1998 - Nummer 226 - augustus 1998 by Faculty Association Sefa

ONTWIKKEL EEN AARVERZORCiI NCiSLIJ VAN SUP RIEUR E KWALITEIT (de kostprij s is op dit m om ent hoger dan de verkoopprij s) Introductie van nieuwe merkproducten is van vitaal belang

opl o ssing. De t echnisch manager kijkt naar alternati eve ingre-

voor de resultaten van Unilever. Hierbij werken managers uit aile

dienten. De supply-chain manager onderzoekt of het gunstiger

kennisgebieden sam en . Inzicht in de beho eften van de markt

ingekocht kan worden . De financieel man ager bepaalt, samen

wordt gekoppeld aan hoogwaardige technieken. Nieuwe ingre-

met marketing/sales, d e pot e ntie van de m arkt. Zodat een nieuw

dienten of processen worden beo ordeeld op hun toepasbaarheid

product niet aileen technisch, maar ook commercieel succe svo l

in bestaande of nieuwe producten . Elk land heeft andere consu -

wordt. Zie jij ook rendement in d ez e aanpak 7 En wil je vernieu-

menten met spe cifieke wensen . Mog e lijk zijn daar parallellen te

wend zijn binnen en buiten je eigen vakgebied?

vinden . Hoe groter d e potentiele afzet, hoe interessanter de

Schrijf of bel voor meer informatie : Unilever

schaal. W ant uiteindelijk is het financiele plaatje doorslaggevend

Management Development, Antwoordnummer

voor een introductie . Zo k an de nieuwste doorbraak in

5004, 3000 VB Rotterdam.

U un?

haarverzorging afhankelijk zijn van een schaars en kostbaar ingredi e r,t . Het projectteam m o et op zoek naar een

Telefoon: (010) 217 4261 of e-mail : Recruit. Uni lever@Unilever.com

THE WILL TO LEAD f:j IN A WORLD OF CHANGE

Bij de opleiding aan de FEE is gekozen voor een structuur die 'verengend' is opgezet en diversiteit vermijdt. De aandacht wordt steeds minder op vernieuwingen van de theorie gericht en sterker op de 'klassieke' standaardtheorie. De Amsterdamse faculteit staat daarin niet aileen, want steeds meer gaan de economische opleidingen op elkaar lijken (de standaard sluit variatie (diversiteit) steeds meer uit). In de wereld van alledag wordt variatie echter steeds belangrijker blijkt uit nieuwe benaderingen, lOals de Institutionele economie (met het onderdeel 'Law and Economics) en de Evolutionaire (de Neo-Schumpeteriaanse) economie ook stellen. In de economische faculteiten in Nederland heerst aan het eind van het studiejaar 97-98 een matte stemming, die berust op een stagnerende toestroom van studenten en op een duidelijk verkeerde strategische keuze van de opbouw van het vak. Men reorgani- ~ seert met de blik op het verleden ~ gericht, in plaats van naar de toekomst ~

zelfs geen goede produktietheorie, lOals Heertje ook laatst in zijn oratie vermeldde. Ook zijn er geen terugkoppelingsmechanismen ingebouwd buiten het prijsmechanisme om: de standaardbenadering heeft weinig of geen

Economie en Diversiteit

"'''iiii

de kijken . Men noemt dit 'terug naar ~ ._ _ _ de core-vakken', lOnder te weten wat J.G. lAMBOOY die 'core' eigenlijk is. De gekozen strategie is niet gebaseerd op een analyse van nieuwe ontwikkelingen in de economische theorie maar op een terugval naar oude reeds goed uitgewerkte inzichten die in het verleden hun waarde hebben bewezen; deze inzichten zijn gebundeld in de neoklassieke synthese, de hoofdstroom van de economische theorie en verdient aileen al daarom veel aandacht. Maar er dient eveneens ruimere aandacht te bestaan voor nogal fundamentele vernieuwingen in de theorie. De ontwikkeling van de economische theorie vertoont een verheugende dynamiek. Niet aileen zijn er binnen de hoofdstroom allerlei verfijningen van modelmatige benaderingen aan de orde van de dag, maar vooral aan de randen en buiten de 'core' zijn vele vernieuwingen waar te nemen. De oude benadering, die sterk steunt op het standaardmodel van ArrowDebreu, heeft prachtig aangegeven waar de mogelijkheden en de beperkingen van het hoofdmodel van de neoklassieke benadering met kenmerken lOals convexiteit, constant returns to scale, etc. liggen (zie ook het bekende boek van Krebs). Thans zijn er andere benaderingen die er veel minder op zijn gericht om binnen gegeven structuren de optimale allocatie te bestuderen, maar uitgaan van dynamiek van structuren. Daarmee verbreedt de definitie van economie zich. De standaarddefinitie van Robbins richt zich primair op de optimale beslissingen binnen een gegeven structuur, waarbij de middelen en de doelen gegeven zijn. Het ontstaan van doelen, het verkrijgen van middelen en de verdeling van' property rights' (de toegang tot middelen) zijn geen punt van aandacht. Er is

AUGUSTUS 1998

aandacht voor de factoren die niet evenwichtslOekend zijn. Indien de aandacht verschuift naar een veranderingsgerichte benadering, waarbij doelen en middelen ook variabel zijn, zal men meer willen weten dan binnen de beperkingen van de klassieke definitie van Robbins van de economie mogelijk is. Nieuwe theoretische inzichten zijn gericht op instituties (kijk maar naar de transformatie van Rusland en de wetgeving inzake mededinging) en gebaseerd op de evolutionaire theorie (onder meer gericht op innovaties en veranderende organisaties), deze is per definitie niet gericht op gegeven situaties, maar juist op verandering . Voorts gaat het ook om praktische problemen zoals het ontstaan van nieuwe bedrijvigheid en nieuwe technologische ontwikkelingen alsook om de relatie tussen organisatie en groei . Vervolgens is er aandacht voor de verklaring van variatie binnen dezelfde categorie bedrijven en consumenten, die in de standaard benadering wordt wegverondersteld door uit te gaan van de 'representative firm' en de 'representative consumer'. In de nieuwe benaderingen wordt juist veel aandacht besteed aan het ontstaan van variatie en aan de relatie van economische eenheden met hun - eveneens zeer gevarieerde - omgeving. Auteurs zoals W.B. Arthur (increasing returns to scale), P. Krugman (the new economic geography), o. Williamson (new institutional economics) en R. Nelson (the sources of economic growth) dringen er voortdurend op aan nieuwe ontwikkelingen meer ruimte te geven. Zij krijgen slechts schoorvoetend gehoor, omdat de standaardtheorie lo elegant is en verder makkelijk kan worden toegepast lOnder veel vernieuwend veldwerk te doen. In de economische faculteit lOuden ook studenten meer kennis dienen te krijgen van allerlei nieuwe ontwikkelingen en vooral van nieuwe inzichten. Er lOU daarvoor meer ruimte tijdens de opleiding moeten zijn, naast uiteraard een grondige kennisname van de traditionele theorie. Met name de evolutionaire en de nieuwe institutionele economie bloeien zeer in de internationale circuits; de studenten hebben het recht daarover meer te weten te komen. Anders zijn de resultaten van hun leerinspanningen al spoedig als verouderd te beschou~n . Q Prof dr. 1. G. Lambooy Economische geografie en regionale economie

REDACTIONEEL

ROSTRA ECONOMICA AUGUSTUS

1998 JAARGANG

NR.226

Personal financial planning in

De eerste helft is ten einde, de roon is gezet. D e scheidsrechter van dienst, in dit geval Ritzen, ziet niet langer mogelijkheden verbale vermaningen te geven, maar voelt zich gedwongen d e ee rsre gele kaarren aan de spelers (in dit geval van een selecri e va n onder d e maar presterende faculteiten in Nederland) uit te rei ken. Terwijl de arbiter tOch als mild re boek stond. Een van de onrvangers is ol1'l.e faculteie. Waar het publi ek eerst nog in verwarring was over de identiteit van de Ontvanger, kreeg ee n journalist in de rust na lang aandringen het wedstrijdformuli er onder agen waarop de naam van de FEE prijkte. Paniek in de tent, want de spelers lijken de grecp op de wedsrrijd te verli ezen. Er volgde een lange ractische bespreking. Wat was e r mis gegaan? Is onze bas is-elf niet goed genoeg? Was de sch eidsrechter wei met d e juiste reglementen het veld in gestap t? D e verregenwoordiger van de bond liet daarover nam ens de scheidsrechter geen twijfel bestaan. D eskundigen op dc televisie zeiden in hun commenraar tijdens de rust dat cr m cerd crc manieren zijn om met zo'n situatie om te gaan. Je kan de omgeving de schuld geven en zegg n dat het allcmaal niet aa n jezelf ligt en dat de boze buirenwereld zich regen d e speier in kwestie heeft gekeerd . Oat is een in Nederland gebruikelijke manier. We hebben to h goed gespeeld? D e FEE besloot zo'n so orr uitleg te geven. Kosren noc h moeite werden gespaard om aan betrokkenen middel s een brief va n vier kantjes uir te leggcn dat her zo erg alle maal niet is. Velen hadden tOch juisr gcwezcn op d e vele goecle clingen van de FEE? Dat her nooir helemaa l perfec r kan zijn , dat hoeft de scheidsrechre r o ns roch niee te verrellen ? Echte tOppers onder ch eiclen zich mcestal door eerst naar zi hz.e1f te kijken alvo ren.' cle sch eidsrechter d e schuld van een ned erlaag te gev n. Z ij houden zichzelf eerst kritisch regen het liche. Was her nict mijn schuld om regen die kaa rt op te lopen? Kwam ik ni et te laa t met verbete rin gen in mijn spel ? Dit leidt erroe clar toppers steeds berer gaan presteren. Voor betrokkene n is zo iets meestal snel zichtbaa r. Wat eersr nog niet goed liep, wordr zichtbaar na de rust betel'. Zwakke elem enten keren niet meer terug. De tackles worden scherper, het aanvalsspel is berer. Ook de verdediging proflteerr vaak van zo'n peri ode van bezinnll1g.

Personal financial planning is de laatstE zich bezig houden met financial planr houden . Het onafhankelijke onderzoeks uitvoeren van onderzoeken op financi e. daarvan. Welke ontwikkelingen ziet Pef op ~et g~bied van personal financial p Konen Rls

'Moet Italie deelnemen aan de euro, ja of nee? ' Een jaor gelec dat Italie bij de eerste groep landen zou zitten die in 2002 de ! voldoen aan de criteria van Maastricht. Maor hoe heeft dit zo ~ Straaten vertelt wat hij tijdens een studiereis van de VSAE in M i

Only the paranoid survive

Andrew Grove, uitgeroepen door het een van de wereld van microprocessor duceerd worden loopt 90% op een In: de huidige economie verandert en ver

Emily Hengeveld

EN VERDER ... Column: Economie en Diversiteit

IG. Lambooy

Redactioneel

Personal financial planning in Nederland

Karlen Rls

Verdriet van Nederland

Dennis Smlt

Twijfels over Italie

Pieter van der Straa ten

Search '98; een cultuurschok in

z-o Azie

Martine Verhagen & Dirk van iperen

Facts & Figures: Casper van Ewijk

Stefan Koomen

De FEE onderscheidt zich door Star door te gaa n. Waar het vroege r uitblonk in eigenzinnigheid en een eigenwijs oprred en, is her nu verzand in middelm atigheid . Zo win

ROSTRA I'G l NOMfCA

VOORPAGINA MARIJ E BLOEMER

Nederland ; jaren sterk in opkomst. Er ontstaan steeds meer bedrijven die ling en de consumenten daar ruimschoots van op de hoogte bureau Money View Research heeft zich gespecialiseerd in het ~ I gebied en net structureren en interpreteren van de resultaten pijn van Kleef, managing director van het Amsterdamse bedrijf tanning aan het eind van de jaren negentig?

Twijfels over Itale len leek het nog volstrekt uitgesloten euro invoert. Italie lijkt net te kunnen ;nel kunnen omslaan? Pieter van der laan heeft opgestoken.

Pieter van der Straaten

blad Time tot Man of the Year 1997, maakte Intel tot nummer . producenten. Van de 83 miljoen machines die elk jaar geprotel chip, de Pentium. Het vernaal van een genie met geluk die anderd heeft.

Only the paranoid survive; Andy Grove en de digitale revolutie door 'zijn' Intel

Emily Hengeveld

Biblinfo: De Borreltafeleconomie. Drogredeneringen over globalisering

je nooit, dat kunnen velen op voorhand vertellen. Di e coach houdt niet van dwarsliggers. Opposanten uit eigen gelederen word en gewisseld , omdat ze zich niet meer in het beleid van de coach kunnen vinden. Op de tribune zitten zaakwaarnemers al klaar om alvast te bemiddel en bij de lTIutaties in de ploeg die eraan komcn voor het nieuwe se izoen. Ook het bestuur kent mutaties. Op de eretribune is dat duidelijk zi chtbaar, al staat de sigarenrook een helderc blik op deze groep in de weg. Maar dat hoon bij ondernemers, wordt gezegd door mensen die er wel zicht op hebben. Het opstellen van de brief (in de rust van de wedstrijd!). is een van de eerste penn evruchten van het nieuwe bestuuf. Het vermoeden dat de buitenwacht al had werd bevestigd. Niets verbeteringen. Inmiddels is de t\veede helft ingegaan. Dc alles genadeloos registerende TV-camera's, in dit tijdperk in elke hoek opgesteld, maken het gebrek aan verbeteringen zichtbaar. De spelers kwamen eerst al te laat het veld op lopen (er wo rdt gef1uisterd dat de ploeg zich zelfgenoegzaam heeft gekieteld in het roch zo goede spel in voorgaande wedstrijden). De buitenspelregel moct nog steeds herhaaldelijk worden toegepast. De scheidsrechter vermaant FEE nog eens: een rweede kaart dreigt. De coach wordt wanhopig: weer is de buitenwereld tegen ons. De spelers uiten hun frustraties nu openlijk. H et publiek heft de eerste f1uitco ncerten aan. De scheidsrechter f1uit en neemt een speier apart. Trok hij eerst nog een gele kaart uit zijn borstzaak, grijpt hij nu naar de kontzak. Hij zal roch niet. ..

Marit van Sandwijk

Category Management en ECR: oplossing? 20 Hugo Munneke

Sefa pagina

Studieverenigingen

Roetersstraat 11

AUGUSTUS ]l)lJX

Personal financial planning

in Nederland

hem ee n fin a ncieel doel in de coekomsr bepalen om dar vervolgens op continubasis te evalucre n en re corrigeren. Her sysreem za l uite indelijk een besparing in de adminisr ratiekos te n berekenen en 'lal voo r de eind-

Personal financial planning is de laatste jaren sterk in opkomst. Er ontstaan steeds meer bedrijven die zich bezig houden met financial planning en de con-

gebruiker een stuk overzichrelijker worden.

sumenten daar ruimschoots van op de hoogte houden. Het bewaren van overzicht is echter geen gemakkelijke took. Het onafhankelijke onderzoeksbureau Money View Research heeft zich gespecialiseerd in het uitvoeren van onder-

Positieve ontwikkeling

zoeken op financieel gebied en het structureren en interpreteren van de resultaten daarvan. Welke ontwikkelingen ziet Pepijn van Kleef, managing director van het Amsterdamse bedrijf op het gebied van personal financial planning aan het eind van de jaren negentig? sioenbreuk, pensioengaren of eenvoud ig-

KARlEN RIS

weg onvoldoende pensioensopbouw op." Van KJeef vertelr in he t kancoor, waar

"We signaleren vanaf her ontsraan va n

momenreel ri e n me nse n werkzaam zijn, wat

financial planning aan her begin va n dir

her idee is ac hre r financial planning.

decennium een aanzienlijke groei in bedrij -

"Feitelijk spreke n we bij financiaL planning

yen die zich gespecialiseerd hebben in dir

over de inreg rari e van verschillende finan-

onderwerp. Daarvoor zijn rwee oorzaken

cide voorzien ingen in ee n ove rzichrelijk

aan re geven: In de eersre plaats heeft d e

geheel voor de consumenr. [n de ve rzo r-

terugtrekkende overheid erwe geleid dar

gi ngsstaar was er sprake van een groot aa n-

Nederlandse burger meer en meer verant-

ral voorzieningen die VOO t路 versc hill en de

woordelijk werd v~~r zijn e igen financieJe

doeleinden werden gebruikr. Daarvan was

huishouden. Her afsw ren van overheidsta-

er bijvoorbee ld ee n besremd voor her

ken dat a l langere tijd aan de gang is, leidt

opbouwen van ee n pensioen, een ander

voor de Nederlandse gemeenschap Wt een

voor her sparen van geld VOOt路 het moment

ommekeer in he t denken over financiele

waarop de kindere n zoude n gaan studeren

zaken. Men is ge noodzaakt zowel op het

en een derde om re beleggen. De gro re ver-

geb ied van soc ia le zeker he id als wei op het

andering die we nu zien gebeuren besraat

gebied van pensioenopbouw steed s meer

voor de cOl1Sumenr hierin dar deze verschil-

eigen voorzieningen te gaa n treffe n . 拢en

lend e voorzieningen in de coeko mst ge tnrc-

rweede oo rzaak voo r her ontsraa n va n d eze

g reerd wilen word en." Omdat d e consu-

specialisten is de toenemende indi vi dllali-

menr in veel gevall en geen com pleet over-

sering en de daarmee gepaard gaande f1e xi -

zichr hecfr va n d e mogelijkheden die zich

bilisering op de arbeidsmarkr. \Verknemers

voor hem onrvouwen en de evenr uele moei-

'lijn de laatste jaren mobieler geworden,

lijkh eden d ie daaruir voorr kllnnen komen,

war ail ee n al blijkt uit her aantal mensen

kan hij een financird planner in d e arm

dar als job-hopper gekara kreriseerd kan

neme n. Deze za l de beleggingsproducren

worden. Er zijn regenwoordig nog maar

die banken en verzekeringsmaarschap pijen

weinig mensen re vinden mer een zogehe-

aanbieden v~~r hem in een breder kader

ren Lifetime-employment en daarmee is de

plaarsen, zoda r her geheel overzichtelijker

disrriburiefuncrie die d e werkgever met

en begrijpelijker wordr. Ook zal een finan-

name op her gebied van pensioenopbouw

cial

planner,

reke nin g

hOlldend

mer

la nge ri jd vervu ld e langzaam aan her afne-

iema nd s corale financiele plaarje, lange-rer-

m e n . Pe nsio ene n, di e ner als andere sociale

mijnplanningen maken om met een lager

voorzieningen zijn ontsraan va nllit de col-

risico een hogere rendementsverwachring te

Jecrieve, soc iaa l democratische gedachte,

bewerkstelligen. Uirgaande van de huidige

voldoen hedente ndage nier meer en als

si ru ari e va n een co nsumenr kan een derge-

gevolg daarvan treden in veel geva llen pe n-

lijke onafhankelijke specialisr sa men mer

"Her be lang van personaL financial planning voo r de consumenr wordt sreeds groter," meenr van KJeef. Veel Nederlandse bedrijven onderkennen dit

al geruime tijd. Er

besraan op dit moment bijna honderd verschillende levensverzeke ringe n in ons la nd , de Vcreniging voor Fed erari e van Financial

Planners relde begin dir jaar a l meer dan 25 0 leden , en ook bestaat er sinds kort een opleiding, de RoyaL Academy of Financial

Planning. die adviscurs de mogel ijkheid biedt zich verder te vcrdiepen in financial

planning. Banke n en verzekerings m aatschappijen bied e n hun porentiele klanten, door middel va n mailingen , relemarkering en andere vormen van commu nicari e veel informarie over hun producren. Zo word en veel Nederlandse gezinnen weke lijks door middel van direct mail aangespoord tor he t afsluiren van spaarrekeningen, levensverzekeringen en andere verkapre pensioensvoorzieningen. De informa ri e is dus weI degelijk beschikbaax. "Her enige dar deze bedrijven vaak over het hoofd zien is her feir dar er onder consumenren een g roo r geb rek aan kennis over financial pLanning heersr. Ais de primain:: kc nnis ni et aanwez ig is, za l ee n consumenr nicr sncl ge neigd zijn een producr aa n re schaffen. En het m aken van een weloverwogen keuze is dan vanz.e l f~ prekend ce n onmogelijke opgave," a ldu s va n Kleef. Deze lacun e in de kennis is re w ijten aan her fcit dar wij all e maa l opgegroeid z ijn in een verzorgi ngssraar, waar in er geen noodzaak besrond na re denken over ome financide roekomsr. We zijn her eenvoudigweg ni et meer gewend dergciijke beslissingen tc nem en. Dar blijkr ook uir her consumentenond erzoek dar Money View Research regelmarig houdt om de interesse in en kennis over financiele aangelegenheden bij de consumenr rc resten. Naasr een groor aantal onderzoeken op het gebied van beleggings-

ROSTRA I::CONOMtCA

geheel ondcnkbaar is, dan kan dar grore problcm en ve[(')or&:~ ken. Veel men se n zijn imllle rs nog nicr in sraa( de juisre beslissinge n over hun

financi ele roekom s t re

maken. Zij zouden daar vervolgens zelf de dupe van worden. "Dar is in principe nier verkee rd ," verrelt v<l n Kleef. Hij heefr ec hrer weinig verrrouwen in de manier waarop de ove rh eid nu re werk gaar. "Her afsroren van raken houdr ni e r in dat je je Iandge noren nier hoefr re help en in de overgang naar de nieuwe siru a ri c di c nu is ontstaan. Er bestaat vee! info rma ti e op producrni vea ll , maar van overheidswege is er WI' nog roe weini g gebel/rd. Om die reden zijn cr weinig consume mcn die een [{)raaloverzichr hebben van de mogelijkheden van hun per-

sonal fi nancia! planning. Het inschakelen VAN KlEEF: "HET BElANG VAN PERSONAL FINANCIAL PLANNING VOOR DE CONSUMENT WORDT STEEDS GROTER".

van een finan cial pLanner bn een uirkom st bieden, maar objecrieve informarie zal va n-

Fondscn, levensverzekeringen , en hyporhe-

en vermo n r als gevolg daarvan ook een

ken dar op aanvraag van verschillende

hogc mare van volariliteir. Her in de garen

bedrijven gebcurr, inirieerr her bedrijf zelf

houden van buirenlandse onrwikkelinge n

oo k diverse onderzoeken . Uir een recenr

e n ee n afname in de solidarireit jegens

uit een andere hoek moc ren ko m e n. "En hi erin sc hllilt ook m e reen d e dubbelzinnighcid va n de gehelc siruatie" lichr van Kleef roe. " D e o nafhankelijke financial

planners zijn werrclijk verplichr provisie re

cons umenrenonderzo ek ko mI' een roename

grore narion ale concerns kan in veel geva l-

in inreresse voor financi ele onderwerpen

le n leide n tor een aanzienlij k hoger re nd e-

onder de Nedc rlandse bevo lking naar

m en r.

vo re n. D oordar de m edi a sreeds !TIeer aan-

"Naa l路 m ijn mening is personal financia!

belang van de consLimenr en dar van de

dachr besreden aan de onrwikkeling van de

planningzeker gem slechre onrwikkeling ,"

aanbieder vervage n. Dar is een vero ntrus-

bems zien consumenren d ar her aa nrrekke-

lichr van Kl eef roe. "Omdar her idee geba-

vragen over de p ro dllcte n die zij verkopen. Om die reden kan de grens russen her

liji< !<an zijn om aandelen rc kopen. Ze zijn

seerd is op individuele wcnsen, zijn de

echter inhoudelijk nog nier vee I berer op

voorzieningen f1 exi beler. Medc daa rd oo r

de hoogre van de finan ciele onrw ikkelin-

kunnen de opb rengs ren veel hoger zijn .

gen dan rwee jaar gclcden. " Dar is de con-

Een consumenr hoefr du s minder lang te

sumenr nier echt re verwijren," be nadrukr

sparen om herzelfd e rendcmenr rc behalcn.

va n Kleef "wanr her is een Feir dar de flnan-

Her gevaar

van

d ezc ontwikkelingcn

cide branche zeer ondoorzichrig is. M ede

schuilr in her feir dar de gcmiddelde

daardoo r is het belang van pe rso nal finan-

Ned e rland er momemee l nog zccr wcinig

cia l planning bij veel N ederlanders nog

kennis h eefr over her onderwerp. A1s men-

nauwel ijks doorgcdrongen."

sen de zaken op zijn beloop laren, iers wat

(e nde gedachre. \Xiat de co nslimem kan doen, is zich gedege n vcrdicpen in de mogelijkhede n die e r op he r gebied van

persona! financia! planning besraan. A1s de N ederlandse overheid dan ook her belang van cen goede' voorlichring gaat inzien, wordr d e consumcnr een heel eind op weg geho lpen." Wanr personal financiaL pLan-

ning kan aile parrije n veel voordelen opleveren, ook al moer er vooral vanui( de

vraagzijde nog hard aan gewe rkr worden.

gezien de gescherse voorgeschiedenis niet Totaaioverzicht Hoewel financial plfllll1ing in N ed e rland nog in de kinderschoenen staat, is he r principe in a nd ere Europese land en al in een meer gevorderd stadium terechtgekome n. In een land als Ierland, dat enkele jaren vooruir lijkt te lopen op Nederland op her gebied van financia! planlling, richre n bedr ijvcn zich m eer op de inrerna rion ale markr dan wi j gewoon zijn te doen. Nede rl a nd e rs be perkcn zich over he r algemeen tor narionalc in ves reringen in bed rij -

De economische faculteit lijkt de visie van Van Kleef te delen en biedt vol trots de eerste opleiding tot Master in Financial Planning aan. Samen met de Amsterdamse Hogeschool voor economische Studies (HES), het Nederlandse Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE) wordt de aspirant financial planners de masters-titel aangeboden . De deeltijdopleiding neemt in totaal ruim twee jaar in beslag en staat onder andere open voor afgestu deerde (fiscaal) economen. De voorzitter van het Curatorium van de opleiding- Professor Dr, D.M.N. van Wensveen- meldt in zijn voorwoord van de wervingsfolder: "De Masteropleiding in Financial Planning reikt de kennis en vaardigheden aan die essentieel zijn om als een volwaardig Financial Plannerte opereren. Het onderwijs, dat in kleine groepen wordt verzorgd, bevat naast theoretische elementen ook vele praktische hulpmiddelen . Het afronden van de opleiding stelt u daarom in staat een eerste plaats in te nemen in dit nieuwe vakgebied en betekent tevens dat uw inzet beloond zal worden met een unieke ervaring.

ven als Philips, Unilever en KLM. D c N ederla nd se aandelenbeurs is relarief klein

AUGUSTUS 1 99~

Als .ie bij

ap Gc mini gaa! werken , kun.i e maar

liefs! 250 ople ielinge n vo lge n . Sehrik nie!, e r wordl nie t verwae ht dar

.it

ze a\le maa l gaa t

elocn. Je moel her zie n als ccn toolbox, waaruit .iij het gerecelsc hap pakr elm j e noelig hebl

0 111

als young professio n'l l \Vaar te kunne n ma ken .

YOUNG PROFESSIONAlS Als yo ung pro res, io na l zul j c niet aIle e n s tud e ren , maar ook ingez,:r word en

or a\l erld

soo n e n pr jec t.en. Bij Idant.en di e, vo lkolllen terec ht, vcrwachten dar ze de bes te mense n o p

"IEDEREEN IS BEREID OM KENNIS MET L1E TE DELEN" BOB SMIT, INTRANETCONSULTANT

hel gebiecl van business- en IT-scrvices in huis halen. Wij biede n

.it

daarbij de faeilireire n

en onder. r('uning om 'l\,l as ler of your own d' 路Iin),' Ie kunncn zijn. En uit Ie grod c n to l een lOp-ITer. Hoe snel clal gam , hangr van j e cigen capacil circn en l110livalie af. Daa rOI11 zc:ggc n all1bili e, analyti che en persoonlij kc vaardigh 'den e n interc_sc. in inro rmati ercdlll ologi c ons mct r dan de ric hting waarin j' benr afgcs tudcer I aan unive r itcil of hbo. Cap Gcmini Group h 路'ef! kantorcn in mec r clan 20 Iand cn, 30.000 medcwerkers en acrivirc ile n in de hele wereld. We zijn m:lrktl eide r in cl e Be nelux . Ac rid bij ail e d c nkbare bedrijven, ins tellingc n en ovcrhcidsdiens lCIl . Van organis atie- en

IT-a("~ es

tot realisatic,

implcme nt.a ti e en be heer:

FREEDOM TO BE OUTSTANDLNG

\Nil j e mee r ove r o ns \Ve[en , dan kun j e on ze website bezoc kcn op \\ \w. capge ll1ini.nl of bc llc n mel 0800 1676. J e kunl oak cle oncle rs taancle coupon invullcn en in een o ngefrankeerde envelop pe o ps turen naar Cap Gemini , Person ele Zaken, antwoordnummer 4313, 3500 VE Urrec ht. -----------------------------~

JA, lK WlL M EE R W H E

OVER DE YO NG PROFESSIONALS 81) CAP GEMI NI aalll ______________________________ Geboo rtedatum ___________________ m/ v Afs tud cerdatum/ -ric h!ing _______________ __________________________ hbo/ wo Straat ____________________________ Pc/plaats ________________________ Tdcfoon _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ OV 20

--------------------------------

De Nederlandse Opinickrant, dinsdag 17 juni 20 14

Verdriet van Nederland Speciale commissie komt met opzienbarende verklaring voor inzakken Nederlands bedrijfsleven Van onze correspondent Dennis Slllit AMST ROAM. dinsdag

Na tw~e uitgesprokcn slechte jaren voor het Nederlandsc bedrijfsll'vcn. lijkt er voorlopig nog geen ,'crbetering in ziehl. Nedcrlandsc vcstigingen ,'an - in de rest van de wereld succcsvolle - ondcrncmingen presteren onder de maat en wordl'n geslotcn. Ook "oor het komende jaar worden sluitingcn ~n massa-ontslagen ' ·oorspcld.

hoge r opgele id pc rsonccl is van niles nan de hand. ste ll de commiss ie WNW. De ondcrwe ksmcthodc leek 110g he t meest op he t omge keerdc van wat Pe ters ell \Vaterma n cleden in 1982. Waar dit tweetal bovenmati~ :,oed preste re nde organisaties o nde r de loep nam e n op lOe k g ing naar gemecnsehappclijkheden. deed WNW dit bij matig lOt s lec ht preste re nde bed rij ven.

He t Nederlandse bedrijrs le ven " it in he t s lop. In de eerste drie maa nden van dit jaar liet het g ros van de ondernen1ingen negatie ve cijfers zie n. De Nederlandsc afdelingen van ING . ABN. Unilever, Shell en Philips lie te n voor het ee rste kwartaal een omzetverlies aantekenen van respectieve lijk 10 , 15 , 14.24 e n 17 procenl. De directies van Shell. ING e n Unilever hebbe n inmiddels besloten hun Nederlands" vestigingen te sluite n . Al s gevo lg hie rvan worden voor de komende maanden massa-ontslage n verwachl.ln he t eerste kwa rtaa l daalde de werkgelege nheid reeds met 150 duil..end. 20 dui zend meer dan in het ze lfde kwart aa l vorig jaar.

'\Vij onderzoc hte n diverse management tea ms Viln verschillende in nood verkere nde o ndernemingen. Tijdens een min of meer ro utine mati g o ndel-loek naar de ae hle rg ro nd van de pe rsonee lsle de n . kwam iets opme rke lijks aan he t lieht. Van de managers van de s lec ht prestercnde organisaties blijkt ee n oneve nred ig groot gedcclle een econo mi sc he o plc iding gevo lgd te he bben nan de Economi sche faculteit va n de Univers iteit van Amsterdam, de t'aculteit die drie jaar geleden haar poorte n 51001. Uit een controle-onderzoe k bij beter fun c tio ne re nde bed rij ven blee k . dat daar nallwe lijk s UvA -eeonomen in dienst zijn. Oat heefl OilS tot de conclusie gebracht dat de7.e economen een s lech te opleiding hebben gevolgd en daarmee he t Nederlandse bedrijfsleven onherstelbarc schade toebrengen.'

De e rbarme lijk sleehte pres taties van de 'ederlandse vestigingen van deze multinationals heeft de overheid ee n half jaar ge leden ertoe bewogen. een spec iale commis sie in te stellen , Onderzocht werd hoe het Illogc lijk is dat ee n voordien econo mi sc h florercnd land als Nederland in een ti.tdsbes te k van ti e n jaar kon verwordcn tot cen land dat gesc huwd wordt door investee rder,. Hoewe l de o nderzoeksre· s Liltaten van de ze cOI11Jl1i ss ie over dri e dagen wo rde n ge publi ceerd . gar Jacob Za nds illa. hoofd vnn de cOllllll iss ie WNW (Waarom Nou Wij) , ee n persconfcrentie. Zandsma', bctoog 111uakte duidcl ijk cia! de cO!llllliss ie de o no rthudoxe werkwijzc niet hect'! geschuwd. Want waar de gemiddcldc onderzoeke r lOll gaan s pit ten in de stand van de tech no log ie. de in vesteringe n in research e n lkvelopme nt . de arbe idsverho udinge n of de kwalite it van het lei de rschap in o nde rne mingen. g ing de c0111miss ie op zoek in de wereld achter de bc drij fs uite rlijkhe de n.

De resultaten zijn even opmerkelijk al s o nge loofwaardig. WNW onderstclint haar s t3ndp"llten door middcl van een document dat z ij opdook uit de in beslag ge nomen archieven va n de UvA. Het be treft ee n visitatierapport uit 1996. Ee n vi s itatiecommi ss ie beweht cle eeonomi sche faculteit e n li c htte de diverse ople idingen door o p kwaliteit. Daar bleek nogal wat ann de hand te zijn. De stuclic-progralllllla's bl eke n onevenwic hti g . er was nauwe lijks contro le op de kwalile it e n in het studic -programma was nauwelijks ruimtc voor he t o nlw ikkde n van mondelinge vaard ighedc n . He t Vllllrnaalll . te punt van kritiek w as hGl ontbrckcn van goecl o msc hrevel1 e inddocle n e n rit:htlijnc n. Za nd s ma: ' De oplcidingcn mi . ten lijn e n inhoud . Daartegenover slOnd ce n aanlal posi· tieve punle n. waaronder het enthousiasfne va n de s tude nte n. Dit e ntho us iasme vloe ide na tllllrlijk log ische rw ijs voort lIit he t feit da! de Sl udie o nder de maat en daarmee eenvoudi g te v() Itooien was.!

De oorzaak vOOr de sle d1le prestaties ligt volgens Za nds ma bij he t pe rsonee l. 'Decennia lang sto nd Nederland be ke nd a ls een land met een re latief hoge opleidingsgraad e n uit de stat istie ken blijkr op he t eerste ge/.ic ht dat Nede rland nog steeds V(lorann loopt als he t gnat 0111 de percentages werknemcrs m<:t cen H BO- o f unive rsitaire o ple iding. Maar sdlijn bedriegt .' aldus Zandsma. Wan r de nl1cht<:re Fries op doelde is he t feit dat he t nie t zOI.eer de hoe veelhcid. maar de kwaliteit va n het personcd de doors lag geeft. En me t de kwaliteit van he t

Uit latere dot:lIlllenten blijkt. elm de UvA initia tie vcn hee ft getoond 0111 tegcmoet te kume n aan de aanbevelingcll van de Vi si latien) mmi ss ie. In deze planncn wordt geschermel me t terIllen als "task force onderwijs". "open comlllll ni ce ren over de kwaliteit" en het "verhelpen va n bo ttl e nec ks". WNW steil dat de laat ste o nde rzOe ks res ultatc n af'doende bewijs ? ijn voor het mi slukke n van dez.e initiati e ven.

de IVerkplek doet de vraag rijzen of de economi sche fac ulteit de enige schuleli ge is voor de huidi ge problemcn. Het lijkt onlVaarschijnlijk dat een annt a l s leeht o pge le idc econo mic -studenten hel hele Nede rlanclse bedrijfs leven ka n pl atl eggen . Op de vraag of cr toevalli g !log mee r rapporten z ijn gevonde n over andere slecht funetionerende facultcitcn heeft de CO I11 mi ssie gce n antwoord. hoewel ze vermoedt dnt de op leiding Economic !liet de cni ge academi se he o plc idin g is die onder de maat bevondcn ka n worde n. Een nieuwe cO lllmiss ie 7al dnt 1110eten o nder-meken. Za nds ma s telt lich daar graag voor beschikbaar. Hoewel we he t hebben over de universitaire situntie va n nog geen twintig jaar geleden. roepen de o nde rzoek sresultaten middeleeulVse beelden o p . Studenten die aan hun lot overgelate n worden en nauwe lijks we ten wannee r 7e afges tudee rd z ijn. De desinte rc sse van de studenlen, geeol11binee rd me t he t feit dat de 1110ndelingc vaardigheden o nclcrontwikkc ld bleven , moet sc hrikbarende tuferelen opgeleverd he hbe n. met na me in de horecasfeer. He t Hlcoholgebru ik lag in die tijd dan oo k ve le male n hoger dan nu. 'De oud -UvA-s tu dentell die wij heb be n o ndervraagd. bijna allen bekleders van hoge functies in het bedrijfslevell, vertonen nog steeds de s po re n van een one ve nw ic hti ge studente ntijd . Spra akzaam z ijll ze geen van allen e n als e r a l gespro ken wordt , geschiedt dat in te rllle n als IMwa' en ·Weetnie '. Sommigen ne igde n naar lab ilite it. Onbegrijpe lijk dm clergelijke mense n 7.0 hoog ko ndc n opk limme n in de organisaties. Het verbnaSi Ons <lili dit 2m /eel jare n onopgcme rkt is gebleven .' beke ncle Za ndslll;1. De (;Ommi,s ie bc nadrllkt cia! het keel in fiJ itc ill geschied is. 'We moete n ni e t dc nke n clat we met he t vinde n V~1Il de oorzaak mc tcc n de oploss ing gevnnde n he bbe n .' aldlls 2ancis m3. 'Er z ull c n meer orgtllli sflties doorgG licht mOl!tcn worden . AmSlcrdamse econo miestLide nrc n ;l.U llcn daarbij de grootste aandac ht moe ten hebbe n 'De commi ss ie z ie t in he t ondervallgen van de problcmatiek cen grote rol \\'cggeJegd VOOl" de (lve rheid. He t is imme l'S te n kwcstie van natioIIflal bel;ulg. Op de vraag o t' de oVt!rheid daar we i de capac ite ite n voor heef! . blijft de corn · ll1iss ie he t alltwoorcl schulclig. Mer gcen \Vllord werel gesproken o ver de gr(jte aantallcn Uv A· eCOIIOIl1CII die bij de ove rhcid wc rken.

De pos iti eve eorre lati e tll ssc n de kwalit e it va n de opkiding e n de mani er van function erc n op

,--- . .

AUGUSTUS 1998

Twijfels

over Italie 'Moet Italie deelnemen aan de euro, ja of nee?' Een jaor geleden leek het nag volstrekt uitgesloten dot Italie bij de eerste groep landen zou zitten die in 2002 de euro invoert. Italie lijkt net te kunnen voldoen aan de criteria van Maastricht. Moor hoe heeft dit zo snel kunnen omslaan? Pieter van der Straaten vertelt wat hij tijdens een studiereis van de VSAE in Milaan heeft opgestoken.

zuiden van Iralie kampr me t ee n hoge werkloosheid , ongeveer 22 proce nt. Irali e krijgt veel geld uir srfu cruurfo ndsen van de EU om die situarie re ve rbere re n, maar her blijFr nierremin behelpen. De versch ill en russen her noorden e n her w id e n zijn re groot. Als Duirsland en Irali e zo op elkaar lijken ,

PIETER VAN DER STRAATEN

waarom staat het d a n buire n kijf dar ' Over mijn lijk! Als Iralie mee doe r aa n de

kwarr van het [Ora le bru ro nationaal pro-

euro, dan srap ik op.' In decembe r 1997

ducr van Italie. Als Lombardije een onaf-

s prak Gerrir Zalm klare raal over Iraliaanse

ha nkelij k la nd zo u zijn, ,,,,as het rijker dan

deelname. halie zou zich nier blijvend kun -

welk an d e r land oo k.

nen houden aan de crireria va n he r verdrag van Maasrrichr. Ook in de roekolll sr m ag

Ira lie lijkt qua rweed e ling nog her meesr op

her begroringsrekorr jaarlijks ni er h oge r

Duirsland. In d a r la nd probee rr de fe ge ring

zijn dan drie procell[ en moer de sraa rs-

1.0

vee l m oge lijk om d e oosrelijke Linder re

schuld lager zijn dan zesrig procc nr (of

on[\", ikkelen . Her ge ld daar voor komr uit

afnemen in de richring van de zes rig pro-

speciale belasrin gen. Een va n de gevo lge n

cenr). Nederland en DuitsJand he bben

van die be lasr ingen is dat de werkloosheid

alrijd aangedrongen op een st renge ha nd -

fl in k is toegenom en. De werkloosheid in

having van deze norlllen. Alleen op di e

h ee l D uirsland ligr boven de tien proce nr

Illanicr zou je kunncn gal路andere n dar d e

en o ndanks ail e steun zelfs boven de [\"iin-

nieuwe euro ner zo weinig lasr za l. hebbe n

tig proCtot in voormalig Oost-Duitsland.

van inflarie als de gulden en de m a rk

Hi erd oor kan Duirsland aileen met kunst-

III 0 III en r.

e n vli egwerk voldoen aan de voorwaarden

Duirsland m eedoer aa n d e e uro en blijfr iedereen over Irali e kibbe len) Daa r is ee n aamal red enen voor. D e bela ngrijksre is d at

'Over mijn lijk! Ais Italie mee doet aan de euro, dan stap ik op.' Duirsland in he r hatt va n de EU ligt. H et gee n e nkel e zin heeft om ee n gemeenschappe lijke munr in re voeren zonder Duirsland. Irali e ligr ver van het econom ische cen rtum va n de Europese Unie.

uit het verdrag van Maasrrichr. Ook her In maan 1998 is bes loren welke lan den in 2002 de euro als hun werrig beraa lmiddel wile n invoere n. T wee jaar geled en d ac hr men d a r ook Portu ga l, Spa nj e cn Ira li l! niet

Naas t deze praktische red e n ku n je ook wijzen op de crite ri a uir het verdrag van M aas tricht. Als je een gemeenschappelijke mum wil invo ercn is her prettig a ls d e

'c zo ude n kunn e n doen. Nu beho l路en ze

sraarsschu ld en van alle d ec lnemers op her-

ook rot de Euro-I I . O ve r de cc rsre [\vee

zelfde lage niveau liggen. Duitsland h ecft

bnd e n praar ni e m and m ee r, wa nr Po rruga l

cen staa rsschuld van rond de zesrig pro-

e n Spa nj e voldoe n nerjes aa n d e rege ls.

cent. Die van Iralii' is [wee keer w hoog.

III

Om die situarie te verbereren heeft Iralii' in

hali e blijfr eduer voor beroering zo rge n .

1997 ee n exrra EU-belasring aan haar burItalie is een gesp le re n la nd . H er noo rd en is

gers o pgelegd. Mer deze belasring kon d e

rijker en ved berer o nrwikkeld d an her wi-

regering her financieringsteko([ en de

den. Gemiddeld is de producrivireir va n

sraarsschuld verminderen. Her is de vraag

werknem ers In he r noorden

of toekomstige I tal iaanse regeringen zulke

1,75 keer

hager dan die van werknemers in het widen. Maar ook binnen de regionen zijn de verschill en groor. Van d e 57 ,4 miljoen Iralianen

w onen

Lombardij e,

ae hr

s creek

milj o en

rond

Milaan.

Lombadij e is m aar li efs r goed voor een

belas tingen zullen handhaven en of Irali i' dus ook in de toekomsr kan blijven voldoen aan de voorwaarden van 'Maasrricht'. Eind maarr heeFr de Europese commissie daarom besloren om {talie extra nauwlettend in her oog re houden .

ROSTRA ECONOM ICA

Voor her dalen van de sra:ltSsehuld is her

hier de reden voor het aanzwellen van de

Duitsers over Italianen denken: ' Those lazy

nier aileen van belang dar de zi rre nd e poli-

sraarssehuld. Ee n kind kon zien dar dar een

lta/ianJ try to rob you day and night.' Oat is

riei er de sehouders onder wi li e n zetren,

onhoudbare siru a rie was. Er moesr ingegre-

naruurlijk zwaar overdreven, maar er zir

maar ook dat de maarsehappij als gehed

pen worden. D ee lname aan de EMU was

misschi c n roch een IJein e kern va n waar-

een bijdragc willeveren. Voor vel en is een

een mooi e aanleiding om her pensiocn srci-

heid in. Srclen van her collecrief, of her nou

staarssch uld, zeg maar de so m van begro-

sel op re sc hudden. De pensioengerechrig-

gaar om uirkeringsfraud e, subsidies of pen-

ringsrekorten uir voo rgaande jaren, lourer

d e leefrijd wordr geleidelijk opgerrokkcn

sioe ne n , is volgens Nederlandse ING-

een absrracr begrip. H er is daarom imeres-

naar normal e re niveaus : 60 jaar voor vra u-

medewerkers in Milaan sociaal vollcdig

sa m te bckijken hoe de [raliaanse staats-

wen, 65 voor mannen. Tach blijfr her

geaccepteerd: 'Gewoon doen l '

sch uld is ontsraan. Na de gro re beurskrach

moeilijk om vcranderingen in de regels aan

in 1929 gingcn veel lrali aanse bedrijven

re brenge n. Mer name linkse parrijen ver-

H e t is op merkelijk hoezeer Italianen die in

failliet. De staa t heefr roen de restamen

zerren zich met ha nd en tand regen he r op

de finaneieJe secror werken ervan overruigd

overgenomen van veel bedrijven in nood:

orde brengen van pensioe nen.

zijn dar die sector moet verbereren. Tot vijf jaa r geleden kon je in Italie geen levensver-

Banken, consrrucriebedrijven, cen grote rederij,

enzovoorr.

1993

Tor \varen

sraarsbedrijven goed voor vijfrien procem van het bruto

zekerin g

Ali ra l ia,

Italie heeft maar een pensioenfonds; dat van de staat. Politici gebruikten dat fonds naar hartelust om stemmen mee te winnen.

je ook, van de staat immers

kreeg

Je een

goudgerand pensioen.

nariona al

afslui-

ren. Waarom zou

Om aile

famili cbed ri j fjes

proJucr (hergeen de SP-voorman Jan Marijnissen ongerwij-

Een bijkomend probleem in lralie is het

financi eel bij re sraan heb je in Iralie meer

feld als mlll.iek in de oren wu klinken).

grare wanrrouwen van burgers jcgcns de

dan duizend verschillende banken mer

Mer de groeiende omvang van d e sraarsbe-

sraat. Pas sinds 1880 is Italic een land.

same n ongeveer 24.000 fiLialen. De ver-

drij ve n kwam ook her neporisme om de

Iralie

snippering is enorm. De laarsre jaren heb-

hoek kijken: 'Al s jij voor mij stemr, dan

Niemand kan dat nog overzien. Een 3antal

ben latcn zien dar Italie al hard op wcg is

zorg ik ervoor dar jij een baan krijgr.' D e

wetten spree kr e1kaar dan ook tegen .

om de efficienric op allerlei terreinc n re

heeft ongeveer 50.000

wetten.

spoorweocn kregen op die manier de

Bevorderlijk

dar

ve rbereren . Iedereen wil hee l graag de were

beschikking over maar liefst rweehond erd-

narullrlijk niet. Ter vergelijking, Duirsland

vruchten plukken van invoe ring van de

duizend person eels lede n. En al hun fami-

doer her met cen kwart van her aantal

euro. Eindelijk zou structureel ie rs gedaan

lieleden kregen rechr op een leven lang gra-

ltaliaanse werren. De ondoorzichrige over-

kunnen worden aan dc noord-zuidprobl e-

ris reizen .

heid geefr ook voeding aan cen andere

mariek. Afwijzing van Iraliaanse euro-deel-

voor

vercrouwen

Italiaanse rradirie. Sinds jaa r en dag probe-

name

In gcen en ke! wesrers land zi jn de kiezers

ren Irali a nen in eerstc instan rie voor zich-

geleid. De internarionale financiele mark-

sinds de T weede Wereldoo rlog zo vaak naar

zelf en voor naaste familie re zorgen. Pas

ren hebben in ieder geval veel vertrouwen

ZOLl

tot een enorme d eceprie hebben

de stembus gegaan als in [ralie. Bij elke ver-

veel later komen verplichringen tege nover

in lraliaansc deelnam e. De rente en inflarie

kiezing deden politici meer belofren aan

de sraat. AJ s resulraar hiervan zie je vooral

zijn lager dan ze in jaren zijn geweest. De

hun achrerban. 'We rk jij al bij mijn sraats-

in her wide n van Iralie veel kl eine fabriek-

lire is

bedrijP Kan ik je geen baan meer aanbi e-

jes met de villa van de eigenaar er naast. De

Bovcndi en wil Frankrijk ni ets liever dan

den ) Dan kan ik je in ieder geval een goed

paar grore onderneminge n in ltalie zitren

d eelname van [ralie aan de euro.

gebruikren dat fonds mar harrelusr om sremmen mee te winncn. Voor mensen in dienst bij de staar - en d ar was bijna iedereen - bleef de pensiocngercchrigdc leefrijd

sruk sre rker dan rien jaar geleden.

Gerrir Zalm heeft (binnenskamers) alrijd

pen sioen geven.' Iralie heett maar een pensio e nfonds; dat van de sraat. Poliriei

CCIl

'Those lazy Italians try to rob you day and night.'

gcrw ijfeld over Iralie. Moer je toegeven aan de wensen van de lralianen en daarbij her risico van een iers mi[Jdcr srerke curo op de koop roenemen? Heb je her verrrouwen dat d e Iralianen in de financiele secror genoeg 'wes terse' lessen hebben gekregen?

e indeloos dalen. rind jaren rachtig kon je in so mmigc gevallen al na rwintig diensrja-

allema31 in her noordcn. Het is dan ook

Krijgt Italic in de roekomsr een realisrisch,

ren met pensioe n. Je krceg dan de resr van

nier echr verwonderlijk dar d e ]raliaanse

soc iaal pensioe nsrelsel) In hoeverre is euto-

je leven honderd procenr van je laarsr ver-

effecrenbcurs in Milaau veel kJeiner is dan

deelname noodzakelijk om her Iraliaanse

diende loon uitbetaald. Dezc gepensio-

die van Amsrerdam, ook al wonen in !talie

widen er blijvend bovenop te helpen? D e rwijfd blijft.

neerden, vaak ni er ollder dan 45, kregen

bijna zes

ze lfs ee n eigen naam: de baby-pensio nari.

Nederland. In Milaan vertelde cen mede-

Om hun pe nsioenen re kunnen betalen

werker van her Europese hoofdkanroo r van

deden polirici ee n greep in de sc harkist. Zie

IBM in vloeiend Engels sc hertsend hoe

AUGUSTUS 1998

keer zoveel

menscn

als in

Als student ben je op weg naar de top.

Waar vind je de snelste route? Zodra je bent afgestudeerd kun je overal aan de

nisatie je ook nog de grootst mogelijke zekerheid over

slag. Leg daarom nu al de mogelijkheden van verschil-

perspectieven die verder reiken dan je eerste jaar.

lende financiele dienstverleners naast elkaar.

Kom daarover praten. Bel drs Martine van Beusekom,

Dan zal het je opvallen dat je bij Deloitte & Touche al direct zelfstandig gaat werken. Je krijgt het snelste

Hoold Personeelszaken: 020 - 606 11 00. Zij maakt dan binnen onze organisatie graag een v~~r

contact met ciienten. En je kunt diverse opleidings-

afspraak

programma's volgen.

waarop je bij Deloitte & Touche aan de slag kan:

Daarnaast geeft onze accountants- en adviesorga-

Ondernemend & Alert.

ACCOUNTANTSÂˇ BELASTINGADVISEURS â&#x20AC;˘ CONSULTANTS iVIeer dan 70 vest ig in gen in Nederland . Internet: www.deloitte .nl

een helder gesprek over de manier

Deloitte& Touche

ONDERZOEK

Search '98:

Cult ursc ok in Zuid-Oost Azi e In Victnam liepen we rege n h e r fe nomee n co rrupri e aan, dar verder

MARTINE VERHAGEN & DIRK VAN IPEREN

blee k rc gaa n d a n a ll ce n he r bera len van steekpe nningen.

Lcs weken onderlOek d oe n in Thailand en Viemam is geen klein e

lokale organ isatie de veranrwoordelijkheid wil dragen en in her geva l

o pgave. Maar door ve le ICl.ingen waren de 1Gs rudcnrcn er goed op

van Search was dat de Universi rcir van Hanoi. Het besrullr van deze

Buire nland sc gasren worden aileen in Vietnam toegelaten als ee n

voo rbercid. Tenminsre, da r dachrcn zc. \Vanr lOa ls Confucius al zei

rlexibele insrelling wilde gl'aag de 7.;ul< onder controle hOlld en door

in 498 vc: Ir is berrer to rravel one mile rhan ro read a rhousand

middel van her regelen van ail e afsp rake n en excursies. Om te vo or-

books. En de goede man had gelijk, alles pakre ner iers anders uir

komen da t her economisc h onderzoe k 7.ich uirsluitend zou roespit-

dan verwachr.

sen op he t bezoeke n van bloc1l1c ntllincn en boedJhi srischc rem pels,

N a de coll eges van her specialisarievak Marktond er7.0e k begon voo r

bes loo r St:arc h zich hier ni e rs va n aa n te rrt:kken en zelf aan de slag

de deelnemers va n Search '98 de lezingen cyclus. Verschillende spre-

re gaan. Dir werd ons niet in dank afgen omen. Her resulraa r was een

kers wa ren uirge nodigd o m iers ove r her bedrijfsleven en de culruur

politiebezoek aan het hote! mer de keuze; of vandaag her land uir, of

va n Indochina re ver relien. En als mensen daar vandaa n komen of

een klei n bed rag tel' compe nsa ri e van gemaakre kosten bij her rege-

er jaren hebben gewoond en gewerkt, mag je ro ch aan nemen dar ze

len van (waarschijnlijk nooir gemaakre) afspraken. Search l<oos van-

nurrige informarie te vertell en hebben.

zelfsp re kend voor her laa rsre en kreeg de garanrie dar ze verder ni et

Zo kwam het ons ter ore dar her in de Thaise culruur niet gepast is

m ee t las tig

lO U

worden gevalien. Maar ni ets bleek minder waar. De

om donkelT kleding te dragen. Zwarr is hel emaa l uit den boze en ook moer er gele r wo rden op her bedekke n va n he r lichaam . Ofrewel: hempj es, shortS e n T-shirrs konde n rhuis blijve n. Teve ns we rd

OIlS

meeged eeld dar her verkrijgen van goede inform ar ie onlos-

mak elijk ve rbond en is m er her beralen van sreekpenn ingen. En mochr dar niet lukk en dan moet er in ieder geval worden geprobeerd de handelsparrn er onde r rafel re zuipen onder her genot van de echte Mekong whisky. H er intoxicarie vermogen van de Aziaar li g t na melijk een sruk lager dan di e van de Am ste rd amse eco no mie stude nr. Gambe (ProoSt). Te nslQ[re moer je als buire nl a nd e r de rijd nemen om he r ver trouwe n van de Thai ofViemamees re winnen, alvorens je brandende eco nomische vragen op hem af kan vure n. Dir komr er in her ko[[ op neer dar je minstens 3 maa nd e n van re voren met het maken van de afspraak moer beginnen e n dar je eerst mer de hele fam ilie mott din eren, voordar de puik uirziende enquere op tafel kan verschijnen.

GOEDEREN VERVOER IN VIETNAM

Je begrijpr dar de moed ons in de sc hoenen zakre na deze m ed edelingen, hetgeen verklaart waarom her zo druk was in de Seta ka mer de weken voor vertrek.

gids in de vo lgende stad Danang, had dit verhaal gehoord van 'his friend at the police' en dacht ook een graanrje mee te kunnen pikken

Bij aa nkomsr in Bangkok bJeek he r heel andcrs re gaan dan ver-

van de vrij gevi gheid van Search. Helaas, hij versprak zich op een

wacht. Hippe dames in srrakke sp ijkerbroeken en bijpasse nde

onbewaakr ogenblik en kon naar zijn 'dongs' fluiren. Vanaf dar

Calvin Klein shirtjes domineerd en her srraatbeeld. En ook her aIrijd

moment waren de searchers een sruk alerrer en overal werden

nuttige zwarte kosruum kon ni er in de coliecrie onrhrcken. M e ni g

geheim agenren incogn ito als taxichaufteurs, hotelpe rsoneel en

searcher dook dan ook al snd de winkels in om zi c h ee n pak of

zwervers gc~ ign a kcrd.

ander modern kledingsruk aan re meren.

Vir bovensraand e blijkr ee ns re mee r da r de real ireir ni et re desrille-

O ok in her bedrijfsleven ging her er an ders aan toe dan o ns was ver-

ren is uit lezingen en vers lagen van anderen. En er staar een enorme

reid . D e in Nederland ge maak re afsp rake n waren al snel vo lroo id en

uirdaging re wachren voor de initiatiefnemers van de volgende inter-

du s mocsren er vrijwel metee n nieuwe afspraken gem aa kt worden.

narionale reis. AIl een, wie zijn deze mensen ) D eze me nsen zijn cre-

Dir kon vaak mer een relefoontj e geregeld worden en daarom za ren

arief, ondernemend e n willen iers van de were ld zien. Als jij je kan

de age nd a's al spoedig overvol. N a ee n succesvolle dag werden de

vinden in dir cv, kom dan eve n langs op d e Sefa kamer en voor je

avonden afgesloren mer een gC/,;lme nlijk diner en cen kort m aar

het weer zit jij volgend jaa r in Azie. Chao A nh.

hev ig bezoek aan Aziatische nachrclubs en disco's.

AUGUSTUS 1998

Mense n vo rmen ons belangrijkste kapitaaL

training-on-the-Iob, aao t>evuld

met

e werken in overzichte-

Cll rsussen, de 'ins en outs' va n een

lij ke en zelfs tand ige profit-centers me t

bepaalde activi te it kcnnen, waa rbij we

een platte org ni a iestructu llr. Om rot

an je verwach en dat ie on middelhjk

de top te kunnen behoren op de wereld-

verantwoorde li jkheid draag[ en Iniria-

ma rkt draa it al les om snelle beslissingen en acrie. De dynamiek en logistiek van Opgericht in 1865 in IOWA (VS), is

natuurproducte n vereISen inven tief en

Cargill in ruim 130 jaar uitgegroeid tot

slagvaardig handelen. Dit berei ken we

een van de top-onderneminge n op her

d or team work, inzet, betrok ke nheid,

gebied van ha ndel, ver werkmg, open

openheid en goede formele en informele

overslag en transpo rt van agra ri sc he

c mmuni af e op elk niveau.

gro ndstoffen en ha lffab rikate . Bij Ca rgill

DV ll tl misdre I.! c rs

I e en neem t. a de trai nee- periode, die

jaa rl ijks hebben wc in Nederland

doo rgaans twee jaar du un, ben je klaar

a 30 HBO'ers en

voor een volgende stap in je carn ere.

werken 73.000 me nsen in bljna 1000

behoe ftc aa n 20

vesti gi nge n in 65 landen en wordt een

acade mic; voo r functies in de hand el:

Doo r onze wereldwijde omvang en

0 1S

jaaromzet ge reaiIseerd van circa 51

brede scala aan activi teiten

miljard US Dollar. Met ci rca 1400 mede-

路ndusrriele

werkers en een omzet van zo'n 7 miljard

producti e, bieden we vrijwel on e-

gulden behoren we m Nederland tot de

grensde mogel'lkhede n voo r onde r-

twi ntig grootste ondernem inge . Met

nemend talen .

handel,

arketing, logisriek en

V. or informatie sch rilf je naa r:

fa brie ken, raffinaderiJen . la boratoria, terminals en trading offices ziln we

commcrcieel, tec hnisch en fina cieeJ

Cargi ll B , afdeling Huma n Resources,

onde r mee r actief in de productie en

manage men t; re ea r h

Postbus 8074 , 1005 AS Amsterdam.

verkoop van halffabrikaten, de handel

en mformatietechnologie. Als we vi nden

in onverwerkte grondstoffen, de scheep-

dat Ie geschikt enr voo r een dergel'lke

vaart en de open overslag. We zijn een

funme en past binnen onze bedrijfscul-

van de grootste generatoren van werk in

tu ur, begin je bij ons als management

d Ams tcrdamse have n.

trainee. I snel tempo leren we Ie door

development

Internet: htt p://www.cargiILcoml

Groeien en la ten groeien. Dat i s Cargill.

Facts 8r Figures Casper van Ewijk is een econoom met een rijk Uva-verleden. Hij heeh aan de Uva gestudeerd en is hier nu nog steeds actief als hoogleraar Macro路economie. Per 1 augustus echter als deeltijd-hoogleraar, omdat hij voor vier dagen per week is aangesteld als onderdirecteur van het Centraal Planbureau. Daar moet hij. naast aile dagelijkse werkzaamheden, lOrg dragen voor de relatie van het CPB met de economische wetenschap. "De toepassing van de theorie op beleidsproblemen, waar ik in mijn onderwijs en onderzoek nu veel aandacht aan besteed, is een van mijn voornaamste uitdagingen bij het CPB". Ais een van de dingen waaraan hij zich het meest stoort, noemt hij de gebrekki路 ge onderbouwing van veel besluiten. Ook de druk om standpunten in oneliners te moeten samenvatten (zoals in deze rubriek) valt niet in goede aarde. "Het is niet altijd mogelijk om argumenten in een zin samen te vatten; in werkelijkheid liggen de zaken - of je het nu leuk vindt of niet . vaak wat genuanceerder." Ais motto van het tweede paars kabinet lOU de kwaliteit van de samenleving centraal moeten staan, in plaats van de kwantiteit van het eerste paarse kabi路 net. "Veel van de kwantitatieve doelstellingen zijn goeddeels verwezenlijkt. maar ik mis momenteel de aandacht voor de kwalitatieve kant". De Euro kan op van Ewijks steun rekenen. "Je moet de Euro zien als een bijdrage aan de Europese economische eenwording, niet meer en niet minder dan dat. Die eenwording is eigenlijk nog maar net begonnen . Hoewel weinig economen echt positief gestemd zijn over de Euro, ben ik van mening dat de invoering per saldo voordelen brengt. Ik persoonlijk vindt de Euro erg handig".

GEBOORTEDATUM / PLAATS 9-12-1953 te Putters hoek ZH

VOOROPLEIDING Economie UvA, gepromoveerd te Tilburg

HUIDIGE FUNCTIE Onderdirecteur Centraal Plan Bureau per 1-8-1998, 1 dag per week hoogleraar UvA

MEEST GELlEFDE IMAGO

Zijn mening over de economische faculteit is opvallend positief. "Zonder schroom durf ik te zeggen dat wij de beste economische faculteit in Nederland vormen. Ik denk dat de personele bezetting hier van zeer hoog niveau is. Die gele kaart die ons lOU zijn uitgereikt (maar intussen weer is ingetrokken, red.) was vooral gebaseerd op formele punten, lOals tekortkomingen in de studiegids. Maar er is nog wei veel te verbeteren.". Van Ewijk noemt het geen bezwaar dat vee I hoogleraren slechts in deeltijd actief zijn . "Dat maakt onderdeel uit van de cultuur van de UvA. Ik denk dat diversiteit en de binding met de samenleving juist een van de sterke punten van de UvA vormen". Volgens van Ewijk is er op de UvA volop ruimte om jezelf te ontplooien . "Als je vier jaar wilt studeren en er verder weinig naast wilt doen, kan je beter naar een andere universiteit gaan".

Een beetje calvinistisch : degelijk en kritisch

SLECHTSTE GEWOONTEN Mijn slordigheid.

GROOTSTE ERGERNISSEN Domme mensen in grote auto's.

HOBBY'S Een beetje sporten en verder pianospelen. Helaas weinig getalenteerd, maar wei erg leuk om te doen .

HOE BRENGT U UW VAKANTIE DOOR Kamperend, liefst in Engeland of lerland, maar de laatste jaren in Frankrijk

WAT IS UW MEEST GEKOESTERDE OPVATTING Bij het aanpakken van een economisch probleem eerst goed nadenken, dan rekenen en dan pas doen

FAVORIETE BOEKEN Marquez, 100 jaar eenzaamheid. Verder in Nederland w.F. Hermans

AUG USTUS

Ook over de herstructurering van de faculteit is van Ewijk goed te spreken: "De MUB is zeker een verbetering. Diversiteit moet geboden worden binnen de vak路 ken, niet door een keur aan bijvakken aan te bieden. De afgelopen jaren was er vaak sprake van saaie kernvakken en leuke bijvakken, dat is de omgekeerde wereld . Je moet als faculteit kijken wie je in huis hebt en waar je goed in bent en daar een programma om heen bouwen. Ook moeten excursies en discussies met bijvoorbeeld mensen uit het bedrijfsleven en politiek een prominentere plaats krijgen binnen de vakken" . Krugman noemt van Ewijk een groot voorbeeld: "Hoe hij met simpele mode II en gangbare misvattingen onderuit haalt, vind ik zeer knap. Hij blinkt uit in originaliteit en nuchterheid, hoe je als mens ook over hem mag denken. Ik lOU willen dat ik daar toe in staat was. Heel knap". Ook het werk van Schumpeter kan op van Ewijks waardering rekenen: "In zijn golhheorieen heeh hij laten zien hoe belangrijk technologie voor de ontwikkeling van de economie is.". Tot slot is van Ewijk voornamelijk een echte gezinsman: "Het grootste dee I van mijn vrije tiJd wordt opgeslokt door mijn drie kinderen. Aan zaken als museumbelOek, lezen en tennissen kom ik steeds minder toe. Maar dat wist ik van tevoren, en vind het ook niet echt erg" . [J STEFAN KOOMEN

o y the para

oid su Ive

Andrew Grove en de digitale revolutie door 'zijn' Intel Andrew Grove, uitgeroepen door het blad Time tot Man of the Year 1997, maakte Intel tot nummer een van de wereld van microprocessor producenten. Van de 83 miljoen machines die elk jaor geproduceerd worden loopt 90% op een Intel chip, de Pentium. Het verhaal van een genie met geluk die de huidige economie verandert en veranderd heeft.

joen dollar en heeft een return on investment van 44%. Deze vorm van organisJtie bcs taat haast niet buiren de economicboeken: super-efficient, met snelle onrwikkelin ge n, in een monopolie-achtigc omgeving, grote winsr en weinig concurrentie: aan de roenemende concunentie wordr weinig ruimtc geboden, strakke afspraken

EMILY HENGEVELD

met de afncmers geverl geen ruimte voor De geschiedenis van And rew Crove

nog geen sprake van een onrwikkeling in

opmerkelijk. Andrew Grove werd in 1936

bedrijfsprocessen.

als Andras Grof geboren in Boedapest,

structuur van bedrijven bleef voorrbestaan.

1'001·

bureaucratische

Hongal·ije. AJs zoon van Joodse ouders was

Maar

hij rijdens de Tweede Wereldoorlog onder-

compurers kcnde grenzen wanncer men de

gedoken, nadar zijn vader opgepakt was

oude transistors gebruikre. De 'tubes' in de

om aan het Oostfronr te vechten. Toen

computers oververhitten als men meer data

deze dir op miraculeuze wijze overleefde en

met een grotere snelheid wilde verwerken.

001<

schaalvoordelen zodat deze industrie

de onrwikkeling van snell ere

terugkwam, spoorde hij Andras aan zijn

Het anrwoord hierop kwam van de weten-

droom als ouder te vervullen: namelijk stu-

schappers van Fairchild: Noyce, Moore en

deren. Hij ging scheikunde studeren waar-

Grove die toen gezamenlijk hun eigen

in hij al snel uitblonk. Toen in 1957 de

bedrijf oprichtten: Imegrated Electt"Onics

Russen Hongarije binnenvielen, vluchtte

oftewel Imel. Men ging Silicon gebruiken,

hij met een vriend via Wenen naar de

vandaar de naam Silicon Valley, wam dit

Verenigde Sraren. Drie jaar later srudeerde

geleidde goed, absorbeerde hitte en word t

hij daar summa cum laude af in het Engels,

gemaakt van zand en is dus onbeperkt

een opmerkelijke presratie omdat hij toen

beschikbaar.

hij daar aankwam nauwclijks een woord Engels sprak. Na aan de Universiteit van

Inrel

Berkeley (Cal ifomia) gesrudeerd te hebben

Microsoft. Het maakt de 'bluep rints' van de

wonder

vern·ok hij naar het onderzoeksinstituur

computers en geeft op deze manier de snel-

Community aan het onderzoeken is of

Fai I·child, waar ee n ambitieus en selecre

heid aan van de o J1lwi kkeli nge n binn en de

Intd ec rl iJ k h ~ln d cl dr ij fr, m in he t gehc im

groep wete nschappers o nd erzoe k vc rri cht-

co mputerindu st rie. H e r bego n c( llter niet

geen p rijs- o r co ncurre nriea fs praken heeft

ten naar de nieuwste technolo g ie op her

al s een succes-story. G een indu srri c is

ge ma a kt

gcbied van de computerchip.

immers zo verand e rliJk als de co illpu rerin-

(Microsoft) e n reeds bestaande concurren-

dustric, waardoor Intel in heL beg in ach l

ten als Advanced I\llicro Devices .

De geschiedenis van de digitale technolo-

is waarschijnlijk

mach tiger dan

nicuwkomcrs onaantrekkelijk blijft. Geen dus

m et

dat

Fednal

leve ranciers,

Trade

afne mers

de feiten aanholde. Moore onder-kende

gie begint eerder dan Andrew Grove,

deze onrwikkeling en steide dat de kracht

namelijk in ]947 wanneer in de Bell Labs,

van chips elke 18 maanden verdubbelde

ben

New Jersey wetenschappers de eerste trans-

terwijl de kosten die hiermcc vcrband hiel-

gebracht. De do emscenario's van de Club

Andrew Grove, Intel en de microchip hebcen

nieuwe economic

tot

leven

istor uitvinden. De huidigc computers

den halvcerden. Dit is ook de reden dat als

van Rome, Limitj· of growth, zijn hierdoor

bestaan uir een circuit bOI·d met allel·lei

Je de nieuwsre computer koopr. dez,e na

nier ui q,;ekomen . Voo rhccn zor gde de

soorten microchips, een microprocessor en

een Jaar reeds verouderd is. Intel reageer-de

microchip voor w'n 10% stijging van de

daarin een chip bestaande uit transistors

hierop door vooruir te lopen, nieuwe tech-

groei, nu is dar al w'n 30%. De structuur

die data en instructies aan de computer

nologie reeds onrwikkeld tc hebben als de

van de economic is wel verlegd. Sinds de

verralen. In de jaren '60 werd de computer

yorige de markt verzadigd. Intel produ-

jat·en '60 is er spra kc van een verand e ring

verder ontwikkeld. D e computer we rd

ceerr

90% van de PC-micro processors,

in de Informatie Technologie, cen vc ran de-

toe n vooral ontwikkeld om hand rnatige

is 1 15 biljoen dollar waard (meer dan

ring in de waardckctc n van bedrijven en

processe n snelle r te laten verlopcn; er was

ISM), hccfe eC ll jaarl ijksc wi llsr van 'i ,1 bil-

IlU

ROSTRA I-CO'i OMI C,\

een verandering in de organisatiesrruccuur.

nen van bevel. In 1980 kwam de orga llisa-

mogelijkheden en technologieen in het

In de jaren '80 en '90 wordt Informatie

tie gericht op het proces op komst.

vooruitzicht te stelkn. Het doen van

Technologie gebruikt voor 'connectivity:

Tegenwoordig wordt de organisatie gericht

rnt!arch dr development is daarom bij de

het overdragen van inEormatie tussen

op de taai<, de "Virtual EntCl"prise". Er

compulcrfabrikant een

bedrijven. Er ontstond Internet, World

worden projecrrcams opgericht welke na

waarin veel geld wordt gestoken. Omdat

Wide \X!eb, Electronic Mail,

laptops,

volbrengen van hun taal< weel" opgeheven

de tee hnologie bij computers erg snel gaat,

Integrated Database Systems, en go ed -

worden. De 11ierarchie verandert in een

hanteert Intel een afroompolitielc het

kopere telecommunicatie. Het gevolg hier-

netwerk. Hierbij is kennis belangrijk,

niellwste model kost vee! geld om research

grote

afdding

van is Electronic Commerce, elektronisch

geografte een stuk minder: het bedrijE hoeEt

en ontwikkelingskosten terug te verdienen

zakendoen. Electronic Commerce is het

in principe niet eens een centraal hoofd-

en de kopers zijn mensen die het nieuwste

uitwisselen

kantoor te hebben. Het bedrijf tr,-cdt bui-

model willen hebben; als deLe markt verza-

ge bruik van elektronische technologieen

ten zijn originele grenzen om

digd is wordt de prijs verlaagd om

van

informatie

door

het

beter met

een

tlIssen verschillende bedrijvcn. Daarnlce

zijn afnemers en leveranciers samen te wer-

nieuwe doelgroep tot aankoop over te

zijn ook nieuwe procedures, bdeid en stra-

ken. D eze manier van organisatie Slcunt

halen, cn dit gaat door tot de nele markt

tegieen om deze vorm van zaken te doen

sterk op IT

De "Virtual Fnterprise" rust

verzadigd is. DeLe concurrentie is voor

mee gemoeid. De economic wordt hier-

op de nieuwe digitale ontwikkelingen

Intel erg winstgevend gebleken, maar con-

door globaler, geograftscne grenzcn bestaan

ol11dat het mogelijkbeid biedt tot samen-

curren tie op d ele markt is hevig omdat

niet meer. Door de ontwikkeling van goed-

werking buiten de huidige tijdsgrenzen en

nieuwe ontwikkelingen snel gaan. [ntel

kopere en verbeterde microchips werd IT

geograftsche grenzen. Er is snelle commu-

hantee rt daarom de strategic dat wanneer

nicarie mogelijk en opgeslagen informatie

de niellwsre computer de eerste markt ver-

is toegankelijk.

zadigcl neeFt en de prijs verlaagd wordt er al

Problemen waal' Intel op dit moment mee

een nieuwe compurer klaar moet staan om

voor iedereen. Her probleem waar de

kampt is her dumpen van goedkope com-

ge"introduceerd te worden. Dit lOrgt voor

puters op de marh, door concurrenten, en

een constante s[ room van geld voor nieuwe

de huidige economische crisis in Azii:' die

research en development en een sterke

lOrgt voor hogere kosten.

machr op de marin. Het boek van Andt'ew

"Only the

De grootste angsr van Intel is echtCl" de

Grove heet niet voor nrets

teruglopende waag naar computers en

paranoid survive': De huidige computer-

daarmee die naar chips. Daarom probeert

marh dwingt de producenten om voort-

Intel voortdurend nieuwe toepassingen te

durend over de horizon te kijken, nieuwe

bedenken voor de chip die zij ontwerpt.

onrwikkclingcn nict over het noofd te zien

\X!erd de chip eerst aileen in compurers

en concllrrentie en bedreigingen van bui-

gebruikt, nu zit het al in bijna aile huis-

ten aE niet te onderschatten. Deze manier

houdel ij ke apparaten. Ze on twerpt voor

van dcnken, die Intel zich eigen heeEt

bedrijven maar ook voor de entertainment-

gemaakt heeFr gelOrgd voor de huidige

industrie; niet aileen heeEr zij een sterke

sterke positie van rnte!'

band met Microsoft om sreeds men com-

De rol van nieuwe technologic rn onze

m ees te bedrijven eci,ter ook nu nog voor

puterapplicaties

ook

maatschappij is volgens Andl'ew Grove

staan is het gebrek aan veiligheid bij trans-

Hollywood is aan de beurt. De m eeste spe-

gem kellze: "Het is niet goed of slecht, het

aet ies over het

cia! effi'crs in de ftl ms word en gem aakr me t

gebe urt ge woo n" . M aar in de huidige fin de

behulp van gC:JVa nceerde compu ters.

Jiec!e komt er

et. De vc r:lI1 d c: rin g in d e

waa rdckcte n van d e hcd rijven is het gcvolg

ontwerpcn,

integrated digitlll photo, ee n

00 1<

steeds meer aversie tegen

va n de g rotc vcrsehuivin g d ie p ba rsvond

fot o

alle onrwikkelingcn. [en gro ep die een

van een economic gestcund op produktie

gern aakr met behulp van de compute r is

.s rnkc aversic rege n aile innovatie heeft zijn

en grondstoffen naar een economie waal

een idee van de tcchnici vall Intel.

de I lIdiues, deLe term is afkornsrig van de

diensrverlening bclangl'ijker wordt. Tevens

De sragnerende vr<lag naar computers door

lex ti elarbeider Ludd die [()nd 1814 al Ie

vindr er nu opnieuw een verschlllving

de consument vindr LiJn oorzaak

dlltornatische weefmachilles saboteerde uit

plaars naal' een economie waar informalic

snelle ontwikkelingen in de technologic.

angst overbodig te worden. De hedendaag-

Veel

kennis

cenrraal

zal

Slaan.

InEormaticversrrekking is via het Internet

com purer

se afl eer van de tecnnologie hangt samen

kopcl1, merken dar dC7.e na een jaar eigen-

mer de machr vall de grore bedrijven en m er he t gevoel da t technologic' onzinnig is:

consumencen die een

ee)1

lij" alwccr vcrouderd is. Dc echrc compu-

cconomisch model lOnder variabck kosten

terfreaks willen graag het nieuwstc van het

het kost veel rijd en geld om voondurend

en er zijn geen grenzen aan de groei van

nieuwste maar veel mensen wachten liever

bij te blijven en zelfs dan is deze opgedane

in fo rrnatie intensieve diensten, terwijl dat

een tijd voor dat ze hun oude computer

kenni s na een maand al weer achterhaald.

wei voor fysieke goederen gcl d t. Vrocger

vervan gc n. Computerfabrikanten moete n

O nd errussen is Intel echter nog steeds

werd werk georga n iseerd rondom een

de consument dus overhalen tot een ver-

hez ig nieuwe toepassingen voor zijn chip te

functie; er waren st rik ,e hierarchiei'n ell lij-

vangin gsaa nkoop door ze veel nieu we

o nrw ikkelcn, voor degcnen die willen dan.

7.0

goedkoop dat het oV(hl:rlkolT)t

111

AUGUSTUS II)<lS

Wet

Category Management en ECR: oplossing?

I tegra e benaderingen voorwaarde toevoeg-ng in de eten In de afgelopen iaren ziin de omgevingsfactoren in de detailhandel nog complexer geworden dan zii in het verleden al waren. Veranderende wensen en behoeftes van consument, verandering in de functie en een sterke filialisering en professionalisering hebben geleid tot een grote vraag naar nieuwe benaderingen, andere strategieen en een hernieuwde organisatiestructuur gericht op een integrale benadering van de keten.

DRS. HUGO MUNNEKE In dit arrikel za l de tendens uit een aama l

3. Caregory managemem als organisarori

andere manier mer elkaar omgaan. Vanuir

theorieen rond integrale ketenbenaderin-

sche comext.

de oude win-verlies en verlies-win relarie,

gen worden samengeva r om daaruit ee n

- invulling van de suucruur uirgaande va n de f1losofte (srraregie).

dient een nieuwe win-win-relarie opge-

eenduidig begrippensrelsel samen te Stellen. AJs basis zu llen de termen Catego ry Managemen r,

Effecrive

Effieiem

bouwd re worden. Reeds in de spelrheorie is de moeilijkheid van deze relati everande-

Ad l. Caregory Managemem: de fllosofle

ring aa ngetOond . AJs gevolg van her priso-

Consumer Res ponse worden gebruikr,

'Category Management is a philosophy for

ners dilemma 1 wilen de spelers in princi-

gezien vanuir een non -food perspecrief,

,-trategicalfy managing a retailer's or supplier's

pe kiezen voor een si ru ari e waarbij iedereen slechrer af is (vedieslverlies). De Caregory

dus mer de nadruk op de effecri vireir va n

business which recognizes categories as strate-

de Consumer Response rheorie. De effecri-

gic busines,- unit,- for the purpose ofplanning

Managem ent ftlosofle sreir zich tOr doel

vireir komr ror uiring in de acrualireir en

and achieving sales and profit goals~ (Harris

deze impasse re doorbreken door vern'ou-

innovarivireir va n de sne l wisselende assorrimemen in de 'non-food'-rerail. In her

en McPartland, 1991)

wensrelaries op re bouwen die moeren lei-

begrippensrelsel wordr de door EC R

Opvallend in deze deflnirie van Caregory

den ror de gewensre win/win -relarie.

Europe ( 1995) empirisch geroets re veron-

Management is dar caregorieen als aparre

Ad 2. Category Managemenr: her plan-

dersrelling gehanreerd dat het Category

business unirs behandeld worden. De

n ingsproces

Management proccs een paraplu is waar de vier srrategieen van Effective en Efflcienr

reden hiervan is dar bij srraregische besliss-

Category Management is een doorlopend,

ingen op assortimenrsniveau vaak bepaalde

dynamisdl en irerarief proces dar her

Consumer Response onder va llen, waarbij

arrikelkansen en -bedreigingen over het

beheersen van een logische afgebakende

Category Managemen t word r gezicll als

hoofd worden gezien. Aangezien een assor-

caregorie van producren als ee n aparte

cen doorl opend proct s om, vanuit de ECn.

rimellt vaal< uit honderden of zelfs dui zcn-

busine5s unir behelsr. met voor elke parri-

srraregieen, voordelen re behalen uit de

den arr ikelcn bes raar, is her haasr onmoge-

cipant een eigen, Illaa r voo ral ook geza-

relari e russen leverancier en retailer.

lijk iede r a[[ikel aparr aan re sruren.

menlijke doelsrelling en markeringstrate-

Vandaar dar men de ar rikelen opdeeJr in

gie, 20danig dar her rotale rendemenr in de

producrc<lrego rieen om zo de voo rdelen

keten wo rdr ve rbeterd , mer als basis het maximaal voorzien in de behoefren van de

Caregory Management is een concepr dar

van de producrbenadering mee re nemen en de orga nis;rtOrische n;rdelen re omwij-

consument.' (Verschuur en Hulsr, 1997)

nier in een zin re deflnieren is. Her bestaar

ken. Hi erbij diem alrijd de onderncmings-

Eenvoudiger gezegd: her gezamenl ij k ren

uit drie samenhangende elem emen (Harris

straregie als lIirgangs pum re gelde n.

en McPartland, 1991): 1. Category managemem als fllosofle;

- fllosofle uitgaande van R(endemenr).

De fllosofle gaar lIir va n ee n inrcgra le henadering op caregorie-niveau van de gehele keren, mer als doel her oprimaliseren van

2. Category management als proces

uirvoer brengen van een gezamenlijk markeringplan voor een producccaregorie. Het Category management proces behelst her beheersen en 'managen' van eeo pro-

de cosr- en value-drivers. Hierbij dienen

dukrcaregorie aan de hand van een revoren

(Ca regory Plan);

aile spelers uic de bed rijfskolom samen re

- proces uirgaande van R(endement)

werkeo om dir doel re bereikeo. Her is

opgesreld plan dar gerelareerd is aan de ondernemingsdoelscelling en -srraregic en

daarom noodzakelijk dar de spel ers op een

de Caregory managementdoelsrelling- en

vanllir O(mzer) x m(arge) + K(osren).

AUGUSTUS 19n

strategie. Dit plan is de spil van het hde

de 'non-food'-retail zich kenmnkt door

In het asso rtimcnrspla n komen zaken als

Ca tegory Man agement proces en kan teza-

snel wissel ende assortimenten (gcmiddeld

assorri mentssJmensrelling, schapinde lin g

men

met d e organ isatorische conte xt

wissclt een gemiddelde onderncming zcs

en prijsstelling aan de orde met als doel het

gezien worden als de bron van de Ca tegory

keer per jaar van asso rtimcnt). De sncllc

optimalisercn van de ac tu aliteit en innova-

Managem ent benadering.

wisseling is noodzakelijk om de consument

ti vireit van het assort iment ten behoeve

continue een innova ti ef en Juueel assorti-

va n d e we nsen en hchoeften van de consu-

Ad 3. Category Management: de orga ni sa-

ment aan te kunn en bied en. Gevo lg is dat

ment. Het promoriepla n bevat za ken met

torisch e context

de voortbrengingsketen de nadruk za l

betrekking rot de proposi ti e va n de formu-

Category Man ageme nt valt of staat bij de

moeten Ieggen op de aanwe'ligheid van dit

Ie, de middelen die ter beschikking staan

organiscltorisc he o pbouw van de ond erne-

ac[Uele

assortiment.

en de eventuele samenwerking m et andere

mingo Belangrijk is de manier waarop de

Vanzelfsprekend dient een gedcgen afwc-

marktpartijen . Het f)'sieke dis t ributieplan

organisatie, d e individuele organisatieleden

ging gemaakt te worden russen kosten en

bevat za ken met betrekki ng tor het inte-

en de midd elen op elkaar afgestemd wor-

baten en dient de effici enti e optimaal te

graa l optimaliseren van de goederensrroom

den. De integ ratie va n de vera ntwoorde-

zijn na bepaling va n de jui ste mate van

binnen de voortbrengin gs kcten .

lijkheid voor de omzet vanui t inkoopper-

effectiviteit.

Inn ova tJ eve

spectief - markt aa nd eel x

De deflniti e van Category

marktomvang - en verkoop-

Managem ent Stel t dat cate-

perspecti ef - verzorgingsgc-

gorieen als aparre business

bi ed x opkomstindex x con-

units behand eld moet wor-

versie x bonbedrag - is essen-

den. Van wC7.cn lijk belang

tieel voor het welslagen van

wordt dan de mani er waarop

Category M anage ment. Het

de carcgoriee n worden inge-

str uctu reel strategisch plan-

deeld. Uitga ngspunt (Floor,

nen op categorienivea u en de

1996) bij het afbakenen van

integratie [Ussen inkoop- en

een productca tegorie is bij

verkoopperspectief zijn twee

voorkeur het boodschappen-

essentiele verschillen tussen

lijstje van de consument. Op

deze en traditionele inkoo p-

dat lijstje staan vaak geen

management benaderingen.

producten of m erken , maar product ca tegori ee n.

'"z

Efficient

Effective

Producten die vanuit het

::ii

gezichtspunr van de consu-

Consumer Response ( CR) ~

ment

rot de'lelfde groep

behoren,

BUL UITREIKING H. MUNNEKE

ECR is een uie Amerika over-

moeten

bij

Caeegory Management teu-

gewaai de theorie, onrwikkeld door de

men

ee n

produClcategorie

vormen.

leve nsmiddelenindustrie. De vier belang-

Operationalisatie Category Management

Consumenrenbehoefren en nier het fabri-

rijkste

en ECR

kantenaanbod bepalen welke producten

d eelgeb ied en

van

Efficient

Consumer Response zijn efficiente produceintroducties, efficiente assortimentsbe-

tot een bepaalde productcatcgorie behoren . Het Category Management plannings

heersing, eHiciente promotie en efficiente

proces

voorraadbeheersing. Het doel van Efficient

Bij het Category Management plannings-

plan geschreven re worden. In dit arrikel

Consumer Response is het integraal opti-

proces wordt een plan gemaakr over de rol ,

wordt gebruik gemaakt van her vijf-srap-

maliseren van de waarde di e worde toege-

de verwachtingen en de doelsrellingen van

penplan va n Van def 5ter (1993). D e vijf

voegd in de voortbrengingsketen. De rheo-

een productcategoric. In dir pl an wordt

stappen komen overeen met de srappcn uit

rie met betrekking rot Efficient Cons umer

een koppeling gemaakt met de verschillen-

het srratcgisch proces (hieruir blijkt de

Respo nse is 'leer releva nt om te komen rot

de deelgebieden van Effecti ve en Efficient

imporranti e van de categorieen in deze

een intcgrale, door de co nsument aange-

Consumer

filosofie):

stllurde, voortbrengingsketen.

Voor de versc hillend e categoriei'n dient een

Response.

Het

C ategory

Managem ent plan bestaat uit een assorrimenrspl an (koppe ling met effectieve (effi-

Van uit het 'non-food' -perspectief

het

cien te) p ro ductintrodllcties en effectieve

belangrijk te kijken naar de effectiviteit van

(e ffici en te) asso rtimentsbeheersing) , een

de voortbrengingsketen. Voor de 'food '-

marketi ng-communicatieplan (koppeli ng

retail releva nte is efflcienrie van gro ter

met effec rieve (efflciente) promotie) en ee n

belang (di t is bij de 'non-food '-tetail van

fysieke di st riburieplan (koppeling m et

secundair belang. De red en hiervan is dat

effectieve (effici ente) voorraadbeh ee rsing).

I. Analysc van de presratie per prod uctcatego ri e 2. Bepalen va n de srraregische rol van de productcatego ri e 3 . Formuleren va n de doelstellingen per prodllctcategorie 4. Ontwikkelen en im plementatie van de

ROSTRA ECONOM I A

In d e tradiri o ne le d e tailhandelsorganisatie

actieplannen per produktcategori e

o nde rn e ming versc hille n. Pe r ond e rn emin g

S. Voorrgangsbewaking va n de prestaties

za l dir a fh a ngen va n d e ca pac ite ire n van her

was d e inkoopafdeling verantwoordelijk

pe rso nee l, d e ve rschille n russen de pro du c r-

voor d e o m ze t e n d e mal'ge en de ved<oop-

van d e productcategori e

caregoriee n e n d e inn ova ri vite ir va n de

a f'd e li ng vera ntwoord e lijk voor de omzet

onde rn e min g op he r gebi ed van informa ri e-

en d e kos ten . Omze r bij de inkoopafdeling

sys te me n.

wordr o m schreven als - markraandeel x

Category M anagement valt of staar bij de

Binne n een Ca tego ry M a nagement organ i-

d elin g wo rdr om sc hreve n als - ve rzorgings-

organi satorisc he opbouw van de onderne-

sarie zulle n ook multidisc iplin a ire we rk-

gebi ed x opko m srind ex x convcrsic x bon-

ategory Management organisatie

m ark tom va ng -. Omzer bij de verkoopaf-

mingo Belangrijk hierbij is hoe de organisa-

gro epen moe ren wo rd e n gec reee rd . Vanuir

bedJ'ag - Fri cri e onrsraar in d e geza menlijke

ti e, d e indi vidue le organi satieleden en de

de verschillende disciplines wilen d e we rk-

ve ra nrwoo rdelij kh e id voor d e variabele o mze r di e d oo r be id e af'd elin ge n a nd el'S

middelen o p elkaar afges temd worden.

=Oxm-K

(formule 1)

D e o rga n isati es truc tuur

o m sc hreve n

wordt.

C a tegory

M a nagem e nr benad e ring gaa r uit van de

H e r ve rd ele n va n de taken en veran twoorde lijkh ed en is een van de belangrijkste

R 0

bouwste nen tijd ens d e implemenrarie van

Category Man agem ent. N adar d e 'carego-

= rendement om:zet marge kosten

= = =

ri e'-fll oso fl e als her 'enige ware geloo f '

h oo fd

key-co nt ro l-va l'ia bclc re nd e me nt

bij voo rb ee ld

de vo rm va n

Direcr

Pro du c r Profi rabiliry (DPP) o f Direc t Assor t me nr Pro fir ab ility (o nd e r Direc r Prod uc r P m firability (OPP) wo rdt ee n

wo rdr aangehangen, di e nr de manager de

groepen projectcn moeren aanpakken om

ke n ra l vers taan waa rb ij d e bru tO m a rge

' tools' re k rijgen o m deze fllosoflc uit te

de eFficiency rc verhogen en om de acruali -

wo rd t gecor ri geerd m e r d e aa n een p roducr

d ragen en h er d oe I van deze filosofie te vel'-

reir en innovativireir van her assorriment

dil'ec t roe re ['e ke nen kos ren).

wezenlijken. Belan g rijk hi erbij is het inre-

(aansluircnde bij de wensen en behoe fres

grere n va n d e ve ranrwoordelijkheden voor

van de consumenr) re verhogen. Ook wile n

In het Ca rego ry M a nage me nt pla nnings-

d e inkoo p , de logisriek en de verkoop.

werkgroepen mocren worden gecreee rd

proces wo rd en lOWe! ex pos r a ls ex a nre d e pres tari es van d e caregorie ge meren . Dir re r

Deze inregrati e is esse nri ee l voor her inte-

waarin deraillisr en leverancier geza m enlijk

graa l optimalise re n van d e voorrbrengin gs-

problemen binnen de keten te lijf re gaa n.

beoordeling va n her ve d ede n en als bas is

kete n. Red e n hi e rvo o r is her feir dat rradi-

Hierbij moet gedaclH worden aan proble-

voor re ne men bes liss in gen voo r de toe-

tion eel, fun crionee l, geori enree rd e onder-

men mer betrckking ror voorraadbeheer en

kom sr.

nemin ge n pro blem en hebbe n m et het vol-

voorraadrisico maar ook aan produ c rinrro-

Voo r d e conrmle en behee rs in g va n d e

ge n va n d e be hoeftes van d e co nsum e nt

ducries en schapindelinge n.

orga nisa ri e di e ne n d e pres tari es va n d e p ro-

aa n gez ie n n iem a nd vera nr\,voo rd e lij k is voor h er gehele proces . Een goed ges rwc-

ductcarego ri ee n ge ko pp eld te worden aa n ~ van d e organisari e

tureerd e Ca tegory M anageme n t orga nisa-

Z owel het proces als de organis3ne van

rie richt zicl1 op p rocessen di e vo o r d e co n-

Caregor y Man agem e nr hebbe n variabe len

sum en r waard e toevoege n , e n o nrw ikkelr

nodi g o m d e pres raries re meren en d aarop

d e beoo rd e lin g va n de Ca regory M anagers. Conclusie

ee n o rga ni sa ri esrru c ruu r di e d eze processen

te sture n. Deze variabe len worden mees ral

Integ rate

zo efficienr m oge lijk laa r ve rlo pe n.

aan geduid al s key-conrrol- variabelen (Van

lll ogelijkh eid o m in te spe len o p de co nri-

ke te nb e nad e ringe n

zlJn

ee n

d e l' Kind , 199G) . H e t aanral key-control-

nue vera ndeJ'cnde omgevin g va n d e d erail-

In d e Ca tego ry M a nage me nt o rga ni sarie

va ri abele n di e nt

11andel. Van d el' Kind (199 8) zier al s d e

wo rd en d e wc rkzaa m hed e n en ra ke n va n,

o m {ri cties binne n de ondcrn eming te ver-

belangrijkstc taak van d e d erail handel het

d e uit d e traditi o neIe fun crio neie o nde rne-

rniJd e n. Fric ri es di e onrsraan al s gevolg van

oplossen van her zo e kprobl eem van d e

'lO

laag rnogelijk re blijven

min g, voo rtko m e nd e a fd elin ge n inkoo p,

pri o ri rc it ve rsc hill e n door oprimalisering

consumenr.

logisti ek e n verkoop he rve rd ecl d. Hi erd oo r

va n ve rsc hill e nd e key-conrrol-variabelen.

Management,

onrstaa t ee n afdelin g di e ve ra nrwoo rd e lijk

O primaal is her sys ree m waarbij een hoofd

Consumer Response kunn en ied er op hun

is voo r d e asso rrim e ncs-behee rsin g in he t

key-co nrro l- va ri a be le wardr gehanreerd

eigen wijze hulp bieden bij het vind en van

ge hel e bedrijfspro ces.

waarva n a nd ere control-varia belen worden

cell oplossing voor dir probleem. D oo r d e

af'ge le id.

keten op integra Ie wijze re benad eren mer

Ca regory

M et berrekkin g rot C a tegory Management

waarde voor

kerenspelers geoprimaliseerd word e n.

D e C arego ry M a nage r is ve ranrwoo rd el ij k voor

he r o ntw ikkele n

va n

al s

C a rego ry

Efficienr

Effec rive

de consllment als uirgangspunr kan de

Busin ess p lann en voo r d e roegewezen ca re-

di e nt du s ee n hoo fd key-conrrol-variabele

gorieen , voo r he t inregrere n va n d eze pl a n-

o n rw ikk e ld re word en die geschikt is voor

nen in d e bred ere ond ernemin gsdoe lsrel-

lOwel d e aan sruring van het proces als de

lingen en ondern emin gss tra reg iee n e n voo r

aa nstu ring van d e organisJtie. In de tradi-

het bereiken va n d e voor de carego ri e

rio ne le inkoopbe nad ering wordr gebruik

gestelde do elsrellin ge n. H er vas rsrellen va n

ge m aa k t va n d e va riabelen rendement,

bevoegdhede n is esse nri ee l m aa r za l pe r

omze t, m a rge en kostcn ('lie formule 1).

AUGUSTUS 1998

Srraregicc n

LOWe!

de conSllm e nr als d e

Literatuur I. McMillan, ]., Gam es , Slm legies

& Managers,

Oxford Universiry Press, 1992.

TOP TIEN MANAGEMENTBOEKEN

o J.

Vossestein DEALING WITH THE DUTCH f 25,00

T. Gevers

•

S. Adams DE TOEKOMST VOLGENS DILBERT f 39,00

T. Uzermans

PRAKTISCH PROJECTMANAGEMENT

34,50

BEREN OP DE WEG, SPINSELS IN JE HOOFD

33,50

R.E. Allen WINNIE-DE-POEH EN SUCCES f 29,50

K. Keenan POCKETMANAGERITIME-MANAGEMENT

I·

9,95

' . Ii.

M. Salzman TRENDS VOOR DE TOEKOMST f 39,90

D. Ofman KERNKWADRANTENSPEL f 39,50

G. Franzen MERKEN & RECLAME f 85,00

KLUWER SOLLICITATIESCHIJF 1998

29,50

(www.scheltema.nl)

Scheltema Holkema Vermeulen Brinkman's Educatieve Boekhandel Sarphatistraat 135 Amsterdam teleJoon (020) 420 53 67 fax (020) 420 64 27

BIBLINFO 'S re\ je ee n ondernemer voor di e een nie uw bedrijF beginr waar een

Japan) waarbij er altijd sprake is van cen win-/verliessituatie. Niets

geheim e techni ek gebruikr word r om Amerikaanse tarwe, hour en

is echtcr minder waar: imernarionale handel is geen zero-sum game,

derge lijke om re 7..ctte n in goedkope, k"valitatief hoogwaardige con-

maar een acrivi tci r die VOOt' be ide partijen voordelig kan zijn. Om

sumpti egoederen. De onde rnem e r

dit uit rc leggen, gaat Krugman uir-

wordt toegejllich t als ce n industric-

gebreid in op de effecten van inter-

DE BORRELTAFELECONOMIE

Ie held; hoewel een aantal concur rere nd e la ndgenoten sc hade lijdr,

nationale handel voor landen. Hij bespreekr zakcn als comparatief

DROGREDENERINGEN OVER

aanvaardt iedereen dat w nu en dan een verstllikinkje hoorr bij de vrijem a rkteconom ie. Maar dan ontdekt

voordeel, factorprijs-egalisarie, straregische

GLOBALISERING

cen nieuwsgierige journalist wat

handelspolitiek en

het

infant indusrry-argument. Hoewel dit voor economen naruur-

onze held in werkelijkheid doer: hij verscheept de tarwe en her hout naar Azie, waar hij de opbrcngst

lijk all em aa l be ke nd wu moere n zijn, is her cen interessanr boek

gebruikt om industrieprodukre n te kopen - waarop hij aan de kaak

aIleen al om d e dnekdotes en de eenvoudigc manier waarop popu-

wordt gesteld als ee n oplichter die Amerikaanse banen vernictigt.'

laire argumenren op losse schroeven worden gezct. Met simpele

Dcz,c parabel van James I ng ram is cen van de vel e voorb eeld e n die

gc:woon ni ct waar kLlIlnen zijn. Vaak is het vo ldoe nde re w ij zen op

Paul

wiers elemcntairs ;lIs het feit dar exporren minus impor ten nu een-

berekc ningen roont Krugman aan dat veel van dcze argumenten Krugman

zlJn

boek

borreltafeleconomie.

Drogredeneringen over globalisering (ootspronkelijke tirel: Pop

maal gelijk moeten zi jn aan besparinge n minu s inves teringen.

Internationalism) aanhaalr om duidelijk re maken wat er voor ee n onzin te berde wordr gebrachr over de economische globalisering.

Ook blijkr Krugman re beschikken over een goed onrwikkeld voor-

De borreltafeleconomie is een bundel van geruchrmakende essays

spellingsvermogen. Zo wist hij de Mexicaanse peso-crisis te voor-

die ee rder versche nen in roonaangevende bladen als FOl'eign Affairs,

spe \l en en nuanceerde hij de spectaculaite groeivoeren van de

Scientifi c American en H a rvard Business Review.

Aziatische Tijgers.

Paul Krugman is een va n de meesr populairc economen op her

De vraag blijft waatom er niet meet naar cconomen als Krugman

geb ied

'ka ndid aar

geluiste rd wordt. Krugman zelf wijt dit vooral aan d e complexireit

Nobelprijswinnaar' (The Economist , Time) heeft be paald geen hoge

van ten onderwerp als economie. Doordat deze wetensch ap zovee!

van

internarionale

economte.

dunk van her niveau van de huidige

raakvlakken heeft met andere vakge-

discussie over globalisering. ' H e r is

bieden, voelen van oudsher niet-eco-

niet aileen w dat economen gee n

nomen zich deskundig. Wanneer

grip meer hebben op her debat, ook

deze dan door economen worden

het soon ideeen dat in aile gangbare

reruggefloren om ze te venellen dar

economische leerboeken te vinden

al hun argumenren bekende dtogre-

is, speelt i.iberhaupt geen rol meer in

deneringe n zijn die al in eerstejaars-

de discussie.' In zijn boek geefr hij

studieboeken sraan, bestaar de kans

ralloze voorbeelden waaruir blijkr

naruurlijk dar nier-economen gaan

dat zelfs de meest elemenraire bcgin-

afgeven op economen en ze afschil-

sclen van de handelstheorie niet rot

deren als arrogante rypes (die eigen-

her conventionele debat zijn doorge-

Iij k nerge ns versra nd van hebben).

drongen. Vooral president Clinton

Al s

en zijn naaste adviseurs mo ere n her

ontgelden , maar ook de Brirse pre-

bij komend

voordeel

daarbij

komt nog dar 'economen gelukkig

mier Major krijgt ervan langs: :w

nie t kunnen sc hrijven' aldus een ~ gevierd botte ltafeleco noom , uit

maakte deze ooit de blunder de

betrouwbare bron gec iteerd door

inrernarionale verschillen in arbeids-

o ~

Kr ugman.

kosten te becommentarieren wnder deze eerst re corrigeren voor wissel.koersverschillen .

Marir van Sandwijk

Krugman beschouwr her als zijn taak economische kwesties voor

Paul R. Krugman , De borreltafeleconomie. Drogredeneringen over glo-

een breed publiek te verh eld eren. Een van de be!angrijkste doelstel-

balisering. Met een voorwootd van Rick van der Ploeg, 232 pagina's,

lingen daarbij is re verduidelijken dar lande n niet met grote onder-

Uitgevetij Het Spectrum, Urrecht 1996.

nemingen vergeleken kunnen wo rden. In de co nve nrionele discussie wordr namelijk vaak gedaan alsof inre rn ationale handel een strijd is (bijvoorbeeld tussen de dri e hande!sblokken Amerika, Europa en

AUGUSTUS 1998

Academici die overtuigd zijn van hun kunnen, n1elden zich nu aan voor de Academy_ ABN AMRO zoekt nieuwe men sen die

De ruimtc en dc mogelijkheden om heel vcr door

z ich wille n me te n met de were ldtop. Acadclllici

Ie groei e n. die krijg je. Ecn plaats op een voetSluk

die bercid e n in staa t z ijn te bankic ren me t

moet je ze l!, veroveren , maar dat vennoedde je al.

creativile il. durf e n inzet. En daarvoor graag

Al s je binnenko mt bij de bank, s tart je

de hee l' mI'. H . Tabbc rna l, afde ling Recruitme nt &

hun ke nni s nog w at verde r verdie pe n aan de

me l hel Corporale Inlroduclion Programme aan de

Bege le iding Managcment Tra inees (AP 1424).

ABN AMRO Acade my.

ABN

Postbu s 28 3, 1000 EA Am ste rd a m.

AMRO

Academ y.

Daama

voigt

ee n

Een academicus neeml een schat aan

Enlry Le vel Programme van enige maanden.

c ige n idcd:n en ke nni s mee. ABN AMRO stimu-

toegespitst op de di visie of de line of businc"

leert je die ke nni s en inz ic hte n naar voren te bre n-

waarbinne n je gaat wcrken. Je verdcrc loopbaan

gen. ldcee n te o ppere n e n verder Ie ont w ikke len.

bepaal je zc lf. Door je ambitie en de mate

waarin je je lale nl weet te ont wikke le n. Wil je met r we le n, brochure aan

bij

vraag dan

ABN AMRO Bank

N. V. ,

vrang de brochure aa n vi a Inte rn et:

hnp://www.abnal11ro.nl

ABN路AMRO De bank

Roepen dat het anders moet is geen kun st. Laten zien dat het anders en beter kan, dat is waa r het om draait. Dat kunnen aileen de echte to ptalenten. Mi ts ze daarvoor de ruimte krijgen, lOa ls bij Moret Ernst & Young. In onze cultuur staan we open voor nieuwe ideeen. We werken van hoog tot laag constructi er en open samen. M et het doel va n elkaa r te leren. Beter te worden. M eer te betekenen voor onze clienten. Heb jij een universitaire opleiding bedrijfseconomie of bedrijfskunde, ben je ge路l路nlere seerd in accountancy en va l je in de categorie 'young & angry ' ? Neem dan contact op met mevrouw drs.

P.J. Sa mren, postbus 7883, 1008 AB

Amsterdam, telefoon 020-549 7631 .

ill MORET ACCOUNTANTS

ERNST & YOUNG

al niet om lid ee worden. Zo'n 800 scudenten g ingen je a1 voor. Lid

Financiele Studievereniging Amsterdam

worden kost je vrijwel niers en her is meteen de besr denkbare in vesWaarom lOU je in hemelsnaam lid worden van een srudievereniging?

tering: een invesrering in je ze lA

In die vier jaren die je regenwoordig krijgr om je srudie aE te rond en word je immers al gedwongen om een groor dee! van je rijd te ste-

FSA kamer EO. 12

rel.lfax.

: 020 6220816

ken in her vergroren van je vakkennis? In de resterende tijd heb je wei war berers tedoen. 'Lv. kijken bijvoorbeeld, of de kroeg in gaan.

M&O Linking Pin

Even ni ers met economics te maken hebbe n . M&O Linking Pin is de srudievereniging die zieh richt op scudenten Vaak pas aan her eind van hun srudie kiezen veel stud ente n er ec h-

die geinreresseerd zijn in hee vakgebied Management en Organisatie.

ter roch voor om acrief lid rc worden bij een srudievere nigin g. War

Mer name richeen wij ons op di egenen die de afsrudeervarianr

bezielt deze lui) In de drukste rijd van hun stlldie organiseren ze nog

Management en Organisarie volgen. Hi ertoe is M&O Linking Pin

even een congres of worden ze rcdacreur van de Rostra. D eze me n-

ver bonden aan de leersroel Bedrijfsorganisarie en arbeidsverhoudin-

sen zijn niet gek. Nee, ze realiseren zicn dat aileen sruderen nier

gen (BOAV) dar dee! uie maakr van de vakgroep Strategisch

genoeg is. Ze lezen vacatllres waarin pas afgesru d eerde academici

Management en Markcrheori e (SMM). H e r doe I van M&O Linking

gevraagd warden. Bedrijven lOeken jonge, ambi tieu ze, enthousiaste,

Pin is de kennis van srudenten ren aanzien van her vakgeb ied re ver-

commercide, ondernemende mc nsc n. Het liefst mer be5t uurservd-

gro rm. Om die re verwezen lijkc n wo rdr c r door M&O Linking Pin

[lng.

verscheid ene aeri vi rei ren georga n iseerd.

Daar sta je dan: mer een geweldigc eijferlijst, maar lOnder ook maar

Hoewel her srudiejaar a l bijna voorbij is, is M&O Linking Pin alweer

enige nevenactiviteiten re hebbcn ontploo id. Naast hee feir dar

bezig met her orgaoiseren van nieuwe activiteiren voar het vo lgend

bedeijven op zoek zijn naar s[Udcnten die aeticf zijn naast hun stu-

studiejaar, re weren:

die , is dir aerief zijn ook voor jou ze lf van groot belang. Het geeft je namelijk de mogelijkheid om je ee ns te verdiepen in het dagelijkse

De Fasr Moving Cons um er Goods Conresr

leven van een afgestudeerde. W e lke banen zijn er eige nlijk voor

Deze acrivireir wordt door M&O Linking Pin in samenwerking mer

mensen met jouw stlldi eriehting? Wat doe je in ee n dergelijke fune-

de Markering Assoeiarie Amsterdam (MAA) georganiseerd. Voor

tie lOal en wat wordt er van je gevraagd?

meer informarie zie onder MM.

\Xfanneer je serieuzer na gaat den ken over wat je nu eigenlijk ec ht

Her Landelijk Interner Management Game (LIMG)

wilr, wi je er achter komen dar her helemaal nier lO'n gek idee is om

De LIMG is een managememgame d a r op ineerner te draaien kome.

eens een project re gaan organiseren. Je komr dan in conract mer

Elke student die mee wil doe n kan zich hiervoor insehrijven.

mensen uir her bedrijf, leven; je coekomstige eollega's! Naas r her uir-

Vervolgens za l er een password worden roegekend; waarna de voor-

diepen van je vakke nni s orienteel' je mereen op de arbeidsmarkr. Dir is her begin van je carriere l Nadar je ee n rijdje aerieF bent, zul je

den kunnen er aantrekkelijke prijzen wo rden gewo nn en.

rondes kunnen worden gespeeld. In her geval d e final es bereikr wor-

bovendien merken dat goed time-management er voar lOrgr dar je nauwelijks minder vrije rijd overhoudr. Dus de kroeg vaarwel zeg-

Na asr deze aeeivire iren hebben we ook nog:

gen is er niet bij. Voor vele aerieveill1gen geldt eerder het regenover-

- M&O Linking Pin organiseerc jaarlijks een congres binnen d e

gestelde.

Amsrerdamse Congrcswec k met een actueel rhema op her gebied van

De Financiele Srudievcreniging Amsterdam (F A) is ('e n organisarie

- De Alumni -avond

voor srudenren Finaneieel Manage ment e n Aeeouneaney. Binnen

deneen in de riehring Management en Organisarie.

Man agement en Organisarie. is een discussie-forum voor de afges rud ce rdc s ru -

deze vakgebied e n is er vee I vraag naar afgesrudeerde aeadem ie i. Maar dit fleemr niee wcg dar bedrijven nog alrijd srre ng selecteren

Om a l deze aerivireiren nen te kunnen zerten hebben we aerieve sru-

voor ze mensen aannemen. Door aeri ef re wo rden bij de FSA o ne-

denren m e r kwalireir en organisatieralent nodig. Besehik je over deze

dek je je eigen earrieremogelijkh eden en heb je mereen een streep je

eigensehappen ,

voor op je passieve eollega's. Je kune niee vroeg genoeg beginnen mee

ben je enthousiast over managen en organiseren en wi! je je inzecren

heb je be!angsrelling voor onze studievereniging,

aetivireiren naasr je studie. De FSA biedr mogelijkheden re over. We

voor de vereni gi ng mer het organiseren va n de aeriviteiren, word dan

zijn al jarenlang de vereniging met de meeste acrivireircn per jaar,

aerief lid bij tv!&O Linking Pin.

dus er is alrijd wei iets vour Je bij. Er scaan voor her eerste rrimesrer van volgend jaar al weer een aantal projecten gepland: Consulririon

(5-9 okcober), Landelijk Aeeouneaney

M&O Linking Pin kamer E 0.02

Tel: 020 62796')3

ongres (12 okrober),

Informatiedag Finaneiele Beroepen (27 oktober). Als je interesse

Marketing Associatie Amsterdam

hebe in deelname aan d eze activireiren, of als jt acrief wile word en (doen! "), neem dan eens contact mer ons op. Vraag om inform arie-

Op 3 november organiseerr de Markering Assoeiarie Amsrerdam

mareriaal over bovensraande en andere acrivireiren en vergeer voor-

samenwerklng met M&O Linking Pin de Fasr Moving Consumer

111

ROSIRA ECONOM ICA

1972. Wlj zltllen doorgaan.

Ik ben opgegroeid in Oegstgeest, vlak bij 't bos. Altijd op avontuur

met m'n vriendje Robert. Vanaf m'n derde jaar en we zien elkaar nog steeds. Op de middelbare school had ik een breed betapakket, met wiskunde, scheikunde en biologie. Ik kom uit een apothekersdynastie, dus daar was alles op gericht. Tot ik in een gesprek met mijn vader besloot dat dat yak weI erg werd uitgehold en eigenlijk was m'n vader het daar mee eens. Dus ik opnieuw nadenken. Manager leek me weI wat. Samen met anderen dingen voor elkaar krijgen. Ik zou eerst bedrijfskunde do en in Rotterdam, maar het werd toch bedrijfseconomie in Groningen, omdat ik eens

1996. Gezworen karneraden.

helemaal weg en op mezelfwilde zijn. Ook achteraf een gelukkige keuze, omdat het wetenschappelijke karakter van die richting me toch erg is gaan boeien. Ik heb er overigens weI een jaartje langer over gedaan, omdat ik actief was in het studentenleven. Veel organiseren, onder andere een lustrum. Toch managen. Over KPN had ik nog nooit een seconde nagedacht. Tot ik uit nieuwsgierigheid meedeed aan een business course. Toen ben ik echt enthousiast geraakt. Binnenkort begin ik, als cashflow analist. Mooi om inzicht in de financiele wereld te krijgen, maar op den duur te theoretisch voor mij. Ik wil toch meer werken aan nieuwe ontwikkelingen in telecommunicatie. Dingen voor elkaar krijgen. Er staat nog zoveel te gebeuren. Daar wil ik bij zijn. Je krijgt binnen KPN echt de kans om alles uit je- , zelfte hal en. Daarom word ik KPN . .L

fC'"'t.." ~:~

--=-

kpn Omdat telecommunicatie de toekomst heeft. Interesse? Bel 0800-0142 of e-mail mdwcns(o"wxs.nl

studieverenigingen Goods Coneest. In deze coneest w ilen 25 studeneen-teams in een

Vereniging voor Internationale en Algemene Economie

t\vccral ronden strijden om de hoogste eer. De deelnemende teams wilen zich in de eersre ronde buigen over een case waarin de pro-

Dit jaar hebben de acrieve leden van de VIAE weer een zee r gezel lig

ducronewikkeling van een nieuw te ineroduceren fmc-good ceneraal

en leerzaam jaar neergezer mer goede activiteiten. Zo werden in

staat. Een deskundige jury bestaande uit hoogleraren en experts uit

maart tijdens de studiereis naar Wenen en Bratislava de economice n

de praktijk zal uit de uit\Verkingen 5 teams kiezen die doorgaan mar

van her voorheen communistische Siowakije en het E U-Iand

de rweede ronde. Per declnemend bedrijf gaat er dus steeds 1 team

Oosrenrijk met elkaar vergeleken. In de Amsterdamse Congresweek

door. De minder verkorenen wilen vervolgcns gaan debattercn

zette de VL\E ten goed georganisecrd congres neer mer het thema

onder leiding van managers van de deelnemende bedrijven, nadat zij

"Crearing Capitalism: recent developments in the transirion of

door een bekende spreker zijn ingeleid in d e hogerc kunsren van het

Eastern European economies". In mei hield de VIAE voor de twce-

deba((eren. In de t\Veede ronde wilen de 5 teams zich buigen over

de keer de Arbeidsmad<t-dag, mer dir jaar nog meer presentaties en

de te volgen retail-strategic. Hierbij kunnen ze de hulp in roepen

workshops van interessante bedrijven en instellingen. Nieuw waren

van ervaren managers, die als consultane optreden. De studeneen

dit jaar de In-House Dagen mar bedrijven.

van het winnende team van deze ronde ont\'angen elk FI 1.000,-. Unilcvcr, Randstad en Procrer & Gambit: hchben reeds toegezegd

Daarnaasr heefr de VIAE ook veel gczellige actlvltelten georgant-

decl te nemen aan deze dag, die gehouden zal worden in het

seerd. Zo werden er dit jaar twee Economencafes gchouden, met o.a.

Randsrad congrcscenerum in Diemen. De inschrijving zal in sep-

Maanen van Rossem die een vergelijking maakt c tu ssen d e

tember aanvangen.

Nederlandse en Am erikaJ)lse economische politiek. In februari was voor haar acrieve leden het eerste VIAE-wee kend. En in mci vi erde

Panra Rhei

de VIAE feestelijk haar eersre lustrum. Daarnaast gaf zij dit jaar vijf

Het is alweer meer dan een jaar geleden dar srudievereniging Panea

activiteiten en uitbreiding op de VU, heeft de VIAE dit jaar meer

Rhei opnieuw werd opgericht, en associatie werd van de Sefa. Panra

leden dan ooit behaald.

keer het blad Curriculum VIAE uit. Door de organisatie van haar

Rhei is de vereniging voor IT-geineeresseerden aan de UvA, en richr zich in het bijzonder op srudeneen Bedrijfsinformatiesystemen,

Ook komend collegejaar gaar de VIAE deze acriviteiten organiseren.

Besruurlijke

Dan wilen er ook In-House Dagen worden gehouden vanuir stich-

Informatiekunde

Sociaal-Wetenschappel ij ke

Informatica.

ting 'AEolus', waarbij de VIAE samen mer andere verenigingen uit

Afgelopen jaar is het eerste volledige jaar geweest, dat voor een star-

gezellige activiteiten wil de VIAE ook van 1998/1999 een succesvol

tende vereniging erg succesvol is verlopen. Een goed begin is het

jaar maken.

heel Nederland is aangesloten. Door een goede balans van serieuze en

halve werk, zou je kunnen zeggen. Naast een sLlccesvol congrcs over Electronic Commerce, zijn diverse bedrijfsbezoeken, gastcolleges en

Lijkt het je leuk om ook met de praktische kant van je studie bezig

workshops verzorgd. De onderwerpen die daarbij behandeld werden

re zijn? En wil jij ervaring opdoen in het organiseren van gocde acti-

liepcn uitccn van een workshop Persoonlijke Effectiviteit en Doelen

vireiten? Word dan acticf lid bij de VIAE! Je kunt daarvoor even

stellcn tot een workshop met een case waarbij een chipkaart voor

langskomen bij de Sefa-kamer. Ook kun je even bellen (020-

srudcneen ingevoerd moet worden. Ook de georganiseerde lezingen

5254024) of e-mailen(viae~l)edufee.fee.uva.nl). Je kunt ook ailee n

waren een aanvulling op de srudie, en zijn lcnzaam gebleken voor

begunstigcr van de VIAE worden. Voor fl 0,- ontvang je een jaar lang

cen groot aantal srudeneen. Tijdens deze iel.ingen konden achter-

de Curriculum VIAF en informatie over en ko rting op aile acrivitei-

gronden en prakrijkervaringen uitgewisscld worden over bijvoor-

ten.

becld s),stecmont\vikkclmethoden of de problematiek bij het ontwerpen van een groot project, ?Oals de warerkcring bij de

In september is er een Introduktie-borrel van de VIAE in de centra-

Rotterdamse haven.

le hal. Je kunt dan kennismaken met en lid worden van de VIAE. Le t op de fol ia en posters in de hal.

Ook voor komend jaar staan weer diverse workshops, bedrijfsbe?Oe-

De VIAE is ook te bekijken op internet:

ken en lezingcn gepland. Ook z.al een nieuwe activiteircn zijn intre-

http://student.fee. uva.nllviae

de docn: her ITThcma-Cafe. Onder het genot van een hapjc en een drankjc zal kone lezing (ongevee r 30 minLlten) gegeven worden over een actueel onderwcrp, waarna nagepraat kan worden tijdens een borrel. Voor het organiseren van de IT-Thema-C afe' s, en de andere acriviteiten zijn wij altijd op zoek naar acrief talent. Heb je interesse in een carriere als actief lid bij Panra Rhei, stuur dan een email naar pantarhei@wins.uva.nl of schrijf jt bij de Sefa-balie in als actief lid van Panta Rhei.

ROSTRA ECONOM ICA

ROETER

TRAAT

Amsterdam Alexanderplatz Als jongen van 12 jaa r oud ging ik mer mijn o ud ers op vabnri e naa r Berlijn_ Een bewe k aa n O osr Berlijn was des rijd s een ver pli chr uirj e voo r elke Wcs rerse roe risr. Na de ee llwigdurende grensformalireiren kW<lmen we op de Al exa llCk rplarz, her harr van her voormalige Oosr Berlijn _Ik liep over her plein en ve rwonderd e rnij ove r hoe mooi en schoo n het was ill O osr D llirsland _ De rn cnsen wa rell vriend el ijk en lachren , en iedereen leek inrens gellikkig_ Jc mochr echrer ni er de srraren illlopen, di e va nuir aile richri nge n op her prachrige plein uir kwJmen_ Angs ri g we rden ail e roerisrcn in de ga ren ge houden , doo r mannen ell vro uwe n di e echrer onder ail e o rn sta ndi gJleue n vriendelijk bleven_ Her plaal je (br de roeri sren in hun hoo td rn ee naa r huis namen, moesr na rllurlijk wei pe rfc cr blij vc n_ Vriend en in her Wes ren moes ren horen dar her allem aal wei meeviel in Oos r Duirsland_ H er negarieve bceld dar in de Wes rerse pers ove r Oosr Duirsland we rd gesc hersr. moes r op deze manier wo rde n o nrkrachr. H er bleek achreraf echrer een geglazuurd e rorte appel re zijn_ De Alexand erplarz was absoluur ni cr represe nr;J ri ef voo r de res r va ll Omr Duirsland _ 1k moes r aan deze vaka nrie denizen fOe n ik laa rsr posr krecg va n de Universireir va n Amsre rd am_ In cen br ief wilde her bes rullr van de FEE duidelijkheid ve rschaffen mer berrekking ror de negarieve publicireir in de pers_ Termen a.ls "lOrgeli jkheidwe rid aring' en "gele kaarr" moes ren maa r ee ns in ee n o rd elijk ve rband word en geplaarsr. F.en nobel srreven, al moet je dar dan na ruurlijk wei goed en vo orLichri g aanpakk cn. D e briet began sre rk. IJe pos irieve en ncgari eve punren van de FEE, zoa l di e waren a~lIl ge r ro ffe n dour de visirarieco mmi ss ie, werden o pgeso md en er werd duidelijkh eid ve rschafr mer bctrekking ror de gc vol gde pro ed ure_ Maa,- LOc n k"" lm _____ , m 'l n her ve rvolg va n de bri ef en, god , Ca li gula w u er ee n rood hoo fd va n hebben ge krege n. Zander in derail uir re wild en over de veran dcrirl gen di e er nu we rkelijk op de faculrcir hebbcn pl.w sgevonde n, wo rd en srll de nren en medewc rkers in de brief o pge roepe n orn 'iieh in re Le rrcn om de naam va n de fac ul tcir ha ag re ho uden _ I.inncn als "LOWe! sruci emcrr " I, meclewe rkers 7_ullen l.i ch rnoeren in l-elte rl voor dae zaa k", deden bil mij de vraag op ko rn en waar ik me nu ei genlijk voor mo es r ime n en_ Moesr ik me ervoo r irl7._e r[en dar er oa k d ir par weer ge noeg "lie!rj es naa r de Roerer!;s rraa r 11 komen ? De hri ef legr lIamelijk op gec n enke le manier uir welke'

JULI I ~rn

verandcrin ge n er nu werkelijk binn en cl e taculrcir sind s de vislrarie hebben plaarsgevanden, d us daa r kon jk me moe ilijk voor inzerren_ Her eni ge dar wordr verreld is dar er ve randerin gen hebben plaarsgevonden_ Doo r m iddel van mooie woorden als "ras k-fo rce o nd erwijs" en "MUB-srrucruur" pro bee rr m en de verandering kl eur re geven_ Naar ee n di epere inhoud blijfr her voor de lezer echrer gisse n_ De kl achren van stud enren over de slechre invulling va n de verschill ende vakken behoren ook nog sreeds nier tor her ve rJeden_ ledere week hoa r jc wei weer ce n cowboyve rhaa l va n iemand mer berrdJ, in g ror zijn of haar erva ringcn rn et ee n bepaalde vakg roep o t hoogleraa r. Een VW O Ice rlin g loopr de o nrva ngs rhal van de FEE binneD_ Hil wil eco no mi e gaa n sruderen, maar weer nag ni er zo goed waa r hij dir 2al gaan dom. In de kranren hee fr hij naru ur lijk gelcz.en ove r de problem en va n deze tac ul re ir, ma ar zel fsrandi g als hij is, wil bij zich hi er 7_elt van vergewissen_ Amsrerdam is immers zo'n leuke srad a m in re sruderen_ Her za l "lI emaal wei meevall en_ De srud enren, d ie de sch olier rege nkomr in de Ontva ngs rhal, smrlcn en lachen_ [ederee n lijkr enrh ousiasr. Len voo rlichrer legr de sc holi er uit war zijn rnogclijkheden zij n binnen de FEE_ Atgaande op diem praatj e lijkr de FEE o rgani sarori sc h re clraaien als ce n Zwirsers uurwe rk_ " Dir beeld kl o pt roch hdernaa l ni cr mer war ik in de kranren heb gelezcn''', denkr de sc holier na her aa nscho uwen en aa nh o ren van al dele prachr en fl raa '- f\n gsrig wo rdr hij ond crru sse n doo r de recruirers va n de FE E in de garen ge houden_ De VWO scholier 7_al roch nicr de b nrine inlopen o m mer de 'cch re' srll denren te gaa n pr::tren of de Ii fr nemen naa r een va kgro 'p, om mer de medcwerkers r praren . Hoewel de srudenren en medewe rk<Ts rnidd cls een brief zijn opge roepen o m achrer de fE E rc sraa n, o m zich in re Letten voor 'de Laak' , wllen er immers alr ijd wei een paar las ri ge personen zijn di e hi er ni er zondermeer gevo lg a,w gevel1_ En kriti ek, nee, dar zo u in de huid ige fase voar de be ulteir tu nes r zijn_ Eenm aa l rhui sp,ckol11en ve rte lr de scholier zijn ouciu.s over Zi)'l Jag ,ran de I'L:L "Pap, het is allemaa l nier waar war ze sc hrij ve n ove r de FEE, ik heb her me r eigen ogen gehoo rd en gezJen".

Hij is duidelijk vroege r no oir op de A1 exa nd erp larz in Rerlijn gewees r.

COLOFON Periodiek von de Foculleit der Economische Welenschoppen en Economelrie oon de Universiteit van Amsterdom, uitgegeven door de Sefo.

Hoofdredadie Peter LeijgroaH

Reineke Poll

Redactie Bernord van den Berg Kim von den Berg Hon Jonssen

Stefon Koomen Marit von Sondwijk Bert Scholtens

Fotagrafie Marije Bloemer

lIIustraties Annemiek Sieinmeiz

Vormgeving Jeroen Buler

Rogier Mars

Adreswijzigingen Sludenlenodminislrotie Binnengasthuisstroot 9 101 2 ZA Amsterdam

Jaarabonnement 6 nummersvoar 130,Voor readies, brieven en open sollicitaties is de redactie bereikbaar op Roelersstrool 11, kamer EO.05 1018 WB Amslerdom Tel. Roslro (020) 525429701 Sela (020) 627 96 S3 (vroog noar Reineke Poll) E-mail odres: ROSTRA@EOUFEUEE.UVANl Nielsuil dele uilgave mag lander loeslemming van de redoclie of de exlerne auleur overgenomen worden. De redoclie is niel veranlwaordelijk vaor de rnhoud von ingezonden slukken en behaudl zich hel rechl voor dele in Iekarlen.

Oplage 4500 Advertenties TOIieven op oonvroog verkrijgbaar. Opdrachten schrihelijk ter aMenlie von ocquisiteur Sefa, Mochteld Roos_

Advertenties in deze uitgave ABN-AMRO

Cup Ge",,,,i Oeloi"e KPN S,hel,omu

IIkzo Nobel Corgrll ING Groep

Mo,et

Un,leve,

Zet- en drukwerk Mebo Print BV, Amslerdom

Sefa-bestuur Joris de Rilk (voorzltler) Sjoerd van Weele (vlce-voorzitter) Mork Miltenburg (secretoris) Wouler von der Heijden (eerste penningmeesler) Noor Berkhout (tweede penningmeester) Machleld Roos (commercieie zoken) Jenneke Segers (in Ierne zoken)

Wat heet, internationaal werkveld ...

----------------------------------------------~

•

\ll'!G Argentinie

•

lING

I NG

Australie

Brazilie

•

\ING

•

lING

Illore Indonesie

Italie

•

lING

lU'G

II'G

Frankrijk

•

Hong Kong

•

lIN.

China

,II""

Hongarije

•

\ ING

•

\ING

Groot Brittannie

•

IINC

'IN~

1" ,

Japan

. lI(lexico

.•

" .1

. \1'

" ..II'IG .

Russische Federatie

• '.

"'I'

TSje(r;I~

Spanje .

1.: vensverz~Keringen verkope)1 in

Polen

• \

,! .

. Singapore

Nederland

•

l ING Venezuela

.. andere kant van ·de wcreld .

Daarbij

Roemenie. Introductie van telebank-

Oat is een van de aantrekkelijke

\n."

Verenigde Staten

kun

kiezen

uit

drie ' ihs troomvarianten ; het Global

ing in Canada. Een toonaangevende

punt en van we rken ' bij ING Groep .

Management Program ING Group,

bank kopen in Engeland. Een verze -

Want niet aileen de functie s e n taken

he t commerciete traineeship of ccn

keringsmaatschappij overnemen in de

va ri eren e norm , ma a r ook het interna-

start als professional in cpn vak-

Verenigde Staten. toe passcn markets

Debt convers ion

Brazilie .

stimuleren

111

Emerging

academici

vIm

Thailand,

Oekrai'ne, Argentinie.. LNG Groep heeft eigen vestigingen

gebied. Spreekt dit je aan, heb je afTiniteit met

financiele

dienstverlening

tion aa l kader. De sociale en maat-

studeer je binnenkort af) Bezoek dan

schappelijke

onzc internet site: www.recruitm e nt.

s ituatie

cen

lan d .

in maar li efst 59 landen. Nu. Want

Dc eco nomische omstandigheden. Dc

ing.nl. Je kunt ook al met ee n ee n

morge n kunnen dat er mcer zijn.

man ie r van zaken doen . Werken in

so lli c itati ebrief met cv sture n naar

nauwelijk s

het buitenland bin zelfs al dee l uit-

ING Groep , Manage ment Devc lop -

nog grcnzen. En het is onze overtui-

maken van je tra inee ship . Want ING

ment/Recruitment , me vr. mr. A. M.T.

ging dat je als financiele dien stve rl c-

Groep in ves teert for s in de profcss io-

van Oss , (WT 16.3 2), Poslbus 810,

ner zo dicht mogclijk bij je markt

nel e

moct zi tt en . Ook al is he t aa n de

va n aa nkomc nde managers.

Ondernemcrschap

kent

~._._~_ d;;..";a;;;,.t ,;;",,...,;h ~ ee

t f

persoo nlijke

ontwikkeling

1000 AV Ams terdam, lelefoon: (020) 541 65 18.

ING

GROEP