Fundjava by altinoo

Parisi

Faqe 16-17

Malka Marcovich "Parfumi i Parisit"

Arredimi

Alto Design në kohët e recesionit NGA MARINA DANERI

Guidë në rrugët dhe parqet e Parisit, të frymëzuara nga gratë Nr: 12 E premte, 27 prill 2012

dhe shijuan risitë nga bota e dizajni në nivel ndërkombëtar. Gjatë Javës së Sallonit secili pati mundësi të shikonte atelierët e shoëroom-et milaneze të cilat zakonisht janë vetëm për ekspertët, por këtë herë ishin të hapura edhe për publikun i cili mund të takohej me talentin, fantazinë dhe... Faqe 22

E-mail: fundjava@shqiptarja.com

Fundjava

Suplementi i së premtes te SHQIPTARJA.com

ELVIRA DONES, RREFIM SESI U NGJIZ ROMANI I SAJ ME I RI “LUFTE E VOGEL E PERKORE”

SHTEPIA, ANIJA E MENDJES

Disa pyetje për romanin, të qenurit grua e impenjuar, raporti mes shtëpisë udhëtimeve dhe teknologjisë

Kuzhina

Faqe 20

TIRANË

ROVENA RROZHANI

Një pjatë me Njoki, rikota dhe pazi

hkrimtarja Elvira Dones jeton në anën tjetër të botës, në San Francisko. Ndërsa ju do të lexoni këtë intervistë të saj, ajo do të jetë duke udhëtuar, nuk dihet për ku, ndoshta në një nga ato udhëtimet që dikton ora e saj e brendshme. Është e njëjta orë që e shtyn më pas të ndryhet në shtëpi, të cilën e quan “më të shenjtën anije të udhëtimeve të mendjes”. Nga kjo fazë lindin romanet e saj. Më i fundit syresh gjendet edhe në libraritë e Tiranës, dhe jua rekomandojmë këtë fundjavë për ta lexuar. Është pikërisht “Lufta e vogël e përkorë” që “e detyroi” shkrimtaren të ndalet për një çast për të shkëmbyer disa pyetje-përgjigje, falë shpejtësisë së teknologjisë. Romani vjen në shqip një vit pas boti-

mi në Itali dhe në kopertinë fjalës “luftë” i kundërvihen gishtat e hollë, delikatë e të bukur të një gruaje. Romani, shoqërohet nga një “shpurë” kritikash mjaft të mira kryesuar nga parathënia e gazetarit dhe shkrimtarit të njohur Italian Roberto Saviano. E teksa konsumojmë me Elvira Dones,

disa pyetje për romanin tentojmë të zbulojmë pakëz më shumë nga shkrimtarja. Të qenurit një grua e impenjuar, raporti mes udhëtimeve dhe shtëpisë dhe raporti me teknologjinë, përfshirë këtu edhe ebook. Sapo ka ardhur në shqip

“Diktatori”, gju më gju me publikun Faqe 18

“Lufta” juaj e përkorë. Për një shkrimtare që ka siguruar famën e saj jashtë Shqipërisë dhe për këtë libër që ka korrur sukses në Itali, cfarë do të thotë botimi në shqip? Ka një botim edhe për Kosovën? “Luftë e vogël e përkorë” rrëfen një

copë nga historia shumë e afërt e Kosovës. Ajo që ndodhi në 1999 e preku Shqipërinë konkretisht, “fizikisht”. Lufta bëri që Shqipëria të hapte dyert e të ndante strehë e bukë me sivëllezërit që deri atëherë thuajse nuk i njihte, e ky takim gjithëpërfshirës... Vijon në faqen 21

Kërkohet pak eliksir për dashurinë Faqe 19

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Dëshironi të udhëtoni? Sugjerimi Kopshti i Luksemburgut

NJË GUIDË ndryshe, një perceptim femëror i kryeqytetit francez, rrugët, sheshet, parqet e Parisit, të frymëzuara nga gratë

Parisi, parfumi që nuk njohin parizienët Në guidë me historianen Malka Marcovich NGA ROVENA RROZHANI

Në anën tjetër të Panteonit, rruga Soufflot të çon drejt e në kopshtin e Luksemburgut ku mbreti Louis-Philipp filloi prej vitit 1843 të vendoste statujat e mbretëreshave dhe femrave të shquara franceze. 23 statuja femërore, do tju kujtojnë se bashkë me lulet mund të vereni me kujdes edhe historinë.

Sheshi Edith Piaf homazh artistes

Sheshi Edith Piaf është një homazh i vërtetë për një nga këngëtaret më të njohura franceze, lindur e rritur në mjerim të vërtetë, por e shndërruar në një yll falë talentit të saj. Sheshi shtrihet në qoshe të rrugëve Capitaine –ferber, Py dhe Belgrand. Kësaj rruge i është dhënë ky emër në vitin 1978. duke shijuar shatërvanin Ëallace mund të kujtoni këngën mitike “Sous le ciel de Paris”.

AROMA E FSHEHTË E GRUAS “Parisi, qytet i hapur i botës ku mbivendosen dhe ndërthuren historitë individuale me ato kolektive, djep i kulturës, vend i krijimit, metropoli magjik, i bukur, elegant ….” Kështu shkruan Malka në hyrjen e librit të saj, por në bisedë me ne thellon më shumë sesi i lindi idea për të parë Parisin tjetër, Parisin femëror tashmë jo nga jashtë, por nga brenda shpirtit, atë Paris që lëviz, që jeton dhe që pakkush arrin ta përkapë, por që tani falë ndihmës së saj mund ta shijojë

Rrugët e profesioneve

Ka shumë rrugë që mbajnë emra të profesioneve femrërore apo të themelueseve të kongregacioneve fetare, femrave filantrope, apo atyre që janë angazhuar në aktivitete sociale, ndërsa nuk mungojnë edhe rrugë që mbajnë emra të vajzave apo grave të pronarëve.

Fari i Europës

rej kohësh duke mend uar sesi mund të sug jerohet lexuesve tanë që duan të udhëtojnë drejt Parisit, nëpërmjet një guide turistike, ishim në dilemë se cili do të do të ishte personazhi dhe mënyra e duhur për të ndërtuar atë. Fati e solli që në Tiranën tonë, të vijë një pariziene e cila është historiane dhe vjen shpesh për të dhënë leksione në një universitet privat. Malka Marcovich, arrin deri tek ne falë pasionit të gazetares së njohur Briseida Mema, e cila ka përpirë me një frymë librin ”Parizienet”. Botimi në frëngjisht është mjaft i veccantë, ai sjell një këndvështrim që edhe parizienët nuk e njohin sa duhet. Ndaj ka fituar një jehonë të madhe në median franceze. Librin, turistët shqiptarë mund ta blejnë vetëm në Francë, dhe nëse dinë gjuhën frënge mund ta shijojnë e ta përdorin për të njohur më mirë Parisin. Por për shqiptarët që janë këtu dhe dëshirojnë të udhëtojnë drejt kryeqytetit francez, prania e Malkës në Tiranë është si një ccelës për të hapur një derë që përshfaq një Paris ndryshe nga sa mund të lexohet në shumë guida të tjera turistike.

“Parisi, qytet i hapur i botës ku mbivendosen dhe ndërthuren historitë individuale me ato kolektive, djep i kulturës, vend i krijimit, metropoli magjik, i bukur, elegant, një far….”

në një dimension të ri. “Edhe kur thua Paris ka një parfum shumë femëror brenda vetë fjalës. Gjithmonë flitet për Parisin bjond, për vajzat e Parisit, Ideja ime lindi duke menduar që shumë flasin shpesh edhe për modën e Parisit, për elegancën e grave të Parisit, muzikën dhe gjithçka që lidhet me imazhin e një gruaje. Njëherë i bëra pyetjen vetes se çfarë ka bërë Parisi për këto gra që qenka kaq i personifikuar në këtë figurë

paraqesim Parisin dhe të nderojmë këto gra që në fund të fundit kanë kontribuar në këtë qytet, që i kanë dhënë rrugën kopshteve të Parisit, rrugëve, hapësirave publike ku jeta është kaq e gjallë?” Malka vijon duke përmendur lagje si Montmartri e cila ka shumë gra, aty kanë jetuar Suzanne Valadon, Louise Michel apo gjendet edhe sheshi Dalida. “Ndërmjet tyre”- thekson Marcovich, -” duket sikur zb-

E vetmja urë mbi Senë që mban emrin e një gruaje është ajo e Simon de Beauvoir, intelektuales që krijoi moton “grua nuk lind, por bëhesh”

femërore. Kur pashë dhe studiova se çfarë ishte Parisi dhe çfarë do të rekomandoja për Parisin në udhëtim, pashë se nga 6 mijë rrugët e tij, 4 mijë prej tyre kanë emra mashkullorë dhe vetëm 200 mbajnë emrat e grave të shquara. Atëherë unë mendova përse nëpërmjet këtyre emrave të mos

uloj poezinë dhe atmosferën e tyre rrugëve, dhe ndërkohë unë zbuloj edhe historinë e atyre njerëzve që i kanë dhënë Parisit emrin së bashku me parfumin e gruas. Kjo është në përfitim edhe të turistëve por edhe të të gjithë atyre që kërkojnë të dinë më shumë”. MUZIKA DHE SHPIRTI, TË GJITHA BRENDA PARISIT “Kur viziton një qytet nuk mund të lësh pa vizituar edhe muzikën, edhe ndjenjën, edhe lulet edhe shpirtin edhe njeriun. Parisi është të gjitha këto bashkë. Është një ndjen-

jë më shumë se një gjë që preket”. Këtu Malka ndërpret bisedën. Nga iphone nxjerr muzikën e Xhajmen Taifen, sepse duhet dëgjuar patjetër. E ka zbuluar rastësisht.Një muzikë e ëmbël me flaut, kërkon të sfidojë zhumën muzikore të lokalit ku jemi ulur dhe ia del mbanë sepse mjafton të sjellësh ndër mend disa imazhe të Parisit dhe bën lidhje me melodinë. “Kjo muzikë shoqëron rrugët e Parisit dhe tregon zhurmat e jetës. E imagjinoni dot që shumë njerëz nuk e njihnin këtë grua ndërsa muzika e saj i shoqëron të gjitha rrugët,parqet dhe kopshtet e mëdha ku njerëzit shëtisin pa fund!” - shpjegon Malka vetëm kur melodia ka mbaruar. Një tjetër detaj ky për të mos u humbur nëse shkoni në Paris.

TË TAKOSH FEMRAT MITIKE Një shëtitje në Paris mund të ndahet sipas interesit, por nëse i referohemi ndarjes që autorja i ka bërë librit “Parisiennes” mund të fillojmë me pjesën e tij të parë. Aty flitet për gra që kanë pasur një dimension mitik, mbretëresha, gra politike, gra që kanë bërë rezistencën, shenjtore. Pra të gjithë ata që janë të interesuar për të realizuar një udhëtim në histori, ia vlen të vizitojnë Notre Dame dhe 11 rrugët që i referohen Virgjëreshës. Ka edhe një aveny si dhe dy rrugëza të vogla që mund të eksplorohen. Lagjja e Madalenës është një stacion i detyruar sidomos gjatë Krishtlindjeve. për të gjithë ata turistë që preferojnë të prekin luksin parizien. Por mos harroni të vizitoni edhe avenyne Saint Eugenie. Kjo është shenjtorja e parë që u vesh si

TREVIS TRAVEL & TOURS

super

ofertë

Rr. KAVAJES Pall.217 nr.16 tel:

+355 450 7086 67 20 21986

mobile: +355

e-mail: trevis_travel@live.com saku.vojsava@hotmail.com

TOURI SELANIKUT 3 ditë 125 euro për person 20 prill- 22 prill ITALI - FRANCE -SPANJE 6 ditë 795 euro për person 23 prill- 28 prill

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Akomodimi Best Western Aurore

Midis dy stacioneve

Libri

Hoteli “Best Western Aurore” është me tre yje dhe gjendet në mes të stacionit të Austerlitz dhe të Lionit. Pranë tij ndodhen Qendra Sportive Bercy, Opera Bastille dhe Muzeu I Historisë Natyrore. Hoteli ofron dhoma të rehatshme me pajisje moderne. Dhomat në këtë hotel fillojnë nga 70 euro për natë

Me ritmin e Senës, falë një kërkimi të hollësishëm dhe të dokumentuar Parisi shpaloset nëpërmjet imazhit të femrave shenjtore, mbretëresha, artiste, politikane, por edhe gra të thjeshta, por që lanë gjurmë në historinë e tij.

duke shëtitur në Paris”.

burrë dhe pati fund tragjik duke u vrarë nga një gladiator. Deri para pak kohësh në Francë ishte në fuqi një ligj që ndalonte veshjen e femrave si meshkuj, dhe kjo mund të lejohej vetëm me një autorizim…shumë debate kanë pasuar këtë ligj deri në heqjen e tij. Duhet të vizitoni edhe rrugën Pompadour, markezës, që u bë e dashura e Luigjit XV. Rruga është hapur në shekullin e 19-të dhe në të është ndaluar lëvizja e makinave. KALIMI “MBRETËRESHA E HUNGARISË” Malka Marcovich, tregon edhe për kalime te vogla që janë të mrekullueshme për tu parë dhe ku njerëzit ecin në këmbë. Njëra syresh quhet “Mbretëresha e Hungarisë”, Ajo gjendet mes rrugëve Montmartre dhe Montorgueil. Në fakt asnjëhërë kjo mbretëreshë nuk ka qenë atje. Por aty ka qenë një grua që ka

Të jesh parizien “Besoj se të gjithë ata që e duan Parisin janë parizienë. Në këtë libër ka shumë gra të huaja që kanë dhënë emrin rrugëve të Parisit çfarë do të thotë se ai është një qytet kozmopolit, ku ka pasur dhe ka akoma emigracion, por ajo që është e përbashkët është dashuria që transmeton ky qytet. Ndaj mendoj se të gjithë ata që e duan Parisin janë parizienë”

shitur në atë rrugë që quhej Zhyli Beshër (Julie Becheur) dhe kur Maria Antuaneta (Marie Antoinette), gruaja e mbretit Luigji XVI priti një delegacion grash që ishin shitëse në atë lagje, ishte edhe kjo gruaja. Dhe Maria Antu-

aneta duke parë fytyrën e Zhyli Beshër, tha se ajo i ngjante nënës së saj dhe nëna e sai ishte mbretëresha e Hungarisë, perandoresha e parë e Europës. Kur Zhyli Beshër u kthye në Paris, të gjithë filluan të thërrisnin mbretëresha e Hungarisë dhe vendi ku ajo banonte u quajt i tillë. Kur ndodhi revolucioni francez, dhe kur Mari Antuanetës iu pre koka, edhe kësaj gruaje ia prenë kokën, sepse ishte takuar me Mari Antuanetë. Pasi tregon këtë histori Marcovish përshkruan lagjen në ditët e sotme. “Tani kjo lagje është shumë e gjallëruar. Nga njëra prej lagjeve më të vjetra të qytetit është shndërruar në një lagje ku ka shumë dyqane, shumë pazare, kafene. Konsiderohet si një nga lagjet më shik dhe më në modë të kryeqytetit francez. Dhe vazhdon të mbajë emrin e mbretereshës së Hungarisë. Ja pra që edhe një histori shumë e vogël zbulon një histori të madhe,

SHESHET “ARTISTE” NË MONTMARTRE Në vitin ‘96 Parisi do t’i jepte njërit prej shesheve ne Montmartre emrin e këngëtares së njohur Dalida, një egjiptiane që theu tabutë në vendin e vet, dhe që nga aktore u shndërrua në një këngtare të famshme. Por më e njohur ajo u bë për fatin e keq në të gjitha historitë e dashurisë. Artistja u vetëvra duke lënë pas fjalët”Më falni, por jeta më ishte bërë e padurueshme? Po në Montmartrë mund të shikoni sheshin Suzanne Valadon, kushtuar piktores së njohur që ka jetuar në këtë zonë. E vetmja urë mbi Senë që mban emrin e një gruaje është ajo e Simon de Beauvoir, intelektuales që krijoi moton “grua nuk lind, por bëhesh”, bashkëshorte e Jean Paul Sartre. Nga kjo urë që ndodhet pranë bibliotekës Francois Miterrand, mund të sodisësh Parisin e vjetër dhe Notre Dame. Në faqen jugore te kodrës gjendet sheshi Louise-Michel. Me një sipërfaqe prej dy hektarësh ai është një nga vendet më turistike në Paris. Emri i këtij sheshi është ven-

Të drejtat e grave

“Femrat, të barabarta në letër” Ë

shtë e pamundur të mos flasësh për të drejtat e grave me historianen. Marcovich , tepër aktive në këtë fushë, thotë se botimi i “Parisiennes” në vetvete është politikë. Ajo kujton se kur flitet për të drejtat e grave gjithmonë përmenden anët negative që i ndodhin një gruaje, por libri i saj sjell një imazh ndryshe, një histori pozitive. Cështja e barazisë sociale dhe politike duket një temë e nxehtë në Francë. Malka Marcovich sqaron me të njëjtin pasion që ka rrëfyer për Parisin. “Franca është

një vend demokratik, por është një vend ku e drejta e gruas për të votuar është arritur shumë vonë, vetëm në vitin 1944. Pra historia tregon që nuk kanë qenë të konsideruara si pjesë e shoqërisë me të drejta të barabarta.” Për pasojë historianja shpejgon se femrat në Francë të mund të konsiderohen të barabarta… “Në letër po, por si në të gjitha vendet është një luftë që nuk mbaron kurrë. Por unë dua t’ju them se ka një ndërgjegjësim shumë të madh të bashkive dhe autoriteteve të ndryshme dhe sot të bën përshtypje sepse gjithmonë

e më shumë bashkitë janë duke vënë emra grash në lagje dhe në rrugë të ndryshme të Parisit. Sepse është e vërtetë që ajo që do t’i lësh brezave të ardhshëm, ëshë memoria. Por ka akoma shumë kohë për tu kapur pasi në 6 mijë rrugë që ka Parisi ka vetëm 200 janë me emra grash dhe ato janë rrugët më të bukura, më me kopshte, por sërish mbeten 4 mijë burra” – saktëson Marcovich, të cilës kur I kujtojmë se jo gjithnjë sasia e mund cilësinë. Por ajo e ka një përgjigje:”Ka mes tyre burra që nuk e kanë cilësinë e duhur”.

Malka Marcovich

dosur në vitin 2004 në kujtim të një figure emblematike të lëvizjes punëtore, anarkiste dhe feministe. PARISI SIÇ NUK E NJOHIN PARIZIENËT “Të përjetosh një shëtitje, do të thotë që brenda ecjes të kesh edhe ndjenjën edhe shpirtin edhe muzikën, pra nuk është një shëtitje pasive, por një ndjenjë e mirëfilltë. Një shëtitje, romantike edhe historike në një qytet që është aq i ngarkuar me histori, art kulturë dhe që unë do të thosha që është vërtet një dritë për gjithë botën. Prandaj gjeta edhe faktin e grave sepse sjellin diçka tjetër nga shpirti i tyre, janë më të brishta, më delikate dhe ato i kanë dhënë këtë nuancë Parisit. Personalisht, edhe pse jam pariziene vetëm duke bërë këtë libër e njoha Parisin si dhe zbulova gra e këtë aromë gruaje që unë nuk e njihja më parë. Ndonëse jam pariziene kam filluar ta shoh Parisin në një tjetër mënyrë.” Ky është pohimi i Marcovich. Përfundimi derivon nga lumturia e civilizimeve të Frojdit. Qyteti mban shtresëzime kujtese dhe ndërton site arkeologjike mendore të tilla që nuk mund të humben.

Tel : 331 43 43 54 12

Marceau Bastille

Katër yje moderne në lagjen Bastille Hoteli me katër yje ka një dizanj modern. Ai gjendet në afërsi të stacionit të Lionit dhe lagjes La Bastille. Shumë pranë ndodhet edhe lagjja Marais, e njohur për dyqanet dhe galeritë e artit. Dizanji minimalist mbizotëron në dhomat e hotelit. Ka gjitashtu një sallë fitnesi. Cmimet për dhomë fillojn nga 195 euro

Tel +33 01 43 43 11 65

Hilton Triomphe

SPA dhe panoramë Parisi I vendosur në afërsi të avenysë Champs Elysées, Hilton Arc de Triomphe Paris ofron akomodim elegant, spa dhe qendër fitnesi. Dhomat janë të mëdha dhe disa prej tyre kanë një verandë që dhuron pamje të bukura të Parisit. Kuzhinë tipike franceze. Cmimet fillojnë nga 50 euro.

Tel +33 01 58 36 67 00

Verlain Hotel

Ambjent familjar pranë Operas Hoteli gjendet në mes të Operas Bastille, ‘Sheshit të Republikës” dhe varrezave Père Lachaise. Ai ka një atmosferë familjare dhe një salon të madh me një bar që shërben pije të ngrohta dhe të ftohta . ai ofron 38 dhoma të qeta të pajisura me ajër të kondicionuar. Cmimet në këtë hotel fillojnë nga 79 euro.

Tel +33 01 43 57 44 88

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Dëshiron të shkosh në kinema?

GAZETARI Blendi Fevziu sjell fakte dhe imazhe të ish-diktatorit komunist, të bazuara në dritën e dëshmive

Vazhdojnë në kinema projeksionet e dokumentarit për Enver Hoxhën

“Diktatori”, gju më gju me publikun Autori Blendi Fevziu shpreson se dokumentari i tij do te pritet mirë nga spektatorët

as premierës së bujshme, më datë 23 prill, dokumentari “Diktatori” I Blendi Fevziut vijon të shfaqet në Kinema Millennium. Gjatë fundjavës ai do të projektohet për të gjithë të interesuarit në orën 18.00. Dokumentari sjell për herë të parë fakte dhe imazhe të ish-diktatorit komunist, të bazuara në dritën e fakteve, dëshmive dhe dokumenteve për diktatorin Hoxha, i cili për 41 vjet e ktheu Shqipërinë në një vend jo thjesht komunist diktatorial, por ekskluzivisht në funksion të vetvetes. Gazetari Fevziu shpreson se dokumentari i tij do te pritet

mire tek publiku, pasi ky eshte nje dokumentar i fokusuar tek lufta brenda Partise Ko-

muniste. Deri tani interesi I publikut duket I mire por fundjava pritet te shtoje num-

rin e spektatorëve në sallë. Dokumentari pason librin e botuar pak kohë më parë nga

gazetari Blendi Fevziu. Gjatë premierës autori tregoi gjithcka kishte nisur nga disa materiale filmike, te cilat e tregonin Enver Hoxhen krejt ndryshe nga ai qe njihnin shqiptaret. Më pas kishte filluar edhe mbledhja e dokumenteve të tjera për të ndërtuar një dokumentar më të plotë. Sipas Blendi Fevziut, nga këto dokumente është ndërtuar një tekst prej 58 faqësh, i cili i konvertuar do te shkonte ne nje dokumentar shumë më të gjatë nga ai që është prodhuar aktualisht. Kështu më parë është përgatitur librin dhe më pas dokumentari që po shfaqet aktualisht në kinema

“The Lucky One” fati në një foto L

ogan Thibault, është një marins që I ka mbijetuar tre misioneve në Irak. Këtë fat ai ia dedikn një fotografie gruaje të cilën nuk e ka takuar kurrë, por që e mban gjithnjë me vete. Pasi kthehet në shtëpinë e tij, në Karolinën e Veriut, marinsi fillon të kërkojë gruan misterioze. Pas shumë mundimesh gjen Beth dhe fillon të ketë një marrëdhënie pa treguar aspak historinë e fotos së saj në frontin e luftës. Një foto mes rrënojave që lënë shpërthimet e bombave dhe me shkrim domethënës “Ruaj veten!” Fillon kështu një dramë e formë me ngjyrime romantike që vë bashkë patriotizmin

SKEDA E FILMIT

NE FUNDJAVE KINEMA MILLENIUM Filmat në sallë “The Lucky One” (Në të gjitha oraret) “Diktatori” (Në orën 18:00) Orari dhe Çmimet Filmi 2D ora 10:30 – 300 lekë ora 13:00 – 300 lekë ora 15:30 – 500 lekë ora 18:00 – 500 lekë ora 20:30 – 500 lekë ora 23:00 – 500 lekë ora ora ora ora ora ora

Filmi 3D 10:30 – 500 13:00 – 500 15:30 – 700 18:00 – 700 20:30 – 700 23:00 – 700

lekë lekë lekë lekë lekë lekë

NE FUNDJAVE KINEMA IMPERIAL

Titulli: The Lucky One Regjia: Scott Hicks Aktorë: Zac Efron, Taylor Schilling, Blythe Danner, Riley Thomas Stewart, Jay R. Ferguson, Adam LeFevre, Robert Hayes, Joe Chrest, Russ Comegys, Sharon Morris Gjinia: Dramë Kohëzgjatja: 101 minuta dhe dashurinë. Filmi është drejtuar nga regjisori Scott Hicks, dhe është një përshtatje e bestsellërit me të njëjtin titull të Nicholas Sparks, autor I njohur “Notebook” dhe “Dear John”. Në rolin e marinsit ësthë

PROGRAMET E KINEMASE

Filmat në salla “The Lucky One”(Në të gjitha oraret e tjerë) Wanderlus (Ora 13:00, 15:00, 22:00) Orari dhe Çmimet ora 13:00 – 500 lekë Qendra Kristal ora 18:00 - 500 lekë Qendra Kristal” ora 12:30 - 500 lekë AGIMI ora 17:30 - 500 lekë AGIMI ora 20:00 - 500 lekë AGIMI ora 22:00 - 500 lekë AGIMI

aktori Zak Efron ndërsa Beth, gruaja shpëtimtare intepretohet nga aktorja Taylor Schilling. “The Lucky one” mbërrin në kinema vetëm një javë pas premierës botërore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Kur lumturia nuk do para X

horxh dhe Linda janë një çift që jeton në Manhattan. Pasi Xhorxh humbet punën, ata gjenden në një pozitë të vështirë ekonomike dhe vendosin të shkojnë në Atlanta, për të punuar tek vëllai i padurueshëm i Xhorxhit. Por shpejt durimi soset dhe çifti vendos të shpërngulet sërish. Gjatë rrugës hasin një komunitet të populluar nga personazhe të veçantë dhe që kanë një viz-

SKEDA E FILMIT Titulli: Wanderlust Regjia: David Wain Skenari: David Wain, Ken Marino Aktorë: Jennifer Aniston, Paul Rudd, Justin Theroux Gjinia: Komedi Kohëzgjatja: 89 minuta ion krejt të pazakontë për jetën. Ad Elysium – ky është

emri i komunitetit hipi – lumturia nuk blihet me para. Suk-

sesi? Nuk është aspak i nevojshëm. Veshjet? Vetëm nëse ke dëshirë mund të veshësh diçka. Por a mund të jetë pikërisht Elysium për të cilin kanë nevojë që të rinisin jetën e tyre, Xhorxh dhe Linda? Apo ndryshimi i vizionit për jetën më shumë se të zgjidhë do të krijojë probleme të reja? Pyetjet që ngrihen rreth fatit të këtij çifti amerikan gjejnë përgjigje në komedinë “Wanderlust”

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Dëshiron të ndjekësh një spektakël?

FUNDJAVA në Tiranë nga një opera dashurie, tek ekspozita e Kodrës, nga komeditë e huaja dhe shqiptare

Kërkohet pak eliksir për dashurinë Rikthehet opera me dy akte e Donizetit ROVENA RROZHANI

Premiera

ati nëntë vjet pas pre mierës absolute, rik thehet për publikun një nga operat më të këndshme të Donizetit. «Eliksiri i dashurisë», një histori e bukur dashurie shkruar nga Felice Romani, sipas komedisë « Le Philtre » të Eugene Scribe do të shfaqet këtë fundjavë në Teatrin e Operas dhe Baletit. Nga premiera e dikurshme kanë ndryshuar vetëm intepretuesit. Këtë herë rolin e Adinës, vajzës së pasur të fshatit do ta sjellë Erjona Gjyzeli dhe Blerta Zhegu, ndërsa dy mëtuesit e saj të dashurisë Nemorino dhe Belkore do të vijnë përkatësisht nga Riad Ymeri e Elson Braha dhe Solen Alla. Sharlatani Dulkamara vjen nga Shkupi falë interpretimit të Vladimir Sazdovskit, ndërsa në rolet e tjera interpretojnë Blerta Cina, Rezarta Qevani dhe Sofika Kole. Baketa në këto shfaqje i takon dirigjentit italian huaj Edi De Nadai. Regjia është sërish e Armando Borës, ndërsa kostumografia e Gjergji Markos dhe skenografia e Artur Muharremit.

LOTI I DASHURISË «Una furtiva lagrima/ negli occhi suoi spuntò….Di più non chiedo, non

Opera «L’Elisir d’Amore » është vënë premierë absolute në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit në vitin 2004, me regji të Armand Bora. Premiera ishte një festë e bukur për artin tonë dhe për publikun pasi në atdhe u kthyen për të interpretuar vokale të famshme shqiptare si Saimir Pirgu apo Gëzim Myshketa. Por në premierë kanë interpretuar edhe sopranot Marjana Leka dhe Eva Golemi.

Tenori Riad Ymeri që do të luajë Nemorinon në “Eliksirin e dashurisë”

Aria “Una furtiva Lagrima” që identifikon melodramën e Donizetit është interpretuar në vitin 2005 nga Enrico Caruso në filmin “Match Point” të Woody Allen chiedo..Ah, cielo! Si può! Si, può morir!» kështu këndon Nemorino teksa shikon lotin që rrëshket nga sytë e Adinës dhe kupton dashurinë e saj. Më shumë nuk mund të kërkosh madje mund edhe të vdesësh i lumtur! Mund të harrosh shumë pjesë muzikore nga opera, por arien “Una

furtiva Lagrima” që identifikon melodramën e Donizetit e kujton menjëherë. Kjo arie është interpretuar në vitin 2005 nga Enrico Caruso në filmin «Match Point » të Woody Allen. Por muzika e kësaj arieje gjendet edhe në shumë filma të tjerë duke shndërruar në një bazë të njohur muzikore. NË KËRKIM TË DASHURISË Melodrama me dy akte është një ndër operat më të performuara në skenat e botës. Ajo është bërë pjesë e repertorit bazë operistik pikërisht për shkak të numrit të shfaqjeve që nga premiera e saj e parë në vitin 1832.

Ngjarjet e operës me dy akte vendosen në një fermë. Adina, një vajzë e pasur u lexon fshatarëve historinë e Tristanit dhe Izotës, të cilët sipas gojëdhënës, u dashuruan me anë të magjisë së një eliziri çudibërës. Nemorino një djalë i ri dhe mjaft i turpshëm dashuron Adinën dhe teksa dëgjon historinë mendon të vihet në kërkim të një eliziri magjik. Por situata rëndohet me shfaqjen e rivalit të Nemorinos. Ai është Belkore, një ushtarak I pasur që synon të martohet me Adinën. Refuzimi I saj I jep shpresë Nermorinos por jo edhe për shumë kohë. Pas shfaqjes së ”doktor” Dulkamara, që

s’është gjë tjetër veçse një sharlatan që hiqet për bamirës dhe deklamon me të madhe fuqitë e tij shëruese të jashtëzakonshme, Djali I varfër pi verën e shitur nga mashtruesi si një ilac dashurie dhe fillon të sillet shpërfillës ndaj vajzës që dashuron. Kështu në vend që të fitojë zemrën e saj, e shtyn drejt krahëve të rivalit, oficerit Belkore. Ankthi rritet në skenë falë një udhëri sipas të cilit dhëndëri duhet të niset në luftë ndaj dasma duhet zhvilluar brenda ditës. Në aktin e dytë zhvillohen përgatitjet e dasmës mes talljeve që fshatarët I bëjnë Nemorinos. Mirëpo të papriturat vijnë njëra pas tjetrës. Fshatarja Xhaneta ngutet të tregojë nëpër fshat se “xhaxhai i Nemorinos ka vdekur dhe i ka lënë trashëgimi një pasuri shumë të madhe”. Vajzat e fshatit mbulojnë me përkujdesje dhe vëmendje të veçantë Nemorinon i cili mbetet totalisht i habitur. Nemorino është i turbulluar dhe jo pa arsye. Siç duket, Eliksiri po tregon efektet e shumëpritura. Në grackën e Eliksirit fillojnë të bien të gjithë ndërsa historia përfundon me triumfin e dy të dashuruarveAdina dhe Nemorino. Falë kësaj dashurie gjithkush në fshat fillon të besojë se duhet të pijë eliksirin e dashurisë për të gjetur shpirtin binjak.

Për fëmijët

e rasitn e Ditës Botërore të Kër cimit, më 29 prill rishfaqet perralla e pershtatur ne balet “Petriti dhe Ujku”, në sallën “Cehov” të Teatrit të Metropolit. Shfaqja e konceptuar si një përrallë balet nën drejtimin e koreografit Llaqi Nako dhe intepretimin e fëmijëve të grupit “Spektër”. Vepra bën fjalë për marrëdhënien e një gjyshi, nipit të tij, shpendëve dhe kafshëve… Gjyshi , është një plak steriotip, që jeton në një kasolle në pyll, i veshur me një kapele republike, me

JETA ARTISTIKE 27-28 PRILL Teatri Kombëtar i Komedisë “Stuardesat” Autor: Marc Camoleti Regjia: Driada Dervishi Aktore: Xhejni Fama, Bes Bitraku, Sanie Hoti Ora:19.00 Çmimi: 500 lekë Bernardi, është fejuar në një njëjtën kohë me tri stuardesa. Ai kalon një jetë të përkryer poligame duke mos e njohur monotoninë deri në momentin kur një avion i ri dhe më i shpejtë Boeing.

27-28-29 PRILL Galeria Kombëtare e Arteve “Shqipëria fantastike” Autor: Ibrahim Kodra Kurator: Rubens Shima Ora: 10.00- 18.00 Çmimi: 200 lekë/100 lekë Piktura të mbledhura nga nga koleksioni i Fondacionit “Ibrahim Kodra” në Milano vepra nga koleksioni i Z. Kozma Dashi vepra nga fondi i GKA, si dhe vepra nga koleksione te ndryshme private.

29 PRILL Teatri Kombëtar i Komedisë “Familja në shi” Regjia: Ilir Bezhani Aktore: Xhevahir Zeneli, Xhemil Tagani, Andon Qesari, Genc Fuga Ora: 19.00 Çmimi: 400 lekë Ngjarja vërtitet rreth një shkrimtari e familjes së tij, i cili i gjendur përpara domosdoshmërisë së një operacioni, zhytet në borxhe. Për të dalë nga halli mendon të inskenojë rrëmbimin e fëmijës së doktorit.

27 PRILL

“Petriti dhe ujku” për Ditën Botërore të Kërcimit M

mustaqe, me pak mjekër e një çibuk në gojë. Ai mban njëkohësisht një rrjet përpara kasolles së tij për peshkim dhe një çifte, të dyja sende që vihen në funksion. Ndërsa Petriti është në djalë çapkën, dhjetëvjeçar, i pakujdesshëm që merrë vërejtje herë pas here nga gjyshi por që gjithsesi i do kafshët. “Është një vepër vepër që u tregon fëmijëve ta duan natyrën, kafshët, shpendët”- thotë korografi.Shfaqja “Petriti dhe ujku” përvec balerinëve të vegjël ka edhe narrator,

i cili do të bëjë shpjegimin më fjalë të gjithë shfaqjes, lëvizjeve koreografike. “Kjo e bën baletin më të prekshëm, më të kuptueshëm, më të afërt, për spektatorin e vogël”- tregon koreografi Llaqi Nako. Çdo personazh është i shoqëruar nga muzikë orkestrale e simfonike, përshtatur karakteristikave fizike dhe biologjike të çdo shpendi apo kafshe që është pjesë e shfaqjes. Skenografia dhe kostumografia është punuar nga Taulant Pustina.

Universiteti i Arteve Orkestra Simfonike E RTSH Dirigjent: Toshio Yanagisawa Solist: Spartak Sinamati Ora: 19.00 Hyrja e lirë Koncerti sjell premierë një suitë për orkestër harqesh dhe perkursion kompozuar nga Valton Beqiri, ndërsa në program janë edhe dy pjesë të tjera, nga Kaoru Wada dhe Camille Saint Saene.

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Dëshiron të qëndrosh në shtëpi? Luga e argjendtë

FUNDJAVË pranverore dhe me ngjyra në tryezën e shtëpisë. Ja disa nga frutat që nuk duhet të lini pa ngrënë gjatë muajit maj PROGRAMACIONET E FILM TV

Receta nga Dhurata Thanasi

SOT

Si të përgatisni Njoki me rikota dhe pazi

ë dashura amvisa! Pranvera dhuron një larmi ushqimesh të cilat nuk duhen lënë pa u bërë pjesë e tryezës sonë. Këtë herë ju propozoj një recetë që ka si elementë bazë pazinë, një barishte me vlera ushqyese, por që falë mënyrës së gatimit që po ju servir do të ketë një pamje dhe shije krejt të ndryshme nga recetat e tjera.

RECETA:NJOKI ME RIKOTA DHE PAZI Përbërësit: 1.5kg pazi gjethevogël 500 gr rikota 80 gr gjalpë 50 gr djath parmixhano i grirë 2-3 të kuqe vezësh Bukë e thekur e grirë Miell Kripë e piper Përgatitja Vlojeni pazinë për pak minuta në ujë të përvëluar dhe kripur. Më pas kullojeni dhe bluajeni në mikser, por jo shumë. Kalojeni përsëri në një kullesë të imët për të mos humbur masën dhe hidheni në një tas me bazë të gjerë. Shtoni rikotën dhe më pas të verdhat e vezëve, gjysmën e sasisë së djathit parmixhan, kripë dhe piper. Por nëse masa ju duket paksa e butë mund të shtoni pak bukë të thekur të grirë. Në tavolinën e punës hidhni pak miell, sikur doni të bëni peta byreku. Vendosni brumin e krijuar dhe punojeni vetëm pak. Pastaj merrni një pjesë të

TOPCHANNEL 20:00 Emisioni “Fiks Fare” 20:50 “Kenedit” Pj.7, 7 Serial

KLAN 20:10 “Bingo show” 21:00 Emisioni “Zonë e lirë”

VIZION+

Detaj

19:55 “Jetë e dyfishtë” pj.79 21:00 Emisioni “Debat”

Njokit janë një pjatë sa e thjeshtë në të gatuar, aq delikate në ”zënien” e brumit. Së pari duhet që ambjenti ku gatuajmë të mos ketë lagështi ambjenti. Së dyti, rikota duhet të mos ketë aspak ujë ose hirë, pra te jete masë kompakte. Kjo do të lejojë që brumi të krijohet kompakt dhe te mos këtë nevojë t’i shtohet sasi e madhe bukë e grirë, e cila do t’i jepte efektin “brumë buke”.

DIGITALB 21:00 “Doktor Zhivago” Autor 21:30 “Zot nga shpeto nga Eva” Komedi

E SHTUNË vogël dhe ndajeni në rripa të trashë dhe rrotullojini me gishta duke i rrumbullakosur anët dhe zgjatur si shkopinj. Gjerësia e tyre nuk duhet të shkojë më shumë se 1 centimetër. Fillojini dhe pritini në copëza të vogla duke formuar kështu njoki të vegjël. Mënjanë vini një enë të madhe, të mbushur me ujë të valuar, ku keni hedhur pak kripë. Pasi uji të ketë valuar, hidhni pak nga pak njokit. Mund ta kuptoni nëse janë zier mjaftueshëm në momentin që vijnë lart në sipërfaqe. Mblidhini me një lugë të madhe me vrima, në mënyrë që të largohet uji i tepërt.Vendosini në një tavë porcelani, ku keni hedhur mjaftueshëm gjalpë të shkrirë më parë në banjomari. Përziejini mirë që njokit të lyhen me gjalpë, spërkatini mjaftueshëm me djath parmixhan dhe futini në furrë 190 gradë C për thuajse 10 minuta. Hiqini nga furra dhe shërbejini të ngrohta. Ju bëftë mirë!

TOPCHANNEL

Njohuri

20:45 Emisioni “Pop Channel”

Njokit, një ushqim i lashtë Njokit janë një ushqim shumë i vjetër dhe i përhapur në shumë vende të botës. Ato ndryshojnë shumë nga një vend në tjetrin si në formë dhe për nga përbërësit.Njokit janë pjesë të vogla brumi, zakonisht në formë të rrumbullakëta, të cilat janë të ziera në ujë ose supë dhe pastaj shërbehen me salcat e ndryshme. Ekzistojnë një larmi e pafund recetash me njoki në varësi të përbërësve që përdoren. Ato përgatiten me miell gruri ose misri, oriz, patate, bukë apo barishte.

20:45 “Big Brother 5” reality show

KLAN 20:05 “Skuadra e re” pj.40 serial 20:55 “Ezel” pj.63-64

VIZION+ 20:00 “Mos e beso po deshe” 21:00 “Histori Dashurie”

DIGITALB 21:30 “Viti 1” Komedi 23:00 “Te gjithe te dyshuar” Hits

E DIEL TOPCHANNEL

Këshilla

20:17 “Exclusive” dokumentar 21:00 Show Portokalli

Frutat që duhet të hani gjatë majit C

ilat janë frutat e muajit maj? Ja një listë me fruta që nuk duhet të mungojnë në tryezën tuaj të përditshme. Bananet – Tepër energjike dhe mjaft të lehta për tu tretur, aleate të përsosura për sportistët. Ruhen në një vend me temperaturë ambjenti, por sidomos jo në frigorifer pasi nxihen shumë shpejt. Avokado –Ndonëse e përdorim në sallata, ai është frut që e ka origjinën nga Meksika ku gjen përdorim të gjerë si përbërës sallatash. Por në Brazil dhe Madagaskar, avokado konsumohet si ëmbëlsirë, shpesh e spërkatur me sheqer pluhur. Limoni - Përveç përdorimit të tij në gatime të ndryshme, limoni si frut përdoret në pije të ndryshe në sorbet ndërsa tuli I tij është mjaft i këndshëm për reçel.

Kivi- Është një nga frutat më të pasura me vitamina dhe që mund ta hahet mjaft mirë ashtu siç është ose në formë lëngu. Mango – Mango është një frut I pasur me vitamina dhe fibra. Zgjidheni frutin me lëkurë të lëmuar dhe jo të ashpër dhe ruajeni në një vend të thatë dhe të freskët, në një temperaturë deri në 8°. Nuk ruhet në frigorifer. Qitro- Ky frut i dimrit mund të shijohet në disa mënyra, si lëng, por edhe në ëmbëlsira. Mund të jetë një përbërës fantastik në sallatat shoqëruese të pjatave me peshk. Papaja- E pasur me vitaminë C, është një frut shumë i mirë për shëndetin. Mund të konsumohet si një pjepër por pa pasur nevojë që t’I hiqni farat.

KLAN

Çdo të premte Lounge Bar, me çmime 200L Lounge Drink, Çdo të shtune Karaoke Night me Kelly, Blerina dhe Graciela Çdo ditë një menu e pasur me gatime shtepie dhe Italiane. Çdo ditë Menu ofertë 500Lku është e përfshirë një pjatë e parë, pjatë mishi ose gatime shtëpie, dhe një pije. Catering të shpejtë në shtëpinë tuaj

RRUGA "MUSTAFA MATOHITI", PËRBALLË PALLATIT ME BIRRILA

Cel. 0696070651

20:10 “Anatomia e Greit” pj.104 21:00 X Factor Albania

VIZION+ 19:45 ““Dancing with the stars” forum 20:45 “Apartament 2XL” show

DIGITALB 21:00 “Ne emer te diellit” Aksion 21:15 “Dashuri e cmendur” Drame

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Dëshiron të qëndrosh në shtëpi? ROVENA RROZHANI vijon nga faqja 15 ...ndodhi në mes të një situate brutale për Kosovën... Ngjarje që dimë - kujtesa është ende prush i gjallë në trevat shqiptare... Në këtë sens, e kisha për zemër që “Luftë e vogël e përkorë” t’i vinte në dorë lexuesit shqipfolës. Libri u botua në Itali në maj të 2011. Botuesja Dudaj me këmbëngulje çoi përpara punën e botimit në shqip. Unë revizionova e u kujdesa për shqipërimin e përkthimit fillestar, e ja ku u mundësua dalja e romanit. “Luftë e vogël e përkorë” i është përcjellë ndërkohë lexuesit në libraritë e Prishtinës e Tiranës, në një version të vetëm, siç është e llogjikshme të ishte, në gjuhën shqipe letrare e me disa “meillëzime” të lehta në gegnisht.

I MIRËPRITUR nga kritika italiane mbërrin edhe në Tiranë, libri i nëntë i një autoreje të spikatur në letrat shqipe

Shkrimtarja Elvira Dones, rrëfim për librin e ri dhe jetën

Shtëpia, anija e shenjtë e udhëtimeve të mendjes Si u ngjiz romani “Luftë e vogël e përkorë”

Ky botim vjen ndërsa situata në Kosovë nuk është aspak e qetë. E keni ndjekur këtë situatë dhe çfarë mendoni? Lindjet apo rilindjet e kombeve janë procese të vështira, të gjata e komplekse. Mbas fitores së një lufte

Historia

Procesi i të shkruarit kërkon rrënjë, sepse është një zanat prej murgjish, e si i tillë ka nevojë për çatinë, uljen, ndryrjen, tërheqjen nga bota

Romani rrëfen rrethimin e çuditshëm të tri grave të ngujuara në shtëpi pa ushqim e pa ndihma, në një qytet tashmë pré e një armiku të egër. Dhe rrëfen, njëkohësisht, përpjekjen e pamundur të dy vëllezërve adoleshentë për t’i shpëtuar dhunës së skajshme e vdekjes

çdo shtet-foshnjë ka një “problem” me paqen, sepse kjo e fundit si kusht vë punën kolosale për ndërtimin e vendit; krijimin e shtetit e të istitucioneve të tij të pastra, funksionale, demokratike... Ishte ky, është ky qëllimi i një lufte për pavarësi, ndryshe bie arsyeja madhore në emër të së cilës u derdh gjak e iu dha popullit shpresë. Kosovën e ndjek me aq vëmendje sa më lejon koha që kam në dispozicion e angazhimet e shumta. Është e pamundur të jesh në dijeni të përditshme në çdo fushë interesi e me të njëjtën cilësi. Ju rrëfeni se keni njohur luftën në Kosovë nëpërmjet rrëfimeve të mikeve tuaja kosovare. Tregimi i një ngjarje të afërt në kohë krijon vështirësi për procesin krijues? Në procesin e dokumentimit e të organizimit të materialit, çdo autor ka mjetet, metodat e burimet tij të punës me të cilat kryqëzon, krahason, plotëson atë që i nevojitet. Kjo vlen edhe më shumë kur është fjala për një libër të gjinisë non-fictional novel. Në Kosovë u ftova nga një grup grash kosovare në dhjetor të 1999-ës lidhur me romanin tim “Yjet nuk vishen kështu”. Nuk njiheshim më parë, e mikesha u bëmë që nga ai çast e tutje. Më “mbajti peng” bukuria e tyre e rrallë njerëzore, kuraja, dinjiteti me të cilin më rrëfyen për atë që kishin kaluar. Më pas u ktheva përsëri disa herë në Kos-

ovë, e udhëtova vendin me pëllëmbë, mblodha dëshmi nga njerëz të çdo moshe e prejardhjeje. Në këtë kuptim, nuk e kam njohur luftën vetëm nëpërmjet rrëfimeve të shoqeve, kjo do të ishte reduktuese e jo fort pranë së vërtetës. Gjëja më e vyer që më dhanë mikeshat e mia të Kosovës, ishte bujaria e intimitetit, hollësitë krejt të veçanta që vetëm kush kish qëndruar i ndryrë për 78 ditë nën atë lëngatë të psiqikës e trupit mund t’i përcillte me autenticitet. Shpesh profesionet që lëvroj më kanë imponuar trajtimin e një subjekti të fortë e të një ngjarjeje të afërt, aktuale, pa më lënë mundësinë konkrete, të krijoj distancë kohore, apo gjeografike me to. E kam fjalën për procesin e gjatë investigativ para se të shkruaja romanin”Yjet nuk vishen kështu”, për shembull, apo për punën me disa dokumentarë televizivë. Për të shkruar “Luftë e vogël e përkorë” mora kohë, “vura kohë” në mes, disiplinova brenda vetes atmosferën e ritmin e ngjarjeve, filtrova dhembjen, e më pas shkrova... Shpesh kritika ben vleresime qe e cojne ne meditim shkrimtarin. Cili prej vleresimeve ju ka lene me shume mbresa? Do të veçoja vlerësimet e mjaft lexuesve kosovarë me banim në Itali. Në takimet me publikun gjatë vitit të shkuar e në mjaft letërkëmbime

Për librin “Nuk është një roman lufte: kjo është lufta”. Roberto Saviano “Një libër i rëndësishëm dhe befasues (…) përtej cdo pritshmërie”. Fabio Fazio “Në këtë libër fjalët bien si bombat. Njëra pas tjetrës. Lehtësisht. Heshturazi. Saktësisht”. Dagmara Bastianelli “Madhështia e romanit (dhe autores) qëndron në faktin se ka treguar luftën nga këndvështrimi i grave”. Tiziana Lo Porto “Ka pasazhe shumë të ëmbla dhe në dramacitetin e tyre, që na emocionojnë dhe na bëjnë të ndihemi thuajse si personazhet.” Lorenza Mondina

me ta, vlerësimet e ngrohta e përgëzimet rreth vërtetësisë e autencitetit të ngjarjeve më kanë gëzuar veçanërisht. Dhe suksesi me të cilin e priti librin kritika e lexuesi italian, më jep kënaqësi, s’do mendje. Por që ta vras mbi domethënien e këtij apo atij vlerësimi apo analize, kjo është puna e kritikës. Ndoshta do e bëj ndonjë ditë, kur të kem mes duarsh ca kohë të ngeshme. Sot gratë mëtojnë të gjejnë një të mesme mes familjes dhe

profesionit. Duket si një luftë sfilitëse për shumë prej tyre…. Si ka qenë përvoja juaj në këtë pikëvështrim? Nuk ka një të mesme të artë për gjithë kungujt që një grua, nënë, profesioniste duhet të mbajë nën sqetull. Thjesht nuk ka. Është vetëm një lojë e hollë e shpesh sfilitëse mes përparësive, peshave, domosdoshmërive e gjërave më pak jetësore. Në mënyrë praktike e pragmatike, si nënë e profesioniste me kohë e përvojë organizohesh e fiton një efikasitet e disiplinë të madhe. Kjo i shpëton gratë, të cilat termin modern të “multitasking” kanë shekuj që e aplikojnë. Udhëtimet janë për ju po aq të rëndësishme sa edhe të shkruarit. Por nga ana tjetër është shtëpia, e cila simbolizon në njëfarë mënyre qëndrimin dhe jo lëvizjen. Pjesa më e bukur e një udhëtimi është pa dyshim udhëtimi. Një klishé kjo, një nga të shumtat syresh, të vërteta. Por procesi i të shkruarit kërkon rrënjë, sepse është një zanat prej murgjish, e si i tillë ka nevojë për çatinë, uljen, ndryrjen, tërheqjen nga bota. Unë kam një orë të brendshme që dikton çastin e udhëtimit: hedhjen e rrobave kuturu në valixhe, urgjencën e nisjes nuk ka rëndësi për ku, rrëmbimin e kamerave, regjistratorëve, makinave fotografike, dhe jashtë derës, drejt vendeve më ab-

surde nganjëherë. Pastaj troket ora e brendshme e të shkruarit, dhe shtëpia bëhet më e shenjta anije për udhëtimet e mendjes. E book sa vjen edhe po bëhet me i pranishëm mes lexuesve. Si e shikoni ju këtë proces të ri leximi? Leximi nga fleta apo nga ekrani do të mbijetojë? Kjo do të na hapte një temë të gjerë të cilën e kam shumë për zemër, pasi me tranzicionin teknologjik personalisht më është dashur të përballem, dy herë, pra jo vetëm në fushën letrare. Gjithë bota e mediave është përfshirë në një tërmet të gjatë, ende të papërfunduar, ende në fazën e zhvendosjes së rërave lëvizëse. Kur fillova punë në televizionin zviceran vite më parë, montohej akoma në sistemin analog, që i parë me sytë e sotëm duket si parahistori. Sot si dokumentariste kaloj nga njëri sistem montazhi digital në tjetrin; nga një videokamerë në tjetrën, nga një format xhirimesh në tjetrin, me një fleksibilitet stresues që kërkon një punë kostante axhornimi. Nuk mund të mbetesh pas në asnjë hap teknologjik, ndryshe ti bëhesh obsolet për tregun e për ekzigjencat e reja mediatike. Por televizioni nuk e zhduku radion; informacioni online nuk do t’i zhdukë as gazetarët si kategori, përkundrazi, e as gazetat “fizike” tërësisht. Unë pastaj jetoj në zemrën e botës teknologjike, dy hapa nga Google, Apple e Facebook e nuk më “lejohet” të jem skeptike. San Francisco vlon marramendje krijuese sinergjish, idesh nga më vizionaret. Duke u kthyer tek letërsia, si autore e nëntë librave dhe e mbrujtur me fetishin e librit si objekt dashurie, si tërësi aromash mes kartës e duarve, mes syve e mendjes, në krye të këtij rrëmeti u rreka të kuptoja, se ku qëndroja me mendje e ndjenja në këtë proces. Sot lexoj shpesh librat në ebook. Herën e parë e bëra me një psherëtimë të thellë, librin e parë që bleva online direkt në Kindle e kam vështruar atë darkë sikur të më kishte faj. Por nuk arrij dot ende, në mendësinë time gjithsesi prej shkrimtari, që ta blej një libër të një autori të vyer vetëm në ebook. Kështu që po blej dyfish, versionin e hollë e komod të ndryrë në palët e Kindle, dhe versionin e bukur në “mish e kocka” në librari. Gjë aspak e shëndetshme për xhepin kjo, duke parë sasinë e llahtarshme të librave që blihen në këtë shtëpi.

E premte, 27 prill 2012 WWW.SHQIPTARJA.COM

Suplement javor i SHQIPTARJA.com

Sugjerimi i javës

SALLONI ndërkombëtar i Mobiljeve në Milano uli siparin e tij me 22 prill. Gjatë një jave u prezantuan modelet e reja dhe tendencat e vitit

alloni i Mobiljeve në Milano, takim i rëndësishëm për ata që janë brenda këtij sektori, sapo ka përfunduar. Në fundjavë kur i tërë salloni u hap për publikun, një mori e madhe blerësish të mundshëm apo thjesht të pasionuar admiruan prodhimet më të mira në këtë sektor dhe shijuan risitë nga bota e dizajni në nivel ndërkombëtar. Gjatë Javës së Sallonit secili pati mundësi të shikonte atelierët e shoëroom-et milaneze të cilat zakonisht janë vetëm për ekspertët, por këtë herë ishin të hapura edhe për publikun i cili mund të takohej me talentin, fantazinë dhe

Për ta mbyllur këtë kalim të le të kalojmë nga thjeshtësia e design-të bërë vetë, në anën e eksperimentuesëve në kërkim të zgjidhjeve që mund të duken “ekstreme”, por më një vlerë të madhe për një publik koleksionistësh: dizajni i tyre shprehet në mobilje dhe objekte të ndryshme të prodhuar nga skarcitete të vërteta industriale – nga pneumatikët e vjetër të përdorur për të realizuar divanë komodë, tek kontenierët apo kazanët e lavatriçeve. Kështu kemi objekte të përziera ku ndihet dora e designers-arkitektëve dhe artizanëve, të cilat ia kanë dalë mbanë të përhapen në gjithë botën; nga Europa Veriore deri në Turqi dhe Japoni. Këta realizojnë shpesh objektet me impakt të madh este-

Salloni në Milano përfaqëson një rast për të mos u humbur nga arkitektët, arreduesit, krijuesit dhe publiku

Në tregjet dhe dyqanet e antikuareve gjenden materiale të ripërdorshme dhe të përshtatshme për nevojat dhe shijet tona

NGA MARINA DANERI

projektet inovative në hapësira të ndryshme të qytetit të cilat tradicionalisht shndërrohen në laboratorë të vërtetë dhe zona ekspozimi në qiell të hapur (i ashtuquajturi “Jashtë Sallonit” e cila gjatë gjithë javës zhvillohet në lagje të ndryshme si Brera, Rruga Tortona apo Ventura). Cdo vit, Salloni dhe të gjitha ekspozimet e tij të jashtme që zhvillohen në Milano përfaqëson një rast për të mos u humbur nga arkitektët, arreduesit, krijuesit dhe nga të gjithë ata që janë në kërkim të një ideje arredimi për shtëpinë e tyre, e pse jo të blejnë diçka nga prodhimi më i ri i industrisë së mobiljeve, të planifikojë për të blerë një pjesë të projektimit me të cilën të pasurojë shtëpinë ose të gjejë një ide për kuzhinën, dhomën apo banjon. Salloni, në “kohët e recesionit” nuk mundet të mos respektojë instancat globale në termat e teknologjisë së qëndrueshme, nevojave të kursimit të energjisë, mbrojtjes së mjedisit, përdorimit të materialeve miqësore me mjedisin, etj. Ndërsa kompanitë e mëdha po orientohen gjithnjë e më shumë drejt parimeve të projektimit të qëndrueshëm dhe të prodhimit me materiale antindotje, (kryesisht kthimi i drurit material superteknologjik) në krijimet e propozimet e shumë projektuesve vihet re një lidhje teknike me botën artizanale. Natyrisht që bëhet fjalë për një përzierje të shumë vlerave; për publikun kjo konvergjencë shfaqet shpesh në arritjet dhe prodhimet, veçanërisht në mjediset e jashtme të Sallonit, linja inovative nga materiale tradicionale dhe në plan të parë, sërish kthimi i drurit dhe zgjidhje konstruktive të cilat nganjëherë kërkojnë kontributin e artizanëve të sprovuar. Në të njëjtën kohë shfaqen prodhime tradicionale të pasuruara dhe të rinovuara nga kontributi i

Alto Design në kohët e recesionit Refleksion mbi tendencat e arredimit Ekspo Milano

Ekspo Milano

Ulëse Mutation

Koleksion Eklektik

Designer-I belg Maarten De Ceulaer prezantoi një seri ulësesh befasuese, të cilat frymëzohen nga fenomeni I mutacionit: ndarje qelizash, reaksion nukleare, virus në veprim. Të gjitha ulëset janë riveshur me material të ngjashëm me copën. Mund të sugjerojnë mbulimin e mobiljeve klasike në mënyrë të re dhe kaotike.

Salloni i Mobiljeve përfshin thuajse të gjithë Milanon. Muzeu i Shkencës dhe Teknikës në rrugën Olona mori pjesë me manifestimin Most; që është një ekspozitë Eklektike nga designer anglez Tom Dixon, një koleksion i vogël me objekte ikonë të frymëzuara nga jeta e përditshme.

dizajnit. Ka pastaj nga ata projektues që inkurajojnë publikun për të kaluar nga një spektator i thjeshtë në një krijues, ose rikrijues. Siç e kërkon Recession Design –emri është në vetvete një manifest –një grup i lindur pikërisht në Milano në vitin 2008 është i pranishëm prej vitesh tashmë në Sallonin e Milanos, me realizimet “dizajnit-të bërë vetë”. Përkundrejt traditës promovohet

Karrike e ndërtuar nga tuba dhe një tapet gome, të fiksuar me plastikë

një dizanj “demokratik” : i aftë që të lidhë bukurinë me ekonominë, nëpërmjet krijimit të objekteve të firmuara, duke ruajtur edhe linjën e kërkesave tona në ambjente banimi, pune, apo argëtimi. Me një fjalë fluksi afron designer, krijues, artizanë publikun dhe inkurajon shkëmbimin e ideve. Të gjithë punojnë, ndërtojnë objekte me duart e tyre, duke përdorur materiale lehtësisht të rekuperueshme, ndoshta duke nisur nga ide të njohura, por duke i shndërruar dhe duke i ricikluar. Pra arrihet një qarkullim i lirë i ideve, projekteve dhe objekteve falë riclikimit të tyre. Në fund grupi propozon një dizanj “open source”, në internet. Idetë janë mbledhur në një libër të destinuar për publikun e gjerë “Reces-

sion Design, Dizajn-i bërë vetë, Ide kundër krizës” e cila vë në dispozicion ide dhe isntruksione të lehta për tu realizuar. Pas dhe në qendër të këtij procesi fshihet një refleksion serioz dhe i thellë mbi detyrat e dizajnit në një epokë të ridimensionimit ku për çdo aktivitet kërkohet “patenta” ekonomike dhe ambjentaliste si në industri ashtu edhe në jetën e përditshme.

tik, por me një impakt mjedisor – zero! Sigurisht që këto objekte jo gjithmonë janë lehtësisht të përfshirë në hapësira dhe në banesa tradicionale! Si gjithmonë duhet gjetur një ekuilibër i duhur, i cili të lejon të arrish harmoninë, kënaqësinë dhe funksionin për ambjentet tona lidhur ngushtë me shijet personale. Në këtë pikë, pasi Salloni i Mobiljeve është mbyllur, mund t’i lejojmë vetes një hapësirë chill out duke kaluar në një atmosferë më intriguese tek tregjet dhe dyqanet e antikuareve, në kërkim të ideve që mund të konkretizohen? Atje mund të gjenden materiale të ripërdorshme dhe të përshtatshme për nevojat dhe shijet tona, objekte unikale dhe origjinale. Ashtu si stoli me hekur të rrahur, që e kam parë në një dyqan me antika të ndryshme, mobilje antike, të cilat një sy i kujdesshëm i sheh ashtu siç janë: punë e duarve të afta të një artizani apo designer-i, që mund të mbledhë pjesë të një krevati antik prej hekuri dhe të krijojë një stol metalik. Ose një operacion më i lehtë, sidomos për shtëpiaket, rekuperimi i pjesës së sipërme të një kredence (pjesë e poshtme e bufesë), e cila e shkëputur nga baza e saj, e humbur nuk dihet se ku, duke udhëtuar dorë pas dore, ndoshta e harruar në një magazinë me pluhur, më në fund blihet ( nga unë) në një panari antikash dhe tani pret të pastrohet, të konsolidohet në pjesët e dëmtuara nga koha,pra me një fjalë të restaurohet për tu bërë sërish funksionale, e këndshme, ekonomike dhe origjinale. Pa zhgënjyer shijen e atij që edhe duke vlerësuar aktualitetin, vlerën estetike dhe pasurinë konceptuale të objektit alto dizajn, dashuron kuptimin unik dhe të bukur, të objektit antik, të gjallë dhe të ngrohtë ashtu si druri nga i cili ka prejardhjen.