architectuur & stadsontwerpen
2011 was een goed jaar voor ons! Voor 2012 wensen we u hetzelfde! Het transformeren van leegstaande kantoor- en bedrijfsgebouwen, het hergebruik van (verouderde) woongebouwen en industrieel erfgoed, het creëren van diversiteit in woonwijken en het stimuleren van de wijkeconomie ten behoeve van bewoners, wijk en stad. Dat zijn de opgaven waar het momenteel over gaat! Naast het behalen van een aantal prijzen met ons project ‘De Vakman Centraal’, ontwikkelden we het afgelopen jaar een transitiemodel ‘De Vakman Tool’, een instrumentarium tegen leegstand ... In deze flyer leest u daar alles over. Wilt u meedenken, heeft u gebouwvoorraad beschikbaar voor transformatie of bent u gewoon geïnteresseerd? Neem dan contact met ons op, want transformeren kunnen we niet alleen! Ook in 2012 dagen we u uit! Selectie van publicaties van Smoes Ontwerpen // architectuur & stadsontwerpen in 2011:
de vakman tool een instrumentarium tegen leegstand ...
van kantoorleegstand naar studentenhuisvesting ... een onderdeel van het doorlopende onderzoek ‘De Vakman Tool’
architectuur & stadsontwerpen A Professor Poelslaan 3C 3028 EP Rotterdam
T +31 (0)10 – 75 264 75 M +31 (0)6 – 222 877 69
E info@sandersmoes.nl I www.sandersmoes.nl
architectuur & stadsontwerpen A Professor Poelslaan 3C 3028 EP Rotterdam
T +31 (0)10 – 75 264 75 M +31 (0)6 – 222 877 69
E info@sandersmoes.nl I www.sandersmoes.nl
de vakman centraal architectuur & stadsontwerpen
A Professor Poelslaan 3C 3028 EP Rotterdam
T +31 (0)10 – 75 264 75 M +31 (0)6 – 222 877 69
E info@sandersmoes.nl I www.sandersmoes.nl
Gebruik bestaande kolomstructuur, leegstaand kantoorpand te Dordrecht neprewtnosdats & ruutcetihcra
Woord vooraf
Smoes Ontwerpen // architectuur & stadsontwerpen, 2012 Wonen voor nu, of werken en studeren voor later? Zorgen voor beter of beter dan de zorg? Waar woon je, waar studeer je en waar werk je? Hoe woon je, hoe studeer en werk je? En waar wil je oud worden? Ben je wel eens thuis, of ben je altijd thuis? De visie en strategie van het project ‘De Vakman Centraal’ geeft daarop een antwoord! ‘De Vakman Centraal’ vervlecht de functies wonen met ateliers, wonen met werkplaatsen voor kleinschalige bedrijvigheid en vakmanschap, wonen met zorg, wonen met studeren en studeren met werken, enzovoorts. Hiermee wordt gestreeft naar multifunctionaliteit in onze steden, waarbij de kwaliteit van de woonomgeving wordt versterkt door diversiteit en daarbij wordt de wijkeconomie gestimuleerd. De focus ligt op bestaand, verouderd en / of leegstaand vastgoed in binnenstedelijke gebieden, zoals leegstaande kantoren of (woon)gebouwen. De voorgestelde functiemenging komt direct ten goede aan de huidige bewoner van onze woonwijken. Gedurende de dag wordt er immers zorg gedragen voor een levendigheid in deze wijken, waar dat nu nog ontbeert of waar de levendigheid versterkt moet worden. Het transitiemodel ‘De Vakman Tool’ is een instrumentarium voor de implementatie van deze visie en strategie. Het is een instrumentarium tegen leegstand. Van gebouw tot aan omliggende openbare ruimte. In deze publicaties leest u alles over de eerste resulaten.
architectuur & stadsontwerpen
3
Doorgang naar een binnenhof met kleinschalige bedrijvigheid
+ wonen
werken, zorg, (wijk)functies
+
> faciliteitenzone
invulling
Vervlechting van de functies wonen, werken, leren en studeren, zorg en andere (wijk)functies in de bestaande woonomgeving neprewtnosdats & ruutcetihcra
Onderzoek ‘De Vakman Centraal’ Onderzoek en ontwerp ‘De Vakman Centraal’. De visie en strategie van het onderzoek ‘De Vakman Centraal’, zet in op het stimuleren van de economische vitaliteit van binnenstedelijke woongebieden en steden. De focus ligt hierbij op bestaand, verouderd en / of leegstaand vastgoed, zoals leegstaande kantoren of (woon)gebouwen. Hierbij richt het zich op de functiemenging in de bestaande woonomgeving, ten behoeve van de huidige, maar ook de nieuwe bewoner en gebruiker van de wijk. De mix van de functies (wonen, werken, leren en studeren, zorg en andere (wijk)voorzieningen) binnen bestaande gebouwstructuren kunnen de oplossing zijn voor verouderde en leegstaande gebouwen en gebieden en bieden daarme een impuls voor de vitaliteit van onze steden en woonwijken.
>
= schakeling
architectuur & stadsontwerpen
5
neprewtnosdats & ruutcetihcra
Binnenhof met mix van functies wonen en zorg, leren en werken architectuur & stadsontwerpen
7
De investering, opwaardering en de functiemenging is goed voor de bewoner van de wijk; de kwaliteit van de woonomgeving wordt verstrekt door diversiteit. aansluiting bij en aanvulling van het aanwezige arbeidspotentieel, bewoners en studenten in de wijken werkgelegenheid die aansluit bij de skills van de bewoners bewoners van een gemiddelde woonwijk zijn veelal geschoold binnen het vakmanschap Het bieden van werkgelegenheid voor de bewoners en het houden van het werk binnen de eigen woonwijk faciliteren van de bewoners door middel van wonen met werkplaatsen aan te bieden binnen de eigen woonwijk kansen voor de startende ondernemer, mee investeren in de eigen woonwijk aansluiting bij de jeugd uit de wijk, door het creĂŤren van scholing, stageplaatsen en werkplekken aansluiting bij de vraag naar zorggerelateerde functies Voor de wijk zelf; de transformatie kan worden ingezet door middel van het al aanwezige arbeidspotentieel, bewoners, studenten en de lokale bedrijvigheid dit is een investering in de werkgelegenheid, wijkeconomie en de woonomgeving goed voor de leefbaarheid en veiligheid in de wijk positieve bijdrage aan het straatbeeld en het leefmilieu Maar ook zeker voor de gehele stad;
imagoverbetering van de stad door herkenbaarheid van aanwezige vakspecialisten, zorg, studio’s, ambacht, onderwijs, winkels, etc. bieden van vakmanschap en ambachtelijke bedrijvigheid als aanvulling op de algemene servicebehoefte van de stad de stad als leverancier van werkgelegenheid en bedrijvigheid groei op sociaal en economische, maar ook creatieve vlakken de wijken zetten in op groei van de economie van de stad imago van de stad verbeterd ten opzichte van andere steden
Investering voor de bewoner, de wijk en de stad neprewtnosdats & ruutcetihcra
Door middel van het combineren van woonprogramma’s met functies die aansluiten op de vraag en behoefte uit de wijk, wordt er gestreefd naar multifunctionaliteit in woonwijken, waarbij de kwaliteit van de woonomgeving wordt versterkt door diversiteit. Met de ontwikkelde ruimtelijke strategie wordt er ingezet op de groei van de wijkeconomie en de sociaal-economische ontwikkeling wordt gefaciliteerd en gestimuleerd. Met als doel het leven, wonen, werken, vermaken, studeren, wandelen, genieten, lachen en oud worden in de eigen woonwijk en woonomgeving gemakkelijk te maken! Innovatie in en gebruik van de bestaande gebouwvoorraad. Bestaand casco, kolomstructuur en / of de gevels van bestaande gebouwen worden gebruikt, waardoor het karakter, de architectonische kwaliteit en hiermee de herkenbaarheid van de gebouwen in de specifieke omgeving behouden blijft voor de wijk en stad. Het vergroten en toevoegen van nieuwe verdiepingen is hierbij ook een mogelijk als vergroting van de kwaliteitsslag. Binnen de bestaande gebouwstructuur wordt de mix van de functies (bijv. wonen met werken en (wijk)voorzieningen) op zodanige flexibele manier ingezet, opgetuigd en ingericht dat er relatief eenvoudig aanpassingen te realiseren zijn voor nu en in de toekomst. Door deze flexibiliteit in indeling zijn de functies onderling makkelijk inwisselbaar en wordt er geanticipeerd op veranderende functie- en gebruikerseisen in de toekomst. Door deze transformatie en vervlechting van de functies is het daadwerkelijke gebruik van het gebouw zeer elastisch, waarbij de levensvatbaarheid in tijd wordt vergroot.
architectuur & stadsontwerpen
9
neprewtnosdats & ruutcetihcra
Transitiemodel ‘De Vakman Tool’ Het transitiemodel ‘De Vakman Tool’ is een instrumentarium voor de implementatie van de visie en de strategie van het onderzoek ‘De Vakman Centraal’ in bestaand verouderd en / of leegstaand vastgoed, zoals leegstaande en verouderde kantoren en (woon)gebouwen). Deze transitie is een mix van kennis over de directe locatie en bestaande omgeving van het (woon)gebouw, het gebouw zelf, maar ook kennis over de voormalige en toekomstige gebruikers. Onderstaande thema’s zijn een leidraad voor de transitie van gebouw en omgeving, waarbij de thema’s I en II in gaan op de huidige karakteristiek van het gebouw, locatie en haar directe (woon) omgeving. Thema’s III en IV diepen de technische en financiële haalbaarheid uit en geven daarmee antwoord hoe gebouw en omgeving getransformeerd kan worden. Het laatste thema geeft middels een aantal voorbeelden, schema’s en referenties weer hoe deze transformatie daadwerkelijk vormgegeven kan worden en toont aan hoe dit gerealiseerd kan worden. Huidige karakteristiek gebouw en haar omgeving I Studie omgevingsfactoren / locatie-eigenschappen II Technisch onderzoek / gebouweigenschappen Transformatie en implementatie III Technische haalbaarheid / flexibiliteit > typologie en invulling (functies) IV Financiële en juridische haalbaarheid / financieringsarrangementen Transformatievoorstellen V Transformatievoorstellen (referenties) architectuur & stadsontwerpen
11
Inpassing binnen bestaand casco (woon)gebouw
Inpassing binnen stramien- / kolomstructuur (kantoor)gebouwen
Invulling van de mix van de functies wonen, werken, leren / studeren en zorg en andere (wijk)functies binnen zowel bestaand casco van bestaande verouderde (woon)gebouwen als leegstaande kantoorpanden neprewtnosdats & ruutcetihcra
Transformatieproject ‘het Gouwblok’ in de woonwijk Oud Charlois, Rotterdam-Zuid Locatie en stedenbouwkundige ingrepen Het bouwblok, in de woonwijk Oud Charlois in Rotterdam-Zuid, wordt getransformeerd naar een open woon- werkgebied, met werkplaatsen en ateliers en zorgwoningen onder het woondek. Door etalages en deuren naar de werkplaatsen toe te voegen, opent zich hier het gevelbeeld en wordt er gezorgd voor interactie met de omgeving. Doorgangen openen het gesloten bouwblok en geven toegang tot het binnenterrein. De zorgwoningen strekken zich uit tot in de binnenhoven in het binnenterrein. Daarbij ontstaan er informele routes door het bouwblok in de binnenhoven, waar het ensceneren van
Zicht vanuit zorgwoningen in het binnenhof architectuur & stadsontwerpen
13
Kleinschalige bedrijvigheid, bijvoorbeeld een atelier van een restaurateur
Kleinschalige stedelijke bedrijvigheid in de bestaande woonomgeving neprewtnosdats & ruutcetihcra
ontmoetingen centraal staat. Wonen en werken gebeurt op het woondek aan het binnenhof. Hierdoor ontstaat er een beter gebruik van het bouwblok, de wijk en de woonomgeving. Door de functiemenging, de doorgangen en de hoven wordt het bouwblok weer onderdeel van de openbare ruimte en wordt het verankerd met de omliggende straten en andere binnenhoven / pleinen in de wijk. Innovatie en flexibiliteit De mix van de functies wordt op zodanige wijze ingericht binnen het bestaande casco, dat er op relatief eenvoudige manier aanpassingen te realiseren zijn. Hierdoor is het makkelijk om veranderingen in gebruik of samenstelling van woningen en werkplaatsen / ateliers (of andere (wijk)functies) in de loop van de tijd eenvoudig te realiseren. Om de flexibiliteit te waarborgen, moeten de bouwdelen en installaties aanpasbaar, vervangbaar en naar gewenst uitbreidbaar zijn, middels een flex-vloersysteem. Hierdoor komt er per 2 of 3 woningen een faciliteitenzone met hierin 2, onafhankelijk van elkaar functionerende trappen. Dit zorgt voor veel, vrij in te delen, vloervelden rondom deze kernen, waarbij functies in de toekomst makkelijk inwisselbaar zijn. Het gebruik van het woon- werkcomplex wordt hiermee zeer elastisch, waarbij de levensvatbaarheid wordt vergroot. Met het transitiemodel ‘De Vakman Tool’ is dit bijvoorbeeld realiseerbaar binnen leegstaande kantoor- en (woon)gebouwen.
architectuur & stadsontwerpen
15
1
2
3
Stedenbouwkundige inpassing en verankering getransformeerd gebied
neprewtnosdats & ruutcetihcra
Vanuit openslaande deuren woonkeuken zicht op het woondek
Goed bereikbare zorgwoningen onder het woondek architectuur & stadsontwerpen
17
neprewtnosdats & ruutcetihcra
Gebruik bestaande casco’s van woningbouw-blokken op Katendrecht te Rotterdam architectuur & stadsontwerpen
19
Sander Smoes // architect BNA Smoes Ontwerpen // architectuur & stadsontwerpen Professor Poelslaan 3c 3028 EP Rotterdam T +(31) (0)10 – 75 264 75 M +(31) (0)6 – 222 877 69 info@sandersmoes.nl www.sandersmoes.nl www.devakmancentraal.nl
architectuur & stadsontwerpen A Professor Poelslaan 3C 3028 EP Rotterdam
T +31 (0)10 – 75 264 75 M +31 (0)6 – 222 877 69
E info@sandersmoes.nl I www.sandersmoes.nl
neprewtnosdats & ruutcetihcra