2021 Seuldagi hayot by Seoulglobalcenter 서울글로벌센터

Seriya raqami 여성911-0012

Seuldagi hayot

발간등록번호 51-6110000-001655-01

Seuldagi hayot

Ta’lim xizmva tibbiy atlar

a Is h g joylah s i h s

Yas ha joyi sh v niko a h

Uzbek Edition 2021

Sotilmaydi / bepul

Seuldagi hayot

Ta’lim xizmva tibbiy atlar

a Is h g joylah s h is

Yas ha joyi sh v niko a h

Seuldagi hayot

CONTENTS Davlatga kirish va davlatdan chiqish

Ta’lim

Avtomobil haydash

Ma’muriy ishlar

Chet elliklar ma’lumot markazi ········· 07

Ta’lim tizimi ···························· 40

Haydovchilik guvohnomasi ············ 68

Xalqaro nikoh ························ 102

Immigratsiya byurosi ·················· 08

Ta’lim maskanalari ····················· 40

Yo’l harakat hodisalari ················· 73

Xalqaro ajrashish ···················· 104

Viza ··································· 08

Koreys tili ta’limi ······················· 44

Avtomobilni ro’yxatga qo’yish va

Tug’ilish va o’lim guvohnomasi ······· 104

Istiqomat ······························ 08

Q&A ··································· 46

ro’yxatdan chiqarish ··················· 74

Muhr ································ 105

Chet elliklar ro’yxatidan o’tish ·········· 09

Avtomobil ijarasi va car sharing ········ 77

Soliq ································· 105

Chet ellik yurtdoshlar ·················· 12

Motosikl ······························· 78

Chekishni ta’qiqlash siyosati ········· 107

Davlatdan chiqish ······················ 13

Q&A ··································· 79

Uy hayvonlari ························ 108

Q&A ··································· 14

Koreyaning tibbiy xizmatlar tizimi · · ···· 48 Chet elliklar uchun bo’lgan tibbiy

Istiqomat Istiqomat turi ·························· 16

Qonun va tartib ······················ 108

Tibbiy xizmatlar

xizmatlar xizmatlari ···················· 51 Sog’liq sug’urtasi tizimi ················ 56 Q&A ··································· 58

Arenda shartnomasi ··················· 16

Q&A ································· 110

Uyali aloqa va moliya Uyali aloqa xizmatlari ·················· 81 Moliya xizmatlari ······················ 84 Q&A ··································· 87

Axlatni qayta ishlash ··················· 19 Q&A ··································· 25

Ishga joylash va ishlash Chet elliklarning mehnat faoliyati ······ 60

Transport Transport kartasi ······················ 28 Metro ·································· 30 Shahar avtobuslari ····················· 31 Taksi ·································· 33 Velosiped ······························ 34 Ekspress avtobuslari ··················· 36 Poyezd va samolyot ··················· 37 Yo’qolgan buyumlarni qidirish ·········· 37 Q&A ··································· 38

Kasalxonalar ························· 112 Poliklinikalar ························· 113

Ko’chish ······························· 17 Elektr, gaz, suv ························· 18

Directory

Kutubxonalar ························ 115

Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Istiqomat huquqi (viza turi) bo’yicha

Seulning xiyobonlari ···················89

ishga tushish tartibi ···················· 60

Sport muassasalari ····················91

Ruxsat bilan ishlash mumkin bo’lgan

Madaniy boyliklar va madaniyat

istiqomat huquqi (viza turi)············· 62

muassasalari ··························91

Mehnat qonunlari ······················ 63

Seul turizmi ····························97

4 ta eng asosiy sug’urta ··············· 63

Seulning an’aniy bozorlari ··············97

Chet ellik ishchilar uchun yordam va

Har xil davlatlar super marketlari ······99

axborot markazi ······················· 64

Volontyorlik faoliyati ················· 100

Ish qidirish va ishga olish saytlari ······ 65

Q&A ································· 100

Q&A ··································· 66

Banklar ······························ 116 Koreyadagi chet ellik madaniyat uylari · 116 Metro haritasi ······················· 117 Chet elliklar hayotini qo’llash muassasalari ·118 Davlatlar elchixonalari ··············· 120 Rayon (ku) administratsiyalari ·········· 125 Foydali telefon raqamlar ············· 126 Favqulodda raqamlar ················ 127

Seuldagi hayot 06·07

01 Chet elliklar ma’lumot markazi Chet elliklar ma’lumot markazida davlatga kirish va chiqish, istiqomat, fuqarolik, investitsiya, mehnat kabi chet elliklar Koreyada yashayotganda kerak bo’lgan ma’muriy va maishiy xizmatlarni har xil tillarda olishi mumkin.

1345 Chet elliklar uchun ma’lumot markazi

Seuldagi hayot

Davlatga kirish va davlatdan chiqish

Chet elliklar uchun ma’lumot markazi - bu qanaqa joy? Davlatga kirish va chiqish, istiqomat, fuqarolik, investitsiya, mehnat kabi chet elliklar Koreyada yashayotganda kerak bo’lgan yordamlar haqida umumiy maslahat olishi mumkin.

Qanday foydalaniladi? 1345

Davlat kodisiz 1345 Chet elldan qo’ng’iroq qilinayotganda

‌ Faks 1577-1346 02-2650-4550

82-1345 / 82-2-6908-1345-6 “1345 chet elliklar ma’lumot markazi” kunduzi (09:00 - 18:00) koreys, ingliz, xitoy kabi 20ta tilda*, kechqurun (18:00 - 22:00) koreys, xitoy, ingliz kabi 3ta tilda maslahat xizmatidan foydalanish mumkin.

*20 hil tilda 01 Chet elliklar ma’lumot markazi 02 Immigratsiya byurosi 03 Viza 04 Istiqomat 05 Chet elliklar ro’yxatidan o’tish 06 Chet ellik yurtdoshlar 07 Davlatdan chiqish

+ Q&A

Koreys, ingliz, xitoy, yapon, rus, vietnam, tai, mongol, indoneziya, frantsiya, bangalor (Bangladesh), urdu (Pokiston), nepal, xmer (Kambodja), myanma, nemis, ispaniya, tagalog (Filippin), arab, singxali (Shri-Lanka) tillarida

Qanday yordam olish mumkin? Ish beruvchi, nikohdan o’tgan muhojirlar, Koreyada istiqomat qilayotgan chet elliklar barchasi immigratsiya xizmatlarining barcha turlari (istiqomat, fuqarolik, investitsiya, viza va h.k.)dan forydalanishlari mumkin, va Koreyda yashab turib kerak bo’lgan barcha ma’muriy va maslahat xizmatlaridan foydalanishlari mumkin.

01 Davlatga kirish va davlatdan chiqish

02 Immigratsiya byurosi Immigratsiya byurosida chet elliklarning davlatga kirib kelishi, istiqomati va vizaga qarashli ishlarini bajaradi. Davlatga kirish va chiqishga qarashli arizani topshirmoqchi bo’lganda muvofiq istiqomat joyiga qaraydigan tumanini aniqlab kerakli hujjatlarni tayyorlab immigratsiya va chet elliklar siyosati boshqaruvi veb-sayti (www.hikorea.go.kr) da tashrifni bronlash kerak.

Yurisdiksiya joyi

Seuldagi hayot 08·09

Qisqa muddat istiqomati : 90 kundan kam / Uzoq muddat istiqomati : 91 kundan ko’p / Doimiy istiqomat: cheklanmaydi ✽‌ Uzoq muddatli istiqomat va doimiy istiqomat uchun davlatga kirib kelgandan so’ng 90 kun ichida chet elliklar ro’yxatidan o’tish kerak yoki Koreyada istiqomat qilishga ariza topshirish kerak. 2

03 Viza

‌ Istiqomat turi bo’yicha vizalar Diplomatlar (A-1), davlat ischilari (A-2), bitim (A-3), qisqa vaqtli mehnat (C-4), professor (E-1), suhbat ta’limi (E-2), tadqiqot (E-3), texnologiya ta’limi (E-4), professional kasb (E-5), san’at (E-6), belgilangan faoliyat (E-7), nomutaxassis mehnat (E-9), dengizchilar (E-10), turizm mehnati (H-1), tashrif mehnati (H-2), vaqtinchalik reportaj (C-1), qisqa vaqt istiqomat (C-3), madaniyat va san’at (D-1), chet ellik talabalar (D-2), sanoat stajorligi (D-3), oddiy stajorlik (D-4), reportaj (D-5), din (D-6), istiqomat (D-7), kompaniya investitsiyasi (D-8), savdo va menejment (D-9), tashrif qilib birga yashash (F-1), uzoq vaqt istiqomati (F-2), hamrohlik (F-3), chet ellik yurtdoshlar (F-4), doimiy istiqomat (F-5), nikoh immigratsiya (F-6), boshqalar (G-1)

Viza olish usullari ■Ariza topshiradigan va beriladigan joylari : Koreya Respublikasining elchixonalari yoki konsulliklari ⇨ ‌ Maxsus hollarda Immigratsiya byurosi yoki filiali (Sejong-ro, Ulsan, Tongxe, Sokcho) da viza berilganligi haqida guvohnoma (yoki viza berilishi raqami) olinadi. ■ Topshiriladigan hujjatlar : ‌ Pasport, viza olish arizasi, viza turi bo’yicha kerakli hujjatlar (Batafsil axborot uchun “www. hikorea.go.kr”ga kiring.) ■ Viza berish haqi : Istiqomat muddatiga qarab har xil bo’ladi, lekin taxminan 40-90 dollar atrofida.

04 Istiqomat Hikorea www.hikorea.go.kr Chet elliklar uchun bo’lgan elektron hukumat sistemasi “hi korea”da elektron ariza, tashrifni bron (majburiy) kabi ishlarni qilish mumkin. Usha kuni tashrif qilishni bron qilish mumkin emas va istiqomatni cho’zdirmoqchi bo’lganda istiqomat muddati tugashidan 4 oy oldin tashrifni bron qilish mumkin. Oldindan yozilishni tashrif qiladigan kundan 1 kun oldingacha bekor qilish mumkin.

‌ Boshlang’ich davlatga kirib kelganlar uchun dastur Koreya Respublikasida birinchi marta davlatga kirib kelgan chet elliklarga osonchilik bilan hayotga o’rganish uchun har xil dasturlar taqdim etiladi. Dasturlar haqida ma’lumot olish va yozilish uchun Adliya vazirligi Ijtimoiy birlashuv tarmog’iga (www.socinet.go.kr) tashrif eting. ■ ‌ Boshlang’ich moslanish dasturi • Kim uchun : uzoq muddat davomida istiqomat qiladigan chet elliklar • Ta’lim muddati : 2-3 soat • Lektsiya tilli : ‌ Koreys tili, xitoy tili, vietnam tili, ingliz tili, rus tili, yapon tili, mongol tili, filippin tili, kamboja tili, tai tili, fransuz tili, indoneziya tili, nepal tili ■‌Koreya immigratsiya va birlashtirish dasturi (KIIP: Korea Immigration & Integration Program) • Kim uchun : muhojirlar va Koreyaga moslashishni hohlaydigan chet elliklar •‌ ‌ Ta’lim jarayoni : koreys tili va koreys madaniyati kurslari ⇨ Asosiy 15 soat, 1-chi darajadan 4-chi darajagacha taxminan 100 soat “Koreya jamiyatini tushunish” kursi ⇨ 5 darajadan tuzilib 50 soat, chuqurlashtirilgan kurs 20 sat

1 ‌ Immigratsiya byurosi : ‌ Yongsan, Songdong, Kvangjin, Tongjak, Kvanak, Socho, Kangnam, Songpa, Kangdong, Kyonggi-do (Anyang, Kvachon, Songnam, Hanam) 2 ‌ Immigratsiya byurosi Sejong-ro filiali : ‌ Inpyong, Chong-ro, Chung-gu, Songbuk, Tongdemun, Chungrang, Kangbuk, Tobong, Novon 3 ‌ Immigratsiya byurosi Janubiy filiali : ‌ Sodemun, Mapo, Yeongdeungpo, Kangso, Yangchon, Kuro, Kimchon, Kyonggi-do (Kvangmyong)

Koreya Respublikasiga tashrif qiladigan shaxslar mehnat, sayohat, o’qish kabi maqsadiga qarab vizaga ega bo’lishi kerak va viza pasportiga yopishtirilishi kerak. Vizaga ega bo’lgan xolda ham Koreya Respublikasiga kirib kelish rad qilinishi mumkin.

‌ Istiqomat muddati

‌ Boshqa ma’lumotlar Punkt

Kim uchun

Ariza topshirish muddati

Istiqomat muddatini cho’zdirish

Ruxsat berilgan istiqomat muddatidan o’tib ketib davomiy holda istiqomat qilishni xohlayotgan chet elliklar

Istiqomat muddati tugashi 4 oy oldindan muddat tugashi orasida ariza topshirish kerak.

Istiqomat huquqi (viza turi)ni o’zgartirish

Hozirgi istiqomat huquqiga muvofiq bo’lgan faoliyatni to’xtatib boshqa Bosha istiqomat huquqiga muvofiq bo’lgan faoliyatni istiqomat huquqiga muvofiq bo’lgan bajarishdan oldin manzilga qaraydigan Immigratsiya faoliyatni boshlamoqchi bo’lgan byurosidan huquqni o’zgartishga ruxsat olish kerak. chet elliklar

Koreya Respublikasning fuqaroligini yo’qotgan yoki Koreya RespublikasiIstiqomat da tug’ilgan shaxslar, Istiqomat huquqini huquqi bo’lmagan holdan istiqomat taqdim etish qilib yangi istiqomat huguqini olgan chet elliklar

Ariza topshirish usuli

Arizachi o’zi yoki vakolatli shaxsiy manzilga qarashli Immigratsiya byurosiga istiqomat malakasiga qarab Ariza topshiradiganlar istiqomat huquqini olish sababi kerakli bo’lgan paydo bo’lgani kundan boshlab 30 kun ichida istiqomat huquqi taqdim etilishiga ariza topshirishi kerak. Istiqomat hujjatlarni topshiradi. huquqini olishi kerak bo’lgan chet elliklar usha sababi paydo bo’lgan kundan 30 kun ichida davlatdan chiqib ketadigan holda istiqomat huquqini olmay davlatdan chiqib ketishi mumkin. (Koreyada tug’ilganlar 90 kun ichida)

✽ Mehnat faoliyati malakasiga ega bo’lgan chet elliklar oldingi istiqomat malakasining ichida ish joyini o’zgartishi yoki qo’shilsa oldindan ruxsat olishi yoki keyin ariza topshirishi kerak. Ariza topshirish muddatini buzgan shaxslarga jarima solinadi.

05 Chet elliklar ro’yxatidan o’tish Koreya Respublikasiga kirib kelgan kundan boshlab 90 kundan ko’p uzoq muddat istiqomat qilmoqchi bo’lgan chet elliklar chet ellik ro’yxat kartasini olishi kerak. Ro’yxatni yakunlagan chet elliklar sog’liq sug’urtasini olishi mumkin va ularning farzandlari Koreya Respublikasi yoki chet el maktabiga kirishi mumkin. Chet elliklar har doim Chet ellik ro’yxat kartasini olib yurishi kerak.

01 Davlatga kirish va davlatdan chiqish

Ariza topshiradigan shaxslar ■Koreya Respublikasida 91 kundan ko’p istiqomat qilmoqchi bo’lgan chet elliklar ■Koreya Respublikasi fuqaroligidan voz kechib chet ellik fuqaroligini olgan shaxslar ■ Istiqomat uchun ruxsat olgan kundan boshlab 91 kundan ko’p istiqomat qilmoqchi bo’lgan, Koreya Respublikasida tug’ilgan chet elliklar ※Chet elliklar ro’yxatidan ozod qilingan shaxslar • Diplomatlar, davlat ishchilari, bitim vizasiga ega bo’lgan shaxslar va ularning oila a’zolari (A-1, A-2, A-3) • 6 oydan kam istiqomat qiladigan Kanada fuqarolarining ichida quyidagi faoliyat bilan shug’ullanadigan shaxslar: madaniyat / san’at (D-1), din (D-6), tashrif qilib birga yashash (F-1), hamrohlik (F-3), boshqa (G-1) • ‌ Diplomatlik, sanoat, davlat xavfsizligi kabi muhim ishlar bilan shug’ullanadigan shaxslar va ularning oila a’zolari, boshqa Adliya vaziri asosan chet elliklar ro’yxatidan o’tishidan ozod qilish zarurligi bor deb hisoblangan chet elliklar

‌ Ro’yxatdan o’tish muddati ■91 kundan ko’p istiqomat qilmoqchi bo’lgan chet elliklar : Davlatga kirib kelib 90 kun ichida ■Istiqomat huquqi berilgan yoki o’zgartirish ruxsatini olgan chet elliklar : Ruxsat olingandan keyin

‌ Ro’yxatdan o’tish tartibi va ro’yxat kartasini olish usuli Chet elliklar ro’yxatidan o’tishga ariza topshirgan shaxslar albatta quyidagi hujjatlarni manzilgohi qaraydigan immigratsiya byurosi yoki filialiga topshirishi kerak. ■ Chet elliklar ro’yxatidan o’tish arizasi, pasport, rangli surat 1ta (3,5 sm X 4,5 sm), istiqomat turi bo’yicha kerak bo’lgan hujjatlar, haq 30 ming von ■Chet elliklar ro’yxatidan o’tish muddati 1 yil va uni tugashidan oldin yangilash kerak. ■Istiqomat shartnomasiga kerak bo’lgan hujjat viza turiga qarab farq qiladi. ■ Ro’yxat kartasini ariza topshirgan joydan bevosita yoki pochta orqali olish mumkin, va karta berilishi uchun taxminan 4 hafta vaqt ketadi. ※Immigratsiya byurosiga tashrif qilishingizdan oldin “Hi Korea” (www.hikorea.go.kr) veb-saytida albatta oldindan tashrifni bron qilish kerak.

Har xil arizalar Chet elliklarda har xil ariza burchi bor Uchbu burchlar bajarilmasa jarima solinadi yoki jazolaganligi uchun ehtiyot bo’lish kerak.

※Chet elliklar ro’yxati ma’lumotlari o’zgargani haqida ariza topshirish burchi Ro’yxatdan o’tgan chet elliklar quyidagi ariza sabablari ichida bittasi bo’lsa ham Immigratsiya byurosida chet ellik ro’yxat ma’lumotini o’zgartirishi kerak. ■Ariza va usuli • ‌ Ismi, jinsi, tug’ilgan kuni va fuqaroligi o’zgargan bo’lsa yoki pasport raqami, berilgan sanasi, yaroqlik muddati o’zgarganda • ‌ Madaniyat/san’at (D-1), chet ellik talabalar (D-2), oddiy stajorlik (D-4), reportaj (D-5), din (D-6), istiqomat (D-7), kompaniya investitsiyasi (D-8), savdo va menejment (D-9) malakalariga ega bo’lgan chet elliklar fuqaro bo’lgan guruh yoki guruh nomi o’zgarganda • Ariza muddati : Yuqoridagi ariza sababi paydo bo’lganidan 14 kun ichida • Ariza usuli : Arizachi yoki vakokatli shaxsi qarashli Immigratsiya byurosiga kerakli hujjatlarni topshiradi. • Topshiriladigan ‌ hujjatlar : ‌Pasport, chet ellik ro’yxat kartasi, chet ellik ro’yxati haqidagi ma’lumotni o’zgartirish arizasi, o’zgargan ma’lumotni isbotlovchi hujjatlar ■Istiqomat manzili o’zgargani haqida ariza topshirish burchi Ro’yxatdan o’tgan chet ellik istiqomat joyini o’zgartirganida albatta yangi joyga ko’chgan kunidan boshlab 14 kun ichida yangi manzilining shahar, gun, gu ma’muriyati va ip, myon, dong ma’muriyati yoki tegishli Immigratsiya byurosiga istiqomat joyi o’zgargani haqida ariza topshirishi shart. • ‌ Topshiriladigan hujjatlar: Pasport, chet ellik ro’yxat kartasi, istiqomat manzilini o’zgartirish arizasi, istiqomat manzilini isbotlovchi hujjatlar

Seuldagi hayot 10·11

■Ish beruvchi haqida ariza topshirish burchi Chet ellik ishchilarni ishga oluvchisi yoki chet ellik sanoat stajorligi korxonasining direktori quyidagi ariza sabablari paydo bo’lganda shu kundan boshlab 15 kun ichida Immigratsiya byurosiga ariza topshirishi kerak. ■Ariza sababi • Chet ellik ishchilarni ishdan bo’shatgan yoki chet ellik ishchilari ishdan bo’shagan yoki o’lgan holda • Ishga olgan chet ellikning turgan joyini bilmagan holda • Ish shartnomasining muhim tarkibi o’zgargan holda Namuna) Ish shartnomasining muddatini o’zgartirish, ish joyi nomini o’zgartirish, ish beruvchi yoki ish joyi manzilini o’zgartirish, ishchini boshqa ish joyi (zavod)ga jo’natish (ish joyini o’zgartirish)da ishga olingan chet ellik immigratsiya qonuni va boshqa qoidalarni buzgan holda ■Chet ellik talabalik haqida ariza topshirish burchi Ro’yxatga olingan ma’lumotni o’zgartirish, istiqomat muddatini cho’zdirish, istiqomat manzilini o’zgartirish kabilarini chet ellik talabalarning o’zi yoki ularning vakolatli shaxslari bevosita bajarishi mumkin. • Ariza muddati : Ariza sababi paydo bo’lganda bu haqda bilgan kundan 14 kun ichida ariza topshirish kerak. ※ Vaqtinchalik ish (arbayt) bilan shug’ullanmoqchi bo’lgan chet ellik talaba (D-2), til o’rganish (D-4-1) vizasiga ega bo’lgan chet ellik talabalar Immigratsiya byurosining ruxsatini olishi kerak. Ruxsat beriladigan sohalar mutahassislik faniga yaqin deb tan olinadigan ish turi, ijtimoiy umumiy fikr bo’yicha talaba odatda qila oladigan ish turi, ishlash chegaralanmagan boshqa oddiy mehnat sohalari, sotuvchilik, restoran ishchisi, tadbirga yordam beruvchi ishchilar kabilariga ruxsat beriladi. Istiqomat muddati ichida eng uzog’i 1 yilgacha ruxsat beriladi. Batafsil ma’lumot uchun (p62)ni qarang.

■Chet ellik ro’yxat kartasini qaytarib berish majburiyati Immigratsiya byurosi • Qaytarish sababi - Ro’yxatdan o’tgan chet ellikning oxirgi davlatdan chiqib ketayotganda - Ro’yxatdan o’tgan chet ellikning o’zining fuqarolidan voz kechib Koreya Respublikasi fuqaroligini olganda - Ro’yxatdan o’tgan chet ellik o’lganda - Ro’yxatdan o’tgan chet ellik chet elliklar ro’yxatidan o’tishdan ozod qilinganda • Qaytarish muddati - Koreya Respublikasidan butunlay chiqib ketayotgan shaxs davlatdan chiqib ketayotganda - ‌ Ro’yxatdan o’tgan chet ellik Koreya Respublikasining fuqaroligini olgan kundan 30 kun ichida. Koreya Respublikasi fuqaroligini olganligi haqidagi guvohnoma va chet el fuqaroligi yo’qolganligi haqidagi guvohnoma birga topshiriladi - ‌ Ro’yxatdan o’tgan chet ellik o’lganda o’lganligini tasdiqlaydigan kundan 30 kun ichida, tekshiruv guvohnomasi, ekspertiza guvohnomasi yoki boshqa o’lim haqidagi guvohnomasi birga topshiriladi. ■Sil tekshiruvidan o’tish burchi Sil xavfi baland bo’lgan davlatlarning fuqarosi vizaga ariza topshirganda yoki Koreyada istiqomat malakasini o’zgartirish, istiqomat muddatini cho’zdirish kabi arizalarini topshirganda sil tekshiruvi guvohnomasi bilan birga topshirishi kerak. A-1, A-2, A-3 viza turi va 6 yoshdan kam bo’lgan bolalar bundan ozod etiladi. Sil tekshiruvidan poliklinikada o’tish mumkin va sil tekshiruvi guvohnomasining yaroqlik muddati 3 oy. ※Sil kasalligi xavfi baland davlatlar ①Nepal ②Sharqiy Timor ③Rossiya ④Malayziya ⑤Mongoliya ⑥Myanma ⑦Bangladesh ⑧Vietnam ⑨Sri-Lanka ⑩O’zbekistan ⑪Indiya ⑫Indoneziya ⑬Xitoy ⑭Kambodja ⑮Qirg’izston ⑯Tailand ⑰ Pokiston ⑱Filippin ⑲Laos

01 Davlatga kirish va davlatdan chiqish

06 Chet ellik yurtdoshlar

Seuldagi hayot 12·13

Koreyada istiqomat qilish arizasiqilish arizasini tugatib chet ellik yurtdoshlar istiqomat joyini o’zgartirganda o’sha kundan boshlab 14 kun ichida istiqomat manziliga tegishli shahar, gun, gu ma'muriyati yoki yangi istiqomat joyiga tegishli Immigratsiya byurosiga o’zgargan ma’lumot haqida ariza berish kerak.

Chet ellik yurtdoshlarga “chet ellik fuqarolar” va “chet ellik fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar”ning barchasi kiradi. Chet ellik fuqarolar - bu Koreya Respublikasining fuqarosi bo’lib chet elning doimiy istiqomat huquqini olgan shaxslar yoki doimiy istiqomat qilish maqsadida chet elda yashaydigan shaxs bo’lib, chet el fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar - bu Koreya Respublikasining fuqaroligiga avvali ega bo’lgan yoki Qisqa vaqt chet elda istiqomat qiladigan shaxslar chet ellik yurtdoshlar deb hisoblanmaydi. 1

Ariza vaqti ■ Ariza topshirish muddati belgilanmagan lekin chet ellik fuqarolikka ega bo’lgan yurtdoshlar istiqomat arizasini topshirmasa davlatga kirib kelgandan so’ng 90 kun ichida chet elliklar ro’yxatidan o’tishi kerak. ■ Chet ellik hamyurtlar (F-4) maqomiga yoki maqomini o'zgartirishga ruxsat olgan shaxslar ruxsat olishlari bilan uy manzilini ma'lum qilishlari kerak.

Pasport va Koreayda istiqomat qilish arizasi guvohnomasi, Koreyada istiqomat joyini o’zgartirishga ariza, istiqomat joyini o’zgartiganini tasdiqlaydigan hujjatlar

Chet ellik yurtdoshlar Koreaya istiqomat joyi arizasi Chet ellik yurtdoshlar quyidagi sabablarga mos bo’lgan holda albatta arizachi o’zining Koreya istiqomat joyi arizasini Immigratsiya byurosi yoki filialiga qayta topshirish kerak. ■Chet el fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar Koreya Respublikasining fuqaroligini olgan holda ■Chet el fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar chet ellik yurtdosh malakasidan mahrum bo’lgan holda ■Chet ellik yurdoshlar Koreyada o’lgan holda ■ Chet el fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar chet ellik yurtdosh malakasining muddati ichida qayta davlatga kirish niyati bo’lmay davlatdan chiqib ketgan holda ※Yuqoridagi sabablar paydo bo’lgan kundan 14 kun ichida Koreya istiqomat joyi arizasini qaytarib topshirmasa jarima unduriladi.

Koreyada istiqomat qilish arizasining foydali joylari ■ Koreyada istiqomat qilish arizasini topshirganda chet ellik yurtdoshlarga chet ellik yurtdosh va chet ellik fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar uchun bo’lgan istiqomat guvohnomasi beriladi. istiqomat kartasinidan chet ellik ro’yxat kartasi kabi foydalanish mumkin. ■ Istiqomat arizasini topshirgan chet ellik yurtdoshlar ko’chmas mulk savdo-sotig’i, moliya va chet el valyutasi faoliyati, sog’liq sug’urtasi, pensiya, davlat qahramonlari va mustaqillik qahramonlari va ularning oila a’zolariga beriladigan nafaqa kabi umumiy faoliyatga kerak bo’lgan yordam olishi mumkin va istiqomat muddati mobaynida davlatga qayta kirish ruxsatisiz davlatdan chiqishi va kirishi mumkin. ■ Koreayda uy manzilini ma'lum qilgan xorijlik koreyslar oddiy mehnat faoliyat va chayqovchilik faoliyatidan tashqari Koreyada barcha mehnat faoliyatini ko’rsata oladi.

※Istiqomatni o’zgartirishga ariza berayotganda kerak bo’lgan hujjatlar

Istiqomat arizasi ■ Istiqomat - bu 30 kundan ortiq istiqomat qilish uchun belgilangan joydir. Istiqomat arizasini topshirish ixtiyoriy lekin faqat ariza topshirgan saxsga qo’shimcha xizmatlar beriladi. ■ Chet ellik yurtdoshlar Koreya yoki chet elda 30 kundan ortiq istiqomat qilish maqsadi bilan davlatga kirib kelgan yoki davlatdan chiqib ketganda, Ip, Myon ma’muriyati, fuqarolar markaziga ko’chib kelishi haqida ariza topshirib chet ellik hamyurti shaxsiy guvohnomasini olishi mumkin. ■ Chet ellik yurtdoshlar shaxsiy guvohnomasi chet elga ko’chganda ham fuqarolik ro’yxati saqlanib qo’linadi va Koreya Respublikasi fuqarosi bo’lgani uchun moliya va ko’chmas mulk savdo-sotiq faoliyatini qulay tarzda bajarishi mumkin.

Chet ellik yurtdoshlar istiqomat joyini o’zgartirish haqida ariza

Ariza usuli va topshiriladigan hujjatlar Arizachi tegishli Immigratsiya byurosiga quyidagi hujjatlarni topshirib ariza qilishi kerak. Umumiy topshiriladigan hujjatlar

Istiqomatni o’zgartirishga ariza berayotganda kerak bo’lgan hujjatlar

• Chet ellik yurtdoshlar Koreyada istiqomat qilish arizasi • Asosiy guvohnomalar • Oila a’loqasi guvohnomasi (oila a’loqasi tasdiqnomasi kerak bo’lgan shaxs) Chet ellik yurt• ‌ Fuqarolik ro’yxati o’chirilgan nusxasi (chet elda tug’ilgan doimiy istiqomatchilardan • ‌ Pasport yoki chet elliklar doshlar tashqari) davlatga kirish ruxsati • ‌ Istiqomat qilayotgan davlati doimiy istiqomat guvohnomasining nusxasi yoki guvohnomasi va pasport istiqomat maqsadining uzoq muddat malakasini olganligini isbotlaydigan boshqa nusxasi (shaxsiy ma’lumot- hujjatlar lar va surati bor beti) • Surat 1ta (3,5 sm X 4,5 sm) • ‌ Chet el fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlarning Koreayda istiqomat qilish arizasi Chet el fuqaroli• ‌ Fuqaroligi yo’qolganda yopilgan asosiy guvohnoma (2008. 1. 1dan keyin bekor giga ega bo’lgan qilingan holda), fuqaroligi bekor qilinganligi ko’rsatilgan ro’yxat kitobi (2008. 1. yurtdoshlar 1dan oldin bekor qilingan holda), fuqarolik bekor qilinganligi haqida guvohnoma (chet eldagi vakilligi orqali berilgan) ※Tekshiruv jarayonida kerak yoki kerak bo’lmagan deb tan olinganda topshiriladigan hujjatlar ko’payadi yoki kamaytiriladi.

07 Davlatdan chiqish ■ Yaroqli pasportga ega bo’lgan chet elliklar erkin holda davlatdan chiqishi mumkin. Lekin, jinoyatda gumonlanuvchilar ushlab qolinishi yoki majburiy holda davlatni tark etilishi mumkin va berilgan istiqomat muddatidan keyin davlatdan chiqib ketayotgan holda Immigratsiya byurosi orqali belgilangan tartibdan o’tishi kerak. ■ Abadiy davlatni tark etayotgan chet elliklar pasport kontrolidan o’tayotganda chet ellik ro’yxat kartasini qaytarib berishi shart. Davlatdan chiqishi ta’qiqlangan chet elliklar istiqomat va faoliyat doirasida chegarasi bo’lishi mumkin va davlatdan chiqish muddati tugaganidan keyin istiqomat qilayotgan chet elliklar majburiy holda davlatdan chiqariladi yoki jinoiy jazo oladi. Davlatdan chiqish taqiqini olgan chet elliklar ushbu taqiq chiqqan kundan boshlab 10 kun ichida Adliya vazirligiga qarshilik topshirishi mumkin. ※Batafsil ma’lumotlar uchun ☏1345 yoki Hi Korea (www.hikorea.go.kr)ga murojaat qiling.

01 Davlatga kirish va davlatdan chiqish

Seuldagi hayot 14

Davlatga qayta kirish ruxsati haqida ma’lumot olmoqchiman.

Davlatdan chiqish muddati 1 yil dan kam bo’lsa davlatga qayta kirish ruxsatidan ozod qilinadi. 1 yildan oshganda davlatga qayta kirish ruxsatini olish kerak. ※G-1 vizasi bir xil qo’llanilmaydi va Immigratsiya byurosida oldindan so’rash kerak

Tez kunlarda istiqomat muddatim tamom bo’ladi, lekin davlatdan chiqib ketish tayyorgarchiligini ko’ra olmadi. Davlatdan chiqib ketish uchun istiqomat muddatini cho’zdirish uchun Ruxsatni qachongacha olish mumkin?

Seuldagi hayot

Istiqomat

Davlatdan chiqish uchun istiqomat muddatini cho’zdirishga Ruxsat istiqomat muddati tugaganidan so’ng 30 kun ichida berilishi mumkin. Cho’zdirishga kerak bo’lgan hujjatlar 30 kun ichida davlatdan chiqib ketadigan avia chipta, chet ellik ro’yxat kartasi, pasport. Istiqomat muddatini cho’zdirishga ariza faqat muddat tugashidan oldin topshirilishi mumkin.

Davlatdan chiqish muddati o’tganidan so’ng aeroportda pasport kontrolidan o’tayotganda chet ellik ro’yxat kartasini qaytarib berish kerak. Ammo davlatdan chiqishga 2 kun qolganda ro’yxat kartasini yo’qotib qo’ydim. Chet ellik ro’yxat kartasini topshirmaganda jarima solinishi mumkin. Asosiy holda chet ellik ro’yxat kartasini qayta olish kerak lekin davlatdan chiqishga vaqt kam qolganda tegishli immigratsiya byurosiga chet ellik ro’yxati kartasini qayta olish arizasini topshirib olgan qayta olish arizasi olingani haqidagi guvohnomasi bilan almashtirish mumkin.

D-6 (Din vizasi) istiqomat huquqiga ega bo’lgan missionerlar diniy faoliyatni olib borib chet el tili maktabida chet el tili darsini bermoqchi bo’lganda Immigratsiya byurosidan alohida ruxsat olishi kerakmi? Ish joyida sheriklar uchun beriladigan so’zlashuv oquvi yoki maktab, din kabi ijtimoiy maishiy xizmati muassasasi yoki fuqarolar markazi kabida ijtimoiy volontyorlik xizmati (notijorat, bepul) doirasida so’zlashuv oquvi oborilsa bunga alohida ruxsat olish kerak emas. Lekin, diniy faoliyatdan ko’ra asosan so’zlashuv darslarini berish yoki chet el tillari akademiyasida o’qituvchi bo’lib tijorat faoliyatini yuritish uchun D-6 vizasidan voz kechib yangi vizani olish uchun davlatga qayta kirib kelish kerak.

01 Istiqomat turi 02 Arenda shartnomasi 03 Ko’chish 04 Elektr, gaz, suv

Chet ellik ro’yxat kartasini olishga ariza topshirgandan so’ng, shaxsiy sabab bilan bevosita olishga bora olmadim. Bunday holda nima qilish kerak?

05 Axlatni qayta ishlash

+ Q&A O’zingiz chet ellik ro’yxat kartasini bevosita olishga bora olmasangiz, boshqa shaxsga olib kelishi mumkin. Maxsus shaxs ishonch qog’ozini tuzib uni vakolatli shaxsga topshirib, vakolatli shaxs chet ellik ro’yxat kartasini olayotganda u hujjatni topshirishi kerak. Pochta orqali olishni xohlaganda immigratsiya byurosida ariza topshirish mumkin. Pochta haqini o’zingiz to’lashingiz kerak.

02 Istiqomat

Seuldagi hayot 16·17

01 Istiqomat turi 1

■ Odatda depozitning 10% shartnoma haqi sifatida to’lanadi, va ko’chgayotganda qolgan qismi to’liq to’lanadi. Ammo, shartnoma tuzayotgan shaxs o’rtada shartnomani bekor qilganda shartnoma haqini qaytarib olish mumkin emas, va uy egasi shartnomani bekor qilgan tarzda esa shartnoma tuzayotgan shaxsga shartnoma haqining 2 baravarini to’lashi kerak. ■ Odatda shartnoma tamom bo’lganda depozitning hammasi qaytarib olinadi, lekin oylik ijara haq yoki kommunal xizmatlari haqi cho’zilib to’lanmaydigan hollarda usha summaga baravari depozitdan olib qolinadi. ■ Vositachilik haqi xonadon turi, maydoni, bitim summasiniga qarab farq qiladi. Chet el tilida taqdim etiladigan ko’chmas mul (odatda ingliz, xitoy, yapon tillarida) ro’yxatini Seul shahri taqdim etadigan Seul ko’chmas mulk ma’lumotlari maydoni (http://land.seoul.go.kr)da tekshirish mumkin.

Ko’p xonali uy (kvartira) Alohida mustaqil oilalar yashaydigan 5 qavatdan baland bo’lgan umumiy uy holati bo’lib, dahaning ichida qulaylik jihozlari, do’konlar, umumiy stoyanka bo’lib har doim mudir xizmat qiladi. Har oy elektr, suv, gaz haqi kabi kommunal xizmatlari to’lovi qo’shilgan xizmat haqi to’laniladi.

Ofistel (yashash uchun) Ofis (Office) bilan yotoqxona (Hotel) so’zlarini birlashtirib yaratilgan so’z “Ofistel” oddiy yashash jihozlari o’rnatilgan idoradir. Qurulish qonunlariga binoan idora deb hisoblanadi, lekin yashash qulayligi uchun mebel va maishiy texnika kabilari o’rnatilib ofis ischilari yoki 1 kishili oilalar hoxlaydigan yashash turidir. Ko’p ofistellar umumiy ishlatish stoyankasiga ega bo’ladi va kvartira bilan bir xil tarzda har oy kommunal xizmatlari to’lovi to’laniladi.

Alohida qurilgan uylar Shaxsiy kishilar ega bo’lgan yerga alohida qurilgan uydir. Maxsus sabab bo’lmasa egasi 1 kishi yoki 2 kishi (umumiy egalik) bo’lgan vaziyatlar ko’p.

03 Ko’chish 1

Ko’p xonali va ko’p oilali uylar

■ Ko’chishdan oldin avval yangi ko’chayotgan uyning turini e’tibor bilan qarash kerak. Kamchiligi bo’lsa olib kelingan buyumlarni joylashtirishdan oldin isbot suratini olib ko’chmas mulk o’rtachisi yoki uy egasiga albatta yuborish kerak. ■ O’zingiz bo’yoqlamoqchi bo’lsangiz yoki uyni remont qilmoqchi bo’lsangiz oldindan uy egasining roziligini olishingiz kerak. ■ Qaytadan ko’chayotganingizda depozitni qaytarib olganingzidan keyin uy egasiga kalitni bersangiz keyin paydo bo’lishi mumkin bo’lgan muammolarni oldini olish mumkin. ■ D avlatdan chiqayotganda xizmat haqi va elektr, gaz, suv kabi kommunal xizmatlari haqlarini albatta hammasini to’liq to’lib davlatdan chiqayotganda to’siq bo’lmasligiga ishonich orttiring.

G’arb uslubidagi menshn formali ko’p xonali uylar 2dan ortiq xonadonlar birga joylashib 4 qavatdan past bo’lgan umumiy uy bo’lib, ko’p oilali uylar bitta binoda bir nechta oila yasha oladigan uydir. 5

One room One room ofistelga o’xshagan istiqomat turidir, lekin hajmi kichkina. Tashkiliga qarab oshxonasi alohida bo’lgan va oshxonasi birga bo’lgan uylarga bo’linadi. Ofistelga nisbatan ijara to’lovi arzon va universitetlar atrofida ko’p bo’ladi.

Pension Depoziti bo’lmay, faqat oylik haqni to’lab yashasa bo’ladi va oylik haq ichida xonadon haqi, kommunal xizmatlar haqi, tong va kechki ovqat haqi qo’shiladi. Bir nechta odam bitta uyda yashaydigan uy bo’lib, oshxona, mehmonxona, tualet kabilari birga foydalaniladi. Uy egasi birga yashaydi va asosan universitetlar atrofida ko’p quriladi.

Goshivon Depozit va oylik haqi eng arzon bo’lgan xonadon bo’lib, bir kishi yashaydigan uydir. Oshxona, tualet, vanna kabilari birga foydalaniladi va ovqat tayyorlash mumkin. Guruch, tuxum, kimchi kabi mahsulotlari taqdim etiladi. 2

02 Arenda shartnomasi 1

Avansli ijara (depozit tizimi) ■ Avansli ijara - bu uy egasiga belgilangan miqdordagi pulni depozit holida to’lab 1-2 yillik shatnoma tuzib uydan foydalaniladigan tizimdir. Shartnoma tuzilayotganda avansning 10%ni shatnoma haqi sifatida to’lab, uyga ko’chayotganda qolgan qismi to’lanadi. ■ Ko’chadigan shaxslar ijara muddati mobaynida ko’chayotganda xonadonning holatini saqlash kerak, va ichidagi interier remontini qilmoqchi bo’lganda albatta uy egasininig roziligini olishi kerak. ■ Shartnoma tugaganidan keyin uy egasi yashayotgan shaxsga depozitning hammasini qaytarib berishi kerak.

Oylik ijara haqi ■ Oylik ijara haqi 1-2 yillik ijara shartnomasi tugaganidan keyin, belgilangan depozitni to’lab har oy foydalanish haqi (oylik ijara haqi)ni to’laydigan tizimdir. Depozit odatda har oy to’lanadigan oylik haqdan 10-20 marta katta bo’lgan summadir.

‌ Ko’chayotganda kerak bo’lgan ehtiyot shartlari Ko’chayotganda e’tibor berish kerak bo’lgan narsalar Kommunal xizmatlari haqi va xizmat haqi to’langanligini tekshirish Elektr haqi, gaz haqi, xizmat haqi kabi har xil kommunal xizmatlari haqini to’lib to’lab kelajak uchun kvitansiya saqlab qo’yaylik.

ARS murojaat • Shahar gazi 1588-5788 • Vodoprovod va kanalizatsiya 120 • Elektr haqi 123

Ko’chish usuli ■Call van ko’chish Ko’chayotganda buyumlar ko’p bo’lmasa call van xizmatidan foydalansa tejamli bo’ladi. ■ Oddiy ko’chish Ko’chayotgan shaxslar bevosita ko’chish buyumlarini tartibga keltiradigan ko’chish turi bo’lib, ko’chish markazi bilan faqat mashinadan foydalanish shartnomasi tuziladi. Bunday holda ko’chish buyumlarini olib borish uchun kerak bo’lgan ishchilar miqdoriga qarab haqi farq qiladi va ko’chish kattaligiga moslashtirib foydalansa bo’ladi. ■ Qadoqli ko’chash Ko’chish markazida ko’chish buyumlarini qadoqga o’rab, ularni ortib borgandan keyin yangi ko’chgan uyda tartibga keltiradigan umumiy xizmatlari turidir. Ko’chayotgan shaxslar faqat qimmatli buyumlarni alohida olib borib ko’chayotganda mebel va maishiy texnikaning joyini aytib bersa bo’ldi. Ko’chish buyumning kattaligi, miqdori kabi punktlarga qarab narxi farq qiladi va qo’shimcha harajatlar to’lansa to’zalash kabi xizmatlardan ham foydalanish mumkin.

02 Istiqomat

TIP. So’zsiz yangilash ※ Shartnoma tugashi muddati yaqinlashganda e’tibor berish kerak bo’lgan jihatlar mavjud. Agar shartnoma tugaganidan keyin yashash istagi bo’lmasa albatta shartnoma muddati tamom bo’lishidan 1 oy oldin uy egasiga ko’chish haqida bildirish kerak. Bunday qilinmasa alohida shartnoma tuzilmagan bo’lsa ham shartnoma g’ayriixtiyor ravishda cho’ziladigan “so’zsiz yangilash” paydo bo’lishi mumkin. Uy egasi hozirgi ijarachi bilan shartnomani cho’zish hoxishi bo’lmasa shartnoma tugashidan 2 oy oldin xonadondan chiqib ketishni e’lon qilib ijarachi ko’chishi mumkin bo’lgan vaqtni taqdim etishi kerak.

TIP. Boshqa ko’chish xizmatlari

Seuldagi hayot 18·19

05 Axlatni qayta ishlash 1

Axlatni ajratish - bu PET, qog’oz, selofan, temir bankalar kabi axlatning turiga qarab ajratib olib ketiladigan tizim. Axlat ajratishga to’g’ri kelmaydigan oddiy axlat va oziq-ovqat axlatini sotiladigan maxsus paketga solib tashlanadi va bunday qilib axlat tashlayotganlarga haqni to’latib tashlanadigan axlatning miqdorini kamaytirib, maksimum ajrashtirib tashlanishini yo’naltiruvchi tizimdir. 2

Punkt

Turlari

Oddiy axlat

Turmush (kundalik) axlat Tovuq, sigirga o’xshagan hayvonlarning suyagi, molyuska po’sti, sarimsoq va piyoz po’choqlari, 1-martalik choy paketlari

Chiqindi xaltasi (umumiy chiqindi)

Tashlash kuni va vaqti

Tashlash joylari

Tashlash kuni Avtonom rayonga qarab farq qiladi Tashlash vaqti Kun botganidan keyin yarim kechagacha

Oddiy xonadonlar Darvaza oldi yoki tashlash uchun belgilangan joylar

Belgilangan kunlarning kechki soat 10gacha

Alohida qurilgan uylar va 20 ta oiladan kam bo’lgan uylar Maxsus axlat qutisi (25 l) ga solib tashlanadi

Haq

Kvartira va umumiy uylar Daha ichidagi axlat qutisi

Gaz ■ Seulda shahar gazini ishlatish odatiy bo’ladi lekin shahar gaz jihozlari o’rnatilmagan joylarda LP gazidan foydalanish mumkin. Seulda shahar gazini “Seul shahar gazi” t'aminlaydi. LP gazdan foydalanadigan uy turida turar joyi atrofida joylashgan gaz ta’minlash korxonasiga murojaat qilsangiz gazni olib keladi. ■ Ko’chgandan keyin shahar gazidan foydalanmoqchi bo’lganda turar joyiga qarashli gaz ta’minlash korxonasiga murojaat qilib foydalanish arizasini topshirish kerak. Shunda tashrifni istagan kuniga moslashtirib mas’ul xodimi kelib o’rnatib ketadi. ■ Gazni o’rnatish va o’chirishning xavfi borligi uchun albatta shahar gaz korxonasining ixtisos xodimiga topshirish kerak. ■ Turar joyiga qarab shahar gazi korxonasining ma’lumotlarini Shahar gazi uyushmasi (www.citygas.or.kr)da tekshirish mumkin.

Oddiy va oziq-ovqat axlati

Elektr ■ Oila uchun taqdim etiladigan elektning standartli elektr quvvati 220V/60Hz. Chet eldan olib kelgan elektr texnikasini ishlatsangiz elektr quvvati va chastotani albatta tekshirib ishlatish kerak. Har oy ishlatgan elektr haqi keyingi oyning to’lov haqida xabarnomasida e’lon qilinadi va kvartira yoki ofistel kabi xonadonlarda kommunal xizmatlari haqi haqida xabarnomaside birga ko’rsatiladi. ■ Elektr haqi, to’lash, a’zo bo’lish, buzilish haqida ariza berish kabi murojaat Koreya elektr korporatsiyasi 24 soatli elektr maslahat markazi(☏123) yoki veb-sayt (www.kepco.co.kr) [koreys, ingliz, xitoy, fransuz, ispan]dan foydalanish mumkin.

Qoidani buzganda jarima unduriladi Seul shahri 25 ta avtonom rayonlarining dong bo’yicha axlat tashlash kuni va vaqti belgilanadi. Ushbu qoida amal qilinmay axlat tashlansa yoki ruxsatsiz tashlansa 1 million vondan kam bo’lgan jarima solinishi mumkin va oddiy axlat bilan oziq-ovqat axlatini ajratmay tashlasa qoida buzilishining miqdoriga qarab jarima haqi ko’payishi mumkin. (Avtonom rayonga qarab farq qilishi mumkin)

• ‌ Ko’chish kuni to’g’ri kelmay qisqa vaqt buyumlarni saqlab turish kerak bo’lganda chet elga ko’chish korxonasi taqdim etadigan ko’chish buyumini saqlash xizmatidan foydalanish mumkin. Saqlash muddatiga qarab saqlash haqi belgilanadi. • ‌ Yangi uyga ko’chib kelishdan oldin tozalash xizmatidan foydalanmoqchi bo’lsangiz portal saytda “ko’chib kelish tozalashi” yoki “kochish tozalashi” deb qidirsangiz bo’ladi.

04 Elektr, gaz, suv

Axlatni ajratish

Suv Suv haqi ikki oyda bir marta unduriladi. Vodoprovod haqi va kanalizatsiya haqi, suvdan foydalanish to’lovi qo’shiladi. Har xil ma’lumot uchun Suv chiqaruvchi inshootlar departamenti (☏120, arisu.seoul.go.kr) [koreys, ingliz] da tekshirish mumkin. TIP. Qish! Suv hisobchisining muzlab qolishini oldini olish usuli

Oziq-ovqat axlatlari

Oziq-ovqat axlatlari va tayyorlashdan oldin va keyin Oziq-ovqatlar qoldiqlari

Chiqindi xaltasi (Oziq-ovqat chiqindisi)

20dan ortiq oila yashaydigan umumiy uylar Har oy kommunal xizmatlar haqi birga unduriladi

20dan ortiq oila yashaydigan umumiy uylar Daha ichida o’rnatilgan maxsus quti (120 l)ga solib tashlanadi

Qishda harorat noldan pastga tushsa suv hisobchisi muzlab mijozlarga noqulaylik keltiradi. Oldindan suv hisobchisining himoya qutisining ichini eski kiyim yoki sochiq bilan o’rab, tashqarining sovuq havosi ichiga kirmasligi uchun selofan bilan qoplab haroratni saqlash kerak. Yana, vodoprovod suvdan foydalanmasa ham vodoprovod kranini ozgina ochib qo’yib vodoprovod muzlab qolishi oldi olinadi. ※Maxsus qutilarni supermarket yoki do’konlarda sotib olish mumkin va ularning narxi avtonom rayonga qarab ozgina farq qiladi.

02 Istiqomat

Seuldagi hayot 20·21

■Tashlash usuli

TIP. Oziq-ovqat axlatiga kirmaydigan punktlar • Mevalar : ‌ Yong’og, kashtan, yeryong’oq, cho’chqayong’oq, kokos, ananas kabilarning po’sti / o’rik, xurmo kabilarning danaklari • Go’shtlar : Hayvonlar suyagi, patlari • Dengiz ovqatlari : ‌ Molyuska, spiral rakovinali molyuska, rakovina, astsidiya, ustritsa, dengiz qisqichbaqasi kabilarning po’stlari / fugu ichaklari (tuxum) • Boshqa : Choy paketlari, o’tlar kukuni, piyoz po’sti, kochujang kabi tasiri kuchli narsalar

• ‌ Eski qog’ozlar, temir-tersak, plastmassa, shishalar, selofan kabi qayta ishlash buyumlarini turlari bo’yicha ajratib, tartibga keltirib birdaniga eshik oldiga tashaladi. • ‌ Selofanlarni axlat deb o’ylash oson bo’lgani uchun tiniq paketga solib yoki bog’lab toza tartibga keltirib tashaladi. • ‌ Har avtonom rayonida axlatni olib ketish kuni farq qilgani uchun qayta ishlatiladigan buyumlar kunini tekshirib belgilangan vaqt (kun botganidan keyin yarim kechagacha)da tashlanadi.

Qayta ishlatiladigan axlat ■Buyumlarga qarab qayta ishlatiladigan axlat ajratiladi Punkt

Qog’ozlar

Oynalar

Qayta ishlash mumkin (O)

Qayta ishlash mumkien emas (X)

Gazeta, kitob, daftar, qog’oz qadoqlari, karton, qog’oz paket, qog’oz qutilar, Qog’oz yoki qog’oz qutisi belgilangan narsalar

Selofan bilan qoplangan qog’oz paket yoki qog’oz stakan

Pivo, soju shisha kabi har xil aroq shishalari, sodali ichimliklar shishalari, oyna belgisi bor bo’lgan narsalar

Choyshab shisha, oyna, issiqqa chidamli qilingan idishlari, sut rang oynalar

Plastmassalar Olovda yonmaydigan axlat

(PET butilkalar kabi) (singan shisha, ko’mir, chinni buyumlar kabi)

Temir-tersak

Penoplast

Ichimlik temir bankalari, sprey temir bankalari, butan gaz bankalari, alyuminiy, zanglamaydigan idishlar Asboblar, temir yoki alyuminiy belgilari bor bo’lgan narsalar

Maishiy texnika buyumlari to’qnashishini oldini oladigan qadoqlar Baliq yoki mevani olib tashuv idishlari, toza stakan ramyon idishlari

Plastmassa

Flyuorestentli lampa

Selofan paketlari

Temir bankalar, temir-tersaklar

Penoplast, selofanlar

(ramyon, shirinliklar paketlari, selofan paketlar kabi)

■Tashlash joylari Shaxsiy uylarda axlat darvaza oldiga yoki belgilangan tashlash joylariga tashlanadi, ko’p xonali uylar (kvartira)da esa daha ichidagi axlat tashlash joyiga tashlanadi.

HDPE, LDPE, PP, PS, PVC, OTHER belgilari bor bo’lgan narsalar

Sut idishlari

Shishalar (butilka)

Bo’yoq bankasi, moy bankalari yoki zararli buyumlar qadoq bankalari

Qog’ozlar

(Kartonlar, gazetalar, kitoblar, sut paketlari kabi)

Bir martalik likopchalar Yozuv uskunalari, rozetkalar, o’yinchoqlar, bolalar xodunkisi, telefon, bir martali kamera, elektr pechka

Sut idishlari Sinmagan flyuoresentli lampalar, oddiy lampalar Selofan paketlari (oq, qora kabi ramyon paketlari) HDPE, LDPE, PP, PS, PVC, OTHER belgilari bor bo’lgan narsalar

※Eski batareyalar metro bekatlar, dong fuqarolar markazi, maktab kabi belgilangan joylarga tashlanadi

Singan flyuoresentli lampalar, oddiy lampalar Ifloslangan selofan paketlari

02 Istiqomat

Seuldagi hayot 22·23

■Qayta ishlanuvchan chiqindi punktlari va eski buyumlar bozori Punkt

Ish usuli

Ma’lumot veb-saytlari va t elefon raqamlari

Resurslarni tejash va atrof-muhitni himoya qilish uchun ishlatilgan buyumlarni sotib olish va sotish mumkin bo’lgan joy

Yangcheon-gu www.ycrc.co.kr Dobong-gu 02-902-8272 Seodaemun-gu www.s8272.co.kr Geumcheon Gwanak-gu www.jungo7282.co.kr Dongdaemun-gu www.dm8272.co.kr

Katta ishlatilgan eski chiqindilar Katta chiqindilar - bu mebel, maishiy texnika kabi maxsus axlat qoplariga sig’maydigan axlatlardir. Punkt

Buyumlar

Mebellar Qayta ishlash markazi

Komod,

Dumaloq buzilgan buyumlar

Televizor, muzlatgich, kir yuvish mashinasi, konditsioner kabi eski maishiy texnika

Dumaloq saqlangan buyumlar

Televizor, muzlatgich, kir yuvish mashinasi, konditsioner va 1 metrdan katta bo’lgan, eski maishiy texnika

※ Dazmol, pilesosga o’xshagan kichkina maishiy texnikani alohida tashlash mumkin emas va 5tani bitta qilib yoki yuqoridagi ro’yxatdagi buyumlarni tashlayotganda birga tashlash mumkin

Yordam armiyasi umid tarqatish

Go'zallik do'koni

Ttukseom go'zallik eski buyumlar bozori

Shaxsiy kishilar yoki korxonalardan buyumlarni ehson olib past narxlarda qayta sotish

Yangi buyumlar yoki ishlatilgan buyumlarni ehson olib remont qilgandan keyin past narxga qayta sotish

Shahar fuqarolari bevosita ishtirok qilib qayta ishlash va Tarqatishni bajaradigan tartashish bozori

www.nanumistore.org [koreys, ingliz] Ehson va homiylik haqida murojaat ☎ 02-365-7084 / 1588-1327

www.nanumistore.org [koreys, ingliz] ☎ 02-3676-1009 / 1577-1113

■Katta chiqindilarni tashlash arizasi va usuli • Internet ariza Dong bo’limiga borishga vaqt yo’q, nima qilsam bo’ladi? 인터넷 신고

www.flea1004.com [koreys, ingliz] ☎ 02-1899-1017

Tegishli gu, gun, shahar ma’muriyatining veb-saytiga kiring

Katta chiqindilarni tashlash internet arizasi tugmasini bosing

• 7 liniya Ttukseom park bekati 2, 3 chiqish

Seul milliy buyumlar bozori

Milliy buyumlar va Chongecheon anhori bilan garmoniya qurib shahar fuqarolari bilan koreyalik va chet ellik turistlar rohat oladigan diggatga sazovor joy • ‌ 1, 2 liniya Shinseouldong bekati 9 chiqishdan 100 m oldinda

Itaewon eski mebellar savdosi ko'chasi

일시

www.pungmul.or.kr [koreys, ingliz, yapon, xitoy]

신청인 정보

장소

Haqni to’lagandan keyin Katta chiqindilarni tashlash Tashlamoqchi bo’lgan chiqindiga ariza sanasi, tashlash joyi, arizachi katta chiqindilarning tasdiqnomasini muhr qilib ma’lumot kabilarni kiriting ro’yxatini tanlang yopishtiring Oson tarzda katta chiqindilarni tashlash mumkin!

Chet elliklar ishlatgan mebellarni arzon narxga sotib olish mumkin • 6 liniya Itaewon bekati 3, 4 chiqish orasida

Belgilangan vaqtda tashlang

※Tashlash arizasini tegishli gu ma’muriyati veb-saytida topshirish mumkin.

02 Istiqomat

Seuldagi hayot 24·25

• Tegishli fuqarolar markaziga tashrib qilib ariza topshiriladi

▶ Chiqindi tashlash arizasini to’ldiring

Boshqa uyga ko’chdim. Ko’chish arizasi va belgilangan sanani olish usulini bilmoqchiman.

▶ Tasdiqnoma beriladi

Chiqindi tashlanadi

• Internet ariza Eski maishiy texnika olib ketish markazida olib ketadigan muhandisi bevosita uyga kelib og’ir eski maishiy texnikani bepul olib ketadigan tashrif qilib olib ketish xizmati taqdim etiladi. - Eski maishiy texnika olib ketish markazi ☎ 1599-0903 (www.15990903.or.kr) -C ‌ hiqindi terish mashinasining ish vaqti : Oddiy va dam olish kunlari 08:00 - 18:00 (18:00dan keyin alohida murojaat qilish) -D ‌ am olish kunlri : Har hafta shanba,yakshanba kuni, koreys yangi yili (Sol), Chusok dam olish kunlari, ishchilar kuni, Yangi yil 1chi yanvar

Bepul tashrif qilib olib ketish tartibi >>

Ariza topshirish (tashlashni bron qilish)

Rozilik (shaxsiy ma’lumot)

Bron qilish (tashlash ma’lumoti)

Tasdiqlash (ariza tugadi)

Sana (olib ketish etapi)

• Tashlash usuli Gu ma'muriyati hokimi nashr qilgan “Katta chiqindilar arizasi tasdiqnomasi”ni yopishtirib tashlanadi

Ko’chish arizasini ko’chgandan 14 kundan keyin har gu ma’muriyati va ip, myon bo’limida, fuqarolar markazida, tegishli immigratsiya byurosida istiqomat joyi o’zgarishi haqida ariza topshirish orqali berish mumkin. Belgilangan sana ko’chish arizasidan keyin fuqarolar markazi va ro’yxat bo’limida qilish mumkin.

Depozit 3 million vonga oylik haq 1 million ijara shartnomasini tuzganda ko’chmas mulk vositachilik haqini qancha to’lash kerak bo’ladi? Oylik shartnoma bo’lganda ko’chmas mulk o’rtachiligi haqini hisoblash uchun ijara summasini hisoblash oylik haqqa 100ni ko’paytirib depozit summasini qo’shgan summa bo’ladi. Quyidagi vaziyatda 1 million (oylik haq) x 100+3 million von (depozit) = 13 million von (ijara summasi). 10 million vondan katta va 30 million vondan past bo’lgan vaziyatda vositachilik haqi stavkasi 0,3% bo’lgani uchun vositachilik haqi 309 ming von bo’ladi.

Shartnoma tugash muddati 5 oy qolgan holda shartnomani bekor qilmoqchiman. Uy egasiga to’lash kerak bo’lgan badal jazo haqi bo’ladimi? Maxsus badal haqini berish kerak degan qonun mavjud emas, lekin odatda uy egasi bilan kelishgan tarzda yangi ko’chib keladigan ijarachini topish kerak va bu holda uy egasi to’lashi kerak bo’lgan vositachilik haqini hozirgi ijarachi to’lashi bilan muammo hal qilinadi. Hozirgi ijarachi yangi ijarachini topa olmasa ijaraga beruvchiga shartnoma tugashigacha oylik haqini davomiy holda to’lashi kerak. Batafsil ma’lumot uchun Seul ko’chmas mulk ma’lumotlari maydoni (http://lang.seoul.go.kr)

Ishga olish shartnomasi tugab bir oz chet elga borib kelmoqchiman. Shu vaqt mobaynida narsalarimni topshirib qo’ya oladigan joy bormi?

■Katta chiqindilarni olib ketish haqi Har tumanda haqi farq qiladi va ariza tasnifi bilan tashlangan buyumlar farq qilgan holda ruxsatsiz tashlangan deb hisoblanib chiqindilar olib ketilmaydi. Katta chiqindilarni ruxsatsiz tashlasa eng ko’pi 200 ming vondan kam bo’lgan jarima to’lanishi mumkin. 6

Katta chiqindilar ■ Eski uyali telefon yoki dazmol, pilesos kabi kichkina maishiy texnikaning 33 turi alohida vositachilik haqini to’lamay tashlash mumkin. ■ Eski kichkina maishiy texnika yashaydigan joyning qayta foydalanadigan buyumlarni tashlaydigan kuni tashlasa bo’ladi. ■ Tashlanadigan uyali telefonni do’kon yoki dong fuqarolar markazi, Woori Bank filiallari kabida o’rnatilgan maxsus quti (Green Box)ga tashlash kerak.

Tuman ko’chish buyum markazida xizmatlar taqdim etiladi. Saqlash muddati, buyumlarning kattaligiga qarab narx farq qiladi va buyumlarni olib tashish uchun kerak bo’lgan yuk mashinasini ijaraga olish xizmatini ham birga iltimos qilish mumkin. Taxminan bir oylik saqlash haqi 60-80 ming von (2,5 m x 2,5 m) va yuk mashinasini ijaraga olish haqi yo’l masofasiga qarab farq qiladi.

Boyler buzilib remont kerak bo’lyapti. Uy egasiga remontni iltimos qilsa bo’ladimi?

Ijara qilayotgan uyda yashashga kerak bo’lgan asosiy muassasalarda muammo paydo bo’lsa ijara qilayotgan shaxsning majburiyati bo’ladi. Ammo, foydalanayotgan xonani ijaraga oluvchining xatosi bilan paydo bo’lgan muammolar bo’lsa xonani ijaraga oluvchi ta’mirlash haqini to’lashi majbur. Agar ijaraga beruvchi remont qilib bermasa ijarachi avval remont qilib ijaraga beruvchidan remont haqini talab qilish mumkin. Boylerdan foydalangan muddatga qarab remont haqi farq qiladi.

02 Istiqomat

Seuldagi hayot 26

Eski flyuoresentli lampalar, eski batareyalarning qanday tashlash kerak?

Og’ir metallardan paydo bo’lgan atrof-muhit ifloslanishini maksimum oldini olish uchun kundalik chiqindilar deb hisoblangan eski fluoresentli lampalar, eski batareyalar oddiy chiqindi bilan birga tashlanmasligi uchun ehtiyot bo’lish kerak. Har fuqarolik markazida ajratilgan chiqindi qutilari o’rnatiladi va bundan tashqari chiqindi olish miqdori ko’p bo’lgan joylarda alohida ajratilgan chiqindi qutilari o’rnatiladi. Ajratilgan chiqindi qutilari haqida ma’lumotni har fuqarolik markazida olish mumkin.

Seuldagi hayot

Transport

Chiqindi tashlash usuliga moslashtirib chiqindini tashladim lekin jarima undurildi. Kimdir Chiqindi qopini ochib chiqindini sochib tashlaganga o’xshaydi asossiz jarima solinganda shikoyat qilish mumkinmi?

Kimdir ataylab chiqindi paketini ochib ichidagi narsalarni sochib tashlagan yoki mushuk ovqatni qidirib chiqindi paketini yirtib tashlab bu haqda shikoyat tushganda, tumanning ma’muriyatiga borib maxsus formani to’ldirib, isbotni ko’rsatib berib shikoyat qilishingiz mumkin.

Stol oynasi sinib qolib uni tashlashim kerak. Qanday tashlasam bo’ladi?

Singan oynaning miqdori kam bo’lsa oddiy axlat qilib birga tashlash mumkin. Ammo, xavfli bo’lgani uchun albatta gazetaga kabiga qalin qilib o’rab tashlash kerak. Agar miqdori judayam ko’p bo’lsa chiqindi paketi sotiladigan joydan chiqindilar uchun ishlatiladigan chiqindi bandini sotib olib oynani mayda qilib sindirib tashlash kerak.

Bolalarim katta bo’lib kiyimlari kichkina bo’lib qolgan. Shunday kiyimlarni ehson qilmoqchiman, usuli bormi? ■Eski kiyimlar qutisidan foydalanganda Shaxsiy uylarning tor ko’chalariga o’rnatilgan eski kiyimlar qutisidan foydalanish mumkin. Shuningdek, kvartiralarda ajratilgan chiqindi qutilarining yoniga o’rnatilgan eski kiyim qutilaridan foydalaning. Nogironlar tashkilotlari o’rnatgan eski kiyim qutilari tumanlarning avtonom bo’limlari orqali boshqarilmaydi.

■Tuman jamoat farovonligi tashkilotlaridan foydalanganda

Bolalar tashkilotiga xayr-ehson qilmoqchi bo’lsangiz tegishli gu ma’muriyatida boshqaradigan bolalar jamoat farovonligi markazi bor bo’lgani uchun tegishli gu ma’muriyatining ijtimoiy maishiy xizmati bo’limiga murojaat qiling.

■Xayr-ehson tashkilotlaridan foydalanganda

Turar joyingizga yaqin bo’lgan xayr-ehson qilish bo’lgan G'ozallik do’kon (www.beautifulstore.org) borligini tekshiring.

01 Transport kartasi 02 Metro 03 Shahar avtobuslari 04 Taksi 05 Velosiped 06 Ekspress avtobus 07 Poyezd va samolyot 08 Yo’qolgan buyumlarni qidirish

+ Q&A

03 Transport

Seuldagi hayot 28·29

01 Transport kartasi

• ‌ 1 martali transport kartasining yo’l haqi transport kartasi yo’l haqiga 100 vondan qo’shilib faqat metroda ishlatish mumkin.

Ijtimoiy transportdan foydalanganda naqd puldan tashqari transport kartasini xarid qilib ishlatsangiz qulay bo’ladi. Transport kartasidan foydalanish mumkin bo’lgan transport vositalari metro, shahar avtobuslari, taksi, velosipedlardir. 1

1. 1 martali transport kartasini xarid qilish • ‌ “1 martali sotish va transport kartasiga pul solish av tomati”da boradigan joyni tanlagandan keyin foydalanadigan yo’l haqi bilan depozit (500 von)ni solib

Foydalanish usuli Transport kartasini turi Tmoney (timoni) va Cash-bee (keshbi) bo’linib oldindan pul solib ishlatish mumkin. Kartani qulay do’konlar (GS25, Seven Eleven, CU, Ministop, E-mart 24 kabi), metro stantsiyalari (1-9 liniyalar), Tmoney onlayn do’koni kabisida xarid qilish mumkin. Karta narxi turiga qarab farq qiladi lekin taxminan 4-8 ming von atrofida bo’ladi. Kartada 250 vondan ortiq pul qolganda transport kartasini ishlatish mumkin.

• ‌ 1 martali transport kartasini oling. 1 martali transport kartasidan faqat “1 martali sotish va transport kartasi pul solish avtomati”da foydalanish mumkin. 1 martali transport kartasidan qayta foydalanish uchun depozit (500 von) tizimi kiritilgan. Transport biletini olish

Boradigan joyni tanlab

2. Transportga o’tirish va tushish

3. Depozitni qaytarib olish

• ‌ O’ng tarafdagi transport kartasi avtomatining karta tegizish joyi (T-money)ga 1 martali transport kartasini tegizing.

• ‌ Transportdan tushgandan so’ng “Depozit qaytarib olish avtomati”ga 1 martali transport kartasini kiritsangiz depoitni qaytarib olish mumkin.

Depozitni qaytarib olish

※Tmoney veb-sayti : www.t -money.co.kr ※Cash-bee veb-sayt : www.cashbee.co.kr

1 martali transport kartasining dizayni

■Pul solish va foydalanish usuli Transport kartasiga pul solish joylari metro bekatlari ichida joylashib chet el tilida bajarsa bo’ladi. Naqd puldan tashqari bankdan o’tqazish, chek karta, kredit karta kabi bilan pul solish mumkin. Terminalning “Karta tegizish joyi”ga transport kartasini tegizsa “pi” degan ovoz chiqadi va tegishli haqi ko’rsatiladi. Bitta transport karta bilan ikkidan ortiq kishi o’tirsa haydovchiga o’tirayotgan odamlarning sonini aytib haydovchining ko’rsatmasiga qarab transport kartasini tegzsez bo’ladi.

■Orqasi

■Oldi

Peresadka Tushish yoki peresadka qilayotganda albatta transport kartasini terminalga tegizish kerak. Faqat shunda skidka beriladi va foydalanish tugatiladi. Kartani terminalga tegizmay transportdan tushsa yoki peresadka qilsa qo’shimcha haq undirilishi mumkin. Oddiy transport kartasida “metro - avtobus orasida”, “avtobus - avtobus orasida” kuniga 4 martagacha (barcha transportlardan foydalanganda 5 martagacha) peresadka qilish mumkin.

■martali transport kartasi • ‌ Seul metrosida qayta ishlatish mumkin bo’lgan 1 martali transport kartasidan foydalanish mumkin. 1 martali transport kartasini metro bekatlarida o’rnatilgan sotuv avtomatlaridan xarid qilish mumkin. • ‌ 1 martali transport kartasini xarid qilayotganda foydalanilayotgan yo’l haqi bilan karta depoziti 500 vonini birga to’lash kerak, va ishlatilgandan keyin har bekatda o’rnatilgan “Depozit qaytarib olish avtomati”ga transport kartasini solsa depozitni qaytarib olish mumkin.

Avtobus bilan peresadkadan foydalanganda

(Ijtimoiy transport umumiy masofa hisoblash tizimi)

Asosiy haq

10 kmgacha asosiy haq (Seul megapolisi, Gyeonggi o’tiradigan/to’g’ri, Incheon o’tiradigan/megapolis avtobusi 30 kmgacha) Lekin, transport vositasi ichida eng baland haqi qo’llaniladi.

Qo’shimcha haq

10 kmdan o’tganda har 5 kmga 100 vondan qo’shiladi (Seul megapolisi, Gyeonggi o’tiradigan/to’g’ri, Incheon o’tiradigan/megapolis avtobusi 30 kmdan o’tganda)

■Kimlar uchun: Seul avtobusi, Gyeonggi avtobusi, Incheon avtobusi - metro otrasida peresadka qilganda ■ Peresadka qilayotganda yaroqlik vaqti transportdan tushgandan keyin 30 daqiqa (soat 21dan ~ keyingi kun soat 7gacha 1 soat) ichida. ■1 martali transport kartasini faqat metroda ishlatish mumkin. ■ Avtobusdan avtobusga peresadka qilayotganda davom etib bir hil raqamli avtobusga o’tirsa peresadka skidkasi berilmaydi.

03 Transport

Seuldagi hayot 30·31

02 Metro 1

Metro yo’l haqi tizimi Metro yo’l haqi asosiy yo’l haqiga qo’shimcha haq qo’shilib oshadi. Hozirgi kunlarda tolovni 1 martali transport kartasi yoki oddiy transport kartasi bilan bajarish mumkin. Kattalar 10 KM ichida 1250 von, 10-50 KM orasida 5 kmga 100 vondan qo’shiladi, 50 kmdan oshsa 8 kmga 100 vondan qo’shiladi (transport kartasidan foydalanganda). 1 martali transport kartasidan foydalanganda yo’l haqiga 100 von qo’shiladi. Nogiron, keksa kabi kuchsiz passajirlar uchun o’rnatilgan jihozlarini Seul transport korporatsiyasi veb-sayti (www.seoulmetro.co.kr)da tekshirish mumkin. Punkt

Transport kartasi (AM. 06:30dan oldin, tong skidkasi beriladi)

Transport kartasi

Oddiy

1 000 von

1 250 von

1 350 von

Voyaga yetmaganlar (13-18 yoshdaliklar)

580 von

720 von

1 350 von

Bolalar (6-18 yoshdaliklar)

360 von

450 von

Naqd puli haqi, 1 martali transport kartasi

※ 65 yoshdan oshgan keksalar, nogironlar (1-3 darajali og’ir kasal nogironlar 1 kishi hamrohlarga ham), davlat uchun xizmat ko’rsatganlar (jarohatlangan va nogiron 1 daraja hamroxlar bilan) kabi alohida belgilanganlar va 6 yoshga yetmagan (1ta himoyachiga hamrox 3 kishigacha)lardan haq undirilmaydi.

■Muntazam chiptalar (chongikwon) Faqat metroda ishga borib-kelib yurilsa muntazam chiptalardan foydalanish foydali. Muntazam chiptalarni metro bekati idorasida xarid qilish mumkin va boshida xarid qilinayotganda karta haqi 2500 von to’lanishi kerak. Metro muntazam chiptalarini avtobusda ishlatish mumkin emasligini esda tutish kerak. Seul uchun (55 000 vonli chipta)

Muntazam chiptalari

Yo’l masofasiga qaragan (55000 von - 102900 vonli chipta)

Boshqa passajirlarga noqulaylik ta’sir tegmasligi uchun liftdan foydalanmang.

XavfXavfsizlik hodisasini oldini olish uchun eskalatordan foydalanmang

Platformada velosiped haydash judayam xavfli.

Liftdan foydalanmang.

Eskalatordan foydalanmang.

Velosiped haydab yurmang.

Xavsizlik hodisasini oldini olish uchun hamkorlik ko’rsating. (Ma'lumot manbai : Seul transport korporatsiyasi)

03 Shahar avtobuslari 1

Avtobus turi ■Oddiy avtobus Seulda eng ko’p uchraydigan avtobuslar - bu sariq (Halqa yo'nalish avtobus), ko’k (Ko'k Asosiy yo'nalish avtobus), yashil (Tarmoq yo'nalish avtobus)ga bo’linadi. Seul va poytaxt tumanini borib-keladigan megapolis avtobusi qizil rangdir. Avtobus marshrutini qidirish yoki Seul avtobus haritasi kabi joylardagi ma’lumotni veb-sayt (http://bus. go.kr)da tekshirish mumkin. Keladigan avtobus bekatda o’rnatilgan elektron ma’lumot uskunasida ko’rsatiladi.

BLUE BUS

Ko'k Asosiy yo'nalish avtobus

GREEN BUS Yashil Tarmoq yo'nalishi avtobus

Xarid kunidan boshlab 30 kun 60 marta ※ Seul metrosi 1-9 liniya va Koreya metro korporatsiyasining Seul shahri ichida ishlatish mumkin Megapolis, poytaxt rayoni metrosining barcha joylarida masofaga qarab yo’l haqi belgilanadi Muntazam chiptalardan faqat metro (megapolis va poytaxt rayoni metrosining barcha joylari)da foydalanish mumkin

Shahar atrofidagi hududlarni Seul markazi bilan bog'laydi

YELLOW BUS

Halqa yo'nalish avtobus

Turar joylarni, metro liniyalari va avtobus terminallarini birlashtirgan avtobuslar

RED BUS

Qizil ekspress avtobus

Velosipedni olib yurib haydash Velosipedni olib yurib metroga o’tirganda xavfsizlik hodisini oldini olish uchun quyidagi belgilangan qoidasi va etiketga rioya qilish kerak. Yanada batafsil ma’lumotni Seul shahri “Transport” veb-sayti (http://traffic.seoul.go.kr) yoki Seul velosiped veb-sayti (http://bike.seoul.go.kr)ni olishingiz mumkin.

Seul markazi bo'ylab halqa yo'nalishda qisqa to'xtashlar bilan harakatlanadi

Seul va katta shaharlar aro tez yurar avtobus

■"Maeul"avtobus avtobusi Marshruti qisqa bo’lgan mahaliy avtobus bo’lib metro yoki oddiy avtobuslar yurmaydigan turar joylar ko’p bo’lgan dahalarga boradi. Faqat shanba, yakshanba (qonuniy dam olish kunlari) kunlari mumkin

(Yig’iladigan velosipedni yig’ilgan holda oddiy kunlari olib kirish mumkin)

Eng oldingi va eng orqadigi vagonlarga olib kirish mumkin.

(Velosipedlar uchun ajratilgan vagonlar ham bor)

(Ma'lumot manbai : Seul transport korporatsiyasi)

03 Transport

Seuldagi hayot 32·33

■Tungi avtobus (yapoloqqush avtobusi) Yarim tundan (kechasi soat 12)dan ertalab soat 4 (yo’lga tushadigan vaqt)gacha yuradigan avtobus bo’lib Seul shaharining 9 ta marshruti ishlaydi. Avtobus oldingi va yon tarafidagi LED tabloda marshrut raqami va yapoloqqush rasmi ko’rsatiladi, “Yapoloqqush avtobusi” deb chaqiriladi va raqam oldida tun ma’nosiga ega bo’lgan N (Night)ni qo’yib “N avtobus” deb ham chaqiriladi.

Punkt

Karta haqi Tungi avtobus

"Maeul" avtobus avtobusi

Har xil brend personajlari

Tong skidkasi berilgan haq

Oddiy haq

(Birinchi avtobus ~ AM. 06:30, kartadan foydalanganda)

Naqd pul haqi

Karta haqi

Oddiy

2 150 von

2 250 von

Voyaga yetmaganlar

1 360 von

1 800 von

Bolalar

1 200 von

Oddiy

900 von

1 000 von

720 von

Voyaga yetmaganlar

480 von

550 von

380 von

Bolalar

300 von

240 von

※ Ekspress avtobusining asosiy masofasi 30 KM bo’lib 30 KMgacha asosiy haq to’laniladi va har 5 kmga 100 vondan qo’shimcha haq qo’shiladi. ※Ota-onasi birga bo’lgan 6 yoshdan yosh bo’lgan bolalarga nisbatan haq to’lanmaydi.

Yapoloqqush avtobus to’xtashi ma’lumoti (bekat)

TIP. mobil ilovalar “Seul ijtimoiy transport”, “Naver harita”ni o’rnatsa yoki Seul shahri ijtimoiy transport ma’lumoti sayti (http://m.bus.go.kr)ga kirsa haqiqiy vaqtda avtobus harakati ma’lumoti va metro ma’lumotini tekshirish mumkin. Avtobus ichidagi marshrut

Avtobus tashqarisidagi LED belgilari (Ma'lumot manbai : Seul transport korporatsiyasi)

04 Taksi

Avtobus haqi Avtobus haqi avtobus turi va o’tiradigan odamlarga qarab farq qiladi. Transport kartasidan foydalanganda skidka berilgan haqida ishlash mumkin. Oddiy haq

Punkt

Karta haqi Asosiy yo'nalish avtobus avtobusi Tarmoqli avtobus

Ekspress avtobusi

Halqa yo'nalish avtobus

Tong skidkasi berilgan haq

Oddiy

(Birinchi avtobus ~ AM. 06:30, kartadan foydalanganda)

Naqd pul haqi

Karta haqi

1 200 von

1 300 von

960 von

Voyaga yetmaganlar

720 von

1 000 von

580 von

Bolalar

450 von

360 von

Oddiy

2 300 von

2 400 von

1 840 von

Voyaga yetmaganlar

1 360 von

1 800 von

1 090 von

Bolalar

1 200 von

960 von

Oddiy

1 100 von

1 200 von

880 von

Voyaga yetmaganlar

560 von

800 von

450 von

Bolalar

350 von

280 von

Taksi turi ■Oddiy taksi Oddiy taksi odatda to’q sariq, kumush, oq rangli mashina bo’lib asosiy yo’l haqi boshidagi 2 kmga 3000 von, undan keyin 142mga 100 vondan qo’shiladi. Yarim kechadan ertalab soat 4gacha butun haqqa 20% qo’shiladi. Buyurtma taksidan foydalanganda Davlat maydoni va transport vazirligi qoshidagi butun Koreya buyurtma taksisi “1333” raqami yoki telefon qilib yoki smartfonda “Buyurtma taksi” ilovasini o’rnatib ishlatsangiz bo’ladi. ■Namunali taksi Namunali taksi qora rang taksi bo’lib oddiy taksidan ko’ra sifati yuqoriroq xizmatni taqdim etadi. Shaxsiy taksini 10 yil mobaynida yo’l harakat hodisasisiz haydaydigan tajribali haydovchiga namunali taksi haydovchilik huquqi beriladi. Asosiy haq boshidagi 3kmga 5000 von bo’lib 164mga 200 von qo’shilib avtomobilga “Namunali yoki namunali taksi” deb yoziladi.

03 Transport

Seuldagi hayot 34·35

■Katta taksi 6-9 kishi(haydovchi bilan) o’tira oladigan qora rang taksi. Haydovchilar uniformada bo'lishadi va ularda ismi yozilgan tabloncha va guvohnoma bo'ladi • Batafsil ma'lumot uchun : ☏1644-2255 International taxi veb sayti www.intltaxi.co.kr [koreys, ingliz, yapon, xitoy]

① Chipta xarid qilish (PC, mobaylda Tarunggi veb-sayti www.bikeseoul.com ga kiring) “Chipta xarid qilish” tugmasini bosing

■Yuk tashuvchi avtomobil Yuk tashishni asosiy maqsad qilib qo'ygan taksi turi hisoblanadi.Yuk tashuvchi avtomobil yuk tashish bilan shug'ullanadigan transport xizmati turidir.Avtofurgon ko'rinishiga ega bo'lgan katta hajmdagi taksi esa vagon taksi sohasidagi transport biznesi hisoblanib,yuk tashuvchi avtomobil bilan farq qiladi.

Ijara raqamini tekshiring (1-6 dan tarkib topgan 8ta raqam)

② Velosipedni tanlab ijara raqamini kiriting (oldin apparat tugmasini bosing) 대여번호 입력

대여번호 앞

4자리를입력하세요

대여번호 앞

4자리를입력하세요

(비회원, Foreign Tourist)

■Nogironlar buyurtma taksisi Og’ir kasal nogironlarning harakatini qulay qilib beradigan taksi. Ariza (bron) telefon yoki SMS (☏1588-4388) yoki internet, uyali telefonlarda berilishi mumkin. Foydalanish haqi 5 kmga 1500 von, 10 kmgacha 2900 von, 10 kmdan ortganda 70 von/kmdir. Boshqa foydalanish ma’lumoti Seul muassasalar korporatsiyasi nogironlar buyurtma taksisi (calltaxi.sisul.or.kr) saytini qarasangiz bo’ladi. 2

Chiptani tanlang (1 soatli, 2 soatli) va haqin to'lang

대여카드 이용 (회원)

1 2 3 4 5 6

CARD

③ Ijaraga olinayotgan apparatning qulfini yeching

Haydovchi xizmatlari Mast yoki boshqa sabalarda avtomobil egasi mashinani bevosita hayda olmaganda haydovchi xizmatlaridan foydalansa qulay bo’ladi. Haydovchi xizmatlarining eng band vaqti 21:00 - 01:00 orasidir va foydalanish usulini portalda qidirish yoki “Haydovchi xizmatlari” ilovasini o’rnatsa bo’ladi. Yo’l haqi masofaga qarab farq qiladi.

10 sekund ichida apparat o’ng tarafida joylashgan bog’lamni strelka tarafiga torting.

④ Qaytarib berish - Tarunggi ijara joyi har qaerda qaytarib berish mumkin

05 Velosiped 1

Velosiped to’xtash joyiga qo’ying Velosiped o’rnatadigan uskunasini apparatga o’rnating (ijara olayotgandagidan qarama-qarshi)

Foydalanish usuli • ‌ Seul velosipedi "Ta'rung'e"dan har kim, har vaqt va har yerda oson va qulay foydalanishi mumkin bo’lgan avtomat (odamsiz) velosiped ijarasi sistemasidir. 15 yoshdan oshgan shaxslar foydalana olib 19 yoshdan yoshlar ota-onasining a’zo bo’lishga roziligi kerak. • ‌ Velosipedni ijara qilish usuli Seul velosipedi veb-sayti (www.bikeseoul.com) yoki “Seul velosipedi Ta'rung'e” ilovasi orqali a’zo bo’lib chipta xarid qilish tartibidan o’tish mumkin. A’zo bo’lmaganlar kunlik chiptasidan foydalanishi mumkin. ■Ijara va qaytarish usuli • Velosipedni ijara olgan joyga qaytarib berish zarurligi yo’q, va yaqin ijara joyiga olib borish mumkin. • ‌ 2017 yilning avgust oyiga qadar 444ta ijara joyi Seulning barcha tumanlarida joylashib, Seul velosiped veb-sayti yoki ilovasi orqali ijara joyini qidirish mumkin. ■A’zolikka bo’lish • Veb-sayt yoki ilovada “Mening joyim→A’zo kartasini ro’yxatga olish” betiga kirib Tmoney kartasining 16ta raqamini kiritsangiz a’zo bo’la olasiz. • Keyin to’lanadigan transport kartasi yoki RFID chipi o’rnatilgan karta smartfon ilovasida foydalaniladi. Smartfon ilovasida ijara olmoqchi bo’lgan velosipedni tanlab “A’zo kartasini ro’yxatga olish” menyusiga kiring. Apparatning uy tugmasini bossangiz “Ro’yxatga qo’yadigan kartani tegizing” degan ovoz e’loni chiqadi, u yerga kartani tegizsangiz ro’yxatga tushish tamom bo’ladi.

Haqi tizimi Punkt Chiptalar

Muntazam chiptalari • 7-kunlik 3 000 von • 30-kunlik 5 000 von • 180-kunlik 15 000 von • 365-kunlik 30 000 von *1 soatga

Oddiy chiptalar (a’zolar) • Oddiy chipta (1 soat) : 1000 von • Yuqori darajali chipta (2 soat) : 2 000 von

Oddiy chiptalar (noa’zolar) • Oddiy chipta (1 soat) : 1000 von • Yuqori darajali chipta (2 soat) : 2 000 von

Haqni to’lang

Uyali telefon, kredit kartasi, mobayl Tmoney

Uyali telefon, kredit kartasi

Qo’shimcha haq

1 soat o’tganda har 30 daqiqaga 1000 von qo’shiladi

Foydalanish vaqti

• Asosiy ijara vaqti Oddiy chipta - 60 daqiqa / Yuqori darajali chipta - 120 daqiqa • Asosiy ijara vaqtidan oshganda qo’shimcha haq to’lanadi (qo’shimcha haq to’lanmasa qayta ijaraga olish chegaralanadi) • ‌ Ijara vaqtidan oddiy chiptada 4 soat va yuqori darajali chiptada 6 soat o’tsa velosiped og’irlangan yoki yoqotilgan deb hisoblanadi.

• Oddiy chipta : 1 soat o’tganda har 30 daqiqaga 1000 vondan qo’shiladi • Yuqori darajali chipta : 2 soat o’tganda har 30 daqiqaga 1000 vondan qo’shiladi

03 Transport

Seuldagi hayot 36·37

06 Ekspress avtobuslari

07 Poyezd va samolyot

Ekspress avtobuslar Koreyaning viloyat shaharlarga sayohat qilganda KTX yoki samolyot bilan solishtirganda foydalanish haqi arzon bo’ladi va har xil marshrutlar mavjudligi hislatidir. Seulda Seul ekspress avtobus terminali, Sharqiy Seul terminali, Janubiy terminali, Sangbong terminali, bunday 4ta terminal bor. ■Seul ekspress avtobus terminali : ‌ Metroning 3, 7, 9 liniyalari Ekspress avtobus terminali bekatida joylashgan (www. exterminal.co.kr) ■Sharqiy Seul terminali : Metroning 2 liniyasi Gangbyeon bekatida joylashgan (www.ti21.co.kr) ■Janubiy terminali : Metroning 3 liniyasi Janubiy terminal bekatida joylashgan (www.nambuterminal.com) ■Sangbong terminali : ‌ Metroning 7 liniyasi, Jungang liniyasi, Gyeongchun liniyasining Sangbong bekatida joylashgan (www. sbtr.co.kr)

Seuldan boshqa shaharga sayohat qilayotganda ekspress avtobusdan tashqari Poyezd va samolyotdan foydalanish mumkin. 1

Poyezd Poyezd biletini Korail biletlarini bron qilish sayti (www.letskorail.com), Korail Talk (ilova), bilet sotuvchi avtomat, temir yo’l bekatlari (metro bekatlaridan tashqari), sayohat idorasi kabi bilet sotish o’rtachiligi do’konlarida xarid qilishingiz mumkin. Bekor qilish va qaytarib berish haqida ma’lumot, biletdan foydalanish kabi ma’lumotni “Let’s Korail” veb-sayti [koreys, ingliz, xitoy, yapon]da tekshiring. Turlari KTX

A : Tsentral Siti 3 liniya Ekspress avtobus terminali bekatining 8 chi chiqishi B : Seul ekspress 3 liniya Ekspress avtobus terminali 1, 2 chi chiqishi C : Seul Janubiy: 3 liniya Janubiy terminal bekatining 5 chi chiqishi D : Sangbong shaharlararo: Metro 7 liniyasining Sangbong bekatining 2-chi chiqishi E : Sharqiy Seul: 2 liniya Gangbyeon bekatining 4 chi chiqishi F : Seul bekati oldi 1 liniya Seul bekati 2, 3 chi chiqishi G : Sadang bekati: Metro 4 liniyasining Sadang bekatining 4-chi chiqishi

ITX-Saemaeul D 상봉시외버스 터미널

Mugungwha SRT

F 서울역전 터미널

Xususiyatlari Koreyada ishlaydigan poyezdlar ichida eng tez yuqori tezlik poyezdi. Maxsus ekspress klass poyezdi bo’lib, Gyeongbu liniyasi, Honam liniyasi, Jeonla liniyasi, Gyeongjeon liniyasi, Jungang liniyasi kabi eng ososiy yo’nalishlarda ishlaydi. Koreyada ishlaydigan poyezdlar ichida eng sekini. Asosan KTX yoki Saemaeul to’xtamaydigan bekatlariga boradi. Suseo metro stansiyasi dan yuradigan tez yurar poezd da Kyungbu yuqori tezlikdagi liniyasi va Honam yuqori tezlikdagi liniyalari bo’lingan yo’nalishda ishlaydi.

Samolyot Koreya ichida shaharlararo yo’nalishlar uchun Gimpo xalqaro aeroportidan foydalanish mumkin Gimpo xalqaro aeroporti veb-sayti (www.airport.co.kr/gimpo) [koreys, ingliz, yapon, xitoy]da reyslar va aeroport haqida ma’lumot, va chiptani bron qilish mumkin.

E 동서울종합터미널

B 서울고속버스터미널 A 센트럴시티터미널 C 서울남부터미널 G 사당역시외버스정류소

• Bron va bilet xarid qilish Ekspress avtobus umumiy bronlash sayti (www.kobus.co.kr) [koreys, ingliz, xitoy, yapon]dan foydalanganda terminal haqida ma’lumot, avtobus harakati ma’lumoti va harakat vaqti va chipta bronigacha bitta joyda qilish mumkin. Yo’lga tushishga 2 kun oldin haqsiz bronni bekor qilish mumkin, lekin bu muddatdan o’tsa beko qilish haqi solinadi. Ekspress avtobusi mobayl predlojeniyasidan foydalansangiz qulay bo’ladi. Tegishli ilova ma’lumotini www.epassmobile.co.krda tekshirish mumkin. Biletni har ekspress avtobus chipta sotuv joyida xarid qilishingiz ham mumkin.

08 Yo’qolgan buyumlarni qidirish 1

Metroda yo’qotgan holda Metroda har masofada alohida o’rnatilgan maxsus yo’qolgan buyumlar markazi bor. Buyumlarni yo’qotib qo’yganda foydalangan metro ma’lumoti (marshruti, vaqti, vagon raqami)ni bilsa topish osonroq bo’ladi. Metro yo’qolgan buyumlar markazi ish vaqti 07:00 - 22:00. ■Seul transport korporatsiyasi yo’qolgan buyumlar markazi ☏1577-1234 / veb-sayt (www.seoulmetro.co.kr → Foydalanish ma’lumoti → yo’qolgan buyumlar markazi) ■Metro ichida joylashgan metro yo’qolgan buyumlar markazi

03 Transport

Seuldagi hayot 38

Shahar avtobusida yo’qotgan holda ■Seul avtobus kooperativi yo’qolgan buyumlar markazi ☏02-415-4101~8 / veb-sayt (www.sbus.or.kr → yo’qolgan buyumlar markazi)

Taksida yo’qotgan holda ■Seul shaxsiy taksi kooperativi ☏1544-7771 / veb-sayt (www.spta.or.kr → Umumiy mijozlar markazi → Yo’qolgan buyumlar ro’yxati) ■Seul shahri taksi kooperativi ☏02-415-2033~-9200 / veb-sayt (www.stj.or.kr → Mijozlar markazi → buyumlar markazi)

Poyezdda yo’qotgan holda ■Let’s Korail ☏1544-7788, 1588-7788 / veb-sayt (www.letskorail.com → Mijozlar markazi → Yo’qolgan buyumlar)

Seuldagi hayot

Ta’lim

Yo’qolgan buyumlar umumiy portali ma’lumoti ■ Ijtimoiy transport umumiy yo’qolgan buyumlar markazi ☏120 / veb-sayti (www.seoul.go.kr/v2012/find. html?SSid=560_10) ■Politsiya departamenti yo’qolgan buyumlar umumiy portali ☏182 / veb-sayt (www.lost112.go.kr)

Chet elliklar foydalana oladigan call taxi bormi?

Seul shahrida chet el [ingliz, xitoy, yapon]da xizmat qila oladigan haydovchilar va konsultantlar 365 kun 24 soat mobaynida ishlab, chet elliklar qulayli hayot ko’roshi uchun yordam beradi. International Call Taxi (www.intltaxi. co.kr) xizmatlari faqat kundalik hayot emas, balki biznes uchun kerakli bo’lgan VIP kutib olish, aeroportda kutib olish xizmatlari, individual turizm, shoping ma’lumoti kabi xizmatlar taqdim etilib, bron orqali foydalansa bo’ladi. Taksi haqi metrli haq va masofali haqqa bo’linib, Tmoney kartasi yoki kredit kartasi bilan to’lash mumkin.

Bolalar yoki voyaga yetmaganlar uchun chiqarilgan Tmoney transport kartasini qanday xarid qilsa bo’ladi?

Tmoney kartasi bolalar uchun (6-12 yoshdaliklar), voyaga yetmaganlar uchun (13-18 yoshdaliklar), oddiy (19 yoshdan ortiq)ga bo’linadi. Qulay do’konlar (GS25, CU, 7-ELEVEN, Ministop kabi), metro stantsiyasi xizmat markazlarida tug’ilgan kunni ro’yxatga qo’ysa chegirma haqi qo’llaniladi. Chet elliklar ro’yxatidan o’tmagan qisqa vaqt vizaga ega bo’lgan chet elliklar yoki turislar ham ishlatishi mumkin. Bolalar kartasini ishlatyotganda karta egasi 13 yoshga to’lsa voyaga yetmagan haqi to’lanadi.

01 Ta’lim tizimi 02 Ta’lim maskanalari 03 Koreys tili ta’limi

+ Q&A

04 Ta’lim

Seuldagi hayot 40·41

01 Ta’lim tizimi

■Chet elliklar maktabi

Koreyada boshlang’ich maktab (6 yil), o'rta maktab (3 yil)gacha davlat belgilagan ta’lim tartibi bo’lib bepul ta’lim imkoniyati taqdim etiladi. Yuqori sinflar maktabi (3 yil) jarayonidan boshlab o’qish haqini shaxs o’zi to’lashi kerak bo’lib, shaxsning tanliovi va vaziyatiga qarab kirmoqchi bo’lgan oliy oquv yurti 2-3 yillik mutaxassislik instituti va 4 yillik universitetga bo’linadi. Koreyaning ta’lim jarayoni boshlang’ich sinflar maktabi, o’rta sinflar maktabi, yuqori sinflar maktabi asosiy bo’lib, bundan tashqari maxsus maktab, texnika maktablari va har xil maktablar mavjud. Uning ustida yuqori ta’lim maskanasi yoki institut (universitet), magistratura kurslari bilan maxsus institutlar, pedagogik oliy o’quv yurtlari, maxsus kollejlar kabi ta’lim maskanalari mavjud. Boshlang’ich sinflar maktabiga kirishdan oldin ta’lim jarayoni bo’lib bolalar bog’chasi ta’limi ham bor.

O’qishga kirish talablari

Chet elliklar maktabi chet elliklar farzandlari, chet elda ayrim vaqt istiqomat qilib qaytib kelgan koreyaliklarning farzandlari, oddiy maktabda oqishni davom ettirishi qiyin bo’lgan naturallangan fuqarolar farzandlarining ta’limi uchun yaratilgan maktablardir. Odatda chet ellik maktablarining dars haqi oddiy maktablardan ko’ra qimmat bo’ladi. Eng kamida quyidagi talablardan bittasini qondirish kerak. ※Chet elda 3 yildan ortiq yashagan koreyslar ※Ikkala ota-onasi yoki ota-onasi ichida bir kishi chet ellik bo’lsa

Kerakli hujjatlar

Davlatdan chiqib-kirish guvohnomasi, pasport, sog’liq daftarchasi, oldingi maktabning o’qish haqida guvohnomasi, baholar guvohnomasi, tegishli davlatning rasmiy til imtihoni guvohnomasi kabi ※ Har maktabda kerakli hujjatlar farq qilganligi uchun oldindan tekshirish kerak. Bir xil hujjatlarni Koreyada olish qiyin bo’ladi va ularni oldindan Vataningizdan olib kelish tavsiya etiladi.

O’qishga kirish imtihoni

Maktabga qarab oquvchi va ota-onalar intervyudan o’tib alohida ichki imtihonidan o’tishlari mumkin.

■Koreyaning ta’lim jarayoni

Boshlang’ich sinflar maktabi

O’rta sinflar maktabi

Yuqori sinflar maktabi

Oliy o’quv yurti

(6 yillik)

(3 yillik)

(2, 3, 4 yillik)

Majburiy ta’lim

Tanlov ta’lim

■Seulda joylashgan chet elliklar maktablari ro’yxati (joylashgan joyi bo’yicha)

02 Ta’lim maskanalari 1

Koreyaning maktablari Odatda chet elliklarning bolalari ham Koreya maktablariga kirishi mumkin. Lekin koreys tiliga yaxshi ega bo’lmasa ta’lim yurtiga o’rganish qiyin bo’ladi va shuning uchun tegishli ta’lim yurti bilan maslahat qilib qaror qilish foydali bo’ladi. Koreyada davlat va shaxsiy maktablar mavjud bo’lib, davlat maktablarida ovqatlanish haqidan tashqari dars haqi bepuldir. Ammo, shaxsiy maktablarda esa davlat maktablari bilan solishtirganda ancha qimmat dars haqini to’lash kerak. O’qishga kirish haqida batafsil ma’lumot uchun manzilga tegishli Ta’lim bo’limiga murojaat qilish kerak. ■Seul ta’lim ma’lumotlar markazi 02-1396

■Seul shahri ta’lim departamenti http://sen.go.kr

Chet elliklar ta’lim maskanalari ■Xalqaro bolalar bog’chasi Maktab nomi

Manzil

Telefon raqami

Early Childhood Learning Center

Yongsan-gu Jangmun-ro 6-gil 12

☏02-795-8418 www.eclcseoul.com [ingliz]

Franchisko chet elliklar bog’chasi

Yongsan-gu Hannamdae-ro 90

☏02-798-2195 www.ffkseoul.com [ingliz]

Namsan xalqaro bog’chasi (NIK)

Jung-gu Dasan-ro 8 gil 8-6

02-2232-2451~2 http://www.seoulforeign.org/page.cfm?p=1929 [ingliz]

Maktab nomi

Manzil

Ochiladigan kurslar

Hansong xitoyliklar boshlang’ich maktabi

Jung-gu Myeongdong 2 gil 35

Bog’cha/ boshlang’ich

Xavier xalqaro maktabi

Jongro-gu Bibong-gil 23

Boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-396-7688 http://xavier.sc.kr [koreys, ingliz, frantsuz]

Seul german maktabi

Yongsan-gu Dokseodang-ro 123-6

Bog’cha/ boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-792-0797 www.dsseoul.org [nemis]

Dunyo xristian chet elliklar maktabi

Yongsan-gu Dokseodang-ro 115

Bog’cha/ boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-797-0234 www.gcfskorea.org [ingliz]

Seul Yongsan xalqaro maktabi

Yongsan-gu Itaewon-ro 285

Bog’cha/ boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-797-5104 www.yisseoul.org [ingliz]

Asia Pacific Xalqaro chet ellik

Nowon-gu, Wolge-ro 45-ga gil 57

Bog’cha/ boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-907-2747 www.apis.seoul.kr [ingliz]

Koreya Kent chet elliklar maktabi

Gwangjin-gu Jayang-ro 35gil 13

Bog’cha/ boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-2201-7091 www.kkfs.org[ingliz]

Koreya mongol maktabi

Gwangjin-gu Gwangjang-ro 1-gil 1

Boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-3437-7078 www.mongolschool.org [koreys]

Seul frantsuz maktabi

Seocho-gu Seorae-ro 7

Bog’cha/ boshlang’ich/o’rta/ yuqori

02-535-1158 www.lfseoul.org [frantsuz]

Rainbow chet elliklar maktabi

Seocho-gu Nambu Sunhwanro 364-gil 7-16

Boshlang’ich/o’rta

02-571-2917~8 http://koreaforeign.org [ingliz]

Telefon raqami 02-776-1688 www.hanxiao.or.kr [xitoy]

04 Ta’lim

Seuldagi hayot 42·43

Maktab nomi

Manzil

Ochiladigan kurslar

Dulwich College Seul Ingliz maktabi

Seocho-gu Shinbanpo-ro 15-gil 6

Bog’cha/ boshlang’ich

Koreys chet elliklar maktabi (Seul kampusi)

Telefon raqami

Ta’lim jarayoni

02-3015-8500 www. dulwich-seoul.kr [ingliz]

Manzil

Telefon raqami

Guro-gu Gurojungang-ro 27 na gil 9

070-8689-3791

Seul Daedong boshlang’ich sinflar maktabi

Yeongdeungpo-gu Daerim-ro 21-gil 6

070-8644-8504

Seul Sharqiy Guro boshlang’ich sinflar maktabi

Guro-gu Gurojungang-ro 14

02-853-2407

Seul Yongam boshlang’ich sinflar maktabi

Yongsan-gu Noksapyeongdae-ro 60-gil 39

02-796-2167

Seul Chungmu boshlang’ich sinflar maktabi

Jung-gu Toege-ro 50 gil 13

02-2279-0010

Seul Munchang boshlang’ich sinflar maktabi

Dongjak-gu Sindaebang-ro 2-gil 14

02-836-2031

Bog’cha/ boshlang’ich

02-3496-0510 www.kisseoul.org [ingliz]

Yeongdeungpo-gu Gyeongin-ro 88-gil 9

Boshlang’ich

02-2678-5939 http://yongxiao.kr [xitoy]

Seul chet elliklar maktabi (SFS)

Seodaemun-gu Yeonhui-ro 22-gil 39

Bog’cha/ boshlang’ich/ o’rta/yuqori

02-330-3100 www.seoulforeign.org [ingliz]

Seul Gyeongsu boshlang’ich sinflar magktabi

Seongdong-gu Ttukseom-ro 13-gil 22

02-498-5123

Koreya Hansung xitoyliklar o’rta va yuqori sinflar maktabi

Seul Jangan boshlang’ich sinflar maktabi

Gwangjin-gu Gunja-ro 74

02-469-5264

Seodaemun-gu Yeonhui-ro 176

O’rta/yuqori

02-335-7027 http://scs.or.kr [o’rta]

Seul Suyu boshlang’ich sinflar maktabi

Gangbuk-gu Samyang-ro 74-gil 39

02-989-3724

Dunyo maktabi

Guro-gu Ori-ro 1189

02-6910-1004

Seul yaponliklar maktabi

Mapo-gu World Cup Buk-ro 62-gil 11

Seonjung o’rta sinflar maktabi

Eunpyeong-gu Seooreung-ro 20-gil 19

02-3156-1400

Guro o’rta sinflar maktabi

Guro-gu Gurojungang-ro 48

02-864-4232

Daerim o'rta sinflar maktabi

Yeongdeungpo-gu Siheungdae-ro 185-gil 6

02-845-2171

Seul Osan o’rta sinflar maktabi

Yongsan-gu Bogwang-ro 7 gil

02-799-9400

Dae ko’p millatlik maktabi

Gangnam-gu Yeonju-ro 615

02-3445-5045

Seonjung yuqori sinflar maktabi

Eunpyeong-gu Seooreung-ro 20-gil 19

02-3156-1500

Seul Dasom turist o’rta sinflar maktabi

Jongro-gu Jong-ro 58-gil 30

070-8685-7798

Seul Digiteck yuqori sinflar maktabi

Yongsan-gu Hwanamu-ro 12 gil 27

02-798-3641

Koreys Yeongdeung-po xitoyliklar boshlang’ich maktabi

Seul Dwight Chet elliklar maktabi

Gangnam-gu Gaepo-ro 408

Mapo-gu World Cup Buk-ro 62-gil 21

Bog’cha/ boshlang’ich/ o’rta

02-572-7011 www.sjs.or.kr [yapon]

Bog’cha/ boshlang’ich/ o’rta/yuqori

02-6920-8600 www.dwight.or.kr [ingliz]

Boshlang’ich sinflar maktabi

O’rta sinflar maktabi

※ Chet elliklar ta’lim maskanalari va chet elliklar maktabi haqida umumiy ma’lumot veb-sayti (www.isi.go.kr)da har o’quv yurtining o’qishga kirish tartibi, o’qish haqi kabi batafsil ma’lumotni taqdim etadi.

Maktab nomi Seul Guro boshlang’ich sinflar maktabi

Yuqori sinflar maktabi

Ko’p millatli oquvchilar uchun ta’lim muassasalari ■Ko’p millatli bolalar bog’chasi Ko’p millatli oilaning bolalarining til ta’limi va asosiy bilimiga yordam berib bir xil boshlang’ich darajani ta’minlash uchun ochilgan bog’chalar. Rivojlanish darajasi, ko’p millatlik kabi bolalalrning hususiyatini hisobga olgan ta’lim beriladi. Maktab nomi

Manzil

Telefon raqami

Seul Gunja boshlang’ich sinflar maktabi qoshidagi bolalar bog’chasi

Dondaemun-gu Hancheon-ro 6-gil 21

02-2212-8456, 9356

Seul Daedong boshlang’ich sinflar maktabi qoshidagi bolalar bog’chasi

Yeongdeungpo-gu Daerim-ro 21-gil 6

02-835-0796

Seul Yeonglim boshlang’ich sinflar maktabi qoshidagi bolalar bog’chasi

Yeongdeungpo-gu Siheungdae-ro 173-gil 14

02-834-3041

Jung-gu Dongho-ro 10 gil 27

02-2234-4006, 3938

Dongjak-gu Siheungdae-ro 644-1

02-834-6864

Jung-gu Toege-ro 88 gil 5

02-2235-0016

Shinil bolalar bog’chasi Yangmun bolalar bog’chasi Hanil bolalar bog’chasi

■Ko’p millatlik ta’limi beriladigan maktablar Barcha oquvchilar (oddiy va ko’p millatli)ning ko’p millatchilikni tushunishini ko’tarish uchun ko’p millatlik ta’lim dasturlari asosida rejalashtirilgan va olib boriladigan maktablar. Ko’p millatlik ta’limining eng yaxshi namunalarini o’zaro almashib ko’paytirib ko’p millatlik ta’limini faollashtirish maqsadi bor.

■Ko’p millatlik tayyorlov maktabi Til, madaniyat farqi uchun maktab hayotiga o’rganishi qiyin bo’lgan ko’p millatli oquvchilarga koreys tili va korey madaniyatiga asoslangan ta’lim dasturlari taqdim etiladigan maktablar. Oddiy maktabga joylashishdan oldin istiqomat qilayotgan joyning tayyorgarlik maktabida 6 oydan ortiq o’rganish ta’limi olinadi. Markaziy ko’p millatlik ta’lim markazi (www.nime.or.kr)da har xil ko’p millat statistika materiallari kabi batafsil ma’lumotlar beriladi. Ta’lim jarayoni

Boshlang’ich sinflar maktabi

Maktab nomi

Manzil

Telefon raqami

Seul Guro boshlang’ich sinflar maktabi

Guro-gu Gurojungang-ro 27 na gil 9

070-8689-3791

Seul Gwanghee boshlang’ich maktabi

Jung-gu Dasan-ro 269

02-2238-8455

Seul Daedong boshlang’ich sinflar maktabi

Yeongdeungpo-gu Daerim-ro 21-gil 6

070-8644-8504

Seul Sharqiy Guro boshlang’ich sinflar maktabi

Guro-gu Gurojungang-ro 14

02-853-2407

Seul Yeongil boshlang’ich maktabi

Guro-gu Nambu Sunhwan-ro 105-gil 218

02-861-0426

Seul Yongam boshlang’ich sinflar maktabi

Yongsan-gu Noksapyeongdae-ro 60-gil 39

02-796-2167

Seul Chungmu boshlang’ich sinflar maktabi

Jung-gu Toege-ro 50 gil 13

02-2279-0010

Dunyo maktabi

Guro-gu Ori-ro 1189

02-6910-1004

04 Ta’lim

Seuldagi hayot 44·45

Ta’lim jarayoni O’rta sinflar maktabi Yuqori sinflar maktabi

Maktab nomi

Manzil

Telefon raqami

Veb-sayti

02-864-4232

Ehwa ayollar universiteti til ta’lim markazi

02-3277-6958

http://elc.ewha.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Daerim o'rta sinflar maktabi

Yeongdeungpo-gu Siheungdae-ro 185-gil 6

02-845-2171

02-2173-2260

http://www.korean.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Dae ko’p millatlik maktabi

Gangnam-gu Yeonju-ro 615

02-3445-5045

Hankuk horijiy tillar universiteti koreys tili va madaniyati ta’lim markazi Hanyang universiteti xalqaro tillar markazi

02-2220-1663,5

http://iie.hanyang.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Seul Dasom turist o’rta sinflar maktabi

Jongro-gu Jong-ro 58-gil 30

070-8685-7798

Hansung universiteti til ta’lim markazi

02-760-4374

http://hansung.ac.kr/~language [koreys, xitoy]

Ta’lim jarayoni

Maktab nomi

Manzil

Dunyo maktabi

Guro-gu Ori-ro 1189

02-6910-1004

O’rta sinflar maktabi

Gangnam Dae ko’p millatlik maktabi

Gangnam-gu Yeonju-ro 615

02-3445-5045

■Seul xalqaro markazi va xalqaro village markazi (7 joy), Seul shahri chet ellik ishchilar markazi (7 joy) ☏02-2075-4180 http://global.seoul.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Home schooling

글로벌센터

Universitetlar qoshidagi koreys tili ta’lim muassasalari yoki ijtimoiy muassasalarda koreys tili darslariga qatnashish mumkin. Maktab nomi Telefon raqami Veb-sayti Koryo universiteti koreys tili markazi Konkuk koreys tili ta’lim bo’limi Gyeonghee universiteti xalqaro ta’lim markazi Dongkuk universiteti xalqaro horijiy tillar markazi Sukmyung ayollar universiteti xalqaro til va madaniyat ta’lim markazi Soongsil universiteti xalqaro ishlar bo’limi Sungkyun til ta’lim markazi koreys tili maktabi Seogang universiteti koreys tili ta’lim markazi Seul davlat universiteti til ta’lim markazi Yonsei universiteti koreys tili maktabi

02-3290-2971

http://klcc.korea.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

02-450-3075~6

http://kfli.konkuk.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

02-961-0081~2

http://www.iie.ac.kr [koreys, ingliz]

02-2260-3471~2

http://interlang.dongguk.edu [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

02-710-9165

http://lingua.sookmyung.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy,]

02-820-0784

http://study.ssu.ac.kr/web/study [koreys, ingliz, xitoy]

02-760-1345

http://koreansli.skku.edu [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

02-705-8088~9

http://klec.sogang.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

02-880-8570, 5488

http://lei.snu.ac.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

02-2123-3465, 8550~1, 8553

http://www.yskli.com [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Xalqaro almashinuv volontyorlar to’ri Xalqaro almashinuv volontyorlar to’ri Koreyada istiqomat qiladigan chet elliklar Koreyaga yaxshi o’rganib koreys madaniyatini o’rganishi uchun koreys tili darslarini beradi. ☏02-2151-6507 http://volunteer.kf.or.kr [koreys]

03 Koreys tili ta’limi Universitetlar qoshidagi koreys tili ta’lim muassasalari

Bepul koreys tili darslari Chet ellik fukarolar uchun Seul xalqaro markazi kabi chet elliklarga yordam beradigan muassasa yoki shaxsiy tashkilotlarda bepul koreys tili darslari o’tqaziladi.

Telefon raqami

Boshlang’ich va o’rta sinflar maktabi

Farzandlarni maktabga yubormay uyda ta’lim beradigan Home schooling hozirgi kunda internet rivojlanishi bilan har xil ta’lim tarkibini oson holda olish mumkin bo’lib ota-onalar tanlaydigan ta’lim tizimining bir turidir. Chet elliklar maktabining dars haqini to’lamay Home schooling’dan foydalanmoqchi bo’lgan nokoreys ota-onalar Home schooling jamoati (www.homeschool.com) yoki AQSH uzoq masofa ta’lim assotsiatsiyasi (www.usdla.org) kabi vebsaytlarda yordam olishlari mumkin.

Telefon raqami

Guro-gu Gurojungang-ro 48

■Topshiriladigan maktablar Ijtimoiy ta’limning muammolarini yechish uchun oddiy maktabdan farq qiladigan ta’lim jarayoni uchun ochilgan maktab bo’lib o’quvchilarga individual ta’lim dasturlari taqdim etiladi. 2017 yilda Seul shahrida 40 ta loyiha maktab mavjud va ularning ichida quyidagi maktablarda ko’p millatli o‘quvchilarga moslashtirilgan ta’lim beriladi.

Maktab nomi

Guro o’rta sinflar maktabi

Bepul internet koreys tili darslari Maktab nomi Veb-sayt Koryo Sayber Universiteti EBS Durian Korea Times koreys tili maktabi

Veb-sayti www.sejonghakdang.org/opencourse/koreanlecture/list.do [koreys, ingliz, xitoy, yapon, frantsuz, tai, vietnam, ispaniya,indoneziya] http://korean.cuk.edu [koreys, ingliz, xitoy, yapon, ispaniya] http://www.ebs.co.kr/durian/kr/course [koreys, ingliz, xitoy, yapon, ispaniya,vietnam] http://ktband.co.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, vietnam, rus,filippin]

Koreys tili qobiliyati imtihoni Koreys tili qobiliyati imtihoni (TOPIK: Test of Proficiency in Korean) koreys tili ona tili bo’lmagan chet elliklarga koreys tilini o’rganish yo’nalishini ko’rsatib ularning koreys tili qobiliyatini tekshirib, natijalar asosida o’qish, ishga kirish kabilarda ishlatiladi.

http://topik.go.kr

04 Ta’lim

Seuldagi hayot 46

■Imtihon sanasi : Yiliga 6 marta (yanvar, aprel, may, iyul,oktyabr, noyabr) ■Imtihon darajasi • Baholash darajasi : 6ta daraja (1-6 darajalari) • Imtihon darajasi : TOPIK I (1-2 daraja), TOPIK II (3-6 daraja) ■Imtihon baholari : Imtihon kunlari va baholar haqida ma’lumotni TOPIK veb-sayti (www.topik.go.kr)da olish mumkin

Seuldagi hayot

Tibbiy xizmatlar

Universitet yoki magistraturada koreys tili va koreys madaniyati haqida doimiy jarayonini bitirmoqchiman. Bunga qarashli alohida stipendiya tizimi bormi? Ko’p koreys universitetlari chet ellik talabalar uchun har xil stipendiya dasturlari taqdim etiladi. Universitetga qarab farqi bor, lekin bahoga qarab chet ellik talabalarga o’qish haqining 30-100%gacha taqdim qilinadi. Bundan tashqari Koreya Respublikasi hukumatining bo’limlari tarafidan ham chet ellik talabalar uchun stipendiya dasturlarini taqdim etadi va davomiy holda taklif qilinadigan talabalarning sonini ko’paytirib boryapti. Ta’lim, fan va texnologiya vazirligi, Madaniyat, sport va turizm vazirligi, Tashqi ishlar va tijorat vazirligi kabilarida ham chet ellik talabalar uchun stipendiya tizimini kiritib kelyapti va bu haqida ma’lumotni Milliy xalqaro ta’lim markazi veb-sayti (www. studyinkorea.go.kr)da olish mumkin.

Ingliz tili darslarini olish mumkin bo’lgan universitet yoki magistratura bormi?

Hozir globalizatsiyaga qiziqishi ko’p bo’lgan universitetlar umumiy darslar sonini 30%ni ingliz tilida taqdim etyapti. Magistraturaning ingliz tilida o’tadigan darslari soni bakalvrdan ham ko’p. Ayrim universitetlarda xalqaro fakultetlari tuzilib barcha darslarni ingliz tilida taqdim etiladi.

01 Koreyaning tibbiy xizmatlar tizimi 02 Chet elliklar uchun bo’lgan tibbiy xizmatlar xizmatlari 03 Sog’liq sug’urtasi tizimi

+ Q&A

05 Tibbiy xizmatlar

Seuldagi hayot 48·49

01 Koreyaning tibbiy xizmatlar tizimi 1

■2-darajali davolash muassasidan foydalanish usuli 1-darajali tibbiy xizmatlar muassasidan davolash iltimosnomasini oling.

Tibbiy xizmatlar tizimi Koreyaning tibbiy xizmatlar tizimi umumiy holda uch darajaga bo’linadi. Darajalar

1-darajali davolash muassasi

2-darajali davolash muassasi

3-darajali davolash muassasi

Klinikalar, poliklinikalar

Kasalxonalar, umumiy kasalxonalar

Yuqori darajali umumiy kasalxonalar

Belgilangan vaqtdan ozgina vaxli borib sog’liq sug’urtasi kartasi va birinchi tibbiy xizmatlar muassasida berilgan davolash topshirig’ini topshiradi.

Turlari

Tegishli davolash bo’limiga borib davolaning.

Davolash tarkibi

Ambulator davolanish, vaktsinatsiya, Sog’liqni nazorat qilish

Tibbiyot muassasalari

Klinikalar, poliklinikalar, poliklinika filiallari, Poliklinika davolash bo’limlari, ona va bola sog’liq markaslari, Tug’ish klinikalari, soq’liqni tekshirish markazlari va hokazo

Umumiy tekshiruv, gospitalizatsiya tekshiruvi

Har xil bo’lim bo’lgan umumiy kasalxona

Aniq tekshiruv Nogironlik yoki kasallikni davolash, sog’liqni nazorat qilish

Universitet qoshidagi kasalxonalar, umumiy kasalxonalar

• ‌ Umumiy kasalxona deb hisoblanadigan 3-darajali davolash muassasidan foydalanish uchun 1-darajali (klinika) yoki 2-darajali (kasalxona) davolash muassasalarida berilgan davolash iltimosnomasi kerak bo’ladi. Agar bemor 1-darajali yoki 2-darajali davolash muassasidan o’tmay 3-darajali davolash muassasidan darhol foydalansa boshlang’ish davolash haqi undiriladi. • ‌ Davolash iltimosnomasi bo’lmagan holda 3-darajali davolash muassasidan foydalanish mumkin bo’lgan hol, bu tez yordam bemori, tug’ish, stomatologiya, reabilitatsiya tibbiy xizmatlar bo’limi, oilaviy tibbiy xizmatlar bo’limi va gemofiliya bemorlariga cheklanadi. 2

Davolash muassasalaridan foydalanish usuli ■1-darajali davolash muassasidan foydalanish usuli Ro’yxat va pul to’lash kassasiga sog’liq sug’urtasi kartasi yoki shaxsiy guvohnomasini topshirib kutadi.

Ismingiz chaqirilganida davolash xonasiga kirib shifikorga kasalligingiz haqida batafsil aytib berishingiz kerak.

Shifokorning instruktsiyasi haqida so’ramoqchi bo’gan savollarni bering.

Retseptni olib kerak bo’lsa boshqa davolanish vaqtini oldindan kelishib oling.

Kassaga borib davolash haqini to’lang.

■3-darajali davolash muassasidan foydalanish usuli 1, 2-darajali tibbiy xizmatlar muassasida davolash iltimosnomasi beriladi Davolashni oldindan bron qiling (davolash iltimosnomasi, tibbiy sug’urtasi kartasini olib boring) Ambulator har bo’limning qabul derazasi

Ambulator davolash (xonasi)

Tekshiruvni bron qilish va tegishli tekshiruv xonasi

Gospitalizatsiya qilishga xulosa Gospitalizatsiya borni, kasalxonaga yotish tartibi

Haqni to’lash

Kasalxonaga yotish (gospitalizatsiya)

Retsept berilishi (dori yozilganida)

Davolanish

Uyga qaytish

Kasalxonadan chiqish

Davolash tamom bo’lganidan keyin davolash haqini to’lab retseptni oling.

Kasalxona yaqinida joylashgan dorixonaga borib retseptni berib dorini sotib oling.

05 Tibbiy xizmatlar

Seuldagi hayot 50·51

Boshqa davolash muassasalari va dori sotib olish bo’limlari

Yurtingizda olingan restept orqali dori-darmonlarni xarid qilish mumkin bo’lmaydi va dorilar tarkibida allergiyani chaqiradiganlari bo’lsa davolanayotganda shifokorga oldindan etib noto’g’ri retsept berilganligi oqibatida kelib chiqadigan salbiy hodisalarni oldini olish kerak. Koreyaga kirib kelishdan oldin ichayotgan dorilarni yetarli darajada olib kelish ham ma’quldir.

■Poliklinika Poliklinika mahaliy aholining sog’likligini ko’tarib kasallikni oldini olib nazorat qilish uchun har rayon (gu)ga o’rnatilgan jamoiy sog’liqni saqlash muassasidir. • Xizmat ko’rsatiladigan shaxslar Sog’liqni ko’tarish xizmatlaridan foydalana ola olmaydigan ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy nazarda sog’liq darajasi past bo’lgan qatlamlari ichida sog’liq xavfi bor odamlar, kasal odamlarga poliklinikaning tashrif sog’liq nazorati xizmatlari kerak bo’lgan shaxslar avtonom Poliklinikalar ma’muriyat orqali tanlanadi. Namuna) ‌ ko’p millatli oilalar, Shimoliy Koreya qochoqlari, yolg’iz keksalar, mahaliy bolalar markazi (kambag’al bolalar), voyaga yetmagan bolalar dam olish joylari yoki ruxsat berilmagan muassasalar, poliklinika ichida boshqa bo’limlar va mahali jamoat muassasalaridan tashrif buyurishi kerak bo’lgan shaxslar

• Dam olish kunlari ishlaydigan dorixonalar Yakshanba va dam olish kunlari ko’p dorixonalar ishlamaydi. Uning o’rniga dam olish kunlari ishlaydigan dorixonalarda dorilarni xarid qilish mumkin. Dorixonalar ishlaydigan kunlar, vaqt, manzil kabi batafsil ma’lumotni dam olish kunlari ishlaydigan dorixonalar veb-saytida (www.pharm114.or.kr [koreys]) olish mumkin. Dam olish kunlari ishlaydigan dorixonalar veb-sayti

Ko’p kasalxonalarda kredit kartasi bilan davolanish haqini to’lash mumkin. Davolanish haqini har kasalxonaning kassasiga to’lanadi. Ba’zan kassasi boshqa joyda joylashgan kasalxonalarda Xalqaro davolash bo’limida to’lash mumkin. Asosan ko’p umumiy kasalxonalarda talab qilinsa ingliz tilida kvitantsiya beriladi, va sug’urta a’zoligiga qarab davolanish haqi farq qiladi. Chet elda a’zo bo’lgan sug’urta kasalxonaga qarab sug’urtadan foydalanish mumkin bo’lmasligi mumkin va avval davolanish haqini to’lab sug’urta haqiga ariza topshirib davolanish haqini qaytarib olish vaziyatlari mavjud.

• Xizmat turlari - Sog’liq muammolarini tekshirish (sog’liq holati va xavfni oldini olish) - Surunkali kasalliklar (metabolik sindrom, yurak va qon tomiri kasalliklari kabi)ni nazorat qilish va oldini olish - ‌ Uyda o’tiradigan nogironlarning reabilitatsiyasi va tug’ilishdan keyin davriy (yangi tug’ilganlar, yosh bolalar, homiladorlar, katta kishilar, keksalar kabi) sog’liq muammolarini nazorat qilish - Ko’p millatli oilalar va Shimoliy Koreya qochoqlari sog’ligini nazorat qilish xizmatlari - Sog’liqni ko’paytirish uchun soq’liqni saqlash ta’limi beriladi ※Chet ellik ro’yxat kartasini olib kelib poliklinikada ariza bersangiz kerakli sil tekshiruvidan o’tishingiz mumkin.

02 Chet elliklar uchun bo’lgan tibbiy xizmatlar xizmatlari

■Koreys milliy kasalxonalari Sharqiy tibbiyot ilmi ignaterapiya va sharqiy dorilar g’arbning tibbiyot ilmaridan farq qiladi. Sharqiy tibbiyot ilmi immunitet tizimini mustahkamlab og’riq yoki simptomni yumshatib, tetiklikni qaytaradi yoki metabolizmni yaxshilaydi. Chet elliklar davolanishi mumkin bo’lgan koreys milliy tibbiyot kasalxonalari quyidagilardir. • Gyeonghee universiteti koreys milliy tibbiyot kasalxonasi Manzil : Dongdaemun-gu Gyeongheedae-ro 23 Davolash vaqti : Dushanba - Juma 09:00 - 17:30 Shanba ertalab 9:00 - ertalab 12:00 Telefon raqami : ☏02-958-9988, www.khmc.or.kr

Xalqaro davolanish markazi

Dobong-gu

Gyeonghee universiteti koreys milliy tibbiyot kasalxonasi

Nowon-gu

Gangbuk-gu Eunpyeong-gu

• Jaseng koreys milliy tibbiyot kasalxonasi Manzil : Gangnam-gu Eonju-ro 858 Davolash vaqti : Dushanba - Juma 09:00 - 18:00 Telefon raqami : ☏1577-0007, www.jaseng.co.kr ■Dorixonalar Atrofda "약"yoki"약국" yozuvli dorixonani oson ko’p ko’rish mumkin va kasalxonada retsept berilgan dorilardan tashqari oddiy dorilarni ham xarid qilish mumkin. Retseptsiz xarid qilish mumkin bo’lgan oddiy doridarmonlarga hazm qilish dorilari, foydali dorilar, vitaminlar, sog’liqni kuchaytiradigan ichimliklar, umumiy shamollash dorilari bor, va ihtisos dori-darmonlar yoki antibiotiklar, garmonlar, og’riqni bosuvchi dorilar uchun albatta retsept kerak bo’ladi.

Davolash haqini to’lash

Mapo-gu

Gangseo-gu

Jaseng koreys milliy tibbiyot kasalxonasi

Dorixonalar

Seodaemun-gu

Jongro-gu Jung-gu

Yonsei universiteti Sinchon Sevrance kasalxonasi Katolik universiteti Yoido bibi Maryam kasalxonasi

Yangcheon-gu Guro-gu

Seongbuk-gu

Yongsan-gu Suncheonhyang universi-

Jungrang-gu Dongdaemun-gu Gyeonghee universiteti

Seongdong-gu

kasalxonasi

Gwangjin-gu

Gangdong-gu

Hanyang universiteti Seul Asan kasalxonasi kasalxonasi Konkuk universiteti kasalxonasi

Yeongteti Seul kasalxonasi Gangnam-gu deungpo-Jungang universiteti Samsung Seul kasalxonasi Katolik universiteti Seul gu Songpa-gu kasalxonasi bibi Maryam kasalxonasi

Dongjak-gu Seocho-gu Geumcheon-gu Gwanak-gu

Yonsei universiteti Gangnam Sevrance kasalxonasi

05 Tibbiy xizmatlar

Kasalxona nomi Katolik universiteti Yoido bibi Maryam kasalxonasi

Seuldagi hayot 52·53

Manzil Yeongdeungpo-gu 63 ro 10

Davolash vaqti: Dushanba - juma Ertalab 8:00 - kechki 5:00

Telefon raqami 02-3779-2212 www.cmcsungmo.or.kr/global/eng/front [ingliz tili]

Davolash muassasalari maxsus kasalxonalar

Belgilangan sohalari

Kasalxona nomi

Seocho-gu Banpodae-ro 222

Dushanba - juma Ertalab 8:00 - kechki 5:00 shanba Ertalab 09:00 - ertalab 12:00

02-2258-5745 www.cmcseoul.or.kr/examination [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Yonsei universiteti Sinchon Sevrance kasalxonasi

Seodaemun-gu Yeonse-ro 50-1

Dushanba - juma Ertalab 8:30 - kekchki 5:30

02-2228-5800, 5810 http://sev.iseverance.com [koreys, ingliz, xitoy, yapon, rus]

Yonsei universiteti Gangnam Sevrance kasalxonasi

Gangnam-gu Yeonju-ro 211

Dushanba - juma Ertalab 8:30 - kekchki 5:30

02-2019-3600, 3690 www.yuhs.or.kr/en/gan_index.asp [koreys, ingliz, xitoy, yapon, rus]

Songpa-gu Olympic-ro 43-gil 88

Dushanba - juma Ertalab 8:30 - kekchki 5:30

02-3010-5001 www.amc.seoul.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, rus]

Gangnam-gu Ilwon-ro 81

Dushanba - juma Ertalab 8:00 - kechki 5:00 shanba Ertalab 08:00 - ertalab 12:00

02-3410-0200, 0226 www.samsunghospital.com [Koreys, ingliz, xitoy, yapon, rus]

Dushanba - juma Ertalab 8:30 - kekchki 5:30

02-2290-9553 [ingliz] / 9579 [rus] 010-6402-9550 [ingliz] / 010-6403-9550 [rus] Tez yordam 02-2290-8283 https://seoul.hyumc.com/seoul/ international.do [koreys, ingliz, xitoy, rus]

Seul Asan kasalxonasi

Samsung Seul kasalxonasi

Hanyang universiteti kasalxonasi

Suncheonhyang universiteti Seul kasalxonasi

Gyeonghee universiteti kasalxonasi

Seongdong-gu Wangshimni-ro 222-1

Yongsan-gu Taesagwan-ro 59

Dushanba - juma Ertalab 09:00 - kechki 5:00 shanba Ertalab 09:00 - ertalab 12:00

02-709-9158/9058 Tez yordam 02-709-9119 www.schmc.ac.kr/seoul/international /index. do [koreys, ingliz, xitoy, ispan]

Dongdaemun-gu Gyeongheedae-ro 28

Dushanba - juma Ertalab 9:00 - kechki 5:00 shanba Ertalab 09:00 - ertalab 12:00

02-958-9644/9477 www.khmc.or.kr/eng [koreys, ingliz, xitoy, rus]

Jungang universiteti kasalxonasi

Dongjak-gu Heuksok-ro 102

Dushanba - juma Ertalab 9:00 - kunduzgi 4:30 shanba Ertalab 09:00 - ertalab 12:00

02-6299-3025 Tez yordam 02-6299-1339 [koreys, xitoy, yapon] http://ch.cauhs.or.kr [Koreys, xitoy, ingliz, rus, mongol]

Konkuk universiteti kasalxonasi

Gwangjin-gu Neungdong-ro 120-1

Dushanba - juma Ertalab 09:00 - kechki 5:00

02-2030-8361 www.kuh.ac.kr/english [Koreys, xitoy, ingliz, yapon, rus, mongol]

Bo’g’in

1577-7582 http://bumin.co.kr/seoul [Koreys, xitoy, ingliz, rus]

Dongdaemun-gu Wangsan-ro 259

02-966-1616 http://sshosp.co.kr [koreys]

Yangcheon-gu Sinmok-ro 120

1899-2221 http://himchanhospital.com [Koreys, xitoy, ingliz, rus]

Yeongdeungpo-gu Dorim-ro 156

1899-1475 www.myongji-sm.co.kr [koreys, xitoy, ingliz]

Seocho-gu Nambu Sunhwanro 2151

02-6388-8114 www.daehang.com [Koreys, xitoy, ingliz, rus, mongol]

Songpa-gu Songpadae-ro 445

02-2147-6000 www.hansolh.com [koreys, xitoy, ingliz, yapon, rus]

Jung-gu Dasan-ro 78

02-2231-0900 www.isongdo.com [koreys]

Gangnam-gu Hakdong-ro 445

1688-0088 www.wooridul.co.kr [koreys]

Nanuri kasalxonasi

Gangnam-gu Yeonju-ro 731

02-3446-9797 www.nanoori.co.kr [Koreys, xitoy, ingliz, yapon, rus, mongol]

The Joeun kasalxonasi

Gangnam-gu Nonhyun-ro 705

1588-0852 http://joeun4u.com [koreys]

Wooridul kasalxonasi (Kimpo aeroporti)

Gangseo-gu Hanul-gil 70

02-2660-7000 http://seoul.wooridul.co.kr [koreys]

Seul umurtqa kasalliklari kasalxonasi

Seongbuk-gu Dongsomun-ro 47-gil 8

1599-0033 http://seoul.chukhospital.com [koreys]

Gangnam-gu Dogok-ro 429

02-3452-7575 www.bestianseoul.com [koreys, xitoy, ingliz]

Yeongdeungpo-gu Bodunaru-ro 7-gil 12

02-2639-5114 http://hangang.hallym.or.kr [Koreys, xitoy, ingliz, yapon, rus]

Seul samimiylik kasalxonasi Mokdong himchan kasalxonasi

Miya tomirlari

Myeongji bibi Maryam kasalxonasi Orqa peshov kasalxonasi

Yo’g’on ichak va orqa peshov

Hansol kasalxonasi

Seul Songdo kasalxonasi Wooridul kasalxonasi (Gangnam)

Umurtqa

Bestie ko’z kasalxonasi Hwasang

Telefon raqami

Gangseo-gu Gonghangdae-ro 389

Bumin kasalxonasi Katolik universiteti Seul bibi Maryam kasalxonasi

Manzil

Hanlim universiteti qoshidagi Hangang samimiylik kasalxonasi

05 Tibbiy xizmatlar

Belgilangan sohalari

Akusherlik va ginekologiya bo’limi

Ko’z kasalxonasi

Kasalxona nomi

Seuldagi hayot 54·55

Manzil

Ganseo Mizmedi kasalxonasi

Gangseo-gu Gangseo-ro 295

1588-2701 www.mizmedi.com [Koreys, xitoy, ingliz, rus, mongol]

Yugwangsa ayollar kasalxonasi

Gangseo-gu Gangseo-ro194

1588-3006 www.yookwangsa.co.kr [koreys]

Injeong kasalxonasi

Eunpyeong-gu Eungam-ro 164

02-309-0909 http://injunghp.co.kr [koreys]

Tibbiy yuridik shaxs Cheil tibbiy fondi Cheil kasalxonasi

Jung-gu Seoae-ro 1 gil 17

02-2000-7114 www.cheilmc.co.kr [Koreys, xitoy, ingliz, yapon, rus, mongol]

Nune ko’z kasalxonasi

Gangnam-gu Seonreung-ro 404

1661-1175 www.noon.co.kr [koreys]

Tibbiy yuridik shaxs Silloam ko’z kasalxonasi

Gangseo-gu Deungchon-ro 181

02-2650-0700 www.siloam.co.kr [koreys, ingliz]

Yeongdeungpo-gu, Yeongshin-ro 136

1577-2639 www.kimeye.com [koreys, xitoy, ingliz, yapon]

Gangbuk-gu Dobong-ro 187

1899-7529 www.minhospital.co.kr koreys]

Cheil tibbiy fondi Kim ko’z kasalxonasi Xirurgiya

Min kasalxonasi

Otolaringologiya

Hana otolaringologiya kasalxonasi

Gangnam-gu Yeoksam-ro 245

02-6925-1111 www.hanaent.co.kr [Koreys, xitoy, ingliz, yapon, rus, mongol]

Davlat reabilitatsiya kasalxonasi

Gangbuk-gu Samgaksan-ro 58

02-901-1700 www.nrc.go.kr [koreys, ingliz]

Myeongji Chunhe kasalxonasi

Yeongdeungpo-gu, Daerim-ro 223

02-3284-7777 www.mjchoonhey.co.kr [koreys]

Seul reabilitatsiya kasalxonasi

Eunpyeong-gu Galhyun-ro 11-gil 30

02-6020-3000 www.seoulrh.com [koreys, ingliz]

Tibbiy yuridik shaxs Dongseo Hanbang kasalxonasi

Seodaemun-gu Seongsan-ro 365-14

02-320-7810 www.dsoh.co.kr [koreys]

Jaseng koreys milliy tibbiyot kasalxonasi

Gangnam-gu Eonju-ro 858

1577-0007 www.jaseng.co.kr [koreys]

Mokhuri Hanbang kasalxonasi

Gangnam-gu Dogok-ro 216

1577-2575 www.mokhuri.com [koreys]

Reabilitatsiya tibbiyoti

Hanbang Jungpung

Hanbang umurtqa

■Favqulodda vaziyatlar yordam markazi • 119 Xavfsizlik ariza markazi Favqulotda vaziyatlarda 119ga qo’ng’iroq qiling. 119 qutqaruv otryadi tez yordam mashinasidan foydalanib bemorni yaqin kasalxonaga olib borish kabi tez xizmatlarini ko’rsatadi. 119 tez yordam mashinasi bepul taqdim etiladigan xizmatdir. Chet elliklar 119 qo’g’iroq qilib tarjima xizmati tashkilotiga ulanib 3-chi shaxs orqali suhbat qilishi mumkin. Uyali telefondan foydalanilganda tuman raqamisiz 119ni bosib, ijtimoiy telefonlarda esa 119dan foydalanilganda qizil tez yordam tugmasini bosib 119 raqami teriladi. 24 soat onlayn tez yordam ko’rsatish xizmatidan foydalanish uchun ariza formasini tuzib (koreys va ingliz tillarida) faks (1544-9119) orqali yuborish kerak yoki SMS orqali ‘119’ga ariza topshirish mumkin. Batafsil ma’lumot uchun 119 vebsayti (www.119.go.kr [koreys])ga kiring.

Telefon raqami

※‌ 119 tez yordam mashinasi emas tibbiy xizmatlar muassasi yoki kasalxona tez yordam mashinasidan foydalanilganda masofaga qarab haq undiriladi. Shifokor yoki hamshira, tez yordam xodimlari birga ketayotganda qo’chimcha haq to’lanadi va kechasi soat 12dan ertalab 4gac ha qo’shimcha haq qo’shiladi.

• Medical Korea yordam markazi Medical Korea yordam markazi chet ellik bemorlar uchun tibbiy xizmatlar xizmatlari bo’yicha yordam beradigan joydir. Ingliz, xitoy, rus, yapon tillarida maslahat oborilib tibbiy xizmatlar muassasalari haqida ma’lumot berliladi va har xil til tarjima xizmatlari kerak bo’lganda tibbiy xizmatlar tarjimasi bilan beradigan xizmatlar taqdim etiladi. ※Ma’lumot ☏1577-7129 Seul Jung-gu Toege-ro 131

• International SOS International SOS a’zolik asosida ishlaydigan xizmat bo’lib tibbiy xizmatlar mutaxassislari 24 soat ingliz, yapon, frantsuz tillarida favqulodda vaziyatlarda yordam, qochish, Vatanga yuborish kabi xizmatlarini beradi. ※Ma’lumot ☏02-3140-1700 (24 soat) (www.internationalsos.co.kr [ingliz])

‌ Chet ellik ishchilar kabi tibbiy xizmatlaridan foydalana olmaydiganlar uchun tibbiy xizmatlari ■Kim uchun Chet ellik ishchi va uning farzandlari (18 yoshdan kam), hali fuqarolikni olmagan nikoh muhojirlari va ularning farzandlari, qochoqlar va ularning farzandlari kabilar sog’liq sug’urtasi, tibbiy xizmatlar nafaqasi kabi xar hil tibbiy xizmatlar ta’minoti tizimi bo’yicha yordam ololmaydigan shaxslar ■Yordam punktlari • Kasalxonaga yotish va operatsiya (usha kuni ambulator operatsiya bilan) • ‌ Tug’ishdan oldin tekshiruvdan o’tish: Tug’ishdan oldin tekshiruvdan o’tayotganda Sog’liqni saqlash va jamoat farovonligi vazirligining qoidalariga binoan yordam nafqi olish uchun tekshiruvdan o’tish va UZI tekshiruvlari taqdim etiladi. ■Yordam tarkibi • ‌ Kasalxonaga yotishdan boshlab kasalxonadan chiqishgacha paydo bo’lgan butun davolash haqini 90%ni qoplab faqat 10%ni bemor o’zi to’laydi. 1 marta 5 million von ichida yordam olish mumkin. • ‌ 1 marta umumiy davolash haqi 5 million vondan oshadigan vaziyat va shu shaxs 1 martadan ortiq operatsiyadan o’tadigan bo’lganda tibbiy xizmatlar muassasasining ichki tekshiruvidan o’tib davolanish haqi ortishi sababini yozib shahar, provintsiyaga qarashli bo’limga topshiriladi. ■Yordam turi • Naqd pul yoki omonat ■Ariza topshirish jarayoni va murojaat uchun bo'lim • ‌ Yordam berish loyihasini tashkillashtirgan tibbiy muassasaga tashrif buyurish va yordam olish maqomiga ega bo'lish-bo'lmaslikni tekshirib ko'rish(Shahar va viloyat sog'liqni saqlash siyosati bilan bog'liq bo'limda loyihani amalga oshirayotgan tibbiyot muassasalar tekshirishlari mumkin) Sog'liqni saqlash siyosati bo'limi 041-6352644

05 Tibbiy xizmatlar

Seuldagi hayot 56·57

Boshqa tibbiy xizmatlari muassasalari ■Ondream ximang klinikasi Ondrim ximang klinikasi ko’p madaniyatli oilalar va chet ellik ishchilar, qochoqlar kabi tibbiy xizmatlaridan foydalana olmaydigan odamlarga yordam berish uchun Seul davlat universiteti kasalxonasi, Koreya qizil xoch tashkiloti va Hyundai Motors Jeong Mong Gu fondi birgalikda ochgan klinika. • Manzil : ‌ Jongro-gu, Saemunan-ro 9, Seul qizil xoch kasalxonasi 3 qavat • Davolash vaqti : Dushanba - Juma 09:00 - 17:00 •Telefon raqamlari : ‌ ☏02-2002-8683~4 / (http://hncenter.or.kr [koreys, ingliz]])

■Mahalliy sug’urta Punkt

Tarkibi

A'zo bo'lish maqomiga ega bo'lgan viza turlari

• ‌ Koreyaga kirib kelgandan 6 oydan ko'proq istiqomat qilgan chet elliklar va chet elda yashaydigan Koreya fuqarolari 2019-yil 16-iyuldan boshlab mahalliy tibbiy sug'urtaga tabiiy ravishda ro'yxatga olinadilar va Koreya fuqarolari singari sug'urta imtiyozlarini oladigan bo'ladilar. • ‌ Madaniyat va san'at(D-1), umumiy ta’lim(D-2), umumiy malaka oshirish va til kursi(D-4), sanoat bo'yicha malaka oshirish(D-3), • ‌muxbirlik faoliyati(D-5), diniy faoliyat(D-6), • ‌ xizmat safari bo'yicha ish faoliyati(D-7), sarmoya orqali korxona ochish (D-8), savdoni boshqarish(D-9), ish qidirish(D-10) • ‌professor(E-1), chet tilini o'rgatish(E-2), ilmiy tadqiqot(E-3) • ‌texnologik yo’riqchilik(E-4), kasbiy faoliyat(E-5), san'at faoliyati(E-6), • ‌ maxsus belgilangan ish faoliyati(E-7), nomutaxassis ish faoliyati(E-9), kema bo'yicha ish faoliyat(E-10) • ‌ tashrif buyurib birga oila bilan yashash(F-1) rezidentlik(F-2), oila a’zosi(F-3), etnik koreys fuqarosi (F-4), doimiy rezidentlik(F-5) • ‌ Koreya fuqarosi bilan nikohdan o'tgan chet ellik(F-6) Koreyaga kirib kelgan kundan mahalliy sug'urtaga a'zo bo'la oladilar(Biroq, Koreyaga kirib kelgan kundan ko'ra chet ellik sifatida ro'yxatdan o'tgan kunlari biroz kechiktirilsa, chet ellik sifatida ro'yxatga olingan kundan boshlab a'zo bo'lishlari mumkin) • ‌ sayohat yuzasidan ishga tashrif(H-1), ish yuzasidan tashrif(H-2), chet elda yashaydigan Koreya fuqarolari ※ Umumiy ta’lim(D-2), umumiy malaka oshirish va til kursi(D-4) viza maqomiga ega bo'lgan chet elliklar 2021-yilning 1-martidan mahalliy tibbiy sug'urtaga tabiiy ravishda a'zo bo'ladilar. ※ Biroq, G-1 viza turidan faqat G-1-6(gumanitar yashashga ruxsat)viza egalari va ularning oila a'zolari(G-1-12) mahalliy tibbiy sug'urtaga a'zo bo'lish huquqiga ega.

A'zo bo'lish jarayoni

• ‌ Alohida xabar berilmasa ham tibbiy sug'urta qo'mitasi tomonidan mahalliy tibbiy sug'urtaga a'zolik ro'yxatiga o'tkaziladi. ※ Yashayotgan manzilga qarashli ro'yxatdan o'tkazish idorasida manzil o'zgarganligi haqida xabar berilayotganda bino hamda xona raqamlarigacha to'liq xabar berishlari kerak. Manzil to'liq xabar berilmaganligi sabab, pochta orqali yetkaziladigan tibbiy su'gurta ma'lumotlaridan bexabar bo'lishlik kabi zarar ko'rishdan ehtiyot bo'lish kerak.

Mahalliy tibbiy sug'urta solig'i va to'lovi

• ‌ Daromad va mol-mulkka qarab individual(oilaviy) asosda hisoblab, hisoblab chiqilgan sug'urta to'lovi o'tgan yilning noyabr oyida tibbiy sug'urtaga a'zo bo'lgan barcha shaxslarning o'rtacha sug'urta to'lovi kam chiqilsagina, o'rtacha sug'urta to'lovi qo'llaniladi. *2021-yilning o'rtacha sug'urta to'lovi : 131,790 von • ‌ Biroq, qochqin maqomiga ruxsat berilgan (F-2-4) viza egalari va ularning oila a'zolari(F-1-16), 19 yoshga to'lmagan yakka oiladagi shaxslarga o'rtacha sug'urta to'lovi kam bo'lsa ham, aynan o'sha sug'urta to'lovi qo'llanilmaydi, ularga Koreya fuqarolari kabi bir xil sug'urta to'lovi qo'llaniladi. ※Chet elliklarning o'z vatanlaridagi mol-mulklari va daromadlari haqida Koreyada aniqlashtirish qiyin bo'lganligi sabab, ularga o'rtacha sug'urta to'lovi qo'llanilib kelmoqda. • ‌ Tibbiy sug'urta to'lovini avtomatik hisobdan yechib olish, belgilangan hisob raqamga o'tkazish, bank, elektron o'tkazish, tibbiy sug'urta filiali(kredit karta orqali yechish) kabi to'lovni undirish portali orqali to'lash mumkin.

Ondrim ximang klinikasi

■ Seonam tumani xalqaro markazi Seonam tumani xalqaro markazi Koreyada yashaydigan chet elliklar ichida tibbiy xizmatlaridan foydalana olmaydigan odamlarni avvalom bor ko’rib terapiya, reabilitatsiya tibbiy xizmatlar, stomatologiya, Koreya tibbiy xizmatlar kabi bepul tibbiy xizmatlari taqdim etiadi. • Manzil : Yeongdeungpo-gu, Doshin-ro 40 • Davolash vaqti : ‌ Davolash bo’limlari bo’yicha har xil bo’lgani uchun veb-saytda tekshiring Seonam tumani xalqaro markazi •Telefon raqamlari ☏02-2632-9933 Terapiya, reabilitatsiya tibbiy xizmatlar, stomatologiya, koreya tibbiy xizmatlar Metabolik sindromi ☏02-2670-4756, 02-2670-4912~4 www.swsgc.co.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, pokiston, nepal, vietnam, filippin, o’zbek, mongoliya, tai tillari]

03 Sog’liq sug’urtasi tizimi Koreyaning tibbiy xizmatlar ta’minoti tizimi ijtimoiy sug’urta tizimini qo’llab barcha fuqarolarga bir xil sug’urtachi boshqaradigan Milliy sog’liq sug’urta tizimi (NHI: National Health Insurance)dir. Sug’urta haqi daromad va mol-mulk egaligi miqdoriga qarab hisoblanadi. 1

Sog’liq sug’urtasi turlari va a’zolik talablari Sog’liq sug’urtasi ish joyi sug’urtasi va mahalliy sug’urtaga bo’linadi. ■Ish joyi sug’urtasi Maxsus qonunga binoan istiqomat malakasi tan olinsa ish joy sug’urtasiga a’zo bo’lish shart bo’ladi. Ammo, qisqa muddat istiqomat qiladigan chet ellik ishchilar (D-3), tashrif mehnati (H-2) kabilarda istiqomat muddati tugashi bilan davlatdan chiqib ketish niyatida bo’lgan shaxslar bo’lgani uchun keksalar uzoq muddat davolanishi sug’urtasini to’lashdan ozod qilinishi mumkin.

※ Koreyada chet ellik talabalar uchun tibbiy xizmatlar yordami tizimi bo’lib, sug’urta kompaniyasi baxtsiz hodisalari sug’urtasini nazorat qiladi. Baxtsiz hodisalari sug’urtasi 1 yilga beriladi va har yili belgilangan summasiga sug’urta shartnomasini tuzib kasallik yoki jarohatga uchraganda kasalxona haqini to’lagan keyin sug’urta kompaniyasiga paydo bo’lgan haqiga ariza bersa ayrim summadan tashqari barchasini qaytarib beradigan tizimdir (sug’urtaga a’zo bo’lgan shartlarga qarab ta’min beriladigan summa farq qiladi).

05 Tibbiy xizmatlar

Seuldagi hayot 58

TIP. Milliy sog’liq sug’urta korporatsiyasi Koreya Respublikasining fuqarolarining kasalligi va jarohatlarini oldini olish, aniqlash, tuzatish, reabilitatsiya qilish, tug’ish, o’lish va sog’liqni yaxshilashga nisbatan sug’urta xizmatlarini taqdim qilishi bilan ijtimoiy yordamni ko’paytirish uchun tashkil qilingan muassasa. Seulda 30 ta milliy sog’liq sug’urtasi bo’limlari mavjud. Manzilga tegishli filialdan foydalanish mumkin. ■Telefon raqami : ☏1577-1000 ‌ (ingliz tilida maslahat 033-811-2000) www.nhis.or.kr [koreys, xitoy, ingliz, yapon, vietnam]

Seuldagi hayot

Chet elliklar ham stomatologiya sug’urtasiga a’zo bo’lishi mumkinmi?

Ishga joylash va ishlash

Chirigan tishlarni davolash milliy sog’liq sug’urtasiga kiradi. Lekin, tish protezi yoki sun’iy tish (implantat) kabi “stomatologiya plomba (plomba va implantatlar)” sug’urta nafaqasi siyosatiga binoan davolanish nafaqasi deb tan olinishi qiyin bo’lganda su’gurta bilan qoplanmaydi. Plomba va implantatlarni qo’yish uchun o’tiladigan tekshiruv va oldingi tayyorgarchiliklarning haqlari ham sug’urta bilan qoplanmaydi. Hozirgi kunlarda koreyaning sug’urta kompaniyalarida stomatologiya planlarini taqdim etadi. Batafsil mahsulot haqida ma’lumot uchun sug’urta kompaniyasiga murojaat qilish mumkin.

Itim katta kassalikka uchrab qoldi. Ingliz tilida suhbat qilish mumkin bo’lgan hayvonlar kasalxonasi bormi?

Seulda hozirgi kunda tekshiruv va davolash uskunalari bor bo’lgan umumiy kasalxonalar va unga mos darajali shaxsiy hayvonlar kasalxonasi bor. Manzilgohingiz yaqinidagi hayvonlar kasalxonasining manzilini Hayvonlar kasalxonasi EYO veb-sayti (http://animalmedical.eyo.co.kr [koreys]) yoki Mahallamizning hayvonlari xizmati (http://skstar.net/veterinary [koreys])dan topish mumkin. Undan tashqari chet elliklar uchun Elektron hukumat (www.hikorea.go.kr)da beriladigan tarjima xizmatlaridan foydalanish mumkin.

BBB Koreya qongiroq raqami

1588-5644

Til bo’yicha ichki raqamni bosing. ingliz 1 italiya 6 polsha 11 yapon 2 rus 7 turk 12 xitoy 3 nemis 8 shvetsiya 13 fransuz 4 portugal 9 tai 14 ispan 5 arab 10 vietnam 15

01 Chet elliklarning mehnat faoliyati 02 Istiqomat huquqi (viza turi) bo’yicha ishga tushish tartibi 03 Ruxsat bilan ishlash mumkin bo’lgan istiqomat huquqi (viza turi) 04 Mehnat qonunlari

Indoneziya 16 Mongol 17 Hindiston(xind tili) 18 Malaziya 19 Suahili 20

05 4 eng katta sug’urta 06 Chet ellik ishchilar uchun yordam va axborot markazi 07 Ish qidirish va ishga olish saytlari

+ Q&A

06 Ishga joylash va ishlash

Seuldagi hayot 60·61

01 Chet elliklarning mehnat faoliyati

■ Mehnat faoliyati muddati tugashiga 7 kungacha foydalanuvchi qayta ishga olish arizasini topshirsa, faqat 1 marta davlatdan chiqmay 1 yil 10 oygacha davomiy holda ishlasi mumkin (mehnat shartnomasi 1 oydan ortiq bo’lgan shaxslar). ■Chet ellik ishchilar odatda eng boshida davlatga kirib kelganda ishga tushgan joyida ishlashi odatiydir. ■Lekin, quyidagi vaziyatlarda ish joyini o’zgartirish mumkin.

Chet elliklar viza turiga qarab istiqomat huquqi doirasida faoliyat ko’rsatishi mumkin. Chet elliklarning ichida har kim ishlashi mumkin emas va istiqomat huquqlari “ishlash mumkin bo’lgan huquqi” va “ishlash mumkin bo’lmagan huquqi”ga bo’linadi. Ishlash mumkin bo’lgan huquqlar

① Foydalanuvchi munosib sabab asosida mehnat shartnomasini bekor qilsa yoki mehnat shartnomasi tamom bo’lganidan keyin yangilashni rad qilsa ② Tashkilotning vaqtincha yoki butunlay yopilishi kabi chet ellik ischilarning javobgarligi bo’lmagan saba asosida ucha ish joyida ishni davom etish mumkin bo’laydi deb tan olinsa ③ Ishlayotgan tashkilotga nisbatan chet elliklarni ishga olish ruxsati bekor qilinganda yoki ishga olish chegarasi tushganda ④ Ish joyining mehnat sharoitlari mehnat shartnomasining shartlaridan farq qilsa, mehnat shartlarini buzganida foydalanuvchining nohaq maosh kabi mehnat shartnomasini davom etish qiyin bo’lganda ⑤ Jarohat kabi chet ellik ishchi usha ish yoki ish joyida davomiy holda ishlashi mumkin bo’lmaganda yoki boshqa ish yoki ish joyida ishlasa bo’ladi deb tan olinsa ish joyini o’zgartirayotganda chet ellik ishchi oldinga ish joyidan boshagandan keyin 1 oy ichida ish topish arizasini topshirishi kerak va ish topshi arizasini topshirgandan keyin 3 oy ichida qayta ishga tushishi kerak.

Qisqa vaqtli mehnat (C-4), mutahassis texnologiya (E-1~7), nomutaxassis mehnat (E-9), dengizchilar (E-10), turizm mehnati (H-1), tashrif mehnati (H-2), istiqomat (F-2), chet ellik yurtdoshlar (F-4), doimiy istiqomat (F-5), nikoh immigratsiya (F-6) kabi

02 Istiqomat huquqi (viza turi) bo’yicha ishga tushish tartibi 1

Qisqa vaqtli mehnat (C-4)

■ Eng birinchi marta davlatga kirib kelganidan keyin ruxsat berilgan mehnat faoliyati muddati ichida (eng ko’pi 3 oy) odatda 3 martagacha ish joyini o’zgartirish mumkin, va qayta ishga olish asosida mehnat faoliyati muddati cho’zilsa, cho’zilgan muddat ichida eng ko’pi 2 martagacha ish joyini almashtirish mumkin. Lekin, ish joyini o’zgartirgan sababi ‘tashkilotning vaqtincha yoki umuman yopilishi kabi chet ellik ishchilarning javobgarligi bo’lmagan sabab asosida usha ish joyida ishni davom etish mumkin bo’lmaydi deb tan olinsa’ ish joyini o’zgartirish miqdoridan yechilmaydi.

Faoliyat muddati 90 kun ichida. Koreyada vaqtincha tomosha faoliyati, reklama, moda modeli faoliyati, leksiya, dars, tadqiqot, texnika ta’limi maqsadida bo’lganda mumkin bo’ladi. 2

Mutaxassis texnologiya ■Har istiqomat huquqi bo’yicha talab qilinadigan malakalarga mos bo’lish kerak. ■Malakasi bo’lgan shifokor va hamshiralar vazirning ruxsatini olish kerak. ■ E-2 vizaga ariza topshirganlar jinoyat guvohnomasi va sog’lik guvohnomasi, o’quv darajasi guvohnomasini albatta topshirish kerak, va davlatga kirgandan so’ng chet elliklar ro’yxatidan o’tayotganda adliya vaziri belgilagan tibbiy muassasada bergan “Giyohvand moddalari tekshiruvi natijasi qo’shilgan ishga qabul qilish tibbiy ko’rigi”ni topshirish kerak.

Istiqomat (F-2) 500 ming AQSh dollaridan ortiq investistiya qilib korxona investitsiya (D-8) istiqomat malakasi bilan 3 yildan ortiq doimiy holda yashayotgan chet elliklar, 300 ming AQSh dollaridan ortiq investitsiya qilib Koreya fuqarosi 2 kishidan ortiqni ishga olgan chet ellik, ko’chmas mulk investitsiyasi muhojirlari va ularning turmush o’rtoqlari va voyaga yetmagan farzandlari, doimiy istiqomatchilarning turmush o’rtoqlari, qochoqlikni tan olgan shaxslar ishga tushishi mumkin.

Chet ellik yurtdoshlar (F-4) Oddiy mehnat, chayqovchili faoliyatidan tashqari koreyada barcha mehnat faoliyati mumkin bo’ladi.

Doimiy istiqomat (F-5) Koreyada mehnat faoliyati doirasiga chegara bo’lmaydi.

Turizm mehnati (H-1) Qisqa muddat mehnat bilan shug'ullanmoqchi bo’lgan shaxs bo’lib istiqomat qila oladigan muddati kelishuvda belgilangan istiqomat muddatigacha bo’ladi.

Nomutaxassis mehnat (E-9) ■ Davlatga kirib ish joyiga joylashgandan oldin mehnat ta’limini olib Vataniga qaytib borish sug’urtasi va baxtsiz hodisalari sug’urtasiga a’zo bo’lish kerak. ■ 3 yillik mehnat muddati ichida tomonlar o’zaro kelishib mehnat shartnomasini tuzishi yoki yangilashi mumkin, mehnat muddati ichida oila a’zolarini birga olib kela olmaydi.

Tashrif mehnati (H-2) ■ Avval Mehnat vazirligi belgilagan ta’lim muassasida ta’limni olish kerak va ishga tushish markaziga ish topish arizasini topshirgandan keyin ish topib berishni iltimos qilishi yoki bevosita ish qidirishi mumkin. ■ Ammo, faqat Ishga olish va mehnat vaziri belgilagan ish joyida ishlash mumkin va ish boshlaganidan keyin 14 kun ichida immigratsiya byurosiga ish boshlaganligi yoki ish joyni almashtirganligi haqida ma’lumot topshirish kerak. ■ Mehnat ta’limini olish bilan qat’i nazar chet ellik ro’yxatidan Koreyaga kirib kelgandan keyin 90 kun ichida istiqomat manziliga tegishli immigratsiya byurosida o’tish kerak. ■ Lekin, tashrif mehnat yurtdoshi “qurilish”ga ishga kirishi uchun mehnat ro’yxati arizasi va mehnat ta’limi kabi tartibidan o’tib “qurilish mehnat faoliyati guvohnomasi”ni albatta olishi kerak.

06 Ishga joylash va ishlash

03 Ruxsat bilan ishlash mumkin bo’lgan istiqomat huquqi (viza turi) Quyidagi istiqomat huquqiga ega bo’lgan shaxslar faqat istiqomat huquqidan tashqari faoliyatga ruxsat olgan holda qonuniy mehnat faoliyatini ko’rsatishi mumkin. Boshqa qiziqtiradigan savollar uchun ☏1345 yoki Hi Korea (www.hikorea.go.kr)da tekshirish mumkin. 1

Chet ellik talabalar (D-2), til o’rganish (D-1-1, D-4-7) vaqtincha ish (arbayt)

Seuldagi hayot 62·63

04 Mehnat qonunlari Koreyada yashaydigan chet ellik ishchilar koreys ischilar bilan bir xil mehnat qonunlariga rioya qilish kerak. Mehnat qonunlari haqida ko’proq ma’lumotni Ish va mehnat vazirligi (www.moel.go.kr [koreys, ingliz])da olish mumkin. 1

■Qonunda belgilangan mehnat vaqti dam olish vaqtidan tashqari kuniga 8 soat, haftasiga 40 soat. ■ Tug’gandan keyin 1 yil o’tmagan ayollar kuniga 2 soat, haftasiga 6 soat, yiliga 150 soatdan oshiq ishni davom etishi mumkin emas va homilador ayol ishchilar davomiy ishla olmaydi. ■ 18 yoshdan ortgan ayollarga tun ishi (soat 22dan keyingi kunning soat 6), dam olish kunlarida ishlatilsa ishchilarning roziligi kerak. ■Davomiy ish, tun ishi, dam olish kunlari ishiga nisbatan odatdagi maoshning 50%ni qo’shib to’lanadi. ■4 soat ishlaganda 30 daqiqa, 8 soat ishlaganda 1 soat dam olish vaqti beriladi.

■ Asosiy qoida : Odatda talabalar bajaradigan vaqtincha ish (oddiy mehnat kabi) faoliyati bilan chegaralanadi

Kim uchun

Ruxsat berilgan vaqt

Ruxsat b eriladigan sohalar va chegaralangan sohalar

Joyni o’zgartirish

• ‌ Chet elda o’qish va chet el tilini o’rganish vizasiga ega bo’lib chet ellik talabalar uchun javob beradigan xoim yoki professorning ruxsatini olgan shaxslar (Chet el tilini o’rganayotganlar : Voyaga yetmaganlarga mumkin emas, huquqni o’zgartirgan kun/davlatga kirib kelgan kundan 6 oy ortiq o’tgan shaxslar) • Chet el tili jarayoni : Haftasiga 10 soat-20 soat ichida • Bakalavriat jarayoni : Haftasiga 10 soat-20 soat ichida • Magistratura jarayoni : Haftasiga 15 soat-30 soat ichida

• Ruxsat berilgan muddat ichida ish beruvchisi boshqa bo’lgan mehnat joyiga almashtirish (15 kun ichida shaxsning o’zi yoki oliy oquv yurtining chet ellik talabalar uchun javob beradigan xodim tashrif buyurib yoki elektron xizmatlaridan foydalanib ish joyi kasbini o’zgartirishga ariza topshiradi)

Chegaralangan shaxslar

• Eng oxirgi semestrning darsga borishi 70%dan past • O’rtacha baho (olingan baholar) C bali (2.0)dan past • Chet tilini o’rganish jatumanining barcha semestirida o’rtacha darsga borishi 90%dan past • ‌ Vaqtincha ish qoidalarini buzgan shaxslar va ish joyini almashtirganidan keyin bu haqida ma’lumot bermagan shaxslar

Ariza hujjatlari

• pasport, chet ellik ro’yxat kartasi, ariza, haq (ozod qilinadi) • Vaqtiy ish tavsiyanomasi, baho yoki darsga qatnashish guvohnomasi (o’quv muassasidan olinadi)

※Ruxsat istiqomat muddati ichida eng uzog’i 1 yilgacha, joy esa 2ta joyga cheklanadi. ※ Chet elda o’qish huquqining asosiy tartibini buzmaydigan holda vaqtinchalik pullik mukofoti, pullik premiya va boshqa kundalik hayotga tegishli to’lovni olib ko’rsatiladigan faoliyatlar ruxsat doirasidan chiqariladi.

Tashrif qilib birga yashash (F-1), hamrohlik (F-3) Yuqoridagi huquqqa ega bo’lgan shaxslar ichida ishlash huquqini tayyorlash kabi shartga mos bo’lgan shaxslar professor (E-1)~belgilangan faoliyati (E-7) bilan istiqomat huquqi faoliyatiga ruxsat olib ishga kirish mumkin.

Maosh ■‌2 021 yilda eng kam ish haqi 8,720von (1soatlik ish haqi)deb belgilanib, o'tgan 2020 yilgi 8,590 vondan (1soatlik ish haqi) ko'ra ozgina ko'tarildi. ■ Ish beruvchilar ishchilarning maoshini chek yoki naqd pulda to’laydi. Yoki ishchi maosh berilishi vaqtidan oldin maoshni talab qilsa qilingan mehnatga nisbatan maosh berilishi kerak. ■ Olinmagan maosh haqida tuman mehnat muassasiga shikoyat qilinishi kerak yoki fuqaro ishlari sudi orqali hal qilinishi kerak.

※ Qoshimcha ma’lumot Adliya vazirligi xorijlik fuqaro ma’lumot menyusi<Koreyscha qobiliyatida,bir darajada uchun qabul qilish soatlari>ma’lumot

• Ruxsat beriladigan sohalar - tarjima, oshxona (restoran)da yordam berish, oddiy ofis ishlari kabi - Ingliz tili qishlog’i yoki ingliz tili lageri kabisida do’kon xodimi, oshxona ishchisi, tantana yordam xodimi kabi - turizm ma’lumoti bo’yicha yordam va boj to’lamaydigan do’kon sotuv yordamchilari kabi • Chegaralangan sohalar - barcha ishlab chiqarish va qurilish - zamonaviy ilmiy tadqiqot muassasalari, chayqovchilik harakati kabi ermaklik uchun mijozlarni kutish

mehnat vaqti

2021 yil eng past maosh

8,720 von

Ta’til ■ Chet ellik ishchilar ham 4 asosiy sug’urta (ishdagi baxtsiz xodisalar sug’urtasi, milliy sog’liq sug’urtasi, ish bilan ta’minlash sug’urtasi, milliy pensiya)ga a’zo bo’lishi mumkin. ■ Milliy pensiya, milliy sog’liq sug’urtasi, ishdagi baxtsiz xodisalar sug’urtasiga albatta a’zo bo’lish kerak. Ish bilan ta’minlash sug’urtasi chet elliklarning istiqomat huquqiga qarab ayrimlarga majburiy bo’ladi va ayrimlar ihtiyoriylik bilan a’zolikka yoziladi. ■ 4 eng katta ijtimoiy sug’urta ma’lumotlari markazi (www.4insure.or.kr)ga a’zo bo’lib har xil ma’lumotlarni olish mumkin. ■ Korxona boshlig’i va chet ellik ishchilari davlatdan chiqish sug’urtasi, Vatanga qaytish harajatlari sug’urtasi, kafil sug’urtasi, baxtsiz hodisalari sug’urtasiga a’zo bo’lishi kerak.

05 4 eng katta sug’urta ■ Chet ellik ishchilar ham 4 asosiy sug’urta (ishdagi baxtsiz xodisalar sug’urtasi, milliy sog’liq sug’urtasi, ish bilan ta’minlash sug’urtasi, milliy pensiya)ga a’zo bo’lishi mumkin. ■ Milliy pensiya, milliy sog’liq sug’urtasi, ishdagi baxtsiz xodisalar sug’urtasiga albatta a’zo bo’lish kerak. Ish bilan ta’minlash sug’urtasi chet elliklarning istiqomat huquqiga qarab ayrimlarga majburiy bo’ladi va ayrimlar ihtiyoriylik bilan a’zolikka yoziladi. ■ 4 eng katta ijtimoiy sug’urta ma’lumotlari markazi (www.4insure.or.kr)ga a’zo bo’lib har xil ma’lumotlarni olish mumkin. ■ Korxona boshlig’i va chet ellik ishchilari davlatdan chiqish sug’urtasi, Vatanga qaytish harajatlari sug’urtasi, kafil sug’urtasi, baxtsiz hodisalari sug’urtasiga a’zo bo’lishi kerak.

06 Ishga joylash va ishlash

Seuldagi hayot 64·65

06 Chet ellik ishchilar uchun yordam va axborot markazi 1

Seul xalqaro markazi ■ Oddiy kunlar soat 14dan 17gacha advokat bilan mehnat ishlari yuristining bepul qonuniy maslahatsini olish mumkin. ☏02-2075-4180

Seul shahri chet ellik ishchilari yordam markazi Chet ellik ischilari va ularning oila a’zolari favqulodda vaziyatlarda vaqtincha himoyasi uchun qisqa vaqt boshpana va maslahat, ta’lim, madaniyat kabi Koreya jamiyatiga o’rganish uchun kerak bo’lgan xizmatlarni taqdim qiladi.

Nomi

Telefon raqami

Veb-sayti

Gangdong chet ellik ishchilari yordam markazi

02-478-0126

www.gdcenter.co.kr

Geumcheon chet ellik ishchilari yordam markazi

02-868-5208

www.gmwc.or.kr

Seongdong chet ellik ishchilari yordam markazi

02-2282-7974

www.smwc.or.kr

Seongbuk chet ellik ishchilari yordam markazi

02-911-2884

www.sbmwc.or.kr

Yangcheon chet ellik ishchilari yordam markazi

02-2643-0808

www.shinmok.or.kr

Eunpyeong chet ellik ishchilari yordam markazi

02-359-3410

www.facebook.com/EP.EMWC

Ish va mehnat vazirligi ■ Maosh berilmaganligi, nohaq ishdan bo’shatish kabi ishlar uchun ishlaydigan bo’limdir. ■ Ish va mehnat vazirligiga ko’p beriladigan savollar: https://minwon.moel.go.kr ■ Ish va mehnat vazirligi Umumiy maslahat markazi ☏1350 (chet el tili maslahatsi uchun 5ni bosing)

Seul tuman advokatlar jamoati ■ Seul tuman advokatlar jamoatida maslahat orqali chet ellik ishchilar uchun bepul yuridik maslahat xizmatlari taqdim etiladi. ■ IChet elliklar uchun tekin yuridik maslahat joylari Joy

Maslahat kunlari

Telefon raqami

Xitoy yurtdoshlar mehr uyi

Ikkinchi haftaning yakshanbasi 14:00 - 17:00

02-872-9290

Jogesa

Uchinchi haftaning yakshanbasi 14:00 - 17:00

02-768-8524

Seul choson millati cherkovi

To’rtinchi haftaning yakshanbasi 14:00 - 17:00

02-857-7257

07 Ish qidirish va ishga olish saytlari Nomi

Veb-sayti

Telefon raqami

Job Korea

www.jobkorea.co.kr

1588-9350

Saramin

www.saramin.co.kr

02)2075-4733

Incruit

www.incruit.com

1588-6577

Contact Korea

www.contactkorea.go.kr

02-3460-7387

ESL Korea

www.eslkorea.net

02-515-1795

06 Ishga joylash va ishlash

Seuldagi hayot 66

Xususiy universitet (institutlar)da 4 yil ishlab boshqa xususiy universitet (institut)iga ishga kirdim. Avvalgi ish joyida ishdan bo’shash pensiyasi berilmadi hozirgacha to’langan pensiya summari qanchaligini bilish mumkinmi?

Seuldagi hayot

Xususiy universitet (institut) o’qituvchilari pensiya tizimi bo’lgan xususiy ilm yurtlari pensiyasiga a’zo bo’lgan bo’lishingiz kerak. Ilm yurtidan bo’shaganda ishdan bo’shash pensiyasiga ariza berilsa ungacha to’langan ishdan bo’shash pensiyasi to’lanadi. Yoki boshqa xususiy universitet (institut)ning oqituvchisi bo’lib ishni almashtirib pensiyani to’lagan holda davomiy tarzda xususiy universitet (institut) pensiyasi qo’llaniladi. Ishdan bo’shayotganda ishdan bo’shash nafaqasiga ariza berilsa barcha nafaqa qo’shilgan nafaqani birdaniga olish mumkin va agar 20 yildan ortiq o’qituvchilar pensiyasini to’lagan bo’lsa pensiya sifatida olish ham mumkin. Oldin to’langan pensiya summasini tekshirish uchun xususiy universitet (institut) o’qituvchilari pensiyasi tashkiloti orqali tekshirish mumkin. (Xususiy universitet (institut) o’qituvchilari pensiyasi: Shaxsiy to’lov 8,5%, yuridik shaxslar 5,0%, davlat 3,5%) ※Xususiy universitet (institut) o’qituvchilari pensiyasi tashkiloti ☏1588-4110, 02-769-4000, www.tp.or.kr

Avtomobil haydash

Chet el tili o’qituvchisi bo’lib 2 yil 6 oy mobaynida ishladim, lekin faqat 2 yillik pensiya oldim. Qolgan 6 oyga nisbatan ishdan bo‘shatilganda beriladigan nafaqani olish huquqi beriladimi?

Ishdan bo’shash pensiyasi ish joyida 12 oydan ortiq ishlaganda olish haqi beriladi. Ishchining davomiy ish muddatiga qarab beriladigan ishdan bo’shash pensiyasi boshidagi 2 yilga nisbatan hisoblangan bo’lsa ham qolgan 6 oy usha muddatning davomi deb hisoblanganligi uchun ishdan bo’shlash pensiyasi berilishi kerak. Bu summani maktabni nazorat qiladigan tuman Mehnat bo’limiga murojaat qilib olish mumkin.

Ingliz tili o’qituvchisi bo’lib 9 oy chet el tili maktabida ishlayapman. Mehnat shartnomasida 1 yilga 10 kun maoshsiz ta’til taqdim etiladi, maoshli ta’til berilmaydimi?

01 Haydovchilik guvohnomasi 02 Yo’l harakat hodisalari

Mehnat haqidagi qonunning 60-chi moddasiga binoan ishga oluvchi 1 yil ichida 80%dan ortiq ishlagan ischilarga 15 kunlik maoshli ta’tilni berishi kerak deb aytiladi. 9 oy ishlayotgan ischi yuqoridagi shartga mos kelmaganligi uchun 15 kunlik maoshli ta’tilni ololmaydi. Bir tomondan, ish beruvchi ishlagan muddati 1 yildan kam bo’lgan ishchilarga 1 oy davomiy ishga 1 kunlik maoshli ta’til berishi kerak deb Mehnat haqidagi qonunda belgilangan. Bu qoyidaga binoan arizachi qonunga asoslanib 9 kunlik maoshli ta’tilni olishi mumkin. Shuning uchun arizachining mehnat shartnomasining moddalaridan qat’i nazar, arizachi 9 kun ta’til olishi mumkin va bunga nisbatan ish beruvchi 9 kunlik maoshni to’lashi kerak.

03 Avtomobilni ro’yxatga qo’yish va ro’yxatdan chiqarish 04 Avtomobil ijarasi va car sharing 05 Motosikl

+ Q&A

07 Avtomobil haydash

Seuldagi hayot 68·69

01 Haydovchilik guvohnomasi 1

‌ Haydovchilik guvohnomasini yangi olish Koreyada haydovchilik guvohnomasi asosan 1 tur va 2 turga bo’linadi va haydovchilik guvohnomasining turiga qarab haydash mumkin bo’lgan avtomobilning turi farq qiladi. Haydovchilik guvohnomasini olish uchun daraja bo’yicha o’quv jarayonining imtihoni, mashqiy imtihon, avtoyo’l haydash imtihoni kabi 3ta imtihonning barchasidan o’tish kerak. ■ Haydovchilik guvohnomasi turlari 1 tur katta, 1 tur oddiy, 1 tur maxsus, 2 tur oddiy, 2 tur kichik, 2 tur motorli velosiped ■ Transport xavfsizligi ta’limi Oquv jarayoni imtihonigacha haydovchilik imtihoni markazida “transport xavfsizlik ta’limi markazi” yoki avtomobil maxsus maktabi kabi transport xavfsizlik ta’lim muassasasi deb belgilangan joyda o’tqaziladi. • Ta’lim oladigan shaxslar Haydovchilik guvohnomasini olmoqchi bo’lgan shaxslar • Ta’lim muddati: Oquv jarayoni imtihonigacha 1 soat • Ta’lim tarkibi Video ta’lim • Tayyorgarlik uchun narsalar Haq bepul, shaxsiy guvohnoma (fuqarolik kartasi, pasport, chet ellik ro’yxat kartasi va h.k.) ■Tibbiy ko'rik • Joy Imtihon markazi ichidagi tibbiy ko’rik xonasi yoki kasalxona • Haq - ‌ Imtihon markazi ichidagi tibbiy ko’rik xonasi: 1 tur katta, maxsus guvohnoma 7000 von, boshqa guvohnoma 6000 von - ‌ Kasalxonalar: kasalxonaga qarab haqi farq qiladi ■Oquv jarayoni imtihoni • Tayyorgarlik uchun narsalar Imtihon topshirish uchun ariza, 6 oy ichida tushgan rangli surat 3.5×4.5 sm (3 x 4 sm qabul qilinadi) 3 ta, shaxsiy guvohnoma (fuqarolik guvohnomasi, pasport, chet ellik ro’yxat kartasi kabi)

Transport xavfsizligi darslari

Tibbiy ko’rik

Oquv jarayoniga yozilish Imtihondan o’tmagan keyingi kundan imtihonni qayta topshirish mumkin Imtihondan o’tmaslik

Oquv jarayoniga yozilishdan oldin transport xavfsizligi darslaridan o’tish kerak O’quv jarayoni imtihoni Imtihondan o’tish

Mashqiy jarayonga yozilish Imtihondan o’tmagan kundan 3 kun o’tgandan keyin imtihonni qayta topshirish mumkin Imtihondan o’tmaslik Boshqa guvohnomaning imtihonidan o’tish

Mashqiy jarayon imtihoni 1, 2 tur oddiy guvohnomaning imtihonidan o’tish Mashqiy haydovchilik guvohnomasini berish

Avtoyo’l haydashga yozilish Imtihondan o’tmagan kundan 3 kun o’tgandan keyin imtihonni qayta topshirish mumkin Imtihondan o’tmaslik

Avtoyo’l haydash imtihoni

• Komissiyahaqi : 1, 2 tur oddiy 7500 von, motor 5000 von, 2 tur kichik 7500 von • ‌ Imtihon tarkibi : ‌ Xavfsiz haydovga kerak bo’lgan transport qoyidalari kabi ma’lumotlar beriladigan o’quv jatumanining imtihoni bank ichidan 40 ta savol beriladi. • Imtihon topshirish mumkin bo’lgan tillar : Koreys, ingliz, xitoy, vietnam • ‌ Natija e’lon qilinishi Imtihon tamom bo’lishi bilan kompyuterning monitorida olingan baho va imtihondan o’tgan, o’tmaganligi ko’rsatiladi ■ Mashqiy jarayonga yozilish • ‌ Tayyorgarlik uchun narsalar : ‌ Imtihon topshirish uchun ariza, shaxsiy guvohnoma (fuqarolik kartasi, pasport, chet elliklar ro’yxatidan o’tish va h.k.) ※ Vakolatli shaxs topshirayotganda uning shaxsiy guvohnomasi va vakolat beruvchining vakolatnomasi qo’shimcha topshiriladi. • ‌ Haq : ‌ 1, 2 tur oddiy 18500 von, 1 tur katta 17000 von, 1 tur maxsus 17000 von, 2 tur motorli 6000 von, 2 tur kichik 7500 von ■ Mashqiy haydovchilik guvohnomasini berish • ‌ Mashqiy haydovchilik guvohnomasi avtoyo’lda haydash mashqiga ruxsat beradigan guvohnoma bo’lib yaroqlik muddati 1 yil. • Komissiya haqi : 3 500 von ■ Avtoyo’l haydashga yozilish • ‌ Mashqiy haydovchilik guvohnomasiga ega bo’lgan shax bo’lib avtoyo’l imtihonidan o’tish uchun imtihon kuni va vaqti belgilanadi. • ‌ Tayyorgarlik uchun narsalar: Imtihondan o’tish arizasi (mashqiy haydovchilik guvohnomasi bilan), shaxsiy guvohnoma (fuqarolik guvohnomasi, pasport, chet ellik ro’yxat kartasi kabi) ※ Vakolatli shaxs topshirayotganda uning shaxsiy guvohnomasi va vakolat beruvchining vakolatnomasi qo’shimcha topshiriladi. • Komissiya haqi : Avtoyo’lda haydash 25000 von ■ Haydovchilik maktabi • ‌ Koreyaning haydovchilik maktablarida mashqiy imtihon va avtoyo’l haydov imtihoniga tayyorlash darslaridan o’tish mumkin. • ‌ Haydovchilik imtihonidan o’tayotgan shaxslar yozma imtihon, mashqiy imtihon va avtoyo’l haydash imtihoniga tayyorlanadigan darslarni olishadi. ■ Haydovchilik imtihon markazi Seulda Gangnam, Gangseo, Dobong, Seobu 4ta joyda haydovchilik imtihon markazi bor. Imtihon joyi nomi

Manzil

Telefon raqami

Gangnam haydovchilik imtihon markazi

Gangnam-gu Texeranro 114-gil 23

Gangseo haydovchilik imtihon markazi

Gangseo-gu Nambu Sunhwanro 171

Dobong haydovchilik imtihon markazi

Nowon-gu Dongil-ro 1449

Seobu haydovchilik imtihon markazi

Mapo-gu World Cup-ro 42-gil 13

Avtoyo’l va transport korporatsiyasi Haydovchilik guvohnomasi xizmatlari ☏1577-1120 http://dl.koroad.or.kr

TIP. Chet elliklar uchun haydovchilik darslari Imtihondan o’tish

■ Politsiya bo’limi Muhojir ayollar, chet ellik ishchilar uchun chet elliklar uchun haydovchilik darslari o’tqaziladi. Seulda Dongdaemun, Mapo, Yeongdeungpo, Gwangjin, Gangseo, Songpa, Dobong politsiya bo’limlari tarafidan o’tqaziladi va batafsil ma’lumot uchun har politsiya bo’limiga murojaat qilish kerak.

Ushbu guvohnoma beriladi

■ Seul xalqaro markazi Chet elliklar uchun haydovchilik va transport xavfsizligi darslari o’tqaziladi. Batafsil ma’lumot uchun Seul xalqaro markazi veb-sayti (http://global.seoul.go.kr [koreys, ingliz, xitoy])ni tekshiring.

07 Avtomobil haydash

Xalqaro haydovchilik guvohnomasi Koreya Jeneva konvensiyasiga a’zo bo’lib, ushbu konvensiyaga a’zo bo’lgan davlatlarda berilgan xalqaro haydovchilik guvohnomasi Koreya hududida tan olinadi. Shuningdek,2002-yilning yanvar oyidan boshlab Vena konvensiyasiga a’zo bo’lgan davlatlarda berilgan xalqaro haydovchilik guvohnomasi bilan ham Koreyada avtomobil haydash mumkin. Chet el fuqarolarining mamlakatida berilgan xalqaro haydovchilik guvohnomasi, guvohnomada ko'rsatilgan amal qilish muddati davomida kuchga ega. Xalqaro haydovchilik guvohnomasi Koreyaga kirib kelgandan so'ng, amal qilish muddati 1 yil hisoblanadi. Amal qilish muddati tugaganidan so'ng, xalqaro haydovchilik guvohnomasini Koreyada yangilab bo'lmaydi. ■Xalqaro haydovchilik guvohnomasi tan olinadigan davlatlar

Osiyo (24 davlat)

Yangi Zelandiya, Laos, Malayziya, Bangladesh, Vietnam, Shri Lnka, Singapur, Avstraliya, Hindiston, Yaponiya, Kambodja, Qirg’izston, Tailand, Papua Yangi Gvineya, Fiji, Filippin, Mongoliya, O’zbekiston, Qozoqston, Tojikiston, Turkmanistan, Pokistan, Gonkong, Makao

Amerika (19 davlat)

Gvatemala, Dominika Respublikasi, AQSH, Barbados, Venesuela, Argentina, Gaiti, Ekvador, Yamayka, Chili, Kanada, Kuba, Trinidad va Tobago, Paragvay, Peru, Gayana, Bagama, Braziliya, Urugvay

Seuldagi hayot 70·71

• Haydovchilik guvohnomasiga almashtirish uchun kerak bo’lgan hujjatlar Chet elliklar, chet ellik fuqarolik huquqiga ega bo’lgan shaxslar • Chet el haydovchilik guvohnomasining originali • Pasport originali (Davlatdan chiqib kirgungacha kirishni tekshirish mumkin bo’lgan paspot) • Chet ellik ro’yxat kartasi (Chet el fuqaroligiga ega bo’lgan yurtdoshlar Koreyada istiqomat guvohnomasining originali) • 6 oy ichida olingan rangli surat 3ta • ‌ Haydovchilik guvohnomasi haqida elchixona tasdiqnomasi • ‌ Davlatga kirib-chiqish guvohnomasi (tug’ilgan yilidan boshlab hozirgacha) • Haq : 7500

Koreys doimiy istiqomatchi • Chet el haydovchilik guvohnomasining originali • Pasport originali (Pasportdagi davlatga kirib-chiqish muhri bilan haydovchilik guvohnomasi berilgan davlatda 90 kundan o’tib ketganda istiqomat turi tekshirilishi kerak) ※Doimiy istiqomatchi, viza tan olinmaydi • ‌ Shaxsiy guvohnomaning originali (chet ellik yurtdoshlar uchun bo’lgan shaxsiy guvohnoma bilan) • 6 oy ichida olingan rangli surat 3ta • ‌ Haydovchilik guvohnomasi haqida elchixona tasdiqnomasi yoki apostil • ‌ Davlatga kirib-chiqish guvohnomasi (tug’ilgan yilidan boshlab hozirgacha) • Haq : 7500

■Koreyaning haydovchilik guvohnomasini tan oladigan davlatlarning doirasi

Evropa (46 davlat)

(Rim) Kuriyasi, Gruziya, Gretsiya, Niderlandiya, Norvegiya, Daniya, Rossiya, Ruminiya, Lyuksemburg, Monako, Montenegro, Malta, Belgiya, Bolgariya, Kipr, San Marino, Serbiya, Svetsiya, Ispaniya, Slovakiya, Islandiya, Irlandiya, Albaniya, Angliya, Avstriya, Italiya, Chexiya, Turkiya, Portugaliya, Polsha, Frantsiya, Finlyandiya, Vengriya, Germaniya, Latviya, Litva, Moldova, Belarus, Bosniya-Gertsogovina, Svedtsiya, Sloveniya, Armeniya, Estoniya, Ukraina, Makedoniya, Xorvatiya

O’rta Sharq, Afrika (42 davlat)

Gana, Namibiya, Nigeriya, Janubiy Afrika Respublikasi, Niger, Livan, Lesoto, Rvanda, Madagaskar, Malavi, Mali, Moroko, Benin, Botsvana, Burkina Paso, Senegal, Siriya, Sierra-Leone, Arab Emiratlari, Aljir, Iordaniya, Uganda, Isroil, Misr, Markaziy Afrika Respublikasi, Zimbabve, Kot-d’Ivuar, Kongo, Kongo Demokratik Respublikasi, Togo, Tunis, Liberiya, Bahrayn, Saudi Arabstoni, Seishel, Azerbayjan, Eron, Iroq, Kabo-Verde, Qatar, Kenya, Quveyt

※ Xitoy Jeneva va Vena konventsiyasi a’zosi emas, lekin Xitoyning 1 davlat 2 tizim siyosatiga asoslanib Angliyadan qaytarib olingan Gonkong (1997. 7. 1.), Portugaliyadan qaytarib olingan Makao (1999. 12. 20.)da berilgan Xalqaro haydovchilik guvohnomasi yaroqligi bir xil tan olinadi va uning asosida Koreyada haydash mumkin bo’ladi.

■Chet el haydovchilik guvohnomasini Koreya haydovchilik guvohnomasiga almashtirish • ‌ Xalqaro haydovchilik guvohnomasi tan olinadigan davlatlarda berilgan haydovchilik guvohnomasiga ega bo’lgan chet elliklar faqat tibbiy ko’rikdan o’tsa Koreya haydovchilik guvohnomasini olishi mumkin. • ‌ Avtoyo’l transport qonunining 84 moddasiga binoan chet el haydovchilik guvohnomasini Koreyaning haydovchilik guvohnomasiga almashtirayotganda chet el haydovchilik guvohnomasini topshirish kerak. • ‌ Qaytarib bergan haydovchilik guvohnomasi chet elga chiqayotganda, Koreya haydovchilik guvohnomasini o’z xohishi bo’yicha bekor qilish, chet el diplomatik vakilligiga yuborish talabi topshirilsa qaytarib olish mumkin va almashtirgan kundan boshlab 10 yil ichida olib ketilmasa bekor qilinadi. • ‌ Koreyaning haydovchilik guvohnomasini tan olmaydigan davlatda berilgan haydovchilik guvohnomasiga ega bo’lgan chet elliklar yozma imtihon va tibbiy ko’rikdan o’tishi kerak. • Yozma imtihon javon tanlaydigan 40ta savoldan tashkil qilib koreys, ingliz, xitoy, vietnam tillarida topshirish mumkin.

Osiyo (27 davlat)

Yangi Zelandiya, Nepal, Taivan, Sharqiy Timor, , Malayziya, Moldiv, Miyanma, Vanuatu, Vietnam, Bruney, Samoa, Shri Lanka, Avstraliya, Yaponiya, O’zbekiston, Kambodja, Qozoqston, Kuk orollari, Qirg’izston, Kiribati, Tailand, Tonga, , Papua Yangi Gvineya, Fiji, Filippin, Gonkong

Amerika (21 davlat)

Gvatemala, Nikaragua, Dominika Respublikasi, Dominika Federatsiyasi, Meksika (Aguas Kalientes, Gvana Xuito, Gerero, Tilakskala shtatlari), Bagam orollari, Braziliya, Sent Kits va Nevis, Gaiti, Antigua va Barbuda, Ekvador, El Salvador, Gonduras, Urugvay, Chili, Kanada, Kosta Rika, Panama, Peru, Kolumbiya, AQSH (Merilend, Virjiniya, Vashington, Masachusets, Teksas, Florida, Oregon, Michigan, Aydaxo, Alabama, Sharqiy Virjiniya, Aiova, Kolorado, Jorjiya, Janubiy Karolina, Arkanzas, Tennesi, Havai, Viskonsin, Pensilvaniya, Oklaxoma, Arizona shtatlari )

Evropa (34 davlat)

Gretsiya, Niderlandiya, Daniya, Germaniya, Latviya, Ruminiya, Lyuksemburg, Litva,Lixtenshteyn, Montenegro, Belgiya, Bosniya va Gertsegovina, Bolgariya, Kipr, San Mariono, Serbiya, Shvetsiya, Ispaniya, Slovakiya, Irlandiya, Azerbayjon, Albaniya, Angliya, Avstriya, Italiya, Gruziya, Chexiya, Krovatiya, Turkiya, Portugaliya, Polsha, Frantsiya, Finlyandiya, Vengriya

O’rta Sharq (13 davlat)

Livan, Baxreyn, Saudiya Arabistoni, Iroq (Arvil), Eron, Isroil, Arab Emiratlari, Afg’oniston, Yemen, Oman, Yordan, Qatar, Quveyt

Afrika (39 davlat)

Gabon, Gambiya, Gvineya, Gvineya-Bisau, Namibiya, Nigeriya, Niger, Liberiya, Liviya, Madagaskar, Malavi, Mali, Marokash, Mavrikiy, Mavritaniya, Mozambik, Botsvana, Burundi, Burkina Faso, San-Tome va Prinsipi, Senegal, Seyshel, Jazoir, Svazilend, Angola, Eritreya, Efiopiya, Uganda, Zambiya, Ekvator Gvineyasi, Markaziy Afrika Respublikasi, Zimbabve,Chad, Kamerun, Kabo-Verde, Kot-dʼIvuar, Kongo, Demokratik Respublikasi, Tunis

07 Avtomobil haydash

Seuldagi hayot 72·73

※Belgilangan davlatlar o’zaro tan oladigan kelishuvi yoki bitimni tuzgan davlatlar (23ta davlat) ※ Avstriya 1997. 1. 1. dan keyin berilgan Koreya haydovchilik guvohnomasiga ega bo’lgan shaxslarga nisbatan imtihondan ozodlangan va Koreya haydovchilik guvohnomasi tan olinadigan davlat deb hisoblanadi. ※ Avstraliya 25 yoshdan katta bo’lgan shaxslar, Yangi Zelandiya esa olgandan keyin 2 yildan ortgan shaxslarga qo’llaniladi ※ Litvaning A, A1, B1, C, C1, C1E, CE, D, D1, D1E, DE turli haydovchilik guvohnomalari Koreyaning haydovchilik guvohnomalarini almashtirib mumkin emas. ※AQSh Oregon va Aydaxo shtati o’zaro tan olinadigan davlat bo’lsa ham oquv jarayoni imtohoni o’tqaziladi. 3

Jarima

1. ‌ Aroq ichib mast bo’lgan holatda normadan o’tib haydaganda (qondagi alkogol kontsentratsiyasi 0,05% dan ortiq 0,1%dan past) 1-2. Avtomobildan noqonuniy foydalanish va jinoyi haydash paytida hibsga olish

100ball

2. Tezlikni buzish (60 km/s dan yuqori)

60ball

3. ‌ Avtomobilni to’xtatish yoki parkovka qilish qoidalarini buzganligiga nisbatan chora ko'rmaslik (faqat tashkilot a’zosi bo’lib yoki ko’pchilik bo’lib politsiya xodimining harakat qilish buyrug’iga 3 martadan ortiq bo’ysunmay transportga halaqit qilish vaziyatlarida) 3-2. Qo’shma xavfli faoliyat bilan jinoiy javobgarlikka chaqirilganda 3-3. Qo’pol haydovchi sifatida 4. ‌ Xavfsiz haydash majburiyatini bajarmaslik (faqat tashkilot a’zosi bo’lib yoki ko’pchilik bo’lib politsiya xodimining harakat qilish buyrug’iga 3 martadan ortiq bo’ysunmay boshqa odamga xavf va jarohat beradigan tezlik yoki usuli bilan haydagan vaziyatlarida)

Jarima

18. Harakat tizimini buzish (trotuar qoidalarini buzish, trotuardan o’tish qoidalarini buzish) 19. Belgilangan yo’ldan yurish qoidasini buzish (yo’lni almashtirish man etilgan joyda yo’lni almashtirish ham) 20. Oddiy yo’ldan yurish qoidalarini buzish 21. Xavfsiz masofasi saqlanmaganda (yo’lni almashtirish qoidalarini buzish ham) 22. Oldiga o’tish qoidalarini buzish

Qoidalarni buzganda jarima to’lanadigan punktlar Qoidalarni buzganda to’xtatish normasi

Qoidalarni buzganda to’xtatish normasi

23. Piyoda yuruvchilarni himoya qilish qoidalarini buzish (to’xtash chizig’ini buzish bilan)

10ball

24. Passajir yoki transportdan tushayotganlarni yiqilib tushishini oldidan olish qoidalarini buzish 25. Xavfsiz haydash qoidalarini buzish 26. Yo’ldagi tirg’ilish, janjal qilib odamlarni o’tib yurishiga xalaqit beradigan harakat 27. ‌ Tosh, oyna butilkalar, temir bo’limlar va boshqa yo’ldagi odamlar yoki mashinalarga zarar berishi mumkin bo’lgan narsalarni tashash yoki otish harakati

40ball

28. Yo’lda ketayotgan mashinadan tashqariga narsani tashlaydigan harakat

5. Passajirning avtomobil ichida shovqinligiga ko’z yumib haydash 6. Sudga kelish yoki jarima to’lash vaqti tamom bo’lganida 60 kun o’tganigacha darrov hukm olmaganda

02 Yo’l harakat hodisalari

7. Harakat tizimini buzish (markaziy yo’lga kirib kelish) 8. Tezlikni buzish (40 km/s dan yuqori 60 km/s dan past) 9. Temir yo’lidan o’tish qoidalarini buzish 9-2. Yosh bolalarni maktabga olib boradigan avtobus maxsus himoyasini buzish 9-3. Bolalar maktab avtobusining haydovchisining qoida buzishi (Joy fxavfsizlik kamarini taqishni buyurmagan haydovchidan tashqari)

1 30ball

10. Avtostrada va avtomobillar yo’lidagi chet yo’llaridan o’tish 11. Avtostrada avtobus yo’llari va ko’p kishili avtomobillar yo’llaridan o’tish qoyidalarini buzish 12. ‌ Haydovchilik guvohnomasi kabi hujjatni ko’rsatish majburiyatini buzish yoki haydovchining shaxsini tastiqlash uchun militsiya xodimining savollariga javob bermaslik 13. Svetofor buyrug’ini buzish 14. Tezlikni buzish (20 km/s dan yuqori 40 km/s dan past) 14-2. ‌ Tezlik qoidalarini buzish (faqat bolalarni himoya qilish zonasi ichida ertalab soat 8dan kechki soat 8 orasida chegaralgan tezlik 20 km/s dan oshgan vaziyatda) 15. Oldiga o’tish man etiladigan vaqt, joyni buzish 15-2. Yuk olish chegarasi limitinig buzilishi yoki yukning tushib ketishi 16. Haydayotganda uyali telefon ishlatish 16-2. Haydayotganda haydovchi ko’ra oladigan joyga video o’rnatish 16-3. Haydayotganda video uskunasiga tegish 17. Haydash harakatini yozish uskunasi o’rnatilmagan avtomobillar haqidagi qoidalarni buzish

15ball

Yo’l harakat hodisalari ro’y berganda ko’riladigan choralar Haydovchi va birga ketayotganlar yo’l harakat hodisalari ro’y bersa darhol avtomobilni to’xtatib zarar ko’rganlarga tez yordam ko’rsatib yaqin politsiya posti yoki uchastkasiga xabar berish kerak. ■ Ma’lumot tarkibi • Yo’l harakat hodisalari • Zarar olgan odamlar miqdori va zarar darajasi • Ziyon yetkazilgan buyum, ziyon darajasi • Bulardan boshqa choralar ■ Yo’l harakat hodisasi ro’y bersa chora, xalaqit berish man etiladi • ‌ Yo’l harakat hodisasi ro’y bersa avtomobilda birga ketayotganlar haydovchilar ko’rsayotgan choralari va xabar berish faoliyatiga xalaqit bermasligi kerak. • ‌ Zarar yetkazuvchi va zarar oluvchilar yo’l harakat hodisasi choralariga asoslangan qonuniy tartibdan qat’i nazar o’zaro ma’naviy atvor-odoblikni saqlashi kerak. • ‌ Hodisaga sabab bo’lib turib hodisa joyidan qochganligiga guvoh bo’lganda jarohat olgan odamga yordam berib turib qochayotgan mashinaning raqami, rangi kabilarini 112 ga xabar qilishi kerak. • ‌ Hodisa joyida benzin oqishi yoki yuklarning yonishi mumkin bo’lgan xavfi bo’lishi mumkin, shuning uchun sigaret chekish yoki gugurtni yoqish man etiladi.

07 Avtomobil haydash

Seuldagi hayot 74·75

Yo’l harakat hodisalarining jarimali punktlari

• Vaqtincha haydash ruxsati (vaqtincha haydash ruxsati berilganda) • Vaqtincha haydash ruxsati nomeri 2ta (vaqtincha haydash ruxsati berilganda) • Mas’uliyatni sugurta qilish to’grisidagi guvohnoma va sotib olish sertifikati ■Ro’yxatdan chiqqan avtomobilning qayta ro’yxati • Yuqoridagi hujjatlar bilan bir xil, ro’yxatdan chiqarish guvohnomasi 1ta, yangi tekshiruv guvohnomasi

Yo’l harakat hodisalariga bo’yicha jarima kriteriysi Odam yo’qotishlari ro’y bergan yo’l harakat hodisalari

Vafot etgan 1 odamga

90 ball

Yo’l harakati yuz bergandan 72 soat ichida vafot etganda

Og’ir jarohat 1 odamga

15 ball

3 haftadan ortiq davolanishi kerak degan shifokorning diagnozi bo’lgan yo’l harakat hodisasi

Yengil jarohat 1 odamga

5 ball

3 haftadan kam bo’lib 5 kundan ortiq davolanishi kerak degan shifokorning diagnozi bo’lgan yo’l harakat hodisasi

2 ball

5 haftadan kam davolanishi kerak degan shifokorning diagnozi bo’lgan yo’l harakat hodisasi

Jarohat xabari berilgan 1 odamga

Ro’yxatga olingan avtomobil savdo firmasi orqali ishlatilgan (b/u) avtomobilni oldi-sotdi qilganda egalikni oluvchi shaxs bevosita egalik o’tqazish ro’yxatiga ariza bermoqchi bo’lgan vaziyatdan tashqari, avtomobil savdo firmasi shunday egalik o’tkazish ro’yxatini bajaradi. Egalikni oluvchi shaxs egalik o’tkazish ro’yxatiga ariza bermaganda egalikni beruvchi shaxs ushbu egalik o’tkazish ro’yxatiga ariza berishi mumkin. Egalik o’tkazish ro’yxatidan o’tmasa 500,000 vondan kam jarima undiriladi.

Yo’l harakat hodisalarining choralarini bajarmasligiga jarima beriladi 15 ball

Mulkiy zararlar paydo bo’lgan yo’l harakat hodisasi ro’y berganda

30 ball

1. ‌ Haydovchi avtohalokatda jabrlanganlarga yordam berish uchun choralar ko’rmasa,keyin ixtiyoriy ravishda xabar qilgan da 2. ‌ Avtostrada, maxsus shahar, megapolis va shaharlarga qarashli tumanlar va gun (megapolisning gunidan tashqari)ga qarashli tumanlari ichida politsiya muassasi bo’lgan ri yoki usha tumandan 3 soat (undan boshqa joylarda 12 soat) ichida o’z xohishi bo’yicha izhor qilganda

60 ball

■Egalik o’tkazish ro’yxati muddati Punkt

Yol harakatini hodisasida keyin 3 soat ichida(boshqa hududlarda 12 soat ) ixtiyoriy ravishda xabar qilmagan bo’lsangiz,lekin o’zingiz ixtiyoriy ravishda 48 soat ichida xabar qilganda

Sovg’a qilganda

Sovg’a olgandan 20 kun ichida Meros kuni kiradigan oyning eng oxirgi kunidan boshlab 6 oy ichida 15 kun ichida

■Ariza usuli Shahar, provinsiya yoki shahar, gun, gu ma’muriyatiga borib ariza beriladi yoki avtomobil arizalari portali vebsayti (www.ecar.go.kr [koreys])da ariza beriladi. ※Savdo firmasi faqat tashrif qilib ariza topshirishi mumkin

■Kerakli hujjatlar • Egalik o’tqazish ro’yxati arizasi • Avtomobil egaligini berish guvohnomasi (savdo qilindanga) • Sovg’aga bersh guvohnomasi (sovg’aga berilganda) • ‌ Egalikni beruvchi shaxsning muhr guvohnomasi va muhri (faqat savdo orqali egalik o’tish ro’yxatidan o’tilayotganda kerak bo’lib, foydalanish sababiga “avtomobil sotish” deb kiritib, eglik oluvchining ismi, fuqarolik raqamini kiritish kerak). Faqat, quyidagi hollarning birida egalikni beruvchi shaxsning muhr guvohnomasini topshirmasa ham bo’ladi.

03 Avtomobilni ro’yxatga qo’yish va ro’yxatdan chiqarish

≫ Avtomobil savdo firmasi, avtomobil kimoshdi bozorini ochgan shaxs savdo yoki vositachilik qilganda ≫ Yon bosuvchi va yon oluvchi bevosita savdo-sotiq qilganida yon bosuvchi ro’yxat mahkamasida bevosita avtomobil yon bosuvi haqida tekshiradigan vaziyatda

Yangi ro’yxatga qo’yish Avtomobilni xarid qilgandan keyin uni yangi ro’yxatdan o’tkazish kerak. Avtomobil ishlab chiqaruvchisi, sotuvchi kabilari yangi ro’yxatni sotib olayotgan shaxsning o’rniga qilib berishi mumkin. Ro’yxatga qo’ymay avtomobilni haydasa 2 yildan kamga qamalish yoki 20 million vondan kam jarimaga uchrash mumkin. ■Ariza usuli Shahar, provintsiya yoki shahar, gun, gu ma’muriyatiga yoki avtomobillarni ro’yxatga olish idorasiga borib ariza beriladi yoki avtomobil arizalari portali vebsayti (www.ecar.go.kr [koreys]) ■Kerakli hujjatlar • chet ellik ro’yxat kartasi va pasport nusxasi • Avtomobil yangi ro’yxat arizasi • ‌ Egalik haqini tasdiqlaydigan hujjatlar (faqat yangi chiqarilgan yoki import qilingan avtomobillarning egaligini tasdiqlash imkonsiz bo’lganda) • Avtomobil ishlab chiqarish guvohnomasi (faqat yangi ishlab chiqarilgan avtomobillarga) • Import deklaratsiyasi sertifikati yoki import qilinganligi haqiqati guvohnomasi (import qilingan avtomobillarga) •Avtomobillarni tasdiklash testi sertifikati yoki avtomobil xavsizligi tekshiruvi guvohnomasi

Sotib olgandan 15 kun ichida

Boshqalar

Yo’l harakat hodisalari

Vaqt

Savdo (oldi-sotdi) Meros qoldirganda

■ Koreya velosipedni “avtomobil” deb hisoblagani uchun avtomobil haydovchisi “Avtoyo’l transport qonuni”ga binoan transport qoidalariga rioya qilib velosipedni xavfsizlik bilan ishlatishi kerak. ■ Velosipedni haydab ketayotganda yo’l harakat hodisasi ro’y bersa avtomobil yo’l harakati hodisasi bilan bir xil choralar ko’rsatish kerak. ■ Lekin, velosiped bilan velosiped uchragan hodisada, odam jarohat olmay faqat velosiped(lar) zarar olgan bo’lib, yo’ldagi xavfsizlik va ravon kelishuv uchun kerakli choralar ko’rilgan bo’lsa, politsiyaga xabar bermasa ham bo’ladi. ■ Yo’l vaziyati sodir etganda choralar haqida xabar bermagan shaxsga 300 ming vondan past bo’lgan jarima solinadi yoki u shaxs hibsga olinadi.

Egalikni o’tqazish ro’yxati

• Avtomobil ro’yxati (egalik beruvchi shaxs ariza beradigan vaziyatlardan tashqari)

※ Xarid haqni to’lashdan oldin mashina egasining manziliga tegishli shahar, gun, gu ma’muriyatining transport ma’muriy ishlari bo’limida tegishli mashinaning solig’i yoki jarimasi to’lanmaganligi uchun hatlanganligini tekshirish kerak.

O’zgartirish ro’yxati ■Ariza usuli yoki muddati Shahar, provintsiya yoki shahar, gun, gu ma’muriyatiga borib ariza beriladi yoki avtomobil arizalari portali vebsayti (www.ecar.go.kr [koreys])da ariza beriladi. • O’zgartirish ro’yxati uchun sabab paydo bo’lganidan 30 kun ichida

07 Avtomobil haydash

■Kerakli hujjatlar • Avtomobil o’zgartirish ro’yxati arizasi • O’zgartirishni ro’yxatga olishga ariza berish sababi (o’zgartirilgan tarkib) tasdiq hujjatlari • Avtomobil ro’yxat raqami (avtomobil ro’yxat raqami o’zgarganda) • ‌ Bevosita ariza topshirilganda : Shaxsiy guvohnoma / vakolatli shaxs ariza topshiradi : Vakolatnoma (avtomobil egasi muhri urilgan), avtomobil egasining shaxsiy guvohnomasi nusxasi 4

Seuldagi hayot 76·77

Avtomobil egasi bo’lsangiz avtomobil ro’yxat guvohnomasi va shaxsiy guvohnoma bo’lsa Koreyada ro’yxatga olingan barcha eski avtomobil svalkalarida avtomobilni tashlash mumkin. Ro’yxatga olingan eski avtomobil svalkasi bo’lmay vositachi (eski avtomobilni tashlash xizmatlari)dan foydalansa qo’shimcha avtomobil egasining muhr guvohnomasi va vakolatnomasi kerak bo’ladi. Seulda joylashgan eski avtomobil svalkasining manzilini Koreya avotomobilni bekor qilish va qayta ishlash assotsiatsiyasi (www.kasa.or.kr [koreys, ingliz])da tekshirish mumkin. ■Kerakli hujjatlar • Avtomobil ro’yxat guvohnomasi originali • 3 kun ichida olingan avtomogil ro’yxat reestri nusxasi • Muhr urilgan egalik guvohnomasi • chet ellik ro’yxat kartasi

Ko’chish buyumlarning bir qismi bo’lib chet eldan olib kirilgan avtomobil Koreyada kamida 1 yildan ortiq istiqomat qilish uchun davlatga kirib kelgan chet elliklar, yoki oilasi bilan birga 6 oydan ortiq va 1 yildan kam istiqomat qilish uchun davlatga kirib kelgan chet elliklar ko’chish buyumi sifatida avtomobilni olib kelishi mumkin. ■Tan olish kriteriysi va usuli • ‌ Bojxonada ko’chish buyumining bir qismi deb tan olish kerak va faqat ikki g’ildirakli avtomobil (hajmi 50 cc dan ortiq), yengil avtomobillarni olib kelish mumkin. • ‌ Kichik avtomobil yoki sedanin mumkin, lekin gruzovik yoki vagon uy (pritsep), 10dan oshiq odam sig’adigan avtomobillarni olib kelish mumkin emas. • ‌ Faqat davlatga kirishgacha 3 oydan ortiq foydalanilgan avtomobillar ko’chish buyumi deb tan olinadi va ko’chayotgan shaxs yoki birga kelayotgan oila a’zolari nomiga ro’yxatga olingan bo’lishi kerak. • Avtomobil ro’yxat guvohnomasi va egalik guvohnomasi va sug’urta hujjatlarini topshirish kerak. • ‌ Avtomobil tekshiruvi va gaz chiqarish tekshiruvi haqida ma’lumot uchun Transport xavfsizligi tashkiloti (☏15770990 www.ts2020.kr [koreys, ingliz]), gaz chiqarish va shovqin haqida ma’lumot uchun Transport atrof-muhit instituti (☏032-560-7114 www.nier.go.kr [koreys, ingliz])ni tekshirish mumkin.

■Avtomobillarni tashlash tartibi

Ro’yxatdan chiqarish arizasi

Musodara manfaatdor shaxslariga xabar beriladi

Avtomobilni tashlash arziasini olish va ro’yxatdan chiqarish

Avtomobilni tashlash

Avtomobilni tashlash haqiqati xabari

※ Agar litsenziyasiz shirkatidan foydalanib avtomobilni tashlaganda avtomobil tashlash guvohnomasini olish mumkin emas va muammo paydo bo’lsa ma’suliyat avtomobil egasiga o’tadi va shuning uchun albatta ro’yxatga olingan avtomobil chiqindi joyidan foydalanish ma’qul.

Avtomobil sug’urtasiga a’zo bo’lish ■Koreyada avtomobilga ega bo’lib haydamoqchi bo’lganda albatta sug’urtaga a’zo bo’lish kerak. ■ Majburiy sug’urtaga a’zo bo’lmaganda Avtomobil zararini badal qilish haqidagi qonunning 48 modda 3-1 punktiga asosan majburiy sug’urtaga a’zo bol’magan muddatga 3 million vondan kam bo'lgan jarima to’lanadi. ■ Majburiy sug’urtaga a’zo bo’lmagan avtomobilni haydaganda Avtomobil zararini badal qilish haqidagi qonunning 46 modda 2 punktiga binoan 1 yildan kamga qamaladi yoki 1 million vondan kam jarima to’lanadi. ■ Avtomobil sug’urtalarining turi, sug’urta haqini solishtirish va chegirma, ko’paytiruv protsentlari haqida ma’lumot olish uchun mulk sug’urtasi jamiyati (http://kpub.knia.or.kr [koreys])ga murojaat qilish mumkin.

Eski avtomobillarni tashlash

Avtomobil muntazam tekshiruvi Yuradigan barcha avtomobillar Avtomobil nazorati haqidagi qo’nunga binoan muntazam tekshiruvdan o’tishi kerak. ■ Muntazam tekshiruv usuli • ‌ Yengil avtomobil : Avtomobilni eng boshida ro’yxatdan o’tqazgandan keyin 4 yil o’tganida 2 yilda bir marta muntazam tekshiruvdan o’tiladi (avtomobil turiga qarab farq qiladi) • ‌ Tekshiruv muddati : Muntazam tekshiruv yaroqlilik muddati tamom bo’ladigan kundan oldin va so’ng 31 kun ichida • Jarima : Tekshiruv muddati ichida tekshiruvdan o’tilmasa jarima solinadi ※ Yaroqlik muddatidan o’tib 30 kungacha 20 ming von, 30 kundan keyin 3 kuniga 10 ming vondan qo’shiladi (maksimum 300 ming von)

• ‌ Belgilangan muddat ichida muntazam tekshiruvdan o’tish imkoniyati bo’lmaganda muddatni cho’zdirishga ariza topshirish mumkin.

04 Avtomobil ijarasi va car sharing 1

Ijara avtomobili Mashina ijarasi (Rent-a-car) - bu haydovchilik guvohnomasiga ega bo’lgan shaxslarga mashinani qarzga berish xizmatidir. Koreyaning ko’p ijara avtomobili kompaniyalari quyidagi shartlarga mos bo’lgan chet elliklarga avtomobilni ijaraga beradi. ■ Avtomobilni ijaraga olish • 21 yoshdan ortiq, haydash tajribasi 1 yildan ortiq haydovchilar • Yaroq haydovchilik guvohnomasi (Koreya/xalqaro)ga ega bo’lgan shaxslar ※ Xalqaro haydovchilik guvohnomasiga ega bo’lgan shaxslar yaroq o’z davlatining haydovchilik guvohnomasi va pasportini ko’rsatadi.

■ Avtomobil ijarasi kompaniyasi Kompaniya nomi

Telefon raqami

SK avtomobil ijara kompaniyasi

☏ 1599-9111, www.skcarrental.com [koreys, ingliz]

Lotte rent-a-car

☏1588-1230, www.lotterentacar.net [koreys, ingliz]

Sixt rent-a-car

☏1588-3373, www.sixt.co.kr [koreys, ingliz]

※ Umumiy portal izlov derazasiga “ijara avtomobil” yoki “ijara avtomobil kompaniyasi” deb izlov qilsa har xil ma’lumotni olish mumkin. Avtomobilni ijara olish haqi kompaniya qarab farq qilgani uchun solishtirib, tekshirgandan keyin foydalanishi tavsiya etiladi.

07 Avtomobil haydash

Seuldagi hayot 78·79

Avtomobildan birga foydalanish (car sharing) Avtomobildan birga foydalanish (car sharing) bu avtomobildan birga foydalanish mumkin bo’lgan bir usuldir. Lekin, ijara avtomobilidan farq qiladi. ■Ishlash usuli • Ijara avtomobilidan farqli faqat a’zolarga ijara beriladi. • ‌ Ijara avtomobilga asosan kunlik ijara shartnoma tuziladi va qaytarilishiga qadar har soatga haq to’lanadi. Lekin avtomobildan birga foydalanish (car sharing) vaqt yoki daqiqa bo’yicha haq undiriladigan tizim bo’lib qisqa vaqt avtomobildan foydalanmoqchi bo’lganda qulaydir.

Xitoy haydovchilik guvohnomasini Koreyaning haydovchilik guvohnomasiga almashtirdim. Vaqtincha Xitoyga borib kelish kerak bo’lib qolgani uchun topshirgan Xitoy haydovchilik guvohnomasini qayatarib olmoqchiman. Ushbu vaziyatda Korey haydovchilik guvohnomasini topshirish kerakmi?

■Avtomobildan birga foydalanish kompaniyasi Kompaniya nomi Green Car So Car

Telefon raqami 080-2000-3000, www.gugak.go.kr [koreys]02-580-3130, www.gugak.go.kr [koreys] 021661-3315, www.gugak.go.kr [koreys]02-580-3130, www.gugak.go.kr [koreys]

Bunday vaziyatda Koreya haydovchilik guvohnomasini qayta topshirish shart emas. Koreya haydovchilik guvohnomasi o’zingizda turaveradi va yaroqlik muddati ichida undan foydalanish mumkin. Xitoy haydovchilik guvohnomasini qaytarib olganingzida davlatdan chiqishni tasdiqlaydigan aviachipta yoki kema chiptasi, pasport, chet ellik ro’yxat kartasi va Koreya haydovchilik guvohnomasini olib haydovchilik guvohnomasini topshirgan haydovchilik imtihon markaziga tashrif buyuring.

Mast holda mashina haydaganligi fosh qilinib qondagi alkogol kontsentratsiyasi 0,05% bo’lib chiqdi. Qanday jazo beriladi?

05 Mototsikl

Mast holda haydash kriteriysi qondagi alkogol kontsentratsiyasi 0,05% dan ortiq, 0,1% dan past bo’lganda 6 oydan kam muddatga qamaladi yoki 3 milliondan kam bo’lgan jarima undiriladi.

Mototsikl avtomobilga qaraganda narxi arzon bo’lib Seul markazining behalovat yo’llarida haydash osondir. Tijorat uchun asosan dostavka, kurier, oziqovqat restoranlari dostavkasi kabilarda mototsikl ishlatiladi, o’qishga borish uchun yoki ishga borib ishdan qaytayotganda ishlatadigan haydovchilar ham ko’p. Ko’pchilik mototsikl haydovchilari tejamliligi va qulayligi uchun mototsiklni haydaydi. 1

Haydovchilik guvohnomasini olish Mototsiklning turlari

Mototsikl

Haydovchilik guvohnomasi

Hajmi 125 cc dan ortiq

Avtomobil haydovchilik guvohnomasi + 2 tur kichik avtomobil guvohnomasi

Hajmi 125 cc dan kam

1, 2 tur oddiy guvohnoma

Skuter

1, 2 tur oddiy guvohnoma

※2 tur kichik guvohnoma 18 yoshdan oshsa imtihondan o’tish mumkin va avtostradalarda mototsiklni haydash man etilishini esda tutish kerak.

Ro’yxat va sug’urta • ‌ Mototsiklni ro’yxatga olish: Istiqomat joyiga tegishli gu ma’muriyatining transport ma’muriy ishlari kassasiga borib ro’yxat qilish mumkin, va chet ellik ro’yxati kartasi, ikki g’ildirakli mashinaning ishlab chiqarish guvohnomasi, sug’urta a’zoligi guvohnomasini topshirish kerak. • ‌ Sug’urtaga a’zo bo’lish: Avtomobilga o’xshab mototsiklga ega bo’lib haydamoqchi bo’lganda albatta sug’urtaga a’zo bo’lish kerak.

Seuldagi hayot 80·81

01 Uyali aloqa xizmatlari 1

Seuldagi hayot

Uyali aloqa va moliya

Telefon ■Simli telefon Uyali aloqadan farqli “kommunikatsiya tarmog’i”ga ulangan telefondir. KT(☎100, www.kt.com), SK Broadband (☎106, www.skbroadband.com) kabi simli telefon xizmatini taqdim qiladigan kommunikatsiya kompaniyasiga ariza bersa xizmatdan foydalanish mumkin. Foydalanish haqi va a’zolik haqi, o’rnatish haqi mahsulotga qarab farq qiladi. Chet ellik shaxslar statsionar telefonga yozilganda pasport, chet ellik ro’yxat kartasi nusxasi kerak bo’ladi. ■Uyali telefon • Ulanish usuli Koreyada SK Telecom [koreys, ingliz], KT Olleh [koreys, ingliz], LG U+ kabi uyali aloqa kompaniyalari bor. Uyali telefon xizmatlariga a’zo bo’lganda pasport, chet ellik ro’yxat kartasi, bank kitobi kabi hujjatlarning nusxasi kerak bo’ladi, va vakolatli shaxs ariza topshirganda ariza topshiruvchining hujjatlari va shaxsiy guvohnomasini olib borib uyali aloqa do’koniga topshirish kerak. Odatda obuna muddati 2 yil bo’lib undan oldin shartnomani bekor qilsa jarima to’lanishi kerak bo’ladi. Ishlatgan haqni shartnoma tuzilganda oldindan to’lash yoki keyin to’lashni tanlasa mumkin.

TIP. Eng mashhur uyali aloqa kompaniyalari

ΙSKT Uyali telefonni yoqdirish uchun chegara bo’lmaydi, lekin vizaning turiga qarab apparat xarid qilish haqi farq qilishi mumkin. Keyin uyali telefonga ulanganda depozit sug’urtasiga a’zo bo’lish kerak.

☎080-816-2000, 080-011-6000, www.tworld.co.kr

ΙKT

01 Uyali aloqa xizmatlari

Istiqomat muddati 3 oydan ortiq qolgan holda uyali telefonini yoqtirsa bo’ladi.

02 Moliya xizmatlari

☎114(uyali telefon), kodsiz 100, www.kt.com

+ Q&A ΙLG U+ Istiqomat muddati 1 kun bo’lsa ham qolgan bo’lsa uyali telefonini yoqtirsa bo’ladi, lekin apparatni sotib olish kerak bo’ladi va 1 yil yoki 2 yilga shartnoma tuzish kerak bo’ladi. Haqni bank orqali, kredit kartasi bilan, GIROda, CD/ATMda, internet o’rqali o’tqazish mumkin.

☎114(uyali telefon), kodsiz 101, www.uplus.co.kr

08 Uyali aloqa va moliya

Seuldagi hayot 82·83

Internet

■Yuqori tez internet • ‌ Ulanish usuli: Olleh KT, SK Broadband, LG U+ eng mashhur yuqori tez internet provayderlaridir. A’zolik maslahat raqamiga telefon qili yoki vebsaytda a’zo bolib, tarmoqqa ulanish arizasini bersa xizmat xodimi bevosita tashrif buyuradi. Boshlang’ich ulatish haqi to’lanadi va foydalanish haqi provayder va tanlangan planga qarab farq qiladi. • ‌ Foydalanish haqi: Odatda foydalanish muddatini 1 yil, 2 yil va 3 yilga obuna bo’lish mumkin. Foydalanadigan muddatga qarab foydalanish haqiga skidka berilib muddati tugashidan oldin bekor qilganda obuna muddatiga qarab berilgan skidka miqdorini hammasini jarima sifatida qaytarib berish kerak bo’ladi. Va, obuna muddatiga qarab bepulga berilgan modem, AP kabi uskunalarning ijara haqi pullik planga o’zgarishi mumkin va alohida to’lanishi mumkin. Internet kommunikatsiyasi kompaniyalari nomi

Veb-sayti

Telefon raqami

Olleh KT

www.kt.com

Oddiy telefon : ☎100(bepul) → #2(ingliz tili maslahatsi) Uyali telefon : Tuman kodi+100 (pulli) [ingliz, xitoy, yapon] 1588-8448

SK Broadband

www.skbroadband.com

☎106 / 010-8282-106 [Iingliz, xitoy, yapon] individual ariza topshirish mumkin

LG U+

www.uplus.co.kr

☎101 [iingliz] individual ariza topshirish mumkin

■Portativ Wi-Fi Portativ Wi-Fi apparatini olib yursa har doim va har joyda internet xizmatlaridan foydalanish mumkin. SKT, KT, LG U+ga tashrif buyurib yoqish mumkin va odatda 2 yilga obuna bo’lish mumkin. Obuna muddati tamom bo’lishidan oldin bekor qilinsa jarima to’lash kerak.

■Internet cafe Pc-bang deb ham ataladi. Vaqtga yoki belgilangan haqni to’lab internet o’yinlar, internet kabilardan foydalanish mumkin bo’lgan joydir. Asosan 24 soat ishlaydi va soatli haq taxminan 1000-2000 vondir. Oddiy ovqatlar sotiladi.

Pochta va uy yetkazib berishi ■Koreya ichidagi pochta Pochtaga borib oladigan shaxsning manzili va pochta indeksini kiritgandan so’ng belgilangan konvertni ishlatish yoki ishlatmaslik, yuborilayotgan buyumning og’irligiga qarab hisoblangan haqni to’lasa bo’ladi. Maxsus pochtalarning narxlari qimmatroq bo’ladi lekin dostavka tarixi belgilanganligi uchun yuborilgan pochtaning borganligini tekshirish mumkin. Muhim pochtalar maxsus pochtalarni ishlatish tavsiya qilinadi. Pochta ish vaqti oddiy kunlar ertalab soat 9dan kechki 6gacha. Pochta bo’limiga qarab kechqurun soat 8gacha ishlaydigan yoki shanba kuni ham ishlaydigan joylar bor. • Pochta aloqa markazi Oddiy ☎1588-1300, 02-2108-0069 (chet ellik tilida) / oddiy kunlar 9:00 - 18:00 / shanba 9:00 - 13:00 Chet ellik mijozlar ☎82-2-2128-9895 / oddiy kunlar 9:00 - 18:00 / shanba va dam olish kunlari ishlamaydi

TIP. Manzilni o’zgartirish xizmati Ko’chib kelish va ko’chib ketish kabi, manzil o’zgarib yangi manzilga pochtani olmoqchi bo’lganda foydalanadigan xizmatdir. Foydalanish mumkin bo’lgan muddatni 3, 6, 9, 12 oy qilib tanlash mumkin va bir xil tumanda joylashgan bo’lsa haq bepul bo’ladi. Batafsil ma’lumot uchun pochta vebsayti (www.epost.go.kr) da tekshirish mumkin.

• Xalqaro pochta Chet elga tez xat, hujjat, posilka kabilarini yuborish kekra bo’lganda pochtaning xalqaro ekspress pochta xizmati EMS (Express Mail Service)dan foydalansa qulaydir. Pochtaning turi va og’irligiga qarab haq farq qiladi va xalqaro pochta (EMS, aeroport posilkasi, maxsus)ni yuborgandan keyin pochta vebsayti yoki muloqot markazining xalqaro pochtasining joylashishini tekshirish bo’limi orqali dostavkani tekshirish mumkin. Ko’p millatli oilalar Vataniga EMS yuborayotganda haqning 10%ni arzon to’lashi mumkin. (2017 avgustda) • Uy dostavkasi Uy dostavkasi pochta yoki buyumlarni iltimos qillingan joygacha olib borib beradigan xizmatdir. Uy dostavkasi xizmatlarini beradigan kompaniyalar

URL

Telefon raqami

Hanjin Post

www.hanjin.co.kr

1588-0011

CJ Daehan Tongwoon

www.cjlogistics.com

1588-1255

KGB

www.kgbls.co.kr

1577-0123

Logen

www.ilogen.com

1588-9988

Pochta uy dostavkasi

http://parcel.epost.go.kr

1588-1300

08 Uyali aloqa va moliya

Kommunikatsion sotuvlari Kommunikatsion sotuvlar bu internet, televideniye, katalog kabi kommunikatsion usullaridan foydalanib sotuvchi va sotib oluvchilar orasida buyumlar savdosi bo’lib o’tadigan savdo turidir. Kommunikatsion sotuvning turiga internet shoping, televideniye shopingi, katalog shopingi kabilari kiradi. ■Internet shoping Internet do’konida kiyimlar, oziq-ovqat, har kuni ishlatiladigan buyumlar, maishiy texnika, sayohat bilan aloqasi bo’lgan buyumlar kabi har xil buyumlar sotiladi. Eng mashhur savdo markazlari katta markazlar, univermaglardan boshlab Gmarket, Auction, Wemef, Tmon, 11st, coopang kabi har xil social commercelar ham bor.

TIP. Internet shoppingdan foydalanish usuli ① A’zo bo’lish (chet ellik ro’yxat kartasiga kiritilgan ismni kiritish kerak) → ② login → ③ darhol sotib olish yoki savatga (kolyaska) solish → ④ haqni to’lash → ⑤ to’lov usulini tanlash (kredit, chek karta, oson to’lash, naqd pul, uyali telefon orqali kabi) → ⑥ dostavka haqi va dostavka manzili, to’lanayotgan haqni tekshirib “to’lash” tugmasi bosiladi (savdo markaziga qarab to’lash usullari farq qiladi)

Seuldagi hayot 84·85

Koreyada istiqomat qiladigan chet elliklar

Koreyada istiqomat qilmaydigan chet elliklar

• ‌ Koreyada istiqomat qilishga ariza bergan yoki chet ellik ro’yxatidan o’tgan Koreyada yashaydigan chet elliklar koreyaliklarning bank hisobi bilan bir xil.

• ‌ Faqat chet eldan pulni yuborib yoki olib Koreyaning chet el valyutasi bilan shug’ullanadigan banki orqali almashtirilgan pullar schtyotga qo’yiladi yoki yechiladi. • ‌ Koreyslarning hisobi bilan farq qiladigan joyi, bu aktsiyalarni boshqa odamga o’tqazayotganda daromadi mavjud bo’lsa o’tqazish solig’i undiriladi va divident daromadi solig’i paydo bo’lsa tegishli davlat bilan soliqlash bitimining protsentiga asoslanib soliq kelishiladi.

Chet ellik yurtdoshlar • ‌ Koreyada istiqomat qilishi yoki qilmasligiga qarab bank von/chet el valyutasi hisobi kabilari tanlanadi. • ‌ 17 yoshdan oshgan chet ellik yurtdoshlar chet ellikligi belgilangan shaxsiy guvohnomasini olishi mumkin.

■Pul jo’natish Pul o’tqazish belgilangan valyuta banki orqali yiliga 50 ming dollar ichida (o’tqazish+almashtirish) mumkin bo’lib, o’tqazilayotgan pulning kelib chiqishini tasdiqlaydigan hujjatlar bo’lsa, daromad olingan miqdor ichida o’tqazish mumkin. Komissiya haqi va batafsil ma’lumotlar bankga qarab farq qiladi. • Kerakli hujjatlar : Pasport, chet ellik ro’yxat kartasi, daromadi bo’lsa daromadni tasdiqlaydigan hujjat • ‌ Chet el banki hisobhisobiga yuborganda : Elektron kanallaridan foydalanib oson va tez pul o’tqazish mumkin. Oluvchi ismi, manzili, hisob raqami, bank nomi va filial nomini ingliz tilida yozish kerak. ■Pul almashtirish Chet el valyutasi yoki yo’l cheklari Koreyaning barcha chet ellik valyutasi bilan ishlaydigan bank va aeroport kabilarida joylashgan pul almashtirish punktlarida vonga almashtirish mumkin va 1 marta davlatga kirganda 10 ming dollargacha almashtirish mumkin. Bozorning holatiga qarab valyuta kursi o’zgaradi. TIP. Chet el valyutasini almashtirish qoidalari (Foreign Exchange Regulation) Chet ellik turistlar, chet ellik istiqomatchilar va istiqomat qilmaydiganlar chet el valyutasi savdo-sotig’ini oshirganda quyidagi valyuta almashtirish qoyidalariga rioya qilishi kerak. ■Von sotib olganda Davlatga kirib kelganda olib kelgan summa ichida sotib olish mumkin. Koreyada vaqtincha yashayotgan chet ellik noistiqomatchilar 10 ming AQSh dollarigacha chet el valyutasini sotib koreys vonini xarid qilishi mumkin.

02 Moliya xizmatlari 1

Banklar ■Bank hisobini ochish Chet ellik bank hisobini ochganda istiqomat chet elliklari va noistiqomat chet elliklarga bo’linadi. Barcha bank xizmatlari hisob egasi bevosita bank filialiga borib qilishi kerak va shaxsiy guvohnoma (pasport, chet ellik ro’yxati kartasi, istiqomat guvohnomasi kabi)si albatta kerak. Koreya moliya haqiqiy ism akti (Real Name Verification Act) ga a’zo bo’lgan davlat bo’lib, barcha moliya xizmatlari haqiqiy ism asosida o’tqaziladi. Vakolatli shaxs orqali faoliyat oshirayotganda moilaviy asl ism faoliyatida ruxsat beriladigan isbotlovchi hujjatlarni topshirish kerak.

■Valyuta sotib olganda Koreyada olingan daromad yoki chet ellik o’zi sotgan valyuta ichida ruxsat beriladi. Koreyada vonni sotgan tarixi bo’lmasa arizasiz eng ko’pi 10 ming dollargacha sayohat harajatlari sifatida valyutani sotib olish mumkin va albatta pasportni ko’rsatish kerak. Bu holda chet el o’tqazmalari ham bir xil qo’llaniladi. • ‌ KEB Hana Bank ☎1599-1111 (chet el tilida maslahat uchun 8ni bosing) / www.kebhana.com [koreys, ingliz, yapon, xitoy, vietnam] • ‌ Woori Bank ☎1588-5000 (chet elliklar uchun 1599-2288 / www.wooribank.com [koreys, xitoy, yapon, filippin, vietnam, mongol]

■Internet banking Internet orqali bank xizmatlarini olib boradigan moliyaviy sistemadir. Internet banking xizmatlaridan foydalanish uchun bankga tashrif qilib rasmiy guvohnoma va individual ma’lumotni saqlash kartasini olish kerak. Individual ma’lumotni saqlash kartasini yo’qotib qo’yganda moliyaviy jinoyat kabilariga ishlatilishi mumkin bo’lgani uchun har doim narozat qilish kerak.

08 Uyali aloqa va moliya

Seuldagi hayot 86·87

■Kredit kartasi • ‌ Berilish huquqi : Kredit kartasi karta firmasiga qarab har xil berish talablarini belgilaydi va faqat talabga mos keladigan chet elliklarga kartani beradi. Tekshiruv natijasiga qarab kartani berish rad qilinishi mumkin va ayrim karta kompaniyalarda chet elliklarga kredit kartani bermaydi. • ‌ Olish usuli va kerakli hujjatlar : Yaqin bank yoki karta do’koniga borsa yoki vebsaytga kirib ariza berish mumkin. Kerakli hujjatlar a’zolik arizasi(surat bilan), chet ellik ro’yxat kartasi, kerak bo’lsa daromadini tekshirish mumkin bo’lgan hujjatlar(ish joyidan guvohnoma, soliq kvitantsiyasi kabi) bo’adi va karta firmasi bilan bankga qarab so’raydigan hujjatlar farq qilishi mumkin. • ‌ Yillik haq : Kredit kartasini olish va xizmatlari haq sifatida a’zo karta olgan oyda har yili undiriladi. Yillik haq asosiy yillik haq va bog’langan xizmat haqiga bo’linib (oila kartasi, yuridik kartadan tashqari), asosiy yillik haq ega bo’lgan kartaning miqdoriga qat’i nazar har yili 1 marta to’lanadi, va bog’langan xizmatlar haqi ega bo’lgan kartaning har biriga alohida to’lanadi.

Mehnat daromadi bo’lmagan chet ellik talabaman, kredit kartasini olish mumkinmi?

Bankga qarab farq qiladi, lekin eng past summadan ortig’ini bankga qo’yib usha summaga moslab har oylik limitni belgilasa kredit kartani olish mumkin. Lekin, kredit kartasidan foydalanayotganda limit summasiga teng bo’lgan pulni bankda saqlash kerak bo’ladi.

Chet ellik istiqomatchi yurtiga yubora oladigan pulning maksimum miqdori qancha?

Koreyada istiqomat qilayotgan chet elliklar 1 yilda maksimum 50 million vongacha chet elga pul yuborishi mumkin. 50 milliondan ortiq pul yubormoqchi bo’lganda mehnat vizasini olgan chet elliklar ish beruvchi bergan daromad solig’i to’lov guvohnomasini bankga topshirib daromad olgan summa ichida yuborishi mumkin.

Chet elda sotib olgan Koreyalik brendli telefonni Koreyada ham ishlatish mumkinmi?

2011 yildan keyin ishlab chiqarilgan smartfonlarning 70% GSM va DCMA formatini tanlay oladigan funktsiyasiga ega. Bunday smartfonlardan Koreyada faqat USIM chipini xarid qilib foydalanish mumkin. %

Chet elning internet do’konlaridan foydalanmoqchiman soliq va dostavkani tekshirish usuli bormi?

Avvalam bor internet do’konda narsani sotib olishdan oldin Koreyaga olib kelish mumkin bo’lgan buyumlarni Pochta bo’limi (www.koreapost.go.kr)da tekshirish mumkin. Ruxsat berilgan buyumlarga nisbatan dostavka haqi qo’shilib 150 ming vondan oshmagan buyumlarga soliq solinmaydi. To’lov boji buyumga qarab farq qiladi va buyum dostavka qilinayotganda dostavka xodimiga to’lanadi. Kitoblarga bojxona to’lov boji solinmaydi. Batafsil ma’lumotni Bojxona bo’limi (http://english.customs.go.kr)da tekshirish mumkin.

Seuldagi hayot 88·89

01 Seulning xiyobonlari 1

Hangang fuqarolar xiyoboni Hangang daryosi bo’yining har xil joylarida Hangang fuqarolar xiyobonlari bor. Ganseo, Yanghwa, Mangwon, Seonyudo, Yeouido, Ichon, Banpo, Jamwon, Ttukseom, Jamsil, Gwangnaru kabi 11 joy. • Hangang proyektlari departamenti http://hangang.seoul.go.kr

Seuldagi hayot

Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar 2

World Cup xiyoboni Seul World Cup stadioni yaqinida joylashgan xiyobon bo’lib 15 yil mobaynida axlat svalkasi bolgan joyni 2002 Koreya-Yaponiya dunyo kuboki ochilishi va yangi ming yillikni marosimlash uchun katta miqyosda ekologik-botanik xiyoboni qilib tashkil topgan. Eng mashhur xiyobon “Tinchil xiyoboni”dan boshlab, “Osmon xiyoboni”, “Kun botish xiyoboni”, “Nanjichon xiyoboni”, “Nanji Hangang xiyoboni”, 5ta temali xiyobonlardan tashkil topgan. • Manzil : Seul shahri Mapo-gu Hanulgongwon-ro 84 6 liniya World Cup Stadium bekati • Murojaat : 02-300-5500 http://parks.seoul.go.kr/template/ sub/worldcuppark.do

01 Seulning xiyobonlari 02 Sport muassasalari 03 Madaniy boyliklar va madaniyat muassasalari 04 Seul turizmi 05 Seulning an’aniy bozorlari 06 Har xil davlatlar super marketlari 07 Volontyorlik faoliyati

+ Q&A

Olympic xiyoboni 1986 yil Osiyo o’yinlari va 1988 Seul olimpiyadasini qutlov qilish uchun qurilgan, lekin hozir sport, madaniyat-san’at, tarix, ta’lim kabi har xil maqsadda ishlatiladigan umumiy xiyobondir. • Manzil : Seul shahri Songpa-gu Olympic-ro 424 5 liniya Olympic Park bekati 8 liniya Mongchon Toseong bekati • Murojaat : 02-410-1114 www.olympicpark.co.kr

09 Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Seonyudo xiyoboni Suv tozalash stantsiyasining inshootini qayta tiklab qurilgan botanik xiyobon va suv xiyobonidir. Suv tozalash markazi, Suv o’simliklari bog’i, Atrof-muhit va suv xiyoboni kabi har xil suv o’simliklari va botanik o’rmondan zavqlanish mumkin.

Seuldagi hayot 90·91

02 Sport muassasalari 1

Sport markazlari Seulda har gu da sport markazlari bor. Sport markazi umumiy sport muassasasi bo’lib mushaklar va yurako’pka chidamligini kuchlashtirish mumkin bo’lgan har xil mashq uskunalari mavjud. Har sport markazda farqi bo’lsa ham fitnes darslaridan boshlab suzish, basketbol, yoga, badminton, qilichbozlik kabi har xil dasturlar bor.

• Manzil : Seul shahri Yeongdeungpo-gu Seonyu-ro 343 9 liniya Seonyudo Park bekati • Murojaat : 02-2631-9368

Sport muassasalarini bron qilish Spor t muassasalaridan foydalanishni Seul shahri jamoiy xizmat vebsayti (http://yeyak.seoul.go.kr [koreys, ingliz])da oson holda bron qilsa bo’ladi. Sport muassasalaridan tashqari lektsiyalar, joyni ijaraga olish va berish kabi xizmatlaridan foydalanish mumkin. Faqat chet ellik ro’yxat kartasi bo’lsa bron xizmatlaridan foydalanish mumkin.

Seul o’rmoni 2005 yilda ochilgan Seul o’rmoni oldingi Tukseom sport xiyobonini Nyu-Yorkning Markaziy xiyoboniga o’xshatib shaharni ichidagi o’rmon holida qurilgan joydir. Baland daraxtlar orasida tashqari sahna, maydon, sun’iy ko’l kabilar bor. • Manzil : Seul shahri Seongdong-gu Tukseom-ro 273 Bundang liniyasi Seoul Forest bekati • Murojaat : 02-460-2905 http://seoulforest.or.kr

03 Madaniy boyliklar va madaniyat muassasalari 1

Asosiy saroylar Seul shahri markazida Choson davrida qurilgan 4ta asosiy saroylar mavjud. Kyongbokkung, Changdokkung, Changgyonggung, Toksugung hammasi Seulning markazida joylashgan. Shahar hokimiyati, Kvanghvamun, Insadong kabilarga yaqin saroylar har xil madaniyat dasturlaridan foydalanish mumkin.

Nomi

Songpanaru xiyoboni Jamsil Seokchon ko’li atrofida joylashgan ko’l bo’lib Seokcho ko’l xiyoboni deb ham etiladi. Xiyobon atrofida atraktsionli xiyobon, univermagi kabilar bor va oquvchilardan boshlab oilalarga mashhur joydir. • Manzil : Seul shahri Songpa-gu Samhaksa-ro 136 2, 8 liniya Jamsil bekati 8 liniya Seokchon bekati • Murojaat : 02-2147-3380

Joy va telefon raqamlari • Manzil : Seul shahri Jongo-gu Sajik-ro 161

Kyongbokkung

3 liniya Gyeonbokkung Palace bekati • Murojaat : 02-3700-390 0, www.royalpalace.go.kr [koreys, ingliz]

• Manzil : Seul shahri Jongo-gu Yulgok-ro 99 Changdokkung

3 liniya Anguk bekati • Murojaat : 02-3668-2300, www.cdg.go.kr [koreys,ingliz]

• Manzil : Seul shahri Jongo-gu Sejongdae-ro 97 ※Bundan tashqari Seul ichida har xil temali xiyobonlar bor. Seulning tog’lari va xiyobonlari vebsayti (http://parks.seoul.go.kr [koreys])da xiyobonlar haqida ma’lumot beriladi.

Toksugung

1,2 liniya City Hall bekati • Murojaat: 02-771-9951, www.deoksugung.go.kr [koreys, ingliz]

09 Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Seuldagi hayot 92·93

Nomi Chang gyeong gung

Joy va telefon raqamlari • Manzil : Seul shahri Jongro-gu Changgyeonggung-ro 185 4 liniya Hehwa bekati • Murojaat : 02-762-4868, http://cgg.cha.go.kr [koreys, inglliz, xitoy, yapon]

Galereyalar va muzeylar Seulda Koreya tarixi, Koreya milliy madaniyati kabi mavzularga asoslangan muzey va galereyalar bor. Bu yerda har xil ko’rgazmalar va madaniyat-san’at tadbirlari o’tqaziladi. ■Galereya Nomi

Joy ma’lumoti va telefon raqamlari • Manzil : Seul shahri Jung-gu Deoksugun-ro 61

Jong myo

1,2 liniya City Hall bekati • Ish vaqti : Oddiy kunlar (seshanba - juma): 10:00 - 20:00

• Manzil : Seul shahri Jongro-gu Jongro 157 1, 3, 5 liniya Jongro 3-ga bekati

Shanba, yakshanba, dam olish kunlari: 10:00 - 19:00 ※ Qish kunlari (noyabr - fevral) 10:00 - 18:00

• Murojaat : 02-765-0195, http://jm.cha.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

• Murojaat : 02-2124-8800 Seul shahar galereyasi

http://sema.seoul.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Tamoshalar ■‌ Seulda Davlat teatri, Sejong madaniyat saroyi, San’at uyi, LG san’at markazi kabi katta va kichik tamoshalar muassasalari bor. Tamosha muassasalarida milliy madaniy tamoshalardan boshlab myuzikl, kontsert, spektakllar kabi har xil tamoshalar qo’yiladi. “Tehakro” deb ataladigan Jongro-gu Hehwa-dong atrofida ko’p kichik teatrlar yig’ilgan va har kuni tamoshalar ochiladi. Bir xil tamoshalar ingliz tili subtitr xizmati taqdim etiladi.

• Manzil : Seul shahri Nowon-gu Dongil-ro 1238 7 liniya Jungge bekati / Hage bekati • Ish vaqti : Oddiy kunlar (seshanba - juma): 10:00 - 20:00 Shanba, yakshanba, dam olish kunlari: 10:00 - 19:00 ※ Qish kunlari (noyabr - fevral) 10:00 - 18:00 • Murojaat : 02-2124-5248~9 Seul shahar Shimoliy Seul galereyasi

■ Seulda faqat ixtisos tamoshalar emas, balki ko’chalarda ko’rish mumkin bu’lgan tamoshalar ham ochiladi. Ko’cha tomoshaning markazi deb chaqiriladigan Xonde atrofida busking orqali o’zini tanishtiradigan yosh san’atkorlarni uchratish mumkin. Xongde atrofi kech tushsa raqs va musiqadan zavqlanadigan yosh klubchilar energiyasidan katta bayramga aylanadi.

Nomi

http://sema.seoul.go.kr/bukseoul [koreys]

Joy ma’lumoti va telefon raqamlari • Manzil: Seul shahri Yongsan-gu Seobinggo-ro 137 4 liniya Hehwa bekati • Dam olish kunlari: 1 yanvar, Solnal va Chusok bayramlari • Murojaat: 02-2077-9000, www.museum.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Davlat markaziy muzeyi

■ Internet tamosha chiptalari xarid qilish xizmati Seul shahri rasmiy turizm ma’lumot vebsayti (www. visitseoul.net [koreys, ingliz, xitoy, yapon])da tamosha va kino ma’lumotlarini qidirib haqigacha to’lash mumkin bo’lgan xizmatlar beriladi. Chet elda berilgan kredit kartasi bilan ham to’lash mumkin.

• Manzil: Seul shahri Yongsan-gu Seobinggo-ro 137 4 liniya Hehwa bekati • Dam olish kunlari: 1 yanvar, Solnal va Chusok bayramlari • Murojaat: 02-2077-9000, www.museum.go.kr/site/child [koreys] Davlat markaziy muzeyi bolalar muzeyi • Manzil : Seul shahri Socho-gu Nambu Sunhwanro 2364 3 liniya Janubiy terminal bekati • Dam olish kunlari : Har hafta dushanba, 1 yanvar • Murojaat : 02-580-3130, Davlat milliy musiqa muzeyi

www.gugak.go.kr [koreys]02-580-3130, www.gugak.go.kr [koreys]

09 Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Nomi

Seuldagi hayot 94·95

Joy ma’lumoti va telefon raqamlari

Milliy san’at maktabi Chet elliklar uchun milliy madaniyat va san’at darslari berilib, Koreyaning madaniyatini tushunish uchun yordami tegadi.

• Manzil : Seul shahri Yongsan-gu Seobinggo-ro 139 4 lin.iya Hehwa bekati • Dam olish kunlari : 1 yanvar, Solnal va Chusok bayramlari

Ta’lim maskanalari

Ta’lim tashkili

Koreya milliy aroqlar instituti

Milliy aroqlar

Manzil Jongro-gu Jahamun-ro 62

Veb-sayti www.ktwine.or.kr [koreys]

• Murojaat : 02-2124-6200 Davlat Hangil muzeyi

www.hangeul.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

• Manzil : Seul shahri Jongro-gu Samcheong-ro 37 3 liniya Anguk, Gyeongbokkung bekati • Dam olish kunlari : 1 yanvar, Solnal va Chusok bayramlari • Murojaat : 02-3704-3114 Davlat Hangil muzeyi

Hulq atvor (etiket) Jung-gu Jangchungdong 2 ga ta’limi Jangchungdan-ro 72

www.yejiwon.or.kr [koreys]

Samchonggak

Oziq-ovqat madaniyati bilan tanishish

Seongbuk-gu Seongbuk-dong Daesagwan-ro 3

www.samcheonggak.or.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Saroy taomlari instituti

Oziq-ovqat madaniyati bilan tanishish

Jongro-gu Changdeokgung 5 gil 16

www.food.co.kr [koreys]

Temple Stay Umumiy ma’lumot markazi

Tog’dagi ibodatxona bilan tanishish

Jongro-gu Ujeongguk-ro 45

www.templestay.com [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Yejiwon

www.nfm.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, german, frantsuz, ispan]

• Manzil : Seul shahri Jongro-gu Samcheong-ro 37 3 liniya Anguk, Gyeongbokkung bekati • Dam olish kunlari : 1 yanvar, Solnal va Chusok bayramlari • Murojaat : 02-3704-4540 Davlat milliy muzeyi bolalar muzeyi

www.kidsnfm.go.kr [koreys, ingliz]

6 • Manzil : Seul shahri Jongro-gu Hyoja-ro 12 3 liniya Gyeongbokkung bekati • Dam olish kunlari : 2017 yil 1 yanvardan boshlab Dam olish kunlarisiz ishlaydi

Kutubxonalar Kutubxonadan foydalanish uchun avval kutubxona vebsaytida a’zo bo’lib foydalanish guvohnomasini olish kerak. Chet elliklar a’zo bo’lganda Koreyada istiqomat guvohnomasi yoki chet ellik ro’yxat kartasining nusxasi kerak. Ijara muddati kutubxona yoki ijaraga olayotgan materiallarning xususiyatiga qarab farq qilishi mumkin va ijaraga olayotganda muddatni tekshirish kerak.

• Murojaat : 02-3701-7500 Davlat saroy muzeyi

www.gogung.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

■ Davlat markaziy kutubxonasi • Manzil: Seul shahri Socho-gu Banpodae-ro 201 • Murojaat 02-535-4142, www.nl.go.kr

• Manzil : Seul shahri Jongro-gu Changgyeonggung-ro 215 4 liniya Hehwa bekati • Murojaat : 02-3668-2200 www.ssm.go.kr [koreys]

■ Foydalanish guvohnomasini olish tartibi

Davlat bolalar fan muzyei

Kinoteatr ingliz tili subtitiri bilan Koreys tilini yahshi bilmagan chet elliklarning inglizcha subtitri xizmatlarini taqdim etuvchi kino teatri mavjud. Batafsil ma'lumot websayt Cine in Korea (http://cineinkorea.com [ingliz]) tekshirishingiz mumkin.

Veabsaytda a’zo bo’lish Yangi olish

Foydalanish guvohnomasi olish bo’limida shaxsiy tasdiqdan o’tish kerak • Kerak bo’lgan narsalar : Shaxsiy guvohnoma

Foydalanish guvohnomasini olish

09 Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Seuldagi hayot 96·97

04 Seul turizmi

Festivallar Seulda har yili har xil festivallar ochiladi. Fasl bo’yicha ochiladigan festivallar quyida keltirilgan. Fasl

Bahor

Yoz

Festival nomi

Manzil

Veb-sayti

Seul baraban festivali

Shahar hokimiyati maydoni

www.seouldrum.go.kr [koreys]

Eungbongsan forzitsiya festivali

Seongdong-gu Eungbong-dong

http://sd.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Yeongdeungpo Yeouido Bahor feyrverki

Yeongdeungpo-gu Yeoiseo-ro rayoni

http://tour.ydp.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Yeondeunghoe (Lampalar festivali)

Jongo Jogesa ibodatxonasi

www.llf.or.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, frantsuz, ispan]

Seul fringe festival

World Cup Stadioni

www.seoulfringefestival.net [koreys]

Hangang Mongtang yoz festivali

Seul 11ta Hangang tumani atrofi

http://hangang.seoul.go.kr/ project2017 [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

Seul ko’cha san’ati festivali

Seul markazi

www.festivalseoul.or.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon]

• ‌ Seul shahar tur avtobusi mashhur turizm joylari va shoping kabi temalar bo’yicha bir kun ichida hammasini ko’rish mumkin bo’lgan avtobus. Chiptani xarid qilsa 1 kun bo’yi soniga qat’i nazar foydalanish mumkin. Tur kursi, foydalanish haqi kabi batafsil ma’lumotlarni Seul shahar tur avtobusi vebsayti (www.seoulcitybus.com [koreys, ingliz, xitoy, yapon])da ko’rish mumkin. • ‌ Seul shahri rasmiy turizm ma’lumot vebsayti (www. visitseoul.net [koreys, ingliz, xitoy, yapon]) yoki Koreya Respublikasi burchak burchaklari (http://korean.visitkorea.or.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, frantsuz, rus, ispan, tai]) da Seul turizmi haqida ma’lumot olish mumkin.

05 Seulning an’anaviy bozorlari 1

Kuz

Qish

Itevon xalqaro festivali

Itevon

www.itaewon.or.kr [koreys]

Seul dunyo feyrverk festivali

Yoido Hangang xiyoboni

www.hanwhafireworks.com [koreys]

Osmon xiyoboni yangi yil kutish marosimi

Osmon xiyoboni

http://worldcuppark.seoul.go.kr [koreys]

Davlat milliy muzeyi Chongvol Teborim Hanmadang

Davlat milliy muzeyi

www.nfm.go.kr [koreys, ingliz, xitoy, yapon, nemis, frantsuz, ispan]

Namsangol Yangi yil festivali

Namsangol Xanok qishlog’i

www.hanokmaeul.or.kr [koreys]

Seul shahar turi

Namdemun bozori 600 yillik tarixini maqtaydigan Namdemun bozori taxminan 10 mingta do’koni mavjud bo’lgan Seulning mashhur joyidir. Kiyimlar, aksessuarlar, oshxona buyumlari, milliy san’at buyumlari, oziqovqat, galantereya buyumlari kabi hayotga kerak bo’lgan turi 1700dan ortiq buyumlar sotiladi. Geografiya bo’yicha ham Koreya banki, Jeongdong ko’chasi, Myeongdong, Namsan minorasi, Namsan Xanok qishlog’i kabilari yaqin joylashgan bo’lib chet elliklar orasida eng mashhur joydir. Metro 4 liniya Hoehyeon bekatiga yaqin. Batafsil ma’lumotni Namdemun bozori vebsayti (www. namdaemunmarket.co.kr)dan qarash mumkin.

Tongin bozori Taxminan 80ta do’kondan tashkil topgan Tongin bozori oziq-ovqat do’konlari eng ko’p bo’lib, sabzavot, meva, tirik dengiz mahsulotlari, kiyimlar kabi buyumlarni sotadigan do’konlar ham joylashgan. 2012 yilning yanvaridan boshlab “Nonushta kafesi Tong” ishini yuritib kelmoqda va ko’p koreyalik va chet ellik turistlarga mashhur bo’lib kelayapti. Kerakli miqdorda pulni tangaga almashtirib bozorda har xil taomlarni xarid qilib Nonushta kafeda iste’mol qilish mumkin. Metro 3 liniya Gyeongbokkung bekatiga yaqin. Batafsil ma’lumot uchun Tongin bozorining vebsayti (https://tonginmarket. modoo.at)ni qarang.

09 Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Mangvon bozori Seul Mapo-gu Mangvon-donga joylashgan Mangvon bozori oddiy milliy bozorda ko’rsa bo’lgan sabzavotlar, mevalar, baliqlar, maishiy buyumlardan tashqari har xil ko’cha ovqatlari sotiladi. 30dan ortiq do’kon ishlab, metro 6 liniyasi Mangwon bekatiga yaqin.

Seuldagi hayot 98·99

06 Har xil davlatlar super marketlari Koreyada istiqomat qilayotgan chet elliklar soni qat’iy tarzda o’sayotgani uchun Seulda ham chet el mahsulotlarini sotadigan maxsus do’konlarning soni o’sib boryapti. Vataningizning taomlarini tayyorlamoqchi bo’lsangiz xilmahil mahsulotlarni sotib olishingiz mumkin. 1

Xitoy Nomi

Kvangjang bozori Matolardan boshlab, Hanbok, ayollar kiyimi, kiyimlar uchun xom ashyo, Hanbok (koreys milliy kiyimi) yoki aksessuarlar, interierga qiziqishingiz bo’lsa Kvangjang bozoriga bir kelib ketishingizni tavsiya qilamiz. Shopingdan keyin Mayak kimpap deb ataladigan “Komakimpap”, moshni maydalab qilingan Mosh pindettok va makkolli mashhur. Metro 1, 3 liniya Jongro 3-ga bekati, metro 1 liniya Jongro 5-ga bekatiga yaqin. Yo’l ma’lumoti va bozor ish vaqti kabilarni Kvangjang vebsayti (www.gjmarket.org)da batafsil tekshirish mumkin.

Daerimdong Chinatown

Noryangjin baliq bozori Koreyada eng katta baliq ulgurji bozoridir. Azonda butun Koreyadan keladigan har xil dengiz mahsulotlari bu yerda yig’ilib kimoshdi savdosi orqali har xil joylarga yuboriladi. Shuning uchun, yanada toza va sof dengiz mahsulotlarini tatib ko’rish mumkin bo’lib o’z ko’zi bilan ko’rish mumkin bo’ladi. Metro 1, 9 liniya Noryangjin bekatiga yaqin. Ish vaqti kabi ma’lumotni Noryangjin baliq bozori vebsayti (www.susansijang. co.kr)da batafsil tekshirish mumkin.

Yeonnamdong Chinatown Konkuk Chinatown

2, 7 liniya Konkuk bekati 5 chiqish

Yaponiya Har xil yapon oziq-ovqatlari va mahsulotlarni sotadigan Monomart Banpo Sorae do’koni, Ichon do’koni, Yeongdeunpo do’koni, Hannam do’koni kabi Seulda 10ta do’kon bor. Batafsil do’kon manzili va mahsulotlar haqida ma’lumot olish uchun Monomart vebsayt (www. monolink.kr [koreys])da tekshirish mumkin.

Janubi-Sharqiy Osiyo Filippin, Indoneziya, Vietnam kabi Janubi-Sharqiy Osiyo oziq-ovqat mahsulotlarini Seulning har xil joylarida joylashgan Asia Martda xarid qilish mumkin.

Markaziy Osiyo Rossiyadan boshlab Markaziy Osiyoning oziq-ovqatlarini “Markaziy Osiyo ko’chasi” deb ataladigan joy, Jung-gu Kvanghi-dong “Tongdemun ipak yo’li”da topish mumkin.

Kyongdong bozori Kyongdong bozori koreys milliy dorilarining 70% sotiladian joydir. 6/25 urushidan keyin Kyonggi shimoli va Kangvondo atrofida yashaydigan dehqonlar qishloq-ho’jalik mahsulotlari, sabzavot, o’rmon mahsulotlarini ishlab chiqarib, terib olgan joyda tabiatan bozor paydo bo’lgan. Dongdaemun-gu Chegi-dong, Yongdu-dong, Chonnong-dong atrofida joylashgan Seul dori-darmon bozori, Kyongdong bozori, Kyongdonggu bozori, Hansoldonggibogam kabilardan tuzilgan. Seul dori-darmon bozorida asosan koreys milliy dorilari savdo qilinadi, Kvangsong savdo ko’chasi va Kyongdong savdo ko’chalarida , jenshen, asal, g’allalar, sabzavotlari kabilari sotiladi. Metro 1 liniya Jegi bekatiga yaqin. Batafsil ma’lumotni Kyongdong bozori vebsayti (www.kyungdongmart.com)dan qarash mumkin.

2 liniya, Gyungi Jung-ang liniyasi, Aeroport liniyasi Hongdae University bekati 2 chiqish

※ Seulda xitoyliklar birga yashaydigan Chinatownlar ko’p. Chinatownlarning ko’chalarida oziq-ovqat mahsulotlarini sotib olish mumkin bo’lgan katta va kichik do’konlar bor bo’lib u yerda qulay tarzda mahsulotlarni xarid qilish mumkin.

Manzil 2, 7 liniya Daerim bekati 12 chiqish

Musulmon oziq-ovqatlar ■Halol mart Do’kon nomi

Manzil

Telefon raqami

Halal Mart KOREA

Mapo-gu Mapodae-ro 143

International Super

Yongsan-gu Bogwang-ro 60-gil 14

02-790-4264

National Foods Mart

Yongsan-gu Usadan-ro 39

02-792-0786

Foreign Food Mart

Yongsan-gu Usadan-ro 36

02-793-0082

Foreign Food Mart

Yongsan-gu Usadan-ro 10 gil 39

02-798-8611

National Food Mart

Yongsan-gu Usadan-ro 10 gil 34

02-790-6547

070-7777-4004

09 Bo’sh vaqtdagi faoliyatlar

Seuldagi hayot 100

■Musulmonlarga moslashgan restoranlar Musulmonlar qoidalariga binoan iste’mol qilinadigan oziq-ovqatlarni chegaraladi va bunday qoidalarga amal qiladigan daraja ham davlatga qarab har xil. Bunday vaziyatni hal qilish uchun Koreya turizm tashkiloti 2016 yildan boshlab musulmonlar foydalana oladigan restoranlar shaklini halol sertifikati, shaxsiy sertifikat, musulmonlar uchun yaqin, cho’chqa go’shti bo’lmagan kabi 4 xilga bo’lib, musulmonlarga mos bo’lgan restoranlarni farq qilish tizimini kiritdi. Musulmonlar foydalana oladigan restoranlarning manzili, ish vaqti kabi batafsil ma’lumotni Koreya turizm tashkiloti nashr qiladigan “Muslim-Friendly Restaurants in Korea” yo’lko’rsatkichi va musulmonlarga mos bo’lgan restoranlarni farq qilish tizimi vebsayti (www.mfrk.or.kr)da tekshirish mumkin.

Seuldagi hayot

07 Volontyorlik faoliyati Volontyorlik faoliyati irq va fuqarolikka qat’i nazar haqiqiy jamoiy munosabatni qurib boradigan bir usul bo’lib, Koreyani tushunib yaxshi ko’rish uchun eng tez yo’ldir. Hoxish bo’lsa chet elliklar ham quyidagi tashkilotlar orqali volontyorlik faoliyatiga faol qatnashishi mumkin. Nomi Seul xalqaro markazi

Veb-sayti

Telefon raqami

http://global.seoul.go.kr [koreys, ingliz, xitoy]

02-2075-4180

Seul volontyorlik markazi

chttp://volunteer.seoul.go.kr [koreys]http://volunteer. seoul.go.kr [koreys]http://volunteer.seoul.go.kr [koreys]

02-776-8473

1365 volontyorlik portali

www.1365.go.kr [koreys]

Ma’muriy ishlar

1522-3658

※ Bundan tashqari ham Hayvonlar ozodligi birlashmasi (www.animals.or.kr [koreys]), Atrof-muhit fondi (www.greenfund.org [koreys]) kabi har xil faoliyat sohalari bor.

Seulda barbekyu qila oladigan joy bormi?

Nanji lageri, Yangje fuqarolar o’rmoni, Chungnang lager o’rmonida barbekyu qilish mumkin. Nanji lagerini Nanji lageri vebsayti (www.nanjicamp.com [koreys, ingliz])da bron qilish mumkin, va Yangje fuqarolar o’rmoni bilan Chungnang lager o’rmonini Seulning tog’lari va xiyobonlari (http://parks.seoul.go.kr)da bron qilish mumkin.

Xobbi yig’ilishlarini qanday topsa bo’ladi?

Chet elliklardan tashkil topgan xobbi yig’ilishlar, ya’ni futbol, beysbol, basketbol, xokey, toqqa chiqish, qilichbozlik, raqs, skin scoober, paraplan, gonka kabi sport xobbi faoliyati va beat box, to’qish kabi har xil sohalarning faoliyati bilan shug’ullanish mumkin. Koreyslar bilan birga shug’ullanadigan faoliyatlar ham ko’p. Klubga a’zo bo’lish haqida ma’lumot uchun Seul xalqaro markazi (http://global.seoul.go.kr)ga murojaat qiling. Bundan tashqari, hozir “Somoim” degan ilova mashhur bo’lib, bir kunlik darslar, muntazam darslardan osongina foydalanish mumkin.

01 Xalqaro nikoh 02 Xalqaro ajrashish 03 Tug’ilish va o’lim guvohnomasi 04 Muhr 05 Soliq 06 Chekishni taqiqlash siyosati 07 Uy hayvonlari 08 Qonun va tartib

+ Q&A

10 Ma’muriy ishlar

Seuldagi hayot 102·103

01 Xalqaro nikoh

Formasi

Chet elliklar orasidagi nikoh arizasi

Xalqaro nikohdan so’ng fuqarolik ■Koreyslar : Koreyslar chet el fuqarolari bilan nikoh qursa ham Koreya fuqaroligini yo’qotmaydi. Chet ellik rafiqining davlatini fuqaroligini olish har davlatning qonunlariga asoslanadi. ■ Chet elliklar : Koreyslar bilan nikoh quradigan chet elliklar darrov Koreya fuqaroligini ola olmaydi. Nikoh immigratsiya (F-6) vizasini olib belgilangan talablariga mos kelsa naturallashish va doimiy istiqomat huquqini oladi. ■Chet elliklar orasida : Chet elliklar orasidagi nikoh har taraf davlatining qonuniga asoslanadi. Batafsil ma’lumot uchun tegishli davlatning elchixonasi yoki konsulligida tekshirish mumkin.

Turi bo’yicha nikoh arizasi tartibi Kerakli hujjatlar fuqarolikga bogliq ravishda farqlar mavjud Nikoh turi

Kerakli hujjatlar

Ariza topshirish joyi

■Koreyada nikoh arizasini topshirganda ① ‌ Chet ellik rafiqalarning nikoh uchun kerak bo’lgan hujjatlar va ularning tarjima nusxalari • ‌ Xitoyliklar nonikohlik guvohnomasi va ularning tarjima nusxalari, oila reesteri • ‌ Fuqaroligiga qarab kerakli bo’lgan hujjatlarning farqi bo’lishi mumkin, shuning uchun avval tekshirib gu ma’muriyatiga borish kerak ②N ‌ ikoh arizasi 1ta (nikoh qurayotgan ikki shaxs va voyaga yetgan guvoh 2 kishining imzosi yoki muhri bosilgan, ikki guvohning shaxsiy guvohnomalarining nusxasi), nikoh qurayotgan shaxslarning shaxsiy guvohnomasi (chet elliklar esa pasport va chet ellik ro’yxat kartasi) ■Oldin chet elga nikoh arizasini topshirganda kerakli bo’lgan hujjatlar Koreys va chet ellik rafiqlar orasidagi nikoh arizasi

①N ‌ ikoh guvohnomasi (nikoh tuzilgan davlatning huquqi bo’lgan muassasidan olingan nikoh guvohnomasi nusxasi va uning tarjimasi) ②C ‌ het elliklarning fuqarolik tasdiqnomasi (oila munosabatlari reesteri, tug’ilganlik haqida guvohnoma, pasport nusxasi, shaxs ro’yxati reesteri nusxasi va h.k.) ③N ‌ ikoh arizasi 1ta (nikoh qurayotgan shaxslarning o’zaro imzosi qo’yilgan yoki muhr bosilgan, voyaga yetgan guvoh ikki kishining imzosi yoki muhri) ④ ‌ Ishtirok qilgan nikoh shaxslarining shaxsiy guvohnomalari • ‌ Chet ellik rafiq qarashli bo’lgan davlatning ariza usulini usha davlatning elchixonasi yoki konsulligida tekshirish mumkin. • ‌ Koreyaning tegishli mahkamasi (gu ma’muriyati) va chet ellik rafiqaning yurtining tegishli mahkamasi (elchixona va h.k.), ikkita joyga topshirish kerak. • Asosli sababsiz 3 oy ichida ariza topshirilmagan holda jarima solinadi. • ‌ Immigratsiya byurosida nikoh immigratsiya yoki doimiy istiqomat vizasiga ariza topshirishga borganda turmush o'rtoqlar birga borishi tavsiya qilinadi.

Koreya mahkamalari (Manzilga qarashli gu ma’muriyati)

Ariza topshirish joyi

• ‌ Chet elliklar orasidagi nikohlarga nisbatan shaxslarning Vatanining qonunlari qo’llaniladi.

Xalqaro nikoh kuchga tushishi uchun har taraf Vatanining qonunlarida belgilangan nikoh shartlarini qondirgan shaxs ma’muriyat muassasiga nikoh haqida ariza topshiradi va oila munosabatlari reesteriga nikoh haqiqati kiritiladi. Nikohdan so’ng yuridik ishlari xalqaro qonunida belgilanmagan bo’lsa, rafiqlarning yurti qonuniy va doimiy yashash joyi qonuniy, va rafiqlarga eng yaqin bo’lgan joyning qonuni tartibida qo’lanilishi odatiydir. 1

Kerakli hujjatlar

• ‌ Chet elliklar orasida nikoh qurilsa har elchixonada beradigan nikoh qurilishi shartlari uchun kerak bo’lgan guvohnoma, shaxsiy guvohnoma, givoh 2 kishining shaxsiy ma’lumotlari kabi hujjatlarni tayyorlab gu ma’muriyatiga nikoh arizasini topshirsa nikoh arizasi olinganligi haqida guvohnoma olsa bo’ladi.

Koreya mahkamalari (Manzilga qarashli gu ma’muriyati)

※ Nikoh vizasiga ariza topish: Viza arizasini topshirishdan oldin kerakli bo’lgan hujjatlarni tekshirish tavsiya etiladi. Kerakli hujjatlar fuqarolik va vaqtga qarab farq qilgani uchun Immigratsiya byurosiga tashrif qiling yoki Chet elliklar ma’lumot markazi (☎1345)ga murojaat qiling.

Xalqaro nikoh ma’lumotlari dasturi Koreya Respublikasining fuqarosi ichida e’lon qilingan davlatlar (Xitoy, Vietnam, Filippin, Kambodja, Mongoliya, O’zbekiston, Tailand)ning fuqarosi bilan xalqaro nikoh qurilayotganda yoki allaqachon xalqaro nikoh qurilgan holda chet ellik rafiqini taklif qilmoqchi bo’lgan odamlar uchun xalqaro nikoh ma’lumotlari dasturi ochiladi. ■Dasturdan o’tish E’lon qilingan davlatlar fuqarolari bilan xalqaro nikoh qurayotgan koreyaliklar “xalqaro nikoh ma’lumotlari dasturi”dan o’tsa nikoh immigratsiya (F-6) vizasini olishi mumkin. ■ Ozod qilinadigan shaxslar Chet ellik rafiqning yurti yoki 3-chi davlatda talaba bo’lish, ishlash kabi sababi bilan 45 kunda ortiq davomiy holda istiqomat qilib munosabatlarni qurib kelgan holda, Koreyada chet ellik rafiq(a) 91 kundan ortiq qonuniy istiqomat qilib taklif qilayotgan shaxs bilan munosabatda bo’lganda, rafiqaning homiladorligi, tug’ishi va boshqa insoniy idrok kerak deb tan olinganda dasturdan o’tishdan ozod qilinadi. Batafsil ma’lumotlar uchun Ijtimoiy birlashuv tarmog’i (www.socinet.go.kr)ni tekshiring.

10 Ma’muriy ishlar

02 Xalqaro ajrashish Xalqaro ajrashishning ikki xil turi bor: kelishilgan xalqaro ajrashish va xalqaro sudi orqali ajrashish ■Kelishilgan xalqaro ajrashish • ‌ Xalqaro shaxsiy qonunlarning ajrashishga qo'llanadigan qonun bo’lib, ① rafiqlarning bir xil yurtining qonuni ② rafiqlarning bir xil doimiy turar joyi qonuni ③ turmush o’rtog’iga tegishli eng yaqin joyning qonuni tartibida qo’llanadi. Shuning uchun ajrashishga qo’llaniladigan qonunning davlatida kelishilgan ajrashish tizimi bo’lsa kelishilib ajrashish mumkin. • ‌ Shuningdek, xalqaro shaxsiy qonunlarda bir taraf Koreya Respublikasida doimiy yashash joyiga ega bo’lgan Koreya Respublikasi fuqarosi bo’lganda Koreya Respublikasining qonuni asosida kelishuv ajrashishga ariza topshirishi mumkin.

Seuldagi hayot 104·105

04 Muhr Muhr - bu shaxsning birligini tekshirish uchun kerak bo’lgan muassasaga oldindan ro’yxatga qo’yadigan maxsus muhr. Koreyada ko’chmas mulk shartnomasi kabi egalik huquqini bajarish, huquqni berish, sudga murojaat qilish kabi qonuniy faoliyat qilayotganda albatta muhr kerak bo’ladi. Chet elliklar ham chet ellik ro’yxatidan o’tgan bo’lsa muhr haqida ariza topshirib muhr guvohnomasini olishi mumkin. 1

Yangi muhrni ro’yxatga qo’yish • ‌ Chet ellik ro’yxat kartasi va pasport, ro’yxatga qo’yadigan muhrni olib o’zingiz bevosita kerakli rayon ma’muriyati (chet ellik ro’yxat kartasi manziliga qarashli rayon administratisyasi)ga tashrif qiling. • ‌ Muhr chet ellik ro’yxat kartasidagi ingliz tilidagi ismga moslashtirilishi odatiy bo’ladi, lekin iyeroglif, hangilda yozish ham mumkin bo’lib, ingliz tilida yozayotganda to’liq ismni yozish qiyin bo’lganda familiyani albatta yozib ism qisqartiriladi. Muhr kattaligi gorizontal 7 mm, vertikal 30 mm dan oshsa bo’lmaydi. • ‌ Chet ellik yurtdoshlar ichida Koreyada istiqomat guvohnomasiga ega bo’lgan shaxslar manziliga qarashli fuqarolar ma’muriy bo’limiga tashrif buyurishlari kerak.

■Sud orqali xalqaro ajrashish • ‌ Chet el sudidagi ajrashish hukmi fuqaro ishlarining qonunlarining shartlariga mos kelsa Koreya Respublikasida ham yaroqli hisoblanadi. Binobarin, chet el sudining ajrashish hukmiga binoan ajrashish arizasini topshirayotganda ajrashish hukmi nusxasi va yakuniy hukm guvohnomasi va har birini tarjimasini topshirish kerak. ※ Seul xalqaro markazi bepul yuridik maslahat: Oddiy kunlar kunduzi soat 2 - 5, ☎02-2075-4180

Muhr guvohnomasini olishga ariza Chet elliklardan o’zining shaxsiy guvohnomasi (chet ellik ro’yxat kartasi) kerak bo’ladi va Koreyada istiqomat qilishga ariza topshirgan chet ellik yurtdoshlardan esa Koreyada istiqomat guvohnomasi va pasporti kerak bo’ladi. Shaxsiy guvohnomada ko’rsatilgan istiqomat muddati o’tib ketgan bo’lsa muhr olish mumkin emas, va istiqomat muddati cho’zilsa olish mumkin.

03 Tug’ilish va o’lim guvohnomasi 1

Tug’ilganlik arizasi Koreyada tug’ilgan chet elliklarning farzandlari tegishli elchixonalaridan tug’ilish haqida guvohnoma olinadi. Tug’ilgandan keyin tug’ilgan farzandlarning pasportini olib tug’ilgandan keyin 30 kun ichida immigratsiya byurosida farzandlarning vizasiga ariza berish kerak. ※ Vizaga ariza topshirayotganda kerak bo’lgan umumiy hujjatlar: Ota-onaning shaxsiy guvohnomalari, elchixonada berilgan tug’ilganlik haqida guvohnoma, surat (2ta), haqi (Vizaga qarab qo’shimcha hujjatlar talab qilinishi mumkin bo’lgani uchun Chet elliklar ma’lumot markazi (☎1345)ga murojaat qiling)

O’lim guvohnomasi Ro’yxatdan o’tgan chet ellik o’lganida uning turmush o’rtog’i, ota-onasi, immigratsiya haqidagi qonunining 89 moddasi 1 punktiga binoan belgilangan shaxs, o’lgan joyining binosi yoki yerining egasi yoki mudiri uning o’limi haqida bilgan kundan boshlab 14 kun ichida yoki o’lgan kunidan boshlab 30 kun ichida chet ellik ro’yxat kartasiga tibbiy guvohnoma yoki ekspertiza guvohnomasi kabi o’limni tasdiqlaydigan hujjatlarni qo’shib istiqomat joyiga qarashli Immigratsiya byurosi yoki filialiga o’lim arizasini topshirish kerak. ■O’z mamlakatiga jo’natganda kerakli bo’lgan hujjatlar • O’likni o’z mamlakatiga yuborganda Aviakompaniya bo’limini tashrif qilib havo yo‘llari yuk hujjati (avianakladnoy)ni tuziladi → havo yo‘llari yuk hujjati beriladi → avia kompaniyaga olib borish kerak bo’lgan hujjat topshiriladi (o’lik olib borish hujjati yoki o’lik ekspertiza guvohnomasi, holatini saqlash tasdiqnomasi, elchixona tasdiqnomasi) • Krematsiyadan keyin qolgan qoldiqlarni o’z mamlakatiga yuborganda Samolyotga olib kirilayotganda o’tqaziladigan tekshiruvda o’lim tekshiruv guvohnomasi, mayyit ekspertiza guvohnomasi, elchixona tasdiqnomasi ichidan bittasi kerak bo’ladi. Olib chiqilayotgan buyumlar uchun foydalanilayotgan aviakompaniyaga kerakli bo’lgan hujjatlar haqida murojaat qilish kerak.

05 Soliq Koreyaning soliq turlari daromad solig’i, yuridik shaxslar solig’i, meros mulk solig’i, beriladigan (sovg’a, tortiq) mulk solig’i, qo’shimcha qiymat solig’i, bojxona to’lovi, fuqarolik solig’i, avtomobil solig’i kabilariga bo’linadi. Davlat soliq departamenti (daromad solig’i, yuridik shaxslar solig’i, meros mulk solig’i va h.k.) va Seul shahri soliq bo’limi (fuqarolik solig’i, shaxsiy mulk solig’i, avtomobil solig’i) soliq ishlariga javob beradi. 1

Mehnat daromadlari va yillik hisobot Yillik hisobot soliq so’linadigan muddat (har yil 1 yanvar - 31 dekabr) mobaynida daromad solig’ini umumiy qilib ishchi to’lashi kerak bo’lgan daromad solig’ini belgilaydigan tizimdir. Ish beruvchi ishchilarning tegishli yilining mehnat daromadi summasidan ishchlarning daromad qaytib berilishi arizasining tarkibi (tibbiy xizmatlar sug’urtasi, sug’urta, ta’lim nafaqasi) ga qarab umumiy daromad qaytarishdan keyin yakuniy belgilangan summani umumiy daromad solig’i deb hisoblab umumiy daromad hisob so’lig’ini hisoblaydi. Keyin, daromad solig’i qonuniy va soliqlash qonuniga binoan soliqni qaytarib berib usha yilda allaqachon undirib olib to’lagan daromad solig’ini qaytarib beradi va farqini undirib qoladi.

Chet elliklar maxsus yillik hisobot maslahat xizmati Internet maslahat Mijozlar markazi chet elliklar maslahatsi

10 Ma’muriy ishlar

Seuldagi hayot 106·107

■ Pulni qaytarish va qo’shimcha tushum Soliqni yig’ib olish majburiyati bo’lgan shax har oy yig’ib kelgan solig’ning yillik jami yillik hisobotda belgilangan soliq haqidan ko’p bo’lsa mehnat daromadchisi yillik hisobotda far qilgan summani qaytarib olishi mumkin. Lekin yig’ilgan soliq miqdori to’lash kerak bo’lgan soliqqa qaraganda kam bo’lsa yillik hisobotda usha farqni qo’shimcha to’lashi kerak bo’ladi.

■Soliq solmaslik va soliqdan ozod bo’lish shartlari • ‌ Mehnat daromadi solig’ining soliq solmaslik va soliqdan ozod bo’lish imtiyozlaridan foydalanish uchun universitet, institut, maktab yoki davlat ruxsat bergan ta’lim muassasalaridan dars yoki tadqiqot sababi bilan 2 yildan kam muddatga taklif qilingan chet el tili professori (o’qituvchi)si bo’lishi kerak degan shartga mos bo’lishi kerak. • ‌ Shuningdek, soliqni yig’ib olish majburiyati bo’lgan shaxs (maktab) soliq inspektsiyasiga mehnat daromad solig’iga nisbatan soliq solmaslik va soliqdan ozod bo’lish arizasini topshiradigan qilib soliqni yig’ib olish majburiyati bo’lgan shaxsga o’zining istiqomat qilayotgan soliq muassasi (Misul uchun: AQSHning IRS, Yaponiyaning Davlat soliq departamenti)da berilgan istiqomat guvohnomasini topshirishi kerak. • ‌ Agar soliq solaslik va soliqdan ozod bo’lishga ariza topshirayotganda istiqomat guvohnomasini topshirmasa yoki soliq solaslik va soliqdan ozod bo’lish arizasini topshira olmagana soliqdan ozod bo’lmaydi. Lekin, keyinchalik ham istiqomat guvohnomasini olib topshirsa yig’ib olingan soliqni qaytarib olishi mumkin. • ‌ Istiqomat davlati va Koreya orasida soliqdan ozod bo’lishlik haqidagi ma’lumotni har davlat bo’yicha tekshirish kerak. Tekshirish usuli : ‌ www.nts.go.kr → Davlat sog’lig’i ma’lumoti → Davlat sog’liq qonunlari ma’lumoti → Qonunlar → Soliq undirish bitimlari

■ Yillik hisobot tartibi Ishchilar keyingi yilning yanvar oyining oxiridan oldin yoki keyin yillik hisobotga kerak bo’lgan soliq qaytarib olish arizasi va soliq qaytarib olish materiallari (kvitantsiya)ni firma (ish joyi)ga topshirishi kerak.) ※ Daromad solig’ini qaytarish uchun kerak bo’lgan materiallar davlat soliq departamentining yillik hisobotini osonlashtirish xizmati (www. yesone.go.kr) orqali internetda oson holda taqdim etiladi.

Umumiy daromad solig’ini aniqlash ma’lumoti ■Umumiy daromad solig’i arizasini topshiradigan shaxslar • ‌ Ishga tushish shartnomasi orqali mehnat daromadidan tashqari boshqa daromadi bo’lganda (misol: televideniyega chiqqanda beriladigan haq va h.k.) yoki shaxsiy tadbirkorlik daromadi (til maktabida ishga olish munosabatisiz mustaqil holda til o’rgatib olinadigan dars haqi) bo’lganda keyingi yilning 1 - 31 may orasida manzilga tegishli soliq inspektsiyasiga umumiy daromad arizasini topshirish kerak. • ‌ Bundan tashqari soliqni yig’ib olish majburiyati bo’lgan shaxs yillik hisobot qilmaganda o’rtada ishdan bo’shagan shaxs yillik hisobot qilayotganda qaytarib oladigan summani tushirib qo’ldirganda ham umumiy daromad solig’i arizasini topshirish kerak. Lekin, faqat yig’ilgan soliq mehnat daromadi bo’lgan holda yillik hisobot qilganda umumiy daromad solig’i arizasini topshirmasa ham bo’ladi.

TIP. Soliqqa qarashli bo’limlar ※Davlat soliq departamenti www.nts.go.kr [koreys, ingliz], ☎126 [koreys], 1588-0560 [ingliz] ※Seul shahri soliq bo’limi http://etax.seoul.go.kr [koreys, ingliz], Dasan ma’lumot markazi ☎120 [koreys, ingliz, xitoy, yapon, mongol, vietnam]

■Umumiy daromad solig’ini qaytarib olish Umumiy daromad arizasini topshirgandan so’ng to’langan soliq ko’p bo’lib uni qaytarib olganda odatda summa 1 iyul (davlat solig’i) va 20 avgust (tuman daromad solig’i) atrofida bank hisobiga tushadi. 3

Chet elliklar poshlina imtiyozlari “Maxsus soliqqa tortishni cheklash” qonuniga binoan chet ellik ishchilar yillik daromad hisoboti yoki umumiy daromad haqida xabar berayotgan vaqtda ishlayotgan korxonadagi mas'ul xodimga yoki yashayotgan manzillariga qarashli soliq idorasi boshlig'iga yagona soliq stavkasi uchun qo'llaniladigan arizani topshirsalar, 19% miqdoridagi soliqni ushlash yagona soliq stavkasi qo'llanilish huquqiga ega bo'ladilar. Lekin, bunday vaziyatlarda soliq normasi va soliq miqdorini hisoblayotganda soliq to’lamaslik, daromad solig’i, soliqni qaytarib olish mumkin emas.

Chet el tili professorlari (o’qituvchilari)ga nisbatan soliq solinmasligi, ozod qilinishi Koreya bilan tuzilgan soliqlash bitimi asosida chet tili professor (o’qituvchi)larning mehnat daromad solig’i to’lanmaslik yoki ozod qilinishi bitimi tuzilgan davlatning istiqomatchisi o’sha davlat va Koreya orasidagi soliqlik bitimida ko’rsatilgan shartlarga mos bo’lsa mehnat daromadi solig’ini to’lamasligi yoki to’lashdan ozod bo’lishi mumkin.

06 Chekishni taqiqlash siyosati Seul shahri bilvosita chekish zararini oldini olish uchun chekish mumkin bo’lgan joylarni chegaralaydi. Chekish man etilgan joylarda chekganda 100 ming von jarima solingani uchun ehtiyot bo’lish kerak. Tegishli joyni nazorat qiladigan shaxs yoki chekish man etiladi degan yozuv yoki stikerni yopishtirmaganda 5 million vondan kam bo’lgan jarima solinadi. 1

Chekish man etilgan joylar (2018 yil noyabr joriy) ■Bino ichida • ‌ Jamoat muassasalari, maktablar, bolalar muassasalari, Tibbiyot muassasalari, restoranlar, saunalar, o’yin avtomatlari, billiard klublari, golf klublari, sport muassasalari, boshlang’ich maktab, kutubxona, turistik turar joy, ijtimoiy yordam muassasasi, komiks kitoblar kutubxonasi kabi ■Bino tashqarisida Metro kirish va chiqishlaridan 10 m ichida, maydonlar, avtobus bekatlari, taksi bekatlari, xiyobonlar, gazni yoqilg’i quish shaxobchalari va gaz stantsiyalari,maktab tozalovchi hudud, piyodalar yo’li,bolalar maydonchasi, turizm zonalari, ayrim ko’chalarda chekish man etilishi yozuvi bo’lgan joylar. (Chekish man etilgan joylar har gu da boshqacha bo’lishi mumkin)

10 Ma’muriy ishlar

Seuldagi hayot 108·109

07 Uy hayvonlari 1

■Hodisalar yuz berganda tez yordam choralari • ‌ Yo’l harakati hodisasida jarohat olganlar bo’lsa hodisa joyidan o’tib ketayotgan odamlarning yordamini olib eng yaqin kasalxonaga olib borib, behush bemorlarning nafas olish yo’llari to’silib qolmasligi uchun qon yoki yer va qumni olib tashlash kerak. Nafasi to’xtab qolganda yurak massaji yoki sun’iy nafas beriladi.

ro’yxatdan o’tish Tug’ilganiga 3 oydan oshgan itga ega bo’lgan odamlar Koreyaning shaxar, gun, rayon (ku) ma’muriyatida ro’yxatdan o’tishi kerak. Dehqonchilik va o‘rmon xo‘jaligi vazirligining hayvonlarni himoya qilish sistemasi (www.animal.go.kr)dan foydalanib hayvonlarni ro’yxatga qo’yishni bron qilish mumkin. Mushuklarning axtalash (TNR) arizasi haqida xar rayon (ku) ma’muriyatining hayvonlar bilan shug’ullanadigan bo’limi yoki Dasan ma’lumot markazi (☎120) ga murojaat qilish mumkin.

Uy hayvonlari bilan birga chet elga sayohat • ‌ Belgilangan karantin tartibidan o’tib uy hayvonlarini chet elga olib borish mumkin. Faqat, uy hayvonlarini vaktsinatsiyadan o’tqazish kerak va tibbiy ko’rik guvohnomasi, vaktsinatsiya guvohnomasi, chiqib ketayotgan davlat, tranzit va kelayotgan davlatning hukumati talab qiladigan hujjatlarni tayyorlash kerak. • ‌ It yoki mushuklarning eksport va import karantini haqida batafsil ma’lumotni Qishloq ho’jaligi, o’rmon, chorvachilik va tog’lik karantini departamentida tekshirish mumkin. (http://www.qia.go.kr/livestock/qua/livestock_outforeign_hygiene_inf.jsp) [koreys, ingliz]

Ko’krakni bosish 30 marta qilinadi

Sun’iy nafas 2 marta beriladi

Ko’krakni bosish va sun’iy nafas berish qaytariladi

Tiklash holat

※ Materiallar: Koreya yurakni tiklash jamiyati

• ‌ Suyagi singan bemorlarga noto’g’ri chora ko’rsatilsa yanada xavfli bo’lgani uchun usha joyda tez yordamni kutib suyak singan joyiga tegish kerak emas. 2

Fuqaro ishlari ■ Yo’l harakat hodisalari ro’y berganda ko’riladigan choralar • ‌ Haydovchi va birga o’tirgan shaxslar darrov mashinani to’xtatib jarohatlangan odamga yordam ko’rsatib eng yaqin politsiya bo’limiga xabar berishi kerak. • ‌ Xabar berish kerak bo’lgan ma’lumotlar : ① yo’l-harakat hodisasi yuz bergan joy, ② jarohlanganlar soni va jaroh darajasi ③ zarar olgan buyumlar va zarar darajasi ④ boshqa ma’lumotlar. • ‌ Hodisaga sabab bo’lib turib hodisa joyidan qochganligiga guvoh bo’lganda jarohat olgan odam(lar)ga yordam berib turib qochayotgan mashinaning raqami, rangi kabilarini ☎112ga xabar qilish kerak.

Jinoiy ishlar ■ Dori-darmonlarni noto’g’ri iste’mol qilish • ‌ Narkotik vositalarni savdo-sotiq qilgandan yoki ulardan foydalanganda qonun asosida ularning savdo-sotig’i yoki foydalanishga ruxsat olmagan shaxslar narkotik moddalarning ashyosi bo’ladigan o’simliklarni o’stirganda, yoki narkotik moddalar va ruhni chalintiradigan dori-darmonlarni olib yurganda, ega bo’lganda, foydalanganda, dostavka qilganda, nazorat qilganda, import-eskport qilganda, ishlab chiqarganda, bemorlarga yozib berganda, qabul qilganda, sotganda yoki sotib olganlikda o’rtagachilik qilganda yoki ismini ijaraga berganda qonunga asoslanib javobgarlikka tortiladi. ■Jinsiy jinoyatlar • ‌ Jinsiy jinoyatlarga fohishalik kabi boshqa odamning jinsini savdo-sotiq qilish, va zo’ravonlikdan boshlab axloqsizlik, seksual xiralik, jinsiy a’zolarni ko’rsatish kabi jinsdan foydalanib odamlarga jismoniy, nutqiy, ruhiy kuch ishlatish harakatlari kiradi. Jinsiy jinoyatlar barchasi qonunga binoan qat’iy jazolanadi.

08 Qonun va tartib 1

Yordam va 119ga xaabar

O’lim vaziyatida ko’rsatiladigan tartib ■Hayvonlar kasalxonasida o’lganda Tibbiy axlat sifatida maxsus korxona olib ketib yoqadi. ■Hayvonlar kasalxonasidan boshqa joyda o’lganda • Krematoriyda krematsiya qilinadi yoki axlat qopiga solib tashaladi (hayvonlar maishiy chiqindi deb hisoblanadi). • Hayvonlar dafn marosimi firmasi orqali krematsiya qilish mumkin. ※ Hayvonlarning o’liklarini yerga ko’mish noqonuniy hisoblanadi. Lekin, ega bo’lgan yerni 1 metrdan oshiq kovlab u yerga ko’mganda noqonuniy deb hisoblanmaydi.

Yurak to’xtaganligi tekshiriladi

Tartib • ‌ Jamoat joylarda uyali telefonlari o’chirib qo’yiladi yoki ovozsiz rejimga o’tqaziladi. Ayniqsa kinoteatr, kontsert zal kabilarida uyali telefonning chirog’i zalni bezovta qilgani uchun albatta elektr quvvatini o’chiriladi. • ‌ Mashinalar belgilangan joylarda to’xtatilishi kerak. Noqonuniy to’xtatilganda yo’ldan o’tishga halaqit qilishi mumkin va bunga jarima solinishi mumkin. • Mast holda mashina haydamay mashina haydaganda albatta xavfsizlik kamarini taqish kerak. • ‌ Umumiy uylarda bolalarning sakrab yugurish shovqini, eshikni ochib yopish ovozi, uy hayvonlarining akillashi, kech yoki erta paytlarda kir yuvish mashinasi, changyutgich, sport uskunalaridan foydalanganda paydo bo’ladigan ovozlar qo’shnilarga ziyon keltirmasligi uchun ehtiyot bo’lish kerak.

10 Ma’muriy ishlar

Seuldagi hayot 110·111

Chet ellik er-xotin bo’lib Koreyada bola tug’dik. Tug’ilish haqida ma’lumot berish tartibini bilmoqchiman.

Kasalxonadan tug’ilish haqida guvohnomani olib Vatanizning elchixonasiga tug’ilish haqida ma’lumot beriladi. Elchixonaga tug’ilish haqida ma’lumot berganda so’ng ariza berib bolaning pasportini olish kerak. Pasport olgandan keyin tug’ilgandan keyin 30 kun ichida immigratsiya byurosiga bolaning vizasi va chet ellik ro’yxati kartasiga ariza beriladi.

AQSh fuqaroligiga ega bo’lgan turmush o’rtog’im 2 hafta oldin olamdan o’tib qoldi. O’lim arizasi qanaqa topshiriladi va Koreyada amerikalik dafn marosimini o’tqazish imkoniyati bormi?

Seuldagi hayot