Shqiptarja.com

Komisioneri

Ndryshimet

“Nuk kemi kontroll te kamerat e policisë”

Dëshmpërblimi

Certifikatat për jashtë vendit, hiqet kombësia

ɽ Faqe 7

Gjykata: Fëmijët e Veizit të paguajnë për gjyqin

ɽ Faqe 11

ɽ Faqe 21

së shpejti...

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIV NË SHQIPËRI LEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi ALMEDICUS

origjina e lajmit...

VITI II - NR. 133 E enjte, 07-06-2012

VENDIMI I QEVERISE/ Procedurat që do të ndiqen për pasuritë e paluajtshme

RREGJISTRIMI I PRONAVE

Si të marrim vërtetim pronësie Qeveria vendos krjimin e rregjistrit elektronik për pronat. Ndryshojnë procedurat që do të kryhen vetëm pas kontakteve me noterin. Lista me tarifat e reja për shërbimin në Hipotekë Koment Lajmi ɽ Faqe 2-3 PRESIDENTI 27 intelektualë firmosin për Nanon. Klosi: Lufton për gruan

Qeveria vendosi dje rregulla të reja lidhur me shërbimet e Hipotekës ndaj qytetarëve dhe subjekteve. Në to përfshihet përdorimi i regjistrit elektronik, si dhe një rol i ri i noterit, si përfaqësues i personit kërkues

“ALMEDICUS”

ɽ Faqe 13-20

TIRANE

GENC KONDI

P

as ligjit, që mundëson regjistrimin e pasurisë edhe tek noteri, qeveria miratoi dje një Vendim, sipas të cilit lëshimi i dokumenteve nga zyrat e regjistrimit të pasurive të paluajtshme do të ofrohet edhe në rrugë dixhitale. Për këtë, janë përcaktuar rregulla të reja të shërbimit në Hipoteka. Vendimi është miratuar në kuadër të dixhitalizimit të sistemit të drejtësisë... ɽ vijon në faqe 9

Në foto: Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme në Tiranë

Psikiatrja Irma Bekteshi: Skizofrenia, si ta kurojmë

UDHEZIMI PER SHKOLLEN E LARTE

Formulari A2, si do plotësohet

Ministria e Arsimit tregon procedurat për në Universitet. Do të kryhet vetëm online TIRANE

ESMERALDA KETA

K

ëtë vit formulari A2 do të plotësohet on-line.

Ministria e Arsimit dhe shkencës u ka dërguar të gjitha drejtorive arsimore në vend një udhëzim të detajuar, ku i orienton ata për kushtet që ɽ Faqe 10 duhet të...

NGA

FEHMI ABDIU*

Presidenti dhe zgjidhja e krizave M

ë përpara kemi theksuar se Presidenti i Republikës nuk bën pjesë në asnjërin nga tri pushtetet, por këtij përfundimi që tashmë është i njohur për të gjithë, mund t’i shtojmë argumentin se ai shërben si faktor i rëndësishëm që shmang krizat politike apo së paku si arbitër që bën çmos për t’i parandaluar ato. Në situata të tilla të veçanta duket se balancohen dy pushtetet, legjislativi me ekzekutivin e kur ata konsumojnë pa rezultate pozitivë procedurat e nevojshme, del në pah me cilësinë e faktorit shpëtues, ¿gura e autoriteti i Presidentit.

1 - Këtë ide, më së miri e gjejmë të pasqyruar në nenin 96, pika 2 e 3 të Kushtetutës. Fillimisht, në ¿llim të legjislaturës apo kurdo gjatë saj, vendi i Kryeministrit mbetet bosh, Presidenti detyrohet ta emëroj atë me propozim të partisë apo të koalicionit të partive që ka shumicën e vendeve në Kuvend.

Ndryshe nga ky detyrim, në situatën kur Kryeministri i emëruar nuk miratohet nga Kuvendi, Presidenti emëron një Kryeministër të Ri brenda një periudhe 10 ditore. Për raste të tilla, që në praktikën parlamentare nuk është hasur tek ne, ¿gura e tij spikat si një ¿gurë kryesore që merr përsipër të evitojë krizën duke emëruar si Kryeministër një kandidaturë që teorikisht mund t’i përkasë maxhorancës, por që nuk është i propozuar prej saj, ashtu siç mund t’i përkasë opozitës apo edhe një person që nuk i përket asnjë partie. Në këtë rast, duket se ai duhet ta përmbushë këtë detyrim kushtetues duke negociuar sa me shumicën aq edhe me pakicën, për të gjetur mundësisht sa... ɽ vijon në faqe 4

2

E enjte, 7 qershor 2012

POLITIKE

Sequi: Zgjedhja e presidentit, konsolidim i dialogut politik

A

mbasadori i Bashkimit Europian Ettore Sequi është shprehur për mediat se zgjedhja e Presidenti do të jetë mënyra më e mirë për konsolidimin e dialogut politik. "Është e qartë se zgjedhja presidentit është një moment i një konsolodimi potencial për dialogun politik, që është një prej kërkesave për integrim që në vetvete është një aspekt i rëndësishëm për integrimin europian. Kjo është

pikërisht arsyeja pse po e ndjekim me kaq vëmendje këtë proces. Kjo është arsyeja pse komisioneri Fyle, ka përsëritur që zgjedhja e presidentit, të bëhet në respekt të plotë dhe në frymën e Kushtetutës, duke pasur parasysh që Presidenti sipas Kushtetutës, është një përfaqësues i unitetit të popullit", tha Sequi. Për të, një proces pa probleme për zgjedhjen e presidentit është një tregues i rëndësishëm për rëndësinë që

vendi të ketë progres në dialogun politik, një instrument për afrimin drejt BE. "Zoti Sanino vjen që të japë mesazhin se BE, është i gatshëm për të asistuar Shqipërinë në angazhimin e saj, në përpjekjet e saj për të ecur përpara në rrugën drejt BE. Zoti Sanino vjen për të treguar se ju ndjekim me vëmendje e jemi të gatshëm për t'iu ndihmuar për zbatimin e plotë të angazhimeve të nëntorit", tha Sequi.

Ish kreu i SHISH: Berisha s'do të zgjedhë Zaganjorin, as një personalitet të PD

Klosi: Nano kërkon të bëjë gruan Zonjë të Parë "LSI ka shitur shpirtin. Edi Rama nuk ka çfarë të bëjë" Lajmi Klosi

Ish-kreu i SHISH Fatos Klosi tha se Berisha e ka bërë zgjedhjen e tij për president që s'do jetë Zaganjori e as një personalitet i lartë i PD por një njeri i bindur i tij. Ndërsa Nanon e cilëson të papërshtatashëm për këtë post, duke thënë se ishkryeministri socialist kërkon të bëjë bashkëshorten, Zonjë të Parë.

"Historia e marrëdhënieve të Berishës me dy presidentët e fundit, njëri ka qënë konsensual, Alfred Moisiu tjetri ka qënë nënkryetari i PD Bamir Topi, ka patur shumë probleme gjatë tërë kohës, që kur ka ardhur në qeverisjen e vendit"

bëtor. Dhe i tillë nuk mund të jetë Xhezair Zaganjori, ndaj them se Berisha e ka përzgjedhur tashmë kandidatin për President, të një profili të ulët dhe besnik.

TIRANE

JAKIN MARENA

I

sh-shefi i Shërbimit Informativ Shtetëror, Fatos Klosi në një in tervistë për gazetën "Shqiptarja.com" është shprehur se Berisha do ta zgjedhë kreun e shtetit me 71 vota dhe ai nuk do të jetë as Zaganjori dhe as ndonjëra nga figurat e rëndësishme të PD, por një njeri i bindur i tij, ndërkohë që shanset e Zaganjorit për t'u zgjedhur janë thuajse zero. Klosi thotë se gjithë loja e kryeministrit është që të paraqitet para opinionit publik dhe ndërkombëtarëve si një politikan që kërkon konsensusin dhe i ka dalë borxhit kreut të opozitës Edi Rama, për të zgjedhur më pas një njeri që do t'i shërbejë atij. Njëherësh teksa i cilëson shanset e Nanos për president të vakta, Klosi thotë se ish-kryeministri është njeriu më i papërshtatshëm për këtë post, ndërkohë që thotë se Nano nuk lufton për vete por për të bërë bashkëshorten Zonjë të Parë, sikurse i ka premtuar.

Si konsideroni garën presidenciale, teksa kryeministri Berisha ka hequr dorë nga një kandidaturë politike për të propozuar në vend të saj një kandidat jashtë politikës, siç është ai i anëtarit të Gjykatës Kushtetuese, Xhezair Zaganjori?

Kryeministri Berisha ka shumë dëshirë apo e thënë thjeshtë qejf që të shfaqet para opinionit publik, por dhe atij ndërkombëtar si një lider demokrat, që njeh demokracinë dhe që ka pranuar konsensusin për zgjedhjen e kreut të shtetit. Pra kërkon të shfaqet si një lider mazhorance, që megjithëse ka votat për ta zgjedhur Presidentin, ka propozuar për këtë post një person si zoti Zaganjori, jashtë politikës vetëm e vetëm dhe për

Fatos Klosi

hir të konsensusit me opozitën.

Zaganjori është një person që s'ka të sharë dhe i vlerësuar në pozicionin e tij, por pavarësisht se është deri diku i bindur, prap për Berishën nuk është i bindur sa duhet dhe për t'i bërë punët siç i do vetë kryeministri.

Ju thoni se kjo mazhorancës dhe vetë Berisha nuk do të shkojnë deri në fund me kandidaturën e Zaganjorit për President?

Unë mendoj se në raundet e ardhshme do të vijë radha që të caktojë një njeri të vetin si kandidat për President,

"Kandidati i Berishës për President s'do jetë një personalitet i rëndësishëm i PD sikurse ka deklaruar më parë dhe as Xhezair Zaganjori, por një njeri i bindur dhe i profilit të ulët" një njeri që të jetë tërësisht i bindur.

Dhe në këtë rast ai do të ketë dhe luksin të thotë për politikën, opinionin publik por dhe për ndërkombëtarët se u kishte dalë borxhit, pasi kishte propozuar një kandidat për president jashtë politikës, duke hequr dorë nga deklaratat e mëparshme për një president të dalë nga lidershipi i PD, dhe duke anashkaluar figurat potenciale të PD, vetëm e vetëm për hir të konsensusit me opozitën për zgjedhjen e kreut të shtetit. Berisha e ka parash-

ikuar me kohë këtë situatë, ndërkohë që shumë shpejt do të vijë momenti ta realizojë idenë e tij.

Ju mendoni se do të dalë në raundin e katërt me një figurë politike të rëndësishme të PD, nëse dështon konsensusi?

Historia e marrëdhënieve të Berishës me dy presidentët e fundit, njëri ka qënë konsensual, Alfred Moisiu tjetri ka qënë nënkryetari i PD Bamir Topi, ka patur shumë probleme gjatë tërë kohës, që kur ka ardhur në qeverisjen e vendit. Kështu që ai do në krye të shtetit një vartës. Unë them se ai ka kohë që e ka zgjedhur me mendjen e vet se kush do të jetë presidenti i ri që të plotësojë këto parametra, pret vetëm ta finalizojë. Ajo që mendoj unë është se kandidati i tij për postin e kryetarit të shtetit nuk do të jetë një personalitet i rëndësishëm i PD sikurse ka deklaruar më parë dhe as një personalitet tjetër që të jetë konsensual, por një njeri i bindur dhe i profilit të ulët. Pasi dhe me Moisiun si president konsensual dhe me Topin si personalitet i rëndësishëm i PD para presidencës, ka pasur probleme dhe mosmarrëveshje tepër të mëdha gjatë tërë kohës.

Ju këmbëngulni se nuk do të jetë Zaganjori kandidat në raundet e tjera për t'u zgjedhur si kryetar shteti...?

Zaganjori nuk besoj se do të jetë, pasi Berisha e do më besnik presidentin e ri për shkak të precedentëve të mëparshme. E do tërësisht shër-

Kryetari i PS Edi Rama ka zhvilluar një takim me kryeministrin Berisha për zgjedhjen e një Presidenti konsensual. Ndërkohë që në takim me liderin e mazhorancës, në mbledhjet e grupit parlamentar të PS por dhe në deklarimet publike është shprehur se s'ka kandidat nga opozita. Si e konsideroni lëvizjen e Ramës?

Kryetari i Partisë Socialiste Edi Rama nuk ka çfarë të bëjë. Ai kërkoi konsensusin për një kandidat për president të propozuar dhe të arritur në tavolinën e dialogut më parë se të deklarohej publikisht dhe të kërkohej votimi në Kuvend dhe jo të zgjidhej presidenti nga një garë presidenciale.

Berisha e përzgjodhi kandidatin për president dhe ia dërgoi si fakt të kryer Ramës për ta pranuar dhe dhënë konsensusin, pavarësisht se kryetari i

"Fatos Nano është kandidati më i papërshtatshëm për të qënë kryetar shteti. Ai ka treguar në të gjitha veprimet e tij se është njeriu më i papërgjegjshëm që ekziston në këtë vend" opozitës kishte kërkuar në të gjitha takimet dhe në deklarimet publike një kandidat që të ishte i distancuar tërësisht nga politika. Edi Rama kaq kishte në dorë të bënte.

I pari që është vetëofruar si kandidat për postin e presidentit të Republikës ka qënë ishkryetari socialist Fatos Nano. I cili kërkon dhe nga Rama që ta kandidojë në garën presidenciale, duke i dhënë 20 firmat

dhe mbështetje në Kuvend. Komenti juaj?

Fatos Nano është kandidati më i papërshtatshëm për të qënë kryetar shteti. Ai ka treguar në të gjitha veprimet e tij se është njeriu më i papërgjegjshëm që ekziston në këtë vend dhe është i fundit që duhet të kërkojë të garojë për postin e lartë të presidentit. Ai po tregohet kaq këmbëngulës për të qënë kandidat për president, ndërkohë që ka 7 vite që është zhdukur nga Shqipëria dhe rri jashtë vendit. Ku ka qënë në këto shtatë vite, që të ketë të drejtën të kërkojë nga PS që ta kandidojë duke i kujtuar liderit të saj në çdo moment se ka qënë kryetari i PS për 15 vite me radhë. Fatos Nano ishte ai që e la në baltë partinë për vite e vite me radhë, për të mos përmendur deklaratat kundër saj. Ai u zhduk për 7 vite me radhë dhe sa herë ka garë presidenciale vjen dhe kërkon presidencën dhe votat e PS për këtë qëllim. Është shumë i shëmtuar për të qënë president.

Pse mendoni që Fatos Nano këmbëngul kaq shumë për të qënë president i vendit....?

Fatos Nanos i ka mbetur peng se nuk e bëri bashkëshorten e tij Zonjë të Parë të Shqipërisë. Kështu që tërë këtë luftë për të qënë Presidenti i Republikës nuk e bën për vete por bën për të shoqen, pasi i ka premtuar se do ta bëjë Zonjë të Parë.

Përfundimisht ju mendoni se Berisha do të zgjedhë njeriun e tij me 71 vota si President të ri...?

Sali Berisha do ta zgjedhë presidentin e ri në raundin e katërt me 71 vota. E ka të sigurtë një gjë të tillë.

Po LSI mendoni se do të votojë një kandidat të tillë, pasi Meta ka bërë të ditur se mbetet të Zaganjori për konsensusin...?

LSI ka shitur shpurtin me kohë dhe nuk ka si kthehet më. Ajo do të votojë se s'bën kandidatin që do të ofrojë Berisha në Kuvend. LSI do të shohë interesin e saj, në këtë qeverisje deri në fund.

E enjte, 7 qershor 2012

3

POLITIKE

Presidenti, batutat Berishës: Të gjithë në ethe kandidimi

R

përfshirë nga ethet presidenciale. "Ju zonja ministre, dhe ju zotërinj ministra, ju falenderoj se mesazh nga ju s'kam marrë. Është fjala që e kam pasur një porosi po mesazh nuk kanë dërguar. Ëndrra e madhe e Shqipërisë dixhitale po bëhet gjithnjë, çdo ditë e më shumë realitet. Unë e kuptoj që ju sapo thashë ëndërr po ju shkon mendja tek presidenti, po atë mund ta realizojë vetëm një njeri, aq e kemi

aundin e tretë në Kuvend për zgjedhjen e Presidentit, Berisha e pret me batuta dhe humor. Dy javë më parë, Berisha kërkoi nga deputetët e tij që t'i dërgonin mesazhe telefonike në rast se nuk donin që t'u përfshihej emri në garën presidenciale, ndërkohë sot në mbledhjen e sotme të qeverisë, Berisha zbuloi se asnjë nga deputetët e djathtë nuk i ka dërguar mesazh dhe të gjithë janë

postin", tha Berisha. Seanca e ditës së sotme do vendosë edhe ditën kur do të zhvillohet raundi i tretë i votimit për Presidentin e ri. Ky do jetë shansi i fundit për opozitën për të negociuar me demokratët për një President konsensual.

Në dy raundet e fundit, Presidenti zgjidhet me jo më pak se 71 vota, ku dakordësia e koalicionit të djathtë që disponon 73 vende s'ka nevojë për konsensusin e opozitës.

Thirrje krerëve të politikës nga 26 personalitete: Simbol uniteti

Intelektualët: Nano President konsensual Popa, Kule, Ahmeti, Ukë Rugova etj: I bën nder vendit

Në foto: Fatos Nano dhe Kryeministri Sali Berisha

Presidenti

Fatos Nano, kafe me Arvizu: Optimist se do fitoj garën

TIRANE

K

andidati i vetëshpallur për president deklaron se s'do të tërhiqet nga gara deri në momentin kur të zgjidhet presidenti. "Emri im mund të jetë i një presidenti mbi palët. Nëse ka garë të ndershme jam optimist se do ta fitoj garën.

Nuk tërhiqem. Unë do largohem me të njëjtën qetësi dhe dashamirësi në momentin kur të zgjidhet presidenti. Jam optimist se do të fitoj garën. Emri im mund të jetë i një presidenti mbi palët", deklaroi Nano menjëherë pas takimit me ambasadorin e SHBA në Tiranë Arvizu. Takimi me ambasadorin Arvizu, i kërkuar nga vetë Nano, u zhvillua në një nga lokalet zonës së bllokut pikërisht te "Bonaparti", shumë pranë presidencës. Nano tregon se në takim kishte shkëmbyer informacion me ambasadorin "që zgjidhja e sfidës presidenciale, të jetë jo konfliktuale e në dobi të integrimit e të shuajë tensionet që janë mes palëve". I pyetur në lidhje me zërat se edhe nëse gjen mbështetjen e PS dhe as të LSI, Nano u përgjigj duke komentuar se "kjo është një lojë kungulleskash mes Ramës e

Ambasadori Arvizu dhe Nano

Metës se gjoja nuk po bien dakord për kandidaturën time. Unë jam i vëmendshëm të mos i shtoj konfliktet por ti zbus ato. Interesi i vendit është më i madh sesa interesi i përbashkët Rama- Meta"tha Nano. I pyetur për një rikthim të mundshëm në politikë, ndoshta me një parti të re, Nano u përgjigj qartë dhe saktë se zemrën e ka vetëm të partia që udhëhoqi për 15 vite me radhë. "Unë jam në politikë, PS është partia ime e zemrës dhe nëse ajo do të lëngojë siç po vuan, do të kthehem tek ajo me gjithë zemër", tha Nano. Ky s'është takimi i parë që ambasadori amerikan Arvizu zhvillon me ish kryeministrin Nano ndërkohë që prej ditësh ambasadaori është përfshirë në takime intensive me drejtues të lartë të qeverisë dhe të opozitës si dhe me politikanë të tjerë.

TIRANE

FIRMATARËT E LETRËS

JAKIN MARENA

F

igura të njohura, aka demikë, bizenesmenë, kineastë e politikanë shqiptarë në SHBA, Kosovë e Maqedoni kanë drejtuar një thirrje drejtim të krerëve të partive parlamentare, Berisha, Rama, Meta, Idrizi, Mediu, Dule dhe Oketa ku kërkojnë që President konsensual të jetë ish-kreu socialist Fatos Nano.

Lista e firmatarëve, e kryesuar nga prof. Ylli Popa dhe në përbërje të të cilës gjenden që nga rektori i UT Dhori Kule, kineasti Kujtim Çashku e deri tek Ukë Ibrahim Rugova dhe Ali Ahmeti vlerësojnë fort figurën e Nanos si një personalitet që garanton unitetin e kombit.

“Duke ndjekur me vëmendje debatin për Presidentin e ri dhe procesin politik lidhur me këtë zgjedhje jetike për demokracinë dhe institucionet shqiptare jemi të prirur të kontribuojmë në këtë këtë proces duke apeluar ju, deputetë e kryetarë të partive parlamentare në Kuvendin e Shqipërisë lidhur me kandidaturën e ishkryeministrit Fatos Nano për President të Republikës”, thuhet në këtë thirrje. Ata thonë se besojnë se kontribuojmë në mbështetjen e një procesi për çështjen e Presidentit që fiton një vlerë të re dhe një përmasë të re emancipuese e evolutive në raport me historinë politike

Ylli Popa Dhori Kule Moikom Zeqo Gjergj Sinani Adrian Civici Mihal Tase Arben Gjata Ksenofon Krisafi Aferdita Jonuzi Petrit Malaj Leonard Solis Luan Bregasi Zef Preci Artan Santo Bajram Muco Shaban Sinani Edit Mihali Sulo Haderi Ali Ahmeti Ukë Ibrahim Rugova Thimio Kondi Kujtim Cashku Pirro Milkani Ekrem Bardha Arjan Gjonca Anton Lulgjuraj Bujar Kapexhiu

të pluralizmit këto 22 vjet. “Ne besojmë se duke mbështetur Fatos Nanon si kandidat për President, formësojmë një precedent të ri e pozitiv për demokracinë shqiptare: përfilljen e trashëgimisë sonë

ALBA TECH SYSTEM HP DX5150

+

Monitor 17” Â Â Â Â Â

Procesor AMD Athlon 64 2.19 GHz 512 MB RAM 80 GB HARD DRIVE DVD - Rom Mouse dhe Tastjerë

Rr. Haxhi Dalliu, P. 16, Shk. 1, Ap. 2, përballë "ProCredit Bank" Tirane - Albania Tel: 04 22 43 299 Cel: 067 400 31 38

Ylli Popa

politike me të gjithë vlerat dhe problemet e saj, por që mund të jetë në shërbim të vendit, institucioneve dhe demokracisë shqiptare shumë më tepër sesa formulat e tjera që prodhojnë një president nga një proces negociues i mbyllur e i kufizuar. Qoftë për moshën e re që ka demokracia shqiptare, qoftë për vështirësitë nëpër të cilat ajo ka kaluar, ky precedent nuk ka qenë i mundur të krijohet deri më tani, ndaj është shans që në fakt më në fund ne kemi mundësi të tërheqim nga tradita jonë më e mirë politike një figurë të tillë si Fatos Nano, për ta inkurajuar në gatishmërinë që ai ka manifestuar publikisht për të kontribuar tashmë në krye të një institucioni të rëndësishëm si Presidenti i Republikës”, shkruhet në thirrje. Sipas tyre, Nano përfaqëson vlera liberalizuese dhe mirëfilli demokratike në traditën re politike shqiptare, ndoshta si pak kush tjetër me reformim-

in e së majtës së vjetër shqiptare, me reformat e para liberalizuese për shoqërinë dhe ekonominë shqiptare dhe me reformat demokratizuese të gjysmës së dytë të viteve ‘90-të, me marrëveshjet historike mes të majtës dhe të djathtës, ku Nano ka qenë protagonist i dorës së parë duke i dhënë vendit hope dhe avancime të rëndësishme demokratike, me zgjedhjet e lira të organizuara në kohën e qeverisjes së tij dhe me rrotacionin paqësor të pushtetit Fatos Nano ka vendosur precedentë por aq të rëndësishëm sa gurët kilometrikë të një demokracie të re. “Me dorëheqjen nga Kryetar i PS më 2005, Fatos Nano ka instaluar në jetën politike shqiptare precedentin e përtëritjes së elitave politike në këtë vend duke i dhënë frymëmarrje e konkurueshmëri skenës sonë politike. Ne besojmë se Fatos Nano përmbush të gjitha kriteret personale, politike dhe kontekstuale për të qenë një President i denjë i Republikës, duke pasur kapacitetin real për të qenë i pavarur, mbi palët e garantues i pavarësisë e evoluimit të institucioneve të pavarura për t’i ndarë ata përfundimisht nga loja politike partizane, për t’i bërë ato funksionale dhe në shërbimit të shtetit e jo në shërbim të palëve”, shprehen intelektualët. Ata shprehin besim se do të zgjedhin Nanon President konsensual, duke treguar se jemi të dejnjë për BE.

KLINIKA RADOVANI Probleme tëëgjimit? rënies së d Nevojë për volum të lartë të TV? jes së Vështirësi të ndjekgr up? në e av bised

Nëse përgjigja është "po" drejtohuni tek "Klinika Radovani" për të zgjidhur problemin tuaj. Ofrojmë profesionalizëm dhe aparate dëgjimi dixhitale "Siemens", që janë më cilësorët në botë.

Tel.:

042371735

Adresa: Rruga Hoxha Tahsin P.60/2/14, Tiranë www.klinikaradovani.com

4

E enjte, 7 qershor 2012

OPINION

Koment

NGA

ROLI i kreut të shtetit në harmonizimin e punës së pushteteve të tjera në vend. Çfarë kompetencash ka dhe si i ushtron presidenti detyrat kushtetuese, për një shtet efikas, ku Legjislativi, Ekzekutivi dhe Gjyqësori janë në harmoni dhe në respekt të Kushtetutës

FEHMI ABDIU*

vijon nga faqja 1 ...më shumë që të jetë e mundur një figurë sa më pak të kontestuar.

Në raste të tilla, nëse zgjedhja e tij pëlqehet e miratohet nga një maxhorancë parlamentare, kriza ndërpritet dhe jeta parlamentare normalizohet; ndërsa në të kundërtën, kur ajo nuk siguron shumicën e votave në Kuvend, kriza vazhdon, madje ndërlikohet, por mbetet edhe një shpresë që nuk ka të bëjë këtë rradhë vetëm me partitë, apo vetëm me ekzekutivin, por kryesisht me Kuvendin, që si faktori kryesor i jetës politike të vendit, e merr përsipër ta zgjidhë vetë situatën e vështirë që është krijuar për shkak se kanë dështuar në zgjedhjet e tyre, si koalicioni qeverisës dhe vetë Presidenti.

Teorikisht dhe praktikisht, kjo mundësi e fundit ka më shumë shance për të fituar, sepse vetë Kuvendi është i ndërgjegjshëm se në pamundësi për të bërë kompromis në këtë situatë, atë do ta presë shpërndarja e tij, po nga Presidenti që 10 ditë më përpara nuk ka arritur të zgjidhë krizën.

E rëndësishme për raste të tilla të rralla, por shumë të ndjeshme në jetën politike, është që të kuptohet dhe zbatohet drejtë përmbajtja e vendimit numër 28 të vitit 2002 të Gjykatës Kushtetuese, sipas së cilës, kjo dispozitë nuk ka të bëjë vetëm më Kryeministrin. T'i japësh një kuptim të tillë dispozitës kushtetuese do të

Fakti që Presidenti me propozim të Kryeministrit emëron dhe shkarkon Shefin e Shtabit të Përgjithshëm është domethënës dhe një argument tjetër që dëshmon për kërkesën e bashkëpunimit. thotë të pranosh se mosmiratimi nga Kuvendi i programit politik nuk sjell asnjë pasojë juridike dhe se besimin politik Kuvendi ja jep Kryeministrit thjesht për cilësitë e tij personale dhe jo për alternativën dhe programin që propozon apo për përbërjen e ekipit që do të përmbushë këtë program. Në të njëjtën kohë nuk mund të mos mbahen parasysh edhe çështje të tjera të rëndësishme si pozicioni i ekzekutivit në një Republikë Parlamentare, roli i Kryeministrit dhe Këshillit të Ministrave dhe roli i veçantë i Kuvendit për formimin e organeve.

Duhet theksuar se edhe në rastin në fjalë, Kryeministri i zgjedhur nga Kuvendi, emërohet nga Presidenti.

2 - Në raportet e tij me Kuvendin, përveç faktit se zgjidhet prej tij, sipas përcaktimeve të parashikuara nga neni 87 i Kushtetutës, Presidenti ushtron konform nenit 85, pika 1 të

Ish-Presidenti Alfred Moisiu dhe ai i tanishmi, Bamir Topi

Presidenti dhe zgjidhja e krizave Kushtetutës, të drejtën e vetos pe- janë cilësore, nuk janë kushtetuese. zulluese duke kthyer ligjin për Dhe së fundi, duket se këto qënrishqyrtim vetëm një herë. Kjo e drime dobësojnë mbase edhe për drejtë e tij duket se nuk është ven- arsye të papërligjura autoritetin e dimtare apo përfundimtare, sepse figurës së Presidentit të Republikës, dekreti i tij e humbet fuqinë kur si dhe shërbejnë si burime për konkundër tij votojnë shumica e të flikt kompetence. gjithë anëtarëve të Kuvendit. Pra, e 3 - Edhe pse nuk ka kompetenca drejta e vetos së tij pezulluese shër- që ta lejojnë të kryejë veprimtari të ben si një filtër për të parandaluar mirëfilltë ekzekutive, Presidenti ka fuqinë detyruese të ligjeve që preten- të drejtë të mos jetë indiferent ndaj dohet se mund të mos jenë në har- veprimtarisë së këtij pushteti dhe moni të plotë me Kushtetutën. më gjerë, edhe të institucioneve shNë jeten parlamentare është kon- tetërore, duke patur kompetencë që statuar se Kuvendi në tërësi nuk i ka pranuar argumentet e parashtruara në dekretet e Presidentit për kthimet e ndryshme. Ajo që të bën përshtypje rreth këtij qëndrimi të përsëritur është fakti se pavarësisht nga kjo praktikë, Presidenti nuk ka paraqitur asnjë kërkesë në Gjykatën Kushtetuese për të kërkuar që kjo e fundit Kryeministri Berisha dhe kreu i PS-së, Edi Rama të shprehet për papajtueshmërinë e ligjit me Kushtetutën, siç ka pretenduar me të kërkojë mendime dhe të dhëna me anë të dekretit të tij. Pavarësisht se shkrim prej tyre për çështje që kanë ky mosveprim mund të jetë kon- të bëjnë me detyrat e tyre (neni 92/ sideruar si qëndrim politik, mendoj h). Kjo kompetencë është e përgjithsse ai është i diskutueshëm. hme dhe e pa zbërthyer gjëkundi në Së pari, në raste të tilla opinioni legjislacion. As në literaturën juridike publik ka të drejtë të kërkojë infor- nuk është trajtuar gjërësisht kjo komacion më të saktë rreth të vërtetës mpetencë e Presidentit për të qartënë lidhje me qëndrimin e Presiden- suar se çfarë e si duhen kuptuar mentit dhe të Kuvendit. dimet e të dhënat e sidomos lidhjen Së dyti, duket se në shumë ras- që ato duhet të kenë më detyrën. te, Kuvendi nuk investon për të Sipas mendimit tonë, sipas kësaj parashtruar shumë argumente ju- kompetence Presidenti ka të drejte ridike kundër argumenteve që që nga çdo institucion shtetëror, të Presidenti ka parashtruar në de- kërkojë qoftë edhe raporte mbi kretin e kthimit. përmbushjen e veprimtarisë së tyre Së treti, ky qëndrim ndikon pozi- sipas ligjit, si për arritjet dhe tivisht për të lejuar që të bëhen mangësitë dhe shkaqet e tyre. Ky pjesë përbërëse e legjislacionit edhe informacion duhet t'i shërbejë atij ligje apo dispozita ligjesh që nuk për të njohur gjendjen reale për

mënyrën e përmbushjes e në kohë të detyrimeve ligjore nga çdo institucion shtetëror si dhe problematikat me të cilat ato ballafaqohen në veprimtarinë e tyre.

Pas kësaj, e rëndësishme është mënyra se si duhen kërkuar këto të dhëna, të cilat herë-herë mund të kërkohen dhe të publikohen si veprim, sepse kjo dëshmon për interesin dhe kujdesin që tregon Presidenti për mbarëvajtjen e të gjithë segmenteve të shtetit, pavarësisht nëse ato janë të varura nga tre pushtetet klasike në vend. Duke vijuar këtë ide, ai edhe mund të mos publikojë kërkesa të veçanta që mund të jenë të lidhura me informacione sekrete. Institucionet shtetërore sipas kësaj dispozite detyrohen ta njoftojnë me shkrim Presidentin e Republikës, pavarësisht se si e kërkon një gjë të tillë prej tyre.

4 - Afër me veprimtarinë e ekzekutivit qëndron edhe aspekti i veprimtarisë së tij, që ka të bëjë me drejtimin në kohë paqeje të Forcave të Armatosura, që sipas nenit 196/1 e bën nëpërmjet Kryeministrit dhe Ministrit të Mbrojtjes.

Mënyra se si është hartuar kjo kompetencë e tij duket e paqartë, ndonëse në thelb është shumë e rëndësishme. Sipas pikëpamjes tonë, kjo është nga të rrallat dispozita që në mënyrë të qartë nëpërmjet shprehjes "ushtron drejtimin e Forcave të Armatosura nëpërmjet Kryeministrit dhe Ministrit të Mbrojtjes" nënkupton faktin se ai këtë "pushtet" nuk e ushtron drejtpërdrejt, por me anë të dy faktorëve shumë të rëndësishëm të ekzekutivit. Kjo gjë bën të domosdoshme në mënyrë imponuese që midis Presidentit dhe Kryeministrit dhe Minis-

trit të Mbrojtjes duhet të ekzistojë një bashkëpunim ndërinstitucional, sepse pa ekzistencën e tij, përmbushja e kësaj detyre nuk mund të realizohet.

Edhe fakti që Presidenti me propozim të Kryeministrit emëron dhe shkarkon Shefin e Shtabit të Përgjithshëm, apo me propozim të Ministrit të Mbrojtjes emëron dhe shkarkon Komandantët e Forcave Tokësore, Detare dhe Ajrore (neni 169/3) është domethënës dhe një argument tjetër që dëshmon për kërkesën e bashkëpunimit. Duke insistuar në një kërkesë të tillë, mund të bëjmë edhe interpretimin e kundërt se pa bashkëpunimin ndërmjet tyre, kjo kompetencë e Presidentit mbetet një akt formal dhe pse jo, përjashtues. Kështu mendoj se mund të shpjegohet ngjarja e ndodhur pak kohë më përpara kur Ministri i Mbrojtjes ka emëruar vetë Komandantin e Forcave të Armatosura Detare. Ishte pozitiv fakti se ndonëse me vonesë, shkelja e bërë u riparua sepse vetë ai e anulloi aktin e emërimit duke e konsideruar atë si të pavlefshëm.

5 - Mbi rolin e Presidentit për të drejtën e faljes Një tjetër kompetencë e rëndësishme e Kryetarit të Shtetit që është e parashikuar nga pika 'b' e nenit 92 të Kushtetutës, është e drejta e faljes sipas ligjit.

Historikisht, kjo e drejtë është ushtruar nga Presidenti duke u bazuar në ligjin mbi faljen, që vitin që kaloi u bë edhe objekt diskutimesh e debatesh ndër politikanë dhe profesionistë.

Sipas ligjit të lartpërmendur me ndryshimet e bëra, kjo kompetencë nuk mund të aplikohet sipas vlerësimit të Kryetarit të Shtetit, por sipas vlerësimeve të Ministrit të Drejtësisë, që është autoriteti i vetëm që ka të drejtë të propozojë personat që duhen falur, si edhe lloji dhe masa e

Presidenti ka të drejte që nga çdo institucion shtetëror, të kërkojë qoftë edhe raporte mbi përmbushjen e veprimtarisë së tyre sipas ligjit, si për arritjet dhe mangësitë dhe shkaqet e tyre. dënimit që u duhet falur. Duke qenë kështu, mendoj se kjo kompetencë nuk është më e tij, sepse nuk mund të aplikohet në fakt vetëm nga ai sipas bindjes e çmimit të tij. Këtë përfundim mund ta bazojmë tek përmbajtja e dispozitës së Kushtetutës e cila nuk e kufizon këtë kompetencë me propozimin që mund të bëhet nga një përfaqësues i ekzekutivit që drejton Ministrinë e Drejtësisë. E themi këtë sepse kushtetutë-bërësi po të kishte këtë qëllim që të kufizonte këtë kompetencë të Presidentit do ta thoshte në dispozitën përkatëse. Nisur nga ideja e pranuar edhe në jurisprudencë e Gjykatës Kushtetuese, se atë që nuk e thotë Kushtetuta nuk mund ta thotë ligji, unë mendoj se kjo dispozitë nuk është në harmoni me pikën 'b' të nenit 92 të Kushtetutës.

*Ish-kryetar i Gjykatës Kushtetuese, aktualisht zv.rektor i universitetit "Iliria"

E enjte, 7 qershor 2012

5

POLITIKE

Ndoka: PS e ka kandidaturën e saj, Fatos Nanon

K

ur na ndajnë vetëm disa orë nga raundi i tretë për zgjedhjen e presidentit të ri të vendit, pas dështimit të dy raundeve të para, kreu i PDK Nard Ndoka ka deklaruar se pret një dështim të tretë. Sipas tij, 'PS e ka kandidaturën e vet për president dhe ai është Fatos Nano'.

Opozita, ka theksuar Ndoka, e ka nxjerrë veten jashtë loje me ndryshimet kushtetuese. Nga ana tjetër mazhoranca

është përpjekur të luajë me kërkesat e konsensusit, të cilat janë një çoroditje për opozitën. "Është shumë pozitive që një kandidat të vetëshpallet për president përpara të gjithë shqiptarëve dhe deputetëve. Nano ka eksperiencën e duhur për ta bërë rolin e presidentit. Nano është një person mbi palët. Procesi është mjaft delikat për vet faktin se PS nuk u fut në kohën e duhur për t'u bërë pjesë e procesit,

pasi është shumë i rëndësishëm propozimi i emrave dhe PS i kishte të gjitha mundësitë që të futej me kandidatura potenciale, sot jemi në një faze ku kërkohet konsensusi nëpërmjet takimeve të kryetareve të partive, e kanë kthyer parlamentin në një garizion ushtarak ku nuk votohen idetë, kandidaturat, nuk mbështesin personat që kanë vlera. 3 raundet kushtetuese janë të dështuara", theksoi Ndoka.

Deputeti i LSI: PD s'bie në grackën e Ramës për kandidat politik

Tavo: Një gabim fatal tërheqja nga Zaganjori

Lajmi Numri dy i Kuvendit, Vangjel Tavo në një intervistë për 'studimepolitike.com' është shprehur se mazhoranca do të bënte një gabim fatal nëse do të tërhiqej nga kandidatura e Zaganjorit, duke rënë në kurthin e Ramës për një kandidaturë politike. Ai thotë se kandidimin e Nanos e refuzon vetë kreu i PS Edi Rama.

“Edi Rama refuzon kandidimin e Fatos Nanos”

TIRANE

LULJETA PROGNI

N

ë rast të rikthimit të qëndrimit të PD në versionin e parë, atë të kandidaturës politike për president, "Përgjegjësia më e madhe i bie opozitës, e cila asnjëherë nuk pati dëshirë që të bëhej realisht pjesë e proçesit.

Uroj që të mos bjerë në këtë grackë edhe lidershipi i PD", tha nënkryetari i kuvendit Vangjel Tavo. Ai foli për procesin e deritanishëm për zgjedhjen e presidentit, duke theksuar si mjaft të rëndësishëm rolin e LSI dhe të kryetarit të saj Ilir Meta. Numri dy i Kuvendit, Tavo thotë se kandidatura e Zaganjorit është në nivelin e kërkuar për postin e presidentit, duke theksuar se mazhoranca s'ka arsye të tërhiqet. Ai shprehet optimist për arritjen e konsensusit, duke theksuar se negociatat e orëve në vazhdim mund të shkojnë drejt një zgjidhje konsensuale për zgjedhjen e kreut të ri të shtetit.

Z.Tavo, sa optimiste ju duket situata drejt zgjidhjes së presidentit konsensual, kur aktorët politikë janë shprehur për konsensus, s'po duket të ketë raunde të tjera bisedimesh dhe ende nuk ka një kandidaturë konsensuale?

Mendoj se proçesi ka arritur në një fazë ku politika e politikanët e ndërgjegjshëm

PELOD

STUHRLING ORIGINAL

Vangjel Tavo

nuk duhet të gjykojnë me emocione, por me mendje të ftohtë dhe të kthjellët, në interes të publikut dhe të vendit tonë. Kështu që secili politikan, secili deputet, të gjitha partitë parlamentare duhet të marrin përgjegjësitë e tyre, për të zgjidhur situatën e krijuar. Në fund të fundit, të bëjnë detyrën

"Lidershipi i PS, fatkeqësisht deri në këto momente nuk pranon të japë kandidatura dhe nuk pranon të propozojë udhëheqësin historik të së majtës, zotin Nano si kandidat për President" e tyre duke u bazuar në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë. Nga natyra ime jam optimist dhe uroj që në orët, që vijnë drejtuesit e dy partive të mëdha të gjykojnë me mendje të ftohtë dhe t'i japin vendit një President konsensual.

Mazhoranca duket se

po i qëndron mbështetjes së kandidaturës së propozuar më parë, atë të Zaganjorit, ndërkohë që opozita e ka kundërshtuar. A është kjo një pengesë në rrugën e konsensusit?

Mazhoranca e ka dhënë konsensusin e saj që në momentin e tërheqjes nga kandidatura politike, për postin e Presidentit dhe ka rënë dakort për një kandidaturë me performancë të admirueshme, të cilën as vetë opozita nuk e ka kundërshtuar.

Në një kohë që ne merremi me thelbin e çështjes e me kandidatura konkrete, opozita vazhdon t'u shmanget përgjegjësive duke mos propozuar një kandidaturë, për të cilën uroj të jetë më konsensuale se ajo e zotit Zaganjori. Në këtë këndvështrim, mendoj se është rradha e opozitës të tregojë përgjegjshmëri politike dhe kombëtare, në interes të stabilitetit dhe të imazhit të vendit tonë në Europën e Bashkuar edhe më gjerë.

Cili është roli i LSI në realizimin e takimit Rama-Berisha dhe sa produktiv ju duket takimi?

Marke Amerikane (New York), garancia 2 vjet Adresat:

Dyqani Kleopatra perballe kompleksit Taiwan Flagship Center Durres cel: +355 696235070 albaniatime@gmail.com

Adresa: Tel/fax: Mob: E-mail:

Unaza e Re, pranë Alpha Bank Tiranë;

+355 4 8320162; +355 69 400 95 87 erjon@crystal-blue.gr

Ne kemi shprehur që në fillim të proçesit qëndrimin tonë për një bashkëpunim midis forcave politike, palëve e gjithë vullneteve elektorale të përfaqësuara ose jo në Parlamentin shqiptar. Në këtë aspekt kemi dhënë e po japim kontributin tonë, që Presidenti i ri të përfaqësojë më shumë se mazhoranca aktuale qeverisëse. Roli ynë, i LSI dhe kryetarit të saj zotit Ilir Meta, ka qenë edhe modest dhe shumë thelbësor. Rolin tonë po e vlerëson opinioni publik shqiptar, përfaqësuesit e të dy partive të mëdha (me ulje-ngritje nga ana e opozitës), por sidomos partnerët tanë ndërkombëtarë. Ne do vazhdojmë të sakrifikojmë e të sakrifikohemi në interes të vendit dhe të rrugës sonë europiane.

A do ketë LSI një kandidat në rast të dështimit të kandidaturave të PD apo PS, është parë si mundësi?

Partia jonë gjithmonë i ka mëshuar proçesit kushtetues dhe konsensual duke lënë në

Gr up Zjar rf ik seje Grup Zjarrf rfik ikseje Pompa Gjener ator e Gjenera tore Pishina Për punim uji Përpunim

plan të dytë kandidaturat apo emrat konkretë. Jemi në një fazë ku LSI bashkë me aleatët e saj në qeveri, kanë bërë hapin e madh, ku janë tërhequr nga kandidatura politike e kanë vënë në dispozicion të politikës dhe të opinionit një kandidaturë të admirueshme, siç është ajo e zotit Zaganjori.

"Do ishte e pakuptimtë që proçesi të rikthehet prapë nga e para. Në qoftëse kjo ndodh, përgjegjësia më e madhe i bie opozitës, e cila asnjëherë s'pati dëshirë të bëhej pjesë e proçesit" Megjithatë, presim propozimet e PS, që të na sjellë një kandidaturë më konsensuale se sa kandidatura që propozoi mazhoranca qeverisëse.

A mund të shihet në këtë fazë, Fatos Nano, si kandidaturë e mundëshme për president, e

mbështetur nga opozita apo edhe nga LSI? Këtë pyetje në radhë të parë duhet t'ia drejtoni lidershipit të PS, i cili fatkeqësisht deri në këto momente nuk pranon të japë kandidatura dhe nuk pranon të propozojë udhëheqësin historik të së majtës, zotin Nano si kandidat për President. Ne e kemi shprehur qëndrimin tonë, ku nëpërmjet Kryetarit të partisë kemi vlerësuar figurën e zotit Nano. Të gjitha hamendësitë e tjera nuk janë gjë tjetër veçse telenovela.

Në rast se dështon dhe raundi i tretë i votimit për presidentitn, që do të thotë dështon konsensusi, a do të votojë LSI kandidaturë të mazhorancës që mund të konsiderohet e njëanshme nga opozita?

Ne kemi kontribuar për një kandidat konsensual, duke shpresuar që dhe opozita do të jepte konsensusin e saj. Uroj që raundi i tretë të mos dështojë e uroj që kryetarët e të dy partive të mëdha, të vazhdojnë dialogun për gjetjen e një zgjidhjeje. Ne si LSI, i përmbahemi gërmës e frymës së Kushtetutës, të cilat i ka firmosur dhe vulosur vetë kryetari i PS, në vitin 2008 sëbashku me kreun e PD, zotin Berisha.

Mendoj se mazhoranca nuk do të bëjë gabimin fatal, që të tërhiqet nga kandidatura konsensuale e dalë nga radhët e saj, qoftë në raundin e katërt apo në raundin e pestë.

Cili do të jetë qëndrimi i LSI në rast se PD do ti kthehet qëndrimit të parë, kandidaturës politike? Është shumë e lehtë që të flasësh mbi hipoteza dhe supozime. Ne kemi kontribuar që të gjendet një kandidaturë sa më e pranueshme, sidomos për popullin shqiptar, por edhe për partnerët tanë ndërkombëtarë. Do të ishte e pakuptimtë që proçesi të rikthehet prapë nga e para. Në qoftëse kjo ndodh, atëherë përgjegjësia më e madhe i bie opozitës, e cila asnjëherë nuk pati dëshirë që të bëhej realisht pjesë e proçesit. Uroj që të mos bjerë në këtë grackë edhe lidershipi i PS.

Higjenë e garan tuar nga

ALPEN PULITO

Dezinfektim Deratizim Dezinsektim

Firme Pastrimi, Sherbime speciale pastrami,Pastrim dyshemeje te çdo lloj siperfaqeje, Produkte pastrimi, Sherbime DDD Makineri pa pastrimi, Au isje-aksesore to vinc me Cel 0682009101 ose 0683055364 qera info@alpenpulito.al - www.alpenpulito.al

6

E enjte, 7 qershor 2012

E enjte, 7 qershor 2012

7

AKTUALITET

Taksa progresive, Rama: Bota gjynah që s'dëgjon Berishën!

F

atkeqësi për botën që nuk dëgjon dot kryeministrin tonë për të gjetur zgjidhjen e krizës ekonomike." Në këtë mënyrë lideri i opozitës, Edi Rama ka kundërshtuar deklaratën e bërë paraditen e sotme nga kryeministri Berisha në lidhje me taksën progresive. Rama shkruan në Twitter: “Eh c'vete! Kryeministri paska gjetur arsyen e krizës botërore: Taksa

Progresive! C'fatkeqësi për botën që s'ia degjon fjalën Kryeministirt tonë e s'del nga kriza! Reagimi i liderit të opozitës vjen pasi kryeministri Berisha gjatë konferencës për investimet e huaja, tha se në themel të krizës ekonomike në botë qëndron taksa progresive, që sipas Berishës është vecse një doktrinë marksiste. “ Një barrë tjetër rëndon mbi biznesin kudo në botë dhe kjo

është barra fiskale. Qeveria shqiptare beson se taksat e ulëta janë zgjidhja, janë mjeti më i mirë për t’u mbrojtur nga kriza.

E themi këtë, sepse nga kjo krizë e madhe e krijuar nga faktorë të shumtë – kriza është multifaktoriale – ka një dhe vetëm një rrugëdalje: të korrigjohen politikat e gabuara zyrtare dhe të mbështetet fuqishëm biznesi.

Flet Anola Shala, drejtoreshë e të Dhënave Personale

Lajmi Subjektet shtetërore dhe private abuzojnë me të dhënat personale të shtetasve shqiptarë. Sipas Anola Shalës, Drejtore e Çështjeve procedurale Ligjore pranë Komisionerit për mbrojtjen e të Dhënave Personale, biznese private dhe shtetërore kanë shpërdoruar të dhënat e siguruara nga klientët apo pacientët, madje edhe duke i tranferuar jashtë vendit ato.

“S’i kontrollojmë kamerat e policisë” Abuzimet e subjekteve me të dhënat private Renditja Shqipëria është vendi që i mbron "mjaftueshëm" të dhënat personale të shtetasve të saj. Sipas një renditje të kryer në rang europian, në krye të mbrojtjes së të dhënave janë vendet e BE-së, 27 të tilla, që janë përcaktuar si shtete me nivel të mjaftueshëm.

dosjes dhe përpunimit. Ne jemi këtu për të dhënë mendimet tona ligjore lidhur me projekt-aktet ligjore dhe nënligjore, por edhe për projekte që tashmë për këtë të fundit janë bërë parashikime në ndryshimet e ligjit për mbrojtjen e të dhënave personale.

TIRANE

FERNADA CENKO

K

omisioneri për Mbr ojtjen e të Dhënave Personale ka vërejtur një sërë shkeljesh të të dhënave personale të shtetasve shqiptarë, por janë gjobitur vetëm 27 subjekte. Ato kanë abuzuar me të dhënat personale, me vrojtimin me kamera dhe me të dhëna të tjera të natyrës tepër private. Për më tepër Komisioneri nuk e ka të mundur të kontrollojë aktivitetin e sistemit vrojtues me anë të kamerave vendosur nga Ministria e Brendëshme në rrugët e kryeqytetit dhe ajo kompetencë i është lënë Policisë së Shtetit.

Zonja Shala, ka një shqetësim nga qytetarët se çfarë ndodh me filmimet e video survejimit që janë vendosur në çdo pikë të kryeqytetit?

Jemi të hapur për publikun, jemi tërësisht në mbrojtje të tyre dhe jemi këtu për ta bërë me dije për cdo të drejtë për të dhënat e tyre që përpunohen.

Në një pjesë të mirë të institucioneve publike apo private shihet që janë vendosur kamera dhe që është e rëndësishme që të jenë vendosur e të përpunojnë të dhëna të subjekteve në përputhje me udhëzimin që është miratur nga Komisioneri. Është konsideruar që përpunimi i të dhënave nëpërmjet sistemit të video survejimit të bëhet kur nuk gjendet një lloj mënyre tjetër për të bërë përpunimin e të dhënave, për të arritur qëllimin e kontrolluesit si p.sh për të ruajtur sigurinë e institucionit, pra për të përmbushur qëllimin e vendosjes

Anola Shala

dhe përdorimit të sistemit të video-survejimit. Sa i përket survejimit në ambjentet publike(rrugë), është lancuar një projekt kohë më parë nga Ministria e Brendëshme që synonte të vendoseshin kamera, e që sigurisht qëllimi do të ketë qenë i qartësuar, sepse është një institucion i cili është i angazhuar në ruajtjen e qetësisë së qyttetarëve në vend dhe goditjen e kriminalitetit, e është normale që mund të vendosen sisteme të tilla për të pasur jo vetëm statistika të qarta mbi ndodhi që janë në kompetencë të këtij organi për t’i ndjekur e trajtuar, për të mundësuar uljen e kriminalitetit, duke arritur nëpërmjet këtyre jo vetëm idendifikime problematike por edhe krahasime pikërisht të uljes së kriminalitetit nga njëri vit në tjetrin.

Videosurvejimet e vendosura në kryeqytet, janë me zë dhe me figurë?

Nuk jemi njohur me deta-

jet e projektit. Udhëzimi ynë i miratuar bën fjalë për vendosjen e sistemit të videosurvejimit në ndërtesa e ambjente të tjera. Përsa i përket organit të policisë, ato kanë dallueshmëri të tyre përsa i përket punës që kryejnë. Sic e thashë nuk jemi njohur me qëllimin e përdorimit të sistemit, masat e sigurisë, dhe për më tepër duke mos pasur ankesa nga qytetarët inspektimet sigurisht që janë në mënyrë të vazhdueshme, por kryhen kryesisht, e për këtë kontrolluesi do të jetë pjesë e kontrollit sipas një plani të parashikuar. E rëndësishme është që të dhënat personale të mos keqpërdoren gjatë përpunimit përmes këtyre sistemeve. Çfarë qëllimi ka?

I takon institucionit të Ministrisë së Brendëshme ose Drejtorisë së Policisë së Shtetit si kontrollues që i kanë vendosur sistemet të përcaktojnë qëllimin e ven-

Ju thatë që duhet të shkatërrohen të dhënat pasi përfundon qëllimi i mbledhjes. Verifikohet nga ju kjo procedurë?

Sigurisht! Të gjitha këto i takojnë inspektimit, i cili verifikon, kontrollon që mbledhje e të dhënave personale të të gjithë qytetarëve, është bërë në përputhje me qëllimin e këtij projekti, që përdoren masat e duhura të sigurisë, etj? Nëse të dhënat e mbledhura janë në përputhje me qëllimin, gjithshka është ligjore, e më Gjatë tej shihet se për sa montimit kohë ruhen këto të kamerave të dhëna. të policisë

ktimeve pasi ka rezultuar që koha për dy muaj plotëson qëllimin e mbledhjes por që ky afat është sugjeruar edhe nga ekspertë të huaj. Për policinë kemi situatë tjetër. Ajo ka aktet e saj ligjore edhe nënligjore mbi të cilat përpunon të dhënat personale për parandalimn e kryerjes së veprave penale, etj.

Ju keni një udhëzim për përdorimin e kamerave. A duhet të marrë fuqinë e një ligji?

Ky udhëzim është një akt, i cili ka fuqi juridike dhe është detyrimisht i zbatueshëm nga kontrolluesit në territorin e vendit dhe që ka parashikuar edhe sanksione, kur të

Rrugore

Ju e limitoni kohën për ruajtjen e materialit?

Për të gjitha rastet që ne vihemi në dijeni dhe që i përkasin zbatimit të udhëzimit që është miratuar nga komisoneri, koha është limituar dhe është vendosur dy muaj për mbajtjen e të dhënave e përtej këtij afati ato duhet të shkatërrohen, ato nuk duhet të ekzistojnë më. Kemi parashikuar një afat të mjaftueshëm për kohën e mbajtjes së tyre, një afat që është ndeshur dhe arritur nga praktika e punës nëpër kontrollues gjatë inspe-

dhënat përpunohet në kundërshtim me ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale dhe këtë udhëzim. Gjobat janë 10 fishuar duke sjellë kështu sanksione të forta në rast shkelje.

Po kur shkeljet janë të përsëritura?

Për shkelje të përsëritura gjoba dyfishohet, dhe nëse përsëri nuk ka rezultat atëherë organi i Prokurorisë vazhdon më tej procedurat ligjore nëpërmjet denoncimit që

mund të bëjë komisioneri. Në të gjitha institucionet kur vendosen sisteme të video survejimit duhet të afishohet dukshëm dhe qartë, standarti i miratuar nga komisioneri. Standarti bën me dije qytetarin se ambienti ku ai hyn monitorohet me kamera, standarti synon që të informojë qytetarin dhe që ai të jetë i vetëdishëm që po hyn diku ku survejohet me kamera.

Ndodh që si qytetar lëmë emër, mbiemër dhe numër telefoni dhe nuk njoftohemi, nëpërmjet një formulari, nëse këto të dhëna do të transferohen për tjetër qëllim?

Kjo është e rëndësishme për të pasur një përgjigje të saktë, për shumë arsye, ndër të cilat do të vlerësoja të përmendja rolin e kontrolluesit gjatë transferimit. Nëse jemi pranë një qendre tregtare e merren të dhënat e qytetarit/ subjektit të të dhënave përmes një formulari ose karte që mund të jetë përgatiur, paraprakisht duhet të bëhet me dije qytetari se cili është kontrolluesi që i mbledh të dhënat, për cfarë qëllimi i merr ato, masat e sigurisë që përdor për ruajtjen gjatë përpunimit, sa kohë do t’i mbajë të dhënat, a do t’i përhapë ato dhe a do t’i transferojë ato, etj??. Gjej rastin të sensibilizoj qytetarët që të ndërgjegjësohen se kanë të drejtë të kërkojnë informacion të plotë pranë kontrolluesit sa herë ata japin të dhënat e tyre personale dhe nëse nuk e marrin atë ti drejtohen autoritetit të Komisionerit. Çfarë shifra kemi deri tani, gjobë apo kalim procedurash për ndjekje penale?

27 gjoba janë dhënë për vitin 2011, shifër kjo e dyfishuar nga një vit më parë. Rreth 10 gjoba janë dhënë deri tani për vitin 2012. Sigurisht amendimet sapo kanë hyrë në fuqi, e dhe do të kenë rezultatin pozitiv të padiskutueshëm. Nëse do të kemi parasysh se vlera më e lartë e gjobave, sipas ligjit të pa ndryshuar minimalisht referonte 10.000 mijë lekë, dhe maksimalisht shkonte në 50 mijëlekë, sot gjobat janë dhjetëfishuar e ndjeshmëria e kontrolluesit do të jetë më e lartë për të kryer përpunim të ligjshëm të të dhënave.

8

E enjte, 7 qershor 2012

POLITIKE

Qeveria, 180 mijë euro për tragjedinë e Himarës

N

ga fondi rezervë i Këshillit të Ministrave, familjeve të viktimave të aksidentit të datës 21 maj në rrugën Vlorë-Sarandë, si dhe të pagosurve që janë kuruar apo vazhdojnë të kurohen, u është akorduar dje një shumë prej afro 180 mijë eurosh.

Në mbledhjen e rradhës të qeverisë, u vendps që ministrisë së Brendshme, në buxhetin e miratuar për vitin 2012, në programin buxhetor "Emergjencat civile", t'i shtohet fondi i

përgjithshëm prej 25.1 milionë lekësh të reja, si ndihmë financiare për familjet e viktimave dhe të mbijetuarve të aksidentit rrugor në Vishë të Himarës. Konkretisht, për çdo pasagjer të vdekur, familjarët do të marrin një milion lekë, për çdo viktimë, përveç shumës së përgjithshme në masën 4.6 milionë lekësh të reja për shpenzimet e varrimit, të ceremonisë mortore dhe shpenzime të tjera, gjithsej. Nga ana tjetër, në favor të çdo të

mbijetuari do të jepet shuma prej 300 mijë lekësh për rehabilitimin shëndetësor. Fondi do të transferohet pranë prefektëve të qarqeve, të cilët, në bazë të procedurave ligjore dhe të dokumenteve, përfshirë dokumentin e identifikimit dhe dokumentet mjekësore, do t'u shpërndajnë përfaqësuesve të familjeve të viktimave dhe të mbijetuarve shumat në fjalë.

Vendimi ka hyrë në fuqi menjëherë.

Kreu i ILDKP: Problem mosndëshkimi. S’kemi asnjë presion

Lalla: Drejtësia nuk ndëshkon abuzuesit "Do verifikojmë transferimet në bankat e huaja"

Lajmi

TIRANE

K

reu i Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe të Kontrollit të Pasurisë së zyrtarëve të lartë, Adriatik Llalla në një intervistë për "VOA" është shprehur se ata zyrtarë që janë akuzuar për korrupsion janë lënë të lirë nga prokuroria dhe gjykata. Ai thotë se s'ka pasur asnjë ndërhyrje apo presion nga askush.

Një nga çështjet e ngritura në raportin e organizatës Freedom House për Shqipërinë ishte çështja e korrupsionit. Cili është komenti juaj...?

Jam njohur me raportin e organizatës Freedom House lidhur me problemet e korrupsionit në vendin tonë...! Korrupsioni tek ne në Shqipëri është një fakt evident; institucioni ynë është një ndër institucionet kryesore përgjegjëse për luftën kundër korupsionit në rradhët e administratës publike. Problemin e korrupsionit, kryesisht në sistemin e drejtësisë, institucioni ynë e ka

Kreu i ILDKP ka akuzuar prokurorinë dhe gjykatat se po lënë të lirë të gjithë ata zyrtarë të cilët kanë abuzuar me paratë e shtetit shqiptar, duke aplikuar politikën e mosndëshkimit të abuzuesve. Ai thotë se do të verifikojë të gjitha transferimet e parave nëpër bankat e huaja. ngritur në mënyrë të vazhdueshme në disa raste edhe nga studio e Zërit të Amerikës si dhe në raportet që ka patur në parlamentin e Shqipërisë etj, duke ngritur zërin gjithmonë për korrupsion në sistemin e drejtësisë, vend nga i cili marrin çertifikatën e pastërtisë të gjithë zyrtarët që abuzojnë me pushtetin publik.

Agjencia që ju drejtoni trajton çështjen e kontrollit të deklarimit të pasurive të zyrtarëve! Si realizohet kjo...?

Kontrolli i deklarimit të pasurive të zyrtarëve është një proçes tashmë i njohur për zyrtarët dhe gjithë publikun, çdo vit zyrtarët dhe subjektet deklarues kanë detyrim për deklarimin e pasurisë pranë institucionit tonë. Deklarimi i pasurisë pasi kalon një sërë proçesesh kontrolli e verifikimi nga institucioni ynë në bashkëpunim edhe me institucione të tjera që pasohet edhe duke mbledhur të dhëna nga institucionet publike dhe jo publike.

Ndaj zyrtarëve të cilët janë gjetur në shkelje të ligjit, janë marrë masa të parashikuara në ligj nga ana jonë dhe është çuar kallëzim në prokurori.

Si është bashkëpunimi juaj me organet e tjera të zbatimit të ligjit? Janë marrë parasysh propozimet tuaja?

Në këtë pikë ne kemi patur shqetësim të vazhdueshëm, dhe për këtë arsye e kemi ngritur këtë problem si në intervista, fjalime publike, raportin që kemi patur në Kuvend, duke bërë evident faktin që drejtësia

nuk po ndëshkon zyrtarët e korruptuar. Në këtë aspekt flasim nga përvoja jonë, pasi thuajse në të gjitha rastet e kallëzuar nga ne çështjet janë pushuar nga prokuroria apo gjykata.

Kryetari i ILDKP Adriatik Llalla

rjeve, regjistrimin e pasurisë në emër të personave të tretë që mund të jenë lidhje familjare apo shoqërore apo kryerjen e proçedurave të tjera të kësaj natyre. Tashmë institucioni ynë ka të gjithë kompetencën e duhur ligjore, lidhur me personat që kanë lidhje me zyrtarët, tashmë ne kemi nisur një sërë proçesesh verifikuese për këtë fakt, ligji na e mundëson këtë aspekt!

Në Shqipëri ka ndodhur pasurimi i shpejtë i disa njerëzve mes tyre edhe politikanë, dhe një pjesë e këtyre pasurive u kalojnë familjarëve të tyre... Si veprohet në këto raste...?

Më në fund parlamenti shqiptar mira- Thuajse në të gjitha rastet e toi amendimin e nen- kallëzuar nga ne çështjet it 257 - A të kodit Penal, i cili tashmë parashikon janë pushuar nga drejtësia përgjegjësinë penale edhe për personat e lidhur me zyrtarët. Nga shumë të dhëna që ne kishim, nga Po lidhur me transferimin burime të ligjshme dhe infor- e pasurive në bankat jashtë macione që marrim nga isnti- Shqipërisë, si veproni? tucione të ndryshme, konstaKy është një tjetër problem tojmë se zyrtarë të ndryshëm shqetësues që ne kemi ngritur pasurinë e fituar në mënyrë jo në mënyrë të vazhdueshme. Ne të ligjshme e fshehin në emër të kemi bashkëpunim korrekt me personave të lidhur me ta, krye- mjaft institucione brenda dhe sisht kjo pasuri justifikohet jashtë vendit, pranë nesh ka papërmes dhuratave, huamar- tur ekspertë ndërkombëtarë që

Reagon avokati

Tahiri: Kafshët dolën jashtë kontrollit

D

TIRANE

eputeti socialist, Sajmir Tahiri, kërkoi dje nga Gjykata që të rihapë procesin gjyqësor ku i akuzuar është ai dhe akuzues janë fëmijët e Berishës. Gjykata e mbylli hetimin seancën e kaluar dhe tani pret që të japë vendimin. "Sot gjykatës ia thashë disa prova. Këtu kam një shkresë të z.Aldo Bumçi drejtuar z.Fatmir Mediu me mbishkrimin "për z.Shkëlzen Berisha". Kjo është provë dhe bëhet fjalë për kohën kur demontoheshin armët dhe mu-

nicionet në Gërdec dhe z.Shkëlzen Berisha merrte fakset nga ministrat. Këtu kam tabulatin e telefonit të z.Mihal Delijorgji, i cili vetëm 30 minuta pas tragjedisë së Gërdecit i ka telefonuar për 50 sekonda z.Shkëlzen Berisha. Këtu kam procesverbalin e prokurorëve me numër, datë dhe firmë ku thuhet qartësisht se është administruar një faks me mbishkrimin "për z.Shkëlzen Berisha" firmosur nga vetë prokurorët," tha Tahiri. Deputeti socialist përdori një shprehje të përdorur nga Efraim Diveroli duke iu referuar Sh-

këlzen Berishës, kur tha se kafshët kanë dalë jashtë kontrollit. "Në kohën kur ndodhi shpërthimi në Gërdec dolën përgjimet dhe Deviroli në atë kohë deklaronte "kafshët kanë dalë jashtë kontrollit". Në fakt kafshët kanë dalë jashtë kontrollit dhe ende sot janë jashtë kontrollit. Është detyra jonë dhe mbi të gjitha detyra e gjykatës t'i mbajë në kontroll me ligj. Unë nuk i nënshtrohem dot kafshëve që kanë dalë jashtë kontrollit," tha Tahiri. Pas deklaratave të deputetit Sajmir Tahiri reagoi avokati i Argita dhe Shkëlzen Berishës, Sokol Barçi.

kanë ndihmuar në punën tonë në këtë drejtim, por kjo nuk varet vetëm nga legjislacioni i vendit tonë. Ne kemi të gjithë hapësirën e duhur ligjore për të kryer verifikime edhe jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë. Në varësi të vendeve të caktuara shihet mundësia nëse ne mund të kryejmë veprime verifikuese ose jo. Çfarë vështirësish hasni në punën tuaj...?

Ligji jonë na krijon të gjithë hapësirën e duhur për të kryer veprimtari verifikuese, hetim të plotë e të gjithanshëm. Në punën tonë s'kemi pasur vështirësi tjetër veç mosndëshkimit të zyrtarëve nga ana e organeve të drejtësisë...

Po ndërhyrje dhe kërcënime keni patur?

Apsolutisht jo. Pranë institucionit tonë kontrollohen të gjithë zyrtarët më të lartë të shtetit shqiptar, politikanë, nivele të larta të pushtetit. por në asnjë rast nuk ka ndëhyrje politike apo presione të formave të ndryshme...

NJOFTIM PUNESIMI Pozicioni;

Menaxher aktiviteti dhe tregu

Pershkrimi i punes:

• Te kete aftesi per te zhvilluar projekte te mesme dhe te medha qe nga faza e hartimit deri ne zbatimin e plote te tyre.

• Te kete njohuri ne fushen e zhvillimit te tregut ne Shqiperi • Paga dhe perftimet e tjera do te jene ne perputhje me aftesite dhe eksperiencen ne pune Aftesite;

• Te jete diplomuar ne nje nga deget, inxhinjeri elektrike, mekanike, ose te perafert me keto dege • Te kete minimumi, 2 vjet experience ne fushen e paisjeve te kondicionimit, elektricitetit apo te ndricimit, • Te kete njohuri te programeve baze kompjuterike si AutoCAD, Adobe dhe MS Office, • Njohuri shume te mira te gjuhes Angleze ose Greke • Te kete mundesi dhe deshire per te udhetuar dhe te jete i pajisur me leje-drejtimi per automjete,

FISIOMED OFRON SHERBIME FIZIOTERAPIE PROFESIONALE NE NJE AMBIENT KOMOD DHE MODERN. EKSPERIENCA PERENDIMORE DHE APARATURAT E GJENERATES SE FUNDIT JANE TASHME PRANE JUSH. BESOJANI SHENDETIN TUAJ FIZIOTERAPISE PROFESIONALE

Adresa: Rruga e Barrikadave 18/2; Galeria e Tiranes Ish Kinema 17 Nentori, Kat 3 Tel. +355 42 400 418 / Cel. +355 69 20 533 30; E-mail: info@fisiomedal.com / Web: www.fisiomedal.com

 Hernie diskale

 Bursitin

 Skoliozen

 Paralizat e ndryshme

 Enjtjen e krahut

 Celulitin

 Spondiloartrozat

 Tendinitin

 Traumat e gjurit

 Marrje mendsh

 Dhimbjen e nofulles

 Para dhe mbas lindjes

Procedura e aplikimit;

• Ju lutemi personave te interesuar te dergojne aplikimet e tyre perfshire dhe CV dhe leter motivimi te Z. Theodoros Nikou, nikou@hol.gr • Te gjitha aplikimet duhet te pergatiten ne gjuhen greke ose angleze

Kompania qe kerkon keto aplikime eshte nje kompani greke me aktivitet tregtare dhe teknike dhe eshte duke zgjeruar aktivitetin e saj ne tregun shqiptar

E enjte, 7 qershor 2012

EKONOMI

Buxheti faktik 2011 620 milionë euro të ardhura minus

S

hifrat e buxhetit faktik për vitin e kaluar janë shumë të ulta, krahasuar, si me buxhetin fillestar, të miratuar në fund të 2010-ës, ashtu edhe me korrigjimet në ulje, të bëra në mes të vitit të kaluar. Në mbledhjen e djeshme të Këshillit të Ministrave është raportuar fakti se të ardhurat më 2011 kanë qenë 20 për qind më të ulta se buxheti i mesvitit

dhe madje 24 për qind më pak se parashikimi fillestar. Të ardhurat buxhetore kanë qenë 86 miliardë lekë më pak sesa kishte planifikuar në fillim, një shifër kjo, e barabartë me rreth 620 milionë euro. Në mungesë të të ardhurave të planifikuara, qeveria është detyruar të shpenzojë rreth 100 miliardë lekë më pak në 2011-n, ku investimet kanë pësuar

9

goditjen më të madhe. Deficiti buxhetor ka rezultuar pak më i ulët se planifikimi, nga 46.8 miliardë lekë, në 45.8 miliardë lekë.

Pavarësisht nga këto shifra, kryeministri Berisha e ka cilësuar si "një sukses" buxhetin e vitit 2011, ku, sipas tij, "u mbeshtetën projekte madhore infrastrukturore, siç është Tuneli i Krrabës, që do të inaugurohet së shpejti".

Vendimi i djeshëm i qeverisë, për verifikimin on-line

PROCEDURAT E REJA PËR SHËRBIMET E HIPOTEKËS

Hipoteka, rregullat dhe tarifat e reja

Kërkesa për kryerjen e një shërbimi nga Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, në zbatim të ligjit nr.33/2012, "Për regjistrimin e pasurive të paluajtshme", bëhet nga kërkuesi, vetë ose nëpërmjet përfaqësuesit të tij, noteri apo asistenti i noterit.

Ndryshojnë procedurat, pas rolit të ri të noterit

Pranë zyrave të regjistrimit të pasurive të paluajtshme funksionon regjistri elektronik i përpunimit të kërkesave, me të cilin operojnë punonjësit e zyrës nën përgjegjësinë e regjistruesit. Pa cenuar garantimin e procesit të trajtimit të kërkesave, në përputhje me kronologjinë e paraqitjes së tyre, zyrat e regjistrimit të pasurive të paluajtshme përcaktojnë një numër punonjësish për të trajtuar kërkesat që paraqiten nga noterët apo asistentët e tyre.

Regjistri elektronik i përpunimit të kërkesave garanton trajtimin e praktikave sipas radhës së paraqitjes së kërkesave.

TIRANE

Kryeregjistruesi miraton, me udhëzim, procedurat standarde të veprimeve me regjistrin elektronik të përpunimit të kërkesave, përfshirë përshkrimin e veprimeve të kryera nga zyra, që pasqyrohen në këtë regjistër. Minimalisht, në regjistër regjistrohen numri i kërkesës, data e paraqitjes dhe data e përfundimit të afatit për trajtim, sipas rendit kronologjik.

GENC KONDI vijon nga faqja 1 ...në tërësi, pjesë e të cilit është edhe dixhitalizimi i sistemit të veprimtarisë noteriale dhe, në mënyrë të veçantë, krijimi i sistemit të aplikimit online për regjistrimin e pasurive të paluajtshme të tjetërsuara. Synohet të realizohet që noteri, përpara hartimit të aktit të tjetërsimit të pasurisë së paluajtshme, të mund të kryejë verifikimin në një bazë të dhënash elektronike, ku të jenë të pasqyruara të dhënat mbi pronësinë e pasurisë. Realizimi i këtij qëllimi paraqet si avantazhe kryesore, shmangien e kontakteve të drejtpërdrejta të qytetarit me zyrën e regjistrimit të pasurive të paluajtshme dhe për rrjedhojë reduktimin e fenomenit të radhëve të gjata, kohës së humbur dhe veprimeve korruptive. Realizimi i verifikimit on-line të pasurive të paluajtshme shkurton zhvillimin e një transaksioni.

Me anë të këtij vendimi, gjen rregullim edhe regjistri elektronik i përpunimit të kërkesave, me të cilin operojnë punonjësit e zyrës, nën përgjegjësinë e regjistruesit. Ky regjistër elektronik garanton trajtimin e praktikave sipas radhës së paraqitjes së kërkesave.

Gjithashtu parashikohet se Kryeregjistruesi të miratojë me udhëzim procedurat standarde të veprimeve me regjistrin eketronik të përpunimit të kërkesave, duke përfshirë përshkrimin e veprimeve të kryera nga zyra që pasqyrohen në këtë regjistër.

Ky vendim konsiderohet si një prioritet, me anë të të cilit zyrat e regjistrimit të pasurive të paluajtshme dhe noteri ofrojnë një shërbim eficient në cilësi, të garantuar dhe efektiv në kohë për qytetarët.

Regjistruesi, brenda 15 ditëve nga data e paraqitjes së kërkesës, përveç rasteve kur në ligj përcaktohet një afat tjetër,

Në formularin e kërkesës, subjektet e përmendura në pikën 1, të këtij vendimi, shënojnë qartë emrin, mbiemrin, adresën e saktë dhe/ose orientimin faktik të vendndodhjes, numrin e telefonit dhe/ ose numrin e telefonit celular si dhe adresën e postës elektronike.

Regjistri elektronik kontrollohet çdo ditë nga regjistruesi, i cili është përgjegjës për trajtimin e kërkesave.

është i detyruar të plotësojë kërkesën e paraqitur nga qytetari apo subjekti ose, në

rast të kundërt, të kthejë përgjigje, me shkrim. Tarifat për shërbimin në Hipotekë

duhet të paguhen vetëm në llogarinë bankare të zyrës së regjistrimit.

LISTA E TARIFAVE TË SHËRBIMIT NË HIPOTEKË

Regjistruesi, brenda 15 (pesëmbëdhjetë) ditëve nga data e paraqitjes së kërkesës, përveç rasteve kur në ligj përcaktohet një afat tjetër, është i detyruar të plotësojë kërkesën e paraqitur, në përputhje me legjislacionin në fuqi ose, në rast të kundërt, të kthejë përgjigje, me shkrim, për shkaqet ligjore që e detyrojnë atë të mos miratojë kërkesën apo të kërkojë një kohë më të gjatë nga ajo e përcaktuar më sipër.

Kryeregjistruesi, jo më pak se një herë në dy muaj, verifikon ligjshmërinë e të gjitha rasteve, kur është kaluar afati i përcaktuar në pikën 7, të këtij vendimi, dhe i paraqet një raport të hollësishëm ministrit të Drejtësisë dhe Kryeministrit, duke propozuar masa konkrete në rast se evidentohen shkelje ligjore nga regjistruesit.

Në çdo rast, Kryeregjistruesi konfirmon ose rrëzon në mënyrë të motivuar argumentimin ligjor të bërë nga regjistruesi.

Kërkuesi, që paraqet kërkesë për kryerjen e një shërbimi nga Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, pajiset me një numër identifikimi të kërkesës dhe kodin e sigurisë, me anë të të cilëve mund të verifikojë gjendjen e trajtimit të kërkesës së tij.

Verifikimet e kryera nga kërkuesit lënë gjurmë në sistem dhe nuk mund të ndryshohen nga asnjë punonjës i Zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme.

Në rast ankese kundrejt Zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, kërkuesit, përveç të dhënave të përmendura në pikën 2, të këtij vendimi, duhet të përmendin edhe numrin e identifikimit personal me të cilin janë pajisur nga Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme.

Kthimi i përgjigjes dhe i materialeve të kërkuara nga kërkuesi kryhet nëpërmjet shërbimit postar, duke verifikuar dorëzimin pranë adresës së kërkuesit.

Kthimi i përgjigjes detyrimisht duhet të përmbajë emrin dhe mbiemrin e kërkuesit, numrin e kërkesës, datën e regjistrimit të saj dhe datën e kthimit të përgjigjes së kërkesës. Kthimi i përgjigjes, duke përjashtuar dokumentet autentike që e shoqërojnë, kryhet në mënyrë elektronike, nëpërmjet postës elektronike, dhe shpallet në mënyrë elektronike. Çdo regjistrues është i detyruar të raportojë me shkrim, jo më pak se dy herë në muaj, te Kryeregjistruesi, të dhënat që lidhen me trajtimin e kërkesave dhe dinamikën e përfundimit të tyre, indeksin e trajtimit të ankesave, si dhe zbatimin e urdhrave të organit epror.

Kryeregjistruesi vë në dijeni, me shkrim, në fund të çdo muaji, ministrin e Drejtësisë për numrin e kërkesave të paraqitura, dinamikën e përfundimit të tyre, indeksin dhe proceset e ankimit administrativ pranë Zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, si dhe për zbatimin e urdhrave e udhëzimeve të lëshuara nga ky organ dhe nga Departamenti i Kontrollit të Brendshëm dhe Antikorrupsionit, në Kryeministri. Çdo tarifë për shërbimin në Zyrën e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme paguhet në llogarinë bankare të zyrës së regjistrimit.

10

E enjte, 7 qershor 2012

SOCIALE

Vizat për në Angli, tani pagesat vetëm on-line

N

dryshon procesi për aplikimin e një vize drejt Britanisë së madhe. Duke filluar nga 11 qershori 2012, pagesa e aplikimit për vizë britanike që bëhet në Shqipëri duhet të bëhet vetëm on-line (me internet, me kartë krediti/debiti) në monedhën euro, përpara se aplikanti të vijë për të dorëzuar dokumentet e aplikimit në ambasadë. Nuk do të jetë më e mundur që të bëhet pagesë me lekë në dorë

për vizë në ambasadë. Ky ndryshim është pjesë e procesit në mbarë botën për të arritur që çdo aplikant të aplikojë dhe paguajë tarifën e vizës me internet brenda 2013-2014. Si fillim pagesa on-line mund të bëhet vetëm në euro me anë të një karte krediti ose debiti të tipit Visa ose Mastercard. Pasi programi i ndryshimit të përfundojë në të gjithë botën, klientëve do t'u jepet mundësia të zgjedhin

midis disa lloje valutash dhe të përdorin metoda të tjera pagese. Deri atëherë, ata që s'kanë kartë Visa ose Mastercard, mund të blejnë një kartë pre-paid (të parapaguar).

Alikantët që synojnë të udhëtojnë me vizë pune ose studenti, mund t'i kërkojnë agjencisë së tyre të udhëtimit ta bëjë pagesën e aplikimit të tyre për vizë kur ata prenotojnë fluturimin ose akomodimin.

MASH, udhëzime specifike drejtorive arsimore Lajmi Këtë vit formulari A2 do të plotësohet online. Ministria e Arsimit dhe shkencës u ka dërguar të gjitha drejtorive arsimore në vend një udhëzim të detajuar, ku i orienton ata për kushtet që duhet të plotësojnë për të bërë të mundur aplikimin në mënyrë elektronike për formularin e shkollës së lartë.

Formulari A2 on-line ja si do plotësohet Salla interneti e mësues që do u rrinë te koka Plotësimi

TIRANE

Plotësimi i formularit A2, do të fillojë pas publikimit të të gjithë notave të provimeve të maturës, në mënyrë që maturanti ta dijë sa pikë ka fituar dhe të përllogarisë degën ku mund të ketë më shumë shance për t'u renditur në listën e fituesve

ESMERALDA KETA

A

gjencia Kombëtare e Provimeve ka vendosur që këtë vit të gjitha procedurat e plotësimit të formularit A2, i cili përcakton degën se ku do të nisin studimet e larta të rinjtë do të bëhen në mënyrë elektronike. Sigurisht maturantët do të kenë mundësi që ta printojnë formularin dhe, edhe të ushtrohen për plotësimin e tij, por varianti i vlefshëm do të jetë vetëm ai që do të plotësohet on-line. Pikërisht për të udhëzuar shkollat se si do të mund të plotësohet këtë vit formulari A2, mënyrë kjo që aplikohet për herë të parë, kreu i Agjencisë Kombëtare të Provimeve u ka dërguar një udhëzim dhe kërkesë drejtorive arsimore për nevojat logjistike që kanë. Kështu, kreu i agjencisë kombëtare të provimeve, Alfons Harizaj i ka dorëzuar një kërkesë Drejtorisë Arsimore të Tiranës, që të njoftojë të gjitha shkollat e mesme private Maturë Shtetërore, të plotësojnë me rigorozitet kushtet e duhura në laboratorët me internet në shkollat e tyre. Kjo, për vetë faktin se është vendosur që aplikimi nga maturantët apo kandidatët i formularit A2 do të bëhet on-line. AKP-ja ka udhëzuar që të vihet në dispozicion një laborator i posaçëm që do të përdoret për aplikimin on-line të formularit A2. "Ky laborator duhet të jetë me të gjithë kompjuterët në gjendje pune si dhe të lidhur në internet", ka kërkuar Agjencia Kombëtare e Provimeve. Nga ana tjetër, agjencia që do të merret me procesin e Maturës Shtetërore ka kërkuar që në laborator të ketë një printer të konfiguruar si printer rrjeti dhe të furnizuar me toner (bojë printeri) dhe letër të mjaftueshme të formatit zyrtar A4. Bashkëngjitur me këto udhëzime, AKP ka kërkuar të dhëna nga shkollat,

duke dërguar të dhënat e shkollës, numrin e nxënësve që do t'i nënshtrohen procesit të Maturës, e rrjedhimisht edhe të atyre që do të plotësojnë formularin A2, mjedisin ku do të zhvillohet aplikimi. Kjo e fundit kërkohet pasi mund të ketë shkolla që i plotësojnë kushtet për aplikim në mjediset e tyre dhe nuk kanë nevojë të zhvendosen. Të dhënat e tjera që kërkohen janë sasia e kompjuterëve që mjedisi i zgjedhur

do të vërë në dispozicion të maturantëve /kandidatëve që do të aplikojnë. Gjithashtu, do të raportohet edhe në lidhje me shpejtësinë e internetit (Mbps), pra shpejtësia e linjës së internetit që disponon çdonjëra prej shkollave. Bëhet me dije se në momentin e plotësimit të formularin online do të ketë të pranishëm mësues të cilët do të udhëzojnë nxënësit se si të mos bëjnë gabime. Ata do të shkruajnë

gjeneralitetet e plota, të dhënat e kërkuara, por më shumë kujdes duhet të kenë në momentin që zgjedhin degët që preferojnë. Udhëzimi9 i plotë për plotësimin pikë për pikë të formularit të preferencave pritet të publikohet në fund të muajit qershor, kohë kur edhe do të bëhet publik ky dokument i rëndësishëm. Mësohet se lista preferenciale do të vazhdojë të ketë 10 degë, duke filluar sipas një rendi

zbritës, nga numri 1 që është dega më e preferuar, e duke vazhduar me degët më pak të preferuara nga maturanti, kandidat për t'u pranuar në universitetet publike të vendit. Mësohet se në listë nuk do të jenë ata që kanë aplikuar për jashtë shtetit, pasi në formularin A1 kanë shënuar "dua të aplikoj për studime jashtë shtetit".

Pritet që numri i maturantëvekandidatë, të jetë rreth 48 mijë, duke shtuar këtu edhe aplikantët që e kanë përfunduar maturën shtetërore gjatë viteve të kaluara.

Matura shtetërore

Gabohet në vlerësim, nuk ka ankesa

TIRANE

N

ëse nxënësit në provimet e maturës shtetërore do të kenë ankesa për vlerësimin e testit, kjo nuk do të merret parasysh. Çka do të thotë, se nëse do të ketë gabime në vlerësim, nuk do të kërkohet rivlerësimi, por do të respektohet nota e mësuesit. Ky ka qenë debati i zhvilluar dje në komisionin e Edukimit, i cili nuk gjeti konsensusin mes PS dhe PD dhe qeverisë. Deputetja Paulina Hoxha ka kërkuar rivlerësim nëse vërehen gabime në vlerësimin e testit. "Nëse vërehen gabime në vlerësim, duhet të bëhet rivlerësimi i tezës së provimit", - ka thënë deputetja e PS-së, Paulina Hoxha. Por propozimi i Hoxhës është ndeshur me kundërshtimin e përfaqësuesve të ministrisë së Arsimit. "Nuk ka ligj për ankimimin e notës që vendos për mësuesin. Nxënësit

duhet t'i drejtohen gjykatës për të tilla raste", - u shpreh zëvendësministri i Arsimit, Halit Shamata. Ndërsa në nenin 55, kryetarja e komisionit, Valentina Leskaj propozoi ndryshime: "Duhet të shtohet një pikë ku të thuhet se lejohen vetëm libra të miratuara nga Ministria e

Arsimit, bëhet fjalë për librat shtesë, si: hartat, fletoret e punës, etj. Sepse aktualisht, janë duke u favorizuar interesat klienteliste", - pikë kjo, që u mor në konsideratë edhe nga ministria e Arsimit.

Demokratët dhe socialistët janë përplasur edhe për emërimin e drejtorit të shkollës. Sipas Shamatës, tre janë mënyrat se si përzgjidhen drejtorët: "Emërimi i drejtorit, çështje e shkollës dhe autoriteteve jashtë saj. Për emërimin e drejtorit të shkollës, krijohet një komision vlerësues, i cili i emëron drejtorët në sajë të CV, kurrikulës dhe intervistat e punës", - është shprehur Shamata. Nga ana tjetër PS ka kërkuar që të ndiqet e njëjta mënyrë për të shkarkuar drejtorin e shkollës.

"Edhe shkarkimi i drejtorit të bëhet me të njëjtën mënyrë si u emërua. Shkarkimi të mos bëhet nga titullari", - propozoi Paulina Hoxha, ndërsa u rrëzua nga ministria e Arsimit.

Fe. Ce

LAJME SHKURT

Tregtarët e "Don Bosko":Na shkatërroi përmbytja

Përmbytja nga shirat e rrëmbyeshëm që përfshiu dy ditë më parë pothuajse të gjithë rrugët e kryeqytetit, ka lënë pas dëme të shumta tek bizneset. Pronarët e dyqaneve në rrugën "Don Bosko" ankohen se përmbytja u shkatërroi mallin dhe se kanë humbur mjaft para.

Sipas tyre, kjo situatë nuk ndodh për herë të parë, por ripërsëritet sa herë bie shi dhe ende nuk është bërë asnjë ndërhyrje për të zgjidhur këtë problem. Nga përmbytjet e së martës, rruga "Don Bosko" ka qenë në gjendjen më të keqe, ku uji arriti në rreth 20 centimetra mbi sipërfaqen e rrugës.

Ndryshimet klimatike, mbledhin ekspertët

Rritja e temperaturave, rënia e sasisë së reshjeve, shkrirja e akullnajave, rritja e nivelit të detit dhe ngjarjet ekstreme të motit përbëjnë sfidën e madhe të ndryshimeve klimaterike. Autoritet evropiane shprehen se sektorët përgjegjës për këtë fenomen lidhen me prodhuesit e industrisë, energjisë, transportit, banesat si dhe bujqësia. Për këtë BE jep ndihmesën e saj ku me anë të një seminari ka si synim ndërgjegjësimin e autoriteteve përkatëse shqiptare për hartimin e strategjisë për klimën. "Grupi i punës për klimën mbështet vendet Kandidate dhe vendet potenciale për kandidatë si Shqipëria të përshtasin legjislacionin e BE për ndryshimet klimatike dhe të zbatojë me kosto efektive politikat dhe stategjisë për ndryshimet klimaterike" - tha Francois Begeot.

Universitetet, lidhje on-line në bibliotekat ndërkombëtare

Universitetet publike të vendit do të kenë akses on-line me bibliotekat e vendeve të ndryshme të botës. Kjo do të realizohet falë projektit ERA2012 (Electronic Resources for Albania) në bashkëpunim me Biblioteka On-line që ofron akses në një gamë të gjerë të burimeve elektronike me tekst të plotë, me cilësi të lartë, i cili është i disponueshëm pa pagesë për stafin, studentët dhe përdoruesit e bibliotekave në shumë institucione në Shqipëri. Aksesi në burimet e disponueshme elektronike për institucionet që e kanë këtë mundësi, është i autorizuar nëpërmjet adresave të regjistruara IP (nga kompjuterat e universitetit te Tiranes).

E enjte, 7 qershor 2012

11

SOCIALE GROPË NË MES TË RRUGËS

NDIHMA EKONOMIKE PËR INVALIDËT

Kjo foto është shkrepur në rrugën "Dora d'Istria".

Siç mund të shikohet qartë, në mes të rrugës kryesore, pa asnjë paralajmërim apo tabelë që mund të vërë në dijeni për rrezikun, gjendet një gropë e madhe, deri në 1 metër e thellë. Automjetet që kanë përfunduar në të nuk janë të pakta, pasi vetëm kur i afrohesh afër mund ta dallosh. Duket se as punonjësit e mirëmbajtjes së bashkisë nuk e kanë parë ende.

Ministria e Punës përcakton procedurat e llogaritjes së ndihmës ekonomike për familjet në nevojë që kanë në përbërje të tyre persona me aftësi të kufizuara. Sipas këtij udhëzimi, anëtarit të familjes në nevojë, që është person me aftësi të kufizuara, nuk i llogaritet masa e ndihmës ekonomike si individ në strukturën e masës së ndihmës ekonomike për familjen.

Ndryshimet fillojnë që me datë 1 qershor, 17 modelet që preken

Certifikatat për jashtë vendit, hiqet kombësia Drejtori Teliti: Vendosi gjykata kushtetuese Lajmi

të publikuar në fletoren zyrtare të datës 31 maj 2012 dhe përcakton se ai hyn në fuqi menjëherë pas publikimit në këtë fletore dhe i shtrin efektet që nga data 1.06.2012.

Vetëm një vit pas ndryshimeve të fundit, certifikatat që lëshohen në zyrat e gjendjeve civile në vendin tonë, ndryshojnë sërish.

Ndryshimi më i madh është se tashmë "kombësia" hiqet nga të gjitha llojet e certifikatave, madje edhe për ta për përdorim jashtë vendit dhe lihet vetëm shtetësia.

NDRYSHIMET

TIRANE

ESMERALDA KETA

T

ani e tutje në asnjë lloj certifikate nuk do të jetë e shënuar "kombësia" e personit që e kërkon këtë dokument identifikimi që lëshojnë zyrat e gjendjes civile në vendin tonë. Madje, ndryshe nga viti i kaluar, kur edhe ky dokument ndryshoi për herë të fundit, elementi i kombësisë është hequr jo vetëm nga certifikatat për përdorim brenda për brenda vendit, por madje edhe për ata që janë në 6 gjuhë të huaja dhe do të lëshohen për përdorim jashtë vendit. Armand Teliti, kreu i drejtorisë së përgjithshme së gjendjes civile në vendin tonë, na thotë se i vetmi ndryshim është pikërisht kjo gjë dhe ky dokument nuk pëson asnjë ndryshim tjetër të rëndësishëm. "Kombësia është hequr nga certifikatat në bazë të një vendimi të marrë nga Gjykata Kushtetuese, vendim i cili për ne ka formë ligjore. Ndërsa ndryshime të tjera të rëndësishme, certifikatat nuk kanë pësuar", - na shpjegon Teliti. Ndërkohë që e dhëna për "kombësia" u hoq një vit më parë nga certifikatat që ishin të destinuara për përdorim brenda vendit me argumentin se ky ishte një standard që respektohej në të gjithë vendet e BE-së, dhe asnjë prej këtyre vendeve nuk e kishte këtë të dhënë të shënuar në certifikatë, por kishte vetëm shtetësinë.

Faksmile e certifikatës së re

Një vit më parë, në fillim të qershorit të 2011, u deklarua se "Kombësia" do të lihej vetëm tek certifikatat për përdorim jashtë vendit, por duket se dhe kjo tashmë është ndryshuar.

Ndërkohë që në certifikatë, tashmë çdo person do të ketë një numër personal që i korrespondon numrit të kartës së identitetit. Vendimi që vulos ndryshimet në certifikatat e reja, ësh-

Në variantet e publikuara në fletoren zyrtare, të cilat janë të skanuara, bardh e zi, për pamjen e re që do të ketë certifikata e shqiptarëve, vihet re se në të mungon harta e Shqipërisë, e vendosur një vit më parë si element sigurie. Por vetë kreu i gjendjeve civile na shpjegon se ky element nuk është hequr.

Megjithëse kreu i drejtorisë së përgjithshme të Gjendjes Civile, nuk pranon të na zbulojë detajet e tjera që kanë ndryshuar në certifikatat e reja, punonjës të gjendjes civile, dhe që i kanë në dorë çdo ditë këtë dokument na thonë se cilat janë disa nga ndryshimet që do të kenë certifikatat e reja, përveç kombësisë.

Sipas tyre të dhënat e certifikatave, akteve proces-verbaleve, etj, do të jenë të bardha. Kjo do të thotë, se fletët do të kenë vetëm kodet e sigurisë, stemën e Republikës së Shqipërisë,

Faksimile e certifikatës që është përdorur deri më tani

logon "100 vjet pavarësi", si dhe hologramën. Të dhënat e tjera, sipas llojit të dokumentit, do të printohen direkt nga regjistri.

Sipas vendimit të publikuar në fletoren zyrtare, dokumentet e gjendjes civile që do të ndryshojnë janë: Akt lindjeje; Akt martese; Akt vdekjeje; Procesverbal për ndryshim emri/ mbiemri; Procesverbal për bashkim familjeje; Procesverbal për veçim familjeje; Procesverbal për njohje atësie; Shpallje martese; Vendim për pezullimin e procedurës për lidhje martese; Vendim për refuzim për lidhje martese; Vendim për ndreqje gabimi material; Leje varrimi; "Certifikatë

familjare" që lëshojnë zyrat e gjendjes civile në bashki/njësi bashkiake/komuna; "Certifikatë familjare" që lëshojnë zyrat e gjendjes civile në degët e qarkut; k) Mod. nr.14: "Certifikatë personale"; "Certifikatë lindjeje"; "Certifikatë martese"; "Certifikatë vdekjeje"; "Certifikatë lindjeje"; "Certifikatë martese"' "Certifikatë vdekjeje" që lëshojnë zyrat e gjendjes civile në degët e qarkut; "Certifikatë lindjeje"; "Certifikatë për lidhje martese" si dhe "Certifikatë martese" "për përdorim nga autoritetet e huaja" që lëshojnë zyrat e gjendjes civile në bashki/njësi bashkiake/komuna/ degët e qarkut.

Konferenca "SENiOR"

Suedia jep 1.8 mln euro për mjedisin

TIRANE

N

jihet si projekti "SE NiOR" dhe për tre vite me radhë, deri në vitin 2015 do të mbështesë shoqërinë civile në vendin tonë, jo vetëm me eksperiencë, asistencë teknike por edhe me fonde në mënyrë që të kemi një mjedis më të pastër. Projekti tre vjeçar mbështete nga qeveria suedeze dhe ka një kosto prej 1.8 milionë eurosh.

Fondet i janë akorduar shoqatës mjedisore REC, e cila ka mbledhur të gjitha shoqata e tjera për të prezantuar projektet apo idetë që ata kanë në

Në foto: Gjatë takimit të djeshëm për projektin “SENiOR”

këtë drejtim. "Nuk do të synojmë shpërndarje të fondeve

sipas hartës së rretheve, por ata do të shpërndahen sipas

SHKOLLA E PARUKERISË - ESTETIKËS KRËHËRI I ARTË (LUÇI) Kurse 6 - 9mujore.

Adresa: Rr. Mihal Grameno, 200m mbi Shkollen e Baletit Tel: 04 2 233 950 Facebook. Kreheri i Arte Tirane

Për më të mirët mundësi punësimi Regjistrimi vazhdon

ideve. Kush ka ide të mira do të mund të përfitojë nga këto fonde", - ka deklaruar Mihallaq Qirjo, drejtor për Shqipërinë i Qendrës Rajonale të Mjedisit (REC). Më tej ai ka deklaruar se përmes mbështetjes financiare të SIDA, REC në Shqipëri synon të forcojë dhe të specializojë shoqërinë civile për mjedisin në Shqipëri, duke qenë në gjendje të artikulojë nevojat e komunitetit, të sigurojë shërbime dhe mbështetje, të zhvillojë partneritete dhe rrjetëzime, të aftësojë për të adresuar prioritetet kombëtare mjedisore dhe të përparojë drejt zhvillimit të qëndrueshëm. Në takimin e djeshëm ku u pro-

movua ky projekt ambicioz ishin të ftuar edhe një panel prej 5 personalistetesh, midis të cilave përfaqësues nga ambasada suedeze në vendin tonë, Lirim Selfo, specialist dhe aktivist i njohur në mbrojtje të mjedisit, Xhemal Mato gazetar i njohur i mjedisit dhe drejtues i shoqatës "Ekolëvizja" si dhe gazetarja e njohur Anila Basha. Pjesëmarrësit e panelit, referuan përpara shoqërisë civile, të interesuar për të aplikuar për këto projekte, përgjegjësitë e secilit prej individëve që kanë përballë fenomeneve për të ruajtur dhe kultivuar një mjedis të pastër dhe të shëndetshëm.

12

E enjte, 7 qershor 2012

Për t'u abonuar ju lutemi kontaktoni me: To Subscribe please contact: Agjensia e Abonimeve të Shtypit (TRENOVA) Mobile: +355 682047825 e-mail: arbentrenova@yahoo.com POSTA SHQIPTARE Telefon: +355 4 2375598 e-mail: abonime@postashqiptare.al ADRION Ltd Telefon: +355 4 2240018 e-mail: sales@adrionltd.com

origjina e lajmit...

Specializimet, kuota brenda vitit 2012!

Antipsikotikë në fazat e para, efekt pozitiv

F

M

akulteti i Mjekësisë po paraqet një risi në drejtimin e tij. Ky drejtim po bëhet në trajtën e një bordi këshillimor me pjesëmarrjen e ikonave të...

Faqe 20

A

ënyra e funksionimit të mendjes është bazuar në këto katër elemente– perceptimi, emocionet, njohja dhe akti i vullnetit...

Faqe 18

Botim zyrtar i Fakultetit të Mjekësisë, Universiteti i Tiranës Adresa: Fakulteti i Mjekësisë, Nr371, Cel: 069 63 46688, E-mail: suplementi@almedicus.org

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

Nr.18

LMEDICU BOTIM I PËRJAVSHËM I GAZETËS SHQIPTARJA.COM

INTERVISTA/ DR. IRMA BEKTESHI, PSIKIATRE NE QSUT, TIRANE

Skizofrenia, pacientët nuk janë të dhunshëm Preken më shumë moshat 15-35 vjeç JANA NANO

Faqe 17

Si të jetosh dhe të përballesh me skizofreninë?

N

S

Drejtor: Taulant MUKA Kryeredaktore: Jana NANO Zv/Kryeredaktore: Fjorda KOROMANI Redaksia: Arminda Avdulaj Besiana Balla Blerta Dollaku Dea Qirjaqi Erklida Sula Isid Xhura Kledia Dimroci

Familjarët

jë eksperiencë skizofrenike mund të shndërrohet në një udhëtim të tmerrshëm në një botë çmendurie, ështirë se kuptohet nga edhe vet individi skizofrenik. Është një udhëtim në një botë të zbrazur, shumë larg realitetit.

Ndihesh i vetmuar dhe e ke më të lehtë t’i shmangesh gjërave në vend që të përballesh me një realitet inkongruent...

kizofrenia është një sëmundje e rëndë men dore që prek rreth 7% të popullsisë së botës. Mendohet që simptomat janë pasojë e një disbalance biokimike në tru. Kërkimet e fundit tregojnë që skizofrenia rezulton nga një defekt i zhvillimit fetal të trurit, pasojat e të cilit shpërthejnë në formën e sëmundjes në adoleshencën e vonë. Çrregullimi karakterizohet nga deluzione, haluçinacione, çrregullime të të menduarit dhe komunikimit si dhe tërheqje nga aktiviteti social i përditshëm.

Skizofrenia përbën një patologji të trurit e cila ndikon në aftësinë e individit për të dalluar atë çka është reale dhe atë çka jo. Për të shpjeguar më thjeshtë skizofreninë duhet të bëjmë një përshkrim të shkurtër...

Faqe 14

E ENJTE 07.06.2012

Simptomat

Mirald Gina

Këshilli botues: Departamenti i Shëndetit Publik Enver ROSHI Shërbimi i Endrokrinologjisë, QSUT Agron YLLI Shërbimi i Urgjencës, QSUT Edmond ZAIMI Shërbimi i Nefrologjisë, QSUT Arjana STRAKOSHA Shërbimi i Reumatologjisë, QSUT Argjend TAFAJ Shërbimi i Alergologjisë, QSUT

Etleva QIRKO Shërbimi i Kardiologjisë, Spitali Ushtarak Gerta KOÇEKU Shërbimi i Neurologjisë, Spitali Ushtarak Fatos JAHO Shërbimi i Ortopedi-Traumatologjisë, Spitali Ushtarak Gjergj ÇAUSHI Shërbimi i Tokosikologjisë, Spitali Ushtarak Zyhni SULAJ Biokimi Klinike, QSUT Ndok MARKU Farmaci Leonard DEDJA

Faqe 16

Kategoritë dhe mënyra e shfaqjes së tyre

N

uk ka asnjë test laboratorik për ski zofreninë, por një punonjës i kujdesit shëndetësor i cili vëren simptomat dhe ndjek dekursin e sëmundjes së një personi për gjashtë ose më tepër muaj mundet pothuajse gjithmonë të diagnostikojë skizofreninë korrektësisht. Për më tepër simptomat e një individi mund të ndryshojnë me kalimin e kohës...

14

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Sëmundje mendore

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

ÇRREGULLIMI karakterizohet nga deluzione, haluçinacione, çrregullime të të menduarit dhe komunikimit si dhe tërheqje nga aktiviteti social i përditshëm

SKIZOFRENIA ËSHTË:

JANA NANO

Një sëmundje biologjike e trurit

S

kizofrenia është një sëmund je e rëndë mendore që prek rreth 7% të popullsisë së botës.

Mendohet që simptomat janë pasojë e një disbalance biokimike në tru.

Kërkimet e fundit tregojnë që skizofrenia rezulton nga një defekt i zhvillimit fetal të trurit, pasojat e të cilit shpërthejnë në formën e sëmundjes në adoleshencën e vonë. Çrregullimi karakterizohet nga deluzione, haluçinacione, çrregullime të të menduarit dhe komunikimit si dhe tërheqje nga aktiviteti social i përditshëm. Skizofrenia përbën një patologji të trurit e cila ndikon në aftësinë e individit për të dalluar atë

E karakterizuar nga gjendje apatike, mungesë e vëmendjes, interesit dhe tërheqje sociale Një çrregullim që prek moshat ndërmjet 15 dhe 25 vjeç Përmirësimi varet nga trajtimi Skizofrania nuk është:

E rrallë!Askush nuk është i imunizuar ndaj saj

Çrregullimi mund të zhvillohet gradualisht në mënyrë të pakuptueshme për një periudhë të gjatë kohe. Sëmundja shpërthen herët dhe karakterizohet nga një zhvillim i shpejtë çka është reale dhe atë çka jo.

Për të shpjeguar më thjeshtë skizofreninë duhet të bëjmë një përshkrim të shkurtër sesi funkdionon truri ynë.

Në të gjenden me biliona qeliza nervore të cilat janë të lidhura me njëra tjetrën në formën ë një rrjete mjaft komplekse. Këto transmetojnë dhe qarkullojnë mesazhe ndërmjet tyre nëpërmjet disa substancave kimike të quajtur neurotransmetues. Këto transferojnë mesazhet nervore nga fundi i një qelize tek fillimi i një tjetre. Në një tru të prekur nga skizofrenia ka një çrregullim në këtë sistem komunikimi. Çrregullimi mund të zhvillohet gradualisht në mënyrë të pakuptueshme për një periudhë të gjatë kohe. Ka raste kur sëmundja shpërthen herët dhe karakterizohet nga një zhvillim i shpejtë. Haset më shpesh në moshat midis 15 dhe 35 vjeç.

SHKAQET E SKIZOFRENISË Shpeshherë simptoma të ngjashme me skizofreninë ndodhin edhe në patologji të tjera si psh: sëmundja e Huntigtonit, sëmundja Ëilson, në epilepsi, encefalite, meningite, në Sklerozën Multiple etj. Diagnoza e skizofrenisë së vërtetë vlerësohet atëhere kur janë përjashtuar këto sëmundje si shkaktare të mundshme të simptomave psikotike.

Shkaktari i saktë i skizofrenisë mbetet edhe sot akoma i panjohur.

Ndryshimet në funksionet e trurit si percepsioni, emocioni dhe sjellja indikojnë shumë në zhvillimin e kësaj sëmundjeje. Truri është vendi biologjik i skizofrenisë. Disa kërkues kanë dyshimin që në këtë keqfunksionim kanë rol edhe neurotransmetuesit si dopamina dhe serotonina. Sistemi limbik (strukturë anatomike e përfshirë në për-

Një dyfishim personaliteti Rezultante e ndonjë veprimi apo dështimi personal të individit të sëmurë

Skizofrenia, pacientët s`janë të dhunshëm

Preken më shumë moshat 15-35 vjeç DIAGNOZA

Simptomat e skizofrenisë hasen edhe në sëmundje të tjera

S

Gjenetikë Deri tani nuk janë identifikuar gjene specifike si shkaktarë kryesorë të sëmundjes, por janë gjetur disa regjione kromozomike ku mendohet që janë vendosur gjenet e skizofrenisë

punimin e emocioneve), talamusi (strukturë anatomike e trurit që merret me koordinimin e mesazheve neuronale) dhe disa rregjione të tjera të trurit duket se janë të përfshira në sëmundjen e

hpeshherë simptoma të ngjashme me skizofreninë ndo dhin edhe në patologji të tjera si psh: sëmundja e Huntigtonit, sëmundja Wilson, në epilepsi, encefalite, meningite, në Sklerozën Multiple etj. Diagnoza e skizofrenisë së vërtetë vlerësohet atëhere kur janë përjashtuar këto sëmundje si shkaktare të mundshme të simptomave psikotike. Shkaktari i saktë i skizofrenisë mbetet edhe sot akoma i panjohur. Ndryshimet në funksionet e trurit si percepsioni, emocioni dhe sjellja indikojnë shumë në zhvillimin e kësaj sëmundjeje. Truri është vendi biologjik i skizofrenisë. Disa kërkues kanë dyshimin që në këtë keqfunksionim kanë rol edhe neurotransmetuesit si dopamina dhe serotonina. Sistemi limbik (strukturë anatomike e përfshirë në përpunimin e emocioneve), talamusi (strukturë anatomike e trurit që merret me koordinimin e mesazheve neuronale) dhe disa rregjione të tjera të trurit duket se janë të përfshira në sëmundjen e skizofrenisë. skizofrenisë.

GJENET Aktiviteti i neurotransmetuesve është i kontrolluar nga gjenet në një shkallë të gjerë. Ka evidenca mjaft

të qarta që tregojnë se janë pikërisht këto të fundit të përfshira në patogjenezën e skizofrenisë. Studimet tregojnë që ka rreth 10-15% mundësi që të zhvillohet sëmundja nëse një nga prindërit ose vëllezërit

/motrat është diagnostikuar me skizofreni. Nëse të dy prindërit janë skizofrenë, atëhere risku rritet në 40-50%. Për nipërit dhe mbesat e një pacienti me skizofreni risku për të zhvilluar sëmundjen shkon rreth 3 %.

Këshillimi gjenetik ndihmon në llogaritjet e riskut për të afërmit e pacientëve skizofrenë.

Deri tani nuk janë identifikuar gjene specifike si shkaktarë kryesorë të sëmundjes, por janë gjetur disa regjione kromozomike ku mendohet që janë vendosur gjenet e skizofrenisë. Në të ardhmen kjo do të ndihmojë në diagnostimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të këshillimit gjenetik duke rezultuar në një trajtim efikas më specifik.

STRESI DHE INFEKSIONET. Roli i stresit në skizofreni është i paqartë. Ai nuk e shkakton sëmundjen, por stresi fizik (infeksionet) dhe ai emocional mund të nxisin apo të përkeqësojnë simptomat kur sëmundja është tashmë prezente.

ABUZIMI ME DROGËRAT Substancat abuzuese ( alkooli dhe drogërat e rrugës) nuk e shkaktojnë skizofreninë, por është parë që ato mund të përkeqësojnë simptomat psikotike në një pacient që tashmë është diagnostikuar me skizofreni.

Disa substanca si amfetaminat apo fenciklidina (pluhuri i ëngjëllit) mund të shkaktojnë simptoma të ngjashme me skizofreninë edhe në persona të shëndetshëm.

USHQYERJA Mungesa e vitaminave në dietë nuk e shkakton skizofreninë. Efektshmëria e kurave me terapi megavitaminike nuk janë provuar ende , përpos kostos së tyre të lartë. Ushqyerja e mire është shumë e rëndësishme në shëndetin e një pacienti skizofrenik, por ajo nuk mund të ndikojë e vetme.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

Skizofrenia JANA NANO 1. Cila është gjendja e skizofrenisë në popullatën shqiptare?

Përshkrimet mbi skizofreninë i gjejmë në të gjitha kulturat dhe datojnë që në shekullin XVI. Për herë të parë Benedikt Morel e përkufizoi në mënyre origjinale si “demencë prekoks” sepse shkaktonte inkapacitet të plotë (demencë) dhe tipikisht fillonte në adoleshencë (prekoks). Skizofrenia është një çregullim psikiatrik i rëndë, me tendenca për t’u kronicizuar, mjaft i shpeshtë dhe i zakonshë m. Llogariten të jenë të diagnostikuar me kë të patologji rreth 0.5-1 % e popullsisë. 10% e skizofrenëve bëjnë suicid. Ata përbëjnë 10 % të paaftësisë më të rëndë. Njihet dhe përshkruhet si kanceri i sëmundjeve mendore. Në vendin tonë është bërë një studim në vitin 1986 mbi prevalencën e skizofrenisë në rrethin e Tiranës dhe ka rezultuar 0.28%.

Nivelet e skizofrenisë janë të ngjashme në botë, por “xhepa” me prevalencë më të lartë janë raportuar në disa zona të veçanta dhe kjo ndoshta lidhet me Testin Diagnostik të Intervistës (IDS), test ky që mund të ketë besueshmëri relative për diagnozën dhe ka çuar në mbidiagnostikim të sëmundjes.

Ecuria e skizofrenisë është e ndryshme dhe lidhet me shumë faktorë: Këtu përfshihen faktorët ekonomikë e sociale, faktorë demografikë si seksi dhe mosha, rreziqe serioze si konfliktet apo fatkeqësitë natyrore, prezenca apo shoqërizimi me sëmundje të tjera fizike dhe ambienti familjar. Ndër faktorët socialë dhe ambjentalë mund të përmendim varfërinë, industrializimin dhe diskriminimin. E parë në këtë kontekst individëve, shoqërisë dhe shtetit i del detyrë të punojë për reduktimin e këtyre faktorëve të rrezikut në mënyrë që të parandalojë këtë çrregullim psikotik dhe pasojat negative që mbart mbi vete.

Si grupe me rrezik për këtë çrregullim janë: Ata që jetojnë në varfëri dhe kushte financiare të pasigurta Grupet e minoriteteve Emigrantë apo refugjatë që nuk kanë shumë kohë me këtë status Të pastrehët Ata që abuzojnë me alkool e drogra të ndryshme Ndër faktorët e tjerë të rëndësishëm janë edhe ata demografikë dhe që përcaktojne 3 grupe kryesore vulnerabël ndaj të cilëve duhet të tregohet

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

INTERVISTË me Dr. Irma Bekteshi, psikiatre pranë Spitalit Psikiatrik, QSUT, Tiranë

Massmedia influencon keq në paragjykim Ja faktorët që ndikojnë në prognozë Ecuria Një diagnostikim i hershëm presupozon edhe një mjekim të hershëm duke patur në fokus të trajtimit faktin që individi është jo vetëm një qënie biologjike, por edhe një qënie shoqërore ku mjekimi me barna ndërthuret me mjekimin psikoterapeutik dhe atë psikosocial

NDËR FAKTORËT QË PARASHIKOJNË PROGNOZË TË MIRË JANË :

Shfaqja e menjëhershme Episod i shkurtër Mungesa e historive psikiatrike të mëparshme Predominim i simptomave afektive Tipi paranoid i skizofrenisë Shfaqja në moshë të madhe Statusi civil- i martuar Përshtatja e mirë premorbiale në marrdhëniet sociale, familje etj.

Predominimi i simptomave pozitive dhe mungesa e simptomave negative

Seksi femër Sfondi rural dhe lidhje të ngushta familjare Mungesa e ngarkesës hereditare

një vëmendje më e veçantë në lidhje me promovimin e shëndetit mendor pozitiv, parandalimin e problemeve dhe afrimin e shërbimeve që u përgjigjen sa

më mirë nevojave të secilit grup.

Dhe këta janë: Fëmijët dhe të rinjtë Të moshuarit

15

Vajzat dhe gratë Shërbimet e shëndetit mendor (psikiatrike) janë të organizuara : Në nivelin e kujdesit parësor Në nivelin sekondar Në nivelin terciar Tradicionalisht këto shërbime janë ofruar si shërbime të çertifikuara, të orientuara biologjikisht dhe të fokusuara tek simptomatika.

Gjatë viteve të fundit tipologjia e shërbimeve ekzistuese psikiatrike ka pësuar ndryshime si pasojë e Reformës së Shëndetit Mendor.

Ky është shërbim publik dhe ndë rkohë janë ngritur edhe shërbime të reja, si qendra komunitare të shëndetit mendor, shtëpi të mbështetura, qendra ditore ku stafi i shërbimit është aktualisht multidisiplinal.

Pra, ky është niveli i sherbimëve që u ofrohet skizofrenëve të popullatës shqiptare dhe në sajë të reformave është bërë e mundur që qasja e kujdesit për ta, të zhvendoset nga spitali në komunitetet, duke parashikuar heshtur jo vetëm zhvendosjen e pacientëve, por edhe të burimeve të nevojshme njerëzore.

2.Cilt janë problematikat që hasen në trajtimin e këtyre pacientëve duke patur parasysh kontekstin socialo-kulturor në

vendin tonë?

Problematikat që kanë të sëmurët skizofrenë: Vështirësi për t’i shtruar në spital për shkak të mungesës së plotë të kritikës.

Vështirësi në marrjen e mjekimit në mënyrë të rregullt dhe për gjatë gjithë jetës së tyre Efektet anësore gjatë mjekimit sidomos ato ekstrapiramidale me antipsikotikët e gjeneratës së parë dhe sindroma metabolike me antipsikotikët e gjeneratës së dytë, efekte këto që çojnë në mosmarrjen e mjekimit apo ndalimin e saj.

Ky mjekim jo gjithmonë është i rimbursuar nga shteti dhe shpesh rimbursohen prodhime gjenerike.

Mungesa e specialistëve jo vetëm në zonat rurale, por edhe në ato urbane si Burrel, Tropojë, Fier, Rrëshen.

Ky trajtim për të sëmurët skizofrenë ka mungesë burimesh dhe në një shoqëri ku mbizotëron stigma, për ta nuk është e lehtë të përdorin të gjitha burimet e mundshme.

Ndodh që me këtë trajtim të skizofrenisë, politik-bërësit e anashkalojnë ndikimin e kësaj sëmundjeje në ekonominë e vendit, në mirëqë nien shoqërore dhe GDP e vendit. Në kë to raste analizohet paaftësia që shkakton skizofrenia, jeta pa cilësi e skizofrenit. Flitet për një barrë ekonomike dhe kjo jo vetë m e lidhur me mjekimin, por edhe me zvogëlimin e forcës aktive te punës, kosto e paaftësisë.

Trajtimi quhet i plotësuar kur bëhet në tre plane : biologjik, psikoterapeutik, psikosocial 3. Kur është i nev-

ojshëm shtrimi në spital?

Kur identifikohet çrregullimi dhe bëhet diagnostikimi i tij Kur çrregullimi është në fazën aktive Kur i sëmuri paraqet rrezik për veten (suicid) apo për të tjerët (homocid) Kur i sëmuri nuk e ka kritikën e gjendjes së tij dhe refuzon mjekimin Kur lind nevoja për të zëvendësuar terapinë e mëparshme me barna me veprim të zgjatur Kur trajtimi bëhet rezistent dhe lind domosdoshmëri për rivlerë sim të diagnozës Kur sjellja e papërshtatshme apo e çorganizuar shkakton paaftësi për të realizuar nevojat bazë si ushqimi apo strehimi 4. A përbëjnë ata një rrezik për shoqërinë?

Etiketimi i pacientëve skizofrenë si violentë, lidhet me influencë n negative të medias së shkruar apo të folur, vetëm një pjesë e vogël e tyre janë violentë dhe kjo violencë lidhet me disa veçori: mjekimi sigurisht redukton riskun për violencë, ky rrezik nuk lidhet domosdoshmërisht me çrregullimin në fjalë. Ai është pasojë e abuzimit me alkool apo drogëra të tjera.

Kontributi i skizofrenëve në incidencën e përgjithshme të kriminalitetit është relativisht i vogël.

5. Si është prognoza e këtyre pacientëve?Sa mundësi ka që ata të bëjnë një jetë normale?

Përgjithsisht dekursi dhe prognoza e skizofrenisë është më e keqe se shumica e çrregullimeve psikiatrike, megjithatë ka disa variante të ecurisë së saj dhe këto janë: Ecuri e vazhdueshme Episodike Me defekt progresiv Episodik me defekt të qëndrueshëm Episodike remitente Remision jo i plotë Remision i plotë Një diagnostikim i hershëm presupozon edhe një mjekim të hershëm duke patur në fokus të trajtimit faktin që individi është jo vetëm një qënie biologjike, por edhe një qënie shoqërore ku mjekimi me barna ndërthuret me mjekimin psikoterapeutik dhe atë psikosocial. Shoqërizimi i skizofrenit bëhet vetëm në shoqëri duke i krijuar suport të vazhdueshëm nga familja, puna dhe shoqëria dhe duke arritur kështu qëllimin final për skizofrenin: minimizimin e sëmundjes dhe maksimalizimin e shëndetit.

16

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Skizofrenia

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

MUNGOJNË testet laboratorike për skizofreninë, por një punonjës i kujdesit shëndetësor mundet pothuajse gjithmonë të diagnostikojë skizofreninë korrektësisht

Simptomat, kategoritë dhe shfaqja e tyre Mjekimi, vendimtar për kontrollin e tyre MARINELA KUMARAKU

N

uk ka asnjë test labo ratorik për skizofren inë, por një punonjës i kujdesit shëndetësor i cili vëren simptomat dhe ndjek dekursin e sëmundjes së një personi për gjashtë ose më tepër muaj mundet pothuajse gjithmonë të diagnostikojë skizofreninë korrektësisht.

Për më tepër simptomat e një individi mund të ndryshojnë me kalimin e kohës.

Simptomat e skizofrenisë në përgjithësi ndahen në tre kategori: simptoma pozitive, negative dhe njohëse.

SIMPTOMAT POZITIVE Gjithashtu njihen si simptomat “psikotike” sepse personi ka humbur lidhjen me realitetin në mënyra të caktuara të rëndësishme. Termi simptoma “pozitive” i referohet eksperiencave mendore që i shtohen personit nga sëmundja. Simptoma pozitive më e shpeshtë përfshin halucinacionet dhe iluzionet.

Halucinacionet bëjnë që një person të dëgjojë zëra ose më rrallë të shikojne gjëra që nuk ekzistojnë. Njerëzit me skizofreni zakonisht provojnë iluzione, çka nënkupton që ata besojnë ide të cilat për të tjerët janë qartësisht të gabuara, si psh që njerëzit lexojnë mendimet e tyre ose që ata mund të kontrollojnë mendjet e të tjerëve.

Mjekimet janë vendimtare në kontrollin e simptomave dhe strategji të tjera psikologjike janë duke fituar pranueshmëri duke shtuar kështu ndikimin e tyre në trajtim. Për shembull, një trajtim i quajtur terapia e njohjes së sjelljes për të menaxhuar këto simptoma është themeluar në Angli dhe është duke fituar pranueshmëri edhe në Shtetet e Bashkuara si një strategji e dobishme për të ndihmuar njerëzit që të menaxhojnë halucinacionet. Simptomat pozitive janë sjellje psikotike që nuk vërehen në njerëzit e shëndetshëm. Njerëzit me simptoma pozitive shpesh humbin lidhjet me realitetin.

Këto simptoma mund të

SIMPTOMAT E SKIZOFRENISË KLASIFIKOHEN NË 3 KATEGORI: Simptomat Pozitive përfshijnë: Humbja e interesit për aktivitetet e përditshme Mungesë energjie Haluçinacionet Iluzionet Sjellja e çrregullt Ndryshimet në ndjeshmëri Simptomat Negative përfshijnë: Përqendrim i dobët Çrregullim i të menduarit Simptomat Njohëse përfshijnë: Depresion Sheshim emocional

shfaqen dhe zhduken. Në disa raste ato janë të rënda dhe herë të tjera verehen me vështirësi në varësi të faktit nëse individi mjekohet. Përfshijnë: Halucinacionet Janë perceptime në mungesë të stimulit. “Zërat” janë tipi më i zakonshëm i halucinacioneve. Shumë njerëz me këtë çrregullim dëgjojnë zëra.

Zërat mund ti flasin personit rreth sjelljes së tij/saj, ta urdhërojnë të bëjë gjëra ose ta paralajmërojnë për rrezik.

Disa herë zërat i flasin njëri tjetrit. Njerëzit me skizofreni mund të dëgjojnë zëra për një kohë të gjatë përpara se familja dhe miqtë ta vërejnë prob-

lemin. Tipe të tjera halucinacioni përfshijnë shikimin e njerëzve ose objekteve që nuk janë prezente, nuhatje të aromave që askush tjetër nuk i ndjen dhe ndijimi i stimujve fizik si psh gishtërinj që i prekin kur asnjë nuk është afër tyre.

Iluzionet Janë besime të rreme që nuk janë pjesë e kulturës së një personi. Personi i beson iluzionet edhe pasi të tjerët e provojnë që besimet e tij/saj nuk janë të vërteta ose logjike.

Njerëzit me skizofreni mund të kenë iluzione që duken të çuditshme si psh besimi që komshinjtë mund të kontrol-

lojnë sjelljen e tyre me valë magnetike. Ata gjithashtu mund të besojnë që njerëzit në televizor po u çojnë mesazhe ose që stacionet radiofonike po u transmetojnë të tjerëvë mendimet e tyre. Disa herë ata besojnë që janë njerëz të tjerë, si psh. një figurë e famshme historike. Ata mund të kenë iluzione paranojake dhe të besojnë që të tjerët po mundohen t’i dëmtojnë, si psh duke i mashtruar, ngacmuar, helmuar, spiunuar ose duke komplotuar kundër tyre ose njerëzve të cilët ata duan\mbështetin.

Këto besime quhen “iluzione të persekutimit”. Çrregullimet e të menduarit Janë mënyra të pazakonta ose disfunksionale të të menduarit. Një formë e çrregullimit të të menduarit quhet “mendim i paorganizuar”.

Kjo ndodh kur një person ka vështirësi me organizimin e mendimeve të tij/saj ose me lidhjen logjike të tyre. Ata mund të flasin në një mënyrë ngatërruar që është e vështirë për t’u kuptuar. Një tjetër formë quhet “bllokim i të

tonia është një gjendje në të cilën një person nuk lëviz dhe nuk i përgjigjet të tjerëvë. Katatonia është e rrallë në ditët e sotme por ka qënë më e shpeshtë kur trajtimet për skizofreninë s’kanë qënë të disponueshme.

SIMPTOMAT NEGATIVE Quhen “negative” jo për shkak të qëndrimit të personit, por sepse këto janë simptomat që lidhen me sjelljet dhe që personi nuk i zotëron më për shkak të sëmundjes. Simptomat negative shpesh përfshijnë mungesë emocionale ose Këto simptoma sfidojnë mungesë ekspresivitepërpjekjet rehabilituese ngaqë ti, një paaftësi për të filluar dhe vazhduar puna dhe shkolla kërkojnë motivacion po aq sa edhe kapac- me aktivitete, ligjëratë që është e shkurtër dhe itet njohës dhe interpersonal ka mungesë përmbajtjeje dhe një mungesë kënaqësie ose inmenduarit.” Ky është rasti kur teresi në jetë. Vështirësitë me një person ndalon së foluri shenjat dhe marrëdhëniet sopapritmasi në mes të një ciale janë të zakonshme. Këto mendimi. Kur pyetet pse simptoma sfidojnë përpjekjet ndaloi së foluri, personi mund rehabilituese ngaqë puna dhe të thotë që ajo çka donte të shkolla kërkojnë motivacion thoshte i iku nga mendja. Dhe po aq sa edhe kapacitet njohës së fundmi, një person me çr- dhe interpersonal. Simptomregullim të të menduarit at negative mund të ngatërromund të shpikë fjalë të pak- hen me depresionin klinik. uptimta ose “neologjizma.”

Simptomat negative shoqërohen me ndërprerje të emoÇrregullimet e lëvizjes cioneve dhe sjelljeve normale.

Mund të shfaqen si lëvizje Këto simptoma janë më të të shqetësuara të trupit. Një vështira për tu njohur si pjesë person me çrregullime të e çrregullimit dhe mund të lëvizjes mund të përsërisë ngatërrohen me depresionin lëvizje të caktuara në vazh- ose me gjendje të tjera. dimësi. Në ekstremin tjetër një person mund të bëhet kaKëto simptoma përftatonik (i palëvizshëm). Kata- shijnë:

Sheshim emocional -fytyra e një personi nuk lëviz ose ai/ajo flet me një zë të mërzitshëm dhe monoton.

Mungesa e kënaqësisë në jetën e përditshmme.

Mungesa e aftësisë për të filluar dhe vazhduar aktivitete të planifikuara.

Të folurit pak, madje edhe pas detyrimit për të bashkëvepruar.

Njerëzit me simptoma negative kanë nevojë për ndihmë në detyrat e jetës së përditshme. Ata shpesh neglizhojnë higjienën personale bazë. Kjo mund t’i bëjë ata të duken përtacë ose pa vullnet për të ndihmuar veten, por problemi janë simptomat e shkaktuara nga skizofrenia.

SIMPTOMAT NJOHËSE Kanë lidhje me procesin e të menduarit. Njerëzit me skizofreni shpesh kanë probleme me funksionin e ekzekutimit, memorien dhe organizimin e mendimeve. Probleme të tjera njohëse mund të ndodhin gjatë sëmundjes. Këto janë mjaft sfiduese pasi funksioni njohës përfshihet në shumë detyra të jetesës së përditshme dhe veçanërisht në mjediset e punës ose të shkollës. Një mangësi e zakonshme njohëse e shoqëruar me këtë kushtëzim mund të jetë “mungesa e mprehtësisë” ose mungesa e dijenisë për ekzistencën e një sëmundjeje. Kjo vështirësi në kuptim vjen nga truri, nuk është një zgjedhje dhe i shton shumë sfidat e të punuarit me njerëz që kanë këtë problem.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Familjarët

17

PRINDËRIT kërkojnë për arsye dhe përgjigje që nuk mund të gjenden. Familja e një personi të sëmurë zakonisht përfshihet nga kaosi

Jetesa dhe përballja me skizofreninë Hapi i shpresës, pranimi i situatës

DISA FAMILJE TË PREKURA KANË PËRSHKRUAR KËTO LLOJ NDJENJASH:

Pikëllim: “Ndjemë sikur humbëm një fëmijë.”

Ankth : “Kemi frikë ta lemë fëmijën vetëm ose t’i prishim qejfin për diçka.”

Frikë : “A rrezikojmë për lëndim fizik? A mund të dëmtoj veten fëmija im i sëmurë skizofrenik?”

Turp dhe faj : ”A kemi ne faj? Çfarë mendojnë njerëzit?”

DEA QIRJAQI

Izolim : “Asnjë nuk na kupton.”

N

jë eksperiencë skizof renike mund të shndërrohet në një udhëtim të tmerrshëm në një botë çmendurie, ështirë se kuptohet nga edhe vet individi skizofrenik. Është një udhëtim në një botë të zbrazur, shumë larg realitetit.

Ndihesh i vetmuar dhe e ke më të lehtë t’i shmangesh gjërave në vend që të përballesh me një realitet inkongruent me botën tënde të fantazisë. Torturohesh nga per-

Hidhërim : “Pse na ndodhi kjo pikërisht ne?”

Pasiguri ndaj personit të prekur: “Ne e duam atë shumë, por kur sëmundja e bën atë të egër, ne gjithashtu urojmë sikur ai të largohej.”

Inat dhe xhelozi : “Vëllai apo motra ndjen xhelozi për përkushtimin ndaj fëmijës skizofrenik.”

Depresion : “Nuk mund të flasim për këtë temë pa qarë.”

Mohim të plotë të sëmundjes : “Kjo gjë nuk mund të jetë duke ndodhur në familjen tonë.”

Skizofrenët mund të kenë vështirësi në mbajtjen e një lidhjeje intime.

Martesat me njërin partner skizofrenik janë shumë të paqëndrueshme

Mohim i gravitetit të sëmundjes :”Është thjesht një fazë kalimtare.”

Fajësojnë njëri-tjetrin : “Nqs ti do kishe qënë një prind më i mirë...”

Kujdes ceptime të shtrembëruara.

Nuk mund të bësh dallimin mes reales dhe jo reales. Skizofrenia prek çdo aspekt të jetës. Mendime të panumërta vërshojnë në kokë dhe ndihesh i copëzuar dhe i vetmuar në çmendurinë tënde.”

Si ndikon në pjesëtarët e familjes?

“Familja e një personi të sëmurë zakonisht përfshihet nga kaosi. Prindërit kërkojnë për arsye dhe përgjigje që nuk mund të gjenden. Shpresa kthehet në dëshpërim dhe shumë familje shkatërrohen pavarësisht përpjekjeve të shumta për të kaluar këtë situatë.”Kur prindi mëson që fëmija i vet është skizofrenik, përjetimi i tyre emocional është njësoj sikur të ketë ndodhur një katastrofë apo aksident. Ata ndihen të shokuar, të mërzitur, nervozë dhe të zhgënjyer.

Si të përballojnë prindërit diagnozën e skizofrenisë tek fëmija i tyre?

Prindi duhet të jetë i ndërgjegjshëm që balancimi i nevojave që ka secili fëmijë është një sfidë më vete. Përveç fëmijës skizofrenik, janë edhe fëmijët e shëndoshë ata që

kanë nevojë për vëmendjen dhe mbështetjen prindërore.

Mirë është që partnerët të alternohen për përkujdesjen fëmijë skizofrenik/ fëmijë të shëndoshë si dhe të përfshijnë edhe këta të fundit në kujdesin ndaj vëllait apo motrës së sëmurë.

MARRDHËNIA INTIME Skizofrenët mund të kenë vështirësi në mbajtjen e një lidhjeje intime. Martesat me njërin partner skizofrenik janë shumë të paqëndrueshme sepse çiftit i mungon aftësia për t’u përballur me sëmundjen dhe situatat e vështira që ajo krijon. Gjithashtu, një tjetër arsye që pengon personat e sëmurë të krijojnë njohje të reja është edhe izolimi që ata kanë nga shoqëria. Në veçanti, meshkujt që përjetojnë skizofreni ndihen në disavantazh kur bëhet fjalë për të joshur femra.

Anëtarët e familjes mund të ndihmojnë personin e sëmurë të përfshihet në grupe shoqërore duke bërë që ai të zhvillojë edhe aftësitë komunikuese dhe ndërvepruese për t’u shoqëruar me të tjerët. Duke patur këtë mbeshtetje, personi skizofrenik mund të arrijë të krijojë lidhje intime.

Roli i familjes: Si duhet

Sigurohu që i sëmuri vazhdon të trajtohet pas hospitalizimit.

Kjo përfshin marrjen e medikamenteve, ndjekjen e rregullt të takimeve me doktorët, pjesëmarrjen në grupe shoqërore dhe aktivizimin në programe argëtuese

të sillemi?

Jepi mbështetje dhe përkujdesje individit të sëmurë. Ndihmoje atë të pranojë sëmundjen. Tregoji me sjelljet e tua që ka shpresë për përmirësim dhe që mund të ketë një jetë të kënaqshme dhe produktive.

Ndihmo individin e sëmurë të kujtojë si shfaqet sëmundja, çfarë medikamentesh merren dhe në çfarë doze.

Sigurohu që i sëmuri vazhdon të trajtohet pas hospitalizimit. Kjo përfshin marrjen e medikamenteve, ndjekjen e rregullt të takimeve me doktorët, pjesëmarrjen në grupe shoqërore dhe aktivizimin në programe argëtuese.

Kujdesu që rutina e ditës të jetë e thjeshtë pa evente

Mosmarrveshje bashkëshortore : “Marrdhënia me shumë emocionuese, në mënyrë që të reduktohen emocionet e mëdha dhe stresi.

Ruaj qetësinë në shtëpi.

Flisni ngadalë, pa ngritje zëri, me fjali të shkurtra. Shmang diskutimet mbi tema që ju kanë zhgënjyer rreth sëmundjes.

Ji pozitiv dhe mbështetës. Të qënit optimist gjatë rrugës së gjatë të sëmundjes ndihmon më shumë sesa të qënit kritik. Individi skizofren ka nevojë t’i vësh në dukje që po sillet mirë dhe që po vepron drejt. Vetvlerësimi i tyre është shumë i brishtë prandaj duhen stimuluar vazhdimisht.

Shpreh kënaqësi edhe për një punë jo të plotë sepse skizofrenia krijon mungesë konfidence dhe durimi.

Mësoje të afërmin e sëmurë të vendosë qëllime reale. Inkurajoje që gradualisht të rifitojë aftësi dhe interesa që ka patur në të kaluarën.

Provo gjithashtu gjëra të reja.

Fillo t’i japësh më tepër pavarësi sapo sheh që personi skizofrenik shfaq aftësinë për më shumë përgjegjësi për të kryer detyra të ndryshme.

Sëbashku mësoni si të përballoni stresin në mënyra shoqërisht të pranueshme.

Shembulli yt është i dobishëm.

Inkurajoje personin e

bashkëshortin u ftoh.”

Divorc: “Ndan gjithë familjen.”

Largim nga shoqëria :”Nuk kalojmë më kohë me shokët tanë.”

Zhbirim në të kaluarën për shpjegime të mundshme : “Jemi ne shkaku i skizofrenisë së fëmijës sonë?”

Shqetësim për të ardhmen : “Çfarë do të ndodhë me fëmijën tonë kur ne të mos jemi më? Kush do të kujdeset për të?”

sëmurë të përfshihet në komunitet dhe lejoje të marrë pjesë në aktivitete të caktuara.

Nëse është e nevojshme, shoqëroje herët e para për mbështetje morale.

Ji i mirë me veten. Shëndeti yt ka shumë rëndësi për mbarëvajtjen edhe të pjesës tjetër të familjes. Largo nga vetja fajin dhe turpin. Qetësohu dhe merr fuqi nga çdo gjë pozitive të arritur në familje.

Mëso nga raste të tjera të ngjashme. Persona që e kanë përjetuar një eksperiencë të tillë më parë, thonë: “Sapo arrin të thuash ‘Kjo gjë po ndodh realisht’ jeta bëhet

më e lehtë më pas”.

Babai i një fëmije skizofrenik është shprehur: “Çdo gjë e bën përmes inatit, nervozizmit, frikës, fajit dhe turpit dhe në fund fare vjen pranimi. Pranimi i asaj që po ndodh në familjen tënde është si të adoptosh një person tjetër – ai i pari nuk është më aty.”

Pranim do të thotë që ke mësuar ta shohësh individin e sëmurë ashtu siç ai/ajo është tani. Pas këtij hapi ka vend për shpresë dhe ti fillon të bësh përpjekje për ato gjëra që do të sjellin ndryshim në jetën e tij ose të asaj.

18

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Jeta e përditshme

M

je të thjeshta psh. si të llogaritësh kusurin e parave deri tek detyra më të vështira që kërkojnë përqëndrim si psh. të luajturit shah, ngarja e makinës apo të shkruarit e një poezie.

A është aftësia konjitive e dëmtuar në skizofreni?

Përgjigja është Po! Megjithatë ka disa diskutime mbi këtë. Këto diskutime bëhen të dukshme nëse i hedhim një vështrim mbrapa në kohë historisë mbi konceptin e skizofrenisë. Në fillim, disa pionerë të psikiatrisë si Kreapelin dhe Bleuler, besonin se skizofrenia, në një hark kohor të caktuar, shkaktonte mohim konjitiv. Në vitet në vazhdim, skizofrenia u pa në një aspekt më të gjerë dhe u përshkrua me termat: çrregullime të mendimit (deluzione) dhe probleme të perceptimit (haluçinacionet) pa përfshirjen e funksioneve konjitive. Këto pikëpamje, kanë ndryshuar përsëri vitet e fundit dhe besohet gjerësisht se dëmtimi konjitiv është i lidhur ngushtë me skizofreninë.

Skizofrenia karakterizohet nga 4 grupe simptomash:

LMEDICU

INDIVIDËT në një nivel më të lartë të defiçitit konjitiv shfaqin probleme në menaxhimin e parave, mos përfundimin e detyrave apo kujdesjen për veten

Efekt pozitiv: Antipsikotikë që në fazat e para

Shkaku

Skizofrenia karakterizohet nga 4 grupe simptomash: simptomat pozitive, simptomat negative, simptomat e dizorganizmit dhe defiçitet konjitive simptomat pozitive, simptomat negative, simptomat e dizorganizmit dhe defiçitet konjitive. Nuk është gjetur një lidhje e qartë midis defiçiteve konjitive dhe simptomave të tjera. Është vënë re se disa individë, paraqesin probleme konjitive përpara se të shfaqin simptomat pozitive ndërkohë që të tjerë kalojnë në faza përkeqësuese të funk-

sioneve konjitive pas episodit të parë të psikozës duke u shoqëruar me relapse (përsëritje) të vashdueshme të gjendjes.

Duhen patur parasysh dy pika: e para, ka një variabilitet të madh në shprehjen e këtyre simptomave; disa individë shfaqin vetëm simptomat pozitive ndërkohë që të tjerë mund të shfaqin më tepër ato negative dhe një pjesë e cak-

Nervat e dëmtuar (neuronet) e lokalizuar në zonën frontale, prishin kalimin e informacionit nga një pjesë e trurit në tjetrën, çojnë në një disbalancë kimike dhe rrjedhimisht në dëmtim konjitiv

tuar shfaqin edhe problemet konjitive. Së dyti, niveli i shfaqjes së ndryshimeve konjitive ndryshon nga njëri individ tek tjetri. Pjesa më e madhe e skizofrenëve shfaqin

vetëm vëshitrësi të lehta, ndërkohë që një pjesë e vogël (1 në 5) shfaqin defiçite të mëdha konjitive.

Si ndikojnë defiçitet konjitive në jetën e përditshme të një pacienti skizofrenik?

Individi që ankon për vështirësi konjitive, shpesh ankon për çrregullime të mendimit të tipit “mendime të përshpejtuara”, ndjesia që ngatërrohet lehtë, ulje të përqëndrimit apo probleme me kujtesën. Kur këto probleme janë të lehta, individi do ketë probleme me leximin, shkrimin apo të parit televizor. Individët në një nivel më të lartë të defiçitit konji-

Funksioni konjitiv

Menaxhimi dhe trajtimi i tij K

a dy mënyra për të trajtuar prob lemet konjitive: parandalimin dhe trajtimin e tyre. Strategjitë e trajtimit përfshijnë atë medikamentoz, mbajtja e një rutine ditore dhe pjesëmarrja në programe terapeutike konjitive. Medikamentet antipsikotike, prej kohësh përdoren në trajtimin e skizofrenisë, sidomos në fazën fillestare të saj. Medikamentet më të reja antipsikotike ( risperidone, olanzapine, quetiapine, ziprasidone, closapine) kanë përparësi mbi gjeneratën e vjetër të medikamenteve sepse japin një efekt më të mirë mbi simptomat negative dhe ato konjitive. Duhet patur parasysh se përdorimi i dozave

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

Si ndikon dëmtimi i funksionit njohës

FJORDA KOROMANI ënyra e funksionim it të mendjes është bazuar në këto katër elemente– perceptimi, emocionet, njohja dhe akti i vullnetit. Perceptimi i referohet vetëdijes për atë çka na rrethon dhe zakonisht ky proces kryhet me ndihmën e funksioneve sensore të parit, dëgjimit, nuhatjes, shijes apo prekjes. Emocionet i referohen ndjenjave si lumturia, trishtimi , zemërimi etj ndërsa akti i vullnetit i referohet përmbushjes së qëllimshërive të situatave jetësore. Konjicioni vjen nga latinishtja – cognitio, dhe do të thotë” të dish, të njohësh”. Në psikiatrinë moderne, fraza “funksione konjitive” përdoret për të shprehur aspekte të ndryshme të të menduarit si: përqëndrimi, vëmendja, kuptimi, kujtesa, orientimi, përfytyrimi dhe gjykimi. Funksioni konjitiv varion nga sjell-

A

të larta të medikamenteve, mund ta përkeqësojnë gjendjen në vend ta rregullojnë atë. Terapia konjitive shëruese është një mjet i ri për tra-

jtimin e skizofrenisë. Nuk është një metodë e përhapur dhe nuk përdoret në rutinë. Kjo terapi përfshin ushtrime mendore, ushtrime për kujtesën dhe mbajtjen e një rutine ditore të caktuar.

Në një pjesë të vogël të individëve që kanë probabilitet të lartë për të zhvilluar defiçite konjitive, parandalimi është më kritik. Fillimi i antipsikotikëve që në simptomat e para të sëmundjes, mund të ketë efekte pozitive mbi ngadalësimin e përparimit të sëmundjes. Duhet patur parasysh qe përdorimi i drogërave të rrugës e përkeqëson gjendjen dhe funksionet konjitive.

tiv do të shfaqin probleme në menaxhimin e parave, mos përfundimin e detyrave ( të gatuarit, pazare etj) apo të kujdesen për veten. Kjo mund të çojë në kequshqyerje, higjenë personale të keqe dhe vetëmohim. Shfaqjet më të këqija të problemeve konjitive janë situatat të tilla si lënia e furrës hapur, ecja në mes të trafikut, përzierja e medikamenteve etj. Me kalimin e kohës, këto defiçite konjitive çojnë në papunësi, varfëri, borxhe dhe varësi të theksuar.

Dy nga problemet më të mëdha dhe shqetësuese janë harresa për të marrë medikamentet dhe mohimi për të takuar mjekun. Çfarë e shkakton defiçitin konjitiv në skizofreni?

Tanimë skizofrenia trajtohet si një çrregullim i mendor dhe shfaqjet simptomatike vijnë si pasojë e dëmtimit të një zone të caktuar anatomike të tij. Zona e trurit e lokalizuar në pjesën e përparme të kafkës (frontale) është përgjegjëse për funksionet konjitive të individit.

Megjithatë, kërkime të vonshme kanë treguar se për defiçitet konjitive përfshihen edhe në zona të brendshme, të thella të trurit.

Nervat e dëmtuar (neuronet) e lokalizuar në këtë pjesë të trurit, prishin kalimin e informacionit nga një pjesë e trurit në tjetrën, çojnë në një disbalancë kimike dhe rrjedhimisht në dëmtim konjitiv.

Disa nga mekanizmat përgjegjës për këtë, përfshijnë pamundësinë për të dalluar informacionin e duhur dhe atë të parëndësishmin (filtrimi), duke çuar në një mbingarkesë informacioni, dështim të përdorimit të kujtesës për procese mendore si aritmetika, vështirësi në zhvendosjen e vëmendjes nga një pikë në tjetrën etj.

Si trajtohen problemet konjitive?

Ka tri mënyra për të identifikuar dhe monitoruar problemet konjitive. Këtu përfshihen takime periodike me psikiatrin, testime të specializuara nga një psikolog dhe skaner diagnostikues të trurit. Prej këtyre, monitorimi i rregullt në një klinikë është shpesh opsioni më i shpejtë dhe i duhur. Testimi psikologjik për të evidentuar problemet konjitive në skizofreni përbën një procedurë komplekse dhe shpesh vështirësisht funksionon.

Kjo varet edhe nga shkalla e profesionalitetit të stafit mjekësor.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

Trajtimi ERLIND GJONAJ Trajtimi i pacientit të sëmurë me skizofreni është një detyrë e vështirë dhe mjaft komplekse që kërkon krijimin e strategjive të veçanta të mjekimit. Gjithashtu kërkon një bashkëpunim të ngushtë dhe harmonik të vetë pacientit, mjekut, familjarëve, shoqërisë dhe strukturave përkatëse që japin ndihmë në këtë drejtim. Kjo strategji mjekimi lejon integrimin e njëkohshëm të trajtimit medikamentoz dhe atij psikosocial. Në këtë kuptim, trajtimi pasqyron shkaqet e vet sëmundjes: skizofrenia duhet kuptuar si një gjendje ku nivele të larta të stresit shpërthejnë ‘’prirje vulnerabile’’ pre-ekzistuese. Pra, trajtimi duhet drejtuar drejt vulnerabilitetit dhe stresit njëko-

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

BARNAT janë thelbësore në trajtimin e skizofrenisë. Sapo pacienti stabilizohet pas fazës akute, menjëherë fillon trajtimi për një kohë të gjatë të papërcaktuar me medikamente

Mjekohen vetëm simptomat shkaku mbetet i panjohur Njohja me antipsikotikët dhe përdorimin e tyre BARNAT PËR TRAJTIMIN E SKIZOFRENISË 1. Antipsikotikë të gjeneratës së vjetër (parë) CHLORPROMAZINE Largactil FLUPENTHIXOL Fluanxol FLUPHENAZINE Modecate ZUCLOPENTHIXOL Clopixol LOXAPINE Loxapac HALOPERIDOL Haldol PIMOZIDE Orap TRIFLUOPERAZINE Stelazine METHOTRIMEPRAZINE Nozinan 2.Antipsikotikë të gjeneratës të re (dytë): CLOZAPINE Clozaril OLANZAPIN Zyprexa RISPERIDON Risperdal QUETIAPINE Seroquel ZIPRASITONE Zeldox* Është në fazën eksperimentale.

Roli i mjekimit kuptohet më mirë duke ditur se pa mjekim të rregullt 80%90% e pacientëve bëjnë relaps (sëmundja kthehet përsëri) pas dy vjetësh hësisht. Për të parën na shërbejnë medikamentet, të cilët rrisin pragun e vulnerabilitetit, që do të thotë se pacientët përballojnë sasi stresi më të madha se më parë, pa patur shqetësime. Për të dytën, na shërben trajtimi psikosocial, që ka për detyrë të reduktojë stresin dhe të lejojë pacientët ta menaxhojnë më mirë atë.

MEDIKAMENTET Barnat janë thelbësore në trajtimin e skizofrenisë. Sapo pacienti stabilizohet pas fazës akute, menjëherë fillon trajtimi për një kohë të gjatë të papërcaktuar me medikamente. Kjo pasi prirja vulnerabiliteti) për t’u rishfaqur nuk zhduket, megjithëse një pjesë e simptomave mund të trajtohen mirë. Roli i mjekimit kuptohet më mirë duke ditur se pa mjekim të rregullt 80%-90% e pacientëve bëjnë relaps (sëmundja kthehet përsëri) pas dy vjetësh, ndërsa me mjekim, relapsi reduktohet në 40%-45%. Pacientët që përveç mjekimit, janë nën kujdesin psikosocial të profesionistëve, probabiliteti për rikthim të simptomave ulet akoma më shumë. Pra, mjekimi ka një rol mbrojtës afatgjatë dhe lehtëson simptomat në kohë të shkurtër.

Gjenerata e parë ka hyrë në qarkullim që në 1985, ndërsa gjenerata e dytë ka

19

hyrë pas 1990. Barnat e gjeneratës së parë lehtësojnë simptomat pozitive si halucinacionet dhe delirin, ndërsa ato të gjeneratës së dytë veprojnë edhe në simptomat negative.

Gjithashtu kanë rol në përmirësimin e simptomave konjitive si humbja e memories dhe problemet e përqëndrimit. Shumica e ekspertëve mendojnë se gjenerata e dytë është më e mirë si zgjedhje e parë për mjekim, por kjo ësh-

të krejtësisht individuale, pasi një pacient mund të mos përmirësohet dhe të ketë më shumë efekte anësore duke përdorur gjeneratën e dytë (të rinjtë) duke bërë që të përdorë gjeneratën e vjetër për një mjekim më të mirë.

Doza e barit të përdorur nga pacientët ndryshon në varësi të moshës, seksit, ritmit të metabolizmit, fizikut dhe gravitetit të simptomave. Marrja e barit bëhet nga goja ose

me injektim. Marrja nga goja shërben për mbajtje të niveleve konstante të barit në organizëm, ndërsa injektimi bëhet për një trajtim të shpejtë në raste të krizave (injeksione me veprim të shkurtër). Por nëse një pacient e ka të vështirë ose të pamundur marrjen e barit çdo ditë nga goja, atëherë kalon në marrjen e injeksioneve me veprim të gjatë.

Në qoftë se një pacient nuk përmirësohet pas 6-12 muajsh

përdorimi të mjekimit, atëherë kalon në trajtimin me “CLOZAPINE” që është zgjedhja më e mirë për trajtimin e kësaj sëmundjeje.

Për çdo sëmundje tjetër psikiatrike ose jo, pacienti duhet të konsultohet me mjekun për marrjen e barnave të tjerë pasi një marrje e pakontrolluar e barnave rrit mundësinë e ndërveprimit midis tyre duke rrezikuar trajtimin dhe përmirësimin.

EFEKTET ANËSORE Efektet anësore nuk janë shkaku kryesor i ndërprerjes së mjekimit pasi shumica e pacientëve e ndërpresin mjekimin pasi nuk janë të ndërgjegjësuar për rëndësinë e tij. Megjithatë efektet anësore vështirësojnë vazhdimin e mjekimit dhe është detyrë e mjekut t’i evidentojë ato dhe të marrë masa për t’i minimizuar. Efektet anësore ndahen në efekte që ndodhin shpejt pas fillimit të mjekimit ose në efekte që shfaqen pas disa kohësh mjekimi dhe që janë persistente. Efektet e padëshirueshme kryesore janë: 1)Ngurtësim dhe spazma muskulare.

2)Konstipacion (kapsllëku), vështirësi në urinim, tharje goje, vështrim i mjergullt.

3)Dridhje.

4)Përgjumje, mungesë energjie.

5)Pamundësi për të qëndruar në pozicion ulur me shqetësim dhe dridhje të këmbëve.

6)Shtim në peshë.

7)Ulje e libidos (dëshirës seksuale).

8)Çrregullime hormonale të sferës seksuale.

9)Humbje e menstruacioneve.

Antipsikotikët

Efektet anësore të medikamenteve 1.Diskinezia tardive (DT).

DT është një problem anësor i vonshëm i antipsikotikëve që konsiston në lëvizje të pavullnetshme të muskujve të fytyrës, gjuhës dhe buzëve. Rrisku i prekjes nga kjo simptomë rritet me moshën dhe kohën e gjatë të përdorimit të medikamenteve. ¨shtë shumë e rëndësishme mbështetja e familjarëve dhe shoqërisë për këta pacientë, pasi këta të fundit shqetësohen dhe bezdisen kur duhet t’u japin shpjegime të tjerëve për lëvizjet e pavullnetshme dhe përgjumjen e tyre.

2.Sindromi malinj neuroleptik (SMN).

SMN është një sindrom që shfaqet nga përdorimi i dozave të

larta të antipsikotikëve që në fillim të trajtimit. Ky sindrom shfaqet me temperaturë, delir, shenja extrapiramidale (lëvizje jo normale) dhe çrregullime të sistemit nervor autonom që çojnë deri në vdekje. Në këto raste mjekimi du-

het ndërprerë menjëherë dhe pacienti duhet shtruar ne spital për një trajtim suportues.

3.Çrregullime hormonale.

Këto janë kryesisht të sferës seksuale: * Hiperprolaktinemia është rritja e nivelit të hormonit prolaktinë në gjak që sjell një sërë efektesh si: ul fertilitetin (pjellorinë), ul dëshirën seksuale, rrit gjoksin te meshkujt, largon menstruacionet, ul nivelet e hormoneve si estrogjen dhe testosteron. Duke ulur estrogjenet tek femrat, i bën këto të fundit më të prekshme nga osteoporoza, sëmundjet kardiovaskulare dhe demenca. Ndërsa duke ulur testosteronin te burrat, ulet prodhimi i spermatozoideve dhe dëmtohet ereksioni. Për këtë, pacientet që përdorin antipsikotikë

duhet të bëjnë matje periodike të prolaktinës të kontrolluar nga mjeku. Nëse vihet re hiperprolaktinemia(nivel I lartë I hormonit në gjak) atëhere mjeku duhet të mendojë të ulë dozën, të ndryshojë psikotikun ose të shtojë ndonjë terapi tjetër. Megjithatë trajtimi i skizofrenisë duhet të mbetet prioritet. Shtimi në peshë është një problem tjetër që vihet re. Antipsikotikë të ndryshëm japin nivele të ndryshme të shtimit në peshë. Çelësi për menaxhimin e rritjes në peshë qëndron në krijimin e një stili jete dhe një diete të shëndetshme.

Së fundmi kujtojmë se dhe në këtë pikë familja ka një rol kyç si në kuptimin dhe suportin e efekteve anësore, ashtu dhe në raportimin e tyre tek mjeku, në mënyrë që të gjendën strategji

20

E enjte, 7 qershor 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Intervista

Flet dekani i Fakultetit të Mjekësisë prof.Bajram Hysa TAULANT MUKA

P

Në dy vitet e fundit ka pasur protesta të shumta të studentëve për moskryerjen e procesit mësimor dhe për cilësinë e mësimdhënies. A ka përmirësimë në këto drejtime?

Zhvillimi i procesit mësimor është një nga detyrat prioritare të dekanatit të Fakultetit të Mjekësisë.

Kemi bërë sensibilizimin e shefave të shërbimeve dhe departamenteve për një realizim të plotë të procesit mësimor. Nën drejtimin e tre zv.Dekanëve janë ngirtur grupe pune të posaçme për mbikqyrjen e procesit mësimor. Ushtrojmë kontrolle të herëpashershme dhe nuk mohoj që ka patur edhe raste kur kemi evidentuar mosvajtje në kohë të pedagogëve në mësim ose të mungesës së tyre. Dekanati në këto raste ka marrë masa konkrete paralajmëruese por ajo që dua të theksoj është fakti që kemi dhënë

Kurrikulat Është krijuar një grup i rishikimit të kurrikulave në bazë të vërejtjeve dhe sygjerimeve që kanë dhënë eskpertët e huaj të Federatës Europiane të Edukimit Mjekësor të cilët bënë ekspertizën e kurrikulave të fakultetit në degën Mjekësi e Përgjithshme

para disa ditësh një paralajmërim përfundimtar duke u shprehur qartë që ai profesor që kapet që nuk bën mësim do të pushohet menjëherë nga puna.Nuk do të tolerojmë asnjë rast abuzimi! Pedagogu duhet të ketë në radhe të parë prioritet studentin.

Prioritet dhe fokus i dekantit është edhe cilësia në mësimdhënie.

Jemi duke ndërrmarë hapa konkrete për aplikimin e formave interaktive të mësimdhënies duke ofruar edhe trajnime jashtë vendit të stafit pedagogjik.

Së fundmi fakulteti ka berë mbi 10 rekrutime të reja pedagogësh të arsimuar jashtë vendit dhe shumë shpejt do mundësojmë rritjen e këtij numri. Vetëm duke zgjeruar stafin pedagogjik do bëjmë të munduar realizimin e praktikave mësimore me 6-8 studentë grupi duke shënuar një standart të ri në cilësinë e mësimdhënies.

Cila është gjendja e kurrikulave të Fakultetit të Mjekësisë dhe a do të bëhet e mundur njohja e diplomës edhe jashtë vendit?

Fakulteti i Mjekësisë është duke i`u nënshtruar një procesi të thellë reformues. Është krijuar një grup i rishikimit të kurrikulave në bazë të vërejtjeve dhe sygjerimeve që kanë dhënë eskpertët e huaj të Federatës Europiane të Edukimit Mjekësor të cilët bën ekspertizën e kurrikulave të fakultetit në degën Mjekësi e Përgjithshme. Faza e parë e këtij procesi përfundon në shtator. Po

Si fakultet kemi bërë gati të gjithë praktikën e specializimeve pasi kemi marrë nevojat nga Ministria e Shëndetësisë. Shpresojme ti mbyllim brenda 2012

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

SË FUNDMI fakulteti ka berë mbi 10 rekrutime të reja pedagogësh të arsimuar jashtë vendit dhe shumë shpejt do mundësojmë rritjen e këtij numri

Specializimet, brenda vitit 2012! Pritet miratimi rof. Hysa, keni rreth 3 muaj si Dekan i Fakul tetit të Mjekësisë. Cilat janë disa nga risitë që keni sjellë?

Fakulteti i Mjekësisë po paraqet një risi në drejtimin e tij. Ky drejtim po bëhet në trajtën e një Bordi Këshillmor me pjesëmarrjen e ikonave të mjekësisë shqiptare dhe akademikëve si, Prof. Bashkim Resuli,Nestor Thereska,Mentor Petrela,Theodhor Meksi,Mihal Tase,Anila Godo, Elsa Kone, Ruzhdie Qafmolla etj. Kemi ngritur komisione të veçanta si ai i kurrikulave, kërkimit shkencor, vlerësimit të brendshëm, etikës, ligjeve dhe ekonomisë. Synimi ynë është kthimi sa më shpejt i Fakultetit të Mjekësisë në një fakultet elitar.

Gjithashtu, në tre muaj kemi bërë të mundur realizimin e procesit të dixhitalizimit të sekretarisë mësimore duke krijuar shume lehtësira për studentët dhe duke shmanguar radhët e gjata në dyert e sekretarive. Së shpejti synojmë që këtë shërbim ta ofrojmë online duke i mundësuar çdo studenti marrjen informacionit të nevojshëm nga shtëpia dhe nga cdo vend ku ka një akses interneti.

Viti 2012 shënon edhe 60 vjetorin e themelimit të Fakultetit të Mjekësisë. Në këtë kuadër do të botohet edhe Buletini i Shkencave Mjekësore që për herë të parë vjen në gjuhën angleze.

A

BURSAT

Fakulteti i jep mundësinë e studimit jashtë, studentëve të mirë

R

reth 30 studentë nga Fakulteti i Mjekësisë kanë përfitu ar bursa studimore të nivelit bachelor, master dhe PhD për vitin e ardhshëm akademik. Këto bursa janë ofruar nga programet JoinEUSEE dhe ERAWEB të Bashkimit Europian.

Gjithashtu, 6 specializantë të përzgjedhur janë trajnuar në Novara të Italisë në kuadër të një shkëmbimi eksperiencash.

bëjmë përpjekjet maksimale që brenda dy viteve të ketë një ndryshim rrënjësor të kurrikulave duke

bërë të mundur njohjen e diplomës së lëshuar nga Fakulteti i Mjekësisë edhe jashtë vendit .

Studentët ankojnë për cilësinsë e librave dhe vjetërsinë e tyre. A ka nisma nga dekanati për realizimin e botimeve të reja?

Janë bërë hapa të rendësishme edhe në botimin e librave të rinj, një kërkesë e kahershme e studentëve grevistë të dhjetorit të vitit të kaluar. Mund të përmend botimet e reja në Departmentin e Onkologjisë, Fispatologjisë, Nefrologjisë, Pediatrise etj. Ministrisë së Arsimit dhe Universitetit të Tiranës i kemi kërkuar që të bëjë disa ndërhyrje emergjente, siç është rishikimi i çdo teksti në çdo pesë vjet. Vetëm në këtë mënyrë, mund të bëjmë të mundur plotësimin e çdo katedre me libra bashkëkohorë.Po përcaktohet një fond i posaçëm për Fakultetin e Mjekësisë, në mënyrë që të bëhen përkthime dhe përshtatje nga tekstet që përdorin universitetet e huaja më të njohura. Por, kjo hap një punë shumë të madhe me të drejtat e autorit dhe prandaj duhet kohë.

Ende ka paqartësi në lidhje me specializimet. Do ketë kuota specializimesh për këtë vit?

Ne si fakultet kemi bërë gati të gjithë praktikën e specializimeve pasi kemi marrë nevojat nga Ministria e Shëndetësisë, Shpresojme që ti mbyllim brenda vitit 2012.

Jemi në pritje të miratimit të kuotave nga qeveria dhe më pas do përgatisim të gjithë infrastrukurën e nevojshme për përgatitjen e konkursit të specializimeve.

Në këtë kuadër, po punojmë për t’i dhënë statusin universitar spitalit Amerikan, spitalit Ushtarak dhe spitaleve rajonale si ai i Durrësit, Fierit, Elbasanit dhe Shkodrës. Kjo do mundësontë rritjen e hapësirave të reja për kryerjen e praktikës mësimore duke rritur ndjeshëm cilësinë. Edhe njëherë më duhet të theksoj se prioritet i dekantit të Fakultetit të Mjekësisë është cilësia dhe jo sasia. Në ndihmë të gjithë kësaj nisme do na vijë edhe projekti i telemedicinës.

Kohët e fundit është folur edhe për një shkollë të menaxhimit. Ku konsiston ky projekt?

Ngritja e shkollës së menaxhimit mjekësor është një nga sfidat më të reja të Fakultetit të Mjekësisë. Ky projekt ka mbeshtetjen e plotë të qeverisë shqiptare dhe veçanërisht të Kryeministrit. Vizioni ynë është të përgatisë një grup menaxherësh të aftë në fushën e shëndetësisë që do të drejtojnë mjekësinë shqiptare në të ardhmen. Do të ofrohen mastera dy vjeçar, një vjecar si dhe kurse afat-shkurtra, 2 javorë, 3 dhe 6 mujorë për kryeinfermierët, shefat e sherbimeve etj, pra në të gjithë hirëarkinë e sistemit shëndetësor.

Modeli që duam të ndjekim në zbatimin e saj është modeli i Renit të Francës.

E enjte, 7 qershor 2012

21

AKTULITET

Sarandë, trafikantët qëllojnë me armë ndaj policisë

K

apen 400 kilogramë marijuanë 100 metra në brendësi të kufirit grek, në zonën e Katajetos. Trafikantët që transportonin lëndën narkotike me makinë nuk i janë bindur postobllokut të policies për të ndaluar. Eshtë njoftuar policia kufitare e cila arriti të ndalojë automjetin dhe të sekuestrojë drogën. Ndërkohë dy trafikantët janë larguar nga vendi i ngjarjes

dhe kanë qëlluar me automatik në drejtim të policisë kufitare, por fatmirësisht nuk ka patur të plagosur. Shefi i komisariatit të Sarandës Altin Merizaj konfirmoi ngjarjen për A1 REPORT. Sipas Merizajt po vazhdon operacioni për kapjen e dy trafikantëve të pajisur me armë tip kallashnikov. Për këtë arsye janë kërkuar përforcime nga policia e Gjirokastrës dhe nga Policia e Shtetit.

Policia Kufitare e Sarandës sekuestroi lëndën narkotike e cila ishte e depozituar në tetë çanta të mëdha shpine me ngjyrë të zezë. Trafikantët janë dy të rinj sarandiotë me emrat Redi.T dhe Sulo. M përkatësisht 20 dhe 25-vjeç. Rreth kësaj ngjarje janë vënë në dijeni dhe strukturat e policisë greke, për shkak se autorët kalun në tokën helene.

Gjykata urdhëron avokatët e fëmijëve të Ziver Veizit të pagojnë 3% të vlerës që kërkojnë

Taksë për jetimët e 21 janarit Ana dhe Klajdi Veizi në kushte ekstreme varfërie. Gjykata: Duhet të paguani taksën e shumës financiare të kërkuar. Trupi gjykues rrëzon provat e avokatëve mbrojës

Lajmi

Incidenti në gjyq

Dy fëmijët e demostruesit të vrarë në 21 janar Zive Veizi, janë të detyruar nga gjykata e Tiranës të paguajnë një taksë prej 3 për qind të shumës financiare që do kërkojnë si dëmshpërblim. Avokati Andi Kananaj, ka pohuar se në ditët në vijim do caktojnë një ekspert kontabël, i cili do përcaktojë dhe tarifën financiare që do kërkohet si dëmshpërblim.

Prendi takon gardistët protestojnë prokurorët

S

TIRANE

ELTON QYNO

G

jykata e Tiranës i ven dosi një taksë financia re prej 3 për qind dy fëmijve të demostruesit të vrarë në 21 janar Ziver Veizi.

Në rast se paditësat Ana dhe Klajdi Veizi do kërkojnë dëmshpërblim financiar, atëher sipas gjykatës ata duhet të paguajnë në sekretarinë e gjykatës shumën prej 3 për qind të vlerës financiare që ata do kërkojnë në gjykatë. Lidhur me këtë, avokati mbrojtës i dy fëmijve të të ndjerit Ziver Veizi ka deklaruar në sallën e gjyqit se një pagesë është bërë nga ana e paditësve, dhe për këtë i paraqiti trupit gjykues një mandat pagese. Mirëpo gjyqtari Besnik Hoxha është shprehur se për tu bërë pjesë me të drejta të plota në procesin gjyqësor ku të pandehur jan efektivat e Gardës së Republikës Ndrea Prendi, Agim Llupo dhe Margarit Kume, duhet që sipas ligjit në fuqi paditësat të japin kërkesën e tyre për shifrën e dëmshpërblimit dhe më pas të paguajnë taksën prej 3 për qind të shumës së kërkuar. Nisur nga kjo situatë avokati Andi Kananaj i ka pohuar trupit gjykues se në ditët në vazhdim do të zgjedhin një ekspertkontabël ku nërpmjet konkluzjoneve të tij të nxjerin dhe shumën financiare të cilën do e kërkojnë në gjykatë në formën e dëshmshpërblimit nga anëtarët e Gardës së Republikës.

PADIA E DY FËMIJËVE

Dy fëmijët e demostruesit të vrarë Ziver Veizi, kanë kërkuar që në seancën e parë të procesit gjyqësor të 21 janar që të bëhen pjesë me qëllim

Në foto: Bashkëshortja dhe dy fëmijët e Ziver Veizit, një nga demonstruesit e vrarë më 21 janar 2011

dëmshpërblimin financiar nga ana e gardistit që në 21 janar i morri jetën babait të tyre. Ana dhe Klajdi Veizi jetojnë bashkë me të jëmën e tyre në varfëri ekstreme në komunën Libosfshë të Fierit. Momentalisht ata janë duke vuajtur pasojat e vrasjes së babait të tyre në 21 janar, duke jetuar në kushte tepër të vështira ekonomike dhe pa asnjë përkrahje nga qeveria. Të vetmet ndihma që bëhen për familjen e Ziver Veizit janë ato që janë dhënë nga përfaqësues të Partisë Socialiste si dhe banorë të zonës por

edhe biznesmenë të rrethit të Fierit.

RËZIMI I KËRKESAVE

Pas debatit lidhur me pagesën e 3 për qindëshit, trupi gjykues i kryesor nga gjyqtari Besnik Hoxha është tërhequr për tu shprehur lidhur me kërkesat e avokatëve mbrojtës të Ndrea Prendit dhe Agim Llupos, kërkesa të cilat u bënë seancën e kaluar. Gjykata vendosi të mos pranojë thuajse të gjitha provat e kërkuaran nga mbrojtja, duke pranuar vetëm thirjen si dëshmitare të mjeken me emrin Vaide, e cila në 21 janar i ka mjekuar syrin ko-

mandantit të Gardës së Republikës Ndrea Prendi, i cili pretendon se është qëlluar me gur nga demostruesit. Ndërsa për sa i përket kërkesave si kryerjes e eksperimentit hetimor, eksperizave balsitike të armëve, ekspertizave kimikobiologjike të rrubave të viktimave, si dhe thirjes si dëhsmitarë të rreth pesë ekspertëve mjeko-ligjor dhe balistikë, janë rrëzuar me argumentin se këto prova janë në dosjen e prokurorisë, dhe se kur të thiren nga gjykata, mbrojtja do ketë mundësinë të pyesë për interesat e saj.

eanca e djeshme e 21 janarit është shoqëruar me disa po lemika mes prokuroëve të çështjes dhe efektivave të policisë që shoqëronin të pandehurin Ndrea Prendi. Teksa gjykata ishte tërhequr për vendim, ish-komandanti i Gardës së Republikës është ngritur nga banka e të akuzuarve dhe ka hyrë në sallë ku qëndronin dhjetëra gardistë që ksihin ardhur për të përkrahur kolegët e tyre. Prendi ka filluar ti takojë efektivat e gardës, ndërkohë që prokurorët Blerim Tominaj dhe Adriatik Cama kanë reaguar duke i kërkuar efektivave të policisë që të ndalojnë një veprim të tillë. Sipas prokurorëve, veprimi i Prendit është i paligjshëm dhe se salla e gjyqit nuk është një miting elektoral, që të pandehurit me masë sigurie "Arrest shtëpie" të takojnë të gjithë të pranishmit në sallë. Kjo ankesë i është bërë efektivave të policisë, ndërkohë që këta të fundit kanë pohuar se nuk kanë çfarë të bëjnë, pasi ish-komandanti ishte ngritur pa i pyetur fare.

DËSHMITARËT

Prokuroria, ka kërkuar thirjen si dëshmitarë të rreth 10 personave ku i parri në listë është gazetari Fatos Mahmutaj, dhe pas tij renditen emrat e të plagosurve të tjerë si dhe emrat e gardistit Mark Ndoi dhe efektivave të tjerë të këtij reparti. Teksa të gjithë prisnin

paraqitjen e dëshmitarëve në sallën e gjyqit, asnjëri prej tyre nuk ka dalë para gjykatës për shkak të mungesës së tyre. Nisur në këto kushte prokuroria ka kërkuar shtyrjen e seancës gjyqësore, kërkesë kjo që u pranua nga gjykata duke caktuar datën 13 qershor për kryerjen e seancës së radhës.

Negociatat në mal

Shkreta: S'dija që në makinë ishte fëmija

A

TIRANE

lban Shkreta, 24-vjeçari që ekzekutoi me kallashnikov 9vjeçarin I.Llanaj dhe plagosi rëndë xhaxhain e tij Muharrem Llanaj, është arrestuar nga policia e Lezhës, pas disa orë negociatash me forcat e RENEA-s dhe të afërmit e tij. Së bashku me vëllain e tij, Shkreta ishte larguar me shpejtësi nga vendi i ngjarjes duke u strehuar në një zonë të pabanuar. Mirëpo nga informacionet operative policia e Lezhës është vënë në ndjekje të 24vjeçarit duke e gjurmuar deri në një bunker ku ai ishte strehuar. Një negociator i forcave RENEA si dhe një anëtar i familjes së Alban Shkretës, i

Në foto: Makina e qelluar ku humbi jeten 9-vjeçari në Mamuras

kanë bërë thirje 24-vjeçarit që të vetëdorëzohej dhe mos bënte asnjë rezistencë me armë zjari. Pas disa orësh negociata, Alban Shkreta ka pranuar ti thotë "po" kërkesës së policisë duke u vetëdorëzuar. Burime pranë drejtorisë së policisë Lezhë thanë se gjatë marjes në pyetje 24-vjeçari ka shfaqur

pendesë për aktin kriminal të kryer dhe vrasjen e fëmijës 9-vjeçar. Përpara oficerëve të policisë ai ka deklaruar se nuk kishte dijeni se në makinë ndodhej dhe 9-vjeçari, pasi në momentin kur ka qëlluar ai kishte parë vetëm shtetasin Muharrem Llanaj. "Ndihem i penduar, në rast se do e dija që në makinë ndod-

hej dhe fëmija nuk do kisha qëlluar, por më besoni që nuk e kam parë fare"-ka deklaruar në polici i arrestuari Shkreta. Ndërkohë që pas arrestimit të tij, forca të shumta kanë përqëndruar kontrollet në dhjetëra banesa të tjera dhe zona që ndodhen mes Mamurrasit dhe Krujës, me qëllim arrestimin e vëllait tjetër. Për arrestimin e Altin Shkretës, janë angazhuar forca të shumta të RENEA-s, pasi drejtuesit e policisë i druhen një reagimi të tij në momentin e rrethimit të zonës ku mund të jetë strehuar. Ndërkohë që ditën e djeshme të afërmit e minorenit kanë kryer ceremoninë e varimit, ndërsa xhaxhai i tij vashdon të jetë në gjëndje të rëndë në reanimacionin e Spitalit Ushtarak.

22

E enjte, 7 qershor 2012

AKTUALITET

Durrës, gjendet një kufomë dyshohet se është Llesh Karica

N

jë kufomë e dekompozuar është gjetur dje në zonën e Bisht Pallës të Durrësit.

Sipas të dhënave paraprake kufoma e seksit mashkull rreth të 40-ve mbante të veshura këpucë dhe pantallona, ndërsa në pjesën e sipërme ishte pa rroba. Policia e Durrësit beson se viktima përkon me karakteristikat e shtetasit Llesh Karica, i cili u mbyt një muaj e gjysmë më parë në

lumin Fan. Kërkimet e para për gjetjen e trupit të 43-vjeçarit nga Kaçinari nuk dhanë rezultat, ndërsa tani pritet që identifikimi i familjarëve të konfirmojë identitetin. Në rast se edhe këta të fundit nuk arrijnë të bëjnë identifikimin atëherë fjalën e fundit do e ketë ekspertiza e ANDsë. Ndërkohë që nga kqyrja e kufomës ka rezltuar se në trup nuk ka pasur shënja

dhune apo vrima tejshkuese që janë karakteristikë e atyre që lihen nga armët e zjarit. Sipas burimeve pranë policisë së Durrësit momentalisht hetime po kryhen për identifikimin e saktë të viktimës dhe gjetjen e familjarëve të tij. Ky është rasti i dytë brenda pak kohëve që policia gjen trupa të pajetë, pasi rasti i parë ishte ai që u gjend në pyllin e Divjakës në Lushnjë.

Ferra:Drejtuesit e lartë të policisë qëllime financiare Lajmi Maksim Ferra, tregon se emra të përveçëm në polici por edhe në ministrinë e Brendshme kanë si synim shpërbërjen e qëndrës me qëllim përfitime financiare. Ai shprehet se qëndra nuk ka bërë asnjëherë rolin e policisë paralele, por përkundrazi në bashkëpunim me policinë ka ndihmuar në zbulimin e disa rasteve kriminale.

Avenir Peka e Kuliqi duan të na shpërbëjnë "Janë arrestuar agjentë, pse nuk shkrijnë policinë" Padia në gjykatë Për gati një vit në gjykatën e Tiranës janë bërë 12 seanca gjyqësore, ku në datën 25 maj të këtij viti është vendosur shpërbërja e qëndrës së anti terrorit.

TIRANE

ELTON QYNO

D

rejtuesi i qëndrës së Studimit të Luftës kundër Terrorizmit dhe Krimit të Organizuar Maksim Ferra, pohon se zv/ ministri i Brendshëm Avenir Peka, zv/drejtori i policisë Agron Kuliçaj dhe drejtori Hysni Burgaj mund të kenë gisht në arsyen e shpërbërjes së qëndrës që ai drejton prej disa vitesh. Sipas tyre qëllimi i tyre është vetëm interesi financiar, duke përdorur të gjitha mekanizmat e sulmit për të shkrirë qëndrën, duke arrestuar dhe anëtarë të saj dhe akuzuar për akuza të pa baza. Ferra, tregon se i ka kërkuar disa herë takim këtyre personave por ata skanë qënë ansjëherë të gatshëm për të dialoguar ndaj këtyre problemeve. Nisur nga kjo situatë, procesi gjyqësor është duke vijuar në gjykatën e Apelit, ndërkohë që rreth vendimit për shpërbërjen e qëndrës ai ka njoftuar të gjitha ambasadat e huaja si dhe zyrën e Interpolit në Francë.

Zoti Ferra pse ministria e Brendshme kërkoi në gjykatën e Tiranës shpërbërjen e shoqatës tuaj jo fitimprurëse?

Padia që bëri Ministria e Brendshme ndaj qëndrës tonë për Studimin e Luftës ndaj Terrorizmit dhe Krimit të Organizuar ishte pasi sipas tyre ne bënim detyrat që ka si kopetencë Policia e Shtetit.

Mirëpo këtu ska asnjë të vërtetë. Një nga detyrat kryesore të kësaj padie ishte, duke na cilësuar dhe akuzuar ne si qëndër si një polici paralele.

Faktikisht nuk ka ansjë gjë të vërtetë, pasi kjo doli edhe gjatë zhvillimit të seancave

strukturë. Kjo është diçka absurde që nuk mund të ndodhë kurrën e kurrës.

Maksim Ferra

gjyqësore, pasi policia nuk dha asnjë provë që të provonte se ne jemi një polici paralele me atë të Policisë së Shtetit. Për mendimin tim kjo është një farsë dhe zhurmë nga drejtuesit kryesorë të Policis së Shtetit, do më falin këtu ajo pjesë tjetër e kuadrove të policisë që kanë bashkëpunuar dhe bashkëpunojnë ende dhe sot e kësaj dite me ne, këtu e kam fjalën për ata punonjës policie që janë

Ne kemi mbështetje nga ndërkombëtarët dhe se aktualisht jemi duke ngritur qëndra në të gjithë rrethet e vendit dashakeqës që duan të ndiellin një farsë të keqe ndaj qëndrës. Ky është një sulm që ata përdorin duke shfrytëzuar dhe median, por dhe mekanizmat e Policisë së Shtetit.

Për ju si ishte procesi gjyqësor dhe çfarë proova paraqiti policia që ndikuan në dhënien e vendimit për shpërbërjen

e qëndrës që ju drejtoni?

Gjatë 6 ose 7 seanca gjyqësore, nuk u dha asnjë provë që qëndra jonë kishte bërë detyrat e policisë paralele. U dhanë vetëm disa raste ku anëtarë të qëndrës janë kapur nga Policia e Shtetit, të cilët dihet se ata janë thjesht anëtarë vullnetarë. Jua kanë sekuestruar dokumentat si kartat e identitetit dhe pas kësaj policia planifikoi sulmin që po bën ndaj qëndrës tonë.

Sipas tyre kjo kartë identiteti i ka shërbyer anëtarëve që të bëjnë rolin e policisë shqiptare, që në fakt pjesa dërmuese e rasteve të paraqitura në gjykatë nuk përbënin procese penale, por përkundrazi ata janë arrestuar se thjesht kishin kartën e identitetit të qëndrës tonë. Në qoftëse ne e marrin në këtë kontekst do të shikojmë që nga një analizë e bërë nga Policia e Shtetit para një viti, thuhet se janë mbi 500 efektiva policie që janë liruar dhe ndërmjet tyre janë 112 janë të arrestuar për vepra penale nga më të ndryshmet, korrupsion, implikim në drogë, dhe krime të tjera. Pra i bie që të gjithë këta punonjës policie që kanë kryer vepër penale, në llogjikën që përdor Ministria e Brendshme duhet që edhe policia e shtetit të dalë jashtë ligjit dhe të shkrihet si

Sipas jush cilët nga personave në polici apo ministri u intereson që kjo shoqatë të shpërbëhet?

Në rastin konkret nuk kemi asnjë emër me të cilin jemi përballur në Gjykatën e Tiranës. Ne shpeh herë kemi kërkuar takime me zv/ministrin Avenir Peka, me zv/drejtorin e policisë Agron Kuliçaj dhe Drejtorin e Përgjithshëm Hysni Burgaj. I kemi kërkuar shpesh, ja kemi bërë ekspozenë e procesit gjyqësor dhe asnjëherë nuk na janë përgjigjur. Ka tre vite radhazi asnjë përgjigje nuk po marrim prej tyre, dhe kjo na jep të drejtë të dyshojmë se këta persona kanë gisht në këtë

Edhe pse vendimi është dhënë, lidhur me këtë çështje në vashdojmë gjykimin pasi e kemi apeluar në Gjykatën e Apelit çështje, duke kërkuar shpërbërjen e qëndrës tonë. Ata le të bëjnë, punën e tyre,ne kemi mbështetje nga ndërkombëtarët dhe se aktualisht jemi duke ngritur qëndra në të gjithë rrethet e vendit dhe vashdojmë të mbajmë kontakte me struktura të policisë dhe Ministrisë së Brendshme.

Atëherë kur është ky

bashkëpunim çfarë interesi kanë këta emra por dhe ministria që tju shpërbëjnë?

Po pikërisht qëllimi në këtë mes është interesi. E thashë që të na falin drejtuesit kryesor të komisariateve qoftë edhe oficera operativë të cilët kanë bashkëpunuar me ne. Çështjen e interesit, e dinë vetëm ata pak njerës në kupolën drejtuese të policisë, të cilët kërkojnë të na shkrijnë. Unë përfitoj nga rasti, që në këtë intervistë ti them hapur që të urdhërojnë për tu takuar dhe të bisedojmë për të gjitha, si për çështjen e gjyqit, por edhe për sigurinë kombëtare, krimin e organizuar etj.

Po qëndrën tuaj zyra e Interpolit dhe Europolit, por edhe ambasadat e huaja në vend e kanë njohur dhe si kanë reaguar pas vendimit të gjykatës?

Edhe pse vendimi është dhënë, lidhur me këtë çështje në vashdojmë gjykimin pasi e kemi apeluar në Gjykatën e Apelit. Gjatë kësaj kohe kemi marrë kontakte me pjesën dërmuese të përfaqësive diplomatike, me të cilët bashkëpunojmë me qëllim studimin dhe parandalimin e rasteve me natyrë terroriste. Një rol të rëndësishëm luan filiali jonë në Bordo të Francës, shtet në të cilin ndodhet dhe zyra qëndrore e Interpolit, zyrë me të cilën ne mbajmë kontakte duke marrë dhe dhënë informacine të çfarë do llojshme. Bashkëpunojmë me ambasadën amerikane dhe përfaqësi të huaja, si dhe me kryeministrinë, prej të cilave kemi marrë falenderime.

Ndërkohë që dhe media duhet të ketë kujdes, pasi policia e ka bërdorur në disa raste, ku edhe pse janë kapur anëtarët e qëndrës tonë për një aksident në rrugë dhe i është bllokuar karta e identitetit të qëndrës tonë, del gazeta që u arrestua agjenti i remë i shoqatës. Kjo është një fatkeqësi e atyre personave që i ngjisin këto shkrime.

LAJME SHKURT Ekstradohet nga Italia, i kërkuari për prostitucion

Një 45-vjeçar nga Lezha u ekstradua nga Italia drejt vendit tonë pasi mbi të rëndonte akuza e shfrytëzimit të prostitucionit.

Burime zyrtare nga policia thanë se Interpol Tirana, bëri të mundur ekstradimin nga Milano, të Gjovalin Dokut. 45-vjeçari nga Lezha ishte shpallur në kërkim ndërkombëtar pasi Gjykata e Lezhës, e kishte dënuar me 6 vjet burg për kryerjen e veprës penale të "shfrytëzimit të prostitucionit". Gjovalin Doku, akuzohet se në maj të vitit 1998, me anë të mashtrimit duke i premtuar punë shtetases T.P.,e ka marrë atë nga qyteti i Laçit dhe e ka dërguar në Itali, ku e ka detyruar të punojë si prostitutë, ndërsa ishte kthyer në tutor të saj.

Mësohet se ekstradimi i tij erdhi si rezultat i bashkëpunimit të Interpol Tirana me Interpol Romën.

Grabiti 13 milionë tek komshiu, pranga 21-vjeçares

Një 21-vjeçare është arrestuar në Tepelenë pasi akuzohet për grabitjen e 13 milionë lekëve. Ngjarja ka ndodhur në fshatin Gllavë të Tepelenës dhe autorja është Maria Allkushi, e lindur në këtë fshat dhe banese në Vlorë. Pas sinjalizimit të policisë për grabitjen e parave, rezulton se vjedhja është bërë nga Allkushi në bashkëpunim me një të njohurin e saj, 30-vjeçarin Teodor Kordha.

Allkushi dhe Kordha kanë hyrë në banesën e komshinjve të prindërve të saj në fshatin Gllavë dhe ka marrë shumën e lekëve.

Pas grabitjes, ajo ja ka dhënë lekët 30-vjeçarit i cili është larguar në drejtim të paditur. Policia ka arrestuar 21-vjeçaren dhe ka shpallur në kërkim 30-vjeçarin.

Trafiku i drogës, pranga pas tre vite në kërkim

Policia e Vlorës ka arritur të arrestoj një person të shpallur në kërkim prej tre vitesh për trafik të lëndëve narkotike. Në pranga ka rënë, Sokol Todi, 32 vjeç, banues në fshatin Por Novosel.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krimet e Rënda në Tiranë e ka dënuar me Todin me 5 vjet burg.

Dënimi është dhënë në 26 qershor të vitit 2009.

Që prej këtij viti, Todi është shpallur në kërkim dhe vetëm dje është bërë i mundur arrestimi i tij, gjatë një operacioni të policisë së Vlorës.

E enjte, 7 qershor 2012

23

ZBAVITJE

HOROSKOPI Vonohet autobusi?

Vjedh makinën

Një hakmarrje e çuditshme ndaj bankës

Diktatori ndëshkonte edhe futbollistët

K

K

R

a vjedhje e vjedhje, por sido që të jetë vjedhja, kur kapen autorët e paguajnë me burg. Por ka edhe nga ato vjedhje nga halli që i lenë në mëdyshje gjykatësit për masën e dënimit qëë duhet të japin. Një rast i tillë i ka ndodhur një gjykatës në Boston, i ciliu u zu vërtet ngushtë kur iu desh të gjykonte një farë James Silas, i rënë në duart e policisë lokale pasi kishte vjedhur një makinë.

Sepse Silas, jo vetëm për faktin që nuk rezultonte një njeri i skeduar nga policia apo që të kishte precedentë penalë, por ai këmbëngulte se kishte qenë shërbimi shumë i keq publik ai që e kishte detyruar të merrte (dhe këmbëngulte në këtë term e jo ta vidhte makinën). E kishte fjalën për transportin publik të qytetit, pasi vonesa e gjatë e autobusit e kishte detyruar të thyente makinën e parë që i doli përpara për ta marrë e për të mbaruar punë...

ur për të kushedisatën herë një bankë e Anversës në Belgjikë i refuzoi kredinë një Farë Frans Verwaecke, vendosi të emigronte në Zelandën e re. Por para se të largohej vendosi të hakmerrej ndaj bankës. Pasi bleu disa kilogramë djathë dhe disa të tjera peshk, Verwaecke i paketoi mire e mirë dhe i vendosu në arkën e tij të sigurimit, mor çelësin me vete, siç është rregulli dhe pastaj u nis për në Zelandën e Re. Pas disa ditësh në bankën e Anversës filloi të përhapej një erë kutërbuese që u bë e padurueshme jo vetëm për personelin por edhe për klientët, të cilët ato pak minuta që qëndronin zinin hundët.

Era u bë aq e rëndë, sa u pezullua aktiviteti i bankës. Nuk lanë kanal dhe tubacion të ujrave të zeza pa kontrolluar, por pa dobi. Në fund, kur e kuptuan se era vinte nga salla e arkave të sigurisë shkallmuan arkën dhe zbuluan “peshqeshin” që u kishte lënë emigranti...

egjimi i përmbysur i Saddam Husseinit në Irak ishte, siç janë në të vërtetë të gjitha diktaturat, jo vetëm i egër, por edhe absurd. Madje me një absurditet që e bën edhe qesharak në sytë e botës së qytetëruar. Kështu, një nga episodet më tragji-komikë të diktaturës së Saddamit ishte ai i verës së vitit 1997. Pikërisht në qershorin e atij viti u luajt në Bagdad ndeshja ndërkombëtare e futbollit ndërmjet përfaqsueses vende dhe asaj të Kazakistanit. Takim ky që u fitua me meritë nga përfaqsuesja e Kazakistanit me rezultatin 1:2. Në fund të ndeshjes, lojtarët irakenë u dërguan të gjithë në Radëania, një burg që është ndërtuar në shkretëtirë, rreth 50 kilometra në jug të Bagdadit, ku iu nënshtruan një ndëeshkimi barbar për shkak të humbjes: U fshikulluan me kamzhik në shpinë dhe në shputat e këmbëve.

SUPER FJALEKRYQ 1

2

3

4

5

6

7

8

9

19

10

20

26

11

21

22

34

37

48

40

50

51

53

59

71

82

88

ɷ HORIZONTAL

1. Qe gruaja e Piritout.

11. Eshtë material për qiri 17. Gjysmë krisme.

19. Janë të dërguar specialë 20. Shprehur me gojë 23. Ngjyhet në tavolocë.

24. Ndërmarrje Tregtare Operative.

26. Janë sportistet si Kim Klijsters.

27. Kujtohet për një ¿tore të grekëve ndaj persëve 29. Fillojnë faqosjen 30. Një i Tokës është Hëna.

33. Në hyrje të Tokës 34. Fillojnë metodën 35. Ishin ekzekutive dikur 36. Rikthehet pas trazirave 37. Ajo anonime është pa adresë 39. Janë vendet që riamartosen 41. Inicialet e Magritte 42. Një që kurohet me kinina.

43. Kështu janë blloqet kompakte të gurëve 44. Një sigëk maunesh 45. Janë mjetet… didaktike.

47. I famshmi Hitchcock 50. Kështu del njerka nga era.

51. Një pjesë e thonjve 53. Chris këngëtar 55. Qepen pa ku¿j 56. Inicialete Morricone-s.

57. Janë nofkat 58. Zanore tirane.

59. Satelit i Uranit

72

83

Luani

Duhet të jeni të përgatitur një ditë intensive pasi tashmë treshes Mars, Saturn e Jupiter i bashkangjitet edhe Urani “ngatërrestar”.

Megjithatë në planin sentimental dita duket interesante për erosin.

Virgjëresha

Sot të lindurit e kësaj shenje mund ta konsiderojnë veten të privilegjuar, pasi duket se të gjithë yjet i kanë me vetë. Por kujdes, sepse mbrëmjen mund ta prishë një përplasje me dikë.

Peshorja

“Ndeshja” e Marsit dhe Uranit në shenjë do të ketë një ndiklim të drejtpërdrejtë edhe te ju, prandaj sot do të jeni disi konfuzë dhe ndoshta edhe nervozë në momente të caktuara.

Akrepi

Duhet të vazhdoni të këmbëngulni si gjithmonë, sepse kjo është pjesë e karakterit tuaj nga njëra anë dhe, nga ana tjetër sepse jeni kaq pranë arritjes së një objektivi të rëndësishëm për ju.

Shigjetari

Duket një qiell vërtet i vrejtur për ju të lindurit e kësaj shenje, me kaq shumë planete mbi kokë, por janë në përgjithësi yje të mirë. Mundohuni të mos i merrni seriozisht gjërat që s’janë të tilla..

Bricjapi

Megjithëse nuk parashikohët ndonjë ditë e mirë, në momente të caktuara dikush mund të kërkojë t’ju fusë shkopinj në rrota. Mos hezitoni të kërkoni ndihmën e një miku tuaj. Erosi mjaft pozitiv.

Ujori

Do të jeni nën ndikimin e një Marsi shumë agresiv, prandaj edhe ju sot mund të tundoheni për t’u hedhur në aventura të reja. Kujdes, sepse mund të futni në krizë raporet me partnerin.

Peshqit

Për fatin tuaj të mirë sot edhe pse mund të jetë një nga ato ditët “Jo” siç mund t’i ndodhë shumëkujt, do të gjeni aleatin tuaj te Merkuri që do t’ju ndihmojë t’ia hidhni kollaj. Mirë edhe shëndeti.

18

32

46 55

60

61 65

73

84

85

56

62 6

74

66

67

75

76

86

77

78

79 87

89

90

61. Ku¿zojnë sulmet.

62. Janë taksat.

63. Një mund të jetë dallues.

64. Janë lojrat më të famshme 67. Në fund të krahut.

68. Italia në Internet.

70. Falen pa fe 71. Një e shkruar mbi zarf 74. Kështu është një dhimbje që të mundon shumë 89. Shërbejnë në tavolina të tilla 84. Ente autonome Durrës 86. Kurojnë bubin 88. Kërkojnë talent.

89. Janë linjat për të folur 90. Nënkupton trurin

15. Kështu ¿llon ¿lmi 16. Eshtë edhe ajo dik-dik.

17. Një sëmundje që shkaktohet nga vibrioni.

18. Janë llogore.

20. Janë burrat për shtëpi 21. Ishin kupona drush dikur 22. Mund të jetë fetar 23. Smith që këndon Because the night 25. Janë ushtarakë të ulët.

27. Qe legjislator athinas 28. Qe mbreti jetëgjatë i Pilos 30. Një nga vellezërit Frashëri.

31. Një fjalë për goxha.

32. Fitim pa ku¿j.

VERTIKAL

ɷ

1. Gjysmë hetimi 2. Eshtë budallai.

3. Njën verë gri.

4. Organizma Sociale Italiane 5. U hahet të martuarve 6. Kërkojnë takent të tilla 7. Janë teke në mjete 8. Në fund të fundit 9. Janë të gjitha partitë 10. Jetonin në Mesopotami 11. Fillojnë periudhën 12. Mbyllin një dyqan 13. Eshtë agrare me tokën 14. Jepen me sirena të tilla

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM R O I

Gaforrja

Një ditë intensive kërkon jo vetëm një përgatitje të mirë psiko-¿zike, por edhe dëshirën e mirë apo ambicien për të dalë, pse jo, mbi të gjithë. E teproni disi me shpenzimet.

25

31

54

64 70

81

17

Binjakët

Edhe për ju është Urani në një orbitë shumë të favorshme, i cili do t’ju sjellë stimujt e nevojshëm për të përballuar gjithçka në drejtimi të aktivitetit tuaj. Problemet mund t’i keni në planin sentimental.

42

45

52

58 63

80

30

41

44

49

69

16

29

39

57

68

15

Demi

Kuadri yjor pritet të jetë sërish pozitiv në aspektin ekonomik, prandaj dita e sotme do të ketë zhvillime interesante në këtë drejtim. Pozicioni aktuali i Afërditës siguron raporte të qëndrueshme ndërpersonale.

36

43 47

14

24

28

35

38

13

23

27 33

12

Dashi

Merkuri sot kthehet deciziv në shenjën tuaj dhe do të bëjë që sot të jeni jo vëtëm të lirshëm e të shpenguar, por edhe të kthjellët në ide. Raportet me partnerin duket se janë përmirësuar.

E P

N A

I R

I

R R E N G U

T E R M A L E G R

I

V E

E G J

R

A B P L

P E R

I

K A L O S H

A

S

I R O N

I

N E V E P R A

A C Y

O M A L E N G A M E S A N A L

I

I

N S H

M I

N A T T

C E R A V E L

T

O M A R

I

M O R O

A L B E R T

I M E T L E D

E R

T E S

F L A K U R I

T A L

I

K R E M I

H E S

L E S

I

E N A

E L

E E T

T O T E M

I M E

T O P

T E

O I

R O N

R R A T H E T

I

I K

I

T E R L Y R R

I

H

I

A

F

O M E G A

B O T

B E A T C C K

S H A R

A M A R E T A

U D H A T I

I

U R A

S

P A R T A N E T

R O B

I

M A U R

U S H A G A Z M O R E

A L D P A

U S

O

O R E A D A T I

P A S H A K O U

E M U

35. Gjysmë kineze 38. Eshtë dollap 39. Janë vërtet të kohës 40. E ashpër dhe qortuese 43. Eshtë i lehtë si alumini 46. Një lojë me game 47. Me të nxjerrin një tapë 48. Pak literaturë 49. Një mund të jetë ushtarak 52. Kush ka… ka një telash 54. Shkroi “Coctail party” 56. Një struc australian.

57. Eshtë si moral 60. Mbyllin një studim 61. Eshtë xhaketë e vjetër 65. Një pomatë… shëndeti.

66. Në mes të John dhe Riise futbollist norvegjez.

69. Pishtarë pa pishë.

71. Gibson aktor.

72. Një pjesë e reformatorëve.

73. Rrapo pa çifte.

75. Turist pa teke.

76. Union Ekonomik Rajonal.

77. Veriu pa ku¿j.

78. Stela pa çifte.

79. Ente Tregtare Gramsh.

81. Ku¿zojnë matjet.

82. Ekstreme në ekstreme.

83. Mbarojnë fare.

85. Duhen në ku¿j 86. Në krye të vendit.

87. Fundi i një fundi.

24

E enjte, 7 qershor 2012

LAJME NGA BOTA ɷ Spanja kërkon ndihmë financiare nga Evropa Spanja është në kërkim të një ndihme të drejtpërdrejtë ¿nanciare nga Evropa për të shpëtuar bankat e saj të përfshira nga borxhet e mëdha, por Gjermania është e palëkundur në qëndrimin e saj kundër një ndihme të tillë financiare pa imponuar kushte të reja të shpenzimeve nga qeveria e Madridit. Duke marrë parasysh ¿nancimin e pasigurt për Institucionin bankar të Spanjës Bankia që e ka blerë shteti për 24 miliard dollarë, kryeministri spanjoll Mariano Rajoy po përpiqet të gjejë mbështetje për marrjen e një ndihme ¿nanciare nga fondi i shpërtimit i krijuar nga 17-vendet e eurozonës. Franca dhe Komisioni Evropian dje kanë sinjalizuar mbështetjen e tyre për Spanjën. ɷ Rusia gjobit protestuesit “që prishin rendin publik” Dhoma e ulët e parlamentit rus ka miratuar një ligj kontrovers, që i rrit shumë gjobat për shkeljen e ligjit në tubimet publike. Ky ligj ka rritur gjobat deri në 30,000 dollarë për organizatorët, kurse deri në 9 mijë dollarë për qytetarët që marrin pjesë në demonstrata, në të cilat prishet rendi publik. Ligjvënësit opozitarë pa sukses janë munduar ta shtyjnë votimin, duke shtuar rreth 400 amendamente. Kritikët e kanë akuzuar partinë në pushtet që me këtë veprim është duke shkatërruar lirinë në Rusi. Ky ligj tashti pritet të debatohet edhe në Dhomën e Lartë të parlamentit rus. ɷ Clinton viziton Azerbajxhanin Sekretarja amerikane e Shtetit, Hillary Clinton, do të qëndrojë sot në Azerbajxhan, që është edhe ndalesa e fundit e turneut të saj në vendet e Kaukazit Jugor. Ajo Àuturon nga Batumi i Gjeorgjisë, ku të martën i ka bërë thirrje presidentit gjeorgjian, Mikhail Sakashvili, të mbajë zgjedhje të lira dhe të drejta parlamentare.

Vizita në Azerbajxhan vjen pas akuzave të ndërsjella ndërmjet Azerbajxhanit dhe Armenisë, në lidhje me përgjegjësinë e incidenteve të fundit kufitare. Pesë ushtarë azerbajxhanas janë vrarë të martën nga të shtënat ndërmjet trupave të Armenisë dhe Azerbajxhanit, një ditë pas vrasjes së tre ushtarëve armenë – gjithashtu në përleshje ku¿tare.

VALË UHF NË PREFEKTURAT: TIRANE - DURRES - LEZHE - FIER

KANALI 158

Mund ta ndiqni A1-Report në këto televizione kabllore: KANALI 50

Do na ndiqni në të gjithë Shqipërinë, Maqedoni, Kosovë, Itali, Greqi dhe në pjesën tjetër të Europës

NE SHQIPERI Televizoni MRM Intel Media Inkusat TVM Devolli Vjosa Toshkez Bradsat Erzeni Luna Mariuxho Permeti

ɷ Në Iran po përfundon ndërtimi i një kozmodromi të ri Në Iran po i afrohet përfundimit ndërtimi i një kozmodromi të ri. Kjo u njoftua nga Ministri i Mbrojtjes Ahmed Vahidi. Vendndodhja e kozmodromit nuk u saktësua. Sipas fjalëve të Ministrit puna për ndërtimin kozmodromit ka arritur në 80%. Në të ardhmen e afërt është plani¿kuar që nga ky kozmodrom të lëshohen satelitët e Iranit, si dhe të kryhen lëshime të aparateve kozmike komercialë të shteteve islamike.

Irla Policani Elbasan North & South Kombi Lushnja Prrenjas Alfa Kabell Cakran Kucova Lapardhaja Brado Orikumi Asparag Mati

Berat Berat Elbasan Fier Lushnje Prrenjas Tirane Fier Kucove Berat Elbasan Vlore Rrogozhine Mat

Së shpejti...

Kukesi Orexh Maqellara Multivizion Tata Junior Divjaka M&G Ura Vajgurore Saranda Digital Pupa Roskovec HB-CA Eri A&A Iliria

Kukes Fier Diber Kavaje B.Curri Lushnje Elbasan Berat Sarande Lushnje Fier Peshkopi Ballsh Berat

Reci KGM S3 Ju-al Mamurras Manastiri Belshi ARD&NET

Lezhe Tirane Kruje Lac Fier Elbasan Fier

NE MAQEDONI Multimedia Telenet Skupi Cable

Maqedoni Maqedoni Maqedoni

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIV NË SHQIPËRI Redaksia & Marketing

Rruga: “Dervish Hima”, Tre kullat, kulla e dytë, Tiranë mobile: +355 69 60 60 421 marketing: +355 69 60 60 419 Studiot e prodhimit A1 Rruga: “Aleksandër Moisiu” ish-Kinostudio Shqipëria Sot

ɷ Asad emëron kryeministër të ri Mediet shtetërore në Siri raportojnë se presidenti Bashar al-Asad ka emëruar ish-ministrin e bujqësisë, Rijad Hixhab, në postin e kryeministrit të vendit. Vendimi pason zgjedhjet parlamentare të muajit të kaluar. Hixhab do të pasojë Adel Safarin, i cili ishte emëruar në këtë post në prill të vitit të kaluar, pak pas shpërthimit të protestave antiqeveritare. Grupet për të drejtat e njeriut thonë se mbi 10,000 persona kanë humbur jetën në më shumë se një vit trazira. ɷ Siberia është përfshirë nga zjarret Në Siberi dhe në Lindjen e Largët ruse është rritur numri dhe sipërfaqja e zjarreve në zonat pyjore, njoftojnë mediat moskovite. Në Lindjen e Largët të Rusisë 24 orët e fundit janë regjistruar 109 zjarre në tajgë, 39 prej të cilëve u arrit të shuhen.

Në qarkun federal të Siberisë tani ka 46 vatra zjarri në pyje nga të cilat 13 janë lokalizuar. Në zona me shtrirje të gjerë territoriale është vendosur gjendja e jashtëzakonshme. Është raportuar se rajonet nuk kanë fonde për të shuar zjarret.

Qyteti Korçë Fier Pogradec Devoll Vlore Lushnje Elbasan Shijak Kavaje Bulqize Permet

origjina e lajmit...

Lajmi në High Definition Jemi një grup mediatik i pavarur nga çdo parti në të cilin rregullat profesionale të informacionit mbizotërojnë mbi luftërat politike • Alba Malltezi Drejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

• Anila Basha Drejtore e Shqiptarja.com • Arben Rrozhani Kryeredaktor

Politika: Jakin Marena Sociale: Esmeralda Keta Ekonomia: Genc Kondi Kronika: Elton Qyno

Kulturë: Admirina Peçi

Design: Altin Aliaj Genti Manelli Website: Suela Gera Indrit Maraku

Departamenti i Marketingut: Cel: +355696060419 marketing@shqiptarja.com

Shpërndarja: Saimir Zenelaj Cel: +355696060418

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: redaksia@shqiptarja.com - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë