Shqiptarja.com

së shpejti...

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIV NË SHQIPËRI LEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi ALMEDICUS HIQET LICENSA NJE VIT

ɽ Faqe 5

origjina e lajmit...

VITI II - NR. 121 E enjte, 24-05-2012

INTERVISTA

“Si i shoh Berishën e Ramën” Kim Mehmeti, shkrimtari shqiptar nga Maqedonia analizon shqiptarët në Ballkan TIRANE

Pezullohet “Kristal” ministria: Hetim gjithë universiteteve Arsimi: Në fund të muajit qershor, do kemi raport për privatët e shtetërorët

ALMEDICUS

ɽ Faqe q 13-20

Gurët në veshka, si t’i kurojmë

ADMIRINA PEÇI

K

im Mehmeti, shkrimtari shqiptar nga Maqedonia në një intervistë ekskluzive për shqiptarja.com, jep një panoramë sipas mendimit të tij për shqiptarët e Maqedonisë, Shqipërisë,... ɽ Faqe 10-11

Si të përballemi me humbjet e mëdha në jetë

Sot nisin procedurat për kreun e shtetit. Asnjë kandidat nuk ka depozituar 20 ¿rma ma ddeputetësh deputetës t të h

HAPET ‘TENDERI’ PER PRESIDENT Berisha mbledh kryesinë, Rama pret negociata

Ja datat e 5 raundeve të votimit. Ruçi dhe Imami: PS dhe PD nuk kanë kandidatë. Nëse nuk zgjidhet me 71 vota, ka zgjedhje të parakohshme. Beja kemi 84 vota e zgjedhim si në 2007

Lajmi

BLOG

Procedura për zgjedhjen e kreut të ri të shtetit ¿llon ditën e sotme me përcaktimin e kalendarit të votimit të pesë raundeve nga ana e konferencës së kryetarëve.

Votimi i parë ¿llon më 31 maj dhe procesi i mbledhjes së firmave bëhet menjëherë pas hapjes së procedurave, ku dokumentacioni çohet në sekretariat e më pas te komisioni i Ligjeve.

NGA

PSE BËJMË RADHËN E GABUAR PËR TE MJEKU

ARDIANA ÇAPI

EKSPERTI

ɽ Faqe 8

Koment NGA

Autobuzët, me koalidime false, mangësi edhe furgonët shkollorë

TIRANE

P

rocesi i zgjedhjes së presidentit të ri të Republikës starton sot, duke respektuar afatin... ɽ vijon në faqe 2-3 ɽ Faqe 4

PS, PD-së: Kemi formulë të re për KQZ-në

ARRESTIMI

ɽ Faqe 12

Rrëmbeu 23 mln lekë: Jam shofer i Shpresa Beçajt

EUROSONG

RONA NISHLIU SI ARETHA FRANKLIN

Kritika vlerëson “mbretëreshën e muzikës”

ɽ Faqe 21

BORXHET

ɽ Faqe 5

Fullani i jep Sali Berishës 7 mld lekë me bono thesari

PREÇ ZOGAJ

Pendim pas vdekjes P

JAKIN MARENA

ZGJEDHJET

ɽ Faqe 9

se ka një si pendim, një si brerje ndërgjegjeje në masën e madhe të njerëzve, mu sikur t’i kishim dhënë të gjithë një dorë autobuzit të fatziut Pëllumb Çela? Pse ky lëmsh në grykë, kjo hidhësi e përgjithshme dhe këto lotë të valë deri në fytyrat që kujtonim se nuk do të njomeshin më kurrë? Ishin shumë të reja, shumë të bukura dhe shumë të pambrojtura studentet që vdiqwn në humnerë. Nga lamtumira e tyre tepër e parakohshme, nga lamtumira e tyre përfundimtare pa tungjatjeta në këtë jetë, pamë të zbulohej fytyra e çiltër e Shqipërisë së thellë, e asaj hallemadhes, që nuk jepet. E gjithë kjo dhëmb shumë, por nuk është një arsye, djalli e mori, për t’u ndjerë në faj, apo për të shpjeguar këtë ndjesi faji që ka kapluar shumë njerëz.

Cila është atëherë arsyeja? Vështirë ta pikasësh, vështirë ta thuash. Ka gjithnjë diçka të thellë e të pashpjegueshme në pendimin njerëzor për humbjet tragjike të jetëve. Gjithkush mund të thotë diçka të vetëm për ketë përjetim kaq të veçantë dhe kaq eterik bashkëfajësie. Mua më duket se vrasja e ndërgjegjes ka lidhje me natyrën e kësaj tragjedie shumë të dhimshme. Ajo nuk duket të ketë qenë një fatalitet, siç... ɽ vijon në faqe 7

2

E enjte, 24 maj 2012

POLITIKE

Rama në Gjermani, takim me Lamert dhe kreun e PSD, Gabriel

K

ryetari i PS Edi Rama zhvilloi në Gjermani vizitën e shtyrë të tij për shkak të tragjedisë së ndodhur në Himarë. Ai u takua me Presidentin e Parlamentit, Lammert. "Mbaj mend mirë jemi takuar në Tiranë disa vite më parë. Ne ndamë perceptimet tona sa i takon perspektivës europiane të Shqipërisë. Unë gjithmonë e kam thënë që Shqipëria në këndvështrimin tim e në këndvështrimin e shumicës dërrmuese së

parlamentit gjerman i përket Europës, por ka nevojë që të implementojë kriteret e nevojshme në mënyrë që të mos jetë thjesht pjesë e Europës, por që të bëhet një kandidate serioze për Bashkimin Europian", tha Lammert. Rama u takua me kryetarin e PSD gjermane, Gabriel. I cili e ftoi për të marrë pjesë në përvjetorin e 150 të krijimit të SPD gjermane. "Jam shumë i lumtur të takoj kolegun tim këtu në Gjermani në Berlin dhe mendoj se ne duhet të punojmë

bashkë në vitet që vijnë dhe për çështjet evropiane po gjithashtu shpresoj që Rama të fitojë zgjedhjet e ardhshme dhe ne po ashtu në Gjermani. Situata në Shqipëri është e vështirë unë e di, dhe ne do të bëjmë gjithë çfarë mundemi të bëjmë për të mbështetur zhvillimet demokratike, sociale dhe ekonomike. Përsëris jam i lumtur që pata mundësinë të takoj Edi Ramën në Gjermani", tha Gabriel pas takimit.

Konferenca e kryetarëve, sot procesi për presidentin, përcaktohet kalendari

Hapet “tenderi” për kreun e ri të shtetit, datat e votimit Gjata e Hysi: Firma e kandidatëve, pas hapjes së procesit

TIRANE

JAKIN MARENA vijon nga faqja 1 ...kushtetues prej 60 ditësh përpara skadimit të mandatit presidencial të kreut të shtetit në detyrë Bamir Topi. Në orën 09.00 të ditës së sotme konferenca e kryetarëve do të mblidhet për të përcaktuar përpara seancës parlamentare kalendarin e votimit të kryetarit të ri të shtetit, mbështetur në Kushtetutë dhe në Rregulloren e Parlamentit. Ku sipas saj, brenda 7 ditësh nga fillimi i procedurës për zgjedhjen e krytetarit të ri të shtetit, duhet të përcaktohet votimi i raundit të parë për Presidentin. Ka apo nuk ka kandidatë, referuar pikës dy të nenit 97 të Kushtetutës. Nëse i referohemi datës së sotme kur fillon procedura për zgjedhjen e Presidentit të ri, dhe përllogaritjes së kohës prej 7 ditësh nga kjo datë, rezulton se votimi i raundit të parë do të zhvillohet të enjten e ardhshme më 31 maj.

Ndërkohë që nëse presidenti nuk zgjidhet në raundin e parë, votimi i raundit të dytë do të bëhet më 7 qershor, ditën e enjte, nëse sërish nuk zgjidhet presidenti raundi i tretë pritet të zhvillohet më 14 qershor, raundi i katërt më 21 qershor dhe raundi i pestë më 28 qershor të këtij viti. Gjithë ky proces është brenda afatit kushtetues prej 60 ditësh nga skadimi i mandatit të presidentit aktual në detyrë Bamir Topi, i cili është zgjedhur më 20 korrik të vitit 2007. Po si procedohet për futjen në garë të kandidatëve për kreun e shtetit.

Deputetja socialistë Vasilika Hysi thotë se 'pikërisht në këtë shtatë ditësh të ndërmjetëm në mes të fillimit të procedurës për zgjedhjen e kryetarit të ri të shtetit dhe raundit të parë, secili kandidat fillon mbledhjen e 20 firmave që i nevojiten për të qënë kandidat zyrtar për postin më të lartë në vend'. Por sipas konstitucionalistit Rustem Gjata, ish-kryetar i Gjykatës Kushtetuese, 'procesi i mbledhjes së firmave

Rustem Gjata:

"Votimi 7 ditë pas fillimit të procedurës, jo problem kuorumi"

TIRANE

K

onstitucionalisti e ish-kreu i Gjykatës Kushtetuese Rustem Gjata shprehet për gazetën se votimi për Presidentin fillon 7 ditë pas fillimit të porocedurave, ndërkohë që në këtë limit kohor fillon dhe mbledhja e firmave nga kandidatët. Për të s'përbën problem mospasja e një kuorumi me 84 vota në tre raundet e para.

Si operohet për zgjedhjen e Presidentit të ri?

Në fillim respektohet afati prej 60 ditëve sipas Kushtetutës për të filluar procedurën, që konsiston në mbledhjen e konferencës së kryetarëve dhe përcaktimin e kalendarit të votimit. Ku votimi duhet të bëhet patjetër jo më vonë se 7 ditë nga fillimi i procedurës.

Pastaj votimi bëhet në çdo shtatë ditë, nëse s'zgjidhet kryetari i shtetit.

Po mbledhja e firmave nga kandidatët kur fillon?

Mbledhja e firmave nga kandidatët fillon menjëherë pas përcaktimit të kalendarit dhe datës së votimit të raundit të parë.

Meqëse mund të ketë kandidatë dhe në raundin e parë, të dytë, të tretë e të katërt,

për kandidatët për President mund të bëhet dhe pas raundit të parë, përderisa Kushtetuta e përcakton qartë se kandidatë të rinj që hyjnë në garë mund të ketë në raundin e parë, të dytë, të tretë dhe të

Rustem Gjata

atëherë mbledhja e firmave vijon rast pas rasti. Depozitimi i kandidaturave bëhet sipas rregullores.

Nëse s'ka 84 deputetë në tre raundet e para quhen të vlefshëm?

Në Kushtetutë është e përcaktuar qartë se bëhet fjalë për votat e vlefshme për kreun e shtetit në raundin e parë. Pra duhen 84 vota për të zgjedhur Presidentin në raundin e parë, të dytë dhe të tretë dhe nuk thotë Kushtetuta gjë për kuorumin. Pastaj në votimin e katërt dhe pestë zgjedhja bëhet me 71 vota. Do ishte ngërç kushtetues nëse nuk bëhet kështu. Gjermania e ka fare të thjeshtë zgjedhjen e presidentit, me shumicë të thjeshtë pa e ndërlikuar fare.

katërt dhe kjo nuk është e prerë me thikë". Kështu, pasi mbledhin 20 firmat që nevojiten sipas Kushtetutës, kandidatët dërgojnë dokumentacionin për të bërë prezantimin e tyre në Sekretaria-

tin e përhershëm për Procedurat dhe Votimet, i cili është komisioni i votimit, që në këtë rast organizon dhe shpall publikisht rezultatin e votimit në fund të çdo raundi. Ai përbëhet nga deputetët Armando Sub-

ashi i PS, Arenca Trashani dhe Viktor Gumi të PD. Menjëherë sapo marrin kandidaturat, sekretariati mblidhet në çdo rast dhe gjithë dokumentacioni kalon për shqyrtim në komisionin parlamentar të Ligjeve. I cili sipas rregullores së Kuvendit shqyrton nëse kandidatët për president i plotësojnë kushtet e përcaktuara në Kushtetutë dhe i paraqet raportin seancës plenare, sipas afatit të përcaktuar nga Konferenca e Kryetarëve. Ndërkohë që referuar dhe deklaratës së ish-kreut të Kushtetueses, Gjata sipas të cilit konform Kushtetutës mund të ketë dhe kandidatë pasi kanë nisur raundet e para, sekretariati por dhe komisioni i Ligjeve do të qëndrojnë gjithnjë në gatishmëri për dokumetacionin e këtyre kandidatëve të rinj.

I cili pasi përpunohet dhe verifikohet bëhet gati për në Kuvend. Rasti konkret ka qënë ai i vitit 2007 kur në raundin e tretë ka hyrë në garë kandidati Neritan Ceka, që nxori kandidatin tjetër, Nano, jashtë lojës Presidenciale. Ndërkohë, kandidatët hidhen në votim në Kuvend sipas procedurave të përcaktuara në Kushtetutë dhe në rregulloren e Kuvendit, në datat e përcaktuara nga konferenca e kryetarëve. Për ish-kreun e Kushtetueses, Gjata dhe nëse nuk janë 84 deputetë prezentë në raundet e para, ato quhen, pasi në Kushtetutë përcaktohet sa do të jenë të vlefshme dhe jo sa duhet të marrin pjesë. Pikërisht këtu mendohet se do të përqëndrohet i gjithë debati mes forcave politike, pasi opozita ka shprehur më se një herë qëndrimin e saj për të pasur në raundet e para 84 deputetë prezentë në sallë që të jetë kuorumi i nevojshëm.

Ndërkohë që në rast se edhe pas votimit të pestë asnjë kandidat nuk siguron shumicën e kërkuar, ose kur pas votimit të katërt pa sukses nuk paraqitet asnjë kandidaturë e re, Kuvendi shpërndahet. Zgjedhjet e reja zhvillohen brenda 45 ditëve nga shpërndarja e tij. Ndërkohë që Kuvendi pasardhës e zgjedh Presidentin e Republikës me shumicën e të gjithë anëtarëve të tij.

?

PYETJE PERGJIGJE

Si përgatiten procedurat për zgjedhjen e Presidentit të ri?

Kur ka mbërritur 60 ditë përpara se të skadojë mandati i presidentit në detyrë, konferenca e kryetarëve mblidhet dhe përcakton kalendarin e votimit të kreut të ri të shtetit në të pesë raundet, duke hapur në këtë mënyrë procesin e zgjedhjes së presidentit të ri të Republikës.

Kur fillon mbledhja e firmave e depozitimi i dokumentacionit në Kuvend?

Mbledhja e firmave nga ana e kandidatëve për president fillon menjëherë pas hapjes së procedurave për zgjedhjen e kreut të ri të shtetit. Dokumentacioni dërgohet në Sekretariatin e përhershëm për Procedurat dhe Votimet, i cili është komisioni i votimit. Ai e dërgon dokumentacionin në Komisionin parlamentar të Ligjeve, i cili e shqyrton atë nga pikëpamja ligjore dhe më pas e dërgon në formë raporti në Kuvendin e Shqipërisë.

Po nëse sipas Kushtetutës pas raundit të parë deri tek raundi i katërt ka kandidatë të rinj, si zhvillohet procesi?

Procesi i mbledhjes së firmave është i hapur deri në raundin e katërt, për të pritur kandidatë të rinj.

Dokumentacioni përshkruan të njejtën rrugë, si në rastin e parë.

E enjte, 24 maj 2012

3

POLITIKE

Beja: Rrjedhje votash nga opozita, 84 vota për Presidentin e ri

Fatos Beja, shprehet se demokratët nuk i tremben sigurimit të numrit të duhur të kartonave në Kuvend, për të zgjedhur kreun e ri të shtetit. Madje, sipas tij, do t'i siguronin votat edhe nëse Kushtetuta do të ishte ajo e kaluara, që kërkonte 84 vota. "Edhe sikur të ishte e pandryshuar Kushtetuta pra me 84 vota, do zgjidhej një president i Shqipërisë. Prova është

bërë në 2007, maxhoranca nuk i ka pasur 84 votat, por ka gjithmonë deputetë të përgjegjshëm, të cilët, ecin në hullirin e Kushtetutës dhe bien dakord për një nga propozimet dhe kuptohet që është deçiziv përcaktimi i atyre deputetëve, të cilët bashkohen me një kandidaturë të caktuar. Unë kam besim se Parlamenti i Shqipërisë nuk do ta çojë vendin në

zgjedhje dhe pse kjo i pëlqen opozitës", deklaron deputeti demokrat, Beja.

Përpos deklaratave të ndryshme për një President konsensual, madje dhe nga rradhët e aleatëve të djathtë, Beja shprehet se votimi do bëhet i fshehtë në Kuvend e jo në media.

Konfirmon Patozi

Mblidhet sot kryesia e PD, diskutohet për Presidentin e ri dhe për aleatët

TIRANE

K

ryetari i Partisë Demokratike Sali Berisha do të mbledhë sot kryesinë e partisë për të diskutuar për zgjedhjen e kreut të ri të shtetit. Ashtu sikurse e kishte paralajmëruar në të gjitha deklarimet për mediat se do të fillonte menjëherë pas kthimit nga Samiti i NATO-s në Çikago me procesin e zgjedhjes së kreut të shtetit, pasditen e sotme në orën 19.00 do të mbledhë anëtarët e kryesisë së PD me të cilët do të diskutojë tërë procesin, përpara se të thërrasë në takim partitë aleate në qeverisje, për të ndarë dhe me këtë proces të vështirë që kërkon një mbështetje të fortë nga të gjitha palët, për shkak të ekuilibreve të brishta në Kuvend.

Lajmin për mbledhjen e sotme të krye-

Astrit Patozi

sisë e konfirmoi nënkryetari i PD, njëherësh dhe kryetar i grupit parlamentar të kësaj partie, Astrit Patozi. I cili ka qënë i rezervuar të shprehej më tej, për-

pos faktit kjo mbledhje do të zhvillohet në këtë orë të pasdites së vonë dhe që do të ketë si objekt kryesor diskutimin për zgjedhjen e kreut të ri të shtetit. Nga ana tjetër mësohet se në këtë mbledhje kryesie do të diskutohet dhe qëndrimi i aleatëve, ku do të merret mandati për të diskutuar me ta për emrin e kandidatit që do të mbështetet për president. Ekziston mundësia që Berisha të mandatohet dhe për të zhvilluar një takim me kreun e PS, Edi Rama, pas kërkesës së këtij të fundit që të diskutohej për kriteret e presidentit të ri. Por sipas burimeve brenda PD, rëndësinë më të madhe në këtë proces të vështirë të zgjedhjes së kreut të shtetit e zënë bisedimet me kreun e LSI Meta, votat e të cilit janë determinante për zgjedhjen e presidentit të ri.

Ruçi: President konsensual, gati për zgjedhje të parakohëshme

TIRANE

JAKIN MARENA

P

S dhe PS nuk i kanë gati kandidaturat për pres identin e ri, ndonëse sot starton procesi kushtetues për zgjedhjen e Presidentit.

Për dy orë me radhë, në një debat televiziv numri dy i PS, Gramoz Ruçi e ministri i Mbrojtjes, deputeti i PD, Arben Imami janë shprehur se asnjëra palë s'kanë një emër për president. Ndonëse Imami tha se demokratët do të dalin me një figurë potenciale të tyren, duke garantuar se i kanë votat për zgjedhjen e Presidentit. Ndërsa Ruçi ka qëndruar sërish në idenë se s'kërkojnë një president nga PD as nga PS, por të jetë garant i Kushtetutës me besimin politik të të gjithë aktorëve politikë. "PD është për zgjedhjen e një presidenti sipas Kushtetutës. Do të jetë një figurë politike, ne jemi në fazën e konsultimeve me forcat e tjera politike brenda mazhorancës, por dhe jashtë saj, për një figurë përfaqësuese për kreun e shtetit.

S'duam të na imponohet presion nga opozita për një kryetar shteti jashtë politikës. Ne do kemi kandidaturën tonë si PD, askush s'na pengon", de-

Presidenti, PD dhe PS s'kanë ende kandidatë Imami: Kandidati do jetë nga PD, i kemi votat Presidenti

Kandidatët e lakuar, nga Nano, Topalli e Çabiri

N Gramoz Ruçi

klaroi Imami në emisionin "Fakt" në UTV. Ka qënë kreu i asamblesë së PS, Gramoz Ruçi ai që është shprehur qartë se duhet një takim mes Ramës e Berishës për gjetjen e një figurë konsensuale.

"Mazhoranca ka zvarritur reformën parlamentare e zgjedhore me faktin se kërkon të mbledhë të gjitha këto votime në procesin e presidentit. Opinioni do që të dijë kush janë kandidatët, jo

donëse nuk ka asnjë kandidaturë zyrtare deri më tani, emra kandidatësh janë lakuar në media. Madje dhe janë propozuar nga ana e faktorëve dytësorë, përjashtuar ish-kryetarin socialist Fatos Nano që është vetëshpallur kandidat për President dhe është në kërkim të firmave për të në garën presidenciale. Nga ana tjetër, AD e Zef Bushatit ka propozuar si kandidate për Presidente kryetaren aktuale të Kuvendit, Topalli, e cila dje as e mohoi dhe as e pohoi, pavarësisht se tha që ndjehet mirë në postin e kryeparlamentares.

Ndërsa PAD ka propozuar për postin e presidentit Cekën, kandidaturë e pasuar nga Fratari, i propozuar nga të përndjekurit dhe disa shoqata biznesi. Por janë lakuar dhe emrat e Bodes, Bejës dhe Ylli Çabirit si kandidatura të mundshme për garuar për postin e presidentit të ri të Republikës. Nga ana e saj, maxhoranca është e sigurtë se për presidentin, ashtu si dhe në 2007, do ketë rrjedhje të votave nga opozita.

të shkojmë si numrorë topi në kuvend. Duhet një takim i liderëve për presidentin. Unë s'kam emër të PS. Mazhoranca, nëse s'arrihet në një kompromis për një emër, e

dimë se do shkojë drejt tentativës për zgjedhjen e Presidentit me shumicën e thjeshtë", tha Ruçi. Ai u shpreh se PS s'do një president që të jetë noter i PD e PS, por mbi

Arben Imami

palët ku këto kërkesa i plotëson një proces politik i dakortësuar nga të gjitha palët", tha Ruçi. Ndërkohë që Imami, teksa është shprehur se propozimi për president me 71 vota ka ardhur nga PS, kërkon një president politik që të shmangen gafat e papërgjegjshmëria politike, duke nënvizuar se pavarësisht kundërshtive të LSI, PD është e vendosur për kandidatin e saj. Deklaratë e cila,

është kundërshtuar nga Ruçi i cili u shprehet se nëse s'zgjidhet një president me konsensusin e të gjitha forcave politike, duke mbajtur dhe përgjegjësinë para partnerëve ndërkombëtarë që e kërkojnë një gjë të tillë, do ketë probleme me integrimin. Ai ka nënvizuar se "nëse s'janë numrat 71, atëherë ne jemi gati të marrim përgjegjësinë dhe për zgjedhjet e parakohëshme". Por tha se nëse zgjidhet me 71 vota, pavarësisht se në planin moral e politik nuk e pranojnë, në planin institucional ai është kreu i shtetit. Ruçi nuk i ka shpëtuar komentin për Nanon kandidat për president.

"Kërkojmë një president konsensual. S'jemi për të shprehur konsiderata që e meriton ose jo Nano. Nëse jeni në analizë për Nanon si person, jo si kandidat për president se do ma keqinterpretoni nesër, deklaroj se kam vlerësime maksimale si intelektual, si shtetar, si politikan, ashtu sikurse kam vlerësim maksimal që ka bërë një burg nga mazhoranca katër vjet. As Nano s'pretendon të jetë kandidat i PS, por dhe të pretendonte, PS s'i ka numrat për ta zgjedhur atë", tha Ruçi.

4

E enjte, 24 maj 2012

POLITIKE

Gjermania: Fatkeqësia që nuk ka rezultat për reformën

A

mbasadorja gjermane në Shqipëri, Carola Holtkemper ka kritikuar politikën shqiptare se po abuzon me afatet për reformën Zgjedhore dhe Parlamentare. Gjatë një takimi me studentë të universitetit "Andon Zako Çajupi" diplomatja gjermane ka deklaruar se nuk do të ketë më shtyrje afati për reformën zgjedhore dhe atë

parlamentare, duke paralajmëruar një kaos politik, ndërsa po bëhen gati procedurat për zgjedhjen e Presidentit.

"Duke qenë se nesër(sot) përfundon afati është fatkeqësi që politika shqiptare s'ka ende asnjë rezultat. Ata kanë treguar se kur duan i zgjidhin çështjet brenda afateve. Afatet janë shtyrë dy herë, por tani nuk do të ketë

më shtyrje", tha Holtkemper. Sa i takon numëmrimit elekronik, ajo deklaroi se për nuk ka rëndësi se si votohet apo monitorohet. Por, sipas saj mjafton të realizohen zgjedhje të lira dhe të ndershme. Holtkemper përsëriti se presidenti i ri duhet të zgjidhet sipas Kushtetutës dhe me cilësitë e saktësuara prej saj.

Sot dështoi afati për reformën zgjedhore. Pritet të shtohet presioni i Brukselit, nëpërmjet Saninos

PS, PD-së: Kemi formulë të re për KQZ Kryeministri Berisha: Numërimi elektronik, s'e bëjmë dot tani, probleme me energjinë elektrike.

Damian Gjiknuri i Partisë Socialiste: Janë justifikime për zgjedhjen e presidentit

Lajmi

LAJME SHKURT

Në kufijtë e dështimit të reformës zgjedhore, PS jep një propozim të ri për të zgjidhur ngërcin PS-PD, por nuk po arrin të ulë PD në tryezë.

Ndërkaq, për çështjen e reformës, burimet thonë se javën e ardhshme në Tiranën zyrtare mund të mbërrijë sërish Sanino, për të shtuar presionin ndaj politikanëve shqiptarë.

TIRANE

FERNADA CENKO

N

ë orët përfundimtare të dështimit të reformës zgjedhore, PS ka një tjetër AS nën mëngë për të bërë ofertë për demokratët për përbërjen e KQZ. "PS më në fund i ka çuar një tjetër sinjal PD: Eja ulemi, kemi një formulë që mund të garantojë edhe maxhorancën tuaj" tha një burimn nga Partia Socialiste lidhur me mënyrën sesi do të zgjidhet ngërçi që kanë palët të paktën për pikën e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.

Por nuk është vetëm kjo.

Duket se varianti i ri që kërkojnë socialistët të diskutojnë me demokratët bazohet në formulën e vjetër, ku disa institucione të pavarura të bëjnë propozimet. Por socialistët, nuk duan ta hedhin në media këtë variant pa e diskutuar më parë me demokratët.

Megjithatë, palët duket se po bëhen "kapriçoze". Sepse burime të sigurta të shqiptarja.com, konfirmojnë se shumë shpejt (por jo këtë javë) në Tiranën zyrtare do të zbresë sërish Sanino. Bashkimi Evropian, pas apelit dhe ultimatumit të bërë nga Fyle në Tiranë në 3 maj, që skadon pikërisht ditën e sotme, po mendon për të sjellë sërish emisarët e vet për të gjetur zgjidhjen qoftë për KQZ, qoftë për mënyrën e numërimit apo kutitë e votimit. Sigurisht, Sanino si mesazh nga Brukseli, në vetvete do të sjellë edhe një ultimatum të ri, por kjo vetëm sa i heq shancet dy palëve politike, për të qenë konstruktiv dhe shumë të shpejtë në plotësimin e detyrimeve për marrjen e statusit të vendit kandidat këtë vjeshtë, sikurse pretendohej pas konsensusit paraprak.

REAGIMI I PD

Por ka një këndvështrim të ndryshëm Partia Demokratike, i shprehur nëpërmjet kryemi-

?

Reforma Zgjedhore, PS mbron në Kuvend propozimet e saj

PYETJE PERGJIGJE

Data 24 Maj, çfarë po ndodh?

Komisioneri për Zgjerim Stefan Fyle ka kërkuar t’i japë një kohë shtesë komisionit të Reformës Zgjedhore për të reflektuar në Kodin Elektoral të gjitha amendimet e bëra nga ODIHR. Ndërkohë koha e dhënë nga Fyle skadon ditën e sotme.

Çfarë do të ndodhë me Reformën Zgjedhore?

Anëtarët e Partisë Demokratike kanë pretenduar se përmbyllja e Reformës Zgjedhore i takon Kuvendit të Shqipërisë, ndërsa nuk detajojnë rrugën që duhet të ndiqet. Partia Socialiste pretendon se duhet të ketë tjetër takim me anëtarët e Partisë Demokratike të komisionit të Reformës Zgjedhore për të zgjidhur pikat e rëndësishme.

Kush janë pikat?

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe hapja e kutive të materialeve zgjedhore janë dy pikat që Partia Socialiste dhe Partia Demokratike nuk po gjejnë konsensusin.

Të dyja palët nuk kanë lëvizur deri ditën e djeshme nga qëndrimet e tyre fillestare.e tyre.

nistrit Sali Berisha ditën e djeshme. Vetë kryeministri pranoi se shumë prej punëve, (qoftë zgjedhjen e presidentit ashtu edhe reformën zgjedhore e parlamentare) do t;i linte për t'i dhënë verdikt menjëherë pas kthimit nga Çikago. Ai nuk do të lejojë që me ligj zgjedhor, dy anëtarë të KQZ të ngrenë dorë pro hapjes së kutive, duke e jus-

ANKIMET, HAPJA E KUTIVE TË MATERIALEVE ZGJEDHORE PS: Propozohet që me dy anëtarë të KQZ-së të hapen kutitë e materialeve zgjedhore, aty ku mund të ketë dyshime.

PD: Të marrë vendim Kolegji Zgjedhor, ose hapja e kutive të bëhet me një vendim me katër vota më KOmisionin Qendror të Zgjedhjeve. Ose të jetë e kufizuar e drejta se kur du anëtarë kërkon të hapin kutitë e materialeve zgjedhore.

KOMISIONI QENDROR I ZGJEDHJEVE PS: Anëtari i 7. Gjykata e Lartë, Avokati i Popullit, Dhoma e Avokatisë, Gjykata Kushtetuese të sjellë në komisionin e Ligjeve nga dy kandidat. 2 prej tyre do të kalojë në filtrin e votimit në Parlamentin e Shqipërisë PD: Kërkon që KQZ të jetë dhe të zgjidhjet siç është proceduar deri tani. Por të rritet sjellja, duke vepruar më shumë si gjyqtar se sat ë zgjedhur nga politika.

Numërimin elektronik PS: Ka heq dorë nga numërimi elektronik për këtë viz zgjedhor, ndërsa pranon një numërim pilot në disa zona PD: Ka pranuar propozimin e PS, heq dorë pas kundërshtisë të ODIHR. “Ky është interesi më i parë i opozitës dhe i shqiptarëve në tërësi. Numërimi elektronik është një realitet me probleme të pamohueshme”, shprehet Berisha.

IDENTIFIKIMI I ZGJEDHESVE DHE KALIMI ONLINE NË KQZ PS: Kërkon që identifikimi i Zgjedhësve të bëhet aparatin e leximit të kartës dhe ta trasmetojë online të dhënat në KQZ. Por PS hoqi dorë nga kalimi onlinë në KQZ, duke i qëndruar strikt korrigjimeve të ODIHR. PD: PD ka rënë dakord për propozimin e PS, por në bazë të kritikave të bëra nga ODIHR kanë hequr dorë në këtë vit elkekoral.

tifikuar këtë, me bllokimin e shpeshtë të KQZ, në zgjedhjet e kaluara. "Kërkesa tjetër që dy vetë të kenë në dorë gjithçka për materialin zgjedhor është absolutisht kërcënimi më i madh që mund ti bëhet procesit zgjedhor. Në një kohë kur nuk ka vendim që të jetë me më pak se katër vota, kërkojnë një vendim që të merret me dy vota, për të hapur të gjithë dokumentacionin, çka do të thotë për të futur zgjedhjet në proces të pafund dhe moskompletimi" tha dje Berisha në mbledhje qeverie.

Kryeministri tha se do të jetë vetëm në dorën e gjykatës kjo gjë, fakt për të cilin PD bie dakord. "S'mund ti lëmë zgjedhjet te dy përfaqësues partie. Kjo do të thotë ti shtyjmë drejt dështimit" tha ai.

Kreu i PD foli edhe për numërimin elektronik të cilin e konsideron të domosdoshëm,

por të paarritshëm në këto zgjedhje. "Eshtë një realitet me probleme të pamohueshme, të cilat në rastin e fundit u karakterizuan, si nga bllokimi i makinerive edhe ne vende që kanë klimën të paktën 5 deri në 7 gradë më të freskët se Shqipëria dhe u karakterizuan gjithashtu edhe nga ndërprerje të energjisë për shkaqe të ndryshme, në vende që nuk kanë probleme me furnizim energjie" justifikoi kryeministri.

PËRGJIGJA E PS

Deklaratave të djeshme të PD, u përgjigjet bashkëkryetari i komisionit të reformës zgjedhore nga PS, Damian Gjiknuri. "Ka një tjetër formulë kompromisi për KQZ, por nga PD asnjë përgjigje" zbulon detajin e ri Gjiknuri, pa pranuar të japë "formulën magjike" që zgjidh ngërçin.

"Nuk ka asnjë kontestim të justifikuar nga ana e PD. Ber-

isha kërkon të vonojë reformën zgjedhore për ta përdorur si instrument presioni për presidentin e Republikës" është sipas Gjiknurit "skenari" i PD. "Këto janë deklarata spekulative, shumë të rënda që minojnë klimën e besimit dhe mbi të gjitha tregojnë interesin e vërtetë politik që ka Berisha në këtë çështje për ta mbajtur peng reformën zgjedhore, në varësi të ecurisë së zgjedhjes së presidentit dhe që të ndajë përgjegjësinë me opozitën, një përgjegjësi që opozita nuk duhet ta mbajë se ka bërë gjithçka për të kryer një proces normal në reformën zgjedhore" tha Gjiknuri. Socialisti i reformës zgjedhore i ka kujtuar gjithashtu Berishës se për shumë çështje PD dhe PS kanë rënë dakord në komisionin e reformës zgjedhore, e më pas PD në fund të procesit ka hequr dorë.

Rikthehet në Kuvendin e Shqipërisë çështjet e ngelura pezull në komisionin e Reformës Zgjedhore.

Hapja e kutive të materialeve zgjedhore, riformatimi i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve si dhe verifikimi i listave të zgjedhësve do të mbrohen fort në seancën e sotme plenare, në kuadër të Reformës Zgjedhore. Ky vendim është marrë nga grupi i partisë Socialiste i drejtuar dje nga kryetari i grupit, Gramoz Ruçi. Në mbledhjen me dyer të mbyllura PS ka vendosur të mbajë qëndrim të fortë sot në seancën plenare për këtë çështje. Grupi socialist ka diskutuar me dyer të mbyllura për rrugën që do të ndjekë pas refuzimit të kërkesave të saj në komisionin e Reformës Zgjedhore, që lidhen mbi të gjitha me formulën e KQZ si dhe me ankimimet e palëve.

Në afatin e tretë të dyja forcat politike nuk kanë rënë dakord për çështjet më të nxehta. bashkëkryetarët e komisionit të Reformës Zgjedhore, respektivisht Damian Gjiknuri i PS dhe Ilir Rusmajli i PD do të vendosin se çfarë rruge do të ndjekin për të gjendur gjuhën e kompromisit. Sot Gjiknuri mund të bëjë publike edhe formulën e re të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.

Mblidhet sot seanca plenare

Ditën e sotme rreth orë 11:00 pritet të nis seanca plenare në Kuvendin e Shqipërisë. Pritet që në këtë seancë të ketë debate përveç Reformës Zgjedhore, edhe për procedurën e zgjedhjes së Presidentit. Pas Konferencës së Kyetarëve që do të mbahet me herët, pritet që PD dhe PS të mos bien dakord edhe për mënyrën se si do të votohet. Kjo pretendohet, pasi PS ka kërkuar në Reformën Parlamentare që vota për drekretin e Presidendit të jetë i fshehtë, bisedë kjo që do të zhvendoset edhe për vetë votimin e Presidnetit në Parlament.

E enjte, 24 maj 2012

5

POLITIKE

Inagurimi i sallave të Kuvendit, PS bojkoton Topallin

A

nëtarët e Partisë Socialiste në komisioni e Ligjeve, me përjashtim të deputetit Bashkim Fino, nuk kanë marrë pjesë në inagurimin e sallës së komisionit të bërë nga kryeparlamentarja Jozefina Topalli, në prezencë edhe të ambasadorit të OSBE, Eugen Uollfarth. Disa prej deputetëve në mënyrë ‘koshiente’ kanë bojkotuar këtë inaugurim, ndërsa kanë qenë prezent të

gjithë anëtarët e Partisë Demokratike.

Ky projekt është financuar me paratë e OSBE. Ditën e djeshme kryetari i Komisionit të Ligjeve, Ilir Rusmajli j’u ka kërkuar të gjithë deputetëve që të ishin prezent në këtë inagrurim. Përveç komisionit të Ligjeve që ka parametrat e një salle moderne, Topalli j’ua ka bërë më komode punën gazetarëve, duke sjellë në ambientin e Kryesisë së Kuvendit një

sallë me komjutera dhe me pajisje të tjera për të përcjellë lajmin në kohë reale. “Salla e punës së medias do ta ndihmojë median që të ketë më lehtë akses në rezultatet e mbledhjeve të komisioneve dhe dokumenteve parlamentare. Kjo sallë do të jetë një vend i përshtatshëm, ku media mund të takohet dhe të diskutojë”, është shprehur amasadori Eugen Uollfarth.

Ministria e Arsimit reagon pas pezullimit të licencës për “Kristal” Lajmi Ministria e Arsimit deklaroi dje se do të kontrollojë të gjithë universitetet private në Shqipëri dhe rezultatet e kontrollit do të publikojë në fund të muajit qershor. Reagimi i ministrisë erdhi pas vendimit të qeverisë për t’i pezulluar licencën për një vit universitetit “Kristal”, pas skandalit me diplomën e Renzo Bossit.

Kontroll të gjithë universiteteve private Raporti me rezultatet në fund të muajit qershor ta monitorojnë çdo tre muaj dhe ajo duhet të faktojë se gjatë kësaj periudhe universiteti "Kristal" nuk ka bërë më asnjë shkelje. Pas kësaj periudhe, atëherë do të vijë një agjenci e huaj, e cila do t bëjë një akreditim nga e para dhe cilësor të këtij aktiviteti. Në bazë të rezultatit të akreditimit do të varet edhe licenca", - na thonë burime konfidenciale, të cilët kanë parë raportin që ekspertët e ministrisë së Arsimit kanë hartuar mbi këtë çështje.

TIRANE

ESMERALDA KETA

M

inistria e Arsimit de klaroi dje se të kon trollojë të gjitha shkollat e larta të arsimit jopublik në Shqipëri dhe rezultatet e kontrollit do t’i bëjë publike në qershor, kur mbaron edhe viti akademik. Lajmi u bë i ditur dje, kur qeveria vendosi të pezullojë për një vit licensën e universitetit “Kristal”, pas skandalit me diplomën false të italianit Renzo Bossi. “ “Siç edhe ju kemi vënë në dijeni, grupi i ekspertëve të Ministrisë së Arsimit po monitoron të gjitha universitetet private, midis të cilëve edhe “Kristalin”, por ne nuk mund të nxjerrim një raport të veçantë për këtë universitet dhe më vonë të nxjerrim një raport për të gjithë procesin e monitorimin. Pjesa që i përket universiteti “Kristal” do të jetë e përfshirë në raportin përfundimtar të monitorimit të të gjithë shkollave të larta jopublike, proces i cili ne presim që të përfundojë në fund të muajit qershor, kur edhe përfundon viti akademik”, - deklaruan për “Shqiptarja.com, burime zyrtare pranë Ministrisë së Arsimit, duke motivuar mospublikimin e raportit konkret mbi të cilin është marrë edhe vendimi për pezullimin e licencës së Universitetit “Kristal”. Ne vend janë rreth 58 shkolla të larta jopublike, ndërsa vetëm gjysma e tyre janë të akredituara nga Ministria e Arsimit.

VKM PER “KRISTAL”

Projektvendimi, që u miratua dje në mbledhjen e qeverisë, por edhe deklarata e Ministrisë së Arsimit më shumë i ka shtuar dyshimet rreth çështjes së diplomave të universitetit "Kristal" se sa ka hedhur dritë mbi atë se çfarë ka ndodhur në regjistrat e këtij universiteti.

Megjithatë,

Universiteti “Kristal”

burime konfidenciale na sqarojnë se në të vërtetë një kopje e raportit paraprak i është dërguar titullarëve të universitetit "Kristal" një ditë para se vendimi të bëhej publik. Në të ishin të renditura edhe të gjitha shkeljet që ata kishin gjetur dhe mënyrat se si ky universitet

duhet t'i rregullonte. "Kryesorja e këtij raporti që i ka shkuar edhe "Kristal" kishte të bënte me probleme në procedurë. Në raport thuhet se universiteti "Kristal" ka shkelur ligjin e arsimit të lartë në procesin e pranimit, në procesin mësimor dhe si rrjedhojë i hiqet e drejta

për të pranuar studentë të rinj për një vit akademik. Gjithashtu në këtë raport saktësohen edhe procedura se si do të rivlerësohet ky universitetet, nëse i ka përmbushur standardet e kërkuara apo jo. Në raport thuhet se gjatë kësaj periudhe pezullimi, ekspertët e MASh-it do

PEZULLIMI

Në projektvendimin e djeshëm thuhet se vendoset pezullimi i përkohshëm dhe i pjesshëm për të gjitha programet e këtij universiteti.

Megjithatë specialistët e arsimit dyshojnë se në këtë formulim ka vend sërish për dyshime, pasi nëse bëhet fjalë për të

Blen 7 mld bono

Borxhet, Fullani në ndihmë të qeverisë

Q

TIRANE

everia ka thirrur sërish në ndihmë Bankën e Shqipërisë për të ndikuar në uljen e interesit të borxhit të brendshëm. Në një njoftim zyrtar të ministrisë së Financave, bëhet e ditur se më datë 29 maj do të zhvillohet ankandi i fundit për muajin në vazhdim lidhur me letrat me vlerë të qeverisë, gjatë të cilit parashikohet të shiten 13.3 miliardë lekë bono me afat njëvjeçar maturimi dhe 3.4 miliardë lekë bono tremujore. Banka e Shqipërisë ka marrë përsipër të blejë 100 për qind të sasisë së bonove tremujore, me 3.4 miliardë lekë, ndërkohë që 3.5 miliardë lekë të tjera do t'i shpenzojë për të blerë bono 12-mujore, theksohet në të njejtin njoftim nga Financat.

Në total, janë rreth 62.7 milionë dollarë amerikanë, sipas kursit zyrtar aktual të këmbimit, që do të dalin nga thesari i Bankës qendrore,

Lajmi Banka qendrore do të blejë bono thesari për gati 7 miliardë lekë në ankandin e rradhës të letrave me vlerë të këtij muaji. Qeveria ka kërkuar nga BSH të ndikojë me fondet e veta për të frenuar rritjen e interesit të borxhit

për të hyrë në atë të Ekzekutivit.

Kohët e fundit, si pasojë e kërkesës gjithnjë e më të lartë për borxh nga qeveria, kur të ardhurat buxhetore kanë qenë më të ulta se parashikimet, interesi i bonove dhe obligacioneve ka ardhur në rritje të pandalshme, duke kapur edhe shifra rekord, si në rastin e 9.6 përqindëshit në vit për obligacionet 5-vjeçare. Kjo përbën një barrë të rëndë për buxhetin, që duhet të paguajë një kosto të lartë për borxhin, krahas

pagesave masive që po afrohen dhe që kanë të bëjnë me likuidimin e borxheve nga banka tregtare, që u morën deri në vitin 2009 për të ndërtuar "rrugë elektorale", para se të fillonte kriza globale. Pjesëmarrja e bankës qendrore në blerjen e letrave me vlerë të qeverisë është e pranuar me ligj, i cili, nga ana tjetër, nuk lejon financim të buxhetit për periudha më shumë se gjashtë muaj.

Megjithatë, gjithnjë e më shumë BSH po blen bono 12-mujore.

Kalimi i fondeve nga një institucion shtetëror tek tjetri është një përpjekje e shtuar kohët e fundit dhe gjithnjë përfituesi është Ekzekutivi. BSH bleu, me kërkesë të qeverisë, pa patur

nevojë, Hotel Dajtin për një shifër kosolale prej 30 milionë eurosh, ndërkohë që HEC-i i Lanabregasit iu shit po një ndërmarrjeje publike si Ujësjellësi i Tiranës. Këto manovra synojnë të mbushin arkën e shtetit, ndërkohë që qeveria vazhdon të rritë shpenzimet për paga e mirëmbajtje, po ecën me hapa breshke në privatizime dhe nuk është në gjendje të ulë deficitin e madh buxhetor dhe borxhin publik në limitet që lejon ligji, në shifra të parrezikshme. Për më tepër, ndihma e BSH në këtë rast duhet për të kompensuar tërheqjen e bankave të nivelit të dytë nga blerja e bonove.

gjitha programet e studimit, atëherë nuk është e nevojshme togfjalëshi 'pezullim i pjesshëm". "Kjo gjë të le të dyshosh se disa programe do të vazhdojnë të jenë të hapura", na shpjegojnë ekspertë e arsimit, që nuk preferojnë të flasin me emër konkret për sa nuk ka parë ende një raport konkret për këtë çështje. Në pikën e parë të vendimit të djeshëm sqarohet se këshilli i ministrave vendosi "Pezullimin e pjesshëm dhe të përkohshëm të licencës të Shkollës së Lartë Universitare Jo-Publike "Universiteti Kristal" për të gjitha programet në të dyja ciklet e studimit, që ofron ky institucion i arsimit të lartë". Ndërsa më poshtë sqarohet se ky pezullim ka një afat kohor vetëm 1-vjeçar dhe konsiston në faktin që pwr vitin akademik 2012-2013, ky universitet nuk mund të regjistrojë asnjë student të ri, por të gjithë ata që janë aktualisht studentë të këtij universiteti do të mund të përfundojnë normalisht vitin e kualifikimit në të cilin janë.

SKANDALI

Universiteti “Kristal” u vu nën hetim por edhe nën monitorimin e ministrisë së Arsimit, pasi mediat Italiane publikuan një lajm që Renzo Bossi, djali i themeluesit të Lega Nord në Itali, iu gjet një diplomë për menaxhim biznesi, marrë pranë universitetit “Kristal” në vitin 2010. Kur në fakt i riu Bossi e kishte përfunduar shkollën e mesme vetëm në vitin 2009.

Vetë universiteti pranoi se Renzo Bossi kishte qenë student i këtij universiteti dhe ishte regjistruar pranë tij në vitin akademik 2007-2008. Pak ditë më vonë, italiani, që i ati i ka vënë epitetin “Trofta” mohoi çdo lidhje me këtë diplomë dhe deklaroi se ai jo vetëm që nuk kishte dijeni, por as nuk kishte qenë ndonjëherë në Shqipëri dhe as nuk fliste shqip, ndaj distancohej nga ky dokument

Kirurgjia e variçeve me teknologjinë e fundit me lazer, me garanci të plotë.

Prof Dr. Haralambos Ilias në spitalin AMAVITA, per konsulta Tel: 04 237 5406, Cel: 0693360681 Adresa: Rr. "Pjetër Budi", 75/3, përballë Institutit të Kulturës Italiane, afër qytetit studenti, Tiranë

6

E enjte, 24 maj 2012

AKTUALITET

Dy vajzat në koma do kurohen në Austri, sot nisja

D

y vajzat e aksidentit tragjik të Himarës, të cilat momentalisht po marrin ndihmën mjekësore në Spitalin Ushtarak dhe ndodhen në gjendje të rëndë shëndetësore, do nisen për kurim në Austri. Mëngjesin e ditës së nesërme Florije Peci dhe Eriselda Gubere do të drejtohen drejt Austrisë për t’iu nënshtruar mjekimit në klinikat më të specializuara atje. Lajmi u

konfirmua nga Ministri i Shëndetësisë, Petrit Vasili dhe ambasadori austriak, Florian Rauning. “Kemi lajme të mira nga Vlora, 5 vajza kanë lënë spitalin. Është një lajm pozitiv, vajzat e tjera në spitalin e Vlorës vazhdojnë të jenë në një gjendje mjaft të mirë. Edhe në Spitalin Ushtarak gjendja është e mirë, stacionare, jemi shpresëplotë që ato që nuk kanë komplikacione të tjera do

të fillojnë të lënë spitalin. Problem mbeten dy vajza, për të cilat kemi bashkëpunuar me Ambasadorin e Austrisë dhe së bashku kemi arritur të kemi një zgjidhje pozitive, trajtimin e tyre në klinika të specializuara në Austri. Në këtë mënyrë hapen mundësi të reja për një trajtim pozitiv dhe shpresëmadh, sepse miqtë e mirë duken në ditë të vështira”, deklaroi Vasili.

Doktori i spitalit flet për traumat tre ditë pas aksidentit

Mjekët e Vlorës: Pse u ngatërruan kufomat Në gjendje shock, jepnin emrat e shoqeve Lajmi

Kufomat

Mjekët e spitalit të Vlorës thanë dje se ngatërrimi i dy kufomave të vajzave që vdiqën në aksident, nuk ndodhi për fajin e tyre, por të vajzave që ishin të traumatizuara dhe nuk arrinin t'i dallonin nga njëra tjetra.

Në momentin që pyetej për emrin ajo përgjigjej vetëm DORINA HASA, dhe gjatë kontrolleve, dhe gjatë mjekimit. U hap një dosje me emrin DORINA HASA, një dosje që është në spitalin tonë, por gjithmonë duke ju referuar diagnsotikimit dhe mjekimeve të ELIDONA GJINAJ, e cila gjithashtu ka dosjen e saj.

VLORË

VIOLA MURATI

M

jekët e spitalit të Vlorës thonë se ngatërrimi i emrave të vajzave dhe ajo që është kthyer në një çështje të madhe mediatike, nuk është për faj të mjekëve, por për shkak të traumave dhe emrave të përmendura nga vetë vajzat në momentin që ato pyeteshin nga mjekët.

Besnik Elezi, shefi i shërbimit të Kirurgjisë tha ditën e djeshme për shqiptarja.com, se emrat e vajzave

Dorina Stafa

Dorina Hasa (e cila humbi jetën në aksidentin tragjik) dhe Elidona Gjinaj, (e cila vazhdon të jetë nën kujdesin e mjekëve në spitalin e Vlorës) ka ardhur nga vetë Elidona, e cila në momente shoku, ndërsa pyetej për emrin e saj, jepte emrin e shoqes së vet, që fatkeqësisht ka humbur jetën në aksidentin e Himarës.

"Pretendoj të sqaroj me fanatizëm çështjen e ngatërrimit të emrave që është një

prej problemeve të medias këto dite tragjike mes dy vajzave DORINA HASA dhe ELIDONA GJINAJ. Dorina Hasa vajza që nuk ka mbijetuar nga aksidenti tragjik nuk ka mbërritur në asnjë moment në spitalin e Vlorës, ndërkohë vajza që dhe sot (dje) ndodhet në kujdesin e stafit mjekësor të Vlorës Elidona Gjinaj në gjendje shoku dhe trauma në momentin e mbërritje në ambientet tona identifikohej me emrin e sho-

qes që mbante në krahë në momentet që kishte ndërruar jetë. Në momentin që pyetej për emrin ajo përgjigjej vetëm DORINA HASA, dhe gjatë kontrolleve, dhe gjatë mjekimit. U hap një dosje me emrin DORINA HASA, një dosje që është në spitalin tonë, por gjithmonë duke ju referuar diagnsotikimit dhe mjekimeve të ELIDONA GJINAJ, e cila gjithashtu ka dosjen e saj.

Doktor si paraqitet gjendja e Elidonës momentalisht?

Elidona gjendet deri diku në përmirësim duke qenë se ka fraktura në kokë nga e cila

Në foto: Një prej studenteve të aksidentuara në spitalin e Vlorës

nuk ka deficite në të ardhmen. Në të kundërt ne do ishim vënë në lëvizje për trasferim drejt Tiranës. Ka dëmtime në mushkri si shumica e viktimave të aksidentit, por në gjendje të kontrollueshme.

Po ndërkohë vajzat e tjera?

Nëse do ishte e nevojshme t'i ndaja, më e dëmtuar do cilësohej Adiola Mustaku, e cila ka 4 brinjë të thyera, dëmtime të mushkrive me mbledhje ujë dhe gjak, vertebër të dëmtuar dhe një hematoma me hije të jashtme të dukshme dhe të dhimbshme, por jo gjendje për të rrez-

ikuar jetën e saj. Ditën e sotme për shkak të ndëryhrjeve ka qenë e nevojshme furnizimi me gjak i saj. Ky është dhe rasti i parë për të vënë në pah se nuk ka patur raste të tjera në nevoja gjaku, ndonëse u ndeshëm me solidaritetin e njerëzve.

Gjithçka paraqitet mirë, nuk jane ende në gjendje për të lëvizur nga ambjentet tona në të kundërt do ishte dhënë aprovimi njësoj si me vajzat e tjera.

Ka pasur bashkëpunime me staf social?

Psikolog, punonjës social?

Duhej në fakt....(doktori ndërron tematikë)

Mjeku reanimator Faslli Haxhiaj

"Pesë vajza lanë spitalin, shkuan në shtëpitë e tyre"

VLORË

Z

v.drejtori i Spitalit të Vlorës, Faslli Haxhiaj tha dje në mesditë për Shqiptarja.com se gjendja e vajzave paraqitet më e mirë, ndërsa pesë studente i kanë lënë dhomat e spitalit dhe janë nisur pranë familjeve. Kjo ka ndodhur edhe pavarësisht faktit që doktorët kanë thënë se duhet të paraqiten pranë spitaleve të rretheve, konkretisht në Elbasan dhe Berat. Ndërkohë që zv.drejtori i Spitalit pranon se ka mungesë psikologësh që janë shumë të nevojshëm në këto momente.

U mor vesh se disa prej vajzave i lanë ambientet e spitalit të Vlorës, sa e vërtetë është?

Eshtë absolutisht e vërtetë dhe kjo ka ndodhur rreth orës 13.00 të mesditës. U nisën drejt vendbanimeve të tyre 5 vajza, 4 prej të cilave nga Elbasani dhe një nga Berati.

Si u mor ky vendim? Ishte kërkesa e tyre?

Në fakt kërkesa e tyre ishte e vazhdueshme, si e vetë vajzave ashtu dhe të afërmve të tyre duke parë rikuperimin e shpejtë dhe pa dëmtime të mëtejshme.

Por kuptohet që nuk ishte vetëm ky kushti. Nga ana e stafit dhe konsultave tona, ne dolëm në raportin se kurimi i tyre mund të realizohej më së miri dhe në spitalet rajonale të vendeve të tyre.

Vajzat e sapolarguara do traferohen në spitalet e zonave

të tyre apo në familje?

Referimi ynë është i mirëpërcaktuar për në spitalet e qyteteve nga jane vajzat, por duke parë këmbënguljen dhe dëshirën e tyre do strehohen ne familje.

Me atë ç'ka dispononi, si paraqiten ditën e sotme (djeshme) vajzat e shtruara në repartin e kirugjisë?

Po, 3 vajza vazhdojnë të qëndrojnë në reanimacion në gjendje të stabilizuar, koshiente dhe dinamike. Kuptohet që qëndrimi i tyre në këtë kohëzgjatje dhe më tej, është në varësi të dëmtimeve të pësuara.

Ka kërkesë të këtyre të fundit për t'u larguar?

Jo! Janë të vetëdijshme për realitetin e këtyre ditëve?

Kërkojnë të dinë çfarë të besojnë dhe ato që ju thuhen. Disa prej tyre kërkojnë shoqet, goca e shtruar te ne, të fejuarin e saj …..

Keni kontakte me përfaqësues të instiucioneve të Tiranës?

Po, madje rreth orës 7.00 sot kisha kontakt me dr.Piperon, i cili kërkoi dosjet e të gjitha vajzave, me sqarime dhe detaje që nga diagnostikimi, mjekimet, ritmet e ndjekura etj, natyrisht dhe në kontakt me drejtorinë e spitalit. Kontakte të vazhdueshme ruhen me ministrinë e Shëndetësisë dhe shërbimet e emergjencave civile.

E enjte, 24 maj 2012

7

AKTUALITET

I ati i Elidona Gjinaj: Më sillni këtu ata që bëjnë sehir

I

ati i vajzës së plagosur Elidona Gjinaj në ditën e tretë të aksidentit është shumë i nervozuar, me rektoratin, qeverinë, drejtuesit. "Mos më pyesni mua, pyesni doktorët. Vajza ime është në këtë gjendje për shkak të rektoratit të Elbasanit. Eshtë faji i tyre. A mi sillni dot këtu? Ata rrinë atje dhe bëjnë sehir, ata të qeverisë. Vajza ime po

vdes. Lëviz nëpër spital dhe vetëm pyet. Kërkojini përgjegjësitë në rektoratin e Elbasanit. Mos hajdeni këtu. Mos më pyesni mua, mos pyesni vajzën time, sillni përgjegjësit, ju si gazetarë gjeni fajtorët" ishin fjalët plot irritim e mllef të babait të studentes Elidona Gjinaj, e shtruar në spitalin e Vlorës.

Elidona Gjinaj

Rrëfimi tragjik i nënës së Besjana Xhenatit, që humbi të fejuarin

Premtimi në autobuz: Po vdiq njëri, tjetri vret veten E ëma: Ajo ishte me mua në telefon në momentin e tragjedisë

VLORË

VIOLA MURATI

B Gjendja

Vajzat të traumatizuara: Nuk dua aksidentin

N

ë reanimacion va jzat vazhdojnë të jenë të shokuara, të traumatizuara dhe rëndë psikologjikisht. Nuk arrijnë të artikulojnë qartë, nuk duan t'ju përmendësh asnjë moment aksidentin, vetëm ankohen dhe gjejnë vështirësi të lëvizin qoftë dhe të kthehen në krahun tjetër. Dëmtimet e tyre janë të rënda ndonëse mjekët japin nota pozitive për ecurinë dhe përmirësimin e tyre. Sipas tyre çdo gjë është në kontroll të vazhdueshëm dhe përgjëgjësi maksimale. Pranë tyre janë prindërit, që vetëm duke i parë përshkruan dhimbjen dhe rrëzimin e tyre. Vajzat vazhdojnë të kërkojnë shoqet, në rastin konkret BESIANA XHENATI nuk pushon një sekondë për të parë Armandin, të fejuarin e saj pa ditur se tragjedia e vërtetë do jetë me realitetin e ditëve në heshtje.

esiana Xhenati, është vajza e aksi dentuar e njohur për publikun për shkak se në aksidentin tragjik i humbi i fejuari Armando. Ndërkohë nëna e saj, në çdo moment është pranë vajzës, që kërkon të fejuarin, por askush nuk i thotë asgjë. Historia që e ëma e saj tregon për shqiptarja.com është shumë e trishtë.

Vetë Besiana, në momentin që ka ndodhur tragjedia, ka qenë duke folur në telefon me të ëmën. Madje duke i treguar se kishte probleme me autobuzin. Duke treguar se diçka nuk po funksiononte... Dhe më pas heshtje. E ndërsa kërkon në çdo moment Armandon, të fejuarin, e ëma e saj rrëfen atë që vajza i ka thënë: Kur autobuzi kishte filluar të merrte tatëpjetën, djali dhe vajza i kishin premtuar njëri tjetrit dashuri të përjetshme: nëse njëri nga të dy do të vdiste, tjetri do të vriste veten. Nën ethet e mëdha të kësaj historie të treguar, e ëma në asnjë moment nuk ia përmend faktin se Armando është ndarë nga kjo jetë.

Ku ndodheshit në momentin që morët vesh për lajmin?

Fola me Besianën në telefon në momentet e tragjedisë, pikërisht në ato moment. Më tha "mami, nuk punon mirë autobusi, kam frikë, po lëviz sa andej këtej …kam frikë dhe më tej …… heshtje . Isha në shtëpi brenda, merresha me gjëra të vogla. Ndërkohë më thërret burri poshtë shtëpisë për një lajm të dëgjuar tek një këpucar ku ishte ndodhur për momentin. E marrim në telefon nuk dilte asgjë, asnjë. Nuk di, dola nga shtëpia nëpër rrugë të lagjes, nuk dija ç'po bëja. Ca thonin ishte autobus për në Himarë, ca të tjerë që kthehej nga Himara, nuk dija ç'të besoja. Ca më thonin Besa kishte vdekur, ca që kishte dëmtuar vetëm gjurin se kështu thuhej në lajme …(vetëm qan). Më pas, burrin kunatin e dërgoj në Tiranë dhe vetë nisem për Vlorë, vetëm pak minuta se Besa të mbërrinte në spital.

Si e shikon Besën në këtë moment, flet për aksidentin, kujtohet?

Besa trembet shumë në gjumë, qan, bërtet, dhe ka dhimbje të tmerrshme.

Nuk di si do i them për të fejuarin vetëm për Armandin pyet. Ku është? Si është?

Mirë është? Nëse i ka ndodh gjë atij unë do vras veten se kështu i thamë dhe njëritjetri në autobus (qan dhe përlas kokën tek dera). Po ia hedh larg e larg se nuk është mirë, është rëndë ka vrarë kokën dhe nuk reagon, por më pyet pse nuk flet?

Nuk di si do ia them nuk ia them dot. Ajo, do vrasë veten pa atë.

Sa kohë kishte vajza juaj me

të ndjerin?

Tre vjet bashkë. 3 vjet kudo bashkë në çdo gjë ai nuk e ka lënë një moment vetëm. Një moment pa atë. Nuk di si do ia bëj për t'ia thënë. Më dhemb vdekja e tij e kisha njësh me vajzën time, prandaj u nis në atë udhëtim për të mos lënë Besën vetëm si nuk e kishte lënë asnjë moment më parë, asnjëherë me furgon se ai gjente përherë mundësinë. E donte shumë. E donin shumë njëri-tjetrin. Nuk di...

E patë të ndjerin?

Jo nuk munda.

Të afërm të tij kanë ardhur për të parë Besën?

Jo jo si do vinë….Ju iku djali, iku armandua.

Ka ardhur ndonje psikolog tek vajza juaj?

Erdhën dy vajza, por nuk u identifikuan para Besës, u prezantuan si studente, vetëm kaq.

Besiana Xhenati dhe i fejuari Armando

Koment

Pendim pas vdekjes NGA

PREÇ ZOGAJ

vijon nga faqja 1 ...do të ishte fjala vjen një goditje rrufeje, apo një shpërthim i papritur uragani.

Tragjedia ka ndodhur atje ku mund t’i kishte ndodhur çdonjërit prej atyre që kanë kaluar njëherë me makinë në qafë të Vishës. Fakti që kemi jetuar të gjithë në mundësinë e tragjedisë, fakti që kemi hedhur të gjithë vallen e shkujdesur të jetës në atë pasarelë të humnerës dhe fakti që çmimin kapital të përplasjes si një tufë thëllëzash me shkëmbinjtë atje poshtë e paguan të parat dymbëdhjetë studentet e Universitetit “Aleksandër Xhuvani” të Elbasanit dhe shoferi i ndjerë i autobuzit të vdekjes dhe një djalë i ri nga Kavaja, dhëndrri i vetëm i baladës së zezë, pra gjithë ky hukubet ka për ne shijen e përjetimit të një padrejtësie ndaj atyre që ikën dhe të një rënieje në borxh, sikur dymbëdhjetë vajzat, djali dhe burri u flijuan për llogarinë tonë, për të na zgjuar nga jermi, për të na kujtuar se vdekja ka një pusi në qafën e Vishës.

Po. Vdekja ka një pusi të sajën në qafën e Vishës, në atë tatëpjetë që nuk e kam parë në asnjë rrugë të Shqipërisë dhe botës. Ka vite që jeta njerëzore në makinë ngjitet e zbret atje në mëshirën e frenave.

Kudo lipsen frena, por po nuk i pate shumë-shumë në rregull në qafë të Vishës, je duke luajtur kokë a pilë me vetë jetën.

Disheza është kaq e pjerrët dhe e gjatë, sa kur e sheh tani të duket se fati e ka toleruar shumë shkujdesjen atavike shqiptare për të mos i dalë përpara së keqes me masa mbrojtëse e parandaluese pa u përvëluar prej saj. Fantazma e një tragjedie ka qenë gjithnjë në ajrin e zonës duke pritur çastin. Elementët e fatkeqësive njerëzore e gjejnë njëra tjetrën në terr. Disheza, autobuzi i vjetër, frenat e dyshimta, një pakujdesi njërëzore ndoshta- të gjitha këto

janë bërë bashkë në një sekond në koktelin vdekjeprurës. Njerëzit e thjeshtë, por ma merr mendja edhe disa të “përbërë” që na qeverisin, kanë në zemër sot pengun e dyfishtë të vajzave të shpëtuara, të cilat nuk gjejnë fjalë të përballojnë humbjen e shoqeve në atë llotari të rrufeshme të fatit dhe, kryesorja, kanë në zemër pengun e një tragjedie që mund të ishte evituar, nëse një nga elementët e koktelit të mësipërm do të kishte munguar. Fjala vjen dishezës do t’i ishte gjetur ilaçi duke e shmangur apo duke e ngritur, autobuzi do të ishte më i ri, frenat do t’i kishte top, e tjerë. Pendimi dhe remordi popullor (brerja e ndërgjegjes) për këto vdekje të llahtarshme besoj vjen nga mendimi se pikërisht ato që duhej të jetonin u bënë në grup kurban i shvlerësimit te jetës, dëshmore të kujtesës së terratisur për sa e sa qafa të tjera shqiptare ku vdekja ka zwnë pusi dhe pret me nge prenë e radhës, për sa e sa elementë të tjerë tragjedish që po kërkojnë njëra tjetrën në terr në këtë vend ku jeta e shumicës së njerëzve ecën në fije të perit, ku kontrolli i shërbimeve dhe standarteve të të gjitha llojeve është një mashtrim i madh dhe një korrupsion i madh, plotësisht i ngjashëm me diplomat e blera pa dhënë asnjë provim dhe pa hapur asnjë libër, një shëmbëlltyrë e Shqipërisë se vogël të luksit, plaçkitjes dhe injorancës që qëndron me fytyrën e saj të fryrë e të pagdhendur përballë Shqipërisë së madhe fisnike dhe hallemadhe të vajzave që vdiqwn dhe të shqiptarëve që gërryhen nga dhimbja si t’i kishin bijat dhe motrat e tyre.

Oh, sa e rëndë përballë kësaj dhimbjeje dhe këtij pendimi fisnik popullor gara e neveritshme e zyrtarëve për të dalë kush e kush më i dalluar se tjetri në të qënët dorëjashtë për tragjedinë. Asnjë shenjë dorëheqjeje nga kërkush. (Ministri i Trasporteve të Bullgarisë dha dorëheqjen parvjet për mbytjen e një anije me turistë bullgarë në një shtet tjetër, në pjesën maqedonase të liqenit të Ohrit).

Përkudrazi, u duk se tragjedia u dha shkas të binin edhe me shumë në sy me psikologjinë e tyre prej padronësh. Në këtë kontekst edhe thirrja në ekstazë e disa spikërve televizivë, krejt e huaj për zakonet e lashta dhe të reja të këtij kombi , “sapo erdhi lajmi i fundit, kryeministri Berisha ka ndërprerë vizitën në Çikago”, a thua se kryeministri po kthehej për t’i ringjallur të mbaruarit dhe ai mavri, në vend që të kthehej në heshtjen që meriton zija, e kishte hedhur në eter për antenat e tij të ngazëllyera bujën e kthimit.

Nesër do të jetë dita për të hapur sytë. Sot është dita për t’u lutur në ndjenjën e thellë të pendesës për gjëmën që na ra përsipër.

Të lutemi për vajzat e vdekura, të lutemi të kenë përfunduar se klithuri shpitrat e tyre të tmerruar, pasi kanë pushuar përgjithmonë dhimbjet e trupave të tyre të coptuar. Të lutemi për shoferin, të cilit nuk i shqitet hidhërimi as në vdekje prej mendimit se i çoi ai drejt humnerës të mjerat; të lutemi të vijë ora ta lajmërojmë prej këndej: jo Pëllumb, ti nuk ishe shkaktari, ti ishe viktima, ishe studenti flokëbardhë në atë fat. Të lutemi për djaloshin nga Kavaja, të lutemi për shërimin e plotë të vajzave të plagosurave, të lutemi të gjendet sa më parë shkaku i vërtetë i aksidentit tragjik dhe të dalin përgjegjesitë dhe të merren masa që as në qafën e Vishës dhe kërkund tjetër jeta e njerëzve të mos shkojë kështu në fije të perit. Gabimi më i madh në këtë shqyrtim kritik të tragjedisë do të ishte ta linim tragjedinë pa autor dhe pa shpjegim, domethenë t’ja linim fatit. Kjo do të na kushtonte zemërimin e zotit, siç thonë hebrenjtë në dhjatën e tyre. Zoti e bëri mrekullinë e vet, i shpëtoi shumicën e vajzave nga grumbulli i hekurishteve në humnerë. Në përngjasim me të ne duhet të bëjmë mrekullinë tonë të thjeshtë e njerëzore: të rivendosim në piedestal vlerën e jetës së gjithsecilit.

8

E enjte, 24 maj 2012

AKTUALITET

Berisha: Të vendosen rregulla për transportin e organizuar

N

ë mbledhjen e rradhës, kabineti qeveritar ka mbajtur një minutë heshtje për 13 viktimat e aksidentit të së hënës në Himarë. Kryeministri Berisha deklaroi se për tragjedinë duhet të bëhet një hetim i gjithanshëm. “E parakohshme të flitet për shkakun e tij. E domosdoshme është që pas përfundimit të hetimeve të plota për aksidentin ndër më tragjik në historinë e

vendit, të arrihet në përfundime”, tha kryeministri. Ai kërkoi hartimin e rregullave strike për lëvizjen e organizuar të studentëve dhe nxënësve në shkollat shqiptare. Në mënyrë që transporti i organizuar i nxënësve dhe studentëve të ketë kushte e rregulla të vecanta. Të përcaktohet qartë detyrimet e respektimit të tyre. Ajo që ndodhi nuk kthehet, por është detyrë e institucioneve të

studiojnë rastin konkret që të përcaktojnë rregulla që ndikojnë në parandalimin e aksidenteve. Kushte dhe rregulla komplekse.

Të bëjmë gjithcka, që një seri rregullash dhe kushtet transportin e organizuar të jenë operative dhe të zbatueshme”, deklaroi Berisha. Ai përsëriti se fjalën e fundit për shkakun kryesor të aksidentit do ta thonë ekspertët, prokuroria e policia rrugore.

Eksperti vë alarmin për mjetet e kopshteve e shkollave

Furgonat e shkollave me mangësi teknike Autobuzat lëvizin dhe kur i ka mbaruar kolaudimi Lajmi Furgonat dhe mikrobuzat që transportojnë nxënës dhe fëmijë të kopshteve në Tiranë janë jashtë cilësive teknike të kërkuara.

Eksperti Gëzim Hoxha tregon se duhet që shumë shpejt këto mjete të kalojnë në kontrollin e imtësishëm të policisë, me qëllim shmangien e ndonjë tragjedie tjetër.

Në foto: Një e vajzë e plagosur në aksidentin automobilistik në qafën e Vishës në Himarë

Në foto: (Majtas) Gëzim Hoxha (lart) Faksimile e një certifikate kolaudimi autobuzi që i ka përfunduar afati i kontrollit teknik

TIRANE

ELTON QYNO

E

ksperti i aksidenteve rrugore Gëzim Hoxha, ve alarmin në mjetet e transportit publik që qarkullojnë në Tiranë të ngarkuar me nxënës të shkollave dhe fëmijëve të kopshteve. Sipas tij këto mjete janë të amortizuara dhe se një pjesë e tyre nuk përmbush kriteret teknike. Në një intervistë për gazetën "Shqiptarja.com" specialisti Hoxha tregon se duhet që këto mjeti ti nënshtrohen një kontrolli të imtësishëm, pasi në rast se do ndodhin tragjedi dhe do ketë jetë të humbura fëmijësh, atëherë do jetë shumë vonë. Ndërsa për sa i përket përgjegjësve të aksidentit në Himarë, Gëzim Hoxha pohon se ka shumë gjasa që dosja penale të mbyllet pasi, i dyshuari kryesor që në këtë rast është shoferi i autobuzit, ka vdekur.

Ndërkohë tregon se shumë mjete lëvizin, edhe pse i ka përfunduar afati i çertifikimit të kontrollit teknik.

Zoti Hoxha, kush duhet të mbajë përgjegjësinë për aksidentin e rëndë në Himarë?

Në rastin në shqyrtim ne kemi të bëjmë me një aksident rrugor që ka ndodhur dhe personi i dyshuar pra drejtuesi i autobuzit ka humbur jetën. Në këto kushte, pa marë atributet e prokurorisë, hetimet për këto rastet pushohen pasi nuk ka më një autor të dyshuar dhe se nuk mund të vashdojnë më hetimet. Në këtë rast ka nevojë për një konceptim të shoqërisë shqiptare, pasi duhet të nxiren me detaje të hollësishme shkaqet dhe arsyet se pse ka

ndodhur ky aksidentit, dhe kjo duhet të fillojë që tek ligji i serviseve, pra ku ka kryer servis ky lloj mjeti, çfarë përgjegjësie kanë personat që kanë bërë servisin, kush ka qënë drejtuesi teknik i këtij servisi, që në fakt duhet të jetë inxhinier apo mekanik transporti, që ne në fakt këta na mungojnë megjithëse ligji ekziston. Ku është drejtuesi teknik i shoqërisë së transportit të shërbimit të udhëtarëve veçanërisht po dhe i shoqërive të transportit në tërësi, pasi nuk mund të kesh 10 apo 20 kamionë e autobuzë dhe këto ti

dalë një konkluzion. Dhe pasi të dilet në një konkluzjon për shkaqet kryesore, Këshilli I Ministrave duhet patjetër të nxjerë një vendim ku ti standartizojë këto gjëra me qëllim që të mos përsëriten më. Më tej dikasteri përkatës duhet të nxjerë udhëzime shumë të detajuara mbi mënyrën se si do të funksionojnë agjensitë e autobuzëvë, shërbimet turistike etj. Të gjitha këto duhet të bëhen që të mos kemi aksidente me përmasa kaq të mëdha, pasi sot ne kemi rreth 50 persona që kanë humbur jetën në aksidentet ku janë përfshirë mjetë të transportit të shërbimit publik.

Këtu ka një morri problemesh dhe këto nuk mund të shpjegohen me një intervistë pasi problemet janë rast pas rasti

Po në rastet rastet kur dy autobuzë transportojnë nxënës, në rastin konkret studentë, a është e nevojshme që një patrullë police të shoqërojë autobuzët për të shmangur ngjarje të tilla?

Jo këtu kemi dy probleme të ndryshme. Nxënësit janë gjë tjetër sepse janë nën 18 vjeç, janë të vegjël dhe se për shkak të moshës ata duhet të shoqërohen me kujdestarë, sepse e ka dhe ligji, ndërsa studentët janë në moshë të rritur, pra pedagogë që i bënte mësim mund ti thoshte që në datën kaq të jeni në Sarandë, dhe nuk ishte nevoja që ti azhornonte me një autobus apo me tre. Pra këta janë qytetarë të lirë, dhe si të tillë I kryejnë vetë aktivitet e tyre. E treta, është se ne nuk kemi lluksin dhe komoditetin që për çdo dy autobuzë apo për çdo autobuz që shkon aty ne duhet ti sho-

drejtojë administratori i një shoqërie. Ai i menaxhon, ndërsa drejtimi teknik është diçka tjetër, është përgjegjësi teknike dhe ky person ka një lloj përgjegjësie. Pra në këtë kuadër, do thasha që këtu duhet të bëhet një analizë e hollësishme tek autobuzi, duhet zbërthyer mjeti, duhet parë nga ka buruar difekti, pra problem kanë qënë gomat e autobuzit që janë tejet të konsumuara, e kanë ferotat që janë jo në standarin e duhur, e kanë tamburët e tij, e ka sistemi i drejtimit, pra duhet të

qërojmë, se pasaj çfarë kuptimi nëse këta janë student apo qytetarë të thjeshtë. Se atëherë për çdo autobuz që qarkullon meqënëse ka 60 veta duhet ta shoqërojë një patrullë policie. Kjo gjë nuk mund të realizohet dhe se në asnjë vend të botës nuk ka shoqërime të tilla.

Ju si ekspertët, në karrierën tuaj dhe nga kontrollet që keni bërë ne mjetet e transportit publik dhe në servise ju rezulton që ferotat e këtyre mjeteve janë origjinale apo janë ferota fallso?

Këtu ka një morri problemesh dhe këto nuk mund të shpjegohen me një intervistë pasi problemet janë rast pas rasti. Prandaj dhe unë them se në rastin konkret duhet detajuar të gjitha çfarë kanë ndodhur në këtë autobuz, të dalin shkaqet reale dhe mbi këtë bazë të bëhet një studim, ku të thuhet nëse duhet të përdorim këto lloj ferota apo sduhet ti përdorim, ti përdorim këto lloj gomash apo sduhet. Në këtë moment kam parasysh "Toyota"-n që hoqi nga qarkullimi një pjesë të konsiderueshme që kishte hedhur në treg, sepse u kishte dalë një difekt. Pra pasi dilet në një konkluzjon, vendoset që ky tip mjeti ka një difekt në këtë sistem dhe si i tillë duhet kufizuar dhe të nxiret nga qarkullimi. Ne kemi probleme të mëdha me mjetet e transportit të nxënësve dhe fëmijëve të vegjël që shkojnë në sholla të Tiranës. Ata tranportohen me mjete vërtet që lenë për të dëshiruar, a thua se ata kanë bërë faj që hypyn në këto lloj mikrobuza, të cilët janë tërësisht të amortizuar me probleme. Ne nuk duhet të presim që duhet të humbasim jetën e disa nxënësve dhe pastaj të fillojmë analizën e saj. Ne si ekspertë duhet të bëjmë një analizë për ti parandaluar, na duhet një

solidaritet profesinal dhe teknik për ti parandaluar.

Në këto momente ju kanë kërkuar asistencë profesionale për kryerjen e ekspertizës së këtij aksidenti?

Jo ne kemi bërë vetëm një bashkëpunim vetëm me Drejtorinë e Policisë Rrugore, të cilin po e vashdojmë ende pasi ne kemi marë një studim që duhet të gjejmë shkaqet për ti pardandaluar aksidentet. Momentalisht ata po bëjnë punën e tyre, pasi ata kanë për detyrë ti parandalojnë. Këtu më e vakët është Ministria e Punëve Publike dhe Transportit e cila ende nuk është azhornuar megjithëse ne I kemi bërë një shkresë që të vijnë, por që ende nuk janë bërë pjesë e këtij bashkëpunimi. Ne kemi një detyrim civil dhe qytetar dhe se ne nuk paguhemi për ketë dhe këtu kërkohe një mendim tjetër. Pasi qëllimi i shoqatës tonë është që ne ti nxjerim dhe sistemojmë problemet dhe më pas këto tia çojmë dikstereve, që në fund fare ata të nxjerin aktet administrative se si duhet të funksionojë më tej qarkullimi rrugor.

Nga kontrollet që keni bërë ju në teren, rezultojnë që shumë mjete qarkullojnë ende pa çertifikatën teknike?

Ka ende probleme serioze, unë do ti bëja thirje të gjithëve adminitratorëve dhe pronarëve të mjeteve të shërbimit publik që duhet të risin kujdesin dhe të heqin dorë nga kjo tendenca për tu pasuruar shumë. Duhet me patjetër që ti bëjmë shërbime automjeteve, për të kursyer jetë njerëzish. Ne jemi pak shqiptarë dhe për këtë duhet ta ruajmë njëri-tjetrin dhe duhet të shijojmë vlerat e shoqërisë dhe vlerat njerëzore që ne tashmë ende I kemi me probleme.

E enjte, 24 maj 2012

AKTUALITET

A

ksidenti i Himarës ku humbën jetën 13 persona studente, ka mbërritur deri në Vatikan. Papa Benedikti XVI i ka dërguar administratorit Apostolik të Jugut Sh.T. Imzot Hil Kabashit një telegram ngushëllimi për tragjedinë e Himarës. "Fort të Nderuarit Shkëlqesisë së Tij Mons. Hil Kabashi,

Papa Benedikti mesazh ngushëllimi për aksidentin e Himarës

Administrator Apostolik i Shqipërisë së Jugut. I informuar për aksidentin e rëndë rrugor që ndodhi në zonën e Himarës, ku humbën jetën trembëdhjetë studente, Ati i Shenjtë ngarkon Shkëlqesinë Tuaj që t'u paraqisni familjarëve të viktimave ndjenjat e pikëllimit të thellë dhe, ndërsa siguron për lutjen e tij nga

9

zemra për të vdekurit dhe për të plagosurit, i lyp Zotit ngushëllimin për ata që vuajnë për humbjen tragjike të të dashurve të tyre dhe bekimet qiellore mbi gjithë Kombin e goditur nga kjo ngjarje kaq tragjike", shkruhet në mbyllje të letrës që mban firmën e sekretarit të Shtetit i Shenjtërisë së Tij.

Dy vajza lanë dje reanimacionin, 4 pritet të dalin sot

TIRANE

ESMERALDA KETA

E

REKTORI

Ekspeditat, do rishikojmë programin mësimor

L

iman Varoshi, rek tori i universitetit të Elbasanit "Aleksandër Xhuvani" ka vizituar dje 12 studentet e shtruara te spitali Ushtarak. Ai ka sqaruar se pas aksidentit tragjik që i mori jetën 11 studenteve, të fejuarit të njërës prej vajzave dhe shoferit të autobusit, ekspeditat mësimore do të rishqyrtohen. "Ekspedita është pjesë organike dhe integrale e planit mësimor dhe nuk është e vendosur këto ditë. Ne jemi të detyruar ta vlerësojmë, ta respektojmë këtë plan. Plani mësimore për këtë disiplinë ka dhe kredite që mundësojnë vlerësimin.

Por duke marrë shkas edhe nga kjo që ndodhi, në të ardhmen ne edhe mund ta rishikojmë planin mësimor" - ka deklaruar kreu rektori i Elbasanit, Liman Varoshi. Ekspedita mësimore e studenteve të vitit të tretë të degës Gjuhëletërsi në universitetin e Elbasanit u kthye në një tragjedi për 11 studente, drejtuesin e mjetit si dhe për të fejuarin e njërës prej studenteve.

riselda Gubere nga një fshat i Lushnjes është njëra prej vajzave që është më rëndë. Sytë e të atit të saj, Kadriut, janë gjatë gjithë kohës të mbushura me lot. Siç na i thotë ai "nuk i hiqet nga mendja pamja e së bijës lidhur pas aparaturave".

"E kam parë, - na tregon i ati i Eriseldës, - por ç'të shikoja.

Kur e pashë ashtu me ata aparaturat, nuk di ç'të të them. Me thënë të drejtën është rëndë, është shumë rëndë. Ka tre rruaza të shtyllës kurrizore të dëmtuara, që i kanë lëvizur nga vendi dhe bëjnë që truri të mos i furnizohet normalisht me oksigjen. Natën e aksidentit iu nënshtrua edhe një operacioni ku i hoqën shpretkën, ndërkohë që Eriselda ka lindur me një veshkë. Mjekët na kanë thënë që ka edhe një krisje në legen. Pra është shumë rëndë, por mjekët na kanë dhënë shpresa dhe ne shpresojmë për më të mirën", - na thotë i ati i Eriseldës,

Vajza në koma, babai: I lumtur që e kam gjallë Kadri Gubere: Ia kam besuar shtetit e mjekëve Kadri Gubere, i cili që prej natës së aksidentit nuk është larguar për asnjë çast nga dera e reanimacionit të Ushtarakut, ku ndodhet vajza e madhe e tij, vetëm 20 vjeçe.

"Por sërish i jap forcë vetes, kur mendoj se prindërit e tjerë i vajtuan vajzat e tyre, unë i jap shpresë vetes se e kam në jetë vajzën dhe ajo e ka akoma një mundësi për të jetuar", - na thotë i ati i Eriseldës. Më tej ai shton se do të mirëpresë çdo vendim të mjekëve për trajtimin e saj.

"Unë e kam lënë në dorë të shtetit dhe të mjekëve. Ata e dinë se ç'është më e mira për të, siç më kanë thënë ata do të shikojnë mundësinë që ta

Eriselda Gubere

dërgojnë jashtë. Unë uroj vetëm që vajza ime të zgjohet dhe të bëhet sërish mirë. Për mua kjo është e vetmja gjë që ka rëndësi", - na thotë i ati i Eriseldës që pret me padurim ndonjë lajm nga mjekët për

gjendjen shëndetësore të vajzës së tij. Një tjetër vajzë që është në gjendje të rëndë te reanimacioni i spitalit Ushtarak, është edhe Florije Peçi.

Ajo iu nënshtrua një ndërhyrjeje kirurgjikale mesditën e së martës, pra një ditë pas aksidentit, por sërish ajo vazhdon të jetë në gjendje kome dhe mbahet në jetë me frymëmarrje artificiale. Edhe të afërmit e saj janë shumë të tronditur.

Ata na thonë se ende nuk kanë mundur ta shohin vajzën e tyre pasi mjekët nuk i kanë lejuar të futen në sallë.

"Rëndë është. Ç'tju themi! Ne akoma nuk e kemi parë, por mjekët na kanë dhënë shpresë. Na kanë thënë se çdo

orë që kalon, i shton mundësitë e saj për të dalë nga gjendja e rëndë. Ne shpresojmë se mjekët do të vendosin më të mirën për të.

Nëse ata vendosin ta çojnë jashtë për kurim ne do ta mirëpresim vendimin e tyre" , - na shpjegojnë familjarët e Florije Peçit. Ndërkohë që Kaltra Pollozhani është një tjetër vajzë që është në terapi intensive, por gjendja e saj është përmirësuar dukshëm, ndërsa 6 vajza të tjera që ndodhen në reanimacion pritet që sot të dalin nga ky pavijon dhe të shtrohen në pavijonin e kirurgjisë. Ndërkohë që sot këto dy vajza do të nisen për kurim në Austri.

Blog

Pse bëjmë radhën e gabuar për te mjeku

NGA

K

ARDIANA ÇAPI

onferenca e IX e mjekut të famil jes. Tek ne, thotë Ministri ynë i Shëndetsisë, nuk ka më radha! Nëse e ka fjalën për tek mjeku i familjes, ka plotësisht të drejtë! Aty nuk të ndodh të shohësh radhë të gjata! Atëhere qenkemi të gjithë shëndosh ne shqiptarët!

Sa mirë do të ishte!

Problemi qëndron që këto radha zhvendosen ne Spitale, shtetërore ose private; klinika apo laboratore që mbushin ekranet e mediave tona me publicitet! Atyre bravo i qoftë që dinë të bëjnë biznes, por ti i dashur popull pacient, A ZGJIDH HALL? Le të ndjekim një pacient që nga vizita e deri në farmaci!

Pazienti ankohet psh. për një dhimbje të forte të krahut. Një herë, dy, tre.

Vendos më në fund të shkojë te mjeku.

Tek cili mjek do thoni ju? Tek mjeku i

familjes? Jo! Dhe këtu fillon gabimi!

Pasi ka konsultuar dy bashkëmoshatarë, tre nga ata persona që edhe të jenë meshkuj dinë si janë edhe dhimbjet e lindjes dhe dy komshinj që kane vuajtur nga dhimbje (njëri kurrizi e tjetri qafe, po cka të bëjë? Për të dhënë mend ne….), pacienti niset para së gjithash, të bëjë analizat!

Sepse e para, është i bindur që mjeku do t'i kërkojë analiza (s'ka rëndësi se cfarë analizash mendon mjeku e cfarë mendon pazienti!), dhe në këtë mënyrë, i del përpara faktit duke kursyer kohë dhe lekë (njof njërin që ka një laborator, të coj unë……) Dhe arrin në një nga këto laboratoret-klinika kaq të fortë / të famshëm/të shtrenjtë.

Aty merr kamzhikun e parë!

Ca prej tyre, lajnë gojën e të pyesin, e keni rekomandimin e mjekut?

Ca e ca, nuk e marrin fare mundimin; hyjnë direkt në temë. Analiza?

Patjetër, cfarë të doni!

Pacienti del prej andej me nje fletë në dorë të denjë për një kontroll më të imët sec u bëhet rrezik edhe ushtarëve amerikanë….por edhe me portofolin që qan.

Prej andej, tek filan mjek reumatolog! Në spitalin shtetëror, është më i miri!

Spitali është plot, s'ka si të jetë ndryshe! Pacientë që vijnë nga rrethet, pa-

cientë që mund të kenë nevojë për shtrim, pacient që i ka sjellë patologumjek i familjes dhe në fund, pacienti që vjen vetë!

Më thoni ju, sa minuta kohë mund t'i japë cdo pacienti një mjek specialist sikur të jetë më i zoti, më i durueshmi, më njerëzori, më i shpejti?

Dyshoj se mund të jenë më shumë se tre!

Në këto tre minuta, i kërkojmë mjekut të shkretë të bëjë një diagnozë të shpejtë, të saktë, të jetë i njerëzishëm dhe të na lërë në dorë një recetë që të na shërojë plotësisht!

Supermeni do ta kishte zili!

Po anashkaloj pjesën ku i ofrojmë lekët, jo sepse s'më dhimbsen ato lekë, por sepse mendoj sa mirë do kish qenë t'i shkonin mjekut të familjes në rrugë shtetërore…e ndihem keq!

Dalim që aty, pas shumë orësh pritje e më në fund, me një recetë në dorë!

Jemi në farmaci!

Unë farmacistja shoh recetën dhe e kuptoj që pacienti që kam përballë, është vizituar tek një mjek spitali! Shumë e thjeshtë! Një mjek spitali, shef raste shumë më problematike se një mjek familje apo ambulance! Edhe receta që lëshon, pasqyron këtë fakt! Dmth, nëse një recetë ambulance ka në përgjithësi tre medikamente, ajo e mjekut te spitalit, me të drejtë, ka 5 ose 6!

Varianti i parë, jam një farmaciste e paskrupullt/e përpiktë, ekzekutoj recetën sic është dhe mirupafshim! Faji apo merita, i mbeten mjekut! (nje recetë me shumë ilace për dhimbje, mund të keqësojë një ulcër egzistente) Varianti i dytë, une shpjegoj recetën dhe i futem në pjesë edhe mjekut të familjes që nuk është marrë fare në konsideratë, dmth, e pyes pacientin e shkretë nëse vuan nga ulcera, tensioni apo dicka tjetër…..mos prisnit që ta bënte mjeku në ato tre minuta vizitë?

Dhe sipas përgjigjes, jap dicka më të lehtë apo ul dozën!

Deri tani, kemi bërë tre shkelje!

E para, i kemi marrë kohën dhe radhën pazientit që E DI MIRE C'KA, dhe për këtë ndodhet tek reumatologu!

E dyta, kemi diskutuar recetën e një mjeku dhe mund edhe ta kemi ndryshuar…..PERSONALISHT, NUK ME PELQEN! Dhe e treta, po sikur ti pacient i dashur, të kesh një angina pectoris që fillon me dhimbje të fshehur e të pacaktuar ne anën e majtë, vazhdon duke marrë krahun e mund të ketë pasoja edhe në zemër?????

Kjo e treta, është mëkat ta quajmë shkelje…….dhe i gjithë ky zinxhir i gabuar përse?

SEPSE KEMI ANASHKALUAR MJEKUN E FAMILJES!

10

E enjte, 24 maj 2012

SPECIALE

Intervista

SHKRIMTARI Kim Mehmeti në analizë për ngjarjet në rajonin e Shqiptarëve

“Rama ka rifituar vizionin, Berisha "Përpara se të diskutojnë kufijtë, shqiptarët duhet të heqin muret brenda vetes"

TIRANE

ADMIRINA PEÇI

K

im Mehmeti, shkrimtari shqiptar nga Maqedonia në një intervistë ek skluzive për shqiptarja.com, jep një panoramë sipas mendimit të tij për shqiptarët e Maqedonisë, Shqipërisë, Kosovës, Malit të zi...Ironizon politikanët e gjithë këtyre vendeve kur integrimin e gjithë shqiptarëve në rajon e konsideron si një familje që e kanë hipur të udhëtojë në katër pesë trena të ndryshëm. Ashtu sikurse na thotë në intervistë se Ballkani i duket i

Z.Mehmeti, në Shqipëri s'ka shenja të mira për të ardhmen. Abuzime dhe skandale ne administratë e drejtësi, krizë financiare, lojë e egër politike, demokraci e rrezikuar...

Në Kosovë koncepti republikë sulmohet çdo ditë nga akte të panumërta kërcënuese të serbëve...Në Maqedoni shqiptarët ngjajnë se janë futur në një rreth vicioz, i cili forcohet çdo ditë nga sulmet etnike, varfëria e alternativave dhe potenca e politikanëve shqiptarë... A janë shqiptarët sot në udhëkryq, të kërcënuar, një komb e ardhmja e të cilit po mbulohet prej pikëpyetjesh?

K.Mehmeti: Ju më shtroni pyetjen që shpesh ia shtroj vetvetes. Dhe sa herë që pyes veten si tutje, më fanitet një familje që udhëton e ndarë në katër-pesë trena të ndryshëm. Dhe mua nuk më shqetëson gjithaq ky lloj udhëtimi, por më trishton e vërteta se elitat tona politike - duke na gënjyer se gjithë trenat tonë do na mundësojnë të takohemi në Bruksel - nuk e peshojnë drejtë barrën që bartim gjatë këtij rrugëtimi: të kontribuojmë për ruajtjen e stabilitetit të pesë shteteve të Ballkanit, por pa pasur asnjë garanci se ky kontribut yni do shpërblehet me mos tkurrjen e trojeve tona etnike. Nuk kam dyshim se një ditë do arrijmë edhe përtej Brukselit, por kam frikë se të joshur nga udhëtimi drejtë BE-së, ne nuk shohim sa shumë vendbanime periferike të shqiptarisë, mbeten pa shqiptarë, nuk shohim se nuk kanë marr fund "spastrimet" e heshtura etnike. Pra, do mund të na ndodh që, kur të takohemi në Bruksel, të shohim se "evropizimin" tonë e kemi paguar me vendbanime shqiptare që kanë pësuar fatin e Manastirit, Mitrovicës Veriore, Medvegjës..., që mbetën pa shqiptarë.

- Çfarë po i frymëzon, sipas jush sulmet antishqiptare në Maqedoni?

Pse po agravojnë nga dita në ditë?

Antishqiptaria në Maqedoni nuk ka të bëjë me atë që karakterizon çdo shoqëri: të ketë individë e grupe që urrejnë, apo kanë animozitete ndaj atyre që u takojnë grupeve të tjera etnike, apo religjioze. Antishqiptar-

ngushtë, e jo më Shqipëria e madhe. E për Kim Mehmetin, përpara se të flitet për kufijtë, shqiptarët duhet të heqin muret ndarës brenda vetes.

Për Kim Mehmetin, ka pasur në dy vitet e para një lloj zhgënjimi për Edi Ramën, por mendon se tani është kthyer në rrugën e duhur, e të bërit politikë me vizion. Për Berishën, ka disa akuza kur e atakon me shprehjen e tij se nga pushteti do ta heqë perëndia. Për presidentin, Kim Mehmeti thotë se çuditet kur sheh në korridoret e errëta të politikës përherë dy emra, Berisha e Nano. Por edhe këtë, e krahason me odën e shqiptarëve....

ia në Maqedoni ushqehet edhe institucionalisht. Shumë projekte njëetnike që përjashtojnë jomaqedonasit, bartin autorësinë e qeverisë aktuale të Gruevskit. Nuk duhet harruar: "Enciklopedinë maqedonase" që ofendonte e përbuzte shqiptarët, nuk e botuan maqedonas albanofob, por Akademia e

Në foto: Sali Berisha dhe Ali Ahmeti

unë, duke pasur konsiderata ndaj atyre që kanë votuar për BDI-në, nuk them se kjo parti është dora e zgjatur e Greuvskit që ngulfat interesat e shqiptarëve të Maqedonisë - këtë le ta thonë e le ta vlerësojnë ata që kanë votuar për të - por e them se me asgjë nuk dallon vasaliteti ndaj cilitdo sun-

këtushme shqiptare, mendësi që ka pushtuar hapësirën publike duke na e imponuar ta shohim vetveten të atillë siç dukemi në pasqyrën e qarqeve politike maqedonase, e jo në atë që ka të bëjë me ne.

...njerëzorja në mua më thotë se të mbetesh vetëm vëzhgues i mjerimit të popullit tënd atëherë kur të është dhënë mundësia t'i demaskosh ata që e thellojnë këtë mjerim, gjithashtu është mallkim. Duke mos dashur të më pllakos asnjë nga këto dy mallkime, unë bëjë të mundshmen: e flijojë rehatin time duke i shpallur publikisht mendimet e mia, gjë që më sjellë shqetësime si edhe më përballë me rreziqe...

Shkencave dhe Arteve e Maqedonisë dhe atë e financoi qeveria maqedonase. Nuk duhet harruar se qeveria maqedonase ishte ajo që donte të ndërtojë kishë ortodokse mbi themelet e shtëpisë së lindjes së Nënë Terezës, se kishën në kalanë ilire të Shkupit e ndërtuan qeveritarët e sotëm të Maqedonisë, se tifozët maqedonas kërkojnë "Dhoma gazi" për shqiptarët duke e bërë këtë para syve të zyrtarëve maqedonas se..., se... Pra, antishqiptaria në Maqedoni nuk ndëshkohet, por në njëfarë mënyre edhe shpërblehet. Dhe duke qenë antishqiptaria "biznes" që të siguron status të lartë shoqëror, sot, për shembull, më të mbrojturit dhe më të përkëdhelurit e qeverisë maqedonase janë "opinionistët" dhe mediat që dëshmojnë se shqiptarët "gjenetikisht janë destruktiv".

- A po e kryejnë misionin e tyre politikanët shqiptarë në Maqedoni?

K. Mehmeti: Neve këtu na ka ngulfatur injoranca politike. Të zhytur në baltën e kësaj injorance politike, ne sot nuk diskutojmë për atë si të bëhemi bashkësundues e bashkëpronar të Maqedonisë, por për atë se cili "vasal" është më i mirë: ai që i shërben Gruevskit, apo ai që është shërbëtor i Cervenkovskit. Para disa ditëve, dëgjoja liderin e partisë shqiptare në pushtet, atë të BDI-së si me lehtësi marramendëse na shpallë "masha" të Cërvenkovskit të gjithë neve që kritikojmë qeverinë e Gruevskit. E

dues maqedonas. Unë them se është e turpshme dhe se është injorancë politike të mendosh se bashkëpunimi me VMRO-DPMNE-në na qenka patriotizëm, të mendosh se shqiptari i këtushëm mund të jetë vetëm mashë e dikujt, se nuk ka shqiptar që është shërbëtor i ndershëm i bindjeve të veta.

Unë e pranoj: ndjehem i lodhur nga kjo mendësi që i është imponuar shoqërisë së

Në foto: Kreu i PS-së, Edi Rama

- Cili do të ishte portreti i një politikani ideal që do të përfaqësonte komunitetin e madh shqiptar atje?

Ai do duhej të ishte një individ i ditur, i moralshëm, i ndërgjegjshëm, i përgjegjshëm ndaj vetvetes dhe atyre që i përfaqëson. Politikani i mirëfilltë është ai të cilit edhe kur ia nxjerr emblemën partiake, mbetet e dallueshme fytyra e tij personale.

Ne sot kemi politikanë të cilëve po ua hoqe emblemën partiake, nga ata mbetet vetëm kollarja e shtrenjtë.

-Ç'pjesë e botës shqiptare në Maqedoni është më e kërcënuara sot?

Më e kërcënuar sot në Maqedoni është rinia e këtushme dhe shtresa intelektuale e shoqërisë shqiptare. Më të kërcënuar janë ata që duan të ruajnë boshtin e vetë njerëzorë, ngaqë kjo shtresë përballet me injorancën e pushtetarëve shqiptarë, përballet me ata që paaftësinë e tyre duan ta mbulojnë me heshtjen tonë të plotë. Këtu më të rrezikuar janë ata që thonë se pjesa më e madhe e elitave politike shqiptare është po aq e dëmshme për shqiptarinë e këtushme sa edhe disa qarqe politike maqedonase.

Ata që janë kritik ndaj pushtetarëve të Maqedonisë, sot përballet me sulëm të dyfishtë: me atë që u vjen nga pala maqedonase në pushtet dhe nga sulmet e "vasalëve" shqiptarë që janë të ngarkuar ta mbrojnë sunduesin maqedonas nga shqiptaria që nuk e donë atë sundues. Andaj tani jemi në një pozitë absurde: të mos dimë nga cili të mbrohemi. Apo të kemi kujdes që të mos e sulmojmë Gruevskin, ngaqë me vetë këtë e irritojmë Ali Ahmetin dhe e detyrojmë atë të na shpallë shërbëtor të Cërvenkovskit.

Me çka ne mbetëm të rrezikuar edhe nga mendësia vasale, e cila bënë çmos të na bind se mendimi kritik, e jo injoranca politike, është ai që e dëmton shqiptarinë e këtushme. Pra, këtu është rrezikuar ajo më e

E enjte, 24 maj 2012

11

SPECIALE KUFIJTE Nuk më trishtojnë gjitha kufijtë që ndajnë Shqipëritë tona, sa muret ndarëse në vetëdijen tonë, mure që na pengojnë të shohim interesin tonë mbarëshqiptar. Andaj dua që para se të merremi me shqyrtimin e kufijve shtetërore që na ndajnë, t'i rrënojmë muret në vetëdijen tonë

gabon kur përmend Perëndinë” bindjen se të përfitosh nga mjerimi i popullit tënd është mallkim. Por gjithashtu, njerëzorja në mua më thotë se të mbetesh vetëm vëzhgues i mjerimit të popullit tënd atëherë kur të është dhënë mundësia t'i demaskosh ata që e thellojnë këtë mjerim, gjithashtu është mallkim. Duke mos dashur të më pllakos asnjë nga këto dy mallkime, unë bëjë të mundshmen: e flijojë rehatin time duke i shpallur publikisht mendimet e mia, gjë që më sjellë shqetësime si edhe më përballë me rreziqe. Unë bëjë të mundurën që më takon si i tillë siç jam. Dhe nga këtu ku jam e them: nuk ndjehem përgjegjës për veprimet e mia ndaj askujt, përpos para vetvetes. Ngaqë këtu ku jam, më ka sjell shenja individuale dhe ajo që kamë bërë. Si i tillë, nuk ndjej nevojë që këtij portreti individual t'ia shtojë cilëndo emblemë grupore apo partiake.

vlefshmja që e çon përpara një shoqëri: mendimi i lirë dhe kritik. Ky mendim është shpallur si më i dëmshmi për shoqërinë shqiptare, me çka mendimtarët e lirë janë shpallur si armiq më të mëdhenj të shqiptarisë së këtushme.

- A e keni menduar ndonjëherë opsionin e politikanit...pra ta lini rrugën tuaj si shkrimtar e kolumnist e t'i kushtoheni politikës?

Kurrë nuk e kam menduar, por më kanë çuar ta mendoj ata që shpeshherë - njësoj si edhe ditëve të fundit - kanë kërkuar nga unë që ta tradhtojë shkrimtarin në vetvete e t'i përkushtohem politikës. Spekulimet mediatike të ditëve të fundit se do formoj partinë time, i çoi rojtarët e BDI-së të marrin masat mbrojtëse e të përhapin lajmin se partia e re shqiptare themelohet me urdhër të kryesuesit të opozitës maqedonase, Crvenkovskit. Me çka të çojnë të pyesësh veten: vallë kush e ka themeluar partinë e tyre nëse ata mendojnë se nuk ka bir mamaje që mundet të themelojë parti shqiptare pa përkrahjen e qarqeve politike maqedonase?

Por si do që të jetë, e kam thënë e do e përsërisë: kurrë nuk kam menduar të merrem aktivisht me politikë, as në ëndërr nuk më ka shkuar ndërmend të bëjë atë që kam kritikuar: t'i përçaj shqiptarët vetëm që të sigurojë të mira për një grup njerëzish. Unë lus Zotin vetëm një gjë: kurrë të mos i tradhtoj bindjet e mia, që mos bëhem si ata që thonë atë që dëshiron ta dëgjojë populli e bëjnë atë që ua pëshpërit grykësia individuale. Këtë nuk guxojë ta bëjë edhe hir atyre që eventualisht me besojnë, hir atyre që duhet të besojnë se në këtë jetë ka vetëm një mënyrë si ta arsyetosh lindjen: të vdesësh si rob i bindjes se e mira e të tjerëve është e barabartë me atë që ia dëshiron vetvetes.

Unë jam si gjithë të tjerët, kujdesem për të mirën time dhe atë të të afërmeve të mi, por atë nuk dua ta ndërtojë duke tradhtuar vetveten - shkrimtarin në mua. Pastaj unë besoj se aktiviteti politik nuk ndërlidhte medoemos me partitë politike. Unë nuk dua t'i rrezikoj të tjerët shkaku i bindjeve të mia, por dua të ndihmojë të mirën kolektive duke rrezikuar vetëm vetveten. Jetoj me

- Si do ta portretizonit liderin e PS Edi Rama dhe pozicionin e tij aktual si politikan?

Jam nga ata që e kam mirëpritur ardhjen e Ramës në politikën shqiptare.

Shpresoja se ai, së bashku me një gjeneratë të re politikanësh, do e ç'vesh politikën shqiptare nga egërsia, nga grindjet e pafundme. Shpresoja se politikës shqiptare, Rama do ia kthejë urtësinë, moralin dhe etikën e munguar. Shumëçka lidhur me veprimin e deritanishëm politik të Edi Ramës dëshmoi atë që është dëshmuar qëmoti: se veprimi sipas parimit "caku i arrirë i arsyeton të gjitha mjetet" është parim ushtarak e jo politik dhe se një veprim i tillë të bënë thuajse të njëjtë me atë që mbahet në pushtet duke vepruar sipas logjikës ushtarake e jo sipas asaj politike. Më duket se Rama e ka kuptuar këtë gabim të vetin dhe tani i është përkushtuar vizionit, më duket se e ka kuptuar se ndryshimet politike në Shqipëri mund t'i bëjë vetëm ai që nuk është vetëm politikan, por nga pak edhe misionar. Shpresoj se Rama, së bashku me politikanët e llojit të Pandeli Majkos, do ia kthejnë politikës shqiptare urtësinë, racionalitetin, përgjegjësinë dhe moralin e munguar.

- Po Berisha në frontin tjetër?

Berisha përfaqëson modelin dominues të politikanëve të sotëm shqiptarë, të cilët pushteti i ka shfytyruar dhe i ka bërë të pandjeshëm ndaj realitetit. Shpesh e kam dëgjuar Berishën të thotë se karriera e tij politike varet vetëm nga Perëndia dhe vota e shqiptarëve. Unë mendoj se për një politikan të mirë nuk mjafton vetëm kaq, por ai duhet t'i mbrojë votuesit nga vetvetja edhe atë duke mos lejuar që ta verbërojë pasioni i papërmbajtur për pushtet.

Andaj, politikani i mirë, dëgjon zërin gruporë të atyre që e kanë zgjedhur, por duke mos ndërprerë lidhjen me vetveten, me zërin e boshtit të vetë njerëzorë, me moralin e vetë, me ndjenjën për përgjegjësi, me vetëdijen se popullit duhet t'i mundësosh të ketë zgjidhje e jo vetëm të zgjedh ata që ia imponon. Nuk dua ta barazoj Berishën me askënd, por ka pasur plotë politikanë që asnjëherë nuk i kanë humbur zgjedhjet, që kanë

qenë më të votuarit, por janë shndërruar në përbindësh që më në fund e kanë gllabëruar edhe të ardhmen e popullit të vet. Dhe e dini pse? Ngaqë kanë vuajtur nga një sëmundje që të verbëron - pushtetin e kanë dashur më shumë se sa shtetin dhe popullin e vet. Dhe liderët që e duan

...ne shqiptarët të fillojmë të kultivojmë vetëdijen se edhe kur jetojmë në shtëpi të ndara, kopshtin e kemi të përbashkët. Dhe se ai kopsht shtrihet deri atje ku jetojnë ata që i thonë bukës bukë e ujit ujë... më shumë pushtetin se sa shtetin dhe popullin që përfaqësojnë, herdo-kurdo e hanë fëmijën e vet. Andaj mendoj se Berisha, duke u mbështetur në vetëdijen se vetëm Perëndia e votuesit janë ata që përcaktojnë fatin e tij politik, harroi se ka edhe në faktor tjetër që i karakterizon politikanët e ndërgjegjshëm e të përgjegjshëm: vetëdija

Në foto: Kim Mehmeti, shkrimtari shqiptar nga Maqedonia

se sa më gjatë sundon mbi të tjerët, aq më shumë e humb pushtetin mbi vetveten.

- Një president nga PD, nga PS, apo një emër që nuk është zënë në gojë deri më tani.. Cili president do i duhej shqiptarëve në këto rrethana?

K. Mehmeti: Shqipërisë i duhet një president me të cilin do mund të identifikoheshin edhe shqiptarët jashtë Shqipërisë, një president që do i kthente disa vlera që i ka humbur politika shqiptare, si për shembull, respektin ndaj institucioneve shtetërore, ndjesinë dhe vlerësimin e të përbashkëtës që kanë shqiptarët. Mos harroni, ne mbetëm pa vlera të përbashkëta publike mbarëshqiptare. As festat tona kombëtare nuk kanë më dimensionin gjithëpopullor, por ato janë privatizuar nga partitë në pushtet. Edhe institucionet tona publike, janë bërë prona partish.

- Si e përjetuat rishfaqjen e Fatos Nanos në korridoret e politikës pas një heshtje relativisht të gjatë?

Korridoret politike të Tiranës janë të errëta. Ato i ngjajnë një labirinti në të cilin nga do që të shkosh, të shfaqen Berisha dhe Nano. Dhe për këtë nuk janë gjithaq fajtorë këta dy politikanë që e shënjuan politikën e deritanishme shqiptare, por edhe vetëdija jonë kolektive e cila liderin politik e përjeton si "baba" me të cilin mund të mos pajtohesh, por nuk guxon t'ia zësh vendin në krye te "odës së burrave". Labirinti politik i Shqipërisë duket i komplikuar ngaqë korridoret e tij janë pushtuar nga ata që partitë i kanë shndërruar në "kompani private" që u sjellin përfitime të mëdha pronarëve të tyre.

- Ç'koncept keni për kufijtë që ndajnë sot shqiptarët e Kosovës të Maqedonisë e të Shqipërisë?

Mua nuk më trishtojnë gjitha kufijtë që ndajnë Shqipëritë tona, sa muret ndarëse në vetëdijen tonë, mure që na pengojnë të shohim interesin tonë mbarëshqiptar. Andaj dua që para se të merremi me shqyrtimin e kufijve shtetërore që na ndajnë, t'i rrënojmë muret në vetëdijen tonë, ato mure që na pengojnë të bashkëveprojmë e të kemi projekte të përbashkët për të ardhmen tonë mbarëkombëtare.

- Një Shqipëri e madhe me kufij të zhvendosur, apo një Ballkan pa kurrfarë kufijsh fizikë? Si e shihni të ardhmen e rajonit?

Nuk jam nga ata që më shumë e duan tokën se sa njeriun, për mua gjithmonë ka qenë e huaj logjika e disa qarqeve politike sllave për të asgjësuar njeriun vetëm që t'ia grabitësh pronën, apo vetëdija se toka ka përkatësi etnike dhe religjioze, Por e di se jetoj në hapësirë ku shumëkujt i pengon ekzistenca fizike e shqiptarëve. Dhe duke e ditur këtë, unë mundohem të jem racional, t'i them popullit tim të ndërtojë strategji mbarëshqiptare, t'i luftojë ata që më shumë e duan tokën se sa njeriun, të ndërtojë mekanizma mbrojtës kundër atyre që duan të asgjësojnë shqiptarët vetëm që t'ua marrin tokat. Unë Ballkanin e ndjej si atdhe më të gjerë timin, në të cilin Shqipëria ima shtrihet deri aty ku ka shqiptarë. Mua i tërë Ballkani më duket i ngushtë, e le më Shqipëria etnike. Andaj, do doja një Ballkan pa kufij, por ngaqë e di se kjo ëndërr është e pamundur që të realizohet, angazhohem për të mundshmen: që ne shqiptarët të fillojmë të kultivojmë vetëdijen se edhe kur jetojmë në shtëpi të ndara, kopshtin e kemi të përbashkët. Dhe se ai kopsht shtrihet deri atje ku jetojnë ata që i thonë bukës bukë e ujit ujë.

12

E enjte, 24 maj 2012

AKTUALITET

Kryegjyqtarja Beçaj: Mos kërkoni drejtësi te sekserët

K

ryetarja e Gjykatës së Lartë znj Shpresa Beçaj, pas informimit për arrestimit e shtetasit Stavri Vaso, i cili mashtronte qytetarët duke u prezantuar si shoferi i saj personal, ka reaguar duke pohuar se qytetarët nuk duhet ti besjnë sekserëve por drejtësisë që buron nga ligji. Në njoftimin e Gjykatës së Lartë thuhet se znj Shpresa Beçaj, në deklaratat e saj publike e ka theksuar disa herë

se liritë dhe të drejtat vetjake të sanksionuara në Kushtetute, i japin mundësi dhe garanci çdo shtetasi që këto të drejta të shkelura ose të mohuara, t'i kërkojë me forcë dhe t'i gjejë tek drejtësia që jepet nga gjykatat e shkallës së parë dhe të apelit, nga Gjykata e Lartë si organi suprem i pushtetit gjyqësor. "Çdo qytetar shqiptar duhet të kuptojë domosdoshmërisht se drejtësinë duhet ta kërkojë dhe ta gjejë tek

pushteti gjyqësor dhe jo tek sekserët, të cilët janë fatkeqësisht jo të pakët në numër ndër avokatë, punonjës të agjencive shtetërore e private dhe ndërmjetës të tjerë të paligjshëm.

Publiku dhe të gjithë faktorët politik, shoqëror dhe ligjor duhet të kontribuojnë me forcë dhe vendosmëri për evidentimin dhe goditjen e ketyre spekullantëve"-thuhet në deklaratën e kryegjyqtares.

Stavri Vaso prezantohej si shofer i kryegjyqtares Beçaj Lajmi Prokuroria zbulon një tjetër person që mashtronte qytetarët duke u marë atyre shuma të mëdha financiare.

Stavri Vaso, duke u prezantuar si shofer personal i kryegjyqtares Becaj, ka arritur të mashtrojë një shtatas nga Shkodra, duke arritur ti marrë atyre shumën prej 23 milion lekë. Më pas një pjesë të parave ai ua ka kthyer, por i ka mbajtur shumën prej 13 milion lekë.

"Shoferi" i gjykatës merr 23 milionë lekë Arrestimi, mashtroi një qytetar nga Shkodra do të mbaronin punë në AKKP dhe Hysen Tula ka pranuar që ta pagujë këtë shumë me marrjen e këstit të fundit të kompesimit. Faktin e mësipërm e ka konfirmuar edhe bashkëshortja e Hysenit, shtetasja Tatjana Tula e cila ka deklaruar se janë takuar shumë herë me shtetasin Stavri Vaso dhe ai kërkonte para në shuma të ndryshme

TIRANE

ELTON QYNO

N

jësia hetimorore TaskForcë pranë prokuror isë së Tiranës ka arrestuar ish-shoferin e Gjykatës së Lartë, shtetasin Stavri Vaso, pasi ky i fundit duke u prezantuar si shofer personal i kryegjyqtares znj.Shpresa Beçaj, ka arritur ti vjedhë nëpërmjet mashtrimit një shumë prej 23 milion lekë të vjetra një qytetari nga Shkodra.

Përgjimet dhe ndjekja operative në teren ka nxjerë në dritë se shtetasi Hysen Tula, insteresohej të kompesohej financiarisht nga AKKP-ja, pasi ka trashëguar nga babai i tij një sipërfaqe prej 3000 m2 në lagjen "Perash" të Shkodrës.

Hetimi ka treguar se duke u interesuar për çështjen e kompesimit, Hysen Tula është njohur me të arrestuarin Stavri Vaso, i cili është prezantuar si shofer i Kryetares së Gjykatës së Lartë dhe i ka premtuar se ishte në gjendje të ndërhynte pranë AKKP Tiranë për të marrë kompesimin në vlerë leku. Për këtë i ka kërkuar si fillim 2500 euro të cilat i donin shefat e kthimit të kompesimit për të mbaruar punë, të cilat kallzuesi ja ka dhënë në Tiranë me anë të bashkëshortes së tij Tatjana Sula. Mirëpo më pas nga hetimet ka rezultuar se Stavri Vaso nuk ka qënë shofer i kryegjyqtares por shofer i thjeshtë i administratës së Gjykatës së Lartë. Si rezultat i këtyre veprimeve ai në muajin Prill është shkarkuar nga detyra e shoferit, ndërkohë që dy ditë më parë u mëdësua arrestimi i tij, pas nxjerjes së urdhër arrestit nga ana e njësisë antikorrupsion në prokurorinë e Tiranës. Në fund i arrestuari Stavri Vaso ka pranuar të kthejë një pjesë të parave, por i ka

Prokuroria e Tiranës

mbajtur çiftit Shkodran shumën prej 13 milion lekë dhe për këtë veprim ai është arrestuar për akuzën e "Vjedhjes me anë të mashtrimit".

MASHTRIMI ME LEKËT

Për plotësimin e dosjes me dokumentet e nevojshme për marrjen e tyre nga institucionet e ndryshme Stavri Vaso ka kërkuar se duhen paguar para kesh dhe Hysen Tula ka pranuar të paguaj sipas kërkesës së Stavrit në intervale kohe të ndryshme, ku shuma e paguar

arrin 2.300.000 lekë. Nga kjo shumë janë paguar në adresë të shtetasit Stavri Vaso me numrin e llogarisë 00000068191, nëpërmjet "Credins Bank" shuma 311.500 lekë. Perveç shumës së mësipërme që Stavri ka marrë me pretendimin për të paguar disa zyrtarë të AKKP-së Tiranë dhe nxjerrjen e dokumenteve të ndryshme, ai ka kërkuar që me përfundimin e kthimit të kompesimit të merrte edhe 5.500.000 lekë si ryshfet për vete dhe personat që

ka thënë "puna është mire dhe ju do të merrni paratë".

ZBULIMI I LOJËS

Duke parë se emri i kallzuesit nuk kishte dalë në listat e personave për kompesim, ai është interesuar në Tiranë pranë zyrave të AKKP-së, ku i kanë thënë se në emër të tij nuk kishte asnjë mandat arkëtimi. Për këtë shtetasi Stavri Vaso i ka thënë se e kishte motra e tij dhe kallzuesi pasi ja ka marrë kësaj e ka depoziNë të gjitha takimet tuar në AKKP. Për këtë mandat arkëtimi, punonshtetasi Stavri Vaso u ka jës të AKKP i kanë thënë thënë “puna është mire kallzuesit se ishte i falsidhe ju do të merrni paratë fikuar. Dukë parë se nga AKKP kallzuesit nuk po i vinte asnjë përgjigje, kallzuesi i ka kërkuar shtetaduke thënë që i duan shefat për sit Stavri Vaso ti kthente paratë, këtë dokument apo vërtetim ai i ka kthyer shumën prej 10 apo për të kryer punën për milion lekë, ndërsa për pjesën nxjerrjen e vendimit, por në as- tjetër i ka thënë kallzuesit se ua një rast nuk ka përmendur ka dhënë shefave të AKKP-se emra. Kur komunikonin në dhe nuk mund t`ua marri, por telefon ai kërkonte që të shko- duhet të prisnin për tu mbarunin ta takonin dhe u kërkonte ar punë. Këtë vit e kanë takuar shumën e parave. Kjo shtetase Stavrin dhe bashkëshorten, dhe bashkëshorti i saj e takonin duke i thënë të bëjë gati paratë dhe i jepnin paratë. Në pak ras- dhe ai në një rast ka thënë mirë te shtetasja Tatjana Tula ka dhe më pas u ka thënë që aq sa ardhur vetë nga Shkodra dhe i u kam marrë jua kam kthyer ka dhënë paratë. Në të gjitha duke llogaritur vetëm paratë që takimet shtetasi Stavri Vaso u i kishim dërguar me bankë.

LAJME SHKURT

Shkodër, dështon tentativa e vjedhjes së karburantit

Një 19 vjeçar nga fshati Bugjon i Pukës dhe me banim në Shkodër është vënë në prangat e policisë, pasi tentoi të vidhte me dhunë nën kërcënimin e armës së zjarrit në një pikë karburanti. Mhill Gjergji i dënuar edhe më parë për vjedhje u arrestua pasi pasditen e djeshme nën kërcënimin e një arme zjarri tip pistoletë dhe i maskuar me skafandër motori ka tentuar të vjedhë shitësin e një pike karburanti, në lagjen "Ahmet Haxhia" të qytetit Shkodër. Burime zyrtare nga policia thanë se nga veprimet e deritanishme hetimore mësohet se autori i ngjarjes në tentativë për të vjedhur shitësin e pikës së karburantit, gjatë përleshjes me këtë të fundit, ka qëlluar një herë me armë zjarri, por pa shkaktuar dëmtime.

Grabitje dhe plagosje me armë në Lushnjë

Një 45-vjeçar është plagosur me armë dhe më pas është grabitur. Ngjarja ka ndodhur në fshatin Lifaj të komunës Krutje. Rasim Godina nga fshati Qerret i Lushnjës është plagosur me armë nga persona ende të paidentifikuar të cilët, i kanë marrë 8 milionë lekë dhe motorin me të cilin udhëtonte. Godina, së bashku me vëllanë e tij kishin shitur disa kafshë në Krutje dhe ishin duke u kthyer për në fshatin e tyre. 45vjeçari është plagosur në këmbë dhe aktualisht është duke u kuruar në spital. Sipas mjekëve gjendja e tij shëndetësore është jashtë rrezikut për jetën. Policia ka nisur hetimet për zbardhjen e ngjarjes.

Hapet gjyqi

Avokatët: Ekspertimet e 21 janarit, pa vlerë

TIRANE

N

ë seancën e parë gjyqësore që ësh të zhvilluar në gjykatën e Tiranës për tre të pandehurit e dosjes 21 janari, avokatët mbrojtës të të akuzuarve Ndrea Prendi dhe Agim Llupo kanë kundërshtuar aktet e ekspertimit të viktimave Zivër Veizi, Hekuran Deda dhe Faik Myrtaj. Sipas dy avokatëve mbrojtës ekspertimet që janë kryer në mbrëmjen e 21 janarit nga ekspertët e Institutit të Mjekësisë-Ligjore Tiranë janë të pavleshme për shkak se ato janë kryer pa urdhër të prokurorisë që kishte rregjistruar procedimin penal për këto vrasje. Avokati Genci Gjokutaj tha në seancën gjyqësore se ekspertimet

Agim Llupo

janë kryer një ditë para se prokurorët të nxirnin urdhërin për kryerjen e verifikimit mjeko-ligjor të tre viktimave, me qëllim përcaktimin e shkakut të vdekjes së tyre. Pas kësaj kërkese paraprake, gjykata i dha fjalën prokurorit Blerim Tominaj, i cili i kërkoi kohë trupit gjykues për të dhënë një përgjigje ndaj pretendimeve të ngritura nga avokatët mbrojtës.

Nisur nga kjo situatë, gjyqtari Besnik Hoxha ka vendosur të pranojë kërkesën e prokurorit Tominaj, duke caktuar datën 4 qershor për zhvillimin e seancës së dytë të dosjes "21 janari".

Vendimi është kundërshtuar nga avokati i Ndrea Prendit, por gjykata nuk i ka dhënë lejë për të kundërshtuar vendi-

min. Në seancën e djeshme në bankën e të akuzuarve janë ulur ish-komandanti i Gardës së Republikës, Ndrea Prendi, gardisti Agim Llupo dhe shoferi Margarit Kume, të akuzuar për "Vrasje në rrethana të tjera cilësuese" dhe "Veprime që pengojnë zbulimin e së vërtetës". Ndërkohë që i vetmi që ndodhej pas hekurave ishte Llupo, ndërsa Prendi dhe Kume qëndronin të ulur në karriget e sallës së gjyqit, përkrah dhjetëra gardistëve që u akuzuan fillimisht nga prokuroria si të përfshirë në ngjarjet e 21 janarit.

Megjithëse nuk janë marrë të pandehur, anëtarët e grupit të ashtuquajtur të "zjarrit", kanë mësyrë sallën e gjyqit, në formë mbështetje për tre të pandehurit.

Përballja me humbjet e mëdha në jetë

A

Kufiri ndërmjet lojës dhe varësisë

Faqe 19

S Faqe 20

Botim zyrtar i Fakultetit të Mjekësisë, Universiteti i Tiranës Adresa: Fakulteti i Mjekësisë, Nr371, Cel: 069 63 46688, E-mail: suplementi@almedicus.org

SUPLEMENTI MJEKESOR

Nr.16

LMEDICU BOTIM I PËRJAVSHËM I GAZETËS SHQIPTARJA.COM

E ENJTE 24.05.2012

REKOMANDIMET NESE “SHKRIRJA” E GUREVE NUK JEP EFEKT

Gurët në veshka, si t`i kurojmë Konsumimi i lëngjeve, hapi i parë në parandalimin e tyre

BESIANA BALLA

Stop

S

istemi urinar është qën dra e filtrimit të të gjithë produkteve që qarkullojnë në trupin tonë. Ai përbëhet nga veshkat, ureterët, fshikëza e urinës si dhe uretra. madhësinë e grushtave të dorës, këto organe çift vendosen poshtë brinjëve, në pjesën e poshtme të shpinës. Sëbashku ato përmbajnë rreth 64 km tubuj të vegjël që marrin pjesë në pastrimin e gjakut.

Njësia bazë funksionale në veshkë janë nefronet. Çdo veshkë përmban rreth 1milion nefrone. Nefronet përbëhen nga element tubularë

Duhanpirja kryeson statistikat mjekësore

D

uhanpirja është shkaku me i shpeshtë i vdekjes së parakohëshme. Ajo rrit rrezikun për shumë sëmundje ku shumë prej tyre mund të mos jenë fatale, por...

Dhimbja mund të shfaqet pas sfocimeve dhe lodhjeve fizike, pas udhëtimeve të gjata në këmbë apo me automjete në rrugë jo të rregullta me funksionin kryesor: formimin e urinës.

Urina formohet në veshka kalon përmes ureterëve në fshikëzën urinare. Si përfundim, ajo lë organizmin duke

Faqe 18

u zhvendosur jashtë tij nëpërmjet uretrës.

Teksa sistemi urinar filtron gjakun, në të njëjtën kohë ai rregullon balancën hidrike(nivelet e ujit) të orga-

Drejtor: Taulant MUKA Kryeredaktore: Jana NANO Zv/Kryeredaktore: Fjorda KOROMANI Redaksia: Arminda Avdulaj Besiana Balla Blerta Dollaku Dea Qirjaqi Erklida Sula Isid Xhura Kledia Dimroci Mirald Gina

Këshilli botues: Departamenti i Shëndetit Publik Enver ROSHI Shërbimi i Endrokrinologjisë, QSUT Agron YLLI

nizmit. Gjithashtu veshkat luajnë një rol të rëndësishëm në rregullimin e elektrolitëve, ekuilibrit acido-bazik, prodhimin e hormoneve të cilat janë...

Faqe 14-17

Shërbimi i Urgjencës, QSUT Edmond ZAIMI Shërbimi i Nefrologjisë, QSUT Arjana STRAKOSHA Shërbimi i Reumatologjisë, QSUT Argjend TAFAJ Shërbimi i Alergologjisë, QSUT Etleva QIRKO Shërbimi i Kardiologjisë, Spitali Ushtarak Gerta KOÇEKU Shërbimi i Neurologjisë, Spitali Ushtarak Fatos JAHO Shërbimi i Ortopedi-Traumatologjisë, Spitali Ushtarak Gjergj ÇAUSHI Shërbimi i Tokosikologjisë, Spitali Ushtarak Zyhni SULAJ Biokimi Klinike, QSUT Ndok MARKU Farmaci Leonard DEDJA

ADVANCED SPINAL CARE CENTER Profesori i Neurokirurgjisë së Athinës (Greqi) dr.

"Skevos Poullas" i cili është dhe Shefi i Klinikës Neurokirurgjikale dhe i Departamentit të Ndërhyrjeve Minimale me Endoskop në Shtyllen kurrizore të spitalit privat Iatriko Kentro Athinon, ditën e Dielë më datë 27/05/2012 do të kryejë vizita në klinikën e tij, e cila ndodhet në rrugën "Sami Frashëri" nr 7, përballë Drejtorisë së Policisë së Tiranës, nga ora 10:00 deri në orët e vona të pasdites. Për të gjithë ju që keni probleme me shtyllën kurrizore ose me qafën, po ju informojmë se këto ndërhyrje kaq të avancuara, duke filluar nga dita e Dielë mund të kryhen edhe në Shqipëri nga Pr. Dr. Skevos Pollas dhe i gjithë stafi i tij Grekë i specializuar për shtyllën kurrizore.

Per cdo lloj informacioni ose problemi që mund të keni mos hezitoni të na kontaktoni në nr e telefonit +355 4 24 27 501 - 067 400 50 55 - Tel + Fax : +355 4 24 27 500 emilazaj@hotmail.com - adspcare@yahoo.com

14

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Pak anatomi

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

GURËT NË VESHKA formohen si rezultat i çrregullimit të ekuilibrit midis lëngjeve në urinë dhe sasisë së mineraleve kripore gurë-formuese të cilat janë në përqëndrime shumë të larta

Si mund të formohen gurët në veshka

Meshkujt preken 3 herë më shpesh se femrat BESIANA BALLA Çfarë është dhe si funksion sistemi ynë urinar?

Sistemi urinar është qëndra e filtrimit të të gjithë produkteve që qarkullojnë në trupin tonë. Ai përbëhet nga veshkat, ureterët, fshikëza e urinës si dhe uretra. madhësinë e grushtave të dorës, këto organe çift vendosen poshtë brinjëve, në pjesën e poshtme të shpinës. Sëbashku ato përmbajnë rreth 64 km tubuj të vegjël që marrin pjesë në pastrimin e gjakut.

Njësia bazë funksionale në veshkë janë nefronet. Çdo veshkë përmban rreth 1milion nefrone. Nefronet përbëhen nga element tubularë me funksionin kryesor: formimin e urinës.

Urina formohet në veshka kalon përmes ureterëve në fshikëzën urinare. Si përfundim, ajo lë organizmin duke u zhvendosur jashtë tij nëpërmjet uretrës.

Teksa sistemi urinar filtron gjakun, në të njëjtën kohë ai rregullon balancën hidrike(nivelet e ujit) të organizmit. Gjithashtu veshkat luajnë një rol të rëndësishëm në rregullimin e elektrolitëve, ekuilibrit acido-bazik, prodhimin e hormoneve të cilat janë thelbësore në procese të ndryshme të organizmit siç është kontrolli i tensionit arterial. Çfarë janë gurët në veshka?

Gurët në veshka janë grumbullime të kristaleve mikroskopike të ngurtësuara të cilët formohen gjatë traktit urinar. Ata formohen si rezultat i çrregullimit të ekuilibrit midis lëngjeve në urinë dhe sasisë së mineraleve kripore gurë-formuese të cilat janë në përqëndrime shumë të larta.

Këto përbërje paraqesin vështirësi në tretjen e tyre duke çuar kështu në grumbullimin e vazhdueshëm që përfundon me krijimin e një guri.

Format e tyre variojnë nga të vogla sa një kokërr rëre e deri në madhësinë e një topi golfi. Mund të formohen si një gur i vetëm ose mund të jenë edhe të shumtë. Nëse gurët

SI FORMOHEN GURËT NË VESHKA? Në formimin e gurëve ndikojnë:

Prishja e ekulibrit acid-bazik në lëngjet dhe indet e organizmit.

Prania e infeksioneve në aparatin urinar Çrregullimet në metabolizmin e proteinave dhe të kalciumit.

Sëmundje të traktit tretës Anomalitë e rrugëve urinare Personat që konsumojnë pak lëngje.

Predispozitat gjenetike në formimin e gurëve.

janë të vegjël, ata mund të ‘’udhëtojnë’’ nëpër gjithë traktin urinar dhe të dalin jashtë nëpërmjet urinës pa u vënë re. Në rastin më të keq, ata vendosen në sipërfaqen e brendshme të veshkës duke grumbulluar shtresë pas shtrese material të ngurta.

Gurët gjithashtu formohen kur në urinë ndodhin çregullime të aciditetit apo ka pamjaftueshmëri substancash si citratet, magnezi apo pirofosfatet, të cilët janë shumë të rëndësishëm në shkrirjen fiziologjike të gurëve.

Gurët në veshka janë çrregullimet më të shpeshta e më të dhimbshme të aparatit urinar. Prania e tyre shoqërohet me dhimbje dhe komplikacione të tjera.

Kush është më i predispozuar për të zhvilluar gurë në veshka? Çdo njeri mund të zhvillojë gurë në veshka, por disa persona janë më të predispozuar se të tjerë.

Raporti i meshkujve me femrat për të formuar gurë në veshka është 3 me 1. Moshat që preken më shumë janë 20 deri 50 vjeç. Personat që në historinë e tyre mjekësore kanë vuajtur një herë nga gurët në veshka, kanë më shumë mundësi për të vuajtur sërish. Shpesh, pikënisja

e formimit të gurit është gjendja e dehidratimit kronik. Rreziku rritet akoma më shumë kur djersisni gjatë ditëve të nxehta dhe nuk merrni masa për zëvendësimin e këtyre lëngjeve të humbura.

Pse ndiejmë dhimbje?

Dhimbja mund të shfaqet pas sfocimeve dhe lodhjeve fizike, pas udhëtimeve të gjata në këmbë apo me automjete në rrugë jo të rregullta.

Dhimbja shfaqet kur guri bllokon rrjedhjen normale të urinës. Ajo do të grumbullohet mbi pengesë duke shkakFAKTORET E RISKUT: tuar rritjen e presionit në Shtatëzania.

Infeksionet e përsëritu- veshkë. Veshkat, ashtu si dhe organet e tjera të sistemit urira të aparatit urinar Sëmundjet metabolike nar, kanë strukture anathormonale ( psh. në hiper- omike për të përballuar edhe presione të larta.

Rritja e madhe e presionit do të tenDhimbja mund të shfaqet pas dosë më tej kapsfocimeve dhe lodhjeve fizike, pas sulën që rrethon udhëtimeve të gjata në këmbë apo veshkën. Ky është me automjete në rrugë jo të rregullta momenti kur fillon të ndihet dhimbja.

Intensiteti i paratiroidizëm që shoqërohet dhimbjeve është i ndryshëm. me rritjen e kalciumit) ose Ai varet nga niveli i tendosjes nga sëmundje të sistemit së kapsulës. Në rastin e tretës ( psh. çrregullime të gurëve të vendosur në ureter, absorbimit absorbimit të kal- dhimbja shkaktohet nga lëvizja e gurëve nëpër të, duke ciumit në zorrën e hollë).

Dieta e varfër në fibra. zhvilluar kështu spazma intensive.

Klima e nxehtë.

Fëmijët

Formimi i gurëve në moshat pediatrike N

ë fakt janë gjetur gurë në veshka te fëmijët 5 vjeçarë. Rritja e mundësisë së shfaqjes së gurëve në veshka te fëmijët i detyrohet faktorëve të ndryshëm, më së shumti të lidhur me zgjedhjen e ushqimeve që fëmijët konsumojnë.

Dy shkaqet më të rëndësishme të shfaqjes së gurëve në veshka te fëmijët janë: 1 - Fëmijët nuk pijnë shumë lëngje.

2 - Ata konsumojnë ushqime të pasura me shumë kripë.

Fëmijët duhet të hanë më pak patatina dhe patate të skuqura. Ekzistojnë dhe ushqime të tjera me shumë kripë: mishi i sanduiçëve apo sufllaqeve;

SI TË BËSH QË FËMIJËT TË PIJNË MË SHUMË UJË?

Prindërit mund t’i japin fëmijëve një shishe ujë në vend të lëngut të frutave gjithmonë përpara se të shkojnë në kopësht apo shkollë .

Duhet t’u krijoni zakonin e të pirit ujë në çdo vakt, pas çdo të ngrënie ushqimet e konservuara etj.

Lëngjet me gaz mund të rrisin rrezikun e formimit të gurëve sepse përmbajnë një lloj sheqeri të rrezikshëm të quajtur sukrozë .

Kujdes peshën! Te disa fëmijë të qenurit mbipeshë e shton rrezikun e formimit të gurëve.

që në moshë të hershme. Fëmijëve i pëlqen uji me akull, sidomos kur akulli është me forma (si yje apo zemra).

Mos prit që fëmija të të tregojë kur ka etje. Fëmijët shpesh nuk e kuptojnë kur kanë këtë nevojë.

Merr ujë me vete në aktivitetet sportive të tij dhe në park.

Mbaj një shishe ujë në makinë gjatë çdo udhëtimi.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

Intervistë ARJANA STRAKOSHA Mjeke Nefrologe

T

ermi gurët në veshka e ka origjinën që nga greqishtja e lashtë nephros (veshka) dhe lithos (gurë). Terminologjia nënkupton praninë e gurëve në veshka, termi ureterolitiazis nënkuptun praninë e gurëve në ureter, tuba që lidhin veshkën me vezikën urinare, ndërsa termi urolitiasis nënkupton praninë e gurëve në traktin urinar duke përfshirë dhe vezikën urinare.

Gurët janë koncentrate solide apo aggregate kristalesh të formuara në veshka nga mineralet urinare të patretura. Gurët zakonisht eliminohen nga trupi nëpërmjet fluksit urinar dhe në shume raste nuk kanë shenja klinike, ndërsa në rastet kur gurët janë të përmasave më të rritura deri në 2-3 mm mund të bllokojnë ureterin duke u shoqëruar me zgjerim të pjesës së sipërme të ureterit dhe pelvisit renal (pjesa e veshkës ku grumbullohet urina para se të dalë nga veshka) dhe me spazma të musklaturës së ureterit, si reagim normal për eliminimin e pengesës. Kjo shoqërohet me dhimbje mesi të cilat përhapen në pjesën e poshtme të barkut dhe rrëzë kofshës.

Kjo situatë quhet kolika renale.

Kolika renale shoqërohet gjithashtu me ndjenjën e të vjellit ose të vjella. Gjatë urinimit mund të kemi ndryshim të ngjyrës së urinës nga dëmtimet që i bën guri strukturave të aparatit urinar.

A janë të njëjtë gurët e veshkave ?

Ekzistojnë disa tipe të gurëve në veshka bazuar në llojin e kristaleve prej të cilave janë formuar.

Pjesën më të madhe e përbëjnë gurët prej oksalateve dhe kalciumit ndjekur nga gurët e përzier me fosfate (guret fosfokalcikë) Më të rrallë janë gurët struvite të favorizuar nga infeksionet e traktit urinar dhe gurët e acidit urik të favorizuar nga çrregullimet metabolike të organizmit.

Formimi i gurëve në veshka nuk ka

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

LMEDICU

INTERVISTË me Dr. Arjana Strakosha mjeke nefrologe, pranë Qendrës Spitalore Universitare “Nënë Tereza”, Tiranë

Cilët janë llojet e gurëve në veshka?

Formimi i gurëve, kombinim faktorësh SIMPTOMAT E KOLIKËS RENALE

Dhimbjet e forta të përhapura nga mesi deri në rrëzë të kofshës shpesh të përshkruara si ekperienca më e keqe e përjetuar ndonjëherë Të vjellat apo ndjenja të të vjellit Urinë me ngjyrë të kuqe ( hematuri) si pasojë e dëmtimeve të vogla të mureve të brendshme të strukturave të veshkave, ureterëve apo uretrës Prania e qelbit në urinë (piuri) EKZAMINIMET LABORATORIKE

Ekzaminimi mikroskopik i urinës i cili tregon praninë e shumë

elementëve të rëndësishëm për diagnozën

Urokultura, për të parë apo jo praninë e infeksionit Gjaku komplet: ka apo jo shenja për një infeksion të mundshëm Analiza të plota për të parë funksionin renal dhe nivelin e kalciumit në gjak Mundësisht ruajtja e gurit kur del, për ta analizuar përbërjen në laborator.a një shkak të vetëm, por është pasojë e kombinimit të një sërë faktorësh.

Gurët krijohen kur prishen balancat urinare të kombinimit të mineraleve

15

dhe acideve.

A mundet që gurët të dëmtojnë veshkat?

Nëse nuk mjekohen në kohë, gurët

Djegie gjatë urinimit si pasojë e gurit apo infeksionit (dizuri) Reduktimi i sasisë së urinës nga guri i vendosur në rrugët urinare mund të dëmtojnë seriozisht veshkën.

Dy faktorët që përcaktojnë ecurinë e këtij dëmtimi janë lokalizimi i gurit dhe prania e infeksionit urinar. Për të shmangur dhe minimizuar një efekt të tillë, e rëndësishme është eleminimi i gurëve të formuar dhe parandalimi i riformimit të të tjerëve.

Si diagnostikohen gurët në veshka?

Kur pacienti ka dhimbje të forta therëse dhe ka konstatuar një urinë me ngjyrë të kuqe, veprimi i parë është t’i drejtohet qendrave të urgjencës për të marrë ndihmën e parë. Nëse mjeku dyshon për një gur në veshka atëhere lokalizimi, përmasat dhe përbërja e tij janë shumë të rëndësishme për të përcaktuar më tej strategjinë e mjekimit.

Ekzaminimet radiologjike Gurët e heshtur, të cilët nuk paraqiten me shenja apo simptoma të dukshme, vizualizohen nëpërmjet një radiografie, ultrasonografie (EKO), pielografie intravenoze apo skaneri. Por cilët janë parimet e këtyre pajisjeve ekzaminuese?

Grafia direkte Është ekzaminim i shpejtë dhe rezultativ në rastin e gurëve me përmbajtje të rritur të kalciumit duke eksploruar të gjithë traktin urinar.

Pielografia intravenoze Është një metodë tjetër ekzaminuese e cila bazohet në injektimin e një lënde kontrasti. Ajo eliminohet me veshkat çka shoqërohet me bërjen e disa grafive të njëpasnjëshme.

Pielografia intravenoze lejon zbulimin e lokalizimit të gurëve me saktësi të lartë.

Ultrasonografia (EKO renale) Ekoja është një mënyrë e shpejtë dhe e padhimbshme ekzminimi nëpërmjet së cilës marrim imazhe të sistemit urinar. Në rastin e gurëve në veshka arrijmë të dallojmë hydronefrozën (zgjerimin e rrugëve urinare) si pasojë e bllokimit te rrjedhjes së urinës nga guri. Është ekzaminim me vlerë të veçantë sidomos gjatë shtatzanisë kur grafia apo skaneri kanë kundërindikacion.

Skaneri pa kontrast Është konsideruar metoda ekzaminuese më efikase për detektimin e gurëve të aparatit urinar.Ky ekzaminim jep të dhëna të sakta për fërmën dhe vendosjen e gurit. Ka vlerë të madhe kur është e domosdoshme ndërhyrja kirurgjikale.

Kimi

"Përbërja e gurëve, kush është më i predispozuar?"

7

5% - 80% e të gjithë gurëve të traktit uri nar janë të përbërë nga kalciumi kimikisht i përzier me oksalatet (gurët oksalatë të kalciumit) ose me fosfatet (gurët fosfo-kalcikë).

GURËT APO KRISTALET E OKSALATIT TË KALCIUMIT Mund të krijohen në kushtet e disa sëmundjeve metabolike si acidoza tubular renale, hiperparatiroidizmi, hiperoksalaturia primare,veshka sfungjer etj. Shpeshherë mund të vijë edhe nga përdorimi i disa medikamenteve të caktuara si antiacidet dhe steroidet.

Dieta është një faktor tjetër që mund të ndikojë. Dozat e larta të vitaminës A, D dhe purinave (që nuk janë gjë tjetër veç produkte të tretjes së proteinave në organizëm) mund të ndikojnë në këto nivele anormale të kalciumit në organizëm. Ka edhe disa raste të veçanta të cilat mund të ndikojnë në formim-

in e gurëve.Studimet e fundit kane treguar se nëse në dietën tuaj ka shumë pak kalcium apo edhe nëse trupi juaj prodhon tepër oksalate, ju mund të gjendeni në rrezik. Kjo lidhet me rolin e kalciumit si lidhës i oksalateve të patretura në traktin tretës. Në këto kushte marrjet e pakta të kalciumit shoqërohen me sasi të rrit-

ura të oksalateve në gjak; këto oksalate ekskretohen (dalin jashtë) në sasi më të mëdha në urinë nëpërmjet veshkave. Në urinë, oksalatet janë promotorë të fuqishëm të precipitimit të kristaleve të oksalateve të kalciumit, rreth15 herë më të fuqishme së kalciumi. Doza të larta të Vitaminës C ( më shumë se 1000 mg) rrisin nivelin e oksalateve në urinën tuaj.

GURËT STRUVITE 10-15% e rasteve me gurë në veshka vijnë si pasojë e një infeksioni kronik në traktin urinar. Gurët struvitë formohen si pasojë rritjes së bakterieve të cilat me përbërjet e tyre neutralizojnë aciditetin e urinës që përbën një faktor frenues të zhvillimit të tyre. Meqënëse gratë janë më të prirura në zhvillimin e infeksioneve urinare, ato janë më të rrezikuara për të formuar gurë të tillë. Trajtimi i tyre konsiston jo vetëm në heqjen e gurëve, por edhe në

parandalimin e rishfaqjeve të infeksioneve.

GURËT E ACIDIT URIK 10% e gurëve të veshkave pëmbajnë acid urik, një produkt i formuar nga metabolizmi i trupit. Zakonisht, acidi urik kalon nga gjaku për në veshka, ku eleminohet me urinë. Nëse trupi prodhon mbi sasinë normale, veshkat e kanë të pamundur ta eleminojnë duke bërë të mundur kështu kristalizimin e tij në depozita. Faktorët që ndikojnë në këtë proces janë gjenetikë, mund të varen nga disa gjendje të caktuara patologjike të traktit tretës, obeziteti, marrja e disa medikamenteve të caktuara si dhe dieta e pasur me produkte mishi. Meshkujt janë më të prirur të zhvillojnë këto lloj gurësh pasi kanë probabilitet më të madh për të vuajtur nga podagra (një sëmundje reumatizmale që shoqërohet me rritjen e acidit urik në gjak).

16

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Faktorët

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

UJI është një mbrojtje të pakushtueshme dhe pa kalori kundër gurëve në veshka. Studime sugjerojnë se lëngu i qitros mbron nga gurët sepse frenon kristalet të shndërrohen në gurë

Dieta ushqimore, sipas llojit të gurit Konsumimi i ujit, hapi i parë në parandalim DEA QIRJAQI

MOS HARRONI!

Dieta është një ndër faktorët që stimulon ose frenon formimin e gurëve.

Lloje të ndryshme gurësh kërkojnë dieta të ndryshme.

Konsumimi i ujit dhe lëngjeve të tjera është një nga hapat e parë në parandalimin e formimit të gurëve.

Individët me histori të gurëve në veshka duhet të pijnë ujë dhe lëngje mjaftueshëm për të prodhuar minimalisht 2 litra urinë në ditë.

S

hkaku i formimit të gurëve në veshka nuk është saktësisht i njohur. Mendohet që disa persona kanë ndjeshmëri më të madhe sesa të tjerë ndaj disa ushqimeve specifike të cilat çojnë në formimin e gurëve në veshka.

Dieta e pasur në kripëra ose natrium rrit daljen jashtë të kalciumit në urinë duke ndikuar kështu në formimin e gurëve

Ushqime të pasura në protein shtazore si mishi, veza dhe peshku përmbajnë purina, të cilat rrisin rrezikun e formimit të gurëve kalçikë dhe ata nga acidi urik.

Si ndikon dieta në rrezikun e zhvillimit të gurëve në veshka?

Dieta është një ndër faktorët që nxit ose frenon

Kalciumi në përbërje të ushqimit parandalon formimin e gurëve dhe mban constant densitetin e kockës.

Shmangia e ushqimeve që përmbajnë oksalat si spinaqi , parandalon gurët nga oksalati i kalçiumit.

Njohja e përbërjes kimike të gurit ndihmon në identifikimin e shkakut të formimit të tij dhe në përcaktimin e ndryshimeve dietetike formimin e gurëve. Faktorë të tjerë janë trashëgimia, faktorët mjedisorë, pesha dhe konsumimi i lëngjeve. Organizmi përdor për energji ushqimin që ne konsumojmë.

Mbetjet ushqimore kalojnë në qarkullimin e gjakut, shkojnë në veshka ku filtrohen më tej dhe këto mbetje, në përfundim, eleminohen nëpërmjet urinës. Disa ushqime krijojnë mbetje në formë kristalesh përgjatë gjithë traktit urinar. Hapi i parë në parandalimin e riformimit të gurëve është njohja e llojit të gurit të formuar.

Pse është e rëndësishme të njohim gurët në veshka?

Njohja e përbërjes kimike të gurit ndihmon në identifikimin e shkakut të formimit të tij dhe në përcaktimin e ndryshimeve dietetike që do të kryen për të parandaluar formimin e tij. Çfarë mund të bëj për të parandaluar riformimin e gurëve në veshka?

Rreth 50% e njerëzve me gur në veshka zhvillojnë një tjetër gur brënda 10 vjetëve.

Kjo mund të parandalohet.

Sa lëngje duhet të pijë

PYETJE PËR MJEKUN TUAJ

Çfarë lloj guri kam?

Sa është sasia e lëngjeve që duhet të pi në ditë? Çfarë sasie proteinash dhe çfarë lloji duhet të konsumoj?

A marr sasi të mjaftueshme kalciumi në dietë?

A mund të më rekomandoni një dietolog të specializuar për parandalimin e gurëve në veshka?

A duhet të marr medikamente për të parandaluar formimin e gurëve në veshka? një person në mënyrë që të parandalojë formimin e gurëve?

Sasia e nevojshme varet nga koha dhe nga aktiviteti i njeriut. Nëse keni patur një gur, ju mund t’i zvogëloni shanset për një gur të dytë.

Kjo mund të arrihet vetëm nëse pini shumë lëngje, kryesisht ujë, përgjatë ditë-natës.

Qëllimi është që të mbahet një përqëndrim i holluar i urinës. (Urina është e holluar kur ka ngjyrë të hapur, të çelur). Për të arritur këtë, ju duhet të pini 2-3 litra lëngje në ditë. Gjithashtu, nëse jetoni ose punoni në një mjedis të nxehtë duhet të siguro-

heni që po pini lëngje më tepër sesa sasia ditore e rekomanduar. Qëllimi është të zëvendësoni lëngjet e humbura nga djersitja dhe dehidratimi.

Cilat janë lëngjet që ndihmojnë parandalimin e gurëve në veshka?

Uji përbën një mbrojtje të pakushtueshme dhe pa kalori kundër gurëve në veshka.

Disa studime sugjerojnë se lëngu i qitros mbron nga gurët sepse përmban citrat, i cili frenon kristalet të shndërrohen në gurë. Kjo është e dobishme për gurët me origjinë nga oksalati i kal-

USHQIME ME SHUMË OKSALAT

Spinaqi Panxhari i sheqerit Panxhari zvicerian Fara e grurit Soja Kikiriku Okra Çokollata Çaji i zi indian Patate e ëmbël

Ushqime me pak oksalati Mielli i bluar Rrushi Selinoja Piperi jeshil (i pa bërë) Mjedra e kuqe Luleshtrydhet Mëlçia

ciumit dhe acidit urik, por mund të jetë e dëmshme në personat që formojnë gurë nga fosfati i kalciumit. Kafja dhe çaji është parë që zvogëlojnë riskun e formimit të gurëve. Sasi të moderuara birre dhe vere mund t’ju mbrojnë gjithashtu nga gurët.

Cilat lëngje duhet të shmangen?

Lëngu i rrushit dhe pijet me gaz (coca-cola) duhet të mos konsumohen nga persona me tendencë për formimin e gurëve të oksalatit të kalciumit. Edhe pse lëngu i boronicës së kuqe ndihmon në mbrojtjen nga infeksionet urinare, ai përmban oksalate dhe nuk rekomandohet.

Si ndikon kripa në formimin e gurëve?

Natriumi në kripë, kur eksretohet nga veshkat, merr me vete edhe sasi kalciumi.

Këto përqëndrime të kalçiumit në urinë lidhen me oksalatet dhe fosfatet dhe formojnë gurë. Ushqimet që përmbajnë natrium (Na) në përqëndrime të larta janë perimet e ngrira dhe ushqimet fast-food.

Njerëzit që duan të limitojnë natriumin në dietë duhet të kontrollojnë paketimin e produkteve që konsumojnë për përqëndrime të ulta të: glutamat mononitratit (MSG) bikarbonat natriumi fosfat dinatriumi nitrat ose nitrit natriumi Si ndikojnë proteinat shtazore?

Mishi dhe proteina të tjera shtazore si vezët dhe peshku përmbajnë purina, që shpërbëhen në urinë në acid urik.

Pra personat që formojnë gurë nga acidi urik duhet të

limitojnë konsumimin e tyre deri në 170 gr/ditë.

Si ndikon kalciumi në dietë?

Në të kaluarën, pacientëve me gurë në veshka u rekomandohej të mos konsumonin bulmetra dhe produkte të tjera me përmbajtje të lartë kalciumi. Studime të deritanishme tregojnë që këto ushqime mund të ndihmojnë në parandalimin e formimit të gurëve në veshka.

Si ndikon oksalati në dietë?

Oksalati nuk lejon kalciumin (Ca) të absorbohet nga organizmi, kështu që ai grumbullohet në veshkat tuaja duke formuar gurë.

Njerëzit me tendencën për të formuar gurë prej oksalatit të kalciumit këshillohen nga mjeku të limitojnë ose të shmangin konsumimin e disa ushqimeve të caktuara.

Si ndikon alkooli në formimin e gurëve në veshka?

Edhe pse alkooli nxit prodhimin e purinave në organizëm, studimet nuk kanë treguar për një rrezik më të lartë të formimit të gurëve në konsumuesit e birrës apo alkoolit. Pacienti këshillohet të mos konsumojë as ushqime të pasura me Vitamina C dhe D. Këto të fundit mund të shndërrohen në oksalat nga vetë organizmi.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

Mjekimi ALBA KUQI

T

rajtimi i gurëve në vesh ka është i ndryshëm dhe varet nga madhësia, forma, lokalizimi dhe përbërja e gurit. Trajtimi në varësi të këtyre elementëve të mësipërm mund të jetë konservativ, ku perfshihet trajtimi medikamentoz dhe dieta, por mund të jetë edhe kirurgjikal.

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

LMEDICU

GURËT NË VESHKA mund të japin dhimbje të padurueshme.

Dhimbjet mund të qetësohen duke e filluar terapinë me barna antiinflamatore si Voltareni, Ibuprofeni apo Indometacina

Alternativat e trajtimit, sipas madhësisë së gurit Rekomandimet nëse shkrirja e gurëve nuk jep efekt Për gurët që janë të lokalizuar në veshka me përmasa të konsiderueshme përdoret një teknikë tjetër e quajtur Nefrolitotomia Perkutane. Si realizohet?

Si mund të trajtohen dhimbjet që japin gurët në veshka?

Gurët në veshka mund të japin dhimbje të padurueshme dhe pacienti mund të ketë shumë shqetësime.

Dhimbjet mund të qetësohen duke e filluar gjithmonë terapinë me barna antiinflamatore si Voltareni, Ibuprofeni apo Indometacina. Gjithashtu mund të aplikohen kompresa apo bursa të ngrohta në vendin e dhimbjes.

A mund të dalin vetvetiu gurët ?

Po, gurët mund të dalin spontanisht dhe kjo varet nga madhësia e gurit. Zakonisht, gurët me përmasa më të vogla se 4 mm dalin vetvetiu. Kjo mundësi rritet akoma më shumë nëse pacienti konsumon sasi të mëdha lëngjesh.

Pse është e rëndësishme përbërja e gurit në trajtim?

Elementët të cilët formojnë gurin janë shumë të rëndësishëm sepse në sajë të përbërjes së gurit ne mund të përpilojmë një dietë të caktuar që të mund të parandalojë formimin e gurëve të rinj.

Gjithashtu, në varësi të përbërjes mund të rekomandojmë dhënien e barnave të ndryshme. Dieta ndërtohet duke u nisur nga përbërja kimike e gurëve dhe nga aciditeti i urinës.

A mund të bëhet shkrirja e gurëve?

Po, mund të kryhet nëpërmjet një metode të quajtur Litotripsia Elektrike Ekstra-Korporale, ESWL (Electroshock Ëave Lithotripsy).

Mekanizmi është copëzimi i gurëve nëpërmjet valëve me energji të madhe, të cilat dalin nga një aparat i veçantë dhe bëjnë të mundur shkrirjen e tyre. Kjo metodë ka efekteshmëri të lartë kur gurët kanë përmasa të mëdha. Ata thërrmohen në copëza shumë të vogla të cilat më pas dalin nga organizmi me rrugë natyrale, nëpërmjet urinës.

Pacienti mund t’i nënshtrohet disa seancave me ESWL derisa të marrë rezultatin e

17

dëshiruar dhe të fillojë aktivitetin e tij normal po brenda ditës. Më pas bëhet ekzaminimi i urinës. Nëse kjo teknikë ka rezultuar e suksesshme mund të vihet re prania e copëzave të gurëve në urinë.

Ekzaminimi i llojit të gurit do të përcaktojë edhe masat parandaluese të riformimit të tij nëpërmjet dietës.

Po nëse litotripsia nuk

jep efekt, çfarë rekomandohet?

ESWL nuk funksionon në ato raste kur gurët janë shumë të mëdhenj ose janë të lokalizuar në vende që nuk kapen nga këto valë. Për gurët që janë të lokalizuar në ureter mund të përdoret ureteroskopi.

Ureteroskopi është një aparat që ngjason me një tub

të gjatë në fundin e të cilit gjendet një kamer e vogël. Kjo na mundëson të shohim imazhe nga strukturat e brendshme anatomike ku mund të jetë pozicionuar guri.

Përveç kamerës së vogël, fundi i ureteroskopit mund të përmbajë edhe pajisje të tjera të vogla të cilat mund të ndihmojnë në zhbllokimin e gurëve nga rrugët urinare.

Në lëkurën e kurrizit, mbi pozicionimin e veshkave, bëhet një incision (prerje) i vogël 1.5-3 cm. Hapet një ‘’rrugë’’ e cila na lejon të depërtojmë deri tek guri. Kjo realizohet nën vëzhgimin e procedures nëpërmjet rrezeve X apo ekografisë. Nëpërmjet një endoskopi bëhet e mundur kapja e gurit nëse ai është me përmasa relativisht të vogla; në të kundërt trajtohet me lazer dhe lihet të dalë spontanisht. Kjo procedurë shmang kirurgjinë e hapur ku pacienti ndien shumë dhimbje pas operacionit apo detyrohet të qëndrojë shumë kohë në spital. Mund të ndodhë që disa pacientë të cilët janë mbipeshë, kanë një vendosje anormale të veshkës apo një veshkë të infektuar mund të jenë të kundërindikuar për t’iu nënshtruar një ndërhyrjeje kirurgjikale.

KURIOZITET

Lamtumirë transplantit të veshkave!

N

ë institutin Mario Negri të Bergamos është zbuluar se në veshkë gjenden qeliza të veçanta të quajtura staminale. Ato kanë aftësi të larta rigjeneruese. Së fundmi po studiohet mënyra sesi ky proces rigjenerimi të nxitet në efektin e stimujve të posaçëm.

Kjo do të nxjerrë jashtë loje teknika të tilla si transplanti apo dializa.

Amfibët dhe peshqit e gëzojnë një karakteristikë të tillë. Tek gjitarët mekanizmat rigjenerues të qelizave janë më të ndryshëm. Identifikimi i tyre është një hap përpara në studimin e mundësive të amplifikimit të kësaj vetie.

Dieta

Ja disa masa të thjeshta parandaluese ILDA MANO Konsumoni shumë lëngje Nëse nuk keni vuajtur më parë nga gurët në veshka, por dëshironi t’i shmangni ata, ju duhet të pini gjashtë deri në tetë gota ujë në ditë (rreth 1.2 litra ujë). Nëse keni patur një gur më parë, ju duhet të pini dy deri në tre litra ujë në ditë (sigurisht me rekomandimin e mjekut tuaj). Mirë është që kjo sasi uji të konsumohet si gjatë ditës edhe gjatë natës. Pijet e tilla si çaji dhe lëngjet e frutave mund të llogariten në sasinë e lëngjeve që pini gjatë ditës, gjithsesi uji është më i shëndetshmi dhe më i miri në parandalimin e gurëve në veshka.

Kujdes: Disa lëngje shkaktojnë dehidrim, mund të duket e çuditshme por është e vërtetë. Këtu përfshihen pijet që përmbajnë alkool apo kafeinë, të cilat duhen shmangur te një individ që është i predispozuar për të for-

muar gurë në veshka. Rreth 80% e gurëve të veshkave janë të përbërë nga kalciumi dhe minerale të tjera. Në disa raste ndryshimet në dietë mund të parandalojnë formimin e këtyre gurëve.

Kufizoni sasinë e kalciumit të marrë gjatë ditës Gurët kalcikë përbëjnë përqindjen më të lartë të gurëve të veshkave. Gjithsesi, kufizimi i tepërt i tij mund të shkaktojë komplikime mjaft të rë ndë-

sishme në organizëm.

Kalçiumi merret nëpërmjet qumështit dhe nënprodukteve të tij (djathit apo kosit).

Kujdes: Gratë shtatëzëna, fëmijët si dhe gratë në menopauzë, me rrezik të shtuar për osteoporozë, nuk duhet ta kufizojnë sasinë e kalciumit në dietë.

Kufizoni sasinë e sheqerit, kripës dhe proteinave shtazore në dietë Është parë se duke konsumuar një sasi të madhe të këtyre elementëve mund të rritet mundësia e formimit të gurëve të kalciumit. Në ushqimet natyrale, ka një sasi të caktuar sheqeri, e cila nuk ndikon shumë në formimin e gurëve.

Këshillohet të shmanget përdorimi i ushqimeve të paketuara me sasi të larta sheqeri apo pë rdorimi i panevojshëm i tij si ëmbëlsues në kafe apo çaj.

Ulja e sasië së kripës, e marrë

me dietën, duket se ul sasinë e kalciumit të eliminuar nëpërmjet urinës.

Për pasojë, ata persona veshkat e të cilëve formojnë gurë që përmbajnë kalçium, mund të përfitojnë duke përdorur jo më shumë se 2.3 – 5.0 gr kripë në ditë.

Personat që janë diagnostikuar me gurë prej acidi urik, duhet të kufizojnë në dietën e tyre proteinat shtazore të cilat gjenden më së shumti te mishi i viçit, derrit dhe i pulës.

Konsumoni sa më shumë ushqime të pasura në fibra Fibra është ajo pjesë e ushqimeve të marra nga bimët e cila paraqet vështirë si gjatë tretjes në organizmin tonë . Fibrat e patretshme në ujë, të cilat gjenden te mielli, thekra, elbi dhe orizi mund të ndihmojnë në uljen e sasisë së kalçiumit të eliminuar me urinë, duke ulur në këtë mënyrë mundësinë e formimit të gurëve kalcikë.

18

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Jeto shëndetshëm!

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

FRYMA, RROBAT , flokët, lëkura dhe ambient i shtëpisë vijnë erë të rëndë duhani. Juve vetë ndoshta nuk e ndjeni, por jo duhanpirësit rreth jush të jeni të sigurt që e ndiejnë

Duhanpirja kryeson statistikat mjekësore Ja ndryshimet në organizëm nëse e lini Abort.

Komplikime

FJORDA KOROMANI

të shtatzanisë si gjakderdhje gjatë saj, shkëputje e placentës, lindje e parakohshme dhe shtatzani ektopike Peshë e ulët në lindje e foshnjës.

Defekte kongenitale (të lindura) të foshnjës si ato që në popull njihen si buzë lepuri, gojë ujku etj

D

uhanpirja është sh kaku me i shpeshtë i vdekjes së parakohëshme. Ajo rrit rrezikun për shumë sëmundje ku shumë prej tyre mund të mos jenë fatale, por shoqërohen me simptoma të pakëndëshme. Çfarë substancash fusni në trupin tuaj sa herë që pini një cigare: Nikotinë Nikotina është një bar që stimulon trurin. Nëse ju jeni një duhanpirës i rregullt, në momentin kur niveli i nikotinës në gjakun tuaj ulet, ju shfaqen simptoma të mungesës së saj si ankth, parehati, dhimbje koke, irritim, uri dhe vështirësi në përqëndrim. Të gjitha këto qetësohen në momentin që pini cigaren e rradhës. Pra, pjesa më e madhe e duhanpirësve kanë nevojë të pinë rregullisht duhan për t’u ndjerë mirë dhe për të evituar simptomat e mungesës së nikotinës.

Katrani i cili përmban shumë substanca kimike Depozitohet në mushkëri dhe që aty mund të hyjë në qarkullimin e gjakut dhe të depozitohet në pjesë të tjera të trupit. Tymi i duhanit përmban rreth 4000 kimikate, 50 prej të cilëve janë të njohur si karcinogjenë dhe

helme të tjerë.

Monoksidi i karbonit Kjo substancë prek aftësinë transportuese që ka gjaku për oksigjenin. Në gratë shtatzëna, situata bëhet më e

rëndë sepse foshnja merr më pak oksigjen se normalisht.

Duhanpirja gjatë shtatzanisë rrit rrezikun për:

Probleme të tjera nga duhanpirja Fryma, rrobat, flokët, lëkura dhe ambient i shtëpisë vijnë erë të rëndë duhani. Juve vetë ndoshta nuk e ndjeni, por jo duhanpirësit rreth jush të jeni të sigurt që e ndiejnë. Dhe është e pakëndshme.

Bie aftësia e nuhatjes dhe shijes Duhanpirja kushton.

NDRYSHIMET NË ORGANIZËM PASI VENDOSNI TË LINI DUHANIN

SËMUNDJET QË SHKAKTOHEN OSE PËRKEQËSOHEN NGA DUHANPIRJA:

Kancer në mushkëri Sëmundje pulmonare obstruktive kronike (SPOK) Sëmundje të zemrës Kancer të tjerë- të gojës, hundës, fytit, laringut,

ezofagut, pankreasit, fshikëzës së urinës, qafës së mitrës- janë të gjitha më të shpeshta në duhanpirës.

Qarkullimi i gjakut-substancat kimike që përmban cigarja, dëmtojnë enët e gjakut dhe nivelin e yndyrnave në gjak. Kjo rrit rrezikun e formimit të ateromës. Ateroma është shkaku kryesor i sëmundjeve të zemrës, infarkteve dhe aneurizmave.

Probleme seksuale- Duhanpirësit kanë më shumë gjasa të zhvillojnë impotencë sesa jo duhanpirësit.

Kjo si pasojë e dëmtimit të enëve të gjakut të penisit.

Artriti rheumatoid- Studimet kanë treguar se

Pas

Përfitimet në shëndet

duhanpirja është përgjegjëse çdo 1 në 5 raste me artrit rheumatoid

72 orësh

Frymëmarrja bëhet më e lehtë. Muskulatura e mushkërive relaksohet.

Plakja. Duhanpirësit kanë tendencë të kenë më

1 muaji

Pamja e lëkurës përmirësohet sepse rritet perfuzioni me gjak i indeve

Duhanpirësit janë më pak fertilë

3-9 muajsh Kolla dhe frymëmarrja e rënduar përmirësohen deri në 10%

tepër rrudha në fytyrë sesa jo duhanpirësit.

Menopauza- Mesatarisht, duhanpirëset e

përjetojnë menopauzën rreth 2 vjet më herët se jo duhanpirëset.

1 viti

Rreziku për atak kardiak bie në 50%

10 viteve

Rreziku I kancerit bie me 50%

15 viteve

Rreziku për atak kardiak bie në masën sikur të mos kishit pirë kurrë.

Gjendje që përkeqësohen nga duhanpirja:

astma, gripi, infeksione të kraharorit, tuberkulozi, riniti kronik, retinopatia diabetike, heipertiroidizmi,skleroza multiple, neuriti optik

Këshilla

Kur vendos, nuk ka asnjë “nëse…’’, asnjë “por…’’

Lënia e duhanit nuk është e lehtë: Shkruani një listë me arsyet pse doni ta lini dhe mbajini gjithmonë me vete. Sa herë që tundoheni ta ndizni, rilexojini!

Fiksoni një datë kur do ta lini, dhe lëreni për gjithmonë! ( lënia graduale nuk është e efektshme sepse sasia e nikotinës mbahet pothuajse konstante në trup dhe e keni më të vështirë) Thuajini të gjithëve që po e lini, familja dhe miqtë do ju ndihmojnë!

Nëse miqtë tuaj pinë duhan, bindini ta lini së bashku! Puna në skuadër ecën më mirë!

Flakini tavullat, çakmakët dhe të gjitha cigarette e mbetura.

Bëhuni gati për disa shqetësime nga mungesa e duhanit.

Mund të keni përzierje, dhimbje koke, ankth, irritim etj. Ato vijnë si pasojë e mungesës së nikotinës e cila arrin maksimumin pas 12-24 orësh nga cigarja e fundit dhe lehtësohet pasi kanë kaluar 2-4 javë.

Paraprijini kollës! Është nor-

male ‘që kolla e duhanpirësit’ të përkeqësohet nga lënia e duhanit.

Disa njerëz tundohen të rifillojnë në këtë faze, por mos u tundoni!!! Kolla do qetësohet me kalimin e kohës, madje do jeni shumë më mirë se më parë.

Kini kujdes nga situatat që mund t’ju çojnë përsëri drejt duhanpirjes! Shpeshherë pirja e alkoolit shoqërohet me dëshirën për të pirë cigare. Mos u tundoni! Të paktën javët e para ndryshoni rutinën tuaj, pini lëngje frutash dhe shumë ujë. .

Merrini ditët me rradhë- në një kalendar shënoni një nga një ditët kur nuk keni pirë duhan. Sa herë që tundohenim shiheni dhe thojini vetes që nuk do ta rinisni Mos u dëshpëroni nëse nuk ja dilni! Analizojini edhe një herë arsyet e lënies dhe arsyet se pse e rifilluat. Mesatarisht, ata që e lënë duahnin, e kanë provuar 3-4 herë më parë.

Medikamente të ndryshme mund tju ndihmojnë ta lini. Për këtë ju duhet të konsultoheni me mjekun!

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

19

MOSREAGIMI është një reaksion normal ndaj vdekjes ose humbjes dhe nuk duhet ngatërruar me indiferencën ndaj ndodhisë. Gradualisht mohimi dhe mosbesimi fillestar zbehen

Psikologji

Përballja me humbjet e mëdha në jetë Procesi i shërimit, i ndryshëm në çdo individ MIRALD GINA

K

ur humbni dikë që e doni apo diçka të dashur për ju, është e natyrshme që të ndjeni dhimbje dhe pikëllim. Procesi i pikëllimit është një përgjigje krejt normale që përjetohet nga pjesa më e madhe e njerëzve.

Por kur pikëllimi mbyt jetën tuaj dhe filloni të ndjeheni të pashpresë, të vetëm e të pavlerë, atëherë është momenti për të biseduar me mjekun tuaj për depresionin dhe pikëllimin. Çdo vit, 5-9% e popullsisë përjeton humbjen e një pjesëtari të dashur të familjes. Por kjo nuk është e vetmja gjë që mund të shkaktojë pikëllim.

Njerëzit mund të ndjehen të humbur kur: Vdes një njeri i dashur Ndahen nga një njeri i dashur Humbasin punën, apo burimin e të ardhurave Ngordh apo largohet një kafshë shtëpiake Një fëmijë largohet nga shtëpia Përjetojnë ndryshime të mëdha në jetë si divorci,

FAKTORËT QË NDIHMOJNË NË KALIMIN E PIKËLLIMIT

I jepni kohë çdo mendimi apo ndjenje që keni.

Hapjuni një personi të besuar për humbjen.

Shprehini ndjenjat hapur ose shkruani për atë që ndjeni.

Kujtohuni që të qarit iu çliron.

Sigurohuni të kujdeseni për veten gjatë kësaj kohe, dilni për një shëtitje, sigurohuni të hani shëndetshëm.

Kërkoni ndihmë te mjeku nëse nuk e përballoni dot.

Ndonjëherë, krahas depresionit reaktiv që është pjesë e procesit të humbjes, mund të zhvillohet dhe nje depresion madhor. Ndërkohë që depresioni reaktiv mund të kalojë pas disa muajve, depresioni madhor duhet diagnostikuar dhe trajtuar në mënyrë që të kalojë.

shpërngulja në një vend tjetër, dalja në pension etj.

Si reagojnë njerëzit ndaj humbjes dhe pikëllimit?

Humbja kalon nëpër disa faza specifike, të cilat pasqyrojnë reagimet e zakonshme të njerëzve ndërkohë që përpiqen të kalojnë këtë moment të vështirë. Një pjesë e rëndësishme e procesit të shërimit

është përjetimi dhe pranimi i ndjenjave që vijnë nga humbja. Ja cilat janë stadet e zamkonshme nëpër të cilat kalojnë njerëzit: Faza e mohimit, mosreagimit dhe e shokut: Mosreagimi është një reaksion normal ndaj vdekjes ose humbjes dhe nuk duhet ngatërruar me indiferencën ndaj ndodhisë. Kjo fazë ndihmon për të mbrojtur

individin nga përjetetimi i intensitetit të humbjes. Në fakt është një fazë e dobishme kur personi në zi duhet të kryejë disa veprime si planifikimi i funeralit, lajmërimi i të afërmve apo marrja me dokumentacionet e ndryshme.

Ndërkohë me kalimin e kohës dhe duke pranuar gradualisht atë që ka ndodhur, mohimi dhe mosbesimi fillestar fillojnë të

zbehen.

Faza e pendimit: Kjo fazë e pikëllimit karakterizohet nga mendime të vazhdueshme për “ç’ka mund të ishte bërë” për të parandaluar vdekjen apo humbjen. Disa njerëz fiksohen duke menduar për mënyra specifike si gjërat mund të ishin bërë ndryshe për të shpëtuar jetën e personit apo për të parandaluar humbjen.

Faza e depresionit: Në këtë fazë, njerëzit fillojnë të kuptojnë dhe ndjejnë shkallën e vërtetë të humbjes apo vdekjes. Shenja të zakonshme të depresionit në këtë fazë janë vështirësia për të fjetur, mungesa e oreksit, lodhja, mungesa e energjisë dhe vajtimi. Gjithashtu personi mund të ndjejë mëshirë për veten dhe mund të ndihet i vetmuar, i izoluar, bosh, i humbur dhe në ankth.

Faza e zemërimit: Kjo

fazë është e zakonshme. Zakonisht fillon kur individi ndjehet i pashpresë dhe i pafuqishëm. Zemërimi mund të vijë nga ndjesia e braktisjes për shkak të vdekjes apo humbjes.

Ndonjëherë individi zemërohet me mjekët që janë kujdesur për njeriun e dashur që ka humbur apo me jetën në përgjithësi.

Faza e pranimit: Me kalimin e kohës, individi kalon në këtë fazë të pikëllimit dhe i pranon të gjitha emocionet dhe ndjenjat që ka përjetuar gjatë ngjarjes. Shërimi fillon porsa humbja integrohet me përvojat e tjera të individit.

Gjatë jetës, personi mund të rikthehet në faza më të hershme të pikëllimit, si depresioni ose zemërimi. Duke qenë se nuk ka rregulla apo kufij kohorë për procesin e pikëllimit, procesi i shërimit i çdo individi do të jetë i ndryshëm.

Efektet fizike

Si reagon organizmi ndaj humbjeve të mëdha H

umbjet e mëdha në jetë janë një ngjarje tejet stresuese që vendosin një barrë të rëndë mbi trupin, duke shkaktuar probleme të ndryshme fizike, si rraskapitje, të qara të pakontrolluara, çrregullime të gjumit, palpitacione (ndjesia e rrahjeve të zemrës), mbajtje fryme, dhimbje koke, infeksione të përsëritura, presion të lartë gjaku, humbje të oreksit, probleme me stomakun, rënie të flokëve, çrregullim të ciklit menstrual, përkeqësim të sëmundjeve kronike si ekzema ose astma dhe halucinacione pamore dhe dëgjimore.

EFEKTET NË SISTEMIN NERVOR Letargjia dhe lodhja janë shenja të zakonshme në rastet e humbjeve të mëdha. Humbja e një njeriu të dashur nxit një përgjigje të fuqishme në trup, me çlirimin e niveleve të larta të steroideve naty-

rore. Zemra përgjigjet ndaj këtij stimulimi nervor duke rritur pulsin dhe presionin e gjakut.

ULJA E IMUNITETIT Stresi shkakton dhe një pakësim të aktivitetit të limfociteve T, të cilat janë qeliza tepër të rëndësishme për luftimin e infeksioneve. Ndaj, janë të shpeshta ftohjet dhe infeksionet

e tjera të vogla.

Problemet ekzistuese si artriti, mund të përkeqësohen. Gjithashtu diabeti dhe hipertensioni mund të ç’ekuilibrohen. Kjo shpjegon se pse njerëzit që kanë përjetuar humbje personale janë më të rrezikuar për të vdekur gjatë vitit të parë pas humbjes. Meshkujt janë më të rrezikuar se femrat, ndoshta për shkak se gjejnë më pak mbështetje te familja dhe miqtë.

FIZIKE DHE MENDORE Problemet psikologjike janë gjithashtu të rëndësishme gjatë humbjeve të mëdha dhe duke qenë se mendja dhe trupi janë të ndërlidhura, këto probleme mund të shkaktojnë edhe çrregullime fizike.

Depresioni dëmton gjumin dhe oreksin dhe ul metabolizmin e trupit.

Ankthi është i zakonshëm gjatë

këtyre periudhae dhe mund të shkaktojë puls të shpejt, djerë të ngrohta, gjumë të keq dhe humbje të oreksit.

Njerëzit në zi mund t’iu drejtohen alkoolit apo drogave duke i ndërlikuar gjërat.

Nuk është e rrallë kur njerëzit që kanë humbur partnerin e shohin apo dëgjojnë qartë këtë të fundit në shtëpi, madje ndonjëherë bëjnë biseda të gjata me të. Këto halucinacione pamore dhe dëgjimore janë pjesë e reagimit normal ndaj humbjes dhe një shenjë e qartë fizike për stresin që përjetohet. Ndonjëherë këto reagime ngatërrohen për shenja të demencës apo sëmundjeve të rënda psikiatrike. Rezultati përfundimtar mund të jetë dhënia e mjekimeve të panevojshme apo edhe mbyllja në institucione, në vend të ofrimit të ndihmës për kalimin e

kësaj periudhe stresuese.

EFEKTI TE FËMIJËT Fëmijët janë po aq të prirur të shfaqin efekte fizike gjatë humbjeve të mëdha. Ata ankohen veçanërisht për dhimbje koke, dhimbje barke, urinim në shtrat dhe pagjumësi.

Gjithashtu mund të shfaqin probleme në sjellje, duke qenë agresivë dhe të pabindur, apo të izoluar dhe të heshtur për shkak të vështirësisë për të shprehur pikëllimin e tyre, ndërkohë që në të njëjtën kohë përballen me sfidat e rritjes.

Trajtimi adekuat për simptomat fizike është i rëndësishëm, ndaj kërkoni ndihmë. Por përveç medikamenteve, shumë probleme si çrregullimet e gjumit dhe oreksit mund të përmirësohen me terapi të thjeshta apo edhe të kalojnë vetë ndërkohë që personi kalon në fazat e pikëllimit.

20

E enjte, 24 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Shëndeti mendor ARMINDA AVDULAJ

V

arësia ndaj lojërave kompjuterike përfaqë son vërtet një problem.

Pavarësisht se kjo varësi ende nuk është njohur zyrtarisht si diagnozë nga shoqatat e ndryshme mjekësore, ka gjithmonë e më shumë prova se individë të cilës do moshë, veçanërisht adoleshentë dhe preadoleshentë, janë duke u përballur me probleme si pasojë e përdorimit të pakontrolluar të lojërave kompjuterike.

Përherë e më shumë lojërat kompjuterike po bëhen më të ndërlikuara, me hollësi të pafundme dhe synojnë një publik ndërkombëtar të çdo moshe. Përmirësimi i grafikës, personazhet më realistë dhe krijimi i sfidave strategjike bën që adoleshentët, dhe jo vetëm, të zgjedhin këto lojëra e mos të të

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

NJËSOJ siç ndodh me kumarin, adoleshentët përfshihen aq shumë në botën imagjinare të lojës sa harrojnë familjen, shokët dhe shkollën (punën)

Lojërat kompjuterike: Kufiri ndërmjet lojës dhe varësisë Çrregullimi psikologjik i kohërave moderne

Kalimi i një kohe të gjatë duke luajtur mund të duket i padëmshëm krahasuar me rreziqet e një mbidoze nga droga

NDËR SHENJAT QË MUND TË TAKOHEN:

Të luajturit për një kohë të gjatë.

Të mendosh për lojën gjatë aktiviteteve të tjera.

dalin jashtë, mos të praktikojnë sport, biles mos të shohin as televizor.

Sigurisht që jo të gjithë ata që luajnë lojëra kompjuterike kanë krijuar varësi; një pjesë e mirë e adoleshentëve mund të luajnë vetëm pak orë në javë, duke pasur një shpërndarje të ekuilibruar të kohës së tyre ndërmjet aktiviteteve shkollore, notave, të dalurit me shoqërinë dhe detyrimeve familjare. Megjithatë, duke u bazuar në përkufizimin e varësisë të dhënë nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, 10 deri 15% e atyre që luajnë shfaqin shenjat e varësisë. Njësoj siç ndodh me kumarin, adoleshentët përfshihen aq shumë në botën imagjinare të lojës sa harrojnë familjen, shokët dhe shkollën (punën).

Përkufizim i varësisë Pjesa më e madhe e personave e lidhin varësinë me substanca të ndryshme, si droga dhe alkooli, por mjekët njohin gjithashtu dhe sjelljet adiktive ose, ndryshe, që krijojnë varësi. Dy nga kriteret për të përcaktuar varësinë janë: 1. Personi ka nevojë gjithmonë e më shumë për substancën apo sjelljen adiktive në mënyrë që të ndihet mirë.

2. Në rast se personi ul dozën apo kohëzgjatjen e

sjelljes, atëherë ai irritohet.

Faktori psikologjik Ndryshe nga varësia nga substancat, aspekti biologjik i varësisë ndaj lojërave kompjuterike është i paqartë.

Ekspertët thonë se kumari rrit dopaminën dhe mendohet se lojërat kompjuterike kanë të njëjtin efekt. Por varësia shkon përtej substancave kimike. Qoftë dhe në rastin e alkoolit, varësia nuk mbështetet vetëm në pjesën fizike e kimike, por ka një faktor psikologjik që rrotullohet rreth: ‘Unë mund të fshihem nga jeta ime apo ndihem më mirë me jetën time nëse bëj këtë gjë’. Për të varurit nga lojërat kompjuterike është

hyrja në një botë imagjinare ajo që i bën të ndihen më mirë.

Cilat janë dëmet që vijnë nga kjo varësi?

Kalimi i një kohe të gjatë duke luajtur mund të duket i padëmshëm krahasuar me rreziqet e një mbidoze nga droga, por duhet ditur që varësia ndaj lojërave kompjuterike mund të shkatërrojë jetën. Fëmijët të cilët luajnë katër deri pesë orë në ditë nuk kanë më kohë për të ndërvepruar me shoqërinë, për të bërë detyrat e shtëpisë apo për të kryer aktivitet fizik. Kjo çon në një zhvillim shoqëror jonormal, pra mund të kemi një 21-vjeçar

me inteligjencën e një 12vjeçari i cili nuk ka mësuar kurrë si të flasë me vajzat apo nuk ka praktikuar kurrë sport. Te personat me moshë më të rritur, të luajturit në mënyrë të pakontrolluar mund të çojë në humbjen e vendit të punës apo të njerëzve pranë.

Cilat janë shenjat e varësisë?

Qëndrimi për një kohë të gjatë duke luajtur nuk përbën domosdoshmërisht varësi.

Pyetja qëndron këtu: A mund ta kontrollosh përherë kohën që shpenzon duke luajtur?

Për më tepër, ata që kanë varësi ndaj lojërave kompjuterike kanë prirje të izolohen,

Të gënjesh familjarët apo shokët për të arritur që të luash lojën kompjuterike.

Të luash për t’u larguar nga problemet e jetës reale, nga ankthi apo depresioni.

Të irritohesh kur përpiqesh të ndërpresësh lojën. duke lënë mënjanë rrethet shoqërore dhe hobit e tyre.

Një shëmbull do të ishte një fëmijë që lë basketbollin apo futbollin, pavarësisht se e ka filluar sportin me shumë dëshirë dhe këmbëngulje, për shkak se kalon shumë kohë me lojërat kompjuterike, qofshin këto në kompjuter, në

Trajtimi

Si mund të ‘’detoksifikohesh’’?

T

rajtimi për vartësinë ndaj lojërave kompjuterike është i ngjashëm me detoksifikimin nga vartësi të tjera, por ka një diferencë të rëndësishme. Kompjuterat janë shndërruar në një pjesë të rëndësishme të jetës së përditshme dhe të disa profesioneve, kështu që lojtarët kompulsivë sa herë që shohin këtë pajisje e lidhin me lojën. Është si puna e vartësisë ndaj ushqimit, ju duhet të mësoni të jetoni duke pasur ushqimin

pranë. Pra, duke qenë se personat me vartësi ndaj lojërave kompjuterike nuk mund të shmangin kompjuter-

at, ata duhet të mësojnë t’i përdorin me përgjegjësi. Kjo do të thotë që nuk duhet të luajnë. Kufizimi i kohës së lojës, dhe jo lënia e plotë e saj, nuk ka efekte të favorshme.

Pjesa më e vështirë qëndron te pranimi i vartësisë, dhe kjo duhet të tentohet të bëhet duke i treguar lojtarit pafuqinë e tij karshi vartësisë. Më pas duhen kryer përpjekje për të rritur kënaqësinë nga jeta reale kundrejt asaj virtuale.

internet apo në pajisje dedikuara (Xbox, PlayStation, Nintendo). Çfarë duhet të bëjnë prindërit?

Pjesa më e madhe e atyre që kanë krijuar varësi janë meshkuj nën moshën 30 vjeç.

Më shpesh janë fëmijë me vetëvlerësim të ulët dhe me probleme shoqërore. Këta fëmijë janë inteligjentë dhe me imagjinatë të zhvilluar, por nuk kanë shumë shokë në shkollë. Prania e varësive të ndryshme te familjarët gjithashtu mund të ndikojë.

Në rast se ju jeni të shqetësuar nëse fëmija juaj mund të ketë krijuar varësi ndaj lojërave kompjuterike duhet të dokumentoni sjelljen e tij duke u mbështetur në: Momentin e ditës gjatë të cilit fëmija luan dhe kohëzgjatja.

Probleme që vijnë si pasojë e të luajturit.

Si reagon fëmija ndaj vendosjes së kufizimeve kohore.

E enjte, 24 maj 2012

21

KULTURE

Intervista

SHQIPËRIA NË FINALE: Festivali i këngës "Eurovizion" këtë vit zhvillohet në Azerbajxhan. Shqipëria kishte vite, pas përfaqësimit me këngëtaren Anjeza Shahini, që nuk po e gjente dot veten në skenën e Eurosongut. Me triumfin e Rona Nishliut që çoi Shqipërinë në finale, muzikës së lehtë shqiptare po i kthehet tradita e humbur

ALFRED KAÇINARI

Rona Nishliu surprizë në Eurosong Corriere della Sera: "Nishliu mbretëresha e muzikës".

Krahasohet me Aretha Franklin

tur edhe Rona. Po të kemi parasysh kënga ka qenë e një vështirësie shumë të lartë për t'u kënduar dhe përveç aftësie shumë të mëdha të Ronës, asaj i është dashur edhe kurajë edhe forcë psikologjike. Pashë që ajo ishte e parapërgatitur mirë për të përballuar këtë nivel interpretimi.

Mendoj se ka qenë në nivele të lartë. Unë e pashë te Radiotelevizioni i Kosovës, sepse isha i interesuar për ta parë drejtpërdrejtë.

TIRANE

DHURATA HAMZAI

R

ona Nishliu me këngën-bal adë të saj, që titullohet "Suus", po e ngjit sot Shqipërinë në natën finale të festivalit të këngës "Eurovizion", i cili këtë vit zhvillohet në Azerbajxhan.

Festivali i këngës "Eurovizion" është ndjekur nga mbi 100 milionë telespektatorë nëpërmjet ekraneve në 50 vende të botës.

Nata e parë e këtij festivali ka nxjerrë në dukje vlerat e këngëtares shqiptare, ndërsa jo pak vende përpiqeshin të përshtateshin me frymën e këngëve trofe të viteve të mëparshme. Rona Nishliu u dallua menjëherë për timbrin e zërit të saj dhe është vlerësuar për performancën e saj të mrekullueshme.

Me një siguri të jashtëzakonshme, vajza kosovare Nishliu që me hapat e para sundoi skenën dhe në sallë ra një heshtje e madhe dhe e frikshme pritshmërie. Por për habi të të gjithëve ajo sundoi dhe të papriturat e heshtjes, zotëroi gjithçka si një mbretëreshë e regjur skenash deri në detajet më të holla. Publiku nuk pipëtinte, ndërsa ajo sillte një lloj kënge të veçantë dhe duartrokitjet e këtij publiku nuk duronin derisa të vinte fundi i këngës. Ishte një sukses i sigurt i këngëtares shqiptare në Eurosong. Ndërsa ekzekutonte një profil të veçantë dhe të vështirë kënge me timbre të forta të zërit të saj, Rona Nishliu arriti të marrë në çdo një minutë nga një duartrokitje të zjarrtë. Kënga shënoi pëlqimin dhe admirimin e publikut për këngëtaren, ndërsa moderatores së festivalit, sapo Rona Nishliu doli nga skena i shpëtoi një britmë: "Uau çfarë zëri!".

Rona doli nga skena mes shpërthimit të lotëve dhe entuziazmit.

Shqipëria kishte vite, pas përfaqësimit me këngëtaren Anjeza Shahini, që nuk po e gjente dot veten në skenën e Eurosongut. Përveç duartrokitjeve të shumta në sallë dhe vlerësimeve të kritikës gjatë spektaklit, kënga "Suus" dhe Rona Nishliu ka marrë vlerësimet më të mira edhe nga mediat. Gazeta italiane "Corriere della Sera" e krahason këngëtaren shqiptare nga Kosova, për potencialin e saj vokal me mbretëreshën e muzikës "soul" Aretha Franklin apo mbretëreshën e muzikës "funk" Chaka Khan.

"Rona, mbretëresha e Shqipërisë", përfundon shkrimi i kësaj gazete për këngëtaren shqiptare. Rona u

Kënga e Nishliut ka qenë kënga më e diskutueshme për llojin e saj të veçantë, si u siguruat për nisjen e saj në Eurosong?

-Ajo është një këngë që është diskutuar për zgjedhjen e saj estetike, sepse është shumë ndryshe nga këngët e ditës, e konsumit të përditshëm. Është një këngë që do pjekuri të madhe profesionalizëm për t'u shkruar nga Florent Boshnjaku, që është profesionist. Nuk ishte aq e lehtë për të arritur në këtë këndvështrim specifik edhe nga profesionistët. Në këtë aspekt kënga është diskutuar se është ndryshe, por Rona realizoi diçka shumë të veçantë duke i dhënë edhe shkëlqimin që meritonte kenga.

Në foto: Rona Nishliu në Eurosong

ngjit drejt kësaj sfide me dinjitet.

Priten surpriza për një trofe tjetër, por edhe nëse nuk ndodh kjo, Alfred Kaçinari një nga anëtarët e jurisë së "Etheve" që ka zgjedhur dikur Rona Nishliun fituese, thotë se "mjafton dhe ngjitja në finale që është një tregues shumë i mirë për sfidën e muzikës shqiptare". Lotët e Rona Nishliut në Eurosong kanë

Moderatores së festivalit, sapo Rona Nishliu doli nga skena i shpëtoi një britmë: "Uau, çfarë zëri!" qenë të dyfishtë, gëzim për suksesin dhe dhimbje e homazh për studentët e aksidentuar të Elbasanit, i cili ndodhi të hënën e kësaj jave.

Këngëtarja kosovare është shprehur përpara interpretimit të saj se, "kënga do të ishte një homazh për shpirtrat e viktimave të aksidentit të rëndë të Himarës". Sot Rona Nishliu do të ngjitet sërish në

skenën e Eurosongut me shpresën e një trofeje të madhe.

Zoti Kaçinari, ndërsa publiku dhe juria e ka vlerësuar dje me superlativa, si e gjykoni ju si specialist i muzikës intrepretimin e Rona Nishliut?

-Sigurisht që Rona Mysliu interpretoi me një standard të lartë. Ishte globalisht një interpretim i bukur. Ajo ekzekutoi këngën me një energji shumë të madhe. Ne jemi të brendshëm në këtë organizim dhe duhet të ruajmë kontrollin që të jemi sa më të kursyer në interpretimet tona, por le të jemi edhe realistë. Megjithatë, duhet pasur parasysh pesha që ka mbi veten e tij interpretuesi në të tilla raste.

Duhet të mendoni që ky është aktiviteti më i madh që ne përfaqësohemi në fushën e muzikës dhe neve nuk kemi një skenë tjetër të këtyre dimensioneve, të këtyre përmasave, të këtij standardi të këtij investimi. Eurosongu është një investim prej dhjetëra milionë eurosh. Dhe, të ngjitesh në një skenë të tillë është një përgjegjësi shumë e madhe. Këtë përgjegjësi e ka mbaj-

Ajo ka qenë edhe një produkt i konkursit të "Etheve..."?

-Rona ka qenë pjesëtare e një grupi prej tri vajzash që kanë marrë pjesë në "Ethet 2". Ka qenë Teuta Kurti, ka qenë vesa Luma dhe Rona Nishliu. I takuam për herë të parë në Prishtinë. Ato jo vetëm kishin pretendime, por edhe ishin të përgatitura, sidomos Rona dhe Teuta Kurti kanë qenë tipa insistues. Në këtë kuptim më vjen shumë mirë që ato janë një produkt i joni, por tani më vjen mirë që vajza kosovare është përfaqësues e festivalit të RTSH-së.

Keni një nuhatje se do të arrijë ajo më lart në finale?

Duke parë se Eurosongu është aktivitet që vështirë parashikohet se pse ka shumë eksponentë të ndryshëm që veprojnë dhe votojnë, ka juri të ndryshme nga kultura të ndryshme, për mua kalimi në finale është shumë i mjaftueshëm. Rona është konfirmim i standardit se ka një muzikë shqiptare të lehtë me traditë. Nuk vjen pjekuria rastësisht.

Surpriza mund të ketë. Në juri është përfaqësuesja e Francës Anguni që është një këngëtare gjigante, edhe ajo e Italisë ka shumë eksperiencë.

Kënga është shumë e mirë.

Vendimi

Qeveria, 5 mln lekë për Agron Alinë pas vdekjes

Q

everia vendosi dje për të mbuluar me një fond prej 5 milionë lekësh shpenzimet e mjekimit të koreografit të shquar Agron Aliaj. Ky vendim u mor pas vdekjes së artistit. Agron Aliaj u nda nga jeta më 17 maj në reaminacionin e Qendrës Spitalore Universitare "Nënë Tereza".

Koreografi i njohur u aksidentua nga një makine, mbrëmjen e 7 marsit 2012,sapo kishte lënë provat në Teatrin e Operës dhe Baletit dhe ishte duke kapërcyer rrugën pranë Teatrit. Më pas ai u transportua në Spitalin Ushtarak ne kryeqytet, ndërkohë që familja e tij ka bërë shpesh apelin për një kurim të specializuar jashtë shtetit. Pas vdekjes së tij dje në një vendim të qeverisë shkruhet se ka një shtesë fondi në buxhetin e vitit 2012, miratuar për ministrinë e shëndetësisë, për mbulimin e pjesshëm të shpenzimeve të mjekimit të z.

Agron Aliaj. Më poshtë në këtë vendim shkruhet: "Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës, të neneve 5 e 45, të ligjit nr.9936, datë 26.6.2008: 1. “Ministrisë së Shëndetësisë, në buxhetin e miratuar për vitin 2012, në zërin "Mallra dhe shërbime", t'i shtohet fondi prej 5 000 000 (pesë milionë) lekësh, për mbulimin e shpenzimeve të mjekimit të zotit Agron Aliaj”.

Teatri i Metropolit

Shfaqet dokumentari "Takim me Lacan"-in

P

sikoanaliza është një fushë pak e njohur në Shqipëri, në disa raste e keqkuptuar si shkencë. Disa nga të dhënat me interes rreth kësaj fushe do të jepen në filmin dokumentar "Takim me Lacan"-in që do të shfaqet te premten ne date 25 maj ne orën 18h30, tek Teatri i Metropolit, organizuar nga Le Champ Freudien (Fusha Frojdiane me qendër ne Paris). Filmi sjell per publikun shqiptar copëza dëshmie mbi jetën dhe veprimtarinë e psikoanalistit te shquar francez, Jacques Lacan. Pas filmit do te bëhet edhe nje diskutim ndërmjet publikut dhe dr. Carmelo Licitra, psikoanalist dhe psikiatër i cili vjen nga Roma për here te dyte ne Shqipëri. Hyrja do te jete e lire.

22

E enjte, 24 maj 2012

E enjte, 24 maj 2012

23

ZBAVITJE

HOROSKOPI Kur gazeta të boton nekrologjinë

Hyn për të vjedhur trembet nga kufoma

Shpallet ¿tues pas 30 vjetësh

T

P

E

ë hapësh gazetën në mëngjes e të përballesh menjëherë me një lajm tragjik që të shtang është diçka që nuk ndodh çdo ditë, por të lexosh në faqe të gazetës njoftimin që bën fjalë për vdekjen tënde, ky është vërtet një rast unikal. E pikërisht një rast i tillë unikal i ka ndodhur pak muaj më parë një zotërie nga Danimarka.

Kështu Claus Norgaard Nielsen, një 35-vjeçar nga Jutland shtangu në ven nga habia dhe tronditja kur, duke shfletuar të përditshmen e këtij vendi “Nordjyske Stitsidende, lexoi lajmin që bënte fjalë për vdekjen e tij.

Dhe që nuk ishte një rast i zakonshëm homonimie e kutpoi nga fakti tjetër se, lajmi bënte fjalëe jo vetëm për vdekjene tij por edhe të së bijës 15-vjeçare, Michelle. Atë e bijë që, gjithmonë sipas gazetës, e cila botonte edhe nekrologjinë, paskëshin vdekur në një aksident automobilistik në Gjermani, janë shëndoshë e mirë, vetëm se jetuan disa orë në një shock të vërtetë.

asi hyri në një shtëpi për të vjedhur, i sigurtë që në të nuk kishte asnjeri, një hajdut në Piacenza të Italisë, e bëri lëmsh deri sai i gjeti bizhuteritë dhe objektet e shtrenjta. Por duke kaluar nga dhoma në kuzhinë, ashtu në errësirë u përplas me një pbje u përplas me një objekt dhe u rrëzua pikërisht mbi të. Por kur ndezi elektrikun e dorës, vuri re se “objekti” ku qe përlasur dhe mbi të cilin kishte rënë, ishte kufoma e një gruaje. I llahtarisur hajduti hodhi në tokë çantën me snendet e vjedhura dhe ia mbathi me të katra duke rrëzuar tenexheret e kusitë e kuzhinës me një rrapëllimë të tillë që zgjoi të gjithë fqinjët. Vetëm pasi këta të fundit u turrën në shtëpinë e vjedhur, kostatuan se kufoma i përkiste të zonjës së shtëpisë, një gruaje 73 vjeçare e cila kishte disa ditë që kishte vdekur, por nga që jetonte e vetmuar, askush nuk e kishte marrë vesh se kishte ndërruar jetë.

kush nuk e ka ëndërr të fitojë një lotari të majme, nga ato shumëmilionëshet që të sigurojnë jetën! Mirëpo imagjinoni se si mund ta ndjejë veten dikush që fiton lotarinë, por për shkat të pakujdesisë humb biletën dhe nuk mund ta vërtetojë dot. Një prej tyre është italiani Martino Scialpi i cili në vitin 1981 duke luajtur totocalcio realizoi 13 pikët fituese, të cilat i siguronin miliarda lira (atëherë nuk bëhej fjalë për euro), por që pikërisht ngaëqë kishte humbur biletën nuk i tërhiqte dot. Pas 30 vitesh dhe procesesh gjyqësore Gjykata Civile e Romës dhe pëlqimin e saj që Martino Scialpi të tërheqë shumën e fituar, që e konvertuar në euro është e barabartë me 2 milionë e 344 mijë. Shumë kjo që nuk është gjë tjetër vetëm se detyrimi për komitetin Olimpik Italian (Coni) për t‘ia paguar shumën fituesit. Në seancën e fundit gjyqi rrëzoi kërkesën e Coni-t për parashkrim, pasi, sipas saj fituesi gjatë 30 vjetëve ka ndërmarrë të gjitha aktet e duhura që të mos bjerë në parashkrim

SUPER FJALEKRYQ 1

2

21

3

4

5

6

7

22

8

9

23

27

29

35

40

30

36

14

25

37

15

16

58 66

59

60

67

68

44

45

75 81

82

90

ɷ HORIZONTAL

63 70

83

84

91

85

63. Kryejnë transporte detare.

66. Role pa zë.

67. Hapin zjarrin.

68. Eshtë spektakël në çadër.

69. Bazar që këndojnë në Itali.

72. Eshtë nofkë.

73. Një liturgji.

76. Janë në verë.

77. Villa në kampionatin anglez.

79. Gjysmë virusi.

80. Emri i Bismarck.

81. Eshtë numri 1.

84. Robbins aktor.

86. Eshtë lakoniku.

89. Fillojnë matjet.

90. Një argument i paprekshëm.

87 93

1. Eshtë sport me shpatë.

2. Eshtë kopje e një tjetri.

3. Eshtë edhe ai i skuadrës.

4. Kazan regjisor.

5. Ekstreme në motel.

6. Në kryr të bashkisë.

7. Mbahen në skaje.

8. Fillojnë largimin.

9. Janë xhindosur.

10. Ajo e të nuhaturit është hunda.

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM H A B A N E R A A M E R

I K A

M A R

I

N E S

A D

A J

U S

P

A S K

I

O L A I

S H

N S K

I

I K A L A N C

T A Z

E I

I

A

Z A L M I

S I

A

M N R A

T R E T E S

A

T U E S

I

T

I

I

I

M O L O Z A N A T

M A R

I

N A

M E K A T A R E T T

S

O R A T O R E

T E R M I

L L

I

I

T R E T

I R

E D E N S

D A M A R T

T R A T H E

C A B R A L

K A B

A V A

I

I

E

M A R C E L P R O U S

L

T A M I

A L

Z A N T R O P

M A N D R A K E

T U R

L E D A E V

D E P O Z

L A K M I

M E N N A I

L E V E R D C M

I

E T L L A

A R A T

T A A T

V

I

E K

L A I

I

L A

I

K A N A L E

Z S

T

M I

I

Peshorja

88 94

11. Tregonin të ardhmen kur... pyeteshin.

12. Një pjesë e territorit.

14. Inicialet e Moravia-s.

15. Mund të jenë edhe fetare të tilla.

16. Bisha aktore.

17. Janë përmendore dëshmorësh.

18. Humanizmi i Rotterdamit.

19. Nasi shkrimtar.

20. Mitet pa ku¿j.

22. Janë më e¿kase kur janë të befasishme.

23. Ruan rendin.

24. Pak serviliziëm.

25. Michael, që u bë edhe Batman.

28. Mund të jenë... epidemike.

29. Shkroi Edipi mbret.

ɷ VERTIKAL

65

79

76

91. Ndiqet nga beta.

92. Eshtë peshk.

93. Gjysmë atomik.

94. Një element me simbol Z.

Virgjëresha

Duket se dita e sotme do të jetë një ditë në të cilën do të provoni kënaqësi në të gjitha fushat. Më mirë është të keni pak nga të gjitha se sa shumë në një aspekt e boshllëqe të tjera.

72 78

92

Luani

Janë një seri yjesh, si Marsi e Plutoni që jo vetëm ju mbështesin, por do t’ju stimukojnë ambizien tuaj për të ndërmarrë inciativa, pasi ky është një moment i përshtatshëm.

20

57

64

71

77

Gaforrja

51

56

62

76

80

1. Ku¿zojnë një sukses.

3. Kush ngul nuk tërhiqet.

7. Thirrej nga tellalli.

10. Në këtë ditë.

13. Ai 38 ndan dy Koretë.

21. Janë kockat .

23. Inicialet e Neëman.

24. Çliron Fiona-n nga dragoi.

26. Janë kulla në xhami.

27. Qe fabulist i famshëm.

28. Kryesojnë sondazhet.

30. Janë mashtrues në lojë.

33. Janë karakteristikat e fytyrës.

34. Kujtohet me nostalgji në pleqëri.

35. Sistemi i Kopernikut.

38. Mbyllin një sirtar.

39. Këngëtare italiane.

40. Dillon aktor.

41. Nuk i hapi dot Guericke.

42. Janë elastike.

45. Administrator i shkurtër.

47. Mund të përmbysin pushtete.

49. Duhet të dënohen.

50. Opera e Verdi-t.

52. Eshtë i... mërzitshëm.

53. Eshtë vezak ai rugby-së.

55. Boja e fotokpjueses.

56. Inicialet e Rohmer.

57. Mbetur në fund.

58. U interpretua nga Woody Allen.

59. Ka kaluar në jerm.

55

N G

T

N E R V A

30. Detyroheshin të bënin abiura.

31. Lutet pa zë.

32. Janë binarë.

35. Ishte e dashura e Abelardit.

36. Risia pa ku¿j.

37. Një e... metë.

41. Me dog... hahet.

43. Bëhet me zbukurim.

44. Janë fusha sportive.

46. Janë dëshmorë të kishës.

48. Qemali që qe portier.

49. Eshtë nënshkrimi… shoqërie.

51. Eshtë dyshe këngëtarësh.

52. Halili këngëtare.

54. Fillojnë pushimet.

56. Ishte mburoja e Athinasë.

60. Louise Colet.

61. Fillojnë drejtimin.

62. Inicialet e Asimov.

64. Me të nxjerrin një tapë.

65. Carlos, bomber argjentinas.

70. Qe president i SHBA. 71. Ai dhe ajo.

73. Perignon i champagne.

74. Në këtë ditë.

75. Njeriu pa liri.

78. Vala në stadium.

82. Diftong teatral.

83. Në krye të klasi¿kimit.

85. Inicialet e Ravel.

87. Fillojnë pohimin.

88. Kaluar në krye.

Ndikimi i Marsit në shenjë duket se është në rritje, duke zbehur në një farë mënyre edhe veprimin e Merkurit te ju. Në një traktativë në vazhdim është mirë të ¿toni kohë.

Sot mund të kaloni një moment të vështirë e ndoshta mund të viheni në një pozicion kritik, por që nuk do të zgjasë shumë, pasi ndërhyrja e një miku do t’ju nxjerrë nga situata.

46 50

69

19

Binjakët

39

43

54

61

18

33

49 53

17

Demi

Sot jovetëm Marsi por edhe Afërdita do të jenë në një orbitë shumë të favorshme për pjesën më të madhe të të lindurve të kësaj shenje. Një këshillë: mos merrni vendime të nxituara.

26

38 42

52

89

13

32

48

74

12

31

41 47

11

24

28

34

73

10

Dashi

Duke qenë se kuadri yjor mbetet pak a shumë i pandryshuar edhe dita e sotme pritete të jetë përgjithesisht positive në shumë drejtime. Hëna duket se “ia bën “ me sy erosit tuaj.

Akrepi

Shigjetari

Bricjapi

Efekti Mars vazhdon të jetë i pranishëm, pavarësisht nga pozicioni aktuak i planetit të zjarrtë që duket se është në largim. Do të jeni agresivë dhe këmbëngulës në idetë tuaja.

Hënëa aktive në shenhjë sot, përveçse ju bën paksa “zevzekë” do të ndikojë shumë në rritjen e intuitës suaj, kështu që vështirë t’jua hedhon njeri.

Mirë fusha sentimentale.

Mbeshteja e yjeve në bazë të një kuadri yjor shumë pozitiv do të vijë në rritje, që do të thotë se do të keni një alëet më shumë për të konkluduar një punë ku mund të për¿toni shumë.

Me Merkurin në shenjë dhe me një saturn që “gudulis” sedrën tuaj perspektivat në planin profesional sigurisht që do të jenë rozë, por hiqni dorë nga skepticizmi që ju shoqëron shpesh.

Ujori

Edhe sot “sponsori” juaj kryesor dob të jetë Marsi, i cili jo vetëm ju jep energji të konsiderueshme, por do t’ju ndihmojë të ndërmerrni një rol leader në ambjentin ku jetoni e punoni.

Peshqit

Janë një mori punësh e problemesh që ju bëjnë shumë konfuzë, prabndaj është mirë që të ftilloheni për t’u marrë me ato që nuk mund të presin. Erosi duket se do të jetë në nivelin më të lartë.

24

E enjte, 24 maj 2012

LAJME NGA BOTA ɷ Bruksel, takim për zgjidhjen e borxheve të Eurozonës Udhëheqësit e 27 vendeve të Bashkimit Evropian janë mblidhur në Bruksel për të zgjidhur krizën e borxheve. Pas zgjedhja e presidentit socialist në Francë, François Hollande dhe pas ngërçit politik në Greqi, ku votuesit i kundërshtuan partitë politike që mbështetën shkurtimet e mëdha të buxhetit, fokusi i BE-së është zhvendosur nga masat e ashpra eknomike, tek politikat që nxisin rritjen ekonomike.

Ndikimi i zotit Holande bie ndesh me kanceralen gjermane Angela Merkel, e cila ka qenë nxitësja e masave shtrënguese që nga ¿llimi i krizës së borxheve. ɷ Pasagjerja detyron një avion amerikan të kryejë ulje emergjence Një pasagjere, e cila tha se kishte në trup një pajisje të vendosur në mënyrë kirurgjikale, detyroi dje një avion amerikan pasagjerësh të nisur nga Parisi të kryente një ulje emergjence.

Dy avionë luftarakë amerikanë, F-15, shoqëruan aeroplanin me numër Àuturimi 787 të kompanisë US Airways gjatë një uljeje sigurie në Bangor, të shtetit Mein. Avioni ishte drejtuar për në Sharlotë, të Karolinës së Veriut. Një pasagjere franceze e lindur në Kamerun, i dha një shënim njërës prej asistenteve të Àuturimit, ku thuhej se ajo kishte një pajisje të transplantuar në brendësi të trupit të saj. ɷ Kryeministri Monti, pranë viktimave të tërmetit në Itali Italia vazhdon të përballet me pasojat e tërmetit vdekjeprurës të së dielës.

Kryeministri Mario Monti shkoi ne Sant Agostino, pranë Ferrarës, për të vizituar qytetet e goditura nga tërmeti 6 ballësh, që shkaktoi 7 të vrarë dhe rrëzoi ndërtesa shekullore. Ai pati një takim me kryetarët e bashkive të qyteteve të prekura më rëndë nga tërmeti dhe me familjet e viktimave.

Ndërkohë, zjarrfikësit në Cento Ferrara ndihmuan në shpëtimin e një pikture me vlera të çmuara që ndodhej në kishën Buonacompra, e cila u rrëzua gjatë tërmetit dhe ja dorëzuan atë priftit.

Redaksia & Marketing

Rruga: “Dervish Hima”, Tre kullat, kulla e dytë, Tiranë mobile: +355 69 60 60 421 marketing: +355 69 60 60 419

Së shpejti...

Studiot e prodhimit A1 Rruga: “Aleksandër Moisiu” ish-Kinostudio Shqipëria Sot

televizioni më i ri informativ në Shqipëri

origjina e lajmit...

Jemi Jeminjë njëgrup grupmediatik mediatiki i pavarur pavarurnga ngaçdo çdoparti partinënëtëtë cilin cilinrregullat rregullatprofesionele profesionele tëtëinformacionit informacionitmbizotërojnë mbizotërojnë mbi mbiluftërat luftëratpolitike politike

ɷ Dënohet me 33 vjet burg mjeku që zbuloi vendstrehimin e Bin Ladenit Autoritetet pakistaneze dënuan të mërkurën me 33 vjet burg një mjek, që akuzohej se i ka ndihmuar Shtetet e Bashkuara ta gjejnë liderin e Al Kaidës, Osama bin Ladenin. Mjeku, Shakil Afridi, është akuzuar se ka drejtuar një fushate të rreme vaksinimi në Abotabad, që ndihmoi në identi¿kimin e vendit të fshehjes së Bin Ladenit në qytetin verior të Pakistanit. ɷ Tunizia do ekstradojë ish-kryeministrin libian Tunizia njoftoi se do ta ekstradojë ish kryeministrin e Libisë në vendin e tij.

Avokatët e Al-Baghdadi Al-Mahmudit, si dhe grupet për të drejtat e njeriut e kanë kundërshtuar ekstradimin për shkak të sigurisë së tij personale. AlMahmudi është arrestuar në muajin shtator për hyrje ilegale në Tunizi nga ku përpiqej të ikte në Algjeri, vend ky ku kanë gjetur strehim anëtarët e familjes së liderit tashmë të vdekur, Muamer Gada¿t. Autoritetet tuniziane thanë se ekstradimi do të ndodhë në javët e ardhshme. ɷ Zgjedhje presidenciale historike në Egjipt Egjiptianët votojnë sot në zgjedhje historike presidenciale, për të cilat anketuesit thonë se nuk mund të parashikohet fituesi, ndërkohë që kandidatët ofrojnë vizione krejtësisht të ndryshme për të ardhmen e vendit. Nuk pritet të ketë ¿tues të menjëhershëm në fazën e parë dy-ditore të votimeve, kështu që një balotazh është plani¿kuar për në datat 16 dhe 17 qershor, midis dy kandidatëve kryesues. Fituesi do të shpallet më 21 qershor. Katër pretendentë kryesorë janë veçuar nga 13 të pranishëm në garë, në prag të provës më të madhe të Egjiptit, gjatë tranzicionit të tij nga dekadat e diktaturës ushtarake në një shtet demokratik civil.

Lajmi në High Definition

Mund ta ndiqni A1-Report në këto televizione kabllore: NE SHQIPERI Televizoni MRM Intel Media Inkusat TVM Devolli Vjosa Toshkez Bradsat Erzeni Luna Mariuxho Permeti Irla Policani Elbasan North & South Kombi

Qyteti Korçë Fier Pogradec Devoll Vlore Lushnje Elbasan Shijak Kavaje Bulqize Permet Berat Berat Elbasan Fier

• Alba Malltezi Drejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

Lushnja Prrenjas Alfa Kabell Cakran Kucova Lapardhaja Brado Orikumi Asparag Mati Kukesi Orexh Maqellara Multivizion Tata Junior Divjaka M&G Ura Vajgurore Saranda Digital

Lushnje Prrenjas Tirane Fier Kucove Berat Elbasan Vlore Rrogozhine Mat Kukes Fier Diber Kavaje B.Curri Lushnje Elbasan Berat Sarande

Pupa Roskovec HB-CA Eri A&A Iliria Reci KGM S3 Ju-al Mamurras Manastiri Belshi ARD&NET

VALË UHF NË PREFEKTURAT: TIRANE-DURRES-LEZHE-FIER

NE MAQEDONI Multimedia Maqedoni Telenet Maqedoni Skupi Cable Maqedoni

• Anila Basha Drejtore e Shqiptarja.com • Arben Rrozhani Kryeredaktor

Lushnje Fier Peshkopi Ballsh Berat Lezhe Tirane Kruje Lac Fier Elbasan Fier

KANALI 158

Politika: Jakin Marena Sociale: Esmeralda Keta Ekonomia: Genc Kondi Kronika: Elton Qyno

Kulturë: Admirina Peçi

KANALI 50

Do na ndiqni në të gjithë Shqipërinë, Maqedoni, Kosovë, Itali, Greqi dhe në pjesën tjetër të Europës

Design: Altin Aliaj Genti Manelli Website: Suela Gera Indrit Maraku

Departamenti i Marketingut: Cel: +355696060419 marketing@shqiptarja.com

Shpërndarja: Saimir Zenelaj Cel: +355696060418

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: redaksia@shqiptarja.com - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë