PSC Magazine editie 4-2017 by Inspired Publishing

Editie 4 • 2017 • 7 e jaargang

Een slim stukje

brein Mentale ruimte en depressie De TriA methode

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Vo or woord

Breingym In de aanloop naar de zomer zie ik in de media altijd weer adviezen verschijnen over hoe je weer strak in je velletje komt te zitten, zodat je weer met goed fatsoen in je bikini of zwembroek op het strand kunt gaan zitten. Goede voornemens worden gemaakt en de sportscholen lopen weer vol. Inmiddels weten we toch ook wel dat naar de sportschool gaan, bewegen en actief zijn het hele jaar door belangrijk zijn. Het draagt er in grote mate aan bij dat we lekker in ons vel zitten.

nieuwe connecties maken, en wanneer we ons in deze mindset bevinden, zijn we nieuwsgierig, bedenken we hoe dingen anders kunnen doen en stappen uit de automatische piloot. In simpele situaties is de automatische mindset heel nuttig. En in moeilijke, stressvolle situaties is de adaptieve mindset nuttig. Iedereen op de wereld heeft deze twee mindsets en wat we kunnen doen, is onszelf trainen om te switchen tussen beide; van de een naar

De overheid raadt ons aan minimaal 5 dagen per week een half uur te bewegen. Bewegen zorgt ervoor dat we minder kans hebben op chronische ziekten, dat we meer energie hebben, dat het humeur verbetert, we beter slapen en, niet onbelangrijk, bewegen en sporten kunnen ook leuk zijn! Op naar de sportschool dus, met de fiets naar het werk en een lekkere strandwandeling!

Sinds het artikel over neuroplasticiteit heeft Cathelijne Wildervanck al heel wat columns voor ons geschreven waarin ze ons op een frisse, persoonlijke, klare en humoristische manier mee laat kijken in haar dagelijks leven en haar praktijk. Ook columnisten Wilma de Haas en Martine Clausen schrijven inmiddels al geruime tijd voor ons magazine. Ook weer op een persoonlijke, grappige, en gevoelige manier; over onderwerpen uit het dagelijkse leven thuis en in de praktijk. Wij zijn heel blij met onze columnisten. Maar we zijn natuurlijker nog nieuwsgieriger naar wat u vindt van de columns van Martine, Wilma en Cathelijne. We horen dan ook graag uw mening!

In deze editie kun u een interview met Brigitte Durruty lezen. Nadat we met haar gesproken hebben, weten we echter dat we niet alleen ons lichaam moeten trainen, maar ook ons brein. “Ons brein heeft 2 states of mind. De eerste is de automatische state of mind. Hieraan zitten vooral veel gewoonten gekoppeld. Er gebeurt iets en we reageren, automatisch. In eerste instantie gebruiken we onze automatische state of mind en dat is prima. De tweede state of mind is de adaptieve mindset. Hiermee kunnen we

de ander.” Neuroplasticiteit noemt ze dat. En niet alleen zij; de wetenschap hierover is in opkomst. Eerder schreef PCS-columnist Cathelijne Wildervanck een artikel over neuroplasticiteit (editie 5-2014). Ook zij zegt dat we ons brein kunnen trainen nieuwe verbindingen te leggen.

de TriA© methode, het DAS-model (Depression in Awareness Space), over vergeven en ‘workshophoppen’ op 7 oktober in het NFG-gebouw in Assen; vier verschillende workshops voor leden van transpersoonlijk.net (TPnet) en belangstellenden. We wensen u weer veel leesplezier en we hopen dat u ook enthousiast bent geworden om aan de breingym te gaan! (Overigens schreef Brigitte Durruty een boek met serieuze en grappige handvatten om te leren hoe je kunt switchen tussen de 2 mindsets. Zeker het lezen waard!) Sacha van den Ende Hoofdredacteur redactie@pscmagazine.nl

Naast de columns hebben we deze keer weer interessante en uiteenlopende artikelen over onder andere het ontstaan van het Therapeuten Collectief Eemland, PSC

C o lofon

Colofon PSC MAGAZINE, DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@pscmagazine.nl Bladmanagement: Maartje Albert E-mail: maartje@pscmagazine.nl Eindredactie: Marianne Smits Redactieadres Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: +31 (0)6 12 98 64 89 E-mail: redactie@pscmagazine.nl

Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: +31 (0)6 23 63 38 65 info@inspiredcommunications.nl Vormgeving Eefje Kleijweg | The Fine Line Studio www.thefineline-studio.com Druk Drukkerij Damen Lezersservice PSC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle register- en aspirantleden van de beroepsorganisatie NFG en de leden van TPnet en Rosegarden. Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: € 39,95. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan. Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever.

Inhoud 3 Voorwoord

Sacha van den Ende

Een slim stukje brein

Interview met Brigitte Durruty

In gesprek met Daniëlle van den Berg,

Carina van Keulen en Petra Plomp

Therapeuten Collectief Eemland

actief in Jeugdzorg

Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@pscmagazine.nl Losse edities Kijk voor losse edities op www.pscmagazine.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-informatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie. ©Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing. Alle rechten voorbehouden.

PSC

13 Column Wilma de Haas 14

Sensorimotor Psychotherapy in

de praktijk: de oriëntatiereactie

Pat Ogden en Janina Fisher

In h o u ds opg ave

36 ED I T I E 4 â&#x20AC;˘ 20 1 7

Mentale ruimte en depressie

Christine Beenhakker

33 Column Martine Clausen 34 Zintuigenprikkels

De TriAÂŠ methode Corrie Reijngoud 36

Vergeven is een werkwoord

24 Zintuigenprikkels

Sandra Kikken

38 Crossuite

Natuurlijke (nacht)rust en kalmte

28 Column Cathelijne Wildervanck 29 Column Hanneke Nijkamp 30

Workshophoppen TPnet

PSC

Een sli m stu kj e brei n

I N T E R VI EW M ET BRI GI T T E D U RRUT Y

Een slim stukje brein Brigitte Durruty werkte 20 jaar als managing director van een model agency. Ongeveer 10 jaar geleden verkocht ze dit bedrijf en werd ze manager van Olympisch atleten. In deze rol wilde ze meer weten van het gedrag van mensen. “Ik hielp mensen om te presteren en zich te ontwikkelen”, legt Durruty uit. “Ik deed dit vooral vanuit intuïtie en vroeg me regelmatig af waarom wat ik deed werkte; wat had ik gezegd of gedaan? En waarom werkte het bij de een wel en bij de ander niet? Ik ben altijd fan geweest van psychologie en had veel boeken gelezen. Maar toen ik mijn bedrijf verkocht, besloot ik mijn kennis te verbreden met een opleiding. Mijn voorkeur ging uit naar NLP, maar ik kwam terecht bij het Institut de Médecine Environnementale (IME), opgericht door de arts Jacques Fradin. Het IME ontwikkelde een benadering vanuit de neurowetenschap op de cognitieve gedragstherapie. Fradins benadering helpt te verklaren waar ons gedrag vandaan komt. Waarom ervaren we stress en hoe kunnen we ons ontspannen voelen? Waarom voelen we ons zelfverzekerd en waarom verliezen we dat gevoel soms? Handvatten en uitleg over verschillende soorten gedrag. Toen ik startte met de training, voelde het geweldig! Het was alsof ik jarenlang 6

PSC

een machine had gebruikt en eindelijk de gebruiksaanwijzing kreeg. Voorheen drukte ik op de knoppen en soms werkte dat en soms niet, maar eindelijk kreeg ik de uitleg hoe de machine werkt. Geweldig! Eigenlijk zou dit op school aan kinderen onderwezen moeten worden. Dit is hoe ons brein werkt; hoe onze emoties werken! En volgens mij is dit waarom zoveel mensen zich niet gelukkig voelen, waarom zoveel mensen geen plezier op hun werk ervaren en waarom er zoveel onenigheid is in de wereld. Vijftien jaar geleden kreeg ik borstkanker en het lukte me om hier heel rustig doorheen te komen. Ik vroeg me vooral af: hoe deed ik dat? Hoe is het me gelukt een ernstige ziekte door te maken en zo rustig te blijven? Ik wist tegelijkertijd dat, door zo rustig te blijven, ik mijn lichaam hielp zich te herstellen. En toen ik tijdens de training leerde hoe het brein werkt, snapte ik dat ineens.”

Kun je dat uitleggen? “Ons brein heeft 2 states of mind. De eerste is de automatische state of mind. Hieraan zitten vooral veel gewoonten gekoppeld. Er gebeurt iets en we reageren, automatisch. In eerste instantie gebruiken we onze automatische state of mind en dat is prima. Want op deze manier kunnen we dingen uit het verleden reproduceren, die werkten. Op deze manier zijn we opgegroeid en zo hebben we een taal geleerd en hebben we leren lopen. In het begin was dat alles even moeilijk, maar daarna kan het zo toegepast worden. De automatische state of mind is vooral bruikbaar voor de simpele dingen. Maar de automatische state of mind heeft zijn beperkingen als het aankomt op complexe of onbekende dingen. Bijvoorbeeld: als je je computer

"De automatische

state of mind is vooral bruikbaar voor de simpele dingen, maar heeft zijn beperkingen als het aankomt op complexe of onbekende dingen."

In t e r v i e w m e t B r i g i t t e D u r r u t y

wilt gaan gebruiken en je drukt op de knop, maar als de computer het niet doet, wil de automatische state of mind nog een keer drukken en nog een keer. Waarschijnlijk ontstaat er dan irritatie: waarom doet die stomme computer het niet! De automatische state of mind kan geen oplossing bedenken. Maar gelukkig hebben we nog een tweede state of mind: de adaptieve mindset. Hiermee kunnen we nieuwe connecties maken en deze mindset werkt op een totaal andere manier. De adaptieve mindset komt vanuit de prefrontale neocortex en wanneer we ons in deze mindset bevinden, zijn we nieuwsgierig; we nemen een stapje terug, bedenken hoe we dingen anders kunnen doen en stappen uit de automatische piloot. We staan open en hebben zelf een mening zonder bang te zijn wat anderen daarvan vinden en we proberen iets nieuws. En wanneer je je bevindt in de adaptieve mindset, ervaar je sereniteit. Onderzoek heeft uitgewezen dat de hersenactiviteit van monniken die mediteren, ook voornamelijk in de prefrontale neocortex plaatsvindt. Iedereen op de wereld heeft deze twee mindsets en wat we kunnen doen, is onszelf trainen om te switchen tussen beide; van de een naar de ander. Wanneer je je niet traint, zal je steeds meer in die automatische mindset terechtkomen. En dan zal je er meer en meer van overtuigd raken dat, wat je ooit deed, werkt, altijd. En dat levert een groot probleem op, want de wereld waarin we leven, verandert voortdurend. Wat we de afgelopen 10 jaar hebben meegemaakt, is nog nooit eerder gebeurd. Er is een inschatting gemaakt dat 60 procent van het werk dat onze kinderen over 20 jaar gaan doen, nu nog niet bestaat. We kunnen ze hiervoor nog niet opleiden, want we weten helemaal niet waarvoor en hoe. We staan voor grote veranderingen als nooit tevoren in de mensheid. We moeten dus wel adaptief zijn. Het is geweldig te weten dat een deel van ons brein is gespecialiseerd om adaptief te zijn. En het heeft alle capaciteit daartoe. En als we die gebruiken, ervaren we sereenheid.”

"De prefrontale neocortex is volgroeid rond

het 25e-30e levensjaar. Daarom denken tieners bijvoorbeeld in zwart en wit, goed en slecht"

We moeten ons brein dus trainen? “Ja. Toen ik hoorde dat ik kanker had, bleef ik heel rustig. Ik dacht: of ik het nu leuk vind of niet, ik heb kanker. Toen ben ik gaan bedenken wat ik belangrijk vond. En dat was beter worden. Dus ik ging denken aan oplossingen. Ik realiseerde me dat, hoe meer je gericht bent op oplossingen, hoe meer je jezelf traint om positief te zijn en des te makkelijker het wordt om dit te trainen. Het is een soort breingymnastiek. Als je iedere dag beweegt en oefeningen doet, is het heel waarschijnlijk dat je over 20 jaar nog fit bent. Als je besluit om op een stoel te gaan zitten en de komende 20 jaar niet meer te bewegen, weet je dat je niet meer bepaald fit zult zijn. Met het brein gaat dat ook zo. Hoe nieuwsgieriger je bent, hoe meer je je point of view verandert, hoe meer nieuwe mensen je ontmoet, hoe meer nieuwe dingen je ontdekt, hoe vaker je een stapje terug doet om te bedenken hoe je dingen anders kunt doen, des te meer connecties het brein kan maken. Dit noemen we neuroplasticiteit. We weten vandaag de dag dat de capaciteit van ons brein om nieuwe connecties te maken groter is dan de natuurlijke dood van onze cellen. We hebben in het verleden altijd geloofd dat er een top in deze capaciteit zat rond ons 20e levensjaar, maar dat blijkt dus niet waar. Ons hele leven kunnen we ons brein trainen om te groeien. Het is een kwestie van mindset. De prefrontale neocortex is volgroeid rond het 25e-30e levensjaar. Daarom denken tieners bijvoorbeeld in zwart en wit, goed en slecht. Als ze op school falen, zeggen ze dat het aan de leraar ligt. Het duurt tot je 30e om te kunnen

zeggen: als ik faal, heb ik misschien niet de juiste weg bewandeld. Tieners kunnen dat stapje terug nog niet zetten om van een afstandje te kijken. Maar we kunnen ze wel trainen om dingen te bekijken vanuit een ander perspectief. Zo kunnen ze de adaptieve mindset ontwikkelen. Twee jaar geleden werd er opnieuw kanker geconstateerd. Ik ervaarde weer hoe belangrijk het was dat ik accepteerde dat ik opnieuw kanker had en bang was, maar vervolgens hoe belangrijk het was me te focussen op mijn vastberadenheid om te leven en op oplossingen. Ik deed aan mindfulness, meditatie en ik heb alle tools gebruikt die ik in mijn boek beschrijf. Ik ben gestopt met de chemotherapie, van dokter veranderd, op zoek gegaan naar andere medicatie, maar bovenal heb ik heel veel breingym gedaan. Niet mijn angst bepaalde mijn beslissingen, maar mijn adaptieve mind. Wees nieuwsgierig, be alive en be happy! Je kunt plezier ervaren en ziek zijn. Het is niet het een of het ander.“

Hoe is Was het maar maandag tot stand gekomen? “Ik schreef het boek in de periode dat ik kanker had. Op maandag zou ik geopereerd worden en de vrijdag ervoor stuurde ik het boek naar de uitgever. Daarvoor had ik al een boek geschreven (Parent Zen) en ook daarna heb ik nog een boek geschreven (La famille, une sacrée entreprise!). De laatste 10 jaar werk ik als gecertificeerd coach en trainer in ziekenhuizen, organisaties en scholen. Ik schreef het boek zodat ik de tools breder kon presenteren binnen organisatie. En schrijvende merkte ik dat PSC

Een sli m stu kj e brei n

ik houd van het proces van het schrijven en dat ik concepten gemakkelijk kon verwoorden. Dat laatste bleek vooral uit de feedback die ik kreeg van lezers; zij vonden mijn boeken gemakkelijk leesbaar. En dat was wat ik wilde: ik wilde op zo’n manier over psychologie schrijven dat mensen het echt leuk vinden om te lezen. Ik houd van het proces, dus ik ga ermee door. Mijn vierde boek is een roman. Ik begon ermee toen ik nog kanker had en wilde dat het een licht en ‘gelukkig’ boek zou worden. Het is nog niet af, maar ik hoop dat dat me lukt. Hierna zou ik graag een boek schrijven over agressiviteit. En dan voornamelijk over hoe je relaties kunt hebben met mensen zonder agressief te zijn. Ik realiseer me dat mensen vaak uiteindelijk agressief worden, alleen maar omdat ze zich niet uit durven spreken. Het wordt ze ook niet geleerd zich op de juiste manier te uiten. Mensen houden hun ongenoegen binnen voor weken of maanden, en dan knalt het er op een gegeven moment uit. En binnen relaties, families en organisaties creëert dat storing. Het is makkelijk positieve dingen te zeggen, maar het is minder makkelijk om bijvoorbeeld iets te zeggen tegen je partner dat je niet zo leuk vindt aan hem. Wanneer je handvatten hebt en leert hoe je ook die andere kant kunt uitspreken, wordt ook dat makkelijk en gaan we ons brein weer gebruiken. We hebben een geweldige computer daarboven. Hoe meer we erover ontdekken, hoe meer we ons de buitengewoonheid realiseren van het menselijk wezen en ons brein. Wanneer we begrijpen hoe die buitengewone

computer werkt en wat we er allemaal mee kunnen, maakt dat dingen zoveel makkelijker.”

Wat was jouw doel met het boek? “Mijn doel was uitleggen wat stress is. We praten tegenwoordig heel veel over stress, maar wat is het? Iedereen heeft stress; het is iets instinctiefs. En stress vormt geen probleem. Wanneer je een knal hoort en rook ziet, zal je stress ervaren. En dat is goed, want dat maakt dat je kijkt wat er aan de hand is en, mocht dat zo zijn, dat je actie onderneemt. Je vlucht; dat is ons instinct. Gelukkig maar. We ervaren drie soorten stress: vluchtstress, vecht-stress en freeze-stress. Hiermee hebben we kunnen overleven. Het probleem in onze tijd is dat we gestrest zijn, maar dat we niet in gevaar verkeren. Dus wat gebeurt er in ons brein? Stress komt vanuit de automatische mindset. Wanneer je bijvoorbeeld een collega hebt die de hele dag radio luistert en jij vindt dat niet prettig, dan kun je er maar beter wat aan doen. Anders ben je de hele tijd gestrest. Het stressniveau van mensen in Afrika die iedere dag moeten zoeken naar water, eten en veiligheid, ligt ver beneden het niveau dat wij hier ervaren aan stress. In de hele geschiedenis van de mensheid hebben we nog nooit zoveel comfort gehad als nu. En des te meer comfort we hebben, des te meer stress. Ik vroeg me steeds af: waarom! Alles wat we 100 jaar geleden wensten, hebben we nu. Maar we willen meer. Mensen zeggen vaak dat het leven zo zwaar

is, dat er zoveel agressie en geweld is. Maar dat is niet zo wanneer je kijkt naar de statistieken. Nog geen 1 procent van de wereldbevolking sterft door oorlog, terrorisme of agressie. De wereld is nog nooit zo veilig geweest als vandaag de dag. Toch hebben we allemaal het tegenovergestelde gevoel. En dat komt doordat we meer en meer automatisch worden. Wat ik bedoel is dat we zoveel nieuwe en complexe situaties het hoofd bieden, dat we het niet meer voor elkaar krijgen te switchen naar het adaptieve brein. En wanneer je voor een complexe situatie staat met je automatische mindset, stuurt het brein stresssignalen. Als we nu weer teruggaan naar de collega en zijn radio: wanneer je niets kunt doen aan de context (je krijgt de collega er niet van overtuigd de radio uit te zetten of zachter, je kunt geen andere kamer krijgen en je wilt geen ontslag nemen), dan moeten we iets veranderen aan onze state of mind. Veel mensen hebben een passieve houding en gedragen zich als slachtoffer: vroeger was het beter, of: op mijn vorige werk was het veel rustiger. Maar vroeger komt niet terug! Het is ook niet helemaal waar dat het vroeger beter was. We neigen er alleen naar de negatieve dingen te vergeten en alleen het goede te herinneren. Het tweede aspect dat belangrijk is, is dat ons brein altijd als eerste teruggrijpt op wat negatief was, wat pijn deed of gewelddadig was. En waarom? Omdat slechts 1 negatieve ervaring je het leven kan kosten. Wanneer je iedere dag hetzelfde eet wat je heerlijk vindt, en dan op een dag ziek wordt na het eten, dan

AUTO M AT IS CHE MIND S ET ADAPTIE VE MINDSE T

gewoonte

Nieuwsgierig zijn

rigide

Accepteren van de realiteit

simpel

Nuanceren

zekerheden

Relativeren

direct resultaat

Reflecteren

mening van anderen telt

Persoonlijke point of view hebben

PSC

In t e r v i e w m e t B r i g i t t e D u r r u t y

kunt switchen tussen de 2 mindsets. En ik beschrijf situaties op het werk en thuis; van die situaties die we allemaal meemaken en waarin we onszelf allemaal kunnen plaatsen. En daarbij beschrijf ik kleine trucjes om te switchen tussen de mindsets. Als we willen veranderen is stap 1 dat we de noodzaak tot veranderen zien om vervolgens te gaan oefenen. En de neurowetenschap leert ons dat we iedere dag moeten oefenen. De eerste keer dat we iets nieuws gaan leren, maken 2 neuronen verbinding met elkaar. En dat is moeilijk, want het is de 1e keer. De 2e keer gaat het al makkelijker en na 25e of 30e keer wordt het een gewoonte.

herinner je je dat. De automatische mindset maakt van negatieve ervaringen een theorie. Wanneer we ouder worden, hebben we steeds meer van deze negatieve ervaringen. En als we ons niet meer openstellen, zien we alleen nog maar het slechte en zullen we steeds denken dat vroeger alles beter was. In mijn boek heb ik de kenmerken van beide mindsets onder elkaar gezet met voorbeelden (zie kader). Ondanks dat het belangrijk is de adaptieve mindset te trainen, hebben we beide mindsets nodig. In simpele situaties is de automatische mindset heel nuttig. En in moeilijke situaties is de adaptieve mindset nuttig. Zit je in de verkeerde mindset bij een simpele of moeilijke situatie, dan levert dat stress op. Een van de hoofddoelen van mijn boek is dan ook mensen in hun kracht zetten. Aan stress kunnen we iets doen. Stress wordt gecreëerd in ons brein, dus wij creëren onze eigen stress. We weten dat in de komende jaren het leven complexer wordt. We leven niet langer meer alleen in onze eigen stad of ons eigen dorp, maar in de hele wereld, op aarde. We weten dat we ons moeten aanpassen aan die nieuwe realiteit. En de hele wereld zal zich moeten aanpassen aan de nieuwe realiteit - de nieuwe

economische, ecologische, educatieve, klimatologische realiteit - want als we dat niet doen, gaan we er allemaal aan. Dat wil zeggen, als we alleen onze automatische mindset gebruiken. We zullen ons moeten openstellen om de wereld op een andere manier te zien. En gelukkig zijn we daartoe in staat! Laten we dat slimme stukje van ons brein gebruiken! We zijn geprogrammeerd om in vrede te leven, zelfverzekerd te zijn, andere mensen te vertrouwen en andere oplossingen te vinden. In de adaptieve mindset is het ego niet langer de beslisser. Wanneer je met elkaar praat en naar problemen kijkt, zullen we oplossingen zoeken die goed zijn voor ons beiden: win-win. In de automatische mindset zal de sterkste, rijkste of machtigste partij winnen en zal er altijd een verliezer zijn. Ik ben ervan overtuigd dat we moeten leren leven met mensen die volledig tegenovergesteld zijn aan onszelf (op ons werk, thuis, in onze leefomgeving en de wereld) om zo te komen tot oplossingen voor de moeilijke situaties die het leven in deze complexe wereld met zich meebrengt.”

Wat het ook is dat je het hoofd moet bieden, er is altijd een oplossing. Het is niet altijd makkelijk die zelf te vinden. Soms is het makkelijker met iemand anders te praten; dan krijg je nieuwe ideeën. Wanneer we vastzitten in een situatie, probeer het dan niet alleen op te lossen. We zijn goede counselors voor anderen; we geven beter advies aan anderen dan aan onszelf. Dat komt doordat emoties ervoor zorgen, dat we blokkeren en in de automatische mindset terechtkomen. De oplossing ligt buiten ons systeem. Stress kunnen we zien als signaal van het brein om je te laten zien dat je niet de juiste mindset gebruikt. Wanneer je niet in gevaar verkeert, is stress een indicatie dat je niet op de juiste manier denkt en een motivatie om te veranderen. En gelukkig kunnen we dat met ons adaptieve brein.”

Dat slimme stukje brein moet dus aan het werk gezet worden. “Ja. In mijn boek geef ik serieuze en grappige handvatten om te leren hoe je

PSC

Therapeu ten Collec ti ef Eeml a n d a c ti ef i n Jeugd zo rg

In gesprek met Daniëlle van den Berg, Carina van Keulen en Petra Plomp

Therapeuten Collectief Eemland actief in Jeugdzorg Naar aanleiding van de transitie van de jeugdzorg naar de gemeente hebben verschillende ervaringsgerichte therapeuten in de regio Eemland hun krachten gebundeld in het Therapeuten Collectief Eemland (TCE). Hun primaire doel: ervaringsgerichte therapie onder de aandacht brengen bij mogelijke cliënten en verwijzers, en bij de gemeenten in de regio Eemland contracten af kunnen sluiten voor vergoede jeugdzorg. Waarom hebben jullie een therapeutencollectief opgericht?

Dit aantal groeide en nam ook weer af,

Daarnaast wilden we één lijn trekken in

omdat een enkele therapeut niet wilde

de kwaliteit van de deelnemende thera-

In het voorjaar van 2015 probeerde een

voldoen aan de eisen die we ondertus-

peuten. Daarom hebben we besloten om

aantal therapeuten onafhankelijk van

sen aan ons eigen lidmaatschap stel-

de eisen van de zorgverzekeraars over

elkaar een contract te sluiten met de

den. Momenteel groeien we weer door

te nemen: alle aangesloten therapeuten

gemeente in het kader van de transitie

nieuwe aanvragen en zijn we met 20

zijn bij hun beroepsvereniging geregis-

van de jeugdzorg naar de gemeente.

collega’s verenigd in dit collectief.

treerd en aangesloten bij een koepelvereniging, waardoor kwaliteit, regelma-

Tijdens dat proces werd om te beginnen bekend was over het werk dat wij als

Waar zijn jullie tegenaan gelopen?

ervaringsgerichte therapeuten doen en

In de begintijd hebben we onder andere

Op dit moment zijn de volgende vak-

ten tweede dat het niet mogelijk was

besproken welke rechtsvorm we wilden

gebieden in het collectief vertegen-

om individueel contracten af te sluiten

aannemen. Omdat we allemaal zzp’ers

woordigd: integratieve kindertherapie,

vanwege de eisen van de gemeenten, die

zijn met een eigen praktijk, hebben we

haptotherapie, speltherapie, beeldende

waren opgesteld volgens door de daar-

ervoor gekozen om geen rechtsvorm

therapie, dramatherapie en psychosoci-

voor geldende normen van DBC’s en

met elkaar aan te gaan, maar ons te

ale therapie. Mogelijk sluiten zich in de

grotere GGZ-instellingen.

organiseren in een collectief. Dit bleek

nabije toekomst ook muziektherapeuten

de minst ingrijpende financiële en orga-

aan.

duidelijk, dat bij de gemeenten weinig

tige nascholing, klachten tuchtrecht gewaarborgd worden.

Hoe is het Therapeuten Collectief Eemland tot stand gekomen?

nisatorische consequenties te hebben. We hebben in die tijd ook contact

Hoe zijn jullie van start gegaan?

In aanloop naar de transitie Jeugdzorg

gezocht met andere pas opgerichte the-

In contact met de gemeenten in deze

heeft een aantal therapeuten het initiatief

rapeutencollectieven die zich al verenigd

regio bleek ondertussen dat er weinig

genomen om collega’s binnen de regio

hadden; dat was heel prettig, inspirerend

kennis was over ervaringsgerichte thera-

Eemland te benaderen om een collectief

en informatief.

pieën en de doelmatigheid en effectivi-

te vormen en zo gesprekspartner van

We hebben ook veel gesproken over

teit ervan. De beleidsmedewerkers en de

de gemeenten te worden. In augustus

de toelatingseisen voor het collectief.

wijkteammedewerkers wisten nauwelijks

2015 kwamen we met acht therapeuten

We willen onze professionaliteit kunnen

wat wij doen, hoe we werken en welke

tijdens de eerste vergadering bijeen.

garanderen aan cliënten en verwijzers.

plek we innemen in het werkveld. Uit de

PSC

I n gespre k m e t D an i ë l l e v an d e n B e rg , C ar i na v an Ke u l e n e n P e t r a Plom p

wijkteams en de verschillende

ons bellen is het prettig dat we

praktijken kwamen tegelijkertijd

samen binnen het collectief

signalen dat er grote behoefte is

kunnen zoeken naar de meest

aan de soort zorg die wij leveren:

passende therapievorm voor

laagdrempelig, kortdurend, in

hun kind en hun hulpvraag. Je

de wijk en zonder wachtlijsten.

merkt dat ouders beter geïnfor-

Daarop hebben we op uitno-

meerd aan zo’n gesprek begin-

diging van de gemeente een

nen, waardoor we snel tot een

presentatie verzorgd voor de

goede oplossing kunnen komen.

beleidsmedewerkers Jeugdzorg.

De gemeenten geven aan dat ze

Voor de gemeente was dit aan-

het heel prettig vinden om één

leiding om een nader onder-

aanspreekpunt te hebben. De

zoek te starten. Hierna hebben

contacten met de gemeente en

twee van onze leden intensieve

andere verwijzers verlopen heel

gesprekken gevoerd met de ver-

prettig.

antwoordelijke voor de inkoop

Alle therapeuten binnen het Therapeuten Collectief Eemland bieden deskundige, oplossingsgerichte en kortdurende hulp aan kinderen en jongeren. Wij helpen cliënten om vanuit hun eigen kracht, kennis en talenten hun ontwikkeling weer op gang te brengen. De ervaringsgerichte aanpak helpt onze cliënten om sneller tot de kern te komen. Ons motto daarbij is: SPEELS SPECIALISTEN: in zorg PREVENTIEF: erger en duurder voorkomen EIGEN KRACHT: zelfhelend vermogen EFFECTIEF: kortdurend, zonder onnodige diagnoses en labels LAAGDREMPELIG: in de wijk, geen wachtlijst, geen verwijzing

van jeugdzorg bij de gemeen-

Grappig genoeg krijgen wij nu

te(n). Dit heeft er uiteindelijk toe

aanvragen vanuit andere regio’s

geleid dat op 1 maart 2017 in zes

om daar een collectief te helpen

gemeentes van de regio Eem-

opzetten en samenwerkingen

land de pilot Ervaringsgerichte

aan te gaan. Tot slot is het voor

Therapie voor kinderen van start

onszelf ook heel fijn en inspire-

Baarn, Bunschoten, Eemnes en Woudenberg

is gegaan.

rend om elkaar een aantal keer

een pilot gestart om te onderzoeken of erva-

per jaar te ontmoeten en op de

ringsgerichte therapieën in het zorgaanbod van

In het kort komt ervaringsge-

hoogte te houden van de ont-

deze gemeenten zouden moeten komen. Er

richte therapie erop neer dat de

wikkelingen in onze vakgebie-

wordt onderzocht hoeveel kinderen hier via de

ervaring die het kind opdoet in

den, nascholing te bespreken en

gemeente gebruik van maken, waarom en of

de therapeutische situatie, wordt

intervisievragen uit te wisselen.

het helpt. Het Nederlands Jeugdinstituut en de

ingezet in het therapeutisch

SAMEN: met het gezin en andere betrokkenen

Pilot Op 1 maart 2017 zijn de gemeenten Amersfoort,

Hogeschool Utrecht ondersteunen de gemeen-

te bereiken. Iedere therapeut in

Wat willen jullie nog bereiken?

het collectief heeft daarvoor zijn

Om te beginnen willen we graag

delen op dit moment cliënten die zijn verwezen

eigen specialisme: de een doet

dat ervaringsgerichte thera-

door de sociale wijkteams van de betreffende

dat via beeldend materiaal, de

pie voor iedereen toegankelijk

gemeenten. Het Collectief is verheugd dat de niet

ander via spel en de volgende via

wordt, ook voor mensen met

aflatende inspanningen ervoor hebben gezorgd,

voelen en beweging. Leren door

een kleine portemonnee die niet

dat de gemeenten ervaringsgerichte therapeuten

ervaring sluit ontzettend goed

aanvullend verzekerd zijn. In de

als serieuze partners in de jeugdzorg zijn gaan

aan bij de natuurlijke manier van

pilot richten we ons vooral op

zien en hoopt op een langdurige en prettige

leren van kinderen.

kinderen, in de toekomst willen

samenwerking.

we dit ook voor volwassenen

Hoe zijn de reacties tot nu toe?

In de pilot onderzoekt de regiogemeente hoeveel

beschikbaar krijgen. Verder

kinderen hier gebruik van maken, waarom en of

willen we graag onderling van

het helpt. Als dit bekend is, wordt door de regio-

Tot nu toe zijn de reacties zeer

elkaar leren en elkaars speci-

gemeente beslist of ze onze zorg zullen inkopen.

positief, zowel van ouders als

alisme steeds beter begrijpen,

De pilot houdt in dat wijkteammedewerkers een

vanuit de gemeenten. Als col-

zodat we kunnen doorverwijzen

beschikking afgeven voor ervaringsgerichte the-

lectief hebben we onszelf echt

binnen het collectief, wanneer

rapie. De kosten worden dan gedragen door de

op de kaart gezet. We zijn mak-

we denken dat een andere

gemeente. Ouders geven toestemming voor (ano-

kelijker vindbaar voor ouders,

therapie passender is bij een

nieme) deelname aan het onderzoek.

die heel blij zijn met een over-

bepaalde hulpvraag. Daardoor

zicht van mogelijke therapeu-

kunnen we steeds beter maat-

ten en therapieën. Als ouders

werk leveren.

proces om de behandeldoelen

ten bij dit onderzoek. De meeste therapeuten van het collectief doen mee aan de pilot en behan-

www.therapeutencollectiefeemland.nl

PSC

TEAMWORK!

Voedingsstoffen werken beter in teamverband

Nieuwe uitgebalanceerde complex formules Slaap Formule; een 1 per dag formule met hop, passiebloem en valeriaan om de nachtrust te bevorderden. Valeriaan helpt ook om uitgerust wakker te worden. Bevat tevens goudpappaver (slaapmutsje) om te ontspannen en lekker in te slapen. Verkrijgbaar in twee verpakkingseenheden (30 en 60 vegetarische capsules). GABA Formule; een unieke combinatie van GABA, taurine, L-theanine en inositol in een smakelijke kauwtablet. Zie voor meer informatie www.vitortho.nl/producten over deze en onze andere nieuwe complex formules.

GEAVANCEERDE VOEDINGSSUPPLEMENTEN MET EEN GEZONDE PRIJS

Colu m n

Bruin & Roze Ik heb een bruin kind. Voor mij is dat normaal. Ook al ben ik zelf niet-bruin. Ik kan me niet anders voorstellen dan dat het kind dat uit je buik komt, bruin is. Ook al stelt de buitenwereld consequent de vraag aan mij: ‘Is die van jou?’ ‘Ja’, reageer ik dan pissig. ‘Die is van mij inderdaad!’ Hallo, ik weet toch wel welk kind van mij is! Het hebben van een bruin kind is speciaal. Het biedt je van nabij zicht op wat bruin-zijn inhoudt in deze samenleving. Wat het verschil is tussen discriminatie en aanspreken op gedrag. Iets wat wij in ons vak goed kunnen gebruiken. In die huidige multiculturele wereld. Op jonge leeftijd, zo rond drie jaar, worden kinderen zich bewust van het anders-zijn. Bij mijn zoon kwam dat moment toen hij met mij onder de douche stond. ‘Ik ben bruin…’, zei hij, terwijl hij ernstig zijn eigen lichaam opnam, ‘… en jij bent roze.’ Roze! Sindsdien noem ik mezelf nooit meer blank of wit. Nee, ik ben roze. Je hebt dus bruine en roze mensen in deze wereld. Hoe het nu zo kwam, dat je bruin was, legde hij aan zijn eerste klasgenootjes op de basisschool als volgt uit. ‘De bliksem is bij mij ingeslagen’ was zijn verhaal. Een verhaal dat rechtstreeks afstamde van mijn uitleg over een dode zwarte boom waar de blikseminslag zijn werk had gedaan. Zo werkt dat, bij bruine kinderen. Die zoeken verklaringen voor het anders-zijn. Net als volwassenen. Later kreeg hij het moeilijker. Voor poepkind worden uitgescholden is niet fijn. Totdat hij zijn manier ontwikkelde om daarmee om te gaan. ‘Ik negeer ze, mam, als ze dat tegen me zeggen’, zei hij op een dag bij thuiskomst.

Dit soort zaken snijden door je ziel als ouder en toch realiseerde ik me dat hij hiermee moest leren omgaan. Keihard achter kinderen aan fietsen die hem hadden uitgescholden, daar hielp ik hem niet mee. Het was aan mij om hem duidelijk te maken dat beoordelen op uiterlijk iets anders is dan beoordelen op gedrag. Daar ligt een wereld van verschil en van dat gedrag moet hij het hebben. Zijn eigen gedrag dan. Want aan dat van anderen kan hij weinig veranderen. Discriminatie bestaat. In mijn werk heb ik veel voordelen ondervonden van in het bezit zijn van een bruin kind. Vooral met allochtonen. Ik hoefde maar een foto te laten zien van mijn bruine wonder en er werd geen kick meer gegeven over discriminatie. Tel daarbij op dat ik midden in de Bijlmer woonde binnen een allochtone gemeenschap en het werd helemaal een feest van herkenning. Degene die maar het woord discriminatie naar mij durfde te gooien, sloeg ik om de oren met mijn bruine kind. Toen ik een keer feedback kreeg van een deelnemer uit mijn training, dat hij blij was, nu hij begreep dat hij tijdens zijn sollicitatiegesprek was afgewezen op basis van zijn gedrág en dat dat niets met zijn kleur te maken had, wist ik dat ik hierin een taak had te vervullen. Die kleuren zíjn er, bruin & roze, maar gedrag maakt het verschil.

Hij had zijn besluit genomen.

WILMA DE HAAS IS EIGENAAR VAN HAAS & KONIJN®, EEN BUREAU VOOR PERSOONLIJKE EN PROFESSIONELE ONTWIKKELING EN AUTEUR VAN K-THERAPIE.

PSC

Se nsori motor Psych o th era p y i n d e p ra k ti j k : d e o r i ë nt at i e re ac t i e

DOOR: PAT OGDEN EN JANINA FISHER

Sensorimotor Psychotherapy in de praktijk: de oriëntatiereactie In de vorige uitgave van PSC Magazine heb je kunnen kennismaken met Sensorimotor Psychotherapy – een methode met als basis interpersoonlijke neurobiologie, neurologie, trauma en gehechtheidsonderzoek. In deze therapie wordt gewerkt met de wijze waarop het lichaam de erfenis van trauma en gehechtheidsproblemen bij zich draagt, waarbij cliënten geholpen worden om deze erfenis te veranderen door middel van somatisch bewustzijn en beweging. In dit artikel zullen we één aspect uitlichten: de oriëntatiereactie.

eerste stap naar verandering. De tweede

Oriëntatie

wat afstand bij het leren herkennen van

stap is onze oriëntatie op iets anders te richten, op iets in de omgeving wat ons ‘goed’ of ‘veilig’ doet voelen. Het werkblad op de volgende pagina, afkomstig uit ons boek Sensorimotor Psychotherapy, kan bijzonder zinvol zijn voor cliënten die behoefte hebben aan

Onze oriëntatiereactie helpt ons om in

problematische gehechtheid, kan de pijn,

hun oriëntatiepatronen. Het nodigt ze uit

de wereld om ons heen van moment tot

het verdriet en de onvrede die we in het

om op te merken door welke omgeving-

moment die dingen te kiezen waarop we

heden ervaren, versterken. Zulke oriënta-

saspecten hun aandacht instinctmatig

willen letten. Als een externe stimulus

tiegewoontes zijn doorgaans aangeleerd

wordt getrokken en om te reflecteren

ons boeit (een mooie zonsondergang of

om te kunnen omgaan met deze pijnlijke

op de wijze waarop die stimuli verband

een vrolijke pup) of onze aandacht opeist

ervaringen of gehechtheidsproblemen.

zouden kunnen houden met hun eigen

(een onverwachts geluid of een huilend

Het ontdekken van dit verband is een

geschiedenis en oriëntatiegewoontes.

kind), dan richten we onze zintuiglijke

eerste stap naar het ontwikkelen van

‘radar’ daarop: we ‘oriënteren’ ons op de

nieuwe oriëntatiegewoontes die bevredi-

Sensorimotor Psychotherapy is van-

stimulus. Dit kan een bewuste keuze zijn,

gender zijn en meer in overeenstemming

zelfsprekend vele malen omvangrijker

maar ook een reflexief instinct.

met het heden.

dan een artikel kan laten zien. Met deze korte blik op één facet heb je een kleine

Als we onze aandacht niet opzettelijk

In de therapeutische praktijk

inkijk kunnen krijgen in wat deze therapie

richten, gaat de aandacht vaak auto-

Bijna alle cliënten hebben baat bij het

inhoudt.

matisch naar wat we kennen: wat we

leren hoe hun oriëntatiegewoontes bij-

verwachten, wat we gewend zijn om op

dragen aan hun problemen. Degenen die

Pat Ogden en Janina Fisher komen

te merken, wat we geleerd hebben om

last hebben van schaamte en zelfverach-

26-09-2017 naar Nederland voor

waar te nemen of waar onze impulsen

ting, kunnen zich realiseren dat ze zich

het congres ‘Trauma en gehecht-

ons heen leiden.

oriënteren op stimuli die ‘bewijzen’ dat

heid’. Voor meer informatie:

ze waardeloos zijn. Degenen die steeds

www.uitgeverijmens.nl/congres

Trauma, gehechtheid en andere belang-

voor de ‘verkeerde partner’ kiezen, ont-

rijke levenservaringen hebben een sterke

dekken dat ze zich richten op mensen

invloed op hoe we ons oriënteren. Onze

die ze in verband brengen met hun ver-

aandacht kan als vanzelfsprekend naar

leden van problematische gehechtheid.

op het gebied van somatische psy-

signalen gaan die erop wijzen dat er

Degenen die hun woede moeilijk kunnen

chologie en de oprichter/onder-

slechte dingen kunnen gebeuren, naar

beheersen, leren wellicht dat woede

wijsdirecteur van het Sensorimotor

de dingen die we vroeger vreesden, naar

gedeeltelijk wordt gestimuleerd door het

Psychotherapy Institute.

elk teken van dreiging of interpersoonlijk

richten van de aandacht op signalen van

conflict. Of we vermijden juist om aan-

gevaar, verraad, kritiek of afkeuring.

dacht aan zulke signalen te besteden. We kunnen leren om nieuwsgierig te De oriëntatie op prikkels die herinnerin-

worden naar onze oriëntatiegewoontes

gen oproepen aan vroeger trauma of

en ons er bewust van worden. Dit is de

PSC

Pat Ogden (VS), PhD, is een pionier

Janina Fisher (VS), PhD, is adjunct-onderwijsdirecteur van het Sensorimotor Psychotherapy Institute en voormalig docent aan Harvard Medical School.

P at O g d e n e n J ani n a F is he r

ÂŠ Pat Ogden. Uit: Ogden, P., & Fisher, J. (2014). Sensorimotor Psychotherapy: Interventions for trauma and attachment. New York: W. W. Norton Nederlandse editie: Sensorimotor Psychotherapy: Interventies voor traumaverwerking en het herstel van gehechtheid. Eeserveen: Uitgeverij Mens! (2017)

139

PSC

Mentale ru i mte en d ep ressi e

Mentale ruimte en depressie Een pilotonderzoek naar een experimentele behandelmethode voor depressie op basis van mentale ruimte psychologie DOOR: CHRISTINE BEENHAKKER Depressie vormt voor veel mensen een

verhelderende ‘praatsessies’. Door de

kritische geluiden over de DSM. Steeds

groot probleem in het dagelijks leven en

huisarts wordt vaak medicatie in de vorm

meer afwijkingen van de norm worden

de diversiteit van de subjectieve bele-

van antidepressiva voorgeschreven en in

beschreven als psychische stoornis. Het

ving van een depressie is groot. Som-

ernstige gevallen wordt de patiënt door-

DSM-denken richt zich met name op het

mige mensen zijn tot niets meer in staat,

verwezen naar de psychiater.

vinden en verstrekken van medicijnen als

terwijl andere zich nog wel naar hun

oplossing voor het lijden van de persoon (Zafiris, 2016). In het handboek worden

van ontreddering is bij alle depressieve

DSM-denken: depressie is een ziekte

mensen groot.

Volgens de DSM-5 - het handboek

onderzocht van de psychische en emo-

Naar schatting lijden er momenteel in

voor psychiatrische aandoeningen - is

tionele problemen waar mensen last van

Nederland circa een half miljoen mensen

depressie een ziekte: een zogenaamde

hebben.

aan een ernstige depressie. Depressie is

stemmingsstoornis. Men spreekt van

Zonder dat wij het ons realiseren is

ook meer dan je een dagje rot voelen,

een depressieve stoornis of klinische

het DSM-denken diep in ons collectief

het is een gevoel van ‘chronisch onge-

depressie wanneer er sprake is van een

onderbewustzijn doorgedrongen (Zafiris,

lukkig zijn’. Depressie is een ‘ziekte’ in het

aanhoudende depressieve stemming, die

2016). Het DSM-handboek ligt op tafel

verlengde van normale somberheid en

bijna dagelijks en gedurende het groot-

bij de huisarts, en als je naar de dokter

rouw; de grens waar rouw of somber-

ste deel van de dag aanwezig is. Een

gaat met een psychisch-emotioneel

heid ophoudt en overgaat in een depres-

depressie laat zich kort beschrijven als

probleem, pakt de huisarts bij wijze van

sie is echter vaak moeilijk te trekken.

ongewone somberheid en/of nergens

spreken de DSM erbij en vertelt je dan

In veel gevallen bestaat de behande-

meer plezier in hebben, gedurende twee

waar je last van hebt. Onze manier van

ling van depressie uit een combinatie

weken of langer, in combinatie met pro-

denken over depressie is dus sterk beïn-

van ‘pillen en praten’. Bij een gediag-

blemen als verminderde eetlust, slape-

vloed door onbewuste aannames die we

nosticeerde depressie wordt vaak een

loosheid, weinig energie, vermoeidheid,

overgenomen hebben uit de DSM. Deze

intensieve behandeling voorgesteld,

concentratieproblemen, besluiteloos-

aannames hebben tot gevolg dat we

bestaande uit gesprekken met een psy-

heid, lichamelijke onrust en gedachten

naar verkeerde oplossingen en behan-

choloog, antidepressiva of een combi-

over de dood of zelfdoding. Kenmerkend

delmethoden zijn gaan zoeken binnen

natie van beide. De psycholoog stelt een

voor een depressie is dat de klachten het

een medisch kader. De symptomen in de

behandelplan (zogenaamde Diagnose

dagelijks functioneren in ernstige mate

DSM beschrijven weliswaar de uiterlijke

Behandel Combinatie) op, luistert naar

belemmeren en dat er sprake is van psy-

kenmerken van de depressie, maar ze

de klachten en hoe de cliënt zijn/haar

chisch lijden (Fonds psychische gezond-

vertellen ons niet wat het achterliggende

klachten beleeft. Meestal blijft de behan-

heid, 2011).

probleem is, of hoe een depressief per-

deling beperkt tot enkele steunende en

De laatste jaren horen we echter ook

soon denkt, wat hij of zij ervaart, hoe hij

werk kunnen slepen. Echter, het gevoel

PSC

echter geen onderliggende oorzaken

C h r i s t i ne B e e nha k ke r

naar zichzelf en de wereld kijkt en op basis waarvan hij of zij conclusies trekt.

Mentale Ruimte Psychologie Lucas Derks, sociaal psycholoog en gerenommeerd NLP-trainer, is in november 2016 gepromoveerd aan de Universiteit van Nicaragua op het gebied van Mentale Ruimte Psychologie. De vraag waar Mental Space Psychology een antwoord op geeft, is: hoe representeren wij die intermenselijke relaties in de ruimte om ons heen? Na meer dan 25 jaar experimenteel onderzoek is Derks tot de conclusie gekomen: onbewust geven wij onze relaties weer in een driedimensionale mentale kaart:

“De plek waar wij in de mentale ruimte anderen lokaliseren en positioneren, bepaalt de relationeel-emotionele een groot aantal klinische experimenten,

Churchill beschreef zijn eigen depressie

waaronder ook de methode Depression

bijvoorbeeld als een ‘zwarte hond’. Weer

in Awareness Space (DAS). Derks wil door

anderen ervaren hun depressie als een

het werken met mentale ruimte een

donkere wolk’. Deze metaforen wijzen

Samen met twee bevriende compag-

enorme boost geven aan ontwikkelingen

op een driedimensionaal ‘beeld’ van een

nons van het Laboratory of Mental Space

in het therapeutische veld. Vaak hebben

depressief gevoel.

Research, Wolfgang Walker in Duitsland

therapeuten niet eens in de gaten dat

Volgens Lucas Derks duidt de beleving

en prof. dr. Walter Oetsch in Oosten-

ze bezig zijn met mentale ruimte. Als je

van ‘duisternis’ in de mentale ruimte

rijk, heeft Derks diepgaand onderzoek

bijvoorbeeld werkt met briefjes op de

op een mogelijk repressief gevoel waar

gedaan naar de principes van de mentale

grond om persoonlijke betekenissen

cliënten niet mee kunnen omgaan en

ruimte. Samen zijn zij tot de conclusie

voor de cliënt te structureren, activeer je

waarover zij zich hopeloos voelen.

gekomen: de ruimte is het primaire orga-

automatisch het ruimtelijke oriëntatie-

Alleen het ‘gewaarzijn’ van deze zoge-

niserende principe in het brein. Je denkt

vermogen van de cliënt en ben je dus in

naamde ‘donkere zones’ heeft op zich

immers altijd iets ‘ergens’. Ook methodes

feite bezig met mentale ruimte psycho-

geen therapeutische waarde. Het gaat

zoals familieopstellingen van Hellinger,

logie. Voor de cliënt is het vaak heel van-

erom het onderdrukte gevoel dat achter

het Sociaal Panorama van Lucas Derks

zelfsprekend om een dergelijke ruimte

de donkere zones schuilgaat bij de cliënt,

en Time Line Therapy kunnen worden

te gaan ‘bewonen’ of om een tijdlijn te

te achterhalen en te transformeren, en

verklaard vanuit de principes van de

doorlopen.

dat is ook waar de therapie op gericht

mentale ruimte.

De nieuwste wetenschappelijke inzich-

moet zijn.

Volgens Derks neemt de negatieve

ten wijzen ook in die richting: in tal van

emotionele impact van de objecten in

disciplines speelt ‘locatie’ een veel pro-

Duisternis verdwijnt als er licht op

mentale ruimte toe, als zij volgens de

minentere rol dan eerst voor mogelijk

schijnt, zo gaat het spreekwoord. Door

beleving van de cliënt dichtbij en cen-

gehouden werd.

de metaforische duisternis van de

betekenis van de relatie” (Derks, 2013).

traal (recht voor je) staan, groot en hoog

depressie, zoals een ‘zwarte wolk’, te

zijn, donker zijn, harder klinken en heter

Mentale ruimte en depressie

beschijnen met licht, wordt de mentale

zijn (Derks, 2002).

De ervaring van depressie wordt vaak

ruimte zodanig beïnvloed, dat mensen

In zijn proefschrift Clinical Experiments

psychologisch geassocieerd met dark

hun ‘donkere zone’ van depressie beter

in Mental Space (2016) beschrijft Derks

matter, oftewel duisternis. Winston

kunnen hanteren, omdat het dan vaak PSC

Mentale ru i mte en d ep ressi e

DAS-behandelprotocol werd daarbij strikt gevolgd om de betrouwbaarheid van het DAS-model zo goed mogelijk te waarborgen. Van iedere sessie werd na afloop een kort verslag gemaakt. Na vier weken hebben respondenten nogmaals een 4DKL-interviewlijst ingevuld om het effect van de DAS-interventie te kunnen meten. Daarnaast werd telefonisch contact opgenomen met de respondenten om de zelf gerapporteerde gevoelens en beleving van de (mate van) depressie te kunnen scoren op de 10-punts belevingsschaal. Om externe factoren zoveel mogelijk uit te sluiten heeft de controlegroep, eveneens bestaande uit vijf proefpersonen met licht depressieve klachten, in kleiner en lichter wordt en van vorm en

cliënten in de psychologische thera-

dezelfde periode als de respondenten

plaats verandert. Daardoor wordt het

piepraktijk; vijf andere personen kregen

tweemaal een 4DKL-interviewlijst inge-

voor de cliënt gemakkelijker om ‘achter

geen DAS-interventie en vormden de

vuld: bij de start van de onderzoeksfase

de zwarte wolk van duisternis’ te kijken,

controlegroep (n=10). Voorafgaand

en vier weken later. De onderzoekscri-

waardoor het werkelijke probleem

aan het pilotonderzoek werd bij cliën-

teria van de controlegroep waren gelijk

achter de depressie zichtbaar wordt. Het

ten een zogenaamde 4 Dimensionale

aan die van de interventiegroep.

gaat er dus om het onderdrukte gevoel

Klachtenlijst (4 DKL) afgenomen, om

dat achter die ‘donkere zones’ schuil-

vast te stellen in welke mate zij last

gaat te achterhalen en te transformeren,

hadden van depressieve gevoelens. De

zodat mensen ‘verlichting’ gaan ervaren.

4 DKL bestaat uit 50 verschillende items verdeeld over vier dimensies, te weten:

De DAS-interventie Het model Depression in Awareness Space, kortweg het DAS-model genoemd, heeft een bepaalde vaste structuur en bestaat uit de drie fasen.

Pilotonderzoek naar de effectiviteit van de methode DAS

distress, depressie, angst en somatisa-

In de praktijk was nog geen onderzoek

depressie is 12. Omdat in deze pilot-

In de eerste fase geeft de cliënt aan hoe

gedaan naar deze therapievorm voor

studie alleen mensen met een lichte of

erg hij of zij de depressie momenteel

de behandeling van depressie. In het

matige depressie als proefpersoon voor

ervaart op de schaal van 1 tot 10. Vervol-

kader van mijn afstudeerproject heb ik

de behandeling in aanmerking kwamen,

gens laat je de cliënt associëren met het

daarom een experimenteel pilotonder-

mocht bij de eerste afname van de 4

donkere gevoel van depressie en aan-

zoek opgezet naar de effectiviteit van de

DKL de score op de dimensie depres-

wijzen waar het in de ruimte is geloka-

methode DAS om te zien of deze thera-

sie niet hoger zijn dan 6. Daarna werd

liseerd. Vaak gebruikt de cliënt hiervoor

piemethode werkt en toepasbaar is in de

met de betreffende proefpersonen een

een eigen metafoor. Vervolgens laat je

psychologische therapiepraktijk.

afspraak gemaakt voor een behandel-

de cliënt zich voorstellen dat deze don-

Om in deze pilotstudie zo betrouw-

sessie volgens de DAS-methodiek.

kere zone uitbundig met zonlicht wordt

tie; de maximale score op de dimensie

beschenen en dat het donkere gebied

bare mogelijke resultaten te verkrijgen, moesten de onderzoekskandidaten

Aan het begin van de behandelses-

verschuift naar het centrum van zijn of

voldoen aan een aantal selectiecriteria.

sie werd de subjectieve beleving van

haar aandacht, recht voor de ogen. De

Zo mochten de proefpersonen geen

depressie van deze cliënten ‘gescoord’

verwachting is dat het donkere gebied

(voor)kennis hebben van NLP of aanver-

op een 10-punts belevingsschaal, waar-

langzaam kleiner wordt of smelt en/of

wante technieken, geen antidepressiva

bij 0 betekent niet depressief, en 10 altijd

in belangrijke mate lichter wordt. Als dit

gebruiken en niet lijden aan een ernstige

depressief. Respondenten kregen vooraf

in voldoende mate is gebeurd, vraag de

pathologische depressie.

geen inzage in het DAS-behandelpro-

cliënt dan of hij/zij kan achterhalen wat

De praktische toepasbaarheid van de

tocol om de interventie zo betrouw-

het probleem is dat achter de donkere

methode DAS werd getoetst bij vijf

baar mogelijk te kunnen toetsen. Het

zone verborgen ligt.

PSC

C h r i s t i ne B e e nha k ke r

"We mogen - met de nodige voorzichtigheid concluderen dat de DAS-methode werkt bij mensen met lichte tot milde depressieve klachten."

soonlijke belevingsschaal van 1 tot 10.

dat de DAS-methode werkt bij mensen

Als objectieve postmeting werd door

met lichte tot milde depressieve klach-

cliënt nogmaals de 4DKL ingevuld om te

ten. Een bemoedigend resultaat!

meten of en in welke mate de depressie

Dit onderzoek werd echter uitgevoerd

was afgenomen en/of in welke mate de

door slechts één therapeut onder een

klachten nog aanwezig zijn.

zeer beperkte onderzoekspopulatie. Om de relevantie van de methode DAS nog

Indien er door de cliënt na deze vier

beter aan te tonen en wetenschappelijk

weken nog onvoldoende ‘verlichting’

te kunnen onderbouwen, vindt er onder

wordt ervaren en minder is dan 2 punten

auspiciën van de Society for Mental

verschil op de 10-punts belevings-

Space Psychology in oktober 2017 een

schaal, kunnen de stappen van fase 1

vervolgonderzoek plaats met ca. 25

en 2 nogmaals worden doorlopen om

gekwalificeerde therapeuten en een

de lijdensdruk verder te verminderen en

grotere onderzoekspopulatie (ca. 100

het gevoel van verlichting te vergroten.

cliënten). De eerste onderzoeksresulta-

Daarbij kan nog een andere interven-

ten worden medio 2018 verwacht.

In de tweede fase van het proces wordt

tietechniek nodig zijn om het probleem

gewerkt met het eigenlijke probleem.

ecologisch op te lossen, zoals het fami-

De centrale vraag die hierbij gesteld kan

liepanoramamodel of re-imprinting.

worden is: Ken jij iemand, of geloof jij dat er iemand bestaat, die in staat is om

Onderzoeksresultaten

te gaan met het probleem dat er achter

Alle vijf cliënten konden hun depressie

het donkere gebied ligt? Deze vraagt

driedimensionaal in zichzelf of om hen

dient om een mogelijke copingstrategie

heen lokaliseren door middel van een

te vinden voor het eigenlijke probleem.

metafoor, zoals “grijze mist”, een “maas-

Als de cliënt zich hiervan een voorstel-

kei” of een ”zwarte zone rond het keel-

ling kan maken, gaat hij/zij ermee aan de

gebied”. Door deze donkere zones met

slag: eerst vanuit een dissociatieve toe-

imaginair zonlicht te beschijnen, werden

stand (vanaf een afstand), en in tweede

de diverse metaforen van hun depressie

instantie in een associatieve toestand

lichter, transparanter c.q. minder zwaar,

(beleving). NB: de cliënt moet eerst

zodat de “mist optrok” of er “lichtere

helemaal zeker zijn van de geschiktheid

vlekken in de donkere zone” kwamen,

van de aangereikte copingstrategie,

waardoor het probleem achter hun

Christine Beenhakker BSc is toe-

voordat hij/zij hiermee gaat werken.

depressie ‘zichtbaar’ werd.

gepast psycholoog, NLP-master

Belangrijk is ook dat de ecologie van

Alle vijf cliënten bleken in staat om te

en sociaal panorama consulent,

dit nieuwe helpende gedrag zorgvuldig

zien welk probleem ‘achter de donkere

gecertificeerd psychosociaal

wordt getest, zodat er geen bezwaren

zone van depressie’ lag, zoals eenzaam-

therapeut RBCZ en Mindfulness

meer zijn om dit te gaan doen.

heid, problemen in de jeugd, gebrek aan

trainer en heeft sinds 2008 een

Na de sessie wordt cliënt gevraagd of,

zelfvertrouwen, angst of verdriet.

therapiepraktijk in Mierlo (NB). Zij

hoe en in welke mate de depressie nog

Vier van de vijf proefpersonen waren

schrijft regelmatig artikelen voor

aanwezig is en zijn/haar leven op de

in staat om een helpende copingstra-

diverse vakbladen en is bestuurslid

schaal van 1 tot 10 in vergelijking tot het

tegie te vinden om het achterliggende

van de Society for Mental Space

begin van de sessie. Het verschil tussen

probleem aan te pakken en nieuwe

Psychology. In 2016 heeft zij een

deze beide waarden geeft de mate van

hulpbronnen in zichzelf aanboren, zoals

pilotonderzoek gedaan naar het

ervaren ‘verlichting’ aan.

“terugschoppen”, angst overwinnen,

meetbare effect van de experimen-

doelgerichter zijn, confrontaties met de

tele behandelmethode Depression

buitenwereld aangaan en moed tonen.

in Awareness Space.

maals gevraagd of, hoe en in welke mate

Conclusie

www.reflectacoaching.nl

de depressie nog aanwezig is c.q. wordt

Resumerend mogen we – met de

www.somsp.com

ervaren in zijn/haar leven op de per-

nodige voorzichtigheid – concluderen

De laatste en derde fase vindt na vier

Over de auteur

weken plaats. Hierbij wordt cliënt nog-

PSC

Instituut voor E.E.N.®

Download

www.vitaopleidingen.nl

Studiegids 2017-2018

Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde Geaccrediteerd door CPION, SNRO, KTNO, ZHONG, VIV, VBAG, LVNG, NFG, BATC, VNT en Rode Kruis.

Leslocaties in Soesterberg en Panheel Opleidingen (HBO niveau) Registeropleiding E.E.N.® Therapeut (240 ECTS) Registeropleiding Medische basiskennis

Studieprogramma 2017-2018

Bij- en nascholing, cursussen en workshops Klassieke Homeopathie, Feng Shui, Ankhtherapie, Dolfijnenergie, communicatie en NLP binnen de hulpverlening,

T: 036-5224950 E: info@vitaopleidingen.nl

aromatherapie, enneagram, Introductie E.E.N.® Therapie, EHBO, klankschalen, Egyptologie, bij- en nascholing MPBK,

Registeropleidingen:

Secretariaat:

Medische Basisvakken SHO Puur Plato - 27 ECTS

•

Psychosociale Basisvakken SHO Puur Plato - 25 ECTS

•

Medische- Psychosociale Basisvakken SHO - 47 ECTS

Beroepsopleiding Life Science Therapeut: Generieke en Specifieke fase

Bij- en nascholing: Specifieke Modules •

Energetisch lichaamswerk - Magnetiseren

•

Ideomotoriek - Ratio-intuïtieve Methodiek - Bio-tensor deel 2

•

Levend- (en droog) Bloed Analyse

•

Iriscopie/oogdiagnostiek

•

Anatomie & Fysiologie - Functies en processen uitgelicht

Bij- en nascholing: •

(voldoet aan de Plato eindtermen)

Informatie en inschrijving:

•

Registeropleiding Psychosociale basiskennis

Losse Colleges

Vita Opleidingen B.V.

Gildenveld 49-53, 3892 DD Zeewolde www.vitaopleidingen.nl

EHBO en E.E.N.® Therapie (KTNO en SNRO geaccrediteerd.)

Pater Jac. Schreursweg 2B, 6097 NH Panheel, Telefoon 0475 - 47 51 78

E.E.N. ®

Instituut voor Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde

Email: info@instituuteen.nl website: www.instituuteen.nl

Bloesem-remedies brengen de emoties in evenwicht en bevorderen daardoor indirect de gezondheid. De oorzaak aanpakken op een veilige manier.

De Dr. Schüssler Celzouten van Adler beziien kracht en kwaliteit. Zijn de cellen gezond, dan is ook het lichaam gezond. De mineralen zijn verwreven en niet geschud. Celzouten div. nummers in poedervorm, 10 verschillende mengsels, b.v. combinatie 1 t/m 12, het energie Met de hand verwreven mengsel. Alles in 250 gr. en 1 kg.

Essentïele oliën en producten voor de aromatherapie, biologische cosmetica. Het grootste assortiment biologische oliën, airsprays en massage oliën. Winkel: De 3Vrouwen St.Jansstraat 5 - 5964 AA Meterik Tel: 077-3526885 www.de3Vrouwen.nl

WWW.BLOESEM-REMEDIES.COM Bloesem Remedies Nederland

Tel: 077-3987826 / 077-3989011 E-mail: info@bloesem-remedies.com

D e Tr i A © m e t hode

De TriA methode ©

In deze tijd waarin door allerlei omstandigheden de psychische belasting op verschillende vlakken groeit, is het noodzaak om de zelfregie en veerkracht van mensen te versterken. Toepassing van de TriA© methode brengt voor een hulpverlener een eenvoudige ondersteuning in dit proces. De TriA© methode is erop gericht om de potentie van een cliënt volledig tot uiting te laten komen, waardoor hij in hun kracht gaat staan. Uitgangspunten vormen de wil en verlangens van de cliënt, waardoor tijdens een sessie al onmiddellijk een positieve mindset ontstaat en de cliënt meer vanuit zijn innerlijke kracht gaat acteren. Deze methode werd reeds succesvol ingezet bij onder andere burn-out, depressie, verlieservaringen en werkgerelateerde vraagstukken. Binnen organisaties brengt deze aanpak door het realiseren van zelfsturing en veerkracht bij medewerkers meer effectiviteit en minder ziekteverzuim. Daartoe wordt een drietal stappen doorlopen.

Stap 1: Aandacht

hebben. In de huidige situatie of in het

De cliënt wordt allereerst aangemoedigd

verleden gaat het om zaken die de cliënt

aandacht te geven aan wat hij écht wil.

liever niet meer ziet van zichzelf of in de

Het principe ‘alles wat je aandacht geeft,

buitenwereld. In deze fase wordt onder

groeit’, gaat ook hier op. In plaats van op

andere de positieve kant van een onge-

het probleem te blijven richten wordt

wenst gedrag onderzocht. De verborgen

langzaamaan datgene, dat tot dan toe

kracht daarin is dat de cliënt zich reali-

Acceptatie in de huidige situatie is niet

verstopt zat, helder. De positieve mindset

seert hoe slim en krachtig het was om

alleen het (h)erkennen maar ook het

die ontstaat, ondersteunt het gevoel van

zichzelf te beschermen, te verdedigen

loslaten van de lading die op een oude

‘ik kan het’ en een beleving van welbe-

en zich daarmee veilig te voelen.

ervaring zat. De ervaring blijft, want die maakt deel uit van het verleden en

vinden. Een sterke basis voor de praktijk, wanneer je cliënt weer naar huis gaat

Stap 2: Acceptatie

iemands bestaan. De emotionele lading

en het alleen moet doen. Onderzoek

De volgende stap is acceptatie van

kan je cliënt pas loslaten wanneer hij

toont aan dat mensen die meer welbe-

zowel de gewenste situatie (wat wil de

echt accepteert. Het alsnog accepteren

vinden ervaren, beter om kunnen gaan

cliënt?) als de uitgangssituatie waarin

van oude emoties betekent vrijer kunnen

met dagelijkse gebeurtenissen, situaties

de cliënt zich bevindt. Acceptatie vormt

leven en andere keuzes maken. Door de

en ervaringen die het vrijkomen van het

het vertrekpunt voor een nieuwe weg.

aanpak met de TriA© methode wordt de

stresshormoon bevorderen.

Verbinding maken met alles wat zich

verwerking van emoties als ‘lichter’ en

Aandacht geven aan de huidige situatie

in de aandachtsfase liet zien, betekent

‘positiever’ ervaren.

maakt zichtbaar wat er werkelijk aan

ruimte geven aan alles wat er is: emo-

de hand is en zorgt voor een ander en

ties, gedachten en fysieke sensaties,

Stap 3: Actie

vaak realistischer beeld van het leven.

en dit allemaal zonder oordelen. In

De laatste stap is ‘actie’; om ook in het

Het creëert tegelijkertijd een groter zelf-

de gewenste situatie betekent dit dat

dagelijkse leven in ‘beweging’ te blijven

bewustzijn en daarmee ook het gevoel

het positieve gevoel compleet wordt

en verder te groeien. Een actie, is een

meer invloed op het eigen leven te

toegelaten.

concrete, realistische en haalbare stap

PSC

De Tri A © methode

voor je cliënt om van de huidige naar de gewenste situatie op weg te gaan. Het zorgt ervoor dat de cliënt zijn verantwoordelijkheid pakt en zelf de touwtjes in handen neemt, zich realiseert dat hij degene is, die zijn leven richting geeft op zijn eigen manier. Het brengt een gevoel van innerlijk kracht: hij kan er zelf iets aan doen en gaat dit ook doen.

TriA© methode in combinatie met de natuur Gebleken is dat toepassing van de TriA© methode in de natuur het effect versterkt en daarmee past deze aanpak in de groeiende ‘groene trend’ van professionele begeleiding. De natuur is een bron van acceptatie en wanneer je in zo’n omgeving verblijft, word je daar als het ware mee besmet. Zo dient het natuurlijke groeien afstervingsproces van de omgeving als spiegel voor de mentale en emotionele processen van de cliënt. Het bewustwordingsproces wordt gestimuleerd via zintuiglijke prikkeling. De geuren, kleuren en steeds veranderende beelden stimuleren de creativiteit en het intuïtieve vermogen. De combinatie van het toepassen van de TriA© methode en het verblijven in een natuurlijke omgeving brengt de cliënt ‘groei vanuit zijn potentie’. De natuurlijke omgeving brengt rust en ontspanning en brengt de cliënt op een vanzelfsprekende manier vanuit zijn

het pad te bewandelen, richting te kiezen

maar is wel al in het bewustzijn gebracht.

hoofd naar de sensaties in zijn lichaam.

en/of bewust stappen te zetten, zorg je

Immers wanneer je weet waar je naar op

Onderzoek heeft uitgewezen dat de

ervoor dat de acties in de praktijk ook

weg bent, kom je gemakkelijker in bewe-

hersenactiviteit in de prefrontale cortex

uitgevoerd worden. De fysiek actieve

ging. Wanneer je het met je cliënt over

minder wordt na een wandeling van

houding bij de bepaling van de actie

de huidige situatie hebt, is dat datgene

anderhalf uur in de natuur. In het betref-

geeft direct een impuls om ook mentaal

wat er nu is, inclusief het verleden. De

fende gebied is de activiteit hoger wan-

in beweging te komen. Probeer het zelf

huidige stand van zaken is een optelsom

neer mensen veel piekeren en ‘in hun

maar eens uit: het verschil tussen een

van alles uit het verleden, positieve en

hoofd zitten’.

actie bepalen, zittend op een stoel of

negatieve ervaringen, en daarmee zit het

In de aandachtfase betekent het betrek-

wandelend.

in de huidige situatie verankerd. Vanuit

ken van de natuur bij het proces, dat de

het ‘nu’ wordt de actie bepaald en gaat

cliënt zich maximaal bewust is van zijn

Toekomst, verleden en het ‘nu’

innerlijke wereld. Ditzelfde geldt voor de

Door aandacht te geven aan de

acceptatiefase waarin juist die diepere

gewenste situatie en deze ook daad-

verbinding met de emoties en het gevoel

werkelijk als de zijne te accepteren,

Casus Dirk, gewenste situatie en toekomst:

belangrijk is om werkelijk alles te aan-

verbindt je cliënt zich met de ‘toekomst’.

Dirk wil graag een leuke vriendin. Een

vaarden. Door in de actiefase letterlijk

De nieuwe situatie is nog niet concreet,

maatje, iemand met wie hij oud kan

PSC

men op weg naar de gewenste situatie.

C o r r i e R e ijng ou d

met betrekking tot zijn gewenste beeld van vrijheid.

"De TriA© methode zorgt voor meer zelfregie en veerkracht in het leven van de cliënt. Hij kan daardoor gemakkelijker met tegenslagen omgaan."

Leiden in plaats van lijden De TriA© methode zorgt voor meer zelfregie en veerkracht in het leven van de cliënt. Hij kan daardoor gemakkelijker met tegenslagen omgaan. Zo begeleid je als hulpverlener mensen die ‘leiden’ in plaats van ‘lijden’, de regie over hun leven nemen en zich niet afhankelijk opstellen of zich slachtoffer voelen.

worden en samen een gezin kan stich-

wanneer het onderwerp samenwonen

Resultaat: krachtige mensen die leven

ten. Hij schetst tijdens een coachsessie

ter sprake kwam. De vraag wat het ver-

vanuit wie ze werkelijk zijn en niet wie ze

de situatie en ik vraag hem een boom

breken van een relatie hem telkens had

dachten te (moeten) zijn.

uit te zoeken die staat voor zijn huidige

opgeleverd komt hard aan, want hij moet

situatie. Dirk kiest een solitaire boom die

erkennen dat dit hem totaal geen voor-

Corrie Reijngoud begeleidt als oplei-

ook nog eens uniek is in zijn soort, in die

delen heeft gebracht. Na nog wat verder

der, trainer en NLP Mastercoach sinds

omgeving. Een beuk tussen verschillende

doorvragen bekent hij dat hij, wanneer

2004 velen bij het realiseren van hun

eiken. Samen bekijken we de boom op

hij zou gaan samenwonen, bang is zijn

persoonlijke doelen en wensen. In

die plek en hij beschrijft nogmaals wat hij

vrijheid te verliezen.

wil. Het mooie is dat er vlakbij die boom

Hij heeft zijn vader zien worstelen met

vier kleinere boompjes staan, die Dirk

het innemen van zijn eigen plek en de

niet meteen opgevallen waren. ‘O, mis-

vrijheid om zijn hobby, motorrijden, te

schien is vier kinderen wel leuk’, zegt hij

kunnen uitoefenen. De beelden van de

keling en negen jaar praktijkervaring

met een grote glimlach op zijn gezicht,

verschillende ruzies tussen vader en

met deze methode is er een kwalitatief

nadat ik hem erop wijs. Ik nodig hem uit

moeder staan hem nog helder voor de

sterke coachingsaanpak ontstaan.

om zijn plek in het geheel te bepalen en

geest en wanneer hij zelf een relatie

daar te gaan staan. Dicht tegen de boom,

kreeg, kwam dit schrikbeeld terug. Het

ment, verzorgt zij opleiding, training

die hij eerder koos en die symbool staat

steeds voortijdig afhaken had hem dus

voor de toekomstige vriendin, kiest hij

als het ware beschermd voor het verlies

methode de basis is. Ze is auteur van

zijn plaats. Als antwoord op de vraag:

van zijn vrijheid. Dat dit niet de handigste

het boek Aandacht, Acceptatie en Actie!

‘Wat is je ervaring op dit moment?’ zegt

manier is geweest, moet hij toegeven,

hij: ‘Ik ben de koning te rijk en ik voel me

maar hij beseft dat dat op dat moment

zo blij en relaxt.’ Zijn uitstraling onder-

de enige manier was om zichzelf te

streept dit. Hij staat stevig rechtop maar

beschermen. Hij is niet assertief genoeg

wel op een ontspannen manier en met

om te gaan staan voor wat hij graag wil,

een grote lach op zijn gezicht.

dus ook tijdens een relatie liet hij vaak zijn vriendin alles bepalen.

2008 ontwikkelde zij de op de positieve psychologie gebaseerde TriA© methode - Aandacht, Acceptatie en Actie – en sindsdien wordt deze door haar en anderen ingezet. Door verdere ontwik-

begeleiding bij persoonlijke ontwikkeling. (www.managementboek.nl) www.triamovement.nl

WINACTIE!

Huidige situatie en verleden: We lopen door. Op een kruispunt vraag

Actie in het ‘nu’:

ik Dirk een pad te kiezen dat staat voor

De eerste stap die hij gaat zetten, is een

de weg die hij tot nu toe heeft afgelegd.

lijst maken met de zaken die voor hem

Het pad met betrekking tot het hebben

belangrijk zijn. Een persoonlijke wensen-

van de NFG, like deze en blijf

en houden van een vriendin. Tot nu toe

lijst, waarop vooral de dingen staan die

op de hoogte van deze actie,

zijn relaties met vrouwen na verloop

hij wil blijven doen, relatie of geen relatie.

van tijd steeds gestrand en hij is hier

Na 6 maanden vond Dirk een ‘maatje’.

danig gefrustreerd over. Hij is zelfs bang

Het allerbelangrijkste was dat hij steviger

opnieuw een relatie aan te gaan. Ter-

in zijn schoenen stond en duidelijk kon

vakgebied:

wijl we het gekozen pad aflopen en hij

communiceren wat hij wilde. De relatie

http://bit.ly/2nr4KCt

mijn vragen beantwoordt, komt hij tot

was hierdoor veel meer in balans en het

de conclusie dat hij steeds is afgehaakt,

idee samenwonen gaf geen stress meer

Wilt u dit boek winnen? Ga dan naar de Facebook-pagina

andere winacties en nieuwsberichten uit het

PSC

Z intu i genpri kkels

Gewoon ademhalen

In deze rubriek bespreken we elke editie vakgerelateerde boeken, cd’s, dvd’s en apps.

In Gewoon ademhalen deelt Dan Brulé, pionier op het gebied van ademhaling, voor de eerste keer zijn Breath Mastery-techniek. Deze techniek heeft wereldwijd meer dan 100.000 mensen geholpen. Met deze manier van ademhalen verminder je stress en angst, verhoog je je productiviteit, houd je je gezondheid op peil en vind je de weg naar een mindful leven. De technieken uit Gewoon ademhalen helpen onder andere bij: stress, dagelijkse uitdagingen, acute en chronische pijn, slapeloosheid, angst, depressie en verdriet.

AHA! de nieuwe methode om te stoppen met je verslaving Wordt je leven bepaald door een verslaving waar je graag mee zou willen stoppen? Heb je al vaker geprobeerd je gewoontes te veranderen, maar lukte het nooit? Ben je klaar voor een frisse start en een compleet nieuwe kijk op jezelf? AHA! wijst je de weg. In AHA! lees je waarom verslavingen eigenlijk niet bestaan en hoe je zonder eindeloze pijn of strijd met je gewoontes kunt afrekenen. Je leert over de vele misverstanden rond dit thema, waar het intense verlangen naar 'jouw' middel of handeling vandaan komt en hoe je ervoor kunt kiezen daar niet meer op in te gaan. Aan de hand van drie heldere inzichten of stappen (Afstand, Herkenning, Aanwezigheid) raak je vertrouwd met de enorme kracht, moed en creativiteit die in je schuilen en leer je weer vrij te leven. Het maakt niet uit waaraan en hoe lang je verslaafd bent, als je eenmaal inziet dat je 100% mentaal gezond bent, hoef je nooit meer te gebruiken! AHA! de nieuwe methode om te stoppen met je verslaving, Marnix Pauwels Uitgeverijen Lucht En Water, ISBN 9789492495204

PSC

Met Gewoon ademhalen verbetert: de intuïtie, de creativiteit, de mindfulness, het gevoel van eigenwaarde, het leiderschap. Gewoon ademhalen, Dan Brulé Uitgeverij Kosmos, ISBN 9789021566276

App: Daymate DayMate is dé app voor dagstructuur. In oorsprong is DayMate ontwikkeld voor mensen met PDDNOS en ADD/ ADHD. Of eigenlijk; DayMate is ontwikkeld voor Vincent. Door zijn moeder. Mensen met ASS (autisme spectrum syndroom) hebben vaak moeite met het volgen van structuren per dag of per week. En dat kan zorgen voor frictie en frustratie. Zo ook tussen Annemiek en haar zoon Vincent. De papieren schema’s en lijstjes deden voor Vincent niet wat ze zouden moeten doen. Daarom bedacht Annemiek een app die volledig werkt rondom activiteiten, uitgebeeld in iconen. Het ontwerp is bewust rustig en zonder ruis om zo min mogelijk afleiding te bieden. Bovendien kan de app gekoppeld worden aan een ouder of begeleider. Zo kan Vincent Annemiek op de hoogte houden van welke activiteiten zijn afgerond en zelfs laten weten hoe het ging. Eén keer aanmelden is voldoende. Laagdrempelig, dus.

Z i n t u i g e n pr ik ke ls

Werkboek hooggevoeligheid & mindfulness Werkboek Hooggevoeligheid & Mindfulness van Carolina Bont is het langverwachte vervolg op haar eerdere bestsellers over hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit (meer dan 55.000 exemplaren verkocht). Als je hooggevoelig bent, is balans vinden in de hectiek van alledag een extra uitdaging. Dit werkboek helpt om beter om te gaan met de lastige kanten van hooggevoeligheid én optimaal de sterke kanten ervan te gebruiken. Door te oefenen met mindfulness zet je gerichte stappen op weg naar meer innerlijke rust. Zo ontstaat er ruimte om meer te vertrouwen op intuïtie en te genieten van het leven. Daarnaast leer je technieken om je weerbaarheid te vergroten. De energie-uitwisselingen met je omgeving worden duidelijker, waardoor er nieuwe levenskracht vrijkomt. Werkboek hooggevoeligheid & mindfulness, Carolina Bont Uitgeverij Kosmos, ISBN 9789021565071

Psychedelica als bron van heling, ervaringsverhalen en belangrijke doorbraken Psychedelica als bron van heling, ervaringsverhalen en belangrijke doorbraken van William A. Richards is een van de belangrijkste boeken op het gebied van complementaire geneeswijzen dat de afgelopen tijd is verschenen. Wetenschapper William Richards doet al decennialang onderzoek naar de helende en transformerende werking van psychedelica, waaronder ayahuasca, MDMA, cannabis en LSD. De cases in Psychedelica als bron van heling zijn hoopvol voor zowel psychische als lichamelijke aandoeningen. Behandelingen bij bijvoorbeeld depressies en verslavingen blijken veel succesvoller als ze ondersteund werden door psychedelica in plaats van traditionele medicatie. Dit boek is een fantastisch naslagwerk voor wie op zoek is naar betrouwbare informatie over andere manieren van genezen dan alleen reguliere medicatie. Psychedelica als bron van heling, ervaringsverhalen en belangrijke doorbraken, William Richards Uitgever AnkhHermes, ISBN 9789020213904

En de kinderen scheiden mee De meeste kinderen van gescheiden ouders voelen zich verdrietig, verward, boos, schuldig en in tweestrijd met zichzelf. Als ze deze gevoelens niet kunnen uiten en op een gezonde manier kunnen verwerken, is de kans groot dat het beeld dat het kind van zichzelf en van anderen heeft, wordt aangetast. Hoe een kind de scheiding ervaart, zal aanzienlijke invloed hebben op zijn vermogen om later zelf liefdesrelaties aan te gaan, deze in stand te houden en een goede ouder te worden. Hoewel echtscheiding een probleem van het hele gezin is, gaat dit boek op de eerste plaats over de kinderen; over de impact die de scheiding op hen heeft vanaf de geboorte tot de eerste jaren van volwassenheid en hoe je daar als ouder het beste mee omgaat. De bedoeling van dit boek is niet om ouders in de rol van therapeut te dwingen. Het is een hulpboek waaruit je specifieke hoofdstukken of korte fragmenten kunt halen, die over problemen gaan waar je als gescheiden ouder mee kampt. En de kinderen scheiden mee is gebaseerd op de observaties en ervaringen van Gary Neuman met meer dan 20.000 Amerikaanse kinderen en hun ouders die hebben deelgenomen aan het "Zandkastelenprogramma", een intensieve groepssessie met kinderen van gescheiden ouders in de leeftijd van 6 tot 17 jaar. Het boek is bewerkt door Lianne van Lith en Marieke Visser die als mediators dagelijks werken met ouders en kinderen met problemen rondom de scheiding. En de kinderen scheiden mee, Gary Neuman en Lianne van Lith Uitgeverij SWP, ISBN 9789088507168

Advertentie

Trainingen Verlies en Verlangen 2017 Omgaan met rouw en verlies

2-daagse training voor professionals die werken met cliënten met een rouwen/of verlieservaring

Verlies en Verlangen, omgaan met de onvervulde kinderwens

2-daagse training voor professionals die werken met cliënten met een onvervulde kinderwens. Data: zie www.verliesenverlangen.nl accreditatie voor NFG, NVPA en Adiona leden. 06 27865750 www.verliesenverlangen.nl info@verliesenverlangen.nl

PSC

THEMA:

LOCATIE:

POSITIEVE GEZONDHEID

REEHORST

EDE

- CONGRES -

POSITIEVE PSYCHOLOGIE

Positieve gezondheid, zelfmanagement en eigen kracht worden steeds belangrijker in onze samenleving. Positieve psychologie kan bijdragen aan het realiseren van positieve gezondheid door het ontwikkelen, evalueren en implementeren van positieve interventies en het bevorderen van effectief zelfmanagement. Tijdens het Congres Positieve Psychologie worden actuele inzichten en toepassingen in de praktijk van alledag gedeeld.

1 DEC

2017

www.tijdschriftpositievepsychologie.nl/congres

CONGRES NEDERLAND

De kracht van hoogsensitiviteit

13 oktober 2017 - Spant! - Bussum

Hoogsensitiviteit: een last of een kracht? De laatste stand van zaken Hoe ga ik daar als professional mee om?

De relatie met ADHD, ADD en autisme Hoe signaleer ik het bij mijn medewerkers?

Aanmelden op www.hspcongres.nl

Natuurlijke (nacht)rust en kalmte

Natuurlijke (nacht)rust en kalmte In Nederland heeft 20-30% van de volwassenen last van slaapproblemen en zijn er ruim een miljoen mensen met een angststoornis. Bij angsten slaapklachten worden vaak benzodiazepinen voorgeschreven. Gemiddeld gebruikt ongeveer een op de tien Nederlanders een of meer benzodiazepinen. Vanwege de verslavende eigenschappen is langdurig gebruik van deze medicijnen echter ongewenst. In talloze wetenschappelijke onderzoeken is vastgesteld dat sommige micronutriënten en botanicals op dezelfde wijze als benzodiazepinen rust en kalmte kunnen brengen en de nachtrust kunnen verbeteren, en soms zelfs even effectief.

GABA Het γ-aminozuur gamma-aminoboterzuur (GABA) is de belangrijkste remmende neurotransmitter in de hersenen –de tegenhanger van stimulerende neurotransmitters zoals glutamaat– die moet voorkomen dat een overmaat aan prikkels leidt tot rusteloosheid, geprikkeldheid, slapeloosheid enzovoort. GABA reguleert de prikkeling van de hersenen via GABAA-receptoren. Benzodiazepinen werken op dezelfde GABA-receptoren voor een ontspannend effect. In een kleinschalige studie is het effect van GABA op angst en stress onderzocht. Een groep van acht vrijwilligers met hoogtevrees kreeg 200 mg GABA of een placebo alvorens een hangbrug voor wandelaars over te steken die een ruim 45 meter breed ravijn overspande. Voor, tijdens en na de oversteek werden de immunoglobuline A-waarden in speeksel (sIgA) gemeten. Bij angst en stress dalen de sIgA-waarden, terwijl ze juist toenemen bij ontspanning. In de placebogroep nam sIgA met 35% af, maar in de GABA-groep waren de sIgA-waarden halverwege de oversteek gelijk en na de oversteek zelfs iets gestegen.

symptomen in de slaapfase en het herinneren van dromen.

Goudpapaver Goudpapaver (Eschscholzia californica), ook wel slaapmutsje genoemd, is een kruidachtige plant die tot de papaverfamilie behoort. De werkzame bestanddelen omvatten voornamelijk rutine en chinoline-alkaloïden. Net als benzodiazepinen werken sommige alkaloïden van goudpapaver op de GABAA-receptoren. De kalmerende en angst verminderende eigenschappen van goudpapaver worden hieraan toegeschreven. Daarnaast is ook een licht slaapverwekkend en pijnstillend effect vastgesteld. Goudpapaver verkort vooral de inslaaptijd en verbetert de kwaliteit van slapen.

Passiebloem Het extract van de passiebloem (Passiflora incarnata) wordt vooral ingezet om de nachtrust te verbeteren, bij angsten en als kalmeringsmiddel. Ook bij deze botanical zijn de farmacologische effecten het gevolg van aanpassingen van het GABA-systeem, zoals de affiniteit voor GABAA- en GABAB-receptoren en mate van GABA-opname. 154 patiënten die onder behandeling waren voor nervositeit en bijbehorende symptomen, zoals uitputting, verstoorde slaap of innerlijke onrust, kregen via hun arts passiebloemextract in verschillende doseringen voorgeschreven. Na twaalf weken passiebloemsuppletie waren de stressbestendigheid en de kwaliteit van leven aanmerkelijk verbeterd en de symptomen van nervositeit verminderd.

Valeriaan

Hop

Het extract uit de wortels van valeriaan (Valeriana officinalis) bevat een grote verscheidenheid aan actieve bestanddelen, zoals etherische oliën, alkaloïden en aminozuren, waaronder GABA. In diverse studies is een gunstig effect van valeriaan op de nachtrust vastgesteld. Zo kreeg een groep van 202 patiënten die gemiddeld 3,5 maanden aan slapeloosheid leden, zes weken lang dagelijks 10 mg oxazepam of 600 mg van een valeriaanextract. Aan de hand van een vragenlijst werd na zes weken de slaapkwaliteit in kaart gebracht. Oxazepam en valeriaan deden niet voor elkaar onder wat betreft slaapduur, verbetering van slaapkwaliteit, uitgerust ontwaken, psychische stabiliteit of juist uitputting in de avond, psychosomatische

Hop (Humulus lupulus) is vooral bekend als bestanddeel van bier, maar in de 9e eeuw waren Duitse monniken al op de hoogte van de kalmerende en slaapopwekkende eigenschappen van deze plant uit de hennepfamilie. Een groep Spaanse wetenschappers heeft de rustgevende eigenschappen van hop onderzocht bij verpleegsters met wisselende diensten. Hop in een dosering zoals in alcoholvrij bier verkort de inslaaptijd, verbetert de slaapkwaliteit en vermindert angstgevoelens. Bij patiënten met in- en doorslaapproblemen bleek de combinatie hop-valeriaan even effectief als een benzodiazepine wat betreft het verbeteren van de slaapkwaliteit, de fitheid en de kwaliteit van leven. PSC

C o lu mn

Wie denk je dat je bent? Drie weken geleden had ik een afspraak met een jonge vrouw. Een prachtige vrouw met een gulle lach, een stralende intelligentie en ogenschijnlijk alles mee. Ze was al jaren depressief en aan de antidepressiva. Ze wilde ervan af. Van wat? Nou van de pillen maar natuurlijk liever van de depressie. Ik had een leuke sessie met haar. Gisteren sprak ik haar weer en de wereld was in twee weken totaal voor haar veranderd. En als ik dat schrijf hoor ik mensen al denken: ja ja, het zal wel, zo makkelijk gaat dat niet. Maar echt…en niet de eerste keer dat ik dat bij mensen zie. En na het lezen van het boek Toen ik je zag van Isa Hoes dacht ik: daar moet ik over schrijven. Over dat stuk dat maakt dat je depressief wordt zonder dat het logisch is, dat je het niet snapt. Waardoor het is alsof je vecht tegen een onzicht-

"Je bent niet je brein, je doet je brein. "

baar monster. Het monster dat systemische verstrikking heet! Ik vroeg voornoemde jonge vrouw: “Dat depressieve gevoel, is dat van jezelf of hoort het eigenlijk niet echt bij jou?” En ik legde uit dat mensenkinderen soms zo kunnen voelen wat voor zware last een van hun ouders draagt, dat ze die last voor hen over gaan nemen. Dat betekent niet per se dat vader of moeder depressief is geweest, maar vaak is er wel een link. De zwaarte van een van de ouders doet iets dat kinderen dat willen gaan dragen. En dan zeggen we ‘dat het erfelijk is’. Maar dat heeft dus geen donder te maken met genen. Waar het mee te maken heeft, is dat kinderen behept zijn met een neurologisch systeem waarmee ze voelen wat anderen voelen. Dat is het systeem van spiegelneuronen: daarmee kun je voelen wat anderen van je willen, hoe ze op je gaan reageren en wat ze voelen. Een briljant systeem om te zorgen dat je sociaal aangepast blijft en mensen dus van je blijven houden en voor je willen zorgen. Maar met dat systeem kun je ook gevoelens van anderen voelen ‘alsof ze van jezelf zijn’. Simpelweg omdat je nooit geleerd hebt te onderscheiden tussen dingen die je voelt van jezelf en die je voelt van anderen. En dat heb je niet geleerd, omdat überhaupt de wetenschap deze kennis pas een jaar of tien heeft, en de praktische vertaling van deze kennis naar opvoeden en opgroeien is eigenlijk nog superpril van de laatste jaren.

