3a s van damme waterkwaliteit de eigenzinnige kronkels van de zeeschelde

WATERKWALITEIT

DE EIGENZINNIGE KRONKELS VAN DE ZEESCHELDE

Stefan Van Damme

25-02-2016

Lucht

Org C

O2

CO2

Detritus

Vuilvracht

BacterieĂŤn

Voedselweb

Licht Algen

Org C Levend

Org C

Si

O2

N, P CO2

Detritus

BacterieĂŤn

Voedselweb

Licht Algen

Org C Levend

Org C

Si

O2

N, P CO2

Detritus

BacterieĂŤn

Voedselweb

Licht Algen

Org C Levend

Org C

O2

N, P CO2

Detritus

BacterieĂŤn

Zoรถplankton

Lichtklimaat: kD, PAR

Chl A Primaire productie POC DOC Organisch N

O2

Boundary punten

Fytoplankton Fytobenthos

OMES parameters

Zwevende stof Nitraat Ammonium Nitriet Fosfaat Totaal P DSi BSi

DIC C-isotopen

Westerschelde Vlissingen

Belgisch-Nederlandse grens

Antwerpen Temse

Gent

Dendermonde Melle

Zeescheldebekken CEMO OMES-UIA OMES-UIA: zijrivier

Westerschelde Vlissingen

Belgisch-Nederlandse grens

Antwerpen Temse

Gent

Dendermonde Melle

Zeescheldebekken NIOZ? RWS OMES-UA OMES-UA: boundary

OMES: 15 estuariene stations Beneden Zeeschelde

MS Pierre Petit

MS Veremans

Boven Zeeschelde

MS Scaldis I

Brussel Noord zuurstof (mg/l) 14.0 12.0 10.0 8.0 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.5 2.0 1.0 0.0

afstand tot monding (km)

140

120

100

80

500

Maandgemiddeld debiet (m3/s)

400

fractie afkomstig uitBoven-Zeeschelde fractie afkomstig uit Rupel

300 200 100 0 96

97

98

99

00

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

13

14

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

60

Waterzuiveringscapaciteit (IE)

Evolutie van de afvalwaterzuiveringscapaciteit in het Belgische deel van het Scheldebekken

ANCH – VUB, Data: Aquafin (VI), SGBE (Br), SPGE (Wal)

Opgeloste zuurstof (mM)

Rupel

Brussel Noord

Opgeloste zuurstof (mM)

Zuurstofconcentratie te Dendermonde Maandelijks gemiddelde Voortschreidend 12-maandelijks gemiddelde

Brussel Noord

Evolutie van de CO2-balans van de Zeeschelde (ton per dag, negatieve waarden = uitstoot)

ANCH - VUB

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

afstand tot monding (km)

N Ammonium (mg/l NH4-N)

140 10.0

8.0

120 6.0

4.0

100 3.0

2.0

80 1.0

0.5

0.2

60 0.0

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

afstand tot monding (km)

N Nitraat (mg/l NO3-N)

140 12

10

120 8

6

100 5

4

80 3

2

1

60 0

N

Totaal anorganische stikstof (TDIN, mg/l N) 12 10 8

120

6 5

100

4 3 80

2 1

60

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

0

1997

1996

afstand tot monding (km)

140

Jaargemiddelde x Mediaan 25 percentiel 75 percentiel

P

Fosfaat (mg/l PO4-P) 1.4 1.2 1.0

120

0.8 0.6

100

0.4 0.3 80

0.2 0.1

60

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

0.0

1997

1996

afstand tot monding (km)

140

Jaargemiddelde x Mediaan 25 percentiel 75 percentiel

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

afstand tot monding (km)

Si opgelost silicium (DSi, mg/l Si)

140 10

8

120 6

100 4

3

80 2

1

60 0

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

afstand tot monding (km)

chlorofyl a (Âľg/l)

140 600

500

120 400

300

200

100 150

100

80 50

25

10

60 0

Meer algen met minder nutriĂŤnten?

?

 De Zeeschelde blijft onvoorspelbaar • Paradoxale trends • Ook naar andere niveau’s, bv. biota, zie verder in het programma van vandaag

 Data-interpretatie • Modellering dient niet enkel om de toekomst te voorspellen, maar vooral om de feiten te kunnen begrijpen • Enkel na voldoende begrip en kennis is de opmaak van doelen en een afdoend beheer en beleid mogelijk

Me

1200 25

sinds 2000?

400 300

1000 20 800

15

200

Me

1978 - 1995

100

600

0

10

Zink concentratie (Âľg L-1) Zn concentration

1400 30

O2 concentration (mg L )

-1 Zn concentration (Âľg g ) -1

Schelde oppervlaktewater Scheldesurface surface water ZnT O Schelde water Totaal zink Schelde suspended solids 2Zn

5

O2

0 1960

1970

1980

1990

2000

Date (year) Tijd (jaar) Data: Baeyens. Hydrobiologia, 1997, 366, 157-167.

2010

sinds 1990 2020

Stefan Van Damme

stefan.vandamme@uantwerpen.be