shqiptarja.com

“Almedicus” Suplementi për mjekësinë Si të dallojmë nishanet e pazakontë Ilaçet: Miqtë dhe armiqtë e tyre ɽ Faqe 13-20

ISH-REKTORI

ɽ Faqe 12

Diploma e Bossit, Spiro: Nuk e kam ¿rmosur, është false

BORXHET

ɽ Faqe 10

CEZ, padi qeverisë shqiptare, humbjet 515 mln USD

RAMI MUMUSHAJ

ɽ Faqe 22

QSA, reforma që shkatërroi institutet shkencore së shpejti...

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIV NË SHQIPËRI

LEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi ALMEDICUS

origjina e lajmit...

VITI II - NR. 109 E enjte, 10-05-2012

Ekzekutohet me tritol në derë 43-vjeçari Anwar Rizik, ¿nancieri i fabrikës së çimentos

VRASJA E PALESTINEZIT, JA PISTAT

Viktima, djali i ish-liderit palestinez Policia ka kërkuar kasetat e kamerave të ambasadës. SHBA premton: Do i ndihmojmë. Hetimet përqëndrohen nga konkurrenca për çimenton, tek ndërhyrja e huaj. Si shpëtoi për pak djali i vogël që donte të merrte librin Koment Lajmi Ekzekutohet me tritol të vendosur në derën e shtëpisë 43-vjeçari nga Palestina Anwar Fouad Rizik. Djali i tij i ka shpëtuar për ¿je atentatit, ndërkohë që policia shqiptare po shikon në disa pista.

Janë kërkuar edhe materialet filmike të kamerave të sigurisë së Ambasadës Amerikane meqënëse shtëpia e tij gjendej shumë pranë. Ambasada përgjigjet: Nuk komentojmë çështje të sigurisë

NGA

Darka e ngjalave I Në foto: (majtas) Shtëpia ku banonte shtetasi palestinez Anwar Fouad Rizik (lart) Viktima me njërin nga fëmijët

TIRANE

M

ister dhe dyshime ka futur dje në strukturat e policisë vrasja e 43 vjeçarit me origjinë palestineze Anwar Fouad Rizik. Policia po sheh në disa drejtime: së pari, konflikte të mundshme pronësie në fabrikën e çimentos ku vetë ekonomisti... ɽ vijon në faqe 2-3

ENTON ABILEKAJ

TAKIMI

ɽ Faqe 4

Rama-Arvizu: Presidenti në raundin e parë me 84 vota

DITA E EUROPES

ɽ Faqe 7

9 maji, Etore Sekui bashkon Topin, Berishën dhe Ramën

VENDIMI I QEVERISE

Pagat e reja për 35 mijë mësues Rrogat e reja për arsimtarët në 30 kategori. Qeveria: Nuk do paguajmë më për shkollat shtetërore TIRANE

ESMERALDA KETA

R

riten pagat për rreth 35 mijë mësues të arsimit parauniversitar në të gjithë vendin.

Sipas një vendimi të miratuar dje në mbledhjen e qeverisë, tashmë drejtorët e shkollave të mesme dhe 9-vjeçare, e të... ɽ Faqe 8-9

shte i revoltuar Edi Rama ndërsa dilte nga takimi me Ilir Metën në Sheraton.

Jo me Metën, me të tjerët, me ata që e mbështetën në 21 janar për të protestuar me gurë e me shkopinj për rrëzimin e Ilir Metës pas publikimit të kasetës – skandal të regjistruar nga Dritan Prifti. Ishte i revoltuar me ata që e besuan kur deklaronte deri 2 muaj më parë se nuk do të bënte kurrë koalicion me Ilir Metën, me ata që protestuan për vendimin e Gjykatës së Lartë që e shpalli të pafajshëm. Dhe e shprehu këtë revoltë duke kërkuar nëpër kamerat e televizioneve sytë e të pakënaqurve apo të zhgënjyerve nga ky ndryshim i papritur, që ishte paralajmëruar nga Shqiptarja.com në titullin kryesor që në agim të ditës së martë. Shqiptarja, duke dekonspiruar darkën në Gjirin e Lalzit, prishi axhendën e Ramës, Metës dhe grupit parlamentar të PS. Deputetët socialistë, si gjithmonë të painformuar, prisnin mbledhjen në mesditë, kur u njoftuan se ishte shtyrë pa afat. Takimi me Metën, i plani¿kuar gjatë javës, ishte afruar në orën 12.00 të ditës së martë.

Ishin dekonspiruar. Me këtë ndryshim të beftë të axhendës, Rama konfirmoi takimin e fshehtë në vilën e Gjirit të Lalzit, në vilën që e ka denoncuar me gojën e vetë nga foltorja e Partisë Socialiste. Atëmot Meta e ftoi tek vila të hante ndonjë ngjalë, por Rama nuk iu përgjigj ftesës së hidhur, por as foli më për vilën. Pas 2 vjetësh u fut ngjala në menunë e kryetarit të PS. Arsyeja kryesore sipas Ramës është presidenti. Ai e njoftoi grupin parlamentar pas takimit me Nanon se do të takohet me Berishën dhe Metën, por edhe me partitë e tjera për të diskutuar çështjen e presidentit konsensual. Grupi nuk foli si ɽ vijon në faqe 7 gjithmonë, Kjo u...

2

E enjte, 10 maj 2012

AKTUALITET

P

alestinezi i vrarë dje në Tiranë është djali i ishshefit të Partisë Popullore Palestineze. Kështu raporton agjencia e lajmeve Ma’an, një burim i rëndësishëm informacioni nga Territoret Palestineze. “Persona të panjohur kanë vendosur një

43-vjeçari i vrarë djali i shefit të Partisë Popullore Palestineze

bombë tek hyrja e shtëpisë së Anëar Riziq,” thanë të afërmit e tij për agjencinë Ma’an. “Riziq, nga Beit Jala, kishte udhëtuar në Shqipëri për punë. Familja e tij beson se ai ishte viktimë e një konflikti mes kompanisë ku punon dhe firmave rivale,” shkruan agjencia. Babai i Riziq,

Fuad Riziq, ishte Sekretar i Përgjithshëm i PPP. Kjo është një parti socialiste, me themele mbi Partinë Komuniste Palestineze. Ata ishin një nga katër përbërësit kryesorë të Frontit të Bashkuar Kombëtar, që organizoi Intifadën e parë, një rebelim kundër Izraelit.

Enwar Rizik, 43 vjeç u ekzekutua me tritol të vënë në derën e shtëpisë

Vritet palestinezi në sy të gruas e fëmijëve

Në foto: Vendi ku ndhodhi shpërthimi

Policia ndalon tre vetë, pyetet bashkëshortja Lajmi 13 vite

Vritet në sy të dy fëmijëve 43-vjeçari nga Palestina Enwar Rizik. Viktima prej disa vitesh ishte financier dhe zv/drejtor i fabrikës së çimentos në Fushë-Krujë. Granata, ishte vendosur në derën e jashtme të shtëpisë dhe sipas policisë ishte lidhur me mekanizmin e hapjes dhe mbylljes të derës.

TIRANE

ELTON QYNO

N

jë shtetas palestinez, por me banim në Ti ranë u ekzekutua me bombë në sy të dy fëmijëve të tij që ndodheshin në ballkonin e shtëpisë. 43 vjeçari Enwar Rizik me profesion ekonomist teksa ishte duke hapur derën e jashtme të banesës private që ndodhej 100 metra larg Ambasadës Amerikane, mori plagë të rënda në pjesën e barkut dhe gjoksit, si rezultat i shpërthimit të një tritoli që ishte vendosur në portën e hekurit. Nga zhurma e madhe e krijuar, dy fëmijët të frikësuar dhe nga skena e tmershme që panë, janë futur me shpejtësi në banesën, ku pak minuta më parë kishte hyrë gruaja e viktimës Elda, e cila ishte kthyer brenda në dhomë pasi kishte haruar diçka. Ndwrkohë mendohet se e gjithë skena kur ndodhi shpërthimi, mund të jetë filmuar edhe nga kamerat e sigurisë së ambasadës amerikane që ishte aty pranë. Ende nuk konfirmohet asnjë informacion, as nga policia e shtetit, por as nga ambasada, nëse janë vënë në dispozicion të policisë shqiptare kasetat me ndonjë filmim të mundshëm të kësaj ngjarjeje.

ECURIA E NGJARJES

Çifti si çdo ditë, ishte çuar nga gjumi dhe pas ngrënies së mëngjesit dhe pregatitjes së fëmijëve për në kopësht, kanë vendosur të dalin së bashku nga banesa për të çuar fëmijët në kopësht dhe më pas 43 vjeçari dhe bashkëshortja e tij, do shkonin në punë. Enëar Rizik, punonte si financier dhe zv/drejtor i fabrikës së

çimentos në Fushë-Krujë.

Gjatë ditës së djeshme, mësohet se para ngjarjes ai ka dalë nga banesa disa sekonda më parë nga tre anëtarët e tjerë të familjes, me qëllim që të kthente makinën, tip "Foristradë" ngjyrë të zezë. Por teksa ka hapur derën e jashtme të banesës, është dëgjuar një shpërthim i fuqishëm, nga i cili gjeti vdekjen e menjëhershme 43 vjeçari Palestinez.

Ndërkohë që për ngjarjen në fjalë, banorët për rreth kanë menduar se shpërtheu ndonjë bombël gazi në banesat ku jetojnë me qëra studentë, pasi zona ku ndodhi krimi i rëndë është midis Ambasadës Amerikane dhe qytetit "Studenti". Policia bëri me dije se pas ekzaminimit të vendit të ngjarjes tritoli ishte vendosur në derë, dhe siguresa e saj ishte lidhur me njërën nga kanatat që hapen. Në momentin kur 43 vjeçari ka tërhequr derën, ky mekanizëm ka ndikuar në aktivizimin e siguresës, duke sjellë dhe shpër-

Ai ka dalë nga banesa disa sekonda më parë nga tre anëtarët e tjerë të familjes, me qëllim që të kthente makinën, tip "Foristradë" ngjyrë të zezë. thimin e tritolit. Për të zbardhur ngjarjen, policia ka marë pamjet filmike dhe të dy kamerave që ndodhen në zonë.

AMBULACA 30 MINUTA ME VONESË

Britmat e bashkëshortes së viktimës, kanë bërë që në banesën ku u dëgjua shpërthimi të afrohen banorë të lagjes

Enwar Rizik, ishte lindur në Betlehem dhe se prej 13 vitesh jetonte në Shqipëri,vend në të cilin ai ishte martuar me shtetasen Elda nga qyeti i Lushnjës.

Enwar Rizik

si dhe të dalë pronari i shtëpisë ku jetonte me qëra çifti. Sapo kanë konstatuar trupin e 43 vjeçarit të mbytur në gjak, të pranishmit kanë njoftuar menjëherë sallën operative të Policisë së Tiranës si dhe ambulancën e spitalit.

Në vendgjarje kanë shkuar me shpejtësi efektiva të komisariatit nr.1 ku kanë bërë rrethimin e zonës, ndërkohë ajo që nuk dukej të vinte në vendgjarje ishte ndihma e shpejtë mjekësore. Një ambulacë e spitalit "Nënë Tereza" ka mbëritur me 30 minuta me vonesë, dhe ka mundësuar dërgimin në morg të spitalit të trupit të pajetë të 43 vjeçarit Enwar Rizik.

HETIMET E POLICISË

Atentati mafioz i ndodhur në orët e para të mëngjesit të djeshëm mobilizoi oficerët më të mirë të policisë së Tiranës. Specialistë të sektorit të vrasjeve të shoqëruar edhe nga njësia speciale Anti-Eksploziv kryen kqyrjen e kufomës si dhe morën në pyetje familjarët dhe banorë të pallateve për rreth. Grupi i hetimit për gati tre orë qëndrin në vengjarje arriti të fiksojë 11 sende në cilësinë e provës materile. Ato mendohet se janë copa të tritolit së shpëthyer si dhe disa materiale të tjera. Gjatë kësaj faze hetimore, oficerët e policisë morën në pyetje bashkëshorten e viktimës e cila tregoi dinamikën se si ndodhi ngjarja. Sipas dëshmisë paraprake të dhënë për llogari të

hetimit, në momentin kur çifti ka dalë për t'u larguar nga shtëpia, ajo është kthyer pasi kishte haruar diçka në dhomë. Në këtë moment, dy fëmijët kanë qëndruar në ballkon për të pritur të ëmën, ndërsa babai i tyre ka shkuar përpara për të kthyer makinën. Mirëpo, menjëherë sapo ka hapur derën e shtëpisë 43 vjeçari është ngritur në ajër nga një shpërthim i fuqishëm, skenë kjo që u pa dhe nga dy fëmijët të cilët ndodheshin në ballkon. Për ngjarjen policia e Tiranës po heton mbi konfliktet e mundshme me punonjësit e fabrikës së çimentos si dhe pista tjetër kryesore është ajo e konfliktit për pronat, mbi të cilat është ngritur fabrika e re e çimentos në Fushë-Krujë. Momentalisht ka vetëm persona të shoqëruar në komisariat, por asnjë të arrestuar rreth kësaj ngjarje të rëndë.

DREJTORI I FABRIKËS

Drejtori i fabrikës së çi-

Në momentin kur 43 vjeçari ka tërhequr derën, ky mekanizëm ka ndikuar në aktivizimin e siguresës, duke sjellë dhe shpërthimin e granatës. mentos Charl Bouri pas mësimit të lajmit për vrasjen e bashkëpuntorit të tij, zv/ drejtorit Enwar Rizik mbërriti në vendgjarje. Ai mori takime me specialistët policisë si dhe familjarët e të ndjerit. Pas qëndrimit për më shumë se 30 minuta, Charl Bauri u largua për të dhënë deklarime në polici.

Interesimi

Eksperti i OSBE-së takon në vendgjarje hetuesit shqiptarë

TIRANE

V

rasja e 43-re vjecacrit nga Palestina, ka tërhequr vëmëndjen edhe të përfaqësuesve të OSBEsë në kryeqytet. Njëri prej këtyre përfaqësuesve të kësaj organizate ka mbëritur dje në vendin e ngjarjes, ku ka marë takim me një specialist të grupit hetimor që në ato momente ishte duke kryer ekzaminimin e vendit të krimit. Në praninë edhe të një përkthyesi, përfaqësuesi i OSBE-së që u prezantua si këshilltar për Policinë e Shtetit, ka bashkëbiseduar për dhjetë minuta me ekspertin shqiptar, ku ka ndarë me të pikëpamjet e hetimit të kësa çështje. Gjatë diskutimit, ai është njohur me mënyrën e hetimit të çështjes dhe mekanizmin e vendosjes së granatës. Pas kësaj përfaqësuesi i OSBE-së është larguar nga vendi i ngjarjes.

Ndërkohë që po dje në vendgjarje kanë mbëritur nga Lushnja të afërmit e bashkëshortes së 43 vjeçarit të vrarë Enëar Rizik, të cilët e kanë takuar Eldën në ambjentet e brendshme të shtëpisë. Nga sa mësohet Elda ska prnuar të dalë nga banesa deri në orën 13:00, për shkak se ende pjesa ku ndodhi

(në rreth) Përfaqësuesi i OSBE-së

shpërthimi ishte e mbuluar nga gjaku. Familjarë dhe komshinjtë e saj, pas largimit të specialistëve të policisë kanë pastruar me ujë gjakun që ndodhej tek pragu i shtëpisë.

Ndërkohë që me ndihëm e një karotreqësi është bërë dhe largimi i dy automjeteve, tip "Foristradë" e cila ishte në pronësi të viktimës dhe të një automjeti tjetër që ishte në pronësi të një banori të lagjes.

Dy automjeteit nga shpërthimi i granatës kishin pësuar dëme të konsiderueshme, kryesisht në xhama dhe për pasojë sipas policisë makinat do ti nënshtrohen një kontrolli të imtësishëm me shpresën e gjetjes së ndonjë cope të granatës. Momentalisht hetimi është duke vijuar, me qëllim identifikimin, lokalizimin dhe më pas arrestimin e autorëve të kësaj ngjarje të rëndë.

E enjte, 10 maj 2012

3

AKTUALITET

Si shpëtoi nga atentati djali i vogël i palestinezit

B

abi kam harruar librin, sa të shkoj dy minuta brenda ta marr e vij”. Kjo ka qenë deklarata e djalit të 43 vjeçarit palestinez Anëar Fouad Rizik që u ekzekutua ditën e djeshme në banesën e tij, menjëherë sapo u afrua në portë. Fëmija doli nga makina për të shkuar menjëherë në shtëpi, ndërkohë që palestinezi, kishte kthyer makinën për ta nxjerrë nga dera

kryesore e shtëpisë dy katëshe, kur menjëherë është ndjerë shpërthimi. Sikurse thonë autoritetet policore që duan të mbeten të paindentifikuar kjo ka shkaktuar “një shok” te fëmija që ishte duke ngjitur shkallët për të marrë librin, por ndërkaq, duket se i ati që ndodhej në makinë kishte marrë plagë të rënda. Përveçse skena ka ndodhur në sytë e fëmijës i cili i ka shpëtuar për një fije

atentatit, tronditja është dëgjuar edhe në një perimetër shumë të gjerë, çka ka sjellë edhe panik në lagje.

Në maj të 2011, presidenti Topi firmosi nënshtetësinë shqiptare të shtetasit jorndaz, Anëar Fouad Rizik. Dekreti me numër 7003 mban datën 10.05.2011. Në listën me 20 emra të cilëve u është dhënë nënshtetësi shqiptare është dhe ai i zotit Rizik.

Pas vrasjes së palestinezit, policia kërkon filmimet, bëhet ekspertizë tritolit

Punëtorët Disa punëtorë të fabrikës së çimentos kanë rrëfyer për "Shqiptarja.com" se jordanezi ishte njeri tepër korrekt dhe nuk kanë pasur probleme me pagat.

Edhe disa pronarë të tokës ku është ndërtuar fabrika e çimentos kanë thënë se nuk kishin arsye të ishin në konflikt me shtetasin jordanez pasi ai ishte një punëtor dhe nuk kishte lidhje me konfliktin e tyre të pronësisë me pronarët e fabrikës.

Ambasada Amerikane: Nuk komentojmë çështje të sigurisë Pistat, nga konfliktet për çimenton te ndërhyrja e huaj

TIRANE

vijon nga faqja 1 ...punonte; një tjetër pistë është edhe ajo e konkurrencës, për sa kohë që operon në tregun shqiptar edhe kompania Titan; por sipas burimeve policore, nuk përjashtohet as pista e ndonjë urdhërese të huaj për shkak të origjinës së tij palestineze dhe për më tepër që sipas agjencive të lajmeve të këtij

shteti, 43 vjeçari i ekzekutuar ishte edhe djali i kryetarit të Partisë Komuniste Palestineze.

Ajo që dihet me siguri, është që policia shqiptare, për këtë vrasje që ndodhi jo shumë larg ambasadës amerikane, ka kërkuar edhe ndihmën e shërbimeve partnere.

REAGIMI I AMBASADËS

Në fakt, hetimet e policisë shqiptare të kryera që nga dita e djeshme, vërtetuan se vetë Anëar Fouad Rizik kishte një

Vëllai nga Katari

Përfaqësuesi i Ambasadës, Abass: Rezik s'kishte lidhje me konfliktet

TIRANE

M

uhammed Abass, sek retari i dytë dhe këshilltari kulturor pranë Ambasadës së Palestinës, tregon se e njihte 43-vjeçarin prej disa vitesh. Sipas tij Enwar Rezik njihej si person shumë i urtë dhe se nuk kishte asnjë problem apo konflikt qoftë me biznesin por dhe me punonjësit që janë në fabrikën e çimentos së Fushë-Krujës. Gjatë një interviste për gazetën "Shqiptarja.com" Abass pohoi se Rezik kishte mbëritur në Shqipëri që në vitin 1999. Ardhja e tij është bërë nga Palestina dhe se fillimisht është vendosur si zv/drejtor i fabrikës së çimentos që administrohej nga kompania "Darfo". Pas disa vitesh ai është larguar nga kjo kompani dhe i është bashkuar kompanisë së çimentos në Fushë-Krujë. Fillimisht tek e vjetra dhe më pas tek fabrika e re.

Ju keni pasur njohje me viktimën?

Po kemi pasur njohje pasi prej disa vitesh jetojmë së bashku në Shqipëri, ku ai merej me punën si zv/drejtor në fabrikën e çimentos, ndërsa unë në ambasadë. Jemi njohur pasi Rezik vinte shpesh në ambasadë ku tërhiqte dokumenta ose fus-

Muhammed Abass, sekretari i dytë dhe këshilltari kulturor pranë Ambasadës së Palestinës

te dokumenta.

Jeni takuar kohët e fundit me të, a ju ka shfaqur ndonjë problem gjatë bashkëbisedimit?

Takoheshim shpesh, por në fakt këtë kohë ishim larguar pak për shkak edhe të mbingarkesës së punës. Në takimet që unë kam pasur me të, në asnjë rast smë ka pohuar se ka pasur konflikte qoftë në familje por edhe në punën e fabrikës. Ai gjithmonë karakterizohej si person tepër i qetë dhe shumë i komunikueshësh dhe se nuk ishte njeri që krijonte probleme apo konflikte. Tani i përket shtetit shqiptar që të

zbardhë këtë vrasje të tmershme, dhe të arrestojë autorët, kushdo qofshin ata.

Po bashkëshortja e viktimës ishte palestineze apo shqiptare?

Rezik, prej disa vitesh ishte martuar me një graua shqiptare. Ajo është nga Lushnja dhe çifti ka dy fëmijë.

A janë njohur me ngjarjen të afërmit e 43 vjeçarit?

I kemi njoftuar disa prej tyre. Madje pas mësimit të lajmit vëllai i tij është nisur nga Katari për të ardhur në Shqipëri ku dhe do të njihet më shumë rreth ngjarjes. Ne jemi doke u marë me dokumentacionin me qëllim sigurimin e një vize nga shteti shqiptar, që ai të hyjë pa probleme në këtë teritor.

Po varimi i të ndjerit ku do zhvillohet në Shqipëri apo në Palestinë?

Jo, varimi do të kryhet në vendlindjen e Rezik, në Palestinë. Trupi ndodhet në spital, pasi do i nështrohet ekzaminimeve nga specialistët e polcisë. Pasi ata të kenë përfunduar atëherë ne do e tërheqim nga spitali, për ta nisur më pas në drejtim të Palestinës.

Trupi do shoqërohet nga vëllai i tij që po vjen nga Katari dhe anëtarët e tjerë të familjes dhe miqtë e të ndjerit.

kamer sigurie në shtëpinë e vet.

Policia shqiptare e ka sekuestruar kasetën e kameras, por deri dje në mbrëmje nuk dha asnjë të dhënë se çfarë është filmuar. Nga ana tjetër, me një shkresë zyrtare, policia e shtetit i ka kërkuar Ambasadës Amerikane që gjendet shumë pranë shtëpisë ku ndodhi shpërthimi, filmimet e kameras së sigurisë që merr pamje nga shtëpia.

Të pyetur dje në mbrëmje nga "Shqiptarja.com" nëse Ambasada do t'i përgjigjej pozitivisht kërkesës së policisë shqiptare, zyra e shtypit e Ambasadës ktheu përgjigje: "Nuk komentojmë çështje të sigurisë, por gjithmonë do ta ndihmojmë policinë e shtetit në çdo mënyrë të mundshme". Për Ambasadën Amerikane, kjo është konsideruar si një çështje sigurie.

OPERACIONET

Menjëherë pas shpërthimit, ekspertët policorë kanë parë edhe derën. Kallëpi i tritolit ishte vendosur pranë portës dhe ishte lidhur me një detonator shpërthyes që do të hidhte në erë portën sapo makina të afrohej.

Po bëhen të gjitha analizat për të parë se nga është gjetur tritoli.

Ndërsa forcat RENEA kanë filluar menjëherë bastisjet në disa shtëpi në zonën e Fushë Krujës tek persona që mendohet se më parë kanë pasur konflikte për fabrikën. RENEA është ndalur në fshatin Zallë ndërkohë që personat e shoqëruar më parë janë arrestuar për vendosjen e tritolit në ura dhe hekurudha që lidhin zonën me fabrikën e çimentos, por me vendim të gjykatës kanë dalë të pafajshëm. Pjesëtaët e fisit Zalla janë pronarë të tokës ku është ndërtuar fabrika e çimentos dhe kanë pasur konflikte me pronarët e saj. RENEA ka kontrolluar edhe banesën e Ylli Zallës, i cili para pak mujash është arrestuar dhe vazhdon të jetë në qeli, i akuzuar si posedues i një sasi të konsiderueshme lëndë plaëse kryesisht tritol si dhe armë luftarake dhe minicioneve. RENEA në këtë operacion është udhequr nga ana e drejtuesve të policisë së Fushë-Krujës. Ndër-

Pamje nga operacioni i RENEA-s në Zallë të Fushë-Krujës

Fabrikat e çimentos Pistë tjetër hetimesh është dhe konkurrenca. Në rajonin e Krujës janë dy fabrika çimentoje, ajo në Fushë Krujë dhe Fabrika e çimentos "Titan" në Thumanë. Fabrikë tjetër çimentoje ka dhe në Elbasan.

Leje janë dhënë edhe për kompani greke, spanjolle e italiane në Balldren të Lezhës, Droje të Krujës dhe Boka e Kuqe Krujë, që janë në fazë ndërtimi.

sa ka ushtruar edhe kontrolle të hollësishme në banesa e në afërsi të shtëpive të banimit, duke kontrolluar imtësisht edhe kasollet e bagëtive apo mullarët e barit. Ndërsa puna në fabrikën e çimetos në Fushë -Krujë ka vazhduar normalisht dhe përse masat e sigurisë jan shtuar ku policia kontrollon me imtësi të gjithë mjetet që hynë dhe dalin nga fabrika.

KONFLIKTET

Vrasja e jordanezit Anëar Fouad Rizik, vjen pas një sërë atentatesh ndaj kësaj fabrike, ku janë vendosur plot 12 herë eksploziv në rrugët që lidhin këtë fabrikë, duke nisur nga rrugët nacionale, urave, linjave hekurudhore, murit rrethues të fabrikës, breda fabrikës e deri tek shtyllat e tensionit të lartë që furnizonin me energji këtë fabrikë. Vetëm brenda majit 2011, ndodhën katër sulme të rënda me eksploziv, që kanë pasur për qëllim dëmtimin e lidhjes së fabrikës me hekurudhën, prishjen e urës së Gjoles që lidh fabrikën me rrugën nacionale, dëmtimin e sistemit të furnizimit me energji si dhe dëmtimin e pajisjeve dhe mureve rrethuese të fabrikës.

Në qershor një sasi eksplozivi shpërtheu duke hedhur në erë shtyllën e tensionit të lartë 220 KË dhe ndërprerë furnizimin

me energji elektrike të fabrikës.

Pistat kryesore të hetimit mbeten ato të konflikteve që kanë banorët e fshatit Zallë, dhe pronarët e tokës ku është ngritur fabrika dhe pronarët e kësaj të fundit. Dyshimet kishin të bënin edhe me faktin se banorëve u ishte ndërprerë dëmshpërblimi për ndotjen, por nuk përjashtohej ajo e konkurrencës.

Shpërthimi i fundit ishte ai i qershorit 2011, kur u hodh në erë ura e linjës hekurudhore Bubq - Fabrika e Çimentos, në vendin e quajtur lagjja "Kurtaj", në fshatin Zallë të FushëKrujës. Për pasojë u dëmtua njëri nga parmakët e urës, shina dhe një pjesë e saj. Policia shoqëroi të paktën 15 persona në lidhje me ngjarjen. U arrestuan Bashkim Zalla, 54 vjeç, nga fshati Zallë i Fushë-Krujës, i dënuar më parë për veprën penale të "vrasjes", djali i tij, Edvin Zalla, 31 vjeç si dhe djali i vëllait të tij, 26-vjeçari Fredjon Zalla, i akuzuar më parë për "mbajtje pa leje të armëve e municioneve luftarake", 35vjeçarin Afrim Xhixha, nga fshati Nikël dhe 37- vjeçarin Xhabir Vellku, nga fshati Budull i Krujës. Të arrestuarit nuk pranuan akuzat dhe gjykata më vonë i liroi. Gjatë 24 orëve policia qëndron në këtë fshat duke patrulluar.

4

E enjte, 10 maj 2012

POLITIKE

Durrës, PS tryezë për shëndetësinë, Rama: Ka degraduar

S

ituata në shëndetësi ishte në fokus të tryezës që PS zhvilloi në qytetin e Durrësit. Duke folur para eskpertëve dhe qytetarëve Rama denoncoi kushtet skandaloze që ofron gjithë ky sistem. "Një nga angazhimet tona më të forta, një nga politikat më radikale të ndryshimit është ndryshimi në themel i sistemit shëndetësor në Shqipëri. Sepse, faktikisht të gjithë e dimë që shëndetësia shqiptare sot nuk arrin

të realizojë asnjë nga funksionet e shkruara në qëllimet e saj. Është e rëndësishme që në këtë fazë të dytë të Programit, kur diskutimet kanë kaluar nga sallat me ekspertë në salla me publik të interesuar, ne mund të dëgjojmë dhe të mbledhim pyetje, sugjerime edhe kritika", tha Rama. I cili nënvizoi që, ky program të jetë pronë e përbashkët, sa më shumë njerëz, sa më shumë qytetarë, të marrin pjesë në hartimin

e tij duke dëgjuar, duke i dhënë gjithë këtij procesi atë energji të domosdoshme pozitive që na duhet për të pasur në fund një plan sa ambicioz aq edhe të realizueshëm. Rama vuri në dukje dallimin midis dy modeleve atij që ofron PS e atij që ofron qeverisja aktuale. "Sistemi sot bazohet në parimin secili për vete dhe Zoti për të gjithë, ndërsa politika jonë është secili sipas mundësive dhe shteti për të gjithë", u shpreh ai.

Ambasadori i SHBA: Duhet konsensus, të jenë të përfshirë Berisha, Rama e Meta

Rama-Arvizu: President në raundin e parë me 84 vota "Vështirë të gjejmë personin që të plotësojë të gjitha kriteret" Lajmi Ambasadori i SHBA në Tiranë Alexandër Arvizu ka zhvilluar një takim në selinë rozë me kreun e PS, Edi Rama me të cilin kanë diskutuar në lidhje me zgjedhjen e një presidenti konsensual dhe simbol të unitetit të popullit. Arvizu tha se duhet që kreu i shtetit të zgjidhet që në raundin e parë, pra me 84 vota.

TIRANE

JAKIN MARENA

P

residenti të zgjidhet që në raundin e parë. Ësh të vështirë të gjendet një president që të plotësojë të gjitha kriterët". Kështu ka deklaruar në mënyrë të përmbledhur ambasadori amerikan Alexandër Arvizu pas takimit që ka pasur me kreun e opozitës Edi Rama, dje pasdite në selinë rozë.

Duke këmbëngulur fort në idenë e tij dhe të gjithë partnerëve tanë ndërkombëtarë për zgjedhjen e një Presidenti të konsultuar dhe me konsensusin e palëve. Kreu i ambasadës amerikane në Tiranë është shprehur se përpos zgjedhjes së kreut të ri të shtetit nuk ka pasur axhendë tjetër bisedimesh me kryetarin socialist Rama. "Të jem i sinqertë objektivi duhet të jetë që presidenti të zgjidhet që në raundin e parë, pra me 84 vota, duhet të shmangen raundi i katërt apo i pestë", deklaroi Arvizu për mediat.

Sipas tij, gjatë takimit nuk është folur për emra specifikë por në konsultime përsa i përket kritereve. "Jam i kënaqur që nuk do të jetë një mendim i vetëm. Janë përfshirë të gjithë palët politike.

Shpresoj të krijohet një bazë e përbashkët për të arritur tek zgjedhja e presidentit", deklaroi Arvizu. Sipas tij,

Presidenti

Nano sot takim me Berishën

Ambasadori i SHBA në Tiranë Alexandër Arvizu

Takimi me Idrizin

Rama paralajmëron: President pa proces, do ketë pasojë të rënda

TIRANE

K

reu socialist Edi Rama ka paralajmëru ar se nëse nuk do të ketë një proces për zgjedhjen e presidentit, rezultati do të jetë me i keqi i mundshëm. Pas takimit me kreun e PDIU, Shpëtim Idrizi, ai tha se nuk flitet ende për emra por duhet të ndërtohet një proces. "Duhet të ndërtohet një proces, nëse ndërtohet nuk ka dyshim që do ketë emër.

Nëse nuk ndërtohet nuk ka dyshim që rezultati do të jetë më i keqi i mundshëm dhe tërësisht i padëshirueshëm për fatet e vendit dhe interesat e qytetarëve në këtë moment historik. Sfida historike e integrimit kalon përmes presidentit", deklaroi Rama. Ai ka përsëritur konsensus, konsensus, konsensus në radhë të parë për statusin e kandidatit në BE. "Ne jemi angazhuar që të hapim dialog dhe dialogu për çështje politike të një rëndësi madhore që nuk zgjidhen në një llogore apo një tjetër, bëhet me kundërshtarët. Në të kundërt do mbeteshim në pozicionet e mbajtjes së monologjeve e s'do bënim detyrën tonë karshi vendit, karshi qytetarëve të këtij

kreu i shtetit duhet të përfaqësojë unitetin e popullit dhe për këtë proces partitë duhet të dialogojnë gjatë.

"Kemi folur për procesin por kemi folur edhe për personalitete. Mendoj se në këtë moment ka shumë diskutime

Edi Rama

vendi, karshi miqve dhe partnerëve ndërkombëtarë që përfaqësojnë familjen e madhe të vendeve ku ne duam të integrohemi me të drejta të plota", tha Rama. Ndërsa kreu i PDIU Shpëtim Idrizi, tha se është rënë dakord që presidenti të jetë konsensual. "Presidenti i ardhshëm të shprehet qartë për cështjen çame. Ne nuk kemi folur për emra të përveçëm po për nevojën për dialog, një president që të jetë gjithëpërfshirës. Besoj që ne do të ulemi brenda maxhorancës për të konkretizuar emrat e parë, duhet një person me profil të qartë publik, ta lexojë Kushtetutën dhe ta zbatojë si garant i saj", tha Idrizi.

por nuk ka një person të vetëm në këtë vend që vendos se kush do të jetë Presidenti. Disa mendojnë se duhet të quhet marrëveshje politike, por mendoj se duhet të jetë një lloj konsensusi.

Pra janë të përfshirë të gjithë

krerët e partive z.Berisha z.Rama dhe z.Meta. Nga perspektiva e SHBA, e rëndësishme është që nga pikëpamja e Kushtetutës, presidenti i ri të përfaqësojë unitetin e popullit, sepse ai është garantuesi i Kushtetutës. I

I

sh-lideri i të majtëve Fatos Nano pritet të takojë sot kryeministrin Sali Berisha për t'i prezantuar këtij të fundit platformën e tij, për të qënë presidenti i ri i vendit. Ish-kryeministri socialist ka shpallur së fundmi, kandidaturën e tij për të qënë kreu i ri i shtetit, ndërsa prej javësh ka nisur takimet për të marrë mbështetjen e të gjitha palëve politike.

Ai ka takuar deri më tani kreun e PS Edi Rama, kreun e LSI Ilir Meta, Vangjel Dulen e PBDNJ, Shpëtim Idrizin e PDIU si dhe kreun e republikanëve Fatmir Mediu. Nano gjithashtu është takuar edhe me ambasadorin e SHBAve për t'i kërkuar atij mbështetjen që të jetë i zgjedhuri, me konsensusin e të gjitha palëve.

takon pikërisht atij të thotë fjalën e fundit kush do jetë kreu i Prokurorisë së Përgjithshme. Ky është një proces shumë i rëndësishëm për SHBA dhe e rëndësishme, por e vështirë të gjejmë personin e duhur të

Në foto: Kryetari i PS-së, Edi Rama bashkë me Ambasadorin e SHBA-së në Tiranë, Alexandër Arvizu

plotësojë të gjitha kriteret, por është e rëndësishme si proces dhe e rëndësishme është të zhvillohet një dialog.

Ne kemi raportuar disa takime e darka dhe do ketë më shumë të tilla për çështjen e zgjedhjes se presidentit", ka qënë deklarata e Arvizu. Kreu i diplomacisë amerikane në Shqipëri theksoi se, presidenti duhet të përfaqësojë unitetin e popullit dhe për këtë proces partitë duhet të dialogojnë partitë politike, qofshin dhe kundërshtare deri më tani. Por që sipas tij, është shumë e vështirë të gjendet një kryetar shteti ideal. "Do të jetë e vështirë që një person të ketë gjithë këto karakteristika që janë evidentuar për kreun e shtetit.

Por zgjedhja presidentit është e rëndësishme për integrimin e vendit në BE", tha Arvizu. "Është një proces i vështirë dhe unë vlerësoj dialogun që po bëhet. Shpresoj të ketë më shumë takime të tilla dhe debate në emisione televizive", tha diplomati amerikan. Takimi RamaArvizu vjen dy ditë pasi kryesocialisti u takua me ambasadorin e BE në Tiranë, Ettore Sequi, i cili pati për qëllim të njëjtën temë, zgjedhjen e Presidentit. Pas ftesës publike që Rama i bëri kryeministrit, Sali Berisha, kreut të LSI, Ilir Meta dhe krerëve të partive parlamentare për t'u takuar në kuadër të bisedimeve për zgjedhjen e presidentit të ri, Rama ka zhvilluar një sërë takimesh. Ku dy ditë më parë Rama u takua me kreun e LSI Meta, takim i cili u cilësua nga të dyja palët si kontruktiv duke kërkuar që ky dialog të vijojë me intensitet nëpërmjet gjithë aktorëve politikë.

E enjte, 10 maj 2012

5

POLITIKE

Presidenti, flet Holtkemper: Të respektohen afatet

P

artitë politike të zbatojnë planin e veprimit e të respektohen afatet për zgjedhjen e presidentit. Kështu është shprehur nga Gjirokastra, ambasadorja gjermane në Shqipëri, Carola Holtkemper Muller. "Unë mund të përsëris atë që kam thënë më parë. Shqipëria ka një Kushtetutë e kjo Kushtetutë shikon si preferencial një autoritet që do të zgjidhej nga një mazhorancë e gjerë. Ky do të ishte

rasti ideal, kështu bazuar në Kushtetutën tuaj Presidenti do duhej të përfaqësonte bashkimin e njerëzve. Presidenti duhet të zgjidhet në përputhje me Kushtetutën dhe të jetë një figurë konsesuale. Do nënvizoja se ka afate të përcaktuara e përgjegjësi të qarta. Kam parasysh zbatimin e planit të veprimit të hartuar nga vetë partitë ose klasa politike shqiptare. Dua të them që nuk është një plan veprimi i sugjeruar nga

jashtë por është për t'u zbatuar vetë plani shqiptar i veprimit. Mbeten afatet për t'u respektuar që do vlerësohet dhe në një takim në mes të majit dhe mbetet ende e hapur nëse këto afate do respektohen", tha Holtkemper. Ndërsa lidhur me marrjen e statusit të vendit kandidat, ambasadorja gjermane tha se duhen bërë ende përpjekje, duke përmendur si çështje të ndjeshme reformën zgjedhore dhe parlamentare.

Reforma Zgjedhore, partitë e vogla në tryezë: Respektoni paktin

'Të vegjlit' presion PD-PS: Mbani fjalën Aleatët e dy partive të mëdha: Korrektim kombëtar

TIRANE

JAKIN MARENA

T Presidenti pas 22 majit

Sali Berisha: Do flas kur të vij nga SHBA

TIRANE

K

ryeministri Berisha ka deklaruar në mbledhjen e qeverisë se për çështjen e zgjedhjes së presidentit do të flasë pasi të kthehet nga samiti i Çikagos që mbahet deri më 21 maj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kreu i qeverisë shqiptare deklaroi se do të respektohen procedurat për zgjedhjen kreut të shtetit ndërsa nuk ka komentuar zhvillimet e fundit politike, ku ka pasur një varg takimesh me kreut socialist Edi Rama dhe kreut të LSI, Ilir Meta, ky i fundit në koalicion qeverisës me demokratët. "E kuptoj që mendjen e keni te ethet presidenciale po unë këtu jam në mbledhje qeverie dhe do të vazhdoj me rendin e ditës, se kësaj radhe kanë përfshirë dhe gazetarët. Kanë zbritur dhe në nivele analistësh dhe gazetarësh. Po unë absolutisht vetëm i përshëndes së nuk ka ëndërr më të bukur se ëndrra presidenciale në politikë. Me presidentin do merrem sapo të kthehem nga samiti i Çikagos dhe kam shpjeguar si do procedohet për të realizuar këtë proces", tha Berisha. I cili sërish qëndron në idenë e realizimit të një procesi zgjedhor për Presidentin sipas Kush-

Sali Berisha

tetutës së vendit, gjë që nënkupton zgjedhjen e tij dhe me shumicën e thjeshtë me 71 vota nëse nuk zgjidhet në tre raundet e para që parashikon një shumicë të cilësuar prej 84 votash për të zgjedhur kreun e ri të shtetit. Kreu i qeverisë Berisha i është përgjigjur në mënyrë pozitive ditë më parë ftesë së kreut të Partisë Socialiste Edi Rama në lidhje me mundësinë e një takimi për të diskutuar në lidhje me procesin e zgjedhjes së kreut të shtetit në mënyrë konsensuale. Por Berisha nuk ka munguar të shprehet se do të ndjekë të gjitha afatet kushtetuese të hapjes së këtij procesi, që përkon me 10ditëshin e fundit të majit.

Pikërisht atëherë kryeministri parashikon që të realizojë takimin me kreun e opozitës, ndërsa Rama e ka kundërshtuar një qëndrim të tillë.

ë vegjlit kanë shtuar sërish presionin ndaj dy partive kryesore në lidhje me kërkesat për korrektimin kombëtar të sistemit zgjedhor dhe formulës së llogaritjes së mandateve. Përfaqësues të tetë partive të vogla u ulën sërish në një tryezë të përbashkët për të diskutuar në lidhje me Reformen Zgjedhore. Krerët e partive u bënë thirrje partive të mëdha të marrin parasysh kërkesat e tyre, në mënyrë që përfaqësimi në Kuvend të bazohet në barazinë e votës. Në nisje të mbledhjes ka qënë kreu i Partisë Demokracia Sociale, Paskal Milo ai që ka bërë thirrje për shqyrtimin e kërkesës së 26 partive të vogla nga Komisioni i Reformës Zgjedhore për korrektimin kombëtar të sistemit. "Jemi të shqetësuar sepse nuk është marrë në shqyrtim kërkesa e 26 partive politike. Kjo është një kërkesë shumë e drejtë që kërkon barazinë e votës së qytetarëve", ka qënë deklarata e kreut të PDS, Paskal Milo. I cili ka nënvizuar se komisioni i Reformës Zgjedhore duhet ta marrë sa më shpejt në shqyrtim pasi një gjë e tillë do t'i bënte mirë klimës politike në vend. Ndërkohë që gjatë fjalës së tij në tryezë, kreu i Republikanëve, Fatmir Mediu, theksoi se ka ardhur momenti që Partia Demokratike dhe ajo Socialiste të mbajnë një qëndrim të qartë në lidhje me kërkesën e partive të vogla, në mënyrë që siç tha ai, përfaqësimi në Kuvend të bazohet në barazinë e votës.

"Kërkojmë që përfaqësimi të bazohet në barazinë e votës.

Vëzhgimi i procesit zgjedhor të realizohet nga të gjithë aktorët që marrin pjesë në zgjedhje. Kemi paraqitur 4 variante të ndryshme për këtë çështje, të cilat nuk cënojnë Kushtetutën. Këto variante janë pranë Komisionit të Reformës zgjedhore dhe ne nuk kërkojmë as më pak dhe as

Partitë e vogla gjatë një tryeze

ZGJEDHJET 2011

Paratë, KQZ auditon shpenzimet e partive

P

D ka qenë subjekti politik që ka shpenzuar më shumë para për fushatën e zgjedhjeve vendore të 2011. Sipas raportit të auditëve të kontraktuar nga KQZ në financat e partive, rezulton se PD ka përdorur për 8 majin 182 milion e 504 mijë lekë reja, ndër to, financime buxhetore dhe private.

Me 46 milion më pak, lista pasohet nga socialistët të cilët për këtë fushatë, kanë shpenzuar 136 milion e 500 mijë lekë. Forca e tretë për shpenzime në zgjedhje pozicionohet LSI me 18 milion e 500 mijë lekë. Më modestja në shpenzime ka qenë PK me vetëm 42 mijë lekë të harxhuara për fushatë.

Pak më shumë ka shpenzuar PDK 50 mijë lekë.

Por auditi i KQZ ka konstatuar se jo gjithmonë partitë kanë qenë në rregull me detyrimet tatimore, duke i kaluar disa donacione në mënyrë informale. Auditit iu nënshtrun 149 subjekte zgjedhore, 53 parti dhe 96 kandidatë të pavarur.

Në total, sipas letrave, partitë duket se janë treguar të kujdesshme për të respektuar kushtet e vendosura në kod për financimin.

më shumë por vetëm që të konsderohen propozimet tona", u shpreh Mediu. Ndërsa kreu i Partisë Socialdemokrate Skënder Gjinushi,

i pranishëm në këtë tryezë e vuri theksin tek marrja parasysh e kërkesave të 26 partive, për të përmbushur një reformë zgjedhore sipas reko-

mandimeve të OSBE-ODIHR. "Zgjedhjet kanë dështuar se nuk ka pasur konsensus për reformën. Nuk duhet të ketë më deformim të votës", tha Gjinushi. Ai sqaroi më tej se kërkesa e partive të vogla nuk kërkon ndërhyrje në Kushtetutë, ndërsa tha se "që nuk duhet të ndërhyhet në Kushtetutë është e qartë dhe kjo alibi nuk qëndron. Të katër variantet e propozuara, veçanërisht 3 të parat absolutisht s'kanë lidhje me Kushtetutën, përpos llogaritjes në shpërndarjen e mandateve në mënyrë që haka të shkojë tek i zoti, pa deformime". Kreu i LSI-së Ilir Meta deklaroi shkurt në tryezë se Partia Demokratike dhe Partia Socialiste duhet t'i qëndrojnë draftit që firmosën më 23 prill.

"Ne si LSI i qëndrojmë plotësisht marrëveshjes së 26 partive dhe kërkojmë që sa më shpejt të implementohet dhe njëkohësisht të përfundojë reforma zgjedhore. Të gjithë duhet t'i qëndrojmë firmave të hedhura", u shpreh Meta.

Ndërkohë që dhe kryetari i PDIU, Shpëtim Idrizi theksoi rëndësinë që reforma zgjedhore të përfundojë në kohë dhe të jetë e drejtë dhe e barabartë për të gjitha forcat politike. Ai kërkoi që partitë e mëdha të tregojnë seriozitet për këtë çështje. Nga ana e tij, kreu i PDK Nard Ndoka shprehu shqetësimin për moszbatimin e marrëveshjes së 26 partive nga dy forcat kryesore politike. "Është momenti për kompromis politik, për konsensus mes palëve. Partia Demokristiane është pro ligjit që lejon të votojmë të gjithë si të barabartë. Por vërejmë që partitë kryesore kanë mungesë korrektësie dhe dëshire për ta dërguar këtë kërkesë në Kuvend dhe KQZ", tha ai. Sipas Ndokës ka ardhur momenti që të rritet presioni politik ndaj tyre. Ndërsa kreu i PSV '91, Petro Koçi deklaroi gjatë kësaj tryeze se është me shumë rëndësi që të gjitha partitë që e firmosën draftin, t'i mbeten besnik atij. "Sistemi aktual betonizon mosndryshimin e pushtetit", tha Koçi.

6

E enjte, 10 maj 2012

POLITIKE

Partia Socialiste Partitë e vogla paguan sot Sheratonin mblidhen në për takimet Hotel "Tirana"

P

artia Socialiste ka zgjedhur të bisedojë me kundërshtarët e tij politik në një "tokë neutrale". Dhe sigurisht kjo "tokë" ka qenë Hotel Sheraton. Burime të sigurta brenda selisë rozë bëjnë me dije se PS ka marrë me qera një prej zyrave të Sheraton-it në katin e tretë të ndërtesës për të zhvilluar takimet e saj për zgjedhjen e presidentit dhe një negociatë

të mundshme për kualicion në zgjedhjet e 2013-ës. Kjo kontratë këtër ditore është ndërprerë dje, por do të rinis sërish, pasi Rama ende nuk ka zhvilluar takimin e kompromisit me kryeministrin Sali Berisha. Edhe pse në opozitë, PS e ka përballuar një kosto financiare si ajo e Sheraton. Rama vetëm dy ditë më parë ka zhvilluar një takim me kryetarin e

Lëvizjes Socialiste për Integrim Ilir Meta, takim ky, i radhës, pas darkës së ngrënë në shtëpinë e Ilir Metës. Ditën e djeshme, Rama ka zhvilluar takimin e me kreun e Partisë Demokratike për Integrim dhe Unitet, Shpëtim Idrizin. Takimet e Ramës, Berishës dhe Nanos janë në kuadrin e zgjedhjes së një Presidenti konsensual dhe garantues i Kushtetutës.

Kreu i Grupit të PD: Rama ka shkuar si një hallexhi te Meta

Patozi: Meta s'bëhet kurrë mashë e Ramës "Kreu i LSI nuk pretendon të bëhet President"

Lajmi

TIRANE

N

jë një intervistë për emisionin "Fakt" në UTV, kryetari i grupit parlamentar të PD, Astrit Patozi, teksa komenton situatën politike dh enë veçanti takimin mes Ramës dhe Metës, është shprehur se kreu i LSI nuk mund të bëhet mashë e kryetarit të PS. Për të Rama ka shkuar si një hallexhi tek Meta, ndërkohë e përjashton mundësinë që ky i fundit të pretendojnë për postin e Presidentit, pasi është ende i ri për të qënë në këtë post fundor të karrierës së tij politike.

Javë e ngjeshur politike, javë me surpriza, duket se që nga viti 2009, mazhoranca aktuale, pra PD së bashku me LSI janë më afër se kurrë deri më sot rreth ndarjes. Realisht për grupin parlamentar të PD-së a keni filluar të mendoni për numra rezervë z.Patozi?

Unë jam dakord vetëm me pjesën e parë të konstatimit tuaj, që ka qenë një javë e ngjeshur politike, por nuk jam dakord me pjesën e dytë që Partia Demokratike dhe Lëvizja Socialiste për Integrim janë në prag divorci. Dhe kam arsyet e mia, të cilat mund t'i shpjegoj më poshtë. Kjo është një javë e ngjeshur politike, nuk ka nevojë për komente, kjo duket. Tani si e shikoj unë. Unë e shikoj si një gjë normale, nuk ka vend as për tu shqetësuar, as për të pasur entuziazëm, për shkak se politika është në shtratin e vet të qytetëruar, që është dialogu, dhe kjo është politikë e vendeve të civilizuara dhe kjo është politikë e BE dhe e SHBAsë. Unë gjykoj që duhet përshëndetur fakti që z.Rama ka marrë një nismë për të pasur dialog politik, ka ankoruar anijen e vet politike në skelën e dialogut.

Te Gjiri Lalzit…?

Në skelën e dialogut sepse…

Deri tani s'ka bërë gjë tjetër…? …Sepse një vit më parë në rast se do t'i kthehemi retrospektivës, Ramën mund ta kishim sot në rrugë duke djegur goma

Kryetari i grupit parlamentar të PD, njëherësh nënkryetar i kësaj partie Patozi është deklaruar kategorikisht kundër zërave se Ilir Meta pretendon postin e Presidentit, ndërkohë që ai shprehet më se i bindur se kryetari i PS Rama nuk mund ta përdorë kryetarin e LSI si një mashë për të zgjidhur hallet e tija.

makinash, duke thënë që 'jetën e japim dhe presidencën s'e japim', pra nuk jemi më në lëvizje para apo ekstra politike, por jemi në gjysëm revolucionare, por gati dhe revolucionare siç ishte 21 janari, pra jemi në një Edi Ramë tjetër, i cili e kërkon zgjidhjen përmes dialogut, tani mënyra se si ai e sheh zgjidhjen për mua, sipas meje është e para kundërproduktive dhe e dytë e gabuar. Pse? Sepse Z.Rama ka një qasje negativiste për problemin, hallin që ka.

Kalojmë tek aktualiteti zoti Patozi. Në rast se PS vendos një kusht që presidenti të mos jetë nga PD, por të jetë një president i propozuar nga mazhoranca, ku pjesë e mazhorancës është Lëvizja Socialiste për Integrim, do të zgjidhjet një president nga LSI-ja apo zgjedhje të parakohshme?

Jo, unë mendoj se asnjëra nga të dyja, e di pse, për një arsye të thjeshtë, unë besoj në integritetin e Lëvizjes Socialiste për Integrim, e cila nuk do ta lejojë veten që të bëhet mashë në du-

art e Edi Ramës dhe të zgjidhë hallet e Edi Ramës në një farë mënyre, sepse edhe nëse ka shkuar atje ku thoni, ai ka shkuar si një hallexhi, sepse vetëm një hallexhi mund të shkojë tek shtëpia e atij që nuk ka lënë gjë pa thënë gjashtë muaj përpara. Nuk besoj se do të shërbejë Lëvizja Socialiste për Integrim si mashë për të zgjedhur problemin që ka Edi Rama, unë sapo shpjegova më sipër që e gjithë logjika politike të çon në atë që lokomotiva e koalicionit, që në rastin tonë jemi ne, i bie që të bëjë edhe zgjedhjen e një institucioni të rëndësishëm siç është Presidenti i Republikës. Dhe unë nuk besoj që vetë Lëvizja Socialiste për Integrim duhet të ketë dilema për këtë çështje, aq më tepër kur kjo vjen si iniciativë nga Edi Rama, nga kundërshtari jonë i përbashkët, pra nuk vjen si një iniciativë nga brenda, por nga jashtë.

Ju nuk shikoni si president asnjë nga figurat kryesore të Lëvizjes Socialiste për Integrim, përfshire dhe zotin Meta?

Unë nuk e kam dëgjuar

ndonjëherë zotin Meta, dhe nuk besoj që ai pretendon për shumë arsye. Arsyeja e parë, unë sapo e thashë dhe është një arsye shumë politike dhe shumë racionale, arsye që secili e di peshën e vet specifike, e njeh, zoti Meta është politikan me eksperiencë shumë të gjatë, është një politikan inteligjent dhe për këtë nuk ka nevojë për dëshmitar, është i njohur prej shumë vitesh, kam konsideratë për aftësitë e tij dhe nuk besoj që ai e çon ndërmend një gjë të tillë për të gjitha ato arsye që unë thashë. Zoti Meta është një politikan i ri, në moshë po them, dhe zakonisht presidenca është një stacion fundor dhe nuk besoj që zoti Meta ka ndërmend që të mbyllë karrierën me një mandat, apo qoftë edhe me dy mandate pesë vjeçare.

A e shikoni të pamundur ndarjen e LSI-së nga PD-ja në këtë moment apo në 2013?

Unë jam i prirur të besoj gjërat publike të cilat bëhen me vullnet të mirë, kam parasysh deklaratën e fundit të zotit Meta, e cila është optimiste për koalicionin dhe për raportin që ka Partia Demokratike me Lëvizjen Socialiste për Integrim, thashë që nuk jam profet që të parashikoj diçka.

Zoti Patozi, jeni kryetar i grupit parlamentar të PDsë, jeni numri dy i kësaj mazhorance, kur e keni pasur takimin e fundit me zyrtarë të lartë të këtij nive-

Qëlloi me pistoletë

Dashnor Sula dënohet vetëm me 10 ndeshje larg stadiumit

F

ederata Shqiptare e Futbollit vendosi dje që të dënojë deputetin e PD-së, Dashnor Sulaj me 10 ndeshje larg stadiumit të Peqinit. Ndëshkimi erdhi pasi ai qëlloi me pistoletë, sipas policisë një lodër, për të frikësuar gjyqtarët e ndeshjes mes Shkumbinit dhe Flamurtarit. Ky është incidenti i radhës që Sula shkakton në stadium dhe kur delegatët raportuan qartë që ai kishte qëlluar me pistoletë. Federata

ndërkohë ka vendosur që t’i heqë Shkumbinit tre pikët e fitores me Flamurtarin, duke ua dhënë vlonjatëve. Ekipi i Peqinit tashmë ndodhet në zonën e play-out dhe rrezikon rënien nga Superliga. Ndërkohë, për dënim penal për Dashnor Sulën as që bëhet fjalë, pasi prokuroria tha dje se pistoleta e tij ishte lodër. Kështu, ndëshkimi për deputetin demokrat ka mbetur vetëm tek mbajtja larg stadiumit për 10 ndeshje.

Astrit Patozi

li nga ana e Lëvizjes Socialiste për Integrim?

Me zotin Meta dhe me cilindo koleg tjetër takohemi të paktën çdo të enjte, rrimë, bisedojmë, flasim në telefon mund të takohemi edhe nëpër zyrat e njëri-tjetrit, mund të takohemi edhe në kafe me njëri-tjetrin.

Kur është takuar për herë të fundit një zyrtar i lartë i PD-së me zotin Meta?

Në rast se ju po më pyesni se kur do të zhvillohen konsultime brenda mazhorancës, në rast se nuk gabohem a është kjo pyetja, atëherë unë mund t'ju jap këtë përgjigje që konsultimet brenda mazhorancës do të ketë, janë të domosdoshme dhe të paevitueshme. Pra, sigurisht që nuk më takon mua që të them këtu se kur do jetë, sepse kjo varet dhe nga axhenda e kryetarit të Partisë Demokratike dhe Kryeministrit të vendit, i cili sot bëri një deklaratë që prononcimi i tij për presidentin e ardhshëm do të nisë pas Samitit të Çikagos. Kjo nuk e përjashton mundësinë që takimet mes zotit Berisha, mes përfaqësuesit të Partisë Demokratike me përfaqësuesit e koalicionit qeveritar, kontaktet mund të zhvillohen edhe më përpara se sa kjo datë të mbërrijë.

Unë insistoj në atë që të mos paragjykojmë dialogun në cilado formë që ai shfaqet, sepse ka pasur gazetarë që më kanë pyetur edhe mbrëmë që a jeni të shqetësuar nga takimi i Ramës me Metën, absolutisht fare, pse, sepse ne nuk mund t'i kërkojmë të tjerëve të mos bëjnë një gjë, që ne e bëjmë vetë në mënyrë të pafundme dhe të përsëritur. Pra komunikimi mes PD-së dhe PSsë nuk ka munguar asnjëherë edhe në momentet më të nxehta, edhe në momentet më të tensionuara politike në Shqipëri, si mund t'ia kërkojmë ne partnerëve apo forcave të tjera politike që të mos komunikojnë me njëra - tjetrën, absolutisht duhet që të komunikojnë.

LAJME SHKURT Mblidhet grupi i PS, diskutohen ligjet

Grupi i Partisë Socialiste është mbledhur ditën e djeshme pa kryetarin Edi Rama. Mbledhja ka zgjatur vetëm 20 minuta dhe është drejtuar nga kreu i grupit kuvendor, Gramoz Ruçi.

Burime brenda Partisë Socaliste bëjnë me dije se është diskutuar vetëm mbi axhendën paralamentare dhe interpelanca që do të bëhet me kryeministrin Berisha për mafien e kromit.

Gramoz Ruçi ju ka këkruar që të mbahet qëndrim dhe argumente të fuqishme në lidhje me provat që implikojnë qeverinë Berisha.

Kushtetuesja zbardh vendimin për piramidën

Gjykata Kushtetuese ka publikuar arsyetimin e rrëzimit te kërkesës së deputetëve socialistë për shpalljen si antikushtetues të ligjit për ndërtimin e Parlamentit te ri.

Sipas vendimit të Gjykatës Kushtetuese PS nuk legjitimohet si kërkues pasi në lidhje me prishjen e piramidës dhe ndërtimin e parlamentit nuk është as subjekt në konflikt e as subjekt i cenuar drejtpërdrejt nga konflikti. “Gjykata vlerëson se kërkuesi nuk ka paraqitur argumente të tilla, por ai ka parashtruar vetëm pretendimin se nga ky konflikt janë cenuar kompetencat e Bashkisë Tiranë. Një pretendim të tillë mund ta parashtrojë vetëm organi konkret i qeverisjes vendore, konkretisht Bashkia Tiranë”, shprehet Gjykata Kushtetuese.

Ndërkaq gjyqtari Vladimir Kristo, i cili ka dalë me një mendim paralel gjykon se deputetët socialiste nuk legjitimohen si kërkues pasi bojkotuan seancën plenare ku u votua ligji për parlamentin e ri duke arsyetuar se bojkoti është anti-kushtetues.

E enjte, 10 maj 2012

7

POLITIKE

Topalli-Jansa koha që Shqipëria të marrë statusin

N

ë vijim të vizitës zyrtare në Slloveni, kryetarja e Kuvendit, Topalli u prit në një takim nga kryeministri i Sllovenisë, Jansa. Në takim u shpreh vlerësimi i përbashkët për marrëdhëniet shumë të mira që ekzistojnë midis dy vendeve në nivelet më të larta politike, ndërsa u theksua angazhimi për të forcuar bashkëpunimin ekonomik por edhe atë në fusha të tjera me interes reciprok.

KOMENT NGA

ENTON ABILEKAJ

Darka e ngjalave vijon nga faqja 1 ...quajt leje sipas kodit të ri të komunikimit. Dhe ja, erdhi takimi me Metën. “Kush çuditet apo mllefoset nga takimi im i sotëm me Ilir Metën, i them se kur flasim për dialog, ka dialog edhe me kundërshtarët”, tha kryetari i opozitës menjëherë pas takimit, pa e pyetur njeri. Në fakt atë e pyetën për darkën në gjirin e Lalzit, por ai u përgjigj vetëm për atë që nuk u pyet. Sepse po të përgjigjej për atë që u pyet, duhej të sqaronte a është Meta kundërshtar pas darkës, apo çfarë është vendosur në darkën e ngjalave. Kjo mungesë transparence dhe sinqeriteti i hap rrugën hipotezave të tjera që duken më pranë të vërtetës.

Nuk është konsensusi, por diversioni për presidentin që e ka çuar Ramën tek Meta. Prova e parë u bë në 12 prill me kandidaturën e Vishës.Një proçes konsensual, i shpallur publikisht dhe i mbështetur nga brenda dhe jashtë opozitës, nuk kishte pse të diskutohej në një darkë të fshehtë.Vilat dhe kafenetë kanë zëvendësuar gjithmonë zyrat për të majtët, në luftrat e vogla që i kanë ndarë apo bashkuar që nga viti 1999. Pas takimit të fshehtë, diskutohet për një kandidaturë të re për president, në injorim të konsensusit. Një kandidaturë që të sfidojë maxhorancën, që mund të jetë nga LSI, apo homolog i Ardian Vishës që mund të marrë edhe vota nga aleatët e PD dhe ndoshta edhe brenda PD-së. Nano nuk është pjesë e këtij plani, prandaj nuk ishte aty. Prandaj, megjithëse e përshëndeti takimin, vlerësoi rëndsinë e Berishës në procesin konsensual. E vlerësoi për t’i paralajmruar se as ai dhe as kryeministri nuk mund të nënvleftësohen në këtë proces.

Në vitin 2007 ishte pothuajse e njëjta panoramë, me të njëjtët protagonistë, por me kushtetutë tjetër. Presidenti donte 84 vota që nuk i kishte askush. Rama nuk zgjodhi Nanon, ndërsa i dha bekimin Metës, Ndokës dhe Mediut të negocionin për presidentin. Rezultati ishte i favorshëm vetëm për Berishën, pasi Nano u la jashtë nga Rama dhe nxorri ushtrinë e hakmarrjes në votim. Sot Berisha, më shumë se 71 votat, vuan presionin ndërkombëtar për presidentin konsensual. Fyle kërkoi që presidenti të zgjidhet në frymën e kushtetutës dhe të përfaqësojë unitetin e kombit. Nuk ishte këshillë. Por, nëse kushti i sjell nga Brukseli deri në Parlament, do të injorohet nga opozita, atëherë puna e Berishës është vetëm të ruajë votat që teorikisht i ka. Meta, edhe pas takimit në Sheraton, konfirmoi marrëveshjen me PD për qeverisje deri në vitin 2013, ndaj pakti i fshehtë Rama – Meta, më shumë rrezikon t’i garantojë Berishës një president të maxhorancës se të krijoj një maxhorancë të re.

Nëse Rama vërtetë do të kërkonte një marrëveshje afatgjatë që do të përdorte zgjedhjen e presidentit për bashkimin e së majtës, mund ta bënte këtë me Nanon, duke rrezikuar më pak prishjen e imazhit dhe flopin që i kanë ofruar Berisha dhe Meta në marrëveshjet e mëparshme.

Nano i ka po aq sa Meta mundësitë të thyejë maxhorancën, por edhe nëse nuk do e thyente, ai do të shndërrohej në një aleat të fortë të Ramës për zgjedhjet e vitit që vjen, për t’i dhënë një shpresë të madhe bashkimit të së majtës që do të thotë rikthim në pushtet. Ky ka qenë argument i deputetëve socialistë që e kanë mbështetur kandidaturën e Nanos dhe që i kanë kërkuar Ramës të bëjë të njëjtën gjë duke tejkaluar komplekset dhe historinë. Por Rama është më i gatshëm të tejkalojë komplekset dhe historinë me Ilir Metën. Ata janë shtrënguar në prehërin e nëjri – tjetrit sa herë është shfaqur Nano. Këtë po bëjnë edhe tani, megjithëse Nano nuk u shfaq si kërcënim për Ramën, që konfirmoi se vuan nga Nanofobia e pashërueshme. Ndërsa marrja e presidentit nuk ka qenë ndonjëherë objektiv i Ramës, marrja e pushtetit është detyrim për të pas 8 vjetësh opozitë. Faktet kanë treguar që fobitë e Ramës i kanë kushtuar shtrenjtë së majtës. www.shqiptarja.com

"Shqipëria e Sllovenia janë vende mike. Ne kemi marrëdhënie shumë të mira politike.

Jemi të bindur se ka vend për të forcuar bashkëpunimin ekonomik. Në rastin më të parë unë do të vizitoj Tiranën me një grup të rëndësishëm të biznesit slloven, që duhet të njihet dhe të eksplorojë mundësitë e vendit tuaj. Ne vlerësojmë Shqipërinë si faktor stabiliteti në rajon dhe në veçanti progresin ekonomik të saj

si ndër vendet e pakta në botë në këtë kohë krize", u shpreh Kryeministri slloven.

Duke theksuar se Sllovenia mbetet një vend mbështetës e i palëkundur i të zgjerimit të Ballkanit në BE dhe në veçanti i Shqipërisë, Kryeministri Jansa tha se është koha që Shqipëria të marrë statusin e vendit kandidat si një hap konkret përpara në integrim në BE dhe të vijojë me hapjen e negociatave.

Ambasadori i BE në Tiranë: Duhet të vrapojmë të gjithë për në BE

"Europa", në koncert Topi, Berisha e Rama Presidenti e kryeministri shtrëngojnë duart Lajmi 9 maj 1950 Gjermania dhe Franca nisën rrugëtimin e Evropës së Bashkuar. Ditëlindja e 62-të e Evropës, u festua në Tiranë në Teatrin e Operas dhe Baletit, nën performancën e orkestrës së TOB ku dirigjonte vetë Zhani Ciko, e ku publiku ishte i zgjedhur, por që ra në sy, bashkimi për herë të parë në një aktivitet i Presidentit, kryeministrit dhe kreut të opozitës. Ettore Sekui, ia doli t’i ulë bashkë në një sallë liderët shqiptarë

N

TIRANE

ë ditën e Evropës, në 62 vjetorin e saj (që nga 6 maji i 1950) ambasadori i Delegacionit të Komisionit Evropian në Tiranë, Ettore Sequi, arriti tia dalë të bashkojë në një sallë të vetme krerët kryesorë të politikës. Bamir Topi dhe Sali Berisha për herë të parë pas shumë kohësh shtrënguan duart mes tyre, ndërkaq nuk mungoi në këtë aktivitet as lideri i PS, Edi Rama, i shoqëruar nga bashkëshortja e tij Linda. Por nuk mungonin as ish kreu i PS Fatos Nano që ka vetëshpallur kandidaturën e tij për president, si dhe ish presidentët Rexhep Meidani e Alfred Moisiu.

Kryetari i gjykatës Kushtetuese, kryetarja e gjykatës së lartë, ministra të qeverisë, gazetarë, intelektualë, deputetë, artistë, u mblodhën në Teatrin e Operas dhe Baletit, për të festuar ndryshe ditën e Evropës, por për të parë në skenën e këtij teatri, artistët më të mirë shqiptarë, që performojnë aq mirë në Evropë dhe SHBA, Japoni e deri në Kinë, që kanë bërë karrierën e tyre më së shumti jashtë vendit, por që zgjodhën të ishin në Shqipëri, si të ftuar nga Delegacioni i Komisionit Evropian për të performuar para "elitës" së Shqipërisë në ditën e madhe të Evropës.

Ambasadori Sekui, si mikpritësi i mbrëmjes së veçantë, i cili gjithë ditën e sotme ia kushtoi festimeve për ditën e Evropës, por edhe për muajin evropian sikurse është shpallur këtë vit, tha në fjalën e tij se shpreson shumë

që Shqipëria të mund të arrijë të hyjë shumë shpejt në Evropë. Dhe yjeve që janë në flamurin evropian, ti shtohet po ashtu edhe një yll shqiptar. Ashtu sikurse, edhe ndërmjet gjuhëve evropiane, Shqipëria të ketë të vetën.

Ndërkohë që moderatori Ardit Gjebrea, i cili kishte mbi një muaj që merrej me organizimin e këtij aktiviteti të rëndësishëm tha se ndihej i emocionuar, jo vetëm për faktin që publiku e mirëpriti koncertin, por edhe për sjelljen nga jashtë të emrave të shumtë që duartrokiten fort

Ambasadori i BE Etore Sekui dhe Klodiana Shala, drejtoresha e Agjencisë së Sporteve

në skenat evropiane, nga pianisjtja e vogël pesë vjeçare që nuk e njihte Evropën, e deri tek violinisti me famë ndërkombëtare Olen Cesari.

Artistët nga ana e tyre

Vendimi dje

Gërdeci, Kushtetuesja kthen Fatmir Mediun të pandehur

G

jykata Kushtetuese vendosi të rikthejë në Gjykatën e Lartë gjykimin ndaj ish-ministrit të mbrojtjës Fatmir Mediu, pas akuzave të të plagosurve të tragjedisë së marsit 2008 në Gërdec. Sipas deklaratës së Shoqatës së Familjarëve të Gërdecit, me vendimin nr. 27 dt.

09.05.2012 Gjykata Kushtetuese vendosi të shfuqizojë vendimin nr. 5 dt. 01.03.2010 të Gjykatës së Lartë dhe si rrjedhim të kthejë për shqyrtim cështjen penale Roxhers Durdaj dhe Alketa Hazizaj kundër Fatmir Mediut. Gjykata Kushtetuese e ka cilësuar të padrejtë dhe në shkelje të Kushtetutës mënyrën sesi Gjykata e Lartë vendosi të mosfillojë procedimin penal ndaj ish Ministrit të Mbrojtjes, ku ajo përdori pa të drejtë kompetenca që i takojnë akuzës (prokurorisë) duke cënuar paanshmërinë e gjykatës, si dhe interesat e ligjshme të të plagosurve. Sipas Shoqatës së familjarëve të tragjedisë, jo vetëm që vendimi ishte në favor të të dëmtuarve të shpërthimit të Gërdecit, por njëkohësisht u sqarua edhe një nga momentet e errëta të një praktike të ndjekur gabim prej vitesh tashmë nga Gjykata e Lartë. Me vendimin e djeshëm Gjykata Kushtetuese e detyron Gjykatën e Lartë të mos pengojë dhe madje të vihet në rolin e ndihmuesit për realizimin e këtij procesi.

kërkuan po ashtu ndërsa performonin përpara personaliteteve të Tiranës, që të ketë një qëndrim të përbashkët të të gjithë faktorëve politikë, në mënyrë që Shqipëria të hyjë sa më shpejt në Evropë. Mes këtyre njerëzve artistë që pushtojnë skenat e Evropës dhe që me Shqipërinë i ka lidhur origjina e zemra, kishte vetëm një apel: politika të mendojë më shumë për ta dhe për gjithë shqiptarët.

Më herët gjatë ditës së sotme, ambasadori Ettore Sekui, me anë të aktiviteteve të veta, bllokoi për një kohë të gjatë shëtitoren Dëshmorët e Kombit dhe Sheshin Nënë Tereza, duke iniciuar një maratonë vrapimi, në të cilën, mori pjesë edhe ministrja e Integrimit Majlinda Bregu. Në një lëvizje me biçikleta në të njëjtin bulevard, sërish për nder të kësaj dite, mori pjesë edhe kryebashkiaku i Tiranës Lulzim Basha. Këtyre nismave gjatë paradites së sotme, iu bashkuan edhe shumë qytetarë, të cilët panë në fakt me kërshëri, atë çka do të ndodhte dhe atë që po realizohej. Edhe mesazhi që përcolli vetë kreu i delegacionit të Komisionit Evropian në Tiranë ishte i thjeshtë: shqiptarët duhet të vrapojnë për të arritur në Evropë.

8

E enjte, 10 maj 2012

AKTUALITET

Seanca plenare PS interpelancë me Berishën për kromin

P

thirrur në interpelancë nga deputetët e PS-së për të dhënë shpjegime për marrëveshjen koncensionare për shfrytëzimin e burimeve minerare në Bulqizë. "Thërritet për të dhënë shpjegime kryeministri Berisha lidhur me zbatimin e legjislacionit në fuqi dhe marrëveshjes koncensionare për shfrytëzimin e kromit në Bulqizë, mbi shfrytëzimin e burimeve minerare në tërësi, akuzat publike

artia Socialiste ashtu siç e kishte parashikuar më herët do të zhvillojë sot një interpelancë me kryeministrin Sali Berisha për mafien e kromit. Kërkesa e deputetëve socialistë i është drejtuar kryetares së Kuvendit, Jozefina Topalli dhe bazohet në nenin 97 të Rregullores së Kuvendit, ku parashikohet interpelanca për çështje urgjente. Kryeministri Berisha është

për shkelje të ligjit dhe kontrabandës së kromit, shfrytëzimit abuziv të pasurisë minerare dhe rrezikshmërisë së lartë që kjo situatë paraqet për jetën e minatorëve dhe të banorëve në zonat e implikuara si dhe për të ardhmen e vendit", thuhet në kërkesën e grupit të PS-së. Sot ka kalon edhe ligji i posaçëm për të hetuar EULEX në Shqiëpri mbi raportin e Dik Marti-t.

Ligji parauniversitar, debatet në Kuvend për fondet

Shkollat, qeveria: Nuk ka më lekë Hysi: Qeveria financon vetëm shkollat private Lajmi

Drafti

Drafti parauniversitar është debatura për tre orë rresht në komisionin e Ligjeve. Vasilika Hysi, relatorja e draftit ka nxjerrë disa problematika në ligj, që mund të kenë natyrë klienteliste. Një tejtër pikë ka qenë mosshmanga e emërimeve politike

Ministria e Arsimit në draft ofron vetëm arsimimin dhe nuk mundet ajo që të ofrojë shërbime të tjera si ngrohje, pastrim, rregullim shkollash apo heqje të borës nga çatitë, këto ligji ia delegon pushteteve vendore.

TIRANE

FERNADA CENKO

L

igji i për arsimin parauniversitar është kontestuar fort nga opozita në komisionin paralemntar të Ligjeve. Relatorja e draftit, Vasilika Hysi ka piketuar gjatë seancës të gjitha problemet që rrjedhin nga ky projektligj. Së pari, referuar ligjit, Hysi ka ngritur si shqetësim varësinë e infrastruturës së godinave të shkollave nga qeveria vendore, dhe jo nga qeveria qendrore. Çështja e fondeve ka qenë një shqetësim jo vetëm nga deputetja Hysi, por edhe nga deputeti Bashkim Fino.

Por një ligj me natyrë klinteliste, siç pretendoi PS-ja, është edhe një nen ku flet për një fond të posaçëm për nxënësit ekselente. Ministria e Arsimit jep fonde për nxënësit e shkëlqyer që dalin nga shkolla e mesme, ndërsa për ata që dalin nga shkolla publike "kompensohen" nga qeveria vendore. Ministria e Arsimit në draft ofron vetëm arsimimin dhe nuk mundet ajo që të ofrojë shërbime të tjera si ngrohje, pastrim, rregullim shkollash apo heqje të borës nga çatitë, këto ligji ia delegon pushteteve vendore. Fondi për nxënësit për sigurimin e materialeve didaktike i shkojnë nxënësve nga njësia vendore, të cila janë pronare të këtyre objekteve arsimore.

KOMISIONI I MEDIAS

PS-ja në komisionin e Medias nuk dha votën pro projektligjit për arsimin parauniversitar gjatë shqyrtimit të tij në parim. Qëndrimi ishte abstenues dhe sipas Valentina

Leskajt, kjo për faktin se drafti ka shumë probleme, që kanë të bëjnë me decentralizimin dhe autonominë dhe nuk shmang emërimet politike në arsim. Siç bëri të ditur ajo, të majtët kanë përgatitur një paketë propozimesh që synojnë përmirësimin e ligjit. "E rëndësishme për ne është çështja e emërimeve, pra heqja e politizimit nga sistemi i emërimeve në të gjithë piramidën", u shpreh Velentina Leskaj, kryetare e komisionit të Medias.

DEBATET NË KOMISIONIN E LIGJEVE

Fino: E kuptoni çfarë po

bëhet, por detyroni, me ligj pushtetin vendor që të shpërndajë fonde që s'është e parashikuar në shpenzimet vjetore të hartuara në buxhetin e saj (komunë/bashki). Pse ju si ministri deri dje nuk i keni dhënë fonde Pushtetit Vendor për këtë çështje, duke qënë se e kishit parashikuar me kohë një projektligj të tillë? Në ligjin e Pushteteve Vendore, investimet në fushën e arsimit i ka patur Ministria e Arsimit, ndërsa sot pse nuk ia kaloni me ligj të gjitha kopetencat Pushtetit Vendor? Do ketë sërish Drejtori Arsimore në rrethe, pasi ju parashikoni një faturë finan-

ciare në kurriz të Pushteteve Vendore që s'kanë varësi nga qeveria, duke ia hequr nga kopetencat Drejtorinë Arsimore?

Subashi: A parashikon projektligji heqjen nga tekstet politizimin që i bëhet historisë, kam parasysh këtu faktin e lavdeve të legjendarit Sali Berishës në këto tekste?

Felaj: Pse nuk i keni vënë në ligj kriteret për emërimin dhe shkarkimin e drejtorëve të shkollave, por ia keni lënë sërish këto kompetenca në dorë ministrit të arsimit që këto t'i jenë me anë të udhëzimeve të veçanta që nxjerr ministria?

Hysi: Në neni 38 projektligji thotë: që ministria mbështet financiarisht nxënësit e shkëlqyer të shkollave private në aktivitete arsimore kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndërsa

në nenin të ligjit ju thoni 28 se nxënësit e shkëlqyer të shkollave publike/apo shtetërore fondet i marrin nga Bashkia apo komuna. Pse ky mban dy standarte? Kush ësh-

Ligji është një farsë e vërtetë, pasi ai përcakton se sistemi i vlerësimit do bëhet vetëm për ato nxënës të arsimit privat në provimin e maturës dhe ky sistem vlerësimi nga ministria është i cunguar.

Pasi ai duhet të bëhet që nga përNë ligjin e Vendorëve, investimet fundimi i ciklit parashkollor. Si ka në fushën e arsimit i ka patur mundësi që ligji i jep kaq shumë koMinistria e Arsimit, ndërsa sot petenca ministrit të pse nuk ia kaloni me ligj të gjitha cilat fundi i fundit janë vetëm cëcshtje kopetencat Pushtetit Vendor? parimore, siç është rasti i emërimeve apo shkarkimeve të të arsyeja që ministria mbësh- drejtorëve të shkollave. tet arsimin e privat dhe joshVotimi në parim- PD pro, tetëror? Mos vallë ka njerëz asnjë kundër, PS abstenim brenda ministrisë që kanë Votimi në tërësi - PD-PS konflikt interesi për këto ven- pro, asnjë kundër dhe asnjë dime që parashikohen në ligj? abstenim

Privatët kundër

Drafti favorizon shkollat e huaja dhe fetaret

S

TIRANE

hoqata e shkollave private sh qiptare është kundër projektligjit të ri të arsimit parauniversitar, pasi ai favorizon shkollat e huaja dhe ato fetare. Dhe më konkretisht ata i referohen nenit 44, për procedurat për mbylljen e një institucioni arsimor. Kreu i shoqatës, Artur Shkurti, deklaroi dje gjatë një tryeze diskutimi se drafti krijon diferencim mes shkollave private, pasi ndryshe nga shkollat me pronarë shqiptarë, të cilat licencohen nga Ministria e Arsimit, shkollat e huaja dhe fetare licencohen direkt nga Këshilli i Ministrave. Për këtë arsye ai ka kërkuar sqarim të procedurave. "Sh-

kollat private mbyllen me propozim të inspektoriatit të arsimit ose të njësisë arsimore vendore, pa u shprehur

në ligj se cilat janë kushtet kur një shkollë mbyllet. Shkollat e huaja dhe shkollat fetare kanë garancira më

Lajmi Fatmir Vejsiu ka deklaruar se dikasteri i arsimit duhet të ketë më shumë kontroll mbi shkollat private. "Më shumë do të ketë dorë ministria e arsimit për të hequr licencat e shkollave që nuk janë efektive. Për shkollat private është lënë e lirë, do të kontrollohen dhe në qoftë se ka ç'rregullime atëherë licenca hiqet nga ai që ta ka dhënë".

Artur Shkurti

shumë në ligj se sa shkollat shqiptare, për shkak se ato mbyllen me vendim të Këshillit të Ministrave. Ndërsa shkollat private shqiptare mbyllen me vendim të ministrit. Pra, është më kollaj të mbyllësh një shkollë private shqiptare se të mbyllësh një shkollë të huaj", - tha Artur Shkurti, kryetari i shoqatës të Arsimit Privat Parauniversitar. Ndërsa drejtori i Arsimit Parauniversitar në Ministrinë së Arsimit, Fatmir Vejsiu tha se duhet, që edhe shkollat private laike apo të huaja të licencohen apo të mbyllen nga kjo ministri. Duke iu referuar skandalit Bossi, ai pranoi se ministria e Arsimit duhet të ketë më shumë kompetenca për të kontrolluar arsimin privat në Shqipëri.

E enjte, 10 maj 2012

AKTUALITET

9

ROMËT, REAGON TOTOZANI

MASTER PËR MJEKËSINË E BIMËVE

Pas përplasjes së dy ditëve më parë mes banorëve të zonës së Sharrës dhe forcave të policisë për strehimin e 8 familjeve rome, ka reaguar "Avokati i Popullit". Igli Totozani ka falenderuar uniformat blu për profesionalizmin e treguar dhe u ka kërkuar banorëve që të jenë më tolerantë "Në Ditën e Evropës duhet të respektojmë vlerat evropiane", - ka thënë "Avokati i Popullit".

Universiteti Bujqësor i Tiranës së shpejti do të ofrojë master profesional në Mjekësinë e Bimëve.

Kjo, në sajë të një projekti të programit Tempus.

Masteri Shkencor Ndërkombëtar i Përbashkët do të njihet në 12 universitete në të gjithë Evropën, përfshi edhe Bujqësorin. Objektivi është ideimi dhe zhvillimi i këtij masteri të përbashkët për 12 universitetet në Mjekësinë e Bimëve.

Ja sa do të marrë çdo arsimtar për të 30 kategoritë

TIRANE

ESMERALDA KETA

R

riten pagat për rreth 35 mijë mësues të arsimit parauniversitar në të gjithë vendin. Sipas një vendimi të miratuar dje në mbledhjen e qeverisë, tashmë drejtorët e shkollave të mesme dhe 9-vjeçare, e të kopshteve, por edhe mësuesit e edukatorët këtë vit do të përfitojnë një rritje page nga 2.500- 5.000 lekë të reja më shumë.

VENDIMI

ALERGJITË

Mjekët: Është epidemia e shekullit XXI

S

tudiuesit nga e mbarë bota gjithnjë e më shumë po japin alarmin se astma dhe sidomos ajo alergjike po kthehet në një "Epidemi të shekullit të XXI". Kjo për shkak të rritjes së numrit të të prekurve dhe sidomos të fëmijëve të vegjël. Në ditën botërore të luftës kundër astmës, ministri i shëndetësisë Petrit Vasili u ka tërhequr vëmendjen mjekëve të jenë më të saktë në përcaktimin e diagnozave. "Në lojë është vendosur autoriteti profesional i mjekut. Asnjë pacient që nuk merr një përgjigje të saktë nuk iu kursen.

Tashmë detyra mbetet tek ju" - u është drejtuar ministri Vasili pjesëmarrësve në konferencën e organizuar nga shoqata Shqiptare e Alergologjisë dhe Imunologjisë. "Kemi përpiluar protokolle te detajuara duke u bazuar në udhërrëfyes ndërkombëtarë të përshtatura për Shqipërinë, janë miratuar nga ministria e Shëndetësisë dhe ISKSH dhe tashmë në skemën e rimbursimit janë edhe disa nga barnat më cilësore" - ka deklaruar prof.

Alfred Priftanji.

Pagat, si ndryshojnë për 35 mijë mësues Drejtori merr 65 mijë lekë, mësuesi 50.000

Vendimi i djeshëm i qeverisë përcakton edhe rritjen e nivelit të pagave të të gjithë punonjësve buxhetorë të sistemit të arsimit parauniversitar. "Projektvendimi që po ju paraqesim, propozon ndryshim të pagës së grupit për një kategori të caktuar punonjësish të arsimit parauniversitar. Këta punonjës janë me arsim të mesëm edhe një shtesë tjetër nga 5%apo 9-vjeçar dhe për këtë ar- 20%, në varësi të rritjes në sye janë të pozicionuar në dy kategori që ka përfituar argrupe me paga pozicioni të simtari. Që do të thotë se në ndryshme por njëkohësisht total paga e një drejtori gjimdhe me pagë grupi të ndry- nazi shkon mbi 65 mijë lekë shme. Kjo bën që diferenca në të reja në muaj, ndërkohë që pagë të jetë e madhe nga njeri homologu i tij në një shkollë grup te tjetri, si dhe me nëntë-vjeçare merr rreth 10 punonjësit e tjerë që janë në mijë lekë të reja më pak, pra pozicionet më të larta dhe me diçka mbi 55 mijë lekë të reja. pagë grupi 1 (gati 9000 lekë Ndërkohë që një mësues në në muaj). Për të realizuar gjimnaz merr mesatarisht ndryshimet e nevojshme për 50.000 lekë të reja, ndërsa ata rregullimin në pagë të kësaj që kanë mbi 20 vite në arsim, kategorie mësuesish propozo- kjo pagë i kalon të 55 mijë lehet ndryshimi i vendimit kët. Ndërsa një mësues në nr.194, datë 22.04.1999, të shkollat 9-vjeçare merr diku Këshillit të Ministrave "Për miratimin e strukturës së pagës së punon- Rritjen më të madhe do t'a jësve mësimorë në arsimin parauni- përfitojnë mësuesit që janë versitar", i ndry- me shkollë të lartë, ndërsa ata shuar. Efektet financiare për paga me profesionale marrin rreth e sigurime sho- 10 mijë lekë më pak qërore, që rrjedhin nga zbatimi i këtij vendimi do të përballohen nga fondet e mirat- te 46.000 lekë të reja. Sa u uara në buxhetin e Ministrisë përket arsimtarëve që nuk së Arsimit dhe Shkencës për kanë arsim të lartë, por atë vitin 2012", - thuhet në rela- profesional i përkasin grupit cionin që shoqëron vendimin të dytë dhe e kanë pagën bazë e djeshëm të këshillit të min- 9 mijë lekë të reja. Kështu një mësues i 9-vjeçares me arsim istrave.

PAGAT të mesëm e ka pagën mujore Sipas tabelës së re të paga- rreth 36.000 lekë, pra rreth ve, një drejtor i shkollës së 10 mijë lekë më pak se ata që mesme e ka pagën e pozicion- kanë diplomën e shkollës së it plot 50 mijë lekë të reja. lartë. Sigurisht që këto janë Kësaj pagese i shtohet edhe pagat bruto që marrin arpaga e grupit që është rreth 13 simtarët, pasi ajo që marrin mijë lekë të reja, dhe kësaj në dorë zvogëlohen pasi mbi page i shtohet çdo vit një sh- të mbahen edhe taksat për tesë prej 2% e pagës vjetore, sigurimet shoqërore dhe ndërsa kësaj page i shtohet shëndetësore.

STRUKTURA E PAGËS PËR PUNONJËSIT MËSIMORË TË ARSIMIT PARAUNIVERSITAR

10

E enjte, 10 maj 2012

EKONOMI

Kriza politike euro bie nën kuotën e 1.3 dollarëve

V

shkëputet nga eurozona. Në tregun vendas, sipas kuotimit zyrtar mesatar të përditshëm nga Banka e Shqipërisë, një euro u këmbye me 139.63 lekë, duke shënuar një rënie me 0.12 pikë në raport me një ditë më parë. Ndërkohë, dollari kur po forcohet në bursat ndërkombëtare, po vijon të fitojë terren ndaj monedhës vendase. 1 dollar u këmbye me 107.53 lekë,

aluta e përbashkët europiane duket se po ndjen presionin e krizës politike greke. Euro po tregtohet në bursat ndërkombëtare poshtë kufirit psikologjik të 1.30 dollarëve, ndërkohë që ende nuk duket nhë horizont nga Athina formimi i një qeverie koalicioni, ndërkohë që fryjnë erëra kërcënuese nga subjekte politike në këtë vend, sipas të cilave Greqia duhet të

0.17 lekë më shumë se transaksionet e këmbimit të një dite më parë.

Perspektivat, sipas ekspertëve të çështjeve valutore, janë që euro të zbresë në kuotën e 139 lekëve në tregun shqiptar dhe ndoshta edhe më poshtë. Ndërkohë, të gjitha bursat kryesore të botës kanë mbyllur me humbje të ndjeshme seancat e ditëve të fundit.

Llogariten në 515 mln USD humbjet më 2012-2014 Lajmi Kompania mëmë e CEZ Shpërndarje në Çeki ka llogaritur në 515 mln dollarë humbjet që do t'i shkaktoheshin nga detyrimi i ERE-s për të mos lëvizur tarifat për tre vjet në Shqipëri. Ajo po bëhet gati për një padi civile ndaj qeverisë për shkelje të kontratës

CEZ, gati padia ndaj qeverisë shqiptare Vizita e kryeministrit çek nuk solli zgjidhje

?

HUMBJET

TIRANE

Raporti i CEZ Group thotë se humbje shumë të larta shkaktohen nga faturat e papaguara të konsumatorëve.

Sipas kompanisë, si pjesë të marrëveshjes së privatizimit qeveria duhet të pasqyrojë këto humbje në tarifën e energjisë

GENC KONDI

I

nvestitorët çekët të opera torit të shpërndarjes së en ergjisë elektrike në Shqipëri kërcënojnë me padi në arbitrazhin ndërkombëtar qeverinë shqiptare për mosrespektim të termave të kontratës së lidhur më 2009, kur OSSH është privatizuar. Kjo padi ka lidhje edhe me një fond garancie në masën 60 mln euro.

Kompania CEZ Shpërndarje, degë e grupit CEZ, ka llogaritur se, si pasojë e mospranimit nga institucionet e shtetit shqiptar të kërkesës së saj për rritje të tarifës për klientët fundorë, ajo do të ketë më shumë se gjysëm miliardi dollarë humbje në tre vjet. Enti Rregullator i Energjisë Elektrike në fund të vitit të kaluar ka hedhur poshtë kërkesën e CEZ-it për të rishikuar tarifat, ndërkohë që ka pranuar kërkesën e KESH-it për të rritur tarifën e energjisë që Korporata i shet operatorit të shpërndarjes. Kjo, sipas financierëve të CEZ Group në Pragë të Republikës Çeke, do të sjellë humbje në masën e mësipërme, po të merren parasysh rritja e çmimeve të energjisë nga importi, humbjet masive në rrjet, si dhe mosnjohja e sasisë së borxhit të keq, që do të kalonte pikërisht në rritjen tarifore.

"CEZ Shpërndarje Sh.A e kundërshtoi vendimin për tarifat pas publikimit në Gazetën Zyrtare të Shqipërisë. CEZ Shpërndarje mund të ketë pasoja negative prej 10.15 miliardë koronash (525 mln dollarë) gjatë periudhës 2012-2014, si rezultat i mosaplikimit të tarifave të reja", thotë CEZ-i, sipas gazetës së Pragës "Lidove Novivy", që e citon edhe agjencia REUTERS. CEZ ankohet se vendimi i rregullatorit e detyron atë të shesë energjinë elektrike nën kosto, pasi CEZ-i do të paguajë një çmim më të lartë për prodhuesit e energjisë dhe kjo nuk është reflektuar në çmim-

LAJME SHKURT

in me të cilin ai do t'ua shesë konsumatorëve.

Kompania i ka kërkuar Bankës Botërore tashmë që të ndërhyjë ose të lejohet të tërheqë shumën prej 60 milionë eurosh, lënë si garanci për privatizimin.

Ndërkohë që është njoftuar sasia kaq e lartë e humbjeve financiare të parashikuara nga CEZ në Shqipëri, aksionet e grupit në Burësën e Çekisë kanë rënë me 1.3 për qind, duke u kuotuar në nivelin më të ulët që nga nëntori i vitit të kaluar, vunë në dukje vëzhguesit.

E përditshmja çeke "Lidove Noviny" shkruan gjithashtu se CEZ parashikon të ndjekë rrugën ligjore, duke hapur çështje gjyqësore për veprime arbitrare, ndaj shtetit shqiptar. "Në rrugë legale, ne do të kërkojmë kompensim të dëmit të shkaktuar", ka thënë zëdhënësja e CEZ Group, Eva Novakova, duke shtuar se shpresohet të gjendet një zgjidhje pa përfunduar në gjykatë.

Drejtori ekzekutiv i CEZ, Daniel Benes shoqëroi kryeministrin e Çekisë, Peter Neças gjatë vizitës në Shqipëri, që u

zhvillua në prill, ku u takua me kryeministrin Berisha. Kreu i qeverisë shqiptare i garantoi ata se do të gjendet një zgjidhje e favorshme për CEZ-in dhe konsumatorët shqiptarë njëkohësisht. Por, në kushtet kur qeveria nuk po zbaton marrëveshjet për likuidimin e energjisë së faturuar nga entet shtetërore, për mungesë të fondeve buxhetore, zgjidhja ka mbetur deri tani në letër.

Në fakt, edhe 60 milionë eurot e garancisë nuk e zgjidhin problemin e humbjeve financiare të investitorëve të vetëm çekë në vend, por, në rast se edhe pas kësaj shteti shqiptar nuk do të ofronte një zgjidhje të pranueshme, kompania e huaj mund të shihte edhe mundësinë e largimit nga vendi.

PYETJE PERGJIGJE

Kush i ka depozituar 60 milionë eurot e garancisë së privatizimit të sektorit të shpërndarjes së energjisë elektrike?

Sasia prej 60 milionë eurosh është një fond i bllokuar në bankë, i ofruar nga ana e Bankës Botërore nëpërmjet institucioneve të saj. Në rast se qeveria shqiptare do të respektojë termat e kontratës, nuk do të paguhet asgjë. Në rast se ndodh e kundërta, 60 milionë eurot e garancisë i merr kompania çeke dhe shqiptarët do të paguajnë me taksat e tyre gabimet e qeverisë, madje edhe interesat përkatëse, si për çdo kredi.

Ku qendron shkelja e kontratës?

Arsya kryesore sipas CEZ-it është fakti që Enti Rregullator ka vendosur të rritë për këtë vit 91% tarifën e shitjes për energjinë e prodhuar nga kompania me pronar shtetin, që ka monopolin si furnizues për CEZ Shpërndarje, por s'e pasqyroi këtë rritje tarifore në çmimin për konsumatorin

Çekia në eurozonë, pas tetë apo 10 vjetësh

Kryeministri i Republikës Çeke, Peter Neças, tha se vendi i tij me siguri nuk do të hyjë në eurozonë gjatë tetë apo dhjetë vjetëve të ardhshme. Vetëm atëherë, sipas tij, do të vijë në axhendën e debatit ajo se çdo të thotë për Çekinë mekanizmi i ri evropian për stabilizimin e euros.

Zyrtarët e Republikës Çeke, deri tani, i janë shmangur përmendjes së një afati kohor specifik për hyrjen në eurozonë, edhe pse Republika Çeke është integruar në BE që në vitin 2004. Afati u përmend në parlament gjatë debatit mbi mekanizmin evropian për stabilizimin e euros që, sipas kryeministrit, nuk detyron vendet jashtë eurozonës.

Miratohet granti 100 mijë dollarë për prokurimet

Këshilli i Ministrave miratoi grantin që do të jepet nga Banka Ndërkombëtare për Zhvillim, për mbështetjen dhe rritjen e sigurisë së sistemit të prokurimit elektronik në Shqipëri.

Tashmë sistemi elektronik i prokurimit elektronik në Shqipëri pranohet si një sistem i çertifikuar dhe të gjithë tenderët kryhen nëpërmjet tij. Në kuadrin e fuqizimit të këtij sistemi, qeverisë shqiptare i akordohet një grant prej 100.000 dollarësh amerikanë. Projekti konsiston në kontraktimin e drejtpërdrejtë të një kompanie konsulente për krijimin dhe zhvillimin e një baze të dhënash, në përputhje me sistemin elektronik.

Deutsche Bank

"Shqipëria, probleme politike më 2013"

TIRANE

S

ipas bankës gjermane Deutsche Bank, e cila ka bërë një vlerësim të situatës ekonomike e financiare në Shqipëri dhe perspektivës së saj, vitin e ardhshëm pritet që klima politike të përkeqësohet, si pasojë e fushatës elektorale. Banka e madhe gjermane, me sa duket, nuk pret ndryshime të rëndësishme në vend gjatë këtij viti.

Nga pikëpamja e rritjes ekonomike, sipas këtij institucioni financiar, pritet që Prodhimi i Brendshëm Bruto këtë vit të mos ketë rritje më të lartë se 1 për qind, ndërkohë që edhe vitin e ardshëm nuk pritet rritje më e lartë

Selia e Deutsche Bank

se 2 për qind, ndërkohë që vende të tjera do të kenë kapërcyer pasojat e krizës. Ekspertët e Deutsche Bank vlerësojnë pozitivisht faktin që, krahas Polonisë, Shqipëria ishte i vetmi vend evropian që arriti të shmangë recesionin në vitin 2009. Por, ritme të tilla si në vitet 2000-2007 vështirë të arrihen në afat të shkurtër e të mesëm, vijon vlerësimi i tyre.

Pavarësisht nga refuzimi i deritanishëm për kandidimin formal për në BE, perspektiva afatgjatë e Shqipërisë është e sigurtë drejt integrimit të mëtejshëm dhe kjo mbështet progresin ekonomik. Por, duke qenë shumë e lidhur me Greqinë e Italinë, dy vende që janë

prekur nga kriza globale, remitancat dhe importet nga këto mallra janë në rënie, çka krijon kushte negative për zhvillimin ekonomik.

Banka përmend si faktorë negativë për ekonominë e vendit shkallën e lartë të borxhit publik, që, sipas saj, është e madhe për vendet emergjente dhe më e larta në rajon, me 60% të PBB-së. Po kështu, problematik mbetet edhe deficiti i lartë i llogarisë korrente, ndërkohë që, pavarësisht objektivit të shpallur nga qeveria për të ulur në 3% deficitin buxhetor, Deutsche Bank nuk mendon se një gja e tillë do të jetë e mundur, të paktën për këtë vit dhe vitin e ardhshëm.

E enjte, 10 maj 2012

11

EKONOMI LETRAT ME VLERË

TREGTIA E NAFTËS

Ministria e Financave njoftoi se ditën e martë, datë 15 maj, do të zhvillohet ankandi i bonove të thesarit 6-mujore dhe 12-mujore. Shuma e përgjithshme e shpallur e bonove me afat 6-mujor maturimi është 5.2 miliardë lekë, ndërsa e atyre njëvjeçare është 8.1 miliardë lekë. Shifra totale e këtyre bonove është e barabartë me rreth 125 milionë dollarë amerikanë

Kina po blen naftë të papërpunuar nga Irani duke përdorur valutën e saj jenin. SHBA i kanë bërë presion Pekinit që t’i bashkohet bojkotit ndërkombëtar, për shkak të programit bërthamor të Teheranit. Ndërkohë, SHBA planifikojnë të zbatojnë një seri sanksionesh, duke filluar nga 28 qershori, kundër bankave me bazë në vendet që nuk ndërpresin importin e naftës nga Irani

Qeveria shqiptare fton Kinën të blejë asetet Lajmi Qeveria u ka ofruar të gjitha asetet që kanë mbetur pa privatizuar kinezëve. Gjatë takimeve të kryeministrit Berisha dhe ministrit të Ekonomisë Naço, biznesi dhe shteti kinez janë ftuar të marrin edhe Portin e Vlorës me koncension

Berisha, kinezëve: Merrini për 1 euro!

Porti i Vlorës do të jepet me koncension ASETET SHTETËRORE QË U JANË OFRUAR DJE INVESTITORËVE KINEZË

100 zona të lira konkurruese minerare për kromin,

TIRANE

bakrin, zinkun, nikelin

Marrje me koncension e Hekurudhave shqiptare

GENC KONDI

T

ë gjitha objektet e rëndësisë së veçantë ekonomike që kanë mbetur pa u privatizuar ende, u janë ofruar dje biznesmenëve dhe shtetit të Republikës Popullore të Kinës.

Rreth 100 sipërmarrës kinezë kanë prezantuar dje produktet e tyre në panairin ndërkombëtar të Teknologjisë dhe Investimeve, të hapur në kryeqytet. I pranishëm në çeljen e panairit, ambasadori kinez në Shqipëri u shpreh se vendi ynë ka potenciale të mëdha në fushat energjetike, minerare, transport, mjedis dhe interesi i kompanive kineze është i lartë.

Duke përmendur faktin se, ndërkohë që me vendet e tjera në krizë marrëdhëniet tregtare të Shqipërisë kanë ardhur në ulje, kreu i METEs Nasip Naço ka kujtuar se, gjatë vitit të kaluar, importet me Kinën u rritën me 19 për qind krahasuar me një vit më parë, ndërsa eksportet u rritën me 36 për qind, nëntë për qind më shumë se një vit më parë. Ai ka bërë një seri ofertash për kapacitete të reja e të vjetra, ku bizneset nga Kina e largët mund të japin kontribut me financimet e tyre.

Kompanitë kineze, që kanë patur përvojë në sektorin ekonomik të Shqipërisë në të kaluarën, janë ftuar të marrin pjesë në garat që janë parashikuar për rreth 100 zona të lira konkurruese për vitin 2012 për kromin, bakrin, zinkun, nikelin, etj. Ai ka paraqitur, në emër të qeverisë shqiptare ftesën për t’u bërë pjesë e marrjes me koncension të Hekurudhave shqiptare në global, si dhe të marrjes me koncension të portit të Vlorës. Kjo e fundit

RAJONI

520 hektarë tokë park industrial në Spitallë, Durrës për një euro

49 për qind e hidrocentralit të Skavicës Privatizimi i plotë i 4 HEC-eve: Ulëz-Shkopet, Bistrica 1 dhe 2

Privatizimi i plotë i kompanisë Albetrol Blerja e paketës prej 16% të aksioneve të Albtelekomit

Përfaqësues të biznesit kinez në Tiranë gjatë ceremonisë së hapjes së Tirana Internacional Fair

bëhet e ditur për herë të parë, si projekt. Nga ana tjetër, kinezëve u janë ofruar në mënyrë simbolike, vetëm me një euro, rreth 520 hektarë tokë, pronë shtetërore, të parkut industrial që parashikohet të ngrihet në rajonin e Spitallës, Durrës.

Parku i Spitallës është në një pozicion strategjik, pasi

ndodhet vetëm katër kilometra larg portit të Durrësit dhe po kaq kilometra nga porti i hidrokarbureve, Porto Romano dhe rreth 20 kilometra nga aeroporti ndërkombëtar i Rinasit, shtoi Naço.

Sa i përket emergjetikës, Naço paraqiti një plan të ndryshëm nga më parë lidhur me HEC-in e Skavicës, që

Marrja me koncension e Portit të Vlorës Berisha kishte deklaruar ta ndërtonte me fondet e buxhetit. Sipas tij, 49 për qind e këtij hidrocentrali tani mendohet të jepet me koncensiona, ndërkoh që, për vetë rëndësinë e kaskadës, 51 për qind e vlerës së tij do t’i mbetet shteti shqiptar. Nga ana tjetër, ftesë u bë edhe për hidrocentralet që do të ndër-

tohen mbi lumin Vjosë, me një kapacitet rreth 350 megavatësh, për privatizimin e plotë të HEC-eve Ulëz-Shkopet, Bistrica 1 dhe 2 me një kapacitet të instaluar prej 77 megavatësh, etj.

Po kështu, u ofrua privatizimi i kompanisë Albetrol dhe 16% e aksioneve të Albtelekomit, që ende e zotëron shteti.

Lulëzon tregtia Serbi-Kosovë

P

ërpjekjet dhe ak sionet e shumta kundër mallrave serbe nuk kanë dhënë rezultat në rënien e importit nga Serbia në Kosovë. Zëdhënësi i Doganave të Kosovës, Adriatik Stavileci, tha dje se shifrat janë përafërsisht të njëjta. “Si vlerë doganore, për katër muajt e parë të vitit, ka qenë 66 milionë euro.

Përafërsisht importi është në të njëjtat nivele për shkak se mallra nga Serbia në muaj importojmë 15 deri në 17 milionë euro”, ka thënë ai.

Ndërsa eksporti nga Kosova përgjatë këtyre muajve ishte afro 3 milionë euro. Ndonëse janë bërë vazhdimisht protesta nga Lëvizja Vetëvendosje për bllokimin e mallrave serbe, tregtia vazhdon të rritet dhe llogaritet që Kosova ka blerë nga Serbia mallra në vlerë prej më shumë se 4 miliardë euro pas luftës. Ndërkohë, tregtia midis Shqipërisë dhe Kosovës vazhdon të mbetet peng i masave administrative tarifore, që pengojnë shkëmbimet nga të dy anët e kufirit, të cilat nuk janë zgjidhur, pavarësisht angazhimit të Tiranës.

Energjetika

HEC-et, lidhje të vështira në rrjet

I

TIRANE

nvestitorët, brenda dhe jashtë Sh qipërisë, po konstatojnë vështirësi në lidhjen e HEC-eve të reja, të marra me koncension, me rrjetin kombëtar të transmetimit të energjisë në vend. Gjatë vizitës në Itali, pas kthimit të tij në vend, në një takim me investitorë të fushës energjetike, por edhe dje në mbledhjen e qeverisë, kryeministri Berisha foli për investimet në energjetikë. Megjithatë, disa kompani italiane i janë ankuar atij se po i ndërtojnë hidrocentralet, por qeveria nuk ka një plan se si do t’i lidhë këto me rrjetin e energjisë. “Hidrocentrali ynë në Skrapar do të mbarojë për 15 ditë,

por ne nuk e lidhim dot me rrjetin në Çorovodë,” u ankua një drejtor kompanie. Po ashtu, ata i kërkuan kryeministrit t’u thoshte se çfarë po bëhen me linjat e transmetimit me vendet e tjera, sidomos me Italinë.

Lidhur me linjat e interkonieksionit me Italinë, Berisha tha se nuk jemi në gjendje nga ana buxhetore t’i realizojmë. “Ne nuk ishim në gjendje nga ana buxhetore, por kemi licencuar dy linja Shqipëri-Itali, sikundër në interesin më të mirë tuajin dhe tonin, në rast se e shohim se do të jetë e domosdoshme, ne, si qeveri do të marrim pjesë në ndërtimin e saj, do të kërkojmë në vitet e ardhshme të bëhemi bashkëaksionerë, ta ndër-

tojmë me tender ose me një kompani tjetër. Lidhja me Malin e Zi ekziston dhe është e shkëlqyer, është 420 kilovolt, e inauguruar, e standardeve më të mira,” tha Berisha. Por, ai nuk u prononcua për linjën e intekonieksionit me Kosovën, që po mbahet peng për interesa të dyshimta, që në Kosovë janë etiketuar si mafioze.

Investitorët italianë po ashtu kërkuan edhe të marrin certifikatën e gjelbër për investim në energjinë e rinovueshme, që u jepe mundësi atyre të marrin subvencion nga qeveria italiane. Për këtë, Berisha nuk ka kursyer premtimet, se do të bisedojë me qeverinë italiane, për të gjetur një zgjidhje.

12

E enjte, 10 maj 2012

AKTUALITET

Dashnor Sula dënohet vetëm me 10 ndeshje larg stadiumit

F

ederata Shqiptare e Futbollit vendosi dje që të dënojë deputetin e PD-së, Dashnor Sulaj me 10 ndeshje larg stadiumit të Peqinit.

Ndëshkimi erdhi pasi ai qëlloi me pistoletë, sipas policisë një lodër, për të frikësuar gjyqtarët e ndeshjes mes Shkumbinit dhe Flamurtarit. Ky është incidenti i radhës që Sula shkakton në stadium dhe kur delegatët raportuan qartë që ai kishte qëlluar me

pistoletë. Federata ndërkohë ka vendosur që t’i heqë Shkumbinit tre pikët e fitores me Flamurtarin, duke ua dhënë vlonjatëve.

Ekipi i Peqinit tashmë ndodhet në zonën e play-out dhe rrezikon rënien nga Superliga.

Ndërkohë, për dënim penal për Dashnor Sulën as që bëhet fjalë, pasi prokuroria tha dje se pistoleta e tij ishte lodër. Kështu, ndëshkimi për deputetin demokrat ka

mbetur vetëm tek mbajtja larg stadiumit për 10 ndeshje. Vendimi i djeshëm i Federatës vendos dy standarte, sepse dy javë më parë, po ky organizëm përjashtoi përjetë nga futbolli trajnerin e Kastriotit, Ramazan Ndreu, pse goditi një zyrtar me grusht, ndërkohë që deputetin Sulaj e dënon vetëm me 10 ndeshje, edhe pse nuk qëlloi me grusht, por me pistoletë.

Prokuroria e Tiranës merr në pyetje ish-rektorin e universitetit “Kristal”

Spiro: S’kam firmosur diplomën Marenglen Spiro mohon akuzat për falsifikim. “Nuk merresha me anën administrative të s`dija çfarë bënin sekretaret. S`e di që në universitet të ketë studiuar ndonjë shtetas italian”

Lajmi Prokuroria e Tiranës mer në pyetje ish-rektorin e universitetit “Kristal” Marenglen Spiro. Ky i fundit ka mbajtur qëndrim mohues në prokurori për sa i përket firmosjes së diplomës, se nuk merrej me anën administrative dhe se nuk mbante mend të kishte studentë italianë.

Djali i Bossit Renzo Bossi, njihet si djali i ishlderit të Lega Nord Umberto Bossit.

Në vitin 2007 ai është regjistruar në universitetin “Kristal” prej nga ka marë diplomën në një kohë kur ska ndjekur asnjë ditë studimet.

T

hellohet hetimi lidhur me skandalin e paisjes me diplomë falso të italianit Renzo Bossi nga universiteti “Kristal”.Pas administrimit të dokumentacionit njësia hetimore Task-Forcë pranë prokurorisë së Tiranës, ka marë në pyetje ish-rektorin e këtij universiteti Mareglen Spiro, i cili është dhe personi që ka firmosur diplomën të Bossit. Pyetja e Spiros, mësohet se është kryer në ambjentet e prokurorisë, ku përgjatë 1 orë e 30 minuta ai ka dhënë shpjegime lidhur me mënyrën e funksionimit të universitetit “Kristal” dhe firmosjes së diplomës nga ana e tij. Në dëshminë e tij Mareglen Spiro ka pohuar se ai nuk mbante mënd të kishte pasur ndonjë student italain, duke shtuar se diploma mund të jetë falcifikuar nga ndonjë falcifikator në kryeqytet. Mirëpo i pyetur rreth faktit se si është e mundur që emri i Renzo Bossit figuron në rregjistrat e univeristetit, ish-rektori Spiro ka pohuar se ai nuk merej me anën administrative të universitetit dhe se s’mban përgjegjësi për emrat që shkruajnë sekretaret e degëve përkatëse që janë në këtë universitetit. Ndërkohë që shumë shpejt prokuroria e Tiranës pritet të marë përgjigje nga laboratori i policisë shkencore, lidhur me kërkesën e ekspertimit të firmave të sekretareve dhe zyrtarëve më të lartë të këtij universiteti.

PYETJA E PEDAGOGËVE

Pas administrimit në dosje

AVOKATI ME PROKURË

Në foto: (Majtas) Mareglen Spiro ish-rektori i Universiteti Kristal (djathtas) Renzo Bossi

TIRANE

ELTON QYNO

tohen me një letërporosi autoriteteve italine me qëllim pyetjen për llogari të palës shqiptare të Renzo Bossit, i cili edhe pse nuk ka qënë asnjëherë në Shqipëri ka arritur të marë nga universiteti “Kristal”.

të dëshmisë së ish-rektorit të universitetit “Kristal”, pritet që gjatë kësaj jave dhe në vazhdim hetuesit e prokurorisë të pyesin dhe persona të që mendohet se kanë dijeni rreth këtij skandali. Ato që priten të hedhin dritë mbi çështjen e paisjes me

diplomë falso të italianit Renzo Bossi do jenë dëshmitë e rreth 30 pedagogëve që mendohet se i kanë “dhënë mësim” italianit. Krahas, këtyre prokuroria e Tiranës ka parashikuar të marë në pyetje sekretaren, dekanin e degës së

Ekonomikut si dhe drejtues më të lartë të këtij dikasteri. Në sistemin TIMS, prokuroria ka provuar se italiani Bossi nuk ka qënë asnjëherë në Shqipëri, ndërkohë që janë ngritur dyshime të forta se një person i autorizuar prej tij ka ndjekur të

gjithë procedurën e falcifikimit të dokumentacionit dhe diplomës, kundrejt shumës fananciare, për të cilën prokuroria ende nuk ka një shifër konkrete. Ndërkaq nëse do jetë e nevojshme burime pranë prokurorisë thanë se do i drej-

Komisioni

Dita e drejtësisë

Fenomeni “Bossi”, PS-ja thërret Tafajn

Unioni: Gjyqësori në udhëkryq

S

nioni i gjyqtarëve të Shqipërisë, shprehet se dita e drejtësisë në këtë 100 vjetor e gjen gjyqësorin shqiptar në një udhëkryq të rëndësishëm historik. Sipas unionit në dy dekada demokraci është bërë jo pak për të ndërtuar një pushtet gjyqësor të pavarur, aq jetik për shtetin e së drejtës. Por ka akoma shumë rrugë për të përshkuar për të krijuar besimin e publikut tek drejtësia, pa të cilin misioni i shtetit të së drejtës do të ishte i pamundur. “Natyrisht që kjo kërkon rritje të përgjegjshmërisë së gjyqtarëve, pa cënuar pavarësinë e tyre.

Për të kuptuar premisat e kësaj sfide, opinioni publik duhet të dijë sot se gjyqtarët shqiptarë janë gjyqtarët më pak të paguar në Europë, madje paguhen vetëm sa gjysma e kolegëve të tyre shqiptarë në Kosovë, shtetin më të ri të Europës”thuhet në deklaratën e unionit të gjyqtarëve. Më tej gjytarët nënvizojnë se teksa ofrojnë shërbimin e dhënies së drejtësisë, hasin vështirësi serioze sa i takon sigurisë fizike, ku në këtë drejtim ka një bilanc të “pasur” gjyqtarësh të vrarë apo sulmuar në atentate mafioze, ende të pazbuluara. “Në këtë ditë të drejtësisë, ne gjyqtarët shqiptarë kërkojmë më shumë respekt për punën që bëjmë, paga më të larta, kushte më të mira pune dhe sigurie”-thuhet në deklaratë.

ocialistët i kërkojnë Ministrit të Arsimit Myqerem Taf aj të “japë llogari” në Komisionin Parlamentar të Medias lidhur me skandalin më të fundit te diplomës “false” të Renzo Bosit nga Universiteti “Kristal”. Në Komisionin Parlamentar të Medias deputetja e PS Valentina Leskaj i ka kërkuar kreut të arsimit të “japë llogari” rreth këtij skandali. “Referuar edhe dy rasteve me dy vajza të tjera që kanë marrë diplomë false njësoj si Bossi, ne do thërrasim ministrin për të na dhënë sqarime mbi diplomimet në Universitetet private.

S’kemi pse merremi me emrin, por me fenomenin” është shprehur Leskaj. Më herët rasti i diplomës së Bossit shkaktoi debate edhe në Komisionin Parlamentar të Ligjeve. Gjatë diskutimeve të p.ligjit për arsimin parauniversitar deputetja e PS, Ermonela Felaj ka akuzuar qeverinë dhe ministrin Tafaj se po çojnë arsimin drejt rrënimit. Gjatë debatit në Komision deputetja Felaj ndërsa ka përmendur rastin e diplomës “false” të Renzo Bossit u shpreh: “ Po prodhoni një arsim të dështuar, jepen diploma false, si diploma e Renzo Bossit”. Fenomeni “Bossi”, në Shqipëri është i njohur, por asnjëherë nuk është mundur të bëhet mediatike. Megjithatë mediat italiane nuk ngurruan të trasmetonin skandalin që bëhet në universitet private në Shqipëri.

U

Ajo që prokuroria ka zbuluar deri në këtë fazë ku ndodhet hetimi është se një person është autorizuar nga Renzo Bossi apo sekserët italinë që të ndjekë të gjithë procedurën e dokumentacionit me qëllim nxjerjen e diplomës falso nga universiteti “Kristal”. Sipas prokurorisë së Tiranës, ky person është një avokat që ka mbiemrin Drago, por prokuroria spranon të bëjë publik emrin e tij për shkak të kompleksitetit të ngjarjes. Drago është autorizuar nëpërmjet një prokure të lëshuar nga Renzo Bossi dhe se me të ai ka përfaqësuar italianin në të gjitha institucionet ku shkonte. Nuk ndihet nëse avokati Drago ka hyrë edhe në ambjentet mësimore, duke përfaqëuar Renzo Bossin, por kjo gjë mbetet për tu verifikuar nga prokuroria e Tiranës.

HETUESIT NË MINISTRI

Tre ditë më parë hetues të prokurorisë së Tiranës kanë shkuar në ambjentet e Ministrisë së Arsimit, ku kanë bërë sekuestrimin e disa dokumentave mes tyre dhe një kopje të rregjistrit ku inventarizohen të gjitha diplomat e universiteteve shtetërore por dhe private. Qëllimi i këtij sekuestrimi është krahasimi i rregjistrit me dokumentacionin e sekuestruar në universitetin “Kristal”, prej nga ka dalë dhe diploma tre vjeçare e Enzo Bossit. Momentalisht burime pranë prokurorisë thanë se ende nuk e kanë bërë një ballafaqim të tillë, por thanë se shumë shpejt ai do kryhet, duke sjellë më pas dhe marjen në pyetje të dhjetërave personave që dyshohet se janë të dyshuar për akuzën e korrupsion dhe falcifikimit të dokumentave. Veç, ish-rektorit Mareglen Spiro deri në këto momente asnjë nga përfaqësuesit e universitetit “Kristal” nuk është marë në pyetje nga prokuroria e Tiranës, pasi kjo e fundit është në fazën e administrimit të të gjithë dokumentacionit.

Çfarë duhet të dini mbi rënien e flokëve

Virgjëria, fantazma e mentalitetit të shkuar

F

P

lokët rriten kudo në lëkurën e trupit të njeriut me përjashtim të pëllëmbëve të duarve dhe shputave të këmbëve.

Shumë prej tyre janë aq...

Faqe 20

A

ër të treguar rëndësinë e himenit në procesin e vërtetimit të virgjërisë, mungesa e tij nuk tregon gjithmonë se një vajzë ka kryer marrëdhënie...

Faqe 18

Botim zyrtar i Fakultetit të Mjekësisë, Universiteti i Tiranës Adresa: Fakulteti i Mjekësisë, Nr371, Cel: 069 63 46688, E-mail: suplementi@almedicus.org

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

Nr.14

LMEDICU BOTIM I PËRJAVSHËM I GAZETËS SHQIPTARJA.COM

MELANOMA/ Si mund të dallojmë nishanet e pazakontë

Trajtim i suksesshëm nëse kapet në kohë 9 mënyra për të mbrojtuar lëkurën tuaj JANA NANO

Faqe 17

Medikamentet: Miqtë dhe armiqtë e tyre o rrallë i fajësojmë barnat për reak sione a mungesë efekti, por në fakt ato si lëndë kimike ndërveprojnë jo vetëm me qelizat për të cilat janë krijuar, por me shumë lëndë përbërëse të trupit e pjesë të mekanizmave përgjegjës së transformimit të barnave. Ndaj gjatë rrugës drejt qëllimit, ndërhyjnë e shkaktojnë ato që quhen ndërveprime...

M

Drejtor: Taulant MUKA Kryeredaktore: Jana NANO Zv/Kryeredaktore: Fjorda KOROMANI Redaksia: Arminda Avdulaj Besiana Balla Blerta Dollaku Dea Qirjaqi Eralda Asllanaj Erklida Sula Isid Xhura

Farmaci

J

elanoma është një nga llojet më të rrez ikshme të kancerit të lëkurës. Ajo zhvillohet në qelizat prej të cilave prodhohet melanina-pigmenti që përcakton ngjyrën e lëkurës sonë.

Melanoma mund të formohet gjithashtu në sy dhe mjaft rrallë në organet e brendshme si psh. zorrët. Shkaku i melanomave nuk është i qartë, por ekspozimi ndaj rrezeve ultaviolet të diellit apo solarëve rrisin shumë riskun e zhvillimit të këtij lloj kanceri. Gjithashtu, në faktorët riskues ka edhe një komponent gjenetik i cili luan jo më pak një rol të rëndësishëm. Njohja e simptomave të para të këtij lloj kanceri mundëson detektimin dhe trajtimin e tij përpara se sëmundja të përhapet. Melanoma mund të trajtohet suksesshëm nëse detektohet...

Faqe 14

E ENJTE 10.05.2012

Simptoma

Kledia Dimroci Mirald Gina Këshilli botues: Departamenti i Shëndetit Publik Enver ROSHI Shërbimi i Endrokrinologjisë, QSUT Agron YLLI Shërbimi i Urgjencës, QSUT Edmond ZAIMI Shërbimi i Nefrologjisë, QSUT Arjana STRAKOSHA Shërbimi i Reumatologjisë, QSUT Argjend TAFAJ Shërbimi i Alergologjisë, QSUT

Etleva QIRKO Shërbimi i Kardiologjisë, Spitali Ushtarak Gerta KOÇEKU Shërbimi i Neurologjisë, Spitali Ushtarak Fatos JAHO Shërbimi i Ortopedi-Traumatologjisë, Spitali Ushtarak Gjergj ÇAUSHI Shërbimi i Tokosikologjisë, Spitali Ushtarak Zyhni SULAJ Biokimi Klinike, QSUT Ndok MARKU Farmaci Leonard DEDJA

Faqe 16

Keni ndjesinë e të vjellit?

Ja zgjidhja

N

auzea ( ndjesia kur të vjen për të vjellë) që shoqërohet me ose pa nxjerrje të ushqimit, mund të ketë disa shkaqe. Shkaqet mund të jenë sëmundjet malinje, aplikimi i kemioterapisë, radioterapia, dhimbje te forta, lodhja, sëmundje të ndryshme, medikamentet ose stresi. Nëse shkaktohet nga aplikimi i kemioterapisë, nauzea dhe të...

14

E enjte, 10 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Kanceri i lëkurës

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

NJOHJA E SIMPTOMAVE të para të këtij lloj kanceri mundëson kapjen, njohjen dhe trajtimin e tij përpara se sëmundja të përhapet

Melanoma, trajtim efikas nëse kapet në kohë Si të dallojmë nishanet jo normalë NISHANE TË PAZAKONTË

JANA NANO

M

elanoma është një nga llojet më të rrez ikshme të kancerit të lëkurës. Ajo zhvillohet në qelizat prej të cilave prodhohet melanina-pigmenti që përcakton ngjyrën e lëkurës sonë.

Melanoma mund të formohet gjithashtu në sy dhe mjaft rrallë në organet e brendshme si psh. zorrët.

Shkaku i melanomave nuk është i qartë, por ekspozimi ndaj rrezeve ultaviolet të diellit apo solarëve rrisin shumë riskun e zhvillimit të këtij lloj kanceri. Gjithashtu, në faktorët riskues ka edhe një komponent gjenetik i cili luan jo më pak një rol të rëndësishëm.

Njohja e simptomave të para të këtij lloj kanceri mundëson detektimin dhe trajtimin e tij përpara se sëmundja të përhapet. Melanoma mund të trajtohet suksesshëm nëse detektohet në kohë.

Si të dallojmë nishanet normalë nga ata të pazakontë? Simptomat e melanomës Melanomat mund të zhvillohen kudo në trup, por më shpesh në zonat që kanë një përqindje të lartë ekspozimi në diell si shpina, këmbët, krahët dhe fytyra. Mund të ndodh që ajo të zhvillohet në sipërfaqe më pak të ekspozuara ndaj diellit si sholla e këmbës, palma e duarve, thonj, në membranat mukoze të organeve kavitare si goja, rektumi, vagina etj. Jo rrallë mund të kemi shfaqje të kësaj patologjie malinje edhe në sy, e quajtur ndryshe melanoma okulare. Këto melanoma të fshehura janë më të zakonshme në individë më lëkurë të errët.

Simptomat e para të një melanome janë: Ndryshimet në një nishan ekzistues Zhvillimi i një rritjeje të re e pazakontë në lëkurën tuaj Melanoma jo gjithmonë fillon si një nishan. Ajo mund të zhvillohet edhe në një lëkurë normale.

NISHANET NORMALË Nishanet normalë kanë një ngjyrë uniforme të zezë ose kafe me kufij të qartë që e

Karakteristikat e nishaneve të pazakontë që mund të indikojnë melanomën apo sëmundje të tjera malinje të lëkurës ndjekin një linjë zhvillimi si më poshtë.

Asimetria- nishane

me dy pjesë të ndryshme nga njëra tjetra

Kufinj të çrregulltnishane me kufinj të dhëmbëzuar dhe të çrregullt

Ngjyra- nishane me KUSH ËSHTË MË I RREZIKUAR?

Lëkurat e bardha. Të kesh më pak pigment

melanine në lëkurë do të thotë të kesh më pak mbrojtje prej rrezeve UV. Nëse keni flokë biondë apo të kuq, quka apo digjeni shpejt nën rrezet e diellit, ju keni më tepër mundësi të zhvilloni melanoma.

Djegiet e diellit. Një apo më shumë episode të

djegies së lëkurës nga rrezet e diellit në fëmijërinë tuaj mund të rrisin rrezikun e melanomës në moshën adulte

ngjyrime të ndryshme dhe shpërndarje të pabarabartë të tyre

përmasa më të mëdha se 6 mm

Evolimi- nishane të

cilët ndryshojnë me kalimin e kohës në përmasa, formë dhe ngjyrë apo edhe me shfaqjen e simptomave të tjera si të kruarit dhe gjakderdhja

diellit rrit riskun e zhvillimi të kancerit të lëkurës

pazakontë në pjesë të ndryshme të trupit. Të paturit më shumë se 50 nishane të zakonshëm në trup tregon një risk të lartë për të zhvilluar melanomë.

Gjithashtu edhe ekzistenca e tipeve të pazakontë indikon për një tendencë ndaj mundësisë së zhvillimeve malinje në lëkurë.

Histori familjare të melanomës. Nëse një i afërm,

prind, fëmijë apo vëlla ka patur melanomë, individi ka një shans më të madh për ta zhvilluar atë gjithashtu.

Sistem imunitar i dobësuar. Në këtë kategori

futen të gjithë pacientët me HIV/AIDS dhe ata që i janë nënshtruar një transplanti.

diferencojnë nga lëkura përreth. Mund të jenë ovalë ose të rrumbullaktë dhe zakonisht më të vegjël se 6 mm në diametër. Çdo individ mund të këtë 10 deri në 40 nishane.

Pjesa më e madhe e tyre zhvillohet rreth moshës 40 vjeç; një pjesë e tyre mund të ndryshojnë paraqitjen me kalimin e kohës apo pse jo edhe të zhduken.

Shenjat e melanomës në një nishan ekzistues përfshijnë ndryshimet e mëposhtme si: Ngritja apo trashja e një nishani që më parë ka qënë i sheshtë Erozione, gjakderdhje, formimi i krusteve Skuqje, enjtje e lëkurës përreth me sipërfaqe të reja të vogla të pigmentuara si satelitë

Kanceri i lëkurës renditet i dyti në Shqipëri

Diametri- nishane me

Ekspozim i tepruar ndaj rrezeve ultraviolet (UV) të Të paturit shumë nishane apo nishane të

Studim

Ndjesi si kruarje apo dj-

egie

Konsistencë e butë apo pjesë të vogla që shkëputen lehtë Nga e ka origjinën një melanomë?

Melanoma vjen si rezultat i dëmtimit të procesit të rritjes në qelizat e melanociteve, të cilat janë melanin-prodhuese, pigmenti bazë që i jep ngjyrë lëkurës sonë. Ka një mekanizëm mjaft të kontrolluar të zhvillimit të qelizave të lëkurës: qelizat e shëndetshme të sapoformuara shtyjnë drejt sipërfaqes së lëkurës ato të vjetrat. Këto të fundit përfundojnë ciklin e tyre jetësor dhe shkëputen. Kur në disa qeliza ka dëmtime të materialit gjenetik (ADN) që kontrollon gjithë këtë proces rritjeje, ndodh që qelizat të prodhohen në mënyrë të pakontrolluar dhe të formojnë masa të mëdha kancerogjene.

N

ë një studim 4 vjeçar të kryer në Spitalin Onkologjik të Qendrës Spitalore ‘’Nënë Tereza’’ (2004-2008) u vlerësua gjendja e diagnozës së Kancerit të Lëkurës në popullatën Shqiptare.

Tumoret malinje të lëkurës u renditen të dytët për nga shpeshtësia, pas kancerit të mushkërive për meshkujt dhe atij të gjirit tek femrat (të cilët përkatësisht në të dy gjinitë renditen në vend të parë). Gjatë periudhës 2004-2008, çdo vit rregjistroheshin 600 raste të reja ku 60% e tyre tek meshkujt (360 raste) dhe 40% tek femrat (240 raste).

Sipas studimit, meshkujt ishin 1.5 herë më të prirur sesa femrat. Zonat rurale ishin dy herë më të prekura sesa ato urbane.

Moshat me shpeshtësi më të madhe ishin ato

mbi 65 vjeç me incidencën më të lartë në moshën 80 vjeçare, me afërsisht 640/ 100 000 banorë për seksin mashkull dhe rreth 355/ 100 000 banorë për seksin femër.

Plakja dhe degjenerimi i lëkurës në këto mosha rrit rrezikun për shfaqjen e kancerit të lëkurës. Për të dy sekset, kanceri i lëkurës përbën 20 % të të gjitha rasteve në Shqipëri ( rreth 46 lloje sëmundjesh kanceroze). Rrethet e prekura më tepër ishin Tirana, Fieri, Lushnja, Durrësi, Elbasani, Shkodra dhe Vlora. Siç vihet re, qytetet më të prekura janë ato që shtrihen në ultësirat fushore dhe bregdetare ku ekonomia e vendit bazohet në zhvillimin e bujqësisë, peshkimit dhe turizmit. Kjo mund të shpjegohet më sasinë e madhe të orëve diellore për gjatë gjithë vitit në këto vende.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

Parandalimi JANA NANO

K

KËSHILLA Trajtimi shtëpiak pas heqjes së një melanome

Rregulli i artë është të mbrosh lëkurën tënde nga ekspozimet e tepruara ndaj rrezeve ultraviolet (UV) të diellit dhe të bësh vetekzaminime të vazhdueshme për të kapur ndryshime të ndryshme të lëkurës.

Qëndroni larg diellit në orët e mesditës Vishni kapele që siguron hije për veshët dhe qafën tuaj; gjithmonë bluzat duhet të mbulojnë shpatullat tuaja. Kujdesuni per materialin e veshjeve tuaja.

Përdorni çdo ditë një krem mbrojtë kundër diellit me faktor SPF të paktën 15. Ai duhet t’ju mbrojë nga rrezet UVA dhe UVB të diellit Shmangni maksimalisht marrjen e rrezeve të djellit në plazh dhe në solarë Vetekzaminohuni një herë në muaj. Vini re ndryshime në përmasa, formë dhë konsistencë të nishaneve tuaja.

Mësoni të ndjeni nyjet tuaja limfatike për të kapur sa më hershëm një enjtje të mundshme të tyre Raportoni menjëherë te mjeku juaj nëse vini re diçka që ju duket e dyshimtë.

E enjte, 10 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

ërkoni mendimin e specialistit: Në një stu dim të bërë në 2000 pacientë me melanomë, u vu re se pacientët e diagnostikuar nga një mjek dermatolog kishin një vlerësim të saktë të diagnozës në stadet e hershme të sëmundjes dhe gjithashtu një përqindje më të lartë për t’i mbijetuar melanomës krahasuar me ata pacientë të diagnostikuar nga mjekë specialistë të fushave të tjera.

I ashtë-quajturi kancer i padëmshëm bazo-qelizor i lëkurës rezulton jo dhe aq i padëmshëm: E vërtetë, këto tumore janë lëhtësisht të rezekueshëm, por 5-10% e tyre janë rezistentë ndaj mjekimit duke kërkuar ndërhyrje kirugjikale gjithmonë e më të gjera. Disa lloje të këtij kanceri jo vetëm që dëmtojnë masivisht lëkurën, por infiltrojnë kock-

PËR ÇDO FILXHAN kafe të konsumuar çdo ditë, ka një rënie prej 5% të mundësisë për të zhvilluar tumore të lëkurës së tipit jo-melanomë

9 mënyra për të mbrojtuar lëkurën tuaj Melanoma fshihet edhe poshtë thonjve Kujdes Thonjtë e lyer janë të mrekullueshëm, por ajo që mund të fshihet pas tyre mund të jetë vdjekjeprurëse: Melanoma e lëkurës mund të fshihet poshtë ose përreth thonjve. Jo rrallë herë edhe ndërmjet gishtave

Faktori mbrojtës (SPF) është vetëm gjysma e historisë: Me ligj, etiketat e kremrave kundër diellit duhet të shpallin faktorin e mbrojtjes të produktit at dhe kartilagot e tyre.

Rituali i pirjes së kafesë çdo ditë mund të shmangë kancerin e lëkurës: Për çdo filxhan kafe të konsumuar çdo ditë, ka një rënie prej 5% të mundësisë për të zhvilluar tumore te lëkurës së tipit jo-melanomë. Antioksidantët në përbërje të kafesë ndihmojnë në mbrojtjen ndaj kancerit të lëkurës. Ndoshta ky rezultat vjen edhe prej faktit që personat që konsumojnë shumë kafe kanë tendencën të qëndrojnë më gjatë në ambjente të brendshme të paekspozuara nga dielli.

Faktori mbrojtës (SPF) është vetëm gjysma e historisë: Me ligj, etiketat e kremrave kundër diellit duhet të shpallin faktorin e mbrojtjes të produktit. Fatkeqësisht nuk ka akoma një sistem kontrolli i cili të vlerësojë shkallën e frenimit së rrezeve UVA, të cilat kanë aftësinë të penetrojnë thellë në shtresat bazale të lëkurës dhe të shkaktojnë rrjedhimisht dëmtime të rrezikshme qelizore. Derisa kjo të ndodhë, rekomandohet të merrni një krem mbrojtës kundra diellit me spektër të gjerë. Preferohet më shumë mbrojtje ndaj rrezeve UVA.

15

Kotrolloni për përmbajtjen e ingredientëve si avobenzone (Parsol) dhe ecamsul (Mexoryl SX).

Kujdes solarët: Pavarsisht se çfarë thotë recepsionistja e sallonit të estetikës ku ti bën solar, nuk ka asnjë evidencë të deritanishme që solari është më i sigurtë sesa rrezet e diellit të marra në plazh. Edhe pse ka rregulla të caktuara për sa kohë një person duhet të bëjë një solar, të gjithë e dimë që nuk respektohen. Personat që frekuentojnë solaret kanë një propabilitet 2.5 herë më të lartë për të zhvilluar kancer të qelizave skuamoze dhe 1.5 herë kancer të qelizave bazale. Ekspozimi ndaj këtyre rrezeve para moshës 35 vjeç rrit në mënyrë të dukshme riskun për melanomë. Mbroni veten tuaj duke qënë vigjilent në vet-ekzaminimin mujor dhe konsultat vjetore dermatologjike.

Kanceri i lëkurës jo gjithmonë ndjek rregullat: Ka disa kritere vlerësimi të diagnozës për një melanomë të cilat përfshijnë asimetrinë e nishaneve, kufijtë e çrregullt, diametrin dhe ngjyrën e tyre. Por jo të gjitha melanomat konformojnë! Melano-

ma amelanotike nuk ka as ngjyrë kafe, as të zezë. Ajo nodulare është shpesh simetrike. Melanomat invazive mund të jenë më të vogla se 6 mm. Ju del për detyrë të mos humbisni asnjë nishan të pazakontë i cili nuk i shkon përshtat kritereve të librave.

Në një rast të tillë, tregojani menjëherë dermatologut tuaj.

Nëse ke lëkurë të errët, mundësia për të patur diagnozën ë një kanceri të

lëkurës është e ulët, ama nëse ndodh, mund të jetë fatale: Askush nuk mund të thotë pse, por ndërmjet afroamerikanëve, Aziatikëve dhe Hispanikëve, rrezatimet UV nuk luajnë ndonjë rol të rëndësishëm në shfaqjen e kancerit të lëkurës siç ndodh në racat Kaukaziane. Është vënë re se në individë që i përkasin racës jo-Kaukaziane incidenca e kancerit të lëkurës është më e shpeshtë në shpu-

tat e këmbëve dhe palmat e duarve në krahasim me zona më të ekspozuara të trupit siç është fytyra dhe kraharori. Ky fakt si dhe prirja e doktorëve për të neglizhuar mundësinë e një kanceri të lëkurës në individë me lëkurë të errët, bën që kjo sëmundje të diagnostikohet vonë dhe në stade të parikuperueshme. Gjithsesi, njerëzit me çfarëdolloj ngjyre duhet të mbrohen nga diellit sepse rrezet UV janë një armik i përbashkët.

Mund të zhvillosh kancer të lëkurës edhe aty ku dielli nuk arrin: HPV-një virus human që është përgjegjës për kancerin cervikal te femrat mund të shkaktojë karcinomë skuamoqelizore të organeve genitale.

Edhe pse ky lloj kanceri ka 95% mundësi për t’u kuruar, ndodh shpesh që ai i formave genitale të kapet me vonesë duke ulur mundësitë e mbijetesës. Gjatë ekzaminimit mujor të lëkurës tuaj, mos harroni organet tuaja genitale. Femrat janë tre herë më të prirura për të zhvilluar një gjendje të tillë sesa meshkujt Thonjtë e lyer janë të mrekullueshëm, por ajo që mund të fshihet pas tyre mund të jetë vdjekjeprurëse: Melanoma e lëkurës mund të fshihet poshtë ose përreth thonjve. Jo rrallë herë edhe ndërmjet gishtave. Meqënëse në më të shumtën e rasteve ky lloj kanceri kur diagnostikohet është tashmë i përhapur, në 50% të rasteve mund të jetë fatal. Prandaj, fshijeni manikyrin të paktën një herë në muaj dhe inspektoni të tërë këmbën. Mjekët sygjerojnë që kremi kundër diellit të përdoret edhe në këtë pjesë të trupit.

16

E enjte, 10 maj 2012

Farmaci

Si t’i bëjmë barnat të funksionojnë më mirë EVI HOXHA

J

Si t’i bëjmë barnat të funksionojnë më mirë?

Ndërveprimi ushqim-bar

ndodh kryesisht në sistemin tretës. Prania e ushqimit në stomak ndikon jo vetëm në shpejtësinë e absorbimit, por edhe në përqëndrimin e barit të absorbuar. Ushqimet e ngurta, viskoze ose me përmbajtje të lartë yndyrnash e ulin mjaft shpejtësinë e zbrasjes së stomakut, që nga ana tjetër e ngadalëson shpe-

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

SHUMË I NJOHUR është ndërveprimi i lëngut të qitros me barnat, pasi në përgjithësi ai e fuqizon shumë efektin e tyre. Kjo ndodh sepse naringina është në gjendje të bllokojë shumë enzima hepatike

Medikamentet, miqtë dhe armiqtë e tyre o rrallë i fajësojmë bar nat për reaksione a mu ngesë efekti, por në fakt ato si lëndë kimike ndërveprojnë jo vetëm me qelizat për të cilat janë krijuar, por me shumë lëndë përbërëse të trupit e pjesë të mekanizmave përgjegjës së transformimit të barnave. Ndaj gjatë rrugës drejt qëllimit, ndërhyjnë e shkaktojnë ato që quhen ndërveprime, që jo pak herë mund të çojnë në reaksione të forta, ndoshta me rrezik për jetën. Duhet kuptuar: nuk janë përgjegjës medikamentet në vetvete, por komplekset që formohen. Për të kuptuar këtë e për të arritur efektet që dëshirojmë, le të zbulojmë më shumë rreth botës së këtyre substancave kimike, në parim ‘’mike’’ të njeriut.

A

WWW.SHQIPTARJA.COM

jtësinë e përthithjes së barit.

Ndryshe nga këto, lëngjet e shpejtojnë zbrasjen e stomakut, duke ndikuar po në të njëjtën mënyrë në përthitjen e barit. Këto elementë janë shumë të nevojshëm të njihen për të plotësuar më mirë nevojat tona, për të arritur më shpejt qëllimin; si për shembull, në rastin kur duam të

heqim një dhimbje sa më shpejt e në këtë pikë do të na ndihmonin lëngjet.

QITRO DHE MEDIKAMENTET Shumë i njohur është ndërveprimi i lëngut të qitros me barnat, pasi në përgjithësi ai e fuqizon shumë efektin e tyre. Kjo ndodh sepse një lëndë në përbërje të këtij lëngu, naringina, është në gjendje të bllokojë shumë enzima hepatike, që janë përgjegjëse për transformimin dhe eliminimin e barnave. Midis medikamenteve më të rëndësishëm që janë pjesë e këtij ndërveprimi përfshihen: kalçibllokuesit, të përdorur kundër tensionit të larë arterial (amlodipina, nifedipina, felodipina, nicardipina, nifedipina, nimodipina, nisoldipina, nitrendipina e verapamil), barnat kundër epilepsisë (la carbamazepina); barnat që luftojnë problemet me gjumin dhe ankthin (buspirone, diazepam, midazolam, triazolam); disa anti-

TË MIRAT E UJIT Le të mësojmë pak më shumë për atë që shpesh në farmaceutikë është ‘lëngu ideal shoqërues’, uji:

Uji i ngrohtë - nuk është kurrë i këshillueshëm,

sepse si çdo pije e ngrohtë e ngadalëson shfaqjen e efektit të barit.

Uji i ftohtë - mund të jetë i nevojshëm për të

shpejtuar shfaqjen e efektit, përthithjen më të shpejtë në stomak dhe për të mbuluar shijen e keqe të barit.

Uji alkalin - i pakëshillueshëm gjatë kurave për

trajtimin e sitemit kardiovaskular, por i përshtatshëm me antibiotikët.

Uji i gazuar - mund të jetë ndihmës i mirë i barnave që ndihmojnë tretjen.

Një pije shumë e përshtatshme e thuajse

asnjëherë e dëmshme është lëngu i portokallit, sidomos për fëmijët, që jo vetëm mbulon shijen e keqe të barit, por edhe ndihmon në përthithjen e fluorit.

depresivë (clomipramina e sertralina). Në lidhje me antidepresivët duhet përmendur një ndërveprim me rëndësi me ushqime, si djathrat e stazhonuar dhe të fermentuar, vera e kuqe, a ushqimet e thara dhe birra. Të gjitha këto ushqime përmbajnë tiraminë, një lëndë që në bashkëpunim me antidepresivët shkakton luhatje drastike tensioni.

HURDHRA Një ushqim shumë interesant është hudhra. Ajo nuk këshillohet për ata që i janë nënshtruar kurave kundër SIDA-s (u zvogëlon efektin) ose antikoagulantëve (u forcon efektin), duke rritur rrezikun për hemorragji. Por

në anën tjetër, hudhra ka afëtsinë të ulë presionin arterial dhe të pengojë formimin e pllakave arterosklerotike, ndaj është e këshillueshme për ata që kurohen me antihipertensivë dhe me barna normalizues të kolesterolit.

ASTMA BRONKIALE Konsumimi i çajit, kafesë dhe kakaos, pra pije si kola ose ushqime të pasur me kafeinë, duhet të mos përdoren shumë gjatë trajtimit me bronkodilatator (medikamente kundër astmës), me barna kundër hipertensionit arterial ose në rastin e trajtimit me analgjezik, antigripina ose antiinflamatorë që përmbajnë kafeinë.

Reaksioni

Fotosensibilizimi, shpesh dielli është edhe armik D

isa medikamente që përdoren drejtpërdrejtë në lëkurë ose për përdorim oral mund të shkaktojnë probleme në lëkurë pas ekspozimit në diell. Kjo dukuri njihet si fotosensibilizim, e shfaqet vetëm nën ndikimin e rrezeve të diellit. I njëjti medikament nuk shfaq reaksione të tilla pa ndikimin e diellit, pra duhet kuptuar që nuk kemi të bëjmë me një reaksion të barit, por një reaksion i zhvilluar nga një faktor i jashtëm që, siç do shpjegojmë, mund të zhduket nëse evitojmë shkakun.

SI MANIFESTOHET Reaksionet e fotosensibilitetit ndahen në dy kategori: Reaksionet fototoksike janë ato që zhvillohen në zonat e lëkurës të ekspozuara në diell. Intensiteti i tyre varet nga doza e medikamentit: sa më e madhe është sasia e barit të marrë (ose të aplikuar në lëkurë) aq më i rëndë mund të jetë reaksioni, gjithmonë për një sasi të caktuar rrezatimi. Reaksioni shfaqet pas 518 orësh nga ekspozimi në diell dhe në përgjithësi maksimumi është pas

BARNAT QË SHFAQIN FOTOSENSIBILIZIM:

Disa antibiotikë (medikamente që përdoren për kurimin e infeksioneve, më shpesh grupi i tetraciklinave) dhe medikamente që përdoren për kurimin e rrugëve.

Disa diuretikë (barna që përdoren për rritjen e prodhimit të urinës dhe për të ulur presionin arterial).

Disa barna antidiabetikë me përdorim oral (jo insulina).

36-72 orësh. Reaksioni shfaqet me njolla të hiperpigmentuara (pra, me ngjyrë më të errët se pigmenti normal i individit) ose shumë të kuqe, e në rastet më të rënda shfaqen edhe vezikula.

Reaksionet fotoalergjike përfshijnë sistemin imunitar të një personi, sistemi bazë i mbrojtjes së trupit të njeriut ndaj çdo substance që njeh si të huaj nga vetja. Reaksioni mund të shfaqet edhe në zona që nuk janë ekspozuar në diell e arrin maksimumin pas disa orësh. Shfaqet në formë urtikariesh vetëm pas ekspozimit të parë në diell dhe nuk

Disa barna që përdoren për sëmundjen e sistemit nervor ose antialergjik, të njohura si ‘fenotiazina’.

Disa barna të përdorur për shqetësimet me zemrën (sidomos ato që përmbajnë një lëndë me emrin amiodaron).

Disa barna të përdorur si antireumatikë (kundër reumatizmës).

Pilula kundër shtatzanisë.

Locionet që përmbajnë vaj limoni dhe lavande. varet nga sasia e barit të marrë. ÇFARË DUHET EVITUAR Nëse e dimë që do të qëndrojmë në diell shpesh e për një kohë të gjatë (p.sh. nëse po nisemi

për pushime ose do të punojmë në ambjente të hapura) e jemi duke përdorur barna, duhet të vëmë në dijeni mjekun e të informohemi për reaksione të mundshme fotosensi-

bilizimi. Jo gjithmonë përdorimi i kremrave mbrojtës është në gjendje t’i ndalojë këto reaksione, përveç rasteve kur përdoren mbrojtës totalë. Është më e arsyeshme të evitohet ekspozimi i drejpërdrejtë në diell dhe këshillohet që kur jemi në ambjente të hapura të vishen rroba të holla, për të mbuluar trupin. Kjo pasi rrezet diellore e arrijnë trupin tonë edhe kur jemi në hije nëpërmjet pasqyrimit të rrezeve në sipërfaqe si ujë, rëra dhe bora.

Është vënë re se janë më të prirur individët që i janë nënshtruar terapive për sëmundje kronike. Për këtë arsye gjithmonë këshillohet të lexohet me kujdes fleta përshkruese e barit që përdoret: në këto raste, zgjidhja më e mirë është të evitohet ekspozimi në diell, sidomos në oraret 11-16. Këtu duhet të theksohet se reaksionet e përshkruar më lart janë të kthyeshme e zhduken brenda një jave nëse merren masat e nevojshme (mosekspozimi në diell) ose ndërpritet përdorimi i barit.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

E enjte, 10 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Uji, burimi i jetës

17

VAPA, LAGËSHTIA dhe ushtrimet fizike përfaqësojnë kushtet perfekte për shfaqjen e dehidratimit

Vapa dhe simptomat e dehidratimit Mjekët, rekomandojnë 8-10 gota ujë në ditë ARMINDA AVDULAJ

Etja

U

ji është jetë! Fakti se uji përbën afërsisht 60% të peshës trupore të meshkujve dhe 50% të peshës trupore të femrave mbështet rëndësinë e tij në jetën e njeriut. Duke qenë se indi dhjamor ka përmbajtje më të ulët uji, përqindja totale e ujit te një individ obez është më e vogël krahasuar me individët joobezë.

Lidhja ndërmjet peshës totale trupore të ujit dhe peshës trupore pa dhjam është relativisht konstante: te një i rritur pesha totale e ujit përfaqëson afërsisht 72% të masës trupore pa dhjam. Kjo hapësirë ujore shpërndahet në tre kompartimente: uji brenda qelizave (hapësira brendaqelizore), lëngjet intersticiale (ndërmjet qelizave) dhe lëngjet intravaskulare që qarkullojnë brenda vazave të gjakut. Është interesant fakti se lëngu jashtëqelizor ka një përbërje jonike të ngjashme me atë të ujit të detit, por më të holluar. Këto tre kompartimente ujore kanë shkëmbime të vazhdueshme ndërmjet tyre për të ruajtur ekuilibrin brenda organizmit.

VARËSI TOTALE NDAJ UJIT Uji është një ushqim vërtet i jashtëzakonshëm dhe thelbësor për jetën: lëndët ushqyese dhe gazet transportohen në mjedis ujor, produktet përfundimtare të metabolizmit largohen nga trupi me anë të urinës dhe feçeve, uji rregullon temperaturën e trupit, lubrifikon artikulacionet dhe merr pjesë në dhënien formë e konsistencë trupit me anë të rigiditetit që i jep indeve. Për më tepër, hidratimi korrekt kontribon në mbajtjen e një lëkure të tendosur dhe të re, pasi dehidratimi akut apo kronik provokon rrudhjen e lëkurës.

Një person i rritur me stil jetese sedentare, që jeton në një mjedis jo shumë të ngrohtë dhe as shumë të lagësht, kërkon afërsisht dy litra e gjysmë ujë në ditë, të cilat i merr nga tre burime: lëngjet e marra (afërsisht 1200 ml), ushqimet (afërsisht 1000 ml) dhe uji i prodhuar brenda organizmit nga metabolizmi (afërsisht 350 ml). Frutat dhe perimet përfaqësojnë ushqimet me përm-

Nuk duhet të presim etjen për të pirë ujë: goja e thatë përfaqëson që herët një simptomë dehidratimi, ndërkohë që instikti për të pirë ujë humbet me dehidratimin progresiv. Prandaj, nuk i duhet pasur besë etjes dhe duhen pirë rregullisht 8 deri 10 gota përgjatë ditës

bajtje më të lartë uji.

Si eliminohet uji?

Uji i trupit eliminohet me anë të urinës, lëkurës, frymëmarrjes dhe defekimit. Me anë të urinës ekskretojmë afërsisht një litër në ditë. Kjo përfaqëson rrugën kryesore të eliminimit të produkteve përfundimtare të metabolizmit, veçanërisht të urëse. Urea është produkti përfundimtar i metabolizmit të proteinave; në rast se rritet përqëndrimi i uresë në orga-

nizëm fillojnë problemet shëndetësore. Sa më shumë proteina të përmbajë dieta juaj, aq më shumë ujë është i nevojshëm për të larguar lëndët përfundimtare.

Një pjesë e vogël uji humbet nëpërmjet lëkurës, në formën e djersës. Shpesh djersitja është e padukshme, por në kushte normale sekretohen 0.5-0.7 litra, sasi që shumëfishohet kur temperatura e jashtme rritet. Djersitja

përfaqëson sistemin kryesor të ftohjes së organizmit. Së fundi, humbja e ujit nëpërmjet frymëmarrjes dhe feçeve është afërsisht 0.4 litra.

TË PISH UJË PA PRITUR ETJEN Kur rrimë në diell dhe gjatë vapës djersisim më shumë dhe, si pasojë, rritet humbja e lëngjeve. Në rast se kësaj i shtojmë dhe faktin që sa më shumë lëngje humbet organizmi, aq më shumë ulet kapaciteti i tij për të rregulluar temperaturën, kuptohet se zëvendësimi i ujit ka rëndësi thelbësore. Por nuk duhet të presim etjen për të pirë ujë: goja e thatë përfaqëson që herët një simptomë dehidrati-

mi, ndërkohë që instikti për të pirë ujë humbet me dehidratimin progresiv. Prandaj, nuk i duhet pasur besë etjes dhe duhen pirë rregullisht 8 deri 10 gota përgjatë ditës. Sa më e lartë të jetë lagështira e ajrit, aq më shumë ujë pijmë. Vapa, lagështira dhe ushtrimet fizike përfaqësojnë kushtet perfekte për shfaqjen e dehidratimit.

Humbja e 2% të ujit të trupit supozin humbjen e 20% të energjisë fizike dhe kemi shtim të lodhjes. Kur humbet 20% e ujit të organizmit rritet risku për të vuajtur nga ndëlikime të rënda. Përveç këtyre gjendjeve, edhe ethet, diarreja dhe të vjellat (frekuenca e të cilave rritet në verë si pasojë e gastroenter-

Përvoja japoneze

Të pish ujë esëll kuron sëmundjet N

ë Japoni është e modës të pihet ujë menjëherë sapo çohesh nga gjumi. Kjo praktikë ka çuar në kurimin e disa sëmundjeve të tilla si: dhimbje koke, dhimbje trupi, sëmundje të sistemit kardiovaskular, artrit, takikardi, epilepsi, obezitet, bronkit, astmë, tuberkuloz, meningit, sëmundje renale, të vjella, gastrit, diabet, hemorroide, sëmundje të syrit, konstipacion, çrregullime menstruale e sëmundje të hundës, veshit dhe fytit.

Procedura Pasi zgjoheni në mëngjes dhe para se të lani dhëmbët, pini 4 gota ujë.

Lani dhëmbët, por mos hani e mos pini asgjë për 45 minuta.

Pas 45 minutash mund të hani e pini si normalisht.

Pas mëngjesit, drekës dhe darkës nuk duhet të hani e as të pini asgjë për 2 orë.

Individët e moshuar ose të sëmurë të cilët nuk mund të pijnë 4 gota ujët

KOHËZGJATJA Lista në vijim tregon numrin e ditëve të nevojshme për të parë efektet e kësaj praktike:

Hipertension – 30 ditë Gastrit - 10 ditë Diabet – 30 ditë mund të fillojnë me një gotë ujë dhe të rrisin sasinë gradualisht.

Kjo praktikë do të ndihmojë në kurimin e sëmundjeve të mësipërme, ndërkohë që individët normalë mund të gëzojnë një jetë më të shëndetshme.

Kjo praktikë nuk ka efekte dytësore, megjithatë në fillim do të urinoni shumë më shpesh. Përveç konsumit të ujit, është e rëndësishme mbajtja e një jete aktive.

Për ata që pëlqejnë të pijnë ujë të

Konstipacion – 10 ditë Kancer – 180 ditë Tuberkuloz – 90 ditë ftohtë, duhet ditur që pirja e një gote me ujë të ftohtë pas vaktit ushqimor ngurtëson ushqimet e yndyrshme që janë gëlltitur. Kjo do të çojë në zgjatje të kohës së tretjes.

itit) shkaktojnë dehidratim.

Simptomat e dehidratimit Me ardhjen e stinës së ngrohtë është e rëndësishme të jemi të hidratuar dhe të njohim simptomat e dehidratimit, sidomos te moshat e mitura dhe te të moshuarit. Etja, tharja e mukozave dhe e lëkurës, ndjesia e djegies dhe aciditetit gastrik, përgjumja, lodhja dhe, në raste më të rënda, pulsi i përshpejtuar, ulja e presionit arterial, temperatura e rritur e insuficienca renale përfaqësojnë shenjat kryesore të deficitit të ujit.

MITE TË GABUARA Shumë persona janë të preokupuar sepse mendojnë që konsumi i ujit do të çojë në mbajtjen e lëngjeve. Por është e rëndësishme që të nënvizohet se një individ i shëndetshëm nuk mban lëngje, pasi organizmi ruan ekuilibrin dhe në rast se ka tepri lëngjesh rrit eliminimin me anë të urinës.

Problem përfaqëson mungesa e lëngjeve, pasi pasojat mund të jenë konstipacioni, probleme artikulare dhe tendinoze, rrudhosje e lëkurës dhe urinë më e përqëndruar që favorizon infeksionet dhe formimin e gurëve urinarë. Vetëm në rastet e sëmundjeve renale, hepatike, kardiake apo në rastin e variceve mjeku mund të rekomandojë uljen e marrjes së lëngjeve.

Një tjetër gabim i shpeshtë është përdorimi i saunës për të rënë nga pesha. Në sauna humbasim vetëm lëngje të cilat duhet të zëvendësohen menjëherë. Për më tepër, me anë të djersës, në sauna humbasim dhe elektrolite e kripëra minerale. Për zëvendësimin e lëngjeve që humbasim në sauna alternativa më e mirë është marrja e lëngut të portokallit.

18

E enjte, 10 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Tendencë KLEDIA DIMROÇI

P

ër të treguar rëndësinë e himenit në procesin e vërtetimit të virgjërisë, mungesa e tij nuk tregon gjithmonë se një vajzë ka kryer marrëdhënie të mirëfillta seksuale. Himeni mund të dëmtohet nga ecja mbi kalë, nga ushtrimet e baletit, nga ngjitja në një pemë, nga vendosja e tamponit dhe nga një ekzaminim gjinekologjik, madje ka disa vajza që lindin fare pa himen. Gjaku në çarçafët e natës së parë, që kërkohet si domosdoshmëri në disa kultura dhe shoqëri, siç është edhe kjo e jona, nuk është tregues për virgjërinë dhe marrdhënien e parë seksuale. Por ndryshe nga sa besojnë njerëzit, jo të gjitha va-

LMEDICU

Virgjëria, fantazma e një mentaliteti të shkuar Presioni çon vajzat në sallën e operacionit ÇFARË ËSHTË HIMENI? Është mbeturinë e një flete indore që shërben për të ndarë gjenitalet e brendshme nga gjenitalet e jashtme, përpara se hapja vaginale të formohet.

Himeni është si një perde e vendosur në një portë, e cila tregon se ku mbarojnë organet e jashtme dhe ku fillojnë organet e brendshme. Asgjë nuk hyn ose del nga vagina pa kaluar nëpër të.

Ka 3 lloje himeni: 1. Himen elastik - cipa (membrana) nuk këputet shumë kollaj, as në penetrimin e parë. Mund të këputet pas shumë penetrimesh ose mund të këputet tamam në lindjen e parë.

vërtetim për besimin, për besnikërinë dhe për respektin reciprok ndaj bashkëshortit. Të gjithë këtyre faktorëve duhet t’u shtojmë edhe stresin që vajza provon, ndërkohë, që përgatitet të marrë vendimin. Ajo është e stresuar sepse kërkon të ruajë veten edhe se dyshon në rezultatin. Procedura për

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

GRATË në shoqërinë tonë, si dhe në shumë shoqëri të tjera tradicionale, ndjehen akoma nën presion dhe zbatojnë nocionin tradicional të pastërtisë

Ato ndjejnë frikën se turpërohen, poshtërohen, torturohen, abuzohen, madje deri edhe vriten për humbjen e virgjërisë në disa vende jzat gjakosen në penetrimin e parë vaginal dhe kjo shpjegohet me zgjerimet dhe shkatërrimet e mëparshme të himenit për arsyet që përshkruam më sipër ose sepse disa nga këto gra e kishin himenin natyralisht më elastik. Së pari, ju duhet të dini se “vërtetimi” i virgjërisë është një akt jo i besueshëm dhe që në shumë raste, krijon telashe edhe për mjekët ligjorë që ndonjëherë e kanë të vështirë për ta vërtetuar. Është ky një shqetësim i madh për familjet dhe shoqëritë që dëshirojnë të ruajnë traditat e tyre kulturore dhe besojnë tek virgjëria dhe pastërtia femërore. Gratë në shoqërinë tonë, si dhe në shumë shoqëri të tjera tradicionale, ndjehen akoma nën presion dhe zbatojnë nocionin tradicional të pastërtisë.

Ato ndjejnë frikën se turpërohen, poshtërohen, torturohen, abuzohen, madje deri edhe vriten për humbjen e virgjërisë në disa vende. Në këtë moment shumë vajza natyrshëm do të shkojnë drejt operacioneve kirurgjikale për zëvendësimin e himenit. Një vajzë që mendon të kryejë një operacion për zëvendësimin e himenit, provon shumë emocione konfliktuale. Është e kuptueshme që kërkimi i një “vërtetimi” fizik për virgjërinë, është moment shqetësues, sepse ky është

A

riparimin e himenit quhet himenorrafi ( hymenorraphya).

PROCEDURA Kirurgu rikrijon himenin duke qepur së bashku pjesët e mbetura nga himeni i shkatërruar. Operacioni mund të përfundojë me vendosjen e një kapsule xhelatinoze të mbushur me një lëng që ng-

2. Himen normal (në formë site)- është shumë mirë i vaskularizuar dhe në penetrim këputet duke shkaktuar hemoragji (gjakderdhje) qe ne kontaktin e parë seksual.

3. Himeni i këputur- femra ka lindur me himenin e këputur edhe pse ajo nuk ka patur asnjë kontakt seksual përpara. jan si gjak. Kjo kapsulë, do të çahet gjatë aktit seksual dhe do të simulojë gjakderdhjen.

Kur nuk ka mbeturina hime-

ni të mjaftueshme, ose në rastet kur gruaja ka lindur pa himen, një pjesë nga mukoza e murit të vaginës përdoret për

të krijuar këtë ind që mungon.

Procedura është relativisht e thjeshtë dhe kryhet ambulatorisht. Gruaja është mirë të shkojë për t’u rivizituar tek mjeku disa javë pas operacionit, për të kontrolluar rezultatin e operacionit. Në Shqipëri kryerja e himenorrafisë bëhet pa shumë probleme nga ana e mjekëve, por duhet të dimë se në shumë vende të botës mjekët kundërshtojnë fort, pasi ato e konsiderojnë procedurën një formë të kirurgjisë plastike, të tjerë mendojnë se operacioni përkrah pabarazinë gjinore, disa të tjerë e konsiderojnë si jo etike kryerjen e operacioneve vetëm për shqetësime kulturore ose sociale.

Himenorrafia, në përgjithësi, është ilegale në vendet ku traditat kulturore i japin shumë rëndësi virgjërisë së nuses para martesës.

Himenorrafia, për vetë strukturën shumë elastike dhe të dobët që ka himeni, nuk qëndron për shumë kohë dhe e ribërë, ajo nuk zgjat më shumë se 10 ditë. Operacioni në vetvete është një ndërhyrje mikrokirurgjikale tepër i thjeshtë, por pa dobi. Duhet patur parasysh që për vetë strukturën e himenit, shumë vajza e humbin atë pa e ditur fare. Nje shqetësim tjetër që natyrisht i lind pacientes është nëse kjo procedurë do të shënohet në kartelën e saj mjekësore ose jo. Ky shqetësim merr pamje të ndryshme në vende të ndryshme. Në disa vende si Hollanda lejohet fshirja e kësaj ndërhyrjeje nga kartela.

Terminologji

Woman News Network

Çfarë është të jesh e virgjër “teknikisht” ?

3 vajza çdo ditë virgjërohen artificialisht

Ë

N

shtë fjala për ata individë që ata praktikojnë ato forma të marrdhënies seksuale që nuk përfshijnë penetrimin vaginal. Sjellja e një vajze të tillë, mund të përmblidhet kështu: Ajo e lejon djalin e saj ta përkëdhelë, por ajo gjithmonë refuzon aktin. Edhe djemtë, mund të jenë teknikisht të virgjër. Çiftet që shoqërohen së bashku për një kohë të gjatë dhe që planifikojnë të martohen, mund ta praktikojnë virgjërinë teknike. Kur do të martohen, ata do të kujtojnë në mënyrë shumë sentimentale, përkujdesjet e tyre të vjetra e të këndshme me njeri-tjetrin. Çështë virgjëria sekondare?

Virgjëria sekondare është të vendosësh t’i ndërpresësh mar-

rdhëniet seksuale që ke filluar, për t’i rinisur më vonë. Kthimi tek virgjëria sekondare është, padyshim, vendimi më i mirë që keni marrë ndonjëherë. Të gjitha marrëdhëniet e tjera do të ndryshojnë për mirë. Ju tani do të bisedoni dhe do të qeshni lirisht. Tensioni dhe faji do të largohen nga ju.

jë krizë sekrete po ndodh në klinikat shtetërore dhe private gjinekologjike në Shqipëri. Ajo ka të bëjë me shëndetin e gruas, identitetin, virgjërinë dhe martesën. Sipas të dhënave të kofirmuara nga klinikat gjinekologjike në Tiranë, gati 3 vajza çdo ditë, i nënshtrohen procedurave të thjeshta kirurgjikale të rikthimit të virgjërisë.

Procedura zgjat 20 minuta dhe kushton rreth 200 Euro. Vajza të moshës rreth 18 deri në 30 vjeç hedhin pas fizikisht marrdhëniet e shkuara seksuale për të rifilluar një ‘’jetë të re’’ si virgjëresha me princin e tyre te kaltër. Operacioni bëhet në mënyrë sekrete. Kjo, jo sepse ka ndonjë kufizim ligjor, por me kërkesë të vetë pacienteve.

Gjinekologët dhe sociologët men-

dojnë që kjo ka ardhur si pasojë e emigracionit të meshkujve në vende të Evropës Perëndimore.

Duke qënë se ata kërkojnë shpesh të martohen me vajza nga vendi i tyre i origjinës, virgjëria shihet si një sinonim i besnikërisë nga partnerja si dhe një sprovë e mirë e marrdhënies në distancë.

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

E enjte, 10 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

LMEDICU

Simptoma

19

REKOMANDOHET konsumimi i ushqimeve të cilat kanë një temperaturë normale duke shmangur ushqimet e nxehta ose tepër pikante

Keni ndjesinë e të vjellit? Ja parandalimi Konsumoni 6-8 vakte të vegjël në ditë

MENU: SALLATË ME PULË DHE PJEPËR Përbërësit:

¼ filxhan kos ¼ filxhan majonez 1 lugë gjelle limon i freskët ¼ lugë çaji kripë 5 filxhane me copa pjepri

ALBA KUQI

N

auzea ( ndjesia kur të vjen për të vjellë) që shoqërohet me ose pa nxjerrje të ushqimit, mund të ketë disa shkaqe. Shkaqet mund të jenë sëmundjet malinje, aplikimi i kemioterapisë, radioterapia, dhimbje te forta, lodhja, sëmundje të ndryshme, medikamentet ose stresi. Nëse shkaktohet nga aplikimi i kemioterapisë, nauzea dhe të vjellat shfaqen ditën që ndodh ky trajtim dhe mund të zgjasin 3 ose më shumë ditë pas kemioterapisë. Nëse shkaktohet nga radioterapia, nauzea dhe te vjellat fillojnë brënda 1 ose 2 orëve nga marrja e këtij trajtimi, i cili mund të jetë kryer në kraharor, bark ose baçin duke zgjatur për disa orë.

Nauzea është një ndjesi e cila kur vepron për një kohë të gjatë mund të ndikojë mbi oreksin tuaj dhe mund të keni humbje në peshë. Nëse sasia e të vjellarave është e madhe, mund të ndodh dehidratimi dhe trupi juaj mund të shfaqë probleme të shumta nga humbja e kripërave . Në mënyrë që të gjëndet një trajtim efikas për nauzean, duhet ditur shkaku i saj.

Nauzea e cila shkaktohet nga ankthi apo lodhja mund të kontrollohet duke përdorur teknika relaksimi mendore dhe fizike ose duke bërë një ndryshim në dietën tuaj.

Trajtimi efikas i nauseas mund të jetë i ndryshëm në varësi të personit.

Më poshtë mund të lexoni disa këshilla që mund t’i ndiqni: Këshillohet të ngrënit e 6 deri në 8 vakteve të vogla në ditë, në vënd të 3 vakteve të mëdha; kjo mund të sjellë përmisime të dukshme.

Në mënyrë që të hiqen shijet e këqia të gojës rekomandohet shpëlarja e saj me një solucion, i cili përbëhet nga një lugë çaji sodë buke, ¾ lugë çaji kripë dhe çerek gote uji të ftohtë ose të ngrohtë.

Rekomandohet konsumimi i ushqimeve të cilat kanë

2 ½ filxhana me copa fileto pule

Këshillë

1 filxhan me rrush të bardhë ose të zi

Në mënyrë që të hiqen shijet e këqia të gojës rekomandohet shpëlarja e saj me një solucion, i cili përbëhet nga një lugë çaji sodë buke, ¾ lugë çaji kripë dhe çerek gote uji të ftohtë ose të ngrohtë

Një kastravec i copëtuar ne pjesë të vogla

një temperaturë normale duke shmangur ushqimet e nxehta ose tepër pikante.

Ushqimet të cilat janë tepër të ëmbla, të yndyrshme ose pikante mund të nxisin nauzean.

Mjedisi ku ju duhet të ushqeheni duhet të jetë sa më i qetë dhe sa më i rehatshëm.

Ai duhet të jetë i ajrosur mirë dhe të mos ketë erëra të forta të ushqimeve që po gatuhen.

Rekomandohet marrja e

Përgatitja Fillimisht përzihet kosi dhe majoneza në një tas të madh. I hidhet lëngu i limonit, kripa dhe përzihet bashkë me to. Më pas hidhen dhe të gjithë ingredientët e tjetrë dhe përzihen së bashku. Kjo sallatë mund të serviret menjëherë ose mund të futet ne frigorifer sa të ftohet për të paktën 2 orë. Nuk rekomandohet të mbahet për më shumë se 24 orë.

Mund të përgatiten 6 filxhane me këtë sallatë. Çdo filxhan përman 250 kalori dhe 19 gramë proteinë.

lëngjeve të frutave dhe e pijeve me përmbajtje sode gjatë gjitë ditës. Kjo do t’ju ndihmojë juve të merrni kaloritë e nevojshme, ushqyesit dhe lëngjet kryesore të trupit.

Rekomandohet mbatja e karameleve të vogla mente në gojë ose e fetave të limonit në mënyrë që të shmanget shija e keqe e gojës tuaj.

Nqs nauzea shoqërohet

me të vjella, mund të ndodhë dehidratimi i cili është një problem shumë serioz. Pasi ndodh një episod vjelljeje duhet të shpëlash gojën dhe të mos pish asgjë për 30 minu-

ta. Rekomandohet marrja e sa më shumë lëngjeve gjatë ditës të cilat mund të jenë lëngje frutash ( molla,boronica) ose pije me përmbajtje sode.

Pediatri

Infektimi për herë të parë nga herpesi I

nfektimi i parë me vi rusin simplex është i ndryshëm nga episodet e tjera pasuese. Zakonisht në fillim nuk ka simptoma.

Mund të zhvillohet një infeksion rreth gojës. Trajtimi synon lehtësimin e simptomave ndërkohë që infeksioni largohet gradualisht për 1-3 javë. Çfarë është infeksioni i parë nga herpes simplex?

Shkak është virusi Herpes Simplex (VHS). Infeksioni primar quhet hera e parë e infektimit. Goja është zona më shumë e prekur sepse lëkura e trupit ështe më rezistente ndaj këtij virusi. Infeksioni primar ndodh përgjithësisht në fëmijëri.

Merret nga puthjet e ndonjë anëtari të familjes që mbart virusin. Në disa njerëz mund të mos shkaktojë asnjë simptom ndërkohë që në të tjerë

CILAT JANË SIMPTOMAT? Shenjat janë të ndryshme.

Fëmija mund të mos ketë asnjë simptomë ose ato mund të jenë të padukshme.

Për shembull, mund të mos e kuptoni që një puçër e vogël në gjuhë është fillimi i një infeksioni nga herpesi.

Fëmija mund të kalojë një gjendje më të rëndë të infeksionit në gojë ose rreth saj.

Plagë të vogla apo ulçera në gojë, në gjuhë, në gingiva, buzë apo fyt. Quhet gingivostomatitis. kalohet shumë rëndë.

Plagët dhe ulçerat janë të dhimbshme, shoqëruar me vështirësi në përtypje.

KËSHILLA PËR FËMIJËT: Përdorni një shiring për të hedhur medikamentin në gojën e fëmijës me kujdes dhe ngadalë, për të mos shkaktuar dhimbje. Mos e hidhni në fundin e gojës sepse mund të mbysë fëmijën Jepini fëmijës pije të freskëta.

Thithja e kubeve të akullit ndihmon në qetësimin e dhimbjeve.

Gjendrat e qafës mund të zmadhohen dhe të zbuten.

Mund të shoqërohet me temperaturë dhe dhimbje të përgjithshme.

Cili është trajtimi i infeksionit primar nga herpes simplex?

Për lehtësimin e dhimbjeve jepen paracetamol ose ibuprofen.

Likid ose spray benzidamine (Difflam®) për shpëlarje goje mund të ndihmojë për largimin e dhimbjeve nga ulçerat orale.

Konsumoni sa më shumë lëngje. Mund të ndjeni pak dhimbje gjatë të pirit, por është e rëndësishme që të mos dehidroheni.

Përdorni lip buzësh pas i zbusin ato dhe nuk lejojnë fërkimin e ashpër të tyre.

20

E enjte, 10 maj 2012

WWW.SHQIPTARJA.COM

Alopecia

ANRI KODHELAJ

F

lokët rriten kudo në lëkurën e trupit të njeriut me përjashtim të pëllëmbëve të duarve dhe shputave të këmbëve. Shumë prej tyre janë aq të hollë sa nuk mund të shihen me sy të lirë. Fija e flokut ndërtohet nga një proteinë e quajtur keratinë. Kjo e fundit prodhohet në rrënjën e flokut, e cila ndodhet në shtresën e jashtme të lëkurës. Në rrënjë prodhohen qelizat e reja të flokut, që duke iu bashkangjitur atyre të vjetra shtyjnë për nga jashtë lëkurës fijen e flokut. Nga ky proçes brenda 1 viti formohet një fije floku prej 15 cm. Floku që ne shohim është në të vërtetë një zinxhir qelizash të vdekura keratine. Në kokën e një njeriu gjenden mesatarisht 100,000-150,000 fije floku. Ne humbasim çdo ditë rreth 100 të tilla. Për këtë arsye nuk duhet të frikësohemi nëse gjejmë disa fije të mbetur në krëhër. Në çdo moment 90% e flokut është në rritje e sipër. Çdo rrënjë i nënshtrohet ciklit të saj jetësor, i cili ndikohet nga mosha apo sëmundje të ndryshme.

Ky cikël përbëhet nga 3 faza: 1.Anageni – një rritje e vrullshme e flokut, e cila zgjat nga 2 deri në 6 vjet.

2.Katageni – një rritje kalimtare e flokut që zgjat 2 deri 3 javë.

3.Telogeni – faza e qetësisë, gjatë së cilës floku nuk rritet më. Zgjat 2 deri në 3 muaj. Në fund të kësaj faze fija e flokut bie dhe zëvendësohet nga një e re, e cila do të ndjekë të njëjtin cikël nga e para.

Ndërkohë që njeriu plaket, floku rritet më ngadalë.

Humbja e flokut, e quajtur alopeci, paraqitet në forma të ndryshme: 1.Alopecia e plakjes përbën një gjendje normale që shoqëron plakjen. Floku dobësohet gradualisht me kalimin e moshës. Rritet numri i fijeve që futen në fazën e qetësisë (në telogen). Flokët e mbetur shkurtohen dhe rrallohen në numër.

2.Alopecia androgjenike është një gjendje gjenetike që mund të prekë të dyja sekset. Tek meshkujt kjo shfaqet që në adoleshencë apo rreth moshës 20 vjeçare. Sipas këtij modeli, rënia e flokut fillon në zonën e kurorës dhe në pjesën e përparme të skalpit (lëkura e kokës). Ndërsa tek femrat kjo formë e alopecisë vihet re në të 40-tat e tyre ose më vonë.

Ato vuajnë nga një hollim i përgjithshëm i flokut për gjatë gjithë skalpit, me rënie më të theksuar në kurorë.

3.Alopecia universale (e gjeneralizuar) shkakton rënien e flokëve në të gjithë sipërfaqen e lëkurës duke përfshirë edhe vetullat, qerpikët, zonën e sqetullave apo rajonin pubik (përreth organeve genitale).

4. Alopecia areata shpesh fillon në mënyrë të papritur tek fëmijët dhe të rinjtë. Rënia e flokëve ndodh

A

S

SUPLEMENTI MJEKESOR

LMEDICU

ALOPECIA E PLAKJES përbën një gjendje normale që shoqëron plakjen. Floku dobësohet gradualisht me kalimin e moshës. Rritet numri i fijeve që futen në fazën e qetësisë

Gjithçka që duhet të dini mbi rënien e flokëve Në rastet më të shpeshta është e trashëguar 10 USHQIME PËR FLOKË TË SHËNDETSHËM 1. Peshku, veçanërisht Salmoni, i pasur në omega-3, proteina, vitamin B-12 dhe hekur.

2. Perimet jeshile si spinaqi dhe brokoli, të pasura në vitaminat A dhe C (të nevojshme për prodhimin e yndyrës e cila e ushqen rrënjën), kalçium dhe hekur.

3. Bathët si bizelet dhe fasulet, burim i bollshëm proteinash (që ndihmojnë në rritjen e flokut), hekur, biotin dhe zink. Rekomandohet konsumimi i tyre të paktën 3 herë në javë.

4. Arrat dhe bajamet, të pasura në selenium (një mineral i rëndësishëm për shëndetin e lëkurës së kokës), zink dhe omega-3.

5. Mishi i pulës dhe i gjelit të detit, burim i madh proteinash dhe hekuri.

6. Veza, e pasur në proteina, biotin dhe vitamin B-12.

7. Drithërat, të pasura në zink, hekur dhe vitamina B. 8. Midhjet, të pasur në zink (një antioksidant i fuqishëm) vetëm në disa zona të caktuara. Në lëkurën e kokës, këto zona duken si pulla apo njolla të bardha. Personat e prekur mund të përfundojnë me humbje totale të flokut, por 90% prej tyre floku u rikthehet përsëri brenda pak vitesh.

5.Trikotilomania shihet më shpesh në fëmijë. Ajo është pasojë e një çrregullimi psikologjik në të cilin pacienti shkul flokët e tij.

6.Efluviumi telogenik është hollim i përkohshëm i flokut si pasojë e çrregullimeve në ciklin e rritjes së tij nga shkaqe emocionale apo stresi

psikologjik. Një numër i madh fijesh hyjnë sëbashku në fazën e qetësisë dhe më pas bien njëkohësisht.

Cilat janë shkaqet e rënis së flokut?

Disa rrënjë flokësh janë të programuara për të pasur një periudhë rritjeje më të shkurtër se normalisht.

Arsyet e kësaj diference nuk njihen ende megjithatë të shumtë janë faktorët që çojnë në humbjen e flokut: 1. Hormonet, si psh. përqëndrime jonormale (nivele të rritura) të androgjenëve (hormonet mash-

9. Qumështi dhe bulmetrat (kos, djath, gjizë) të pasura në kalçium (një mineral i rëndësishëm për rritjen e flokut), hirrë dhe kazein (dy burime proteinike).

10. Karrota, e pasura në vitamin A, e cila krahas përmirësimit të shikimit kontribon edhe në shëndetin e skalpit.

Të gjithë përbërësit dietetik të mësipërm sigurojnë një flok të shëndetshëm, të fortë, të dendur dhe të shndritshëm.

kullore që gjenden në të dy gjinitë) në gjak.

2. Genet, të trashëguara nga të dy prindërit, ndikojnë në predispozitën

Trajtimi

Nga barnat te transplanti M

ënyra më e mirë e trajtimit të rënies së flokëve është parandalimi i saj. Kjo realizohet duke ndjekur një regjim ushqimor të pasur në proteina, hekur, omega-3, minerale dhe vitamina.

Rogaine dhe Propecia janë të vetmet barna të miratuara për mjekimin e alopecisë me shkaqe gjenetike. Rogaine është një solucion me veprim lokal, i cili aplikohet duke masazhuar atë zonë të skalpit ku synojmë rritjen e flokut.

Efikasiteti i saj shkon nga 10 deri në 14% të rasteve. Gjithsesi, ajo minimalisht shërben për të ndaluar rënien e mëtejshme të flokut.

Propecia është pilula e parë që mund të ndalojë humbjen e flokëve tek burrat me alopeci an-

transplantit.

Kush është kandidat për transplant?

1. Burrat dhe gratë me alopeci androgjenike (shkaku është gjenetik).

2.Pacienti i cili ka humbur një pjesë të flokëve të tij si pasojë e djegieve apo plagëve të skalpit. drogjenike. Të dy këto barna mund të merren vetëm nën rekomandimin e mjekut. Nëse mjekimi rezulton i efektshëm, ndërprerja e tij do ta përkeqësonte situatën.

Por në rastet e humbjes së përhershme të flokut, mund të shfrytëzohet edhe alternativa e

Kush nuk këshillohet t’i nënshtrohet transplantit?

1. Gratë me alopeci të gjeneralizuar.

2.Individët me mungesë burimesh dhuruese të lëkurës të përshtatshme për transplant.

3.Pacientë me cikatrice keloide si rezultat i djegieve, traumave apo plagëve nga rrezatimi.

individuale për alopeci androgjenike.

3. Stresi, sëmundje të ndryshme dhe lindjet mund të shkaktojnë humbje të përkohshme të flokut.

4. Barnat si p.sh.: ilaçet e kemioterapisë gjatë trajtimit të kancerit, holluesit e gjakut, beta-bllokuesit e përdorur në trajtimin e presionit të lartë të gjakut (hipertensionit arterial) dhe kontraceptivët oralë mund të shkaktojnë humbje të përkohshme të flokut.

5. Djegiet, plagët dhe rrezatimi.

Megjithatë pas shërimit, floku rikthehet në normë.

6. Sëmundjet autoimune janë shkaktare të alopecisë areata. Në këto tipe sëmundjesh, sistemi imunitar i individit sulmon qelizat e organizmit të vet duke përfshirë edhe rrënjët e flokëve. Ekziston mundësia e rikthimit të flokut në gjendjen e mëparshme pavarësisht dobësimit apo çngjyrimit të përkohshëm të tij.

7. Proçedurat kozmetike si p.sh.: larja e shpeshtë e flokëve, lyerja apo frizurat e ndryshme. Ato e dobësojnë flokun duke e bërë më të brishtë, megjithatë asnjëherë nuk çojnë në humbje totale të tij. Në rastet më të rënda floku bie në formë pullash.

E enjte, 10 maj 2012

21

KULTURE

Biblioteka Globale

TIRANE

DHURATA HAMZAI

D

r. Rein van Charldrop, përfaqësues për OCLC, qendra më e rëndësishme në botë e shërbimit bibliotekar ishte dje në Tiranë. Ka ardhur nga Ohajo, SHBA, pas një komunikimi me Akademinë e Shkencave të Shqipërisë për të bashkëpunuar për përfshirjen e saj në rrjetin elektronik të Bibliotekës Globale. Dje, janë ftuar punonjës të bibliotekave në mbarë vendin për t'u njohur me praktikat e futjes së pasurisë së bibliotekave shqiptare në rrjetin global. Në intervistën për Shqiptarja.com Dr. Rein thotë se "qendrës më e rëndësishme të shërbimit bibliotekar, që ofron bazën më të madhe të informacionit, i mungonin të dhënat për literaturën shqiptare".

Në bashkëpunim me akademikët dhe specialistët e bibliotekave të mbarë vendit ai ka bërë dje prezantimin të këtij rrjeti në sallën e Akademisë së Shkencave.

Gjatë këtij prezantimi u tha se rreth 72 mijë biblioteka janë anëtare të OCLC-së dhe në përvjetorin e 45-të të saj WorldCat (katalogu botëror) është pasuruar me 1.7 miliard koleksione. Çfarë ndihme ofrohet sot në bibliotekat globale dhe si do të jepet kjo ndihmë është edhe qëllimi i ardhjes në Tiranë të Dr. Rein van Charldrop, i cili pas Tiranës do të shkojë në edhe Prishtinë. Dr. Rein ka bërë një njohje me OPAK, që është sajti ku duhet klikuar për hyrë. Qëllimi I Dr. Rein Van Charldrop është që çdokush në botë kur do të klikojë një libër në gjuhën shqipe të mësoj se ku duhet kërkuar në bibliotekën e Akademisë së Shkencave, në bibliotekat e komunave apo në Diaspora. Dr. Van Charldrop do të marrë prej bibliotekave rekordet dhe të dhënat e librave në Shqipëri, të cilat do të futen tashmë në bibliotekën Globale me të dhënat e katalogëve dhe të dhënat bibliografike.

Dr. Van Charldrop, pse ju jeni të interesuar që në rrjetin e bibliotekave të organizatës botërore të përfshihet edhe librat e Shqipërisë?

-Kompania jonë OCLC është një organizatë që gjithë punën e saj e ka të lidhur me bibliotekat. Kështu që OCLC-ja është një mbështetje për të gjithë bibliotekarët dhe lidhet me shërbimin për bibliotekat e të gjithë botës.

Keni pasur ju informacione më parë për literaturën shqiptare?

-Po. Organizata jonë është një organizatë që do që të përfshijë të gjitha bibliotekat e të gjithë botës. Kështu që ne kemi një katalog shumë gjigant, ku bibliotekat mund të përdorin këtë lloj katalogu për të vendosur materialet e tyre. Kemi me mijëra katalogë nga vende të ndryshme të botës, nga Kroacia, nga Bosnja, Gjermania dhe kemi rekorde edhe nga Shqipëria, por jo nga bibliotekat e Shqipërisë, brenda saj. Ato që kemi janë rekorde të marra jashtë trevave shqiptare. Tashmë ne do të kemi edhe më shumë rekorde të reja të regjistruara, të cilat ekzistojnë brenda trevave shqiptare.

Nisma juaj vjen sepse kanë kërkuar të njihen njerëzit në botë me literaturën shqiptare apo ka një synim tjetër?

-Kemi parë se disa nga rekordet e kësaj literature vinë nga Universiteti i Amsterdamit, ose i Tokios dhe kanë lidhje me Shqipërinë.

Rekordet e tyre janë të daunloduara në katalogun botëror WorldCat. Kështu që shumë

45 VJETORI I WORLDCAT Janë mbledhur dje në Tiranë bibliotekarë të mbarë vendit për futjen e pasurisë së literaturës shqiptare në rrjetin global OCLC. Përfaqësuesi Dr. Rein rrëfen për Shqiptarja.com interesimin e të huajve për librat e munguar shqiptarë në katalogun botëror WorldCat

REIN VAN CHARLDROP Në botë njihet Kadareja por jo literatura shqiptare Biblioteka Globale OCLC përfshin në listën e saj Shqipërinë BIOGRAFIA

Kush është Rein van Charldorp D

Faqja e katalogut botëror “World Cat”

rejtues i projektit OCLC PICA, Rein van Charldorp, ka mbi 20 vjet që është i lidhur më shumë se çdo njeri tjetër në botë me librat. Ai iu është përkushtuar informacioneve për gjetjen e librave në shërbim të lexuesit. Rein është me kombësi gjermane, por ka lindur në Indonezi. Ai ka studiuar në Universitetin e Leiden-it (ku është diplomuar me master në shkencën e Kimisë dhe më pas ka mbrojtur doktoraturën për Shkencat Natyrore në Universitetin e Philadelphia-s në SHBA. Ka punuar në shumë vende të botës dhe ka kryer punë të ndryshme, por puna e tij më e madhe është te organizata e OCLC-së. Rein van Charldorp është shumë i përkushtuar në punën e tij. Gjithçka ai bën është që të zbulojë se ku gjenden tituj librash. Është ai që ndërlidh pjesën më të madhe të bibliotekave të botës me rrjetin e OCLC PICA. Gjithçka bën Rein van Charldorp synon një shërbim të shpejtë e të menjëhershëm me lexuesit dhe njerëzit e pasionuar pas librit, shkencës e studimeve.

njerëz që janë jashtë trevave të Shqipërisë kanë pasur akses për këto rekorde.

deminë e Shkencave të Shqipërisë, për literaturën akademike.

Për cilën lloj literature shqiptare kanë më shumë interes të huajt?

-Për të gjitha llojet e librave janë të interesuar, sidomos të interesuar janë për librat e Ismail Kadaresë që është një shkrimtar shumë i njohur. Por gjithashtu ka shumë të interesuar për librat që kanë lidhje me Aka-

Jemi kuriozë të dimë sesi ka lindur kjo organizatë dhe sa të dobishme janë projektet e saj?

-Kjo organizatë është krijuar në SHBA, në Ohajo, 45 vjet më parë. Nismëtare qenë pesë universitet, të cilat kishin nga një katalog të vogël, por sistemi ishte i njëjtë. Në qoftë se

Rein van Charldrop

ato do të bashkoheshin së bashku, një person mund ta bëjë këtë lloj katalogu dhe tani kjo organizatë është zgjeruar aq shumë sa ka 40 mijë biblioteka të reja. Në qoftë se ne marrim një rekord të ri unë e kaloj atë direkt në katalog. Kështu do të bëjë edhe me rekordet e marra në Shqipëri.

Cilat kanë qenë pasionet tuaja dhe profesioni juaj?

-Pasioni im ka qenë libri. Ndaj unë kam punuar tek kjo organizatë që në fillim, kur ishte presidenti Robert L. Jordan dhe unë isha përgjegjës për gjetjen dhe tërheqjen e rekordeve në Europën Qendrore dhe Lindore dhe për Afrikën. Kam 10 vjet që merrem me përfshirjen në bibliotekën globale të literaturës së të gjitha këtyre vendeve?

A mund të na tregoni disa nga eksperiencat tuaja më të bukura gjatë takimeve të punës nëpër këto vende?

-Çfarë ne bëjmë dhe çfarë ofrojmë mbetet në thelb një eksperiencë e bukur. Kur dikujt ose juve u themi se ku mund ta gjeni librin që kërkoni, besoj se kemi thënë mjaftueshëm.

Reagon forumi për monumentet

Artan Lame: Kundër moteleve jo për politikë, ju tregoj kush na përkrahu K

undërvënies që i bën Forumit për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës, të cilët protestuan kundër motelizimit të Kalave, disa deputetë të PD-së si Edi Paloka, Genc Strazimiri dhe Gert Bogdani, Artan Lame i përgjigjet me argumentin e personave të rëndësishëm që i janë bashkuar protestës. Deputeti Edi Paloka ndryshe nga shumica e deputetëve të PS-së dhe disave të PDsë i duke i thënë "po" privatizimit dhe lejes për motele dhe restorante në Monumentet e Kulturës, ka injoruar gjatë seancës dëgjimore protesta e forumit duke i akuzuar rëndë të gjithë anëtarët si të korruptuar dhe ka theksuar se "ata mendojnë për trashëgiminë apo janë thjesht pjesë e luftës politike që këto kala në rast marrje pushteti t'i marrin po ata siç i kanë marrë dikur?". Kësaj akuze, Lame i përgjigjet në këtë mënyrë: "Çështja është shumë e thjeshtë. Unë po të rreshtoj këtu ata që janë shprehur publikisht, që kanë

Artan Lame gjatë protestës me forumin në Lezhë

shkruar kundër motelizimit të kalave tona, apo që ju bashkuan nismës sonë për të protestuar duke shkuar në Lezhë." Ndërsa Lame argumenton se midis përkrahësve "ka njerëz të medias, gazetarë, profesorë, analistë, studiues, specialistë të fushës, arkeologë, dashamirës të trashëgimisë, njerëz publikë, etj" dhe në këtë listë "nuk ka asnjë politikan apo deputet", ai rreshton edhe një listë per-

sonalitetesh që kanë përkrahuar nismën e këtij Forumi: "Të paktën nga ata që më kujtohen janë: Alban Dudushi, Aleksander Cipa, Andi Dobrushi, Andrea Stefani, Anila Basha, Ardian Klosi, Artan Lame, Artan Shkreli, Auron Tare, Ben Andoni, Beti Njuma, Erion Tase, Emin Riza, Gjerak Karaiskaj, Lorenc Bejko, Iris Pojani, Dorian Koçi, Marin Mema, Mentor Kikia, Moikom Zeqo, Mustafa Nano, Muzafer Korkuti, Pëllumb Xhufi, Rudina Xhunga, Xhemal Mato." Duke kujtuar se grupi i deputetëve që ishte kundër lejes së ndërtimit të bizneseve dhe hoteleve në monumente, Artan Lame më në fund thotë se "Tani përballë këtij grupi, u vu Paloka, Bogdani dhe Strazimiri, që na akuzuan në Komision për të gjithë të zezat e kësaj bote, për injorancë, hajdutë, pseudo-studiues, të korruptuar, etj. As që kam ndër mend ta zgjas, ndaj ia lënë çdo qytetari normal të gjykojë vetë."

22

E enjte, 10 maj 2012

KULTURE

Skandali

PROF.

TIRANE DR.

RAMI MEMUSHAJ

HUMBJA Punonjës shkencorë u hodhën në rrugë, puna e tyre përfundoi në kazanët e plehrave ose u shpërdorua, dokumentacioni shkencor dhe arkivat u shkatërruan, ndërsa databazat e çmuara elektronike u zhdukën, për shkak të flakjes së kompjuterëve nëpër magazina apo vjedhjes së tyre....

QSA, reforma që shkatërroi institutet shkencore Çfarë ka mbetur sot pas dëmit fatal që solli rrudhja e Akademisë së Shkencave

A

ta që para disa vjetësh u përfshinë në polemikat për Akademinë e Shkencave, as që mund ta merrnin me mend atë çfarë të ndodhte me vetë Akademinë dhe me institucionet shkencore në varësi të saj. Akademikët, që në thelb kishin si shqetësim jo aq ruajtjen e këtyre institucioneve, sesa ruajtjen e rrogave dhe të përfitimeve që buronin nga statusi që gëzonin, pothuajse të gjithë e kundërshtuan idenë e integrimit të instituteve shkencore në universitetet përkatëse. Argumenti i tyre kundër këtij integrimi ishte se në universitete nuk bëhet shkencë, ndonëse, në të vërtetë, në universitete është bërë po aq, në mos edhe më shumë shkencë sesa në institutet gjegjëse. Kritikët e Akademisë, më të flaktët prej të cilëve arritën ta quanin atë "prostitutë", kërkonin shuarjen e saj, duke mos e çuar aspak në mendje se si do të mbushej zbrazëtia që do të linte pas shembja e këtij institucioni. Kurse ata që u morën konkretisht me zhbërjen e ngrehinës së Akademisë, e rrudhën këtë në një institucion honorifik, që ka tagër vetëm mbi më pak se një duzinë punonjësish të administratës, ndërsa një pjesë të madhe të instituteve i suprimuan, duke ruajtur vetëm ato që merren me gjuhën, historinë dhe kulturën kombëtare, të cilat i bashkuan në një njësi të vetme, që e quajtën "Qendra e Studimeve Albanologjike". Projekti i reformuesve ishte që kjo krijesë të funksiononte si një qendër ndëruniversitare, dmth. që do të realizonte lidhjen më të mirë të kërkimit shkencor me mësimin në auditor. Dallimi i punonjësve të saj nga ata të universiteteve do të ishte vetëm në përpjesëtimin e komponentëve mësim dhe kërkim shkencor: për të parët ky raport do të ishte 70% punë shkencore dhe 30% mësimdhënie në universitet, ndërkohë që për pedagogët e universiteteve ky raport është i përmbysur.

Nguti në zbatimin e "reformës" pati pasoja tepër negative. Punonjës shkencorë të kualifikuar të institucioneve që u shkrinë, u hodhën në rrugë dhe, ç'është më e keqja, një pjesë e madhe e punës dhjetëravjeçare të tyre përfundoi në kazanët e plehrave ose u shpërdorua (dokumentacioni shkencor dhe arkivat e një pjese të instituteve shkencore u shkatërruan, ndërsa databazat e çmuara elektronike u zhdukën, për shkak të flakjes së kompjuterëve nëpër magazina apo vjedhjes së tyre, si ai i GIS-it

Në foto: Akademia e Shkencave

të Qendrës së Studimeve Gjeografike). Pjesa tjetër e instituteve që formuan QSA-në, ruajtën dokumentacionin, arkivat dhe bazat e të dhënave, por humbën personelin teknik si dhe një pjesë të specialistëve. Pasoja tjetër negative ishte se QSA-ja u vu nën varësinë e Ministrisë së Arsimit, kështu që institutet që hynë në përbërje të saj, nga institucione me liri akademike, u kthyen në një drejtori të Ministrisë së Arsimit dhe të Shkencës dhe punonjësit e tyre u kthyen në nëpunës që nuk mund të shprehen pa lejen e shefit. Si rrjedhim i kësaj, brenda këtyre instituteve është zbehur fryma e debatit shkencor dhe mungon shqiptimi në shtyp i specialistëve të tyre për

Në departamentin e gjuhës kanë mbetur dy-tre profesorë, ndërkohë që fonetika, dialektologjia e kultura e gjuhës nuk lëvrohen më dhe sektorë si terminologjia e leksikografia janë duke u shuar... probleme të mprehta të gjuhës, historisë e të kulturës sonë. Këtu bëjnë përjashtim historianët, që janë më aktivë, ndonëse deklarimet e qëndrimet e disave prej tyre për çështje të historisë sonë karakterizohen nga mungesa e objektivitetit shkencor dhe e frymës kombëtare.

Pavarësisht nga paradat e përvitshme të sukseseve që organizojnë drejtuesit e QSA-së, institutet e kësaj Qendre janë shumë larg asaj që duhet të ishin. Në të vërtetë, ato janë katandisur në hije të zbehta të instituteve të dikurshme. Numri i punonjësve shkencorë në to është rrudhur shumë dhe fusha të tëra kërkimesh kanë mbetur të pambuluara. Kështu, po të marrim si shembull Institutin e Gjuhësisë dhe të Letërsisë, që e njohim mirë, në departamentin e gjuhës kanë mbetur dy-tre profesorë, ndërkohë që fusha të tilla kërkimi, si fonetika, dialektologjia e kultura e gjuhës nuk lëvrohen më dhe sektorë si terminologjia e leksikografia janë duke u shuar.

Kuptohet qartë që me organika të tilla të rrëgjuara, sado të përkushtuar dhe prodhues të jenë punonjësit e tij, ky institucion nuk mund të përmbushë detyrat që shtron sot studimi i gjuhës shqipe. Për më tepër, politikat e punësimit me baza politike e krahinore dhe jo mbi bazën e meritave shkencore, po synojnë ta bëjnë këtë institut, ndoshta edhe institutet e tjera, çerdhe militantësh dhe të paaftësh. Këto politika rrezikojnë ta kthejnë QSA-në nga një institucion që duhet të ketë si yll orientues të vërtetën objektive, në një institucion të politizuar, siç po shohim e dëgjojmë në tubime të organizuara prej QSA-së apo në përballje televizive.

Për shkak të drejtimit spontan

(megjithëse ndihmës të drejtorit të "madh" janë dy akademikë), vendin e planeve perspektive të kërkimit po e zënë tematika të improvizuara dhe punonjësve të Qendrës u imponohet nga lart të hidhen në "aksione shkencore", siç po ndodh me institutin që përmendëm, punonjësit e të cilit janë përfshirë në lloj-lloj konferencash jashtë fushës së tyre, si p.sh. ajo për tekstet e gjuhës e të letërsisë, kur dihet se tekstet nuk janë objekt pune i këtij Instituti, apo konferenca për gjuhën standarde, kur aty mungon sektori i kulturës së gjuhës dhe pjesa më e madhe e punonjësve të tij, për arsye të specializimit, janë larg këtyre problemeve.

Po pjesëmarrjet e detyruara në tubime të ideuara nga "truri" i qendrës nuk janë shtrembërimi i vetëm në jetën e këtij institucioni. Një shmangie tjetër nga qëllimi i ekzistencës së QSA-së është kthimi i saj në një universitet që organizon studime të rregullta magjistrature e doktorature, dmth. në një superuniversitet(!).

Aty mjediset e punës të studiuesve po kthehen në auditore dhe punonjësit e saj janë të detyruar të japin mësim fundjavavëve pa pagesë, duke mbuluar nga 4-5 disiplina. Pra, QSA-ja, që fillimisht u shpall si një qendër ndëruniversitare, e ka zgjidhur në një mënyrë krejt origjinale, po në shkelje të ligjit dhe të normave akademike, problemin e 30%-shit të ngarkesës mësimore të punonjësve të saj shkencorë. Duke qenë

se këta ngarkesën mësimore nuk e realizojnë në universitet, termi "qendër ndëruniversitare" e humbet vetvetiu kuptimin. QSAja po kthehet, nga një qendër shkencore, në një universitet shtetëror, si një shëmbëllim i shëmtuar i Universitetit Shtetëror të Tiranës para '90-s.

Karshillëku i QSA-së ndaj universiteteve përbën gjysmën e së keqes. Më e keqja është se është prishur komunikimi me qendrat shkencore albanologjike në hapësirat mbarëshqiptare, komunikim që ka qenë një traditë e vyer e instituteve albanologjike dhe e departamenteve gjegjëse deri para zbatimit të kësaj reforme.

Drejtori i kësaj qendre, një njeri që, përveç pagës, nuk e lidh asgjë me albanologjinë, lidhjet e bashkëpunimit të ndërsjellë i ka zëvendësuar me lidhje preferenciale, si me institucionet dhe me specialistët, duke përzgjedhur për pjesëmarrje në veprimtaritë e saj të parapëlqyerit e vet a të këshilltarëve të tij dhe duke shmangur ata që nuk u shkojnë pas oreksit.

Institutet shkencore janë një pasuri e vyer kombëtare që duhen ruajtur nga degradimi e shkatërrimi. U takon forcave politike të përgjegjshme t'i shpëtojnë institutet shkencore që gjallojnë ende, veçse kjo nuk mund të bëhet nga shtabe militantësh, siç u bë me reformën që u krye, po duke tërhequr mendimin e shkencëtarëve më të mirë, si dhe duke u mbështetur në përvojat botërore. Sipas nesh, për rikthimin e instituteve në normalitet ka dy rrugë: ose t'i rikthehen Akademisë, ose të integrohen si njësi autonome në departamentet gjegjëse të universiteteve, sikundër kanë qenë para se të krijohej Akademia.

Bashkimi me Akademinë ka si anë pozitive se e rikthen këtë nga një institucion i atrofizuar në një qendër drejtuese dhe harmonizuese të punës shkencore në shkallë kombëtare. E keqja e vetme është se me këtë rrugë nuk arrihet integrimi i punës shkencore me punën në auditor. Rruga e dytë, kthimi në gjendjen para vitit 1972, dmth. kur institutet si njësi autonome t'u bashkohen departamenteve universitare, do të ishte një zgjidhje më e pranueshme, pasi universitetet publike janë institucione ku ka liri akademike reale. Në këtë mënyrë arrihet edhe integrimi i vërtetë i kërkimit shkencor me punën në auditor, dhe jo duke e kthyer QSA-në në universitet që prodhon diploma të dyshimta.

E enjte, 10 maj 2012

23

ZBAVITJE

HOROSKOPI Kur e bën pasurinë rrush e kumbulla

Mushkonja “zbulon” hajdutin

Maçoku në arrest shtëpie

K

T

M

ur dikush fiton një shumë stratosferike në lotari, kushdo që e sheh mendon se po të kishte qenë ai fatlumi, nuk do ta vriste më mendjen për t’u rropatur në punë. E me siguri kështu duhet ketë thënë edhe Michael Carroll, anglezi 26-vjeçar që shihni në foto, kur fitoi plot 10 milionë sterlina (13 milionë euro) në lotari. Me të tërhequr shumën e fituar e la punën (ishte pastruesh rrugësh) dhe filloi të bënte jetën që noshta kishte ëndërrrruar. Filloi të shpenzonte majtas e djathas duke bërë tym mijëra euro në ditë. U nda edhe me të shoqen, pasi filloi të bridhte edhe me prostituta. Mirëpo shpenzimet marramendëse bënë që edhe 10 milionë sterlinat të “avullonin” dhe tani Carrol ka mbetur aq keq, sa që i është drejtuar me një kërkesë ish-shoqërisë ta marrë sërish në punë si pastrues...

ani hajdutët e makinave duhet të kenë kujdes se mund të zbulohen edhe nga... mushkonjat. Po, po, nga mushkonjat, të cilat mund të luajnë një rol vendimtar në përcaktimin e DNA falë gjakut që thithin duke pickuar. Ka ndodhur vërtet në Finlandë, ku në kryeqytetin e këtij vendi, Helsinki, policia ka ndaluar një hajdut pikërisht në sajë të DNA së gjakut që mushkonja i kishte thithur.

Kur kishte vjedhur makinën, brenda saj kishte qenë edhe një mushkonjë e cila e thumboi hajdutin. Një patrullë e policisë që kqyri makinën e vjedhur, vuri re mushkonjën dhe pasi e çuan në laborator, konstatuan se gjaku që kishte thithur i përkiste një njeriu të skeduar të policisë e pas kësaj nuk e pati të vështirë ta ndalonte.

Hajduti i zënë ngushtë e pranoi që makinën e kishte vjedhur në Lapua, 380 km larg kryqytetit Finlandez .

und të duket e pabesueshme por banorët e Fairfield, një qytezë e vogël në Conneckticut i ka përfshirë paniku nga një maçok. Eshtë fjala për Lewis, një maçok vërtet i dhunshëm, i cili ka bërë që të përfundojnë në spital gjashatë banorë të qytezës në fjalë. Por ka nga ata që betohehen se viktimat e këtij maçoku kaq agresiv janë ta paktën dy herë më shumë nga ç’raportohet nga autoritetet.

Aq problematik është bërë ky dac i prapë saqë autoritetet e kanë vendosur në arrest shtëpie. Padronia e tij thotë se nuk është e vërtetë, sepse nuk është i keq, është pak nopran, por ama janë viktimat ata që tregojnë shenjat e gërvishtjeve të maçokut kriminel, i cili në fakt është vërtet maçok, por po ta shikosh duket si tigër, aq i madh është.

SUPER FJALEKRYQ 1

2

3

4

5

6

7

8

19

20

26

27

33

28

34

41

54

55

70

12

13

22

36

38

37

71

72 79

73

74

45

68

82

P O R T E T

1. Një kalorës i Karlit të Madh.

2. Eshtë gjuajtja personale 3. Një zhargon anglez.

4. Ka Detin e Qetësisë.

5. Janë tek në kënde.

6. Inicialet e Delon.

7. Fillojnë temën.

8. Emër vajze.

9. Eshtë si sarkazma.

10. Ekstreme në hauz.

11. Fillojnë kapjen.

12. Turpi pa ku¿j.

13. Premton për t’u bërë as.

14. Eshtë budallai.

H A P U R

F A N A T

U G A R E T

H N

N A G A S A K

I

I

N A

G

S A R

V

F

G U R E T G J

I

O N E T

T

I

L A T

M O O G

T E T E

A F R O

A T

T

I

T R A T

R E

S M I

I

L E N T E T

R R A T H E T I

M A R E K

M A R R A M E N D E S

P R E S

R

Shigjetari

Duket se edhe sot do të vazhdoni të jeni disi të zymtë dhe gati për t’u grindur me këdo që ju del përpara, pasi do të jeni në “poshtetin” e një Marsi më zemërak se kurrë ndonëjherë.

Bricjapi

Yjet nuk paralajmërojnë asgjë të mirë përsa i përket fushës profesionale, madje ka shumë të ngjarëe që të ridimensiononi një projekt .

Dita pritet të jetë më e mirë në planin sentimental.

Ujori

Eshtë koha të reÀektoni dhe të mateni mirë para se të ndërmerrni një iniciativë të re, pasi shpesh ju kanë penalizuar veprimet e nxituara.

Afërdita bën të rikthehet harmonia në dashuri.

Peshqit

Të ruani qetësinë dhe kthjelltësinë mendore nuk është edhe aq e vështirë, sidomos kur keni mbi kokë një Afërditë që “zbut” efektet “marramendëse” të Marsit. Kujsdes nga lajkatarët.

93

15. Janë si tendenca.

16. Një ngjyrosës Àokësh.

17. Pak satanike.

18. Mbyllin portat.

20. Eshtë personazh i përrallave tona.

21. Janv besimet e besimtarëve.

22. Mund të jetë një katror.

24. Gjysma e arenës.

25. I paharruari banushi i skenvs tonë.

28. Janë teologë xhamie.

29. U ndërtua nga Dedali.

32. Të parat në evidencë.

34. Fillojnë serialin.

36. Motiv pa ku¿j.

37. Emër burri.

38. Takim teatror Gramsh.

ɷ VERTIKAL

S

E

Akrepi

Edhe Dielli në shenjë, së bashku me Saturnin, Marsin dhe Uranin ka hyrë në një orbitë harmonike, që do të thotë një sghans më shumë që dita juaj të jetë përgjithësisht e mirë.

52

83

92

E E X P R E S

O

Peshorja

Duket se impenjimet tuaja do të jenë të tilla që do t’ju hanë jo pak ka koha juaj e lirë, por sodisfaksioni për arritjen e një rezultati pozotiv bën të harrohet gjithçka. Pritet një mbrëmje interesante.

46

69

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM

I

Virgjëresha

Qielli juaj duket disi i pazakontë, për shkak të një morie planetësh që tranzitojnë në orbita në kontrast me njëra tjetrën e që reÀektohen edhe në raportet tuaja ndërpersonale.

88

68. Ku¿zojnë podiumin.

69. Eshtë veshje sportive.

70. Një organizatv humanitare.

72. Qe poeti që mbrohej nga Polikrati.

77. Federer tenist.

78. Një tabu islamike.

79. Qe djalë i Amalasuntas.

81. U shkrua nga Charlotte Brontë.

84. Kudroë aktore.

85. Janë ndeshje me skuali¿kim.

88. U shkrua nga Virgjili.

89. Fillojnë sefte.

90. Një pikturë e famshme e Guztav Klimt.

91. Inicialet e Kidman.

92. Reddin qv qe këngëtar.

93. Një favor që bëhet.

F O

Luani

Që nga mbrëmja e djeshme, hëna e bukur në orbitën e saj do t’ju japë edhe juve një hije tëb tillë që ju bën joshës.

Ndonjë problem i vogël në planin profesional është fare kalimtar.

77

81

91

S

Gaforrja

Tashmë duket se e keni vënë re se gjërat kanë ndryshuar në mënyrë të papritur, por nuk jeni në gjendje të ndërmerrni veprime konkrete për t’iu përshtatur atyre. Erosi duket në rritje.

18

60

76

87

51

59

67

75

Binjakët

Urani dhePlutoni vazhdojnë trajektoren e tyre “provokuese” prandaj shumë prej të lindurve të kësaj shenje janë lehtësisht të tundueshëm nga joshjet. Kujdes, ¿nancat janënë rënie.

40

50

66

80

90

ɷ HORIZONTAL

65

Demi

Jeni në mëdyshje për shkak të një oferte që ndoshta ju kanë zënë disi në befasi. Hëna do të vazhdojë të jetë shumë “bujare” me ju, por ju vetë tregoheni shumë të kursyer ndaj partnerit.

25

44

64

17

39

58

86

16

24

49

63

1. Mund të gjuajë edhe me grep.

9. Shkruhet i dyti.

15. Inicialet e Klee piktor.

17. Sapo ¿llojnë.

19. Shkroi Eva Luna.

20. Gjysma e qafave.

22. Matia që këndojnë në Itali.

23. Janë si biskota.

26. Ishin litarët e Tarzanit.

27. Kush ka një... është në mëdyshje.

30. Në fund të fundit.

31. Janë si mantele.

33. Eshtë si mballomë.

34. Mbyllin kurse.

35. Një ishte Abebe Bikila.

39. Një luftëtar tani i moshuar.

41. Gjysma e degëve.

42. Fillojnë lejen.

43. Janë për analiza.

44. Unë dhe ti.

45. Ishte gjigant me E¿altin.

47. Fillojnë daljen.

48. I krijua nga Simenon.

50. Para Shop Boys.

52. Inicialet e Rohmer.

53.Ndërmarrje rajonale Kavajë.

56. Eshtë gojë vullkani.

58. Ai i Berishës është Agron Llakaj.

61. Ivan Lendl.

62. Zgjat 60 sekonda.

66. Pak destruktive.

15

32

57

85

14

23 31

43

78

89

11

30

62

84

10

48 56

61

21

29

35

42 47

53

9

Dashi

Me gjithë orbitën e favorshme të Afërditës, Dielli në shenjë është akoma në një pozicion jo shumë të favorshëm, kështu që gjërat mund të mos ecin ashtu si do të dëshironit ju.

E R T

A K S

I R E N A

A L A R M I

I

A P A T

O R

N

I

I

N O

O N E R E T

O R A R E T J

A F A T

G U L A G T

I

T E

E T

L O T O F A G E T

K L A S Z O R

I

I

F E N E L

A L P A C

E R A

S M I R E Z K E

T R A T

E

I K E T T E L

T

M

T S

K O J

E

A K

I K E S O N A R A N A L

F A T U R A T

I

Z A T

P L A Z H

I

40. James, armiku më i rrezikshëm i Sherlock Holmes.

42. Eshtë si zili, si neps.

43. Lulja e harresës.

46. Janë provat e inteligjencës.

48. Eshtë anë uji.

49. Zgjaten nën tokë.

50. Kodi i celularit.

51. Një kujdestar për të miturin.

54. Lionel këngëtar.

55. Jan Huntelaar bomber.

57. Mbahen me bateri.

59. Fillojnë mpirjen.

60. Sue që shkroi Misteret e Parisit.

63. Një fjalë gratis.

64. Leslie aktore.

65. Një mund të jetë ambalazhi.

66. Ndiqet nga një re.

67. Eshtë strehë për barinj.

71. Një pemë.

73. King Cole i muzikës.

74. Douglas aktor.

75. Ente Urbane Tiranë.

76. Sastre aktore.

77. Megan aktore.

79. Pak amatorizëm.

80. Mbyllin një dyqan.

82. Ekstreme ekstremi.

83. Harris aktor.

84. Ku¿jtë e luftës.

86. Lodh në ku¿j.

87. Qendër në hije.

24

E enjte, 10 maj 2012

LAJME NGA BOTA ɷ Al Kaida: Të hakmerremi për djegien e Kuranit!

Udhëheqësi i Al-Kaidës iu ka bërë thirrje myslimanëve që të hakmerren për djegien e kopjeve të Kuranit në muajin shkurt në një bazë ajrore amerikane në Afganistan. Ajman al-Zavahri ka postuar një mesazh me zë në një faqe interneti, në të cilën iu bën thirrje myslimanëve që të hakmerren duke i luftuar “ata agresorë që kanë okupuar vendet tuaja, që kanë vjedhur pasurinë tuaj dhe kanë shkelur mbi të shenjtit tuaj”. Mesazhi u publikua nga AlSahab, krahu mediatik i Al-Kaidës, dhe u raportua nga ana e SITE-s, grupi i inteligjencës, që monitoron mesazhet militante, transmeton REL. SHBA ka kërkuar falje për djegien e teksteve islamike duke thënë se ishte aksident. ɷ Dënohen me burg liderët opozitarë ruse Dënimi i Sergei Udalcovit dhe Aleksei Navalnit vjen disa ditë pas përpjekjes së aktivistëve opozitarë që të zhvillojnë një protestë për të cilën nuk kishin kërkuar leje. Dy nga liderët e opozitës ruse janë dënuar me nga 15 ditë burg. Protesta ishte në shenjë kundërshtimi ndaj inaugurimit të Vladimr Putinit si president. Udalcov dhe Navalni qenë arrestuar të dielën, kur pjesëmarrësit e një proteste me leje, u përpoqën që të ndryshojnë rrugën dhe të shkonin në drejtim të Kremlinit. ɷ Zhduket avioni rus, mbi Indonezi Një avion pasagjerësh që i përket një kompanie fulturimi ruse, u zhduk nga radarët teksa ishte duke Àuturuar në qiejt mbi Indonezi. Sic njofton agjencia ruse e lajmeve, Ria Novosti, në bord ndodheshin 44 pasagjerë, 8 prej të cilëve të kombësisë ruse, ndërsa pjesa tjetër ende nuk është kon¿rmuar.

Avioni u nis nga Xhakarta por humbi gjurmët mbi rajonin e Bogorit, në në perëndim të Ishujve Java. Sipas autoriteteve indoneziane, pilotët e avionit kërkuan leje për të zbritur nga 3048 metër lartësi në Àuturim, në 1800 metër. Pas kësaj avioni është zhdukur nga radarët në një zonë të thellë malore. ɷ Merkel “fajtore për suksesin e radikalëve grekë” Kreu i partisë kryesore opozitare në Gjermani tha se qëndrimi radikal mbi kursimet i kancelares Angela Merkel i ka shtyrë votuesit grekë drejt partive radikale. Lideri i socialdemokratëve Sigmar Gabriel tha në një intervistë që botohet të enjten nga e përjavshmja Die Zeit se “diktati i paimagjinueshëm u kursimeve” u Merkelit e ka shtyrë Greqinë në prag të kolapsit. \Gabriel tha se si pasojë, “radikalët e krahut të djathtë dhe armiqtë e Evropës kanë hyrë në parlament”. Greqia po përballet me krizë politike, pas zgjedhjeve të së dielës, në të cilat partitë që mbështesin masat e kursimit pësuan humbje të thella. ɷ Viti i ardhshëm vendimtar për Evropën Përfaqësuesja e Lartë e BE-së për Politikë dhe Siguri, Catherine Ashton, me rastin e 62-vjetorit të Ditës së Evropës porositi që kontinenti do të vazhdojë të punojë aktivisht në zgjidhjen e problemeve globale.

Sipas saj, Evropa është para një viti vendimtar për rikuperim. Duke theksuar se kjo ditë është rast që të rishikojmë historinë dhe të ardhmen e integrimeve evropiane, Ashton ka thënë se ‘baza e ekonomisë evropiane mbetet e fuqishme’, por se vlerat e përbashkëta që na lidhin janë më të rëndësishme se kurrë. Përfaqësuesja e Lartë e BE-së theksoi se që nga viti i shkuar kur shënohej kjo ditë, u arrit përparim i madh, duke përmendur posaçërisht Shërbimin Evropian për aktivitete të jashtme dhe sistemin për menaxhimin me situatat e krizës. Në pothuajse të gjitha kryeqytetet evropiane gjatë ditës janë organizuar manifestime me rastin e 9 majit, ditës kur Robert Schuman paraqiti deklaratën dhe vizionin për Evropën e bashkuar.

EKSPRES BINGO Rezultati i shorteut të datës 8 Maj 2012 luajtur në TV Klan ora 16:00, numrat ¿tues janë: NUMRAT KANË DALË ME RENDITJEN VIJUESE: 01 - 11

Ekspres Bingo dhuron një tjetërmakinë Shevrolet Spark Javën e kaluar ¿tues ishte një qytetar nga Tirana

N

jë tjetër makinë është ¿tuar në shorteun e radhës të spektaklit më të ri, Ekspres Bingo. Edhe në këtë puntatë, u dhuruan një sërë çmimesh e dhuratash marramendëse në lojën e re që luhet për superkutinë, superunazën dhe çmimin e madh Ekspres Bingo. Surprizat nuk munguan që në ¿llim të këtij spektaklit, ku me një kondrabiletë të kthyer për në zyrat e telebingos dhe që luhen me lojën telefonike, erdhën për qytetarin nga Fieri, Musa Brahushi, i cili ¿toi që në momentin e parë të hedhjes së shortit, me anë të telefonit makinën Shevrolet Spark. Ai duhet të paraqitet të premten, në orën 12.00 në zyrat e Nacional sh.a, prapa stadiumit “Selman Stërmasi” për të marrë vesh proçedurat e marrjes së makinës së re të ¿tuar, me një biletë prej 50 lekësh të Ekspres Bingo.

Fituesi më i ri i makinës lukzoze sëbashku me bashkeshorten e tij, u shprehën shumë të lumtur dhe të emocionuar për këtë çmim të ¿tuar nga Ekspres Bingo.

Javën e kaluar ishte një tjetër qytetar ai që u bë fitues i kësaj makine, Esat Cara nga Tirana. Ai ishte i pranishëm edhe në shorteun e ditës së djeshme, ku i ftoi të gjithë qytetarët të blejnë biletat e Ekspres Bingo.

“Ndihem shumë i emocionuar dhe i lumtur, për këtë dhuratë.

Unë kisha blerë dy bileta të Ekspres bingos, dhe ja ku u shpërbleva me një makinë të tillë”, tha Esat Cara.

Ndaj mund të themi me bindje të plotë se dat 1 maj dhe dita e djeshme, mund të konsiderohen si ditët më me fat, për lojtarët e Ekspres bingo. Në të njëjtën kohë edhe shumë çmime të tjera u ¿tuan për qytetarët nga Tirana, Vlora, Lushnja, Elbasani, Shkodra, Berati, etj. Kështu çmimet prej 20 mijë lekësh, 50 mijë lekësh, 35 mijë lekësh të reja dhe shumë e shumë çmime të tjera, ishin disa nga surprizat që shoqëruan spektaklin e ditës së djeshme. Ndërsa çmimi i madh Ekspres bingo u

• Alba Malltezi Drejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

¿tua nga dy qytetarë, përkatësisht nga Shkodra dhe Saranda, të cilët përfitojnë secili 123.510 lekë të vjetra. Ndërkohë që çmimi super kutia shkoi në qytetin e Elbasanit, ku ¿tuesi do të marr 35 mijë e 285 lekë të reja, ndërsa po të njëjtën vlerë monetare, do të përfitojë edhe ¿tuesi i çmimit super unaza, të cilën e fitoi një qytetar nga Shkodra. Të ftuar në spektaklin e ditës së djeshme, ishin edhe ¿tuesit e javës së shkuar të ekspres bingo, super kutisë, super unazës, si dhe ¿tuesit e telefonatave. Gjithashtu gjatë spektaklit u hodh edhe “Zari i Artë”, ku të gjithë lojtarët që kanë në biletat e tyre numrin 2, do të mund të për¿tojnë nga një biletë falas, të Ekspres bingo. Të gjithë qytetarët që duan të bëhen pjesë e kësaj loje, mund ti gjejnë biletat e Ekspres bingos në çdo pikë shitje të gazetave. Falë një bashkëpunimi me Shqiptarja.com, shumë nga qytetarët kanë arritur ti marrin falas biletat me gazetën. Loja është shumë atraktive dhe e thjesht për t’u luajtur, sepse përveç goglave që hidhen për shorteun, qytetarët mund të bëhen ¿tues të saj edhe nëpërmjet kondrabiletave, që sillen në zyrat e Nacional Sh.a me anë të lojës telefonike. Dhe pikërisht me anë të saj , në të katërt telefonatat e zhvilluara gjatë spektaklit të djeshëm, u arrit që të ¿tohej për të dytën herë makina lukzoze, Shevrolet Spark, me zero kilometrazh, një prodhim i vitit 2012. Por nuk mund të ngelen pas edhe çmimet e tjera, të cilat ofruan një shumë të konsiderueshme parash për të gjithë lojtarët e Ekspres bingo.

Pjesë e këtij shorteu është bërë edhe gazeta Shqiptarja.com, e cila në bashkëpunim me Nacional sh.a, arriti të shpërndajë biletat falas bashkë me gazetën. Të gjithë ata që nuk e kanë ndjekur spektaklin gjatë të ditës së martë, numrat ¿tues të shorteut të sotëm, do t’i gjejnë biletat fituese në gazetën Shqiptarja.com, e cila në shorteun e parafundit, nxorri edhe një prej biletave ¿tuese.

• Anila Basha Drejtore e Shqiptarja.com • Arben Rrozhani Kryeredaktor

12 - 22 23 - 33 34 - 44 45 - 55

7 44 65 37 43

Kronika: Elton Qyno

45 31 16 5 15

4 53 14 6 48

27 39 1 50 17

28 22 29 51 35

38 72 47 54

61 68 11 49

74 36 21 24

40 60 42 64

9 18 19 66

PAGESA TOTALE e arkëtuar për xhiron e lojës (lekë):

1,411,550.00

FONDI I FITUESVE për xhiron (50% e pagesës totale):

705,775.00

Zari i Arte 2

ɷ 1. Kombinim fitues i Ekspres Bingo per kete jave shitur ne Sarande me date 03.05.2012 * 1 4 9 15

* 21 29 28 27

43 38 * 35 36

53 48 * 60 50

ɷ 2. Kombinim fitues i Ekspres Bingo per kete jave shitur ne Shkoder me date 07.05.2012 1 7 * 11 15

* 74 68 64 72

ɷ 1. Kombinim fitues i SuperKutia per kete jave shitur ne Elbasan me date 08.05.2012 11 13 9 5 *

27 28 22 * 30

43 45 38 39 36

58 53 * 60 46

19 22 28 17 24

39 * 38 43 35

48 * 47 51 60

68 71 * * 66

Nr. serial 900025910602

Nr. serial 900042740255

ɷ 1. Kombinim fitues i Super Unaza per kete jave shitur ne Shkoder me date 04.05.2012

64 * * 67 75

5 1 7 11 6

Nr. serial 900010445039

* * 27 28 21

44 * 32 35 39

60 50 53 58 *

72 71 61 65 *

Nr. serial 900001947769

RAPORTI PERFUNDIMTAR PER FITIMET BINGO Kategoria fituesve Ekspres Bingo Super Kutia Super Unaza Kutia Unaza Zari i Arte

Politika: Jakin Marena Sociale: Esmeralda Keta Ekonomia: Genc Kondi

73 75 71 52 59

Kulturë: Admirina Peçi

Numri i fituesve 2 1 1 3,447 108 4,722

Design: Altin Aliaj Genti Manelli Website: Suela Gera Indrit Maraku

Vlera e fituar (leke) 123,510.00 35,285.00 35,285.00 50.00 390.00 50.00

Departamenti i Marketingut: Cel: +355696060419 marketing@shqiptarja.com

Shpërndarja: Saimir Zenelaj Cel: +355696060418

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: redaksia@shqiptarja.com - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë