PSC MAGAZINE EDITIE 1 – 2013 by Inspired Publishing

Editie 1 - 2013 | 3 e jaargang | www.pscmagazine.nl

De informatiebron voor professionals in de psychosociale gezondheidszorg aangesloten bij de NFG, Adiona en Rosegarden

Thema: ZINGEVING Zinvol leven • Geef stem aan je praktijk! Stress te lijf gaan door goed ademen • Pesten? KOMOP zeg Stichting van Christen Psychosociaal Therapeuten • Geldcounselen

spreken zien weten zijn voelen handelen liefhebben

SanoConcept

synergie vanuit de bron

CHAKRA FYSIEK

ENERGIE Onbewuste drijfveren, emoties en predisposities vormen bij veel gezondheidsklachten een factor van belang. Het SanoConcept hanteert een geïntegreerd model waarin drie niveaus worden onder-scheiden: het fysieke, energetische en persoonlijkheids- of psychovegetatieve niveau. In dit concept spelen de persoonlijkheidskenmerken ofwel de chakra’s een sleutelrol. Chakra’s komen overeen met de psychovegetatieve stuurcentra in de hersenen. Daar zetelen de fixaties en remmingen die energetische en somatische verstoringen kunnen veroorzaken of beïnvloeden. Het SanoConcept biedt u een werkbaar medisch-klinisch model en uitgebreide ondersteuning middels diverse opleidingen. Vraag nu het gratis vademecum aan. Uitgebreide testset van 40 energetische producten is verkrijgbaar voor maar €15,-.

Kijk voor meer informatie op www.SiVAS.nu

SiVAS

Subtiele interventies met behulp van het Vasculair Autonoom Signaal

SanoPharm Nederland bv - Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK - Barneveld T 0342-420714 - F 0342-420686 - www.sanopharm.com - info@sanopharm.com

Voorwoord

zingeving Zingeving. ‘Zin aan iets geven. Een poging tot het verklaren van een mogelijk doel of nut’, zegt het woordenboek. Uit het woord blijkt dat zingeving een actief proces is, dat wel een leven lang kan duren. Zingeving is ook een heel persoonlijk proces. Cultuur en religie zullen er zeker mee te maken hebben.

“Het kan ook enorm inspirerend zijn te horen, wat voor anderen zin aan het leven geeft.”

Toen ik enige tijd geleden aanwezig was bij een lezing van Albert Sonnevelt, raakte ik gefascineerd door zijn onderzoek. Hij interviewde jarenlang gezonde en vitale ouderen om erachter te komen wat zij gemeen hebben en wat hen onderscheidt. Voor mijzelf is gezondheid iets wat mij al jaren bezighoudt. Mijn eigen gezondheid, maar ook de gezondheid van anderen. De aanpak van Sonnevelt sprak mij daarom enorm aan. In onze tijd ligt er veel nadruk op ziekte. We hebben een ziektekostenverzekering. Als we ziek zijn gaan we naar het ziekenhuis en er wordt veel geld besteed aan onderzoek om ziektes te ‘genezen’. Zou het daarom niet geweldig zijn, als we helemaal niet ziek hoeven te worden? Als wij weten wat het geheim is van gezonde en vitale ouderen, hoeven wij wellicht helemaal niet ziek te worden! Met alle informatie die Sonnevelt verzamelde, stelde hij een piramide samen: de piramide van vitaliteit. En daaruit blijkt dat niet gezond eten of voldoende bewegen het geheim is van gezond en vitaal ouder worden, maar zingeving! Dit geeft wel stof tot denken wat mij betreft, want wie wil nu niet gezond en vitaal oud worden? Zingeving kun je groots aanpakken, met grote doelen en daden. Gelukkig kunnen we in het interview met Sonnevelt lezen dat kleine daden al het verschil kunnen maken. Ga maar eens glimlachend de straat op. Ik heb het zelf geprobeerd. Niet alleen gaf het mijzelf een positief gevoel. Het frappante was dat de voorbijgangers die ik toelachte, teruglachten. Toen ik dat merkte, heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben nog een stapje verder gegaan! Ik zei ‘goedemorgen’! En ga er maar vanuit dat dat in de Randstad aparte reacties kan opleveren! Een fronsende blik, een ‘had je wat?’ of een twijfelend ‘goedemorgen’. Kennelijk moeten we er even in komen. Maar als ik met zo’n kleine actie kan zorgen dat ikzelf en 10 andere mensen gaan lachen en (al is het maar voor even) een positief gevoel hebben, weet ik wat ik de komende tijd ga doen! En stel je eens voor dat die 10 mensen dat ook gaan doen! Jezelf afvragen wat zin aan het leven geeft, is een goede manier om er ook echt achter te komen. Het kan ook enorm inspirerend zijn te horen, wat voor anderen zin aan het leven geeft. Toen ik het boek van Laurens de Groot in handen kreeg, wist ik meteen dat hij de persoon was aan wie ik dat wilde vragen! Hij sloot zich aan bij de strijd tegen de walvisjacht en voerde een aantal jaar actie op de Sea Shepherd. Niet geheel ongevaarlijk hebben we kunnen zien in het Discovery-programma Whale Wars. Wat drijft Laurens om er zijn leven voor op het spel te zetten? Heeft u deze eerste editie van 2013 al even doorgebladerd? Dan is u misschien opgevallen dat er in het PSC Magazine een frisse wind heeft gewaaid! Een nieuwe column, nog meer boeken en een frisse look. We willen graag blijven vernieuwen en blijven verbeteren! Ik ben benieuwd wat u ervan vindt. Met een brede glimlach wens ik u veel leesplezier!

Sacha van den Ende Hoofdredacteur redactie@pscmagazine.nl

PSC 3

psc dagen 2013

NFG

Zoals ieder jaar organiseert de NFG speciaal voor haar leden en geïnteresseerden uit het veld de PSC-dagen. De afgelopen keer waren het voor het eerst 2 dagen in plaats van 1. En dat was een succes! Dus ook in 2013 organiseert de NFG weer twee bijzondere en leerzame dagen. Het programma is natuurlijk nog niet bekend, maar op website www.pscdag.nl kunt u alle nieuwtjes op de voet blijven volgen. Vo orproefje Uit alle reacties is wel gebleken dat de lezing van Rudy Vandamme een van de hoogtepunten was. Daarom zal hij ook dit jaar weer op het programma staan. De titel van zijn lezing zal zijn: ‘Ontwikkelingsgericht coachen: Onze cliënten zijn de kanaries in de koolmijn’.

Nieuwsgierig naar de inhoud? Kijk op www.pscdag.nl!

4 PSC

Inhoudsopgave

Voorwoord Sacha van den Ende

Interview Zinvol leven

Geef stem aan je praktijk! Simone Nijboer

Column Wilma de Haas Stichting RBCG neemt voortouw in btw-procedure Maartje Albert

LogosyntheseÂŽ Karin de Smit en Frank Schaper

Pesten? KOMOP zeg... Adiona

Nieuwtjes

Zintuigenprikkels

Op de sofa bij: natuuractivist Laurens de Groot Laurens de Groot

Stichting van Christen Psychosociaal Therapeuten Rosegarden

Lifestyle Maartje Albert

Sterven is niet erg Marijke Eggink

Van je vak of van mensen houden ofâ&#x20AC;Ś? Gradatim

Stress te lijf gaan door goed ademen Veronique Hazelzet

Column Martine Clausen

Geldprobleem is een gedragsprobleem, geldcounselen biedt uitkomst Petra Kapper

Zintuigenprikkels

Rouw is de achterkant van de Liefde Henriette Doosje

Colofon en vooruitblik

PSC 5

zinvol leven

6 PSC

Interview

Zinvol leven

Een zoektocht naar gezondheid en vitaliteit

Een interview met Albert Sonnevelt

Al vanaf zijn jeugd is psycholoog Albert Sonnevelt gedreven door gezondheid en vitaliteit. Op zijn zeventiende overleed zijn vader en vlak daarna werd bij zijn moeder een spierziekte geconstateerd. De prognose was dat zij nog anderhalf jaar te leven had. Vanaf dat moment was zijn drijfveer: hoe houd ik mijn moeder in leven? Vanuit deze vraag kwam Sonnevelt op het pad van de natuurgeneeskunde, voeding en meditatie.

Door: Maartje Albert, redactie PSC Wat gaf jou richting in je zoektocht naar gezondheid en vitaliteit? “Ik kreeg bij toeval het boekje ‘De ervaarbare adem’ van Ilse Middendorf in handen en toevallig gaf zij in die tijd een workshop. Deze dame was toen rond de tachtig, supervitaal en al meer dan vijftig jaar professioneel met adem bezig en gaf wereldwijd workshops. Tijdens de workshop viel buiten een grote ruit op de grond en iedereen was afgeleid. Middendorf zelf bleef volledig kalm. Dit was zo opmerkelijk. Ik besefte dat er een relatie is tussen haar vitaliteit, de manier waarop ze met die adem omgaat, haar leeftijd en de rust die ze heeft. Ze ervaarde totaal geen stress op dat moment. Ik ging in de pauze naar haar toe en zei: ‘Dat wil ik ook.’ Ze antwoorden met: ‘Fang mal an bei den Füßen.’ Aanvankelijk had ik hier niets mee. Ze verwees me naar Hanne Marquardt, de grondlegger van de voetreflexologie in Europa. Ik ben me gaan verdiepen in de voetreflexologie en die toe gaan passen. Ik merkte dat ik voor de mensen (met bijvoorbeeld angsten en fobieën) die ik behandelde in mijn praktijk, wat kon doen aan de benauwdheid die zij ervaarden. Door op het punt te drukken dat correspondeert met het middenrif, konden mensen weer doorademen. Ik ben toen ook mijn moeder gaan behandelen en constateerde dat ze bleef leven, terwijl de anderhalf jaar die de artsen haar hadden gegeven, al verstreken was. Op een bepaald moment waren we vier jaar verder en ze leefde nog steeds. Of het kwam door de reflexologie, de aandacht of de hulp die ze kreeg, ik kon het niet meer loslaten. Ik begon te snappen dat, als we meer vanuit de natuur gaan leven met natuurlijke geneeskunden, de kwaliteit van leven verbeterd kan worden. Ziekte ontstaat vanuit disbalans. Aan de ene kant gebeurt er iets te veel en aan de andere kant iets te weinig. Als we het ene verkleinen en het andere vergroten, kan het lichaam de balans herstellen. De natuur verspilt geen energie en die gedachte heeft me nooit meer losgelaten. Als ik daarna mensen zag tobben, vastzittend in hun gedachten of overtuigingen, dacht ik: ze zijn energie aan het verspillen. De natuur doet dat niet. Wat kan ik doen voor mezelf en voor anderen, dat ze weer in lijn gaan lopen met wat bedoeling is van het leven? Met als resultaat dat ze zich bijvoorbeeld meer uitgerust voelen, zich vitaler voelen en gepassioneerder zijn. Ik zocht een voertuig om deze boodschap over te brengen en dat is voor mij een opleidingsinstituut geworden. Ik had op dat moment een eigen praktijk en startte met een workshop voor zes mensen. Mensen die ik zelf behandeld had en met vragen kwamen over bijvoorbeeld familieleden die ergens last van hadden. De afgelopen achttien jaar is dit enorm gegroeid. Ik ging docenten aantrekken en opleiden. Aanvankelijk zaten de opleidingen voornamelijk in de richting van de massage. Dit was een heel grappig tegenwicht van de psychologieopleiding die ik gevolgd had.” Hoe zijn de andere opleidingen erbij gekomen? “De voetreflexologieworkshop groeide uit tot een meerjarige opleiding. Mensen wilden steeds dieper de materie induiken. Daarnaast liepen mensen in de praktijk tegen cliënten aan die moeilijk met emoties om konden gaan en te maken hadden met stress. Ik besefte dat ik hier ook iets mee kon doen. Ik ben toen opleidingen gestart als stresscounseling

PSC 7

zinvol leven

en psychologie in de praktijk. Uiteindelijk is dit uitgegroeid tot 18 opleidingen waar ik ontzettend hard aan gewerkt heb. Ik was enorm fanatiek. Ik volgde verschillende opleidingen tegelijkertijd in een onstilbare honger naar kennis en wilde veel mensen bereiken om deze kennis over te brengen en in te zetten voor een betere gezondheid.” Wat is voor jou gezondheid? “De nadruk ligt tegenwoordig vooral op ongezond en waarom wij ziek worden. Dat is eigenlijk raar, want voor mij is gezondheid een natuurlijke staat van zijn. Dat is hetzelfde als blijheid. Je moet echt moeite doen om ongelukkig te zijn. Uit onderzoek naar mimiek bijvoorbeeld blijkt dat een mens meer spieren moet gebruiken om chagrijnig te kijken dan om blij te kijken. Een kind in zijn oorsprong is gelukkig. Het is blij en leeft in het hier en nu en wanneer de basisvoorwaarden aanwezig zijn, heeft een kind geen reden om ongelukkig te zijn en ongezond. Zo is ook gezondheid voor mij een natuurlijke staat van zijn en je moet echt je best doen om ongezond te worden. Er zijn mensen die hier ontzettend hun best voor doen door ongezond te eten, weinig te bewegen en door hun instelling. Gezondheid is voor mij geen vaststaand iets. Het is het optimum van een systeem dat zich iedere keer opnieuw kan verhouden naar een veranderende omgeving. Darwin zegt niet voor niets dat het niet de sterkste soort is die overleeft, maar de soort die zich het beste kan aanpassen aan een veranderende omgeving. We worden steeds ouder. Dit is geen verdienste van de medici, maar een verdienste van de verbetering van de hygiëne en voedselvoorziening. We komen nu wel in een spanningsveld door de toename van stress en bijvoorbeeld milieuvervuiling. Als je puur kijkt naar een cel en deze onder de optimale omstandigheden voedt, blijft deze bestaan, want hij heeft geen enkele reden om dood te gaan. Uit onderzoek blijkt dat 95 procent van de welvaartsziekten wordt veroorzaakt door stress. Er zijn drie soorten stress ofwel overprikkelingen van het systeem, waardoor het systeem zich niet meer kan verhouden naar zijn omgeving. De chemische en geopathische stress, bijvoorbeeld electrosmog. De lichamelijke stress, zoals temperatuur of bijvoorbeeld een verkeerde lichaamshouding. En de emotionele stress en misschien is die wel

8 PSC

de grootste energievreter. Ik zeg altijd: als je niet in staat bent om je emotionele indrukken uit te drukken, krijg je een hypotheek op je lichaam waarvoor je geen rente aflost. En dat is wat veel mensen doen. Mensen in andere culturen en kinderen doen dat niet. Kinderen gaan bijvoorbeeld als reactie op spanning huilen als ontlading en in moslimculturen scheuren mensen in rouw de kleding van het lijf. Bij ons wordt die spanning en stress allemaal onderdrukt en binnengehouden. Volgens professor Walfort krijgen we een bepaalde hoeveelheid energie mee in ons leven (2500 joule per gram lichaamsgewicht). De vraag is hoe snel we die opmaken. Ik zie die energie als een accu. Die heeft een bepaalde levensduur. De accu kan aangevuld worden met een goede dynamo, maar een keer verslijt de accu.” Ondanks alle kennis die je had opgedaan, kreeg je te maken met een tegenslag. “Ja, ik was enorm fanatiek vanuit de angst om dood te gaan. Dit was het voorbeeld dat ik had gehad en ik wilde zelf niet op vroege leeftijd doodgaan. Ik wilde niet verliezen en mijn intentie om in leven te blijven was dan ook vanuit kramp. Ik leefde supergezond, ik rookte niet, dronk geen alcohol en koffie, ik at geen gluten en koemelk, at vegetarisch en macrobiotisch, maar deed dit alles vanuit kramp en kon er niet van genieten. Ik brandde op en liep met hoge snelheid tegen een betonnen muur op. Ik was niet in balans, te weinig flexibel en te rigide in het gezond willen en moeten leven. Dokter F.X. Mayer, bekend van de darmspoelingen, zei al: het gaat er niet om wat je eet, maar of je lichaam in staat is het op te nemen. En dat is per persoon verschillend. Wat ik wel zeker weet, is dat je lichaam in kramp niets opneemt. Die burn-out was voor mij het moment dat ik het ging omdraaien. Ik keek niet meer naar wat ziek kan maken, maar naar wat ervoor zorgt dat je gezond blijft. Dit leek een simpele stap, maar was voor mij een enorme omwenteling.” Je bent toen vitale en gezonde ouderen gaan interviewen. Wat leverde dit op? “Ik heb inderdaad honderden mensen geïnterviewd. Ik kwam ze overal tegen en heb de meest fascinerende gesprekken gehad. Zo heb ik gesproken met een man die zijn hele leven in de mijnen

Interview

“... je kunt al verschil maken door iemand aan te kijken, aan te raken en te glimlachen.”

heeft gewerkt en twee pakjes per dag rookte. Het mijnstof kwam letterlijk vanbinnenuit door zijn huid naar buiten. Toch was de man al 92 jaar oud! Door de gesprekken ben ik patronen gaan herkennen; datgene waarin zij zich onderscheiden. Daarnaast ben ik literatuuronderzoek gaan doen en zo is de piramide voor vitaliteit tot stand gekomen. De piramide laat zien wat de kernpunten zijn van alle interviews die ik heb gevoerd en alle literatuur die ik bestudeerd heb. In de piramide zie je dat de onderste laag, een zinvol leven, het allerbelangrijkste is. Dat gaat boven alles. Je kunt nog zo gezond op een wortel gaan zitten knagen, maar als je niet leeft naar je passie en bezieling, is het maar de vraag of je wel echt gezond leeft. Uit al mijn onderzoek blijkt dat ‘optimale voeding’ vooral soberheid betekent. Het gaat er niet alleen om wat je eet (zoveel mogelijk onbewerkt), maar ook hoe (met aandacht), wanneer (regelmatig) en waarom je eet (niet om een emotionele leegte te vullen). Wat betreft ‘voldoende beweging’ gaat het om het genieten van het bewegen; gemiddeld een half uur per dag. Het is belangrijk af en toe de grenzen te verkennen en beweging te integreren in het dagelijks leven. ‘Regelmatige herstelmomenten’ blijken ook belangrijk te zijn. Het is moeilijk om een middagdutje of siësta te integreren in ons dagelijks leven, maar gelukkig zijn er meer manieren om een moment rust in het dagelijkse leven in te bouwen. Herstelmomenten creëer je door keuzes te maken, grenzen aan te geven en hulp te vragen. De onderste drie lagen blijken het belangrijkst te zijn. ‘Positief denken’ houdt in dat we leren relativeren, focussen op genieten en dagelijks mediteren. Een van de vitale ouderen zei tegen mij: houd je 80 procent bezig met de oplossing en 20 procent met het probleem zelf. ‘Ondersteunende relaties’ betekent voor de vitale ouderen delen. Wie kan delen, kan vermenigvuldigen. Dit kun je pas doen als je stopt met oordelen en leert vergeven. En het mooie van relaties is, dat je elkaar kunt ondersteunen in groei. De belangrijkste laag in de piramide is ‘zinvol leven’. Zinvol leven gaat over inspiratie en passie. Kijk eens naar de ogen van bijvoorbeeld Nelson Mandela. Daar zit zoveel levenslust en enthousiasme in. Enthousiasme komt van ‘en theos’, ofwel ‘met God’ of

‘bezieling’. Als je mensen vraagt wat nu werkelijk belangrijk is in het leven, is het niet de kwantiteit, maar de kwaliteit van leven. En de kwaliteit van leven blijkt uit twee onderdelen te bestaan: blijven leren en het leveren van een bijdrage. Vaak vergeten we dat we die bijdrage altijd kunnen leveren. Op allerlei manieren en op ieder moment. Het verschil hoeft niet altijd groot te zijn. Je kunt al verschil maken door iemand aan te kijken, aan te raken en te glimlachen.” Dat laatste is al een waardevolle afsluiting van dit interview. Is er daarnaast nog iets dat je mee zou willen geven? “Iedereen werkt vanuit de juiste en beste intentie om een ander te willen helpen. Toch blijf ik mijzelf als coach en therapeut altijd onderzoeken: wat is nu echt mijn intentie? Er bestaat zoiets als compulsive helping (dwangmatig helpen). Het geeft een goed gevoel en soms zelfs een kick om een ander te helpen en daar kun je verslaafd aan raken. Blijf jezelf daarom onderzoeken en kijk hoe zuiver je intentie is. Tegenwoordig ga ik steeds meer ervan uit dat de ander al oké is. Het enige wat hij hoeft te doen, is zich dat weer herinneren. Als je te lang coacht, bestaat de kans dat je benadrukt wat er niet goed is, terwijl belangrijk is wat er al wel goed is. Het gaat erom hoe je dankbaar kunt zijn voor wat er al is en dat laten groeien. Daarbij is de vraag wie wie helpt in de therapeutische setting. Van mijn Bijbelse ontwikkeling is deze spreuk mij altijd bijgebleven: ‘Daar waar twee of meer mensen in mijn naam samen zijn, zal ik in het midden zijn’. En dat is het stuk dat geneest; het gemeenschappelijke. Het is belangrijk dat je blijft zien als coach, niet waarin verschil ik met mijn cliënt, wat mankeert hij en waaraan moet ik werken, maar wat hebben wij gemeenschappelijk te helen. Dit is een andere focus, meer gelijkwaardig. Ik vind het belangrijk dat je je daar bewust van blijft als coach.” Met dank aan Albert Sonnevelt voor zijn zoektocht naar gezondheid en vitaliteit. www.albertsonnevelt.nl en www.sonneveltopleidingen.nl

PSC 9

geef stem aan je praktijk

“Zingen helpt je om verbinding te leggen met je kracht, met datgene wat er is, ongecensureerd en puur.”

Door: Simone Nijboer Het werken in een eigen praktijk is voor veel mensen een droom. In een eigen praktijk kun je helemaal je eigen visie uitdragen, je kunt je eigen lijn kiezen, werken met de cliënten die het allerbeste bij jou passen en je werk vormgeven precies zoals jij dat wil. Maar, hoe mooi dit ideaal ook is, in de werkelijkheid blijkt het vaak nog niet zo eenvoudig om een goedlopende eigen praktijk te realiseren.

Naar buiten treden Wil je je bedrijf van de grond krijgen, dan is het nodig om met datgene wat jou zo na aan het hart ligt naar buiten te treden. En daar blijft het vaak steken. Want je verkoopt geen stofzuigers en je repareert geen auto’s. Het werk dat je doet, is vaak subtiel en niet altijd eenvoudig uit te leggen aan een buitenstaander. En als je het wel probeert, klinkt het soms zo vaag, dat je voelt dat je luisteraar afdwaalt. Voor je het weet, slik je je woorden in en verberg je je in algemeenheden. Daardoor krijg je op jouw beurt weer weinig terug van een ander. Je wordt onzeker en vraagt je af: ‘Heb ik eigenlijk wel wat te melden?’

Impasse Je kunt deze impasse proberen op te lossen door bij anderen te kijken hoe zij het doen. Je zoekt op internet, kopieert hier iets, neemt daar een paar zinnen van over. Het resultaat daarvan is helaas mager. Je uiteindelijke tekst klinkt best redelijk, alleen ‘jij’ bent eruit verdwenen. Je ware kracht blijft verscholen achter iets wat acceptabel klinkt, maar helemaal niet eigen is. Je denkt zelf maar al te makkelijk dat je nog lang niet ver genoeg bent om een eigen praktijk te starten. Maar het is een misvatting om je te concentreren op dat wat er allemaal nog ontbreekt. Vaak zit je grootste kracht juist in datgene wat je doodgewoon vindt, dat je misschien onwillekeurig zelfs wel probeert te verstoppen, of waar je je stiekem voor schaamt. Het wonderlijke is dat je ideale cliënt juist zit te wachten op precies dat éigene van jou. En dus niet op een versie van jou waar nog flink aan geschaafd moet worden. Streef dus niet naar een ‘algemeen aanvaarde versie’ van jezelf en je praktijk. De kunst is om je eigenheid te laten stralen.

manier uit om werkelijk je kracht te ontdekken en met dat talent naar buiten te treden. Maar hoe pak je dat aan? Hoe vind je je eigen geluid? Hoe laat je jezelf horen, als je tegelijkertijd onzeker bent en overtuigd van je onvolkomenheden?

Naar binnen en naar buiten Een van de mooiste manieren om te experimenteren met het vinden van je eigen stem als zelfstandig ondernemer ligt ongelooflijk voor de hand: namelijk in het laten klinken van je eigen fysieke stem. Je zangstem, je spreekstem en alles daar tussenin. Dat werkt twee kanten op - van binnen naar buiten en van buiten naar binnen. Misschien herinner je je wel een keer, dat je wist dat je alleen was en niet gehoord kon worden, bijvoorbeeld aan het strand, waar het gebulder van de golven je de vrijheid gaf om flink geluid te durven maken. Op zo’n moment kun je ervaren hoe bevrijdend het is om je volle geluid te laten klinken en zo voeling te krijgen met je potentieel. Anderzijds kan soms het zingen - of in bredere zin, het laten klinken van je stem - je naar binnen voeren en dieptes aanraken, die je van jezelf nog niet kende. Het is niet toevallig, dat van alle instrumenten de menselijke zangstem misschien wel het meest intens ontroert. Stel je eens het beeld van een grote, oeroude eikenboom voor. Onder de grond heeft de boom net zoveel ‘hout’ zitten als boven de grond. Wil een boom stevig staan, dan moeten de wortels net zo diep reiken als de takken hoog zijn. Zingen laat je vanuit je wortels je takken strekken, naar buiten, naar de hemel. En tegelijkertijd helpt zingen je om je wortels steeds dieper te laten groeien en om steeds meer verankerd te raken in de diepte.

Kwetsbaarheid Je eigen geluid Het fantastische maar ook confronterende van een eigen praktijk is, dat je er uiteindelijk niet eens mee wegkomt om jezelf te verstoppen of aan te passen. Dat werkt eenvoudig niet. Er komen dan geen klanten die bij je passen, op je af. Als je je verstopt en niets zegt, horen je klanten je niet. Als je je aanpast en iets laat horen wat niet echt van jou is, horen mensen niet je authentieke geluid en daar komen geen werkelijk passende klanten op af. Zelfstandig ondernemerschap daagt je dus op een prachtige 10 PSC

Zingen helpt je dus om verbinding te leggen met je kracht, met datgene wat er is, ongecensureerd en puur. Dat is niet altijd makkelijk. Het vergt moed om jezelf in je volle eigenheid te laten zien. Het is verleidelijk om terug te schrikken voor de zichtbaarheid die dat met zich meebrengt en de kwetsbaarheid die daarbij komt kijken. Want juist omdat de stem zo transparant is, krijgt de luisteraar altijd het hele pakket te horen. In de stem klinkt je ziel en zaligheid door, maar ook je geforceerde gedoe en je onzekerheid. Nu is de kunst paradoxaal genoeg niet om flink aan je stem te

simone nijboer

gaan schaven, zodat je nu eindelijk eens wat zelfverzekerder gaat klinken, maar om datgene wat je wil laten horen, te laten klinken, terwijl je bang bent. En om je volle geluid naar buiten te brengen, terwijl de onzekerheid door je heen dendert.

Draagkracht Juist dit ontwikkelen van draagkracht voor onzekerheid, twijfel en angst is de sleutel naar een bloeiende praktijk. En zingen - en je stem gebruiken in het algemeen - is voor deze ontwikkeling een prachtig middel. Zingen appelleert net als ondernemerschap aan je kracht, maar roept tegelijkertijd je innerlijke tegenkrachten op. Misschien herken je bij je eigen ondernemerschap ook dat er altijd redenen zijn om het uit te stellen. ‘Ik ben nog niet ver genoeg.’ ‘Ik moet eerst nog een vervolgopleiding doen.’ ‘Is dit wel echt iets voor mij?’ Dat zijn tegenkrachten, waar ieder ondernemend mens last van heeft. Ik vind het altijd heel bruikbaar om zo’n tegenkracht te visualiseren als een draak. Zo’n draak wil je klein houden. Jouw talent wil naar buiten, maar ‘iets’ houdt je tegen. Je wil dolgraag werken in een eigen praktijk, maar het ‘gebeurt alsmaar niet’. Als je werkelijk je authentieke kracht in wil zetten in je werk, dan is het cruciaal om de draak die jou het allermeest klein houdt, heel goed te leren kennen. En reken maar dat, als jij gaat zingen, de draak tevoorschijn komt. Elke keer als hij dan de kop opsteekt, kun je hem in de ogen kijken en zeggen: ‘Ik ken jou. Ik hoor wat je zegt. Maar ik ga niet naar je luisteren, want ik heb een missie en die wil ik graag volbrengen!’

Missie Luisterend naar je eigen stemgeluid kun je ook gaan proeven wat die missie is. Wat vind jij nu echt belangrijk? Wat heb jij werkelijk te geven? Je missie geeft je werk richting en fungeert als een kompas. Als je werkt in overeenstemming met je missie, klopt het helemaal wat je doet. Het formuleren van je missie geeft die diepe bezieling die je voelt, concrete woorden.

Taal die je raakt Heb je je missie eenmaal geformuleerd, dan kun je die gaan uitwerken in een langere tekst. Ook hier helpt het zingen je weer. Je kent vast allemaal het gevoel achter je computer te zitten en proberen woorden te geven aan het werk dat je doet. Om vervolgens helemaal in je hoofd en vervolgens in de allergrootste clichés terecht te komen.

Taal die je raakt, komt niet in eerste instantie uit je hoofd, maar uit je botten, uit je hart, uit je ziel, uit je lijf. De kunst is om je verstand dat als het ware overal bovenop zit, tijdelijk uit te schakelen en hierbij kan zingen je helpen. Door te zingen kan je ziel makkelijker laten horen wat ze te melden heeft. Terwijl je zingt, kunnen er woorden opborrelen die werkelijk kloppen bij je missie. Die weergeven waarom je toekomstige cliënten precies bij jóu moeten zijn. Die de onderliggende kracht en diepgang weergeven die jouw werk kenmerken. En die je klanten herkennen, omdat ze op een veel dieper niveau dan alleen het mentale, resoneren. In die woorden is de oerkracht te herkennen van waaruit jij je werk doet.

Tot bloei komen Hoe groot de tegenkrachten ook zijn, die oerkracht laat zich gelukkig niet zo makkelijk wegdrukken. Je talent wil de wereld in, wil gehoord worden, wil dienstbaar zijn! Niets is meer frustrerend, dan levensenergie die blijft steken. ‘And the day came when the risk it took to remain tightly closed in a bud was more painful than the risk it took to bloom’ is wat dit betreft een mooi citaat van Anaïs Nin. De stem kan je helpen om die bloemknop langzaam te laten ontvouwen en om tot bloei te komen. In je leven, in je werk en in je eigen praktijk. Simone Nijboer is auteur van het boek ‘Ondernemen met bezieling’, dat eind 2012 bij Uitgeverij Ten Have verscheen. Zij geeft trainingen en individuele coaching aan mensen die met mensen werken, die spiritualiteit, persoonlijke ontwikkeling en het dagelijkse, werkzame leven willen integreren en hun eigen praktijk tot bloei willen brengen. Bij Jan Kortie volgde zij de opleiding tot stembevrijder. Zie voor een gratis voorproefje van haar boek en voor het gratis e-book ‘Naar een bloeiende praktijk’ haar website: www.simonenijboer.nl. Op 15 maart start de volgende training ‘Geef stem aan je praktijk’

PSC 11

advert_NKO_2013_kids_NL_print donderdag 17 januari 2013 17:37:54

Psychodidact Communicatie & Psychologie

NHA en Psychodidact verzorgen in samenwerking de Opleiding Psychosociaal Counselor (OPC). Studenten worden na het behalen van het diploma van deze geaccrediteerde SNRO HBO registeropleiding toegelaten tot het register van de NFG. Meer info over deze unieke opleiding vindt u op www.nha.nl. De onderstaande modules uit deze registeropleiding kunt u ook los volgen. De te behalen certificaten voor deze modules zijn officieel erkend als na- of bijscholing door de NFG: PSCM0312 Sociale Psychologie

Klinische Psychologie 1 en 2

- Uniek lesmateriaal (gratis 14 dagen op proef) - Studiebegeleiding door vakdocenten via onze digitale leeromgeving. - Contact met medestudenten via onze leeromgeving. - Praktijkdag verzorgd door Hein Heijen. Lesgeld: € 499 of 9x € 60,00

- Uniek lesmateriaal (gratis 14 dagen op proef) - Studiebegeleiding door vakdocenten via onze digitale leeromgeving. - Contact met medestudenten via onze leeromgeving. - 3 Praktijkdagen verzorgd door Hein Heijen. Lesgeld: € 699 of 12x € 66,00

Medische kennis Anatomie, Fysiologie en Pathologie

- Uniek lesmateriaal (gratis 14 dagen op proef) - Studiebegeleiding door vakdocenten via onze digitale leeromgeving. - Contact met medestudenten via onze leeromgeving. Lesgeld: € 279 of 9x € 34,00

Bel voor GRATIS studiegids 077-3067000 of www.nha.nl PSC 0312.indd 1

02-02-12 09:26

column wilma de haas

U heeft er recht op Door: Wilma de Haas Ik beschik in potentie over de ideale mix voor een burn-out: ambitieus, een harde werker en goed is nooit goed genoeg. Om in terminologie vanuit de Voice Dialogue te spreken: ik heb een stevige Pusher, een meedogenloze Criticus en sterke Perfectionist. Deze mix aan subpersonen kan tot gevaarlijke situaties leiden met de bekende burnout tot gevolg. Dan komen mensen op dat dramatische punt terecht waarin ze vol schaamte voor zichzelf moeten erkennen dat het ideaal dat ze wilden bereiken, niet bereikbaar is voor hen. Nadat ze hun plafond hebben bereikt, donderen ze in een mega zwart gat. Vermoeide helden. Het gat schijnt diep te zijn. Ik heb zelfs eenmaal iemand in begeleiding gehad die er niet uit wilde komen. Veel te eng. Als een olifant in een porseleinen kast moest ik haar benaderen. Dat hield ze al vijf jaar vol. Bij iedereen. Ik ben niet zo’n kei in voorzichtige benaderingen en al snel verdween ze terug in haar hol. Volgens mij zit ze daar nog. Geen lol aan te beleven. Het verbaast me nog steeds dat ik geen burn-out heb. ‘Wanneer komt die dan?’ denk ik wel eens. Maar ik ben bang dat ik er niet één ga krijgen, want ik ben in het bezit van een natuurlijk tegenwicht. Plezier. Mijn credo is: als het niet leuk is, maak ik het wel leuk. Ik vind zelfs dat ik er recht op heb. Tenminste, dat roep ik wel eens tegen mijn zoon wanneer hij zegt dat ik op moet houden zo idioot te doen. ‘Ik heb óók recht op plezier,’ roep ik dan hard terug en ga bij voorkeur nog idioter doen. Het zou toch van de zotte zijn, dat jij als volwassene een beetje leuterig je dag door moet brengen, terwijl je kind om mag vallen van het lachen. Dat is toch niet eerlijk! In mijn coaching pas ik het ook toe. ‘Ik verveel me,’ zei ik laatst tegen een zemelende cliënt en ging toen over een heel ander onderwerp praten. Het grappige is dat zo’n interventie nog eens effect heeft ook! Dat recht op plezier mag best wel ver gaan. Je kunt het afdwingen als het ware. Het meenemen als onvoorwaardelijke eis in het werk. Het onder je primaire voorwaarden laten vallen. Persoonlijk is het zelfs mijn hoofddoel. In mijn trainingen begin ik er standaard mee. ‘Kijk’, zeg ik dan, ‘het gaat om mij, dat ík een leuke dag heb, dát is het belangrijkste. Gelukkig heb ik daar een doel voor jullie bij kunnen vinden. Maar het belangrijkste blijft plezier, voor mij en als het meevalt, ook voor jullie.’ Je ziet mensen dan soms wel wat verbaasd reageren. ‘Is die wel helemaal goed snik.’ Anderzijds zie ik ook een soort van bewondering of licht verlangen verschijnen, ‘Dat zégt ze wel en het lijkt erop of ze het nog meent ook’. En ja beste lezer, ik meen het ook nog eens serieus. Want hoe zou ik het anders ooit vol kunnen houden, als ambitieus, hard werkend en kritisch persoon. Ergens moet je tegenwicht weten te vinden tegen die energievreters, die killers. En plezier is het perfecte tegenwicht daartegen, dat zelfs het drievoudige weegt van al die andere. Plezier, ook u heeft er recht op. www.haasenkonijn.nl Fotografie: Anja Hagedoorn PSC 13

Stichting rbcg neemt voortouw in btw-procedure

Door: Maartje Albert Het is waarschijnlijk aan niemand ongemerkt voorbijgegaan, de btw-verplichting voor medische diensten, die op 1 januari 2013 is ingegaan. Per die datum zijn verreweg de meeste NFG-therapeuten belastingplichtig voor de btw. Dit houdt in dat er bovenop de kosten van de dienst 21% btw moet worden geheven. Het is niet voor het eerst dat de overheid de btw-vrijstelling voor medische diensten aankaart. Dit gebeurde al eerder in het Belastingplan 2008 en nogmaals in het Belastingplan 2009. Dat voorstel was gebaseerd op een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. De btw-vrijstelling moest beperkt blijven tot ‘gezondheidskundige verzorging die voldoende kwaliteitsniveau heeft, gelet op de beroepsopleiding van de zorgverlener’. De beperking van de btw-vrijstelling heeft het toen niet gehaald, maar is wel aangepast. Per 1 juli 2009 is de vrijstelling van toepassing verklaard op de medische dienstverlening door BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaren én door zorgverleners die ingeschreven staan in een tweede beroepsregister, dat opgesteld zou worden door de minister van VWS. Dit betekende dat veel NFG-therapeuten na een bezwaarprocedure met succes btw-vrijstelling hebben gekregen voor (para)medische diensten. De btw-vrijstelling De nieuwe wet is nog veel restrictiever. Het beoogde VWS-register, waar bepaalde beroepen specifiek in zouden worden opgenomen, is geheel van de baan. De wetgever wil een ‘herijking’ van de btw-vrijstelling voor gezondheidskundige diensten, zodat deze zorg voldoet aan het in

14 PSC

Nederland beoogde kwaliteitsniveau. Dit betekent dat de btw-vrijstelling alsnog gekoppeld wordt aan de wet BIG. De drie belangrijkste punten zijn: • gezondheidskundige diensten moeten verricht worden door een beroepsbeoefenaar in de zin van de wet BIG (Beroepen Individuele Gezondheidszorg); • de verrichte dienst behoort tot het deskundigheidsgebied van die beroepsbeoefenaar ingevolge de wet BIG; • bovendien dient de beroepsbeoefenaar een op deze werkzaamheden gerichte opleiding te hebben voltooid. Wat betekent dit in de praktijk? Door de nieuwe wet zijn beroepsbeoefenaren, die niet in het BIG geregistreerd staan of wel geregistreerd staan, maar medische handelingen verrichten waarvoor zij niet de vereiste opleiding hebben genoten, met ingang van 1 januari 2013 geheel (of gedeeltelijk) btw-plichtig. De omzet wordt belast met 21% btw. Deze beroepsbeoefenaren zullen zelf moeten zorgen dat zij tijdig over een btw-nummer beschikken. Als de btw per kwartaal wordt aangeslagen, zal de eerste btw-aangifte voor het einde van april 2013 ingediend moeten worden. Het niet tijdig doen van de aangifte, of het te laat of niet volledig betalen van de btw leidt tot hoge boetes.

maartje albert

“Als de Nederlandse wetgeving niet blijkt te voldoen aan de Europese richtlijn, moet deze achteraf aangepast worden.” Waarom een btw-procedure? De nieuwe btw-verplichting is inmiddels van kracht. Echter, de nieuwe regels dienen ook de toets van het Europese Hof van Justitie te doorstaan. Als de Nederlandse wetgeving niet blijkt te voldoen aan de Europese richtlijn, zou deze achteraf aangepast moeten worden. Om een dergelijke toetsing van de grond te krijgen is een procedure nodig. Zulke procedures kosten veel geld. Het is dan ook niet te verwachten dat een individuele beroepsbeoefenaar een dergelijke procedure zal opstarten. Daarom is de NFG gaan nadenken over mogelijke oplossingen. Hieruit is de stichting RBCG voortgekomen, die een gezamenlijk procedure zal opstarten. Deze zal ‘ruim’ gevoerd worden, zodat vele therapeuten zich achter deze procedure kunnen scharen. De stichting stelt zich ten dienste van het werkveld en de complementaire gezondheidszorg als geheel. Dus alle therapeuten in het psychosociale werkveld kunnen mee met de procedure, ook niet NFG-leden. Maar de procedure heeft niet alleen een financiële kant. De stichting wil met de procedure ook duidelijk maken dat de kwaliteit van de complementaire zorg in Nederland onafhankelijk is van het BIG-register. Koppeling van de kwaliteit aan het register doet onrecht aan de complementaire zorg. De procedure zal naar alle waarschijnlijkheid enige jaren kunnen duren. Maar als blijkt dat de nieuwe regels in strijd zijn met de Europese richtlijn, krijgt u de reeds betaalde btw terug. Hier zult u eenmalig bezwaar voor moeten indienen. U krijgt, na aanmelding,van de stichting een voorbeeldbrief. Hoe doet u mee aan de procedure en welke voordelen heeft het? Bent u vanaf dit jaar (gedeeltelijk) btw-plichtig omdat u niet in het BIG-register vermeld staat of omdat u medische handelingen verricht waarvoor u volgens de eisen van het BIG-register niet de vereiste opleiding hebt genoten? Meldt u dan aan voor 31 maart! U betaalt dan eenmalig 100 euro, te vermeerderen met 21% btw, om mee te doen aan de procedure. Van uw eenmalige bijdrage wordt de btw-procedure gevoerd, verschuldigde griffierechten en bijkomende juridische kosten betaald. De procedure zal van start gaan als er honderd therapeuten meedoen. Mocht dit niet het geval zijn, dan krijgt u uw geld terug. Na aanmelding krijgt u een inlogcode waarmee u toegang heeft tot alle informatie op de website van de stichting. Hier vindt u onder andere de voorbeeldbrief voor uw bezwaar tegen de btw-verplichting. Tevens heeft u via de stichting de mogelijkheid advies te vragen aan deskundige fiscaal juristen. De btw-aangifte van één therapeut zal worden gekozen om de procedure te voeren. Door deze handelwijze zal de toekomstige uitspraak van die ene procedure maatgevend zijn voor iedere deelnemer aan het (collectieve) bezwaar.

Samengevat De stichting RBCG start een procedure tegen de invoering van de btw-verplichting voor medische diensten. De stichting wil dat de nieuwe regels worden getoetst aan de Europese wetgeving. Als u mee wilt doen, kunt u zich aanmelden via onze website. U betaalt eenmalig 100 euro, te vermeerderen met 21% btw. Dit bedrag wordt gebruikt om de feitelijke procedure te voeren en de verschuldigde griffierechten en bijkomende juridische kosten te betalen. Tevens krijgt u toegang tot alle informatie, krijgt u een voorbeeldbrief om bezwaar in te dienen en heeft u de mogelijkheid vragen te stellen aan deskundige fiscaal juristen. De toekomstige uitspraak van de procedure geldt voor alle deelnemers aan het collectieve bezwaar.

Checklist btw-aangifte • Alle niet BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaren en alle BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaren die (para-) medische handelingen verrichten waarvoor zij niet de vereiste opleiding hebben genoten, moeten zich aanmelden als btw-ondernemer met ingang van 1 januari 2013; • Aanmelding als btw-ondernemer bij uw belastingkantoor geschiedt schriftelijk (wijziging activiteit voor de btw). Voor startende ondernemers volstaat een inschrijving bij de KvK; • U ontvangt een bevestiging met btw-nummer van de belastingdienst; • Beoordeel uw omzet: geheel of gedeeltelijk belast. Onderscheid dient uit de administratie te blijken. Richt uw administratie dus in op de btw-gevolgen (21% tarief); • Maak eventueel gebruik van een ‘vereenvoudigde factuur’; • Inventariseer de voorbelasting en de herzieningsregels voor de btw; • Dien uw btw-aangifte tijdig in middels DigiD of via uw adviseur; • Zorg voor een tijdige en volledige betaling ter voorkoming van een (hoge) boete; • Beoordeel of het zinvol is om een bezwaarschrift in te dienen (procedure). Advies hierover kunt u vragen aan stichting RBCG

Meer informatie en het aanmeldformulier vindt u op: www.rbcg.info

Waarom aanmelden voor 31 maart? De meeste mensen dienen hun btw-aangifte in per kwartaal (maandelijks of jaarlijks is ook mogelijk). Om uw rechten vrij te stellen vanaf 1 januari 2013, is het van belang dat u voor het einde van het eerste kwartaal bezwaar maakt. Op deze manier zult u bij een positieve uitkomst van de procedure de btw terugkrijgen vanaf 1 januari 2013. Dient u uw bezwaar later in, dan geldt eventuele teruggave vanaf een volgend kwartaal of volgende periode.

PSC 15

logosynthese

Logosynthese® is een nieuwe therapievorm die in 2005 is ontwikkeld door Dr. Willem Lammers, een ZwitserNederlandse psychotherapeut en sociaalpsycholoog. Inmiddels zijn er in acht verschillende landen ongeveer 150 therapeuten en coaches in opgeleid. In 2006 kwam ik, Karin, zelf in een nieuwsbrief een uitnodiging tegen voor de opleiding Practitioner in Logosynthese. De tekst ‘met Logosynthese kunnen blokkades, negatieve emoties en belemmerende overtuigingen stapsgewijs worden losgelaten’ maakte mij direct nieuwsgierig, maar riep tegelijk ook vragen op. Wat is Logosynthese? Hoe werkt Logosynthese? Wat is de meerwaarde om nog een opleiding te volgen? In dit artikel worden deze vragen beantwoord.

16 PSC

Door: Karin de Smit en Frank Schaper Ik ben mij indertijd gaan verdiepen in de methode en de achterliggende theorie en heb in 2007 de practitioneropleiding in Zwitserland voltooid. Logosynthese bleek een krachtig model en waardevolle aanvulling voor mijn praktijk en voor mijn persoonlijke, professionele en spirituele ontwikkeling. Inmiddels begeleid ik vele cliënten met deze efficiënte en elegante methode en leer ik aan hen zelf coaching met Logosynthese. Aan ervaren coaches, psychologen, psychotherapeuten geef ik twee keer per jaar met veel enthousiasme de driedaagse basiscursus Logosynthese Basic, samen met Frank Schaper, een collega coach/trainer en tevens een van de eerste Logosynthese-beoefenaars in Nederland. Willem Lammers komt bovendien elk jaar een aantal keren naar Nederland om supervisie en vervolgseminars te geven. “Toen ik Logosynthese zelf had ervaren, merkte ik hoe diep ze raakte, hoe wezenlijk ze was. Ik was onder de indruk van de eenvoud, de liefde en de autonomie. De snelheid van oplossen van stress, en ook het verkrijgen van inzichten, zijn indrukwekkend. Het spirituele aspect, de erkenning van de Essentie, daar waar we één zijn, spraken mij erg aan.” Cursist Logosynthese Basic

Wat is Logosynthese en waar is ze voor bedoeld? Logosynthese is een model en een methode voor zelfcoaching en begeleide verandering. De methode komt erop neer dat we onze fysieke, emotionele en mentale staat (onze innerlijke wereld) veranderen door de kracht van woorden (‘logos’) toe te passen. Niet door er urenlang over te praten, maar door het gebruik van specifiek geformuleerde zinnen. Logosynthese is een efficiënte methode, bedoeld om mensen te helpen alledaagse problemen op te lossen en een nieuwe toegang te vinden tot een veelvoud van levensthema’s, zoals: - levensdoelen erkennen en realiseren - relaties levendig en positief vormgeven - tijd en energie vrij maken voor levensvreugde - efficiënt, effectief en met voldoening werken - het onvoldoende benutten van onze talenten. Problemen in het leven van alledag hebben vaak hun oorsprong in zulke thema’s. In het bijzonder door de gedachten en de emoties die we daarbij ervaren. We worden door iets of iemand getriggerd en een reactie (boos, verdrietig, blij, angst, schaamte, schuld) treedt op nog voordat we er echt een antwoord bij hebben. Dat zorgt ervoor dat wij onnodig lijden, meer energie kwijtraken dan goed voor ons is of niet effectief reageren op een lastige situatie. Het resultaat van Logosynthese is dat onze energie weer begint te stromen, we beter toegang krijgen tot onze talenten en ons lijden wordt verlicht.

Karin de Smit en Frank Schaper Hoe werkt Logosynthese? Mensen zijn meer dan lichaam en geest: je hebt een ziel, een hoger zelf, datgene wat je in je diepste wezen bent. Dr. Willem Lammers noemt dit je Essentie. Logosynthese brengt je waarnemingen, gedachten en gevoelens daarmee in overeenstemming. Het contact met onze Essentie maakt ons leven tot een stroom van energie. Als onze levensenergie niet stroomt, is ze stil, gebonden in structuren die geactiveerd kunnen worden. Om ons in de wereld te oriënteren hebben we een balans nodig tussen stromende en stille energie. Als te veel energie in beweging is, worden we chaotisch. Als te veel van onze energie stil is - of zelfs verstard -, kunnen we niet adequaat ageren en reageren. Dit evenwicht wordt beïnvloed door mensen en gebeurtenissen in ons leven. We reageren daarop met gedachten en emoties en menen dan dat we onze emoties en gedachten zijn. Of onze pijn, onze gedachten of onze behoeften. We raken ervan overtuigd dat er verder niets is. Dan verliezen we het bewustzijn van onze ware natuur, onze Essentie, de enige echte reden van ons bestaan. De stroom van levensenergie wordt geblokkeerd, we zijn in contact met de gebonden energiestructuur en lijden.

“Het mensbeeld achter dit model gaat ervan uit dat lijden ontstaat als je contact met je Essentie verloren gaat.” Logosynthese brengt de stroom van je energie weer op gang via de volgende stappen: • Identificatie van blokkades in de stroom van levensenergie: verstarde waarnemingen en reactiepatronen • Lokalisering van deze energiestructuren in je lichaam en in je persoonlijke ruimte - als triggers en reacties • Het oplossen of neutraliseren van storende emoties, beelden en overtuigingen door de kracht van woorden, met de hulp van specifieke zinnen (deze zinnen leer je in de training). Logosynthese reduceert de impact van negatieve emoties, stress en angst. Laat ik een waargebeurd voorbeeld noemen uit onze coachingspraktijk van een man die al tientallen jaren last had van een steeds sterker wordende hoogtevrees. Uit een voorbereidend gesprek bleek dat de kiem hiervan was gelegd door een ervaring die hij op 12-jarige leeftijd had gehad. Toen was hij met een vriendje aan het spelen op de vierde verdieping van een flatgebouw. Op het moment dat dat vriendje aan een regenpijp ging hangen, leek het even alsof hij zou vallen. De schrikreactie (hij had het beeld nog op zijn netvlies) was als een ‘bevroren herinnering’ in zijn systeem blijven zitten. Sindsdien was dit talloze malen onbewust geactiveerd totdat er zich een vertrouwde fobie had ontwikkeld, waarvan hij zich de oorsprong in eerste instantie niet eens meer kon herinneren. Met behulp van een Logosynthese-sessie van een half uur is zijn eerste ervaring als het ware ‘gedeactiveerd’. Meerdere sessies bleken in dit geval niet nodig, want in de daaropvolgende weken bleek de hoogtevrees verdwenen. Met dit voorbeeld wil ik niet zeggen dat elk probleem in een enkele sessie verdwijnt, want meestal is er sprake van meerdere lagen, een grotere complexiteit en diverse thema’s die op elkaar inwerken. In zo’n geval zijn ook meerdere sessies nodig.

brengt je op het spoor van het werken met Logosynthese. De workshop is bedoeld voor therapeuten en coaches die willen bekijken of zij Logosynthese willen toepassen in hun praktijk, en voor mensen die Logosynthese als methode voor zelfcoaching en persoonlijke ontwikkeling willen gebruiken. Het theoretische deel van de workshop biedt je inzicht in de achterliggende ideeën van het model. In het praktijkdeel doe je ervaring op met het toepassen van de methode. Er wordt gewerkt met eigen, kleine thema’s. In een vertrouwelijke sfeer maak je kennis met deze unieke methode. Na afloop weet je wat Logosynthese inhoudt en heb je ervaring opgedaan met de methode. Je leert hoe je stap voor stap Logosynthese in kunt zetten voor zelfcoaching. De resultaten zijn verbluffend, al na een dag training. De workshop is echter geen vervanging voor professionele medische of psychologische hulp.

De Practitioneropleiding De opleiding tot Practitioner in Logosynthese staat open voor professioneel opgeleide coaches, trainers en therapeuten die een nieuw, elegant en effectief model voor begeleide verandering willen leren. Het curriculum omvat minstens vier driedaagse seminars, twee eenheden groeps- of individuele supervisie en een schriftelijk werkstuk. Je opleiding start met Logosynthese Basic. Zie brochure: http://logosynthesis.net/docs/logosynthese.nl.pdf

Logosynthese Basic In dit driedaagse seminar leer je: - de achtergrond en geschiedenis van Logosynthese - de vier axioma’s - de zeven stappen van de begeleide verandering - de metavragen - het gebruik van specifieke zinnen en woorden als methode voor verandering in Logosynthese Deze inhoud wordt overgebracht op een manier die dicht aansluit bij je persoonlijke ervaring en je achtergrond in de professionele begeleiding van mensen in ontwikkeling. Je leert de beginselen van Logosynthese voor zelfcoaching en voor de toepassing in je eigen praktijk. Het programma biedt veel mogelijkheden voor demonstraties en oefeningen in kleine groepen, als coach, als cliënt en als observator. Wil je meer lezen: Website: www.logosynthese.nl Boek: ‘Wonderen met woorden’ van Willem Lammers E-book: www.logosynthesis.net/docs/logosynthese.primer.nl.pdf Karin de Smit (1957) is één van de eerste Logosynthese Practitioners in Nederland. Zij heeft veel ervaring opgedaan als manager in profit en non-profit sector. Sinds 2006 werkt zij als zelfstandig coach en trainer en is gespecialiseerd in preventie en management van stress en burn-out. Frank Schaper (1958) is ook een Logosynthese Practioner van het eerste uur in Nederland. Hij werkt sinds 2002 als zelfstandig personal coach en trainer en heeft een vijftal boeken geschreven over persoonlijkheidstypen, levensfasen, burn-out, leiderschap en zelfvertrouwen (meer info: www.frankschaper.nl).

Introductie workshop ‘Wonderen met woorden’ Uit bovengenoemd voorbeeld is voor mij duidelijk de meerwaarde gebleken van een opleiding tot Logosynthese-practitioner. Maar voordat u besluit of een dergelijke opleiding ook iets voor u zou kunnen zijn, kunt u een introductieworkshop volgen. De workshopleider is een ervaren practitioner in Logosynthese. Op verschillende plaatsen in Nederland kan deze workshop gevolgd worden. De workshop wordt georganiseerd in samenwerking met het internationale Instituut voor Logosynthese in Zwitserland. De introductieworkshop Logosynthese - Wonderen met woorden PSC 17

Pesten? komop zeg...

Pesten. Als golven. Onverwacht en overweldigend. Altijd een zoute smaak. Pesten. (Alicia, 17)

Pesten?

KOMOP zeg...

Door: Jeannette Bakker-Stam en Natascha Bruti Heb jij wel eens stilgestaan bij het woord pesten? Het is afgeleid van de pest, de ziekte die ook wel de ‘zwarte dood’ werd genoemd. Maar wat heeft dat te maken met het pesten zoals wij dit nu kennen? Onderstaand fragment uit de Italiaanse klassieker Decamerone (1350), waarin Boccaccio de pest beschrijft, illustreert het treffend. ‘Mensen schuwden elkaar... Familieleden bewaarden afstand, broeders lieten elkaar in de steek en vaak werd een man door zijn vrouw verlaten; ja zelfs nog erger en nauwelijks te geloven, er waren vaders en moeders die hun eigen kinderen aan hun lot overlieten, zonder verzorging en zonder dat er iemand naar hen omkeek, alsof het vreemden waren.’ De pest voorbij? De pest zal op emotioneel niveau een ingrijpende ziekte geweest zijn. Een mens, die hoe dan ook een groepsdier is, werd geschuwd door iedereen, volledig buiten de samenleving geplaatst. Een kind dat met pesten te maken heeft, kan zich dit goed voorstellen. De buitensluiting immers die zo kenmerkend was voor de pest, speelt bij pesten nog altijd de hoofdrol. Dat buitensluiten kan actief of passief gebeuren. Zo kan een kind compleet genegeerd worden, of krijgt het te horen en te voelen dat het er niet bij hoort. Waarbij horen eigenlijk? Hoe ontstaat het pesten? Wie heeft er mee te maken? Wat kun je ertegen doen? Antwoorden op deze vragen blijven ondanks de vele onderzoeken, veronderstellin-

18 PSC

gen, meningen en ervaringen toch door een soort mist omgeven. Zolang pesten als probleem wordt gezien dat opgelost moet en zal worden, zal de mist nog blijven hangen. Want stigma’s, cirkels van beschuldiging in termen van slachtoffer/dader en frustratie zijn enkele bijeffecten van het naarstig zoeken naar een oplossing die iedereen past. Die is er niet. Er bestaat geen pasklaar antwoord op pesten. Maar wat dan? Want ondertussen zijn er talloze kinderen die met pesten te maken hebben. In welke vorm dan ook, als gepeste, als pester of als omstander. Er zijn onderzoekers die concluderen dat wel één op de vijf kinderen wordt gepest. Volwassenen die als kind gepest zijn, dragen dit nog met zich mee. Kinderen die notoire pesters zijn, schijnen volgens wetenschappers grote kans te hebben op crimineel gedrag in de toekomst. Dat mensen zich het hoofd breken over pesten is dus niet zo verwonderlijk. En toch lijkt het onderwerp soms wat weggemoffeld te worden, als een bergje stof onder het tapijt. Want het is nog een beetje een taboe. Een school treedt liever niet naar buiten met pestproblematiek, ouders reageren geëmotioneerd wanneer hun kind gepest wordt of anderen pest en kinderen praten er uit

Adiona

“Er zijn onderzoekers die concluderen dat wel één op de vijf kinderen wordt gepest.

schaamte vaak zelf ook niet over. En taboes zijn nu eenmaal lastig te onderzoeken. Pesten Buiten Westen Hopeloze zaak dus? Niet als je een goede kindercoach treft, bij voorkeur één die een training op het gebied van pesten heeft gevolgd, zoals Pesten Buiten Westen. De bijzondere naam van deze training verdient een toelichting. De term ‘Pesten Buiten Westen’ heeft te maken met de scheepvaart van weleer. Vroeger, toen de aarde nog plat was (jawel, dat geloofde men toen), kon het zijn dat je met je schip buiten de uiterste grenzen van de kaart terecht kwam. Je was dan letterlijk ‘van de kaart’ en wie weet waar de woelige wateren je dan zouden brengen? Zo kan een kind dat met pesten te maken heeft, vandaag de dag zich nog steeds voelen. Figuurlijk van de kaart en niet zeker waar de stroom hem of haar zal brengen. De kindercoach kan zorgen voor de gunstige wind in de zeilen, zodat het kind op eigen kracht weer koers kan zetten richting bestemming. De schatkist Hoe helpt een gespecialiseerde kindercoach? Het begint ermee dat een kindercoach geen dader of slachtoffer van pesten over de drempel van de praktijkruimte ziet stappen, maar ‘gewoon’ een kind. Een kind dat met het fenomeen pesten te maken heeft. Dat geeft een neutrale energie waarin het kind gezien wordt voor wie het is. Een kindercoach doet een beroep op het gezonde, levende en creatieve deel in het kind. Daar ligt de gereedschapskist, of schatkist zo je wilt, waaruit gewerkt kan worden aan de hulpvraag. De hulpvraag van het kind, welteverstaan. Gerelateerd aan pesten is de weg van ieder kind verschillend. Elk kind heeft een eigen wens, een eigen vraag en vooral een eigen oplossing. Dat kan deels verklaren waarom algemene trainingen niet altijd het gewenste effect op pesten hebben. Een kind helpen met het thema pesten is maatwerk. Een groep helpen met het thema pesten is maatwerk. Ouders helpen om hun kind te ondersteunen is maatwerk. En dit maatwerk leveren is iets waar de training Pesten Buiten Westen aan bijdraagt. Elke kindercoach heeft eigen talenten, een eigen specialisme, een eigen aanpak. Door de juiste combinatie met de gereedschapskist van het kind kan de coaching een succes zijn. Een kindercoach kijkt met een brede blik naar wat er speelt. Hoe beleeft een kind zichzelf in de groep, hoe ervaart het kind het pesten of gepest worden, welke plek neemt het kind in binnen het gezin, binnen school en welke samenhang heeft dit eventueel met het pesten? KOMOP Kindercoaches die de specialisatie hebben gevolgd, werken weliswaar op hun eigen manier, vanuit hun eigenheid en persoonlijke kwaliteiten, maar maken tegelijk allemaal gebruik van de werkwijze KOMOP. Deze werkwijze is erop gericht het kind eerst

te doen herstellen van de gevolgen van het pesten. De werkwijze draagt ook bij aan kennis over pesten (heel belangrijk voor een kind omdat het wil begrijpen waarin het verzeild is geraakt), aan het vergroten van de innerlijke kracht en aan het herkennen van overtuigingen die dat tegenwerken. Het helpt het kind om te zijn wie het wil zijn in situaties waarin het pesten voorkomt. KOMOP spreekt het gehele kind aan: hoofd, hart en handen. Ook worden de ouders nauw betrokken bij het proces. Zij willen graag weten wat hun rol kan zijn binnen het geheel. Ouders doorlopen een vergelijkbaar proces als het kind. Zij willen ook graag het pesten begrijpen, hebben hulp nodig om inzicht te krijgen hoe zij met hun eigen emoties om kunnen gaan (het kan zijn dat zij zelf met dit thema te maken hebben gehad of dat zij sterk meevoelen met het kind) en willen graag weten hoe zij concreet hulp kunnen bieden. Door de ouders óók te begeleiden helpt de gespecialiseerde kindercoach het kind op een nog krachtiger wijze. Een aantal KOMOP-coaches werkt binnen scholen en instellingen met kinderen en groepen. Daarnaast verzorgen zij ouderavonden waarbij echt een verfrissende boodschap wordt gebracht. KOMOP-coaches werken ook met kinderen in de praktijk, zowel individueel als in groepsverband. Het concept van Pesten Buiten Westen werd ontwikkeld door Jeannette Bakker-Stam; later kwam Natascha Bruti aan boord. De trainingen vinden plaats in Steenwijk en Den Haag. Leden van Adiona krijgen korting op de training.

Platform Adiona Adiona is geen beroepsvereniging, maar een zelfstandig platform voor kindercoaching. Adiona werkt samen met de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg aan verdere professionalisering van de beroepsgroep ‘kindercoaches’. Adiona houdt zich ook bezig met zingeving, ontwikkeling en kwaliteitsaspecten om kindercoaches bewust om te laten gaan met hun vak. De leden van Adiona moeten allereerst als kindercoach zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Daarnaast moeten zij voor toelating een casus schriftelijk behandelen, de beroepseed onderschrijven, een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanleveren en twee referenties overleggen. Het platform verzekert zich daarmee van coaches die staan voor kwaliteit en professionaliteit. Adiona waarborgt dat de aangesloten leden zich blijven ontwikkelen binnen hun vakgebied. www.adiona.nl

PSC 19

Adiona is een professioneel platform voor kindercoaching en heeft ruim honderd leden verspreid over heel Nederland

Adiona is een professioneel platform voor kindercoaching en bestaat in juni 5 jaar. Het lustrum is aanleiding om de huisstijl en website te vernieuwen. In deze advertentie geven wij alvast een voorproefje. Een andere belangrijke nieuwe ontwikkeling is de oprichting van de Academie voor Kindercoaching. Op zondag 24 maart zal op de ‘inspiratie’ dag de Academie

platform@adiona.nl www.adiona.nl

voor Kindercoaching haar deuren openen. Schrijf u nu in: contact@academievoorkindercoaching.nl

Januari 2013 alt.indd 1

17-1-2013 18:47:56

Instituut voor Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde Secretariaat: Mariet van Buuren BNG®, Thornerweg 3A, 6097 NC Panheel, telefoon 0475 - 572988 E-mail: info@instituuteen.nl website: www.instituuteen.nl Geaccrediteerd door het: SNRO, KTNO, VIV, VBAG, LVNG, De NFG, BATC, RING, ZHONG etc. HBO Opleidingen HBO Registeropleiding Eclectisch Energetisch Natuurgeneeskundig Therapeut HBO Registeropleiding Basis Medische Vakken HBO Opleiding Psychosociale Vakken Bijscholingen, cursussen en workshops (Geaccrediteerd door KTNO) Klassieke Homeopathie, Feng Shui, Ankhtherapie, Voetreflexologie Dolfijnenergie, Communicatie en NLP binnen de hulpverlening Werken met de E.E.N.® Energetica, EHBO, BLS, PBLS en AED

Het best bewaarde supermarktgeheim

ologische kip 0 gram

Het best bewaarde supermarktgeheim

Biologische kip 930 gram

Plofkip 2.350 gram

95% van alle kip in de supermarkt is plofkip.

95% van alle kip in de Zo’n dier kan soms supermarkt is plofkip.

nauwelijks meer lopen. Zo’n dier kan soms nauwelijks meer lopen.

www.wakkerdier.nl

Ashwagandha bij acute stress Klassieker uit de Ayurveda Binnen de Ayurveda staat de Indiase ginseng, bekend als ashwagandha, de plant die het afweersysteem stimuleert, de geest op oudere leeftijd helder houdt, rustgevend werkt en bruikbaar is bij acute stress. Als een plant de vitaliteit verhoogt in tijden van acute stress, spreekt men ook wel van een adaptogene invloed. Ashwagandha is een typische adaptogene plant. Belangrijke bestanddelen uit de bladeren en wortels van de plant beïnvloeden de geestelijke veerkracht en brengen rust, alertheid en een goed humeur. In een goed gecontroleerde test gebruikten 130 volwassenen tijdens een periode met stress (leeftijd: 18-60 jaar) gedurende 60 dagen ofwel een ashwagandha-extract (125 mg, tweemaal 125 mg of tweemaal 250 mg per dag) ofwel een nepmiddel. De deelnemers die het ashwagandha-extract gebruikten, voelden zich na 30 en 60 dagen veel energieker dan de gebruikers van het nepmiddel. Meer informatie: www.nutrisan.com. Verkrijgbaar bij: www.natuurapotheek.com

Jaarlijks ontwikkelen 191.400 mensen een eerste psychische aandoening Jaarlijks ontwikkelen naar schatting 191.400 mensen voor het eerst een psychische aandoening, zoals een angststoornis, stemmingsstoornis of middelenstoornis. Jongeren, lageropgeleiden en mensen met een lager inkomen lopen een verhoogd risico. Een scheiding, overlijden van een partner, verlies van werk of een aanzienlijke teruggang in inkomen zijn risicofactoren. Dat blijkt uit de eerste resultaten van de tweede meting van NEMESIS-2: de ‘Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study-2’. In de meting is onderzocht hoe vaak in een periode van drie jaar psychische stoornissen voor het eerst ontstaan. Welke demografische kenmerken verhogen de kans op een stoornis? Welke rol spelen negatieve veranderingen die plaatsvonden tussen beide metingen, zoals verlies van werk en daling van inkomen? En is er een verband tussen eerdere stoornissen en het latere ontstaan van andere psychische problemen?

Neem een vraag in gedachten, trek op gevoel en met behulp van het pincet een rolletje uit het doosje en laat je inspireren door de gevonden inspiratiespreuk. “Het komt er niet op aan veel te weten, maar iets goeds te weten.” “Gedachten en gevoelens worden vanzelf optimistischer wanneer je je optimistischer gedraagt.” Een doosje vol inspiratie is gemaakt van handgeschept en in de zon gedroogd papier, dat afkomstig is van de moerbeiboom. Bloemblaadjes, gras, blad en schors zijn duidelijk zichtbaar. Met behulp van eeuwenoude technieken wordt dit papier vervaardigd, zonder de boom om te hakken of het milieu te verstoren. www.bbnc.nl. Prijs: € 12,50

PALLY Zitten, spelen en doen! PALLY is een prachtig speelkameraadje voor kinderen in elk huis, elke kleuterschool, elk consultatiebureau of elke praktijkruimte. De manier waarop PALLY werkt is eenvoudig: door het verwisselen van de plaatsen van de kleurrijke stokken worden talloze originele patronen gemaakt op het oppervlak van de zitting. PALLY houdt hierdoor de aandacht in fantasie en creativiteit vast, waardoor het geheugen en het kleurgevoel worden ontwikkeld en de coördinatie van de ogen en bewegingen worden verbeterd. De belangrijkste grondstof is natuurlijk hout. Voor de diverse kleuren zijn uitsluitend verven toegepast die voldoen aan de internationale normen. PALLY is geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar. www.blakusotrom.com

“Hij die alles wat gelukkig maakt van zichzelf afhankelijk heeft gemaakt, en niet van anderen, heeft de beste weg voor een gelukkig leven gevonden.” Plato (427 v Chr -347 v Chr) Grieks filosoof

www.trimbos.nl PSC 21

Zintuigenprikkels

In deze rubriek bespreken we elke editie v akge r e l a te e rd e b o e ke n , c d ’s , d vd ’s e n ap p s .

Was jij een lezertje, zoals Jan Leyers? Of was je gek op dieren, zoals Inge Vervotte? Speelde je graag poppenkast en deed je niets liever dan verhaaltjes vertellen, zoals Goedele Liekens? Of zong je de hele dag voor de spiegel, zoals Jo Lemaire? Je favoriete speelgoed en de dingen die je als kind het liefste deed, zeggen alles over je natuurlijke voorkeuren en de talenten die je hebt. Deze natuurlijke voorkeur is de basis van de KernTalenten-methode, die de grond van je karakter, je talent en je drijfveren blootlegt. Als je in je dagelijkse leven je KernTalenten kunt uitspelen, zit je in een natuurlijke stroom, een flow waarin je je goed voelt, omdat alles is zoals het moet zijn. De KernTalenten-methode helpt je je natuurlijke voorkeuren terug te vinden en aan te scherpen. Het ontdekken van jouw favoriete kinderactiviteiten en hoe je die kennis kunt omzetten in het maken van de juiste keuzes, is een verrassende en bijzonder leuke manier om niet alleen de geknipte studie of job, maar ook om meer rust en geluk te vinden. Beken(d) talent, Danielle Krekels Uitgeverij: Standaard, ISBN: 9789002252181

De kracht van het woord Lichaamstaal mag dan veelzeggend zijn, woordkunst is toch vaak de effectiefste manier om mensen te overtuigen, privé of op het werk. Niemand staat graag met zijn mond vol tanden of trekt in conflicten aan het kortste eind, omdat hij zijn standpunten niet goed weet te verwoorden. Psychotherapeut Jeffrey Wijnberg reikt u in dit boek een twintigtal gesprekstechnieken aan om beslissend te zijn in het contact. Als professioneel gespreksvoerder heeft hij in de loop der jaren een rijk arsenaal aan verbale vaardigheden ontwikkeld. Zo leert u hoe u gesprekken met meer diepgang voert, hoe u anderen kunt overtuigen en motiveren en hoe u klagers de baas kunt zijn. Een aanrader voor iedereen die meer wil halen uit zijn contacten en niet omver geblazen wil worden door het verbale geweld van de ander. Jeffrey Wijnberg is al ruim dertig jaar werkzaam als psychotherapeut. Eerder verschenen van hem o.a. bij Scriptum: ‘Zachte heelmeesters’, ‘Horken & heksen’, ‘Dat moet ik nog een plekje geven’, ‘Het neurotisch handboek’ en, samen met Jaap Hollander, ‘Succes is ook niet alles’ en ‘Provocatief coachen’.

Levenskunst is de sleutel tot geluk. Anselm Grün laat in dit boek zien dat levenskunst te leren is en samengaat met vreugde en zin. Wie levenslust en levenskunst toelaat, staat open voor de talrijke plezierige verrassingen van het leven en laat zijn zorgen gemakkelijker los. Dit boek geeft de lezer aanwijzingen en richtlijnen om zich levenskunst eigen te maken. Voor wie goed voor zichzelf zorgt, ligt geluk binnen handbereik.

Verbale intelligentie , Jeffrey Wijnberg Uitgeverij: Scriptum, ISBN: 9789055941551

Het grote boek van levenskunst, Anselm Grün Uitgeverij: Ten Have, ISBN: 9789025901318

22 PSC

“Wij zijn altijd op weg om meer en meer onszelf te worden. Het gaat mij er in dit boek vooral om, hoe de engelen ons op die weg inspireren om verder te gaan, op te breken, op te staan, vol te houden. Daarbij ga ik uit van de gedachte dat ieder mens een engel heeft. Maar ik zie ervan af die engel precies te omschrijven.” Anselm Grün groeide op in München in een traditioneel roomskatholiek gezin. Hij studeerde filosofie en theologie en verbond zich met de benedictijnen van de abdij van Münsterschwarzach. Zijn doel is het geloof zo praktiseren en uitleggen dat anderen het kunnen of weer leren begrijpen.

Zintuigenprikkels

ezen over relaties. Mannenbladen niet, ze

of ze staan vol blote vrouwen.

ijn als ze zich vaker zouden verdiepen in

ijke wijze contact maken met je partner

andboek geeft aan de hand van veel

ies. Alle stadia binnen een relatie komen

m bijvoorbeeld zou een man de toiletbril de bril voor hem toch ook niet omhoog?

e in Groningen.

n, waarbij hij

zijn cliënten,

n productieve

Peter Hiemstra

hulpverlening

Ook leuk voor haar

dboek is verhelderend, to-the-point, soms

Het relatiehandboek voor hem -

heid en eindigt bij het samen oud worden

ISBN

000000000000

Recensie door: Anja van de Weerd Je hebt alles wat je hartje begeert. In theorie zou je, wanneer je een mentale optelsom maakt, als Het uitkomst, ‘gelukkig’ moeten zien relatiehandboek staan. Alleen...., het staat er, tot je voor hem Ook leuk voor haar eigen verbazing, niet. Wat dan? Voor de hand ligt, om te gaan zoeken. Het Peter Hiemstra grote zoeken naar datgene wat jouw persoonlijke geluk saboteert. Lucy Danziger en Catherine Birndorf hebben het boek ‘De 9 kamers van geluk’ geschreven. Ze gebruikten de metafoor van een emotioneel huis om visueel en inzichtelijk te maken op welke vlakken de levensoplossingen moeten worden gezocht. 22-03-2012 09:16:47

Het emotionele huis heeft 9 kamers die corresponderen met een aantal emotionele gebieden in het leven. Om een idee te geven welke dit zijn, noem ik ze hier: de kelder (herinneringen), de woonkamer (familie), de studeerkamer (werk & geld), de badkamer (uiterlijk & zelfbeeld), de kinderkamer (kinderen), de zolder (verwachtingen), de zitkamer (vriendschap), de slaapkamer (liefde & relaties) en de keuken (verdeling van de huishoudelijke zaken). Het doel van ‘De 9 kamers van geluk’ is om meer te genieten van het leven door je emotionele rommel op te ruimen. Dit kan op veel manieren. Je kan overwegen om de inhoud van de kamers eens te bekijken en af te stoffen. Of, om misschien een kamer opnieuw in te richten? Wellicht is het zo dat bepaalde zaken plaatsvinden in de verkeerde kamer (werken in de woonkamer heeft misschien meer valkuilen dan in de studeerkamer....), en is het een idee om een tiende kamer toe te voegen? Zo’n tiende kamer zou je ook als een geestelijke kamer kunnen zien. De kamer die staat voor sporten, koken of datgene waarin je jezelf terug kunt vinden. Het boek is geschreven voor vrouwen en daar gaan de vele casussen dus ook over. Het zou kunnen dat je je als man de beperking oplegt om het niet te lezen. Ik zou zeggen: ‘Doe eens gek en lees het’. Het is natuurlijk geen sleutelboek voor de nieuwste Renault Espace. En de garage ontbreekt, maar het idee om met deze bril op ‘een emotioneel huis’ te creëren en zo naar innerlijke conflicten te kijken, vond ik echt de moeite waard. Lucy Danziger is hoofdredacteur van het tijdschrift Self en Catherine Birndorf is psychiater en schrijft columns voor Self. De 9 kamers van geluk, Lucy Danziger en Catherine Birndorf Uitgeverij: Scriptum, ISBN: 9789055947867

Recensie door: Anja van de Weerd Vallen en weer opstaan hoort bij het leven. Dat het opstaan soms wat minder vloeiend verloopt en meer weg heeft van opkrabbelen, kunnen wij als mens en hulpverlener volmondig beamen. Karin Ramaker is geïnspireeerd geraakt door dit opkrabbelen en heeft het zelfhulpdoe-boek ‘Opkrabbelen, nadat je op je bek bent gegaan’ geschreven. En ja, een no-nonsense titel. Eentje waarbij de woordkeuze wellicht bij sommige mensen wat irritatie opwekt. Maar aangezien men toch in een mentale dip is beland, is iedere afleiding er eentje zullen we maar zeggen. De benadering van Karin Ramaker is: niet zeuren, niet te veel kletsen maar aanpakken. Al met al is ‘Opkrabbelen, nadat je op je bek bent gegaan’ een boek met een divers aanbod van opkrabbelideeën. Het boek helpt je om inzichten op te doen, je hoofd leger te maken, om het gedrag dat je tegenhoudt, te veranderen, om je beperkingen te benoemen en om de antwoorden die in iedereen verborgen liggen, te vinden. De doe- en krabbelopdrachten dagen de opkrabbelaar lekker uit en kunnen te lijf worden gegaan met behulp van een pen, markeerstift, een schaar, lijm en iets waar je foto’s mee kunt maken. Erg leuk om te doen is de “kappersfilosofie” (teken een ‘haarboom’ waarbij je jaartallen zet bij de meest resolute veranderingen van je kapsel...Een hulpverlener wrijft zich al in de handen bij het resultaat....). De interventies, de teksten, de gebruikte weblogfragmenten, de oneliners (ben ik altijd weer gevoelig voor....) zijn origineel en sluiten aan op hedendaagse moderne tijd. De vormgeving is bijzonder en ik denk, vooral herkenbaar. Er is gebruik gemaakt van illustraties die we allemaal wel kennen als de schijnbaar gedachteloze krabbeltjes die we met onze pen tijdens een telefoongesprek op een in de buurt liggend papiertje maken. ‘Opkrabbelen, nadat je op je bek bent gegaan’ had op de één of andere wijze mede daardoor een magische aantrekkingskracht op mij. Karin Ramaker is creatief ondernemer en geeft creatieve en praktijkgerichte blogworkshops. Daarnaast organiseert zij exposities en evenementen om anderen te helpen. Opkrabbelen, nadat je op je bek bent gegaan, Karin Ramaker Uitgeverij: Scriptum, ISBN: 9789055948406

David Sun blijft ongeëvenaard in het componeren van therapeutische en helende muziek. Deze prachtige cd bevat twaalf pianocomposities die een combinatie zijn van schoonheid en tedere elegantie. Muziek om stil van te worden. Klassieke boventonen worden afgewisseld met romantische en zinnenprikkelende klanken. Music for a Quiet Mind, David Sun Oreade Music

PSC 23

op de sofa bij natuuractivist laurens de groot

Op de sofa bij: natuuractivist Laurens de Groot

“Problemen los je niet alleen op met heldhaftige acties.” “Wat drijft jou?” vroeg uw hoofdredacteur met de blik van een caissière die onbeduidend vraagt of er een bonnetje bij de boodschappen moet, alsof enkele tellen later een eenvoudig antwoord op het filosofische vraagstuk zou volgen. Nadat mijn lichte verbazing duidelijk werd, voegde hij er vluchtig aan toe: “En of je daar een artikel over wil schrijven.”

Gelukkig kreeg ik ruimschoots de tijd om mezelf te onderwerpen aan voldoende sessies op de sofa om zo de intrinsieke motivatie voor mijn vrijwilligerswerk aan de dag te leggen. Maar voordat ik antwoord geef op wat mij momenteel drijft, is het handig als ik vandaag in de context van het verleden plaats. Het nut van mijn bestaan fascineerde me al vanaf het moment dat ik als puber naar verklaringen voor mijn snel veranderende wereld zocht. Geboeid door dit mysterie zocht ik naar antwoorden in de oosterse wijsbegeerte. Samen met het roken van shag, wiet, scooter rijden en rokken jagen verslond ik de lectuur van Lao Tse tot Boeddha. Een opmerkelijke combinatie waarbij het ‘aardse bestaan’ van puberen na niet al te lange tijd de overhand kreeg op de zweverige zinzoektocht. Nadat ik voor de zoveelste keer vroegtijdig van school was gestuurd, kon ik meteen doorlopen richting het uitzendbureau; een baantje als technisch medewerker op een asielzoekerscentrum moest mij in het gareel krijgen. En hoe. Geconfronteerd met gezinnen die huis en haard hadden verlaten om te ontsnappen uit landen waar je met een mening een doodsvonnis tekende, realiseerde ik me pas wat een voorrecht het was om in Nederland op te groeien. Mijn bestaan speelde zich af in het beloofde land en tot nu had ik behoorlijk verzaakt mijn morele plicht (zelfopgelegd, en niet volledig rationeel te verklaren, daarom gooi ik het maar op mijn aangeboren of cultureel bepaalde normen en waarden) te vervullen en mij in te zetten voor het onrecht dat anderen teisterde. Er moest ‘iets goeds’ gedaan worden, maar daarnaast lonkte avontuur en actie. Een loopbaan bij de politie leek aan deze eisen te voldoen. Plotsklaps speelde zich voor de ogen van een jonge agent, die nog in de rui was van zijn puberdons, allerlei traumatische gebeurtenissen af. En waar levens zinloos verloren gaan, maken ze plaats voor zinvolle levensvragen. Had ik er alles uitgehaald als mijn leven binnenkort voorbij was? De vraag bleef zich herhalen, hoewel ik over mijn carrière bij de politie allesbehalve ontevreden mocht zijn. Na het hoofdagentschap volgde meteen een rechercheursfunctie bij de georganiseerde milieucriminaliteit. Helaas was speuren naar stropers een tijdrovend, bureaucratisch proces met minimaal resultaat, een uitkomst die steeds vaker botste met de opvatting dat ik alles uit het leven moest halen. Als het zo doorging, zou

24 PSC

laurens de groot

“Wat mij drijft is nog steeds het morele besef dat ik ‘iets goeds’ moet doen omdat ik het eenvoudigweg zelf goed heb.” © Eric Cheng | Echeng.com

ik op mijn vijftigste terugkijken op een leven dat ik niet had willen leiden. De milieuorganisatie Sea Shepherd bood een uitvlucht. Zij ging in Antarctica met vrijwilligers achter de controversiële walvisjagers van Japan aan. Naïef optimisme brak door aan het oppervlak. Natuurlijk zouden de actievoerders de illegale jacht niet beëindigen, maar ze stopten de stropers wel tijdelijk. Dat was in combinatie met de zucht naar avontuur en direct resultaat voldoende motivatie om de wereld van de handhavende macht vaarwel te zeggen. En de Zuidpool, wie wil daar nou niet geweest zijn? Om op het schip van de radicale milieubeweging te komen, moest ik de schepen achter mij in Nederland verbranden. Slechts met een volgepakte rugzak en een paar zakcenten, meldde ik me in Australië bij de boot. Voor het tweede gedeelte van de walviscampagne mocht ik aanmonsteren. Enkele dagen later streed ik op zee met een klein clubje gedreven activisten tegen een Aziatische grootmacht. Japan liet zich door niemand de les lezen en lapte de internationale milieuverdragen aan zijn laars. Geen reservaat was heilig voor de bloeddorstige harpoenschepen. Niettemin lukte het ons om de walvisjacht te dwarsbomen en zo honderden beschermde dwergvinvissen te redden. Deze avontuurlijke missie was een ontsnapping uit de dagelijkse werkelijkheid waar rekeningen wachtten en geld verdiend moest worden. Op de boot heerste een cultuur die onbekommerd was, de tijd verstreek uitgestrekt en traag als de lange deining van de oceaan. De mess vormde een vrijplaats voor gelijkgezinden die zich aan wal zo moeilijk konden aanpassen, omdat er volgens hen zo weinig waren die zich bekommerden om het leed van anderen. In deze drijvende commune leek alles perfect. En omdat ons gedrag in hoge mate wordt beïnvloed door cultuur, deed ik er alles aan om dit vrijwilligerswerk te blijven doen. Er volgden nog twee campagnes, maar dit leventje had geen eeuwige houdbaarheidsdatum. Ooit moest ik terugkeren naar de wereld waar de harde werkelijkheid van alledag wachtte. Dat moment brak aan toen mijn schip op volle zee werd geramd en zonk in het koude water van de IJszee. Ik keerde terug naar land, bedroefd om het verliezen van mijn schip maar tevreden over de afgelopen jaren waarin ik mijn droom eindelijk had geleefd. Drie jaar varen, voet gezet op elk continent, geleefd in Australië en Amerika en al die tijd me beziggehouden met ‘iets goeds’ doen. Wat wilde ik nog meer? Niets. En dat werd ook mijn grootste probleem.

Als dromen verdwijnen, resteren gedachten zonder vorm of toekomst. Of om het minder dramatisch te omschrijven: waar haalde ik nu voldoening uit? Ik bleef me inzetten voor de organisatie, maar het werd op den duur werken op de automatische piloot. Een groter persoonlijk doel was verdwenen. Ook mijn naïviteit was verdwenen, de jeugdige onbezonnenheid was na jaren actievoeren afgekalfd. Problemen los je niet alleen op met heldhaftige acties, daar is langetermijnvisie voor nodig met een uitgewerkte strategie. Maakte de directe actievoerder plaats voor een diplomaat? Was mijn rusteloze ego getemd? Ik moest eens bij mezelf te rade gaan. Nadat ik alle drijfveren door de jaren heen naast elkaar had gelegd, drong het tot me door dat ze meestal door externe factoren waren bepaald. Aangezien die altijd aan verandering onderhevig zouden zijn, bleef tevredenheid over mijn eigen bestaan gegarandeerd uit als ik niet anders leerde kijken naar mijn leven. Zolang ik gefocust bleef op impulsen die buiten mezelf lagen -en zich bovendien 24/7 opdringen in onze maatschappij- zou de verwachting altijd op een teleurstelling uitlopen, bedacht ik me. Daarnaast, de enige die toe nu als enige intens had genoten van die impulsen, was mijn ego. Krampachtig had deze zich vastgeklampt aan avontuur, erkenning, vluchtige roem en de zoektocht naar de zin van het leven. Alleen door de rest van mijn bestaan ernaar te streven om beide zoveel mogelijk los te laten zonder ze te vergeten of van ze te vluchten, vind ik wellicht ooit een antwoord op de zin van het leven. En zo kom ik terug bij de lichtvoetige vraag van de hoofdredacteur. Wat mij drijft is nog steeds het morele besef dat ik ‘iets goeds’ moet doen omdat ik het eenvoudigweg zelf goed heb. Maar het grootste verschil zit nu in het handelen. De opgefokte drang die mij vertelde dat ik altijd en overal ‘iets’ moest doen (maar in feite verwoede pogingen waren om mijn ego te pleasen), heeft plaatsgemaakt voor berusting in de gevolgen van elke uitkomst, welk pad ik ook bewandel. Kunnen we niet die kant op? Dan proberen we een andere richting. Ik heb er vrede mee. Met een glimlach zetten we ons onvermoeibaar in voor een betere wereld. Het optimisme is gebleven. Het hele verhaal van Laurens leest u in het boek Jacht op de jagers, verkrijgbaar via www.laurensdegroot.com

PSC 25

Stichting van christen psychosociaal therapeuten

Door: Ursula Beelen en Marjan Berg Hé, een nieuw logo in het PSC Magazine? Ja, je hebt gelijk! Een nieuwe stichting met een nieuw eigen geluid. In dit eerste artikel in het PSC Magazine van de NFG willen we als bestuur van Rosegarden aan jullie als lezers van het PSC Magazine een globaal beeld geven van deze nieuwe Stichting van Christen Psychosociaal Therapeuten. Het ontstaan van de stichting In september 2005 startte Gineke Klinkhamer vanuit haar bureau voor christelijke hulpverlening en pedagogisch advies “De Roos” een nieuwe driejarige opleiding tot psychosociaal therapeut. Het unieke aan deze opleiding was dat de opleiding gegeven werd vanuit christelijk perspectief: een unieke opleiding in Nederland, waaraan een grote behoefte bleek te zijn. In juni 2008 studeerde de eerste groep studenten af en na die tijd zijn er nog vier groepen studenten afgestudeerd. In totaal ongeveer honderd psychosociaal therapeuten. Daarnaast begon Gineke Klinkhamer vanuit deze opleiding nog een verdiepende eenjarige studie tot kindertherapeut en vanuit deze opleiding zijn ondertussen dertig studenten afgestudeerd. Beide opleidingen groeien en bloeien! In de driejarige opleiding tot psychosociaal therapeut zitten momenteel vijfennegentig studenten en in de opleiding tot kindertherapeut zijn zestien studenten bezig met hun verdieping. Eind 2010 namen twee studenten, ondergetekenden, het initiatief om samen met Gineke Klinkhamer een nieuwe mogelijkheid te gaan onderzoeken. Het zou toch prachtig zijn om al deze afgestudeerden een verbondenheid te kunnen aanbieden en daarnaast ook de christelijke hulpverlening voor volwassenen en kinderen beter op de landelijke Nederlandse kaart te kunnen zetten. Er kwam een marktonderzoek onder de afgestudeerden en de studenten en het merendeel van deze mensen reageerden zeer positief. Het ontstaan van de stichting kon nu verder vorm gaan aannemen. Eerst werd gedacht aan een eenvoudig netwerk, maar na overleg met de NFG is besloten om verder te gaan als stichting. Logo Een logo voor deze stichting bedenken was niet zo moeilijk. Bureau De Roos is ooit begonnen als één roos. Vanuit die ene roos zijn vele roosjes voortgekomen, ieder met zijn eigenheid, zijn eigen kleur, zijn eigen richting, maar geworteld in het gedachtegoed van die ene roos. De rij rozen eindigt niet, de rij rozen heeft een oneindigheid. Gezien het grote aantal studenten en de wens van velen van hen om ook een eigen praktijk te gaan starten, zal de rij met rozen alleen nog maar langer gaan worden. De visie van één roos is een missie voor vele rozen geworden: de 26 PSC

christelijke hulpverlening komt steeds duidelijker op de Nederlandse kaart te staan. Het doel van Rosegarden De statuten van de stichting zijn in juli 2012 bij de notaris vastgelegd. De stichting heeft duidelijke doelen die verwoord zijn in de statuten: 1. De stichting stelt zich ten doel de aangesloten psychosociaal therapeuten als groep duidelijk zichtbaar en vindbaar te maken in de markt. 2. Het aanbieden van een verbondenheid aan studenten en afgestudeerden binnen het gedachtegoed van de opleiding voor psychosociaal therapeut ”De Roos”. 3. Het stimuleren en creëren van mogelijkheden voor onderling contact van de leden. 4. Het stimuleren en het delen van de expertise van de leden. 5. Het zorgdragen voor kwaliteits- en identiteitsgaranties waaraan leden bij toelating dienen te voldoen. Als stichting willen we deze doelen bereiken door: 1. Het organiseren en houden van studiebijeenkomsten. 2. Het aanbieden van intervisie. 3. Het uitgeven van een nieuwsbrief. 4. Het voeren van het logo van de stichting voor de leden. 5. Het inzetten van alle overige wettige middelen die het doel van de stichting bevorderen. Naast deze duidelijke doelen en middelen is de stichting gebaseerd op een christelijke grondslag. Deze grondslag is ook verwoord in de statuten: 1. De stichting is gebaseerd op de Bijbel als het betrouwbare Woord van God en het geloof in God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. 2. De stichting heeft als mensvisie: ieder mens is uniek. God ziet graag dat ieder mens terugkomt bij zijn authenticiteit.

“Een luisterend oor bereikt meer dan een mond vol adviezen.”

rosegarden

Van links naar rechts: Marjan Berg, Gineke Klinkhamer, Elma van der Snel en Ursula Beelen

Bestuur Het bestuur van Rosegarden bestaat uit vier enthousiaste vrouwen die zich graag willen inzetten om de missie vanuit de opleiding succesvol te laten zijn. De voorzitter van het bestuur is Marjan Berg: zij heeft een eigen praktijk voor psychosociale hulpverlening voor volwassenen en kinderen in Veenendaal, praktijk De Terebint, en daarnaast is ze als freelance therapeut betrokken bij Bureau De Roos. Secretaris van stichting Rosegarden is Ursula Beelen: zij heeft ook een eigen praktijk voor psychosociale hulpverlening en coaching in Heerde, Heel3H. Ursula is daarnaast ook freelance therapeut bij Bureau De Roos. De penningmeester van de stichting is Elma van der Snel: zij heeft de opleiding tot psychosociaal therapeut gevolgd bij Bureau De Roos en is hier werkzaam als secretaresse. Algemeen bestuurslid van de stichting is Gineke Klinkhamer: zij is eigenaar van Bureau De Roos te Epe c.q. orthopedagoog, psychosociaal therapeut en speltherapeut en directrice van de opleiding tot psychosociaal therapeut en kindertherapeut. Activiteiten tot nu toe Rosegarden komt al steeds steviger op de landelijke kaart te staan. De aanmeldingen voor het lidmaatschap blijven binnenkomen. Op dit moment zijn 92 leden en student-leden aangesloten bij Rosegarden. De website is online (www.stichting-rosegarden.nl) en er zijn in het land al diverse activiteiten geweest waarbij Rosegarden zich heeft kunnen presenteren. In mei 2012 hebben we als bestuur een stand ingericht op “Opwekking”. Dit is een christelijke conferentie die tijdens de pinksterdagen in Biddinghuizen op het terrein van Walibi gehouden wordt en waaraan ruim 50.000 mensen deelnemen. De reacties tijdens deze conferentie waren erg positief. Veel conferentiegangers wilden meer informatie hebben over praktijken voor psychosociale hulpverlening bij hen in de buurt en er bleek tijdens deze conferentie ook een sterke behoefte aan een luisterend oor bij veel conferentiegangers. Daarnaast heeft het televisieprogramma “Hour of Power” belangstelling getoond voor de therapeuten van Rosegarden voor het verlenen van nazorg en het bestuur heeft de lijst met therapeuten voor “Hour of Power” beschikbaar gesteld. Verder heeft de lijst met therapeuten en praktijken ook dienst gedaan tijdens de Vrouwenconferentie in Lunteren in de maanden september en oktober. Rosegarden krijgt zo steeds meer naamsbekendheid en we zien uit naar nog meer groei!

Lid worden? Misschien ben je al enthousiast geworden na het lezen van de ontstaansgeschiedenis van Rosegarden en wil je graag lid worden van Rosegarden. Als je de driejarige opleiding tot psychosociaal therapeut en/of de eenjarige opleiding tot kindertherapeut bij Bureau De Roos gevolgd hebt, ben je van harte welkom als lid van Rosegarden. Daarnaast kunnen studenten van beide opleidingen bij Bureau De Roos ook lid worden als student-lid. De kosten voor het lidmaatschap zijn in het jaar 2013 €35, - voor leden en € 30, - voor student-leden. Aanmelden kan via info@stichting-rosegarden.nl Ledenavond Op woensdagavond 6 maart zal de eerste ledenavond van Rosegarden gehouden worden. De locatie voor deze avond is “De Schakel”, Oranjelaan 10 in Nijkerk. Voor de meesten onder jullie is deze locatie bekend van de PSC-dagen van de NFG. De avond start met een inloop tussen 19.30 en 20.00 uur. Tijdens de inloop kun je kennismaken met andere leden van Rosegarden. Vervolgens zal er een opening zijn en wordt de avond vervolgd met twee workshoprondes. De te kiezen workshops zijn: • Public Relations voor je praktijk door Harrie Nijland • Uitleg over de cursus Relatietherapie door Gineke Klinkhamer • Oefenen met Beeldcommunicatie Deze ledenavond bieden we de leden en student-leden van Rosegarden gratis aan. Aanmelden kan via info@stichting-rosegarden.nl. Vanaf nu zal het nieuwe geluid vanuit stichting Rosegarden regelmatig in het PSC Magazine te horen zijn. Stichting Rosegarden, Wildforstlaan 1, 8162 ER EPE, Tel: 0578-628042, info@stichting-rosegarden.nl, www.stichting-rosegarden.nl, KvK 55546781, Rabobank 3923.71.278

PSC 27

Milde tot matige depressieve klachten?

Start met Hyperiplant

Geregistreerd U.A. geneesmiddel

Ervaar het verschil •

Bewezen effectief 1-7

•

Goed verdraagbaar, zelden bijwerkingen werkingen8-9

•

Gestandaardiseerd sint-janskruidextract uidextract WS® 5570

•

Uitsluitend verkrijgbaar bij de (internet-)apotheek nternet-)apotheek

•

Zonder recept

Zie voor referenties en verkorte productinformatie elders in dit blad. U kunt deze ook vinden op de website www.hyperiplant.nl

lifestyle nee zeggen

JA NEE MISSCHIEN

NEE... tips om nee zeggen makkelijker te maken

Moeite met nee zeggen kan ervoor zorgen dat we te veel hooi op de vork nemen. De ene vraag is makkelijker af te wijzen dan de andere. Nee zeggen kan moeilijker worden wanneer de ander het presenteert alsof het vanzelfsprekend is dat er ‘ja’ wordt gezegd. “Als je toch naar de winkel gaat, wil je dan brood en beleg voor me meenemen?” Ook als de ander smeekt, wordt nee zeggen moeilijk. “Zou je dat alsjeblieft voor me kunnen doen? Alsjeblieft? Dat zou geweldig zijn! Ah, alsjeblieft?” Of als de ander aanhoudt en aandringt. “Wil jij dit verslag uitwerken? Er is niemand anders die het kan en het moet vandaag af. Het kan echt niet wachten tot morgen.” Ook bij emotionele chantage, wanneer de ander inspeelt op een gevoelige plek of op onze waarden en normen, is nee zeggen moeilijk. “Wil jij deze brief even nakijken? Jij vindt het toch ook belangrijk dat onze brieven foutloos zijn?” Het is belangrijk te realiseren dat er een logisch gevolg vastzit aan het stellen van een vraag. Het antwoord kan ‘ja’ of ‘nee’ zijn. Het is niet voor niets een vraag. Hieronder volgt een aantal tips die het zeggen van nee makkelijker kunnen maken:

1. Neem bedenktijd

dan enige reserve.

3. Begin met ‘nee’

lifestyle

Door: Maartje Albert Wat is er met het woordje ‘nee’? Waarom is het zo moeilijk voor veel mensen om ‘nee’ te zeggen? Het is een van de eerste woorden die we leren in ons leven. Iedere dag hebben we te maken met vragen en verzoeken vanuit onze omgeving. Over veel vragen denken we niet na. “Regent het buiten? Nee, het regent niet.” “Kun je me de suiker even aangeven? Ja hoor, alsjeblieft.” We geven meteen antwoord en de vraag is afgedaan. Soms zijn er vragen waar we direct een positief gevoel bij krijgen en ook dan flapt het antwoord er direct uit: ‘ja!’ “Ga je mee naar de film vanavond? Ja, gezellig!” “Wil je met me trouwen? Ja, heel graag!” Andere vragen zijn moeilijker te beantwoorden. We weten het antwoord niet, twijfelen of voelen een intern conflict. Soms is het moeilijk ‘nee’ te zeggen ook al willen we dat wel.

Wil je nee zeggen? Begin je zin met nee en zeg dan iets directs zoals ‘ik kan niet’ of ‘dat gaat niet’. Zo weet de ander direct waar hij aan toe is.

4. Houd het simpel Geef geen uitgebreide verklaring. De kans bestaat dat de ander hier een oplossing voor gaat verzinnen. Bovendien hoef je geen verklaring te geven. Je mag gewoon weigeren zonder jezelf te verantwoorden. Soms gaat dit de ander ook helemaal niet aan.

5. Wees eerlijk

Het kan verleidelijk zijn om een lastige vraag af te doen met een smoesje. Dat lijkt een goede oplossing, maar zal je geen goed gevoel opleveren. Bovendien zal de ander de volgende keer eenzelfde vraag stellen, omdat hij denkt dat je in principe positief tegenover de vraag stond. 6. Wees vriendelijk en duidelijk Blijf vriendelijk, spreek met een duidelijke stem en kijk de ander aan. Zo komt je antwoord overtuigend over en voorkom je dat de ander je alsnog over wil halen.

7. Geef alternatieven

2. Volg je intuïtie

Stel alternatieven voor. Je zegt dan wel nee, maar stuurt de ander niet helemaal met lege handen naar huis: ‘Vanavond kan ik niet, maar wat dacht je van morgenavond?’ 8. Houd vol Houd voet bij stuk. Niet alleen blijf je dan bij het antwoord op deze vraag, zo weet de ander ook voor toekomstige vragen waarop hij kan rekenen.

Als je ja wil zeggen op een vraag, voel dan of je ja zegt met je verstand en je intuïtie. Heeft een van de twee twijfel, heb

Bron: www.psychischegezondheid.nl

Als iemand iets vraagt, voel je dan niet verplicht direct te antwoorden. Neem de tijd om over het antwoord na te denken. Zo kun je even afstand nemen en zonder druk nadenken over je antwoord. Kom terug op de vraag op het moment dat jij daar zelf voor kiest.

PSC 29

marijke eggink

“Sterven is niet erg, het is pas erg als je het lied dat in je zit, Marijke en Jan Bommerez

niet hebt laten zingen.”

Door: Marijke Eggink Deze quote komt van Jan Bommerez, inspirerend spreker en schrijver van vele boeken. Jan sprak als gastspreker tijdens het driedaags event dat ik organiseerde in november over het transformatietijdperk waarin wij leven. De quote vind ik heel goed passen bij het thema zingeving van deze PSC magazine. We hebben het industriële tijdperk achter ons gelaten en nu is het tijd voor transformatie. Transformatie gaat over verandering, niet van buiten, maar van binnen. We transformeren van mannelijk naar vrouwelijk, van groei-economie naar balanseconomie, van rationeel naar intuïtief. Van de zorgstaat naar eigen verantwoordelijkheid, van autoriteiten buiten ons naar innerlijke autoriteit. Wat betekent deze omwenteling voor de zelfstandige coach of therapeut? Dat er werk aan de winkel is! Coaches en therapeuten investeren veel in persoonlijke ontwikkeling: tijdens hun opleidingen, supervisie en intervisiebijeenkomsten. Daar hebben ze geleerd om compassie te hebben, hun grenzen te stellen, in contact te komen met hun gevoel en hun eigen koers te bepalen. Ze hebben communicatievaardigheden geleerd. Ze ondersteunen via homeopathie en andere therapieën de gezondheid en het welzijn van hun klanten. Kortom, er is een grote rijkdom onder coaches en therapeuten aanwezig om mensen te ondersteunen bij hun transformatie. De komende jaren zullen er nog meer kansen komen, want er gaat nog meer gebeuren dat mensen op zichzelf terugwerpt. Het is dus van het grootste belang dat coaches en therapeuten meer zichtbaar worden met hun kennis en vaardigheden. Het komt nog te vaak voor dat coaches en therapeuten zichzelf klein houden, maar een paar klanten per week hebben en niet kunnen bestaan van hun praktijk. Of ze hebben wel een drukke praktijk, maar zitten aan het “plafond” door de beperkende structuur van de praktijk. Het zogenaamde “uurtje-factuurtje”-model is hier debet aan. Je kunt dan niet verder uitbreiden en dus jouw capaciteiten niet verder beschikbaar maken voor de mensen die jouw hulp nodig hebben. De misverstanden Het is een misverstand om te denken dat je nog niet goed genoeg bent. Met al je opleidingen, kennis, passie en vaardigheden heb je (te)veel in huis om klein te blijven en weinig mensen te helpen. Het is ook een misverstand om te denken dat je nu eenmaal als therapeut “vastzit” aan een bepaalde verdienstructuur waardoor je inkomen beperkt blijft.

30 PSC

Het kan echt anders! Wat er ontbreekt aan je praktijk, is het “voertuig” dat jou op jouw unieke manier bij je klanten brengt en je klanten bij jou. Dat voertuig is niet je inhoudelijke kennis en vaardigheden als coach, maar dat is ondernemerskennis en -vaardigheden. Dat is echt het enige. Het goede nieuws is dat ondernemen valt te leren, net zoals het mogelijk is om te leren hoe je therapeut of coach wordt. Er bestaan eenvoudige ondernemerswetten, specifiek voor coaches, therapeuten, psychologen en andere hulpverleners die je kunt toepassen in je praktijk, waardoor je veel meer cliënten kunt aantrekken. Maak je die specifieke wetten eigen, waardoor je “je eigen lied uit volle borst kunt zingen” en die mensen die jouw lied willen horen, dit ook te horen krijgen! Daarbij is het belangrijk om een ondernemersmentaliteit te ontwikkelen. Dat kan best eng zijn. Het vraagt moed om niet langer klein bezig te zijn, maar groot te denken, zichtbaar te worden en oude en bekende structuren - ook al werken ze niet goed - los te laten. Voel je je aangesproken? Wil je in 2013 echt een duurzame praktijk neerzetten waarin je onbeperkt kunt groeien, concentreer je dan dit jaar op je ondernemerschap! Nelson Mandela zei in zijn inaugurele rede zo mooi: “Je denkt misschien: Wie ben ik om briljant, talentvol en fantastisch te zijn? Maar wie ben jij om dat niet te zijn? Je bent een kind van de schepping.” Zing je lied in 2013, zorg dat je gehoord wordt en geef zin aan jouw passie om coach, therapeut en ondernemer te zijn! Marijke Eggink is gecertificeerd ondernemerscoach. Zij helpt coaches en therapeuten, die worstelen met te weinig klanten en omzet naar een bloeiende praktijk. Marijke geeft workshops, events en programma’s om dit mogelijk te maken. Wil je meer tips en artikelen ontvangen? Ga naar www.watwerktwerkt.nl.Meld je aan en je krijgt een audio-opname om aan de slag te gaan met het uit de weg ruimen van je belemmeringen.

gradatim

Van je vak of van mensen houden of…? Door: Hugo Sloot Onlangs kwam er een gescheiden moeder bij me op bezoek. Aan alles kon je zien dat ze het zwaar had. Een plastic boodschappentasje van de goedkoopste winkel van Nederland, waarin ze wat spullen had verzameld, stond mismoedig steun zoekend links van haar bij de voorste stoelpoot. Vermoeide ogen, vermoeid gezicht, hangschouders, moe hing haar lichaam in de stoel. Ze deed haar verhaal met horten en stoten, hoge ademhaling, traan onderdrukkend. Ze vertelde wat haar allemaal was overkomen. Welke emotionele stappen ze had moeten zetten; ik vond ze dramatisch. De logische stappen - die moeten bij scheiding - checkte ik: informatie verzamelen, spullen verdelen, plekken verlaten, mensen niet meer zien, activiteiten stopzetten. Ik zag en voelde moeiteloos wat ze het ergste vond van allemaal. “Hier zit ik dan,” zei ze. “Volgens mijn huisarts kan jij mij helpen.” Terwijl ze tegenover me zat, spookte het me door mijn hoofd. “Ooh mijn hemel… wat moet ik nu doen?” zei ik bijna hardop bij mijzelf. Maar goed dat mijn cliënt tegenover me mijn gedachten niet kon horen. “Precies weet ik niet meer wat ik dacht, maar nog wel: wat moet ik nu doen?” Rustig heb ik de tijd genomen voor mijn standaardintake en een vervolgafspraak gemaakt. Professioneel heb ik haar de indruk gegeven dat er wat staat te gebeuren. “En wat moet ik nu doen?” Mijn vraag klonk in deze trainingsruimte heel anders. Ik ving de voor mij herkenbare trilling in mijn stem op en hoorde mijzelf tegen de andere deelnemers en trainers zeggen: “Ik heb het gevoel dat ik haar moet redden.” Dit is een – wellicht herkenbare – situatie die een deelnemer in de groep gooide. Met 8 professionals hebben we ons verzameld in een ruime trainingszaal. We zijn al een tijdje in gesprek en we hebben al flink met elkaar gelachen. Ze is ervaren; ze heeft vaker succesvol met dit bijltje gehakt. Ze weet uitstekend contact te maken met haar cliënt, ‘de klik’ en ze weet wat de kwaliteiten zijn bij de cliënt. Veelal sneller en preciezer dan menig ander professional op haar vakgebied. Als trainers hebben we sterk de indruk dat zij de transitie naar kracht weet te maken bij haar cliënt. “Wat vind je ervan?” vroeg ik (de trainer) aan haar. “Wat ik ervan vind? Zij ontroert me, de situatie ontroert me, het proces ontroert me. Het raakt me, dit is waarom ik dit werk doe.” “Stel je voor dat je dat, nu niet, maar wanneer je haar weer ziet, tegen haar zegt.- Je ontroert me… - Wat gebeurt er dan met je?” “Daar moet ik even over nadenken….. maar... dan zet ik niet alleen

haar maar ook mezelf in mijn kracht. Ik denk dat ik dan een gelijkwaardige start maak met mijn cliënt. Ik hoef haar niet te redden. Ik ben er!” Zowel de NLPSchool als Gradatim Academie verdiepen zich in hoe je contact maakt met jezelf en de ander. Beide maken gebruik van methoden om te achterhalen wat er in het vat zit en hoe je jezelf en de ander in zijn kracht kunt zetten. Dat maakt dat je van je vak mag gaan houden en van mensen. Beiden versterken elkaar. Zoals een handdruk een start kan aangeven of een warm afscheid of een feestelijke nadruk of succes...! Diezelfde handdruk staat ook symbool voor de ontmoeting tussen de NLP en de ervaringsgerichte psychosociale hulpverlening, wat heeft geleid tot een samenwerkingsverband tussen Gradatim Academie en de NLPSchool. Gradatim verzorgt de hbo-opleiding psychosociaal werk, counseling en coachen en heeft als motto: “Maximale betrokkenheid met gezonde afstand”. Voor ervaringsgerichte psychosociale hulpverleners die zich willen verdiepen in NLP, bieden de NLP School en Gradatim een 7-daagse, speciaal voor PSW-ers, gelicenceerde Master Practitioner aan. Voor meer informatie: Mail naar Martine de Groot, officemanager NLP School martinedegroot@nlpschool.nl of bel haar op nummer 06-15265881 of info info@gradatim.nl, tel nr 0593 332486 Hugo Sloot (1968) is oprichter en vennoot van Axis Consultancy & NLP school. Hugo richt zich m.n. op het coachen van individuen en teams binnen de kaders van prestatieontwikkeling in het bedrijfsleven en in de sportwereld. Hij is gespecialiseerd in systeemdenken, prestatiemanagement en neuro linguïstisch programmeren. Hugo kenmerkt zich door daadkracht, analytisch vermogen, enthousiasme en scherpzinnigheid. Hij geniet van het werken met mensen die daadwerkelijk verder willen. Een belangrijk aspect hierbij is zijn overtuiging dat mensen meer kunnen dan dat ze zelf denken te kunnen.

PSC 31

stress te lijf door goed ademen

STRESS TE LIJF DOOR GOED ADEMEN

‘Waarom wist ik niet veel eerder dat dit bestond?’ Dat ging door mijn hoofd nadat ik de cursus Art of Breathing had gedaan. De verandering die ik na twee avonden en twee dagen cursus en veertig dagen trouwe oefening had doorgemaakt, was enorm.

32 PSC

Door: Veronique Hazelzet Door de techniek te leren van de Sudarshan Kriya, een unieke ritmische en diepgaande ademtechniek, was ik rustiger en geconcentreerder geworden, sliep ik beter, maakte ik me veel minder druk om dingen die ik toch niet kon veranderen en had ik veel meer energie. Kortom, ik stond veel lichter en gelukkiger in het leven. Met de stressmomenten die ik, als journalist, in mijn vak ken, ging ik veel beter om. Bovendien was mijn weerstand verhoogd en doorstond ik als enige van het gezin de winter zonder verkoudheden of ander lichamelijk ongemak.

Hoe zet je je hoofd stil? Oud-topsporter en yogadocente Lisette Sevens (1949) is al jarenlang een van de 40 teachers in Nederland die de ademcursus op vrijwillige basis geven. Ze legt uit hoe het komt dat deze ademtechniek zo’n enorm effect heeft op je gezondheid en werkt als een soort stressmanagement. “Mensen zitten te veel in hun hoofd”, legt ze uit. “Zorgen, boosheid, angst, spijt, verdriet, schuldgevoelens, spanning, allemaal emoties die je te veel bezighouden. Dat zorgt voor afvalstoffen in het lichaam. En die worden door deze krachtige ademoefening afgevoerd. Dan daalt de rust in. Het idee achter Art of Breathing is, door goed ademen, uit je hoofd te gaan, je hart en je intuïtie te volgen en in het nu te leven. Adem is altijd in het nu.” In 1984 behaalde Lisette als aanvoerder van het Nederlands dameshockeyteam Olympisch goud in Los Angeles. “Ik zeg altijd: ik heb goud gewonnen op de Olympische Spelen. Dat is het goud voor de buitenwereld. Maar met Art of Breathing vind je het goud van binnen. Al dat gedoe in het dagelijks leven, die oordelen, die conflicten. Ze raken je niet meer. Je komt in je eigen kracht. En je kunt jezelf zijn, waardoor je je in iedere situatie op je gemak voelt.” Als teacher is Lisette na iedere cursus weer onder de indruk van het effect op de cursisten. “Hoe het in het begin ook wordt ervaren, aan het einde van

Veronique hazelzet

de cursus en daarna vindt iedereen rust, ontspanning en opluchting. Voor de een betekent dat eindelijk goed slapen, voor de ander geen pijn meer als gevolg van fybromyalgie. En vaak hoor ik cursisten zeggen dat het ze is gelukt om jarenlang slepende conflicten met mensen op te lossen. Of ineens geen moeite meer te hebben met die ‘lastige’ collega of de boze buurman. Iedere cursist ervaart een grote verbetering van emotionele en lichamelijke ‘pijn’.

“Ik kan nu dichter bij mezelf blijven” Jan Roelfs, (1963), sportjournalist en commentator bij de NOS, heeft al 7 jaar profijt van de cursussen van Art of Living. “Ik heb hierdoor geleerd niet meer mee te gaan met de waan van de dag, maar dichter bij mezelf te blijven. Wat ik zo geweldig vind aan Art of Living is, dat je het over de hele wereld kunt doen. Ik reis natuurlijk veel en of ik nou in Parijs of Rio de Janeiro ben, overal is de gezamenlijke Sudarshan Kriya hetzelfde. En overal heb je het gevoel dat je er thuis bent, buitenlander of niet. De ademcursussen worden door heel Nederland gegeven en je mag ze zo vaak herhalen als je maar wilt. De stiltecursus die ik daarna heb gedaan, was een enorme ervaring. We zijn gewend alles op te lossen met praten. Soms is dat goed, maar soms is het fantastisch om helemaal in stilte te zijn. Dan lijken de dingen vanzelf op te lossen. Ook het vrijwillig meehelpen aan een betere wereld was een eyeopener voor me. Dat wil ik mijn eigen kinderen ook meegeven.” Een interessante insteek van de humanitaire non-profit Stichting Art of Living, is dat de opbrengst van de cursussen na aftrek van kosten, naar het humanitaire werk en de goede doelen (bv. op het gebied van educatie, gezondheid en traumahulp bij rampen) in Europa en de hele wereld gaat. Dat zijn er inmiddels meer dan de Wereldbank heeft. En waar het nodig is, zijn de vrijwilligers van Art of Living actief. Al 32 jaar. Inmiddels is Art of Living uitgegroeid tot een organisatie van miljoenen mensen in meer dan 152 landen. Dat is de doelstelling van de Indiase oprichter en spiritueel leermeester Sri Sri Ravi Shankar (1956): een stressvrije en vredelievende wereld waar dienstbaarheid aan elkaar vanzelfsprekend is. Voor ieder mens een betere levensstandaard. Jan Roelfs: “Als je iemand meemaakt zoals Sri Sri Ravi Shankar die zijn hele leven in dienst stelt van de ander, voel je zijn kracht en liefdevolle energie. Dat is echt niet te beschrijven. In het begin moest ik wennen aan een Goeroe. Mijn Nederlandse nuchterheid speelde mee. Ik houd niet van persoonsverheerlijking. Maar in de Indiase cultuur is het heel normaal om een spirituele leermeester te hebben. Iemand die je door zijn grote wijsheid laat groeien. Zo ervaar ik het nu ook. Art of Living geeft mij de mogelijkheid op een structurele manier iets bij te dragen aan de wereld.”

Geluk na verdriet Noor Francken (1956) is al twaalf jaar bestuurslid in Nederland van Art of Living en kent de organisatie op haar duimpje. “Sri Sri Ravi Shankar heeft zich altijd ingezet voor het samengaan van het Oosten en het Westen. Het beste van het Westen: goed georganiseerd, goede gezondheidszorg, sociale voorzieningen, democratie, recht op onderwijs, geen kinderarbeid en van het Oosten: spiritueler, minder materialistisch, minder gecontroleerd, meer overgave en acceptatie.” Toen haar tweede kind, zoon Joris, pas 8 maanden oud, overleed aan wiegendood, besefte ze sterker dan ooit dat het Westen ook de Oosterse wijsheid nodig heeft. “De dood van zo’n jong, gezond kind, daar hebben we hier geen antwoord op. Het verlies van mijn zoontje heeft veel in mij teweeggebracht en ik heb veel geleerd. Door heel diep te gaan in mijn verdriet, kwam ik bij mezelf. En kreeg ik een completer, holistischer beeld van de wereld. Een berg vindt zijn hoogte door de diepte van het dal. Je kunt alleen geluk herkennen, als je ook verdriet hebt meegemaakt. Vergelijk het met het gevoel van beter worden na een flinke ziekte. Dan kun je je geluk niet op. Toen ik Art of Living had ontdekt, wist ik: naar zo’n organisatie was ik altijd al op zoek. Los van godsdiensten of achtergronden, iedereen is welkom, iedereen mag er zijn. We horen allemaal bij elkaar en vieren de verschillen in culturen. We zijn ‘One World Family’, zoals Sri Sri verkondigt.”

“Mijn kind wordt niet meer gepest” Naast de basisademcursus Art of Breathing zijn er meer prachtige cursussen. Ik noem hier de cursussen op het gebied van meditatie, yoga en Ayurvedisch koken en gezondheid. Maar ook is er een unieke kindercursus voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Art Excel oftewel All Round Training in Excellence. Noor geeft deze cursus al jaren en is er heel enthousiast over. “In deze cursus leren kinderen sociale vaardigheden om positief om te gaan met allerlei uitdagingen. Ze leren hoe makkelijk het is om vriendjes te maken

“Art of Living geeft mij de mogelijkheid op een structurele manier iets bij te dragen aan de wereld.” en hoe je je overal thuis kunt voelen. Meer zelfvertrouwen en lekker in je vel zitten, dat is de sleutel tot succes.” En dat leren gaat spelenderwijs. Door middel van spel, creatief bezig zijn, muziek, toneel, yoga en meditatie. Noor krijgt vaak reacties terug van de ouders die vertellen hoe hun verlegen of onzekere kind ineens zoveel sterker in het leven staat. “Mijn dochter werd buitengesloten en op een gegeven moment door een paar kinderen zelfs gepest,” vertelt een moeder. “Ze werd stiller en angstiger. Maar na Art Excel zag ik een metamorfose! Ze durfde op haar pesters af te stappen en met ze te praten. Er veranderde echt iets. Ze stond er ineens. Met een van hen is ze nu beste vriendinnen. Die cursus was de beste beslissing in tijden!”

De kracht van de adem Het klinkt zo simpel. Een paar keer diep ademhalen en je hele leven verandert. Maar het is wetenschappelijk bewezen dat de Sudarshan Kriya op diepere niveaus in alle cellen effect heeft. 90% van alle ziektes komt door stress en al deze stress veroorzaakt blokkades in het lichaam. Door goed te ademen kunnen deze blokkades weer worden opgelost. Onze adem is voor meer dan 80% verantwoordelijk voor het afvoeren van fysieke en emotionele gif- en afvalstoffen. We ademen echter meestal eenzijdig of oppervlakkig en gebruiken gemiddeld slechts 30 % van onze longcapaciteit. Met behulp van de Sudarshan Kriya worden gifstoffen afgevoerd en iedere cel verjongd. Op de wetenschappelijk site www.aolresearch.org staan meerdere publicaties van groot opgezette onderzoeken, waarin wordt verklaard wat er in het lichaam gebeurt. Zo is het effect van de Sudarshan Kriya onderzocht door het National Institute of Mental Health and Neurosciences in India. Onder andere uit metingen van hersengolven op een EEG bleek, dat de beoefenaars van de Sudarshan Kriya een opmerkelijk verhoogd bewustzijn hadden. Art of living is geen religieuze organisatie en heeft een speciale consultatieve status in de Economische en Sociale Raad (ECOSOC) van de Verenigde Naties. Als zodanig participeert Art of Living in diverse comités en activiteiten die betrekking hebben op gezondheid, educatie, duurzame ontwikkeling, conflictbeheersing, rampenbestrijding en traumahulp. Voor meer informatie: www.aofl.nl

PSC 33

STRIP Auke Herrema www.aukeherrema.nl

Verkorte productinformatie Hyperiplant Hyperiplant tabletten. Samenstelling: Per filmomhulde tablet: 300 mg droog extract van Hypericum perforatum L. [Sint Janskruid] (3-7:1), overeenkomend met 0,36 mg tot 0,84 mg hypericine en 9-18 mg hyperforine. Extractiemiddel: 80% methanol (v/v). Indicatie: Bij milde tot matige depressieve klachten. Dosering: 3 maal daags 1 tablet. De tabletten kunnen het best ´s morgens, ´s middags en ´s avonds met een glas water, in hun geheel, dus zonder te kauwen worden ingenomen. Het innametijdstip is onafhankelijk van maaltijden. Het kan 4-6 weken duren alvorens een duidelijke verbetering van de symptomen optreedt. Indien na deze periode geen merkbare verbetering is opgetreden, heeft verdere behandeling geen zin. Het is niet aangetoond dat langer behandelen dan 6 weken effectief is. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor een van de bestanddelen van het product of een bestaande lichtovergevoeligheid. Niet gebruiken bij kinderen onder de 12 jaar. Waarschuwingen/voorzorgsmaatregelen: zie Interacties. Interacties: Hypericum perforatum extract versterkt de werking van het leverenzym cytochroom P450 en van de P-glycoproteinepomp. Waargenomen is dat geneesmiddelen met Hypericum perforatum extract de werking van de volgende geneesmiddelen kunnen verminderen: antidepressiva zoals nortriptyline en amitriptyline; benzodiazepinen toegepast als hypnotica zoals midazolam; diverse triptanen voor neurologische aandoeningen; remmers van het immuunsysteem bijvoorbeeld ciclosporine, tacrolimus; antistollingsmiddelen van het coumarinetype, zoals acenocoumarol en fenprocoumon; anti-epileptica: fenobarbital, fenytoïne en carbamazepine; luchtwegverwijders: theofylline; hartglycosiden bij hartfalen en hartritmestoornissen: digoxine; remmers van het HIV-virus: dit geldt voor zowel de protease remmers, zoals bijvoorbeeld indinavir, als voor non-nucleotide reverse transcriptase remmers zoals efavirenz en nevirapine; simvastatine; oncolytica zoals imatinib en irinotecan. Gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen tegen depressiviteit van het SSRI-type wordt afgeraden, vanwege een mogelijk ontstaan van het serotoninesyndroom. Bij gelijktijdig gebruik van Hypericum perforatum extract en de orale anticonceptiepil, kan er sprake zijn van een verminderde bescherming tegen zwangerschap. Dit is gebaseerd op meldingen van doorbraakbloedingen en zeer incidenteel van gevallen van zwangerschap. Zwangerschap en lactatie: Er zijn onvoldoende gegevens bekend voor gebruik tijdens zwangerschap en lactatie. Hyperiplant behoort niet te worden gebruikt tijdens zwangerschap en gebruik tijdens lactatie wordt afgeraden. Bijwerkingen: Fotosensibilisatie kan optreden, in het bijzonder bij personen met een gevoelige huid. Gastro-intestinale klachten, allergische huidreacties, moeheid of rusteloosheid kunnen in zeldzame gevallen optreden. Afleverstatus: U.A.; RVG 32887 Verkorte productinformatie 201105. Raadpleeg voor meer informatie de geregistreerde productinformatie van VSM Geneesmiddelen bv, Postbus 9321, 1800 GH Alkmaar. www.vsm.nl.

Referenties 1 Szegedi A, Kohnen R, Dienel A et al. Acute treatment of moderate to severe depression with hypericum extract WS®5570 (St John’s wort): Randomised controlled double-blind non-inferiority trial versus paroxetine. BMJ 2005; 330(7490):503-507. 2 Lecrubier Y, Clerc G, Didi R et al. Efficacy of St John’s wort extract WS®5570 in major depression: a double-blind, placebo-controlled trial. Am J Psychiatry 2002; 159(8):1361-1366. 3 Anghelescu IG, Kohnen R, Szegedi A et al. Comparison of Hypericum extract WS®5570 and paroxetine in ongoing treatment after recovery from an episode of moderate to severe depression. Pharmacopsychiatry 2006; 39:213-219. 4 Kasper S, Anghelescu IG, Szegedi A et al. Superior efficacy of St John’s extract WS®5570 compared to placebo in patients with major depression: a randomized, double-blind, placebo-controlled, multi-center trial. BMC Medicine 2006; 4:16. 5 Kasper S, Anghelescu IG, Szegedi A, Dienel A, Kieser M. Placebo-controlled continuation treatment with Hypericum extract WS®5570 after recovery from a mild or moderate depressive episode. Wien Med Wochenschr 2007; 157/13-14:362-366. 6 Kalb R, Trautmann-Sponsel RD, Kieser M. Efficacy and tolerability of Hypercum extract WS® 5572 versus placebo in mildly to moderatly depressed patients: a randomized double-blind multi-center clinical trial. Pharmacopsychiatry 2001; 34:96-103. 7 Laakmann G, Schüle C, Baghai T, Kieser M. St John’s wort in mild to moderate depression: the relevance of hyperforin for the clinical efficacy. Pharmacopsychiatry 1998; 31:54-59. 8 Schulz V. Safety of St John’s wort extract compared to synthetic antidepressants. Phytomedicine 2006; 13:199204. 9 Kasper S, Gastpar M, Möller H-J, et al. Better tolerability of St John’s wort extract WS 5570 compared to treatment with SSRI: a reanalysis of data from controlled clinical trials in acute major depression. Internat Clin Psychopharmacol 2010; 25:204-213.

34 PSC

050-HYP - 1b-tekst-95x135mm_v1.indd 1

Bloesem-remedies brengen de emoties in evenwicht en bevorderen daardoor indirect de gezondheid. De oorzaak aanpakken op een veilige manier.

De Dr. Schüssler Celzouten van Adler beziien kracht en kwaliteit. Zijn de cellen gezond, dan is ook het lichaam gezond. De mineralen zijn verwreven en niet geschud. Celzouten div. nummers in poedervorm, 10 verschillende mengsels, b.v. combinatie 1 t/m 12, het energie Met de hand verwreven mengsel. Alles in 250 gr. en 1 kg.

Essentïele oliën en producten voor de aromatherapie, biologische cosmetica. Het grootste assortiment biologische oliën, airsprays en massage oliën. Winkel: De 3Vrouwen St.Jansstraat 5 - 5964 AA Meterik Tel: 077-3526885 www.de3Vrouwen.nl

WWW.BLOESEM-REMEDIES.COM Bloesem Remedies Nederland

16-03-12 11:2

Tel: 077-3987826 / 077-3989011 E-mail: info@bloesem-remedies.com

column martine clausen

Zingeving hoezo? Ons leesclubje werd opgericht vanuit de behoefte aan zingeving. Allen waren vrouwen die bezig waren met persoonlijke ontwikkeling en interesse voor spiritualiteit. We besloten gezamenlijk een boek te lezen en hierover onze gedachten uit te wisselen. We begonnen met een groepje van zes. Leeftijden liepen uiteen tussen de 30 en 50 jaar. Ook onze beroepen verschilden sterk. Te weten, hogeschooldocente, kunstenares, ademtherapeute, counselor, uitkeringsambtenaar en een NAETtherapeute. Een leuk, kleurrijk gezelschap. De een had wat meer ervaring op spiritueel vlak en de ander stond steviger met beide benen in de maatschappij. We hadden elkaar ontmoet tijdens de wekelijkse meditatieles. We begonnen met een boek van Deepak Chopra: Het boek der Geheimen. Elke maand deden we één hoofdstuk. Maar dat was nog niet zo eenvoudig omdat in één bladzijde al zoveel voer voor gedachten zat. Eén van de belangrijkste vragen die Deepak stelt is: waarom zijn we op aarde? Waarom leven we eigenlijk, wat is de zin van het leven? Om de beurt vertelden we wat in ons was opgekomen bij het overdenken van deze vraag. De één had een nog diepzinniger antwoord dan de ander. Tot de laatste aan de beurt was. Zij keek een beetje verbaasd de kring rond terwijl ze zei: ‘Ik had zoveel moeite met het beantwoorden van deze vraag, ik snapte de zin van deze vraag helemaal niet goed. Er is voor mij maar één antwoord op mogelijk. We zijn hier op aarde om er te zijn.’ Stel je voor, een groepje van zes vrouwen die respectvol naar elkaar luisteren, die enthousiast met elkaar praten, die met elkaar lachen en soms door elkaar heen kletsen. Ineens was het helemaal stil. Iedereen keek naar I. En I. keek terug. ‘Ja, sorry, ik vraag mezelf dit soort dingen nooit af. Ik denk dat dit boek daarom voor mij ook zo moeilijk is. Zo sta ik niet in het leven.’ Eigenlijk begon ze zich te verontschuldigen voor haar antwoord dat zo verschilde van dat van de anderen. Dat was totaal niet nodig. In mij -al sinds jaren bezig met psychologiseren, analyseren, het zoeken naar ‘het’ doel van mijn leven, bezig met het benutten van mijn talenten, van het werken aan zingeving en het begeleiden van cliënten die op zoek zijn naar zingeving- deed haar antwoord iets opwellen. Ineens was daar iemand die zich daar totaal niet mee bezighield. Uiteraard stelden we haar vragen. Kwam het dan echt nooit in haar op om zich af te vragen wat de zin van het leven was? Had ze dan geen twijfels over de dagelijkse terugkerende beslommeringen die soms nutteloos leken? Niet op die manier, zei ze. Als ze twijfels had over de sleur in haar werk, poogde ze een variatie in het werk in te brengen. Maar het deed haar niet peinzen over de zin van het leven. Helaas stuurde ze later een email dat ze zich terugtrok uit de leesclub omdat ze had gedacht dat we andere boeken zouden lezen. Ze voelde zich ongemakkelijk bij zoveel gespit en gemorrel aan het bestaan. Ze was op meditatieles gegaan omdat ze zich moeilijk kon ontspannen. Niet om diepe spirituele waarden te onderzoeken. Als ik overdenk welke bijeenkomst mij het best is bijgebleven van alle keren dat de leesclub tot nu toe bijeen is geweest, is het die bewuste avond. Zo eenvoudig: we zijn hier op de aarde om er te zijn. In feite zit alle diepgang in dat antwoord, ook al kon I. dat zo niet zien. We zijn hier om er te Zijn. Een groot verschil met wat we eigenlijk veelal zien: dat we hier op aarde lijken te zijn om te doen. Alsof we human doings zijn, in plaats van human beings. Zijn wie je bent, daar gaat het om. Vrijelijk, zonder angst jezelf ontwikkelen. Je zelf Zijn. Je hoeft niets te worden, je niet te vergelijken. Je bent al. Je hiervan bewust worden, daar gaat het volgens mij om. Martine Clausen, vol zin. martineclausen@gmail.com PSC 35

Geldprobleem is een gedragsprobleem

“Geldgedrag wordt onbewust gestuurd door innerlijke behoeften en kent vele verborgen boodschappen.”

Geldprobleem is een gedragsprobleem, geldcounselen biedt uitkomst Door: Petra Kapper Wat komt het eerste bij je op bij het horen van iemand met een geldprobleem? Heb je een oordeel of ben je neutraal? In hoeverre begeleid jij cliënten met een geldprobleem door op zoek te gaan naar de daaronder liggende gevoelens en behoeften of verwijs je naar een specialist zoals een schuldhulpverlener of budgetcoach? Dit artikel gaat over geldproblemen. Nu eens met het accent op het gedrag en niet op het geld. Aan bod komen de volgende vragen: wat is eigenlijk een geldprobleem, wat doet dit met een mens en welke verborgen betekenissen kent geld zoal? En ten slotte komt de meerwaarde van de counselor aan bod. Hoe kun je iemand met een geldprobleem op weg helpen, hoe kun je het verschil maken? Wanneer kun je spreken van een geldprobleem? Het is duidelijk dat iemand die zijn schulden en rekeningen niet meer kan betalen, een geldprobleem heeft. Maar hoe zit het met diegene die aan het einde van de maand een tekort heeft? Of met iemand die het kopen maar niet kan laten? En denk eens aan diegene die zich in een lastige fase van het leven bevindt; vaak moet hij ook de financiën op orde houden of aanpassen. Dit is ook iemand die een probleem met geld heeft en risico loopt op schulden. Hoe eerder deze persoon het gedrag kan aanpassen, des te beter. “Geld is emotie” hoor je vaak. Geldgedrag wordt onbewust gestuurd door innerlijke behoeften en kent vele verborgen boodschappen. Wie kent niet iemand die zijn kinderen dure cadeaus geeft om zijn liefde te tonen of in de hoop hierdoor de band te verstevigen of misschien ook wel om een schuldgevoel af te kopen. Ook zie je dat mensen dure merkkleding of

36 PSC

een bepaald merk scooter, telefoon etc. aanschaffen om ‘erbij’ te horen. Iemand kan ver gaan om ‘erbij’ te horen en om sociale uitsluiting te voorkomen. Als counselor weet je hoe heftig deze gevoelens kunnen zijn, wat deze teweegbrengen en hoelang iemand hier last van kan hebben. Geld is een belangrijk instrument, met geld kun je veel. Geld maakt het mogelijk de baas te spelen, je te onderscheiden van de rest. Je kunt je meer veroorloven dan mensen die geen geld hebben. Dit kan zowel bewondering als afgunst opwekken. De samenhang tussen geld en emotie gaat verder, het gaat niet alleen om het kunnen aanschaffen. Je kunt geld ook gebruiken om te sparen en/of om je te verzekeren. In Nederland wordt veel gespaard en verzekerd. Men heeft behoefte aan een financiële buffer, omdat dit een goed gevoel geeft. Iemand is dan op zoek naar zekerheid en veiligheid en door te sparen en zich te verzekeren, denkt men dit te kopen. Ook hier ligt dus een innerlijke behoefte aan ten grondslag. Kortom, iemand is er zich niet bewust van, maar wel op zoek naar bijvoorbeeld liefde, gezamenlijkheid, respect, waardering, macht, vrijheid, veiligheid en zekerheid. En dat onzekerheid de behoefte aan die gevoelens vergroot, moge duidelijk zijn. Ook zelfverzekerde mensen kennen onzekere momenten, zeker in de lastige perioden van hun leven. Dit alles behoort tot het werkdomein van de counselor. Mensen lopen in deze lastige periode risico. In tijd van crisis neemt de kans op een geldpro-

Petra kapper

bleem of een schuld toe. Ongemerkt, onbewust, onbedoeld en ongewild geeft iemand meer uit dan hij wil of kan, omdat allerlei innerlijke behoeften hierom vragen. Een counselor, die gewend is over heftige gevoelens te praten en het vertrouwen heeft, kan zijn cliënt een dienst bewijzen door de gevoelens te koppelen aan geld. Wat betekent geld voor de cliënt, wat zijn de verborgen betekenissen? Inzicht en bewustwording in patronen kan het verschil maken. De counselor heeft hier dus een preventieve werking, beter dan te zien hoe iemand zich moet wenden tot schuldhulpverlening waar het accent komt te liggen op schuldbemiddelen en kostenbeheersen. We leven in een complexe maatschappij. Momenteel is onze verzorgingsstaat aan versobering onderhevig. Meer en meer wordt gewezen op de eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. In aanvulling op de sociale voorzieningen ontstaat een stelsel aan verzekeringen. Ieder mens moet keuzes maken. Dat lijkt interessant, maar kan en wil een ieder dit. Keuzes moeten gemaakt worden op het gebied van bijvoorbeeld zorgverzekering, energiemaatschappij, provider en aanvullend pensioen. Kun jij uit de veelheid van aanbieders een juiste keuze maken? Je moet niet alleen keuzes maken, je moet ook alert zijn. Je moet weten op welke toeslagen, subsidies, kwijtscheldingen etc. je recht hebt. Vaak moet je zelf actie ondernemen, soms ontvang je een toeslag zonder dat je die aanvraagt en erger nog, zonder dat je hier recht op hebt. Om keuzes te kunnen maken moet je kennis hebben en je weg in onze informatiemaatschappij weten te vinden. Reclame is verankerd in onze maatschappij en doet een beroep op onze gevoelens van macht, status, liefde, veiligheid en zekerheid. Voorgespiegeld wordt dat producten geluk brengen. Je moet wel stevig in je schoenen staan, wil je hier weerstand aan kunnen bieden. Weerbaarheid, stevigheid en het maken van keuzes behoren tot het werkdomein van de counselor. Het onderwerp geld leent zich uitstekend hiervoor. Door dit onderwerp mee te nemen, kun je in de begeleiding teruggaan naar de basis: Wat heb je echt nodig om van te leven?

plaatje. Maar wie begeleidt nu het gedrag, wie slaat de brug tussen het geld en het gedrag? De counselor is diegene die de brug kan slaan. De counselor ziet het verband tussen het innerlijk krachtenveld van normen en waarden, overtuigingen, emoties en de uitwerking hiervan in het omgaan met geld. De counselor is de persoon bij uitstek die kan motiveren en stimuleren, ook met geld. Verandering vindt dan plaats op basis van gedragsverandering, niet op basis van een ander financieel plaatje. Sterker, de counselor is degene, die in het proces van bewustwording en inzicht kan begeleiden in het maken van concrete keuzes. Begeleiding met een kop en een staart. Ik daag de counselor uit dit onderwerp ter hand te nemen, mensen te vragen of en hoe zij zich financieel redden. Het is zinvol samen met je cliënt te onderzoeken welke rol geld in zijn leven speelt en welke innerlijke behoeften, waarden, normen en persoonlijke overtuigingen hieraan ten grondslag liggen. Bij deze vraag ik counselors het taboe op dit onderwerp te doorbreken en zonodig te kijken hoe je orde op zaken kunt stellen. Wat heeft de counselor nodig om zijn dienstenpakket uit te breiden? Uitgangspunt is gezond verstand en enige kennis van huishoudbudgetten, sociale wetgeving en belasting. Verder moet hij oog hebben voor de valkuilen in het omgaan met geld en de competenties die de cliënt kan inzetten. De aanwezige kunde van de counselor, aangevuld met kennis en kunde op het gebied van geld is de kracht van geldcounselen en kan het verschil maken. Wil je aan de slag met dit onderwerp, volg dan de workshop “Geldprobleem is gedragsprobleem”. Voor informatie over de workshop: www.deweg-praktijk.nl

Welke groepen hebben een geldprobleem? Niet alleen het aantal mensen met schulden of betalingsproblemen neemt toe, ook andere doelgroepen verarmen of lopen risico. Naast de meer bekende groepen lopen ouderen, kleine zelfstandigen en zzp’ers risico. Gezien de crisis lopen mensen voor wie het inkomen wijzigt, zoals bij scheiding, overlijden, werkloosheid, ziekte etc. risico. Het risico neemt toe bij een samenloop, zoals bij een scheiding en werkloosheid. Niet vergeten mag worden dat omgaan met geld ingewikkelder is geworden, het simpel betalen en sparen van geld ligt achter ons, het betalingsverkeer is abstract. Daarbij zijn velen welvaart gewend. Een telefoon, een auto en andere materie is normaal. Men is niet gewend en heeft niet geleerd om op de kleintjes te letten. De schuldhulpverlener en budgetcoach houden zich bezig met particuliere huishoudens. Deze vakken zijn relatief nieuw en vooral het vak van schuldhulpverlener is aan verandering onderhevig. Waar vroeger ook aandacht besteed werd aan begeleiding in gedrag, gaat nu de aandacht naar het financiële plaatje. Dit heeft te maken met het toenemend aantal hoge en complexe schulden en de keuze die de gemeente maakt. Sinds dit jaar heeft de gemeente een zorgplicht voor deze groep. Uit geldgebrek beperken veel gemeenten zich tot begeleiding van diegenen die gemotiveerd zijn, ‘rijp’ zijn voor schuldbemiddeling. Voor gedragsverandering wordt verwezen naar specialisten en/of vrijwilligers. Budgetcoaches houden zich niet bezig met het bemiddelen in schulden, zij zetten zich meer preventief in. Centraal staat het huishoudboekje. Uiteraard weten zij dat het gedrag belangrijk is, maar budgetcoaches zijn geen gedragsdeskundigen, zij richten zich vooral op het financiële

PSC 37

Zintuigenprikkels

Chantal van den Brink (1964) krijgt op achttienjarige leeftijd de ziekte van Pfeiffer. Volgens haar huisarts zal ze met rust, beweging en een gezond dieet vanzelf herstellen, maar ze blijft moe. In de twaalf jaar die volgen, studeert ze bedrijfskunde en werkt ze in de commercie. Tussendoor slaapt ze zoveel mogelijk, van CVS/ME heeft ze nog nooit gehoord. Pas in 1993 dringt het tot haar door dat het abnormaal is om altijd zo moe te zijn. Dan begint ze de zoektocht naar genezing, waar ze in de trilogie ‘Brieven van mijn Ziel’ openhartig verslag van doet.

In deze rubriek bespreken we elke editie v akge r e l a te e rd e b o e ke n , c d ’s , d vd ’s e n ap p s .

In Boek I begint de reis wanneer een consultant haar erop wijst, dat ze niet lijkt te weten wie ze is. Ze gaat op zoek naar de betekenis van die opmerking. Een visioen leidt haar naar Findhorn, een spirituele leefgemeenschap in Schotland. Daar leert ze dat ze veel groter is dan ze dacht; haar ziekte blijkt een roep van haar ziel om een koerswijziging. Gaandeweg komt ze tot het besef dat de sleutel tot genezing in haarzelf ligt. Maar oude patronen zijn hardnekkig en genezing, blijkt minder gemakkelijk bereikbaar dan ze had gedacht. Brieven van mijn ziel, Chantal van den Brink Uitgeverij: Scriptum ISBN: 9789081817202

Over het geheim van vitaal oud worden Je leeft in een wonderlijk tijdperk: er is meer informatie beschikbaar over ziekte en gezondheid dan je ooit kunt verwerken. Aan de andere kant dreigen er meer mensen te sterven aan leefstijlgerelateerde klachten dan ooit in de geschiedenis is voorgekomen. Hoe vind je jouw balans? Welke verantwoordelijkheid heb je? Waar vind je de wijsheid die klopt voor jouw leven? En hoe past een gezonde leefstijl in je drukke bestaan? Albert Sonnevelt begon na zijn studie psychologie een fascinerende ontdekkingsreis op zoek naar antwoorden op bovenstaande vragen. Hij keek niet naar ziekmakende factoren, maar onderzocht juist waarom bepaalde ouderen op zeer hoge leeftijd nog zo vitaal zijn. De afgelopen dertig jaar interviewde Albert honderden vitale ouderen en vergeleek hij zijn bevindingen met wetenschappelijke onderzoeken over dit onderwerp. Hierin ontdekte hij een aantal gemeenschappelijke kenmerken, die hij verwerkte in zijn vitaliteitsmodel. In dit boek vind je een selectie van de veelal wonderbaarlijke gesprekken die Albert had met de vitale, bejaarde krachtpatsers. Daarnaast staat ieder hoofdstuk boordevol praktische tips, leerzame testjes en ondersteunende adviezen die je direct kunt toepassen. De levenscode, Albert Sonnevelt Uitgeverij: Sonnevelt Holding B.V., ISBN: 9081856529

38 PSC

In 2004 publiceerde Bert van Nieuwenhuizen - ‘babyboomer’ die jarenlang als redacteur Opinie van het Utrechts Nieuwsblad het ouderenbeleid beschouwde en inmiddels zelf ‘Drees-trekker’ is - zijn eerste boek met een positieve kijk op het ouder worden. In ‘De zilveren stroom’ constateert de schrijver met vreugde dat veel zaken die hij toen aankaartte, inmiddels veel aandacht krijgen. Maar hij houdt vast aan zijn credo: weg met de term ‘vergrijzing’ of ‘grijze golf’ en leve de ‘zilveren stroom’, een term waar Annie M. G. Schmidt al voor pleitte en die veel beter uitdrukt wat de senioren voor onze samenleving betekenen. De ‘vergrijzing’ is geen onafwendbare natuurramp waaraan we failliet dreigen te gaan, zoals politici ons willen laten geloven. Het feit dat mensen zoveel ouder worden is de vrucht van ruim een halve eeuw goed sociaal beleid en een sterk verbeterde gezondheidszorg. Nooit eerder waren welvaart en welzijn voor zoveel ouderen in onze samenleving zo groot. Weg met het beeld van de zielige, lastige en dure oudere. Leve de mondige en voor economie en maatschappelijk leven steeds belangrijker wordende senior. De zilveren stroom, Bert van Nieuwenhuizen Uitgeverij: Aspekt, ISBN: 9789461531599

Zintuigenprikkels

Psychologie voor kinderen Ben je een optimist of een pessimist? Waar liggen jouw grenzen? Ben je makkelijk te beïnvloeden? Ben je helderziend? Wat doet muziek met je? Als je iets meer over jezelf te weten wilt komen, kunnen de testen en opdrachten in dit boek je daarbij helpen. Sommige zijn echte breinkrakers, andere zijn grappig om te doen. Leuk om samen met vrienden of je familie te maken. Ook in de klas goed te gebruiken. Voor kinderen vanaf 10 jaar en iedereen die op een speelse manier iets meer over zichzelf te weten wil komen. ‘Kinderen vanaf een jaar of 10 die willen ontdekken wie ze zelf zijn, hebben heel wat aan de persoonlijkheidstesten in dit boek. De 38 testen worden PSI’s (Persoonlijke Stijl Inventarisaties) genoemd. Ze zijn gebaseerd op psychologische theorieën, maar niet bedoeld om zware conclusies uit te trekken. De tests en opdrachten zijn vooral leuk en interessant. Ze hebben wat weg van spelletjes. De PSI’s laten kinderen nadenken over diverse aspecten van hun persoonlijkheid.’ Laura Grootaarts-van Bergen (NBD|Biblion recensie) Ontdek wie je bent, Jonni Kincher Uitgeverij: SWP B.V. (Nino), ISBN: 9789085605164

Nog meer tips om het leven leuker te maken Naar aanleiding van talrijke vragen van kinderen die het ‘Leefboek voor kinderen’ hadden gelezen, schreef Theo Legters een vervolg: ‘Het nieuwe leefboek voor kinderen’. Dit deel is ook geschikt voor wat oudere kinderen, van 10 t/m 14 jaar. Kernthema van dit boek, dat de kinderen op hun eigen niveau aanspreekt, is weer het ontwikkelen van zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld. Het ontbreken daarvan is altijd de oorzaak van tal van andere problemen, zowel op school als thuis. Theo Legters is werkzaam als kindercoach, NLP Master Practitioner en EFT-therapeut. In zijn praktijk begeleidt hij kinderen en volwassenen bij het ontwikkelen van nieuwe overtuigingen en strategieën. Voor kinderen schreef hij in 2007 het ‘Leefboek voor kinderen’ en in 2008 verscheen het boek ‘Gelukkig zijn doe je zo!’ (voor volwassenen), beide uitgegeven bij Uitgeverij Panta Rhei. Het nieuwe leefboek voor kinderen, Theo Legters Uitgeverij: Panta Rhei, ISBN: 9789088400469

Recensie door: Anja van de Weerd Jonger worden en als bijwerking afvallen....... Kris Verburgh was nooit van plan geweest om als arts, wetenschapper en onderzoeker (biogerontologie) een dieetboek te schrijven. Maar we hebben geluk. Hij deed het wel. Dat resulteerde in het boek ‘De Voedselzandloper’. Zijn visie gaf hij vorm in een model (jawel, een zandloper). Hij laat in zijn ‘Voedselzandloper’ zien wat ongezonde voeding is en door welke gezonde voeding we deze kunnen vervangen. Ik word zelf altijd wat panisch bij modellen omdat ik ze vaak niet snap...Maar hulde aan Chris, het spreekwoordelijke kind kan de was doen. Het boek is geen gewoon dieetboek. Sterker nog, afvallen is slechts een toch wel bijzondere bijwerking van het gebruik van ‘De Voedselzandloper’. Onze voeding speelt een uiterst belangrijke rol in het verouderingsproces. Datgene wat we eten, is immers de motor van ons metabolisme die op haar beurt weer al onze lichaamsprocessen aandrijft. Het eerste doel van het zandloperdieet is de onzichtbare en ongrijpbare veroudering afremmen. Het is meegenomen dat daarbij ook de zichtbare en overtollige kilo’s wegsmelten. Ik ben erg gevoelig voor de onderbouwing van een visie met wetenschappelijke onderzoeken, en wat dat betreft kom ik ruim aan mijn trekken (meer dan 240 referenties naar studies).En sommige onderzoeken blijven hangen..... Ik had tot ik dit boek las, nog nooit gehoord van het ‘Frank-teken’ (kleine inkeping in de oorlel). Het blijkt dat personen met dit teken volgens diverse onderzoeken vijf keer meer kans hebben op een hartaanval. Probeer dan maar eens niet meer naar oorlellen te kijken... Ter verduidelijking: Fruit heeft een heilzaam effect op bloedvaten. Onze huid schijnt op haar beurt de spiegel te zijn van de conditie van onze bloedvaten. In dit verband zou er een relatie zijn tussen het ‘Frank-teken’en de conditie van de bloedvaten. En o zo heerlijk is het, dat voor de luie, of misschien positiever gezegd, de efficiënte lezer, ieder hoofdstuk eindigt met een samenvatting. Als ‘cream op de pudding’, wat misschien in de context van een dieetboek een minder gelukkige uitspraak is, zijn er nog recepten bijgevoegd, mocht de lezer ‘De Zandloper’ in een wat praktischer vorm willen gieten. Zelfs als je niets met diëten hebt, maar wel met gezondheid en wat daarover de laatste inzichten zijn, dan is ‘De Voedelzandloper’ een aanrader. De Voedselzandloper, Kris Verburgh Uitgeverij: Bert Bakker, ISBN: 9035137582

PSC 39

rouw is de achterkant van de liefde

Door: Henriette Doosje Met verlies kun je op verschillende manieren in je leven geconfronteerd worden: verlies van werk, verlies van een relatie, verlies van gezondheid, verlies van toekomstdromen en verlies van een dierbare door overlijden. In dit artikel ga ik in op het verlies van een dierbare door overlijden; ik geef daarbij een aantal praktische handvatten om mensen in rouw te kunnen bijstaan. Erkenning en ruimte Er is veel geschreven over verlies en rouw. De uitspraak van Bert Hellinger: ’Rouw is de achterkant van de liefde’, is een van mijn favorieten. Deze zin geeft erkenning en ruimte om te mogen rouwen. Wanneer ik deze uitspraak gebruik in mijn praktijk, komt er vaak een zucht van opluchting, gevolgd door de woorden: ‘Dan is het niet zo raar dat ik na maanden nog regelmatig verdriet heb en niet echt kan genieten van de leuke dingen in mijn leven.’ Dat is inderdaad niet raar, integendeel. Het is volstrekt logisch én natuurlijk dat er gedurende langere tijd verdriet is om iemand die niet meer in je leven is. Rouwen is de achterkant van de liefde. Een rouwproces heeft tijd en aandacht nodig. Het is dan ook een belangrijke taak als (rouw)begeleider om erkenning en ruimte te bieden. Zeker in onze hectische maatschappij waar het accent vaak ligt op ‘Je moet toch door en het leven gaat verder’. Rouwenden worden ook met regelmaat geconfronteerd met uitspraken over wat ‘normaal’ zou zijn in rouw: ‘Als je de feestdagen maar hebt gehad……. Na het eerste jaar heb je het ergste wel gehad…….’ Of ‘Je bent een sterke vrouw en gaat het vast redden…….. ’ Begrijp me goed, dit wordt vaak gezegd om rouwenden een hart onder de riem te steken, op te beuren en te bemoedigen. Het resultaat is echter vaak dat de rouwenden zich niet begrepen voelen en het steeds moeilijker vinden om na een aantal maanden te vertellen dat ze hun dierbare nog zo missen. Vaak gaan rouwenden door deze goedbedoelde opmerkingen zelfs twijfelen aan zichzelf en vragen zich dan af wat er mis is en of ze verkeerd rouwen. Heel vaak kan ik ze geruststellen, iedereen rouwt op zijn eigen manier. Dat kan ook niet anders, want iedereen heeft een eigen, unieke relatie en band met degene die is overleden.

40 PSC

Rouwen als aanpassingsproces Rouwen is een natuurlijk proces dat mensen doormaken als ze een verlies hebben geleden. Het is eigenlijk een aanpassingsproces van hun oude leven naar een nieuw leven. Een proces van zoeken, vallen en opstaan. Rouwen is het op zoek gaan naar “hoe verder met je leven” (herstelgerichte oriëntatie) en tevens het stilstaan bij het verlies en de diverse rouwuitingen (verliesgerichte oriëntatie). Ik noem het wel eens de ‘twee benen van rouw’: een herstelbeen en een verliesbeen. Beide benen zijn nodig om verder te kunnen en iedereen ‘loopt’ op zijn eigen manier. Eilanden van rouw In mijn praktijk zei een cliënte laatst: ‘Mijn zus heeft er veel minder last van dan ik, die ging de volgende dag alweer aan het werk na het overlijden van onze moeder. Maar ik ben pas na 4 weken weer aan het werk gegaan. M’n zus zegt dat ik ook gewoon door moet gaan met mijn leven, we snappen niets meer van elkaar en dat doet me veel verdriet’. Het is vaak lastig om elkaar in rouw goed te begrijpen. Ik zie in gezinnen of bij partners regelmatig ‘eilanden van rouw’ ontstaan. Men begrijpt elkaar niet en komt steeds verder van elkaar af te staan, soms zijn er verwijten over en weer. Dit kan een rouwproces zwaarder en eenzamer maken. Een van de duidelijkste voorbeelden hiervan is het echtpaar met een overleden kindje. De vrouw verweet de man dat hij zo vaak weg was omdat hij elke avond lange fietstochten maakte. Ze voelde zich door hem in de steek gelaten. Na een aantal gesprekken met hen samen werd duidelijk dat dit zijn manier van rouwen was en dat hij altijd langs het grafje van hun kind fietste. Dit laatste wist zijn vrouw niet. Manu Keirse zegt het zo prachtig in een van zijn boeken: ‘Rouwen is een vingerafdruk van verdriet’.

henriette doosje

Als begeleider is het dus belangrijk om te vertellen dat iedereen op zijn eigen manier rouwt en daar ruimte, aandacht en erkenning voor nodig heeft. Ik nodig partners/gezinnen uit om hun rouwuitingen aan elkaar te (leren) vertellen en naar elkaar te (leren) luisteren zonder oordeel. Soms maak ik daarbij gebruik van het therapeutisch bordspel ‘ Alle sterren van de Hemel ‘ van Daisy Luiten. Rouwreacties: divers en persoonlijk Rouwreacties kunnen heel divers zijn: verdriet, concentratieproblemen, lusteloosheid, veel of juist weinig slapen, heel weinig voelen, schuldgevoel, boosheid, somberheid, etc. Al deze reacties zijn heel normaal. Bij een verlies komt het ook regelmatig voor dat eerdere verliezen weer aangeraakt worden, wat verwarrend kan zijn. Het is belangrijk dat je als begeleider enige kennis hebt van de diversiteit aan rouwreacties. Hóe iemand rouwt heeft te maken met diverse factoren. Ik noem er een aantal: verschillen tussen mannen en vrouwen, kinderen rouwen op hun eigen wijze, heeft iemand een goed ondersteunend netwerk, is er sprake van diverse verliezen in korte tijd, was er sprake van een traumatisch overlijden, is er sprake van comorbiditeit, wat was de relatie met degene die er niet meer is, waren er veel conflicten in de relatie etc.? Wil je iemand goed begeleiden, dan is het belangrijk hierbij stil te staan. Het geeft inzicht in iemands copingstrategieën rond rouw en in wat iemand van jou als begeleider nodig heeft. Praktische begeleidingstips: • Rouwen is de achterkant van de liefde: Geef erkenning, aandacht en ruimte om te rouwen. • Normaliseer de diversiteit van de (soms heftige) rouwuitingen; dit werkt vaak geruststellend. • Rouwen is een vingerafdruk van verdriet: ondersteun mensen in hun eigen pad van rouw. • Geef ruimte, erkenning en aandacht aan ‘beide benen van rouw’. • Moedig mensen in rouw ook aan om af en toe een pauze te

nemen, terug op te laden en zich opnieuw te verbinden met de levende, groeiende kanten van het leven (Therese Rando,1993) • Vraag in je intake altijd naar verlieservaringen van mensen. Verliezen die onvoldoende aandacht hebben gehad, kunnen een rol spelen bij diverse problematieken. • Vergaar kennis over (complicaties in) het rouwproces en verwijs door als dit nodig is, naar een rouwdeskundige. • Geef geen ongevraagd advies, rouwen is een vingerafdruk van verdriet. Onderzoek samen wat iemand nodig heeft om het verlies te leren dragen. • Heb aandacht voor het netwerk van de rouwende en onderzoek samen hoe dit netwerk ingezet kan worden. Een betrouwbaar en aanwezig netwerk ondersteunt een rouwende bij het (leren) dragen van een verlies en voorkomt dat een cliënt afhankelijk van jou wordt. • Durf met “lege handen” te staan als hulpverlener. Wees nabij en loop een stukje mee in het proces van rouw. Mocht je meer kennis en praktische vaardigheden willen opdoen, dan nodig ik je uit eens op mijn website te kijken. Ik bied diverse zelf ontwikkelde, betaalbare en geaccrediteerde trainingen om je te verdiepen in verlies en rouw. Tevens start er in november 2013 weer een opleiding tot rouwbegeleider. AANBEVOLEN BOEKEN: • Herman de Mönnink: Verlieskunde • Riet Fiddelaers-Jaspers: Met mijn ziel onder mijn arm • Sabine Noten: Stapeltjesverdriet • Mieke Ankersmidt: Verlaat Verdriet Henriette Doosje is in 2004 gestart met Buro Nazorg, gespecialiseerd in begeleiding, advies en training bij Verlies en Rouw. Buro Nazorg is de integratie van haar persoonlijke verlieservaringen met haar kennis en kunde als professioneel hulpverlener, hbodocent en supervisor. www.buronazorg.nl.

PSC 41

COLOFON

COLOFON PSC Magazine, informatiebron voor professionals aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg, Adiona, platform voor kindercoaching en Rosegarden Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@pscmagazine.nl Bladmanagement: Maartje Albert E-mail: maartje@pscmagazine.nl Eindredactie: Marianne Smits Redactieadres Sabangstraat 14 2612 BK Delft Telefoon: +31 (0)15 88 71 276 E-mail: redactie@pscmagazine.nl Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Sabangstraat 14 2612 BK Delft Telefoon: +31 (0)15 88 71 276 info@inspiredcommunications.nl Vormgeving Eefje Kleijweg, grafisch ontwerp en illustraties Druk Drukkerij Bestenzet bv, Zoetermeer Lezersservice PSC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt in 2013 toegezonden aan alle leden van beroepsorganisatie NFG (Nederlandse Federatie Gezondheidszorg), Adiona, platform voor kindercoaching en Rosegarden. Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: € 39,95. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan. Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever. Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@pscmagazine.nl Losse edities Kijk voor losse edities op www.pscmagazine.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-informatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie. ©Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing. Alle rechten voorbehouden.

religie

Welke rol speelt religie in het leven? En welke rol speelt religie in de zorgverlening? Dit is het thema van de volgende editie van PSC Magazine. We praten met Gineke Klinkhamer, oprichtster van Bureau de Roos, een bureau voor Christelijke hulpverlening en pedagogisch advies. Zij heeft vele jaren ervaring op dit gebied en richtte onlangs Stichting Rosegarden op. Ook vertellen anderen over de rol die religie in hun leven en werk speelt.

human givins

Human Givens werkt net als veel andere vormen van counseling kortdurend en oplossingsgericht. Niet wroeten in het verleden, maar leren het denken over verleden én toekomst vruchtbaar te maken, leren ontspannen en in diepe ontspanning effectief gedrag ‘oefenen’ zijn allemaal factoren die zorgen voor snel herstel. Ook werken alle Human Givens-counselors met een buitengewoon snelle en pijnloze methode om herinneringen te ontdoen van hun emotionele lading, waardoor deze niet langer het leven van mensen blijven verstoren.

odc

Wie bekend is met zijn competenties, zijn sterktes en zwaktes, zijn drijfveren, hoe hij zal reageren onder stress of zijn eigen ‘schaduwkant’, heeft daarmee ook de handvatten voor succesvol werken en leven. Of het nu gaat om de geschiktheid voor een volgende positie, het verklaren van het vastlopen in de huidige baan, of het evalueren van de kwaliteiten van een team, ODC biedt hét instrument om snel en effectief tot de juiste interventies te komen, met als doel en resultaat beter functionerende en prettiger levende mensen.

Benedictushof

De Benedictijnse St.-Adelbertabdij in Egmond-Binnen is een bijzondere plaats. Benedictijnse monniken vormen daar een contemplatieve gemeenschap. De missie van de gemeenschap is niet alleen God en elkaar te dienen, maar dit ook naar buiten te brengen om de ruimte te laten zien die deze manier van leven geeft. De missie krijgt gestalte in diverse cursussen over Benedictijnse spiritualiteit, bijbel, bezinning, literatuur en muziek . Dat doen zij samen met betrokkenen van de abdij. Met een keur van activiteiten doet Benedictushof een aanbod aan wie zoekt naar waarachtig leven.

PSC sponsors - PSC Magazine wordt mede mogelijk gemaakt door de bijdrage van onze sponsors:

42 PSC

Praktijk “De Weg”

"Merk je ook dat je verder wilt?" + Specialist in sekse specifiek

Nieuw: Geaccrediteerde workshop

& lichaamsgericht werken

“Geldprobleem is een gedragsprobleem”

+ Supervisie voor hulpverleners + Training op maat

In- & outdoortraining in teamverband en individueel o.a. “Een taal erbij” en “Geweldloos verzet in gezinnen”.

VOOR EBSITE ONZE W D BEZOEK TUELE AANBO CHING HET AC A O C & G TRAININ

Voor professionals die: • Hun dienstenpakket willen uitbreiden • Willen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen • Geld en gedrag zien als onderdeel van hun begeleiding • Counselling willen inzetten om schulden te voorkomen

WWW.IKOS - HARDERWIJK.NL

Koots òf coach?

OS_PSC_105x74.indd 2

www.praktijk-deweg.nl

Petra Kapper | Ter Aar | info@praktijk-deweg.nl | 06-29608301

17-01-13 (w 3) 15:49

krachtige leerstrategie. Kijk voor informatie op: opleiding.ke rnvisie

methode.nl

Verlies en Verlangen

Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling

Omgaan met rouw en verlies

2-daagse training: de basis van veel hulpvragen zit in rouwen verliesverwerking. Data: 6 en 13 mrt en 5 en 19 april 2013

Stil Verlangen, de onvervulde kinderwens

2-daagse training: steeds meer hulpvragen hebben als thema: de onvervulde kinderwens. Data: 22 feb en 8 mrt en 10 en 17 apr 2013 Doelgroep: professionals die hun deskundigheid t.a.v. rouwen verlies vraagstukken willen vergroten. accreditatie voor NFG en Adiona leden 06-27865750 www.verliesenverlangen.nl info@verliesenverlangen.nl

E 160,-

Het aantal patiënten met chronische pijn en chronische stress stijgt! Vergroot nu uw kennis en vaardigheden middels een korte, geaccrediteerde bijscholing waarin u leert uw patiënten effectief te behandelen met behulp van de CPSS methode. Meer info: www.cpsscentrum.nl of stuur een email naar info@cpsscentrum.nl

Productvoorlichting in Nederland door Voor meer informatie: www.nutrilogic.nl Voor bestellingen: www.natuurapotheek.com / 015-3614477