VODIČ SRPSKE FILMSKE ASOCIJACIJE ZA FILMSKE LOKACIJE KAKO IH PREPOZNATI I DOBRO UPRAVLJATI Vodič za vlasnike, javnu upravu i filmske profesionalce
SEPTEMBAR 2020
www.filminserbia.com
1
UVOD: Privatne i javne lokacije u funkciji filmske produkcije Postojanje ekonomskih podsticaja kao instrumenta državne politike za razvoj filmske produkcije i kvalitet rada filmskih ekipa dva su osnovna, ali ne i dovoljna, faktora razvoja svake filmske destincije u globalnim okvirima. Stepen lakoće rada i pristupa lokacijama koji se opisuje kao “film friendliness” čini presudnu ulogu da prethodna dva faktora izdvoje jednu zemlju od druge. Srpska filmska asocijacija poznata je po svojim aktivnostima zagovaranja važnosti filmskih lokacija i međunarodnoj promociji kao osnovnoj aktivnosti. Lokacije se konstantno razmatraju na svetskom nivou kako sa kreativne tako i sa logističke strane svih audiovizuelnih projekta od igranog filma, preko reklama, sve do muzičkih spotova, ili čak foto editorijala. U ovom vodiču iskoristili smo priliku da sublimiramo sva sakupljena znanja o lokacijama koja su namenjena: javnom sektoru, kao upravljaču najvećeg broja objekata koji privlače pažnju filmskim profesionalcima, privatnim vlasnicima lokacija koji žele da komercijalno iskoriste svoj posed, filmskim profesionalcima koji su direktna veza između prve dve grupe i filmskih produkcija, kao što su skauti i menadžeri lokacija, scenografi, organizatori i producenti. Filmske produkcije mogu biti teški i rizični logistički poduhvati čije ostvarenje je pod direktnim uticajem zakonskih okvira, rada velikog broja javnih preduzeća i državnih agencija i stoga zahteva blisku saradnju između svih činioca i razumevanje potreba filmskog sektora. Stepen film friendly okruženja podrazumeva formalne zakonske okvire, pravila i procedure ali i neformalnu uvezanost svih aktera, razumevanje i načine komunikacije koji omogućava realizaciju produkcije sa što manje prepreka ili odstupanja od plana.
OSNOVNE ODLIKE FILM FRIENDLY OKRUŽENJA JEDNOSTAVNOST, jasna i efikasna nadležnost i vreme potrebno za izdavanje dozvole za snimanje, POKRETLJIVOST između lokacija i putna infrastruktura, PRISTUPAČNOST u komunikaciji i otvorenost za pronalaženje rešenja i BRZINA ODGOVORA su ključni atributi koji utiču na film friendly status neke zemlje.
www.filminserbia.com
2
SADRŽAJ UVOD: Privatne i javne lokacije u funkciji filmske produkcije ......................................2 ŠTA SVE MOŽE BITI FILMSKA LOKACIJA I KAKO JE PREPOZNATI ..................................4 KAKO IZGLEDA PROCES ODLUČIVANJA........................................................................6 LISTA ODGOVORNOSTI U DOMENU SKAUTA I MENADŽERA LOKACIJA ....................7 OSTALI ČLANOVI EKIPE KOJI ODLUČUJU O ODABIRU LOKACIJE ...............................8 7 IZAZOVA SVAKE PRODUKCIJE ...................................................................................9 AFCI UNIVERSITY .................................................................................................9 ULOGA SFA ...............................................................................................................12 ONLINE BAZA LOKACIJA ............................................................................................13 Funkcija i kako prezentovati lokaciju.....................................................................13 Registrovanje lokacije za filmska snimanja u 3 koraka ..........................................13 FILM FRIENDLY OPŠTINE I GRADOVI .........................................................................16 ELEMENTI UGOVORA O KORIŠĆENJU LOKACIJE ZA POTREBE SNIMANJA ...................19
www.filminserbia.com
3
ŠTA SVE MOŽE BITI FILMSKA LOKACIJA I KAKO JE PREPOZNATI Filmske lokacije često imaju nevidljivu ali važnu vizuelnu funkciju u svakom filmskom projektu. Trend snimanja van originalnih lokacija traje već decenijama i vođen je pre svega potrebom da kreativno odgovori na scenario i viziju reditelja, a potom i omogući sve umetničke intervencije od strane scenografa. Osobe koje im pomažu u ovom procesu su skauti lokacija. Da li lokacija u potpunosti odgovara projektu zavisi od više faktora, među kojima su najvažniji celokupna estetika i uklapanje u budžetske mogućnosti produkcije. Filmska lokacija može biti bilo šta, ne samo velelepne vile i dvorci, moderne zgrade i predeli koji oduzimaju dah, već i napušteni objekti, industrijski prostor ili skladište koji se mogu privremeno preurediti u alternativni filmski studio. Važni objekti kao što su mostovi, aerodromi, vojni objekti ili železnica česti su zahtevi u scenariju za čiji pristup su potrebne posebne dozvole, a korišćenje za potrebe snimanja iziskuje ozbiljnu koordinaciju različitih institucija i dobru pripremu od strane produkcije. Pod logističkom izvodljivošću se podrazumevaju i udaljenost od produkcijskih kancelarija ili drugih prethodno odabranih lokacija, kvalitet puta do lokacije, dostupnost parkinga za vozila sa opremom i mogućnost postavljanja objekata koji su neophodni ekipi iza kamere i glumcima za promenu kostima, šminke ili odmor. Dostupnost električne energije ili mogućnost dovođenja generatora je takođe jedna od bitnih stavki kao i osvetljenost (iznutra i spolja). Vremenski uslovi koji utiču na snimanje, izloženost vetru ili kiši na lokacijama pod vedrim nebom su dodatni faktori koji se takođe moraju uzeti u obzir. Filmsku industriju prati oreol glamura, ali put do crvenog tepiha najčešće zahteva duge sate rada, prisustvo od najmanje stotinjak ljudi na lokaciji, pritisak vremena, tehničkih mogućnosti i različitih kreativnih pristupa koji se dešavaju pod jednim krovom. Ako znate šta da očekujete, pokažete fleksibilnost i razumevanje za procese unutar produkcije, filmski proces može doneti dugoročnu saradnju između lokacije i produkcije. Neretko se dešava da autentične lokacije postaju deo priče ili inspiracija za pisanje scenarija. Na taj način postaju ovekovečene na filmskom platnu ili čak povod za razvoj filmskog turizma.
www.filminserbia.com
4
www.filminserbia.com
5
KAKO IZGLEDA PROCES ODLUČIVANJA Uobičajeno je da se o lokacijama odlučuje na nivou sektora produkcije i lokacija. Proces odlučivanja počinje čitanjem scenarija i potom pretraživanjem dostupnih baza lokacija, interneta, google mapa i sl. Iz baza se izdvajaju sve lokacije koje mogu doći u obzir i ukoliko je potrebno prave se nove fotografije. Skauti lokacija su zaduženi za rano istraživanje lokacija, fotografisanje i procenu izvodljivosti da se lokacija upotrebi za konkretni projekat. Već u ovoj fazi sužavanje izbora lokacija mora da uzme u obzir rediteljsku viziju, mogućnost scenografskih zahvata, brojnost ekipe koja će boraviti i dužinu blokiranja lokacije za potrebe snimanja. U ovoj fazi dobro je da skaut lokacija bude upoznat sa procenom troškova u vezi sa najmom i korišćenjem lokacije, kao i vremenom potrebnim za pribavljanje svih dozvola. Blizina smeštaja je izuzetno važan faktor odluke o izboru lokacije, 35 do 45 minuta vožnje je maksimum koji filmske ekipe mogu da potroše na putovanje od smeštaja do seta. Nakon istraživanja, obilazaka i iscrpljivanja svih mogućnosti formira se uži izbor lokacija iz koga se potom izdvaja konačna lokacija na kojoj će biti snimano, i u zavisnosti od toga da li je lokacija privatna ili javna, potpisuju se potrebni ugovori odnosno počinje proces pribavljanja dozvole za snimanja, i prelazi se na tehnički obliazak. Na tehničkom obilasku su prisutni svi neophodni šefovi sektora unutar jedne filmske produkcije i ova vrsta obilaska služi da se definišu svi logistički detalji. Tokom izviđanja i priprema moguće je da će različiti članovi ekipe obilaziti, fotografisati i vršiti premeravanje lokacije i po nekoliko puta. Menadžer lokacija je za to vreme već uspostavio kontakt sa nadležnima za odabranu lokaciju kao i sa svim službama od kojih je potrebno dobiti neophodne dozvole kako bi snimanje moglo neometano da se odvija. Važno je da menadžer lokacije sve ugovori pismeno i do detalja i dobro istraži sve pojedinosti vezane za lokaciju i nikad ne predlaže one lokacije koje su nedostupne ili se ne uklapaju u budžet. Potrebno je i da dogovori sve nadoknade za iznajmljivanje lokacije. Često se događa da usled nedostatka vremena za pripremu, sektori kastinga i lokacija ne mogu da usklade svoje rasporede. Odluke u ova dva sektora moraju da se donose brzo i informacije treba da stižu blagovremeno i svima istovremeno kako bi se što bolje isplanirale sve aktivnosti. Pred početak snimanja obavlja se priprema lokacije koja može da traje i po nekoliko dana, u zavisnosti od kompleksnosti intervencija na samoj lokaciji, koje pored scenografskih intervencija, postavljanje rasvete, mogu uključivati izgradnju privremenih objekata. Takođe, neophodno je određeno vreme i za vraćanje lokacije u prvobitno stanje nakon što ekipa završi snimanje. Stoga se period zauzeća lokacije računa od pocetka priprema do napuštanja lokacije, što je duže od samog perioda snimanja. Praksa je da se dani zauzeća radi pripreme lokacije tarifiraju u manjem procentu od cene lokacije po danu snimanja, najviše do polovine cene snimajućeg dana.
www.filminserbia.com
6
LISTA ODGOVORNOSTI U DOMENU SKAUTA I MENADŽERA LOKACIJA Skauti lokacija su zaduženi za traženje lokacija prema datom scenariju. Oni nisu zaduženi za pregovaranje o ceni ili uslovima najma lokacije, već te zadatke prepuštaju glavnom organizatoru (menadžeru produkcije) uz konsultaciju sa producentom. Menadžer lokacija je glavni i odgovorni za pronalaženje lokacija i finalizaciju liste lokacija za projekat. Ova osoba pregovara ugovore o korišćenju, komunicira sa policijom i vatrogasnim službama, komunalnim službama (medicinsko osoblje, angažman sanitetskog vozila) pribavlja elaborate, ukoliko su potrebni, i nadgleda celokupnu logistiku dok je produkcija na lokaciji. Njegov posao je da uvek bude ispred produkcije i zato dok produkcija snima na lokaciji, on se bavi pripremom naredne lokacije koja je u planu snimanja. Asistent menadžera lokacija, ukoliko postoji, je u idealnim uslovima na raspolaganju ekipi tokom snimanja. Menadžer lokacija je zadužen da po završetku snimanja proveri da li su svi dogovoreni uslovi ispunjeni i lokacija vraćena u prvobitno stanje. Menadžer lokacija je osoba koja uvek ide ispred ekipe i ostaje za ekipom, priprema i zatvara svaku lokaciju. Često, na manjim produkcijama, ulogu skauta i menadžera lokacija obavlja ista osoba. U Srbiji na manjim produkcijama ova uloga je često podeljena između scenografa i producenta ili direktora filma.
www.filminserbia.com
Skautovanje lokacija Prezentacija lokacija kreativnom timu Ugovaranje lokacija Pribavljanje dozvola Koordinacija logistike između svih sektora Mapiranje i obeležavanje lokacija Putna logistika Prilaz ekipe lokaciji Izvršavanje zahteva na samom setu Sigurnost Policija i vatrogasci Koordinacija saradnicima iz sektora
sa javnog
Raščišćavanje nakon završetka snimanja i briga da se lokacija vrati u prvobitno stanje
7
OSTALI ČLANOVI EKIPE KOJI ODLUČUJU O ODABIRU LOKACIJE Reditelj i direktor fotografije upravljaju kreativnom vizijom projekta koju lokacija mora da ispuni. Alternacije prostora, prirodni izvori svetlosti, mogućnost da se više scena snimi na jednoj lokaciji, postavljanje kamera, rasvete i kretanje akcije kroz prostor su aspekti o kojima reditelj i direktor fotografije najviše razmišljaju kada procenjuju adekvatnost lokacije. Scenograf prati ili alternira prostor lokacije tako da ona ispuni rediteljsku i scenarističku viziju. Ponekad to može biti samo jednostavna intervencija u enterijeru prostora, a ponekad može zahtevati ozbiljne radove i postavljanje scenografskih elemenata kako bi originalna lokacija oslikala istorijski period ili nadogradila potrebe samog scenarija. Vrlo često scenografi obavljaju istraživački deo kroz skautovanje, i imaju sopstvene baze lokacija. Pomoćnik režije je zadužen za sastavljanje i upravljanje kalendarom snimanja i praktično upravlja svime što se dešava na setu, sprovodeći rediteljske odluke na operativnom nivou, zbog čega je na dan snimanja na lokaciji on najvažnija osoba. Producent, direktor filma ili izvršni producent, u zavisnosti od veličine projekta, je osoba koja nadgleda i kontroliše sve produkcijske ugovore uključujući i ugovore o lokacijama kako bi projekat bio u okvirima planiranog budžeta. Menadžer lokacija je pod njegovom direktnom kontrolom i u stalnoj komunikaciji tako da sve odluke koje se tiču ugovora i finansijskih aranžmana moraju biti odobrene od strane producenta.
1 Copyright © Florian Dehmel
www.filminserbia.com
8
7 IZAZOVA SVAKE PRODUKCIJE AFCI UNIVERSITY1 Međunarodna asocijacija filmskih kancelarija (AFCI) i filmska kancelarija Nju Meksika u SAD izradili su kratak podsetnik o najčešćim izazovima i mogućim previdima o kojima treba voditi računa u planiranju kvalitetne filmske produkcije. Lista, u originalu nazvana 7 smrtnih grehova, namenjena je zaposlenima u lokalnim javnim upravama koji najdirektnije sarađuju sa filmskim ekipama na izdavanju dozvola, ali istovremeno je važno da je ne izgube iz vida ni organizatori produkcije i menadžeri lokacija. Razvijena je sa ciljem da pruži smernice mladim filmskim profesionalcima i podseti iskusne filmske radnike na najvažnije rizike koje u pripremi treba smanjiti, ako ne i u potpunosti izbeći.
1. PRECENJIVANJE MOGUĆNOSTI – Nerealnost scenarija i budžeta je najčešći uzrok precenjivanja mogućnosti da se za dati budžet postigne kvalitet produkcije u zadatom vremenskom roku. Najčešća situacija u kojoj se većina projekata nađe je da ne mogu da imaju i vreme i novac, zbog čega je kvalitet pod pritiskom. Kako je budžet uvek diskutabilna tema važno je jasno definisati tzv. “on screen“ troškove nasuprot “off screen“ troškova. U prvu grupu troškova spadaju glumci, scenografija, kamera, lokacija, reditelj, kostimi i sve ono što se vidi na ekranu, odnosno jasno podiže produkcijsku vrednost. Sa druge strane su troškovi koji podrazumevaju sve logističke izdatke neophodne za pravilno funkcionisanje produkcije – broj osoblja iza kamere, ketering, smeštaj, prevoz i gorivo, telefoni, advokatske usluge, osiguranje, bezbednost na radu itd. U situacijama smanjenog budžeta “off screen” troškovi će prvi podleći rezanju, što se može indirektno odraziti na kvalitet produkcije ili ugroziti samu produkciju u smislu broja i kvaliteta ljudstva, potrebnog vremena, uslova rada i sl.
2. BUDŽET ZA LOKACIJU 0,00 – Manji projekti često zanemaruju budžet za lokacije. Iako naizgled trivijalna stavka, budžet za lokacije u svetskom proseku optimalno treba da iznosi oko 10% ukupnog budžeta. Ovo proizlazi iz činjenice da su lokacije važna kreativna komponenta za kvalitet koji će biti vidljiv na ekranu. Pri planiranju budžeta za lokacije treba imati u vidu sve odgovornosti koje su u nadležnosti menadžera lokacija. Čak i ako znate da neku lokaciju možete dobiti besplatno pojaviće se troškovi koji su u vezi sa pripremom te lokacije za snimanje, i o tome treba voditi računa. Naravno postoje projekti kao što su studentski, debitanski ili umetnički filmovi koji nikada neće moći da priušte budžet za lokaciju. U tom
1
www.afci.com
www.filminserbia.com
9
slučaju, ukoliko ste vlasnik ili upravitelj lokacije za koju filmska produkcija ima interesovanje, razmislite šta produkcija može da uradi za vas kao protivuslugu (uređivanje javne površine, poklanjanje rekvizite ili dela scenografije nakon snimanja, zajedničke akcije za lokalno stanovništvo, promocija lokacije i sl).
3. ROK ZA JUČE – Nijedna industrija nije brza kao filmska produkcija, promene su česte i odluke ne prate uvek realne vremenske rokove. Za filmske kancelarije i izdavaoce dozvola važno je da razumeju ovaj poredak i garantuju vreme u kome mogu da odgovore na upit. Filmske produkcije moraju da imaju razumevanja da različiti nivoi javne uprave zahtevaju različito vreme procesuiranja zahteva i da svoje projekte planiraju shodno tome. Vreme za snimanje reklame ili studentskog filma neće biti isto kao i vreme koje je potrebno da bi se dobila dozvola za snimanje igranog filma.
4. BEZ DOZVOLE – Najgora situacija u kojoj produkcija može da se nađe je da nema dozvolu za snimanje na nekoj lokaciji. Ne samo iz zakonsko-administrativnih razloga, već i zbog sigurnosti ekipe tokom snimanja, gerilska snimanja bi možda trebala da budu greh broj 1. Tragični ishodi nekoliko godina unazad na snimanjima u SAD imali su ogroman publicitet i lekciju za ceo filmski svet. Produkcija je dužna da snosi i sve troškove u vezi sa dobijanjem dozvole (elaborati, procene, izlazak stručnjaka na teren, dodatno angažovana lica i sl).
5. BEZ UGOVORA – Ovo se odnosi prvenstveno na privatne lokacije, a potom i javne površine. Ugovorom se jasno definišu ne samo cena korišćenja već i sve aktivnosti i vreme koje je potrebno da se lokacija zauzme tokom priprema, snimanja i raščišćavanja nakon snimanja. Velike produkcije insistiraju na ugovorima, regulisanju prava korišćenja, dok manje produkcije mogu prenebregnuti ovu stavku iz nedostatka budžeta, osoblja ili jasno definisane organizacije rada koja se bavi lokacijama. Nije na odmet naznačiti u ugovoru i tačne stranice scenarija koje se odnose na konkretnu lokaciju.
6. BEZ OSIGURANJA – Iako domaće tržište osiguranja ne nudi pakete za filmska snimanja to ne znači da ih ne treba imati. U našoj praksi se osiguranje smatra dodatnim troškom, ali sve strane produkcije, filmski fondovi, banke ili privatni finansijeri neće potpisati ugovor sa projektom ukoliko on nema obezbeđeno osiguranje ljudstva, opreme, osiguranje od opšte odgovornosti, osiguranje od opasnosti obustave izrade filma. Osiguranje je naročito važno kada se radi o objektima pod zaštitom ili ukoliko scenario predviđa rizične scene, upotrebu pirotehnike, kaskade ili bilo šta drugo što može dovesti do oštećenja imovine, nameštaja ili samog objekta.
www.filminserbia.com
10
7. NEPOSTOJANJE LOGISTIKE – Smanjenje budžeta automatski smanjuje troškove logistike koji spadaju u troškove koji se ne vide na snimljenom materijalu, ali njihovim uskraćivanjem otežava se izvođenje produkcije. Primeri takvih odluka i troškova se odnose na organizovanje parkinga za bazni kamp, parkinga za tehnička vozila, posebno ukoliko takav prostor ne postoji na samoj lokaciji snimanja, kao što je slučaj tokom snimanja u centru grada ili urbanim sredinama. Propratni logistički troškovi mogu biti i priprema terena za snimanje i omogućavanje ekipi da lagodno radi. Takvi primeri su angažovanje bagera, cisterni sa vodom, ravnanje puteva, angažovanje viljuškara, traktora ili drugih terenskih vozila ukoliko ne postoji mogućnost pristupa lokaciji kamionima. Ovo je čest slučaj sa snimanjem u divljim predelima, šumskim ili planinskim lokacijama.
2 Photo credits © Aleksandar Letic
www.filminserbia.com
11
ULOGA SFA SFA je prvo mesto kontakta i informacija o lokacijama i produkcijskim kućama i uslugama za strane produkcije koje žele da snimaju van matične zemlje, odnosno razmatraju Srbiju kao potencijalnu destinaciju. U tom cilju SFA organizuje fam ture, specijalizovane posete za targetirane grupe skauta lokacija ili predstavnike produkcija na ranom izviđanju lokacija. Rano izviđanje pomaže inostranim filmskim profesionalcima da se upoznaju sa potencijalnim lokacijama i infrastrukturom koju Srbija nudi za izvršnu produkciju. SFA je medijator između javnih institucija i upravitelja lokacija u razumevanju potreba i načina funkcionisanja filmskih ekipa i mogućnosti za njihovu realizaciju. SFA stoji na raspolaganju vlasnicima lokacija kako bi ih upoznala sa načinom funkcionisanja filmskih ekipa i obezbedila punu podršku u procesu saradnje. U tom smislu svaka lokacija može da očekuje: ● ● ● ●
Uputstva za pravilno fotografisanje lokacije ili organizovanje profesionalnog fotografa Promociju lokacije kroz uobičajene kanale (društvene mreže, PR tekstove, newsletter...) Komunikaciju i pripremu tokom izviđanja lokacija Smernice za kreiranje osnovnog seta dokumenata – ugovor o najmu lokacije, osiguranje i upravljanje lokacijom za vreme i po završetku snimanja
Prijava za Film in Serbia online bazu lokacija je besplatna i otvorena za sve vlasnike objekata koji mogu biti atraktivni filmskom oku. Upisivanjem lokacije u bazu Srpske filmske asocijacije bićete sigurni da do vas dolaze provereni kontakti i projekti. Srpska filmska asocijacija među svojim članovima, osim produkcijskih kuća ima i skaute i menadžere lokacija koji su glavna spona između produkcijskih ekipa i vlasnika i upravljača lokacija, a na taj način njihov kredibilitet i profesionalnost u radu su formalno potvrđeni od strane industrije.
www.filminserbia.com
12
ONLINE BAZA LOKACIJA Funkcija i kako prezentovati lokaciju Filmske ekipe su u konstantnoj potrazi za novim i atraktivnim lokacijama koje su istovremeno pristupačne u logističkom i ekonomskom smislu. Srpska filmska asocijacija kroz film friendly program mapira lokacije od značaja i sarađuje sa javnim sektorom na olakšavanju procesa dobijanja dozola i promociji lokacija za snimanje. Osim javne uprave, i privatne lokacije mogu postati deo film friendly programa. Nezavisno od toga da li je produkcijska kuća već kontaktirala vlasnika ili on želi da svoju lokaciju ponudi filmskim ekipama, ulistavanje u bazu lokacija Film in Serbia pruža objektu veću vidljivost, ali istovremeno i podršku vlasniku u razumevanju produkcijskog procesa i korišćenju lokacija za potrebe snimanja filma, TV serije ili reklame. Najtraženije lokacije su one koje lako mogu zameniti već postojeće lokacije širom sveta ili svojom osobenošću pridodaju filmskoj atmosferi. Pored ovih upečatljivih, svakom projektu su potrebne i lokacije opšte namene – kuće, stanovi, kancelarije, restorani, hoteli ili lepo uređena seoska imanja. Online baza SFA okuplja oko 500 lokacija od kojih 35 privatnih.
Registrovanje lokacije za filmska snimanja u 3 koraka KORAK 1: Zahtev za upis privatne lokacije u bazu lokacija se preuzima na sajtu SFA i popunjava detaljno traženim podacima. Zahtev i fotografije lokacije šalju se na info@filminserbia.com. Pre slanja fotografija potrebno je proveriti uputstva o kvalitetu fotografija lokacije. Ukoliko ne postoji mogućnost da se obezbedi traženi format i kvalitet to treba naznačiti u zahtevu. KORAK 2: Tim SFA kontaktira nove vlasnike lokacija i razmatra u kojim segmentima im je potrebna podrška kako bi njihov listing bio kompletan. KORAK 3: Javno objavljivanje lokacije sa svim dostavljenim podacima i kontaktima. Za sva dodatna pitanja ili asistenciju u pripremi informacija tim SFA stoji na raspolaganju.
www.filminserbia.com
13
www.filminserbia.com
14
MAPA FILM FRIENDLY INSTITUCIJA I KONTAKATA Mreža institucija i kontakata u vezi sa izdavanjem dozvola, saglasnosti i pristupa lokacijama u javnom posedu je kompleksna i detaljno objasnjena u segment Dozvole i procedure na sajtu www.filminserbia.com Ovde izdvajamo samo najčešće među njima. Odeljenje za medije i komunikacije Ministarstva unutrašnjh poslova je centralni kontakt za saradnju sa policijom i posreduje u dobijanju saglasnosti za snimanje na mostovima i saobraćajnicama (u zavisnosti od lokacije snimanja povodom saglasnosti se treba obratiti i Sekretarijatu za saobraćaj Gradske uprave Beograd, JP Putevi Srbije, JP Beograd put i JKP Parking servis) i saglasnosti za upotrebu pirotehnike na snimanjima. Ministarstvo odbrane i Vojska Srbije su nadležni za dobijanje saglasnosti za snimanje iz vazduha i korišćenje vojnih objekata kao filmskih lokacija. Medija centar Železnice Srbije posreduje u dobijanju dozvola za snimanje u objektima Železnica Srbije. Republički zavod za zaštitu spomenika kulture daje saglasnost za snimanje na spomenicima kulture na teritoriji cele Srbije, i u Beogradu ukoliko je lokacija svrstana u spomenik kulture od izuzetnog značaja. Zavod za zaštitu spomenika grada Beograda daje saglasnost za snimanje na zaštićenim spomenicima i objektima na teritoriji Beograda. Regionalni zavodi zaduzeni su za objekte u datoj regiji. JKP Zelenilo Beograd i Zavod za zaštitu prirode Srbije daju saglasnost za snimanje na zelenim površinama i u prirodi, dok je JP Srbijašume nadležno za snimanje u šumskim gazdinstvima koja su pod njihovom direktnom upravom. Generalni sekretarijat Vlade Republike Srbije daje saglasnost za snimanje u državnim zgradama i objektima javne uprave. JKP Javno osvetljenje u svrhu snimanja na pisani zahtev produkcije obezbeđuje javnu rasvetu i dekorativno osvetljenje zgrada i objekata (uključivanje i isključivanje), a za priključivanje na bandere, kasnu ili kandelabre potrebno je obratiti se Elektrodistribuciji Beograd. JKP Gradska čistoća za potrebe snimanja vrši polivanje ulica, postavljanje ili uklanjanje kontejnera i iznajmljivanje uniforme i opreme iz fundusa preduzeća.
www.filminserbia.com
15
FILM FRIENDLY OPŠTINE I GRADOVI Bač TO opštine Bač Branka Mandić 021 6072 222 turizambac@gmail.com www.turizambac.rs
Beočin KLER opštine Beočin Ismet Ademovski - Isa 021 870 260 ademovski@gmail.com www.beocin.rs
Bela Crkva TO opštine Bela Crkva 013 851 777 turizambc@gmail.com www.belacrkvato.org
Boljevac TO opštine Boljevac Marina Vasić 030 463 593 tooboljevac@open.telekom.rs www.tooboljevac.rs
Golubac Kabinet predsednika opštine Biljana Đurić 012 678 128 office@golubac.org.rs www.golubac.org.rs
Kladovo Kabinet predsednika opštine Nevenka Boldorac 019 808 066 nboldorac@gmail.com www.kladovo.org.rs
Kragujevac Kabinet gradonačelnika Anđela Miljojković 034 306 141 kabinet@kg.org.rs www.kragujevac.rs
Loznica Gradski menadžer Loznice Dejan Stalović 015 879 200 dstalovic@loznica.rs www.loznica.rs
Majdanpek Pomoćnik predsednika opštine Majdanpek za LER 030 581 240 pomocnik.ler@majdanpek.rs www.majdanpek.rs
Negotin Kabinet predsednika opštine 019 542 024 predsednik.opstine@negotin.rs www.negotin.rs
www.filminserbia.com
16
Novi Sad Odeljenje za odnose sa javnošću Gradske uprave Novog Sada 021 4807 784 pr@novisad.rs www.novisad.rs
Pančevo Savetnik za poslove protokola Gradske uprave Pančeva 013 351 221 dusanka.stepanov@pancevo.rs www.pancevo.rs
Pećinci TO opštine Pećinci Ljubica Bošković 022 2438 060 ljubica.boskovic@pecinci.org www.pecinci.org
Pirot TO Pirota Jovana Tončić 010 320 838 jovana.toncic@pirot.rs www.topirot.com
Požarevac Koordinator za LER Požarevac Siniša Marjanović 012 539 691
Ruma Kabinet predsednika opštine 022 478 620 kabinet@ruma.rs www.ruma.rs
sinisa.marjanovic@pozarevac.rs
www.pozarevac.rs Smederevo Gradska uprava Smedereva Zdravka Kovačević Vasić 026 4621 764 kovacevicvasic.zdravka@smed erevo.org.rs www.smederevo.org.rs
Sombor LER Sombor 025 468 160 klersombor@gmail.com www.sombor.rs
Sremski Karlovci KLER Sremski Karlovci Stefan Gnip 021 6853 013 stefan.gnip@sremskikarlovci.rs www.sremskikarlovci.rs
Subotica Služba protokola Gradske uprave Subotice Laslo Horvat 024 551 219 protokol@subotica.rs www.subotica.rs
www.filminserbia.com
17
Topola LER Topola 034 6811 273 ler@topola.com www.topola.rs
Valjevo Kabinet gradonačelnika Vesna Gligorijević 014 294 882 vesna.gligorijevic@valjevo.org.rs www.valjevo.rs
Veliko Gradište Odeljenje za privredni i ekonomski razvoj Veliko Gradište Jasmina Petrović 012 662 489
Vršac Gradsko veće Vršca, infrastrukturu Dejan Čebzan 013 800 592 dcebzan@vrsac.org.rs www.vrsac.com
jasminapetrovic73@yahoo.com
član
za
www.velikogradiste.rs Zaječar Kabinet gradonačelnika 019 444 659 kabinet@zajecar.info www.zajecar.info
www.filminserbia.com
Zrenjanin Kabinet gradonačelnika 023 3150 107 kabinet@grad.zrenjanin.rs www.zrenjanin.rs
18
ELEMENTI UGOVORA O KORIŠĆENJU LOKACIJE ZA POTREBE SNIMANJA Ugovor o najmu lokacije za snimanje ne treba da optereti vlasnika lokacije ali jednako treba da zaštiti interese produkcijske kuće i obezbedi nesmetan rad i upotrebu materijala snimljenog na lokaciji. Ovo su elementi koje treba imati u vidu pri sastavljanju ugovora: -
-
-
Ugovorena cena najma koja može biti fiksna za ceo projekat ili ugovorena za svaki dan snimanja, sa umanjenim iznosom za dane pripreme i vraćanje u prvobitno stanje, kao i uslove za eventualno produžavanje Preciziranje datuma snimanja, priprema i uklanjanja, kao i bilo koji potencijalni povratak na lokaciju, dosnimavanje, probijanje rokova ili promenu datuma Osiguranje lokacije tokom zauzeća Vraćanje lokacije u prvobitni izgled i eventualne nadoknade za štetu koju ekipa načini tokom postavljanja i uklanjanja scenografije; formiranje dokumenta na osnovu koga se utvrđuje stanje lokacije po ulasku i izlasku filmske ekipe sa njega Upoznavanje vlasnika objekta sa sinopsisom i/ili sadržajem tačnih scena koje će se snimati na lokaciji
Da bi zaštitili interese produkcijske kuće vlasnik lokacije treba da: -
dokaže da je u poziciji da daje saglasnost i sklapa ugovor o najmu (da je jedini vlasnik ili ovlašćeno lice za sklapanje ugovora o korišćenju lokacije zarad snimanja) dokaže da lokacija ima pristup, javni prilaz i da ne postoji treće lice koje je zaduženo za davanje dozvole za prilaz lokaciji dopusti pristup lokaciji svim članovima ekipe bez obzira da li su podugovarači ili članovi produkcije upozna produkcijsku kuću sa svim strukturalnim problemima na objektu (opterećenje lifta, stabilnost i nosivost podova, krova i sl) i omogući procenu rizika za rad pre snimanja ne dopusti pristup lokaciji neovlašćenim trećim licima tokom boravka članova ekipe na lokaciji precizira koje privremene izmene mogu da se vrše na objektu od strane sektora scenografije, i/ili postavljanje rasvete i druge privremene izmene po zahtevu produkcije da dozvolu bez ograničenja produkcijskoj kući na upotrebu svih materijala snimljenih na lokaciji
www.filminserbia.com
19
-
ne uznemirava, usporava ili se meša u snimanje ne komunicira sa novinarima, fotografiše ili odaje informacije o snimanju u toku, poštuje klauzulu poverljivosti informacija potvrdi da je upoznat i saglasan sa sadržajem filma koji će se snimati na objektu/lokaciji
Ustupanje lokacije za potrebe filmskih ekipa ne svodi se samo na novčanu nadoknadu, mada je ona glavna klauzula ugovora. Filmske ekipe su u obavezi da svaku lokaciju vrate u zatečeno stanje, ali ponekad mogu da učine neke prepravke, dogovore trajna poboljšanja na lokaciji kao što su krečenje, popravke, uređenje okoline, ili ostave neki deo scenografije koji može da ima funkcionalnu ili promotivnu vrednost lokacije za filmski turizam. Za mnoge lokacije ovo je izuzetna promotivna prilika. Zadovoljne filmske ekipe imaju naviku da se vraćaju na mesta gde znaju da ih očekuje dobra i pouzdana saradnja. Studio Binder je dobar izvor modela dokumenata koji koriste nezavisne produkcije. Ako ne rapolažete iskusnim timom koji će se baviti organizacijom možete pogledati modele dokumenata koji su dostupni online. Posavetujte se sa advokatom ili pravnikom da su odrednice dokumenata preuzetih sa online platformi u skladu sa obligacionim odnosima u srpskom zakonodavstvu.
www.filminserbia.com
20
U realizaciji ove publikacije koriťćeni su materijali i izvori Association of Film Commissions Internatioanl, California Film Commission i Studio Binder.
Srpska filmska asocijacija Kralja Milana 4 Beograd +381 11 4059961 info@filminserbia.com www.filminserbia.com
www.filminserbia.com
21
