PSC Magazine - editie 1 - 2016 by Inspired Publishing

Editie 1 • 2016 • 6 e jaargang

PRATEN OVER

DE DOOD

EN WAT ER DAARNA GEBEURT

OUTDOOR

IN DE HULPVERLENING OP ZOEK NAAR DE

SPIRITUELE KRACHT VAN DE COACH

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

MEER-IN-1

Dé multi’s op maat. Welke past u?

NIEUW Kijk op onze website voor productinformatie.

GEAVANCEERDE VOEDINGSSUPPLEMENTEN MET EEN GEZONDE PRIJS VitOrtho levert exclusief voedingssupplementen van NOW en VitOrtho 2

| www.vitortho.nl

v o o rwoord

Mysteries Sommige dingen in het leven zijn maar moeilijk te begrijpen. Laat staan dat we ze kunnen verklaren. Het leven zit vol mysteries. Mysteries ver terug in de tijd, zoals het ontstaan van het heelal en de aarde. En mysteries van alledag, zoals de geboorte van een baby. Ieder nieuw mensje een klein wonder. Of een narcis. Ik zie ze overal uit de grond komen en als ik goed naar de bloem kijk, met z’n fijne details en kleuren, kan ik er met mijn verstand niet bij hoe de natuur dit bij elkaar bedacht heeft. Of van die ‘toevallige’ gebeurtenissen. Gisteren sprak ik een vriend en we hadden het over een andere vriend die we beide al meer dan drie maanden niet gesproken of gezien hadden. Vanmorgen werd ik wakker en keek op mijn telefoon. Een appje: ‘Goedemorgen! Hoe gaat het met jou?’ Na drie maanden stuurde hij juist nu een bericht.

"Volgt u de NFG en PSC Magazine al op Facebook en LinkedIn?"

Als we denken dat het leven moeilijk te verklaren is, hoe zit dat dan met de dood? De dood is al even onverklaarbaar als het leven, zo niet meer. Geen wetenschapper die ooit een dode na 10 jaar terug in leven heeft gebracht en een goed gesprek heeft gevoerd. ‘Hoe was dat nou, om dood te zijn? Waar was je al die tijd en wat heb je allemaal meegemaakt?’ De dood blijft een soort mysterie. Toch zijn er mensen die dit mysterie proberen te ontrafelen. Een van die mensen is Janis Heaphy Durham. Een intelligente en goed ontwikkelde dame die haar man verloor aan kanker. Door een serie ongewone gebeurtenissen begon zij zich af te vragen of het mogelijk is dat ons bewustzijn de dood kan overleven? Zou er meer kunnen zijn dan alleen de fysieke realiteit? En zou het kunnen dat we verder gaan in een andere hoedanigheid? Heaphy Durham ging op onderzoek uit en haar bevindingen heeft ze bij elkaar gebracht in het boek De hand op de spiegel. Haar onderzoek was niet zweverig of het resultaat van een door verdriet bewogen vrouw. Deze dame staat met beide voeten op deze aard-

bol. Ze heeft haar onderzoek uitgevoerd zoals ze in het leven staat en altijd haar werk heeft uitgevoerd: realistisch, gedegen en gestaafd op feiten. Tijdens haar onderzoek heeft ze met verschillende vooraanstaande wetenschappers gesproken. Stuk voor stuk hoogopgeleide mensen die zich bezighouden met onderzoek en feiten. Eind 2015 hebben we Janis Heaphy Durham mogen interviewen en het resultaat hiervan kunt u lezen op de volgende pagina’s. Natuurlijk hebben we in deze editie ook aandacht voor aardse, realistische zaken. Ons pensioen bijvoorbeeld. Weet u hoe dit precies zit? Verderop in dit magazine kunt u er meer over lezen en bovendien vindt u een mooi aanbod om meer inzicht te krijgen in uw eigen situatie. Nog zo’n aards onderwerp. De zorgverzekering. Nog niet zolang geleden heeft u in PSC Magazine al kunnen lezen over de GezondheidsVerzekering. Dit is een nieuwe vorm van de zorgverzekering, die iedereen de vrijheid biedt om zijn of haar eigen gezondheidspad te bewandelen. De GezondheidsVerzekering staat nog in de kinderschoenen, maar wij volgen dit mooie initiatief op de voet en willen u op de hoogte houden van de ontwikkelingen en wat deze voor u als individu en als professional kunnen betekenen. Tot slot nog een vraag. Volgt u de NFG en PSC Magazine al op Facebook en LinkedIn? Op deze manier blijft u op de hoogte van het laatste (vak)nieuws en maakt u kans op interessante boeken. Zo is pas nog het werkboek Teamcoaching verloot onder onze volgers. Zoals altijd zijn we benieuwd naar wat u vindt van deze eerste editie van PSC Magazine van 2016. We hopen dat u het net zo interessant, fascinerend en leerzaam vindt als wij en wensen u veel leesplezier! Sacha van den Ende Hoofdredacteur PSC Magazine

PSC

col o fon

Colofon

PSC MAGAZINE, DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@pscmagazine.nl

Bladmanagement: Maartje Albert E-mail: maartje@pscmagazine.nl Eindredactie: Marianne Smits

Redactieadres Arthur van Schendelplein 130 2624 CV Delft Telefoon: +31 (0)6 12 98 64 89 E-mail: redactie@pscmagazine.nl Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Arthur van Schendelplein 130 2624 CV Delft Telefoon: +31 (0)6 23 63 38 65 info@inspiredcommunications.nl Vormgeving Eefje Kleijweg | The Fine Line Studio www.thefineline-studio.com Druk Drukkerij Damen Lezersservice PSC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle register- en aspirantleden van de beroepsorganisatie NFG en de leden van TPnet en Rosegarden. Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: â&#x201A;Ź 39,95. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan. Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever. Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@pscmagazine.nl Losse edities Kijk voor losse edities op www.pscmagazine.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-informatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie. ÂŠCopyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing. Alle rechten voorbehouden.

Inhoud

3 6

PSC

Ik zou willen dat mensen kunnen praten over

de dood en wat er daarna gebeurt - Interview

met Janis Heaphy Durham

Gaat u ook liever naar de tandarts dan dat u naar uw pensioen kijkt? - Stoutenburgh

Adviesgroep

13 14

Voorwoord - Sacha van den Ende

Column - Wilma de Haas

Outdoor in de hulpverlening Mark van den Berge

i nho ud s opg ave

23 29

EDITIE 1 • 2016

21 22

De GezondheidsVerzekering: betaalbaarheid & keuzevrijheid

Stimuleren van handigheid bij kinderen

Kindercoaches zijn ’hart’ nodig Christa Wiersma

24 Zintuigenprikkels 27

Gezonde aanvulling op de voeding Wolfgang Diekstra

28 29

Column - Cathelijne Wildervanck

Kinderen, soms heb je hulp nodig

Rosegarden

30 KOPP-kind : Kind van Ouder met

Psychiatrische Problematiek - TP Net

Column - Martine Clausen

34 Zintuigenprikkels 36

Op zoek naar de spirituele kracht van de coach Paul de Blot

PSC

i k zou w ille n dat men se n k u n n e n p rat e n ove r d e d o o d en w a t er da a r na g eb eur t

"Ik zou willen dat mensen kunnen praten over de dood en wat er daarna gebeurt." Een interview met Janis Heaphy Durham

Janis Heaphy Durham is journalist en werkte ruim twintig jaar voor The Los Angeles Times. Als eerste uitgeefster van The Sacramento Bee won zij twee Pulitzerprijzen. Durham groeide op in een plattelands gezin dat de Presbyteriaanse Kerk aanhing. ‘Het bovennatuurlijke was niet iets dat besproken werd’, legt Durham uit. ‘Ik had dan ook geen enkele ervaring met iets dat ook maar in de buurt kwam van wat ik ervaarde vlak nadat mijn man Max Besler overleed. Ik groeide op in het traditionele Ohio. Mijn vader was priester in de Presbyteriaanse Kerk en mijn 3 broers en zussen en ik werden opgevoed met het geloof in de hemel, God en de kerk. Dat was mijn achtergrond. Ik haalde mijn diploma, ging studeren en kwam daarna terecht in de krantenwereld. Toen mijn man in 2004 overleed, werkte ik als uitgeefster van The Saramento Bee, een rol waarin ik het bedrijf eigenlijk leidde als functioneel directeur. De kanker werk gediagnosticeerd in oktober van 2013 en hij overleed in mei 2014.’

Wat gebeurde er toen? ‘Kort nadat hij overleed, deed zich een serie van buitengewone incidenten voor in ons huis. Het waren incidenten die ik nog nooit eerder ervaren had en waar ik totaal niet bekend mee was. Het eerste incident vond plaats een week nadat hij overleed. Mijn man overleed in onze woonkamer. Ik wilde niet dat hij zijn laatste momenten in een ziekenhuis zou doorbrengen. We waren met zijn zevenen bij elkaar op het moment dat hij zijn ogen voorgoed sloot om 12.44

PSC

i nter v i ew m et j a ni s hea p hy durham

uur. In onze woonkamer hing boven de openhaard een grote klok. Precies een week nadat mijn man overleed, stopte deze klok om 12.44 uur. Ik geloofde mijn ogen niet. Toen ik het zag, belde ik mijn zoon Tanner van 14 om mezelf ervan te vergewissen dat ik mijn verstand niet aan het verliezen was. Hij kwam naar het huis, zag de klok en was zelf ook met stomheid geslagen. Dit was het eerste belangrijke incident. Daarna volgde er een incident op 14 juni, Vaderdag. Ik was alleen thuis en zat op de bank. Ik luisterde naar muziek van Celine Dion: “For all the times you stood by me…”. Dit draaiden we onder andere op de begrafenis van mijn man. Ik luisterde naar de muziek en huilde, maar voelde me op de een of andere manier opgejaagd en ging naar onze bibliotheek. Onze bibliotheek staat van vloer tot plafond vol met boeken. Zonder dat ik wist waarom, pakte ik een boek van de plank. Ik weet niet waarom ik dat boek pakte, maar terwijl ik het van zijn plek haalde, viel er een enveloppe uit. Er stond ‘Max’ op in een prachtig handschrift. Ik schaam me voor de gedachte, maar als echtgenote kwam de stekende gedachte op dat mijn man een affaire had gehad. Zoals je een pleister snel van je huid trekt, opende ik de enveloppe. Ik vond een kaart van zijn moeder, die was gedateerd op 14 juni van het jaar voordat hij overleed. Ze schreef: “Lieve Max, Ik heb je nog nooit in je leven zo gelukkig gezien. De reden hiervoor is je familie en de grote liefde die je voor Janis en Tanner voelt.” Op dat moment vroeg ik me af hoe groot de kans was, dat ik op 14 juni een willekeurig boek van een plank trek met daarin een kaart, geschreven een jaar eerder op dezelfde dag toen mijn man nog kankervrij was. Het was een waar geschenk. Ik realiseerde me, dat dit geen toeval kon zijn. Dit kon gewoonweg niet zomaar gebeuren. Na deze gebeurtenis volgden er verschillende onverklaarbare incidenten, zoals geklop op de muur, deuren die open- en dichtgingen zonder dat er ook maar een zuchtje wind stond en knipperende lampen. Twee of drie maanden na Max’ dood begon ik met het uitzoeken en wegdoen van zijn spullen; iets wat ik moeilijk vond. Terwijl ik bezig was, begonnen alle lampen te knipperen.

Ik ben een rationeel mens en heb me altijd beziggehouden met feiten. Ik negeerde al deze incidenten. Ik had het druk en probeerde het verlies van mijn man te verwerken. Ik had een drukke baan en mijn zoon. Ik wilde vooral niet dat mijn zoon ongerust zou zijn over mij, dus ik ging gewoon door. Een jaar na de dood van Max, het was 8 mei Moederdag, waren mijn zoon en ik in de tuin. Hij deed huiswerk, ik was aan het werk voor de krant. Ik ging naar de keuken om wat te eten te maken. Ik waste mijn handen en keek op in de spiegel en ik zag een grote handafdruk. Het was een perfect gevormde rechterhand; het leek wel een röntgenfoto. Ik kon alle lijntjes zien. Handen zijn heel persoonlijk en verbonden aan een lichaam. De handafdruk was daar en het was onwerkelijk. Ik geloofde mijn ogen niet. Mijn hersenen zeiden dat dit onmogelijk was, maar mijn ogen zagen heel duidelijk die hand. Ik riep mijn zoon. Ik dacht even dat hij misschien een grapje had gemaakt, dus ik vroeg hem zijn hand naast de afdruk te houden. Maar zijn hand was veel kleiner. Deze was de hand van een man, niet van een kind. We konden het niet verklaren.’

Welke rol speelden deze incidenten in jouw leven? ‘Het leven ging verder. In Amerika is het niet gewoon of gepast dat je je bezighoudt met dit soort onderwerpen als leidinggevende van een groot bedrijf. Je hebt de verplichting naar je bedrijf om je bezig te houden met feiten. Ik kon dus niet bezig zijn met wat er gebeurde of dit verder uitzoeken. Een jaar later echter verscheen er weer een afdruk. Dit keer in de vorm van een engel. En in 2007 verscheen de hand nogmaals, maar dit keer de linkerhand. Uiteindelijk besloot ik te stoppen met werken. Ik was inmiddels hertrouwd en wilde genieten van het leven met mijn nieuwe man. Op het moment dat ik stopte

met werken, besloot ik te gaan onderzoeken wat er nu eigenlijk allemaal gebeurde. Ik zal nog één voorval toelichten dat plaatsvond in juli 2005 in Europa. Ik was met mijn zoon in Portofino. We bezochten Rome en Florence eerst, maar eindigden in Portofino, omdat Max daar graag zijn vakantie had willen doorbrengen. Helaas was hem dit niet gelukt. Wij besloten er dus samen heen te gaan. Het is prachtig daar. Op een avond gingen we eten met uitzicht op het water, de bootjes, lichtjes; het was perfect. We vroegen een voorbijgangster om een foto van ons te maken. Deze foto staat in het boek. We ontwikkelden de foto toen we weer thuis waren. En het is ongelofelijk wat we zagen. Tussen onze schouders is een bootje te zien, een heel eind de zee op. Op die boot staat echter duidelijk de naam Max te lezen. Het is onmogelijk zoiets met opzet voor elkaar te krijgen. Ik denk dat al deze incidenten berichten van Max zijn geweest. Het waren geen willekeurige berichten van een andere geest of ziel. Ik denk dat Max heeft uitgevonden hoe hij contact met me kon opnemen. En dit ben ik uit gaan zoeken. Ik ben een rationeel mens en heb me altijd beziggehouden met feiten, dus ik formuleerde duidelijk vragen: kan ons bewustzijn de dood overleven? Is er meer dan alleen de fysieke realiteit? Gaan we verder in een andere hoedanigheid? Dit waren de uitgangspunten voor mijn onderzoek.’

Hoe begon je onderzoek? ‘Ik kwam in contact met een kwantumnatuurkundige verbonden aan UCLA (University of California, Los Angeles). Hij legde me de theorieën van de kwantummechanica uit. Dit is interessante informatie. De traditionele natuurkunde ontstond 350 jaar geleden met de theorieën van Isaac Newton. Echter in de beginjaren van de twintigste eeuw kwam er een jonge groep wetenschappers die vragen begon te stellen op subatomair niveau. Het gaat hier

PSC

i k zou w ille n dat men se n k u n n e n p rat e n ove r d e d o o d en w a t er da a r na g eb eur t

om de kleinste deeltjes denkbaar. Toen ze deze deeltjes begonnen te bestuderen, ontdekten wetenschappers dat deze zich anders gedroegen dan de traditionele natuurkunde altijd had gedacht. Zo ontdekten ze bijvoorbeeld dat materie kan reizen door tijd en ruimte op manieren die tegengesteld waren aan de traditionele wetenschap. Ze ontdekten dat licht kon bestaan op verschillende locaties. Dit zijn opmerkelijke ontdekkingen. Einstein zei hierover dat het hem zijn haren deed uittrekken. Hij vond het spookachtig, omdat hij het niet kon begrijpen. Ook bij mij ontstonden vragen toen deze theorieën tot mij doordrongen: is het mogelijk dat ons bewustzijn op meerdere plekken kan bestaan? En dat het zich kan verplaatsen door de tijd en ruimte heen naar een andere realiteit? Ik begon te geloven dat dit waar zou kunnen zijn. Natuurlijk moet je eerst geloven dat bewustzijn buiten het brein bestaat. Traditionele wetenschappers zijn ervan overtuigd dat bewustzijn aan het brein is verbonden en dat, wanneer iemand overlijdt, ook zijn brein stopt. Nieuwe wetenschappers stellen de vraag 8

PSC

of het brein misschien slechts een receptor is, een ontvanger. Zij stellen de vraag of de geest, ziel, het bewustzijn, hoe je het ook noemen wilt, verdergaat in een andere vorm na de dood. Ik geloof dat dat zo is. En ik geloof dat Max ontdekt heeft, dat hij van waar hij zich ook bevindt, kan reiken naar deze wereld.’

Dit is niet de enige wetenschapper die je geconsulteerd hebt. ‘Een andere wetenschapper met wie ik contact heb gehad en waarover ik in het boek vertel, is Dr. Bruce Greyson. Hij is autoriteit op het gebied van bijna-dood ervaringen. Hij bestudeerde ongeveer 800 gevallen van bijna-dood ervaringen van mensen die eigenlijk fysiek dood waren, maar terug werden gehaald door middel van elektrische schokken. Ongeveer 20 procent van deze mensen vertelt een verhaal van het lopen op een lange weg met aan het einde licht. Wanneer ze daar aankomen, zien ze mensen die ze kennen en al dood zijn. Het is een heerlijke plek en ze willen ernaartoe, maar iets haalt ze terug naar onze wereld. Volgens mij, en volgens andere weten-

schappers die bijna-dood ervaringen onderzoeken, is dit het bewijs voor het idee dat bewustzijn buiten het brein en het lichaam bestaat. Een derde grote bron van informatie vond ik in het Monroe Institute, opgericht door Bob Monroe. Deze vooraanstaande Amerikaans zakenman had zelf een aantal buitenlichamelijke ervaringen, waarbij hij tegen het plafond van zijn huis dreef. Zijn lichaam was slapend, maar zijn geest bevond zich in een ‘gewijzigde’ staat, waarbij hij naar zichzelf keek. Hij besloot dit te gaan onderzoeken en deed verschillende experimenten. Hij gebruikte hiervoor de technologie die wordt gebruikt voor het maken van radio. Hij droeg een koptelefoon met verschillende geluiden aan beide kanten. Het brein probeert deze geluiden samen te brengen tot een geheel en terwijl het dat doet, raakt het brein in een ‘gewijzigde’ staat. Je slaapt niet, maar bent ook niet wakker; je zit ergens anders. Hij startte zijn onderzoek in 1972 en tot de dag van vandaag wordt het onderzoek in het door hem opgerichte instituut voortgezet. De meeste tijd van ons leven brengen we wakker of slapend door. Wanneer je terechtkomt in een andere staat, een meditatieve staat of een ‘gewijzigde’ staat, dan kun je het leven op een andere manier ervaren.’

Denk je dat er verschil bestaat tussen Amerika en Europa wanneer het over dit soort onderwerpen gaat? ‘Ik denk dat er zeker verschil is. Voor zover ik kan zien is Nederland een maatschappij die openstaat voor dit soort onderwerpen. Nederland is een land met jonge mensen met een progressieve instelling. Een vraag die werkelijk belangrijk is, is de vraag wat ons doel in dit leven is. Waarom zijn we hier? Een van de dingen die Max tegen me zei vlak voor zijn dood is: “We zijn allemaal bezig onszelf door het leven te worstelen met onze dagelijkse beslommeringen. Maar uiteindelijk draait het alleen maar om liefde. Liefde is de essentie van het leven.” Het antwoord op de vragen ‘waarom zijn we hier’ en ‘wat is de bedoeling’, bestaat voor mij uit twee zaken: liefde en leren. En dat neem je mee naar een volgend leven.

i nter v i ew m et j a ni s hea p hy durham

Ik heb mijn boek geschreven, omdat ik zou willen dat mensen zich deze vragen stellen en erover praten. Veel mensen praten niet over doodgaan of over wat er daarna gebeurt; hierover praten is beangstigend. De dood is intimiderend, verontrustend en verdrietig. Wanneer iemand die van je houdt, overlijdt, kun je deze persoon nooit meer aanraken of ruiken. Wanneer je zou weten dat deze persoon er nog is, maar in een andere vorm, wat ikzelf geloof, dan kan dat troostend zijn en het verlies dragelijk maken.’

Heb je veel gesproken over wat je meemaakte met je omgeving? ‘Voordat ik het boek schreef, sprak ik eigenlijk niet over de incidenten die plaatsvonden. Zoals ik eerder zei, is het niet gepast in mijn cultuur om als leidinggevende van een bedrijf over dit soort dingen te praten.

ze hoorde dat ze een ongeneeslijke vorm van borstkanker had, in de spreekkamer in het ziekenhuis uit haar lichaam trad en zichzelf, haar man en de arts vanaf boven bekeek. Negen jaar later na een intensieve behandeling was ze kankervrij. Ze keek terug op die ervaring met het idee dat haar bewustzijn het niet aankon te horen, dat ze zou sterven en dat haar bewustzijn daarom uit haar lichaam trad. Ze had deze ervaring nooit aan iemand vertelt, zelfs niet aan haar man, omdat ze dacht dat mensen haar voor gek zouden verklaren. Dit maakte mij extra overtuigd om mijn boek te schrijven. Het is vreselijk dat mensen niet open kunnen zijn over hun ervaringen uit angst voor gek verklaard te worden. Een paar weken geleden kwam ik deze vrouw toevallig weer tegen. Ze had mijn boek gelezen en zei dat ik met het schrijven van mijn boek, haar ervaring had

"We zijn allemaal bezig onszelf door het leven te worstelen met onze dagelijkse beslommeringen. Maar uiteindelijk draait het alleen maar om liefde. Liefde is de essentie van het leven" Je hoort je bezig te houden met de feiten. Toen ik eenmaal gestopt was met werken, begon ik erover te praten met familie en vrienden. Ik ontdekte dat sommigen ervoor openstonden en anderen niet. En ik denk dat dat nu nog steeds zo is. Ik heb een bepaalde kijk op het leven naar buiten gebracht en ik denk dat dit sommige mensen uit hun comfortzone haalt. Maar ik denk dat meer en meer mensen zich afvragen waar het nu werkelijk om draait. Dat zie ik bijvoorbeeld wanneer ik naar mijn zoon kijk, die nu 25 is. Ook hoor ik van steeds meer mensen, vooral vrouwen, dat zij soortelijke dingen hebben meegemaakt. Voordat ik mijn boek schreef, ontmoette ik een dame terwijl we in de rij stonden voor de toiletten. Ze was een vriendin van een vriend en ze vroeg me waar ik mee bezig was. Ik vertelde haar dat ik een boek aan het schrijven was en waar het over ging. Daarop vertelde ze me dat ze, toen

bekrachtigd, gevalideerd. Ze dacht dat ze gek was en anders, maar kwam erachter dat anderen dezelfde ervaringen hebben, dus dat ze niet zo gek of anders is. En dat maakt me blij. Het maakt me blij dat we kunnen praten over deze onderwerpen. Dat we kunnen praten over verlies, angst en de dood.’

en ik pakte een boek, weer een willekeurig boek. Er was een gedeelte gemarkeerd; dat moet Max gedaan hebben, maar dat doet er niet toe. Hij had een uitspraak van Marcus Aurelius gemarkeerd: Do not fear death, because death is nature’s way. Er was nog een tweede uitspraak gemarkeerd: We are all part of a large universe. And there is a web. The treathing of the texture of the web is with us. Ik ben ervan overtuigd dat wat ik zag en waar Marcus Aurelius over schreef, hetzelfde is. Ik kreeg een boodschap over dit universele geheel waar we allemaal toe behoren. Dit stimuleert me om door te gaan met onderzoeken en schrijven, om hiermee mensen aan het denken te zetten over de grotere vragen in het leven. Ik ben geen autoriteit, maar ik ben nieuwsgierig en geïnteresseerd in leren. Dus als ik iets kan leren en dit kan delen, dan geeft mij dat veel voldoening.’

Is er tot slot nog iets dat je ons mee wil geven? ‘Ik wil graag een citaat geven van een Amerikaans schrijfster, Harriet Beecher Stowe: The sting of death at the graveside is for words unsaid and deads undone. Ik denk dat, wanneer we een dierbare verliezen, we zoveel verdriet hebben, omdat we niet genoeg voor en met deze persoon gedaan hebben toen deze er nog was. Als er één belangrijke boodschap is in mijn boek, dan is dat deze: Make sure that you love the people who you are with and that you give them everything that you have to give! Live with the love now!’ Meer informatie over Janis Heaphy Durham en haar boek is te vinden op: www.handonthemirror.org.

Is je onderzoek nu afgerond? ‘Ik doe mijn best te luisteren naar het universum. Want ik geloof dat we allemaal onderdeel zijn van een groter geheel. In de tijd dat ik mijn onderzoek deed, zag ik soms gouden of lichtgevende vormen en cirkels. Toen ik dit ging uitzoeken, kwam ik uit bij Indra’s net. Dit een vedisch geloof dat ervan uitgaat dat we allemaal verbonden zijn in het universum. Net als spiegels die tegenover elkaar staan en elkaar reflecteren tot in de oneindigheid. Op een dag was ik in ons vakantiehuisje PSC

ga a t u ook lie ver n aar d e t an d art s d an d at u n aar u w p ens i o en k i j k t?

Gaat u ook liever naar de tandarts dan dat u

naar uw pensioen kijkt? Weliswaar is de maatschappelijke belang-

vers te hebben gehad. In de toekomst zal

blijft nog steeds de verantwoordelijkheid

stelling voor het onderwerp pensioen

dit aantal alleen maar toenemen, verwacht

van de zzp’ er om zelf in actie te komen

groot, maar dat leidt vooralsnog niet tot

63% van werkend Nederland.

Kennis ontbreekt

ander gedrag ten aanzien van het pensioen. Ruim zeven van de tien Nederlanders vult liever de belastingaangifte in of geeft de voorkeur aan een bezoek aan de tandarts dan zijn pensioenoverzicht te bekijken. Dit blijkt uit onderzoek van het onderzoeksbureau Kien in opdracht van Nationale-Nederlanden. De belangrijkste reden om ons niet te verdiepen in ons pensioen is dat het saai en ingewikkeld is. Bovendien weet 44% van de Nederlanders ook niet waar hij of zij moet beginnen. Jongeren blijven pensioen vooral zien als iets voor de toekomst. Het

Zzp’ers (en zelfstandig ondernemers)

Uit het onderzoek blijkt ook dat onze

Voor zzp’ers is de situatie anders. Veel

36% is niet op de hoogte van het aantal

zzp’ers beginnen ooit met werken in loon-

verschillende pensioenpotjes en bijna de

dienst en bouwen tijdens deze periode

helft van de ondervraagden kent de bedra-

wellicht pensioen op via de werkgever.

gen niet. De voorwaarden van de verschil-

Echter vanaf het moment dat een zzp´er

lende pensioenpotjes zijn bij slechts 20%

voor zichzelf begint, stopt deze pensioen-

van de pensioengerechtigden bekend. En

regeling en moet de zzp´er het zelf regelen.

49% zegt niet op de hoogte te zijn van de

Nu kan de zzp´er beperkt de pensioenre-

mogelijkheid om verschillende pensioen-

geling vrijwillig voortzetten, maar in de

potjes onder te brengen bij één fonds of

praktijk gebeurt dit bijna nooit.

verzekeraar.

kennis veel te wensen overlaat: maar liefst

De zzp’er zal dus zelf maatregelen moeten treffen om het inkomen veilig te stellen

APK-check

respondenten.

bij arbeidsongeschiktheid, overlijden of

Uit het onderzoek blijkt dat 59% van

pensionering. Daar zijn verschillende

werkend Nederland zijn pensioen graag

Werkgevers

oplossingen voor te bedenken, afhankelijk

op een rijtje krijgt en advies wil krijgen

Nederlanders wisselen ook steeds vaker

van de wensen en doelstellingen en de per-

wat te doen. Dit artikel omschrijft kort op

van baan en bouwen daardoor steeds meer

soonlijke situatie. De praktijk laat zien dat

hoofdlijnen hoe u inzage kunt krijgen in uw

verschillende pensioenpotjes op bij verze-

de zzp´er hier nogal losjes mee omspringt,

pensioensituatie.

keraars of pensioenfondsen. We geven nu

met grote risico´s tot gevolg. Ook de poli-

aan gemiddeld vijf verschillende werkge-

tiek maakt zich hier zorgen om. Maar het

onderzoek is uitgevoerd onder ruim 1000

PSC

s to utenb ur g h a d v i e s g roe p

Pijlers financiële toekomst Het inkomen dat u te zijner tijd krijgt, is in feite een optelsom van de verschillende geldpotjes die u tijdens het werkende leven hebt gevuld. Deze potjes vormen de pijlers van uw financiële toekomst. Pijler 1. De AOW De AOW staat aan de basis. De overheid vult dit potje automatisch zolang u in Nederland woont (of werkt). AOW ontvangt u vanaf de AOW-leeftijd. Op de site van de Sociale Verzekeringsbank (www.SVB.nl) kunt aan de hand van uw geboortedatum controleren wanneer u de AOW gerechtigde leeftijd bereikt. Als u alleen woont, bedraagt de AOW € 1.138 per maand.

Bereken nu zelf hoeveel u te besteden hebt aan de hand van de pijlers van uw financiële toekomst: AOW € ………. Pensioen € ……….

Bent u getrouwd of woont samen, dan krijgt u ieder € 784. De genoemde bruto bedragen zijn

Bron: Uniform pensioenoverzicht

van 2015. Op deze bedragen wordt vervolgens de loonheffing en bijdrage Zvw ingehouden.

of www.mijnpensioenoverzicht.nl

Deze bedragen zijn helaas niet gegarandeerd. Door de toenemende vergrijzing is de AOW in het verleden al eens versoberd en het is niet uitgesloten dat dit vaker gaat gebeuren in de toekomst.

Lijfrente Bron: Bankspaarsaldo en jaarlijkse waarde opgave

Pijler 2. Pensioen bij een ex-werkgever Als zzp'er heeft u natuurlijk geen werkgever. Maar het kan wel zo zijn dat u in het verleden pensioen hebt opgebouwd in een dienstverband. Hoeveel dit is, kunt u eenvoudig checken via www.mijnpensioenoverzicht.nl. Inloggen doet u met uw DigiD. U krijgt dan een overzicht van het opgebouwde pensioen. Pijler 3: Lijfrente (het zzp-pensioen) In deze pijler spaart u zelf voor uw oudedag door middel van een lijfrenteverzekering. Interessant is dat de fiscus u daarbij een handje helpt. De inleg is namelijk tot op zekere hoogte aftrekbaar; de uitkeringen zijn belast. Als u globaal wilt weten hoeveel inkomen u dan levenslang ontvangt, gebruik dan de volgende vuistregel. Deel het opgebouwde kapitaal

Lijfrentekapitaal op AOW-leeftijd €

: 20 =

€ ……….

Langer doorwerken

€ ……….

Vermogen € …… : 20 =

€ ……….

________ +

Totaal jaarlijks inkomen

€ ……….

vanaf AOW-leeftijd

door 20.

U kunt uw kapitaal vinden op uw verzekeringspolis en eventueel vermeerderen met de winst die de verzekeraar aan u uitkeert; hierover informeert de verzekeraar u jaarlijks. Heeft u een

Exclusief aanbod leden Nederlandse Federatie Gezondheidszorg

beleggingsverzekering, dan ontvangt u jaarlijks een opgave van de verzekeraar waarop staat

Speciaal voor de leden van de Nederlandse

wat het geprognotiseerde kapitaal is op de einddatum; hier kunt u dan vanuit gaan.

Federatie Gezondheidszorg heeft de Stoutenburgh Adviesgroep een exclusieve aanbieding.

Voorbeeld

U krijgt namelijk 1 uur gratis consult aange-

Pieter legt jaarlijks € 3.000 in op zijn lijfrentespaarrekening. Op zijn 67e staat er een bedrag

boden met Maarten Brunnekreef, financieel

van € 80.000. Jaarlijks ontvangt hij dan € 80.000 : 20 = € 4.000. Maandelijks ontvangt Pieter

adviseur leven bij Stoutenburgh Adviesgroep.

een bruto uitkering van € 333.

Tijdens dit consult kunt u al uw vragen stellen naar aanleiding van dit artikel of specifiek

Pijler 4: (langer) doorwerken

over uw eigen situatie.

Als op uw AOW-leeftijd blijkt dat u behoefte hebt aan meer inkomen, dan kunt u altijd nog

Daarnaast organiseert Stoutenburgh Advies-

besluiten langer door te werken. Als u minder uren wilt maken, zoek dan de samenwerking

groep maandelijks een workshop over dit

met iemand die uw onderneming kan overnemen.

onderwerp bij haar op kantoor in Leusden. Deze workshop wordt u gratis aangeboden en

Pijler 5: Vermogen

heeft tot doel u te helpen om inzage te krij-

Het inkomen kan worden aangevuld door vermogensbestanddelen te gelde te maken. De

gen in uw financiële situatie bij overlijden en

eigen woning is vaak het grootste vermogensbestanddeel. Maar wellicht beschikt u ook over

pensioen.

een goed gevulde spaarrekening. Door het vermogen te delen door 20 heeft u een globaal inzicht wat u levenslang kunt opnemen om uw vermogen op te eten. In tegenstelling tot de

Mail: maartenbrunnekreef@stoutenburgh.nl

overige pijlers betaalt u hier geen belasting over behoudens de bekende vermogensrende-

Telefoon: 033 7600760

mentsheffing in Box 3. PSC

n! te de an r ss aa re rw te o In pvo o ko in

Emotioneel evenwicht

SaﬀraMed ter ondersteuning van de gemoedstoestand

• Saﬀraan ondersteunt een goede gemoedstoestand. • Kurkuma helpt het mentaal evenwicht en ondersteunt de hersenfunctie.

• Foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12 dragen bij tot de normale psychologische functie en de vermindering van vermoeidheid.

• Vraag nu gratis en vrijblijvend de brochure aan! Bel naar

073 737 0129 of mail naar contact@artsfoodsupplements.nl

Wist u dat wij onze klanten kosteloos ondersteunen bij vragen over voedingssupplementen? Neem contact met ons op via 073 737 0129 of per e-mail: contact@artsfoodsupplements.nl Interessante inkoopvoorwaarden:

Scherpe inkoopprijs - Vandaag besteld, vandaag verzonden - Geen minimale bestelvolumes - Lage of geen verzendkosten!

column

Regelmatig zit ik achter de computer te googelen op mijn naam. Dan wil ik weten hoe bekend ik ben. Hoe vindbaar op internet. Dat schijnt een positief effect te hebben. Bekendheid is helemaal belangrijk geworden sinds ik van een uitgever heb begrepen dat mijn columns pas door een breed publiek zullen worden gelezen wanneer ik een Bekende Nederlander ben, en dan de moeite waard zijn om uit te geven.

Maar wie leert ons te sterven? Wanneer komt de cursus ‘Hoe ga ik dood’ of een miniworkshop ‘Sterven in zeven stappen’? Wordt het opgenomen in een vakkenpakket. Voor mijn part een schriftelijke LOI-cursus ontwikkeld waarin je digitaal wordt begeleid bij het onder de knie krijgen van deze vaardigheid. Want lastig is ie. Mij is het tenminste tot op heden niet gelukt dit goed te kunnen. Dus worstel ik als aankomend sterveling hiermee.

Dus is het zaak om snel bekend te worden. Voordat het te laat is. Dan begin ik bijvoorbeeld de dag met het eind voor ogen. Nu is het elke keer weer schrikken wanneer ik bij het intikken van mijn naam in de zoekmachine mijn eigen overlijdensadvertentie tegenkom: ‘Intens bedroefd om haar heengaan, maar dankbaar dat zij niet meer hoeft te lijden, nemen wij afscheid van onze Wilma Wilma den Haas’

Maar dat werkt niet. Dan word ik alleen depressief. Of ik probeer me elk moment te realiseren dat dit het laatste moment kan zijn. Ook dat heeft geen effect. Soms kijk ik of het me lukt om een voorstelling te krijgen van als ik er niet meer ben. Dat lukt nog wel een beetje. Maar zodra ik me moet voorstellen waar ik dan zélf zou kunnen zijn, dan kom ik er niet meer uit.

Elke keer moet ik dan iets verder en iets beter lezen om erachter te komen dat het niet om mij gaat. Gelukkig, ik ben niet dood! Gelukkig. Want ik leef graag. En dat is best een spanningsveld. Als graag levend wezen te weten dat de dood bestaat.

Dan val ik in een zwart gat.

Jonge kinderen schijnen zich op een bepaalde leeftijd bewust te worden van de tijdelijkheid van het bestaan. Tot die tijd is het leven een eeuwig gegeven waarin alleen geleefd kan worden. Het moment van dit besef en het verwerken ervan kan kort of lang zijn. Bij mij duurde het maanden herinner ik me. Door het besef van eindigheid verloor het leven zijn glans. Langzaam pakte ik het weer op totdat dit besef vervaagde en werd vergeten.

Sinds kort heb ik echter een nieuw lichtpuntje gevonden. Misschien word ik wel postuum Bekende Nederlander.

De enige gedachte die helpt, is dat sterven de keerzijde van leven is. Het één niet zonder het ander kan.

Blijf ik toch een beetje leven.

Als volwassene gaat ons dit evenzo. We leven ons leven graag. We worden niet graag geconfronteerd met de dood. Tenminste, dat geldt voor de meesten onder ons. We houden van leven en we worden opgevoed, geschoold en getraind om te blijven leven. ‘Vitaal ouder worden’ of ‘Een lang leven binnen uw handbereik’. Deze boodschap wordt in verschillende vormen gegeven.

WILMA DE HAAS IS EIGENAAR VAN HAAS & KONIJN®, EEN BUREAU VOOR PERSOONLIJKE EN PROFESSIONELE ONTWIKKELING EN AUTEUR VAN K-THERAPIE.

PSC

o ut d oor in de h u lpve rle n in g

"I went to the woods because I wished to live deliberately, to front only the essential facts of life, and see if I could not learn what I had to teach, and not, when I came to die, discover that I had not lived." - Henry David Thoreau

Door: Mark van den Berge Daar sta ik dan, ik heb zojuist ruim 200 kilometer gereden en ben aangekomen in Malmedy in de Belgische Ardennen. Ik ben namelijk deelnemer aan een outdoor week van IKOS met als thema ‘man, wie ben jij?’ Wat er allemaal gaat gebeuren, weet ik niet zo goed. Een paklijst, met een verbod op suikerbommen, verslavende middelen, elektronica en rookwaar (beperkt), en het sprookje van tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppeltje uit de zak, is het enige wat ik toegestuurd heb gekregen. Ik loop het erf op en zie dat er al een heel groepje mannen staat. Iedereen krijgt een boekje met informatie en op de eerste pagina staat in het kort de filosofie van IKOS. Naast de gebruikelijke thema’s als vertrouwelijkheid en het werken in het hier en nu worden ook nieuwe dingen genoemd, zoals het holistische mensbeeld (de mens is een eenheid van denken, voelen en handelen), de helende werking van ruimte, rust, reinheid en regelmaat en helen door delen. Met dat laatste wordt direct begonnen door middel van de welbekende activiteit ‘over de streep’. Na de laagdrempelige vragen worden de onderwerpen steeds persoonlijker en ook de gezichtsuitdrukkingen worden serieuzer. Soms stap ik zelf over de streep en soms blijf ik staan en zie ik mannen staan die tegen deze week opzien, zich geen ‘echte’ man voelen of geen vaderfiguur gehad hebben in hun leven. Daarna worden de tassen op de rug gedaan en begint de eerste wandeling van zo’n drie uur door de prachtige bossen. Mijn outdoor week is begonnen.

Uit de veilige context Wat kun je soms vastzitten in structuren en patronen van je tijdsbesteding, werk en het contact (of niet-contact) met de mensen om je heen. Het gaat maar door, iedere dag opnieuw, en je zou het soms wel eens anders willen, maar het ontbreekt je aan tijd, energie of doorzettingsvermogen om het te veranderen. Door een week uit die bekende omgeving weg te zijn, kom je los van je structuur en kun je eerlijk naar die patronen kijken. En tegelijk brengt het je aan het wankelen, zowel fysiek als mentaal, want er zijn nieuwe mensen en dat betekent dat je opnieuw in de verbinding moet. Mensen reageren anders dan gebruikelijk en je 14

PSC

krijgt nieuwe input over jezelf en je gedrag. Een nieuwe context betekent nieuwe kansen, kansen op verandering en kansen om te experimenteren met nieuw gedrag. En dat tussen allemaal mannen die begrijpen hoe moeilijk het soms is om een ‘echte’ man te zijn, terwijl je op een oude boerderij in een prachtige omgeving mag genieten van letterlijk en figuurlijk frisse lucht. Voor mij heeft deze stap uit mijn eigen veilige context in een geheel nieuwe context veel betekend. Ik kon even alles loslaten en stilstaan bij mezelf en mijn leven, iets waar ik normaal zelden (lees nooit) aan toekwam. Daarnaast ben ik aan het wankelen gebracht, omdat ik niet de gebruikelijke mensen om me heen had. Hierdoor werd ik geconfronteerd met iets wat ik diep in mijn hart wel wist, namelijk hoe bang ik ben en hoe moeilijk ik het vind om nieuwe contacten aan te gaan. Die confrontatie was helpend, maar tegelijk ook erg pijnlijk en confronterend. Bovendien heb ik in deze week ervaren hoe helpend en helend nieuwe contacten kunnen zijn. Want het was heerlijk om alleen met mannen te zijn, begrip te krijgen, lol te hebben, te sporten, te genieten van de natuur, te mopperen en ja, ook te huilen.

De helende werking van Rust, Ruimte, Reinheid en Regelmaat Deze vier R’s zijn voor ieder mens van belang. Bij kinderen erkennen we vaak wel dat zij dit nodig hebben. Maar ook voor ons als volwassenen zijn deze aspecten belangrijk in ons leven om gezond te zijn, te blijven en om balans in ons leven te houden. Niet alleen rust, regelmaat en ruimte zijn belangrijke aspecten, maar ook reinheid hoort er helemaal bij. Dit geldt zowel op fysiek als op emotioneel gebied. Voor mij was vooral dit aspect reinheid dat eruit sprong in deze week. Er werd zoveel mogelijk suikervrij en gezond gegeten. Gezond eten is iets waar ik eigenlijk nooit bewust mee bezig was, maar in die week ben ik erachter gekomen hoe ongezond mijn voedingspatroon eigenlijk was. Bij andere deelnemers heb ik ook gezien dat je van suiker echt moet afkicken, dat suiker verslavend

m a r k v a n d e n be rg e

pijn? Tijdens de wandeling werd er op verschillende momenten gevraagd wie zich door de andere mannen wilde laten dragen. Je vertelde dan wat jouw pijn was en waarin jij een moment door deze mannen gedragen wilde worden en het zelf niet hoefde te dragen. Het verhaal van een van de deelnemers raakte mij erg. Hij vertelde ons een zwarte bladzijde uit zijn jeugd, die hij nog met bijna niemand had gedeeld. Het was zwaar voor hem om die last te dragen en hij vroeg ons om die last een moment over te nemen en hem te dragen op de brancard. Toen hij op de brancard lag, liepen de tranen over zijn wangen. Het voelde ook als drager van de brancard bijzonder om de last van deze persoon een moment te dragen. Dit gedeelte van de wandeling verliep dan ook in een stilte, waarin iedereen alleen was met zijn gedachten. Hij vond het zelf ook een bijzondere ervaring, hij kon niet precies uitleggen wat er gebeurde, maar dat gedragen worden raakte hem diep in zijn gevoel. Het was denken, voelen en handelen en voor hem in dit geval even niet handelen, maar laten dragen. is. Dat heeft mijn ogen geopend voor de gevolgen van ongezonde voeding en ervoor gezorgd dat ik nu ook veel gezonder ben gaan eten. En alleen met het verminderen van de hoeveelheid suiker die ik binnenkreeg, viel ik binnen een paar weken ongeveer 6 kilo af. Ik merk dat ik me hierdoor prettiger in mijn lijf voel. Daarnaast heb ik ook deelnemers zien worstelen met het hebben van regelmaat, wat ze niet gewend waren. Iedere ochtend om 7 uur uit bed, op vaste tijden eten en op vaste tijden bewegen. Ze worstelden ermee, maar juist door het met elkaar optrekken in deze week moesten ze deze structuur wel volgen en konden ze ervaren hoeveel energie en houvast die regelmaat geeft.

Outdoor spreekt denken, voelen en handelen aan Denken, voelen en handelen zijn allemaal onlosmakelijk met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar onophoudelijk. Ze bieden ook alle drie een opening voor verandering en genezing. Een situatie waar al deze aspecten van ons mens-zijn tegelijk worden aangesproken en positief worden beïnvloed, geeft de grootste mogelijkheid om deze drie aspecten weer in balans te brengen. Dat is precies de mogelijkheid die ‘outdoor in de hulpverlening’ biedt. Het denken wordt gestimuleerd in de psycho-educatie en de opdrachten die je in groepjes moet bespreken en daarnaast is er ook veel tijd en ruimte om te denken en te reflecteren. Juist door het actieve karakter van een outdoor week, iedere ochtend om 7 uur sporten en de lange wandelingen, wordt het denken en voelen ook extra gestimuleerd. Door lichamelijk actief bezig te zijn, zijn mensen namelijk beter in staat om helder te denken en te reflecteren en staat ook het beleven van gevoelens dichterbij. Tijdens de wandelingen worden ook nog fysieke oefeningen gedaan rondom vertrouwen, betrouwbaar zijn en jezelf laten dragen. Ook het doen van deze fysieke oefeningen zet aan tot voelen en denken en geven daarnaast de mogelijkheid om het eigen handelen aan te passen en te oefenen met nieuw gedrag. Tijdens een van de wandelingen werd er een brancard meegenomen. We begonnen de wandeling met de vraag: wat is jouw

Helen door delen We kennen allemaal wel het spreekwoord: gedeelde smart is halve smart, en hebben waarschijnlijk de waarheid ervan meer dan eens ervaren. Het kan voelen alsof er een pak van je rug valt, wanneer je je moeite met iemand deelt. Maar ik geloof dat er meer gebeurt wanneer je je smart deelt met anderen. Veel verdriet (zo niet al het verdriet) vindt zijn oorsprong in het contact tussen mensen onderling. Of het nu om afwijzing, eenzaamheid of iets anders gaat, het is terug te leiden tot het contact tussen mensen. Ik ben ervan overtuigd dat genezing van die pijn alleen plaats kan vinden op de plaats waar die ontstaan is, namelijk in het contact tussen mensen. En voor die genezing is veel ruimte, als je een week lang met dezelfde groep mensen in een huis zit en 5 uur per dag door de Ardennen wandelt. Tijdens deze week kom je in aanraking met de pijn die je meedraagt en er ligt ook direct een mogelijkheid om die pijn met anderen te delen en een stukje genezing te ontvangen. Tijdens deze week heb ik lang geworsteld met dit punt, want delen is iets wat ik niet zo makkelijk doe. En al helemaal niet uit mezelf. Ik houd mijn pijn en verdriet liever voor me en wil het zelf oplossen. En eigenlijk ben ik gewoon doodsbang om die met anderen te delen. Zo heb ik me tijdens de eerste dagen wat afzijdig gehouden en liet de andere mannen niet dicht bij mijn verdriet en pijn komen. Precies zoals ik het altijd deed in mijn leven. En zo ontstond op woensdag dat voor mij bekende gevoel: ik sta buiten de groep, ik krijg geen contact met de anderen, ik ben niet van toegevoegde waarde en kan er net zo goed niet zijn, niemand zal mij missen als ik er niet ben. Ik was eenzaam middenin de groep. Ik had de hoop dat iemand mij zou aanspreken en vragen hoe het ging, want ik wilde het wel delen, maar durfde zelf niet naar iemand toe te gaan en te vertellen wat er van binnen gebeurde. Ik deelde het niet en huilend viel ik in slaap. De volgende ochtend tijdens de groepsopdracht ontstond er uit het niets een mogelijkheid, omdat een van de andere deelnemers zich tijdens de opdracht niet van toegevoegde waarde voelde. PSC

o ut d oor in de h u lpve rle n in g

Voor ik het wist was het eruit: zo voel ik me nu al een hele dag en eigenlijk mijn hele leven. Ik deelde mijn pijn met hen, ze luisterden, leefden mee en voor we terug bij het huis waren, voelde ik me vele malen beter. Diezelfde avond heb ik het in de hele groep gedeeld en met een van de trainers besproken. Ik ervaarde dat ik er mocht zijn, dat ik gezien werd en welkom was. Deze mannen hebben mij een stukje heling gegeven. Juist doordat we een hele week als groep bij elkaar waren en activiteiten gedaan hebben, kreeg ik nu het inzicht in wat ik in mijn dagelijkse leven ook doe. Bovendien kreeg ik een oplossing aangereikt en kon ik de helende werking ervan direct ervaren: blijf niet alleen met je pijn, maar deel en genees. Moeilijk en eng? Ja! Helpend? Nog veel meer!

Aanvullende opmerkingen Voor mij heeft deze outdoor week veel betekend en voor een grote verandering gezorgd in mijn leven. Ik merk dat het moeilijk is om die ervaring goed onder woorden te brengen, maar ik hoop dat me dat voldoende gelukt is om jou te inspireren. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de zinvolle psycho-educatie, de persoonlijke verhalen van de trainers en de teamopdrachten. Ik wil afsluiten met wat een van de andere deelnemers achteraf schreef over deze outdoor week:

Daar had je bij moeten zijn… Mee op wintersport met een groep collega’s (lees: een ontspannen potje skiën en oppervlakkige gesprekken) of met een stel onbekende mannen door de Ardennen banjeren (lees: veel zelfreflectie, heftige sessies en lange wandeltochten). Dit was het dilemma waar ik voor stond. Zoals de titel al doet vermoeden, is het België geworden en dat is zonder twijfel de juiste keuze geweest. Het was namelijk een onvergetelijke en schitterende week. Wat was er zo schitterend? In een paar steekwoorden: supermooie wandelingen door de bergen, ondertussen goede gesprekken voeren, touwbrug maken, rivier doorlopen, samen films kijken en napraten, foto’s van vader/moeder/kindertijd met elkaar delen, nadenken over de band met je ouders, kickboksen, 16

PSC

knopen leggen, je eigen pad kiezen, complimenten uitdelen, andere mannen vangen, jezelf laten vallen, opgevangen worden, klokhuizen eten, je hart delen, kapot gaan, getroost worden, geaccepteerd zijn, genieten… En zo kan ik nog een tijd doorgaan. Het is te veel om op te noemen. Eentje in de categorie daar had je bij moeten zijn, een van de dingen waar ik het meeste van heb genoten, is de ruimte die ik ervoer om mijn eigen verhaal in de groep te kunnen doen. Het was voor mij ontzettend fijn om zo stil te staan bij mijn vader, die lang geleden heeft besloten niet verder te leven. In de blikken van (h)erkenning van de andere mannen ervoer ik troost, en dat gaf mij ruimte om de diepte van mijn gevoel op te zoeken. Geen preken, geen therapeutische vragen, maar echt contact en onderlinge verbindingen tussen mannen die elkaar een stapje verder willen helpen in het leven. Het was voor mij een onvergetelijke week en daar ben ik erg dankbaar voor. In retrospectief kan ik me niet meer zo goed voorstellen wat de keuze aan het begin van dit verhaal nu zo moeilijk maakte…

Conclusie Ik geloof dat outdoor van toegevoegde waarde kan zijn in de hulpverlening en het coachen van mensen. Mijn belangrijkste redenen daarvoor zijn niet zozeer de argumenten, maar mijn eigen ervaringen en de ervaringen van andere mannen in de twee outdoor weken die ik intussen heb mogen beleven. In het handboek psychosociale hulpverlening kwam ik het volgende citaat tegen: “Doe waar je in gelooft, en geloof in wat je doet.” En daarom ben ik in november weer van de partij bij de volgende outdoor week van IKOS, maar dan wel als stagiaire! Een indruk van deze indrukwekkende week: https://www.youtube.com/watch?v=GCOFTnGGNrw

Meer informatie: www.ikwilverder.nl

de g ezo nd hei d s v er zeker i ng : b eta a l b a a r hei d & keuzevrijhe id

De GezondheidsVerzekering: betaalbaarheid & keuzevrijheid De nieuwe zorgverzekering, GezondheidsVerzekering, is een zorgverzekering zoals die ooit in de oorsprong bedoeld was: het wegnemen van financiële drempels bij het gebruiken van zorg. Wat eraan wordt toegevoegd is dat je zelf de keuze kunt maken om op je eigen manier gezond te worden. De twee kernwoorden van de GezondheidsVerzekering zijn daarom ook betaalbaarheid en keuzevrijheid.

Hoe is dit initiatief tot stand gekomen?

breuken, kneuzingen en verwondingen.

processen van vernieuwende initiatieven.

Ondanks dat zij door een aanvullende

Elke keer draait het daarbij om persoonlijke

Het initiatief is ontstaan door het samen-

verzekering goed verzekerd dacht te zijn,

kracht en inzicht, en dit te vertalen naar de

brengen van drie ervaringen. Jan van

was ze nog eens 3.000 euro extra kwijt

handelingen. Deze ervaring hebben zij inge-

Tulder, oud-directeur van VGZ, had van

aan kosten voor de homeopaat, osteopaat,

bracht om transparante producten en orga-

binnenuit gezien dat het zorgsysteem zich

craneo-sacraal behandelingen en aanvul-

nisatie vorm te geven. Het oprichten van

vanaf de start in 1966 verkeerd ontwik-

lende middelen (o.a. vitamines). Ze had

het GezondheidsCoöperatief Nederland is

kelde. Het directe verband tussen de verze-

het zorgsysteem een enorme besparing

daarvan de eerste uitwerking. Belangrijkste

kerde (inbreng van premie) en de verzeke-

bezorgd doordat zij niet alle aangeboden

doel van deze coöperatie wordt het facili-

raar werd verstoord, doordat de overheid

hulp vanuit de basisverzekering wilde

teren van het delen van informatie over en

steeds meer vanuit de natura-polis ging

gebruiken. Tegelijkertijd werd ze in haar

ervaringen met behandelingen, zodat leden

vertrekken om de kosten te beteugelen.

keuzes financieel niet gesteund door dat-

geïnformeerd en geïnspireerd kunnen

Bij een natura-polis wordt door inkoop van

zelfde zorgsysteem.

kiezen voor een passende behandeling. Aan

zorg door de verzekeraar de nadruk gelegd

Haar man, Robbert Geelen, werd geraakt

de leden van het GezondheidsCoöperatief

op het aanbod van zorg en hoeveel die kost.

door het feit dat, als je in een welvarend

Nederland wordt de GezondheidsVerzeke-

Waar blijft de consument in dit geheel? Die

land als Nederland niet beschikt over de

ring aangeboden.

wordt vergeten. Het zorgsysteem is leidend

financiële middelen, je niet jouw eigen pad

en niet de individuele mens, die gebruik wil

naar gezondheid kunt volgen. Voor grote

maken van laagdrempelige zorg.

groepen mensen is er daardoor wel degelijk

Jan van Tulder kwam via LinkedIn Purusha

een drempel om de zorg te kunnen betalen

van de Graaf tegen. Een ervaringsdeskun-

waarvoor men wil kiezen.

dige omdat ze na haar val van de trap op

Purusha en Robbert hebben allebei ervaring

Figuur 1: Hoe lopen nu de financiële stromen bij

haar eigen manier weer is hersteld van de

met het begeleiden van transformatie-

een zorgverzekering?

Hoe werkt de GezondheidsVerzekering? We lopen erdoorheen aan de hand van een tweetal figuren.

PSC

de ge z on dh e idsve rze k e rin g: b e t aalb aarh e id & k e u zev r i j hei d

Eenieder betaalt nu maandelijks

Figuur 2 Hoe zit de GezondheidsVerzekering in elkaar?

(gemiddeld) 100 euro verzekeringspremie aan een zorgverzekeraar. Op jaarbasis is dit 1.200 euro. 2.

Op het moment dat je gebruik maakt van zorg uit de basisverzekering (behalve bij een bezoek aan o.a. de huisarts /huisartsenpost, bij kraamzorg & verloskundige hulp), moet je eerst het eigen wettelijk risico aanspreken (385 euro).

Iedereen betaalt via inkomsten, belasting. De overheid financiert daarmee ook het zorgsysteem (via de zorgverzekeraars) met gemiddeld 1.200 euro per persoon. Deze geldstroom is bij veel mensen onbekend. Buiten beschouwing blijven de aanvullende verzekering (is immers een eigen keuze) en de verzekering van de tandartskosten (zitten op dit moment nog niet in de opzet).

In de opzet van de GezondheidsVerzekering gaat een aantal zaken veranderen: Geen premiebetaling aan een zorgverzekeraar voor de basisverzekering. De basisverzekering wordt gedekt door de financiering vanuit de overheid. 2.

De financiële drempel van het wettelijk eigen risico, indien je gebruik moet maken van zorg uit het basispakket, komt te vervallen.

Je bijverzekeren via een aanvullende verzekering is in de opzet van de GezondheidsVerzekering niet meer nodig.

De kernwoorden zijn keuzevrijheid en

PSC

per persoon. •

Betreft het kosten die niet onder de

je deze vanuit deze rekening. Je

basisverzekering vallen, dan worden

bepaalt zelf wat voor een behande-

deze gedekt door de jaarlijks terug-

ling je nodig hebt, 'regulier' dan wel

kerende, maandelijkse premie van

'natuurgeneeskundig'. Bij de Gezond-

35 euro. Met deze premie wordt er

heidsVerzekering wordt daarin geen

met elkaar een pot gecreëerd waar-

onderscheid gemaakt, het is een eigen

uit een extra ruimte van 3.800 euro

keuze.

gedekt wordt. Dit werkt hetzelfde als

Er kan maximaal 1.200 euro op de

bij een brandverzekering: je betaalt

GezondheidsRekening staan. Als

per maand een premie en omdat je

er in een jaar geen zorgkosten zijn

dat met meer mensen doet, kan bij

gemaakt, wordt het saldo (1.200 euro)

een brand (bijvoorbeeld) 100.000

meegenomen naar het volgend jaar.

euro worden betaald om de schade

Er is dan dus geen inleg meer nodig.

te herstellen. Het is immers zo dat

Als er in een jaar bijvoorbeeld 400

niet iedereen aanspraak maakt op

euro aan zorgkosten zijn gemaakt,

de brandverzekering. Dat geldt ook

betekent dit dat er het volgend jaar 4

bij de GezondheidsVerzekering. De

x 100 euro in moet worden gelegd.

meeste mensen zullen voldoende

Het wettelijk eigen risico is onderdeel

hebben aan de 1.200 euro op de eigen

van de GezondheidsRekening en

GezondheidsRekening.

Indien de kosten om de gezondheidsschade op te lossen hoger zijn dan de 1.200 euro, wordt de Gezondheids-

men): Elke maand betaal je 100 euro op de

overheid van gemiddeld 1.200 euro

worden gemaakt naar aanleiding

basisverzekering. 2.

in deze nieuwe zorgverzekering is opgeno-

= 1.200 euro. Als er kosten moeten

bij het inschakelen van zorg uit de

de volgende opzet van de GezondheidsVerkaders waardoor ook de basisverzekering

gedekt door de bijdrage vanuit de

vormt daardoor geen drempel meer

betaalbaarheid. Daarom is er gekozen voor zekering (deze valt binnen de wettelijke

basisverzekering vallen, worden deze

eerste jaar betaal je dus 12 x 100 euro

van een gezondheidsschade, betaal

Wat gaat er veranderen?

eigen GezondheidsRekening. Het

Verzekering aangesproken: •

Indien het kosten zijn die onder de

Wat betekent deze opzet voor een therapeut, arts of behandelaar? Iemand gebruikt de GezondheidsVerzekering pas op het moment dat er een gezondheidsschade is. Door de opzet van de GezondheidsVerzekering is het mogelijk om het eigen gezondheidspad te gaan (keuzevrijheid) en een behandeling

de g ezo nd hei d s v er zeker i ng : b eta a l b a a r hei d & keuzevrijhe id

buiten het basispakket ook af te maken (betaalbaarheid) tot een maximum van 5.000 euro (1.200 euro GezondheidsRekening + 3.800 extra ruimte van de GezondheidsVerzekering) Naast de GezondheidsVerzekering gaat het GezondheidsCoöperatief Nederland een GezondheidsPagina en een Markt voor Gezondheid aan haar leden aanbieden. Op de GezondheidsPagina kunnen leden informatie bijhouden over hun gezondheid: welke behandeling ze kozen, bij welke klacht, de eigen ervaring met de behandeling en wat het resultaat was. Deze informatie kan gedeeld worden in een gemeenschappelijke database die door leden geraadpleegd kan worden. Na het invoeren van een gezondheidsklacht worden dan de behandelingen, keuzes, ervaringen en resultaten van leden met dezelfde klacht zichtbaar. Daarnaast zal het GezondheidsCoöperatief Nederland ook 'face to face' activiteiten organiseren om rondom bepaalde klachten of ziektes ervaringsdeling mogelijk te

"De Markt voor Gezondheid is een digitaal platform waar leden-professionals een profiel aan kunnen maken en binnen een beschermde omgeving contact kunnen hebben met leden-cliënten."

maken. Op deze manier wordt het hele spectrum aan keuzemogelijkheden van

de financiële randvoorwaarden van de

wordt de GezondheidsVerzekering uitge-

behandelingen door informatie ontsloten

vergunningsaanvraag voor de Gezond-

legd en worden vragen beantwoord door

voor leden.

heidsVerzekering te gaan voldoen: een

een van de leden van het GezondheidsCo-

De Markt voor Gezondheid is een digitaal

Garantiekapitaal van 2,5 miljoen euro. De

öperatief Nederland, die alle 'ins en outs'

platform waar leden-professionals een

tweede financiële randvoorwaarde is een

kent.

profiel aan kunnen maken en binnen een

werkkapitaal van 1,5 miljoen euro om de

Uitnodiging

beschermde omgeving contact kunnen

organisatie mee op te bouwen.

Wij nodigen je uit om lid te worden van het

hebben met leden-cliënten.

GezondheidsCoöperatief Nederland. Met

Doel

een éénmalige bijdrage van € 50,- ben je lid

Het is nu van belang om het ledenaantal

en help je mee de maatschappelijke draag-

In de afgelopen 4,5 jaar zijn er vele

van het GezondheidsCoöperatief Neder-

kracht te vergroten. Zie www.gezondheids-

gesprekken gevoerd en ontmoetingen

land te vergroten. De leden vormen name-

cooperatief.nl

geweest met mensen. Van beroepsvereni-

lijk de draagkracht voor dit initiatief. Het

gingen, belangengroepen, nieuwe initiatie-

doel is minimaal 15.000 leden te werven.

Meer informatie:

ven tot aan bestaande zorgverzekeraars en

Dat is de randvoorwaarde om samen de

www.gezondheidscooperatief.nl

de toezichthouders zoals de Nederlandsche

GezondheidsVerzekering te kunnen laten

Bank en de Nederlandse Zorgautoriteiten.

draaien en met het lidmaatschapsgeld

Telefoondienst: 0592 820033

Allen met het doel om te verbinden. Dat

de Markt voor Gezondheid en de Gezond-

(maandag t/m donderdag van 8.30u

heeft er onder andere toe geleid dat het

heidsPagina te verwezenlijken. Er wordt

- 14.00u)

initiatief nu gedragen wordt door zo'n 20

geworven via 'mond tot mond' en een

mensen. Mensen die meedenken, mee-

ieder die dit initiatief gerealiseerd wil zien,

Voor het organiseren van een bijeenkomst

doen en meewerken. Daardoor is er een

wordt gevraagd om na te gaan hoe zij of

kun je contact opnemen met:

basis gevormd van de organisatie en zijn

hij in het eigen netwerk en daarbuiten,

Ben Bongers (benbongers@gezondheids-

de structuren uitgewerkt om een nieuwe

mensen van dit initiatief op de hoogte kan

cooperatief.nl) of Ine Braaksma (ine-

zorgverzekering op te bouwen. Parallel

brengen. Wanneer iemand minimaal 10

braaksma@gezondheidscooperatief.nl)

daaraan is er nu ook zicht om aan één van

mensen bij elkaar brengt en ruimte regelt,

Stand van zaken

PSC

Help haar met protheses en revalidatie op lilianefonds.nl

Instituut voor Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde Secretariaat: Mariet van Buuren BNG® Thornerweg 3A, 6097 NC Panheel, telefoon 0475 - 572988 E-mail: info@instituuteen.nl website: www.instituuteen.nl Geaccrediteerd door CPION, SNRO, KTNO, ZHONG, VIV, VBAG, LVNG, de NFG, BATC, RING, ERC, NRR en het Rode Kruis

Opleidingen (HBO Niveau) Registeropleiding Eclectisch Energetisch Natuurgeneeskundig Therapeut SHO Registeropleiding Medische en Psychosociale basiskennis

Trainingen Verlies en Verlangen 2016 Omgaan met rouw en verlies 2-daagse training voor professionals die werken met cliënten met een rouw- en/of verlieservaring

Verlies en Verlangen, omgaan met de onvervulde kinderwens 2-daagse training voor professionals die werken met cliënten met een onvervulde kinderwens.

Bijscholingen, cursussen en workshops Klassieke Homeopathie, Feng Shui, Ankhtherapie, Voetreflexologie Dolfijnenergie, Communicatie en NLP binnen de hulpverlening Werken met de E.E.N.® Energetica, EHBO, BLS en AED Jaarlijkse nascholing Medische vakken en EHBO, BLS en AED

Data: zie www.verliesenverlangen.nl accreditatie voor NFG, NVPA en Adiona leden. 06 27865750 www.verliesenverlangen.nl info@verliesenverlangen.nl

Stimuleert een goede geestelijke gezondheid Werkt ontspannend en rustgevend Tijdens het zoeken naar de oorzaak van je neerslachtig voelen, is het nuttig iets te doen om de meest vervelende verschijnselen (onbestemde onrustgevoelens, je angstig voelen, slecht slapen en dergelijke) op te heffen of zoveel mogelijk te verminderen. Neurapas® balance bevat drie werkzame bestanddelen die elkaar aanvullen en versterken en die daarbij helpen.

NEURAPAS balance

De werkzame stoffen in Neurapas® balance zijn Sint-Janskruid, valeriaan en passiflora. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat Neurapas® balance bij neerslachtige, sombere gevoelens snel en zonder bijwerkingen verlichting brengt. Dit bereikt u al door 3x daags 1 tablet in te nemen. 60 tabletten € 17,50

Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveld www.sanopharm.com - info@sanopharm.com

100% natuur. 100% puur.

s ti m ul er en v a n ha ndi g hei d b i j k inde re n

Stimuleren van handigheid bij kinderen Kinderergotherapeut Marjon Nijsten-van Sambeek schreef een hulpboekje voor ouders ter stimulering van handigheid bij kinderen. Als je het eenmaal onder de knie hebt, is alles eenvoudig..., maar niet iedereen is even handig in het aanleren van vaardigheden in zijn eerste levensjaren. Menig kind voelt zich doodongelukkig als bepaalde handelingen niet willen vlotten. Huilbuien en slapeloze nachten zijn soms het gevolg. Zo kan het ene kind vrij snel zelfstandig zijn veters strikken. Bij het andere kind breekt het angstzweet uit als deze bedrevenheid niet wil lukken. Welnu, kinderergotherapeut Marjon Nijsten-van Sambeek is een deskundige met 25 jaar ervaring op het gebied van het aanleren van vaardigheden aan kinderen. Zij heeft in de loop der jaren ervaren, dat thuisstimulering een zeer belangrijke factor is voor het kind dat meer moeite heeft met het ontwikkelen van vaardigheden. Papa, mama, opa en oma kunnen een belangrijke bijdrage leveren als zij weten hoe zij hun (klein)kind hierbij kunnen stimuleren. Marjon Nijsten weet als geen ander dat er heel wat bij komt kijken om een kind met opstartproblemen, bij te staan, op een goede manier te helpen. Al haar ervaringen op dit gebied heeft zij aan papier toevertrouwd. Marjon Nijsten heeft de oefeningen om handigheid bij kinderen te stimuleren gebundeld in een handig boekwerkje. Zij hoopt hiermee heel wat kinderen en hun naasten te kunnen bijstaan in het leerproces op weg naar zelfstandigheid. Tevens een aanrader voor leerkrachten (groep 1,2,3 of 4) bij het werken in kleine groepje in de klas. Het boekje is getiteld Stimuleren van handigheid bij kinderen.

Deze praktische gids met veel verhelderende foto’s is speciaal geschreven voor ouders en grootouders die hun (klein) kind thuis extra willen stimuleren in verband met een verminderde vaardigheid in bijvoorbeeld schrijven, knippen, veters strikken of tekenen. Hiervoor is soms extra individuele aandacht nodig, die op school niet altijd geboden kan worden. Ouders en grootouders kunnen vrijwel direct aan de slag met deze praktische gids. Het is een hulpmiddel voor mama’s, papa’s, oma’s en opa’s die zelf verantwoordelijkheid willen nemen om hun (klein)kind gericht te stimuleren in wat het nog moeilijk vindt. Het kan tevens gebruikt worden als een kind in behandeling is van een kinderergotherapeut. Kinderen kunnen zo weer beter meedoen binnen het gezin, op school en in hun vrije tijd. Het vergroot hun zelfstandigheid en zelfvertrouwen. De spelletjes en oefeningen zijn m.n. gericht op kinderen van groep 1, 2, 3 of 4. Men hoeft hiervoor nauwelijks speciaal materiaal aan te schaffen.

stuurd. Of u kunt deze ophalen bij de praktijk KinderErgotherapie Gulpen, Groeneweg 12, 6271BR in Gulpen. Marjon Nijsten-van Sambeek is als ergotherapeut ingeschreven in het kwaliteitsregister voor paramedici en heeft ruim 25 jaar ervaring met kinderen in velerlei werksettings. Sinds 2003 werkt zij ook binnen het speciaal onderwijs. In haar praktijk voor KinderErgotherapie in Gulpen werkt zij intensief samen met ouders en leerkrachten binnen het regulier en speciaal basisonderwijs. www.kinderergotherapiegulpen.nl

Het boekje is ingedeeld in 2 delen: 1. Voorwaarden (zoals fijne motoriek, tweezijdig bewegen of het ontwikkelen van de tast) 2. Vaardigheden (zoals schrijven, aankleden, knutselen of brood smeren). Prijs per boekje: 12,50 euro exclusief 2,50 euro verzendkosten (incl. btw) Bestellen: mail het aantal boekjes dat u wilt kopen, naar: info@kinderergotherapiegulpen.nl met vermelding van uw naam en adresgegevens. U krijgt een bevestigingsmail waarin het bedrag vermeld staat, dat u kunt overmaken op: NL15 RABO 0157 5423 35. Na ontvangst krijgt u de bestelling toegePSC

ki ndercoach es z ijn 'h art ' n od ig

KINDERCOACHES ZIJN ‘HART’ NODIG ‘The finest inheritance you can give to a child is to allow it to make its own way, completely on its own feet’. -Isadora Duncan

Door: Christa Wiersma Wanneer je op Google ‘begeleiding voor kinderen’ intypt, krijg je ruim 10.000.000 hits!! Een kleine greep hieruit wat de grotere instellingen betreft: pedagogische begeleiding, kinder-, en jeugdbescherming, Bureau Jeugdzorg, CJG, jeugd GGZ, opvoedpoli en Veilig Thuis. Er zijn daarnaast vele ambulante hulpverleners, maatschappelijk werkers, kinderpsychologen, kinderpsychiaters, orthopedagogen, logopedisten, rt’ers, fysiotherapeuten, counselors en therapeuten. Het is overduidelijk: er is behoefte aan hulp en begeleiding bij de opvoeding en ontwikkeling van kinderen, gezien het gigantische aanbod! Wat ik me stiekem afvraag: waarom gaat het dan zo beroerd met zoveel kinderen? Waarom zitten zoveel ouders met hun handen in het haar? Hoe komt het dat zoveel kinderen vastlopen? Zoveel kinderen met een diagnose op leer- of gedragsgebied? Ouders en kinderen krijgen allerlei goedbedoelde adviezen, maar vaak komt het niet tot een positieve verandering. Ze lopen vaak tegen een muur van regels en protocollen aan, er zijn wachtlijsten en ze zijn niet blij met het keurslijf van de reguliere hulpverlening. Onbewust wordt er iets in stand gehouden waar niemand op zit te wachten. Volgens mij omdat er voornamelijk aan symptoombestrijding wordt gedaan. En er wordt slecht naar de ouders en kinderen zelf geluisterd. Wanneer het probleem, de diagnose of het protocol centraal gesteld wordt, kunnen geen verbanden gezien worden tussen het gedrag van een kind en datgene wat van het kind gevraagd wordt. Deze manier van benaderen is over de houdbaarheidsdatum heen. Er wordt in deze tijd iets anders gevraagd qua benadering van kinderen. Otto Scharmer, ontwikkelaar van de U-theorie zegt dit: ‘We leven in een tijd van institutioneel en herhaald falen met resultaten die niemand wil. Nog nooit eerder geziene zaken komen tevoorschijn. Bekende systemen en organisaties brokkelen af. Er is iets nieuws gaande, iets anders nodig en we weten nog niet wat. We veranderen dingen op basis van het oude wat we geleerd hebben, maar…wat niet meer werkt! Een nieuwe vorm van communiceren, denken, benaderen, organiseren, opvoeden, educatie, relatie, leiderschap en samenwerking is aan het ontstaan. Daardoor leren we de wereld op een nieuwe manier zien. Zodra we bereid zijn in contact te komen met ons zelf.‘

PSC

Boeiend, inspirerend, ongelooflijk interessant. En ook: hoe complex! Het heeft gevolgen. Wat is nog normaal, waar doe je goed aan? Hoe is het om kind te zijn in deze tijd. Er verandert van alles, veel onrust, onzekerheid alom, ouders die door de bomen het bos niet meer zien, scholen die achter de feiten aanlopen. Krampachtig op zoek naar een systeem waar alle kinderen in passen, waar gemeten kan worden…..waar haalt een kind zijn houvast nog vandaan? Helder: niet vanuit de buitenwereld. Het is tijd voor een innerlijke houvast. Vandaaruit ontstaan vertrouwen en een nieuwe oriëntatie. En daarom zijn kindercoaches nodig! Al deze nieuwe ontwikkelingen vragen ook om een nieuwe vorm van hulpverlening aan kinderen. In deze snel veranderende wereld is een benadering in de professionele hulpverlening aan kinderen nodig, die alle lagen van het mens-zijn aanspreekt. Niet alleen het cognitieve deel. Gericht op het zien van mogelijkheden en ontwikkelen van talenten. Geen symptoom- of probleembestrijding. Die zijn er wel, maar daar hoef je de aandacht niet op te richten. Inderdaad: wat je aandacht geeft, groeit. Wat wil je dat er groeit in een kind? Kinderen zijn degenen die ontwikkeling mogelijk maken. Daar hebben ze mensen bij nodig. Wegwijzers als het ware, die niet weten hoe het moet, maar wel weten en kunnen volgen hoe kinderen zelf kunnen ontdekken hoe iets kan. Leren vanuit de toekomst, niet vanuit het verleden. Kindercoach is een vrij nieuw beroep, naast alle andere vormen van begeleiding en hulp. Is het een hype, een nieuwe trend die overwaait? Nee, zeker niet! Het is niet toevallig dat deze nieuwe vorm van begeleiding is ontstaan. Het beroep is voortgekomen vanuit een diepe behoefte, vanuit het kind en de ouders zelf. Vele vormen van hulpverlening voor kinderen zijn gebaseerd op iets ouds. Van hoe volwassenen vinden wat wel en niet goed is voor een kind. Dat werkt niet meer. Kindercoaches zijn dé nieuwe hulpverleners voor kinderen, passend in deze tijd. Een kindercoach begeleidt kinderen in en tijdens hun kind-zijn. Een kindercoach ‘leest en luistert’ op alle lagen van het mens-zijn: fysiek, mentaal, emotioneel, relationeel en spiritueel. Een kindercoach spreekt het zelf oplossend vermogen van het kind aan en helpt ontdekken hoe het zijn wensen kan realiseren, voorbij de moeilijkheden en blokkades waar het mee worstelt. Een kind is altijd ‘in wording’.

chr i s ta wie rs ma

Niemand die dat beter heeft beschreven dan Michael Ende in Momo en de tijdspaarders. ‘Wat de kleine Momo beter kon dan wie ook, dat was: luisteren. Dat is toch niets bijzonders, zul je nu misschien zeggen, luisteren kan toch iedereen? Maar dat is heus een vergissing. Echt luisteren kunnen maar heel weinig mensen. En zoals Momo kon luisteren, was volkomen uniek. Momo kon zo luisteren dat domme mensen ineens heel slimme ideeën kregen. En denk maar niet dat Momo iets zei of vroeg wat de ander op dat idee bracht, nee, ze zat alleen maar te luisteren met al haar aandacht en belangstelling. Daarbij keek zij de ander met haar grote, donkere ogen aan en degene die sprak voelde hoe hem opeens gedachten te binnen schoten, waarvan hij nooit had durven dromen dat hij ze in zich had. Ze kon zo luisteren, dat wanhopige en besluiteloze mensen opeens precies wisten wat ze wilden. Of dat verlegen mensen plotseling vrijuit durfden te praten. Of dat ongelukkige en bedroefde mensen vertrouwen kregen en blij werden. En wanneer iemand het gevoel had dat zijn leven volkomen mislukt en zinloos was, en hij zelf maar één van de velen, iemand waar het helemaal niet op aan komt en die net zo snel vervangen kan worden als een gebroken pot - en hij ging dat allemaal aan de kleine Momo vertellen, dan werd hem terwijl hij nog sprak, op een geheimzinnige manier duidelijk dat hij het helemaal mis had; dat men hem precies zoals hij was, onder alle mensen maar één enkele keer tegenkwam en dat hij daarom op zijn bijzondere manier belangrijk was voor de wereld. Zo kon Momo luisteren!’ De ogen van volwassenen zien vaak iets anders bij kinderen: gedoe en geklier, onhandelbaar, vervelend, moe, niet luisteren, onaangepast, asociaal, agressief, enz.

Wat een kindercoach vooral doet, is dat hij zowel kinderen als ouders ‘ondertiteling’ meegeeft, zodat het begrijpelijk wordt wat zich afspeelt tussen buiten- en binnenwereld van een kind. Het bewustzijn en de innerlijke houding van de kindercoach zijn hierin doorslaggevend. Dit verloopt niet volgens checklists, protocollen en methodes. Deze vormen hooguit een hulpmiddel. De primaire taak van een kindercoach is kinderen de talenten en kwaliteiten in zichzelf te laten ontdekken, zonder het kind te willen veranderen of ‘verbeteren’. Er ontstaat hierdoor een innerlijke verschuiving en daardoor kunnen andere wegen bewandeld worden. Een kindercoach staat a.h.w. naast ouders en kinderen, kijkt mee, maakt bewust en helpt de ander het ‘eigen’ denken, voelen en doen te ontdekken en te versterken. Een kindercoach weet het niet beter, maar helpt ouders te zien waar ze goed in zijn. En waar de kinderen goed in zijn. Kindercoaches zijn van grote toegevoegde waarde, naast de huidige hulpverlening. Kindercoaches zijn professionals. Ze hebben een opleiding gevolgd en voegen iets essentieels toe vanuit hun eigen kennis, inzicht, ervaring en expertise. Ze zijn vrij in hun handelen, niet gebonden aan opgelegde protocollen en werkwijzen omdat ze zelfstandig ondernemer zijn. Goed opgeleide kindercoaches zijn aangesloten bij de NFG, omdat ze voor kwaliteit en professionaliteit gaan. Ze weten waar ze voor staan en hebben het lef om werkelijk verschil te gaan maken. En laat dat nu nodig zijn in deze tijd. www.kindercoachopleiding.nl

PSC

zi nt uigen prikkels

In deze rubriek bespreken we elke editie v akge r e l a te e r d e b o e ke n , c d ’s , d vd ’s e n ap p s .

Over de dood gesproken Wat is de verhouding tussen leven en dood? Bestaat de hemel? Is er een ziel? Vragen over leven en dood staan centraal in Over de dood gesproken van Rob Bruntink in samenwerking met VPTZ Nederland (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg). ‘Door te leven in een besef van sterfelijkheid, kom je dichter bij de essentie van je leven.’ - Kristien Hemmerechts Over de dood gesproken is een speciale uitgave van VPTZ Nederland. Het boek is een bewerking van de exclusieve ‘Elkerlijck’lezingen van prominente Nederlanders en Vlamingen, die de VPTZ sinds 2007 organiseert. Met medewerking van Arjan Erkel, Kristien Hemmerechts, Bert Keizer, Alexander Rinnooy Kan en Cees Dekker. Over de dood gesproken, Rob Bruntink Uitgeverij Ten Have, ISBN 9789025904968

PSC

Het meisje dat God ontmoette In Het meisje dat God ontmoette vertelt Christy Beam het verhaal van hun zieke dochter Annabel. Zij is chronisch ziek en ligt vaak in het ziekenhuis. Tot het moment dat ze tijdens het buitenspelen een ernstige val maakt van negen meter hoogte. Als door een wonder is ze ongedeerd, heeft zelfs geen schrammetje. Als ze na haar coma in het ziekenhuis ontwaakt, vertelt ze dat ze even in de hemel is geweest, bij God. Daar wil ze graag blijven. Maar God stuurt haar terug en belooft haar dat ze genezen is van haar ziekte. Twee wonderen dus in het waargebeurde verhaal van Annabel Beam: ongedeerd na de val én genezen van haar chronische aandoeningen. Het meisje dat God ontmoette, Christy Wilson Beam Uitgeverij Kok, ISBN 9789043525299

zi ntui g en prik k e ls

Wat ik zeker weet Wat zou ik doen als ik niet bang was... ‘Droom groot...heel groot’. ‘Mijn leven is een wonder en dat van jou ook’. Zomaar twee zinnen ergens uit het boek Wat ik zeker weet. Het boek dat is geschreven door la grande dame van het kleine scherm: Oprah Winfrey. Ik moet eerlijk bekennen dat mijn associatie met Oprah niet meer was dan wat vage beelden van een talkshow en een recent incidentje waarbij ze tijdens het kopen van een tas van de verkoopster te horen kreeg dat deze te duur voor haar zou zijn. Tot zover mijn bekendheid met Oprah, en nu het boek.....Het boek dat op mijn pad kwam en mij dusdanig verraste, dat ik het de moeite waard vind om op deze plek er iets over te zeggen. In Wat ik zeker weet vind je de juweeltjes terug van 14 jaar colums waarin Oprah de balans van haar leven opmaakte. En ja, Oprah heeft een leven achter de rug waar wel het een en ander over te vertellen is. En dat brengt mij direct bij het feit waarom dit boek mij zo bevalt. Het gaat over die dingen in het leven die ons, jou, mij en alle mensen die aan de hulpverlenerstafel een kopje thee drinken, overkomen en bezighouden. Ze vertelt over een heftig ongeluk, weinig eigenwaarde, maar ook over het beleven van klein geluk. Openhartig is zij over haar eetverslaving. De verslaving waarbij ze tot het inzicht kwam dat ze om die strijd te beslechten, er eerst achter moest komen wat haar nu zo dwars zat. Ze vertelt over het feit dat ze als kind jaren lang seksueel is misbruikt en hoe bang ze was voor de meningen van iedereen toen dit bekend werd. Bang dat iedereen haar zou nawijzen, bang voor de schande, de schaamte....Uiteindelijk gebeurde er niets. Al die tijd was ze bang geweest voor een reactie die nooit kwam. Een boek vol met kracht, wijsheden en inzichten die een verschil kunnen maken voor iemand. Vlot en gemakkelijk geschreven. Vitamientjes voor de ziel. Ik vond het prachtig en raad het iedereen aan. Wat zou ik die vrouw graag eens willen ontmoeten, al was het maar bij de bakker. Na deze lofzang wil ik graag als laatste de rode draad van haar boek nog met je delen. Dit, omdat ik denk dat het de kern raakt van veel problematieken waar onze cliënten mee worstelen.

Terugkijken Eenentwintig mensen - allen in de laatste fase van hun leven blikken terug. Ze zijn jong en oud, meest gewone Nederlanders maar enkele bekende, zoals René Gude en Laura Maaskant. Het boek Terugkijken kiest dus een ander perspectief dan gebruikelijk, waarbij mensen vooruitkijken naar hun naderende dood. Mensen die gaan sterven, kijken anders naar het leven dan zij die denken nog eindeloos de tijd te hebben. Ze stellen zichzelf andere vragen. Wat eerst belangrijk leek, doet er nu minder toe. In Terugkijken vertellen zij hun verhaal. Schrijver, fotograaf en vormgever kozen er bewust voor om veel weg te laten. Zo blijft er niets meer over dan de puurheid en echtheid van het leven. Korte verhalen, foto’s zonder opsmuk en de sobere opmaak nodigen de lezers uit om stil te staan bij hun eigen leven. Terugkijken is een gezamenlijk project van tekstschrijver Cecile Vossen, bekend Nederlands fotograaf Ringel Goslinga en award-winnend vormgever Sybren Kuiper (-SYB-). Terugkijken, Cecile Vossen, Ringel Goslinga, Sybren Kuiper (-SYB-) Uitgeverij Ten Have, ISBN 9789025905064

Meebewegen met kanker

Recensie: Anja van de Weerd

Meebewegen met kanker is het verhaal over twee eigenzinnige genezingsprocessen en een leven dat ingrijpend veranderde. Helder en bewogen beschrijft Lucy Sarink hoe zij de stap maakte van verzet en strijd naar overgave en meebewegen - zowel tijdens als na kanker - en wat dit haar bracht. Ze neemt je mee op reis langs vijf grote ontdekkingen, die haar genezingsweg met zich meebracht. Ook beschrijft ze de dwaalsporen die kunnen leiden tot zelfafwijzing, angst en vervreemding. Dit boek staat je als een 'buddy' terzijde bij ziekte of andere veranderingsprocessen in het leven. Het helpt je bij het verlaten van gebaande paden en het ontdekken van een authentieke, gezondmakende leefstijl.

Wat ik zeker weet, Oprah Winfrey Bruna Uitgevers, A.W., ISBN 9789400505223

Meebewegen met kanker, Lucy Sarink Utgeverij AnkhHermes, ISBN 9789020212136

Wat zou ik doen als ik niet bang was om een vergissing te maken, niet bang was om me afgewezen te voelen, niet bang was om te falen....wat zou ik dan doen?

PSC

Innerlijk vuur, natuurlijk leiderschap.

Start Opleiding

Na deze opleiding ben je gecertificeerd en gekwalificeerd om vuurlopen te geven aan kinderen, jongeren en volwassenen.

donderdag 28 januari, van 11.00 – 16.30 uur. De opleiding bestaat uit een trainingsprogramma van vier maanden.

www.vuurlooptrainer.nl

KORTE PRAKTIJKGERICHTE OPLEIDINGEN erkend als na- of bijscholing door de NFG

NHA en Psychodidact verzorgen in samenwerking de Opleiding Psychosociaal Counselor (OPC). Studenten worden na het behalen van het diploma van deze geaccrediteerde SNRO HBO registeropleiding toegelaten tot het register van de NFG. Meer info over deze unieke opleiding vindt u op www.nha.nl. De modules uit deze registeropleiding kunt u ook los volgen. De te behalen certificaten voor deze modules zijn officieel erkend als na- of bijscholing door NFG: STUDIEGIDS

SNRO HBO Psychosociaa l Counselor (OPC)

Psychodidact

Sociale Psychologie - Uniek lesmateriaal (gratis 15 dagen op proef) - Studiebegeleiding door vakdocenten via onze digitale leeromgeving. - Contact met medestudenten via onze leeromgeving. - Inspirerende praktijkdag.

Lesgeld: € 499

of 9 maanden x € 60,00

Klinische Psychologie 1 en 2 - Uniek lesmateriaal (gratis 15 dagen op proef). - Studiebegeleiding door vakdocenten via onze digitale leeromgeving. - Contact met medestudenten via onze leeromgeving. - Drie praktijkdagen.

Lesgeld: € 699 of 12 maanden x € 66,00

Communicatie & Psychologie

Medische kennis Anatomie, Fysiologie en Pathologie

De voordeligste erkende

opleider van Nederland

Lesgeld: € 279

of 9 maanden x € 34,00

PSCM1015

BEL VOOR DE GRATIS STUDIEGIDS: ✆ 077-3067000 of www.nha.nl

- Uniek lesmateriaal (gratis 15 dagen op proef) - Studiebegeleiding door vakdocenten via onze digitale leeromgeving. - Contact met medestudenten via onze leeromgeving.

g ezo nd e a a nv ul l i ng o p de voe ding

Dagelijks een multi, geen overbodige luxe

Gezonde aanvulling op de voeding Door: Wolfgang Diekstra Vitamines, mineralen en andere micronutriënten zijn onmisbaar bij talloze processen in ons lichaam. De spijsvertering, het immuunsysteem, de hersenstofwisseling, de bloedsomloop of de energievoorziening functioneren alleen optimaal bij voldoende aanwezigheid van bepaalde micronutriënten. Deze stoffen bepalen dus in hoge mate de kwaliteit van onze gezondheid. Volgens officiële instanties krijgen de meeste mensen voldoende micronutriënten binnen door gevarieerd te eten. Feit is echter dat de gemiddelde Nederlander helemaal niet zo gezond eet en dat onze voeding lang niet voldoende micronutriënten levert. Dagelijks een multivitaminen/mineralenpreparaat (multi) is dan ook geen overbodige luxe. Meerdere onderzoeken hebben duidelijk gemaakt dat onze voeding, al is deze nog zo gevarieerd en uitgebalanceerd, onvoldoende van alle voor de gezondheid belangrijke voedingsstoffen levert. De voornaamste oorzaken zijn de verarming van de landbouwgronden, milieuverontreiniging, verontreiniging van het voedsel door lichaamsvreemde toevoegingen en de bereidingswijze van het voedsel waarbij veel nuttige stoffen verloren gaan. Daarnaast zorgen factoren uit onze leefstijl en -omgeving, zoals werkdruk en stressbelasting, voor een verhoogde behoefte aan allerlei micronutriënten. Uit de laatste Voedselconsumptiepeiling (2010) van het RIVM blijkt dat de meeste Nederlanders het advies om dagelijks minstens 200 g groenten en 200 g fruit te eten en tweemaal per week vis op het menu te zetten, niet opvolgen. Zo eet nog geen 2% van de kinderen in de leeftijd van 7-13 jaar voldoende groente. Bij volwassenen varieert dat percentage van 3-14%. Driekwart of meer van de bevolking eet te weinig fruit en twee derde of meer eet minder dan tweemaal per week vis. Mede daardoor krijgt een deel van de bevolking minder vitamine A, B1, C en E, magnesium, kalium en zink binnen dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).

werden in kaart gebracht. Al na een paar weken multi-suppletie bleken de cognitieve prestaties in alle groepen te verbeteren. Er was minder sprake van mentale vermoeidheid en er werd nauwkeuriger gewerkt. Wetenschappers van de California State University hebben gekeken naar een mogelijk effect van multi-suppletie op het gedrag en de intelligentie van Amerikaanse scholieren. 468 kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar kregen vier maanden lang een multi of een placebo. 80 kinderen (40 multi, 40 placebo) die in de periode van september tot mei minstens 1 keer straf kregen, werden nader onderzocht. De kinderen die een multi namen, kregen elk gemiddeld 1 keer straf voor antisociaal gedrag. Dat was 47% minder dan in de placebogroep (gemiddeld 1,875 keer). In een tweede onderzoek kregen 245 schoolkinderen dagelijks een multi of een placebo. Na drie maanden suppletie werd de non-verbale intelligentie gemeten. Gemiddeld scoorden de kinderen uit de multi-groep 2,5 IQ-punten hoger dan de kinderen uit de placebogroep. Bovendien was het IQ van een significant groter aantal kinderen in de multi-groep met

15 of meer punten gestegen dan in de placebogroep. De onderzoekers wijzen er wel op de dat beste resultaten werden geboekt bij kinderen met slechte voedingsgewoonten en daaruit voortvloeiende nutriëntentekorten. Volgens hen kan een verbetering van de nutriënteninname door aanpassing van de voeding en suppletie met een multi gewelddadig en antisociaal gedrag bij kinderen helpen verminderen en leerprestaties helpen verbeteren. Uit de Rotterdam Elderly Study, van het Erasmus MC onder mensen van 45 jaar en ouder in de Rotterdamse wijk Ommoord, blijkt onder meer dat een vitamine B12-tekort in verband wordt gebracht met depressieve klachten. Verder kan een goede voorziening met vitamine B6 het risico op de ziekte van Parkinson verkleinen, zeker bij rokers. Een betere (mentale) gezondheid, ook op latere leeftijd, en een goede preventie tegen stress of zelfs chronische aandoeningen beginnen met gezond eten en dagelijks een multi.

Genoeg redenen om het voedingspatroon aan te vullen met een goede multi. Regelmatig gebruik van een multi zorgt voor een betere nutriëntenstatus en daarmee voor meer veerkracht van het lichaam in gezondheid en ziekte. Daarnaast beschikt een multi over specifieke gezondheidsvoordelen. Een groep Britse wetenschappers heeft groepen gezonde kinderen (8-14 jaar), mannen (30-55 jaar) en vrouwen (25-50 jaar) gevolgd, die gedurende korte of langere tijd een multi gebruikten. De groepen werden getest op hun cognitieve prestaties. Ook hun stressniveaus en stemming PSC

col umn

Je bent wat je denkt Ik ben ziek. Niet een snifje, een griepje en

geworden hoezeer je mentale en fysieke

om hoe het moet worden, het gaat niet om

over een week weer lekker verder. Nee ik

welbevinden gestuurd wordt door je

visualiseren, het gaat niet om een mooi

ben al drie maanden thuis, lig het groot-

zenuwstelsel. En dat zenuwstelsel wordt

plaatje. Bij mij gaat het om voelen. En er

ste deel van de tijd in bed en vaak is het

weer gestuurd door wat je meemaakt,

is 1 ding dat ik in mijn hele leven maar bar

pakken van een glas water al een project

maar vooral ook door wat je denkt en naar

weinig heb gevoeld en wat me wel heel

waar ik een uurtje moed voor verzamel

jezelf toe communiceert.

veel goed zou kunnen doen, denk ik. Ver-

voor ik in beweging kom. Wat er aan de

Nou, als je dat weet en denkt, dan wordt

trouwen. Niet per se in mezelf of in ande-

hand is? Ik heb de ziekte van Crohn, en

ziek zijn best lastig hoor! Want voor je het

ren, maar gewoon vertrouwen in dat het

soms, nu bijvoorbeeld, in een haast ontem-

weet, geef je jezelf de schuld. En dat is dan

goed komt. Hm, zou daar een moodboard

bare vorm. Nu zou je misschien zeggen:

ook weer niet handig. Zucht.

bij passen?

daar zijn medicijnen voor. Dat klopt. En ik ben niet zo bevriend met de prednison, om

De basis van mijn werk werd gevormd door

het zo maar te zeggen. Ik los dingen liever

NLP, daar is het allemaal mee begonnen.

zelf op en dat is best lastig hoor! Waarom?

En in de NLP wordt veel gedaan met visu-

Om meerdere redenen.

aliseren. Dus als je iets wil, maak daar een beeld van, verbind je daar ook echt mee

Allereerst schaam ik me een beetje. Ik ben

zodat het in al je cellen en poriën voelbaar

de coach/therapeut die geregeld, niet als

is. Vaak werkt dat. Doe er nog een snufje

core-bussines maar het komt wel vaak

synchroniciteit of universum bij, hoe je het

langs, mensen helpt met het overwinnen

wil noemen, en hoppetee: gefixt. Het werkt

van fysieke ‘tekortkomingen’. Ik coach

echt, heb ik al bij veel mensen gezien. Maar

mensen op wat er in hun koppie en in hun

mijn probleem is: als ik mijn ogen dichtdoe,

zenuwstelsel gebeurt en vaak krijg ik dan

zie ik helemaal niets. Het is zwart. Oké, met

terug dat als bonus heftige rugklachten,

grijstinten, dat dan weer wel. Maar nee,

migraine of andere chronische fysieke pro-

het helpt me niet om fijne, blije, schone

blemen wegblijven of in elk geval minder

darmen te visualiseren, die vrolijk malen

worden. Als ik dat bij anderen kan, waarom

op al het mega-gezonde voedsel dat ik ze

dan niet bij mezelf?

aanbied. Het werkt ook niet voor me om

Vervolgens heb ik ook een beetje ruzie

mezelf strak, fit, sportend en blakend van

met mezelf over alles wat ik van binnen

gezondheid op een moodboard te posten

‘geloof’ over ziekte en gezondheid. Wat

met allemaal blije, versterkende plaatjes

dat dan allemaal is? Nou bijvoorbeeld dat

eromheen. Er zijn vast hele volksstammen

ik al van kinds af aan opgeslagen heb dat

die daar wel mee weg komen, maar ik niet.

ik me aanstel. Ik vind mezelf een watje,

En daar baal ik van! Toch vriendjes worden

een niet-doorzetter. Hahaha, zou je aan

met de prednison?

mensen in mijn omgeving moeten vragen wat zij vinden, dat staat er haaks op. Vind

En toen, ineens, onder de douche viel het

ik best grappig en ook best lastig. Verder

kwartje. NLP heeft echt nog wel wat meer

ben ik er door mijn werk bewust van

in haar koffer zitten. En bij mij gaat het niet

CATHELIJNE IS SCHRIJVER, MOEDER, TRAINER EN COACH. ZE WERKT BIJ TRAININGSINSTITUUT DE EERSTE VERDIEPING EN BIJ HET ADHD-CENTRUM NEDERLAND.

PSC

column

Kinderen

SOMS HEB JE HULP NODIG

Door: Ruud van Hal

Kinderen zijn bij hun geboorte authentiek. Ouders hebben de

Hoe doe ik dat, een eigen “ik” zijn in relatie met de ander? Na de

taak hen te begeleiden naar volwassen mensen, die in staat zijn

eerste vijf jaar kan er nog veel bevestigd en ontkracht worden

op een authentieke wijze in het leven te staan en in hun kracht te

van wat er in het fundament is gelegd. In de hersenontwikkeling

schitteren. Het begeleiden en opvoeden van kinderen is door God

kunnen later wel wijzigingen worden aangebracht maar dat kost

aan ouders gedelegeerd, een mooie taak. Dit verstandelijk weten

meer moeite.

is wat anders dan de praktijk. Loslaten van een kind begint bij de geboorte; hoe dit lukt is mede afhankelijk van een ieders eigen

In dit proces naar volwassenheid kan veel ruis optreden. Als een

ontwikkelde hechtingsstijl.

kind niet in zijn eigen kracht komt, komt de valkuil die bij dat authentieke kind hoort, naar boven. Zo ernstig dat een kind met

Volwassen zijn betekent dat je in staat bent keuzes te maken

zichzelf en/of in de relatie met zijn ouders vast dreigt te lopen.

en de verantwoordelijkheid te nemen voor de consequenties

hiervan, maar ook in staat bent tot verbinding met mensen en

Hierbij ontstaat gelijk de discussie over wat normaal of afwijkend

relaties aan te gaan. Ieder kind is anders en je kunt als ouder niet

is. Maatschappelijk is een soort gemiddelde bedacht over wat nor-

meer geven dan je zelf hebt. Ook is het sterk afhankelijk van de

maal is, en daardoor wordt zichtbaar wat afwijkend zou zijn. Dit is

cultuur of subcultuur waar je als ouders onderdeel van uitmaakt.

discutabel als je van het unieke en authentieke van ieder kind uit

Er zijn culturen waar ouders dingen met kinderen doen, die hier

wilt gaan.

strafbaar zouden zijn. Gelukkig zit het ouderschap instinctief diep verweven in de mens; toch maakt iedereen fouten in het bege-

Als het ouders niet meer lukt om de ruis te verminderen of weg te

leidingsproces van zijn kinderen. De vraag is of het voor kinderen

nemen, kan professionele hulp nodig zijn. Hierbij is het belangrijk

leuk zou zijn als ouders volmaakt zouden zijn.

om, als het enigszins mogelijk is, vooral aan herstel in de relatie tussen ouders en kind te werken. Als kindertherapeut start je met het duidelijk krijgen van de ruis door met ouders te spreken, maar

"Een kind komt de eerste jaren van zijn leven uit de symbiose met zijn moeder. Hoe dit proces verloopt, is afhankelijk van de aanleg van het kind maar ook van de boodschap die de moeder geeft. Mag het eigen kind wel een eigen “Ik” worden? Een partner kan hier ook een belangrijke rol in spelen om het kind te stimuleren en te bevestigen."

vooral door via indirecte communicatie met het kind in gesprek te gaan. Hierbij maakt de kindertherapeut gebruik van spel, lichaamswerk of andere creatieve werkvormen. Belangrijk is dat ouders door inzicht en tools in staat zijn om de ruis bij het kind te verminderen. Dit proces vraagt van ouders een kwetsbare en open houding. Reactief handelen bij problemen is soms nodig, maar nog beter is het wanneer ouders, voordat ze kinderen krijgen, zich verdiepen in hoe ze invulling willen geven aan hun ouderschap en welke tools ze hiervoor nodig hebben. Een leuke en interessante workshop kan hier een goede aanvulling op zijn. Ruud van Hal is psychosociaal therapeut/ kindertherapeut

De eerste vijf jaar van het leven zijn essentieel voor de rest van je leven. Daar wordt een belangrijk fundament ofwel blauwdruk voor de toekomst gelegd. De ontwikkeling van een kind, maar ook van de hersenen, zijn verhoudingsgewijs de eerste jaren na de geboorte het grootst. Daar worden de eerste stappen gezet naar een bevestiging van de eigen “ik” in wording en de hechtingsstijl.

PSC

kop p-kin d: kin d van ou d e r me t p syc h iat risc h e p rob l em a ti ek

KOPP-kind:

Kind van Ouder met Psychiatrische Problematiek ‘Voor ons was het een ontdekking om te ervaren dat we niet de enigen waren’ Sypke Visser (54) en Johan Vaatstra (58) zijn beiden opgegroeid in ‘ogenschijnlijk’ gewone gezinnen met twee ouders. ‘Ogenschijnlijk’ want bij hen thuis was het anders dan in andere gezinnen. Eén van hun ouders had psychiatrische problemen. En dat betekende voor hen onzekere situaties. Omdat je als kind nooit van tevoren wist hoe een dag zou verlopen. Sypke Visser en Johan Vaatstra zijn beiden een KOPPkind. En als coach/therapeut hebben ze het initiatief genomen om via de stichting LiP een nieuwe gespreksgroep/lotgenotengroep voor KOPP-kinderen in Drenthe en Groningen te starten. Hieronder kun je lezen over wat het is om KOPP-kind te zijn.

Als kind

gedachte aanwezig was van niet-oké-zijn en de angst dat ik het

Johan: ‘Vanuit het niets kon mijn moeder opeens heel gek doen

niet-goed-genoeg deed. Dit vermoeide me letterlijk, waardoor ik

en gebeurden er nare en rare dingen in huis, op straat of in een

snel door mijn energie heen was. Ik voelde schaamte, niet over

winkel.’ Sypke: ‘Bij belangrijke schoolactiviteiten of sportwedstrij-

mijn gedrag, maar over mijn aanwezig-zijn. Dat was heel dubbel:

den ging mijn moeder bijna nooit mee. Ik ging vaak alleen terwijl

naar de buitenwereld leek alles oké, maar binnenin mij was er een

andere kinderen hun moeder bij zich hadden. En als mijn moeder

zwart gat. De keuze om in de hulpverlening te gaan werken en

al mee was, ging al mijn aandacht naar haar uit en hoe zij zich

- later - zelf hulp te gaan zoeken heeft veel opgelost. Maar het is

voelde.’

één lang proces geweest, wat lang niet altijd eenvoudig was.’

Beide mannen geven aan dat ze hieraan gewend waren; omdat ze niet anders wisten, dachten ze dat het gewoon was. Johan

Onderzoek naar KOPP-kinderen

vervolgt: ‘Als kind weet je niet beter en bescherm je jezelf en ook

Er is veel onderzoek gedaan naar de problematiek van KOPP-kin-

je ouder(s). Op een gegeven moment ontdek je dat het toch niet

deren. Door het verstoorde opvoedingsklimaat hebben deze kin-

gewoon is. Vanwege de situatie thuis, gingen mijn vriendjes me

deren vaak problemen of klachten van emotionele, rationele en/

mijden en kwamen niet meer bij me spelen en volwassenen keken

of fysieke aard. In Nederland blijken er veel KOPP-kinderen te zijn.

me raar aan. Ik schaamde me ook.’

Het Trimbos-instituut telt op dit moment 577.000 kinderen waar-

Er kwam veel druk te liggen op hen als kind: thuis moesten ze

van een van beide ouders een psychische aandoening heeft. Als je

vaak meer helpen dan bij een kind past. Zij moesten als ‘volwas-

daar de volwassen KOPP-kinderen bij optelt, is het aantal aanzien-

sene’ praten met een ouder die angstig of in de war was en die

lijk hoger. Gelukkig hebben de KOPP-kinderen zich landelijk geor-

dreigde om zichzelf iets aan te doen. Het was erg moeilijk om kind

ganiseerd. Sinds 1997 zijn er twee, tot dat moment onafhankelijk

te zijn. Het gevolg was dat emotionele ontwikkeling en school-

functionerende organisaties (Labyrint en In Perspectief), samen-

prestaties achterbleven. Beiden zijn blijven zitten op de middel-

gegaan in de Stichting Labyrint In Perspectief(LiP). LiP is gericht op

bare school. Pas op latere leeftijd bleek dat er geen leerproblemen

het ondersteunen van familieleden van mensen met psychische

waren, en hebben ze die achterstand ingelopen.

of psychiatrische problemen. De ondersteuning kan gaan om therapie, begeleiding of lotgenotencontact.

Als volwassene Ondanks dat Johan en Sypke niet meer de leeftijd hebben van een

Lotgenotengroep: een feest van herkenning

kind, zijn ze nog steeds KOPP-kind. Dat merkte Johan bijvoorbeeld

Johan en Sypke: ‘Ook als ouder blijf je ‘kind van’. Je leeft je eigen

toen hij zelf kinderen kreeg. ‘Veel van mijn eigen kindertijd kwam

leven zo goed en zo kwaad als dat gaat en probeert er iets moois

naar boven. Gezien mijn ervaringen in mijn jeugd, was het voor

van te maken. Tegelijkertijd voelt het eenzaam. Voor ons was het

mij duidelijk hoe ik mijn kinderen niet wilde laten opgroeien.

dus een feest van herkenning om te ontdekken dat we niet de

Maar hoe dan wel? Gelukkig kwam ik goede hulpverleners tegen

enigen zijn. Het is goed om te praten met KOPP-kinderen, lotge-

die mij op weg hielpen. Daarnaast zag ik bij vrienden hoe het ook

noten die hetzelfde voelen en hetzelfde hebben meegemaakt.’

kon. Ik houd van mijn gezin en vanuit mijn liefde wilde ik respectvol met hen omgaan. Maar zodra herinneringen uit mijn jeugd langskwamen, hadden deze een vertroebelend effect.’ Ook Sypke herkent zich hierin. ‘Alsof op de achtergrond altijd de 30

PSC

De praktijk Voor Sypke en Johan geldt dat ze uiteindelijk - stukje bij beetje hebben leren accepteren dat ze in een gezin zijn opgegroeid waar

t pne t

structureel gebrek was aan sociaal-emotionele stabiliteit. Dat

Als hulpverlener kun je iemand ook adviseren contact met hen op

dragen zij met zich mee en dat beïnvloedt hun dagelijks leven.

te nemen. Herken je dit verhaal bij jezelf of bij je cliënten? Neem

Door deze acceptatie en door hun achtergrond (maatschappelijk

dan contact op met:

werker/psychosociaal therapeut) kunnen zij er nu constructief

Sypke Visser:

tel: 06-50603407

mee omgaan en in hun eigen praktijk anderen hierin begeleiden.

Johan Vaatstra

tel: 06-46441311

Hoe werken jullie?

Leestips:

Sypke: ‘Ik voel me zeer betrokken bij het welzijn van anderen. Ik

Niemandskinderen - De gevolgen en verwerking van een onveilige

doe gerichte interventies en stimuleer activiteiten waarbij het

jeugd. Door Caroline Roodvoets.

welbevinden van de ander verbetert. Ook breng ik, ter ondersteu-

Bestaansleegte - Hoe hechting leegte overwint.

ning van het begeleidingsproces, op een functionele manier mijn

Door Monique de Heij.

eigen ervaring in.’

Bestaansleegte is vooral geschikt voor hulpverleners vanwege de

Johan: ‘Ik werk op een energetisch niveau: met chakra’s, meri-

methodiek die zij daarin beschrijft. (Momenteel is dit boek uitver-

diaanlijnen, maar ook met voetreflexpunten, acupunctuur- en

kocht; via Sypke Visser zijn nog ruim 20 exemplaren te koop)

acupressuurpunten. Dat het werkt is soms moeilijk te begrijpen. Maar wanneer mensen minder last hebben van hun klachten of begrijpen wat ze kunnen doen om zich prettiger te voelen, geeft mij dat voldoende vertrouwen in mijn werkwijze. Werken aan kwaliteit van leven noem ik dat.’

Transpersoonlijk.net, netwerk voor zorgprofessionals Initiatief lotgenotengroep

Transpersoonlijk.net (TPnet) is hét netwerk voor de coach,

In diverse provincies zijn gespreksgroepen voor KOPP-kinderen.

counselor & therapeut

Johan Vaatstra en Sypke Visser hebben het initiatief genomen om via de stichting LiP een nieuwe gespreksgroep voor KOPP-kinde-

Laatste nieuws Wmo als markt

ren in Drenthe en Groningen te starten. Het doel is om ervaringen

“Wmo als markt” krijgt een vervolg met vragen als:

uit te wisselen en oplossingen aan te dragen. En te ervaren dat je

•

Hoe kunnen we samenwerken?

er niet alleen voor staat.

•

Welke transitie is voor jou als ondernemer belangrijk?

Enkele gemeenschappelijke onderwerpen zijn:

Voor vragen kun je contact opnemen met Ewald Jansen -

•

Moeilijk kunnen omgaan met emoties,

ewald.jansen@home.nl

•

Negatief zelfbeeld,

•

Moeite met leren,

Agenda

•

Problemen op het werk en met collega’s,

Shin Do cursus op 12 & 13 maart 2016 | 16 & 17 april 2016,

•

Fysieke klachten,

Tjaberingscentrum in Groningen

•

Moeilijk relaties kunnen onderhouden.

Zie: www.transpersoonlijk.net/evenementen/

Deze onderwerpen én de zorg voor of de omgang met ouder(s)

KOPP-lotgenotengroep Drenthe en Groningen: 29 maart in Assen

zijn thema’s van de stichting LiP.

(zie artikel en transpersoonlijk.net)

N.B. : Een lotgenoten groep is geen therapiegroep, maar biedt herkenning dat er anderen zijn die je begrijpen omdat ze het-

Leden

zelfde hebben meegemaakt. Sypke Visser en Johan Vaatstra zijn

Leden van TPnet hebben veel voordeel. Zoals adverteren met hun

in hun rol als gespreksleider vrijwilliger namens de stichting LiP.

activiteiten en een persoonlijke webpagina.

Informatieavond 29 maart 2016

Zie: www.transpersoonlijk.net/info-lidmaatschap

De informatieavond is bedoeld om duidelijk te maken wat een KOPP-kind is en welke zaken er zoal kunnen spelen. Sypke Visser en Johan Vaatstra geven een beeld van wat een lotgenoten/ gespreksgroep je te bieden heeft en wat je mag verwachten. Wanneer er genoeg belangstelling is, start er op 29 maart in De Open Hof, Sleutelbloemstraat 1 in Assen de lotgenotengroep in Drenthe en Groningen, die in eerste instantie 8 keer bij elkaar komt.

PSC

www.aukeherrema.nl

Bloesem-remedies brengen de emoties in evenwicht en bevorderen daardoor indirect de gezondheid. De oorzaak aanpakken op een veilige manier.

‘Tristan lacht weer.’

104x118.indd 1

Moeder van Tristan

De Dr. Schüssler Celzouten van Adler beziien kracht en kwaliteit. Zijn de cellen gezond, dan is ook het lichaam gezond. De mineralen zijn verwreven en niet geschud. Celzouten div. nummers in poedervorm, 10 verschillende mengsels, b.v. combinatie 1 t/m 12, het energie Met de hand verwreven mengsel. Alles in 250 gr. en 1 kg.

Essentïele oliën en producten voor de aromatherapie, biologische cosmetica. Het grootste assortiment biologische oliën, airsprays en massage oliën. Winkel: De 3Vrouwen St.Jansstraat 5 - 5964 AA Meterik Tel: 077-3526885 www.de3Vrouwen.nl

De kracht van een lach.

WWW.BLOESEM-REMEDIES.COM Bloesem Remedies Nederland

Tel: 077-3987826 / 077-3989011 E-mail: info@bloesem-remedies.com

column

MARTINE CLAUSEN, MET LIEFDEVOLLE DANK AAN EDITH

Signaal van Edith Ik had haar leren kennen toen zij bij mij

e-mails. Ik kreeg een schok: er was een

winter. Haar symbool tijdens onze gesprek-

op meditatieles kwam. Een jonge, zacht-

e-mail van iemand die Edith heette. Een

ken was precies zo een vlinder.

aardige vrouw. Gek op haar hondje en net

mij onbekende vrouw. De inhoud van haar

Mensen, wij moeten het in deze wereld

weer vrijgezel. Na verscheidene cursussen

bericht ging over ‘signalen’. Zij had een

zien te redden met een aantal zintuigen

kwam zij voor individuele counseling. Zo

column van mij gelezen en schreef mij over

en wij worden op een bepaalde manier

leerde ik haar nog veel beter kennen. We

het belang van het volgen van je intuïtie en

gevormd en opgeleid. Er wordt aan de

konden het erg goed met elkaar vinden; ik

ingevingen!

meesten van ons niet geleerd dat er meer

was verdrietig voor haar toen haar hondje

‘Wat toevallig’, reageerden mensen. ‘Stug

tussen hemel en aarde is dan wij met het

overleed en ik was blij voor haar toen zij

hoor, zoveel mensen heten geen Edith.’

blote oog kunnen waarnemen. Daarom

weer een vriend kreeg met wie zij ging

Maar ik wist wel beter. Ik geloof niet in

reageren wij met ongeloof op ‘bovenna-

samenwonen. Toen volgde een enorme

toeval.

tuurlijke’ verschijnselen. Ik ben van mening

schok. Er werd maagkanker bij haar gecon-

dat het aanmatigend is om vol te houden

stateerd. Ze was nog maar 32. Het was

Een dag of 14 later was ik bij een spirituele

dat wij ‘weten’ hoe de wetten van het uni-

te laat voor behandeling, maar ze mocht

avond om daar een stukje over te schrijven.

versum in elkaar zitten. Ik denk dat wij nog

meedoen aan een proef met een nieuw

Er zou een psychometrist komen. Als je

geen fractie weten van wat er kan en dat

medicijn. Ze verzwakte steeds meer. Toen

dat wenste, kon je een eigendom op tafel

wij maar beter kunnen accepteren dat wij

zij niet meer naar mij kon komen, bezocht

leggen. Een ketting, een ring, horloge of

het voorlopig ook niet zullen weten. We

ik haar thuis. We hadden al vaak gesproken

een fotootje. De psychometrist zou iets van

kunnen slechts een open geest hebben.

over wat er aan de andere kant van het

de tafel opnemen als hij er een ingeving

Zo een houding geeft mij meer voldoening

leven op haar zou wachten. Zij verwachtte

over kreeg. Ik was benieuwd want ik had

dan een afwijzende houding van betwe-

dat haar recent overleden vader en haar

zoiets nog nooit meegemaakt. Tegen het

terig ongeloof. Als mens zijn we deels

hondje daar op haar wachtten. We spraken

einde van de avond pakte hij mijn arm-

materie. We hebben een lijf. Maar waar

af dat zij mij een duidelijk teken zou geven,

bandje. Hij vertelde dat hij een jonge vrouw

waren wij, voordat wij dat lijf inlijfden?

als het waar was dat de dood niet het einde

met een leuk hondje zag, die gelukkig

Denkt u dat we daarvoor nergens waren?

is. Op een zondag kreeg ik bij het opstaan

lachte en dat er een oudere man bij haar

Dan denkt u ook dat, als het lijf versleten is,

een heel sterke intuïtie dat ik naar Edith toe

was. Dat zij wilde doorgeven dat alles was

wij dus ook oplossen. Maar hoe kwam die

moest gaan. Eigenlijk zou ik pas maandag

zoals ‘wij altijd hadden gedacht’ en dat ‘ik

hand van Mw. Heaphy Durham dan op de

gaan, maar ik ‘moest’ er stante pede heen.

mij geen zorgen hoefde te maken’ en ‘of ik

spiegel?

Edith werd wakker toen ik binnenkwam;

dit door wilde geven aan haar beste vrien-

we spraken samen, ik masseerde zachtjes

din’. Er was voor mij geen twijfel moge-

haar handen en streelde haar wangen. Die

lijk dat dit Edith was, die zich aan onze

middag overleed zij. 34 jaar oud. Ik was

afspraak hield.

de laatste met wie zij gesproken had. ’s Avonds werd ik opgebeld door haar beste

Ik heb nog met andere cliënten die aan

vriendin met het trieste nieuws. Ik brandde

kanker leden, eenzelfde afspraak gemaakt.

een kaars en ging mediteren. Vlak voor het

Eentje liet na haar overlijden een vlinder

naar bed gaan checkte ik nog even mijn

op mijn hand gaan zitten, midden in de

PSC

5e SWP HERSENCONGRES 12 april 2016 | Meervaart, Amsterdam | www.hersencongres.nl

over identiteit, hersenen en stoornissen Zelfbewust, zelfgenoegzaam, zelfkennis, zelfbeschikking, zelfbeeld, zelfmoord, zelfoverwinning, zelf...

Het zelf Het zelf is een verzamelterm voor het geheel van overtuigingen, voorkeuren, meningen en houdingen die op een systematische wijze in de hersens zijn georganiseerd en vastgelegd en die de grondslag vormen van ons bestaan. Werd vroeger nog gedacht dat onafhankelijke hersengebieden exclusief verantwoordelijk zijn voor bepaalde functies en daarmee verbonden gedrag zoals waarnemen, spreken, bewegen, reageren en zo meer, inmiddels is het inzicht doorgebroken dat verbindingen tussen hersengebieden c.q. netwerken in het brein uiteindelijk het meest bepalend zijn voor dat gedrag. Het 5e SWP Hersencongres gaat dieper in op die netwerkvorming en legt daarbij een link tussen identiteit, hersenen en stoornissen.

Ga voor meer info, programma en aanmelden naar: www.hersencongres.nl 34

PSC

ui tg ev er i j a nk hhe rme s

b oeke n t ip !

EEN WARME EN WAARDEVOLLE GIDS VOOR IEDEREEN DIE MET ALZHEIMER TE MAKEN KRIJGT Alzheimer is een ziekte die steeds meer mensen treft en het leven van iedereen die ermee te maken krijgt, ingrijpend verandert. Na de diagnose Alzheimer is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de uitdagingen die de ziekte met zich mee brengt. Megan Carnarius schreef Anders kijken naar Alzheimer vanuit haar jarenlange ervaring als verpleegkundige, om de weg te wijzen naar optimale verzorging en het vergroten van de kwaliteit van leven. Zij geeft antwoord op vragen waar patiënten, partners, familie en zorgverleners zich voor gesteld zien.. Naast alle praktische informatie geeft Megan Carnarius ook een andere kijk op Alzheimer. Ze laat zien hoe mensen op hun weg door de stadia, tot een diepere ervaring van het nu komen. Ze komen steeds verder af te staan van de lasten van hun verleden en leven zonder zorgen over de toekomst. Door anders naar Alzheimer te kijken, kan een dieper begrip groeien van een ziekte, die op het eerste gezicht vernietigend en uitzichtloos lijkt. Op een warme en begripvolle wijze opent Megan Carnarius de weg naar een lichtere manier van leven met Alzheimer. Anders kijken naar Alzheimer, een warme en liefdevolle benadering van een ziekte die velen treft | Megan Carnarius | ISBN 9789020212648 | € 20,- | www.ankh-hermes.nl

PSC

op zoek n aar de spirit u e le k rac h t van d e c oac h

Op zoek naar de spirituele kracht van

de coach Door: Paul de Blot Over coachen is al veel geschreven en er zijn reeds vele technieken ontwikkeld. Toch is er een aspect dat nog weinig aandacht krijgt, namelijk de spirituele kracht ervan. Een goede coach maakt hier minstens onbewust gebruik van. Het gaat erom ook het hart aan te spreken, maar het hart is geen geïsoleerd orgaan. Hart, lichaam en verstand vormen een samenhangende eenheid. Wordt een van de drie niet geactiveerd, dan ontwikkelt men geen gezond menselijk gedrag. De fundamentele taak van een coach is dat hij deze samenhang herstelt.

Om deze samenhang te herstellen, bestaan talrijke technieken. Er wordt veel gebruikgemaakt van gesprekstechnieken. Deze gaan uit van de rationaliteit van het doen en laten van iemand. Ze doen een beroep op het verstand. Andere technieken werken op bewustzijnsniveau en proberen het emotionele leven te sturen. Deze spreken meer het hart aan. Op een dieper niveau van het zijn spreekt de coach de mens aan in de diepste bestaanservaring. Dit gebeurt vaak onbewust, maar deze aanpak kan ook gecultiveerd worden. Vaak beperkt de spirituele coach zich vanuit een psychologische achtergrond tot het psychologische bewustzijnsniveau zonder door te dringen tot het diepste bestaan. De sturing van de spirituele ervaring op het zijnsniveau eist een andere aanpak. De Franse existentiefilosoof Gabriel Marcel werkt dit uit in zijn visie op hebben en zijn.

Hebben en zijn Het is Gabriel Marcel die op het belang van de zijnservaring wijst voor de sociale wetenschappen. Hij doet dit door een duidelijk onderscheid tussen het gedragspatroon van het hebben en het zijn. Het

PSC

zijn is het niveau waar tegenstellingen worden erkend en tegelijk overstegen door ze complementair te maken. Ze worden tot samenhang gebracht door de kracht van de liefde. Vanuit deze instelling poneert hij zijn bewering: “De andere mens, die is de hemel voor mij.” Heel anders liggen de verhoudingen op het niveau van het hebben, dat is het doe- en denkniveau. Op dit vlak ontwikkelt zich volgens hem een dualiteit van tegenstellingen waardoor gemakkelijk haat ontstaat in plaats van liefde. Vanuit dit relatieproces ontwikkelt de pessimist Sartre met zijn existentiefilosofie de uitspraak: “De andere mens, die is de hel voor mij.” Hoe komen beide opponenten tot deze tegengestelde uitspraken? Sartre redeneert als volgt. Als ik van iemand houd, ben ik voortdurend in angst mijn geliefde te verliezen of geen wederliefde meer te krijgen. Dat wil ik niet, want dat is een hel. Om deze pijn te voorkomen wil ik van niemand houden. Maar dat blijkt ook geen oplossing want het verlangen van iemand te houden is niet te ontkennen. Van niemand kunnen houden blijkt ook een hel te zijn. Ik blijf wezenlijk van de ander afhankelijk. Het is deze afhankelijkheid van de ander, die het leven tot een hel maakt. Kortom, de ander is voor mij een hel. Op deze conclusie reageert Marcel als volgt. Sartre ontmoet de ander op het niveau van het hebben. Hij wil zijn geliefde in bezit hebben. Daarmee degradeer je de ander en daarmee ook jezelf: ik verneder de ander door die andere tot mijn bezit te maken en ik verlaag mijzelf tot onmens door anderen in bezit te willen hebben. Deze hebzucht werkt verslavend en vereenzamend. Een dergelijk onmenselijk gedrag wordt vanzelf als een hel ervaren, want men geeft elkaar de schuld en begint

elkaar te haten. Ik haat de ander die ik niet kan bezitten en ik haat mijzelf omdat ik door de ander wordt verstoten. Dit ruïneert heel mijn bestaan tot op het diepste bestaansniveau. Marcel daarentegen ervaart de ander als een ontmoeting op het niveau van het zijn. Hij wil zijn geliefde niet hebben, maar zijn in een samenzijn. Hij wil niet een vriend hebben, maar zijn. Op dit zijnsniveau worden de tegenstellingen als complementaire eigenheden overstegen in een positieve spiraal van de liefde. Dat is een hemelse ervaring. De ander, dat is de hemel. De bewustwording van dit verschil van de houding van hebben en zijn is van groot belang voor de spirituele coach. Een vriend hebben of een vriend zijn wijst op een relatie-ervaring op verschillend niveau. Het niveau van het hebben is het gebied van het doen en denken met zijn tegenstellingen. Het niveau van het zijn is de ruimte van de spiritualiteit, dat is het gebied van de samenhang van tegenstellingen.

Spirituele kracht Hoe kan een coach gebruikmaken van deze spirituele krachten? Door tot een conversatie te komen op zijnsniveau. Een voorbeeld van een gesprek op vier niveaus kan dit illustreren. Een oude vrouw komt bij de arts voor haar ondraaglijke hoofdpijnen. Ze vraagt om een recept en krijgt dat. Ze neemt het middel in en de hoofdpijn wordt minder. We noemen dit niveau 1 van het hebben waar sprake is van een rationeel effectief handelen. Na een week komt de vrouw terug. Het middel werkt niet meer naar wens. De arts gaat dieper in op de kwaal en stelt haar verschillende vragen waaruit blijkt dat ze

p a ul de blot

overspannen is. De vrouw krijgt een recept voor een kalmeringsmiddel. Dit is niveau 2 van het rationeel effectief handelen op een dieper psychologisch bewustzijnsniveau. Na een week komt de vrouw weer terug. Ze heeft nog steeds hoofdpijn en de arts stelt nieuwe vragen die dieper ingaan op de mentale pijnoorzaken. Opeens begint de vrouw te huilen. De arts gaat hier dieper op in en raakt haar nu op emotioneel vlak. Ze blijkt in angst te zitten voor haar zoon die in Irak zit. Dit is niveau 3 van een gesprek op een dieper, niet-rationeel psychologisch bewustzijnsniveau van de emoties. De vrouw voelt zich opgelucht omdat ze heeft kunnen uithuilen en ze is van haar hoofdpijn af. Na een week komt ze weer terug omdat ze behoefte heeft om nog meer over haar zorgen te praten, want dat lucht haar op. In het gesprek blijkt dat de arts haar moet verwijzen naar een andere hulpverlener omdat zijn kennis beperkt is. Maar toch voelt hij zich geraakt door het verhaal van de vrouw, want zijn zoon gaat ook naar Irak. Hij laat de vrouw verder vertellen en ze zwijgt dan, met tranen in de ogen. De arts zwijgt ook. Na een tijd gaat ze weg, opgelucht, want ze voelt zich begrepen. Arts en patiënt hebben elkaar op het zijnsniveau ontmoet. Dit is niveau 4 van het zijn, waarin de taal van de stilte wordt gesproken, de zijnstaal. Het verschil met niveau 3 is hierin gelegen dat de partijen elkaar wederkerig verrijken op het zijnsniveau en er sprake is van de uitwisseling van een innerlijk inzicht. Op niveau 3 is er nog geen sprake van een volledige wederkerigheid. Uit dit voorbeeld blijkt duidelijk de diepgang van het gesprek. In de medische zorg is een juiste dosering van een medicijn van groot belang voor het therapeutisch effect. Dat geldt ook voor de dosering van de arts. Een overdosering van aandacht werkt verslavend, een onderdosering heeft geen effect. Alleen een juiste dosering heeft een therapeutisch effect.

Luisterniveaus De kracht van een goede coach wordt vooral bepaald door de juiste dosering van de relatie die mede bepaald wordt door het taalgebruik. Dit doseren wordt vooral bepaald door het goed kunnen luisteren.

In de linguïstiek onderscheidt men drie niveaus van luisteren. De meest oppervlakkige communicatie is het luisteren op het niveau van het doen en denken. Dat is het gebied van de denktalen, ofwel scripturele talen. Dit is de taal op niveau 1 van het bovengenoemde verhaal van de arts. In deze zogenaamde scripturele talen wordt heel de boodschap in de geschreven tekst ondubbelzinnig uitgedrukt. In de wetenschap, in technische verhandelingen, in het rechtssysteem en in het management wordt in deze taal gecommuniceerd. Aan de andere kant van de Middellandse Zee begint een heel andere taalwereld, daar wordt de boodschap overgebracht in de vorm van verhalen. Het zijn narratieve talen, ook wel relatietalen genoemd. Het commentaar is altijd JA, in de zin van “Ik versta je.” In het verhaal van de arts is dit het gesprek op niveau 2 en 3.

Op het diepste zijnsniveau van de communicatie spreken we over audiale talen of zijnstalen. In westerse culturen wordt de boodschap in woorden uitgedrukt en verduidelijkt. In de meeste niet-westerse culturen kan de bedoeling ook zonder woorden worden uitgedrukt zoals door houding, stilte, klank. Ook het stilzwijgen en het niets-zeggen kan een duidelijke boodschap zijn. Dit is de zogenaamde silence language voor de overdracht van de silent knowledge. Dit is de communicatie op niveau 4 van het voorbeeld van de arts. De drie talen zijn weliswaar karakteristiek voor bepaalde culturen, maar op dieper niveau zijn ze algemeen menselijk. Gevoeligheid voor de zijnstaal maakt iemand uitermate geschikt als spirituele coach. De vraag is of deze luistergevoeligheid op het zijnsniveau voor iedereen is weggelegd. Kunnen we die aanleren of is die PSC

op zoek n aar de spirit u e le k rac h t van d e c oac h

aangeboren?

Luisteren op zijnsniveau Het spreekt vanzelf dat niet iedereen over dezelfde talenten beschikt. Maar het luisteren op zijnsniveau is ieder mens aangeboren en kan dus tot op zekere hoogte door ieder weer worden aangeleerd. Onze aangeboren gevoeligheid op zijnsniveau wordt jammer genoeg in onze westerse opvoeding door de nadruk op het verstandelijk denken voor een groot deel afgeleerd of minstens verzwakt. Door oververzadiging aan consumptiegoederen, en de verslaving aan macht en rijkdom zijn we ons niet meer bewust van de zinvolheid van ons leven. We zijn ongevoelig geworden voor onze bestaanservaring op het diepste zijnsniveau. De actiekoorts in ons werk en leven maakt het moeilijk om stiltemomenten in te bouwen in ons dagelijks levensritme. Er is geen ruimte meer voor bezinning op de vraag wat we aan het doen zijn, waarvoor we het doen en wat de zin ervan is. We zijn niet meer in staat te luisteren naar ons eigen hart, waar onze diepste verlangens en idealen verborgen liggen. Maar juist op dit diepste zijnsniveau van ons bestaan kunnen we onze sterkste spirituele kracht ontdekken. Deze overgang van het niveau van het hebben en doen naar het niveau van het zijn is een ingrijpende ommekeer, die als een diepe crisis kan worden ervaren. Het gaat om een paradigmaverschuiving als een volledige ommekeer in mijn leven, waaruit ik herboren word als een spirituele mens. Bij deze ommekeer is een deskundige coach, die deze verdiepingsprocessen kan herkennen, een belangrijke houvast. Er

"Juist op dit diepste zijnsniveau van ons bestaan kunnen we onze sterkste spirituele kracht ontdekken." 38

PSC

zijn vele wegen en vele manieren om dit te doen met meditatieoefeningen, zen, yoga en dergelijke. Het is Ignatius van Loyola die een systematische methode heeft uitgewerkt om mensen als coach in dit proces te ondersteunen. Hij doet dit aan de hand van geestelijke oefeningen als reflectie en meditatie, stilte- en fantasieoefeningen, die erop gericht zijn dat men zichzelf innerlijk vrijmaakt van stoorzenders en verslavingen. Door oefenen en experimenteren kan ik te weten komen wat ik in mijn diepste wezen verlang. Ik kom te weten wat ik wil, wat ik wil doen, wat ik wil doen voor anderen met anderen. Dit verdiepingsproces kan ik doorlopen als een imaginaire reis in mijn fantasie door mee te leven met verhalen van anderen en daarin trekken van herkenning te vinden. Het zijn verhalen, die me in hart en ziel aanspreken.

ritualiteit, psychologie en theologie. Sinds 1979 is De Blot verbonden aan de Business Universiteit Nyenrode, alwaar hij vanaf 2006 hoogleraar is in Business Spiritualiteit. Hij promoveerde met zijn proefschrift Vernieuwing van organisaties in een chaotische omgeving door vernieuwing van de mens. Voor meer informatie zie: www.nyenrode.nl leerstoel Business Spiritualiteit.

Deze oefening om mijn diepste aspiraties te leren kennen als mijn sterkste spirituele kracht, stelt me ook in staat te luisteren naar de diepste aspiraties van anderen en deze te herkennen. Het herkennen van elkaars idealen is het uitgangspunt van elke diepgaande vernieuwing van een groep. De coach is bij deze verdiepingsprocessen een noodzakelijke reisgezel om te voorkomen dat men in de valkuilen valt van verslavingsmechanismen, stoorzenders en vooroordelen.

Broekstra G., Blot de P., Heijblom R., Bommerez J., Zijtveld van K. (2006). Business Spiritualiteit. Radicale vernieuwing begint bij de wortels. Eemnes: Nieuwe Dimensies.

Paul de Blot SJ studeerde in IndonesiĂŤ natuurkunde, filosofie, politicologie en Indonesische staatsfilosofie, in Duitsland natuurkunde en in Nederland cultuurfilosofie, spi-

Literatuur Blot de P., Broekstra G., Tissen R., Heijblom R., Valk de M. (2007). De brug naar spiritualiteit en leiderschap. Als macht niet meer werkt en innerlijke kracht de oplossing is. Eemnes: Nieuwe Dimensies. Blot de P. (2006) Business Spiritualiteit als kracht voor organisatievernieuwing. Op zoek naar de mystiek van het zakendoen. Eemnes: Nieuwe Dimensies.

Broekstra G., Blot de P., Tissen R., Roel H. (2007). Spiritualiteit & Creativiteit. De magie van creativiteit in het spiritueel zakendoen. Eemnes: Nieuwe Dimensies. Business Spiritualiteit Magazine Nyenrode, uitgeverij Quick.

Autisme

Borderline

Positieve psychologie

Gedragsproblemen bij jongeren

Volg online videocolleges op www.hupper.nl

Kindercoach worden? Download de kindercoach-test WWW.TORIKINDERCOACHOPLEIDING.NL

- WWW.TORIKINDERCOACHOPLEIDING.NL -

- INFO@TORIKINDERCOACHOPLEIDING.NL