port

‫ﺍﻷﻫﺪﺍﺀ‬ ‫ﻻﺑﺪ ﻟﻨﺎ ﻭﳓﻦ ﳔﻄﻮ ﺧﻄﻮﺍﺗﻨﺎ ﺍﻷﺧﲑﺓ ﰲ ﺍﳊﻴﺎﺓ ﺍﳉﺎﻣﻌﻴﺔ ﻣﻦ ﻭﻗﻔﺔ ﻧﻌﻮﺩ ﺇﱃ ﺃﻋﻮﺍﻡ ﻗﻀﻴﻨﺎﻫﺎ ﰲ ﺭﺣﺎﺏ‬ ‫ﺍﳉﺎﻣﻌﺔ ﻣﻊ ﺃﺳﺎﺗﺬﺗﻨﺎ ﺍﻟﻜﺮﺍﻡ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﻗﺪﻣﻮﺍ ﻟﻨﺎ ﺍﻟﻜﺜﲑ ﺑﺎﺫﻟﲔ ﺑﺬﻟﻚ ﺟﻬﻮﺩﺍ ﻛﺒﲑﺓ ﰲ ﺑﻨﺎﺀ ﺟﻴﻞ ﺍﻟﻐﺪ ﻟﺘﺒﻌﺚ‬ ‫ﺍﻷﻣﺔ ﻣﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﻭﻗﺒﻞ ﺃﻥ ﳕﻀﻲ ﻧﻘﺪﻡ ﺃﲰﻰ ﺁﻳﺎﺕ ﺍﻟﺸﻜﺮ ﻭﺍﻻﻣﺘﻨﺎﻥ ﻭﺍﻟﺘﻘﺪﻳﺮ ﻭﺍﶈﺒﺔ ﺇﱃ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﲪﻠﻮﺍ‬ ‫ﺃﻗﺪﺱ ﺭﺳﺎﻟﺔ ﰲ ﺍﳊﻴﺎﺓ ﺇﻟىﻲ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﻣﻬﺪﻭﺍ ﻟﻨﺎ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﻌﻠﻢ ﻭﺍﳌﻌﺮﻓﻪ ﺇﱃ ﲨﻴﻊ ﺃﺳﺎﺗﺬﺗﻨﺎ ﺍﻷﻓﺎﺿﻞ‬ ‫"ﻛﻦ ﻋﺎﳌﺎ ‪ ..‬ﻓﺈﻥ ﱂ ﺗﺴﺘﻄﻊ ﻓﻜﻦ ﻣﺘﻌﻠﻤﺎ ‪ ،‬ﻓﺈﻥ ﱂ ﺗﺴﺘﻄﻊ ﻓﺄﺣﺐ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ ‪،‬ﻓﺈﻥ ﱂ ﺗﺴﺘﻄﻊ ﻓﻼ ﺗﺒﻐﻀﻬﻢ"‬ ‫ﻓﻮﺍﺟﺐ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺷﻜﺮﻫﻢ ﻭﻭﺩﺍﻋﻬﻢ ﻭﳓﻦ ﳔﻄﻮ ﺧﻄﻮﺗﻨﺎ ﺍﻷﻭﱃ ﰲ ﻏﻤﺎﺭ ﺍﳊﻴﺎﺓ ﻭﳔﺺ ﲜﺰﻳﻞ ﺍﻟﺸﻜﺮ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﺮﻓﺎﻥ ﺇﱃ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺃﺷﻌﻞ ﴰﻌﺔ ﰲ ﺩﺭﻭﺏ ﻋﻤﻠﻨﺎ ﻭﺇﱃ ﻣﻦ ﻭﻗﻒ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻨﺎﺑﺮ ﻭﺃﻋﻄﻰ ﻣﻦ ﺣﺼﻴﻠﺔ ﻓﻜﺮﻩ‬ ‫ﻟﻴﻨﲑ ﺩﺭﺑﻨﺎ ﺇﱃ ﺍﻷﺳﺎﺗﺬﺓ ﺍﻟﻜﺮﺍﻡ ﰲ ﺍﳉﺎﻣﻌﺔ ﻭﻧﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎﻟﺸﻜﺮ ﺍﳉﺰﻳﻞ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮﺭ‬ ‫ﺩ‪ /‬ﻣﺪﺣﺖ ﳏﻔﻮﻅ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ ﺗﻔﻀﻞ ﺑﺈﺷﺮﺍﻑ ﻋﻠﻰ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﻓﺠﺰﺍﻩ ﺍﷲ ﻋﻨﺎ ﻛﻞ ﺧﲑ ﻓﻠﻪ ﻣﻨﺎ ﻛﻞ ﺍﻟﺘﻘﺪﻳﺮ ﻭﺍﻻﺣﺘﺮﺍﻡ‪..‬‬ ‫ﻭﺍﻳﻀﺎ ﺇﱃ ﻣﻦ ﻋﻠﻤﲏ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﻭﺍﻟﺼﱪﺇﱃ ﻣﻦ ﺍﻓﺘﻘﺪﻩ ﰲ ﻣﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺼﻌﺎﺏ ﺣﻨﺎﻧﻪ‪ ..‬ﺃﰊ‬ ‫ﻭﺇﱃ ﻣﻦ ﺗﺘﺴﺎﺑﻖ ﺍﻟﻜﻠﻤﺎﺕ ﻟﺘﺨﺮﺝ ﻣﻌﱪﺓ ﻋﻦ ﻣﻜﻨﻮﻥ ﺫﺍ‪‬ﺎ ﻣﻦ ﻋﻠﻤﺘﲏ ﻭﻋﺎﻧﺖ ﺍﻟﺼﻌﺎﺏ ﻷﺻﻞ ﺇﱃ ﻣﺎ‬ ‫ﺃﻧﺎ ﻓﻴﻪ ﻭﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﻜﺴﻮﱐ ﺍﳍﻤﻮﻡ ﺃﺳﺒﺢ ﰲ ﲝﺮ ﺣﻨﺎ‪‬ﺎ ﻟﻴﺨﻔﻒ ﻣﻦ ﺁﻻﻣﻲ ‪ ..‬ﺃﻣﻲ‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﳌﻘﺪﻣﺔ‬ ‫ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺍﻟﺮﲪﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ ﻭ ﺑﻪ ﻧﺴﺘﻌﲔ ﻭﺍﻟﺼﻼﺓﻭﺍﻟﺴﻼﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﺷﺮﻑ ﺍﳌﺮﺳﻠﲔ ﺳﻴﺪﻧﺎ ﳏﻤﺪ‬ ‫ﺻﻠﻰ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻧﱯ ﺍﳍﺪﻯ ﺍﳌﺼﻄﻔﻰ ﺍﻷﻣﲔ ﻭ ﻋﻠﻰ ﺁﻟﻪ ﻭﺻﺤﺒﻪ ﺃﲨﻌﲔ ‪.‬‬ ‫ﺍﳊﻤﺪ ﷲ ﺍﻟﺬﻱ ﺟﻌﻞ ﻟﻨﺎ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻠﻢ ﻧﻮﺭﺍ ‪‬ﺪﻱ ﺑﻪ ﻭ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻧﺘﻘﺪﻡ ﺑﺒﺤﺜﻨﺎ ﻫﺬﺍ ﺍﱃ ﺯﻣﻼﺋﻨﺎ ﻭ ﺍﱃ ﻛﻞ ﻣﻦ ﳚﻤﻌﻨﺎ ‪‬ﻢ ﺭﺑﺎﻁ ﺍﻟﻌﻠﻢ ﻣﻦ ﻣﺴﺘﻤﻌﲔ ﻭ ﻗﺮﺍﺀ ﻭ‬ ‫ﻃﻼﺏ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺍﺳﺎﺗﺬﺓ ﻓﻬﺬﺍ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﻳﺸﻤﻞ ﻓﻜﺮﺓ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﲝﺮﻱ ﻭ ﻳﻌﺘﱪ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬ ‫ﻣﻦ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﳍﺎﻣﺔ ﻟﺪﻱ ﺍﻟﺸﻌﻮﺏ ﻗﺪﳝﺎ ﻭ ﺣﺪﻳﺜﺎ ‪.‬ﻭ ﺍﻟﺘﻨﻘﻞ ﺑﺎﻟﺒﺤﺮ ﻳﻜﻮﻥ ﻭ ﺳﻴﻠﺔ ﺗﺮﻓﻴﻬﻴﺎ‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺍﻋﻠﻲ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﻭ ﻫﻮ ﺍﳉﺰﺀ ﺍﻟﺬﻱ ﺳﻮﻑ ﺍﻫﺘﻢ ﺑﻪ ﺍﻛﺜﺮ ﻭ ﺧﻠﻖ ﺟﻮ ﺗﺮﻓﻴﻬﻲ ﻭ ﻋﻤﻠﻲ‬ ‫ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺘﻤﻴﺰ ﳏﻘﻖ ﻛﻞ ﺍﻫﺪﺍﻓﻪ ‪ .‬ﻭ ﺍﱐ ﺍﺧﺬﺕ ﰲ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﻥ ﻳﺸﻤﻞ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﻛﻞ ﻧﻘﻄﺔ‬ ‫ﻫﺎﻣﺔ ﻋﻦ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻣﻦ ﻓﻜﺮﺓ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﻭ ﺍﳌﻮﺍﺻﻔﺎﺕ ﺍﳌﻄﻠﻮﺑﺔ ﻭ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻻﻧﺸﺎﺀ ﻭ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﻌﻤﻞ‬ ‫‪‬ﺎ ﻭ ﻛﻞ ﺍﻟﻨﻘﺎﻁ ﺍﳍﺎﻣﻪ ﺍﶈﻴﻄﺔ ‪‬ﺎ ﻭ ﺍﲤﲎ ﺍﻥ ﺍﺳﻄﻴﻊ ﺍﺣﺘﻮﺍﺀ ﺍﳌﻮﺿﺎﻋﺎﺕ ﺑﺎﻟﻜﺎﻣﻞ ﻭ ﺭﲟﺎ ﻫﺬﺓ‬ ‫ﺍﻻﻳﺎﻡ ﻳﻜﻮﻥ ﻧﺎﺩﺭﺍ ﺍﻥ ﲡﺪ ﲝﺜﺎ ﻣﺘﻜﺎﻣﻼ ﻭ ﻟﻜﲏ ﺳﻮﻑ ﺍﻗﻮ ﺑﻌﻤﻞ ﻛﻞ ﻣﺎ ﺍﺳﺘﻄﻴﻊ ﻓﻌﻠﺔ ﻭﺍﻟﺬﻱ‬ ‫ﻧﺎﻣﻞ ﺍﻥ ﻳﻌﺠﺒﻜﻢ‬ ‫ﻭ ﺍﺫﺍ ﳓﻦ ﻧﻀﻊ ﺑﲔ ﺍﻳﺪﻳﻜﻢ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﺍﻟﺬﻱ ﻧﺮﺟﻮ ﺍﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﰲ ﺍﳌﺴﺘﻮﻯ ﻭ ﻧﺎﻣﻞ ﺍﻧﻨﺎ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻻﻗﻞ ﱂ ﻧﻘﺼﺮ ﻭ ﱂ ‪‬ﻤﻞ ﺗﺒﻴﺎﻥ ﺟﻮﺍﻫﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﻭ ﻛﺬﻟﻚ ﺍﻻﺣﺎﻃﻪ ﺍﻟﻨﺴﺒﻴﻪ ﲟﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺚ ﺍﻟﺬﻱ ﻫﻮ ﻣﺒﺘﻐﺎﻧﺎ ﻭ‬ ‫ﻭ ﻧﺴﺎﻝ ﺍﷲ ﻋﺰ ﻭ ﺟﻞ ﺍﻥ ﻳﻮﻓﻘﻨﺎ ﻭ ﳚﻌﻞ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﺣﻠﻴﻔﻨﺎ‪....‬‬ ‫ﻭﺍﷲ ﻭﱄ ﺍﻟﺘﻮﻓﻴﻖ‬

‫‪2‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻔــﻬــﺮﺱ‬ ‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬

‫‪10-8‬‬

‫ ﻣﻘﺪﻣﺔ ﻋﺎﻣﺔ ﻋﻦ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬

‫‪14-10‬‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﺜﺎﱏ‬ ‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫ﺍﳌﻌﺎﻳﺮ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ‬

‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ‬ ‫ ﺍﻭﻻ ‪ :‬ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬

‫‪16‬‬

‫ ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‬

‫‪16‬‬

‫ ﺛﺎﻟﺜﺎ ‪ :‬ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻟﻔﻨﻴﺔ‬

‫‪17‬‬

‫ ﺭﺍﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ‬

‫‪17‬‬

‫‪3‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ ﺧﺎﻣﺴﺎ ‪ :‬ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﺍﱄ ﺍﻟﻮﻇﻴﻔﺔ‬

‫‪21-18‬‬

‫ ﺳﺎﺩﺳﺎ ‪ :‬ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬

‫‪44-22‬‬

‫ ﺳﺎﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺍﳊﻮﺍﺟﺰ ﻭ ﻣﺼﺪﺍﺕ ﺍﻻﻣﻮﺍﺝ‬

‫‪47-45‬‬

‫ ﺛﺎﻣﻨﺎ ‪ :‬ﺍﻻﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ‬

‫‪64-48‬‬

‫ ﺗﺎﺳﻌﺎ ‪ :‬ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ‬

‫‪68-65‬‬

‫ ﻋﺎﺷﺮﺍ ‪ :‬ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ‬

‫‪72-69‬‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺜﺎﱏ‬ ‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﺒﺎﱐ ﺍﻻﺩﺍﺭﻳﺔ‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺜﺎﻟﺚ‬

‫‪92-73‬‬

‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ‬ ‫ ﺍﳌﻮﻗﻊ‬ ‫ ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ‬ ‫ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ‬ ‫ ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ‬ ‫ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳍﺎﻣﺔ ﺑﺎﻟﻔﻨﺎﺩﻕ‬

‫‪94‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪108-96‬‬

‫‪4‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺮﺍﺑﻊ‬ ‫ ‬

‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳉﺮﺍﺟﺎﺕ‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﳋﺎﻣﺲ‬ ‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‬

‫ ‬

‫‪114-109‬‬ ‫‪126-115‬‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫ ﻧﺒﺬﺓ ﻋﻦ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﻪ‬

‫‪129-128‬‬

‫ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬

‫‪129‬‬ ‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺜﺎﱏ‬

‫ ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻟﻠﻤﻨﻄﻘﺔ‬ ‫ ﺍﳋﺼﺎﺋﺺ ﺍﳉﻴﻮﻟﻮﺟﻴﺔ ﻟﻠﻤﻨﻄﻘﺔ‬ ‫ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺍﳌﻴﺎﺓ ﺍﳉﻮﻓﻴﺔ ﻟﻠﻤﻨﻄﻘﺔ‬ ‫ ﺍﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻭ ﺗﺄﺛﲑﻫﺎ ﻋﻠﻲ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ‬

‫‪130‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪132-130‬‬ ‫‪133‬‬

‫‪5‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫ﺍﳌﻌﺎﳉﺎﺕ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﻟﻠﻤﻨﺎﺥ ﺍﻟﺼﺤﺮﺍﻭﻯ‬ ‫ ﺗﺎﺛﲑ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ ﺍﲡﺎﻫﺎﺕ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ ﺷﺪﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ ﺍﻫﻢ ﺍﻟﺘﺎﺛﲑﺍﺕ ﻋﻠﻰ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳍﻮﺍﺀ‬ ‫ ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻞ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﻟﺘﺤﺮﻳﻚ ﻭﺗﱪﻳﺪ ﺍﳍﻮﺍﺀ‬ ‫ ﺍﺳﺎﻟﻴﺐ ﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‬

‫‪134‬‬ ‫‪134‬‬ ‫‪134‬‬ ‫‪135-134‬‬ ‫‪136-135‬‬ ‫‪136‬‬ ‫‪139-137‬‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﺮﺍﺑﻊ‬ ‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫ ﺍﻻﺭﺽ ﺍﳌﻘﺘﺮﺣﺔ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﻉ‬

‫‪143-140‬‬

‫‪6‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺜﺎﱏ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻟﺒﻴﺌﻴﺔ ﳌﻮﻗﻊ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬ ‫ ﺩﺭﺟﺎﺕ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﻭﺍﻹﺷﻌﺎﻉ ﺍﻟﺸﻤﺴﻰ‬ ‫ ﺍﻟﺮﻃﻮﺑﺔ ﺍﻟﻨﺴﺒﻴﺔ‬ ‫ ﻧﺴﺒﺔ ﺍﻻﻣﻄﺎﺭ ﰲ ﺍﻟﻴﻮﻡ‬ ‫ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ ﻃﺒﻮﻏﺮﺍﻓﻴﺔ ﺍﻻﺭﺽ‬

‫‪145-143‬‬ ‫‪146-145‬‬ ‫‪147-146‬‬ ‫‪147‬‬ ‫‪148‬‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺍﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫ ﺧﺮﺍﺋﻂ ﻣﻨﺎﺧﻴﺔ ﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬

‫‪150‬‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﳋﺎﻣﺲ‬ ‫ ﺑﺮﻧﺎﻣﺞ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﺍﳌﻘﺘﺮﺡ‬

‫‪153-152‬‬

‫‪7‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫ﺃﺳﺒﺎﺏ ﺃﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬

‫‪8‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻭﻻ‪ :‬ﻣﺮﺩﻭﺩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ‪:‬‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩ ﺍﻟﻘﻮﻣﻲ‬ ‫ ﲢﻘﻴﻖ ﺍﻳﺮﺍﺩﺍﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻤﻼﺕ ﺍﻻﺟﻨﺒﻴﺔ ﺗﺆﺩﻯ ﺍﱃ ﲢﺴﲔ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﳌﺪﻓﻮﻋﺎﺕ‪.‬‬ ‫ ﺗﺴﺎﻋﺪ ﻋﻠﻰ ﺩﻋﻢ ﻭﺗﺎﻛﻴﺪ ﺍﻻﺳﺘﻘﻼﻝ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺳﻲ ﻟﻠﺪﻭﻟﺔ‪.‬‬ ‫ ﺧﻔﺾ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺴﺘﻮﺭﺩﺓ ﻭﺍﻟﺴﻠﻊ ﺍﻻﺳﺘﻬﻼﻛﻴﺔ ﻭﺍﳌﻮﺍﺩ ﺍﳋﺎﻡ‪.‬‬ ‫ ﺗﺰﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﺍﻟﺘﻨﺎﻓﺴﻴﺔ ﻟﺼﺎﺩﺭﺍﺕ ﺍﻟﺪﻭﻟﺔ‪.‬‬ ‫ ﺗﻄﻮﻳﺮ ﻭﺗﻨﻤﻴﺔ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ) ﺯﺭﺍﻋﻴﺔ‪ -‬ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ‪ -‬ﲡﺎﺭﻳﺔ(‪.‬‬ ‫ ﺗﻌﺘﱪ ﻣﻮﺭﺩ ﻭﻣﺼﺪﺭ ﻟﻠﺤﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ ﺍﻟﺼﻌﺒﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﺘﻤﻮﻳﻞ ﺑﺮﺍﻣﺞ ﺍﻟﺘﻨﻤﻴﺔ‪.‬‬ ‫ ﻣﻨﻔﺬ ﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﻟﺪﻭﻟﺔ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ )ﺍﻟﺼﺎﺩﺭﺍﺕ ﻭﺍﻟﻮﺍﺭﺩﺍﺕ(‪.‬‬ ‫ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﻟﺪﻭﻟﺔ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﲢﺼﻴﻞ ﺍﻟﺮﺳﻮﻡ ﺍﳉﻤﺮﻛﻴﺔ ﻭﺍﻟﻌﻮﺍﺋﺪ ﻭﺍﻻﺟﻮﺭ ﺍﳌﻴﻨﺎﺋﻴﺔ‪.‬‬ ‫ ﺗﺸﺠﻴﻊ ﻗﻴﺎﻡ ﺑﻌﺾ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﺎﺕ ﻭﺗﺸﺠﻴﻊ ﻗﻴﺎﻡ ﲡﺎﺭﺍﺕ ﺟﺪﻳﺪﺓ‪.‬‬ ‫ ﺗﻌﺘﱪ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﻣﻦ ﻣﺸﺮﻭﻋﺎﺕ ﺭﺍﺱ ﺍﳌﺎﻝ ﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬ ‫ ﺗﺸﻐﻴﻞ ﺍﻟﻌﻤﺎﻟﺔ ﺍﻟﻮﻃﻨﻴﺔ ﻭﺗﺪﺭﻳﺒﻬﺎ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪:‬‬ ‫ ﲢﻘﻴﻖ ﺍﻻﺭﺑﺎﺡ‪.‬‬ ‫ ﺧﻠﻖ ﻛﻮﺍﺩﺭ ﻓﻨﻴﺔ ﻣﺪﺭﺑﺔ ﰲ ﳎﺎﻝ ﻧﺎﺩﺭ‪.‬‬ ‫ ﻗﻴﺎﻡ ﺍﻧﺸﻄﺔ ﻣﺘﻌﺪﺩﺓ ﲣﺪﻡ ﻗﻄﺎﻉ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻣﺜﻞ ) ﺍﻟﺘﻮﻛﻴﻼﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺎﺕ ﺍﻟﺘﺎﻣﲔ ‪ ،‬ﲤﻮﻳﻦ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪ ،‬ﺍﺻﻼﺡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪ ،‬ﺍﻟﺘﺨﺰﻳﻦ ‪ ،‬ﺍﻟﻨﻘﻞ ‪ . . .‬ﺍﱁ(‪.‬‬ ‫ﻭﺗﻌﺘﱪ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻣﻦ ﺃﻫﻢ ﺩﻋﺎﺋﻢ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺎﺕ ﺍﻟﺪﻭﻝ ﻧﻈﺮﺍ ﻷﻥ ‪ % 95‬ﻣﻦ ﺣﺠﻢ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﻨﻘﻮﻟﺔ‬ ‫ﻋﺎﳌﻴﺎ ﺗﺘﻢ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻟﺬﻟﻚ ﻓﺈﻥ ﺍﳊﻜﻮﻣﺎﺕ ﺗﺴﻌﻰ ﺩﺍﺋﻤﺎ ﻟﺘﻄﻮﻳﺮ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺣﱴ ﺗﺘﻤﻜﻦ‬ ‫ﻣﻦ ﺟﺬﺏ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﺍﻟﻌﺎﳌﻴﺔ ﳉﻌﻞ ﻣﻮﺍﻧﺌﻬﺎ ﻣﻮﺍﻧﺊ ﳏﻮﺭﻳﺔ ﻭﻣﺮﺍﻛﺰ ﺇﻗﻠﻴﻤﻴﺔ ﻟﻠﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻟﻴﺘﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻼﳍﺎ ﺇﳒﺎﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺇﱃ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﻔﺮﻋﻴﺔ ﰲ ﺍﻟﺪﻭﻝ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ‪ .‬ﻭﺍﳊﻘﻴﻘﺔ ﺇﻥ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﱂ ﺗﻌﺪ ﳎﺮﺩ‬ ‫ﻣﺮﺍﻓﻖ ﲝﺮﻳﺔ ﺗﻌﲎ ﻓﻘﻂ ﲟﻨﺎﻭﻟﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ‪ ،‬ﻭﺇﳕﺎ ﺃﺻﺒﺢ ﳍﺎ ﺩﻭﺭ ﻛﺒﲑ ﰲ ﺍﺳﺘﻘﻄﺎﺏ ﺍﻷﻧﺸﻄﺔ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻘﻴﻤﺔ ﺍﳌﻀﺎﻓﺔ‬

‫‪9‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻭﺗﻨﺸﻴﻂ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩ ﺍﻟﻮﻃﻦ‪ .‬ﻭﳑﺎ ﻻ ﺷﻚ ﻓﻴﺔ ﺍﻥ ﺗﻄﻮﻳﺮ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﻭﻣﺎ ﻳﺮﺗﺒﻂ ‪‬ﺎ ﻣﻦ ﺗﻨﻤﻴﺔ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ﻭﲡﺎﺭﻳﺔ‬ ‫ﻭﺗﻮﻓﲑ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﺳﺎﺳﻴﺔ ﻳﺆﺩﻯ ﺣﺘﻤﺎ ﺍﱃ ﺗﻨﺸﻴﻂ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﻭﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﻳﻨﺘﺞ ﻋﻨﻪ ﺯﻳﺎﺩﺓ‬ ‫ﻛﺒﲑﺓ ﰱ ﻋﺪﺩ ﺍﳋﻄﻮﻁ ﻭﺍﳌﺴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﺨﺬ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﱏﺀ ﻣﺮﻛﺰﺍ ﳍﺎ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﻣﺮﺩﻭﺩ ﺳﻴﺎﺳﻰ‪:‬‬ ‫ﳑﺎ ﻻﺷﻚ ﻓﻴﺔ ﺍﻥ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ﻣﺮﺩﺭﺩ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻗﺎﺋﻢ ﻋﻠﻰ ﺗﻮﻃﻴﺪ ﺍﻟﻌﻼﻗﺎﺕ ﺍﻟﺴﻴﺎﺳﺔ ﺑﲔ ﺩﻭﻝ ﺍﻟﻌﺎﱂ ‪.‬ﻭﺍﻥ‬ ‫ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻫﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﳊﻠﻘﺔ ﰲ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﻭﻫﻲ ﺗﺮﺑﻂ ﺧﻠﻔﻴﺔ ﺍﻟﺒﻼﺩ ﺑﺎﻟﻌﺎﱂ ﺍﳋﺎﺭﺟﻲ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﻌﺘﱪ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻣﻦ ﻣﺸﺮﻭﻋﺎﺕ ﺍﳌﻨﺎﻓﻊ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‪ .‬ﺃﻱ ﺍ‪‬ﺎ ﺗﻌﺘﱪ ﻣﻦ ﺍﺳﺎﺳﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﻨﻤﻴﺔ ﻧﻈﺮﹰﺍ ﳌﺎ ﲢﻘﻘﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺎﻟﻴﺔ ﻛﺒﲑﺓ ﺑﺎﻟﻌﻤﻠﺔ ﺍﻻﺟﻨﺒﻴﺔ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻋﺎﻣﺔ ﻋﻦ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬ ‫ﳜﺘﺺ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻔﺮﻉ ﻣﻦ ﺍﳍﻨﺪﺳﺔ ﺑﺎﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﻭﺍﻟﻘﻮﺍﻋﺪ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻭﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺍﻷﺧﺮﻯ‬ ‫ﺳﻮﺍﺀ ﻛﺎﻥ ﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻭﺿﻊ ﺣﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺑﺎﻟﻜﻴﻔﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﻜﻔﻞ ﺍﳍﺪﻭﺀ‬ ‫ﺍﳌﻨﺸﻮﺩ ﰱ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻭﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﲢﺪﻳﺪ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﻭﺍﲡﺎﻫﺎﺕ ﻭﻣﻘﺎﺳﺎﺕ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺃﺣﻮﺍﺽ ﺍﻟﻌﻤﺮﺓ ﻭﻏﲑﻫﺎ ﺃﻭ ﻛﺎﻥ ﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺃﻭ ﺗﻨﻔﻴﺬ ﺃﻯ ﻣﻦ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪﺓ‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﺟﺐ ﺗﻮﺍﻓﺮﻫﺎ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﺜﻞ ﺣﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺣﻮﺍﺋﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﻨﺎﺛﺮ ﻭﺍﻷﺣﻮﺍﺽ ﺍﳉﺎﻓﺔ ﻭﻏﲑﻫﺎ ‪.‬‬ ‫ﻭﲣﺘﻠﻒ ﻇﺮﻭﻑ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻋﻦ ﻏﲑﻫﺎ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﻘﻮﻯ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﳍﺎ ﻭﺍﻟﱴ ﳚﺐ ﺃﺧﺬﻫﺎ ﰱ‬ ‫ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﻭﻋﻨﺪ ﺍﻟﺘﻨﻔﻴﺬ ﻭﲣﺘﻠﻒ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﻋﻦ ﻏﲑﻫﺎ ﺃﻳﻀﹰﺎ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﺍﻟﱴ‬ ‫ﺗﺆﺛﺮ ﰱ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻭﺍﻻﺣﺘﻴﺎﻃﺎﺕ ﺍﻟﻼﺯﻡ ﺍﲣﺎﺫﻫﺎ ﻋﻨﺪ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺍﻷﻧﻮﺍﻉ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻣﻨﻬﺎ ﰱ ﺍﻷﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﺍﻟﻘﻮﻯ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﳍﺎ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻣﺘﻌﺪﺩﺓ ﻭﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺣﺴﺎ‪‬ﺎ ﺑﺪﻗﺔ ﺗﺎﻣﺔ ﻏﲑ ﻣﻴﺴﺮﺓ ﰱ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﺍﳊﺎﻻﺕ ﻭﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﻓﺈﻥ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺍﻟﻨﻈﺮﻳﺎﺕ ﺍﳍﻨﺪﺳﻴﺔ ﻭﺣﺪﻫﺎ ﻏﲑ ﻛﺎﻑ ﻋﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ‬ ‫ﻭﻋﻠﻰ ﺍﳌﺼﻤﻢ ﻗﺒﻞ ﺍﻟﺒﺪﺀ ﰱ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺃﻯ ﻣﻦ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺃﻥ ﻳﻠﻢ ﺑﺎﻟﻜﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﻟﱴ ﺃﺣﺎﻃﺖ‬

‫‪10‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻼ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﱴ ﺃﺗﺒﻌﺖ ﰱ ﺗﺼﻤﻴﻤﻬﺎ ﻭﻋﻠﻴﻪ ﺃﻳﻀﹰﺎ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺣﺎﻻﺕ ﺍﻻ‪‬ﻴﺎﺭﺍﺕ ﳌﻨﺸﺂﺕ‬ ‫ﲟﻨﺸﺂﺕ ﻗﺎﺋﻤﺔ ﻓﻌ ﹰ‬ ‫ﺃﻗﻴﻤﺖ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﻭﺍﻷﺳﺒﺎﺏ ﺍﻟﱴ ﺃﺩﺕ ﺇﱃ ﺍ‪‬ﻴﺎﺭﻫﺎ ‪.‬‬ ‫ﻭﻟﻌﻞ ﺃﻫﻢ ﻣﺎ ﳝﻴﺰ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻋﻦ ﻏﲑﻫﺎ ﺃ‪‬ﺎ ﻋﺎﺩﺓ ﻣﺎ ﻳﺘﻢ ﺗﻨﻔﻴﺬﻫﺎ ﰱ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﳌﺎﺀ ﺳﻮﺍﺀ ﻛﺎﻥ ﺫﻟﻚ‬ ‫ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﳍﺎﺩﺋﺔ ﻣﻴﺎﻫﻬﺎ ﺃﻭ ﰱ ﻣﻴﺎﻩ ﻣﻀﻄﺮﺑﺔ ﻭﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﲡﻔﻴﻒ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﻧﺎﺩﺭﺓ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ‬ ‫ﻟﻠﻤﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﻫﺬﺍ ﺍﻟﻌﺎﻣﻞ ﻳﻔﺮﺽ ﺑﺎﻟﻀﺮﻭﺭﺓ ﺃﻥ ﳔﺘﺎﺭ ﻃﺮﺍﺯﺍﺕ ﻣﻦ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﲝﻴﺚ ﳝﻜﻦ ﺗﻨﻔﻴﺬﻫﺎ ﰱ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺍﳌﺎﺀ ﻛﻤﺎ ﺃﻧﻪ ﳚﺐ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺼﻤﻢ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻋﻠﻰ ﺩﺭﺍﻳﺔ ﺗﺎﻣﺔ ﺑﺎﳌﻌﺪﺍﺕ ﺍﻟﱴ ﻳﺘﻄﻠﺒﻬﺎ ﺗﻨﻔﻴﺬ ﻛﻞ ﻃﺮﺍﺯ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﻭﺃﻥ ﻳﺘﺄﻛﺪ ﻣﻦ ﺗﻮﺍﺟﺪﻩ ﻗﺒﻞ ﲢﺪﻳﺪ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺍﻟﻨﻬﺎﺋﻰ ﳌﻴﻨﺎﺀ ﻳﺰﻣﻊ ﺃﻧﺸﺎﺅﻩ ﻭﻗﺒﻞ ﻭﺿﻊ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﺎﺕ‬ ‫ﻭﺗﻘﺪﻳﺮ ﺍﻟﺘﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﳌﺪﻧﻴﺔ ﻟﻠﻤﻨﺸﺂﺕ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﳚﺐ ﺃﻥ ﲡﺮﻯ ﺩﺭﺍﺳﺎﺕ ﻋﺪﻳﺪﺓ‪.‬‬

‫ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ‪:‬‬ ‫ﻭﻳﺘﺴﻢ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ﺑﻌﺪﺓ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﲤﻴﺰﻩ ﻋﻦ ﻏﲑﻩ ﻣﻦ ﺃﳕﺎﻁ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﻭﻳﺄﺗﻰ ﰱ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺘﻬﺎ ﻣﺎ ﻳﺄﺗﻰ ‪:‬‬ ‫ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻃﺮﻕ ﳏﺪﺩﺓ ﺍﳌﺴﺎﺭ ﺗﻠﺘﺰﻡ ‪‬ﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻳﺴﺘﺜﲎ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺍﳌﺆﺩﻳﺔ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﺍﻟﱴ ﳛﺪﺩ ﻣﺴﺎﺭﻫﺎ ﻋﺎﺩﺓ ﻣﻮﺭﻓﻮﻟﻮﺟﻴﺔ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻭﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ‪.‬‬ ‫ ﻋﺪﻡ ﺣﺎﺟﺔ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺇﱃ ﺃﻋﺪﺍﺩ ﻭﲡﻬﻴﺰ ﻛﻤﺎ ﺃ‪‬ﺎ ﻻ ﲢﺘﺎﺝ ﺇﱃ ﺇﺻﻼﺡ ﺃﻭ ﺗﺮﻣﻴﻢ ‪.‬‬ ‫ ﳎﺎﻧﻴﺔ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﰱ ﺍﳌﺴﻄﺤﺎﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺳﻮﺍﺀ ﻛﺎﻧﺖ ﺩﻭﻟﻴﺔ ﺃﻭ ﺇﻗﻠﻴﻤﻴﺔ ﻳﺴﺘﺜﲎ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﰱ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﺍﳋﺎﺻﺔ ﻛﻘﻨﺎﺗﻰ ﺍﻟﺴﻮﻳﺲ ﻭﺑﻨﻤﺎ‬ ‫ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﲪﻞ ﻭﻧﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺑﻜﻤﻴﺎﺕ ﻛﺒﲑﺓ ﰱ ﺍﻟﺮﺣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪﺓ ﲝﻴﺚ ﺗﻔﻮﻕ ﺍﻟﻜﻤﻴﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﺗﻨﻘﻠﻬﺎ ﺃﻯ‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ ﻟﻠﻨﻘﻞ ﺑﻨﺎ ﰱ ﺫﻟﻚ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﳌﺴﺎﻓﺎﺕ ﻃﻮﻳﻠﺔ ﺗﻔﻮﻕ ﺍﳌﺴﺎﻓﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﺗﺴﺘﻄﻴﻊ ﺃﻥ ﺗﻘﻄﻌﻬﺎ ﺃﻯ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ ﻟﻠﻨﻘﻞ‬ ‫ﻭﺑﺘﻜﻠﻔﺔ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳔﻔﺎﺽ ﺗﻜﻠﻔﺔ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺣﻴﺚ ﻳﻌﺪ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ﺃﻗﻞ ﺃﳕﺎﻁ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﺘﻜﻠﻔﺔ ﻭﻳﺮﺟﻊ ﺫﻟﻚ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﳔﻔﺎﺽ ﻧﻔﻘﺎﺕ ﺍﻟﻘﻮﻯ ﺍﶈﺮﻛﺔ ﰱ ﳎﺎﻝ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﳌﺎﺋﻰ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﻟﻮﺣﺪﺓ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﳌﺎﺋﻰ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﳊﻤﻞ ﻟﺬﻟﻚ ﻳﻨﺎﻓﺲ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ﺃﳕﺎﻁ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﰱ ﳎﺎﻝ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺴﻠﻊ ﻣﻨﺨﻔﻀﺔ ﺍﻟﻘﻴﻤﺔ ﻛﺒﲑﺓ‬ ‫ﺍﳊﺠﻢ ﻛﺨﺎﻣﺎﺕ ﺍﳌﻌﺎﺩﻥ ) ﺍﳊﺪﻳﺪ ﺍﳋﺎﻡ ﺍﻟﻔﺤﻢ ﺍﻟﻔﻮﺳﻔﺎﺕ ﺍﻟﺒﻮﻛﺴﻴﺖ ( ﺇﱃ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﳊﻴﻮﺍﻧﺎﺕ ﺍﳊﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﶈﺎﺻﻴﻞ ﺍﻟﺰﺭﺍﻋﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﺄﺗﻰ ﺍﳊﺒﻮﺏ ﰱ ﻣﻘﺪﻣﺘﻬﺎ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻻﻋﺘﻤﺎﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ﰱ ﺗﺒﺎﺩﳍﺎ ﺑﲔ‬ ‫ﺩﻭﻝ ﺍﻟﻌﺎﱂ ﻭﺃﺳﻬﻢ ﰱ ﺫﻟﻚ ﺿﺨﺎﻣﺔ ﺃﺣﺠﺎﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﺍﻟﱴ ﻻ ﳛﺪﺩﻫﺎ ﺳﻮﻯ ﻋﺎﻣﻠﻰ ﻋﻤﻞ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﰱ‬ ‫ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻭﺳﻌﺔ ﳑﺮﺍ‪‬ﺎ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻭﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﻣﻮﺍﺻﻔﺎ‪‬ﺎ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻭﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﺷﻚ ﰱ ﺃﻥ ﺿﺨﺎﻣﺔ‬ ‫ﺃﺣﺠﺎﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺗﻠﱮ ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﻟﺪﻭﻟﻴﺔ ﺍﻵﺧﺬﺓ ﰱ ﺍﻟﻨﻤﻮ ﻭﺍﻟﺘﺰﺍﻳﺪ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﰱ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺍﳉﻐﺮﺍﰱ‬ ‫ﲢﺪﺩ ﺍﳌﻮﺍﻗﻊ ﺍﳉﻐﺮﺍﻓﻴﺔ ﻟﻠﻤﻮﺍﱏ ﺍﻟﱴ ﲤﺮ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺧﻼﻝ ﺭﺣﻠﺘﻬﺎ ﺍﳌﺴﺎﻓﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﺗﻔﺼﻞ ﺑﲔ ﻣﻮﺍﱏ‬ ‫ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻭﺍﳌﻐﺎﺩﺭﺓ ﺃﻭ ﺑﺘﻌﺒﲑ ﺁﺧﺮ ﲢﺪﺩ ﺍﻟﻨﻘﺎﻁ ﺍﻟﱴ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺘﺰﻭﺩ ﻣﻨﻬﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺑﺎﻟﻮﻗﻮﺩ ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻣﺎ ﺗﻔﻀﻞ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻛﺎﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺣﻴﺔ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ﺃﻥ ﲤﺮ ﺧﻄﻮﻃﻬﺎ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻋﻠﻰ ﻣﻮﺍﱏ ﺫﺍﺕ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺔ ﻣﺘﻘﺎﺭﺑﺔ‬ ‫ﻷﻥ ﺫﻟﻚ ﻳﻌﲎ ﻗﺼﺮ ﺍﳌﺴﺎﻓﺎﺕ ﺍﻟﻔﺎﺻﻠﺔ ﺑﲔ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﳑﺎ ﻳﻌﲎ ﺑﺪﻭﺭﻩ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﻟﺘﺰﻭﺩ ﺑﺎﻟﻮﻗﻮﺩ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﺗﻘﻠﻴﻞ‬ ‫ﻛﻤﻴﺔ ﺍﻟﻮﻗﻮﺩ ﺍﻟﱴ ﲢﻤﻠﻬﺎ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺧﻼﻝ ﲢﺮﻛﻬﺎ ﰱ ﺍﻟﺮﺣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪﺓ ﳑﺎ ﻳﺆﺩﻯ ﺇﱃ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻔﺮﺍﻏﺎﺕ ﰱ‬ ‫ﺟﺴﻢ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺍﳌﺨﺼﺼﺔ ﻟﺸﺤﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﺗﺰﺍﻳﺪ ﻗﺪﺭ‪‬ﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻘﻞ ‪ .‬ﻟﺬﻟﻚ ﺗﻔﻀﻞ ﺍﻟﺸﺮﻛﺎﺕ‬

‫‪12‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﺔ ﺑﲔ ﻏﺮﰉ ﺃﻭﺭﺑﺎ ﻭﺷﺮﻗﻰ ﺁﺳﻴﺎ ﺃﻥ ﲤﺮ ﺧﻄﻮﻃﻬﺎ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻋﻠﻰ ﻃﺮﻳﻖ ﻏﺮﺏ ﺃﻭﺭﺑﺎ ‪ /‬ﺍﻟﺒﺤﺮ‬ ‫ﺍﳌﺘﻮﺳﻂ ‪ /‬ﻗﻨﺎﺓ ﺍﻟﺴﻮﻳﺲ‪ /‬ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻷﲪﺮ ‪ /‬ﺍﶈﻴﻂ ﺍﳍﻨﺪﻯ ﻟﻮﺟﻮﺩ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺫﺍﺕ ﺍﳌﻮﺍﻗﻊ ﺍﳉﻐﺮﺍﻓﻴﺔ‬ ‫ﺍﳌﺘﻘﺎﺭﺑﺔ ﻭﺍﻟﱴ ﺗﻌﲎ ﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺍﻟﺘﺰﻭﺩ ﺑﺎﻟﻮﻗﻮﺩ ﺑﺼﻮﺭﺓ ﻣﺴﺘﻤﺮﺓ ﻭﻣﻨﺘﻈﻤﺔ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﺗﺰﺍﻳﺪ ﻗﺪﺭﺓ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻘﻞ‬ ‫ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺗﻌﺪﺩ ﲪﻮﻻ‪‬ﺎ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻮﺿﻊ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺇﺗﺒﺎﻉ ﻃﺮﻳﻖ ﻏﺮﺏ ﺃﻭﺭﺑﺎ ‪ /‬ﺷﺮﻕ ﺃﻣﺮﻳﻜﺎ ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ ‪ /‬ﻗﻨﺎﺓ‬ ‫ﺑﻨﻤﺎ ‪.‬‬

‫ﺧﻂ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ‬ ‫ﻳﻘﺼﺪ ﺑﻪ ﺍﳋﻂ ﺍﻟﻔﺎﺻﻞ ﺑﲔ ﺍﻟﻴﺎﺑﺲ ﻭﺍﻟﺒﺤﺮ ‪ Coastline‬ﻭﻳﻌﲔ ﺑﺎﳊﺪ ﺍﻟﺬﻯ ﺗﺼﻞ ﺇﻟﻴﻪ ﺃﻋﻠﻰ ﺃﻣﻮﺍﺝ‬ ‫ﺍﻟﻌﻮﺍﺻﻒ ﻭﻳﺘﺒﺎﻳﻦ ﺧﻂ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﰱ ﺟﻬﺎﺕ ﺍﻟﻌﺎﱂ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﺸﻜﻞ ﻭﺍﻟﺘﻮﺯﻳﻊ ﺇﺫ ﻳﺒﺪﻭ ﰱ ﺷﻜﻞ ﺧﻄﻮﻁ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺔ ﺃﻭ ﺷﺒﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺔ ﺃﻭ ﺧﻠﺠﺎﻥ ﺃﻭ ﻓﻴﻮﺩﺭﺍﺕ ﺃﻭ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺃﻭ ﻣﻀﺎﻳﻖ ﲝﺮﻳﺔ ‪ .‬ﻭﻣﺮﺩ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺘﺒﺎﻳﻦ ﰱ‬ ‫ﺃﺷﻜﺎﻝ ﺧﻂ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﻋﺎﻣﻠﲔ ﺭﺋﻴﺴﲔ ﺃﻭﳍﻤﺎ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﻭﺗﺒﺎﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﻪ ﺍﻟﻀﺨﺮﻯ ﻭﺛﺎﻧﻴﻬﻤﺎ ﺗﺄﺛﲑ‬ ‫ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﺸﻜﻞ ﺗﻌﺮﺟﺎﺕ ﺧﻂ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﺍﻹﺷﺎﺭﺓ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺟﻴﺪﺓ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ‬ ‫ﺃﺧﺮﻯ ﻛﻤﺎ ﺃ‪‬ﺎ ﺗﻌﺪ ﻧﻄﺎﻗﺎﺕ ﲢﺘﻤﻰ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﻟﻮﺣﺪﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﺧﺎﺻﺔ ﺻﻐﲑﺓ ﺍﳊﺠﻢ ﻣﻨﻬﺎ ﺧﻼﻝ ﻓﺘﺮﺍﺕ‬ ‫ﻫﺒﻮﺏ ﺍﻟﻌﻮﺍﺻﻒ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺍﻟﺸﺪﻳﺪﺓ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ‬ ‫ﻳﻘﺼﺪ ‪‬ﺬﺍ ﺍﻟﻌﺎﻣﻞ ﺍﳌﺴﻄﺢ ﺍﳌﺎﺋﻰ ﺍﳋﺎﺹ ﺑﺎﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺧﺼﺎﺋﺼﻪ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎﻷﻋﻤﺎﻕ ﻭﺍﻟﱴ ﲢﺪﺩ ﺑﺪﻭﺭﻫﺎ ﻣﺪﻯ‬ ‫ﻣﻼﺋﻤﺘﻪ ﻻﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﺃﺻﺤﺎ‪‬ﺎ ‪ .‬ﺇﺫ ﳛﺪﺩ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﺴﻄﺢ ﺍﳌﺎﺋﻰ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﻭﻣﻮﺍﺻﻔﺎﺕ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ‬ ‫ﳝﻜﻦ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﳍﺎ ‪ .‬ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﳛﺪﺩ ﻣﺴﺎﺭ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺑﺼﻮﺭﺓ ﻏﲑ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ‪ .‬ﻭﻛﺎﻥ ﳍﺬﺍ ﺍﻟﻌﺎﻣﻞ ﺗﺄﺛﲑ ﻣﺒﺎﺷﺮ‬ ‫ﰱ ﺍﺿﻤﺤﻼﻝ ﺃﳘﻴﺔ ﺑﻌﺾ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﻘﺪﳝﺔ ﻧﻈﺮ ﺍﻟﻀﺤﻮﻟﺔ ﻣﺴﻄﺤﺎ‪‬ﺎ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﻋﺪﻡ ﻗﺪﺭ‪‬ﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ﺍﻟﻜﺒﲑ ﻣﺜﺎﻝ ﺫﻟﻚ ﺍﻟﺘﺤﻮﻝ ﻣﻦ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺇﱃ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﻐﺮﺑﻴﺔ ﺑﺎﻹﺳﻜﻨﺪﺭﻳﺔ ‪،‬‬ ‫ﻭﲢﻮﻝ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ﲟﺼﺮ ﻣﻦ ﺭﺷﻴﺪ ﻭﺩﻣﻴﺎﻁ ﺇﱃ ﺍﻹﺳﻜﻨﺪﺭﻳﺔ ﻭﺑﻮﺭ ﺳﻌﻴﺪ ‪ ،‬ﻭﺍﻟﺘﺤﻮﻝ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻮﺍﱏ ﺷﺮﻗﻰ ﺍﻟﻮﻻﻳﺎﺕ ﺍﳌﺘﺤﺪﺓ ﺍﻷﻣﺮﻳﻜﻴﺔ ﻭﺍﻟﺘﺮﻛﻴﺰ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺑﻌﺔ ﻣﻮﺍﱏ ﺭﺋﻴﺴﻴﺔ ﻫﻰ ﻧﻴﻮﻳﻮﺭﻙ ‪ ،‬ﺑﻮﺳﻄﻦ ‪،‬‬ ‫ﻓﻴﻼﺩﻓﻴﺎ ‪ ،‬ﺑﻠﺘﻤﻮﺭ ‪ ،‬ﻭﺍﻟﺘﺤﻮﻝ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻮﺩﺍﻥ ﻣﻦ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﺳﻮﺍﻛﻦ ﺇﱃ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﺑﻮﺭ ﺳﻮﺩﺍﻥ ﻋﻠﻰ ﺳﺎﺣﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮ‬

‫‪13‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻷﲪﺮ ﻭﻛﺎﻥ ﻟﻌﺎﻣﻞ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﺒﻌﺾ ﻣﻮﺍﱏ ﺗﺼﺪﻳﺮ ﺍﻟﺒﺘﺮﻭﻝ ﻭﻋﺪﻡ ﻗﺪﺭ‪‬ﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﻗﻼﺕ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﺩﻭﺭ ﰱ ﺇﻧﺸﺎﺀ ﺍﳉﺰﺭ ﺍﻻﺻﻄﻨﺎﻋﻴﺔ ﻣﺜﺎﻝ ﺫﻟﻚ ﻣﺎ ﺣﺪﺙ ﰱ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﺭﺃﺱ ﺗﻨﻮﺭﺓ ﺑﺎﳌﻤﻠﻜﺔ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﺍﻟﺴﻌﻮﺩﻳﺔ ﻭﺍﻟﱴ ﺗﺴﺘﻄﻴﻊ ﺃﺭﺻﻔﺘﻪ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻧﺎﻗﻼﺕ ﺍﻟﺒﺘﺮﻭﻝ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﲪﻮﻟﺘﻬﺎ ﺍﻟﺴﺎﻛﻨﺔ ﺑﲔ ‪– 30‬‬ ‫‪ 100‬ﺃﻟﻒ ﻃﻦ ﻣﺘﺮﻯ ﻭﻟﺰﻳﺎﺩﺓ ﻃﺎﻗﺔ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺣﱴ ﺗﺴﺘﻄﻴﻊ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻧﺎﻗﻼﺕ ﺍﻟﺒﺘﺮﻭﻝ ﺍﻟﻌﻤﻼﻗﺔ‬ ‫ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ﺍﻟﻜﺒﲑ ﺍﲡﻪ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺇﱃ ﺇﻧﺸﺎﺀ ﺟﺰﻳﺮﺓ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ﰱ ﻋﺮﺽ ﺍﳋﻠﻴﺞ ﺍﻟﻌﺮﰉ ﻋﻠﻰ ﺑﻌﺪ ‪ 1707‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ﴰﺎﻝ ﺷﺮﻕ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﺸﻤﺎﱃ ﺇﺫ ﻣﻜﻨﺖ ﻫﺬﻩ ﺍﳉﺰﻳﺮﺓ ﻣﻦ ﺯﻳﺎﺩﺓ ﻋﺪﺩ ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪ ،‬ﻭﰎ ﺇﻧﺸﺎﺀ ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺍﳉﺰﻳﺮﺓ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ﺑﺎﻟﻜﺎﻣﻞ ﻋﺎﻡ ‪ 1972‬ﻭﻫﻰ ﺗﻀﻢ ﲦﺎﻧﻴﺔ ﻣﺮﺍﺳﻰ ﺗﺴﺘﻄﻴﻊ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻧﺎﻗﻼﺕ ﺍﻟﺒﺘﺮﻭﻝ ﺍﻟﻌﻤﻼﻗﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﺎﻟﻎ ﲪﻮﻟﺘﻬﺎ ﺍﻟﺴﺎﻛﻨﺔ ﺣﱴ ‪ 500‬ﺃﻟﻒ ﻃﻦ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻨـﺎﺥ‬ ‫ﺗﺘﻤﺜﻞ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻨﺎﺧﻴﺔ ﺍﳌﺆﺛﺮﺓ ﰱ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ ﰱ ﺩﺭﺟﺔ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ‪ ،‬ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ‪ ،‬ﺍﻟﻀﺒﺎﺏ ‪ ،‬ﻭﺗﺒﺎﻳﻦ ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﺣﺮﺍﺭﺓ ﻣﻴﺎﻩ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﻭﺍﶈﻴﻄﺎﺕ ﺣﻴﺚ ﺗﺼﻞ ﺃﻗﺼﺎﻫﺎ ‪ 96‬ﻑ ﰱ ﺍﳋﻠﻴﺞ ﺍﻟﻌﺮﰉ ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻤﺎ ﻳﺒﻠﻎ ﺃﺩﻧﺎﻫﺎ )‪ 28‬ﻑ (‬ ‫ﰱ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﻘﻄﺒﻴﺔ ‪ ،‬ﻭﻳﺮﺟﻊ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺘﺒﺎﻳﻦ ﺇﱃ ﻋﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﰱ ﻣﻘﺪﻣﺘﻬﺎ ﺣﺮﺍﺭﺓ ﺍﳉﻮ ﻭﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭﻓﻌﻞ‬ ‫ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ )ﺍﻟﺮﺃﺳﻴﺔ ﻭﺍﻷﻓﻘﻴﺔ ( ﻭﺗﺄﺛﲑ ﺍﻟﻴﺎﺑﺲ ﻭﺍﳌﺴﻄﺤﺎﺕ ﺍﳉﻠﻴﺪﻳﺔ ‪ .‬ﻭﻳﺘﺄﺛﺮ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ‬ ‫ﺑﺎﻻﳔﻔﺎﺽ ﺍﻟﺸﺪﻳﺪ ﻟﺪﺭﺟﺔ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﺇﱃ ﺍﳌﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﺆﺩﻯ ﺇﱃ ﲡﻤﺪ ﻣﻴﺎﻩ ﺑﻌﺾ ﺍﳌﺴﻄﺤﺎﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ‬ ‫ﻭﺍﶈﻴﻄﻴﺔ ﺧﻼﻝ ﺷﻬﻮﺭ ﺍﻟﺸﺘﺎﺀ ﳑﺎ ﻳﻌﻄﻞ ﺍﳌﻼﺣﺔ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ‬ ‫ﺗﺘﺤﺮﻙ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﺴﻄﺤﻴﺔ ﻟﻠﻤﺤﻴﻄﺎﺕ ﻭﺑﻌﺾ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﺍﻟﻮﺍﺳﻌﺔ ﰱ ﺍﲡﺎﻫﺎﺕ ﳏﺪﺩﺓ ﻣﺮﺩﻫﺎ ﻋﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻳﺄﺗﻰ ﰱ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺘﻬﺎ ﺷﻜﻞ ﺍﻟﺴﻮﺍﺣﻞ ‪ ،‬ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ‪ ،‬ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺍﻷﺭﺽ ﺣـﻮﻝ ﻧﻔﺴﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﻣﺎ ﻳﺴﻤﻴﻪ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﺍﻟﺒﺎﺣﺜﲔ ﺑﺎﻟﻘﻮﺓ ﺍﻷﺭﴰﻴﺪﻳﺔ ‪ archimedian forces‬ﻭﺍﻟﱴ ﺗﻨﺸﺄ ﻣﻦ ﺗﻐﲑﺍﺕ ﺩﺍﺧﻠﻴﺔ ﲢﺪﺙ ﰱ ﺍﳌﻴﺎﻩ‬ ‫ﻭﻳﻨﺘﺞ ﻋﻨﻬﺎ ﺗﻐﲑ ﰱ ﺩﺭﺟﺔ ﻛﺜﺎﻓﺘﻬﺎ ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﺜﺎﱏ‬ ‫ﺍﳌﻌﺎﻳﲑ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ‪ :‬ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫‪15‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬ ‫ﺃﻭ ﹰﻻ ‪ :‬ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ‪:‬‬ ‫ ﺩﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ﺑﻘﺼﺪ ﺇﺣﺼﺎﺀ ﺛﺮﻭﺍﺕ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ‬ ‫ﺍﻟﱴ ﺳﺘﺨﺪﻣﻬﺎ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﻣﺎ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺗﺼﺪﻳﺮﻩ ﺃﻭ ﺍﺳﺘﲑﺍﺩ ﻣﻦ ﺑﻀﺎﺋﻊ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﰱ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺼﺪﺩ‬ ‫ﳚﺐ ﲢﺪﻳﺪ ﻧﻮﻋﻴﺎﺕ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻭﻛﻤﻴﺎ‪‬ﺎ ﻭﻣﻮﺍﺳﻢ ﺗﺼﺪﻳﺮﻫﺎ ﺃﻭ ﺍﺳﺘﲑﺍﺩﻫﺎ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻮﺍﲰﻴﺔ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺍﳊﺎﺻﻼﺕ ﺍﻟﺰﺭﺍﻋﻴﺔ ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﲤﺘﺪ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻹﺣﺼﺎﺋﻴﺔ ﺍﻟﺴﺎﺑﻘﺔ ﻟﺘﺸﻤﻞ ﺗﻮﻗﻌﺎﺕ ﺍﳌﺴﺘﻘﺒﻞ ﻷﻃﻮﻝ ﻣﺪﺓ‬ ‫ﳑﻜﻨﺔ ﻭﺍﻟﺘﻐﲑﺍﺕ ﺍﳌﺘﻮﻗﻌﺔ ﰱ ﺍﻟﺴﻨﻮﺍﺕ ﺍﳌﻘﺒﻠﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺩﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ﺗﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎﻹﻧﺸﺎﺀ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﳚﺐ ﺍﺳﺘﻜﺸﺎﻑ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﶈﻴﻄﺔ ﺑﺎﳌﻮﻗﻊ ﺍﳌﻘﺘﺮﺡ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺍﳊﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ‬ ‫ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻛﺎﻷﺣﺠﺎﺭ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺍﻟﺰﻟﻂ ﻭﺍﻟﺮﻣﻞ ﻭﻏﲑﻫﺎ ﻭﺍﻻﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺕ ﺍﳌﺘﺎﺣﺔ ﻟﻠﺤﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﻳﺪﻯ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﺔ‬ ‫ﻭﰱ ﺫﻟﻚ ﻛﻠﻪ ﺗﺮﺍﻋﻰ ﺍﻷﺳﻌﺎﺭ ﺍﳌﺘﻮﻗﻌﺔ ﻟﻠﺤﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﻛﻞ ﻣﺎ ﻳﻠﺰﻡ ﻟﻺﻧﺸﺎﺀ‪.‬‬ ‫ﺩﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ﺗﺘﻌﻠﻖ ﺑﺈﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺭﺑﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﰱ ﻣﻮﻗﻌﻪ ﺍﳌﻘﺘﺮﺡ ﺑﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﱴ ﺳﻴﺨﺪﻣﻬﺎ ﻭﺫﻟﻚ‬ ‫ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﱪﻳﺔ ﺍﻟﺴﺮﻳﻌﺔ ﻭﺍﻟﻨﻘﺎﻻﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﹰﺎ ‪ :‬ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﻭﺗﺸﻤﻞ ‪:‬‬ ‫ ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺃﻭﻗﺎﺗﻪ ﻭﻣﺪﺍﻩ ﻭﺗﺄﺛﲑﻩ ﻭﺗﻴﺎﺭﺍﺗﻪ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﲡﺎﻫﺎ‪‬ﺎ ﻭﺳﺮﻋﺘﻬﺎ ﻭﺍﲡﺎﻩ ﻏﺎﻟﺒﻴﺘﻬﺎ ﻭﺍﲡﺎﻩ ﺃﻗﻮﺍﻫﺎ ﻭﺗﺄﺛﲑﻫﺎ ﻭﻣﺎ ﻳﺘﺒﻌﻬﺎ ﻣﻦ ﺿﻐﻮﻁ ‪.‬‬ ‫ ﺑﺎﻗﻰ ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﳉﻮﻳﺔ ﻣﺜﻞ ﺩﺭﺟﺎﺕ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﻭﺍﻟﺮﻃﻮﺑﺔ ﻭﺍﳌﻄﺮ ﻭﺍﻟﻀﺒﺎﺏ ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﺭﺗﻔﺎﻋﺎ‪‬ﺎ ﻭﻗﻮ‪‬ﺎ ﻭﺍﲡﺎﻫﺎ‪‬ﺎ ﻭﺍﻧﻜﺴﺎﺭﻫﺎ ﻭﺍﻧﻌﻜﺎﺳﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﻭﻣﻮﺍﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻗﺮﺏ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﻭﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻨﻪ ﺍﲡﺎﻫﺎ‪‬ﺎ ﻭﺳﺮﻋﺘﻬﺎ ﻭﻗﻮ‪‬ﺎ ﻭﻧﻮﻋﺎﻳﺘﻪ ﻭﻣﺪﻯ ﺗﺄﺛﲑﻫﺎ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﻭﻣﻘﺪﺭ‪‬ﺎ ﻋﻠﻰ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺮﻭﺍﺳﺐ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺘﺮﺳﻴﺐ ﻭﺍﻟﻨﺤﺮ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻭﻃﺮﻕ ﺍﻟﻮﻗﺎﻳﺔ ﻣﻨﻪ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻷﺣﻴﺎﺀ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻭﺿﺮﺭﻫﺎ ﻭﺗﺄﺛﲑ ﻣﻴﺎﻩ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻋﻠﻰ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻟﺜﹰﺎ ‪ :‬ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻟﻔﻨﻴﺔ ﻭﺗﺸﻤﻞ ‪:‬‬ ‫ ﺃﻋﻤﺎﻝ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﱪﻳﺔ ﻭﺍﻟﺸﻮﺍﻃﺊ ) ﺍﻟﺸﻮﺍﻃﺊ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ( ‪.‬‬ ‫ ﻋﻤﻞ ﺟﺴﺎﺕ ﻣﺘﻘﺎﺭﺑﺔ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺍﻟﺘﻐﲑﺍﺕ ﺍﻟﱴ ﲢﺪﺙ ﻓﻴﻬﺎ ﻭﻣﻌﺮﻓﺔ ﻣﻴﻮﻝ ﺍﻟﺸﻮﺍﻃﺊ ﻭﺍﳉﺰﺭ‬ ‫ﺍﻟﻐﺎﻃﺴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﻘﻴﺎﻡ ﺑﻌﻤﻞ ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺎﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﳌﻌﺮﻓﺔ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺧﻮﺍﺻﻬﺎ ﻭﻗﻮﺓ ﲢﻤﻠﻬﺎ ﻟﻠﻤﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﱴ ﺳﺘﺒﲎ ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﰱ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺃﻭ ﺍﻟﱪ ﻭﻣﻌﺮﻓﺔ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻭﻣﺪﻯ ﺗﺄﺛﲑﻫﺎ ﺑﺎﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﻘﻴﺎﻡ ﺑﺄﲝﺎﺙ ﻋﻠﻰ ﳕﺎﺫﺝ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻴﺔ ﻋﻨﺪ ﺍﺧﺘﺒﺎﺭ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﺍﳌﻘﺘﺮﺡ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﻭ ﻻﺧﺘﻴﺎﺭ ﻧﻮﻉ ﻣﻌﲔ ﻣﻦ‬ ‫ﺣﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﻏﲑ ﺫﻟﻚ ‪.‬‬

‫ﺭﺍﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﳌﻮﺍﱏ ‪:‬‬ ‫ﺗﻘﺴﻢ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﻣﻮﺍﻗﻌﻬﺎ ﻭﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﻜﻔﻠﻬﺎ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﺔ ﻟﻠﻤﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﺎﻩ ﺇﱃ ﺛﻼﺛﺔ‬ ‫ﺃﻗﺴﺎﻡ ‪:‬‬ ‫ﻣﻮﺍﱏ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭﻫﻰ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﱴ ﲢﻤﻰ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﺔ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺩﻭﻥ ﺍﳊﺎﺟﺔ ﺇﱃ ﺃﻋﻤﺎﻝ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ﻭﻣﻦ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻣﺎ ﻳﻘﻊ‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻷ‪‬ﺎﺭ ﺑﺎﻟﻘﺮﺏ ﻣﻦ ﺍﳌﺼﺐ ﺃﻭ ﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻨﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﻮﺍﱏ ﻧﻴﻮﻳﻮﺭﻙ ﻭﻟﻨﺪﻥ ﻭﻟﻴﻔﺮﺑﻮﻝ ﺃﻭ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫ﻭﺍﻗﻌﹰﺎ ﻋﻨﺪ ﺧﻠﻴﺞ ﻣﺜﻞ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻣﺮﺳﻰ ﻣﻄﺮﻭﺡ ﻭﻗﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﳎﻤﻮﻋﺔ ﻣﻦ ﺍﳉﺰﺭ ﺍﻟﺮﻣﻠﻴﺔ‬ ‫ﺃﻭ ﺍﻟﺸﻌﺎﺏ ﺍﳌﺮﺟﺎﻧﻴﺔ ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﺍﳊﺎﻝ ﰱ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﺟﺪﺓ ﺑﺎﻟﺴﻌﻮﺩﻳﺔ ﻭﺍﺳﺘﻨﺪ ﺑﺒﻠﺠﻴﻜﺎ‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻣﻮﺍﱏ ﻧﺼﻒ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭﻓﻴﻬﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﺟﺰﺋﻴﺔ ﻭﲢﺘﺎﺝ ﻻﺳﺘﻜﻤﺎﻝ ﲪﺎﻳﺘﻬﺎ ﺇﱃ ﻣﻨﺸﺂﺕ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺍﱏ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭﻫﻰ ﺍﻟﱴ ﺗﻨﺸﺄ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﰱ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﻣﻜﺸﻮﻓﺔ ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﺗﺴﺘﻠﺰﻡ ﺃﻋﻤﺎ ﹰﻻ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ﻛﺎﻣﻠﺔ ﳊﻤﺎﻳﺘﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ﻭﻣﻦ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺃﻳﻀﹰﺎ ﺍﳊﻴﺎﺽ ﺍﳌﻘﻔﻮﻟﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﻘﺘﻄﻊ ﰱ ﺍﻷﺭﺽ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﳋﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻭﰱ ﺍﳊﺎﻟﺘﲔ ﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﻛﺒﲑﺓ ‪.‬‬

‫ﺧﺎﻣﺴﺎ ‪ :‬ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﺍﱄ ﺍﻟﻮﻇﻴﻔﺔ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺘﻮﻓﺮ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻣﺎ ﻳﻠﻰ ‪:‬‬

‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﲪﺎﻳﺘﻬﺎ ﻣﻦ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺍﻟﻌﻮﺍﺻﻒ ﻛﺎﻣﻠﺔ ﻟﻜﻰ ﻻ ﺗﺘﺤﺮﻙ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ‬ ‫‪.‬‬ ‫ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﺪﻯ ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ ‪‬ﺎ ﻏﲑ ﳏﺴﻮﺱ ﻭﻣﻴﺎﻫﻬﺎ ﻫﺎﺩﺋﺔ ﻭﻟﻮ ﺍﺳﺘﻠﺰﻡ ﺍﻷﻣﺮ ﺇﻧﺸﺎﺀ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﺩﺍﺧﻠﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻨﺸﺄ ‪‬ﺎ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺫﺍﺕ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻟﺮﺳﻮ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﻭﺗﻨﺸﺄ ‪‬ﺎ ﺳﻘﻒ ﻭﳐﺎﺯﻥ ﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ‪‬ﺎ ﺑﺼﻔﺔ‬ ‫ﻣﺆﻗﺘﺔ ﺃﻭ ﻟﻮﻗﺖ ﻃﻮﻳﻞ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎﺕ ﺍﻷﺣﻮﺍﻝ ‪.‬‬ ‫ ﲡﻬﺰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺑﺎﻵﻻﺕ ﺍﻟﺮﺍﻓﻌﺔ ﺍﻟﺜﺎﺑﺘﺔ ﻭﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﻟﻠﻘﻴﺎﻡ ﺑﺎﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﰱ ﺃﻗﺼﺮ ﻭﻗﺖ‬ ‫ﳑﻜﻦ ﻟﻀﻤﺎﻥ ﻋﺪﻡ ﺑﻘﺎﺀ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﺑﺎﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻗﺘﻞ ﺍﻃﻮﻝ ﻣﻦ ﺍﻟﻼﺯﻡ ﻓﺘﺰﻳﺪ ﻣﻦ ﻧﻔﻘﺎ‪‬ﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻭﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺍﳌﻌﺪﺍﺕ ﺍﻟﺮﺍﻓﻌﺔ ﺍﻟﻌﺎﺋﻤﺔ ) ﺩﺭﻛﺎﺕ ( ﻟﺘﻘﻮﻡ ﺑﺸﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﺜﻘﻴﻠﺔ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺍﻟﺪﺑﺎﺑﺎﺕ ﻭﺍﳍﺮﺍﺳﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﻻ ﳝﻜﻦ ﻷﻭﻧﺎﺵ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﻧﻔﺴﻬﺎ ﺃﻥ ﺗﺮﻓﻌﻬﺎ ﻭﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺭﺳﻮ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﳐﺎﻃﻴﻔﻬﺎ ﻳﺘﻢ ﺗﻔﺮﻳﻐﻬﺎ ﺇﱃ ﻣﻮﺍﻋﲔ ﻭﺻﻨﺎﺩﻝ ﺗﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﱮ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ ﲡﻬﻴﺰ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺑﺄﺣﻮﺍﺽ ﺍﻟﻌﻤﺮﺓ ﻣﻦ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﺟﺎﻓﺔ ﻭﺃﺣﻮﺍﺽ ﻋﺎﺋﻤﺔ ﻭﻗﺰﻗﺎﺕ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﺍﻟﻮﺭﺵ ﺍﻟﺘﺎﺑﻌﺔ ﳍﺎ‬ ‫ﻹﺻﻼﺡ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﻭﺍﳌﻮﺍﻋﲔ ﻭﺍﻟﻠﻨﺸﺎﺕ ﺍﻟﻘﺎﻃﺮﺓ ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﻳﺸﺘﺮﻁ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺘﺼﻠﺔ ﺑﺪﺍﺧﻞ ﺍﻟﺒﻼﺩ ﲞﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﻄﲑﺍﻥ ﻟﺴﻬﻮﻟﺔ ﻧﻘﻞ‬ ‫ﺍﳌﺆﻥ ﻭﺍﳉﻨﻮﺩ ﻭﺍﻟﺬﺧﺎﺋﺮ ﻣﻦ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﺒﻼﺩ‪.‬‬ ‫ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﻟﺪﻓﺎﻉ ﻋﻨﻬﺎ ﺑﺄﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺣﻮﳍﺎ ﺻﺎﳊﺔ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﺪﻓﺎﻉ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﺪﺧﻠﻬﺎ ﺿﻴﻘﺎ ﲝﻴﺚ ﳝﻜﻦ ﺇﻏﻼﻗﻪ ﺑﺸﺒﺎﻙ ﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﻦ ﺃﻋﻤﺎﻝ ﺍﻟﺘﺨﺮﻳﺐ ﻭﻟﻜﻦ ﰲ‬ ‫ﺍﻟﻮﻗﺖ ﻧﻔﺴﻪ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﺘﺴﻌﺎ ﳋﺮﻭﺝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﻭﺟﻪ ﺍﻟﺴﺮﻋﺔ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻣﺪﺧﻞ‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﳊﺮﺑﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭﻫﻰ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﱴ ﺗﻨﺸﺄ ﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳊﺮﺑﻴﺔ ﺃﻭ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻗﺎﻋﺪﺓ ﳍﺎ ﻭﻳﺸﺘﺮﻁ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺎ ﻳﻠﻰ ‪:‬‬

‫ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺘﺼﻠﺔ ﺑﺪﺍﺧﻞ ﺍﻟﺒﻼﺩ ﲞﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ) ﺍﻟﻄﺮﻕ ( ﺍﻟﻘﻨﻮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻭﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﻄﲑﺍﻥ‬ ‫ﻟﺴﻬﻮﻟﺔ ﻧﻘﻞ ﺍﳌﺆﻥ ﻭﺍﳉﻨﻮﺩ ﻭﺍﻟﺬﺧﺎﺋﺮ ﻣﻦ ﺩﺍﺧﻠﻴﺔ ﺍﻟﺒﻼﺩ ‪.‬‬ ‫ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﻟﺪﻓﺎﻉ ﻋﻨﻬﺎ ﺑﺄﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺣﻮﳍﺎ ﺻﺎﳊﺔ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﺪﻓﺎﻉ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺪﺧﻠﻬﺎ ﺿﻴﻘﹰﺎ ﲝﻴﺚ ﳝﻜﻦ ﺇﻏﻼﻗﻪ ﺑﺸﺒﺎﻙ ﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﻦ ﺃﻋﻤﺎﻝ ﺍﻟﺘﺨﺮﻳﺐ ﻭﻟﻜﻞ ﰱ‬ ‫ﺍﻟﻮﻗﺖ ﻧﻔﺴﻪ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻣﺘﺴﻌﹰﺎ ﲝﻴﺚ ﻳﺴﻤﺢ ﲞﺮﻭﺝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﻭﺟﻪ ﺍﻟﺴﺮﻋﺔ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻣﺪﺧﻞ ﻭﺍﺣﺪ ﺇﺫ ﻗﺪ ﻳﻌﻤﺪ ﺍﻟﻌﺪﻭ ﺇﱃ ﺇﻏﺮﺍﻕ ﺇﺣﺪﻯ ﺍﻟﺒﻮﺍﺧﺮ ﺑﺎﳌﺪﺧﻞ ﳌﻨﻊ‬ ‫ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺫﺍﺕ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﻣﺎﺋﻴﺔ ﻣﺘﺴﻌﺔ ﻻﺳﺘﻴﻌﺎﺏ ﺍﻟﻌﺪﺩ ﺍﻷﻛﱪ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﻄﻊ ﺍﳊﺮﺑﻴﺔ ﻭﺗﺴﻤﺢ‬ ‫ﺑﻘﻴﺎﻣﻬﺎ ﺑﺎﳌﻨﺎﻭﺭﺍﺕ ﻭﺍﻟﺘﺤﺮﻛﺎﺕ ﺍﻟﺴﺮﻳﻌﺔ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﻮﺍﻓﺮ ﺣﻮﻝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻹﻗﺎﻣﺔ ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﱪﻳﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻻ ﻳﺸﺘﺮﻁ ﻭﺟﻮﺩ ﻋﺪﺩ ﻛﺒﲑ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﰱ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺇﺫ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺩﺭ ﺗﺮﺍﻛﻰ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺻﻔﺔ‬ ‫ﺇﻻ ﻭﻗﺖ ﺍﻟﺘﻤﻮﻳﻦ ﻭﻟﻜﻦ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺰﻭﺩ ﺑﺄﺣﻮﺍﺽ ﺍﻟﻌﻤﺮﺓ ﺍﳉﺎﻓﺔ ﻣﻨﻬﺎ ﻭﺍﻟﻌﺎﺋﻤﺔ ﻭﻭﺭﺵ ﺍﻹﺻﻼﺡ ﻭﳐﺎﺯﻥ‬ ‫ﻗﻄﻊ ﺍﻟﻐﻴﺎﺭ ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺍﱏ ﺍﻟﺼﻴﺪ ‪:‬‬ ‫ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻫﻰ ﻧﻮﻉ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺃﻻ ﺃ‪‬ﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﻋﺎﺩﺓ ﺻﻐﲑﺓ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻤﻮﺍﱏ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺍﳌﻌﺘﺎﺩﺓ ﻭﻻ‬ ‫ﻳﻠﺰﻣﻬﺎ ﻛﻞ ﻣﺎ ﻳﻠﺰﻡ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‬ ‫ﻭﻟﻜﻦ ﳚﺐ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺍﻻﺷﺘﺮﺍﻃﺎﺕ ﺍﻵﺗﻴﺔ ﻓﻴﻬﺎ ‪:‬‬ ‫ﻼ‬ ‫ ﺗﻨﺸﺄ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﰱ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﱴ ﻳﻜﺜﺮ ‪‬ﺎ ﺍﻟﺼﻴﺪ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻮﺍﺣﻞ ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﺳﻬ ﹰ‬ ‫ﰱ ﲨﻴﻊ ﺣﺎﻻﺕ ﺍﳉﻮ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺑﺎﳌﻴﻨﺎﺀ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻹﻳﻮﺍﺀ ﻛﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺘﻮﻗﻌﺔ ﰱ ﻭﻗﺖ ﻭﺍﺣﺪ ﺇﺫ ﻗﺪ ﺗﺄﻭﻯ ﺇﻟﻴﻬﺎ‬ ‫ﲨﻴﻊ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺸﺘﻐﻠﺔ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳉﻮ ﺍﻟﺮﺩﻯﺀ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﺘﻌﺬﺭ ﻣﻌﻪ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻣﻦ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻔﻰ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻟﺪﺧﻮﻝ ‪ 4‬ﺳﻔﻦ ﺻﻴﺪ ﺩﻓﻌﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﻗﻞ ﻋﻠﻰ ﺃﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﺮﺽ‬ ‫ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻋﻦ ﲬﺴﲔ ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﺘﺼﻠﺔ ﺑﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﺍﻟﺒﻼﺩ ﺑﺸﺒﻜﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻟﻴﺘﺴﲎ ﻧﻘﻞ ﺍﻷﲰﺎﻙ ﻓﻮﺭﹰﺍ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﻟﺘﻮﺯﻳﻊ ﻗﺒﻞ ﺗﻌﺮﺿﻬﺎ ﻟﻠﺘﻠﻒ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺑﺎﳌﻴﻨﺎﺀ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﻃﻮﻳﻠﺔ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻣﻦ ﲪﻮﻻ‪‬ﺎ ﺩﻓﻌﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﺑﺄﺳﺮﻉ ﻣﺎ ﳝﻜﻦ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺴﺘﻠﺰﻡ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺗﻜﻔﻰ ﻹﻗﺎﻣﺔ ﻭﺭﺵ ﺍﻹﺻﻼﺡ ﻭﺃﻣﺎﻛﻦ ﻟﻨﺸﺮ ﺷﺒﺎﻙ‬ ‫ﺍﻟﺼﻴﺪ ﻭﺇﺻﻼﺣﻬﺎ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﻟﺘﺼﻨﻴﻊ ﺍﻷﲰﺎﻙ ﻭﻛﻞ ﻣﺎ ﻳﻠﺰﻡ ﺫﻟﻚ ﻣﻦ ﺻﻨﺎﻋﺎﺕ ﺇﺿﺎﻓﻴﺔ ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺩﺳﺎ ‪ :‬ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ‪:‬‬ ‫ﻳﺸﻤﻞ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﻣﺎ ﻳﻠﻰ ‪:‬‬

‫ ﲣﺼﻴﺺ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻹﺻﻼﺡ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻣﻦ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﺟﺎﻓﺔ ﻭﺃﺣﻮﺍﺽ ﻋﺎﺋﻤﺔ ﻭﻗﺰﻗﺎﺕ‬ ‫ﻭﺭﻭﺍﻓﻊ ﺳﻔﻦ ﻭﻣﺎ ﻳﻠﺰﻡ ﺫﻟﻚ ﻣﻦ ﻭﺭﺵ ﻟﻺﺻﻼﺡ ﻭﻣﻠﺤﻘﺎ‪‬ﺎ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﲣﺼﺺ ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﻜﻔﻰ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﻣﺒﺎﻥ ﻟﻺﺩﺍﺭﺓ ﻭﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﺍﳌﻠﺤﻘﺔ ﻭﻣﺒﺎﻥ ﻟﻠﺨﺪﻣﺎﺕ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﻣﺜﻞ ﺍﻟﺸﺮﻃﺔ ﻭﺍﻹﻃﻔﺎﺀ ﻭﺍﻹﺳﻌﺎﻑ ﻭﻏﲑﻫﺎ ‪ .‬ﻭﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﺍﻟﻀﺮﻭﺭﻯ‬ ‫ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺒﺎﱏ ﳎﺎﻭﺭﺓ ﻟﻠﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫ ﻳﻠﺰﻡ ﺃﻥ ﲣﺼﺺ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﻻﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻭﲜﻮﺍﺭ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﻭﻏﲑﻫﺎ ﻭﺫﻟﻚ‬ ‫ﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﲔ ﻭﺍﻟﺰﺍﺋﺮﻳﻦ ﻓﺈﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﳏﺪﻭﺩﺓ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﻓﺈﻧﻪ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ‬ ‫ﲣﺼﺺ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﻻﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﺍﻻﺗﻮﺑﻴﺴﺎﺕ ﰱ ﺍﻟﺮﺑﻂ ﺑﲔ ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﻭﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻌﺪﻻﺕ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻄﺔ‪:‬‬ ‫ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺍﳌﺆﺩﻳﺔ ﺇﱃ ﻣﺪﺧﻞ ﺃﻭ ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺷﻜﻠﻬﺎ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻄﻰ ﻭﻋﻤﻘﻬﺎ ﻭﺍﺗﺴﺎﻋﻬﺎ ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﻣﺪﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ) ﻭﻗﺪ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻣﺪﺧﻞ ﻭﺍﺣﺪ ( ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻮﻗﻌﻪ ﻭﻋﻤﻘﻪ ﻭﺍﺗﺴﺎﻋﻪ‬ ‫ﻭﺟﻮﺍﻧﺒﻪ ﺃﻥ ﻟﺰﻡ ﺍﻷﻣﺮ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﻜﻔﻞ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺃﻭ ﻏﲑ ﺫﻟﻚ ﻣﻦ ﺍﻷﻏﺮﺍﺽ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﺗﺰﺩﺍﺩ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ‬ ‫ﻭﺗﻌﺮﺿﻬﺎ ﻟﻸﻣﻮﺍﺝ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺇﱃ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎﺻﺔ ﺣﺴﺐ ﺍﻻﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ‪.‬‬ ‫ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﲢﺪﻳﺪ ﻣﻘﺎﺳﺎ‪‬ﺎ ﻭﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺃﻣﺎﻣﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫ ﲢﺪﻳﺪ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﻭﺍﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻭﺳﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﲢﺪﻳﺪ ﺍﳌﻬﻤﺎﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﺸﺤﻦ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ‪.‬‬ ‫ ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﺍﻟﻌﻤﺮﺓ ﻣﻦ ﻗﺰﻗﺎﺕ ﻭﺃﺣﻮﺍﺽ ﺟﺎﻓﺔ ﻭﻏﲑﻫﺎ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﱴ ﻳﺘﻮﻗﻒ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﳝﻜﻦ ﺗﻠﺨﻴﺼﻬﺎ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﻠﻰ ‪:‬‬ ‫ﺍﻭﻻ ‪ :‬ﺧﻮﺍﺹ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫ﺛﺎﻟﺜﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﺼﻔﺮ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﰲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ‬ ‫ﺭﺍﺑﻌﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻋﺮﺽ ﻭﻣﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺧﻠﻒ ﺣﺎﻓﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺍﳌﺎﺀ‬ ‫ﺧﺎﻣﺴﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﲢﺪﻳﺪ ﻋﻤﻖ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫ﺳﺎﺩﺳﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻣﺪﻯ ﺍﳌﺪ ﰲ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﺑﻌﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﺍﳌﻨﺎﺳﻴﺐ ﺍﻷﺻﻠﻴﺔ )ﻗﺒﻞ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ( ﻟﻜﻞ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﻗﺎﻉ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﰲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬ ‫ﺛﺎﻣﻨﺎ ‪ :‬ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺧﻮﺍﺹ ﺍﻟﺘﺮﺑﺔ ﰲ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﻭﺍﻟﱵ ﺳﻮﻑ ﻳﻘﺎﻡ ﻓﻮﻗﻬﺎ ﺍﳌﻨﺸﺄ‪.‬‬

‫ﺃﻭ ﹰﻻ ‪ :‬ﺧﻮﺍﺹ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪:‬‬

‫‪23‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﺘﻄﻮﺭ ﺻﻨﺎﻋﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺑﺴﺮﻋﺔ ﻛﺒﲑﺓ ﻭﺗﺘﻐﲑ ﺍﻟﻨﺴﺐ ﺑﲔ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻋﺮﺿﻬﺎ ﺗﻐﲑﹰﺍ ﻣﺴﺘﻤﺮﹰﺍ ﻭﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻀﺮﻭﺭﻯ ﻋﻨﺪ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺃﻥ ﻳﻠﻢ ﺍﳌﻬﻨﺪﺱ ﲞﻮﺍﺹ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﺍﻟﱴ ﲡﻮﺏ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﰱ ﲨﻴﻊ‬ ‫ﺃﳓﺎﺀ ﺍﻟﻌﺎﱂ ﻭﻟﻜﻨﻪ ﻳﻜﻔﻰ ﺃﻥ ﳚﺮﻯ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﻭﺍﻓﻴﺔ ﻋﻦ ﺃﺣﺠﺎﻡ ﻭﲪﻮﻻﺕ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺃﻥ ﺗﺘﻌﺎﻣﻞ ﻣﻊ‬ ‫ﻼ ﺇﺫﺍ ﺃﺭﻳﺪ ﺃﻧﺸﺎﺀ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﺎﺣﻞ ﺍﻟﺸﻤﺎﱃ ﳌﺼﺮ ﻓﻔﻰ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﺗﺪﺭﺱ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ‬ ‫ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻓﻤﺜ ﹰ‬ ‫ﻟﻠﺒﻼﺩ ﻭﻣﻨﻬﺎ ﺗﺘﺤﺪﺩ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻬﺎ ﺃﻣﺎ ﺑﺎﻟﺘﺼﺪﻳﺮ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﺃﻭ ﺑﺎﻻﺳﺘﲑﺍﺩ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫‪ .‬ﻓﺈﺫﺍ ﲢﺪﺩﺕ ﺗﻠﻚ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﻭﺟﺐ ﺍﻹﳌﺎﻡ ﺑﺎﻟﺒﻴﺎﻧﺎﺕ ﺍﻟﻜﺎﻓﻴﺔ ﻋﻦ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﺗﺮﺗﺎﺩﻫﺎ ‪ .‬ﻭﺗﻌﻤﻞ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﻭﺍﻓﻴﺔ‬ ‫ﻋﻦ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﻇﻠﺖ ﺗﺮﺗﺎﺩﻫﺎ ﰱ ﺍﻟﻌﺸﺮﺓ ﺃﻭ ﺍﻟﻌﺸﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﹰﺎ ﺍﳌﺎﺿﻴﺔ ﻭﻣﻨﻬﺎ ﳝﻜﻦ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻣﻌﺪﻝ ﺍﻟﻨﻤﻮ ﰱ‬ ‫ﺃﺣﺠﺎﻡ ﻭﲪﻮﻻﺕ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﻣﺎ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﰱ ﺍﻷﻋﻮﺍﻡ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﻫﺬﻩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻫﻰ ﻧﻔﺴﻬﺎ ﺍﻟﱴ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺃﻥ ﺗﻔﻌﻞ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﳌﻘﺘﺮﺡ ﺃﻯ ﺃ‪‬ﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﻳﺘﻮﻗﻊ ﺃﻥ ﺗﺮﺗﺎﺩ ﻫﺬﺍ‬ ‫ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺍﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﳎﻬﺰﺓ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﺗﺮﺗﺎﺩ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻫﻰ ‪:‬‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻋﺮﺿﻬﺎ ﻭﻋﻤﻖ ﻏﺎﻃﺴﻬﺎ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﳏﻤﻠﺔ ﺑﺄﻗﺼﻰ ﲪﻮﻟﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻄﺎﻓﻴﺔ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﺎﺀ ﻭﺍﳌﻌﺮﺿﺔ ﻟﻀﻐﻂ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻓﺎﺭﻏﺔ‪.‬‬ ‫ ﻭﺯﻥ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻫﻰ ﻓﺎﺭﻏﺔ ﻭﺃﻗﺼﻰ ﲪﻞ ﳍﺎ ﺣﱴ ﻋﻼﻣﺔ ﺍﻟﺘﺤﻤﻴﻞ ‪.‬‬ ‫ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﻨﺘﻈﺮ ﻭﺟﻮﺩﻫﺎ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﰱ ﺃﻯ ﻭﻗﺖ ‪.‬‬ ‫ ﻧﻮﻉ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻛﻤﻴﺎ‪‬ﺎ ﻭﻣﻮﺍﺳﻢ ﺷﺤﻨﻬﺎ ﺃﻭ ﺗﻔﺮﻳﻐﻬﺎ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫ﳛﺪﺩ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻨﺸﺄ ﺗﺒﻌﺎ ﻻﺳﺘﺨﺪﺍﻣﺎﺗﻪ ﻭ ﲟﻌﻠﻮﻣﻴﺔ ﻣﺪﻯ ﺍﳌﺪ ‪.‬ﻧﻮﻉ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻣﺎﺗﻪ‬ ‫ﺍﻟﻔﺮﻕ ﺑﲔ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻨﺸﺄ ﻭﺳﻄﺢ ﺃﻋﻠﻰ ﻣﻴﺎﻩ ﺍﳌﺪ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﳌﺪ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ‪3.00‬ﻡ ﺍﻟﻔﺮﻕ ﺑﲔ ﻣﻨﺴﻮﺏ‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻨﺸﺄ ﻭﺳﻄﺢ ﺃﻋﻠﻰ ﻣﻴﺎﻩ ﺍﳌﺪ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﳌﺪ ‪3.00‬ﻡ ﺃﻭ ﺃﻛﺜﺮ ﻭ ﻭﺣﺪﺓ ﺍﻟﻄﻮﻝ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ )ﺍﳌﺘﺮ( ‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ‬ ‫)ﻋﻤﻖ ﺍﳌﺎﺀ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﺮﺳﻰ ‪ 4.5‬ﻡ ﺃﻭ ﺍﻛﺜﺮ ( ‪ 2.00:1.00‬ﺍﻭ ‪1.50:0.50‬‬

‫ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ‬ ‫)ﻋﻤﻖ ﺍﳌﺎﺀ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ‪ 4.5‬ﻡ( ﻭﻣﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ‪1:10‬ﺍﻭ ‪1.50:0.50‬‬ ‫ﺍﻭ‪1.00:0.30‬‬

‫ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ‬ ‫)ﻋﻤﻖ ﺍﳌﺎﺀ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ‪ 4.5‬ﻡ( ﻭﻣﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﺃﻭ ﻳﺴﺎﻭﻱ ‪ 0.25 : 1.00‬ﺍﻭ‬ ‫‪ 0.25:0.50‬ﺍﻭ ‪1:10‬‬

‫ﺛﺎﻟﺜﺎ ‪ :‬ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﺼﻔﺮ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﰲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ‬ ‫ﺭﺍﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻭﻣﻴﻞ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﺤﺪﺩ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻭ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺑﻴﻨﻤﺎ ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻣﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﰲ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻭﻓﻘﺎ‬ ‫ﻻﺳﺘﺨﺪﺍﻣﺎﺕ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻣﺎ ﺗﺴﺘﻠﺰﻣﻪ ﻣﻦ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺻﺮﻑ ﻣﻴﺎﻩ ﺍﻷﻣﻄﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻭﻋﻤﻮﻣﺎ ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻣﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﰲ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱄ‪:‬‬ ‫ ‬

‫ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺳﻄﺢ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻋﻠﻰ ﻣﻦ ﺳﻄﺢ ﺃﻋﻠﻰ ﻣﻴﺎﻩ ﰲ ﺍﳌﺪ ﺑﺄﻛﺜﺮ ﻣﻦ ‪1.00‬ﻡ ‪,‬‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺑﲔ ‪. 150/1, 50/1.‬‬

‫ ‬

‫ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳊﻮﺍﺋﻂ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ ﻟﻠﻤﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ﺍﻟﱵ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺤﻬﺎ ﻣﻨﺨﻔﻀﺎ ﻓﺈﻥ ﻣﻴﻞ‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ ‪.50/1, 10/1‬‬

‫ﺧﺎﻣﺴﺎ‪ :‬ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻋﻤﻖ ﺍﻟﻘﺎﻉ‬

‫ﺃﻣﺎﻣﻪ‪:‬‬

‫ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻨﺸﺄ ﰲ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﻭﻓﻘﺎ ﻷﻃﻮﺍﻝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﻨﺘﻈﺮ ﺭﺳﻮﻫﺎ ﰲ ﻫﺬﺍ ﺍﳌﻨﺸﺄ ‪ ,‬ﻭ ﻭﻓﻘﺎ‬ ‫ﻻﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪ .‬ﺃﻣﺎ ﻋﻤﻖ ﻗﺎﻉ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﺘﻮﻗﻒ ﻋﻠﻰ ﻏﺎﻃﺲ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﺘﻮﻗﻊ ﺃﻥ‬

‫‪25‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺗﺮﺳﻮ ﻭﻫﻲ ﺑﻜﺎﻣﻞ ﲪﻮﻟﺘﻬﺎ ‪ .‬ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻳﻨﺨﻔﺾ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﻗﺎﻉ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳊﺎﺋﻂ ﻋﻦ ﺍﻗﻞ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﻟﻠﻤﻴﺎﻩ ﰲ‬ ‫ﺍﳉﺰﺭ ﲟﺎ ﻳﺴﺎﻭﻱ ﳎﻤﻮﻉ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻏﺎﻃﺲ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭ ﻣﺘﺮ ﻭﺍﺣﺪ ﻳﺴﻤﻰ ﺧﻠﻮﺹ ﻗﺎﻉ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻫﺬﺍ ﺍﳌﺘﺮ‬ ‫ﺍﻹﺿﺎﰲ ﻳﻐﻄﻲ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﺍﻻﻃﻤﺎﺀ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳊﺎﺋﻂ ‪ ,‬ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺃﻧﻪ ﻳﺆﻣﻦ ﺳﻼﻣﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻋﻨﺪ ﲢﺮﻙ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ‬ ‫ﳏﺪﻭﺩﺓ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﻟﱵ ﻗﺪ ﺗﺼﻞ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺩﺳﺎ ‪ :‬ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﺼﻔﺮ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻭﻣﺪﻯ‬

‫ﺍﳌﺪ‪:‬‬

‫ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻛﻞ ﻣﻨﻬﻤﺎ ﻣﻦ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻷﺭﺻﺎﺩ ﻭ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﳌﺘﺎﺣﺔ ﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﺼﻔﺮ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻃﺒﻘﺎ ﳌﺎ‬ ‫ﻫﻮ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﻋﻠﻴﻪ ﰲ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺑﻌﺎ‪ :‬ﻃﺒﻴﻌﺔ ﺍﻟﻘﺎﻉ‬ ‫ﻭﺗﺸﻤﻞ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻛﻼ ﻣﻦ‪:‬‬

‫ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻗﺒﻞ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ‪ ,‬ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﻮﺍﻓﺮ ﺧﺮﻳﻄﺔ ﻛﻨﺘﻮﺭﻳﺔ ﻟﻘﺎﻉ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﰲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ‪.‬‬ ‫ ﺍﳋﻮﺍﺹ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺍﳌﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ ﻟﺘﺮﺑﺔ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻭﺍﻟﱵ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺸﻤﻞ ‪ :‬ﻭﺯﻥ ﻭﺣﺪﺓ ﺍﳊﺠﻮﻡ ‪ ,‬ﺯﺍﻭﻳﺔ‬ ‫ﺍﻻﺣﺘﻜﺎﻙ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻲ ‪ ,‬ﻗﻮﺓ ﺍﻟﺘﻤﺎﺳﻚ ‪.‬‬

‫ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻳﺸﻤﻞ ﻳﺸﻤﻞ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﺧﺮﻱ ﻭ ﻫﻲ ‪:‬‬ ‫ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺍﳌﺆﺩﻳﺔ ﺇﱃ ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪:‬‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﺍﻟﻀﺮﻭﺭﻯ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺑﻄﺒﻴﻌﺘﻬﺎ ﻣﺎ ﺑﲔ ﻣﺪﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺧﻄﻮﻁ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻔﻞ‬ ‫ﺳﻼﻣﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﻫﻰ ﰱ ﻃﺮﻳﻘﻬﺎ ﺇﱃ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪ ،‬ﻓﻘﺪ ﺗﻘﻞ ﺍﻷﻋﻤﺎﻕ ﰱ ﺑﻌﺾ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﻋﻦ ﺍﻟﻘﺪﺭ ﺍﻟﻼﺯﻡ ﺃﻭ ﺃﻥ‬ ‫ﻳﻌﺘﺮﺽ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﺑﻌﺾ ﺍﳉﺰﺭ ﺍﳌﻐﻤﻮﺭﺓ ‪ ،‬ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻳﺼﺒﺢ ﻣﻦ ﺍﻟﻀﺮﻭﺭﻯ ﺃﻥ ﳛﺪﺩ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻼﺣﻰ‬

‫‪26‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻳﺆﺩﻯ ﺇﱃ ﻣﺪﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪ ،‬ﻳﺴﻤﻰ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﺃﻭ ﺍﻟﺒﻮﻏﺎﺯ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﻋﻠﻰ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩﻩ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻟﺴﻼﻣﺔ‬ ‫ﺍﳌﻼﺣﺔ ‪.‬‬ ‫ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻳﺮﺍﻋﻰ ﰱ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻤﺮ ﻣﻴﺴﺮﺓ ﻭﻻ ﺗﺘﻄﻠﺐ ﻣﻨﺎﻭﺭﺍﺕ‬ ‫ﻛﺜﲑﺓ ‪ ،‬ﻭﺃﻻ ﻳﺘﻘﺎﻃﻊ ﻣﻌﻬﺎ ﺗﻴﺎﺭﺍﺕ ﻗﻮﻳﺔ ‪ ،‬ﻭﻳﺮﺍﻋﻰ ﻛﺬﻟﻚ ﰱ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﺃﻻ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﻤﺮ ﻋﺮﺿﺔ ﻟﻺﻃﻤﺎﺀ ﳑﺎ‬ ‫ﻳﻘﻠﻞ ﻣﻦ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺑﻪ ‪ .‬ﻭﻣﻼﺣﻴﹰﺎ ﻓﺄﻧﻪ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﻤﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﹰﺎ ‪ .‬ﻭﻫﺬﺍ ﺃﻣﺮ ﻳﺼﻌﺐ ﲢﻘﻴﻘﻪ ‪،‬‬ ‫ﻭﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻘﺘﺮﺏ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻤﺮ ﻛﻠﻤﺎ ﺃﻣﻜﻦ ﻣﻦ ﺍﳋﻂ ﺍﳌﺴﺘﻘﻴﻢ ‪ ،‬ﻭﺃﻻ ﻳﺄﺧﺬ ﺷﻜﻞ ﺣﺮﻑ )‪(S‬‬ ‫ﰱ ﺃﻯ ﻭﺿﻊ ﻓﻴﻪ ‪ ،‬ﻭﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﰱ ﻭﺿﻊ ﻣﺘﻌﺎﻣﺪ ﻣﻊ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺃﻭ ﻗﺮﻳﺒﹰﺎ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ ‪ ،‬ﺃﻻ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﺍﲡﺎﻩ‬ ‫ﻏﺎﻟﺐ ﻟﻠﻌﻮﺍﺻﻒ ﺍﻟﱴ ﺗﺴﺘﻤﺮ ﻣﺪﺩﺍ ﻃﻮﻳﻠﺔ ‪ ،‬ﻓﺈﻧﻪ ﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﳚﺐ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻤﺮ ﲝﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﰱ ﺍﲡﺎﻩ‬ ‫ﻫﺒﻮﺏ ﺍﻟﻌﻮﺍﺻﻒ ‪ .‬ﻭﺇﺫﺍ ﻟﺰﻡ ﺗﻐﲑ ﺍﳌﻤﺮ ﰱ ﻃﻮﻟﻪ ‪ ،‬ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺫﻟﻚ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﳎﻤﻮﻋﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﻤﺎﺳﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﲑﺓ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﺼﻞ ﲟﻨﺤﻨﻴﺎﺕ ﻗﺼﲑﺓ ﺃﻳﻀﹰﺎ ‪ ،‬ﻓﺈﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﻟﺰﺍﻭﻳﺔ ‪ 30‬ﺩﺭﺟﺔ ‪ ،‬ﻓﺈﻧﻪ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻃﻮﻝ‬ ‫ﺍﳌﻤﺎﺱ ﻋﻦ ‪ 300‬ﻣﺘﺮ ﻭﻋﻠﻰ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺍﳌﻨﺤﲎ ﻋﻦ ‪ 900‬ﻣﺘﺮ ‪ ،‬ﻭﻟﻴﺲ ﻫﻨﺎﻙ ﻗﺎﻋﺪﺓ ﺛﺎﺑﺘﺔ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ‬ ‫ﺃﻗﻞ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺍﳓﻨﺎﺀ ﺃﻭ ﺃﻛﱪ ﺯﺍﻭﻳﺔ ﺗﻐﲑ ﰱ ﺍﻻﲡﺎﻩ ‪ ،‬ﻭﲣﺘﻠﻒ ﻫﺎﺗﺎﻥ ﺍﻟﻘﻴﻤﺘﺎﻥ ﺍﺧﺘﻼﻓﹰﺎ ﻛﺒﲑﹰﺍ ﰱ ﺍﻟﻘﻨﻮﺍﺕ‬ ‫ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ‪ ،‬ﻓﻔﻰ ﻗﻨﺎﺓ ﺑﻨﻤﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺰﺍﻭﻳﺔ ‪ 30‬ﻭﺗﺼﻞ ﺇﱃ ‪ 63‬ﰱ ﻗﻨﺎﺓ ﺍﻟﺴﻮﻳﺲ ‪ ،‬ﻭﺃﻛﱪ ﻗﻴﻤﺔ ﻣﻘﺘﺮﺣﺔ ﻟﺘﻌﺪﻳﻞ‬ ‫ﻗﻨﺎﺓ ﺑﻨﻤﺎ ﻫﻰ ‪ 36‬ﻭﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺍﻻﳓﻨﺎﺀ ‪ 3800‬ﻣﺘﺮ ‪ ،‬ﻭﻋﻤﻮﻣﹰﺎ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻧﺼﻒ ﺍﻟﻘﻄﺮ ﻋﻦ‬ ‫ﺳﺘﺔ ﺃﻣﺜﺎﻝ ﻃﻮﻝ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺗﻌﱪ ﺍﳌﻤﺮ ‪ ،‬ﻛﺬﻟﻚ ﱂ ﻳﺘﻔﻖ ﻣﻼﺣﻴﹰﺎ ﻋﻠﻰ ﲢﺪﻳﺪ ﺍﳊﺪ ﺍﻷﺩﱏ ﳌﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺮﺅﻳﺔ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ‪ ،‬ﺃﻻ ﺃﻧﻪ ﰱ ﻣﻌﻈﻢ ﺍﳊﺎﻻﺕ ﻻ ﺗﻘﻞ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺮﺅﻳﺔ ﻋﻦ ‪ 800‬ﻣﺘﺮ ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺰﺩﺍﺩ ﺍﺗﺴﺎﻉ‬ ‫ﺍﻟﻘﻨﻮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻋﻨﺪ ﺍﻻﳓﻨﺎﺀﺍﺕ ﻟﺘﺴﻬﻴﻞ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﻋﻨﺪﻫﺎ ‪ ،‬ﻭﻳﺘﺒﻊ ﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻋﺪﺓ ﻃﺮﻕ ﻣﻨﻬﺎ ﺃﻥ ﻳﺰﺩﺍﺩ‬ ‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻘﻨﺎﺓ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻋﻨﺪ ﻧﻘﻄﺔ ﺗﻼﻗﻰ ﺍﳌﻤﺎﺳﲔ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﲔ ﲟﻘﺪﺍﺭ ‪ 3.3‬ﻣﺘﺮ ﻟﻜﻞ ﺩﺭﺟﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻣﻦ ﺯﺍﻭﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻐﲑ ﰱ ﺍﻻﲡﺎﻩ ‪ .‬ﻭﲢﺪﺩ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻋﻨﺪ ﺑﺪﺍﻳﺘﻬﺎ ﻭﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩﻫﺎ ﺑﻌﻼﻣﺎﺕ ﺗﺘﻜﻮﻥ ﻣﻦ‬ ‫ﺃﺟﺴﺎﻡ ﻋﺎﺋﻤﺔ ﺗﺜﺒﺖ ﰱ ﺃﻣﺎﻛﻨﻬﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﹰﺎ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺭﺑﻄﻬﺎ ﺇﱃ ﳐﺎﻃﻴﻒ ﺃﻭ ﻛﺘﻞ ﺧﺮﺳﺎﻧﺔ ﺗﺴﺘﻘﺮ ﰱ ﺍﻟﻘﺎﻉ‬ ‫ﻼ ﻭﺫﻟﻚ ﻳﺘﺬﻭﻳﺪﻫﺎ ﲟﺼﺎﺑﻴﺢ‬ ‫ﻭﺗﺴﻤﻰ ﻫﺬﻩ ﺍﻷﺟﺴﺎﻡ ﴰﻨﺪﻭﺍﺕ ‪ ،‬ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﻤﻴﺰ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺸﻤﻨﺪﻭﺭﺍﺕ ‪‬ﺎﺭﹰﺍ ﻭﻟﻴ ﹰ‬

‫‪27‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻣﻀﻴﺌﺔ ‪ ،‬ﻭﻛﺬﻟﻚ ﳛﺪﺩ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﶈﻮﺭ ﰱ ﺍﳉﺰﺀ ﺍﳌﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻦ ﺍﳌﻤﺮ ﻭﺍﻟﺬﻯ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳉﺰﺀ ﺍﻷﻭﻝ ﻣﻨﻪ ﲡﺎﻩ ﺍﻟﺒﺤﺮ ‪،‬‬ ‫ﻭﻳﺘﻢ ﺫﻟﻚ ﺑﺈﻧﺸﺎﺀ ﻋﻼﻣﺎﺕ ﺛﺎﺑﺘﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺗﻘﻊ ﻋﻠﻰ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻫﺬﺍ ﺍﶈﻮﺭ ﻭﺗﺴﻤﻰ ﻓﻨﺎﺭﺍﺕ ‪.‬‬

‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﺤﺪﺩ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﻋﻠﻰ ﺃﺳﺎﺱ ﺍﳌﺴﺎﻓﺔ ﺑﲔ ﺍﻟﻘﺪﻣﺘﲔ ﺍﻟﺴﻔﻠﻴﺘﲔ ﳌﻴﻮﻝ ﺍﳉﻮﺍﻧﺐ ‪ ،‬ﺃﻭ ﺃﻧﻪ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ‬ ‫ﺍﻟﺬﻯ ﻳﻜﻮﻥ ﻓﻴﻪ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻰ‪.‬‬ ‫ﻭﻳﺘﻮﻗﻒ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺳﺮﻋﺘﻬﺎ‬ ‫ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﻳﺴﻤﺢ ﲟﺮﻭﺭ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻮﺍﱃ ﺃﻭ ﻳﺴﻤﺢ ﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﺄﻥ ﺗﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻊ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺃﺧﺮﻯ ﺗﺒﺨﺮ ﰱ‬ ‫ﺍﳌﻤﺮ ‪.‬‬ ‫ ﻋﻤﻖ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﰱ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺒﺤﺮﻯ‬ ‫ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻤﺮ ﻭﺣﺎﻟﺔ ﺍﳌﻤﺮ ﻓﻴﻤﺎ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﲢﺪﻩ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺑﻜﺎﻣﻞ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﻣﺜﻞ ﻗﻨﺎﺓ ﺍﻟﺴﻮﻳﺲ ﻭﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳌﻤﺮ ﻣﻐﻤﻮﺭﺓ ﺑﺎﳌﺎﺀ ) ﻣﺜﻞ ﳑﺮﺍﺕ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺴﺎﺣﻠﻴﺔ (‪.‬‬ ‫ﺍﺗﺰﺍﻥ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳊﻔﺮ ﰱ ﺍﳌﻤﺮ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﻭﻻ ﺗﻮﺟﺪ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ﺑﺪﻻﻟﺔ ﻛﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺘﻐﲑﺍﺕ ﳝﻜﻦ ﺑﻮﺍﺳﻄﺘﻬﺎ ﺣﺴﺎﺏ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻭﻟﻜﻦ ﻳﻌﺘﻤﺪ‬ ‫ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﺃﺳﺎﺳﹰﺎ ﻋﻠﻰ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﺗﺒﺤﺮ ﰱ ﺍﳌﻤﺮ ﻭﺗﺸﻤﻞ ﺣﺘﻤﺎ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺘﻐﲑﺍﺕ ‪.‬ﻭﺗﻮﺻﻰ ﺑﻌﺾ ﺍﳍﻴﺌﺎﺕ‬ ‫ﻼ ﻟﻌﺒﻮﺭ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺑﺄﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻷﺭﺑﻌﺔ ﺃﻣﺜﺎﻝ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﳌﻤﺮ ﻣﺴﺘﻌﻤ ﹰ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻮﺍﱃ ﻛﻞ ﺑﻌﺪ ﺍﻷﺧﺮﻯ ‪ ،‬ﻭﻳﻜﻮﻥ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻟﺴﺘﺔ ﺃﻣﺜﺎﻝ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺇﺫ ﲰﺢ ﻷﻯ ﺳﻔﻴﻨﺔ‬ ‫ﺑﻌﺒﻮﺭ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺃﺧﺮﻯ ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﳌﻤﺮ ﻭﻫﺬﻩ ﺍﻟﺘﻮﺻﻴﺎﺕ ﻗﺎﺻﺮﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﳌﺜﻠﻰ ‪ ،‬ﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﻳﺄﺧﺬ ﰱ‬ ‫ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺫﺍﺕ ﺍﻻﲡﺎﻫﺎﺕ ﺍﳌﺘﻘﺎﻃﻌﺔ ﻣﻊ ﺍﶈﻮﺭ ﺍﳌﻤﺮ ‪ .‬ﻭﻣﻦ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭﺍﺳﺎﺕ ﻣﻌﻤﻠﻴﺔ ﻭﺣﻘﻠﻴﺔ ‪،‬‬ ‫ﻭﺑﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺧﱪﺓ ﺍﻟﻘﺒﺎﻃﻨﺔ ‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺣﺴﺎﺏ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﻳﻘﺴﻢ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻜﻠﻰ ﺇﱃ ‪:‬‬ ‫ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﺬﻯ ﺗﺸﻐﻠﻪ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﺇﲝﺎﺭﻫﺎ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺘﲔ ﺃﻥ ﺗﻮﺍﺟﺪﺗﺎ ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻮﻗﺖ ﻋﻨﺪ ﻗﻄﺎﻉ ﻭﺍﺣﺪ ﻭﻫﻮ ﻣﺎ ﻳﺴﻤﻰ ﺍﳋﻠﻮﺹ ﺑﲔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺘﲔ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺑﲔ ﺍﳉﺎﻧﺐ ﺍﳋﺎﺭﺟﻰ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺍﻟﻘﺪﻣﺔ ﺍﻟﺴﻔﻠﻰ ﳉﺎﻧﺐ ﺍﳊﻔﺮ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭ ﻭﻫﻮ ﻣﺎ ﻳﺴﻤﻰ ﺍﳋﻠﻮﺹ‬ ‫ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳊﻔﺮ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﺬﻯ ﺗﺸﻐﻠﻪ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﳝﻜﻦ ﺗﺴﻤﻴﺔ ﻫﺬﺍ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺑﺎﳊﺎﺭﺓ ﺍﶈﺪﺩﺓ ﻟﻠﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﰱ ﺍﻟﻄﺮﻕ ‪ ،‬ﻭﻳﺘﻮﻗﻒ ﻫﺬﺍ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻼﺯﻡ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ‬ ‫ﺑﻌﺮﺽ ﻣﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻟﺘﺤﻜﻢ ﰱ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ‪.‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺬﻯ ﳛﺪﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱃ ‪:‬‬ ‫ ﲢﻜﻢ ) ﺟﻴﺪ ﺟﺪﹰﺍ ( ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﳊﺮﺑﻴﺔ ﺍﻟﻘﺘﺎﻟﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﲢﻜﻢ ) ﺟﻴﺪ ( ﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻭﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺪﻧﻴﺔ ﺍﳉﺪﻳﺪﺓ ‪.‬‬ ‫ ﲢﻜﻢ ) ﺭﺩﻯﺀ ( ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﻘﺪﳝﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﱴ ‪‬ﺎ ﻋﻮﺍﺭﻳﺎﺕ ‪.‬‬ ‫ﺍﳋﻠﻮﺹ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺘﲔ ‪:‬‬ ‫ﻭﻳﻠﺰﻡ ﺣﺪ ﺃﺩﱏ ﻣﻦ ﺍﳋﻠﻮﺹ ﳌﻨﻊ ﺗﺄﺛﲑ ﺍﻟﻘﻮﻯ ﺍﻟﻨﺎﲡﺔ ﻋﻦ ﺣﺮﻛﺔ ﺃﺣﺪﻯ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﳍﺎ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﻋﺒﻮﺭ ﺃﺣﺪﺍﳘﺎ ﻟﻸﺧﺮﻯ ﻭﺍﳊﺪ ﺍﻷﺩﱏ ﻟﻠﺨﻠﻮﺹ ‪ 30‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‪ .‬ﻭ ﺍﳋﻠﻮﺹ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳊﻔﺮ ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﻫﺬﺍ ﺍﳋﻠﻮﺹ ﺑﲔ ‪ %60‬ﻭ‪ %150‬ﻣﻦ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺣﻴﺚ ﻳﺘﻮﻗﻒ ﺫﻟﻚ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻋﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻫﻰ ‪:‬‬ ‫ ﺩﺭﺟﺔ ﺍﻟﺘﺤﻜﻢ ﰱ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺣﻴﺚ ﻳﺰﺩﺍﺩ ﺍﳋﻠﻮﺹ ﻛﻠﻤﺎ ﲰﺢ ﺑﺴﺮﻋﺔ ﺃﻛﱪ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﻘﺎﻃﻊ ﻣﻊ ﺍﳌﻤﺮ ‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﻗﺎﺑﻠﻴﺔ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳊﻔﺮ ﻟﻠﻨﺤﺮ ﺍﻟﻨﺎﺗﺞ ﻋﻦ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺰﺩﺍﺩ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﻣﻐﻤﻮﺭﺓ ﺑﺎﳌﻴﺎﻩ ﻭﻻ ﺗﺮﻯ ﺑﺎﻟﻌﲔ ‪.‬‬

‫ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺴﻤﺎﺡ ﻟﺒﺎﺧﺮﺗﲔ ﻣﻦ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﺘﻮﺍﱄ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﻔﺮﺽ ﺍﻟﻼﺯﻡ ﻫﻮ ‪:‬‬

‫ ﺇﻣﺎ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﻤﺮ = ) ‪ 130 = ( 20 × 2 ) + ( 3 × 30‬ﻣﺘﺮ ‪.‬‬ ‫ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳋﻠﻮﺹ =‬ ‫‪ 195 = [ ( 20 × 1.05 × 2 ) + ( 20 × 2 × 2.2 ) ] + 65‬ﻣﺘﺮ ‪.‬‬ ‫ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺍﻷﻓﻀﻞ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺒﺎﺧﺮﺗﲔ ‪ 195‬ﻣﺘﺮ ‪.‬‬ ‫ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ = ‪ ) 20 × 4.8‬ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ( = ‪ 96‬ﻣﺘﺮ ‪.‬‬ ‫ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ = ‪ ) 200 × 1.5‬ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ( = ‪ 300‬ﻣﺘﺮ ‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﺗﺘﻮﻗﻒ ﺍﻷﻋﻤﺎﻕ ﰱ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﻋﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻫﻰ ‪:‬‬ ‫ ﺃﻗﺼﻰ ﻏﺎﻃﺲ ﻷﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺗﻌﱪ ﺍﳌﻤﺮ ‪.‬‬ ‫ ﻣﺪﻯ ﺍﳌﺪ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺘﻐﲑ ﰱ ﻛﺜﺎﻓﺔ ﺍﳌﻴﺎﻩ ‪.‬‬ ‫ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺎ ﺗﻌﻮﺿﻪ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻻﳔﻔﺎﺽ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺣﻮﳍﺎ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﺣﺮﻛﺘﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻣﻴﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﰱ ﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﻟﻄﻮﱃ ﻭﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﻟﻌﺮﺿﻰ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﻌﺘﺮﺿﻬﺎ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ‪.‬ﻭﻫﺬﺍ ﺍﻟﻌﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺟﺪﹰﺍ‬ ‫ﻋﻨﺪ ﻣﺪﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺣﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺃﻛﺜﺮ ﺍﺭﺗﻔﺎﻋﹰﺎ ﻋﻨﻪ ﰱ ﺑﺎﻗﻰ ﺍﳌﻤﺮ ﻭﻳﻮﺻﻰ ﺃﺣﺪ ﺍﳌﺘﺨﺼﺼﲔ‬ ‫ﰱ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﺑﺄﻥ ﻳﻨﺨﻔﺾ ﻗﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﲟﻘﺪﺍﺭ ﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ ‪ 3.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ﻭ ‪ 3.50‬ﳍﺎﺗﲔ ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻋﻦ ﻗﺎﻉ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ .‬ﻭﺫﻟﻚ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﺣﱴ ﻻ ﻳﺼﻄﺪﻡ ﻗﺎﻉ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﻘﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺍﳊﺮﻛﺘﲔ ‪.‬‬ ‫ ﻋﺪﻡ ﺛﺒﺎﺕ ﻏﺎﻃﺲ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﻜﺎﻣﻞ ﺍﻟﻄﻮﻝ ﻓﻘﺪ ﻳﺰﻳﺪ ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ﻋﻨﺪ ﺍﳌﻘﺪﻣﺔ ﺃﻭ ﻋﻨﺪ ﺍﳌﺆﺧﺮﺓ ﻭﻓﻘﹰﺎ‬ ‫ﻟﻠﺴﺮﻋﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﺤﺮﻙ ‪‬ﺎ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻻ ﺗﻮﺟﺪ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﳊﺴﺎﺏ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺰﻳﺎﺩﺓ ﰱ ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ‪.‬‬ ‫ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻭﺿﻌﻴﺔ ﺗﺘﻌﻠﻖ ﺑﺴﻬﻮﻟﺔ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻛﻔﺎﺀﺓ ﺗﺸﻐﻴﻞ ﳏﺮﻛﺎ‪‬ﺎ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﻣﻌﺎﻣﻞ ﺍﻷﻣﺎﻥ‬ ‫ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻳﻀﺎﻑ ﺇﱃ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﻟﺘﺤﻘﻴﻖ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ‪ 0.5‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺇﱃ ‪ 1.5‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺣﻴﺚ ﺗﺆﺧﺬ ﺍﻟﻘﻴﻤﺔ ﺍﻷﻗﻞ‬ ‫ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺴﺮﻋﺎﺕ ﺍﳌﻨﺨﻔﻀﺔ ﻭﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﻟﺴﺮﻋﺎﺕ ﻣﺮﺗﻔﻌﺔ ﻭﺍﻟﻘﺎﻉ ﺻﺨﺮﻳﹰﺎ ﺃﺧﺬﺕ ﺍﻟﻘﻴﻤﺔ ﺍﻷﻛﱪ‬ ‫ﻭﺯﻳﺎﺩﺓ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﺍﳌﺬﻛﻮﺭﺓ ﺗﻘﻠﻞ ﻣﻦ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﺍﺻﻄﺪﺍﻡ ﻭﻓﺎﺻﺎﺕ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﺎﻷﺟﺴﺎﻡ ﺍﻟﺼﻠﺒﺔ ﺍﻟﱴ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮﺓ ﰱ ﻗﺎﻉ ﺍﳌﻤﺮ ‪.‬‬ ‫ ﻭﰱ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻌﺮﺿﺔ ﻟﻺﻃﻤﺎﺀ ﻓﺄﻧﻪ ﻣﻦ ﺍﻷﻓﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﺰﺩﺍﺩ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﲟﻘﺪﺍﺭ ‪ 1.5‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺃﻭ ﺃﻛﺜﺮ ﻭﺫﻟﻚ‬ ‫ﻹﺗﺎﺣﺔ ﺍﻟﻔﺮﺻﺔ ﻟﺘﻄﻬﲑ ﺍﳌﻤﺮ ‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﺍﻟﻜﻠﻰ ﻟﻠﻤﻤﺮ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻏﺎﻃﺲ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻣﻀﺎﻓﹰﺎ ﺇﻟﻴﻪ ﺍﻟﻘﻴﻢ ﺍﳌﺬﻛﻮﺭﺓ ﻓﻴﻤﺎ ﺳﻠﻒ ﻭﻋﻤﻮﻣﹰﺎ‬ ‫ﳚﺐ ﺍﻻﺳﺘﻔﺎﺩﺓ ﺑﺎﳋﱪﺓ ﺍﶈﻠﻴﺔ ﻭﺍﻟﱴ ﺗﻜﻮﻥ ﳏﺼﻠﺔ ﳌﺘﺎﺑﻌﺔ ﻇﺮﻭﻑ ﺗﺸﻐﻴﻞ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﻼﺣﻴﺔ ﺍﳌﻤﺎﺛﻠﺔ‬ ‫ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻭﻗﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﺗﻜﻠﻔﺔ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﺑﺎﻫﻈﺔ ﻭﻫﻰ ﺗﺘﻮﻗﻒ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻤﺮ ﻭﺍﺗﺴﺎﻋﻪ ﻭﻋﻤﻘﻪ ﻭﻧﻮﻉ ﺍﻟﺘﺮﺑﺔ‬ ‫ﺍﳌﻜﻮﻧﺔ ﻟﻠﻘﺎﻉ ﺣﻴﺚ ﺗﺮﺗﻔﻊ ﺍﻟﺘﻜﻠﻔﺔ ﺑﺸﻜﻞ ﻣﻠﺤﻮﻅ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﺻﺨﺮﻳﹰﺎ ﻭﻗﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺘﻜﻠﻔﺔ‬ ‫ﺇﻧﺸﺎﺀ ﺍﳌﻤﺮ ﺳﺒﺒﹰﺎ ﰱ ﺃﻥ ﺗﻨﺸﺄ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﱴ ﺗﺮﺩﺍﺩﻫﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ﺍﻟﻜﺒﲑ ﰱ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﱴ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﻋﻨﺪﻫﺎ ﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻦ ﺧﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ‪.‬‬

‫ ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪:‬‬ ‫ﻣﺪﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻫﻮ ﺃﻛﺜﺮ ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺗﻌﺮﺿﹰﺎ ﻟﻸﻣﻮﺍﺝ‪ ،‬ﻭﺑﺬﻟﻚ ﻓﺈﻥ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﻭﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﳚﺐ ﺃﻥ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﺃﻛﱪ ﻣﻨﻪ ﰲ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻲ ﺍﳌﺆﺩﻱ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪.‬ﻭﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻋﻠﻰ ﻛﺜﺎﻓﺔ ﺍﳌﺮﻭﺭ‪ ،‬ﻋﺪﺩ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﻋﺪﺓ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﻭﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﻭﺩﺭﺟﺔ ﺍﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﳌﺘﻮﻓﺮﺓ ﻟﻠﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻲ‪ .‬ﺃﻣﺎ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻓﻴﺠﺐ ﺃﻥ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﻭﺍﺳﻊ ﲟﺎ ﻓﻴﻪ ﺍﻟﻜﻔﺎﻳﺔ ﻷﻏﺮﺍﺽ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﻭﻟﺘﺠﻨﺐ ﺗﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ ﺍﳋﻄﲑﺓ ﻭﻟﻜﻦ ﻫﺬﺍ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻻ ﻳﻜﻮﻥ ﺣﱴ ﳝﻨﻊ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﳌﻮﺝ ﻭﺗﻼﻃﻤﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬ ‫ ﻭﻳﺸﻤﻞ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﻵﺗﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ ﲢﺪﻳﺪ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺣﺎﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ‪.‬‬ ‫ ﲢﺪﻳﺪ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﻜﻔﻞ ﺳﻼﻣﺔ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻣﻦ ﺧﻼﻟﻪ ﻭﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻮﻗﺖ ﻓﺄﻧﻪ ﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﺒﺎﻟﻎ ﰱ‬ ‫ﺍﺗﺴﺎﻋﻪ ﳌﻨﻊ ﺩﺧﻮﻝ ﻗﺪﺭ ﻛﺒﲑ ﻣﻦ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺇﱃ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﻭﺍﻟﺸﺮﻃﺎﻥ ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﺎﻥ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﳛﻘﻖ ﺃﻭ ﹰﻻ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻜﺎﰱ ﻟﺴﻬﻮﻟﺔ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪.‬‬ ‫ ﲢﺪﻳﺪ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻋﻨﺪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ‪.‬‬ ‫ ﺃﻋﻤﺎﻝ ﺍﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﻤﺪﺧﻞ ‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻭﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﱴ ﻳﺘﻮﻗﻒ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻫﻰ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﻭﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻭﻣﻘﺪﺭ‪‬ﺎ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﺮ ﻭﺍﻟﺘﺮﺳﻴﺐ ﻭﻋﺎﺩﺓ ﳛﺪﺩ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻋﻨﺪ ﻃﺮﻑ ﺣﺎﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺇﻥ ﻛﺎﻥ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺸﺮﻁ ﻏﲑ‬ ‫ﺿﺮﻭﺭﻯ ﻭﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﻜﻔﻞ ﲪﺎﻳﺔ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺿﺪ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻈﺎﻫﺮﺓ ﺑﺘﻄﻮﻳﻞ ﺃﺣﺪ ﺍﳊﺎﺟﺰﻳﻦ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﱮ ﺍﳌﺪﺧﻞ‬ ‫ﲝﻴﺚ ﳝﺘﺪ ﺟﻬﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﻫﺬﻩ ﺍﻟﺰﻳﺎﺩﺓ ﰱ ﺍﻟﻄﻮﻝ ﲢﻤﻰ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﺘﻬﻴﺄ ﻟﺪﺧﻮﻝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺃﻭ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺧﺮﻭﺟﻬﺎ ﻣﻨﻪ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻣﻦ ﺃﻥ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻟﻸﻣﻮﺍﺝ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺣﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺍﳌﻨﺘﺸﺮﺓ ﰱ ﻇﻞ ﻫﺬﺍ ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ‬ ‫ﺃﻗﻞ ﺍﺭﺗﻔﺎﻋﹰﺎ ﻣﻦ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﰱ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻭﲪﺎﻳﺔ ﺍﳌﺪﺧﻞ ‪‬ﺬﻩ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﺃﻥ ﻛﺎﻥ ﲣﻄﻴﺘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﹰﺎ ﳝﻨﻊ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻻﻟﺘﻔﺎﻑ ﺣﻮﻝ ﺭﺃﺱ ﺍﳊﺎﺟﺰ ﻭﺩﺧﻮﳍﺎ ﺇﱃ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪ .‬ﻓﺈﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﳏﻤﻠﺔ ﲟﻮﺍﺩ ﻋﺎﻟﻘﺔ ﻓﺄ‪‬ﺎ‬ ‫ﺗﺮﺳﺐ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﺩ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺑﻌﺪ ﺃﻥ ﺗﻨﺨﻔﺾ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻻﻧﺘﺸﺎﺭﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﻛﺒﲑﺓ ‪.‬‬ ‫ﻭﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻨﻄﺒﻖ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﺸﺮﻭﻁ ﺍﻟﱴ ﺫﻛﺮﺕ ﰱ ﲢﺪﻳﺪ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻰ ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ‬ ‫ﺃﻥ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺗﻜﻮﻥ ﺑﺎﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﺃﻛﱪ ﻋﻨﺪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﺃﻥ ﺍﳉﻮﺍﻧﺐ ﺗﻜﻮﻥ ﳏﺪﻭﺩﺓ ﲝﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ‪.‬‬

‫ ﲢﺪﻳﺪ ﺍﳌﻮﻗﻊ‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﻢ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﳌﺴﺢ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﻭﺗﻌﺮﻳﻒ ﺍﳌﻮﺍﻗﻊ ﺍﻟﱵ ﻳﺘﻮﺍﻓﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﻭﺃﻧﺸﻄﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪ ،‬ﻭﻋﻠﻴﻪ ﻓﺈﻥ‬ ‫ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﻟﻠﺘﻮﺳﻊ ﺍﳌﺴﺘﻘﺒﻠﻲ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻭﺿﻊ ﺍﻷﺳﺲ ﳌﺜﻞ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺘﻄﻮﺭ‬ ‫ﺍﳌﺴﺘﻘﺒﻠﻲ‪.‬‬

‫ ﻗﻨﺎﺓ ﺍﻻﻗﺘﺮﺍﺏ‬ ‫ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺒﺪﺋﻲ‪ ،‬ﻓﺈﻥ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﰲ ﲨﻴﻊ ﺃﺭﺟﺎﺀ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻛﺎﻓﻴﹰﺎ ﻷﻏﺮﺍﺽ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﰲ ﲨﻴﻊ‬ ‫ﻑ ﻭﺃﻥ ﻳﻌﻤﻖ ﻭﺫﻟﻚ ﻟﺘﻮﻓﲑ‬ ‫ﺃﺭﺟﺎﺀ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪ ،‬ﻓﺈﻥ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻲ ﺍﳌﺆﺩﻱ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺑﻌﺮﺽ ﻛﺎ ‪‬‬ ‫ﳑﺮ ﺁﻣﻦ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﻣﺎ ﺑﲔ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬ ‫ﺇﻥ ﺍﳌﺼﻄﻠﺢ ﻳﻌﱪ ﻋﻦ ﺍﳌﺴﻠﻚ ﺍﶈﻔﻮﺭ ﺍﻟﺬﻱ ﲡﻮﺑﻪ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﳌﻮﺻﻮﻝ ﺇﱃ ﺍﳊﻮﺽ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬ ‫ﻭﺍﳉﺰﺀ ﻣﻦ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﻼﺣﻲ ﺍﻟﻮﺍﻗﻊ ﰲ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻭﺍﻟﻘﺮﻳﺐ ﻣﻦ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻳﺴﻤﻰ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳋﺎﺭﺟﻲ‪ ،‬ﺃﻣﺎ ﺍﳉﺰﺀ ﻣﻦ‬

‫‪33‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﻮﺍﻗﻊ ﺑﲔ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﺣﻮﺽ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻓﻴﺴﻤﻰ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻭﻳﺘﻢ ﲪﺎﻳﺔ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻲ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻮﺍﺻﻒ‬ ‫ﻭﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺣﻮﺍﺟﺰ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ﺃﻭ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﻛﻮﺍﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ‪.‬‬

‫ ﺣﻮﺽ ﺍﻻﺳﺘﺪﺍﺭﺓ‬ ‫ﻭﻫﻮ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﱵ ﲢﺘﺎﺟﻬﺎ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﺍﳌﻨﺎﻭﺭﺓ‪ ،‬ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﺪﺧﻞ ﺃﻭ ﺗﻐﺎﺩﺭ ﺍﳌﺮﺳﻰ‪ ،‬ﻭﺣﺠﻢ‬ ‫ﺣﻮﺽ ﺍﻻﺳﺘﺪﺍﺭﺓ ﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ ﺣﺠﻢ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱵ ﺗﺮﺗﺎﺩ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪ ،‬ﻭﻣﻦ ﺍﳌﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺣﻮﺽ‬ ‫ﺍﻻﺳﺘﺪﺍﺭﺓ ﲝﻴﺚ ﻳﺴﻤﺢ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﻥ ﺗﺴﺘﺪﻳﺮ ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺪﺧﻞ ﻣﺮﺍﻛﺐ ﺍﳌﺴﺎﻋﺪﺓ) ‪، (Tugs‬‬ ‫ﺃﻱ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳊﻮﺽ ﻭﺍﺳﻌﹰﺎ ﲝﻴﺚ ﻳﺴﻤﺢ ﺑﺎﺳﺘﺪﺍﺭﺓ ﺣﺮﺓ ﻟﻠﺴﻔﻦ‪ ،‬ﺣﻴﺚ ﺃﻧﻪ ﻣﻦ ﺍﳌﻌﻠﻮﻡ ﺃﻥ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﻛﺎﻟﻘﺎﻃﺮﺍﺕ ﻻ ﳝﻜﻨﻬﺎ ﺍﻟﻘﻴﺎﺩﺓ ﻟﻠﺨﻠﻒ‪.‬‬

‫ ﺍﳊﻮﺽ ﺍﶈﻤﻲ‬ ‫ﻭﻫﻮ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﶈﻤﻴﺔ ﺑﻜﺎﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺍﻟﺴﺎﺣﻞ‪ ،‬ﻭﻳﺘﻮﺍﺟﺪ ﰲ ﻫﺬﺍ ﺍﳊﻮﺽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻷﺧﺮﻯ‬ ‫ﻛﻤﻨﻄﻘﺔ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﺍﳌﺮﺍﺳﻲ‪.‬‬

‫ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ‬ ‫ﻭﻫﻲ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﻣﻐﻠﻘﺔ‪ ،‬ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺮﺳﻮ ‪‬ﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ‪ ،‬ﻭﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﺤﻜﻢ ﲟﺪﺍﺧﻠﻬﺎ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻮﺍﺑﺔ ﺧﺎﺻﺔ‪.‬‬ ‫ﻭﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺩﺍﺧﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﻷﺣﻮﺍﺽ ﻻ ﻳﺘﺄﺛﺮ ﺑﺎﻟﺘﻐﲑﺍﺕ ﺍﻟﱵ ﲢﺪﺙ ﳌﺴﺘﻮﻯ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺧﺎﺭﺟﻪ‪.‬‬

‫ ﺍﻷﺣﻮﺍﺽ ﺍﳉﺎﻓﺔ ﻭﻣﺰﺍﻟﻖ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﻭﺍﻟﻐﺮﺽ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻲ ﻣﻨﻬﺎ ﻫﻮ ﺍﻟﺼﻴﺎﻧﺔ ﻭﺇﻧﺸﺎﺀ ﻭﺗﺼﻠﻴﺢ ﺍﻟﺴﻔﻦ‪ ،‬ﻓﺎﳊﻮﺽ ﺍﳌﺨﺘﺺ ﺑﺒﻨﺎﺀ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻳﺴﻤﻰ‬ ‫ﺣﻮﺽ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ‪ ،‬ﻭﻳﺒﻘﻰ ﺟﺎﻓﹰﺎ ﻟﺴﻬﻮﻟﺔ ﺍﻟﻌﻤﻞ‪ .‬ﻭﺍﳊﻮﺽ ﺍﳉﺎﻑ ﻣﺰﻭﺩ ﺑﺒﻮﺍﺑﺔ ﻋﻨﺪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻳﺘﻢ ﺇﻏﻼﻗﻬﺎ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺩﺧﻮﻝ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳊﻮﺽ ﻭﻣﻦ ﰒ ﺿﺦ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻹﺑﻘﺎﺋﻪ ﺟﺎﻓﹰﺎ‪.‬‬

‫ ﻋﻤﻖ ﺍﳊﻮﺽ‬ ‫ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺽ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺃﺳﻔﻞ ﺍﳌﺴﺘﻮﻱ ﺍﳌﺘﻮﺳﻂ ﻟﻠﻤﺎﺀ ﳚﺐ ﺣﺴﺎﺑﻪ ﺑﺎﻻﻋﺘﻤﺎﺩ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ ﻭﻋﻮﺍﻣﻞ‬ ‫ﺍﳌﻠﻮﺣﺔ‪ .‬ﺃﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﻟﻠﻤﻴﺎﻩ ﺩﺍﺧﻞ ﺣﻮﺽ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﻜﻮﻥ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ﻏﺎﻃﺲ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﶈﻤﻞ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ‬

‫‪34‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺇﱄ ﻓﺮﺍﻍ ‪ 0.6 - 0.75‬ﻣﺘﺮ ﲢﺖ ﻫﻴﻜﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ‪ ،‬ﻭﻟﻠﺴﻔﻦ ﻛﺒﲑﺓ ﺍﳊﺠﻢ ﻭﻗﺎﻉ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺻﻠﺐ‪ ،‬ﻓﺎﻥ‬ ‫ﺍﻟﻔﺮﺍﻍ ﳚﺐ ﺯﻳﺎﺩﺗﻪ ﺣﱴ ‪ 1‬ﻣﺘﺮ‪ .‬ﺃﻣﺎ ﺍﻟﺸﻔﻂ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺴﺮﻋﺎﺕ ﺍﳌﻨﺨﻔﻀﺔ ﻻ ﻳﺆﺧﺬ ﺑﻌﲔ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﰲ‬ ‫ﺍﳊﻮﺽ‪.‬‬

‫ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺘﻮﻗﻒ‪:‬‬ ‫ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺘﻮﻗﻒ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﺗﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻫﻴﻜﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺘﻮﻗﻒ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ﳝﻜﻦ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻫﺎ‬ ‫ﻛﺪﻟﻴﻞ ﺇﺭﺷﺎﺩﻱ ﳝﻜﻦ ﻓﺮﺿﻪ ﲝﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﻛﺎﻓﻴﺎ ﻹﻳﻘﺎﻑ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﺸﻜﻞ ﻛﺎﻣﻞ ‪ .‬ﻓﺎﻟﺴﻔﻦ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ‬ ‫ﺍﻻﺗﺰﺍﻥ ﺗﻜﻮﻡ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺘﻮﻗﻒ ‪ 5 -3‬ﻣﺮﺍﺕ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﶈﻤﻠﺔ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﻓﺔ ‪ 8-7‬ﻣﺮﺍﺕ‪,‬‬ ‫ﺃﻣﺎ ﰲ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﱵ ﻳﻜﻮﻥ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻣﻌﺮﺿﺎ ﻟﺘﻐﲑﺍﺕ ﺍﻟﻄﻘﺲ ﻓﺎﻥ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﺘﻮﻗﻒ ﳚﺐ ﺗﻘﺪﻳﺮﻫﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺪﺍﻳﺔ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﶈﻤﻴﺔ ﺇﱄ ﻣﺮﻛﺰ ﺣﻮﺽ ﺍﻻﺳﺘﺪﺍﺭﺓ ‪.‬‬

‫ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ‬ ‫ﻫﻲ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﱵ ﺗﻨﺘﻈﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺩﻭﺭﻫﺎ ﰲ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﻇﺮﻭﻑ ﻣﻨﺎﺧﻴﺔ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﻭ ﺃﺣﻴﺎﻧـﺎ ﻓـﺎﻥ‬ ‫ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺧﺎﺻﺔ ﻟﻠﺘﺜﺒﻴﺖ ﺗﻮﻓﺮ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﱵ ﲢﻤﻞ ﲪﻮﻻﺕ ﺧﻄﲑﺓ ﻣﺜﻞ ﺍﳌﺘﻔﺠﺮﺍﺕ‪،‬ﺃﻣﺎ ﺣﺠﻢ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﻴﺎﻩ‬ ‫ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﺘﺜﺒﻴﺖ ﻓﻴﺨﺘﻠﻒ ﺃﺳﺎﺳﺎ ﺑﺎﻻﻋﺘﻤﺎﺩ ﻋﻠﻰ ﻋﺪﺩ ﻭ ﻧﻮﻉ ﻭ ﺣﺠﻢ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱵ ﲢﺘﺎﺝ ﻟﻠﺤﻤﺎﻳﺔ ﻭ ﻧﻮﻉ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ‪ .‬ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻧﻮﻉ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ ﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ ﺣﺠﻢ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭ ﺩﺭﺟﺔ ﺍﻟﺘﻌﺮﺽ ﻟﻠﺠﻮ ﻭ ﺩﺭﺟـﺔ‬ ‫ﺍﳌﻘﺎﻭﻣﺔ ﻭ ﺍﻟﺘﺤﻤﻴﻞ ﻭ ﻧﻮﻋﻴﺔ ﻣﻮﺍﺩ ﻗﺎﻉ ﺍﻟﺒﺤﺮ ) ﻣﻜﺎﻥ ﺍﳋﻄﺎﻃﻴﻒ(‪ .‬ﻭ ﻛﺪﻟﻴﻞ ﺍﺳﺘﺮﺷﺎﺩﻱ ﻓـﺎﻥ ﺍﳌﻴﻨـﺎﺀ‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻮﻓﺮ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ﰲ ﺣﺎﻝ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﻫﺎ ﻟﻜﻲ ﺗﺮﺳﻮ ﺃﻭ ﳊﻤﺎﻳﺘﻬﺎ ﻣـﻦ ﺍﻟﻄﻘـﺲ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺊ ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻤﺎ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﲢﺘﺎﺝ ﳋﻄﺎﻃﻴﻒ ﺃﻭ ﺍﺭﺗﻴﺎﺩ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﻄﻘﺲ ﺍﻟﺴﻴﺊ ‪ ،‬ﻛﻤﺎ‬ ‫ﻭ ﳚﺐ ﻭﺿﻊ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ ﰲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﳏﻤﻴﺔ ﻃﺒﻴﻌﻴﺎ ﺃﻭ ﳏﻤﻴﺔ ﺑﻜﻮﺍﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭ ﻋﺎﺩﺓ ﺗﻜﻮﻥ ﺑـﺎﻟﻘﺮﺏ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﻭ ﻟﻜﻦ ﺑﻌﻴﺪﺍ ﻋﻦ ﺧﻂ ﺳﲑ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﺇﱃ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬ ‫ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﰲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻻ ﺗﺰﻳﺪ ﻋﻦ ‪ 60‬ﻣﺘﺮ ﺑﺴﺒﺐ ﻃﻮﻝ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺍﻟﺘﺜﺒﻴﺖ ﺍﳌﻮﺟـﻮﺩﺓ ﰲ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ‪ ،‬ﻭ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻻ ﻳﻜﻮﻥ ﺻﻠﺐ ﺟﺪﺍ ﻭ ﺇﻻ ﻓﺎﻥ ﺍﳋﻄﺎﻑ ﺳﻴﻨﺠﺮ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻭ ﻻ ﻳﻨﻐﺮﺯ‬

‫‪35‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﰲ ﺍﻟﻘﺎﻉ ‪ ،‬ﻋﻠﻤﺎ ﺑﺄﻥ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺜﺒﺖ ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻄﺎﻃﻴﻔﻬﺎ ﺍﻟﺬﺍﺗﻴﺔ ﺃﻭ ﻋﻮﺍﻣﺔ ﺃﻭ ﳎﻤﻮﻋـﺔ‬ ‫ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﺎﺕ ﺃﻭ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﳉﻤﻊ ﺑﲔ ﺧﻄﺎﻃﻴﻔﻬﺎ ﻭ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﺎﺕ‪.‬‬

‫ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﺴﺎﻋﺪﺓ‬ ‫ﻭﻫﻲ ﺗﺸﻤﻞ ﺍﳌﺮﺍﺳﻲ ﻭﺍﳋﻄﺎﻃﻴﻒ ﻭﺍﻟﻌﻮﺍﻣﺎﺕ ‪ ،‬ﻭﺍﻷﺿﻮﺍﺀ ﻭﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﻭﺃﺑﺮﺍﺝ ﺍﳊﻤﺎﻳﺔ ﻣﻦ ﺍﳊﺮﺍﺋﻖ ﻭﺃﻳﺔ‬ ‫ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺃﺧﺮﻯ ﳝﻜﻦ ﺍﻻﺣﺘﻴﺎﺝ ﳍﺎ‪.‬‬

‫ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺮﺳﻮ‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺮﺳﻮ ﻭ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ ﺣﺠﻢ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻭ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱵ ﲡﻮﺏ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪ .‬ﻓﺘﺨﻄﻴﻂ‬ ‫ﺍﳌﺮﺳﻰ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﻳﺘﺄﺛﺮ ﺑﻌﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺜﻞ ﺣﺠﻢ ﺣﻮﺽ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻟﻠﻤﻨﺎﻭﺭﺓ ﻭ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻭ ﺍﳌﻐﺎﺩﺭﺓ ﺍﻷﻣﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻵﻣﻨﺔ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﻣﻦ ﻭ ﺇﱃ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻭ ﻫﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻣﺰﻭﺩﺓ ﺑﺪﻓﺔ ﺃﻣﺎﻣﻴﺔ ﺃﻭ ﺩﻓﻊ ﺃﻣﺎﻣﻲ ﻭ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺯﻭﺍﺭﻕ‬ ‫ﺍﻟﺴﺤﺐ ﻭ ﺍﲡﺎﻩ ﻭ ﻗﻮﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻠﻴﺔ‬ ‫ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ‬ ‫ﳚﺐ ﺍﻷﺧﺬ ﺑﻌﲔ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﳌﺮﺗﻔﻊ ﻭﺍﳌﻨﺨﻔﺾ‪ ،‬ﻭﻛﺬﻟﻚ ﺍﻟﺘﻐﲑﺍﺕ ﰲ ﺍﻟﻀﻐﻂ ﺍﳉﻮﻱ‪،‬‬ ‫ﻭﺗﺄﺛﲑﺍﺕ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﻘﻮﻳﺔ ﺳﻮﺍﺀ ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺃﻭ ﺑﻌﻴﺪﺓ ﻋﻨﻪ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻤﻖ‬ ‫ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﰲ ﺍ‪‬ﺮﻯ ﺍﳌﻼﺣﻲ ﻭﺣﻮﺽ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺃﻣﺎﻡ ﻭﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻛﺎﻓﻴﺎ ﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﻣﻨﺎﻭﺭﺓ‬ ‫ﺁﻣﻨﺔ‪ .‬ﻣﻊ ﻣﻼﺣﻈﺔ ﺃﻥ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳊﻤﻞ ﺍﻷﻗﺼﻰ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ‪ ،‬ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺃﻥ ﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳊﻤﻞ ﺍﻷﻗﺼﻰ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺗﻐﲑﺍﺕ ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫‪ o‬ﻣﻴﻼﻥ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺍﻷﲪﺎﻝ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻟﺸﻔﻂ ﺃﺳﻔﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﳌﻴﺎﻩ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻟﻀﻐﻂ ﺍﳉﻮﻱ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻟﺘﻐﲑ ﺍﳊﺮﺍﺭﻱ ﺍﻟﻌﺎﳌﻲ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺍﻟﻘﺎﻉ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺘــﻴـﺎﺭ‬ ‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻭﺍﲡﺎﻩ ﺗﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺘﻮﻟﺪﺓ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﳚﺐ ﺗﻘﻴﻴﻤﻬﺎ ﻟﺘﻮﻗﻊ ﺗﺄﺛﲑﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺮﺳﻮ ﻭﻣﻐﺎﺩﺭﺓ ﺍﳌﺮﺳﻰ‪ ،‬ﻟﺬﻟﻚ ﳚﺐ ﻭﺿﻊ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﰲ ﺍﲡﺎﻩ ﻣﻮﺍﺯﻱ ﻗﺪﺭ ﺍﻻﻣﻜﺎﻥ ﻟﻠﺘﻴﺎﺭ ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ ﻣﻊ‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺔ ﺃﻥ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﻻ ﺗﺸﻜﻞ ﺃﲪﺎﻻ ﻋﺎﻟﻴﺔ ﺟﺪﺍ ﻋﻠﻰ ﻣﺮﺳﻰ ﰎ ﺇﻧﺸﺎﺅﻩ ﻭﻟﻜﻨﻬﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻬﻤﺔ ﺧﻼﻝ ﻋﻤﻠﻴﺔ‬ ‫ﺇﻧﺸﺎﺀ ﺍﳌﺮﺳﻰ‪ .‬ﻓﻤﺜﻼ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺻﺐ ﺍﻟﺮﻛﺎﺋﺰ ﺃﻭ ﺩﻗﻬﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﺻﻌﺒﺔ ﺟﺪﺍ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺗﻴﺎﺭ ﺑﺴﺮﻋﺔ ﺃﻛﱪ ﻣﻦ ‪1.5‬‬ ‫ﻡ‪/‬ﺙ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ﺗﻌﺘﻤﺪ ﺃﻗﺼﻰ ﺳﺮﻋﺔ ﻟﻠﺮﻳﺎﺡ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺆﺛﺮﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺢ ﻭﺍﳌﻮﺝ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭ ﻭﺣﺠﻢ ﻭﻧﻮﻉ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺯﻭﺭﻕ ﺍﻟﺴﺤﺐ ﻭﻫﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﳏﻤﻠﺔ ﺃﻡ ﻻ‪ ،‬ﻭﻳﻼﺣﻆ ﺃﻥ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ ﻳﻜﻮﻥ ﺟﻨﻮﺑﻴﺎ ﺷﺮﻗﻴﺎ‬ ‫ﺃﻭ ﴰﺎﻟﻴﺎ ﺷﺮﻗﻴﺎ‪.‬ﻭﳚﺐ ﻗﻴﺎﺱ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﳌﺘﻮﺳﻄﺔ ﻭﺍﲡﺎﻫﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ‪ 10‬ﻣﺘﺮ ﺃﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﺒﺤﺮ‬ ‫ﺧﻼﻝ ﻋﺸﺮ ﺩﻗﺎﺋﻖ ﺃﻭ ﻳﺰﻳﺪ‪.‬ﲪﻞ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻲ ﺍﳌﺆﺛﺮ ﻋﻠﻰ ﻣﻨﺸﺄ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻭﺃﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﺮﺳﻮ ﻳﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺳﺮﻋﺎﺕ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺣﺴﺐ ﺍﳌﻘﺎﻳﻴﺲ ﺍﳌﻘﺘﺮﺣﺔ ﻭﺍﻟﱵ ﺗﺆﺛﺮ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ‪ ،‬ﻭﻳﺮﺟﻊ ﺫﻟﻚ ﺇﱃ ﺍﳊﻘﻴﻘﺔ ﺑﺄﻧﻪ‬ ‫ﺇﺫﺍ ﱂ ﺗﻜﻦ ﺍﻟﻨﺎﻗﻠﺔ ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﻣﻐﺎﺩﺭﺓ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻓﺈﻥ ﻣﻨﺸﺄ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﻧﻔﺴﻪ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻗﺎﺩﺭﺍ ﻋﻠﻰ ﲢﻤﻞ‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﲪﻞ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ؛ ﻭﻋﻨﺪﻫﺎ ﻳﻜﻮﻥ ﲪﻞ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮﺍ ﻣﻊ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭ ﰲ ﻧﻔﺲ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪.‬‬ ‫ﻭﺧﻼﻝ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﻳﺘﻢ ﺍﻓﺘﺮﺍﺽ ﺃﻥ ﻣﻌﺪﺍﺕ ﺍﻟﺮﻓﻊ ﺍﻟﺜﻘﻴﻠﺔ ﻟﻠﺤﻤﻮﻻﺕ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﻭﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﺃﺑﺮﺍﺝ ﺍﻟﺘﺤﻤﻴﻞ‪...‬ﺍﱁ‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻻ ﺗﻌﻤﻞ ﺧﻼﻝ ﺭﻳﺎﺡ ﺃﻗﻮﻯ ﻣﻦ ‪20‬ﻡ‪/‬ﺙ‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻟﻮﺿﻮﺡ‬ ‫ﺍﻟﻀﺒﺎﺏ ﻭﺍﳌﻄﺮ ﺍﻟﻜﺜﻴﻒ ﻭﺍﻟﺜﻠﺞ ﻫﻮ ﻇﺮﻭﻑ ﺍﻟﻄﻘﺲ ﺍﻟﱵ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﲢﺪﺙ ﺭﺅﻳﺎ ﺳﻴﺌﺔ ﻭﺑﺸﻜﻞ ﻋﺎﻡ ﳝﻜﻦ‬ ‫ﻗﺒﻮﻝ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﺮﺅﻳﺎ ﺑﲔ ‪ 1000-500‬ﻣﺘﺮ ﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﺍﳌﻨﺎﻭﺭﺓ ﻭﻣﻐﺎﺩﺭﺓ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳊﻮﺽ ﻭﺇﺫﺍ ﻗﻠﺖ ﻋﻦ‬ ‫‪ 800‬ﻣﺘﺮ ﻓﺈﻧﻪ ﳚﺐ ﲣﻔﻴﺾ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺇﺫﺍ ﺍﳔﻔﻀﺖ ﻋﻦ ‪ 1000‬ﻣﺘﺮ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻨﺼﺢ ﻷﺳﺒﺎﺏ ﺍﻟﺴﻼﻣﺔ‬ ‫ﻭﺍﻷﻣﺎﻥ ﺃﻥ ﺗﺮﺍﻓﻖ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻛﺒﲑﺓ ﺍﳊﺠﻢ ﺯﻭﺍﺭﻕ ﺳﺤﺐ ﰲ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﻭﺍﳊﻮﺽ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻲ‬ ‫ﻭﳏﻄﺎﺕ ﺍﻟﻨﻔﻂ ‪.‬ﻭﻳﻼﺣﻆ ﺃﻥ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺍﻟﺜﻠﺞ ﺍﻟﻜﺜﻴﻒ ﺃﻭ ﺍﳌﻄﺮ ﻣﻊ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺸﺪﻳﺪﺓ ﻳﻌﺘﱪ ﺃﻛﺜﺮ ﺻﻌﻮﺑﺔ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺮﺳﻮ ﻣﻦ ﺍﻟﻀﺒﺎﺏ ﻭﺍﻟﺬﻱ ﻳﺘﻜﻮﻥ ﰲ ﺍﻟﻄﻘﺲ ﺍﳍﺎﺩﺉ ﺣﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻬﻞ ﺍﻟﺘﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻪ‪.‬‬

‫ﲰﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﺮﺳﻮ‬

‫ﳝﻜﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺍﻟﺴﻤﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﻜﻠﻴﺔ ﻟﻠﺮﺳﻮ ﺇﱃ ﺍﳊﺎﻟﺘﲔ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺘﲔ‪:‬‬ ‫ﲰﺎﺣﻴﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ‪:‬ﻭﺍﻟﱵ ﺗﻌﱪ ﻋﻦ ﺍﻟﻨﺴﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺰﻣﻦ ﺍﻟﱵ ﲢﺘﺎﺟﻬﺎ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻟﺘﻜﻮﻥ ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻟﻠﺤﻮﺽ‬ ‫ﺃﻭ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﺑﺴﻼﻡ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﳌﻔﺘﻮﺡ ﺃﻭ ﺍﶈﻴﻂ‪.‬‬ ‫ﲰﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ‪:‬ﻭﺍﻟﱵ ﺗﻌﱪ ﻋﻦ ﺍﻟﻨﺴﺒﺔ ﻣﻦ ﺯﻣﻦ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﲝﻴﺚ ﳝﻜﻦ ﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍﻟﺘﺤﻤﻴﻞ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﰲ ﺍﳌﺮﺳﻰ‬

‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﲝﻴﺚ ﳛﻘﻖ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﻋﱪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻣﺆﻣﻨﹰﺎ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﻌﺎﺑﺮﺓ ﻭﺃﻥ ﳛﻘﻖ‬ ‫ﺑﻘﺪﺭ ﺍﳌﺴﺘﻄﺎﻉ ﻋﺪﻡ ﺩﺧﻮﻝ ﺃﻻ ﺃﻗﻞ ﻗﺪﺭ ﳑﻜﻦ ﻣﻦ ﻃﺎﻗﺔ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ‪ ،‬ﻭﻳﻘﺎﺱ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺑﺎﳌﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﱴ ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﻉ ﺧﻼﳍﺎ ﺑﺎﻟﻌﻤﻖ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻰ ‪ .‬ﻭﺗﺘﻀﻤﻦ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﻋﺪﺓ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻣﺜﻞ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﻌﺎﺑﺮﺓ‬ ‫ﻭﻛﺜﺎﻓﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﻋﺪﺩ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪ ﻭﻋﻤﻖ ﺍﻟﻘﺎﻉ ﻭﺧﺼﺎﺋﺺ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭﺍﻷﻣﻮﺍﺝ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺑﲔ ‪ 125‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻭ‪ 300‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻠﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﶈﻠﻴﺔ ﻭﳛﺪﺩ ﺃﺣﺪ ﺍﳌﺘﺨﺼﺼﲔ‬ ‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﳊﺠﻢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺣﻴﺚ ﻳﻮﺻﻰ ﺑﺄﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ‪ 90‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻟﻠﻤﻮﺍﱏ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ﻭﺑﲔ ‪125‬‬

‫‪38‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻭ‪ 150‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻟﻠﻤﻮﺍﱏ ﺍﳌﺘﻮﺳﻄﺔ ﻭﺑﲔ ‪ 150‬ﻭ‪ 250‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻟﻠﻤﻮﺍﱏ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﺑﻴﻨﻤﺎ ﻳﺮﻯ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻟﻄﻮﻝ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺃﻥ ﺗﻌﱪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ‪.‬‬

‫ﺣﺴﺎﺏ ﺇﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺇﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﲝﻴﺚ ﳛﻘﻖ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﻋﱪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻣﺆﻣﻨﹰﺎ ﺳﻼﻣﺔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﻌﺎﺑﺮﺓ ﻭﺃﻥ‬ ‫ﳛﻘﻖ ﺑﻘﺪﺭ ﺍﳌﺴﺘﻄﺎﻉ ﻋﺪﻡ ﺩﺧﻮﻝ ﺃﻛﱪ ﻗﺪﺭ ﳑﻜﻦ ﻣﻦ ﻃﺎﻗﺔ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ‪ ،‬ﻭﻳﻘﺎﺱ ﺍﻹﺗﺴﺎﻉ ﺑﺎﳌﺴﺎﻓﺔ ﺍﻟﱵ ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﻉ ﺧﻼﳍﺎ ﺑﺎﻟﻌﻤﻖ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻲ ‪.‬‬ ‫ﻭﳛﺪﺩ ﺃﺣﺪ ﺍﳌﺨﺘﺼﲔ ﺇﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﳊﺠﻢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺣﻴﺚ ﻳﻮﺻﻲ ﺑﺄﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺇﺗﺴﺎﻉ‬ ‫ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻟﻄﻮﻝ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻳﻨﺘﻈﺮ ﺃﻥ ﺗﻌﱪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ‪.‬‬

‫• ﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺧﻞ = ﻃﻮﻝ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺗﺪﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ≅‬

‫‪ 200‬ﻡ ‪.‬‬

‫• ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻹﺗﺴﺎﻉ ‪ 90‬ﻣﺘﺮ ﻟﻠﻤﻮﺍﱐ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ﻭﺑﲔ ‪ 125‬ﺇﱃ ‪150‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻟﻠﻤﻮﺍﱐ‬ ‫ﺍﳌﺘﻮﺳﻄﺔ ﻭ ﺑﲔ ‪ 150‬ﺇﱃ ‪ 250‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻟﻠﻤﻮﺍﱐ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ‪.‬‬ ‫ﺣﺴﺎﺏ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ ‪:‬‬

‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺗﺪﻭﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺩﻭﻥ ﻣﺴﺎﻋﺪﺓ ‪.‬‬ ‫• ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ = ‪ 400 = 200 × 2‬ﻣﺘﺮ ‪.‬‬

‫∴‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ = ‪π r 2‬‬

‫‪A = π ( 400 ) 2 = 502654.8246 m 2‬‬

‫‪39‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬ ‫ = ل ‪60 +‬‬

‫ = ‪2‬ل‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ‬ ‫ﺏ – ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺗﺪﻭﺭ ﲟﺴﺎﻋﺪﺓ ‪.‬‬ ‫ﻧﺼﻒ ﺍﻟﻘﻄﺮ = ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ 260 = 60 + 200 = 60 +‬ﻣﺘﺮ‬ ‫‪ A = π ( 260 ) 2 = 212371.6634 m 2‬ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ‬

‫‪40‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪:‬‬ ‫ﺗﺘﺤﺪﺩ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻌﺪﺩ ﻭﺃﺣﺠﺎﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺘﺮﺩﺩﺓ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻋﻠﻰ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﻘﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻭﺃﻋﻤﺎﻝ ﺍﻟﻮﻗﺎﻳﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻭﰱ ﺍﳌﻮﺍﱏ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ﳚﺐ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺃﻥ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ﻣﺎ ﳝﻜﻦ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﺃﻗﻞ ﻣﺎ ﳝﻜﻦ ﻛﺬﻟﻚ ﻭﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻤﻮﻡ ﻓﺈﻥ‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﻄﻠﻮﺑﺔ ﻫﻰ ﺍﻟﱴ ﺗﻜﻔﻰ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﺘﺮﺍﻛﻰ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺴﺘﻌﻤﻠﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺗﻜﻔﻰ ﻟﺪﻭﺭﺍﻥ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺣﱴ ﺗﺘﻤﻜﻦ ﻣﻦ ﺍﳌﻼﺣﺔ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﳏﺮﻛﺎ‪‬ﺎ ﻓﻘﺪ ﺗﺰﺩﺍﺩ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ‬ ‫ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻟﻺﺟﺮﺍﺀﺍﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﺃﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﹰﺍ ﻷﻋﺪﺍﺩ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﺬﻯ ﺳﺘﺮﺳﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﻭ ﻟﺸﺤﻦ‬ ‫ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﳌﻮﺍﻋﲔ ‪.‬‬ ‫ﻭﳌﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﳏﺪﺩﺓ ﲝﺠﻢ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﻭﻋﺪﺓ ﺃﺣﺠﺎﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻓﺈﻥ ﺍﻟﻌﺎﻣﻞ‬ ‫ﺍﻟﻔﻌﺎﻝ ﰱ ﺍﻟﺘﻘﻠﻴﻞ ﻣﻦ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻳﺮﺟﻊ ﺇﱃ ﻣﺎ ﳜﺼﺺ ﻟﺪﻭﺭﺍﻥ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﻳﺘﻮﻗﻒ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺇﺣﺪﻯ ﺍﻟﻄﺮﻕ‬ ‫ﺍﳌﺘﺒﻌﺔ ﻟﺪﻭﺭﺍﻥ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺳﺎﻟﻔﺔ ﺍﻟﺬﻛﺮ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻋﻠﻰ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ ﻭ ﺍﳊﻮﺽ ﺍﻟﻌﺎﺋﻢ ﺍﳉﺎﻑ ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ‪ :‬ﻫﻮ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﻟﺮﻓﻊ ﻭﻧﻘﻞ ﺍﳌﺮﺍﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ﻣﻦ ﺳﻄﺢ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻷﻋﻠﻰ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫) ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ( ﺃﻭ ﺍﻟﻌﻜﺲ ‪.‬‬ ‫ﻭﻇﻴﻔﺘﺔ ‪ :‬ﻳﻘﻮﻡ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ ﲝﻤﻞ ﻭﺭﻓﻊ ﺍﳌﺮﺍﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﺔ ) ﺇﻧﺘﺸﺎﳍﺎ ( ﻣﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺑﻐﺮﺽ ﺇﺟﺮﺍﺀ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺼﻴﺎﻧﺔ ﻭﺍﻹﺻﻼﺡ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﳍﺎ ﺃﻭ ﺣﱴ ﻹﻓﺮﺍﻍ ﺍﻟﺸﺤﻨﺔ ﻣﻦ ﻋﻠﻰ ﻇﻬﺮﻫﺎ ﻭﻭﺿﻌﻬﺎ ﰲ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻣﻦ ﰒ‬ ‫ﺇﻧﺰﺍﻝ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻟﻠﺒﺤﺮ ﻣﺮﺓ ﺃﺧﺮﻯ ‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻣﻜﻮﻧﺎﺕ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﻜﻮﻥ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ ﺍﻟﺘﻮﻗﻴﺖ ﻣﻦ ‪ 5‬ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺭﺋﻴﺴﻴﺔ ﻭﺃﺳﺎﺳﻴﺔ ﻳﺸﺘﺮﻁ ﻭﺟﻮﺩﻫﺎ ﰲ ﲨﻴﻊ ﺍﻷﻧﻮﺍﻉ‬

‫ﺍﻻﺟﺰﺍﺀ ﺍﳋﻤﺴﺔ ‪-:‬‬ ‫ﻣﻨﺼﺔ ﺍﻟﺮﻓﻊ‬ ‫ ﺣﻴﺚ ﳛﻤﻞ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‪.‬‬ ‫ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻨﺼﺔ ﻣﺘﺤﺮﻛﺔ ) ﻷﻋﻠﻰ ﻭﻷﺳﻔﻞ ( ﲝﻴﺚ ﺗﺮﺗﻔﻊ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﲪﻞ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﰲ ﺣﲔ ﺗﻐﻤﺮﻫﺎ‬ ‫ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﺇﻧﺰﺍﻝ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻟﺴﻄﺢ ﺍﻟﺒﺤﺮ ‪.‬‬ ‫ ﻳﻜﻮﻥ ﺳﻄﺤﻬﺎ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎ ﻣﻦ ﺍﳋﺸﺐ‪.‬‬ ‫ ﻳﺜﺒﺖ ﻓﻮﻗﻬﺎ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﻼﺕ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺭﻓﻌﻬﺎ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺩﻋﺎﻣﺎﺕ ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﻼﺕ‬ ‫ ﺣﻴﺚ ﻳﺜﺒﺖ ﻓﻮﻗﻪ ﳑﻬﺪ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺼﻨﻊ ﻣﻦ ﺍﳊﺪﻳﺪ ﻭﻳﺘﻢ ﻃﻼﺀﻩ ﲟﻮﺍﺩ ﻛﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻭﺃﺻﺒﺎﻍ ﻣﻘﺎﻭﻣﺔ ﻟﻠﺼﺪﺃ ﻭﺍﻟﺘﺂﻛﻞ ﻟﻘﺮ‪‬ﺎ ﻣﻦ ﺍﳌﻨﺎﺥ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﺍﻟﺮﻃﺐ ﻭﺫﻟﻚ ﻣﻦ ﺣﲔ ﻵﺧﺮ ‪.‬‬

‫ﳑﻬﺪ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ‬ ‫ ﺑﻨﺎﺀ ﻣﻌﺪﱐ ﻳﺄﺧﺬ ﺷﻜﻞ ﻗﻌﺮ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﺑﺰﻭﺍﻳﺎ ﳐﺘﻠﻔﺔ ﺗﻼﺋﻢ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ‬ ‫ ‬

‫ﺗﻮﺿﻊ ﻓﻮﻗﻪ ﻗﻄﻊ ﺧﺸﺒﻴﺔ ﺣﱴ ﻻ ﺗﺴﺒﺐ ﺧﺪﻭﺷﺎ ﰲ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻭﻹﺣﻜﺎﻡ ﺛﺒﺎﺗﻪ‬

‫ﺍﶈﺮﻛﺎﺕ ﺍﳌﻮﺗﻮﺭ‬ ‫ﻗﺪ ﻳﻄﻠﻖ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺃﺣﻴﺎﻧﺎ ‪ Hoist‬ﺃﻱ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ‪.‬‬ ‫ ﺗﻮﺿﻊ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﱯ ﺍﳌﻨﺼﺔ ‪ .‬ﺍﳉﺰﺀ ﺍﻟﺜﺎﺑﺖ ) ﺃﻱ ﺃ‪‬ﺎ ﻻ ‪‬ﺒﻂ ﻭﺗﺼﻌﺪ ﻣﻊ ﻣﻨﺼﺔ ﺍﻟﺮﻓﻊ (‬ ‫ ﺗﻘﻮﻡ ﺑﺮﻓﻊ ﺍﳌﻨﺼﺔ ﲟﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ﻋﺎﺩﺓ ﻣﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻘﺴﻤﺔ ﺑﺎﻟﺘﺴﺎﻭﻱ ﻋﻠﻰ ﺍﳉﺎﻧﺒﲔ ‪ .‬ﻭﺍﳌﻬﻢ ﺃﻧﻪ ﻻ ﺑﺪ ﻭﺃﻥ ﺗﻘﻮﻡ ﻫﺬﻩ ﺍﶈﺮﻛﺎﺕ ﺑﺮﻓﻊ‬ ‫ﺍﳌﻨﺼﺔ ﻭﻣﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺑﺴﺮﻋﺔ ﺗﺰﺍﻣﻨﻴﺔ ) ﺑﺎﻟﺘﺰﺍﻣﻦ ( ﻟﻀﻤﺎﻥ ﺗﻮﺍﺯﻥ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﺃﺛﻨﺎﺀ ﺍﻟﺮﻓﻊ‬

‫‪.‬‬

‫ﺍﻟﺮﻛﻴﺰﺓ ‪ -‬ﺍﻟﺪﻋﺎﻣﺔ‬ ‫ﻭﻫﻮ ﺑﻨﺎﺀ ﺣﺪﻳﺪﻱ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﺒﺤﺮ ‪ ..‬ﻳﻘﻮﻡ ﺑﺮﻓﻊ ﺍﳌﻨﺼﺔ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺍﶈﺮﻛﺎﺕ‬

‫ﰲ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺼﻮﺭﺓ ‪ ..‬ﳒﺪ ﻭﺿﻌﲔ ﳐﺘﻠﻔﲔ‬

‫‪43‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻷﻭﻝ ﻭﻫﻮ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﻨﺼﺔ ﻗﺒﻞ ﺇﻧﺰﺍﳍﺎ ﻟﻠﺒﺤﺮ ﻭﻭﻳﺒﺪﻭ ﺍﳌﻤﻬﺪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺜﺎﱐ ﻓﻬﻮ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﻌﺪ ﺇﻧﺰﺍﳍﺎ ﻟﻠﺒﺤﺮ ﻭﻧﻼﺣﻆ ﻓﻚ ﺍﳌﻤﻬﺪ ﻋﻦ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺣﻴﺚ ﻳﺘﻢ ﺫﻟﻚ ﲟﺴﺎﻋﺪﺓ ﺍﻟﻐﻮﺍﺻﲔ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻧﺰﻭﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻟﻠﺒﺤﺮ‪.‬‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﻣﻮﺿﺢ ﺑﺎﻟﺼﻮﺭﺓ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ‬

‫ ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ‪:‬‬

‫ ﻳﺸﻤﻞ ﻣﺼﻄﻠﺢ ﺍﳌﺮﻛﺐ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ )ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﺍﻟﺰﻭﺍﺭﻕ ﻭﺍﻟﻘﻮﺍﺭﺏ ﻭﺍﻟﻨﺎﻗﻼﺕ ﻭﺍﻟﻐﻮﺍﺻﺎﺕ ﻭﺍﻟﻴﺨﻮﺕ‬ ‫‪.‬‬ ‫ ﻧﻈﺮﺍ ﻟﺘﻮﺍﺟﺪ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ ﻗﺮﺏ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﺮﻃﻮﺑﺔ ﻟﺬﺍ ﻓﺈﻥ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺼﻴﺎﻧﺔ ﻭﺍﻟﻔﺤﺺ ﻣﺴﺘﻤﺮﺓ‬ ‫ﳉﻤﻴﻊ ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ ﻫﻨﺎﻙ ﺇﺧﺘﺒﺎﺭ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻳﻘﺎﻡ ﻟﻠﻘﻀﺒﺎﻥ ﻭﻳﺴﻤﻰ ﺑـ ‪ Rail Test‬ﻟﻠﺘﺄﻛﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﺳﻼﻣﺔ ﺍﻟﻘﻀﺒﺎﻥ ﻭﲢﻤﻠﻬﺎ ﻟﺮﻓﻊ ﺍﻟﺴﻔﻦ‪.‬‬ ‫ ﲤﺘﺪ ﺍﻟﻘﻀﺒﺎﻥ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺍﳌﻜﻮﻧﺔ ﻟﻨﻈﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﻼﺕ ﻣﻦ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻨﺼﺔ ﺣﱴ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻓﺘﺴﺮﻱ ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻟﺪﺧﻮﳍﺎ ﺍﳌﺴﻔﻦ ﺃﻭ ﺳﻄﺢ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﺃﻭ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪ ﺍﳊﺎﺟﺔ‬

‫‪44‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ ﻫﻨﺎﻙ ﺣﺪﻭﺩ ﻟﻜﻞ ﺭﺍﻓﻊ ﻣﺘﺰﺍﻣﻦ ﳚﺐ ﺃﺧﺬﻫﺎ ﺑﻌﲔ ﺍﻹﻋﺘﺒﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﺎﻝ ﺫﻟﻚ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻜﻞ ﺭﺍﻓﻊ ﻣﺘﺰﺍﻣﻦ ﺳﻌﺔ ﺭﻓﻊ ﻭ ﺳﻌﺔ ﺭﻓﻊ ﻗﺼﻮﻯ ﻭﳚﺐ ﺭﻓﻊ ﺍﳌﺮﺍﻛﺐ ﺍﻟﱵ ﻻ ﻳﺘﻌﺪﻯ ﻭﺯ‪‬ﺎ‬ ‫ﺳﻌﺔ ﺍﻟﺮﻓﻊ ‪.‬‬

‫ﻣﻦ ﺃﻫﻢ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺍﻟﺮﺍﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ ﺍﻟﺘﻮﻗﻴﺖ‬ ‫ ﺳﻌﺔ ﺍﻟﺮﻓﻊ ﻭﺗﺴﻤﻰ ﺑـ ‪ Lifting Capacity‬ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻣﺎ ﺗﻘﺎﺱ ﺑﺎﻷﻃﻨﺎﻥ‬‫ ﺍﻟﻄﻮﻝ ‪ Length -‬ﻳﻘﺎﺱ ﺑﺎﳌﺘﺮ‬‫ ﺍﻟﻌﺮﺽ ‪ Width -‬ﻳﻘﺎﺱ ﺑﺎﳌﺘﺮ‬‫ ﺍﻟﺴﺮﻋﺔ ‪ -‬ﺗﻘﺎﺱ ﺑـ ﺳﻢ ‪ /‬ﺩﻗﻴﻘﺔ‬‫ﺍﻣﺜﻠﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺮﻓﻊ ﺍﳌﺘﺰﺍﻣﻦ‬

‫ﺳﺎﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺍﳊﻮﺍﺟﺰ ﻭ ﻣﺼﺪﺍﺕ ﺍﻻﻣﻮﺍﺝ‬ ‫ﺍﳍﺪﻑ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻲ ﻣﻦ ﻛﺎﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺃﻭ ﻧﻈﻢ ﻛﺎﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻫﻮ ﲪﺎﻳﺔ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺀ ﺍﳌﻐﻠﻘﺔ ﻣﻦ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﻮﺍﺻﻒ‪ ،‬ﻓﻬﻲ ﺗﺴﺎﻋﺪ ﰲ ﺟﻠﺐ ﺍﳍﺪﻭﺀ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱄ ﲢﻘﻴﻖ ﺍﻷﻣﺎﻥ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺩﺍﺧﻠﻪ‪ ،‬ﻭﺳﻬﻮﻟﺔ‬ ‫ﻋﻤﻠﻬﺎ‪ .‬ﻭﻳﺴﻤﻰ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ ﺍﳌﺘﻮﺍﺻﻞ ﰲ ﺍﳉﺰﺀ ﺍﻟﻌﻠﻮﻱ ﻣﻦ ﻛﺎﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﺘﺤﺪﺩ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﺣﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻠﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﻭﺧﺎﺻﺔ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺫﺍﺕ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫‪ o‬ﺷﻜﻞ ﺧﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﻭﺍﻟﺘﻮﺳﻊ ﺍﳌﻨﺘﻈﺮ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﻟﻮﺍﺟﺐ ﺗﻮﺍﻓﺮﻫﺎ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻃﺒﻮﻏﺮﺍﻓﻴﺔ ﻗﺎﻉ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ‪.‬‬ ‫ﻓﺎﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﳚﺐ ﺃﻻ ﺗﻘﻞ ﻋﻦ ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﳚﺐ ﺃﻻ ﺗﻜﻮﻥ ﻛﺒﲑﺓ ﺇﱃ ﺍﳊﺪ ﺍﻟﺬﻯ ﺗﻨﺸﺄ ﻋﻨﺪ ﺗﻮﻟﺪ‬ ‫ﺃﻣﻮﺍﺝ ﺩﺍﺧﻠﻴﺔ ﻭﻗﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺃﻛﱪ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺪﺭ ﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﻫﻨﺎﻙ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺿﺤﻠﺔ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ‬ ‫ﺗﻨﺸﺄ ﻓﻮﻗﻬﺎ ﺣﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﲝﻴﺚ ﳝﻜﻦ ﺗﺼﻐﲑ ﻗﻄﺎﻋﺎ‪‬ﺎ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﺍﻹﻗﻼﻝ ﻣﻦ ﻧﻔﻘﺎﺕ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﺃﻻ ﺃﻥ‬ ‫ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎﻡ ﰱ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳊﻮﺍﺟﺰ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﺸﻜﻞ ﻭﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﻧﺎﺩﺭﹰﺍ ﻣﺎ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﲡﺎﻩ‬ ‫ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺛﺎﺑﺘﹰﺎ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﻭﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﻓﺄﻧﻪ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﻣﺪﺧﻼﻥ ﲝﻴﺚ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺃﻗﻞ‬ ‫ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﺍﺿﻄﺮﺍﺑﹰﺎ‬ ‫ﻭﻋﻤﻮﻣﹰﺎ ﻓﺈﻥ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﺍﳌﻔﻀﻞ ﳊﻮﺍﺟﺰ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﻫﻮ ﻣﺎ ﻳﺘﺴﻊ ﺍﻟﺒﻌﺪ ﻓﻴﻪ ﺑﲔ ﺍﳊﺎﺟﺰﻳﻦ ﺑﻌﺪ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺑﺴﺮﻋﺔ ﰒ‬ ‫ﻳﺴﺘﻤﺮ ﰱ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺣﱴ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﺓ ﻛﻤﺎ ﺃﻥ ﻳﱪﺯ ﺃﺣﺪ ﺍﳊﺎﺟﺰﻳﻦ ﻋﻦ ﺍﻵﺧﺮ ﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﺃﻥ ﻻ ﻳﺴﻤﺢ‬ ‫ﺑﺰﻭﺍﻳﺎ ﺣﺎﺩﺓ ‪.‬‬

‫‪46‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช47โ ฌโ ฌ

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺛﺎﻣﻨﺎ ‪ :‬ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﺮﺍﺳﻲ‪:‬‬ ‫ﺗﻘﺴﻢ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺇﱃ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎﺻﺔ ﻛﻞ ﳜﺪﻡ ﻧﻮﻋﹰﺎ ﻣﻌﻴﻨﹰﺎ ﻣﻦ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺳﻮﺍﺀ ﻛﺎﻥ ﺫﻟﻚ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﺃﻭ ﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻊ ﻭﺫﻟﻚ‬ ‫ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻠﺨﻮﺍﺹ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻭﳝﻜﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺑﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻭﻳﺘﻢ ﺑﻨﺎﺅﻫﺎ ﺑﺸﻜﻞ ﻣﻮﺍﺯ ﻟﻠﺸﺎﻃﺊ ﺃﻭ ﻟﻜﺎﺳﺮ ﺍﻷﻣﻮﺍﺝ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪ ،‬ﻭﻫﻲ ﺗﺴﻤﺢ ﺑﺮﺳﻮ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ‬ ‫ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﻐﺮﺽ ﻣﻨﺎﻭﻟﺔ ﺍﳊﻤﻮﻻﺕ‪ ،‬ﻭﻳﺘﻢ ﺇﻧﺸﺎﺅﻫﺎ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﺮﺩﻡ ﺑﺎﻟﺘﺮﺑﺔ ﺃﻭ ﻣﻮﺍﺩ ﺃﺧﺮﻯ ﻭﳍﺎ ﺭﺻﻴﻒ‬ ‫ﻭﺍﺳﻊ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻄﺢ‪.‬‬ ‫ﳏﻄﺎﺕ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﳌﻤﺘﺪﺓ‬ ‫ﻭﻫﻲ ﻣﻨﺸﺂﺕ ﺇﻣﺎ ﻣﻔﺘﻮﺣﺔ ﺃﻭ ﻣﻐﻠﻘﺔ‪ ،‬ﻣﺰﻭﺩﺓ ﺑﺮﺻﻴﻒ ﻭﺍﺳﻊ ﺃﻋﻼﻫﺎ ﻭﺫﻟﻚ ﻟﻠﺴﻤﺎﺡ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﺑﺎﻟﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻃﻮﳍﺎ‪ .‬ﻭﻳﺘﻢ ﺇﻧﺸﺎﺅﻫﺎ ﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻦ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺃﻭ ﻋﻤﻮﺩﻳﺔ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺫﻟﻚ ﻟﺘﻘﻠﻴﻞ ﺍﻟﺘﺮﺳﺒﺎﺕ ﺍﻟﻄﻤﻴﻴﺔ ﻭﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﳊﻔﺮ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻤﺎﺡ ﺑﺎﻻﻧﺴﻴﺎﺏ ﺍﳊﺮ ﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺪ ﻭﺍﳉﺰﺭ‪.‬‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﺘﺎﺣﺔ‬ ‫ﺳﻌﺔ ﺍﳌﺮﺍﺳﻲ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩﺓ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﳍﺎ ﺃﳘﻴﺔ ﻛﺒﲑﺓ ﻋﻨﺪ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﻭﻗﻠﺔ ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﺘﺎﺣﺔ‬ ‫ﺗﺘﺴﺒﺐ ﰲ ﻣﺸﻜﻠﺔ ﺇﻧﺘﺎﺟﻴﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪ ،‬ﻓﻔﻲ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﶈﻄﺎﺕ ﺍﻟﻘﺪﳝﺔ ﻳﺘﻮﺍﺟﺪ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺧﻠﻒ ﻣﻘﺪﻣﺔ ﺍﳌﺮﺳﻰ‬ ‫ﲢﺘﻮﻱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻷﻛﺸﺎﻙ ﻭﺍﳌﺒﺎﱐ‪ ،‬ﳑﺎ ﻳﺴﺒﺐ ﻧﻘﺼﹰﺎ ﰲ ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﻔﺎﺭﻏﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﺘﻨﺎﻭﻝ ﻭﲣﺰﻳﻦ‬ ‫ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻭﺣﺪﺍﺕ ﻛﺒﲑﺓ ﻣﻦ ﺍﳊﻤﻮﻻﺕ‪ ،‬ﻭﳝﻜﻨﻨﺎ ﰲ ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﻘﺎﺋﻤﺔ ﺯﻳﺎﺩﺓ ﺍﻹﻧﺘﺎﺟﻴﺔ ﻣﻦ ﺧﻼﻝ‬ ‫ﺇﻋﺎﺩﺓ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﳌﻮﺍﻗﻊ ﰲ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﻳﺰﻳﺪ ﺇﻧﺘﺎﺟﻴﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‪.‬‬

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻻﺭﺻﻔﺔ‬ ‫ﺍﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭﻳﺘﻢ ﺷﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺃﻭﻧﺎﺵ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺃﻭ ﺃﻭﻧﺎﺵ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺃﻭ ‪‬ﻤﺎ ﻣﻌﹰﺎ ﻭﺗﺴﺘﺨﺪﻡ‬ ‫ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﺍﻟﻌﺎﺋﻤﺔ ) ﺩﺭﻛﺎﺕ ( ﳌﻨﺎﻭﻟﺔ ﺍﻷﻭﺯﺍﻥ ﺍﻟﺜﻘﻴﻠﺔ ﻭﻗﺪ ﻳﺘﻢ ﻣﻨﺎﻭﻟﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﻨﻘﻞ‬ ‫ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ﻣﻦ ﻟﻮﺭﻳﺎﺕ ﻭﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻮﺣﺪﺍﺕ ﺍﻟﻌﺎﺋﻤﺔ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﺃﻭ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ‬ ‫ﻓﻮﻕ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﳊﻮﺍﺋﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﰒ ﻳﺼﲑ ﻧﻘﻞ ﺟﺰﺀ ﻣﻨﻬﺎ ﺃﻭ ﺷﺤﻨﻪ ﻭﳜﺰﻥ ﺍﻟﺒﺎﻗﻰ ﺑﺼﻔﺔ‬ ‫ﻣﺆﻗﺘﺔ ﰱ ﳐﺎﺯﻥ ﳎﺎﻭﺭﺓ ﳊﻮﺍﺋﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺗﺴﻤﻰ ﺳﻘﺎﺋﻒ ﺍﻟﻌﺒﻮﺭ ﺃﻭ ﰱ ﺳﺎﺣﺎﺕ ﻣﻜﺸﻮﻓﺔ ﺧﻠﻒ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ‬ ‫ﻭﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﺍﻟﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﻜﺸﻮﻓﺔ ﺃﻧﻮﺍﻉ ﻣﻌﻴﻨﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﺜﻞ ﺍﻵﻻﺕ ﻭﺍﻟﺼﻠﺐ ﻭﻣﺎ ﳝﺎﺛﻠﻬﺎ ‪.‬‬

‫‪49‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﺭﺻﻔﺔ ﺑﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﺼﻠﺐ ﺍﳉﺎﻑ ‪:‬‬ ‫ﻭﺗﺘﻢ ﻣﻨﺎﻭﻟﺘﻬﺎ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺍﻟﺴﻴﻮﺭ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺳﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﺍﳌﻜﺸﻮﻓﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺼﻮﺍﻣﻊ ﻭﰱ ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻓﺄﻧﻪ ﻻ ﳝﻜﻦ ﺃﻻ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﻜﺸﻮﻓﺔ ﻭﺇﳕﺎ ﻳﻜﻮﻥ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺴﺎﺣﺎﺕ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﳌﺨﺼﺺ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﺃﻭ ﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻭﻋﻤﻮﻣﹰﺎ ﳚﺐ ﺃﻥ ﲣﺼﺺ ﺳﺎﺣﺔ ﻣﻜﺸﻮﻓﺔ ﻟﻜﻞ ﺭﺻﻴﻒ ﺗﻜﻔﻰ‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﻌﺎﺏ ﲪﻮﻟﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻛﺎﻣﻠﺔ ﻭﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻭﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻷﺣﻮﺍﻝ ﻓﺈﻧﻪ‬ ‫ﻳﺼﲑ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺍﻟﺴﻴﻮﺭ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﻭﻳﻠﺰﻡ ﳍﺬﻩ ﺍﻟﺴﻴﻮﺭ ﻭﻹﻧﺸﺎﺀ ﻃﺮﻳﻖ ﳜﺪﻡ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﺗﺴﺎﻋﻪ‬ ‫ﻗﺪﺭﻩ ‪ 15‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺃﻣﺎ ﺇﺫﺍ ﺃﻣﻜﻦ ﺗﺪﺑﲑ ﺳﺎﺣﺔ ﻣﻜﺸﻮﻓﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻓﻘﺪ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ‬ ‫ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﻋﻠﻰ ﻗﻀﺒﺎﻥ ﻣﻦ ﻧﻮﻉ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻭﻗﺪ ﻳﺼﻞ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺳﻜﺔ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻣﻦ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﺇﱃ‬ ‫ﺣﻮﺍﱃ ‪ 75‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‪.‬ﻭﰱ ﺃﻧﻮﺍﻉ ﻣﻌﻴﻨﺔ ﻣﻦ ﺑﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﺼﺐ ﺍﳉﺎﻑ ﻣﺜﻞ ﺍﻟﻐﻼﻝ ﻭﺍﻷﲰﻨﺖ ﻏﲑ ﺍﳌﻌﺒﺄ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻠﺰﻡ ﺃﻥ‬ ‫ﻳﺘﻢ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺻﻮﺍﻣﻊ ﺗﻨﺸﺄ ﻟﺘﺨﺰﻳﻦ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻨﻮﻋﻴﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺍﻟﺼﻮﺍﻣﻊ ﺃﻗﺮﺏ ﻣﺎ ﳝﻜﻦ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﳌﻨﺎﻭﻟﺔ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﻣﻌﺪﺍﺕ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺃﻭ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ‬ ‫ﻗﻮﺍﺩﻳﺲ ﻣﺘﺤﺮﻛﺔ ﻭﺳﻴﻮﺭ ﻣﺘﺤﺮﻛﺔ‬ ‫ﻭﻳﻜﻔﻰ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻗﺪﺭﺓ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 40‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ﺧﻠﻒ ﺣﻮﺍﺋﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﰱ ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﺗﺰﻭﺩ ﺑﻄﺮﻕ ﻭﺧﻄﻮﻁ‬ ‫ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻓﺈﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻋﻠﻰ ﺷﻜﻞ ﻣﻮﺍﻟﺺ ﻓﺈﻥ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺽ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﻜﻔﻰ ﻻﺳﺘﻴﻌﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻮﻧﺶ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 20‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺣﻴﺚ ﺗﻨﺸﺄ‬ ‫ﺍﻟﺼﻮﺍﻣﻊ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﻭﳎﺎﻭﺭﺓ ﻟﻪ ﺑﻘﺪﺭ ﺍﳌﺴﺘﻄﺎﻉ ‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﺭﺻﻔﺔ ﺍﳌﻮﺍﺩ ﺍﻟﻘﺎﺑﻠﺔ ﻟﻼﺷﺘﻌﺎﻝ )ﺍﻟﻐﺎﺯ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻰ( ‪:‬‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺍﳌﻔﺮﻗﻌﺎﺕ ﻭﺍﻟﻨﺘﺮﺍﺕ ﻭﻣﺎ ﳝﺎﺛﻠﻬﺎ ﻭﲣﺼﺺ ﳍﺎ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﻭﳐﺎﺯﻥ ﺗﻨﻔﺼﻞ ﻋﻦ ﺑﺎﻗﻰ ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﰱ ﺣﺎﻟﺔ‬ ‫ﺍﻷﺧﺸﺎﺏ ﳚﺐ ﺃﻥ ﲣﺼﺺ ﺳﺎﺣﺎﺕ ﺗﺸﻮﻳﻦ ﻭﳐﺎﺯﻥ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﺗﻨﻘﻞ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﺍﻷﺧﺸﺎﺏ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﺮﺍﻛﻢ ﻓﻮﻕ‬ ‫ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﳌﻨﻊ ﺗﻜﺪﺳﻪ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﺇﻳﻘﺎﻑ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻭﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻷﺧﺸﺎﺏ ﺇﱃ‬ ‫ﻣﻮﺍﻋﲔ ﺗﻨﻘﻠﻬﺎ ﺇﱃ ﺳﺎﺣﺎﺕ ﺗﺒﻌﺪ ﻋﻦ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺘﺮﺍﻛﻰ ﻭﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻔﺮﻗﻌﺎﺕ ﻣﻌﺒﺄﺓ ﰱ ﺻﻨﺎﺩﻳﻖ ﺧﺸﺒﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺘﺮﺍﺕ ﻣﻌﺒﺄﺓ ﰱ ﺃﺟﻮﻟﺔ ﻭﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﻓﺈﻧﻪ ﻻ ﻳﻠﺰﻡ ﳌﺜﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺳﺎﺣﺎﺕ ﺃﻭ ﳐﺎﺯﻥ ﺑﺎﺗﺴﺎﻉ ﻛﺒﲑ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺘﻢ ﺍﳌﻨﺎﻭﻟﺔ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ‪.‬‬

‫ﺍﺭﺻﻔﺔ ﺍﻷﲰﺎﻙ ‪:‬‬ ‫ﻭﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﺗﻨﺸﺄ ﳍﺎ ﻣﻮﺍﱏ ﺧﺎﺻﺔ ﻧﻈﺮﹰﺍ ﻟﺼﻐﺮ ﺃﺣﺠﺎﻡ ﺳﻔﻦ ﺍﻟﺼﻴﺪ ﻭﺣﻴﺚ ﺃﻧﻪ ﻳﻠﺰﻡ ﻣﻨﺸﺂﺕ ﺧﺎﺻﺔ‬ ‫ﻟﻠﺘﺮﺍﻛﻰ ﻭﺍﳋﺪﻣﺔ ﻭﺍﻟﺘﺼﻨﻴﻊ ‪.‬‬

‫ﺍﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺒﺘﺮﻭﻝ ‪:‬‬ ‫ﻭﺗﻜﻮﻥ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺒﺘﺮﻭﻝ ﻣﻨﻌﺰﻟﺔ ﻋﻦ ﺑﺎﻗﻰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺩﺍﺧﻞ ﺣﻮﺽ ﻳﺴﻬﻞ ﺇﻏﻼﻕ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪ ﺑﺄﺳﻄﻮﺍﻧﺎﺕ ﻋﺎﺋﻤﺔ‬ ‫ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻧﺪﻻﻉ ﺍﳊﺮﻳﻖ ﻭﺫﻟﻚ ﻣﻨﻌﹰﺎ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﻫﺎ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺇﱃ ﺍﻷﺟﺰﺍﺀ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﻣﻦ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﺷﻬﺪﺕ ﺍﻷﻋﻮﺍﻡ ﺍﻟﻘﻠﻴﻠﺔ ﺍﳌﺎﺿﻴﺔ ﳕﻮﹰﺍ ﺳﺮﻳﻌﹰﺎ ﰱ ﺷﺤﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﰱ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﺣﺎﻟﻴﹰﺎ ﺗﻮﺟﺪ ﰱ ﻛﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﱏ‬ ‫ﺃﺭﺻﻔﺔ ﳐﺼﺼﺔ ﻟﺸﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﻌﺎﺩﻳﺔ ﺃﻻ ﺃﻧﻪ ﻣﻦ ﺍﳌﺘﻮﻗﻊ ﺃﻥ ﻳﺴﺘﺒﺪﻝ‬ ‫ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻟﺘﺤﻞ ﳏﻠﻬﺎ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﰱ ﺑﻌﺾ ﺍﻷﺣﻴﺎﻥ ﻳﺴﺘﻌﻤﻞ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ‬ ‫ﺑﺎﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩﻳﺔ ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻮﻗﺖ ﺍﻟﺬﻯ ﺗﺸﺤﻦ ﻣﻨﻪ ﻭﺗﻔﺮﻍ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﻟﻜﻦ ﳚﻤﻊ ﻛﻞ ﺍﳋﱪﺍﺀ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﺟﻮﺏ ﲣﺼﻴﺺ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﻣﺴﺘﻘﻠﺔ ﻟﻠﺤﺎﻭﻳﺎﺕ ‪.‬‬

‫ﺍﳊـﺎﻭﻳﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﻃﺒﻘﹰﺎ ﻟﻠﻤﻌﺎﻳﲑ ﺍﻟﻘﻴﺎﺳﻴﺔ ﺍﶈﺪﺩﺓ ﲟﻌﺮﻓﺔ ﺍﳍﻴﺌﺔ ﺍﻟﺪﻭﻟﻴﺔ ﻟﻠﻤﻌﺎﻳﲑ ﺍﻟﻘﻴﺎﺳﻴﺔ ﻓﺈﻥ ﺍﻷﺑﻌﺎﺩ ﻭﺍﻷﻭﺯﺍﻥ ﺍﻟﻘﺼﻮﻯ ﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ‬ ‫ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﻫﻰ ‪:‬‬

‫‪52‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫‪ 5 × 8 × 8‬ﻗﺪﻡ ﻭﻭﺯﻥ ﺃﻗﺼﻰ ‪ 5‬ﻃﻦ ‪.‬‬ ‫‪ 7 × 8 × 8‬ﻗﺪﻡ ﻭﻭﺯﻥ ﺃﻗﺼﻰ ‪ 7‬ﻃﻦ ‪.‬‬ ‫‪ 10 × 8 × 8‬ﻗﺪﻡ ﻭﻭﺯﻥ ﺃﻗﺼﻰ ‪ 10‬ﻃﻦ ‪.‬‬ ‫‪ 20 × 8 × 8‬ﻗﺪﻡ ﻭﻭﺯﻥ ﺃﻗﺼﻰ ‪ 20‬ﻃﻦ ‪.‬‬ ‫‪ 30 × 8 × 8‬ﻗﺪﻡ ﻭﻭﺯﻥ ﺃﻗﺼﻰ ‪ 25‬ﻃﻦ ‪.‬‬ ‫‪ 40 × 8 × 8‬ﻗﺪﻡ ﻭﻭﺯﻥ ﺃﻗﺼﻰ ‪ 30‬ﻃﻦ ‪.‬‬ ‫ﻫﺬﺍ ﻭﺗﻮﺟﺪ ﺻﻨﺎﺩﻳﻖ ﲟﻘﺎﺳﺎﺕ ﲣﺘﻠﻒ ﻋﻦ ﺍﳌﻘﺎﺳﺎﺕ ﺍﳌﺬﻛﻮﺭﺓ ﺃﻻ ﺃﻥ ﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﻟﺴﺎﺋﺪ ﻫﻮ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ‬ ‫ﺍﻷﺧﲑﺓ ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺪﺍﺕ ﺭﻓﻊ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﳝﻜﻦ ﺭﻓﻊ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﺯﻧﺔ ‪ 5‬ﺃﻃﻨﺎﻥ ﺑﺄﻭﻧﺎﺵ ﺍﻟﺮﻓﻊ ﺍﻟﻌﺎﺩﻳﺔ ﺃﻣﺎ ﺇﺫﺍ ﺯﺍﺩ ﻭﺯﻥ ﺍﻟﺼﻨﺪﻭﻕ ﻋﻦ ﻫﺬﺍ ﺍﳊﺪ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻠﺰﻡ‬ ‫ﺃﻥ ﻳﺰﻭﺩ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﺄﻭﻧﺎﺵ ﺧﺎﺻﺔ ﲤﻜﻦ ﻣﻦ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺇﱃ ﺃﺑﻌﺪ ﻣﻜﺎﻥ ﰱ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﲤﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺰﻭﺩ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﺑﺄﻭﻧﺎﺵ ﺧﺎﺻﺔ ﲤﻜﻦ ﻣﻦ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺇﱃ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﻣﻌﻘﻮﻟﺔ ﻣﻦ ﺣﺎﻓﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻭﻗﺪ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺰﻭﺩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺑﺄﻭﻧﺎﺵ‬ ‫ﺻﺎﳊﺔ ﻟﺸﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﺃﻻ ﺃﻥ ﻫﺬﻩ ﻳﻌﻴﺒﻬﺎ ﻋﺪﻡ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺑﺎﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻦ ﺣﺎﻓﺔ‬ ‫ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﺘﻨﻮﻉ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ ﰱ ﺷﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻭﺍﻟﱴ ﺗﺴﻤﻰ ﻋﺎﺩﺓ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﳊﻤﻮﻟﺔ ﻭﻃﺮﻳﻘﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﻓﻤﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻳﺴﺘﻌﻤﻞ ﰱ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺣﻴﺚ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﺃﻭﻧﺎﺵ ﻟﻨﻘﻞ‬ ‫ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﺑﲔ ﻭﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻭﺍﻷﺧﲑﺓ ﻗﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﻳﺴﻤﻰ ﻭﲨﻴﻌﻬﺎ ﺗﺘﺤﺮﻙ ﻋﻠﻰ ﻗﻀﺒﺎﻥ ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺗﺴﻤﻰ‬ ‫ﻭﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﰱ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﻭﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ‪.‬‬

‫ﺗﺸﻮﻳﻦ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ‪:‬‬

‫‪53‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﺸﻮﻥ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﹰﺍ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺃﻭ ﺍﻟﺴﺤﺐ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺑﺈﺣﺪﻯ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺘﲔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺘﲔ ‪:‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺗﺸﻮﻳﻦ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻣﻦ ﻛﻞ ﻓﻮﻕ ﻣﻘﻄﻮﺭﺓ ﲝﻴﺚ ﻳﺘﻢ ﺗﺴﺘﻴﻒ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ ﰱ ﺻﻔﻮﻑ ﺗﺘﺮﻙ ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﺎ ﳑﺮﺍﺕ ﻃﻮﻟﻴﺔ ﺑﻌﺮﺽ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 18‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﻌﺮﺿﻴﺔ ﺍﳌﺘﻌﺎﻣﺪﺓ ﻣﻊ ﻭﺍﺟﻬﺔ‬ ‫ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪ .‬ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻣﻦ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺇﱃ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺓ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﺣﻴﺚ ﲡﺮ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ‬ ‫ﺟﺮﺍﺭ ﺇﱃ ﻣﻜﺎ‪‬ﺎ ﰱ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ‪ ،‬ﺣﻴﺚ ﻳﺘﺮﻛﻬﺎ ﺍﳉﺮﺍﺭ ﻭﻳﻌﺎﻭﺩ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﺴﺤﺐ ﻭﻫﻜﺬﺍ ‪.‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﻜﺲ ﲤﺎﻣﹰﺎ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﺇﱃ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺗﺸﻮﻳﻦ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻓﻮﻕ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﰱ ﺻﻔﻮﻑ ﻣﻨﺘﻈﻤﺔ ﺣﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﻣﻦ ﺣﺎﻭﻳﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﺃﻭ ﺍﺛﻨﺘﲔ ﺃﻭ ﺛﻼﺛﺔ ﻓﻮﻕ ﺑﻌﻀﻬﺎ ‪ ،‬ﻭﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﻣﻦ ﻧﻮﻉ ﰱ ﻋﻤﻠﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺑﲔ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻭﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﰱ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﺘﺴﺘﻴﻒ ‪.‬‬ ‫ﻭﻳﻌﻴﺐ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ ﻛﺜﺮﺓ ﺍﻟﻮﻗﺖ ﺍﻟﻀﺎﺋﻊ ﰱ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ‪:‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺃﻭ ﹰﻻ ﻋﻠﻰ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻨﻘﻞ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﻣﻦ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺇﱃ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﳑﺎ ﻳﺴﺘﻠﺰﻡ ﻭﻗﺘﹰﺎ ﺃﺿﺎﻓﻴﹰﺎ ﰱ ﲪﻠﻬﺎ ﻭﺭﺻﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻳﻌﺎﺩ ﲢﻤﻴﻠﻬﺎ ﺛﺎﻧﻴﺔ ﻓﻮﻕ ﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺃﻭ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ ﻭﻣﺎ ﻳﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻦ ﻭﻗﺖ ﻻﺯﻡ ﳍﺬﻩ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻗﺪ ﻳﺴﺘﻠﺰﻡ ﺍﻷﻣﺮ ﺃﻥ ﺗﺮﻓﻊ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ﻟﻠﻮﺻﻮﻝ ﺇﱃ ﺍﻟﺼﻨﺪﻭﻕ ﺍﳌﻮﺿﻮﻉ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ‬ ‫ﺳﻴﺸﺤﻦ ﺃﻭ ﹰﻻ ‪ .‬ﻭﰱ ﺫﻟﻚ ﺃﻳﻀﹰﺎ ﺇﺿﺎﻋﺔ ﻟﻠﻮﻗﺖ ﻭﻳﻌﻴﺒﻬﺎ ﺃﻳﻀﹰﺎ ﺃﻧﻪ ﳌﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﺍﻟﺴﺎﺑﻖ ﺫﻛﺮﻫﺎ‬ ‫ﻫﻰ ﺍﻟﱴ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﰱ ﺍﻟﺘﺴﺘﻴﻒ ﻭﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺇﱃ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ﻓﺄ‪‬ﺎ ﺗﺘﻄﻠﺐ ﺍﺗﺴﺎﻋﹰﺎ ﺃﻛﱪ‬ ‫ﰱ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﻄﻮﻟﻴﺔ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﳌﺘﺒﻌﺔ ﰱ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺇﱃ ﻭﻣﻦ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪:‬‬

‫‪54‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻫﻨﺎﻙ ﻃﺮﻳﻘﺘﺎﻥ ﳍﺬﺍ ﺍﻟﻐﺮﺽ ‪:‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺮﻓﻊ ‪:‬‬ ‫ﻭﺗﺘﻢ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﺍﳌﺴﺘﻌﻤﻠﺔ ﰱ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ‪ ،‬ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺗﺮﻓﻊ ﺍﳊﺎﻭﻳﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺇﱃ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﻭ‬ ‫ﺗﺮﻓﻊ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻟﺘﻔﺮﻍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ‪ .‬ﻭﻫﺬﻩ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﺍﻷﻛﺜﺮ ﺷﻴﻮﻋﹰﺎ ﺑﲔ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ‪.‬‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﳉﺮ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮ ﺃﻭ ﺍﻟﺪﺣﺮﺟﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭﲣﺘﺼﺮ ﺍﱃ ﻭﻻ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﺃﻭ ﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺣﻴﺚ ﻳﺘﻢ ﺫﻟﻚ‪.‬‬ ‫ﺑﺄﻯ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﺜﻼﺛﺔ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﺗﺴﺤﺐ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺓ ﻭﻓﻮﻗﻬﺎ ﺍﻟﺼﻨﺪﻭﻕ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺟﺮﺍﺭ ﻣﻦ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﺇﱃ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻌﻜﺲ ﻭﻳﺘﻢ ﺭﺑﻂ ﺫﻟﻚ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺳﻄﺢ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﲟﺰﻟﻘﺎﻥ ﺃﻭ ﺃﻛﺜﺮ ﻭﺗﺸﻮﻳﻦ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﺩﺍﺧﻞ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ ﻭﻣﻌﻬﺎ ﺟﺮﺍﺭﺍ‪‬ﺎ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺗﺘﻢ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﺃﻭ ﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺑﻨﻔﺲ ﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﺍﻟﺴﺎﺑﻖ ﻣﻊ ﻋﺪﻡ ﺗﺮﻙ ﺍﳉﺮﺍﺭﺍﺕ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺇﳕﺎ‬ ‫ﺗﺘﺮﻙ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ ﻓﻘﻂ ﻭﻓﻮﻗﻬﺎ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻻ ﺗﺘﺮﻙ ﺃﻯ ﻣﻦ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺓ ﺃﻭ ﺍﳉﺮﺍﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻗﺪ ﻳﺴﺘﻌﻤﻞ ﺍﻟﻮﻧﺶ ﻣﻦ ﻧﻮﻉ ﰱ‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﻣﻦ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﺃﻭ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺇﱃ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﻌﻜﺲ ‪ .‬ﺃﻭ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺫﺍ‪‬ﺎ ﳎﻬﺰﺓ ﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﻣﻦ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ ﺑﻌﺪ ﺩﺧﻮﻝ ﺍﻷﺧﲑﺓ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮ ﺑﺄ‪‬ﺎ ﻻ ﺗﺴﺘﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺃﻭﻧﺎﺵ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻋﻠﻰ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ‬ ‫ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺷﺤﻦ ﻧﻮﻋﻴﺎﺕ ﺃﺧﺮﻯ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻋﻠﻰ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻣﻦ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻛﻤﺎ ﺃ‪‬ﺎ‬ ‫ﺗﺘﻤﻴﺰ ﺃﻳﻀﹰﺎ ﺑﺎﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﻌﺪﻻﺕ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺃﻻ ﺃﻧﻪ ﻳﻌﻴﺒﻬﺎ ﺃﻥ ﺃﺟﺰﺍﺀ ﻛﺒﲑﺓ ﻣﻦ ﺣﻴﺰ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻻ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ‬ ‫ﲤﺎﻣﹰﺎ ﻭﺗﻠﻚ ﻫﻰ ﺍﻷﺟﺰﺍﺀ ﺍﶈﺼﻮﺭﺓ ﺑﲔ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﻟﻌﻨﺎﺑﺮ ﻭﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ ﻭﺍﻟﻨﺎﲡﺔ ﻋﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﻋﺠﻼﺕ‬ ‫ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺓ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﺍﳊﻴﺰ ﺍﻟﺬﻯ ﻗﺪ ﺗﺸﻐﻠﻪ ﺍﳉﺮﺍﺭﺍﺕ ﺃﻥ ﺗﺮﻛﺖ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬

‫‪55‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﲣﻄﻴﻂ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﻣﺎ ﻳﻠﻰ ﻋﻨﺪ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﺸﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﻟﻠﺮﺻﻴﻒ ﺑﺎﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻜﺎﰱ ‪.‬‬ ‫ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﰱ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺳﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻭﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ‬ ‫ﳑﺎ ﻳﺴﺘﻠﺰﻡ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻟﻠﺘﺸﻐﻴﻞ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﺒﺎﱏ ﺍﳌﻄﻠﻮﺑﺔ ﺫﺍﺕ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺃﻗﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﰱ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﻌﺎﺩﻳﺔ ﻭﺗﺸﻤﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺒﺎﱏ ﺍﻟﻮﺭﺵ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﺼﻴﺎﻧﺔ‬ ‫ﻭﺳﻘﻔﻴﺔ ﻭﻣﺒﲎ ﺍﻹﺩﺍﺭﺓ ﻭﻏﲑﻫﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻧﻈﺮﹰﺍ ﻟﻼﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﰱ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﺧﻠﻒ ﺣﺎﺋﻂ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﺭﺻﻔﺔ‬ ‫ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﰱ ﲣﻄﻴﻄﻴﻬﺎ ﻣﻮﺍﺯﻳﺔ ﳋﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺆﺧﺬ ﰱ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪.‬‬ ‫ﺭﺻﻒ ﺣﺎﻭﻳﺎﺕ ﻳﺘﻢ ﻓﻴﻪ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺑﻄﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺮﻓﻊ ﰱ ﳕﺎﺫﺝ ﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ‬ ‫ﺇﺗﺒﺎﻉ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﳉﺮ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻬﺎﺑﻂ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻋﻨﺪﻣﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﻋﻨﺪ ﺍﳌﺆﺧﺮﺓ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﺴﻊ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﳊﺎﻭﻳﺎﺕ‬ ‫ ﲝﻴﺚ ﺗﻔﻰ ﺑﺎﻷﻏﺮﺍﺽ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﺍﻟﺼﻨﺎﺩﻳﻖ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ‪ %50‬ﻣﻨﻬﺎ ﻟﻠﻤﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﻄﻮﻳﻠﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﺤﺮﻛﺔ ‪.‬‬ ‫ﳝﻜﻦ ﺍﻟﻘﻮﻝ ﺑﺄﻧﻪ ﺑﺎﻟﺮﻏﻢ ﻣﻦ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﳌﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﰱ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻘﻄﻮﺭﺍﺕ‬ ‫ﻭﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﻓﺈﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻜﻠﻴﺔ ﺍﳌﻄﻠﻮﺑﺔ ﰱ ﺍﳊﺎﻟﺘﲔ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺘﺴﺎﻭﻳﺔ ﺗﻘﺮﻳﺒﹰﺎ ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ‬ ‫ﻓﻴﺠﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﺴﻊ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻟﻠﺘﺎﱃ ‪:‬‬

‫‪56‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﺍﺗﺴﺎﻋﻬﺎ ﺑﲔ ‪ 18‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻭ‪ 36‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻭﻓﻘﹰﺎ ﻷﺑﻌﺎﺩ ﺍﻟﻮﻧﺶ‪.‬‬

‫ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺃﻣﺎﻡ ﺣﻮﺍﺋﻂ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻤﻖ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺃﻣﺎﻡ ﺣﺎﺋﻂ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻋﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻏﺎﻃﺲ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻫﻰ ﳏﻤﻠﺔ ﺑﻜﺎﻣﻞ ﲪﻮﻟﺘﻬﺎ ﻣﻀﺎﻓﹰﺎ‬ ‫ﺇﻟﻴﻪ ﻟﺘﺮ ﻭﺍﺣﺪ ﻭﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﻓﺈﻥ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﻳﺘﺤﺪﺩ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﳌﻨﺴﻮﺏ ﺃﻭﻃﻰ ﺟﺰﺭ ‪.‬‬

‫ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺮﻛﺎﺏ‬ ‫ﻭﳜﺼﺺ ﳍﺎ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻦ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﲝﻴﺚ ﻻ ﺗﻠﻮﺙ ﺑﻨﻮﻋﻴﺎﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﺜﻞ ﺍﻷﺗﺮﺑﺔ ﺍﻟﱴ ﻗﺪ ﺗﻨﺘﺞ ﻋﻦ ﺷﺤﻦ‬ ‫ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﻐﻼﻝ ﻭﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺍﳌﺨﺼﺺ ﳍﺬﻩ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﲝﻴﺚ ﻳﺴﻬﻞ ﺧﺪﻣﺘﻪ ﺑﻄﺮﻳﻖ ﺳﺮﻳﻊ ﻻ ﻳﺘﻌﺎﺭﺽ ﻣﻊ‬ ‫ﺷﺒﻜﺔ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﺼﲑ ﲡﻤﻴﻊ ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﺮﻛﺎﺏ ﰱ ﻣﻜﺎﻥ ﻭﺍﺣﺪ ﺣﻴﺚ ﺗﻠﺰﻡ ﺳﺎﺣﺔ‬ ‫ﺃﺭﺿﻴﺔ ﻭﺍﺳﻌﺔ ﺗﻜﻔﻰ ﻹﻧﺸﺎﺀ ﻣﺒﲎ ﳛﺘﻮﻯ ﻋﻠﻰ ﲨﻴﻊ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﻤﺴﺎﻓﺮﻳﻦ ﻣﻦ ﻣﻄﺎﻋﻢ ﻭﻛﺎﻓﻴﺘﺮﻳﺎﺕ‬ ‫ﻭﺑﻨﻮﻙ ﻭﺳﻴﺎﺣﺔ ﻭﺟﻮﺍﺯﺍﺕ ﻭﲨﺎﺭﻙ ﻭﳏﻼﺕ ﲡﺎﺭﻳﺔ ﻭﻳﻠﺤﻖ ‪‬ﺬﺍ ﺍﳌﺒﲎ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺗﻜﻔﻰ ﻻﻧﺘﻈﺎﺭ ﺳﻴﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﻓﺮﻳﻦ ﻭﺍﳌﻮﺩﻋﲔ ﺃﻭ ﺃﻥ ﳜﺼﺺ ﺃﺣﺪ ﺃﺩﻭﺍﺭ ﺍﳌﺒﲎ ﳍﺬﺍ ﺍﻟﻐﺮﺽ ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻳﻜﻮﻥ ﺫﻟﻚ ﰱ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻰ ﺃﻭ‬ ‫ﻓﻮﻕ ﺳﻄﺢ ﺍﳌﺒﲎ ‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻷﺣﻮﺍﺽ ﻟﺘﺮﺳﻮ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﱮ ﺍﳊﻮﺽ‪:‬‬ ‫• ﻣﻮﺍﻟﺺ ﺃﻭ ﺣﻴﺎﺽ ﻋﻤﻮﺩﻳﺔ ﻋﻠﻰ ﺧﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻭﳝﻜﻦ ﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﻭ ﺃﻛﺜﺮ ﺃﻥ ﺗﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ ﻛﻞ ﺟﺎﻧﺐ ‪.‬‬ ‫• ﻣﻮﺍﻟﺺ ﺃﻭ ﺣﻴﺎﺽ ﻣﺎﺋﻠﺔ ﺑﺰﺍﻭﻳﺔ ﻗﺪﺭﻫﺎ ‪ ، 70 – 60‬ﻭﳝﻜﻦ ﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺃﻭ ﺃﻛﺜﺮ ﺃﻥ ﺗﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ ﻛﻞ‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ‪ ،‬ﻭﺗﻌﻤﻞ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﺃﻭ ﺍﳊﻴﺎﺽ ﻣﺎﺋﻠﺔ ﻟﺘﺴﻬﻴﻞ ﺩﺧﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﻭﺗﺴﻬﻴﻞ ﲣﻄﻴﻂ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ‪.‬‬ ‫• ﻭﲤﺘﺎﺯ ﺍﳌﺎﻟﺺ ﺑﺎﳌﻤﻴﺰﺍﺕ ﺍﻵﺗﻴﺔ ‪:‬‬ ‫• ﳝﻜﻦ ﺇﻧﺸﺎﺀ ﻋﺪﺩ ﻛﺒﲑ ﻣﻨﻬﺎ ﳏﺪﻭﺩ ﳋﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ‪.‬‬ ‫• ﲤﻜﻦ ﻣﻦ ﺍﻛﺘﺴﺎﺏ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﻟﻼﻧﺘﻔﺎﻉ ‪‬ﺎ ﰱ ﺇﻧﺸﺎﺀ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﻭﻣﺪ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ‬ ‫• ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺗﺮﺍﻛﻰ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪.‬‬ ‫• ﺳﻬﻮﻟﺔ ﲣﻄﻴﻂ ﺷﺒﻜﺔ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﻳﺘﻮﻗﻒ ﻋﺪﺩ ﻭﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﻭﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﺧﻠﻒ ﺣﺎﺋﻂ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻭ ﺑﲔ ﺣﻮﺍﺋﻂ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ‬ ‫ﻭﻛﺬﻟﻚ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻋﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻫﻰ ‪:‬‬ ‫ ﺃﺣﺠﺎﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﻨﺘﻈﺮ ﻭﺟﻮﺩﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﻄﻮﻝ ﻭﺍﻟﻌﺮﺽ ﻭﺍﻟﻐﺎﻃﺲ ‪.‬‬ ‫ ﻧﻮﻉ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﳌﺘﺪﺍﻭﻟﺔ ‪ ،‬ﻭﺣﺠﻢ ﻛﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﻭﻓﺘﺮﺍﺕ ﺃﻗﺼﻰ ﺗﺼﺪﻳﺮ ﺃﻭ ﺍﺳﺘﲑﺍﺩ ﳍﺎ ‪ ،‬ﻭﻫﻰ ﺍﻟﱴ ﲢﺪﺩ‬ ‫ﻣﻘﺎﺳﺎﺕ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﻟﱴ ﺗﻨﺸﺄ ﻓﻮﻕ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ‪.‬‬ ‫ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﺃﻭﻧﺎﺵ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ‪.‬‬

‫ﲢﺪﻳﺪ ﻋﺪﺩ ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻋﺪﺩ ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﰱ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻣﺎ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻠﻄﺎﻗﺔ ﺍﻟﺴﻨﻮﻳﺔ ﳍﺬﺍ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻨﻮﻋﻴﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺘﺪﺍﻭﻟﺔ ﰱ‬ ‫ﻫﺬﺍ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﺧﻮﺍﺹ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺘﺮﺩﺩﺓ ﻭﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺍﳌﺘﺎﺣﺔ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺃﺧﺮﻯ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ﻭﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﰱ ﺳﻘﺎﺋﻒ ﺍﻟﻌﺒﻮﺭ ﻭﻏﲑﻫﺎ ‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻭﻫﻨﺎﻙ ﻭﺟﻬﺘﺎ ﻧﻈﺮ ﰱ ﺧﺼﻮﺹ ‪ ،‬ﻓﺒﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻷﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻓﺄ‪‬ﻢ ﻳﻮﺩﻭﻥ ﻟﻮ ﻛﺎﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻋﺪﺩ ﻛﺎﻑ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﲝﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻣﺮﺳﻰ ﺟﺎﻫﺰ ﻟﺘﺮﺍﻛﻰ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﳊﻈﺔ ﻭﺻﻮﳍﺎ ‪ .‬ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﻻ ﻳﻀﻴﻊ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺃﻯ ﻭﻗﺖ‬ ‫ﰱ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺧﻠﻮ ﻣﺮﺳﻰ ﺗﺘﺮﺍﻛﻰ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﻟﻜﻰ ﻳﺘﺤﻘﻖ ﺫﻟﻚ ﻓﻼﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﺘﻮﺍﻓﺮ ﻋﺪﺩ ﻛﺒﲑ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻷﻣﺮ ﺍﻟﺬﻯ‬ ‫ﻳﺘﻄﻠﺐ ﺗﻜﻠﻔﺔ ﺃﻛﺜﺮ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﻣﺎ ﺍﻟﻘﺎﺋﻤﻮﻥ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻓﺄ‪‬ﻢ ﻳﺆﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻣﺸﻐﻮﻟﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﺴﻔﻦ ﺑﺼﻔﺔ ﺩﺍﺋﻤﺔ ﲝﻴﺚ ﺇﺫﺍ ﻣﺎ ﺗﺮﻛﺖ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻣﺮﺳﺎﻫﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﻫﻨﺎﻙ ﺃﺧﺮﻯ ﺟﺎﻫﺰﺓ ﻟﻠﺘﺮﺍﻛﻰ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ‬ ‫ﻳﺘﺤﻘﻖ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ﺃﻛﱪ ﻋﺎﺋﺪ ﻣﻦ ﺍﺳﺘﻐﻼﻝ ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩﺓ ﺑﻪ ﻭﻟﻮ ﺃﻣﻜﻦ ﻭﺿﻊ ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻣﲎ ﳛﺪﺩ ﻣﻮﺍﻋﻴﺪ‬ ‫ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻭﺍﳌﺒﺎﺭﺣﺔ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﻷﻣﻜﻦ ﲢﻘﻴﻖ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﺮﻏﺒﺘﲔ ﻭﻟﻜﻦ ﻫﻨﺎﻙ ﺍﺳﺘﺤﺎﻟﺔ ﰱ ﻭﺿﻊ ﻫﺬﺍ‬ ‫ﺍﳉﺪﻭﻝ ﺍﻟﺰﻣﲎ ﻭﺇﳕﺎ ﳝﻜﻦ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻜﻴﻔﻴﺔ ﺍﻟﱴ ﻳﺘﻢ ‪‬ﺎ ﺗﻮﺍﺟﺪ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﰱ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻭﻣﻦ ﰒ ﺗﺰﻭﻳﺪﻩ ﺑﻌﺪﺩ ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ‬ ‫ﺍﻟﺬﻯ ﻳﻮﺍﺯﻥ ﺑﲔ ﺍﻟﺮﻏﺒﺘﲔ ﻭﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻮﺍﺯﻧﺔ ﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﻋﻠﻰ ﺃﺳﺎﺱ ﺃﻥ ﺗﺆﺧﺬ ﰱ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﺗﻜﻠﻔﺔ ﺍﻻﻧﺘﻈﺎﺭ‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﺗﻜﻠﻔﺔ ﺍﳋﻠﻮ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻤﺮﺳﻰ ﻭﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﺳﺎﺱ ﺍﳊﺴﺎﺏ ﻫﻮ ﲢﻘﻴﻖ ﺃﻗﻞ ﺗﻜﻠﻔﺔ ﰱ ﳎﻤﻮﻉ‬ ‫ﺍﻻﺛﻨﲔ ﻭﻗﺒﻞ ﺃﻥ ﻧﺴﺘﻌﺮﺽ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﺒﲎ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺳﺲ ﺍﳌﻮﺿﺤﺔ ﺑﻌﺎﻟﻴﻪ ﳊﺴﺎﺏ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺮﺍﺳﻰ‬

‫‪59‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫‪QUAY SYSTEMS‬‬

‫ﻫﻮ ﺭﺻﻴﻒ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻫﺎﻣﺸﻲ ﻣﺪﻋﻮﻡ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﺇﻣﺎ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻧﻔﺴﻪ ﺃﻭ ﺑﺎﳊﺸﻮ ﺍﻟﺼﻠﺐ‪.‬ﺃﺭﺻﻔﺔ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻣﺴﺘﻌﻤﻠﺔ ﰲ ﺍﳌﺎﺀ ﺑﺎﻷﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻄﻠﻮﺑﺔ ﺍﻟﺪﻧﻴﺎ‪ .‬ﺭﺻﻴﻒ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﳍﺎﻣﺸﻲ ﻣﺪﻋﻮﻡ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﺩﻋﺎﺋﻢ ﻣﺜﺒﺘﺔ ﺑﺎﻟﺸﺎﻃﺊ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻭﻣﻘﺎﻭﻣﺔ ﻭﺻﻠﺔ ﺍﳊﺸﻮ ﺍﻟﺼﻠﺐ ﻟﻠﺤﻤﻞ ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺘﻌﺎﻣﻞ ﻣﻊ ﺷﺤﻦ ﰲ ﺣﺎﻭﻳﺎﺕ‪.‬‬ ‫ﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺇﱃ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻋﻤﻞ ﺍﻟﺸﻮﺍﻃﺊ ﺍﻟﻌﺎﻟﻴﺔ ﻧﺴﺒﻴﺎ‪.‬‬ ‫ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺍﳊﺸﻮ ﺍﻟﻔﺎﺋﺾ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻴﻮﺏ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ﺍﻷﺭﺽ ﺍﳌﺆﺛﺮﺓ ﳊﻤﺎﻳﺔ ﺍﳊﺸﻮ ﺗﺘﻄﻠﺐ ﺃﺟﻬﺰﺓ ﻭﻣﻮﻇﻔﲔ‪.‬‬ ‫ﻃﻮﻝ ﺍﳌﺮﺳﻰ ﳛﺪﺩ ﺇﱃ ﻃﻮﻝ ﻭﺟﻪ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪ ،‬ﻣﺎﱂ ﺗﺮﺑﻂ ﺩﻻﻓﲔ ﲤﺪﺩ ﺍﻟﻄﻮﻝ ﺍﻟﺼﺎﱀ ﻟﻼﺳﺘﻌﻤﺎﻝ‪.‬‬ ‫‪SQUARE- PIER SYSTEM‬‬

‫ﻟﻪ ﻣﺮﺍﺳﻲ ﻋﻨﺪ ﺍﳉﻮﺍﻧﺐ ﺑﺎﻻﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺍﻟﻮﺟﻪ‪ ،‬ﻣﺪﻋﻮﻡ ﺑﺎﳊﺸﻮ ﺍﻟﺼﻠﺐ ﺃﻭ ﺑﺎﻟﺪﻋﺎﺋﻢ‪.‬ﻋﺎﺩﺓ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺴﻄﺢ‬ ‫ﻋﻈﻴﻤﺔ ﺟﺪﺍ ﲝﻴﺚ ﲤﻨﻊ ﺑﻨﺎﺀ ﻛﻠﻪ ﺩﻋﺎﺋﻢ‪ .‬ﳍﺬﺍ ﺍﻟﺴﺒﺐ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻣﺘﻜﻴﻒ ﻧﺎﺩﺭﺍ ﻟﺒﻨﺎﺀ ﺟﺪﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ‪:‬‬ ‫ ﺍﳊﺸﻮ ﺍﻟﺼﻠﺐ ﻳﻮﻓﺮ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻭﺻﻠﺔ ﻗﻮﻳﺔ‪.‬‬ ‫ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺍﻟﻌﺎﻟﻴﺔ ﻧﺴﺒﻴﺎ ﺳﻬﻠﺔ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻟﺘﻮﺯﻳﻊ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﻭﺍﳌﺨﺰﻭﻥ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﺮﺍﺳﻲ ﺍﳉﺎﻧﺒﻴﺔ ﺗﻀﺎﻑ ﺇﱃ ﲡﻬﻴﺰﺍﺕ ﺍﳌﺮﺳﻰ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻴﻮﺏ ‪:‬‬ ‫ ﺍﻷﺭﺍﺿﻲ ﺍﳌﺆﺛﺮﺓ ﻟﺪﻋﻢ ﺍﳊﺸﻮ ﺗﺘﻄﻠﺐ ﻣﻌﺪﺍﺕ ﻭﻣﻮﻇﻔﲔ‪.‬‬ ‫ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺍﳊﺸﻮ ﺍﻭ ﺍﻟﺪﻋﺎﺋﻢ ﻋﻈﻴﻤﺔ ﻣﻘﺎﺭﻧﺔ ﺑﺎﻟﻔﻀﺎﺀ ﺍﻟﺼﺎﱀ ﻟﻼﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻄﺢ‪.‬‬ ‫ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﻻ ﺣﺸﻮ‪ ،‬ﻳﻐﲑ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﳌﺮﺑﻊ ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻲ ﺍﳊﺎﱄ‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫‪OFFSHORE MARGINAL WHARF SYSTEM‬‬

‫ﺭﺻﻴﻒ ﻣﺮﻓﺄ ﻫﺎﻣﺸﻲ ﺑﻌﻴﺪ ﻋﻦ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺭﻗﻢ ‪ 8‬ﻭ ‪ 9‬ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﻌﻴﺪﺍ ﻋﻦ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻟﻜﻦ ﻣﻮﺍﺯﻱ ﳋﻂ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ‪ .‬ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﻟﻮﺻﻞ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﺎﻟﺸﺎﻃﺊ‪ .‬ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻳﺰﻭﺩ ﲟﺮﺍﺳﻲ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﻌﻤﻴﻘﺔ ﰲ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﺍﳋﺎﺭﺟﻲ ﻭﻣﺮﺍﺳﻲ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﻀﺤﻠﺔ ﲤﺘﺪ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﻗﺴﻢ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﰲ ﺃﻏﻠﺐ ﺍﻷﺣﻴﺎﻥ ﻭﻭﺟﻪ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ‪.‬ﺇﻥ‬ ‫ﺭﺻﻴﻒ ﺍﳌﺮﻓﺄ ﺇﻣﺎ ﻋﺎﺋﻢ ﺃﻭ ﻣﺪﻋﻮﻡ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﺍﻟﺪﻋﺎﺋﻢ ﺃﻭ ﺍﳊﺸﻮ ﺍﻟﺼﻠﺐ‪ .‬ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺑﻨﺎﺀ ﺻﻠﺐ ﻳﺴﺘﻨﺪ ﺇﱃ ﺍﻟﺪﻋﺎﺋﻢ‬ ‫ﺃﻭ ﻋﺎﺋﻤﺔ‪ ،‬ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻦ ﻧﻮﻉ ﺣﺮﻑ ‪ U‬ﻭﺗﺮﺗﻴﺒﺎﺕ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻳﺴﻤﺤﺎﻥ ﲟﺮﻭﺭ ﺷﺎﺣﻨﺔ ﻭﺩﻭﺭﺍ‪‬ﺎ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫ﻳﺴﻤﺢ ﻟﻠﺘﺨﻄﻴﻂ ﺑﺎﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﻃﺮﻕ ﺍﻻﻧﺸﺎﺀ‪.‬‬ ‫ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﻣﺮﺍﺳﻲ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻐﻮﺍﻃﺲ ﺍﻟﻀﺤﻠﺔ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ‪ .‬ﻋﻨﺪ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﻋﺪﺓ‬ ‫ﻃﺮﻕ ﻓﺈﻥ ﻗﺴﻢ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﻳﺰﻭﺩ ﻭﺻﻮﻝ ﻟﻠﻔﺮﺍﻏﺎﺕ ﺑﲔ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻟﻠﻤﺮﺍﺳﻲ ﺃﻭ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﻣﺮﺍﻛﺐ‬ ‫ﺍﻟﻐﻮﺍﻃﺲ ﺍﳌﻨﺎﺳﺒﺔ‪.‬‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺸﻮﺍﻃﺊ ﺍﻟﺼﺨﺮﻳﺔ‪ ،‬ﺍﳌﻨﺸﺂﺕ ﺍﻟﺒﻌﻴﺪﺓ ﻋﻦ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﻗﺪ ﺗﻮﻓﺮ ﰲ ﺍﻟﺘﻜﺎﻟﻴﻒ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻴﻮﺏ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ﻟﻮ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﺍﺣﺪ ﻣﺘﻮﻓﺮ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻛﻞ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﺃﻭ ﺍﻻﻓﺮﺍﻍ ﻗﺪ ﲢﺪﺙ‪.‬‬ ‫ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﰲ ﺗﺮﻛﻴﺒﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﻐﲑ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﺎﻟﺸﺎﻃﺊ ﺗﺘﻄﻠﺐ ﻣﺮﺍﺳﻲ ﻭﻫﺬﻩ ﺍﳌﺮﺍﺳﻲ ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺪﻋﻮﻣﺔ ﰲ ﺗﺮﻛﻴﺒﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻻﻧﺸﺎﺋﻴﺔ‪.‬‬ ‫‪PIER-AND-SLIP SYSTEM‬‬

‫ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺰﻟﺔ ﻭﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺭﻗﻢ ‪3‬ﻭ‪ 4‬ﻭ‪ 6‬ﻳﺰﻭﺩ ﺟﺎﻧﺐ ﺇﺭﺳﺎﺀ ﻃﻮﻳﻞ ﻋﻤﻮﺩﻱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ‪ .‬ﺍﳌﻮﺍﻧﺊ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‬ ‫ﻋﺎﻣﺔ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ‪ .‬ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻃﻮﻳﻠﺔ ﲟﺎ ﻳﻜﻔﻲ ﻹﺭﺳﺎﺀ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﻭﺍﺳﻌﺔ ﲟﺎ ﻳﻜﻔﻲ ﻟﺘﺰﻭﻳﺪ ﻓﺮﺍﻍ ﺷﻐﻞ‬ ‫ﻛﺎﰲ ﳌﻨﺎﻭﻟﺔ ﺍﻟﺸﺤﻨﺎﺕ‪ .‬ﺍﻟﺰﻟﺔ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺰﻭﺩ ﺍﻟﻌﻤﻖ ﻟﻠﺴﻔﻦ ﻭﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺑﲔ ﺳﻔﻴﻨﺘﲔ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺭﺳﻮ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺃﺭﺻﻔﺔ ﳎﺎﻭﺭﺓ ﻟﻠﺮﻭﺍﻓﻊ ﺍﻟﻌﺎﺋﻤﺔ ﻭﻣﺮﺍﻓﻖ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻷﺧﺮﻯ‪ .‬ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻋﺎﺩﺓ ﺗﺒﲎ ﻋﻠﻰ ﺩﻋﺎﺋﻢ ﻟﻜﻦ ﺍﻟﻜﺜﲑ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﻟﺪﻳﻪ ﺩﻋﻢ ﺍﳊﺸﻮ ﺍﻟﺼﻠﺐ‪ .‬ﻣﻨﺸﺄ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻣﻦ ﺍﻟﻮﺍﺿﺢ ﺃﻧﻪ ﻏﲑ ﻋﻤﻠﻲ ﰲ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﻌﻤﻴﻘﺔ ﺟﺪﺍ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﺪﻋﺎﺋﻢ‬ ‫ﺍﳌﻤﻜﻨﺔ‪ .‬ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺃﻋﻤﺎﻕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺗﺴﺒﺐ ﺃﻃﻮﺍﻝ ﺿﺨﻤﺔ ﻏﲑ ﻣﺪﻋﻮﻣﺔ ﺑﺎﻟﺪﻋﺎﺋﻢ ‪ ،‬ﻓﻴﻤﻜﻦ ﲢﺖ ﺍﻟﺪﻋﺎﺋﻢ ﺍﳌﻞﺀ‬

‫‪61‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺑﻜﺴﺮ ﺍﳊﺠﺎﺭﺓ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ‪:‬‬ ‫ ﻳﻌﺮﺽ ﺳﻔﺢ ﺃﻛﺜﺮ ﺧﻄﻴﺔ ﻟﻠﺮﺳﻮ ﻟﻠﻄﻮﻝ ﺍﳌﻌﻄﻰ ﻣﻦ ﺧﻂ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ‪.‬‬ ‫ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻐﻞ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺳﻬﻠﺔ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻣﻦ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻴﻮﺏ‪:‬‬ ‫ ﺍﻟﻔﺮﺍﻍ ﺍﶈﺪﻭﺩ ﺑﲔ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻳﺴﺒﺐ ﻣﺮﻭﺭ ﻣﻼﺣﻲ ﻛﺜﻴﻒ ﺩﺍﺧﻞ ﻭﺣﻮﻝ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ‪.‬‬ ‫ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻣﻨﺘﻬﻜﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﳌﻘﻴﺪﺓ‪.‬‬ ‫‪ANGLED PIER-AND-SLIP SYSTEM‬‬

‫ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺰﻟﺔ ﻭﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﺰﺍﻭﻱ ﺭﻗﻢ ‪ 5‬ﻭ ‪ 7‬ﻳﺰﻭﺩ ﺍﻟﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﳉﺎﻧﺐ ﻟﻜﻦ ﺍﻻﺭﺻﻔﺔ ﻏﲑ ﻣﻮﺿﻮﻋﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﺰﺍﻭﻳﺔ ﺍﻟﺼﺤﻴﺤﺔ ﻟﻠﺸﺎﻃﺊ‪ .‬ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻛﺜﲑﺍ ﻣﺎ ﻳﺴﺘﺨﺪﻡ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﻘﻮﻳﺔ ﺃﻭ ﺭﻳﺎﺡ ﺳﺎﺋﺪﺓ ﻗﻮﻳﺔ ﺗﺆﺛﺮ‬ ‫ﻋﻜﺴﻴﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﻌﻤﻮﺩﻳﺔ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ‪:‬‬ ‫ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﻳﻨﻮﺏ ﻋﻨﺪ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ ﺣﻴﺚ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺍﻟﻌﻤﻮﺩﻳﺔ ﻻ ﳝﻜﻦ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﳍﺎ ﺃﻭ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺮﺻﻒ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﰲ ﳑﺮ ﻣﺎﺋﻲ ﺿﻴﻖ ﻣﻊ ﻏﺮﻑ ﺳﻔﻦ ﻏﲑ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻛﻲ ﺗﻌﻤﻞ ﺩﻭﺭﺓ ‪90‬‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ ﻟﺘﺪﺧﻞ ﺍﻟﺰﻟﺔ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻴﻮﺏ‪:‬‬ ‫ ﻣﻊ ﺗﻴﺎﺭﺍﺕ ﻋﺎﺩﻳﺔ ﻭﺣﺎﻻﺕ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﻌﺎﺩﻳﺔ ﻭﺍﳌﺮﺍﻗﺒﺎﺕ ﺍﻟﻜﺎﻓﻴﺔ ‪ ،‬ﻣﺮﺳﻰ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺃﻛﺜﺮ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﰲ ﺯﻟﺔ‬ ‫ﻣﻊ ﲣﻄﻴﻂ ﻋﻤﻮﺩﻱ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺘﺮﻛﻴﺒﺔ ) ﺍﻻﻧﺸﺎﺀ( ﺻﻌﺒﺔ ﻭﺗﺘﻄﻠﺐ ﻣﻮﺍﺩ ﻛﺜﲑﺓ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﻓﻮﻕ ﺍﻻﻋﺘﻴﺎﺩﻳﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﲡﻌﻞ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﻟﺸﺪﺍﺕ ﺣﺮﺟﺎ‪.‬‬ ‫‪FINGER-PIER SYSTEM‬‬

‫ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻻﺻﺒﻌﻲ ﺭﻗﻢ ‪ 10‬ﻳﺸﺒﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺰﻟﺔ ﻭﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪ ،‬ﻳﺰﻭﺩ ﺍﻟﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ ﻃﻮﻝ ﺍﳉﻮﺍﻧﺐ‪ ،‬ﺇﺫﺍ ﺑﲏ‬ ‫ﺑﺎﺗﺴﺎﻉ ﻛﺎﰲ ﳝﻜﻦ ﻟﻪ ﺃﻥ ﻳﺴﻜﻦ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﻛﻞ ﺟﺎﻧﺐ‪ .‬ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺴﻴﻂ ﺑﺈﻧﺸﺎﺀ ﺩﻋﺎﺋﻢ ﺃﻭ ﺣﺸﻮ ﺻﻠﺐ ﺃﻭ‬

‫‪62‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺎﺋﻤﺔ ﻗﺪ ﻳﺴﺘﺨﺪﻡ ﻟﺮﺑﻂ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﺎﻟﺸﺎﻃﺊ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ‪:‬‬ ‫ ﻣﺘﻜﻴﻒ ﻣﻊ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻋﺪﻳﺪﺓ ﻣﻦ ﺍﻻﻧﺸﺎﺀ‪ .‬ﳝﻜﻦ ﺑﻨﺎﺅﻩ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﻟﺪﻋﺎﺋﻢ ﺃﻭ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻟﻌﺎﺋﻢ ﺃ ﺑﻄﺎﻧﺔ‬ ‫ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ‪.‬‬ ‫ ﻣﺮﺍﻛﺐ ﺍﻟﻐﻮﺍﻃﺲ ﺍﻟﻀﺤﻠﺔ ﳝﻜﻦ ﺗﻔﺮﻳﻐﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻳﺴﺘﻄﻴﻊ ﺃﻥ ﻳﻀﺮﺏ ﰲ ﺍﳌﺴﺘﻨﻘﻌﺎﺕ ﻭﺍﻷﺭﺍﺿﻲ ﺍﻟﻄﻴﻨﻴﺔ‪.‬‬ ‫ ﻋﻨﺪ ﺗﻘﻠﺐ ﺍﳌﺪ‪ ،‬ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻻﺻﺒﻌﻲ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﳝﺪﺩ ﺧﺎﺭﺝ ﰲ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﻌﻤﻴﻘﺔ ﻟﻴﻀﻤﻦ ﻋﻤﻖ‬ ‫ﻛﺎﰲ ﺑﻐﺾ ﺍﻟﻨﻈﺮ ﻋﻦ ﺍﳌﺪ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻴﻮﺏ‪:‬‬ ‫ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺍﻟﻔﺮﺩﻱ ﳝﻜﻦ ﺍﻥ ﻳﻨﺘﺞ ﻋﻨﻪ ﻣﺸﺎﻛﻞ ﰲ ﺍﳌﺮﻭﺭ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﺮﺍﺳﻲ ﺍﳌﻨﻔﺼﻠﺔ ﻭﺍﻟﻐﲑ ﻣﺪﻋﻮﻣﺔ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﻣﻨﺸﺄ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺍﳊﺎﺟﺔ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﻟﺮﺳﻮ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ‪.‬‬

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻧﺸﺎﺀ ﺍﻻﺭﺻﻔﻪ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﻪ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ﺭﺻﻴﻒ ﲝﺮﻱ ﻣﻦ ﻧﻮﻉ ﺍﻟﻜﺘﻞ ﺍﳋﺮﺳﺎﻧﻴﻪ ﺍﻟﺴﺎﺑﻘﺔ ﺍﻟﺼﺐ ‪.‬‬ ‫ﺭﺻﻴﻒ ﲝﺮﻱ ﻣﻦ ﻧﻮﻉ ﺍﻟﺴﺘﺎﺋﺮ ﺍﻟﻠﻮﺣﻴﻪ ‪.sp wall‬‬ ‫ﺭﺻﻴﻒ ﲝﺮﻱ ﻣﻦ ﺍﳋﻮﺍﺯﻳﻖ ﺍﳋﺮﺳﺎﻧﻴﻪ ﻭﺑﻼﻃﺔ ﻣﺴﻠﺤﺔ‪.‬‬ ‫ﺭﺻﻴﻒ ﺍﻟﻜﺘﻞ ﺍﳋﺮﺳﺎﻧﻴﻪ‪:‬‬ ‫ﻫﻮ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻦ ﻛﺘﻞ ﻣﻦ ﺍﳋﺮﺳﺎﻧﻪ ﺑﺎﺑﻌﺎﺩ ﻣﻌﻴﻨﻪ ﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﻭﺯ‪‬ﺎ ﻣﻦ‪ 80-60‬ﻃﻦ ﻳﺘﻢ ﺭﺻﻬﺎ ﻣﺪﺍﻣﻴﻚ ﻓﻮﻕ‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﺎ ﺍﻋﻠﻲ ﻓﺮﺷﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺪﺑﺶ ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻠﻌﻤﻖ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻲ ﻟﻠﺮﺻﻴﻒ ‪.‬‬

‫‪63‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺧﻄﻮﺍﺕ ﺍﻟﺘﻨﻔﻴﺬ‪:‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺗﻮﻗﻴﻊ ﻣﺴﺎﺣﻴﺎ ﺧﻨﺪﻕ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﻌﻤﻞ ﴰﻨﺪﻭﺭﺍﺕ ﲝﺮﻳﻪ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﺍﳌﻨﻄﻘﻪ ﻭﻣﺎﲢﺘﺎﺟﻪ ﻣﻦ ﺗﻜﺮﻳﻚ‬ ‫ﻭﺗﺴﻮﻳﻪ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺻﺐ ﺍﻟﻜﺘﻞ ﺍﳋﺮﺳﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﻟﻌﺪﺩ ﻭﺍﻟﺸﻜﻞ ﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻠﻮﺣﺎﺕ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﻪ ﻭﻳﺘﻢ ﺗﺮﻗﻴﻤﻬﺎ ﻭﺗﺸﻮﻳﻨﻬﺎ‬ ‫ﻛﻞ ﺍﻟﻨﻤﻮﺫﺝ ﻋﻠﻲ ﺣﺪﺓ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻳﺘﻢ ﺍﻟﻘﺎﺀ ﻓﺮﺷﺔ ﺍﻟﺪﺑﺶ ﰲ ﺧﻨﺪﻕ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﳌﻌﺪﺍﺕ ﺍﻟﺒﺤﺮﻳﻪ )ﻟﻨﺶ‪ -‬ﺻﺎﻝ‪ -‬ﻛﺒﺎﺵ( ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺍﻻ ﻳﺘﺠﺎﻭﺯ ﻣﻨﺴﻮ‪‬ﺎ ﺍﳌﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻲ ﻟﺴﻄﺢ ﺍﻟﻔﺮﺷﻪ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺗﺴﻮﻳﺔ ﺍﻟﺴﻄﺢ ﺍﻟﻨﻬﺎﺋﻲ ﻟﻠﻔﺮﺷﺔ ﺑﻄﺒﻘﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻦ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﻐﻄﺎﺳﲔ ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻠﻤﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﺼﺤﻴﺢ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺍﻧﺰﺍﻝ ﺍﳌﺪﻣﺎﻙ ﺍﻻﺭﺿﻲ ﻭﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﱰﻳﻞ ﺑﺎﻟﺪﺭﻙ ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ ﻭﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻻﺟﻬﺰﺓ ﺍﳌﺴﺎﺣﻴﻪ‬ ‫) ﺗﻮﺗﺎﻝ ﺳﺘﻴﺸﻦ‪ -‬ﻻﺳﻠﻜﻲ ﺍﱁ ( ﻣﻊ ﺗﻮﺍﺟﺪ ﺍﻟﻐﻄﺎﺳﲔ ﺍﳌﻬﺮﺓ ﻻﻧﺰﺍﻝ ﺍﻟﻜﺘﻠﻪ ﰲ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺍﶈﺪﺩ‪.‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺍﳌﻤﻜﻦ ﺍﻧﺰﺍﻝ ﺭﻛﲏ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺍﻭﻻ ﺣﱵ ﺍﳌﺪﻣﺎﻙ ﺍﻻﺧﲑ ﻭﺫﻟﻚ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﻣﺴﺎﺭ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﰒ ﺍﺳﺘﻜﻤﺎﻝ‬ ‫ﺍﻧﺰﺍﻝ ﺍﻟﺪﻋﺎﻣﺎﺕ ) ﺍﻟﺪﻋﺎﻣﻪ ﻫﻲ ﳎﻤﻮﻋﻪ ﻣﻦ ﺍﻟﻜﺘﻞ ﺗﺒﺪﺃ ﻭﺗﻨﺘﻬﻲ ﺑﻔﺎﺻﻞ ( ﻓﺎﺻﻞ ﺍﻟﻜﺘﻞ ﻣﻦ ‪3-2‬ﺳﻢ‬ ‫ﻭﻓﺎﺻﻞ ﺍﻟﺪﻋﺎﻣﻪ ‪ 7-5‬ﺳﻢ‪.‬‬ ‫ ﺑﻌﺪ ﺍﻧﺰﺍﻝ ﺍﻟﺪﻋﺎﻣﻪ ﺑﺎﻟﻜﺎﻣﻞ ﻳﺘﻢ ﲢﻤﻴﻠﻬﺎ )ﲡﺮﺑﺔ ﺍﻟﺘﺤﻤﻴﻞ( ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻛﺘﻞ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻠﺤﺴﺎﺑﺎﺕ‬ ‫ﻭﺫﻟﻚ‬ ‫ﻻﺣﺪﺍﺙ ﺍﺟﻬﺎﺩﺍﺕ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻔﺮﺷﻪ ﺍﻛﱪ ﻣﻦ ﺍﻻﺟﻬﺎﺩﺍﺕ ﺍﻟﱵ ﺳﻴﺘﻌﺮﺽ ﳍﺎ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻣﺴﺘﻘﺒﻼ ﻭﻳﺘﻢ ﺗﺮﻙ‬ ‫ﺍﳊﻤﻞ ﳌﺪﻩ ﺍﺳﺒﻮﻋﲔ ﻭﻳﺘﻢ ﺭﺻﺪ ﺍﳍﺒﻮﻁ ﻳﻮﻣﻴﺎ ﺣﱵ ﺍﻟﺜﺒﺎﺕ ﻭﺑﻌﺪﻫﺎ ﻳﺘﻢ ﺭﻓﻊ ﺍﻻﲪﺎﻝ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺭﺩﻡ ﺍﻟﻜﻮﻡ ﺍﳋﻠﻔﻲ ﻣﻦ ﺍﻟﺪﺑﺶ ﰒ ﺍﺳﺘﻜﻤﺎﻝ ﺍﻟﺮﺩﻡ ﺑﺎﻟﺮﻣﺎﻝ ﺍﻟﻨﻈﻴﻔﻪ ‪.‬‬ ‫ ﺻﺐ ﺍﳍﺎﻣﻪ ﺍﳋﺮﺳﺎﻧﻴﻪ ﻭﺗﺮﻛﻴﺐ ﺍﳌﺴﺘﻠﺰﻣﺎﺕ ﺍﳌﻄﻠﻮﺑﻪ ) ﺳﻼﱂ‪ -‬ﻣﺪﺍﻓﻊ ﺭﺑﺎﻁ‪-‬ﺣﻠﻘﺎﺕ ﻟﻠﻔﻨﺎﺩﺭ(‪.‬‬ ‫ ﺍﺳﺘﻜﻤﺎﻝ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﻟﻠﺮﺻﻴﻒ ) ﺧﻄﻮﻁ ﺣﺮﻳﻖ‪ -‬ﻛﻬﺮﺑﺎﺀ‪ -‬ﺍﻋﻤﺪﺓ ﺍﻧﺎﺭﻩ‪ -‬ﺍﱁ(‬ ‫ﺍﻟﺸﻜﻞ ﺍﻟﻨﻬﺎﺋﻲ ﻟﻠﺮﺻﻴﻒ‬

‫‪64‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช65โ ฌโ ฌ

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﺎﺳﻌﺎ ‪ :‬ﺍﳌﺨـﺎﺯﻥ ‪:‬‬ ‫ﲣﺘﻠﻒ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﻛﺜﲑﹰﺍ ﰱ ﲣﻄﻴﻄﻬﺎ ﻭﺃﺑﻌﺎﺩﻫﺎ ﺣﺴﺐ ﺃﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻭﻣﺴﺘﻠﺰﻣﺎ‪‬ﺎ ﻭﺃﺣﺠﺎﻡ ﺍﻷﻧﻮﺍﻉ ﺍﳌﺼﺪﺭﺓ‬ ‫ﺃﻭ ﺍﳌﺴﺘﻮﺭﺩﺓ ﻭﺍﳌﺪﺓ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻨﻘﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﻭﺗﻔﺮﻍ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻋﺎﺩﺓ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺇﱃ ﳐﺎﺯﻥ‬ ‫ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭﺍﻗﻌﺔ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪ .‬ﻭﻗﺒﻞ ﺃﻥ ﺗﺼﻞ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺇﺧﻼﺀ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ‬ ‫ﺑﺘﺴﻠﻴﻢ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺇﱃ ﺃﺻﺤﺎ‪‬ﺎ ‪ .‬ﻭﺗﺒﲎ ﳐﺎﺯﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﺃﻣﺎ ﻋﻠﻰ ﺷﻜﻞ ﲨﺎﻟﻮﻥ ﺃﻭ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﻋﻠﻰ ﺷﻜﻞ ﻣﺒﲎ ﻣﻦ‬ ‫ﺩﻭﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﺃﻭ ﺩﻭﺭﻳﻦ ﻭﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻣﻦ ﺩﻭﺭﻳﻦ ﳜﺼﺺ ﺃﺣﺪﺍﳘﺎ ﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﻟﺼﺎﺩﺭ ﻭﺍﻵﺧﺮ ﻟﺘﺠﺎﺭﺓ ﺍﻟﻮﺍﺭﺩ‬ ‫‪ .‬ﻭﻗﺪ ﻳﺘﻌﺬﺭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻗﺒﻞ ﻭﺻﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﺗﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﻦ ﳐﺎﺯﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ‬ ‫ﺇﱃ ﳐﺎﺯﻥ ﺃﺧﺮﻯ ﺗﺴﻤﻰ ﳐﺎﺯﻥ ﺍﻹﻳﺪﺍﻉ ﻭﺍﻷﺧﲑﺓ ﺃﻣﺎ ﺃﻥ ﺗﻨﺸﺄ ﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻦ ﳐﺎﺯﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﺃﻭ ﺗﻜﻮﻥ ﻫﺬﻩ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺒﺎﱏ ﻣﻜﻮﻧﺔ ﻣﻦ ﺛﻼﺛﺔ ﺃﺩﻭﺍﺭ ﳜﺼﺺ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺧﲑ ﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﻹﻳﺪﺍﻉ ﻭﺗﻔﻀﻞ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﳌﻜﻮﻧﺔ ﻣﻦ ﺩﻭﺭ ﻭﺍﺣﺪ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﺃﻗﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﳌﺘﻌﺪﺩﺓ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﻭﻻ ﻳﻠﺠﺄ ﺇﱃ ﺍﻟﻨﻮﻉ‬ ‫ﺍﻷﺧﲑ ﺃﻻ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺨﺼﺼﺔ ﻟﻺﻧﺸﺎﺀ ﺻﻐﲑﺓ ﻭﺗﻔﻀﻞ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﳌﻜﻮﻧﺔ ﻣﻦ ﺩﻭﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻟﻸﺳﺒﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ ﺯﻳﺎﺩﺓ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺍﳌﺘﻜﺮﺭﺓ ﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﻭﻏﲑﻫﺎ ﻣﻦ ﺍﳌﻌﺪﺍﺕ ‪.‬‬ ‫ ﳝﻜﻦ ﺍﻹﻗﻼﻝ ﻣﻦ ﻋﺪﺩ ﺍﻷﻋﻤﺪﺓ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﳌﻜﻮﻧﺔ ﻣﻦ ﺩﻭﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﳑﺎ ﻳﺴﻬﻞ ﺍﳊﺮﻛﺔ‬ ‫ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﺇﺫﺍ ﺍﺳﺘﻌﻤﻠﺖ ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻞ ﺍﳌﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ ﰱ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ‪.‬‬ ‫ ﻭﲢﺪﺩ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﳐﺰﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﳝﻜﻦ ﺍﳊﺼﻮﻝ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻭﺍﳋﺎﺻﺔ ﺑﺎﻟﺒﻀﺎﺋﻊ‬ ‫ﺍﳌﺼﺪﺭﺓ ﻭﺍﳌﺴﺘﻮﺭﺩﺓ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻭﺍﻟﻜﻢ ﻭﻣﻮﺍﺳﻢ ﺍﻻﺳﺘﲑﺍﺩ ﻭﺍﻟﺘﺼﺪﻳﺮ ﻭﻋﻤﻮﻣﹰﺎ ﻋﻨﺪ ﲢﺪﻳﺪ ﻣﺴﺎﺣﺔ‬ ‫ﳐﺰﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ‬

‫‪66‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ ﻳﻔﺘﺮﺽ ﺍﻵﺗﻰ ‪:‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺘﺴﻊ ﳐﺰﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻋﻠﻰ ﺃﻗﻞ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻟﻠﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﱴ ﳝﻜﻦ ﺗﻔﺮﻳﻐﻬﺎ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﰱ ﻓﺘﺮﺓ ﻗﺪﺭﻫﺎ‬ ‫ﺛﻼﺛﺔ ﺃﻳﺎﻡ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺴﺘﻮﺭﺩﺓ ‪.‬‬ ‫ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﺘﺼﺪﻳﺮ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺘﺴﻊ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻟﺜﻠﺚ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺼﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﻗﻞ‪.‬‬ ‫ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺮﺍﻋﻰ ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﶈﻠﻴﺔ ﻟﻜﻞ ﻣﻴﻨﺎﺀ ﻋﻨﺪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻳﺘﻢ ﺣﺴﺎﺏ‬ ‫ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺑﻨﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﻛﺜﺎﻓﺔ ﻛﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﻭﺍﻟﱴ ﲣﺘﻠﻒ ﺍﺧﺘﻼﻓﹰﺎ ﻛﺒﲑﹰﺍ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻨﻮﻉ ﺍﻟﺒﻀﺎﻋﺔ ﻭﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺘﻌﺒﺌﺔ ‪،‬‬ ‫ﻭﻳﺒﲔ ﺍﳉﺪﻭﻝ ‪ 13‬ﺃﻣﺜﻠﺔ ﻟﻠﺤﺠﻢ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﺸﻐﻠﻪ ﺍﻟﻄﻦ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪ ﻣﻦ ﺑﻀﺎﺋﻊ ﳐﺘﻠﻔﺔ ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﳌﺴﺘﻌﻤﻠﺔ ﰱ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱃ ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﺁﻟﻴﹰﺎ ﻓﺈﻥ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻳﺼﻞ ﺇﱃ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 4.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻳﺪﻭﻳﹰﺎ ﻓﻴﺠﺐ ﺃﻻ ﻳﺰﻳﺪ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ﻋﻦ ﺛﻼﺛﺔ ﺃﻣﺘﺎﺭ ﻭﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﻣﺘﺮﻳﻦ ﻓﻘﻂ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻜﻠﻴﺔ ﻟﻠﻤﺨﺰﻥ ﺃﻛﱪ ﻣﻦ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻜﺜﺎﻓﺔ ﺍﳊﺠﻤﻴﺔ ﻟﻨﻮﻋﻴﺎﺕ ﳐﺘﻠﻔﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ‬ ‫ﻧﻮﻉ ﺍﻟﺒﻀﺎﻋﺔ‬

‫ﺍﻟﻜﺜﺎﻓﺔ ﺍﳊﺠﻤﻴﺔ )ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻟﻜﻞ ﻃﻦ(‬

‫ﺻﻨﺎﺩﻳﻖ ﻣﻦ ﻋﻠﺐ ﺍﻷﻏﺬﻳﺔ ﺍﶈﻔﻮﻇﺔ‬

‫‪1.10‬‬

‫ﺃﲰﻨﺖ ﺑﻮﺭﺗﻼﻧﺪﻯ‬

‫‪0.90‬‬

‫ﺟﻮﺍﻻﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﻜﺎﻛﺎﻭ‬

‫‪2.00‬‬

‫ﺑﺎﻻﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﻄﻦ‬

‫‪1.75‬‬

‫ﺭﺻﺎﺹ‬

‫‪0.17‬‬

‫ﺟﻠﻮﺩ ) ﻟﻔﺎﻓﺎﺕ (‬

‫‪6.35‬‬

‫ﺑﺮﺗﻘﺎﻝ ) ﺻﻨﺎﺩﻳﻖ (‬

‫‪1.95‬‬

‫‪67‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻭﺭﻕ ) ﻟﻔﺎﻓﺎﺕ (‬

‫‪3.40‬‬

‫ﺇﺳﻔﻨﺞ‬

‫‪5.70‬‬

‫ﺃﺧﺸﺎﺏ‬

‫ﻣﻦ ‪ 1.00‬ﺇﱃ ‪2.10‬‬

‫ﺑﻀﺎﺋﻊ ﻋﺎﻣﺔ‬

‫‪1.25‬‬

‫ﺑﺎﻟﻘﺪﺭ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﺴﻤﺢ ﲝﺮﻳﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺑﲔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺑﺄﻥ ﺗﺘﺮﻙ ﳑﺮﺍﺕ ﻃﻮﻟﻴﺔ ﻭﻋﺮﺿﻴﺔ‬ ‫ﺧﺎﺻﺔ ﺇﺫﺍ ﺍﺳﺘﻌﻤﻠﺖ ﺍﻵﻻﺕ ﰱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺨﺰﻳﻦ ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﺣﻮﺍﱃ ﺿﻌﻒ‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻠﺘﺸﻮﻳﻦ ‪.‬ﻭﺗﻘﺮﻳﺒﺎﹰ ﳝﻜﻦ ﲢﺪﻳﺪ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﳐﺰﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﺼﺎﺩﺭ ﻭﺍﻟﻮﺍﺭﺩ ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱃ ‪:‬‬ ‫• ﺃﻗﻞ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﳌﺨﺰﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ = ‪ 9000‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻟﻜﻞ ﻣﺮﺳﻰ ﺇﺫﺍ ﺍﺳﺘﻌﻤﻞ ﻟﺸﺤﻦ ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﲪﻮﻟﺔ ﻛﺎﻣﻠﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ‪.‬‬ ‫• ﰱ ﺍﳌﺮﺍﺳﻰ ﺍﻟﱴ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﻟﺘﺪﺍﻭﻝ ﺟﺰﺀ ﻣﻦ ﺍﳊﻤﻮﻟﺔ ﺍﻟﻜﻠﻴﺔ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﺍﳌﺘﺮﺍﻛﺒﺔ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ‬ ‫ﻣﺴﺎﻭﻳﺔ ﻟﻨﺴﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺴﺎﺑﻘﺔ ﻫﻰ ﻧﻔﺲ ﻧﺴﺒﺔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺘﺪﺍﻭﻟﺔ ﺇﱃ ﺍﳊﻤﻮﻟﺔ ﺍﻟﻜﻠﻴﺔ ﻟﻠﺴﻔﻴﻨﺔ ﲟﻌﲎ‬ ‫ﺃﻧﻪ ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺗﻔﺮﻍ ﺃﻭ ﺗﺸﺤﻦ ﻧﺼﻒ ﲪﻮﻻ‪‬ﺎ ﻓﻘﻂ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻣﺴﺎﻭﻳﺔ ‪4500‬‬ ‫ﻣﺮﺑﻊ ﺃﻯ ﻧﺼﻒ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ )‪ 9000‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ( ‪.‬‬ ‫• ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﻌﻄﺎﺓ ﺑﻌﺎﻟﻴﻪ ﳏﺴﻮﺑﺔ ﻟﺴﻔﻦ ﲪﻮﻟﺘﻪ ‪ 6250‬ﻃﻦ ﻭﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺘﺪﺍﻭﻟﺔ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻗﺪﺭﻫﺎ ‪ 12500‬ﻃﻦ ﺑﻜﺜﺎﻓﺔ ﺣﺠﻤﻴﺔ ﻗﺪﺭﻫﺎ ‪1.25‬ﻡ ﻣﻜﻌﺐ ﻟﻜﻞ ﻃﻦ ﻣﻊ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺃﻭﻧﺎﺵ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻛﺔ ﰱ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﻭﺗﺮﻙ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺑﲔ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﳌﺸﻮﻧﺔ ﺗﺴﺎﻭﻯ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻦ ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﺴﻔﺮ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﳊﺴﺎﺏ ﺍﳌﻮﺿﺤﺔ ﺑﻌﺎﻟﻴﻪ ﻋﻦ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﻛﺒﲑﺓ ﺟﺪﹰﺍ ﳌﺨﺎﺯﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭﻫﻮ ﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﻟﺴﺎﺋﺪ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﹰﺎ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﳌﻮﺍﱏ ‪ .‬ﻭﻳﻼﺣﻆ ﺃﻥ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﻗﺪ ﺣﺴﺒﺖ ﻋﻠﻰ ﺃﺳﺎﺱ ﺃﻥ ﻳﺴﺘﻮﻋﺐ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﲪﻮﻟﺔ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﻜﺎﻣﻞ ﻭﺍﻟﱴ ﺳﺘﻔﺮﻍ ﻣﻨﻬﺎ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﲪﻮﻟﺘﻬﺎ ﺑﺎﻟﻜﺎﻣﻞ ﻣﻦ ﺑﻀﺎﺋﻊ ﺳﺘﺸﺤﻦ ﻋﻠﻴﻬﺎ ‪.‬‬

‫‪68‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻭﻳﺘﺒﲔ ﻣﻦ ﻛﻞ ﻣﺎ ﺳﻠﻒ ﺃﻥ ﺍﻵﺭﺍﺀ ﻏﲑ ﻣﺘﻔﻘﺔ ﲤﺎﻣﹰﺎ ﻋﻠﻰ ﺣﺠﻢ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﻮﺍﺟﺐ ﺍﺳﺘﻴﻌﺎ‪‬ﺎ ﰱ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻭﺃﻥ‬ ‫ﺍﺗﻔﻘﺖ ﻛﻠﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺃﻧﻪ ﻛﻠﻤﺎ ﺍﺗﺴﻌﺖ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻛﻠﻤﺎ ﺃﻋﻄﻰ ﺫﻟﻚ ﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺕ ﺃﻓﻀﻞ ﰱ ﺍﻟﺸﺤﻦ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻭﺃﳘﻬﺎ ﻋﺪﻡ ﺗﻜﺪﺱ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻓﻮﻕ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﺗﺘﺤﻘﻖ ﻣﻌﺪﻻﺕ ﺃﻓﻀﻞ ﰱ ﺷﺤﻦ‬ ‫ﻭﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ‪.‬ﻭﻣﻬﻤﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﻻﻓﺘﺮﺍﺿﺎﺕ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻄﺎﻗﺔ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻨﻴﺔ ﳌﺨﺰﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭﻓﻘﹰﺎ ﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫ﻓﺈﻧﻪ ﻳﺘﺒﻊ ﺍﻟﺘﺎﱃ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﻣﺴﺎﺣﺘﻪ ‪.‬‬

‫ﻭﻳﺮﺍﻋﻰ ﻋﻨﺪ ﲢﺪﻳﺪ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﳐﺎﺯﻥ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺎ ﻳﻠﻰ ‪:‬‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻟﻄﻮﻝ ﺃﻛﱪ ﺳﻔﻴﻨﺔ ﺗﺮﺳﻮ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﻭﻻ ﻳﻘﻞ ﺍﻟﻄﻮﻝ ﻋﻦ ﺍﳌﺴﺎﻓﺔ ﺑﲔ‬ ‫ﺍﳊﺪﻭﺩ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ﻷﻭﻝ ﻋﻨﱪ ﻭﺃﺧﺮ ﻋﻨﱪ ﰱ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ﻋﺪﻡ ﺍﳌﻐﺎﻻﺓ ﰱ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﺗﻮﻓﲑﹰﺍ ﻷﻃﻮﺍﻝ ﺣﺮﻛﺔ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﻘﻞ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺪﺍﺧﻞ ﻋﻦ ‪ 500‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ﻭﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ‪ 6.50‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪.‬‬ ‫ﻼ ﻟﻠﺤﺮﻛﺔ ﻭﻗﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻷﺑﻮﺍﺏ‬ ‫ ﺗﺰﻭﻳﺪ ﺍﻟﺴﻘﺎﺋﻒ ﺑﺄﺑﻮﺍﺏ ﻋﻠﻰ ﺍﳉﺎﻧﺒﲔ ﻭﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻷﺑﻮﺍﺏ ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﺔ ﺗﺴﻬﻴ ﹰ‬ ‫ﻣﺴﺘﻤﺮﺓ ﺃﻭ ﻣﻨﻔﺼﻠﺔ ﻋﻠﻰ ﺃﻻ ﻳﺰﻳﺪ ﺍﻟﺒﻌﺪ ﺑﲔ ﻛﻞ ﺑﺎﺑﲔ ﻣﺘﺠﺎﻭﺭﻳﻦ ﻋﻦ ‪ 20‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺣﺮﻛﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﺩﻭﻥ ﺍﳊﺎﺟﺔ ﺇﱃ ﻧﻘﻠﻬﺎ ﰱ ﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﻟﻄﻮﱃ ﻭﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﻋﻦ ‪ 400‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ﻭﺃﻥ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﺍﺭﺗﻔﺎﻋﻪ ﺑﻜﺎﻣﻞ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻭﺗﺼﻤﻢ ﺍﻷﺑﻮﺍﺏ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﱰﻟﻘﺔ ﺃﻓﻘﻴﹰﺎ ﺃﻭ ﺭﺃﺳﻴﹰﺎ ‪.‬‬ ‫ﻼ ﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﻏﺴﻞ ﺍﻷﺭﺿﻴﺎﺕ ‪.‬‬ ‫ﻼ ﰱ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﳌﺎﺀ ﻭﺫﻟﻚ ﺗﺴﻬﻴ ﹰ‬ ‫ ﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻣﺎﺛﻠﺔ ﻗﻠﻴ ﹰ‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ﻛﺎﻓﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﲣﺘﻠﻒ ﺍﻵﺭﺍﺀ ﻓﻴﻤﺎ ﳜﺺ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﰱ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻰ ‪.‬‬ ‫ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﺃﻋﻠﻰ ﻣﻦ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﻃﺮﻕ ﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ‬ ‫ﲝﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﻫﺬﺍ ﺍﳌﻨﺴﻮﺏ ﻫﻮ ﻧﻔﺲ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺢ ﺍﻟﻌﺮﺑﺎﺕ ﻭﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﺃﻥ ﲤﻜﻦ ﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ‬ ‫ﻣﻦ ﺍﻟﺼﻌﻮﺩ ﺇﱃ ﺃﺭﺿﻴﺎﺕ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﺇﺫﺍ ﻟﺰﻡ ﺍﻷﻣﺮ ﻭﺫﻟﻚ ﺑﺘﻮﺻﻴﻠﻬﺎ ﺑﻄﺮﻕ ﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﻣﻬﺎﺑﻂ ‪.‬‬ ‫ ﺃﻣﺎ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﻭﺳﻄﺢ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﻗﻀﺒﺎﻥ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﳌﺴﺘﻮﻯ ﻭﻫﺬﻩ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﺃﻓﻀﻞ‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺎﺑﻘﺘﻬﺎ ﺇﺫﺍ ﺍﺳﺘﺨﺪﻣﺖ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﰱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﳕﻮﺫﺟﹰﺎ ﳚﻤﻊ ﺑﲔ ﻣﺰﺍﻳﺎ ﺍﻟﻨﻮﻋﲔ ﺍﻟﺴﺎﺑﻘﲔ ﻭﻓﻴﻪ ﺗﻌﻠﻮ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﻋﻦ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺳﻄﺢ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻠﻔﻬﺎ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﺳﻄﺢ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ﻭﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﳌﺴﺘﻮﻯ ﻭﲤﻴﻞ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﰱ ﺍﲡﺎﻩ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺮ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﰱ ﻧﻔﺲ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﻭﺳﻄﺢ ﻗﻀﺒﺎﻥ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩﺓ ﺃﻣﺎﻣﻬﺎ ‪.‬‬

‫ﻋﺎﺷﺮﺍ ‪ :‬ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺑﺎﳌﻮﺍﱏ ‪:‬‬ ‫ﺗﺰﻭﺩ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﺑﺸﺒﻜﺔ ﻣﻦ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ﺗﻴﺴﲑﹰﺍ ﻻﻧﺘﻘﺎﻝ ﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻟﺴﻜﻚ‬ ‫ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﺗﻨﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﻟﺴﻘﺎﺋﻒ ﻭﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﳜﺘﻠﻒ ﻭﺿﻊ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ‬ ‫ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱃ ‪:‬‬ ‫ ﻳﺰﻭﺩ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﲟﺠﻤﻮﻋﺎﺕ ﻣﻦ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻮﺿﻊ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﰱ ﺟﺒﻬﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﻭﺗﻮﺿﻊ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﰱ ﺍﳉﻬﺔ ﺍﻷﺧﺮﻯ ‪.‬‬ ‫ ﺇﺫﺍ ﻭﺿﻌﺖ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ﻣﻌﹰﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻓﻔﻰ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ‪:‬‬

‫• ﻳﺘﻢ ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺑﲔ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ‪.‬‬ ‫• ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻨﺎﺳﻴﺐ ﺃﺳﻄﺢ ﻗﻀﺒﺎﻥ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻣﻊ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ﳝﻜﻦ‬ ‫ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﻟﻠﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﰱ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻮﻗﺖ ‪.‬‬ ‫• ﻭﻳﺘﺤﺪﺩ ﻋﺪﺩ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﺃﻭ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﺍﺗﺴﺎﻋﻬﺎ‬ ‫ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻓﻮﻗﻬﺎ ‪.‬‬ ‫• ﻭﻳﻔﻀﻞ ﺃﻻ ﳜﻄﻂ ﻟﻠﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ﻓﻮﻕ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺣﻴﺚ ﺃﻥ ﺗﻮﺍﺟﺪ ﻋﺮﺑﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﻳﻌﻮﻕ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱃ ﻳﺆﺛﺮ ﰱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻭﻋﻠﻰ‬ ‫ﺫﻟﻚ ﺗﻜﻮﻥ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺧﻠﻒ ﺍﻟﺴﻘﺎﺋﻒ ﻓﻘﻂ ‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﻟﺴﻘﺎﺋﻒ ‪:‬‬ ‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻫﻮ ﺍﳌﺴﺎﻓﺔ ﺑﲔ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ) ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺍﳌﺎﺀ ( ﻭﺣﺎﻓﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪.‬‬

‫ﻭﻫﺬﻩ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﻟﻸﻏﺮﺍﺽ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺳﻮﺍﺀ ﺇﺫﺍ ﺳﺤﺒﺖ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﻃﺮﻕ ﺍﻟﻨﻘﻞ‬ ‫ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ﺃﻭ ﺳﺤﺒﺖ ﺇﱃ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﻭﺗﻴﺴﺮﹰﺍ ﻟﻠﺤﺮﻛﺔ ﻋﻠﻰ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﺗﺴﺎﻋﻬﺎ‬ ‫ﻛﺎﻓﻴﹰﺎ ﺇﺫ ﺃﻥ ﺃﻯ ﺗﻜﺪﺱ ﻓﻮﻕ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﻳﻌﻮﻕ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﺴﻊ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﻻﺳﺘﻴﻌﺎﺏ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﺇﻥ ﻭﺟﺪﺕ ﻭﺫﻟﻚ ﻏﲑ ﻣﻔﻀﻞ ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ‬ ‫ﺳﻜﺔ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﻭﻋﻤﻮﻣﹰﺎ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﺎﺗﺴﺎﻉ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 20‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺣﱴ ﺗﻔﻰ‬ ‫ﺑﺎﻷﻏﺮﺍﺽ ﺍﻟﻮﺍﺭﺩﺓ ﺑﻌﺎﻟﻴﻪ ‪.‬ﻓﺈﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﻣﺎ ﳛﺪ ﻣﻦ ﻫﺬﺍ ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ‪.‬‬

‫ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻠﺰﻡ ﺃﻥ ﻧﻌﺮﻑ ﺍﳊﺪﻭﺩ ﺍﳌﻤﻜﻨﺔ ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﺃﻗﻞ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺑﲔ ﺣﺎﻓﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻭﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﻫﻮ ‪ 6.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ﻭﳝﻜﻦ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻪ ﻛﻄﺮﻳﻖ ﰱ ﺍﲡﺎﻩ‬ ‫ﻭﺍﺣﺪ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﻟﻄﺮﻳﻖ ﺫﻯ ﺍﲡﺎﻫﲔ = ‪ 8‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﻟﻄﺮﻳﻖ ﰱ ﺍﲡﺎﻩ ﻭﺍﺣﺪ ﻭﺧﻂ ﺳﻜﻚ ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﺣﺪ ﻫﻮ ‪ 9.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺗﺘﺮﻙ ﻣﺴﺎﻓﺔ ‪ 11.00‬ﺇﺫﺍ ﺯﻭﺩﺕ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﻮﻧﺶ ﻳﺘﺤﺮﻙ ﻋﻠﻰ ﻗﻀﺒﺎﻥ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺧﻄﻂ‬ ‫ﺳﻜﻚ ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﺍﺣﺪ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺗﺘﺮﻙ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﻗﺪﺭﻫﺎ ‪ 12.00‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻣﻜﺎﻥ ﻫﻮ ﻣﺒﲔ ﺑﺎﻟﺸﻜﻞ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﻣﺪ ﺧﻄﻰ ﺳﻜﻚ ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ‬ ‫ﻭﻃﺮﻳﻖ ﺫﻯ ﺍﲡﺎﻩ ﻭﺍﺣﺪ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺍﻻﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻼﺯﻡ ﻟﻮﻧﺶ ﻭﺧﻄﻰ ﺳﻜﻚ ﺣﺪﻳﺪﻳﺔ ﻫﻮ ‪ 15‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﻣﺒﲔ ﰱ ﺍﻟﺸﻜﻞ ﻭﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻤﻮﻡ‬ ‫‪ o‬ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺮﺍﻋﻰ ﺍﻷﺑﻌﺎﺩ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬

‫‪71‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺃﻗﻞ ﺑﻌﺪ ﺑﲔ ﺍﻟﻘﻀﻴﺐ ﺍﳋﺎﺭﺟﻰ ﻟﻠﻮﻧﺶ ﺍﳌﺘﺤﺮﻙ ﻭﺣﺎﻓﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﻫﻰ ‪ 1.5‬ﻣﺘﺮﺍ‪.‬‬ ‫ ﺃﻗﻞ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺑﲔ ﻗﻀﻴﺐ ﺍﻟﻮﻧﺶ ﻭﳏﻮﺭ ﺍﳋﻂ ﺍﳊﺪﻳﺪﻯ ﺍﻟﺬﻯ ﺃﺳﻔﻠﻪ ﻫﻮ ‪ 3.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪.‬‬ ‫ ﺃﻗﻞ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺑﲔ ﳏﺎﻭﺭ ﺍﳋﻄﻮﻁ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻫﻰ ‪ 3.50‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ﺇﺫﺍ ﱂ ﻳﺘﻮﺍﺟﺪ ﻗﻀﻴﺐ ﻭﻧﺶ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ‪.‬‬ ‫ﲢﺪﻳﺪ ﺍﳌﻘﺎﺳﺎﺕ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻷﺭﺻﻔﺔ ﻭﻣﻮﺍﻟﺺ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ‪:‬‬ ‫ﺗﻘﺪﺭ ﺃﻃﻮﺍﻝ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﺃﻭ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﻌﺪﺩ ﺍﻟﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﺗﺘﺮﺍﻛﻰ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻭﺃﻃﻮﺍﻝ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﰱ ﺍﻟﻌﺎﺩﺓ ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻮﻟﺺ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ‪‬ﻤﻮﻉ ﺃﻃﻮﺍﻝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ ﻟﻪ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﳌﺴﺎﻓﺎﺕ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬

‫ ﺗﺘﺮﻙ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺑﲔ ﻛﻞ ﺳﻔﻴﻨﺘﲔ ﻗﺪﺭﻫﺎ ‪ 15‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪.‬‬ ‫ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺃﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻭﺍﳌﺴﺎﻓﺎﺕ ﺍﳌﺘﺮﻭﻛﺔ ﺑﻴﻨﻬﺎ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻃﻮﻝ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ ﲟﻘﺪﺍﺭ ‪ 25‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ﻋﻨﺪ ﻛﻞ ﻣﻦ ‪‬ﺎﻳﺘﻴﻪ ‪.‬‬

‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﻭﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺘﺴﻊ ﺍﳌﻮﻟﺺ ﺃﻭ ﺍﻷﺭﺽ ﺧﻠﻒ ﺣﺎﺋﻂ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺑﺎﻟﻘﺪﺭ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﺴﻤﺢ ﺑﺈﻧﺸﺎﺀ ﺳﻘﺎﺋﻒ ﺍﻟﻌﺒﻮﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﻄﺮﻕ ﻭﺧﻄﻮﻁ ﺍﻟﺴﻜﻚ ﺍﳊﺪﻳﺪﻳﺔ ﻭﻗﻀﺒﺎﻥ ﺍﻷﻭﻧﺎﺵ ﻭﺍﻟﱴ ﲢﺪﺩ ﻣﻘﺎﺳﺎ‪‬ﺎ ‪.‬‬ ‫ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﻷﺣﻮﺍﺽ ﺑﲔ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﻮﻗﻒ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳊﻮﺽ ﻋﻠﻰ ﺍﳊﻮﺽ ﻋﻠﻰ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﱴ ﺗﺮﺳﻮ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﺒﻴﻪ ﻭﻋﻠﻰ ﻋﺮﺽ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺴﻔﻦ ‪.‬‬ ‫ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻭ ﺍﳌﻮﺍﻟﺺ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﻭﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 6.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪.‬‬ ‫ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺗﻜﻔﻰ ﻟﻮﻗﻮﻑ ﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﻃﻮﻟﻴﹰﺎ ﻟﻠﺸﺤﻦ ﻭﺍﻟﺘﻔﺮﻳﻎ ﻭﻻ ﺗﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 25‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪.‬‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻮﻟﺺ = ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ 25 * 2 +‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﻮﻟﺺ = ﳎﻤﻮﻉ ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺘﲔ ‪ +‬ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺍﻷﻭﺳﻂ ‪12 +‬‬ ‫ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳊﻮﺽ = ‪ * 2‬ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ 30 +‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ = ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻮﻟﺺ – ) ﺏ ‪ +‬ﺝ (‬

‫‪72‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ‬ ‫ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻟﺮﺻﻴﻒ ﺃﻭ ﺍﳌﻮﻟﺺ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺒﻌﺪ ﺍﻟﻄﻮﱃ ﺑﲔ ﺳﻘﻴﻔﺘﲔ ﻭﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 6.00‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪.‬‬ ‫ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﺗﻜﻔﻰ ﻟﻮﻗﻮﻑ ﺍﻟﻠﻮﺭﻳﺎﺕ ﻃﻮﻟﻴﹰﺎ ﻭﻻ ﺗﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 25‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪.‬‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻮﻟﺺ = ‪ 25‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪ +‬ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ 15 +‬ﻣﺘﺮﹰﺍ ‪ +‬ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ 25 +‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ ﻋﺮﺽ ﺍﳌﻮﻟﺺ = ‪ * 2‬ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ‪ 2 +‬ﺃ ‪ +‬ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺍﻷﻭﺳﻂ )ﺃ(‬ ‫ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳊﻮﺽ = ‪ * 2‬ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ‪ 50 +‬ﻣﺘﺮﹰﺍ‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ) ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻧﺖ ﺳﻘﻴﻔﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ( = ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻮﻟﺺ – ) ﺏ ‪ +‬ﺝ (‬ ‫ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺴﻘﻴﻔﺔ ) ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﰱ ﺍﻟﺮﺳﻢ ﺇﱃ ﺍﻟﻴﻤﲔ ( = ‪ ) 1/2‬ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻮﻟﺺ – )‪2‬ﺏ ‪+‬ﺝ( (‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳊﻮﺽ‬

‫ﲝﻴﺚ ﻳﺴﻤﺢ ﺑﺎﻵﺗﻰ ‪:‬‬ ‫ ﺭﺳﻮﻡ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﱮ ﺍﳊﻮﺽ ‪.‬‬ ‫ ﺗﺮﺍﻛﻰ ﺍﳌﻮﺍﻋﲔ ﺇﱃ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ ﻭﺣﺮﻳﺔ ﺣﺮﻛﺔ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﻮﺍﻋﲔ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳊﻮﺽ ﺑﲔ ﺍﻟﺴﻔﻦ‬ ‫ﺍﳌﺘﺮﺍﻛﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺣﺮﻳﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﻟﺴﻔﻴﻨﺔ ﺑﻨﻔﺲ ﻣﻘﺎﺳﺎﺕ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺮﺃﺳﻴﺔ ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪ ﺩﺧﻮﳍﺎ ﺍﳊﻮﺽ ﺃﻭ ﺧﺮﻭﺟﻬﺎ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻭﺳﻂ ﺍﻟﺴﻔﻦ ﺍﻟﺮﺃﺳﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﳉﺎﻧﺒﲔ ‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ‪ :‬ﺍﻟﺜﺎﱐ‬ ‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﺍﳌﺒﺎﱏ‬ ‫ﺍﻻﺩﺍﺭﻳﺔ‬ ‫‪74‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซุง ุง ุฏุงุฑู โ ฌ โ ซู ุฃ ุง ุง ู ู & ู ุง โ ช ! " #$โ ฌุง ุฏุงุฑู ู ุฉ ุง โ ฌ โ ซโ ช- .โ ฌุฃ โ ช + ,โ ฌุฃู )(ุฒ ุง " ! ุง ุฏุงุฑู โ ช 345 .โ ฌุง โ ช(2โ ฌุฒ ุง โ ช# 1โ ฌุฑโ ช .โ ฌุง โ ช /#0โ ฌุฉ โ ช $โ ฌโ ฌ โ ซุง ู ุง " ุง ุฏุงุฑู โ ช 6 .โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู โ ช 6โ ฌู )โ ช : #โ ฌุฃู ุงโ ช 9โ ฌุฃู ุฃุขโ ช ; 1..(7โ ฌโ ฌ โ ซุง "โ ช C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌุง โ ช(Bโ ฌุถ ู ุง ุง @ ู โ ช > 0.โ ฌู โ ช #= $โ ฌู <ุง ุง " !โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ ู ุฉ ุช ุง ุง ุฏุงุฑ โ ฌ โ ซ ุง ุง

ุง โ ช ุ %โ ฌู ุง โ ช ุ $โ ฌู ุง ! ุฑ โ ช ..โ ฌุฅ ' โ ช .โ ฌู *)โ ฌ โ ซู โ ช1โ ฌุง ุง ุน ุง โ ช /โ ฌุฃู โ ช 78 9 +,โ ฌู ุฑโ ช 5 6โ ฌุง ุง โ ช4โ ฌุช โ ช ุ โ ฌู โ ช + 3โ ฌโ ฌ โ ซุข ?! ุฉ ?!> ุง = ุก โ ช7โ ฌุขโ ช :โ ฌุง

โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซู ุง ุน ุง * ุง โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช G #6โ ฌุง > โ ช#โ ฌุช ุง โ ช #1โ ฌู ุง โ ช( 3 Eโ ฌุขโ ช -โ ฌุง โ ช .โ ฌู =โ ช #โ ฌุง โ ช( "6โ ฌุฉ ู ุง โ ช G .โ ฌุฃู โ ฌ โ ซ & โ ช#.(Hโ ฌู ุฃ@โ ช(E @#โ ฌุข โ ช .โ ฌุข โ ช G . #โ ฌุฃู โ ช 6โ ฌู ู <โ ช Iโ ฌุง "โ ช ".(; C#โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข โ ฌ โ ซุงโ ช#L Cโ ฌุฑ ุง โ ช# 0โ ฌุฑุงุช @ ุงุก ุฃุขโ ช JC#โ ฌุง ุฑุถ ุฃู โ ช#" $โ ฌู โ ช 1โ ฌุฏุฉ ุง โ ช 2โ ฌุง โ ช 3 & ! :โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช M20โ ฌุง ุฑุถ ุง โ ช B 0โ ฌุง โ ช 6โ ฌู โ ช#โ ฌู โ ช Lโ ฌุง โ ช I<= $ N #6โ ฌุง ุง; โ ช .โ ฌู โ ช 3 Oโ ฌุง "โ ช C#โ ฌโ ฌ โ ซุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌุฃโ ช# R G #6 #S.โ ฌุช ุง โ ช N0โ ฌู ุง ุงโ ชPQโ ฌุชโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซู ุฃโ ช Cโ ฌุงุน ุง โ ช G #6โ ฌุง โ ช G .โ ฌุฃู โ ช 6โ ฌู ;(โ ช( ".โ ฌุขโ ช -โ ฌุง โ ช G #6 : .โ ฌุง โ ช(Oโ ฌุขโ ช#โ ฌุชโ ฌ โ ซู ุง = โ ช#Wโ ฌุช ุง โ ช 6Eโ ฌู ุง " ู ู ุง โ ช#4โ ฌุฑู ู "โ ช C#โ ฌุง " ุฑโ ช ุ Qโ ฌู ุฃโ ช G #6 #S.โ ฌุง ุข โ ชPโ ฌุชโ ฌ โ ซู ุง โ ช(@# 0โ ฌุฉ ู โ ช G #6โ ฌุง > โ ช#โ ฌุช ุง &โ ช. /#Sโ ฌโ ฌ

โ ซู โ ช 7ABโ ฌุน ุง ู โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช G #6โ ฌุฅุฏุงุฑุฉ ุง โ ช ุ C#4โ ฌู ู <โ ช Iโ ฌุง โ ช G #6โ ฌุฃู & โ ช(& #โ ฌุจ ุง โ ช C#4โ ฌุง [ โ ช $โ ฌโ ฌ โ ซุฃ)(ุงู ุง ู โ ช ุ โ ฌู โ ช 6โ ฌุง ุง[โ ช Gโ ฌู ; =โ ช#.(H #โ ฌู ุฑโ ช 0 /โ ฌุง ุงโ ชPQโ ฌุช !โ ฌ โ ซโ ช 6 .โ ฌุง โ ช Qโ ฌู ุฅ =โ ช 3=@^ #โ ฌุง โ ช(2โ ฌู โ ช( #=2 ( $#\ # ุ โ ฌุขโ ช -โ ฌุง โ ช. .โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช75โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซุงโ ช F$Gโ ฌุง โ ช E E Dโ ฌู ุง โ ช 9

CDโ ฌุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ ^โ ช#@# @ (9โ ฌุช ุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช @# 0 .โ ฌุง >โ ช _ 2โ ฌุง โ ช( 1โ ฌุงโ ช !Cโ ฌุง ! โ ช J Sโ ฌุง @โ ช#6โ ฌู ุง ู !โ ฌ โ ซู ุง (ุงโ ช :$โ ฌู ุง > โ ช#โ ฌุช ุง โ ช ! #1โ ฌุง โ ช 0โ ฌู ุง ; ! ู ุง & ! ุข โ ช #โ ฌุงู ุฅ;โ ช #โ ฌุฃู " !โ ฌ โ ซุฅุฏุงุฑู โ ช- 0โ ฌู โ ช ( $โ ฌุง > โ ช#โ ฌุช ู ุง (ุงโ ช :$โ ฌุง โ ช #1โ ฌุง โ ชPโ ฌุฒ " ! ู ุง โ ช #1โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช ,โ ฌู @โ ช 3/#โ ฌุงโ ชPQโ ฌุช ู @โ ช 6โ ฌุง โ ช #1โ ฌู โ ชaOโ ฌุช โ ช# Rโ ฌุช =` ู @(ู ` ู & ู ุง โ ช @# 0โ ฌโ ฌ โ ซุง & ุง โ ช !C#" #Oโ ฌุง ุฏุงุฑโ ช ! .โ ฌุฃุฑ โ ช# & 1โ ฌุช ุฃ@โ ช @#โ ฌู ู ! โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช ,โ ฌุช ุง โ ช :

H Dโ ฌู ู โ ช

64 $ $ IJโ ฌุง โ ช )

! Eโ ฌุง โ ช

Hโ ฌู โ ฌ

โ ซโ ชP9โ ฌุซ [ ุงโ ช: GCโ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช /โ ฌุง โ ช. E E Dโ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช /โ ฌุง โ ช1 O Dโ ฌู ุงโ ช DAโ ฌุฑ โ ช +Mโ ฌุง ู โ ช L 5,โ ฌู โ ช.K: /โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช /โ ฌุง โ ช1โ ฌู โ ช D$ ? S9!Dโ ฌุงู ุง ู ุขโ ช L9Q8 Oโ ฌู โ ช.L5 $Pโ ฌโ ฌ โ ซุง ( _ ุง ู \โ ช#โ ฌุน ุง โ ช Lโ ฌู ุฅ[(ุงุกุงุช ุง โ ช # 3 1โ ฌุฉ ุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌู โ ช ` 4โ ฌุง " !โ ฌ โ ซุง ุฏุงุฑู โ ช G . +โ ฌุง ( _ โ ช ` Lโ ฌุง ุฉ ุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌู @ ( ุง โ ช #= 3 1โ ฌู โ ช` 4โ ฌโ ฌ โ ซุง " ! โ ช ( $โ ฌุง โ ช#[#โ ฌุช ุง โ ช# 1 "2 C#6โ ฌู ุง โ ช Lโ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข ุง โ ช c5Eโ ฌู ุง โ ช#" 6โ ฌุชโ ฌ โ ซู ุง โ ช#1"2โ ฌุช ู ุงโ ช eโ ฌุช ุง โ ช "@#Eโ ฌู ;โ ช# #โ ฌุช ุง [ โ ช# #โ ฌุช ู ุฃโ ช #ู S.โ ฌุง ( _ โ ช ` 4โ ฌุง " !โ ฌ โ ซู ุง โ ช 1โ ฌุงุช ุง ุงโ ช Rโ ฌุง โ ชPโ ฌุฒ โ ช Lโ ฌุขโ ช e#โ ฌุช ู ุง โ ช 1โ ฌุงุช ุง โ ช C 1โ ฌู ุง โ ช /# (=6โ ฌโ ฌ โ ซู ุง โ ช#C 5โ ฌุช ู (ุง โ ช#โ ฌุฉ ุง โ ช #โ ฌุช ุง โ ช 3& 0โ ฌุง @ ุฃู ุง โ ช 2โ ฌุฑ โ ช 6 . + Eโ ฌุง โ ช Qโ ฌู ุฅ !โ ฌ โ ซุฃ โ ช C( 2 0โ ฌู โ ช( 1โ ฌุฉโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช7 $ $โ ฌุข โ ช :โ ฌุฃู ู โ ช7โ ฌุข โ ช :โ ฌุง ุง ุฏุงุฑ ุฏุงโ ช )Aโ ฌุง ู โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช N; .โ ฌุง โ ช# Rโ ฌุฑ =` ! ุฉ ุง "โ ช#โ ฌุฑุงุช โ ช ` #= & !$โ ฌุง โ ช .โ ฌู ู ุงโ ช($โ ฌโ ฌ โ ซุง > โ ช#โ ฌุช ู ุง (ุงโ ช :$โ ฌุง โ ช !$ #1โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข ุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌู ^โ ช ( 9โ ฌุง ! ุง โ ฌ โ ซโ ช # !$ Pโ ฌุง ู ุง โ ช( B4โ ฌุฉ โ ช( 0E 0.โ ฌุข โ ช -โ ฌุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช!$ .โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช !C#60โ ฌุง ( &โ ชู 7 $ Gโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช &2โ ฌู ุง ุฉ ุฏุงโ ช 3Rโ ฌุง โ ช !$ .โ ฌุง ู ุง โ ช( "6โ ฌุฉ โ ช( 3S5.โ ฌุข โ ช -โ ฌุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช !$ .โ ฌุฉโ ฌ โ ซ (ุงุขโ ช -โ ฌุฅุฏุงุฑโ ช .โ ฌุฏุงโ ช 3Rโ ฌุง โ ช. .โ ฌโ ฌ โ ซ@ โ ช @#โ ฌุง โ ช#1โ ฌุช ุง โ ช 6Eโ ฌู ุง &โ ช 4โ ฌุฏ =โ ช #โ ฌุง " ! ุง ุฏุงุฑู ุง <ู โ ช , $โ ฌู ุงุชโ ฌ โ ซ [=โ ช#โ ฌุช > โ ช. 5โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช76โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ โ ช

64โ ฌุน โ ช I Hโ ฌุง โ ช =Dโ ฌุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซู ู ! โ ช Sโ ฌุงโ ช( Hโ ฌุง)โ ช#โ ฌุช โ ช # Q#Rโ ฌุฑ โ ช# #5โ ฌุช ู ุง โ ช#E20โ ฌุช ู ุง โ ช(5โ ฌุงโ ช#fโ ฌุช ู ุง & โ ช#โ ฌุชโ ฌ โ ซุง ; โ ช#4โ ฌุฏโ ช .โ ฌู ู ! โ ช 3 Oโ ฌุง; โ ช#4โ ฌุฏโ ช#.โ ฌุช ุฃุฑุง\! ุง " โ ช#โ ฌุกโ ช.โ ฌู ุง โ ช c Pโ ฌุฃู โ ช g1โ ฌุง ุง; โ ฌ โ ซุง > โ ช#โ ฌุฑุฉ ;โ ช #โ ฌุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช ( f .โ ฌุง; โ ช#4โ ฌุฏโ ช .โ ฌุฃ โ ช C #โ ฌุฃุฑุง\! ( โ ช 15โ ฌุง โ ช 7โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข โ ฌ โ ซ ุง; @ โ ช #โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข ุฃโ ช .(9โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข ุฒุฑุง ู ู <โ ช Iโ ฌุง ุง; โ ชู ;#$ 3โ ฌุง โ ช#โ ฌุฏโ ช #ู .โ ฌุง โ ช #โ ฌโ ฌ โ ซุง ; โ ช#4โ ฌุฏโ ช G . h < .โ ฌุง ( _ ; ุง ุฑุถ ู ุง = ู ุฅโ ช#OCโ ฌุก ุง " !โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซุงโ ช CDMโ ฌุฏ ุช ุงุฏ ุง ุก ู ุง โ ช: /Dโ ฌุงุช ู ุง โ ช Cโ ฌุงุช โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุฅู ุง โ ช !$ ( $โ ฌุง@ > ุงู ุงุฏ ุง " โ ช#โ ฌุก ู ุง = โ ช-โ ฌุงุช ู ุง โ ช 1โ ฌุงุช ุง ุฑโ ช !$ iRโ ฌุฃุฑุง\! ุง "โ ช!C#โ ฌโ ฌ โ ซุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌู ุฃ โ ช#โ ฌุข โ ช#โ ฌุฑโ ช g1 .โ ฌุง ุงโ ช#5Qโ ฌุช ุง โ ช(Sโ ฌู ุฑโ ช .โ ฌู ู <ุง โ ช !$ 1.โ ฌุง โ ช & &Eโ ฌุฅ@(ุงโ ช#ู $โ ฌโ ฌ โ ซโ ช !$โ ฌุง ู ุง โ ช $#\ # 3. 2โ ฌุฃู ุง โ ช !$ ( "1โ ฌุง โ ชj. Oโ ฌุฏู ุง ! ุงุฑ โ ช#5โ ฌุน โ ช#4 !$โ ฌุฑโ ชN.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช C# 4โ ฌู ^โ ช ( 9โ ฌุง โ ช#5Cโ ฌู ุง โ ช#โ ฌุฑู ! ุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌู ุง โ ช 5 6โ ฌุง ; โ ช#4โ ฌุฏโ ช ( f .โ ฌุง โ ช#Lโ ฌู (ุฉโ ฌ โ ซ " ! ุง ุฏุงุฑู โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช +? Eโ ฌุง โ ช J%โ ฌุฑู โ ช 9โ ฌุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช & 5โ ฌุง "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌุง โ ช #2โ ฌุง โ ช#SEโ ฌุฑู โ ช :5 .โ ฌุง " โ ช Wโ ฌุง โ ช ! " # 2 Eโ ฌู โ ช 2 `/P.โ ฌุฑุงุชโ ฌ โ ซุง โ ช $ (41โ ฌุง โ ช(Sโ ฌู ุฑู ุฃู โ ช 6.โ ฌู "โ ช !C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช#S #) .โ ฌุฑู ุฑู ุณ โ ช :5 .โ ฌโ ฌ โ ซุง " โ ช Wโ ฌุง โ ช #= 2 Eโ ฌุฑโ ช N.โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุข โ ช (Sโ ฌู โ ช - (.โ ฌุง ุฑุง\! ; ` โ ช(. 1โ ฌุฏ ุฅ (ุงุฒู โ ช.#โ ฌโ ฌ

โ ซุง ุฏ ู ุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช ` 4โ ฌุง "โ ช C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช G . .โ ฌุง โ ช#โ ฌุฏ ุฏโ ช $ 3.โ ฌุง โ ช _&0โ ฌุง โ ช &$โ ฌู โ ช $โ ฌโ ฌ โ ซุง ุง[=โ ช#โ ฌุช ู ุง &โ ช# #2โ ฌุช โ ช @ ุ โ ฌุงุก ุฃุขโ ช#โ ฌู ุง " ! ุง โ ช 2โ ฌุจ ุฃู ุง โ ช . Eโ ฌุฃู ุง โ ช Cโ ฌู โ ฌ โ ซู ุง โ ช#[-โ ฌุฌ ุฃู ุง >(@โ ช C#โ ฌุง โ ช# >. + . E 0โ ฌุฑ ุง ุฏโ ช .โ ฌู ุง <ู โ ช 21.โ ฌุฃโ ช! " 3 3S$โ ฌโ ฌ โ ซุง <ู ู \ ุง โ ช ` 4โ ฌุง ุงโ ช Rโ ฌุฃ@โ ช ุ ,@#โ ฌู โ ช N; .โ ฌู <ุง ุง ุฏโ ช .โ ฌู โ ช #0โ ฌุง โ ช $(Bโ ฌโ ฌ โ ซุง <ู โ ช 6 .โ ฌุฃู โ ช E.โ ฌุฏ โ ช 1โ ฌุฏ ุง <โ ช 1. .โ ฌู =โ ช ุ #โ ฌู ุฃโ ช C #S.โ ฌุน ุง โ ช 3 1โ ฌุง <ู โ ช &.โ ฌู โ ช ุ ,โ ฌุข โ ช#โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช GE0โ ฌุง โ ช#1โ ฌุฏ โ ช 6 . + Eโ ฌุง โ ช#โ ฌุฏ ุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ุง โ ช $ 1 "2โ ฌุฅ\โ ช#โ ฌุกุฉ ุง โ ช G #6โ ฌุฅ โ ฌ โ ซุข" ( โ ช ุ โ ฌู ุฐ โ ช . E 6 . ,Cm$ ุ hโ ฌุง โ ช#E20โ ฌุช ุง โ ช(f 36 "@#โ ฌุถ ุง โ ช(fโ ฌุงุถโ ฌ โ ซุง โ ช ` .โ ฌู \โ ช.#=1โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช77โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซู ุง ุง ุฏุงุฑู โ ช /โ ฌุฃู โ ช Dโ ฌุง โ ช >!? L? 7โ ฌุง =โ ช7โ ฌู ุท โ ช:)* L

Cโ ฌโ ฌ โ ซ ุฏ ุง ุฏู ุงุช ุง โ ช 6โ ฌู =โ ช #โ ฌุง " โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ู โ ช E . ,โ ฌุฏ โ ช Cโ ฌุน ุง โ ช _&0โ ฌุง โ ช 5 ) &$โ ฌุญ โ ช ( : B ุ โ ฌู ุฐ โ ช 1 ") G0 hโ ฌโ ฌ โ ซุง " โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุฏ ุง โ ช $ #1โ ฌุง ุฏุงุฑุงุช ุง > โ ช $ 5โ ฌุง " โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุฏ โ ช > 0โ ฌุง " ุง = ุฑโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช $ <Rโ ฌุง "โ ช#โ ฌุฑ ู [ ุฏ โ ช#Eโ ฌู โ ช#โ ฌุฑโ ช $ .โ ฌุง " @ ุงุก โ ช 45โ ฌุฃู (ุงุขโ ช-โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช. 1โ ฌโ ฌ โ ซ ู [ ุฏ [(ุงุฌ โ ช#Rโ ฌุต โ ช 6 . ! " #โ ฌุง@ > ุงู ุง (ุฏุฏโ ช .โ ฌุง " โ ช.,โ ฌโ ฌ โ ซ ุง = โ ช-โ ฌุงุช ุง โ ช 5โ ฌุง >โ ช " # Q#โ ฌู ุข โ ช 5โ ฌุฅุฏุงุฑ =โ ช #โ ฌู โ ช.#= C# Qโ ฌโ ฌ โ ซ ู [ ุฏ โ ช#2โ ฌุฑโ ช(E .โ ฌุข โ ช ;#2 "@#โ ฌุง "โ ช .(Oโ ฌุง โ ช. " > 0โ ฌโ ฌ โ ซ ุง > โ ช#โ ฌุช ุง > โ ช $ 5โ ฌุง " )ุฏู ุฑุงุช โ ชุ I#โ ฌุฃู โ ช.(s $โ ฌโ ฌ โ ซ (ุง โ ช#โ ฌุฉ ุง โ ช#โ ฌู โ ช $โ ฌุง " ู ุฐ โ ช [ hโ ฌุฏ @โ ช ` Pโ ฌุง =(ู ุจ @ > ุง =โ ช #โ ฌู ;โ ช Jโ ฌุง >โ ช.(2โ ฌโ ฌ

โ ซุง ! โ ช 7โ ฌุง โ ช O Vโ ฌุง ุง ุฏุงุฑู โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ ุฅุฏุงุฑ โ ช `0& :โ ฌุง โ ช G #6โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช + , .โ ฌุง โ ช _&0โ ฌุง โ ช &$โ ฌโ ฌ

โ ซุฅ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช _&0โ ฌุฃโ ช.: B &$โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช _&0โ ฌุฃโ ช 5 &$โ ฌุญโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ?โ ช Eโ ฌุฑ ุง โ ช7%โ ฌุข โ ฌ โ ซ ู โ ช 6โ ฌู @โ ช ` Pโ ฌุฑโ ช.! " 0 /โ ฌโ ฌ โ ซ @โ ช(= ` Pโ ฌู ุจโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช #4โ ฌุข=( โ ช /#โ ฌุฃุขโ ช ( 16 (7โ ฌุงุฑ โ ช#5โ ฌุนโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช#;(2โ ฌุช ุง โ ช. &$โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช78โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซุง ุช โ ช :โ ฌู =โ ช #โ ฌุฏู ุฑุงุช ุง โ ช I#โ ฌู ุง ู โ ช s $โ ฌู โ ช( fโ ฌู โ ช#โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช: /Dโ ฌุงุช ุง โ ช(f : Oโ ฌู ุง โ ช `6Eโ ฌู ุง โ ช N 6โ ฌู ุง โ ช C# 4โ ฌู ุง โ ช #4โ ฌู โ ช(fโ ฌู ุง (ุง;" โ ฌ โ ซู @โ ช 3/#โ ฌุง โ ช#4โ ฌู ุฏุงโ ช 3Rโ ฌุง " ู โ ช#Rโ ฌุฑ[โ ชP Q โ ,โ ฌุช ุง โ ช I#โ ฌู ุง โ ช# (=6โ ฌุก ู ุง โ ช(4โ ฌู โ ช $โ ฌโ ฌ โ ซุง " โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช %โ ฌู ุง โ ช /Dโ ฌุฑ โ ช 6 ; :โ ฌู โ ช Q $โ ฌุฑุฉ โ ช 45โ ฌุฃู โ ช( 36H $ 1โ ฌุงุขโ ช# -โ ฌุฑโ ช .โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช#R ` 4 #= 6โ ฌุต =โ ช.#โ ฌโ ฌ โ ซโ ช7Xโ ฌุงุฌ ุง โ ช 6. ; :โ ฌู โ ช 0 $โ ฌู ุง โ ช#Oโ ฌุฑุน ุฃู ู ุฃู @โ ช 5โ ฌุฏู ุฑ ู ุง ุฃู ุฉโ ฌ โ ซุฃุฏู ุงุฑโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช ,D$โ ฌู โ ช :โ ฌู โ ช 6.โ ฌู โ ช 3Rโ ฌุง " ุง (โ ช 0 /โ ฌุฐู โ ช #0โ ฌุข" (ุฉ โ ช.# "0Cโ ฌโ ฌ

โ ซุง = ุท ุง โ ช O Vโ ฌุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุฃ ู โ ช $โ ฌุข โ ฌ โ ซุง ! ) ุง โ ช h.(E : Dโ ฌุง ู ุฑุงู โ ู [ ุฏ @โ ช# (6โ ฌุฑโ ช โ .โ ฌู [ ุฏ โ ช G #6โ ฌุง โ ช.3 0โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช 4!D$โ ฌุช โ ชP @ #; :โ ฌุช โ โ ช#C#โ ฌุช ุง โ ช. 2OCโ ฌโ ฌ

โ ซุฃ ู โ ช7%Dโ ฌุข โ ฌ โ ซ โ ช 1 #โ ฌุง โ ช 3 1โ ฌุฏุงโ ช 3Rโ ฌุง โ ช(Oโ ฌุข ุฃู โ ช 4โ ฌุฃู โ ช g1โ ฌุง โ ช#โ ฌู ุง โ ช # 4โ ฌุง >โ ช. 5 5โ ฌโ ฌ โ ซ ุง ุฑโ ช.G.โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช u 5โ ฌู ุง โ ช.` Lโ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช I5,โ ฌุง ุง ุฏุงุฑ โ ช Y Zโ ฌุง โ ช !D$โ ฌู ุฅ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช & B _;#0 - 5 _;#0โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช [,5โ ฌุง โ ช:S9Qโ ฌโ ฌ โ ซโ ช $โ ฌุง โ ช _&0โ ฌุง โ ช &$โ ฌุง โ ช [ : 1โ ฌุงโ ช _/โ ฌุขโ ช #โ ฌุฃู โ ช $โ ฌุงโ ช `0& 3Qโ ฌุง โ ช(5โ ฌุงโ ช#fโ ฌุช ุฏุงโ ช 3Rโ ฌุง " ุฃู โ ฌ โ ซุง โ ช.G #6โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช79โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ โ ช:โ ฌุง โ ช:Lโ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช _ Eโ ฌุง โ ช.`6Eโ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช#โ ฌู ู ุง โ ช. .(0โ ฌโ ฌ โ ซ ุง (ุง ุง "โ ช - .(4โ ฌุง "โ ช.(4โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช 5โ ฌุงโ ช 3Qโ ฌุง โ ช. 1 "2โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช#LCโ ฌู ุง โ ช#9โ ฌุซ ุง โ ช 5 vโ ฌู ุง & ู โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ ?โ ช:Lโ ฌโ ฌ โ ซ ; ุง โ ช#56โ ฌุกุฉ ู ุง โ ช #5โ ฌุง โ ช _&0โ ฌุง โ ช &$โ ฌุง โ ช 5โ ฌุญโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช#& $โ ฌุฑ (ู โ ช. Cโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 5 6โ ฌุฅ โ ช#โ ฌุฏุฉ ุง ; โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ & ุง โ ช . Eโ ฌุง โ ช 4>Oโ ฌู ู "โ ช#โ ฌุฏู ุง โ ช.3 #5โ ฌโ ฌ โ ซ ุง (ุคโ ช. .โ ฌโ ฌ โ ซ ุฅ โ ช#0โ ฌุน ุง โ ช#Lโ ฌู ุง โ ช 6 C#6โ ฌุง โ ช 2โ ฌุจโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช [,5โ ฌุงโ ช , Gโ ฌุง โ ช DOโ ฌุญโ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ ุฒุน ุง โ ช (Q# 1โ ฌุฏุงโ ช($ 3Rโ ฌุงุบ ู ุง ู โ ช (Q#โ ฌุง > โ ช( $โ ฌุงุขโ ช $ 1 -โ ฌุง โ ช(5โ ฌุงุบ โ ชุ โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช ` 0& 6 .โ ฌุง โ ช(5โ ฌุงุบ ุฅ โ ช (" 1 :)#โ ฌุขโ ช 5 _&0 &2 3โ ฌุญ ู โ ช 6.โ ฌู ุง &โ ช# ` 0โ ฌุฏุฉโ ฌ โ ซ โ ช#[- #โ ฌุฌโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช:โ ฌุง โ ช:Lโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช #$โ ฌู ุขโ ช#5โ ฌุกุฉ ุง โ ช(5โ ฌุงุบ ุง โ ช , 5โ ฌุง โ ช > 0โ ฌู โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช _&0โ ฌุง โ ช( , &$โ ฌู โ ช. # Cโ ฌโ ฌ โ ซ ุง (ุคโ ช. .โ ฌโ ฌ โ ซ @= ุง โ ช#4โ ฌู โ ชP - #โ ฌุก โ ช $โ ฌุง โ ช G 6โ ฌุง โ ช.3 #5โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช80โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ ?โ ช:Lโ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช 5 6โ ฌุง ุงโ ช /โ ฌุง โ ช. #1โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช) -โ ฌุฑุง ( ุง "โ ช.(4โ ฌโ ฌ โ ซ ; ุง โ ช _ Eโ ฌุง โ ช 6โ ฌุง โ ช., (2 0โ ฌโ ฌ โ ซ ุง = โ ช-โ ฌุงุช ุง โ ช(1. 6 C#6โ ฌู ุฃโ ช#> \ .โ ฌุฑุฌ ุง โ ช# (=6โ ฌุก ู โ ช#โ ฌุฏุฉ \ โ ช $โ ฌโ ฌ โ ซุง ุฑุถ ุฃู ุง @&โ ช Nโ ฌุฃู ู \ โ ช(E u $โ ฌุข ู ุข< โ ช hโ ฌุฃ@โ ชPโ ฌู ุง =โ ช.N #โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 3 1โ ฌุฃุฑ\ โ ช 6 @ C#@(R )Pโ ฌู โ ช 3 Eโ ฌุง & ู =โ ช #โ ฌุฃู ุฃุฑ\ โ ช .โ ฌโ ฌ โ ซุฃู โ ช 6"Hโ ฌุข (ุงุชโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซู ู <โ ช Iโ ฌุง @โ ช !21 G #โ ฌุง (ู โ ช Cโ ฌุง โ ช# 1 @ /#OCโ ฌู ุง โ ช (Q# 1โ ฌุง โ ช $ 5 vโ ฌุง โ ช(5โ ฌุงุบ ู (ู โ ช Cโ ฌโ ฌ โ ซุง &โ ช ` 0โ ฌู โ ช h.(Eโ ฌุง & ุง) ู (ู โ ช Cโ ฌุง ุง[= ! โ ช#1โ ฌุฑุถ ุง & ุง) ุง โ ชh #"Oโ ฌโ ฌ โ ซโ ช 3 1 0 $โ ฌุง โ ช 6"Oโ ฌู ู ุฅ@ > ุงู ุฏโ ช \ 1 3.โ ฌุง โ ช h #"Oโ ฌุฃู โ ช 3โ ฌู ุง[= ุข =โ ช #โ ฌุฒ[โ ช#โ ฌุฌโ ฌ โ ซุฃู &โ ช# 0โ ฌุช โ ช. 5 5Rโ ฌโ ฌ โ ซู โ ช 6 . (4 $ 6โ ฌุฅ@ > ุงู ุง โ ช#[-โ ฌุฌ โ ช $โ ฌุง ุง[=โ ช#โ ฌุช ู ุง โ ช#โ ฌุฎ โ ช `/P ( fโ ฌู โ ฌ โ ซุง โ ช 1)#@ s Oโ ฌุงุฑ ุง โ ช#1โ ฌู ู ุข< โ ช 1Q hโ ฌุง โ ช. C# 4โ ฌโ ฌ

โ ซ^โ ช7โ ฌู ุง โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซโ ช G .โ ฌุฃ โ ช .-.โ ฌุฃุข"( โ ช G 6 :โ ฌุง โ ช#"Oโ ฌู โ ช ( 6โ ฌู โ ช # $โ ฌุช โ ช 6 . Q#Rโ ฌุฃู โ ฌ โ ซโ ช 34.โ ฌุฅ โ ชุ ( 7.5โ ฌู (ุงู ุญ โ ช #0โ ฌุง โ ช. ( ( 40 ุ 24 G 6โ ฌโ ฌ โ ซุฃ โ ช(f #โ ฌู ุง โ ช(.โ ฌู ู โ ช 6 $โ ฌุฃู โ ช 6โ ฌู ุฃู @ ุฐ โ ช . + hโ ฌุฏ =โ ช#6 #โ ฌู โ ช# # [Pโ ฌุชโ ฌ โ ซุง โ ช( B4โ ฌุฉ โ ช ุ โ ฌุข โ ช# (60 $(f #= :E . #โ ฌุฑโ ช .โ ฌุง

(ุงู ุญ โ ช( 20 ุ 8 #= #0โ ฌุงโ ฌ โ ซ ( โ ช . #1โ ฌุฃ โ ช $ #โ ฌุง โ ช #4โ ฌุช ุง โ ชm$ 5โ ฌู โ ช N; . #=E20โ ฌุง โ ช 3 1โ ฌุง <ู โ ช #= ` .โ ฌู โ ฌ โ ซุง โ ช &.(2โ ฌุง \ =โ ช #โ ฌุง โ ช ุ G #6โ ฌุง โ ช $ <Rโ ฌุง "โ ช#โ ฌุฑ ุฃู (ุถ ุง (ุงุช โ ฌ โ ซุง โ ช( . G #6โ ฌุงู ุญ โ ช 1.90โ ฌุฅ โ ช( 3.70โ ฌุงโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช81โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ^โ ช7โ ฌู ุงโ ชGโ ฌุฑโ ช:_ 8โ ฌโ ฌ โ ซโ ช(.โ ฌุง ุฃู โ ช 6โ ฌู โ ช(fโ ฌู ุง ุฑโ ช $(f ".(; N Hโ ฌุง โ ช ุ 5vโ ฌู โ ช #= #0 1โ ฌโ ฌ โ ซ ` ุง โ ช#v 5Eโ ฌุช ุง โ ช 2โ ฌุจ โ ช ุ #= #=L5โ ฌู ุข< โ ช hโ ฌุฏ ุง โ ช ุ #= #1โ ฌู ุง โ ช 6โ ฌุฃู โ ฌ โ ซโ ช 6.โ ฌู โ ช s5โ ฌุงุฑ โ ช#5โ ฌุน โ ช $($โ ฌุง โ ช G #6โ ฌุข โ ช 6 . #โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู ุฃ;โ ช.3โ ฌโ ฌ

โ ซ^โ ช 7โ ฌุง โ ช:I$7โ ฌโ ฌ โ ซุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ุง โ ช(f $ S5โ ฌู ุง (@` โ ช G .โ ฌุฃู ^ ุง โ ช# Oโ ฌู ุฃู ุง โ ช# Oโ ฌู ุง โ ชุ (Bโ ฌโ ฌ โ ซู โ ช 3S5.โ ฌุฃู โ ช 6โ ฌู โ ช ุ .โ ฌู ุฐ โ ช 4E hโ ฌู ุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ุง โ ช "@#โ ฌู ู ู ุซโ ฌ โ ซุงโ ช#@#61Cโ ฌุชโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช 7โ ฌุง โ ช Cโ ฌู ุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซโ ช (Q# ` 4 1.โ ฌุง โ ช#4โ ฌู โ ช #โ ฌู โ ช [ #โ ฌุงโ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุฃู ู โ ช : 3โ ฌุฏ ุง โ ช#>Hโ ฌุต ุง โ ช<= > 0โ ฌุง ุง " โ ฌ โ ซโ ช : aโ ฌุฏ ุฃุฏู ุงุฑ ู <ุง ุง " โ ฌ โ ซู )"&โ ช .<= #โ ฌุง โ ช . E 6 . #1โ ฌุฏ โ ช (Q#โ ฌุง โ ช#4โ ฌู ู ุฃ โ ช#โ ฌุข ู [ ุฏู โ ช ุ #โ ฌุข โ ช 6 . #โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช( . Eโ ฌุถ ุง (ุงุช ุง โ ช 3Qโ ฌุฅ โ ช (Q#โ ฌุง โ ช#4โ ฌู ุง > โ ช. 5โ ฌโ ฌ

โ ซู โ ช 7 I5,โ ฌุงโ ช C 3โ ฌู ุฅ โ ช: 9โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช . E ` . :I 45โ ฌุง โ ช ` P0โ ฌู ุฏู โ ช #โ ฌุฃ@โ ช#โ ฌุณ ุฏ ุง โ ช#>Hโ ฌุต ุง <โ ช > 0. .โ ฌู โ ฌ โ ซุง " โ ช ุ โ ฌู โ ช#S.โ ฌู โ ช `@ 15โ ฌุฅ (ุถ ุง ุฑ[ โ ช i>H 10 36โ ฌุฒโ ช#.โ ฌุฏุฉ ุฃุขโ ช400 (7โ ฌโ ฌ โ ซโ ช ุ i>Hโ ฌู โ ช c P.โ ฌุฃโ ช(1Cโ ฌุถ ู ุงุฑ โ ช#5โ ฌุน ุง ุฑ[ โ ช G .โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู ู ุง โ ช 36โ ฌุง โ ช .` 0โ ฌุฃ โ ช $ #โ ฌโ ฌ โ ซุง "โ ช C#โ ฌุง โ ช ,Cm$ #1โ ฌุง ุง[โ ช Gโ ฌุง โ ช ` P0โ ฌู ุง โ ช#6 $ #4โ ฌู ู ุง ู ุฐ โ ช`=1\ hโ ฌโ ฌ โ ซโ ช#2 $โ ฌุฑโ ช .โ ฌุง โ ช#4โ ฌู ู ุง ุฉ โ ช + ุ โ ฌุฃู ู <ุง ุง โ ช($ 3 &.โ ฌุต ุงโ ช#O Cโ ฌุฑ ุง โ ช(Eโ ฌุงโ ช ุ :/โ ฌุข โ ช#โ ฌโ ฌ โ ซโ ช ( 0 #0.โ ฌุง โ ช#OCโ ฌุกโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช82โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซุง โ ช Cโ ฌุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซโ ช 3S5.โ ฌุฃู โ ช ุ โ ฌู ุฃู โ ช 6โ ฌู ;(โ ช ".โ ฌุง โ ช ุ 3Rโ ฌู โ ช 6 .โ ฌุฑุคโ ช ุ =0 #= .โ ฌุฃ โ ช_/# #โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช ,Cm$ 14โ ฌุง ุง[โ ช Gโ ฌุฃ โ ช 6.โ ฌู โ ช( Oโ ฌุขโ ช #โ ฌุฃโ ช# $(f .โ ฌู ุฑุฉ ! โ ช34โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช#\ Sโ ฌุก ุฅ =โ ช ุ #โ ฌุข โ ช 3 G . #โ ฌุง โ ช#)#โ ฌุช ุง โ ชPโ ฌุฒ โ ช Q 1โ ฌู ุง โ ช#\ Sโ ฌุก ุง โ ฌ โ ซ โ ช #=9 Eโ ฌุง = โ ช-โ ฌุงุช ุง โ ช #4 6 C#6โ ฌุฅ ุฃู โ ช ุ $(fโ ฌู ุฐ โ ช > @# hโ ฌุงู ุง โ ช Eโ ฌุงโ ช _/โ ฌุง โ ช#1โ ฌุฒ โ ฌ โ ซโ ช ุ โ ฌุข โ ช G . #โ ฌุฅ\โ ช#โ ฌุก =โ ช#=C 3 #โ ฌุฑ โ ช#\ #โ ฌุกุฉ ุง โ ช ุ # 4โ ฌุข โ ช G . #โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู ุง โ ช _/#Eโ ฌุง โ ช_ Eโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช#& 14โ ฌู โ ช ุ :.(E #โ ฌู ุข< โ ช 3R hโ ฌุง โ ช ุ 14โ ฌู โ ช 3S5.โ ฌุฃู โ ช 34.โ ฌุง โ ช Sโ ฌุก ู ุง = โ ช .โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช# 1 "2โ ฌู ุฅ โ ช z $(fโ ฌุช ุง โ ช. 14โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช I 45โ ฌุง โ ช7%Dโ ฌุข ุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช $ 3 1 0โ ฌุง โ ช#โ ฌุข ุฐุงุช ุง โ ช(Eโ ฌุข ุง โ ช( "6โ ฌุฉ ู โ ช 3 1 0โ ฌุง โ ช ` P0โ ฌุง โ ช(Eโ ฌุข ุฅุฐุงุขโ ช JC#โ ฌุง &โ ช #โ ฌโ ฌ โ ซุง (โ ช 0 $ 0 /โ ฌู > โ ช Nโ ฌุง โ ช $ :.(2โ ฌุง "โ ช C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช: .โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช (0โ ฌุง โ ช#1โ ฌุฏโ ช ` 0 .โ ฌุง โ ช(Eโ ฌู = โ ช $ ( 30 : 27โ ฌุง ; & โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุฒุงู โ ช .โ ฌุง โ ช ECโ ฌุงุฑ = โ ช : 3530โ ฌุฏุฑ[ โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช(1โ ฌุถ = โ ช.`@ : 120 90 : 60โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช M7Eโ ฌุช ุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช M7Eโ ฌุง โ ช 5 67โ ฌุง โ ช /โ ฌุฃโ ช.7D 1.50 b7 ), 3โ ฌโ ฌ

โ ซุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ู ุง = โ ช .โ ฌุง โ ช( 1 "2โ ฌุงุช โ ช(\ J0โ ฌู ุฑโ ช ุ .โ ฌู โ ช 6 .โ ฌุง โ ช#โ ฌุฏ ุง @โ ช3/#โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช $ # 4โ ฌุง "โ ช C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ชุ .โ ฌู โ ช 6 # #" #fโ ฌู โ ช \ $โ ฌุง ุง ู โ ช 6. +โ ฌู @โ ช(1โ ฌโ ฌ โ ซุง ุฑุถ ุฑโ ช ุ i Rโ ฌู โ ช 3S5.โ ฌุง โ ช#โ ฌุฏ (ุงุช โ ช =[ G #6 # 2 Eโ ฌู ุง ุฉ ุฃู โ ฌ โ ซ ุง ;โ ช 3โ ฌู [ ุฏ โ ช , .#=C $ h #"Hโ ฌุฅุฐุง ุขโ ช#โ ฌู โ ช G #6 # #)#Eโ ฌุง = โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช 3 & 6 . #โ ฌุง (ุงุช ุงุฑ โ ช#5โ ฌุน ุง โ ช(Bโ ฌู ุง@ โ ช# 1โ ฌู โ ช($โ ฌู ุง ุฑ โ ช#5โ ฌุน โ ชN&0 , 2Bโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช#1 0โ ฌุฑ โ ช ( 0โ ฌุง@ ( ุง โ ช N 6โ ฌุง โ ชPโ ฌุฒ = โ ช .โ ฌุง โ ช(Bโ ฌู ุง โ ช#โ ฌู ุฑุฉ (ุงุชโ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช83โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช I 4$โ ฌุง โ ช7โ ฌู ุจ ุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ@โ ช ` Pโ ฌุง =(ู ุจ ุฐุงุช ุฃู ุข"(ู โ ช $โ ฌุง " ! ุง ุฏุงุฑู ู โ ช Q#Rโ ฌุง โ ช .-.โ ฌุงุฑ โ ช #= #5โ ฌโ ฌ โ ซโ ช ุ #& #) 40โ ฌู ุง " ! ุง <ู โ ช E.โ ฌู โ ช# E. i>H 200โ ฌุฌ ุฅ @ ` =(ู ุจ (\โ ช,โ ฌโ ฌ โ ซโ ช ุ `@ 100โ ฌุฃ โ ช #โ ฌุฅุฐุง ุขโ ช#โ ฌู ุง " โ ช E.โ ฌู ุฃุขโ ช# E $ i>H 200 (7โ ฌุฌ ุฅ @ `โ ฌ โ ซ (\โ ช.`@ 125 ,โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช G .โ ฌุฃู โ ช [ M 5โ ฌุง ุงุจ โ ช ` @ ECโ ฌุง =(ู ุจ โ ช ุ โ ฌุข โ ช G . #โ ฌุฃู โ ช ` @ ^O .โ ฌุง =(ู ุจ โ ฌ โ ซ ุงุฏ ^โ ช.:.(E # (9โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช 3S5.โ ฌุฃู โ ชjโ ฌุฏู @ ` ุง =(ู ุจ ุง โ ช : #2โ ฌุง ุฑ\ "โ ช(H#โ ฌุฉ ุฅ ุง โ ช :.(2โ ฌุง >โ ช#โ ฌุฑ[ โ ช ุ โ ฌุข โ ช#โ ฌโ ฌ โ ซโ ช G .โ ฌุฃู โ ช# M 5.โ ฌุจ ุง โ ช ` 0โ ฌุฅ ุง โ ช :.(2โ ฌุง >โ ช#โ ฌุฑ[ โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช 7โ ฌุงโ ช OD 3โ ฌุน ู ุง ุช ุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช:)Aโ ฌโ ฌ โ ซโ ช 1.โ ฌุง โ ช 3Rโ ฌุง@ โ ช# 1โ ฌู ุง โ ช : #2โ ฌุง ุฑ\ โ ช @ ุ โ ฌุงุก ุขโ ช#โ ฌู โ ช G #6โ ฌุฃู โ ชPEโ ฌุช โ ช#โ ฌุฑโ ชุ .โ ฌโ ฌ โ ซู ุฅุฐุง ุขโ ช#โ ฌู ุง " ! ุข โ ช 0@j ,โ ฌุฃู โ ช(Hโ ฌุข ู ุง ุฉ โ ช 3R #$โ ฌุง (โ ช G . 0 /โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู โ ฌ โ ซุง โ ช :.(2โ ฌุง ุขโ ช (7โ ฌุฃู โ ช .โ ฌู โ ช # # $โ ฌุฅุฐุง ุขโ ช#โ ฌู " ู ุง[=โ ช#โ ฌุช ุฃุขโ ชุ :.() (7โ ฌโ ฌ โ ซู ุง โ ช 3Rโ ฌุง (โ ชj. 0 /โ ฌุฏู ุฅ โ ช($โ ฌุงุบ ุง โ ช ` P0โ ฌู ุง โ ช $ ุ #4โ ฌุง โ ช 3S5โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู " !โ ฌ โ ซ โ ช 3Rโ ฌุฑโ ช 0 /โ ฌู ุง โ ชj.โ ฌุฏู ุฅ โ ช (Q#โ ฌุง โ ช#4โ ฌู ุง > โ ช ุ 5โ ฌู โ ช g1 $ 6โ ฌุง โ ช #Eโ ฌุชโ ฌ โ ซ โ ช 6 #โ ฌู โ ช #0โ ฌุง " ! ุข" (ุฉ โ ช $โ ฌุง โ ช 6โ ฌู [ ุฏ ุงโ ช 3Rโ ฌุฃโ ช(Rโ ฌู โ ชjโ ฌุฏู ุฅ โ ช(Q#โ ฌโ ฌ โ ซุฑุฃ@ โ ช ุ โ ฌู ุง โ ช< # (.โ ฌุข( ุฃโ ช ,Cโ ฌุข โ ช 3; #โ ฌุฏ ุง ุงโ ช ุ 3Rโ ฌุข โ ช #โ ฌุขโ ช#โ ฌู ุฐ โ ช hโ ฌุฃู โ ช $ ($โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช $ 3 & .N #6โ ฌุฏ ู @โ ช 3/#โ ฌุง โ ช#4โ ฌู ุง (ุฃ@ โ ช $#\ # ุ โ ฌุฅ ู [ ุฏ โ ช Cโ ฌุน ุง โ ช`6Eโ ฌโ ฌ โ ซโ ช $โ ฌุง " โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช #โ ฌุฃู ุง โ ช 3Rโ ฌุง (โ ช G . 0 /โ ฌุฃ โ ช 9P9 ,\( 3&.โ ฌุฃ โ ช#โ ฌุฑ โ ช ุ โ ฌู โ ช $โ ฌุง ุง โ ชG . #1โ ฌโ ฌ โ ซุฃู โ ช ุ ( 3.6 .-.โ ฌู โ ช c P.โ ฌุฃโ ช ,Cโ ฌุง ุง[โ ช Gโ ฌุฃู โ ช 6โ ฌู โ ช#2โ ฌุฑโ ช .โ ฌุง โ ช ` P0โ ฌู ุง โ ช #4โ ฌโ ฌ โ ซู ุง\โ ช Eโ ฌุง โ ช Rโ ฌู ุฅ ุง " โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช84โ ฌโ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ โ ช ,โ ฌู ุง โ ช S 7%โ ฌุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซโ ช G .โ ฌุฃู โ ช !C#" # [ .โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช .โ ฌู @โ ช#& 3/#โ ฌู ุง โ ช ุ :.(Eโ ฌู &โ ช#โ ฌู ุง โ ช 1 ` :.(Eโ ฌุฉโ ฌ โ ซโ ช7eโ ฌู ุฃู โ ช: 9โ ฌโ ฌ โ ซุฃโ ช G #Cโ ฌุกุฉ โ ช# #โ ฌุฉ โ ช $ ( :โ ฌู ุง โ ช N&0โ ฌุง โ ช#1 0โ ฌุฑ ู =โ ช#E $ #โ ฌุช โ ช+ E ุ O # & Bโ ฌโ ฌ โ ซโ ช<.โ ฌู ุจ ู <ุง ุง โ ช Oโ ฌู โ ช :$โ ฌุง โ ช#โ ฌุฉ ุฏุฑ[ (ุงุฑุฉ โ ช ุ 1โ ฌู โ ช 3S5.โ ฌู [ ุฏ ุฃ[(ุงุณ โ ช $โ ฌุขโ ช3โ ฌโ ฌ โ ซ)โ ช + : #โ ฌู ู ; ุน ุง โ ช .:.(Eโ ฌุข โ ช 6 . #โ ฌุง@ โ ช# 1โ ฌู ุง โ ช#Bโ ฌุฒ ุง โ ช#5) ุ I#โ ฌุกโ ฌ โ ซุง โ ช.:.(Eโ ฌโ ฌ

โ ซ^โ ช 7โ ฌุง

โ ช4โ ฌุชโ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช(Sโ ฌู ุฑู ู [ ุฏ โ ช(fโ ฌู = โ ชPโ ฌุช โ ช $โ ฌุขโ ช ุ : #) 3โ ฌู โ ช G .โ ฌุฃโ ช 6 Cโ ฌู ู <โ ช Iโ ฌุง โ ช(Bโ ฌู ;(โ ช ".โ ฌโ ฌ โ ซ ุฏู ุฑุงุช ุง โ ช.I#โ ฌโ ฌ

โ ซุฃู โ ชD9 Fโ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช:Iโ ฌโ ฌ

โ ซุข โ ช #โ ฌุฅโ ช ,Cโ ฌุง โ ช(Sโ ฌู ุฑู ู [ ุฏ ุฃู โ ช $ `. > s $โ ฌุขโ ช ุ : #) 3โ ฌู โ ช 3S5.โ ฌุฃู โ ช 6.โ ฌู โ ฌ โ ซุง โ ช#4โ ฌู "โ ช (H#โ ฌุง โ ช |"2โ ฌู <ุง ุง โ ช.|"2โ ฌโ ฌ

โ ซ^โ ช 9 7โ ฌู โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช #โ ฌุฅโ ช ,Cโ ฌุง โ ช(Sโ ฌู ุฑู ู [ ุฏ โ ช > $(fโ ฌู ู ุง โ ช(Eโ ฌุง@ โ ช $โ ฌุง "โ ช C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช. .โ ฌโ ฌ

โ ซุง ุฒู โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช #โ ฌุฅโ ช ,Cโ ฌุง โ ช(Sโ ฌู ุฑู ู [ ุฏ ุฃ โ ช#โ ฌุข >โ ช C#" # $ $ .-โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช. .โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช /โ ฌู ุช ุง โ ช 9%โ ฌู ุง ! ุฑ โ ช 9โ ฌุง ุฏุงุฑ โ ฌ โ ซุฃู โ ช : 3โ ฌุง โ ช )%โ ฌุงโ ช: , Gโ ฌโ ฌ โ ซโ ช (" 1.โ ฌุง โ ช Eโ ฌู ุง โ ช $ "@#โ ฌุง โ ช Sโ ฌุง ุง โ ช 6. + /#โ ฌู @โ ช (1โ ฌุง ุฑ\(โ ช+ #4 Rโ ฌโ ฌ โ ซโ ช M 0.โ ฌู <ุง ุง โ ช( 4;^ 3Eโ ฌู โ ช @ 6 Cโ ฌุง โ ช. &$โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช 1.โ ฌุง โ ช $ ` 4โ ฌู <โ ช Iโ ฌุง โ ช #Eโ ฌุขโ ช#โ ฌุช ^โ ช 4 5Q <Rโ ฌู ุง ุฉ ู โ ฌ โ ซ โ ช G0โ ฌุง โ ช#;P1โ ฌุช =โ ช ุ #โ ฌู ุฃู ` โ ช - . #โ ฌู <ุง ุง โ ช ` 4โ ฌู ู ุง ุฑ โ ช#5โ ฌุน ุง ุฑุถโ ฌ

โ ซโ ช85โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ ^ุขโ ช (7โ ฌุฏู ุฑโ ช .โ ฌุฃู โ ชุ 9P9โ ฌู ู <ุง โ ช( 21.โ ฌู โ ช $ Cโ ฌุง โ ช ุ ` 4โ ฌู โ ช# $ 3=0.โ ฌุชโ ฌ โ ซุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ู ุง = โ ช .โ ฌุง โ ช ุ 1 "2โ ฌู ุฐ โ ช hโ ฌู ุง โ ช $ ` 4โ ฌู <โ ช Iโ ฌุง โ ชg1 1. #Eโ ฌโ ฌ โ ซุง " ุขโ ช#โ ฌุช โ ช ุ โ ฌู โ ช 6. # #" #fโ ฌู ุขโ ช 3โ ฌู ุงโ ช 9# , Rโ ฌุฏุงโ ช .- Rโ ฌุง โ ช M20โ ฌุง >โ ช#โ ฌุฑ[ โ ฌ โ ซ " ! โ ช ุ โ ฌู โ ช $ 6 .โ ฌู <โ ช Iโ ฌุง โ ช #Eโ ฌุฅ\โ ช $#โ ฌุง โ ช # [ 3โ ฌุฅ ุง ; ุง โ ช#1โ ฌู ู ุง โ ช#E20โ ฌุชโ ฌ โ ซุง >โ ช(Sโ ฌุงุก ู ุง "โ ช( Eโ ฌุงุช ุง โ ช N S. # # 4โ ฌุฅ ุง ; = ู [ โ ช ุ #โ ฌู โ ช 6.โ ฌู โ ชP #โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช<[ 3โ ฌุจ ุง โ ชP 1โ ฌุก โ ช Q#Rโ ฌู ุฃู โ ช C#" `L1โ ฌุง โ ช G #6โ ฌุง ` =โ ช #โ ฌุฃโ ช# #" #f # &$โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 6โ ฌู โ ช C#4 &Eโ ฌุฃู โ ช(Hโ ฌุขโ ช#โ ฌุช โ ช#โ ฌุช โ ช h < ุ โ ฌุขโ ช C#โ ฌุง โ ช(Sโ ฌู ุฑู ุฃู โ ช 6.โ ฌุง ; โ ฌ โ ซ โ ช ` 4โ ฌุฃ@โ ช#โ ฌุณ ุฅ\โ ช g1 $#โ ฌุง โ ช#โ ฌู ู ุง @ โ ช#5โ ฌุฏุฉ ุง โ ช 1 "2โ ฌุง โ ช @ , 2 Eโ ฌุงุก ุขโ ชJC#โ ฌโ ฌ โ ซู <โ ช Iโ ฌุง " โ ช Wโ ฌุฒุฑุง ุฃู โ ช(EQโ ฌุงู โ ช. .โ ฌโ ฌ โ ซู ุฃู ` ุง โ ช#Oโ ฌุขโ ช 3โ ฌุง ุง[โ ช ,โ ฌุง โ ช ` 4โ ฌุง โ ช 5โ ฌุญ ู ุง โ ช#4โ ฌู ุง โ ช &$โ ฌู โ ช sโ ฌุง (ุฃ@ โ ช#.-โ ฌุฏุฉโ ฌ โ ซ โ ช M20โ ฌุง "โ ช. C#โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช : aโ ฌุง โ ช )%โ ฌุง โ ช7โ ฌุฃโ ช: $โ ฌโ ฌ โ ซโ ช (" 1.โ ฌุง โ ช Eโ ฌู ุง โ ช( $ "@#โ ฌุงุขโ ช -โ ฌุง ู ู โ ช 5 ( +โ ฌุฃ@โ ช#1โ ฌุฑ ุง ุฑุง\ ู โ ช: Sโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช ุ #0โ ฌู โ ช 6โ ฌุง (โ ช `fโ ฌุฐ โ ช<= $ hโ ฌุง ุง โ ช , ` 4โ ฌุง โ ช#O $ 6โ ฌุขโ ช3โ ฌโ ฌ โ ซุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ุง โ ช 1 "2โ ฌู ุง = โ ช .โ ฌุง ุฉ ู ุง โ ช (Q# 1โ ฌุง โ ช 6 C#6โ ฌุง >โ ช#4 # Q#โ ฌู ุง (ุฃ@ โ ช $โ ฌโ ฌ โ ซุง " โ ช ..โ ฌุฅ |โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช# E.โ ฌุฌ ุง โ ช 3Eโ ฌุง (ุฃ@ ุฅ ุขโ ช#5โ ฌุกุฉ โ ช $โ ฌุง โ ช 1โ ฌุง โ ช(76 4โ ฌุฉ โ ช#Oโ ฌุข โ ช ,โ ฌุง โ ช# Eโ ฌุฌ ุฅ โ ฌ โ ซ ู โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช K /โ ฌุง ุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช %90 ,โ ฌุง "โ ช C#โ ฌุง ุฏุงุฑโ ช $ .โ ฌุง โ ช#.โ ฌุช ุง โ ช Eโ ฌุฉ ุง (โ ช 6.โ ฌุฅ ุง โ ช(Oโ ฌู ุฃู ุง โ ช(Bโ ฌุจโ ฌ โ ซู ุฐ โ ช hโ ฌู ุง โ ช s Oโ ฌุง โ ช(Oโ ฌู ู ู ุง โ ช(Bโ ฌู ุจ โ ช 34โ ฌุฅ โ ช :โ ฌุง " ! ู ู \โ ช $ 5 1โ ฌุฏู โ ฌ โ ซุง โ ช#.โ ฌุช ุง โ ช Eโ ฌุฉ โ ช ุ โ ฌู โ ช(O "0 # 34 #= 6โ ฌู ู โ ช 3S5.โ ฌุฃู โ ช 6โ ฌู โ ช $โ ฌุง โ ช I#โ ฌุง โ ช# Oโ ฌู ุฃู โ ฌ โ ซุง ุจโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช #โ ฌุฃู ุง "โ ช C#โ ฌุฐุงุช ุง ุงโ ช $ <$โ ฌุง โ ช I#โ ฌุง ุง โ ช ( fโ ฌุง; โ ช#4โ ฌุฏโ ช 34 + .โ ฌุง \โ ช#โ ฌุกุฉโ ฌ โ ซุง โ ช 1 "2โ ฌุฅ โ ช :โ ฌุง "โ ช C#โ ฌุฃ โ ช #โ ฌุฅุฐุง ุขโ ช JC#โ ฌุง ุงโ ช <$โ ฌุง = โ ชm$โ ฌู ุฐ โ ช hโ ฌุฃโ ช.3S$โ ฌโ ฌ

โ ซ?!> ุง โ ช Z 5โ ฌุช ุง โ ช ? 9 !9 ? 9Eโ ฌุง ุฏุงุฑ โ ช:โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช86โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ โ ช Nvโ ฌุงโ ช eโ ฌุง โ ช# E. " #6โ ฌุฌ โ ช 1.7 #0โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช Nvโ ฌุง โ ช#1โ ฌุฏู โ ช# E.โ ฌุฌ โ ช 2.30 #0โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช Nvโ ฌุง โ ช 3 #1โ ฌุง = ุฑ โ ช# E.โ ฌุฌ โ ช2.50 #0โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซโ ช $(fโ ฌุง โ ช# (60โ ฌุฑโ ช 10 3& .โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 5vโ ฌุง โ ช#R G 6โ ฌุต โ ช# E.โ ฌุฌ โ ช9 #0โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช( O $(f $ Nvโ ฌุข โ ช5 (Rz Nvโ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 5v # Q#R #Q $ Nvโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช(5โ ฌุฏ โ ช# E.โ ฌุฌ ุฅ โ ช 2.5 #0โ ฌู โ ช #Q $ 2โ ฌุช ุง [ โ ช# #โ ฌุชโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช #0โ ฌุง โ ชPโ ฌุฒ (โ ช s /โ ฌุง &โ ช 25.00 : 15.00 `0โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช #0โ ฌุง โ ช28 (. 2โ ฌู โ ช.2โ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช HZ4โ ฌุชโ ฌ โ ซู โ ช c P.โ ฌุฃู ุง โ ช : 1โ ฌุง <ู โ ช 6 .โ ฌุฃู โ ช 34โ ฌุฅ โ ช ,โ ฌุง \โ ช#โ ฌุกุฉ ุง โ ช( 1 "2โ ฌุงู ุญ โ ช 6 : 4.5โ ฌู โ ชุ โ ฌโ ฌ โ ซู ุง โ ช 1โ ฌู ุฃู โ ช#6 :โ ฌู ุง โ ช( G0E. 3 1โ ฌุฉ ู โ ช N4Cโ ฌุงุฑ โ ช#5โ ฌุน ุง โ ช<$#โ ฌุฉ ุง " โ ช# =.โ ฌโ ฌ โ ซโ ช &Cโ ฌู โ ช#OCmโ ฌุก ุง โ ช 3 6 . 36O #4โ ฌุง โ ช#โ ฌุณ โ ช ) $โ ฌุง ( ุฃ[โ ช 3โ ฌุง โ ช Qโ ฌู ุฅ ! =`โ ช,โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 6โ ฌุง โ ช Gู 2 $ 6 6Oโ ฌุง โ ช #4โ ฌุง โ ช 1โ ฌุฏโ ช .โ ฌุฏ ุข" ( โ ช(fโ ฌู ุง " !โ ช ,โ ฌู โ ช # #โ ฌโ ฌ โ ซ@ >โ ช #0 (0โ ฌุข" (ุฉ ุง โ ช#OCโ ฌุกโ ช ,โ ฌู ู โ ช #โ ฌุขโ ช ^0 JC#โ ฌุฃู ` ุง โ ช 3/#0โ ฌุง ุง[โ ชGโ ฌโ ฌ โ ซ (ุง โ ช $ #= #โ ฌุฃู โ ช#E@ E)#C ` 4โ ฌุจโ ช.โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช ^0โ ฌุฃ โ ช#โ ฌู ุง " ! โ ช (" 1โ ฌุฃู ` ุง โ ช 3/#0โ ฌุง ุง[โ ช Gโ ฌุฃโ ช<Rโ ฌู โ ช 1 #โ ฌุง "โ ช#โ ฌุฑโ ช,โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช #โ ฌุฃ ู โ ฌ โ ซโ ช#E)# $โ ฌุช ุง โ ช#E0โ ฌุจ ุง โ ช I<= M"4 6 ` #Eโ ฌุง ุฏุฉ ู ู ุงุข โ ช#Oโ ฌู ุง ุงุฏ ุง โ ช#Sโ ฌุฏุฉโ ฌ โ ซ โ ช(Eโ ฌุงโ ช $ :/โ ฌุง โ ช $โ ฌุง &(ู ุง โ ช ,(O @#โ ฌู ; ู ` = โ ช#E)#C -โ ฌุช ุง โ ช#E0โ ฌุจ =โ ชู #โ ฌุฒโ ฌ โ ซุฑโ ช#Hโ ฌุด โ ช#; &1โ ฌุฏ ู ุฑ ! ุฅ)โ ช#5โ ฌุก โ ช `L1โ ฌุง โ ช(Eโ ฌุงโ ช 3"; :/โ ฌุฃู โ ช#2C ! (Oโ ฌู ู ุง@ โ ช ,โ ฌู ุฐ โ ชhโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช#W .# Eโ ฌุช ุง โ ช#0โ ฌุข ู ุง โ ช# $ #1โ ฌุก โ ช 5 (.โ ฌุฅ ! โ ช zโ ฌู ุง ; ุงู ู ู ู >(ุฌ ุฃ โ ช#โ ฌู โ ฌ โ ซโ ช<.โ ฌุข( ุฃู ุง = @ ุง โ ช# 1โ ฌุฑโ ช .โ ฌุฃู ุง ุงู โ ช( #ู Q#R #ู #โ ฌุง ;โ ช )#โ ฌุง โ ช# 5$ .โ ฌุกโ ฌ โ ซุฅ "โ ช 3 "@ ! ,J.# @ (.#โ ฌุง โ ช#7โ ฌู โ ช 36O # , 4 ` ,โ ฌุง <ู โ ช [ M 0.โ ฌุฏ โ ช<$#Cโ ฌุฉ โ ช $โ ฌุขโ ช30 3โ ฌโ ฌ โ ซ; ู โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช87โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซู โ ช#โ ฌุก ุง " โ ช hโ ฌุง โ ช#โ ฌุฑู โ ช($ . $โ ฌุงโ ช 56Cโ ฌุฑุช โ ช $โ ฌุฃ โ ช :)# ! S . # C#โ ฌุงโ ช &/โ ฌโ ฌ โ ซุข โ ช #โ ฌุฃ ู โ ฌ โ ซู โ ช#โ ฌุฏโ ช /โ ฌุฏุงโ ช 3Rโ ฌุง " ! ! ;"โ ช G #6 :)# #โ ฌุง โ ช 3 1โ ฌู โ ช . " :ู 0 36Oโ ฌู =<ุง โ ชc PCโ ฌโ ฌ โ ซู ุฃู โ ช# ` 4โ ฌุก โ ช !

1. M[#Cโ ฌุง โ ช P0โ ฌุง โ ช [ ! 3 _&$ /#OCโ ฌุฏุฉ ุง@ > ุง โ ช,โ ฌโ ฌ โ ซุฃู โ ฌ โ ซู ุฑ\โ ช #โ ฌุง โ ช#0โ ฌุข โ ช.,โ ฌโ ฌ

โ ซ?!> ุง โ ช [M 5โ ฌุงโ ช I 5,D , 3โ ฌุง โ ช:/โ ฌุก ุงโ ชGโ ฌุฏุงุฑู โ ช:โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช88โ ฌโ ฌ

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺃﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﻜﺮﺍﺳﻰ ﰱ ﺍﳌﻜﺎﺗﺐ ‪:‬‬

‫ﺍﻝﻜﺭﺴﻰ ﺒﺭﺍﻡ‬

‫ﺍﻝﻜﺭﺴﻰ ﺍﻻﻋﺘﻴﺎﺩﻯ‬

‫ﺃﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﻄﺎﻭﻻﺕ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ ﰱ ﻓﺮﺵ ﺍﳌﻜﺎﺗﺐ ‪:‬‬

‫ﻃﺎﻭﻟﺔ ﺫﺍﺕ ﺭﻓﻮﻑ ﺧﻠﻔﻴﺔ‬

‫ﻃﺎﻭﻟﺔ ﻣﻔﺮﺩﺓ‬

‫‪89‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻣﻜﺘﺐ ﻣﺪﻳﺮ ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ‬ ‫ﻭﻳﺸﺘﺮﻁ ‪‬ﺎ ﻣﺎ ﻳﻠﻲ‪:‬‬ ‫ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ ‪ 30-20‬ﻡ‪. 2‬‬ ‫ ﺟﻴﺪﻩ ﺍﻻﺿﺎﺀﻩ ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻣﻮﻗﻌﻬﺎ ﺍﻗﺮﺏ ﻣﺎ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻠﺪﺧﻞ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻲ ﻟﻠﻤﻴﻨﺎﺀ ‪.‬‬ ‫ ﲢﺘﻮﻯ ﻋﻠﻰ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻴﺎﻩ ﺧﺎﺻﺔ ﺑﻪ ﲢﺘﻮﻯ ﻋﻠﻰ ﻣﺮﺣﺎﺽ ﻭﺣﻮﺽ ﻭﻳﺘﻮﻓﺮ ﳍﺬﻩ ﺍﻟﺪﻭﺭﺓ ﺍﻻﺿﺎﺀﻩ ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ‬ ‫ﺍﳉﻴﺪ ﻩ ‪.‬‬ ‫ ﺃﺛﺎﺙ ﺃﻟﻐﺮﻓﻪ ﻳﺘﻜﻮﻥ ﻣﻦ) ﻣﻜﺘﺐ‪-‬ﺩﻭﻻﺏ ﳊﻔﻆ ﺍﻷﻭﺭﺍﻕ ﲝﺠﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻻ ﻳﺰﻳﺪ ﺍﺭﺗﻔﺎﻋﻪ ﻋﻦ‪ 1.3‬ﻭ‬ ‫ﻛﺮﺳﻲ ﻣﺮﻳﺢ‪-‬ﻣﻘﺎﻋﺪ ﺍﻟﺰﻭﺍﺭ ﲜﺎﻧﺐ ﺍﳌﻜﺘﺐ ﻭﻣﻨﻀﺪﻩ ﺻﻐﲑﻩ(‬

‫ﻏﺮﻓﻪ ﺍﻟﺴﻜﺮﺗﺎﺭﻳﺔ‪:‬‬ ‫ ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ ﺑﻴﻨﺎ ‪24-20‬ﻡ ‪. 2‬‬ ‫ ﺗﻜﻮﻥ ﺫﺍﺕ ﺻﻠﻪ ﻭﺛﻴﻘﺔ ﲟﻜﺘﺐ ﺍﳌﺪﻳﺮ ﻭﻳﻔﻀﻞ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﺏ ﻟﻐﺮﻓﻪ ﺍﳌﺪﻳﺮ ﻣﻦ ﻏﺮﻓﺔ ﺍﻟﺴﻜﺮﺗﺎﺭﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺃﺛﺎﺙ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﻳﺘﻜﻮﻥ ﻣﻦ) ﻣﻜﺘﺐ‪-‬ﻣﻘﻌﺪ – ﺑﻀﻊ ﻣﻘﺎﻋﺪ‪ -‬ﻣﻘﺎﻋﺪ ﻻﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺰﻭﺍﺭ – ﺩﻭﻻﺏ ( ‪.‬‬

‫ﻏﺮﻓﻪ ﺍﻟﻄﺒﻴﺐ‪:‬‬ ‫ ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ ﻣﻦ ‪30-20‬ﻡ ﻭﲢﺘﻮﻯ ﻋﻠﻰ ﺍﻹﺳﻌﺎﻓﺎﺕ ﺍﻻﻭﻟﻴﻪ‪.‬‬ ‫ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﻳﺴﻤﺢ ﺑﺪﺧﻮﻝ ﺃﺷﻌﻪ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻭ‪‬ﻮﻳﻪ ﻣﺴﺘﻤﺮﺓ ﻣﻊ ﺍﻟﺒﻌﺪ ﻋﻦ ﺍﻟﻀﻮﺿﺎﺀ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻜﻮﻥ ﺃﺛﺎﺙ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﻣﻦ )ﺳﺮﻳﺮ‪ -‬ﻣﻨﻀﺪﻩ ﻋﻴﺎﺩﺓ – ﻣﻜﺘﺐ ﺻﻐﲑ – ﺩﻭﻻﺏ ﺍﻷﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﻄﺒﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﻘﺎﻗﲑ – ﻣﻘﺎﻋﺪ – ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻟﻠﻄﻮﻝ‪-‬ﺛﻼﺟﺔ(‬ ‫ ﺗﺰﻭﺩ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﲝﻮﺽ ﻏﺴﻴﻞ ﺍﻷﻳﺪﻱ ﻭﻳﻔﻀﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺍﻟﺬﻱ ﻳﻌﻤﻞ ﺻﻨﺒﻮﺭﻩ ﺑﺎﻟﻀﻐﻂ ﺑﺎﻟﻘﺪﻡ ‪.‬‬

‫‪90‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺍﻷﺛﺎﺙ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺍﳌﻌﺪﱐ ﻟﺴﻬﻮﻟﻪ ﺗﻨﻈﻴﻔﻪ ﻭﺗﻄﻬﲑﻩ‪.‬‬ ‫ ﳝﻜﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻛﺜﺮﻣﻦ ﻏﺮﻓﻪ ﻃﺒﻴﺐ ﰱ ﺣﺎﻟﻪ ﺍﺗﺴﺎﻉ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ‪.‬‬

‫ﻏﺮﻓﺔ ﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﺗﻌﺪ ﺻﺎﻻﺕ ﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻬﻤﺔ ﰲ ﺍﻯ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﻭﺗﻜﻮﻥ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﰲ ﺍﻻﺟﺰﺍﺀ ﺍﻹﺩﺍﺭﻳﺔ ﻭﺍﳘﻴﺘﻬﺎ‬ ‫ﺗﻜﻤﻦ ﰲ ﺍﳘﻴﺔ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻧﻔﺴﻪ ﻭﺣﺴﺐ ﻧﻮﻉ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﺃﻳﻀﺎ‪.‬‬ ‫ﻭﻳﺘﻢ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻨﺎﻗﺸﺔ ﺍﺣﻮﺍﻝ ﺍﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﺍﳌﻘﺎﻡ ﻓﻴﻪ ﺃﻭ ﻭﺿﻊ ﻣﻴﺰﺍﻧﻴﺔ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﻣﻌﲔ ﺃﻭ ﻣﻨﺎﻗﺸﺔ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ‬ ‫)ﺳﻴﺎﺳﻴﺔ – ﺛﻘﺎﻓﻴﺔ – ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻴﺔ – ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻳﺔ ( ﻟﺬﺍ ﻓﻬﻲ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻬﻢ ﺟﺪﺍ ﰲ ﺍﻯ ﻣﺒﲎ ‪.‬‬

‫ﻭﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﰱ‪:‬‬ ‫ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﲔ ﰱ ﺍﻷﺩﺍﺭﺓ ‪.‬‬ ‫ ﺗﺴﺘﺨﺪﻡ ﻟﻠﻌﺮﺽ ﺍﻟﺴﻴﻨﻤﺎﺋﻲ ‪.‬‬

‫‪91‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺷﺮﻭﻁ ﻏﺮﻓﺔ ﺍﻷﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ ﺍﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺳﻬﻠﻪ ﺍﻻﺗﺼﺎﻝ ﺑﺎﳌﺪﺧﻞ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻲ ﻭﻋﻠﻰ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﲟﻜﺎﺗﺐ ﺍﻻﺩﺍﺭﻩ ﺍﳋﺎﺻﻪ ﺑﺎﳌﻴﻨﺎﺀ ﺑﺸﻘﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻲ ‪.‬‬ ‫ ﺇﻻ ﺗﻘﻞ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ ﻋﻦ‪ 120‬ﻡ‪ 2‬ﻭﲝﻴﺚ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻃﻮﻝ ﺍﻟﻀﻠﻊ ﻓﻴﻬﺎ ﻋﻦ‪10‬‬ ‫ ﺍﻥ ﺗﺘﻮﺍﻓﺮ ﺍﻻﺿﺎﺀﻩ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﺍﳌﺴﺘﻤﺮﺓ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﺗﻮﻓﲑ ﺯﺍﻭﻳﺔ ﺭﺅﻳﺎ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﳉﻤﻴﻊ ﺍﳊﻀﻮﺭ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﻃﻼﺀ ﺍﳊﻮﺍﺋﻂ ﺑﺄﻟﻮﺍﻥ ﺧﻔﻴﻔﺔ ﻫﺎﺩﺋﺔ‬ ‫ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﺍﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻌﺎﳉﻪ ﺻﻮﺗﻴﺎ ﻟﺘﻮﻓﲑ ﻭﺿﻮﺡ ﺍﻟﺼﻮﺕ‬ ‫ ﺍﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﺴﺎﺣﻪ ﺍﻷﺑﻮﺍﺏ ﻭﺍﻟﻨﻮﺍﻓﺬ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﳌﺴﺎﺣﻪ ﺍﻟﻘﺎﻋﻪ ‪.‬‬ ‫ ﲡﻬﺰ ﺑﺄﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﻌﺮﺽ ﺍﻟﺴﻴﻨﻤﺎﺋﻲ ﺍﻥ ﺃﻣﻜﻦ ‪.‬‬

‫‪92‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻜﺎﻓﺘﺮﻳﺎ ‪:‬‬ ‫ﺗﻌ ‪‬ﺪ ﺍﻟﻜﺎﻓﺘﺮﻳﺎﺕ ﰲ ﺍﻱ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﻟﻠﺘﺮﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﻣﺘﺎﻋﺐ ﺍﻟﻌﻤﻞ‪،‬ﻭ ﻫﻮ ﺍﳊﻴﺰ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﻮﻓﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﻸﺳﺘﺮﺍﺣﺔ‬ ‫ﻭ ﺗﻨﺎﻭﻝ ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ ﻟﻠﻌﺎﻣﻠﲔ ‪.‬‬ ‫ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﻮﻇﻔﲔ ﻭ ﺭﺟﺎﻝ ﺍﻟﺸﺮﻃﻪ ﻭ ﺍﻷﺩﺍﺭﻳﻦ ﻭ ﺍﻟﺰﻭﺍﺭ ﻫﺬﺍ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﻪ ﻟﻠﺠﺰﺀ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﺍﻣﺎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﻪ ﻟﻠﺠﺰﺀ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻲ‬ ‫ﻓﺘﻜﻮﻥ ﺍﻟﻜﺎﻓﺘﺮﻳﺎﺕ ﻭ ﺍﳌﻄﺎﻋﻢ ﺟﺰﺀ ﻻﻳﺘﺠﺰﺍ ﻣﻦ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﻭ ﺻﺎﻻﺕ ﺍﳌﻐﺎﺩﺭﻩ ﻭ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ‪.‬‬ ‫ﺍﻷﺛﺎﺙ ﻭ ﺍﻷﺟﻬﺰﺓ ‪:‬‬ ‫ ﺻﺎﻟﺔ ﺗﻨﺎﻭﻝ ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ ‪:‬ﻃﺎﻭﻻﺕ ﻭ ﻣﻘﺎﻋﺪ ﺣﺎﻓﻈﺎﺕ ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﻄﺒﺦ ‪:‬ﺃﻻﺕ ﺍﻟﺘﺴﺨﲔ ﻭ ﻛﺎﺑﻴﻨﺔ ﺃﻋﺪﺍﺩ ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ ﻭ ﺃﺣﻮﺍﺽ ﺍﻟﻐﺴﻴﻞ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ ‪:‬ﳐﺎﺯﻥ ﻣﺘﻨﻮﻋﺔ ﻋﻠﻰ ﺣﺴﺐ ﻣﺎ ﳜﺰﻥ ﻓﻴﻬﺎ ‪.‬‬

‫ﻣﺴﻘﻂ ﺃﻓﻘﻰ ﻟﻜﺎﻓﺘﲑﻳﺎ‬

‫ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﻜﺎﻓﺘﺮﻳﺎ ﰱ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻭﺳﻄﻴﺔ ﳋﺪﻣﺔ ﲨﻴﻊ ﺃﻗﺴﺎﻡ ﺍﳌﺒﲎ ﻭ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﻗﺮﺏ ﻣﺎ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﱃ ‪‬ﻮ ﺍﻟﻀﻴﻮﻑ ‪.‬‬

‫‪93‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ‪ :‬ﺍﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ‬

‫‪94‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻭﻻ ‪ :‬ﺍﳌﻮﻗﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﺘﻐﲑ ﺣﺴﺐ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﻭﺃﳘﻴﺔ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ‪ ،‬ﻭﻗﺮﻳﺐ ﻣﻦ ﺍﶈﻄﺎﺕ ﻭﻣﻦ ﻋﻘﺪ ﺍﻻﺗﺼﺎﻝ ﻭﻣﻦ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺫﺍﺕ ﺍﻻﳘﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺘﺮﻓﻴﻬﻴﺔ ‪ ،‬ﻛﻤﺎ ﻳﺘﻢ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻩ ﰱ ﺃﺣﺪ ﺍﻻﺣﻴﺎﺀ ﺍﳍﺎﺩﺋﺔ ﺍﻟﻐﲑ ﻣﻌﺮﺿﺔ ﻟﻠﻐﺒﺎﺭ ﻭﺍﳌﺸﺠﺮﺓ ﺑﺸﻜﻞ ﺟﻴﺪ‬ ‫ﺇﻥ ﺃﻣﻜﻦ ﺑﺎﻻﺿﺎﻓﺔ ﺍﱃ ﺍﻟﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﻔﺴﻴﺤﺔ ﻭﺍﻻﻣﺎﻛﻦ ﺍﳋﺎﺻﺔ ﻟﻮﻗﻮﻑ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻳﺒﺘﻌﺪ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﻫﺬﺍ ﻣﺎ ﺃﻣﻜﻦ‬ ‫ﻋﻦ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩﺓ ﻭﺍﳌﺪﺍﺭﺱ ﻭﺍﳌﺼﺤﺎﺕ‪.‬‬ ‫ﻭﺣﻴﺚ ﺑﻴﻨﺎ ﺍﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻓﻨﺎﺩﻕ ﻣﻦ ﳒﻤﺔ ﺍﱃ ﲬﺴﺔ ﳒﻮﻡ ﻓﺎﻧﻪ ﻳﺘﻐﲑ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺗﺒﻌﹰﺎ ﻻﳘﻴﺔ ﺍﻟﻔﻨﺪﻗﻮﻳﻔﻀﻞ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﺃﻥ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺘﺮﻓﻴﻬﻴﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻴﺔ ﻭﻣﺮﺍﻛﺰ ﺍﳌﺪﻥ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﲜﻮﺍﺭ ﺍﳌﻄﺎﺭﺍﺗﻮﻣﻦ ﺍﳌﻤﻜﻦ‬ ‫ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﰱ ﺍﻷﺣﻴﺎﺀ ﺍﳍﺎﺩﺋﺔ ﻭﺍﳌﻠﻴﺌﺔ ﺑﺎﻷﺷﺠﺎﺭ ﻭﺍﻟﱴ ﻳﺘﻮﻓﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﻛﺒﲑﺓ ﻟﻮﻗﻮﻑ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ‬ ‫‪.‬ﻭﳛﺘﺎﺝ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﻓﻀﺎﺀ ﻭﺍﺳﻊ ﻭﻣﻔﺘﻮﺡ ﻭﺫﻟﻚ ﺑﺴﺒﺐ ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻻﻓﻘﻰ ﻟﻪ ‪ ،‬ﻭﳚﺐ ﻭﺿﻌﻪ ﺑﻌﻴﺪﹰﺍ ﻋﻦ ﻣﻨﺤﻨﻴﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻄﺮﻕ ﻟﺘﺠﻨﺐ ﺍﻟﻀﻮﺿﺎﺀ ﺍﻟﻨﺎﲡﺔ ﻋﻦ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺫﺍ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺧﻀﺮﺍﺀ ﺗﺴﺮ ﺍﻟﻨﺎﻇﺮﻳﻦ‪.‬‬

‫ﺩﺧﻮﻝ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ‪:‬‬ ‫ﻳﻔﻀﻞ ﺗﺄﻣﲔ ﺣﺮﻛﺔ ﺩﺧﻮﻝ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﺣﱴ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻰ ﺍﳌﻐﻄﻰ ﻭﺍﻋﻄﺎﺀ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺍﻟﻌﺮﺽ ﺍﻟﻜﺎﰱ‬ ‫ﳊﺮﻛﺔ ﺩﺧﻮﻝ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭﺧﺮﻭﺟﻬﺎ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ‪:‬‬ ‫ﺃﻓﻀﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﰱ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﻫﻮ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﳌﻨﺎﻇﺮ ﻭﻟﻴﺲ ﺷﺮﻁ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ ﰱ ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ ﻭﺫﻟﻚ ﻷﻥ ﺍﻟﱰﻳﻞ ﳛﺘﺎﺝ ﰱ‬ ‫ﺍﳌﺪﺓ ﺍﻟﻘﺼﲑﺓ ﺍﻟﱴ ﻳﻘﻀﻴﻬﺎ ﰱ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﺃﻥ ﻳﺮﻯ ﺍﳌﻨﺎﻇﺮ ﺍﳉﻤﻴﻠﺔ ﻭﻟﻴﺲ ﺍﻻﺳﺘﻤﺘﺎﻉ ﺑﺎﻟﺘﻮﺟﻴﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﳓﻮ ﺍﻟﺸﺮﻕ ﺃﻭ ﺍﻟﻐﺮﺏ ﺃﻭ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ ﺃﻣﺎ ﺍﳌﻄﺒﺦ ﻭﺻﺎﻻﺕ ﺍﻟﺘﺨﺪﱘ ﻭﻏﺮﻑ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ‬ ‫ﻓﺘﻮﺟﻪ ﺇﱃ ﺍﻟﻐﺮﺏ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ ←) ﺍﳌﻨﺎﻇﺮ – ﺍﻟﺸﻤﺲ = ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺴﺎﺋﺪﺓ (‬

‫‪95‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺛﺎﻟﺜﺎ ‪ :‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﺤﺪﺩ ﻧﻮﻉ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﻋﻠﻰ ﺣﺴﺐ ﻣﺪﻯ ﺭﻓﺎﻫﻴﺘﻪ ﻭﺍﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺗﻪ ﻭﻋﺪﺩ ﳒﻮﻣﻪ ﺣﻴﺚ ﺍﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻓﻨﺎﺩﻕ ﻣﻦ ﳒﻤﺔ ﺍﱃ‬ ‫ﲬﺲ ﳒﻮﻡ ‪.‬‬

‫ﺭﺍﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﺣﺴﺐ ﺍﻷﺳﺮﺓ‪:‬‬ ‫ ‪Budget-inn‬‬

‫ﺧﺎﺹ ﺑﺄﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﺪﺧﻞ ﺍﶈﺪﻭﺩ ﻭﻳﻜﻮﻥ) ﳒﻤﺔ& ﳒﻤﺘﲔ ( ﻭﻛﻞ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﺯﻭﺟﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ‪Motor-inn‬‬

‫ﻻ ﻳﺰﻳﺪ ﻋﻦ ﳒﻤﺘﲔ← ) ‪ %60‬ﺯﻭﺟﻴﺔ & ‪ %40‬ﻓﺮﺩﻳﺔ (‪.‬‬ ‫ ‪Conventional Hotel‬‬

‫ﺧﺎﺹ ﺑﺎﳌﺆﲤﺮﺍﺕ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 4‬ﳒﻮﻡ ﻭﻳﺼﻞ ﺍﱃ ‪ 5‬ﳒﻮﻡ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﲪﺎﻡ ﺳﺒﺎﺣﺔ ﻭ ‪ %90‬ﻓﺮﺩﻯ ﻭ‪%10‬‬ ‫ﺯﻭﺟﻲ‪.‬‬ ‫ ‪Super luxury‬‬

‫ﺧﺎﺹ ﺑﺎﻟﺴﻴﺎﺣﺔ ﻭﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 5‬ﳒﻮﻡ ‪.‬‬ ‫ ‪Commercial‬‬

‫ﻳﻮﺟﺪ ﰱ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﻭﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺧﺎﺿﻊ ﻟﻄﺎﺑﻊ ﺃﻭ ﳕﻂ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩ ‪‬ﺎ ﻭﻳﻜﻮﻥ ) ﳒﻤﺔ ‪-‬‬ ‫ﳒﻤﺘﲔ ( ﻭﻳﻜﻮﻥ ‪ %50‬ﺯﻭﺟﻰ ‪ %50‬ﻓﺮﺩﻯ‪.‬‬ ‫ ‪Resort‬‬

‫ﻳﻮﺟﺪ ﰱ ﺍﳌﻨﺘﺠﻌﺎﺕ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻴﺔ ﻭﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ )‪ (5-4-3‬ﳒﻮﻡ ﻭﻳﻜﻮﻥ ‪ %90‬ﺯﻭﺟﻰ ﺃﻭ ﻛﻠﻬﺎ ﺯﻭﺟﻰ ‪.‬‬

‫‪96‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺧﺎﻣﺴﺎ‪ :‬ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻌﻼﻗﺎﺕ ﺍﻷﻓﻘﻴﺔ ﻟﻠﻔﻨﺪﻕ‬ ‫ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻻ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﺍﳌﺆﺩﻳﺔ ﻟﻐﺮﻑ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﻇﺎﻫﺮﺓ ﻣﺒﻌﺜﺮﺓ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﻟﻌﻤﻴﻞ ‪.‬‬ ‫ ﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﻀﻴﺎﻓﺔ ﲝﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﳍﺎ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺧﺎﺻﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻻ ﻳﺸﺘﺮﻁ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﻄﺎﻋﻢ ﻣﻊ ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﺃﻯ ﻋﻠﻰ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ‪.‬‬ ‫ ﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺇﺧﺘﻼﻑ ﺑﲔ ﻣﺪﺧﻞ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻟﻠﻔﻨﺪﻕ ﻭﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﻄﺎﻋﻢ ‪.‬‬ ‫ ﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻈﻠﺔ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﳌﺮﻭﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻣﻦ ﺃﺳﻔﻠﻬﺎ ) ﻣﺪﺧﻞ ﺷﺮﰱ ( ‪.‬‬ ‫ ﺻﺎﻻﺕ ﺍﻟﺪﻳﺴﻜﻮ ﺗﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﰱ ﺩﻭﺭ ﺍﻟﺒﺪﺭﻭﻡ ‪.‬‬ ‫ ﻳﻜﻮﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻣﺴﺎﺭﺍﺕ ﺣﺮﻛﺔ ﺧﺎﺻﺔ ﺑﺎﻟﱰﻻﺀ ﺍﳌﻬﻤﲔ ﻭﳑﻜﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺼﺎﻋﺪ ﺧﺎﺻﺔ ﳍﻢ ‪.‬‬ ‫ ﰱ ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ ﻳﻜﻮﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻣﺴﺎﺭﺍﺕ ﺣﺮﻛﺔ ﺧﺎﺻﺔ ﺑﺎﳌﻄﺎﻋﻢ ﻭﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﺄﻛﻮﻻﺕ ﻟﻠﻐﺮﻑ ﺍﳍﺎﻣﺔ‬ ‫ﻭﺍﻷﺟﻨﺤﺔ‬

‫ﺳﺎﺩﺳﺎ ‪:‬ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳍﺎﻣﻪ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ‬ ‫ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻻﺭﺿﻰ‪:‬‬ ‫ ‪‬ﻮ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ) ﺍﺭﻛﺎﻥ ﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺔ – ﺃﺳﺘﻘﺒﺎﻝ – ﺭﻛﻦ ﺣﻘﺎﺋﺐ – ﺑﻄﺎﺭﻳﺔ ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﺰﺑﺎﺋﻦ( ‪.‬‬ ‫ ﳏﻼﺕ ﲡﺎﺭﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺃﺭﻛﺎﻥ ﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺔ ﺃﺳﺎﺳﻴﺔ‪ -‬ﺭﻛﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎ ‪ -‬ﺭﻛﻦ ﺑﺎﺭﻭ ﻛﻮﻛﺘﻴﻞ ‪.‬‬ ‫ ﺍﻹﺩﺍﺭﺓ ‪.‬‬ ‫ ﺻﺎﻟﺔ ﳏﺎﺿﺮﺍﺕ ‪.‬‬ ‫ ﺻﺎﻟﺔ ﻣﺘﻌﺪﺩﺓ ﺍﻷﻏﺮﺍﺽ ‪.‬‬ ‫ ﻛﺎﻓﺘﲑﻳﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻛﺎﰲ ﺷﻮﺏ ‪.‬‬ ‫ ﻣﻄﻌﻢ ﻏﺬﺍﺀ ﻟﻠﺘﺨﺪﱘ ﺍﳋﺎﺭﺟﻲ ‪.‬‬

‫‪97‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ ﺻﺎﻟﺔ ﺷﺎﻱ‪.‬‬ ‫ ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺑﺎﺭﺗﻔﺎﻉ ﺩﻭﺭﻳﻦ ﻳﺼﻞ ﺍﱃ ) ‪4 ← 3.5‬ﻡ ( ﻭﻳﻜﻮﻥ ﻣﺰﻭﺩ ﺑﻼﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﻪ ﻳﺘﻢ ﻋﻤﻞ ﺃﺑﻮﺍﺏ ﺗﻔﺘﺢ ﻟﻠﺨﺎﺭﺝ ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﻋﻤﻞ ﺃﺑﻮﺍﺏ ﺩﻭﺍﺭﺓ ﲜﺎﻧﺒﻬﺎ ﺃﺑﻮﺍﺏ ﻋﺎﺩﻳﺔ ﳌﺮﺍﻋﺎﺓ ﺣﺪﻭﺙ ﺗﻌﻄﻞ ﰱ ﺍﻷﺑﻮﺍﺏ ﺍﻟﺪﻭﺍﺭﺓ‪.‬‬

‫ﻏﺮﻓﺔ ﺍﻟﻨﻮﻡ‪:‬‬ ‫ ﺇﺭﺗﻔﺎﻉ ﻏﺮﻓﺔ ﺍﻟﻨﻮﻡ ﻻﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪2.80‬ﻡ‬

‫ﺃﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﺴﺮﺍﺋﺮ‪:‬‬ ‫)‪ 2‬ﻡ * ‪ 1‬ﻡ (‬

‫‪Single bed‬‬

‫)‪2‬ﻡ *‪(1.35‬‬ ‫)‪ 2‬ﻡ*‪2‬ﻡ (‬ ‫)‪2‬ﻡ *‪(1.50‬‬

‫‪double bed‬‬ ‫‪Room king‬‬ ‫‪Queen size‬‬

‫) ‪ 2‬ﻡ *‪ 1‬ﻡ (‬

‫‪Twin bed‬‬

‫ﲡﻤﻊ ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﰱ ﻛﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﻻﺣﻴﺎﻥ ﰱ ﻃﺎﺑﻖ ﻭﺍﺣﺪ ﻭﺗﻔﺼﻞ ﻋﻦ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﺑﻘﻮﺍﻃﻊ ﺧﻔﻴﻔﺔ ﺗﺴﻤﺢ ﺑﻔﺘﺢ‬ ‫ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﻋﻠﻰ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﻟﺘﺸﻜﻞ ﺻﺎﻟﺔ ﻛﺒﲑﺓ ﻟﻼﺣﺘﻔﺎﻻﺕ ﺣﲔ ﺍﻟﻠﺰﻭﻡ‪ ،‬ﻭﻣﻦ ﺍﻟﻀﺮﻭﺭﻯ ﰱ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ‬ ‫ﺗﺄﻣﲔ ﻣﺪﺧﻞ ﺧﺎﺹ ﻣﻊ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺧﻠﻊ ﻣﻼﺑﺲ ﻭﺩﻭﺭﺍﺕ ﻣﻴﺎﻩ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﻨﻮﻡ ‪:‬‬ ‫ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﰱ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﻳﻜﻮﻥ ﻋﻠﻰ ﻣﻮﺩﻳﻮﻝ ‪.‬‬ ‫ ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﰱ ﺍﲡﺎﺓ ﺍﳌﻨﻈﺮ ﺍﳋﺎﺭﺟﻰ ﺍﻷﲨﻞ‪.‬‬ ‫ ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻭﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻛﻠﻬﺎ ﺯﺟﺎﺟﻴﺔ ﻟﻠﺘﻤﺘﻊ ﺑﺎﳌﻨﻈﺮ ﺍﳋﺎﺭﺟﻰ‪.‬‬

‫‪98‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ ﻳﻔﻀﻞ ﻋﻤﻞ ﺗﺮﺍﺱ ﰱ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﻨﻮﻡ ) ﻟﻜﻞ ﻏﺮﻓﺔ ﻧﻮﻡ (‪.‬‬

‫ﺍﻷﺳﺲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ ﳍﺎ ‪:‬‬ ‫ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﺮﺽ ﺃﻯ ﺑﺎﺏ ﰱ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻛﻠﻬﺎ ﻭﺑﺎﺏ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻋﻦ ‪1‬ﻡ ﺑﺎﳌﺒﺎﱏ‪.‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺃﻭﻝ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻨﺠﻤﺘﲔ ﻻﺑﺪ ﻋﻤﻞ ﲪﺎﻡ ﻟﻜﻞ ﻏﺮﻓﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﱰﻻﺀ ← ) ﻋﺮﺽ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﻦ ‪1‬ﻡ ﻭﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﻔﺘﺢ ﻟﻠﺪﺍﺧﻞ ( ‪.‬‬ ‫ ﻳﺘﻢ ﻋﻤﻞ ﳎﺮﻯ ﻟﻜﻞ ﲪﺎﻡ ﻭﺍ‪‬ﺮﻯ ﻳﻜﻮﻥ ﺯﻭﺟﻰ ﺃﻯ ﻳﻔﺘﺢ ﻋﻠﻰ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﲪﺎﻡ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺪﻭﻻﺏ ﻭﺍﻟﺴﺮﻳﺮ ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﻢ ﺗﺮﺗﻴﺒﻬﺎ ﺑﺸﻜﻞ ﻳﺴﻤﺢ ﺑﺎﺳﺘﻐﻼﻝ ﺟﻴﺪ ﻟﻠﻤﺴﺎﺣﺔ ﻛﻤﺎ ﺗﺪﻣﺞ ﰱ ﺑﻌﺾ ﺍﻻﺣﻴﺎﻥ ﻣﻊ ﻃﺎﻭﻟﺔ ﺍﻟﺰﻳﻨﺔ ﻭﻳﻮﺿﻊ‬ ‫ﰱ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺩﻭﻻﺏ ﺣﻔﻆ ﺍﳌﻼﺑﺲ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻨﻮﺍﻓــﺬ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻻ ﺗﻘﻊ ﻋﻠﻰ ﳏﻮﺭ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﺇﳕﺎ ﰱ ﺍﳉﻮﺍﻧﺐ ﲝﻴﺚ ﻻ ﻳﻜﻮﻥ ﺭﺃﺱ ﺍﻟﺴﺮﻳﺮ ﰱ ﻣﻮﺍﺟﻬﺘﻬﺎ ﻭﻻ ﻳﻮﺿﻊ ﺃﻯ‬ ‫ﺷﺊ ﺃﻣﺎﻣﻬﺎ ﺣﱴ ﻳﺘﻤﻜﻦ ﺍﻟﱰﻳﻞ ﻣﻦ ﻓﺘﺤﻬﺎ ﻭﺍﻟﻨﻈﺮ ﺍﱃ ﺍﳋﺎﺭﺝ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺴﻼﱂ ﻭﺍﻷﺑﻮﺍﺏ ‪:‬‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﻋﺮﻳﻀﺔ ﺑﺸﻜﻞ ﻛﺎﻑ ﻭﳎﻬﺰﺓ ﺑﺪﺭﺍﺑﺰﻳﻦ ﻣﺜﺒﺖ ‪‬ﺎ ﻛﻤﺎ ﺗﻮﺿﻊ ﻣﻦ ﺍﳋﺎﺭﺝ ﲝﻴﺚ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﻛﱪ‬ ‫ﺃﻭ ﻣﺴﺎﻭﻳﹰﺎ ﻟﻌﺮﺽ ﺍﻟﺴﻠﻢ ‪ .‬ﻛﻤﺎ ﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﻘﻞ ﻋﺮﺽ ﺍﻷﺑﻮﺍﺏ ﻋﻦ ‪ 1‬ﻣﺘﺮ ﻭﺗﻔﺘﺢ ﳓﻮ ﺍﳋﺎﺭﺝ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ‪:‬‬ ‫ﳜﺼﺺ ﻣﺼﻌﺪ ﻭﺍﺣﺪ ﻟﻜﻞ ‪ 150‬ﺳﺮﻳﺮ ‪.‬‬

‫ﺩﻭﺭﺍﺕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ‪:‬‬

‫‪99‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻣﺒﻮﻟﺘﺎﻥ ﻭﻣﺮﺣﺎﺽ ﻭﺍﺣﺪ ﻟﻜﻞ ‪ 100 – 80‬ﺭﺟﻞ ﻭ‪ 3‬ﻣﺮﺍﺣﻴﺾ ﳐﺼﺼﺔ ﻟﻜﻞ ‪ 100‬ﺳﻴﺪﺓ ‪ .‬ﺃﻣﺎ ﰱ‬ ‫ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻓﻴﺨﺼﺺ ﻣﺮﺣﺎﺽ ﻭﺍﺣﺪ ﻟﻜﻞ ‪ 10‬ﺃﺳﺮﺓ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻄﺎﻋﻢ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻗﺔ ﺍﻻﺳﺘﻴﻌﺎﺑﻴﺔ ﻟﻠﻤﻄﻌﻢ‪:‬‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﺣﺴﺎﺏ ﺍﻟﻄﺎﻗﺔ ﺍﻻﺳﺘﻴﻌﺎﺑﻴﺔ ﻟﻠﻤﻄﻌﻢ ﺣﺴﺐ ﻋﺪﺩ ﺍﻻﺳﺮﺓ ﺣﻴﺚ ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﺴﺘﻮﻋﺐ ‪ %50‬ﻣﻦ ﺍﻟﱰﻻﺀ‬ ‫ﺣﱴ ﻟﻮ ﻛﺎﻥ ﻣﻜﺘﻤﻞ ﻭﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﺗﻨﺎﻭﻝ ﺍﻻﻓﻄﺎﺭ ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﺴﺘﻮﻋﺐ ‪ %25‬ﻣﻦ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﻳﻜﻮﻥ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻦ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﻭﻳﻜﻮﻥ ﺃﺷﺒﻪ ﺑﺎﳌﻄﺒﺦ ﺍﳌﻔﺘﻮﺡ ‪.‬ﻭ ﺻﺎﻻﺕ ﺍﻟﺪﻳﺴﻜﻮ ﺗﻜﻮﻥ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻦ ﺑﺎﺭ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﺑﺎﺕ ‪.‬‬

‫ﺻﺎﻟﺔ ﺍﻟﻜﺎﻓﺘﲑﻳﺎ ‪:‬‬ ‫ﰱ ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ ﺗﺘﻮﺍﺟﺪ ﺻﺎﻟﺔ ﺍﻟﻜﺎﻓﺘﲑﻳﺎ ﰱ ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻻﺭﺿﻰ ﻭﰱ ﻛﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﻷﺣﻴﺎﻥ ﺗﺸﻤﻞ ﻓﻨﺎﺩﻕ ﺍﳌﺴﺎﻓﺮﻳﻦ ﺻﺎﻟﺔ‬ ‫ﻟﻼﻓﻄﺎﺭ ﻭﺍﺧﺮﻯ ﻟﻠﻄﻌﺎﻡ )ﺍﻟﻐﺬﺍﺀ ﺃﻭ ﺍﻟﻌﺸﺎﺀ( ﻭﰱ ﺑﻌﺾ ﺍﻻﺣﻴﺎﻥ ﲢﺘﻮﻯ ﻋﻠﻰ ﺻﺎﻻﺕ ﺃﺧﺮﻯ ﻭﳜﺼﺺ ﻟﻜﻞ‬ ‫ﻧﺰﻳﻞ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ ‪ 4 – 1.5‬ﻣﺘﺮ ﻣﺴﻄﺢ ﰱ ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﺍﳌﺸﺘﺮﻛﺔ ﺃﻣﺎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﺼﺎﻟﺔ ﺍﻻﻓﻄﺎﺭ ﻓﻴﻤﻜﻦ‬ ‫ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺃﻥ ﻛﻞ ﻣﻜﺎﻥ ﻳﺴﺘﺨﺪﻡ ﻣﻦ ‪ 3 -2‬ﻣﺮﺍﺕ ﻭﻓﻘﹰﺎ ﻟﻨﻮﻉ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻋﺎﺕ ﺍﻷﻓﺮﺍﺡ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﻢ ﺍﻟﻔﺼﻞ ﺑﲔ ﺍﻟﻘﺎﻋﺎﺕ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻗﻮﺍﻃﻴﻊ ﻭﺫﻟﻚ ﺣﱴ ﺗﺘﺤﻘﻖ ﺍﳌﺮﻭﻧﺔ ﺍﻻﺯﻣﺔ ﰱ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﻟﻠﻔﻨﺪﻕ ‪.‬‬

‫ﺍﻻﺩﺍﺭﺓ‪:‬‬ ‫ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﺻﺎﻻﺕ ﺍﻻﻓﻄﺎﺭ ﻭﺍﻟﻜﺎﻓﺘﲑﻳﺎ ﺃﻯ ﰱ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻲ‬

‫ﺍﻟﻘﻠﺐ ﺍﻻﻧﺘﻔﺎﻋﻲ‬

‫‪100‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻮﺣﺪﺓ ﺍﳌﺮﻛﺰﻳﺔ ﺍﳋﺪﻣﻴﺔ ﻟﻠﻤﺒﲎ ﻭﺗﻌﺘﱪ ﻗﻠﺐ ﺍﳌﺒﲎ ﻷ‪‬ﺎ ﺗﺸﻤﻞ ﻋﻠﻰ‪ -‬ﺣﺠﺮ ﺧﺪﻣﺎﺕ ‪ -‬ﺳﻼﱂ ﻫﺮﻭﺏ ‪-‬‬ ‫ﺳﻼﱂ ﺧﺪﻣﺔ ‪ -‬ﺳﻼﱂ ﺭﺋﻴﺴﻴﺔ ‪ -‬ﺗﻜﻴﻴﻒ ‪ -‬ﻏﺮﻑ ﺍﻟﻘﻤﺎﻣﺔ ‪ -‬ﺩﻭﺭﺍﺕ ﻣﻴﺎﻩ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﳌﺴﺮﻭﻕ‪:‬‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﻓﻴﻪ ﻛﻞ ﺍﻟﺼﺮﻑ ﻭﲨﻴﻊ ﺍﻟﺘﻮﺻﻴﻼﺕ ﺍﻟﺼﺤﻴﺔ ﻳﺼﻞ ﺍﻟﻴﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﻭﺻﻮﳍﺎ ﺍﱃ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﻭﻝ ﻭﺍﻷﺭﺿﻰ‬ ‫ﻭﻣﻨﻪ ﺗﺼﻞ ﺍﱃ ﺍﳋﺎﺭﺝ ﺑﺪﻭﻥ ﻧﺰﻭﻝ ﺍﻟﺘﻮﺻﻴﻼﺕ ﺍﱃ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺍﻟﺴﻔﻠﻴﺔ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺣﺴﺎﺏ ﲡﺪﻳﺪ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﰱ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻣﻦ ‪ 5 – 1‬ﻣﺮﺍﺕ ﻛﻞ ﺳﺎﻋﺔ ‪ ،‬ﺃﻡ ﰱ ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﺍﳌﺰﺩﲪﺔ ﻓﺈﻥ ﺣﺠﻢ‬ ‫ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺍ‪‬ﺪﺩ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻦ ‪ – 3 – 20‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﰱ ﺍﻟﺴﺎﻋﺔ ﻭﰱ ﺍﳌﻄﺎﺑﺦ ﻣﻦ ‪ 10 – 6‬ﻣﺮﺍﺕ ﻛﻞ ﺳﺎﻋﺔ‬ ‫ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺮﺍﻭﺡ ﺳﺤﺐ ﻓﻮﻕ ﺍﳌﻮﺍﻗﺪ ﻟﺘﺼﺮﻳﻒ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﺍﻟﻨﺎﲡﺔ ﻋﻨﻬﺎ ‪.‬‬

‫ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﻧﺰﻭﻝ ﺍﻟﺼﺮﻑ ﺍﱃ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻰ ﻓﻠﻪ ﻋﻴﻮﺏ ﻣﺜﻞ ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﳛﺪﺙ ﻣﺸﺎﻛﻞ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﻧﺰﻭﻟﻪ ﰱ ﻗﺎﻋﺎﺕ ﺍﻷﻓﺮﺍﺡ ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪ ﺣﺪﻭﺙ ﻣﺸﺎﻛﻞ ﺑﻪ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻣﻨﻈﺮ ﺳﻰﺀ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺼﻴﺎﻧﺔ ﻋﻨﺪ ﻧﺰﻭﻟﻪ ﰱ ﺍﳌﻄﻌﻢ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻪ ‪‬ﻮﻳﺔ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﻳﺼﻞ ﺇﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﱃ ‪2‬ﻡ ﻓﻘﻂ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻣﻜﺎﻥ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﳌﺴﺮﻭﻕ ﺑﻌﺪ ﺍﳌﻄﻌﻢ ﻭﺍﻷﻓﺮﺍﺡ ﻭﺍﻻﺩﺍﺭﺓ‪.‬‬

‫ﲪﺎﻡ ﺍﻟﺴﺒﺎﺣﺔ ‪:‬‬ ‫ﻣﻦ ﺍﳌﻤﻜﻦ ﻋﻤﻞ ﲪﺎﻡ ﺳﺒﺎﺣﺔ ﺃﻋﻠﻰ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺃﻯ ﺃﻋﻠﻰ ﺍﻟﺒﻬﻮ ﻣﻊ ﺍﻻﺣﺘﻔﺎﻅ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺍﻷﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺫﻟﻚ‬ ‫ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺮﻙ ﻣﻜﺎﻥ ﺍﻷﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺳﻂ ﺍﳊﻤﺎﻡ ‪.‬‬

‫‪101‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ‪:‬‬ ‫ ﻻ ﻳﻔﻀﻞ ﻋﻤﻞ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﻔﺮﺩﻯ‪.‬‬ ‫ ﻳﻔﻀﻞ ﻋﻤﻞ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﳌﺰﺩﻭﺝ ﻭﺫﻟﻚ ﻟﺰﻳﺎﺩﺓ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻋﻠﻰ ﺟﺎﻧﺒﻴﻪ ﻭﻟﻜﻦ ﻳﻘﻠﻞ ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ‬ ‫ﻟﻠﻐﺮﻑ ﺍﳉﺎﻧﺒﻴﺔ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻄﺒﺦ ‪:‬‬ ‫ﻳﻔﻀﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﳌﻄﺒﺦ ﰱ ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻷﺭﺿﻰ ﲜﺎﻧﺐ ﺍﳌﻄﻌﻢ ﻭﺻﺎﻟﺔ ﺍﻹﻓﻄﺎﺭ ﻭﺍﻟﺒﻬﻮ ﻛﻤﺎ ﻳﺘﺼﻞ ﺍﳌﻄﺒﺦ ﺑﻐﺮﻑ‬ ‫ﺍﳋﺪﻣﺔ ﰱ ﺍﻟﻄﻮﺍﺑﻖ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺳﻼﱂ ﻭﻣﺼﺎﻋﺪ ﺍﳋﺪﻣﺔ ﻭﳚﺎﻭﺭﻫﺎ ﻋﺎﺩﺓ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﺍﳌﻠﺤﻘﺔ ﻭﻏﺮﻑ‬ ‫ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ﻭﺍﻟﺴﺎﺋﻘﲔ ‪ .‬ﻭﺗﺘﻐﲑ ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﳐﺘﻠﻒ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﻭﺗﻌﺪﺍﺩﻫﺎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻨﻮﻋﻴﺔ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﻭﺩﺭﺟﺘﻪ ‪،‬‬ ‫ﻭﺗﺒﻌﹰﺎ ﻟﺬﻟﻚ ﺗﺆﺧﺬ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺃﺳﺎﺳﻴﺔ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻤﻄﺒﺦ ﺑﺸﻜﻞ ﻋﺎﻡ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻜﻞ ﻧﺰﻳﻞ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱃ ‪:‬‬ ‫ﻣﻄﺒﺦ ﻋﺎﻡ ﺗﺒﻠﻎ ﻣﺴﺎﺣﺘﻪ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 0.60‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻟﻜﻞ ﻧﺰﻳﻞ ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺒﺦ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﻭﺻﺎﻟﺔ ﺍﻹﻓﻄﺎﺭ ﺗﺒﻠﻎ ﻣﺴﺎﺣﺘﻪ ‪ 0.40‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻟﻜﻞ ﻧﺰﻳﻞ ‪.‬‬ ‫ﺍ‪‬ﻤﻮﻋﺔ = ‪ 1‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻄﺎﺑﺦ ﻟﻜﻞ ﻧﺰﻳﻞ ‪.‬‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻳﻮﺟﺪ ﺃﻭﻓﻴﺲ ﻭﺍﺣﺪ ﻟﻜﻞ ﻃﺎﺑﻖ ﺃﻭ ﻟﻜﻞ ‪ 30 – 25‬ﻏﺮﻓﺔ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﻣﺼﻌﺪ ﳐﺼﺺ ﻟﻨﻘﻞ‬ ‫ﺍﻟﻮﺟﺒﺎﺕ ﻟﻠﻐﺮﻑ ﺑﻜﺎﻣﻞ ﺃﺟﻬﺰﺗﻪ ‪ .‬ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻣﺎ ﺗﻮﺿﻊ ﻏﺮﻑ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ﰱ ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻷﺧﲑ ﺃﻳﻀﹰﺎ ‪ ،‬ﻭﰱ ﺣﺎﻟﺔ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺍﳌﻄﺒﺦ ﰱ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺗﻮﺿﻊ ﻏﺮﻑ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ﰱ ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻟﺬﻯ ﻳﺴﺒﻘﻪ ‪.‬‬ ‫ﺃﻣﺎ ﺍﻟﺒﺪﺭﻭﻡ ﻓﻴﺠﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺑﺎﺭﺩﹰﺍ ﳊﻔﻆ ﺍﳌﺨﺰﻭﻥ ﻛﻤﺎ ﻳﻘﺴﻢ ﺇﱃ ﻗﺴﻢ ﻟﻠﺨﻀﺮﻭﺍﺕ ﻭﻗﺴﻢ ﺍﻟﻔﺎﻛﻬﺔ ﺃﻣﺎ‬ ‫ﺍﳉﺰﺀ ﺍﳌﺨﺼﺺ ﻟﻠﺒﻄﺎﻃﺲ ﻓﻴﺠﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻦ ﺃﺭﺿﻴﺔ ﺫﺍﺕ ﺷﺒﻜﺔ ﻣﻦ ﺃﻟﻮﺍﺡ ﺧﺸﺒﻴﺔ ‪ ،‬ﻛﻤﺎ ﺗﻐﻄﻰ ﺟﺪﺭﺍﻧﻪ‬ ‫ﻭﺧﺎﺻﺔ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ﻣﻨﻬﺎ ‪‬ﺬﻩ ﺍﻷﻟﻮﺍﺡ ﺣﱴ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ‪80‬ﺳﻢ ‪ .‬ﻭﺗﻮﺿﻊ ﺍﻟﻮﺭﺵ ﲜﺎﻧﺐ ﺍﳌﺨﺰﻭﻥ ﺑﺎﻟﺒﺪﺭﻭﻡ‬ ‫ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﺨﺰﻥ ﺍﳌﺨﺼﺺ ﻟﻸﻣﺘﻌﺔ ﳎﺎﻭﺭﹰﺍ ﻟﻠﻤﺼﻌﺪ ﻟﻠﺘﻬﻮﻳﺔ ‪.‬‬

‫‪102‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﳌﻄﺎﺑﺦ‪:‬‬ ‫ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﳌﻄﺒﺦ ﰱ ﺍﳉﻬﺔ ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ ﻭﻳﻜﻮﻥ ﰱ ﺍﻟﺒﺪﺭﻭﻡ ﺍﻭ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻻﻭﻝ ﲜﺎﻧﺐ ﺍﳌﻄﺎﻋﻢ ﻭﻗﺎﻋﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ ﻭﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﳌﻄﺒﺦ ﻋﻜﺲ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺴﺎﺋﺪﺓ‪.‬‬ ‫ﻳﻔﻀﻞ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﰱ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﻭﻝ ﻭﻟﻴﺲ ﺍﻟﺜﺎﱏ ﺣﱴ ﲤﻜﻦ ﻣﻦ ﺧﺪﻣﺔ‪:‬‬ ‫ﺃ‪ -‬ﺇﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺍﻟﱰﻻﺀ‬ ‫ﺏ‪ -‬ﺇﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺍﻷﻓﺮﺍﺩ ﺍﻟﻌﺎﺩﻳﲔ ﻣﻦ ﺍﳋﺎﺭﺝ‬

‫ﻗﻮﺍﻋﺪ ﺻﻒ ﻭﺗﻘﻴﻴﻢ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﻮﻗﺎﻳﺔ ﻣﻦ ﺍﳊﺮﻳﻖ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﻭﺳﺎﺋﻠﻬﺎ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻟﻔﺌﺎﺕ ﻭﻓﻘﹰﺎ ﻟﻼﺷﺘﺮﺍﻃﺎﺕ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﺍﻟﱴ ﲢﺪﺩﻫﺎ ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺍﳌﻄﺎﻓﺊ ﺑﻮﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﰱ‬ ‫ﺍﻟﺪﻭﻝ ‪.‬‬

‫ﺍﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻳﺸﺘﺮﻁ ﻭﺟﻮﺩ ﺇﺳﻌﺎﻓﺎﺕ ﺃﻭﻟﻴﺔ ﲜﻤﻴﻊ ﺍﻟﻔﺌﺎﺕ ﻣﻊ ﻭﺟﻮﺏ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺍﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﺔ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﺑﻜﻞ ﻣﻦ ﻓﺌﱴ‬ ‫ﺍﳋﻤﺲ ﻭﺍﻷﺭﺑﻊ ﳒﻮﻡ ﻭﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺗﻮﺍﻓﺮﻫﺎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻔﺌﺎﺕ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﻛﺎﺳﺘﺪﻋﺎﺀ ﻃﺒﻴﺐ ﺃﻭ ﺍﻹﺳﻌﺎﻑ ‪.‬‬

‫ﺣﻔﻆ ﺍﳊﻘﺎﺋﺐ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﻗﻴﺎﻡ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﺑﺘﺴﻬﻴﻼﺕ ﺗﺮﻙ ﺍﳊﻘﺎﺋﺐ ﻭﺣﻔﻈﻬﺎ ﲜﻤﻴﻊ ﻓﺌﺎﺕ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﺣﻴﺚ ﳝﺜﻞ ﻧﻮﻋﹰﺎ ﻣﻦ ﺍﻃﻤﺌﻨﺎﻥ‬ ‫ﺍﻟﱰﻳﻞ ﻋﻠﻰ ﺣﻔﻆ ﻣﺘﺎﻋﻪ ‪.‬‬

‫‪103‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﳋﺰﺍﺋﻦ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺻﻨﺎﺩﻳﻖ ﻣﺴﺘﻘﻠﺔ ﲞﺰﺍﺋﻦ ﻣﺼﻔﺤﺔ ﻹﺑﺪﺍﻉ ﺍﻷﺷﻴﺎﺀ ﺍﻟﺜﻤﻴﻨﺔ ﺑﻔﻨﺎﺩﻕ ﺍﳋﻤﺴﺔ ﳒﻮﻡ ‪ ،‬ﻭﺃﻥ ﺗﻀﻊ ﺑﻘﻴﺔ‬ ‫ﻓﺌﺎﺕ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ﻧﻈﺎﻣﹰﺎ ﳊﻔﻆ ﺍﻷﺷﻴﺎﺀ ﺍﻟﺜﻤﻴﻨﺔ ﺍﻟﱴ ﻳﻮﺩﻋﻬﺎ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﻟﺪﻳﻬﻢ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺇﻳﺼﺎﻻﺕ ‪‬ﺎ ‪.‬‬

‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﻐﺮﻑ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺗﻮﺍﻓﺮﻫﺎ ﻟﺘﻘﺪﱘ ﺍﳌﺄﻛﻮﻻﺕ ﻭﺍﳌﺸﺮﻭﺑﺎﺕ ﳌﺪﺓ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺔ ﻳﻮﻣﻴﹰﺎ ﺑﻔﺌﱴ ﻓﻨﺎﺩﻕ ﺍﳋﻤﺲ ﻭﺍﻷﺭﺑﻊ ﳒﻮﻡ ‪ .‬ﺃﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻔﺌﺎﺕ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﻓﻴﻔﻀﻞ ﻭﺟﻮﺩﻫﺎ ﻛﻤﺎ ﳚﺐ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﻣﺎ ﻳﻠﻰ ‪:‬‬ ‫ﻻﺑﺪ ﻭﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺃﺑﻮﺍﺏ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﻨﻮﻡ ﻣﺮﻗﻤﺔ ﻭﳍﺎ ﻋﻼﻣﺎﺕ ﳑﻴﺰﺓ ﻭﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﻟﻜﻞ ﺑﺎﺏ ﻣﻔﺘﺎﺡ ﺧﺎﺹ ﺑﻪ ‪.‬‬

‫ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺗﻮﺿﺢ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ ﰲ ﺟﺪﻭﻝ ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﺒﻨـﺪ‬

‫ﺍﳌﻮﺍﺻﻔـﺎﺕ‬

‫ﺍﳌﺒﲎ‬

‫ﻣﺒﲎ ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫ﺍﳌﻮﻗﻊ‬

‫ﻣﻮﻗﻊ ﳑﺘﺎﺯ‬

‫ﺍﳌﺪﺧﻞ‬

‫ﻣﺪﺧﻞ ﺭﺋﻴﺴﻰ ﻟﻠﱰﻻﺀ ﻭﻣﺪﺧﻞ ﻟﻠﺤﻘﺎﺋﻖ ﻭﻣﺪﺧﻞ ﻟﻠﻌﺎﻣﻠﲔ ﻭﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ‬

‫ﺍﻻﺳﺘﻘﺒﺎﻝ‬

‫ﺻﺎﻟﺔ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ‪‬ﺎ ﺧﺪﻣﺔ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺔ‬

‫ﺻﺎﻻﺕ ﺍﳊﻔﻼﺕ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﺻﺎﻟﺔ ﻣﺘﻌﺪﺩﺓ ﺍﻷﻏﺮﺍﺽ‬

‫ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ‬

‫ﻣﺼﺎﻋﺪ ﰱ ﺣﺎﻟﺔ ﻭﺟﻮﺩ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻃﺎﺑﻘﲔ ‪ ،‬ﻭﳚﺐ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺼﺎﻋﺪ ﻣﺴﺘﻘﻠﺔ‬ ‫ﻟﻠﱰﻻﺀ ﻭﺃﺧﺮﻯ ﻟﻠﺨﺪﻣﺔ‬

‫ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﺴﺎﺧﻨﺔ‬

‫ﻣﻴﺎﻩ ﺳﺎﺧﻨﺔ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻭﺩﻭﺭﺍﺕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬

‫ﲪﺎﻣﺎﺕ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬

‫ﲪﺎﻡ ﻛﺎﻣﻞ ﻟﻮﻛﺲ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﺑﺎﻧﻴﻮ ﻃﻮﻟﻪ ‪1.70‬ﻡ ﺳﺘﺎﺭﺓ ﺣﻮﻝ ﺍﻟﺒﺎﻧﻴﻮ‬ ‫ﻣﺮﺁﺓ ﻭﺭﻑ ﻓﻮﻕ ﺣﻮﺽ ﺍﻟﻐﺴﻴﻞ ‪ ،‬ﻭﺃﻳﻀﹰﺎ ﻣﺼﺒﺎﺡ – ﺑﺸﻜﲑ ﲪﺎﻡ – ﻓﻮﻃﺔ‬ ‫ﲪﺎﻡ – ﻓﻮﻃﺔ ﻳﺪ – ﻣﻨﺸﻔﺔ ﻟﻸﺭﺟﻞ – ﻭﺭﻕ ﺗﻮﺍﻟﻴﺖ – ﻭﺭﻕ ﻣﻨﺎﺩﻳﻞ – ﻃﻔﺎﻳﺔ‬

‫‪104‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺳﺠﺎﺋﺮ – ﻋﻼﻗﺔ ﻟﻠﻔﻮﻃﺔ – ﴰﺎﻋﺔ ﻣﻼﺑﺲ – ﻣﺎﻛﻴﻨﺔ ﺣﻼﻗﺔ – ﻋﺒﻮﺓ ﺻﻐﲑﺓ‬ ‫ﺷﺎﻣﺒﻮ – ﺳﻠﺔ ﻣﻬﻤﻼﺕ – ﻓﻴﺸﺔ ﻛﻬﺮﺑﺎﺀ ‪ 220 / 110‬ﻓﻮﻟﺖ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳊﻤﺎﻣﺎﺕ‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﳊﻤﺎﻡ ﰱ ﺣﺪﻭﺩ ‪ 5‬ﻡ‪2‬‬

‫ﺍﻟﺮﺍﺩﻳﻮ ﻭﺍﳌﻮﺳﻴﻘﻰ‬

‫ﺭﺍﺩﻳﻮ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺩﺍﺧﻠﻴﺔ ﲜﻤﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﲜﺎﻧﺐ ﺍﻟﺴﺮﻳﺮ ﻳﺘﺤﻜﻢ ﰱ ﺗﺸﻐﻴﻠﻬﺎ ﺍﻟﱰﻳﻞ‬

‫ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ‬ ‫ﺗﻠﻴﻔﻮﻧﺎﺕ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬

‫ﺗﻠﻴﻔﻮﻧﺎﺕ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻟﻼﺗﺼﺎﻻﺕ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ﻭﺍﳋﺎﺭﺟﻰ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮ ﻭﺗﺴﻬﻴﻼﺕ‬ ‫ﺗﻠﻴﻔﻮﻧﻴﺔ ﰱ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬

‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﺘﻠﻜﺲ ﻭﺍﻟﱪﻕ ﻳﻠﺰﻡ ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﺘﻠﻜﺲ ﻭﺍﻟﱪﻕ‬ ‫ﺗﻜﻴﻴﻒ ﺍﳍﻮﺍﺀ‬

‫ﺗﻜﻴﻴﻒ ﻫﻮﺍﺀ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﲜﻤﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ ﻭﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﻳﻮﻓﺮ ﺩﺭﺟﺔ ﺣﺮﺍﺭﺓ ‪ 25‬ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫– ﻣﻦ ‪18‬‬

‫ﺃﺟﻬﺰﺓ ﺍﻟﺘﻠﻴﻔﺰﻳﻮﻧﺎﺕ‬ ‫ﻋﺪﺩ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬

‫ﺗﻠﻴﻔﺰﻳﻮﻥ ﻣﻠﻮﻥ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬ ‫ﻻ ﺗﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 50‬ﻏﺮﻓﺔ‬ ‫‪14‬ﻡ ﻟﻠﻐﺮﻓﺔ ﺍﳌﻔﺮﺩﺓ ﻭ‪16‬ﻡ‪ 2‬ﻟﻠﻤﺰﺩﻭﺟﺔ ) ﺑﺪﻭﻥ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﺍﳊﻤﺎﻡ ﻭﺍﻟﺒﻼﻛﺎﺭ (‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﺼﺎﻟﻮﻧﺎﺕ‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺔ ‪3.25‬ﻡ‪ 2‬ﻧﺼﻴﺐ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪﺓ‬

‫ﺩﻭﺭﺍﺕ ﻣﻴﺎﻩ ﻋﺎﻣﺔ‬

‫ﰱ ﺍﻟﻄﻮﺍﺑﻖ ﺍﻟﱴ ‪‬ﺎ ﺻﺎﻻﺕ ﻋﺎﻣﺔ ) ﺭﺟﺎﻝ – ﺳﻴﺪﺍﺕ (‬

‫ﺻﺎﻟﺔ ﺍﺣﺘﻔﺎﻻﺕ‬

‫ﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﻭﺟﻮﺩﻫﺎ‬

‫ﺻﺎﻻﺕ ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻟﻄﻌﺎﻡ ﰱ ﺣﺪﻭﺩ ‪ 2.25‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺍﻟﻐﺮﻓﺔ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪﺓ‬

‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﱪﻳﺪ ﻭﺍﺳﺘﺒﺪﺍﻝ ﻳﻠﺰﻡ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﱪﻳﺪ ﻭﻳﻠﺰﻡ ﺍﺳﺘﺒﺪﺍﻝ ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ‬ ‫ﺗﻮﻓﲑ ﺍﻟﺮﺍﺣﻠﺔ ﻣﻦ‬

‫ﺗﻮﺍﻓﺮ ﲨﻴﻊ ﺍﻻﺣﺘﻴﺎﻃﺎﺕ ﺍﻟﻔﻨﻴﺔ ﻟﻀﻤﺎﻥ ﺍﻟﻌﺰﻝ ﺍﻟﺘﺎﻡ‬

‫ﺍﻟﻀﻮﺿﺎﺀ‬ ‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬ ‫ﺍﻟﻜﺎﻓﻴﺘﺮﻳﺎ‬ ‫ﺛﻼﺟﺎﺕ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬

‫ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﻐﺮﻑ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺔ ﻳﻮﻣﻴﹰﺎ‬ ‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻛﺎﻓﻴﺘﺮﻳﺎ ‪‬ﺎ ﺧﺪﻣﺔ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺔ ﻳﻮﻣﻴﹰﺎ‬ ‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺛﻼﺟﺔ ﺻﻐﲑﺓ ﰱ ﲨﻴﻊ ﺍﻟﻐﺮﻑ‬

‫‪105‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﺳﺘﺪﻋﺎﺀ ﺍﻟﱰﻻﺀ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﻈﺎﻡ ﺧﺎﺹ ﻻﺳﺘﻌﺪﺍﺀ ﺃﻭ ﺍﳌﺨﺎﻃﺒﺔ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬

‫ﻣﻮﻗﻒ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻻﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ‬

‫ﺍﶈﻼﺕ‬

‫ﺻﺎﻟﻮﻥ ﺣﻼﻗﺔ ) ﺭﺟﺎﱃ ( ﳏﻼﺕ ﻟﻠﻬﺪﺍﻳﺎ ﻭﻣﺎ ﺷﺎ‪‬ﻬﺎ ﻛﺎﻟﻜﺘﺐ ﻣﻜﺘﺐ‬ ‫ﻟﻠﺨﺪﻣﺎﺕ – ﻭﺍﻟﺼﺤﻒ ﻭﺍ‪‬ﻼﺕ ﻭﻣﻌﺪﺍﺕ ﺍﻟﺘﺼﻮﻳﺮ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻴﺔ‬

‫ﻗﺎﻋﺔ ﻃﻌﺎﻡ ﻭﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺔ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻗﺎﻋﺔ ﻃﻌﺎﻡ ﻭﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺔ ﻟﻠﻌﺎﻣﻠﲔ‬

‫ﻟﻠﻌﺎﻣﻠﲔ‬ ‫ﺍﻷﺛﺎﺙ ﻭﺍﳌﻔﺮﻭﺷﺎﺕ‬

‫ﺃﺛﺎﺙ ﻭﻣﻔﺮﻭﺷﺎﺕ ﺗﺘﻨﺎﺳﺐ ﻭﺩﺭﺟﺔ ﺍﻟﻔﻨﺪﻕ‬

‫ﺍﻟﻮﻗﺎﻳﺔ ﻣﻦ ﺍﳊﺮﻳﻖ‬

‫ﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺟﻬﺎﺯ ﺇﻧﺬﺍﺭ ﻣﻦ ﺍﳊﺮﻳﻖ ﻭﻋﺪﺩ ﻛﺎﻑ ﻣﻦ ﺍﻷﺟﻬﺰﺓ ﻣﻮﺯﻋﺔ ﰱ‬ ‫ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﻭﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﳋﺪﻣﺔ ﻭﺳﻼﱂ ﻛﺎﻓﻴﺔ ﻟﻠﻬﺮﻭﺏ‬

‫ﺍﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﺔ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺍﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﺔ ﺍﻟﻌﺎﺟﻠﺔ‬

‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﻐﺴﻴﻞ ﻭﺍﻟﻜﻰ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﻐﺴﻴﻞ ﻭﺍﻟﻜﻰ‬

‫ﺍﳊﻘﺎﺋﺐ ﺣﻔﻆ‬

‫ﺗﺴﻬﻴﻼﺕ ﺗﺮﻙ ﺍﳊﻘﺎﺋﺐ ﻭﺍﳌﺘﺎﻉ‬

‫ﺍﳋﺰﺍﺋﻦ‬

‫ﻳﻠﺰﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺻﻨﺎﺩﻳﻖ ﻣﺴﺘﻘﻠﺔ ﲞﺰﺍﺋﻦ ﻣﺼﻔﺤﺔ ﻹﺑﺪﺍﻉ ﺍﻷﺷﻴﺎﺀ ﺍﻟﺜﻤﻴﻨﺔ‬

‫ﺍﻟﻨﻮﺍﻓﺬ‬

‫ﺳﺘﺎﺋﺮ ﲰﻴﻜﺔ ﻣﺰﺩﻭﺟﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻮﺍﻓﺬ ﳊﺠﺐ ﺿﻮﺀ ﺍﻟﺸﻤﺲ‬

‫ﻏﺮﻑ ﺍﻟﻨﻮﻡ‬

‫ﺳﺮﻳﺮ ﻟﺸﺨﺼﲔ ‪ 200 × 140‬ﺳﻢ – ﺳﺮﻳﺮ ﻣﻔﺮﺩ ‪ 200 × 100‬ﺳﻢ‬ ‫ﺗﺮﺍﺑﻴﺰﺓ ﻟﻺﻓﻄﺎﺭ – ﺗﺴﺮﳛﺔ ﲟﺮﺍﻳﺎ ﺑﺄﺩﺭﺍﺝ – ﻛﻮﻣﻴﺪﻳﻨﻮ ﻟﻜﻞ ﺳﺮﻳﺮ ﺩﻭﻻﺏ‬ ‫ﻟﻠﻤﻼﺑﺲ ﻋﻠﻰ ﻫﻴﺌﺔ ﺑﻼﻛﺎﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳊﺎﺋﻂ – ﺗﺮﺍﺑﻴﺰﺓ ﻣﻜﺘﺐ – ﺣﺎﻣﻞ – ﺃﺭﺿﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻐﺮﻑ ﻣﻔﺮﻭﺷﺔ ﲨﻴﻌﻬﺎ ﺑﺎﳌﻮﻛﻴﺖ ﺃﻭ ﺍﻟﺴﺠﺎﺩ – ﻣﺮﺁﺓ ﺣﺎﺋﻂ – ﻛﺮﺳﻰ ﻋﺎﺩﻯ‬ ‫ﻭﻛﺮﺳﻰ ﻓﻮﺗﻴﻪ ﻟﻜﻞ ﻧﺰﻳﻞ – ﻟﻠﺤﻘﺎﺋﺐ ﺃﺩﻭﺍﺕ – ﺃﺩﻭﺍﺕ ﻛﺘﺎﺑﻴﺔ – ﺑﺎﻟﻐﺮﻓﺔ ﻻ‬ ‫ﺗﻘﻞ ﻋﻦ ‪ 120‬ﺳﻢ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ – ﻻﺋﺤﺔ ﺑﺎﳋﺪﻣﺎﺕ ﻭﺍﳌﻮﺍﻋﻴﺪ – ﻋﺪﺩ ‪ 2‬ﺳﻠﺔ‬ ‫ﻣﻬﻤﻼﺕ – ﺧﻴﺎﻃﺔ – ﻃﻔﺎﻳﺎﺕ ﺳﺠﺎﺋﺮ ﻭﻛﱪﻳﺖ‬

‫ﺍﻷﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﻜﻬﺮﺑﺎﺋﻴﺔ‬

‫ﺇﻧﺎﺭﺓ ﲟﻔﺎﺗﻴﺢ ﻣﻨﻔﺼﻠﺔ ﻟﻠﺴﻘﻒ ﻭﺍﳊﻮﺽ ﻭﲜﺎﻧﺐ ﺍﻟﺴﺮﻳﺮ ﻟﻜﻞ ﻧﺰﻳﻞ ﻣﺼﺒﺎﺡ‬ ‫ﻟﻠﻘﺮﺍﺀﺓ ﲜﻮﺍﺭ ﻛﺮﺳﻰ ﺫﻯ ﺫﺭﺍﻋﲔ ﻭﻣﺼﺒﺎﺡ ﲜﻮﺍﺭ – ﺍﳌﻨﻀﺪﺓ ﺍﳌﺨﺼﺼﺔ‬ ‫ﻟﻠﻜﺘﺎﺑﺔ ‪ .‬ﻛﻤﺎ ﻳﻠﺰﻡ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﻣﻮﻟﺪ ﻛﻬﺮﺑﺎﺋﻰ ﺧﺎﺹ ﺑﺎﻟﻔﻨﺪﻕ ﻳﻌﻤﻞ ﺗﻠﻘﺎﺋﻴﹰﺎ ﻋﻨﺪ‬

‫‪106‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻧﻘﻄﺎﻉ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭ ﺍﻟﻜﻬﺮﺑﺎﺋﻰ‬ ‫ﺳﻮﻧﺎ ﻭﺻﺎﻟﺔ ﲨﱰﻳﻮﻡ‬ ‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﻟﺴﻜﺮﺗﺎﻳﺔ‬

‫ﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﻭﺟﻮﺩﳘﺎ‬ ‫ﻳﺴﺘﺤﺴﻦ ﺗﻮﺍﻓﺮ‬

‫ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻟﺮﺃﺳﻲ ﻛﺄﺳﻠﻮﺏ ﰲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ ‪:‬‬ ‫ ‬

‫ﻳﻌﺘﱪ ﻫﺬﺍ ﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﺣﻼ ﳌﺸﻜﻠﺔ ﺻﻐﺮ ﻗﻄﻌﺔ ﺍﻷﺭﺽ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻷﺭﺍﺿﻲ ‪ ,‬ﺣﻴﺚ ﳝﻜﻨﻨﺎ ﻭ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻗﻄﻌﺔ ﺍﺭﺽ ﺻﻐﲑﺓ ﻧﺴﺒﻴﺎ ﺗﻮﻓﲑ ﺍﻟﻌﺪﺩ ﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﻣﻦ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﺑﺎﻻﺭﺗﻔﺎﻉ ﺭﺍﺳﻴﺎ ﻭﺑﺰﻳﺎﺩﺓ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﻄﻮﺍﺑﻖ ‪.‬‬

‫ ‬

‫ﻳﺘﻴﺢ ﺃﺳﻠﻮﺏ ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﺭﺍﺳﻴﺎ ﳓﻮ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ ﺇﻃﻼﻻﺕ ﺑﺎﻧﻮﺭﺍﻣﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺪﻳﻨﺔ ‪ ,‬ﻭ ﻳﻌﺘﱪ ﻫﺬﺍ ﺍﳊﻞ ﺃﻛﺜﺮ‬ ‫ﺟﺪﻭﻯ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺍﻓﺮ ﺇﻃﻼﻟﺔ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﺒﲎ ‪ ,‬ﺣﻴﺚ ﻧﺴﺘﻌﻴﺾ ﻋﻦ ﺫﻟﻚ ﺑﺎﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻟﺮﺍﺳﻲ‬ ‫ﻟﺮﺻﺪ ﺍﻹﻃﻼﻻﺕ ﺍﻟﺒﻌﻴﺪﺓ ﻏﲑ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮﺓ ‪.‬‬

‫ ‬

‫ﳝﻜﻦ ﻣﻦ ﺧﻼﻝ ﻫﺬﺍ ﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﺍﺳﺘﻐﻼﻝ ﺍﻟﻄﻮﺍﺑﻖ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ﺍﳌﺮﺗﻔﻌﺔ ﻹﻗﺎﻣﺔ ﺍﻟﱰﻻﺀ ‪ ,‬ﳑﺎ ﻳﻮﻓﺮ ﻣﻨﺎﺥ ﻫﺎﺩﺉ‬ ‫ﻭ ﻣﺮﻳﺢ ‪ ,‬ﻭ ﺑﻌﻴﺪ ﻋﻦ ﺿﺠﻴﺞ ﺍﳌﺮﻭﺭ ‪.‬‬

‫ ‬

‫ﻳﺘﻴﺢ ﺃﺳﻠﻮﺏ ﲡﻤﻴﻊ ﻛﺎﻓﺔ ﺍﻟﻔﺮﺍﻏﺎﺕ ﻭ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﰲ ﻛﺘﻠﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﺿﺨﻤﺔ ﻭ ﻣﺮﺗﻔﻌﺔ ﻧﻮﻋﺎ ﻣﻦ ﺍﻟﻔﺨﺎﻣﺔ ‪,‬‬ ‫ﳑﺎ ﳚﻌﻞ ﺍﳌﺒﲎ ﳏﻔﻮﻇﺎ ﰲ ﺫﺍﻛﺮﺓ ﺍﳌﺪﻳﻨﺔ ‪ ,‬ﻭ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﻳﺴﺎﻫﻢ ﰲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎﻧﻮﺭﺍﻣﺎ ﺍﳌﺪﻳﻨﺔ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺴﻠﺒﻴﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ ‬

‫ﻗﺪ ﻳﺴﺒﺐ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻣﻦ ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﺸﻜﻠﺔ ﰲ ﺗﻮﺍﺻﻞ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﰲ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ﻣﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳉﺬﺏ‬ ‫ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﰲ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻛﺎﳌﺴﺎﺑﺢ ‪ ,‬ﺻﺎﻻﺕ ﺍﻟﺘﺮﻓﻴﻪ ‪ ,‬ﺍﳊﺪﺍﺋﻖ ‪ ....‬ﺍﱁ‬

‫‪107‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻣﻊ ﺯﻳﺎﺩﺓ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺗﺰﺩﺍﺩ ﺍﻟﺼﻌﻮﺑﺔ ﰲ ﺍﻟﺘﺨﺪﱘ ﻟﻸﺩﻭﺍﺭ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ‪ ,‬ﳑﺎ ﻳﻮﺟﺐ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ‬

‫ ‬

‫ﺑﺸﻜﻞ ﳝﻨﻊ ﺗﺄﺧﲑ ﻭﺻﻮﻝ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﳍﺬﻩ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﻭ ﺑﺸﻜﻞ ﻳﻀﻤﻦ ﺍﻧﺴﻴﺎﺑﻴﺔ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﻟﻜﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﱰﻻﺀ ‪,‬‬ ‫ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ‪ ,‬ﺍﻹﺩﺍﺭﻳﲔ ‪.‬‬ ‫ﲢﺘﺎﺝ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺒﺎﱐ ﺍﳌﻤﺘﺪﺓ ﺃﻓﻘﻴﺎ ﺇﱃ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻻﺗﺼﺎﻝ ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ ﻛﺎﳌﺼﺎﻋﺪ ‪ ,‬ﺍﻟﺴﻼﱂ‬

‫ ‬

‫ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ‪...‬ﺍﱁ ‪ ,‬ﳑﺎ ﻳﺰﻳﺪ ﻣﻦ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﻭ ﺍﻟﺼﻴﺎﻧﺔ ﻭ ﺍﻟﺘﺼﻠﻴﺢ ﻭ ﺍﳌﺘﺎﺑﻌﺔ ﺍﻟﺪﻭﺭﻳﺔ ‪ ,‬ﻭ ﻫﺬﺍ ﻣﺎ ﻳﺰﻳﺪ‬ ‫ﺑﺪﻭﺭﻩ ﻣﻦ ﺍﻟﺘﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﳉﺎﺭﻳﺔ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﻉ ‪.‬‬ ‫ﲢﺘﺎﺝ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺒﺎﱐ ﺇﱃ ﺃﻧﻈﻤﺔ ﺇﻧﺸﺎﺋﻴﺔ ﻣﻌﻘﺪﺓ ﻧﺴﺒﻴﺎ ﺗﺼﻠﺢ ﻟﻜﺎﻓﺔ ﺍﻟﻮﻇﺎﺋﻒ ﻭ ﺍﻟﻔﺮﺍﻏﺎﺕ ﳎﺘﻤﻌﺔ ﰲ‬

‫ ‬

‫ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻮﻗﺖ ) ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ‪ ,‬ﺍﳌﻄﺎﻋﻢ ‪ ,‬ﻏﺮﻑ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ‪....‬ﺍﱁ ( ‪.‬‬ ‫ﺍﳊﺎﺟﺔ ﺇﱃ ﺃﻧﻈﻤﺔ ﺻﺮﻑ ﺻﺤﻲ ﺗﺘﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﺍﻟﻮﻇﺎﺋﻒ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﺍﳌﻜﺪﺳﺔ ﻓﻮﻕ ﺑﻌﻀﻬﺎ ‪ ,‬ﻓﻮﺟﻮﺩ ﻏﺮﻑ‬

‫ ‬

‫ﺍﻟﱰﻻﺀ ﻣﺜﻼ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﳛﺘﺎﺝ ﳊﻞ ﳝﻨﻊ ﺍﺳﺘﻤﺮﺍﺭ ﻣﻮﺍﺳﲑ ﺍﻟﺼﺮﻑ ﻣﻦ ﻏﺮﻑ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﻟﺼﺎﻻﺕ ﺍﻟﺴﻔﻠﻴﺔ‪.‬‬ ‫ﻗﺪ ﻳﺮﻏﺐ ﺑﻌﺾ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﻋﻦ ﺍﻹﻗﺎﻣﺔ ﰲ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ‪ ,‬ﻟﺴﺒﺐ ﻧﻔﺴﻲ ﻛﺎﳋﻮﻑ ﻣﻦ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ‬

‫ ‬

‫ﺍﻟﺸﺎﻫﻘﺔ ‪.‬‬ ‫ﺻﻌﻮﺑﺔ ﰲ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﰲ ﺣﺎﻻﺕ ﺍﻟﻄﻮﺍﺭﺉ ﻛﺎﳊﺮﺍﺋﻖ ﻣﺜﻼ ﻋﻠﻰ ﺧﻼﻑ ﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﺍﻵﺧﺮ ﰲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ‬

‫ ‬ ‫‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻷﻓﻘﻲ ﻛﺄﺳﻠﻮﺏ ﰲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﻟﻔﻨﺎﺩﻕ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﻤﻴﺰﺍﺕ ‪:‬‬ ‫ ﳝﻜﻦ ﺇﺗﺒﺎﻉ ﻫﺬﺍ ﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﰲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﻛﱪ ﻣﺴﺎﺣﺔ ﺍﻷﺭﺽ ﺍﳌﺮﺍﺩ ﺇﻗﺎﻣﺔ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻋﻠﻴﻬﺎ ‪ ,‬ﻭ ﰲ‬ ‫ﺣﺎﻟﺔ ﺍﳔﻔﺎﺽ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻷﺭﺽ ﻧﻔﺴﻬﺎ ‪ ,‬ﺃﻭ ﻻﺳﺘﻐﻼﻝ ﺍﳌﻨﺎﻇﺮ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳉﺎﺫﺑﺔ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﺍﳌﻤﺘﺪﺓ‬ ‫ﰲ ﺍﺭﺽ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻟﻺﻃﻼﻻﺕ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮﺓ ‪.‬‬

‫‪108‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﻳﻌﻄﻲ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻣﻦ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﺟﻮﺍ ﺫﻭ ﺃﻟﻔﺔ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻏﲑﻩ ‪ ,‬ﺣﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﱰﻳﻞ ﻗﺮﻳﺐ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﺍﳉﺎﺫﺑﺔ ﰲ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻛﺎﳌﺴﻄﺤﺎﺕ ﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ‪ ,‬ﺍﳌﺴﺎﺑﺢ ‪ ,‬ﺍﳊﺪﺍﺋﻖ ‪....‬ﺍﱁ ‪.‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺧﻼﻝ ﻫﺬﺍ ﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﳝﻜﻦ ﺍﻟﺘﻘﻨﲔ ﺑﺸﻜﻞ ﻛﺒﲑ ﻣﻦ ﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﱵ ﺗﺴﺘﻌﻤﻞ ﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳊﺮﻛﺔ‬ ‫ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ ﻛﺎﳌﺼﺎﻋﺪ ﻭ ﺍﻟﺴﻼﱂ ‪...‬ﺍﱁ ‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺍﻟﱰﻻﺀ ﰲ ﺣﺎﻻﺕ ﺍﻟﻄﻮﺍﺭﺉ ‪.‬‬ ‫ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﻟﺘﺨﺪﱘ ﻧﻈﺮﺍ ﻟﻘﻠﺔ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﻭ ﺑﺎﻟﺘﺎﱄ ﻗﻠﺔ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺴﻠﺒﻴﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ ﳛﺘﺎﺝ ﳌﺴﺎﺣﺔ ﻣﻦ ﺍﻷﺭﺽ ﻛﺒﲑﺓ ﻧﺴﺒﻴﺎ ‪.‬‬ ‫ ﻗﺪ ﲢﺪﺙ ﺻﻌﻮﺑﺔ ﰲ ﺍﻟﺘﺨﺪﱘ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﻣﺎ ﺇﺫﺍ ﺯﺍﺩ ﺍﻻﻣﺘﺪﺍﺩ ﺍﻷﻓﻘﻲ ﻋﻦ ﺣﺪ ﻣﻌﲔ ‪ ,‬ﺃﻭ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺗﺒﺎﻋﺪ‬ ‫ﺍﻷﺟﻨﺤﺔ ﻋﻦ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﺍﻟﺒﻌﺾ ﻟﻴﺒﺪﻭ ﻛﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺴﺘﻘﻼ ﻋﻦ ﺍﻵﺧﺮ ‪ ,‬ﻭ ﻫﺬﺍ ﻳﺰﻳﺪ ﻣﻦ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﳑﺎ ﻳﺆﺩﻱ‬ ‫ﺇﱃ ﺻﻌﻮﺑﺔ ﰲ ﺍﻟﺘﺨﺪﱘ ‪.‬‬

‫‪109‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ‪ :‬ﺍﳋﺎﻣﺲ‬

‫ﺍﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﺍﳉﺮﺍﺟﺎﺕ‬ ‫‪110‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻷﺳﺲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ ﻟﻠﺴﻴﺎﺭﺍﺕ‬

‫ﻫﻨﺎﻙ ﻋﺎﺩﺓ ﻓﺎﺋﺪﺓ ﲡﲎ ﻣﻦ ﻓﺼﻞ ﺍﻷﻧﻮﺍﻉ ﺍﻟﺜﻼﺛﺔ ﻣﻦ ﻣﻮﺍﻗﻒ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﺃﻋﻄﺎﺀ ﺳﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺰﻭﺍﺭ ﺍﻷﻭﻟﻮﻳﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺳﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻷﺩﺍﺭﺓ ﻭ ﺍﳌﻮﻇﻔﲔ ‪.‬ﺍﻥ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺍﱃ ﻣﻮﺍﻗﻒ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻘﻠﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﺎﺭﺽ ﺑﲔ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﺳﲑ ﺍﳌﺸﺎﻩ ‪ .‬ﻛﻤﺎ ﻳﻨﺒﻐﻰ ﺃﻥ ‪‬ﻴﺄ ﻭ ﺗﻼﺗﺐ ﺍﻷﺭﺻﻔﺔ ﲝﻴﺚ ﺗﺴﻤﺢ ﻟﻠﻤﺸﺎﻩ‬ ‫ﲟﻐﺎﺩﺭﺓ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﳌﺮﻛﺒﺎﺕ ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺒﺎﺷﺮ ‪.‬‬

‫‪111‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺍﻟﻌﺎﻡ ﻳﻮﺿﺢ‪:‬‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﳌﻜﺎﻥ ‪-‬ﺍﳌﺴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳌﺨﺼﺼﺔ ﻟﻠﺴﻴﺎﺭﺍﺕ‪ -‬ﻋﻼﻗﺔ ﺍﳉﺮﺍﺝ ﺑﺎﳌﺴﺎﺭﺍﺕ‬

‫ﺍﳌﺆﺩﻳﺔ ﳌﺪﺧﻞ ﺍﳌﺒﲏ ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻤـﻴﻢ‬

‫ﺍﳉﺮﺍﺝ ‪:‬‬

‫ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﺍﻷﺗﻮﺑﻴﺴﺎﺕ ‪.‬‬ ‫ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺃ ﻣﻜﺎﻥ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﺁﻣﻨﺔ ﻭﻣﺘﺮﺍﺑﻄﺔ ﻭﻣﺘﺼﻠﺔ ﻭﺍﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺩﺍﺋﺮﻳﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻭﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮ ﻭﺍﻟﺴﻬﻞ ﻣﻦ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭﻣﺪﺧﻞ ﺍﳌﺒﺎﱐ ‪.‬‬

‫‪112‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช113โ ฌโ ฌ

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺻﻮﺭ ﺗﻮﺿﺤﻴﺔ ﻛﻴﻔﻴﺔ ﺗﻨﺴﻴﻖ ﺳﺎﺣﺎﺕ ﺃﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﰱ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺍﻟﻌﺎﻡ‬

‫ﺍﻷﺳﺲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﺔ ﻟﻠﺒﺎﺻﺎﺕ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ ﰱ ﻧﻘﻞ ﺍﳌﻮﻇﻔﲔ ﻭ ﺍﳌﺴﺎﻓﺮﻳﻦ ‪:‬‬ ‫ﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﻟﺒﺎﺻﺎﺕ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﻪ ﻫﻰ ‪:‬‬ ‫ﻃﻮﻝ ﺍﻟﺒﺎﺹ ‪ 36‬ﻗﺪﻣﺎ ﻭ ﻋﺮﺿﺔ ‪ 8‬ﺃﻗﺪﺍﻡ ﻭ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻰ ‪ 45‬ﻗﺪﻣﺎ ﻭ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺍﻟﺪﻭﺭﺍﻥ‬ ‫ﺍﳋﺎﺭﺟﻰ ‪ 60‬ﻗﺪﻣﺎ ﻭ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺍﻟﻨﻤﻮﺫﺟﻴﺔ ﻟﻔﺴﺤﺔ ﺗﻮﻗﻒ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ ‪ 14 x12‬ﻗﺪﻣﺎ ﻭ ﻳﻨﺒﻐﻰ ﰱ ﺫﻟﻚ ﻋﺪﻡ‬ ‫ﺭﺟﻮﻉ ﺍﻟﺒﺎﺹ ﺍﱃ ﺍﳋﻠﻒ ‪.‬‬

‫‪114‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺩﺭﺍﺳﺔ ﻭﻗﻮﻑ ﺍﻟﺒﺎﺻﺎﺕ ‪:‬‬

‫ﺗﺎﻣﲔ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﺮﻛﺒﺎﺕ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﳌﻮﻗﻊ ‪:‬‬ ‫ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮﻓﲑ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻟﺼﻒ ﺍﳌﺮﻛﺒﺎﺕ ﻓﻤﺜﻼ ﻓﺎﻥ ﺍﻟﺒﺎﺻﺎﺕ ﺍﻟﻼﺯﻣﺔ ﻟﻨﻘﻞ ﻋﺪﺩ ‪1000‬‬ ‫ﻣﺴﺎﻓﺮ ﳚﺐ ﺗﻮﻓﲑ ‪ 20‬ﺑﺎﺹ ‪.‬‬

‫‪115‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻟﻔﺼﻞ ‪ :‬ﺍﳋﺎﻣﺲ‬ ‫ﺍﻻﺳﺲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﻤﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‬ ‫‪116‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﳌﻌﺎﻳﲑ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻤﻴﺔ ﻟﻠﻤﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ) ﻟﻠﻤﻮﻻﺕ (‬ ‫ﺃﻭﻻ‪:‬ﻧﻈﺮﺍ ﻷﻥ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺍﻟﻮﻇﺎﺋﻒ ﻳﻮﺟﺪ ﻫﻨﺎﻙ ﻋﺪﺓ ﺍﲡﺎﻫﺎﺕ ﰲ ﺗﺼﻤﻴﻤﻪ ﻣﻨﻬﺎ‪:‬‬ ‫ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻛﺘﻠﺔ ﻣﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﺗﺘﻮﻓﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﻋﺪﺓ ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺭﺋﻴﺴﻴﺔ ﺃﻭ ﻓﺮﻋﻴﺔ ﳝﻜﻦ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﺇﱃ ‪‬ﻮ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺭﺋﻴﺴﻲ ﻛﺒﲑ ﻳﻀﻢ ﳎﻤﻮﻋﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﻭﻳﺘﻔﺮﻉ ﻣﻨﻪ ﳎﻤﻮﻋﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﺮﻗﺎﺕ ﺍﻟﱵ ﺗﺼﻞ‬ ‫ﺇﱃ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﺇﱃ ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺣﺴﺐ ﺍﻟﻮﻇﺎﺋﻒ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩﺓ ﻓﻴﻪ ﻣﻊ ﺍﻟﺮﺑﻂ ﺍﻟﻔﺮﺍﻏﻲ ﻭﺇﻣﻜﺎﻧﻴﺔ ﺗﻮﻓﲑ‬ ‫ﻣﺴﻄﺤﺎﺕ ﺧﻀﺮﺍﺀ ﻛﻤﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ﻣﻔﺘﻮﺣﺔ ﻣﻊ ﺍﻷﺧﺬ ﺑﻌﲔ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ‬ ‫ﻋﻼﻗﺔ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻜﻮﻧﺔ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﻉ‬ ‫ﻭﺗﺸﻜﻴﻠﻪ ﻣﻊ ﺍﻟﻮﺳﻂ ﺍﶈﻴﻂ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻋﻠﻰ ﺃﺟﻨﺤﺔ‬ ‫ﺗﺘﻔﺮﻉ ﻣﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺭﺋﻴﺴﻲ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﲝﺮﻳﺔ ﰲ‬ ‫ﻓﺮﺍﻍ ﻭﺍﺣﺪ ﻛﺒﲑ ﲢﺖ ﺳﻘﻒ‬ ‫ﻭﺑﺸﻜﻞ ﻣﻨﺘﻈﻢ ‪.‬‬ ‫ ﺍﳋﺮﻭﺝ ﻋﻦ ﻗﺎﻋﺪﺓ ﺍﳌﺄﻟﻮﻑ ﰲ‬ ‫ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻱ ﺍﻟﺬﻱ ﻳﻠﺘﺰﻡ ﺑﺎﶈﺪﺩﺍﺕ ﺍﻟﻮﻇﻴﻔﻴﺔ ﻭﺍﻹﻧﺸﺎﺋﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻭﺿﻊ ﳏﻼﺕ ﺟﺬﺏ ﺍﳉﻤﻬﻮﺭ ﰲ ﻣﻮﻗﻊ ﻳﻀﻤﻦ ﺗﻨﺸﻴﻂ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳉﻤﻬﻮﺭ ﻭﻟﺬﺍ ﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺍﳌﻮﺍﻗﻊ‬ ‫ﺍﻟﺴﻠﺒﻴﺔ ﳌﻨﺎﻃﻖ ﺟﺬﺏ ﺍﻷﻃﻔﺎﻝ ‪.‬‬ ‫ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﻭﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﻭﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﲟﺎ ﻳﻴﺴﺮ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳉﻤﻬﻮﺭ ﻣﻦ ﻭﺇﱃ ﺍﳌﺮﻛﺰ‬ ‫ﻭﻋﺪﻡ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻣﻊ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﺸﺎﺓ ‪.‬‬ ‫ ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺍﶈﻼﺕ ﺍﳌﺘﺨﺼﺼﺔ ﻣﻊ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﻭﻋﺪﻡ ﺍﳋﻠﻂ ﺑﲔ ﺍﶈﻼﺕ ﻛﺄﻥ ﲣﻠﻂ ﳏﻼﺕ ﺍﻟﻠﺤﻮﻡ ﻣﻊ‬ ‫ﺍﶈﻼﺕ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ﺃﻭ ﻏﲑﻫﺎ‪.‬‬

‫‪117‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻉ ﰲ ﺍﳌﺒﲎ‪:‬‬ ‫•‪-‬ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻷﺭﺿﻲ ‪ 5 – 4.5‬ﻣﺘﺮ‪.‬‬ ‫•‪-‬ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻷﻭﻝ ﻭﺍﳌﺘﻜﺮﺭ ‪ 4.5 – 3.75‬ﻣﺘﺮ‪.‬‬ ‫•‪-‬ﺍﻟﻄﺎﺑﻖ ﺍﻷﺧﲑ ‪ 4.00 – 3.00‬ﻣﺘﺮ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺍﻷﺧﺬ ﺑﻌﲔ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﺃﻥ ﺯﺍﺋﺮﻱ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻳﺴﺘﻌﻤﻠﻮﻥ ﺳﻴﺎﺭﺍ‪‬ﻢ ‪ ،‬ﻟﺬﺍ ﻫﻨﺎﻙ ﻧﺴﺒﺔ ﺑﲔ‬ ‫ﻼ ﰲ ﺑﻌﺾ ﺍﻟﺒﻼﺩ ﳛﺴﺐ ﻣﻮﻗﻒ ﺳﻴﺎﺭﺓ ﻟﻜﻞ ‪– 300‬‬ ‫ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺰﺑﺎﺋﻦ ﻭﻋﺪﺩ ﻣﻮﺍﻗﻒ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ‪ ،‬ﻓﻤﺜ ﹰ‬ ‫‪ 400‬ﻧﺴﻤﺔ ﻟﻠﺘﺠﺪﻳﺪ ‪ 3‬ﻣﺮﺍﺕ ﻳﻮﻣﻴ‪‬ﺎ ﺃﻭ ﺑﺄﻧﺴﺎﺏ ﺍﻟﻨﺴﺒﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺰﺟﺎﺟﻴﺔ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﻳﻌﺘﱪ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻋﻠﻰ ﺻﻠﺔ ﻭﺛﻴﻘﺔ ﺑﺎﻟﻌﻨﺼﺮ ﺍﻟﺒﺸﺮﻱ ﻣﻦ ﺧﻼﻝ ﺍﻷﻧﺸﻄﺔ ﺍﻹﻧﺴﺎﻧﻴﺔ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﺍﻟﱵ ﻳﻘﺪﻣﻬﺎ ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﱄ‬ ‫ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﲢﺘﺮﻡ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺎﺕ ﺍﳌﻘﻴﺎﺱ ﺍﻹﻧﺴﺎﱐ ﰲ ﺃﺑﻌﺎﺩﻫﺎ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺃﻥ ﻳﺘﻮﻓﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﺻﺮﺍﺣﺔ ﺍﻟﺘﻌﺒﲑ ﻋﻦ‬ ‫ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﻟﱵ ﲢﺘﻮﻳﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ﻛﻤﺎ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﻉ ﲝﻴﺚ ﻳﺘﺮﻙ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﺛﺮﺍ ﲨﻴﻼ ﻭﳏﺒﺒﺎ ﺇﱃ ﺍﻟﻨﻔﺲ‬ ‫ﻭﺫﻟﻚ ﻣﻦ ﺧﻼﻝ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺎﺕ ﺑﻌﻨﺎﻳﺔ‪ ,‬ﺃﻳﻀﺎ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺟﺬﺍﺑﺔ ﺗﻌﻤﻞ ﻋﻠﻰ ﺟﺬﺏ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ‬ ‫ﻟﻠﻤﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻭﺗﻜﻮﻥ ﺗﺸﻄﻴﺒﺎ‪‬ﺎ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﺩ ﺫﺍﺕ ﺍﳉﻮﺩﺓ ﺍﻟﻌﺎﻟﻴﺔ ﻭﺳﻬﻠﺔ ﺍﻟﺼﻴﺎﻧﺔ ﻭﺗﺘﺤﻤﻞ ﺍﻷﺣﻮﺍﻝ ﺍﳉﻮﻳﺔ‬ ‫ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻭﺗﺄﺛﲑﺍﺕ ﺍﻹﺷﻌﺎﻉ ﺍﻟﺸﻤﺴﻲ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻟﺜﺎ‪:‬ﺍﻟﻨﺎﺣﻴﺔ ﺍﳉﻤﺎﻟﻴﺔ‪:‬‬ ‫ﺗﻌﺘﱪ ﻣﻦ ﺃﻫﻢ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﳉﺬﺏ ﺣﻴﺚ ﺃﻥ ﺍﻟﻨﺎﺣﻴﺔ ﺍﳉﻤﺎﻟﻴﺔ ﺗﺸﻜﻞ ﻋﺎﻣﻞ ﺟﺬﺏ ﳏﻴﻂ ﺑﺎﳌﺸﺮﻭﻉ ﻓﲑﺍﻋﻰ ﺃﻥ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﻨﺴﻴﺞ ﺍﶈﻴﻂ ﺑﺎﳌﻮﻗﻊ ﳝﺜﻞ ﺇﻃﻼﻟﺔ ﺟﻴﺪﺓ ﻭﻣﺘﻤﻴﺰﺓ ﺳﻮﺍﺀ ﺑﺎﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳋﻀﺮﺍﺀ ﺃﻭ ﲨﺎﻝ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﳌﺆﺩﻳﺔ‬ ‫ﻟﻪ ﺃﻭ ﺭﺑﻄﻪ ﲟﻨﺎﻇﺮ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ﻛﺎﻟﺒﺴﺎﺗﲔ ﻭﺍﳊﺪﺍﺋﻖ ‪........‬ﺍﱁ ‪.‬‬

‫‪118‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺭﺍﺑﻌﺎ ‪ :‬ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﻭﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ } ﺍﻟﻨﻮﺍﺣﻲ ﺍﻟﺒﻴﺌﻴﺔ { ‪:‬‬ ‫ﳛﺘﻮﻯ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﻋﻠﻰ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻌﺪﺩﺓ ﻭﳐﺘﻠﻔﺔ ﺍﳌﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﺒﻴﺌﻴﺔ ﻛﺎﻹﺿﺎﺀﺓ ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﻭﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ‬ ‫ﻛﻞ ﺣﺴﺐ ﻭﻇﻴﻔﺘﻪ ﻭﳒﺎﺡ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻱ ﰲ ﺗﻮﻓﲑ ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ ﺍﳌﻨﺎﺳﺒﺔ ﻟﻜﻞ ﻋﻨﺼﺮ ﻳﻌﻄﻰ ﻗﻮﺓ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﻉ‪.‬‬

‫ﺧﺎﻣﺴﺎ ‪ :‬ﻣﻮﺍﺩ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ ﻭﻃﺮﻕ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ‪:‬‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﻃﺮﻕ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ﻭﻣﻮﺍﺩ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ ﻭﻻ ﺗﻮﺟﺪ ﻗﻴﻮﺩ ﳏﺪﺩﺓ ﳌﺒﺎﱐ ﺍﻷﻧﺸﻄﺔ ﻭﻟﻜﻨﻬﺎ ﰲ ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ‬ ‫ﳛﻜﻤﻬﺎ ﻋﺎﻣﻼﻥ ﺭﺋﻴﺴﻴﺎﻥ‪:‬‬ ‫ ﺍﻟﻄﺎﺑﻊ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻱ ﻟﻠﻤﺒﲎ ﺍﻟﺬﻱ ﻳﺮﻳﺪﻩ ﺍﳌﺼﻤﻢ‪.‬‬ ‫ ﺍﻟﻌﺎﻣﻞ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩﻱ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺩﺳﺎ ‪ :‬ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﺍﻷﻣﻨﻴﺔ } ﺍﻟﻨﻮﺍﺣﻲ ﺍﻷﻣﻨﻴﺔ { ‪:‬‬ ‫ﻻ ﺑﺪ ﻣﻦ ﺍﻷﺧﺬ ﺑﻌﲔ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﺍﻷﻣﻨﻴﺔ ﺿﺪ ﻛﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﻟﺘﻮﻗﻌﺎﺕ ﻣﺜﻞ ﺳﻄﻮ‬ ‫‪,‬ﺳﺮﻗﺔ‪,‬ﺣﺮﻳﻖ‪,‬ﲣﺮﻳﺐ‪ ....‬ﺍﱁ ‪ ,‬ﻭﻋﻼﻗﺔ ﺍﻷﻣﻦ ﺍﳋﺎﺹ ﺑﺎﻟﺰﻭﺍﺭ ﻭﺍﻟﻌﺎﻣﻠﲔ ﻭﺗﺘﻮﻗﻒ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺃﻭ ﺻﻌﻮﺑﺔ ﺗﻄﺒﻴﻖ‬ ‫ﻫﺬﻩ ﺍﻻﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﺸﻜﻴﻞ ﺍﻟﻌﻤﺮﺍﱐ ﻟﻠﻤﺒﲎ ﻧﻔﺴﻪ ﻭﳝﻜﻦ ﲢﻘﻴﻖ ﺍﻷﻣﻦ ﺍﳋﺎﺭﺟﻲ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ‪:‬‬ ‫ ﻓﺼﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻟﺘﺮﺩﺩ ﺍﻟﺪﺍﺋﻢ ﺃﻭ ﺍﳌﺴﺘﻤﺮ ﻟﻠﺠﻤﻬﻮﺭ ﻓﺘﻜﻮﻥ ﳏﺪﺩﺓ ﻭﻭﺍﺿﺤﺔ ‪.‬‬ ‫ ﻭﻗﻮﻉ ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺍﻟﻌﺮﺽ ﺍﳌﻜﺸﻮﻑ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺘﻠﺔ ﺑﻨﺎﺋﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﺍﻟﻔﺘﺤﺎﺕ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ ﲡﻬﻴﺰ ﺍﳌﺒﲎ ﺑﺘﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻓﻨﻴﺔ ﻭﺍﻟﻨﻈﻢ ﺍﳌﺘﺒﻌﺔ ﻟﻺﻧﺬﺍﺭ ﻭﺍﳌﻜﺎﻓﺤﺔ ‪.‬‬

‫‪119‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺳﺎﺑﻌﺎ ‪ :‬ﳏﺎﻭﺭ ﺍﳊﺮﻛﺔ ‪:‬‬ ‫ﻣﻦ ﺃﻫﻢ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﻭﳍﺎ ﺩﻭﺭ ﻛﺒﲑ ﰲ ﳒﺎﺡ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ ﺃﻭ ﻓﺸﻠﻪ ﻧﻈﺮﺍ ً ﻟﻀﺨﺎﻣﺔ ﻋﺪﺩ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ﺍﳌﺘﻮﻗﻊ‬ ‫ﻓﻴﻨﺒﻐﻲ ﺃﻥ ﻳﺘﺤﻘﻖ ﺃﻛﱪ ﻗﺪﺭ ﻣﻦ ﺍﻟﺮﺍﺣﺔ ﻟﻠﻤﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ﻭﺃﻋﻠﻰ ﻛﻔﺎﺀﺓ ﰲ ﺍﻻﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻛﻤﺎ ﳚﺐ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ‬ ‫ﺍﻟﻮﺿﻮﺡ ﻭﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﻻﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﻭﺍﳌﺮﻭﻧﺔ ﺳﻮﺍﺀ ﰲ ﳏﺎﻭﺭ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﺃﺳﻴﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻓﻘﻴﺔ ﻟﺘﻼﺀﻡ ﺍﻟﺴﻌﺔ ﺍﳌﺘﻮﻗﻌﺔ ﻛﻤﺎ‬ ‫ﳚﺐ ﺍﻟﻌﻨﺎﻳﺔ ﺑﺪﺭﺍﺳﺔ ﺑﺪﺍﻳﺔ ﺍﶈﻮﺭ ﻭ‪‬ﺎﻳﺘﻪ ﻷ‪‬ﻤﺎ ﻳﺸﻜﻼﻥ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﻮﻳﺔ ﻟﻮﺿﻊ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻬﻤﺔ ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺣﺮﻛﺔ ﲨﻬﻮﺭ ﻭﺣﺮﻛﺔ ﻋﺎﻣﻠﲔ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﰲ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ‪:‬‬ ‫ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ‪:‬‬ ‫ﻣﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻻﺑﺪ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻭﺍﺿﺤﺔ ﻭ ﻣﺆﻛﺪﺓ ﻭﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﺃﻥ ﺗﻮﺣﻲ ﺑﺎﻟﻌﻈﻤﺔ ﻭﺍﻟﻔﺨﺎﻣﺔ ﻷ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻴﺔ ﻣﻦ ﺍﳋﺎﺭﺝ ﺇﱃ ﺍﻟﺪﺍﺧﻞ ‪ ،‬ﻭ ﻳﺴﺘﺤﺐ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻣﻮﺍﺩ ﺫﺍﺕ ﺟﻮﺩﺓ ﻋﺎﻟﻴﺔ ﺇﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺃﻥ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﺍﻟﺘﺸﺠﲑ ﻭ ﺍﳌﺰﺭﻭﻋﺎﺕ ﺑﺎﳌﺪﺍﺧﻞ ﺗﻌﺰﺯ ﺃﳘﻴﺔ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﺃﻳﻀﺎ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻭﻋﺮﺽ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﳚﺐ ﺇﻥ ﻳﺘﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻣﻊ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺎﺕ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ﻭﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﻷﻧﻪ ﺇﺫﺍ ﻣﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﻣﻨﺨﻔﻀﺔ ﻭﻏﲑ ﻣﻀـﺎﺀﺓ ﺟﻴـﺪﺍ ﻓﺄ‪‬ـﺎ‬ ‫ﺗﺸﻜﻞ ﻋﺎﺋﻘﺎ ﺃﻣﺎﻡ ﺟﺬﺏ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻳﻖ ﻟﺬﺍ ﻓﺎﻥ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﳚﺐ ﺇﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺫﺍﺕ ﲤﻴـﺰ ﺧـﺎﺭﺟﻲ‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ ‪.‬‬

‫ﺻﺎﻟﺔ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ‪:‬‬ ‫ﺗﺘﺠﻤﻊ ﻋﻨﺪﻫﺎ ﻣﺴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﲟﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﻭﻗﺪ ﻳﺘﻮﺍﺟﺪ ‪‬ﺎ ﺃﻧﺸﻄﺔ ﺍﻟﻌﺮﻭﺽ ﺍﳌﻮﺳـﻴﻘﻴﺔ ﺃﻭ ﺗﺴـﺘﻐﻞ‬ ‫ﺃﺟﺰﺍﺀ ﻣﻨﻬﺎ ﻛﻜﺎﻓﻴﺘﺮﻳﺎﺕ ﻣﻔﺘﻮﺣﺔ ﺃﻭ ﻛﻤﻌﺮﺽ ﻟﻠﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ‪ ،‬ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﻭ ﲢﻤﻞ ﺍﻷﺭﺿﻴﺎﺕ ﻟﻜﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻷﲪﺎﻝ ﺍﳊﻴﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻭﻳﺴﺘﻔﺎﺩ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﻛﺴﺮ ﺍﳌﻠﻞ ﺍﻟﺰﺍﺋﺪ ﺍﻟﻨﺎﺗﺞ ﻋﻦ ﳑﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺴـﻮﻕ‬ ‫ﺍﻟﻄﻮﻳﻠﺔ ‪.‬‬

‫‪120‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﺘﻮﺍﺟﺪﺓ ﺑﺎﻟﻔﺮﺍﻏﺎﺕ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﰲ ﺍﳌﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ‪:‬‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺍﳊﺪﺍﺋﻖ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﻭﺗﻮﻓﲑ ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻞ ﺍﻹﺭﺷﺎﺩﻳﺔ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﻟﺘﺴﻬﻴﻞ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺇﱃ ﳐﺘﻠﻒ ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ﻭﻓﻘﺎ ﻷﻧﻮﺍﻋﻬﺎ‬ ‫ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ‪,‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﻠﺠﻠﻮﺱ ﻭﺃﻟﻌﺎﺏ ﺍﻷﻃﻔﺎﻝ ﻭﺃﻟﻌﺎﺏ ﺍﻟﻔﻴﺪﻳﻮ‪.‬‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻳﻌﺘﱪ ﺍﳌﺎﺀ ﻣﻦ ﺍﳌﻌﺎﱂ ﺍﳉﺬﺍﺑﺔ ﻟﻠﻐﺎﻳﺔ ﰲ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﻭﻟﺬﺍ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻟﻨﻔﻮﺭﺍﺕ ﻳﻌﺘﱪ ﻣـﻦ ﺍﻷﺷـﻴﺎﺀ‬ ‫ﺍﳌﻔﻀﻠﺔ ‪ ،‬ﻫﺬﺍ ﻭﺗﻌﺘﱪ ﺍﳌﻮﺳﻴﻘﻰ ﺍﳋﻔﻴﻔﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﳌﻔﻀﻠﺔ ﰲ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﺍﳌﻐﻠﻘﺔ ﳌﺎ ﳍﺎ ﻣﻦ ﺗﺄﺛﲑ ﺟﻴﺪ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻧﻔﺴﻴﺔ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﻭ ﺗﻮﻓﲑ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻠﻮﺱ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻧﻈﺎﻡ ﻟﻠﻨﺪﺍﺀ ﺍﻟﻌﺎﻡ ﺇﺿـﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﺗـﻮﻓﲑ ﻭﺣـﺪﺍﺕ‬ ‫ﻟﻠﺘﻠﻴﻔﻮﻥ ‪.‬‬

‫ﺗﻨﺴﻴﻖ ﺍﳌﻮﻗﻊ‪:‬‬ ‫ﺃﻭﻻ‪ :‬ﺧﺎﺭﺟﻴﺎ ‪:‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﻷﺷﺠﺎﺭ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺃﺷﺠﺎﺭ ﻻ ﲢﺘﺎﺝ ﺇﱄ ﺍﻟﻜﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻨﺎﻳﺔ‪ ,‬ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻮﺯﻉ ﺑﺸﻜﻞ ﻳﺆﻛﺪ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ‬ ‫ﻣﻊ ﺗﻈﻠﻴﻞ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﳉﻠﻮﺱ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ‪ :‬ﺩﺍﺧﻠﻴﺎ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﺸﻤﻞ ﺍﻟﻌﺪﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺍﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ ﻭﺍﳌﺎﺋﻴﺔ ﻭﺗﻐﲑ ﺍﳌﺴﺘﻮﻳﺎﺕ ﻭﺍﻷﻟﻮﺍﻥ ﻛﻤﺎ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﻘﺎﻋﺪ ﺩﺍﺧﻠﻴﻪ‪.‬‬

‫ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﻟﻠﺸﺠﲑﺍﺕ ﻭﺍﻟﺰﻫﻮﺭ ﻭﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﺆﺩﻱ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﻟﺸﺠﲑﺍﺕ ﺇﱄ ﺇﺣﺪﺍﺙ ﺗﺸﻮﻳﺶ‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺭﺅﻳﺔ ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ﻭﺍﻟﻼﻓﺘﺎﺕ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ‪,‬ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﺤﻤﻞ ﺍﻟﺸﺠﲑﺍﺕ ﻭﺍﳌﺰﺭﻭﻋﺎﺕ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﻭﺍﻟﺮﻃﻮﺑﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﻭﻳﻔﻀﻞ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻧﺒﺎﺗﺎﺕ ﺩﺍﺋﻤﺔ ﺍﳋﻀﺮﺓ ‪ ,‬ﻛﺬﻟﻚ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻌﻄﻲ ﺍﳊﺪﺍﺋﻖ ﺍﻧﻄﺒﺎﻋﺎ ﺟﻴﺪﺍ‬ ‫ﻟﻠﻤﺘﺴﻮﻗﲔ ﻭﺗﺪﻓﻌﻬﻢ ﻟﻠﺼﻌﻮﺩ ﺇﱄ ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻼﻓﺘﺎﺕ ﻭﺍﻟﻌﻼﻣﺎﺕ ﺍﻹﺭﺷﺎﺩﻳﺔ ‪:‬‬ ‫ﻫﻲ ﺍﻟﱵ ﺗﺮﺷﺪ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﻭﺍﲡﺎﻫﺎﺕ ﻣﻌﻴﻨﻪ ﲟﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﻣﺜﻞ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﳋﺮﻭﺝ ﺃﻭ ﺩﻭﺭﺍﺕ ﺍﳌﻴـﺎﻩ ﺃﻭ‬ ‫ﺳﻼﱂ ﺍﳍﺮﻭﺏ‪.‬‬

‫‪121‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻹﺭﺷﺎﺩﺍﺕ ﺑﺴﻴﻄﺔ ﻭﲝﺮﻭﻑ ﻭﺍﺿﺤﺔ ﻭﻣﻦ ﻟﻮﻥ ﻭﺍﺣﺪ ﺗﺜﺒﺖ ﻋﻠﻲ ﺧﻠﻔﻴﺔ ﻣﺘﺒﺎﺩﻟﺔ ﻣﻌﻬﺎ‪ ,‬ﻛﻤﺎ‬ ‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺑﻌﻴﺪﺓ ﻋﻦ ﻣﺘﻨﺎﻭﻝ ﺍﻟﻴﺪ" ﻋﻠﻲ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ‪m 2.5‬‬

‫ﻋﺮﻭﺽ ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ‪:‬‬ ‫ﳚﺐ ﺍﺧﺘﺒﺎﺭ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﺗﺘﻨﺎﺳﺐ ﻣﻊ ﻭﺿﻊ ﻧﻮﺍﻓﺬ ﺍﻟﻌﺮﺽ ﻭﺍﻟﻜﺎﻭﻧﺘﺮﺍﺕ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‬ ‫ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﻫﻲ ﺍﻟﻌﻨﺼﺮ ﺍﻟﺬﻱ ﳛﺪﺩ ﺷﻜﻞ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﻭ ﺗﺘﻜﻮﻥ ﻣﻦ ﻃﺮﻕ ﺭﺋﻴﺴﻴﺔ ﻟﻠﻤﺘﺴﻮﻗﲔ ﲢﻴﻂ ‪‬ﺎ ﺍﶈﻼﺕ‬ ‫ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﻣﻦ ﺍﳉﺎﻧﺒﲔ ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱄ ﳑﺮﺍﺕ ﺟﺎﻧﺒﻴﺔ ﻗﻠﻴﺔ ﻭ ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﺆﺩﻱ ﺇﱄ ﻧﻘﻄﺔ ﺃﻭ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﻻﻟﺘﻘﺎﺀ‬ ‫)ﺍﻟﻔﺮﺍﻏﺎﺕ( ﻭ ﺗﻘﻊ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﺔ ﳉﻤﻴﻊ ﺍﶈﻼﺕ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ﻋﻠﻲ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻲ ﺃﻭ ﻋﻠﻲ ﺍﳌﻤﺮ‬ ‫ﺍﳉﺎﻧﱯ ﻭ ﺃﻥ ﻛﺎﻥ ﺫﻟﻚ ﻏﲑ ﻣﺮﻏﻮﺏ ﻓﻴﻪ ‪.‬‬

‫ﺍﻻﺷﺘﺮﺍﻃﺎﺕ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ‪:‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﲝﻴﺚ ﺗﻮﻓﺮ ﺍﻧﺴﻴﺎﺏ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﻷﻗﺼﻰ ﺩﺭﺟﺔ ‪.‬‬ ‫ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﰲ ﲣﻄﻴﻄﻬﺎ ﺍﻟﻌﺎﻡ ﺑﺴﻄﺔ ﻭ ﻳﺴﻬﻞ ﺍﻟﺘﻌﺮﻑ ﻋﻠﻴﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺫﺍﺕ ﻃﺎﺑﻊ ﻣﺒﻬﺞ ﻳﺆﺩﻱ ﺇﱄ ﺍﻻﺳﺘﻤﺘﺎﻉ ﺑﺎﻟﺴﲑ ‪‬ﺎ ﻫﺬﺍ ﺇﱄ ﺟﺎﻧﺐ‬ ‫ﺗﻮﻓﲑ ﺑﻌﺾ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﻟﻠﺮﺍﺣﺔ ﻭ ﺍﻻﺳﺘﺮﺧﺎﺀ ﻭ ﻋﻠﻲ ﻫﺬﺍ ﺍﻷﺳﺎﺱ ﺗﻌﺘﱪ ﺍﻟﺸﺠﲑﺍﺕ ﺍﻟﺼﻐﲑﺓ ﻭ ﺍﻟﺰﻫﻮﺭ‬ ‫ﻭ ﺍﻟﻨﺎﻓﻮﺭﺍﺕ ﻭ ﺍﻟﺘﻤﺎﺛﻴﻞ ﻣﻦ ﺍﳉﻮﺍﻧﺐ ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ ﺍﳍﺎﻣﺔ ﺑﺎﳌﻤﺮﺍﺕ ﻣﻊ ﺍﳊﺮﺹ ﻋﻠﻲ ﻋﺪﻡ ﺣﺠﺐ ﺭﺅﻳﺔ‬ ‫ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ‪.‬‬ ‫ ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺆﺩﻱ ‪‬ﺎﻳﺎﺕ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﺇﱄ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳉﺬﺏ ﲟﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻳﻖ ‪.‬‬

‫ﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‬ ‫ﺃﻭﻻ ‪ :‬ﻋﺮﻭﺽ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ‪:‬‬ ‫ﻳﺘﻢ ﲢﺪﻳﺪ ﻋﺮﻭﺽ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﲝﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎ ﻻﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﻭﺣﺮﻛﺘﻬﻢ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ‪:‬ﺃﻃﻮﺍﻝ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ‪:‬‬

‫‪122‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﳚﺐ ﺃﻻ ﻳﺘﻌﺪﻯ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻋﻦ ‪ 250‬ﻣﺘﺮ ﻭ ﺇﻻ ﺳﻮﻑ ﻳﺸﻌﺮ ﺍﳌﺘﺴﻮﻕ ﺑﺎﳌﻠﻞ ﻣﻦ ﻃﻮﻝ ﺍﳌﻤﺮ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ‬ ‫ﺃﺷﻜﺎﻝ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‪:‬‬ ‫ﺗﺄﺧﺬ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺇﺷﻜﺎﻻ ﻛﺜﲑﺓ ﻓﻘﺪ ﺗﻜﻮﻥ ﺧﻄﻴﺔ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺔ ﻛﻤﺎ ﰲ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﻴﻠﻴﺰﻱ ﺑﺒﺎﺭﻳﺲ ﺃﻭ ﺧﻄﻴﺔ‬ ‫ﻣﻨﻜﺴﺮﺓ ﻋﻠﻲ ﺷﻜﻞ ﺣﺮﻑ "‪ " L‬ﺃﻭ ﻋﻠﻲ ﻫﻴﺌﺔ ﺣﺮﻑ‪ T‬ﺃﻭ ﺩﺍﺋﺮﻳﺔ ﲢﻴﻂ ﺑﺎﻟﺒﻬﻮ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻲ ﻟﻠﻤﻮﻝ ‪.‬‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﺃﺳﻴﺔ‬ ‫ﻳﻌﺘﱪ ﻭﺿﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻻﺗﺼﺎﻝ ﺍﻟﺮﺍﺳﻴﺔ ﻣﺜﻞ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﻭ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﰲ ﻏﺎﻳﺔ ﺍﻷﳘﻴﺔ ﻭ ﺑﺼﻔﺔ ﻋﺎﻣﺔ ﻓﺎﻥ ﺍﻟﺴﻼﱂ‬ ‫ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﻭ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﻳﻨﺒﻐﻲ ﲡﻤﻴﻌﻬﺎ ﺃﻣﺎﻡ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﺍﻟﺮﺋﻴﺴﻲ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻭ ﺫﻟﻚ ﻟﻜﻲ ﳝﺮ ﺍﻟﻌﻤﻼﺀ ﻋﻠﻲ ﺃﻗﺼﻲ ﻛﻤﻴﺔ‬ ‫ﻣﻦ ﺍﻟﻌﺮﺽ ﻭ ﻻ ﺳﻴﻤﺎ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﻟﺴﻠﻊ ﺍﻟﺮﺧﻴﺼﺔ ﺍﻟﱵ ﻳﺘﻌﺮﺽ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎﻷﺩﻭﺍﺭ ﺍﻷﺭﺿﻴﺔ ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺴﻼﱂ‪:‬‬ ‫ﺇﻥ ﻭﺿﻊ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﻭﻋﺪﺩﻫﺎ ﰲ ﻫﺬﻩ ﺍﻷﺑﻨﻴﺔ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻭﺛﻴﻖ ﺑﺎﳊﻞ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻱ ﺑﺸﻜﻞ ﺃﺳﺎﺳﻲ ﻭﻛﺬﻟﻚ‬ ‫ﺑﺎﻟﻄﺎﺑﻘﻴﺔ ﻭﺑﻌﺪﺩ ﺍﻷﺷﺨﺎﺹ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﲔ ﻟﻠﻤﺒﲎ‪ .‬ﻭ ﻳﺘﻌﻠﻖ ﻋﺪﺩ ﻭﻋﺮﺽ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﺑﺎﳌﺪﺍﺧﻞ ﻭﺍﳌﺨﺎﺭﺝ ‪.‬‬ ‫• ﳛﺴﺐ ‪ 15‬ﺷﺨﺺ ﻣﻦ ﺃﺟﻞ ﻣﺴﺎﺣﺔ ‪70‬ﻡ‪. 2‬‬ ‫• ﺗﺘﺒﺎﻋﺪ ﺑﻴﻮﺕ ﺍﻟﺴﻠﻢ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﻣﻦ ‪30 – 25‬ﻡ‪.‬‬ ‫• ﻭﳝﻜﻦ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﰲ ﻧﻔﺲ ﺍﻟﻮﻗﺖ ﻛﺴﻼﱂ ﻫﺮﻭﺏ‪ ،‬ﺣﻴﺚ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﰲ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀ ‪.‬‬ ‫• ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺔ ﻟﻠﺤﺮﻳﻖ ﻭﻣﻘﺎﻭﻣﺔ ﻟﻠﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ‪.‬‬ ‫• ﺗﻮﻓﲑ ﳎﻤﻮﻋﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﺑﺎﻟﻘﺮﺏ ﻣﻨﻬﺎ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻭﲪﺎﻣﺎﺕ‪.‬‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻻﺗﺼﺎﻝ ﺍﳌﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ‪ :‬ﻭ ﻫﻲ ﺗﻨﻘﺴﻢ ﺇﱄ ‪:‬‬ ‫ﺃﻭﻻ ‪ :‬ﺍﻟﺴﻼﱂ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭ ﻫﻲ ﺗﻌﻄﻲ ﻣﻨﻈﺮﺍ ﲨﺎﻟﻴﺎ ﻭﻣﻦ ﻓﻮﺍﺋﺪﻫﺎ ﺃ‪‬ﺎ ﲡﺬﺏ ﺃﻧﻈﺎﺭ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﺩﺍﺋﻤﺎ ﺇﱄ ﺍﳌﺴﺘﻮﻳﺎﺕ ﺍﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ﻭ ﻟﻜﻦ‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻴﻮ‪‬ﺎ ﺃ‪‬ﺎ ﺗﺸﻐﻞ ﺣﻴﺰﺍ ﻛﺒﲑﺍ ﻣﻦ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﻛﻤﺎ ﺃﻥ ﺗﻜﻠﻔﺘﻬﺎ ﻋﺎﻟﻴﺔ ﻭﺗﻜﻮﻥ ﺿﺮﻭﺭﻳﺔ ﻟﺘﺄﺩﻳﺔ ‪ 200‬ﺷﺨﺺ‬

‫‪123‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﰲ ﺍﻟﺴﺎﻋﺔ‪ ،‬ﻭﺗﻮﺿﻊ ﰲ ﻭﺳﻂ ﺍﳌﺒﲎ ﻭﺑﺸﻜﻞ ﻣﺮﺋﻲ ﻣﻨﺬ ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻭﲟﻴﻞ ْ‪ ، 30‬ﲝﻴﺚ ﺃﻥ ﻳﺘﻤﻴﺰ ﺑﺎﻟﻄﻮﻝ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﺮﻋﺔ ﻭﺍﻷﻣﺎﻥ ﻭﻋﻤﻖ ﺍﻟﺪﺭﺝ ‪0.40‬ﻡ ﻭﻋﺮﺿﻬﺎ ‪0.60‬ﻣﺘﺮ ﺃﻭ ﻋﺎﺩﺓ ‪ 0.80‬ﺳﻢ ﻭﺍﻟﺴﺮﻋﺔ ‪0.5‬ﻣﺘﺮ‪/‬ﺙ‪،‬‬ ‫ﺃﻣﺎ ﻣﻦ ﺃﺟﻞ ﺍﻻﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ‪5.20‬ﻡ‪/‬ﺙ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺍﻟﺴﻴﻮﺭ ﺍﻟﻨﺎﻗﻠﺔ ﺍﳌﺎﺋﻠﺔ ‪:‬‬ ‫ﻭ ﺗﻌﺘﱪ ﺍﳌﻴﺰﺓ ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ ﻟﻠﺴﻴﻮﺭ ﺍﻟﻨﺎﻗﻠﺔ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﺍﻧﻪ ﻳﻜﻮﻥ ﺑﻮﺍﺳﻄﺘﻬﺎ ﻧﻘﻞ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﺍﻟﱵ ﻳﺸﺘﺮﻳﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻼﺀ ﻣﺜﻞ ﺍﻟﻜﺮﺍﺳﻲ ﻭ ﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻷﻃﻔﺎﻝ ﺑﺴﻬﻮﻟﺔ ﻭ ﻣﻦ ﻋﻴﻮﺏ ﺍﻟﺴﻴﻮﺭ ﺍﻟﻨﺎﻗﻠﺔ ﺍﻧﻪ ﻣﻦ ﺍﳌﻤﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﻃﻮﻳﻠﺔ ﺟﺪﺍ ﺑﺪﺭﺟﺔ ﺍﻛﱪ ﺑﻜﺜﲑ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻠﻢ ﺍﳌﺘﺤﺮﻙ ﻭ ﺫﻟﻚ ﻟﺘﺠﻨﺐ ﺍﻻﳓﺪﺍﺭ ﺃﻭ ﺍﳌﻴﻞ ﺍﻟﺸﺪﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻟﺜﺎ‪:‬ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ‪:‬‬ ‫ﻳﻮﺻﻲ ﺩﺍﺋﻤﺎ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻣﻬﺎ ﻷ‪‬ﺎ ﺗﺸﻐﻞ ﺣﻴﺰ ﺍﻗﻞ ﺑﻜﺜﲑ ﳑﺎ ﺗﺸﻐﻠﻪ ﺍﻟﺴﻴﻮﺭ ﺍﻟﻨﺎﻗﻠﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﻭ ﻫﻲ‬ ‫ﺍﻗﻞ ﰲ ﺗﻜﻠﻔﺔ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﻭ ﺗﻨﻘﻞ ﻣﻌﻈﻢ ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﻣﻦ ﻋﺮﺑﺎﺕ ﺍﻷﻃﻔﺎﻝ ﺇﱄ‬ ‫ﺍﻟﻜﺮﺍﺳﻲ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ ﻛﻤﺎ ﺗﺘﻤﻴﺰ ﺑﺄ‪‬ﺎ ﺃﺳﺮﻉ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﺍﳌﺘﺤﺮﻛﺔ‪.‬‬ ‫ﻭ ﳒﺪ ﰲ ﺑﻌﺾ ﺍﳌﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﺩﺍﺧﻞ ﺃﺑﺮﺍﺝ ﺯﺟﺎﺟﻴﺔ ﺗﻈﻬﺮ ﲢﺮﻛﺎ‪‬ﺎ ﻭﻣﻦ ﺍﳌﻬﻢ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﲝﻴﺚ ﺗﺮﺑﻂ ﺑﲔ ﺟﺮﺍﺝ )ﻛﺮﺍﺝ ( ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭﻣﺴﺎﺭﺍﺕ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﻭ ﺗﻜﻮﻥ ﺑﺄﺣﺠﺎﻡ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ‬ ‫ﻷﻋﺪﺍﺩ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﺍﳌﺘﻮﻗﻌﺔ ﻭ ﻳﻔﻀﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺼﻌﺪ ﻛﺒﲑ ﻋﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺼﻌﺪﻳﻦ ﺍﺻﻐﺮ‪ .‬ﺗﻨﻘﺴﻢ ﺍﳌﺼﺎﻋﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﺍﻻﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺇﱃ ﺃﺭﺑﻌﺔ ﺃﻧﻮﺍﻉ ﺭﺋﻴﺴﺔ‪:‬‬ ‫•‬

‫ﻣﺼﺎﻋﺪ ﺍﻷﻏﺮﺍﺽ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﻭﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ‪.‬‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﻣﺼﺎﻋﺪ ﺍﻷﺑﻨﻴﺔ ﺍﻟﺴﻜﻨﻴﺔ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺎﻋﺪ ﺍﳍﻴﺌﺎﺕ ﺍﻟﺮﲰﻴﺔ ﻭﺍﻟﺪﻭﺍﺋﺮ ﺍﳊﻜﻮﻣﻴﺔ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺎﻋﺪ ﺍﳌﺨﺎﺯﻥ‪.‬‬

‫ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ‬ ‫ﲣﺘﻠﻒ ﺍﻵﺭﺍﺀ ﻓﻴﻤﺎ ﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﳚﺐ ﺗﻮﻓﲑ ﺇﺿﺎﺀﺓ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ‪ ,‬ﻣﻦ ﻋﺪﻣﻪ ‪ ,‬ﰲ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ‪ ,‬ﻭﻟﺬﺍ ﻓﻬﻨﺎﻙ‬

‫‪124‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺍﲡﺎﻫﲔ ﰲ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻨﻄﺎﻕ ‪:‬‬

‫ﺍﻷﻭﻝ ‪ :‬ﻳﻌﺘﱪ ﺇﻥ ﺿﻮﺀ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ﻣﺮﻏﻮﺑﺎ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﻨﻔﺴﻴﺔ ﳋﻠﻖ ﺑﻴﺌﺔ ﻣﻼﺋﻤﺔ ﻟﻠﺘﺴﻮﻕ ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺜﺎﱐ ‪ :‬ﻳﻔﻀﻞ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﻟﻜﻦ ﻣﻊ ﻇﻬﻮﺭ ﺍﳊﺎﺟﺔ ﺇﱃ ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩ ﰲ ﺍﻟﻄﺎﻗﺔ ‪ ,‬ﻓﺎﻧﻪ ﻗﺪ ﺟﺮﻯ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﰲ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﻤﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ‪ ,‬ﺣﻴﺚ ﲤﻴﻞ ﺍﳌﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺍﳊﺪﻳﺜﺔ ﻟﻠﺠﻮﺀ ﺇﱃ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ‪ ,‬ﻭﻣﻦ ﺍﳌﻤﻜﻦ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺫﻟﻚ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻷﺳﻘﻒ ﺍﻟﺰﺟﺎﺟﻴﺔ ‪ ,‬ﻭﻳﺸﻤﻞ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻌﺘﻤﺪ ﻋﻠﻰ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﺘﺤﻜﻢ ﰲ‬ ‫ﺍﻟﺘﺄﺛﲑ ﺍﻟﻐﲑ ﻣﺮﻏﻮﺏ ﻓﻴﻪ ﻷﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺲ ‪ ,‬ﻭﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﺤﻮﻳﻞ ﺇﱃ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ﻋﻨﺪ ﺍﳔﻔﺎﺽ ﻣﻌﺪﻝ‬ ‫ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﺑﻨﻬﺎﻳﺔ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ‪,‬ﻭﺫﻟﻚ ﺑﻮﺍﺳﻄﺔ ﺧﻼﻳﺎ ﻛﻬﺮ ﻭﺿﻮﺋﻴﺔ ‪.‬‬ ‫ﻭﻻﺑﺪ ﻟﻠﻤﻤﺮﺍﺕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻳﺔ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﳍﺎ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺇﺿﺎﺀﺓ ﻣﺮﺗﻔﻌﺔ ﻭﺫﻟﻚ ﻻﻥ ﻣﺴﺘﻮﻳﺎﺕ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﳌﻨﺨﻔﻀﺔ‬ ‫ﻟﻺﺿﺎﺀﺓ ﰲ ﺍﳌﻤﺮﺍﺕ ﺳﻮﻑ ﻳﻜﻮﻥ ﳍﺎ ﺗﺄﺛﲑ ﻳﺒﻌﺚ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻜﺂﺑﺔ ﻭﺍﻹﺣﺒﺎﻁ ﻟﺪﻯ ﺍﳌﺘﺴﻮﻕ ‪ ,‬ﻭﺍﳌﻄﻠﻮﺏ ﺃﻥ‬ ‫ﻳﺴﻮﺩ ﺷﻌﻮﺭ ﺍﻟﺘﺸﻮﻳﻖ ﻭﺍﳉﺎﺫﺑﻴﺔ ﻟﺪﻯ ﺍﳌﺘﺴﻮﻕ ‪.‬‬

‫ﺃﺳﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﰲ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ‬ ‫‪ o‬ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺪﺭﺝ ﺷﺪﺓ ﻛﺜﺎﻓﺔ ﺍﻟﻀﻮﺀ ﻓﺘﺰﺩﺍﺩ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﻭﺍﳌﺨﺎﺭﺝ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺼﻤﻢ ﻧﻈﻢ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ ﺑﻨﻈﺎﻡ ﲢﻮﻳﻞ ﻳﻌﻤﻞ ﺃﻭﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻴﺎ ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﺗﺼﻤﻢ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ )ﺑﺘﺄﺛﲑﺍﺕ ﺧﺎﺻﺔ( ﻟﻺﺿﺎﺀﺓ ﺍﻟﻘﻮﻳﺔ ﻟﻺﻋﻼﻧﺎﺕ ﻭﺍﻟﻨﺒﺎﺗﺎﺕ ﻭﺃﻣﺎﻛﻦ‬ ‫ﺍﳉﻠﻮﺱ ﻭﺍﻟﻠﻮﺣﺎﺕ ﺍﳉﺪﺍﺭﻳﺔ ‪ ,‬ﻭﺃﻟﻮﺍﺡ ﺍﻟﺪﻳﻜﻮﺭ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﻮﻓﺮ ﺍﻹﺿﺎﺀﺓ ﻷﻏﺮﺍﺽ ﺍﻷﻣﻦ ﲝﻴﺚ ﺗﺘﺮﻙ ﺑﻌﺾ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﻣﻀﺎﺀﺓ ﰲ ﻏﲑ‬ ‫ﺳﺎﻋﺎﺕ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ‪.‬‬ ‫‪ o‬ﳚﺐ ﺗﺰﻭﻳﺪ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﰲ ﻣﻨﺎﻃﻘﻪ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﺑﺈﺿﺎﺀﺓ ﻃﻮﺍﺭﺉ ﻣﻦ ﻧﻈﺎﻡ ﺗﺸﻐﻴﻞ‬ ‫ﺑﻄﺎﺭﻳﺎﺕ ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺣﺠﺮﺓ ﺍﻟﺒﻄﺎﺭﻳﺎﺕ ﻋﻠﻰ ﺣﺎﺋﻂ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻭﺗﺰﻭﺩ ﺑﺘﻬﻮﻳﺔ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ‬ ‫ﻭﻣﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ ﻟﻠﺘﺨﻠﺺ ﻣﻦ ﺍﻷﺩﺧﻨﺔ ‪.‬‬

‫‪125‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺩﻭﺭﺍﺕ ﺍﳌﻴﺎﻩ‬ ‫ﳚﺐ ﺗﻮﻓﲑ ﺩﻭﺭﺍﺕ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﻭﺑﻔﺼﻞ ﺗﺎﻡ ﻟﻜﻼ ﺍﳉﻨﺴﲔ‪ ,‬ﺑﺎﻹﺿﺎﻓﺔ ﺇﱃ ﲡﻬﻴﺰﺍﺕ ﺍﻟﺸﺮﺏ‪ ,‬ﻭﳎﻤﻮﻋﺔ ﺃﺣﻮﺍﺽ‬ ‫ﻟﻠﻐﺴﻴﻞ ﻣﻊ ﺍﻟﺘﺪﻋﻴﻢ ﺑﺎﳌﺎﺀ ﺍﻟﺴﺎﺧﻦ‪.‬‬

‫ﺧﺪﻣﺔ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ‬ ‫ﻳﺸﺘﻤﻞ ﺗﻘﺪﱘ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﺇﻣﺪﺍﺩ ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ﺑﺎﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ‪ ,‬ﻭﺃﻳﻀﺎ ﺍﻟﺘﺨﻠﺺ ﻣﻦ ﺍﳌﻬﻤﻼﺕ ﻭﺍﻟﻨﻔﺎﻳﺎﺕ ‪ ,‬ﺣﻴﺚ ﳚﺐ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻋﻠﻰ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺧﺪﻣﺔ ﺳﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻭﺗﻮﻓﲑ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﳍﺎ ﻣﻊ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻋﻠﻰ ﺳﻬﻮﻟﺔ ﺍﺳﺘﻼﻡ ﻭﺗﺴﻠﻴﻢ‬ ‫ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ‪ ,‬ﻋﻠﻰ ﺃﻥ ﻳﺮﺍﻋﻰ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻌﻤﻠﻴﺎﺕ ﺑﻌﻴﺪﺓ ﻋﻦ ﻧﻈﺮ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﺃﻭ ﻋﻦ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺩﺧﻮﳍﻢ ﺇﱃ‬ ‫ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ‪.‬‬

‫ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ‪:‬‬ ‫ﳝﻜﻦ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﰲ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻲ ﺃﻭ ﺍﻟﻘﺒﻮ ‪:‬‬

‫ﺃﻭﻻ ‪ :‬ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﰲ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻲ ‪:‬‬ ‫ﻭﻫﻲ ﺍﺭﺧﺺ ﺷﻜﻞ ﻟﻠﺨﺪﻣﺎﺕ ﺇﺫ ﻻ ﺗﻮﺟﺪ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﻹﻧﺸﺎﺀﺍﺕ ﺃﻭ ‪‬ﻮﻳﺔ ﰲ ﻫﺬﻩ ﺍﳊﺎﻟﺔ ‪ ,‬ﺣﻴﺚ ﺗﺘﻢ ﺧﺪﻣﺔ‬ ‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﺍﳋﻠﻔﻴﺔ ‪ ,‬ﻭﻳﻜﻮﻥ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻮﺿﻊ ﻏﲑ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻨﺪ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺳﻄﺢ ﺍﻷﺭﺽ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﰲ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻟﻘﺒﻮ ‪:‬‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﻟﻘﺒﻮ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻫﻲ ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ ﺍﻷﻛﺜﺮ ﻛﻠﻔﺔ ﺑﺴﺒﺐ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺍﻹﻧﺸﺎﺀﺍﺕ ﻭﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ‪ ,‬ﻭﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﻃﻮﻝ ﳑﺎ ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ ﺑﺎﻟﺪﻭﺭ ﺍﻷﺭﺿﻲ ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻨﻨﺎ ﻧﻠﺠﺄ ﺃﻟﻴﻬﺎ ﰲ ﺣﺎﻟﺔ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺍﻷﺭﺽ ‪.‬‬ ‫ﻭﺗﻜﻮﻥ ﻋﻠﻰ ﺇﺣﺪﻯ ﺍﻟﺼﻮﺭﺗﲔ ﺍﻵﺗﻴﺔ‪:‬‬ ‫ﺃ‪ .‬ﺃﻥ ﺗﺘﻢ ﺍﳋﺪﻣﺔ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﻘﺒﻮ ﺃﺳﻔﻞ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ‪ ,‬ﻭﺗﻜﻮﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺭﺑﻂ ﺑﲔ ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ‪,‬‬ ‫ﻭﺍﳌﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﺨﺼﺼﺔ ﳍﺬﻩ ﺍﳌﺘﺎﺟﺮ ﺑﺎﻟﻘﺒﻮ ‪.‬‬

‫‪126‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺏ‪ .‬ﺃﻓﻨﻴﺔ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ‪:‬ﺣﻴﺚ ﺗﻘﺎﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﳊﺪﻭﺩ ﺍﳋﺎﺭﺟﻴﺔ ﳌﺮﺍﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ‪ ,‬ﻭﻋﺎﺩﺓ ﻳﺘﻢ ﺣﺠﺒﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺓ ﺟﺰﺋﻴﺔ‬ ‫ﻋﻦ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ‪ ,‬ﻭﳚﺐ ﺃﻥ ﲣﻀﻊ ﺃﻣﺎﻛﻦ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﻭﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻟﻠﻤﻌﺎﻳﲑ ﺁﻻﺗﻴﺔ‪:‬‬ ‫•‬

‫ﺃﻥ ﺗﺘﺤﻤﻞ ﺍﻷﲪﺎﻝ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺒﻀﺎﺋﻊ ‪.‬‬

‫•‬ ‫•‬

‫ﳚﺐ ﺃﻥ ﺗﺘﻨﺎﺳﺐ ﺍﻷﺑﻌﺎﺩ ﻣﻊ ﺃﺑﻌﺎﺩ ﺍﻛﱪ ﺍﻟﺸﺎﺣﻨﺎﺕ ﺍﳌﺴﺘﺨﺪﻣﺔ‪.‬‬ ‫ﺍﲣﺎﺫ ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻞ ﺍﳌﻨﺎﺳﺒﺔ ﳌﻮﺍﺟﻬﺔ ﺣﺎﻻﺕ ﻫﻄﻮﻝ ﺍﻷﻣﻄﺎﺭ ‪.‬‬

‫ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﺍﳌﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ‪:‬‬ ‫ﺇﻥ ﺍﻟﻐﺮﺽ ﻣﻦ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﺍﳌﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ ﻫﻮ ﺟﻌﻞ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﺃﻛﺜﺮ ﺭﺍﺣﺔ ﻛﻠﻤﺎ ﺃﻣﻜﻦ ﺫﻟﻚ ‪ ,‬ﻭﻟﺬﻟﻚ ﻓﻬﻲ ﻣﻬﻤﺔ‬ ‫ﻟﻨﺠﺎﺡ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺴﻮﻕ ﻭﺑﻨﻔﺲ ﺃﳘﻴﺔ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻱ ﺍﳉﻴﺪ ﻭﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺍﻟﻘﻴﻢ ﺍﳉﻤﺎﻟﻴﺔ ‪ ,‬ﻭﻣﺜﺎﻝ ﺫﻟﻚ ﻋﻨﺪﻣﺎ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳌﺮﻛﺰ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﺭﻃﺒﺎ ﺣﺎﺭﺍ ﻓﺎﻧﻪ ﻟﻦ ﳚﺬﺏ ﺍﳌﺘﺴﻮﻗﲔ ﻣﻬﻤﺎ ﻛﺎﻥ ﺗﺼﻤﻴﻤﻪ ﺟﻴﺪ ‪ ,‬ﻭﺗﻄﻠﻖ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ‬ ‫ﺍﳌﻴﻜﺎﻧﻴﻜﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﳋﺪﻣﺎﺕ ﰲ ﺍﻟﻨﻄﺎﻗﺎﺕ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﺗﻜﻴﻒ ﺍﳍﻮﺍﺀ – ﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ‬ ‫•‬ ‫ﺃﻧﻈﻤﺔ ﻣﻜﺎﻓﺤﺔ ﺍﳊﺮﻳﻖ‬ ‫•‬

‫‪127‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻟﺒﺎﺏ ‪ :‬ﺍﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﳌﻮﻗﻊ‬ ‫ﻭ ﺍﻟﺘﻮﺻﻴﺎﺕ ﺍﳌﻨﺎﺧﻴﺔ‬ ‫‪128‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻧﺒﺬﺓ ﻋﻦ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﻗﻪ‬ ‫ﺍﻛﺘﺴﺒﺖ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﺍﲰﻬﺎ ﻣﻦ ﺷﺠﺮﺓ ﺍﻟﻐﺮﺩﻕ‪ ،‬ﻛﻤﺎ ﻫﻲ ﻋﺎﺩﺓ ﺗﺴﻤﻴﺔ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ )ﻭ ﺧﺼﻮﺻﺎ ﺍﻟﺼﺤﺮﺍﻭﻳﺔ(‬ ‫ﺑﺄﲰﺎﺀ ﺍﻟﻨﺒﺎﺗﺎﺕ ﺍﳌﻨﺘﺸﺮﺓ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﻭ ﺍﻷﺷﺠﺎﺭ ﺍﳌﻴﺰﺓ‪.‬‬ ‫ﻧﺸﺄﺕ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﰲ ﺃﻭﺍﺋﻞ ﺍﻟﻘﺮﻥ ﺍﻟﻌﺸﺮﻳــﻦ ﻛﻌﺒﺎﺭﻩ ﻋﻦ ﻭﺩﻳﺎﻥ ﺻﺤﺮﺍﻭﻳﻪ ‪ ،‬ﻳﺴﻜﻨﻬﺎ ﺑﺪﻭ ﻣﺼﺮﻳﻴـﻦ‬ ‫ﻳﻌﻤﻠﻮﻥ ﰲ ﺍﻟﺼﻴﺪ ﻭﺍﻟﺒﺪﺍﻭﺓ ﻣﻦ ﻋﺮﺏ ﺍﻟﺮﺷﻨﺪﻳﻪ ﻭﺟﻬﻴﻨﻪ ﺍﻟﻘﺎﺩﻣﲔ ﻣﻦ ﺍﳉﺰﻳﺮﻩ ﺍﻟﻌﺮﺑﻴﻪ ﻭﺍﻟﻌﺒﺎﺑﺪﻩ ﻋﻠﻰ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻻﲪﺮ ﻭﺑـﺪﺃ ﳕﻮﻫـﺎ ﺑﺎﻛﺘﺸــﺎﻑ ﺍﻟﻨﻔﻂ ﰲ ﺗﻠﻚ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺳﻨﺔ ‪ 1913‬ﺇﻻ ﺃﻥ ﻃﻔﺮﺓ ﺣﺪﺛﺖ ﰲ‬ ‫ﺃﻭﺍﺋﻞ ﲦﺎﻧﻴﻨﻴﺎﺕ ﲦﺎﻧﻴﻨﻴﺎﺕ ﺍﻟﻘﺮﻥ ﻋﻨﺪﻣﺎ ﺑﺪﺃﺕ ﺗ‪‬ﻌﺮﻑ ﻛﻤﻨﻄﻘﺔ ﺟﺎﺫﺑﺔ ﳍﻮﺍﺓ ﺍﻟﻐﻄﺲ‪ ،‬ﻭﺗﺴﺎﺭﻉ ﳕﻮﻫﺎ ﰲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻘﺪﻳﻦ ﺍﻟﺘﺎﻟﻴﲔ ﻟﺘﺼﺒﺢ ﺃﺣﺪ ﺃﻫﻢ ﺍﳌﺪﻥ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻴﺔ ﰲ ﻣﺼﺮ‪ .‬ﻭﻛﺎﻧﺖ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﺗﻨﻘﺴﻢ ﺇﱃ ﺛﻼﺛﺔ ﺃﺣﻴﺎﺀ‬ ‫ﺭﺋﻴﺴﻴﺔ‪ :‬ﺣﻲ ﺍﻟﺴﻘﺎﻟﺔ )ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ( ﺟﻨﻮﺏ ﺍﶈﺎﻓﻈﺔ ﻭﻫﻮ ﺍﻟﺬﻱ ﻛﺎﻥ ﻳﻀﻢ ﺃﻏﻠﺐ ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﲔ ﺑﺎﻟﺼﻴﺪ ؛‬ ‫ﻭﺣﻲ ﺍﻟﺪﻫﺎﺭ ﻭﻫﻮ ﺍﻟﺬﻱ ﻛﺎﻥ ﻳﻀﻢ ﻣﺒﲎ ﺍﶈﺎﻓﻈﺔ ﻭﺍﳉﻬﺎﺕ ﺍﳊﻜﻮﻣﻴﺔ ﺍﻷﺧﺮﻯ ﻭﺍﻟﺴﻮﻕ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ؛ ﻭﺣﻲ‬ ‫ﺍﻷﺣﻴﺎﺀ ﴰﺎﻻ ﻭﻫﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻣﻨﻌﺰﻟﺔ ﻳﻘﻄﻨﻬﺎ ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﻛﺎﻥ ﻳﻌﻤﻞ ﻣﻌﻈﻤﻬﻢ ﰲ ﺍﳌﻌﻬﺪ ﺍﻟﻘﻮﻣﻲ ﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﻭﺍﳌﺼﺎﻳﺪ ﺍﻟﺬﻱ ﰎ ﺇﻧﺸﺎﺅﻩ ﰲ ‪ 1930‬ﺃﻭ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻟﺸﺒﺎﺏ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭ ﻟﻠﻤﻌﻬﺪ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ‪ :‬ﻟﻘﺪ ﺗﻀﺎﻋﻒ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ﺑﺴﺒﺐ ﺍﻻﺳﺘﺜﻤﺎﺭﺍﺕ ﻣﻦ ‪ 20‬ﺃﻟﻒ ﺇﱃ‪ 90‬ﺃﻟﻒ ﻭﻫﺬﺍ ﻳﻌﲎ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﺃﺭﺑﻌﺔ ﺃﺿﻌﺎﻑ ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ﺍﳊﺎﻟﻴﲔ ﻭﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻰ ﺳﻜﺎﻥ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﻻﺻﻠﻴﲔ ﻣﺎﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻰ ﻣﻌﻈﻢ ﺳﻜﺎﻥ ﳏﺎﻓﻈﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺮﺍﻻﲪﺮ ﻣﻦ ﺍﻟﻠﻬﺠﺔ ﺍﳋﻠﻴﻄﺔ ﺑﲔ ﺍﻟﻠﻬﺠﺔ ﺍﻟﺒﺪﻭﻳﺔ ﺍﳋﺎﻟﺼﺔ ﻭﺍﻟﻠﻬﺠﺔ ﺍﳌﺼﺮﻳﺔ ﺍﳌﻌﺮﻭﻓﺔ ﻭﺍﻟﻌﺎﺩﺍﺕ ﻭﺍﻟﺘﻘﺎﻟﻴﺪ‬ ‫ﺍﳌﻤﺰﻭﺟﺔ ﺑﲔ ﺍﳌﺼﺮﻳﺔ ﻭﺍﻟﺒﺪﻭﻳﺔ ﻭﺃﻏﻠﺐ ﺳﻜﺎﻥ ﻋﺎﺻﻤﺔ ﳏﺎﻓﻈﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻻﲪﺮ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻫﻢ ﺍﳉﻬﺎﻳﻨﺔ )ﺍﳉﻬﲏ(‬ ‫ﻭﺍﻟﺮﺷﻨﺪﻳﺔ )ﺍﻟﺮﺷﻨﺪﻱ( ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﺎﻻﺻﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﻦ ﺳﻜﺎﻥ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﺍﻟﻘﺪﱘ ﺣﻲ ﺍﻟﺪﻫﺎﺭ ﻭﺑﻌﻀﻬﻢ ﻗﺪﻡ‬ ‫ﺇﻟﻴﻬﺎ ﻣﻦ ﺑﻌﺾ ﺍﶈﺎﻓﻈﺎﺕ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﻭﻳﺰﻳﺪ ﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 40‬ﺃﻟﻒ ﺷﺨﺺ ﺍﺧﺮﻳﻦ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﲔ ﻭﻟﻴﺴﻮﺍ‬ ‫ﺍﳌﺴﺠﻠﲔ ﺭﲰﻴﺎ ﻛﺄﺑﻨﺎﺀ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻭﺍﻟﺬﻳﻦ ﻳﻌﻤﻠﻮﻥ ﺑﻄﺮﻳﻘﺔ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻭﻏﲑ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﰲ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﺔ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻴﺔ‪.‬‬

‫‪129‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﻘﻊ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﻪ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺎﻃﺊ ﺍﻟﻐﺮﰊ ﻟﻠﺒﺤﺮ ﺍﻷﲪﺮ ﻋﻠﻰ ﺧﻂ ﻃﻮﻝ ‪ °33 '48‬ﺷﺮﻗﹰﺎ ﻭﺧﻂ ﻋﺮﺽ ‪'15‬‬ ‫‪ °27‬ﴰﺎﻻﹰ‪ ،‬ﺗﺘﺒﻊ ﺇﺩﺍﺭﻳﹰﺎ ﶈﺎﻓﻈﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻷﲪﺮ‪ ،‬ﻭﻫﻲ ﻋﺎﺻﻤﺔ ﺍﶈﺎﻓﻈﺔ‪ .‬ﻭﳛﺪﻫﺎ ﴰﺎ ﹰﻻ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺭﺃﺱ‬ ‫ﻏﺎﺭﺏ ﲟﺴﺎﻓﺔ ‪ 143‬ﻛﻢ‪ ،‬ﻭﺟﻨﻮ‪‬ﺎ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺳﻔﺎﺟﺎ ﲟﺴﺎﻓﺔ ‪ 61‬ﻛﻢ‪ ،‬ﻭﺗﻄﻞ ﻋﻠﻰ ﺳﺎﺣﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻷﲪﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﺮﻕ‪ ،‬ﻭﻏﺮ‪‬ﺎ ﻣﺒﺎﺷﺮ ﹰﺓ ﺟﺒﺎﻝ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻷﲪﺮ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻮﻗﻊ‬ ‫ﻭﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻫﻲ ﺍﻟﺮﺍﺑﻌﺔ ﻛﹸﱪﹰﺍ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺑﻌﺪ ﻣﺪﻥ ﺭﺃﺱ ﻏﺎﺭﺏ ﻭﺳﻔﺎﺟﺎ ﻭﺍﻟﻘﺼﲑ‪ ،‬ﻭﺗﺒﻠﻎ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ ‪ 460.5‬ﻛﻢ ﻣﺮﺑﻊ‪ .‬ﻭﲤﺘﺪ ﺍﻟﻜﺘﻠﺔ ﺍﻟﻌﻤﺮﺍﻧﻴﺔ ﻟﻠﻤﺪﻳﻨﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺍﻟﺴﺎﺣﻠﻲ ﺍﳌﻮﺍﺯﻱ ﻟﺴﺎﺣﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮ‬ ‫ﺍﻷﲪﺮ ﰲ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﻃﻮﻳﻠﺔ ﺗﻘﺪﺭ ﺑـ‪ 23‬ﻛﻢ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻤﺎ ﻻ ﻳﺰﻳﺪ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩﻫﺎ ﻟﻠﺪﺍﺧﻞ ﻋﻦ ‪ 3.6‬ﻛﻢ‪.‬‬

‫ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻣﻮﻗﻊ ﻟﻠﻤﺸﺮﻭﻉ ‪-:‬‬ ‫ﺗﻌﺘﱪ ﻭﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻫﻲ ﺍﻟﺮﺍﺑﻌﺔ ﻛﹸﱪﹰﺍ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺍﳌﺴﺎﺣﺔ ﺑﻌﺪ ﻣﺪﻥ ﺭﺃﺱ ﻏﺎﺭﺏ ﻭﺳﻔﺎﺟﺎ ﻭﺍﻟﻘﺼﲑ‪ ،‬ﻭﺗﺒﻠﻎ ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎ‬ ‫‪ 460.5‬ﻛﻢ ﻣﺮﺑﻊ‪ .‬ﻭﲤﺘﺪ ﺍﻟﻜﺘﻠﺔ ﺍﻟﻌﻤﺮﺍﻧﻴﺔ ﻟﻠﻤﺪﻳﻨﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺍﻟﺴﺎﺣﻠﻲ ﺍﳌﻮﺍﺯﻱ ﻟﺴﺎﺣﻞ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻷﲪﺮ ﰲ ﻣﺴﺎﻓﺔ ﻃﻮﻳﻠﺔ‬ ‫ﺗﻘﺪﺭ ﺑـ‪ 23‬ﻛﻢ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻤﺎ ﻻ ﻳﺰﻳﺪ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩﻫﺎ ﻟﻠﺪﺍﺧﻞ ﻋﻦ ‪ 3.6‬ﻛﻢ ﻭ ﻟﻘﺪ ﺗﻀﺎﻋﻒ ﻋﺪﺩ ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ﺑﺴﺒﺐ ﺍﻻﺳﺘﺜﻤﺎﺭﺍﺕ ﻣﻦ‬ ‫‪ 20‬ﺃﻟﻒ ﺇﱃ‪ 90‬ﺃﻟﻒ ﻭﻫﺬﺍ ﻳﻌﲎ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﺃﺭﺑﻌﺔ ﺃﺿﻌﺎﻑ ﺍﻟﺴﻜﺎﻥ ﺍﳊﺎﻟﻴﲔ ﻭﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻰ ﺳﻜﺎﻥ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺍﻻﺻﻠﻴﲔ‬ ‫ﻣﺎﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻰ ﻣﻌﻈﻢ ﺳﻜﺎﻥ ﳏﺎﻓﻈﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮﺍﻻﲪﺮ ﻣﻦ ﺍﻟﻠﻬﺠﺔ ﺍﳋﻠﻴﻄﺔ ﺑﲔ ﺍﻟﻠﻬﺠﺔ ﺍﻟﺒﺪﻭﻳﺔ ﺍﳋﺎﻟﺼﺔ ﻭﺍﻟﻠﻬﺠﺔ ﺍﳌﺼﺮﻳﺔ ﺍﳌﻌﺮﻭﻓﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﺎﺩﺍﺕ ﻭﺍﻟﺘﻘﺎﻟﻴﺪ ﺍﳌﻤﺰﻭﺟﺔ ﺑﲔ ﺍﳌﺼﺮﻳﺔ ﻭﺍﻟﺒﺪﻭﻳﺔ ﻭﺃﻏﻠﺐ ﺳﻜﺎﻥ ﻋﺎﺻﻤﺔ ﳏﺎﻓﻈﺔ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻻﲪﺮ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻫﻢ ﺍﳉﻬﺎﻳﻨﺔ‬ ‫)ﺍﳉﻬﲏ( ﻭﺍﻟﺮﺷﻨﺪﻳﺔ )ﺍﻟﺮﺷﻨﺪﻱ( ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﺎﻻﺻﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﻦ ﺳﻜﺎﻥ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﺍﻟﻘﺪﱘ ﺣﻲ ﺍﻟﺪﻫﺎﺭ ﻭﺑﻌﻀﻬﻢ ﻗﺪﻡ ﺇﻟﻴﻬﺎ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻌﺾ ﺍﶈﺎﻓﻈﺎﺕ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﻭﻳﺰﻳﺪ ﻋﻠﻰ ﺫﻟﻚ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 40‬ﺃﻟﻒ ﺷﺨﺺ ﺍﺧﺮﻳﻦ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﺎﻣﻠﲔ ﻭﻟﻴﺴﻮﺍ ﺍﳌﺴﺠﻠﲔ ﺭﲰﻴﺎ‬ ‫ﻛﺄﺑﻨﺎﺀ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ﻭﺍﻟﺬﻳﻦ ﻳﻌﻤﻠﻮﻥ ﺑﻄﺮﻳﻘﺔ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﻭﻏﲑ ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ ﰲ ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﺔ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻴﺔ ‪.‬‬

‫‪130‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﺑﺎﳌﻨﻄﻘﺔ ‪-:‬‬‫ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﻟﻄﺒﻮﻏﺮﺍﻓﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﲤﺘﺎﺯ ﺗﻠﻚ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﺑﺘﻀﺎﺭﻳﺲ ﻗﻠﻴﻠﺔ ﺍﻷﺭﺗﻔﺎﻉ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻦ ﻫﻀﺎﺏ ﺗﺸﻤﻞ ﻣﻨﺤﺪﺭﺍﺕ ﺻﺨﺮﻳﺔ ﺫﺍﺕ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﴰﺎﻝ ﻏﺮﺏ ‪/‬‬ ‫ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺮﻕ ‪ ,‬ﲤﻴﻞ ﺍﱃ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ ﺍﻟﺸﺮﻗﻰ ﺑﺰﺍﻭﻳﺔ ﻣﻴﻞ ﺗﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ ‪ 20-15‬ﺩﺭﺟﺔ ﻭ ﻳﺒﻠﻎ ﺃﻗﺼﻰ ﺃﺭﺗﻔﺎﻉ ﰱ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ‬ ‫ﺍﱃ ‪ 380‬ﻣﺘﺮ ﻣﻦ ﻓﻮﻕ ﺳﻄﺢ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻭ ﻳﺘﺨﻠﻞ ﺗﻠﻚ ﺍﳍﻀﺎﺏ ﻭﺍﺩﻯ ﺍﻟﻌﻈﺎﻡ ﻭ ﻭﺍﺩﻯ ﺍﻟﺘﻠﻮﻝ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ ﺍﱃ ﺍﳉﻨﻮﺏ‬ ‫ﻭ ﻳﻌﺘﺮﺽ ﳎﺮﻫﺎ ﲡﻤﻌﺎﺕ ﻣﻦ ﺍﻟﺮﻣﺎﻝ ﻭ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭ ﻳﻈﻬﺮ ﺍﳊﺼﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺮﺗﻔﻌﺎﺕ ‪.‬‬

‫ﺍﳋﺼﺎﺋﺺ ﺍﳉﻴﻮﻟﻮﺟﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻄﺢ ﺻﺨﻮﺭ ﺟﲑﻳﺔ ﺭﻣﻠﻴﺔ ﻣﻜﻮﻧﻪ ﻫﻀﺎﺑﺎ ﺻﺨﺮﻳﺔ ﺗﺆﺭﺥ ﺍﱃ ﺍﻟﻌﺼﺮ ﺍﳌﻴﻮﺳﻴﲎ ‪ .‬ﻳﺼﻞ ﲰﻜﻬﺎ ﺍﱃ ﺣﻮﺍﱃ‬ ‫‪ 4‬ﺃﻣﺘﺎﺭ ‪ .‬ﻭﻳﺴﻔﻠﻬﺎ ﻃﺒﻘﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﻔﻞ ﻳﺘﺨﻠﻠﻬﺎ ﻋﺮﻭﻕ ﺭﻓﻴﻌﺔ ﻣﻦ ﺍﳌﻠﺢ ﻭ ﺍﳉﺒﺲ ‪ .‬ﻛﻤﺎ ﺗﻮﺟﺪ ﲡﻤﻌﺎﺕ ﻣﻦ ﺍﳊﺼﻰ ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺮﻣﺎﻝ ﺗﺆﺭﺥ ﺍﱃ ﺍﻟﻌﺼﺮ ﺍﳊﺪﻳﺚ ﻭ ﺗﺘﻮﺍﺟﺪ ﻋﺎﺩﺍ" ﰱ ﺍﻷﻣﺎﻛﻦ ﺍﳌﻨﺨﻔﻀﺔ ﺍﻟﱴ ﺗﻨﺴﺎﺏ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻴﺎﺓ ﺍﻟﺴﻴﻮﻝ ‪ .‬ﻭ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻈﻮﺍﻫﺮ ﺍﳉﻴﻮﻟﻮﺟﻴﺔ ﺍﳌﻤﻴﺰﺓ ﻟﺘﻠﻚ ﺍﳌﻨﻄﻘﺔ ﻭﺟﻮﺩ ﻃﻔﺢ ﺑﺮﻛﺎﱏ ﻳﺘﻤﺜﻞ ﰱ ﻃﺒﻘﺔ ﺍﻟﺒﺎﺯﻟﺖ ﻇﺎﻫﺮﺓ ﺑﺎﻟﻘﺮﺏ ﻣﻦ ﺿﻠﻌﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﺸﻤﺎﱃ ‪ .‬ﻭﻗﺪ ﺻﻌﺪ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻄﻔﺢ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻄﺢ ﳝﺘﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﺮﻕ ﺍﱃ ﺍﻟﻐﺮﺏ ﺗﺴﺒﺐ ﰱ ﻇﻬﻮﺭ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺫﺍﺕ ﺃﻋﻤﺎﺭ‬ ‫ﺟﻴﻮﻟﻮﺟﻴﺔ ﳐﺘﻠﻔﺔ‪.‬ﻭ ﺗﻌﺘﱪ ﺗﻠﻚ ﺍﻟﺼﺨﻮﺭ ﺧﺎﻣﺎﺕ ﳏﻠﻴﻪ ﳝﻜﻦ ﺍﻷﺳﺘﻔﺎﺩﺓ ﻣﻨﻬﺎ ﰱ ﺃﻋﻤﺎﻝ ﺍﻷﻧﺸﺎﺀﺍﺕ ﻭ ﺭﺻﻒ ﺍﻟﻄﺮﻕ‬ ‫ﻭ ﺃﻗﺎﻣﺔ ﺻﻨﺎﻋﺎﺕ ﳐﺘﻠﻔﺔ ﻣﻊ ﺍﻷﺧﺬ ﰱ ﺍﻷﻋﺘﺒﺎﺭ ﺗﻮﺍﺟﺪ ﺍﳌﺰﻳﺪ ﻣﻨﻬﺎ ﰱ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺍ‪‬ﺎﻭﺭﺓ ﻟﻠﻤﻮﻗﻊ ﺍﻟﺴﻜﺎﱏ ﺍﳌﻘﺘﺮﺡ ‪ .‬ﻛﻤﺎ‬ ‫ﺃﻥ ﻳﺰﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺔ ﺍﳉﻴﻮﻟﻮﺟﻴﺔ ﻟﻠﻤﻨﻄﻘﺔ ﻭ ﻋﻤﻞ ﺑﻌﺾ ﺍﳉﺴﺎﺕ ﺍﻷﺧﺘﻴﺎﺭﻳﺔ ‪.‬‬

‫ﺍﳌﻴﺎﻩ ﺍﳉﻮﻓﻴﺔ ‪:‬‬ ‫ﺍﻥ ﺍﻟﺘﺘﺎﺑﻊ ﺍﻟﻄﺒﻘﻰ ﲢﺖ ﺍﻟﺴﻄﺢ ﻳﺘﻜﻮﻥ ﻣﻦ ﺑﻘﻴﺔ ﺭﻭﺍﺳﺐ ﺍﻟﻌﺼﺮ ﺍﳌﻴﻮﺳﻴﲎ ﻭ ﻫﻰ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻦ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﻣﻦ ﺍﳊﺠﺮ‬ ‫ﺍﳉﲑﻯ ﺍﻟﺮﻣﻠﻰ ﻭ ﻳﺘﺨﻠﻠﻬﺎ ﻃﺒﻘﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﻔﻞ ﻗﻠﻴﻞ ﺍﳌﺴﺎﻣﺒﺔ ﻭ ﻳﺴﻔﻠﻬﺎ ﻃﺒﻘﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﺎﺯﻟﺖ ﺑﻪ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﻭ ﺷﻘﻮﻕ ﻛﺜﲑﺓ ﻭ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﻄﺒﻘﺔ ﺍﳊﺎﻣﻠﺔ ﻟﻠﻤﺎﺀ ﺍﳉﻮﰱ ﻭ ﻣﻦ ﺍﳌﺮﺟﺢ ﺍﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺫﻟﻚ ﺍﳌﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﻋﻤﻖ ﻳﺘﺮﺍﻭﺡ ﺑﲔ ‪ 50‬ﺍﱃ ‪ 60‬ﻣﺘﺮ ﻣﻦ‬

‫‪131‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺳﻄﺢ ﺍﻻﺭﺽ ﻭ ﻣﺼﺪﺭﺓ ﻣﻴﺎﻩ ﺍﻷﻣﻄﺎﺭ ﺍﳌﺘﺴﺎﻗﻄﺔ ﺧﺎﺻﺘﺎ ﻭ ﺃﻥ ﺃﻏﻠﺒﻬﺎ ﺍﻥ ﱂ ﻳﻜﻦ ﻛﻠﻬﺎ ﻳﺘﺴﺮﺏ ﺍﱃ ﺍﻷﻋﻤﺎﻕ ﻭ ﺗﺒﻘﻰ‬ ‫ﳐﺰﻭﻧﺔ ﰱ ﻓﺠﻮﺍﺕ ﻭ ﻣﺴﺎﻡ ﺍﻟﺒﺎﺯﻟﺖ ﻭ ﺍﳊﺠﺮ ﺍﳉﲑﻯ ‪.‬‬

‫ﺃﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻭ ﺍﻷﺷﻌﺎﻉ ﺍﻟﺸﻤﺴﻰ ‪:‬‬

‫‪132‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻫﻨﺎﻙ ﻋﺪﺓ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺗﺘﺤﻜﻢ ﰱ ﲢﺪﻳﺪ ﻗﻮﺓ ﺗﺄﺛﲑ ﺃﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﻭ ﻫﻰ ﺍﻟﱴ ﳚﺐ ﺩﺭﺍﺳﺘﻬﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﻟﺒﺪﺀ ﰱ‬ ‫ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ﻭ ﻫﻰ ﻣﺪﺓ ﺳﻄﻮﻉ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﰱ ﺍﻟﺸﺘﺎﺀ ﻭ ﺍﻟﺼﻴﻒ ‪.‬ﺷﻬﺮ ﻳﻮﻧﻴﻮ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 83‬ﺩﺭﺟﺔ ﻣﺆﻳﺔ ﺑﻴﻨﻤﺎ ﺗﺒﻠﻎ ﺃﺩﱏ ﺯﺍﻭﻳﺔ‬ ‫ﻟﻠﺸﻤﺲ ﰱ ﺍﻟﺸﺘﺎﺀ ﻟﺸﻬﺮ ﺩﻳﺴﻤﱪ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 30‬ﺩﺭﺟﺔ ﻣﺆﻳﺔ ﻭ ﰱ ﺍﻷﻋﺘﺪﺍﻟﲔ ‪ 60‬ﺩﺭﺟﺔ ﻣﺆﻳﺔ ‪.‬‬

‫ﻭ ﻳﺄﺗﻰ ﺍﻷﺷﻌﺎﻉ‬

‫ﺍﻟﺸﻤﺴﻰ ﰱ ﺍﳌﺮﺗﺒﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ ﰱ ﺩﺭﺟﺔ ﺍﻟﺘﺄﺛﲑ ﺑﻌﺪ ﺩﺭﺟﺔ ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﻭ ﻳﻌﱪ ﻋﻦ ﺍﻷﺷﻌﺎﻉ ﲟﺘﻮﺳﻂ ﺩﺭﺟﺔ ﺣﺮﺍﺭﻩ ﺍﻻﺷﻌﺎﻉ‬ ‫ﻭ ﻫﻰ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺩﺭﺟﺔ ﺣﺮﺍﺭﺓ ﺍﻷﺷﻌﺎﻉ ﺃﻋﻠﻰ ﲟﻘﺪﺍﺭ ‪ 2‬ﺩﺭﺟﺔ ﻣﺌﻮﻳﺔ ﻣﻦ ﺩﺭﺟﺔ ﺣﺮﺍﺭﺓ ﺍﳍﻮﺍﺀ‪.‬‬

‫ﺍﻷﺷﻌﺎﻉ ﺍﻟﺸﻤﺴﻰ ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﻄﺒﻮﻏﺮﺍﻓﻴﺔ ﻣﻦ ﺃﻫﻢ ﺍﻟﻌﻮﺍﻣﻞ ﺍﻟﱴ ﺗﺆﺛﺮ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻣﻨﺎﺥ ﺃﻯ ﻣﻮﻗﻊ ﺣﻴﺚ ﺗﺆﺛﺮ ﻋﻠﻰ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‬ ‫ﻛﻤﺎ ﺳﺒﻖ ﺫﻛﺮﻩ ﻭ ﻛﺬﻟﻚ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻷﺷﻌﺎﻉ‬ ‫ﺍﳊﺮﺍﺭﻯ ﻟﻠﺸﻤﺲ ﻓﺄﺧﺘﻼﻑ ﺯﻭﺍﻳﺎ ﻭﻗﺖ ﺃﺷﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻳﺆﺩﻯ ﺍﱃ ﺃﺧﺘﻼﻑ ﺩﺭﺟﺔ ﺣﺮﺍﺭﺓ ﺍﳍﻮﺍﺀ‬ ‫ﺍﳌﻼﻣﺲ ﻟﺴﻄﺢ ﺍﳌﻴﻮﻝ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ‪.‬‬

‫‪133‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﺄﺛﲑ ﺃﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻋﻠﻰ ﺗﻮﺣﻴﻪ ﺷﺒﻜﺔ ﺍﻟﻄﺮﻕ ﲟﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﺔ ‪:‬‬ ‫ﺑﺄﻋﺘﺒﺎﺭ ﺃﻥ ﺃﻓﻀﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻟﻄﺮﻕ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺍﺕ ﻫﻰ ﺍﻷﲡﺎﻫﺎﺕ ﺍﻟﱴ ﻻ ﲢﺪﺙ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﻓﻴﻬﺎ ﺗﺄﺛﲑ ﺿﺎﺭ ﻟﻠﺴﺎﺋﻘﲔ ﺳﺎﻋﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺬﺭﻭﺓ ﻓﺄﻥ ﺍﳌﺪﻯ ﻳﻜﻮﻥ ﺣﻮﺍﱃ ‪ 15‬ﺩﺭﺟﺔ ﻣﺌﻮﻳﺔ ﻭ ﻳﻼﺣﻆ ﺍﻧﻪ ﻋﻤﻮﺩﻯ ﻋﻠﻰ ﺍﲡﺎﻩ ﺭﻳﺎﺡ ﺍﳋﻤﺎﺳﲔ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ -:‬ﺍﳌﻌﺎﳉﺎﺕ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﻟﻠﻤﻨﺎﺥ ﺍﻟﺼﺤﺮﺍﻭﻯ ‪:‬‬

‫ﺗﺎﺛﲑ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﰲ ﺍﻟﺘﺼﻤﻴﻢ ‪:‬‬ ‫"ﺗﻌﺮﻑ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺑﺄ‪‬ﺎ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺍﳌﺘﺤﺮﻙ‪".‬‬ ‫‪ -1‬ﻭﻳﺘﺤﺮﻙ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﻷﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺴﻴﺔ ﺍﻟﺴﺎﻗﻄﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﻣﻦ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺇﱃ ﺃﺧﺮﻯ ﻓﻴﺤﺪﺙ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﰱ‬ ‫ﻓﺮﻕ ﺍﻟﻀﻐﻂ ﺑﲔ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﻓﻴﺘﺤﺮﻙ ﺍﳍﻮﺍﺀ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺗﺘﻮﻟﺪ ﺗﻴﺎﺭﺍﺕ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﳊﺮﻛﺔ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩ ﺇﱃ ﺃﺳﻔﻞ ﻭﺍﳍﻮﺍﺀ ﺍﻟﺴﺎﺧﻦ ﺇﱃ ﺃﻋﻠﻰ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻭﻋﻠﻰ ﻧﻔﺲ ﺍﳌﺒﺪﺃ ﻳﺘﻜﻮﻥ ﻧﺴﻴﻢ ﺍﻟﱪ ﻭﺍﻟﺒﺤﺮ ﻓﻬﻮ ﻳﺘﺠﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﱪ ﺇﱃ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻟﻴﻼ ﻭﻣﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺇﱃ ﺍﻟﱪ ‪‬ﺎﺭﺍ‪.‬‬

‫‪134‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪:‬‬ ‫ﻳﻌﺮﻑ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺑﺄﻧﺔ ﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﳉﻐﺮﺍﰲ ﺍﻟﱴ ‪‬ﺐ ﻣﻨﻪ ‪,‬ﻭﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺴﺎﺋﺪ ﻫﻮ ﺍﻻﲡﺎﻩ ﺍﻷﻛﺜﺮ ﺷﻴﻮﻋﺎ ﰱ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﺎ‬ ‫‪.‬‬

‫ﲢﺪﻳﺪ ﺍﲡﺎﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﳌﻼﺣﻈﺔ ﺑﺎﻟﻌﲔ ﺍ‪‬ﺮﺩﺓ ﻟﺪﺧﺎﻥ ﺍﳌﺼﺎﻧﻊ ﺃﻭ ﺃﻃﺮﺍﻑ ﺍﻷﺷﺠﺎﺭ ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺃﺟﻬﺰﺓ ﺍﻟﺮﺻﺪ ﻣﺜﻞ " ﺩﻭﺍﺭﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪" .‬‬

‫ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻛﻠﻤﺎ ﺯﺍﺩ ﺍﻟﻔﺮﻕ ﰱ ﺍﻟﻀﻐﻂ ﺑﲔ ﻣﻜﺎﻧﲔ ﻛﻠﻤﺎ ﺯﺍﺩﺕ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻭﺗﻘﺎﺱ ﺳﺮﻋﺔ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺑﺎﳌﻴﻞ‪/‬ﺍﻟﺴﺎﻋﺔ ﺃﻭ ﺑﺎﻟﻜﻴﻠﻮ ﻣﺘﺮ ‪/‬ﺍﻟﺴﺎﻋﺔ ﻭﻫﻨﺎﻙ ﺃﳕﺎﻁ ﳐﺘﻠﻔﺔ ﻣﻦ ﺍﻷﺟﻬﺰﺓ ﻟﻘﻴﺎﺱ ﺳﺮﻋﺔ‬ ‫ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻭﺍﻟﻨﻮﻉ‬

‫ﺍﻷﺑﺴﻂ ﻫﻮ‬

‫ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺫﻭ‬

‫ﺍﻷﻛﻮﺍﺏ ‪.‬‬

‫ﺷﺪﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪:‬‬ ‫ﺗﺰﺩﺍﺩ ﺷﺪﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺃﻱ ﺍﻟﻘﻮﺓ ﺍﻟﱴ ﺗﺪﻓﻊ ‪‬ﺎ ﺍﻷﺟﺴﺎﻡ ﺑﺎﺯﺩﻳﺎﺩ‬ ‫ﺳﺮﻋﺘﻬﺎ ‪ .‬ﻭﺗﻘﻴﻢ ﺷﺪﺓ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻋﻠﻰ ﺃﺳﺎﺱ ﻣﻘﻴﺎﺱ "ﺑﻮﻓﻮﺭ‪" .‬‬

‫‪135‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻭﺃﺑﺴﻂ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻟﺘﻤﺜﻴﻞ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺑﻴﺎﻧﻴﺎ ﻫﻰ "ﻭﺭﺩﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ" ﻭﻣﻨﻬﺎ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻭﺭﺩﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺸﻬﺮﻳﺔ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻭﺭﺩﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺴﻨﻮﻳﺔ‪.‬‬

‫ﻣﻦ ﺃﻫﻢ ﺍﻟﺘﺄﺛﲑﺍﺕ ﻋﻠﻰ ﺣﺮﻛﺔ ﺍﳍﻮﺍﺀ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﻌﺎﱂ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺴﺘﻮﻯ ﺍﶈﻠﻰ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﻟﻌﺎﱂ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺍﻟﺘﺒﺎﻳﻦ ﰱ ﺍﻟﺘﻮﺯﻳﻊ ﺍﻷﺭﺿﻰ ﳌﻨﺎﻃﻖ ﺍﻟﻀﻐﻂ ﺍﳉﻮﻯ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺣﺮﻛﺔ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺍﻷﺭﺽ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺍﻟﺘﻐﲑ ﺍﻟﻴﻮﻣﻰ ﻟﺪﺭﺟﺔ ﺣﺮﺍﺭﺓ ﺳﻄﺢ ﺍﻷﺭﺽ ﻭ ﺍﻟﺒﺤﺮ‪.‬‬ ‫ﻭﻟﻼﺳﺘﻔﺎﺩﺓ ﻣﻦ ﺍﳊﺮﻛﺔ ﺍﻟﺴﺎﺋﺪﺓ ﻟﻠﻬﻮﺍﺀ ﻳﺘﻢ ﺗﻮﺟﻴﺔ ﺍﻟﻔﺘﺤﺎﺕ ﳓﻮ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ ﺍﻟﻐﺮﰉ ﰱ ﻧﺼﻒ ﺍﻟﻜﺮﺓ ﺍﻟﺸﻤﺎﱃ ﻭﳓﻮ‬ ‫ﺍﳉﻨﻮﺏ ﺍﻟﻐﺮﰉ ﰱ ﻧﺼﻒ ﺍﻟﻜﺮﺓ ﺍﳉﻨﻮﰉ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺴﺘﻮﻯ ﺍﶈﻠﻰ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻓﺮﻕ ﺍﻟﻀﻐﻂ ﺍﳉﻮﻯ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺧﺸﻮﻧﺔ ﺳﻄﺢ ﺍﻷﺭﺽ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺍﻟﻨﺘﻮﺀﺍﺕ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩﺓ ‪‬ﺎ‪.‬‬ ‫ﻭﰱ ﲨﻬﻮﺭﻳﺔ ﻣﺼﺮ ﺍﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‪ ,‬ﺗﺘﻮﺍﻓﺮ ﺷﺮﻭﻁ ﺍﻟﺮﺍﺣﺔ ﻃﺒﻴﻌﻴﺎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻠﻬﻮﺍﺀ ﺍﻟﺸﻤﺎﱃ ﺍﻟﻐﺮﰉ ﰱ ﺍﳉﺰﺀ ﺍﻟﺸﻤﺎﱃ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﻼﺩ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺑﺎﺭﺩﺍ ﻭﳏﻤﻼ ﺑﺎﻟﺮﻃﻮﺑﺔ ﺍﳌﻨﺎﺳﺒﺔ ﳌﺮﻭﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﳌﺘﻮﺳﻂ‪ ,‬ﻭﺑﺬﻟﻚ ﻳﺘﺤﻮﻝ ﺇﱃ ﻫﻮﺍﺀ ﻟﻄﻴﻒ‬ ‫ﻣﻨﻌﺶ ﺃﻣﺎ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﻓﺘﻘﻞ ﺟﻮﺩ‪‬ﺎ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻣﺮﻭﺭﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﺷﺒﺔ ﺍﳉﺰﻳﺮﺓ ﺍﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻭﺷﺒﺔ ﺟﺰﻳﺮﺓ‬

‫‪136‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺳﻴﻨﺎﺀ ﻭﺗﺘﺤﻮﻝ ﺇﱃ ﺭﻳﺎﺡ ﺣﺎﺭﺓ ﺟﺎﻓﺔ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻣﺮﻭﺭﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺤﺮﺍﻭﻳﺔ‪.‬‬ ‫ﺃﻣﺎ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﻟﱴ ‪‬ﺐ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻮﺟﻪ ﺍﻟﻘﺒﻠﻰ ﺗﻜﻮﻥ ﺣﺎﺭﺓ ﺟﺎﻓﺔ‪ ,‬ﳌﺮﻭﺭﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﺻﺤﺮﺍﻭﻳﺔ ﻛﺒﲑﺓ‪.‬‬ ‫ﻭﺑﻮﺟﻪ ﻋﺎﻡ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻠﺰﻡ ﻟﺘﻠﻄﻴﻒ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺍﳊﺎﺭ ﺇﻣﺮﺍﺭﻩ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﻄﺤﺎﺕ ﻣﺎﺋﻴﺔ ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ ﺃﻭ ﺻﻨﺎﻋﻴﺔ ﺃﻭ ﻣﺴﺎﺣﺎﺕ ﻣﻈﻠﻠﺔ‬ ‫ﻟﺮﻓﻊ ﻧﺴﺒﺔ ﺍﻟﺮﻃﻮﺑﺔ ‪‬ﺎ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻞ ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﻟﺘﺤﺮﻳﻚ ﻭﺗﱪﻳﺪ ﺍﳍﻮﺍﺀ‪:‬‬ ‫ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻠﻖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺫﺍﺕ ﺿﻐﻂ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻳﺘﺤﺮﻙ ﻣﻨﻬﺎ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺇﱃ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺫﺍﺕ ﺿﻐﻂ ﻫﻮﺍﺀ ﻣﻨﺨﻔﺾ ﻓﻴﻨﺘﺞ‬ ‫ﻋﻦ ﺫﻟﻚ ﺣﺮﻛﻪ ﺣﻴﺪﺓ ﻟﻠﻬﻮﺍﺀ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﳌﺪﻳﻨﻪ ﻭ ﺍﳌﺒﲏ ‪.‬‬

‫ﺃﻭﻻ ‪ :‬ﺍﳌﺪﻳﻨﺔ‪:‬‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﳌﺪﻳﻨﺔ ﺗﻜﻮﻥ ﺍﻟﺸﻮﺍﺭﻉ ﻭﺍﻟﺴﺎﺣﺎﺕ ﺍﳌﺘﺴﻌﺔ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺫﺍﺕ ﺿﻐﻂ ﻣﻨﺨﻔﺾ ﺑﺴﺒﺐ ﻭﺻﻮﻝ ﺃﺷﻌﺔ ﺍﻟﺸﻤﺲ‬ ‫ﺍﳌﺒﺎﺷﺮﺓ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﻃﻮﺍﻝ ﺳﺎﻋﺎﺕ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ﺑﻴﻨﻤﺎ ﺗﻈﻞ ﺍﻟﺸﻮﺍﺭﻉ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ ﻭﺍﻷﻓﻨﻴﺔ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﻟﻠﻤﺒﺎﱏ ﺑﺎﺭﺩﺓ ﻛﻤﻨﺎﻃﻖ ﺫﺍﺕ‬ ‫ﺿﻐﻂ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻭﺑﺘﺘﺎﺑﻊ ﺍﻟﺸﻮﺍﺭﻉ ﺍﻟﻮﺍﺳﻌﺔ ﻭﺍﻷﺯﻗﺔ ﻭﺍﻷﻓﻨﻴﺔ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﺗﺘﻮﻟﺪ ﺣﺮﻛﺔ ﻟﻠﻬﻮﺍﺀ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩ ﻣﺘﺨﻠﻠﺔ ﺍﻟﻮﺣﺪﺍﺕ‬ ‫ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻳﺔ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ‪.‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪ :‬ﺍﳌﺒﲎ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻯ ﺍﳌﺒﲎ ﻓﺈﻥ ﺍﻷﻓﻨﻴﺔ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ ﻭﺃﺑﺎﺭ ﺍﻟﺴﻼﱂ ﻭﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﺃﺳﻴﺔ ﺑﺎﺭﺩﺓ ﺫﺍﺕ ﺿﻐﻂ ﻋﺎﱃ ﻭﻫﻰ ﺗﻌﺘﱪ‬ ‫ﻛﻤﺨﺎﺯﻥ ﻟﻠﻬﻮﺍﺀ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩ ﻭﺍﻟﺬﻯ ﻳﻨﺴﺎﺏ ﻣﻨﻬﺎ ﺇﱃ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﻔﺮﺍﻏﺎﺕ ﺍﶈﻴﻄﺔ ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻳﻌﺪ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺍﳌﻼﻗﻒ ﺃﺣﺪ ﺍﳊﻠﻮﻝ ﺍﻟﺘﻘﻠﻴﺪﻳﺔ ﺍﻟﺬﻛﻴﺔ ﰱ ﺍﳌﻨﺎﻃﻖ ﺍﳊﺎﺭﺓ ﺍﳉﺎﻓﺔ ﻟﻠﺤﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﺍﳌﻔﻀﻠﺔ ﺩﻭﻥ‬ ‫ﺍﳊﺎﺟﺔ ﻟﺘﻮﺟﻴﻪ ﺍﳌﺒﲎ ﺑﺎﻟﻜﺎﻣﻞ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﻛﺤﺎﻟﺔ ﻋﺪﻡ ﻣﻼﺋﻤﺔ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ ﻟﺰﻭﺍﻳﺎ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﺍﳌﻔﻀﻠﺔ ‪.‬‬

‫‪137‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺗﻘﻨﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺍﻟﺘﻮﺟﻴﻪ‪:‬‬ ‫* ﻻﺑﺪ ﻣﻦ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﳌﻮﻗﻊ ﺟﻴﺪﺍ ﻟﺘﺤﻘﻴﻖ ﺍﻓﻀﻞ ‪‬ﻮﻳﺔ‪.‬‬ ‫* ﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ ﺗﺄﰐ ﻣﻦ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ)ﺍﻟﺒﺤﺮﻱ( ‪.‬‬ ‫* ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ ﻳﻜﻮﻥ ﻣﺴﻄﺢ ﻓﺘﺤﺎ‪‬ﺎ ﺍﻛﱪ ﻣﻦ ﺍﳉﻨﻮﺏ ﻭﺍﻟﺸﺮﻕ ﻭﺍﻟﻐﺮﺏ ‪.‬‬ ‫* ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻋﺪﺩ ﻭﻣﺴﻄﺢ ﺍﻟﻔﺘﺤﺎﺕ ﰲ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ‪.‬‬

‫‪-2‬‬

‫ﺷﻜﻞ‬

‫ﺍﳌﺒﲎ‬

‫ﻭﺷﻜﻞ ﺍﻟﻔﺘﺤﺎﺕ‪:‬‬ ‫* ﺍﻟﻔﺘﺤﺎﺕ ﺗﻜﻮﻥ ﻋﺎﻟﻴﺔ ﻹﺩﺧﺎﻝ ﻛﻤﻴﺔ ﻫﻮﺍﺀ ﺍﻛﺜﺮ‪.‬‬ ‫* ﺗﻮﺟﺪ ﻓﺘﺤﺘﲔ ﰲ ﺍﳌﺒﲎ ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﺘﲔ ﻣﻊ ﺑﻌﺾ‪ ..‬ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻟﺪﺧﻮﻝ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﻭﺍﻷﺧﺮﻯ ﳋﺮﻭﺝ ﺍﳍﻮﺍﺀ‪.‬‬ ‫* ﻓﺘﺤﺔ ﺩﺧﻮﻝ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺗﻜﻮﻥ ﺻﻐﲑﺓ ﻭﻓﺘﺤﺔ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﺗﻜﻮﻥ ﻛﺒﲑﺓ ﻭﺫﻟﻚ ﻟﻌﻤﻞ ﺧﻠﺨﻠﺔ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﻭﺍﻧﺪﻓﺎﻉ ﺍﳍﻮﺍﺀ‬ ‫ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﻔﺮﺍﻍ ‪.‬‬

‫‪138‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫‪ -3‬ﺍﳌﻠﻘﻒ ﺍﳍﻮﺍﺋﻲ‪:‬‬ ‫ﻭﻫﻲ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻦ ﻓﺘﺤﺔ ﻋﻠﻮﻳﺔ ﺭﺍﺳﻴﺔ ﻗﺎﺋﻤﺔ ﺑﺎﻟﺴﻘﻒ ﺗﻮﺿﻊ ﰲ ﺍﲡﺎﻩ ﺍﻟﺮﻳﺢ ﻭﺍﳍﻮﺍﺀ ﻟﻜﻲ ﻳﺪﺧﻞ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﻔﺮﺍﻍ‬ ‫ﺍﳌﻌﻤﺎﺭﻱ ﻭﻳﺘﻢ ﻋﻤﻞ ﺷﺨﺸﻴﺨﺔ ﺃﻳﻀﺎ ﳋﺮﻭﺝ ﺍﳍﻮﺍﺀ ﻣﻦ ﺩﺍﺧﻞ ﻓﺮﺍﻍ ﺍﳌﺒﲎ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻨﺴﻴﻖ ﺍﳌﻮﻗﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺍﻷﺷﺠﺎﺭ ﻭﺍﻟﺸﺠﲑﺍﺕ ﻭﺑﺮﻙ ﺍﳌﻴﺎﻩ ﻭﻏﲑﻫﺎ ﻭﺗﻜﻮﻥ ﰲ ﺍﲡﺎﻩ ﻗﺪﻭﻡ ﺍﻟﺮﻳﺎﺡ‪.‬‬

‫‪139‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫‪ -5‬ﺟﻌﻞ ﺍﳌﺒﺎﱐ ﺣﻮﻝ ﺃﺣﻮﺍﺵ ‪:‬‬ ‫ﻭﻣﻨﻬﺎ ﺍﳊﻮﺵ ﺷﺒﻪ ﺍﳌﻐﻠﻖ ﻭﺍﳌﻐﻠﻖ ﺍﻟﻜﺎﻣﻞ ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﺍﻟﺘﻬﻮﻳﺔ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﻟﻈﻼﻝ‪:‬‬ ‫ﻭﺫﻟﻚ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻤﻞ ﻛﺘﻞ ﺍﳌﺒﺎﱐ ﻣﺘﻘﺎﺭﺑﺔ ﻭﻣﺘﻔﺎﻭﺗﺔ ﰲ ﺍﻷﺣﺠﺎﻡ ﻓﺘﺮﻣﻲ ﺍﻟﻜﺘﻠﺔ ﺍﻟﻜﺒﲑﺓ ﺑﻈﻠﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﺒﲎ ﺍﻟﺼﻐﲑ‪.‬‬

‫‪140‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺍﻻﺭﺽ ﺍﳌﻘﺘﺮﺣﺔ ﻻﻗﺎﻣﺔ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬

‫‪141‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช142โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช7Aโ ฌุงโ ช [6โ ฌุข โ ช Dโ ฌุฑ โ ช ?

Aโ ฌุฑุถ ุง =โ ช7โ ฌู ุนโ ช-:โ ฌโ ฌ

โ ซุง ุฑุง@โ ช#โ ฌุช ุง " โ ช ` 4 Wโ ฌุง ุงโ ช !Cโ ฌุง "โ ช-: .(Eโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช I C I Dโ ฌุง ุก ุง โ ช7%โ ฌู ?โ ช

OCโ ฌุฏุฑุงโ ช ! e $โ ฌุง โ ช j6 Cโ ฌุง โ ช Aโ ฌู ุง โ ช

iโ ฌโ ฌโ ซุง ! ุณ ู ุงโ ช kbโ ฌู โ ช ,E Dโ ฌุฅ ุฃโ ช7Aโ ฌู โ ช 9โ ฌุฒุงุฏ ุงุฑ โ ช Oโ ฌุน โ ช kE$โ ฌุงโ ชGโ ฌุฑุถ โ ช D5โ ฌู โ ชkE$โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช 7%โ ฌู โ ช mEโ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ? โ ช:Xn 5โ ฌุงุก ุงโ ช7AGโ ฌู ุงโ ชGโ ฌุข*โ ช 7โ ฌุง โ ช. ู b Oโ ฌโ ฌ โ ซู โ ช Y Zโ ฌุฃู ู โ ช K1โ ฌุง โ ช7 QD _M D j6 Cโ ฌุง โ ช kE$ ! e 9โ ฌุงโ ชGโ ฌุฑุถ ู โ ช7Mโ ฌุจ ู โ ช1โ ฌุง ุง โ ช kE5โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช %E5โ ฌุช ุง โ ช / P 6โ ฌุฃู ู ู โ ช ,โ ฌุฑุจ ุฏุฑโ ช Xโ ฌุช ุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ? ุง ุฑ ู ุง โ ช ) 9โ ฌุง โ ชSeโ ฌโ ฌ

โ ซโ ช143โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซุง โ ช7%Cโ ฌุงู โ ชู 7Hโ ฌุง โ ช CD 3โ ฌุต ? โ ช eโ ฌุงโ ชGโ ฌุฑุถ โ ช !8nโ ฌุง = โ ช4A 5โ ฌู ุง ุฑ โ ช %DDโ ฌู ุฅ โ ช M eโ ฌโ ฌ โ ซโ ช7Zโ ฌุงุฑ โ ชpDโ ฌุฏู ุฅ ุงุฑ โ ช Oโ ฌุน โ ช %E$โ ฌู ? โ ช Dโ ฌุงโ ช3โ ฌุฑ โ ช Oโ ฌุน ุฏุฑโ ช7Z Xโ ฌุงุฑุฉ โ ช , eโ ฌุช ุง ุงุก ุง โ ช E %โ ฌโ ฌ โ ซโ ช >O Y Z 4โ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ู =โ ช e ? +โ ฌุงโ ชGโ ฌุฑุถ ุง โ ช7โ ฌู ุฏุฉโ ฌ โ ซโ ช4Aโ ฌู โ ช $โ ฌุช ุง ุฑ ู ุง ! โ ชู ID Fโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ชp Dโ ฌุฏู ุฅ ุง โ ช Oโ ฌุถ ุฏุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ?โ ช , Eโ ฌุช ุง ุงุก ุง โ ช.

E %โ ฌโ ฌ โ ซุฃ ? โ ช n 5โ ฌุข ุง โ ช %E5 9

A Dโ ฌุช ุง โ ชP 6โ ฌู ุงโ ช / Y Z _9D 7 Gโ ฌุฃู ุฏุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉโ ฌ โ ซโ ช 4โ ฌู ุฑู ุง โ ช ,Dโ ฌุฑ? ู โ ช +X7โ ฌุฐ โ ช qโ ฌุฅ ุฃู โ ช 9โ ฌุง โ ช 7โ ฌุง โ ช ,$ /โ ฌุท ุฃโ ช !8โ ฌุง = โ ช 9 Fโ ฌโ ฌ โ ซ ู โ ฌ โ ซุง โ ช %E5โ ฌุช ุง โ ช4A 6โ ฌู ุง ุฑ ู ุง โ ช CDโ ฌุต ุฃโ ช:Xโ ฌุงุก โ ช DM eโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑ โ ช _ E9 9 5โ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ โ ช Se 9โ ฌุง โ ช E %โ ฌู ุง ! โ ช ,

/ D ู 4 ID Fโ ฌุฑุฉ ุง โ ช 9 Kโ ฌุงโ ช ODZ3โ ฌุธ ? โ ช M Eโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑ โ ฌ โ ซุง โ ช 5Dโ ฌุฃโ ช aโ ฌุก ุง ุฑ ุฉ ุฃโ ช eโ ฌู ? โ ช ,โ ฌุฑ ? โ ช Seโ ฌุง ?โ ช 5โ ฌู ? โ ช k C Dโ ฌุง โ ช Seโ ฌุง โ ช ,Eโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช /โ ฌู ุฑุฉ โ ช kE5โ ฌุง โ ช Kโ ฌุฃุข*โ ช 7โ ฌุฏ โ ช4A ู iโ ฌู โ ช7Dโ ฌุฉ ุง โ ช ) 9โ ฌุง โ ช Seโ ฌุง โ ช7%Cโ ฌุงู ู โ ช Y Zโ ฌุฃู ?โ ช Cโ ฌุฏโ ฌ โ ซุฏุฑุงโ ชt ุ Z $ 7, $โ ฌู ุฃู โ ช Iโ ฌุง โ ช j6 Cโ ฌุง โ ช Aโ ฌู ุง โ ช K1 iโ ฌุง โ ช: 75% Seโ ฌโ ฌ

โ ซ โ ช [$ Dโ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุช ุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ู ุง โ ช !8โ ฌุน ุง = โ ช. 5โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช [$ Dโ ฌุง โ ช ? e7โ ฌุง โ ช.

5โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช [$ Dโ ฌุงโ ช Gโ ฌู ุง

โ ช7Eโ ฌุฉ โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช [$ Dโ ฌุฉ ุฅโ ช78โ ฌุงู ุง = โ ช 5 ? Fโ ฌุช โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช Dโ ฌุงุฑ ' ุง โ ช 9 7,Dโ ฌุงุก โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 7$ [$ Dโ ฌุง โ ช 7โ ฌุญ โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช7^ eโ ฌุง ุงโ ชGโ ฌุฑุถ โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซโ ช -1โ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุช ุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ู ุง โ ช !8โ ฌุน ุง = โ ช: 5โ ฌโ ฌ โ ซ = โ ช 7โ ฌุง ุฑุงโ ช $โ ฌุช ุง ุง โ ช ,E : Dโ ฌุง ุฑุงโ ช D ? $โ ฌุงู ุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ !โ ช C IHโ ฌู ุง ! ู โ ชุ โ ฌโ ฌ โ ซโ ช [$ D u9 Y Zโ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ุฃโ ช 8 8โ ฌุฑ ุง โ ช7?

5โ ฌู ุฏุฉ ) โ ช 21.5 ( 7 7 8โ ฌุฏุฑโ ชุ Xโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช Zโ ฌุฃู โ ช [$ Dโ ฌุง ุง !โ ช Hโ ฌุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ุฃโ ช 8 8โ ฌุฑ ุง โ ช7Z 5โ ฌุงุฑุฉโ ฌ โ ซ) โ ช 7 8โ ฌุฃ^โ ช 43.5 ( FE5โ ฌุฏุฑโ ช.

Xโ ฌโ ฌ โ ซู โ ช : Dโ ฌุง โ ช E?

OC? ,Eโ ฌู โ ช7Dโ ฌุงุช ุง โ ช7โ ฌุงโ ช Zโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑ ู ุง โ ช +, Dโ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉโ ฌ โ ซ) โ ช 29 โ 20โ ฌุฏุฑโ ช ( Xโ ฌู ุฏุฑโ ช Xโ ฌุฑโ ช ( %80 โ 50 ) 5 ? eโ ฌู ู โ ช1โ ฌุง โ ช ,E S,%Dโ ฌโ ฌ โ ซุง ุฑุงโ ช 8 %80 5 ? $โ ฌุฑ ุง โ ช .

5โ ฌุข

โ ช :โ ฌุง โ ช ,Eโ ฌุฃ โ ช E? ู Jโ ฌู โ ช7Dโ ฌุฉ ุง โ ชI$โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช ุ Z 5โ ฌู ุง โ ช +, Dโ ฌุฏุฑโ ช7Z Xโ ฌุงุฑุฉ โ ช 25 Hโ ฌุฏุฑโ ชP i Xโ ฌุข*โ ช 7โ ฌู ุฏุฑโ ช7Z Xโ ฌุงุฑุฉโ ฌ

โ ซโ ช144โ ฌโ ฌ

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ ‪7Q‬ى ‪ 15 ), 3‬در‪ ، i X‬وه‪1‬ا ‪ S,%D‬ا ‪ 8 %60 5 ? ,E‬ر‬ ‫ا ‪ 5‬‬ ‫ا ‪ /‬ول ا ‪7Z kb D‬آ ا ‪ 5‬ر ا = ‪ 5‬وأ ‪ !8z 5 ? L X )J‬ع ا = ‪، 5‬‬ ‫‪ Y Z‬أ‪ m a‬ا را‪ $‬أن ا ‪ L X D‬ا = ه أ ‪ F =9 5 ? L X )J‬؛ ‪ً7H‬ا ‪7!D‬ض‬ ‫ا ا‪ X‬ا =

‪ )MG‬إ‪ !8‬ع ‪ $ 5 8‬ا ‪7 H‬ة ‪ 8‬ر ا =‪ D‬ء‪.‬‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺃﻓﻀﻠﻴﺔ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﳌﺒﺎﱏ‬

‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ‬

‫ﺍﻟﻮﺻﻒ‬

‫‪1‬‬

‫ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ‬

‫ﻫﻰ ﺃﻓﻀﻞ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺎﺕ ﻧﻈﺮﹰﺍ ﻟﺘﻌﺮﺿﻬﺎ ﻷﻗﻞ‬

‫‪2‬‬

‫ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ‬

‫‪3‬‬

‫ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ ﺍﻟﻐﺮﺑﻴﺔ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ ﺍﻟﻐﺮﺑﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻹﺷﻌﺎﻉ‬

‫ﺷﻌﺎﻉ ﴰﺴﻰ ﻋﻠﻰ ﺩﺍﺭ ﺍﻟﻌﻢ ﻭﻳﺮﺗﻔﻊ ﻧﺴﺒﻴﹰﺎ‬ ‫ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﳊﺎﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻷﻋﻠﻰ ﺇﺷﻌﺎﻉ‬ ‫ﴰﺴﻰ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩﺓ ﻭﻳﻘﻞ ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎ ﺍﻗﺘﺮﺑﻨﺎ ﻣﻦ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﳊﺎﺭﺓ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺗﺼﻞ ﻷﻗﻞ ﻣﻌﺪﻝ ﳍﺎ ﰱ ﺷﻬﺮ ﻳﻮﻧﻴﻮ‬ ‫ﻭﻳﻮﻟﻴﻮ‬ ‫ﴰﺴﻰ ﻗﻠﻴﻞ ﻳﺼﻞ ﺇﱃ ‪60‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﻭﺫﻟﻚ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩﺓ‬ ‫ﻭﺗﺮﺗﻔﻊ ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ ﻟﺘﺼﻞ ‪240‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﳊﺎﺭﺓ‬ ‫‪4‬‬

‫ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻷﻋﻠﻰ‬ ‫ﺇﺷﻌﺎﻉ ﴰﺴﻰ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩﺓ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺗﺼﻞ ‪ 375‬ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﻭﺗﻘﻞ‬ ‫ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ ﰱ ﺍﻟﺼﻴﻒ ﻟﺘﺼﻞ ‪240‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ‬

‫‪5‬‬

‫ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ‬

‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﻤﺎﻟﻴﺔ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ‬

‫‪145‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻹﺷﻌﺎﻉ ﴰﺴﻰ ﻗﻠﻴﻞ ﻳﺼﻞ ﺇﱃ ‪60‬‬

‫ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ‬

‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﻭﺫﻟﻚ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩﺓ‬ ‫ﻭﺗﺮﺗﻔﻊ ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ ﻟﺘﺼﻞ ‪240‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﳊﺎﺭﺓ‬ ‫‪6‬‬

‫ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ ﺍﻟﻐﺮﺑﻴﺔ‬

‫‪7‬‬

‫ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ‬

‫‪8‬‬

‫ﺍﻟﻐﺮﺑﻴﺔ‬

‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﳉﻨﻮﺑﻴﺔ ﺍﻟﻐﺮﺑﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻷﻋﻠﻰ‬ ‫ﺇﺷﻌﺎﻉ ﴰﺴﻰ ﰱ ﺍﻷﺷﻬﺮ ﺍﻟﺒﺎﺭﺩﺓ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺗﺼﻞ ‪ 375‬ﺳﻌﺮﹰﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﻭﺗﻘﻞ‬ ‫ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ ﰱ ﺍﻟﺼﻴﻒ ﻟﺘﺼﻞ ‪240‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻷﻗﻞ ﺇﺷﻌﺎﻉ‬ ‫ﴰﺴﻰ ﰱ ﺃﺷﻬﺮ ﺍﻟﺸﺘﺎﺀ ﺣﻴﺚ ﺗﺼﻞ ‪175‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﻭﺗﻘﻞ ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ ﰱ ﺍﻟﺼﻴﻒ‬ ‫ﻟﺘﺼﻞ ‪ 290‬ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﺟﻬﺔ ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ ﺗﺘﻌﺮﺽ ﻷﻗﻞ ﺇﺷﻌﺎﻉ‬ ‫ﴰﺴﻰ ﰱ ﺃﺷﻬﺮ ﺍﻟﺸﺘﺎﺀ ﺣﻴﺚ ﺗﺼﻞ ‪175‬‬ ‫ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ ﻭﺗﻘﻞ ﺗﺪﺭﳚﻴﹰﺎ ﰱ ﺍﻟﺼﻴﻒ‬ ‫ﻟﺘﺼﻞ ‪ 290‬ﺳﻌﺮﺍ‪/‬ﺳﻢ‪/2‬ﻳﻮﻡ‬

‫‪ -2‬ا ‪ ? e7‬ا ‪: 5‬‬ ‫ = ‪ 7‬ا را‪ $‬ت ا ? ‪ ? e7‬ا ‪ 5‬إ ا ‪ D‬ال ‪ 5‬ا ‪ 9 ? e7‬ار ا ! م ‪،‬‬ ‫‪7D Y Z‬دد ه‪ K1‬ا ‪ ، (%64.73) ?

5‬وا ‪ ? e7‬ا ‪ً78p 7 D! 3 5‬ا ‪ Z‬ذا ‪L‬‬ ‫إ‪ 3‬إذا ا‪ ? m 7DM‬ر‪ X‬ت ا ‪7%‬ارة ‪ ،‬ا‪ 7 G‬ا ‪1‬ى ! ‪ F‬ا ‪ 5Z‬س ?‪7%‬ارة ا ‪. /‬‬ ‫↓ﺍﻟﻌﻨﺼﺮ‬ ‫‪ /‬ﺍﻟﺸﻬﺮ‬

‫ﻳﻨﺎﻳﺮ‬

‫ﻓﱪﺍﻳﺮ‬

‫ﻣﺎﺭﺱ‬

‫ﺇﺑﺮﻳﻞ‬

‫ﻣﺎﻳﻮ‬

‫ﻳﻮﻧﻴﻮ‬

‫ﻳﻮﻟﻴﻮ‬

‫ﺃﻏﺴﻄﺲ‬

‫ﺳﺒﺘﻤ‬

‫ﺃﻛﺘﻮ‬

‫ﻧﻮﻓﻤ‬

‫ﺩﻳﺴﻤ‬

‫ﺑﺮ‬

‫ﺑﺮ‬

‫ﺑﺮ‬

‫ﺑﺮ‬

‫ ‬

‫‪146‬‬

‫

ء ي‬

‫ﺩﺭﺟﺔ‬

‫ وع ر س‬

‫‪29.8 29.2 28.0 25.4 22.9 20.4 18.5 17.9‬‬

‫‪19.5 22.8 26.8 28.8‬‬

‫ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻌﻈﻤﻰ‬ ‫)ﺱ(‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬

‫‪8.8‬‬

‫‪8.9‬‬

‫‪21.5 30.9 18.6 15.5 12.4 10.3‬‬

‫‪10.4 13.7 17.4 20.2‬‬

‫ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﺼﻐﺮﻯ‬ ‫)ﺱ(‬ ‫ﳎﻤﻮﻉ‬

‫‪3.4 11.3 19.9 34.0‬‬

‫‪1.8‬‬

‫‪1.0‬‬

‫ﺃﺛﺮ‬

‫‪0.7‬‬

‫‪1.3‬‬

‫‪32.3 19.9 16.4‬‬

‫ﻛﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﳌﻄﺮ‬ ‫)ﻣﻢ‪/‬ﺷﻬﺮ(‬ ‫ﺍﻟﺮﻃﻮﺑﺔ‬

‫‪67‬‬

‫‪67‬‬

‫‪64‬‬

‫‪63‬‬

‫‪68‬‬

‫‪70‬‬

‫‪73‬‬

‫‪73‬‬

‫‪69‬‬

‫‪68‬‬

‫‪68‬‬

‫‪67‬‬

‫ﺍﻟﻨﺴﺒﻴﺔ‬ ‫)‪(%‬‬

‫‪ -3‬ا‪ G‬م ا

‪7E‬ة ‪:‬‬ ‫ !‪ 7 D‬ا ‪ )Z 5‬ا ‪ ? /‬ا =‪ M7‬أآ*‪ 7‬ا ‪ Se‬ا ‪ً7E 7C‬ا ‪G ،‬ن ‪ [$ D‬آ

ا ‪7E‬‬ ‫ا ‪ 5‬ى ‪7D‬اوح ? )‪ (I 200 – 175‬و ‪ H%‬ا ‪ ,E‬ا ‪P? 9Z 5‬آ ‪ M 7‬ر ا‪ E G‬ر ‪،‬‬ ‫و !‪ 8 7 D‬ر ا =‪ D‬ء ه أآ*‪ 8 7‬ر ا ‪ً7E 5‬ا ‪ Z ،‬ر ‪ ,$‬ط ا‪ E G‬ر ‪ 8‬ر‬ ‫ا ‪ . _ C‬و ‪ ,E‬ا را‪ ! 3

$‬و‪ X‬د ‪7‬ات ‪ $‬ل ‪ M7D‬أو أن‬ ‫ ‪ E! 9 7ap‬ا ‪ 7%‬وا و‪ +b‬ا ‪ ) =D‬ا ! ‪7‬ا ‪.

7,9‬‬ ‫ﺍﻟﻜﻤﻴﺔ ﺍﻟﻘﺼﻮﻯ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻋﺪﺩ ﺍﻷﻳﺎﻡ ﺍﳌﻤﻄﺮﺓ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺍﻟﺸﻬﺮ‬ ‫ﺍ‪‬ﻤﻮﻉ‬

‫ﺍﳌﻤﻜﻨﺔ‬

‫ﻟﻴﻮﻡ ‪0.1‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪5.0‬‬

‫‪10.0‬‬

‫ﻭﺍﺣﺪ‬ ‫ﻳﻨﺎﻳﺮ‬

‫‪32.0‬‬

‫‪53.9‬‬

‫‪7.3‬‬

‫‪5.3‬‬

‫‪2.2‬‬

‫‪1.0‬‬

‫ﻓﱪﺍﻳﺮ‬

‫‪15.1‬‬

‫‪34.7‬‬

‫‪4.9‬‬

‫‪3.3‬‬

‫‪0.7‬‬

‫‪0.4‬‬

‫‪147‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﻣﺎﺭﺱ‬

‫‪11.7‬‬

‫‪32.0‬‬

‫‪4.1‬‬

‫‪3.2‬‬

‫‪0.6‬‬

‫‪0.3‬‬

‫ﺇﺑﺮﻳﻞ‬

‫‪1.7‬‬

‫‪19.0‬‬

‫‪1.3‬‬

‫‪0.52‬‬

‫‪0.3‬‬

‫‪0.0‬‬

‫ﻣﺎﻳﻮ‬

‫‪2.7‬‬

‫‪23.3‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0.2‬‬

‫‪0.0‬‬

‫ﻳﻮﻧﻴﻮ‬

‫‪1.3‬‬

‫‪47.3‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.1‬‬

‫ﻳﻮﻟﻴﻪ‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫ﺃﻏﺴﻄﺲ‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫‪0.0‬‬

‫ﺳﺒﺘﻤﱪ‬

‫‪1.5‬‬

‫‪26.2‬‬

‫‪4.0‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.0‬‬

‫ﺃﻛﺘﻮﺑﺮ‬

‫‪17.8‬‬

‫‪55.5‬‬

‫‪3.0‬‬

‫‪1.2‬‬

‫‪1.2‬‬

‫‪0.6‬‬

‫ﻧﻮﻓﻤﱪ‬

‫‪25.6‬‬

‫‪75.5‬‬

‫‪4.6‬‬

‫‪1.4‬‬

‫‪1.4‬‬

‫‪1.0‬‬

‫ﺩﻳﺴﻤﱪ‬

‫‪33.6‬‬

‫‪72.4‬‬

‫‪6.4‬‬

‫‪1.7‬‬

‫‪1.7‬‬

‫‪0.9‬‬

‫‪ X‬ول ‪ [$ D‬د ا‪ G‬م ا

‪7E‬ة ‪ 9‬ار ا ! م‬

‫‪ 7$ [$ D -6‬ا ‪ 7‬ح ‪:‬‬ ‫أو‪ m%b‬ا را‪ $‬ت أن أ‪ 79 7$ CM‬ح ‪ %‬ث ن ‪ Z‬ا ‪ , 60 – 40‬ة ) ‪– 20‬‬ ‫‪ 9 ( a / 7D 30‬ا ‪ D‬ا وأن ا‪ K / 3‬ا ‪ % 6 5‬وث ا ‪ 7‬ح ه ا ‪ E,‬ع ا ‪ ?7Q‬‬ ‫ا = ‪ Z +‬وث ر ح ?‪ 75‬ت آ ‪7‬ة ا‪ K / 3‬ا ‪ ? /‬ا =‪ M7‬و ‪7DO‬ة ‪7 CM‬ة‬ ‫ ‪ 9‬ار ا ! م ‪ .‬وا ‪ D‬ر ا ‪ ~8‬ا ‪ 7‬ح ‪ )Z $‬ا ‪ 7%‬ا‪ 7 Z3‬ن ‪ LD 7$‬‬ ‫‪ kE$‬ا ء ‪ Z‬ود ‪ 7$ %2‬ا ‪ 7‬ح ا ‪ K‬ا ! ‪ ! ? ,‬أن أ‪ CM‬ر ‪ %‬ث‬ ‫ ن ‪ Z LD 7$‬ا ‪ 9 a / 7D 0.6 – 0.4‬ا ‪ D‬ا و ‪ 7$ ),‬ه‪1‬ا ا ‪ D‬ر ? ! ‬ ‫‪ kE$‬ا ء ‪ ! DZ‬م ‪ kE$ 7D 50 S ً 7,‬ا ء ‪ .‬و ن ا ‪ K /‬ا ‪ D‬ر‬ ‫ا ‪ ~8‬ا ‪ 7‬ح ‪ kE$ ً 7M‬ا ء و ‪ 7 QD‬ا ‪ /‬ه‪ L‬ا ! ‪ S‬ر ‪ ً /‬أ ا ‪K‬‬ ‫ا ‪ ) , 7 Q‬أ‪ 7$ ),D ( S 7D 50 )M‬ا ‪ D‬ر ا ‪ ~8‬ا ‪ 7‬ح ‪ %2‬‬ ‫‪ 7$‬ا ‪ 7‬ح و ‪ ID‬ذ ‪ q‬ر ‪ k C DZ ً /‬ه‪1‬ا ا ‪ D‬ر ‪ ) 9M‬ا ‪7M 7 aPD‬ب ا = ‪. ~e‬‬

‫‪148‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซโ ช7^ e ) 9% -7โ ฌุง ุงโ ชGโ ฌุฑุถ โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช kbโ ฌุง โ ช E 7โ ฌุง โ ช Dโ ฌุฑ ุฃู ุฃโ ช CMโ ฌุงุฑ โ ช Oโ ฌุน ? โ ช 7D 21 u9? +Mโ ฌุง โ ช %โ ฌุง โ ช ุ ? /โ ฌู โ ช),โ ฌโ ฌ โ ซ ุฑ โ ช ู /โ ฌุขโ ช 9โ ฌุง โ ช =9 /โ ฌู โ ช 5 DZโ ฌุจ ุง โ ช )Z $ Y Z 7OCโ ฌุง โ ช 7%โ ฌุงโ ช.7 ZGโ ฌโ ฌ โ ซู ุง โ ช E 7โ ฌุง โ ช Dโ ฌุฑ ุขโ ช q 1โ ฌุฃู โ ช EAโ ฌุท ุง โ ช Dโ ฌุฑ ? โ ช +Mโ ฌุงุฒู ?!โ ช Jโ ฌุง !> ู ุงุฒู โ ฌ โ ซ โ ช FOโ ฌุง โ ช [A mMโ ฌุง โ ช )Z 5โ ฌู ) ุง โ ช /โ ฌู โ ช E! ุ Lโ ฌุฅ โ ช L Xโ ฌุง โ ช Zโ ฌุงุช ุง โ ช 5โ ฌโ ฌ โ ซู โ ช 7โ ฌุง =โ ช7โ ฌู ุน โ ช7 ู $ ู Xโ ฌุค ุง โ ช 7%โ ฌู ุง โ ช 7 ? +D Dโ ฌุญ ุง โ ช 6 5โ ฌุฉ ู ุฃโ ช !8โ ฌุง = โ ชFโ ฌโ ฌ โ ซุฏู ู ! ุฑุถ ? ู ?โ ช

OCโ ฌู โ ช ,โ ฌู โ ช Z 5 %33โ ฌุง โ ช +Mโ ฌุฑุฌ ุงุฑ โ ช D Oโ ฌโ ฌ โ ซ ) โ ช ( 7Oโ ฌุฅ ) โ ช ( 7D 6 +โ ฌู โ ช %37โ ฌุง โ ช7D Z 5โ ฌุงู ุญ ุงุฑ โ ช ( 7D 9+) D Oโ ฌุฅ โ ฌ โ ซ)โ ช (7D 21+โ ฌู โ ช Z 5 %30 %โ ฌุง โ ช +Mโ ฌุฑุฌ ุงุฑ โ ช ( 7D 9 + ) D Oโ ฌุฅ ) โ ช21 +โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช. ( 7Dโ ฌโ ฌ โ ซู โ ช :โ ฌุง โ ช ,Eโ ฌุฐุงุช ุง โ ช +Mโ ฌุง โ ช [$ Dโ ฌู ุง โ ช7C%โ ฌุฉ ? โ ช 5โ ฌุจ ) โ ช ( 7D 6 +โ ฌู โ ช 5โ ฌุจ ) โ ช+โ ฌโ ฌ โ ซโ ช ! E? ( 7D 6โ ฌุข โ ช Dโ ฌุฑ โ ช ุ Aโ ฌุฅุฐ โ ช +O 7โ ฌุง โ ช Dโ ฌุฑ ?= ) ุฑ โ ช 5 DZ /โ ฌุจ ) โ ช7D 9 +โ ฌโ ฌ โ ซ( ุงโ ช 7 Gโ ฌุง โ ช1โ ฌู โ ช7b X D5โ ฌู ุฑุฉ ุง โ ช A ) =? ) !Dโ ฌุต โ ช +โ ฌู โ ช K1โ ฌุง โ ช ,Eโ ฌู โ ช +bโ ฌุง โ ชI CDโ ฌโ ฌ โ ซุง ! โ ช7โ ฌุง โ ช ุ 7,9โ ฌุฅ ? โ ช D$โ ฌุงู ู โ ช K1โ ฌุง โ ช ,Eโ ฌุข โ ช7JA Seโ ฌุงุก ู โ ช ) !D? 7โ ฌุง โ ช Dโ ฌุฑโ ฌ โ ซ? โ ช ,Eโ ฌู โ ช D ) =? L %$โ ฌุฑุฌ โ ช kDOโ ฌุฒู ุง ุง โ ช7โ ฌุค โ ช Z 9โ ฌุงุช ุง โ ช ,Eโ ฌุง โ ช. ู ? X +, Dโ ฌโ ฌ

โ ซุง โ ช Dโ ฌุช ุง โ ช /โ ฌุง ุฑุงโ ช $โ ฌุช ุง โ ช: iโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช L Xโ ฌุง โ ช K / 4โ ฌุง = ุง โ ช ?7Qโ ฌู ุง โ ช ? /โ ฌุง =โ ช % 9 M7โ ฌู ุฑ โ ช

eโ ฌุฏ โ ฌโ ซู โ ช1โ ฌุง ุงโ ช / 3โ ฌู ุช โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช [ Eโ ฌุง โ ช7Oโ ฌุง^ ุช ุง ! โ ช7โ ฌุง ?โ ช I 5 )9 D? k 5 Y %โ ฌุง โ ช 7โ ฌู ุง โ ช 4A 7%โ ฌุฅ ุง โ ช)Dโ ฌโ ฌโ ซุง โ ช.

6โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช

Zโ ฌุง โ ช7Oโ ฌุง^ ุช ุง ุฑโ ช Xโ ฌุง โ ช !8โ ฌุน ุง = โ ช 5โ ฌุง โ ช7DOโ ฌุงุช ุง โ ช %โ ฌุฑุฉ ู ุง โ ช 5โ ฌุญ ? โ ฌโ ซู โ ช7O9 L99โ ฌุง^ ุช ุง โ ช7DOโ ฌุงุช ุง ุฑุฏุฉ โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุงโ ช OD$3โ ฌุฏุฉ ุฅ ุช ุง โ ช !8โ ฌุน ุง = โ ช 5โ ฌุข โ ช Cโ ฌุฑ โ ช M E9โ ฌุง โ ช /Dโ ฌุฏุฉ โ ช 9โ ฌุช ุฑ โ ช +โ ฌู โ ช ,โ ฌโ ฌโ ซู โ ช 5โ ฌุง โ ช. Kโ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช

%โ ฌุง โ ช 7โ ฌุญ ุง =

ุง โ ช ?7Qโ ฌุง โ ช7DOโ ฌุงุช ุง ุฑุฏุฉ ุง ! ู โ ช.โ ฌโ ฌโ ซโ ช ) 9, -โ ฌุงโ ช kE$Gโ ฌุง ุฑโ ช Xโ ฌุง !โ ช !8G b7โ ฌุง = โ ช + / S 7e Fโ ฌุง โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช149โ ฌโ ฌ

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ ุง โ ช 5โ ฌุญ โ ช7%โ ฌุข ุง ุงุก ุง =

ู ุง =

ุง โ ช7 S9A S 7e ?7Qโ ฌุง^ ุช ู ? * ? โ ช-โ ฌโ ฌโ ซโ ช.4โ ฌโ ฌ โ ซ ุฒู โ ช 9โ ฌุงุก ุง ุฑุฏ ุฑู ุง ู ุง ! โ ชู Fโ ฌโ ฌ โ ซ ุงโ ช4QD$โ ฌู โ ช Kโ ฌุงโ ช E Gโ ฌุฑ ุฒุฑุง ุงโ ช /8Gโ ฌุฑ โ ช.โ ฌโ ฌโ ซ โ ช /โ ฌุงโ ช !D$โ ฌู ุงุฏ ? ุก โ ช C9 9? Mโ ฌุฃ โ ช.โ ฌโ ฌโ ซ โ ช 4 L Xโ ฌุง โ ช F Dโ ฌู ุง โ ช7โ ฌุฉ ุง โ ช76 Eโ ฌุฉ โ ช Fโ ฌุง โ ช K /โ ฌุง โ ช 7โ ฌุญ ?โ ช:โ ฌุงู โ ช Mโ ฌุฑู โ ช22โ ฌุฏุฑโ ช.

Xโ ฌโ ฌโ ซ โ ช + / /โ ฌู โ ช Zโ ฌุงุช ุง โ ช X ,9Q , 7E? Mโ ฌุง โ ช /โ ฌุจ ุ โ ช D %โ ฌู โ ช7โ ฌู ุจ ุง โ ช 7โ ฌุญโ ฌโ ซุง โ ช A 5โ ฌู ุง โ ช ^7 7 Qโ ฌุจ โ ช kD +โ ฌุง โ ช Zโ ฌุงุช ุงโ ช K / 3โ ฌุง = ุง โ ช ,D$3 ?7Qโ ฌู ุง โ ช 7โ ฌุญโ ฌ โ ซุง ุฑุฏุฉ โ ช. ู Oโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช /โ ฌุงโ ช DAโ ฌุฑ โ ช +Mโ ฌุฏู ุฑุงุช ุง โ ช Kโ ฌู ุง โ ช '? Eโ ฌุง โ ช Z ? ,%9โ ฌุงุช ุง โ ช P? Mโ ฌุง ุง โ ช /โ ฌโ ฌโ ซุง โ ช ? /โ ฌุง ุ โ ชGโ ฌู ุง โ ช 7โ ฌุญ โ ช Xโ ฌุง = ู ู ุง = ู ุง โ ช. ?7Qโ ฌโ ฌ โ ซ ุข

ุฅ โ ช /โ ฌุฒ ุฃู โ ช k 4 Iโ ฌุง ุฎ ุง โ ช )Z 5 9%โ ฌุง โ ช 7%โ ฌุงโ ช 7 ZGโ ฌู โ ช 9 LE %โ ฌุง โ ช %โ ฌโ ฌโ ซุงย โ ช:โ ฌโ ฌ โ ซโ ช -1โ ฌุง โ ช Dโ ฌุง ุงโ ช ? kbโ ฌุฏุฑโ ช Xโ ฌุช ุง โ ช7%โ ฌุงุฑุฉ ุง !โ ช Hโ ฌู ุง โ ช7QCโ ฌู โ ช Q / Dโ ฌุจ ุง โ ช %E5โ ฌุชโ ฌ โ ซุง โ ช:โ ฌุฑู ู ุง โ ช7Jโ ฌุงุก ู โ ช Mโ ฌุฑ ุง โ ช iโ ฌุง โ ช7%Cโ ฌุงู ุง โ ช. +Mโ ฌโ ฌ โ ซโ ช -2โ ฌุง โ ช 75โ ฌุช ุง ! โ ช 79 ู 5โ ฌุญ ุง โ ช 6 5โ ฌุฉ ? โ ช ,Eโ ฌู โ ช 5 / D E %โ ฌุช ุง โ ช+Mโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช ! Eโ ฌู โ ช %โ ฌู ุฏ โ ช 7 aPโ ฌุง โ ช3 ! 9 9Dโ ฌุช ุง โ ช ? e7โ ฌุง โ ช.

5โ ฌโ ฌ โ ซโ ช7D D -3โ ฌุฉ ุง โ ช 5Zโ ฌุณ ? โ ช Dโ ฌุงู ุง โ ช /โ ฌู ุง โ ช7โ ฌุงโ ช Zโ ฌุฅ โ ช

aโ ฌุฃโ ชp 7 8โ ฌุข ุง โ ช ! Eโ ฌุง

โ ช:โ ฌุฉโ ฌ โ ซ โ ช +M 9โ ฌู *โ ช 7โ ฌุฐ โ ช7 qโ ฌุต ุง โ ช

Dโ ฌุง โ ช.

Z 5โ ฌโ ฌ

โ ซโ ช150โ ฌโ ฌ

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﺧﺮﺍﺋﻂ ﻣﻨﺎﺧﻴﺔ ﳌﺪﻳﻨﺔ ﺍﻟﻐﺮﺩﻗﻪ ‪-:‬‬ ‫ﺍﳌﺘﻮﺳﻂ ﺍﻟﺸﻬﺮﻱ ﻟﺪﺭﺟﺎﺕ‬ ‫ﺍﳊﺮﺍﺭﺓ ﺍﻟﻴﻮﻣﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪﻧﻴﺎ ﻭﺍﻟﻘﺼﻮﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ ﻣﺌﻮﻳﺔ ‪ /‬ﻓﻬﺮ‪‬ﺎﻳﺖ‬

‫ﺍﻷﻣﻄﺎﺭ‪ -:‬ﻫﻮ ﺃﻱ ﻧﻮﻉ ﻣﻦ‬ ‫ﺍﳌﺎﺀ ﺍﻟﺬﻱ ﻳﺴﻘﻂ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ‬ ‫‪ ،‬ﻛﺠﺰﺀ ﻣﻦ ﺍﻟﻄﻘﺲ‪.‬‬ ‫‪.‬ﻭﻫﺬﺍ‬ ‫ﻳﺸﻤﻞ ﺭﺫﺍﺫ ﺍﳌﻄﺮ ﻭﺍﻟﱪﺩ ‪،‬‬

‫ﻭﻣﻄﺮ ﻣﺘﺠﻤﺪ ﺃﻭ ﺍﻟﺜﻠﻮﺝ‪.‬‬

‫‪151‬‬

‫

ء ي‬

‫ وع ر س‬

‫ﻋﺪﺩ ﺃﻳﺎﻡ ﻣﻊ ﻫﻄﻮﻝ ﺍﻷﻣﻄﺎﺭ‬ ‫≤ ‪ 1‬ﻣﻠﻢ‬

‫ﺍﳌﺘﻮﺳﻂ ﺍﻟﺸﻬﺮﻱ ﻟﻌﺪﺩ ﺳﺎﻋﺎﺕ‬ ‫ﻣﻦ ﺿﻮﺀ ﺍﻟﺸﻤﺲ ﰲ‬ ‫ﺍﻟﻴﻮﻡ ﺍﻟﻮﺍﺣﺪ‪.‬‬

‫‪152‬‬

‫ وع ر س‬

‫

ء ي‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﺞ ﺍﳌﺸﺮﻭﻉ‬ ‫ﺍﳌﻴﻨﺎﺀ ﺍﻟﺴﻴﺎﺣﻰ ‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ﺻﺎﻟﺔ ﻣﻐﺎﺩﺭﺓ ﻭﻭﺻﻮﻝ ‪.‬‬ ‫ﺳﻮﻕ ﺣﺮﺓ ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﻝ ﲡﺎﺭﻯ ‪.‬‬ ‫ﻓﻨﺪﻕ ‪.‬‬ ‫ﺍﺩﺍﺭﺓ ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺠﺪ ‪.‬‬ ‫ﺍﺭﺻﻔﺔ ﺍﻗﻼﻉ ‪.‬‬ ‫ﺍﺑﺮﺍﺝ ﻣﺮﺍﻗﺒﺔ ‪.‬‬ ‫ﻓﻨﺎﺭﺍﺕ ﺿﻮﺋﻴﺔ‪.‬‬ ‫ﻣﺒﲎ ﲨﺎﺭﻙ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻋﻢ ﻭﻛﺎﻓﻴﺘﺮﻳﺎﺕ‪.‬‬

‫‪153‬‬

โ ซ

ุก ู โ ฌ

โ ซ ู ุน ุฑ ุณโ ฌ

โ ซ โ ช($ (Q#โ ฌุงุบ ุง ุฏุงุฑโ ช:Iโ ฌโ ฌ โ ซ โ ช 7 Dโ ฌุง ุก โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ โ ช Dโ ฌุง โ ช. 7 7 5โ ฌโ ฌ โ ซ^โ ช7โ ฌู ุงโ ช e3โ ฌุก โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซ ุง โ ช. OVโ ฌโ ฌ โ ซ^โ ช7โ ฌู ุงโ ช DXGโ ฌุช โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช 7Dโ ฌุช โ ช.โ ฌโ ฌ โ ซุฏู ุฑุงุช ุง โ ช. Kโ ฌโ ฌ โ ซุง โ ช7/โ ฌุงโ ช Xโ ฌุช โ ช.โ ฌโ ฌ

โ ซ โ ฌ

โ ซโ ช154โ ฌโ ฌ