G. Johnson. Lexicon Chymicum by Sergey Teleguin

This is a reproduction of a library book that was digitized by Google as part of an ongoing effort to preserve the information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com

MJJMAJJJS SS

eekkk kkk S LLLLLLL CCC CCLCCS 0

K LLLLLS SS S KSLLLLLLLLLL LLLLLLLLS SS

LLL LLLLLLLLLLLLLS SS

SS SS

O SS

LLLL

CAAAS

LLLLLLLL LLLLLSSLLLLLLSS 0 LLLLLLLLLL LLLLS

LL LLLLLLL LLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLSAAAAA LLLLLLLLS LLLLLLLLL CCLLLLLLLLLLS

LLLL LLLLLLLLLS

LLL LLLLLttt LLLLLttt LLLLLLLLLLS L 0 L L 0 L LSSS

LLLLLLLLLL 0SS LS LLLLLLLL LLLLLL LLLS LLLLLS LLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLL CTTLLS LLL LLLL LLLLL LLLLLL

LLLSLLL0000S

K eeBB ee Y eeeek kkk kkk

εγχfγχθγΧΗΆλί!!ζΧ"χΧί.

ήχλλά ဂ္ယီ႕မွီျပဳ႕မွီ D O CT I SSIM O VIR O,

F R A N c is c o P R U I E A N, Re medica, ở aliis bonis Literis abſoluto, ſ'o cietatis Medicorum Londinenfium Pre

fidi, & reliqui ejuſdem Societati Colle gis ornatiſſimis hos teneros ingenii fui flofculos, Gulielmus Johnſonus, in Chymica artifex » Dicat dedicatque.

fingularem

\_Aveſtram erga me benevolen tiam (viri doćtiffimi)faluti communi,

publicæquè utilitati fedulò ſtudentes, officinam Chymicam, ſeorfum in horto

Collegii veſtri erigendam curaviffe tis,& me (licet indignum) Artificem veſtrum accerfivifletis, & hujus ope |

ris

ris peritiffimos Collegarum veſtro rum líoftates inſtituifletis, ( ut veſtris

utar verbis) ut medicamenta quanto efficaciora, tanto cautius; quanto dif

diligentius ; quanto pretiofiora, tanto fincerius compone ficiliora, tanto

rentur: non potui non ftudere, quin totis viribus meis, non ſolùm grati tudinis erga vos meæ teſtimonium

exhiberem, ſed etiam vobis, & publi co, rationem aliquam ( licet exilem confiteor) villicationis meæ redde

rem: ad cujus opus preſtandum, (mei

exilitatis ingenii confcius ) in ſubfi dium meum vocavi viros in re medi

ca, & Chymica peritiflimos, Bafilium Valentinum Paracelfi Præceptorem,

Theophraſtum Paracelfum ,

Rulandum, Johannem Rhenanum, (cujus definitionibus Chymicis etiam uſus fuit ipſe Rulandus) Gerardum Dorneum, Mi chaelem Toxiten, Johannem Baptiffam Van helmont, & alios ejuſdem ordinis & do

érinæ viros,ex cujus plenis meffibus, fecundùm - meum tenue judicium,exi guum ) I

}

(

•

guum hoc fpicilegium feci: Inferui blummodo neceſſària ; ſuperflua, confufa, & malè congeſta, confulto omiſi, ne quæ in faſciculum intende rem, in farraginem producerem, & has meas exiguas vobis oblationes,

tanquam Patronis dignifiimis, dicat.

ိို

Auguſti 12. Anno falutis humane,

1651.

Veſtrûm ſtudiofistimus,

. Gulielmus Johnſon, |

A 2

‫ف‬urep‫كر‬

• Aperui ſ'pagyrus fecreta latentia terre, *

e_Abdita rimatus vifcera ut arte queam: Primitias veſtro configno gratus amori

- | |

Et vobis dico (/ft mica grata precor.) Accipite ingremios het grate pignoraments, Vt mea pro vobisfnt meliora velim:

Sint licet exigua, funt primæ meſis ariſte, Det Deus inceptis vela fecunda meis.

G. J.

}

고

ു.

@గ్రినె

GGGGG) GE9G9G 9G)

န္တြင္တူ

Præfatio ad Lećło ÍTCII).

:NL:ßOnpoſſum, non admi 鹦波

} rari,quòd adverfarii

Paracelfi,

&###ềÉ cùm nihil calumniarum juſte ha beant, quod illi obtrudant, illum obſcure fcribe

re, ở verbis excogitatis ſua de studio arcana contegere folummodo accuſant, uti adverfarii

de Iohanne Baptiſta Vanhelmont, il lum continuè agitando ở irritando, fua,mul to ſudore ở ſumptu, acquiſta arcana depro mere,in lucem proferre, & invidis inhiantibus

etiam Énegratitudine volens nolens palam pa tefacere ſtimulant. Sed ea jacula que in hunc eminentem torferunt virum , in feipfos merito

retorqueantur.

Nec poſſum non incuſare

Wierum Medicum intuentem Paracel

fum, ægros fuos pene uſque ad miracula cu А *

74//e,

raffe, quos ipſe nec potuit, ſec voluit, turpiter

ab Oporino Theophraſti Paracelfi a manuen/ emendicaſſe Epiſtolam, quam poſtea

in lucem produxit, ut conſulto 6 de indu fria, verba iſtius Epiſtola invidiosè torquen

do, ở /n/fre interpretando incomparabilis illius viri honorem conſpurcaret , quanquam

plura funt in ea Epiſtola , quæ ad laudem Theophraſti, quàm que ad vituperium .

pertinent, ở que ibi vituperat, longèaliter intelligenda funt, quàm vel Oporinus, vel alii interpretati funt; que Oporinus ipſe, ambulans in prato ad Rhenum cum Mi chaele Toxite e_Medico, cùm Bafilea

Argentoratum unâ navigarent, cum pani tentia agnovit, uti ipſe Toxites teſtatur; quem etiam prodigioſe memorie Fullerus nofer fui'oblitus, eodem tramite inveſtigavit, '/ſne indagine traduxit, qui fi cum fripto

ribus de Paracelfo, vel cum ejus libris con fuluiſſet, acceſſus mutuos inter Erafmum

Roterodamum, fui (/ non fallor) impa rem , & multos alios ejuſdem temporà non

vulgares medicos,& Paracelſum,levi intui tu circumſpexiſſet. |-

S'ed Epitaphium Para celfi,

\ ,魯

celfi, in muro prope S. Sebaſtianum, in nofocomio ſpeciemu, ab Antiffite Salisbur genfe ereċžum. Habet hæc verba, Conditur

hie Philippus Aureolus Paracelfus, In ſignis medicine Dostor, qui dira illa vulnera, Lepram, Podagram, Hydropiſin, aliáque in

fanabilia, corporis contagia, mirifica arte fu Julit, & bona ſua in pauperes eroganda,collo

eandáque honoravit. Anno Dom. 1541. die Septembris, 24. vitam cum morte mu tavit. Sed hæc de Paracelfo hoc tempore fuficiunt. J’i obſcurior eſt Paracelfus, &

fj"fripta magis intricata funt, quàm exili Valeant aſequi ingenio, ut fateri cogantur, il lorum inſcitie tribuendum eff, alioqui ea non

diceřent ºbſcura, ở non intelligibilia. Et re prehemfio de rebus non intellestis cecitas 3"

Jſoliditas dici poſit. Necef Postrina Para celfi repudianda, quia Græcorum & in fidelium 'cholis non arridet. Non enim ma

gis affentiendum eſt Græcorum figmentu, quàm certo Dei Verbo, cui foli Christiani in niti debent : ſ’ed potius lucem nature, Verbo

Peifuſfaltam, quàm Græcorum tenebras 5 *: -

Јециа

fequamur. Illius gloriam festantur, fedretta non queritant via.

Quicquid præclarum eft vendit Deus ^,

omne labore.

- Wi Paracelfum vincere contendent ejus adverfarii, non hominum præfertim infide lium authoritatibus id faciant, fed Scriptura

rum Dei, quibus vera Philoſophia innititur. Nec Paracėlfo affentimur, uti viro doćfiffi mo : « Amicus Plato, amicus Socrates, fed magis amica Veritas. Nec temere legen

dus eff Paracelfus, nam uti nemini aditus patefecit adito templi niff Wacerdotibus , fc

Paracelfi abditä, niſi dotiu ĉi probà vi ri nemini datur admiſſio. Qui haec paucula abſtrufa collestaº feriè ở ſedulò legat, ở a

nimadvertat, aditum ad Apollinis Tem plum ei praebeant.

Hermeticorum invo

lucra funt, quibus involuta ஞ் implicata eſt rei

veritas/gnate utfalemum in uva, ở aurum in foria. Mea propria non elſe fateor, modò

per me in fficulum redusta,ờ digeſta, ut ad perfi

•

perficiendum inceptum meum, (via aliquantu lum à me patefaćfa ) alii magis habiles ở idonei ffimulentur. Oportet diftentem do centi credere; habetis Doćřores ipſos infruen

tes, me folummodo astmen prebentem viam. Faxit Deus, quod pro veſtro commodo fufcepi,

mihi non vertatur in vitium, ſed in gratiam, in cujus fe

Ve/frúm ſtudiofu acquieſco.

G. J. Zn

eeOeeeekOK LLL

LLLS

S LLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLL LLLS LL LLLLL LLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLLL LLLLLS

LLL LLLLLLLLLLLLLLL LLLS LLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLL LLLLLLLL LLL LLLLLLL LLLS

LL LLL LLLLL LLLS LLL LLLLLLLLS LL LLLLL LLLLLS LL LLLL LLLLLLL LLL LLLLLLLL LLLS LLLLL LLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLLLLLSLLLLLLLLLLL LLLLS LLLS

LLLL LLLLLL LLL LLLLL LLLL LLLS

LS LS

L LLLLLS

S SS

呜(r)冷〕

LEXICON CHY місu м. A. # Lees, ab axxq , fortitudine, §: magna Beſtia : animal eſt gregarium, :\: bifulcum, ad Cervi figuram accedens 4 quo tamen majus eſt, natura timidum, * morbo commitiali obnoxium. Refe

runt non quodlibet hujus fpeciei animal malo Epi leptico corripi,& foeminæ ungulam hac facultate ne quaquam pollere » fed Maris ſolum ; nec pulli, fed adulti , idque eo tempore quo in Venerem ferri in

cipit (inter feſtum affumptionis Mariæ & nativitatis ejuſdem.) Plus etiam unguibus poſterioribus,quàm anterioribus tribuunt, & horum, quidam pedi (quod

vulgatius) dextro, alii finiſtro. Sunt qui velint has ungulas, ab animali adhuc vivente, difto tempore præfcindendas effe. Andre,Baee.lib.de Alce: , Ungula & Nervis utuntur Medici in dofi à fcrupl, fs.ad ſcrupl. i. cum vehiculo fpecifico. |

Ungula ſpecifica virtute celebratur adverfus Epi

lepſiam, f

AZ E X" I C O N C H 2^Af z C pr M.

lepfiam, tum præcavendo » tum curando, idque ufu tam interno, quàm externo.

Internè propinantur fcobs, & præparata ſubjuncta ſpecifica. Externè includitur particula annulo, & geflatur digito (vulgariter) maritali, qui minimo proximus -

eft;ita ut palmam refpiciat : vel geſtato, eidem digito in annulo de induſtria tornato. Inditur itidem pu no,& applicatur pulfui, immittitur etiam in aurem, (finiſtram) & fufpenditur de collo ut cutim attingat. h

Refertur odore dignofci, quem gratum fuffitu ex ibet. —Aſsie, Ebulus,feu Sambucus humilis. Planta fre

quens & bene nota.

Hujus plantæ granorum,Trageam,fecundùm pre fcriptionem ejus confećtam,Quercetanus ad fiftendos

omnis generis fluxus præ multis aliis mcdicamentise non immerito valde decantat. „Abefamum, Lutum rotæ.

–Aſbefum, Calx viva. -Abicum, Coopertorium. „Arblutio, Eft exaltatio crebris infuſionibus,res im

mundas abluens, & ad puritatem reducens. Eftque Imbibitio & Cohobatio.

-Arblatio, Eſt abſtraſtio per partem fuperiorem. Perficitur variis modis in ficcis quę lenius adhærent,

deterfio fieri poteſt per Leporinum pedem,& fimilia: Quædam penna, cultello , fpathis, &c. auferimus: quædam detergemus aſtrićto panno , vel fcopis feta ceis,ferreis, ligneis.

» Arbrie, Kibrit, chyhur. Eft Sulphur. Arbeßi, Idem quod Rebis. Nempe ultima cibo zum materia.

Aſchahi, Eſtaquaaluminis. -

Aſcalai,

z = xгr co v с н 7 лі і си дA.

Acalai » Eft Sal.

—Atartum, Eft Minium. –Aſcaid, Eft acetum, vel acetofum.

Asthamcch, Eftfuperfluitas argenti. Acacia ferrea, Eſt Coềhlear ferreum. – fazdir, Alkanis–Alomba, Eſt Stannum. LAccatum, Eft Aurichalcum.

-Achates, Primum reperta in Sicilia, juxta flumea. ejuſdem nominis, deinde in aliis iocis. Profunt con tra Arancorum ićtus : Et aquilæ eas imponunt nidis,

ut defendant pullos contra venenata: & fedant fitim, & confortant vifum.

In Archate apparent variæ impreſſiones: Nemora, Flumina, Jumenta, vestigia Lupi vel Leonis, ita ex

prefie à natura infculpta, ac fi Gemmarius data opera feciſſet, Plin.

—Adamas , Nafcitur & extra aurum, & in auro no biliſſimo.

1. Extra aurum duplex Indica cognatus colore Criſtallo tranſlucido, & laterum ſexangulo, tenore turbinatus in mucronem, aut duabus contrariis par

tibus junctis magnitudine nuclei avellanæ.

2., – strabicus,Extra aurum nafcens,eft præcedenti minor.

In auro nobilißimo. 1. Milii grani magnitudine » quem vocant Cen chron.

2. Macedonicus,in Philippico auro par feminis cu cumi.

3. Cyprius,in Cypro inventus vergens ad colorem æreum, efficax in Medelis.

4: Sideritis ferreifplendoris,pondere reliquos an

tecellens,fed his natura diffimilis : hic frangiturićti bus,& ab alio-4 damante perforari poteſt. Hi |

E E xrz co w czy rzM r c y M. Hi duo poſtremi funt degeneres, & nominis tan

tum habent authoritatem.

Optimi Adamantes incudibus deprehenduntur; nam refpuunt ictum, ut ferrum utrinque diffultet,in cudéfq; ipſi diffiliant;quippe duritia eftinenarrabilis,

contemptor & victor ignis, nunquam igne calefcens. Rumpitur hic lapis, fanguine callido recenti hirci no » præcipue cum hircus prius vinum bibit, vel co medit petrofelinum, & montanum fifeleos. —Adamantes » Expetuntur à fculptoribus ad gem mas & reliquas materias exculpendas, & formandas, -

& tum folo ferro debent includi.

Reliquas res metallicas non patiuntur, & à plum bo ipſi folvuntur. -

—Adamas, ligat Magnetem, & viribus privat; nam juxta ferrum poſitus,non patiatur abſtrahi, aut fi ad

motus Magnes, ferrum apprehenderit, ferrum rapiat & auferat.

—Adamas,Venena irrita facit,abigit lymphationes, lemures, incubos, fuccubos : reddiť animatos,fortes,

ptopterea anachitis dicitur. Valet contra rixus & jur

gia, & curat fluxas gingivas. Serapius.

—Adamantes in Bohemia adeo excellentes vifuntur,

ut elegantia ; & fplendore orientalibus præſtent, A strologi Alamantem Lunæ dicarunt. —Adarnech, Eft auripigmentum. Ardarcer, Reseft in maritimis locis nafcens, præ cipuè in Capadocia » feu Galatia: tanquam concreta falfilago, humidis & paluſtribus locis emergens, fic

citate arundinibus, ac herbis agglutinata. Indiacum nativum velut in arundinibus Indiæ fponte nafcitur; vel ut fal Indum in Canna.

, Ltdarces, Eſt fimilis in colore flori lapidis Asti, &

in forma halcyonio mclli,&aliquando cavoproxima, -

Աt

AL E X I C O V C H T M I C V M.

ut poffit videri lacuſtre quaſi halcyonium,& quia ita pendet arundinibus, pericalamitum, & calmochium

quondam dicebatur: hodie nifi fallor,balla marinum VOcant.

Dioſcor.& Plin. Adarcem nafci ait circa arundines tenues è ſpuma aquæ dulcis ac marinæ , ubi fe mi ícent, & habere vim cauſticam.

–adarris, Eftflos aquæ Maris. «

Adec, Eft lac acetofum. Vocatur etiam Adhebe.

Ader, Eſt lac recens fine butyro. Vocatur etiam --Tdho, vel Aſdoc.

—Adehem ef , Aſhohonec, Eft Lamina.

– 4 darige, Est Armoniacum. —Adabiji,vel Adebezi, Eft teſtudo. – 4 dibat, Eft Mercurius. |

Ados, Eft aqua, ubi ferrum extinguitur. – 4 dorat , Eſt pondus quatuor librarum. ~Adram,Eft fal gemmæ,

) s-

^ ‫جسس‬

–Adraragi,eft Crocus hortulanus. „Aſdfamar, eft Lotium. –4ër, eft Aura, halitus, fpiritus, ventus./ „Aſcetum amineum,eft album.

-acetum de fæcibus aceti diſtillatum,eft acerrimæ . ' igneæ naturæ, ut omnia metalla, lapides, ac fimilia, . . quaſi aqua fortis confumat. Dicitur acetum radicaF tum nonnullis, qui èft liquorille acerrimus aceti, qui -, * - abſtraćtophlegmate in fundo reſtat.Par.lib.7.de natura rerum pag. 436. Fit à Criſtallis fæcum aceti di- . /

ftillando per retortam cum cohobiis:wel acetum vini bonam pone in retortam , diftilla lento igne phle gma, & refunde hoc capiti mortuo fæpius,& digere

in fimo, tandem diftilla : & primo quod erit feorfim cape, quod poſterius igne fortiffimo prolicitum pro |

dit, eft|Acetum radicatum.

JAcordina,eft Tuthia Inda. |-

истr:

–

‫ةةسس‬---

" *

/ A

AL E X I ČO AJ C H Y AM I C V Af.

-4cortinus, eft Lupinus. – Acureb, eft vitrum.

- ſcufo, eft nitrum. –Aſlaurat, eft fal nitrum.

Aſcetum ; Philoſophorum eſt aqua mercurialis,

quam alias lac virgineum appellant,quo metalla fol vi perhibent, hydor fophorum. > Aſcetum,radicale eſt acetum diftillatum ex ſua ra

dice,vel matricc, dicitur ctiam aqua folvens. —Adamita,eft Tartarí quædam fpecies. –Ardech , cft interior & inviſibilis homo noſter,qui

fingulorum exemplaria præfigurat in animo noſtro, quæ manibus fuis poſtea fingit ac imitatur: exterior ifte homo nofter viſibilis, uterque juxta fuam natu ram operatur, inviſibilis invifibilia, fenſibilis ea quæ fub fenfum cadunt, ſub eadem forma tamen.

Æs,feu Cuprum, à Chymiftis Veneri tribuitur;eft corpus metallicum lucidum, rubedine fuſca partici pansignibile & fuſibile. -

Eſt quaſi medium inter aurum & argentum, inter Solem & Lunam, ut Chymiftæ loquuntur. Fit ex ar

gento vivo impuro, non fixo, terreſtri, adurente, ru bro, non claro, & ex tali fulphure, deficit ei fixatio, puritas & pondus.Sulphur malum & debile,tanquam

pater malæ complexionis cöiens cum generofa ma tre id est cum argento vivo bonæ fubſtantiæ»generat æs, filium tam lividum fufcæ rubedinis. Habemus æs

duplex. 1. Purum, quod in ærariis metallis & argen tariis reperitur:quod fine excoétione tale eft.Venulæ implicatæ interdum cernuntur, interdum etiam totæ braćteæ, quæ lapidem ampleótuntur. 2. Quod exco

quitur ex pyrite, id eft; Marchafita,item ex aliis fpe ciebus,ut ex lapide fiffili Iſlebiæ: & ex nonnullis ter ræ generibus luteis & purpureis : Chryſocolla & cæ sulco, ut aurum.

‫ةوق‬E‫كﻢا‬

AL E X I C O N C H Y M I C VM.

Æs, non ſemper cuprum denotatsfed quandoq; au

rum vel argentum a natura fine alterius metalli aut lapidis permixtione, purum, & per fe generatum me tallum, ex quó moneta cudebatur olim, ut modò ex aliis arte humana feparatis.Primò natū inGalilea,fed in parva quantitate. Noſtris temporibus vifum eſt fi

mile-fed rarò: nec niſi promiraculo reperiri contingit. Æthna, dicitur ignis fubterraneus, inviſibilis &

fulphureus, qui lapides fub montibus adurit in car bones gagati perfimiles, refina & bitumine quodam modo plēni funt, ut carbonum ex ligno vice nonnul læ nationes utantur, & præfertim 器 ferrarii. Non

nullis locis videndum fe præbet uno tempore magis quàm alio,ut in Siciliano regno,co monte qui nomen

hoc ipfum habet, item in regno Neapolitano Puteolis non longè à Neapoli, Olim veteres cauſam ejufmodi

flagrationis admirati, nec valentes eam post multam indaginem redderestandem eo deſperationis devene runt,ut inter celeberrimos Philoſophos,Phyficos, atq;

Medicos, Empedocles unusin mediasAEthnç flammas devorandum fefe conjecerit,verecundia potiùs quàm ignorantia victum. Item Cajus Plinius ejuſdem ignis

驚 fefe non aliter fuffocándum exhibuit. O vefana

hominū ingenia, quidum ignorare nihil volunt,expe riuntur multos labores fuſtinuiſſe ut nihil fcirentsprg

ter ea que damnofam morteminferunt,exiſtimantes, fatiùs effe non vivere,quàm non fcire,quę tamen non

ignorabunt effe tranſitoria.Muliercule quidem abfo luta coquina, prunas ardentes in ollä norunt conclu dere , ne per nimiam rimulam aëri pateat aditus, ad

hunc modū prorſus emoritur & fuffocatur ignis, qui -nifi per aërem,&in ipfo vivit.Si tamen priuſquam ex tinctus fit omnis,ut velfcintillafuperfitºfaćło ſpiracu lo revivifcit,ac in priftinū ſtatum redit. Non fecus de -

æthneo

z Ex r c o N C H 2 Af r c yr Af.

æthneo judicandum,qui fuam in mundi centro ducit originem, terraque ut olla continentur. Verùm non caret fuis fpiraculis circum terræ globum hiantibus, per quæ, modò per hoc, jam demum per aliud vitam &nutrimentum haurit ex aëre.Si verò fuis careat ſpi raminibus,haudaliter quàm de ollari mulierum igne fiat neceffum eft. Videte quæſo quàm aniles cauſæ Philoſophos infideles moverunt, atque torferunt in mortem uſque. Latiorem ignis hujus naturalis ratio nem, ubi de myfterio magno increatoParacelſum in

terpretatus fui libro, qui de luce naturæ infcribitur, invenietis. Haĉtenus de æthna mineralium igne, ac

patre generali distum fit, quantùm loci ratio patitur. Æthnici, dicuntur ſpiritus ignei,vel ſpirituales ho

mines igne fragrantes,qui variis modis & formis ap parent,ut igneæ flammæ,titiones globi,fphericæque prunæ, idque in fulphureis montibus.

-Alcali dicitur fal omne quod extrahitur è cineri bus, vel calce cujuſque materiæ per lixivium elixa tum, proprium omnibus rebus, liquidæ & folidæ. Æs, dum ita. 1. Eft in fua vena in fodinis fc. ubi

plurimum eſt pyrites, id eft marchafīta, nativas illas caufat ſpeciesvitrioli Colchitis,Mifii,Sorii Diphrigis. 2. Excoquitur & tum fit. 1. Cadmia fićtitia cum ejus fpcciebus. 2. Pompholix. 3. Spodium uritur,

& fit æsuſtum. 4: Extinguitur & fit fquama æris; 5. Excuditur & fit fquama æris. 6. Jam in excoĉti

fuperficie : fit ærugo rafilis.

----

Æ, eft duplex.1 Purum,quod ingrariis metallinis, &argentariis reperitur:quod fine excoctione tale eft, versulæ implicatæ interdũ cernuntur, interdum totæ

braćteæ quæ lapidem amplestuntur. 2. Quod exco quitur ex pyrite, id eft;marchafita; item ex aliis fpe ciebus, ut exillo lapide fiffili Iflebiæ s præterea ex -

IlOil

Z E X” I C O N C FY YAf F C VM.

nonnullis terræ generibus, luteis & purpureis:Chry focolla, & æruleo etiam ut aurum.

Æ: uftum noſtro tempore, fit ex ipfo ære crema

to, fulphure & fale. Laudatur potiffimum Memphi ticum,& Cypriacum à Diofc. Aftringit, ficcat,repri mit, extenuat, attrahit, ulcera purgat;&quoties jun gitur ulceribus cum aceto, conſumit ea quæ funt impedimento in ulceribus. Æs uftum, eft Crocus Veneris. Par.l. 5. de natura rerum » pag. 42o. « A

Æs Hermetis, verè & propriè, eſt corpus imper fećtum nondum præparatum ficut eftinitio:EſtMer curius, pulvis folis, caput corvisæs noftrum, terra ciº trinata,continens & contentum,plumbeum noftrum, Aurum ex metallis extraćtum , Venus , Vitriolum,

Auripigmentum, Arfenicum, Nummus,Anima, Leo viridis, aqua viridis, quia germinat,aqua permanens, vinum, fanguis, & c. Æris , vel Cupri fpecies 26. numerantur à Rul.

pag. 1o.& 1 1. fi plura fcire cupis, & diftinguit æru ginem æris in 65. ſpecies a pag. 15. ad pag.2o. f: .Rafi- 4.Nativum in Metallis Cipriis,lapidibus le eft, /nonnihil æris habentibus, quibus æru

go efflorefcit:hæc pauca fed optima;& reperitur in fodinis ærariis. Rafile quia raditur.

像

- -

2.Vermiculare à fcoli

2. Fastitium ஆ erme , quæ in vermi in ſuperficie * icularem crefcit.

ris,&eft triplex, 3. Aurifabrorũ quę eft faĉtitia Chryfocolla.

1.Nativum quod eſt vera Chryſocolla, |

id eſt glutinum auri.

2.Scif- \ 2 Factitiúm, Aurifabrorum,viride,rafi file

le, Chryſocolla fiĉtitia. 't

-Ætites,

L E X I C O MV C H Y M F C V M.

Ætites, à Germanis dicitur, vel propter colorem,

vel propter virtutem illam,quod aquilæ fine illa parturire nequeant : alleviat enim partum, & continet gravidis partus, cum vulvæ funt lubricæ ; eſt gemma variarum fpecierum. Ætitis, fex funt fpecies.

1.Ætitis mas, Africanus,in rutilo nigersvalde du rus, qui terram candidam friabilem in ſe continet. 2. Foemina, Hildeshennius, lutei coloris, mollis, cui ochra nativa adhæret, & ineft terra dura lutea.

3. Alius in quo lapis liber,& folutusjacet, & con quaffatus fonat.

4.Subrutilus, durus,cui lapis ferrei coloris adheret. 3. Mottefchanus,capiti humano fimilis,rotundus,

& duriffmus, cui flores Criſtallini quadranguli fpe cie adamantum, qui formati funt adhærent. 6. Lapis concavus, ferrei coloris, in ferri vena re pertus,in quo nihil nifi aër continetur: qui plura fci

re defiderat,legat Rulandum, pag.2 1. 22. ~Affronitrum, eftfpuma nitri, quæ eſt falfa,vel eft fal Cappadocium. Afeos, & afos, eftfpuma. –Afroton , ſpumeus. „Afrodina, eſt Venus. -Afenicum,eft anima. „Afformas , eft vítrum. Affax & affaris,eft atramentum. –Affrengi,eft Minium. Affidra, & Almat,eft Cerufa. –Afrob,eft plumbum noſtrum. „Alahabar, alchonor, alafrob, alomba, «garsalgital \

gerit, est Calx. LAhufal,eft arfenicum fulphur. Akibot, alchibit, «lchimit , Sulphur.

Alafor, est fal alkali. Aflatan,

---|-

t ex r c o N c F1 TA4 z cy” M. Alatan, eſt lythargirium plumbi.

–4 henum, eft vas metallicum ex cupro aut ferro duorum pedum altitudinis, ejuſdemque fere latitu

dinis cufum: Hujus faſtigio cooperculum fequentem in modum formatum, illiufve limites ritè claudens

imponendum eft. Fit lamina cuprea ad aheni capaci tatem rotunda,in cujus centro(quoniam vim cucur

bitæ infervire debet) ad amplitudinem imponendi

vafis, foramen excavatur, ut vas per illud prominere

驚 A latere verò alterutro prope aheni finem,a iud parvumforamen,per quod callida fuffunditur.& defectus expiratę aque fuppletur,perforatur.Ufus.hu jus aheni cum operculiin balneis frequentiffimus eft. ~Akon, Cos; eſt lapis quo cultriacuuntur aliáque inſtrumenta. Hujus variæ funt ſpecies,coloris nigri, candidi, flavi, nigerrimi. Species cotis eftquam vo cant lapidem Heracleum,& Lydium,qui notus auri fabris,& dicitur coticula.

-Alabafirites, eſt lapis ex ſpeciebus marmoris no tus Venetiis.

Ejus funttres fpecies, Prima candicat, de quo olim fiebant Imagines Sanĉtorum, & monumenta Sepultorum.

Secunda nigras habet maculas. · Tertia in ruffo interdum standicat, propterea Onix dicitur, qui unguis humani colorem repreſentat, & hanc ſpeciem propriè intelligit Dioſcorides, cum in quit, Alabafirites, qui & Onix dicitur crematus, du rities cum pice aut refina difcutit, Aſia/aletseft Armoniacum. -47artar,eft æs uftum. --Albanum,eft fal urinæ. --Albor, eſt urina.

– Tiborca, eſt Mercurius. В

--Albaras,

| 2

L E xrr co w C H rAt r c v Mt.

--Albaras,eft Arfenicum.

–47berick, eft album æris. ~47betud, eft Galbanum. -Albi,id eſt ſublimati.

-fibir, eſt pix de corticibus taxi, fupponitur effe ſubſtantia de qua fit in cauſtum. --Tlbot, eft crucibulus.

Albotar, alfidas, eft Cerufa. --Tlbotim,vel albotai, Albotra Helcalibat,eft Tere binthina.

--Tlcady, eſt attramentum album. --Alzegi, Attramentum. –4lcaol, cft lac acetofum, vel Mercurius.

-47canna,vel_Alcona,funt arbores fubtiles longæ,

habentes nodos, ficut Canna, quibus haftarum loco utuntur Arabes. Sumitur pro ligno Guajaco. Alcebris vivum, eft Sulphur.

-Alchitram,eft ole. Juniperispix liquida,arfenicum præparatum ad abluendum.

Calchitran,eft Fæx diftistitionis.Item ol.Juniperi. -Alcoliſmus,eft comminutio vel corrofio. Alcol, eft Acetum.

-Alcohol, eft Antimonium,five ftibium. --Tlcone, eft Aurichalcum.

--Alcor,eft æsuftum quafi grana. Alkalid,& Alcobổ „Altimar.

Alcore, eftquidā lapis,habens folia ſimilia argento. Alcubd, Alumbair, eft butyrum crudum. – ſlech, eft vitriolum.

-47ccharith » eſt Mercurius.

--<flechil, cít tripes.

-Aleếtoria, eft gemma cristallo fimilis, vel aquæ limpidæ. Præ fe fert cryftallinam fpecien, magni tudiiic fabæ in ventriculis gallinaceorum ; ceu ut Albertus

JE E X") C O N C H "AM Y CJ" Mf.

Albertus vult galli caſtrati s poft quartum annum re peritur. Dicitur reddere divites & bellicofos fe por tantes. Et propter hoc ferunt Milonem Crotonien fem in certaminibus fuiſſe invićtum. Conciliat gra 低

tiam puellis, & reſtringuit fitim. Alefantes,eft flos Solis.

-Alembic, eft Mercurius.

Liquor Altahefi Paracelfi, omne corpus viſibile Ć

refolvit in fui primam materiam, fervata feminum

poteſtate; De hoc ajunt Chimici, vulgus cremat per ignem, nos per aquam. Vanhelmont.

Liquor Altaheftseft magnæ virtutis,ad præfervan dum hepâr ab hydrope, & omnibus ejus fpeciebus, quæ ex hepate veniunt. Vide præparationem in lib.2.

de natura rerum cap. 3. pag. 482. Mercúrius præcipi tatus pro hepate. Alcohol,vini,quando omnis fuperfluitas vini à vi no feparatur, ita ut accenſum ardeat, donec totum

confumarur, nihilque fæcum, aut phlegmatis in fun do remaneat.

-Alcool Paracelfi,Alcool rerum aut corporum quo rumcunque nihil aliud eſt, quam purior & mundior fubſtantia ab impurafeparata; ut Alcool Antimonii Paracelfo nihil aliud quàm hoc Autor vult, ut Anti

monium non modò atteratur piſtillo,& mortario,fed etiam in volatilem fuam fubſtantiam, à fuo naturali

colore non immutatam. Idque folo ignis & caloris beneficio regimineque fieri neceſſe eſt, ut poſtquam Philoſophicè tandem al vulgariter teratur fublimatidibus, quæ piftilla funt Philoſo.

វ៉ែ

& mortaria,

Docct alio loco hanc fublimationem

fieri debere fine omni capite mortuo. Conftat itaque nihil fæcum affuiſſe ante fublimationem ; Flores ci

trinos aut rubeos elicere non pofiunt, qui à vulgari В

tritionc |

E E X I C O N C EF YM I C V AA

tritione antimonium fublimantin fuliginem albam. Sed ejufmodi fublimatio fieri debet igne admo dum temperato, utantimonii pulvis minimè lique feat » afcendat nihilominus, ut farinæ flos parietibus adhærere cernitur molendinorum.

-Alembicus, eft capitellum,quod vafis inferioribus ad vapores recipiendos imponitur. 1. A lembicus roſtratus,eft qui humores refolutos per canalem aut roſtrum, ad vas recipiens dimittit. 2. Alius Coecus, hoc eſt fine roſtro fublimationi

bus inferviens. Hic in fublimationibus nonnunquam

invcrtice perforatus eſt , aliquantulum, humores afcendentes emittens.

Alcaheft;vel althahefi, Mercurius dicitur præparatus, nonnulli volunt effe tartarum , mens tamen autoris

facilè deprehëditurà preparationis ejus deſcriptione. -Alchimia,eft impuri ſeparatio à puriore ſubstantia. -Alcol,aliquando fcriptnm alcool vel alcohol,eſt pul vis in minutiffimű pollinem factus ubi nihil additur ad nudam vocem,alioquireſtringitur per adjunctum, Error vide alteram paginam.

-Alcol, vini eſt,aqua ardens rećtificata. -Alcubrith, vel alazer, aut alcur, eftidem quod fulphur. –Alkibrie, alchabrick, algibich , eftfulphur vivum. -Alcofol,(vel ut nonnulli volunt)alcofol,eft ftibium five antimonium : Item alcimad, eſt stibium. –Aſlandahal,cft colocinthis.

Aiembroth eſt fal mercurii velfal Philoſophorum & artis, clavis artis.

~ſiembrat defecatum, est faltartari & magiste rium magiſtrorum. --Tlmizadir, eft viride æris. -ſiteyplumbi, eſt materia daleis ex plumbo. --Al kyplumbi. Alufar, |-

AL E X-1 C O N7 C Aſ Yº Af Y C V M. *

Atlufar, eft Manna.

–Amalgama, eft impaftatio auri, argenti, vel alterius cujuſque metalli cum argento vivo. vide pag. 12 1.

Amalgamatio, }

-Amianthus, eſt lapis alumini feiffili vel plumofo natura conditioneque ſimilis, igne non uritar,quapro pter & falamander appellatur. -Amidum, vel amilum, eft albiffima farina concreta

in panes ad folem.

Amigdale,apud Chyrurgos, caro dicitur fuperflua, quæ nafcitur ad linguæ radicem, Amnis alcalifatus, ef aqua tranfiens per calces ter ræ, ex qua defumptum eſt alcali.

Landena, eftcalybs ex regionibus orientalibus ad vesta,quæ liquefcit igne,haud fecus atque aliud quod que metallum, fundique fe permittit in formas. –Anathron , velanachthron, fpecies eſt falis,quod fu per petras in modum ufneæ albæ & lapideæ nafcitur: nonnulli fal nitrum appellant. Falſo putarunt antiqui fel effe vitri, cùm fit potius fel lapidum. Anatrum, eft vitrum in colores varios liquefaćtum,

quod vulgari vocabulo fmaltum appellantsvel terra fa I2CCill C3 •

„Arnthos,extra vegetabilem roriſmarini ſignificatio nem,& ad metalla ufurpatum,fignificat elixir ex auro» vel ejus quintam effentiam. Anatomia effata, parens eſt morborum. Anticar, eft Borax. –Anatris , vel antaris, eft Mercurius.

~Aniaday , vernum tempus fignificat æternum ; & novum in futuro mundum, & paradifum. -Aniadum,eft Cæleſte corpus, quod in nobis Chri ftianis plantatur à Spiritu Sanĉto per Sacrofanéta Sa

cramenta:vel eft homo ſpiritualis in nobis regeneratus. -

Aſniadus,

" z Exz co v c H rAt r c v M.

Afniadus , eft rerum efficacia. – Aſniada, funt frućtus & vires Paradifi & Coeli, furit

etiam Sacramenta Chriſtianorum, in Phyficis verò fignificant aftrales vires, atque Coeleſtes, ut funt, quæ Fer influentiam,

imaginationem, æftimationem, &

Phantafiam nos ad vitam longam provehunts cx dono Dei tamen,& ad æternam follicitant. „Aſmodina , funt indormitiva medicamenta.

--fnodus, cft id quod ex nutrimento feparatur à re nibus.

Anontagius, lapis Philoſophicus. -Animafaturni,eft Altey,atque dulcedo plumbifua viffima, quæ per acetum extrahitur. -Annus Philoſophicus, eft menfis communis.

--Anotaſier, Aliocab, Alemzadar, -Amizader, eſt fal Armoniacum.

--Alfol, Alcob, Azonec,Alacap, Aracab, Aquila. -4'les,eft fal compofitum.

-4lexir, eft medicina Chymice præparata. Elixir, Elci, Medicina.

–Afiezaram, eft lotura plumbi.

Agallium, eft Aquilegium ſpinofum , refta bovis, five aratri remora dićta.

-Agreßen, ſignificat potum ex pomis vel berberis, ficeram, feu vinum è pomis faĉtitium. -Alexanthi, Altingat, eftflos æris. Alfasta, eſt diſtillatio. –Arlfadidam , eft fcoria ferri.

Aſifatida, eft Cuprum uftum, vel Laminatura Ve IHCIIS.

-Alfuſa , eſt Tutia. „Algali, eft Nitrum. -4 gamet,Carbones. -4 geriæ, -Aigérie, eft Calx. Aligulus

z Ex r c o N

c H 2 M I C V M.

Aligulus,eft Confećtio. Alcafiel, eft Antimonium. Alkalia, eſt Vas. Alkale, eſt oleum Gallinæ. Alkali, eft vitriolum foffile feu fufile calcitura in Aludal.

Aludel, & Alutel,eft vitrum fublimatorium.

Alkalı,eft aliis lapillus falis, modò ex calcibus re

verberatis per humorem extraćtus, diffipatóque hu more coagulatus. Sed Alkali tunc nominatur præci puè, cum relićto impuro, fegregatoq; corpore, effen tia formæ hujus lapilli elaboratur. Cùm verò integræ res calcinatæ & diffuſæ ad folidam confiftentiam re

ducuntur, ut cum fal communis folvitur humore, &

iterum coagulatur: Item cùm margaritæ calcinantur totæ , folvuntur & coagulantur viciffim magiſteria per fe funt, at Alkali eximilitudine vocatur.

Alkautum, eft æs uftum, vel ſpecies aromatica,fe cundùm quoſdam Arfenicum. Alkaut, Almarkafita, eft Mercurius.

Alkaranum,eft Duenec viride. Duenege, eſt vitrio lum. Alcara, eft cucurbita.

· Alkin,& Alkal,eft Cinis clavellatus,

Alkir,eft fumus vel Carbones.

Alkitram, pix liquida. Alkoel,eft plumbum exquifitum de Minera. Lapis Lazuli, Antimonium.

Alcol, eft Tartarus. Theophrastus fic ait: Alcol, eft

purior fubſtantia rei fegregata ab impuritate fua. Sic Alcolvini , eft aqua ardens restificata. Alkofor, eft|Camphora.

Alkimia, eſt pulvis de bafilifco. Alchimilla, eſt Sa miculus. Allabrots

I 8

L E XT I CO W C H T M I C V Af.

„állabrot, eſt quoddam genus falis confećtum. -Alma, eſt aqua.

Almagra, eſt bolum Cuprum,Laton,& lapis ipfe» vel terra rubea, lotum, vel lotio.

Aimakiß, Almakauda,eft Lythargirum. Almarcab, Almarchax. Almarcaxida,Argyritis,eft Lythargirium argenti. -Almarcat,eft Scoria auri. Almetal.

Almartack, cft Lytharginus cinis. „Almechafide, eft Cuprum.

-Almene, eft follucidum. Sal gemmæ. -Almizadar, Almifadar,Amizadir, Afanon,Almifa du,eft fal armoniacus præparatus. Alnec, Allenec, Alkalap, Aleth, Afabum,Almiba, cft Stannum.

-Aloc, cft Epaticum. Aloe, Alepatick. -Alofil, eft pannus quo vas operitur. –Aflos, Alo, Alix, Alec, Alkalat Alkalac, eft Sal. „Atofanthi, eft flos falis. 3

„Aflramudi, eft Cineritium.

-Aifelat, Altimar,Aycupher,eftæs uftum. Alzofar. –Altambus,eft lapis rubeus. Scilicet fanguis vena rum hominum.

Altaris,Antarit, Alozet, eft argentum vivum. Aſlıhanaca, Alernet, Albimec,eft Auripigmentum. „Altinuraum, eft Vitriolum.

Altingat, eſt fiosæris. Altinio, eft Fæx plumbi. „Aludei, cft vitrum fublimatorium.

Aludit,Antaric,Azon, Azomfes, eſt Mercurius. „Alufir,eft rubedo. Aluech, Aluach, eft Jovis corpus puruni. -Alumboti, eſt plumbum uftum. -Alais, Alafor, cft vas. |

Alfech»

AZ E X" I C O N C H Y M A C VM.

Aflfech,eft Alumen Jameni. ,ே l,

–Aflumen,Omnibus eft notum.Variæ funt ejus fpe cies. Eft gemmæ optimum. Et eft Mercurius, quia folvit. Eft Jamenum, Roccum, Sciſſum,Rotundum» Zacharinum, de Belgamo, Genuenfium nitrum,Fof file, Fufile, Plumofum, Liquidum, Capillare,Com mune, Placodes:Uſtuna,Liparinum, &c.Ex Agricola» & Kentmanno de rebus Metallicis,&foffibilibus plu

ra legas. Albertus quatuor aluminum genera ponit. 1.Simplex vulgare: 2. Nigrunt. t. Album. 4. Per (griptum,in libro de Mineralibus. Rulundus numetat

pag.; 3. ad 36. diverfa aluminum genera, ultra 32. vide plura Rulando, pag. 72. ad 74.

Aflumen, Sacchari, quomodo fiat, habes lib.7, đe Natura rerum, pag. 45 1. Para.

--Tluminis diverſi præparatio varia,lib. 4. de præ parationibus pag.636. 637. ad ulcera putrida,para lyfin,alvi profluvium, est c.

–4les crudum, funt guttulæ cadentes fæpe in ne ćte Menfe Iunio. Alunibur, eft Luna.

--flunjel, eft Stilla.

-ffuſen, est Sulphurata." -ſizemaforeft Cynobrium. - 4/xilat, eſt pondus trium granorum.

Amalgamatio, eſt calcinatio Metallorum familia rium per hydrargyrum. Licet non femperad finem calcis contendamus, eo modo, fatiſq; est, ita metallữ

folutum effe, ut duci poffitinftar pultis, feu malag matis aurifabrorum: tamen corrofio fit per eam in pulverem minutiffimũ,quemitem calcemnominant. Vel-Amalgamatio,eftCalcinatioMetalli per argen tum vivum; & fit quando Metallum in tenues partes, braếteas, vcl laminas dućtum, cum fex,novem, aut duodecim

с нrмr си м. duodecim argenti vivi partibus commiſcetur, & co adunatur, ut fiat maffa undique fui fimilis, atque ita metallum difcontinuatur & calcinatur. Argento e

, 2о |

Δ Ε Χ"Λ Ο Ο Ν

nim vivo per evaporationem fuper igne lento abluto, metallum inftar tenuis calcis relinquitur. -Amandivus Lapis,eft gemma varii coloris. Extin

guit & reprimit omnia venena,quare ncn eft gemma contemnenda confule - Albertum.

–Ambra , eſt Sperma Ceti. Aſmene,eft fal commune.

Lſmentum,eft alumen fciffum.

– ſmethyfius » eft gemma Indica, coloris violacei.

Plin.quæ inde venit optima. Rulandus, pag. 37. nu merat fex ſpecies viliores orientalibus. Amianthus lapis,naſcitur in Cypro.Dioſcor. fimilis alumini ſciffo,verum Amianthos proculdubio, eſt a lumen noftrum plumofum , & hinc æterna candela fieri poffit : non eſt magnæ virtutis,fed exiccat: refer ad pag. 1 2 o.

Lſbefios, eft coloris ferrei , reperitur in montibus

--Arcadie, cùm femel accenditur, vix aut nunquam extinguitur, cùm fit unċtuofus & humidus. Amogabriel, eſt Cinobrium. An-pater , Sulphur. Anfir-filius, Mercurius. Anfirarto-fpiritus, Sal, Anaton, id eſt Amatron , cft falnitri.

Anatron, est fæx vitri.

}

Anatron, eft Baurac.

2 Synonima.

Anatron, eſt fagimen vitri. Anatron, eſt ſpuma vitri. Ancora, eft Calx.

S -

Andurac, eft Auripigmentum rubeum. Anfuka,eft Coagulum. Anhelitus,eft fumus,alibi,fimus equinus.

Aſn

É EX" A C O N C FE YM I C VM.

之拿

Antonii fanáti ignis,eft inflammatio naturalis. –Annora, cft calx ovorum,vel calx viva.

-Anthos, propriè eſt Rofmarinus : fed ad metalla tranflatum,quintam effentiam, five Elixir auri figni ficat.

រ៉ូមុំា mcdicinam extraćtam ex Berillis, à

corpore fuo, Par. . -Athonor, eft furnus. -Anticar, anucar,ancinar, eſt Borax.

Antimonium, Alhofol, eft lapis de vena plumbi.

Marchafita Saturnii, Magenfia Saturnii, Stibium» Rubeum invenitur Indenburgi. -Antimonium,Spagyrice preparatum,eft Supremum venenorum omnium antidotum:Venema enim natu

ralium continent antidotum fui veneni. Bas Val. 14.

Summum -4’ntimonii arcanum , quod lapidem ignis ſntimoniivocat, tantæ cft virtutis & energiæ» ut lapidem ferè philofophorum imitetur, in curatio ne morborum omnium & in tranſmutatione metal

lorum. Bas. Val. 15. Bas. Val. Concludit tanta effe fecreta, & arcana -

naturalia latentia in Antimonio,ut nemo mortalium

capax effe poſſit ea ipfa omnia inveſtigaresquò enim magis inveſtigamus, eò abſtrufiora , & pretioſiora, 8ag. I G ‫ه‬

inveniuntur.

Aphebriock,eft Sulphur. –Aphrodifia,eft ætas Venerea.

Aphronitrum,ſicut fal,&fpuma falis fehabent ad invicem, ita fe habent nitrum, & fpuma nitri,adinvi cem. Eftque in his falis ad nitrum, & è contra nitri ad falem. Item fpumæ falis ad ſpumam nitri magna co

gnatio. Spuma nitri, aphronitrum,flos petræ vel pa rietis, (ſicuti fpuma falis) res eſt levistima, glebofa, & friabilis,fpumofa,mordens, coloris penè purpureis

& hæc optima. Nos ſpumam nitri, & aphronitrum» C

dicimus»

AL E X” A CON C H Y M 1 C V M.

dicimus, & fpumofum aphronitrum, quod nafcitur muris & petris. Variat ſpuma nitri fecundum petras, & muros, ubi nafcitur: hujus virtus eſt fimilis fali adufto. Sunt fermè unum aphronitrum, id eſt ſpuma

nitri, flos petræ, & flos-Aſiæ petræ : Sed differunt fubſtantia paulùm, nam fi refolvitur igne,eft fios pe træ Lafie:Ši non refolvitur,eft ſpuma nitri nostri. Je næ in Thuringis fpecies pulcherrima aphronitri re peritur,fpecies, quæ reſpondet plurimum flori –Afie petræ à Dioſcor. defcriptæ. 4quala, eft Arfenicum vel Sulphur.

-- quila » eſt aurum guttando. –Aqua Cerebri, eft aqua Tartari. -4Qua Elfabon , eft aqua folis communis. ~ſqua fætida » eft aqua Mercurii. ~ſqua fortis,eft quæ ex acribus & corrofivis, certa

proportione commiftis, violentis ignibus diftillatur, igneam vim in corrodendo validam habens.Validif

fima vocatur flygia,que falem ammoniacum cum re liquis regit;&in ea aurum folvatur.Diverfis fiant vir tutibus aućta miftura, ex confilio, ut fit certis rebus

accomoda. Gradatiora dicitur , quæ ad gradandum tinéturas adhibetur. Et fiunt inftar fortium ex eadem

materia,fed additis tingentibus ut cinnabar alum. In

quibus notandum eſt, quod nulla tingat nifi facto ad minus, ostavo, vel decimo cohobio ſuper fæces,

quod aliter, non fixentur. · Ambra, Quidam vocant hoc ſperma ceti,alii fru ĉtum arboris, velgummi fub mare crefcentis, alii je

cur pifcis, alii ſtercus cujufdam pifcis, alii ſpumam quandam maris, alii nafci in ſpecie fungorum fub mare dicunt. Confule Serap. & Almanfo. -Argua holfobon, eft aqua falis panis. -Æqua Lilii, eſt auripigmentum. Афия -

* |

E EX" I C O V C H 2 M P C V M.

tur

Aqua Mercurii.

|(48)

-Aqua Marina.

li |m14

-47ua nitri, eft fal alkali, vel aqua fortis. -Aqua permanens, eft Sol & Luna folura , in aqua

|lft

fimulque junctis. Dicitur etiam aqua coeleſtina, &

)ር

Mercurius philoſophorum. – fqua philoſophica, nominatur quibufdam ace tum fublimatum: aliis vinum circulatum, aliis aqua perennis, non madefaciens manus. –47ua Paleſtina, eſt flos æris, vel viride æris, –47ua pluvialus,eft aqua dulcis.

e rc•

βe -

–A ſua rubicunda,aqua Megi aquafegi,eft aqua vi

trioli.

–4'qua Salmatina,eft de fale faćta. –4 Hua Saturnia, eft aqua generata ex tribus pri mis in meatibus terræ refoluta in lapillis diaphonis, quales funt aquæ radicatæ acetofæ,& c. Aqua vitri. Aqua vitæ eft Mercurius : interdum fumitur pro vino វ៉ែ » & pro aqua compoſita ex variis fpe ciebus ex vino diſtillato.

-Antimonium, Cordiale maximum aquarum o mnium. |

–

Antimonii Mortificatio, eſt ejusfublimatio, lib.5. " de natura rerum pag. 429.

–Antimonii olëum in magna Chirurgia pag. 62. - 4 gua Cæfaris, aut regis compoſitio, In lib. de Perficaria, pag.741. Aqua Theriacalis, in lib. de Perficaria,pag.742. -47uam falis petræ, & ammoniaci modus faciendi. lib. 3. de natura rerum, pag. 417. -4 gua fiillatitia,eft extrastum fpecificum confiften tiæ, & divifionis aqueæ concretione halituum, è re

bus elicitorum, per diſtillationem productum. Eft duplex. C 2

J .S.tilla: *

24.

Σ.Ε.Χ" Ι Ο Ο Ν'

с н х м г сим.

1. Stillatitia, Aquæ ſimpliciter ſtillatitiæ ſunt,quæ mitiores funt virtute & confiftentia dilutiores, diſtil

.* lando fimplicius productæ. Nam elementum phleg maticum crudius eft & minus tenue ab externa aqua

parùm penè differens. Aqua enim ſtillatitia fimplici ter,minus ignis habet &plus aquofitatis,quã folvens: fed plus ignis, & minus cruditatis quàm phlegma. -

2.-Aguafolvens, diftar à ſtillatitia ſimpliciter acre dine ignea penetrante,feu acuminc,& distillatione la borioſiore,ut quàm minimum habeat aquei elemen

ti fimplicis, fed igneum potius fluorem, quafi effent ignes aquei,aquæ ardentes, &c.à Gebero nommina tur aquæ acutæ, ab allis clavis philoſophorum,cujus : vim in aliquibus aflequitur a tota ſubſtantia hydrar gyrus, vulgus diftinguere folet inter ftillititias fim pliciter ita dićtas,& illas corroſivas. – 4 quarius, eſt Ferreum; *

–Aracon, eft Laton. Vide Zaton.

-Æquilegia, Theophraſtus vocat Geniftam Inteis floribus, Aquilegiam. -

-4 guilena, eſt conſolida regalis. -Arborer, eft cutis defedatio maculofa, neque ulla

est in principio exulceratio, ſed in procestu tempo- » ris: idem quod Morphea.

Arcos,eft Æsuſtum , aycophes azuphora. Aremaros , eft Cynabrium.

Area, eſt Capitis adverfi fodinarum. Arenamen , arenarmei, eft bolus Armenus.

Antera, eft medicina traćta de hyacinthis, fimili tudine fumpta à flavo citrinove colore fioribus inna-, fcente. Liliorum, & fimilibus.

Aphoriſmus, ut pro confueto fumitur , fcilicet re gula generali in medicina. Arqua cæleſtis,eft vinum rećtificatumsut coeliquos :

* I -

dammodo

|-:

£ E YA C O AV C H TAM Y C V M.

dammodo naturam & fimilitudinem induat» multis u‫צ‬ ftil

peraćtis revolutionibus,

Philoſophorum. –Arqua corrødens, eſt acetum, & omnis liquor cor

lua ci

Aqua cæleſtina,eft aqua mercurialis. Mercurius roíivus.

–Arqua fecum vini eſt, ea quæ fit ex calce fæcum vini, fuper marmor diffoluta in modum olëi Tartari. la

–Arqua lubricata , eſt ea quæ fit cum mufcılagino fissut funt faccara, Julep,& fimilia.

Շլl

-Aqua permanens, est ea quæ fit ex duobus perfe

‘C

ent

ĉtiffimis corporibus metallicis per philoſophicam

ſolutionem.

jus: aI

–Arqua Saturnia » eft ea quæ naturam in fe retinet primorum trium , ut funt aquæ thermarum à natura dićtorum naturaliter medicatæ per quæ tranfeunt. - -Aqua folvens, cít acetum ut ſupra diftillatum, & aqua fortis. -

teis

Aquafer,eft vifio noſtris oculis aliquando repræ fentans aliquid quod verè non eft,at folùm apparen tia quadam , non reipfa exiſtit. Aquila, quæ avium regina eft, uſurpatur nomine pro 蠶 armoniaco propter levitatem in fublimatio nibus. Verùm Paracelfus in multis accipi vult pro mercurio præcipitato. Aſquila Mercurii ſpiritus. -, – fquila philoſophorum,eft mercurius metallorum, id eſt metallum in primam fui materiam redaćtum. -Arbor maris, eſt corallum, quod fruticis infarin mari crefcat vegetetque. Gorgonion , Denditres, Li |

ulla

ρο

zhodendron, Curallion.

14°,

Arcanum in genere,ut occultiffimum quid ſignifi

fĆ«

cat. Paracelfo pariter occultam in rebus naturalibus virtutem incorpoream, & ceu vitæ perpetuæ ac im mortalis è coelo in cam dcrivatæ participem, quæ C- 3

multi

[0‫י‬

JE E X“ r C O N C Pr. 1" AM Y C V M.

multiplicari poffit arte Spagyrica fupra priorem con ditionem. Virtus cujuſque rei millefies plus opera tur,quàm res ipfa. {

Lºrcaltes, eft Paracelfo, terræ fundamentum, five

columna, quod à fuis confortibus fuſtentari non vi deatur, fed ab aliomagnali & arcano Dei, videlicet, hoc ipſum Archaltem vocat. Archates, Rulandus. Larcheus,eft ſummus, exaltatus,& inviſibilis ſpiri

tus, qui ſeparatur à corporibus, exaltatur & aſcendit, occulta naturæ virtus generalis omnibus, artifex, & medicus. Item Archiatros fupremus naturæ medi cus » qui rei cuique fuum Archeum peculiarem, & membro cuilibet occulte per Arem diftribuit. Item

Archeus primus in natura, vis eft occultiffima res o mnes producens ex Iliafte, divina virtute nimirum fuffulta duntaxat. -

-Arcs, eft naturæ difpenfator in tribus primis prinº

cipiis occultus, unde fingula confiant, qui rebus o ninibus formam, fpeciem, & ſubstantiam cuiq; fuam peculiariter diſponit, ut propriam, & non alienam

induat naturam fpecificam. Notanda eſt igitur inter hæc tria pulcherrime ordinata, divinitus in natura

differentia, ut pro ſcholarum confuetudine loquar. Iliaſtes eſt generis generalifimi ſubstantia confiftens in prima rerum omnium univerfali materia, hanc in tria genera primum diſponit, videlicet in mercurium,& falsprimus naturę difpenfatorArcheus,

鷹

indeque res producit omnes in proxima fua genera. Tandem accedit Ares alter naturæ difpenfator, ex

generibus formas & fpecies producit in individua. Quarum quæque fingularem radicem, caulim, fio rem & folia habet.

-Ardentia , funt quæ in cibum & potum non af

fumpta, funt uſtionibus obnoxia natura propria, ut ifta carabe, terebinthina gagates & fimilia. -Aridura,

} --/

L E X” Y CO W C A TAM I C prAf.

Afridura,eft corporis vel membrorum omnimoda confumptio, vel ſyderatio, ut vocant. Sphacelus, te lia, necrofis.

Ayler crudum , guttæ funt menfe Iunio cadentes, roris inftar in Majoftillantis.

Aromata, cuncta funt quæ fuavem, & gratum ad

modum odorem de fe præbent ac fragrantiam, quæ alias aromatica generaliter appellantur. Arcanum Materiale, eft extraćtum fpecificum materiæ corporis vicinius. Cum materia corporis fit ex duplici elemento humido, & ficco (aër enim &

ignis formalia funt potius,& efficientem habent ra tionem) Itaque hoc arcanum duplex eft; ftillatitia; &

coagulum fpecificum: Arcanum fpecificum, ef éx traćtum naturæ interioris cujufque fpeciei ſubſtan tiam referens proprius, ut in illa agnofci queat. –40 cheus Paracelf, eft aura

蠶 feminum & vi

tæ direćtrix & ròi veetav, Hippocratis, Vanhelmont. --Archeos, Specics inviſibilis oberrans, & fe à cor poribus feparans,medici vis, & virtus naturæ. Archeus, vis eſt producens res ex Iliafte, diſpenfa tor & compoſitor omnium rerum . Arena » Hujus fpecies ponit Ruland.2 3. pag. 54. qui placet videat. Arfar, arfag, eft Arfenicum. Argentum, A Chymiftis Luna cui etiam tribuitur: eft metallum proximum poft aurum,album albedine -

pura, mundum, durum,fonans. Tinctura ejus albedi nis eſt ex argento vivo puro, ferè fixo, claro, albo,& tali de fulphure, mundo, fixo,albo, claro quod ceci

dit ſuper fubſtantiam argenti vivi: deficit ei pauca fixatio, color, & pondus. Eſt quafi filia naturæ præ ponentis aurum, cöeunte argento vivo, & fulphure albo, non urcntc. С

Reperi ‫مﻟی =ة‬.

Z E X I C O AV C H 2 M I C y Af.

Reperitur argentum in fodinis. 1.Quod ſtatim eft fuum, quod fine opificio fornacum fit, quod purum in venis reperitur,quod tale eſt fine excoctione,quod

tale ortu generatum eft;quod eftfui coloris,cui feni per aliquid faxi ferme adhæret, adhuc abrepti inval le, ut videmus effodi ex fodinis. Hoc argentum pu rum tenuiffimis braćteis amplećtitur lapidem: inter

dum prefefert fpeciem capillorum,intervirgularum interdum globi fert ſpeciem, quaſi filis convoluti candidis, aut rubris, interdum præ fe fert fpeciem arboris,inftrumenti, montium, herbarum & aliarum

rerum. Rulandus affirmat ſe vidiffe integrum pifcem: Chriſtum crucifixum, cum D. Maria, ferpentem

etiam,& fcorpionem, &c. ex puro argentoin vifceri bus terræ ita formatum.

pag. 56.

2. Rude à Germanis, variarum fpecierum, coloris rubei,plumbei,purpurei,nigri,cineracei,ruffi, é c. 3. Quod excoquitur ex metallis, ut pyrite plum

bagine à Germanis. Qui plura de argento fcire defi derat, legat Ruland, àpag, 36. ad 66.

–Argentum vivum,ChymistęMercurium vocant eft aqua vifcofa in terræ vifceribus, fubtilis ſubstantiæ, albæ terræ , per calorem temperatiffimum unita to tali unione,perq, minima, quouſq; humidum fuerit,

temperatum à ficco, & ficcum ab humido æqualiter. Eftque Argentum vivum, altera pars lapidis phi

lofophorum fecundùm Chymiſtas. Et principium al terum, materque omnium metallorum,& fecundùm quod coit cum patre, & mafculo fuo fulphure, cau

fat perfectionem , & imperfestionem in metallis, & metalla quoque. (ut foetus) plus à matre,fic loquen do, quàm patre habent: hinc plurimum trahunt ori ginem, & in hoc plurimum refolvuntur. Argentum

vivum eſt duplex. 1. Nativům, 2.Artificiale. ,

1. Na

财

z = xrco v снrм г сим.

аз

latim eft

1. Nativum, fui coloris,fine excoctione,quod ta

puum псфоі

effluxit, eft mater, & elementum Metallorum. Eft &

le reperitur intra metalla in lacubus in quos è fibris

uifem iin val-

lapis in iis venis,cujus vomica liquoris æterni argen

um pu

tum vivum appellatur. 4 2. Artificialè quod fit vel coquitur,ex minio ipfo

:inter

lapide nativo, five ex vena minii: & reperitur info

ularum

nvoluti .

dinis. Dioſcor. lib. 5. cap. 6. docet hujus confervatio nem,ufum,venenum,& antidota. Græci, tam nati

peciem

vum, quam fićtitium vocant hydrargyron.

aliarum

Nota:Argentum vivum dum eſt liquidum,in offi

piſcem:

cinis noſtris, dicitur crudum argentum vivum : dum

pentem vifceri

verò eft mortificatum, id officinis vocant concrema

, coloris :

tum,feu fublimatum à nonnullis. Chymiftæ ponunt argentum vivum frigidum & humidum quarto gra du, liquidum in tertio, album fecundo gradu, tene

ι, όι.

brofum primo.

bag: 56,

plun

* ''

–Argentum vivum, id eft Spiritus, vel Mercurius,

irc defi:

fervus fugitivus, fumus albus, Rulandus enumerat pag.6 8.ad 7o.varias ſpecies argenti vivi,ufque ad 2;.

cant eft tantiæ, nitat0

Argillæ dicuntur, quia ſimiles funt his argillis quibus figuli utuntur. Harum argillarum varia funt genera quæ difcer

a fuerit,

nuntur reperta in fodinis, quorum Rulandus, pag.7.

ualiter. jsphp

iumal undùm

re, call

illis, &

,ducી

nt ofi

entulu

1. Na

refert 16. genera : ex his omnibus pigmenta fieri poflent,fi non tam humidæ forent: ollæ ex his opti mæ forent; fi argillæ restè elaboratæ à figulis inol las more folito informarentur.

–Argiftata, eft Incerata.

Argyror, eft Argentum : inde Lythargyros, lapis argenteus i Lythos, n. eft lapis. –Afabon , eft Sapo. -

-4 ſagen, eft fanguis draconis: ‫ماگ‬figen,&1‫م‬XAgen..

Afagi, vel Arzegi, eſt vitriolum vel atramentum rubeum.

Lијатат,

go z e xrr c ç v c Erraz z c v M. Alamar, eſt viride æris. Afingar, vel Lafugar. -Afeb, afep, est alumen, res eſt metallica, feu vena teræ quæ habet mediam fubſtantiam inter calcan

thum & fal, & reperitur in fodinis: Eftque Salfugo quafi terræ Plin. lib. ; s. cap. 15. fit ex aqua limo que » hoc eſt terræ exundantis natura: corrivatum hyeme æftivis folibus maturatur.

Eftque vena quaſi terræ, quæ per nimium calo rem, in album colorem tranſducitur, & omne Cal

canthum alumen continet. 4 zub, axel. –Afed, eft Leo. -4jdenigi,eft Æmatites.Aſzedegim. -4 Jenec, eſt Sol.

Afmaga,eft permixtio vel commixtio quorundam metallorum

Î.

Afoper, eſt Fuligo. Afferes,qui continuæ lateribus imponuntur, etiam diffećtæ arboris extimi.

Lafubedegi, eſt lapis feindens alios lapides. – ſtac,eft tath, vel nitrum.

-Artebras,eft vas fublimatorium.

Arttingat, eſt flos æris.Aſtincar, Borax. Attingir, eſt Capfula terrea. , „Aſtureb , eſt vitrum. -Aſurantum, & aurantum, eft teftæ ovorum.

Aſuraric, azoch, azog,azet, Befec, eft Mercurius. -Ævis Hermetis, Æs Hermetis,avis volans, quia in altum evolat, & tamen iterum in teram propter nu trimenta defcendit,unde nutrix omnium eſt terra.

Auripigmentum , eft Arfenicum luteum. A Ger manis Operment vocatur, pićtores uti folent. Eft cruſtofum aureo colore micans; Eft affini quoddam

fulphuri,ex ſimili materia & odore.Eftque fterquili nium terreſtrc (ut ita dicam) in cavernisterræ, quod pcr

37 per longam decoctionem tranfit in ſubſtantiam auri pigmenti.Vide plura,Kuland pag.37.ad 9o.fi placet r. E Xr X C O N C H ^AM A C V M.

แ, veu lcan

ig0 m0°

ዘffil

lo al

Aſkarnet,

-Aurichalcum, eft Cuprum. Arurum Philoſophorum, eft plumbum. -Aurum vivum, eftargentum vivum. „ſuver, eſt aquapura, vel Jenis, „Arzaa, eſt Magra,Terra rubea. Arxi, eft atramentum. -Arxec, eft atramentum -

virde.

-4zeg, azegi, azeci, ºft vitriolum. -Azuric, eft vi triolum rubeum.

–4 zem, eft butyrum cočtum. -Azemafor, eſt Mini um vel Cina brium.

-4xuc, eſt corallus rubeus. Afzubo, Vas Chy II11 CU1IYì.

Aſzimar, & azamar,eft Vermilio,vel Minium.-4

ximar, eft æsuſtum.

***** -

: Arzungia Vitri.

Laſzych, eft Laton, eft cuprum aureo colore tin &um lapide calaminari Ø-c.

„Atroph, eſt mandragora. Atroph Paracelfi curat calculum.

-Arfaneckdicitur, arfenicus fublimatus.

Arfenicum, eft fulgur metallorum, eft etiam fal ipforum &nonnullis Saturni, locis, quod alias artanec, vel artanech reperitur -Artetiſcus dicitur, qui membri defećtum patitur ‫ﺱﺗﻣبر‬

alicujus. . —Arthoicum,eft oleum rubeum ex radicibus herba «

rum unâ cum pane ſimul in fimo digeſtis, ste tra- . ćtum.

–Afphaltum, eft bitumen ex limo terræ & aquæ

traćtum ad ſimilitudinem picis. Eftflos æris etiam. -

„Aſcenden

z Exz co Av c H rĀM r c y M. Aſcendentia, figna dicuntur, vel aftra firmamenti

coeli,& præcipuè fyderei ſpiritus. -4Japhatum,eft ferpigo, vel impetigo aut intercu -

tanea fcabies in poris generata;vermiculorum inſtar, cdunt, fi comprimatur cutis,fila oblonga nigro capi te profilientia. Affaladicitur,nux myriſtica.

Ajalie, vermes dicuntur in ligno naſcentes, vel '

Millepedes. Ajihma,pulmonis eſt morbus,velperipneumonia, unde gravia fufpiria.

inter afferes, alias teredones.

AŘrum,hoc loco dicitur Virtus & potentia rerum cxpræparationibus acquifita, ut fulphuris aftrum eft ejus accenſio, qua veritur in oleum pręstantiffimum. Item aftrum falis eſt ejus in aquam vel oleum refo lutio, qua pariter majores vires induit quam antea habuerat. Mercurii pariter aftrum, eftejus fublima tio, qua miram acquirit vim & potentiam naturali fua majorem atque fubtiliorem. –4thanor, vel athanar, eſt furnus in arte Spagyrica potiffimum reverberatorius , nonnunquam etiam al terius ufus, juxta arbitrium artificis adaptatus. Vide

plura apud Ruland. pag. 76. ad 78.

Aſramentum, varia fignificat juxta adjećtionem, ut futorium eft cupcrof interius rubeum calcan

thum, ſcriptorium adpennam aptum, fuligineum ad typographam: item album, viride, coeruleum, atque diftillatum ex viridi, quod Romanum vocant,aut ex alio quopiam. Artramenti, varias ſpecies numerat Ruland. pag.73. ad so. --Atrastiva, dicuntur medicamenta, alias magneti casquæ vim ad fe trahendi habent,ex ſimilibus etiam

attraćtivis compofita.

Awguriția, dicitur fuperfitiofus artifex, qui fuam 3.TIGIIA

menti ! էtTCԱ

yel

s.r.

at: aliorum etiam ritus ob eandem cauſam obſervat

nilah сар

}

z exerco v cerr MrcrM.

artem in ſpeculis,cryftallis & in aquis exercet præci puè in volucrium cantu volatuque,ut ex eis præfagi

Aurum potabile, eſt liquor auri fine corrofivo quod *

pauciffimi norunt, eorum etiam qui parant indies in hominum perniciem potius quam ad falutem. -Aurum vite, eft aurum præcipitatum, & in fum

mam rubedinem cinabaris tritæ ſimilitudinem re

‫رة ألا‬

verberatum præftantiffimum quod ex proprio fuo

mercurio fit, ac præcipitatur. Auftromantia, alia eſt ſuperftitio quædam exco gitata, ex ventorum obſervationibus, ut quum aftra

eft

ventorum in fummam , ultra confuetudinem, vehe

mentiam erumpunt,inde futuri præfagium homines

otiofi magis quàm curiofi pronunciant. -4xungia » de mumia , quæ interdum mumia de

medullis etiam fcripta reperitur,eft medulla offium. -439th , eſt argentum vivum ex quovis corpore }

metallico traćtum, & propriè mercurius corporeus. Paracelſo præfertim eſt, univerfalis & indifferens medicina rerum fpeciem omnem exuta, & intenfiffi mam induta vim , atque centralem quandam virtu

tem generaliffimam , reliquas omnes medicinas in fe concludit, non aliter quàm prima reliquas omnes fubftantias,excluſis accidentibus. Hancin enfis pomo

conclufam quocunque locorum jërit geſtaffe fecum

perhibetur.

-Aſtramentumfutorium,eft vitriolam,id eſt Calcan thum , Rul, pag. So. ad 86. Lſurum,A Chymiftis dicitur Sol,& foli tribuitur.

Eſt corpus metallicum,citrinum,fulgidum,pondero

fum aequaliter in ventre terræ digestum, aqua mine zali diutiſſimè lavatum: ex argentovivo, puro, fixo, elaro,rubeo : & cx fulphure mundo,fixo, rubeo non adurente. ;

$本

E EX" Z CO N C AR TAf ro prM,

adurente. Aurum eftfubtiliffima ſubſtantia argenti vivi. Videmus enim argentnm vivum facilè aurum fuſcipere, quod proximum fua natura eſt » ut mater filium fuſcipit. Deinde aurum, ex pauca fubſtantia mundi » & puræ rubedins conftat, plus ta men habet argenti vivi quàm fulphuris, plus habet à matre quam patre. Sulphur puriffimum cum matre

argento vivo, pater coiens, optimum generat filium aurum. Breviter argentum vivum coagulatum, ful phure,puro igne, non tamen adurente fit aurum. Hic eft filius delećtus, quem ſemper proponit facere, ad quem femper contendit natura. Eft metallum omni

um temperatiffimum calidum & ficcum fecundo gradu, fixum & rubeum tertio gradu dicunt. Aurum eft duplex 1.Nativum purum. 2.Coĉtum. 1. Nativum purum, quod à natura tale eſt, cujus maffas Hiſpani vocant, Palucas, reperitur influmi nibus, ut in Tago, Albi, Sala, Schwartza. 2.In mon tibus Arabicis, in fodinis & puteis, partim ejus fein

tille quafiadherent ad Saxi quoddam genus candidif fimum voatum à Germanis Quartz. 3. In capitulis pifcium quos Forellas vocamus. 2. Coćtum , quod conflatur feu coquitur. 1.Ex -

pyrite coloris cineracei, & galeneæ, (which is a vein of Lead and Silver together.)2.Ex terra quadam purpu rea º vapore, & halitu terræ ita temperata & affeếta, ut fit foecunda auri, ex qua in camino excoquitur au rum. 3.Ex Chryſocolla.4. Ex cæruleo. Plurimum fa

cit ad auri bonitatem regio. Arabicum, Hiſpanicum, Hungaricum Germanicum, certis diftant gradibus, plurafcias Ruland. Þeg, 92, ad 94. -

В. Васиіи!»

zrxico» Ꮯ H 2Ꮙ AV{ Y Ꮯ Ýiv1.

èèప్రా(ప్రా@ ౭౪&S@ప్రా@ప్రాప్రాప్రా -

Ᏼ.

„Aſculus ferreus, eftinftrumentnm cufum ad fufti nenda impoſita vafa. Bayda, eft vas ſuper quod diftillatur. Bagedia , eft libra 12.unciarum. Berdadia, etiam -

eft Libra.

Baiac; eft Cerufa. Balxiam, eſt faba.

Balafus, Purpureofeu rofeo colore flammefcit, & rutilat, à nonnullis placidus dicitur, aliqui putant effe Carbunculum , colore ac virtute diminutum, quemadmodum virtus foeminea, à virtute maris dif ferat. Pluries compertum eſt quod exterior pars uni us lapidis atteſtatur balafio, interior, carbunculo, &

ex hoc dicunt balafium effe domum Carbunculi.Va rias cogitationes aufert, & luxuriam reprimit : con ciliat amicorum difcordias, & in humano corpore

fanitatem inducit. Et potatus cum aqua fanat oculo rum infirmitates, & hepatis doloribus fubvenit. Balitifiera, eft Terra rubea. Barach panis, eft nitrum falis. Barcata, eft Meatus Ignis, Barna, eft vas vitreatum. Bafura, eft femen. Baul, eft Urina.

Batitura rami, eft fquama veneris. Batitura eris, eft fquama Metallorum.

Baurac, eft fal gemme,faphirium lythargyrum al bificatum,eft etiam falvitri fæx vitri, fpuma vitri,fel vitri : teſtudo argenti vivi. Baurac » etiam, eft attinchar, quodlibet genus fal fuginis. Asezar, yel Beſar, Lapis viridis pretiofus, Bian:

3ళ

JZ E X"A CO NV CºA; 7" Af A C A” Af.

Bianchetunſim pythium » eſt Cerufa. Biladen, eft Chalybs. -

Bitumen,eft fulphurea terra,fuccus pinguis, bitu minum varia funt genera. - 1. Liquidum oleo fimile petroleum. 2. Liquidum odoratum Saxonicum.

3. Odoratum camphoræ nativæ. 4. Nigrum craffum quod apicis colore nomen

habet, à lacu Sodomaeo, quo Mauri cadavera implent.» Nigrum craffum è Palestina. 3. Foffile carbonibus ſimile. Bodid,eft ovum.

Bof, eſt Calx viva.

Bolus,eft Coagulum ſpecificum,quod efteffentia le Chymicum,ut fit effentia quædam liberata ab im puris, & alienitatibus, per

ម្ល៉េះ (quam ne

ceffario antecedit folutio) modum ſegregata, confiti tutaque quomodo folent boli eluti in ſpecie fieri , ut.

fit eis confiftentia, & forma homogenea, qualis eft bolaris, novemque etiam tabulis , id quod ad effen tiam parum intereft. Kuland. ponit fex ſpecies, quarum Afrmenius ve rus, magno habetur,in pretio apud Turcicos Impera tores, qui utuntut eo contra Febres, Peſtem, & An ginam,pag. I o3: Bonati, eft vitreati. Borades, eft Limatura.

Borax, eſt Chryfocolla. Batrachium, & vocatur attinchar naturale.

Borax, efteffronitrum attinchar, vel nitrum. Vo

eatur Capiftrum auri. Hatamum,eftplumbum votum.

Botus barbatus , cft vas fupcr vas, in quo funditur ՔԱIԱIIlօ *

Botus

z ex-zco w czy raz z cvM. fVas fuforium.

| Botu barbatus -

Az .

) Crucibulum. Defcenſorium.

UJuneo factum ad fandendum. Brastea,eſt Cuneus ferreus latus. Laminæ,Solæ, Brachium, eſt Cuprum. Braricia, eſt Vitrum.

Brafe, Carbones.

Blumati terreum, eft vas vitreatum, Buccatum, eft vitreatum. Buccellare, eft Cıbare, & Fruſtillare.

Bulbuſ, cf. Cepa Marina. Et Bulbus creditur effe fquillam.

Bºlg“ in quam bacillo agitatæ aquæ infunduntur. Bulga, per fe hauriens aquas. Burnea,eft pix.

Burae,eft omne genus falis. Alii verò diſtinguunt ut Baurac, horago, borax, uritar augar. Butiga,five gutta ruonio vel rubeo, ef inflatio to tius faciei.

Buffonitis, eft gemma feu lapis qui èBufonis capi te crui traditur, (errant qui Chelonitum vocant, quế

proprio titulo deſcripfi.)Hunc lapidem vir:Principes femper geffare fecum meritò deberent. Nam fi vehe na vel intus in homine lateant, aut ipſi extrinfecus

admota finit, etiam præfens ille colorem mutat, & guttulas quaſi fudando emittit. Erneflus Burgravius. Buffali , ex Cornu , annulus conflatus, & digito

alihulam geflatus , fpafmi convulſionibus moderi dicitur. Burgeravius. Balneum Marie, vel maris, ut multi vocari vo

juntseft furnus diftillatoriusaquam continens,in qua calcate vafa chimica ponuntur ad putrefactionem fuæmateriæ quam capiunt, ad ſeparationem, & id ΙΟ

genus

38 г. в хrco v с нrмr с им. - genus humidarum afcentionum perficiendas opera tiones. -

Balneum roris,vel roritum,eft furnus in quo fuper vaporem aquæ duntaxat,vafa diſtillatoria fufpendun

tur,ut aquæ corpus non contingant, alio nominc va porofum, aut vaporarium vocavimus. Balſamum, eſt ſubſtantia corporum , à putredine confervans. Balfamus alias â nonnullis fcribitur. Eft internus, & externus. Internus in humano corpore»

temperatiffima quædam eſt fubſtantia non amara: non dulcis, non acerba, neque Sal minerale, fedfal liquoris, quod à putrefastione validiffimè præfervat humana corpora:dicitur etiam naturæ corporis glu ten temperatiffimum. Breviùs fic definitur. Eftfalis

interioris liquor fuű à corruptione corpus tutiffimè præfervans naturaliter. Externus verò terebinthina voca ur à Paracelfo,nullam ignis violentiam pafſafed digesta. Item eft omne quod celeriter fanat,à germa

nico fermone ad Chyrurgiam adaptatum nomen duabus dićtionibus baldzamen, id eft celeriter con

junctum. Dicitur etiam oleum ex omni corpore di ftillatum ; & ad fummum gradum puritatis addu ćtum. Belefon, eft Balfamus. Balſamus de mumiis,eft balfamus de carne traċtus. -

Balſamus elementorum externus,eft liquor mercurii externi, aliâs mumia elementorum externorum, &

propriè rerum firmamentalis effentia, quam etiam nonnulli quintam vocant.

Blachmal, eft materia liquefaćtione plurium una metallorum confufa in fulphur injesta. Barnabas, vel potius barnaas, eſt fal petræ urina rium , quod etiam acetum acerrimum dicitur. Bafilifcus minor, eft ftellio. |

Berillus, eſt ſpeculum ex cryſtallo fuperſtitiofe |

соп: ,

AL E X” I C O V G ER 7" Af I C VM.

isopera uo fuper pendum minc ya utredine

itur. Et

confecratum ab auguriſtis. Ruland. pag. 1o1. I oz. ponit osto Berilli fpecies. - Berillistica,eft atsin ejufmodi ſpecillis viſiones ob fervandi.

Befachar, fungus dicitur. Befonna verò muſcarum fungus. Biſematum , eſt omnium leviffimum, pallidiffi mum, & villiffimum plumbum. -

Bitumen perverfum, eſt liquor incertus. corpore, m amâIâɔ

Bolus, dicitur lutum quod minerale nullum in fe habet.

:, fedfal ræfervat

oris glu

Bothoraut eoffi,funt apostemata parvula quædam puſtulofa faciei candida.

· Botin, eft terebinthina certo fuo tempore collećta,

Eftfalis

utiſſim?

quum plus virium à coeleſtibus haufiffe putatur. Eft etiam balfamus ex eadem traćłatus artificiofe, alias

-binthina butimo.

1paบ็altd

Botium, eft apoſtema proveniens in gula, veluti

à germ*

ftruma.

m n0mťfi titer c0'l rpore di

quercinus, &c.

is addu: tradus.

mercurii

Boxus , dicitur viſcus in arbore nafcens, ut vifcus *

Braffadella, vel braſſatella, eft ophiogloffum, aut lanceola , quam etiam linguam ferpentinam vocant.

Brunus,eft ignis facer in membris,alias Eryſipela, vulgő ignem 5. Antonii vocant, nonnulli vindi&am cjus.

·ሀflm ) &

Bruta, coeleſtis eft virtutis influentia quæ per ani

m etiam

malia bruta rationalibus manifestatur, ut in chelido

um uſlâ

ufus, & id genus alia multa.

nia per hyrundinem , in fale per ciconiam clyfteris |

Butyrum Saturni eft, quod ſupra altey, atque dul : urina II.

fioே

cedo plumbi.

Blas Cordis, eſt ſpiritus vitalis, & confequenter fui caloris fomes : ſpiritus verò fic animatus, & , D 2 Gørdis -

'Øፁ

Z E X"z c o N c F# 7" AM r c pº Af.

Cordis mater, in Scholis pene neglećtus. Vanhel mont. pag. I 83.

Blas regiminissagit circa effluvium corporale,pro ut Luna mare tumefacit. Vanhelmont. pag 336. -

èèè®Gº@@@@బ్రిడ్రిన్రి *

Cabalia, Ars Cabalifica, eft Scientia oc

cultiflima, quæ divinitus unâ cum lege Moyf tradita fuifle fertur , quæ nobis Dei doćtrinam de AMejšiapatefecit, cum Angelis amicitiam cultoribus fuis contrahit, rerumq; naturalium omnium cogni tionem tradit, ac divino lumine montem pulſiste nebris illuftrat. Vox eft Hebraea, Latinè, dicitur Re

ceptio, quod unâ cum lege quam postea fcriptam populo tradidit ſecretiorem, & veram legis Enarra tionem Moyſes in Monte divinitùs acceperit , quam fcribere nefas crat. Sed ordinariis revelationum fuc

ceffionibus, alter ab altero, quafi hereditario reci peret jure » ne à prophana multitudine divina my fieria cognita vilefcerent aut violarentur. Perfe fue runt hujus diligentiffimi cultores & fuos fapientes magos apellarunt, quales fuerunt illi tres, qui Beth lehemum, ex Oriente Chriſtum adoratum venere, &

non reges ut vulgus haftenus exiſtimavit. De hac Reuchlivus Germanus, & Picus, Italus Mirandulæ

dominus, & Petrus Galatinus copiofiffimè ſcripfe runt. Et Galatinus affirmat veteres Rabbinos per hanc Cabulæ fcientiam,Trinitatem,Chriſtumq; Dei filium agnoviffe. Non igitur ſtulta multorum opi nione ars eft, ſed potius fcientia certa & cceleftis, es · per quam Theophraſtus ut de feipfofcribit, Dei bene

fcio dostrinam ſuam conſecutus cít, nec à ſpiriti- ^ ‫ةر‬bu

•

ήεί. ro.

36.

Z EX"FCO V C H r A4 I C prA1.

bus, malis quicquam habuit : quare falfo, hac calu mnia ab invidis gravatur,Conceditur hang ſcientiam apud multos in abufam deveniffe veluti alias feien

tias; Scribit enim Theophrastus Hebreo: degeneraffe ut in doćtrina Dei , ita etiam in hac fcientiá. Quare

poftea in veram ſcientiam, falfamque artem diviſa Cabula fuit Acceſſit etiam litteralis quę mærırò in ter artes incertas,numeratur,præfertim fi ex Hebræo fonte non procedat. Vera enim Cabula in S. litteris fuum habet fundamentum. Multa de hac fciegtia

rheophrastus in libris de Philoſophia fagacifcripfit; nec dubito, quin lapfu temporis nationes exteræ fin cerius de Theophrasto iudicabunt quam Germani

quidam modò. Cùm clarius luce ipſa ex ejus mơ numentis conftat eum fuiffe fummùm philosophum, & medicum incomparabilem : & qui nullum Chri

ftianæ fidei articulum negaverit; etf quædam S. -Scripturæ loca aliter,quàm vulgò folent, recentiori bus quibufdam doćtıffimis hominibus ipſi adflipu lantibus interpretatus eſt: fed de Christo Salvatore

multa præclara docuit, ut ex ipſius libris patebit. Cabulator, eft falnitrum. Cabebi, eft fquama ferri.

(Michael Toxites, M. Cabeth,

Cabel, eft Stercus. Cacabus, eft vas continens chores tres.

Cacochyla, eſt malus fuccus in corpore. Caco, chochymia. / Caciaferrea, eft Cochlear ferreum. Cadaria, eft Tutia.

cadmia,eft duplex. Nativa,& Fastitia.Vide titulum stris. Plura leges de Cadmise ſpecibus apud Ruland. à pag. I 1 o.ad iz 1.

cadmia Acinoſa, eſt Tutia. Item Cadmia, eſt lí quor candidus. D

cal,

z exz co w chrzu z cya: Cal, eſt Arfenicum citrinum. Item acetum.

Calamina, eſt lapis Calaminaris.

Calcadis, eft vitriolum album. Aliâs fal Alkali.

Calchanthos, vcl Calchanthum,ſignificat. x. Florem æris.

2.Calcitidem, quæ fpecies vitrioli. 3.Vitriolum.

4. Æsuſtum, vel petrinum. 5.Vitriolum viride. Calcanthum, & Colcothar,gra

generantur, & nutriuntur. Sale ſoluto & ipſa folvuntur,quod eſt in Venere. Conge nulis atramenti &

lant frigore ; Venus de quibufdam mineralibusin mineris participat. Si rubedo adfit, aquofitas abun

dat,fi viriditas aér exuperat. pag.12; & 124.Rulandi plura de Calcaniho videas. Calchantum, Calcadis. eft fpecies atramenti. Calcaton , eſt Trochifci de Arfenico.

Calchithios, eſt ærugo æris. Item Marchafita. Calcata, Atramentum citrinum.

Calcatar, Calcotar, Calcadinum,eft Atramentum rubeum, Vitriolum.

Caldar, eft ftannum. Calcocos, eft Æs, Calcithos, eft æs viride. Caloca -

monon, Æs uftum.

Calcitari,eft Sal Alkali.Alkael. Cali eſt cinis cla vellatus. .

Catcidicum, eſt Medicamen de Arfenico.

Calmet,Cofinec,eft Antimonium. Cofnet,Cufinee. Caiufax, eft oleum Indi. Calufa, Cyptas, eſt Cryſtallus...

Calo, naturalis, eſt quando radii folares vel per fe materiam fibi applicatam excoquunt, vel in ſpeculo concavo, collećti rei applicantur. Hujus ignis uſus eft apud artifices diffolvere & calcinare. -

Calør

ºr = x-х голу с А rли 7 с иди. «з Calor cinerum , quando partes fixiores per eineres cliciuntur.Hic medius eſt inter balnei,& arenæ calo

rem, proinde illius ope,non modò fubtiliores ; & ad naturam aquitatis ſimplicis approximantes ſubſtan tiæ propelluntur,fed etiam colores,& fixiores partes cliciuntur.

Calorfimi, eſt quando vafe in fimo pofito, mate riam continere, digeſtio fit. Hic calor ufus eftih in fundendis, & putrefaciendis rebus. Adhi betur interdum fimus equinus, in quo vas fepellitur, aliquando vas ligneum foeno vel stramine impletum,

ီါိ

cui vapore fervente aqua applicatur, fimi in locum adhibetur.

Calor digerens,eft quo materia diffolvenda digeri tur; & autathanore, aut fimo perficitur. 1

Calor forth, eſt quando igne auctiore & intenfiori res feparantur. Calorarene, Medius est inter cinerem, & fcobis

ferri, & eft quando vas materiam continens in catino arenario, arena circumdatam ſubſtantiam fixiorem.»

aquàm cineres propellere nequibant, protrudit. Ubi

ម្ល៉េះ arenam fubtilem, non adeo violentum calorem præbere, quàm groffum. Calor stobis, aut fcoriæ ferri fuperiore intenfiors & aperto vicinior eftquando exfcobe-velfcoria ferri res propelluntur.

Calor carbonum , eſt quando calor prunarum fla rantium materiam,vel vas proximum tangit Hujus

ufus eſt in infufionibus,cæmentationibus, probatio nibus, calcinationibus, & diffolutionibus.

Calorflammarum,eft quando adhibito conveniente

alimento flammæ materiam attingunt. Hic calor vo catur ignis vivus, quo reverberantur, & calcinantur omnium metallorum corpora, nec nonſpiritus tan dem propelluntur.

Calor

z exrr cow czyrat r c y M.

Calor vefice levis, eft quo ex materia veficæ appo fita,applicato alembicofubſtantia humida prolicitur.

Calcinatio corporum, eſt combuſtio, quæ fit igne majori, vel eft rerum coagulatarum in calcem folu

tio.Eftque Calcinatio velČorrofionis vel Ignitionis. Calcinatio corroſione ficca eſt, quando corporibus calcinandis non humor,fed ejus in locum corroden

tes materie ficcę adjunguntur; quibus calcinantur.Eft ue cæmentum, & commixtio.

Calcinatio corrostone vaparofa, eſt quando corpora metallica in tenues laminas redaćta per acrem corro

dentémque fumum calcinantur.

Aliquando corpora laminata fuper aquis fortibus, aliquando fuper aceto, vel recrementis unicarum Y

prefiarum fufpenduntur; aliquando prefertim nobi liora metalla, plumbi fuſi , vel argenti vivi affiatu fragilia redduntur, & comminuuntur:aliquando alii modi adhibentur. V. G.

Calybem, in crocum fubtilem per vaporofum cor rofionem redigere geſtens, ita procedo. Primum pa ro aquam fortem ex falis petræ & vitrioli ad albedi nem calcinati partibus æqualibus, eamque in cucur

bitam vitream fundo. Poſt in cucurbitę ſuperiore parte laminas chalybis fufpendo, lutoq; vafis artificium obduco, ne ſpiritus aquæ fortis ullo modo exhalare queant, ac viginti quatuor, horas in arena calida va porare permitto. Deinde apertovafe laminas eximio, quibus crocus vel pulvis ſubtiliffimus adheret,quem lugopode detergo Porro laminas iterum in distova

fe fufpendo, & modo fuperiore procedo, idque tan tiſper donec nullus crocus ulterius à fpiritibus ex trahitur aut in laminis reperitur,Sic plumbum ſuper aceto fufpenfum calcinantur in cerustam, fic cuprum ſuper recrementis uvicarum, atque ita reliqua metal la vaporibus corroduntur.

Calci- , *

z Exer co w cztrat r c vư.

calcinatio humida immerfiva est,quando corpus li quorialicui immergitur, qui corrodat indéque calci net:perficiturque amalgamatione,autprecipitatione. Calcinatio reverberii, eft in Calcem ſolutio. Calx

autem generali ſignificatu eſt pulvis quilibet in par tes impalpabiles comminutus, quem & alcool nun cupare confuevere. Itaque fub fe comprehendit cal

cem proprie dićtum, Alcool, quod eſt à levigatione cinerem, & corrofionis atoma.

Calcinon, per reverberium eft duplex. Calcinatio fpecialiter dićta, & cinefaćtio.

Calcinatio ſpecialis, eſt qua principaliter dićta calx in combuſtione reverberante efficitur.Itaque à Grç cis aptius apellari poterat rurayárt; quod rírara» effi ciat, cujus ſpecies quædam westesºs, quam in extin

ćtam feu vivam , è cakario lapide confećtam nomi nant.In hac vcl res folitaria calcinatur,vel cum addi

tamentis combuſtionē penitus adjuvantibus, ut funt. fulphur nitrum,eớc. quæ tunc adjicimus,cum valida admodum eftindomitáq; rei compages. Alioqui vo lutalia citris diffiparentur, quam a fiamma vinceren tur fixa.Sed ſpiraculum debetur nitrofis ut vas fit tu tum. Vide Calcinatum majus & minus pag. feq: Calor, eft Liber, aut Impeditus. . Liber qui proxime materiam,aut vas materiã con

tinens tangit. Hoc calore proliciuntur ; quæ contu

macius liquorem emittunt feu fiat ob ficcitatem aut paucitatem,feu quod ob vifcofitatem & homogenie tatem terreis partibus pertinacius adhærear: & calci nationes fuſioni, & aliis operationibus inferviat, Calor impeditus, eſt quando à materia vel

蠶

vafe,ne illud proximè tangat ab alio vafe impeditur. Calor liber, eft Carbonum vel flammarum.

Impeditus eſt arenæ vel fcobis. . |

c 3

* caballs

z zxrr cow crrr M z cynt.

Caballi, vel Cabales, funt lemures, & aftralia ho

minum corpora, qui ante prædeftinatum vitæ curri culũ repentina morte quapiam extincti funt. Ifti poſt modum oberrare putantur fuper terram, lemurum infiar,donec terminus prædeftinatæ vitæ completus

fit, ut quod vivere corporaliter debebant, fpiritua liter adimpleant, fi credere fas eſt, veræque religioni Chriſtianæ diffonum effe non comperiatur ex Scri

pturis facris,unde petēdus lapis lydius,quo reproba |-

tur omne quod exauronon conflatum eftevangelico. Cacedonium tartarum, eſt materia peccans in cor

pore humano,ob feparationem facultate fegregativa faćtam, non fuccedente mox expulſiva. Cafa, dicitur pro camphora.

Cahos, præter omnium rerum congeriem. Theo

& pro Iliaste ſupradičo, vel Iliaſtro . phrasto Chaos. Etaër, fiumitur.est w

T v

Calcanthum, eft vitriolum. Vide pag.præcedent.

Calcinatum majus, dicitur omne quod arte ſpagy rica dulce factum eſt,quod ex propria fua natura non erat, ut mercurii dulcedo,plumbi vel eius anima, fa

„lis & fimilium, quæ celerrimæ confolidationis exi ftunt.

Calcinatum minus, eft omne quod à natura dulce, eft;& citifſimè curat,ut faccarumsmannastereniabin,

noftoch, & ſimilia quæque. Callena, fpecies eſt falis petræ.

Caleruth, eftindicium defiderii ad primum perpe

tuum,ut quum quidpiam inprimam materiam redire cupit ex qua prodierat.

calliette, funt fungi flavi in plantis juniperinis. Calx mercurii, eſt præcipitatus mercurius. Calx veneris, eft viride aëris. Calx faturni, eft minium.

calx Iovis, eſt ſpiritus Jovis

- Calx

aliaho curri

li post

Il LIIIIII1

pletus iritua

ligioni x Scri

T E X” I ČI ON C H 7"Aſ I C V MN

Calx martis, eſt crocus calybis vel ferri. Calxfolis, eft aurum calcinatum.

Calx lune, eft argentum, calx argenti,vel azurinus flos ejus.

calx permanens, vel fixa, eft incremabilis materia. Calx peregrinorum, eft tartarum. Calx lignorum, eftcinis eorum , qui in vitrum aut -

aliam materiam non convertitur.

proba

gelico. 1Im COI gativa

Chaomantia,eſtars quapræfagiumfumitur exaëre. Claretta, est albumen ovorum.

. cambuca,eſt apoſtema vel ulcus ininguine.Panus Inguinis. Carbones cæli, funt ſtellæ. -

Theo Miastro

Carbunculus, eſt apoſtema, vel pestilens ulcus ab atro fanguine.

Cardonium, eft vinum herbis medicatum. dent.

fpagy Ira nOf

Carena, eft viceſima pars guttæ. Caffatam, eſt fanguis in venis invalidus, & mor tuus, fanguinis boni tranfitum & motum obſtruens. Para. in archidoxis.

ma, fa is cxi

fundo laćtis ex cafeo defluentis. fpuma. Cathimia, eft

蠶

niabin,

perp redire ปรื•

Cafeus preparatus,eft refidentia vifcofa,manens in |3 1

Cauda vulpis rubicundi, eft minium ex plumbo. Cautela in arte ſpagyrica : eft habitu comparata quædam induſtria, qua facilius obeunt fuas opera

tiones, ac perficiunt artis hujus profefores. Cauterium, Kautir, eftinftrumentorum Chyrur gorum, quo aperiunt cutem & carnes exuſtionibus, eft etiam medicamentum in ejus locum furrogatum, quod fuo corroſivo citra dolorem aperit. -

Celfa, muſculus alias dicitur vitæ, pulfus per fin gulas corporis partes oberrans.

Cºzdunatio,eſtelaboratio, qua uniuntur diſgregata» Calx -

Apellatur

z exerco w cry rzu z cyM.

Apellatur nonnunquam excellentioris fpeciei nomi ne Coagulatiosunde extitit illud dogma philoſopho zum, quod Chymicum artificium;in folutione & co agulatione confiftat, quo tamen refpicitur ad lapidis myſterium, potius. Ita coadunatio eſt ſolutionis re

ductio in his, in quibus fieri poteſt.Ejus fpecies funt duæ. Compoſitio, & Coagulatio. Coagulatio,eft rerum ejuſdem naturæ è confiftentia tenuifluidaque ad folidam coaćtio. Itaque quæ re

folutione aquea, aëreasignea funt attenuata,per hanc in corpus homogeneum reducuntur. Et ſic coagula z tio comitatur multas operas, veluti divaporationem.» exaltationem, fublimationem,diſtillationem &c. Fit

- duobus modis. Segregatione , & Comprehenſione. Eftque vel Frigida, vel Calida.

1.Coagulatio figida, eſt quando res in calido refo lutæ, in frigido coagulantur. |

2.Çoagulatio calida, eſt quando calore conveniente» rcs diffolutæ coagulantur. Coagulatio prŘgregatiºnem , eft cùm quibufdam

fegregatis reliquum concrefcit. Itaq; concretio ritz zrnĝis appellari principaliter poterat. Peragiturcalore»

quo divaporat, feu exhalat paulatim humor,qui erat caufa fluoris.

Coagulatio comprehenſionem eſt, cum totum fimul comprehenſum,remiftumque aduniformemfubstan tiam coagulat. Coagulum, eft Mercurius. i Coagulum fpecificum, eſt effentia materialis terrea, concreta in confiftentiam ficcam pér coagulationem. **

Coagulatio eſt quadruplex, lib. 7 de natura rerum, pag. 452. Paracel. pri: to:

Coagulum, Mercurius. Mercurius noſter.

Coagulum, Coagulans, sulphur Philoſophorum. |-

Prıma

Z E X X C ON C H 7"AM Y C pr. M.

prima materia unde aurum noſtrum. Fermentum

iei nomi

fermenti,ſpiritum coagulans.Sulphur coagulansMer

kofopho

CuIIIIII],

ne & co

Cobastoli, eft Cinis.

1fiftentia quæ re

Cobatiorum fumus, eft Robolt. Cacilio, eſt pondus 1 1 unciarum. Cælum,Formæ rerum eflentiales. Quinta effentia. Cælum Spagyricum , cft fuprema pars vafis Philo fophici. *Cælum Philoſophorum,vocatur id quod tranfeendit

per hanc coagula

longè naturam elementorum vulgarium,ut lapis Phi lofophorūsmedicina catholica,omnis quinta effentia.

at:1OINCIlly

1 &-c. Fit menfiont.

Cænum, eft fimus. Cæmentum, eft corrofio ficca, quâ corpus aliquod metallicum cum falibus corrodentibus,& aliis rebus

lido relo.

Fit autem Calcinatio hoc modo--.--Corpus coemen

id lapidis

tionis re

:cies funt

exſiccantibus, ſtratificatū confringitur, & calcinatur. yenientº

iாே retio riſ“ turcaloit,

qui

«‫ری‬táſc

LIffl

ſimul

‫نم‬nfubfia

listerreá, lationem. utan |‫لف‬e

tandum in tenues laminas redigitur, & in frustula for cipe fcinditur:ſpecies autem corrodentes pulverifan tur, & aceto, urina, vel aqua forti madefiant ut fiant inftar pulticulę (nonnulli iftis iiccis utuntur)Deinde hujus pulticule vel pulveris aliqua portio pyxidi coe mentatorię inditur,illique lamina fuperponitur,& la minæ alia pulveris portio afpergitur, quod ſtratifica tio, & ſtratum fuper stratum dicitur. Hanc alia lamina fubfequitur,idque tantifper donec pyxis impleta,autº

nihil laminarum reliquum eft;&tandē pluvere ſuper- - pofito clauditur,lutoque aliquo tenaci junćturę pyxi dis munitæ obturantur & igni, vel (quod fatius eft) fuo furno imponitur,& fecundùm gradus coementa tur, 4.6.8. 12. vel 24. horis , imò etiam aliquot die bus, pro re nata)inibi confervatur. V.G. Cùm præ parare velim crocum Martis feu chalybis per coe- a mentationem, accipio calcis vivæ recentis quantuna e-

‫الاب‬pho ‫ف‬prin .

- )

| -

орus

зо

"л вхrco v с нrм т с им.

opus eſt cumqueurinavirili aliquantiſper madefacio, ut fiat instar pulpæ, Poſtea hac pulpa pyxidis coe mentariæ fundum ad digiti lati craffitudinem tego, eique laminas chalybis ſuperaddo , & vas , (ut fupe

rius) impleo,ac luto obfirmo. Omnibus ritè paratis» pyxidem in furno noftro coementario pono,ignemq; tertii gradus ad 4 ufque 24. horis continuum. Tan dem exemto vafe materiam in illo contentam,in mor

tario probè contundo, & per fetaceum pello, ut fiat ulvis fubtilistimus, ubi calcem à chalybė omnem ca 醬 abluo, reſiduumque arefacio, & accipio crocum Martis præftantiffimum. Eo modo etiam fit crocus Veneris, qui operationibus multis infervire poteſt. Cæruleum, Græcis xóxvog xúarey, Latinis cæruleum

propter coloreni » Lapis Lafuli, venenatus color, à Germanis vocatur Lafur.i hæc quafi imitantur Ara

bes,qui Lafuli vocant. Rulandus, pag. i 61. ponit 17. genera,

I 62.

Coloratio, per bauſtum liquoris ingredientis, eft frequensadmodum colorationis modus per liquidam

tinsturam,quam res colorandæ potare feu combibe ႏို fit pro natura earum diverfa. Quæ po

rofa funt, macerantur in tinĉtura liquida, vel etiam

coquuntur unâ,aut irrigantur perfundunturq; fepius reficcationibus រ៉ែ donec color placeat. Ita vulgò tinguntvellera linamenta, ferica,pannos, ø c. Coloratio externa eſt cum fuperficiebus duntaxat color exaltatur. Id fit variis modis, quibus aliter at que aliter diſponitur ſubjećti facies externa ad lumea diverſimode terminandum, unde oritur color diver

fus sifque in eadem ſpecie illuſtrior, & veluti inter pollis, vel obliterata priore ad diverfam nobilior. Coloratio per calorem folùm modus eſt colorandi,

«ùm è potentia inactum, feu ex occulto in mཉྙཱ''།ITA། '; r

, -

| |

Z E I X C O MV C H T M F C yr M.

|deficio,

stum color protrahitur, adhibito calore duntaxat al teratorio. Neque folium extractionis fine

器

dis κα m tego,

hoc fit, ſed & infervittinćturis arcanis.

ut fupe.

Coloratio,per ablutionem eſt cum fufcedines fpiri tuales, aliæque fordes colorem obſcurantes,mutan

parati, gnemq;

tefque aquis acribus eluuntur, itaque color illuſtra

m. Tan inmor

tur, exaltaturve.

ut fiat ,

Combustio, eſt Ignitio, corpora comburendo , in calcem redigens; Incineratio vel vitrificatio.

EIll C3

Comifdi, eſt Gummi Arabicum-

IOCUIȚIt

Compoſitio,eft diverforum coadunatio.Eftque mi

:r(՝CԱՏ

' ftio & conglutinatio.

eft. leum lor « ٔ‫ه‬ Ara

Conder, eft Thus, Olibanum.

* -

Calx in Chymica fignificatione,eft pulvis quilibet per ablationem ſuperfluæ humiditatis, in partes te nuiffimas & quafi impalpabiles comminutus.

it 17. "

Calx viva, non extintia, asbeſtos, fit variis modis. |

In quibufdam locis fit lapidibus vcl calculis littorali /

;, eft

bus, coloris cæfii vel cinerei, candidives cuniculis

idam ibc

nempe aĉtis in agris ad littora vel ſimpliciter colle

nis, ut fit ad Sulam & aliis locis, Fit ad mare ex teftis

étis calculis ad littora,aut etiam erutis propriis fodi

1afm

oftreæ, vel marmorum buccinorum, & de corticibus *

pius Ita

ovorum. Eft autem Calx viva duplex,coloris candi di, & coerulei. Vis omnium eſt adurensignea,mor dens cruſtas inducens; urit in ſumma, difcutit & ex

外c。 (3t

trahit.Odit naturaliter aquam quâ accenditur, amat

it *а

oleum quo facillimé commiſcetur. e

Calx Extincta.

~ Cali manica alba, eſt Calx alba peregrinorum,vel

‘

ex offibus pifcium majorum, albis vel conchis mari nis, quas in pileis geſtant confesta. Calx affata, eſt Alumcn cx pomis, Calxa

тяjor.

ைேத

- ,

: '

z Exºrco N c Far AtzcvM. Camet, Cames, eſt argentum. :

Canales, Cuniculi. Čanales recludere. Canales,

z occludere.

Cancinpericon, eft calidus equi fimus. Canna, Syphunculus. Cantacon, eft Crocus hortulanus. Capiftrum aurir

- "

eft Borax.

Capſa, Cujus fundum eſt filis ferreis contextum.

Canxe, carmit,cannascufanum, Sunt varia vaforum

genera. -

Capfe, In quas venæ diſtribuendæ injiciuntur.

* Capitellum, eſt aqua faponis. Caput mortuum, eft , / terra mortua,vel fæx. Vide Theophrastum, pag.28.de Bhatura rCIUI m.

Carbunculus,fumitur pro gemma,habetq; nomen

, ab ignis fimilitudine ; cùm ipſe ignem non fentiat, propterea apyruſta dicitur. Ruland. ponit 6, genera eorum pag. i 32. Mafculifunt flammæ lucidioris, ac

infole flagrantis Foeminæ languidius refulgent. · Carmiti, eſt obulus. " '

} -

Carfia, eft aqua falis.

, , Carillus ferreus exagie temperatus. - " , Catinus arenarius, est vas terreum, in modum pi

lei rotundi cum margine trium vel quatuor digito - rum, ex terra tenaci fastum. * Catma,Limatura auri. Cairobil, eft|Terra. , -

| Catilus cinereus, est vas fuforium, ex cinerum de levi ligno clixatorum,& ab omnibus carbonibus,ali ifque ſpurcitiis defæcatorum partibus, duabus nec non cinerum de offibus medulla carcntibus (ne ta

-ヘ

men de porcis, quæ ſummum diſpendium inferant,

defumpta fint) optimètritorum parte unâ cum cer

vifiabona, ad maffam madefastis, & probè invicem commixtis, in ſuo mortariolo paratum, Cineribus

•

, fiquidcm

||-

* , » .蕾

–

/ |

イ ----

-- »

* *

r * *

z Exi co w czy rzurcy M.

- - - - - -

s.; *

fiquidem madefastis, hoc mortariolum impletur, &

ម្ល៉េះ (vulgò monachus dićtum) pulſibus tribus

Canale,

igneo malleo factis in illud cuditur , ac tandem in fperfişcribro fetaceo cineribus de capitibus virtili, aut cornu cervi , unus atq; alter pulſus fuperadditur, atque ut arefiat, eximitur. Fit & in majori forma ca

tillus cinereus, qui in ungulo ferreo formatur. Cathochites Veluti magnes ferrum,ſugda lignum, , 蠶 & fuccinum paleas attrahunt & retinent: fic cathochites carnes & manus retinet, innato gummi feu glutino lehtiffimo. · Cardir, eſt Stannum. . . . .

ffXtll!M,

aforum

mt ԱT,

um, eft

7.28.de

Cedria, Gummi Cedri.

Cementatio, eſt gradatio per cementum. Cementum , eft mineralis acuta materia & pene

notmfħ

, trans, cum qua metalla strata, ad cementandum

re verberantur. Et est vel fimplex vel mista,& est forma

fentiat, genťľ4

อั้fis,4ะ

pulveris vel paftæ. · · · res quaſdam -Cementare, Stratificiren, eſt alternis |-

ponere. .

Ilť.

Centrum Ovi, eft vitellum Ovi. . . Cepaporci, eſt Squilla.

. .

Cerdac, est Mercutius. . .

m i്

"ë" º

Ceracio,(Hanc Geber definit)este mollificationem rei duræ ; velfucci non fuſibilise ad liquefactionem.

us/all”

Dicitur Ceracio,quod medicinam philoſophicam in star ceræ igni admotæ facilè liquefcentem reddar. ភ្នំភ្លៃ vivum in aurum aut argentum convertereargentum volunt; neceſſe eft ut habeans medicinam fluentem, quæ fubitò (ut Gebri verbis u *--)--te fugam ejus,in profundo illi adhæreat,ipfiq;

°。 nċ ta-,

** -- per minima conjungatur,& illud infpiffet; atque fua a cs“ fixatione in igni confervat, quouſque adveniat illi . item ºribus

majoris ignis tolerantia, ejus humiditatë confumen *

«»

/｡

iden

tiss

z Exz co w czar M 1 cyu.

tis,& convertat illud per hoc artificium in momento in folificum, & humificum verum , fecundùm illud

ad quod medicina fuerit præparata. Fit autem Ceratio quando corpus ficcum & durum fuo humore , reite rata, frequenti imbibitione profunditur. Signum

perfećłæ cerationis Arnoldus nobis defcribit, in z. magni roſarii, cap. 27.

Ši videlicet ſuper laminam ignitam medicina pro jećta velocifiimè, ſicut cera , fine fumo fe refolverit.

Sed illam Philoſophis committo. Cerare, eft incorporare, velmifcere: , Cerebrum arietis.

/ |

Cerebrum bovisselt tartarum combuſtum. Cerober,

eft aqua. Ceruſa, est plumbi ærugo. Omnibus eſt nota, &, in pharmæpoliis nomenfuum retinet. Nam ex plum

bo vel albo, vel nigro fit pulvis. Aliiautem definiunt quod cerufa fit ærugo aut cinis plumbi.Si ex plum boalbo fit,Hiſpanicadicitur &eft candidiſlima. Dioß, corides,quando fieri debet, docet lib.5.cap. ; 3.Et ad dit quomodo torreatur,donec ſimilis fiat fandaracæ; : & quomodo cerufa lavetur. Leviflima omnium cerus fa ad candorem foeminarum adhibetur.Ovid.de me

dicamine faciei. Para. habet ejus compoſitionem Chambar, eſt Magnefia. Chucefeſt tefta figuli. Ceraunia, Inveniuntur in Germania ad flumina,ut

Albim ceraunie gemmæ Chiſtallo ſimiles, infesto colore coeruleo diverfæ formæ , nonnunquam ficuti clavæ , nonnunquam tanquam pyramides, ut repræ fentarent caput Zuccarinum. Integræ nunquam in

veniuntur, forfitan propter vim fiuminis qua excuti untur nubibus,& refultationem in terram. Dicuntur provocare dulces fomnos, valere contra fulmina , &

ad prælia & caufas vincendas valere, Solinus cap. 23.

de Cerauniis.

. ***

Chalcitis

ー/

zғxл сом с нrмr сим.

mentô

Chalchitis,una eſt lapisChalchitis,id eſt lapis æra

‫لالا‬۱i

rius, id eſt Marchafita, feu ipfa pyrites, unde æš co

Terati)

quitur quem Macer, & Mefue lapidem stellatum di

reite

cunt. Altera fignificatio Chalchitis,eft alumcn capil

gnum

lare, & ærarium, quod in pyrite concrefcit. Hinc ali quoties dicitur alumen concretum.Sic Dioſcor. Chal

?D2,

chitin , id cít alumen aduri dicit more Chalchitidis. aptº yetit.

Videas plura de Chalchitideapud Ralpag.141.142. Chalcute, eft æs uftum. Chalcos, eſt æs. Chambelech, eft Elixir.

Chaomantia, eftArsquâpræfagium fumiturexaëre Chelidonia, eft ούtt,

iunt

Chelidonius lapisavelGemma chelinodia,reperitur in ventriculis hirundinum, captis pullis hirundinum crefcente Luna, Dioſcor.lib.z.cap.47.Sc.his, qui primo partu exclufi funt;diffećtisillorum ventriculis re periúntur duo lapilli magnitudinesut ipſe vidi,femi

nis lini& ejuſdem formæ:unus niger,alter ruffus ap paret.Vel ut vult Dioſcorides, unus colore varius,alter purus.Ruland.dicit fe vidiffe nigros &ruffos lapillos.

Ruffi feu purpurei, dicuntur & epilepſiam's & gratiam conciliare. Nigri, ſedant iram,valent contra febres,malos humoresconducent & oculis.

cenigdam, vel cenigoram, eft inſtrumentum Chy aurgicum, quo cranium capitis epilepſia laboranti bus aperitur. Ceniplam. ,

cinificatum idem quod calcinatum.

Cervicule, ſpiritus eſt offis de corde eervi.

chymus, est fæx. Chymia fæculentia. chymus a /

chiromantiapenes Paracelumnonostraciali: niamenta manuum confideratur, verùm etiam in re

liquis indiciis in toto corpore obſervatis,venis atque duétibus: E a Cineritium *

*--

' z ex-rco w czarntz cvM Cineritium, et cimentum auri vel argenti, quod

à nonnullis regale vocatur. Cherva, eſt cataputia.

Cheiri, Paracelficum abfolutè pofitum abfque ulla adjećtione, fi de mineralibus fiat fermơ, argen

tum vivum denotat,fi verò de vegetabilibus, fiores vegetabiles. Cum per adjectionem reperitur ad

hunc modum, flos cheiri, ex argento ſignificat al bum elixir, vel ejus quintam effentiam, non fecus atque fios anthos, auri rubeum elixir. Cherio, eft externorum elementorum occulta ac cidentalis virtus, & non qualificata natura caliditatis v.

vel frigiditatis. Chertonium, eftid, in quo natura non poteſt alte rari, ut Cryſtallus à natura induratus liquefieri non poteft, ut ille qui fabricatur arte.

Cherubin,eft virtus & influentia coeleſtis,domina

tio atq; poteſtas fuperonines dominationes & pote ftates à Deo

醬 in terram,& fuper omnesho

mines. De hac divina gloria legitur ampliffimè apud Paracelfum,in expoſitionibus Pfalmorum David. * Cliffus, eftvirtus rerum occulta vadens & rediens

unde primum exivit, ut virtus radicum in caulem tranfit, ac reliqua quæ furgunt ex eis, tandem in eas reverritur poft autumnum, ibidem per hyemem to tam delitefcit uſque ad primum ver, & æſtatem. Citrinulus, eſt cryſtallus pallidus.

Citrinulorum,pharmacum eſt ex colcothare,id eft vitriolum calcinatum, & in fuum alcali reductum:

comparatione fasta ad cryſtallum ob tranſparentiam ejuſmodi falis pallidam , diaphano cryftallo perfimilis.

citrinula, est flammula,herba Paracelfo multùm r

familiaris, ut paffim in ſuis fcriptis reperiatur. Citrinatio,

t exerc o N e ArrM z c v Mr.

s»

Citrinatio, eſt refuſcitatio.

Chybur, vel cibur, eft|Sulphur, pag. 488. para. de hatllfa IČIUliH.

Chifir minerale , à nonnullis interpretatur aurum»

bfqut arցcti

verùm ego ex præcedentibus judico effe quodcun

ແ;

que fulphur generis metallici. Ciß, vel aliàs kiß, eſt capacitas duarum menfura rum vini, vel fefquimenſuræ juxta locorum diverfi tatem, circiter libras quatuor. Cæli planetarum, apud Paracelfum proprii funt orbes ipſorum, ſpheræque,non fictitiæ, quibus tri buuntur motus ab infidelibus, quos etiam æquè co

ur ad at al fecus |

!â âĆ- i

litatis

gnoverint in coelo atque potuerunt,in terris Empeda alte inol

cles,& Plinius, Phyſicorum hiſtoriographus, Æthnicas

nina

dicare potuerunt alitet, quàm perfallaces conjesturas?fiquidem ob fuam infidelitatem,veri nullius fieri

ptტ

flagrationes inveſtigare. Si quod in terris eſt ignora runt, quod immenfo diftat intervallo: qui bené diju participes ex fuisſpeculationibus ac imaginationibus aequum effet. Cùm veræ vifiones meditationum fi delibus duntaxat refervatæ fint à Deo » falfæ contra

procedunt ab inimico veri,fpeculationeſque ſequun tur infidelium, quibus in fortem ea pars contigit.` · Cohoph, Paracelfo familiaristima dićtio,repetitio nes figgificat diſtillationum ad feces reddito liquore ab eis trasto ſæpius, qui vel materiæ proprius est & naturalis, vcl invehiculum adjećtitius. Cohos » eftomne quod cutis in toto humano cor

- pore concludit, alluſione ad cahos faćła, quo iam in ordinem divinitus redacto, & non ut prius informi, cuncta comprehenduntur quæ creata funt,ad mino ris ordinati cahos, vel cohos utilitatem. . ... Chelonieos; Prope villam quæ nunc craffe dicitur -

Calpu, ubi cf featurigo cujuſdam fontis irruentis in '

Albim, /ｰ｡

sº

z exºrcow c Hruz cvM.

Albim,locus amaeniffimus & fæcundiffimus chelo

nitis gemma eftinventa,variarũ fpecierum Primum quæ forma omninorepræſentabat cochleas marinas,

eft&chelonitis alia fòrma,nempe oblongum referens aquaticam concham tornatilem, quæ hinc inde repe ritur ad flumina, ut ad Albim. Videntur hæ cheloniti.*

des habere vim ostracitis. Nonnunquam Chelonitis

perfesta,& fola illa, nonnunquam vix inchoata,non nunquam perfećta, fictamen ut pro parte alteri lapi di adhæreret;interdum duo vel tres perfeste vel im perfećtæ una erant: interdum magnitudine magnæ

fabę:interdum adeo parvç,ut formæ vifum fugerent; interdum fulve,candide, nitentes in morem onychis: interdum nigræ lineis egregiis cochleæ marinæ in modum exprefſis. , Reperitur etiam Chelonitis candicans,veluti onyx · guttulis quibufdam. Alias Chelonitidem volunt re eriri in conde teſtudinis.Sed Plinius Cheloniam il

證 vocat,& dicit effe oculum Indice teſtudinis. Chemia,eft arsfeparandi ex quolibet mixto effen

tias, concinnandique magifteria artificum. Docet id auferre quod gradum diminuit detinet, & impedit, docet falſum à legitimo feparare, & adperfećtionem

sesadducere.Theophraſtus.lib.;.Parag. Ducit facilius coćła & præparata quam cruda & imperfećta. Qui- vv

dam derivant à zítra fundere. Cur verò, quia cor pora omnia liquat,ut constat ex dićtis. Christi-pabulum,eſturina virginis: Chroma,eſt color. Chryfºcalcos, eft Auri chalcum. Chryſos, feu Chryſon, eſtaurum. -

A Cibatio, eſt corporatio.º. . • Cicinum Oleum, eſt Rhaphanticum.

* A

Cinnabaris,verum Cinnabarim,veteres dixere fan guiùcm draconis, & adhuc nomen retinet. Rulandus ·

· ·

affentitur

A. schelo

z exerco w czy rzu z cv nr.

affentitureis,qui cinnabarimfuccum,feu lachrymam

ཀཱསཱཝཾ,

rimum larini,

alicujus herbæ vel arboris potius effe volunt, ipfe guſtus & fapor indicat. Ferunt arborem effe in

eferen:

le rept

Libya, & finitimis regionibus proceram, ex qua ille Draconis fanguis manat : perinde atque in Rhetis è

eloniti; ·lonitis

latice,& apud Germanorà picea;&abiete tempore ve

ris manat refína, quam medicamentarii rtali pro te

d,m0Ոս

rebinthi refina vendunt,cùm vera Terebinthina Ma

ilipi.

ítichçChię colore dicitur effe fimilis, Platearius quo que fentit fanguinen draconis,effe arboris aut herbe

elim

nagmz , erent

fuccum in India aut Perfa.

ydl:

Nativum.

inæ in

Cinnabaris Metallicus, çft Minium, Fastitium,vel -

Theophrastus verum illud Minium Cinnabarim,ob coloris fimilitudinem nominat , ut alii Græci , (non

iomy:

quod fit verè cinnabaris,id quod Dioſcorides & Plin.

nt f(

libris çitatis etiam volunt) Poftremò cum minium na

ml.

tivum, ut Sandaracha rubet,nota illorum differētiam.

Ex Minio fæpe elaborato five rudi conficitur argen tum vivum, quod è Sandaracha miniméfieri potest:

fºn :t id :dit, 1c团

lius

ui. QI

Imò dum lavatur vena minii , ut poſtea teratur,pars

ipfius in argentum vivum mutatur, idque rurſus fic catum,& contritum redit ad fuum colorem: Et ſicuti dicimus minium, nàtivum, & factitium;ita agente vél ufu,dicitur rubrica finopica,rubrica fabrilis.

- Fastitium, Quod conficitur ex argento vivo & fule phure à Chymiftis:à Germanis dicitur fastitium Cin nabari vulgare. Eft aliud minium adulterinum eti am, quam illud quod Cinnabarim vócant, quod ho die folùm minii nomen retinet,&conficitur ex plum-bo:Eſt & tertium genus adulterinum,in argentariis&

plumbariis metallis, exusto lapide quodam in venis reperto.

Cinefastio ; est qua fiunt Cineres, Licet nonnun -

4 *

quam

se z e xrr co w cerrat r c yr M. quam & fuligo metallica, & Alcali nominentur ci neres, propriè tamen crematilibus,feu inflammatili

bus competi. Horum combuſtorum reliquiæ ſunt propriè cineres. . . . . . .

Cinis hedere, eft Cinis Clayellatus. cinis Clavel latus, eft|Alcali. . | " Cinis ex cinere, eft aqua extraĉta. Cinis cineris, est congellatum coagulans: , , , Cints farmentitiur, eft cinis ille non tantùm utilis, Medicis, Fermentum fermenti, Chyrurgis, fed & Chymiftis. Continet vim falis at leniorem.Corrodit : |

excreſcentias carnis, &c. . Cineris vena, eſt Fraxini.

* * ** *

--------· ; ,

circulatio eſt liquoris puri per circularem folutio nem & coagulationem in Pellicano agente calore

exaltatio. Liquidarum n. rerum, quæ attenuari five refolviin aërem , indeque viciſſim in liquorem medi-"

re poffunt eſt tantum: & ſequitur potiſſimum extra

dtiones,quibus fiunt effentiæ.Y.G.Multum operæ & v

ftudii in vera ſpiritus vini extractione impenditur, .

ut ille fine omni phlegmate haberi poſſit. Quotief cunquen elevatus fuerit,fempe: aliquid phlegmatis ; }

fecum ducit. Proinde circulationis modum hujus ex emplo demonſtrabimus. . . . . . . . . . Šumitur vinum generoßffimum quod ad manum haberi poteſt , illudque in capaci circulatorio fundi tur, figillatóque orificio in balneo maris ad 14. dies , ponitur,ut continuè aqua ferveat; Poſtea eximitur, & '

in phialam funditur, calidumque hyemistempore in frigida nivali aqua appoſito & agglutinatio alembico cum

} æstate autem in cella,vafi conchas

glaciales continenti imponitur & ſpiritus purus ab o mni phlegmate liber alembicum tranſcendet : & in

receptaculum dilabitur. Quando nihil ampliusa ícendit,

r = x"r co v c Pr rм r c и м,

61 •

feendit receptaculumamovetur, phialaque eximitur cum vino quod nullum verum ſpiritum, fed tamen vinum aduftum(ut vocat rheophrastus) continet. Spi

ritus hic vini adhuc in circulatorio poſitus, tam diu rotatur, donec amplius de vitro in vitrum fundi ne quit, fed per distillationem feu humidam elevationế”

promovendus eſt. Quando autem materia, in quam, agere debet receptaculo imponitur, facilè illam am plećtitur,& fungam relinquit. Circulatorium, eft vas vitreum,ubi infufus liquor, -

aſcendendo & defcendendo,quaſi in circulo rotatur.* Varia funt hujus genera vafa, fed duo precipue funt majoris momenti & uſus duntaxat. Pélicanus nimi rum, & diota.

Circulus, eſt inftrumentum rotundum vitris ab

fcindendis ex ferro fastum,perfringuntur hoc modo. Circulus candefastus vitro apponitur,illudq; tamdiu , ſtringit donec fervcfcat & incalefcat, cumque adhuc fervet frigida gutta immiſſa, aut frigidi halitus afflu . . xu diffilitatque dirumpitur. . . . . Comminutio, eſt cùm in minutiffimas partes per --.

collifum cum aliquo rem redigimus. Et infervit ei nonnunquam rei exſiccatio, toftio, cribratio. Nani

cùm non omnia poffint fimul attenuari fubtiliffimè, per anguſtum cribrum excutienda funt ſubtilia,& o pus cum craffioribus repetendum. Colliquatio, colliquefastio, eſt plurium fufilium in

īgne ad unum compoſitumper igneam cliquationem ", conjunctio. Colophonia, ef pix Græca gummi pini vel refinæ. *,

Clareta, eft Albumen ovorum, ovi albor, leucon ovi, Leucoma.

Chymia, Azre rázúa fundo: Sub folutione etiam

coagulatio à chymicis antiquis ſubintelligitur: unde E

pcr

-, .

* \,:

* **

62 г. вхerco v crrтм г си М. pervulgatum illud. Solve Ars Chymia, eſt atsphyſicafeparandi purum ab impuro ad confi

༈ ༈༈༈༈༈༈

«iendum mc dicamenta , tam corporibus humanis

præfanandis; quàm metallicis ad fummam perfe stionem perducendis, accommodata.

Clepſydria, eſt ſubdućtio liquoris, per vafis folidi . . ſubtus perforati oculum. Ea res olim fiebat in hora riis machinis, unde nomen habet; quanquam non

aqua tantùm fubducatur, fed & oleum, & fuſiones mineralium. Oculum autem metallurgi in fua fornace foramen per quod hinc ſubducitur, unde hoc ap

politum vocabulum eſt,quanquam in ejus locumtu uli,epiſtomia,crenæ canales,eớc.inveniant.Clarum, . \ eſt quod fit è Criſtallo. -

Climia, Ereps, eſt Cathimia auripigmenti. *** Clyffur,eft ſpecies compoſita, ex ejuſdem rei fpe

ciebus variis feorfim elaboratis, Clyffur,totam rei effentiam complesti poteft,quã -

doquidem abjećtis impuritatibus & fæcibus quicquid in ca eſt effentiale ad unum redigitur compofi eum.vel eft extraćtio fubtilitatis omnium plant; par tium in unum effe çommune çoiens: Et duobus mo dis uniri potest,five, ut omnes è diverfis partibus ex traćtæ

ទ៍ incorporentur: Sive

ut oléum, in una fit cucurbita , in altera fal, in tertia /

liquorsatque ita unicoalembico fubjećto diſtillentur per communem canalem, & ſic uniantur.Sed non ita

facilè hoc fuccedit. Non n. pariter fcandunt aquæ & fales. Itaque in diverfis oleis & aquis id fieri poſſit. i Corpora cælestia Spagyrorum, Sunt virtutes aftrales in ſua materia.

. }

Chryſei, Sunt Stellæ quæ emittunt lucidos flavos ios. . -

Christteisest gemma pretioſa,apud Plinium;lib.37

вар. *о. イ ,

Chyβιετ,

- - -

- -

–

– –

z є х"r cov cerrмr си м. -

8й

fquama auri vel aurum:qui provenia ex Chryſites,eft plumbo probato & liquefaćło. ン

Chryſite, eft terra aurealin qua parvis terræ parti bus immiftæ funt parvæ auri partes. :

Chryſocolla, terra viridis. Græcis & Latinis eft Chryſocolla, quafi gluten auri. Duplex eft; Nativa, & Faĉtiria. Dioſcorides, lib. 5.сар. 54. de nativa

agens primas tribuit-Armeniace fecundas Macedoni cestertias Cyprie. Habet Daica & Germanic« multia locis excellentes. Effoditur in Hungaria:Burgundia,

«Goldberge in Sileſia, & hinc aurum conflatur. Hunc nativum quidam boracem vocant, non autem eft fa is borax de bufonibus. Poffit diciChryſocolla viride <

ciffile , ficuti ærugo æris viride rafile dicitur. Plin. , lib. 33.tap. 4. definit Chryfocollam nativum humo rem effe in puteis pervenam auri defluentem, craſſe fcente limo rigoribus hybernis ufque in duritiem umieis, laudatioremin ærariis metallis, proximam := in argentariis, tertiam aurariam,quartă plumbariam.

Diofc.Faĉtitiam enumerat inter ærugines ſimpliciter a, æris, qua utuntur aurarii, & olim utebantur medici. Fit hæc nativa ex urina infantium , & hæc tincar &

borax dicitur.Sic cognata funt hæc metalla, æru

æris nativa, quædiçitur viride æris rafile, & Chryfo colla,quæ dicitur viride æris rafile. Chryſocolla nati va habet vim

diſcutiendi & exedendi. Conflatur ex

nativa Chryfocolla& ceruleo optimum aurumsNo ta quod in lapide illo ubi terra viridis, id est, súaser» . infint.Tertium quiddam candidum ſcintillarum mo do lucet, quod vocant micam, & felium argentum

MetalliciŘabet colorem argenti, ſed argentum non eftSerap. dicit nativam Chryſocollam, quæ in ripis maris invenitur, effe ex ſpeciebus falis cal. & ficcang quarto gradu.

Dicitur

{

«4

z exºr co w czarzu z cy M.

Dicitur azot.Rebis aqua Sulphuris, vinumanine um, Flos, &c. Ruland. pag. 148. enumerat fex ſpecies Chryfocollæ.

* Chryſocolla eſt venenata plus jufta dofi accepta fecund. Diofor. fed medici utuntur cautè ad partum 'facilitandum. |-

cloreter, gemma, Secundùm Plinium. eſt gemma pretioſa viridiscoloris, inſtar graminis. Coaſpites gemma, A Coaſpi fluvio nomen accepit .

fecundùm Plin.lib. 37. cap. ro. Gemma pretioſa. Concha, vel Alveolus vitreus, eft vas plerumque vitreum, in modum alvis formatum, cum ore & ma nubrio.

Chryſolithum gemmam unà cum hyacintho mittit Æthiopiasz c. aúreo colore tranſlucentem:unde no men habet. Plinius dicit effe pallidi coloris die,& no ĉtu ignei.-Albertus Chryſolithum aurei coloris gem mam horis matutinis dicit pulcherrimam appare re, in aliis horis non adeo formofam , & fibi diffimi

អ៊ីរ៉ាវ៉ៅ eam & fugariab ignesquiaab illo

lem,

inflammetur.Facitautem idem ejus fpecies effe Mar

«hafitam aureamquam vocat &alium lapidemcolo ris cærulei & rubei. ,' ’ . . . Vis Chryſolithi eſt bonos excitare ſpiritus, me-

lancholiæ adverfari,lemuribus nocturnis, curare fca biem & ulcera, & mitigare colorem febris.

,clorofis, Morbus,qui apud nos vocatur virgineus, rhegreen fickneſſe. -

** *

- "-

• • •

cheras, Item ſtruma, est tumor in quo grandula oriuntur. Vocatur etiam ſcrofula.

! coloritium estgradatio coloris per paſtam arutam, quam coleritium etiam nominant. Itaque tingendi quidam modus eſt metallis principaliter deſtinatus.

Nec valernifi in ſuperficie, non enim alte penetrare -

「

potest

z exºr co w cH rat rcvm.

gs.

poteſt propter corpulētiam, niſi diluatur liquore co piofo paftu,atque ita commutetur in formam lixivii.

| colcothar,apud Paracelſum propriè intelligitur vi - º

triolum & ferpens, aut lacerta viridis, quæ propriam

caudam devoravit,hoceft,quod aquapropria fixatum eft ad hunc modum videlicet. Ab ipfo tota ſua per điftillationem abſtrahitur aqua, quæ rurſum capiti fuo mortuo trito redditur, & reaffunditur, abſtralii |-

- tur ut prius atque refunditur toties cohophando, uf que dum cò devenerit, ut nullam de fe præbeat am plius aquam, quantumvis urgeatur igne feverius. Communius etiam intelligitur caput mortuum, fim

plici modo citra cohophationem rubificatum ex vi triolo, quod etiam atramentum rubeum appellatura nonnullis. Et ironicè vocatur à Paracelfo Henricus

rubeus, in derifionem aliquorum emcntitorum chi

rurgorum&circulatorum, qui hoc folo medicamento conabantur omnia cum uicera, tum vulnera curare»

& huic unico remedio » tanquam anchoræ ſacræ in-

nitebantur perdentes potius ægros quàm fervantes. Nec defunt adhuc qui hac tempeſtate vitriolum,ful

phur & alumen concremata,vulgo paffim per omnes ferènundinas exponunt magno pretio venalia, quæ

vili pecunia comparagunt, lapidem fanátum prædi cantes è longinquis & ultra marinis regionibus alla tum, imò cx proxima pharmacopolia, quo cuncta

curantur ulcera & apostemata-præfertim loculorum negotiatoris ulcus in apoſtema rurſum intumefcit 醬 mummulis. Sic mundus in *yum decipi

concupifcit, ut nullo unquam admonitus exemplo vel periculo refípifcat. Habeat igitur quod quærit. Colica,eft tartarus refolutus, morbus inteſtinorum

diathcfis. , coleritium,et liquor compofitus ex corroſivisme-

fixus in inteſtino collo.

Colica,

tallorum

N A 66 • Az EX I C O N c F! 1 M P C V M. tallorum inimiciffi mis materialibus, quo probatur aurum ad lydium lapidem affricatu , & cui nullum |-

, -

metallum præter aurum folum refiftere poteſt, unde cognoſcitur é veſtigio fi quod aliud auto permixtum fit, hoc omne mox evanefcit mutato colore ea parte qua coloritium illitum fuerit, cætera non Î§§ colorem affricati auri fervante. Putumverò ac purum nihilo prorſus immutatur co liquore. Cometz , cft guta femis. Complexio,eft natura patris. Aliàs eſt qualitas cali -

disvel frigidi hoc habet naturam agnatam fibi htimi dam , illud vero ficcam. Duæ ſunt igitur complexi ones, & non quatuor. Nam calidum propria natura

fimplici non permixta,femper est ficcum, & fi quan doque humiditatem admittit à frigido mutuatur, ut hoc ab illo ficcitatem, quam aliquando recipit acci dentaliter.

Confirmamentum,eft aftri corpus in homine,vel eft ſyderium in homine,vel astrale corpus. Confortativa, aut confortantia, funt medicamenta, quæ corda hominum atque naturam corroborant, ut expulſiva virtus ejus valeat accidentia noxia quævis excludere coho. Potiffima totius medicinę methodus

in qua totus fpagyricus labor potiffimum infudat. Nam ſibimetipſi natura medicus effe debet, homo, cui medici nomen tribuitur,minifter naturæ tantùm,

& fervus veri medici.Siquid ultra præfumat,temera V rium efle naturæ perfecutorem, imò perditorem ho minum,eſt quod fciatur, nec id celatum oportuit.

Congelatřva, funt medicamenta fluxus omnes fl stentia, comprimentia & exſiccantia. . .

Congluten vel conglutinatum, est quod ex putrefa. stione in materiam glutinofam vertitur. Corinter mineralia, dicitur aurum. Ignis etiam, vel maximus ardor. Corbatum -

z exrco v снrмrcrм.

Corbatum, eſt cuprum. Cornu cervi,in chymicis, eft alembici roftrum.Est etiam in medicinalibus apud Paracelfum herba vul neraria, ob ſimilitudinem foliorum ad ejufmodi cor nua alludentem naturaliter, ex arte fignata.

Corpus, eftfubjećtum in quo virtutes rerum deli tefcunt.

•

• • •

Corpora fupercalefiia , funt ea quæ per mentem in imaginatione folùm, & non per oculos carneos co gnoſcuntur. Spagyrorum fubjećta funt mirabilium operum.

Confufio,quæ e

႔ႏိုင္ဆိုႏိုင္ဆိုႏိုင္တြ Commiſtio astu li-

quidorum, quæ per fe fluere poffunt. Itaque & con 醬 tum partibus,tum toti,aquea eſt feu fluida.

Quæ enim eliquata funt,poſteaque confundantur,ut

pix,& cera, vel refina &c.principáliter funt colliqua /

tionis,licet miniſtret illis confufio obiter,cum & fine

confufione poffent congredi. chybur,eft ſulphurschợbur hoc modo paratur, quo nihilad pulmonem melius valet. Miſceatur chybur

calcibus mineralibus,& indeter ſublimetur:hocthy

bur da ægroto, quod avertit omnes defestus pulmo nis, eumque integrum & abfque omnibus morbis

confervat.Eftque balfamus pulmonis & pestoris:ne que ſimile arcanum in viribus rerum quærendum eft: nam in nullo exterior pulmo eſt poſitus magis»

majuſque arcanum ad pulmonem latet, nifi in fölo Chybur, Para de natura hominum,pag.488.

Conjugium , Copulatio. Conglutinatie, eft pet glutinem compoſitiosmanen

te natura conglutinatorum. Et est iedustio,feu resti tutio in integrum. Glutinum autem pro natura cu

juſque varium est, & dicitur hîc omne,quod vifcidi tate tenaci conjungit alterum alteris aut etiam coër tet.

Conter

/ |

z Exºrco w cři rm rcv M.

Conterfehe, Liquor quem exſudant parietes for .

nacis.

Contus, Agage or long pole. Contus ferreus, Contus foſforum, Contus tertius.

Cornelius, vel Corneolus, potius gemma feu lapis. Alius eſt infignitus rubedine , alius remistor coloris |-

carnis; alius infignitus candidis pinnulis, alius can-

didis lineissalius omnino obſcurus in rubedine,alius multum nitet ficut minium.---Carneoli,vis eſt ftrin

gere fanguinem, fiftere menfes emorrhoidas: Fertur mitigare irassabſtergit indentifricio dentes.---Et fi

gilla annulorum crebro fiunt ex corneliis. corectum eſt fermentum.

Carallus,Corallium, Baffad, Befeth, Baffath, eſt ni hił aliud quàm frater marinus, qui alto extraćtus in , , duritur, atque emergit ; & protinus concrefcit obfu fo aëre.Sic lapis lyncurinus,ex urina lyncis aëre con

•

! gellatur,aëre in gemmam coralliumi. Teste Plinio & Šol.Uniones molles in aquis, exempti protinus aére durcfcunt , Contrarium fieri in almis & filice dicit

Pontan. in meteoris c.44.de amaris fontibus.

-Videas lapideſcere Sarni

’s

ceruleo fub fonte alnum, filiciſque maniplos \ Et paleae intortos lento cum vimine culmos. « Nam ſicut planta coralliorum aëre congellata fit lapis; ita alnus & filix herba in aqua fontis Šarni funt lapides:plura videas apud Ruland.à pag.171,ad. 173. - Corallium nigri coloris rarum eft,&magnążú pretios contra morbum phrenefim pręfentiffimum eſt reme dium. Proculdubio ex vifcofirate terræ factum eft» induratum calore proprio & aqua. Ars quoque imi tando naturam corallia façit, quæ optimè mentiun

tur nativa. Confule Chymiſtas quoſdam , qui illa Cortex comºonere probệfciunt. -

z Fхrco v снrм r си м,

во

Cortex eris,eft bracitum, fios æris. Coticula, experiri aurum.

Craticula,eft inſtrumentum ex bacillis ferreis quadra

tis digitatis craffitudinis, juxta fe in acutum ita pofitis, ut femidigitále ſpatium inter illos interfit, factum focis s conficiendis, carbonibus fuftentandis inferviens.

Creta nigra, eftfulphur nigrum.

1. Creta argentari«, in qua micæ argenteæ inter nitent. 2. Rara mollis.

3. Dura.

4.Lutea mollis Waldenburgica,quæ facillime lineas ducit.

5. Tophacea. • 6. In cinereo violacea dura. 7. Cærulea, quæ effoditur in Thuringia prope op ,^

pidum Mogellam, quæ fabri in pingendis parietibus UltillIntllI.

8. Viridis dura.

ノ

9. Subviridis.

1o. Nigra mollis. 1 1. Nigra mollis argenteis maculis nitens. 12. Nigra dura. 1 3. Fabrilis candida, ex qua Catalani ad Matronam parietes & muros extruunt, unde Argeriæ portus ex ·

trućtus.

Crocus, Aurichalcum.

. .

Crocus, Flos.

Crucibulum,eft vas fuforium ex terra igne contuma ciffima faćtum , acutiore bafi, & fereti in ampliorum

capacitatem formatriangulari vel rotunda definentem, ad fundenda & eliquanda mineralia & metalla forma tum. Fit etiam crucibuli ſpecies, quæ vulgò teſta ap Pellatur, fundendis metallis adæquatum. o

, Су

: z zxrr CO N c Ft rAt r c y M.

- Chrystallus lapu,eft concretus gelu vehementiori ex nive galaciequesnec reperitur alibi quam ubi maximæ

‘hybernæ nives vigent. Et glaciem eſſe certúm est,quia impatiens eſt caloris. Et veluti Elećtra, ita crystalli

arte parantur & abſterguntur. Infeſtantur Cryſtalli vi tiis quamplurimis, fcabro, ஆ , maculofa nubes

occultavomica-præduro & fragili centro & fale capil - lamentis rimarum. Chryſtallus habet ufum medicum

in cremandis corporibus. Pofita ſub lingua dicitur re ftinguere fitim, trita & cum melle mixta mulieribus auget lac. Veteres Aſtrologi cryftallum Soli dicarunt.

Crystallus per congelationem chymicam lapillus eft / factus. -

ម្ល៉េះ eiuſmodifit, humore aqueo fecedente,&

rongelabili ſucco confiftenti : in formam lapilli, quod fine calore evidenti in cella fieri poteſt. Si tamen pars aquofitatis divaporando diffipatur, opus procedit ci tius. Itaque lixivia glaciei folent decoqui ad craffitiem fapalem,aut fedimento faćło, quod aqueum innatat de- , pleri. Reliquum congelat eo facilius.

Crystallus, eſt lapis albus, tranſparens, glaciei perfi milis coloris: conftat ex igne & frigiditate. Para pag. 545. lib.vexationum. --

- -

* Cucurbita, eft vas plerumque turbinatum, in cucur bitæ vel pyriformam utero turgefcens. Cucurbita alia

fundo globofo prædita eft; alia plano.

Cucurbita ceca , eft vas in quo diflolutiones falium, aliarumque rerum.

- Cubil. eft terra rubea. « Culatum, eft calcinatum.

. "

Crepinum introverfum , eft Tartarum correċtuna, Para.in Chyrur. magna,pag. 459 folio. -

ੰ inļChyrur, ma 46‫ر‬gna folio .tag.3 ‫ وة‬، ، ، ، ، *

, -

\} ·

. |-

··

Cypri,

- -

t |

z z rz co w czarna z cynt.

cuprivitriolum quando fiat.lib. 5. de natura rerum, . 4 i G.

cupri balfamus quomodo fiat ibidem pag.418. Cupri fublimatio, in Chyrurgia magna, រ៉ែ cooptatione, Multæ res in diſtillatione fixantur, &

prætertim fi res fixandæ aquam in fe contineant, ut vi triolum: quod fifixetur, Colchotar vocatur : Alumen: fi propria aqua fixetur, vocatúr alumenfacchari, quod a & in liquorem refolvitur, qui fi putrefiat per menſem, aquam parit dulcedine faccari, quæ quidem magnæ virtutis eft , & præftans arcanum in medicina , ad re

ftinguendum ignem microcoſmicum hominibus Me tallicis.

, Cuporofum, eft æsufum. s, Cuperum,Æs. Idem Venus, Cancer. Curtuma, Curfuma,eft Chelidonia minor. . Cynnia, Cymia, Carora, eft vas fimile urinali. cyremia, Crocomma, eſt fæx olei,& de Croco. –

corrofio, eſt Calcinatio res coagulatas per corro dentes fpiritus in calcem reducens. Eftque vaporofa, vel immerfiva. Corrofio ftratificatione fit Calcinatione, cum id *

quod corrodendum est lviciffim in vafe aliquo sterni tur cum pulveribus corroſivis. Eft autem id, velin la mellas ducendum, frangendumque , vel in particulas konvenientes comminuendum, veluti limaturam &c.

, Corrofio, per paftam fit cum laminæ metallorum vel Îapidum inducantur pulticula coloritii , & velutiem plaſtrantur : illita lamine reponitur alicubi , donec fit corrofa. Oportet pulticulum effe ex feperabilibus, ut falibus, calchantho, aceto.

`»

corpus inviſibileeft anima;fiquidem tenet medium inter corpus viſibile,qua de cauſa corpus ea parte voca țur,&inviſibile dicitur,quia participat cum ſpirituiuviº -

- - -

--------

E" a

‫م‬ilibif *

z exer co w czarzu z cy M.

fibili. Notandum interea has definitiones phyſicas ; &

non theologicas effe, ne quis anfam calumniandi fibi faciat.

Corpus phyſicum, eftfubjećtum naturæ. Confolidativa, funt externa chirurgorum medica menta,vulnera & ulcera carnibus recentibus explen tia & cicatricem obducentia.

Conſolida,quæ alias dicitur à Paracelfo Aurea Sophia, eft herba quædam flores habens citrino colore tinctos

& rotundos ut flammula, frondes verò hyſoponon ab- . fimiles, in Carinthia vulgaris admodum, in aliis rigio nibus non ufque adeo frequens, neque nota. Confiellatio, dicitur ſupernorum aftrorum, vel cor

porum in inferna virium atque virtutum impreffio, & operatio, qua conveniunt in concordantiam quandam naturalem. De hac habetur excellentiffima præ cæte

ris ars &fcientia phyſica, quæ proprie Phyfionomia fl gnata rerum naturalium , in fympathia fuperiorum ad inferiora dicitur, non extans, fed cum plærifque aliis Paracelficis ſcriptis excellentioribus fupprefſa. Quæ fi prodiret in lucem,tum demum cognoſceretur ab in

vidis naturæ perfecutoribus, & ipſius, qualis Philofo-, phus & Phyſicus extiterit Germanus Appollo Paracel fus, quantoque intervallo Græcos & infideles Philofo phos omnes à tergo reliquerit, . Confiristiva s-ſunt chyrurgicalia medicamenta ftip tica, ſua virtute labia vulnerum comprimentia. De his

lege fupra fecunduo traćtatu de ſpecificis,

coniorfo, tormentum eſtintetinorum, seu Mife TCIC ime1. -

Contrastio , & contrastura, membrorum eft im

potentia, viriumque fuarum naturalium deſtitutio.

Corroßva funt chyrurgorum medicamenta fuperflu as & invalidas carnes exedentia. catheretica, nemo Gon mena, feptica. |

vº

7; z e xrr co w czy rzu z cyr Ař. * Conſervativa, Phyſicorum præfertim, funt medica menta, vitam & corpus à corruptionibus præfervantia. Talia potiffimum ex eis rebus petenda,quæ longiorem vitam ac temperatiorem à natura naćta funt,qualia funt inter vegetabilia quæcunque ſemper virent hyeme pa riter ac æſtate, longiorique tempore perfeverant: inter animalia quæ diutius ac fanius vivunt: inter mineralia,

quæ mumialis effentiæ liquorifve plus habent: & inter metalla,que funterugini minus obnoxia.ralia non funt conferva rofarum, violarum, & cætera, quæ con

fervatione ipfamet indigent, ac mutuantur à faccaro. Pudet prifcorum inventa recenfere. — Cooftrum, intermedia pars diaphragmatis, Cotoronium, eft liquor. Coruſcus, eft auricula muris.

Cortex maris, eftacetum Philoſophorum :

Cruor falis, eſt falfeparatum à primo fale, vitíofes cundæ digeſtionis. Cycima, eſt lytargirium.

Cydar, eſt Jupiter.

ඝණ්ණංඝⒶⒶⒶⒶⒶ. /

Laura, folium eft ellebori, aliàs aureum. Demotinus lapfus, repentina mors.

Deſcenſorium, eſt furnus chymicus » in quo deorſum fluit liquor à craffa materia ſeparatus. Illa cft calida aut frigida. Vide pag. feq.

Derfes, eſt occultus terræ vapor, ex quo nafcitus omne lignum & crefcit. Diapenfia,eft alchimilla.

. Diaphonum, eft id quod tranſparendo lucet. Diaphoreticum, est medicamentum fudoris expuk fivum.

Dia

z zxrr co v c Er Y M r c v M.

Diaſatyrion, eſt confestio venerem excitans.

Diateljadelton, eſt Mercurius præcipitatus. · Dienez funt ſpiritus duriorum lapidum habitatores; Dabat,eft viſcus.

Dach,Saxi ſpecies. ' , Daffyletus, est Hermodaâylus. Daib, Deheb, Deab, eſt aurum.

Danie, eſt pondus feu granorum, Damfir, Denfr, eft Arena. Daram, eft Gemma.

Debeßis,eft teſtudo. . Degegi, eft Gallina.

Dehene, eſt fanguis. Dem Dihin. Dehenes, Duener, eft atramentum.

Dehenex, Duenec, Duhenec,eft vitriolum Romanum. Deliquium,eft deſcenfio frigida,quando corpora co sgulata cellæ, aéri puteo; aut alio frigido & humido

盟

loco fuper marmore, tabula vitrea, vel in manica poc. (ut vocant) expofita externæ humiditatis hiſce corporibus fefe adjungentis adjuvamine , in liquorem reſolvuntur, & in fubjećtum vas defluunt & diſtillant.

Refolvuntur autem in frigido potiffimum pulveris cal cinati, falia ; & ejufmodi alia corpora falium naturam

redolentia, fed omnia quæ frigido refolvuntur, in cali do rurſus coagulantur. Deliquium in aëre, eſt liquatio concreti,quæ fitinfi nuante fe humiditate externa, & ficcitatem refolvente

ut fluat. Ita refolutum quod eſt, liquor vocatur , & confiftentiam habet aqueam. Quanquam n. & lapides

calcarii diflipentur ab humiditate aërea,velaqueas hoc tamen nec liquatio eſt, nec liquor, quod inde exiſtit,

appellatur: Deliquium est duplex, fcilicet, Vaporofum & Embapticum.

Diliquium vaporofum eſt, cum resin ſubtilem pul ·

Vçrcma

z zxrr e o N e rrr Mºrc y M. 75 verem redaćt aëri vapido exponitur, & humeſcendo in liquorem folvitur. Ille vero aër vapidus modò calidior

eft, modò frigidior,qualis eftfubterraneorum irriguo rum. Et res folvenda nifi per fe'fit apta, ad falis potif fimum, velfimilium naturam elaborando adducitur, quod fit maxime calcinando, aut ad eam ficcitatem re

digendo, quæ humiditatem externam avide combibat, & prompte diffluat. Necefe enim eft tenacem com

pagem folvi,& friabilitatem quandam falis induci. . Deliquium Embapticum, eſt cum resin humorem aိ eo utque detinetur, donec delicuerit. Hoc fit

- dupliciter, nam res aut vaſculo contenta immergitur, aut ipſa humoris ſubſtantia non accedat, vel fairem tenuiflimus ſudor permeet , veluti cum in vafe certo, vel vefica bubula imponitur, & cum delicuit, extrahi tur quæ res fi humor efecalidus (quod fiat plerumque) fimulacrum balnei eft: aut in ipfum hmorem finitur diffundi, feu nude, feu lintea petia interveniente, qua

fimul fegregentur fordes, & hic qnoque vel ಶ್ಗ 蠶t, quo pasto gummi fucci infpiffati, ut facca-

rum, ó c. folvipoffunt, vel indiget calefactione, ut in manna, & fimilibus, pinguedinem ſuccumve tenacem habentibus. Humor ille qui eſt medium folutionis,ta

lis effe debet, ut fi eum fegregatum cupimus, facilè poffit denuo ſeparari; nec peregrinam ನಿಧಿ in vehat foluto, nifi ſtudio quærimus fimul alterationem ejufmodi. Denequat, eft Borax. -

Denodatio, eft folutio.

- Derquet, eft vernix.

. /

, .

Defillatioper inclinationem , eſt quæ fit vale con tinente materiam in latus inclinato; roſtro deorſum

vergente. Illud vas cum plerumque fit retorta, etiam

diſtillatio per iciortam opus nominantur. Nonnun quam

1 .

' ,

76 z Ex I co w czy raz z cv. M. quam distillatio per defcenſum dicitur, quod parva fit elevatio ; indeque maximè deorſum reflexio; vel quod ſpiritus maximè deorſum revocentur, & fine alembico in curvatura coagulantes defcendant. . Defentio calida, (vulgo distillatio per deſcenfum) eft liquoris é corporibus diffoluti inverfo vaſe diftil

latio. DiRolvuntur inprimis hac dęfcentione omnis generis ligna, offa & alia, quorum liquor propter gra vitatem afcendere nequit, fit hoc modo. Accipio cu

curbitam terream , eique diffolvendorum fragmenta impôno, eaque ne inverfa cucurbita decidant,nonnullis maioribus fragmentis, vel bacillis tranfversè juxta fe poſitis tego. His peraĉtis aliam cucurbitam , in qua

parum aquæ fit, huic inverfæ applico: ita ut ſuperior exaćte cum inferioris orificio convegiat, fed inter u tramque laminam aliquam fatis fortem,ferream inftar

lancis concavam, & perforatam collocatam effe decet, quæ decidentia fragmenta, ne in fuppofitum vas dila-. bantur, detineat. Tandem optimo luto claufuras ob firmatas arefacio, vafque in ſua fornace pono,& vas re cipiens in arena vel cineribus colloco, ut ab ignis vio lentia tutum humorem depreſſum eo facilius recipiat. Defenſio frigida, eſt quando liquor diffolutus in frigido defcendit. Eftque deliquium vel fileratio. Difillatio eſt prolećtatio, qua effentia extrahitur

formæ liquoris, & coagulata defertur per ftillicidium, tranflata à vafe materiæ in excipulum deorſum loca tum. Quod ita diſtillandum eſt, refolubile in con fiftentiam humidam effe necefe eſt, aut cum hurmore efle, five is conatus fit, five foris adjećłus: funt autem

talia maxime vaporofa, & qui fpiritus oleofos habent.

. Unde fi diſtillanda per naturam non funt talia, per artem eo funt deducenda. Et eft inventa diſtillatio v

estentiæ extrahendæ gratia principaliter, quanquam & -

famuletur . .

| , |

4 ,

* *

z ex-z co w chrrwr cyrne.

77 ,

- famuletur abstractionibus, depurationibus, & fimili bus.

Difillatio per afcenfum eſt, cum antequam distillat extraćtum, fublimatur ſpecie aërea. Debetque ea effe continua ab initio ad finem, cum opere interru

pto vix afcendat id quod reliquum eft. Difillatio per defcenſum eſt, cum abfque elevatione prolećtatus humor deorſum diftillat. Diatheſis, eft natura, difpofitio, vel affectus. Dihalegi, dicalegi, ditalem,eft Stannum. Dionistus lapis, feu gemma, à Baccho nomen habet. Fertur refiftere ebrtetati, quia refolvit & expellit va -

pores unde fit ebrietas. Eft gefnma nigra feu fufca, dura , mixta feu fparfa rubentibus maculis, guttulis, 蠶 notis quæ trita ex aqua faporem & odorem vini AC1t,

Diaphriges,tria funt genera:utvideas apud Ruland. pag. 184. & 1 85. Sic vocatur, quod à fole, & à far

mentis uratur, torreatur, & arefcat. Nativum genus ex materia fimili calcanthi conftatshumor n.eft inſtar

limi per venas delabens, Erućtat ex ipſa terra. Illud

colligitur è farmentis ; & fole aduritur, inde bis co ćtum dicitur. Hoc nativo nonnulli chyrurgi utuntur.

Diaphrygis prima ſpecies faĉtitia, eſt fæx æris per fećti fubſidens, & fit fimul cum flore æris, obfuſione

frigidæ aquæ fublato æresfornacum in ima parte co hærens invenitur,habens aftrićtionem &guſtum æris. Alterum faétitium genuseft fimpliciter,quandopyri tes ut calx concrematur in camino, donec rubefcat ut

rubrica. Hæc ſpecies adulteratur ochra exufta verùm ſapore poſſunt difcerni:Diaphrygis fpecies ufta ex py rite ipſo, aut ejus materia, faporem habet æris æru

ginifque astringentem &exficcantem linguam.Ochra autem habet faporem nec vim. adufta,necquicquamF talem 5 Aftringit, •

{

º :

z exrr co w crrr Marc v M: .

Astringit, purgatextergit,ficcat excreſcentia core fumit, & ad cicatrices ulcera perducit. , * Digestio,inathanore fit,quando turri athanoris car bonibus uſque ad fummum impleta, ignem in foco

accendimus, & ferrea fpatula,vel regiſtro, pro noſtro arbitrio,oftiolum calorem ad athanos tranſmittēs di

latamus. Quidam naturæ operationem æmulantesſut ajunt) continuum, eundemque, à principio aĉtionis ufque ad finem, calorem requiri contendunt: Alii in

gradus difpefcunt,ut principio nimirumadalbedinem uſque primus gradus, inde ad flavedinem fecundus, ad finem autem qui eſt uberrimæ rubedinis tertius adhibetur. Huic fententiæ Ruland. adſtipulatur. Diſceſfue fit . Cùm penitius unita caloris folventis ·

potiſſimum efficatia ſeparantur, & difçedunt. Hoc perficitur exſpiratione & refolutione commiſtorum. Diſceſfue per exſpirationem eſt, cum pars in ſpiri

tum attenuata diſcedit. Ettunc principaliter nomina eur exſpiratio, cum in aërem liberum elevatur, & di mittitur:Quando n. excipitur,diſtillatio,vel fublima- , sio nuncupatur,quæ operationes nonnunquam etiam |-

鹽 exſpiratione famulantur.

Eft autem exſpiratio in humidis vapidiſque. / \ Distillatio, feu elevatio humida resta eſt, qua par tes humidæ ſubtiliores in æthera elevatæ;&frigidis à ----

lembici cameris adhærefcentes in humorem conden

fantur, & per ejuſdem canalem guttatim in appofi

盟 vas diſtillant & dilabantur, fit autem hoc pacto. Materia diſtillanda inditur cucurbitæ , non minus al

sæ,fed fatis amplæ,(altitudo enim vafis artificem de tinet quem amplitudojuvet ) & imponitur alembicus

magnus qui ſpiritus aſcendentes fàcilius capiat, & in humorem refolvat. Poſtea pro ratione rei elevandæ ad celotem adæquatum ponitur,appofito **** །། །། །། ཡ་ *v

z zxrr co w cerrM reynt

lo humorem dilabentem accipiente ómnibuſque jun éturis probe claufis ignis accenſus fecundùm gradus adhibetur, eo ulque quo omnis humiditas alembicum

deſcenderit. Exemplum à vegetalibus producemus, · Rofis recentibus impleo cucurbitam ad tertiam par

ten, illamque in balueo maris pono, aqua adhuc fri gida: poſtea alembicum roſarum rub. foliis, quibus aculei lutei difcerpti funt, compleo, cucurbitæque

impono, & appoſito receptaculo, junĉturis lutatis i gnem accendo. Tunc humor afcendens alembicum

occupat;&exrofistinéturam extrahit,condenfatuſque in aquain recceptaculum diſtillat rofeus.Animadver tendum autem eſt, quod fi aculei non decerpentura quam tinsturam pure rubeam extrahere non poste. Tamdiu continuato calore pergo, donec nulla aqua v\ tranſcendat amplius, & rofæ in alembico albefcant. Hoc adduxi propter artificium, tinturam ex rofis fua

ipſius aqua extrahendi. Quando aliquid per veficam clicimus, tum cùm per alembicum cucurbitæ anne xum aliquid elevamus.

Difillanio, & elevatio humida obliqua, eſt quando vafe oblique jacente humor elevatur; Fit autem hoc» vel per latus, vel per retortam.

Difrastio eſt,qua partes diſtrahuntur qualibet manente in ſua homogenia. Itaque quaſi divulſio quæ

dam hic fit diverforum ante cohærentiam, aut unito

rum, circa reſpećtum extrastiones unius in altero ex iſtentis vel comprehenfi. Difrastio autem eſt duplex,feparatio aut calcinatio. Divaporatio, eftin ficcis humidisfeu halabilibus ex

halatio. Nam Chymici habent tam humidum ſpiri tum quam ficcum. Inſtituitur in aliquo vafe pro reż conditione olla,fartagine, cucurbita &c. Et fit gradi bus caloris diverfis.

Dual,

z exercow crrraz z cru. Doal, vel Elemptis, eft Sol.

Dolet, eftvitriolum rubeum, vel atramentum ru beum. -

Domicilium, in quo Sal coquitur. Dracatium, eft Saturnus. Draco, eſt Mercurius.

Draconises,íeu drachates gemma eſt, quæ fit è cere bro draconum:fed nifi viventi abfcindatur,nunquam

gemmafcit invidia animalis mori fe fentientis, Igitur dormicntibus draconibus caput ampuratur, & ita au fertur.Animæ enim aćtus ad multa confert,quæ mor

tis corruptio humoribus alterat. coloris candidi eft. Fugat omnia venena, & venenofos morfus curat. No

. ftri quoque hydri & chelydri in capitibus gemmas nonnunquam ferunt, quas draconites à fimilitudine

vocare poffis.Habet&Syphar(the skin which an adder cafeth) Chelydrorữ nofirori,fuas in medicina virtutes;

fanat enim ſuffitu mire fedem & vulvam prolapfam. Pavonis,ftercus prodeſt comitialibus. Dragantum , eſt vitriolum. -

* Paumir,eft fpecies ferpentumingredientium com poſitionem theriacæ.

Darchem, eft Cinamomum felestum purum. Diuretica, Medicamenta urinam provocantia.

Diaceltateſſon Paracelf, est argentum vivum vulgi, coagulatum inAlteheft,& tinétum cum aqua dvorű, fitque arcanum corallinum de effentia & conditione aureitatis,quia eft etiam horizontale. Vanhelmont. Duumviratus, ex ftomacho & fplene unicum facit

connubium &thorum unum,In quo ſpleni vices ma riti tribuit primorum motuum, & ftomacho primi

fenfus, eft ergo stomachus Lienis, & Lien ſtomachi complementum, fub unico thoro amboram eſt prin cipatus unius Duumviratus. Vanhelmont. « ...

}

ノ

Duo

| . ' z

z zxrr t o N c Ft rat rcy M.

, sr

Saturnus & Hupiter.

Duo Fratres

Venus & Mars.

|«

ÜAurum & Argentum. Duo Fratres, Edar & Michati. Edir, eft ferrum -

fiye Chalγb.

Dyota, eft vas circulatorium à duabus auribus, vel

uno utrumq; brachium lateribus applicatum habente dićtum.Hujus inferior pars eft in modum cucurbitæ, cui impoſitus eſt alembicus in fummo canalem , qui liquori infundendo inferviet habens, in loco autem conveniente duobus roſtris incurvatis, & in cucurbi

tam à capitello humorem condenfatum devchentibus præditum. Dyoptra,eft aflerculus perforatus,feu tabula lignea manubriata circa medium, in latum fiffa, ut per eam faciei prætenta, abfque oculorum injuria ignis atque operis modum contemplari poſſimus. |-

Digeſtio, eft operatio chymica, velfpagyricus gra dus

ad ftomachi humanidigeſtionem,in quo

&per quem materia decoquitur in ſeparationem puri ab impuro. Nonnunquam ufurpatur pro furno vel

vitro in quo magiſterium hoc adimpletur. Difcus folis , eſt argentum vivum ex auro.

Divinatio, eftincertum quoddam præfagium à co gitationibus ex propria luce defumptis, ut cum dicitur hoc mihi mens aut cor præfagivit,vel animus me uş angelus indicavit,& fimilia prolata. , :

蠶

Divertalium,aut divertallum,eft generatio quæ fit ex elementis.

Dubelee, eſt apoſtematum, concavitas in genere, eum folutione continui.

- *

Dubelcolep, eft compofitio ex corallo & carabe.

Duelech,est tartarifpecies in humano corpore,lapis ſpongioſus valde periculofus.s : |-

, -1 -

».

- -

Dнитеdha

•

z zxzco w

臀多

@ : YAM I C V* Mf,

Duenech, eft antimonium.-4.ket, Duenex Lima eura ferri.

Durdalss, funt ſpiritus corporeiinhabitatores arborum. -

Dracunculus, est brafſatella ophigloffum. Dulcedo faturni, eftaltey, vel cerufa.

అఱఱఱఱఱఱఱఱ9 Delphus, dicitur omnis qui ex elementorumnatu ra prognoſticat. Edir,eft calybs vel ferrum. zlafirum,penes Theophrastum,eft mixtura compo -

fiti metalli ex omnibus juxta Planetarum obſervatas

conjunctiones, in unieum metallicum corpus confia tis & colliquatis. Ex fimili conſtabat Virgilii campa nula tempore Regis Artus, quæ adulterio contamina

tos,tam viros quam mulieres,de ponte in aquam prg cipitavit folofonitus clangore, liberato Rege à fufpi tione, quam finiſtre de ſua conceperat uxore Fereur

etiam(quod experimento nonnullis fpagyris conftat) ex fimili rite conflato compoſitoque metallo, cyphus statorius fabrefactus, venenum aut toxicum nul

um admittere, quod fi forte injiciatur,ebullire quic quid liquoris eo continetur, edito ftrepitu maximè

perceptibili, ac finitrum in prunas conjiceretur; Aliud narrat Paracelfus trastatu de ſimilis eleſtri /

compoſitione, fe vidiffe quendam Hiſpanum haben sem ejufmodi campanulam, pondere vix felquilibræ,

per quam infcriptis nonnullis charaſteribus& verbis, sot ſpećtra ပ္ရဲ႕ႏိုင္ရန္ဟ quot velles,convocabat,ede bat & abigebat pro fuo arbitrio. voluit is perfuadere

Paracelſovim &energiam campanulg totamin Yº!

--------–

z Exºrc o Av c Fr? Mercy“M: -s 3 . & characteribus magis quàm infonitu, vel metallo confiftere.Verùm Paracelfus rem non ita fe habere ut

afferebat, etfipro variatione fcripturævaria etiã ede

蠶 , maximam potentiam in metallo fi tam effe deprehendit. Hæc dićtafolùm ut feiatur quid

Elećtrum apud Paracelfum denotet,non femper cara bem paleas attrahentem, neque cypriumas calamina-, ri lapide tinćtum, alio nomine laton. Eßila,eft tinctura folis calore fasta,velin facie, vcl in alia quavis parte corporis in cute. Elementum, apud Paracelſum eſt corruptibilis ac tranfitura mundi effentia, & omnium, quæ patiuntur mutationem, anxietatem,atque neceſſitatem in diem

്

ufque poftremi judicii,conſumptioniſque hujus infe rioris mundi. Eft etiam effentia fpirituum in elemen

tis degentium ac delitefcentium,& aftrum eorum. Elementasmatrices rerum funt,in&ex quibus gene rantur,fubalterna tamen elementis Paracelfi, quod

iſtorum fingula quatuor illa contineant,ac fintgenera liora. Non pretereundum hoc loco, quod in Phyſicis notatu maxime dignum, & minus haftenus animad

ម៉្យាង្គៈ quid in occulta natura ſimplicius,eo ge neralius à fpagyris & adeptis Philoſophis effe compe ritur:& quanto fpecialius,tanto compoſitius ac mate4 rialius,ut ita loquar ex arte. Exemplo,quanto magis ab individuorum effentia fpecies removetur , tanto

proximius accedit eorum materia ad elementa fim - plicia,necnonforma ad influxum,vel influens univer

fale fimpliciſſimum,attamen generaliffimum.Non fic in manifeſta natura,in qua partes fpecialiores imò des teriores magiſque degeneres exiſtunt,quo remotius à fuo toto recedunt. Hinc fit, quia principia rerum matu ralium infe continent omnia potentialiter Veriffi

-eſt igitur ſpagyrorum fententia, de occulta natura ad

manifestam, & è contra diverſitate, *«

Flestiri

są:

z E xrr co w c H YMt r c y M:

Elestri annulos ait Paracclfus,digitis geſtarifolitos

vidimus quos quicunque induiffent, nunquam vel fpafmo velodentalgia corriperetur, nec in Epilepfiam incideret. Adeo ut fimulatque Epileptici digito, quem annularem vocant annulus talis applicatus eſt, in par

oxyfmovehementiffimo fubito ille depulfus,& quafi digitis abſtertus evanuerit: & æger à lapfu confestim reſurrexerit.Intuiti etiam fumus & experti, fiquis an nulorum iſtorum in digito annularigeſtetur,& abdi tus quidam morbus foras erepturus eſt, annulum i stum exfadare videas jugiter,& ab infigni quadā fym

, pathia decolorari pene alterarique cernas ad oculum. obſervatu porro dignum eft Elećtrum hoc nostrum,

adverfus infestos fpiritus, & Genios nąxios effe amu letum præftantifiimum. Coelica enim Eleĉtro ineft operatio quædam » omniumque Planetarum agit in illo influentia , cum harmonia quadam ſuperiorum, & inferiorum omnium. Sed Elećtrum quod in venis metallicis ex auro & argento natura concretum eft, uti Mathafu feripfit , non tam numerofa pollet vir

tute , ac illud quod Artificum induſtria ex feptem metallis in igne fabrefastum est, uti Gebar, Raymun dus , Lullius, Thcophrafias Paracelfus , & alii hujufce

rei artifices testantur. Et tam magno in pretio habue runt veteres iftiufmodi Metallum, quod varia fibi ex iſto fistitia confiabant in ufum domesticum, & vafa

ex Elećtro inter fupellećtilem affervabant rariorem ræ aureis & Smaragdinis. Egritudo, duplex. Futura & Accidentalis. -

De futuris morbis funt omnes febres præter quo /*tidianam.

- “ De accidentibus funt fpecies hydropifis, isteritia, colica, Para de gradibus. Elestri rheophrații compoſitio. Proportio ponde rum & mctallorum confiandorum,

Recipe

ੋਂ

-- , -

- ‫اﺱی‬ –

г. вхrco v c a rмzси м. យ

ปนี้ -

«,

Recipe Cupri, & chalibis,ana quinque partes.

Solis & Lune, ana decempartes. Stanni & Plumbi, ana duas partes.

:Mercuri,unam partem.

Metallorum unumquodque purgandum, polien :mque expræſcriptis legibus, quarum conſultifunt Chimioperiæ Theophraſiée periti. Namunice caven:

dum est, ut monet Chymiſtarum Lapou, de ſpeculi constellatione, ne quid corpora tardént noxia, quod Platºnieºrum erat monitum etfiin re diſpari. „Vide plura in Burgravii Achille redivivo,pag. 3e. ad perficiendum Eleằrum. Ehel , dt Salvia vel Juniperi femen.

Echioeſtvipera maſculusEchidna, eft vipera foemina.

Linguæ viperinæ erepta furca palpitanti adhuc vi ## Cºntra venenata valent: Item & totum ejus сарut

abſcistum & arefactum, ut testatur vianderinthe -

riaca.

Edes, eſt aurum. Elenpius, Edetx » Aurum, Ele strum. Idem Eyeb. -

Edic, Edich, Ebdanic. eſt Mars

Efides, est Cinis plumbi, vel Cerufa. Egilops, eft avena.

. --

- Elaboratio » eftoperatio manuaria, qua resin fub

stantia,eaq; potiffimum material mutata elaboratur. Id elaborare appellamus dum remotis ignobilioribus

materie partibusque feu obiter adhærent,feu quovis

modo adminiculum præbent effentiæ, præstantiffi mamelicimns Itaqs maximè viget hîc impuria pur ſegregatio, est & Solutio, aut Coadunatio, Elanula,eft alumen.

Elaquir, eſt vitriolum viride, Elempsis,eft Sol. -

– *lºvaniesst ſubtiliatio, quando partes ſpirituales à corporeiss

86 z Exºr co w czy rzu zcy M. corporeis, fubtiles à groffis, non fixæ à fixis, inſtar

fumivel ignis elevantur,& à fummitate capitelli con denfantur. Eft duplex.

, Elevatio ficca, vulgo fublimatio)eft qua partes fic cæ ſubtiliores elevantur, cum adhærentia fui vafis.

Sు

modo hæc peragitur. ccipio materiamaliquam fublimandam,eamque vel folam, vel aliis admixtă materiebus, vafi alicui vi treo, aut terreo inferius lato vel rotundò includo, ita ut duabus partibus vacuis tertiaimpleta fit.Vafi huic five cucurbitæ alembicum coecum in vertice parvo foramine pervoratum impono, luto obduco & ne ſpi ritus aut partes fublimatæ exhalere pofſinfobfirmo. -

Deinde in catinum arenarium tribus digitis à fundo &parietibus intercedente arena,velin ignem liberum pono caloremque per gradus augeo. Primo gradu o mnis humiditas abeat,neceſſe est;quod impoſita vitro lamina aliqua ferrea lævigata facilè exploro. Cùme nim humiditas aliqua adhuc refidua eft, illa laminæ

adhæret, ſed quando omnis humiditas difceffit, fpiri

tus ficci aſcendunt, & hinc alembici foramen fuper ftrato aliquo vitro adequato luto bonosne ſpiritus ex fpirent,claudo.Tandem ignem tantiſper foveo,donec omnis materia fublimanda elevata eft. Nonnulli loco

cucurbite fcutella,vel concha aliqua terrea materiam continēte, cum vitreo cono parietibus vafis inferioris ritè accomodato utuntur.V.G. Accipio fulphuris ci

trini optimè purgati,lib. 2. falis communis,& vitrioli Hungarici parum calcinati lib. 5. pulverifata fingula, & invicem mixta pono in cucurbitam, impofitoque alembico cáeco, in vertice perforato, accendo ignem primi gradus, donec humiditas evanuit, tum claufo orificio gradatim procedo ; quouſque omne fulphur fubtilius aſcendit s hoc fulphur (a Chymicis flores * . . . . . fulphuris *

* / '

«,

z Exrz co v c Er r M r c y M. !!

fulphuris distum) ex alembico exemptum fecunda vel tertia vice, femper addendo quartam partem falis &vitrioli per ſublimationem redintegratam rećtifico, & accipio flores fulphuris pulcherrimos pluribus af fećtibus refiftentes.

Elevatio humida, (diftillatio communiter dićta)eft .

partium humidarum in halitus extenuatarum à ficcis & groffis fubtiliatio. Eſt resta vel obliqua. Elivasiº per latus eft; quando humor ex vafe in la tus inclinato prolicitur. Elevatio per retortam, quando humor ex retorta

propellitur. Uterque modus in rebus graviores & te naciores fpiritus referentibus ufum ſuum habent. Elidrium, eft gummi Maſtix. Elidrion, Mercu rius.

Eloanx , eft aur

ipigmentum. Elome »

eft auripig

mentum.

Elopitinum, Dragantum Vitriolum. Elas marit, eft plumbum uftum. Elpis, eft fcoria argenti, Elix, Elximar, eftflos æris.

Ema,Græc; &ius, eſt Sanguís. Ematites,eft lapis fanguineus. Embula, eft canna vel fiftula.

Ens primum, eft extrastum minerarum, quæ non

dum attigerunt ultimam perfestionem funtque feminalis potentiæ foecundiores. Nominari folet materia prima, quæ eſt cujuſque generis, & vim ad id proxi mam habet, ex qua primam motus naturalis ad fubítantiam existit. Peritur primum Ens è mineralibus ' potiffimum. Hic enim metallorum & gemmarum aćtu quidem Illis vacuæ ac potentiæ foecundæ inveni untur. In ve

tabilibus quæritur ex plantis, cùm ad huc funt in erba vel immaturis fruſtibus. Ani:

malium

;

z Exz co w c H rzu z c v M. "

malium claſſis non multa præbet,nifi è fanguine con ficere velis & ovis. Ita & ranarum fimiliumque fper / mata adhunc vocantur ufum.

Epar, eft aër, vel æther. Epatum eſt Alöe Epati Cum 3

Epipolastseft cùm fublimatum ad ſuperficiem dun taxat afcendit, eique infidet. Primum è centro ad fu perficiem effentiæ extrahuntur,fed nonnunquam ca

dem operatio infervit repurgationi. Duplex cít, hu mida & ficca.

Epipolafs humida eft,cùm è re in humore exceden te collocata, fublimatum cilatat, emergitq; ufque ad fummum , ubi fubfiftens apparet. Itaquc fublimatio

per enatationë feu emerſionen appellari poteſt. Ad juvatur hæc levitatis naturalis inclinatione & diffi

dio diverſarum ſubſtantiarum ; & procuratur per ca lorem, non modo actualem,fed & potentialem. Epipolaſis fieca, eſt cum immediate ex reipfa ſubli matum effloreſcit, eique cohæret proximè in ficco.

Et peragitur modis variis opera caloris clevantis, & claufuris apertis viam egreffu laxantis. Epofilinga, eft fquama ferri. Eſebon, Arifebon, eft fal commune. . - Ellentia, eſt extraćtum ſimplex è rebus tota fua na tura perfećtis produćtum. Nominatur effentia, quod in elementariis loculamentis nata, & comprehenfa,

totius ſubstantiæ mıfluræ pars fit perfesta » natura & |

effentiali ratione virtuteque instrućta. Poteft fieri ex omni mistorum genere, minerali, vegetabili,animali

ஆலய Effentia eſt duplex, ſuccus & mytterium.

Effentia quinta dicitur,quia eſt aliquid præter ele menta,nec ex crafi horum ortum,divinum auctore & cffectis. -

Εthεβus,

(I.

z Exrz co w czy rAt r c y M.

s.3

Ethefus, lapis, eſt Cryfolithus. Exaltatio, eſt Sublimatio. Eft etiam operatio, qua res affestionibus mutata, ad altiorem fubstantiæ &

virtutis dignitatem perducitur, vel eftfubtiliatio res fenfim

|-|

မြ်ိန္တြ in puriorem & majorem virtutis

Muæ gradum tranſponens, & fit circulatione, aut ab lutione.

Exhalatio eſt, cum fpiritus ficci per calorem in aë rem elevati difeedunt ; Et fit potiffimum in ficcis tri tis, pofitifque fuper tabulis ferreis, vel catinis plani

fundi vel etiam clibanorum pavimentis. Igni fuccen 'fo,vel circum fuprave adhibito torrentur donec hali tus fint abſumpti,ut in venis metallicis evenit.

Exprestio, eftextrastio per prælum, quo res coasta fubstantiam forma liquida effundit. Ejusufus excellit in fuccis & oleis quibufdam extrahendis. - Extrastio,eft digeſtio è corporea concretione,partes

fubtiliorcs & puriores ab affufo aliquo menſtruo ap prehenfas,relistis fæcibus diffolvens.Vel eſt fegrega tio effentiæ qua è corpore fuo extrahitur ; fed non fit fine folutione continui, & divulſione, & extraćtiones funt nobiliores diſtraćtionibus.

Elephas, eft aqua fortis.Aliâs lepra, Elephantiafis, heracleus morbus.

Elixir propriè,eft fermentum,cujus minima quan

titas fui generis ingentem molemşin paftam ſibi fimi

lempenetrando conglutinat.Pasta Paracelfo hoc loco ſpiritus eſt vitę hominum,internufque vit? balfamus Elixir autem externus arte balfamus ab externis con

quifitus, ac præparatus in fpagyricum fermentum. Emunstorium,eſt locus expulſionis corruptum,per quem exitum habet, valida pellente natura fuffulta viribus externorum.

Entali, eft alumen feiffum, & quandoque ex fale

G ; ''

' gefuma

* \

z zxzco w car urcy M.

gemmæ conflatum arte fpagyrica. Entale eſt vas. Enur, eſt occultus vapor aquæ ex quo nafcuntur lapides. Frodinium, eftindicium alicujus rei, vel futuræ hi ftoriæ, quæ tantifper adhuc latet homines, donec ad *

veniat,tum demum vocatur ex incerto notum & cer

tius præfagium.

. - Estara, vel eſiphara, dicitur caro nigra & emortua, quæ per cauterium , vel medicamentum corrofivum,

à bona vivaque carne per chyrurgosfeparatur, ac de ^ ! .cidit. Effare funt puſtulæ parvæ fcabiei bullarum inftar,

nifi quod carnem habeant exuberantem, ut funt pu ftulæ ab urtica faćtæ.

Effatum effentiale, eſt vis, potentia, & virtus, quæ vegetabilibus & mineralibus ineft. . , Effatum vinum, eft diftillatum & rećtificatum her - bis ac fimilibus expletum, ad earum effata effentialia extrahendum, ut vinum dechelidonia,perficaria, pul moñaria, mcliffa, & cæteris pro afthanate. -

Effentia quinta, juxta Paracelfi definitionem, eft materia quædam ab omnibus quæ natura produxit,

ac vitam habent corporaliter trastafeparataque ab o *

mnibus impuritatibus & mortalitate vel corrupitio

. nesatq; ab omnibus elementis ſubtiliffime repurgata. De hac lege latius in Archidoxis, in qua omnis re rum Medicina.

Effodinum, eſt certum rei futuræ præfagium ex in - dicio, contrarium Erodinio fupra definito, Eftihomenus , eſt corruptifſimum apoſtema, totum - membrum depafcens inſtar lupi, vcl herpetæ nuorda cis, ignis facriſpecies. |-

Eõeſtrum, eft firmamenti perpetuum in elemento

rum quadruplici muado. Eſt etiam Propheticus ſpiritus,

z ex-rco v c r r mr crM: si ſpiritus,quiper fignum, vel præcedens aliquod indi cium præfagit,ac aliquid futuri certo prædicit. • Excrementa generaliter, funt omnia fuperflua per

naturam ejecta. Mulierum excrementa funt men

N :

strua. exitura, generaliter, est omne apostema quod fa niem ejicit.

Exorcißa, fuperffitiofus eſtartifex, qui manes &

ſpiritus adjurationibus evocatsac apparere facit. ; " Extraếžum,eſt quodà corporea concretione,relista

craffitie elementari extrahitur. Et est quaſiMedulla& pars nobiliffima ſubſtantig totius in elementis produ ćta,&quafi feminata,in quorum etiam finu conſervata

eft;&ad nobilitatis fue perfectionem innutrita. Et ha bet radicem quadantenus ab clementis,unde exiſtit fa

miliaritas congenerationis & fuftentationis:Sed prin cipaliter à vi Dei creantis, & per coeli occultos influ xus in natura etiã confervantis dependet. Hinc extra éta-præfertim nobiliora æthereç&coeleſtis naturæ di cuntur æmula,beneque præparata ad falutem huma nam adhibita, Deo ſimul benedicente multum in re

medica valent. Et fi his aliqua fides est,in fegregatio ne coeleſtis lucis à terra obſcura, non omne abceffifle

Ethereum ex Platone putant,aut faltem poſtea in ortu miſtorum aliquid inde repetitum , quod comprobat

ratio agentium ècoelo corporum : inferiora. Ezezic, est fal. Elixir. cft medicina fermentata de , 7. metallis. Para.

&ట్రి&S&S&ప్రాఙ(ప్రాథ్రప్రాప్రా&ప్రాబ్రీ Aha, est tertia pars fcrupuli. Faba agreſtis » eft fupinus. , ,

G 4

Fabiolax

/ |

z zхrco v cғы rм тси М.

Fabiola,eft flos fabarum.

Fatum, imarmeni, perpetuum & infenſibile quid dam aſtrorum coeli, folis & lunæ.

Flage , funt ſpiritus quinorunt occulta & fecreta hominum.

- Fel draconis, dicitur argentum vivum ex ftanno. Felvitri,eft ſpuma vitri. Eft etiam fal vitri, Fax vitri.

Fermentum, est materia firma tanquam fixa, quae fue naturam materiam ad fuam firmatã conditionem præparat , quam etiam ante præparationem non ma is quàm illa habebat, ut fermentum panis eft farina 醬 vcl confolidata in paftam, quæ farinam fimi

lem raram & difcontinuam, in aliam paftam fermen tatam adducit.

Flage, funt etiam ſpiritus in fρεculo apparentibus à rebus.

Falcanos, alio nomine , eſt Arfenicum s vulgariter Auripigmentum. /

: Fafdir, Safdir, eft Jupiter. Faulex, eſt Chalybs.

*..*

Fecla, eft fæx vini, vel aceti.

Feces candide, id eſt rubeæ & croceæ ſunt aquæ. Fedum, eſt Crocus Felilech, Faules, eſt ferrum. Fæmina, eſt Sulphur. · A Ferrum Indicum,Chalybem præcedit proximè. Ferrum, eſt Metallum lucidum multum, parum rubeum,albedine non puraparticipans,durum.Si ful -

phur fixum, terreum argento vivo fixo terreo com mixtum fuerit, & hæc ambo non puræ, fed lividæ al bedinis fuerint,fi fuperat fulphur, fit ferrum.In fum

ma.Si argentum vivum fuerit porofum terreũ & im mundum,&fulphurimmundum,foetidum&terreum,

§: fixæ ſubstantiæ (utif morbidus cum matre men

ſtraofa coit) generatur ferrum.

Fer |

z Exrr c o N c FrTM r c V M.

Ferrum, à Chymiftis Marti tribuitur. Ferrum eft

duplex. Nativum & Conflatum, feu Excostum. Omnia majora metaila quando coquuntur » ha bent recrementum, ſic dicimus.

[ æris, . -

recrementum

{

aľgCiltly

醬

–

U plumbi,

- De fpeciebus ferri& metallis ferreis, & de rubigi ne ferri confule Diofcor, lib. 5.cap. 26.& de ejus viri

bus. Habet rubigo ferri egregiam vim medicam, re firingendo, ligando, ficcando, Calidum & ficcum eft fecundo gradu. Hac fanaffe Telephum proditur A chilles Recrementum ferri, vocant ſcoriam & ſtercus

ferri, & lapidem fideritin,licet hoc nomine etiam ap pellatur magnes qui trahit ferrum. Risland. multa ferri genera enumerat à pag. 2o7. ad 21 1.

Ferrugo, cfrfcoria ferri,cacaferri. Fermentatio, eft rei in ſubſtantia,盟 admiftionem fermenti, quę virtute per ſpiritum diſtributa totam pe -

netrat maffam, & in fui materiam immutat exaltatio.

Ideo n.inventa eſt,ut exíymbolicoignobiliore effica cia medicinę fermentantis nobiliffima fiat fubſtantias,

ad quam natura pervenire finit. Potiffimum autem in metallis,quorum natura ad mutua proclivis eftlocum habet,&ab imitatione maffæ fermentatę nomen inve nit. Vel Fermentatio,eft fermenti cum re fermentanda

incorporatio, Sicut n. parum fermenti paftæ,multam farinam in fuam naturam & paftam poteſt converte re; ita etiam fermentum chymicum fermentandum, cui adjunctum eft,fibi affimilat. Et quale fermentum

tale & fermentatum. Intelligunt Philoſophi per fer- - mentum verum corpus,& veram materiam,quæ pro

prio ſuo Mercurio conjuncta, illam in fuam naturam ·

G’ , 5

con |

z Exºrcow crrrm z cy w

convertit. Deinde etiam lapidem ipfum volunt effe fermentum corporis perfesti. Cum n. lapis adeo fit fubtilis, ut fuper corpus imperfećtum projećtum, in modum olei fupernatet, nec cum illo permiſceatur,o

pus eſt corporealiquo, primam illius affinitatem re dolente quod illum recipiat,atque in alia corporain troducat Nam quamprimum corpusillud lapide infe

étum,& fermentatum eſt, statim in tinaturam abit. Fermentum album, eft argentum Felda, Fermentum etiam,eft Elixir.

Feru zegi, eft:ftannum metallum. Fex, Intelligimus fecem vini, ut Dioſcor. lib. 5 cap. -

72.docet.Deinde addit fecem aceti, & quomodofic eata crematurşut halcionium,& aliis modis. ` Fider, Fidex,eft Cerufa. Felletin,Laminæ ferri.

Filius unius offum, cft vitriolum, autauripigmen tllTn.

, •

Filius Veneris,eft aurichaleum.

Filtratio, eſt fubdućtio per filtrum:eft colum chy micum, & colatura feu percolatio appellari potestsfit

potiſſimum in humidis, è quibus aquofitas tenuis tranfit;refiftentibus ſpiffis & oleofis. Praxis fic habet. Carta emporetia convolvitur, aut complicatur,vello eo ejus pannus vilofus confuitur in facci formam, aue

vafi applicatur, veluti in fundibulo, &c. Liquor infu fus finitur paulatim in excipulum diſtillari:unde hæc

ºperatio, diſtillatio per filtrum dicitur. . Firex, ef Oleum. Firfir, eft Color rubeus, v

Firmamentum, eſt Lazurium.

Fifarum, eft confectio falis Armoniaci.

Fistula, Sinus arĉtus, oblongus, & callofus fyrinx. . Fixatio, rei ignem fugientis, ut cum amplius non fugiat,

z Ехrre o N с кf rм r c и лм.

fugiat,fedin eo fixa permaneat per ignem afluefactio, , five ea fiat per calcinationem, five per deco&ionem lentam ; & diuturnam, five per crebam fublimatio nem, five per crebro reiteratam folutionem,& coa

ஆகள் tandem per rei fixæ additionem per: C1atlII.

Fyada, eft Mercurius fumus albus,

Flammula , Juniperieft ſpongia citrina adhærens Juniperi fruticæ, Flox, cft flamma.

Coagulum.

Flos era, eft viride æris.

Flos, eft bolus per fublimationem extrastus. Ex centro & imis partibus elevandus & producendus eſt,

ut in fummitate forma ficca coagulet.Flos ſpirituofa magis terrea Omnis flos per fe eftvolatilis & fpirituofus, quanquam inge nio magiſtralipofit figl,& ad naturam Turbithi ali rei ſubftantia eſt. Turbith verò

quando adduci.

Fluores,funt lapides ex fodinis ſimiles gemmis ip fis,fed minus duri.Metallici vocant fluores,fiquidem ignis calore ut glacies fole,liquefcunt & fluunt.Fluo res, ſunt quaſi contrarii metallis iftis mediis feu remo

tis qua inſpiritus & aërem folvuntur. Theophrastus fi ipfas noviffet, ixrvềésze vocaffet, quod fluxu interra erent. Ruland.ponit varia fluoum genera à pag.217. ad pag. 222.

Focus »in quo plumbum purgatur. Anglicè Smult houfe.

Folia dature, quafi folia aurea. , Fom, eft fonus, velvox.

Fulminatio, eſt gradatio metallica cum excoctione ad purum in cineritio, cujus perfestio,veluti effulgen te ſplendore,indicatur. Nomen operi eft quod corru

fcatio, velutin fulmine apparente fulgare fiat. polt-

ºs

z zxºzco w czarnt r c v M.

ftquam abſumptæ, ſegregatæque funt alienitates,

ੰឆែ្ក mineralia conjuncta) nubecula quædam fulphurea obequitat perfuperficiem, unde poſtea purpureus elucet ſplendor, quem

fulgur, vel fulmen , aut etiam florem nuncupare fo

lent,qui cum diſparet relictus regulatus refrigeratur. Fumigatio, eſt per fumum aerem & corrodenten calcinario. Diverſò modo Metalla nobiliora afflatu

plumbi fuſi,vel hydrargiri,fragilia redduntur,&poſt-ca comminuuntur terendo cum fale. • Furogi, eft gallus. -

Furnus, locus in quo ignis ad materiam chymicè traćtandam dextrè & convenienter accommodatur.

Eftque Apertus vel Testus. Videas plura de furnis Ruland. à pag. 226.ad 2; ; & in Glauboro.

Fuſio, eft liquatio per calorem. Ex Ferro cuprum, & ex ferro plumbum elici poteſt. Par. de natura rerum pag.46c.

Fußo , per Antimonium ; qua verum aurum non modo á metallis imperfestis,fed etiam ab ipfo argen to feperamus, & fit hoc modo. Accipio aurum aliis

metallis mixtum,ipfique tres partes antimonii pulve rifati commiſceo, & in crucibulo igni contumaci in furnum ventofum pono. Poftea juvante (fi placet)fol le probèliquefactum in pyramidem calefaćtum,fevo que illitam transfundo, ubi labris malleo concuffs

regulas aurum continěs in apice refidebit, quem mal leo detrunco. Antimonium poro reſiduum, rurſus in tigillo ad tertiam etiam vicem impono,&prædi-: đó modo procedo, ut omne aurum ex antimonio protrudarur.Tandem regulos hofce fingulos in catil lo terreo prope follem pono, carbonibuſque fuperp

fitis in modum fornicis ignem accendo, tam diuque

flammam ſuperinduco, quouſque omniantimo: »

суа •

ノ

z exºrcow chrrwr cy w

sz.

evaporato, aurum purum putumque reſideat, quod ftatim coagulatur.

Fulmen, eft argentum purificatum. : Rj:ಸಿdigestio fasta per fimum equinum, neres, vel aquam. *

Filum-4; fenicale, eſt lapis philoſophorum. Fifiula, eft morbus. Ficus cutis, eft verruca innafcens cuti ad crura e-

quorum , medicamentum aptum ad matricem.

Fido, dicitur argentum vivum, & nonnunquam 3llIlllIl.

Fida,eft argentum, & aliquando aurum. Fidda, eft Luna.

Filius unius diei, eſt lapis philoſophicus. Et etiam OVUlm.

- -

Filum arfenicale, eft arfenicum fublimatum.

Flegmon, apoftema commune.

Flo; cheiri, eft auri effentia.

Flos festarum croesnonnulli volunteffe flores ex cro

co,obadditionem croesputantes errorem illorum qui fcripta Paracelfi manu non exacte legerunt e, proci. Ego vero per tranſpoſitionem deprehendi effe fiorem mufcatæ nucis, ut fonath anthos denotat.

Fænix , vel Phænix » eſt filius unius diei, ut ſupra. Alii florem chelidoniæ extra&tum.

Fædula,eft fungi ſpecies.

Folia daure, quafifolia aurea. a Fons Philoſophorum, dicitur balneum maris. - Forme rerum influxus dicuntur coeleſtium,quos à

fuperioribus habent inferiora quævis, occulta poten tia, vis, atque virtus uniuscujufquc rei. :| Formica, apoſtemata verrucalia, porralia.

Fugile, cft aurium in regionibus apoſtema,vocatur parotй,

சா:

z exºr co w czy raz z cyw."

Fuligo metallorum , propriè dicitur arfenicum, fed uſurpatur pro mercurio.

Fumus albus » eft.

Mercurius.

· ··

Flumen hoc loco, funt flores cupellati argenti, i

ipſius cum plumbo repurgatione unde fulminare me* talla, idem eſt ac repurgare, potiffimum quæ perfe ćta dicuntur.

(ప్రా@ప్రాబ్రీడ్రిప్రాబ్రీడ్రి ప్రా౭౭౭౩ Ꮐ. Amathei, funt lapides quibus coeleſtes vires, &

N’fupernæ conſtellationes imprimuntur, mirandis

characteribus; imaginibus & figuris infigniti vel ce lati ; quales aliquando natura fabrefaếtos videre fæ

piffime contingit è montibus erutos, quandoque fe cundùm ripas aquarum. Glacies dura, eſt Chryſtallus

Gladialis eſt ars, qua juxta firmamenti curſuna aftrorum,gladii cuduntur & enfes, quibus & incudes refiftere non poffunt,unde vacatur alias incufma. Gelion,dicitur pro folio/

Geomantia, eft ars & fcientia terrarum notiffima.

Sed hoc loco dicitur, quum aftra terræ fefe palam fa-

ciunt hominibus,ut inde prophetiam aut præfagium · fumant quod fortitur effećtum. Dicitur etiam Aftro nomia terræ, quæ dupliciter operatur, aut per aftro nomicas calculationes, vel per punéta. -

Geluta,eft herba carlina.

Gemma tartarea, dicitur lapis vel calculus genera tus, ex diaphano & perfpicuo tartaro.

Genula , eſt planta degenerans ex tranſplantatione pastinacæ. Gibar, eſt medicina metallica, Gibum eſt Ca -

feus.

Gigantei, º

z Exºrcow c Etrm rcy M.

Gigantes, funt elati vel proceri fupra vel præter naturam homines, aut citra leges naturæ. Gilla, vel Grillus, apud Paracelfum eſt vitriolum fua ſponte refolutum in aquam. Nonnulli putant à -

natura talem exhiberi liquorem. Sunt qui hoc nomi ne falis armoniaciaquam appellant. ,

Gluten, eft Paracelfo, finonia, vel ut nonnulli vo

lunt finovia,liquor vifcofus albus & clarus, in omni busjuncturisinftar albuminis in ovo,perfpicua mate

ria,in qua fi generetur tartarusob fal refolutum quod habet in fe quandoque coagulatum,oritur inde poda gra, cujus etiam locum, & verum domicilium effe |

afferit. Glutinis tenacitas,eft refina mineralis,ut terebinthi -

refina arboris fuæ.

Gluta,dicitur vis tenacis picis & efficacja. Gnomi 3 dicuntur humunciones vel ſpiritus potius

corporei fub terra viventes,aliâs pygmei, cubitali vix altitudine.

Greca magia,eftars fuperſtitiofa à Græcis inventa, vel faltem culta, vifiones vanas trastans, qua efficie bant ut apparerent ea quæ verè non erant, indeque

magnam apud ignarum vulgus fapientiæ captarent exiſtimationem, cùm nihil aliud effet quam oculo

rum aciei per obfuſcationem vel obtuſionem, tranf mutatio; ex imaginationibus hominum fumens exor dium , quorum affenfuscum infideli conatu, pero mnis mendacii machinatorem conjungebatur in fi militudinem. Quid con molitur in vanis hominibus hac via nequam artifex? Gravus, lapis eft porphyrites , cujus ufus ut mar fpontaneas rerum folutio moris inarte |

蠶

. , nes potiffimum eftidoneus. - Guarini,funt homincs cx influentia coeli viventes -

* ,

Gитая

zoo

z zxz co w cFarm rcvati

/ , Guma, eſtargentum vivum, Mercurius. Gumicula,est valeriana, phu. Gutaroſacea, eſt rubedo præfertim in facie, ſimilis

illi quæ tinćtura cít in origine lepræ. : - Gagates lapis ; Fit in mari& flumine Gagas, pro culdubio è petroleo, id eft;naptha fubtili,vel líquido bitumine naturali: Sicuti altera gagatis fpecies, lapis

Thracius, fit è nigra naptha aut bitumine cum stillat vel fluit in mare vel fiumina, prope maria, bitumen vel naptha liquida, petroleum illud.

Gagas calefastus, & fuccinum, motu attrahit fila & ítipulas, ut magnes ferrum,& gemma Sagda lignum: Et uterq; igne accenſus flagrat;Sed fuccinum non ar detsaquis licet oleo quodammodo ardeat propter re

finæ, unde fit, debilitatem. Gagater verò quia ex bi tumine fiunt,eo magis in aquisardents&aquæ accen duntur, propter vimbituminis, ſicut oleo reſtringun tur.Succinum verò feu elećtrum non bitumen eft:5fed

, -

tantùm lacryma arborum populi,vel etiam pini. Dicitur lapis gagates à loco&amne nomine Gagas in cilicia, ad cujus oſtia feu fauces ad mare prope urbem Plagiopolum hiclapis reperitur.Ut Dioſcorides, lib. 6. cap. 92. :

Galastes lapis dicitur, quia laćteum fuccum refudat,

coloris cinerci guſtu dulcis præcipue in aqua, Diofc. dicit,quod Galastites,ex uno colore laĉtis eft;& eun

/ dem vocat Leucogogeam,& fynephitem,fucco lastis & fapore notabilem in educationem nutricibus laćtis foecunditatem infantium, alligatus collo falivam fa

, , ,

cere dicitur. Ferunt illum ore liquefcere & memo - , ziam adimere. Mittit hunc lapidem amnis Aſchelous» ~ & Nilus. -

Gala, eſt Lac. Unde Galaxia.

Gangrena,incipiens partis affećtæ mortificatio

Gatrinum»

z = x-1 co w czy rzu 1 cyM. Gatrinum, eft Cinis clavellatus.

Gebalum, eſt reparandum. Cogulare idem. Gecharfam, Difdaha, eft rana. Gemma exaraneo domeſtico,ingentis magnitudinis. In horum capitulis ferunt gemmam reperiri præfen tiffimam contra omnia venena & incantamenta. Nec mirum eft gemmam talem habere vim, cùm telæ a rancorum funt magni momenti ad quamplurima. , Gemma Berillus. 1. Berillus. 2. Chryſoberillus. 3. Chryſophraſius.

Gemma Prafiủs, Lapis colori porri fimilis. Gemma Opalus.

Gemme Cerauniæ. I, Ceraunius longus. 2. Ro tundus.

Gemma Iris , eſt lapis fexangulus, candidus, qui 1.

quando radios folares excipit arcum coeleſti fimilem. jacit in parietem : Sunt Irides etiam adulterini. , Gemmae Rubetarum, Phrynus bufo feu rubeta, foe dum animal degens in antris Hujus fpecies in Gallia, -

g4 阳

& Hiſpania eſt, quæ cornuta maculis croceis &nigris

ejuſdem nominis, coloris interdum in candido fufcis

h. .

lucentibus nomine Borax in capitibus ferunt gemmas Interdum in medio cæruleum habet oculum,fi vivæ boraci extrahitur adhuc vel palpitanti : Interdum niger eft notulis lucētibus nigris ut nostrifunt bufones.

Fọrma erat rotundus magnitudine mediocris fabę.In terdum virides, interdum verficolores etiam Boraces

reperiuntur.Vulgo tales lapides Cropodinos vocant.' interdum in his forma bufonum apparet fparfis pedi-. bus. Geſtantur hi annulià principibus: nam ubi ve

ಶ್ಗ

lapis colorem mutat;&quafifudans guttas emitt t : Mirè expetuntur à noſtris bufonibus -

boraces lapides, ita ut faltu cos rapere nitantur. Sed

an cx cerebrosanexvifcofitate ſpume naſcunturBora :’

H, ••

•

–

* 102

z zx1 co w cerram rcv M.

ces, quæstio eſt. Sed fi bufones fufpenduntur aëresue

arefiant, præſentiffimo remedio fistunt fiuxum faa guinis. -

Geometria finitur,à decempeditura, agri menfura, Gerſa, eſt Cerufa Gefor, eft Galbanum. Gi, eft terra. Gich Gepfim, eſt Gipfum.

- -

Gilvus helvus, eft medium inter album & ruffum

melinus, Citrinus. Gir, Gith, est Calx viva.

Girgies, Albi lapides fluminis. Gimer, eft Tartarum. Giffmi, e ft Gummi.

Glaſſa, est genus Vernicis. Glifomargo eſt Creta Candida.

Gerhulle, est faxi ſpecies. Gineß, est faxi ſpecies. Glimmer oder, habét colorem argenti, ſed argen tum non est,fellium autem argentum dicitur a fimi

litudine, quod eorum oculi noctu lucent tali modo, Glomer, eft rotundum.

Gluten, eft fel tauri.

Gluten ; Sinonia, vel fynonia eſt pars corporis nobiliffima, fubtilis, pura,alba, perſpicua, fal refolua

tum dulce, & humor naturalis: Vide Gluten » alie loco. -

Gobeira, Meſpila,

Pulvis,

. ‫يص‬voba‫و‬ Gofel, eſt animal Cornutum.

Gradatin,eft metallorum in gradu affestionum ex altatio; qua pondus, color , & constantię potiffimum ad gradum exellentem perducuntur. Neque n. in ſub fantiam per fe trans figurandam vim habet; feddun:

saxat qualitates, vel quantitates in gradu cxtollit, vel -

T T T

ax ----

z E xrr c o N c Fr 7 Mr C VM, i o; ex occulto in manifeſtum producit , nihil mutata

ſpecie priore: velut fi natura dedit aurum album gra

醬 id rubificat, fi volatile , figit, fi impurum puri ficat, Óር.

Granatus, Species eſt proculdubio carbunculi, eft

gemma rubea perlucida ſimilis balauſtiis, coloris ro acei, obſcurior carbunculo. Altera ejus ſpecies in ựa ruborem violæ fparfum colorem habet. Ejus pa tria eſt Æthiopia,& Arena maris. Granatus lætificat cor,& pellit triſtitiam. Hujus foeminam,non pganiten,

fed pæaņtiden vocat. Plin. & Sol, Teſtatur fieri præ gnantem & Para.mcderique concipientibus & partu rientibus.

Granum viride, eftfructus arboris terebinthini. Granum nil,eft femen Indiçum Granulatio, eſt in gramula comminutio , ei infervit

, fufio.Eft enim propria metallorum,&perficitur variis modis. Fufa metalla in aquam effunduntut , cujus vi deverberata diffiliant. Fundi verò in catino vel trulla

cochleari ferreo debent. Nonnunquam aquæ impo nuntur

ſcopæ è viminibus exilibus, ut eo melius dif

filiant. Loco ſcoporum tabella, vel coloratorium an guſtiffime pertulum vel crates *ֆանատ venit. Graffa, eft Attinkar vel Borax.

Gratiola nota herba, magno olim pretio ad nos al lata, circa Norimbergiam reperta fuit, in agro Argen

toratenfi proxime urbem copioſe provenit. Grus, Ciconia.

Guaril, eft:ftellio.

Guma, gumi, Ol. Sul. Coagulum. Guma paradiſi,Auripigmentum.

· Guma cupri, eft ſtillicidium Veneris. Gummi afnar, eſt gemmi amygdali. . . .

Gummi arborisnucum, eſt tremulæ arboris, Ĝ -

念 .**

- -

«۱ ‫ﺑر‬

ヘ

104

攣

L E xrr co N c F# rA1 z cy M.

/ Gummi Cedri , Cedria vel cidrina, Kedria, Alki tran, Xerbin.

Gutteo,eft gumma quæ eft marinum.

Gutta ruonia, feu Butiga, vel gutta rubea, eſt in /

flammatio totius faciei.

Gemmarum mortificatio quomodó fiat Para.lib.5. de natura rerum pag.428.

Gemmarum tranfmutatio fit oleo fulphuris lib.-7. denatura rerum pag.462. Gypſum, Forfitan fit ex lapide fpeculari quem vocant

Spárodes fpergulas, propter vitri ſimilitudinem. Eft autem Gypſum,cognata res calci, ſed non eft ita cali dum Differunt quod calx reſtinóta humore aliquo ac quirit calorem ; gypſum vero non accenditur reſtin

ótum. Vis illi eſt aftringere, obſtruere, potu ſtrangu lat. Ufus eius eſt tantùm extrinſecus propter ejus ni miam exſiccationem, & ſtrangulationem. Gypſum eft duplex. 1 Foffile & nativum, & è terra effoditur, fumma tamen tellure, ef res fimilis ferè nitro, latis nonnun quam venis: notum Teophraſtus & Plin. reperitur . ’

ad Albim.

2.Alterum Gyp

ft fastitium. Et fit feu coquitur

(utar n.verbo Plin.) ex lapide albo fimili alubaftriti, cujus lapidis quafi venæ reperiuntur in faxis Jenæ, & ad ſylvam Hercynam, & Salveldiæ ad fodinas. Lapi dem Ruland. putat effe quafi medullam induratam

faxi aut fpecies videtur effe aphonitri, aut gypſ veri, aut lapidis calaminaris. ,

Secundo Gypſum fastitium fit ex lapide illo feiffili ſpeculari, qui à Germanis dicitur Sperglaff, glacies Mariæ ; quia repreſentat formam glaciei. Et hoc eft optimum Gypſum ut teſtatur Plin.lib. 16, cap. 24

Řuland.pag, 249, enumerat 16. fpccies 87ಿಲ್ಲ: ' *

A ’

----

9 -----------------------TO---

z = xrr co w c F91 At r c yr M:

1e;

H -47,dicitur fal. Hal,aliâs Hol,eft etiam Acetum.

Halcyon, vel alcion, eft glacialis avicula. Harmel, eft|femen rutæ ſylveſtris. Ffaro, ſpecies eſt filicis. Similis Polypodio.

Hadid, eft ferrum.

Hematites, vocatur à German. Blutstein, propter

colorem fanguineum, quo tingit ; & etiam fpe&tatur præcipue, qui foffilis eftin fodinis, & propter effe Étum etiam quem habetin fiftendo fanguine in omni fluxu fanguineo. Ruland.ex Plin.& Dioſcor.enumerat fex

斃 25o. 25 I. -

Hager, eſt lapis. Halimar, eft Cuprum. , Halcyonium,eft nihil aliud quam maris fpuma con -

creta, & intus res fcistilis , ſtimulans in faucibus &

oculis, unde hodie ſpuma maris in officinis dicitur

Sed non fpuma falis illa, feu maris, licet fit cognatio quædam. Spuma enim falis illa cft lanugo, 鷺 I3 mentum fpumofi maris coagulatum inpetris. Halcio

zium verò ſpuma maris concreta, feiffilis & fpongio fa. Ruland. à Dioſcoride cnumerat pag.233. 3. genera halcyonii. Hel, eft mel.

Henricus rubeus, eſt colcothar vitrioli, vitriolum

in rubedinem calcinatum.

Helebria, eſt ſpecies veratri nigri, rubeos fiores edentis. -

Heliotropium, eft meliffa Paracelfi.

Hemorrhoides, eſt fanguinis in ano profluvium. Hydromantia, cítars fumpta ex afiris aquæ ; quum *

MI2

*е8

г. вхrre o v cºrrм х сим:

inea fefepalam faciunthominibus,ab inundationibus inufitatis, fiustuationibus, aliiſque apparentiis. Hydropiper,eft perficaria, rubeis tincta maculis

Hinnicula, genicula,velut ſupra gumiculaeft va leriana. Verum puto variationem ex errore foriben tillim. -*

Homunculi,fuperffitioſæfuntimagunculæ loco vel nomine alicujus fabrefaćtæ,ut aftralem hominem ins

viſibilem contineant, cujus cauſa fiátæ fuerunt in fu perſtitiofum ufum. Horizon, mercurius auri. . . . Humor vite, fomentum eft & pabulum calidi na turalis, aliâs humor radicalis, quæ omnia viventia,ne -

arefcant, fuftentat.

•

Humoris receptaculum, Aizucht. Hyarith, eft Luna.

Hyacinthus, eft gemma differens ab Amethyfto,

. quod fulgus violaceus emicans in amythefto,dilutus eft hyacintho, gratus primo afpestu, evanefeit ante quam fatiat, marcefcens celerius nominis fui flore

Plin.lib. 37. cap.9. Mittit Æthiopia, Arabia &rndia Hyacintho & Chryſolithos. Arabes tres eius faciunt ſpecies, Coloris rubri, Citrini, & Antimonii.

Hyacinthus provocat ſomnum,valet contra toxica, exhilarat hominem, confortat Cor. Veteres Aftrolo

gi dicarunt Hyacinthum Jovi. Ruland, enumerat pag. 236. fex fpecies. '

Hydrophorbia. .

Hypogloſſum, Hyppogloſſum, Epigloffum,Uyularia;

Bonifacia, Linguapagana, bis lingua. *

1.Iային:

z exrr co N c F# * M r c y M. • 1e7

,受蛇受控控玲挖控蛇蛇受奖感受 -

** v

I-a: eft 觀 hoematites. zaffa, eſt herba trinitatis, & perficaria. pag.457.

Mag. Chyrurg. fieritia rubea, eſt Eryſipelas. rdiote,funt contemptores verarum artium,etſi fal farum fint peritiffimi profeſſores. |

I. ·

Ignis leonis, eft elementum ipſum ignis.

žgnisperficus, eſt ulcus ardoris, incendio torquens. Zgni pruinus adeptus, eſt effentia quinta vitrioli

(tvini) cum tartaro rećtificata. Ilech primum, eſt principium primum. Ileias,žle

edus.

Ilech fupernaturale, eſt conjunctio fupernorum & firmamentalium aſtrorum, cum terrenarum rerum aftris inferioribus,atque vino. Ilechmagnum, ef afcendens vel aftrum medicinæ, quod unâ cum ea fumitur,in qua etiam occultum cft, non fecusatque in firmamęnto fuperiora fydera,item -

in homine inferiora.

flech crudum, eftcompofitio ex materia prima tri

um primorum principiorum. Mercurii, Salis, & Sul phuris,è quibus omnia funt compofita. Ileidus, eſt aër elementalis: in hominibus vero

ſpiritus est qui tranfit per omnia membra.

« '

Iliafter, aut rliastes, vel Iliadum, eft prima rerum omnium materia, conftans ex fulphure, mercurio, &

fale, quadruplex juxta quatuor elementa. Primus, est cahơs terræ.

Secundus, cahos aquæ.

Tertius, cahosacris. 芷

Quartu:

1o3

-1

Z E X” I C O V CAf 3^AM I C V"Af.

Quartus,verò cahos ignis.

. . .. .

*** Item quatuor funt hominum Iliafiri concernentes

longævam vitam;

facens, eſt fundamentum montis.

raſpidis fpecies Ruland, enumerat( á pag, 257. ad. 259.) 22.

•

Idum, eft pulmentum. Idroagira, eft aqua alkali. Ifides, eft Cerufa vel Cinis plumbi.

Ignis, Ignis pro lapide philoſophico. Ruland, 9. Ignis fpecies enumerat, pag. 26o. Ignis calor, eſt naturalis, vel artificialis. Fgnis algir, eftignis fortiffimus. Ignis elementaris, eſt Sulphur, Sed non vulgi. * |

Ignis fapientum, eft fimus equinus calidus. , Ignis clare ardens, eſt fulphur. Žgnis extinčius, eſt fulphur extinctum.

;

Elementum ignis Vėneris, eſt oleum è fulphure Cupri. Vanhelmont.

ignis Gehenne,est ſpecificum corrofivum Para.7 Archidox, defcript. pag.227. Ignis quatuor funt gradus artificibus attendendi, -

ficut eos prifci philoſophi obſervarunt. Æſtimantur non fenfibus tantùm, ſed & effećłu in rebus ipfis, &

ဖြဲ႔စ fenfibus conjuncto, potiſſimum verò vifui,& faĊttlt.

Primus gradus est lentiffimus,inftar teporis leviuf. culi vel ignaviuſculi, vocaturque calor balnei mitis, aut fimi,vel digeſtionis circulatorius, &c. Qui ad ta čtum ita 鷺 , ut cùm digitús hominis teneri

femperferre poffit,& cùm habeat fuas intentiones,& remiſſiones, nunquam tamen evidentem aut acrem fenfilm gignere debet. 器 generis eftignis vapo

roſus philoſophorum, qui deſcribitur incubatugal |1nae

{

z exrr co v c ArrM r c v Mt. zos linæ excludentis pullos; aut hominis reste difpofiti - natura.Is plerumque talis eſt qualem fuppeditat fornax vaporarii moderate incenſa ; aut qualis eſt catini arenariifornaci infiftentis, vel hujus locatiin catino arenario flamma modeſta: ·

Secundus gradus eſt intenfior,adeo ut jam eviden ter feriat taċtum, neq; tamen vim afferat organo.Ap-pellant calorem cinerum,quos mediocris ignis ſub ca-, tino cinerario incenſus,talem præbeat. Cineres enim ob raritatem non admodum aërem concipiunt.

Tertiusgradus eſt cum læſione tångentis, & con ferturarenæ ferventi,vel feobi ferræ, ut dicatur ignis arenæ, vel limaturæ ferri, øc.

Quartus est fummus gradus,&plerumque deſtru ĉtivus. Nominant ignem reverberii , & viva flamma

5ಿಸಿ:

lignorum vel prunarum follibus alacri ter inflatarumsprocuratur. Hi gradus cum referuntur ad effećtum in certis rebus, valde mutantur.Ita n. fit,

ut qui ultimus effet in planta, primus fit in ftibio, vcl alia re firma.

Sed licet balnei calore intelligatur gradus primus, tamen in operatione per balneum omnes quatuor · · offint habere locum.

1. Ut fit primus, cum modice aqua incalefcit. 2. Secundus cum jam acriterfentitur.

3. Tertius cum urit.

4. Quartus cum fervore maximo etiam corrumpit, quæ omnia in oleo evidentius conſpiciuntur.

Ignis Alchimistici gradus. Para de natura rerum lib. 7. pag. 437. . .

Ignitio, eſt Calcinatio, corpora ignis violentia in çalcem reducens. Eftque combuſtio & reverberatio Imbibere,eft terendo infpiffare. se : Imbibitio, cft ablutio, quando liquor corpori ad H

5”

junk

‫رار‬

w to

z zxrr co w crer Merc vu.

junåus elevatur, & exitum non inveniens in corpus recidit,idque crebris humećtationibus tantıíper ablu-, -

it,donec cum illo pure coagulatus amplius afcendere nequit,fed totus fixus manèt Hæc plane philoſophica eft operatio, nec ad vulgares fefe dimittit. Immerfiva corrofio est; quando corporaaliis rebus

immerfa in calcem rediguntur. Eftque humida vel ficca.

Inceratio, eſt miſtio humoris cum re ficca, per combibitionem lentam ad confiftentiam ceræ remol

litæ. Inde vocatur s’yzńçarıç : aliâs etiam imbibitio, quæ fit per irrigationem re ficca potante humidam. Nec alia nutritio eſt medicorum, qua farcocolla, ly thargyrus,& alia paulatim ſucco quodam potantur,& ad uſum evadunt commoda.

. Incineratio eſtignitio corpora vehememtiori igne MIì C1IACICS COnvertenS.

· Incinerantur autem vegetabilia,& animaliamine zalia autem (Chymico moreloquendo) proprie non incineres, fed calcem redigi dicuntur. . Incorporatio, eſt commiſtio, qua ftatim humida

cum ficcis in unum corpus performã maffæ contem

醬 hic non fit lenta nutritio,fed tantum

umoris fatim additur, quantum ad corporis mifti confittentiam requiritur, ut fiat veluti pafta, unde & impaſtatio nominari poteſt,in nonnullis ſubaĉtio. In corporatæ aut res in calore digeſtorio relinquantur, ut mutua aćtione,& paffione crafin communem nan cifcantur.

Incuba, eſt ſponfa folis.

Zndicum Sal, eft Sal gemmæ. Judicum fþuma, eft duarum ſpecierum : fe. Eftindi -

cum nativum partim, quod fua fponte nafcitur in a

Mundinibus quibuſdam Indiæ. Pićtoribus dicitur la .

pis

z exerco N c FrrM r c v nt. Tri pis Indicus improprie, non enim eſt lapis; huic fimile eft ferme adarces, qui ita& adhæret arundinibus:fed

adarces fit, Indicum nafcitur ſua fponte in arundini bus; Partim faćtitium eft in officinis tinćłorum. Eft

que ſpuma purpurea, innatus cortinis. Optimum eft faćtitium illud, quod coerulei præbet ſpeciem; habet cnim coeruleumin nigro colorem.

Leviter aftringit s purgats & reprimit ulcera. Alii fuccum herbæ ſimpliciter effe dicunt, qua nunc tin

guntur panni: quam vacant Indicum id eſt, glaftums quod aliud eſt domeſticum notum Thuringis, quo maxime utunturtinćtores. Unde hoc faćtitium Indi

cum proprie fit : Alterum eft glaſtum fylvestre. De quibus vide Dioſc. lib. 2. de glafto. Infundibulum, eft vas metallicum oblongum cum manubrio interius excavatum,liquata metalla recipi ens, & in virgas velbaculos conformans. -

Inhumatio, & Inhumare.

In igne ſeptem Planetæ In aqua feptem metalla.

In terra feptëm herbæ, In aëre feptem tereniabin.

In animalibůs feptem funt membra principalia. Par. p. tom. pag. 872. Nihil enim eft in tota rerum natura quod ex iftis tribus Mercurio, fale , & Sulphure non confiſtat; -

& hæc tria funt Theophrasti principia, quæ analyfi fpagyrica deprehenduntur: Nihil præter tria invenie mus, quæ fingula in fingulis elementis funt. Hæc tria etiam Ioannes Fernelius animadvertit in fua medicina

de humido innato. Hæc veteres olim etiam tradide

runt. Ita ut non primus Theophrastus invenit, f.d te nebris obruta in lucem revocavit.

Instrumentum metallicum ſignificams mundipattes à Compaís.

Iris»

112 ... z zxrr co w c Er r M z cvM: Iris,eft gemma cryſtallo fimilis,fecundùm nonnul los radix chryſtalli frequenter hexagenus reperitur in

Arabia,& in infula quadam rubri maris.Est lapis fic ciffimus, idque maximè ſua fubtilitate indicat : vo Juntque eum nafci ex aqueo fucco, qui labitur de ma

teria lapidis, qui generaturin luto rubeo. Dicitur ve rò rris, quia in medio ejus repreſentat Irim meteoron diftinétis venulis; vel quia fub testo repercuffus lapis is fole fpecies & colores arcus coelestis in proximos

parietes ejaculatur;teſte Plin.Et addit aliquas effe fca bris lateribus,&angulis inæqualibus,quæ cùm in fo leaperto projiciantur, radios faciunt in fe recandentes difcurrere,aliquas etiam ante fe projećto nitore adja centia illuſtrare. Addit & aliam Irim íimilem ceræ præduram, quæ in Perfide nafcatur, & huic fimilem

afpestu, feď non ejufmodi effectus gemmam. Ios, eft venenum.

Iota, Hora,eft viride rama.

Ipacedes, eſt barba hircina. * Iva artetica, vel Muſcata,Medicina propter mem bra contraćta. Jva potabilis. -

ruda metallicus, Berg Richter. " Zumnifum, rumnixum, eft Fermentum. Jupiter, eft Stannum.

ruſſa, eſt lapis gypſius. í Iliaſier primus, vel infitus, eſt terminus vitæ , imò *

vita ipfa, vel vitæ balſamus in homine.

Iliafer fecundur vel preparatur,eft terminus balfa mi, & vita quam habemus ex elementis, & elementa tis rebus.

Iliafer tertius,eft terminus balfami præparatus,aut vita quam håbemus ex quinta effentia.

Aliaster magnus quartus , cft mentis vel animi ra <

- ptiis

----

r = xт соду снrди т си ди. " . ptus in alterum mundum ; ut raptus Enoch & Elie. zliafertamen in genere,dicitur occulta nature vir tus ex qua res omnes habent incrementum, aluntur, multiplicantur & vegetant. De quo latius libro de metheoricis generationibus legiturapud Paracelfum.

Imagines, ſunt metallicæ figuræ yel effigies,in qui bus vires & virtutes coeleſtes operantur.

- -

Imaginatio, eſt aftrum in homine, coeleſte & fu per coeleſte corpus.

, ’

----

Impreſiones,funt frućtus inviſibiles,& ftellarum in rebus inferioribus.

•

• •

Impurum alcali, eſt ejus fpuma quæ aufertur in re purgatione poſt extraćtionem. Impurum tartari,eft ip fius alcali.

Inanimati, funt pygmei. Inclinatio,eft vis naturæ, quæ manifeſtatur in ho

mine quorſum magis proclivis eſt ejus vita,actionum & operationum demonſtrationibus.

Incarnativa, chyrurgorum funt medicamenta vul neribus cutem obducentia s vel carnes concludentia.

Incluſiva, vide ſupra, gladialis quid fit. Incubus,eft noĉturnus ſpiritus illudens » fallenfque mulieres infomno, ac fi cum eo rem commiſcerent.

Influentia dicitur, attractio virtutum & naturæ fy derum , ac planetarum fuperiorum in animum no

ftrum, per mentales imaginationes, quas femel hau ftas & receptas retinemus, ut nobifcum maneant. Ea que duplex eft, una per creaturam ad nos derivaturs ut influentia coeli per firmamentum altera verò fine medio quovis daturà datore luminum. Et hæc pro 獸 fupernaturalis eſt,ut prior naturalisivel artificia is, atque moralis.

Influentia verò naturalis , eft ea quam infundunta stra ſuperiora firmamenti, ex naturali Pakಣ್ಣ in - --

ை

»14

z zxz co w czarM z cyzu.

hæc inferiora, quibus gubernant & regunt per incli nationes in hominum brutis aliifque, & per vires &

efficacias in infenfatis. Inde colligendum inclinatio nem effe brutinam quandam vim, & magneticam at trastionem , cui permoraleminfluentiam reluctari ac refiftere facile ( fuffulti divino tamen afflatu, alioqui

difficillime) poſſuthus.

Innaturalia, velfupernaturalia corpora funt ea quæ concipiuntur animo duntaxat. Inde fastum ut quan doque loquatur quis , mihi videre videor hominem prę oculis, qui tamen plus ducentis milliaribus abelt»

vel aliquando vita functus eſt ante viginti annos. \

ఱఱఱఱజిఱఱఱఱఱ K. |-

--* *

Archimia, vel kakimia, dicitur immatura metalli minera, vel femiperfećtum metalium, & nondum à natura abſolutum, quod adhuc in primo ſuo entesut

infans in utero fuæ matris,delitefcit. Ejuſmodi Kaki miarum fpecies triginta reperiuntur hactenus cogni tæ, quas hoc loco recenfere longumforet, ac paeter utilitatem. u

Karlina, est anethum filveſtre. Kibrith, eftfulphur. . Kymit elevatum;eft album cinabrium fublimatum. Kiß, vel cist, eftfefquimentura, vcl pondus libra -

ရှုံးမ္ဟုဖ္ရ

rüm alicujus liquoris. Ko olt, vel cobaltum, five cobletum, eft metallica

materia plumbo nigrior & ferro, fplendore carens metallico, liquationem tamen & malleationem ad mittit, fixum non est, fed meliora metalla fecum per fumum abducit. Labpis Cadmia,

Kalict Salde torrente. . /｡ * 34.

. . Kaldı

11;

z exercow czarnar cyna. Kald, eft acetum. Kali, Cinis clavellatus. Kalnos,eft fumus.

Kamar,vel camar,eft Argentum. , , Kamir, eſt Fermentum.

- ,

Kanfor,eft Stannum. Kazdir, etiam eftStannum. Kaprili, & Kibrith, eft Sulphur.

Kareft gemma lucens ficut ignis. Kaſam eſt ferrum. Katimia ; Kadmia; vel lapis Calaminaris,Tutia. Kayleft lac acetofum.

Kayfir,eft ſpuma maris, proprie pumex.

Koma, Komartos, eſt Calx viva. Kanis, eſt Cinis. |

Kofi, eft fagus, lignum faginum.

Kuria,vel Kymia, vel Kymus,eft Maffa.

Kibrius, Kebrick, eſt arfenicus. Kymum vel Kyminum, eſt coadunatio.

Kymenna, eſt ampulla.

Kymolea, estitum Chymolea. Kyram, eft nix. Kiva ,eft Opoponax.

- -

ఱఱఱిఱిఱి @ప్రాజప్రాఱఱ L. -

;

с,

Arbor sophie, dicitur Paradyfus, alter Mundus. .. Lac virginu, eft aqua Mercurialis. Etiam Las virginis, eſt Mercurius Philoſophorum, fuccus Sola riæ & Lunariæ.

Lae papaveris, eſt Opium.

Lacerta, eſt carnis & corporis cavitas. Et Caro muſculis inclufa fine offibus. Materia rubra, Colcothar, Vitriolum.

- s_A.

Zavigaties r

ノ

· 146,

E EX77 CO AV CH 2 M F C V M.

Zævigatio feu Alcoliſmus,eft Calcinatio quæ rem pulverando in Alcool adducit. Et eft hîc redustio quorundam per glatinationem,quorundam per fuſio nem; aut fulminationem.

Lacune, eft Terra Sigillata. Alamac » eft gummi Arabicum. Lamina, cft Auripigmentum

- .

Lans, eſtargentum mortuum. Lanx, cft amygdala 3I112T3,

Laos, eft Stannum. -

Lapis in Chymia, eſt omnis res fixa, quæ non eva porat.

Zapir Adix, eft Sal Armoniacum. Lapis non Lapis, Lapis de virtute & efficacia, non lapis fubſtantia. Avicenna verò & Kodar afferunt, quod lapis non lapis fit Elixir. Lapis animalis,eft fanguis humanus, Item curenta quæ fcutum portat in dorſo. . Lapidum mortificatio, eft eorum Calcinatio. Lapis Arabicus,finnulis eft Ebóri msafculofo, cujus -

ufus in dentifriciis & in exficčandis hæmorrhoidibus

eft. Lapis-Arabicus non eft alius,quam fpecularis,feu

lapis Lunæ feu glacies Marig unde olim fenestræ pa tabantur,lignis 醬 pofitis loco plumbi,unde fit gypſum optimum. Ruland. numerat pag. 274. 275.

quinque fpecies. Sed lapis fpecularis ipſam pinguedi nem non habet auripigmenti : & auripigmenti nulla fimilitudo cum lapide ſpeculari præter in crustis. La

pis fpecularis, eft infignis lapis & humor, quaſi con cretus terræ , qui non reſolvitur, & dum eſt humor

terre cryſtalli modo glaciatus, & in lapidē induratus, vocant eum glaciern Marie. Quidam dicunt quod

fit res coelestis ad Lune claritatem poſitus,in fpeciem

lapidis coagulatus, & contristus, præcipue *

kಣ್ಣ

AZ E X" I C O N C H A M I C V M.

I 17

eft candidffimus, & Aprofelinon dicitur. Et quan quamLapis fpecularis cognationem habet cum gypſo, ita ut gypſum fit ejus caput: tamen ejus ufus præcla rus eftin medelis, cum gypſi ufus ſit dubius & vene natus, utpote qui ſtrangulat. Lapis ex cancro. Inveniuntur in ipſis cancris, præ *

fertim in foemellis, cum ſyphar exuerunt, & depoſue

runt, lapides candidi & rotundi, vocativulgò oculi cancrorum quiaquafi formam habeant oculi:Sedine pte vocantur oculi,quia non fungãtur oculorum mu nere , nec extra emineant nec toto durent anno : nec funt hi lapides extraĉta effentia à tota bruti teſta, ut 10.

per pluristhas cancrorum diffećtiones comperi pof funt. Vanhelmont, pag. 1 ;o. Visillorum eftfrangere calculum vefice,propterea

etiam colliguntur. Sed illis nihil præſentius eſt fran gere lapidem his 3 qui de alto deturbantur. Vanhel

mont,pag. 139. affirmat rariffimum diureticum ex la pide cancrorum colligi, etiam vulnerarium & febri

fugum , modo refolvatur in formam priftini laĉtis. .. Jll

Et nihil eſt vulneratis vel poſt partum matribus a

ptius quàm remedium horum lapillorum. Præcipua. eft Pulveris Gaſconi.

zapis Magnetis, Rulandpag 275.276, enumerat 19. ſpecies Magnetis, fpiflus, ferrei coloris eft. Lapides, Trochitæ & Entrochi Ruland.pag. 277. enumerat novem ſpecies.

.. .

--*

Łapides colorati, numerat pag.a,277. 3. fpecies » fed nihil eorum virtutis. -

Lapis-4stus, optimus eft, Dioſc. lib. 5. cap. 88. qui

colore pumicis, levis, fungoſus,friabilis, fcistiles ve nas luteicoloris ad imum actas habens. Diciturlapis

tantùm propter colorem & ſubstantiamlapidis, nam duritia fuanon cítlapis,quia levis cít,&fungofus vo s. I cattlË |-

11s

z Exr1 c o N c F1 rAt I c y M.

catur Lapis Afius, quod in Affo monte Troadis nafci tur. Vis ejus aftrićtoria eft;& modice erodendi,& le viter corrodendi ſuperfluam carnem. Hinc Sarcopha

gus dicitur: Dicit Plin.lib. 36. cap. 17. Sed quadam incuria Laſium lapidem guſtu falſum lenire podagrass &in iftis lapicidinis fanari omnium crurum vitia,cum in metallis omnibus crura vitiantur , affirmatin eo

corpora defunctorum condita abfumi 4o. diebus» dentibus exceptis. Habent lapidem in Germania,& in ejus fuperficie. Circa eum, &fub eo, flos naſcitur, &

falía lanugo ſpecie nitri, quæ dicitur fios Lafie petre: admota linguæ mordet aliquantum, quando fios fic catur, & lavatur, varios uſus habet in medelis. Aliqui volunt florem 4fæ perræ nafci ex rore maris ſuper yeniente imbre.

Lapis Phrygius, optimus pallidus, modice gravis» non folida compage corporis intercedentibus albis fegmentis ut Cadmia. Phrygium lapidem gentis no

men habere dicit Plin. & 盪 glebam pumicofam, utilem tantùm tingendis veſtibus. Lapis Thracius, nafcitur in finmine Scythie, cui

Ponto nomen eft, vim habet gagatis, accenditur aqua, & oleo reſtinguitur, ſicuti accidit in bitumine.

Lapis nihil aliud eft; quam gagatis fpecies altera nigra. Fit ex nigra naphtha aut bitumine liquido ni 體 ficut flavas gagates ex petroleo ; id eft, naphtha iquida candida, cum frillat vel fluit in mare Indura tur in lapidem, vero calore; tum proprio, tum aquæ.

Quod lapis Thracius fit ex bitumine, tcſtantur odor»: s & ſubftantia bituminofa, colorque niger, & quod fie * lapis fqualidus cruſtofus,levis ut à Dioſcor defcribitur - Siaduritur, reddit odorem fulphureum, accenditura qua, reſtringitur oleo: per omnia convenit nigro ga gati noftro, . . . . . . . . .*

* .

Zapže

. t .

z ex-z co w czy 7 M r c v M. :

Irs

Zapis Bexar, fignificat omne medicamentum con veniens alicui veneno, fic generatur. Cervus verno tempore inveſtigat cavernas ferpentum, nariumque

h z

ſpiritu, extrahit renitentes, eaſque comedit; ut ita

purget annuum tædium. Mox petit aquas & fluminá

quibus fe immergit ufque ad caput, tamdiu quouf

:| }

que fentit fuperatam vim veneni. Interea lachrymas emittit oculis vi veneni , quæ coaglatæ funt bezaars contra omnia venena,prodeſt cardiacis, ebc.contra de fećtus animę,ſanatomnes ićtus venenatos.Eandē vim

habet bezaar , os de corde Cervi uti fciunt venatores

pro forma s ut funt ferme crucesin capite lupi aqua tici, præterquam quod offa funt. Ofla de corde Cervi

feu hinnulæ partum cuſtodiunt, & pergnantibus mi re conducunt.

Eandem vim habet lapis repertus in

ventriculo » & inteftinis Cervæ. Medulla ejus condu

cit emnibus infiammationibus,pręcipue vulvę. Geni tale ejus nervofum arefactum potu fedat dolorē coli.

Ramenta ejus pudendi incitant venerem, fanguis ejus fiftit alvum, & calculofis prodeſt.Cornu ejus acquifi tum intra fefta,ut vocant Mariæ ; præcipue extrema ramorum mire comitialibus profunt, & adverſantur haufto veneno. Pulmone ejus nihil utilius Phyſicis. zapis Bexar, eft etiam alius duplex. Orientalis & Occidentalis.

1. Eft animal Perſe ac Indie, orientalis, partimi Cervo fimile, partim capræ; In hoc animali, lapis re pertus eſt (potiſſimum in proventriculo, hinc & in ventriculo, & aliis cavitatibus internis)figura varian te, ovali, rotunda,fiffili,& intus cavas(meditullio pa leam ; pilos velfimile continente) ſuperficie levi; & fplendente,fubſtantia è laminis, inſtar cæparum fefe

invicem incumbentibus compasta. . . . . zapis Bexar Occidentalis, est lapis locis iiſdem: -

་ ། ། ་ ་ ོ་

- - -

* · · ·:

„“ Á 2.

anſ=

‫ زلزلﻭمهاﺑع‬.፴ww V H ፎ\\ :fcis, H2S 8 ‫جر‬bcX a‫کﻭ‬፴13&jor c1S fń »

‫گ‬۰۰ui‫ارس‬t‫ﻢ‬n tanî a etia mciltỜy

z exz co w c r raz z c v M.

12,

" Vocatur etiam Thecolithos,quia oleg nucleo fimilis, & quodlingentium calculos frangat,pellatque. Minor eftinforma cylindro fimilis,fraćtus refplen

det. Ambo urine difficultatiscalculoffque mire pro funt. Lapides Iudaice, 1 nucleo olivæ fimilis,ſtriatichi lapides in hunc ufq; diem in Palæftina vocari dicun

, tur olivæ lapideæ.2.Olivæ fimilis, ſtriis carens. Lapis Rebis, Lapir de montanis, eſt Teſtudo, Rebis. Lapis Calcis, eftfcroria æris,vel batitura æris. Lapis aureus, vocatur ipfa urina, Alias dicit, quod fit lapis aureus.

Zapis facile igni liqueſcens, Flufs.

Lapis occultus, id eſt benedićtus, id eſt Ovum. Lapis fißitis ærofus, Item æs cinerum. Lapis calaminaris, eft Tutia. Lapidum varia genera enumerat Rulp.284.ad 292 (&etiam pag 3o1.)Ab aquatilibus;& ligno corporati: ab animantibus,& avibus, & offibus, & teſtis fimiles,

• De Lapide Philoſophico, Ruland, traćtat, à pag.29 3; ad pag. 3oo. Later listro, eſt argentum vivum. -

Zaten, eft aurichalcum. rempinar,eft terrafgillata Zempinas calcisseft ba

titura æris.

zempingu,lempina, eſtauripigmentum. Zeoviridis,eft Hermetis,Mercurius auribuenech: Antimonium.

zeo viridir, eft opinione quorundam aurum. Leo viridis, eft vitriolum.

Leo Rubeus. Sanguis Leonis.

Leo citrinus foliatus, eſtauripigmentum. Leo, eft aurum.

* Lepiferri, eft fquama ferri.

Lepos Calcis, eſt pulvis æris. -

zefas

- z2,

z zx z co w czarna z cvat: -

Lefas, eſtaqueum terræ, quod virtute feminum induratur, in ligna,herbas, &c.fic aqua vi feminis pe - trificatur. Vanhelmont, pag.45.

Lefas Paracelf,eft fuccus terræsrecens in radicem tanquam culinam vegetabilistractus.Vanhelmontavi-,

deas plus ſub titolo Žefa. թ.

Leta, eſt calor rubens.

4eucafa, eſt calx viva. Leux, eft Amygdala:

zibra, eſt librapenfilis: Žigna in Saxa, 1. Rami folia,cortices,ligna, carbo

點 offa , conchæ, quæ in faxa corporata funt,ſucco lapidcícente, in fonte non procul à Francifurto, & e

tiam in Anglia , prope villam vocatur Gnasborough, in Eboracenfi provincia, Ruland, enumeratin pag. | 3o4.novem eorum fpecies. Limpidum,eft purum & purgatum. , . Lillium,eft Mercurius unde feme flores de pellicas no Lili in tinâtura Philoſophorum:eft quinta effentia fulphuris. Sulphur fixum. , Liquatio, eſt cum quod in unum coaluerit,ſolvitu: -

liquando ut poffit fluere. . . . . · ·_ Liquarum eſt, quod conſiſtentiam diffluentem, in ftar undoforum accepit. . . . Ziquefastio, eſt corporis mineralis viignis majoris diffolutio. Duplexeft. . 1. Liquefactio fimplex, quando corpus, nulluma lium in finem quam ut fundatur,liquefcit. -

2.Liquefactio probatoria eſt,quando corpus liqua

tum probatur, imperfećtum,à perfecto feparatur,id que per cineritium, aut per antimonium. Liquatin, eft fufio,aut deliquium. -

Lithanthrax, Lapideus carbo. Effodiuntur prope

Cygneam: fpecies eſt gagatis. Nihil aliud eſt, quam -

induratum :

z exºr co w cerr M r c vư: 133 induratum & excostum fub terra bitumen calore, exuruntur, & igne accenduntur, quemadmodum car bones, & Ruland. putat eos lapides bituminofos,cau fam effe quare in multis locis montes fiagrant. * ** Litim, eſt filum aliquoties complicatums & omnino tradućłum.

Zorus,eft Mercurius. Kot,& Latium, eſt urina, & urina infantium. Luban, Luben, eft Thus à Libano.

- : -

Lumbrici,etiam in aquis putridis reperiuntur. Zum brici etiam reperiuntur in homine,in omnibus proprie membris, quorum variæ ſpecies funt:Longi,breves, lati, graciles, funt etiam teretes, lati & longi fafciæ disti, & teniæ. Luna, eft Argentum.

Zutum ſigillatum, eſt terra figillata.

Zutum Lafrmenicum,eft Bolus.

Zaudanum, & non ladanum, eftmedicina Paracelfi

ex auro,corallis,unionibus,&c.compofita. Eft etiam materia perlata. Lapis, pro fixo quovis accipitur. Zapis Philoſophorum, eftvirtus intenfiffima,& velut in centrum arte coarćtata, quæ diftenfa tinĉturam exhibet abfque numero,de quo fatis. Vocatur Elixir, -

& medicina univerfalis.

Lapfus demotinus,eft correptio repentina morte fa &a, periculoſior apoplećtico. Laterium,eft lixivium, vel capitellum. Lato, cuprum eſt aureo colore tinstum calaminari

lapide , quod ab idiotis phyſicis elećtrum dicitur: componitur ex unico metallo, cum elećtrum fit ex pluribus. Calaminaris metallum non , at mineralis · materia perfestionem non affecuta, & cacominerale corpus exiſtit , metallum deftruens potius quam e -

men:

I -4 ,

| |-

г. ёх-rco v снrм г си м,

mendans, etfiadaugeat, nam ex du&tili friabile red dit. Verum elećtrum à natura fola compoſitum re eritur ex auro & argento nullo pretio perfolvendum ob admirandas in eo virtutes"

Laudina, eft angelica. Zaxa chimolea, eſt fal adnafcens lapidibus, vide fu

pra de anathrone, & infra de ufnea lapidea. Laxativa,ſunt medicamina furfum atque deorſum cxpurgantia. Leffa, dicitur prædeſtinatio herbarum. Leffas ; eſt occultus & bulliens terræ vapor, per quem herbæ & plantæ crefcunt. -

Zephante, five lephantes, eſt prima tartari ſpecies» vel bolus medium tenens inter lapides & lutum. . . .

Lemurer,funt ſpiritus elementi aëris,quanquam Eth nici umbras & manes defunőtorum interpretati fint Lithargyrium Paracelf, eft ſpuma Mercurii, vul go autem argentifed plumbi potius argentum repur

蠶 ejuſdem farinæ habetur aureum, eodem arti cio utrumque paratur inter purgandum quæ dista funt metalla.

Zithargius est investigator minerarum, qui pariter easinvenit. Lythargiri, Ruland. ponit ſeptem fpccies fag. 3o6. -

Limbus Paracelfo, eſt magnus & univerſus mun dus, femen & prima hominis materia. Eft ctiam coe

lum & terra,füperior & inferior ſphera cum elemen tis quatuor, & quæcunque his comprehenduntur. .

Liquor aquilegius,eft vinum diftillatum. Liquor effentialus, eſt qui à membris interioribus

attrahitut, ac in carnem & fanguinem tranſmutatur. Liquor Mercurii, eft balſamus rerum, in quo latet *$confiftit omnis vis curationis,& perfanandi virtus.

Eiuſmodi mercurius eſt vehcmcntiſſimus in terenia Liquor bin, & in noftoch. |

z exrr co w czarnar c v m:

‫وعة‬

* - ziquor mumie, dicitur adeps humanus. |

, Liquor cum adjećtione rei cujuseſt,oleum eſt ejus, ut liquor terebinthinæ eſt ejus oleum. Ziquor mumie de gummi, eft oleum gummi. Liquidum de reſoluto, eſt quod ex fua natura liqui dum eft.

Ziquor herbarum,fit ex herbis contufis cum tota fub

stantia vitro conclufis, & in balneo maris diebus ali quot coétis, fucco poſtmodum colato per pannum, calore cinerum fpiffitudinem mellis acquirit. Ziquor falis, eftbalfamus naturæ ; quo fuftentatur corpus ne putrefcat. Locufie, funt ramorum in arboribus extremitates adhuc recentes atque teneræ, quibus divum Io. ufum effe pro cibo ſcribit Paracelfus, & non venenatis illis animantibus volucribus,ut haćtenus interpretati funt Theologi. Certe mirum videretur, fiquis tam aufte xus » ut vivo animalculo cum melle vefceretur in dc -

ferto , ubi tanta arborum copia longe faniores cum fylveſtri melle præberet efcas.

Lorinde , eſt aquarum commotio ; cum concentus, refonantia,mutationis indicium,ut alterationis in fir Ingamcnto COmicta.

Laudanum Theophrasti, non ladanum, nec opium eft. Effectus enim longe aliud docuit,non enim fum mo hoc arcano homines occidit,fed quaſi mortuosin,

vitam revocavit: quod Oporinus noſter mihi confef fus eſt ipſum hac medicina miracula præſtitiffe : fe e tiam rheophrasti nomine multis exhibuiſſe: quorum, quidam vitæ omnino, alii vero qui ferius ufi funt, ra tioni aliquor diebus restituti fuerunt prefertim in pc fte. Dixit etiam mihi feipfum aliquando pręcipitatum,cumque eum uxor ad iracundiam com

រ៉ែ

moviſſet,unde nimis incaluerit; properaíle fe ad fon I

, . tcm

Izs z exerco w czarner cvM: tem,bibiffeque liberalius aquam frigidam,inde venes num Mercurii, ita fuiffe excitatum, ut toto corpore intumuerit, medicique eum morti præfente uxore · adjudicaverint. Quod cum ex aftantibus vifu jama

mifio audiffet, mox parum de laudano, quod fecum adhuc à Theophrafio ipſi datum habebat, in os impo fuiſſe : inde in dulciſſimum fomnum per femihoram,

aut paulo amplius incidiffe, ubi evigilaverit , tumo xem, morbumque omnem, quæ peculiaris hujus me dicamenti natura eft,admirante uxore, &cæteris præ fentibus,evanuiffe. Hæc ab ipſius Oporini ore accepi. Liberius multa Landreas Iociſcusín fua oratione re

citavit: quin & Operinum penituiffe Epiſtolæ quam ad D.Wierum de Theophraſtofcripſit, dixitque eodem tempore,mihi in prato ad Rhenum cum eo deambu

Hans, ab ipſo fuiffe emendicatam epiſtolam, neque cum fcripturum fuiffe,fi fcivifetita in vulgus prodi

turam. Licet præstat eumfcripfiffe, plura enim in ea funt quæ ad Laudem Theoprasti pertinent, quam ad vituperium, & quæ ibi vituperat longe aliter intellis enda funt, quam vel Oporinus ; vel alii interpretati unt. Sed Laudanum Paracelfi eft medicina laudatifſ.

quæ non ex rebus vilibus,non venenofis non opiatis, fed omnium quas orbis habet præftantifs: quæ vitam confervant, conficitur : & in omnibus morbis efficax

eft; ptæterquam in Lepra ; ita à Theoprafo appellata, quod omni laude digniffima effet. Duæ faltem res funt ex quibus conftat,majora his inveniri in mundo non poffunt. Et falfa & mentita effe fcio, quæ adver fus hoc Laudanum quidam ediderunt. Vivit teſtis lo cuples fenex venerandus Georgius Veterur conciona tor Eberbachi, in ditione comitum ab Erpach: qui tum temporis cum Theopnafio Bafilee vixit, quando nobilem Canonicum & alios multos curavit: & is me

dicamenta Theophrasti nomine adminiſtravit. -

ACa.14

| | xy

, ºr = xr co v c Fºrмr e или:

, 22

udanum purum ; dicitur non præparatum cum aliis, fed quando diffolutum diftillatur in liquorem:

Hæc refert Michael Toxites,M.D.&Ioannes Fiſchartus M. D. de Theophrasta.

Zaudanum præparatum:

Zutum Magra, Magra eftCarneolus vel Carniolus: Дигит ae, eſt Gypſum. Lefcoli morbus,eftićteritia. Lefeolus enim Iĉteritiam, & non alium curat morbum:& probatur ex eo, quod in Lefeolo diaphanitas falis eſt maxima, quæ magis quam fufus topazius tingit&fixat,reperitur. Eft etiam Ićteritia fal in flavo colore diaphanum, quod ſuo fi-3 mili pelli debet.Theophraft.cap.7.de tribus principiis: Lorcha dicitur tota lacertarum dulcedo , ufque ad centrum fubſtantiæ. . Ludus, eſt lapis veficæ exfciffus, quitandem reme

駕

- "

*: '

dium eft Calculi.

Lumbrici nitri, funt vermes in fimo, vel in terra re-

perti à lubricitate fic dicti. Luna compasta, eft Argentum fixum, vel Auruna album.

–

* *

zustum est pinguedolastis,Cremor velfios lastis.

****** M-acha,

Magia metaphyſica, eſt ars chriftianislicita, & non,ut multi fingunt ignari bonarum artium venefi-

| |

↑V ,

)

eft vermiculus volans. Machal,eft fixum.

, '

ca neque ſuperſtitiofa, fed ſupernaturalis, per quam i ,

occulta quævis arcana revelantur, ut mechanica in duftrium opus eſt manuale. . .. . -

Magia ingenere,latine fapientia,duplex eft.Una eft naturalis & licita, materque veræ medicinæ, & eft

occultanaturæ fapientia, in centrum uſque latens & |-

‫د‬atidba

~ v.

ノベ

12s

z zxrr co w cxrr xarc yw:

abdita,eum qua fihumanam rationem conferas nihil ræter meram ftultitam in hac reperies.Vere donum eft Dei, cum quo rerum fupernaturalium nobis,&na turalium cognitionem exhibet. Alia autem eſt magia illicita, tota ſuperſtitiofa, diábolica, & ab Eccleſia chriftiana veraqs religione damnata merito, & prohi bita, quam Necromantiam appellant, execrabilis & nullibi locorum toleranda. Hanc detestatur Paracel fus libello quem fcripſit de occulta fapientia. *

Magiſterium Paracelfo, eſt arcanum ex naturalibus rebus extractum, abfque ulla ſeparatione elementali» qua cætera præparari conſueverunt, fola tamen addi tione rerum aliarum à quibus, quod extractum est» feparatur. De hoc fupra latius invenies tractatu fe cundo, item in Archidoxis Paracelfi. Malek, dicitur fal. |

Magnalia, funt opera Dei. Magnefia communiter,eft marcafita.Sed ex arte dici tut ſtannum liquatum,in quod injećtus mercurius u

na permiſcetur in fragilem fubstantiam & maffam al bam.Eſt etiam argenti cum mercurio mixtura,&fufi le metallum valde, ut cera liquabile,miræ admodum

albedinis, quod magnefia dicitur philofophorum. Magnetinus tartarus, eſt lapis in homine duriffi-

mussut magnes,fed fpongiofus. ,

er”

Mandelia, femen eſt ellebori nigri. Mangoraria » eſtars in ponderibus applicata , qua

grave quodque parvo labore negotioque fublevatur. Mandibularum liquor, eſt oleum ex mandibulis. Manna, non folum dicitur ros de coelo prolapfus, qui ſpecies eſt balfami & frućtus aëris, verum etiam pro dulcedine fumitur ex qualibet re traċta. Marcafta,eft materia metallica immatura, tot fpe

eierum, quot folidorum metallorũ, eſtaurea,argen *

tC33

z = xrzсоду с н т мr си м.

149

: :

tea,ftannea, ferrea, plumbea, & cuprea, quæ poſtema

pyrites, & lapis luminis appellatur, rubeo fulphure fcatens, & ſcintillas ex chalibe multas excutiens præ cæteris pyritum fpeciebus.

AMariath, vel martach, eft lithargyrium Mathematica, plurimis conftat Arithmetica, Geo metria, Geomantia, Aftronomia, Phyfionomia,Chi romantia, Perfpećtiva, &c. Proinde quiſquis fe pro Mathematico venditat, has omnes firmiter callerc debet.

Mater metallorum,eft argentum vivum.

Materia faphirea » dicitur liquidum cui nulla ineft materia peccans.

Matrices omnium rerum in genere funt elementa. Marmoreus tartarus, eft lapis in homine durus, ut

marmor, qui fupra magnetinus etiam dictus eft. Maturativa,ſunt medicamenta chyrurgorum apo ſtemata quævis ad maturitatem adducentia. Margarita, feu unio nihilaliud eſt,quam genitura»,

feu partus conchæ margaritiferæ. Nam conchæ illæ certo tempore anni , quando eas genitalis anni hora ftimulat, fefe pandunt quadam ofcitarione, fitiunt rorem veluti maritum, ejus deſiderio hiant,ac rofido

conceptn fefe impleri cupiunt. Mox cum lunares li

quantur afpergines, hauriunt rorem, humorem con cupitum matrice quafi hiante & fiunt gravidæ Dein de pariunt margaritas pro qualitate roris concepti.

Si purum rorem conceperint, candore mirabili unio apparet: fin turbidum torem conceperint fordefcunt foetus. Pallent margaritæ coelo minante tempestates, fi fuerint conceptæ, fi tempestive hiarites conchæ fa

tiantur;margaritæ grandeſcunt:fi tempore coitusful gurat, comprimuntur conchæ, autpio jejunii modo patiunturuniones. Sitoauerit, pavidæ repente “་་་ཀ ལ -' ’ ...

pri

* ,

z Exz co w cfar Mz crnt.

, se

. .

primuntur conchæ : & deinde abortus pariunt, quos phyſemata vocant. Ferunt fi crebra post illarum con // ceptum audiantur tonitura, illas exſpuere in flumina uniones, ac fic crebro reperiri in fluminibus, ut vo lunt in mofella inter arenas. Fit clarius margarita 5 fi

conchæ excipiunt matutini aëris femen,id ငါိုးဝါး၏fံ

quam veſpertini. Adeo magna affinitas eſt coeli& conchæ in coitu cum rore, qui eſt femen quafi aëris. Propter mirabilem coitum Margaritæ Veneri dican tur. Dicitur uino, quia nulli duo fimul reperiuntur. Dos eftin candore, magnitudine , pondere, orbe,

lævore; In aquis omnis unio molliseſt ut corallum, exemptus aëre protinus durefcit, & fit lapis. Profunt

'contra ſyncopen & cardiacam fpiritus confortant, va lent contra fluxum fanguinis, lienteriam, diarrheam, conferunt vifui, retinent meníes, abſtergunt dentes, clarificant fanguinem. *

Marcafta plumbea,eft Antimonium.Magnefa Sa turni » Antimonium.

Magneſia, eſt materia lapidis Philoſophorum. Magneſia, eſt Mercurius, miſtio fubſtantiarum? Magneſia, eftfoemina.

· Mars, eft ferrum,

}

Mafulus, eſt argentum vivum.

· Mafculinum,& fæmininum femen.Subſtantia Mer

curii & Sulphuris, Maffalis, malferium,moffel, mater, eft Mercurius. -

Materia metallica, Item mistura æris,

argenti.

plumbi, &

Materia prima, varie acccipiturapud Rulfag, 32;:

ad pag. 326-

I.Materia prima.

2. Lapis Philoſophicus, º a‫پ‬ Aqua wita . " - .

– |

`/ - -

3:ycaenumi

| *

. ||-

x = xтсом снrмr сили - 4. Venenum Cambar.

ੰ.

1ณ

5. Spiritus.

以们

7. Coelum.

9. Nebula-

I o. Ros.

a . :::

I 1. Umbra* 2. Luna.

ம்

* r

t -

. . .

z 3. Stella fignata & Lucifer. - 14. Aqua pcrmanens, aqua vitæ metallica » aqua foliata, ftellata. .

19. Virgo,Materia Hermaphroditica,CatholicaSo: lis, & Lunæ Catholica. ; -

Lae bulliens. virginis, lac ficus. 22o. 1. Lac

;

| -

. 22. Mel. 23. Sanguis fpiritualis:

26. Acetum.

噶

. .

29. Sulphur naturæ, Calx, alumen, ... , , 3o. Sputum Lunæ, Sputum incombustible?-- , , 1. .Serpens Æsuſtum, æs nigrum, fios æris, æs hermetis? - 3.32 Draco . . . - 33. Marmor, Cryſtallum, Glacies. 14. Gemma Scotiæ.

* 35. Urina puerorumburina vituli albis .

27. Plumbum. 28. Stannum.

-- - -

, "

* -

24. Balneum.

25. Sytupus granatorum.

* -

15. Aqua ardens. x s. Sponfa, conjux , Mater, Eva.

體

‫קינ‬,

*«

16. Sal nitri, & petræ.

娜

I7. Lixivium.

". .

is ' , z. Nubes.

a :

заг

. .

;6. MaS

» se

z=xr co w carM z cynr.

* 36. Magnefia alba,Magnes. 37. Ethefia alba, humidum album 38. Fimus. 39. Fumus albus.

4o. Ens metallicum. Effe. Quinta effentia metallo Ill'Ill.

41. Virtus mineralis Mercurii.

42. Anima elementorum coelumque. 43 Materia omnium formarum.

44. Tartarum Philoſophorum. 45. Fæces diffolutæ.

46. Iris.

47. Aurum indicum, Cor Solis, umbra folis. 48. Chaos. * { 49. Venus.

5o. Miçrocofmus.“ Maturatioseft exaltatio à rudi crudore ad maturum -

& perfeótum.

Maturatio eſt Quadruplex Digeſtio & Circulatio: quarum utraque peragitur, calore miti gradus primi, vel circiter, in fimo, balneosamurca, concifis culmis,

vaporario ficco, foeno, humido, gigartis folesØ.c.de inde eft Fermentatio, & Projećtio. . . . AMacula, eft oculi fuffufioscataraćta.

Madic, eft lac poft butyrum.

.. |

Magister, sal conficiens.

Magifier,ferrum excoquens.

Magiferium,cft fpecies Chymica ex toto,citra ex tractionem impuritatibus duntaxat externis ablatis, elaborata& exaltata.Servantur hic omnes concretio

nisម្ល៉េះ naturalis,&effentiarnm homogeneeprope partes.Sedita attingant,exaltantur, unde pe-,

^ ut

em relinquitur quantitas feu moles, quam na

sura perfc dcdit quanquamnon ſempercaveripofit, ജ് . -հաlռ *

- -

| |

z = xr co v с н т ли тс и ли,

;;

uin cum alienitatibus, & foris adhærentibus nonni

hi! fecedat, & nonnunquam ſtudio propter finem u-

fumque certum quidem negligitur,ex quibus híc ma --xime valere intelligitur, quam Phyſici alterationem nuncupant.

Magiferium,Confiftentiæ,eft cum fervata effentia, eonfiftentia ad præftabiliorem eft immutata. Et fit

pluribus modis, non tam ut ipſi rei,aliquid nobilitatis .

accedat, quam ut ad ufum varium evadat habilior.

‫ڑ‬

Magifierium fixorum , eſt cum corpora volatilia & ſpirituofa ad conſtantiam. Fixum opponitur inconſtantifiguntur & volatilis& æftimatur utrumque proprie ad ignem : cujus vim quod fuftinet fixum eſt , quod

•

ヘｰ

non volatile,fiquidem ex eo fugit,&velut fpiritus aut favilla evolat.Illud est quod è molli induratur,

Magifierium odoris; eſt cum res odore exaltatur. Id que potiffimum artifices moliuntur, in operibus qui :

;

bus inter elaborandum aliquidingrati odoris accidit, Ut in empyreumatis oleorum , aquarum, & ſimilum: &in his etiam quæ alias per naturam odorem pravum; molestum, vel etiam nullum habent, cum tamen ad

gratiam rei ufu ejufmodi nota fint exaltanda: z · Magifierium principiorum ; cf: cum principatum compoſitum in principia refolvitur denuo.

Magifierium qualitatis eft; Cum res formis quali bus elaborata exaltatur, & fit dupliciter, fecundum

qualitates occultas, aut manifeſtas. Magifierium, qualitatis occultæ eft,cum in his que

- craffim totius ſubſtantiæ attinent , tantumq; effećtis , ,

per experientiam patent , exaltatio perfećła, &c. Ea qualitas fi pernitioſa est in ufum, in totum aboletur, vel cum aliqua jastura fubſtantiæ : & tunc refpicitur perfestioilla,quæ non in refedin ան rei est.In falu-

tatibusutrumqυς ρbίςrvatu Siabolciiiatotun". \ ‫وﺍل‬i‫لا‬q v

* -

1:4

z zxz co w czarzu zcv M. -

quit, reprimitur, ita ut citra noxam poffit uſurpari. Magiferium qualitatis manifeſte eſt cum res in fen

filibus formis elaboratur. Hæc triplex eft;quotuplicia

fenfilia circa que exaltanda Chymicus in rebus occu patur. Quædam tamen proprius fpećtant naturæ cor pus, & quædam fumt formaliora. Magifierium ſaporis eft; cum in fapore fit exaltatio, itaque& pharmacopæia,& coquina;cellaque hinc in -

ftrui poréfi, Potiffimum autem Chymicus hoc utitur

in acrimonia corrigenda;&empyreumatis guſtumat tinentibus tollendis. .

Magifierium ſenſilium proprium eft,cum res qualita tibus ឆែ propriis exaltantur. Id fit vel in fen

fu primo, qui eft neceſſitatis animalium vel in his qug nt melioris gratia. Senfus primus taĉtus eſt, itaque primarum , quæ funt calor,fri

taćtilium

វ៉ែ

gus, humiditas, ficcitas, magiſterium inde exiſtit. Magiſteriumfoni eft, quo fonus corrigitur à Chy mico. Id fit potiſſimum in mineralibus,in quibus ali-. qua præftantiæ nota cx fono capitur, ut in metallis, aut quæ in ignibus periculum minantur propter ſpi ritus vehementes cum fonitu erumpentes obviaque

diſplodentes. . , -, Magisterium pulverum,hoc eſt continue confiften -

tie in pulverem perdustę,fitq; potifſimum calcinatio

num modis: unde efficitur; ut calcis vocabulo non raro appellatur ; vulgo alcholia; Refpicitur hoc prin cipaliter ut fraćta tenacitate friari res poffit. -

Magiſterium volatilium eft, cum è fixo fit volatile. Ei affine eſt mollitum,quod traćtabile dustileque aut: etiam fluidum , (nam paulo latius accipitut molle quam è rigido, duro, & in trastabili.Artificia quibus hoc perficitur, funt extra

驚

stiones, macciatiques, incerationes, fublimationes». --

***,

* - -;

i ,

z z хr сол сr: rли г сили. ;;; folutiones& fimilia, Fere enim hic quæritur reſtaura

tio humoris abſumpti, vel deficientis, aut ſublatio a- \,.

ſperitatis convićtæ, & c. in volatili vero, ut fpirituum ;

naturam induant attenuatione effentiæ ; chc.

· 2 fagifterium ponderis eft,cum pondere res exaltatur. Id autem potiffimum in auro & argento requiritur, e cítq; una ex notis perfectionis, cum inter metalla au

rum fit graviffimum, ideo etiam externo valoriin monetis adjećtum pondus eſt. Quod fi deficit com Penfatur arte. Maffa aurea, vel argentea juſtelevior coquitur in urina, cum præcipitato corrallino,vel af- , fricatur hydrargyrus auro argentove confentanea,& , concolor faćtus: vel coquuntur in lixivio concinnato» : ex fulphure & calce viva, vel cementantur cum ful-

hure aut præcipitato fixo vel hoe. Recipe pulverifati falis femunciam,tantundem de lateris triti colcotaris

quadrantem, miſce. Auri laminas illinc albumine

afperge calcem Lunæ, ficcatum priore pulveres Fac ſtratum fuper fratum,& cementa velin pixide,vcl in ter tegulas. Aurum inde folet albefcere, indue ergo coloritium, & prehenfum forcipe in igne tene,donec excandefcat , poſt extingue in urina. . . . Magifierium coloris eft,cum rei cujuſque colorado

ptimum ſummumque gradum in genere quæſito pro ducitur. Neque vero tam color prefens è gradu inferi ore adfuperiorum exaltatur,fed& qui in potentiaeft, feu in abdito, in aĉtum vel in manifeſtum evocatur:

nonnunquam etiam peregrinus inducitur ad exem plum eius, quod ræftabilus in fuo genere: Si color ſimul fixus & conftans eft, magiſterium eft nobilius. . Magia Metaphyſica, eſt ars Chriſtianis licita, non º venefica neque fuperfitiợfa, ſed fupernaturalis, per quam occulta qugvis arcana revelantur,ut mechanica }

induſtria opus eſt manuale. K 2 -

“.

--- ‫دمحﻢ‬--------

, , · Magnet;

1:6 z ex-i co w caratrcy M. Magnes, dicitur lapis Herculeus; & Syderitis, quia ferrum attrahit; Nam Grecis ràęès ferrum ſignificat.s. . semper verfus ſeptentrionē fe vertit.Est lapis colore vergentead coeruleum(optimus fempereft coeruleus) denſus, non admodum gravis, attrahens ex naturali quadam dynami ferrum. Et ferrum, quo nihil duritie pugnacius cedit magneti,& patitur à magnete:& fer rum taċtum à magnete alterum ferrum trahit : Sed fi fucco allii, vel cepæ magnes illinatur, minime trahit

ferrum. Reperitur magnes in ferri venis, magnes combustus five calore terre five igni artificiali fit hẹ

matites, & venditur pro eo Plin. ponit 3. genera Ma gnetis, & Ruland, pag. 3 15; Magneſia, eſt teſtudo vel Sulphur, Magneſia, eft foemina. Maltheorum, eſt fal gemmæ. Manbruck, eft argentum.

(

s 。

:Mamheb, eft Scoria.

つー

Marched, eſt lythargyrium. Markafita, eft Calcitheos. Maruch oleum, metallum idem.

Marmor: Marmorum genera ponit Ruland, variá |

à pag. 32o. ad : 21.

Morcellus, eſt malles magnus. Martegon, efi Silphium. AMarfarea, eft auricula muris.

Mafellum, Moſel, eſt Jupiter.

Medeæ gemma,affertur è regione Medorum. Eft ni-gra,habens venas aurei coloris,reddens fuccum cro čeums&faporem vini,immenfi effectus contra ebrie ' tatem, & ad amorem conciliandum ut ferunt Magi.

Medium cæli Luna:Margefia.

Medulla candida, fluida, faxorum Torgentium: Kl: 14, enumerat ſpecies 326. *

----

Azelanterias -

\ «

.. n

137 -

z exerco w czerM z cynt.

Afelanteria, Metallicum calchanti, id eſt atramenti

futorii, id eft vitrioli eſt ſpecies,fufci in coeruleo co loris: Tingitur autem fecundum diverfas terras in • ' quibus gignitur. Alias Melanterion, eft clavorum veterum ferreo

rum rafura, aut atramentum futorium, quale ferme quodjam fit à noſtris futoribus. Præftat foffilis, ea fcil. quæ fulphuris trahit colorem, & quæ levis,pura,

æquabilis, & quæ contaćła aquæ (feu digiti tantum - ut volunt Arabes)confeſtim nigrefcat. Melifea, Melifton, fumitur pro Manna ex nobilio xibus herbis naćta magiſterio., Melifodium, eſt plumbum uftum. Meluſ,eft Mercurius,albach mestfalis. Malanter,eft Opium. Menfice, eſt Maftix... v.

Merdafengi ; eft de adufto plumbo pulvis, Mergen baffech, eft Corallus.

:::::: , eft Tutia Alexandrina. Mefel, Moſel, cft Stannum.

Mefi, Mifal, Mafal,eſt lac acetofum.

Metallum » Vena.

Metallum, eft conflatum argentum,

Metas, Metal, Mehal, eſt pondus. Micha, eft Venus. Michach , oft Cuprum. -

Mifos,eft Afphaltum.

- v.

Minerale vas, eſt ex materia minerali fastum, vel

metaļlicum, vel terreum.

Mifadir, Mixadir, eſt fal Armoniacum. Mufadis Muſadit, Lixandrum: , Atiferasti, eft gypſi. ătifio,eft compóſito. - -

Undi:

, /

, : s

E EX I C O N C Er ráf r c y Mf.

"x 35

[ Inceratio,

v |-

Undiquaque hujusqua- ) Et incorporatio,

{

tuor ſunt ſpecies.

Colliquatio,

U Et Confuſio.

* Mifura, ex ære & argento æqualis. * Afolihotum calchum, eft æs plumbi. Molipdides, eſt lapis plumbi, vel plumbeus. * Murmentum, eft glis montanus.

# inventio artis aquaticæ, ut fon

tiam in aëra pulſorum, ſtringarum, aquarum exalta tionum per fiftulas & ventilă, folles, ac fimilia.". Meditatio, dicitur quoties cum aliquo alio collo quium habetur internum, qui tamen non videtur,uti cum Deo ipſum invocando, vel cum feipfo,vel pro prio angelo bono. · Mèlaones,vel Meloes,funt fearabei volitantes, colo IC fplendentes aureo, qui attriti fuavem edunt odo rem º in pratis menfe Majo potiffimum reperiuntur. = Melibæum, eſt cuprum.Melibocum. Meliſſa, non pro apiastro, fed pro manna fumitur ex nobilioribus herbis tracta magifterio. Melufinæ, & melioræ filię regię quondam propter -

、ノル

eccata deſperabundæ, fuerunt à Sathana raptæ, & in fpe&ra tranſmutate,ſpiritus malignos,lemures horri biles,& in immania monftra.Vivere putantur abfque anima rationali,&in brutalifolum corpore phantaſti , co, nutriri elementis, atque una cum iftis in extremo die judicii tranfituræ, niſi cum aliquo homine forte fortuna matrimonium contrahant,tüm demum, ut i * pfe, naturali morte interire poſle, ut matrimonio na -

* *

turaliter vivere virtute hujus unionis. Ejuſdem ftatus

atque generis plura fpe&tra haberi creditur in defer tis, in fylvis,ruinis monumentis, arcibus vacuis, & in

extremis littoribus maris. Vulgo maledićti vocantur |-

homi

- *

1 3 f, z z xrr co w czy rM r c v M. homines,fed proprio nomine fpe&tra vocantur, atque

- diabolorum fanĉti, cum quibus verfantur cacodæ mones,fuas illuſiones & portenta perficiunt.

Menfis philoſºphicus, eſt tempus digeſtionis, videli licet quadraginta dierum.

Mercuriu; à natura coagulatus,eft folidum metal

lum. Arte vero coagulatur; aut cum metallis,aut mi neralibus, vel fine ipfis perfe,aut per alia extra mine

ralem naturam exiſtentia.Vide fupra trastatu fecundo de coagulationibus ejus, Mercurius criſiallinus, dicitur qui per fæpius repeti- tas exaltationes in cryftalli perſpicuitatē adduſtuseſt. Mercurius corallinus, eſt qui per ovorum oleum,& alias aquas in rubedinem corallinam adducitur. |

Mercurius crudus,eft is qui nondum feparatus cſt à ſua matrice, vel minera, in qua generatus eft. Mercurius laxus, eft turbith minerale.

Mercurius metallorumpræcipitatus,eft mercurius'ex. metallis traſtus &præcipitatus, qui mercurius metal lorum, alias mercurius corporalis dicitur. Semen fæ *: mininum paffivum. Mercurius mineralium, eſt oleitas vel unstuofitas de mìneris auri & argenti tracta. -

' Mercurius regeneratus, eſt primum ens mercurii. AMercurialis鶯 aluminum aqua,in qua mercu rius generatur. Eft etiam fal purgativū aurei coloris, quod in falinis cavernnis reperitur , fofforibus opti

me cognitum, utuntur hoc per os ad pneumoniam. Metallum current, eft mercurius vivus. Microcoſmus, eſt parvus & medius mundus, inter

firmamentalem& elementarem fitus naturaliter,quia de utroque participat:quicquid in illis realiter & aćłu continetur, in hominepariter habetur ſpiritualiter at que poឈ្មោះវេa Quo fit ut -

iſtius & cadem quæ К.

{ 14e z zхт со м с нrли и сили. de illis fieri poteſt, ac debet anatomia philoſophica vera,non mortua cadaveris, fed viva, effentialis pari ter & effata. –

Minium, eft mercurius faturni præcipitatus » fed potius crocus. Mifadan, eſt argentum vivum.

Mitigativa,funt medicamenta chyrurgica, præfer tim anodyna, quæ dolorem fopiunt ac mitigant. Mola matricis,eft abortivum quid in matrice gene råtum. '

Menfis philoſophicus, eft tempus putrefactionis, feu periodus quod lune motum imitatur,qui in aliquibus eft 3o.in aliquibus eft:4o.dierumsphiloſophicus dici

tur, quod in artificio lapidis philoſophici ufurpetur: fed & pauciores dies menſem conficiunt iſtum, qui’ definirifolet fecundum naturam rei, & abſolutionem operis. -

Afercuriui,unum è tribus principiis corpus in quo proprietas rerum continetur, item argentum vivum. Mercurius metallorum, quinta effentia,& aqua pçr

manens, fpiritus,femen formininum paffyum. *

Æfercurius, argenti pigmentum. Mercurius,eft principium materiale,vaporofumina-, . tur; aqueæ, ſubjećtum nimirum generationis, cui per -

vim formatur, imprimitur forma, & abſolutio adeſt. Mercurius, argentum vivum. CC. 5. 2.

Mercurius, Chambar magneſia. Mercurius,dividit Rul,in žo.ſpecies diverlas, ?ags ( 331. ad pag.333. ` . Menfiruum, Sanguis menſtruofus, menſtruum ve

getativum univerſale, vinum aminatum ; aqua regis philoſophorum : menſtruum extrahens folutivum & vegetativum univerfale, Sol, Luna. Miß, est res metalliça.cx ſpeciebus calchanthiex / ** humorc |- / -

ス

z exrr có N c Ft TrM r c v nr. 14ī humore coagulatout chalcitis,miſy & forischalcitidi generi cognata funt, quafi ex una radice produstate nuius eſt miſy , craffius est fori » fedhodie miſy non · cognoſcitur. Omnis Morborum caufa, à primo capite,& fuo pri mordio indaganda eſt,ut analogica iis adhibeatur cu |

ratio:Quod de omnibus morborum five Claffibus.fi ve Entibus,ut Theophraſto placet, habendum eft.Ille

horum ſumma quinque genera ſtatuit : Ens Natura, Ens Astrales Ens Veneni, Ens Magicum , Ens Divi num. QuorumEntium fingula peculiarem fibi curam expetunt,fed de morbis Sỹdereis, five Astralibus ve rum est potiffimum:quibus non alia funtmedicamen ta proficua,nifi quæ à Firmamentali funt Curatione»

interveniente coeleſtis influxus cooperatione, cum iis combinata duntaxat » que analogiam habent Minori, & Majori mundo adæquatam, cui vera ineft vis Fir

mamenti, quod vocant Magnetica;&impreſſio Astro nomica, refrornandis & compefcendis morbis Aftra libus idonea.

Atorborum, avita velut femina radiceſque, quo pasto ex Microcoſmi officina,feuOeconomia,in Microcoſ

mi familiam,ceteraque animantiasbeneficio Mumiæ» -

Microcoſmi Magneticæ, tranſplantentur,& deriven tur , in fuo libro infcripto Biolychnium recenſentur. Ferneſius Burgravius. Eſtà magnete, quem vocant Antiphatico occulta quædam operatio, quæ ſtringit adverſarium , quaſi faſcino quodam latenti; ut ille à quo exit,invifibili modo formidini fit cuivis hoftı. Atque hujus vires in natura obſervantur.

“

Eftin Nature quadam occulta proprietate,etſi non fine Dei influxu virtus, qualis in Octaviano fuit, ne dum Auguſto, qui in quovis certamine ludicro cum Antonio inito crat ſuperior. Burgravius ' Mo

| |

•

z Exrr c o N c Fựr M4 r c y M. 142 Molochites,gemma eft non tranſlucens, fpiffius vi rens quam fmaragdus, à colore malvæ nomine acce

pto: contra omnium infantium pericula fingulari dy nami valet, mittit cam Arabia.

Molybdæna, I. Vel plumbago metallica. 2. Nata è

plumbo & ære. 3. E mixtura plumbi & argenti. 4. E mixtura plumbi &auri.5.Plumbeislaminis costa e3-c.

Morochthus,eft lapis.In Rgypto nafcitur mollış,ita ut eo lineæ ducuntur,candidữfimus,facile liquefcens, utilis veftibus dealbandis.

' Mortaliorum, eſt modiolus catillorum cinereorum formandorum,in lati circuli modumvel pertuficatini ex orichalco plerumque fastus. Hic Mortariolum co

mitatur pila(vulgo monachus)quod eft piftillum cum tubore rotundo,ex bafilata media prominente,cujus ihcuffu catilli fovea formatur.Sed ad catillos majores

hoc eſt, majorem naturæ copiam capientes forman

dos utimur circulo ferreo,&conveniente pila foveam producimus. Metallum omne,eft Mercurius coagulatus. Paraceł. -

383.

Juxta Matricum ordines, funt quatuor gradus zee. IllIII. ,

----

1. Quæ proveniunt ex terra funt primi graduss 2. Quæ ex aëre fecundi gradus. *. Quæ ex aqua tertii gradus. 4. Quæ ex igne quarti gradus funt. Poro qua vir “

...

tute fingulo quoque gradu ſeorſum aliud alio vinci tur,punctorum eſt non graduum. 'Ateliſſa, omnium quæ terra producit;optima ad cor herba eft, Para. : * Mor,eft imvcra. Afuria,

* -

ੇ cffectum falis & aquæ marinæ. Eft

º que duplex.

1. Nativa º

}

‫سر‬

r Ехr cov ce:rмr c и м, : (tỷ

蜥

14;

– I. Nativa, unde fit, feu coquitur fal noftrum com mune, ut fit Hallis in Saxonia, & aliis locis. * : 2.Faćtitia, cum miſcemus coeleſti aque falis parum.

-Hinc fal leve dicimus cum liquefit fal iniećtum ; & contrafal durum, cum non liquefit falinjećtum:&ita probatur etiam obiter fal,an fit bonum. Hinc fpecies

funt garum,liquamen illud è pifcibus &carnibus fale -maceratis, vocatur Pechel. Hujus alia eſt ſpecies O

xalme, id cſtacida murias quæ fit ex aceto, & aqua Mharina.

Muria, Menftruum foetens, aqua fortis, Muſcula, fciuruss campfciurus, -

Mufium,immaturum.

* |

» Mydifºs, eſt corruptio partium. - Mydriaßs,eft morbus in oculis ex ſuperfluo humore.

•

Mylphe,Defluvìæ palpebrarum,feu ficca medica .. Myopiafis, eſt morbus in oculis , cum nihilà lon

menta,pro defluxione oculorum.

ginquo,fed prope videre poſlumus.

Myricetum, Campus vél locus, ubi genifta nafcitur. - Myrmecia,eft cutis&creſentia quædam. Myrmeciæ» funt verrucæ in pudendis. - - - - Myron, eſt unguentum. Myracopus, qui facit, aut „vendit unguenta. . . . . . . . . . -

Myfis,eft obſtrustio pororum. • . . , Mỹfierium,eft effentia interioris naturæ,totius fubfrantiæ in ſubtili reconditaque materia parte vehens. Unde à ſucco tantum difcedit quantum fuccus à cor pore; & quia in intimis receſſibus materiæ corporcas latet fubtilemque admodum habet naturam , myfte rium vel arcanum folet appellari. Excipitur autem vel ex ipſis rebus ſtatim premista tamen preparatione debita, vel etiam ex magifterio interdum, & fúcco.

Eftque duplex, Quinta effentia, & Arcanum ſpeci: |

ficum.

, Magnum

544

xxxтсом скrrм тсим:

Magnum oportet,eft tribulus & fpina terræ,invita media hominis: de quo Vanhelmont ſcripſit fingula zem trastatum.

Mysterium hellebori nigri,est fcilicet de foliis helle bori nigri.Para Per membra principalia vulnus cura ri debet,ut capitis per cerebella,hepatis per hepatica, & ſic in aliis, Parat.

Afonfira , funt præter naturam orta quædam ani mantia, quæ coelum excludit ovo fuæ putrefaćtionis illicitæ ac nefandæ commixtionis. Nihil deinceps de

fe generant , quod ex conjunctione duorum contrariorum & ſpecie differentium feminum enafcantur,ut ex homine & bruto: nonnunquam etiam ex veneficis

parentibus.Inde fumpferunt olim gigantes originem, & alii contra naturæ leges

醬

homines hor rendi vifu, & execrabiles. Non honeſtius hominum

malitia factum , qui bruta diverſarum fpecierum una vi cogunt, ut equum & afinam, in generationem ba julatorum fapientiæ hujus mundi : quæ etiam mon

fra funt ad generationem inepra aefterilia, ab iftis

abhorrente natura prorſum ut ab aliis. Narratur hi ſtora quæ non ufque adeo multiselapſistemporibus accidit Salisburgi, de monftro in conterminisillis Carinthiæ regionibus à venatoribus in fylva repertos qui cum canibus illud mordere nolentibus compre hendiffent, abiftis folummodo circumfeptum ad E

pifcopum fuum adduxerunt; humana planaque facie conſpicuum , manibus pedibus ac digitis fimilibus, zeliquis vero membris omnibus pilofum ut brutunu. Quatuor gradiebatur fatis demistis pedibus uti por

eus.Appofito cibo ac potu guftare nihil unquam vo» luit, verberibus, punctionibus uſtionibus, ac variis a liis tormentis tentatum eft, fiquid vocis articulatæ,

vel brutalis ab eo extorqueri poſſet,at fruftra. 蠶 -

Cli4Q

z Ехr co N снг тм тс им.

143

tulofum valde, lucem atque hominum fugiens præ J

fentiam, abdere fe quovis loco nitebatur, tertia tan dem luce, quam raro comprehenfa præterire folent, 1IntCT11ta

AMorbillispuſtulęfunt venereæ, nonnunquam etiam de venereo morbo dicuntur. Morellum, eftfolatrum.

2Morphea, eft ſpecies lepræ, alboræ non abſimilis. Morus, eſt apoſtema, referens afpeċtu morum.

:Mule, funt puſtulæ ex frigore vel calore ortæ. Mumia, dicitur hon folum humana caro, balſamo

condita,ſed etiam alia qugque,non per fe mortua,fed : occifa, & medicata curativæ facultātis.

Afumia medulle vel medullis, ſunt offium ipfæ me dullæ.

Mumia elementorum, eft balfamus elementorum CXternorum.

- Mumia tranfmarina, Paracelfo eſt manna. Mumia verfa, prɔ converfa,liquor eſt mumiæ. Mufcilago, eſt liquor vifcofus ac tenax. IMundificativa, ſunt medicamenta chyrurgorum, invalidam & putridam carnem à bona&viva fಹ್ಲಿ sia atque repurgantia.

Mufius, eſt calx alba in urina, veluti pinguedo. Mifadar, eft Mercurius.

Mißerium magnum,eft omnium rerum materiapri ma, principium & mater conjunctarum corruptibi

lium creaturarum Dei. Vide libro ad Athenienſas. ~

N-a::::::::::::

N. pećtoris:

, !

Na/days matts, cft gibbus,

Naresticsi · v.

z Exz co w czy rAt r c v M:

- 346

Narcotica, funt medicamenta foporifera dolores auferentia, vel ut minus torqueant efficientia Vcbulgea, eſt fal ex humiditate nebularum deci

dens fuper lapides, calore folis induratum.

Necrocomica,funt prodigioſa præfagia, rei cujuſpi

am futuræ prænuntia, per ſigna ex aëre ſuper terram , decidentia, ut eruces olim ac alia multa.

Necrolium eft;quod mortem pcllcre, ac vitam con fervare poteſt. Necrolica,fimila funt medicamenta.

Necromantica,eſtarsillicita,que cum mortuisopera

batur olim,ut quum aftra manifestabantur apudmor tuos. Is dicitur vere necromanticus, quimortuos apparere& comparere facit,voces atque reſponſa poteſt

ab illis extroquere, qui circuire cogit ac edere mirabi lia Quicquid mortuorum capitibus, offibus,acubus, linteis, pharetris, ſepulchris ac ſimilibus arripitur vel adimpletur ; ſub nefariam hanc artem cadit; quæ fu perſtitiofa, & à Chriſtiano quovis deteſtanda.

wafda Sinapta, eſt petroleum vel afphaltum. Napta, eft gumma. Naptaalba » eſt petroleum al bum.

Naphtha, Nihil aliud eſt, quam petroleum, oleum illud liquidum quod ad nos licet corruptum ferunt

Agyrtæ. Naphtha candidum, eftpetroleum noſtrum. Nigra quæ eftforfitan illaAmiavi picea & glutinoſa» bitumine perfimilis, quæ flagrans nulla aliā re extin ui poffit, quam pulvere injesto:Hane nigram naph

tham,ftercus demonum quidam fuiffe veteribus volu erunt:nos iam agnoſcimus laferpitiüsaflam fætidam

wapthe,eft vis ignium rapax, Naphtha eſt duplex, 1. Naturalis, quæ eſt proprie petroleum. 2. Faćtitia, colamen bituminis.

Sic carbones isti crustofi lapides, qui apud Ger ｰ

- ------ ..

1113IAO5

-－་—————————

—

— — ———་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་

} 1 ----

z exerco w czarzu z cyw:

147

manos effodiuntur funt gagatis ſpeeies, qui funt bi- ,

tumen ſubterra induratum vel excoctum ealore:& hi

- carbones exbitumine eaufa funt,quare montes,ut Æt

na&Veſuvias flagrent, & magis noctu quam die:quia de die calor folis deprimit illud incendium velobfu feat,è contra in noĉte, quæ eſt humida & frigida,materia iterum excitatur humore. . .

Avar, est Pyr. Ignis,

, . -

Narbaſathar, eſt flatus mineræ , aurichalcum. Nataron natron, eſt nitrum.

ZVećžar,fit ex correćło&clarovino:correćtum vinum

rubeum,eft coagulatum: clarum est vinum album. Nitrum, Baurach, Sal petorfum, nitrum quafi fal petræ cal, & ficcum in fecundo gradu. Eft nitrum res cognata fali,& quę eft fpecies falis.Hinc fallucidum, fal Alexandrinum, fal Anderenæ,fal nitrum unum & .

idem funt. Fit vero nitrum ex coagulato humore. No- , ſtra in medelis funt præftantiora, quia muto magis a- ,

periunt, & evocant humores; fed cum judicio illisu-

tendum. Fit apud nos nitrum diverfis modissin ftabu-

----

lis,in ovilibus, in antiquis coenobiis, in areis multo . - - -

ante fæculis tritis, in rupibus,cellariis,muris, Ruland, pag. 346. enumerat fex genera nitrorum, J. Armenum. 2.Arabath. '

;

3. Aphricanum,

4.Romanum.

3.Rgyptiacum. 6.Babilonicum. Arabes foli primam & fextam ce-–

lebravere.

, ,

Eſt etiam nitrum artificiale factitium: ficut ipſe

stos parietis,feu petræ,vel fios falis. Coquitur hoc ex fale, vel aqua falis.

':'

Nitrnm, et lapis falſus; id est fulphur album: , vitrup,

* -a

142

z exrr co N c Fi YAtrc v M.

Nitrum-Alexandrinum, eft Cinis clayellatus.

Nitrum,Sago, Talck. JVitrum, Tincar. *

Nitrum, cft fal albus, fcilicet baurac:

Nitron, eftfex vitri. Noas, eſt Chalcos. Æs, Nochat, neuchat neuchor, Venus, Æs.

Nocast, eſt cribrum, wel vas perforatum. Nigella,Anglice Gith. AVöera, eſt Coopertorium vafis diſtillatorii. -

"zvora, eſt Calx. Nora, etiam eſt Nitrum.

AVora,etiam eſt quodlibet fal. Nufiadat, eft Armoniacum, Nuba, eſt Cuprum. -

IVofididach, eft Artus. JVuhar, eft venus vel Æs. *

* *

2ート｡

Nutrimentum,eft restranſmutata in ventriculo per putrefactionem. . . . Avuba : quoque Mannæ ſpecies eft; coloris Rofin farb: in Hibernia copiofe invenitur.Para pag.893. Nyfadir, nefudar, eft fal armoniacus.

itri, ſpiritus Tartarifatus.

... Nitri, ſpiritus sulphuratus. Vide Glauberum pro his tribus. .

Vitri, vel Aqua fortis, fpiritus Sulphureus. Nenufareni,dicuntur ſpiritus aërem inhabitantes. Neutas eſt pellicula , vel oculorum, aut infantum

auriculis adnafcens,& quandoque totam faciem con tegens in partu.

- -

Nigromantia,eſtars nefanda &execrabilis,qua dia boli malignique ſpiritus aftute fe cogi fingentes ab hominibus, ultro interim obediunt in eorum perni

siem tantùm & nonaliter, utrepeate quidèlongi:

* |

* ,

z = xz co w carm rcvat.

14»

quis adferant,aut ad remotiffima loca deferant:noĉtu potiffimum eſt deftinata, quia lucem fugiunt maligni dæmones, umbrarumque funt miniſtriac tenebrarum. Witrum , eft falfugo quædam ex urinarum congre *

gationibus in fal præparata.

Nitriales,funt res omnesadurentes & in calcem re

digentes, ut fal petræ vel nitrum, Sulphur, &c, º Noboch, inftrumentum eft necromanticum. Nodi, funt articulorum tumores indurati.

Nofioch, eſt jaculum alicujus ſtellæ,vel potius ejus repurgatione dejéétum quid in terram. Invenitur po

tiffimum Junio, Julio,& Auguſto fuper latos campos, vel in pratis;inftar fungi magni vel ſpongiç,foramino fum quid,&leve,tendens in fulvum&ravum colorem, & ut coagulatum jus, taĉtum contremifcit. Sunt qui per noftoch ceram intelligunt metaphorice Nuba, eſt fecunda ſpecies tereniabin aut mannæ, rofeo » colore qualis in Hybernia cadere perhibetur. Nymphe, funt ſpirituales homines ac mulieres,vel -

corporei fpiritus aquas inhabitantes, qualis fuit Me lufina.

Nymphidica,metaphorice ſpiritus aquarum folven tium in arte dici poffunt.

@వఱGటి@@@బ్రిటిఙఱఱఱ O. Ostriku:: eft purum aurum in ſpadiceum colorem **

arte calcinatum, aut pulveratum. a odorifera; funt medicamenta, quæ perfuum odo rem bonum aut foetidum morbos expellunt.

oleum ardens, est oleum tartari ad fummum gra-, dum correćtum.

oleitas rerum, in omnibus fulphur earum eft. L. оtвите

ляс

г. Ежrrco v с н т м г си М.

oleum vitrioliaurificatum, et quod auro dulcora tum eft artificiofe. oleum colcotharinum,eft oleum ex vitriolo rubeum -

olympicus ſpiritus, eſt aftrum in homine, quod ef. ficit ut umbram de fe præbeat.

, operimethiolim,eft mineratum ſpiritus. Opitulativa, funt medicamenta quæ fluxus stipant & obſtruunt.

ជ្ឈង្គៈ Paracelf præcipuum eſt unguentum. Stichplafter. .

Ordoleum, eft apoſtema parvum ordeo ſimile. , Orexas , eſt ardor à tartaro excitatus. Organopestica, eſtars bellicorum inſtrumentorum inventrix.

Orizeum, eft aurum.

orixeum foliatum , cft aurum in tenuiffimas bra ćłeas malleo cufum.

Orixeum præcipitatum , eſtaurum in crocumfuum redastum, adminiculo croci mercurii.

. Orobo, eſt vitrum metallinum.

offa paralleli,eft univerfale medicamentum in po dagra. õbelchera, obelkara,eft Cucurbita. -

Ocob, ocab, ocop, Sal Armoniacum.

ochra, Theophrastus ſimpliciter ochram, effe terram luteam defcribit, & fitu diverfa enumerat genera, cum inquit: In argenti & auri metallis nafcuntur optima pigmenta,fcil.coeruleum, quod proprie limus eft. Optimum ex eo,quod vocatur Atticum ; proxi mum marmorofum , 3. preſſum Cyricum : Si acute confideramus Ochra, quatuor habemus fpecies:

1. Lapidofa exfodinis, & ad ripas,& littora fiumi MUIYA.

2. Eft pulvis, & terra arida, hærensinlapidibus, ut

gerruleum, & Chryſocolla,

3. Eft

z = xr co v cr rм и сили.

,, ,

t.Eft terra ficcaſimplex ad ripas.

|I}

4. Eft vel limofa & tenax ad marmorofa ex fodi

nis. Eſt illi vis medica, aftringere, erodeje, diffipare.

;

Porto ex ochra adufta fit rubrica fabrilis : Faćtitia fit

ex plumbo. Nitrum hac plurimum utuntur pićtores pro nativa. Occidens, eft acetum.

Occidens fiella,eft fal armoniacus.

Occidens, Mercurius, Saturnus, Hermaphrodythus, aqua viva,vifcofa&c. . Olea foluta,funt quæ per deliquium partium fubti lium oleofarum fecefierunt. Eo fiunt modo,quo ma

gifteria liquorum, niſi quod magifterio totæ res fol vantur in liquorem quenivis,hic vero duntaxat partes

effentiales internæ in pinguem fuccum, relictis parti bus craffis. Necefe eſt autem præparationem proce

dere,ut defluere poffint, & ex fe oleofitatem reddere: unde plerumque modo magiſteriorum,ut calcinatio nesmaceratione, coćtione,&c. apparantur, aut etiam tria fuccorum,extraćtorum,& fimilium,niſi quod ex

traftum fit naturale, ejuſque tenuitatis, ut facile fine prolixa opera diffluat. -

- Oleum fumenti, dupliciter paratur. · Oleum Palæſtinum , eft|Acetum. .

Oleum fixum, eft quod è rebus folatis, & ad purum filtratis, pro abſtractione cribram ſpiritus vini potif fimum,ad oleofam confiftentiam effredastum. Ide

nim hic figere appellamus,è diluta,& tenui confiften tia,aquofitate abſtraćta,vel digeſta, oleofum & ftabi lem producere.Ideo folyi in liquore res neceffe eſt,ut

craffis partibus filtratione fegregatis,tenues in humo rem deponantur , unde per talem fixionem reducun

tur. Praxis communis eſt ut res folvatur in aliquo li quore , adhibitis macerationibus, vel coctionibus L 2 , vcl -

- -

152

E EX I C O N C H TAM r c y M.

vel deliquio feu folofeu cum aliis,ớc.Solutio fiquid

fæcum habet, colatur quoad fatis : poſtea affunditur vini fpiritus,digeritur unâ:& abſtrahitur iterum, idqs

repetitur, quouſque oleofa confiftentia placeat. Oleum difiillatum ; eſt quod per diftillationem ex

trahitur: idque vel afcenfu, vel deſcenfu,five infitum fit,five combibitum. Combibitum omne elicitur fola diftillatione:Infitum vero etiam fecernituraliis modis.

Oleum fillatitium decenſorium , eſt quod diſtillatio ne per defcenſum efficitur. Oleum per elixationem extrastum & excostum eſt,

quod coquendo extrahitur Id fit,vel per elixationem in humore,aut per ficcam flammam. Oleum ex affatione,fit per ficcam flammam,cum res -

per fe abfque ullo menſtruo, igneo calori adhibitæ. oleum accendant : quod colligetur quovis modo: Et

fit dupliciter,

Affatione , : Combuſtione.

•

Onix , eft gemma repræſentans candorem unguis: Indica nonnunquam ignea, nigra,corneascingentibus candidis venis, oculi modo intervenientibus quorun dam oculis,obliquis venis.Dicunt Onychem,è lachry

ma arboris lapidefcere,& fieri. Quia igne concrema tus, mittit odorem, & variis apparet impreffionibus & formis.

Nigras,

Albertur Onichis fpecies facit< Rubicundas; & Albas.

Quæ omnes cum fricentur, folvuntur in fubſtan tiam repræſentantem unguis humani fimilitudinem onix triffitiam & timores excitat: melancholiam mo vet, excitat lites, & fomnia turbulenta, &c. Ruland.

pag.3 54 ponit Onichis octo genera: ' • opali,mater proprie eftIndia. Eft gemma pretioſa, utpote in qua carbunculi tenuior apparcat ignis, & AII\G

z e xrr co w czy rM r c y M. , 13; amethyfti fulgens purpura, ſmaragdi virens mare. Magnitudo ejus eſt nucis avellanæ. Sunt Opali certa

vitia, fi color ejus exeat in Chryſtallum, vel grandi nem,aut in heliotropii herbæ fiorem;fi falaut fcabri tia, aut alia oculis occurfantia illi infint.

Ophites,eft fpecies marmoris;&ophite; dicitur,tantű propter colorem , quia colore repræſentat ferpentes. - Illa ſpecies lineis cinereis & nigrantibus, omnino

eft tanquam chelydri in colore ad ostium Tangræ.

Hujឃុ ſpecies eft|Echitos,qui vipereas habet maculas. Eft alia etiam fpecies ophitis, magis accedens ad formam ferpentis, quia fquammas habet, ut ferpens. Et cft cruſtaceus lapis. Plin.lib. 36.cap.7. docet Ophi

tem nomen accepiffe à maculis ferpentum: Et duo facit ejus genera,

ಕ್ಡ

Opilare,eft operire. Ops Metallum,eft argentum vivum. Orale, eft Vas.

Orbis, Tympanum. Oriens, eſt Urina. Sal urinæ. Vitriolum. .

- orixa, eft rifum. Oxeman , eſt album ovorum, Orms, eft Gallina.

Orogamo,eft Aurum. Oforor,eft opium.

ofrutium tranſplantatum , eſt Angelica. Othan,Mercurius Philoſophorum.

Ovum,est lapis benedićtus. ovum Philoſophorum, feu Hermetis, eſt quod ovi ·

formæ Philoſophicis operationibus infervit. Οχοι ,

Oleum Palefiinum,

Eft Acetum.

Oxy, eft Acutum.

Ozo, eſt Arfenicum. L

P.Panda

z ex rco N c Frrat r c v Mr.

, 134

@ప్రా&ప్రా@@@S&S&S&S&Sèè v.

PA::::::::: vel paſſa, eſt apoftema in extremitatibus digitorum.

Palantina,& Perfina,Reginæ fuerunt, quales Melu fina, & Melora.

Pannus, eſt macula à nativitate orta.

•

Par cum parte,eft maffa ex auri & argenti partibus

æqualibus cimentata & graduata,

Parthenion, eſt camomilla nobilior aut Romana,

quæ etiam pyrola fylvana dicitur.

Paredri , funt mali Genii. . . Panes, æris fatifcentes.

Panes, ex pyrite & Cadmia conflati. Panis, Argenteus. Panum, æreorum fpecies, tres funt. Panum, ex ære foſſili, Pater, eft Sulphur. -

Pater ante filium, Id eſt interfećtio patris. Eft Sa tyrion. Pater & mater regis.Vide plura Rulando fag. 359. -

Paties, eſt fquamma. Pedagra, eft Tartarus.

\ ~

Pegernus, Id eſt peregrinus,eft Mercurius. relecanus » eſt vas circulatorium , à figura Pelicani pestus fuum rostro fodientis, pullos fuos refarcientis nuncupatum, amplo ventre fenfimin augustius col lum vergente ; quod retortum & curvatum os rurſus

}

in ventrēm immittit. Hoc vas in fundo canalem, per quem liquor infunditur , habet, qui infuſo liquore

Hermetico figillo occluditur & calori admovetur. Pelicide, Pelude, eftmel costum, Penetratio, cft fubmerſio. -

Pey

Æ EX I CO W CE? Tº M ? C pr Mr.

135

Pes lucufie, Pes brufe, eſt alumen Jumeni. Petrafanguinaria, eft hæmatites, Phanlec, eft ferrum.

Phiala,eft vas vitreum ex ventre in modum ſphere rotundo gracilem canalem in proceritatem emittens; Ejus ufus frequens eft in coagulationibus & ſolutio nibus.

Phibit, eft rapax.

Phlotron, et ſpecies fluxus ex cooftro generatus. Phrafium viride, eftflos æris.

Phtyfit, tabes, alioqui Atrophia fere idem,nutri menti ceflatiosaut timore,aut nimia aviditate exiſtens.

Phtyfis,eft confumptio naturalium humorum cor

poris proveniens ex ulcere pulmonis. |-

Subjećto,

Phrysts, differt ab Ffestice, < Genere. |-

Accidente

1. Subjecto, Prestica eſt morbus Cordis. Phryfis Pulmonis.

2. Genere, Ffestica eſt Febrls. Phtyfts non. 3, Accidente, Hestica eſt morbus generalis, reſpe stu Cordis.Phyſis fpecialis Pulmonis. Pilos, eftArgillasterra vimida. Pilumivel pili caput, quo franguntur panes ærei. Piſare, eft Colare. Piffare, eſt contundere.

Pix liquida, eſt Terebinthina. Pixari, eſt pix. Plumbum , à Chymicis tribuitur Saturno, & ejus nomine appellatur. Eft corpus metallicum, lividum,

s terreum ponderoſum parvaparticipansalbedine, mul tum habet de ſubſtantia terrea;&instannum per lava tionem vertitur. Quo patet ſtannum effe perfestius plumbo.Plumbum plus habet de ſubſtantia fulphuris

fixi ad compofitionem fuam, quam Jupiter; id eft stannum.In fumma,argentumvivum,malumgroffum L 4

mali -

136

z zx rco N c Fratr cynt.

mali faporis,fætidum,debilis virtutis, tanquam

men

ftruofa mater, initur à ſulphure marito leprofo, aut livido : & Saturninus ille frigidus nafcitur filius , cui nomen eſt plumbum.Deficitillipuritas,fixatio,color, ignitip. Nota, quod plumbum purum cujufcunque coloris non reperitur in fodinis, Eftque plumbum, quod excoquitur,triplex,

Nigrum, quod verum eft

plumbum:

Scilicet,

deinde Cinereum, |-

Candidum.

De plumbo nigro jam agitur, à Græcis, uśAvÉ?» dicitur. Fit & excoquitur ex galena:aut fit ex 盟 |

Plumbum elotum habetur in quibufdam officinis, contra ulcera inflammata, & cancrum: fed plumbum crematum habet efficaciores vires eloto:&faccharum

Saturni ambobus. Figuli illo utuntur enim cremato

plurimum ad pingenda vafa.Videas plura fi placet de plumbi generibus apud Ruland à pagina 364 ad 37o. Plumbum, dives.

Plumbum, depauperatum.

Plumbago, Galena molybdena, feu lapisႏိုင္ဆိုႏိုင္ဆိုႏို us , unde fiat plumbum, unum & idem funt. Lapis

plumbarius,venæ plumbariæ,terra plumbaria;&ma teria unde fit plumbum rećte dicitur. habet eafdem

vires cum plumbo loto: & plumbi recremento,& eo dem modo lavatur: & differt à Molybdena, Diofc.co lore tantum non materia. Color enim facile mutari

poteft in plumbagine, diverfis vaporibus è vifceribus terræ excitatis. Si aliquod habebis diſcrimen,dic la

pidem plumbarium molybdenam, cum ſolum conti

net plumbum : è contra cum plumbum & argentum continet, dic effe galenam, Ꭰ Ա

у вхт со м сArrмr c и м.

ಶ್ಗ

Duplex eft,

137 -

De quibus ac eorum variis fpeciebus videas plura Rul à pag. 372. ad pag. 376. -

Pompholix, Diofor, conjungit pompholigon, ſpo don, & antifpodon. 1.Pompholix eſt, cinis metallicus qui fit in fummi

tatesaut parietibus fornacum,feu domuncularum ubi funt fornaces extinétis favillis:Cinis differt fecundum

diverſitatem metallorum,&locum in quo fiat. Effica cior enim eft quę cinerea eft;&fiat ex pyrite,quam ex plumbario lapide. Inde melior eſt omnibus Mifnen

fium continens in fe argentum plumbum & æs.Siin lateribus & fummis cameris eſt pompholix, pars quæ in fummitate dependet eft ီ|ိ ӑ fро dio candore&levitate: è contra pars nigrior,& ponde rofior, in ima loca fe récipiens eft ſpodium. Differt 瀾M

pompholixà ſpodio, fpccie fola non genere. —Arabes

duplicem faciunt Tutiam. i.Nativam in mineris,albam,viridem & citrinams

repertam in littoribus maris Indiæ, 2. Faétitiam,in fornacibus de qua hic. -Arabes duplex habent Spodion. I. De radice cannæ tranfmarinæ combuftæ.

2. Quod fit ex ebore vero combuſto. Eſt & exufta fpodos ex offibus Elephanti, canum, & aliorum ani

༈ སrn ufquead levitatem, cum debet fieri ex ebore UlItO.

Antiſpodium, fit ex cauticulis stipticis. Secundum Γιοβor.

Spodion fieri poteſt ex plumbo, eodem modo, quo fit cx ære Cyprio. In Mifina plumbo fimilis eſt in of ficinis, ubi plumbum plurimum coquitur.

1. Pompholix, eſt fuligo, quæ colligitur in cameris ubi coquitur metallum. ^ 2. Рот I. 5

í |-

\ [

1ss z exºr co w czy rat r c v M. 2. Pompholix, colligitur de argento.

. --

3. Lutea, quæ adhæret parietibus, quando argentum à plumbo ſegregatur. 4. Pompholix, ex ære Manſfeldio. . 3. Quæ colligitur quando argentum à cupro fe

gregatur.

6. Quæ in caminis colligitur, ubi plumbum can didum coquitur.

7. Candida puriffima. 8. E lapideis panibus terrefaĉtis, cum æs coquitur COIICICt3,

9. Pompholix alba, quod officinæ nihilum album appellant.

Pompholix, rutiæ, & ſpodius, unum & idem funt. "Poponac, eft gummi.

Porfitigon,eft batitura ferri.

Prafis, praſimum viride,eft flos æris.

Precipitatio, quando corpora per aquas corroden tes:corrofa , & in aqua foluta, vel aquæ corrodentis? abſtraſtione,vel alio encheremate,in aliquam calcem

repercutiuntur,fic argentum in aqua forti diffolutum cupro, fale communi aut ammoniaco injesto præci

pitatur :fic aurum in aqua regia folutum » adhibito pauculo argento vivo repercutitur, cui fi parum per folium fulphuris admixtum, idque claufovafe ad i gnem poſitum fuerit, ut argentum vivum & fulphur

evaporare & diſcedere poffint , calx fubtilistima re linquetur: ſimile judicium etiam de aliis efto. Sed 驚 corpora diffolvuntur , tanto etiam magis fubtiliuſque calciuantur:

quo

Prefmucum, Cerufa. |

*Principia Chymica.

Principia funt, quibus res in quolibet miſtorum genere est fasta, quæ quia infunt, & jam certum fibi -

flatti

z Exer cov cА rмr c и м.

ня»

' naturam ſubftratam habent, in qua vigeant, & cum

qua educi poſſunt. Hæc principia alia funt ab Ariſto telis,& non prima omnium intelliguntur. Sed in quo

visgenere prima, quanquam illis fint analoga. Prin- , cipiorum autem vires tum in clementaribus parti bus,tam coeleſti fundantur. Itaq; quodammodo hæc ad elementa accedunt,quodammodo ad effentias. ’Mercurius.

Principia autem funt tria,< Sal

' ,

Sulphur.

Prima temperatura.

Projestio,eſt per medicinam ſuper re mutanda pro jećtam cum repentino ingreflu, ex mutatione exalta tio.Convenit cum fermentatione, quod rem intus in fubſtantia mutet : differt autem quod non fiat cum digeſtione lenta, quæ paulatim miſtilia alterantur, &

crafin accipiant, ſed violenta penetratione factasquafi

in momento ingreſſus transfiguret. Vocaturillamedicina,etiam non fermentum, ſed tinćtura. -

Prolestatio, eſt extractio per attenuationem par tium fubtilium , ita ut rarefa&tæ inclinatione fuæ na

turæ,à craffioribus in diverfum ferantur, ibique con fistant. Itaque etiam ejufmodi res, è quibus aliquid prolećtamus, attenuatoriæ vocantur, feu rarefaćtiles;

& antequam confiftat prolestatum, vel igneum, vel aëreum vel aqueum fufficitur,ut ita mediante horum clementorum forma fiat prolećtatio,& abfiftat à ter reis fixis vi levitatis fuæ vel fluxus. . -, Pſamos,eft arena.

P/incus, Pfinku,eft Cerufa.

Pßthos, eft frigus. ? Pumex,Samechi,vel Senech Arabice,vel lapis Vul [Niger, cani. Sunt duæ ejus ſpecies.< & -

, No

1єo

r gхrco v c ri rм r си М. -

Niger dicitur&tophus,&hic præftantiffimus in Mele & Infulis Æoniis, aptiffimi ad corpora leviganda. Albus eſt levis, ſpongioſus,fciffilisinon arenoſus,fa cilis teri , & candidus. Dicitur pumex lapis, propter , duritiem lapis, non propter raritatem: nam raritate non eſt lapis,& degenerat plane à lapide, quia innatat

aquis:reperitur autem Pumex ubi Alumen &Sulphur nafcitur.Creditur effe terram omnino exuftam in In

fulis, quæ deinde aquis adfertur ufque ad Barchen ciyitatem Lybiæ. Ideo vocatur lapis de Barche: Purgator , Argenti.

Putrefastio,eſt mifti refolutio per putredinem natu ralem in calido humido. Humorem enim necefe eſt

vincere terminans ficcum agente calore externo, quo facto calor cognatus cum humido fuo fubſtantiali fe

gregatur a commiſtis, & homogeneiam ſuam fervat, confiftens feorfim.Itaque fi res putrefacienda humo re abundat, comminuta in illo ipſo finitur, & ponitur

ad digeſtionem fimi vel balnei calidam,foris fc.adhi bito calore humido. Sin ipfa per fe parum humoris habet,aut nihil,teritur,& proportionali humore con fpergitur, inque fuo vafe ad putrefcendum locatur.

Putrefastioeft digeſtio fubſtantiam rei ex vaporum retentione calidi externi acceffione, ad rem præftan tiorem generandum diffolvens, eſt putrifaćtioni pro prium veterem naturam rerum confumere , novam introducere, & nonnunquam producere frustum al terius generationis. Spiritus etiam corrofivi per eam dulceſcunt & mitefcunt, omnes colores in alios im

mutantur, item purum ab impuro, impuro fubfiden te deorfum feparatur. Fit vero materia in vafe collo cata, vas in fimum ponitur, finnique calor ad tempus præfixum confervatur. Satius autem eft vas in bal neum robis collocari. Pህ$ሽ'ዩ•

Σ Ε.ΧΙ Ο Ο Ν Ο Η Υ Μ Ι Ο ΚΥΜ,

I 61

Putrofastio alia,eft ambigens inter corroſivam cal cinationem, & putrefaćtionem,& vocatur putrefaćtio

ficca & philoſophica: Aquibuslibet nomen habet nec fine ratione, ut ſublimatio, feparatio elementorum, coétio, folutio, &c. Fit autem in aqua philoſophorum ficca, feu aceto acerrime , nec eſt aliud rei, nifi Solis & Lunæ.

Penates, dicuntur ſpiritus ignis elementi & coeli, familares dictisquaſi penes nos nati. Pentacula, funt figna. figilla vel delineamenta mi randis & incognitis aliquando literis& charaćteribus

implicata, quæ collo appenfa creduntur à malignis ſpiritibus, & fafcino quovis præfervare. Perdette, funt rapæ parvæ & flavæ. Perdonium, çft vinum ex herbis.

Periodus, eſt celía, vel muſculus vitæ, pulſus per univerfum corpus difcurrens. . Peucedanum, eft angelica fylvestris. Pilixenii, funt pili circa caudam leporű nafcentes. Pilofella, eſt auricula muris, herba pilofa. Pinguedinoſa, dicuntur quævis pinguia. -

Plumbum Philoſophorum,eft ex antimonio traćtum. Potabilia, quæ per os hauriri poffunt. Podagra, eſt tartarus finoniæ vel glutinis albi... Phantafmata, funt ſpiritus fylveſtres non diabolici, in defertis habitant,& circa littora maris, cum homi

nibus imaginativis fæpiffime loquuntur, terrefaciunt aliquandos fuam originem ducunt ex imaginationi bus hominum quales vivi de vel cum mortuis habent.

• De his lege latius apud Paracelfum expoſitione pri ma, quam facit in Euangelium D. Matth. cap. 14: Phionitides, naturales dicuntur inimici, qui fefe

mutuo perfequuntur ad mortem, ut ciconia ranas,fc lis mures,aranca bufones,ớc. ,

> ;

Phænix, *

162 -

L E X” I C O N C H YM I C VM. .

Phænix,dicitur ignis quinta effentia,item lapisille Philoſophorum celebratiffimus.

Phyſiognomia, dicitur ars illa qua hominum pro prietas atque natura

ੰ à facie ufque ad pe

4tus : ut ex habitu de cujuſque ingenio & promptitu dine judicium fiat.

, Pulpezia, vel pulpelxia, eſt ſtupor, attonitus, apo plexia, vcl ſyderatio. •

Præfagiumseft præcedens aliquod notabile ſignum rei futuræ hiſtoriam, ex quo prophetia quandoque fumitur.

Præfervativa , funt medicamenta vitam à fuisini micis, & corruptionibus defendentia.

Preſſorium, eſt torcular, inſtrumentum quo ſpecies · contufæ exprimuntur. · Primales, dicuntur corpora fallacia nobis ab aftris ob oculos pofita,de quibus Paracelfus eodem loco fu per Matthæum fufius differit:dicuntur alias Prumalia. Pruinum, eſt prima tartari ſpecies. Pruina, ſed pruna, eft ignis perficus. Pulfatiles,arterie venę dicuntur,forte proeumatica. |

puffa, eſt faniei digeſtio,à pure dista. Putredo,eft generationis materia prima,fed melius. rutrefastio pro corruptione fumitur in alterationē. Pygmei, dicuntur homunciones vel fubterraneifpi ritus, quos etiam faculas aut fcintillas vocant. Non natos effe perhibent, neque habere parentes, fed non aliter ex corruptione-terræ, quam ex equino fimo

putrefacto fearabei, generari. Pyromantia » diciturars ex igne præfaga » quum i gnis aftra fe palam faciunt hominibus; ut inde veri noticia prorumpat ejus quod quæritursablato quovis

dubio vel fufpitione. Exemplo fit quod debuxo fer

tur, & foliis ejus in ignem projectis,fingulis -

0ುಣ್ಣೆ -

z Ex: I co N c Fr rAt r c VM.,

16;

de quibus habetur fulpitio,nominibus infcriptis, cre pitare fontis foliculum & exilire perhibetur. Non a

liter de futuris, conjećtura multorum fimul,fieri pof. fe putant. Aliud eft. · Pyrotechnia, hæc folum operatur in præparatio nem rerum naturalium ignis adminiculo, fcd mcdio,

ac potiffimo inſtrumento potius. Pyralafylvana, vide parthenion. -

Plumbago,Galena,Molybdena,unum & idem funt, feu lapis plumbarius, unde fiat plumbum. Lapis plumbarius,vena plumbaria, terra plumbaria, & ma teria, unde fit plumbum rećte dicitur. Habet etiam eaſdem vires cum plumbo loto,& recremento plum

bi,& eodem modo lavatur:& differ à molybdena na tiva,ipſius colore tantum,non materia.Diftor. Et co

lor poteſt facile mutari in plumbagine diverfis vapo ribus è terræ vifceribus excitatis. Ši aliquod habebis diferimen, dic lapidem plumbarium molybdenam, cum folum continet plumbum : è contra cum plum bum & argentum continet, dic effe galenam:

sed duplex est

}

Nativa , & : · · · · · Faćtitia.

: De quibus, & de diverfis eorum ſpeciebus, videas plura, Ruland, à pag. 372. ad paginam 376. fi placet. Plumbum dives.

Plumbum depauperatum. . Poponax eft Gummi.

Pompholix vera : In officinis vocatur, nilalbum, nihili. Ex Cadmia infperfa de induſtria ; vel ex ipſa Cadmia profiata follibus fit. Cinis metallicus leviffi mus, fit etiam infummitate fornacum,aut parietibus» vel etiam domuncularű ab extra. Si in oris fornacum eft , tum Cadmia eſt capnitis, fi in lateribus, & fum- :

mis cameris , cít pomphylix, pars quæ in fummitate -

- -

depen:

16* z E xrr c o rw c. Er Y Mr c y M. dependet eft pompholyx, è contra pars quæ adhæret parietibus eſt ſpodion. Illa adoleſcentes diligenter obſervare debent.-Arabes duplicem faciunt Tutiam. 1.Nativam in mineris,albam viridem,& citrinam: in littoribus maris Indiæ.

2. Faćtitiam in fornacibus: de qua hic. Spodion fit , 1. E cannæ radice aduſta. 2. Ex ebore vero combuſto.

3. Ex offibus Elephanti, Canum , & aliorum ani malium exufta eſt hæc ſpodos ufque ad levitatem ex offibus ; cum fieri deberet ex ebore uſto. Antiſpo dium fit ex cauticulis ſtipticis fecund. Diofc. Pyrites,& Marchafita idem funt fecundum Græcos & Arabes. Dicitur Pyrites,quia ex eo plurimum ignis excuditur : & illo utuntur milites ad inflammandas

bombardas: & dicitur pyrites, quod igneus ipſi fæpe fit color.

Reperiuntur in Germaniæ fodinis variæ Pyritis fpecies. 1. Pyrites argentei coloris, quæ argentum conti

moĪo folum argentum , modo folum æs, modo argentum & æs fimul , modo argentum &

net & æs»

plumbum nigrum,modo plura metalla, modo omni no ſterilis reperitur. Pyrites autem ille videtur plus

argenti vivi habere reliquis ſpeciebus. 2. Pyrites fere aurei coloris, eſt proprie pyrites,& pyrites æris fpecie æris, cognatus priori. 3. Pyriter prorſus aurei coloris, plus videtur ha

bere fulphuris : cui nonnunquam admiſcetur quar ta fequens fpecies.

4. Pyrites, colore ſimilis galenæ,fed prorſus mate ria differt. Coquitur ex eo aurum & argentum, & re peritur in magna copia Reichenſteinii ſubtilis admo dum» |-

愉,

抑

z exºr cow cry rzu z cvat.

16s .

dum plus auri, minus continet argenti, vel aurum fo lum: Sed Raurifi plus continet argenti, minus auri. 3. Pyritee, cineracei coloris, ſubtilis admodum re

peritur Reichenfteinii, & admiſcetur precedenti ſpe ciei, ut ex illa poſſit etiam excoqui aurum. Sedhæc

ſpecies paulo diverſo modo reperitur, -Aldenbergi in Sileſia, unde conflatur aurum & a 警IltljÍT).

6. Pyrites coloris ferrei, per fe fert ſpeciem maffæ ferreæ, reperitur in fodinis ferrariis quibufdam, non in omnibus.

Pyrites habet inſignem vim difcutiendi, abſtergen di, & excalefaciendi. Quomodo urendus & lavandus

pro medicina docet Dioſcor.lib. 5.c.89.plura videas in Rul,pag.393. ad pag.396. de variis pyritis generibus. Pyrites etiam eſt parens ſuccorum 6. pag. 327. Py rites metallorum variorum fertilis Io, pag.397. Pyri

tum è quibus ignis elicitur 7, gener, pag.397.Argen teicoloris. 8. pag. 393.

Pyramis, (aliis catinus coniformis) eſt vas metalli cum , in modum pyramidis excavatum, ut pars ejus ſuperior lata: inferior autem in acutum vergens pro

liquatis mineralibus in regulum formandis accomo dari pofit.

Vandror, Lapiseft feu gemma,que reperitur in ce

*rebro& capite vulturis,coloris cădidi;quæ replet imamillas łaćte, & contra nocivos cafus valere dicitur.

Quantisest plumbum. Quars,eft petra fellis. Quartatio,eftfeparatio auri & argenti invicem com miſtorum,quæ ideo dista quartatio,quod mifturæ ex auro & argento tantum fit addendű argenti, ut hujus tres partes fintad illas unam,fiantq; omnino quatuor. M

{2ginte

166

z Exºr co w cerram rcv M.

Quinta effentia, eſt myſterium,ad æthereæ naturæ paritatem vireſque præſtantistimas exaltatum. Solet appellari coelum,& coeleſtis fubſtantia,in qua purifli Ina , & ſyncerifima crafis hæret, & radix ſubſtantia lis, tanquam effet defluvium ætheris, vel radius fir mamenti ; voce Creatoris per ima difperfus, animæ que mundanæ ảzroy,'wąza. -

Quinta effentia vegetabilium,eft quæ ex vegetabili bus eorumq; partibus extrahitur.Fithęc potiffimum ex ſucco extracto. Primas obtinet hic quinta effentia

vinisquam Mercuriam vegetabilem nominat Lullius: Alii aquam primi entis, coelum & clavem Philofo phorum vocant. -

Quinta effentia animalium, eſt quæ extrahitur ex partibus animalium , ratione miftionis naturalis , &

) {

vegetabilis: Itaque praxis parum differt à vegetabi lium apparatu. |-

: effentia mineralium, est quæ ex mineralibus

COll'ÎlCitur.

Excellunt his quintæ effentiæ metallorum & gem Illa flllll.

Quebricum,eft Arfenicum: Qąebrit, & Quibrith, eſt Sulphur. Quianos, Id eſt vena terræ. Cuperofum.

Quirini fanfii plaga, morbus defcr. à Para. Tom. 2. 8“g• 357• . . .

Qualitas,dicitur complexio calida vel frigida; Ha ĉtenus quatuor qualitates ore omnium prædicatæ

funt,& quatuor elementis affignatæ, cum nihil minus quam elementa fint, nec ifta qualitates,at folum,quod

cx elementis generatur,omne, hoc est, aut frigidum, aut calidum : Si frigidum, habet in fe quandam inge nitam & individuam humiditatem, unde ubicunque

humidum,ibi etiam frigidum effe oportet, non aliု့с :

4 /

r = xгr co v с ғы тли г сиди.

167

de calido & ficco judicandum. Nam ficcitas ineft ca- ,

'liditati foli,nec fieri poteſt ut frigidum fit ficcum,aut

:: |

calidum humidum. Iftæ complexiones ſunt ex Ares

!mfi

fic diſponente natura, ut uterque parens elementum

ignis mafculus calidus,fperma ficcum aërem habeat. - Terra vero frigida mater,menftruofum femen aquam poffideat, ut ifta fimul etiam conjunta videmus a

quam fuæ terrat, & globulum unum efficere mini mum, non fecus atque aërem igni fuo femper conti : nuum,ſpheram unam illa majorem,firmamento vero :: | minorem, & ideo medium globum dici, mediamque : : regionem æthçream elementatam, Ex quibus duo Illî

bus parentibus generatur omnis foetus naturæ ele mentaris, fub complexione vel calida cum ficco per

fevel ficco refoluto,aut fub frigida cum humido per

fevel cum humido coagulato. Hinc fit utfæpiffime frigida multa judicentur ex oculo vel manifeíto, quæ calida funt in occulto. Exemplo fit nobis cryftallus apparentia frigidus & ficcus,in occulto centroq; fuæ

naturæ tamen humidus eft;quia nihil aliud quam hu 3

midum coagulatum. Item petroleum, quod natura

fua ficcum eſt refolutum,non perinde ut apparet ocu lo humidum. Proinde non parvi refert phyfico probe cognoſcere naturam & complexiohem rerum; cum* ex fuis parentibus , tum abHæc externis in compoſitione acquifitis. etiam accidentibus in artificialibus folutionibus & congelationibus immutari folent. Ia

fumma tam vaſtus eſt graduum in qualitatibus laby rinthus, ut non fine maxima fallacia,quantumvis CX=

ercitatus, hac via tranfire valeat ad ſcopum verum s recuperandæ fanitatis in medicina. Quod etiam à fuis traćtationibus deprehenditur,ut quod hoc loco fit af: / -

firmatum, alio negetur apertiffime. Tum demum ad facram diftinćtionis anchoram eistanqum adaſylum M 2 con · -

> *

- *

* * *

* *

* /

168

ノ

ト

}

г. кхr c o N ску ТАи г си М.

confugiendum, quibus ſuum delirium demonſtrabi tur. Quapropter fælicifimum phyſici ac mediciju dicandum eſt ingenium, quod à confuſione phyſica, nòverit in fpagyricam rerum unionem, infallabilem

femitam deflectere.Haftenus de qualitatibus diétum, ut videat Lestor aliam effe de his Paracelfi mentem,

& infidelium vel Græcorum opinionem. Quartatio, dicitur fummum examen auri , hac via videliçet,ut argenti partes novem ad unam auri com mifccantur liquatione per ignem.Deinceps aqua fty

gia vel forti refolvantur ambo fimul. Argentum to

tum in ſpadicei aquam confluit, auro folo fubfidente pulverisN instar, nigricantifque coloris. -

Quinta effenta, dicitur ſpiritualis materia quædam,

corporaliter ex omnibus herbis, plantis, & aliis qui bufcunque rebus vitam habentibus traćta,& ad fum mum gradum fubtilitatis addućta, per ſeparationem ab omnibus elementis,& impuritatibus:item vires & virtutes, omniſque medicina incorruptibilis, in qui- : bufcunque rebus deliteſcens. Dicitur alias rerum for

ma fpecifica, quæ fià fpecie removeaturad fuum ge nus accedit, altiuſque progreditur donec in céntro quieſcat. Quod his tribus charasteribus elegantiffi me denotatur à Paracelfo.2.4.o.Học eſt per abjećtio nem confuſionis& impariatis impuritatifque elemen-, torum quatuor, prevenitur ad duplatam quintam ef.

Íentiam in decade fub unione creata quieſcentem. Quintum effe cujuſlibet elementi per fe folum, eft animal ex eo folo productum. ,

R-Agadie, funt nolæ vel apoſtemata pudendorum. ** Rana, eſt apostema ſub lingua. Rabira, Radira, eft ftannum.

Rabiel, Roliel, eſtfanguis draconis. Kschi vel Raco, est Mercurius. Z. -” v |-

–

グ

, »

(

zz x-rco w chrM revºx.

18»

Racri Ranac,eft Salarmoniacus.

Ramigi,id est Ramigiri, eft Colophonia.

Ramag, eſt Cinis. Rafarvet Rafiis, eft Stannum. Raftol,Rafaes, eft æs. Rafiul, eſt Sal. -

' ・

Rafaheti Rufatagi,eft æsuffum.

Realgar,eft auripigmentum rubeum. Recha, eſt Marmor.

Receptaculum, eſt vas amplum & globofum distil

lantes humores recipiens. Šed receptaculum pro rei diſtillandæ ratione variat. Nam fi res vaporofæ fiatu lentæ, & ſpirituales diffolvuntur, amplum effe debet:

alioquin à ſpirituum vi magna, magno bombo, ac crepitu:nec fine aftantís periculo,rumpitur,atque in

fruſta diffilit.Si vero res calidæ tenuefque fuerint;col lo longo formatum effe debet. Sin autem res mediæ fuerint,medium receptaculum requiritur. -

Recrementa ferri,finder. .

Rel, rebus,eft acetofum.

Refiinäisest gradatio quares candefastæ in liquo re exaltante restinguuntur, atque ita ad nobilitatem perveniunt in eo genere optimorum,hic eſt primus& .principalis finis inventæ restinctionis.

Retorta,eft vas globofum, cujus collum paulatim à : ventre procedit, ac fenfim in oblonguth canalem re flexum tranfit.

･

}

. . Reſolutio per medicinam,eft cum commiſta violenter feparantur adjećła refolvente,& quantilibet mifturæ partem fegregante. Eam autem rem è Gebro medici nam nominamus,quanquam etfiliquida fit,dici queat aqua folvens. Fit autem perinde ac in laĉtis per coa

gulum acetumvel fimilia feceffu.Itaque & empyriafis opus ipſum poterat appellari. In nonnullis vicinum

«ft coagulationi, quæ unâ crebrofit. м з

Rapa

/ い

| |-

rze

, ,

·|

|-|

z zxrr co w cerrat 1 cynt.

Raparum radices, funt flammulæ radices. Nam per fe tantum flos & flammula.

Reverberatio, eftignitio, corporaigne vivo rever ,

berante ; & répercutiente in calcem

ម្ល៉ោះ

ducenss Eftque claufa vel aperta. Reverberatio clauſa; eſt quando corpora reverbe -

randa infurno reverberii claufo calcinantur. Hac re verberatione ignis gradus ad amuſlim adminiſtrari

poſſunt,ut calor intendi & remitti poſſit,quod in vul garibus non accedit. Reverberatio aperta,eſt quando materia in verbera torio fumo omnibus foraminibus apertis calcinatur. |

Hæc reverberatio valde vehemens eſt, & utimur cain corporibus duris, & pertinacibus refolvendis. /

' . R E X. . . . . - Rinar,eft limatura.Rian idem - Robes,eft acetum. Ron , eft libra. Rofa, eſt Tartarum.

- -

Rota, Rotingenius, eſt Colophonia.

, Rob, eſt fuccus infpiffatus. , Rubeum,Aurum falfum. Cuprum tinctum

' ,

Rutabulum, vel Kncus, eſt baculus ferreus longus, in altera parte cochlear,in altera radulam habensdo cimaſticis operationibus inferviens,

Rubrica ſynopica,quamvolunt dici lepinum. Græcis magram, vel mogan, Latinis ſynopidam. Dioſ, eligit eam, quæ gravis,denfasiccinoris colore,non calculo

fa,fibi concolor, & copiofe eum diluitur, fe diffun dens. Interdum à Byzantio afferuntur paſtilli coloris

fere fulvi, litteris Turcicis fignati, quos materialiſtae terram figillatam appellant. Olim terra lemnia ima -

gine Capræ fignabatur , quia illi admiſcebatur fan guis hircinus.

Lennus , Infula in qua fodiebatur illa terra, ſubji -

CILIJK

z Extrz co N c Ft rM rcy M. 171 citur Turco, quare facile Byzantium portari poffit" Quod fi color talium paftillorum, qui afferuntur è Byzantio minus quam debet rubricæ reſpondet,caufa eft,quod cum terra diluitur,ut in paſtillos co

ဂ္ယီဗျို့

gatur, nonnihil mutatur. Deinde jam profundius fo ditur,& ita minus calore aduritur.Turcæ magni æfti mant ad peſtem curandam tales paſtillos. Arabes gle bam Armeniacam , quæ non multum terræ figillatæ diffimilis eft, nifi quod Armeniacæ terræ

ម្ល៉ោះ

nufquam impreſſum legatur.Utrum hæc terra fittan dem fignata redaćta in paſtillos cum literis Turcicis, an fit rubrica ſynopica dilata,an terra Lemnia,an Ar menia, non magni refert, cum eaſdem vires omnium

talium habeat:Byzantii inquirenda effetsan è Lemno,

anexArmenia,an è SynopeinThraciam deportaretur. [Nati-

f:ynopica & Terra Lemmia. f

vafofº

Nativa in N -

filis.

fodinis calore

|| terræ autfolis

Metamorpho adufta & de fi egregia,ars α fin

generante. | Germa

gere didicit »

}

< nica ex

ochra, ,

, >ex ochra ru Nativa, ad | bricam colore

flumina calore | & non ut exi-,

|flis,aut terre | fimató feri exuſia ø, de-| hi: ex rubrica generante quæ ochnam. ~

cum nimium

aduritur , fit |-

‫ها‬

Uilla indurata. j .

Fastitia fabrilis, quæ fit ex ochra ufia arte in no Uvis fiffilibus. M

4 /

Reloleum

, ○ -

172

г. вx rco v скrтли г си и. Incorporatums

Reloleum eſt triplex, < Innatum,

& Moméntaneum. -

1. Incorporata, funt omnia Mercurialia, videlicet Mercurius per fe, Mercurius fulphuris, Mercurius fa

lium.

2. Innata, funt ex tribus. Confolidativa,Mundifi cativa, Confortativa.

3. Momentanea,Relolleum,Mors eſt, eft enim im

proviſu relolleum, cum tinâtura velocistima. Para. 87 1.pag. ` ,

Ranarum fperma præparatur, reducendofpermain distillatione folis, deinde, distillatione per alembi

|: -

cum. Para.879.

' , Reverberata, fecundi funt gradus. Cakinata tertii. , Sublimata quarti gradus.Para, 39o. Realgar, ex proprio fignificato, fumus eſt minera liưm, fed metaphorice ſumptum, est in humano cor pore vitiofanatura, ex qua nafcuntur potiffimum ul cera, eftque quadruplex juxta numerum elemento -

rum: ut realgar aquæ ſpuma natans ſuper aquas:real

gar terræ arfenicum: realgar aëris tereniabin : & re algarignis conjunĉtio faturnina. Rabeboja, radix flammulæ majoris.

Rebis,excrementum alví. Rebis lapis rehis,eftCapilli. Rebus vero, eſt ultima rerum materia.

•

Rebifola, eſt arcanum urinæ ad isteritiam : quæ fi coquatur optime post triduum quief ac deſpumetur lapillos rebi folos edit. cens Rebona idem quod mumia. N,

... Redue,est pulvis quo calcinara metalla,&mineralia «

regulum in redeuntia ‫ و ع‬.iterum in metallinum ‫اوة‬l31 ‫ و‬,‫عد‬uZeem, hyperi ex complexione,ut eſt virtus virtus est,in calido & .ovitaruc Acciden ‫ہرملا‬R -gania

"°‫في يومه‬

|-|

-silat

« •

z Exт сом снrмr c и м.

173

talis vero cherionia & occulta, in eo quod vermibus adverfetur atque corruptioni. ·

欄

"..

Regale, cimentum eſt, quo repurgatur aurum. Refina, dicitur pix flava,& pulchra. -

Refina auri,eft crocus ex auro traċtus.

Refina pini,id est,abietis. Refina terre,eſt fulphur. Refina terre potabilis,eft fulphurfublimatum in li quorem,baltamum vel oleum redaĉtum:

க்

și>

Repercustiva, dicuntur medicamenta fluxiones re trorſum agentia. –

tí.

Reverberatorium , furnus eft, in quo per flammam

ій 帅

materialia calcinantur.

s ff;

Rillus, eftinftrumentum aurifabrorum, in quod effundunt liquata metalla in formas oblongas. Rofea est idem quod hereſypelas, Rubedo de nigro, id eſt,de talco nigro. " -

౯౭౭౭౪ప్రాబ్రీడ్రు 1:0

til

4 4.

S. funt ſpiritus quatuor elementorum.

, s

: :alamandri, ſunt ſpiritus ignem inhabitantes:yeſ

ignei homines.

saldini, idem quod salamandri, homines quos in stuentia fuſtentat, & ex elemento 蠶 nutriuntur.Ut fuit illa gentilis mulier nomine Zifer, quæ ſtatim at que infirmabatur, fefe in ignem conjiciens reficieba tur & convalefcebat, in eo fedens gaudenfque, tan quam in aliquo balneo. T Sal aluminofum,id eftex alumine plumofo traćłum.

Salamathron, eft fal ex ufnea lapidea traćtum. ‫ک‬al cryfallinum, eſt fal quod ex urina hominis de coquitur.

Sal colcotharinum, eſt quod ex colcothare vitrioli

factum eſt in alcali.

M 3

' Sal ----

*174

zzхr сол снrмr си М.

, : sal congelatum, nafcitur in thermis. Fontibus & aquis medicatis

Sal enixum, id eft refolutum.

Sallena, ſpecies eſt falis petræ. Sal mercurii, dicitur fpiritus vini, qui inebriat.

Salpetre, eſt quod in teſtudinibus cellarum nafci tur in conos oblongos, ex calce refoluta,vel ex ſpuma falis, aqua arćtans.

Sal nitrum, ex terra decoquitur,in quam urina diu tiffime conjećta eft,ut in caulis ovium,ftabulis equo rum, boum & aliorum animalium.

Salprasticum,fit ex mixtura falis petræ cum fale ar

moniaco partibus æqualibus; in olla figulina non vi treata, filo in cella vinaria fufpenfa, reſolutione pene

trat fal extrinfecus, adhærens ollæ, quod fingulis de nisvelduodenis diebus abradendum eft;inftar pruinę. Salfgifum, feu entali,& alumen fciffum, idem funt.

„Sal reſolutum externum,eft quando quis aliquid co

medens fal effe exiſtimat,omniaq; 醬 fibi videntur.

Saltz, fultz, vel Selenipum, eſt falfugo vel muria falis, ex fale refoluto frigore,vel humiditate penuarii vel cellæ vinariæ.

Sabon , vel Sabena , eſt Sapo, lixivium unde fapo fieri folet.

. Sadir, est ſcoria.

* Safatum, eſt fpecies falis.

Sagda, velfºgdo, coloris praffii : ut Gagates attra hit paleas & fila magnes ferrum; ita fagda lignum & ita fortiter adhæret ſigno, ut avelli non poffitniſi ab fcindatur. Reperitur ad naves tabulis fortiter affixas unde colligi potes mare effe patriam ejus. Gemma eft magnitudine fabæ. Soli apud Chaldæos ait Sagdam vulgo reperiri. Plinius dicit in Samothracia fpeciem

ejus gemmæ effe nigram ligno fimilem fine pondere. -

' *

Sagimen

z zxrr co w cerriar c v M. , 17; Sagimen vitri, eſt fal vitri, vel fal alkali. Salebrot,

Sal lambrot,

Est fal acutum. ,

. - Salefar, eſt crocus hortulanus. . · Salſa , eft Argilla. Salfedo mucrum, eft fal pertæ. . . Sal, Hal Græce, Melech Arábice; eſt falfugo, vel

muria falis, ex fale refoluto frigore, vel humiditate cellæ. Vel eſt principium terreum, cum virtute ter minante &coagulante,& fic etiam confervante Itaq; & naturæ proximum eft & facile cum ea conſpirat, Sal metallorum, eſt lapis philoſophorum. Salalabrot,eft nitrum atrum Sal albus, eft Borax.

, |

Sat alocapb, eft Sal armoniacus.

Sal alkali, est fal vitri , Cali, Amaritudinìs falsº

oleum Philoſophorum. Spiritus. Salamarum, Alcali & nitri. .

Sal armoniacus,eft falfaparicius, vel defoflum,vel -

fal de Arabia.

Salatrum, feu Thaber, idem.

Sal amoniacum, Compoſitum eſt ex urina & fuli gine.

sal de Hungaria, est fal nitri.

sal ex herbarum, Sal panum, cinere factus, eſtfal

l്. Sal gemma, Saladrom , Sal metallicus,

Sal Hungaricus, * Sal lucidum,

>Idem,

Sal marinus, idem.

- -

Sal Grecum, eſt alumen de alap.

3ał *

szo

z extre o w czarner er M.

Sal Indicum, à loco dicitur, Sal Indicus, eft Mer

curius,ſolvendo, & coagulando. Sal fastitium, eſt id quod coquitur vel arte fit , &

eft duplex. 1.Marinum, Diofc.prædicat id quod fit candidum; æquale,deníum & è patre Cypriacum, &c. Fit hoc fal

盟

completis, marinis aquis exſiccatis fo marină le ardentifimo, quaſi costione quadam & imbre feu

aquis dulcibus admiſtis. Nullum enim fal fir fine aquą dulci ut vult Plin.lib. 2. cap, 196. Admifcent fal-,

fis aquis dulces aquas parantes fal : ut abluant vehe mentiam acrimoniæ ; ut adhuc fieri nonnullis locis

Hiſpanie , & Gallie fertur, & ſic fit & exficcatur in lacu Tarentino » & in Sicilia, in lacu Cocanico.

2. Quod coquitur arte, ex muria nativa fontium, fi cuti jam coquitur fal Hallis in Saxonia, ia aliis locis» tunm Thuringiæ , tum Saxoniæ. Unum vero alterum fuperat bonitate, ratione muriæ.Ut videmus in Mar

chiæ quodam loco.In regionibus prope Lysbonamsad mare mægnæ funt paludes, multis in locis ſtagnantes aqua marina: in illis fit tale fal marinum lacuſtre ad

littora, relabentibus fiustibus operante fole, qui co * quit iftam aquam marinam infal, quod incolæ mox certoartificio,faĉtis quaficiſtulis,colligunt,ne iterum auferatur redeuntibus fiustibus, & in littose magnis

cumulis coacervant » ubi magis magiſque fole ficco excoquitur, & fiunt frufta ejus immenfæ magnitudi v nis tanquam forent alumē aut glacies ipfa fluminum, º fed coloris funt fubpallidi, aut nigri, aut viridis. Hoc fal deinde navibus aufertur, ad varias nationes mari nas & certo artificio teritur ut fiant tanquam arena

grandis, cum quo faliuntur pifces. Illudfallacuftre, iterum coétum , fit optimum Sal & candidiſſimum. Addit Diofc. modum urendi falem , tam foſfilem, s -

tum

177 r = xr cov cч rли rcим. tum factitium:quod faluftum faltaculum,& cotulam dicunt. Mentionem etiam facit ſpumæ falis, quæ illi

nihil aliud eſt, quam ſpumofimaris lanugo, five ra mentum inpetris exilibus,quod locis maritimis repe

ritur inlittore , quod alluit mare, coagulatum quid

dam eft:ſaporem habens falis, &odorem marinum vi ·

rofum(aliâs fpumam falis&alcyonium vocant.)Ali

ud genus,ex aquis maris fpontenafcitur,fpuma in ex tremis littoribus, & feopulis relićta. Hæc omnis rore denfatur , & acrior eſt qui in ſcopulis teperitur. Ni

candri interpres definit hoc cíle ſpumam falis , quod cum homines fal conficiunt,falſis aquis dulces admif ceant,quibus vehementiam acrimoniæ abluant. Nota

etiam quod falis funt infinitæ ſpecies,fi loca-patriam, colorem, mineram, qualitatē,& alia confiderare velis. 1. Sal Capadocium, |-

Sal panis

» · Salmaſſe, · Sal uſuale,

Unum & idem funt. •

Sal commune»

2. Sal Sodomæ,eft fal quod generaturin mari mor tuo, ubi aqua eſt amara. Dicitur Sal Sodomes à mon

tibus mari adjacentibus, hoc fal videtur effe fpecies · fpumæ maris; vel falis concretæ. 3. Alia eſt fpecies falis, quæ dicitur Sal alkali, vel

alkal,quod faétitium eft;&fit de herba Kali,velufuen, quod volunt fieri combuſtione herbæ anthillidis in fovea.

Eft & fal lucidinum,nomine nitrum,& fal Aflexan drinum, & fal Anderone baurach, aphronitrum;nam nitrum fpccies eſt falis. Salisfor 4tofanthos,à mare videturhabere,eft quæ dam efflorefcentia maris,& emittit hoemare medica-. >

mentum: alio ſub nomine habetur in -

ಹi: icitut

172

z Extr co w c Frr Mr crM.

dicitur ſperma, vel femen Ceti,vel balenæ feu ambar fubalbidum. Saxones vocant Walraht, (cito auxilium) alias, (cito auxilians) Baldraht. Forfan ab effećtu in nonnullis morbis. Veteres non fecerunt mentionem

fpermatis Ceti, fed fioris falis, & idem eft. Reperitur in ipſo mari, & ſupra petras in Nilo, co

lotis crocei, aut lateritii, ſedut deponat ruborem, & fiat candidum purgatur.

ម្ល៉េះ

< fr. favilla , & ' , candidiffima falis.

•

Flos falis duplex est,

く 2. Sperma Cetiscito auxi

U lium, cito auxilians. . . Sal napte, Petrole. /* * - Sal nominus,eft fal gemmæ. -

Salpanis,eft fal commu- Ş Sal uſuale, :

*•

•

ne non præparatum, & Sal maffæ.

Salvitri, Sagimen eſt vitri. Sal ſapientum,eft armoniacus, fal penfum. • Sal rubeum Indiae, eft nitrum rubeum. Sal tartari , eft album calcinatum tartarum. . .

Sal tripollinus, Sal Syrus , , Sal thabor ,

Sal metallinum , - Sal

Idem. .

. . . ·

\ ,

Sandaraca nativa,Metallicum eft;&terra purpurea, &reperitur in eiſdem metallis in quibus auripigmen

tum nativum,eft ſpecies auripigmenti, illi per omnia fimilis, odore & ſubſtantia,& viribus præter colorena *

uod ruffum eſt, & confentit colore cinnabri. Plin». icitarfenicum ex eadem effe materia qua fandaraca:

per arfenicum intelligensauripigmentum. Licet Chy miftæ diſcernereftudent, arfenicum hoc auripigmentum, & fandaracam: unum & idcm funt. Et fiunt ex fulphure ...:‫رہ‬ · ·

{

E EX I C O N c Ft rA+ r c VM.

179

fulphure & argento vivo debilià natura. In fumma, Sandaraca eſt terra metallica rubea, feu purpurea,feu

ignea,redolens fulphuris virus.

* -*

f1. Sandaracha nativa, ,

- Sandarache

| 2. Fastitia Vitruvii, vel San

* /s.

ཤཱསབuot; {

dix Græcorum,

funt ſpecies, -

3. Imperfećte costa.

4. Nativa cum aựipigmen

to mixta.

Porroquia refina illa Juniperi, Sandarax, & vernix , dicitur apud Arabes;uńus error alterũ traxit:quidam indoćti vernicem , quo utuntur pictores & artifices, quod fit ex oleo& gummi,habuere pro vera fandara chametallica. Sedin noſtris officinisnon habetur San A daracha metallica hodierno die. .

“

fOlus agrefte, , Sandix,< Terra rubea, Paulus Philoſophicus, UAuripigmentum rubeum. |-

Sal, eft vinum ex tribus primis, quod corpora re rum conjungit.

Samen , eft hordeum vel ordeum.

- Sane , Solacium, Idem.

Sanguinea, Sal nitri. Sanguifuca, eft filtrum.

: ; - as -*

sanguís duorum fratrum, ef fauguís draconis, vena -

tCITÆ.

Sanguis hominis rufi , Sulphur. Mercurius Solis. Sanguinis humaniarcanum.lib. 3. de natura rerum, թag. 392.

Sanguinis humani preparatistih dereificaria, թ.749. , Sanguinis magifierium, in Archidoxis pag 155 Saturni crocus; proprie Minium eft. -

Sapphyrus lapis; eſt lapis aureis punctis collucens» cujus aliæ fpccies funt cæruleæ ; aliæ mixta purpura. , . . . ." Optimæ \

z = xr со м с ч rмr crМ. nso Optimæ apud Medos. Qui coloris cyaneifunt mares Sapphyri æftimantur effe.Orientalem & Júdaicam ef. ſe optimam prædicant, & hujus fpecies alia eſt colo ris perfpicui, coeli ferenati, in qua vincat,quafi flavus

color: alia ſpecies habet nubes obſcuras, ad rubedi nem declinantes:alia nubeculas habet è contra albas.

Sapphyrus,dicitur reddere hominem caftum, pium»

stabilem. Utimur Sapphyro in corde confortandos& in corpore interiore refrigerando:fecundum carmen. Corporis ardorem -

#j interiorem

----

Sapphyrus , & Cypriæ languida votafatit. · Sarafi,eft gypfa.

· · · Sarca, .

-- Sayrfa, §- eft Ferrum. Sarra i

~ .

Sarfar, etiam eft ferrum.

Sarda gemma, quæ & fardinis lapis dicitur, & nunc Darneolus vocaturstefte Plin.lib. 37. cap.7. olim fic bant vafa potoria: nomen cum Sardonyche commu tavit: Nomen habet à Sardibus,ubi primum repertas. laudatiffima tamen in Saxicorde in Babylonia. Alber

sus fardam acuereingenium prædicat, reddere homi nes lætos » quia purgat fanguinem » & bonos ſpiritus prơcreat Rul, è Plin.lib. 37. cap. 6. numerat pag.423. starde 22. fpecies.

sardonix, rubor pellicidas, habet ſpeciem unguis humani, impoſitus manibus,in ſuperioribus partibus apparet onyx, in altera parte farda. Saturnus, eſt plumbum. Sarmicum,Sacen, eft Draconis.

Seura, à Latinis Lacertus, vel Lacerta,multarum eft -

Peণনা m:Inter quas pulcherrima viridis candicante

:ప్డే pres; dumeta,& fepes, quarum in ventre dií º ar azzadine reperitur gemma Saurices » quæ -

dici tых

Z E X” I C O N C H TAM I C V Af.

IS 1 .

tur contra venena valere,nunc novo experimento offa

viridis lacerti comitialibus profunt. Sed osta colligi debent hoc mode. Imponas lacertam viridem adhuc

vivam, captam, in aliquod vas claufum, plenum opti - mo 驚 , & fal paucis diebus confumet carnem ejus, & inteſtina omnia: & fic facile colligere offa poteris, & ad illum morbum profunt offa illa, quam ipfa un gula Alcis: Saxa, Ex fodinis cruuntur quædam fpecies Saxorum. -

阱

Saxa arenaria , 5. calcaria, 6.

Saxa fiffilia, 13. | Saxa gravida, 3.

Rul.p.423. numerat, 5.< Saxa tinćta ab exhalatio nibus, 5. |

•

Et Saxa vilia,quæ natura de diverfa materia com pofuit pag. 426 427.

Saxifragium, quivis lapis, qui tartarum in homine frangit & diffolvit. , Sbefien, eft calx viva. Schehendenigri,eft canabis,vel femen ejus. . . . Schifios, feu Schifum, eft ſpecies hæmatitis, ſed pal lidior & crocei coloris, & friabilis, fua natura fiffilis, concremento , & alterno cohærentium venarum dif

curſu pećtinum modo, amoniaco fali fimilis. Hæma tites rubentibus venis friabilisest, & fanguineus; vis . ejus eſt fortiter aftringere. Quomodo Schiſtus lapis cum auro lichenas crematur,Vide Plin.lib. 33-cap4. Scobr, eſt cinis clavellatus, id eft alkali.

Scobes, eſt fcoria cujuſque metalli. Scorax, eſt gumma Olivæ., Scorith, eft Sulphur.

Scorpius confiriċius,eft ferrum præparatum. N /

: -

Sal

1:2

z Exer co w c errM rcy M.

Sal taberzet, est omnium albiffimum tartarum. Sal tabari, eft fal alembrot. Samech, eft tartarum. Sal tartari , remedium o

mnium vulnerum.

Sandaracha,eft auripigmentum rubeum, naturama gis excočtum.

Saphirea materia, eft liquor in quo non eft aliqua impuritas vel corruptio, ſed eſt liquidum ab impuro quovis fegregátum. Sanguis calcetus, id eſt, infrar calcis, acer & albus. Sapo fapientie » eftfal commune præparatum in a ll3 III.

Saxifraga, vel Saxifragia, dicuntur omnia quæ cal culum , lapidem, aut arenam expellunt.

Saxifragus , eſt criſtallus palidus, ſupra citrinolus VOCatus cít.

Scacurcula, eft fpiritus offis de corde cervi. Scajole, funt ſpirituales mentis & animi vires,pro prietates, virtutes, atque potentiæ, quæ juxta nume rum elementorum funt quadruplices.Sunt rotæ qua tUOI currus , quo raptus eſt Elias in coelum, quæ fumunt originem ex animo & mente hominis à quo recedunt, & in quem iterum reflećtuntur. Sunt

器

quidem phantafia,imaginatio,fpeculatio & agnata fi des.Sunt etiam & præcipue quatuor illi principes ar ticuli totius noftræ fidei Chriſtianæ, uti Baptiſmus, vera fides in Chriſtojefu,Sumptio Sacramenti coenæ Domini, & charitas in proximum , quæ fidei frućtus maturos exhibet. Per quæ omnia nedum vitam lon 鷺 fed etiam æternam confequimur. De his latius ege Paracelſum in Eucharifia , & expoſitionibus li bro de coena Domini, & audies quæ fatis faciant ani mo pietatis & veritatis avido. K

Scirona , eft ros autumni. |

Scuma, idcm quod fquama.

Sebel,

z z*r cow chrm z cyst. - 14; Sebel , panniculus eſt oculorum ex venarum infla tione. –

Sesta croa, fupra feſtarum fios,ad macem interpre tati fumus tranſpoſitione,quod aliividerentur longius

rem à rore marino, & croco petere. Sedativa,medicamenta funtut mitigativa dolorum,

quietem ægris adferentia, ſimul curativa, & fanativa. Sephirus, eſt apoftema durum & exſiccatum. - Semen Veneris , dicuntur fquama æris.

Seraphin, eftineffabilis virtus,& immenfa potentia coeli,& præfertim angelicus chorus&fchola coelestis. Serpheta, eft medicina lapidem

蠶

Serpentina pedemontana,eftinfignisherba vulneraria. Sibar, eft argentum vivum. — ப Sibedata » est hirundinaria. Item lapis quo colores tĆIllintur.

Silo, eft terra.

Similitudines,dicuntur figuræ cæleſtes,quæ rebus affimilantur nos concernentibus.

Simur, eft gilla, vide ſupra. Sinonia,est gluten album articulorum. Et Sinovia. Sirones , funt puſtulæ fcabierum in manibus præ Cľt1m.

Sirza, eſt efchara. Solin homine,eft inviſibilis ignis influens à fole coe -

lefti,fovensnativum ignem in ỀominessiestÀ u Ill[Il a Somnia, funt operationes quæ fiunt inter dormien

dum ab astris & fideribus in homine. Sophia herba, confolidarum est ſpecies nobiliffima, quo fit ut nonnunquam aurea nominetur , nondum

quibuſvis cognita. Illyricis vero & Liburnis familia riffima. Si folium ejus ore maſticetur, labia contra-, hit, & fupra caulem existens adhuc laceretur,per feip fum conſolidatur,ňobilistima dulcedine Pellet ac bal

famo.

‫ينبد‬

N2 *

•

**4 г. кхrco v снrм rси М. Sophiße, funt magiſtri noſtri, quæ fe præfumunt omnium fapientiſsimossoniniafcire ac intelligeresni hil etiam ignorare, cum nihil fit iſtorum Dostorum Græcorum fapientia, præter meram fiultitiam , elo

quentia,vel facilitate linguç potius aftu faſtuque pal liatam , captioſiſque munitam fyllogiſmis , quorum

omnium fi neges principia, mox ruit corum Gigan tum fabrica Nembrothica-

Scuta tahef, eft teſtudo.

│ │

│

Seb, eſt aurum, vel alumen. Sed , idem. . . . Seb,immaturi coloris,eft fcabiofus.

* * *

Scatea, dicitur fecunda tartareæ urinæ ſpecies » à foetore nomine fumpto: eftque indicativa omnium ex

tartaro putrefactionum, ejufquc fignum. Scanton,eft foetor urinæ. Vide lib.i.tract.ii.fol,pag.2. Secur, Aurum.

Sedaffeft concha marin2.

Sedhe,eft Cynobrium. Sednia, )

Seden, X-Eſt fanguis Draconis. Segax »

Sedma , 29-Sedune , eſt Hæmatites. Sendanegun, Sendanegi, Hæmatites. Segith, Sagith, }>Eft vitriolum. Sernech,

Segregatio, ef folutio integri in membra diſlocata. Hic enim non confiuunt refoluta, ut colliquabillia, fed quælibet pars fecretim tenetur. . ' Segregatio, eft Diſtrastio & Extraćtio. Sel, eſt Sambucus. |-

Y selatus, Sati

:: }-Eſtargentumvivum. |

Salat, J

seleni:

szaxz co w carM z cynt. Selenitis lapis, pro

is;

ម្ល៉ោះ fpecularihabetur.Sed La

pis Arabicus proprie e lapis fpecularis, potiffimum illa ſpecies quæ ebur repreſentat. Plin.

si Selenites, eſt lapis fpecularis, proprie illa eſt ejus ſpecies quæ candidiffima, foeneftræ,lignis lævigatis loco plumbi. unde fiunt x

Diofc.Selenitem Aphrofèlium diciair,quia noĉtuin

veniatur imaginem lunæ reddere, & id facit lapis fpecularis candiềus, nam aperte in eo confpicitur luna fplendens,veluti in fpeculo,fed an cum luna augeatur, 3,4

vel decreſcat neſcio. Humor hic lapis concretus effe videtur. Plin. lib. 37. cap. 1 o. Selfas, eft filix. Semafor Femaf, eft lucidum Carici. | Seperatoriü,eft vas tranſmittens quodammodo uni |

พ.นี้

forme oblongum, orificio ad capacitatem auricularis

digiti aperto, cui materia infunditur, & fundo,in mo dum acus acuato materiam rurſus emittendi gratiá, præditum,cum annexis anfis duobus,liquoribus invi

cem ſeparandis accomodatum. Separatio; Elementorum.

separatio per abfceffum eſt cum partes naturarum diverfarum commiſtione abfcedunt à ſe mutuo, & ad

regiones diftinctas feruntur abfiftentes mutuo. Eft que duplex, difceffus, dilutio. , . Separatio per abfirastionem , eſt cum aliquo infiru mento partes diverfæ, à ſe mutuo difclufæ, altera, ab altera abſtrahuntur.

li: -

Et hoc fit

Ablutione, &

, five fintres

liquidæ, five ficcæ, Separatio per dilutionem, ad latus perficitur per lin trem humili margine oblongum, & altera parte in a cutum tendentem,qui manibus verfari,&hinc inde a gitari poſſit, alteraque parte latiorc impelli. ‫مع ک‬ *

136 z Ex r c o N c Fr? At r c yr Mt. ... Separatio per dilutionem , est cum terra copiofe diluta ita feparatur, ut gravibus fubſidentibus, levia

emineant,medium occupent media. Et quoniamejuf modi lotio in lutofis, terreifque, vel ad hanc confi ftentiam redaćtis, per pulverationem, calcinationem

& alia, locum habent potiffimum, veteribus ºrtræt Avaría rećte eft dićta.Miniſtrat autem ei abſtraćtio,de

pletio,& nonnunquam filtratio, & ſimiles functiones. Soluta enim & turbata & ad fuafpatia delata, mox

funt deplenda&transfundendapei filtrumfetaceum, alioquin confunduntur denuo. - , " Septamen; eftferapinum.

. Septentrio, eft aqua fortis. Serex, eft lac acetofum.

Sericon, eft|Minium, Sericiacum, eft Arfenicum.

Serapinus eft gummı arabicum.

• Serpen ſpiritus caffitatis, eſt Mercurius.

, Servus fugitivus » eſt Mercurius. Hermes propter

* -

humiditatem fugitivam ſic nominat. Sidia, eſt lima.

Sifantis, est terra argentina, fimphus. Sigia, vel Eſt Storax liquida. Sigra, Sigillum, Hermetis. Orificium vítri. Sirza, eft Efchara.

–

. Silex lapis, quo utimur in igne excitando: Silex di "

- -

citur: quafi ex eo faliat ignis. Hoc nomen convenit pyriti. Et cum Plinio, pyritis genus eſt & non ſpecies, imo lapis ominis unde excitatur ignis, Silex eidena

erit Pyrites ab effectu.Ral, tag. 43 ad pag.4; ; refert varias Silicum fpecies. Siliquit. pondus $:'organorum. - . . |

Simmitium, eſt Cerula. " ,

Sinapfir

Z exºr co N c F1 r. M r c y M. Sinapifiseft bolus armenus. Sinopis, eft Minium,à Synope urbe. ‫و‬Sypbo ‫ سﺭع‬A water Squirt. Syringe ; Siricon de plumbo, eftcinis plumbi. Siringe, eft Calx.

187

Smaragdus, eſt à veteribus Aſtrologis dedicatus Mercurio.

Smaragdus, inter gemmas habet tertias, quia nulli

us coloris eſt jucundior afpećtus:nam irrigua grami na& herbas amicas,frondefque omnes virore fuperat. Deinde folus gemmarum contuituimplet oculos,nec

fatiat : primo recreat obſcuratos aliarum rerum afpe étus colligitque vifum. Plin. & Sol. 12. Ponit Smarag di ſpecies.

Smaragdus,adverſatur veneno, & venenatis.Ferunt fi venenati oculus alicujus animalis, rećto aſpexerit , illum,obcæcari.Præfervat ab Epilepfia,fanat lepram,

confortat vifum, memoriam,retinet coitum,& digito geſtatus fertur rumpi in coitu. Smyris lapis, eſt duriffimus & afperimus. Annularii fculptores,& alii artifices eo lapide expurgant & nunc feindunt certo artificio cum illo ipfo alios lapides, . ZDiofc.utilem dicit ad erodendum& urendum,& con-

venire gingivis ulceratis & dentifricio. Solatur,eft argentum vivum. Solelafar, eft alkali. Solutum, eft liquefaćtum.

- */

Solutio, eſt prior Chymicæ praćticæ pars, qua re rum coagulatarum compages folvitur, & attenuatur. Hæc multis diftincta eſt ſpeciebus. Sed nomen apud artifices in ufu diſciplinç de una familiarius&frcquē tius ufurpatur, quam de altera & nonnunquam certa - * *

帕

quædam generis vocabulo folo defignatur. N' 4 Şolutiº -

z zxrco v

I 33 ·

CA? TAM I C V Af.

W Liquatio & Segregatio: vel

salaisest duplex, ម៉្លេះ

នុ៎ះ

Sol fequium, eſt fulphur.

----

Sorus, vel fory, ex eodemgenere est quo Melante ria, ejuſdem fere coloris veteres crediderunt forum,

& melanteriumidem effe,& profećło utrumque tran fit in calchantum leucon, quo pingunt fulloncs. Sed

forus ineft virus grave, ita ut naufram moveat, quod melanteria non facit.Optimum est AEgyptiacum, quod

frianti nigrius apparet, in multa dehiſcens foramina, fubpingue-aftringens, olfaćtu » & devoratione ma gnum virus olens.

Spagiria feu ar fhagirica, eſt quod purum ab im

V puro ſegregare docet, ut rejestis fæcibus virtus re manens operetur.

' '

Spara , etiam invenitur in fodinis plumbariis iuxta Barhoelin Comitatu Darbienſ in Anglia,lapis albus

fimilis gypſo, valens contra calculum. Spatula ,feu obex, Latum inſtrumentum eft in mo

dum ſpatulæ factum, quod furnis compoſitis ad au gendum minuendumque calorem infervit. Specificum formale, est quod ſpecies per formales -

proprietates faltem refert. Et licet materiales virtutes

concurrant,formales tamen excellunt, & illæ potifli -

mumelaborandoreſpiciuntur.Est&tinstura;&oleum. Speculum citrinum, eft Arfenicum citrinum.

Speculum album, eft Arfenicum defçenfum. Speculum Indicum, eft limatura ferri.

Specular, Lapis Lunæ, Affrofelinum. , S Solis, & Sphæra, Lunæ, - Quinta effentia. -

, Spiritus, estaqua folvens è re ſimplici, & acri pro dusta cum ignei halitus natura. Potiffima eius pars cft haditus igneus, miftus tamen parte vaporofa. Ita |-

/ |-

գաc

Z E X” / C O N C H TAM I C V Mt.

14p

que & confiftentia ſpecificam obtinet aqueam. In tali

fubſtantia vim rei gerit,

Spiritus,ambigit inter aquam&oleum,&ad liquo rem accedit.Itaque etiam oleum vocatur, præfertim in mineralibus. Et ſpiritus quidam funt oleofiores». , quidam aquofiores. Alias ſpiritus nominantur etiam exhalationes earum , ficuti fumi metallici, item fti

bii,ftanni, fios falis,vini, &c. Clangor Buccinæ. Spiritus Chymice funt 7. principales. Spiritusfatens, eſt fulphur.

spodion fios, eſt ærugo æris. ` .

:....! EtTutia.

外 Spodiu?»

· Spodium, eft cinis auri.

Spodos, 5. funt genera.

1. Spodos eftfuligo cinerei caloris, gravior quam Pomphylix. .

2. Lutea,quæ generaturin focis, in quibus metalla ſeparantur.

3. Subterranea cineria.

4. Subterranea nigra. "

3. Subterranea viridis. Sponſus, eſt Mercurius. Spuma, est Cinis.

Spuma argenti , Glette · Spuma maris, Halcionium.

Spuma nitri, Affronitrum, BaurachArabice. Sputa maris, eft fulphur. -

sputam boleterum,Magnefia;aurum ſpistum. Spongia, feu fungus marinus» attrahens & affervans aquam est Zoophyton, neque animal, neque frutex, fed tertiam quandam habet naturam. –4 vicenna etiam fic definit.

Spongia, efi corpus marinum,laxum,rarum: quod cui «dheret abilla nonf.paratur,habetque animas. N

Diof,

īpe,

/ -

z exºr co N c Ef r M y cy M. .

Dioſc. ponit 2. genera, fc.

ஆ

Mas existit denfis, & exiguis fiftulis, albis,cujus. ſpeciei duriores dixere olim Tragos.

Fæmina magis exiſtit foraminibus rotundis. Quidam addunt tertiam ſpeciem, habentem intra . fe lapis duros, & plurimas cavernas. Inveniuntur in ſpongeisin mari in foemina nuclei,licet raro, in mº:

um pomi perfici, aut amygdalæ enucleatæ magni momenti in medelis contră puerorum vermes in ventriculis, plin.lib.; 2.cap. 11.docet omnes Spºngi“ nafci affi, conchis, pifciculis, limo:avul Pra terea in in petris, illis effeacintellestum, quia cum fentiunt fionem contraćtæ multo difficilius abſtrahantur : 8c hoc idem faciunt flustu pulfante,audire enim illas fo num, & contrahi adillum : Probet etiam veſci, & ali

ſpongias conchis, & avulſione emittere fanguincum uccum, & ex radice renafcantur, &c. - Stuc, vel Q Stoac,

Eſt coagulatio, vel congelatio |

stannum proculdubio Arabibus metallum est preti ofius nostro candido plumbo,ficuti apud nos Bif:"

thumquiddam plumbo pretíofius : aliud enim stan numehe,aliud videtur. Et Chy mistæ ſtannum candidumplumbum femperintelligunt Zinn nostrums* il ludtribuunt Jovi, appellantes ſtannum Jovem:Cum Plin.il. 34.c. 16. dicit plumbi nigri duplicem effe ori ginem. Primo, quod proveniatin fuavena; aut quod ñafeatur cum argento; aperte doce: plumbi nigri li quorem in fornacibus qui primumplumbum fluit stannum P: pellari,cum prius docuerit,album confiari ex lapillis nigris candore variatis. Infuper stannum adulterari docet, plumbo albos feu candido, itemal bi plumbi nigrifquc libris. Aº

供 Eft |-

. y

z Exºr co w c et rat f c v M. Dives, Eft|Stannum < Mediocre, .

Isī -

----

Pauper.

Stibium, vel Stimmi, eſt Antimonium. Sulphur ni grum. A Germanis dicitur Sple/glafi. Et Antimoni

um volunt effe fubſtantiam plumbi emortui. Inter dum argento permixtum eſt, ita ut non 醬 fepa retur.Hoc fi fæpius liquefit, tranfit in plumbum. Vis

ejus principalitereft refringere, & refrigerare.

#.. {

Est alumen fristum,

Stomomutos, eft fquama æris.

Stomoma, feu acies,eft chalybis vena pura exNarif. cis, feu Vodlandia, 醬 Fichtelburgium, Ral, pag. )

449. numerat varias ſpecies. I 3. Stella Occidens, eſt falarmoniacus.

Stella terre, eſt Talck.

Stercorum exef, eſt lythargirium, Stratum,

fupcr

- Notum est Chymicis.

Stratum,

Squillinum aziza, eſt fimus equinus. » eſt ſtannum. '

subdustio, eſt abſtrastio per inferna. Filtratio, &

Est duplex. : }

: 皓

Clepſidria. Una per Diſtantiam,

Sublimatio eſt duplex,

Altera

per Superficiem. ºuhlimatio perdistantiam, est cum interfubliman dum & caput mortuum aëreum intervallum intercc dit: Etnon halabilia duntaxatfublimantur, fed&va

Pº"?:?, nonnunquam admodum magnimundi, in quo halitus elevati in mcdio confistunt. y

റ്

би

| -

192 - z * xrr co w e Fự r M r c y M. Subtilatio,eft diffolutio partes fubtiliores à groſsis feparams.

ίνικ

satilaisest duplex,4“”“”“” макеохронки.

Subtilatio utzę%ęátus,quando corporabrevifpatio temporis diſſolvuntur. Elevatio, vel Eftque Defcenſio.

Subtilationaxesztérix», cf. quæ tempore longiori res diflolvit. Exaltatio, &

Eftque

Digeſtio.

Succus, est effentia proxime è corpore confiftentia chiliformi extrasta. Vicinior magiſteriis fuccus eſt &

nonnihil corpulentiæ fecum vehit,quin fi cum myfte rio conferatur, corpus dici poterat, eum non fit ita e laborata ,fed adhuc rudiorestentia, & non raro my

fteriorum eft materia. Habet fecum aliquid វ៉ែ plus minus,pro rerum natura. Id cum fit vaporabile, aut exhalabile, facile fieri poteſt ut fuccus liquidior

paulatim per digeſtionem inſpiffetur, ut concrefcat, unde fuccus concretus vel refpiffatus nominatur.Ve terum Rob, Sirupi, decosta, fapæstinctus, quorum -

fermentatione fit extrastum potentiale. Succina feu Succinum,Succinæ gravide, Rul.enume rat 7.ſpecies, pag.45 1. · Succinæ liquide feu pellicude, fpecies 13 pag.45 -

Succine eraffe, fpecies i 1, pag 452. |

s Succine mixte,cum aliis fuccis,fpecies to pag.433. fEpilepſia ,

{ Paralyfi”. . .

.. remedium est in " Y Morbi; frigidis capitis»

Oleum Succinae efficax -

UEt multis aliis morbis. |-

Sulphur,

» /

Z E X" I C O N C H 1 Af F C VM.

14;

Sulphur, chybur, Pars lapidis Philoſophorum,prin cipium,&pater metallorum,calidum & ficcum quar

to gradu. Nihil aliud eſt quam pinguedo terræ per temperatam decoĉtionem infpistata, quouſque indu

ratafuerit, & ficca fasta. Sulphur generatur ex purif fima ficcitate terræ, vcl terrestri,in qua modis omni

bus ignis prædominatur; Et eſt quafi vapor calidus & ficcus,cauſa & pater metallorum. Vel Sulphur, eſt terra calore excoûta,& in ſubstan

tiam Sulphuris mutata,aquofisterreſtribus, & igneis tranfeuntibus. Rul, à pag. 436. ad 459. Sulphuris ſpecies: Sulphur, eſt principium formativum, partim aëre um, partim igneum, æthereæ naturæ particeps, per J

quod virtus eſt,& vita rebus ineft. Quare & balfamus naturæ appellatur. Ita fal terminator eft, Sulphur in formatorsvim plaſticum habens. Mercurius vapor un ćtuoſus est , qui ab illis patitur : formam effentialem

Chymici Phyſicis confiderandam reliquunt.Alii ifta principia defcribūt. Quamvis viva,mobilis;&ſpirituofa ſpecies, quæ in halitum attenuari poteſt, eft Mer curius: ſicca, confervans,& acuens eft Sal. Urens ca

lida & puriffima eft|Sulphur. Notabis hic peculiarem

fignificationem vocis Mercurii,quam non potes con vertere cum hydrargyro, ut alias. Ita vita hic non eft Galenica, aut Ariſtotelica, Sed Chymica, quæ re- . ſpicit crafin unde funt facultates & vires. Et aliud eft

Sulphur hoc, aliud Sulphur vulgi. Sulphur, unum ex tribus illis primis omnium re rum, eft oleofum illud quod ardet. Sulphur rubeum , eſtarfenicus: |

Sumbi, eft

Acetofus, & Crocus,

superficies, eſt albumovorum.

* ., -

194

z Exºr c o N c FH Y Mr C V M.

} Viride Romanum, vel

Simar, eft

Viride æris.

Suprema Medicina, cum purum ab impuro, id est, virtus à ſubſtantia feparatur.

Sortilegium, est præfagium ſpirituum. spagyrus, vel Spagyricus, dicitur quicunque novit optime diſcernere verum ಟ್ಲಿ , à bono fequeſtrare malum,& impurum à puroſegregare,feparare,& ab jicere binarium,unitate fervata.

º spara,eft vis mineralis ex Ilech primæ fubſtantiæ, ex primo ente, id est, ex majoribus mineralibus. $parallium, clyfter uterinus, Sperma aquæ fortis , eſt ejus foeculentia. Sperniolum, velfporniola, eftcruor, liquor eſt ſper ma ranarum,vifcofa&mufcilaginofa materia in aquis -

COINCTEta,

Spiritus animalis, est vis animæ, per quam corpus appropinquat acquiſita fimilitudine, ad coeli propon, tionem adæquatam & incorruptam. * Squinantia, eſt apoftema colli. • Stannar, eft mater metallorum,fumus occultus ex quo metalla generantur. : Stellio aduſius, eft cinabrium.

ஆiா, eft や ^ y •

Am. 3 113S Sulphur nigrum. -

‫میر‬-

vide Antimonium.

Stiptica, funt medicamenta conſtipantia & exfic Gailt 12.

Struma » ef botium, Scrophula. Succubus, eſt ſpiritus noĉturnus muliebris illudens -

hominibus dormiendum inter, ac fi rem haberent cum venere. Mafculus imponens mulieribus incubus dicitur. Ephialtes » Suppreſſio noćturna. sº

5 ассии

1. , ,

----

z exz co w ceł rzu z cyw:

Succus, albus, eſt argentum vivum. :

Suffo, eſt panis porcinus. Sibar, ſtella etuta, idem argentum vivum, Sulphur, vitriolatum, eft fulphur à vitriolo deco ĉtionc traćtum per aquam communem , cui innatat.

Somna, eft operatio fyderum in homine, quæ no čtu fit in ſomno.

Sylo, dicitur totus mundus. Sydia, eft Luna.* Sylphes, dicuntur pygmei. Sylvefires aërei homiries,&fpiritus

蠶

aërei, fylveſtres homines nemora defertaq; loca fyl (ย

varum inhabitantes,nobis ſtatura multo proceriores ac robustiores, qui loqui neſciunt. Quandoque talis

à Germanis mercatoribus captus, quem non ufquc adeo ftrićte retinuerunt fècum, cibum & potum ap ponentes, edere tamen aut bibere noluit neque loqui. Timore maximo perculfus & anexietate continua poft tertium diem occubuit. Diutius inter homines

vivere non poffe perhibetur, ut monftrum contra na turam ortum inter animantia naturalia, præfertim ra tione prædita. -

Syphita prava dićta.

, morbus eſt vulgo chorea S. Viti

‫مر‬

Syphiia firićia, morbus eſt phantaſticus ambulo num, noĉtu inter dormiendum.

Syrenes,funt monftra marina ex Nymphis nata. Sympathia, nihil aliud eſt, quam Naturæ conve

nientia quædam,à confervatiene virtutis unius ad al teram : Antipathia vero communis affectio duabus aut pluribus rebus mutua,inter fe invicem repugnan tia difcordans. Talis eftin natura hac Macrocoſmi

ca Aëris hujus & illius, cum hoc vel illo five con

cors continuatio, five diſcors diffenfio, de riu:

000 S CCCLCCC CCCCCCCJLLS LLLLLLL LLLLS LLLLL LL LLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLS LL LLL LLL LLLLL LLLLLLLLS LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLS

LLLLL LLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLS CLLLLLLLLLLL LL LLLLLLLLL LLLL LLLLL LLLLLLLLCCCS

LLLLLLLL LLLS LLLLLL LLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLLS LLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLLLLLLLS LL LLLLLL LLLLLLLLS LLLLLLLLLLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLLL LLLL LLLLLLSLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLL LLLLLLLLS SS

LL LL LLLLLLLLLL LLLL L LLLLLLLLLS LL LLLLLLLLLLLLS LL LL LLL LLLLLLL LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLL LLLLLLS LLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLLLLS

LLLL LLLLLLLLL LLSLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLSLLLLLL LLLLLL LLL LLLLLLL LL LLLLLLLLLL S LLL LLLLLLLLLL LCCLLLS

LLLLL LLLS LLLL LL LLLLLLLL LLLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLS LLLLLL LLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLLLLS LLL LLLLL

CCLLLLLLLS 0S LLLLLLLL LLLLLLLLLLL SLLLLLLLLLLLL LLL LLLLLL LLLLLLL LLLLLS LLL LLLLLL LLLLLLLLLLLLS LLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLS LLLLL LLL LLLLL LLLLLLS

LLL LLLL LLLLLLLL LLLLLLL LLL LLllLLLLL LLLLLL e LLLLS LLLS LLLLL ee LLLLSLLLLL G LLLLLS LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLL LLLLLL LLLLLLLS LLLLLLS SS

LLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLLL LLLL LLLLLLS LLLLLLLL LLLLLLLL LLLSLLLLL LLL LLLLLLLLLL LLLLS LLLLLLLL LLLLLLLLLLLLL LLLL LLLLLLLLL LLLLLLLCCCS

LLLSLLLLLL LLLLL LLLLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLLLSLLLLL SLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLLS

LLL LLLLLL LLLLLL LLLLLLLLLLLL LLLLL L LLLLLLL LLL LLLLLLLLLLS LL LL LLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLLL LL AAASS LLLS

S S

LLLLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLLLLLLLLLL SLLL LLLLL LLLLLLLL LL LLLLLLLLLS

LLLLLLLLLL LLLLLLLLLL LLLLLLL LLLLLLLLLSS0SAAMttttS LLLLLTAAA LLLLLLLLL LLL LLLLLLLLLLLLL LLLLL LLLLLL LL LLLLLS SS

LLL00L

| z E xrr co v c Er rna r c prat. 197 º tam, adeo ut Myrti brachia & virgulta per oleum ju

cunde repunt , & ambarum radices mutuo amplexu

# amice fociantur, nec alia planta præter Myrtum juxta * 'oleum magis aflurgit. Magna eſt afparagi focietas a cum arundine, fed vitis laurum non amat. Est & Symº pathia, & Antipathia vegetabilium, cum hac vel illa terra.

# , Populus, Salix, Perficaria amat aquas. Trifolium, * Satyrion, herba Paralyfis,prata. Origanum,Chamæ a pytis montes: Habent etiam vegetabilia ſua certa u tempora producendi.

a - Est etiam mineralium concordia & difcordia , ac á metallorum. Argentum vivum auro amicum, cætera : metalla non tranſmittit & fuftinet,auro cedit,ut ſub

::: fidat: Innatant ipſi omnia metalla, excepto auro, id ::: folum ad fe trahit, & comple&titur. Stupendam Sul Ei phuris & Nitri quis ignorat antipathiam. # , Porro corporibus quibufdam naturalibus, virtutes

# quædã infuntMagneticæpeculiares, ad defećtus mor i boſque curandos. Scorpio propriam inflićtam pla gam fanat;Buffo exficcatus,extrahit venenum Anthra cis,velCarbunculi peſtilentialis.Rana ićtum animato rum venenatorum curat. Eft virtus magnetica etiam s & ſpecifica Cancris ad canis rabidi morfum. Talpæ ad Parenychiam. Cranio humano ad Epilepſiam:fer

pentibus oleo præfocatis ad ulcera maligna » fangui nis hirundinum ad Epilepfiam.Teftis ovorum ex qui- : bus pulli exclufi funt, ad Calculum,Sanguinis turtu-,

i rum ad Appolexium & Paralyfin valent. :

*^^^^^^^^^ -47kse}-talcum,eft materia pellucida fplenden:

* * clarà unionum fimilitudine» tenuiſſimis foliis . : ை

о * |-

com pasta, -

W -

19s

z Exer co w cara rcy M.

compaĉta,& feiffilis, cujus quatuor ſpecies exiſtunt, , alba, flava,rubea, & nigra.

* Taffus, eſt lumbricus. Tartarum,eft vini calculus, autlapis vaforum late

e ribus adhærens.

Tartarus, à fimilitudine dicitur à Paracelfo calcu lus in homine, renum lapis, & arena , reliquorum . . quoque membrorum,ut glutinis albi, cujus tartarum podagræ cauſam ponit.

Tereniabin,eft pinguedo mannæ. Eft etiam mel fyl. vefire tendens ad modicam nigredinem , non ex api

bus fed ex aëre decidens in campos, arbores, & her bas, dulce quemadmodum aliud mel. Reperitur in bona quantitate menſibus æftivis, Iunio,Iulio &--Au gufo. Veteres threr vocaverunt.

Telon, dicitur ignis, tanquam telum. Temperatum, eftomne quod propriam naturam do

mat frænatque aliam admittendo, ut eft vinum adu ftum vel aqua ardens. Tabaiſir:Arabice, eſt ſpodium. , Tabula ferrea, eftinftrumentum fcrobibus hæmif -

phæricis, feu acetabulis compunéta,ad excipiendum probationum effuſiones. • Tabergeta, eft albificans. Talc, eft vinum coćłum.

Tarith, Rufeias, eft Mercurius. Taro, cft Lentifcus.

Targar, eſt oleum de Juniperis. Tain,eft bolus armenus.

Talcum, creditur effe vox Arabica,fignificans ſtel

lulas micantes. Chymici foſfores metallorum ita co gnominant lapidem coagmentatum ex foliolis » feu

fquamis, qui igne perpetuo ſubfiftit immutabilis. Ha

xum fquamæ aquis fæpenumero diſſolvuntur & fin *

---- »

- --- - - -

----

duntuts

z = xr cov c я тм г сили.

I 99

duntur;quod argentum, cattarium,vel talcum dicitur. Tefra, eft cinis.

Tegula fornicata,eft vas terreum ventilabris & offio pervium, oblongum ad tegendum carillos, ne operæ polluantur favillis, utque calor eo temperatius mate riam elaborare poffit formatum. Quidam hanc tegu lam cum fundo connećtant;alii fundum ab illo ſegre gatun faciunt:quod poſitum eftin cujuſlibetarbitrio, Tenta, Alias peniculus, penecillus. -

Terra Melia, Olim ex Melo Infula ferebatur, colo

re ſimilis Eretriæ cinereæ afpera taċtu, crepitans de rofa pumicis modovim habet alumniofam. Diof.Eft

lapis quo folent vulgo abſtergere barbitonfores pel ves. Pallidus eft in cinereo & 畿 abſtergit ſpecu la,& omne quod mundum ita effe debet. Omnis ter ra eligenda eſt,recens, mollis, non lapidofa, friabilis, quæ

Řcie refóstur.

Terra figula, eſt argilla vel creta.

Terra ampelitis,quaſi vinaria feu pharmacitis nafci tur in Seleucia Syriæ,laudabilis inprimis, nigra,bitumini ſimilima, affiilofa, carbones referens æquabili fplendore,folvitur oleo: Vim habet diffipandi,& re

frigerandi. Terræ, in fodinis reperiuntur, quæ quoad colores -

argillæ ſunt fiumiles, fed fola ficcitate, unde fiunt di

ftinguuntur. Quædam eſt candida, quædam nigra, quæ eft nigitis, quædam lutea, quæ eſt ochra, quæ dam pumicea, quædam purpurea, feu rubea, quæ eft fandaracha, quædam eft viridis, quæ eft chryfocolla, quædam eſt cinerea, quædam eſt coerulea , Græcis

liyanon, Latinis coeruleum. .

Terra Lemnia,fic dista, quia ex Lemmoafferebatur.

-4 vicenna terram figillatam, & lutum figillatum di

cir, quia à Sacerdotibus Dianæ2fignabatur imagine – Dіанат»

2oo

Z EX" I C O AV C H T M I C y M.

Diane, in cuius tutela erat, vel Capræ, quæ Caprino

fanguine mifcebatur ; Unde fphragida argos ( id eft) figillum Capræ nominatur.

Pro illa quidam hodie

creta figulina fignata utuntur, ut Plutearius monet. Deus homines ex terra ruffa creavit, è contra homo

in terram folvitur, & terra illi contra venena, & mor

bos gravistimos pro antidoto eſt, & volunt illam ip fam terram, Lemniam maxime conformem effe in tem

peramento humanæ naturæ quod etiam conftat. Eft Terra figillata, Ceſarie Majestati, & candida,&

rubea fcorpione infignita, quæ ab ipfo Imperatore confecta, viribus haud cedit terræ Lemnie Turcice.

Terra Eretriades, Dioſc. ponit duas fpecies terræ.” Albam & Cineritiam,quæ cum mollis fit, & trahitur per æramenta, refert lineam violaceam : & illa tum

optima eſt. Vim aftringendi, refrigerandi,molliendi, cava explendi, & fanguinolenta conglutinandi habe re docet. Plin.lib.; 5 cap. 16.laxatæ & paratæ. Terra Chia , Candida & cruftofa , eftfimilis terræ

Samiæ tum forma tum virtute. Præcipue illa com mendat colorem corporis, detergit in balneis pro ni tro maxime cutim mulierum s hæc terra reperitur in Saxonia multis locis.

Terra Samia fecundum Diofc.eft duplex. 1. Candida levis, tangenti linguæ glutinis modo adhærefcens , mollis, fuccofa, friabilis, cujufmodi eft quam alii collyrion appellant.

* 2. Altera cruftacea, cotis modo prædenfa, urun tur & lavantur,ut Eretriades, viribus illis funt vicinæ.

Siftunt fanguinis rejectiones,fluxiones vulvæ,profunt teftium & mammarum inflammationibus & venenis, & iĉtibus ferpentum. · Terra Selinufia,eandem habet naturam quam Chia |

& Samia, præcipue illa candida, quæ reſplendet. Veł *4*

Цt

/ |

z zxrr co w cĦ rM z cv nr.

2or

ut Plin. dicit laćtei coloris, friabilis & celerrime dilui, 1IlOIC.

· Terra Cimolia, Hujus terræ Dioſe ponit duo gene- , ra. Alia candida , alia ad puram inclinans. Optima

vero quæ innatam pinguedinem habet, & taċtu frigi da fentitur. Vis eft diluta, excutiendi, cohibendi, in

frigidandi.

Terra rubea, eſt bolus armenus. Aliquando Auri pigmentum. Terra fletida, eſt Sulphur. · Terra foliata,eft Mercurius.

Terræ genera,4ı.enumerat,Rulàpag.468, ad p.47o. Terdine,eft valeriana. Terdiola.

Testudo, eft fpuma maris. Et Limax, anacium al bum & rubeum.

Thebayco, eſt Cuprum. Themianthus, eft aurum.

Thiſma, Minerarum Venæ & progreffio.

z ophi & pumices quorum enumerat Rul,pag.471. aầ47 3. 25. fpecies. Vide Pumex. Thyites,lapis eft fabviridis coloris,veluti Jafpis re pertus in Æthiopia, de quo parum vel nihil apud fcriptores conftat. . Tintifatum, eft Sulphur. - Tiletten, eſt lamina ferri.

Tapfaria, eſt aqua hordei. Ptifana. zinātura, eſt arcanum fpecificum cum effentia & qualitatibus formalibus etiam colorem rei habens,ut in fui fimilem naturam tingere poffit. Hæc ſi optime claborata eft, in valde tenui perſpicua fubſtantia ap paret, tanquam effet aër perſpicuus & purussat colo ratus certo modo, colore perfpicuitatem non prohi: bente. Itaque fine fedimento longo tempore durari poteſt. Neque tam elaborandi gratia petitur ? quam -

.ു്

effica

----

2oz

z zхrco v сяrм r силе.

efficaciterad fuinaturam immutandi,quantum difpo= rei&patitur. medicinafirmendam plurium advale , fitio -tudinis ,menoitaItaque ruatſein r fanitatem adhi

. .‫است‬

betur, ita ut ob validam virtutem etiam renovandí

poteſtatem habere dicatur, cum omnia membra;fan guinem ſpiritum & calorem reddat, ufufui vegetum & valentem. Tinĉiura, eft duplex, -

Produċta.

Aperta, eſt quæ in fupeficie,fponte naturæ fe con fpiciendam offert: qualis eft frequens in mineralibus.

Tinĉiura Produsta est, Que à centro adfuperficiem producitur &extrahitur,In pleriſque enim aliis in oc culto receffu calor virtufque eſt, quod alias dicunt in potentia effe, unde per exaltationum modos eſt pro

} Aperta, &

ducenda antequam extrahatur. Nobiliſſimæ hic funt

tinóturæ metallorum, quedam etiam in vegetabilium confu reperiuntur.

Titanos, eſt calx ex gypſo.

Topazion, dicitur abInfula maris rubri nebulofa,&

ex hac Infula Plin. lib.37.cap. 3. refertus hanc gem mam primùm allatam fuiffe Berenica reginæ Ægy , pti. Albertus,& Evax item & alii unam ejus ſpeciem.

ſimilem dicunt auro:alteram croceo colore fuperare aurum. Dicunt vim illis ineffe contra libidines,& red

dere cos homines caftos, & animatos

- Trapha,eft Capfà. Tricor, eft aurum.

. -

. .

S -

Trigias, eſt Tartarum, trigia, id eſt fæx. Tenacitas glutinis,et refina mineralis,ut refina pini eſt abietis, terebinthina laricis. , , , , Terra auri, eſt lithargyrium aureum. . . . Terra argenti, lithargyrium argenteum. -

Terrafideliseſt argentum, quod alias terra : coe-

* -

«»

eftis»

憎 # Wl:

ノ

z E xrr co w c Er rM r c y M.

2e,

leftis, & cælum terreſtre, pro luna fi fumatur argen tum, qua etiam ratione dici poffet argentum coeleſte luna.

Terra hiſpanica , eſt vitriolum. Tinkar,eft borax. Capiftrum auri. Tinĉiura dicitur, quod colore fuo penetrat & tingit alia corpora,ut crocus in aquam injećtus. rhamatica, dicitur ars per quam inventæ funt ma chinarum operationes aëre, vel aqua motæ.

Thapneus, eft medicina munda & repurgata, Thiſma , eft minerarum dućtus, aut venæ fubter * raneae.

Toruſcula dicitur gutta,ut torufcula pini,pro refinæ gutta ex pino velabiete,toto pro parte ſumpto, Turba magna, eſt aftrorum firmamenti coeli innu

mera multitudo. Est etiam præfagium quod fit ex o-º mnibus, quæ continet inferior elementorum quadru plex mundus. Turbit minerale,dicitur mercurius abfque ullo cor -

roſivo in dulcedinem præcipitatus. Trachfat , eſt metallum in ſua minera adhuc cxi -

ftens.

}

umbrarum funt & ſpectrorum invifibi les,rrarames, auditæ tamen , aćtiones. s

rrifertes, dicuntur ſpiritus ignem inhabitantes. z'rigonum,est ſpirituum aftrorum tranfmutatio qua druplex, juxta numerum elementorum quatuor. U numquodque regit ac durat ducentos annos;Ut quum trigonum igneum incipit ſuperni Planetæ fuam con

junationem ſemper habent in igneo figno, donec tri gonum hoc durabit:fic de reliquis: · Tronss,e} Tronoſſa,dicitur coeleſtis ros ex aëre na tus omnium dulciffima fpccies mannæ, denfa, tenax, & albiffima præ cæteris, ex mercurio regionis me

diæ

; !

2o 4

z zx z co w czaraz z cvat.

diæ generata, & ſeparata prorſum ab omni fulphure

falovere & æſtate decidit,maneque reperitur foliis . arborum adhærens ut alia manna. &

Truphat,eft occulta virtus minerarum, quæ quod

que metallum cogitac promovet in ſuum effe præ , deftinatum.

Tranfudatio,eft fi in diſtillatione defcenſoria effen tia prolestata tranfudat, guttatimque in receptacu lum defertur, calore fupra admoto. Focus enim fu

pra eft circa ergaftaculum; unde igni circulari agi di citur. Furno fit defcenforio,balneo defcenſoriosare na deſcenforia , & ſimili arte.

Tripes ferreus vas eſt , aliud vas materiam calefa

ciendam continens, recipiens ex ferro fabrefaćtum.

Tritorium ; (vulgo infundibulum) eſt vas tranſmit tensin fuperficie latum ; & paulatim acuatum , cum manubrio annexo formatum.

Tumbil,eft terra.

- Tumbaba,Timpabar, eftfulphur vivum. Turpethum, ef coagulum fpecificum fixum, quo. -

circa etiam abſtraĉtis impuritatibus, & indomita vo

latilitate fegregatis,inimo vaforum confiftit & para tur maxime ex-mineralibus, quorum effentia, & vis - fpecifica potiflimum eftin parte conſtante,autfaltem ut uſibus artificiofis accommodata fit, in hanc for mam redigitur. Vox Turpethi ex Arabum fermone,

quo feu corticem herbæ ferulaceæ » feu radicem fignant ( quanquam poſtea medicinæ ex genere tithy mallorum ſimili fit accommodata)in chymiam irrep fit propter conformem fortaffis effestum, quidepre henfus eſt in Mercurio certis modis in arcanum re

daéto. Itaque ne quis vegitabile Turbith intelligeret, adjecerunt Minerale. -

V. Vege

зо4.

г. в ҳrrco V с ч Тли гc И. М.-

ఱఱఱఱఱఱఱఱ V. Egetabilia, funt viridantia radicem in terra defi

xam habentia , truncum & ramosh aëre, ut funt

herbærplantæ, & arbores. : Verto, eſt quarta pars libræ. . Viltrum Philoſophorum,eft alembicus, abſolute ta men poſitum, eft manica lanea in modum hypocrati cæ, vel ut lingula per ណ្ណ liquores clarificantur. -

Vinum correéfum » eft alcool vini.

vë

* Vinum effatum, eft quod herbarum vires attraxit, vel aliorum quibus affufum fuit.

芷

Viriditas falis , eft liquor aut oleum ejus viride. Vifcalcus, eft vifcus ramofus arboribus innafcens»

ut vifcus quercinus , malorum, Ø c. Pix decoćta ex cimis ,

, vel

Vifcus proprie, ef <

tiLocuſtis arborum.

Kiſcus fecunde generationis, eſt cruor qui defcendit

à falibus.

Kifo, dicitur fupernaturalis ſpirituum apparitio,

*」

*讹

oculis quodammodo conſpicua. " hominum Vitriolum jj vitriolatum,eft vitriolum

ex minera trađum, & liquidum, quod coagulari ne

quit amplius, vel à minera æris,tractum calçanthum. | Kitriolum novum,eft vitriolum album.

# #

Fitriolum Romanum, eſt quod maxime viret, ut atramentumviride, Volans,

ſé #

மு.

Eft argentumvivum.

Vnquaß,

略 V

Valrat ,

Yleac,

; . |-

$ Eftfolium. -

;

Үарот,

aоб

r Ех r c o N с н 7 м г си М.

Vapor, fumus.

Vas crudum , eft vas novum.

vas minus, quo res foffiles extrahuntur, Robel, di Cittlf.

ya metallicum, ex metallo factum, infervit ſubti liationi vel fuſioni.

‫لی‬

Subtilationi inferviens, eft

Ahenum, vel Vefica. . .

Wafa fuforia, funt materiam ipſam capientia, quo rum adminiſtra ope mineralia funduntur, ut catillus cinereus, & crucibulum.

Vehiculum, eſt liquor , vel ſpiritus, in quo olea,&

arcana chymica, ad gratiorem guſtum vel faciliorem. exhibitionem ægris præbentur, Vena ,

Veneris,

veibena.

. .

Venas corio nudare, & venam aperire.

Venam, qua parte abundat metallo, luto oblinire, vel terris, faxis, affere, palo tegere. . , Vener, eft Mercurius. . . . . . .. . . . Wenenum, Gifft, Mercurii lapis. * И епии, -. Murpur, Eft Cuprum.

;

–

venter equi, eſt fimus equinus. Ventus albus, eſt Mercurius. ,

Ventus rubeus,eft auripigmentum rubeum. Ventus citrinus,eft Sulphur, Venti, funt ſpiritus.

(Elixir »

rumiylum est { st", *

Vermilion

UTinatura.

* ·

તત

Cinobrium, vel

Minium, - .

z ex"r c o v c Rr rм і с и" м. Vernece,eft Vernix guttofa. Vlrach, eft fanguis Draconis.

го7

Vefica,est vas metallicum ex cuproin forma veficæ vel ovi, duorum aut trium pedum altitudinis, & con venientis latidudinis formatum,circa veftigium aper

tum, ut intra finum fium convénientem lembiểum recipere poſſit, qui adeo cum orificio veficæ quadra re debet,ut tam apte invicem concludi poffintine mi nirmum inde exſpirare queat.Impoſitum capitellum è fuo vertice canalem;duorum aut trium pedem altitu

dinis emittere debet, qui in ſummitate aliud capitel lum ab aheno aliquo ſemperfrigidam continente qua ſpiritus in alembicum elevari, refrigefieri,& conden fari poffînt, circundatum fuſtinent. Ex hoc capitello, , epiſtomium, feu canalis procedit, qui vapores con denfatos guttatim in vas fuppoſitum deducit.

Hujus Yefice uſus, in vegetabilibus non cſt negli gendus. Viride eris,

ノ

Ziride Grecum,< Eft ærugo æris. VelHiſpanicum,

Vitrum, vitri s. genera funt. 1. Ex vitris Europeis præftantiffima funt quæ Ve -

meta appellantur, & comparantur Chryſtallo.

2. Vitra Aſiatica, fuerunt pretiofiffima Sareptana, appellata Sidonia, comparata fuerunt Eleótro. 3. Recrementa vitri, in candido viridia. 4. Recrementa vitri rubentia.

5. Vitrum quo tinguntur Metalla. · Vitrificatioeft combuſtio,calces,& cineresin tranfi, -

parens vitrum convertens.

Vitri fel, *рита witri, *

}

Germ.

Glaſgall. -

Vitrum

/ /

зо8

г. вхт со м снrм г си М.,

Vtrum nigrum, Smalta. Ymbilicus Veneris, Lapis eſt feu gemma,coloris in *

terdum rubei aut candidi, aut purpurei. Dicitur um bilicus Veneris, quia ab altero eius latere, cum fit pla na ab altero, quo elevatur , duabus lineis, (veluti in

domunculis cochlearum) ventrem rotundum quafi pomum, & umbilicum formofæ puellæ refert. Verum. Germani magis refpicientes ad formam ejus, quam refert à latere elevato prope modum fabæ magnæ : deinde ad patriam ubi reperitur, vocant eam quafi

fabam maris ; quia reperitur in cochleas ad mare, in

littoribus. Dicitur conciliare gratiam puellis, & pluri muni facere ad formam, & amorem, & ad morbos puellarum. Yngofa, funt hominum pecudumque excrementa. |

Vngula, Morbus oculi, clavus. Vnguentum Croceum, eft Elixir. V rina puerorum , eft mercurius.

W sfida, cft Scoria auri.

·s

, Vfub, >Eft Saturnus. Wzurup,

V va quercina, Veteribus ignota fuit, res magni momenti. Eft autem concretitium quiddam in forma uvæ, ad radices quercuum fub terra tempore veris;ex humore radicum forfitan fuperfluo: faporis omnino

ftiptici;colore foras purpureo, intus candido, & qua fᎥ 醬 In æſtate uva illa perit, & quaſi fit lignea. Tempore ergo veris colligi debet ad radices quer citum, & umbra ficcari,& deinde pulverifari. Illo pul

vere nihil eſt præfentius in dyfenteria,& in omni fan uinis fluxu. Ruland,

ម៉្យា

affirmat fe aliquos fanafle ægros cum illa unica uva quercina.

* * * ** . ::

Ꮴué

憬

(

209

z Exz co w czy raz z cyw. Diftillatio,

Solutio,

V ve Hermetis, >Sublimatio, Calcinatio, Fixatio.

Venus, est Mõibus Gallicus. Par lib. de Chyrurg.

magna folio,463. pag, 2. S.Viti morbus defcribitur à Parac, tomo, 2. pag. 36o. Kitrioli albi præparatio ad oculorum vitia. Para. de præparationibus, pag. 655.

Yolatile, dicitur in genere levistima quævis & fa cile furfum lata materia,ut cinis, pulvis, & fimilia. Komitivum , dicitur omne medicamentum, quod furfum pellens per vomitiones purgat. Vulcanii, vel Vulcanici, dicuntur operarii vel arti

fices femper circum ignem verfantescudendo lique faciendoque. Ylcus æſtiomenum, eſt cancrofum apoſtema depa fcens.

V lißipona, ef herba ferpentaria , præftantiffima ad colicam.

Ymiragines, dicuntur pygmei. Vmbratiles, aut umbratilia, corpora tranfmutata

funt in hominum confpeċtum ab aftris, & fuis afcen dentibus occultis oblata, quæ non fecus atque lemu res apparent oculis, idque per magicam virtutem & efficaciam. Vnde, vel Vndene, dicuntur homines aërei, ter

renique fpiritus.

Vndofa » dicuntur quorumvis animalium excre ImĈIlta,

Vnitas Trithemii, eſt ternarii in unionem redućtio

perabjećtionem binarii, eftque fupernaturalis & ſpa

gyrica: Fundamentum abſtrufarum terum indagi 1115 -

zrs

z Ex"1 c o N C H YM I C VM.

nis. Hac posteriore Philoſophiæ parte, fit tranfitus ad priorem, per medium Philoſophiæ moralis. Vrina, eſt fal refolutum, generatum in hepate,per fuum emun&torium, ut fuperfluum excrementum fa lis à natura pulfum. Vrina vini, eſt acetum, uſurpatur pro hominis u rina vinum affiduo bibentis. -

yxifur,dicitur cinabaris. Etiam Writure. Yzifar.

డ్రిప్రా@ప్రా@ప్రా@@బ్రి®@టి®GGS Ꮃ.

} Est acetum Philoſophorum.

W2met: ** Warnas,

Wiſmat, Q. Ef Leprofum non traĉtabile, vel Wifmadt, S » malleabile, rude ſtannum.

******** 叉恕 præfervativum externum contra pe **ftem collo appenfum, ut argentum vivum avella næ conclufum, & fimilia. -

xeni nephidei funt fpiritus, quibus jųcundum est, atque pro deliciis habent , delitefcentis naturæ pro

prietates occultas hominibus aperire » quibus etiam eft concestum.

-Xifinum Xi/situm »feu - -

- -

ici tur 2CCtUlfil,

Xenechtum,alii prima virginis menſtrua intelligunt. Xenechdon Paracelfo, eſt tabella arfenici, feu arfe nicum cóntra peſtem , quamvis ifta compoſitio non folum habeat arfenicum, fed etiam rubetas, dićtam

num & alia. Vanhelmont vocat amulctum hoc, ze mexton.

xistonetærugorafà. * *

Y.Tarin,

z zxz co w cerra rc yw

arı

ⓞ E

-46іп,

raria, >Eftflos æris. Iaria , j

rdrargiros, est argentum vivum. Telion,

Talos,

; Est Vitrum. -

Тото,

ros,

--Eſt viride æris.

Тn, J -

opifos, eft

Tgr pίβ Tridis, vel

‫ل‬

Pixvel liquida.

" --

}

auripigmentum.

Tride, Tris, Ferrum.

: -

叫

Txir,eft bona medicina. Tfîr,eft pulvis. Тусии я Eſt cuniculus maſculus,cujus fangui

邵一 *

Lagidas, - filices,modo rebus diaphore::impº

ne vitra mollefcere

រ៉ូមុំា , & etiam

stetur quod ab imperitis » falfo hyrco

Daßpus, Ufanguini afcribitur.

******** Z-axilarest

# !# |

Mercurius.

# ‫طاء‬

[Venus,

2:* ,s Viride azis

allt

, , :.

zephena,

– -

. –

* *

212

z exrr co w

C FI YAM I C VM:

* Zephena , circuli funt extremitatum labiorum in auribus. |

Zerna, dicitur impetigo ulcerata. Zinck, eft metallica marcafita,& mixtura quædam naturalis ex quatuor metallis immaturis, cuprea po tiffimum apparet. Ziniar,eft viride æris.

Zonnetti, funt gnomorum corpora phantaſtica. Zwitter,

vel

>Eft marcafita.

Zytter »

- -

Zafan » eſt crocus hortulanus. fFft Ochra,

Zafan,

vel Ocrca.

Zaocel, eft Taxus. Zaibac, )

Zaibuch, ť Zaibar,

Ef argentum vivum.

Zeida , J Zauhiron,eft crocus orientalis. Zaras, cft aurum.

Zarfu , eſt Stannum. Zandick, eft aqua foliata. : Zarnich, Zarпес»

}ERaPigigmentum.

Zarneckºj Zatátnea,

?>Eftflos agni caſti. 2“:”... &иссяria»J

脚

z = xrr co w czarnar cy an. 2ebeb, , ch > Eft ſtercus.

chara, 2 ebd., eſt butyrum. zub, -

2, 3

Eft butyrum

ფº•

crudum.

Zubd,

2eeseft dragacanthum.

zefér,eft pix. \, Zegi, Zet,

7 . |

flos

aris.

2exi,

ஆ函

Eft vitriolum.

zeitrabra, eft fluxile.

zemech, eſt lapis lazuli. zengifur, eft Cinobrium.

;

2ema/arum, Zingar,

Zimar, X-Eſt viride æris, vel fios æris. zynfer, Zericum, eft arfenicum,

Zerifari, eft aqua Cafei. Zinias, eſt fermentum.

Zoroba, eft vitriolum.

Zimar, Philoſophicum.

- , \ YAs

. |

Zenexton , præfervativum contra|ိုး Infervit

duntaxat ut necet, & annihilet ſpeci cum virus quod

tam in aëre externo, quam intus in Archeo cst coń ceptum, per modum antidoti contravenenum rece

Ptum. Vanhelmont, pag. I 52. 133. " г.

орсня

214

\ \

z E xrr c o'rw czy ran r c v Aa.

Operæ pretium judicavi zenechto Paracelf, anne stere judicium Doctoris FranciſciHerring,Medici do ćtiflimi, circa geſtationem amuletorum in ejus pro priis verbis. Mea fententia eft;has Arfenici placentas,

circa regionem cordis geſtaras,nihilominus efficiunt, quam prefervationem geſtatorum,imo potius perni tiofæ & nocivæ funt gerentibus, & hanc fententiam confirmat opinionibus & judiciis aliorum medico rum.

Gerardus Columbus M.D.affirmat fe fæpius obfer

vaffe hujuſmodi placentarum geſtatores, ſuper falefa ćtionē corporum incidiffe in ſubitaneasLypothimias, Syncopen,& alia formidofa accidentia,quæ non defi erunt , donec facculi vel placentæ fuiſſent remoti; & etiam obſervaße alios, licet non in instanti,brevi ta

men tempuſculo poſt in malignas , & peſtilentiales febres incidiffe, à quibus mortem obierunt. Franciſcus Alphanus, Medicus Salernitanus;affir

mat fe vidiſſe arfenici in facculo geſtatorem, pilæ palmariæ certatione fe minus calefacientem, morte

fubitanea periiffe. ,

Mattheus Heſus, refert etiam cognoviffe multos,

qui licet argentum vivum avellanæ concluſum, collo appenfum portaverunt, nihilominus peſte objerunt,

licet agyrte amuletorum iſtorum gę tatores fofpites & incolumes reddere fefe juramento aftrinxerunt.

. Legimus etiam Theophraſtum ; magnum (non fine cauſa)Periclem haud fanæ mentis judicafle,quoniam amuleta geſtaffet. Et ipſe Franciſcus Herringius, affirmat ſe vidiffe multos Londini in thoracibus foeda cava habuiffe fo ramina,ex geſtatione illarum placentarum. ^

-T

Vocabula

’

’--་'-་

** ་

(

་

‘

\ ཐཾ

།

ངུ>-_་_། '

ལྭད྄ ‘

་་

ཌེ

‘

‘I

་

\ བ

‘

༽

‘

༨༥༩/ l

༨

‘

དྭེ །

རྐྵཱི

ལ

་

’

་

‘

༼

བོབྦ

རྦ

༩ '

།་

‘

བོ

་༤ ༽

་

ཊཿ

༥༤/

་

’

l ‘ | \

| \

༤

།

ང/

་

་་

༧

སུ |

། ,

་ ་

. ཡུ

༥༥

|/ ‘

* }

‘ |

’

| 4

|-ཎེ

།

/ /།

Ì ocabula aliquſſa _bemiczz m

་་

།།

་

nem IQM/MF Lzlm [ld—" ་ unx ་ ་ ༼

་

]

་

་ ་

་

. \

‘

༨

’

་

སྒ

‘l

་་

༽ '

‘བྦ

‘

༌

་

༽

ལཿ

\ \

་

‘

བ \

‘

)

༤

/ ' .

’ ſ

༨ |

་

༨

་

།

;

‘ “

བ

‘ རྩྩ

\ | \

་

༨

(།

I'.‘

‘

ཛིཿ \

་

“'

’

“\

་ \

་

x- 'ཤྲོ

་

| ཌེངཿ

\ ་

་

བ

’

ད

་ ༨༠

ཌེ

་

༼ ‘

རྫ རྩ

་

’

་

‘

ལཿ

)

་ ཙ

’l

་

༩༥ |

་་

||!

j ་

་ "‘

་

ſſ’

།

: །ཅེ

ཨུ

----

委毅 1

JVocabula

айна Chymica in

hoc Lexico ante omiffa,adfinem hujus Libri adjunxi. $#@ Lchahef Martini Rulandi, Michaelu To ğ xitus,& Theophrasti Paracelf,&-Altaheft Ň) Baptifie Vanhelmont , eorum fingulis

#AV% deſcriptionibus mihi videtur effe unum #XS:#-# & idem. ~

A Martino Rulando, fic defcribitur.

:-4'lchaheß,Mercurius dicitur præparatus: nonnulli volunt effetartarum; (perfuaſi uti judico ex verbis de Baptiſta Vanhelmont,qui fic ſcribit in 艦 1 1 3. de fe bribus. Diſcite Medentes diffolvens aliquod quod fit

homogeneum immutabile, difolvens ſua objesta in materiam primam liquidams&naćti eritis intimas re rum effentias. Quod fi ad iftud ignis arcanum non

ertingatis,difcite falem tartari reddere volatilem, ut ujus medio veſtras diffolutiones perficiatis.) Mens

tamen authoris facile deprehenditur à præpárationis ejus defcriptione.

A Michaele Toxite fic defcribitur, Alchahest. . Eſt Mercurius præparatus in medicinam hepatis: & refert nos ad Paracelf librum de viribus membro

rum principalium,ubi A Theophrafo Paracelfofic de fcribitur.

Eſt liquor Atchahef magnæ virtutis in hepate; ad 3 4

cuſto-

>18

z ex-rco w carna z cyw.

cuſtodiendum illud ab hydrope, & omnibus ejus fpeciebus, quæ ex hepate veniunt, proceditur autem fic: Alchahefi poft fuam coagulationem refolvatur, |

& poſtea coaguietur in formam tranfinutatam , ut

procestus ipſius eſt per congelationem & refolutio nem;quod fi fui fimile uniat; tum est medicina hepa tis fuper omnes alias medicinas : & etiamfi hepar jam effet fraćtum,ipſe eſt loco hepatis,ac fi nunquảm

fraćtum fuiſſet. Quare vobis Medicis fummopere opus eſt, ut hanc medicinam experientia difcatis, &

ut fciatis præparationem Alchahefi, propter multos morbos, qui ex hepate defcendunt, ut illos avertatis. Paracelf. Et inde mittit lećtorem, pro præparatione -Alchahef:Mercurii ad tabulam lib.quart.degradibus, ad cap. feptimum, ubi fub titulo Hepatis vocat hunc

liquorem myfterium Mercurii,haćtenus Paracelſus.A Jaaptista Vanhelmont fic defcribitur, Alchahef: fub nomine Alcaheft.

Liquor —alcaheft Paracelf, omne corpus vifibile refolvit in fui primam materiam, fervata feminum

poteſtates De hoc ajunt chimici, vulgus cremat per i gnem, nos per aquam, Vanhelmont Et in lib. 2. de Mercurius pre natura rerum cap. ; pag.482. vacatur , } , pro hepate. paratus Idem Alcahefi Paracelf, cun&ta naturę corpora pé i

netrat & fubtiliando tranſmutat,Vanhelmont. Ex quibus apparet, quod in hoc,hi omnes authores -

nominati confentiunt& concludunt quod,

~richah ฝัน est εβ,

Eft Mercurius præparatus pro me

Alcaheft.

dicina contra morbos hepatis. .

Eţ exprefis -

verbis à Theºphrafo Paracelfº, & à Baptiſta -

/ W

zE xrr co v c Er rM z cv nr. ,

219

žFaptifa Kanhelmont vocatur liquor,fed hæc propræ fenti fufficiant ; Et fecundùm hunc primum guſtum, me filentem, aut ulterius loquentem Lector audiat. Ænigma , eſt Involucrum.

រ៉ែ verbum»

feu oratio obſcura rem totam quam fignificat amba-, gibus tegens. Antiqui folebant arcana fua, fub ænig matibus, hierogliphycis, & involucris tegeregut nul li nifi filii artis ea intelligerent. Et Mediči etiam his aliquando utuntur, e.g. Recipe adipem infantis de formis , & lachrymam vitis Dioniface pulverifatæ, Mifce. Per infantem deformem urfam intelligunt, & per lachrymam vitis Dioniface gummi hederæ. Alte

rum folum modo adjiciam. Rečipe ſpheræ Microcoſ mi pulverifatæ & peoniæ planetarię mafc.pulverifatę.

Miſcesper ſphæramMiferocoſmi intelligunt cranium humanum præparatum, (nam nec cranii humani, nec cornu cerviniuſtio mihiarridet)&per pæoniam mafc. . ^

planetariam intelligunt pæoniam collećtam Sole , & Luna in Leone exiſtente poft plenilunium. -

Chybur, eſt Sulphur, Paracelſus refert melius nihil valere ad pulmonem quamchybu'r hoc modo præpa ratum, pag. 488. in lib. de natura rerum. Miſceatur

Chybur calcibus mineralibus, & inde terfublimetur, hoc Chybur da ægrota quod avertit omnes defestus pulmonis, eumq; integrum,& abfq; omnibus morbis

confervat. Eftque balſamus pulmonis, & pećtoriş, neque fimile arcanum in viribus rerum quærendum eft : nam in nullo majus arcanum latet ad pulmonem, quám in folo Chybur. -

fopiata,

* ,

caliditatem tollunt hæc | Anº" Stiptica, q uæ fequuntur quuntur,, , Laxativa, 1

്ച്

•

Acetofa. Οι 4

v \

Fri

L E X" I C O W

zzo v

снrмr crм. Pontica ,

Amara,

Cicatrifantia,

Frigiditatem tollunt, ) Corrofiva, Abfterfiva, ULaxativa.

In quolibet Confortativo, non eſt curandum, ca

lida ^ fit, an frigida, fedvis arcani confideranda cft. ne res •

cerebrum, eft radix omnium ligamentorum » cor

membrorum,heparfanguinis,proinde principalia con ferva,&minora ab hisproficiſcentia confervaſti. Mem bra enim principalia non perfe,ſed peraccidens quid dam patiuntur, aufer ergo accidens, & fanabis ægro tum:

Si vitam confervarevelis,non folum corin effe fuo conferves, féd etiam cerebrum, hepar & pulmonem, reliquumque quidvis in effe fuo. Nam quamvis cor

fir centrum ipſius corporis atque radix, quodlibet attamen membrumprincipale deſtrustumaffert mor tĆm.

Gelutta,

feu

Eft herba Carlina.

Geluta,

Gelutta& Meliffa, dicuntur à Paracelf in libro ejus

de vita longa, renovare & transfere morbum , fine o mni virtute graduum in reparationem videlicet & re novationem priftinæ juventutis. -

தய lignum,verelignum hebenum eft Para celf, *

Gradus rerum quatuor funt, iuxta ordines ma tricum.

Nam quæ exterra primi funt gradus. Quæ

| {

zzı

IL EX" I C O M C ET TAM Y C V M.

Quæ ex aëre, fecundi funt gradus. Quæ ex aqua, tertii. Et ex igne quarti gradus funt.

Porro qua virtute fingulo gradu feorfim aliuda liovincitur, punctorum eſt, & non graduum. In primo gradu neque nocent, neque juvant res quælibet. ಕ! , eſt Medicina firmentata de ſeptem me -

tall1S.

Humores, non eſt quifpiam hominum dicendus Melancholicus, Phlegmatięus,Colericus,Sanguineus abſolutè : nam fanguineus eſt omnis homo, cum fan guis fit pars corporis. Quapropter dici debet » aut Mercurius, aut Sulphureus, aut Salfus à prædomina tione. Proinde Notabis,ut quod Galeniffe choleram,

tu fulphur rubeum dicito, quod illi phlegma; tu ful hur album cum falibus refolutis,& quodMelancho icum dicunt, tuMercurialem humorem dicito,porro

quod ipſi fanguinem purgare dicunt falfum eft; fed per ea pharmaca purgant naturam falis de Alumine» & magalia genera, Para. * Laxativum,

Quodlibet

}

in fe duo habet mala. A

Laxativum,

Alterum, quod debilitat.

Alterum quod plerumque plus fecum evacuatº quam par eft.

Ea igitur utenda funt cum magna cautione » yel Præcavenda. -

In primo gradu non eſt opus confortatione contra debilitationem laxativi. In fecundo gradu conforta cum cinâmomo gyryo phitis, zedoaria, çalamo aromatico, & ſimilibus, In -

黜

) | |

zzz

z zxr co w czarna z cv M.

Intertio gradu per nucem moſcatam, folium Indi» grana Juniperi.

„*

In quarto gradu, per terram figillatam, corrallum album & rubrum, carabesfericum crudum,os de cor de Cervi & ſimilibus. -

*« -

• t•

* Ut autem mitiges laxativum, utere anodinis & nar coticis.

. Epilathera, id eſt particularis.

Epilathera,ad hunc modum debet confiderari:quod in omnium minutiffima quaque gutta, anatomia mi crocoſmiconfiſtat:Quilibet enim Spagyricus gradus, virtutis fuæ tinſtura eft;& cuilibetMedico intelligen dum venit in unaquaque gutta, quotquot etiam funt» tot etiam effe integras anatomias, ut in Microcoſmo» & in elementatis. y

Magale, eſt Magalium genus, quicquid fit ex mi neralibus, quod ex oleitate confiftere poteſt,proinde pars quælibet corporis, non purgando fed mundand curatur. Omne Metailum,eft Mercurius coagulatus. , N'estar,eft Confećtio albuminis ovorunu. Larufcus, id eſt auricula Muris.

s -

. . .

s Halerton, juxta Hermetem, vera Aquila est, Pa racel/.

Nullo utaris fuperfluo in receptis: nam quo plura conveniunt in receptis ſimplicia vel compofita, eo in dostior Medicus præferibens cenſetur: nam nullum

receptum ultra fex ſimplicia in fe habere univerfali ter debet. Paracelf de gradibus. /

Peonia reste collecta & præparata, eſt arcanum

Epilepſiæ Para. Qualitas, apud Spagyros, eſt omne id quod mem brum quodvis principale defendit, ut in cerebro inte piam matrem, & ipſum cerebrum. · r

Lunariz

v *

r zхrr с о ду с кr Tм 1 с И М.

223

Sunt confervantia cerebrum , unde omnis herba confortans cerebrum

Lunaria, vel

cerebella, ſ hoc nomine vocari potest. Para. Lillium Paracelf,pro tinctura antimonii reponatur vera compoſitioLilii Paracelfi ex libro de vita longa» quº tandem ad tinćturaminde extrahendam,multum

opere conferre potest: Et eſt diaphoreticum&hydro

ticum infigne , & magnarum virium: & exhibetur . ad quoſlibet morbos,à granis duobus ad quinque vel Tafex, in vino vel in aqua cordiali: Quod fi hæc tinftu ra Antimonii deinceps per multa cohobia menſtruo aliquo idoneo, in nobiliffimam effentiam exaltetur,

contracturam in primis ex podagrain articulis exter nis cauſatam, foeliciter curat, fi obſervatis obſervan

dis, ad diætam legitimam pertinentibus : & corpus mundificantibus,quotidie, aut alternis diebus, gutta una de tinctura exaltata cum vehiculo appropriato,in aurora exhibeatur, & fudor vel in lećto, vel in Laco

nico procuretur , (quod in declinatiọne contraćturæ fieri debet & fic contrastura nulla arthritica refiftit.

Hujustincturæ Antimonii compoſitionem Beguinus fol. 425. docet. Spiritus vite , eſt ſpiritus qui verfatur in omnibus partibus corporis, quomodocunque verfenter; Et o- . |

mnia membra five fint nobilia,

醬 non,unicum ha

bent ſpiritum vitæ, cujus eſt eadem in omnibus vir

tus, vis, & operatio, unde omnia membra vivunt. Et in nobis vitæ ſpiritus vivit in forma fumi, ratione fe

cundæ generationis, quæ fit poſt primam naturam. Paracelf.

Septem Inigne funt feptem planetæ, in aqua fep tem metalla, in terra ſeptem herbæ, in aëre ſeptem

funt tereniabin, & in animalibus ſeptem funt princi palia membra. Para. リ｡

Ter

224 - z exz co w czarnt z cy M. . Terra fantia, Martinus Rulandur Pater vocat cro cum metallorum terram fanétam. Beguinus pag.292.

Terra vitrioli dulcis, eſt falis Colcotharis per cálci nationem reductio ad dulcedinemeluendo ejus falfe dinem, Beguinus, pag. 374. Tinĉiura, aut Sulphur Kvarcoticum vitrioli, est Infi v ·-

gne anodynum reliquis omnibus meritò anteferen dum;quod Paracelfus fummopere commendat,&ma

gni æftimat. Defcribitur apud Beguinum pag. 43 r. Vitrioli Liquor, eft arcanum optimum in morbo caduco.

zignorifitrioli, optimum eftin felle, & eſt oleum de Colcothar.

Vitriolum Romanum, Beguinus fcribi Cyprium & Romanum meritò fufpe&a effe debent, quod fine , fere adultera,fophiſticata,varia,diverforum colorum, Y & virtutum; & quod Romæ nullum fo 1t姆鲨。

- "

• .

/ ノ

| |

(

\\ |-

S SS

000S

SS S

LLLLLLLL LLLLLS

S LL LLLLLLLL LLLLLLLLLL LL LLS LLLLLL LLLLLLLS LLLL LLLLLLLS zSzz LLLLLLLLSLLLLLLLLLLLLLLLLLLLS

S LLLLLSLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLL LLLLLLLS 0S LLLLL LLLLLLLS LLLLL LLLLLLS

S LL LLLLLLLLL LLLL LLL LLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLL LLLLLLLLS

Z LLLLLLL LLLLCS

LLLL LL LLLLLLL LLLLLLS LLLLLLLLaaLLL LLLLLS LLLLL LLLLL LLLLLLLL LLLLLLLL

LLLLLL LLLLLSLLLL LL LLLLLL LLL LLLLLLL S LLLLLLS LL LLL LLLLLLLLL LL LLLLLLLLLLLLS S LLLLL LLLL LLLLLLLLS LLL LLLL LLLLLLLLLLLS

LLLLLL LL LLLLLLL LLLLLL LL LLLLLLLLLL

LLLLLL L LLLLLLLLLS LLLL LLLL LLLLLL LLLS

S LL LLLLLLLLS LL LLLLLLLLL LLLLLLLLS LL LLS

LLLLL LL LLLLLLLLLL LLLLLLLLL LLLLL LLLS S LLLLL LLLLLLLLLLLS LLLLLL LLLLLLL LLLLS S LLLLS LLLL LLL LLLLLLLL LLLLLLL LLS

LLLLS LL LLLL LLLLLLLSLLLLL LLLLLS SS

S LLLLL0S

226

Concluſio Operis.

rentes,aliter quam definitæ & defcriptæ funt, interprétetur. Nam fi ad Græcam phrafim (cui confonare quodammodo videantur ) exponat, toto coelo ab au toris fententia aberrrabit. Et quia Græ corum & infidelium errores, ab his uni

verfim difperfos reprehendit, eorum Sećtatores Paracelſum Sophiſtićis fuis

argumentationibus infidelem reddere conantur,& quafi impium, facrilegum, minus prudentem, ardelionem, hæreti cum accuſant; Sed hi invidi & buccati,

ex libro illo Gerardi Dornei,quem de luce naturæ infcripfit, hiſce calumniis facile reſponfum ferant. Sed nimis acriter,ex

citavit prifcorum Græcorum difcipu los, illorum coryphæos pſeudo-medi cos, & erroneos vocando, hæccine funt duriora illa quibus perforati, & transfi

xi ? Sed tam pertinaciterin verba ma

giftrórum jurarint, ut nihil quod non ex eorum ore prolatum eſt, fapit, nec eorum palatis arridet, quod ex eorum

idiol

fontibus depromptum: adeo » *: 4 *- - -

}

* v

Concluſio Operis.

227

de induſtria veritati reluctari malint, quam præceptorum errorem manife

ftum confiteri; & uti equi condustitii è communi via, licet tutior, facilior, &

magis expedita vobis monftrabitur, deflećtere recuſatis. Veremini fane ea retraćtare, quæ per totam vitam profef fi fuiftis, veteri adagio, opinione nimis adhærentes, v N

| \–

– Fumus patrum, non patria, luculentior igne %

alieno.

Fatentur Paracelſum excellentiffimum

fuiſſe medicamentorum purgatorum, uti qui probe novit, metallicas, & ve

getabilės virtutes relićtis foecibus, (fe parando pura ab impuris) elicere; non fuos, cum Græcis, edocens difcipulos,

ut res una cum corruptis corporibus,

non aliter quam alimenta, in fua medi cina devorare; uti nullum effet diſcri

men inter Medicum & coquum. Et hac

ratione multis parafangis anteçellit Pz racelſus Galenum, quod ille tenero cibo & -

potu }

С.oncluſio Operis.

228

potu folidum corpus ægri nutriat; ille verò contra durorum metallorum vir

tutibus extrastis, ſpiritus vitæ raros in In fumma,Græci

ſtauret & refocillet.

fibi ipſis totum munus, & officium ad fcripſerunt, naturæ nihil. Paracelfs verò hoc omne tribuit naturæ, & Medicum,

hujus Miniſtrum facit, quo fundamento innitens,adverfariorum innocuos, licet

violentes impetus, non folum non re

formidat, fedvilipendit.

' .

||-

º:

- -

\ |-

* |

F 1 м і у -

ｴｰ , ‫ ﻢايﻭ‬13.5 ‫د " يﻭ‬

, | 23 մն Յ0

イ

- 2

- ,

イ

< -

; ~^ -

- |

ві

-- Â»

| | || |-

: |

| |

----