1998 - Nummer 228 - november 1998 by Faculty Association Sefa

R e

a c Er is een doodzonde die je als redactie kunt begaan. Dat is dat je in je redactioneel toegeeft dat het moeite heeft gekost om dat redactioneel te schrijven. De redactie van Rostra Economica durft die zonde wei te begaan. Inmiddels is drie keer een redactioneel geschreven en drie keer is het in ons ronde archief beland . Vandaar dat we hebben besloten om het onszelf makkelijk maken door het zo kort mogelijk te houden. Door het nummer dat nu voor je ligt, lopen een paar rode I ij nen. Een daarvan is 'drank en drankgebruik'. Ga bij jezelf eens na wat het vroegste tijdstip IS geweest waarop je op een normale doordeweekse dag ooit alcohol hebt genuttigd. Bedenk vervolgens waar je dat deed . Tien tegen een dat het in De Krater was. De man die jouw glas inschonk, heette ongetwijfeld Erik Sorel. Onlangs nam hij afscheid van De Krater. In dit nummer lees je een laatste interview met hem. Een andere plek waar mensen vroeg op de dag naar de fles grijpen, ligt 2150 kilometer ten oosten van ons. Rostra-verslaggever Paul Huigens woont nu bijna een half jaar in Moskou en schrijft vanuit zijn

â&#x20AC;˘

o n e e

standplaats over de roebelproblemen in Rusland. En dat is natuurlijk nog lang niet alles in d it nummer. Mil ieubelastingen, boekjespoepers, rekening courant-berekeningen en de ondergang van Long Term Capital Management, je komt het allemaal tegen. Over het vorige nummer van Rostra heeft de redactie veel kritiek gekregen. En voor een deel vonden we die kritiek ook wei terecht. Dat willen we best toegeven. Het absorptievermogen van het papier was inderdaad niet hoog genoeg om het als kattenbakvulling te kunnen gebruiken. En dan hebben we het nog niet eens over het hoge aantal spelfouten gehad. We verwachten dat dat in dit nummer beter zal zijn . Om redactieleden en lezers wakker te houden is besloten om een meter bier (tijdens de donderdagmiddagborrel in De Krater) uit te loven aan de persoon die in dit nummer 228 de meeste spelfouten kan ontdekken. Antwoorden kun je schriftelijk inleveren bij de Rostra-redactie. We geven je vast een hint: kijk op pagina 23 en vervolgens op pagina 8. Succes ermee. De Redactie

ROSTRA ECONOM1C A

ROSTRA

Risky Business

ECONOMICA NOVEMBER

Valutarisico in Rusland

1998 44

JAARGANG

NR.228

Een Grieks Drama op Wall Street -

Amsterdamse Carriere Dagen Spec' al EN VERDER: Redactioneel Facts & Figures: Erik Sorel

2 12

Rostra Damus

Configuring the Economy

Jasmijn Weenink &Joris de Vreede

Adrienne van den Bogaard

Boekrecensies: Rick van der Ploeg & Paul Krugman

Column: Student-en-leven

Sefa pagina

Studieverenigingen

Roetersstraat 11

Pieter van der Straaten

Milieubelasting: Stijgen moet! Jeroen van Uzerloo

NOVEMBER 1998

Toen ik vier weken gel eden in Moskou aankwam, kon ik met een dollar negen roebels kopen. Paniek alom, want even daarvoor stond de roebel-dollarkoers nog op een stabiele 6,5. Een weekje later was de dollar 20 roebels waard, om daarna terug te zakken naar 7,5. Nu, weer twee weken later, hangt de koers rond de vijftien maar is weer langzaam aan het dalen. Het meest schokkende yond zich onlangs plaats toen ik '5 morgens voordat ik ging werken, even tien dollar moest wissel en. Ik kreeg er 130 roebels voor. Toen ik '5 avonds naar huis ging stond de koers bij hetzelfde wisselkantoor op 14,7 en bij een ander kantoor, een half uurtje later, op 15,3. Dat is een verschil van 20,8% binnen een dag! PAUL HUIGENS

â&#x20AC;˘

5 â&#x20AC;˘ Valutarisico In Er zijn twee zaken die een dergelijk gewelddadig koersverloop teweegbrengen. Ten eerste voldoer de Russisehe maatsehappij niet aan de verwaehtingen van de markteeonomie. In Rusland wordr de dollar veelal gebruikt als rekeneenheid en als spaarm iddeJ. In een ri jd van sterke inflarie nemen mensen massaal de vlueht in de dollar om niet te blijven zitten met rap waardeloos wordende roebels. Er kan dus worden aangenomen dat het gebruik van de dollar noodzakelijk is. De wet van vraag en aanbod zou er dan voor moeten zorgen dat bij een hogere roebelprijs van

I MICEX

= Moscow

de dollar de vraag daalt en her aanbod stijgt. N u is dit in Rusland niet het geval. Als de prijs van de dollar stijgt, verwaeht men een verdere stijging en gaat men juist en masse dollars kopen, waardoor de prijs nog meer wordt opgedreven. Het omgekeerde gebeurt evengoed; als de koers daa1t, koopt iedereen weer roebels omdar zij verwaehren dar de koers nog verder za l dalen, war dan ook gebeurt. Zo sruitert de roebel op en neer russen een minimale en een ma,ximale koers. Ten rweede is de roebel een bijzonder

Interbank Currency Exchange

illiquide valma: zij wordt buiten Rusland nauwel ijks gebruikt. De MICEXLhandeJ sehommelt rond de $50 miljoen per dag. Dar is peanuts vergeleken met de han del in nationaIe valuta in Amsterdam, Londen of zelfs Warsehau. Ter illusrratie: het bedrijf Gazprom (de aardgasmonopolist van Rusland) besloot midden in de valuraerisis haar aehterstallige belastingen te betaJen. Omdat belasringen in roebels worden betaa1d, moest Gazprom een aanzienlijk deel van haar harde valuta inwisselen. Oat deze aetie de valutahandel gedurende een aanral dagen rotaal versroorde,

ROSTRA ECONOMICA

geeft wei aan op welke schaal er gehandeld wordt. Een ander voorbeeld van de relatie tussen de illiquiditeit van de roebel en de schommelende roebelkoers betreft de dollar-forward contracten die een aantal Russische banken uit hadden staan bij buitenlandse banken . Zo'n forward contract houdt in dar de Russische bank zich verplichr om op een bepaalde rermijn , bijvoorbeeld drie maanden, roebels re kopen van een buirenlandse bank regen een vooraf vasrgesrelde wisselkoers. Zie de gekaderde rekst voor een voor-

NOVEMBER 1998

beeld van de werking van forward contracten. De Russische banken hadden voor ongeveer $10 miljard aan COntracten uitstaan die op het punt van aflopen stonden. Vlak voor de vervaldatum gingen de banken massaal roebels oppotten om zo de koers kunstmatig laag te houden. Immers: hoe lager de koers van de dollar op de vervaldag, hoe minder zij zouden moeten betalen voor de forward contracten. Op de vervaldag was de koers 7,5: 1, niet ver van de wisselkoers drie maanden eerder, dus de banken verloren geen fortuinen op hun forward-posities 2 .

Omdat het handelsvolume op de MICEX zo laag is, kunnen de banken de koers gemakkelijk be'invloeden . Op de dag nadat de contracten afliepen, schoO( de wisselkoers dan ook weer als een raker omhoog. De vraag is nu wat de consequenties zijn voor een min of meer toevallige voorbijganger zoals ik. Mijn salaris wordt uirbetaald in dollars, dus in de tijd dat de dollarkoers hoog was, waren aile Russische goederen relatief goedkoop. Bovendien was het redelijk makkelijk om mijn harde val uta in te wisselen regen roebels. Her

2 Overigens waren de banken ook niet in staar om deze bedragen tc betalen. Een groot dee! van de contracten is niet nagekomen.

leven zag er dllS goed llir. H er enige probleem was dat je steed s hele Ideine porties tegelijkerrijd moest wisselen , omdat de koers een dag larer zomaar 10% zo u kunnen stijgen. Toen de koers ging dalen, werd het ineens heel moeilijk om aan roebels

markt worden veel mensen onrslagen door bedrijven liquiditeirsproblemen (of gaan, zoals men dat hier noemr, ondervinden. Om deze problemen re op langdurig onberaald ve rlof). omzeilen, gaan veeJ bedrijven beralen Wesrerse bedrijven leggen veelal hun met IOU's3. Dir waardepapier is zeer activireiten min of meer stil en wachrisicovol, omdat het maar de vraag is ten af. Zo heefr het bedrijf waar ik of het uirgevende bedrijf ooit in staat werk haar dochteronderneming in za l zijn om de schulden af re beralen. N ederland opdracht IOU's worden d an ook ver beneden de nominale waarde verhandeld. gegeven om besl ag te laten Jeggen op de W isselkoers RR 1$ Russische bedrijven gaan echrer bezirringen in 6 N ederl and van haar gewoon door mer produceren en ,0 (Russische) bank. beralen hun werknemers mer goede12 ren uit eigen producrie (llli ers, loden Deze had namelijk 14 '6 d e rekeningen van pijpen, lege flessen ercerera). De 18 onze werknemers in werknemers proberen deze goederen 20 22 .;, .;, vervolgens te verkopen of re ruilen. Ru sland bevroren . '!' ~ $, $ o~ ~ _ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ $ N Dit ruilen, de zogenaamde ' barter Banken willen geen M N N '" trade', gebeurr ook vee! ru ssen bedrijgara nries meer afgeYen, du s de inrernaven onderling. En de Russen zelP. Die ondergaan dit rionale handel ligr ook re komen. Hierdoor heb ik drie min of meer sri!' Gek genoeg beleefr alles met een gelatenhe id die verraadr dagen zonder geld gezeten. Om elke de Russ ische auro-indusrrie goede dar ze voor herer vuren hebben avond toch nog iers re kunnen eren, tijden ; veel mense n willen hun geld ges raan. Toen he r ber ichr op kantoor moesr er veel 'geregeld' worden. Ik in deze onzekere rijden namelijk rondging dar de hele sraf 20 tor 50 sruurde d an bijvoorbeeld een mailrje belegge n in iers waardevols. procenr in sa laris ge korr ZO ll gaa n wo rden, was her ongeveer 30 seco nrond op kanroor om uit te vinden of iema nd misschien dollars wilde wisEen ander gevolg is dat er welJ11g den onrllsrig. D aarna ging iedereen se len, uireraard regen een voor mij geld in omloop is. Er bestaar met weer aa n her werk. "20% is berer dan zee r ongllnsrige wisselkoers. Een name een gebrek aan roebels, waar50% en 50% is beter d an geen ande r voo rbeeld: op vrijdagavond werk", zei de co ll ega naast mij. En daar heefr hij narullrlijk gelijk in. wilden we uitgaan, maar de helfr van de avond brachten we door met zwerven door de stad, op wek naar een geldautomaat waar nog geld in za r (ze waren allemaal leeg) of een wisse!kanroor. Toen we eindelijk een Drie maanden gel eden stond de koers van de roebel tegen de wisselkantoor vo nden , kregen we dollar op 6,5. Een contract zou bijvoorbeeld zijn: op 15 juni naruurlijk schandalig weinig roebels spreken RusBank en Ned Bank af dat NedBank op 15 septemvoo r o nze dollars. 10 miljoen roebel levert aan RusBank tegen een wisselber Toen d e dollar eindelijk wee r begon re stij gen, werd het ineens weer makkoers van RR 6,8 per $1. Bij het aflopen van het contract worke lijk om roebels te kr ijgen, maa r de den niet de onderliggende waardes uitgewisseld (de RR 10 onzeker heid over de koersen van de miljoen en de $1,47 miljoen) maar wordt het verschil in wisvo lgende dag blijfr. Zeker in het selkoers verrekend . Stel dat de wisselkoers op de vervaldag, weekend, wanneer de Centrale Bank 15 september, 15:1 is (dit was de werkelijke koers enkele geen koers afgeefr, is de handel vogeldagen voor de vervaldag). RusBank zou nu een enorm verlies vrij. Je ziet dan dat je dollar bij het lijden: zij zou 1/6,8 - 1/15 * 10 miljoen = $0,8 miljoen moeene wisselkantoor 16,2 roebels waard is en bij her andere slechts 14,8 . Voor ten beta len aan Ned Bank. iemand die opgegroeid is in een goed In dit voorbeeld zou bij een koers op de vervaldag van 7,5:1 georga niseerde markteconomie is dir (dit was de werkelijke koers op de vervaldag) RusBank aan heel verwarrend. 0> ~

EenV~ard:

War gebeurt er met de bedrijven in Rusland ? Vee! bedrijven gaan faillier en over aile lagen van de arbeids-

NedBank 1/6,8 - 117,5 *10 miljoen = $0,14 miljoen moeten beta len. Het bedrag dat RusBank zich in dit geval bespaart is bijna de helft van de initiele waarde van het contract.

310U ~ l Owe You : Dcze schuldbriefjes zijn o nofficide waard epap ieren, di e aangeven dar her bedrijf d e houde r ee n bepaa ld bed rag moe r beralen.

ROSTRA ECONOM1CA

Als je streeft naar de top is een goede leerschool onontbeerlijk. Doordat ze je kennis aanrei ken, je karakter verder vormen en je met voorbeelden inspireren en motiveren. In dat opzicht kan Arthur Andersen zich m eten met de beste scholen ter wereld, zoals de school van Rembrandt. Begin je bij onze Accountancy divisie, dan verzeker je jezelf van een gedegen opleiding, waarbij je kennismaakt met de "Business Audit". Deze controlemethodiek dwingt je om naast de juistheid van de jaarrekening ook naar de doelmatigheid en effectiviteit van de organisatie te kijken. Zodat je als toekomstig financial consultant nog meer toegevoegde waarde zult bieden. Intensieve training en personal coaching. In multidisciplinaire teams neem je al snel je eigen verantwoordelijkheid en doe je voortdurend nieuwe ervaringen op. Ondertussen krijg je een steeds duidelijker beeld van de specialisatiemogelijkheden. Solliciteren? Voel je jezelf aangetrokken tot de leerschool van Arthur Andersen Accountants? Stuur dan je sollicitatiebrief met eVen cijferlijsten naar Arthur Andersen Accountants, Afdeling Human Resources, postbus 21937, 3001 AX Rotterdam. Je kunt ook bellen met de afdeling Human Resources : 010 - 2421600. Voor meer informatie over Arthur Andersen, raadpleeg onze wereldwijde in ternetpagina' s op www.arthurandersen.com KENNIS TELT, KARAKTER NOG MEER.

ARTHUR ANDERSEN

Soms biedt de economie alles wat het leven interessant maakt: overmoed, arrogantie, enorme rijkdom, geschonden reputaties en een onvermijdelijke val. Van dit alles was sprake bij de opkomst en bijna-ondergang van Long Term Capital Management. Een Grieks drama op Wall Street. Een buitengewoon interessant drama welteverstaan, zowel wat betreft de achtergronden als de feitelijke gebeurtenissen.

Eerst iers over de achrergronden . Long Term Capital Management (vanaf hier LT M) is een hedge-fonds. Letterlijk een soon beschermingsfonds waarbij niet aIleen bij srijgende, maar ook bij dalende koersen verdiend kan worden. In de prakrijk is her een beleggingsfonds dar veel gebruik maakr van derivaren als opries en rermijncontracren. Om her rendement op her eigen vermogen te vergroren, wordr er bovendien meesral veel geld geleend. Alleen al de naam hedge-fonds is misleidend , want hedging is volgens her economieboek: invesreren in een acrivum om her [Orale risico van een porrefeuille re vermindereno Een voorbeeld hiervan is een exponeur van pluimvee die diepgevroren kippen naar Amerika exporreert. Her zou kunnen dar hij nu een contract afsluir, maar pas over t\vee maanden in dollars beraald krijgr. In de tussenrijd loopt hij een valurarisico, want als de dollar daalr, krijgr hij minder geld, terwijl de kippen al in her vliegtuig zitten. Om dat risico re verminderen kan hij op de rermijnmarkr doJJars

PAUL ROOS

"Als het dan tout gaat, gaat het helemaal tout" verkopen regen een vasre koers. Over !:\Vee maanden krijgt hij dan een vaste prijs voor zijn dollars, ongeacht de waarde van de dollar op dat moment. LTCM was zeker niet bezig mer het verminderen van risico's. In her begin deden ze veel aan arbitrage. Via aJlerl ei voor leken nauwelijks begrijpbare - wiskundige formules

ROSTRA ECONOMICA

zochten ze naar arbitragewinsten, bijvoorbeeld bij converteerbare obligaties. Een converreerbare obligarie is een obligatie van een bedrijf die de eigenaar desgewenst kan omzetten in aandelen van dar bedrijf. Niet moeilijk in te zien is dat er een verband moet zijn russen de waarde van de obligatie en de koers van het aandeel. Met behulp van computermodellen kon LTCM nagaan hoe die correlatie per bedrijf verschilt en verandert. Arbitragewinst is nu mogelijk door het te dure activum (bijvoorbeeld het aandeeI) shorr te verkopen (verkopen zonder dat je het werkelijk bezit) en het te goedkope activum (in dat geval de obligatie) te kopen. Oat ging goed, maar na een tijdje waren de mogelijkheden op en moest het aandachtsgebied verlegd worden naar beleggingen met meer risico , waarover later meer. Oat LTCM zo ongehinderd te werk kon gaan, heeft ermee te maken dat hedge-fondsen niet verhandelbaar zijn op Wall Street en dus nauwelijks onder controle Staan. Bij LTCM kregen de beleggers slechts periodiek een briefje met daarin de resultaten en een vaag omschreven beleggingsstrategie. Die beleggers moesten hun inleg minimaal drie jaar laten staan. En hun inleg was dan ook nog eens minimaal 10 miljoen dollar. Toch waren de beleggers niet aileen verveelde Amerikaanse multimiljonairs, die hun geld verdelen over liefdadigheidsgala's, golfen met bejaarden en een beetje spelen op de beurs. Ook aJlerlei scaatsinstanties, vooral Aziatische, hebben zaken gedaan met LTCM. De reden hiervoor is duidelijk: vertrouwen. Verrrouwen in de wiskundeknobbels van Robert Merton en Myron Scholes die aan het hoofd stonden van de afdeling die de markten wiskundig analyseerde. En dat vertrouwen was wel ergens op gebaseerd, want Merton en Scholes wonnen in 1997 de

NOVEMBER 1998

Nobelprijs voor de economie voor het maken van een instrument om de waarde van een derivaat te bepalen. Samen met de in 1995 overleden econoom Fischer Black bedachten zij de Black-Scholesformule, waarin de waarde van een optie afhangt van de aandelenprijs, de uitoefenprijs, de risicoloze rente en de looptijd. Een theoretische formule die in de praktijk zijn waarde zeker bewezen heeft. Deze rwee schijnbare genieen werkten bovendien onder leiding van John Meriwether. Meriwether was bij de start van LTCM, in 1992, aJ een levende legende. Hij was vicebestuursvoorzitter van de zeer gerenommeerde firma Salomon Brothers. Hij was de eerste die met zijn eigen geld handelde volgens wiskundige technieken. En, misschien weI het belangrijkste, hij was rijk, heel rijl<. Oat hij afrrad bij Salomon Brothers na een schandaal rond de veiling van Amerikaans schatkistpapier, was een smetje dat men graag over het hoofd zag. Pronkend met hun eigen namen en met die van Merton en Scholes, haaJden Meriwether en zijn van Salomon meegekomen vriendjes gemakkelijk het eerste miljard aan inleg binnen. Daarmee konden ze doen wat ze wilden, zo zijn nu eenmaaJ de regels van een hedge-fonds. Dit kwarn erop neer dat zij konden speculeren met termijnconrracten op Braziliaanse koffiebonen, Hawaiiaanse hypotheken, Nederlandse diepvrieskippen of wat ze maar wilden. Eerst wilden ze dus vooral aandelen en hun converteerbare obligaties, later kwamen de zogeheten credit spreads in beeld. Door het kopen van een credit spread gok je op een verbetering of verslechtering van de kredierwaardigheidsbeoordeling van een bepaalde staatsobligatie. Grof gezegd gokre LTCM erop dat door de invoering van de euro de renteverschillen binnen Europa kleiner zouden worden. Door

het nemen van een shortpositie in veilige Duixse obligaties en een longpositie in risicovollere Griekse staatsobligaties, verdien je als de rentes in Europa naar e! kaar toe gaan, want dan srijgr de Griekse koers van de Griekse obligaties. De eerste resultaten waren fantastisch te noemen. In februari 1994, toen de obligaties het erg slecht deden, haalde LTCM een rendement van 28,5%. Door hun succes stroomden de miljarden binnen, zowel in de vorm van rendement als via nieuwe beleggers. 1995 en 1996 waren topjaren voor LTCM met rendementen van boven de 40%. Die rendementen waren ook nog eens zeer stabiel voor een hedge-fonds. In 1997 liep het rendement terug en in september van dat jaar kwam een bijzondere mededeling: bijna de helft van het belegde vermogen werd uitgekeerd aan de aandeelhouders. Want "ze hadden te veel kapitaal". Die reden klinkt redelijk belachelijk, maar is wei re begrijpen. Want hoe meer eigen vermogen, hoe lastiger het is om een hoog rendement op eigen vermogen te hal en. Er is maar een beperkt aamal geschikte beleggingsmogelijkheden en extra geld IS op een gegeven moment dan alleen maar ballast. Ondanks deze lichte troebelingen, leek het redelijk te gaan. De nekslag kwam op 16 augustus 1998, toen Rusland bekendmaahe dat het niet meer 1<on voldoen aan zijn schuldverplichtingen. Over de he!e wereld vond er een vlucht plaats vanuit risicovolle obligaties richting veilige staatsobl igaties. Concreet betekent dit dat de koers van Duitse obligaties steeg en die van Griekse daalde. De renteverschillen werden dus groter; precies het tegenovergestelde van wat LTCM gedacht had. Het hefboomeffect, dat was ontstaan door te beleggen met derivaten en geleend geld, keerde zich hier tegen het fonds. Met een ingelegd vermogen van op dat moment 4 miljard dollar, !iep LTCM

risico voor 100 miljard dollar.

Als het dan fout gaat, gaat het helemaal fout. Over de maand augustus lijdr LTCM een verlies van 44%. De ene na de andere margin call (verzoek van banken om bij re stonen op derivatenbeleggingen) komt en een faillissement dreigt. Faillissement dreigt meteen voor een heleboel anderen, want allerlei banken zouden dan hun tientallen miljarden nooit meer terugzien. En dus kwamen ze dan bij elkaar, het schaamrood op de vierkante kaken, de onkteukbare bazen van Merrill Lynch, Goldman Sachs, Morgan Stanley en aile andere topbanken. Om hun bedrijf, hun gezicht en soms zelfs hun persoonlijk vermogen (!) te redden, keken ze in hun zakken en daar bleek in toraal3,5 miljard dollar in te zitten. Genoeg om het bedrijf even overeind te houden. Zelfs op Wall Street kidde dit tot een moment van bezinning. De meeste banken bedenken zich nu we! twee keer voordat ze geld in zo'n hedge-fonds stoppen of hebben dit soort afdeli ngen inmiddels zelfs gesloten. Bezinning is er in ieder geval niet bij John Meriwether, die de banken bedankt heeft die hem "in staat gesteld hebben om actief te blijven in de marh". Een medewerker sprak zelfs al van "we gaan ervoor zorgen dat we nu serieus geld gaan verdienen". De catharsis blijft dus uit; niet iedereen heeft er wat van geleerd. Hopelijk Robert Merton en Myron Scholes weI. Nu het spoor van ellende, dat LTCM over de hele wereld heeft nagelaten, zichtbaar wordt, wordt een ding pijnlijk duide!ijk: deze topeconomen, met al hun ingewikkelde wiskundige berekeningen, deden in feite niks anders dan golzken. Verkeerd gokken, met desastreuze gevolgen. Oat is verbijsterend, onnobel en vooral onnozel.

ROSTRA ECO"\OMICA

Talent en inzet: 100% Ontplooiingsruimte: 100% Carriere: 200% Als je straks je studie hebt afgerond, laat je het leven niet zomaar op je afkomen, Je hebt immers de talenten om de toekomst naar je hand te zelten, Je hebl het bedlijfsleven heel wat te bieden, Je bent prestalie- en resultaatgerichl, en je bezit de overtuigingskracht en leidinggevende capaciteiten om ook anderen te motiveren, Je bent flexibel, hebt de visie en creativiteit om buiten gebaande paden te treden; en je hebt het doorzettingsvermogen en oog v~~r detail om die visie in de praktijk te brengen, Daarom ligt hel voor de hand dal jij ook eisen stell. De organisatie waarin je gaat werken, moet dynamisch zijn en je genoeg ontplooiingskansen bieden, Klinkt dit herkenbaar? Dan is het interessant om eens te kijken welke carriereperspectieven Esso-Exxon biedt. Mogelijk ben jij een van degenen naar wie wij voortdurend op zoek zijn om ons toekomstige management te versterken, Esso en Exxon Chemical maken deel uit van het wereldwijde energie- en chemieconcern Exxon Corporation, Dit is een van de meest succesvol Ie en financieel krachtige ondernemingen ler wereld, waar mel behulp van de modernste technologieen uitmuntende resultaten worden bereikt. Esso houdl zich in de Benelux ondermeer bezig met de raffinage van ruwe olie en de distributie en verkoop van olieproducten, Dit zowel via een wijdvertakt netwerk van verkooppunten aan de consument, als direct aan grote industriele afnemers, De acliviteilen van Exxon Chemical

liggen op het gebied van research en productie van boogwaardige chemical ien en business-to-business marketing, Hel management van Esso-Exxon beslaat uit mensen met een verrassend grote verscbeidenheid aan studieachtergronden, Zoals: economen, bedrijfskundigen, informatici, chemisch technologen en werktuigbouwkundigen, Zij hebben gemeenschappeli jk dat zij kort na IlUn afstuderen een veelzijdige loopbaan zijn begonnen bij Esso-Exxon, waarin zi j stap voor stap tot manager zij n gevormd, Esso-Exxon geloofl namel ij kin het principe van 'job rotation', Iedere twee it drie jaar wissel je van funetie, waarbij je soms vel' buiten je oorspronkelijke vakgebied zult werken, Dit geeft de organisatie de kans jou le leren kennen en jij leert de organisatie grondig kennen,.Ie talent en inzet worden bij Esso-Exxon voortdurend opnieuw aangesproken - al in je eerste week krijg je onmiddellijk je eigen verantwoordelijkheden, die snel toenemen, wanneer je op een succesvolle manier met je talenl omgaat. Wil je meer weten over startfuncties, carrieremogelijkheden en bedrijfseulluur? Wij zenden je graag een uitvoerige documentatiemap toe, Nederland.

Bc/gieJ[uxl!'mburg:

Esso-E~XOI1

Chemical Esso-Exxon Chemical HRiBenelux Recruitment HRiBenelux Recruitment Postbus 1,4803 M Breda Postbus 100,2060 Antwerpen 6 TeL 076 - 5291968 Tel. 03 - 2266667

Jf(ON CHEMICAL

â&#x20AC;˘

Igures

Erik Sorel, beter bekend als 'Erik Krater', gaat weg! Een uitstekende reden om hem eens nader aan de tand te voelen.

Je achternaam is Sorel. Toevallig het boek Le Rouge et Ie Noir van Stendhal gelezen, waarin 'Julien Sorel' de hoofdpersoon is? Nee, ik ken het boek niet. Ik ken wei Agnes Sorel, een van de maitresses van Karel VII. In het kasteel waar zij pleegde te vertoeven, ben ik op vakantie geweest. Ik wil het boek wei een keer van je lenen. Wanneer ben je begonnen in De Krater? Ik ben hier in juni 1996 komen werken, de eerste maanden vooral in de Mensa. Per 1 november vertrek ik weer, dus ik heb hier lO'n twee en een half jaar doorgebracht. JORIS DE VREEDE & JASMIJN WEEN INK

En wat wordt je volgende baan? Dat weet ik nog niet. Wat wit je je opvolger meegeven? Eerst de standaardzaken : een ochtend- en een avonddienst, dit kost al drie dagen. De hoofdzaak van mijn advies is dat De Krater moet draaien in de huidige sfeer en aantrekkelijkheid. Het moet een huiskamer zijn voor studenten. Vind je zelf dat je dit goed hebt gedaan? Ja. Met beperkt personeel, hoge kosten en lage prijzen zijn we erin geslaagd er een aantrekkelijke kroeg van te maken, die ook nog winst draa it. Dit was v66r mijn aantreden niet het geval. Wat zal je missen als je hier weg bent? Mijn klantjes. Daar ben je intensief mee bezig, zowel binnen als buiten werktijd . Ik heb met een aantal mensen een goede band opgebouwd, de helft van mijn sociaIe leven hangt nu samen met de mensen in en om De Krater.

ROSTRA ECONOMICA

Het publiek in De Krater bestaat voornamelijk uit studenten. Wat vind je van de student in het algemeen en van de economiestudent in het bijzonder? Ik heb zelf in Maastricht gestudeerd, aan de Hogere Hotelschool. Daarna ben ik gaan werken in het Universitair Sportcentrum en vervolgens in De Krater. Ik verkeer dus al een groot deel van mijn leven te midden van studenten. Ik voel me eronder thuis. Economiestudenten vind ik een leuke club mensen, maar wei een beetje behouden . Dit is een echte stamkroeg voor economiestudenten en dat wordt door ons ook gestimuleerd: de Sefa- borrel op donderdag bijvoorbeeld of teletext die altijd op de beurskoersenpagina staat. De economiestudenten verba zen me. Ze bestellen 7 bier voor /17,50. Dan heb ik in de aanbieding : 5 bier voor /7,50. Er zijn er maar enkelen die dit kostenvoordeel optimaal benutten. Zo is er een groep doorgestroomde ex-HEAO-studenten die elke donderdagavond een pot maken en achter elkaar meters bier bestellen. Zij zijn een uitzonderlijk geval. De conclusie is duidelijk: economen zijn niet economisch .

Begin je ooit een eigen kroeg? Daar heb je kapitaal voor nodig en zeker in Amsterdam is er te vee I concurrentie. Ook moet je veel achter de bar staan. Ik zie mijzelf niet als een goede barkeeper. Die moet namelijk gladde praatjes hebben, drankjes weggeven en een beetje versieren. Ik sta serieus te werken . Ik zie mijzelf dan ook meer als een bedrijfsleider.

VERSIERTRUC Ik word liever versierd.

MEEST GELlEFD IMAGO Dat mensen me zien zoals ik ben . Ik loop geen imago op te hangen .

SLECHTSTE GEWOOI'.JTE Een beetje overdrijven hier en daar en genieten van het leven .

BESTE KROEG Mijn eigen kroeg.

GROOTSTE ERGERNIS Bureaucratie.

LAATST GELEZEI\I BOEK Augustini, een Italiaanse wetenschapper die het eerste daadwerkelijk doordachte kookboek heeft geschreven.

HOBBY Koken .

FAVORIETE GERECHT Gamba's.

VAKANTIEBESTEMMING Frankrijk.

Hoe ga je om met dronken mensen? Je hebt dronken mensen en je hebt lastige mensen. Van het eerste zijn er velen, van het laatste slechts enkelen. Over het algemeen is de sfeer erg gemoedelijk en is er een grote sociale controle. Ais noodgreep kan ik altijd nog de bewaking van de UvA bellen. Dit heb ik maar een keer gedaan in twee en een half jaar.

Komen er veel hoogleraren? Nee. Buiten de kroeg heb je veel formele organisaties en samenwerkingsverbanden. Ais zij hier zouden komen valt dat weg en ontstaat er een informele sfeer en praat de inactieve eerstejaars student met de hoogleraar en de directeur. Ais ze deze kroeg zouden zien als huiskamer kan ik me voorstellen dat veel eerstejaars gemotiveerder raken voor hun studie en vakken ook echt gaan volgen . Juist door persoonlijke gesprekken met hoogleraren zullen studenten echte interesse gaan ontwikkelen voor hun studie, als ze die door de colleges te bezoeken nog niet hadden.

FILM In de categorie 'mooi': Diva's en in de categorie 'actie':

Speed.

BIOSCOOP OF VIDEOTHEEK Ik ga liever niet naar de bioscoop: niet roken, geen drankjes en hijgers in je nek.

BIJNAAM Vroeger: Beertje, nu: Erik Krater.

HOUSE OF HAZES Hazes.

BIER OF WIJI\I Allebei.

BLOND OF DONKER Donker.

VOLKSKRANT OF TELEGRAAF Erik, zien we je nog 'Later in De Krater'?

Het Parool.

Ja hoor: TOT LATER IN DE KRATER!!

NOVEMBER

1998

BOEKJESPOEPER

Wat doet een columnist die zijn stukjes uitknipt, er een nietje doorheen jaagt en dat pakketje vervolgens ter publicatie inlevert bij zijn uitgever? Zo' n columnist poept een boekje uit. In het Algemeen Dagblad vult nieuwbakken staatssecretaris Rick van der Ploeg een wekelijkse column over economische huis-tuin-en-keuken kwesties. Deze zijn nu gebundeld in 'Economie voor alledag'. Daarmee is ook hij toegetreden tot het leger der boekjespoepers. Hoeveel bewoners van het Roeterseiland zouden geweten hebben dat Rick van der Ploeg aJ geruime tijd een column heeft in het AD? Hoe vaak vind je een aclHergelaten AD in de mensa? De antwoorden zijn 'vrijwel niemand' en 'nooit'. In de hal kun je aileen terecht voor kranten met inhoud of voor het Amsterdamse sufferdje. Het Algemeen Dagblad is kennelijk beneden de stand van de Roeterseilandbewoners. Het AD is niet te plat en vooral ook niet te lang of ingewikl<;.eld. Voor Rick van der Ploeg is dat een uitdaging en een gebrek. In de inleiding van zijn boekje vertelt Van der Ploeg dat te veel economen op universiteiten en hogescholen zich bezighouden met onderzoek naar academische onderwerpen die voor gewone mensen 'ingewikkeld, saai en ver weg' zijn. Toch komen al deze mensen in het dagelijks leven continu in aanraking mer economie. Voor hen heeft Van der Ploeg zijn columns in her Algemeen Dagblad geschreven, opdar zij na lezing mer meer kennis van zaken de economische onderwerpen kunnen bevatten die elke dag in de pers verschijnen. Dit berekenr dat Van der Ploeg zichzelf erroe dwingt om ingewikkelde economische materie luchrig en begrijpelijk op te schrijven. Meer economen zouden dat moeren proberen. Her gebrek van de columns in het AD zir 'm in de lengre. Ze zijn met 800 woorden nogal kort. Te kort om een economisch probleem te schersen, re verklaren en op te lossen zonder zaken re veel re versimpelen. Rick van der Ploeg begint zijn columns vaak in anderhalve alinea met een of andere persoonlijke observatie CKnettergek word ik van ongevraagde reclamefolders'), waaruir hij een probleem destilleert CVrijwillige filiaalbedrijven als de Plusmarkt zouden worden benadeeld ten opzichte van winkelketens als Alben Heijn') dar hij vervolgens gauw oplost CMaximumprijzen in kortlopende gemeenschappelijke reclameacties moeten zijn toegesraan') om vervolgens af re slui. -/ ren mer een of andere dooddoener CBewoners blijven nog steeds mer de overlast van een lawine aan reclamefolders} Wie hierin een relarie van oorzaak en gevolg kan ontdekken, krijgr van de Rostra-redacrie een Nee-Nee-sricker voor zijn brievenbus. Wie voor economische leken het nieuws wil 'duiden' zou zich moeten hoeden voor indoctrinatie. Wie als leek meer wil weten over de controverse rond de beleidsdoelstelling van de Europese Centrale Bank (alleen inflatiebestrijding of ook een taak in de bestrijding van de werkloosheid, zoals de Federal Reserve heeft), krijgt slechts de stokpaardjes van Van der Ploeg te horen. Een centrale bank moet een ondubbelzinnige doelstelling (prijsstabiliteit) krijgen om zich, gelijk Odysseus die zich aan de masr lier vastbinden toen hij langs de Sirenen trok, te beschermen tegen de verleiding om de geldpersen extra te laren draaien als het economisch even wat minder gaat. ok op an dere terreinen bi d t Van der Ploeg een duidelijk politiek-geklcurdc kijk op de zaak. In het verleden is Rick van der Ploeg vaak ge prezen om zijn onorrhodoxe inventivireit om via marktmaatregelen en nieuwe subsidies sociaal-democratische idealen te verwezenlijken. Vuistregel bij aanbestedingen moet bijvoorbeeld zijn dar her bedrijf dat de burger de beste kwaliteit voor de minste subsidie biedr. een publieke dienstverlening mag verrichten. Het gaat hierbij onder andere om openbaar vervoer in dunbevolkte regio's en het ophalen van vuilnis. Ook bij de besuijding van langdurige werkloosheid werken gerichte subsidies voor het in dienst nemen van werknemers aan de onderkant van het loongebouw het best. Algemene lastenverlichting is voor dat doel ongeveer even nuttig als het afvuren van een schot hagel op een zwerm muggen, vindt Van der Ploeg. Waarom is ook het fvveede paarse kabinet er dan toch van overtuigd dat algemene lastenverlichtingen grore voordelen met zich meebrengen? Van der Ploeg blijft het antwoord schuldig. Economie wordt pas echt leuk in polemische debatten. Van der Ploeg doet daar met zijn Algemeen Dagblad-columns nauwelijks aan mee. Van gevoerd beleid, van PvdA-initiatieven en van eigen proefballonnetjes geeft hij hoogstens een versimpelde uitleg. Voorlopig hoeft het Algemeen Dagblad nog geen losse nummers te gaan verkopen in de centrale hal van geboll\v E.

