Shqiptarja.com

ALMEDICUS

ɽ Faqe 13-20

Vendimi

G Gurët në veshka, 6 sfidat kryesore ttë shëndetit për meshkujt p

IISTAT-I kundër

Sa rriten pagat për punonjësit buxhetorë

N Numri me familjet, gënjeshtra e Berishës gë

ɽ Faqee 12

ɽ Faqe 6

së shpejti...

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIV NË SHQIPËRI LEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi ALMEDICUS

origjina e lajmit...

VITI II - NR. 157 E enjte, 05-07-2012

DOKUMENTI/ Zbardhen debatet e djeshme të deputetëve për rrugën Levan-Vlorë

RA RRUGA E SAPO NDERTUAR 18 MLN EURO EKSTRA BALLIUT Rrugën e nisur në 2007 e ¿toi “Alpine” e botuesit të Berishës per 42 milionë euro. Por s’mjaftojnë. PS: Është si ura e Mesinës në Itali, peng i ma¿as. Paradoksi: Rruga do të ribëhet pasi i vihen vizat e bardha ɽ Faqe 7 INTERVISTA Koment Lajmi

Arben Ristani: Vendimi i KQZ-së për 8 majin ishte i gabuar USHTRIA

ɽ Faqe 5

Edhe PD kundër Imamit, kërkesë për kontroll në ministri BILETAT

ɽ Faqe 21

Deputetët dhe drejtorët e PD-së kanë justifikuar dje rritjen e faturës së rrugës Levan-Vlorë edhe me 18 milionë euro të tjera, me rrëshqitjen e rrugës. Sipas tyre faji është i qeverisjes së PSsë në 2004 që ka lënë një projekt ku mungonte stabilizanti, që mban trasenë e rrugës, ndërsa deputetët e PSsë thanë se këto punë i ka bërë sekseri i qeverisë, Fahri Balliu.

Në foto: Fahri Balliu dhe Faksimile e faturës e Ànancimit të shtuar për rrugën Levan-Vlorë

TIRANE FERNADA CENKO

N

donëse ka edhe vijat e bardha sipër, rruga Levan-Vlorë duhet të ribëhet, sepse sipas qeverisë, një pjesë e saj ka rrëshqitur duke u bërë e rrezikshme për tra¿kun. Bëhet fjalë për njërin ɽ vijon në faqe 2-3 prej...

SKANDALI KANDALI ME TEKSTET

Korrupsion me 1000 lekësha në Muzeun Arkeologjik MATURA

ɽ Faqe10

Përloten mësueset e Kamzës, lirohen në sallën e gjyqit

Mësuesit e rrëzuan, drejtori fut librin e botuesit pro PD

Mësuesja: Nuk e përzgjodhëm. Alket Veliu: I ripunojmë metodat e huaja TIRANE ESMERALA KETA

M

etodat e huaja me të cilat nxënësit e arsimit parauniversitar mësojnë një gjuhë të huaja, janë... ɽ Faqe 8-9

NGA

PREÇ ZOGAJ

Shqiponjat Àuturojnë ulët M

egjithëse nuk u programua si një karshillëk i paturpshëm, zgjedhja e presidentit të Republikës përfundoi vetvetiu si antitezë, domethenë si e kundërta e drejtpërdrejtë e një deklarate të ambasadorit të SHBA-së, zotit Arvizu. Në këtë moment besoj se shumica e lexuesve e kanë parasysh se për cilën deklaratë e kemi fjalën. Për atë të thjeshtën, lakonikën dhe domethënesën se Presidenti i Republikës nuk mund të jetë ministri i trembëdhjetë i qeverisë. Ky ishte një mesazh shumë i qartë, me tone të nënkuptuara paralajmëruese, për zotin Berisha dhe zotin Meta. Kjo kishte kuptimin që Presidentin nuk duhet ta zgjedhin vetëm këta të dy, siç bëjnë me anëtarët e qeverisë, por një spektër shumë më i gjerë njerëzish dhe subjektesh nga politika dhe shoqëria civile. Më tej, nëse puna sillej në atë mënyrë që t’u mbetej në dorë vetëm këtyre të dyve, këta do të bënin mirë të mbështetëshin në kritere më elastike se ato që zbatohen për të zgjedhur një anëtar qeverie. Pra së fundi mund ta zgjidhnin edhe këta të dy, por gjithnjë duke i ndenjur larg tundimit për të nxjerrë një president nga kabineti, çfarë me sa duket ka qenë parandjenja e ambasadorit kur ka bërë deklaratën e lartpërmendur. Mënyra si rrodhën ngjarjet nuk është shterpë me argumente se Berisha dhe Meta nuk kanë dashur t’i bien ndesh kaq hapur përfaqësuesit amerikan në Tiranë. Pavarësisht nga kjo ambasadori Arvizu duket i s¿duar prej tyre. Bashkë me të është s¿duar edhe vendi që përfaqëson, Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në rastin e presidencialeve, ambasadori ka interpretuar qëndrimin e Departmentit të ɽ vijon në faqe 6 Shtetit për një...

2

E enjte, 5 korrik 2012

POLITIKE

“Alpine Mayereder”, si u përzu nga autoritetet gjermane

F

irma austriake “Alpine Mayereder”, hyri në Shqipëri në nëntor 2005, me ndërmjetësimin e z. Volfgang Grossruck, deputet i Parlamentit të Austrisë dhe Zv/ president i Asamblesë Parlamentare të OSBE. “Alpine Mayereder” ishte dënuar dhe e përjashtur nga e drejta për pjesëmarrje në tendera në të gjithë vendet e botës, madje dhe për sipërmarrje private

me qytetarë për ndërtime personale. Këtë dënim e ka dhënë institucioni ligjkontrollues e ligjëvenës, i quajtur “Dhoma për Shpërndarjen e Punëve Publike të Qeverisë së Bavarisë së Sipërme” në 2005.

Shkeljet dalën në dritë dhe nga faktet e mbledhura gjatë tenderit për stadiumin “Allianz Arena” të Mynihut. Ky ishe vendimi ndërkombëtar, që ndalon firmën

“Alpine Mayreder Shpk”, që të futej në tendera në Shqipëri. Ky është edhe shkaku, që firma “Alpine Mayreder“, menjeherë pas fitimit të tenderave, për të fshehur paligjshëmrinë e futjes së saj në tender, të ndryshonte emrin në dosjet e tenderave, duke u vet-shpallur në datën 14.09.2005, me emrin “Alpine Bau Deutschland Shpk”.

Debatet e deputetëve mbi borxhin e shtuar për rrugën Levan-Vlorë

Qeveria: Pse i japim edhe 18 mln euro Balliut Rruga e nisur në 2007 ka rrëshqitur. PD: "E ka fajin PS"

TIRANE

fituese një kompani e cila ende pas 5 vjetësh apo 6 vjetësh nuk ka realizuar projektin, cila është përgjegjësia dhe e kujt është ajo? Ndërkohë që në kontratë, në deklarata publike është shpallur se rruga do të inaugurohej për 24 muaj. Pra, kush mban përgjegjësi për vlerësimin e ofertave të asaj kohe dhe shpalljen e fituesit?

FERNADA CENKO vijon nga faqja 1 ... skandaleve të radhës me paratë e taksapaguesve shqiptarë, që merren si kredi dhe shpërdorohen nga firma të dështuara që janë sjellë në vend nga sekserët e qeverisë. Janë plot 18 milionë euro që do të jepen shtesë për një rrugë të nisur që në 2007, për llogari të firmës që fitoi një tender në mënyrë abuzive, sepse përfaqësuese e saj në Shqipëri ishte kunata e botuesit Fahri Balliu, mik i ngushtë i kryeministrit Berisha. Pas gati pesë viteve, fatura e rrugës që duhet të kishte mbaruar më kohë, shkon nga 41, 9 milionë euro sa ishte paraparë në 2007 në 59, 7 milionë euro, duke shtuar borxhin e Shqipërisë ndaj bankave të huaja.

Sipas demokratëve, faji për rrëshqitjen e rrugës është i socialistëve, që kishin lënë mangësi në projekt që në 2004. Por deputetët socialistë akuzuan qeverinë, pa ia përmendur në asnjë rast emrin Fahri Balliut, se po shpërblen sekserin e vet me paratë e shqiptarëve.

Më poshtë janë disa prej debateve të ashpra në komisionin Parlamentar të Veprimtarive Prodhuese, ku depuetët e PD-së dhe drejtorët e qeverisë mbrojnë faturën e re, ndërsa deputetët e PS-së, akuzojnë për vjedhje masive.

REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI Komisioni për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin Dokument parlamentar PROCESVERBAL Datë 04.07.2012, ora 11:10 Drejton mbledhjen Jemin Gjana - kryetar komisioni Rendi i ditës: 1. Miratimi i procesverbalit.

2. Projektligji "Për ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese nr. 2 në marrëveshjen e huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) për financimin e projektit të ndërtimit të rrugës LevanVlorë".

Marrin pjesë: Jemin Gjana, Ardian Turku, Sybi Hida, Besnik Dushaj, Eduard Shalsi, Besnik Baraj, Ilir Bano, Ismail Hoxha, Artan Gaçi, Aurel Bylykbashi, Blendi Klosi, Selami Xhepa, Bedri

Komisioni Parlamentar i Veprimtarive Prodhuese

Hoxha, Ramiz Çobaj, Osman Metalla, Kreshnik Çipi, Rrahim Çota.

Të ftuar: Ernest Noka - zëvendësministër i Ministrisë së Punëve Publike dhe Transportit.

Ylli Gjoni - nëndrejtor i Drejtorisë së Rrugëve në Ministrinë e Punëve Publike dhe Transportit.

HAPET MBLEDHJA

Miratohet procesverbali.

Jemin Gjana - Sot në rendin e ditës kemi diskutimin e projektligjit "Për ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese nr. 2 në marrëveshjen e huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) për financimin e projektit të ndërtimit të rrugës Levan-Vlorë".

Besnik Baraj - Sikur të bëhej në '44ën kjo rrugë, mund të thuhej që nuk ishte parashikuar shtresa e stabilizantit, por të thuhet sot, pas një eksperience kaq të madhe, më duket e çuditshme. Megjithatë, kam këto pyetje, para se të bëj edhe një lloj komenti. Si është e mundur që me përvojën që keni, të kërkoni sot rritjen me pothuajse 50 për qind të çmimit, për shkak se nuk keni parashikuar vlerësime reale të kostos në një zonë, ku nuk ka as tunele, as male për të hapur, por është thjesht një zonë fushore dhe kodrinore? Më duket e papranueshme.

Së dyti, a keni ndonjë një përvojë

të ngjashme që inflacionin apo rritjen e çmimeve në përgjithësi ua reflektoni në proces, në rrugë e sipër kompanive të ndryshme, apo kjo është një kompani kliente e qeverisë sot?

Së treti, si është e mundur që sot Shqipëria nuk është më pronë e shqiptarëve? Puset e naftës nuk janë pronë e tyre, minierat e kromit nuk janë pronë e tyre ose asete të ndryshme gjithmonë e më shumë nuk janë më pronë e shqiptarëve. Si është e mundur që sot buxheti i shtetit, me gjithë privatizimet masive të veprave strategjike, nuk ka para për t'i uluar shpenzimet për rrugët që po ndërton vendi ynë, por, përkundrazi, po i vë një litar në qafë jo vetëm brezit tone, por edhe brezave të ardhshëm. A mund të ma thoni këtë, sepse nuk arrij ta kuptoj?

Eduard Shalsi - Që në vitin 2007, kur u bë inaugurimi i fillimit të punimeve, ende pa u lidhur kontrata, para zgjedhjeve vendore të vitit 2007, pati një ndjeshmëri të lartë ndaj përzgjedhjes së fituesit, mënyrës së përzgjedhjes së tij, madje edhe çmimit të tij. Asokohe u kërkua shpjegim se bashkimi i kompanive fituese ishte shumë afër me njerëz të pushtetit, madje u tha se çmimi ishte thjesht e vetëm për të shpallur fituese atë kompani që u shpall e tillë. Në tenderin e atij viti morën pjesë disa kompani dhe disa prej tyre u skualifikuan për shkak të çmimit, i cili u konsiderua i lartë, sot, 6 vjet më pas, dua t'ju pyes: në kontekstin e sotëm, ku u shpall

Ernest Noka -Po filloj me pyetjet që u bënë nga zoti Baraj. Pyetja e parë lidhej me shtresën e stabilizantit.

Si ka mundësi që nuk ishte parashikuar një shtresë stabilizanti, në kushtet e sotme, kur aftësitë dhe kompetencat e shqiptarëve dhe kryesisht e qeverisë janë të tilla që nuk duhet ta kishin lejuar? Vërejtja është me vend.

Edhe unë ndaj të njëjtin shqetësim me ju zoti Baraj që normalisht projekti nuk duhej të ishte hedhur në tender, pa u verifikuar fortësia përkryerja e këtij projekti. Sa për dijeni, ky projekt ka qenë realizuar në kohën kur në pushtet ka qenë Partia Socialiste, në vitin 2004. Ka qenë bërë dhe ka qenë aprovuar nga Drejtoria e Përgjithshme e Rrugëve e asaj kohe. Nuk duhet të harrojmë që ky projekt për një kohë të konsiderueshme ngeli në sirtar, pasi u në ato kohë u bënë diskutime shumë të sensibilizuese nga parlamenti, qoftë nga opozita e sotme, sepse nuk po fillonte të realizohej ky projekt, por u bënë projekte të tjera, siç ishte Rruga e Kombit. Duke qenë se projekti mbeti në sirtar Drejtoria e Rrugëve e asaj kohe nuk e shqyrtoi siç duhet dhe kur erdhi momenti që ky projekt të riaktivizohej meqë kishte kaluar shumë kohë, mbase, unë nuk kam qenë në atë kohë që të them se kush e ka pasur përgjegjësinë ta kontrollonte, mungoi shtresa e stabilizantit, e cila mungoi edhe në preventivin përkatës, që për një rrugë është shumë e domosdoshme dhe e papranueshme të bëhet pa këtë shtresë. Kur e vumë re se mungonte e reflektuam në preventivin përkatës, bashkë me vlerën përkatëse.

Ylli Gjoni - Një sqarim të mëtejshëm, shtresa e stabilizantit është hequr në mënyrë koshiente nga projektuesi në vitin 2004. Ai kishte bërë një llogaritje për jetëgjatësinë e rrugës 10 vjet.

Ndërkohë në të gjitha standardet ndërkombëtare një autostradë e kësaj kategorie minimalisht jetëgjatësinë e ka 20 vjet. Me mungesën e shtresës së stabilizantit, që është shtresa kryesore që absorbon ngarkesat tërheqëse të rrugës, është e detyrueshme të

Në foto: Punimet e rrugës Levan-Vlorë

bëhet 20 vjet. Pra u detyruam ta shtojmë. Pra nuk është një gabim i projektuesit, por ai e ka menduar në mënyrë koshiente për ta bërë 10 vjet.

Kështu që është e patolerueshme në standardet tona dhe ndërkombëtare që të lejohet një autostradë pa stabilizant. Kur e kuptuam këtë fakt për ne ka qenë një shok dhe kjo gjë u kuptua relativisht vonë.

Ernest Noka -Prokurimi që u bë në vitin 2007, u bë me të gjitha kushtet e marrëveshjeve ndërkombëtare dhe kushtet e zbatimit të ligjit shqiptar. u përzgjodh një kompani, e cila, në asetet e saj i kishte të gjitha nekuizitet e nevojshme për të kryer punimet; ofroi një çmim që, në kushtet e ligjit shqiptar, por edhe të rregullave të prokurimit të BERZH-it, të Bankës Botërore etj., fituese është gjithmonë kompania që ofron çmimin më të ulët, u përzgjodh pikërisht ajo dhe jo kompanitë e tjera, që i kishin çmimet më të larta. Me sa di unë, kompania fituese është "Alpin", e cila, në vitin 2007 i kishte të gjitha kushtet për të shkuar në kërkesë për ofertë dhe që i përmbushte të gjitha kushtet ligjore për t'u përzgjedhur. Pas 6 vjetësh nuk është mbyllur akoma dhe arsyet janë ato që tha zoti Bano. Kur ka një mungesë në projekt, është e detyrueshme që projektin ta rishohë ai që e ka bërë në bazë të kushteve, por ky projekt kërkon kohën e vet të miratimit, qoftë nga shteti shqiptar, qoftë nga donatori.

Ylli Gjoni -Përveç organizimit të dobët, ju rikujtoj që kompania në vitin 2010 është detyruar të ndryshojë 100% stafin. Në një kohë kur kishin kaluar afatet e përfundimit të veprës ka ardhur një kompani tjetër ALPINE e Greqisë, që punon tani. ALPINE ekzistuese ka ikur totalisht nga kontrata. Pra, është ceduar e drejta për ta ndërtuar rrugën një kompani tjetër, e

E enjte, 5 korrik 2012

3

POLITIKE

Kabllogramet e SHBA për bizneset e Fahri Balliut

A

mbasada amerikane ka patur disa informacione për Fahri Balliun, të cilat ia përcillte Departamentit të Shtetit. Sipas kabllogrameve që u nxorrën nga “Ëikileaks” një vit më parë, denoncohej roli i Balliut si biznesmen në sipërmarrje vrasëse siç ishte Gërdeci. Në kabllogramin e datës 17 prill 2009 thuhej se: “Mediat gjithashtu kanë raportuar disa zbulime këtë javë se një kompani në pronësi të Mihal

Delijorgjit (i akuzuar për skandalin e Gërdecit), dhe Henris Balliut (vajza e Fahri Balliut, anëtar i trupës drejtuese të Partisë Demokratike dhe këshilltar i afërt i kryeministrit Berisha) ka nisur në mënyrë ilegale ndërtimin e fabrikës së demontimit në Gërdec në prill të vitit 2007, muaj përpara se Këshilli i Ministrave të jepte aprovimin zyrtar për kompanitë private (përfshi Albademilin e Delijorgjit) për tu përfshirë në

demontim… Kur u përhapën fjalët e para për lidhjet e Balliut me Delijorgjin, Balliu mbajti një konferencë për shtyp në fillim të prillit për të mbrojtur veten. Ai fillimisht pretendoi se nuk përzihet në punët e vajzës së tij (emri i vajzës së Balliut është përdorur në dokumentet me Delijorgjin), dhe më vonë deklaroi se vajza e tij ishte tërhequr nga kompania e Delijorgjit në vitin 2006, përpara aferës së Gërdecit.

"Rruga elektorale" në 2007

Tenderi i marrë nga Fahri Balliu bankat ngrinë fondet për rrugën K

ryeministri shqiptar Sali Berisha, së bashku me ishministrin e Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit Lulzim Basha, më datë 14 shkurt 2007 përuruan fillimin e punimeve për ndërtimin e segmentit rrugor Levan-Vlorë, pa marrë miratim, as për kompaninë fituese të tenderit, që u shpall "Alpine Mayereder" dhe as OK për financimin, nga investitori i huaj. Në mars 2007, Zyra e Bankës Europiane për Rindërtim e Zhvillim (BERZH) në Londër do të pranonte publikisht se ende nuk kishte vendosur në se do të jepte apo jo "dritën e gjelbër" për miratimin e procedurave të tenderit lidhur me ndërtimin e segmentit

cila për fatin tonë deri më sot ka arritur në masën 99,99% të punimeve dhe për dy javë vepra mbaron totalisht. Kjo ka qenë problematika e tyre e brendshme, ndërsa e jona përgjithësisht është problematik e shpronësimeve.

Artan Gaçi - Unë mendoj se thelbi i vonesave, i zgjatjeve të qëllimshme, i ngritjes së kostos dhe qëllimi, është diçka që ju, ne e dimë dhe publiku e di, ishte kërkesa për rritjen e financimit. Mes kompanisë ALPINE në Austri dhe qeverisë shqiptare qëndron një problem tjetër. Është i njëjti faktor, me forma të ndryshme lokale, por identik, që qëndron midis mosrealizimit të urës së Sicilisë me Italinë. Në qoftë se ura e Mesinës nuk realizohet, nuk realizohet se nuk do qeveria apo populli i Sicilisë, por sepse në mes është mafia, e cila e bllokon prej vitesh.

Kjo është evidente. Edhe në Shqipëri është i njëjti faktor, mafia, por me një formë tjetër, që qëndron ndërmjet interesave dhe kompanisë, e cila mund të jetë serioze.

Eduard Shalsi -Në rast se do t'i referoheni asaj se çfarë është thënë, madje dhe shkruar në vitin 2007 teksa përzgjidhej kompania "Alpine", do të kuptoni se çdo shqetësim dhe çdo dyshim i hedhur sot janë provuar katërcipërisht. Ka disa media dhe u sugjeroj edhe kolegëve, edhe juve, që të bëni një risearche dhe, lehtësisht, mund të provoni se çfarë është thënë në vitin

PELOD

STUHRLING ORIGINAL

2007. Madje do t'ju rikujtoj edhe një letër ankese të njërës prej kompanive pjesëmarrëse, e cila e konsideronte të pajustifikueshëm çmimin e ofruar dhe, për pasojë, paralajmëronte qeverisë shqiptare që shumë shpejt do të vinte te një çmim tjetër, sepse ishte e pamundur që rruga të realizohej me ofertën e paraqitur. Që në fillim, dyshimi ka qenë që pas një kompanie me emër fshiheshin sekserë shumë afër pushtetit. Kjo është deklaruar që në vitin 2007 dhe është provuar vazhdimisht, vit pas viti. Është një diskriminim i kompanive vendase, të cilave u mohohen pagesat për punime të kryera, ndërkohë që për kompani të huaja axhustohet edhe norma e inflacionit.

Ky diskriminim lë shteg përsëri dhe i jep të drejtë çdo dyshimi të hedhur që në vitin 2007, që pas kompanisë "Alpine" kishte interesa korruptive dhe përfituese të sekserëve të pushtetit. Është krejtësisht e papranueshme që çdo dyshim i hedhur 5 vjet më parë dhe i justifikuar plotësisht sot, të anashkalohet pa nxjerrë asnjë përgjegjës. Në fakt, ne e dimë që nuk jeni ju përgjegjësit e vërtetë. Ata janë shumë sipër jush dhe ndodhen në krye të shtetit. Janë ata që nuk kanë lejuar marrjen e masave që në hapat e parë të fillimit të investimit. Janë ata që kanë lejuar që një vepër e tillë e rëndësishme të zvarritet me vite, pa asnjë lloj justifikimi. Kjo është arsyeja e vërtetë, e cila fshihet pas një periudhe kaq të gjatë investimi. Ju rikujtoj se çdo dyshim dhe çdo akuzë e

Marke Amerikane (New York), garancia 2 vjet Adresat:

Dyqani Kleopatra perballe kompleksit Taiwan Flagship Center Durres cel: +355 696235070 albaniatime@gmail.com

Fahri Balliu

rrugor Levan-Vlorë dhe disbursimin e kontributit të saj. Përveç faktit se në atë kohë nuk ishte përfunduar ende një studim për impaktin në mjedis, ish-drejtoresha e Rrugëve, Lejla Saraçi,

i kishte dërguar dy letra të njëpasnjëshme BERZH-it, ku deklarohej njëherë fituese firma "Papenburg" dhe më pas "Alpine Mayereder". Kjo krijoi një ngrirje të vendimit nga ana e Bankës Evropiane, megjithatë ajo deklaroi se "nuk ndërhyn në proceset e tenderimit, të organizuar nga klientët e saj, deri në përfundimin e tyre". Ndërkohë, fillimi i punimeve pati edhe një problem tjetër. Çdo financim i huaj që merret nga banka ndërkombëtare në sasi prej dhjetra miliona eurosh, sipas ligjit shqiptar, duhet të kalojë për miratim në Kuvend. Duke marrë kështu, më parë formën e ligjit, në bazë të të cilit, më pas, mund të kryhet edhe shpronësimi në

Faksimile e faturës me financimin e shtuar për rrugën Levan-Vlorë

hedhur në vitin 2007, sot është plotësisht e justifikuar. Sekserët dhe përfituesit e pushtetit kanë penguar realizimin e veprës. Janë po këta njerëz, të cilët ulën fillimisht çmimin e kontratës për të fituar tenderin dhe për të arritur në një fazë të dytë. Çfarë do t'u thuhet kompanive të cilat u skualifikuan që në vitin 2007? E dyta ka qenë me një vlerë prej 50 milionësh dhe të tjerat vijonin përtej kësaj shifre, kur t'u tregohet sot se kishin të

drejtë. Shifrat ishin të pakalkuluara dhe projekti ishte i gabuar. Askush nuk mund të mbaj përgjegjësi, sepse përgjegjësi i vërtetë është ulur në karrigen e Kryeministrit.

Artan Gaçi - Kanë sjellë për të aprovuar një shtesë të projektit prej 17, 3 milionë eurosh. Unë jam kthyer ditën e dielë nga Vlora. Krahu që është hapur ka qenë i asfaltuar prej kohësh, por kishte rënë dhe ta thyente mak-

interes publik i pronave të patundshme ku kalon traseja e rrugës. Një procedurë e tillë nuk ishte kryer kur është bërë përurimi i fillimit të punimeve. Nxitimi për të shpallur fillimin e punimeve ka qenë, në rradhë të parë, politik. Pak ditë pas prerjes së shiritit u zhvilluan zgjedhjet për pushtetin vendor dhe Berisha synonte të paraqitej në Vlorë me një rrugë të re në proces. Nga ana tjetër, ka qenë shtysa prej mikut të tij Fahri Balliu, që komandonte "Alpine"-n në Shqipëri përmes administrators shqiptare Blegina Agolli, kunata e tij, për të marrë sa më shpejt në dorëzim këtë tender me vlerë të konsiderueshme.

inën në mes. Ura kishte rënë. Ka një cilësi jashtëzakonisht të dobët. Ju mund të shkoni atje. Ajo rrugë është bërë në baltë. Nuk ka stabilizantë.

Krahu tjetër ishte duke u asfaltuar dhe vijëzuar, pra ishte duke u mbaruar.

Dukej bukur pa u përdorur, kur të përdoret do ta shikoni kur të bëhet gropa-gropa. Po bëjmë shtesë 17,3 milionë euro dhe një nga zërat që po justifikohet kjo gjë është se do të shtohet stabilizanti, por atje në rrugë ishin vendosur edhe vijat e bardha. Ku do të shtohet stabilizanti?

Kaq garanci ka pasur kjo firmë, ndërkohë që 99,9 për qind e firmave të tjera nuk kanë marrë lekët e rrugëve që kanë kryer dhe kanë qenë me preventiv të fiksuar. Kaq garanci ka kjo firmë që investon 17,3 milionë euro pa kontratë dhe pa projekt? Cila qenka kjo firmë, që ka këtë garanci pa pasur një lidhje direkte me Kryeministrin dhe me sekserët e tij?

Kjo gjë është shumë qesharake. Këtu kuptohet që 17,3 milionë euro shkon te sekseri i qeverisë.

Jemin Gjana - Kush është dakord me projektin në parim? Dakord.

Miratohet.

Neni 1.

Miratohet.

Neni 2.

Miratohet.

Kush është dakord me projektin në tërësi?

Miratohet.

Mbledhja mbyllet.

Higjenë e garan tuar nga

ALPEN PULITO

Dezinfektim Deratizim Dezinsektim

Firme Pastrimi, Sherbime speciale pastrami,Pastrim dyshemeje te çdo lloj siperfaqeje, Produkte pastrimi, Sherbime DDD Makineri pa pastrimi, Au isje-aksesore to vinc me Cel 0682009101 ose 0683055364 qera info@alpenpulito.al - www.alpenpulito.al

4

E enjte, 5 korrik 2012

POLITIKE

Berisha-Ramës: Hiq imunitetin, mos dëgjo miliarderët

K

ryeministri Sali Berisha ftoi liderin e Partisë Socialiste që të votojë ligjin për heqjen e imuniteteve për zyrtarët e lartë e të "mos dëgjojë më këshillin e miliarderëve të partisë, por zërin e socialistëve të thjeshtë".

Gjatë mbledhjes javore të Qeverisë Berisha këshilloi gjithashtu Ramën që "të mos dëgjojë nënkryetarin në hije të PS, që mbron pasuritë e tij, aspak të qytetarëve, të bëjë

zgjedhjen midis imunitetit të Tom Doshit dhe interesave të ngushta të socialistit që ka 20 vjet që e voton e robtohet pas tij". Më pas shefi i ekzekutivit foli edhe për shoqëri që shet klikime online në këmbim të pagesës që sipas tij është përdorur nga kryesocialisti: "blejnë klikime, 3 euro një mijë klikime", tha Berisha. "Pas një qendër që shiska klikime dhe kështu na u bë edhe

kryebashkiaku më i votuar", shtoi më pas ai duke iu referuar Ramës. Më pas kryeministri pranoi se "ekonomia shqiptare nuk është pa vështirësi". Ajo "përballet me vështirësi serioze", shtoi ai duke dhënë edhe një shembull: "Prodhimi i energjisë mujore nga marsi 2011 në mars 2012 shënoi një rekord të ulët katastrofal të paparë ndonjëherë".

Kryetari i komisionit të Jashtëm komenton deklaratat e kreut të PS

Fatos Beja: Nuk ecet më me ultimatumet e Ramës "Pavarësia e Kosovës, plani "Ahtisari" sjell stabilitet në rajon

TIRANE

D

eputeti i PD, njëkohë sisht edhe kryetari i Komisionit të Jashtëm ka komentuar fundin e pavarësisë së mbikqyrur në Kosovë, si dhe deklratën e kryesocialistit Edi Rama për të mos hyrë në zgjedhje me Ristanin.

Dy ditë më parë Kosova i ka dhënë fund pavarësisë së mbikqyrur. Si e vlerësoni?

Unë besoj se mediat e kanë ndjekur reagimin nga pala shqiptare, dhe e ka përgëzuar Kosovën për këtë në ecurinë e saj drejt sovranitetit të plotë. Çdo gjë është në kuadrin e parashikuar të planit Ahtisar. Kosova dhe Shqipëria si dhe vendet e

Lajmi Deputeti demokrat Fatos Beja ka pohuar gjatë një interviste se kryesocialsiti Edi Rama duhet t'i lërë ultimatumet, dhe të bashkëpunojë me Partinë Demokratike për të mos humbur statusin e vendit kandidat

tjera që kanë mbështetur njohjen e Kosovës e kanë mbi bazën e planit Ahtisar. Është një domosdoshmëri që të gjitha palët Kosova, Serbia dhe shtetet e BE-së, por dhe më gjerë ta mbështesin këtë plan për të garantuar qetësinë në Ballkan. Çdo të thotë ky plan?

E para një herë duhet të kuptojmë, edhe nëpër media është folur për variante të ndry-

Në foto: Fatos Beja

shme që diskutohet me plane të ndryshme, qoftë nga Beogradi apo të tjera. I rikthehem këmbnguljes mbi planin Ahtisar, i cili ka qenë një plan ndërkombëtar, që i ofrohet shqiptarëve dhe serbëvë, çka do të të thotë që mbron të dy popujtë në Ballkan.

Kosova e ka zbatuar planin Ahtisar, dhe tani që është në fund fare, në Mitrovicë, të vihet në diskutim. Pani është një.

Shumë e rendësishme që ta kuptojmë këtë. Është shumë e domosdoshme, ashtu si marrëveshja e OHRIT në Maqedoni të zbatohet deri në fund.

Janë plane ndërkombëtare.

Shqiptarët i kanë pranuar ato në emër të qetësisë së rajonit, dhe të së drejtës për të ecur përpara bashkarisht, në gritjes së standaritit dhe vendosjes së paqes në Ballkan.

A mendoni se do të respektohet ky paln, kur dimë edhe synimet e Serbisë?

Ka përpjekje për të shkuar atje ku ishim, tek lufta, tek qëndrimet e të njëjtës plan. Plani Ahtisar dhe Ohrit janë plane ndërkombëtar. Prandaj e ritheksoj, këmëbngul në të mirën që ka për rajonin, jo vetëm për shqiptarët zbatimi i këtyre dy planeve. Për t'u kthyer tek pyetja juaj, në kuadër të këtij plani pa asnjë dyshim është shkuarja shkallë- shkallë të Prishtinës drejt sovranitetit të plotë. Në mënyrë që ky plan të zbatohet nga Prishtina, në mënyrë që të drejtat, të gjitha të drejtat e qytetarëve të Kosovës të respektohen dhe të ketë garanci për unitetin kombëtar. Kosova tani duhet të eci drejt shkallës së nor-

maliteit, në të mirë të të gjithë qytetarëve të saj. Jemi në zbatim të tij. Tashmë 25 shtete që përfaqësohen në këtë komunitet ndërkombëtar që të tërë kanë shprehur arritjet e Prishtinës deri më sot. Kanë shprehur besimin që tani nuk kanë nevojë më për instrumenta ndërkombëtare për qeverisjen e Kosovës, që do të thotë se qytetarët e Kosovës nëpërmjet zgjedhjeve ligjore, të lira, të drejta brenda standarteve europiane të zgjedhin ata që qeverisin në nivel kombëtar, në nivel të çdo kumune.

qiptare dhe komisioni nga ana e BE, për ecurinë e zbatimit të marrëveshjes stabilizim asocimit, ku ka detyra konkrete ku po punohet nga të dyja palët. Në këtë kuadër diskutohet në përgjithësi midis ne dhe BE kriteri politik, që është me tej se stabilizim asocimit, por funksioni real dhe i vërtetë i këtij takimi, është monitorimi, ndjekja e zbatimit të marrëveshjes së stabilizim asocimit.

Si i shikoni deklaratat e kryetarit të PS-së, Rama se nuk duhet të shkojmë në zgjedhje me këtë KQZ? Them të drejtën e kam ndjekur me vëmendje kryesocialistin Edi Rama gjatë mbledhjes së grupit. Më ka befasuar në një farë kuptimi, sepse në qoftë se Parta Socialiste do vërtetë një zgjidhje të një pro-

Jemi tre muaj përpara marrjes së statusit, dhe tani keni takimin më 11 dhe 12 korrik. Si mendoni se do të shkojë ky takim?

Ka dy nivele që mblidhet Shqipëria me BE, një është në nivel ekzekutiv mblidhet me përfaësuesit e BE dhe të Komi- Kosova e ka zbatuar planin sonit Europian, Ahtisar, dhe tani që është në dhe e dyta është në nivel par- fund fare, në Mitrovicë, të vihet lamentar, që është komunite- në diskutim. Pani është një. ti i përbashkët Shqipëri- BE, i cili do të mblidhet në 11-12 ko- cesi shumë të rëndësishëm, që rrik. Në të dyja këto raste shiko- ofron garanci për PS dhe dhe het ecuria e vendit në të gjitha Partinë Demokratike, por siveprimet mbi marrëveshjen e domos për opozitën në stabilizim asociimit. Duhet të zgjedhje, nuk duhet të eci me theksojmë se tek ky takim me ultamutume. Është një histori parlamentarët do të shikohet e përsëritur. Në një deklaratë ecuria që ka bërë qeveria sh- shumë serioze thuhej se "ne

ALBA TECH SYSTEM HP DX5150

+

Monitor 17” Â Â Â Â Â

Procesor AMD Athlon 64 2.19 GHz 512 MB RAM 80 GB HARD DRIVE DVD - Rom Mouse dhe Tastjerë

Rr. Haxhi Dalliu, P. 16, Shk. 1, Ap. 2, përballë "ProCredit Bank" Tirane - Albania Tel: 04 22 43 299 Cel: 067 400 31 38

nuk do të njohim zgjedhjet nëse nuk ndryshohet KQZ, kjo apsolutisht çon në bllokime të reja, nuk çon në një nxitje për të kapërxyer, pse? Ne kmei një një kod që është miratuar me konsensus nga të dyja palët për atë gjendjen që është sot ai kod. PD dhe PS kanë firmosur për këtë kod që ekziston sot, dhe kanë votuar për këtë kod. Çdo sugjerim që vjen nga ODIHR për të rritur garancinë që të dyja të dyja palët i vlerësojnë pozitivisht mund të punohet për të ecur përpara, dhe kjo është bërë me këtë reformë. Ka pas përpjekje nga të dyja anët për disa ndryshime dhe kanë ecur përpara. Nëse vë si kusht të ndryshohet, sepse në atë komision është filani, atëherë kjo apsolutisht kjo nuk ka një vullnet nuk është një dëshmi i vullnetit për të ecur bashkarisht drejt një standarti të mbështetur nga ata. Dhe në këto raste, çfarë ndodh? Ngelet ajo që është.

Nëse flitet me ultimatume atëhere, atëhere pritshmëria është ashtu siç kanë qenë ultimatumet e mëparshme që janë shkrirë dhe janë bërë zero, dhe ky ultimatum s'mund të ketë shanse për të qëndruar si i tillë. Nëse duan vërtetë të ketë progres do vullnet për t'u ulur, siç u deklarua nga pala tjetër. Nëse ka fullnet për të gjetur një zgjidhje, e gjen. Ky model që ekziston në KQZ nuk bëhet fjalë për ata njerëz që kanë një mandat të caktaur, ky model është bërë nga të dyja palët. Ka ndryshime për lëvizjet e fundit që kanë qenë model me konsensus, e përsëris, dhe me votime dhe nuk mund të shkohet me ultimatume. Nuk do të ketë vijimësi pozitive, atëhere t'i lëmë ultimatumet.

E enjte, 5 korrik 2012

5

POLITIKE

Nano uron Obamën, i hakërrehet Berishës dhe Ramës

D

uke i uruar SHBA-së 236 vjetorin e Pavarësisë si shembulli i vlerave të demokracisë dhe lirisë, Lëvizja Nano për Socialistët tha në një deklaratë për shtyp se Shqipëria duhet t'i largohet regjimit postkomunist të Sali Berishës dhe për këtë nevojitet bashkimi i opozitës.

"Bashkimi i Opozitës është domosdoshmëri politike dhe historike në mënyrë që ne të gjithë faktorët dhe

aktorët opozitarë së bashku ta rikthejmë Shqipërinë në axhendën e zhvillimit dhe integrimit të shëndetshëm dhe të qëndrueshëm në realitetet, standardet dhe vlerat euroatlantike", deklaroi Nano.

Përmes Lëvizjes së tij, Nano tha se Kryeministri Berisha është i paaftë për të kryer detyrat e përcaktuara nga SHBA dhe Partnerët e tjerë Europianë dhe shembulli më i fundit për këtë, sipas tij,

është zgjedhja e Presidentit. "Me populizmin e pseudorritjes së pagave e pensioneve, përballë alarmit të mbingarkesës së borxhit sovran e të mosrritjes së qëndrueshme ekonomike, regjimi i Berishës na ka sjellë në buzë të greminës. Sali Berisha nuk konkuron dot me askënd, as me ritmin e integrimit të vendeve të rajonit", thuhet në deklaratën e Lëvizjes Nano për Socialistët.

Seanca parlamentare

Qeveria bllokon punimet e Kuvendit

TIRANE

Q

everia po bllokon punën e Kuven dit të Shqipërisë. Mungesa e buxhetit të rishikuar në Kuvendin e Shqipërisë, ka penguar mbledhjen e sotme të seancës plenare. Burime zyrtare pranë Kryesisë së Kuvendit kanë bërë me dije se nënkryetari dhe anëtari i Konferencës së Kryetareve Namik Dokle ka kërkuar "që nëse nuk vjen buxheti i rishikuar në komisionet paralemntare, seanca e ardhshme nuk do të zhvillohet". Kërkesa e deputetit socialist Namik Dokle ka kaluar me konsensus në konferencë, duke sjellë realisht edhe mos zhvillimin e seancës parlamentare. Por kjo nuk dihet për sa kohë do të zgjasë, ndaj po bllokohen edhe miratimet e ligjeve të tjera që kanë marrë "ok" në komisionet parlamentare.

Gazeta "Shqiptarja.com" ka mundur të

kontaktojë me ministrin e Finacave për këtë vonesë, por ka qenë e pamundur marrja e një përgjigje zyrtare nga zoti Ridvan Bode. Vetë ministri si fillim ka këkruar që të shkojë buxheti i rishikuar

në Kuvend në muajin maj, më pas ka kërkuar në fund të 6 mujorit, çka do të thotë se duhet të mbyllej në fund të muajit qershor. Pak ditë më parë ministri i Financave Ridvan Bode deklaroi se qeveria do të rishikojë buxhetin e viti 2012. Sipas ministrit Bode do të rishihen zhvillimet e gjashtë mujorit të parë si dhe perspektiva për pjesën e mbetur të vitit në një kontekst konkret faktik.

Do të rishikohet kuadri makroekonomik i vendit si dhe mundësitë për përmbushjen e objektivave të 2012-ës në përputhje me zhvillimet globale rajonale dhe për më tepër zhvillimet konkrete në ekonominë shqiptare. Por mesa duket qeveria pritet që të bëhen edhe privatizimet e fundit për të mbushur arkën e shtetit, për të mbajtur edhe disa nga premtimet e dhëna.

Aq më tepër që jemi duke u futur në një vit elektoral.

Deputetët demokratë, kërkesë zyrtare ministrit të Mbrojtjes

Edhe PD llogari Imamit për ushtrinë Partia Demokratike i ka kërkuar Imamit që deri të mërkurën të dërgojë përgjigjet për pikat e rendituara. Organizimi i Forcave të Armatosura kanë qenë pikat ku kanë përqëndruar kërkesën

TIRANE

Takimi

FERNADA CENKO

D

eputetët e Partisë Demokratike Luan Skuqi dhe Fatos Hoxha i janë drejtuar ministrit të Mbrojtjes me një shkresë ku i kanë kërkuar dhënie informacioni për Forcat e Armatosura. Të dy këta deputetë janë në grupin e punës, me cilësi për të hetuar institucionet që kanë lidhje me sigurinë në vend. Në cilësinë e anëtarit të komisionit të Sigurisë ata i kanë kërkuar informacion Imamit për shpërndarjen e Forcave të Armatosura dhe informacion të plotë mbi kapacitetet operacionale që ka FA. Kjo kërkesë ka ardhur një ditë pasi Partia Socialsite ka hyrë në ministrinë e Mbrojtjes për të marrë informacion mbi zbatimin e lligjit, dhëninen e gradave.

Kërkesa e demokratëve është protokollluar ditën e djeshme

Gjoni hyn tek Imami, kërkon informacion

P

as takimit me sekretarin e Përgjithshëm të Ministrisë së Mbrojtjes, deputeti socialist, Ilir Gjoni, deklaroi se opozita kërkon një komision mbikëqyrës për verifikimin e disa veprimtarive të kësaj ministrie "Ne do të përpiqemi dhe do të flasim me dokumente mbasi të verifikojmë në vend të gjithë dokumentacionin e nevojshëm për hyrjet, daljet, shitjet armatimeve apo qoftë dhe blerjet e dyshimta që ne kemi informacion por që ka nevojë për t'u verifikuar", është shpreh Ilir Gjoni.

Fatos Hoxha në Kuvendin e Shqipërisë.

LETRA

Gazeta "Shqiptarja.com" ka mundur që të zbardh letrën që deputetët demokratë i janë drejtuar ministrit Imami për të marrë planin e plotë të shpërn-

darjes së Forcave të Armatosura të Shqipërisë, kapacitetet dhe aftësitë operacionale që kanë forcat tona të armatosura por dhe gjithë problematika që lidhet me këto çështje.

Burime nga Parlamenti sqaruan për gazetën, se në shkresën

zyrtare të dërguar kreut të mbrojtjes i kërkohet që brenda ditës së mërkurë të paraqitet informacion i plotë mbi atë çka është kërkuar edhe pse ligjërisht ministria ka afat dy javë për të dhënë përgjigje. Burime sqarojnë se kjo është një

kërkesë normale kontrolli që bëhet nga nënkomisioni i ngritur pranë Komisionit të Sigurisë. Letra është firmosur nga deputetët e Partisë Demokratike, Fatos Hoxha dhe Luan Skuqi të cilët janë anëtarë të Komisionit të Sigurisë dhe

njëherësh të nënkomisionit të ngritur prej tij. Kërkesa e tyre vjen pas asaj të ligjvënësve socialistë. Më herët kanë qenë socialistët të cilët kanë kërkuar që ministri Imami në kuadër të mjedisit të ri gjeopolitik të krijuar në Shqipëri pas anëtarësimit në NATO të japë informacion mbi mbikëqyrjen e kapaciteteve operacionale të FA-së dhe programeve të hartuara lidhur me modernizimin e armatimit dhe pajisjeve që do të përdoren në kuadër të detyrave të përbashkëta me Aleancën e Atlantikut Verior, mbikëqyrjen e zbatimit të buxhetit në funksion të përmbushjes së objektivave të Forcave të Armatosura, mbikëqyrjen e veprimtarisë së ndërmarrjes Meiko dhe administrimin e fondeve që rrjedhin prej këtij aktiviteti nga ana e Ministrisë së Mbrojtjes, mbikëqyrjen e Shërbimit Informativ Ushtarak, zbatimin e legjislacionit apo objektivat dhe funksionimin e tij.

6

E enjte, 5 korrik 2012

POLITIKE

Sekui: Ka shanse për statusin e vendit kandidat

N

ë takimin konsultativ mes qeverisë shqiptare dhe Komisionit Evropian, ambasadori Etore Sekui dha një dritë jeshile për Shqipërinë për marrjen e statusit të vendit kandidat. Diplomati i BE nënvizoi se mundësia për përgjigje pozitive ekziston, por shtoi se ka mbetur pak kohë për përmbushjen e 12 prioriteteve, raporton Vizion Plus. “Një rekomandim pozitiv për statusin e kandidatit është akoma i mundshëm. Koha është e

shkurtër dhe vullneti i forte politik nga të gjitha palët është esencial që Shqipëria të ecë përpara drejt Bashkimit Evropian. Ju mund ta kryeni ketë, ne do të vazhdojmë t’ju mbështesim, por vendimet merren vetëm nga ju,” u shpreh Sequi. Ambasadori theksoi gjithashtu rëndësinë e përfundimit te reformës zgjedhore, ndërkohë qe ministrja e Integrimit, Majlinda Bregu akuzoi opozitën për bllokimin e saj. Madje sipas zonjës Bregu,

PS po mban peng edhe kufizimin e imunitetit.

Ajo që nuk komentuan palët ne këtë tryeze ishte draft dokumenti që pritet të votohet në 12 korrik ne Bruksel nga komiteti i stabilizimasociimit Shqipëri- BE. Deklarata me 8 pika shpreh qartë zhgënjimin e Brukselit për mungesën e zgjedhjes se një presidenti konsensual ashtu sikundër inkurajohet kreu i ri i shtetit, Bujar Nishani të bëhet garant i pavarësisë se institucioneve.

Kryeministri në mbledhje qeverie: Rris pagat e pensionet për 820 mijë familje

Sali Berisha gënjen për familjet Raporti i INSTAT: Kryeministri gabon, sipas censusit janë 740.256 familje. Shefi i ekzekutivit rriti shifrën me 11 për qind, ndërkohë që INSTAT fut te shifra e ulët edhe familjet e huaja

Lajmi Kryeministri Berisha deklaroi dje në mbledhje qeverie se do të rrisë pagat dhe pensionet për 820 mijë familje në Shqipëri. Në fakt, e ka rritur në mënyrë fiktive këtë shifër me 11 përqind, sepse sipas censusit 2011 të realizuar nga INSTAT, në Shqipëri ka vetëm 740.256 familje, dhe këtu janë përfshirë edhe familjet e huaja që jetojnë në vendin tonë

TIRANE

ANILA BASHA

K

ryeministri Sali Ber isha ka bërë një gafë në mbledhjen e sotme të qeverisë duke dashur të rrisë efektin e rritjes së pagave dhe pensioneve. Shifra e dhënë nga shefi i ekzekutivit, është se nga vendimi i qeverisë do të përfitojnë 820 mijë familjet shqiptare në rritjen e pagave dhe pensioneve. Pa dashur të besojmë se kryeministri e ka bërë me dashje këtë "lapsus" ekonomik, iu referuam censusit të fundit të INSTAT, të dhjetorit të vitit të kaluar. Sipas raportit që është hedhur në faqen zyrtare të instat www.instat.gov.al

Faksimile e raportit të INSTAT ku deklarohen 740.256 familje rezulton se në Shqipëri, familje shqiptare dhe të huaja janë 740.256 të tilla. Madje edhe të

huajt. "Unë jam marrë shpesh me këtë çështje, thotë Ilir Beqja, kordinator për programin në

Partinë Socialiste, kur e pyesim nëse është e vërtetë shifra e dhënë nga INSTAT, apo shifra e dhënë nga kryeministri. - Nuk është hera e parë që kryeministri Berisha kërkon të manipulojë me shifrat ekonomike. Nuk është e paqëllimtë që ai e rrit shifrën e familjeve shqiptare me 11 përqind, nga 740 mijë familje, në 820 mijë të tilla. Do të krijojë perceptimin publik, se rritja e madhe ekonomike dhe sukseset e kësaj qeverie, po e përmirësojnë jetën e qytetarëve shqiptarë. Por edhe kur do të bëjë këtë gjë, gënjen" tha dje për shqiptarja.com, Ilir Beqja.

Dhe siç duket qartë nga dy faksimilet që publikohen te shqiptarja.com, e para është marrë nga siti zyrtar i Këshillit të Ministrave, www.keshilliministrave.al. Berisha ka thënë: "Vendimi një shpërblim i merituara në 100 vjetorin e Pavarësisë për 820 familjet shqiptare. Kjo rritje tejkalon me 3-5 herë indeksimin apo

Faksimile e njoftimit të Qeverisë ku Berisha flet për 820 mijë familje inflacionin e këtij viti", vlerësoi Berisha, sa i takon një çështje të tillë". Madje këtë e ka konsideruar si një sukses në vazhdën e politikës së rritjes së pagave dhe pensioneve. Nuk dihet nëse kjo shifër është dhënë që këto institucione të rrisin artificialisht, ndryshe nga INSTAT të dhënat e familjeve shqiptare. Apo nëse kryeministri Berisha ka rënë dakord që censusi i vitit të kaluar, është shumë problematik, ashtu sikurse e kanë konsideruar shumë aktorë dhe faktorë politikë. Por Berisha e ka ndryshuar këtë shifër nga dy do-

kumentet zyrtare, duke e krahasuar atë që gjendet në www.instat.gov.al. Kontaktuam dje në mbrëmje me drejtoreshën e INSTAT Ines Nurja. "Të lutem, jam në një darkë familjare, nuk mund të them saktë shifrën e familjeve në Shqipëri" thotë zonja Nurja pasi merr informacion për shifrën e dhënë nga kryeministri, dhe atë që është shënuar te INSTAT. Zonja Nurja premton se ditën e sotme, do të na e sqarojë këtë gjë, nëse ka gabuar INSTAT me censusin, apo nëse e ka ngatërruar kryeministri.

Koment

Shqiponjat fluturojnë ulët

NGA

PREÇ ZOGAJ

vijon nga faqja 1 ...president me mbështjes sa me të gjerë, mundësisht konsensual. Por edhe po të kishte patur diçka vetjake në ravgimin e ambasadorit, ka sërish arsye pra për t’u shqetësuar me shijen që ka lënë në marrëdhëniet mes dy vendeve mënyra e zgjedhjes së presidentit të Shqipërisë. As kaq nuk bënte dot Shqipëria, që të kënaqte një ekzigjencë fisnike dhe modeste të Uashingtonit për zgjedhjen e Presidentit të saj, kur një gjë e tillë i vlente vetë Shqipërisë parasëgjithash! E kupton kushdo se konsiderimi me përparësi i një sugjerimi amerikan dhe europian, që

përkon kaq dukshëm me të mirën publike të vendit, nuk është sjellje yesmanësh, por zotërinjsh. SHBA dhe Europa nuk na kanë kërkuar ta zgjedhin ata presidentin tonë, por u kanë këkruar palëve politike në Shqipëri ta zgjedhin së bashku. Partneriteti me perëndimin është një interes kombëtar që qëndron mbi ambiciet apo nevojat vetjake të çdo politikani. Me këtë vizion, Berisha dhe Meta, bashkë me shefin e opozitës zotin Rama, kishin për detyrë edhe ta zgjidhnin presidentin duke evituar çdo krizë të kotë, edhe ta “shisnin”, në kuptimin që të nxirrnim disa përfitime për vendin nga procedura e ndjekur dhe produkti i saj.

Për fat të keq nuk kemi çfarë shesim. Në vlerësimin e SHBA dhe Europës zgjedhja e Presidentit konsiderohet një shans i humbur për Shqipërinë. Shqiponjat fluturuan ulët edhe kësaj radhe. Pavarësisht justifikimeve, politika matet me produktin. Në këtë kontekst kryeministri Berisha, si për t’u dhënë të drejtë kundërshtarëve të tij më të egër dhe si për t’u ekspozuar para Uashingtonit e Bruskelit se dominohet në punën e tij nga problemet e posteritetit vetjak, domethënë të së nesermes vetjake, çfarë është hendikapi

më i madh dhe më i dëmshëm për një lider politik, zhgënjeu sërish në dëshirën e tij për ta pasur të vetin Presidentin, kur fare mirë mund ta bashkëndante me opozitën, duke e shkëmbyer këtë “lëshim” me një arritje të rëndësishme për Shqipërinë në 100 vjetorin e shtetit shqiptar, siç do ishte marrja e statusit të vendit kandidat në BE dhe forcimi i mëtejshëm i lidhjeve me SHBA. Nga ana e tij, Ilir Meta e përfundoi lojën e madhe që nisi si të mos e kishte filluar fare. Rrjedhimisht mbeti ai që ishte për Brukselin dhe nuk hap dot asnjë derë për vendin e tij atje. Presidentit të ri Bujar Nishani i duhet të punojë disa fish më shumë për të kompensuar sadopak humbjet që i kanë shkaktuar vendit në planin ndërkombëtar ata që e bënë President.

Në shprehjen e shgënjimit të tij, Ambasadori Arvizu u foksua te grupi i vogël presidentbërës, duke përfshirë në treshe, bashkë me Berishën dhe Metën, edhe kryetarin e PS-së, zotin Rama. Kjo futje në një thes, siç themi ne shqiptarët, pa bërë qoftë edhe kalimthi diferencimin e roleve që ka luajtur njëri dhe tjetri, nuk mund të mos jetë befasuese. Do të ishte sipërfaqësore dhe

madje brutale që në raport me produktin përfundimtar të presidencialeve, kryetari i partisë më të madhe të opozitës të vihet në një rend me krerët e shumicës, thjesht sepse është ulur me ta disa herë si palë në përpjekjen për të arritur një marrëveshje për një president konsensual. Ka plot njerëz në Shqipëri dhe në opozitë gjithashtu që kanë pretenduar një rol më aktiv të shefit të opozitës në tryezën e dytë kur palët u ulën si të barabartë. Rama nuk mund të bënte propozime kur ishte në fuqi kandidatura e njënashme e Zaganjorit, por pas dorëheqjes së këtij të fundit opozita duhej të kishte listën e saj me emra nga disa fusha. Emrat flasin më mirë se teoritë dhe fjalët e bukura se si duhet të jetë kryetari i shtetit apo një zyrtar tjetër i lartë. Emrat ekspozojnë ekzgjencat, kulturën dhe botkuptimin e liderit për meritokracinë. Për të ruajtur metaforën e shkrimit tonë, do të thoshnim se emrat tregojnë konkretisht nëse shqiponjat fluturojnë lart apo ulët. Mungesa e propozimeve në tryezën e dytë nga Rama ka lënë përshtypjen e një ndarjeje “rolesh”, ku njëra palë të zgjedhë pres-

identin, palë tjetër të mbahet pas parimit të konsensusit, duke mbetur secila e kënaqur në pozicionin e vet.

Madje në këtë vijë arsyetimi kemi dëgjuar e lexuar deklarata edhe më të avancuara në lidhje me njëlloj preference të heshtur të opozitës për Nishanin. Të gjitha këto janë të diskutueshme, por ka qënë e qartë dhe e dukshme për të gjithë se Rama u përpoq shumë për një zgjidhje konsensuale, pra për zgjidhjen e sugjeruar edhe nga partnerët tanë amerikanë dhe europianë, deri duke manifestuar një protagonizëm që nuk është në natyrën e opozitës në raste të ngjashme. Ambasadori amerikan dhe publiku i gjerë bashkë me të kuptojmë një gjë që Berisha ka qenë dhe vazhdon të jetë “imun” ndaj kritikave apo sulmve që i vinë nga SHBA. Kurse shefi i një opozitë perendimore, siç është opozita shqiptare dëmtohet nga këto kritika, kur janë kështu, të rrumbullakosura. Mendoj se opozitën dhe kreun e saj e ndihmojnë me shumë sugjerimet dhe pretendimet konkrete, që përcillën në takime të mbyllura, por edhe në deklarata të hapura po të jetë nevoja.

E enjte, 5 korrik 2012

7

POLITIKE

Çimento, Kusari: Zgjodhëm Greqinë në vend të Shqipërisë

Z

v/kryeministrja e Kosovës, Mimoza Kusari Lila, njëkohësisht ministre për Tregtinë dhe Industrinë, ka pranuar se vendimi për të rritur taksën e çimentos me Shqipërinë ka ardhur pas premtimit të kushtëzuar të Greqisë për të votuar në favor të një ndihme për Kosovën nga BERZH si dhe anëtarësimit të vendit në këtë organizatë. Pohimet konfidenciale të Kusari Lilës kanë ardhur gjatë pyetjes së

saj në Komisionin parlamentar për Ekonominë. Ministrja prej kohësh është vënë në qendër të shumë kritikave për vendimin e saj dhe akuzohet se ka monopolizuar tregun e çimentos në Kosovë ndërsa dëmtimi më i madh shkon për ekonominë shqiptare nga ku ndërtuesit e tregtarët kosovarë importonin më shumë. Deputeti i LDK-së, Lutfi Zharku, ka akuzuar ministren se me

këtë vendim ka favorizuar kompaninë greke Titan që është pronare e fabrikës së çimentos së Sharrcemit. Kjo e fundit sipas Zharkut nuk ka as kapacitetin për të mbuluar tregun. Edhe deputeti i Vetëvendosje, Visari Ymeri, tha se Sharrcemi nuk duhej të ishte privilegjuar, aq më tepër që sipas tij është pronë e një kompanie që vjen nga një vend si Greqia që ende nuk e ka njohur Kosovën.

Ristani, kryetar i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve Lajmi Kryetari i KQZsë, Arben Ristani deklaroi mbrëmë se institucioni që ai drejton mori vendim të gabuar për të futur në numërim votat e hedhura gabim për zgjedhjet vendore të 8 majit 2011. Ristani tha se menduan që të numëronin ato vota që hodhën votuesit, duke përmbysyr rezultatin për Tiranën

TIRANE

ALFRED PEZA

K

reu i KQZ-së, Arben Ri stani, pranoi mbrëmë në "Vizion Plus", pas mëse një viti, se institucioni që ai drejton kishte gabuar me vendimin e ndërmjetëm për votat e hedhura gabim për zgjedhjet vendore të 8 majit 2011.

Keni 1 vit, që pas zgjedhjeve të 8 majit që i jeni shmangur emisioneve të tilla, ku në mënyrë të thelluar ju të përgjigjeni në lidhje me mënyrën si u menaxhua procesi i 8 majit, vendimmarrja e KQZ, ato le të themi presione që janë normale në punën e një komisioni si KQZ apo kryetarit të saj.

Ka qenë koshiente apo?

Unë besoj se analiza e zgjedhjeve të 8 majit është bërë e plotë dhe ne nuk i jemi shmangur. Unë nuk e kam as zakon që ti shmangem debateve, jo vetëm unë, por as kolegët dhe zëdhënësi i KQZ. Kemi qenë gjithmonë në bashkëpunim me median dhe publikun për të sqaruar detajet.

Por pas asaj sigurisht ishte dhe një punë e lodhshme, vërtet na takonte dhe njëfarë pushimi.

Por nuk është se kemi pasur ndonjë kërkesë. Ashtu erdhën në mënyrë të natyrshme gjërat pa ndonjë plan në këtë sens.

Ka mbetur ndonjë gjë pa thënë nga 8 maji?

Pa thënë jo, por ndoshta për ta theksuar. 8 maji të

Vendimi i KQZ për 8 majin, i gabuar Ndjesa për vendimin e ndërmjetëm për zgjedhjet vendore veçantë kishte zgjedhjet në Tiranë. Besoj se në ato vështirësi që u vu KQZ, nga gjithë eksperienca dhe njohuria që kam, do ishte vendosur çdo komision në çdo vend të botës në rast se në sasi aq e madhe votash të numëruara, 250 mijë afërsisht, për dy kandidatët kryesorë, do ishin ndarë me më pak se 100 vota. Dhe në Amerikë kur ka ndodhur komisionet janë vendosur në vështirësi të madhe. Madje ata përdorin një shprehje, i konsiderojnë mbijetues, aq e fortë është lufta që krijohet në raste të tilla. Kështu që konsiderohen të mbijetuar komisionet zgjedhore në këto raste. I'u garantoj që çdo komision zgjedhor në çdo vend të botës

këtë sepse raporti i OSBE/ ODIHR nëse i lavdëroi këto zgjedhje, gjëja kryesore për të cilat i lavdëroi ishte transparenca. U theksua që ishin zgjedhje transparente. Dhe në rastin konkret kjo transparencë na ka ndihmuar për imazhin e komisionit.

Ka pas dhe kritika.

Kush ka qenë kritika më e drejtë?

Sigurisht ka pasur dhe kritika. Kritika krysore dhe që është e vërtetë dhe e drejtë, në fakt është dhe kritika e vetme, po të shohësh raportin, është dhënia e vendimit të ndërmjetëm që ne bëmë para se të mbaronim procesin e numërimit të votave në kutitë

Nëse do të kishim një vendim të ndërmjetëm më të plotë dhe më të arsyetur ndoshta nuk do vinte konkluzioni që u veprua në mënyrë të paqartë. Ky është i vetmi moment kritik. do ta kishte mallkuar ti binte ky lloj fati.

Dhe ju e mallkuat?

Për ne do ishte lehtësim shumë i madh që kushtdo nga kandidatët që fitonte, të fitonte mbi 200 vota dhe do ishin gjithë palët të kënaqura me njëri-tjetrin.

Po kur hymë në atë zonën me 10 vota?

Pastaj ky është përballja me presionin që iu krijua KQZ, por besoj se ajo që na shpëtoi ka qenë transparenca. Gjatë gjithë punës sonë i kemi kushtuar shumë vëmendje transaprencës dhe jemi krenar për

e gabuara. Vendimi kur u dha, u dha i paarsyetuar në mënyrë të plotë se ne ishim në vazhdën e punës dhe u menduam që të kishim një vendim të plotë dhe të arsyetuar. Sikur t'i kthehesha dhe një herë atij momenti, por dhe sikur të mos ishte tensioni dhe presioni i momentit mbase do të kishim dalë me një vendim më të arsyetur në atë moment dhe që nuk do shkaktonte atë pasojë që erdhi. Aty u dha kritika, u tha dhe nga institucionet ndërkombëtare që vendimi ishte i paqartë. Kjo ishte për mua e vetmja kritikë dhe e vetmja gjë që qëndron dhe që mund të ishte më e mirë.

Po kritikëve që thanë se ka qenë vendimmarrja juaj dhe mënyra si u drejtua KQZ që kaloi fitoren nga Edi Rama me 10 vota të Lulzim Basha? Çëshjta që shtohet është a duhet të numëroheshin fletët e votimit në kutinë e gabuar apo jo?

Besoj për këtë nuk ka më asnjë lloj diskutimi dhe nuk kishte as në atë kohë. Sepse është fare e qartë se vullneti i shprehur nga zgjedhësit pavarësisht kutisë, duhet të lexohet.

I vetmi problem që ka qenë ishte vetëm se veprimi që bëri KQZ duhet ta bënte në atë moment, apo në momentin e shqyrtimit të kërkesave ankimore. Kishte të bënte thjesht me momentin procedural por jo me faktin nëse duhet të numëroheshin apo jo fletët e votimit në kutinë e gabuar. Për këtë jemi koshient se as u vu në diskutim, as është pjesë e raportit. Problemi ishte momenti procedural kur u bë dhe mënyra si operoi KQZ. Nëse do të kishim një vendim të ndërmjetëm më të plotë dhe më të arsyetur ndoshta nuk do vinte konkluzioni që u veprua në mënyrë të paqartë. Ky është i vetmi moment kritik.

Një nga pyetjet që u bë në atë kohë është "po nëse zoti Basha do ishte 10 vota në avantazh, KQZ do bënte të njëjtën gjë për zotin Rama dhe do kalonte mandati..."?

Nëse do kërkohej nga subjekti politik sigurisht që do ishim të detyruar ta bënim dhe

Në foto: Arben Ristani

të jepnim përgigje për këtë çëshje. Por absolutisht për mua vullneti i votuesit i shprehur në fletën e votimit, duhet lexuar. Dhe kjo për çdokënd që do ishte, qoftë për Bashën apo Ramën.

Pra ju nuk ndjeni asnjë peshë që vendimmarrja juaj kaloi, le të themi, fitoren me vota nga zoti Rama tek fitorja me vendim nga ju te zoti Basha?

Së pari vendimmarrja jonë pasqyroi atë që zgjedhësi kishin hedhur në kutinë e votimit. Votat i kanë hedhur zgjedhësit shqiptarë, jo KQZ. Për më saktë zgjedhësit e Tiranës i kanë dhënë fitoren njërit apo tjetrit. Ne kemi bërë punën tonë. Është sqaruar ai momenti i asaj kutisë që u hap, që u fut dora?

Ne patëm disa kuti të dëmtuara gjatë transportit. Kutitë kur vendosen në magazina vendosej njëra mbi tjetrën, merren me pirun kur transportohen për tu çuar nga magazina në KQZ. Qëllonte që binin dhe janë thyer se janë plastike. Çështja është se kutitë të gjitha kanë inventarit që është një formular që e mbajnë mbi 7 vetë që u përkasin subjekteve të ndryshme, dhe garancia është se inventarin e kanë 7 vetë që i përkasin PD, PS, LSI etj. Dhe në momentin që ndryshon diçka brenda kutisë nuk do të gjejë pasqyrim tek procesverbali. Në këtë kuptim kutitë e votimit në atë moment sikur në mes të Tiranës ti lësh të hapura, nuk mund të vazhdojnë rrugën e tyre për të qenë ndryshe nga ajo që ka në procesverbale.

Pra nuk mund ta tjetërsosh vullnetin e shprehur me vota?

Nuk mundet pasi ka një procesverbal që e kanë 7 vetë.

Kutitë e tjera hapeshin aty, ballafaqoheshin me inventarin, nëse ishin njëlloj kalonin. Por nuk na ndodhi ndonjë rast që mos ishin të njëjta me inventarin.

8

E enjte, 5 korrik 2012

SOCIALE

Shëndetësia, ministri Tavo: Jo më mungesa ilaçesh në spitale

P

unën si ministër i shëndetësisë, kreu i ri i dikasterit të bluzave të bardha, Vagjel Tavo, do ta nisë poikërsisht me prokurimet publike të ilaçeve, në mënyrë që asnjë spital të mos vuajë më mungesën e medikamenteve. Ky ka qenë premtimi që Tavo ka bërë dje, në ceremoninë e prezantimit me stafin e ministrisë që ai tashmë do të drejtojë.

"Në fokus të punës do të jenë prokurimet e medikamenteve në veçanti dhe të materialeve ndihmëse, për evidentimin e përgjegjësive, atje ku janë zvaritur, nuk janë zbatuar ose realizuar në kohë tenderat", - ka deklaruar kreu i ri i Shëndetësisë, Vangjel Tavo. Aio ka deklaruar se ka edhe mbështetjen e kryeministrin të vendit, jo vetëm sa i

përket çështjes së furnizimit të spitaleve me medikamente, por edhe "sa i takon reformave të tjera po aq të rëndësishme të cilat të gjithë së bashku do të vazhdojmë t'i thellojmë dhe pasurojmë me hapa të rinj, në të mirë të qytetarëve shqiptarë, për të përmirësuar dhe rritur cilësinë e shërbimit", - ka deklaruar Tavo.

Reagon përfaqësia zyrtare e Express Publishing, Macmillan

"Metodat e huaja, i përzgjedhin me dëshirë" Alket Veliu: Emra të mëdhenj në botë, ripunohen Lajmi Metodat e huaja me të cilat nxënësit e arsimit parauniversitar mësojnë një gjuhë të huaja, janë metoda, vlera e të cilave është e njohur botërisht. Përfaqësia zyrtare e këtyre metodova në vendin tonë, shpjegon se ata nuk janë metoda stoqe, por metoda që ripunohen çdo vit.

Ripunimet Nuk mund të spekulohet me vitin e parë të botimit, pasi këta tituj çdo vit rishikohen dhe ribotohen duke bërë rifreskimet që kërkon koha.

TIRANE

A

lket Veliu, administrator i WFL Albania, përfaqësia zyrtare Express Publishing, Macmillan, Edilingua, CLE International, Eli Edizioni, që sjell në vendin tonë metodat më të njohura ndërkombëtare të mësimit të gjuhëve të huaja, reagon pas shkrimit të Vjollca Lubonjës, botuar një ditë më parë në gazetën "Shqiptarja.com". Ai na sqaron se qëllimi i kësaj interviste është të bëjë disa saktësime dhe komente mbi shqetësimet që ngriti znj.Lubonja.

Sa jashtë kurrikulave tona janë metodat e huaja?

Me fillimet e altertekst-it një nga reformat në arsim ishin dhe kurrikulat, ku për gjuhët e huaja në mënyrë të natyrshme do të merreshin për bazë standardet Evropiane për gjuhët, pra kurrikulat duhet të ishin konform CEF (Common European Framework), gjë e cila është arritur nga MASH vite më parë.

Metodat e reja të mësimit të gjuhëve të huaja kanë zyra përfaqësie apo sekserë në vendin tonë?

Termi "Sekserët" i përdorur në artikull, janë zyra përfaqësie të disa kompanive nga më prestigjozet në botë si Macmillan, Express Publishing, Cle-International, Edilingua, Eli Edizioni etj, apo edhe emra të tjerë të mëdhenj në botë të përfaqësuara nga zyra të tjera si Oxford University Press, Longman, Cambridge etj. Këto zyra dhe distributorë janë subjekte ligjore, konform rregullave të shtetit duke qenë gjithashtu tatimpagues model për bizneset e tjera. Do të doja të ndalesha vetëm në një prej këtyre zyra (ËFL Albania) të cilën unë e administroj. Kjo zyrë "seksere" ka mbështetur sistemin arsimor shqiptar në infrastrukturë me një bux-

het jo më pak se 300.000 euro, e cila konsiston në trajnime të vazhdueshme të mësuesve në mbarë vendin, bazë materiale të domosdoshme për mësuesit (libra mësuesish, teste, DVD, CD, material interactive) të cilat çdo mësues i ka falas, këtë vit përfundojnë 7 kabinete totalisht dixhitale në qytete të ndryshme të vendit, pa përmendur këtu një numër shumë të madh TV+DVD Player, CDPlayer apo libra për bibliotekat e shkollave të cilat janë dhuruar në shkollat shqiptare gjatë 5 viteve. Vetëm për vitin 2012-2013 po përgatiten 6000 i-ebook (libri në format dixhital) për gjuhën angleze klasa e 5 dhe 6, për t'u shpërndarë falas për çdo nxënës. Pra do të konkludoja në këtë pikë që një përqindje e konsiderueshme e fitimit nga librat është ri-investuar për sistemin arsimor shqiptar gjë të cilën nuk e kam parë të bëhet nga kompani të tjera.

A është e vërtetë se metoda Campus krijon boshllëk në nive-

Një pjesë e teksteve të gjuhëve të huaja nga autorët vendas kanë gabime. Lektorët e huaj i konsiderojnë të papranueshëm për nxënësit, jo më për autorët lin e njohurive që ofron?

Ajo që shkruhet në artikull nuk është korrekte për këtë metodë. Nëse do të shikohet alterteksti kjo metodë është vetëm për klasën e X-të, por në 2 nivele të ndryshme njohurish atë bërthamë dhe me zgjedhje. Pra në klasë të X-të mësuesit kanë mundësi të zgjedhin librin në nivelin që janë nxënësit.

A duhet të marrin pjesë në komisionet përzgjedhëse mësuesitautorë?

Prania e mësuesit autor në komisionet e përzgjedhjes së teksteve padyshim që do ta cënonte rëndë procesin, pasi nuk do të kishte më përzgjedhje, pasi alternativat e tjera nga autori mësues nuk do të merreshin në shqyrtim. Imagjinoni këtu 200 autorë të merrnin pjesë në përzgjedhje, çdo gjë mund të quhej, por përzgjedhje tekstesh jo. Eksperimentimet në arsim nuk mund të bëhen nga autorët, por nëse do të duheshin të tilla atëherë duhet të ketë institute të veçanta nën varësinë e MASH, të cilët në rast të një pilotimi duhet studiojnë programin në një mënyrë të tillë që nuk cënohen në radhë të parë nxënësit dhe pastaj edhe konkurrenca duke krijuar edhe bazën ligjore për këtë të fundit.

A kanë gabime gjuhësore, drejtshkrimore tekstet e gjuhëve të huaja?

Bie plotësisht dakord me konstatimet e znj.Lubonja për gabimet në tekstet e gjuhëve të huaj. Një pjesë e konsiderueshme e teksteve të gjuhëve të huaja nga autorët vendas kanë gabime elementare, shumë mësues ankohen për këtë gjë, shumë lektorë apo autorë të huaj kanë mbetur të çuditur me këto gabime, të cilat i konsiderojnë të papranueshëm për nxënësit, jo më për autorët, pa diskutuar këtu që shumë tekste janë copy-paste nga botimet e huaja. Mendoj që MASH duhet të rishikojë nëpërmjet grupeve të vlerësuesve të teksteve të gjitha tekstet e gjuhëve të huaja nga autorët vendas duke marrë informacionin e nevojshëm nëpërmjet pyetsorëve të mësuesit të gjuhëve të huaja.

Sipas jush si po ecën procei i përzgjedhjes së altertekstit? Është një pikë ku bie dakord me zonjën Lubonja, ashtu si është parashikuar në altertekst përzgjedhja nuk shkon në bazë, kjo si pasojë e deformimeve që gjen gjatë gjithë rrugës së këtij procesi, për këtë i takon MASH por edhe të gjithëve që jemi aktor në këtë proces të bëjmë atë që ne mundemi për t'u krijuar mësuesve terrenin e duhur për një përzgjedhje të drejtë. Edhe për mua është e papranueshme, gjë që le vend për të paragjykuar për jo profesionalizëm apo presione ndaj mësuesve, kur kemi përzgjedhje jo të linjave të plota, por copëtime të tyre në klasa të ndryshme. Cilado qoftë arsyeja viktimë është nxënësi dhe duhen marrë masa urgjente për të ndëshkuar fenomenin dhe ata që e shkaktojnë.

A është e vërtetë se disa prej metodave që shiten si risi, janë në fakt që në vitin 1995?

"Ministria shet tekste të 1995 si të reja". E besoj që titulli i artikullit nuk është vendosur nga znj.Lubonja, por është titull i "përshtatshëm" gazetaresk, por do të doja të saktësoja që një prej titujve të kurrikulës me zgjedhje është i botuar për herë të parë në 1995 dhe është një titull shumë i suksesshëm në shumë vende Evropiane (më i shituri për vite në Spanjë) por nuk mund të spekulohet me vitin e parë të botimit pasi këta tituj çdo vit rishikohen dhe ribotohen duke bërë rifreskimet që kërkon koha, në historinë e botuesve të mëdhenj kemi tituj që kanë bërë histori si në titujt shkollorë edhe në titujt akademik, të cilët pa dyshim rifreskohen në ribotimet e tyre. Do të ishte me vend këtu

Prania e mësuesit autor në komisionet e përzgjedhjes së teksteve padyshim që do ta cënonte rëndë procesin, pasi nuk do të kishte më përzgjedhje për të kujtuar që titulli konkurrent me "ELVE" për 9-vjeçaren (për kurrikulën bërthamë) është botim për herë të parë në 2011. Po ashtu dua të kujtoj që ashtu si dhe librat e gjuhës angleze këto libra përmbajnë gjithë komponentët e nevojshëm për zhvillimin e një procesi mësimor normal (libër mësuesi, audio-cd, teste etj) të

cilat në pjesën më të madhe të botimeve vendase janë mungesë.

A është i kërcënuar biznesi i librit shkollor nga ndërhyrjet për përzgjedhjen e librave të caktuara dhe cilat janë zgjidhjet?

Sigurisht që nuk ndihem mirë nëse dëgjoj probabilitetin e falimentit të një biznesi, pasi bizneset janë lokomotiva e zhvillimit të një vendi, por çdo njëri prej nesh që është në biznes duhet të kërkojë më parë arsyet brenda vetes së vet dhe pastaj të tregu.

Kërkesat e tregut për cilësi janë në rritje dhe sot mbijeton ai që i përshtatet më mirë këtyre kërkesave. Në rastin konkret, mësuesit kërkojnë material ndihmës për procesin mësimor, nuk do të ishte më mirë që botuesit vendas të investonin për të përgatitur libra mësuesi, Audio, Video, material interactive cd-rom apo interactive whiteboard softare, iebook të cilat sot ofrohen nga botuesit e huaj? A nuk mendoni se do të ishte mirë që një pjesë e të ardhurave nga ky treg i librave të ri-investoheshin edhe në infrastrukturën e shkollave për të mirën e nxënësve tanë?

A nuk do të ishte mirë që mësuesit të mbështeteshin me trajnime nga stafe profesionale gjë që do t'i shërbente një mësimdhënie më cilësore në klasë? Ky është "sekreti" i "monopolit" të kompanive të huaja në një treg më të paktën 10 shtëpi botuese konkurrente.

Për t'i thjeshtësuar ato që u thanë më lart, çdo mësues në kurset e veta private zgjedh për gjuhën e huaj, tekste të botuesve të huaj, përse duhet një logjike tjetër për të përzgjedhur tekste vendase në shkollat shtetërore?

Sa mësues apo edhe autorë të teksteve të gjuhëve të huaja u mësojnë fëmijëve të tyre gjuhën e huaj me botimet vendase apo edhe me ato që vetë kanë shkruar? Jam i sigurt që përgjigjet e këtyre pyetjeve janë pasqyrë e realitetit të sotëm në tregun e teksteve të gjuhëve të huaja.

E enjte, 5 korrik 2012

SOCIALE

Universitetet private duan sistemin e maturës shtetërore

D

ebate i hapur së fundmi për maturën shtetërore, ndan sërish universitete publike nga privatët. Nëse të parët kërkojnë rishikim të formulës së pranimit të studentëve në auditoret e shkollave të larta, të dytët mbështesin sistemin aktual të përzgjedhjes së fituesve të shollave të larta. Ata janë kundër rikthimit të konkurseve të pranimit të organizuara

nga universitete, por shprehin domosdoshmërinë e forcimit të standardeve të provimeve dhe jo heqjen e maturës shtetërore. Ndërkohë që privatët në të vërtetë ndahen mes tyre sa i përket propozimeve të disa prej ish-drejtuesve të ministrisë së Arsimit qe dhe privatët ti nënshtrohen të njëjtës mënyrë për pranimin e studenteve. Adriana Berberi

9

është kundër pasi sipas saj skema e financimit të universiteteve do të përfshihej nga korrupsioni. Ndërsa Henri Çili, është pro garës së barabarte publik- privat.

Ndërkohë që gjatë ditës së djeshme të rinjtë socialiste e FRESSH kanë denoncuar para ministrisë së Arsimit abuzimet gjatë provimeve, duke deklaruar se ministria dështoi në administrimin e maturës.

Shkurtimi i 28 pedagogëve

Komisioni i Arsimit: Cënohet autonomia dekania: Në tetor s’filloj dot mësim

TIRANE

Ç

ështja e shkurtimit të 28 pedagogëve të departamentit të anglishtes të fakul5tetit të gjuhëve të Huaja, ka ndezur debate të forta dje në komisionin e Edukimit. Socialistët e kanë cilësuar këtë vendim si cënim të autonomisë të fakultetit, pasi ai nuk është pyetur fare, ndërsa kanë kërkuar që ministri Tafaj të japë llogari për këtë veprim. Deputet e PD-së, kanë kërkuar që më parë të marrin informacionin e duhur dhe më pas të ngrenë gishtin e akuzës.

Valentina Leskaj: Në nenin 36 thuhet fare qartë, kompetencat e Këshillit të Fakultetit dhe në rastin konkret ne kemi një shpërfillje të Këshillit të Fakultetit dhe vetë Fakultetit. Fakulteti nuk është pyetur dhe nuk është normale që një Fakultet, që preket në mënyrë esenciale nga kjo e ashtuquajtur reformë të mos jetë përfil-

lur. Kemi një shkelje ligjore për sa kohë që nuk është përfillur fakulteti dhe kemi shkelje të autonomisë Mark Marku: Pas marrjes së informacionit mund të bëjmë edhe një analizë.

Nuk ka kuptim të gjykojmë të tjerët ose të bëjmë palën, mes universitetit, ministrisë dhe palës tjetër se nuk është funksioni ynë Ledi Shamku: Fakulteti i Gjuhëve të Huaja duhet të punësonte edhe më tepër pedagogë, personel të brendshëm, për t'ia

ndalë mbanë këtij objektivi që është tek dera. Provimi i detyruar i gjuhës së huaj, pjesë e maturës është në 2014, ndërkohë që shohim shkurtim kuotash nga ministri dhe shkurtim personeli. Më duket si një lloj dakordësie mes rektorit dhe ministrit Klodeta Dibra: dekania e fakultetit ka deklaruar pak ditë më parë se ky është një vendim absurd “Unë kam një ngarkesë mësimore të 2011-2012, prej 17 mijë orësh që më përballohet nga një staf akademik me 50 pedagogë. Në qoftë se do të llogarisim ngarkesën mesatare sipas udhëzimeve të MASH, mua më duhen 66 pedagogë të brendshëm vetëm për Fakultetin e Gjuhëve të Huaja, dhe këtë 66 unë e plotësojë me pedagogë të jashtëm dhe mbingarkesë të pedagogëve të brendshëm. Me largimin edhe të 28 pedagogëve në tetor mua më paralizohet i gjithë fakulteti”, - ka thënë Dibra.

Abuzimet me altertekstin, gazeta publikoi rastin e ndërhyrjeve dy ditë më parë

Drejtori ndryshon listën e librave Mësuesja: Teksti i Historisë që ka mbërritur dje, nuk është libri që kemi përzgjedhur ne. Vazhdoj të kërcënohem. Në këtë betejë nuk kam asgjë personale, bashkohuni me mua për fëmijët tuaj

TIRANE

ALTERTEKSTI

ESMERALDA KETA

Procesi i përzgjedhjes u vonua një muaj

K

anë përzgjedhur një tjetër libër, por në listën e teksteve të miratuara, me të cilin do të bëjnë mësim për vitin shkollor 2012-2013, figuron një tjetër libër. Kjo ngjarje ka ndodhur në qytetin e Beratit, megjithëse fakti i ndërhyrjes dhe presionit ndaj mësuesve u bë publik dy ditë më parë edhe në gazetën "Shqiptarja.com".

N

dryshe nga vitet e kaluara, procesi i përzgjedhjes së librave shkollore më të cilët do të mësojnë nxënësit e arsimit parauniversitar nga klasa e parë deri në vitin e fundit të shkolis së mesme, u vonua një muaj. Kjo pasi Ministria e Arsimit dhe shkencës vendosi t'i linte më shumë kohë në dispozicion komisionit të përzgjedhjeve të teksteve që të njiheshin me të gjitha alternativat, para se të vendosnin se cilën prej tyre do të votonin. Por pavarësisht kësaj procedure, duket se sërish në shkolla nuk mbërrin libri që duan mësuesit por ai që duan drejtorët.

PRECEDENTI

"Lufta" që bëri komisioni i historisë i mësuesve të Beratit për të zgjedhur tekstin që ata preferojnë duket se ka shkuar dëm. Megjithëse fillimisht u duk sikur ata e fituan betejën, që nxënësit të mësojnë me librin që atyre iu duket më i përshtatshëm, në të vërtetë ka rezultuar krejt e kundërta. Dy ditë më parë, kur janë afishuar edhe librat me të cilat ata do të bëjnë mësim, kanë vënë re se në listë nuk figuronte teksti i historisë që ata kishin zgjedhur, por i një tjetër shtëpie botuese. Denoncimi është bërë nga Enriketa Zeqo, njëra prej

Faksimile e denoncimit te mësueses nga Berati për ndryshimin e librit që ata kanë kërkuar

mësueseve të Beratit, që ka qenë anëtare e komision të përzgjedhjes së këtij teksti të librit shkollor. "Dje janë afishuar nëpër shkolla shtëpitë botuese që kanë fituar në bazë të votimit, e megjithëse shtëpia botuese Morava u hodh posh-

të (4 me 1) ajo prapë është fituese. Ky është paradoks. Ju lutem bëni diçka në emër të arsimit. Vazhdoj të kërcënohem, madje s'kanë as turp që mundohet shefi i burimeve njerëzore pranë kësaj drejtorie të përgënjeshtrojë lajmin.

Mjeranët ku po zhyten. Bashkohuni me mua për fëmijët tuaj. Në këtë betejë nuk kam asgjë personale. Mendoni për fatin e fëmijëve tuaj", - i shkruan deputetes socialiste Ledi Shamku, në faqen e saj në "facebook", Enriketa Zeqo, mësuesja që denoncoi edhe para disa ditësh presionin e madh që iu bëhej për të përzgjedhur librin që dëshironte drejtori dhe jo mësuesit. Ndërkohë që deputetja e PS-së, duke iu

referuar edhe shkrimit të botuar me datë 3 korrik në "Shqiptarja.com", shpjegon se çfarë ka ndodhur në qytetin e Beratit me përzgjedhjen e teksteve shkollore. Ajo deklaron se njëjta histori manipulimesh me përzgjedhjen teksteve po ndodh në të gjithë vendin. "Me të drejtë komentuesit e këtij lajmi kërkonin më shumë saktësime rreth manipulimit me altertekstin. Po i jap si më poshtë: Drejtori i drejtorisë ar-

simore të Beratit quhet Beqir Baçi (është po e njëjta drejtori që u bë objekt i Fiksit vjet po për të njëjtat histori). Tani, megjithëse 4 mësueset votuan kundër urdhrit të Drejtorit për t'i zgjedhur tekstet sipas urdhrit të tij korruptiv, në shkollë prapëseprapë erdhën të miratuara ato tekste që kërkonte Beqir Baçi. Ishte votuar Histori VI me shtëpi botuese "Albas" dhe ndërkohë është miratuar shtëpia botuese "Morava". Të njëjtën histori kemi në gjithë Shqipërinë. Do vijojmë me fakte te reja. I përgëzoj me zemër mësueset e Beratit!", shkruan deputetja socialiste, Ledi Shamku, në faqen e saj në "Facebook", faqe të cilin me sa duket mësuesit e shikojnë si një dritare ku mund të tregojnë se çfarë po ndodh me të vërtetë me procesin e përzgjedhjes së librave shkollorë për arsimin parauniversitar. Vetëm dy ditë më parë, Shqiptarja.com publikoi një lajm ku mësuesit deklaronin presionet që iu bëheshin nga drejtuesit e arsimit, madje edhe kërcënimet për largime nga puna, vetëm e vetëm për të përzgjedhur librin që donin ata dhe jo librin që duan mësuesit.

10

E enjte, 5 korrik 2012

AKTUALITET

Fredian Zalla dërgoi SMS-të nga ambientet e Hotel “Rogner”

M

egjithëse lëviz me makinë të blinduar ne do të të gjejmë". Këto janë tre mesazhet kërcënuese që Fredjan Zalla, nipi i Bashkim Zallës i ka dërguar dy biznesmenëve Charles Bouri dhe Xhorxh Jeha. Të treja mesazhet kanë pasur një tekst, ndërkohë që është provuar se Fredjan Zalla i ka ndjekur dy biznesmenët deri në ambjentet e brendshme të hotel Rogner, ku ata

qëndronin duke pirë kafe në kryeqytet. Sipas prokurorisë një gjë e tillë ka ndodhur në 26 qershor, ku rreth orës 19:00 Fredjan Zalla ka shkuar në hotel "Rogner" i shoqëruar nga disa persona, në kohën që aty ka qenë duke pirë kafe shtetasi Charles Bouri me dy miq të tij. shtetasi Fredjan Zalla ka qëndruar 45 minita tek hotel "Rogner" duke u bërë shqetësim për shtetasin Bouri. Më pas

Fredjani është larguar me automjetin ngjyrë gri, tip audi me targë DR 0028 E. Prania e këtij shtetasi në këtë ambient ka qenë kërcënim për shtetasin Charles Bouri. Vetë shtetasi Fredjan Zalla e ka pranuar faktin që ka qenë tek hotel "rogner" dhe i ka çuar disa sms në drejtim të të dëmtuarit. Në këto kushte policia gjyqësore ka bërë edhe arrestimin në flagrancë të shtetasit Fredjan Zalla.

"Detyrim paraqitje" për mësueset e gjimnazit në Kamëz Lajmi Gjykata e Tiranës liron nga qelia katër mësueset e gjimnazit "Ibrahim Rrugova" në Kamëz, të cilat u arrestuar për korrupsion.

Mes lotësh, mësueset kanë shfaqur pendesë për favorizimin e nxënësve të tyre gjatë zhvillimit të provimeve të maturës.

Përloten 4 mësueset gjykata i lë të lira Akuza: Hatibi, mësuesja organizatore e skemës REAGIMI

TIRANE

Ministria:Veprimet e mësueseve individuale

ELTON QYNO

K

atër mësueset e arres tuara fundjavën e kalu ar për akuzën e korrupsionit janë liruar dje në gjykatën e Tiranës. Mes lotësh ato janë paraqitur në gjykatë, ku përgjatë zhvillimit të seancës gjyqësore ato kanë shfaqur pendesë për veprimet e kryera. Ndërkohë që gjatë leximit të kërkesës, përfaqësuesi i prokurorisë Gentian Osmani etiketoi si organizatoren e kësaj çështje mësuesen e fizkulturës, shtetasen Nevila Hatibi. Sipas prokurorisë, kjo e fundit ishte ajo që ka kryer të gjitha marëveshjet me nxënësit dhe pasi u merte shumat financiare që varionin nga 200 deri në 250 mijë lekë të vjetra, lekët i ndante me tre mësueset e tjera si Arjana Metaliaj, Fatbardha Mahmutaj dhe Klodiana Kukaj. Të treja këto arrinin të mernin nga një shumë financiare prej 50 mijë lekë të vjetra, duke pranuar që ti dërgonin përgjigjet me mesazhe nxëneseve që kishin paguar lekët. Gjatë pyetjes në gjykatë, katër mësueset mes lotësh kanë treguar se ato kanë shfaqur pendesë dhe se gjithçka e kishin kryer si rezultat i kushteve të vështira ekonomike.

RAPORTI I PROKURORISË

Në datë 30.05.2012 Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Tiranë ka regjistruar procedimin penal Nr. 2638 për veprën penale të "Korrupsionit pasiv të personit që ushtron funksione publike". Në datë 29.05.2012 në Drejtorinë e Policisë së Qarkut Tirane është bërë një kallëzim, sipas të cilit mesuese të shkollës se mesme të përgjithshme "Ibrahim Rugova" në Kamëz kërkonin para në këmbim të ndihmës në dhënien e provimeve. Personi që merrej me këtë aferë ishte shtetasja Nevila Hatibi, me detyrë mesuese fizkulture në këtë shkollë. Është autorizuar përgjimi i

L

Gjimnazi “Ibrahim Rugova” në Kamëz

bisedave ambientale në vende pubilke i shtetases Nevila Hatibi si dhe përgjimi i komunikimeve telefonike të kësaj shtetaseje. Është dokumentuar që në të trija provimet e zhvilluara, nxënëseve A.C dhe F.K iu janë dërguar përgjigjet e pyetjeve të provimit.

Nxënëset kanë qënë të pajisura me celular në provime. Shtetasja Nevila Hatibi në bashkëpunim me mësueset e lëndëve, qëndronin në afërsi të ambjenteve të shkollës por

jashtë rrethimit pasi nuk lejoheshin të qëndronin dhe u dërgonin përgjigjet e provimeve. Ndihma është dhënë kundrejt shpërblimit në lekë.

Për provimet e letërsisë dhe te matematikës janë paguar 20.000 lekë ndërsa për provimin e historisë 25.000 lekë. Në provimet e letërsisë, matematikës dhe historisë të dt. 02, 16 dhe 30 qershor, shtetasja Nevila Hatibi ka bashkëpunuar me shtetaset Fatbardha Mahmutaj, Klodiana

idhur me ngjarjen e ndodhur, për ndalimin e disa mësuesve në Kamëz, Ministria e Arismit dhe Shkencës bën me dije se asnjëra nga mësueset nuk ka qënë pjesë e administrimit të procesit të provimit të maturës Shtetërore të zhvilluar në datën 30 qershor. Veprimtaria e tyre është individuale dhe nuk lidhet me Maturën Shtetërore për provimet e zhvilluara në të gjithë vendin. Në bazë të rregullores së Maturës Shtetërore asnjë mësues që nuk ka qënë caktuar zyrtarisht nga drejtoria përkatëse si administrues në proces, nuk duhej të gjendej pranë qëndrave të zhvillimit të provimit.

Kukaj dhe Arjana Metaliaj për zgjidhjen e testit. Për dërgimin e përgjigjeve ajo ka marrë para të cilat i ka ndarë me mësueset e lëndëve përkatëse përkatesisht mësuese të lëndëve. Një gjë e tillë ka ndodhur në të paktën katër raste, ku katër mësueset kanë vendosur të bashkëopunojnë me njëra-tjetrën. Vendet prej nga dërgoheshin mesazhet ishin lokalet qe ndodheshin për rreth shkollës së mesme, ku dy nga mësueset janë ar-

restuar në flagrancë duke dërguar SMS-së. Përpara ato kishin librat shkollorë të hapur, ku pasi arrinin të gjenin përgjigjen e pyetjes e dërgonin në mënyrë të saktë atë në drejtim të numrit celular që mbahej i hapur nga nxënësit gjatë zhvillimit të provimeve. Ndërsa dy mësuese të tjera janë arrestuar në ambjentet e shtëpive të tyre, ku sapo kishin marrë lekët nga mësuesja e fizkulturës, shtetasja Nevila Hatibi.

LAJME SHKURT

Depresioni,

vret në serë bashkëshorten e tij

Depresioni dyshohet të jetë bërë shkak për një ngjarje tragjike ndodhur në orët e pasdites së djeshme në një fshat të rrethit të Beratit ku viktimë ka ngelur një 32vjeçare nënë e dy fëmijëve.

Ngjarja ndodhi në fshatin Lapardha 2, të komunës Otllak në rrethin e Beratit.

Sokol Gjata, 40-vjeç, dyshohet se qëlloi ndaj bashkëshortes së tij, Alma Gjata, 32-vjeç me mjete të forta, me të cilët ishin duke punuar në serë, duke i marrë jetën. Çifti Gjata, me dy fëmijë,është parë nga banorë të zonës duke u grindur në serë ndërsa punonin, gjë që është pasuar me thirrjet e gruas që kërkonte ndihmë. 40-vjeçari mësohet se e ka qëlluar bashkëshorten e tij me mjete të forta disa herë në kokë duke i shkaktuar vdekjen.

Vrau

dy vllezërit, Tafili dënohet me burg përjetë

Admir Tafili dënohet me burgim të përjetshëm. Ky është vendimi që Gjykata e Shkallës së Parë në Shkodër dha për Tafilin. Trupi gjykues i përbërë nga Tonin Sterkaj, Emiljano Ruli dhe relatori i çështjes Ken Dhima, e shpalli Tafilin fajtor për kryerjen e një sërë veprash penale si vrasje në rrethana cilësuese ndaj 2 ose me shumë personave, armëmbajtje pa leje si dhe falsifikim dokumentesh. Në konkluzionet përfundimtare organi i akuzës i përfaqësuar nga prokurorja Franceska Lekani, ka kërkuar burgim të përjetshëm për Admir Tafilin, pasi ka ekzekutuar në Mars të vitit 2011 vëllezërit Pjetrushi në Shkodër

Ngjarja në Mamurras

Vrasja e 9-vjeçarit, pranga autorit të dytë

P

TIRANE

olicia e Kurbit në bashkëpunim me forcat e RENEAS kanë bërë të mundur arrestimin e 32-vjeçarit Altin Shkreta, autorit të dytë të ngjarjes së ndodhur një muaj më parë në fshatin Shpërdhet të Bashkisë së Mamurrasit, ku mbeti i vrarë një fëmijë 9-vjeçar si edhe u plagos xhaxhai i tij. Sipas drejtorit të policisë së Lezhës Muharrem Furriku nga informacionet e marra është arritur të mësohet lëvizjet e shtetasit Altin Shkreta, i cili që vënë në lëvizie pasi kishte mësuar për rrethimin e tij.

"Operacioni ka qenë i detajuar mjaftë mirë dhe ka përfunduar me sukses, ndërsa ndërhyrja e polcisë ka qenë

mjaftë profesionale"- është shprehur Farriku. Sipas burimeve zyrtare të policisë së Lezhës mësohet se Altin Shretea po udhëtonte me një taski me targa të Elbasanit në drejtim të FushëKrujës, ndërsa ndodhej nën shoqërimin e një femre, për të mos rënë në sy të policisë. Policia po heton edhe shkaqet e shoqërimit të vajzës me të, për të parë mundësin nëse ajo ka ndikuar në fshehjen e tij prej një muaji. Në momentin e arrestimit 32vjeçari Shkreta nuk ka shfaqur shenja rezistence, ndërsa gjatë kontrollit atij nuk i është gjetur asnjë armë me vete.

Mësohet se gjatë kësaj periudhe ai ka qëndruar i fshehur pikërisht në qytetin e Elbasanit dhe përdorte mjetet e

transportit publik për të lëvizur, duke mos rënë në sy të policisë. Një muaj më parë dy vëllezërit Altin dhe Emanuel Shkreta, pas një konflikti i zunë pritë në një kthesë në afërsi të fshatit Shpërdhet në Mamurras, Muharrem Llanit, i cili po kthehej në shtëpi me nipin dhe bashkëshorten e të vëllait. Dy vëllezërit Shreta kanë qëlluar me breshëri automatike ndaj makiënës duke lënë të vdekur në vend nipin 9vjeçar Endri Llani dhe kanë plagosur xhaxhain e tij Muharrem Llani. Njëri prej vëllezërve Shreta, Emanueli është arrestuar nga polcia pas atentatit, i cili gjatë deklarimeve që dha në polici u shpreh se nuk e dinte se në makinë ishte fëmija nëtë vjeçar.

E enjte, 5 korrik 2012

11

AKTUALITET ARRESTOHET, PLAGOSI KOMSHIUN

FYEU GJYQTARËT, DAJTI NË GJYQ

Një 49-vjeçar nga fshati Prapatesh në Vorë është arrestuar pasi sulmoi me thikë duke plagosur rëndë një person tjetër. Personi i arrestuar quhet Sinan Veizi, i cili akuzohet për akuzën e "Plagosjes së rëndë me dashje". Sipas policisë 49vjeçari Veizi ka qëlluar me thikë shtetasin Myftar Kasa, pas një konflikti për gardhin që ndante dy pronat e tyre.

Dritan Dajti, njeriu që akuzohet nga prokuroria si autor i vrasjes së katër efektivave të policisë në 7 gusht në Durrës, tashmë do përballet edhe me një akuzë tjetër si ajo e "Fyerjes së gjyqtarit". Dosja ka shkuar për gjykim në gjykatën e Tiranës, dhe se sipas kërkesës për gjykim thuhet se Dajti ka ofenduar rëndë gjyqtarët Nertina Kosova dhe Guri Brahimllari.

Ilia Papa: Kuptova se ishin plumba të vërtetë, pasi nga godina binin copëza mermeri

"Jam qëlluar me duart në xhepa" Dëshmitari: Në 21 janar s'kam qëlluar me gure, i mbaja duart në xhepa, kisha frikë se me grabisnin telefonin. Ened Janina: Në kryeministri njoha Ndrea Prendin.

Lajmi Njëri nga të plagosurit në demostratën e 21 janarit është qëlluar me armë zjari teksa qëndronte me duar në xhepa para godinës së kryeministrisë. Ilia Papa ka treguar në seancës gjyqësore, se kishte mbëritur në Tiranë nga Saranda dhe se përgjatë gjithë demostratës, ai nuk kishte qëlluar asnjë herë me gur policinë dhe gardën.

TIRANE

ELTON QYNO

J

am qëlluar me armë teksa qëndroja me duar në xhepa, pasi kisha frikë se persona nga turma do më vidhnin telefonat". Kështu e ka nisur dëshminë e tij para gjykatës shoferi i komunës Xarë në Sarandë Ilia Papa, që në demostratën e 21 janarit mbeti i plagosur me një plumb në krah. Para trupit gjykues të dosjes "21 janari", shoferi i komunës, nuk ishte në gjëndje të qartësonte personin që e kishte qëlluar, por shtoi se në momentin që ishte plagosur kishte patur breshëri të dendura kallashnikovi. Këtë gjë ai jo vetëm që e kishte dëgjuar, por dhe se në këtë moment kishte parë që nga murret e godinës së kryeministrisë të binin copëza mermeri, si rezultat i kapjes së plumbave në murre.

"Në momentin që po dëgjoja të shtana me armë, kam parë se ka murret binin zopëza merrmeri dhe aty kam kuptuar se garda nuk po qëllonte me plumba manovër, por me të vërtetë. Sapo do i thoja disa personave që ishin rreth meje se plumbat janë të vërtetë, jam qëlluar në krah, ku kam ndjerë një dhimbje të madhe dhe më pas mpirjen e të gjithë krahut.

Kanë qënë disa persona që unë nuk i njihja që më kanë ndihmuar, për të më çuar në një makinë. Gjatë ecjes kam parë të plagosur dhe nipin e kryetarit të komunës Xarë, shtetasin Ilir Qasku, të cilin po e shoqëronin disa protestues"-ka pohuar dëshmitari Papa. Ky i

Pendohet inxhinieri

Armando Kasa, kërkon gjykim të shkurtuar

Dëshmitari Ilia Pap

fundit ka treguar gjatë dëshmisë se përgjatë gjithë kohës së qëndrimit në demostratë ka qënë me duar në xhepa, pasi kishte frike se njerës nga turma mund ti vidhnin telefonat.

Ai ka treguar se në ansjë rast nuk ka qëlluar me gurë në drejtim të gardës dhe policisë.

DËSHMIA E JANINËS

Gazetari Ened Janina ka qënë dje prezent në ceancën gjyqësore të 21 janarit, ku ka treguar momentin e keqtrajtimit nga forcat e rendit. Janina ka pohuar se kishte qënë në demostratë që në fillimin e saj dhe se ndodhej në zonën veriore të kryeministrisë. Më tej ai ka shtuar se gjatë përleshjeve mes demostruesve

dhe policisë, efektiva të kësaj të fundit kanë ushtruar dhunë fizike mbi të duke e qëlluar me shkopinj gome. Ndërkohë që para se të fillonte përleshja gazetari Janina sqaroi se brenda territorit të krieministrisë kishte parë komandantin e Gardës së Republikës Ndrea Prendi, të cilin e dalloi pasi e njihte kohë më parë.

PROBLEMI I DËSHMITARIT

Në seancën e djeshme gjyqësore është paraqitur dhe nipi i kryetarit të komunës Xarë në Sarandë, shtetasi Ilir Qesku. Që në momentin e parë të pyetjes nga prokurori Qesku ka shfaqur probleme në të folur, për shkak të gjëndjes së tij shëndetësore

Inxhinieri i IT-së në kryeministri Armando Kasaj ka shfaqur pendesë para gjykatës për fshirjen e pamjeve filmike të kamerave që rregjistruan veprimet e gardës në demostratën e 21 janarit. Në seancën e djeshme gjyqësore Kasaj ka pranuar autorësinë e krimit, duke i pohuar gjykatës se pranonte të gjitha pretendimet e prokurorisë dhe se nisur nga kjo situatë ai kërkoi zhvillimin e procesit me gjykim të shkurtuar. Inxhinieri i IT-së akuzohet nga prokuroria për akuzën e "Kryerjes së veprimeve që pengojnë të vërtetën e hetimit". Sipas kërkesës për gjykim të hartuar nga organi i akuzës thuhet se në mesnatën e 21 janarit 2011, Armando Kasaj ka qënë brenda godinës së kryeministrisë duke punuar mbi serverin qëndror që shërbente për rregjistrimin e pamjeve filmike të rreth 16 kamerave që janë instaluar në muret e kryeministrisë. Gjatë qëndrimit në godinë, në orët e vona të mesnatës i pandehuri Armando Kasaj ka bërë kopimin e pamjeve filmike dhe më pas ka kryer riformatimin e Hard-Diskut, duke sjellë kështu fshirjen e parikuperueshme të pamjeve filmike të të gjitha kamerave.

(Memec). Ky dëshmitar ka shqiptuar vetëm pak fjali, duke thënë se prokuroria e kishte thirur gabimisht, pasi për ngjarjen e demostratës së 21 janarit ai nuk është pyetur asnjëherë,

për shkak se ka qënë në shtetin grek. Nisur nga kjo situatë, gjykata ka vendosur të shtyjë seancën gjyqësore, për shkak dhe të verifikimit të aftësive komunikuese të dëshmitarit.

Interesohen dy familje

U mbyt në Mat, e paidentifikuar

MAT

T

rupi pa jetë i vazjës së gjetur në sh tratin e Lumit Mat, është dërguar në morgun e spitalit të mjekësis ligjore në Turanë, për të bërë të mundur edhe indetifikimin e tij, bëri të ditur policia e Lezhës. Ndërsa akoma deri më tani nuk është bërë e mundur indetifikimi i kufomës. Lidhur me këtë rast Drejtori i Policisë së Qarkut Lezhë Muharem Furriku deklaroi për gazetën Shqiptarja.com se për trupin e pajetë janë interesuar vetëm dy familje. Njëra është nga Kuksi, dhe që interesohet për fatin e një gruaje të zhdukur ndërsa tjetra është nga Mirdita dhe që interesohet për fatin e një vajze të zhdukur. Anëtarët e dy familjeve

Trupi i pajetë i vajzës së gjetur në lumin Mat

kanë shkuar në ambjentet e morgut të spitalit, ku pasi kanë parë kufomën kanë deklaruar se trupi nuk është i personit

që ata kërkojnë. Dy ditë më parë kufoma e një vajze rreth 18-20 vjeç është gjetur në mëngjes në ujërat e lumit Mat. Trupi i pajetë i vajzës është zbuluar nga banorët e zonës, të cilët kanë njoftuar policinë. Edhe pse banorët e zonës e kanë parë në mëngjesin e së martës trupin e pajetë të vajzës së re, nxjerrja e trupi është bërë e mundur vetëm pasdite, në afërsi të Urës me Harqe në Milot. Kufoma e vajzës së re mbetet e paidentifikuar, ndërsa eskpertët kanë pohuar se në këtë rast kemi të bëjmë me një vetëmbytje dhe jo me vrasje. Kjo për shkak se në trupin e viktimës nuk është gjendur asnjë shënje dhune si dhe litari që ndodhej në trupin e kufomës, ishte lidhur në trup si rezultat i rjedhës dhe prurjeve të ujit të lumit.

LAJME SHKURT Kultivimi i drogës, 94 persona të ndaluar

Në vijim të akskioneve për parandalimin e kultivimit të bimëve narkotike në komunën Lazarat, janë ndalur dhe shoqëruar në policinë e Gjirokastrës 94 persona, të cilët po shkonin të punonin në Lazarat për të përgatitur tokën me qëllim kultivimin e kanabisit. Gjatë operacionit në fjalë u bllokuan dhe 5 furgonë të fshatit Lazarat, që transportonin 70 prej puntorëve të ndaluar. Pjesa më e madhe e personave të ndaluar janë nga qyteti i Gjirokastrës, Elbasanit dhe Cërrikut të cilët nga kushtet e vështira ekonomike detyrohen të shkojnë në Lazarat, ku dhe kultivojnë drogë.

Vdekja e minatorit, lirohen 3 të arrestuarit

Gjykata e Dibrës ka dhënë dje masën e sigurisë për tre të ndaluarit lidhur me vdekjen e minatorit Dilaver Koçi. Në vendimin e saj togat e zeza kanë vendosur masën e detyrimit për paraqitje, duke theksuar se arrestimi i tyre është mëse i ligjshëm për të zbardhur rrethanat e vdekjes së minatorit. Vdekja e 53vjeçarit Dilaver Koçi ndodhi në galerinë 41 të minierës së Bulqizës. Si rezultat i kësaj u arrestuar tre persona që tashmë janë liruar nga gjykata e Dibrës. Personat e arrestuar janë shtetasit Bardhyl Rama, përgjegjës i ajrimit të galerisë, Sabah Hoxha, tekniku i firmës dhe Ramazan Nesini administratori i galerisë.

Tranportonte Krom, arrestohet shoferi i kamionit

Një person është arrestuar nga policia e Librazhdit, pasi i është bllokuar një sasi prej 20 ton mineral kromi. Minerali transportohej me kamion nga Prenjasi në drejtim të Elbasanit. Ndërkohë që personi i arrestuar është shtetasi Bledar Malo 27-vjeç nga komuna Rajcë e Librazhdit. Ai u arrestua në fshatin Urakë me kamionin me targa LA 8498 A. Gjatë marjes në pyetje Malo pretendon se këtë sasi minerali e kishte blerë në fshatin Katjel të Librazhdit.

12

E enjte, 5 korrik 2012

EKONOMI

Fullani: Ekonomia kërcënohet nga rreziqe afatgjata

G

uvernatori i BSH Ardian Fullani lëshoi dje alarmin për rreziqet që i kanosen ekonomisë së vendit. Ai paralajmëroi se ngadalësimi i konsumit dhe investimeve private, që po vihen re kohët e fundit në vendin tonë, rrezikojnë ekonominë shqiptare jo vetëm në këtë periudhë të ndikimit të krizës evropiane, por në afat të gjatë. "Rreziqet kryesore që kërcënojnë

stabilitetin ekonomik të vendit lidhen me rritjen ekonomike. Një sërë sinjalesh që vijnë nga sektori real dhe ai financiar, tregojnë që tkurrja e bilanceve të konsumatorit dhe njëkohësisht ngadalësimi i investimeve të përdorura deri tani nga agjentët ekonomikë privatë, si masa mbrojtëse ndaj krizës mund të kthehen në një dëm të prospektit afatmesëm të rritjes

ekonomike. Tendenca e kursimit dhe e shtyrjes së investimeve rrezikon të ndikojë avantazhet konkuruese të ekonomisë dhe potencialin rritës të saj",- u shpreh guvernatori Fullani në një aktivitet në kuadër të binjakëzimit mes BSH dhe Bankës së Italisë. Guvernatori kërkoi nga bankat të ekzekutojnë hipotekat e lëna peng për kreditë e pashlyera.

Vendim i qeverisë për pagat e administratës

Pagat, rritje 1-3% mbi inflacionin

Lajmi Edhe për këtë vit, është siguruar një rritje nominale nga 3 deri në 5 për qind për pagat e administratës publike. Me një inflacion 2%, rritja reale është 1-3%, ndërkohë që pagat më të larta nuk do të kenë rritje, siç ka ndodhur edhe më parë këto vitet e fundit

Janar-maj,

bankat rritin 50 për qind fitimin

Berisha: Kemi patur vështirësi serioze Rritjet Rritja reale e pagave më të ulta për administratën është në fakt 3 për qind, po të korrigjohet me nivelin aktual të inflacionit vjetor, çka praktikisht është e pandjeshme për familjet, por rëndon në buxhetin e shtetit

TIRANE

GENC KONDI

P

as rritjes së pensioneve nga 100 deri në 300 lekë të vjetra në ditë, dje, me një vendim tjetër të Këshillit të Ministrave është vendosur rritja e pagave për administratën publike në masën 3 deri në 5 për qind.

Rritjen maksimale e kanë pagat më të ulta, që kalojnë nga 20 mijë lekë, në 21 lekë në muaj, në përputhje me një VKM të mëparshme, që caktojnë nivelin e pagës minimale, në sektorin privat dhe atë publik, 5 për qind më të lartë se sa deri tani. Duke marrë parasysh rritjen më të ulët të çmimeve gjatë këtij viti, si pasojë e rënies së kërkesës së brendshme, rritja reale e pagave më të ulta është në fakt 3 për qind, çka praktikisht është e pandjeshme për familjet, por rëndon në buxhetin e shtetit.

Pagat më të larta sërisht nuk do të jenë objekt ndryshimi, sipas burimeve nga Financat, ndërkohë që ato të ndërmjetme do të kenë rritje nga 2 deri në 3 për qind. Pra, do të kemi sërish ose një indeksim të tyre me nivelin e inflacionit, që aktualisht është rreth 2 për qind në shkallë vjetore, ose diçka më shumë se kaq.

Duke pranuar se "ekonomia shqiptare nuk është pa vështirësi, ajo përballet me vështirësi serioze", kryeministri Berisha ka adresuar këto vështirësi te "një dimër nga më të egrit këto 27 vitet e fundit" ose prodhimin rekord të ulët katastrofal të paparë ndonjëherë të energjisë elektrike. Megjithatë, theksoi ai, në sajë të reformave, është bërë e mundur që "Shqipëria të ketë ritmet e ndryshimit më të mëdha se ndonjë vend tjetër". Ky ven-

LAJME SHKURT

Leku forcohet ndaj

Në foto: Mbledhje e djeshme këshillit të ministrave

PAGAT E REJA PËR DISA KATEGORI PUNONJËSISH TË ADMINISTRATËS SHTETËRORE Paga mesatare e arsimtarit në sistemin arsimor të mesëm 59.400 lekë/muaj Pagesa mesatare e arsimtarit në arsimin 9-vjeçar 56.700 lekë/muaj Paga mesatare e mjekut

55.700 lekë/muaj

Paga mesatare e infermierit

36.700 lekë/muaj

dim është një shpërblim i merituar në 100-vjetorin e pavarësisë për 820 mijë

familje shqiptare, u shpreh ai. Me këtë vendim, paga mesatare në nivel vendi ka-

lon në 51.300 lekë në muaj.

Ndërkohë, si kategori e veçantë, paga mesatare e arsimtarit në arsimin e mesëm kalon në 59.400 lekë me shtesën që bëhet këtë vit, paga mesatare e arsimtarit në arsimin 9-vjeçar arrin në 56.700 lekë, etj.

Në sektorin e shëndetit publik, me rritjen aktuale, paga mesatare e mjekut bëhet 55.700 lekë, ndërkohë që paga mesatare për infermierët parashikohet të jetë 36.700 mijë lekë.

Sipas kryeministrit, vendimi ngushton diferencat

Shtimi i kredive me probleme në muajt e parë të vitit nuk i ka penguar bankat që të rezultojnë me fitime relativisht të larta për të njëjtën periudhë. Kreditë me probleme ishin 20.6% në fund të majit, nga 18.9% në fund të 2011-s, por fitimi i sistemit për periudhën janar-maj 2011 ishte gati 50% më i lartë se e njëjta periudhë e vitit të kaluar, duke arritur në 3.9 miliardë lekë. Deri në fund të tremujorit të parë 2011, të dhënat e detajuara të Shoqatës së Bankave tregojnë se bankat në përgjithësi kanë rezultuar me fitim në tremujorin e parë 2012 dhe vetëm dy prej tyre kanë shënuar një humbje minimale.

euros, zhvlerësohet ndaj USD

midis rrogave të mesme të punonjësve, me rrogat më të larta të vendit, raport që, sipas tij, ishte 1 me 11 në 2005-ën dhe që zbret tek 1 me 5. "Nuk duhet të ushqehen dhe të vishen vetëm fëmijët e kryeministrit dhe të ministrave apo të deputetëve, por dhe fëmijët e pastruesve, të punonjësve të thjeshtë, ndaj edhe ka qenë një qëndrim absolutisht madhor i kryeministrit dhe i kësaj qeverie e mazhorance që të ngushtojë këtë raport", deklaroi ai në mbledhje qeverie.

Leku është forcuar sërish dje ndaj valutës evropiane, duke rimarrë kështu ritmet e javës së kaluar, ku pësoi një rritje të pandalshme ndaj saj.

Sipas kursit zyrtar të Bankës së Shqipërisë, një euro u këmbye me 138.05 lekë, në krahasim me 138.08 gjatë një dite më parë. Leku mbetet i fortë në raport me fillimin e vitit, kur ai kuotohej me rreth 140 lekë për një euro.

Ndërkohë, dollari duket se nuk po e ndal më rritjen në tregun e brendshëm të këmbimit valutor. Ai është këmbyer me 109.68 lekë, nga 109.64 lekë që ishte një ditë më parë, duke u forcuar lehtë me vetëm 0.04 lekë.

Sigurimet

Konkurrenca nis hetime ndaj qeverisë

I

TIRANE

NSIG, kompania shtetërore e sig urimeve, po hetohet nga Autoriteti i Konkurrencës për përfshirje në një marrëveshje të ndaluar për fiksim çmimesh në dëm të konsumatorëve shqiptarë.

E vetmja kompani shtetërore në tregun e sigurimeve, në vend që të krijonte kushtet për konkurrencë të ndershme, ka rënë vetë në një marrëveshje të paligjshme për të ndarë tregun me kompanitë e tjera. Në shkurt të këtij viti tregu u përball me një rritje të menjëhershme dhe uniforme të çmimeve për sigurimet e detyrueshme të mjeteve motorike.

Autoriteti vendosi hapjen e hetimit të thelluar në treg ndaj 8 kompanive, lista e të cilave fillon pikërisht me INSIG-un, kompaninë në pronësi të ministrisë së Financave. Kështu, pronari i INSIG-ut, qeveria shqiptare po hetohet aktualisht për shkelje të nenit 4 të Ligjit të Konkurrencës, për "marrëveshje kartel", forma më e rëndë e shkeljes së konkurrencës, e cila në disa vende perëndimore konsiderohet madje vepër penale. Në listën e hetimit, përveç INSIG-ut, përfshihen të gjitha kompanitë e tjera të pranishme në treg.

Hetimi ndaj INSIG-ut përfshin drejtpërdrejt qeverinë, pasi, përveçse është një kompani në pronësi të saj,

edhe bordi drejtues, që merret me politikën e çmimeve, drejtohet nga përfaqësuesit më të lartë të ministrisë së Financave. Fakti që qeveria është e dyshuar për përfshirje në një marrëveshje kartel përbën një precedent ndoshta në rang botëror. Hetimi teknik i Autoritetit ka përfunduar duke i përforcuar edhe më shumë dyshimet për shkelje. Tashmë vendimi final i mbetet Komisionit të Konkurrencës dhe, nëse shkelja do të provohet, ky është një rast i pastër ku qeveria del kundër interesave të qytetarëve të saj, në vend që të dalë në mbrojtje të tyre, sikurse e parashikon Kushtetuta dhe kuadri ligjor në fuqi në Republikën e Shqipërisë.

Si e fitova betejën me kancerin e gjirit?

Pagjumësia, tashmë ka disa zgjidhje

P

P

rej shumë vitesh jetoj në Angli me familjen time. Në Korrik të 2006, në moshën 42 vjeçare, rastësisht ndjeva se në gjirin tim të majtë ishte rritur...

Faqe 18

A

agjumësia mund të ndodhë si një përgjigje ndaj një sjelljeje, problemi shëndetësor fizik ose mental. Faktorët fizik, mjedisor dhe ndryshimet...

Faqe 17

Botim zyrtar i Fakultetit të Mjekësisë, Universiteti i Tiranës Adresa: Fakulteti i Mjekësisë, Nr371, Cel: 069 63 46688, E-mail: suplementi@almedicus.org

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

Nr.22

LMEDICU BOTIM I PËRJAVSHËM I GAZETËS SHQIPTARJA.COM

GURET NE VESHKA/SA ME SHUME LENGJE GJATE DITES

6 sfidat kryesore të shëndetit për meshkuj Neglizhenca ndaj kujdesit, 5 vjet më pak jetë TAULANT MUKA

Faqe 15

Si të trajtojmë një krizë epileptike

N

M

Drejtor: Taulant MUKA Kryeredaktore: Jana NANO Zv/Kryeredaktore: Fjorda KOROMANI Redaksia: Arminda Avdulaj Besiana Balla Blerta Dollaku Dea Qirjaqi Erklida Sula Isid Xhura Kledia Dimroci

Këshilla

ga rezultatet e studimeve të fundit është dalë në përfundimin se rreth 60 milion njerëz në të gjithë botën vuajnë nga epilepsia dhe nga këta 48% e të sëmurëve janë femra dhe 52% janë meshkuj. Çdo vit shtohen 30-50 epileptikë për 100.000 banorë. Periudhat me potencial më të lartë për tu shfaqur sëmundja është gjatë...

eshkujt bëjnë të pa mundurën për të shmangur vizitën te mjeku dhe kjo nuk është një përrallë e vjetër. Në një studim u vu re se 30% e meshkujve që morën pjesë, e vonuan sa më shumë të ishte e mundur vizitën e tyre te mjeku ndërsa 36% do të shkonin te mjeku vetëm nëse ata do ishin të sëmurë rëndë. Rreth 25% e meshkujve ushqejnë te vetvetja besimin se janë të shëndetshëm dhe për pasojë ndjejnë se nuk kanë asnjë arsye për të shkuar te mjeku. Mendohet se mungesa e kujdesit parandalues shpjegon faktin se pse meshkujt kanë tendencë të vdesin rreth 5 vjet më herët krahasuar me femrat të cilat janë më të prirura për të kërkuar kujdes shëndetësor. Meshkujt janë dy fish më të riskuar të vuajnë nga këmba e...

Faqe 16

E ENJTE 05.07.2012

Kuriozitete

Mirald Gina

Këshilli botues: Departamenti i Shëndetit Publik Enver ROSHI Shërbimi i Endrokrinologjisë, QSUT Agron YLLI Shërbimi i Urgjencës, QSUT Edmond ZAIMI Shërbimi i Nefrologjisë, QSUT Arjana STRAKOSHA Shërbimi i Reumatologjisë, QSUT Argjend TAFAJ Shërbimi i Alergologjisë, QSUT

Etleva QIRKO Shërbimi i Kardiologjisë, Spitali Ushtarak Gerta KOÇEKU Shërbimi i Neurologjisë, Spitali Ushtarak Fatos JAHO Shërbimi i Ortopedi-Traumatologjisë, Spitali Ushtarak Gjergj ÇAUSHI Shërbimi i Tokosikologjisë, Spitali Ushtarak Zyhni SULAJ Biokimi Klinike, QSUT Ndok MARKU Farmaci Leonard DEDJA

Faqe 20

Fëmijët me tri prindër gjenetik një realitet!

F

ëmijët më tre prindër gjenetik mund të bëhën një realitet. Teknika do të lejojë gratë me sëmundje serioze të trashëguara të parandalojnë kalimin e sëmundjes te fëmija. Këto sëmundje, të njohura si sëmundjet mitokondriale, mund të shkaktojnë paaftësi dhe vdekje (insufiçiencë organore, dëmtime muskulore dhe të melçisë)....

14

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Shtatzani

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

KY EKZAMINIM rekomandohet kur ekziston një risk relativisht i lartë për anomoli kromozomike të fetusi.

Pra, do të rekomandohej te nënat mbi 35 ose 38 vjeç

Amniocenteza çfarë duhet të dini

Diagnostikon anomalitë kromozomike ARMINDA AVDULAJ

M

arrja e vendimit mbi kry erjen e amniocentezës nuk është diçka e lehtë. Kjo pasi amniocenteza përfaqëson një ekzaminim invaziv i cili bart me vete riskun e humbjes së fetusit (risk shumë i ulët, 1%). Për më tepër, qëllimi i amniocentezës është diagnostikimi i parakohshëm i anomalive kromozomike të fëmijës në mënyrë të tille që, në rast se këto ekzistojnë, të mund të merret vendimi për ndërprerjen e shtatzënisë.

Pikërisht për këtë arsye, kryerja e amniocentezës duhet të jetë një vendim i marrë në çift.

Në rast se vendosni të kryeni amniocentezën, mos shkoni me frikë, kjo pasi risku për të humbur fëmijën është shumë i ulët dhe se 95% e amniocentezave kanë rezultate negative, pra, shumica e bebeve janë të shëndetshme. Gjithashtu mendoni mbi faktin se, pasi të merrni vesh që fëmija juaj është i shëndetshëm, do e përjetoni më qetë pjesën e mbetur të shtatzënisë.

MARRJA E VENDIMIT MBI AMNIOCENTEZËN Çfarë diagnostikon ky ekzaminim?

Amniocenteza mund të kapë çdo alterim kromozomik, duke qenë se

Pjesa më e madhe e anomalive të cilat zbulohen nga amniocenteza nuk kanë kurë. Rezultatet kanë një besueshmëri prej 100% dhe shërbejnë që çifti të të marrë një vendim mbi ndërprerjen e shtatzënisë në raste anomalish studion kariotipin e bebit. Më shpesh takohen trizomitë e çiftit kromozomik 21 (sindroma Down), 13 dhe 18, si dhe alterime në çiftin e kromozomeve seksuale. Fetuset me trizomi në çiftin 13 ose 18 zakonisht nuk mbijetojnë pas lindjes, ndryshe nga ata me sindromën Down.

Në cilat raste rekomandohet amniocenteza?

Ky ekzaminim rekomandohet kur ekziston një risk relativisht i lartë për anomoli kromozomike të fetusi.

Pra, do të rekomandohej te nënat mbi 35 ose 38 vjeç, kur ka histori të mëparshme për fëmijë apo fetus me anomali kromozomike ose keqformime të lidhura me një patologji

E ARDHMJA

Ekzaminimi i ri: Mirupafshim amniocentezë!

E

kzaminimi me amniocentezë mund të jetë në zhdukje, në rast se konfirmohet mundësia e të bërit të një ekzaminimi me po të njëjtat rezultate duke u nisur nga një mostër gjaku nga nëna. Nga katër ose pesë kompanitë kandidate për të nxjerrë në treg këtë llok ekzaminimi të gjakut, ajo që është disa hapa përpara është Sequenom, një kompani e vogël bioteknike në Kaliforni. Megjithatë, kjo procedurë gjendet ende në nivele eksperimentale dhe është shumë e shtrenjtë. Me sa duket, do të duhet disa kohë që të aplikohet te të gjitha gratë. kromozomike, kur prindërit janë bartës të alterimeve kromozomike dhe në rast se nëna është në ankth, i vlerësuar ky nga gjinekologu.

A është mosha e babait problem?

Po, por vetëm për disa çrregullime gjenetike të veçanta. Për shembull, baballarët e tyre që vuajnë nga nanizmi (xhuxhët) kanë prirje të jenë në moshë të madhe, zakonisht mbi 45 vjeç. Nga ana tjetër, provat për çrregullimet e tjera kromozomike janë kontradiktore.

Në rast se nuk marr dot një vendim mbi kryerjen e këtij

ekzaminimi, mjeku mund të më këshillojë nëse është apo jo e udhës ta bëj?

Mjeku mund dhe duhet të këshillojë nënën ose çiftin. Ai duhet të informojë mbi ekzaminimin, përfitimet e tij, risqet dhe, në rast se diagnoza është pozitive, duhet të tregojë se cilat janë pasojat. Mjeku duhet të këshillojë dhe informojë pa u bërë pjesë e marrjes së vendimit.

Vendimi i përket vetëm nënës ose çiftit.

Në rast se vendos ta bëj, në cilën javë duhet të realizohet ky ekzaminim?

Amniocenteza realizohet afër-

Koha Amniocenteza realizohet afërsisht në javën 15 ose 16 të shtatzënisë, pra pak a shumë në muajin e katërt. Në këtë moment, risku për abort është më i ulët në krahasim me trimestrin e parë dhe tashmë ka lëng amniotik të mjaftueshëm për të kryer ekzaminimin

sisht në javën 15 ose 16 të shtatzënisë, pra pak a shumë në muajin e katërt. Në këtë moment, risku për abort është më i ulët në krahasim me trimestrin e parë dhe tashmë ka lëng amniotik të mjaftueshëm për të kryer ekzaminimin.

Përse amniocenteza bart risk për humbje të fetusit?

Kjo ndodh pasi në momentin që shpohet qeska amniotike ekziston risku për çarje të saj gjatë 48 orëve në vijim. Kjo haset rallë, vetëm në 1% të rasteve. Zakonisht takohet në raste të ndërlikuara, te të cilat mjekut i është dashur të kryejë disa shpime pasi nuk lokalizonte dot pikën e duhur.

Edhe në rast se çahet qeska amniotike gjatë kryerjes së amniocentezës dhe humbet likid amniotik, kjo mund të zgjidhet me anë të pushimit spitalor. Pasi kanë kaluar 48 orë, risku për çarje të qeskës është i njëjtë me atë të para kryerjes së amniocentezës.

Pjesa më e madhe e anomalive të cilat zbulohen nga amniocenteza nuk kanë kurë. Rezultatet kanë një besueshmëri prej 100% dhe shërbejnë që çifti të mund të marrë një vendim mbi ndërprerjen e shtatzënisë në raste anomalish të rënda.

Si realizohet amniocenteza?

Hapi i parë është realizimi i një ekografie për të vërtetuar që bebi

është mirë dhe për të kërkuar vendin ku mund të shpohet pa rrezik për fetusin. Pas pastrimit të kësaj zone të barkut, mjeku do t’iu shpojë me një age të gjatë, e cila do të kalojë murin e barkut dhe atë të mitrës deri sa të arrijë në qeskën amniotike. Nga aty merret pak lëng amniotik për ta analizuar. Punksioni kryhet nën kontroll ekografik.

Nëse gjithçka shkon mirë, i gjithë procesi nuk zgjat më tepër se pesë minuta.

Ky ekzaminim realizohet pa anestezi, por nuk është i dhimbshëm. Kalibri i ages është i barabartë me dyfishin e trashësisë së flokut të njeriut, pra ageja është shumë e hollë dhe shpimi i butë.

Pas kryerjes së provës rekomandohet pushim relativ përgjatë 48 orëve (raport) dhe shmangia e marrëdhënieve seksuale. Nuk është i nevojshëm qëndrimi në shtrat, por ama duhet kufizuar aktiviteti fizik dhe sforcimi. Pas provës nuk ka dhimbje, por ama shpesh takohet ndonjë shqetësim në zonën e shpimit apo shkarkime të lehta si pasojë e tkurrjes së mitrës si përgjigje ndaj punksionit. Në rast se keni dhimbje të forta apo rrjedhje, duhet të shkoni menjëherë te mjeku.

Cilat janë rezultatet?

Ka dy lloje rezultatesh. Testi i plotë zgjat ndërmjet katër dhe gjashtë javë, pasi pritet rritja në kulturë e qelizave fetale të likidit amniotik.

Me anë të këtyre qelizave përftohet kariotipi, që do të thotë studimi i kromozomeve të bebit.

Përpara përftimit të kariotipit, tre ditë pas provës, mjeku juaj do iu japë rezultatin e testit QF-PCR, i cili lejon përjashtimin e tre sëmundjeve gjenetike kryesore. Mundësia më e madhe është që bebi juaj të jetë i shëndetshëm.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

Epilepsia

N

ga rezultatet e studi meve të fundit është dalë në përfundimin se rreth 60 milion njerëz në të gjithë botën vuajnë nga epilepsia dhe nga këta 48% e të sëmurëve janë femra dhe 52% janë meshkuj. Çdo vit shtohen 30-50 epileptikë për 100.000 banorë. Periudhat me potencial më të lartë për tu shfaqur sëmundja është gjatë fëmijërisë dhe pas moshës 55 vjeç.

Fëmijët mund të kenë të njejtat kriza si të rriturit, por ka disa kriza që shfaqen me shpeshtësi më të madhe te të porsalindurit, fëmijët dhe adoleshentët. Sigurisht një diagnozë e saktë dhe rrjedhimisht një mjekim i mirë bazohet në pikat e mëposhtme:

KJO NUK është një sëmundje mendore, por një çrregullim plotësisht biologjik që ndodh në tru dhe përfshin sistemin nervor

Si të menaxhojmë një krizë epileptike SHKAQET E EPILEPSISË TE FËMIJËT

Dëmtime të trurit në lindje.

Keqformime të trurit.

Tumore beninje ose malinje të trurit.

Trauma.

Infeksione.

Probleme gjenetike që ndikojnë në funksionimin e trurit.

Çfarë lloj krize është?

Epilepsia fokale beninje e femijërisë( e njohur gjithashtu si epilepsia beninje e pjesshme). Ky lloj shfaqet zakonisht në moshën 2 dhe 12 vjeç Çfarë lloj anomalish vërehen në EEG? Mosha e fëmijës.

Historia e sëmundjes, mjekimi i mëparshëm dhe ekzamnimet e kryera.

Pyetjet që duhet të dinë prindërit para se të drejtohen te mjeku: Fillimi i krizës ndodhi në gjumë, zgjuar, pas një zënke apo ishte e papritur?

A mjekohet fëmija dhe nëse po a është marrë rregullisht mjekimi këto kohë?

U dëmtua fëmija gjatë krizës?

A e humbi ndërgjegjen dhe a mban mend gjë pasi kriza ka kaluar?

Pas krizës a mundi ta zërë gjumi apo vazhdonte të ishte konfuz?

Kohëzgjatja e krizës?

DISA TIPA TË EPILEPSIVE TE FËMIJËT 1.Epilepsia fokale beninje e femijërisë( e njohur gjithashtu si epilepsia beninje e pjesshme) Ky lloj shfaqet zakonisht në moshën 2 dhe 12 vjeç. Nga vetë emërtimi beninj kuptohet që dëmtimet e saj janë të vogla. Femijët janë normalë në çdo aspekt tjetër, përjashtuar në momentin e krizës.

Kriza që janë përgjithsisht të shkurtra në kohëzgjatje dhe që shfaqen zakonisht

15

Shfaqet tek fëmijët dhe pas moshës 55-vjeçare

ODESA DYLGJERI

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

gjatë gjumit. Këto mund të jenë të tipit motor dhe shkaktojnë mpirje apo një ndjesi si shpim me gjilpëra në një pjesë të trupit (zona më e prekur është fytyra dhe goja) Krizat e tipit Grand Malnë këtë lloj epilepsie krizat janë të të shpeshta dhe shfaqen zakonisht kur fëmija është duke fjetur dhe zgjasin disa minuta, për fat të mirë këto lloj krizash zhduken pas adoleshencës.

Për faktin se kjo lloj epilepsie është beninje zakon-

isht trajtimi me medikamente nuk është i nevojshëm.

2.’’Pettit Mal’’ epilepsi Kjo lloj epilepsie ka tendencë të shfaqet në fëmijët e moshës shkollore. Krizat në këte rast zgjasin 10 sekonda e mund të shfaqen disa herë gjatë ditës. Një në tre fëmijë do te shfaqë dhe kriza të gjeneralizuara toniko-klonike (kriza Grand Mal).

Gjatë krizës veshtrimi i fëmijës është i fiksuar, sytë

rrotullohen për një kohë të shkurtër, në këndet e buzëve ka pështymë dhe lot në sy. Këto kriza fillojnë dhe përfundojnë në mënyre të papritur. Gjatë krizës fëmija nuk është i ndërgjëgjshëm, kurse zhvillimi i tij intelektual është normal.

Kjo lloj krize lë ndryshime të qarta në EEG dhe diagnostikimi bëhet lehtë. Ka disa raste kur krizat nuk persistojnë dhe te këta fëmijë mjekimi duhet ndërprerë.

3.Epilepsia miokloni-

ke juvenile Zakonisht shfaqet në dekadën e dytë të jetës, por ekziston mundësia të shfaqet më herët në fëmijëri apo në rininë e hershme.

Manifesohet me ngurtësim të vazhdueshëm të muskujve kryesisht në zonën e shpatullave dhe të krahëve. Kriza shfaqet pas një ore apo pak më shumë nga zgjimi apo në fund të ditës, kur personi është i lodhur. Ky ngurtësim shpesh e bën të pamundur të pish diçka, apo të vishesh në mëngjes, derisa ngurtësimi të zbutet.

Kjo lloj epilepsie nuk kuptohet derisa pacienti bën një krizë të tipit Grand Mal. Shkaqe të shfaqjes së krizës bëhen gjumi i pamjaftueshëm, zgjimet herët dhe konsumi i akloolit. Disa të

tjerë mund të jenë të ndjeshëm dhe nga drita, qëndrimi gjatë para kompjuterit.

Kriza mund të shfaqet dhe në pub-e apo bar-e.

Mjekimi medikamendoz është i suksesshëm në këtë lloj epilepsie që zakonisht e shoqëron të sëmurin gjithë jetën.

4.Spazmat infantile Spazmat infantile janë kriza që zakonisht marrin fillesë në vitin e parë ose të dytë të jetës. Simptomat përfshijnë trungun, krahët dhe këmbët. Fëmija merr pozicionin tipik të shoferit dhe shoqërohet me devijime të shikimit. Këto lloj krizash zakonisht tranformohen në një nga llojet e tjera të krizave që përmendëm.

Ndihma e parë

Epilepsia s`është sëmundje mendore E

pilepsia nuk është një sëmundje mendore, por një çrregullim plotësisht biologjik që ndodh në tru dhe përfshin sistemin nervor. Në momentin që ndodh ky çrregullim, qelizat nervore të një pacienti me epilepsi dërgojnë impulse elektrike të shumta- që i ngjajnë një stuhie elektrike. Ky çrregullim neurologjik shkakton episodet që njihen si krizat epileptike .

Krizat parqiten me një tablo të gjerë ndyshimesh,që nga ndjenja të çuditshme në stomak deri në një ndjenjë turbullimi dhe një ngurtësim që përfshin gjithë trupin.Thuhet që

një fëmijë është epileptik kur ai shfaq të paktën 2 kriza që nuk janë pasojë e gjendjëve të tilla si rënia e nivelit të sheqerit në gjak apo temperaturës së lartë.

Kriza epileptike: disa këshilla menaxhimi Duhet të ruani qetësinë Mundohuni që të largoni gjithçka përreth që mund të dëmtojë fëmijën, por mos u mundoni t’i ndaloni dridhjet tipike të trupit.

Kujdesuni të mbani mend kohëzgjatjen e krizës Largoni kureshtarët (ose pjestarët e tjerë të familjes nëse ndodheni në shtëpi).

Mos u mundoni që gjatë krizës t’i jepni ujë, medikamente apo të vendosni sende në gojën e fëmijës.

(Ndryshe nga sa thuhet zakonisht

,një person gjatë momentit të krizës nuk mundet që të kalojë gjuhën poshtë, kështu që rrini të qetë dhe mos u mundoni të fusni gishtat në gojën e fëmijës) Nëse kriza zgjat më shumë se 5 minuta duhet urgjent të kërkoni ndihmën e mjekut.

Pas krizës vendoseni fëmijën shtrirë në anën e majtë. Ndodh që femija mund të vjellë pas krizës dhe kështu duke e pozicionuar majtas, evitoni kapërcimin e të vjellurave në rrugët respiratore. Duhet të qëndroni me të dhe për të paktën 20 minutat në vazhdim.

16

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Shëndeti i burrit

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

MENDOHET se mungesa e kujdesit parandalues shpjegon faktin se pse meshkujt kanë tendencë të vdesin rreth 5 vjet më herët krahasuar me femrat

DISFUNKSIONI EREKTIL

TAULANT MUKA

Problemet rastësore të ereksionit janë plotësisht normal edhe pse difunksioni erektil persistent mund të jetë një shenjë e një problemi më të thellë. Si faktorët fizik, ashtu edhe ata psikologjik mund të çojnë në zhvillimin e problemeve erektile.

M

eshkujt bëjnë të pa mundurën për të shmangur vizitën te mjeku dhe kjo nuk është një përrallë e vjetër. Në një studim u vu re se 30% e meshkujve që morën pjesë, e vonuan sa më shumë të ishte e mundur vizitën e tyre te mjeku ndërsa 36% do të shkonin te mjeku vetëm nëse ata do ishin të sëmurë rëndë. Rreth 25% e meshkujve ushqejnë te vetvetja besimin se janë të shëndetshëm dhe për pasojë ndjejnë se nuk kanë asnjë arsye për të shkuar te mjeku. Mendohet se mungesa e kujdesit parandalues shpjegon faktin se pse meshkujt kanë tendencë të vdesin rreth 5 vjet më herët krahasuar me femrat të cilat janë më të prirura për të kërkuar kujdes shëndetësor.

KËMBA E “ATLETIT’’ Meshkujt janë dy fish më të riskuar të vuajnë nga këmba e atletit krahasuar me femrat.

Ajo shkaktohet nga përhapja e infeksionit mykotik (fungal) i quajtur dermatofit. Këmba e ‘’atletit’’ prek lëkurën midis gishtav. Infeksioni është ngjitës. Dermatofitet ndodhen shumë shpesh në ambjente të ngrohta dhe të lagështa, për shembull në banjot, në dhomat e zhveshjes, dushet e qendrave sportive, rreth pishinave ose në banjot turke. Ndodh shpesh që marrja e infeksionit të ndodhë në këto ambjente. Ju do ta kuptoni që keni këmbën e atletit sepse ajo shkakton kruarje intense dhe ndjesinë e djegies në këmbë. Mund të zhvillohen flluska në lëkurë dhe thonj të zbardhur në ngjyrë dhe që shkeputen lehtë. Këmba e atletit zakonisht mund të trajtohet duke përdorur krema anti-fungal. Si masa parandaluese është e nevojshme përzgjedhja e këpucëve që i lejojnë këmbët të marrin ajër dhe shmangini sa më shumë të jetë e mundur djersitjen e këmbës. Përpiquni ti mbani këmbët të thata.

Gjithashtu ndërroni çorapet çdo ditë dhe pastrojini dhe thajini mirë gishtat e këmbës.

HERNIA INGUINALE Nëe gjatë kollës, përkuljes ose gjatë ngritjes lart së një objekti të rëndë ndjeni dhimbje në ije, atëherë ju me shumë gjasa mund të keni hernie inguinale.

Ajo ndodh kur një pjesë e intestinit (zorrës) ‘’del jashtë’’ nga një pjesë e murit të barkut i cili paraqitet i dobët. Në kockën pubike mund të ndjeni gjithashtu praninë e një mase. Ju mund të keni ndjesinë e djegies dhe dhimbjes edhe pse shumica e meshkujve nuk paraqesin asnjë simptomë. Shumica e herni-

Ato përfshijnë:

Stresi, depresioni, problemet në çift dhe ankthi Sëmundjet e zemrës

6 sfidat kryesore të shëndetit për meshkujt!

Neglizhenca ndaj kujdesit, 5 vjet më pak jetë Humbni kile nëse jeni mbipeshë

S

eve përkeqësohen me kalimin e kohës dhe mund të zhvillohen komplikacione si strangulimi (një gjëndje kërcënuese për jetën në të cilën rrjedhja e gjakut në intestin ndërpritet). Zakonisht, kirurgjia është e nevojshme për korrektimin e hernies veçanërisht nëse është masive dhe e dhimbshme. Edhe pse në disa raste hernia nuk mund të parandalohet, ju mund të ulni riskun tuaj duke mbajtur një peshë të shëndetshme dhe duke konsumuar sa më shumë perime të freskëta. Gjithashtu mos konsumimi i duhanit dhe të pa-

turit kujdes gjatë ngritjes lart të peshave të rënda mund t’ju ndihmojnë në uljen e riskut për zhvillimin e hernies inguinale GURËT NË VESHKA Gurët në veshka janë më të shpeshta te meshkujt krahasur me femrat. Ato formohen kur lëndët minerale në urinë kristalizohen duke formuar gurë.

Gurët në veshka mund të shkaktojnë dhimbje të forta në abdomen, ijë dhe në shpinë.

Gjithashtu edhe urinimi mund të shoqërohet me dhimbje. Shkaku më i zakonshëm i

Diabeti Obeziteti Sindromi metabolik Sëmundja Parkinson Skleroza Multiple Imbalanca hormonale sikurse në nivelet e ulëta të testosteronit.

Alkooli si në fillimin e urinimit, rrjedhje e dobët e urinës, nevoja e shpeshtë për të urinuar.

Në disa raste medikamentet ose kirurgjia janë zgjedhja e parë në trajtimin e prostatës së zmadhuar por disa simptoma shpesh mund të kontrollohen përmes ndryshimeve në stilin e jetëses, si limitimi i konsumit të lëngjeve gjatë mbrëmjes( e cila rrit urinimin) dhe vajtja menjëherë në tualet kur ndjeni se duhet të urinoni( për të parandaluar mbitendosjen e vezikës urinare). Në ndihmë mund t’ju vijnë edhe bërja e rregullt e ushtrimeve fizike, ulja e stresit dhe ushtrime për të forcuar muskujt pelvik.

KËSHILLA

hmangni konsumin e alkoolit, marrjen e qetësuesve dhe pilulave të gjumit të cilat shkaktojnë relaksim të mëtejshëm të muskujve tuaj. Provoni spray-in nazal për të pastruar rrugët nazale për një kalim më të mirë të rrjedhjes së ajrit. Është një ide shumë e mirë ta bëni shëndetin tuaj një prioritet dhe të mbani një qëndrim proaktiv rreth parandalimit të sëmundjes përpara se ajo të fillojë. Kjo duhet zbatuar njësoj si për meshkujt edhe për femrat!

Nqs ndjeheni i shëndetshëm tani,mrekulli! Ruajeni atë duke respektuar tre parimet kryesore në parandalimin e sëmundjeve-ushqehuni shëndetshëm, bëni ushtrime fizike dhe sa më pak stres dhe mos harroni të bëni vizita periodike të mjeku juaj. Kapja e hershme e sëmundjes mund të trjatohet më lehtë.

Tension i lartë arterial

formimit të gurëve në veshka është dehidratimi. Për këtë arsye sigurohuni të konsumoni sa më shumë lëngje gjatë ditës.

Mbajtja e një peshe trupore të shëndtshme dhe shmangia e marrjes së tepërt të sheqerit, natriumit dhe proteinave mund të ulë riskun tuaj. Kur guri formohet, në shumicën e rasteve ai do të kalojë vetë. Ju duhet të pini rreth 2-3 litra ujë në ditë për të shkatërruar gurin.

PROSTATA E ZMADHUAR Hiperplazia beninje e prostatës dhe hipertrofia prostatike e njohur më shumë si prostata e zmadhuar mund të alterojë aftësinë tuaj për të zbrazur vezikën urinare dhe gjithashtu

Prostata vazhdon të rritet përgjatë jetës. Kjo është arsyeja pse 1 në 4 meshkuj fillon të përjetojë simptomat e prostatës së zmadhuar rreth moshës 55 vjeç mund të çojë në zhvillimin e problemeve të traktit urinar dhe veshkave. Në shumë meshkuj, prostata vazhdon të rritet përgjatë jetës. Kjo është arsyeja pse 1 në 4 meshkuj fillon të përjetojë simptomat e prostatës së zmadhuar rreth moshës 55 vjeç (rritet rreth 1 në 2 veta në moshën 75 vjeç). Simptomat kryesore janë problemet me urinimin si vështirë-

APNEA E GJUMIT Apnea e gjumit e cila ndodh kur frymarrja juaj ndërpritet në mënyrë të përsëritur gjatë gjumit është dyfish më e shpeshtë te meshkujt në krahasim me femrat. Nëse ju gërhisni me zë të lartë, ose ju ndjeheni të lodhur edhe pas një gjumi gjatë natës, atëherë ju mund të vuani nga kjo gjëndje shëndetësore. Apnea e gjumit në shumicën e rasteve ndodh kur muskujt e pjesës së pasme të fytit relaksohen dhe mbyllin për një çast rrugët e frymarrjes.

Nëse dyshoni se keni apne gjumi është shumë e rëndësishme të kërkoni ndihmë mjekësore sepse apnea e gjumit mund të çojë në zhvillimin e problemeve të zemrës dhe tensionit të lartë gjaku.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

Estetikë

N

Jeni mbipeshë?

për të amortizuar goditjet.

Gjithashtu, ushtrimet izometrike forcojnë muskujt që mbështesin këmbën.

Si iu rrinë këpucët?

Në një anketë, 34% e meshkujve thanë se nuk e mbanin mend herën e fundit që kishin matur këmbët. 20% e femrave thanë se të paktën njëherë në javë veshin një palë këpucë që i vrasin, ndërsa 8% veshin këpucë të parehatshme çdo ditë.

Këmbët sheshohen dhe zgjaten me kalimin e moshës, ndaj nëse jeni ngulur në masën e këpucës që vishnit kur ishit 21 vjeç, matini sërish këmbët (sidomos nënat pasi shtatzënia i zmadhon këmbët).

Përdorni taka më të ulëta së 7 cm KËMBËT PËRMES SHIFRAVE

1 në 6 amerikanë kanë probleme me këmbët; kjo shifër shkon 1 në 3 mbi moshën 65 vjeçare

1000 amerikanë i nënshtrohen çdo vit ndërhyrjes për zëvendësimin e kyçit të këmbës

1500 kilometra ecim çdo vit; 2-3fishi i peshës

trupore ushtrohen mbi gishtin e madh të këmbës gjatë fazës së shtytjes gjatë ecjes

Gjatë një ore aktiviteti fizik të lodhshëm, këmbët absorbojnë afërsisht 500 tonë peshë.

76% rritet pesha që përballon pjesa e përparme e këmbës kur vishen taka 8 cm të larta; 22% kur takat janë 2.5 cm.

1 cm duhet të jetë distanca midis fundit të këpucës dhe gishtit të madh të këmbës

Forca që ushtrohet mbi këmbët tuaja është afërsisht sa 120% e peshës tuaj. Obeziteti i sforcon shumë struktrat që mbajnë peshë në këmbë. Ai mund të shkaktojë fasciit plantar dhe dhimbje në thembër si dhe mund të përkeqësojë hallux valgus ose deformimin e ashtuquajtur “gishti çekiç”.

Gjithashtu është faktor risku për shfaqjen e diabetit, i cili trajtohet në pyetjen në vijim.

Vuani nga diabeti?

Duke qenë pjesa e trupit më larg zemrës, këmbët mund të

17

FORCA që ushtrohet mbi këmbët tuaja është afërsisht sa 120% e peshës tuaj. Obeziteti i sforcon shumë struktrat e këmbës që mbajnë peshën

Mendoni pak edhe për këmbët tuaja

MIRALD GINA jë person mesatar për shkon në këmbë një distancë të barabartë me distancën që do përshkonin po t’i binin tre herë rrotull botës. Ky aktivitet i lodh dhe dëmton 26 kockat, 33 artikulacionet dhe më tepër se 100 tendinët, ligamentet dhe muskujt që ndërtojnë këmbën.

Në një anketë të kryer në SHBA, 53% e të pyeturve thanë se kishin dhimbje këmbësh të tillë që u dëmtonte aktivitetin e përditshëm. Mesatarisht, njerëzit fillojnë të kenë dhimbje rreth të gjashtëdhjetave, por kjo mund të ndodhë edhe përpara moshës 30 vjeçare.

Pavarësisht këtyre shifrave, përveç femrave që i dedikojnë vetes një pedikyr në mënyrë të rregullt, shumica e njerëzve nuk kujdesen për këmbët e tyre. Shumë njerëz mendojnë se dhimbja e këmbëve është pjesë e procesit të plakjes dhe e pranojnë si të tillë duke vazhduar të ecin pavarësisht dhimbjes. Megjithëse shumë prej problemeve të këmbëve janë të pashmangshme, ecuria e tyre mund të ngadalësohet.

Sëmundjet kryesore që shfaqen me kalimin e moshës janë artriti, hollimi i “jastëkëve” dhjamorë në shputën e këmbës, fasciiti plantar (inflamacioni i indit fibroz përgjatë shputës së këmbës), hallux valgus (zmadhimi i artikulacionit në bazën e gishtit të madh), qarkullimi i keq dhe mykoza e thonjve. Pyetjet në vijim do iu ndihmojnë të vendosni nëse duhet të merrni ndonjë masë me kalimin e kohës.

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

jenë pjesa e parë e trupit që shfaq ndërlikimet e diabetit, si qarkullimi i keq i gjakut dhe humbja e ndjeshmërisë, të cilat të dyja shpien në mbylljen e ngadaltë të plagëve dhe amputimin e këmbës. Diabetikët duhet t’i ekzaminojnë këmbët çdo vit te një mjek dhe duhet të shmangin këpucët që shtrëngojnë.

tuaja janë më të vulnerabël ndaj problemeve. Gjithashtu, duhanpirja ndikon në qarkullimin e keq të gjakut.

Keni probleme me qarkullimin e gjakut?

Nëse vuani nga sëmundje të arterieve periferike, ngushtim i enëve në këmbë, këmbët

Keni këmbë të sheshtë apo hark të lartë të këmbës?

Secili prej këtyre problemeve e vendos në risk këm-

A ankohen prindërit tuaj për këmbët?

Ka mundësi që precedentët familjarë të jenë treguesi kryesor i problemeve që mund të keni në të ardhmen.

bën. Këmba e sheshtë është e paqëndrueshme duke i tendosur dhe dobësuar muksujt dhe tendinët, duke çuar në zhvillimin e tendinitit dhe artritit.

Një hark i lartë i këmbës është rigid dhe i absorbon pak goditjet, duke ushtruar më tepër presion në thembër dhe artikulacionet e gishtave, si dhe në gjunjë, ijë dhe shpinë. Këpucët ortopedike që suportojnë harkun dhe thembrën janë të dobishme në këmbën e sheshtë. Njerëzit me hark të lartë duhet të kërkojnë këpucë të lirshme dhe shtroje të buta

Vishni taka të larta?

Takat e larta e përqendrojnë forcën në thembra dhe pjesën e përparme të këmbës.

Takat ndikojnë në zhvillimin e deformimit të gishtit çekiç, të neuromave (dëmtim i nervave), hallux valgus dhe gungave të dhimbshme prapa thembrës, si dhe probleme me thonjtë. Pjesën më të madhe të kohës, përdorni taka më të ulëta se 7 centimetra.

A e shohin ndonjëherë dritën e diellit këmbët tuaja?

Myqet rriten në mjedise të ngrohta dhe të lagështa.

Zgjidhni çorape që e thithin lagështirën (jo të pambukta), përdorni pudër antimykotike dhe ajrosini këmbët në shtëpi.

A ecni?

Shtimi i kilometrave mbi këmbët tuaja është mënyra më e mirë për t’i ushtruar muskujt dhe për t’i mbajtur këmbët e shëndetshme.

Diabeti

Pse shkaktohen ulçerat në këmbën diabetike?

ANISA TOPOVITI

PARANDALIMI:

F

litet për këmbë diabetike kur neuropatia diabetike dhe/ose arteriopatia e gjymtyrëve të poshtme ndërhyjnë në funksionin ose në strukturën e këmbës.

Të dy rastet të njohura gjithashtu si këmba neuropatike apo këmba ishemike janë shumë të ndryshme midis tyre, por në pjesën më të madhe, veçanërisht në moshën e avancuar, bashkëjetojnë si neuropatia edhe arteriopatia , dmth flitet kështu për këmbën neuroishemike.

Një komplikacion serioz i një këmbe diabetike që ka një ulçer të hapur është infeksioni, që është shpesh shkaku i vërtetë që sjell am-

Inspektoni dhe lani këmbët tuaja çdo ditë Kontrolloni temperaturën e ujit me bërrylin tuaj ose me një termometer Thajini plotësisht, butësisht. Mund të përdorni edhe një tharëse flokësh Përdorni çorape që nuk shtrëngojnë dhe ndryshojini ato çdo ditë Hidratoni këmbët tuaja të thata me krem specifik putimin.

Kemba Neuropatike: Këmba ëhtë një organ kompleks që kryen funksionin e saj duke dhënë informacione trurit dhe duke marrë nga ai urdhra motorrike. In-

Mos përdorni instrumente të mprehta ose kalloheqës të fortë Pritini thonjtë me gërshërë me kujdes dhe rrumbullakosini me

limë kartoni.

Shmangni të ecurin zbathur

formacionet ndijore na paralajmërojnë për vrazhdësinë e tokës, për temperaturën e ambientit, për presionin që ushtrohet mbi këmbën Neuropatia diabetike prek si nervat ndijor (neuropatia ndijore) , ato motorikë (neuropatia motorike) dhe nervat autonome (neuropati autonome). Këmba neuropatike është një këmbë në të cilën neuropatia diabetike ka përndryshuar ekuilibrin muskular, përceptimin e stimujve dhe vetë-rregullimin vegjetativ.

Neuropatia Ndijore prek organet e ndjeshmërisë së këmbës dhe fibrat nervore që i përcjellin ndjesitë trurit. Pasoja më e rëndë është ulja e pragut të dhimbjes deri në pandjeshmëri të plotë.

18

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Rrëfim nga jeta

A

LMEDICU

DIAGNOZA e një sëmundjeje të keqe të gjen të papërgatitur, ashtu si një frenim i pallogaritur. Koha ndalon në vend

JANA NANO

P

rej shumë vitesh jetoj në Angli me familjen time. Në Korrik të 2006, në moshën 42 vjeçare, rastësisht ndjeva se në gjirin tim të majtë ishte rritur një masë e huaj, e dhimbshme, çka më bëri menjëherë të shqetësohesha për origjinën e saj. Mora një konsultë urgjente me mjekun specialist duke kryer brenda një ditë mamografinë, skanerin dhe biopsinë.

Gjatë kohës kur më komunikuan diagnozën, isha vetëm. Ishte një tronditje e madhe të merrje vesh që t’i mbaje brenda trupit tënd një masë tumorale agresive të stadit të tretë. Jeta jonë është si një tren ekspres që ecën me një shpejtësi marramendëse. Diagnoza e një sëmundjeje të keqe të gjen të papërgatitur, ashtu si një frenim i pallogaritur. Koha ndalon në vend.

Gjëja e parë që më erdhi ndërmend ishte familja ime.

Si do ta përballonin ata këtë lajm? Si do të ishte jeta e tyre nëse une nuk do të isha më?Pas marrjes së lajmit kam vrapuar në librarinë më të afërt dhe bleva të gjithë librat e mundshëm që flisinin për këtë sëmundje.

Në Angli, mjekët më kanë trajtuar shumë mirë. Isha e sigurt që isha në dorë të një skuadre, e cila nuk do të më linte kurrë të bija në tokë. Të gjithë pa përjashtim: mjeku specialist, psikologu, infermierët ishin afër meje. Për ata, e gjithë bota rrotullohet rreth pacientit.

Diskutuam sëbashku mundësitë e trajtimit. Si fillim do të ndiqja kemoterapi.

Heqja e gjirit vinte si rekomanim i dytë, nëse kemoterapia dështonte. Një ndërhyrje e tillë kirurgjikale rëndonte shu_më gjendjen psikologjike të pacientes.

Për këtë arsye rekomandohej gjithmonë në pamundësi të efektshmërisë së trajtimit Kisha dy mundësi zgjedhjeje: t’i nënshtrohesha kemoterapisë klasike apo të bëhesha pjesë e një studimi të gjerë ku përveç trajtimit klasik, do të mjekohesha edhe me medikamente te tjera shtesë që ishin në studim e sipër për efektet e tyre.

Kjo quhet një clinical trial dhe është praktikë që bëhet për

Si e fitova betejën me Kancerin e Gjirit Zbatova të gjitha rekomandimet e mjekut çdo sëmundje duke siguruar mundësinë e zbulimit të trajtimeve të reja efikase. Pasi lexova të gjithë informacionin e nevojshëm në lidhje me studimin dhe efektet anësore të terapisë, (të cilin ma siguroi mjeku im) vendosa pa asnjë mëdyshje të bëhesha pjesë e

Para fillimit të trajtimit, më këshilluan të prisja vetë flokët pak e nga pak.

Brenda në spital kishte organizata apo qendra që të instruktonin

një clinical trial.

Para fillimit të trajtimit, më këshilluan të prisja vetë flokët pak e nga pak. Brenda në spital kishte organizata apo qendra që të instruktonin deri në mënyrën sesi duhet të visheshe apo të lyeje vetullat.

Mbaj mend që kur bëra se-

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

ancën e parë të kimioterapisë, isha e monituruar 24 orë në 24 nga infermiere të dashura e të kujdesshme në një ambjent me të vërtetë mjaft të ngrohtë .

Kimioterapia nuk funksionoi, kështu që brenda 3 muajsh që nga momenti i di-

agnostikimit, iu nënshtrova ndërhyrjes radikale të heqjes së gjirit. I gjithë stafi i mjekëve, me rradhë,erdhën dhe më takuan para operacionit, duke më siguruar që gjithçka do të shkontë mirë dhe ata do të bënin më të mirën për mua.

Gjithashtu edhe mbështetja e familjes time më ndihmoi që t’i kaloja shumë lehtë këto momente të vështira.

Fatkeqësisht, pas disa muajsh, fillova të ndjeja një dhimbje shqetësuese. Pasi bëra një skaner të të gjihë trupit, mjekët vunë re se tashmë sëmundja ishte përhapur në mushkëri. Ky lajm qe akoma më tronditës se herën e parë.

Më lanë 3 muaj deri në 1 vit kohë jete. Fillova të ndiqja çdo 3 javë seanca kimioterapie të cilat më shkatërruan si nga ana fizike por edhe psikologjike. Jam shtruar shumë herë në spital për shkak të efekteve anësore të saj. Mjekët u detyruan të ulnin drastikisht dozat pasi numri i qelizave të bardha të sistemit imun ishte ulur në mënyrë sinjifikante.

Gjithashtu, ndoqa edhe 25 seanca radioterapie.

Pas rishfaqjes së sëmundjes, kam lexuar shumë. E zbërtheva sëmundjen deri në detaje. Mësova

gjithçka për të. Duke e njohur, mund edhe ta luftoja. Shfletova libra në lidhje me mjekësinë alternative dhe ushqyerjen. Ndryshova dietën time 100%. Fillova të përdor shumë produkte organike të sojës dhe të eleminoja të gjitha bulmetrat duke ndjekur një dietë pa proteina.

Asnjëherë nuk kam tradhëtuar këshillat dhe rekomandimet e mjekut. Gjithçka e bëja duke u konsultuar me të.

U përpoqa që edhe në jetën time të përditshme të mos ndryshoja. Bëja gjithçka që kisha bërë më parë me përkushtim akoma më të madh. Përpiqesha të vlerësoja çfarë më bënte të lumtur dhe bëja pikërisht atë.

Pas 2 muajsh ndryshimesh rrënjësore të jetës time, pasi bëra skanerin, mjekët më komunikuan që tumori ishte zvogëluar në masën 40% në mushkëri dhe 30% në nyjet limfatike. Ky lajm ishte një mrekulli jo vetëm për mua e familjen time, por për të gjithë stafin mjekësor. Për 6 muajt e ardhshëm gjithçka ishte zhdukur. Trajtimin e kimioterapisë dhe atë me antitrupa e kam ndjekur për një vit e gjysëm dhe çdo 2 muaj bëja skaner kontrolli të të gjithë trupit. Tashmë e kam ndërprerë të gjithë mjekimin dhe në fund të Nëntorit të këtij viti, bëj plot 3 vjet pa shfaqje të sëmundjes.Gjithsesi mbaj kontakte të vazhdueshme me mjekët e mi duke u kontrolluar çdo 3 muaj.

Jeta jote kur diagnostikohesh me Kancer Gjiri, ndryshon rrënjësisht si nga ana emocionale, sociale dhe ekonomike. Kimioterapia të shkatërron. Nuk je më zot i trupit tënd. Gjithsesi, jam munduar të jetoj momentin.

Gjithçka e ndjej të rëndësishme. E di sa shumë e dua familjen time dhe bashkëshoritn tim dhe zbuloj që kam qënë me shumë fat që kam patur persona të tillë afër meje që më kanë qëndruar afër gjatë gjithë kësaj eksperience.

Ajo që më ka shtyrë të luftoj dhe të mos dorëzohem ka qënë dëshira për të jetuar jetën me familjarët dhe të afërmit e mi. Doja të shihja dy fëmijët e mi teksa rriteshin.

Dua shumë të jem përkrah vajzës time në dasmën e saj.

Zbuloni brenda vetes tuaj atë çfarë realisht vlerësoni të rëndësishme dhe fokusohuni se si doni të kujtoheni në jetë.

Unë dua te kujtohem si një grua e fortë, një nënë e dashur dhe e përkushtuar, një person i mirë.

F.GJ

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

LMEDICU

Problemet me gjumin

NJË STUDIM tregon se punonjësit e turneve të natës kanë 2 deri në 5 herë më shumë gjasa për t’i zënë gjumi gjatë punës

Pagjumësia, tashmë ka disa zgjidhje Ndërtoni zakone të mira gjumi

TAULANT MUKA

REDUKTONI STRESIN Stresi konsiderohet nga ekspertët e gjumit si shkaktari numër një i çrregullimeve të gjumit afat-shkurtër. Nxitësit më të shpeshtë përfshijnë stresin e krijuar nga shkolla

dhe puna, problemet familjare ose në çift ose patja e problemeve serioze shëndetësore. Bëni ushtrime të rregullta për të larguar stresin. Ushtrimet duhet t’i bëni të paktën tre orë para se të flini. Një stërvitje para se të shkoni për të fjetur mund t’ju mbajë zgjuar për shkak se trupi juaj nuk ka pasur mundësinë të qetësohet. Teknikë tjetër që mund të reduktojë stresin janë meditimi dhe frymëmarrjet e thella.

Sëmunjda kronike dhe dhimbja mund të shkaktojnë pagjumësi për shumë arsye.

Sëmundjet ose gjëndjet që mund të sjellin çrregullime të gjumit përfshijnë:

Depresioni, ankthi Diabeti Sëmundjet kronike të mushkërisë

Artriti Sëmundja e Alzheimer dhe Parkinson Sëmundjet kardiake Dhimbja në gjoks ose Ulçera gastrike Apnea gjatë gjumit Diskutoni me mjekun tuaj nëse këto sëmundje ose probleme të tjera fizike mund të mjekohen.

Trajtimi i përshtatshëm dhe i bërë në kohë mund të reduktojë simptomat dhe shpesh mund të çojë në përmirësim të gjumit gjatë natës.

MEDIKAMENTET DHE GJUMI Disa medikamente kanë efekte anësore duke shkaktuar çrregullime të gjumit. Marrja e e një ose më shumë prej këtyre medikamenteve mund të sjellë pagjumësi.

Disa medikamente që ndikojnë në gjumin tuaj janë:

Dekongjestantët dhe medikamente të tjera për kollën dhe të ftohtin

Pilulat për dietë Steroidët Disa medikamente për presionin e lartë të gjakut(

Një stërvitje para se të shkoni për të fjetur mund t’ju mbajë zgjuar për shkak se trupi juaj nuk ka pasur mundësinë të qetësohet

TRAJTO SËMUNDJEN QË E SHKAKTON

Abuzimi me alkoolin ose drogërat

Si ta parandalosh pagjumësinë?

Pagjumësia mund të ndodhë si një përgjigje ndaj një sjelljeje, problemi shëndetësor fizik ose mental. Faktorët fizik, mjedisor dhe ndryshimet në stilin e jetesës mund të luajnë një rol në parandalimin e kësaj gjëndjeje ose mund ta lehtësojnë nqs ajo ndodh.

ANTIDEPRESIVËT Shmangni marrjen e medikamenteve ndaj te ftohtit nëse keni probleme me gjumin. Nëse jeni duke marrë një medikament të përshkruar nga mjeku juaj, por që ka si efekt anësor çrregullimin e gjumit, është e këshillueshme të flisni me mjekun. Mund t’ju këshillohet të merrni një medikament alternativ që nuk shqetëson gjumin tuaj.

Shënim: Mos ndërprisni marrjen e medikamentit të përshkruar pa u konsultuar më parë me mjekun tuaj.

19

beta bllokuesit)

Theophyline (medikament që përdoret në Astmë) Levodopa (medikament që përdoret në trajtimin e sëmundjes së Parkinson)

PËRSHTATNI AKTIVITET DITORE Aktivitetet që ju bëni gjatë ditës ose natës mund të ndikojnë me cilësinë e gjumit tuaj. Rregulloni axhendën tuaj në mënyrë që të shmangni: Kryerjen e ushtrimeve para se të bini për të fjetur Ngrënia e një vakti para orës së gjumit Kryerja e aktiviteteve mentale intense para se të bini për të fjetur.

Dremitja gjatë ditës mund të ndikojë në aftësinë tuaj për të fjetur gjatë natës.

Nqs ju dremitni, bëheni për jo më shumë se një orë gjatë ditës.

SHMANGNI NIKOTINËN, KAFEINËN DHE ALKOOLIN. Duhanpirja dhe kafeina stimulojnë sistemin nervor.

Edhe pse kjo mund t’ju japë ndjesinë e të ndjerit energjik gjatë ditës, këto substanca mund të ndikojnë në gjumin

tuaj gjatë natës. Alkooli depreson sistemin nervor.

Edhe pse alkooli ju bën të ndjeheni të përgjumur , ai ndikon në gjumin tuaj gjatë natës duke shkaktuar nervozizëm. Shmangni pirjen e duhanit dhe të pijeve që mbajnë kafeinë ose alkool gjatë mbasdites ose mbrëmjes. Ato mund të krijojnë një cikël vicioz të një gjumi të dobët gjatë natës dhe rritjen e përdorimin të stimulantëve gjatë ditës për të neutralizuar përgjumjen nga mungesa e gjumit gjatë natës.

NDIQNI ORARE TË CAKTUAR GJUMI NËSE PUNONI NË TURN NATE Turni i punës gjatë natës ju detyron ju të flini kur aktiviteti përreth jush dhe vëtë ritmi juaj biologjik ju sinjalizon të qëndroni zgjuar. Një studim tregon se punonjësit e turneve të natës kanë 2 deri në 5 herë më shumë gjasa për t’i zënë gjumi gjatë punës në krahasim më punonjësit e ditës. Nëse punoni në turn nate, flisni me punëdhënësin tuaj për mundësinë për të minimizuar lodhjen. Gjatë ditës duhet të krijoni një mjedis që favorizon gjumin duke mbajtuar dritën larg dhomës suaj të gjumit dhe duke minimizuar zhurmat.

NDËRTONI ZAKONE TË MIRA GJUMI DHE NJË MJEDIS TË FAVORSHËM.

Alkooli Depreson sistemin nervor. Edhe pse alkooli ju bën të ndjeheni të përgjumur , ai ndikon në gjumin tuaj gjatë natës duke shkaktuar nervozizëm.

Një mjedis jo i përshtatshëm, si një dhomë që është shumë e ngrohtë ose shumë e ftohtë,një dhomë e zhurmshme ose me shumë dritë mund t’ju të flini. Shqetësimet nga kafshët shtepiake, fëmijët ose anëtarë të tjerë të familjes gjithashtu mund të

shqetësojnë gjumin tuaj.

Ndikime të tjera mund të jenë komoditeti dhe madhësia e krevatit tuaj dhe zakonet e gjumit të partnerit tuaj.

Përpiquni të krijoni një mjedis që është i qetë duke e lyer dhomën tuaj me ngjyrë blu ose jeshile, ose vendosni në sfond një muzikë të qetë.

Shmangni ekspozimin ndaj një dritë të fortë para se të shkoni të flini. Bërja e një dushi mund t’ju ndihmojë gjithashtu.

Shmangni shikimet mbi orën pasi shkoni të flini. Gjithashtu shmangni pijen e lëngjeve para se të flini.

20

E enjte, 5 korrik 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Të reja nga mjekësia

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

SIPAS NJË STUDIMI të fundit, duhanpirja, konsumi i alkoolit dhe të qënit obez nuk prekin cilësinë e spermës suaj

Kreativitet & Risi

Birra, është pija ‘’më e zgjuar’’ N

jë studim i ri i pub likuar në Consciousness and Cognition, pretendon se konsumimi i moderuar i birrës përmirëson aftësitë për zgjidhjen e problemeve. Autorët e studimit testuan 20 persona të cilët kishin konsumuar sasi të moderuar birre. Aftësitë për zgjidhjen e problemit u testuam me Remote Associates Test, gjatë të cilit pjesëmarrësve ju jepen 3 fjalë dhe ju kërkohet e katërta me lidhje llogjike me tre të parat. U vu re se personat që kishin konsumuar birrë zgjidhën 40% më tepër problema sesa ata që nuk kishin pirë, madje dhe më shpejt (12 sekonda vs.15 sekonda) Me sasninë e alkoolit të arritur në gjak në këta persona, memoria, gjykimi, shpejtësia e reagimit dhe pamja bie, por kreativiteti dhe aftësia për të sjellë risi rritet. Studiuesit thonë se të menduar-

A

DUHANPIRJA E ALKOOLI

Pak efekt në prodhimin e spermës!

K

it jashtë kornizave rritet kur personat janë më pak të fokusuar dhe të shpërqëndruar, pra kur konsumojnë një sasi të caktuar alkooli.

Shpeshherë kreativiteti rritet kur personi është i relaksuar dhe i pa fokusuar.

Gjithsesi studimi nuk thotë që personat që kanë probleme me zgjidhjen e situatave të sh-

Konsumi i tepërt i alkoolit çon në probleme serioze afatgjata sociale, fizike dhe psikosociale kojnë në pub. Konsumi i tepërt i alkoolit çon në probleme serioze afatgjata sociale,

fizike dhe psikosociale. Ajo që thotë studimi është që pirja në sasi të moderuar e alkoolit ka shumë mundësi të sjellë benefite, pra gjithkush duhet të ketë sensin e masës!

Studimi është ende duke vlerësuar nëse pirja e një koktejli ju bën më shakaxhi, më simpatik dhe një super balerin.

ëshillat mbi stilin e jetesës për të trajtuar infertilitetin mund të jenë të parëndësishme.

Sipas një studimi të fundit, duhanpirja, konsumi i alkoolit dhe të qënit obez nuk prekin cilësinë e spermës suaj. Gjithashtu veshja e bokseve të shkurtra në krahasim me të brendshme të ngushta lidhet me nivele më të larta në prodhimin e spermës.

Ky studim u realizua në Universitetin e Sheffield. U bë krahasimi i stilit të jetesës të 939 meshkujve me cilësi të ulët sperme me 1310 meshkujve me cilësi normale të spermës. Studimi tregoi se ishtë një diferencë shumë e ulët në numrin e spermatozoidëve të lëvizshëm në pacientët që nuk kishin pirë asnjëherë duhan dhe atyre që pinin rreth 20 cigare në ditë. Kishte pak të dhëna që një indeks i lartë i masës trupore dhe konsumi i alkoolit preknin cilësinë e spermës. Pra këto stile jetese kanë rendësi shumë të madhe në shëndetin tonë të përgjithshëm por ndoshta me pak influencë në infertilitetin mashkullor.

Fëmijët

Tri prindër gjenetikë, një realitet!

F

ëmijët më tre prindër gjenetik mund të bëhën një realitet. Teknika do të lejojë gratë me sëmundje serioze të trashëguara të parandalojnë kalimin e sëmundjes te fëmija. Këto sëmundje, të njohura si sëmundjet mitokondriale, mund të shkaktojnë paaftë-

si dhe vdekje (insufiçiencë organore, dëmtime muskulore dhe të melçisë). Autoriteti i Embriologjisë dhe Fertilizimit human po bën konsultime në publik nqs kjo teknikë, deri sot e lejuar vetëm për kërkime, duhet të ofrohet për femrat.

Teknika

Procesi i lindjes së një fëmije me tre prindër gjenetik përfshin marrjen e bërthamës së një veze dhe vendosjen e saj në citoplazmën e një veze tjetër tek e cila është bërë më parë heqja e bërthamës. Më pas bëhët fertilizimi i vezës hibrid me spermën. Qëllimi

i këtij procesi është eleminimi i bërthamës nga një qelizë me mitokondri defektive dhe vendosja e saj në një qelizë donore me mitokondri të shëndetshme, e cila pas fertilizimit do të përmbajë një bërthamë me material gjenetik nga vetëm dy prindër.

Retroviruset

Studimi

Virusi që bën “autostop” dhe lufton kancerin!

Yndyrnat e qumshtit mund të shkaktojnë sëmundje të zorrës

N

jë virus tumor-vrasës, një reovi rus, mund të bëjë “autostop” në qelizat e gjakut. Shpresohet që retroviruset të përdoren në trajtimin e kancerit edhe pse ka pasur dyshime që nuk do të funksionojnë meqënëse sistemi ynë imunitar do t’i flakë ata jashtë organizmit.Një studim i publikuar së fundmi tregon se virusi mund të fshihet në gjak dhe të arrijë target-in. Ekspertët thonë se është një hap i rëndësishëm në avancimin e terapisë kundrejt kancerit.Retroviruset zakonisht janë të padëmshëm, por mund të shkaktojnë çregullime në stomak dhe ftohje te fëmijët. Gjithsesi, duket sikur retroviruset kanë një af-

tësi për të vrarë disa qeliza kanceroze, ndërsa indi përrreth mbetet i padëmtuar. Eksperimentet te minjtë sygjerojnë se virusi nuk mund të jetojë në gjak sepse sistemi ynë imunitar do t’i shkatërrojë ato. Kjo do të thotë që viruset duhet të injektohen direkt në tumor ose të jepen me barna që supresojnë sistemin tonë imunitar. Një studim i kryer në 10 persona me kancer të zorrës të përhapur në mëlçi tregoi se virusi ishtë detektuar në tumor por jo në mëlçi që do të thotë që ai në mënyrë selektive përzgjedh kancerin. Në gjak, virusi ishtë detektuar në qelizat e gjakut, por jo në plazëm

N

jë eksperiment i realizuar te minjtë tregoi një lidhje midis ushqimeve të caktuara, bakterieve në zorrë dhe fillimit të sëmundjeve inflamatore të zorrës. Shkencëtarët thonë se dieta e pasur më yndyrna ndryshon mënyrën sesi ushqimet treten dhe stimulojnë rritjen e bakterieve të dëmshme.

Sëmundjet inflamatore të zorrës si sëmundja Crohn dhe koliti ulçeroz prekin një në 350 persona. Kur zorra inflamohet mund të çojë në dhimbje barku dhe diarrhe.

Në këtë studim u përdorën

minj të modifikuar gjenetikisht të cilët ishin më të prirur për të zhvilluar SIZ. Një në tre prej tyre zhvilluan kolit kur u ushqyen me një dietë të varfër me yndyrna. Ndërsa te minjtë e ushqyer me qumësht me përmbajtje të lartë yndyrne të saturuar (të cilat gjenden në shumë ushqime të përpunuara), 2 ne 3 prej tyre zhvilluan kolit.

Sipas studiuesve, trupi ka vështirësi t’i tresë këto yndyna të saturuara dhe trupi përgjigjet duke prodhuar më shumë bilë në zorrë.

Kjo ndryshon mjedisin e zorrës duke stimuluar rritjen e bakterieve.

KULTURE

Muzeu Arkeologjik

TIRANE

DHURATA HAMZAI

B

ileta që administrohet nga Qendra e Studimeve Alban ologjike (QSA), që u jepet vizitorëve për të parë Muzeun Arkeologjik Kombëtar, në shkelje të plotë të ligjit dhe jashtë çdo standardi, u zbulua një ditë më parë nga Auron Tare gjatë shoqërimit të një grupi vizitorësh të huaj. Pasi blemë dje një biletë të tillë, ku shkruhej shuma vetëm me 1 dollarë (konvertimin e vlerës e bënte vetë biletashitësja!!!; mori 100 lekë), kërkuam edhe arsyet e përdorimit të kësaj bilete-relikte nga koha e komunizmit. Pamë se bileta është pjesë e një problematike më të madhe që përfshin Muzeun Arkeologjik dhe vetë kupolën drejtuese, Qendrën e Studimeve Albanologjike QSA. Përveç problemeve që nisin që mungesa e rinovimit, ku në muzeun arkeologjik nuk janë reflektuar në stenda zbulimet e bëra që nga viti 1981, nuk ka asnjë procedurë korrekte që të provojë numrin e turistëve dhe shumën e saktë të biletave ekzistuese, atyre të shitura e atyre të pa shitura.

Bileta shkruan vetëm "Biletë Hyrjeje", por nuk thotë se ku hyn vizitori, në cilin institucion. S'ka as emrin e institucionit që të jetë në varësi, siç e ka Galeria Kombëtare e Arteve, e cila aktualisht përdor një biletë me kod të fshehtë, logo të qartë të institucionit dhe atij që e ka në varësi MTKRS. Bileta e Muzeut Arkeologjik mban sipër emrin e një institucioni fantazmë që ka ekzistuar shumë para viteve '90,

E enjte, 5 korrik 2012

INVESTIGIMI Duke kërkuar arsyet e përdorimit të një bilete të mbetur që nga koha e komunizmit, pamë se ky rast është pjesë e një problematike më të madhe që përfshin Muzeun Arkeologjik dhe drejtuesit

BILETA "RELIKTE" Korrupsion në Muzeun Arkeologjik

Kontrolli i Lartë i Shtetit: Konsiderohet shkelje në vijimësi shumë kohë përpara se të krijohej si institucion më vete edhe vetë Ministria e Kulturës (1992). Bileta ka vetëm një vizatim me motive etnografike. Me sa duket është motivi i qilimit shqiptar. Ngjyra e saj është violetë e mbyllur, por duket si e fshirë nga uji. Mban shënimin me vlerën 1 dollarë dhe vetëm një Nr. Serie: njëzetë e shtatë mijë e gjashtëqind e tre (Nr. 27603), por nuk ka as ISBN, as emrin e shtyp-

shkronjës ku është prodhuar, ku kjo e fundit të jetë e licencuar për ta bërë këtë punë. Megjithëse bëhet fjalë për një relikte të rrallë të kohës së komunizmit, që përdorej vetëm për turistët në atë kohë, nuk vihet re asnjë shenjë apo kod sekret, që ta veçojë këtë biletë nga një copë letër e rëndomtë. Ajo mund të fotokopjohet lehtë në çdo fotokopjuese elektronike, por edhe nga një shtypshkronjë artizanale.

Pamje e brendshme e Muzeut Arkeologjik Kombëtar, Tiranë

SHKELJA

Konfirmon KLSH-ja

P

yesim personat përgjegjës në Kontrollin e Lartë të Shtetit, pasi japim të dhënat që ka bileta, "nëse është e lejuar me ligj një biletë si kjo që kemi paguar në Muzeun Arkeologjik për përdorim nga Institucionet". Pasi na sigurojnë se është një shkelje e rëndë dhe pakorrektësi ligjore, ata thonë se nuk e dinim që bëhej një gjë e tillë. Vetë kreu i KSHL-së, i kontaktuar nga gazeta, z.Leskaj tha se "përdorimi i një bilete të tillë, jo vetëm përbën shkelje, por konsiderohet shkelje në vijimësi".

Kancelari i QSA-së

Drejtoresha Gjongecaj

Biletat? Stoqe, ja ku shkojnë paratë e tyre

S'është puna ime Administron QSA

N

21

dërsa vetë drejtori i QSA-së, zoti Ardian Ma huaj. Lind pyetja se ku shkojnë në të vërtetë paratë e rashi nuk pranon të prononcohet për "Shqiptbiletave...?! ÇUDIA, STAMPIMI PARA 1976-s arja.com", kancelari i këtij institucioni Arben SkënTë habitur për shenjat e zbehta të një qilimi etderi ka pohuar dje se këto bileta nuk prodhohen tashnografik që janë në këtë biletë, zbulojmë se këto shenmë më në asnjë shtypshkronjë. I pyetur se nga cila ja kanë mbetur që nga koha e Kthimit nga Muze Etshtypshkronjë ose ent botues dalin këto bileta, ai thotë nografik Arkeologjik në Muze Arkeologjik. Në faqen se "kanë mbetur prej kohësh stoqe në magazinë". Kanzyrtare të këtij muzeu celari nuk pohoi se për to ka një fletë inventhuhet se "Muzeu Arketarizimi, por tha se ologjik i Tiranës është "Janë stoqe të ngelura i pari muze i krijuar pas në bodrumet e QSALuftës së II Botërore, së. Kanë ngelur aty pasi gjatë kësaj lufte u prej vitesh e ne i përshkatërruan edhe instidorim." . Punonjësit e tucionet e fundit Financës në QSA muzeale. U hap më thanë se nuk janë të 01.11. 1948 si Muze autorizuar për të Arkeologjik-Etnografik dhënë një shifër zyrdhe vazhdoi i tillë deri tare, duke thënë se në vitin 1976, kur u është vetëm në koveçua pavijoni etmpetencat e kannografik dhe ai u orgacelarit. Kancelari nizua si muze i profilinuk pranon të japë zuar arkeologjik. Ky shifra, por thotë se muze prezanton shuma e mbledhukërkimet e zbulimet ra nga këto lloje arkeologjike në të biletash "depoziBileta e blerë dje nga gazetarja e Shqiptarja.com gjithë territorin e Shtohen dhe përqipërisë. Materiali i ekspozuar përfshin një periudhë doret nga QSA për rinovimin dhe mirëmbajtjen e kohore nga epokat e gurit, tek ato të metaleve muzeut". Vëmë re se në Muzeun Arkeologjik nuk ësh(bronzit e hekurit) kur lindi e u zhvillua qytetërimi të vënë dorë prej vitesh dhe arkeologët e njohur janë ilir, periudhën e antikitetit ilir (dhe jo vetëm), dhe ankuar shpesh se aty që prej tridhjetë vjetësh nuk periudhën e antikitetit të vonë e mesjetën deri në bëhet përditësimi me zbulimet e reja. Madje aty nuk pushtimin osman". ka as skeda të përkthyera në anglisht për turistët e

I

drejtohemi për arsyet e përdorimit të kësaj bilete Drej toreshës së Institutit të Arkeologjisë, zonjës Shpresa Gjongecaj, që thotë se "unë nuk merrem me biletat. Puna ime është të merrem me studime, është didaktike, unë gëzohem që këtu vijnë studentë dhe e shikojnë muzeun. Gëzohem që ka vizitorë dhe turistë. Ky muze është me pasuri të mëdha kombëtare. Nuk di pse u shqetëson juve aq shumë një copë biletë. Këtë përgjigje jep ajo, ndërsa është duke u marrë me punën e saj dhe qëndron e përkulur mbi një monedhë të zbulimeve të fundit, ku i bëhet procesi i verifikimit dhe regjistrimit. Duke na argumentuar disa herë se është specialiste, studiuese dhe "këtë punën e biletave e di administrata. Shkoni pyesni atje", ajo shton se "këtu në muze vinë shumë vizitorë, nxënës e studentë për qëllime mësimore, të cilët nuk paguajnë asgjë. Jo të gjithë duhet të paguajnë biletë, thotë drejtoresha e Muzeut Kombëtar Arkeologjik Shpresa Gjongecaj. Studentët nuk paguajnë biletë, se vinë për të mësuar këtu", shShpresa Gjongecaj ton ajo për Shqiptarja.com. Ndërkohë duke pasur Universitetin pranë mësuam se vetëm studentët e arkeologjisë e kanë këtë të drejtë. Studentët e degëve të tjera që shkojnë herë pas here për kureshtje e kanë paguar këtë biletë. Ndërsa i kërkojmë drejtoreshës që të sqarohemi se kur dhe sa vizitorë vijnë në Muzeun Kombëtar Arkeologjik, ku shkojnë këto të ardhura, ajo thotë që t'i drejtohemi administratës së QSA-së për këtë. Ndërkohë biletashitësja tha se lekët e grumbulluar nga këto bileta i çon në zyrën e financave të këtij institucioni.

22

E enjte, 5 korrik 2012

SPORT

France Futboll

Iker Kasijas meriton “Topin e Artë” R

evista e njohur France Futboll në një prej editorialeve të saj ka deklaruar hapur se “Topin e Artë” për këtë edicion e meriton plotësisht portieri dhe kapiteni i ekipit kampion të Europës, Iker Kasijas. Revista nuk ka asnjë dyshim kur vendos spanjollin në vendin e parë duke zhvendosur në rënditje futbollistët më të mirë të momentit, Kristiano Ronaldon dhe Lionel Mesin. “Ç’farë duhet të bjë më shumë një futbollist që të fitojë

“Topin e Artë”, Kasijas ka fituar gjithçka me ekipin e Spanjës, dy trofe të Europianit dhe kupën e Botës. Ai është një njeri me per-

Ç’farë duhet të bjë më shumë një futbollist që të fitojë “Topin e Artë”, Kasijas ka fituar gjithçka me ekipin e Spanjës, dy trofe të Europianit dhe kupën e Botës

sonalitet në futboll, një gjeni i vërtetë. Këtë edicion të finaleve të kampionatit Europian ka pësuar vetëm një gol dhe ka shpëtuar portën shumë herë nga gola të sigurtë”. Më pas revista prestigjoze ndalet edhe te trofetë dhe prezencën në rang klubesh, “ me Realin e Madridit Iker ka fituar të gjithë trofetë e mundshëm, edicionin e fundit u shpall fitues i kampionatit. Askush më shumë se ai nuk ka fituar” përfundon editoria-

lin France Futboll. Lëvizja e fundit e gjigandëve francezë ka lënë në hije edicionin e mrekullueshëm të Ronaldos, media spanjolle e rëndit Kasijasin përkrah legjendave botërore si Zidane dhe Maradona. “Topi i Artë” do të jepet në muajin janar të vitit 2013, ky çmim është krijuar nga revista me famë botërore në vitin 1956, por që më pas u bashku me FIFA-n duke dhënë çmimin e futbollistit më të mirë të vitit.

Nuk duhet të neglizhojmë kundërshtarin

LAJME SHKURT

Shpëtim Gjika: Premioja e Honvedit, Anzhi

FIFA, Shqipëria ngjitet 4 vende

Në rënditjen që publikohet çdo fillim muaji nga orgamizmi më i lartë futbollit botëror, FIFA, kombëtarja e Shqipërisë është ngjitur me katër vende për muajin korrik. Shqipëria mban vendin e 75 me 448 pikë të grumbulluara në rënditje, disa nga vendet që lëmë pas janë Guinea, Bjellorusia dhe Izraeli. 4 vendet e fituara në rënditje kanë ardhur si pasojë e dy fitoreve në ndeshjet miqësore. Në vendin e parë pa asnjë diskutim vazhdon të jetë Spanja me një diferencë të konsiderueshme pikësh nga ndjekësit më të afërt.

Flamurtari pritet të luajë me tre sulmues

Lajmi

TIRANE

DYLBER BALLA

S

ot në orën 20:30 ekipet shqiptare do të luajnë ndeshjet e para në Europa League. Tirana, Teuta dhe Flamurtari do të kërkojnë me doemos një rezultat pozitiv për të kaluar në turin e dytë.

Nga kuotimet e para, vërehet se Flamurtari dhe Teuta do të kenë një kundërshtarë më të vështirë se Tirana. Por, në Vlorë janë përgatitur për të fituar me çdo kusht me rezultat pozitiv për të siguruar kalimin në turin e dytë. Pavarësisht deklaratave të stafit teknik dhe futbollistëve për një kundërshtarë të lehtë në letër, presidenti i Flamurtarit Shpëtim Gjika nuk është i këtij mendimi. "Kam dëgjuar ditët e fundit se ekipi kundër-

Flamurtari do të zhvillojë ndeshjen e parë në Europa League përballë hungarezëve të Honevid.

Presidenti Shpëtim Gjika në prag të sfidës shprehet se kundërshtari është i fortë, prandaj duhet vigjilencë maksimale në fushë. Nëse Flamurtari do të kalojë turin e parë, në turin e dytë do të ndeshet me Anzhin.

shtarë nga Hungaria është ciëlsuar më i dobët se Flamurtari, përkundrazi, unë nuk jam në të njëtin mendim.

Honvedi është një ekip i fortë, nuk duhet të neglizhojmë aspak, por të japim maksimumin për të siguruar një re-

zultat pozitiv në ndeshjen e parë" deklaron presidenti Gjika. Prej dy ditësh Flamurtari është i grumbulluar në një prej hoteleve të qytetit bregdetar duke pritur orarin e ndeshjes. Gjendja psiko-fizike është optimale, futbollistët janë në gjendje shumë të mirë pas fazës përgatitore. Pavarësisht faktit që Flamurtari do të përfitojë një shumë të konsiderueshme në rast të kalimit të turit të parë në Europa League, njëshi kuqezi nuk do të akordojë asnjë premio për Honvedin. "Premioja më e mirë që mund të akordosh për Honvedin është Anzhi në turin e dytë. Ekipi është mjaft i motivuar për të sjellë gjigandët rus në Vlorë. Prandaj kam vendosur që të mos akordoj premio. Pas shumë ekipeve me emër në futbollin europian, këtë herë të jetë rradha e

Baloteli në pritje të ADN-së

Presidenti i Flamurtarit Shpëtim Gjika

Anzhit për të zbritur në qytetin bregdetar të Vlorës" përfundon presidenti, i cili ka bërë një merkato mjaft produktive duke afruar në gjirin e ekipit një prej sulmuesve më të mirë shqiptarë, Migen Memellin. Nga inofrmacionet paraprake mësohet se trajeri Shkëlqim Muça do të luajë me skemën 4-3-3. Përpos rreshtimit në mbrojtje dhe mesfushë, ajo që tërheq vëmendjen është skema e sulmit, e cila do të përbëhet nga Me-

melli, Pejiç dhe Soza. Në stadiumin "Flamurtari" sot pritet të jenë të pranishëm një numër i madh tifozësh vlonjatë, por edhe pushues të ndryshëm që kanë zgjedhur qytetin e Vlorës për të kaluar pushimet. Ngjyrat e flamurit, por edhe banderola të ndryshme me rastin e 100 vjetorit të vendit pritet të dominojnë në shkallët e stadiumit. Në tribunë pritet që të jenë edhe shumë personalitete të vendit për të ndjekur ndeshjen nga afër.

Futbollisti i kombëtares italine Mario Baloteli është në pritje të testit të AND-s për të provuar atësinë e fëmijës që pret të lindë modelja Rafaela Fico. Menjëherë pas përfundimit të kampionatit Europian të futbollit, e dashura e sulmuesit, Rafaela Fico u shpreh se prêt një fëmijë nga Baloteli. Ky u fundit fillimisht u shpreh entuziast pas marrjes së lajmit, por vetëm një ditës më pas kërkoi që të bëhej testi i AND-s për të provuar atësinë. Sipas sulmuesit “axurr” problemet e fundit midis tij dhe Ficos duke e larguar prej disa javësh e kanë bërë të shtoj dozat e dyshimit mbi marrëdhënien e tyre. Tanimë surpriza gjendet në rezultatet e testit. Mario Baloteli shquhet për scup-et dhe marrëzitë brenda dhe jashtë fushës së blertë.

Sulmuesi

Teuta

Mirel Çota: Dua gol në debutim

Trajneri do diferencën nga grupi

N

TIRANË

uk ka ndeshje të lehtë në fushë, çdo kundërshtar duhet rrespektuar dhe patur kujdes.

Gravenmancher nuk duhet nënëvlerësuar për forcën sepse mund t'a pësojmë. Ekipi është përgatitur intensivisht, tani fjalën e ka fusha për të treguar forcën e Tiranës".

Kështu shprehet Mirel Çota, futbollisti më i ri që ka veshur fanellën e ekipit të Tiranës. Sulmuesi pas një edicioni fantastik

me Teutën kërkon të lërë gjurmë edhe me kryeqytetasit. Sot përballë ekipit të Gravenmancher, Çota mësohet se do të jetë në formacion nga minuta e parë me Bekim Balën. Por çfarë synon Çota në aspektin personal në debutimin me Tiranën? "Fillimisht rendësi ka që ekipi të fitojë me një rezultat bindës për të mbyllur llogaritë në Tiranë, më pas në aspektin personal dëshiroj që të debutoj me gol. Do të ishte një start ëndrrash për cilin do futbollist”- tha Çota.

T

DURRËS

euta e Durrësit është ekipi tjetër që do të presë në shtëpi mysafirët e Metalurgut të Ristavit nga Gjeorgjia. Djemtë e detit e kanë marrë me qetësi ndeshjen e parë duke larguar euforinë. Arma më e fortë e Teutës në ndeshjet e Europa League është grupi, duke vazhduar traditën e nsiur edhe në kampionat. Afrimet e fundit të Devollin në mezin e fushës dhe Eminhazerit në sulm kanë bindur

trajnerin Hasan Lika pas largimit të Çotës në repartin e sulmit. Në stadiumin "Niko Dovana" të qytetit të Durrësit pritet që të jenë të pranishëm një numër i konsiderueshëm tifozësh për të mëbshtetur ekipin e tyre të zemrës përballë Metalurgut. Të besuarit e Likës kanë marrë edhe udhëzimet e fundit para se të zbresin në tapin e gjelbërt. Nga kuotimet, Teuta ka një kundërshtar të fortë për të kaluar, pasi në edicionet e fundit ka pasur rritje në kampiont.

E enjte, 5 korrik 2012

23

ZBAVITJE

HOROSKOPI Një grabitës duartharë

Zjarr hotelit për të shtyrë dasmën

I verbër dhe i dehur në timon

K

T

N

ur pa një të moshuar që hipi në makinë në parkingun e një supermarketi, Raymond Lewis Shepard, që shihni këtë në foto, mendoi se do ta kishte shumë të lehtë që ta grabiste, pasi ishte një zonjë e moshuar dhe, për më tepër, në atë moment në parking nuk kishte njerëz. Bashkë me një bashkëpunëtor të tij, Shepard i preu rrugën makinës së zonjës, 69-vjeçares Carol J. Costello, nxorri pistoletën dhe për ta detyruar të ndalonte, goditi me qyten e pistoletës xhamin anësor që bë çikë e thërrime.

Por u tregua vërtet duartharë, sepse pistoleta ra pikërisht në prehrin e zonjës Costello e cila u tregua shumë më e shkathët se ai.

E kapi menjëherë armën dhe ia drejtoi agresorit duk e e urdhërur të ngrinte duart lart. Por Shepard, që e pa veten ngushtë, ia dha vrapit dhe i hipi makinës së tij, duke ia mbathur të dy. Vetëm se policia nuk e pati aspak të vështirë ta gjente dhe ta prangoste. Sepse nga nxitimi, i kishte rënë celulari nga xhepi dhe zonjës Costello iu desh vetëm të njoftonte policinë.

atsihuko Kawata një zotëri japonez kishte rënë në hall e nuk dinte se t’ia bëntë për të shtyrë dasmën e tij. E në fakt në kushtet që ndodhej ai kishte një arsye shumë të fortë për të shtyrë dasmën, sepse, ndonëse bashkëjetonte që prej tre vjetësh me gruan me të cilën priste të martohej, kishte qenë i martuar me një grua tjetër që në vitin 1994, por nuk ishte divorcuar. Një ditë para dasmës se nga e mësoi që ish-gruaja e tij e kishte marrë vesh se do të martohej, duke mësuar madje edhe se në cilin hotel do të zhvillohej ceremonia e dasmës, 40-vjeçari-gjeti një mënyrë vërtet të çuditshme për të anuluar dasmën.

Kështu, pasi siguroi nja dy bidona me benzinë, Kawata spërkati me të disa salla të hotelit dhe i vuri flakën.

Për fat të mirë zjarrfikësit arritën në kohë të lokalizonin zjarrin dhe të shmangin kësisoj një një tragjedi të mundshme. Ndërsa të gjorit Kawata ky budallallëk i ka kushtuar shumë shtrenjt, sepse tani dasmën do ta bëjë pasi të dalë nga burgu… pas pesë vjetësh.

dërsa po kryente zi zakonisht shërbimin, një patrullë e policisë franceze në Nancy, në verilindje të Francës, pa një makinë që po ecte, vërtet ngadalë, por me shumë zig-zage. Gjëja e parë që u shkoi në mend policëve ishte se kishin të bënin me një të dehur.

Dhe në fakt kur e ndaluan makinën dhe urdhëruan shoferin t’i frynte etilometrit doli se niveli alkoolit e kishte kaluar disa herë limitin. Por çudia më e madhe ishte kur policët i kërkuan patentën.

Shoferi, që në fakt ishte një 29-vjeçar, u tha se nuk kishte patentë sepse ishte… i verbër. Në fakt brenda në makinë ishte dhe një 52-vjeçar, i cili, më pas doli se ishte i zoti i makinës, por që ishte edhe vetë xurxull. I zoti i makinës deklaroi se ia kishte lënë vetë makinën meqë i verbëri nuk kishte ngarë asnjëherë makinë, por kishte ecur me ngadalë dhe një dorë e mbante edhe ai në timon. Por kjo nuk i ndihmoi që i verbri të dënohej me 500 euro dhe 1 muaj burg, ndërsa shoferi me të njëjtin dënim dhe 5 muaj heqje patente.

SUPER FJALEKRYQ 1

2

3

4

5

6

7

8

9

22

11

23

27 34

39

30

36

19

59 66

73

74

80

81

43

44

89

54

61

67

77 86

91

T

I K E T I

13. Gjysmë titull.

14. Lidh brigje.

15. Në Blu ajo e Gershëin.

16. Një pjesë e anomalisë 17. Një sigël maunesh.

18. Kanë aderuar në parti.

19. Një fjalë në agim.

20. Në fund të krahut.

21. Qe profeti që u sharrua më dysh.

23. Ungji i… Familjes Addmas.

24. Janë turpërime në… malësi.

26.Të parat në atletikë.

28. Gjoja është ndryshe.

30. Bën mëza.

31. Mbeten në fund.

32. Vullkan në Siciila

ɷ VERTIKAL

1. Janë shpura… qeveritare.

2. Janë të paligjshëm.

3. Janë më të gjata se tregimet.

4. Gjysmë aneksi.

5. Janë telat e zërit.

6. Nuk ka akoma një bebe.

7. Një mund të jetë fetar.

8. Inicialet e Kant ¿lozof 9. Mbyllin një spital.

10. Ushqejnë celularë.

11. Dy asa.

12. Sorvino aktore.

A M E R

I

C A N

A L

I

S

S

D

O T

I

I

I

L E M Z A A L

I

L

H E K U R

S

T A

I R

A R

I

A N E T

E S O A A

I

T

E G J

T E T T

J

I K

I

E

Y

T E P

A

E L A T

I I

U A

S K E M A T

R C

I

I

N A T

F A T

I

T

S M A

I

L

S O N T

I

I

N

S

T

D E F E K T

G O G O L O E S O I

A J R L A

S

I

K A T E T E T

T A R

E T R

N A K O T E K A

S H T E T

I K A T A T

I K E T

I

A M A L A S U N T A

T U E S

I R T E T E T A

S Q A

I

I

P A N O R A M A T

T E N D A T I

B A R E S

K O M U N L

P A R T

G R A T P V O E P

D E P O Z

E N E

R L

I

Peshorja

Situata falë yjeve do të bëhet më e ëmbël duke ju dhuruar dashuri dhe harmoni. Por duhet të keni pak kujdes në anën profesionale që është zbehur disi për shkak të një qetësie relative.

E U R O

P L O Z E A M A T O R A Y N

T O K E K R

I

88 92

91. E ka vendin në burg.

92. Fund janari.

N A

78 87

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM D R A S

56

70

85

90

K O P E R T

Virgjëresha

Është dashuria dhe pasioni që ngjyrosin me rozë ditën tuaj dhe është pikërisht Saturni që ju ndihmon të kapërceni me lehtësëi pengesat e vogla që mund t’ju dalin nga ana profesionale.

63

69 76

84

55

62

68

83

64. Lumi ku u pagëzua Krishti.

65. Një mohim i prerë.

66. Xhiro e Francës 68. Të parat në stadium.

69. Gjysmë tatimi.

70. Eshtë sportive në garë.

71. Frashëri që qe aktor.

73. Një pjesë e energjive 75. Janë zbavitjet.

77. Të parat në orkestër.

79. Agolli që qe aktore.

80. Ato dramatike janë të vështira.

84. Ari në tabelë.

85. Nuk janë aspak profesioniste.

89. Janë Àokët e bardhë.

90. Mund të jenë parabolike.

Luani

Raportet me të tjerët kërkojnë të tregoheni shumë të matur dhe të operoni me shumë takt në takime të ndryshme.

Krahas kësaj duhet të mos lini pas dore edhe aspektin ekomik të jetës.

21

45

53

75

82

Gaforrja

Do të merrni shumë propozime, të cilat mund t’ju vijnë nga të gjitha anët, por nuk duhet të nxitoheni. Marsi dhe Mërkuri e largojnë disi perspektivën e realizimit dhe konkretizimit të tyre.

49

60

65

20

Binjakët

Mërkuri nënvizon thelbin pozitiv gjatë gjithë kësaj periudhe, që mund të përcaktojë kontakte të reja për t’u shfrytëzuar pa hezitimin më të vogël dhe kjo nuk vlen vetëm për punën.

38

48

58

ɷ HORIZONTAL

18

32

52

1. Ishte karakteristike ajo e Odiseut.

9. Inicialet e Berg kompozitor.

11. Ndërtohen për betonim.

18. Eshtë si katua.

22. Eshtë fakulteti më me leverdi.

23. Ka gjuhë përvëluese.

25. Janë të shumtë më Teheran.

27. Janë rroba për t’u larë.

28. Ku¿zojnë katete.

29. Qendër ditore.

30. Film i Robert Altman.

32. Diftong për leader.

33. Degët pa ekstreme.

34. Doktori i shkurtër.

35. Roëan Atkinson në art 38. Eshtë provë intelgjience.

39. Qe perandor romak.

41. U shkrua nga Guy de Maupassant 42. Janë me një gisht ato të boksierit.

45. Fillojnë natën.

46. Parker regjisor.

47. Thonë se është mëma e dijes 48. Charlotte që vrau Marat-in.

49. Në krye të masave.

50. Gjysmë cetace.

51. Bëhet duke pëshpëritur.

52. Fillojnë vetëm.

53. Një gjerman.

54. Mund të sjellë shi 57. Italia në Internet.

58. Hajrie aktore.

59. Ndrëmarrje Ekonomike Elbasan.

60. Eshtë si fortesë.

62. Mund të jenë diesel.

17

Demi

Sot do të jeni të privilegjuarit e yjeve. Hëna në shenjën tuaj ushqen fantazinë dhe intuitën tuaj në nivelet të shkëlqyera, duke ju lejuar kështu impenjime të reja në punë.

26

42

64

79

16

37

51

72

15

31

47

57

14

41

46 50

13 25

29

35

40

12

24

28

33

71

10

Dashi

Parashikohet një ditë mirë me Aërditën që ju ripërtërit forcat dhe me Hënën që sot ju sjell stimuj të fuqishëm në planin sentimental. Duhet të konsolidoni pozitat aktuale të realizuar synime të tjera.

C H A R D G E R E O

35. Themeluan Salt Lale City.

36. Qyteti i FIAT. 37. Eshtë simpatike për shkrime sekrete.

40. Bien në ku¿j 41. Sherif këngëtar i yni.

42. Mbahet me timon.

43. Ruajnë pa ujë.

44. Fundi i Loreley 47. Bëhet me mea culpa.

48. Celulari në kartëvizitë.

49. Emri i Proust.

51. Gjysmë morale.

52. Mund të jetë i thyer në strofë.

54. rrotullohen në dynamo të tillë 55. Pesci aktor.

56. Eshtë vend nisjeje.

58. Planski regjisor.

60. Ndiqen me ilaçe.

61. Një copë për xhepa.

62. Fillojnë matjet.

63. Elton John.

64. Hendrix i Hey Joe 65. Collins aktore.

67. Në hyrje të oazit.

69. Lindi Akilin.

72. Pak ashpërsi.

74. Vanessa violinist.

76. Gjysma e mamive.

78. Rilexuar pjesërisht.

81. Diftong në kuadër 82. Ku¿zojnë trotuaret.

83. Takohen në ku¿j.

86. Ndezur në aparaturë.

87. Fundi i një samurai.

88. Inicilate e Rohmer.

Akrepi

Shigjetari

Dita e sotme do të jetë e shkëlqyer që në mëngjes, do të arrini të përmbushni çdo impenjim të lënë pas dore duke kapërcyer lehtësisht të gjitha vështirësitë që ju dalin.

Nuk është aspak momenti i duhur për të bërë zgjedhje sepse një mendim i nxituar mund t’ju kushtojë shumë dhe një hap i pavlerësuar mirë mund t’ju çojë vetëm mbrapa.

Bricjapi

Strategjitë e përdorura deri tani kanë funksionuar dhe janë të vlefshme edhe në situatat delikate në jetën e çiftit. Mundohuni të tregoheni më tolerantë me partnerin pa iu imponuar në dëshira.

Ujori

Jo të gjitha problemet që keni do të zgjidhen sa hap e mbyll sytë, është mirë të vlerësoni me shumë qetësi situatën dhe pastaj të veproni. Energjia në dashuri ju vjen nga një Hënë shumë aktive.

Peshqit

Edhe për të lindurit e kësaj shenje, duker se është hëna ylli mbështetës në shumë aspekte. Ju duhet më shumë maturi në gjykimet dhe mendimet që duhet të jepni për një projekt të rëndësishëm.

24

E enjte, 5 korrik 2012

LAJME NGA BOTA ɷ Al Xhazira: Arafat vdiq nga poloniumi Shkaku i vdekjes së ish-liderit historik palestinez Jaser Arafat, mund të ketë qenë poloniumi, një substancë radioaktive gjurmët e së cilës janë gjetur edhe në vrasjen e “agjentit 007” rus, Litvinenko që vdiq në Londër në rrethana që mbeten të dyshimta edhe sot e kësaj dite. Hipoteza vjen nga analizat laboratorike të kryera në Zvicër, të cituara në një dokumentar të televizonit arab Al Jazeera.

“Shqyrtimi i sendeve personale dhe mostrat biologjike treguan nivele të konsiderueshme të poloniumit’’, tha drejtori i Institutit për Fizikën e rrezatimit në Lausanne. ɷ Turqi: U gjetën trupat e pajetë të dy pilotëve Ushtria e Turqisë tha sot se i ka gjetur trupat e pajetë të dy pilotëve të aeroplanit luftarak, i cili u rrëzua nga Siria, muajin e kaluar.

Komanda e forcave të armatosura të Turqisë tha se po punonte për nxjerrjen e kufomave nga deti.

Kërkimet për pilotët janë zhvilluar prej 22 qershorit, kur aeroplani i tyre u rrëzua nga Siria. Presidenti i Sirisë, Bashar al-Asad, ka shprehur keqardhje për këtë incident, duke thënë se forcat e Sirisë mësuan se aeroplani vëzhgues i takonte Turqisë, vetëm pasi e rrëzuan atë. ɷ Gjermani: Në incidentin me rrëmbim – pesë të vrarë Policia e Gjermanisë thotë se pesë vetë, përfshirë edhe një person të armatosur, janë vrarë dje gjatë një incidenti me rrëmbim të pengjeve në një bllok banimi në qytetin Karlsruhe. Mendohet se personi i armatosur i kishte zënë peng viktimat e tij, gjatë një përpjekjeje që ai të dëbohej nga banesa e tij në një bllok banimi. Policia me dhunë depërtoi në banesë, pasi ishte vërejtur tymi dhe i zbuloi trupat e pajetë brenda në banesë. ɷ Zbulohet “pjesëza e Zotit” Pritshmëritë ishin të larta, spekullimet gjithashtu dhe shkencëtarët në Cern të Zvicrës shpallën pikërisht atë që bota prej disa ditësh priste të dëgjonte: zbulimin e një grimce subatomike e cila përputhet me të shumëpërfolurën “grimca Higgs” apo pjesëza e Zotit. Të dy eksperimentet e realizuara me këtë qëllim në Large Hadron Collider kanë mbërritur rezultate të denja për tu përcaktuar si zbulim, u trumpetua në konferencën e organizuar me këtë rast. Fizikanti John Ellis theksoi: “Është kaq emocionuese që pas shumë vitesh supozimi, pritjeje dhe kërkimi, më në fund se mund të kemi zbuluar hallkën e munguar që e bën të arsyeshëm këndvështrimin tonë ndaj universit. Mbase është grimca Higgs, mbase jo, por mendoj se mbetet i rëndësishëm fakti që ne do të arrijmë ta shohim.” ɷ Britania: Do mbyllim kufijtë Deklarata e kryeministrit Cameron se do të mbyll ku¿jtë e Britanisë për refugjatët nga Greqia dhe çdo vend i BE-së në krizë nga euro pason deklarimet e ministres se tij të Brendshme, e cila njoftoi kontrolle emergjente emigracioni ne rast te deshtimit te euros. Cameron eshte keshilluar se ai mund te shfrytezoje kompetenca legale te jashtezakonshme per te mbyllur dyert e vendit te tij per emigrantet nga BE, te cilet zakonisht punonjesit e emigracionit nuk i ndalojne dot te hyne ne Britani. Ai shkoje me tej se çdo ministër i tij në dhënien e detajeve për planet kontigjent në rast kolapsi të Eurozones. Duke folur perpara deputeteve ai tha se “do te bente c’ishte e mundur per te mbrojtur Britanine” . I pyetur konkretisht per Greqine, Cameron tha se “do beje cfaredo qe te te jete e mundur per te mbrojtur vendin, per ta mbajtur ate te sigurt, sistemin bankar te forte dhe ekonomine te fuqishme”. Shume greke kane transferuar parat e tyre nga bankat greke drejt institucioneve finaciare britanike gjate javeve te fundit per te ruajtur kursimet e tyre.

• Alba Malltezi Drejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

• Anila Basha Drejtore e Shqiptarja.com • Arben Rrozhani Kryeredaktor

Politika: Jakin Marena Sociale: Esmeralda Keta Ekonomia: Genc Kondi Kronika: Elton Qyno

Kulturë: Admirina Peçi

Design: Altin Aliaj Genti Manelli Website: Suela Gera Indrit Maraku

Departamenti i Marketingut: Cel: +355696060419 marketing@shqiptarja.com

Shpërndarja: Saimir Zenelaj Cel: +355696060418

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: redaksia@shqiptarja.com - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë