Timeline 2 - info by Silke Lambrecht

T w M

P Tijdslijn

Afbeeldingen gemaakt met verschillende pigmenten (oa. rood en geel ijzeroxide) gemixt met vet. Het is niet duidelijk hoe het pigment werd aangebracht, maar misschien met de vingers of met een zelf gefabriceerde borstel. Het was het begin van de visuele communicatie, gecreëerd voor utilitaire en rituele doeleinden. We kunnen uit bepaalde afbeeldingen leiden dat de tekeningen werden gebruikt in magische rituelen, ontstaan om opnieuw macht te krijgen over de dieren. Abstract geometrische tekens zijn vermengd met de vele dieren.

Egyptische hiërogliefen vormen het schrift van het Oude Egypte. Het schrift is rond 3100 voor Christus ontstaan en werd tot aan het eind van de Oud-Egyptische beschaving gebruikt, waarna het langzaam aan vervangen werd door het Grieks en later het Arabisch. De Egyptische hiërogliefen zijn pictogrammen die klanken uitdrukken. Ze werden alleen geschreven door ambtenaren (schrijvers) die een langdurige en zware opleiding kregen.

Grottekening in Lorthet

Uit de prehistorische tekeningen blijkt dat de prehistorische mens beschikte over een hoog niveau van waarneming en geheugen. De gekraste tekeningen van herten en zalm zijn daarvan een opmerkelijk accuraat. Nog boeiender zijn de twee ruitvormige afbeeldingen, wat wijst naar een symbool. De objecten en gebeurtenissen in de wereld werden opgenomen met toewijding en nauwkeurigheid naarmate de eeuwen verstreken en pictogrammen groeiden uit tot schrijven.

Papyrus

Papyrus is een vroege vorm van papier. Het wordt gemaakt van de stengels van de papyrusplant, Cyperus. De tekst werd bewaard als boekrol, bekend als een papyrusrol. Een aantal lagen, in lange repen gesneden, papyrusstengels werden als een weefwerk op elkaar gelegd, en terwijl ze nog nat zijn samengedrukt. Als het blad droog was werd het papyrusoppervlak behandeld met een soort lijm, waardoor de inkt niet ging lopen, en glad gepolijst.

Sumerische pictografisch schrift

De vroegste schriftelijke bronnen zijn tabletten van de stad Uruk. Ze hadden een lijst van goederen in pictografische tekeningen. In geordende kolommen werden objecten vergezeld van cijfers en namen van personen.

-3000

-15000

-3100

Hiërogliefen

-3000

Grottekening in Lascaux

-3100

-15000

Spijkerschrift

Spijkerschrift was een moeilijk te beheersen schrift. Zelfs na de Assyriërs, die het geschrift vereenvoudigden, bestond het nog uit 560 borden. Schrijven had op belangrijke magische en ceremoniële kwaliteiten. De kennisexplosie, die ontstond door het schrijven, was verbluffend.

Het Dodenboek is een verzameling begrafenisteksten. Dit zijn mythes, liederen en gebeden die gaan over het leven in het hiernamaals van de gestorvene. De teksten staan verhalend geschreven in 1e persoon en in naam van de overledene. Dankzij Het Dodenboek kon men in het hiernamaals bepaalde voordelen genieten zoals onder andere bescherming door de goden.

Mesopotamische rolzegels

In de Mesopotamische rolzegels is bepaald dat het bewijs van vervalsing strafbaar is en het merken een staving is van de authenticiteit. De kleine cilinder zegels zijn meer dan 3000 jaar in gebruik geweest. Ze werden over een vochtige tablet klei gerold met reliëf en op deze manier vormde ze een afdruk dat het ‘merk’ van de eigenaar werd. Het was vrijwel onmogelijk de afdruk te kopiëren of te vervalsen.

-1792

Het Dodenboek

-1880

-2345

Door het schrijven kon de maatschappij zich stabiliseren op grond van regel- en wetgeving. Wetcodes, zoals de code van Hammurabi omschreven misdrijven en hun straffen. De code is geschreven in spijkerschrift op een hoge stele. De stele bevat 282 wetten, gerasterd in 21 kolommen.

Ts-ang Chieh

Uitvinder van de Chinese typografie. Hij werd geïnspireerd door klauwtekens van vogels en voetsporen van dieren. Hij ontwikkelde pictogrammen van dingen in de natuur. Deze afbeeldingen waren sterk gestyleerd, hadden een minimum aantal lijnen en waren makkelijk te ontcijferen.

-1500

-1800

Het ontstaan van China is mysterieus. De cultuur is volgens de legende volledig geïsoleerd van de westerse beschaving geëvolueerd. China doet veel uitvindingen die het lot van de mens zullen veranderen. Zoals het kompas.

Chia-ku-wen (Bone-andshell geschrift)

Dit geschrift werd gebruikt bij waarzegging en inspanningen om toekomstige gebeurtenissen te voorspellen door middel van communicatie met de goden of voorouders. Het is een pictografisch schrift. Het werd in de 18e eeuw teruggevonden in schildpad schalen en op grote dieren hun schouderbenen, ook wel orakelbenen genoemd. Op deze manier dacht men contact te maken met de voorouders. De waarzegger duwt een hete staaf in een holte van een dierenbeen, de hitte vormt een kluwen van scheuren die enkel gelezen konden worden door de waarzegger. Dit waren dan de boodschappen van de goden.

Hiëratisch schrift

Hiëratic is een cursief schriftsysteem dat gebruikt werd in ten tijde van de Pharao’s in Egypte. Het ontstond samen met de hiërogliefen en is er sterk aan gerelateerd. Voornamelijk werd het geschreven in inkt met een penseel op papyrus. Dit ging uiteraard veel sneller dan de ingewikkelde hiërogliefen. Het woord hiëratic komt van het Griekse grammata hieratika, wat zoveel betekend als “door priesters geschreven”.

-1450

Chinese cultuur

-1800

-2000

Gedenksteen met de code van Hammurabi

Egyptische muurschilderingen (graf van Nakth)

Muurschilderingen volgden dezelfde vormgeving als de geïllustreerde manuscripten. Mannen kregen een donkere kleur van huid geschilderd dan vrouwen en belangrijke personen werden in op grotere schaal getoond dan minder belangrijke mensen. Het menselijke lichaam werd schematisch in 2 dimensies weergegeven. Armen, benen en het hoofd werden in profiel geschilderd. De zorg voor geometrie en regulariteit in de vormgeving was voor de schilders zeer belangrijk. 3

-500

Dit geschrift werd op bronzen objecten geschreven, waaronder voedsel en waterpotten, muziekinstrumenten, wapens, munten, zegels. Het werd geschreven in de afgietselvormen om antwoorden van de goden te verkrijgen tijdens de toewijding. Brons was permanent daarom werd het gebruikt voor strafcodes, contracten, wetten. Dit geschrift is meer bestudeerd en regelmatiger dan de bone en shell inscripties. Artiesten op verschillende plaatsen, hanteerden een verschillende schrijfstijl.

Albasten reliëf van het Paleis van Koning Tiglath-Pileser III en Nimrud

In Mesopotamië beheerste de godsdienst het leven van de bevolking, net zoals de de vele ziggurat (trapvormig tempelcomplex) het stadsbeeld domineerde. In die tijd is het schrijven enorm geëvolueerd, omdat deze tempel een economische functie had en het wanhopige behoeften had om alles nauwkeurig bij te houden.

Chin-wen (bronsschrift)

-179

-500

In de 12e dynastie werden emblemen gesculpteerd in de vorm van een mestkever en gebruikt als identificatiezegels. Op de platte onderkant stond een inscriptie in hiërogliefen. Zo had elke Egyptenaar een eigen persoonlijke zegel. Men veronderstelt dat de zegels vooral gebruikt werden als talisman, juweel en symbool van verrijzenis. De kevers waren ongeveer zes centimeter groot en de inscripties waren geëtst met een bronzen naald.

-1000

Scarabee

Steen van Rosetta

De steen van Rosetta werd in 1799 gevonden door troepen van Napoleon in het dorpje Rosetta. Het is een zwarte steen waarop 2 talen in 3 geschriften staan: Egyptische hiërogliefen, Egyptisch demotisch schrift en Grieks. De steen werd beschreven in 197 voor christus door Egyptische priesters. Men had al vlug door dat de 3 geschriften dezelfde tekst bevatte en zo probeerde men de hiërogliefen te ontcijferen.

Perzische stempelzegel

De eerste zegels zijn gegraveerd met een eenvoudige afbeelding erop. Later werden er echt verhalende beelden afgebeeld. In de latere Assyrische periode, ten noorden van Mesopotamië, ontstond er een meer gestileerd en heraldisch design. Verhalen van de goden werden geïllustreerd en dieren werden afgebeeld in een gevecht.

-259 -210

-1370

Shih Huang Ti

Chinese keizer die de Chinese kalligrafie veralgemeende en verenigde. Hij bouwde ook de Chinese muur om zichzelf en het keizerrijk te beschermen, duizenden levens werden hiervoor opgeofferd. Hij deelde de Chinese mensen op in één natie, standaardiseerde gewichten, maten, lengten op kaarten, wetten en het schrift.

De val van het Romeinse rijk werd gevolgd door een eeuw van ontwrichting en onzekerheid. De steden in het Westen ontaardden tot geïsoleerde dorpen, met hun plaatselijke talen en gewoonten in een geografisch versnipperd Europa. Er was geen centraal gezag en wetgeving meer. Reizen werd heel gevaarlijk, met verschrompeling van de economie tot gevolg.

Zogezegde uitvinder van het papier. Hij deelde in 105 na Christus zijn uitvinding mee aan de keizer. Men is er niet zeker over of hij het papier echt zelf uitvond, het een eerdere uitvinding was die hij verbeterde, een eerdere uitvinding die hij aan zichzelf toeschrijf of die hij beschermde. Hij wordt beschouwd als de god van de papiermakers.

Vaticaanse Vergilius

De Vaticaanse Vergilius is een boek dat 2 van de 3 prachtige gedichten van Vergilius Maro bevat. De tekst is gezet in rustieke kapitalen in een brede kolom op iedere pagina. Een geïllustreerde kleurrijke band versiert de boven, midden of onderkant van de pagina. Eerst werden de uncialen gebruikt - schrijven tussen twee horizontale hulplijnen - later werden de half-uncialen gehanteerd, hierbij gebruikt men vier hulplijnen.

Toen in 711 het Moorse leger het Spaanse leger overwon vermengden de islamitische kenmerken met de christelijke tradities, en ontstond een uniek manuscriptontwerp. Abstracte tekeningen met sterren, veelhoeken en rozetten werden gecombineerd met fel contrasterende kleuren. Spanje, een schiereiland, en door bergen geïsoleerd van de rest van Europa, ervaarden de invloed van de Karolingische vernieuwing niet.

Beatus

In ‘De commentaar van Beatus op de Apocalyps van Sint Jan’ beschrijft de Spaanse monnik Beatus zijn eigen interpretatie van het einde van de wereld op een gruwelijke wijze. Velen dachten dat dit zou gebeuren bij de millenniumwissel. Veel illustratoren visualiseerden de tekst van Beatus. De felle kleurrijke beelden wedijverden met de tekst.

Karolingische minuskel

Boeddhisme in Japan

Boeddhistische religie en de Chinese cultuur worden geëxporteerd naar Japan. De Japanse keizerin Shotoku liet één miljoen kopieën van de boeddhistische Dhāraṇī maken.

Moorse leger valt Spanje binnen

Ancien Regime

Met het Ancien Régime wordt het Frankrijk van vóór de Franse Revolutie van 1789 bedoeld. Kenmerkend was de geringe vorm van politieke invloed en macht voor de opkomende burger, de ambachtslui en de arbeiders aan de ene kant vergeleken met de overmatige invloed en vooral de privileges van de adel en de hogere geestelijkheid aan de andere kant. Op het platteland bestond een grote tegenstelling tussen de boerenstand en de klasse der grootgrondbezitters, die op zijn feodale rechten stond.

700

425

Ts’ai Lun

500 1789

150

711

Val van Romeinse Rijk

781

Waarschijnlijk ontwikkeld door Ts’ai Lun, maar dit is niet zeker. Voordien schreef men op bamboelatjes of houten stroken. Eerst werd het gezien als goedkope vervanging ervan, later werden de voordelen ervan in gezien. Het papier had ruwe lange vezels, maar dit was geen probleem omdat men een borstel gebruikte als primair schrijfinstrument. Het papier werd ook gebruikt voor in pakken, behangen, toilet en servetten. Na de uitvinding van het papier bleef het proces lang onveranderd tot het gemechaniseerd werd in Engeland in de 19e eeuw.

730 798

Papier

476

105

De Laat-Romeinse cursief werd gecombineerd met het Keltische insulaire schrift met zijn stokken en staarten, geschreven tussen 4 hulplijnen. Het is de voorloper van onze hedendaagse kleine letters. Het was praktisch, gemakkelijk om te schrijven en de leesbaarheid verhoogde. De Karolingische minuskel werd de standaardletter voor heel Europa voor een hele tijd.

Het oudste manuscript van de ‘Dhāraṇī’, dit zijn Boeddhistische Mantra’s. Het zijn de vroegste overblijfsels van reliëfdruk. Het manuscript bestaat uit 7 stukken papier aan elkaar gezet tot een rol van 4,9m lang en 30,5 cm hoog te vormen. 6 bladen tekst vertellen over Boeddha’s revelaties tegen zijn bejaarde volger Subhuti. Het zevende blad is een complexe lineaire houtsnede van Boeddha en zijn volgelingen

1265

868

Diamand Sutra - Wang Chieh

1385 1416

Geïllustreerd houtsnedeboek over Chinese kruidenmedicatie. Grootmoedige topmarges en gelinieerde regels brengen orde in het blad. Ook wordt er gebruik gemaakt van een grafische methode om de tekst in secties te verdelen.

w w

Pen Ts’ao Medisch kruidenboek

The Douce Apocalypse

Dit manuscript is een meesterstuk van de gotische stijl. Elke pagina heeft bovenaan een illustratie, met daaronder 2 kolommen van tekst in texturastijl. Het is een stugge herhaling van verticale spitse afgetopte schreven. Men tekent eerst de verticale lijnen van de woorden, daarna voegt men de andere lijnen toe om de groepen te transformeren in woorden.

1400 1520

Een ander geïsoleerd gebied was het Keltische Ierland. Het meesterwerk van het Keltisch Christendom is ‘Het Boek van Kells’, gemaakt in een scriptorium op het eiland Iona. Het is gekenmerkt door 3 soorten illustraties: Keltische randen en kaders, openingpagina’s, en volledige ‘tapijtpagina’s’, zo genoemd door hun gelijkenis met oosterse tapijten.

1400 1468

The Book of Kells

1249

800

G ebroeders P aul , H erman en J ean van L imburg

Ze waren alle drie in dienst bij de graaf de Berry waar ze werken in een privaat scriptorium. Paul van Limburg was de ontwerper van lay-out en design. De gebroeders waren de avant-garde van de evolutie van interpretatie van visuele belevenis. Ze tekenden met overtuigend realisme. Hun meesterstuk was Les Tres Riches Heures du Duc de Berry.

Opkomst Renaissance in Europa Europa evolueert stilaan van de Middeleeuwen naar de Renaissance, Er ontstaat een geletterde midden klasse en universiteiten groeien, dit betekent het einde van de kennismonopolie van de clerus. Dit alles gaat gepaard met een stijgende vraag naar leesmateriaal.

Joannes Genfleisch Zur Laden Gutenberg

Duits edelsmit van rijke afkomst. Ontwikkelaar van de typografie of boekdrukkunst.

T Typografie Joannes Gutenberg

In 1475 werd Caxton’s vertaling van de Recuyell of the Histories of Troy (van Frans naar Engels) het eerste typografische Engelse taalboek. Caxton bracht zijn typen en drukkers over het kanaal en vestigde de eerste pers op Engelse grond. De Caxton’s drukkersmerk roept de tapijten geweven in Brugge op, en een “broadside” die een van zijn boeken promoot is de vroegste bestaande Engelse affiche.

1450

William Caxton

Nicolas Jenson

Nicolas Jenson, uit Frankrijk,Meester van de Koninklijke Munt van Tours, had een snijmachine van matrijzen die gebruikt werd voor het slaan van munten. Hij verwezenlijkte de tweede druk van Venetië kort na de dood van de Spira’s.

Gravure

Afdruk die wordt gemaakt met behulp van een in zacht metaal gekraste afbeelding die wordt ingevreven met inkt en dan schoongeveegd. De inkt die in de groeven blijft vormt de afdruk. De onbekende artiest ‘De meerster van de speelkaarten’ creëerde de eerste koperplaat gravures.

Anton Koberger

De meest geachte drukker van Duitsland (in Neurenberg) Anton Koberger drukte over de twee honderd uitgaven, inclusief vijftien Bijbels. In zijn drukkerij waren er honderd handwerklieden die vierentwintig perzen bedienen. Als een boekhandelaar bezat hij zestien winkels over heel Europa. Neurenberg was het voorspoedige midden van Centraal Europa geworden van handel en distributie.

Incunabel is een boek, een pamflet, die voor de jaar 1501 in Europa werden afgedrukt (en dus niet met de hand geschreven). Incunabel is het Verengelste woord voor “incunabula”, Latijn voor “babylinnen” of “wieg”, die kunnen verwijzen naar “de vroegste stadia of eerst sporen in de ontwikkeling van iets”. Boeken gedrukt tussen 1501 en 1540 noemt men postincunabelen.

1454

1454 1500

Rond 1400 arriveerde de Chinese blokdruktechiek in Europa. Europese blokboeken hadden een religieuze inhoud en bestonden overwegend uit illustraties. Voornamelijk te situeren in de Nederlanden en Duitsland. Van deze blokboeken zijn nog maar enkele bewaard. Bekende voorbeelden zijn de Ars Moriendi en de Biblia Pauperum.

Drukken met behulp van aparte, herbruikbare, verplaatsbare stukken metaal. Elk van deze stukken metaal heeft een verhoogde lettervorm aan de bovenkant waarmee een afdruk kan worden gemaakt.

T Incunabulen

Europese blokboeken

1430

1400 1500

1421 1491

Rijke handelaar en geldschieter van Gutenberg. Hij dagvaardde net voor de voltooing van de 42-regelige bijbel Gutenberg en kwam zo in bezit van diens atelier en werk. Op basis hiervan startte hij met Peter Schöffer een succesvolle drukkerij. Fust stierf tijdens een zakenreis in Parijs, waarschijnlijk aan de plaag.

1420 1480

Johannes Fust

1440 1513

1400 1466

42-regelige bijbel Joannes Gutenberg

Typografische bijbel van 1282 pagina’s met elk 42 regels tekst (na pagina 10), verdeeld over 2 delen. De bijbel is gedrukt in Textura en tracht kalligrafie na te bootsen. Er werden 210 exemplaren gedrukt, elk met unieke handgetekende randdecoraties. Peter Schöffer deed de afwerking en het geheel werd gedrukt te Mainz en uitgegeven door Fust & Schöffer.

1462

De re Militari, Roberto Valturio, Giovanni Alvise, Italië

1480 1561

De lettertypes die door Sweynheym en Pannartz zijn ontworpen markeerden de eerste stap naar Romeinse stijl typografie gebaseerd op het humanistische schrijven dat door Italiaanse kopiisten was ontwikkeld. Ze creëerden een typografisch “dubbel alfabet” door het combineren van de kapitalen van oude Romeinse inscripties met de afgeronde minuscule dat in Italië had ontwikkeld van de Karolingische minuscuul. Uiteindelijk ontwierpen ze een beter Romeins alfabet dat het prototype werd voor de Romeinse alfabetten dat nog steeds worden gebruik vandaag de dag

Giovanni Alvise scoorde een eerder ontwerp van innovatie; de lichte contour stijl van ‘woodblock-illustratie’ werd gebruikt in De Re Militari inleiding: de fijne lijn-stijl die populair werd in het Italiaans grafische vormgeving, in de latere decennia van de vijftiende eeuw. Dit manuscript is geschreven in semi-gotische schrift, maar heeft marginale correcties van een Romeinse hand.

Plundering van Mainz

In het kader van een intern Duits conflict trekt Adolf van Nassau op plundertocht door Mainz. Vele handelaars en ambachtslui slaan op de vlucht en keren niet terug. Het verspreiden van de boekdrukkunst komt in een stroomversnelling. Drukkers vestigen zich onder meer in andere Duitse steden, Frankrijk en Italië.

Pannartz

1493

Typografisch boek van een enorm formaat, 30,5 op 43,2cm, gedrukt in textura. De 2-kleurige gedrukte initialen in het boek zijn het eerste voorbeeld van kleurendruk. Het eerste boek met colofon, hierin staan datering en de naam van de drukkers. Uitgegeven door Fust en Schöffer en gedrukt in Mainz.

nold

Geoffroy Tory

Een briljante grafisch kunstenaar die visuele vormen maakten die werden omhelsd voor tweehonderd jaar. Hij was een renaissance-mens. Zijn reeks van prestaties is onthutsend: professor, geleerde en vertaler;dichter en schrijver, uitgever, drukker en boekverkoper, kalligraaf, ontwerper, illustrator en graveur.

Claude Garamond

Claude Garamond werd de eerste ‘cutter’ om onafhankelijk van drukkers werken. Zijn Romeinse lettertypen zijn ontworpen met een dergelijke perfectie dat de Franse drukkers in de zestiende eeuw in staat waren om boeken van buitengewone leesbaarheid en schoonheid af te drukken.

Nuremberg Chronicle, Hartmann Schedel, Anton Koberger, Neurenberg Het is een van de best gedocumenteerde vroege gedrukte boeken (een incunabel) en een van de eersten die een succesvolle samenhang bevat van illustraties en tekst. Het bevat 1809 hout gesneden illustraties. Het gaat over de geschiedenis van de wereld van het begin tot 1493.

1498

Psalterium Johannes Fust en Peter Schöffer

P Conrad Sweynheym & Ar-

1465

Allereerste voorbeeld van typografisch drukken. Gedrukt in opdracht van paus Nicolaas V. Met deze brief schold de paus alle zonden van de christenen die de oorlog tegen de Turken hadden gefinancierd kwijt. Van de brief werden 7 edities in 2 stijlen gedrukt in Mainz.

1457

Aflaatbrieven gedrukt door Joannes Gutenberg

1472

1454

De Apocalyps, Albrecht Dürer, Neurenberg

Dit boek bevat vijftien monumentale houtsneden van Albrecht Dürer die scènes illustreren uit het Boek van Openbaring. Het bracht de grafische kunstenaar en schilder al snel bekendheid (en rijkdom) in Europa. Het boek bevat vijftien indelingen met twee kolommen van het gotische type van Koberger (zijn peetvader) aan de linkerkant, en een illustraties van Dürer rechts.

Tijdens de jaren 1530 en 1540, bereikte Robert Estienne een grote reputatie als een grote printer die bekend staat om de beurs en intellectuele inzicht dat hij bracht aan een redactioneel proces. Estienne gebruikte Garamond’s Roman fonts en Geoffroy Tory’s initialen in zijn boek. Koppen zijn opgenomen in een lijn van ‘letterspaced’ hoofdletters en kleine letters van de twee lijnen.

Het lettertype gebruikt voor Teuerdrank (een avontuur over ridderlijkheid en ridderschap, gedrukt door Johann Schoensperger in Neurenberg in 1517), ontworpen door kalligraaf Vincenz Rockner, waren een van de vroegste voorbeelden van de Gotische stijl bekend als fraktur. Sommige van de strakke, rechthoekige lijnen gevonden in textura lettervormen werden vervangen door vloeiend gebogen lijnen.

Christophe Plantin

1525

Underweisung der Messung, Albrecht Dürer, Neurenberg

In dit boek legt Dürer de toepassing van de geometrie uit op architectuur, decoratie, bouwkunde, en lettervormen. De mooi geproportioneerde Romeinse kapitalen van Dürer, met duidelijke instructies voor hun bouw, maakten een beduidende bijdrage aan de evolutie van het alfabetontwerp. Dit boek stelt ook zijn modulair systeem voor textura voor, de Duitse manuscript.

Fraktur van Vincenz Rockner

1525

Robert Estienne

Reformatie

Studies leiden ons tot de conclusie dat door het publiceren van de Bijbel, uitgave na uitgave, men doorheen heel Europa zijn eigen interpretatie ging formuleren in plaats van zich te houden aan de waarheid van de religieuze leiders. Dit leidde rechtstreeks tot de Reformatie, dat het christendom in honderden sekten verbrijzelde.

Postincunabelen

1517

Tijdens de Renaissance veranderde het inzicht van informatie door het creëren van twee visuele systemen; typografie en schilderen. Schilderijen riepen de illusies van de natuurlijke wereld op. Typografie creëerde een opeenvolgend en herhaalbare ordening van informatie en ruimte. Het leidde de mensen tot lineaire gedachte en logica en een categorisatie en onderverdeling van informatie.

1503 1559

Renaissance

1520 1589

1501 1540

1500

Getijdenboek van Geoffroy Tory en Simon de Colines

Tory’s invloed werd in een stroomversnelling gezet in 1525, toen hij een serie van Horae (Getijdenboeken) startte, gedrukt voor hem door Simon de Colines, in de stijl van voor de jaartelling. Het was een nieuwe helderheid van denken, een innovatieve houding ten aanzien van vorm, en een nauwkeurige harmonie van de verschillende elementen-tekst, de hoof-initialen, randen en illustraties, dat de Horae 1525 als een mijlpaal in de grafische vormgeving ziet. Een licht, delicaat effect is bereikt in de complexe illustraties en randversieringen, omdat Tory gebruik maakt van een fijne contourlijn met stromende lucht rond en binnen zijn sierlijke bogen.

In 1548 of 1549 vestigde Christoffel Plantijn zich in Antwerpen als boekbinder. Enkele jaren later was hij er vanwege een handicap toe gedwongen het vak van boekbinder op te geven. Christoffel Plantijn vestigde zich mede daarom in 1555 als boekdrukker. Het bedrijf draaide goed, zelfs zo goed dat het de grootste kapitalistische onderneming van de toenmalige Nederlanden was.

1702

w Romain du roi, Philippe Grandjean Romain du Roi is een in de eerste helft van de achttiende eeuw gemaakt lettertype in opdracht van Louis XIV, waarvan het gebruiksrecht exclusief bij de koninklijke drukkerij lag. De ‘romain du roi’ was het resultaat van een poging tot standaardisatie van het letterontwerpen onder leiding van een door de Académie des Scienses aangewezen commissie. De letters werden met passer en liniaal op ruitjespapier getekend op basis van –vermeende– ideale proporties.

Louis René Luce

1706 1775

Louis-Rene Luce, type Designer uit Frankrijk en graveur geweest van koning Lodewijk XV. Zijn opleiding tot zilversmid stelt hem in staat een grote vaardigheid te hebben in het graveren, zoals blijkt uit zijn meest opmerkelijke prestaties van de typografische vignetten spelletjes, puzzels, en de ontelbare combinaties ornamenten.

John Baskerville

John Baskerville was een Engelse letterontwerper en typograaf. Hij was lid van de Royal Society of Arts. Baskerville’s lettertype vormde het hoogtepunt van een reeks experimenten om de leesbaarheid van drukwerk te verbeteren. Deze experimenten omvatten ook papier maken en het produceren van drukinkt. Hij was beïnvloed door de lettertypen van William Caslon.

John Pine

Aangezien de etsers steeds meer bedreven werden, begonnen zij onafhankelijk van de typografische drukkers, boeken uit te geven door met de hand, zowel de illustraties als de tekst, te graveren. De Engelsman John Pine was één van de beste. Zijn boeken die ook de 1737 “Opera of Horatii” bevatten, werden verkocht bij voorinschrijvingen zelfs voor ze gepubliceerd werden. De naam van elke intekenaar werd gegraveerd op de voorpagina van het boekdeel.

1712 1768

1665

Een camera obscura is een donkere kamer of doos met een kleine opening waardoor licht binnen valt. Zo ontstaat een projectie in de doos. Het concept dateert reeds van de vierde eeuw V.C.. Vanaf 1665 ontstonden er kleine, draagbare modellen. Dit is de voorloper van het fototoestel.

William Caslon

William Caslon I was een Engelse geweermaker en letterontwerper. In 1716 begon hij zijn carrière als graveur van geweren in Londen, waardoor hij veel in contact kwam met boekdrukkers,dit was één van zijn drijfveren om een lettergieterij op te richten. De fijnheid en de leesbaarheid van zijn letters, verzekerden de heerschappij over de leidende drukkerijen. Caslon haalde zijn inspiratie bij de Nederlands Barokletters.

Draagbare camera obscura’s

1690 1756

1692 1766

Lodewijk XIV, bijgenaamd de Zonnekoning of ook wel de Grote , werd reeds als kind, op 14 mei 1643, formeel koning van Frankrijk. Alles moest dienen tot meerdere glorie van hemzelf; hij duldde geen tegenspraak op het gebied van kunst en cultuur. Hij drukte een groot cultureel stempel op het Europa van de 17de eeuw, dat van de Lodewijk XIV-stijl in het bijzonder en van de Franse Barok in het algemeen; het was de gouden eeuw van Frankrijk.

Louis XIV

1695 1774

1638 1715

Pierre Simon Fournier le Jeune

De term modern, die een nieuwe categorie van het romein type definieerd, werd voor het eerst gebruikt door Fournier le Jeune in zijn ‘Manuel Typographique’ om de ontwerptrends dat resulteerden in Bodoni’s volwassen werk te beschrijven.

Joseph Jackson

Ontwierp het lettetype Cotterell, gekenmerkt door grote vette letters. Mede ontwerper was thomas Cotterell wiens naam gebruikt werd voor het lettertype.

Pierre Simon Fournier was een Franse stempelsnijder, lettergieter en typografisch theoreticus. Fournier en Narcissus zijn twee lettertypen die door hem werden ontworpen. Hij richtte zijn eigen drukkerij op in Parijs in 1736. Zijn tabellen met verhoudingen (1737) werden opgevolgd door diverse andere technische verhandelingen, met inbegrip van de caractères Modèles.

1763 1764 1836

Oprichter van een drukkerij en papiermakerij, had een familiebdrijf die lettertypen ontwierp en die werden aangeduid met Didot. Hij voert het ambitieuze plan uit om de drukpers te verbeteren zodat hij daarop met fijner papier en verfijnder lettervormen terecht kon. Daarnaast was François-Ambroise Didot ook bezig het typografisch maatsysteem te rationaliseren. De familie Didot is onder meer verantwoordelijk voor de publicatie van de Franse Biographie Nationale en in België voor de totstandkoming van de Koninklijke Pers.

William Blake

William Blake was een Brits schrijver, dichter, tekenaar, schilder en graveur. Hij wilde echter meer zijn dan alleen graficus en verzette zich bovendien tegen de heersende conventionele kunstopvattingen. Uit het werk van William Blake blijkt dat hij de verbeelding belangrijker vindt dan de rede. Blake plaatste vraagtekens bij alle heersende waarden van zijn tijd, op het gebied van kunst, religie en filosofie.

Warm gewalst, geweven papier

Het zachte, gladde oppervlak van het papier in Baskerville’s boeken was nog nooit gezien voorheen. Deze kwaliteit werd bereikt door het gebruik van warm gewalst geweven papier. Voor Baskerville’s “Virgil”werden boeken geprint op papier met waterdruk, die een texturaal patroon van horizontale lijnen hadden.

“Modèles des caractères de l’imprimerie”, Pierre Simon Fournier le Jeune, Jean Joseph Barbou

Firmin Didot

Didot was een Frans drukker, graveur en letterontwerper, hij ontwierp lettertypen voor het familiebedrijf, lettertypen die sindsdien worden aangeduid met Didot. Ontwierp lettertypen voor het familiebedrijf, lettertypen die sindsdien worden aangeduid met Didot. Didot gebruikte als eerste het woord stereotype voor de metalen drukplaat waarmee de inkt op het papier werd overgebracht. Voorheen werden pagina’s direct van de gezette losse lettertypes gedrukt. Deze technische vooruitgang maakte het mogelijk goedkopere uitgaven te produceren en betekende een revolutie in de handel in boeken.

1765 1833

François Ambroise Didot

Giambattista Bodoni

Giambattista Bodoni was een Italiaans graveur, uitgever, en letterontwerper. Hij legde zich toe op de technische verbetering van de typografie. De letterontwerpen van Bodoni kennen echter een groter contrast tussen dikke stokken en dunne schreefjes en bogen. Bodoni werd in 1768 benoemd als drukker aan het hof van Parma.

1742

1730 1804 1733 1792

1740 1813

De naam is een samentrekking van het Franse woord rocaille, dat barok betekent. Kenmerkend voor het rococo is de genoemde asymmetrie, de nadruk op elegantie en het lieflijke en luchtige karakter. Het kleurgebruik typeert zich door de zachte tinten, met veel gebruik van pastel. Met betrekking tot de decoratie zet de beweging van de barok zich in het rococo voort. Monumentaliteit wordt vervangen door lossere vormen, vrolijkheid en frivoliteit; de onderwerpen worden minder ernstig. Dit valt samen met het minder streng worden van de sociale en morele codes in de samenleving.

Rococo

1757 1827

1720 1775

Joseph Niepce

Niepce is één van de uitvinders van de fotografie. In 1822 ontwikkelde hij de heliogravure, een etsplaat gemaakt door het gebruik van een lichtgevoelige stof, Syrisch asfalt. In 1826 maakte Niepce de eerste foto door een heliogravure te plaatsen in de camera obscura.

Friedrich Koenig

Een Duitse drukker die bekend staat om zijn uitvinding van de stoomdrukpers. Deze pers printte 400 vellen per uur. Dit is bijna het dubbele van wat een handpers in die tijd produceerde. Een andere innovatie was de dubbelcilinderpers die ook werkte met stoomkracht. Deze pers drukte nog sneller en kon ook op grotere vellen papier (tot 90 cm) drukken.

“The Dramatic Works of Shakespeare” William Bulmer/ John and Josiah Boydell and George and W. Nicol

1792 1802

Deze 2 revoluties hebben geleid tot een grotere gelijkwaardigheid van de bevolking inzake opleiding en stemrecht. Als gevolg daarvan was de bevolking vanaf dan meer belezen en beter opgeleid. Daardoor nam het lezerspubliek toe en had grafische communicatie meer effect.

1780

“Pied du Roi” is een typografische eenheed, dat zijn maateenheden die gebruikt worden binnen de grafische industrie, onder andere om de grootte van lettertypes en regelafstanden aan te geven. Europa en de Angelsaksische wereld gebruiken elk een eigen maatsysteem, beide gebaseerd op ‘punten’, maar van verschillende grootte. Het systeem werd als zodanig wel geaccepteerd, maar aangezien zo ongeveer elke stad in Frankrijk over een eigen voetmaat beschikte, gaf dit toch weinig eenheid. Rond 1770 besloot een andere Franse lettergieter, Pierre François Didot, deze voet in te wisselen voor de gangbaardere Koningsvoet “Pied du Roi”, die iets groter was, met als gevolg dat de punt ook iets dikker werd. Nog een andere reden was, dat deze maat WETTELIJK vast lag.

De Franse- en Amerikaanse Revolutie

Industriële Revolutie

Door de Industriële Revolutie die de massaproductie en marketing met zich meebracht werd de visuele identificatie en het ontwerpen van handelsmerken steeds belangrijker. Al in de Middeleeuwen waren symbolen belangrijk maar nu werd het steeds moeilijker om alles wat een bedrijf had te vatten in 1 symbool.

De stoommachine

James Watt (1736-1819) perfectioneerde de stoommachine in 1780 waardoor stoomkrachtenergie tijdens de 19de eeuw verhonderdvoudigde en machines volledig of gedeeltelijk geautomatiseerd konden worden. Er was minder of geen mankracht meer nodig aan de machines waardoor eenheden enerzijds vlugger en anderzijds in een grotere oplage geproduceerd konden worden.

John and Josiah Boydell and George and W. Nicol hebben William bulmer uitgekozen voor het 9 delige werk, “The Dramatic Works of Shakespeare” uit te brengen. Bulmer is de naam voor een schreeflettertype oorspronkelijk door typograaf William Martin (1757-1830) ontworpen in ca. 1790 voor de Shakespeare Press.

1796 1854

Koningsvoet (pied de roi)

1780

1770

William Pickering

Voorloper van de Arts and Crafts-beweging. Hij maakte als eerste onderscheid tussen grafisch ontwerp en drukwerk. De nadruk werd gelegd op controle over formaten, lettertypes en illustraties. Zijn ‘Book of Common Prayer’ is een voorbeeld van de heropleving van de gotische vormgeving waarnaar de Arts and Crafts beweging teruggreep.

1799 1851

Britse stempelsnijder en letterontwerper, bekend om zijn vakmanschap, leerling van Joseph Jackson. Hij begon eigen gieterij. En hij liet een boek uitbrengen onder de naam Antique in 1817.

1774 1833

Vincent Figgens

1776 1889

1766 1844

Louis Jacques Daguerre

Daguerre was een Franse schilder en perfectioneerde de technieken die hij en Niepce hadden ontwikkeld. In 1839 presenteerde hij de dagguerrotype techniek. Deze, maakte gebruik van een verzilverd koperplaatje en was vooral vernieuwend omwille van de scherpte van de foto’s. Nadeel waren het ingewikkelde proces en een uniek exemplaar.

De Schotse schilder Hill en fotograaf Adamson werkten samen en verkenden enkele nieuwe toepassingen van de fotografie. Ze pasten elementen uit de portretschilderkunst toe om portretfoto’s te maken. Later pasten ze ook als eerste fotografie toe als visuele communicatie aan een groot publiek, door foto’s te maken voor een veiligheidscampagne.

1815 1879 1814

Paul Gavanni

Bekende Franse cartoonist en grafisch modeontwerper. Creeërde ironische afbeeldingen van de Franse samenleving. Was meester in de litographie. Hij had ook werken in aquarelle.

Displayletters

Grote, expressieve karakters met een grote visuele impact die ervoor zorgen dat een (reclame) boodschap efficiënt is. Deze letters lijken eerder op grote abstracte visuele vormen met sterke contrasten, dan op gewone leesletters. Zij zijn ontstaan als gevolg van de Industriële Revolutie. Het doel van displayletters is om samen met het beeld de aandacht te trekken van de consument.

Julia Margaret Cameron

Een huisvrouw die experimenteerde met de artistieke mogelijkheden van het medium. Haar portretten tonen zowel het uiterlijk als innerlijk van de personen.

3D lettertypes

Lettertypes die rond 1815 ontworpen werden om een illusie van 3D op te wekken. 3D-lettertypes waren erg populair en er begonnen 3D-clonen te ontstaan van elk denkbaar lettertype. Men kan variatie brengen in de 3Dletters door de diepte van het perspectief te veranderen.

1815

1819 1900

David Octavius Hill & Robert Adamson

Fat faces

Deze lettertypecategorie werd uitgevonden door Robert Thorne als antwoord op de populaire, grote displayletters. Een Fat Face is een Romeins lettertype waarvan het contrast en de lijndikte verhoogd werden door de dikte van de zware lijnen van de letter nog te verzwaren. De verhouding van de lijndikte tot de kapitaalhoogte kan bij een fat face zelfs oplopen tot 1/2.

1810

1800

Houtgravure

De houtgravure is een hoogdrukprodedé dat in de 19e eeuw een grote bloeitijd beleefde. De houtgravure werd ontwikkeld door de Engelse graficus Thomas Bewick (1753-1828). De nieuwe druktechniek loste de kopergravure af omdat zij, bij groter wordende oplages, veel eenvoudiger en goedkoper was. De houtgravure wordt gegraveerd, ‘gestoken’, in de kopse kant van een hard houten blok, waardoor een zeer verfijnde tekening mogelijk is.

1803

Talbot ontwikkelde een manier om fotografisch papier te maken (photograms) en bleef zich bezig houden met de verbetering van zijn techniek. Voor zijn techniek was geen camera nodig. Zijn latere techniek (calotype) maakte het mogelijk beelden te reproduceren. Zijn boek “The Pencil of Nature” was het eerste geillustreerd met foto’s.

1802 1870

William Henry Fox Talbot

1804 1866

1800 1877

Tuscan-style

Stijl uitgevonden in 19De eeuw, gekenmerkt door schreven en uitbreidingen, holtes en ornamenten. Er zijn heel veel variaties op gemaakt. Ze lieten veel weizigingen en vormen toe in het alfabet

John Ruskin

Hij inspireerde de filosofie van de Arts and Craftsbeweging. Zijn teksten handelden over het verenigen van kunst en arbeid ten dienste van de maatschappij.

William Calson IV ontwierp de eerste Sans-serif gebaseerd op de Egyptian style, maar dan zonder schreven. De naam werd gegeven in 1832 door Vincent Figgins. Vele letergieterijen begonnen met hun eigen sans-serif. Bv. Dorsische, Grotesk en Gotisch

1836 1932

Sans serif, William Calson IV

1844 1913

Matthew Brady, documentatiefotografie

Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog kwam de documentatiefotografie tot ontwikkeling. Mathew Brady heeft daarin een grote rol gespeeld. De foto’s van de oorlog verschenen in kranten en veranderde de mentaliteit van een volledige natie.

Hoogdrukproces geïntroduceerd door de Amerikaan Darius Wells in 1828. Dit drukproces werd voornamelijk gebruikt om grote displayletters te drukken. Door de immense grootte van dat soort letters, werden de metalen letters vervangen door in hout uitgesneden letters omdat die duurzamer en lichter waren. Bovendien kostten ze ook minder.

Wood type

William Morris

Grondlegger van de Arts and Crafts-beweging. Hij riep op om terug te grijpen naar de oorsprong van materialen en hanteerde in onbruik geraakte productiemethoden. Hij gaf de aanzet voor zorgvuldig ontworpen boeken die in grote oplagen geproduceerd worden. Verder zorgde hij voor verbetering in kwaliteit en verscheidenheid van lettertypes.

Jules Chéret

De mooie jonge vrouwen die Jules Chéret afbeeldde waren niet enkel archetypes voor de ideale presentatie van de vrouw in de massamedia maar ook een generatie van Franse vrouwen die hun kledij en levenstijl als inspiratie gebruikten. Chéret werkte zo mee aan de emancipatie van de vrouw. Vrouwen werden vroeger afgebeeld als prostitués of puritanen. De vrouwen van Chéret waren opgewekt, elegant en levenslustig. Het bevrijdde de vrouwen van Parijs. Ze konden laag gesneden jurken dragen en rookten in het openbaar, het was geen taboe meer. De Cherettes werden overal gezien en herkend.

Tolbert Lanston

Amerikaanse oprichter van de monotype. Hij is de itvinder van het mechanisch zetsysteem en de eerste hete metaalzetter.

1844 1846

Naam is gebaseerd op de Egyptische cultuur. Egyptian wordt ook slab-serif genoemd. Gekenmerkt door dikke, blokachtige schreven. Ze kunnen zowel stomp en hoekig, als afgerond zijn. Meestal gebruikt voor affiches en titels

1832

1821

Egyptian, Thomas Figgens

1823 1896

1828

Deze Franse schrijver/artiest paste tijdens zijn leven fotografie toe in een heleboel aspecten van zijn werk. Hij was de eerste om een luchtfoto te maken en experimenteerde met kunstlicht om donkere plaatsen te fotograferen. Hij illustreerde als eerste een interview dat hij afnam bij een schrijver met foto’s.

F. T. Nadar

1834 1896

1820 1910

The Pencil of Nature, William Henry Fox Talbot, Longman, Brown, Green & Longmans, Londen

Het eerste met foto’s geïllustreerde boek dat commercieel werd uitgegeven. Het boek bevatte 24 handgemaakte foto’s begeleid met tekst. De foto’s waren fotogrammen en calo- of talbotypes, de tekst verschafte technische en artistieke uitleg. Een mijlpaal in de geschiedenis van het boek.

1850 1870

Ambrotype en Tintype portretten Ambro- en Tintype portretten maken gebruik van Archer’s wet plate-collodion proces. Het negatieve beeld wordt een positief beeld door er een zwart vlak achter te plaatsen. Tintypes hebben als basis een zwarte gelakte plaat. Ze waren beiden zeer belangrijk voor de ontwikkeling van fotografie voor het gewone volk.

Poster House

Typografische drukkerijen die zich specialiseerden in het drukken van reclame-uitingen door middel van metalen letters, maar vooral van wood type. Bij het maken van zulke reclame(posters), kwam er echter geen ontwerper aan te pas. De letters en ornamenten werden door de letterzetter zelf gekozen en gezet in samenspraak met de klant. De Poster houses verdwenen geleidelijk vanaf 1870 door de opkomst van de lithografiedruk.

Red House

Ontworpen door Philip Webb voor Morris. Dit bouwwerk wordt beschouwd als een mijlpaal in de burgerlijke architectuur. Traditionele huizen werden gebouwd volgens een systeem van rechthoekige kamers achter een symmetrische gevel, het Red House bestond uit een L-vormig grondplan waarbij rekening werd gehouden met de functie van de kamer.

1860 1939

1850 T

Alphonse Mucha

Alfons Maria Mucha is een in Moravië, het huidige Tsjechië, geboren kunstenaar. Zijn werken zijn onlosmakelijk verbonden met de Jugendstil kunststroming, populair aan het begin van de twintigste eeuw. Zijn werk bestond voornamelijk uit affiches maar hij maakte ook decors, meubelen, kostuums en juwelen. De affiches werden toentertijd zelfs van de straat geroofd. Zijn stijl kenmerkt zich door de sierlijke lijnen, frisse pastelkleuren en weelderige motieven.

1861 1947

De Arts & Crafts Movement is een sociale beweging en een kunsten designstroming uit de laatste helft van de 19e eeuw in Engeland. De beweging ontstond als een opstand tegen het tijdperk van de industriële revolutie en een afschuw van de goedkope en lelijke massaproducten uit het Victoriaanse tijdperk. De belangrijkste persoonlijkheden van de Arts & Crafts Movement zijn William Morris en John Ruskin.

Dit procédé werd beschreven door Frederick Archer in de “chemist” van maart 1850. Het was een snellere manier om foto’s te nemen en er was een kortere belichtingstijd mogelijk. Er werd een oplossing gebruikt die nat in de camera moest gebracht worden. Deze techniek werd snel populair en verspreid.

Victor Horta

Belgische Architect waarvan het gebouw dat hij ontwierp voor Emile Tassel de aanvang van de Art Nouveau markeerde. Deze was vernieuwend door het gebruik van de zweepslagmotieven kenmerkend voor de Art Nouveau. Horta’s favoriete materialen waren glas en staal. Hij experimenteerde ook met de indeling van de interieurs. Door het gebruik van niveauverschillen, bijzondere raampartijen, serres, trappenhuizen en glazen lichtkoepels bracht hij op alle verdiepingen en in alle kamers licht naar binnen, en creëerde hij een ongekend ruimtegevoel voor burgerwoningen uit die tijd.

1862 1918

1850 1900

Arts & Crafts Movement

Natte collodionplaat procédé (Frederick Archer)

1850

Eugène Samuel Grasset was een Zwitsers grafisch vormgever die in Parijs werkte tijdens de Belle Epoque. Hij was was in verschillende sectoren actief; hoewel hij vooral bekend werd door het ontwerpen van boeken, heeft hij ook o.a. meubels en glasramen ontworpen. Hij wordt gezien als een pionier in de Art Nouveau.

Eugène Grasset

1859

1845 1917

Gustav Klimt

Gustav Klimt was a controversial figure in his time. His work was constantly criticized for being too sensual and erotic, and his symbolism too deviant. Today, they stand out as the more important paintings ever to come out of Vienna. 15

Alfred Roller zorgde voor grote vernieuwingen in de grafisch wereld. Hij werkte onder andere mee aan Ver Sacrum en Secession tentoonstellingsposters. Roller wou leesbaarheid opofferen in ruil een ongekende tekstuele densiteit te bereiken.

De Toulouse-Lautrec was de bekendste afficheontwerper, schilder en chroniqueur van zijn tijd. Hij is ook de decadente aristocraat die er genoegen in schept de vunzigheid, politieke wanorde, de hypocrisie en de eenzaamheid in zijn tijd uit te beelden. Hij schetst de verschoppelingen van zijn maatschappij in hun intiemste momenten.

1865

1864 1901

Henri de Toulouse-Lautrec

Voorbeeld van hoe in die tijd foto’s gebruikt werden om verslag uit te brengen over actuele zaken in de media. Omdat foto’s nog niet konden worden afgedrukt werden er houtsnedes naar gemaakt.

1865

Mathieu Lauweriks was een Belgisch architect die in 1904 les gaf aan de Dusseldorf School of Arts and Crafts. Hij was gefascineerd door geometrische vormen en gaf al zijn lessen over design gebaseerd op geometrische composities. Al zijn ontwerpen, van stoelen tot gebouwen tot grafisch werk, kon ontleed worden aan de hand van zijn geometrische patronen.

1865 1947

1864 1932

J. L. Mathieu Lauweriks

Frederic W. Goudy

Letterontwerper en pionier in de Arts and Crafts-beweging in Amerika. In het totaal ontwierp hij 122 lettertypes voor de Lanston Monotype Company, voornamelijk gebaseerd op middeleeuwse en renaissancemodellen, en fungeerde als brug tussen de idealen van Morris en de wereld van de professionele drukkerijen.

Koloman Moser

Koloman Moser, also named Kolo, studied at the Academy in Vienna. In 1897 was one of the founders of the Vienna Secession. He was also one of the very few artists to design stamps in the Jugendstil style.

“freedmen on the canal bank in Richmond” (Mathew Brady & John Macdonald)

P P

1868 1940

Alfred Roller

Peter Behrens

Originally trained as a painter, Behrens eventually abandoned painting in favor of graphic and applied arts. In 1899 he was invited to the Artists’ Colony at Darmstadt where he maintained a leadership position. Afterwards he worked as the Directore of the Kunstgewerkeschule in Dusseldorf. He was a pioneer in the field of industrial design and his work for AEG proves this statement

1870 1957

Henry Clemens Van de Velde was een Vlaamse kunstschilder, ontwerper, vormgever en architect. Samen met Victor Horta kan hij beschouwd worden als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de art nouveau.Hij studeerde schilderkunst in Antwerpen en Parijs, maar richtte zich vanaf 1892 op de toegepaste kunsten en architectuur.

1868 1918

Henri Van De Velde

1864 1935

1863 1957

Albert Bruce Rogers

Rogers was een van de belangrijkste boekontwerpers van de twintigste eeuw in Amerika. In 1900 had hij de leiding over de uitgave van kwaliteitsboeken bij Riverside Press, waar hij zestig boeken afwerkte. Hij koppelde het idee van een goed ontworpen boek aan commerciële doeleinden. Nadien werkte hij als zelfstandig typograaf.

Alice’s adventures in Wonderland

Kinderboek van Lewis Carrol dat in zekere mate breekt met de normen uit de eigen tijd 16

James Montgomery Flagg

1880 1914

Firmin Gillot ontwikkelde de methode van de gillotage. Dit was een techniek om op een fotomechanische manier een reliëfdruk te maken. Deze konden dan gebruikt worden in drukpersen. Echte foto’s konden er nog niet mee afgedrukt worden.

Art Nouveau

Art Nouveau is een kunststroming die tussen 1880 en 1914 op verschillende plaatsen in Europa populair was, voornamelijk als reactie op het vormvervagende impressionisme. Art Nouveau manifesteerde zich vooral in gebruiksvoorwerpen, architectuur en schilderkunst. De stroming kende een korte maar hevige bloeitijd. Een Art Nouveau-ornament is samengesteld uit motieven die gewoonlijk asymmetrische composities vormen met een tweedimensionaal karakter, zoals men dit ziet op meubels, sieraden, lampen, bedrukte stoffen enz. De belangrijkste inspiratiebron is de natuur.

Uitvinder van Uncle Sam

T P

Paul Klee

Klee was 10 jaar lang docent aan het Bauhaus en had veel invloed op de richting waarin de school zich ontwikkelde. Omgekeerd had het Bauhaus - strak, veel vlakken, strenge vormen en heldere kleuren - ook een grote invloed op Klee. Paul Klee was een van de grondleggers van moderne kunst.

1880

“The Glasgow School”

They were responsible for creating the distinctive Glasgow Style. They made a distinctive and highly influential contribution to international Art Nouveau.

Gillotage (Firmin Gillot & Charles Gillot)

Airbrush

Een techniek waarbij een verfspuit de verf zeer fijn verdeeld op de drager aanbrengt. Er wordt gebruik gemaakt van een kleine verfspuit die op basis van lucht werkt, om inkt- of verfstoffen te vernevelen. De eerste airbrush werd uitgevonden in 1879 door Abner Peeler, in de Verenigde Staten. Airbrush wordt gebruikt om illustraties te maken, foto’s te retoucheren, make-up aan te brengen, muur en autoschilderijen te maken.

Halftone screen

Halftone screen is een scherm die een foto verdeeld in stippen die variëren in grote en zo verschillende tonen creëren, foto’s kunnen hierdoor gereproduceerd worden. Doormiddel van optische illusie smelten de stippen terug in een egale toon. Uitgevonden door Stephen H. Horgan, geperfectioneerd door de gebroeders Max en Louis Levy.

1880

Hij was het enfant terrible van de Art Nouveau met zijn pentekeningen waarbij grote donkere vlakken contrasteren met witte of lege vlakken. Zijn tekeningen waren ook erotisch getint. Hij was de eerste art director van het belangrijke literaire tijdschrift ‘Yellow Book’ dat verscheen tussen 1894 en 1897. Beardsley illustreerde Oscar Wildes Salomé en een luxe uitgave van Sir Thomas Malory’s Morte d’Arthur. Hij schreef Under the Hill, een onvoltooide erotische vertelling, losjes gebaseerd op de legende Tannhäuser. Hij stierf op 25-jarige leeftijd aan tuberculose.

1877 1960

Aubrey Beardsley

1879

1874 1921

1872 1898

1875

illustraties te drukken

Ontwikkeld in 1871 door John Calvin Moss. Door met een camera een negatief te maken van een illustratie en die te etsen kon men nu ook met een metalen printplaat illustraties drukken in boeken, kranten en magazines. Dit was goedkoper en rapper dan de gebruikelijke houtgravures.

Metalen printplaat om

1879 1940

1871

A scene in Shantytown’ New York Daily graphic

Geprint in een halftone screen, uitgevonden door Stephen H. Horgan, was ‘A scene in Shantytown’ de eerste foto die in volledige tonaliteit gedrukt werd in de New York Daily Graphic.

Vriend en student van Edward Johnston die niet onder één beroep te vangen valt. Ontwerper, typograaf, schrijver, graveur etc. Door zijn originele interpretaties van historische invloeden is zijn werk een tijdloze synthese geworden van oud en nieuw.

Rudi Erdt

Voorbeeld van opvolging van Lucien Bernhard

Lucien Bernhard

1884

1882 1945

Les XX was een vernieuwingsgezinde Belgische kunstenaarsgroep jonge radicale artiesten die rebelleerden tegen het verouderde academisme en de heersende artistieke standaarden. Bekende leden van Les XX waren James Ensor, Théo Van Rysselberghe, Willy Finch, Fernand Khnopff en Félicien Rops. Later sloten zich Auguste Rodin, Paul Signac en Jan Toorop aan. Les Vingt was de voorloper van La Libre Esthétique.

Starter van het Europees picturale modernisme

Walter Gropius

In 1919 wist Gropius de Hogeschool voor Beeldende Kunsten en de Nijverheidschool samen te smelten tot school voor industriële vormgeving : Bauhaus. Gropius pleitte voor het slopen van de barrières tussen kunstenaars en ambachtslieden en als einddoel van alle creatieve activiteit is er het bouwwerk. Gropius wist kunstenaars (Klee, Kadinsky) naar Bauhaus te halen als leraars om voor vernieuwing, discussie en experimenten te zorgen.

Theo van Doesburg

Theo van Doesburg is vooral bekend als oprichter en redacteur van het tijdschrift De Stijl, een platform van de gelijk-namige kunstbeweging.. Hij gaf lezingen, organiseerde tentoonstellingen en zette zich, behalve voor De Stijl, in voor diverse andere tijdschriften en kunstenaarsgroepen. Van Doesburgs belang ligt in het totaal van zijn activiteiten. Hij wist hoe hij ideeën moest lanceren, hoe hij mensen kon enthousiasmeren èn mobiliseren.

The Century Guild Hobby Horse Het eerste grafisch vormgegeven magazine over visuele kunsten. Het magazine werd gekenmerkt door een zorgvuldige layout en typografie, handgeschept papier en illustraties uit houtsnedes. Het zorgde voor een verspreiding van de Arts and Crafts-beweging in Europa en voor een herwaardering van boekontwerpen als kunstvorm.

1885 1977

Eric Gill

1883 1918

Franklin Delano Roosevelt was de 32ste President van de Verenigde Staten van 1933 tot 1945, hij werd vier maal opnieuw verkozen. Roosevelt maakte als president gebruik van de media om de publieke opinie voor zich te winnen en zijn beleid toe te lichten. Met de New Deal had hij een plan tegen de sociale en economische gevolgen van ‘The Great Depression’.

1883 1972

Franklin Delano Roosevelt

Le Cercle des XX (Les Vingt)

1883 1931

eerste kleurenfoto

1882 1940

De eerste kleurenfoto gedrukt in het Parijse magazine L’Illustration in 1881.

1882 1945

L’illustration,

1883 1969

1881

Piet Zwart

Nederlands ontwerper, beïnvloedt door de moderne bewegingen en de nieuwe typografie. Hij maakte een synthese van de vitaliteit van de Dadabeweging en het functionalisme en duidelijkheid van De Stijl’s beweging. Hij noemde zichzelf een typotect, waarmee hij doelt op de architecturale wijze waarop hij omgaat met typografie. Hij gebruikt letters zoals architecten staal en glas gebruiken.

Muybridge fotografeerde een rennend paard op regelmatige momenten om te zien of het waar was dat op een bepaald moment alle poten in de lucht zijn. Dat deed hij met 24 camera’s die fotografeerden als het paard er langs kwam. Uit dit experiment volgde het ontstaan van motion-picture photography.

Monotype, Tolbert Lanson

Uitvinding van Tolbert Lanson. Het is een zetmachine. Met behulp van een toetsenbord kon met makkelijker de lettersplaatsen.(automatisch) Het werd vooral gebruikt voor het zetten van teksten in boeken. Het leverde vlugger werk op en tijdsbesparing. Er werden vaak nieuwe lettersgegoten om slijtage tegen te gaan.

Kodak camera (George Eastman)

Het grote publiek kon zelf aan fotografie beginnen doen toen George Eastman zijn kodak-fototoestel uitbracht. Vanaf dan kon de gewone mens zijn dagelijkse omgeving en gebeurtenissen vastleggen.

Johannes Itten

Johannes Itten was kunstschilder en pedagoog bij Bauhaus in Weimar. Het ging hem er niet alleen maar om studenten technisch voor te bereiden op de afzonderlijke ateliers of om hen zich te laten ontdoen van de ballast van hun opvoeding. Zijn doel was de vorming van totale persoonlijkheden. Hij gaf natuur- en materialenstudie, analyses van oude meesters, vormleer en kleurenleer.

La Belle Epoque

Belle Epoque betekent letterlijk: het mooie tijdperk. Het is een benaming voor de periode 1890-1914 uit de Franse geschiedenis. De naam ontstond na de Eerste Wereldoorlog toen men, getraumatiseerd door de slachtingen, met nostalgie terugkeek op een schijnbaar gouden tijdperk vóór het uitbreken van de oorlog, een tijd waarin onbezorgdheid en grote ontdekkingen Frankrijk in de ban hielden.

Art Nouveau

1890

kunstenaar die onderander tot het dadaisme, het surealisme en de conceptuele kunst kan worden gerekend.

1887

Marcel Duchamp

1888

1888 1967

1887 1968

1890 1914

Een letterzetmachine geregistreerd door Ottmar Mergenthaler (1854-1899). De machine werd bediend door een klavier en gebruikte kleine koperen matrijzen met zachte indrukken van lettervormen, nummers en symbolen. 90 knoppen controleerden verticale buizen gevuld met die koperen matrijzen, die naar beneden vielen als men op een bepaalde knop drukte. Als de regel gezet was, werd er gesmolten lood ingegoten.

“The horse in motion” (Eadweard Muybridge)

Art Nouveau werd gekenmerkt door een afkeer voor symmetrie en een voorkeur voor ornamentiek, manifesteerde zich vooral in alledaagse gebruiksvoorwerpen en inspireerde zich op de natuur.

1890 1941

Linotype

1887

1886

El Lissitzky

Russische architect, schilder, fotograaf, typograaf en tentoonstellingsontwerper en vertegenwoordiger van de Russische avant-garde. Door zijn veelzijdigheid en internationale contacten was hij vooral van betekenis voor de integratie van het constructivisme, De Stijl en het Bauhaus. Begin jaren twintig onderhouden deze kunstenaar intensieve contacten met Theo van Doesburg en Laszlo Moholy-Nagy en verspreiden hun ideeën in manifesten en publicaties.

Max Ernst

Een surrealistische kunstenaar die collages en fotomontages maakt.

1893

The Studio

The studio was een magazine waarvan o.a. Frank Rutter een medewerker was. De reproducties met werk van Beardsley en Toorop hadden een sterke invloed op de ontwikkeling van art nouveau. Het publiceerde belangrijke berichten, en herinnerde zijn lezers er onder andere aan dat ‘het doel van een poster is om aandacht te trekken, en dat de minste excentriciteit niet misplaatst is mits het nieuwsgierigheid opwekt en zo de aandacht van voorbijgangersweet te trekken’.

futuristische kunstenaar

John Heartfield

Fortunato depero

Jan van Krimpen

Jan van Krimpen was een van de toonaangevende typografen van zijn generatie en vormt nog steeds het boegbeeld van typografisch Nederland. Zijn letterontwerpen worden alom bewonderd om hun schoonheid. In de jaren 1925-50 was hij de spilfiguur in de herleving van de klassieke typografie in de neo-traditionele renaissance van Nederland. Onder zijn bewind kreeg Enschedé uit Haarlem opnieuw internationale faam als drukker en uitgever van schitterende boeken in de klassieke traditie. Hij ontwierp er baanbrekende modern-klassieke boekletters.

1894

De beweging verwierp de massaproductie van boeken en beschouwde elke uitgave als een afzonderlijk kunstwerk. Om dit doel te bereiken werkten ze in ateliers waar ze gebruik maakten van handgeschept papier, houtsnedes en eigenhandig ontworpen lettertypes. Dit had tot gevolg dat de werken in beperkte uitgave gedrukt werden.

Pionier van de International typographic style. Kenmerkend voor zijn werk is de kwaliteit en de methode die hij aan de dag legt, eerder dan een uniforme stijl. Hij vond dat het design aangepast moet worden aan het onderwerp, er is dus niet één uniforme designoplossing binnen de International typographic style zoals sommige criticasters beweren.

Ernst Keller

Collage

Een techniek ontwikkeld door The Beggarstaffs: Geknipte stukken papier werden verschoven, veranderd en opgekleefd op een ander stuk papier of doek. De gebruikte materialen kunnen knipsels zijn uit kranten (tekst, foto’s, advertenties), of foto’s, tekeningen, gescheurde stukjes van een mislukte aquarel, etc. Het woord collage komt uit het Frans, van het werkwoord coller: plakken, kleven.

1894

1890 1891 1968 1891 1965

Private Press

1892 1891 1960 1968

Geboren als Emmanuel Radnitzky was een joods-Amerikaanse Dadaïstische en surrealistische fotograaf en filmregisseur. Hij maakte zijn eerste belangrijke foto’s in 1918. Man Ray schilderde en maakte installaties en avantgarde films. Hij werkte ook voor Harpers Bazaar

Man Ray

1892 1958

1890 1976

The Inland Printer

De Inland Printer was een Amerikaans tijdschrift dat misschien als eerste verschillende geschilderde illustraties had voor iedere uitgave. In ieder geval, de vroege associatie met artiest, designer en typograaf Will H. Bradley hielpde Art Nouveau periode starten in Amerika. Het magazine was een belangrijke invloed op het populizernde Art Nouveau en een verbetering op de artistieke kwaliteit en ontwerp van geprinte materialen in de VS begin de jaren 1890. 20

1896

Akzidenz Grotesk is het eerste schreefloze lettertype dat ooit algemeen gebruikt werd. Het is uitgegeven door The Berthold Foundry. Er zijn tien gewichten, allen variaties op het originele lettertype. Het was een grote stap in de evolutie van de eengemaakte, gesystematiseerde lettertype familie. Het bekendste lettertype aller tijden, Helvetica, is gebaseerd op Akzidenz Grotesk.

Eerste film, gemaakt door Edison.

Poster for The Scottish Musical Review

By Rennie Mackintosh. Mackintosh’s poster shows the angularity and geometry that distinguished the Glasgow style in poster art from its French counterparts, such as Toulouse-Lautrec.

Die Jugend

Die Jugend was een door Georg Hirth opgericht kunsten literatuurtijdschrift, dat in München verscheen.. Die Jugend was de naamgever van de kunststroming Jugendstil. Het blad viel op door de eigenzinnige opmaak (de Jugendstil) en droeg bij aan discussies over esthetica. Naast de moderne illustraties en opmaak schonk het blad vooral aandacht aan satirische en kritische bijdragen over actuele maatschappelijke vraagstukken.

1896 1997

1896

Zoals hierboven vermeld, was Laszlo MoholyNagy voortrekker van fotografie als volwaardig onderdeel van de grafische vormgeving. Verder legde hij ook de klemtoon op typografie die samen geïnte-greerd met fotografie en andere grafische elementen een duidelijke en onmiddellijke communicatie tot doel hadden. Zijn stijl evolueerde naar typophoto als nieuwe visuele taal.

Akzidenz Grotesk (The Berthold Family)

Eerste film (Edison)

1897 1939

Laszlo Moholy-Nagy

Walter P. Paepcke

Walter Paepcke was een Amerikaanse, menslievende industrieel actief in het midden van de 20ste eeuw. Hij was een lange tijd bestuurder van de ‘Container Corporation of America’ en stichtte ondermeer de ‘Aspen Institute’. Hij was de mecenas van designer Herbert Bayer en László MoholyNagy, beide gekend van de (New) Bauhaus.

1896

1894

Een beroemd voorbeeld van art nouveau is het afficheontwerp van Jan Toorop voor een Delftse slaoliefabriek, de NOF Calvé-Delft. In het ontwerp van Toorop is alle diepte vermeden en hij heeft niet geprobeerd om er een schilderij van te maken. De vlakken naast de vrouwenfiguren zijn helemaal opgevuld met golvende lijnen.

1895 1946

Delftsche Slaolie

1896

The Chap Book was een Amerikaans tijdschrift dat Will H; Bradley als huisontwerper had. Bradley ontwikkelde ook een gelijknamige stijl: de chapbookstijl. ‘Chapbooks’ waren kleine, goedkope(cheap) boekjes verkocht door rondreizende Peddlers, marskramers; de ‘chapmen’.

The Chap Book

1896 1960

1894

The House Beautiful, William C. Gannet

The House Beautiful, door William C. Gannet. Er zijn slechts negentig exemplaren van dit buitengewoon speciale boek geprint, op een handpers met handgeschept papier op Auvergne Press. Frank Lloyd Wright werkte hiervoor samen met William H. Winslow.

Sezessionstill/Vienna Secession This movement represented a protest, of the younger generation against the traditional art of their forebears, a “separation” from the past towards the future. The first chairman was Gustav Klimt.

Ver Sacrum Magazine

Major Austrian magazine of the Jugendstil period, The artistic layout lay in the hands of artists of the Vienna Secession and frequently presented original printed graphics (especially by G. Klimt, K. Moser, J. Hoffmann and A. Roller)

1900

Ver Sacrum (Sacred Spring)

Ver Sacrum was een magazine, gepubliceerd van 1898 tot 1903. Het was meer een design laboratorium dan een magazine. Het was gebaseerd op experimenteren en grafische excellentie. Het had een ongewoon vierkant formaat (28 op 28,5 cm in 1898-1899). De covers zijn vaak met handgeschreven letters, getekend met dikke lijnen en geprint in een kleur op een gekleurde achtergrond. Het tijdschrift straalde kwaliteit uit.

Metro de Paris

De ingangen van de Parijse metrostations door de Franse architect Hector Guimard zijn een typisch toorbeeld van Art Nouveau architectuur. Deze portalen in gietijzer en glas zijn op een zodanige manier ontworpen dat alle decoratieve elementen tegelijkertijd ook stucturele elementen zijn.

A.M. Cassandre

Belangrijke vertegenwoordiger van de art deco

1901

Ladislav Sutnar was een Tsjechische grafisch vormgever. Hij studeerde in Praag en heeft er later ook les gegeven. Hij maakte deel uit van het Tsjechisch modernisme. Na zijn grafische vormgeving in Tsjechië, verhuisde hij naar New York. Daar gaat hij aan de slag als exhibition designer voor de ‘world’s fair czech pavilion’ in 1939.

1898 1903

Ladislav Sutnar

By The Berthold Foundry. H. Berthold first published Akzidenz-Grotesk in 1896. This early sans serif preceded the first weight of Helvetica by over 40 years.

Akzidenz Grotesk

1901

1897 1976

1900 1968

Frank Lloyd Wright is een Amerikaans architect tijdens de laatste jaren van de negentiende eeuw. Zijn werk was gekend bij Europese artiesten en designers. Hij introduceerde organische architectuur, en verklaarde dat dit soort design een ‘identiteit’ had. Het deel is evenwaardig aan het geheel en het geheel is evenwaardig aan het deel, en die hebben allemaal een doel. Hij zag ruimte als de essentie van design. In tegenstelling tot andere architecten interesseert hij zich ook voor grafisch design.

1898 1906

Frank Lloyd Wright

1898 1903

1897 1959

Massaproductie

Massaproductie werd mogelijk gemaakt door de industriële revolutie. Door de uitvinding van verschillende machines was massapruductie mogelijk en werd minder aandacht gegeven aan handvervaardigde producten.

Behrensschrift (Peter Behrens) Behrensschrift is het eerste lettertype ontworpen door Peter Behrens. Hij maakte een uniek, Duits lettertype door het zware, zwarte gevoel van de letter te combineren met de proporties van romeinse inscripties. Horizontalen en verticalen worden benadrukt tegenover de diagonalen die volledig uitgesloten worden en vervangen door gekromde lijnen in letters zoals de W en de V. 22

1903

Doves Press Bible

De bijbel van boekbinder T.J. Cobden-Sanderson en Emery Walker was een puur typografisch boek, illustraties werden geweerd. De nadruk werd gelegd op kwaliteitsvol papier, zorgvuldig drukwerk en een doelgerichte keuze van lettertypes.

1906

Met financiëring van Fritz Wärndorfer, Hoffmann en Moser werd dit in 1903 mogelijk. Ze zochten een intiem samenpassen van puurheid en toegespaste kunsten in het designen van lampen en gelijkaardige producten voor alledaags gebruik inclusief boeken, visitekaartjes en andere geprinte dingen. Het doel was een alternatief te bieden aan erbarmelijk ontworpen massaproducten en nietszeggend historicisme. Functie, eerlijkheid naar materialen toe en harmonieuze proporties waren belangrijke zaken. Decoratie werd enkel toegepast als het een doel had.

Lester Beall was een ontwerper uit de 20ste eeuw, hij was vooral voorstander van de modernistische grafische vormgeving in de Verenigde Staten. Hij liet de Verenigde Staten kennis maken met deze stroming tussen de late jaren 20 en de vroege jaren 30. Beall ontwierp veel logo’s voor onder andere Internationa Paper Company. Hij was ook voorstander van een identitiy handboek. Dit boek bevat alle regels over hoe een logo mag gebruikt worden, op deze manier kon men voorkomen dat een logo verkeerd ging worden gebruikt.

Constructivisme

Realistische of gestyleerde voorstellingen worden vervangen door architecturale of geometrische structuren. Er worden vaak vierkanten en rechthoeken gebruikt. Juiste proporties en harmonie is belangrijk.

Gebrüder Klingspor

Gebr. Klingspor was een lettergieterij gerund door de gebroeders Klingspor die in 1906 ontstond uit de ‘Rudhardsche Giesserei’( die Karl Klingspor(de vader) had overgekocht) in Offenbach Am Main.Het bedrijf maakte furore in de markt van lettertypes. Bekende ontwerpers leverden voor Klingspor enkele meesterwerken van lettertypes. In 1956 sloot de lettergieterij haar deuren. Vandaag de dag worden nog vele van hun lettertypes als digitale versie verkocht door Linotype, die lettergieterij Stempel(die aandeelhouder was) op haar beurt had overgenomen in 1985.

1907

Wiener Werkstätte

Lester Beall

1903

Deutscher Werkbund

De Deutscher Werkbund stond voor “marriage of art with technology”. De groep bestond uit onder andere Hermann Muthesius, Henry Van De Velde en Peter Behrens. Ze waren beinvloed door William Morris en the English Arts and Crafts Movement, maar met het duidelijke verschil dat William Morris eerder protesteerde tegen de industrieële revolutie en dat de Werkbund de waarde en betekenis van machine-gemaakte dingen wel konden apprecieëren.

1907

De man die de nieuwe ontwikkelingen op vlak van grafische vormgeving toepaste in alledaagse ontwerpen en deze, anders waarschijnlijk beperkt gebleven ontwikkelingen, konden nu een algemeen publiek bereiken. Beoefenaar van de nieuwe typografie. Schrijver van Die neue Typografie, boek met nieuwe ideeën over lettertypes en lay-out, die de geest van het nieuwe tijdperk konden weergeven.

1903

Jan Tschichold

1903 1969

1902 1974

Gesamkultur

Gesamkultur is een volledig hervormde maatschappij, een totaal nieuwe cultuur. Design wordt gezien als drijfveer om die nieuwe Gesamkultur te bereiken. Het Neo-Classicisme en de Zakelijkheid worden hierin verenigd. 23

Will Burton was ontwerper en artdirector voor fortune magazine.

George Giusti

George Giusti, geboren in 1908, verhuisde na een succesvolle carrière in de reclame in Milaan en Zürich naar Amerika, in 1938. Hij kende succes in het ontwerpen van posters, één van zijn belangrijkste werken was het ontwerp van ‘Magazine Covers’. Hij maakte veelal gebruik van tempera en airbrush.

1909 1914

Will Burtin

1908

From 1907 to 1914, Peter Behrens worked as an artistic adviser to the AEG in Berlin. While with AEG he created the world’s first corporate image.

AEG theepot (Peter Behrens)

Peter Behrens ontwierp voor AEG speciale theepotten die verwisselbare stukken hadden. Er waren drie basisketels waaruit je kon kiezen, twee lids, twee handvaten en twee basisstukken. Je kon kiezen uit drie materialen (brass, copperplate, nickel-plate) en drie afwerkingsvormen (zacht, ruw of geribbeld). Alle verschillende componenten pasten op elkaar en je zo konden er 16 verschillende soorten samengesteld worden.

Futurisme (Filippo Marinetti)

Wetenschappelijke innovatie voor een verbeterde evolutie van de mens

1911 1995

Multifunctioneel kunstenaar die de principes van geometrie en wiskunde in de grafische vormgeving doordreef. Op dit gebied kan men hem een purist noemen, die één kant van het spectrum van de International typographic style vertegenwoordigt, en waartegenover mensen als Huber stonden die meer complex en levendig werk produceerden.

Bradlury Thompson

Belangerijke grafische vormgever wiens design voor Westvaco Inspirations vooral grote invloed had op de New York School

William Golden

William Golden was art-director bij CBS voor bijna 2 decennia. Hij bracht bracht niet compromitterende visuele normen en scherp inzicht in het communicatie proces. Golden ontwierp een van de meest succesvolle handelsmerken van de 20ste eeuw: het logo van CBS (16 november 1951). Ook maakte hij advertenties voor CBS Television.

1912

AEG corporate image

Max Bill

1911 1959

1908

Een voorvechter van de foto als grafisch communicatiewerktuig. Vooral zijn posterontwerpen demonstreren zijn begrip van de moderne technieken en de nieuwe visuele organisatie uit zijn tijd. Hij gebruikt montage, extreme schaalwijzigingen, integratie van typografie en illustratie en fotografie.

1908 1990

Herbert Matter

1910 1991

1908 1972

1907

1907 1984

Giovanni Pintori

Pintori ontwierp posters en reclames voor Olivetti, een bedrijf die typemachines produceerde. Een voorbeeld hiervan is de poster voor de Olivetti 82 Diaspron uit 1958. De ontwerpen van Pintori geven over het algemeen een ontspannen indruk te danken aan zijn organisatie van ruimte. Zelfs bij extreme complexe ontwerpen blijft deze indruk aanwezig.

Cipe Pineles

Eerste vrouwelijke ontwerper die toegelaten werd in de ‘New York Art Director’s Club. 24

Paul Rand

Belangerijke grafische vormgever die een belangerijke invloed heeft gehad op de New York school. Hij studeerde aan Pratt Institute ( 1933 - 1934), The Parsons School of Design (1932 -1933) en aan The Art Students League (1933 - 1934). Paul Rand ontwierp vele posters en logo’s van onder andere IBM, UPS en ABC.

1915

1915 1955 1914

1914 1996

Zowel theoretisch als in de praktijk één van de voortrekkers van deze beweging. Probeerde op een onpersoonlijke, objectieve manier zijn boodschap over te brengen. In zijn befaamde reeks concertposters imiteerde hij grafisch de structurele en ritmische kenmerken van de muziek.

Henryk Tomaszewski

Als professor aan de Warsaw Academy voor fijne kunsten, was Tomaszewski een belangrijke invloed voor de posterbeweging. Om te ontsnappen van hun sombere

1916

De Eerste Wereldoorlog was een militair conflict op wereldschaal, dat van 28 juli 1914 tot 11 november 1918 plaatsvond. Vijftien à zeventien miljoen militairen en burgers vonden de dood. Het was de eerste oorlog waarin fabrieksmatig en snel geproduceerde middelen en de techniek de overhand kregen, zoals machinegeweren, gifgas, kanonnen en prikkeldraad, en waarin tanks en vliegtuigen algemeen in gebruik genomen werden. De gebruikte tactieken dateerden echter nog uit de vorige eeuw. De oorlog begon met de moord op Aartshertog Frans Ferdinand en het daaropvolgende ultimatum aan Servië, gegeven door Oostenrijk-Hongarije. Toen Servië het ultimatum niet aanvaardde, mobiliseerde Oostenrijk-Hongarije haar legers en verklaarde de Serven de oorlog. De Serven hadden door een verdrag steun van het Tsaristische Rusland. Toen ook deze landen zich mobiliseerden en daarna de oorlog verklaarden, volgde een kettingreactie waardoor verschillende landen in Europa elkaar de oorlog verklaarden.

Josef Müller-Brockmann

1916 1920

Wereldoorlog I

1914 1996

Als esthetische adviseur en hoofd van de afdeling lettertekenen van de lettergieterij Amsterdam hielp Sjoerd De Roos vormgeven aan het Nederlandse typografische landschap van het interbellum. In 1912 ontwierp hij, als eerste Nederlander in 150 jaar, een nieuwe drukletter, namelijk de Hollandsche Mediæval. Zijn lettertype was decennia lang de meest gebruikte tekstleter in Nederland en België.

1914 1918

Hollandsche Mediæval door S.H. De Roos

1914 2005

1912

Turbine Hall (Peter Behrens)

Bij de identiteit dat Behrens voor AEG maakte, hoorde ook het ontwerp voor de fabrieken. Er zijn geen ornamenten of extra verfraaiingen aangebracht. De structuur en proporties van het gebouw zijn ontworpen om zijn functie te benadrukken: een massieve industrieële fabriek gebouwd voor gigantische stoommachines te verwerken.

Alvin Lustig

Belangerijke grafische vormgever en ook lesgever

Filippo Marinetti, “Montage + Vallate + Strade x Joffre”

Een van de eerste typografische werken.

Dadaisme

culturele beweging, ontstaan tijdens de eerste wereldoorlog

fotomontage

een collagetechniek

Herb Lubalin

Saul Bass

Amerikaans grafisch ontwerper, bekend om zijn openingstitels van films en het ontwerpen van filmposters. Hij was 40 jaar actief in het vak en wordt geroemd om zijn logo-ontwerp. Hij bedacht onder andere de logo’s van AT&T, United Airlines, United Way, YWCA, Warner Communications, ... Het logo van AT&T werd eveneens gebruikt in een soort animatie: een ronddraaiende wereldbol krijgt elektrische informatiebits toegestuurd en verandert uiteindelijk in het logo van AT&T.

Bauhaus maatschappij

Het Bauhaus was een opleiding voor beeldende kunstenaars, ambachtslieden en architecten die van 1919 tot 1932 eerst te Weimar en later te Dessau was gevestigd. Bauhaus houd er een zeer gestructureerde en geometrische indruk op na.

Herb Lubalin was een Amerikaanse grafisch ontwerper. Hij was vooral bekend voor zijn werk voor de magazines Eros, Fact en Avant Garde. Ook was hij heel bekend voor z”n typogrammen en logo’s. Zijn werk was zeer vernieuwend.

1920 1960

Lou Dorfsman was een grafisch vormgever die maar liefst 40 jaar het toezicht hield op elk aspect van de reclame en huisstijl voor CBS Television. In zijn ontwerpen vind je eenerzijds een zekere simpliciteit van het idee en anderszijds een harde visuele presentatie ervan. Typografie en beeld vormen een eenheid, vaak doordat Dorfsman de witruimte erg laat meespelen in zijn ontwerpen.

1920 1930

De Stijl, opgericht door Theo van Doesberg was een Nederlandse ontwerpbeweging. De kunstenaars van De Stijl streefden naar universele stijl door abstractie en eenvoud. Vormen en kleu-ren werden terug gebracht naar horizontale en verticale lijnen en de primaire kleuren en de neutrale kleuren (wit, grijs en zwart).De beweging had rechtstreekse invloed op het Bauhaus.

1919

1917

De Stijl

Lou Dorfsman

Het schoone boek

Door de acceptatie van massaproductiemethoden en het besef van mensen als De Roos, Van Krimpen en Stols dat ook met industriële middelen hoge kwaliteit bereikt kon worden dat beroep van typografisch ontwerper ontstaan kon, de man of vrouw die het product bedenkt voordat het gemaakt wordt. De jaren 1920-30 betekenden een bloeitijd van Nederlandse boekkunst.Niet alleen won de uitvoering van boeken aan kwaliteit; ook nam de belangstelling voor boeken toe onder ‘gewone’ Nederlanders, die spaarden ‘om zich zo nu en dan te trakteren op een verzorgde proza- of poëzieuitgave, op goed papier, met doordachte letterkeus en arrangement en in speciaal ontworpen band.’

Post-Cubist pictoral modernism

Invloed van het kubisme, bauhaus en de stijl

1920 1940

Door de passie voor nieuwe typografie ontwikkelt zich een ongezien aantal schreefloze lettertypes. Johnston’s railway type, tot op vandaag gebruikt voor de London Underground is een van de eersten, getypeerd door zijn elementaire vormen. Gill Sans (Eric Gill), Futura (Paul Renner, Kabel (Rudolph Koch) zijn lettertypes die ook vandaag nog populair zijn.

1918 2008

lettertype

1918 1961

Johnstons Underground

1920 1930

1916

Die neue typografie

Een ontwikkeling die komaf wou maken met de symmetrische lay-outs en middeleeuwse ideeën over typografie. Het doel was de boodschap over te brengen op de korste, meest efficiënte manier. Schreefloze lettertypes, herleidt tot de essentie. Functionele en dynamische lay-out’s genoten de voorkeur. Belangrijkste voorvechter hierbij is Jan Tschichold

Manifesto du surrealisme (André Bréton)

Eerste manifest over surrealisme

Surrealisme

Een kunststroming die voor een deel is voortgekomen uit het dadaïsme en voor een deel startte met een literaire groep.

Harpers Bazaar

Veel besproken hip modetijdschrift waar bekende namen uit hun tijd illustraties en layout en grafisch werk voor maakte bijvoorbeeld Erté die zijn eerste ontwerpen in de Art Deco stijl maakte.

(CCA) Hun campagnes lijden direct tot het essentiële van de advertentie. elke advertentie toont een specifiek gebruik van Container corporation. Met slechts een paar regels tekst een een sterk beeld tonen ze de essentie.

Peter Palazzo

Peter Palazzo is vooral bekend voor z’n werk voor de New York Herald Tribune. Zijn werk was waarschijnlijk de meest dramatisch innoverende body in grafisch ontwerp die de revolutie in krantendesign in gang zette van de jaren 60 en 70. Hij breide het idee uit van He expanded the very idea of basic newspaper journalism to include images created for publication, something considered legitimate for advertising and magazines but not daily newspaper.

L’intransigeant ( A.M. Cassandre )

Prachtig werk van A.M. Cassandre

Container corporation of America

George Tscherny

Grafisch vormgever die bekend staat om zijn simpele aanpak

1926

Amerikaanse grafische vormgever die het Europese modernisme omsloot. In zijn stijl worden simpele grafische elementen gecombineerd met geometrische figuren teneinde op een klare manier te kunnen communiceren met de toeschouwer, het hoofddoel van de Harac. Vooral zijn talrijke coverontwerpen voor boeken waren invloedrijk.

1926 2005

1924 1924

Otl Aicher was een Duits grafisch vormgever, verantwoordelijk voor de huisstijl en het logo van de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa. Hij is eveneens de ontwerper van het logo voor de Olympische Spelen in Munchen (1972). Naast het logo bedacht hij ook een pictogrammensysteem, gebaseerd op een raster, enkel gebruik makend van hoeken van 45° en 90°. Zo kom je tot de meest vereenvoudigde vormen, maar wordt ook het probleem ‘taal’ overbrugt: de pictogrammen zijn voor iedereen ‘leesbaar’, ongeacht welke taal je spreekt.

Rudolph de Harac

1926

1924

1922 1991 1924 1940

Otl Aicher

1924

In de jaren twintig en dertig experimenteerde het Bauhaus in het Duitse Dessau o.l.v. Laslo MoholyNagy met licht en beweging. Mechanisatie is voor de kunstenaars van het Bauhaus een teken van de moderne tijd. Moholy-Nagy introduceerde hier fotografie als werkmateriaal. Via extreme closeups, montages, vergrotingen, perspectieven ging hij op zoek naar een nieuwe grafische beeldtaal.

Fotografie

1925

1920

Universal (Herbert Bayer)

Bayer bestreed het gebruik van hoofdletters aan het begin van zin, eigennaam en zelfstandig naamwoord. Het gebruik van uitsluitend kleine letters is volgens hem veel economischer. In 1926/27 ont-wierp hij dan ook een het ‘Universal alphabet’, een schreefloos lettertype, dat alleen uit kleine letters bestaat en dat aan het Bauhaus verbonden zal zijn. Herbert Bayer gaf les in grafische vormgeving en typografie. Bayer was verantwoordelijk voor al het publicatiemateriaal van het Bauhaus

1928

1929 P

Wim Crouwel

Wim Crouwel (1928 - …) geldt als pionier van het systematische stramien (grid) als basis voor een modulaire wijze van ontwerpen. Hij voerde de rationaliteit in het ontwerpproces zodanig op dat een affiche per telefoon aan de drukker kon worden opgegeven: maar tegelijk gebruikte hij in andere ontwerpen uiterst persoonlijke en ongewone lettervormen en in 1967 ontwierp hij het experimentele lettertype New Alphabet, een letter die de beperkingen van de kathodestraalbuis omarmt en zodoende bestaat uit alleen maar horizontalen en verticalen.

1928

Buro-poster, Théo Ballmer

Poster die de link aantoont tussen de eerdere constructivistische grafische stijl en de International typographic style. Hierbij valt vooral het gebruik van een onzichtbaar grid op waarop de geometrische letterontwerpen geplaatst werden. Het geheel vormt een vormelijke harmonie en geeft op een leesbare manier de informatie weer.

Grote Depressie

‘The Depression Era’ of ‘The Great Depression’ was een ernstige wereldwijde economische crisis in de periode voorafgaand aan de tweede wereldoorlog. De periode verschilt, maar in de meeste landen duurde het van 1929 tot laat 1930 of begin 1940. Het was de langste, diepste en meest globale crisies van de 20ste eeuw. De depressie ontstond in de Verenigde Staten, maar verspreide zich vrij vlug over de wereld.

1930

Gill sans (Eric Gill)

1929

1928

Na een bezoek aan de eerste Bauhaus-expositie werd Tschichold voorstander van het modernistisch ontwerp. Die Neue Typographie is een manifest van modern design, hij uitte in dit boek zijn voorkeur voor het niet symmetrisch ontwerp. Tschichold haalde hier het belang van fotografie, adviseerde het gebruik van standaard papierformaten (DIN) en hoe je met typografie zo snel mogelijk informatie overbrengt.

Die Neue Typographie

Solarisatie (Man Ray)

Effect in de fotografie door ‘toevoegen’ van licht

Roger Cook ( en Don Shanosky) Met het oog op luchthavens (en andere verkeersknooppunten en openbare plaatsen) wilde men een universele symbolentaal ontwikkelen, zodat wat bedoeld werd voor iedereen meteen duidelijk zou zijn. Roger Cook en Don Shanosky bedachten samen 34 bruikbare symbolen. In het dagelijkse leven botsen we voortdurend op zo’n symbolen (denk maar aan pictogrammen met een afbeelding van een telefoon / sigaret / stopbord / mes en vork / ...)

1930

Futura (Paul Renner)

Futura is een geometrisch schreefloos lettertype ontworpen door Paul Renner. Renner, zelf geen lid van de Bauhaus was wel beïnvloed door het Bauhausdenken. De Futura herken je aan zijn geometrische vormen. Ander kenmerk is dat in een tekst de Futura er “licht” uitziet. Dit door de grotere regelafstand dankzij de hoge stokletter en lage staartletter.

1927

1926

Roman Cieslewicz

Hij word geaccocieëerd met de avant-garde theater waar de poster getransformeerd word naar een metaphyschische medium wat moeilijk verbaal te uiten is. Zijn technieken zijn; uitvergroten, halftoonafbeeldingen dat van punten naar textuur gaat, collage, montage. Zijn verklaring zit tussen twee werelden van informatie van punten en het creëren van het beeld.

Vanity Fair cover ( Jean Carlu )

Eenvoud siert in het werk van Jean Carlu

1930

Isotype

International System Of Typographic Picture Education. Het Isotype concept draait hem om het gebruik van elementaire pictogrammen voor de overdracht van informatie. De bedenker was een Weens socioloog Otto Neurath. Het doel is een heldere universele beeldtaal te ontwerpen die het publiek bekend moet maken met belangrijke sociale probleem rond huisvesting, gezondheid en economie.

Gerrit Noordzij

Gerrit Noordzij (1931 - …) is een bekend boekverzorger en een invloedrijk kalligraaf, letterontwerper en schrifttheoreticus. Daarnaast was Noordzij van belang als docent aan de Haagse Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Hij maakte er tussen 1970 en 1990 het schrijven en tekenen van letters tot een geïntegreerd aspect van de opleiding tot grafisch vormgever. Dit leidde begin jaren 1980 tot een plotselinge opleving van de belangstelling voor letterontwerp onder zijn studenten. In Den Haag ontstond zo een ‘school’ van letterontwerpers die in de wereld zijn weerga niet kent. Noordzij’s belangrijkste bijdrage aan de typografische ontwikkeling is ongetwijfeld de invloed die hij als docent en auteur heeft gehad op het letterontwerp in Nederland en daarbuiten.

1932

George Louis is een Amerikaanse Art Director, ontwerper, reclameontwikkelaar. Hij is het best gekend voor zijn werk voor Esquire Magazine. Hij werkte voor Esquire van 1962 tot 1972. Hij werkte als zelfstandige en was dus nooit een Esquire-werknemer. Zijn Esquire covers hadden een controversieel statement over het leven in de jaren 60. De onderwerpen waren onder andere Marilyn Monroe, Normal Mailer, Muhammad Ali, Andy Warhol, Germaine Greer,...

George Lois

1932

1931

Een lettertypestijl ontstond als een variatie van de antique lettertypes of egyptiennes. Ionische letters hebben een gebogen verbinding van de basislijnen van de letter naar zijn schreven. Bovendien is er een groter contrast tussen de dikke en dunne letterlijnen.

Times New Roman, Stanley Morrison

Eén van de meest gebruikte lettertypes van de 21ste eeuw, ontworpen door Stanley Morrison voor The Times of London krant. De populariteit van dit lettertype zit hem in de ongezien leesbaarheid, het robuuste, de visuele kwaliteiten en de bereikte voordeligheid door het gebruikt van gecondenseerde lettervormen.

Adolf the superman: swallows gold and talks in

Collage van Hitler als geldvreter

w Map London Underground

1933

Ionische letters (Ionics)

1931

1930

De London Underground bestelde naast een tijdloos lettertype nog een andere grafische innovatie. Een metrolijnen kaart ontworpen door Henry C. Beck. De geografische juistheid van de kaart werd vervangen door een geabstraheerde diagrammatisch interpretatie. Lijnen stonden horizontaal, verticaal of diagonaal op 45° weergegeven en kleurcodes moesten zorgen voor een onderscheid.

1941

Lance Wyman trad eind jaren ‘60 op de voorgrond met zijn ontwerp voor de Olympische Spelen (1968, Mexico City). Belangrijk was dat het concept door iedereen begrepen kon worden (omdat het een internationaal evenement is, heb je te maken met verschillende talen, culturen,...). Uiteraard mocht het Mexicaanse karakter niet ontbreken in het logo. Het logo bestaat uit een patroon van strepen, die samen het woord “Mexico” vormen, ook het jaartal en de bekende 5 Olympische ringen ontbreken niet. Wyman heeft zich voor het strepenpatroon onder andere laten inspireren door typisch Mexicaanse kunst.

De technologische ontwikkelingen stonden wankel tijdens WO II. De meeste gebieden werden politiek en economisch zwaar getroffen door de oorlog. Grafische ontwikkelingen kenden eveneens een dieptepunt in deze periode. Enkel een groot deel van de Verenigde Staten kwam schijnbaar onaangetast uit de oorlog. Er kwam een grote (industriele) expansie op gang. Door het overleven van deze harde periode werd het in Amerika mogelijk na de oorlog een heuse productie- en consumptiemaatschappij te ontwikkelen. Waarbij een opleving van de grafische vormgeving niet mag ontbreken.

Mike Salisbury

Mike Salisbury is een Amerikaanse ontwerper vooral bekend door zijn werk voor West (Los Angeles Times), Rolling Stone, New West. Ook is hij bekend voor zijn logo-ontwerp en typografisch werk, zo maakte hij de font van de bekende Indiana Jones films. Zijn inspiratie haalt hij vooral uit de Pop Art.

1942

Lance Wyman

‘America’s answer! Production’ poster, Jean Carlu

Charles Coiner gaf Jean Carlu de opdracht tot het ontwerp van deze poster. Visuele en verbale elementen vormen een coherent geheel en een symbool van productiviteit en werk. Meer dan 100.000 exemplaren van deze poster werden over de ganse Verenigde Staten verspreid. Carlu ontving een award voor het ontwerp.

Wereldoorlog II

Op twee manieren te interpreteren beeld: een groep mensen, of een gezicht

Recruit blood donors poster ( Abraham Games )

Psychologisch perfect

1945

1937

Le grand paranoiaque (Dali)

1937

Silk-screen printing beter bekend als zeefdruk is een vlakdruk techniek die werd gebruikt om grote oplagen te drukken voor onder andere voor campagnes. De vlakke kleuren van zeefdruk in combinatie met de in invloed van bauhaus, constuctivisme... etc. zorgde voor een zeer modern resultaat.

1946

1940 1945

1933 1936

Esquire is een Amerikaans mannen magazine. Wat Esquire zo belangrijk maakt in de grafische wereld is dat het de canvas was voor verschillende pioniers uit de grafische wereld.

Zeefdruk

1941

Esquire magazine

Pirelli’ Armando Testa

Deze poster had een internationale impact op het denken van de grafische vormgeving. Metafysische combinaties worden gebruikt om elementaire waarheden over het onderwerp te brengen. De beelden zijn het belangrijkst, ze zijn de eerste betekenis van de communicatie, daarbij wordt alleen de naam van het product geplaatst. Testa gebruikte liever subtiele tegenstellingen, zoals een beeld gemaakt van kunstmatige materialen.

Troughts on Design Een boek over grafische ontwerp geschreven en geïllustreerd door Paul rand. 30

Doyle Dane Bernbach is een reclame agentschap uit New York. De belangrijkste pioniers in het bedrijf waren Bill Bernbach, Bob Gage en Phyllis Robinson. Ze hadden zeer vernieuwende ideeen over reclame en er ontstond een heel nieuw soort reclame. Voor elk product werd een eigen verkoop/ reclame-strategie ontwikkeld. Ook werden reclamestereotypen vervangen door echte mensen.

1950

Globalisering

In een wereld waar er steeds meer contact kwam tussen mensen uit verschillende culturen was er nood aan een manier om de taalgrenzen te overstijgen en op klare wijze met elkaar te communiceren, onder meer door gestandaardiseerde symbolen. De Zwitserse International typographic style leende zich hiervoor bij uitstek.

De revolutie in editorial design

Figuratieve Typografie

1951

Grote tijdschriften zoals Harper’s Bazaar, Esquire, McCall’s, Show,... Maakten veel gebruik van fotografie op een nieuwe manier

Figuratieve Typografie was een speelse trend in de grafisch ontwerp begin jaren 50 tot ver in de jaren 60 in New York. Dit vertaalde zich in verschillende vormen: lettervormen werden objecten, objecten werden lettervormen, fototypografie,...

Fotografie Door de komst van fotografie is de wereld van illustratie helemaal veranderd. Men ging meer foto’s gebruiken in plaats van tekeningen. Dit stelt de mogelijkheden van illustratie en grafisch ontwerp open. Het heeft een bredere benadering gekregen. Dit heeft een zeer grote impact gehad in het ruime denken van de ontwerpers maar ook van de toeschouwers.

Oprichting van het Plantin Genootschap

1951, het jaar waarin Albert Pelckmans het Plantin Genootschap oprichtte, is een sleutelmoment. Zowel Nederland als België waren in volle wederopbouwperiode; de papierschaarste en rantsoenering lagen nog vers in het geheugen. Albert Pelckmans stond niet alleen in zijn overtuiging dat het boek in België voor verbetering vatbaar was. Verschillende individuen beginnen met vast hand aan de weg te timmeren.

1951

Doyle Dane Bernbach

CBS logo

Dit logo werd ontworpen door William Golden. Het is 1 van de meest succesvolle handelsmerken van de 20ste eeuw. Het stelt een pictografisch oog voor. Dit verscheen voor het eerst op 16 november 1951, voorgesteld op een achtergrond met wolken. Een jaar later stelde Golden voor om een ander logo te ontwerpen, maar het oog bleef tot op de dag van vandaag bestaan.

1952

1949

1950

De oprichting van de beroepsverenigingen GKf (Vereniging van beoefenaars Gebonden Kunsten) en VRI ( Vereniging van Reclame-ontwerpers en Illustratoren) is een van de factoren die bijdroegen aan de bloei van Nederlands grafisch ontwerp na de Tweede Wereldoorlog.

1950

Oprichting beroepsverenigingen GKf en VRI

1950 1970

1948

Gunther Kieser

Hij brengt beelden samen die een andere betekenis krijgen of ideeën die een andere inzicht geven. Zijn affiches hebben altijd een rationele basis zodat ze een goede boodschap bevatten.

IBM logo

Dit logo werd ontworpen door Paul Rand in 1956. Voor het ontwerp van het logo van International Business Machine maakte Rand gebruik van het lettertype City Medium dat in 1930 uitgevonden werd door Georg Trump. De sterkte van het logo lag in het gebruik van een nog niet frequent voorkomend lettertype. In de jaren 70 heeft Rand het logo herwerkt door het op te bouwen in een structuur van 8 horizontale lijnen.

1958

Deze antioorlogposter is zeker vernieuwend doordat hij één woord als beeld gebruikt. Hij maakte het zo simpel mogelijk en toch kwam het zeer duidelijk over.

Robert Brownjohn, Serge Chermayeff en Tom Geismar

Opgericht door Robert Brownjohn, Serge Chermayeff en Tom Geismar

NBC (trademark) - Chermayeff en Geismar Associates

Het logo voor de NBC (National Broadcasting Company) werd bedacht door Chermayeff en Geismar Associates in 1956. Het logo, dat meteen een groot succes was, stelt een pauw voor, opgebouwd uit verschillende gekleurde vlakken. De pauw werd een gedenkwaardig symbool voor de kleurentelevisie van NBC, het werd echter niet het officiële logo van het bedrijf. In 1985 werd de pauw hervormt en werd er onderaan ‘NBC’, in een speciaal hiervoor ontworpen letter, gezet. Sindsdien is ‘de pauw’ uitgegroeid tot één van de meest erkende symbolen ter wereld.

Push Pin Graphic

Dit was een magazine waar experimenten konden en nieuwe ideeën uitvloeiden. Hun filosofie, technieken en persoonlijke meningen hadden grote gevolgen. Ze hadden een persoonlijke mening over het layout en de illustraties die ze als totale communicatie beschouwden. Het plaatsen van de tekst werd even belangrijk als het beeld zelf. Het werd een totaalconcept die de vormgever creërde.

1959

Het New Haven Railroad logo werd bedacht door Herbert Matter. Het logo bestaat uit een kapitaal N en een kapitaal H, de initialen van New Haven. Hij besteed bijzondere aandacht aan het feit dat de letters een harmonieus geheel vormen moeten vormen. De letters versmelten bijna letterlijk, want ze worden tegen mekaar geplakt, met enkel het kleur als overhang (hij gebruikt in het logo zwart, wit en rood). Wanneer het logo echter in zwartwit gedrukt wordt (in brochures,...), wordt er een kleine witruimte tussen beide letters geplaatst.

1957

Familie van 21 aanverwante sans serif lettertypes die in harmonie met elkaar gebruikt kunnen worden. Werd de alfabetische uitdrukking van de International typographic style en stelde de geest van een progressieve tijd voor.

Nie’ Tadeusz Trepkowski

New Haven Railroad (trademark) Herbert Matter

Univers, Adrian Frutinger

1956

1953 1954

1954

Opgestart in Duitsland door de kunstdirecteur Willy Fleckhouse. Het magazine werd gekenmerkt door zijn uitstekende fotographie en dynamische layouts.

Twenty magazine Willy Fleckhouse

1956

1952

New graphic designs

Tijdschrift uitgebracht door enkele grootheden van de International Typographic style (Vivarelli, Lohse, Müller-Brockmann & Neuberg) waardoor de filosofie en verwezelijkingen van deze stijl aan het grote, wereldwijde publiek werden voorgesteld. Hieruit ontstond uiteindelijk een globale uniforme samengroeiing.

International Paper Company logo Het logo voor de International Paper Company werd bedacht door Lester Beall (1903-1969). Het logo omvat de initialen van het bedrijf (IPC) en een boom. Men heeft overwogen het logo met een stencil op een echte boom te drukken. Wanneer het logo meerdere keren herhaald wordt, krijg je een soort van patroon, het wordt bijna een decoratief element. Het logo uit 1960 is nog steeds het officiële logo van het bedrijf en wordt gebruikt op hun vrachtwagens, reclame, website, ...

1964

Het logo, ontworpen in 1960 door Chermayeff en Geismar Associates werd een jaar later geïntroduceerd toen de Chase National Bank en de bank van Manhatten Company werden samengevoegd tot de Chase Manhatten Bank. Het logo is opgebouwd uit abstracte vormen, in die tijd een opkomst in vele logo’s van Amerikaanse bedrijven. Het logo blijf herkenbaar en leeft nog steeds door. Tom Geismar zelf was van mening dat een symbool, of logo goed is als je in je hoofd blijft zitten: “a symbol must be memorable and have ‘some barb to it that will make it stick in your mind’”. Als onderschrift bij het logo koos men voor een schreefloze letter.

Ramparts

Ramparts was een Amerikaans politiek en literair magazine, gepubliceerd van 1962 tot 1975. Dugal Stermer was lang (vanaf 1965) redactioneel ontwerper voor Ramparts. Stermer bracht een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de grafisch ontwerp. Hij gebruikte bijvoorbeeld geen foto’s voor het illustreren van de koppen of artikels, hij gebruikte foto’s als zelfstandig communicatiemiddel duidelijk afgescheiden van het geprinte woord. Zo waren op veel covers van Ramparts de kop & de afbeelding gescheiden van elkaar.

Muzeum Plakatu

De rol van de poster kwam groter en had een unieke positie in het culturele leven. Affiches werden een belangrijke communicatiemiddel. Ze werden zodanig belangrijk en populair dat er zelfs een museum werd opgericht waar posters opnieuw bewonderd kunnen worden.

Unimark

Dit bedrijf was innovatief in de uitbreiding van de grenzen van de grafische vormgeving, business en technologie in de vroege jaren 70. Men liep vaak voor op de norm in verschillende decennia. Men maakte gebruik van grids, basisvormen en structuren.

1965

Poster die ondanks zijn simpelheid op een effectieve en harmonieuze manier de informatie voorstelt en communiceert. De ruimte met de tekst is verdeeld volgens het principe van de Gulden Snede,

Chase Manhattan Bank (trademark) - Chermayeff en Geismar Associates

1965 1979

1960 1960

Der film, Josef MüllerBrockmann

1960

Hij noemde zichzelf een creatieve kracht als ontdekker van nieuwe motieven en nieuwe grafische technieken. Het schematisch tekenen doen ons denken aan Art Nouveau, de kleuren van Japanse tekeningen en Matisse en de dynamiek van pop art. Hij werd dan ook nageboodst maar wat hem onderscheidde met zijn volgelingen waren zijn conceptuele oplossingen.

Milton Glaser

1962 1975

1960

New York cover (P. Palazzo)

Voor de cover van de New York, met als speciaal onderwerp -de emancipatie van de vrouwgebruikte Palazzo oogschaduw en mascara op het Vrijheidsbeeld. De cover is een ontwerp waar gebruik wordt gemaakt van simpele directe symbolische beelden die bewerkt zijn voor het voorstellen van belangrijke problemen/onderwerpen.

In de Verenigde staten werden de posters meer in huizen gehangen dan in de straten. De affiches waren meer denkwijzen dan reclame. De psychedelische posters waren een eerste golf van de postercultuur. Ze waren tegen de gevestigde waarden en hielden meer van rock music en psychedelische drugs. De grafische bewegingen tonen de expressie van de denkwereld van een bepaalde cultuur. Ze werden geïnspireerd door de Art Nouveau en pop art.

1970

Het ITC (International Typeface Corporation) is een uitgeverij van lettertypen. ITC werd opgericht door Herb Lubalin, EdRondthaler en Aaron Burns. ITC was één van de eerste letteruitgeverijen die niet voorheen aan loodzetten had gedaan. ITC werkte aan advertentieontwerpen waarin vele verschillende lettertypen goed tot hun recht kwamen.

1970

Psychedelische posters

Unigrid

Het was Massimo Vignelli die het “unigrid-systeem” in 1977 voor de ‘US National Park Service’ voor het eerst toepaste. Het doel was brochures te ontwerpen die duidelijk werden voor een groter publiek. Het systeem blijkt nog steeds bijzonder efficiënt te zijn in het webdesign doordat het een ‘open’ kader is, geen vaste formule. Er is ruimte voor de creativiteit van de ontwerper. Kwalitatief is alles er natuurlijk wel op vooruit gegaan (de technologie staat immers niet stil).

Ospaal Is een organisatie van solidariteit bij Azie, Africa en Latijn America. Zij maakten affiches om in de derde wereld landen een positieve invloed te krijgen en pobeerden revolutionaire activiteiten te supporteren. Ze worden gemaakt door mensen van verschillende nationaliteiten en verschillende talen.

Seymour Chwast

Chwast hield van Victoriaanse en figuratieve lettervormen. Hij heeft verschillende stijlen ondernomen en veranderde plots zijn vorige stijlen in nieuwe concepten door het in een andere context te plaatsen.

1977

ITC

1980

1970

1967

Zijn gezicht is waarschijnlijk één van het meeste geproduceerde icoon tot nu toe. Hij was een leider van de Cubaanse revolutie. In 1967 werd hij doodgeschoten. Hij wordt herdacht als held om zichzelf op te offeren om anderen in leven te houden. Het icoon werd over heel de wereld verspreidt en hergebruikt. Tot de dag van vandaag word zijn gezicht als held beaamt.

1968

Werden gekenmerkt door manipulatie van beelden aan de hand van collages en fotomantages. Ze brekende traditionele en conservatieve lijn van Grafisch ontwerpen door. Ze gaan de uitdaging aan van het ontdekken van onverwachte en toevallige ideeën en gevoelens.

Ernesto Che Guevara icoon

Visuele poetica

Love’ Peter Max

Die Hamletmaschine’ Ghunter Rambow

1980

Varga genoot van een internationale bekendheid zonder een goede opleiding. Hij verzorgde de layout van een krant en deed dat zo goed dat de uitstraling in je hoofd bleef zitten. De hoofdlijn en witte ruimten werden met volle aandacht en voorzichtigheid geplaatst bij de grote simpele illustraties. Het werd zo mooi beschouwd dat mensen hun huis versierden met de advertenties.

Arnold Varga

1969 1990

1966

Rambow zijn affiches bezitten een magische en mysterische sfeer. Door foto’s en collage samen te voegen creëerd hij een nieuwe grafische realiteit. Dit beeld lijkt de eigenschappen te hebben van zelfvernietiging.

Organische lijnen van Art Nouveau met harde en zwarte contouren van stripverhalen en pop art. 34

1982

Trinité door Bram De Does

Trinité werd tussen 1979 en 1982 door Bram De Does in eerste instantie ontworpen voor het nieuwe fotozetprocedé bij Nederlands’ meest prestigieuze drukkerijletteruitgeverij. Aanleiding was het probleem dat bestaande letters – ontworpen in de tijd dat nog met loden letters werd gezet – minder fraai waren bij het fotozetten. Deze internationaal bekroonde letter wordt zowel in Nederland als daarbuiten inmiddels veel gebruikt.

1989

1984

De Apple computer

De introductie van de Apple computer en daarbij horende opmaaksoftware maakte de produktie en technische uitvoering van letterfonts gemakkelijk beheersbaar en maakte het zelf digitaliseren en toepassen van letterontwerpen mogelijk. Hoewel het ontwerpen van een letterfamilie nog steeds erg tijdrovend kan zijn, werd het proces voor meer ontwerpers toegankelijk en flexibeler.

Palestine’ Salim Yaqub

Deze affiche heeft al heel de wereld gezien. Een aangrijpend beeld waarin we een jonge protester zijn leven ziet wagen.

Silke Lambrecht 2ba grafisch ontwerp 2010 - 2011