll do c he mi s<: he vezeldjvi ~ ioo l) hiJip s d a a r e nte ge n is; hop we I s terk :int6rnat'ionaal ge ori llnte0 rd, Va n uu id eli jk ' Ne d~cland se si'G'natuur ~ , Ni a r:..r ons land .i ::.; ffi '2.t d e domirterende po :.; i t iP. va n deze cone u rn 3 af~ n u i t z onoeri n g La nocmc n . .
nen en instituties , gegev~n is, een aantal nationale bevoegdheden naar Brus s el verle gd is. Maar even onmiskenIn vr1jwel alle EEG-landen sta.a. t op de baar is de toename van de rol ,die de ranglijst van kapitaa l-importeurs niet ' nationale overheden spelen met beeen ander EEG-land bovenaa n, maa r de ' trekking tot de ontwikkeling en konVerenigde S,taten. Met name was de ve s kurrentepositie van de concerns, di-e tig jng van dochteronderneminll'en van vanuit het betreffende land opereren. De t;on co n l ru Lie,_ e n ce nt1"aLL.; a f.i nb l.!Ameri.kaanse conc e rns in West-Europa' In Frankrijk, Italil!, Engeland en de Wl:!H iut{Cn v a n ch~ ~e$ tlgc r - a n z-(: v n i n de vijftiger - en ~estigor jaren BRD is in meerdere of mind ere mate ti ll'O I' 'Ar e n '.'I a.l'on in hoord~ all k uepe ck t van, be lang. De l aatste tijd lijkt 'er sprake van genationaliseerde onderto t. :'I ~ ;j eH ~ n o v~r nam l·U . b.i.nnl.;~ n. de na.~ich een omgeke "'rde beweging voor te nemingen , danwel ondernemincen - met t.i f') l1fd r) ·ffl'(··iL~ c n. ;le' l aa l. ~t.. u jarc n j.j r doen: concerns ui t Vlest-Europese lanoverheids participatie . In Nederland ('r ook "pr'ake van u .... n t. c nt.iC:! n..: t o t · t.oc.! . ~. den afkomstig, die in de V.S. invesn "m~~ n lJ. ' ') int. rnatiurlu 'j j J Q.. i, i p P H v()r'mJn'~ teren. Voor Nederland, zowel als voor v :J.. n ~ or.cn l.UlIH.lc m i.t.. in ut ic.rn a l e Oll dl.: ·r de me este andere EEG-Ianden ge ldt, dat n,..om·ill :'\- n .. me er dan de helft van de kap itan lexpor t
4
,,
is de overheid talrijke kere~ betrokken geweest bij 'het koncentratieproces. Met name in de huidige periode Van ekonomische depressie is de steunverlening aan ondernemingen door de nationale overheden overal toe genomen. Ook de bemoeienis van de nationale overheden op het gebied van de loonpolitiek en de ontwikkeling van, c.q. bezuinigingen op de kollektieve sektor is in de meeste lanqen a anzlenlijk en wordt in belangrijke mate inge geyen door de overwe ging de konkurrentiepositie tot het buitenland, waaronder ook de andere EEG landen te
In dit krachtenspeL waarbij als steeds de invloedrijkste krachten de dominerendste zijn, blijft het nationale uitgangspunt van grote betekenis. Niet uit chauvinisme, maar gezien de krachtsverhoudingen en belangente genstellingen die in de werkelijkheid bestaan. !.len kan zich daarbij niet overgeven aan abstrakte EEG-idealen, zonder op de rc ~le ontwikkelingan te letten. Dat impliceert een blijvende waakzaamheid voor ~ri~ntaties in de EEG-organen, die niet in overeenstemming zijn met onze nationale bijzonderheden. Dat geldt in het bijzonder voor de sociale, politieke en kulturele verworvenheden die, behartigd , door de vakbeweging, aktiekomitees van verschillende aard en progressieve politieke partijen, noch bij de formulering van het huidige re geringsbeleid in ons
land, noch bij de vormgeving van de politiek zoals ' die op EEG-niv,o ,"ordt gevoerd, een rol he bben gespeeld.
EEG
CYCLUS versterken. Inderdaad z'ijn er verschillende EEGregelingen, die paal en perk ste l len aan sominige uitingen hiervan. Maa r dit blijft beperkt tot incidentele kwesties. Naar gezegd wordt, is het aantal gevallen waarin EEG-regelingen in sommige lid-staten ontdoken of omzeild w,o rden, niet ona allzienlijk.
Vooreen Europa van onts panning , sociale vooruitgang en het socialisme is een progressieve, demokratis che machtsvorming , geworteld in de nationale verhoudingen en verbond en door solidaritei t over de grenz en he en, de enige gara ntie t egenover het krachtenspel van de re chtse regeringen en de grote concerns. Aan dit krachtenspel voorbij-gaan va nuit we lke EEG-gedachte dan ook, is schadelijk t e achten ~n voor de sociale belangen Van de ",erkende merlsen, ~n v~~r de positie van ons land als gehe e l. Een progressieve politiek in Europa is onlosmakelijk verbonden me t de verdediging van de nationa l e ver-
VERWORVENHEDEN De EEG, zoals die thans gestalte gekregen hee f t is in hoofdzaak bepaald door rechtse, c.q. rechts sociaal-demokratische re geringen en de onderne mersbelangen die in elk van de afzonderlijke lidstaten prevaleren. Hoe\'e l de betekenis van de Europese Commissie in Brus s el voo r al op het uitvoerende vlak is toegenomen, worden de belangrijkste beslissingen genomen op het nivo van de ministerraad. /.let het tot stand komen van een EEG-wetgeving, een Europese Commissie en een Europees Parlement kunnen de traditionele verschillen op ekonomisch, politiek en kultureel gebied evenwelniet als afgedaan worden beschouwd. Te meer, daar de ekonomi~n en de politieke verhoudingen zich in de afzond erlijke lidstaten ongelijkmatig ontwikkelen.
worvenheden.
.
\Vim ,Schoutendorp
~ I !I !
, Peat, Marwick, Mitchell & Co. zoekt .
.
. , Jonge '
...
.B;eWijfSeconomen die' een carriere in de internationale accountancy ambieren. In verband met het internationale karakter van onze aktiviteiten, keilt de firma een uitgebreide aanvulling op de postdoctorale accountancy~opleiding in de vorm van een intern cursussenpakket,dat elke fase in uw loopbaan bij PMM -& CO. begeleidt. Mede hierdoor wordt, naast de. praktijk, een theoretische basisgelegd die zich niet slechts beperkt tot de nationale accountancy. Yerder bestaat de mogelijkheid om een trairiingsperiode in het buitenland door t~ brengen. De firma laat haar medewerkers vrij in de keuze 'v an'hun woonplaats. Salaris en emolumenten liggen " boven het gemiddelde dat gebruikelijkis in ons beroep. Peat, Marwick, Mitchell & Co. is een der grootste accountants~ . kantoren ter wereld. Yanuit meer dan 300 vestigingen . verlenen wij onze diensten. , . Deze omvatten de controle van jaarrekeningen,het verrich~ ten van bijzondere onderzoeken, het adviseren op het gebied van bedrijfsorganisatie en bedrijfseconomie. Daamaast heeft I de firma een uitgebreide belastingadviespraktijk.
. '
,
, >
" o
'
Onze sollicitatieprocedure belooptin. de regeI slechts enkele weken vanaf het tijdstip van uw eerste contact Na een orienterendonderhoud volgteen uitnocllging om met toekomstige collega's binnen de firma van gedachten te ' wisselen over ,e en' carriere bij PMM & CO. Yoor meer informatie kunt u contact opnemen met Drs. J. Reyrink, Supervisor op ons kantoor in Den Haag, telefoon nr. 070 ~ 814 761. .
13 Peat, Marwick;Mitchell & CO. LGan van Nieuw Oost~Indie 127, '2593 BM Den Haag
Herengracht 566,.1017 CHArnsterdam
,-
Price Waterhouse & Co., accountancy met vele internationale aspecten
,
.
' Price Waterhouse 路 & Co. is een maatschap van openbare accountants met over de gehele wereld verspreide vestigingen.Onze werkzaamheden om. vattencontrole van jaarrekeningen van internationaal georienteerde ondernemingen, alsmede adviesverlening op het gebied van administratieve organisatie,EDP en internationale belastingzaken. De voortdurende groei van /de sterk internationale clientenkring betekent ook 路een voortdurende toeneming van onze activiteiten . . Voor . diegenen .die hun studie willen combineren met een veelzijdige praktijkervaring . hebben wij dan ook enkele functies beschikbaar als assistentaccouptanL Wij zoeken hiervoor con tact met
jonge bedrijfseconomen die voornemens zijn de post-doctorale opleiding accountancy te gCl.an volgen of deze reeds volgen. . Wij bieden een aantrekkelijke salariering en studiekostenvergoeding, alsmede een uitstekende verlofregeling voor het volgen van. colleges enz. Daarnaast neemt u eveneens dee I aan ons interne, op de 路 praktijk .gerichte opleidiIigsprogramma in 路 int~rnationaal verband. Ons client~nbestand omVCl.t vrijwel alle takken van het bedrijfsleven en is verspreid over heel Nederland. Dit laatste houdt -in . dat onze medewerkers ook verspreid kunnen wonen. Wilt u meer weten, maak dan een : telefonische afspraak voor . een orienterend gesprek. Wij bieden u bij die gelegenheid graag de mogelijkheid om informeel van gedachten te wisselen met eventueel toekomstige collega's. U kunt ook schrijven naar:
Price Waterhouse & Co ..,
J.C. "van Markenlaan 3, Postbus 79, 2280 A~ Rijswijk. Tel., 070-949303 . (de heer H.A. _Hubee of Drs E. de Haas).
/
\
TENDENZEN IN. DE WEST ·Dc. IiHE GRA TJE VMJ WEST-EUROPA ,DIE ALS GEVOLG VAN DE olREKTE VERKIEZINGEN VOOR HET EUROPESE PAf1LEMENT WEER STE RKEI1 IN KOI~EN,
ALS ER GEN5 SPRAKE IS VAN EEN 'HIN UNO HER'
znl •
DE UELANGSTELLlNG LlJKT ' TC'
HEErT. ZICH NIET IN EEN RECHTE LlJN DNTWIKKELo. INTEGENo EEL: TUSSEN VERSCHILLENoE TENoEN-
J AN IS OAT IdEL HET GtVAL 8 IJ DE WEST-EUROPESE EENWURUING •
INCLUSIEF HEr BESLUIT 01'1 22 JAA R NA DE SLU ITI NG VAN HEr EE G-VEI1DR AG DE EUROPESE VE RKI EZINGEN UUOHGANG TE LATEN VI NJEN.
In het onderstaande zal ik kort ingaan op de achtergrond van de twee m. i. belangrijkste tendenzen die zich bij de Europese eenwo'rding doen gelden , nl. de liberale en de federalistlsche; vervolgens zal ik trachten aan te geven hoe ze doorwerken in . de standpunten i nzake de EEG van de belangr ijkste politleke partijen. Ulteraard legt de ' beschikbare ruimte , hier de n o dige beperkin g en op. Voor wie zich verder ' wLl ortlnteren verwljs ik , v oor het ontstaan van de ·EEG, naar mijn boek Een Amerikaans Pian v oo r Europa--TsijA-197g~en-;oor-de-Eur op ese
verkiezingen en de eraan deelnemende part ije n en partljblokken naar de bijdragen van resp. Duco Hellema en Marianne Braun in de Cahiers vo or de Politieke en S o ciale-Wetenschappen~-Jg~27
2-raprrI-1979}~---------
magna t en, geconfr o nteerd met een mi litante arbeidersbeweging en een sterke anti-mon opolistische beweging, af en toe somber uit, de kapitalls- . tische klasseverhoudingen blev~n juist dankzlj Roosevel~ s 'socialistische maatregelen' intaot. Zoals Keynes het f o rmuleerde i n zijn General :!:!:!.~.'?E.l.-" •. The euthanasia of the rentier, of the. ' funct io nless invest o r, ( ... ) will need no . revolution" (Papermao ed.,p .376)
KARTELS Deze transformat i e kwam in Europa pas na de oorlog t o t een vergel J jkbare afroriding. Hler . was de levensstandaard al tij d veel lager ' geweest, en het ' klass i eke flnancierscomplex had zion In kartels en koloniale . monopolies kunnen verschansen tagen de verander in gen zoals ze in de VS o nder Invl o ed van de opgekomen consumptie-
NEW DEAL De na oo rlogse herstructurering van het Westeuropese kapi t alisme, waarul t de EEG is voortgekomen; is in . ee,n aantal opzichten te herrelden tot de politiek-economische reorganisatie van het Amerikaanse kapitalisme in de jaren dertlg. De . beurskrach van 1929 had daar o p spec~aculaire wijze duidelijk gemaakt dat het kapltallsme van de inves\eringsbanken, groot geworden dankziJ de manipulatie van sp oo rweg- en staalaandelen, zich had overleefd. Nu was in de schaduw van het ~lassieke finanCierskapitalisme een potentilel vitaler stelsel o pgek om en , gekenmerkt door de industrl11e massapr o'duktie van auto I s, electrische apparat~n, chemische produkten, e.d . Het doorzetten van dit type produktle verelste ech ter een beheer van 'de bespar lngen en een aandacht voor de l oo nvorming (als kostenfact o r ~n als ' afzetp o tentil~l) ; die van de financiers niet te verwaohten was. Pas de New Deal van Roosevelt, met zijn-sane~ r i ng van ' hlt bankwezen en de landb~uw, en zijn o rilntatie ' op be hou d van koopkracht, k o n de polltieke en economisohe vo o rwaarden scheppen vo o r een nieuwe fase van het kapitalisme. En al zag het er tijdens de Gr~te Depressie voor de grote
8
, -.... -.--.---- .-.-- -.. -.. _.. -- '''--'r Ur s . K. van der Pljl i s w erkzaa~ op het instituut der Int ~rn atio n.le 8etrekkingen van de FS:1J. Op verzoek van de rp.daktie schree i hlj a~s politicolgog dit stuk over de europese verkiezi ngen en haar po l i tieke achteru ronden .
centrale (bij-)sturing van de ec o nom i'e werd n ages treefd, kwam , het In Duitsland,Sp~nje en vervolgens de. rest van continen~ aa l Eur o pa zelfs tot een v e rnietlglng van de arbeidersbeweging.
FASCISME Nu hadden de Eur opese gekartelliseerde ind ustr ieKn al voor de o pkom st van het fascisme o p gr ote schaal Amerikaans portefeuillekapitaal aangetrokken. waarbij de oude ln vester i ngsbanken een belangrJjke r oi speelden. oaar ove rheen k wam i n de dertiger jaren de irip lant t ng van de Amerikaan~e olle - en ind ust r ie c o ncerns In Europa. Zo ont st on den er al le rIe! t rans-Atlantische belangenverv lec ht i ngen: Amer ~ kaanse finan. ciers met de Eur opese i nd ustrie; Europese g eldsc hiete rs met de Amerikaanse monopolies, de latere mu lti na tion als; koloni aIe belangen met Amer ik aanse handel- en o l i emaa ts c h a pplj en, enz.
PLANNING
g o ederenindustrle waren do or geWeI werden in een aantal landen struct~urhervormingen do o rgev o erd, maar de basis voor ' een vernieuwd massaoonsumptiekapitalisme ontbrak. Terwi j l aan de overzijde van de oceaan jUist een iripass i ng van de t OL op zekere hoogte nood~akeli j ke lo o nsverbeteringen in de ~et.
In Europ a kwamen als g e vo l g van de z wakke positie van d e verwerkende i ndustrie tegenover het machtsblok ~an koloniale mo n o p o lies en zware in d ust r ie al 'vroeg anti-, :> f pseudo-so' c ! al i stisc n e ' planideologieln" op.Uit deze hoei{kwarii oo k het i de e van een Europ~se federatie. die in ,de gedachLengang van de planners in het d i rec t e verlengde , van nationale or d enin g langs ' corporatieve: o f Keynesia~nse lijnen lag. Y Qo rz over er nu Amerikaanse steun te ve~wachten was v oa r deze pp vat tlng v an Europese eenwording, kwam die uit de hoek van de oude tnyesteringsbanken. aangevuld met de
J.
El11l0PESE oliemaatschappijen. Deze belangen waren gebaat b i j ' een militant herstel van hel WestEu~ope~e ka ~ :Lali~me, en na de oorl o g ~oken de representanten ervan op i~ hel A~er lk aanse minis t er i e
va n defens i e,
in de
CIA, en als bezettingsautoriteiten in West-Duitsland. Con"acten ':'aren er al gelegd op he t , eind van de oorlog, en toen op het laatst van de veertiger jaren de extreme K u udeO ~ rlogstendens het in de Amerikaanse b ui oenlandse politiek voor he~ zeggen had gekregen en aan de andere kan t van de oceaan, Spinelli en de federalisten b l nnen de Europese Beweging d~ leiding hadden veroverd, kwam er dan ook een continue subsidiestroo. van de CIA naar de Beweging op gang.Na het ho6gtepunt in de Koude Dorlog raakte de Beweging echter gediscrediteerd d oo r de campagne vaor de Euro~ese Defensiegemeenschap . Toen dit pr~Ject in de Franse Assemblee was afgestemd, keerden velen het federalisme dl ru~ toe,
INTEGRA-TIE
hOllding van Nixon, ande·rzijds vo a ral de dreigende linkse overwinningen in Frankrijk en Italll geweest . Die twee omstan- , digheden maakten rond 1974 het opnieuw benadrukken van de politieke eenheid van West-Europa actueel .
•
ZETEL VERDELING &UROPESE PARLEMENT B.D
81 81 81 81
Engeland Frankrijk IhU. Nederland
25 24'
Belgii
16 15 6
DenellRrken
lerland Luxe,l IIburg
410 J
LIBERALISME Qe liberale tendens. ideologisch en pol:tiek complementair aan de economische belangen van de Atlanl;ische multinat'i 'o nals, Is veel minder eenduidig op de totstandkoming van eenverenigd West-Europa gericht geweest. In het liberate denk~n staat de vrijheid immers voorop, d.w,z. vrije kapitaalbeweging en vrij handelsverkeer; vrije ~oegang tot grondstoffenbronnen e.d" een en ander ' gepaard aan een maximale defensieinspanning van zoveel mogelljk van de aan deze vrijhedeh onderworpen staten tegen het socialisme~ Hoewel ook voor de Atlantici de EEG , een waardevolle zaak is, zijn de concrete stappen naar meer Europese eenheid voornamelijk gezet in periodes waarin de AmerikaansF E~!l!~ek (dus onverlet de bemoeienis van privebelangen) zich minder met West-Europa bezighield ' en meer met andlre werelddelen. Dat betreft in hit bijzonder de eerste 3/4 van de vijftiger j~ren(Korea, Midd~ri Oosten) en het eind van de zestiger, begin zeventiger jaren (Zuidoost Azie) .. T oen - kwamen resp . de EGKS, de EEG en Euratom, en ,het besluit tot het hbuden van Europese Verkiezingen tot stand; maar ook ~iet-gerealis~erde plannen als de EDG en pet plan-Werner werden tijdens , die relatieve luwtes ,van Amerikaanse b~moeie- ' nis gelanceerd.
CRISIS
Pas op het eind van de zestiger jaren komt er een wederopleving van het federalisme, culminerend in het Plan-Tindemans, waarin de Europese Verkiezingen worden voarges t eld samen met o.a.een weer opgepoetst plan voor een Defensiegemeenschap. De aanleiding voor dit plan is enerzijds de onberekenbare
I
Welke sttuatie hebben we nu? Na een onmiskenbare opleving van het federalisme, voert sinds 1974. to en binnen het bestek van een paar maanden Nixon, Pompidou en Brandt dood of levend werden vervangen door Ford, Giscard en Schmidt, de liberale tendens weer de boventoon. De crisis en de formulering van een antwoord daarop heeft deze oms lag ,0ngetwiJfeld ve~haast~ Al zijn er nog accent. versGhilleri tussen de tandem Giscard/Schmidt en de weer lat~r opgetreden Carter over de te voeren economische en militaire politiek, allen ziJn het erover eens dat voor een uitweg uit de crisis ,vereist is, dat het kapitallsme in alle opzichten een vri~e ruimte moet blijven.
Het federalis~ische Tindemansplan is dan ook terzijde gelegd; "Het belangrijkste wat, van het in 1974 aangekondlgde 'Europa-offensief' overblijft zijn de Europese Verkiezingen, op zioh een betrekkelijk onschuldig resultaat~ (Hellema, ~rt.ci t" p, 20).
EENHEID Het is in deze context dat de politieke ' partijen zich,al of niet in Europees verband,opmaken vo o r de Europese Verklezingen. Nu hetfederalisiische , kader van dezeverkiezingen is ontmanteld (d.w.z . , geen versterking van de EEG-instellingen) lijkt het erop, dat de verkiezingen nog slechts dienen om de Iegitimiteit van een EEG-, le'es' Westduitse, deflatiepolitiek te vergroten, Daarnaast is er zeker een vergroting van de autonomie van de politiek te verwachten: naarmate de politieke partij~n ~ich losmaken van hun specifiek nationale, maa"schappeliJke basis , vervaagt ' oo~ het , perspectief .an een polltieke omwenteling 1angs klasselijnen. De eenheid van links is hiervan h~t eerste ~lachtoffer~ zoal~ de ervaring van het Franse Programme , Co~mun laat zien.
DE fNSTELUNGEN VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN
lUAOPf.SI COMMISSlf. OEMOCRATlSeHl CONTROtE
RECHTERUJ"'£ CONTAOl(
19B
~J!l~· [U"O"(($ """lEMEN?
HOf VAN JU ,\ T'TI(
Ook in het partijwezen ~oet de schaalvergroting ~an de concur'rentie ee,n sanerende werking ,Ui toefenen, zo is door o.a. Vondeling betoogd,
9
EUROPESE VERKIEZINGEN,
EN DE CD's De ahristendemoaraten hebben de beste~ropes~-papieren. Niet 'a lleen in Neder'land (dlt betreft dan de KVP en het CDA), maar in heel West-Europa hebben zlJ vanaf de dertlger Jaren voor een Europese federatle ~estre den. De bereldheid om opnleuw op krulstocht Oostwaarts te gaan , stond AaarblJ voorop. Als enlge stromlng hebb~n de chrlstendemocr~ten een ,Europese partl J, de EVP (opgerlcht In 1976). Deze b~ seert zlch, globaal gesproken, o p de lnh~ud van het planTlndemans.
Cp's De comm u nlsten tenslotte (vo o r de overlg~kfeinere str o mingen verwiJs ik naar Braun art.c it.) zijn princip l eel natl onaal geo rgan is eerd . WeI v o rmen z lJ 1 een fractie In het Europese Parlement. De opvattlngen over de be t ekenis van de EEG lopen nogal ' u1 .e en: de PCl besch ouwt de , EEG als een potentleel kader vo o r progressleve politlek, terwljl de PCF en onze CPN er eerder de belicham1ng van de Westduitse hegemonie In WestEuropa In zlen en hun deelname aan de Europese verkiezlngen In het teken hebben geplaa t s t van de str i Jd daartegen.
so's De sociaaldemocraten ziJn eveneensgoed;oQrbereld op de Europese verkiezingen, Slnds 1974 , georganlseerd In de lossere Bond van Soclalistlsche en sociaaldemocratische part iJ en, bllJven zic h hier echter versc hi llentle tendenzen manlfesteren: federalls t lsche (PvdA), liberale (SPD) , maar ook meer socialistlsche, op behoud van nationale soevereinitelt gericht (Labour). Een gemeenschappeliJk verkiezingsprbgram Is er dan ook nlet gekomen, ' en het liJkt er op dat de onenigheid, als dle'Europees' moet worden opgelost, s~echts opgelost zaI kunnen worden door een effectleve h egemonie van een partlJ, nl.de SPD. Hoewel de keuze van Vondeling , als liJsttrekker hler een meesterzet liJkt, moe ten de tegenkrachten binnen de PvdA, zowel de anti-Berufsverboterlchting als de liberaal georlenteerde Atlantici d la Van der Stoel, niet worden onderschat.
LIB's De liberalen ziJn eveneens 'lo s ' georganlseerd ' in een federatie, . , Deze heeft ,wer een gemeensc h ap pellJk programma , v oor de Eur o pese verkiezingen opgesteld.
OUBBEL Dit
kunnen we condat de Europese Verkiezingen het produkt van een specifieke samenloop van oms tandlghede n ziJn. Gelanceerd als onderde~i van een strategle tegen de Nlxonkoers en tegen Ae linkse opmars In Zuid-Europa, hebben de Verk1ezlngen door de l i berale koerswendlng slndsdien veel van hun oorspronkeli jk bedoeide betekenls verloren. Gezlen de resterende, te verwachten effeaten, liJkt een onversohillige houding, ont~ou£~, niet vr uch tbaar~ Het ' komt tenslotte niet elke dag v~~r, dat uw stem dubbel te 1 t! o verz i ~nd ,
~luderen
Dat llberaal in partiJpolitiek opzicht niet ho eft samen ~e vallen_ met 1iberaal in meer economlsche zln, bliJkt uit het feit dat binnen ~~ Europese ~rganisatie va~ de liber~len ooK federalistlsche standpunten worden ingenomen , Meestal ziJn deze t o c h wel weer I'n liberale zin uitgewerkt: z o wo rdt uitbreiding van de EEG gepropageerd om dat dan de EEG meer zo u samenvallen met de ' NAT O (Braun, art .c it, ,p.48).
dr ~.
K. van d el: P i 51
POLITIEK·E PARTIJEN
~rthur'Young
voor jonge 'b edrijfsecononten die na het afstuderen up-to-date ,willen'blijven op het gebied van accountancy en bedrijfseconontie. Arthur Young Nederland, een internationale-maatschap van accountants, is gevestigd in Den Haag. DeArthur Young organisatie (accountants, belastingconsulenten en organisatie-adviseurs) heeft . kantoren overal ter wereld. . Onder meer door de voortdurende groei van onze pniktijk door het gehele land zoe ken wij contact met jonge bedrijfseconomen die de post..:doctorale accountantsopleiding (gaan) volgen en een werkkring ambieren ineen internationaleaccountantspraktijkdan wei daarover voorgelicht willen worden . . Werken bij Arthur Young is voor economen interessant,omdat: - een ruime plaats is ingeruimd voor opleidingen en vorming door middel van seminars in kantoor-. tijd en !'on the job training". De Arthur Young ' organisatie beschikt over een eigen onderwijsapparaat- dat cursussen samenstelt en recente ontwikkelingen op het gebied van accountancy en bedrijfseconomie op de voet voigt - al spoedig in teamverband afwisselend en verantwoordelijk werk wordt verricht . - d~ werkplanning erop is gericht de beginnende medewerker met zoveel mogelijk bedrijfstakken te laten kennismaken. ' - ~r verschillende interessante specialisatiemoge, lijkheden zijn binr]9nnet vakgebied - de praktijkopleiding plaats vindt bij modern georganiseerde, veelal multinatienale,bedrijven - onze arbeidsvoorwaarden uitstekend zijn. Wij zijn gaarne bereid ge'interesseerden in een ' vertrol,lwelijk gesprek nader voor te lichten en hen op informele wijze kennis te laten maken met onze organisatie. V~~r een afspraak kunt uzowel schriftelijk als telefonisch kontakt opnemen met Drs. A.J. Meyer, Arthur Young Nederland, Koningin Julianaplein 30;'9-2, Den Haag, Tel. 070-814161.
-~[ffi-lf[gJtW~-路i@tl-JJllGJ ~ [E [0) [E [ffi ~t% ~ [0) internationale accountants
-GROOT_ BRIT~ANNIE f
Ik schrijf dit ardkel als iemand die
- acti~f
aan de Britse politiek -deelnam
toen ik nog in Engeland _woonde eQ werkte. -Ik nam de-e l aan de Referendum Campagne voor de ";EG en was tegenstander van toetreding, omdat ik er van overtuigd was dat de EEG 'e conomisch schadelijk zou zijn voor , G.B. Ik b'en in deze niet van mening veranderd. Het belangrijkste economische probleem voor G.B. dat voortkomt uit het ' bestaan van de EEG, is het-- nauw met elkaar verbonden vraagstuk van het EEG budget en de Gemeenschappelijke Landbouw Politiel< (het grootste dee 1 van het budget wordt gebruikt ter financiering van de G.L.P.).
De G.L.P handhaaft de landbouwpriJzen in de Gemeenschap op een hoog en stabiel nive~u in verhouding tot
de weieldmarktprijzen. Dit is zeer wenselijk vanuit marxistisch ge-
zichtspunt (omdat het leidt tot vermi'ndering of verdwijning van de ongelijk~
ruil tussen landbouw en
industrie), maar ·fundamenteel niet
wenselijk voor een land dat een politiek voert gericht op de beschikbaarheid van goedkoopvoedsel.
ging van de Britse k09ten) en heeft een regressief effect op ~e inkomensverdel ing in de s t 'e den, Bovendien bestaan er voar een voedselim7 porterend land _als G.B. aanzienlijke betalingsbalansproblemen, omdat de kosten in hoofdzaak op rekening van voedselimporterende landen komen die overdrachten verrich't en aan landen die voedsel exporteren. De geschatte kwantitatieve be-
Prof. Dr . M.J. Ellman
Or verzoek van de r e daktie schre p.f Prof. ;;aIman di t arti kel in onze reeks r~nd de ~uro pe3e verkiozinge n. ? ro.f. 31jman vcrzorgt op onze .fakulteit het yak BCGV ( Sconomie van de Centraal Geleide Volk3huishoudingen) binnen de vakgroep Mi c ro- _ economie. Hij '.vas ten tijde van -do toetreding van Groot-Dri ttarillil! tot de Europese Geme ~nschnp ' actief in da Britse politiek. Je vcrtaling van het artikel ':lard varzorgd door ~lirjam Nijhof. '
tel$enis van deze overdrachten is'
weergegeven in de tabellen I en 2 .
Het beperkt de concurrentiepositie
van de Britse, industrie (door stijKolom 2 in de tabel laat de 'n-e 't to positie van het budget in elk land zien nadat rekening is gehouden met
betalingen en ontvangsten. Kolom 3 laat het 'effect ' zien van de mogelijkheden die landen hebben om voedsel tegen prijzen die verschillen van de wereldmarktprijzen, te verhandelen (vergeleken met het hy'p othetische effect van handel tegen wereldmarkt-prijzen, dat zou optreden als de handel in deze -laatste prijzen was uitged_rukt) . Kolom 4 laat hl't netto effect zien van zowel het budget als , de G.L.P. Het wordt duidelij'k dat
het EEG- budget en de G.L . P . zeer aanzie,nlijk 'overdrachten tussen de leden tot stand brengen. De groot;te kosten worden door G.B. gedragen en ook de B.R.D. en Italie dragen aanzienlijke kosten. Belangrijke voordelen vallen toe aan Frankrijk, Nederland en Denemarken. Tabel 'I.
De
gescha~te
waarden van de netto overdrachten
in 1979 (budget en GLP) tussen de , leden van de EEG (t miljoen) 2
Land
Netto handels-
ontvangsten
ontvangst ep
G.I}. B.R.D. !talie
4
3
Ne tto budge t
' Netto kasontv,angs ten
3426
1347
4773
- 2423
429
- 2852
485
- 2261
1326
663
+
- 2746
Belgie-Luxemburg
.
Ierland
+ 1080 ,
+
939
+ 2019
Denemarken
+ 1398
+ 1228
+ 2626
Ne\lerland
+
808
+ 1874
+ 2682
Fr~nkrijk
+
485
+ 2635
, + 3120
663
Bron: Cambridge Journal Economic Policy Review no.5, april 1979, . P: 26 (E geconverteerd in f
. europ c ~ e in lu Bra ~ie · ••••• ·
o ve n Rlikke n •••••••
1:2
tegen E 1,00 - f 4,25) .
(
,EN
DE
EEG
Daar de aantallen inwoners van de leden van de Gemeenschap nogal uiteenlopen, kan het welvaartseffect het best bekeken worden door de cijfers o p een
waarschijniijk het ' meest efficiente land (de BRD) heeft bevoordeeld en de industriele 'groei in 'G.B. hee ft geremd. Concurrentie is niet erg aantrekkelijk
BEKROMPEN
p'er capi C,B bas is weer teOgeven. Di t
voar een niet-concurrerend land. Bovendien worden veel industriele
een eiland is met' een ,bekrompen mentalite"i "t e n dat veel van de gewone Britse
wordt in tabel 2 gedaan. rabel 2. De geschatte waarden van de netto overdrachten in 1979 (budget en G.L.P.) op 'een per c apita basis (I per jaar)
en regionale politieke taken die de Britse Regering wil vervulI e n, zoats het in stand houden van de werkgelegenheid i~ achtergebleven regio's of ' het sturen van de investeringe~ in hurt uit-
Het is natuurlijk waar dat G.B. kritiek op de EEG dwaas en ' o~ chauvinisme gebaseerd is. Het is ook waar
.dat er enige belangrijke politiek en culturele voordelen vastzitte n ?afl nauwe banden met , andere "We~teurop"ese
voering qelemmerd door de vrije concurre ntie . . . filosofie van de Commissie en
landen. Ondanks dat zijn de besproken
het Verdrag van 'Rome .
als voor de Gemeens chap ,als gehee l.
fac toren belangrijk, "zowe l voor G.B.
Nett6 ontvangsten per 'capita (! per jaar)
Land
"
G.B.
- 85
Italie
- 51
B. R.D.
- 47
Frankrijk
+ 60
Belgie-Luxemburg
+ 68
Nederland
+190
Denemarken
+527
Ierland
+672,
OVERVLOEDIG De pogingen om een gemeenschappelijke visserij politiek tot stand te brengen, die inhoudt dat aIle visserg uit de Gemeenschap gelijke toe gang hebben tot de wateren van de Gemeenschap, is eveneens onaantrekkelijk voar
G.B. Veel v"n de vis dat de Gemee nsc'hap zou toevallen, bevinQ~ zi c h in feit e ip de wateren van G.B. t zodat e e'o derge -
lijke ' politiek eenvoudigwe g zou leiden Bron: Cambrid ge Economic Policy Review no.5, ' april 1979, p.27 (ÂŁ geco nverte erd in f tegen [ 1,00= f 4,,2
tot een overdracht van een hoeveelheid vis van , Britse v issers aan andere 1an-
den van de Gemeenschap. Elke poging tot het ontwikke len van een gemeenschappe lijke energie
De tabel geeft een situatie wee r waarin G.B.,dat een per capita oatio-
naal inkomen heeft dat op een beduid e nd lager niveau ligt dan het gemiddelde voor de EEG, aanzienlijke overdr a chten meet maken 'aan landen die (met uit zon-
dering van Ierlarrd) een per capita nationaal inkomen hebben dat aanzienlijk boven het gemiddelde voor de ' EEG ligt. Een devaluatie ivan de groene pond, die
te zijner tijd verwacht wordt, zal de situatie voar G.B. verslecht e ren.
politiek is evenee ns onaantrekkelijk voor G.B. G.B. is zo fortuinlijk overvloedige res e rves aan kolen, aaidg~s en olie te be z itten, evenals een nucl e aire industrie. De pogingen van de Commissie om aan niet-Britse bedrijve n
en bestemmingsplaatsen dezelfde rechten te geven als aan Britse ,bedrij ven en bestemmingsplaatsen met be trekking tot de voor zi ening van off-shore installaties, de ontwikkeling van olie en aardgas en h.et aanvoerpunt van ruw,e olie,
zijn niet erg populair in G. B. ' Er zijri politieke activiteiten van de Gemeen's chap denkbaar waar , G.B. van zou profiteren. Deze ' zijn o.a.
. protectie op EEG-niveau (die ,is reeds
ENTHOUSIASME De tabellen I en 2 maken het volkomen duidelijk waarom s t e un en enthousiasme voor de Gemeenschap zo opvallend afwezig zijn in G.B. Wie zOu enthousi ast kunnen worden voar een organisatie die het grootste deel van haar inkome n en '
activiteiten geeft aan dergelijke ongunstige (met uitzondering van Ierland) . resultaten. De activiteiten van, de ,Gemeenschap .
op industrieel terrein zijn in belangrijke mate gericht op he t verminderen van de handelsbelemmeringen tussen de leden. VOlgens de bekende stelling van Adam Smith dat de arbeidsdeling afhankelijk is' val} de grootte van de markt, zou dit bij gedragen moeten hebben aan de industriele groei in de Gemeens cha p. Misschien is dit weI zo, maar we moe ten onderzoeken welke landen gewonnen en welke landen veiloren hebben bij , dit pro ce s . Er i s e en bekende ' stelling volgens w~lke ' v~ije ha!.'~el in het belang is van het land of de regio, dat/die een efficiente handels'sector bezit, en juist niet in het be lang is van een land' dat een , niet-efficiente handelssector bezit. Als ,we dit toepassen op de EEG betekent dit' dat de vrije handel in industriE1le produkten
op een zwakke _manier begonnen met de
poging,en van de EEG de handel met Japan wat meer in evenwicht t e brengen), financiering door de EEG van investeringen in GB en ondersteuning door de EEG van de schepping van werkgelegenheid in ,G.B. met name in de achtergebleven ge bieden. Ais deze maatre ge l en uitblijven, als de G.L.P. en de huidige budgettaire regelingen van de EEG op de zelfde
CONCLUSIE De EEG heeft zoals zij momenteel functionne ert, economisch ge zien een
aantal kerunerken die onguns 'tig zijn . voor G.B. Het budget en de G.L.P. leiden tot a anzienlijke netto overdrachten
door G.B. naar hoofdzakeiijk rijkere landen. Dit wordt veroorzaakt door de ' doelstelling van de EEG de voedselprijzen op een hager nive au te houden dan
anders het geval zou zijn . Dit heeft een ongunstig ' effect op de betalingsbalans, het conc urrentievermoge n van
de induqtrie en de inkbmensverdeling in de s teden,. Vrije handel in industrieprodukt'en is niet aantrekkelijk voor een land dat e ~ n industrie bezit die moe ilijk kan concurreren op de were ldmarkten. De vrije conc urrentie-filo-
nationale regeringen ver zwakte, maar ge e n sterke centrale instituties cre-
sofie van de Gemeenschap belemmert de nationale volledige werkgelegenheid en de regionale poli'tiek. And e r e negattieve factoren z ijn ,de pogingen t ot het ins te llen van een gemeenscha ppe l ij ke' visserijpolitiek en een gemeenschappelijke energiepolitiek. De EEG zal in toenemende mate ilezien
eerde die in s taat zijn de politieke taken te 'vervulien die ' in de hele Gemeenschap van belang zijn: het waarborgen van volledige werkgelegenheid
vrijden, " tenzij de Ge me enschap ee n politiek introducee~t die - gericht is op
voet doorgaan, zal de steun voor de
EEG in G.B. waarschijnlijk verder afnemen.
Naast de 'sl.'ecifieke problemen van het budget ' en G. L.P. is er het fundamentele probleem dat ,de EEG de
en he t verminderen van onge lijkheden:
Theoretisch be'schouwd is het meer '.een weergave van de ideeen van Adam Smith dan van Keyne s of Myrdal . Dit wordt in ' het bijzonder sterk gevoe ld Ln G.B., waar het marktproces dat cir c ulerend en cumulatief werkt, met een economische neergang die" tot verdere "economlsche neergang leidt, een drastische
,crisis in de 80-er jaren dreigt te creeren als de groeiiioet van de .opbrengsten uit de Noordzee afneemt.
worden als een economische last waar-
van G.B. zich moet trach'ten t e beeen progressief sys ,t eem van overdrachten tuss e n de ' lidstaten, volledige werkgelegenh\'id en een v,e rmindering ' van, de'regionale ongel ijkheden.
Pro f . [Jr._ ~1 . J .. (l I man
. Op een informatiebijeenkomst die Coopers & 'Lybrand in Amsterdam organiseerde vroeg iemand me waarom Coopers & Lybrand zoveel advertenties zet. Omdat je op zo'ri bijeenkomst zit om eerlijk antwoord te geven (want wat heb ik .entan om een man erin te kletsen, terwijl ik daama jatenlang met hem samen moet werken in een goede verstandhouding) heb ik hem eerlijk verteld dat we inderdaad moeite hebben om . voldoende mensen te krijgen. Dat komt ten eerste omdat er te weinig mens en postdoctoraal accountancy gaan studeren. Jammer, want naar mijn mening is de combinatie van studie en werk bij Coopers & Lybrand zoals ik die gevonden lleb, heel aantrekkelijk. . . Omdat Coopers & Lybrand de laatste jaren zeer sterk groeit, moet de personeelsopbouw in zo'n vier jaar tijd verdubbeld worden. Vandaar dat we proberen zoveel rpogelijk informatie over Coopers & Lybrand te geven,
in .de hoop daannee mensen te kunnen interesseren in een loopbaanbij Coopers & Lybrand. Zelfben ik daar ook actiefbij, want ik kan, op grond van eigen ervaring, met veel overtuiging over Coopers & Lybrand praten. Door de groei van Coopers & Lybrand heb ik een optimale afwisseling in klantenbestand en, wat erg belangrijk is, er is ruimte voor promotie en voor nieuwe verantwoordelijkheden. Ik heb ook de mogelijkheid gehad om de adviesfunctie, waaraan ik zelf veel waarde hecht, te ontwikkelen. Voor elk nieuw niveau van verantwoordelijkheid is uiteraard een goede voorbereiding nodig. Een intern opleidingsprogramma, dat ik helemaal in werktijd kon volgen, is daar speciaal op gericht. Ik praat over dit alles graag met mensen die er meer over willen weten. . Als U dat nogniet gedaan heeft, zoti U naar een informatiebijeenkomst van Coopers & Lybrand moeten komen. Voig de . uitnodigingen,of bel even naar ons kantoor . om te weten te komen wanneer dat is. Voor sollicitaties of inlichtingen kunt U ook contact opnemen met Drs. J. C. van Dijk,
RA.
COOPERS &LYBUND NEDERLAND Coolsingel6, 3011 AD Rotterdam, Tel. 010-130680 Coopers & Lybrand Nederland is een Nederlands accountantskantoor, verbonden met de wereldwijd opererende Coopers & Lybrand organisatie. In totaal zijn er 344 Coopers & Lybrand vestigingen . Europa telt er 93.
[]c&L)
Kantoren in Rotterdam en Amsterdam.
VROUWEN EISEN ·WERK
In me i vorig jaar is tijd ens ee n manifestatie van de nederlandse vrouwenbe_ . weging besloten een landelijk komi tee ' Vrouwen Eisen Werk' op te richten. Dit komi tee bestaat uit vrouwen die direkt betrokken zijn bij konkrete akties voor recht ·op ' werk voor vrouwen en aktief zijn in vakbonden, politieke partijen en vrouvlenorganisaties. Dat dit· komi tee veel sympatie geniet, mag bli jken uit de vele positieve reakties die de vrouwen gekregen hebben,
Dat die betera positie niet voor iedereen is weggelegd is te .zien aan deleerling-verpleegsters, die een volle dag-(of nacht-) taak habben, maar heel weinig verdienen. . Veel vrouwen 'zullen dan ook overmoeten stappen van beto.ald Ylerk naar vrijwilligerswerk.
o. a. van poli tieke partijen, · s tudentenvakbpllden en verschillende vrouwengroepen.
En{gc tijd geleden kwam van hun hand een nieuw bulle tin ui t, waarin o.a. veel informatie over de verslechterende posi tie van. werkende en werkloze vrouwen.
Zoa ls cniae tijd Geledcn 0.1 in Ros tra is vermeld, blijkt de werkloosheid onder vrouwen snelle r te stij gen e n langzamer te dalen dan onder mannen. Enkele offici~le cijfers l
Ben sprekend voorbeeld hiervan v~nd enige tijd geleden plaats in Leeuwarden: daar kregen zes onderwijzeressen te horen, dat hun aanstelling niet werd verlengd omdat zij gehu\'ld waren~
r-erkloze vr<)uwen
1974 3,5%
1976 6,4'lb
Iverkloz e mannen In wcrkelij kheid zijn de cij fc rs voor vrouwen v0el hoger, omdat bv. parttime werkzoekenden (traditioneel veel "r.ouwen ) ni et meegeteld 'tlorden· in de wer klo osheidscij ferD van de arbeids burets en veel ge huwde ~rouwen weI willenwcrk cn, maar niet ingeschre ven staan . Ci·jfers be wijze n dit:: volgens de offici~le cijfers ~aren in november '78 73~500 vrouwen werkloo s (dus bij de GAB' s inge sc hreven 0.13 werkzoekellde voor een volledige baan). Daar komen dan eigenlijk nog de 16.000 vrouwen bij, die als part-time .werkzoekende waren ingeschreven en de ( vOlgens CBS - g ege- · ven s) 150.000 vrouwen die niet waren ingeschreven bi j de arbeidsburo's, maar \'leI \'Ierkzoekende waren. Totaal du s · niet 73.300 vrouwen, maar 23~,000.
kostwinher Dat de positie van vrouwen op de .rbeidsmarkt s·terk samenhangt met de haersend e konjunktuur is bekend: in tijd en van hoogkonjunktuur (jaren'60) wordt alles in het werk ·gesteld om gehuwde . vrouwen de kan s te ge ven te gaan \'Ierken, · men heeft immers een tekort aan arb ~ id sk rachten. In tijden van krises (jaren '30, jaren'70) geldt bij ontslag: 'Damesgaan voor'.
Veel gemeenten laten bij het benoemin/jsbeleid niet aIleen vakbekvlaamheid gelden, maar tevens het kostwinnerschap-kriterium. Dat i s op zich in t1jden van werkloosheid niet zo'n gekke rege~, aIleen is het nu zo, dat . vrouwen dan meestal het onderspit delven, omdat zij i.h.a. minder . ve rdienen (door gebrek aan opleiding . en , diploma's of eenvoudig omdat het nog steeds voorkomt dat vroU\'len v~~r hetzelfde werk minder verdi enen dan mannen).
,t'ijdeliik Minder openlijk, maar met hetzelfde resultaat is het in tijdelijke dienst nemen van vrouwen: trouwt zij, of wordt zij zwanger, dan wordt zij niet ontslagen, maar wordt haar arbeidskontrakt 'aIl een' niet verlengd. .He·t bulletin is (ui teraard) niet tevreden over de regeringsmaatregelen in het kader van Bestek '81. De bezuinigingsvoorstellen van de 0verheid op de mediese en maatschappelijke dienstverlening werken behalve
voar werkloze
vrouwe~,
een ver-
slechtering van de positei van .de (nog ) werkende vrouwen in de hand~ Allereerst brengt de vermindering van arbeidsplaat se n O? een b e paal~ terrein een direkte verzwaringyan de taak voor diegenen die er nog werken met zich mee . Bbvendien wordt ook nog eens beknib beld op.het loon door het loslaten van het trend-beleid, met hot argumenti dat ambtenaren een zoveel batere ~ositie hebben dan anderen.
bestek Daarom hebben het FNV-sekretariaat 'voor vroul'lelijke worknemers en de Emancipatie-kommissie over Bestek '81 nogal afkeureride geluiden laten horen: zolang vrouwen geen recht. hebben op werk zullen zij zich nooit kunnen emanciperen en onafhankelijk .kunnen worden. Daarom zijn de voornaamste eisen ven he t komi tee ' 'Vrouwen Elsen l'Ierk' : - recht op werk v~~r iedereen, - gelijke uitkeringsrechten voor de vrouw (oo~ , daar schort , nog zo het ' een en ander aan),
- arbeidstijdverkorting (bv. door het instellen van een 5-urige werkdag, en dus duo-banen)"
\niormatie
~
\'ii e verdere informatie wil over het kt mi tee, kan terech t bi j Illln van de kontaktarlresscn . Ik noem er twee: - Uulkje de 'Jong, Hombout Hogerbeet- _ straat 21 '" (tel . 864275) en - Dorri e Dekker, Hunz es traat 97'" (tel . 425764), be ide in A'dam. Zoals bij veel pas opgerichte komi te~s is ook hier weer dringend behoefte · aan gela. Het is niet onze gewoonte om giro -nummers te vermelden, maar voor deze ene keer de uit~ zondering d·ie de regel bevestigd: wie het werk van het komi tee wil .ste·unen, kan niet zijn/haar bi,idrage terecht op PG-nummer 1536501, t.n.v. Mevr. Braak de Wit in A'dam. Het eerste bulletin (en 0.15 het meezit, de vele volgende) is verkrijgbaar bij het kontaktad~es en het landelijk sekretariaat op de Ceintuurbaan 4·30 in A' dam,. NdB.
,IS
.
.
.
,
.
~
CBINA;AL ·TE GEK! iliHfJ~*, *lI!l:11l!l.l!:llllT~tI< "fj'g:lilT" *~*MM,
+~~~~~~7m~mM.-nOn~, ~~m~
••
%*RJjJjmv~~.~~.a*, mV~T ~~ JlUIlb!ZJII, MHti'i fiJ.~;f X lUtl'f'li ll<:Jii!~liL!v7t
JjJj, flil«J}}jJtl;xlJilx~tt~, WII¥J~tt.\Jil(MI'E.ftl!l.!: O:::i1!j ~.~~t;~~w~~, «~L~~~~~*~,~ ·
+Geliefd
gezegde van onze Nederlandstalige gids.
.TERVG CIT EEN ·ANDERE WERELD De doo.r ans in he t apri Inummer van
dit blad ~angekondigde studiereis
Nederlandse zijde (de Vriendschapsv~renigi,\g
Nederland-China) op dit.
leden van de Nederlandse ambassade geregeld. Verder hebben wij in Peking
pu'nt niet geh·e el vrijuit. Het feite-
individueel of in groepjes rondgewan-
lijke reisprogramma zag er nu alsvolgt
deld, middels het openbaar vervoer
ons. Het straffe programma en het
uit: Wij zijn, jammer genoeg, slechts
het leefklimaat ondergaan en - e~enals
feit dat je, na vanuit Hong Kong de
drie dagen in het tropisch warme en
de zeer vele andere in Peking ve~~
grens met deze volstrekt andere we-
zeer gemoedelijk ogende Canton geweest.
blijvende buitenlanders ~ de bekende
reId te hebben
Na een binnenlandse vlu.c ht naar Shang-
bezienswaardigheden als de Chinese
hai, ·waat het , temperatuurversc~il met
Muur, de Verboden Stad, de Muur van
Canton ~ IS-20 o C bedroeg . en een ver-
de Democratie, het Zomerpaleis en de
blijf van drie dagen aldaar, ging het
omgeving van het Tien-An-Mienplein
van .dat je oak 'nu we~r niet ontkomt
·verder met een treinrit (in een spe- .
afgelopen.
aan het bekende gevoel: wat is het
ciaa! voor ons aangekoppelde luxe
·door de Volksrepubliek China ligt nu a1 weer ' ruim "twee maanden achter
overgewande~d,
weken bezig bent
~et
drie
in een hoog
tempo impressies en studiemateriaal te
~bsorberen,
zijn er de oorzaak
. wag~:m) naar het niet in ons pr.ogram-
snel voorbij gegaan. Het doel van de reis - . het bestuderen
ID:a opgenomen Wuhu, waar volgens onze
van de Chinese ecanomie en het geza-
informatie - en af te gaan . op de .re-
melijk uitbrengen van een publikatie
acties van de inwoners, die met vreem-/
daarover - brengt met zich mee dat
d~
wezens . te maken dachten te hebben-
het contact tussen de dee.l nemers a1
tot 1979 nog geen westerlingen- zijn
vrij kort na de terugkeer op 30 niaart
geweest. Na een nacht Wuhu en een
intensief is gebleven. ·Nog afgezien
even onbedoelde als ongewenste rit
van het feit dat door de ·reis de
van zeven uur met
vriendenkring van velen 'aanzienlijk
en een supermoderne Japanse bus over
is
uitgebre~d.
De follow-up van de '.
een gamme!e Chinese
. slechte wegen, . belandden wij aari de Hou.n~ H~angshan
reis heeft ondermeer snel gestalte
voet van ' de
gekregen in een aantal artikelen en
middle of nowhere". Aldaar werden wij
e~n
artikelenserie (die van Daan -
Sronkhorst in de Volkskrant en die .van ons in dit blad), in een contacta~ond
waarop we nog een aan de hand
"in the
geacht de berg te beklimmen, hetgeen uiteindelijk sLechts een deel van de groep - onder
scb~rp
protest- heeft
gedaan. De achterblijvenden hebben dit
van foto's en dia's hebben nagekaart
verlies aan studiedagen nog deels kun-
en in onder ling werkoverleg over 'de
nen goed maken met een discussie met
samenstelling van het boek. Daarnaast
vertegenwoordiger.s van de plaatselijke
is er een gezamenlijke actie geweest
commune. "Terug in Wuhu en na een ver-
ten behoeve van een van de twee
gidsen die ons de gehele
rei~
door
China hebben begeleid en die reeds
blijf van een dag aldaar, reisden we met de bus verder naar Hefei, de hoofdstad van de provincie Anhui. Met de
kor,t na de reis een brief stuurde
vliegtocht, twee dagen later, naar
waarin hij zijn herinneringen aan
Peking begon de laatste, uit studie-
ons ventileerde.
oogpunt nogal teleurstellende ·, etappe
De ·veranderingen die ter plaatse in
van de reis. Al ooze vooraf · ingediende
het reisprogramma werden aangebracht,
verzo~ken m.b.~.
in Peking te bezoeken in~
behoorden tot de verrassingen waar-
centrale, economisch-politieke,
voor wij .in China een aanta! malen
stanties werden afgewezen; slechts op
kwamen te staan . . Deels. kan de oorzaak
het laatste moment kon nog ad hoc een
. daarvan gevonden worden in de hard-. nekkigheid waarmee ·het·Chinese reis-
overigens nuttige dis'cussie met leden
van de Chinese Raad . voor de Sevordering
bureau Luxingshe ons als toeristen-
van de Internationale Handel worden
groep trachtte te beschouwen. Daar-
gearrangeerd. Reeds in Nederland had
naast gaat ook de organisatie van
de groep z.lf al een gesprek met . staf-
16
Een reis naar China levert een groot aanta! impressies
e~
gegevens op - het
merendeel van de . .deelneme·r s heeft een
dik dagboek vOlgeschreven zodat het niet mogelijk is. om op deze ·plaats ook maar e·n igszins volledig te zijn. Wat betreft het economisch
pro~
gramma hebben we op onze re~s aIleen al 9 bedrijven, 3 communes, 4 univer-
siteiten en 4 ambtelijke instellingen
bezocht of op andere wijze met verte-
van onze reis als studiereis. Daarvoor
het convergentievraagstuk, . de politieke
~enwoordigers
verwij zen wij na,a r ons boek dat naar
orde, 'de economische pOlitiek,
wij hopen in het najaar zal uitkooien
ontwikkelingsstrategie, de interne ·
daarvan gesproken. Bo-
vendien hebben wij discussies gevoerd
~.n.
de
met twee China-deskundigen in resp.
en waarin zoveel mogelijk deelnerners
bedrijfsorganisatie en - democratie,
Hong Kon'g (NRC-correspondent Van Keme- '
een bijdrage zullen leve.ren. Daartoe
het vakbondswezen,
nade) en Peking (de in China woon-
worden de, voorafgaand aan de reis
de positie van de vrouw, de organisatie
achtige Amerikaanse econoom en offici-
euze regeringsad'vis eur' ,Adler) 1n het hiernavolgende hebben wij daarom geko. zen voor het behandelen van een aan-
geschreven, papers
i~
de komende maan-
' den bijgeschaafd aan de hand van de opgedane impressies, het in China verworven
studiemater~aal
en enige aan-
tal losse aspecten van onze reis. Deze
vullende literatuurstudie. De papers
zullen, op een enkele uitzondering na,
-waarschijnlijk hoofdstukken in het
geen betrekking hebben op de resultaten
boek - bestrijken de volgende gebieden:
motivatiemechanisme~,
en 'ontwikl<eling van de buitenlandse handel, de bevolkingsproblematiek, de landbouw, de plattelandsindustrie, het transport- en communicatiewezen en het
monetaire systeem in China.
(C.W.)
i~tI:l;t(:, ii-~~'C)H*4iJfj-:t , 1'JftllJ<]ili ;;, '4:j<~~'n. ftOO~, ~~~ • • E~ • • ",~~.Am~.
HONG KONG .... VOLKSREPUBLIEK "Het moeilijk te beoordelen p£ de arm-
Hong Kong, een jungle aan de Chinese
nog hoe de Hong Kongchinei'en bepakt en
st"em in Hong Kong in "absolute t~rmen
zuid-oost kust. Een mierenhoop met bof-
bezakt als ze zijn worden gedreven naar
armer zijn dan de Chinezen in de Volks-
konten en pechvogels. Maar , ze doen wel
hun speciale overgang. Geren, gesch'reeuw
republiek, al was het alleen maar om-
gewoon tegen "bui tenlanders - anders
haast en gesjouw.
dat er in de Volksrepubliek ook aan-
konden ze ook wel aan de gang blijven
En wij .- aile'en onze hadbagage dragen
zienlijke verschillen in levensstan-
met gek te doen. Dus wij ook gewoon
wij met ons mee als we door de ruime
.daard zijn. Maar zulke schandalige
als Chinees tussen de Chinezen in de
hoge zalen lopen, alle tijd om te den-
verschillen als in Hong Kong bestaan
trein .naar de grens met de Volksrepu-
ken: dit is nou China. We zijn er. Eon
daar niet. Wat moet je nou denken van
bliek. D.w.z. eerste klas. Ma'a r daar
schattig meisjes vertelt ons, als we in
een stad, waar naast de meest luxueus
moet je je niet teve e l bij vooriteilen.
een voor
uitgeruste hotels, huizen en flats
Geen rustige stilte die af en toe ver-
wat er nag aan formaliteiten van ens
talloze stretchers op straat staan
~ns
gereserveerde zaal zitten,
w~rdt.
broken wordt do or het geritsel van een
verwacht
die oude, ondervoede Chinezen tot bed,
Vrij Nederland. Nee, we hadden mazzel
we lop en dan ook te genie ten door de
tot "huis" dieneo? Of van de drijvende
dat we "inderdaad een uur voar het ver-
gangen en zalen waar grote vinnen ons
trek van de trein al op ' het station
koelte toewuiven, de turkoise gordij-
stad met de oude, schilderachtige sampans
zo~der
ruiten, maar met grate
waren,
zo da~
we in ieder "geval konden
Veel is het niet en
nen voor de ramen zweven. We wisselen
kieren en spleten? Ja .het is schil-
zitten. Maar de stank van de gordijnen
nog wat Nederlandse' guldens en ont-
derachtig.OOk de Chinese ~ijk waar we
was niet te harden. Ophijsen di e krengen.
vangen halve Chinese
's avonds wandelden liep over van de
En zitten, met een Chinees ~p je schou-
Het e ten is nog niet klaar en samen
jaar~alarissen.
schilderachtige e.e,ttentJes waar het
der en een ander zo ongeveer bij je , op
me t wat Italianen en Japanners drinken
eten langs de kant van de straat ge-
schoot, gaat ook gauw vervelen. En dan
we onze eerst_e Ch:i!nese thee. Ruimte,
"kookt werd. Maar wij aten er niet,
die drukkende hitte. En dat gekakel-
li c ht, koelte en rust.
want g~ede raadg"ev ingen om a llerl"ei
lieve help, wat hadden ze elkaar veel
Als je uit het raam kijkt, zie je de
enge ziekten te voorkomen, sia je niet
te vertellen in de vroege morgen. En
Hong Kongchinezen nog s teeds rennen,
zomaar in de wind.
dan al die stops. Ala, hoe meer zielen,
schreeuwen, zich haas ten en sjouwen
En dan die Chineze jongens en meisjes
hoe meer vre,ugd.
ep zich een plaatsje in de trein naar
in deftig schoolkostuum - " wat een ver-
Canton prober en te bemach tigen. '
schil met die kinderen in lompen die
l.Jij . eten nog wat en het schattige meis-
's avonds naas t zo'n ~ettentje liggen t e slapen. En dr worden me "wat een
kindertjes gemaakt i·n Hong Kong, al was het bericht van een "vrouw die nu e haar 20 op de wereld.had ge~et; plaat-
sing in : de kran~ waard .
+ rt;J 1-~ .!f./l' iU., .Ji. + .::..1-II{i; 1It;pt~~ .E...
je brengt o~s naar onze, gereserveerde, " coupe. Schoo~, koel e n r~im. Voor ooze
bagage is ook gezorgd. Geen ooikijken
En dan, dan is er China. Je wordt uit
meer naar.
het gekrioel weggeleid naar een aparte
We zitten en nog geen minuut later ver- .-
overgang voor buitenlanders. Je ziet
tr~kt
de trein.
Chin~,
here , we come !
(A.v.B. )
;jl,
~=-, ~T 1It*' :fIo~Ai ntr"-:fIo J31-RA.~#JJI~ i~, )2;l'tjHl!1~f~uall!ljj;{-1-Ii9~)E\t£'/blii\TA~t!! lJI ~:ii'Z1lIIr&Jli\f&I., ill;fr!1B,C,'!lIilt'{, iA~Ui! ~, l!ill\}§ J1-:CtT.f.~:fIo'£oIi!~ +ftiltk*, ;(;j'AM.!&Am ~J\,;ilili941igo .....:ft-*~l1/(~J(j[:a:fl~ta~tjU!!lli9 *jj\\¥.tIi9~ i91HIil, -ftO-~m-l'~m:!j!:~~Vi~
\ \
1.7
IN DE WATTEN GELEGD Het mag geen verwondering wekken dat
Behalve de twee gidsen die de groep op
dienen. Veelal bleken onze suggesties
de speciale status, van "foreign friend"
het station in Canton opwachtten ?m
oak te 'kunnen worden gerealiseerd.
in e'en land dat ;,oornamelijk om reden
'vervolgens drie weken lang met ons mee
Volstrekt in tegenstelling tot de
van deviezenopbrengsten met alle maeht
te reizen, werd de groep begeleiders
probeert · een mass.at<>erisme industrie
in ,elke plaats met twee
a drie
op te bouwe n, met zich ·mee brengt dat
plaatselijke gidsen aangevuld, waarbij
de buitenlandse
zich aan ?e vaet van de Mount Huang-
groep in China met
shan ook nog twee berggidsen voegden. Vaak hadden we tijdens busritten dan ook het idee dat de groep inzittenden
grote zorg wordt omringd. Deze zorg
manifesteert zich ' niet pl1een in de uitbundige maaltijden, voor een belangrijk deel samengesteld uit voedsel dat voar de Chinezen zelf onbereikbaar is, maar ook in de ' overdaad aan gidse~ die de groep voortdurend begeleiden.
Nederlandse situatie bleek het meermalen mogelijk om van de
~ne
dag op
de andere of zelfs van ' de oehtend op de middag een door pns gewenst, nag niet in het progranuna
opg~n.omen,
werkbezoek te arrangeren. Dit
gebeur~
vr'ijwel steeds door de heel' Han,.
meer uit Chineze·.gidsen dan uit leden
een van de twee "permanente" gidsen
van onze eigen groep bestand.
met het meeste gezag, doch met een
Hoewel " het reisprogramma, m.n. wat de
bepaald minder innemend
duUl; van de versehillende reiset,appes
zijn ond~rgeschikte, de Nederlands
optre~en
groe~
betrof, op zich strak en centraal
sprekende Pan; aan wie de
was geregeld door het Chineze reisbu-
ook goede herinneringen bewaart.
dan
dan
reau' L~xinghshe bleek het ter plaatse
Zoals in de ·inleiding reeds is aan-
steeds mogelijk het aan ons voorge-
gegeven tracht de ,groep , het contact
legde werkprogramma voor de volgende
met hem te behouden via de gezel-
dag te verwerpen ,en suggesties in te
schappen die na ons China bezoaken. . (C.W,) .
~;':(C&J'I!~;:, :)<: t':'. miMe . 1< [U:ilil J1,7:::5Ui1;'i'i~f· -Y-jo,i1i~n1':'!iIJ)j(TH:lil;Ui~!li !!,((~,VHUo Jl'GICi, - JL [It o l:'.T !.'d;;;"7 ~HJiil!) ;j(iii ljUj;ffq:~~n~{J(;(·f lL!j A -- (r~ p ;gNiHU~ii.oc *lL ~'f' lrx !H~~!~ , x~}t J"i$J !i.:-j~ 1·ltlY:1;;'~ · . )~,) {l!!((giWtj~1~}:ZJj;ZA~· r.;j.M:JillclO f'J~UJr :5U&
~;r";;;~ I't~ - ;:.t{:;, 1';: i.'):{~· i1~ IjJ··lt·:·frI~! iK~ ;;2 .. jo'(i. ·;~'t{i.i l]f
=
TUSSEN DE MASsA's Overal waar we in China zijn
g~weest,
men achter zich voo rt. Ander en hebben
was een van de meest opyallende ver-
hun bagagedrager volgestouwd,. Va!l
schijnsel~n
een eenvoud.ig stukj e spek
de Massa mens en die er
~an
,
een '
over straat loopt (of fietst). Niet
rietje aan het stuur . van ' de fiets
aIleen in de steden, maar ook op het
tot en met dl?: zwaarste bouwrnate'rialen-
platteland zie je aidoor maar mensen,
ze wordt grotendeels d.m.v.
men~en
kracht vervoerd. Boeren
en nog eens mensen langs de
mens~n
~~!
\1)':: Ii!£; f;:
$EHt
brengen
groen~~ van hun priv~ stukjes . grond
weg. Alleen in de bergen kon je China zien . zonder meteen ook Chinezen
op de fiets , naar de stad en verkopen
te zien.
he·t op de hoeken van . de straten. Er
Een groot aan.tal . loapt g·~~.oon een
z{jn tafels waar je ' warm water yoor
beerje rond.'Di~ komt Qmdat elke dag
thee kunt kopen. En in Peking stonden
v'a n de week voor ver.schillende mensen
~ op
de hoeken van de grote straten oude
!lzondag" is. Zij werken op de "echte"
vrouwen wate-rijslollie,s te verkopen .
zondag gewoon door. Zo konden wij in
Volgens onze gids allemaal "partiku-
Canton op zoln "echte" zondag de
lier initiatief",
zware machinefabriek aIdaar in vol
Op het platteland wordt
bedrijf zien. Toch zijn 'er op zoln
vervoerd in twee manden die aan een
~r
van alles
echte zondag meer slenteraars op de
stok over de schouders hangen. Ook
been. In Peking werd ons zelfs ver-
op bouwplaatsen en bij de aanleg van '
teld dat er niet aan wijziging van
wegen zie je zo hele bergen grint,'
pro'gramma gewerkt kon worde~, omdat het reisbureau (dat dat moet
zand .en stenen vervoerq word~n. Alleen
volume; (N.B. er ,zijn in Canton ge-
in Peking zag je bulrdozers en hijs-
vilde honden gesignaleerd.)
regelen) op zondag gesloten was.
kranen.
Behalve voetgangers, fietsers en
Maar de meeste mensen z'ijn toch weI
Langs, de weg ' en op de erven lopen v.ar-
handkarren zijn er buss en ~n wat
on~
op de een of andere manier driende.
,
kens en k~ppen vrij rond. Weinig kat-
vrachtwagens op de weg. Alleen in
Ze trekken tweewieli~e karren me.t im':'
ten en hgnd:n, de laatste aIleen van
Peking rijdt een .noemenswaardig aan-
imense vrachten aan twee houten bo-
klein formaat en met heel
IS
weini~
tal personenauto's, maar dan weI van
die officiele met gordijntjes rond de achterbank
w~ar
partijbo?zen,
b~itenlandse diplomate~ en zakenmensen in ' zitten. Oat verkeer is een chaos . I~dereen
belt en toetert om maar
vooral duidelijk te maken dat hij/zij er aan komt. En dat mag ook weI, want van een beetje voorspelbaar ge&rag (zoals -b.v. rechts houden) is geen " spr~ke. Al~es
rijdt door elkaar. (Be-
halve in de grote straat in Peking, waar ,de middelste twee banen
(v~~
de
acht) voor de zoevende' officials oestemd zijn.) Inhalen kan links en . rechts gebeuren. Anarchi'e. Behalve op de kruispunten /met stoplicnten; daar houden verkeersagenten, in het blauw
met; wit en ro<?d gestoken, in b'un
in Canton, uit ramen, inkleine steegjes,
huisjes de SChijn van een beetje re-
l-angs dtukke wegen. Lijnen en wasknij-
gel op. Iedere dag is. wasdag in China. Altijd
worden door
ha!lgen e, overal kleren, lappen en ,d e-:
h~ken gelegd, zodat China vol pangt
kens .te dregen. Dwars in de galerije~
met
pers kennen\ ze niet. Bamboest'okken mouwe~
gestoken en op
voge-lver~chrikkers.
(A . v.II.)
jlJjiA;.g Bil-T;r';;I0-~J.. 3'n+:lLi!Ha*f!:C-I- l!!:~cW. ::x. !DHl!dn*~t;fF, ci fl:lT'1!, ;tI-y-:j§li f'FJIJ IY:J m!J' m!lt~!Ji1._71t!.-T . XMtQ'fll1b:Ml'£~. ffi~;ll!~:t<:Jlil
llJ!~, ;r;:jJ{ m ~Tli -I-!f~"#mtk A'-J.m!,'j< Z Iit ,
iliiJl
COCA COLA IN PEKING Coc a Cola ~o Peking. D.w .z . in het
Peking Hotel. Alleen t" hetalen TI_et Dollars of Franse Francs .
Hadd e ~
we
sic tuss~n afgevaardigde van de buit~nlandse vriendan, obcr en dlef.
. Res u l ta:tt: onzE7 Yuans weroen gear.cep- .
niet bij ons. Zouden de Yuans nu'
teerd. Ach ja, een oeetje soepl.~lhe '~ ~1
te!'uggewi.sseld ,moe t e n worden? Diskue-
hoor~ cok bij de "capiLnli s t . road".
(A.v.ll .)
~ tfiiFU le ~
\OJ
PRODUKTIE EN ORGANISATIE De schattingen m.b.t. de bevolkings-
In de landbouw is de kapitalligoederen-
omvang van China topen ':liteen van
voorraad bijna \\itgeput na het op.t ellen
fabriekjes (waa.- men bv pOr.lpen, put-
850 tot 1050 miljoen. (De Chinezen
hakken
ringen of bakstenen· maakt) omdat men
zelf weten het .ook niet precies. De
van hakken, scheppeq en draagmandjcs .
Bende van Vier is natuurl~jk lleer de
De Chinezen trekken
schuldige.) Het arbeidsaanbod (mannen
op' en be'.erken het st~kje land op
en
vrouwen werk"en) is inunens in dit
land. De gehanteerde produktiemethoden zijn
d~n
ook duidelijk arbejdsinten-
rnassaal het land
ze~r prim~tiev e wi.i~e.
zijn
echt~r
De resultaten
verbluffend ; geen stukje
hicrmee meer kan verdieuen dan met
de landbouw alleen.
Wa~rbij
het maken
van onderdelen voor ce n staatsbedrijf
in de stad · als het nleest winst.gevend werd er.varen.
grond wordt onbenut gelaten en de
sief . Het aantal arbeiders dat steeds
!, r Odutrtie per n;:l i~ ho0 E!' . OQk wnrnt
door fabriiksdirecteuren werd vermeld
steeds rr.eer· grond in cultuu'r gebracht.
20 kan men in heuvelachtige gebieden
wekt steeds weer .verbazing . .
over tot· het ontwikkelen van eigen
heel
~ooi
zien hoe de Chinezen lang-
Een voorbeeld hiervan is het straat-
zaam maar zeker steeds hager gelegen
bedrijfje in Canton waar men drie-
gronden gaan heb'ouwen.
I
De fahrieken en co~munes hebben echter veel meer. fu~cties dan aIleen het ~ produccc~n
van diensten . iiun invloed
s trek t z{ch ~it tot ver in de per-
soonIijke
le~enssfeer
yan de Chinees .
Oe, kindercn van de arbeiders in de
wielet·vrachtautootj es produceerde
met vijf draaibanken, drie freesmachi-
fabriek gaan naar de kinderkresj die
nes en een lasapparaat. De 315 mens en die hier werkten op 80 m2 staken -
bij de fabriek hoort . Ook de school is opgezet door de fabriek of COIIIDlune. gene~skul.ldise
daarmee -_ per maand 45 d"iewielertjes
I)e
in- elkaar.
de fabriek of commune geregeld en "Is
De geringe
~oorraad
zij 'geen eigen gezondheidscent rum .
kapitaalgoederen-
die men tei beschikking
~eeft
{zo
zal men denken) , zal·dan weI zeer iu-
tensjef gebruikt worden?
~laar
neen.
Zo zagen we·"in de autofabriek in
Shanghai een hal met plaatpersmacbinesen richtapparaten geheel en al ver-laten. In ' de machinefabriek in Canton .werd - verte ld dat de machines in de_ avonduien worden stilgel~gd vanweg~ het heersende elect riciteitstekort in
verzorging i s door
De .
bep,roei~ng
wordt
pr-~tgebrand·_
aa.rdel,l walletjes worden egalise r en kan beginnen.
gebo~wd
Dc
en het
hehben worden d~ kosten v~n medische
. hulp (mede) cioor Ir<' t bedr ij£
gedrage~,
werkine-
thode is si.mpel: Een aantal mensen
vullen de mandjes yan de heen-ent"ee.rrenploeg met aarde· totda-t een terras klaar is \laar een jaar l ater
de Chinez", kool zal groeien . -De theorie
v~n
Ricardo voltrekt . zich
vo&t je ogen.
di t geldt ovk vo.o r oud·erd~nsvnord
';! -
n~ngen diet zo zij 32n~ezig zijn,
op comunae- of fabtieksniveau ver-
strekt wO,rden. , D"
Chinees is dus met handjes 'e n
, voc'tjes gebonden aan h"t bedrijf
dezc stad als de Chinezen hun lampjes
Commune s die de r.logelijkheid tot
binnenshuis ontsteken .
uitbreiden ont.beren gaan stc!eds meer
waar hij of z::'j w.. rkt.
(~.A.)
19
J
STER,REN' Wuhu is' een provincieplaats met ca.
kieren tach wat te zien en te haren.
gekken onder de studenten zitten die
400.000 inwoners. Behalve individuele
Behalve de gebruikelijke thee, waren er
wel om 4 uur naar bed gaan.
zakenmensen had alleen een dag eerder
ook grote schalen met snoepjes (van
Twee meisjes waren vriendinnetjes. Dat
die kleverige dingen, maar met een
kon je zo zien aan de armen om elkaars
lekkere pepermuntsmaak) en pakjes siga-
schouders, of de handjes die ze op
retten. Onze Chineze vrienden en vrien-
elkaar legden. Allemaal heel gewoon
dan wij een groep
~~gelse
toeristen
Wuhu bezocht. Spanning en sensatie alom dus
v~~r
nieuwsgierig jeugdig
Wuhu bij ons bezoek.
dinne"n snoepten en rookten niet, maar
in China bij meisjes of jongens onder
Wandelend door een park werden wij
zaten met des te groter vuur ons
elkaar. Ik vind het een schattig ge-
begroet door een groepje Chineze jon-
vol te proppen.
gens en meisjes met "Good afternoon".
zicht en vond het heel leuk toen Li-hua
De bedoeling was dat wij vragen van
ope ens mijn lokken begon te aaien
Wij OOk:"Good afternoon". Doorlopen
hen over Nederland beantwoordden. Maar
toen ik haar over Koninginnedag
en dan tech omdraaien, want dit is
veel meer dan hoe wij het zelf geleerd
aan het vertellen was.
toch te gek "Good afternoon" i.p.v.
hadden, konden wij niet vertellen over
Het afscheid was de uitgekomen droom
een nauwelijks te identificeren
de methoden die in Nederland gebruikt
van iedereen die weleens Frank Sinatra
~'Hel1o",
worden om Engels te onderwijzen. En
of
van onze spontane verhalen over de
heeft willen zijn. Handen schudden,
dus maar eens 'informeren:
"Do you speak English?" Gelach. Maar
weet-ik-welke~beroemdheid-ook
dat deden ze; ze studeerden engels.
universiteiten, het studentenleven,
naam in al1erlei boekjes zetten, ver-
Met de beleefdheid die ik van de Chi-
de tolerantie jegens buitenlanders,
zoeken ,om een Nederlands liedje
nezen graag overneem, komplimenteerde.
o~ze
ik hen:"You speak English very well".
parti"jen en de fietsen in Amsterdam,
zingen, "hello, hello". En dat terwijl
Nu moesten ze helemaal lachen.
dijken. de koningin, de politieke
(Sinterklaas Kapoentje werd het) te
kwam maar weinig over. Want na een
het bijna onmogelijk 'is om ook maar
Het is me niet duidelijk of ze het
plenaire sessie van anderhalf u"ur
een stap vooruit te zetteni totaal
allemaal maar eng vonden of dat ze de
mochten we in kleine groepjes babbelen
ingesloten door de massa's.
schare starende路 kinder"en te genant
en toen vroegen "mijn "drie vriendinnen"
venden, maar: "We must go now. Goodbye lt '
me talloze dingen waarop ze het antwoord
'Een ander groepje ekonomen was geluk-
in eerste instantie a1 hadden kunnen
kiger, want die kwamen onze studenten
horen.
Engels wat later tegen en maakten met
Af en toe voelde ik me weer twaalf.
(rim a star in Wuhu, I'~ a star in
hen een afspraak om wat te komen praten '
Dan kon je op vakantie ook zci \leerlijk
op de universiteit. Die afspraak viel
met nieuwe vriendinnetjes praten over
in het water. Maar een van onze gidsen,
wat je vader deed" op welke school je
meneer Han, arrangeerde een nieuwe
zat, hoe oud je was en of je een
a拢spraak, wat resulteerde in een kom-
vriendje had. Dan wisselde je ook
plete ontvangst op de lerarenopleiding.
adressen uit. Geze11ig gekout over
Ik schat dat zo'n 50-60 studenten het
hoe laat ze naar bed gaan; 22.30, en
grote gebeuren mochten meemaken. Toen
om 5.30 al weer op. Mij vonden ze maar
ik op een gegeven moment naar de w.c.
een nachtbraker, pas om 12 uur naar
moest, zag ik hoe anderen zich bij de
, bed! En dan moet ik natuurlij k ver-
deur verdrongen om door
~pleten
en
telien dat er in Nederland nog grotere
' Volg~i1de
China.
20
Rostra nog veei
me~r
ever
Nanjing,
And ,all because of my white skin) (A.v.B.)
Auteurs: Cees Aarts Annegreet van Bergen Cor Worms Foto's Ce es Aarts Peter Jellinek
POORTER 10 .,:A:AR . . '., . t
m -----""""'!"'~-
21 april j.l. was het precies tien jaar gel eden dat het eersle nummer van Poorter ( het ASVA-bl a d) verscheen.Een jubi_
l .eumnummer d USt waarin ui t er-aa rd ' veel pla n ts ingeruimd is voor overdrukken uit vroegere nummers. De AS VA be staa t 01 veel longer dan tien jaa r, maa r heeft het vele jaren zonder een eigen bl ad moeter> doen. De eni ge informa t ie Qver tlel r eilen en" zeilen uan de ze studen tenbond kon men jarenlang kwijt op de t wee· l.aa tste pa gina's ven het ( onafhankelijke ) week bl ad Propria " tu res . Oat hierdoo r geen sterke band tu ss en d e veren i ging e n haar l aden ontstond zal ieder duide l ij v. ±ij n. Bo vend i en vond men dat de stud en lenakt +es van de zesti ger j3r en i n de nat i onal e per s 51~c h t
ver s l u gen \I,/crden. f en redsn
t;~
me e . om e ind ol ijk Ben ei gen blad op .te r ichten. a ve el d i ep gra ven de disktlssies o ver doel s tell i ng, i nho ud ep rlaam, ve rs cheen da n in 1969 het eer sl e nummer, nag st eed s al s Ben .~ oort 'bijl a ge' bij PC. Pas r uim een jaar l ate r werd de ,r e-
l a tie met de ASVA een feit. Redaktieleden kwa men .vaak uit de geled"r"n van de ASVA : veel bud-be stuur s leden vol: tooiden in Poorter hun ' s tuden t e n karr.i~ ret.
Pas de l a~tste ja~Dn i s Po o rter ~at minJ er vo l g ~'8a m gel.or.den, de " ,da k ti e vo I gt e en ",at bre de re koers dan t. e voren (zoa ls e en oud-redakt ie l id tenmin s te 5chr ijf t )". Oa t heeft we I me l z i.ch r.1eegebracht , dat de aktual iteit va n he l blad wat acht eruil gegaan i s (h et.geen oak mak kel i jk gebeu rd , als je eell dr i cweke li jksc u j.t ge ve heb t ; Ilos tr a lijdt "un hel 2e l fda ·euv ,,! ). I Qe red.:lkt i e van ' l~o[;tra 1.:J en st ha.::t r k o ll e- ' ga t s van Poorter gel uk met do vo lbract1t e uien j a r en , wie we c t wo r den ha t ar (ondClnk" de g ro t. e mat he id va n de 7 8 vent ig er ja ron) no g weI 25 . Nd:! .
o •.
I40AJGS AS,A.El...A£) POSTEIlS 1274 "A"'DtIM
t.OSSE N..M.'ERS50CENT
Alkmaar Amsterdam Arnhem
l1\li VEIN:
o
.
WAAR EEN·WIL IS IS UN WET, OOK AL LlJKT lIT EEN GATENKAAS
o
o jubileum
o o
Beverwijk ' 's-Gravenhage· Hoorn Zaandam Leiden Zl,ltphen Doetinchem Haarlem Hoogeveen Purmerend Ede
Om onze gekwalificeerde bezetting in de toekomst te versterken is in een aantal van onze vestigingen plaatsingsmogelijkheid voor .
JUNGE BEDRIJFSECUNUMEN diede post-doctorale studie voor registeraccountant volgen of voornemenszijn te volgen. Onz~
organisatle is een geheel van een aant?1 betrekkelij'k kleine kantooreenheden (14 vestigingen met totaal ± 250 man, inclusief 32 accountants) waarin het beroep integraal wordt uitgeoefend. Naast de noodzakelijke belangstelling voor de accountancy wordt interesse voor eetl der aanpalende terreinen zeer op prijs gesteld. (Fiscale vraagstukken automatisering, organisatieadviezen enJnternationale dienstv~rl;ening.)
~
Zij die zich een carriere voorstellen die leidt tot het zelfstandig uitoefenen van het vrije beroep, worden uitgenodigd contact op te !'Iemen met de afdeling. Personeelszaken van het Secretariaat (Dubbele ' Buurt 2rd, 1621 JV Hoorn NH, tel.: 02290 -1 5546) waar een afspraak zal worden geregeld met een der lirmanten. .
'.
CLEMENS
RONDUIT DE
'L UTZ gelithl
~it
ijkl
RAAD
Jaatste nl et zovec l
D~ laat ste f ~ kulteit s r~ad werd gekenme rkt door sen groa t aanlal hamerpu:1ten dal op de agend~ ~tond. H~t weed dan oak de korl Bt e f . r . die l k de 18 ~tste tweB ja3 r hob meegem3akt . Doarom lJl il ik nu n iet op de~B f Da c " ..,. verg.oder ':"0 9 Le rLi 1kolnsf1 , maa r van d e
met de 1I~ I VV-notCl le mak en te hebb on. Ec hlAr in do prok t l,jk bl i jk t dot (l it alles 7.?cr nauw met ~)kailr verlJleven i s .. Oak llc mini stl? r i s dit. 2(-!Of s n o l du i ds 1 ijl\ 'j8hJtl rrJr-m . Z ijr. . I \LJVV- n n ta
ge l eo]cn heid ye bruik ma ken om de "vol gcn Je fak u l tei tSfila d La in troducc:- n n • fl" ~~aa ~Q n dtie le er belan g r i j ka
wa ~
punt. er l op d e Ll senda .
un lz~ttend
h ce ft nam elijk
met name he rCGul ta a t vu n twt fe i t;. ~jat do ~l\.Jdn n t(1n ( ~ n h ~ t pC[!j:.}n '-.IQ l vno r tl :.Jn bo l un ~c" o p kUr'l rjpn kome ri 8f"' da arn Cii zijn n!lJra,jk pl n nne n \Ja n fie
wa zen .. Do min is Lor base ft. nu. dl t
ha n~
wi jzjg i ngc n ·in cle
hem r r.!cht~ r.) b~St'" uu['d e r ::; - lop' is
ODr -:tu 7.,1 d e ,'S'-:Je1inq ' vocr s t u-
denten"cr::.e~:F,)p '.dn orr1i :.F::r·j
in de
\"~ '(
grCiep er; lv8cr 'lu r c.! i <;v lJ:JGia mu £l C,
::;t.f1D n. r:! r oci a;:; e"t;m joar ·ge l ndc- f: ~(~c ft
de f Bkulte it deze r ega ling u"ct yes t e ld un nnc)f het fTl<loguen r uis on .,~ :j t ullrd , me':. I,e t \lArzo~k a r een e:'T~l :r;jE'!n:. o p
aan te vragun . In conduit uc raad u~n' d~ nO:JtL'a ' g S? en (;U :~ d,lar ui t -
no .
vQcrig i/ers t ,jg \mn uede'ln en 1k ['.Hl d inclc r een aan do z e Er r no g ecns Dp na " '" .!.ezcn . :'0 r3)-":t....l t.ei t $ ~.:Jnd w U 'd e VS!." z r;k r d z i j n v,J n r.e r ~c:t't rr.8tigt1 ?id '. . .111 1,I e I'f:(jul i n g en bodacn~, t 00.fl madr .1I.. 7 r t.;r;n f?xpe .r irnonl op .)...tnCi]vr:)·;:' r",JI,.t '1.1 rcid rl .. ,.
rlo juri':d:l;n
i ~ o t-
hrdjbe n in j11 J/' ilnt, '''!O l l!'d mS 8 lJSrlo el:J rj 3t I,,:nn 9:< p Hr i men teer - a ..1n V:·,l f) '! nn moqe.l: j k i~; , cmrla!.. ue r DlJo li i'"\~i \/o lg8n s i)PI'1 in pr Jn f
' f1 ~ ~ n : e~
VfJ n
a f'u i. j v. t
1'11.':'I :j <;.:Ct:; !l'·l iJi"
V\:'n d e wO ·... .. In
rn . .
) -''! "It:::;:e is flo t".uurl : jk wel .... en 'JOO!",I ,~ :\f" ~I("t rj ocn !..an ~er f!x.pc ~ :,man P<;,:, t'!"~n \Jr :l :': c •• [ u blijk l ook d~ t :j..:. ~gf! ne \.ant d u r. kt.iu J 'C flp een jaar .~, o !el!c", .! n rIa f<J:\" duirJn! i j l-: fl r D~'eBr[ln, ::'8 r.'lx!.m ,'jf),Jr ~ r: j ld."' l sten i G r.n\.·:i:}~t i~.::! .. I·'n ~~ I"j !' n. en kon3!.;)tf~rp.r.1 rJat f' !" l. J1l"i · ld 1 enf" jaar vc r,l o re n i s ,]cg3atl luo-:.IB ' '!~::'. ar ~~fl 5!,udontenv c rtegen WQord i ge r in de vakyr-oep zit . ile raad za 1 vcr-da r e
,ie v::JrJ!'
v er tr;Jgin !Js t~k Liek e0
van tie han:! maa-
len wij zen cn ov ur9~ a n tot de inv'o e ring \lHn h a t g rpot:;te dee l van ~:e .ca n1ing dal binnnn .de wet blijk l"
sl.o an, ~o als de jur iqton bf!\/n·;t in~ iJu tuoe andere l.J 8 1iln ':j~~ j kil a genda punten zijn de reak t ie s von de faku teil op hel VDoront werp uan wot ' tweef 'a~ ;t s Lt uk t uur UL ' e n de r e ak tle o p de nn l a I Gelilubd on Gewogen t van de kDrnmissiD Po l ol< . Pa i s heaft i n hD ~ v oor o l,twr~ r p de wets wijzigin gs vno r ste llen n eer ge1 eglj d i e zijn H~ ~ V'il- ideeen tot wot mo ten verh effe n. Hi e r 18 t ik s t rak s n at] o p tP.f u g kamen.
Oak ste t do kommissio v O[
ke rr de
~' i n n ulc
Oe kumml3 s i e Polak is e en k:Jmmisniu die door de mi ~ isLQr is ing aste ld ~ m ;j',J IJet U"i vc ,tsitai re Des b Jurshnrvur~r.il: ) ( Tl!db ) t e eva luoren .. Lp hal •.wr~lc
.6.01
La ] ~ :.~~ ~' t t '1/ IoJ! I Gt ,JU~
d:l ,i .ik .,)·.. u· '4: 2l--Jr' I.. ~,J '· rJe kGI:,mi:..o.;i.e
l :
f l)S .1_ '1
d~ .n tp. n ,
'f'(
! ~(; t
L O f 1J
,,1, ~n r.i! !nv. ln
"J ~
p. , ~ r ")~ \.j
"," . ', G il !le t \;J('~!..~ n s .... t' ...l r ' p , ~ i n t,l j dei i j!<e rli8 n ~ )t . •
j'..· f~
;""!.!<1J1.~. c :
;t uLJr v a n 'Iro
'jc rmJ!" ';
met d u hF:i:-! [
t.
"")!"wr~
l~C
'n
Ill,":!,
Kucnd q t £ rl raul,t !'l ij zoro voor ue bestuurl i j kd £nnr, vnn 2,1<1'11 a an ci:! ,.J. k ult eit: . !T ij i :j t ~ boroi k nn op J<nrne r ') P}::; , tel. /l?l~~J
I...!U(] I :1";,...,,. t
pe I i jk
L I i.i
I.;
.i' 1 : H..' : . .: i.~
t
;;I';.~
•
! r.: ~, ','
j
!:I '
'11
11 -
,.;
-:,
I .. ,~ .!"
op 1. .~1 ;is''\ "l , Uok l i jn oJe ,. uc ~e.!.l en \.,in ~ .. tcr C !' ; I~: i ""' Lh ann;.! nl ' !,.,r . I iJ r~r JJ in 11);,U ,': n . t..'f'" l" ;';; t1 f~1 1"
,e:;
~
rrOr;;l J'!L.:!H!
r:l:l:l~fdd
~":>
1 1 ~:i j.! ·.· ·If
1:,
,~ ')
j
", .. t
'H' j
:c! ,n ~' . .i i ,; \,(,cr :ht. ' d.l ~. ,: ..;.)t. '
"
,"
,
'· f" ,. :
V!JrI
r",.,
\."'Cl
'I"
' !.
,:.i jn .
:..t· :. , 'r,
( ;r~ru':1
'_' ;)
_~ .. ~I
.If' ;
,i ~
.!,~".
\· ,-';8':1' : , ..
·..' .n;.' ."
1-'
r" or ~np l
t <..: f l:Q n : j :J :- f Ie (.::'.l(~i e n U ·l.!e : j j . 7[' 1 '" h(~pl 00en ti~ e. 1 '~L I :prol iq:,! I ' t.:r I, u ..; ~d 1err.).'l.!.. .i an L r~c
V.O r-t.Oft·
f'::i":.
"et]~
t.}}'] !
~'l~ r :" ~ 'Z 1 jf~ i:dtj ·,r,
c;or is
:I-',;lr
UnnO Fim l r. q
tL'!'
Pf( J Cf: -
Ct:n prim:] vonrbt::e l .:1
~' .,J f"' ..
:JI: t j, C
;:; p
~"!"~: I ' : f:"
~
'J
.f..
! ~ ~. '
.. "11 '
1'.
' 11 ' (..
·.0 [I I'.
'\:1,1
l'
.1'-
dfl!: !.. .
r
11,
j',1
Vi:
,,:
[I , '
'( . 1 , l" 'ui'-.: J ''I . ~d,' i. , l n 11 'l! fif e ' u ' ·· , in'j':l"l n .. . n ' Jijf p ) ! : ,
·1jT
r.:,· 1.i ~r
( ' J'uur J' j~'
l' iTl
' I~
V01..J0 n l!U ,'()
. I.. !. J
OJ'!
,.
:" ~
. ' ! , j·'i ,
WETSWIJZIGINGE T e0'3 1ot l ~ wil
( I' .. ) I:·,
fk.
n eg evon ing.;)<') n or
de ' ~e t3wij2i (l in [J svoorslelle·' uan ~ ie mi n i s .er .. De 'f n~ u JtQjt heart z i c h i n t~Bt
nerstruk',urc r in g ~[a p po r f
fT:~vlkt
hard QC-
S- j a rige kUfGU BUu ur. ob~~ luu t minimum urn Jka d e- '
'Joer
E;;I !!'
!) i ~
i s e ~n li1i~ch ge-:.cnco lde e k o r. omer a t' !eve r . in . . no ;"ini ~tt:r \"1L!Jin gt i r. z':' jn uetsvcar s t l;!l !":en tl- jor igp. ~~u t s lwd L: ur ;'If . Hi.j f~nr. f t. Ook duidelijK .;n n I loe '''et
i.n
on:'~.JnJ ij ~,
.:Jr~eb _ t~ ,<(:.,~
i<. d n
~.!c.(t.!~ln .
(;<3
·~ r'~d[J:".!?cl<. <: ':.l ; 'r,". r,n len
:; I,':'! f as e
k wnnml u i CH eef ( ~t) !::.. ard<:11 Slutlis ) !j!!; !.:hr.Jrt
11.
~~~
1~0C'b.; n -' d:;":; t
KOMMISSIE POLAK
[ ! i~~': t
(:\;1. ~f '\kr;l! ..... r ~··C"I D) , i s 11 :, v:!n t, I 1,' j.: . e-
Vl):J :'
he '~ kD'~
:' kt.i IG I"Jl.!(I
! ~ono m cn
I
le ge van GGsluur gf'!h enl doo _'" du mirir: t e r t.e laten oefloemen (nu w,.,r:::'"'r. ~, :'wee l c ac'" va n rll;::, x.llll~~-:! .;: JU(.f lP un qokOI.~n ) en o p .J J it' n i vo ' r. d , pn.:fp.~ fr. r.J k c n , P i'" l ' l at. "; 1e
V'~I; ,.~
,' 1 :">fT't1nf7 Lu tz , :"
· tu:: m irJ ''! d ~ll . :l it hBa f l hij o r,k 'vo _~ r Ie duiljelijk aan de kommissi~ Po lak m0Cgad ee l d en z ij r: b ro o d a rs hc{:ben ;Jr z osle l1ir.g vn n eon o nd e r boulujr j \.' uo r l i t!i!l ( dit noemun 20 t agenwoo r tliy ~I U j.: cJ l e va lu e r en ). /0 s te l t rJ a klimrr,i'l:3ia voor h8t oxp8rimHnteo['- a r !.. i h l'.'l uit ri8 wet. te sch r .! fl p ep , cl e bevoe'J Jr. e d0r'1 V.J.r'I ~~e ra a d u ra s i:JC;1 i n La perl-.. cl' lep .Ju n~, tn va n de ' pro fa s'3 j Q(le le ' uc stu .. rdu :"s .
~!Io c dc n
2% ,
anderwij ~str~ ktwu~
:J lccht ~ ' snap eJ tjes ' i i jf~ door !.C v" ,';,p.n l!.I:J n nCGr us be 'j t.uur ss t H I¥ t U\Jl ?:' -;, he e f L -;·r;·41 j .d IJd • . 1.=1. bGt.r ...' ul..;. I",:u-l~ (\, t..
EXPERIMENT 7'{! fl
vee l kriliak
gek :'s oen v~n do ~rLvor s i tei len .. Oit
VI OlJ~i?
!Tib:J lll ijk
!;p i.~( i:t1 i. t;' l ·~ ie
i ll lJ:e :-- j.:l'l l" k l .:J jc t~ 8 ~,) ;:- r-: t ' . L' l ~le I/uo,:', ;. 0 11 :r' Z ': J i' ~n,~ . .,u:!·'": li.j:-: ( :ni-\.ln / ;)lr r~b·j ,: r , to.J u bli.ik r. iJo. t . (JE mir·i . . : ~·t do krit io k :Ji.n I.!~ j in ~ c n e ,J f::':et '.:.~ .l(Ji drl 0 11 de !rC VV - nn ~ ., r,nl .ovc 'c f; h e U~L'r1 , \ln J.1 8~ ll y na.::r;,j l z ich ~ t'leE!r fJe!t~,rj( ! hHr:f~, .. ·:')n , .(:Dr :~ ~.j .d.in \icor'lt :...dl ~ f'l
~. U'3-1
!!l,' lk'3n
do ,) "
... ! 1·:! .....I~ :qJI\ Ij a n
-l,n!;)
11 (J ~H.(.!r rjorp
l : f " f ; " l '!lP
~:- .
1 • •• -
, lokvun .
0',.-· :-
!n mijn .1rt. ik nl 'J' :-,.I~I~· '..". : " , :--kr·n : " J:J8 tr<l (/) nc,: ; 10( i e ', :. . :,·01' iik': .j ,j r c,;u t c r. , nl tJ;'J t 0,=,:'1 ~j jll cC k~,:;71 '\!: k;'I.!: q3K:-Jz en ~ l.IJU nJ i": r1 :.:i:" 'J!..! " t :!' ; 1 ,e,~ ocmd l:! va n r1e l :j·; t (e CCJn .. .;eD" r:ll lr' h''''1~; , . o~()n .. Qf: O :,,\r: I!~ iC' , r C'c/"':: , vno'] "'.. DZI'· t :r:.l i 'Jk Url .Jc ) . l lC/€) p:t:~s.n·'lU " !J'" n() ~ ; : , ~e (O 'JHr!~J:It 't;~ ); t: ~.: 8 1i ~') ~rJ l nu ~. l ~ ~ \ i p~ ·Jrr; l.! ·Hlrn :~" • '''N .\ ~I ~J ;. P I' ~j f r ',I , i { i.. V.rU'; i)~, i~: !:: U' 'f ~ ~ I_ '''JFl lN G/ OVi !,~i" .~;I)i'C. r;(l Plf~ I S V( J~l';\: ' ~ri J~ I\ U :H' ! :: i ':IL ;:I T:·T·J:";;'H "l d . I .
Accou~anb
. Aanjonge doctorandl economle . . ter overweging Jonge doctorQ-ndi economie (bedrijfseconomische riGhting) die erover denken hun loopbaan in het aCGountantsb~r.o.ep op te bouwen en daar met hun keuzevakken al rekening mee gehouden hebben, wijzen wij op de mogelijkheden die ons kantoor biedt. Door expansie en de ontwikkeling van het dienstenpakket bestriJken onze activiteiten een steeds breder terrein: contrale, automatiserings-, management- en andere bedrijfseconomische adviezen. Door eigen research en zich wijzigende behoeften van onze clienten worden in onze Nederlandse en in onze internationale praktijk nieuwe methodieken van contra Ie en bedrijfsadvisering toegepast. Hierdoor ontstaan nieuwe functies en wordt aan de personeelsbezetting steeds hogere eisen gesteld. Van Dien+Co staat open voor contacten met doctorandi economie die zich aangespraken voelen door de uitdaging, die het voorgaande inhoudt. Die hun intelligentie en creatieve vermogens gemotiveerd willen gebruiken . .. het een pre vinden dat de aard en omvang van ~ns kantoor enerzijds de mogelijkheid bieden om op een ruim terrein van activiteiten ervaringen op te doen, terwijl anderzijds de organisatie overzichtelijk blijft. Specifieke eisen zijn: het vermogen snel en scherp te kunnen analyseren en formuleren en een goede kennis van de engelse taa!. Leeftijd tot 25 jaar. Plaatsing op een der kantoren geschiedt in overleg . Na het behalen van het accountantsdiploma is een tijdelijke detachering op een buitenlands kantoor mogelijk. Uw reactie, met relevante gegevens, gelieve u te richten aan ons Hoofd Personeelszaken; u ontvangt daarna een uitnodiging voar een persoonlijk gesprek.
VAN DIEN+CO - Postbus 4200 - 1009 AE Amsterdam - Tel. 020-910111 AMSTERDAM APELDOORN ARNHEM BREDA EINDHOVEN
ENSCHEDE 'S路GRAVENHAGE -RIJSWIJK GRONINGEN-HAREN HAARLEM 'S-HERTOGENBOSCH
HOOGEVEEN LEEUWARDEN LELYSTAD LOCHEM MAASTRICHT
RonERDAM TILBURG UTRECHT VENLO ZAANDAM
ZWOLLE ANTWERPEN BRUSSEL WILLEMSTAD-CURACAO
ORANJESTAD-ARUBA PHILIPSBURG -ST. MAARTEN CARACAS-VENEZUELA
brink
an's
boekhandel
Jodenbreestraat 23 kamer 2386 Amsterdam Tel.: 020 - 525 4024
~lE'lvyn
B. Krauss - ThlP Of'W protE"ctlonlsm
In this book Krauss tracE'S thE' \ots and thE' f!fft'CfS of thE' ne-w- protf'ctionism. He- attribute-sj thE>SP non-pricE" rt"strictions on tradE', whi.ch protect spE"cific industrie-s and spe-cific se-grr'lf'nts of thE' labour forcE" to thE" dt'uimlPnt of thf" cotmtuol ty at larg(>, to thE' modE' r n Wf'lfarf' statE' and thE' political sf'tting which nurturE'S it. Basi 1
Black~11.
f
1979,
34,15
J,J. van O\Jijn- I)e. lansE' golf in dE' E'conomie Van Duljn bE'sptE'pkt E'erst het wE"rk van drip planlE'rs op he-t terre-in van dE' langE' golf tnporiE", Van GE'lderpn, DE' Wolff t-n KRndratieff. VE'rvolgE'ns ht"handE' lt hlj de vprschi llE'ndE" faetareon dif' ais motor voor dE' lang"eo golf~wpgin&
worde-o b(>schouwd:
t.w. de- gptdhoE"vpplhpid, oortogpo, dE' productl ..
van hpt zg. vastp kapitaal E'n dp basl.sinnovatiP5.
[)P
innovatiehypothE'sf>
beschouwt h lj a I s dE' bE' lang rijks tE' bouws teE'n voo e dE' fangE'-gol (theorip.
f
Van Corcum, 19 79 .
32,50
Bergsten - Managifl8 intE'rnat io nal economic lntf'rdE'ppndE'ncf' SE'lf'cted pap<'rs of BE'rgstf'n, writtf'n in 1975-1976, about various subJpcts, such as:
thE> intE>rnational f!'conomy In thE> post-postwar E"rs;
thE" implications of stagflation for intpcnational E'conomic relation s; monf>tary epfonn; thf' OEeD, E'tc. Lf>xin ~ ton
Boo ks, 19 78 .
f
64 ,2 5
EKONOMIE
Ernest Handpl - DPclinE' of the dollar A marxi s t
vlpw of thp monE'lary crisis . A collE'et ioH of pssa ys written
bE'twE'f'o 1964 and 1971. Problng b.low thE' irnr;4"dlatf' caus(>s of moo(>tary uphE"Bvuls, hE' dE'monstratf's how th<" y rE" flf' ct broadE'r E'eonomic, social,
GEOGRAFIE
and political probl<"ms. ~o:1ad,
1914.
f 6,95
PLANOLOGIE SOCIOLOG IE