1996 - Nummer 211 - januari 1996

. ,

, ~

,

- --

e

.,.

- -.....:::

De Internationale Stage ABN路AMRO De bank DE AANMELDING. ABN AMRO heeft voor veertig studenten stage-

In aanmerking komen studenten, niet ouder dan 26

plaatsen, verspreid over het wereldwijde netwerk van de

jaar, met financieel-economische belangstelling, die in het

bank . Je kunt dus in Parijs terechtkomen, maar ook in New

laatste jaar van hun universitaire studie zitten.

Van 22 januari Urn 2 februari 1996 kun je een

Delhi, Chicago of Sao Paulo.

De stages duren circa 3 maanden. De eerste

aanmeldingsformulier aanvragen bij de ABN AMRO

stagiaires vertrekken in april, de laatste in oktober 1996.

Bank, telefoonnummer 020 - 628 8811. Het ingevulde for-

De Internationale Stage betekent een aanvulling

mulier moet uiterlijk 14 februari 1996 in ons bezit zijn.

van je theoretische kennis met praktische, zinvolle,

Slaag je erin om door de selectie heen te komen,

financieel-economische werkervaring. Want je werkt

dan weet je uiterlijk 30 maart 1996 of wij je als deelnemer

aan een reJevante opdracht. Een prettig idee voor jou en

aan De Internationale Stage hebben geselecteerd.

voor de bank.

Dus reageer en ga het avontuur aan.

I.~

Rostra Economica Nummer 211 Januari 1996

Redadioneel

Van Pretoria tot Lagos Douwe Douwes

De ordening van Geoffrey Hodgson Koen Frenken

De verbouwing van (fiscale) economie drs R.A. de Klerk

Zzien Bekkali

De MAA goes 2000 Hans Lingeman

Een gouden koppel Olav Velthuis

The Celtic Tiger on the Prowl Marieke Blom

Fabeltjeskrant Biblinfo Studeren in het buitenland Facts & Figures

Jessica du Marchie Sarvam Hans Lingeman

lb Waterreus Mrdr G. Diy

Fac-nieuws Roetersstraat 11

Januari 1996

Rodrigo Altamirano

3

Van Pretoria tot Lagos (Shell's problematische pr-beleid) Douwe Douwes

Gezegdes hebben meestal een grote kern van waarheid. Zoals de bestuurders van Shell sinds vorig jaar kunnen beamen : hoge bomen vangen veel wind. De Brits-Nederlandse oliegigant is maar liefst twee maal door de knieen gegaan voor de grillen van de publieke opinie. In de vroege zomer van 195 haalde zij bakzeil bij haar pogingen de opslagtank Brent Spar in de Atlantische Oceaan af te zinken.

De storm daarover was nog maar nauwelijks gaan liggen of bestuursvoorzitter Herkstroter moest in de pen klimmen om te pogen de Nigeriaanse dictator generaal Abacha af te laten zien van de executie van Ken Saro-Wiwa en acht van zijn medestanders. Tevergeefs, zoals we nu weten. Wat is dat toch met Shell, dat zij zich altijd in dit soort benarde posities weet te manouvreren?

4

Shell heefr ee n aanz ienlijke hisrorie op her gebied van conAicren mer belangcngroepen en de mening van de gemiddeldc burger van de Eersre W ereld. T or dir jaa!" was her meesr opvallende voorbeeld de voorrdurende regensrand die her co ncern ond ervond regen haar zakendoen ill Zuid-Afrika, in de rijd dar het land nog onder her juk van de aparrheidspoliriek gebukr ging. Eind jaren rachrig was her bedrijf co nrinu doelwir van protesr en "aksies", zoals dar in her jargo n van lin ks-exrremisrische groeperi nkj es hee rre. De protesrerende organisa ri es va riee rd en va n zeer res pecrabele groepen als her Com ire Zuidelijk Afrika rot de terrorisrische RaRa, di e onder her alibi van her morele ge liJk rankstations vernielde en warenhui zen in lichrc rla aie zerre.

Door de aandachr die deze zogenaamde idealisren halverwege de jare n rachrig door de media roehedeeld !<regen werd de publieke arrenrie menigmaal afge leid van de z.aak waar her feire!ijk om begonnen was: her indireer sreunen door Shell va n ee n hewind dat aileen de blanken in her land verregenwoordigde.

H er feir blijfr op rafel liggen dar Shell door haar aeriviteiren her mind erh eid shew ind niet ailee n eco nomise h, maar voo ral ook moreel hielp in het zadel re blij ve n. De daden van RaRa hebben de z.aak va ll de goedhedoe!ende pw[esteerd ers waarsch ijnlijk ailee n maa r besehadigd . Ze hebben er in ieder gt:va l niets. aa n wegevoegd.

Greenpeace De prorcsrcn van Grecnpcacc afgc lopen voorjaar waren in vergelijking mct die van RaRa ni et aileen profess io nelcr, maar vooral oak veel inte!ligenrer opgeLet. De siWdtie was als voigt. Shell was van pl an ee n afgeschreven en afgcdankre opslagtank vnor olic vanuit de rijkc olievelden va n de noorJclijkc NoorJzcc naar de d iepren van de Arlanr iscl1c Occaan re slepen om hem daar vo l mer warer rc laren 10pen en her ding al.dus een zeemansgraf re geve n. Onderzoeken van Shell zel f en van de Brirse ove rh eid, onder wie ns jurisdi crie de Brenr Spar vie!, hadden aa ngeroond dar de belasrin g voor her mil.ieu nagenoeg nihil was

. Her alternarief voor afzinken, onrmanreling op her land, was in verge lijking veel duurder en riskanrer. Shell besloot dus ror afLinken.

Dar echter bleek buiren de waard gerekend.

Greenpeace had lu ch r van de zaak gekrcgcn en besloor tot ae ti e over te gaan. De milieubeweging was zich aan het bez.innen op de roekomsr; de hero'ise he rijd en van de halsbrekende roere n in rubber bootjes di e zich voor de kanonnen van walvisvaarders waagden waren defini rief voorbij. Gree n peace was uirgegroeid ror een heuse "mili eumulrinational".

De orga nisa rie kreeg re maken met ail e rompslomp en inrrige di e bij ee n derge lijke OInyang horen, maar had inmiddels ook een formidabele in vloed op de publieke opinie in de wesrerse we reld gekrege n. Dir nu was de regensrander waa rmee Shell zich in mei va n dir jaar geconfronreerd zag: ee n organisa rie die zich ror spreekbuis van de gehele grocne vt:[antwoordclijkheid van de wereld had besrempeld, het waarsch ijnlijk voor ee n groor gedeelre ook was, en bovendien wist hoe zij de mening van de mall op straa r moes t bespclen.

De Ieiding van Greenpeace lag in de Brenr Spar ee n uitgelezen l110gel ij kh eid Olll her nicuwe profie! van de orga nisa ri e werddkundig re maken: de srrijd tegen de zee hondenknupp elaars was gewonne n, men ging zich o p een algemene r vlak voor het milil'U inze tren. D e redenerin g van Gree npeace was simpel : de groorsre bedreiging voo r om.' omgevin g is de ve rvuiling, oliewinning is per J efiniri e vervuilend , de Brenr Spar was ee n onderd ed va n die indusrr ie, en lag toeva lli g ook nog voor de ku st va n het mees r milieubewusre puhliek rer wereld: de Wesreuropeanen. War een ma ne!.

John Major Voor Greenpeace was her geva l Brem Spar aanvankel ij k voora l ee n l110gelij kheid Olll de voorpagina wee r ee ns re halen. Niemand van de milieuorganisa ti e had in zijn sroursre dromen verwaehr dar ze Shell tor inkeer zoudcn kunnen brengen. Daar was her prorest ook hclemaal niet om begonnen: Greenpeace 'Lag de voorgenomen afz inking in ee n breder per-

illÂŽ~LrlliÂŁ ECONOMI CA

spccrief. De olievelden van de Noordzee herbergen onnoemelijk veel olieplarforms, pijpleidingen en opslagranks. Uireindelijk moeten al deze installaties worden vernierigd; omdat de olievelden waarboven ze drijven keg raken, omdar ze re duur in het gebruik worden, of omdar veranderende milieuwetgcving eisr dar ze worden vervangen door modernere varianten. Her was Greenpeace er nier lOzcer om re doen de aFzinking van de Brent Spar an sich regen re houden, maar

meer om een precedent van prorest tegen het lOmaar dumpen van allerlei overbodig oliemarerieel in de zee re scheppen. De opslagtank was vergeleken met al deze hardware slechrs cen drijvende dobber gcvuld met

lo

weinig schadelijke sroffen dat her de gemiddelde Atlantische vis nog gecn seconde uit zijn slaap lOU kunnen houden.

Greenpeace plaatste een paar actievoerders op de Brent Spar, smeerde war olieresidu in reageerbuizen, en begon een mediacampagne die op milieugebied nog nier vaak is gezien.

Die campagne had cen onvoorsrclbaar succes.

Terwijl de Brent Spar naar her ruime sop weed weggcsleepr, de actievoerders nog aan boord, begon Wesr-Europa op grote schaal Shell-ranksrations voorbij rc rijden. Politici in de EU, bondskanselier Kohl voorop, roken hun kans en vielen Shell aan op haar onverantwoordelijke milieubeleid. Heel Europa vicl over Shell heen, behalve naruurlijk John Major, de Britse premier. Hij was desrijds in een machtsstrijd binnen zijn conservarieve partij verwikkeld en kon zich geen gezichrverlies veroorloven, remeer daar de Brirren in eerste instanrie het fiat voor de afzinking hadden gegeven.

Terwijl het kabincr-Major ondanks grore Europese druk haar poor srijf hield, en de resr

Tekening: Marco van

van de EU vergaderde over een verbod op af-

Lierop

zinking van afgedankre olie-installaries, floor

schrijver en milieu-activist Ken Saro-Wiwa

wonnen. Daar heefr her bedrijf een grore

samen met achr van zijn geloofsgenoten gear-

sreek laten vallen. In plaars van cen gedeelre van de winsr direcr aan de belangenorganisa-

de Shell-leiding de sleepboten van de Brent

resreerd op verdcnking van de moord op vier

Spar rerug. Major Iced een gevoelig gezichrs-

ambrenaren. Saro-Wiwa en de zijnen be-

ties van de Ogoni's te doneren, gaf Shell her

verlies, maar heel milieubewust Europa kon

hoorden ror de Ogoni-sram; een van de ruim

geld liever aan Abacha en zijn k1iek struikrovers, van wie het bedrijf roch had moeten we-

rustig gaan slapen.

honderd srammen waaruir de bevolking van

Greenpeace moesr al na een maand erkennen

Nigeria bestaat. De Ogoni's zijn de bewoners

ten dat ze er een iers ander gevoel van rech[-

dat de schatringen van Shell over de mate van

van de vruchtbare Niger-delta, en juist in

vaardigheid op nahouden dan de gemiddelde Nederlander of Brit.

vervuiling heel war dichrer in de buun van de

deze delra zit een enorme voorraad Bonny

waarheid hadden gelegen dan hun eigen ob-

Lighr, een zee r edeIe en dus profijrelijke olie-

Ken Saro-Wiwa en zijn organisarie MOSOP

servaries. Daar wilen de milieu-acrivisren

soon.

(Movement for the Survival Of rhe Ogoni

echrer geen seconde korrer om geslapen heb-

Shell is allang bezig mer de winning van deze

People) kwamen regen deze praktijken in het

ben: zij hadden hun punten gescoord, en zelfs

olie. Van de zeer aanzienlijke winsten die mer

geweer. Zij eisten een eerlijk deel van de

heel war meer dan ze ooir hadden gedacht.

deze activireiren gepaard gaan wordt een

winst die Shell op de olie uir hun land haalde.

groot gedeelte afgedragen aan de Nigeriaanse

Olie is de kurk waarop de economic van Ni-

Bonny Light

centrale overheid. De afspraak die Shell mer

geria drijfr: meer dan tachtig procent van de

N ier lang daarna diende de volgende crisis in

de overheid gemaakr had was dar her geld ge-

buitenlandse deviezen dat her land binnen-

de public relations van Shell zich aan. In her

deelteIijk aan de Ogoni's lOU worden uirge-

stroomt is afkomstig uir de olie-indusrrie.

olierijke Westafrikaanse land Nigeria werd de

keerd: de olie werd immers op hun gebied ge-

Her is niet verdedigbaar, maar wei begrijpe-

Januari 1996

5

. - - - - - - - - - - - - - - - - - - THE WILL TO LEAD

~I

/

IN A WORLD OF CHANGE - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ,

orkshop '96

Bedenk het produkt en verover de markt.

Maak nu kennis met Unilever's know-how op het gebied van produktintroducties.

De opgedane kennis kun je direct toepassen in het introductieplan voor snacks, dat je zelf in multidisciplinaire teams gaat opzetten. Aile aspecten zoa ls produktontwikkeling, financien, reclame en produktie komen tijdens deze drie dagen aan bod.

Locatie: Efteling Hotel te Kaatsheuvel, 16 tim 19 april 1996.

Wil je meer informatie of een inschrijfformuJier, haal dan de fold er bij jouw stud ieverenigi ng of bel U nilever sectie Managemen t Developmen t 010 - 2174261.

Je kunt je inschrijven ti m 2 februari 1996. De Workshop staat open voor studenten uit aile studierichtingen die uiterlijk medio 1997 afstuderen .

DE UNILEVER WORKSHOP '96 IS EEN UITDAGING IN FINANCIEEL-ECONOMISCH, TECHNISCH, MARKETING EN SALES MANAGEMENT.

'----u - -------' Unilever

lijk dar de Nigeriaanse junta die belangen

marie kunnen beS[elien. H er

kosre war her kost wil verdedigen. Immers:

kwaad is dan meesral al ge-

wn der olie-indusrrie dondert de complere

schied : de publieke opinie is al

econom ie van her econom isch belangrijksre

lang aan de kanr va n de acrie-

land van her Afrika anse continent in e1kaar,

groepen gaan sraa n en laar

inclusief her bewind van de milirairen.

zich door ee n verhaalrje in de

Saro-Wiwa was d e machrh ebbers al langer

krant ni er meer omrurn en; ze-

ee n doorn in her oog. Toen vier aanhangers

ker ni er als dar verhaalrj e door

van her bcwind vermoord werden in Ogoni-

Shell zelf is beraald. In hcr ge-

land, bood d ar Abacha dan ook een mooie

val van dc Brem Spar was her

gelege nheidzich va n di e raddraaiers re ont-

jammer d ar de o li egigant heefr

doen. Her doodvonnis van de negen werd

verzuimd ee n berere mediaca-

door ee n obscure rechrbank uirgesproken.

mpagne op rouw te zerren: zo-

Al s bewijs van ee n eerlijke rechrspraak werd

a.ls is gebleken had Shell de

een aa ntal schokkerigc VHS-beelden de we-

waarheid aan haar kant. De

reid ingesruurd.

mening van de burger was

D e wereldwijde prorcsrgolf die volgde spirsrc

echrer al zo b6nvloed door de

zic h al snel roe op Shell's aanwczighcid in Ni-

inform a ri ebombardemenren

geria. Politiekc druk, voornamelijk vanuir

van G reenpeace dar zij nicr

Groor-Brirrannie en Zuid-Afrika, bleek geen

meer open bleek te sraan voor

enkcle uirwerking te hebben. De ropmann en

ra rioneJe argumcnten, vooral

va n Shell oordeelden echter dat zij als onder-

ni er als die van Shell afkomsrig

neming gcen rede n hadden zich in de intern e

waren. In de zaak Saro-Wiwa

poliri ck van Nigeria re men gen. Terwijl de

hecfr Shell inmiddcls uir on-

uren voo r Saro-Wiwa wegrikren nam de internarionale druk op Shell mer her uur roe,

verwachre hoek bijval gekreOlie

voorbeeld van ee n geografisch gespreide orga-

gen: de Wereldbank maakre onlangs bekend

en uiteindelijk heeft H erksrriirer een brief

nisariestrucruur: haar bedrijve n in her bui-

dar problemen als ontbossing en overbevis-

aan Abacha geschreven waarin hij hem om

renland, waaronder Shell Sourh Africa en de

si ng een vee! grorer gcvaar voor her welzijn

clementie ver-wchr. Her rrieste slor is bekend .

Shell

va n de Ogoni's betekenen dan de oliewin-

Exxon

Perroleum Developmem Company

(S PDC) , Shell's dochrer in Nige ria , hebben

nin g. Daarmee niets afdoend aan de legirimi-

ce n bijna volledige beslissingsvrijheid. Dar

reir van de eis van Saro-Wiwa een aandeel in

Er zijn maar weinig voorbcclden re nocmen

heefr her bedrijf in her verleden geen windei-

d e oliewinsren re krijgen.

van bcdrijven die zich zo vaak de woede van

ere n gclegd: de winsren die Shell weer re re-

Shell is her afgelopen jaar rwee keer hard in

her grote publiek op de hals weren re halen als

aliseren zijn asrronomisch. D e onderneming

aa nraking gekomen mer de mondigheid van

Shell. Dar is nier re verkJaren door re wijzen

sraat bovendien sinds jaar en d ag re boek als

de moderne burger. Her groeiende polirieke

op de gevoelige indusrrie waarin her bedrijf

her meesr efficient geleide bed rijf in de olie-

en groene bewusrzijn is ee n facror waarmee

opereert, de olie. Er zijn meer oliegigamen:

indusrrie.

de mulrinarional rerdege rekening za l moeren

her Amerikaanse Exxon is qu a omzc r zelfs

Die srrucruur heefr ech rer ook zijn nadelen.

gaan houden. Maar ook andere bed rijven wi-

grorer dan Shell. Dar bedrijf heefr echrer

De linkerhand weer vaak nier war de rec hrer

len moeren gaan beseffen dar ee n goed pro-

nooir proresrgolven over zich heen gekregen

doer. Toen Shell UK in overeensremming

dukr verkopen nier meer vo ldoend e is om in

die vergelijkbaar zijn mer die waarmee Shell

met de Brirse overheid bes loor dar de Brem

de gunsr van de consume nr re bli jven. Van

zich herhaaldelijk geconfronteerd zag. ZeJfs

Spar afgezonken zou worden, had ze nier in

ondernemingen zal sreeds vaker worden ver-

roen een van haar ranke rs, de Exxon Vald ez,

de garen hoe groor de weersrand in bijvoor-

wachr dar zij meehelpen de de eco logische en

voor de kusr van Alaska ee n ecologische cara-

beeld Duirsland regen elke vorm van milieu-

demografische problemen van de wereld te

srrofe van ongekende omvang veroorzaakre,

vervuiling was. Toen de VN de boycor tegen

verminderen. Als ze weigeren hun sreentje bij

wisr zij de schuld in no-rime op de dronken-

Zuid Afrika had inges reld kon Shell SA rusrig

re dragen, wilen ze ner aJs Shell in

schap van de kapirein af re schuiven. Zo snel

doorgaan mer de oliehandel , blind voor her

hardhandige wijze leren dar dergelijk gedrag

heefr Shell zich nog noo ir uir her bekl aagden-

feir dar her apartheidsregime al haar kredier

regenwoordig nier meer wordr geaccepreerd.

bankje kunnen praren.

in de wereld had verspeeld . Toe n Saro-Wiwa

Een gedeelre van her anrwoord op de vraag

op zijn execurie wachrre, had Shell Nigeria

ligr waarschijnlijk in de m ani er waarop Shell

nier in de garen hoe groor de veranrwoorde-

georganiseerd is. Ondernemingen als Exxon ,

lijkheid was die de wereld haar in de zaak roe-

Brirish Perroleum en Aral hebbe n een duide-

dichrre.

lijke thuisbasis: respec ri evelijk de VS, Groor-

Voor de PR-afdelingen van Shell in Wesr-

Brinanie en Duirsl and. Shell daarentegen

Europa blijfr in her algemeen weinig anders

heefr nier aileen rwee "moederlanden", maar

over dan adverrententieruimrc re kopen, om

zweerr bovendien bij de verregaande onaf-

hierin de zaak vanuir her srandpunt van de

hankelijkheid van haa r dochrerondernemin-

mulrinarional re belichren, en her adres door

gen. De KoninkJijke/Shel1 is een kJassiek

re geven waar veromrusre burgers meer infor-

Januari 1996

1995 op

7

Power is not what you have, but what you are.

Met deze mentaliteit

Volharding en toewij-

bouwde

ding. Eigenschappen die

M andela

aan

ten

ee n nieuw Zuid-Afrika.

roon heeft gespreid om

Zo ook bouwt Proceer &

ee n onmoge!ijk lijkend

Gamble were ldwijd, en

doe! te bereiken. Het

du s oo k In Nederland,

zqn eige nschappen die

aa n haar orga nisa ti e. Om

&

die nog sterker te maken

Ne lson

wLj,

bij

Mandela

Procter

Gamble, verwachten van

dan vand aag de d ag.

mensen die met ons willen bouwen aa n het versterken

Ais dit ook jouw menraliteit is, helpen wi) je graag

van o nze veela l Leidende p osities in de markt van con-

verder. Om niee alleen met ons d e Procter & Gamble-

sumentengoederen.

merken, maar ook jeze!f naar een leidinggevende positie

In vaak sterk co ncurrerende markten vraage dat om

te brengen. Wat daarbij voor o ns vooral telt, is hoe ji) je

academici die va n een onhaa lbaar idee een uni ek succes

als student hebe onrwikkeld; je keuze van seudi e speclt

maken. Mensen die het een uiedaging "inden o m tege n

geen ro!. Ais die Je aan spree kt, vraag dan het so lli citae ie-

de stroom in te roeien . En di e m ede daardoor met oplos-

formu/ier aan of de brochure o ver de carrieremoge lijk-

singen komen die anderen zelfs niet h ebben overwoge n.

heden voor academici. Telefo o n 010 - 28 63 100.

Procter&Garnble Our progress was never created by 'standard' people.

De Fabeltjeskrant Over stress en moderne fratsen in het Grote Dierenbos Dag lieve kijkbuiskindeJuffrouw Ooievaar was de ren van weleer. Zoals juleerste die zich bij de inlie waarschijnlijk wei dringers aansloot. Naar eihebben gemerkt, heeft gen zeggen had zij de rust mijn nieuwe nieuwsruen kalmte van het Grote briek na twintig jaar Dierenbos en zijn inwoners plaats moeten maken altijd al verafschuwd . Zij voor Ricki lake, De Berent nu dus al een aardig valling, Ambulance-T.V. tijdje met de fastfood kipen andere quasi-reality pen en -hanen mee en television . De aandacht wordt door hen op de vlervoor mijn wijze woorden ken gedragen. Momenteel naar aanleiding van de bekleedt zij de hoogst beslommeringen in het denkbare functie bij deze Grote Dierenbos werden _ _... loopvogels, de 'Voorbeeldfunctie'. Inderdaad komen weggewuifd als fabeltjes. Hiervoor lOU in de de kippen op steeds hojaren negentig geen gere poten op je af met plaats meer zijn . Ik beeen preek over hun nieuwe vind mij echter in goed manier van leven. gezelschap; tegelijk met De gebroeders Bever hebmijn ontslag als nieuwsaben zich ook laten be'innalist moest ook mijn vloeden door hun nieuwe :i1:.~~~~B~!!:!.i!~~~~..iJ~:..!...;....~I.'I~~5!I~ gevederde vrienden. Ze goede vrind mr G.B.J. Hiltermann het veld ruimen hebben de waterpomptang met zijn even informaAllereerst vereert zij Stoffel met Een Bezoek. "Jk ben een Gevallen ingeruild voor een glimAppeltje met een Rotplekje op mijn Schild," kreunt Stoffel. ÂŤWeet je mende moderne machine, tieve analyse van de buiwat ik vind?! Dat je hier Diet alleen kunt blijven ,Iij gaat met me mee! die het werk veel beter en tenlandse politiek. Het is wei duidelijk dat we nu al Geen Ge-Ja-Maar. Jij gaat Voetje voor Voetje met me mee naar Huize vooral 'ozo efficienter' zou Hooggelegen. Ik help je weI," zegt Juffrouw Ooievaar Vastbesloten. En worden gemist, zonder doen dan de ouderwetse zo zit Stoffel de AppeJige Schildpad even later Hoog en Droog in Huize Dierenbos en Buitenland Hooggelegen. Te wachten op het Drankje. Pilletje of Zalfje van de gereedschapskist. De Bedalen de kijkcijfers Dolcter. vers zitten nu al twee weschrikbarend. Onze vroe- '---- - - - -- - -- - -- - - - - - - - - - -- - - - ' ken verdiept in de gegere werkgevers gaan nu in een wildbos was in deze hectische tijd altijd bruiksaanwijzing, terwijl de machine park in een ver land praten over hoe het laatste bolwerk tegen de oprukonaangeroerd blijft. Het achterstalhet verder moet, hetgeen een ware ken de stresskippen en carrierehaanlig onderhoud loopt op en hun liedbelediging voor het Dierenbos is tjes, maar dreigt nu ook ten onder te jes tijdens het werk worden terdege (waar het toch ook heel goed toeven gaan aan hun overweldigende gekagemist, is) . Maar we zullen doorgaan, Waar kel. De gevolgen voor de normale Een tegenreactie kon natuurlijk niet Hiltermann een boek schreef om zijn dieren zijn niet te overzien. Het uitblijven. Enkele dieren hebben zich kennis en de waarheid te verspreiwordt voor hen steeds moeilijker zich georganiseerd en beramen nu een teden, kreeg ik het prachtige aanbod aan het pluimvee te onttrekken, genoffensief. Het pluimvee mag zich van de redactie van Rostra Econowant achter iedere struik schuilt een in hoogste paraatheid brengen. En l11ica om in ieder, nummer een ru- -=__ mogelijke..aanvaller. Met slinkse me-_-=-_,dan-nu ... briek te verzorgen. thoden wet n ze steed meer diere Oogjes dicht en snaveltje toe Slaap over t e halen hun eigen pels in te ru ileklter.

Er is veel gebeurd kinderen, sinds de len vaor hi!t unlforme verenpa .

(Jessica du Marchie Sarvaas) aatste uitzendin . Het Grote Dieren------~---

Januari 1996

9

De ORDENING van Geoffrey Hodgson Koen Frenken

Geoffrey Hodgson is een van de bekendste institutioneel economen van deze tijd. Hij studeerde achtereenvolgens wiskunde, filosofie en economie.

Hodgsonisverbonden aan het Judge Institute of Management Studies' van de universiteit van Cambridge in Engeland. Hij is bekend geworden met het boek Economics and Institutions: A Manifesto for a Modern Institutional Economics, dat tegenwoordig geldt als een standaardwerk over de beperkingen vall neoklassieke theorie. Tevens bevat het boek de grondslagen van een institutionele theorie. In zijn laatste boek Economics and Evolution: Bringing Life Back into Economics, presenteert hij een overzicht van evolutionaire concepten in economische theorie. Toen hij enige tijd geleden een bezoek bracht aan onze faculteit, gaf hij het onderstaallde interview.

I

10

Wat is uw grootste bezwaar tegen een neoklassieke micro-economische benadering van instituties?

zouden gaan opbouwen, waa r w ij in her wesre n d ecennia, 50ms eeuwen, over gedaan hebben. Ik noem d a n me t name her banksysteem, de rechrss taa r e n de democrarie . Die

'Er zijn verschill en de aspecren binnen de ne-

zijn processen waarva n insticutioned econo-

oklassieke rheorie waar ik her ni e r mee eens

men alr ijd he bbe n gezegd dar ze veel la ngza-

ben. Laar me er een noemen. Een van de be-

mer en gelc iddijker moeren verlopen. Helaas

langrijksre verondersrel lingen binnen de neo-

waren instiwrionecl economen nier in de po-

klassieke rheorie is di e van her merhodolo-

sitie belangrij ke advi ezen uit te brengen.

gisch individualisme. Deze leer houdt in dar

'S inds korr beginnen ook veel neokl assieke n

je aile sociale fe nomen en in termen van indi-

toe te geven da r zij de capac ireiren van m en-

viduen wil verklaren . Het is een leer mer ee n

sen hebben overschar om zich sncl aan ee n

vaststaand idee van menselijk gedrag, van de

nieuw sy.s tee m aan re passen. Ik d e nk dar

mens als her rationelc, nursmaximaliserende

mcnsen in Oost-Europa nog nie r de wijzen

individu.

van dc nken en omgaa n hebben gevonden di e

' Velen beweren dat individualisme in de eco-

noodzakelijk zijn voor een goed functione-

nomische werenschap zo populair is o mdar

re nd markrsysreem. Een aardig voorbedd

her in he r \X/es terse bedrijfsleven zo weri([, e n dan vooral in d e Verenigde Staren . Empirisch onderzock wijsr ech rcr uir dar als \ X/es terse m anagers zake n doen, veel uirkomstcn daarva n roegeschreven moeten worden aan dingcn als vertrouwen , geven en nemen, en nOf-

"De theorie van complexiteit geeft ons een indicatie van hoe 'orde uit chaos' kan ontstaan"

men. Ze handel en dus nict altijd opponunistisch en uit h un cigenbela ng, zoals dat in de rheorieboeken sra ar.

hiervan las ik laa tst in een tijdschrift ove r ee n

'A1s we gaa n kijken naar ande re in stiruries als

Westers bedrijf dar zaken deed me r ee n Rus-

gez inn e n en de gemeenschap, waar inmiddcls

sisch bedrijf. De \X/esrcrse zakenm an o nt-

ook neo klassieke verkJ aringen voor bestaan ,

dekre o p een gegevc n mom ent d a t die Ru ss i-

spelen za ken als no rmc n, vcrrrouwe n en rra-

sche firma ce n idel1tiek co l1tract had afgeslo-

dities naruurlijk een nog grotere rol . Ook hie r

rcn me t een rivaal in het Wes ten. De \'{Ies-

sc hier de neoklassicke rhcorie dus rekorr.

terse zakenman was 'leer vcrontwaardigd en

'Ee n ander voorbeeld van de bepcrkingen van

riep de Russische op her marje, maar d eze

neok lassieke eco nom e n is dar 7. ij geen aan-

al1twoordde: " H er is een vrij e mark t, en ik

d achr sc he nken aan de rol van culwur als ver-

bctaal gewoon dege ne die me her eersr le-

klaring voor de verschill e n [tlssen bcdrijven,

ven." De man was vo ll ed ig onwetend van her

bij voorbeeld wssen Japanse en Wcsrerse be-

fcit d a t markrwerking ner zo goed regds en

drijven. Bedrijfseeo no men en insr itllrio neel

verrrouwen verond ersrelt als rivalireir.'

eeo nomen doen dat wei. Ik vind dat ail e rheorieen 7.ic h bezig moeten gaa n hOlld en met soc iale StrllCturen, norl\len e n waarde n.

Een alternatief voor neoklassieke economische theone, !Joe ziet die er uit?

'A1s er oo ir ee n experime nr geweest is dat heefr laten zien dat de neoklassieke theorie

'Voor mij is her fascinerende van vo lwassen

beperkt is, en dat instiruries van her groorsre

markteconomieen dar cr, o ndanks dar er ce n

belang zijn, dan is het wel war gebeurd is in

veeJheid va n gedrag en acriviteiren zijn, ord e

Oosr-Europa. Voorsranders van shock-th e ra-

is. Hi er volg ik Friedrich Von H ayek, di e her

pie, vedaJ neoklassie ken, verondersrclden dar

begrip sponrane ordening heefr uirgewerkt,

deze landen binnen een paar jaar insti wries

war weer gdnspireerd is door Smirh . Ik denk

mÂŽ~'ITillÂŁ ECONOMICA

dar deze orde ail een mogelijk is wanneer

zoveel vergelijkingen dar je het model kan la-

mensen zich volgens bepaa lde sociale regel s

ten doen wat jt wil, bij wijze van spreken.

In de vorige Rostra was onder andere een

gedragen, zoda r anderen weren waar ze aan

'Er zijn goede argumenten aan te voeren

anikcI opgenomen owr Nobelprijswinnaar Raben Lucas. Deze hecft deze prij. vooral gekregen voor zijn theorie over ra-

roe zijn. Een dee l van die regels is in wc ([en

waarom eenvoudige modellen te verkiezcn

vastgelegd, maar lang niet alles. Een eco-

zijn, boven die grore modellen. Ten cerste

noom

deze orde, deze stabilireit, moeten

maak je explicicr welke volgens jou de esse n-

verklaren, en nier a priori moeten veronder-

ride reiaries zijn binnen een economisch sys-

7.OU

stellen zoals neoklassieke economcn dat do en

reem. Deze strucrurele vergelijk ingen mocrcn

in traditionele evenwidltsanalyses.

empirisch gegrond zijn. Ten twecde kun je

' Economen zoud en dus naar de economic

met eenvoudigc modellen slechrs algemene

moeten kijken als een complex systeem dar

lange-termijn voorspellingen doen. Deze ma-

aileen funcrioneen als bepaalde stabiele insri-

nier van modelleren is dus veel voorzichtiger

tuti es besraan, zoa ls moraal, vertrouwen , de

en bescheidener dan de huidige high-tech-

overheid en ee n centrale bank. Aan de andere

bur-low-output modellen.'

kant moeren deze instituties in kunnen springen op veran derende omstandigheden. Insti-

lily' zdÂŁ

wties moeren dus stabiel zijn, maar niet al te rigid e. D e theorie van complexiteir geeft o ns een indicatie hoe 'o rde uit chaos' kan Ontstaan, om dc populaire bewoording maar te gebruiken. T evens zijn simulatie-modellen

tionele vuwac:.htingen in de economie.

Van deze prijs hecft hij volgens Geoffrey Hodgson eebter minder plezier gehad dan hij - rationed - verwaebt zal hebben.

Tijdens de echtscheidingsprocedure liet zijn (nu) elI:-VIOUW namelijk vasdegen dat. ala Lucas voor 1997 de Nobelprijs zou krijgen. zij de helft van bet prijzengeld zou krijgen. ZoaIs bekend kreeg hi; die prij. vorig jar aI. zocfat hij de belft van zijn prijs bij zijn ell: hecft mogen iDle-veren. De elI:-vrGUW van Raben Lucas gedroeg zieb dus tijdens de echtscheidinppl'OCl6dwe rationeler dan 'Mister Rationa-

"Ik vind dat aIle theorieen zich bezig moe ten gaan houden met sociale structuren, normen en waarden. "

'We moeten echter niet vergcren dat de economische werenschap zelf ook ee n institutie

en starisrieken voorhanden om zulke syste-

is en zeer rigide kan zijn. Als je vandaag de

men re ana lyseren op hun eigenschappen .

dag naar economische faculreiren in de we-

'Grappig is dar macro-ccOllomen de eco no-

reid kijkt, dan zie je dat eigenl ijk iedereen de

Hoe denkt u over de toekomst van instittttionele economie?

mie eigenlijk wei als een complex sys reem zie n. Immers, CPB-modellen staan vol mer hond erde n vergelijkingen. Oit wil aileen nog

faculteiren in de Verenigde Staren probeert te kopieren, en dan hoe het daar vijf jaar geleden was. Dir heefr ror gevolg dar , buiten een

niet zegge n dar hoe meer je erin sropr hoe be-

'Ik ben een rikkeltje onzeker over de roc-

paar universiteiten in de VS , er niers nieuws

rer je voorspellingen zijn; eigenlijk zijn ze nier

komsr crYan. Aan de cne kant denk ik dat

van de grond komt. Een andere verontrus-

zozeer complex, maar groot. Deze CPB-srra-

deze srroming in het economisch denken

tende trend die institutionele econo mie geen

regie is contraproduktief en dat heefr meer-

binnenkort heel bclangrijk wordt. Dar kan je

goed doet, is dar AIO' s steeds beter toegerust

dere oorzaken. Ten eerste zijn de srrucmrele

ook zien als je kijkt naar onrwikkelingen in

dienen te zijn mer wiskunde. Het beheersen

vergelijkingen van zulke grote modellen vaak

de bedrijfseconomie. Daar zie je al die trend

van wiskundige technieken is bijna het be-

niet empirisch bevesrigd; er wordt aan deze

waarbij de accenten steeds meer op normen

langrijksre se\ecr iecrirerium geworden. Dit

vergel ijkingen aileen vasrgehoud en vanwege

en culruur komen te liggen. Algemeen eco no-

betekent dar srude nren met een bredere en

men kunnen op dit vlak dus war leren van be-

historische visie nier aan de bak kunnen ko-

conve ntionele redenen. Ten tweede zij n er

Tekening: Marco van Lierop

drijfseco nomen. Daarnaast zie je dar in we-

men. Dit moeren insri tutionele en andere

tenschappelijke roprijdschriften zoa ls Ameri-

economen regengaan door zelf netwe rken t:n

can Economic Review, Journ al of Economic

instituten op te riehten, waarin

Lire rarure and Economic Journal er in toene-

ideeen en onderzoeksresultaten uitgcwisseld

mende mate aandacht is voor insrirutionele

kunnen worden.'

nieuwe

aspecten en evolurionaire concepren, ook van de kant van zeer eminente neoklassieke economen.

lvicc dank aa n Robin MolC:: l1a:l.r.

Evolutionaire speltheorie is zo'n

voorbeeld.

Aetief worden op de faeulreit zonder dat het je kansen op de arbeidsmarkt vergroot? Dat kan! Word R.o§ua-lfedactte1l.llli!

Ooit van een Rostra-borrel gehoord? Natuurlijk niet! Wij vragen niet om ev's, het enige wat we eisen is bloed, zweet en tranen.

Lijkt dit je wat? Kom gerust eens langs in kamer EO.05.

Januari 1996

11

DE VERBOUWING VAN (FISCALE) ECONOMIE drs R.A. de Klerk

De FEE ondergaat grote veranderingen, constateert Douwe Douwes in zijn 'Faculteit in de steigersl (Rostra 210, november 1995). Vrijwel aile vernieuwingen zijn direct van invloed op de leersituatie van studenten. De aangekondigde herstructurering van de onderwijsprogramma's heeft dan ook voor de nodige onrust onder studenten gezorgd. In dit artikel wordt getracht on nodige onzekerheid weg te nemen.

Primaire doelsrellingen van de in gang geze rre

econ o mi e ( BE), ime rn arionale Finan ciel e

reorganisarie van her ond e rwijs zij n ve rho-

Econo mie (lFE) e n insriturionel e Eco nom ie

ging van de effi cie ncy e n ve rbere ring va n de

(I E). D e o pleiding Fiscale eco no mie blijft in

kw alireir van he r onde rwijs. Om deze doel e n

te n varia nt aa ngeboden worde n. D e re rug-

re be reiken wordr gesrreefd naa r mode rni se -

ga ng in her aa m al re kiezen spec ialisaries im-

ring va n de onderw ijs prog ra mm a's, in voe rin g

pliceerr nie r echr een be pe rking va n de ke uze-

van nie uwe onderwijswerkvorm e n , lIirboll w

vrijh eid va n stude nten. Binne n de nieuwe

van de onde rw ijseva illarie, de srudi e-a d vise-

stlldi erichtinge n is ee n g rotere m are va n keu-

ring en her menroren sys ree m e n w ijzigingen

zev rijh eid en kunn e n o nderw ij spro gra mm a's

in de organisarie van her o nderw ijs. D e

wo rde n sa me nges teld di e inh ollddijk in grore

meesre

verander ingen

kunn en

gele ideli jk

worden doorgevoerd , maa r in e nkele geva llen

lijn e n o veree nko m en me t de programma's van de huidi ge o pl eidingsvarianre n.

kunnen de doelsrellinge n sl echrs worde n ge-

D e invullin g van d e va rianten is nog nicr d e-

realiseerd door drasrisch e in g repen in de o r-

fl nirief. Sinds se pre mbe r zijn voo r de ge-

ganisarie of de structuur va n he r o nd e rwij s.

noemd e afstud ee rgebi eden progra mmacomm iss ies aa n her werk. waarvan de meesre in-

De aanleiding en d e noodzaa k o m re komen

rnidd els hebbe n ge rapporreerd aan her Facul-

rot een groorsch eepse vernieuwing van d e fa-

reitsbes rullr.

cliiteir werd voor her ee rsr ve rwoo rd in her werkr in rwee nora's over kwalireirsve rbere-

De didactische opbouw van het programma

ring in he r onderwijs. D e in gr ijpend e o rga ni -

Ail e afsrudcerricheingen zijn (naast het ver-

Beleidsplan FEE (juni 1994), en la re r uirge-

sarorische ve ra nde ri ng va n he r o nd e rwij s, o n-

plichre werkstuk en de verplichee afseudeer-

d erwe rp va n de eers re kwa lireirsve rbc re rin gs-

opdrachr) opgebouwd uir basisvakke n, ve r-

nora, is in midd els ren u irvoe r gebrachr door

bredingsvakken en specialisJrievakken, e n uir

de o prichrin g van een o nd e rwij sin sriruur da r,

sreun- en keuzevakken. Aile vakken hebben

o nd er leiding van een ni euw aa nges rel d rec-

een omvang van 7 srudiepume n. Bij bas is-

ror, vera nrwoo rdel ij k is voo r de progra mm e-

vakken gaar her om ee n inl eiding in hee va k-

ring, coordina ri e en uirvoe rin g va n her bas is-

gebied. Deze vakke n word en gcvol gd in her

o nde rwijs. D <: (weede kwa li tcitsve rberc rin gs-

("ersre posr-pro paede urischc jaa r. In de ver-

no ta behel se de co nto ure n va n ee n he rpro-

bredin gsva kken wordt de a nalyri sche kern

g ra mrncr ing va n de pos r-propacd cuti s he

roege pasr op ee n g ro re r 3a m al prob lemen en

fase me r als doe! aa nbre nge n va n ee n d o or-

wordr ee n gro re re rheore rische d iepgang na-

z.ic hri ge r e n o ndc rw ij skundig meer bev redi-

gcs rree fd . D e vakke n worde n geprogram-

ge nd e srrll c ruur va n de o pleidings prog ral11-

meerd in he r rweed e jaar e n hebben rni ni rnaa l

l11a 's. De ni e uwe progra mma's voo r de o pki-

ee n (e n max irn aal rwee) bas isva k(ken) als in-

din g Eco no mie e n Fisca le eco no mie worde n

gan gse is. O o k ee n sre unva k ka n als in ga ngse is

ingevoe rd per seprembe r 1996. Hoe zie r de

ges reld wo rde n. D e spec ialisa rievakke n vo r-

ni ell we stru ccuur e ruir ? en wa t zijn de consc-

me n de afro ndin g van de bes ru derin g va n ce n

q ue nrics voor de huidige srud e nren '

spec ifl e k deel re rrein d oo r verdi e pin g va n he r

Afstudeerrichtingen en op/eidingsstructuur

va kken zijn geprog ra mmee rd in he r de rde

in zic hr, rocgcs pitsr op ee n dee\r hc ma. Dc

12

POs t-propaede urisc he jaa r e n hebbe n mini -

H er aanca l va ria nren binn e n de opleiding

maal ee n (e n max imaa l rwee) ve rbredingsva k-

Eco nom ic wo rdt beperkt. D e huidige oplei-

ke n e n eve mueel ee n sreunva k als inga ngse is.

dingsva ri a nre n worden vervangen door vier

Bij ste un va kken gaa r h er om o nd erw ijs in

progra mmaei sch ingevulde srudierichringen,

ni er-econ o mi sche ke nnis die in srrum e nted is

rc wc re n Alge me ne Economic (AE) , Bedrijfs-

re n opzic hre van d e ee rde r gen oe md e va kke n-

ill®~l?ill£ £CONOMI CA

soorren. Keuzevakken ZI)n aile vakken die

afstudeerrichtingen. Daarnaast dienen mini-

zijn goedgekeurd als invulling van de vrije

maal 21 studiepumen ingevuld te worden

leggen van een vervangende verplichring. Dir

keuzeruimre. Basis-, verbredings- en speciali-

mer vakken op verbredings- en eveneens mi-

soon problemen blijkt zich slechr is een zeer

de keuzeruimre wordr vergroor), of in her op-

sarievakken vormen de kernvakken van de

nimaaI 21 swdiepunten met vakken op spe-

beperkt aamal gevallen voor te doen;

opleiding en zijn onderling verbonden door

cialisarieniveau. Minimaal ten algemeen eco-

*aan een algemene verplichring uit de oude

ingangseisen. De vakkemrajecren die op deze

nomisch en minimaal een bedrijfsecono-

strucruur kan nier meer voldaan worden. Zo

manier omsraan (basisvakken in her eersre,

misch kernvak diem minsrens op verbre-

besraan in de nieuwe structuur geen 14-pums

verbredingsvakken in her rweede, en special i-

dingsniveau re worden afgelegd. Zowcl werk-

specialisatievakkcn meer die in de oudc va-

satievakken in her derde posr-propaedeuri-

stuk (7 srudiepunten) als scriprie (I4 srudie-

ria men verplicht zijn voorgeschreven. De op-

sche jaar) vormen de ruggegraat van de oplei-

pumen) dienen geschreven re worden voor

lossing van dir soon problemen, die veel va-

ding.

een van de kernvakken. De resrerende keuze-

ker voorkomen dan de problemen uir de eer-

Het toegestane vakkenaanbod

ruimre moer worden ingevuld met vakken

ste caregorie, is heel simpel: er worden nieuwe

die zijn roegelaren tor de keuzevakkenlijst of

vaIJ<en (of combinaries van nieuwe vakken)

De didactische opbouw van het programma

waarvoor roesremming IS verleend door de

aangewezen die als vervangende eis voor het

bepaalt in samenhang met een kwamitatieve

examencommlsSle.

de oude srijl verplichting telt. In plaars van her

norm voor de verbredings- en specialisatie-

Zoals reeds aangegeven zijn de afsrudeerre-

oude 14- punts specialisarievak mag de stu-

vakl<en het roraaI aamal vakken dat mag wor-

gels voor de speeifieke afsrudeerrichringen

dem bijvoorbeeld kiezen voor een combinarie

den aangeboden door de in een afstudeer-

stringenter. De bovensraande afsrudeerregels

van een nieuw verbredings en een nieuw spe-

rich ring

Het

voor de vrije variant moeren als voIgr worden

cialisarievak, of voor [wee nieuwe specialisa-

maximale vakken aanbod besraat uit:

aangevuld, c.g. geamendeerd:

tievakken.

*de verplichre basis- en sreunvakken (4+ 1

*de te kiezen basisvakken en (evemueel)

participerende

leerstoelen.

voor AE en BE, 1+ 1 voor IFE en IE, en 3+ 1

steunvakken liggen vast;

Naast de rompslomp van de combinarie van

voor FE). De basisvakken zijn aile verplichr.

*minstens 2 verbredingsvakken en 2 speciali-

oude-srijl afsrudeerregels en nieuwe vakken,

Voor de keuzevakken kan gekozen worden

sarievakken moeren gekozen worden uir het

bestaat het nadeel voor de oude-stijl sruden-

uir een zeer beperkre lijst;

aanbod van de afsrudeerrichting zelf;

ten uit een tamelijk ingrijpende beperking van

*de verbredings- en specialisarievakken (het

*de scriprie moer geschreven worden voor

her vakkenaanbod. Om hen hierin zoveel mo-

roraa! hiervan mag maximaal gelijk zijn aan

ten van de kernvakken van de afsrudeerrich-

gelijk tegemoet re komen, zal de introductie

vier maal her aamal kernhoogleraren dar in

ring.

van de nieuwe vakken gefaseerd plaarsvinden.

Met ingang van her studiejaar 1996/1997

her basisprogramma parricipeert (20 voor

De overgangsregeling

worden de nieuwe basisvakken gegeven. Be-

*de keuzevakken. Aile basis- en verbredings-

Geen srudent zir re wachren op een herzie-

halve deze rien vakken besraat het vakkenaan-

vakken van andere afstudeerrichringen mo-

ning van her programma rijdens de rit. Van-

bod in dar jaar uir de basisvaIJ<en oude srijl

gen dienen als invulling van de keuzeruimre.

daar dar gewerkr wordr aan een overgangsre-

die nier rerugkeren als basisvak in de nieuwe

AE, 28 voor BE, 4 voor IFE en IE):

Daarnaasr kunnen keuzevakken worden aan-

geling die zoveel mogelijk rekening houdr

srrucruur en de oude (I4 punts) specialisatie-

geboden door bijzondere hoogleraren of op

mer studemen 'in de overgang'. De kern van

vakken. Beide laarsre vakkengroepen worden

iniriarief van individuele docenten. Om in

de af te kondigen overgangsregeling zaI zijn

in her srudiejaar 1997/1998 vervangen door

aanmerking re komen voor formatieve belo-

dar studenren die zijn begonnen mer srude-

de nieuwe verbredings- en specialisarievakken. Studenten die mer de overgang gecon-

ning dient een aantal van 20 geslaagde sru-

ren in de oude strucruur ook afsruderen

demen te worden gerealiseerd.

gens de oude srrucruur. Dar wil zeggen dar

fronteerd worden, kunnen dus in eI k geval het

De herstrucrurering zal dus leiden ror een

voor die srudenten de oude opleidingsvarian-

srudiejaar 199611 997 die oude srijl-vakkcn

1'01-

drasrische sanering van her vakkenaanbod. In

ren gehandhaafd worden en dar zij slechrs re

gebruiken om die onderdelen re behalen die

plaars van de huidige 70 basis- en 50 speciali-

maken hebben mer de afsrudeerregels die

zij in ieder geval nog in de oude srijl willen

sarievakken komr een geschar aantal van 10

voor deze strucruur zijn geformuleerd. Er is

doen.

basisvakken, 50 verbredings- en specialisatie-

dus eigenlijk geen overgang in de letterlijke

vakken en zo'n 20 specifieke keuzevakken.

berekenis, maar er zijn wel overgangsproble-

Onmiddellijk na de vasrsre.lling van oplei-

men die samenhangen mer her wegvallen van

dingsstrucruur en overgangsregeling door de

oude vakken. Nier aile onderdelen van de

Faculreirsraad, zullen de regelingen, zowel via

Studieprogramma's en afstudeerrege/s

oude opleidingsvarianten worden (na een

mailings als via voorlichringsmareriaal en -bij-

overgangsperiode van een jaar) in de nieuwe

eenkomsren ged crailleerd

Afstudeerrcgels leggen de verplichtingen vast

Structuur nog aangeboden. Hicrnoven werd

worden.

waaraan de srudem moet voldoen bij de sa-

al gesign alcerd dar de introducrie van de

mensrelling van zijn studieprogramma. Ncr

nieuwe s[(ucruur gepaard gaar mer een reduc-

als in de huidige Strucruur is de keuzevrijheid

tie van het vakkenaantal mer enkele riental-

van studemen grorer als zij kiezen voor de

len. Als gevolg daarvan kunnen zieh rwee

vrije afsrudeerrichring. Binnen de vrije afstu-

soorren problemen voordoen:

deerrichring moeren, naasr de algemeen ver-

*een specifiek onderdeel dar verplichr is in de

pEcl-He onderdelen Vaardigheden en Sraris-

oude srrucruur wordr niet meer aangeboden.

riek, vier basisvakken worden gekozen uir her

De oplossing voor dir probleem ligr in her la-

Rob de KInk is

nu cocirdinacol"

rorale aanbod van de vier specifiek ingevulde

ren vervallen van de verplichring (waardoor

d(u sc

voor kon

Januari 1996

01

was

(Ot

bekend gemaakr

b2:[;l-

cn

gammaproprae-

hoord srudclH c ll l..1.kc n FEE.

13

Er zijn momenten dat hij het even niet meer weet.

Heel even maar.

Natuurlijk wist ik dat het zou gaan gebeuren.

Ik was er anderhalf jaar geleden nota bene zelf over begonnen. Had aan mijn mentor gevraagd of ik misschien een tijdje in Italie kon gun werken.

'Zet eel'st maal' R.A. aehtel' je naam', zei hij.

Maar drie we ken later informeerde hij hoe het met mijn Italiaans stond. En of ik soms ook een bepaalde vestiging op het oog had. Rome bijvoorbeeld?

Daarna is het allemaal heel snel gegaan. Twee dagen na het afronden van m'n postdoctoraal stapte ik in het vliegtuig. Dat is nu twee maanden geleden.

Leuke lui, die Itallanen. Maar heel anders.

Ander temperament, andere werkwijze. Ik dacht dat ik het accountantsvak aardig onder de knie had, maar in het begin voelde ik me hler regelmatlg weer in de korte broek staan. (En niet vanwege de zon.)

Import. Export. Italiaanse wetgeving. Europese richtlijnen. Internationale bepallngen. Bureaucratie. En dat alles in een Zuideuropees tempo ••• Soms heb ik wei eens m'n twijfels, zie ik het even niet meer zitten. Nou schlJnen mannen in Italie te mogen huilen. Maar dan ben ik toch opeens weer die nuchtere Hollandse doorbijter.

Nog zestien maanden, dan wit Ik niet eens meerterug•..

Accou ntants & Consultants

De Top. Het sleutelwoord voor een selecte groep HEAO'ers en bedrijfseconomen die bij KPMG Accountants & Consultants werken aan hun carriere.

Managing the client, managing the business, managing the people. En tenslotte: managing yourself.

Ondernemers dus, die binnen tien jaar tot de absolute top van de internationale financlele dlenstverlening behoren.

Geinteresseerd? Informeer dan bij Bureau Werving & Select ie, Burgemeester Rijnderslaan 10, 1185 MC Amstelveen, telefoon 020 - 656 71 62.

E<>MC2 Zzien Bekkali

April 1994 werd A.H

Voor de natuurkundigen is E=M C 2 heiliger

Kleinknecht directeur van het Economisch en Sociaal Instituut van de vu. Voor die tijd kenden weinig mensen hem, maar dat veranderde snel na zijl1 aanval op een van de heilige huisjes van Nederlandse economie, de loonmatiging. Volgens Kleinknecht moet de politiek zich niet bemoeien met de marktwerkil1g van de arbeidsmarkt en be路invloedt loonmatiging de economle op een negatieve wijze. Kleinknecht waarschuwt dat we niet bang moeten zijn voor de korte termijn effecten van loonstijgingen, wal1t het lal1ge termijn effect is dat de meest innovatieve bedrijven een relatief voordeel op zwakkere broeders krijgen. Hierdoor wordt de economie gestimuleerd.

dan Mekka voor de moslims. Voor de Neder-

mer als gevolg een verderc produktivireirsda-

landse economen was loonmatiging lange tijd

ling. Loonmatiging heeft dus iets van een vi-

heilig, maar door bijdragen van vooral Van

cieuze cirkel en moet daarom doorbroken

Schaik en A.H. Kleinknechr zijn de Ncder-

worden."

landse economen zich langzamerhand aan het bekcren. "Ik hoor de laa tste tijd weinig

Schumpeter

enrhousiaste pleiters voor loonmatiging" >

Een verklaring hiervan is dar loonmariging

zegt een revreden lachende Kleinknecht. De

ber Schumpereriaanse proces van crearieve

in DlIitsland gebotcn econoom kwam op ver-

desrructie in de weg sraat. "Schumpeter was

zoek van het ministerie van OC\x! in 1980

cen van de eersre economen die op her belang

terecht in Nederland en heerr na een lange

van innovarie wezen. Onder creatieve de-

carriere bij de VU, de Rijksuniversiteit Lim-

srrucrie versraan we her verdringen van on-

burg en de UvA, uiteindelijk de leiding ge-

dernemers met oude produkren door onder-

!<regen van het Economisch en Sociaal Insti-

nemers mer nicuwe, innovatieve produkren.

rum van de VU.

Men concurreert niet door herzelFde produkr

In de paar weken na z.ijn orarie werd bij de

regen een lagere prijs aan re bieden, maar

mecst tegengesproken econoom van Nederland. Alle bobo's van Nederland vielen over hem en of dat nou Van der Ploeg of minister Melkcrt was, iedcreen wees hem op zijn ongel ij k.

Kleinknecht kwam tot de conclusie dat loonmatiging op de lange termijn desastreus is.

Kleinknecht kwam tot de conclusie dar loonmatiging op de lange tetmijn desastreus is doordar zij lcidr tot een geleidelijke afbraak van de indllsrriele basis. Verder wijst hij op

door her op de markr brengen van een berer

de conclusie van Van Schaik dar gedurende

produkr."

de periode van J 984 tor 1990 de groeivoer

gloeilamp die gasverlichting overbodig hcerr

van her Nederlandse BBP niet hoger was dan

gemaakr.

he r E U-gc m iddd de

(3, I 'Yo).

"Nede rl a nd

Een hisrorisch voorbeeld is de

"U ir ond c rl.Ock blij kt da r tcc11!101ogisc he in-

heeFt vergcleken mer landen die nier hebben

nova tie e ' n positieve invl oed heefr op de ba-

gc matigd, gee n excra groci gcrca lisee rd en ex-

nengroei, d e kwalitcit va n her we rk, de winst-

tra inves rcringe n zijn ook achretwege geble-

gevendheid en de lonen. De boodschap hier-

yen. Ais de succesverhalen over de Neder-

van is dar een aantal van de problemen waar

landse banengroei kloppen en indien de Ne-

Nederland mee worstelr oplosbaar moer zjjn

derlandse produktiegroei nier boven her Eu-

indien het ons lukr de inspanningen van be-

ropese gemiddelde lag, dan zijn de succcsse n

drijven op her gebied van rechnologische in-

op de arbeidsmarkr bij na uirsluirend re ver-

novarie op te voeren.

klaren door een achrcrblijvende groei van de

"Innovaroren hebben ruimere winsrmarges

arbeidsprodukrivireir ren opzichre van her

dan de nier- innovaroren, en zullen daarom

EU-gemiddeldc. "

minder last hebben van loonsrijgingen. Een

Loonmatiging brengt de economic volgens

loonsrijging zal dus vooral de zwakke broe-

Kleinknechr in een negarieve spiraal, waarbij

ders [[eFFen. Innoveren zal berer beloond

sreeds meer loonmariging nodig is om de eco-

worden doordar niet innoveren tor Faillisse-

nomie draaiende re houden.

16

kunnen, weer loonoffers gevraagd worden,

"Uireindelijk

menr 7..a1 leiden.

Door her vrijgekomen

kan ondanks loonmariging een srijging van

markraandeel zullen de innovarieve bcdrijven

de loonkosren per eenheid produkr pJaarsvin-

nog harder kunnen groeien." Volgens Klein-

den waardoor, om de concurrentie aan te

knecht moer de regering zich daarom niet

lli庐~ECONOMICA lli&

den en N ede rl and

m ee r bemoe ien mer de loononrwikkeling en ophouden mer her pleiren voor loonmari -

kan,volgens

ging. Hij vindr her raar dar men her er op aile

een

hem,

belangrijke

deeim arkren van de eco nomie, beha lve de ar-

ken n isvoorsprong

beidsmarkr, over eens is dar her markrmech a-

verwerven als I.e de

ni sme her bes te de prij1.en kan bepalcn. "Srel

elsen

je eens een momenr voo r war er zo u gebeuren

scberpr. "Als N e-

snd

aa n-

al s de ove rheid ee n beleid rot her marigen van

derland als ccrsre

re nre en di viden d zou afkondigen. Veel eco-

scherpere

nom en zouden dan mer overtuigende argu-

elsen srele worden

menten kom en waarom dar nier kan. V~~r

de

mili eu-

Nederla ndse

war berreft de hoogre van de lonen wordr

bedrijven als cersrc

echrer nog alrijd impli ciet aangenomcn dar

geprikkeld

de politiek het berer weer en l.elfs her rechr

naar tech n icken re

om

heefr om mer ee n looningreep te komen. Is

zoeken,

die

dir nier lIirersr merkwaardig?"

milieu

min mo-

Vee! economen wijzen op de mogelijke ge-

gel ijk

volgen van ee n loongo lf. Er zouden veel onr-

Hierdoo r zullen ze

slagen vallen en de lasre n zouden volgens hen

ee n

aileen m aar groei en waardoor men alsnog

kunnen

voor

ren opzichre van

loonm ariging zou

kie1.en.

Volgen s

hun

Kleinknec ht is die ail ee n op koree rermijn her

1.0

het

aantasren. voorsp ron g krijgen

buirenlandse

mij op de schouders." Toch kan hij de redene-

collega's. Je sr im ul eerr hiermee cen belangrijk

golf rijdens ee n recess ie pl ei tcn. Behal ve be-

ring va n dezc mcnse n vo lgen. " D eze cririci wij -

sruk kennisonrwikkeling, dar uireindclijk kan

hal ve

crea ei eve-des nucriemechani sme

zen op her feit dar Nederland nog sreeds tOr de

leiden ror meer export" .

verwijsr hij naa r de co nclusies van zijn coli ega

meesr produkrieve landen belloorc. Ik kijk ech-

Volgens cririci sraar dir gel ijk aan het smeke n

Van Schaik, die beves rigen dar loonmatiging

rer liever naar de produkrivireirsgroei omdar

om her verr rek va n bedrijven. Kleinkn echr

in ieder geva l nie r ror ex na ourpllrgroei leidr

Nederland een lagere groei verroone dan con-

kijkr er anders regenaa n en wijsr op de voor-

maar wel ror cen lage rc groe i van de arbeids-

currerende landen. A1s dir lang doorgaar en wij

sprong die d e bedrij ven zouden verwerven o p

produkrivireir.

dus ren opzichee van d e co ncurre nri e meer rer-

de n ier-mil ie u aa nrasrcnde rechnologieen en

geval en zijn er drie 1.3ken di e v~ ~r een loonher

Keynes

rein verl ie1.en dan za] er ee n momenr komen

produkri emerhodes. Buirenlandse bed rij ve n

d ar Nederland ook qua arbeid sprod ukrivire ir

die in N ederl and slech rs lage kosren zockcn,

Ten derde verklaa rt Kleinknechr zlJ n voor-

ni er meer bij de rop 1.31 beho ren."

moeren hel aas erge ns anders heen. "Neder-

keur v~~r ee n gem arigd e loongolf mee her

In zijn o nd erzoeken legr Kle inknechr srerk de

land heefr mee r re bi eden dan lage kosren,

Keynesiaanse model. "Her Keynesia nisme is

nad ruk op de kwalireir van de export. Bedrijven

namelijk een srabiele eco nom ie, een srabieie

welliche op srerven na dood maar ee n gema-

di e innoveren exporteren namelijk mee r en vcr-

polirieke koers, veel hooggeschoold personeel

rigde loonont\vikkeling hcefr ee n negarieve

dienen ook meer. Nederland heefr zich helaas

en een goeie infrasrrucruur."

invloed op de binn enl an dsc koopluachr en

gespecia liseerd in de minder kennisex ren sieve

Kleinknechr maakr zich nier aileen dru k om

op de binnenland se cons umpri e. Dir laatsre

produkeen, war haar export 1.eer afhankelijk

her beleid van de Ned erl andse regering ren

heefr nier aileen de kone rermijn werkgele-

maakr van bijvoorbeeld prijsschommelingen.

aanzien van de lonen , maar ook o m d e we n-

genheidsgevolgen ,zoa ls

D e oor1.3.a k van her lage aandeel van high-rec h

se n va n so mmige poliri ci die bijvoorbeeld de

bewee rd

door

de

Keynesiaanse economen. Uir recenr onder-

produkren in de Nederlandse exporr kan ge-

regding waarbij CAO's algemeen verb ind end

zoek blijkr namelijk dar onderbesred ing her

wchr word en in de lage invesreringen in R &

ve rklaard worden , wi llen afsch affe n. <O Als ge-

innovatieproces

D. Dir nlOer vo lgens Kleinknechr sne! ve rande-

vo lg va n zulke flexibilise ring zullen de lo nen

negarief b6 nvloedr.

Dir

blijkr nier ail ee n uir mic ro-ccono merri sch

ren. "Uir onderzoek blijkr dar produhgeri chr

R

in bedrijven waar her goed gaa r, srerker srij-

ondezoek. Men kan ook srarisc h aa nron en

& 0 een signifocanr posirieve invl oed hecfr o p

gen dan bij de veri icsgcve nd e bed rijven. Op

dar her N ed erl andse midden- en kle inbedrijf

de exporti nrensireir van een bedrijf. " Verd er

kone termijn is dir wellichr voordeli g voor d e

sys remarisch minde r innoveerc dan di e van

zege hij: "De zwakre op her gebied van R&D

arbe idsmarkr. Ecluer, gegeven de bevind ing

andere land en. Dir is jam mer wanr juisr de

hoefe zich nier mereen rc verralen in een da-

dar innoverende bedrijven meer win sr maken

innovaroren in her midd en- en k lei nbedrijf

lende ex port, maar de kwalircir van de export

dan d e nier-innoverende bedrij ven ko mr rc-

sc heppen her mees re werk." redenee rr hij ver-

leid r er wei onde r. Door loonmarigin g is d e

alisarie van dergelijke ma arwerk- C AO's er op

der.

kennisinrensireir en winsrgevendbeid achterui r-

nee r dar inn overende bedrij ve n ge pakr wor-

Vee! crieici vinden dar N ederland he!emaal

gegaa n in vergelijkin g mer de concurrenrie. "

den mer ha rdere 100neisen , e n d ar de n ier-innovere nde worden beloond mer zac hre loon-

niet achrerloope en dar Kleink nec ht eigen lijk

eise n. Dir is een subsidie voor 1.wak onderne-

merkelijk. "A1 s men de lo nen w il marigen

Strengere milieueisen zijn gewenst

dan komr men mer allerl ei cijfers die \aren

Kleinknecht is ee n voorsrander van srre ngere

men om moer vragen in een land d ar ce n

1.ie n dar Nederland ni er mee r bij de rop be-

milieue ise n . D e milieueisen zullen op inrerna-

schrijnend gebrek kenr aan ondern emers die

hoo rt. Als ik dar zelfde ve rko nd ig rikr men

rionaal niveau vroeg of laar aangescherpr wor-

iers ondernemen!"

loopr re 1.euren. Kl einkn ec hr vindr dar op-

Januari 1996

me rsc hap en 1.0 ongeveer her laarsre waa r

17

U teraard dromen we allemaal van die ene w~ldbaan met fantastische doorgroeimogelijkheden vergezeld van een leu ke maandelijkse vergoeding. Het behoeft geen verdere uitleg dat een dergelijke betrekking slechts bereikbaar wordt wanneer je je uitgebreid laat voorlichten over de wensen van verschillende werkgevers, je bepaalde vaardigheden verwerft en de juiste, weloverwogen keuzen maakt betreffende studie en nevenacriviteiten.

In het Kader hiervan organiseert de Sefa op 21 en 22 februari de Amsterda Carriere Dagen. Op deze twee dagen kan kennis gemaakt worden met verschillende bedrijven, een aantal overheidsinstant' en diverse functies binnen deze organisaties. De eerste dag is bestemd voor studenten van uiteenlopende afstud rrichtingen, die zich breed op de arbeidsmarkt willen orienteren. De tweede dag is gericht op een kleine groep studenren, die op het punt staat af te studere n. Zij kunnen zich dan presenteren naar bedrijven in individuele gesprekken met recruiters.

Het programma ziet er als voigt uit:

Woensdag 21 februari Tijdschema: 8.45- 9.15uur 9.15 10.00 10.45 11.15 12. 15 1., .00 14.00 14.45 15. 15 16.30

-

10.00 10.4 5 11.15 12.00 13.00 13.45 14.45 15. 15 16.15 17.30

uur uur uur uur uur u ur ullr uur uur uue

ABN-AMRO

- M \NAC EMENT TRAI NEE

i\E(;()

- FINANCIEEI. MANAl;FR

ARTII UR D. L nTLF.

THE

Bos I 0:>1 CoNSUl T,\NCY GROUI'

C AR(;tU.

Sessie 2 Workshop I t Lunch I Workshop Sessie 3 Theepauze Forum AfSluiting met borrel

Dcre dag zal worden geopend door de heer J.P. van der Reijden, voorziner van de Vcreniging Veronica Omrocp Organisarie en de heer S. Jo ngerius van het Loopbaan Advies Centrum (LAC) .

Dcci ncmcrs hehbcn de mogdijkheid cen drinal scssics en n workshop te volgen. Tijdcns cen sessic worden specifickc functies en verschilIcnde ca rri betreffcnde bedrijf bdicht. Hiernaat slaal een overzicht van de verschillende sessies en workshops.

Dc dag wordr afgesloten met ee n fo rum , dat onder Ieiding zal staan van de heer E. Dirksen, docent :tan de UvA. Recruiters van de bed rijven KPN , lNG, Procter & Gamble en her LAC zullen dee!nemen in her forum. De disclIssie gaar over de mogelijkheden van de student om zijn arbeidsmarkrperspecrief re verbereren en over de o primale combinarie van srudie en nevenactivircite.n.

N a afloop is er een borrel, waa r srudenten en recruirers op informele wijze mer e1kaar in contact kunnen komen .

18

Sessles

CENTRAAI. BUREAU STATISTIEK

(CBS)

DSM E....~o HElNrXFN

-

ORI'ORATI'

FINANCE

- l NTElU AT IONAAI.

M INI:'TERIE VAN

BUIH.NIANDSF. ZA

E CONOOM

NIKE

- MARK ET ANAI.IST

PI-III.1PS

- CONT ROLI ER

- i\ceX)LfN'rA

PRICE W ATER/lOUSE PROCfER

& GAMBLE

- BRA ND

r

Mt N:\(;m

SHELl.

- B EDRljFSPRESENTATl1'

U N ILEVER

- FI NANCIEEL MANf\GER

Workshops Naasr her volgen van sessics is het de eerstc dag ook mogelijk am mee te doen aan een workshop. Je kunt kiezen uir de volgende onderwerpen: Assessment Center Non-ve rbale presentatierechnieken Sollicitaricbrief en C.V. Hoe plant 1I lIW carriere

- door - door - door - door

her LAC her LAC Smeets & Partners Mercuri Urval

lli速~l1m~ ECONOMICA

Wat zoeken werkgevers nu eigenlijk?

De persoonlijkheid van de solliciranr rcit voor vee! selecreurs her zwaarst. Is Hoewel je misschien anders wu verwachren, ben ik van mening dar her on-

hijlzij flexibel, conracrucel en overtuigend en kan hijlzij in een mulridiscip-

derwijs aan de UvA sreeds verder van de arbeidsmarkr sraar. Kennis verou-

linair team werken en een presenrarie verwrgen? Dezc pcrsoonlijkheidsken-

den immers sreeds sneller. Bovendien zer de rrend dar afgesrudeerden uir-

merken worden in het huidige onderwijs weinig onrwikkcld. [n sollicira-

waaieren over de arbeidsmarkr door. In sreeds minder sranfuncri es kunnen

rieprocedures wilen kandidarcn duidelijk moeren makcn dat zij over de ge-

zij de op de UvA opgedane kennis direct benutren. In selecrieprocedures zijn

wensre persoonlijkheidskenmerken beschikken. Nevenacrivireiren kunnen

afgesrudeerden van verschillende disciplines

hen daarbij helpen. Ook hier gaar her er vaak nier zo om war sollici[anren

vaker elkaars concurrenren.

War weken werkgevers nu eigenlijk?

hebben gedaan, maar hoe zij iers hebben aangepakr en wat hun resulraren waren. Hoe losren zij moeilijkheden op? Waarin verschilden zij daarin van

Voor vee! werkgevers is de waardc van cen doctoraaldiploma nin ZOlccr

anderen? Waar zijn zij enrhousiast voor? De besre sollicitant weet dit rc on-

gelegen in de kennis die is opgcdaan maar in het proces dat daar v~~r nodig

derbouwen mer prakrijkvoorbeelden.

was. Een doctorandus wordr geachr om een goed analyrisch vermogen re hebben, hij/zij kan in kone rijd een grore hoeveelheid nieuwe kennis ver-

Studenren die zich willen voorbereiden op hun oversrap naar de arbeids-

werken, hoofd- en bij7..aken onderscheiden en tot nieuwe inzichren komen.

markt kunnen dit doen op de Amsrerdamse Carriere Dagen. Srudenren en

Veel selecteurs venrouwen erop dar de universireit dit vermogen voldoende

pas afgestudeerden zijn natuurlijk alrijd van harte welkom op het Loopbaan

hcefr getoersr en dar degenen die dit nier beheersen de eindsrreep niet ha-

Advies Centrum (LAC). Bij her LAC is her immers iedcrc dag CARR[E-

len. Hoge cijfers zijn voar veci stanfuncties geen ondcrscheidend selectie-

REDAG'

crirerium. Solliciranren mer overwegend zwakke cijfers en/of een lange srudieduur, moeren zich daarcnrcgen in sclccrieprocedures vaak veranrwoor-

Sref Jongerius

den. Compenserende oorzaken kunnen zijn ecn aanroonbaar acrief vrij-

A rbeids ma rktadviseu r

erijdsleven, langdurigc ziekte of een bijbaan die vee! tijd en cnergie kome.

LAC

Donderdag 22 februari Verder wilen er rrainingen gcgeven worden op her gebied van werving en se!ectie

Voor dee/name aan deze dag dient een standaard-CV te worden ingeLevere!. Het fonnulier hiervoor is af te halen bij de Sefo.

en psychologisch onderwck, door GITP en Mercuri Urval.

Er zijn rwee blokken van ruim rwee uur, waarin een Business Game of Case,

Tijdschema: 9.15 - 9.45 Onrvangsr met koffle 9.45 - 10.00 Opening door de commissie-10.00 - 12.30 12.30 - 14.00 14.00 - 16.30 16.30-17.30

rwee trainingen en cen aanral gesprekken plaars kunnen vinden.

Het inschrijfformulier

voorzitter

Aan de Sefa-balie kun jc een inschrijfformulier voor de Amsrerdamse Carriere

Gesprekken, Trainingen, Cases

Dagen en een C.V.-formulier ophalen.

Lunch Gesprekken, Trainingen, Cases Afsluiting en borrel

Op her inschrijvingsformulier voor woensdag 21 februari kunllen vijf voorkeuren voor de verschillende sessies aangegeven worden. Hieruit wilen er drie geselecreerd worden, uiteraard wordr hierbij zoveel mogelijkheid rekening gehouden

Een aanral Nederlandse ondernemingen zal deze dag verschillende ca-

mer de ee rsre voorkeuren. Voor de workshops kun je ee n eersre en rweede keuze

ses en individuele gesprekken verzorgen. De volgende bedrijven zijn

aangeven. Bij de inschrijving voar de tweede dag kun je kiezen voor twee cases

verregenwoord igd:

(deze verschillen 's ochrends en's middags), vier rrainingen, vier individuele gesprekken of een combinarie van bovenstaande mogelijkheden.

Gesprekken: De bedrijven die op donderdag 22 februari verregenwoordigd zijn seiecreren

ABNAMRO

SH ELL

kandidaten voor de gesprekken op basis van de ingeleverde standaard-CV's.

AEGON

PHILIPS

Schrijf je dus voor de zekerheid voor meerdere gesprekken in.

DSM

PRICE WATERHOUSE

Met vragen en/of specifleke wensen kun je terecht bij de Sefa.

ING

PROCTER & GAMBLE

KPN MEESPIERSON

Cases: 's ochtends Aegon: Financide Case Shell: Business Game (Binrulu and beyond)

's middags Price Warerhouse: PW ease Unilever: Sunil Case

Januari 1996

19

De

MAA goes Hans Lingeman

De MAA is een ontluikende marketingvereniging met een rotsvast vertrouwen in de toekomst. Een toekomst waarin. als het aan de ambitieuze voorman van de vereniging. Kick Zandbergen ligt. de MAA zich moet gaan profileren als een professioneel marketingbedrijf waarmee zeker in Amsterdam en omstreken - serieus rekening moet worden gehouden. In dit artikel wordt ook stilgestaan bij de MAA als onderdeel van je studie en de wijze waarop de marketeersvereniging daaraan invulling geeft; een vereniging die zich ten doe I heeft gesteld een 'brugfunctie tussen theorie en praktijk' te vervullen en zich vooral wil toeleggen op Latijns-Amerika.

Sinds 1 november 1990 is de MAA, die dus

hebben we laatsr een bedrijfsbezoek verzo rgd

ner haar eerste lusrrum achter de rug heeft,

aan de Stichring Nationa.le SpomoraJisator.

van sran gegaan. Het is daarmee een van de

Hierbij zat een casesrudie over de herinrro-

succesvoJ le verenigingen die zich binnen een

dllcrie van de krasloterij in her geval van drie

re/ari ef kon tijdsbestek een stevige plaars heb-

mogelijke scenar io' s (met betrekking ror eeQ

ben verworven aan deze faculteit. Dit wordt

al dan niet [volledigel verlenging/versrrek-

nog ee ns verduidelijkt door de voorzirtcr van

king van de ... vergunning). Door de srichring

de vereniging, Kick Zandbergen: 'op dit mo-

is veel opgeschreven rijdens de casesrudie eQ

me nt - e n ik heb her net laren bijwerken - relt

op deze m,mier zie je dat st udcnten ook een

de vereniging precies driehonderd leden

actieve roJ in het bedrijfsleven kunnen spe-

waarvan er circa dertig zeer actief zijn. Er is

len.' Deze activitei ten worden mogelijk ge-

ce n vastc ke rn van ongeveer vijftig ror hon-

maakt door de contacten die het bestuur

derd leden die regelmarig aan acrivirei ren

heefr mer het bedrijfsleven. Soms ook komen

deelneemt. We zijn eigen lijk voor de marke-

leden aanzetten mer ideeen ter invulling van

tee r de e nige vereniging in Amsterdam.'

een bedrijfsbezoek. De MAA probeert de relatic met bedr ijve n

Het bestuur

10

hechr mogelijk te hou-

den e n dit kan worden verzegeld met spon-

D e vereniging is opgebouwd rondom een vierkoppig bestuur. Dit bestuur coordineen de contacren met de buirenwereld en heefr zi rring in de acriviteirencommissic van de MAA en her aan de vereniging gelieerde tijd-

Andere verenigingen hebben gewoon nog niet de know-how.

schrift inforMAArie. De contacten met de buitenwereld besraan ten eerste uit het verdiepen en uitbreiden van relaties met het bedrijfsleven en uit de deelname van de MAA

sorcontracten.

in een landelijk marketingorgaan, de Marke-

mees ral begeleid door deskundigen van he r

De

casesrud ies

worden

ting Associatie Nederland (M.A.N.). Daar-

berreffende bedrijf: ' de meesre deel ne mers

naast vervult het bcstuur een ondersteunende

zijn stud enren die al ver gevorderd zijn met

en informaticvc functic voor !eden en buiten-

hun srudie en de nodige ervari ng me r ber re k-

staa nd c rs en houdt het iedere eerste woens-

king ror het op losse n van casesrudies bezit-

dag van de maand (van 16.00 tot 19.00 uur)

ten. De mcnsen die nog niet 20ver zijn, kun-

een borrel in de centrale hal van het E-gc-

nen er mooi van leren.' D e bedrijfsbezoeken

bouw: 'We gaan voor de geze.lligheid, dus

7.ijn Flink popul air en soms wordr, omdar er

hoe meer zide n hoe meer vreugd. Dc laatste

,lechrs bepe rkt ruimre is (russen de 25 en 35

keer was her zo drllk dar we door orne voor-

deelnem ers mogen meedoen), ze lfs geselec-

raad bier zijn gegaaQ, ' aldus Kick.

teerd mer behulp van de c.v.'s, die door lede n aan het begin van hun lidm aarsc ha p moeten

De act;v;te;tencomm;ss;e

20

worde n ingeleverd.

Voor nie t-I eden is de activitcirencommissie

Een kee r per jaar mag de ac ri vitcirencommis-

(d ie uir vijf persoQen bestaar) waarschijnlijk

sie lIirpakken: de jaarlijkse reclamedag, die al-

h e r mees r bekend, want zij organisercn elke

tijd op 29 september word t gehouden, moet

maand een casesrud ie, een bedrijfsbezoek, of

dan worden georganiseerd. Dir jaar was de re-

ceQ bedrijfstrainiQg en bepalen dus in belang-

clamedag in het Krasnapolski hotel en groot-

rijke mate het gezichr van de vereniging naar

scha liger dan gewoonlijk. Een reclamedag is

buiren toe. ' We proberen daarbij nier aileen

gericht op de t.v. aJs reclamemedillm en be-

de geijkte bedrijven re bezoeken, maar oak de

staat doorgaans uit een prescnt3rie van recla-

miQder normale bedrij ven,' aldus Kick. ' Zo

mespotjes rondom een vantevoren gekozen

m速~lJm~ ECONOMICA

rhema. Begonnen wo rdr mer 路een voo r ieder

vaardigheid

roegankeiijke openingsacrivireir die als doel

Spaanse taa!' Het onderzoek

hebben

In

de

heefr de d eel nemers kennis re laren make n

bestaat voor de deelnemers uit

mer Lv. - reela me. Kick zegr over de resr van

een deshesearch in Neder-

de inhoud: ' we gaan e r dieper op in dan he r

land, veldwerk op lokatie in

ronen van slechrs de mer Effie' s bekroonde

Chili (dit zal in juli en augus-

spo rjes, de filo sof'tee n die achrer een commer-

tus buiten de tenramenperiode

cial zi[[en worden ook belichL '

vallen), een analysefase in Ne-

D e reelamedag wordr spcciaal aan her begin

derland en - lasr bur not leasr-

van her academisch jaar gehouden om stu-

de presenratie van de onder-

denren arrent te maken op reelame als ond er-

weksresulraten

decl van her marketingbeleid en - uireraard -

semIna r voor een groot pu-

middels

een

op de markeringassociarie.

bliek in de Europazaal (Kamer

Verder houdr de commissie zich bezig mer

van Koo phandel).

her bedenken van nieuwe acrivireiren.

De reunistenvereniging

InforMAA tie Vier keer pe r srud iejaar komr her ve reni-

Ner vijf jaar oud beschikr de

gingsblad inforMAArie UiL Dir rijdschrifr

MAA al over een relinisrenver-

met een op lage van 2000 stuks wordr ver-

eniging waari n oud-Ieden zir-

sprcid onder de Icdcn, de relin isrenvereniging

re n. D eze veren iging, d ie de

e n de 500 groorsre bcdrijvcn in Nederland en

besc hei de n naam ' De Amsrer-

kan alrijd rckc ne n op populair wc rcnsc hap-

damse Markereer' (D.A.M.)

pclijkc bijdragcn vanuir de vakgrocp SMM

heefr

(e lke uirgave hec fr ce n vasre column [' Co-

momenreel al uir derrig leden

lo mn '] va n dr Ed Pede n). De redacri e is nier

en is, volgens Kick 'voorname-

besraar

Iij k opgezer als nerwerkfuncrie,

onafh a nkelijk van de tvlAA, bovcndien zir de hoofdredacreur (oud Rosrra- red ac rieiid Ze-

meegekregcn ,

InforMAAtie

semarie van hun vorige onderzoek dar zich

wals bijvoorbeeld De Krin g

ger. Srin is, HL) in her bestuur. Kick zegr hier-

had toegespirsr op Peru: her se minar dat werd

van Amsrerdamse Economen'. Specifiek voor

over: ' Er gaa r veel geld in om. Dar will en we

gehouden in her gebouw van de Kamer van

de D.A.M.-leden wordt e1ke wee k afW isse-

conrroleren. En her kom t de co rnmunica rie

Koophandel was volledig uirverkocht en veel

lend een borrel of een acriviteit gehouden.

ren goede; e r sraar renslorre nogal wa r vcre ni-

gelo urerde reacries be reikren de oren van de

Op 19 december is de D.A.M. op bewek geweest bij Robert Benninga (De Emid Rarel-

gings nieuws in. ' Her blad , dat wordt gesierd

rrorse onderzoekers. O at de MM het serieus

door een fullcolor voorkanr, is rhemarisch

mee nr, blijkr uir de nu enrhousiasrc Kick:

band van de marketeer, HL) en hebben

van opzer: ' iedere keer wordr een bepaa ld

'We hebbe n vergaande plannen m et be rre k-

D.A.M.-Ieden

werkvlak van de markereer belichr: als eers te

king ror Larijn s-Am e rika. Da a rvoor moer je

een internercursus ge had . . \foor de MAA is het tevens belangrijk dar als

uirgave dir jaar hebben we rcciame gehad , de

du s echt all es van di e markr weren. Bedrijven

D.A.Ivl.-leden op invloedrijke posities ko-

[\veede was diensrmarkcring, de derd e indus-

zie n ons inmiddels ook als de verenig ing die

men er op rermijn berere kontakten mer het

rri ele markering en her komende nummer (is

in Latijns-Amerika st udiere izen orga niseerr.

bedrijfsleven onderhouden kunnen worden,'

10 ja nuari verschenen, HL) gaar over rerail-

Soms zie je dar andere vere nigingen onder je

verklaarr Kick.

marketing. De opzet is hetzel fde als d ie va n

duive n proberen te schiere n , maar co nc ur-

Markit (her tijd schrift van de Iandelijke mar-

renr ie, dat is aileen maar goed d enk ik. Bo-

Toekomstplannen

ke tingve re ni ging M.A.N. dat ten weten-

vendicn rich ten wij ons specifiek op marke-

De MAA is bewust onafl1:mkelijk van andere

sc happelijke status nasrreeft, HL), aileen een

ringonderwek. Andere verenigingen hebben

vere ni gingen en wil zich op deze wijze berer

tikkeltje

gewoon nog niet de knowhow o m de onde r-

onderscheiden. Dat dir moeilijk is, beseft

minder werenschappelijk.

[nfor-

MAArie heefr daarnaasr ook een loble func-

zoeken neer re zerren die wij doe n. We geven

Kick zic h ook: ' Er is sprake van roenemende

rie en houdr de lezers op de hoogre van de ac-

zelfs ieder jaar een boek uir, die re koop zijn

studiedruk, srudenren hebben in de roekomsr

riviteire n in Amsrerdam.'

in de boekhandel. Ook hiermee hebbe n we

minder rijd voor nevenacti vireiten.' Een on-

nog groorse plannen. Wij wi ll en eigen lijk dar

afh a nkelijke vere ni ging za l daarom sreeds

Chili

de mensen die iers weken over L3rijns-Ame-

meer moeire moeten doe n om "de rijd van de

Elk jaar wordt door d e MAA (en groots op-

rib auromJrisch bij ons rerec hr komen, voor

stud ent" re bevechren. Kick is ech rer oprimisri sch ges remd: 'we hebben een gezelli ge,

gezcr onderzoeksprojecr georganisee rd waar-

war dan ook.'

aa n ee n aparte commissic bcstaandc uir 4 le-

Voor het ni e uwe onderzoeksprojecr dar in

hec nre club waar naasr srudie-acri viteircn ook

den fuilrime werken. D c MAA wil op deze

Chili wordr gehoude n, w il en in januari en

sociale acriviteiten belan grijk zijn .' Gev leu-

wijze expe rrise kweken over Latijn s-Amerika

februari deelnemers worden gewo rven. Ge-

geld voegt hij hieraan roe: ' Bovendien , het

met berrekking tot ptojecten en beoogt sa-

wcht worden vooral srude nren die in de

bedr ijfsleve n vraagt acrieve stude nre n . Wij

menwerking russen bedrijven re realiseren.

eindfase van hun srudi e verkeren (en dus

moeten ervoor zo rgen dat de stude nr hi e rm ee

D a r hun kennis ove r dir ge bied inmiddels

evemueel

geholpen wordt.'

vermaard is, bleek rijdens de afs luirende pre-

kunnen verb inden), enige schrijf- en spreek-

Januari 1996

hun

afs tud eeropdrach t

hieraa n

21

Talent en inzet: 100% Ontplooiingsruimte: 100% Carriere: 200% AIs je straks je studie hebt afgerond, Jaat je het Jeven niet zomaar op je afkomen. Je hebt immel's de talenten om de toekomst naar je hand te zette n.Je hebt het bedri)fsleven heel wat te bieden. Je bent prestatie- en resultaatgericht, en je bezil de overtlligingskracht en leidinggevende capaciteiten om ook anderen te motiveren. Je bent nexibel, hebl de visie en creativileit am buiten gebaande paden te treden; ell jâ&#x201A;Ź hebt het doorzellingsvermogen en oog 1'001' detail 0111 die visie in de praktijk te brengen.

Daarom Iigl het voor de hand dat jij oak eisen stell.

De organisatie waarin je gaat werken, moet dynamisch zijn en je genoeg ontplooiingskansen bieden.

K1inkt dit herkenbaar1 Dan is het interessant am eens te kijken welke carriereperspectieven Esso-Exxon biedl.

Mogelijk ben jij een van degenen naar wie wij lOortdllrend op zoek zijn om ons toekomstige management Ie versterken.

Esso en Exxon Chemicalmaken deel uit van hel wereldwijdr energie- en chemieconcern Exxon Corporation.

Dit is een van de meest succesvolle en financieel krachtige ondernemingen tel' wereld, \Vaal' met behulp van de modernste technologieen uitmllntende resliitaten worden bereikl.

Esso hOlIdt zich in de Benelux ondermeer bezig met de raffinage van rllwe ol ie en de distributie en verkoop van olieprodukten. Dit zowel via een wijdvertakt netwerk van verkooppunten aan de consument, als direct aan grate industride afnemers. De activiteiten van Exxon Chemical

liggen op het gebied van research en produktie van hoogwaardige chemicalien en business-to-business marketing.

Het management van Esso-Exxon bestaat uit mensen met een verrassend grote verscheidenheid aan studieachtergronden. Zoals: economen, bedrijfskundi gen, informatici, chemisch technologen en werktuigbouwkundigen. Zij hebben gemeenschappelijk dat zij kort na hun afstuderen een veelzijdige loopbaan zijn begonnen bij Esso-EKxon, waarin zij stap voor Slap tot manager zijn gevo rmd.

Esso-Exxon gelooft namelijk in het principe van 'job rotation'. ledere twee 11 drie jaar wissel je van functie, waarbij je soms vel' buiten je oorspronkelijke vakgebied zult werken. Dit geeft de organisatie de kans jou te leren kennen en jij leel1 de organisatie grondig kennen . Je talent en inzet worden bij Esso-Exxon voortdurend opnieuw aangesproken - al in je eerste week krijg je onmiddellijk je eigen verantwoordelijkheden, die snel toenemen, wanneer je op een succesvolle manier met je talent omgaaL Wil je meer weten over startfunclies, carrieremogelijkheden en bedrijfscultuur1 \XIij zenden je graag een uitvoerige documentatiemap toe.

1~)o" Exxoll

Chemical

I-IRIBenelux Recruitmellt Postbus I,

4X03 "" Breda

Te/.. 076 . 5291968

CHEMICAL

n

Een

koppel Olav Velthuis

Wie herinnert zich niet de rector van de middelbare school, die in de pauzes met zijn ring op het raam tikte en je bij onbehoorlijke gedrag met autoriteit de les las? Deze man was aanwezig. Hoe anders is het op de universiteit. Stel je voor, je krijgt een bonusvraag op een willekeurig tentamen: Hoe luiden de namen van de decaan en de directeur van de faculteit, omschrijf het uiterlijk van beide personen, en waar houden zij zich precies mee bezig? Ik vrees dat het tentamencijfer van menig student weinig hoger uit zou vallen. Voor het geval dat: een interview met faculteitsdirecteur Koning en decaan Maes.

Op papier zict de taakverdeling tussen de de-

Vormt u een gouden koppel?

caan en de directeur er eenvoudig uit. De eersre is voorlitrer va n net Faculteitsbestuur en

Bei den : "Absoluut."

geeFt zo leiding aan de bes tuurlijke organisa-

Is goed besruur mogelijk wnder inhoudelijke

rie va n de faeulreir; hij houdr zich bezig mer

kennis van her vak? (Koning is van oorsprong

inhoudelijke zaken op her gebied van onder-

N ee rl andicus, Maes heeft ee n beta -achl er-

wijs en onderzoek. D e direcre ur heefr als

grond,O.V.)

hooFd van het Faeulreitsbureau en de vak-

Koning: "De direcreur van Artis is zelF ook

groepssecrerariaten het beheer van de facul-

geen nijlpaard. Er zijn maar weinig bedrijven

rcir onder zijn hoede: 'aile prakrisehe en uit-

waar her managemem besraar lIir personen

voerende zaken die nodig zijn voor de onder-

die van de werkvloer afkomsrig zijn. Naruur-

steuning van onderwijs en onderwek, wals

lijk begeef je je op glad ijs als de disc ussi e ee n

beleidsvoorbereiding, huisves ting, financiele

inhoud elijk karakrer krijgr, maar in de eersle

zaken, personeelszaken , administrarie e.d.' ,

plaars is her een voordeel dar je met een our-

zo ve rmeldt de studiegids. De vraag is ee hrer

sider's view kijkt."

hoe deze papieren consrruetie in d e prakrijk gcsralrc krijgr.

Koning: "De direc reur heeFr in de Faculreit een dubbele posirie: aa n de cne kam is her zijn raak als hoofd van her Faeu lreirsbureau en de vakgroepssecretariaren ner faculreirsbe-

De directeur van Artis is zelf ook geen nijlpaard

sru ur re ondersteunen. In deze zin is hij ondergesenikr aan de voorzirter van her faeulreitsbesruur, de deeaan. Aan de andere kam heefr hij een aamal auronomc bcvoegdh eden voo r her beheer va n her person eel , het geld , en de personele middelen.

Je zier wel dar lO'n dubbele strucruur inge-

U haalt de vergelijking aan met het bedrijfsleven. Is de faculteit inderdaad niets anders dan een bed1-iifi met de student als consument en kennis als produkt?

wikkeld is, e n aileen kan werken als het Faeu lreitsbes tllur, in hcr bijzond er de deeaa n, en ik

Maes: "Als mensen her op de universiteit

nauw met elkaar samen werken." Maes : "In

gaan hebben over ce n produkr, schier her jar-

een struarie van schaarse middcl cn komr bij

gon door. De Faeulrcir lijkt nog het meest op

iedere inhoudelijke discussic ccn fin anciele

een consulrancybcd rijf of een maatschap,

component kijken. Maar her is nicr zo dar de

maar daarnaasr bes taar cr ce n maarschappe-

decaan h er belang van onderwijs cn onder-

lijke [uncrie di e je hier natuurlijk meer in de

zoek behartigr, en de direcreur het financile

garen houdr dan in ce n bedrijf." Koning:

belang. Bcs (uren wo rdt zeer moeizaam als er

"Her is een balans die je moet zien Ie vinden

meningsverschillen omstaan." Koning: "Die

tusse n het feit d at je ee n overheidsorganisatie

conAicten hebben zich op andere faculreiten

van professionals vormr die ideeIe doelen na-

voorgedaan; er zit dus cen ingebakken moei -

strecfr, en het feit d at er enorm veel geld mee

li jkheid in d e srructuur. Als her goed gaar,

gemoeid is dat ni et rechrstree ks door de men-

gaar her direct heel erg goed en vorm je een

sen zelf wordr verdiend ; juisr daarom moet

gouden koppel; als her nier goed gaar, dan

dar geld goed worden bes teed. In die zin kun

oms raan er gemakkelijk conAicren en geven

je spreken van efficiency-overweg ingen."

de rcgel s geen uirsluirsel."

Maes: "Ik denk dar in het verleden de opvarting re srerk is geweesr d at kwalireir in onderwijs en onderzoek niet meetbaar is. Tegenwoordig word je door de buire nwereld anders

24

[2ÂŽ~lJlliÂŁ ECONOMICA

afgerekend.

Puur

maar-

schappelijk nur als ideed feir is minder relevanr geworden: er wordr veel meer gekeken naar effecrivireir, ook In

de

buirenwereld.

Dar

brengr een scherpere vorm van mer e1kaar omgaan mer zich

mee."

Koning:

"Her

idee van zelfbeoordcling is gelukkig

verdwcncn.

Het

idee is nu: wij hebben niers te

verbergen,

WI)

leveren

goed en nurtig werk, dus kom ons maar beoordelen.

En daar waar wij het niet goed doen, willen we ook werken aan verbetering."

Wat vindt u van het voornemen van minister Ritzerl om universiteitsraad en faculteitsraad af te schaffen?

v.l.n.r.: Maes en Koning

dar zc dan wilen srranden. Dar bemoeilijkr

den is het daar nog sreeds nier van gekomen.

een open discussie. Vom de universiteitsraad,

Waarom? Omdar de huidige zogenaamd de-

waarvan mcn in Amsterdam vaak zegr, kijk,

mocratische

Koning: "In de eersre piaars mocren we zeg-

die komt er samen met het College van Be-

vormt. Als wij iers srructureels in het onder-

gen dar her faculreitsbesruur daarover nog

sruur wei uir, speclr her probleem dat het

wijs willen verandcren dan hebben we met de

geen srandpunr bepaald heeft. Maar er zir een

College veel dingen Uberhallpr nier aan de

faculreitsraad en de vakgroepen rc maken,

zekere richring in de nieuwe wersonrwerpen

Universireitsraad voorlegr."

die ik persoonlijk goedkeur: deze rich ring im-

srrucruur

een

belemmering

heefr de onderwijscommissie een belangrijke say, moet je in laarste insranrie ook nog bi) de

Komt dat op de faculteit ook voor?

universireitsraad langs, en die kan je aileen

lijkheden dragen. In de huidige srrucruur is

Maes: "Wij proberen zoveel mogelijk concact

mee mocr dealen om iers eenvoudigs voor c1-

dar nier zoo Ik vind dar een groor kwaad, dar

re houden met de mensen op de werkvloer en

kaar re krijgen. Maes: "En waar vaak nie-

de effecrivireir van her besruur naar beneden

mer hen ror afSpraken re komen. Toen ik in

mand bij zir die er iers vanaf weet, of er een

haalt. De huidige structuur maakt het moei-

seprember begon nam ik mij voor zo snel

direct bdang bij heeft."

lijk veranderingen aan te brengen die vooral

mogelijk de werkplekken of de kern leers roe-

pliceen dar de mensen die geachr worden be-

bereiken via het CvB. Vijf organen waar je

slissingen re nemen, ook de veranrwoorde-

in her belang zijn van de studenren. Demo-

len langs te gaan om [e proeven waar de men-

crarie kun je op onrzetrend veel manieren ge-

sen mee bezig zijn, waar hun dromen liggen,

Werkt dat niet frustrerend?

stalte geven. Het is een cliche om te zcggcn

waar men echr voor gaar als eenheid. Maar

Koning: "Ik vind her roevaJlig wei leuk, maar

dar mer de afschaffing van de raden de demo-

dan merk je hoe moeilijk het is om tijd vrij rc

als je kijkt naar de samensrelling van de verte-

crarie om "leep wordl gc holpen. Nc rgc ns in

makc n naa Sl hCl offi cidc ovc rleg." Koning:

genwootdi gc nd c o rgan c n, dan zie je dar ee n

de wereld is de bestuursstrucruur zed s in

e-

"Dc radc nsrrllctuur bcl e rnmerr als vreemd

grote g roep sc ni o rc n ontbrcc kr. De universi-

derland. Toch is her moeilijk vol te houden

inrermediair bet dircclc conract dar de ma-

teirsraad heeft jaren geen hoogkraa r gehad,

dat er nergens op de wercld democratie be-

nager behoorr rc hebben met de wcrkvloer."

staat op de universiteit. Het gaar dus nier om

terwijl het die hoogleraren uit hoofde van hun functie het meeste aangaat wat daarin

de vraag democrarie of geen democrarie,

Mer studenren is het natuurlijk nog lastiger

maar om de vraag hoc jc aan de democrarie

om conracr te onderhollden.

besloren wordt."

vornl geeft."

Koning: "Persoonlijk vind ik dat de invloed

Zoals iedereen ondenu5sen weet is er sprake

Maes: "In dar opzichr is her noodzakelijk dat,

van de srudent op het srudieprogramma en

van een reorganisatie van de faculreit; in ieder

net als in andere organisaries, allerlei mecha-

op de kwa1ireir van het onderwi)s gering is.

geval wilen de onderwijsprogramma's een

nismen worden onrwikkeld om de mening

Dar zou berer moeten. Er zou ook een srruc-

herstructurering ondergaan. De vorige hcr-

van de srudenc rerug re kOflflelen, en zo ons

rurcel gevolg gegcven moeten worden aan de

structurering val) de onderwijsprogramma's

onderwijs concinu te verbeteren." Koning:

evaluaries van srudierichringen. Ik heb regen

ligr echter nog vers in bet geheugen.

"Nu is her mogelijk dar mensen tegen elkaar

de SEFA al vaker gezegd dar ik ontzettend

Koning: "Allereersr wil ik opmerken dat er in dir sradium van een formele reorganisatie, in

inwerken. Dar leidr alrijd ror verstarring, ver-

graag zou willen dat het management van de

rraging en een srroperige besluirvorming. Op

faculreir mer een soon panels van srudenren

de zin van gedwongen onrslag van personeel

de universireir gebellrt dar op allerlei manie-

zou overleggen over wezenlijke zaken aan-

ercerera, geen sprake is. We hebben nu

ren. Vee! veranrwoordelijke besruurders stel-

gaande her onderwijs. Ik wil zelf van de sru-

slechrs re maken mer een reorganisarie in de

len plannen nier meer voor, omdar ze weren

denren horen war ze ervan vinden. Tor op hc-

alledaagse berekenis van herstrucrurering."

Januari 1996

25

Maes: "Hervorming is hier misschien een beter woord." Koning: "De vorige herstruc(Urering werd op 1 septem ber 1992 va n kracht, bij deze gaat het op zijn vroegst om 1 september 1996. Oat is nog steeds kort. Inmid-

op specifleke vakgebieden hebben we her he-

De faculteit stond tot nu toe bekend om zijn hoeveelheid keuzevakken. Hoe zal de faculteit zich in de toekomst onderscheiden?

lemaal makkelijk, omdat we bestaande postdocrorale opleidingen rot onze beschikking hebben. De hersrructurering legt dus geen barriere voor een dergelijke struc(Uur. Bovendien biedt de 3+2 strucruur meer ruimre aan

dels zijn de omstandigheden drasrisch veranderd. Wij hebben ee n enorme dip gehad in

Maes: "We mikken heel duidelijk op kwali-

differemiatie van de onderwijsprogramma's.

de insrroom van s(Udemen, die inmiddels een

reit in de kerngebieden van de economie."

Met onze grote studemenpopulatie bieden de

hoort een Forse daling in het budget." Maes:

O at "legt iedere economische faculteit na(Uur-

beter af te stemmen op de onderwijsvraag van

"De vorige hersrrucrurer ing is voor een ge-

lijk.

de srudem: ondcrzoeks- dan wei beroepsge-

deelte niet geslaagd, zeker niet in rermen van

Koning: "Diepgang en breedheid kunnen

richr. Er zijn nog andere voordelen: Neder-

srudeerbaarheid. Het is met name van belang

nier ongelimiteerd samengaan." Maes: "Ten-

land heeft heel weinig mastersopleidingen die

plannen dus de mogelijkhed om het aa nbod

klein beetje is bijgenokken. Bij die daling

dat vakken beter op elkaar afgestemd wor-

zij je ongelimireerd geld hebr." Koning: "Als

voor her buitenland aantrekkelijk zijn. D e

den. Tot nu roc was het vaak onduidelijk

je zoa ls wij diepgang wilt en kwalireir, dan

3+2 op lei ding biedt daar goede mogelijkhe-

welke voorkennis voor vakken vereist is. Zo

mocr je onvermijdelijk concessies docn aan

den voor, en zou internationalisering kunnen bevorderen." Maes: "Waarbij je zou kunnen

zijn er kunsrmarigc hindernissen in her parcours geslopen. Een van de doelen van deze

uitga'1n va n de si ruatie dat veel srudcnten drie

hervorming is inhoudelijk srructuur aan te

jaar afmaken, dan ervaring opdoen in her be-

brengen in het studieprogramma en mensen cfflciemcr in te zette n." Koning: "\X!ij den-

Diepgang en breedheid kunnen niet ongelimiteerd samengaan

drijfsleven, en daarna rerugkomen voor een van de beroepsopleidingen. Oat zou effecrief kllnnen werken."

ken dat we zo her srudeerged rag van stud enten kunnen verbereren. Dar proberen we te-

renrieerd onderwijs. Een voorbeeld: de men-

gulden maar cen keer uirgeven. Her is mis-

sen die vanuir het HBO oversrappen , vallen

schien wei ee n vage doelsrelling als je zegr dat

Maar zal het wetenschappelijk gehalte van de bedrijfieconomie niet nog meer onder druk komen te staan als de beroepskant zoveel aandacht krijgt in die eerste drie

vaak over wiskunde en sta tist iek. Wij verzor-

je de kwalireir wilt bevo rdercn, in de prakrijk

jaa1'?

gen nu aparte programma's om deze mensen

berekent her dar je je schaarse middelen ge-

bij re spijkeren. Meer gedifferenticcrd ondcr-

richr inzer. "

vens doo r middel va n her onderwijsinstituut voor de propaedeuse, en door mecr gediffe-

de breedheid van het programma. Je kan die

hebben onder de aanwezigheid van srruikelblokken." Maes: "Verder proberen we ook her srerk individucel gerinre Ieergedrag terug re brengen en sociaa l gcdrag in de srudie te bevorderen. W e willen de srude nt minder in-

Maes: "Wij willen inderdaad nler een veredelde HBO worden. De srerkre moet daarom

wijs voorkomt dat kwalitcitsnormen re lijden

Zal de faculteit in het kade1' van de bezuinigingen ook overgaan op een beursalenstelsel (i.e. een stelsel waarin aio's ee11 promotiebeurs ontvangen in plaats van een safaris, O. v.j?

schi llend over gedachr: moer de universiteir

Koning: "Daarover hebben wij de beslissing

juisr toe naar een meer Amerikaanse cluste-

dividueel aan zijn lor overlaren."

liggen in een koppeling naar het onderzoek, ook op her gebied van d e bedrijfseconomie.

Dar is in heel Nederland en heel Europa ee n probleem." Koning: "Er wordr overigens verzich onderscheiden van een HBO, of moet je

Een ander aspecr is dat veel keuzevakken

uirges reld, omdat de belangrijkste reden voor

ring van hogescholen en universireiren."

wegvallen door de hcrs rru cturering.

andere faculreiren, her omgaan mer wachr-

Mats: "Daarbij gaat her in Amerika om de

Koning: "Her gaar ee rder om n: n hero rdc-

gcl dproblematiek, voo r ons niet opgaat: onze

naam van de organisarie, nicr zozecr om de

ning. Tot nu bestaat er de vrcemde siruaric

a io's vi nden relatief eenvoudig een baan. Wij

opleiding."

dat je uir basisvakkcn kan kicJ.cn, rerwijl ba-

beslissen er vo lgend voorjaar over. Dan kij-

Koning: "Die situatic z it: ik in Nederland ook

sisvakken naruurlijk de verplichrc basis zou-

ken we Qatuurlijk naar onze omgeving: als ie-

oms taan. De uni vers itei ren vragen om libera-

den moeren vormen. Daarom wordr her aan-

dereen op ee n beursalenstelsel overgaat, en je

liserin g, de hoogre van her co ll egegeld wordr

tal basisvakken beperkt. Keuzevakken vor-

feirelijk moer consrareren dar her bllirenland

vr ij gelare n , en uni versi reiren wilen zic h mee r

men cen ander problecm; die worden naasr

ook mer een bellrsalensrelsel werkr , dan is de

van e1kaar gaan onderscheiden. Daarop anri-

her vasre rrajecr geprog rammeerd. Wij heb-

neiging erg groot. Maar voor de komende

ciperend zeggen wij: doe ons maar de kwali -

ben daarover uir bewinigings- en efflcinrie-

ronde zullen wij gewoon aio's werven."

telt.

Houdt It bij de herstl'ucturering rekening met de komst van een eventuele 3+2 structuur (i.e. een driejarige bachelorsopleiding voor iedereen, gevolgd door een tweejarige mastersopleiding voor de betere studentj?

En doe ons dan ook de hogere collegegelden?

oogpunr gezegd: iedereen mag ze aanbieden, LOveel je wilr, aileen de faculrcir bcraalr er uirsluirend voor als er voldoende bclangstelling voo r besraac. Dar za l erroe lei den dat docenren bepaa lde vakken nier meer wilen aanbieden, omdat zij d aarvoo r niet langer geh.ono-

Koning: "Waarom nier?"

reerd worden." Maes: "Zo proberen wij iets re doen aan de situatie waarin de ene docenr

Maes: "Nier ex plicier." Koning: "Wij zouden

voor cen klasje van drie staa r, en de andere

weI gemakkelijk her laarsre doctoraa lj aar

voor een zaal van drichonderd srudenten."

kunnen uitbouwen tot een rweejarige kop, en

Januari 1996

27

Sorbonne,passibonne u eren In et Buitenland

Ib Waterreus

Het liep een beetje terug met de inzendingen voor 'studeren in het buitenland'. Omdat wij als redactie nogal hechten aan deze rubriek (God may know why), hebben we na een avondje doorzakken en moed-in-spreken een van onze redacteuren bereid gevonden in het buitenland te gaan studeren. Echter, verder dan Parijs wilde slachtoffer Ib niet gaan. AIhier vindt u het resultaat van zijn bevindingen in een stad die wei de meest romantische stad van Europa wordt genoemd.

Parijs wordr dir najaar eerder geasso-

Noord-Afrikaansc komaf, geefr aanleiding ror criminalireir en

cieerd mer bomaanslagen en kern-

de opkomsr van islamirisch fundamenralisme. Extreem reclus

proeven dan mer sruderen aan de

en dan met name het Fronr Narional van Le Pen spint er garen

Sorbonne. Her dagelijks leven gaar

bij en heefr bij de meest recente verkiezingen drie burgemees-

hier echrer gewoon door, zo ook aan

rersposren in Zuid-Frankrijk veroverd.

de universireir. Wei wordr je sreeds geconfronreerd mer conrrole van tas

Behalve Lubbers en Ajax haalt slechrs de Nederwiet de Franse

en 'carte d' erudianr'. Ook wekr de

pel's. De kramen hier zijn voornamelijk gericht op her binnen-

grore politie- en legermachr die op de

land waarbij ruimre wordr vrijgelaren voor wereldnieuws dar

been is soms de indruk van een

zelfs in Frankrijk nier onvermeldbaar kan blijven. De berichr-

noodtoestand. Sinds de arrestarie van

geving over her buirenland is over her algemeen ongenuanceerd

een aamal verdachten van de bom-

en dogmarisch. Her Franse beeld van Nederland als een drug-

aanslag en de goede afloop van de AJ-

sparadijs waar alles mag, leidr hierdoor een hardnekkig bestaan.

gerijnse verkiezingen is her wat rusri-

Paris I - Pantheon Sorbonne

ger geworden.

Hoewel ook hier de meerderheid er-

De universiteir waarmee de FEE een Erasmus-uitwisselingspro-

tegen is, worden de kernproeven

gramma heeft, heet Paris I - Pantheon Sorbonne. Vroeger had

vooral gezien als een ver-van-mijn-

Parijs een universircit, maar nadat deze uir haar voegen dreigde

bedshow en gaar de meeste aandachr

re barsren is ze opgedeeld. Dir heeft geleid tor de huidige siru-

uir naar de binnenlandse politiek.

arie waarin Parijs dertien universiteiten, genummerd Paris I ror

Een groor bezuinigingsplan op de

50-

Paris XIII, relt. Paris I is gehuisvest in meerdere gebouwen ver-

ciale zekerheid van de regering Juppe

spreid over de stad. De administrarie, de eersre- en tweedejaars

zorgr voor veel proresr: srakingen

"inen in een buirenwijk in een gebouw dat een 'survival of rhe

waarbij vooral de posr en het open-

ugliesr' mer her vergane Maupoleum glansrijk had kunnen

baar vervoer her moeren onrgelden

doorsraan. Aile Erasmus-studenren zitten echter in het derde

zijn aan de orde van de dag. Frank-

(Licence) of vierde (Maltrise) jaar en hebben college in de Sor-

rijk kenr sowieso grore sociale pro-

bonne (zie foto) of een gebouw dar naast her Panrheon sraat.

blemen: de werkloosheid is mer

Deze worden overigens broederlijk gedeeld met andere univer-

11,4 % veel hoger dan in Nederland

siteiren. De Sorbonne heeh een magische klank waaraan de ar-

rerwijl de uirkeringen een sruk kari-

mosfeer tegemoer komr, en hij ligr samen mer her Panrheon

ger zijn. Een WW-uitkering wordr in

midden in her Quarrier L~rin, her centrum van Parijs. Bin-

drie

nenin vind je mooie oude collegezalen met ronde houten tri-

jaar

srapsgewijs

afgebouwd

waarna een bijsrandsuirkering voigt van

nauwelijks

700 gulden

per

bunes en fresco's aan de wand. Tot zover de omlijsring, de vorm, maar de inhoud, het onderwijsniveau van de Sorbonne

maand (hiervoor moer jc overigens

valr hiermee vergeleken (vies) tegen: de economische faculreir

ook nog eens ouder dan 25 zijn).

versclwilt zich achrer de goede naam van de Letterenfaculreit.

De gevolgen hiervan zijn in Parijs goed merkbaar: in bijna elke

Voor de kwalirarief besre economische opleiding moer je naar

metro zijn er zwervers die al 'coupe-hoppend' cen van de vele dak-

Dauphine of naar een Grand Ecole. Dir komr doordar in

lozenrijdschrifren probcren re verkopen. Ze dreunen daarbij

Frankrijk de hogescholen vaak berere docenren hebben dan de

steeds herzelfde verhaal op: naam, .leeftijd, geen huis, geen geld ...

UnIVerSlrelren.

en als uitsmijrer 'un perit peu d'argenr s'il vous plait', en anders

28

evengoed een 'bonne journee'. Vroeger waren Parijse zwervers ro-

Sruderen wordr je in Parjjs nier gemakkelijk gemaakt. Naasr

mantische c10chards en was bedelen in de metro verboden; nu

aile afleiding die Parijs biedt, moeten ook nog bureaucrarische

echrer loopr deze idylle spaak en onrsraan Amerikaanse roes tan-

drempels en srudenrensrakingen gerwrseerd worden. De in-

den. Een special van Le Nouvel Observateur (een gerespecteerd

schrijving berekem urenlang in de rij staan voor srempelrjes en

opinieweekblad) over de Banlieuc (voorsreden), waar de polirie

papierrjes. Voor de inschrijving bij elke bibliorheek of andere

nier meer durft te komen, getuigt daar ook van. De uirzichrloze

universireirsfacilireir geldr nogmaals dezelfde procedure. Een

posirie van jongeren in de verpauperde voorsreden, veelal van

voorbeeld waar deze Franse voorlicfde voor bureaucrarie roe

m速~l1oo ECONOMICA

universiteitsfacil i-

Franse verralingen van economische literaruur Jaren door-

teit geldt nogmaal s

gaans e nige rijd op zich wachren). Er besraat wei een soott

deze! fd e n

proce-

ESB, hier problemes Economiques genaarnd, die groren-

dure.

Een

voor-

deels gevuld is mer verralingen van arrikelen uir de Engels-

beeld

waar

deze

F ranse

ralige vak bladen.

voorliefde

D e srud entenrevolre van 1968 lijkr weinig spo rm re heb-

voor bureaucratie

ben achrergeiaren in het onderwijs. De professor sraar hi er

roe

nog srecds op een voersruk. D e srudentensrakingen die dit

leidt:

dam men

voor IS

een

najaar woedden waren ook nier gericht op hervorming van

medische keuring

her onderwijs, maar op meer docenten en mee r geld ....

verplicht. Eenmaal

Aile colleges zijn in her Frans, kennis van de Franse raal is

ingeschreven

dus vereist. Om de VWO-kennis war op re fri ssen zijn e r in

be-

gint het in de rij

Parijs veschillende mogdijkheden, bijvoorbeeld door her

scaan

volgen van een raalcursus in seprember voordar de colleges

opnieuw:

drommen studen-

beginnen in okrober. Daarnaasr wordr er rijdens de colleges

te n

ook een cursus voor ERASMUS-srudenten georganiseerd.

wachten

ge-

duldig rot e r een

Suiren de colleges valr natuurlijk genoeg te bdeve n wa nt

vrijkomt

Parijs is een groor museum en wereldstad regelijk. Alles war

plaatsje

in de bibliotheek.

Rare jongens, die fransen

Afgezien

van

in Parijs gebeurt, sraat wekelijks in de Pariscope, een gids

de

van meer dan rweehonderdvijftig pagina's!

drukre zijn de Parijse bibliorheken echrer wei de moeite waard; s[llderen in het Cenrre Pompidou of de Sainte Ge-

De universiteit organiseert gem buirenschoolse acrivirciren

nevieve is roc h net even anders dan sruderen in een Am-

voor ERASM U':; -stlldenten maar enkele Frame srudenten

sre rdamse bieb. D e Sa inte Ge nevieve heefr een schirrerende

organiseren op cigen iniriatief excursies en bijccnkomsten.

leeszaal me r ruim 700 genummerde plaarsen (die in de hal

Zij waren vorig jaar zelf ERASMUS-srudenr in Duirsland

moeren worden gereserveerd mer de srreepjescode op de bi-

en hun acriviteiren komen voort uir enthousiasmc over de

bliorheek). Pl aarse n kunnen aileen bij korre afwezigheid be-

goede ontvangst door de universireit aldaar.

ze r gehouden worde n doordar wo rdr geregisrreerd wie de zaa l in- e n uirgaar: misschien ee n id ee voo r de UB ~

Tenslotte, voor de Hollander die ondanks alles war Parijs biedr, last van heimwee krijgr: er zijn maar li efs r rwee N ederland se cafes!

H e r onderwi jsnivea u in de Lice nce e n de Malrrise (he r Frame derde e n vierde jaar) is re vergelijken mer o ns rweed e e n derd e jaar. H er on derwijspro-

rh

gramma is daarbij srrakkc r: elk jaar ke nt cen aparr

aa n dl"un ivcr, jll;i( P;ll'i:s I

W;tCerl''':lI., was v;:t n

seprember 1995 P;mrh~(ln

tor

f<.:bruari 1996 ERASMUS-s[udent

Sorhonn<..:.

diploma en deze vo rmr reve ns de roelaring ror larere jaren. Er worden vervolge ns voornamelijk vierpunrsvakken gegeven, maar door he r combine-

He! Pantheon

ren van rwee van deze vakken korn je ror een basisyak. Moeilijkheid daarbij is dar her jaar is opgedeeld in rwee semes rers: deze lopen van okrober ror januari en van Februari ror juni. Een s[lldiegids mer vakkeninFormarie is slcchr verkrijgbaar en daarbij wisselen vakken soms van periode zonder dar dir ruim n:voren kenbaar wordr gc maakt. Her srud ieprogramma is dus nict gebouwd op ons 'sruderen

a

la ca rre', maar gaar cr vanuit dat srudenten een heel jaa r volmakcn. Dc manier van colleges gevcn wijkr ook af van de siruaric in Nederland. Her onderwijs in de Licence en Malrrise besraar uir hoorcollcgcs d ic soms gepaard gaan met schools opgezerte wcrkgroepen (Travaux Diriges, TD's). De universireir lijkt in Frankrijk een voorrzerring van de middelbare school met als enigc verschil de massaliteit. De meesre studenten wonen dan ook nog bij hun ouders e n gaan na het college direkt naar huis. Tijdens de colleges schrijven de srudenren naasr mij alrijd alles klakkeloos op war de docent zegL De e nige onderbreking in her wissden van pen: ze gebruiken een rode pen om belangrijke definiries re nore rcn. Aanrekeningen zijn dan ook beiangriJker dan bocken . Dir wordr deels verklaard doordar Franse srude nten aileen Ftans kunnen lezen (en

Januari 1996

29

uo

Q

Q

o

er komen flink vee l me nse n bij hem op de ko f-

binnen marcheerr. 'Kome, koffle, lekker bak-

fi e. Te n eerste zijn daar de vakmini stc r e n de

kie .. .' wept een ieder (behalve een oude m a n in

Wie is er niet g6nteresseerd in het begrotings-

m inister-president. D e m ini ster van Finan cien

een merkwaardig rood tenue, hij lalt: 'Sinrer-

proces? D e hele redactie. Wie ech ter cen diepere

laa r een POt koffie zerren in z'n gezel li ge kamer-

klaas wil geen koffie, Sinte rld aas wil bier!') en

behoefte heefr aa n au[Omatischc b<:re ke ningen,

tje. H e t is nog niet op tafel gezct of de 'Inspec-

de minister: hij ziet zic h bij deze koffleeon-

ramingen, ex trapolat ies, afwegingcn , ijkpunten,

rie de r Rijksbegroting' staat op de sroep. Ze

su mpti e genoodzaakt voor volgend jaar het be-

taakstellingen of effec tmetingcn moe t zich be -

hebben naruurlijk net de koffielucht geroken.

grotingsproces ze lf ook op de begro ti ng te ze t-

slist door dit arrikell aten verleidcn [Ot aanschaf

Z unig kijkt de m inister de herm aan, di e zich

ten.

van Toegang [Ot de Rijksbegroting. De eerste

voor de gelegenheid in gewaagd driedelig grijs

H et boek vervo lgt met de comrole op her

groep mensen (ik denk dat dcze groep het

heb ben gesroke n. Dit gaat vee I koffie kosren, en

nanc ide behee r en op de d oel matigheid, de fI-

TOEGANG TOT DE RI)KSBEGROTI NG

fI-

groots( is) kunnen [Oe me t het eers re hoofdsruk

het is al zo duur! AJ snel zit de stem ming e r ech-

nancien van de ELltopese Unie en te nslorre d e

dat door de auteurs hi e rva n, Ron Brin ks e n To-

ter in al s geanimeerde gesprekke n worden ge-

fln a ncien van de lagcrc overheden . In totaal

bias Wittevee n, als een 'bird's eye view' word t

vocrd over tu ssent ijdse ombuigingen en d e - al-

he bben derrien a urcurs meegewerkt aan de uit-

gekenschetsr. Daa rna loo pt het boek ec hter

tijd goed voor een grap - ge nera le compensatie.

gave. Korrom , het is een zeer kompl eet werk.

hard van srapel: de begrotingsnorme ring - dir is

De heren laten zich wa t al re zee r gaan en spoe-

Maar het nodig t, mer name door he t taalge-

her budgerraire kader waarb inn en beleidsbeslis-

dig wordr er gebiede nd op de eikenhoute n deur

bruik, niet uit tor lezen b ij de ope n haard en is

singen worden genomen - voigt koud van de

gek lop t. D e secretaresse haa lt d e ha nddoek

daarom aJl een gcschikr voor hen di e veel inte-

plank reeds in hoofdstuk [Wee. Dir hoofd stuk is

voor d e deur weg die de koffielu cht had moeten

resse hebb en in de Rijksbegroting en aJles war

geschreven door Rob Kuipers. Als je bekomen

binnenhoud e n e n wordt bij her o penen van her

daar bij komr kijken. Aileen zi) w ile n dir boek

be nt van een s[Orrvloed aa n dagelijks ambtcna-

eikenhout onder de voet gelopen door de

wegleggen m et ee n wcht.

re ntaa lgebruik als 'zero-base-budgeting' (je doet

zwaa rwichtigc diree ti e Alge meen Financieel -

(Hans Lingem an)

net alsof je ieder jaar met een schon e lei begint)

Econo mische Politi ek va n d e Gcnerale Th esall -

of'i ncremenralis me' (het prioriteitendebat gaat

ri e en, in hun kie lzog, de direetic Begrotingsza-

Toegang tot de Rijksbegroting

slechts

ove r

ken van her direeroraat-gencraal van de Rijksbe-

onder redac tie van Ron Bri nks e n

Karin

va n

budgerverschuivingenl

ncmen he r

groting. Dc minister sJaat z'n armen ten hemele

T ob ias Wi rtevee n

(estaferre)s[Okje over. Zij presentercn je d e be-

e n jammert dar her zo echt niet langer gaar. H e-

is een uitgave van Sdu UItgevers,

grotingscyclus ond e r de noemer 'spoorboe kje

laas, niets is meer heili g vandaag de dag: hij

D e n Haag 1995

van de begrot ingscyclus. Aha, denk ik , hie r weet

wo rdr in z'n poetisch gejam mer wreed gesroo rd

Esch

en

Alberr

Kraak

ik iers vanaf als student economic! Driewerf

doo r de al tijd scherpe Centrale Economisch e

jammer, want nag geen drie alinca's verder

Commissie di e via het luik onder her tap ijt naar

wordr d e cyclus me t gevoel voor dramatiek uitee ngezer, ik cireer: '( ...) d e beg roting voor her kalenderjaar

t.

In werkelijkh eid start daarn aas r

in november van he t jaar t-l wee r de voorberci ding van de begroting voor het jaar r+ 1 e n in novembe r r d e voo rbereiding van de begroting van her jaar t+2.' Jaja, dus in jaar t- 5 treft m e n voorbe reidingen voor het jaar t-3, maar ter voo rbereid ing van de begro ting va n jaar t-4, di e dus in jaar t-6 pl aarsvi ndr . wordt cijfermatige informatie die uit de uitvoering van jaa r t- 5 komt, di ensrbaar gcmaak t. zodat me r de Opstel ling van de begroting voor jaar t- l ook rekening wordr geholld en met de werkelijkheid van jaar t-4. H et is eigenlijk heel simpel . als het maar goed wo rdr uirgelegd .

H et verve1ende is. dar her begrotingsproces zelf nog moe t kome n. In hoofdstuk 4 , geschreven door Jan Willem Weehuizm wordr hi er diepe r dan lief is op in gegaan. Je hebt dus de minister van Financien. Die heeft iets re maken met de begroting. Ui t pure interesse ve rmoed ik, want

Januari 1996

31

•

e<' e(OleU'¥il) O~

iV

Zaden, ze hebben alles in zich om uit te groeien tot iets groots.

Maar potentie aileen is niet voldoende. Zonder vruchtbare bodem en een frisse wind, die zorgt voor transport, gebeun er niets. \'V"at voor zaden

geldt, geldt ook het bedrijf. Binnen Philips staat frisse wind voor ruimte voor initiatief, onderv~~r

nemerschap en nieuwe ideeen.

Onmisbaar om In een zeer concurrerende markt succesvol te zijn. Een vruchtbare bodem voor jonge academici en HBO'ers mer het lef om af en toe een storm te veroorzaken.

Neem voor meer informatie contact op met:

Philips PersoneelZtlken, po;·tbus 80003, 5600 jZ Eindhoven.

Way

e

PHILIPS

... )(

.><

2

""

~ .....

~

of

ill

l. 01\

(,

I. \

II 'i()

K

I)

III) ) I

II

III III : /I 1)(

I f Ll

• I I I

)1 ()(

II () IR

or K

I

II h.

\ lR RI

33 Januari 1996

AGENDA 27 januari

9 februari

Linking Pin: Managementtraining door trainingscentrum De Baak. Kosten f 50,路

FAA: Mc Kinsey roadshow: presentaties over organisatie, business en carrieremogelijkheden

30januari

20 februari

Sefa en Aerius: Bedrijfsbezoek Rotterdam Airport

FAA: Inhouse workshop ABN AMRO Bank 21 en 22 februari

30januari Sefa: Dress Delicious! Party in the RoXY

Sefa: Amsterdamse Carriere Dagen (zie pag. 18 en 19)

31 januari

22 februari

Linking Pin: Management Cafe; werving en selectie door mevr. Van der Zwaan (Unilever)

Sefa: Bedrijfsbezoek aan He;neken Den Bosch 25 maart tot en met 3 april

2 februari Sefa: Stud;ere;s naar ler/and (z;e pag. 30) Sefa: Sluiting inschrijving

~tudiereis

naar lerland 11 april

5 februari Seta: Interfacultair Sporttoernoo; FAA: Financieel Management Informatiedag (zie hiernaast) 6 tot en met 9 februari Aerius: Studiereis naar Berlijn; thema 'De Luchthavenproblematiek van Berlijn'.

Kosten f 295,- all in.

Inschrijving Aerius-kamer (E2.26).

Meer info bel 525 407S of mail aerius@edutee.tee.uva.nl.

Sefa en associaties: Amsterdamse Congresweek (zie hieronder) Amsterdamse Congresweek

in april

FAA: Beurzendag, bezoek aan EHectenbeurs en Optiebeurs

Van 15 tot en met 18 april organiseen de Sefa net als in 1995 in samenwerking met haar associaties de Amsterdamse Congresweek. De week begint op maandag 15 april met het Sefa-congres, dat Commerciefe Dienstverlening als onderwerp

7 februari

heeft. Op dinsdag 16 april zer Linking Pin de week voon met een

6 februari

Linking Pin: Workshop; personal and organizational empowerment door dhr E. Van Praag

34

15 tot en met 18 april

congres over Organizational Empowermalt. Deze be ide congressen worden gehouden in het Randstad Congrescentrum te Diemen. De

week wordt vervolgens voortgezet in her Victoria Hotel, tegenover her Centraal Station. Op woensdag 17 april houdr de Sefa daar 's middags een seminar mer als thema Internet Merchandizing. De VIAE besluit er renslorre op donderdag 18 april de rweede Amsrerdamse Congresweek mer een congres over De Toekomst van de Arbeidsmarkt. Begin maarr komr Rosrra mer een landelijke edirie, waarin een congresspecial wordr opgenomen. Je vindr daarin meer informarie over de Congresweek.

lli庐~lJm& ECONOMlCA

c_

Lezingencyclus -

v_

de

SEARCH 1996

denre n hun docroraal sc riprie scnriiven en de

w irh emphasis on Easr Asia MAlINOAC

19

FEBRU,~R I:

cnarm e belangstelling vanuit her Nederlandse be-

In her kader van her onderzoeksprojecr SEARCH

D rs. P.L.M. Pe x, lid van het Europees Parle ment

d riifsleven voor het late n daen van ondel-wek is

19% (Sourh Eas t Asia Research C hain) naar Ma-

Europees Aziari sche H andel srelaries

d an ook verhcugend. De kz ingencycl us

leisie, Singapore en Indoncsie worden er lez ingen

l,~l

bij-

dragen tot ee n gedegen voorberc iding vOor de

26

geo rganisee rd ove r d e achrergronden van her za-

M MNDAC

ken doen in deze regio. De sprekers zijn hoofd za-

Drs. H. Wels, Vrij e Universireir

ressan tc, praktijkgerichtc achtcrgrond over Zuid

kelijk aAwmsrig uir het bcdrijfslcven. Vanwege

C hin ees W es rerse relaries: cen kwesri c van strare-

OoSt Azie voor overige belangsrdlenden.

de grate belangstelling voor het project z. ijn de I.e-

gie

deelnemende srudenten en vor mt tevens ccn inrc-

FFBR UA RI :

Interfaculcair Sporttoernooi

zingen openbaar. D e lezingen worden elke maandag va n 15.15 tor 17.00 uur in zaa.l E 0.10 ge-

MAANDAC

4

MAARI:

houden. Dc volgende sprekers en onderwe rpen

Mr DwlkiAi, Embassy of Malaysia, Commercial

Op donderdag 11

wilen aan bod komen:

Secrion

Interfacu lrair Spomoernooi 1996. Tijdens dir

29 JIINU tll(1 : Mrs. K. Bogart, Advisor Easr Asian Affairs, Producing in SoU[h East Asia

developed country

Malaysia, from Newly Indusrrialised Economy M AANIJAC

to

april organiseerr de Sefa her

cvenemcnr, dat nct als vo rig jaar gehouden wordt op her spartcomplcx van de Universitcit va n Amsterdam aan de Bodelaan, meren teams van allc

H et onderzoek van SEARCH 1996 zal worden

eo nomisc he en bedrijfskundige

uirgevoerd door rwintig economic en acruariaat

Nederland elkaars sporrieve krachren. De ver-

MMND AC ) 2 FEBRUARI:

srudenten. In mei en juni 1996 zaJ zes weken lang

sc hi.llende disciplines zijn 2<~alvoerbal, vollcybal,

Drs. G.]. van Renssen, Gro up Manage r Philips

veldonderwek worden gedaan in Ma.leisie, Singa-

ergometer, faalhockey en rennis. Binnenkorr ver-

Corporate

pore e n de Indonesisch e Riau archipel. Op basis

sc hijnt nadere informarie

Global Sourcing: The need to be competitive

van de resultaten van her onderzoek wilen de stu-

UvA-studenten.

faculrciren in

over deelname voor

35

Financieel Management DooV@[J UD 0

MAANDAG

5 FEBRUARI 1996

De Financierings Associarie Amsrerdam (FAA) organiseerr dir jaar weer haar Financieel Management Informariedag (FMI). Deze dag vindr plaars op 5 februari 1996 en biedr een unickc mogelijkheid om je re orienteren op een financiele loopbaan. Tijdens de FMI zaJ een groor aantal bcdrijven door middel van presentaries en lezingen in becld brengen wat de financide functies in de dagelijkse praktijk inhouden. Tevens zal rijdens een forumdiscussie ingegaan worden op de capaciteiten waarover een student moet beschikken wanneer hij de universireit verlaar en zich op de arbeidsmarkr begeefr.

Funcfiepresenfafies

Forum

In roraal zullen 15 bedrijven verschillende functies prescnteren.

Aan her eind van de dag wordr een forum gehouden. Hierin sraar

De sprekers zullen informatie versrrekken over de inhoud van hun

centraal welke capacireiren een student mocr bezirren wanneer hij

funcrie en over hun onderneming. Je kunt in rotaal vier verschil-

de universiteit verlaat en zich op de arbeidsmarkt begeefr. Her fo-

lende presentaries bijwonen. De functies die aan bod komen zijn

rum sraat onder leiding van Profdr A.W.A. Boor. De deelnemers

financieel georienteerd en zijn onder meer: controller, accountant,

aan her forum bestaan uir recruirers, een pas afgcsrudcerde srudent

asser manager, bcleggingsanalisr, account manager, rreasurer, erce-

en cen medewerker van een wervings- en selecriebureau.

rera. Dc volgcnde bedrijven hebben hun medewerking roegezegd:

Inschrijving Inschrijving sraar nog open. Hiervoor kun je de folder met her in-

f ABN AMRO Melkunie PSM ING Groep

MeesPierson Moret Ernst & Young NIBStrating Securities Philips

schrijfformulier ophalen bij de FAA. Op dir inschrijfformulier

m~R~em

~n~~d

FAA-Ieden kunnen graris deelnemen. Inschrijving verloopt vol-

Kas Associatie KPMG KPN

Th:Gillisen Unilever Van Den Boom Groep

gens binnenkomst van de betalingen.

.2 Campina

kun je ook je keuze voor de verschillende presentaries aangeven.

De kosren voor de FMI bedragen A.I 0,- en er moer A.I 0,- borg betaald worden. Deze borg krijgr men op de FMI weer rerug.

Inlichfingen: Lezingen

FAA

De dag wordr geopend mer een lezing van de heer J. H.F. J ungge-

Roererssrraat II

burt, hoofd Management Development Randsrad Diensrengroep

kamer E 0.12

B.Y .. De lezing gaar over de onnvikkelingen op de arbeidsmarkr,

1018 WE Amsrerdam

de rol van rijdelijke arbeid en perspecrieven voor afsruderende aca-

tel. 020-6220816

demici. Na de lunch gaar de heer Th. Pruntel, Concerndirecreur Financien, Adminisrrarie en Auromarisering van Randsrad Holding N.V. in op zijn carriereverloop tor aan de Raad van Bestuur.

{Business)lunch Iederc dcelnemer krijgr

'5

middags een lunch aangeboden. Een

aantal deelnemers kan op informele wijze in contact komen mer een bedrijf Bij zo'n businesslunch zirren per bedrijf vier srudenten met een recruirer en een funcrionaris aan een aparrc tafel. Voor de businesslunch moer men zich apart opgeven en cr zal selenie pJaarsvinden.

36

lliÂŽ~lJlliÂŁ ECONOMICA

6-7-8 FEBRUARl 1996< MlDWEEK AMSTERDAM? INTERNATIONAL ECONOMICS CONGRESS 1996 1 Is ALWAYS Maandverband (P&G) ook zo populair in Duirsland? General Manager Kranendijk geefr opheldering hi erove r!

Handelsoo rlg na onenigheid russen Nederlandse liberaal Bolkestein en lraliaa nse idealist Petrella? Hoe rC3gcerr de effcct<.: nbcurs op de spetterende discussie over kapitaalregulering russen de voorzirter van de Vereniging voor de Effecte nhandel, Baron van Ittersum, en onderdirecteur van DN B, prof. Bakker? Her gebcurr alkmaa l tijdens her Internarional Economics Congress 1996!

Her IEC (International Economics Congress) is her grootstc in ternarionale congres in Nederland voor en door scudentcn, in samenwerking met het internationak bedrijfslcven , de ovcrhcid en de wetenschappelijke wereld. Het IEC 1996 om vat drie dagen en zal plaatsvinden van 6-8 februari in de Lurherse kerk (de :1U la) aan her Spui in harrjc Amsterdam.

Het thema van her congres is "Challenges of the nex r Millennium ". In de sfeervoll e enrourage van de Lurherse kerl< wilen de uirdagingen in de rockomsr vanuir drie invalshoeke n geanalyseerd worden.

Op de eersre dag wilen de "Challenges in the corporare environ ment" aa n bod komen. Deze dag belicht de manier waarop bedrijven reage ren op een omgeving die in toenemend e mare wordt be'invloed door wereldwijde concurrcntie en globalisering. Hierbij komt de invloed van innovaries en R&D op de posiric van her bedrijf aa n bod. Daarnaasr 'Lal ook de invloed van mondialisering Of) de interne strucruur van de organisarie worden besproken . 1n de och tend :z.ijn onder meer de onderstaande sprekers aanwczig, die in de v~nn van ecn lezing hun mening wllen ui teenzem:n over het onderwerp va n deze dag.

C] .A. va n Lede Aho No bel , Raad van Bes ruur, S.G. H. Kranendijk Proerer & Gamble Duirsland , Ge neral Manager.

In de middag zullen er wo rkshops worden gegeve n door O.a. Heineken, Ni)enrode, eBE Consulranrs en vcle anderen.

T ijdens dag [wee worden de "Challenges in rhe finan cial marker" onder de loep genomen. Op doe dag komen de verregaande fInan ciele- en mon eraire inregrarie aan bod. Naar aanleiding van de Inrcrgouvern emenrele C:onferenrie 1996 (IGC '96) wordt de invloed van de Economische en Monetaire Unie op de bancaire, priyare en publieke secror besproken. 's Ochrends wilen onder meer de onde rstaande sprekers hun lichr laren schijnen op het thema van del.e dag: W.F. vd GOOl-bergh Rabobank, lid hoofddirecrie, B. ter Haar Ministerie van Financien, B. Co nnoll y Auteur "The rotten heart of Europe", voor';;;;JI:"'"

.,

Januari 1996:'

malig ambtenaar Europese Commissie. 's Middags wilen er panelleden zich druk makcn of en zo ja, in welke mate, de internationale kapiraalsrromen door overheden gereguleerd en geconrroleerd zouden moeten worden. I n her Panel wilen onder meer de volgende person en zitting nemen: A. F. P. Bakker Onderdirecreur De Nederlandschc Bank, hoogleraar, 13.F. van Irrersum Voorzirter Vereniging voor de Effecrenhandel, A.\YJ.A. Boor Hoogleraar Ondernemingsflnanciering UvA. Gedurende dag 3 zullen de "Challenges in internarional relations" besproken worden. In een globaliserende economie l.ijn er twee rendensen waar re nemen. Ener1.i)ds noodzaakr de onderl inge onafhankelijheid van landen verregaande samenwerking in internarionale organisaries. Anderzijds komen de inrernarionale relaries vaker onder druk re sraan als gevolg van sc heve Noord-Zuid verhoudingen. Spelen inrernarionaie organisaries ge noeg in op de ve rand erende omgeving? Kunnen handelsbarrieres de handelsverhoudingen corrigeren? Dergelijke vragen zullen op deze derde dag (hopelijk) worden beanrwoord.

In de ochrend komen de volgende spreke rs ee n lezing geven: F. Bolkes tein Fracr ievoorziner VVD , R. Perrella Voor1.ittcr Club van Lissabon, aureur va n "Grenzen aan de concurrenrie".

In de middag zal een forum plaarsvinden waarbij foruml eden de !<ans krijgen om via een pirtige discussie hun meningen te Iaten gelden. Het forum zal O.a. besraan uir de volgende personen: F. van Dam Ambassadeur O ECD , Parijs, voorrnalig mcdcwcrkcr WerelJbank, L. Jordan lid NGO Wereldbank Werkgroep.

Ben jij te n acrieve wereldburger en ge'inreresseerd in aewele intcrnarionaie (eco nomische) vraagsrukken, kopstukken uit het bedrijfsleven of her ontmoeren van buirenl.alldsc studenten, KOM DAN NAAR HET IEC! Bovendien zal op dag rwee als speciale gasr de heer Parikh uir India komen spreken. Hij is manage menr goe roe en persoonlijk adviseur van Michael GorbarsJov. Hij za l ee n Iezillg geve n mer de ritel "Visionary Leadership in th e nexr Millennium". Tusscn de middag 1.al er een lunch worden aangeboden in de Odeon aan aile sprekers en cOllgresgangers. EI ke dag za l worden afgesloten met een borrel, waar de mogelijkheid bestaat om op informele wijze van gcdachren rc wissdcn mer sprekers en de overige aanwezigen.

37

010 - 4074370 Het neusje van de zalm . Niets meer

mie of bedrijfskunde, maar die er ook op

en niets minder zoeken wij. Academici die

andere gebieden uitspringen.Voel jij je _

een kei zijn in hun studie bedrijfsecono-

aangesproken, bel dan bovenstaand

nummer voor een informatiepakket.

~ MORET ERNST & YOUNG A CCOUNTANTS

-

F'

Je wilt aan de slag in de financiele

naar een (specialistische) managementfunctie.

dienstverlening, maar zoekt de ruim-

Ben je (bijna) afgestudeerd, ondernemend,

te om je eigen weg te kiezen? Dan is een veelzijdig concern als ING Groep de plaats

prestatiegericht, analytisch vaardig en heb je affiniteit 路 met de financiele dienstverlening, dan

voor jou om je ambities waar te maken. We bieden je

kun je schrijven: ING Groep, Werving & Begeleiding

immers aile ruimte. Afwisseling is het sleutelwoord.

Academici, DS 05.01, t.a.v. de heer drs. 1J. Douwes,

Concreet: ING Groep bied t jonge, startende academici

postbus 810, 1000 AV Amsterdam.

specifieke functies, traineeships bij een aantal bedrijfsonderdelen en het management-traineeship ING Groep.

Kortom , een stimulere路nde werkomgeving. Voor aile trajecten geldt dat je uiteindelijk door kunt groeien

ING

GROEP