Rick van der

PI eg

ECC9

nGnlle V

路Q.:r __

alledag PIETER VAN DER STRAATEN

'Economie voor alledag; Rick van der Ploeg. Uitgeverij Prometheus, 168 p. 'Nee-Nee-stic/;:ers; Anoniem. Gratis verkrijgbaar bij elk gemeentehuis.

ROSTRA ECONOM1CA

- - - - - -

'Economen heten saai te zijn. En die reputatie is terecht: de meesten van ons zijn echt heel saai, in elk geval als we het over oos werk hebben. [... J Mensen wenden zich tot economen voor emotionele of politieke bevrediging. En dus zijn ze van slag als ze een yak aantreffen dat uit niets andel's lijkt te bestaan dan vergelijkingen, grafleken en ondoordringbaar jargon.' Het zijn opmerkingen die het waard maken om e1ke keer weer uit te kijken naar bundels met artikelen van macro-econoom Paul Krugman. Na jarenlang gewerkt te hebben in de ivoren toren der wetenschap begon het hem te irriteren dat er zoveel zogenaamde economische denkers in de buitenwereld rondlopen, die hun gezwets betrouwbaar doen lijken door heel diepzinnig te doen. Vooral in de talloze politieke talkshows op de Amerikaanse televisie verschijnen veel quasi-specialisten, die onzinnige boodschappen verkondigen over supply-side-economie. En erger. Vit de academische gemeenschap van economen voelde nauwelijks iemand het als zijn taak om wat te doen aan alle onzin die her en der werd verkondigd. Paul Krugman, verbonden aan MIT en door Rick van der Ploeg ooit genomineerd voor de Nobelprijs, paine daarom zelf de handschoen op: 'Ik kan op niemand anders rekenen om het soort economie waarin ik geloof te verdedigen; als ik wil dat die verdedigd wordt, zal ik het zelf moeten doen.' Na 'De Borreltafeleconomie' (zie Rostra nr. 226) is nu voor de tweede keer een Nederlandse vertaling van een boek van Krugman verschenen, getiteld 'Loon naar werken' (The Accidental Theorist). Onvermoeibaar blijft Krugman proberen om mensen die naar serieuze tv-programma's kijken en die intelligente bladen lezen, te beschermen tegen de taIJoze charlatans die 'zelf-evidente' onzin verkondigen, die voor het ongeoefende oor vaak als diepzinnig overkomt. In 'Loon naar werken' zijn artikelen opgenomen die voor diverse media zijn geschreven tussen het najaar van 1995 en de zomer van 1997, een vruchtbare tijd voor onzin van links en rechts. Het best is Krugman op dreef als hij eens iemand flink in de hoek kan zetten. Oat doet hij graag met Amerikaanse pseudo-economen, maar ook onder Europeanen sruit hij nog op veel na路iviteit. Wat moet Europa in vredesnaam met een gemeenschappelijke munt? En, erger nog, waarom heeft de Europese Centrale Bank geen opdracht om bij de uirvoering van het monetair beleid ook te letten op het werkloosheidspeil? In Canada voigt de Centrale Bank al een flink aantal jaren het beleid dat ook de ECB zal gaan volgen. Inmiddels is de werkloosheid in Canada veel hoger dan in Amerika, dankzij de rigide eis tot prijsstabiliteit. Ook zag Krugman in 1997 nog steeds problemen in de lange aanloopperiode naar de invoering van een gemeenschappelijke munt. Als je per se zo'n munt wilt invoeren, geef speculanten dan niet DE ~颅 eindeloos gelegenheid om een stelsel met vaste wisselkoersen op te blazen. Hier is de Nike-f110sofle nodig: Just do it. Kennelijk zag BORRELTAFELKrugman op dat moment over het hoofd dat de invoering van de E(ONOMIE munt het voor centrale banken juist veel eenvoudiger maakt om in de laatste maanden voor invoering de vaste wisselkoersen te beschermen. HET SPECTRUM Een vaste wisselkoers zonder uitzicht op een gemeenschappelijke munt, dat leidt pas tot grote problemen. Een ander lievelingsobject van Krugman is Frankrijk. Ongelooflijk, wat zijn de Fransen dom. Dom, dom, dom. Frankrijk noemt zichzelf met haar hoge werkloosheid een slachtoffer van het rauwe mondiale kapitalisme. Niettemin heeft Frankrijk de k1einste particuliere sector van het westen. Als remedie noemt premier Jospin de teruggang naar een werkweek van 35 uur, met voJledig behoud van loon. Krugman snapt daar helemaal niets van. In Amerika staat Krugman bekend als een linkse econoom; in Nederland zou hij gematigd liberaal heten. Groot was dan ook de morele verontwaardiging onder zijn lezers toen hij eens terloops opmerkte dat de lonen en arbeidsomstandigheden in de exportindustrie van ontwikkelingslanden vreselijk zijn, maar dat ze een grote verbetering zijn ten opzichte van de eerdere situatie zonder industrie. Dikke kapitalisten proflteren misschien flink van de mondialisering, maar de gewone mensen in de Derde Wereld hebben er nog meer profljt van. Hun lonen stijgen, ook als ze niet in zo'n exportindustrie werken. Wie mondialisering met lage lonen wil tegenhouden, ontzegt miljoenen mensen hoop op een beter leven. Goed over zaken als mondialisering nadenken is niet aileen een goede intellectuele gewoonte, vindt Krugman, 'het is een morele plicht'.

PAUL KRUGMAN

LOON

NAAR

WERKE

TEGENDRAADSE

STELLINGEN VAN DE AUTEUR VAN

'Loon naar werken: Paul Krugman. Uitgeverij Het Spectrum, 200 p.

NOVEMBER 1998

Wat heet, internationaal vverkveld ... '"

II~G

Australie

Brazilie

Hongarije

lU<G

Japan

Mexico

lING

lING I

Italie

IIN~

lIN!>

Polen

Nede rl and

II'

Indonesie

IhG '"

II;I()

Hong Kong

Frankrijk

IIl\"

I Groot Brittannie

llNI

China

lING

Argentinie

Russische Federatie

IINC

lING

lIN\;

Singapore

Spanje

Levensv e rz e ke ringen ve rkopen in

Tsjechie

Venezuela

aan de andere kant van de were ld .

Verenigde Staten

wikkeling van aanko mende managers.

Roem enie. Introductie van te lebank-

D a t is een van de aantrekkelijke

ing in Canada. Een toonaangev ende

punten van werken bij ING Groep.

instroomtrajecten;

bank kopen in Engeland. Een verze-

Want niet aileen de functies en taken

professional,

keringsmaat sc ha ppij

varieren

facility management/ operations .

overnemen

III

de Verenigde Staten. Debt conversion

e norm,

maar

ook

het

s timuleren

Thailand,

Oekra'in e, Argenl ini e ...

management,

marketing/sales

int e rnationaal kader. De sociale en

toepassen in Brazilie . Emerging markets

Daarbij kun je kiezen uit vier

Spreekt dit je aan, heb Je affiniteit

academici

vIm

IN G Groep heeft e igen vestigin-

met financiele dienstverlening en studeer je binnenkort aP Bezoek dan onze internetsite: www.recruitment.ing.n!..

gen in maar liefs t 59 lan den. Nu.

maatschappe liJke s ituati e in een land .

.Ie kunt ook al meteen ee n solli-

Want morgen kunnen dat er meer

citatiebrief met cv sturen na ar ING

zijn. Ondernemerschap kent nauwe-

D e manier va n zaken doen.

lijks nog gren zen. En het is onze overtui g in g

dat

als

financiele

eco nomisc he

omstandigheden .

Groep, Management Development/

Wer ken in het buitenland kan ze lfs

Recruitment, me v rou w mr. A . M .T.

al deel uitmaken van je traineeship.

van Oss, (WT 16.32), Postbus 8 10,

dienstverJener zo dicht mogelijk bij

Want ING Groep investeert fors in

1000

je markt moet z itten. Ook aJ is het

de professionele en persoonlijke ont-

(020) 541 65 18.

... dat heet:

ING

Amsterdam ,

telefoon:

GROEP

Wat ziin de Amsterdamse Carriere Dagen?

Ook dit jaar organiseert de SEFA de Amsterdamse Carriere Dagen. Het doel van deze dagen is om de informatiekloof tussen studenten en het bedrijfsleven op een leuke, informele manier te d ichten. Op 9, 10 en 1 1 februari 1999 krijg je de kans om kennis te maken met een groot aantal bedrijven, zowel multinationals als kleinere bedrijven.

organisatie. De cases geven je de mogelijkheid om in groepsverband aan een door een bedrijf gegeven opdracht te werken om zo jezelf en de problemen die bij het bedrijf spelen beter te leren ken nen. De cases moet je ook voorbereiden. De workshops omvatten een meer persoonlijke training, bijvoorbeeld op het gebied van solliciteren of schrijfvaardigheid.

Circa 50 bedrijven zullen zich

Elke middag is er een uitgebreide lunch en na de middag presentaties is er gelegenheid nog even wat te drinken op de gezellige - informele - borrel. De derde dag staat geheel in het teken van individuele gesprekken met recruiters van een groot aantal bedrijven. Deze gesprekken kunnen zowel orienterend als selecterend van aard zijn, afhankelijk van jouw eigen keuze.

op deze dagen presenteren via presentaties, cases, workshops en individuele gesprekken. Daarnaast zullen er diverse bedrijven aanwezig zijn om sollicitatietrainingen te verzorgen. De eerste twee dagen zullen in het teken staan van workshops, cases en presentaties. Tijdens de presentaties geven bedrijven informatie over hun bedrijfsvoering en over de carrieremogelijkheden binnen hun

Wij willen je door dit gevarieerde programma de mogelijkheid bieden je carrieremogelijkheden te verkennen. Wij wensen je dan ook heel veel plezier toe en hopen dat de Amsterdamse Carriere Dagen een positieve bijdrage aan je carriere zullen geven.

De Amsterdamse Carriere Dagen Commissie 1999.

Voorwoord Sefa-Bestuur

Jij wilt toch ook een leuke boon?! Dit zijn woorden die iedereen meteen zal beamen. Het vooruitzicht om straks met aile andere grijze pakken naar â&#x201A;Źlen of onder kantorenpark te reizen in Amsterdam Zuid is zeker niet aanlokkelijk. Loot dan in ieder geval je werk wei interessant zijn. De boon die jij zoekt is immers uitdagend, met leuke collega's, goede verdiensten en de mogelijkheid om het beste uit je zelf te halen .

en welk bedrijf goed bij jou past. In deze Carriere Dagenspecial kun je interviews lezen met een aantal pas afgestudeerden die 01 werken of actief op zoek zijn naar een boon. Veel plezier en tot 9 februari op de Amsterdamse Carriere Dagen! Sefa-Besfuur

1998/1999

Toch zal, als je zonder goede voorbereiding de arbeidsmarkt op goat, het bovenstaande waarschijnlijk niet lukken. Een bedrijf dot in de reclames zo leuk lijkt, blijkt een hele vervelende bedrijfscultuur te hebben : collega's doen aan ellebogenwerk of doen juist helemaal niets en de enige die je goed leert kennen is de kopieermachine omdat je mentor je gebruikt als slaaf. De vraag is dus: hoe zorg je voor de goede voorbereiding zodat jij die leuke - door jou geambieerde - boon ook daadwerkelijk krijgt. De Amsterdamse Carriere dagen, georganiseerd door de Sefa, zijn de mogelijkheid van het jaar om je in Amsterdam breed te orienteren op de arbeidsmarkt. Deze dagen, die plaatsvinden op 9, 10 en 1 1 februari 1999, zijn een unieke mogelijkheid om er achter te komen wat jij interessant vindt

Het curriculum vitae van: Wim Dik

Op dinsdag 9 februari zal de heer Dik, voorzitter van Raad van Bestuur Koninklijke PTI Nederland NV de eerste dag van de Amsterdamse Carriere Dagen openen . Daarom voigt hier zijn CV, om een beeld te gevenvan de persoon achter deze functie .

Wim Dik werd geboren op 11 januari 1939 te Rotterdam. In 1956 was hij klaar met de HBS-B, hierna ging hij electrotechniek aan de TH Delft studeren o Dit rondde hij in 1962 of. Ook heeft hij nog enige jaren economie gestudeerd aan de N.E .H. te Rotterdam . Zijn carriere is hij begonnen bij Unilever. Binnen dit bedrijf heeft hij van 1964 tot 1988 verschillende functies bekleed . Hij is lid

geweest van de Unox-directie, directeur van de afdeling reclame en voorzitter van de directie van Nederlandse Unilever Bedrijven . Daarnaast is Wim Dik politiek actief geweest. In de peri ode van 1981 tot 1982 was hij

Staatssecretaris voor Buitenlandse Handel van het Ministerie van Economische Zaken. De heer Dik vervult diverse functies in verenigingen. Hij is onder meer lid van de Road van Commissarissen van de ABN-AMRO Bank, Commissaris van Theater Carre Amsterdam en lid van het bestuur van Holland Casino's.

Van stage naar carriere 'Ik loop op dit moment stage bij KPMG; een internationaal bedrijf met vestigingen in 150 landen. KPMG is een specialistisch bedrijf en houdt zich voor01 bezig met financiele dienstverlening zoals accountancy en consultancy. Juist dot specialistische karakter sprak mij aan . Ik ben altijd erg georienteerd geweest op het bankwezen en deze stage was een goede mogelijkheid om me verder te orienteren binnen de financiele dienstverlening . Ik loop stage op de afdeling Corporate Finance . Deze afdeling houdt zich bezig met fusies en overnames . Binnen dit kader doe ik onderzoek naar de waardering van kleine ondernemingen bij overnames . Ik onderzoek of zogenaamde small firm effecten, die optreden op effectenmarkten, hierbij relevant zijn . Hiertoe ben ik verschillende landen aan het vergelijken, om zo een model te kunnen maken dot KPMG kan goon toepassen . Het is een ingewikkelde opdracht, maar mijn afdeling en de faculteit begeleiden mij goed . Het is niet gebruikelijk om binnen een bedrijf of te studeren . Meestal goat iemand eerst stage lopen, en dan pas afstuderen omdat het niveau van de opdracht binnen de stage vaak te laag is . Ondanks het feit dot ik per se een stage met mijn scriptie wilde combineren, duurde het niet lang voordat ik een

stageplaats had gevonden. Ik weet nog niet precies wat ik go doen als ik mijn bul heb gehaald . KPMG is een erg leuk bedrijf om voor te werken . Dot het zo groot is hindert mij niet echt, het maakt het juist leuker. De doorgroeimogelijkheden zijn veel beter dan bij een kleiner bedrijf. Daarnaast werk je met veel jonge collega's en kom je ook regelmatig afgestudeerde academici tegen . De sfeer is goed en er is weinig onderlinge concurrentie. Ais je serieus met werken bezig bent, heb je helemaal geen tijd om daar mee bezig te zijn. Ik heb me de afgelopen jaren actief georienteerd op de arbeidsmarkt. Ik ben naar bedrijvendagen, workshops en natuurlijk naar De Amsterdamse Carrieredagen van de Sefa geweest. Het is belangrijk dot je vooral actief bent op zulke dagen. Stop dus zelf naar bedrijven toe, leg contacten tijdens de borrel en doe vooral mee aan workshops en cases . Op deze manier krijg je een betere indruk van een bedrijf dan tijdens presentaties. Je krijgt inzicht in hun wensen en de manier waarop zij studenten benaderen . Tevens kun je zulke dagen zien als een goede sollicitatietraining . Een goede voorbereiding is het halve werk.'

Column van prof. dr Heertie

Wie carriere wil maken moet de stem van zijn hart volgen. Het hart dicteert aanleg, belangstelling en wilskracht. Deze eigenschappen verschillen van man tot man en van vrouw tot vrouw. Vanzelf ontstaat dan een pluriform patroon van ontwikkelde capaciteiten en door theoretische kennis gedragen verscheidenheid. Carrieres volgen niet langer gebaande paden, doch de onverwachte wendingen van het doolhof van mogelijkheden . De geboden ruimte brengt een rijkdom aan inhouden voort. De huidige universitaire werkelijkheid staat haaks op deze romantische voorstelling. Ook aan de economische faculteit zijn studenten geperst in een te nauw keurslijf. Zij krijgen een punthoofd van het puntenstelsel, van de uniforme literatuurlijsten, de miezerige klappers, de agrarische wijze van lesgeven door lesboeren, die het pruimen nog niet verleerd zijn . De academie is niet langer een broedplaats van creativiteit en vernieuwing, van debat en het overschrijden van grenzen , maar van monotone voorspelbaarheid . Daarbij hoort het plannen van carrieres volgens vastomlijnde schema's en procedures, alsof de wereld van straks een eenvoudige lineaire extrapolatie is van wat achter ons ligt. Kortom, de hedendaagse studenten worden niet voorbereid op de taken die in de volgende eeuw het tijdsbeeld bepalen, carrieres lopen daarom vast op een gebrek aan instrumentele kennis, modelmatige aanpak en een Aexibele attitude.

Dit enigszins sombere beeld van alledag is wei aan verandering onderhevig. De nadelen ervan dringen steeds meer door tot universitaire bestuurders en de samenleving; hier en daar ontstaat weer een roep naar het excellente . Lang niet altijd wordt in de vraag naar het bijzondere voorzien . Het onderwijs is nu al zo lang verschraald en veelal ineengeschrompeld tot de vierkante micron van het specialisme, dat eerst op termijn een nieuwe doorbraak gestalte krijgt. Toch kiemen de sporen van een nieuwe tijd . Studenten van nu doen er daarom verstandig aan hun passieve houding jegens regels, universitaire procedures en onderwijskundige verstarring te laten varen. Initiatieven zijn nod ig die de zwakke plekken in onze faculteit blootleggen. Zo worden de voorwaarden geschapen voor herstel van kwaliteit, ruimte aan informele structuren en vernieuwend leiderschap. Die omslag is nodig om het voorbereiden en volgen van een loopbaan weer tot een feest te maken. Sinds mijn aantreden in deze faculteit als student in augustus 1951 heb ik deze trend ondanks aile golven vastgehouden. Maar misschien moet ik toevoegen dat de toppen van een carriere aileen worden bereikt, indien de natuur der dingen de dalen aanreikt, waaraan de weg naar boven ontspruit.

Orienteren, studeren en werken: evaluatie van een starter Sinds september 1997 werkt Tinco Meijers bij Deloitte & Touche, een van de grootste organisaties ter wereld op het gebied van zakelijke dienstverlening. Hij werkt als senior assistent accountant. Voordat hij bij Deloitte & Touche aan de slag ging, heeft Tinco economie gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen . Op dit moment voigt hij een postdoctorale opleiding accountancy aan de Vrije Universiteit in Amsterdam . 'Nadat ik mijn VWO-diploma behaalde ben ik me voor het eerst bewust gaan orienteren op de arbeidsmarkt. Ik wist toen nog niet precies wat ik wilde : werken of doorstuderen . Uiteindelijk heb ik voor het laatste gekozen en daar ben ik nu erg blij om . Ik heb gekozen voor economie met als specialisatie accountancy, omdat zowel de opleiding als het yak mij erg aanspraken. Ook zag ik de mogelijkheid om met deze opleiding in een ander vakgebied binnen de financiele dienstverlening te gaan werken , bijvoorbeeld in het bankwezen. In het vijfde jaar van mijn studie ben ik met een studiereis naar New York geweest. Tijdens die reis hebben we verschillende financiele instellingen en accountancykantoren bezocht. In het laatste jaar van mijn studie ben ik heel bewust bezig

geweest om mezelf te orienteren op de arbeidsmarkt. Ik heb bedrijfsdagen bezocht, maar heb vooral heel veel met mensen gepraat, zowel met docenten als met medestudenten. Uiteindelijk ben ik bij Deloitte & Touche terechtgekomen. In eerste instantie heb ik gesolliciteerd bij het kantoor in Groningen,

maar op dat moment was daar geen vacature voor een seniorassistent. Via Groningen ben ik doorgestuurd naar het kantoor in Amsterdam. Dat was een groter kantoor met verschillende units, onderverdeeld naar de grootte van bedrijven . Ik ben uiteindelijk bij de unit 'Groot nationaal' gaan werken. Deze afdeling houdt zich vooral bezig met grote bedrijven in Nederland. Het sollicitatietraject in Amsterdam was voor mij vrij kort. Na een gesprek met het hoofd van Personeelszaken werd ik al binnen twee weken uitgenodigd voor een tweede gesprek, waarbij ook een vennoot aanwezig was. AI na twee weken was ik aangenomen . Ais je dan aangenomen wordt, krijg

je van het bedrijf studieboeken en lesmateriaal mee naar huis, ter voorbereiding op een introductietoets . Tinco heeft het ontzettend naar zijn zin bij Deloitte & Touche . Hij vertelt: 'Ik heb om verschillende redenen voor dit bedrijf gekozen . Dat is in de eerste plaats niet het geld geweest, maar vooral de vele perspectieven die Deloitte & Touche mij kon bieden om mezelf te ontwikkelen . Ten eerste kan ik op termijn mijn eigen klantenpakket gaan bepalen . Daarnaast spraken de brede carrieremogelijkheden mij erg aan. Omdat het bedrijf zo groot is, is het mogelijk om je na een aantal jaren op een nieuwe groep klanten te richten terwijl je toch binnen hetzelfde bedrijf blijft werken . Ook biedt Deloitte & Touche je de mogelijkheid om in het buitenland te gaan werken voor een periode van 3 of 18 maanden . Zo hebben wij op dit moment iemand uit de Verenigde Staten op onze afdeling en zijn er van onze afdeling ook mensen in Zuid-Afrika en Luxemburg geweest. Een andere belangrijke reden om bij Deloitte & Touche te gaan werken was de cursus- en opleidingsmogelijkheden die het bedrijf biedt. Op dit moment ben ik nog met mijn post-doctoraal accountancy bezig. Dit houdt in dat ik vier dagen per week werk, en een dag per week colleges volg. Ais ik mijn post-doctoraal heb afgerond, kan ik cursussen binnen het bedrijf gaan volgen .' Voor Tinco was de doorslagge-

vende factor de sfeer die binnen het bedrijf heerst: 'Op bedrijfsdagen en tijdens mijn sollicitatie klikte het van beide kanten, en arbeidsvreugde is tenslotte erg belangrijk. Ais je bij Deloitte & Touche gaat werken, dan is de begeleiding goed. Je wordt met een aantal assistenten onder een mentor geplaatst en gaat samen met nog een paar assistenten en een controleleider naar een klant. Aan het einde van de opdracht wordt jouw rol geevalueerd en krijg je een beoordeling. Doordat het zo druk is, wil die er nog wei eens bij inschieten . Omdat je in het begin onder de verantwoordelijkheid van de coordinator valt, ga je meteen met hem mee naar klanten toe . Het is dus niet zo dot je in het begin vooral op kantoor zit en allerlei klusjes te doen krijgt. Ik heb voor mijn carriere nog niet echt concrete plannen gemaakt. Ik vind het reeel om een carriere voor vijf jaar vooruit te plannen. Mijn doelstelling is om over twee jaar controleleider te zijn en dus de vera ntwoordelijkheid te dragen voor de uitvoering van controleopdrachten.' Ais we Tinco vragen of hij nog tips heeft voor ambitieuze studenten, antwoordt hij : 'Ga niet in je luie stoel achterover hangen, maar zorg dat je je goed laat informeren . Laat je in eerste instantie niet leiden door geld, maar kijk naar wat je echt leuk vindt.'

Hoe intelligent ben iii? Om dit vast te kunnen stelien , is een echte inteliigentietest bij erkende psychologen de en ige oplossing . Toch hebben wij voor jou enkele voorbeeldvragen uitgezocht die je ter voorbereiding kan proberen op te lossen . Inteliigentie bestaat uit verschillende dimensies, waaronder waarnemingsinteliigentie, praktische inteliigentie, verbale inteliigentie en rekenkundige inteliigentie . Aan de hand van deze indeling hebben wij testvoorbeelden gevonden . Alvorens te beginnen met de vragen, moet je de uitleg en voorbeelden goed doornemen . Veel succes!

De figurentest (waarnemingsintelligentie) Voorbeeld: In elke opgave staan drie rijtjes met figuren. In het derde rijtje ontbreekt de laatste figuur. Je moet uitzoeken welke van de zes mogelijkheden op de lege plek thu ishoort.

~o l D. 10 Oxo路 D ~. 0-1D. D." [>, D. D \7, D, '

EB E) 0 &:~ EI EE D 拢A

TIL I m ; TI -ttt- III ttt " II1I. I ~ m jIE][ lIlt TI, I I

IE TI

-Htt-.

De kubustest (waarnemingsintelligentie) Een serie kubussen moet gecompleteerd worden. Door de gegeven plaatjes goed te bekijken, kan je afleiden in welke richting de kubus draait. Hierdoor kan je beredeneren welk van de gegeven mogelijkheden de juiste is.

Voorbeeld:

1 ~ U9~CJI l@~~G5) ~~@~ a

~~~

0d~~Ud

_ _ _..Il

QJl}J~G

~~LIB~

1~~L2ID@1

. -. -. .. -. -. . LiJ~~fP â&#x20AC;˘â&#x20AC;˘

- - - - - - - --- ----- - - - ---

De vormtest (praktische intelligentie) Voorbeeld: Bij deze test moet in gedachten een figuur doorgeknipt worden om met beide onderdelen een nieuwe figuur te maken.

,oa

Denkbeeldige knlp va n punl 10 naar punl 24.

-.J

naar punl

~ "

" 23

Maak een rechthoek

Knlp van punl

Dnaarpun,

Maak een gelijkbenige driehoek

De aanvullingstest (praktische intelligentie) Voorbeeld: Hier moeten de losse onderdelen aaneengelegd worden, zodat het gegeyen figuur wordt gevormd dat ernaast staat afgebeeld . De onderdelen mogen op aile mogelijke manieren gedraaid en gekanteld worden.

2 2

De woordtest (verbale intelligentie)

Voorbeeld: In deze test moet de betekenis van woorden herkend worden . De woordenreeks is volgens bepaalde regels opgebouwd . Wanneer je deze regels ontdekt, weet je welk ontbrekend woord in het rijtje past.

auto

trein

hond

Voorbeeld

)(b

vliegtulg

kip

leeuw kat

schip

olitant

vrachtwagan

1 I

borrelglaasje

karat

emmer

bord

kopje

kelal

fles

lerrine

badkuip

zwembad

2 I

lang

haag

nauw

groot

ruim

klein

kart

smal

breed

drep

De indelingstest (verbale intelligentie)

Voorbeeld: In elke opgave worden twee categorieen genoemd, Jij moet beslissen welke categorie je een bepaald woord onderbrengt,

Karakteriseer de volgende woorden met de letter' 'M', als dat woord meer past bij dingen en eigenschappen die op mensen betrekking hebben, '0', als dat woord meer past bij dlngen 01 eigensehappen die op dieren betrekking hebben. M

eerzucht

[(D

bronst

woorden

denken

kudde

kunst

opgewektheid

voer

[ÂŁJ br iesen

Instinct

lielde

G G

winterslaap prool

conversatl8 geestdrilt

Karakteriseer de volgende woorden met de letter:

G G

teehniek

beheersen sehaamte

Karakteriseer de volgende woorden met de letter:

'V', als het woord meer betrekking heel! op vertellen, verhalen;

'A', als het woord meer betrekking heelt op aetiviteit (handelen);

'0' , als dat woord meer betrekktng heelt op leren. onderwijzen.

'P', als dat woord meer betrekklng heelt op passiviteit (niet handelen).

meedelen

bilbrengen

verklaren

besehrijven

babbelen ondernchten opsommen zeggen

o o o o

mstrueren toevertrouwen opsmukken voordoen

o o o o

doceren overdragen

o o o

vermaken kletsen toellehten bewijzen

lopen schrijven slapen gaan zitten den ken

o o o D

toehoren zaeken dromen waehten vinden eten

o o o

lezen verwachten rekenen

ontwaken spreken treuren

De zinnentest (verbale intelligentie) Voorbeeld: De gegeven zinnen moeten worden ingedeeld in een van de categorieen die boven de opgave stoan vermeld, F 1

o o ~ o M

= Felt

M "" Menlng

Over enkele jaren zal er geen oorl09 meer zijn

AI wat leeft, gaa! aen keer doad. Zander zon en waler is er geen leven. Na de doad leef! onze 21el nog verder.

8ehalve de aarde kennan we geen bewoonde hemelilchamen De aards is het enige hemellichaam waarop leven voorkomt Zonder kunststoffen louden we nu nlel meer kunnen leven

F I 2

0 0 0

= Felt

= MeOlng

J = JUlst

Nederlanders ztin aen rSlslustlg Yolk

DemocralLe is de besle staalsvarm Men kan Ilch beter aan zee dan in de bergen ontspannen .

De samenlev,ng heeft mensen met een mlddelbare schooloplslding nOOl9

De armen zij" gelukkiger dan de njken. tn legenstell1ng tot de dieren hebben aileen mensen aen godsdlensL

Ec ht geluk ka n men niet kopen .

On)uist

Zander spraak ZOU Sf geen communlcalie zljn Ais aile vruchle n lekker zouden smaken . louden ef geen giftlge vrucn len meer ziin

0 0

Zander klokken louden we nooit welen hoe laat hel is.

AIs aile levende wezens. aen winterslaap louden houden , ZOU er geen Qudejaarsvuurwerk Z I] O

Als er geen water meer lOU zijn, dan waren we gedoemd fe starven .

Als aile bomen naaldbomen louden ziJn, louden er geen appels meer llJn.

Als elke slim me mens aen aap lOU zijn. zauden aIle apen slim lij n.

De rekentest (rekenkundige intelligentie) Voorbeeld: Tussen de getallen in de hokjes (dit zijn overigens geen breuken, maar op zichzelf staande getallen) bestaat een bepaald verband. Door gebruik te maken van dit verband, kunnen de getallenreeksen worden aangevuld .

00[314

~ ~ ~17

~ ~ ~ ~ t:E B 81

ITJ-CT]\ I

tB\ EBI BE ru B 34

QytE~

\Ya00

~ ~ ~ ~ tB B 512

343

216

125

De antwoorden zijn te vinden op pagina 34 .

Buikgevoel bii Procter & Gamble Joost Schuring is sinds augustus 1997 werkzaam als Category Manager op de afdeling Customer Business Development bij Procter & Gamble. Dit van oorsprong Amerikaans bedrijf is uitgegroeid tot een wereldwijd marketingbedrijf pur sang. In Nederland zit een vrij kleine, platte organisatie waar een team van jonge, enthousiaste mensen de Nederlandse markt bewerkt met fast moving consumer goods . Naast het continu verbeteren van de reeds gevestigde merken van Procter & Gamble is men ook bezig met totaal nieuwe producten. Joost komt ons ophalen in de ontvangstruimte. Hij loopt er casual bij. 'De dress code is net gewijzigd', legt hij uit, 'het principe is nu business appropriate.' Dit zegt veel over de bedrijfscultuur bij Procter & Gamble, er hangt een informele sfeer. Niemand heeft een eigen kantoor. Er is een open ruimte die door schotten verdeeld is in hokjes, waardoor iedereen zo toch zijn of haar eigen werkplaats heeft. Deze opstelling vindt Joost erg leerzaam; je kan de werkwijze van je collega's volgen en je loopt gemakkelijk bij elkaar

naar binnen. Het nadeel is wei dat de ballen die af en toe over de gang vliegen, ook bij jou naar binnen kunnen zeilen . Procter & Gamble heeft geen management trainee project, maar werkt door middel van training-on-the-job . 'Je wordt meteen in het diepe gegooid, maar dan wei met mensen om je heen die zorgen dat je niet verzuipt. Hierdoor krijg je een hele steile leercurve .' Je wordt geen assistent, maar krijgt meteen je eigen business. Ook naast de training-on-the-job blijf je leren . Zo zijn er Procter-trainingen waarbij je het bedrijf leert kennen, evenals trainingen op je eigen vakgebied. Bij Joost waren dat salestrainingen met een sterk internationaal karakter. Bovendien wordt er ieder half jaar geevalueerd welke trainingen juist voor jou nuttig zijn . Op deze manier blijf je jezelf voortdurend ontwikkelen . Dit is voor Procter & Gamble van groot belang omdat het bedrijf werkt volgens het promotion from within-principe; er is slechts een niveau van instroom (dat is dus waar Joost ook is begonnen), aile andere vacatures worden van binnenuit opgevuld. Het is duidelijk dat Procter & Gamble mensen aanneemt voor een loopbaan en niet voor een functie . Joost is sinds mei Category Manager Paper. Deze functie houdt in dat hij verantwoordel i jk is voor de omzet van de papierprodukten van Procter &

Gamble (Pampers, Always, Tampax etcetera) bij ETOS, Schlecker en Boots . Op niveau van het hoofdkantoor onderhandelt hij met zijn klanten . Het doel van Joosts werk is om de consument luiers te laten kopen bij 'zijn' retailer en dan bij voorkeur uiteraard Pampers . Door zijn marketingkennis te bundelen met de retailervaring van zijn klanten, probeert hij een zo goed mogelijk resultaat te behalen. 'Echte concurrentie is er onderling niet', vindt Joost, 'wei een gezonde rivaliteit.' Wanneer een collega een goede promotie bedenkt bij Kruidvat, merkt Joost dat in dalende verkoopcijfers bij ETOS . Dat prikkelt Joost om er een nog betere promotie tegenover te zetten . Zo blijft iedereen gemotiveerd . Om haar medewerkers te behouden, doet Procter & Gamble erg haar best om iedereen een functie aan te bieden die bij hem of haar op dat moment goed past. Joost wil graag in het buitenland gaan werken, bijvoorbeeld in ZuidAmerika . Doordat Procter & Gamble over de hele wereld kantoren heeft, kan deze mogelijkheid worden aangeboden . Een grote groep Nederlanders, die in het bedrijf bekend staat als 'the Dutch Mob', is hem

reeds voorgegaan . Tijdens zijn studie heeft Joost veel gebruik gemaakt van de mogelijkheden die hem geboden werden: hij heeft in het bestuur van de Sefa gezeten en aan veel van haar activiteiten deelgenomen. Ook heeft hij een half jaar aan de universiteit van Montana gestudeerd . 'Het is belangrijk dat je zoveel mogelijk tijdens je studie doet: stages, studiereizen, uitwisseling, iets organiseren, reizen en uiteraard feesten , want deze vrijheid krijg je nooit meer terug. ' Zelf heeft hij, alvorens bij Procter & Gamble te beginnen, op een tandem met aanhanger aile SOS Kinderdorpen bezocht in de ZuidAmerikaanse Andes en heeft hij geld ingezameld om weeskinderen een betere toekomst te bieden. Tot slot de tip van Joost: 'Orienteer je zo vroeg mogelijk op de arbeidsmarkt. Kijk welk bedrijf bij je past en bij welk bedrijf jij past. Zo'n keuze lijkt rationaliseerbaar, maar in de praktijk blijkt het toch een gevoelskwestie te zijn. '

Antwoorden intelligentietest Figuurtest 1a Driehoek: niel grool, geen zwarl vlak, olleen door lijn(en) verdeeld . 2a Builensle slip draail mel klok mee, binnensle legen klok in, vierkanl komI maar €len keer voor in elke rij . 3a Aanlal horizonlale sIre pen wordl sleeds €len minder, aanlal verlicale slrepen bij laalsle !wee gelijk. 4b Slippen links gaan €len hokje naar beneden , rechls €len omhoog ( wal over de rand verdwijnl, komI aan de andere kanllerug ).

Kubustest 1b Draaiing om links-rechls-as, rechlsom; rechlerkanl als bij 2e, bovenkanl van 1e komI voor, voorkanl van 3e komI boven . 2b Draaiing om links-rechls-as, linksom ; rechlerkanl als bij 2e, voorkanl van 1e komI boven, bovenkanl van 3e komI voor. 3c Draaiing om verlicale as, linksom; bovenkanl als bij 2e, rechlerkanl van 1e komI voor, voorkanl van 3e komI rechls. 4b Draaiing om verlicale as, linksom; boven : stippen links, rechlerkanl van 1e komI voor, voorkanl van 3e komI rechls.

Vormtest 1 Knip van punl 3 naar punl 17. 2 Knip van punl 7 naar 22.

Aanvullingstest Van links naar rechls: 4, 2 , 1, 3 of 1, 3, 4, 2 Van links naar rechls: 3 , 1, 2 , 4 of 3 , 2, 4,

Woordtest 1b De inhoud wordl sleeds groler. Tussen borrelglas en karaf pasl aileen een kopje. 2d Van binnen naar builen slaan er paren van legenslellingen, dus moel hel legengeslelde van 'lang' worden ingevuld. 3b De reeks voerluigen slep-fiels-aulobus is vergelijkbaar mel de reeks vaarluigen roeibool-zeilbool-passagiersschip .

Indelingstest 1 V: meedelen, babbelen, zeggen, beschrijven, loeverlrouwen, opsmukken, vermaken, klelsen. 0: de rest. 2 A: lopen, schrijven, gaan, denken, zoeken, elen, lezen , rekenen, spreken. P: de resl.

Zinnentest 1 F: zin 1, 4 , 6 en 7. M: zin 2, 3 en 5 . 2 J: zin 3 , 5 en 6. 0 : zin 1, 2, 4 en 7.

Rekentest

2GD ~

4c:LJ ~

Het curriculum vitae van: Arnout Wellink

Op woensdag 10 februari zal de heer Wellink, directeur van De Nederlandsche Bank NV, de dagopening verzorgen. Maar wie is hij nu precies? Ter inleiding een kort curriculum vitae: Arnout H.E.M. Wellink werd geboren op 27 augustus 1943 te Bredevoort. Hij volgde het gymnasium-B en behaalde in 1961 zijn diploma. In hetzelfde jaar began hij aan de studie Nederlands Recht aan de Rijksuniversiteit Leiden, die hij in 1968 voltooide.

1982 directielid bij De Nederlandsche Bank NV, en sinds 1 juli 1997 is hij president. Naast zijn drukke boon en zijn gezin met vijf kinderen, vervult de heer Wellink oak nag een groot aantal functies in verenigingen en stichtingen. Hij is onder andere lid van het bestuur van de Hersenstichting Nederland en voorzitter van de

Naast zijn studie werkte de heer Wellink als student-assistent aan de Rijksuniversiteit Leiden, waar hij belast was met economieonderwijs. Hierna trod de heer Wellink in 1970 toe als economisch medewerker bij de Directie Aigemene Financiele en Economische Palitiek van het Ministerie van Financien. In 1975 trod hij toe tot de directie. Van 1977 tot 1981 was hij Thesaurier-generaal. De heer Wellink promoveerde in 1975 aan de Economische Faculteit van de Erasmus Universiteit te Rotterdam. No zijn loopbaan bij het Ministerie van Financien werd de heer Wellink op 1 januari

Stichting M.G. Pierson Fonds. Ais blijk van waardering is de heer Wellink benoemd als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

SIA EVEN SIlL BIJ HEI WERKEN AAN EEN BAAN Enige jaren geleden startte een campagne die de veiligheid van wegwerkers moest vergroten, met een hartekreet gericht aan automobilisten. De kreet luidde: sta even stil bij het werk aan de weg . Grote borden met deze tekst stonden longs de snelwegen waar wegwerkers bezig waren de snelwegen te verbeteren o Met een variant op deze kreet, gericht aan sollicitanten in spe, opent dit artikel: 'sta even stil bij het werken aan een boon'. Studenten zijn zich steeds meer bewust van het belong om 01 tijdens de studie actief bezig te zijn met de eisen die het werkende leven, no de studie, aan hen stelt. Toch is het zaak niet aileen bezig te zijn met het verwerven van een uitgebreid curriculum vitae, maar ook - 01 v66r het afstuderen - je te orienteren op een passende startfunctie . Vanuit de ervaringen binnen ons bureau met de werving en selectie van jonge academici en HBO'ers, willen we hier een aantal handreikingen bieden om effectief 'stil te staan bij het werken aan een boon'.

Vraag en aanbod Het vinden van een boon is een kwestie van vraag en aanbod . De vraag vanuit het bedrijfsleyen; het aanbod vanuit de arbeidsmarkt. De arbeidsmarkt ben iij. En als je een boon wilt verkrijgen die bij jou past - dot wil zeggen die jouw ambities en talenten optimaal de ruimte geeft om zich te ontwikkelen dan is het zaak vraag en aanbod optimaal op elkaar of te stemmen en op die manier een goede I match I voor jezelf te realiseren .

Wat heb ie te bieden? Zelfkennis is essentieel als je de arbeidsmarkt opgaat. Go daarom voor jezelf eerst no waar je sterke en zwakkere punten liggen en wat derhalve je kansen en bedreigingen zijn. Oftewel, pas op jezelf een SWOT-analyse toe: traceer je eigen strengths, weaknesses, opportunities en th reats. Je kunt je eigen profiel opstellen door je kennis en ervaring, vaardigheden en persoonskenmerken in kaart te brengen. Vaardigheden zijn bijvoorbeeld leiding geven, in teamverband kunnen werken, om kunnen goon met computers, goed Engels spreken, et cetera. Persoonskenmerken zijn bijvoorbeeld stressbestendigheid, assertiviteit en evenwichtigheid . Met het vaststellen van je profiel bepaal je wat je in huis hebt. Bij het opstellen van je profiel kun je heel goed gebruik maken van de meningen van vrienden en familie over jou. Vr66g hen naar je sterke en minder sterke eigenschappen. In eerste instantie zal dit profiel je behulpzaam zijn bij het bepalen in wat voor soort functie en soort organisatie je zelf het liefst wilt werken . In tweede instantie zal het je helpen jezelf beter te 'verkopen ' aan het bedrijf waar je wilt goon werken. Onze ervaring is dot een sollicitant die goed weet (te benoemen) wat zijn plussen en minnen zijn, succesvoller solliciteert omdat hij reelere keuzen kan maken en zich overtuigender presenteert.

Wat wordt er van jou gevraagd? Alsje inz路i cht hebt gekregen in je sterke en minder sterke kanten, weet je wat je te bieden hebt. Om een baan te verkrijgen is het echter ook van belang dat je weet wat er van jou gevraagd wordt. Hieronder gaan we in op de vraagzijde: de organisatie. Wanneer ons bureau een nieuwe opdracht heeft verworven, gaat er altijd eerst een consultant praten met verschillende mensen uit de organisatie, om zoveel mogelijk informatie over de organisatie, haar cultuur en de functie te verzamelen. Er wordt gesproken met iemand van Personeel & Organisatie en met een aantal mensen uit de lijn. Het liefst ook met iemand die de functie waar het om gaat, op dit moment vervult. We doen dit met het doel uiteindelijk de meest geschikte kandidaat te kunnen selecteren . 'Meest geschikte' betekent hier diegene die het best bij (de wensen van) de organisatie past. Ais je zelf op zoek gaat naar potentiele werkgevers, is het verstandig om op een soortgelijke wijze te werk te gaan: verzamel zoveel mogelijk informatie over de organisatie, de core-business, de klanten, ontwikkelingen in de markt en de aanwezige functies. Dit doe je door middel van het goed lezen van (personeels-)advertenties en jaarverslagen; informatie uit bladen (Fem, Quote, Intermediair), kranten, Kamer van Koophandel, Internet, de bibliotheek en ook door middel van het contacten leggen met stagiairs, vrienden en familie die ervaringen hebben opgedaan binnen het bedrijf, et cetera .

Vervolgens is het van belang de informatie over de organisatie voor jezelf te vertalen in criteria die je rangschikt in een 'kandidaatprofiel'. Maak opnieuw een onderscheid tussen kennis en ervaring, vaardigheden en persoonskenmerken. Stel jezelf daarbij continu de vraag: welke kwaliteiten zal deze werkgever belangrijk vinden wanneer zij een nieuwe werknemer in dienst neemt. Een bedrijf dat opereert in een fel concurrerende markt zal bijvoorbeeld op zoek zijn naar een commerciele medewerker met iets andere persoonskenmerken, dan een bedrijf dat al jaren marktleider is.

De afstemming van vraag en aanbod Wanneer je van mening bent dat jouw profiel en jouw wensen goed aansluiten op het kandidaatprofiel van de organisatie waar je wilt solliciteren, is het moment aangebroken om de organisatie ervan te overtuigen dat jij de kandidaat bent die zij zoeken. Er staan drie instrumenten tot je beschikking om selecteurs te overtuigen: de sollicitatiebrief, het curriculum vitae en het selectiegesprek. Gegevens uit assessment centers en psychologische testen dienen ter ondersteuning en in aanvulling op het oordeel dat selecteurs zich vormen naar aanleiding van de gespreksrondes. In het cv kun je je gegevens kwijt, de brief is bedoeld om je motivatie aan te geven. Wellicht overbodig te vermelden dat de brief en het cv er overzichtelijk, zonder spelfouten en smetteloos uit dienen te zien. Deze twee instrumenten zijn met name van belang in de eerste ronde: de papieren selectie. Er bestaat geen model-sollicitatie brief of model-cv. Elke sollici-

tatiebrief en elk cv zijn een afspiegeling van de persoon en levensloop van de sollicitant en vormen derhalve een persoonlijk visitekaartje. Voor diegenen die desondanks toch enige leidraad voor hun brief en cv willen hebben, zijn er diverse goede boekjes in de handel die voorbeelden geven van hoe een brief en cv kunnen worden opgesteld. Zie hiervoor ook het Intermediair Jaarboek. Hieronder gaan we in op het derde 'overtuigingsmiddel': het selectiegesprek. Het cv vormt in de meeste gevallen de leidraad voor het gesprek. Vrijwel aile selecteurs baseren hun ondervragingstechniek op het volgende principe: gedrag uit het verleden is de beste voorspeller van gedrag in de toekomst. Het is daarom van belang dat je voorbeelden kan aandragen uit jouw cv, waaruit blijkt dat je beantwoordt aan het profiel. Een methode die gebaseerd is op dit principe, is de STAR-methode. Veel selecteurs baseren hun vraagtechniek op deze methode. STAR staat voor: Situatie - Taak Actie - Resultaat. Situatie verwijst naar een ervaring of functie, bijvoorbeeld: voorzitter van de faculteitsvereniging; Taak verwijst naar vragen van de selecteur omtrent de taken die er van je verwacht werden in die situatie: 'wat werd er van jouw verwacht als voorzitter?'; Actie verwijst naar vragen als: 'welke acties heb je ondernomen om de verwachtingen te realiseren?'; Resultaat verwijst naar vragen omtrent het resultaat van de acties: 'en wat was daarvan het resultaat?'. Het STAR-principe kan niet aileen op functies worden toegepast, maar ook op vaardigheden en persoonskenmerken.

Indien bijvoorbeeld 'samenwerken' een belangrijk criterium is voor de organisatie of functie waar je (op) solliciteert, zou de selecteur op basis van dit criterium aan jou de volgende vragen kunnen stellen. "Geef eens een voorbeeld van een situatie waarin de samenwerking stroef verliep: • wat was jouw rol daarin? • wat heb je gedaan? • hoe is dat afgelopen?" Met de STAR-methode in je achterhoofd, kun je jezelf voorbereiden op het selectiegesprek. Je vergroot daarmee de kans op succes: je bent overtuigend als je concrete voorbeeldsituaties uit je cv kunt aandragen die deze vier elementen bevatten . We hebben getracht je een aantal handreikingen te doen rondom de vraag en het aanbod op de arbeidsmarkt en de afstemming van die twee. We zijn met name ingegaan op arbeidsmarktorientatie en de voorbereiding op het selectiegesprek, omdat hier naar onze mening de belangrijkste keuzemomenten en be'I'nvloedingsmogelijkheden liggen van het hele sollicitatieproces. En dus met name op die momenten waar je voor jezelf een gelukkige 'match' tussen vraag en aanbod kunt realisereno We wensen je veel succes en een prima startfunctie toe!

I I

~ -~

I I

~v0

0 R I NS C H R I J F FOR M U LIE R

~/ ~ DAGEN

I I

'X'

I I

'X'

MSTERDA!vlSE

CARRIERE ) (

I I I

- yp:--;

9, 10 FN II Fl:'BRI!A RI 1999

Om verzeke rd te z i[n va n deelna me aan presentati es, cases en w orkshops tijdens de A msterdamse Carri ere Dagen, kun je gebruik ma ken van deze voori nschrijving . Om je in te schri jven voor de an dere bed ri jven en in d ividuele gesprekken krijg je te z ijner tijd het definitieve inschri jfformul ier thuisgestuurd . Na tuurl ij k houd en we je ook op de hoogte van and er ACD-n ieuws. Voor de volg ende bed rij ven kun je gebruik maken van deze voorin sch rij ving :

I I

:0 I

10 I

: 0

'X' D

:0 :0 10 I

'X' D : 0

:0 :0 I

10 'X' D

:0 I

I I I

ABN AMRO Akzo Nobel Amsterdam Airport Schiphol Arthur Andersen Boston Consulting Group Cap Gemini Cargill CMG De Nederlandsche Bank Deloitte & Touche DSM Esso Exxon Chemical Heineken Hollandse Signaalapparaten B.V.

o o o o o o o o o o o o

ING Groep KPMG KPN Lucent Technologies MeesPierson / Fortis Mexx Ministerie van Financien Philip Morris Pink Elephant PriceWaterhouseCoopers Procter & Gamble Rabobank Randstad Shell

I I I I

'X' I I

I I

! Je kun t ie nu voor max imaal 5 bedriiven opge ven door de getallen I

'X'

1 ti m 5 in de hokies voor de bedriiven in te vullen (1 is eerste keus, etc.). Voor de workshops kun ie ie opgeven door 1 van de 3 hokies voor de workshops aan te kruisen .

I I I

I WORKSHOPS I

I I

0 : 0 0 I

LAC 1: Zelfanalyse LAC 2: Internationaal solliciteren Smeets & Partners: Sollicitatietraining

I I

~ PERSOONLlJKE GEGEVENS I I

I Voornaam I I

A chternaam

Adres

I I I

! I

Postcode

'k Woonplaats i Te lefoonn um mer : I I

I I

Dit form ulier kun je tot 4 janu ari uitkni ppen, dubbelvouwen en opsturen, of inleveren bij de Sefa (kamer

EO.02) .

Afzender: Postzegel niet nodig

Sefa ACD commissie Antwoordnummer 11564 1000 RA Amsterdam

Als student kijk je uit naar de top.

Welke route kies je? Zodra je bent afgestudeerd kun je overal aan de

nisatie je ook nog de grootst mogelijke zekerheid over

slag. Leg daarom nu al de mogelijkheden van verschil-

perspectieven die verder rei ken dan je eerste jaar.

lende financiele dienstverleners naast elkaar.

Kom daarover praten. Bel Raymond Eilander, Recruiter,

Dan zal het je opvall en dat je bij Deloitte & Touche

telefoon: 020 - 582 40 00.

al dire ct zelfstandig gaat werken. Je krijgt het snelste

Hij maakt dan binnen onze organisatie graag een

contact met ciienten . En je kunt diverse opJeidings-

afspraak voor een heJder gesprek over de manier

programma 's volgen.

waarop je bij DeJoitte & Touche aan de slag kan:

Daarnaast geeft onze accountants- en adviesorga-

Ondernemend & Alert.

ACCOUNTANTSÂˇ BELASTINGADVISEURS â&#x20AC;˘ CONSULTANTS Mee r dan 70 vestigingen in Nederland. Internet : www.deloitte .nl

Deloitte& Touche

De geboren bankier bestaat niet. Jc he bt natuurlijk ge bore n v()etba lle rs. En mi sschie n ke n je we i ' n ge bo re n to neelspelcr. Maar ee n ge bo re n bankier? De kans is k le in dat je die tege nk o mt. De we re lcl va n de financ ie le clie nstve rl e ning is e r nie t ee n die a l o p j o nge lee ftijd to t de verbeelding spreekt. Des te inte ressa nte r wordt di e we re lcl als j e ' m ie ts late r o ntdekt. Bij voorbee ld o p he t moment cia! j e als pas (o f bijna) afges tucleerd e acadc mic us o p he t punt staat te bes li ssen in we lke ri c hting je j e carrie re w ilt gaa n o nt w ikke len. Een loopbaan bij een ba nk blijkt d an een meer cl an inte ressante opti c . Zeke r a ls hij beg int bij ABN AMRO. Omd at ge boren bankie rs ni et bestaa n , in vestere n we ee n hcle boel in je opl e icling en pe rsoonlijke o nt w ikke ling . Starte ncle academi c i vo lge n bij ons eerst een bas isopkid ing a ls ' manageme nt trai nee' aa n cle A BN A MRO Acacle my. Die opl e id ing bestaat uit twee delen . Je beg int me t het Corpo rate Int rodu cti on Prog ramme (C IP) waa rin j e ke nni s maak t me t de verschille ncle o nde rde len van de bank , de 'corporate values ' en ta ll oze nieuwe collega 's. Oat laatste is niet onbe langrij k, want ABN AMRO is ee n echte 'ne twerkbank ' .

ABN AMRO ACADEMY VOOR STARTENDE ACADEMICI Om toegelaten te worden op de ABN AMRO Academy moet

Daa rn a voigt het Entry Level Programme (ELP), dat is toeges pi ts t op de di v isie of afde ling waar je gaat we rk e n . A ls de bas is gelegd is , kun je aa n de s lag . Waa nnee niet

je een universitaire opleiding hebben afgerond en niet

is gezegd dat je dan uitge lee rd be nt . Integendeel, we ve r-

ouder zijn dan 27 jaar. Bel voor de uitgebreide brochure

wac hte n clat je voortdure nd blij/'t we rk e n aan je e igen o nt -

naar 020 - 628 01 65. Je sollicitatiebrief met cv stuur je

w ikke ling e n cleskundi g he id .

naar: ABN AMRO Bank N.V., afdeling Recruitment Manage-

Hoeverj e ko mt , hangt voo ral af va n je e igen in ste lling.

ment Trainees (AP 1424). t.a.v. mr. H. Tabbernal. postbus 283,

We zoe ke n gedre ven me nsen die in ve ntie f zijn , lef he bbe n

1000 fA Amsterdam. Geef in je brief aan naar welke divisie

e n over de nodi ge onderne me rsz in beschikke n. En natullr-

of afdeling je voorkeur uitgaat (en waarom).

lij k bereid zijn o m voortd ure nd te blij ve n le rell . Want ba n-

Voor informatie op internet: www.abnamro.nl

kie re n is niet ie ts wat j e van hui s uit mcekrij g t. Je w it he t a lle maal in de praktijk moete n ve rd ie ne n .

ABN路AMRO De bank

De laatste jaren is in Nederland de discussie op gang gekomen of ons land bij her stellen van de hoogte van de milieubelasting niet te weinig rekening houdt met nadelige effecten voor het Nederlandse bedrijfsleven. Deze effecten zouden ontstaan door in Nederland een veel hogere milieubelasting te heffen dan in het buitenland. Dit artikel betoogt dat een belastingverlaging niet wenselijk is en dat eigenlijk de belasting nog verhoogd kan worden. Een milieubelasting is een aanslag die de overheid oplegt, met als (officieel) doel de milieuverontreiniging

terug te dringen. De bekendste heffingsvorm is de accijns . De methoden van de overheid om milieubelasting te heffen worden allen gerechtvaardigd onder het motto: de vervuiler betaalt. Dit houdt in dat her gaat om een bel asting op het verbruik van een bepaald goed of het voortbrengen van een ander. Het ideaalbeeld van een milieubelasting is de Pigouviaanse belasting op externe effecten. Het principe achter deze belasting is dat alle externe effecten in de prijs van een bepaald goed worden verwerkt. De manier om hiervoor te zorgen is

door het tarief van de belasting zo te stellen dat bedrijven een hoeveelheid produceren die ideaal is voor de maatschappij. Wat betreft het milieu is het dan de bedoeling dat de vervuiling wordt ge'interneerd in de prijs. Zoals gezegd is de Pigouviaanse belastingstelling een ideaalbeeld, een mopie, want de problemen met deze vorm van belasting heffen zijn

ROSTRA ECONOMICA

oneindig. Alleen al het bepalen van het tarief is onmogelijk aangezien men het er in de naruurwetenschappen niet over eens kan worden hoeveel schade een bepa alde handeling of een bepaald product veroorzaakt. In Nederland wordt tegenwoordig op verschillende manieren milieu belasting geheven. De Nederlandse regering loopt voor op het grootste deel van de wereld door milieuvervuiling zwaarder te belasten dan de meeste andere landen . Op het ter-

NOVEMBER 1998

rein van de COruitstoot is de laarsre jaren veel vooruitgang geboekt, zoals we de afgelopen jaren uit verschillende overheidsrapporten hebben mogen vernemen. Niet iedereen is tevreden mer de methode die de overheid gebruikt om de milieuvervuiling aan te pakken. H er bekende probleem van de afgelopen jaren is de accijns die wordr geheven op brandstof. Vooral pomphouders in de gebieden die grenzen aan Belgie en Duirsl and , voelen zich zwaar benadeeld door deze poging tot het van terugdringen van de CO 2 -uitstoot. Onze buurl anden heffen namelijk een lagere belasting op brandstof en dus verliezen de pomphouders veel kJanten aa n hun coJlegae aan de goedkopere kant van de grens. De srelling, die in dit artikel wordt verdedigd, is dat de belastingen eerder verhoogd dan verlaagd zouden moeten worden. Ten eerste wilen de problemen aan de orde komen die velen hebben met de huidige bel asting en met een eventuele verhoging. Vervolgens wilen de argumenten uiteen worden gezet die de lezer

wilen overtuigen van de noodzaak tot het verhogen van de milieubelastlng. Een eerste bezwaar tegen milieubelasting is dat volgens de economische theorie een belasting altijd versrorend werkt. Als men er dan ook nog vanuit gaat dat her heffen van een Pigouviaanse belasring onmogelijk is, komt dir over als een vrij overtuigend argument. Belasringen werken inderdaad versrorend, omdat prijsverhoudingen worden aangetasr op een wijze die niets te maken heeft met de daadwerkelijk gemaakte kosren . H et argument gaat echrer niet op, omdar er al versrol'ende belastingen aanwezig zijn. In de theorie van de algemene economie werkt men mer het "second best"-principe. Dit principe houdt in dat aJs er al versroringen op de marin optreden, men nier de overige voorwaarden vool' marktwerking perfect moet maken, aangezien dar aileen maar een grotere versronng van de markt opleven '. Een tweede argument dar vaak wordt gebruikt is een veel emorioneler argument, dat dan ook als

zodanig behandeld zal worden. Het feit is dat andere landen profiteren van de Nederlandse vermindering van vervuiling. Het is een free-rider probleem waarbij bijvoorbeeld onze buurlanden minder last hebben van onze luchtvervuiling, rerwijl wij daarvoor beralen. Bovendien komt er in onze richting nog steeds dezelfde hoeveelheid aan vervuiling. Iedereen zal het ermee eens zijn, d ar er iets gedaan moet worden aan het probleem van de milieuvervuiling. Het is altijd een zaak van: wie gaat er eerst, wie neemt het voorrouw. Het voorrouw nemen hoeft voor Nederland geen ongunstige uitwerking te hebben. Het imago \ian het land dat de voortrekkersrol kiest, kan Nederlan d in de internationale politiek zelfs voordeel opleveren. Het laatste argument dat wordt aangedragen om tot een verlaging van de milieubelastingen te komen, is de k1acht dat de relatief hoge belastingen leiden rot een verslechtering van de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven. De productiekosten voor de Nederlandse producent liggen bij een hoger tarief logischerwijze hoger dan de kosten voor een vergelijkbaar buitenlands bedrijf. Op dit argument zal worden ingegaan bij de behandeling van de voordelen van een hoger tarief. Een van de voordelen van een milieubelasting is, dat een bedrijf innovatief zal moeten zijn om te kunnen overleyen. Ten eerste wordt het bedrijfsleyen door de belasting gemotiveerd om zijn productiemethoden milieuvriendelijker te maken en aldus de opgelegde last van zich af te wentelen. Ten tweede zal het bedrijfsleven

moeren innoveren om her kosrenverschil met het buitenland te compensereno Dir heefr als gevolg dat een groor probleem van Nederland in de jaren negentig enigszins wordr verholpen. De laatste jaren kwamen namelijk sreeds meer berichren naar buiten dat Nederland een serieuze achrerstand heefr op het gebied van Research and Development. Omdat belastingen bedrijven dwingen investeringen re doen in R&D, forceren zij hiermee indirect een noodzakelijke inhaalmanoeuvre. De hogere kosren dwingen nog iets anders af. In navolging van de heer Charles Darwin zal in Nederland het Darwinisme hoogtij vieren. Hogere . kosten zullen een Schumpeteriaanse werking hebben. Door middel van het proces van Creative Destrucrion zullen enkele minder gezonde bedrijyen failliet gaan en zull en de gezonde bedrijven overleven. Aangezien men in de rest van de wereld ook binnen niet al te lange tijd zware maatregelen zal moeten nem en om het milieu te behouden voor de volgende generaties, zal het Nederlandse bedrijfsleven op dit gebied dus een duidelijke voorsprong hebben. Een laarste argument voor verhoging van de milieubelasting is een moreel argument dat ook door logica wordr ondersreund. Eigenlijk is het meer een verant\voording voor het feir dat Nederland een hogere belasting heft dan de ons omringende landen. Het is heel simpe! : Nederlandse bedrijven vervuilen het Nederlandse milieu (ook dat van Duitsland en Belgie, maar hoofdzake!ijk het Nederlandse). Zoals eenieder weer, is Nederland een van de meest dichtbevolkte landen rer

J Voor verdere infimnatie zie Cullis en jones, Public fi nallce and public choice, second edition (1998)

wereld. Dir brengt met zich mee dat elke uimoot van een Nederlandse fabriek sneller op meer mensen effect zal hebben dan een vergelijkbare fabriek in Duirsl an d of Belgie. In combinatie met het principe van de vervuiler betaalt, kan hiermee een hogere belasting in Nederland gerechtvaardigd worden. De conclusie van dit artikel luidt dus dar Nederland de milieubelasting zeker niet moer verlagen vanwege concurrentiepositieverslechtering of vanwege economische principes. Het zou zelfs vee I beter zijn voor Nederland om de belasting te verhogen omdat dit gunsrige effecten zal .opleveren voar zowd her miJieu aJs voor her bedrijfsleven. Nederland kan op deze wijze een voorsprong verweryen in de loop van de 21 ste eeuw. Het is her waard om eerst een aantal jaren te maken te hebben mer een verslechtering van de concurrentieposirie en andere landen van onze inspanningen re laten profiteren om vervolgens de inspanningen beloond . . re zlen mer een zeer gunsttge concurrentiepositie en, waar het natuurlijk om gaar , een beter milieu.

De internatio van Ie \X'a ar willen

gaan expeflmteJ1[eren?!

./1'

te 1

â&#x20AC;˘

fin 1 lerrng ko r.

managl'r hiJ Raho bank Inrerna tJ onal kgt het nog cem uit. Et' n in ternatio n.I,t1 prOJect. Samenwerking \"an

dr ie Iandbouwuni\"ersiteiten, lweI' ruimtevaartorga ni\'\ties en enkele inst it uten voor hlOtechnologle, Een fina n':lcrmg van mili arden euro. Aan JOU de eer om daarv{)or dc strategic Ult te stippch:n . En cen nll~ uwe dimensie roe te voegen aan dc food ,,' a. . buslIlcss".

Ot Je lo'n project mag verwa..:hten, kunnen we uircra,lfd nler voorspellcn . Maar dat er biJ ons een boeiende w(' kom st voor je in het verschtet ligr, dun'en we wei te stellen. De oprics Z1jn legio. W.larschijnlijk ken je de lokale Rabobanken. M aar wa t dacht

an Rabobank Interna ti o nal,

wonaangc\'end in de wereld 01" het gebied vall healt hcarc, food & agrib usiness? Of Raboban k Nederla nd, de marketingmotor - onder and ere voor dt' Rabobanken in het land . Rabobct't, hron van inno'"aties o p ICT- en facilirair terrei n. Maar de

be~tc

gar,lnrie voor jouw wekllll1st i\ Ollie ment'lli te it. Wij investere n in duu rzame relaties. Met klanren. M et medc-

wcrkers . .Ie kriJgt de rijd om I'erst aan ie ba sis te wl'f ke n en daarop je roekomst te bou wen. Re..:htstrce ks in ce n sta rtfu nctie.

Of ,Âˇia ecn van de \"1'11' rrainl'cships die we bil'den . \X'e [iin bcnieu wd naM

it'

ideei'n .

Bel \'oor meer informatie (030 ) 2 16 II 46. Of kijk 01" Interner: htrp:llwww.rabobank .nl/werken

Pink Elephant is een groeiende, internationale onderneming met vestigingen in Nederland, Canada, Engeland en Australii!, waar 1800 enthousiaste medewerkers grensverleggend bezig zijn. Organiseren, integreren en veranderen van IT is onze core business. Vaak staan wij aan de wieg van vernieuwingen bij onze klanten: nationale en internationale ondernemingen in de financii!le, industrii!le en overheidssector. Onze dienstverlening voor deze klanten omvat beheer, migratieprojecten, transformatie van IT-organisaties en outsourcing.

Opleiding met inhoud. Je loopbaan kenmerkt zich door voortdurende groei omdat je de kansen benut die zich bij Pink Elephant voordoen. Pink hanteert hiervoor een up路to路date development programma met als doel je talenten te onderkennen en op de juiste wijze te ontwikkelen . Deze gedachte beschouwt Pink als een van haar belangrijkste kernwaarden . Daarom investeren we gemiddeld twee keer zoveel als andere bedrijven in opleidingen en kenni smanagement.

Arbeidsvoorwaarden met inhoud.

IT-management trainees Je carriere mogelijk maken . Oat is waar we bij Pink Elephant voor staan. Bij Pink Elephant start je als IT-management trainee . Vanaf je eerste dag ondersteun je de klant bij het gebruik van informatietechnologie, los je problemen op en voer je verbeteringen door. Na verloop van tijd groei je door na ar functies als consultant, projectleider of lijnmanager.

Pink biedt je een concurrerend pakket arbeidsvoorwaar路 den , waar vergoeding van eventueel overwerk 'tijd voor tijd ' en de mogelijkheid tot werken in deeltijd standaard deel van uit maken. Wil je als ambitieuze acad emicus een loopbaan in IT-management, dan nodigen we je uit te 501 liciteren. Stuur je brief met CV naar: Pink Elephant Recruitment , Postbus 2, 2700 AA Zoetermeer. Voor informatie bel (079-3207700) of www.pink elephant.com .

Think Pink. Anders denken en organiseren in IT.

~o~rr

Rostra Damus is er van beticht een te laag

wetenschappelijk gehalte te hebben voor een blad ~ als Rostra Economica. Nu is de visie van de heer Damus '" /) dat. meenemend dat persoonlijke voorspellingen geen USP (Unique Selling Point) is voor een periodiek, een vrolijke noot de ~ wetenschap laagdrempeliger kan maken. Om toch enigszins gehoor te ~~ geven aan het verzoek om meer inhoud, nu een persoonlijke voorspelling aan de hand van uw Rekening Courant saldo. Het is hierbij essentieel dat u uw saldo van de tiende dag van de maand neemt.

Lager dan 12000,- negatief: U hanteert het devies: Leef op de rand, koop op de pand oPas op dat u niet verzuipt in uw overmoedigheid. Wellicht is het handiger om wat eerlijker te zijn. Uw geldverkwistende gedrag duidt op psychologische problemen die een eerlijke houding naar de buitenwereld toe in de weg kunnen staan . Overigens duidt het er wei op dat u een geniale econoom in wording bent, aangezien u nu al meer geld dan de gemiddelde student bij de bank heeft weten los te peuteren.

Tussen de 10,- en de 999,- positief: Dat is lekker, u heeft geld over. U heeft een leuke baan bij een bedrijf dat u goed bevalt. Maar wordt het niet eens tijd voor een geheel nieuwe garderobe. De kleren die u nu aan heeft zijn echt een beetje uit de mode. Soms spaart u ook een beetje. Goed zo, maar wei een beetje burgerlijk. Student ben je om geld uit te geven. Verdienen, dat komt later weI. Ais u na het lezen van deze karakterschets nog nodeloos geld wil verliezen : de aandelen Baan gaan momenteel erg goed .

Tussen de /2000,- en de /1001,- negatief: U bent een verantwoordelijke romanticus. U houdt van uw leven en dat kost nu eenmaal geld. Wei moet u oppassen dat u niet meer van het leven houdt dan het leven van u houdt (in dien verstande, uw vrienden houden ook van uw leven). Die auto die u laatst in de showroom zag, daar moet u voor sparen en niet voor uitgeven. Wellicht moet u ook eens stoppen met roken (het hebben van een Rekening Courant tekort duidt op een type A persoonlijkheid wat weer gepaard gaat met roken). Stoppen met roken is namelijk erg gezond en bovendien kost stoppen erg weinig geld.

Tussen de /1000,- en de 1999,- positief: Heeft u dat wei helemaal zelf verdiend of zijn uw ouders net zulke toffe lui als ik u vind als ik u in de kroeg tegenkom? U bent in al uw extrovertheid de meest introverte persoon die er is. Het kan ook zijn dat u in al uw introvertheid de meest extroverte persoon bent die er is. In ieder geval bent u een van deze twee. Wellicht is het handig om een dee I van dit geld over te zetten op iets dat meer rendement oplevert dan uw Rekening Courant momentee I doet. Ais u nog meer vrienden nodig heeft om uw geld op te maken, kunt u mij altijd benaderen.

Tussen de /1000,- en de /1,- negatief: U weet uw bankboekje redelijk te balanceren, al beseft u ook wei dat er meer in het leven is dan aileen geld. De reserve die u opbouwt door niet de hele tijd de schappelijkheid van uw bank te testen kan han dig zijn bij onvoorziene uitgaven. Ja, u bent een berekenend persoon. U laat uw leven niet leiden door anderen maar heeft zeit de touwtjes strak in handen. Wei Jigt het gevaar van betweterigheid op de loer. Pas hiervoor op, met goed luisteren kan je een hoop geld verdienen.

NOVEMBER 1"')8

Meer dan 12000,- positief: Hallo!!! Bij welke maffiose organisatie heeft u zich aangesloten? U bent een gokker en dat gaat u goed af. Nu nog wei althans. U staat in het leven wetende dat u zelf meer van uw eigen geld kan maken dan de bank. Risico mijden is voor u hetzelfde als vloeken. U heeft veel vrienden maar dat komt niet door uw geld. U kan zichzelf verkopen als geen ander. Gevaar ligt wei op de loer. Met zoveel geld kunt u wei eens he Ie enge ziektes oplopen .

,. ~ ~

Adrienne van den Bogaard was AIO (1992-1996) bij de vakgroep Wetenschaps- en Technologiedynamica onder lei ding van Prof. dr. 5.5. Blume en bij de sectie Filosofie en Geschiedenis van de Economie onder leiding van Prof. dr. M.S. Morgan. Vanaf 1 april 1997 was zij verbonden aan de FEE als beleidsmedewerker Onderzoek. In die functie hield zij zich onder andere bezig met het Wetenschappelijk Verslag van de faculteit (waarin jaarlijks aile publicaties van de onderzoekers aan de faculteit worden weergegeven), met de werving, selectie en ondersteuning van promovendi, en bovendien was zij secretaris van de Vaste Commissie voor de Wetenschapsbeoefening, een adviescommissie aan de decaan. Per 1 november begint zij als wetenschappelijk medewerker aan de Universiteit Twente.

Hieronder voigt een verkorte versie van het "lekenpraatje" dat zij gehouden heeft tijdens haar promo tie op 28 oktoher jongstleden. Zij promoveerde op het hoek getiteld "Configuring the Economy. The Emergence ofa Modelling Practice in the Netherlands,

herinnert ook elke student zich nog wel de zinsnede uit de eerste wiskunde lessen, dat appels en peren niet bij elkaar mogen worden opgeteld. Duidelijk. Maar hier ligt nu precies het probleem. Want wat maakt een appel tot een appel en 1920-1955. " een peer tot een peer? Je Promotoren: Blume 6zou kunnen zeggen dat 1 wijsvinger + 1 middelM.S. Morgan. yinger helemaal geen 2 Het boek dat ik zo dadeis, dat wij daar appels en lijk zal verdedigen gaat peren bij elkaar optellen. over mathematisering. Nee, kun je dan zeggen, Met de term mathematiwe telden vingers bij elkaar op en niet een sering verwijs ik in mijn boek naar het geven van middelvinger bij een een wiskundige uitdrukwijsvinger. Je zou ook king aan bepaalde aspeckunnen zeggen: 1 wijsten van het sociaal-ecoyinger + 1 wijsvinger is 2 nomisch leven. Het arguwijsvingers. Maar waarment in het boek is tweeschijnlijk zijn de nagels ledig: ten eerste laat ik niet identiek en zijn de zien dat een wiskundige lijnen van de huid ook Adrienne represen tatie nlet zo niet hetzelfde - een van den objectief (neutraal, handlezer gebruikt Bogaard The Emergence of a belangeloos) is als velen immers beide handen. den ken. De vraag is dan Hier ligt derhalve een Modelling Practice in the waarom wiskundige probleem: in abstracte Netherlands. 1920-1955 representaties toch zo zin kun je zeggen 1 + 1 = invloedrijk zijn. Het ant2, maar zodra hieraan betekenis moet worden woord daarop is het tweede deel van het argument: het gegeven moeten er keuzes worden Er komt een moment in de opvoebelang van wiskundige uitdrukkingemaakt. Zeggen we 1 yinger + 1 ding van kinderen dat wij 'tell en' wilyinger gen ontstaat in het gebruik ervan. = 2 vingers, dan zeggen we op len uideggen. Ik denk dat menig Voor velen zal dit enigszins cryptisch dat moment in feite dat het verschil ouder dit doet door met de vingers klinken: ik zal daarom trachten het tussen die 2 vingers niet van belang van de rechterhand uit te leggen dat kort uit te leggen. IS. 1 + 1 gelijk is aan 2. Waarschijnlijk

s.s.

ROSTRA ECONOMICA

Deze kwestie van het tellen lij kt met het gegeven voorbeeld van de vingers onbelangrijk. Wat maakt het uit of we vingers of wijsvingers tellen. Maar dit wordt anders als we het over sociaal-economische zaken gaan hebben. Dan moeten definities worden opgesreld. In de periode die mijn boek behandelt, van 1920 tot 1955, was ranrsoenering een belangrijk probleem. AI voor de oorlog werd dit systeem om productie, distributie en consumptie te reguleren, ingevoerd, en het bleef tot ongeveer 1950 bestaan. Ranrsoenering hield onder andere in dat moest worden bepaald hoeveel van een bepaald product een bepaalde winkel mocht verkopen. Het probleem dat zich hier voordeed was wat nu eigenlijk onder een kruidenier moest worden verstaan. Dit blijkt uir de woorden van een ingewijde in de staristiek, de heel' Ferro, in 1950:

De vraag naar de objectieve bet'rouwbaarheid van de statistisehe redenering is een veelgeho 0 rde. /. .. } Wi! een methode objeetiefzijn, dan is het noodzakelijk over een eenduidige omsehrijving van het universum te besehikken. [. . .} Vele moeilijkheden eehter doen zich voor in de praktiseh eeonomisehe onderzoekingen. Een zeer simpefe vraag lijkt bijvoorbeeld: "Wat ij' een kruidenierswinkel?" Bij de instelling van de rantsoenering van levensmiddelen leerde de ervaring eehter, dat deze vraag in het geheel niet eenvoudig te beantwoorden was. Het Centraa! Distributiekantoor kreeg tot zijn grote

NOVEMBER 1998

sehrik in 1939 ca 45. 000 insehrijvingen voor kruideniers. Slechts door een kunstmatige beperking, namefijk door te steffen dat ondernemingen, die mindel' dan 5 kg suiker per week ver/wehten, niet mea voor een inschrijving in aanmer/eing kwamen, wad dit aantal beper/et tot een hoeveefheid van 30. 000 ondern em ingen, die per definitie kruidenierszaken zijn. Maar dan doet zich weer de vraag voor of een kruideniersbedrijf dat ook nog andere artike!en erbij verkoopt, nog we! een kruideniersbedrijf mag heten. (H. Ferro, (1950) "De objeetieve betrouwbaarheid van de statistisehe redenering" Eeonomiseh Statistisehe Beriehten, vol. 34, 24 mei, p. 413)

Het moge duidelijk zijn dat tellen dus in het geheel nier onproblematisch is, en dar de gekozen definities wei degelijk cons cquenries hebben. Als je buiten de ddlni ric viel, mocht je bepaalde producten irnmers niet meer verkopen. En het spreekt voor zich dat vele kruideniers hun best gingen doen om aan de standaarden van de statistici van de rantsoenering te voldoen om zodoende toch een kruidenier te "zijn". Hieruit blijkt dat tellen op rwee manieren ingrijpt. Ten eerste door de inrerventie die wordt gepleegd - een maatregel die genomen wordt om te bepalen welke producten kruideniers weI en niet meer mogen verkopen. Ten rweede doordat her rellen het zelfbeeld van kruideniers verandert: om kruidenier te worden moet aan

bepaalde eisen worden voldaan en omdat wordr gecontroleerd of aan deze eisen is voldaan, gaan de kruideniers daarnaar handelen. Nu heb ik het aileen nog maar over het rellen gehad. Maar wiskundige modellen zoals die door het Cenrraal Planbureau worden opgesteld, zijn niet aileen maar verzamelingen cijfers. Modellen leggen ook relaties tLlssen cijfers om bijvoorbeeld de economische groei te kunnen voorspellen. U moet echter van mij aannemen dat alle onzekerheden die bij het tellen een rol spelen blijven bestaan, ook bij complexere wiskunde. Telkens moeten keuzes worden gemaakt, en die keuzes zijn - om in wiskundige termen te spreken - tijd en plaats afhankelijk. De voorspelling dat de economische groei in 1998 2,5 % zal bedragen is dus een zeer onzekere voorspelling. N u kom ik aan het rweede deel van de these van mijn boek - nameJijk dat de invloed van wiskundige uitspraken ontstaat in her gebrllik ervan. De reden dat ik het Centraal Planbllreau als cenrrale case-study gekozen heb, is dat ik g6nteresseerd ben in de maatschappelijke rol van wiskunde en de wijze waarop onze maatschappij wiskundige represenraties vorm geefr. Het CPB is een invloedrijk institLlut, en die invloed is grotendeels gebaseerd op de kwanritatieve voorspellingen die het doet over de economie doer. On langs werd minister Zalm

Adrienne van den Bogaard

The Emergence of a Modelling Practice in t Netherlands.

op her matje geroepen omdar hij rijdens her opsrellen van het regeerakkoord een re laag percentage van economische groei zou hebben gehan teerd. Toen het CPB na afronding van het regeerakkoord bekend maakte dat het percentage voor economische groei 0,25 % hoger zou uirvallen vond het parlement dat wel een heel toevallige timing en was dit kwart procent reden voor een parlementair debat. Een opmerkelijk gegeven als we weten dat zo'n voorspelling van 2 ,5 % economische groei een erg onzekere is - ook al komt die van het CPB. Tegenwoordig is de invloed van het CPB algemeen geaccepteerd - maa r door in de geschiedenis te gaan wroeten hoe die invloed is ontstaan, krijgen we zicht op de verborgen geschiedenissen die achter die invloed schuilgaan. Iedereen kent wel het fenomeen dat je ergens heel lang over getobd, gewikr en gewogen hebt, uiteindelijk een beslissing neemt met bepaalde consequenties, maar dat nadat het d aadwerkelijke besluit is genomen, het hele besluitvormingsproces uit beeld is verdwenen. De status-quo is logisch en wordt niet meer bevraagd. In het wetenschapsonderzoek echter, het vakgebied waarin dit boek geschreven is, gaat het er juist om die statusquo open te breken en te kijken hoe het is ontstaan . Om zo te laten zien dar dingen ook an ders hadden gekund, en minder noodzakelijk en onvermijdelijk zijn dan wij denken

1920-19~

dat ze zijn . Als je de economie wilt plannen, wil je graag weten wat je moet doen. Je hebt kennis nodig over de ontwikkeling van de economie om te weten waar en wanneer je war moer doen . In de genoemde periode van 1920 tot 1955 die ik in mijn boek behandel was er een voorrdurend debat ro nd economische pl anning. Er heerste immers een zware economische crisis en er was oorlogsdreiging. Dit deb at was uiteraard geen puur Nederlandse aangelegenheid: communisme en centrale planning, opkomend fascisme , taylorisme en wetenschappelijk management vormden referentiekaders. In mijn boek wordt planning niet uitputtend behandeld: waar het om gaat is dat vormen van eco nomische planning en wijzen van mathematisering hand in hand gingen. De door de planners gebruikte kennis om te plannen is altijd gedeeltelijk b/antitatief - dus wiskundig. In 1945 toen het CPB werd opgericht was het nog geenszins duidelijk wat voor soon planning het worden moest, en wat voor soon planningsmethode. Niet aile vormen van planning gaan met aile soorten getallen samen . AJs een stadsplanner wil weten hoe de verdeling van woonruimte en kantoorruimte zich in de toekomst in zijn of haar stad moet ontwikkelen, dan heb je niet vee I aan landelijke prognoses. Omgekeerd heeft een economische planner die nationale consumptie wil plannen niet vee! aan

cijfers over hoe het gezin De Vries in Arnhem zijn inkomen besteedt. Kortom : de specifieke invulling van planning en de specifieke invulling van de wiskundige getaUen moeten op elkaar worden afgestemd, en dat is een complex proces waarbij kennisinhoudelijke, politieke en sociaal-economische ontwikkelingen op elkaar moeren worden afgestemd. Dus als ik zeg dar de invloed van wiskundige represenrar ies ontstaat in het gebruik, dan bedoe! ik daarmee dat een zodanige constellatie russen planners en getallenmakers is ontstaan dar de specifleke gerallen die worden gemaakt en gebruikt de enig logische en de enig bruikbare lij ken - en daarmee als het ware objecrief zijn geworden. Her boek is binnenkort bij de boekh a ndelverkrijgbaa~

ROSTRA ECONOMICA

'Ik heb geen businessopleiding. Ik heb geen echte IT-opleiding. n~ ben eigenlijl~ aIleen maar met ideeen bezig.'

"Het is hier absoluut hot, booming business," zegt Djeevan Schiferli over de internet-groep van IBM . Ais afgestudeerd technisch natuurkundige heeft hij er zijn plek gevonden. "lets bedenken en het vervolgens gerealiseerd te zien. Oat geeft gewoon zo'n kick."

IBM zoekt getalenteerde aankomende IT-ers met een afgeronde HBO- of WO-opleiding in een exacte richting en een duidelijke affiniteit met IT. Tijdens een introductieprogramma van twee maanden bepaal je samen met IBM waar precies je kansen liggen.

Persoonlijke ontwikkeling staat in je verdere IBM-carriere centraal, waarbij je kunt rekenen op een uitgebreid pakket aan opleidingsmogelijkheden en een intensieve begeleiding. Wil jij ook werken bij een internationaal bedrijf met volop groeimogelijkheden, stuur dan een brief met cv en datum waarop je kunt beginnen naar het bureau dat voor IBM de selectie begeleidt: Randstad Project Recruitment, t. a.v. lise Kerkhof, Mal iebaan 79, 3581 CG Utrecht, tel. : 030 - 233 73 80 of e-mail randstp r@worldonline.nl Een bedrijfspresentatie en een test maken deel uit van de procedure. Internet: www.nl.ibm.com

Solutions [or a small planet

Scheitellla

Koningsplei n 20 (020) 523 1411 Sarpathistraat 135 (020) 420 53 67

Amsterdam

•

"Als je een pakje per dag rookt, kost je dit of elke dag een flinke kogelbiefstuk of een BMWcabrio op je zestigste." Thomas pretendeerde een financieel genie te zijn en vond het nodig om eens in de paar weken belachelijke berekeningen te maken. "Van dergelijke feiten ga ik aileen maar meer roken", antwoordde Arjan, terwijl hij er nog eentje opstak. "Lange-termijndenken is niet mijn sterkste punt en ik hou niet zo van biefstuk. Knakworst is erg goedkoop en het sigaretje erna brengt mij op het optimum van de besteding van de door jou zo belangrijk geachte 6 gulden." "Hoe zit het met je gezelschap voor bittere nachten?", vroeg Thomas. "Ik ben gisteren weer eens bij Suus geweest", zei Arjan. "Dat duurt nu ook al een maand of twee he?" "Tsja, en langer zal het ook niet duren." "Anti-knal. Hoezo niet?" "Het is tijdverspilling: ik heb met deze jongedame nag steeds niet de liefde bedreven. Het wordt tijd om een ultimatum te stellen: twee weken. Vreemdgaan staat al op het programma." "Jouw normen en waarden zijn nog geen micro-atoom veranderd, wi I je zeggen." "Precies. Ik heb nota bene een contactadvertentie gezet. Ik heb een abonnement op Het Parool genomen en daar kreeg je een gratis advertentie bij die je niet voor commerciele doeleinden mag gebruiken." "Wat was je tekst?" "Student wil neuken." "15 ie al geplaatst?"

"Ja, hij stond er vorige week donderdag in." "Nog reacties gehad?" "Ja: drie. Een Franse vrouw uit Heemskerk, een Chileense uit Leeuwarden en een Duitse psychologe uit Amsterdam." "Ga je nog een afspraak maken?" "Ik weet het niet. Het waren duidelijk vrouwen die liegen over hun leeftijd en gewicht. Bij een Franse vrouw vervalt het al snel in oh la la ... mmm ..... mmm. Ik betwijfel ook of die Duitse psychologe een succes zal zijn. Dan krijg je van die ontboezemingen van de theorieen van Freud terwijl je net in bed ligt." "Als je praat in je slaap en je zegt 'concept', krijg je de volgende dag verwijten dat het 'concept van houden van en van gehouden worden aan jou niet is besteed' en dat het tijd wordt om 'hulp' te zoeken ..... bij wie anders dan bij haar? " "Nee, die mag in ieder geval niet blijven slapen." "En de rest?" "Die Chileense zelf lijkt me wei wat, maar 'uit Leeuwarden' wekt een vieze smaak in mijn mond op, die zijns gelijke biologisch niet kent." "Als Friesland binnenkort nu eens volledig overstroomt en Leeuwarden op een eiland kamt te liggen, dan krijgt het meteen een vee I betere uitstraling. De humorlozen ge·l·soleerd. Er zit nog een tweede voordeel aan: als Friesland wordt weggevaagd door water stijgt het gemiddelde 10 in Nederland direct met 20 punten. Je vindt dan sneller een mooie, intelligente, onafhankelijke, niet-blonde vrouw met wie je gezellig een weekendje naar het Frieslandmeer kunt gaan."

ROSTRA ECONOMICA

AiS Manager Service geef ik lei ding aan vier regio-

te worden. Zelf ben ik bij KPN terechtgekomen via een

managers en 900 medewerkers. Ik ben verantwoor-

afstudeerproject waarin vernieuwingsmanagement cen-

delijk voor de aanleg en service van bedrijfscentrales.

traal stond. Daarna heb ik nog zo'n twee jaar gewerkt

Uit die praktijk weet ik hoe hard het gaat nu telecom-

als projectleider internationale sam en werking.

municatie en informatietechnologie steeds verder inte-

KPN is een prima plek om je als academicus te

greren. Een symbiose die de rol van telecommunicatie

ontplooien. Je kunt er met je eigen kennis en persoon-

in de samenleving steeds belangrijker maakt.

lijkheid richting geven aan de toekomst van het bedrijf.

Frances Cairncross van The Economist heeft het in

Zowel qua technologie, research en informatie-

haar boek 'The Death of Distance' niet voor niets over

technologie als op het terrein van financien, marketing

liefst dertig ingrijpende maatschappelijke veranderingen

& sales en algemeen management. Getnteresseerd? Bel

als gevolg van de ontwikkelingen in teIecommunicatie.

dan 0800-0142 of e-mail mdwens@wxs.nI voor meer

Zij schetst een wereld waarin telecommunicatie samen

informatie.

met informatietechnologie op economisch gebied het voortouw neemt. Het is in die wereld waarin KPN nu al een internationale rol van betekenis speelt. Een rol die aIleen kan groeien, wanneer we er in slagen om, nog meer dan nu, een verzamelplaats van ondernemende inteIligentie

Omdat telecommunicatie de toekomst heeft.

BESTUUR 98/99 Langs deze weg willen wij even gebruik maken van de gelegenheid om het nieuwe Sefa bestuur voor te stellen: Dimitry van den Berg (Voorzitter) Marlies van Doorn (Vice-voorzitter/lnterne Zaken) Joris de Vreede (Secretaris/Externe Zaken) Onno Baneke (Penningmeester/Commerciele Zaken) Michael Entzinger (Penningmeester/Promotie) Arik Suissa (Commerciele Zaken/Nieuwe Media) Wij hopen er samen met aile leden, het bedrijfsleven en de faculteit een mooi, leerzaam, maar vooral ook gezellig jaar van te maken.

INTERNATIONALE STAGE VOORLICHTINGSDAG '98 Op 30 september jl. werd voor de tweede maal de internationale stage voorlichtingsdag georganiseerd. De vijf bedrijven die deelnamen - Shell, Unilever, Akzo Nobel, Mexx en ABN-AMRO - hebben allen hun internationale stageprogramma's toegelicht. Bij de meeste van hen waren recruiters aanwezig en studenten/pas afgestudeerden die recentelijk zo'n stage hadden gelopen, waardoor elk aspect goed werd belicht. Niet aileen de zakelijke kant, maar ook aile andere leuke ervaringen kwamen uitvoerig aan de orde. Ook vanuit de deelnemers kwam veel respons, waardoor de meeste sessies een interactief karakter hadden. Bij de lunch en de borrel had de kans om ook persoonlijk

DIRECT FUTURE

mail en e-mail. king met een gezamenlijk digen. In het bedri

informatie in de toekomst n. En dat alles door even het formulier kost je niet meer dan 3 minuten. dus!

Sinds dit jaar heeft de Sefa haar eigen internetpagina. Hierop vind je naast informatie over de activiteiten ook informatie over boekenverkoop en het bedrijfsleven. Verder kun je ook al je vragen aan de Sefa stellen via internet. Voor de duidelijkheid, ons e-mail adres is: info@sefa.nl. Een commissie zal zich gaan bezighouden met het onderhouden van de website en zal daarnaast andere mogelijkheden van het gebruiken van het internet gaan onderzoeken. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan het verkopen van boeken. Houd onze site dus in de gaten en surf er regelmatig heen om optimaal op de hoogte te blijven van onze activiteiten.

NOVEMBER 199X

•

d Ie

•

Financiele Studievereniging Amsterdam (FSA) De FSA is de Studievereniging voor studenten financiele bedrijfseconomie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Vrije Universiteit (VU). De FSA is in juni 1996 ontstaan door het samengaan van de Financierings Associatie Amsterdam (FAA) en de Triple A (Accountancy Associatie Amsterdam). De FSA is actief op de vakgebieden Financiering, Accountancy, Controlling, Beleggi ngsleer en Treasury en is de grootste studievereniging op deze vakgebieden in Nederland. De FSA probeert hoogwaardige projecten te organiseren om zodoende studenten van dienst te zijn bij hun orientatie op de arbeidsmarkt. lo'n 70 actieve leden organiseren hiertoe onder meer de volgende activiteiten: • Amsterdam Mutual Fund (AMF): beleggingsfonds met een groot beheerd vermogen. • 8e/eggersdag: congres over trends en ontwikkelingen op financiele markten. • Congres: vakin houdelijk congres over actuele thema's. • Fiducie: vakspecialistisch tijdschrift, verschijnt vier keer per jaar. • Finance Week: een nieuw project van de FSA. • London Banking Tour: het bezoeken van de grote Investment Banks in Londen. • Research Project 8razilie: internationaal onderzoeksproject naar een (re-}emerging market. Dit project wordt jaarl ijks afgesloten met een seminar waari n de export- en investeringsmogelij kheden voor ge'interesseerden uit het bedrijfsleven aan bod komen. • Accountancy Studiereis Landen: studiereis voor aile accountancystudenten om ervaring op te doen in het buitenland. • Workshops, skilltrainingen en business courses.

M&O linking Pin De studievereniging voor Management & Organisatie en Arbeids- en Organisatiepsychologie

duidelijk een 'Gezelligheid kent geen tijd ... ' Onder deze .......----------------IIIIIIIIIi-~markt voor seks noemer hield de oud-Iedenvereniging van M&O Linking Pin op het internet en het aantal belangstellenden die avond op vrijdag 16 oktober een borrel. De borrel in cafe De Tap was ook niet mis (om privacy-redenen zullen we geen had het karakter van een reiinie. leker vier generaties namen noemen). Ais er een markt voor bestaat, waarom Linking Pinners waren aanwezig, waardoor de behuizing zou je hier niet op inspringen? Het is een produkt net als wat krap maar wei knus werd. Dat gezelligheid geen tijd elk ander, en het verschilt niet wezenlijk van andere prokent, was te merken aan de makkelijke omgang met elkaar ducten die bij managementcafes aan de orde zijn geweest. en de vele liters goudwater die er die avond nog uit de tap vloeiden. LlMG Het Landelijk Internet Management Game wordt georganiManagementcafe seerd in samenwerking met de zusterverenigingen uit het Buiten de ranzigheden die je je voorstelt bij 'het product' M&O Nederland-verband. In de voorronde strijden teams seks op het internet, bleek tijdens het managementcafe uit verschillende steden tegen elkaar op internet. In compevan 20 oktober dat er wei degelijk een manager achter de titieverband lost men allerlei typische managementvraagschermen meespeelt. Aigemeen directeur van Club Casa stukken op. De meest succesvolle teams worden uitgenoRosso, de heer T. Rodenburg, ging op serieuze wijze in op digd voor de finale in Amsterdam waar zij elkaar en teams de vragen van het publiek. Hoe exploiteer ik mijn produkt uit het bedrijfsleven zullen bestrijden. De winnaars gaan op internet? Met welke concurrentie heb ik te maken? Er is naar huis met de felbegeerde Game-bokaal. Oud-Ieden borrel

ROSTRA ECON OM I C.~

â&#x20AC;˘

Panta Rhei

OPanta Rhei

VIAE

Vereniging voor Internationale en Aigemene Economie

De afgelopen maanden heeft de VIAE niet stilgezeten, de eerste activiteiten zijn inmiddels geweest en de commissies die de grote activiteiten van begin en midden volgend jaar gaan organiseren zijn hard aan het werk om deze weer zeer succesvol te maken, Het eerste economencafe heeft inmiddels ook weer plaatsgevonden en met de discussie over de rol van het IMF in de internationaIe crises heeft de VIAE weer een zeer actueel onderwerp besproken, Ook is het eerste intern weekend geweest. Op dit weekend heeft de VIAE zich op de hoogte willen stellen van de minder bedeelde gedeelten van Nederland en we zijn dus als ramptoeristen naar Drenthe gegaan om daar poolshoogte te nemen van de watersnood. Inmiddels kunnen we melden dat de bestemming van onze stud iereis dit jaar Cuba zal zijn. We gaan op bezoek in het land van Fidel om te bekijken wat de invloed is van het regime van de heer Castro en het beleid in de Westerse wereld om Cuba te boycotten. Vooral de Verenigde Staten stellen zich enorm anti-Cuba op en het is interessant om te zien hoe de bedrijven in de wereld daarop reageren. Heb je interesse in de VIAE en/of de door ons georganiseerde activiteiten, kom dan langs op de Sefa-kamer op het Roeterseiland of bel 020-6279653 en vraag naar een bestuurslid.

Geinteresseerd geraakt? Wil je ook aanwezig zijn bij een van onze activiteiten, loop dan eens kamer EO.02 binnen en vraag naar onze agenda en een inschrijfformulier. V~~r maar een tientje per jaar ontvang je het tijdschrift de Manager's Clout, word je op de hoogte gehouden van onze activiteiten, ontvang je kortingen bij deelname aan activiteiten en ben je lid van de studievereniging voor Management & Organisatie, de gezelligste studievereniging. Uiteraard kun je ook actief lid worden als het je een uitdaging lijkt om dingen teorganiseren.

Vereniging voor IT-ge'interesserden

Panta Rhei is een interfacultaire studievereniging. Zij betrekt studenten van verschillende studierichtingen in haar activiteiten. Aile studenten die zichzelf als informatiekundig ge'interesseerd zien, zijn van harte welkom. Panta Rhei probeert met haar activiteiten een brug te slaan tussen de theorie en de praktijk. Dit wordt onder andere bereikt door het organiseren van excursies, lezingen, themadagen en congressen. Hiermee krijgen de studenten een beeld van het werk dat "informatiekundigen" na hun studie kunnen gaan doen en krijgen de betrokken organisaties een beeld van wat deze studenten voor hen (nu en in de toekomst) kunnen betekenen. Ben jij ge'interesseerd in 'informatiekunde' en lijkt het je wat om eens met een excursie van Panta Rhei mee te gaan, geef je dan op voor een van onze excursies. Op paarse posters worden de excursies aangegeven. Wij zijn altijd op zoek naar actieve leden, die voor ons een excursie willen regelen of mee helpen bij het organiseren van onze congresdag in de Amsterdamse Congresweek. Wil jij actief betrokken raken bij onze studievereniging, geef je dan op als actief lid. Hoewel wij een studievereniging zijn, die zich er vooral richt op een brug te slaan tussen de theorie en de praktijk, hebben wij ook af en toe een borrel of feest. Meer informatie? Heb je nog vragen en/of opmerkingen of (nog beter), wil je je inschrijyen bij Panta Rhei, stuur dan een e-mailtje naar pantarhei@wins.uva.nl of kijk op de contactpagina: http://surf.to/pantarhei.

M&O Unking Pin Kamer EO.02, tel. 020-6279653

http://www.moned.nlJlinkingpin

NOVEMBER 1998

VSAE Een van de vele associaties van de Sefa is de VSAE. Dit is geen typefout, maar zo heten wij echt. VS staat voor Vereniging Studenten en AE staat niet voor algemene economie, zoals sommigen denken, maar voor Actuariaat, Econometrie en Operationele Research en Management. Voor iedereen die zich afvraagt waar de 0, de R en de M gebleven zijn in VSAE: dat is historisch zo gegroeid. Wij zijn ook historisch, want afgelopen april beleefden wij ons 35-jarige bestaan. Dat vierden wij met een opening met DE Arie en Silvester (onlangs tweemaal te zien op RTL 5), een middag muurklimmen, een bezoek aan de Heineken brouwerij en als afsluiting een grandioos gala. Nu lijkt het misschien of we in het verleden leven en niets meer gaan organiseren, maar dat doen we natuurlijk weI. Ons introductieweekend is alweer een tijdje gel eden, maar hopelijk herinneren jullie ons IT-symposium nog weI. We organiseren niet aileen volwassen activiteiten, maar ook vele kleinere. Onze trimesterfeesten zijn berucht en onze borrel (iedere maandagavond in het Kremlin, Spuistraat 109) loopt als nooit tevoren . We maken ook nog de Suite 13, ons verenigingsblad, en AENORM, dat we voor aile studenten Actuariaat, Econometrie en Operationele Research en Management (kortweg AEO) maken. De tentamenbundels van AEO zijn op de VSAEkamer (EO.13) te koop en helpen een ieder bij het leren. Op de VSAE-kamer moet je zijn voor het inschrijven voor \...evenementen of bedrijfsbezoeken, het kopen van ten-

tamenbundels, het inzien van onze stagemap of om ~ de antwoorden te krijgen op al je brandende vragen. Mocht je ge'interesseerd zijn in een actief lidmaatschap, kom dan ook even langs en vraag naar Christelle Jamin of een ander bestuurslid. Zij kan of kunnen je dan verder helpen. Ik wil bij deze ook de huidige begunstigers van de VSAE eraan herinneren dat jullie lidmaatschap deze zomer verlopen is. Opnieuw inschrijven kan op de VSAE-kamer en gebeurt nu voor de gehele studieduur. Voor eerstejaars kost het twintig gulden, voor tweedejaars vijftien en derdejaars hoeven slechts tien gulden te betalen. Studenten die al (ruim) drie jaar hier gestudeerd hebben kunnen zich voor vijf gulden inschrijven voor de rest van hun studie. Tenslotte meld ik bij deze dat de VSAE op zoek is naar bestuursleden. Ik zie jullie al denken: "Nu al? Het komende bestuur treedt toch pas is september '99 is dienst?" Wij bij de VSAE doen dat net ietsje anders. Ons bestuursjaar loopt gelijk aan het kalenderjaar. Mocht je ge'interesseerd zijn de VSAE het jaar 2000 in te leiden, laat dan je gezicht zien op de VSAE-kamer en met name aan Christelle Jamin, Robin Alma of Onno Baneke. Ik wens aile studenten, AEO in het bijzonder, een gezellig studiejaar en hoop jullie te zien op onze activiteiten.

Adres VSAE: "'"'" Roetersstraat 11 ., Kamer EO.13 1018 WB Amsterdam ~Iefoon: 020 - 525 413V

Namens de VSAE, Feike van Zwet

Marketing Associatie 4i>Amsterdam De Marketing Associatie Amsterdam is de studievereniging voor aile marketingstudenten van de beide Amsterdamse universiteiten. Zij organiseert jaarlijks een groot aantal activiteiten en bemiddelt voor haar leden bij het zoeken naar stageplaatsen. Ook wordt er elk jaar, ten behoeve van het Nederlandse bedrijfsleven, onderzoek verricht in Latijns-Amerika door een twintigtal studenten die ter plaatse begeleid worden door docenten van de UvA en de VU. Tevens is de vereniging organisator van de befaamde MAA Masterclasses, de trainingscycli voor topstudenten. Deze Masterclasses zijn gericht op een specifiek gebied van de marketingtheorie, zo zal MAA in het huidige collegejaar nog de Masterclasses Industrial Marketing en Fast Moving Consumer Goods verzorgen. Voor meer informatie over deze en andere activiteiten die de vereniging organiseert kun je onze vernieuwde

web-site raadplegen: www.ma-amsterdam.demon.nl. Op deze web-site kun je altijd de meest up-to-date informatie vinden over de Marketing Associatie Amsterdam.

Tot slot voigt hieronder een overzicht van de activiteiten die de Marketing Associatie Amsterdam, onder voorbehoud van eventuele wijzigingen, de komende peri ode te bieden heeft:

Ook vind je op onze home page informatie over het beschikbare aanbod van stage- en afstudeerplaatsen, alsmede vacatures voor recent afgestudeerden. Indien een bepaalde stage of vacature je wei wat lijkt, loop dan even binnen op het wekelijkse stagespreekuur. Dat houden we elke woensdagmiddag tussen twaalf en twee op kamer EO.06 op de UvA en op de VU in kamer 3A-33.

november: Masterdass 1: Dienstenmarketing 3 november Randstad 10 november ING Group 13 november Verdonk. Otten, Dik & Wiegerinck december: Beursactiviteit in RAI 7 december: (kerst-) InformAAtie barrel januari: Nieuwjaarsborrel januari: Sporttoernooi met ABN AMRO februari: Masterdass 2: Fast Moving Consumer Goods Unilever - Heineken - Procter & Gamble februari: MAN-dag in Groningen (finale op 10 februari)

Voorts is de MAA nog op zoek naar enthousiaste actieve leden die willen meehelpen om het promotiebeleid van de vereniging op de UvA op poten te zetten. Voor meer informatie over deze uitdagende functie loop je even binnen bij de MAA kamer op de UvA.

februari : KlM activiteit

Voor inschrijvingen of vragen kun je altijd terecht op de MAA-kamer. Je kunt natuurlijk ook bellen naar 020-52541 54 (vraag naar Emile Kouwenhoven).

ROSTRA ECONOM ICA

ambiti-

alles vertellen over onze cultuur en onze

euze bedrijfseconoom , bedrijfskundige of

Assurance and Business Advisory Services.

HEAO'er. Niet bepa ald een doorsnee-type.

Oat kan je helpen bij de beslissing of jij en

Je houdt van uitd aginge n en het onver-

wij bij elkaar passe n. Bel 0800 - 0067 en

wachte. De wereld li gt voor je open. Een

je wordt direct doorverbonden met Jelle

ding echter wee t je zeker: je ca rriere w il je

of met een van onze andere collega's.

starten in de accountancy.

\/raa g wat je weten wilt. Bijvoorbeeld over

bent

een

jonge,

Pri cewaterhouseCoopers is een

samenwerken met managemen t consul-

nieuwe organisatie en de meest inspire-

tants, belastingadvi seurs, juristen en sec-

rende op het terrein van zakel ijke dienstverlening. Vandaar dat 140.000 mensen

o specialisten. Bij ons solliciteer je online.

over de hele wereld bij ons iedere dag geclreven met hun vak bezig zijn. Jelle is daar een van. Al s acco untant kan hij je

www.pwcglobal.com/onlinecareerlink

Pricewa terhouse Coopers N.V., I)ri ns Uernardplcin 200, 1097 JB Amsterda m. F-ll1ilil : recruitment.tean'l @nl.pw glubJ l. com In tern et: www. pwcglobal.com/ nl

..... #

•

.' , ..

" .

CARGill

ROETE 'Waarom zei jij dan tegen pieeep dat je genoeg van hem had en dat hij een pieeeeeep en een pieeeep was!! ! ? Jij weet net zo goed als ik dat jij daarvoor met pieeeeep aan het pieeeepen was! Jij pieeeeeeeeeeeeeep!!! Vervolgens vliegen de stoelen door de zaal onder een hoop gepieeep terwijl het publiek minstens zo wild wordt als de gasten en massaal 'Jerry! Jerry!' begint te scande ren o De Romeinen gingen vroeger naar het colosseum; tegenwoordig hebben wij Jerry Springer. Het 'Mortituri te salutant' is vervan gen door: 'Don't even go there!' gevolgd door een hele lange piep.

AAT Tijd voor Jerry Springer's Final Thoughtâ&#x201E;˘ . In een onderonsje met de onwetende kijker legt Jerry op paternal istische wijze uit hoe je goed moet leven . Ik krijg daar altijd een beetje een naar gevoel bij . Volgens mij schuilt er achter dat goedaardige, correcte CNN -hoofd van hem een sensatie-geile eikel met megalomane neigingen . lo iemand zal mij dan vertellen hoe ik moet leven? En dat gebaseerd op een show met aileen maar ruzies, fysiek geweld en een aaneenschakeling van piepjes? Don't even go there ...

Nee, voor mij is zijn show puur leedvermaak . Ais ik '5 nachts om twaalf uur, peinzend over de zin van het leven Jerry Springer aan Ik vraag me altijd af wie er achter zet, denk ik meteen: ach wat maakt het ook uit ... die censuurknop zit. lou hij net zo kunnen lachen om wat er De volgende dag op de faculteit . gebeurt als het publiek? Of is hij 'Jerry gister en gezien?' 'Was juist geselecteerd op zi jn gezonde goed man!' Waarna opeenvol morele waarden en .......II!II........... gend aile ruzies in staat hi j daar in detail beschreven een America, I worden . Over de love you! T-shirt morele waarde The American Way heeft niemand te verdedigen? het, het boeit ook Ais hij thuis komt niemand. lou met kramp in zijn Jerry dat wet en , pols en zijn vrouw of denkt hij echt vraagt 'm hoe het dat hij ver schil op z'n werk was, maakt met zijn zou hij dan met gepreek? Tja, mi seen grimmig gezicht schien zijn er aan de zeggen: ' lk heb weer een lang buis gekluisterde zielen die alles gevecht gevoerd tegen de verloe - wat hij zegt in zich opnemen en dering van de hedendaagse maat- in zijn woorden het licht zien . In schapp ij die niets geeft om nor- dat geval neemt de The Jerry men en waarden . Luister naa r Springer Show bibl ische propo rmijn woorden , schat, alles gaat ties aan en is er ruimte voor een naar de verdoe menis!' nieuw geloof: THE JERRY SPRIN Gaat hij daarna een preek voor GER SOC IETY. Komt all en te zijn kinderen houden over 'How samen en verenigt u onder de America was made' en laat hij hoede van onze alwetende goe hen iedere avond de eed afleggen roe Jerry ! Voorwaarde voor lidvoor de Amerikaanse vlag, het maatschap is wei dat je een trafeit negerend dat Eleanor, die vestiet met racistische ouders twee jaar is, niets anders zegt bent die een relatie heeft met vijf vrouwen, twee mannen en een dan " plash .. y'r Ignc two ... '? George-Abraham komt een stuk hond en je bereid bent je publieverder, maar kijkt wazig naar zijn kelijk te laten vernederen . spelletjescomputer, waar hij Tot het zover komt blijft Jerry uiteraard aileen geweldloze spel - gewoon brood en spelen: 'Ave, letjes op mag spelen .. . Jerry, don't even go there, lou het zo gaan? pieeeeeeeeeeeeeep!'

november 1997

COLOFON Periodiek von de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie oon de Universiteit van Amsterdam, uitgegeven door de Sela.

Hoofdredactie Jasmijn Ween ink

Eindredactie liesbeth den Toom Jeroen van I1zerloo

Redaetie Peter Fechter Paul Roos Pieter von der Stroaten

Vormgeving Robin Bakker Rogier Mars

Verder werkten aan dit nummer mee Adrienne von den Bogaard Paul Huigens Joris de Vreede

Fotografie Marco van Hal

Adreswijzigingen Studentenadministrotie Binnengasthuisstroat 9 1012 ZA Amsterdam

Jaarabonnement 6 nummers voor 13D ..

Voor reacties, brieven en open sollicitalies is de redactie bereikbaar op Roetersstroat 11, kamer ED.05 1018 WB Amsterdam Tel. RosITa (020) 525 42 97 01 Sela (020) 627 96 53 (vraag naar Jasmijn Weenink) E'mail odres: ROSTRA@FEE.UVA.Nl Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de rwacNe of de externe auteur overgenomen worden. De redactie is niet verontwoordelijk voor de inhoud van ingezonden stukken en behoudt zich het recht voor deze in te korten.

Oplage 6000

Advertenties Torieven op aanvroag verkrijgboor Opdrochten schriftelijk ter attentie van acquisiteur Sefa, Arik Suissa, tel. (020) 52540 24

Advertenlies in deze uitgave Arthur Andersen Mexx Essa Pink Elephant Deloitte & Touche IBM DC &C Ministerie van Finoncien ING PriceWaterhouseCoopers ABN AMRO Cargill Scheitema Holkemo Vermeulen

Zel- en drukwerk Mebo Print BV, Amsterdam

As an international consulting firm, OC&C assists top management of prominent companies in solving complex strategic issues. Demand for our services from existing and new clients calls for ongoing growth. Natural development requires young talent, which we carefully coach. Young professionals on our team experience unrivalled personal and professional development. As an OC&C consultant you are part of a firm that you actively help to build, and you are proud

work with clients that are both prominent and ambitious. Criteria for being accepted as a new team member are strict, in order to guarantee top quality results and exciting work.

Seeking professionals â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ to JOin the team We require: -

Exceptional talent, in more than one dimension

Crisp, independent thinking, combined with a drive to find new solutions

Guts and entrepreneurial spirit

If you believe you meet these criteria and if you are interested in a challenging career: please send your application letter and CV (including copies of yo ur grades at secondary school and university) for the attention of Hanneke Roos-Van Toor.

OC&C STRATE GY CONSULTANTS WEENA 157, 3013 CK ROTTERDAM,phone: (+ 31) 10 2115524 info@occnl.com