Je brein neemt het liefst het meest bekende spoor, de meest vertrouwde emotie. Dat is evolutionair ook weer logisch. Hoe meer er vanzelf gaat, hoe meer hersencapaciteit er over blijft voor ‘overleefinformatie’. Dus het brein is liefst weinig bezig met triviale zaken als ‘hoe ik me voel’. Een soort vicieuze cirkel dus. En dat betekent dat, als je in de eerste jaren van je bestaan ondergedompeld bent in zwaarmoedigheid (die heel goed verstopt kan zijn onder dikke lagen leukigheid hoor! Want spiegelneuronen laten zich niet foppen.), je als het ware niet beter weet. Je bent je brein-gewoonte geworden. En trouwens…die pijn en somberheid kunnen best nog wel een generatie ouder zijn, want ook jouw ouders kunnen met hun spiegelneuronen weer een bak met somberheid, niet volop-mogen leven en schuldgevoel bij hun ouders hebben opgepikt. Depressie gaat overigens dus heel vaak niet over verdriet. Maar over een niet te duiden schuldgevoel: niet volop mogen en kunnen leven! Iets houdt je tegen, en je snapt er geen zak van waarom! En dat laatste klopt weer, want zolang je het principe van ‘overgenomen emoties’ niet kent, kun en zal je dus ook niet snappen waarom je je zo voelt zoals je je voelt! Ik zeg weleens: je hersenen zijn als een snelweg. Daar kunnen auto’s over, en het maakt die snelweg niet uit of dat rode of blauwe auto’s zijn. Net zomin maakt het je hersenen uit of het geluksstoffen of depressiestoffen gaat vervoeren. Het brein wil alleen wel het liefst zoveel mogelijk automatisch doen. Nou, dan toch liever automatisch geluk? Oh, ik hoor de tegengeluiden al! Dat ik er te makkelijk over denk. Dat een echte depressie echt wel anders in elkaar zit. Ik zeg niet dat het makkelijk is, maar wel dat het kan. Je bent niet je brein, je doet je brein. En dat kun je anders doen.

CATHELIJNE IS SCHRIJVER, MOEDER, TRAINER EN COACH. ZE WERKT BIJ TRAININGSINSTITUUT DE EERSTE VERDIEPING EN BIJ HET ADHD-CENTRUM NEDERLAND EN SCHREEF O.A. HET BOEK DE DEPRESSIE OP ZIJN KOP.

PSC

Colu m n

Wees wie je bent! Zelfontwikkeling als therapeut en mens In de vorige column heb ik geschreven over wat zelfontwikkeling is. Maar hoe breng je die dan in de praktijk? Hoe kun je nou jezelf verder ontwikkelen, meer kennis (op diverse niveaus) van jezelf krijgen? Wat je hierbij kunt gebruiken is het Johari-venster. Mogelijk kennen velen van jullie dit al. Ik wil alle vier de gebieden langslopen met daarbij wat tips hoe je daarmee aan de slag kunt gaan. Ik probeer hierbij te richten op je werk als therapeut. Gebied A: Vrije ruimte: dit is wat anderen kunnen zien en wat je van jezelf weet. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan je empathie voor je cliënt, de bewuste manier waarop jij je cliënt benadert en wat voor de ander merkbaar is. Door casuïstiek in te brengen bij intervisie ga je ook aan de slag met wat je al weet over jezelf en vraag je naar wat bekend is bij je collega over jou. Om deze ruimte in te kunnen zetten kun je bijvoorbeeld reageren of doorvragen bij je cliënt, als deze bij een evaluatie aangeeft wat hij/zij wel of niet prettig vindt in het contact met jou. Je kunt ook in intervisie de vraag stellen hoe je overkomt door daar specifiek in te zijn. Gebied B: Privé persoon: dit is wat jij wel weet over jezelf, maar wat onbekend is aan anderen. Dingen die alleen jij weet, maar die je niet deelt met anderen of niet laat zien. Dit is denk ik ook de plek waar je aan de slag kunt met je angsten en zorgen die je hebt, maar die je om bepaalde (goede!) redenen niet deelt. Hoe kun je nu groeien in gebieden die jij wel kent, maar de ander niet? Ik denk dat je daarin aan de slag kunt gaan met eerlijk naar jezelf zijn. Herken je bepaalde patronen in je leven en in je werk die je nader kunt onderzoeken? Durf je naar binnen te reizen om diverse emoties die je mogelijk wegstopt, te onderzoeken? Dit kun je met jezelf doen zonder dit met een ander te delen. Ik denk wel dat, als je echt aan de slag wil om in dit stuk te groeien, het mooi is als je steeds meer van deze ruimte kunt delen met een ander, waardoor het vrije ruimte wordt en je er feedback op kunt krijgen en vragen. Gebied C: Blinde vlek: dit is wat anderen bij ons zien, maar wat onszelf niet opvalt. Het zijn vaak ook stukken die we niet kunnen of willen zien. Feedback die we krijgen die eigenlijk niet zo lekker voelt en die we proberen weg te wuiven. Hoe kun je nu werken aan iets waarvan jij niet weet dat het er is? Een goede stap die je kunt zetten, is feedback vragen! Vraag collega’s of zij je zouden

willen beschrijven op bepaalde persoonskenmerken. Vraag je partner of familieleden, goede vrienden wat hun opvalt wat je mogelijk zelf niet doorhebt. Om bekender te worden met wat onbekend is bij jezelf kun je ook bewuster zijn op momenten waarop je feedback hebt gekregen, die je niet meteen herkende. Dit gebied is, denk ik, spannend om aan te pakken, omdat de vraag dan ook omhoogkomt of je alles wel wil weten, want wat ga je er dan mee doen. Gebied D: Onbekend: dit is niet bekend bij jezelf en niet bekend bij anderen, maar ik geloof dat dit wel bekend is bij God (of zoals er ook gesproken kan worden over een hogere macht). Ik geloof dat wat in dit gebied zit, naar voren komt op het moment dat het nodig is dat je ermee aan de slag gaat en dat je weer een stuk mag groeien. Dit kan zijn door situaties die zich aandienen of door mogelijk onbekende situaties op te zoeken en dan te zien wat er bij jou en met jou gebeurt. Ik hoop dat deze handvatten je kunnen helpen om jezelf meer te ontwikkelen op diverse gebieden en daarin ook gebruik te maken van verschillende mogelijkheden! De reis aan durven om jezelf te ontwikkelen en jezelf op een milde en opbouwende manier onder de loep leggen geeft ruimte om te groeien als mens en therapeut en dat kan je inzetten in het contact met je cliënt. Mocht je zelf een vraag hebben, mail dan gerust naar: info@caritasgroep.nl o.v.v. PSC Magazine Wees wie je bent.

HANNEKE NIJKAMP, PRAKTIJKHOUDER CARITASGROEP, PSYCHOLOOG, RELATIECOUNSELOR EN SUPERVISOR. WWW.CARITASGROEP.NL

PSC

Wo rkshophoppen

WORKSHOPHOPPEN Workshophoppen op 7 oktober is een dag voor leden van transpersoonlijk.net (TPnet) en belangstellenden. Deze dag zijn er het NFG-gebouw in Assen vier verschillende workshops. Na de opening met een beeldende bijdrage van Hiltje van Gijssel van jei-communicatie (sponsor TPnet) vertelt Ewald Jansen over zijn ervaringen als visiteur van therapiepraktijken en gaat dieper in op kwaliteitszorg in de therapie/coachpraktijk. Hierna neemt Petra van den Engel ons mee in de wereld van natuurlijke, gezonde en gevarieerde voeding. Tijdens de lunch zijn er ecologische producten verkrijgbaar. ‘s Middags gaat Diny Eggen met ons op weg en de vraag is of we onderweg een wissel omzetten en waarom we dat dan doen. Kies je vanuit vrijheid? De laatste workshop is een concert met zang en klanken. Een klankconcert, verzorgd door Margriet de Boer. Kom je? Er is een tafel waar jij jouw visitekaart of folder kunt neerleggen. Inschrijven kan per workshop of voor de hele dag.

KWA L I T E I T SZO RG EN J O U W PR AK TIJK door Ewald Jansen Wat is de toegevoegde waarde van kwaliteitszorg in jouw praktijk voor therapie of coaching? Mogelijk denk je: wat heeft het met mijn werk te maken? Ik voldoe toch al aan alle eisen van de beroepsvereniging? Is dat dan geen kwaliteit? Vanzelfsprekend voldoe je als therapeut of coach aan deze eisen. Maar hoe zit het met jou als ondernemer? Maatschappelijk gezien ben je immers een ondernemer met een praktijk voor therapie of coaching. Welke risico’s loop je als ondernemer? Wat heb jij bijvoorbeeld geregeld in het kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens? Wat heb je nodig als je mee wilt doen met de gemeentelijke aanbestedingen? Ewald Jansen wil aan de hand van zijn ervaringen als visiteur bij het NVPA (beroepsvereniging voor gespecialiseerde psychosociaal therapeuten) zijn ervaringen op 7 oktober met je delen. Voor de NVPA is hij een vreemde eend in de bijt, want hij is geen collega-therapeut en bekijkt alles vanuit zijn bedrijfskundige achtergrond.

M IN DFUL N ESS ETEN EN ETEN ME T JE ZIN TUIG EN door Petra van den Engel Sta jij er weleens bij stil wat je eet en hoe je eet op een dag? Eten en drinken is vaak een automatisme geworden. Zonder erbij na te denken eet je uit gewoonte waarbij er vaak hetzelfde routinematig wordt gegeten. In de praktijk van Petra gaat het over natuurlijke, gezonde voeding en in deze workshop wil ze je laten ervaren hoe je bewuster kunt worden van wat je eet en drinkt en hoe je een stap kunt maken naar een gezonder leven en een bewuster eetpatroon.

Over Petra van den Engel

Ewald heeft een bedrijfskundige achtergrond en heeft veel jaren kwaliteitswerk bij bedrijven gedaan. Hierna heeft hij een opleiding tot creatief therapeut gevolgd en is een eigen praktijk begonnen. De laatste jaren combineert hij zijn bedrijfskundige en therapeutische inzichten.

Petra is natuurvoedingskundige en heeft een praktijk voor voedingsadviezen. In 2014 heeft ze haar 3-jarige opleiding aan de Kraaybeekerhof Academie afgerond en is in 2015 haar eigen praktijk gestart. Een natuurvoedingskundige is deskundig op het gebied van natuurvoeding en kijkt verder dan het voedingstoffenen voedingsmiddelenniveau. Voeding heeft invloed op de psyche en de psyche heeft invloed op voeding. Ze heeft een eigen visie ontwikkeld om voeding therapeutisch in te zetten. Petra: “Graag help ik je op weg naar een bewuster en gezonder

Ewald: “Voor mij is ‘Wat is van waarde?’ de centrale vraag.”

voedingspatroon!”

Over Ewald Jansen

PSC

T Pne t

DE WISSEL door Diny Eggen “De TRAM van ons leven reed in een bepaalde richting, er gebeurde iets in de omgeving. We zijn uit de tram gestapt, hebben de wissel omgezet, zijn de tram weer ingestapt en rijden nu in de andere richting”.

KIEZEN VANUIT VRIJHEID!

Diny onderzoekt met ons in deze workshop situaties waarin iemand goed in zijn/haar vel zit. Jij bijvoorbeeld. Plotseling gebeurt er iets in je omgeving waardoor jij je slecht gaat voelen. Je krijgt bijvoorbeeld hoofdpijn of je wordt chagrijnig of angstig. Dit gebeurt voor je gevoel plotseling. Je bent je er niet goed bewust van, dat een gebeurtenis in de omgeving deze reactie bij je oproept. Je hebt de wissel omgezet. In de workshop onderzoek je: • waarom en hoe jij de wissel hebt omgezet, • of jij die wissel eigenlijk wel wilde omzetten, • of jij in die situatie, in plaats van een geautomatiseerde reactie, een op intelligentie gebaseerde vrije keuze kan maken. Kortom

Over Diny Eggen

Tijdens de workshop is er gelegenheid om zelf te oefenen met “de Wissel” als methode. Mogelijk heb je zelf een casus of thema om tijdens deze workshop te onderzoeken? Op 7 oktober hoopt Diny je “in de tram in Assen” te begroeten, waarbij we mogelijk veel wissels om gaan zetten!

Diny houdt zich al vele jaren intensief bezig met energetische/systemische methoden en het Enneagram. In haar rugzak zitten diverse interventies uit o.a. de Transactionele Analyse, Voice Dialogue, Focussen, NLP. Diny heeft een eigen praktijk, Het Wendbare Pad Levenskunst, in Assen. Diny: “Mijn drive is om mensen weer terug te brengen naar hun essentie of wel hun eigen zijn.”

"Een échte ontmoeting inspireert!"

KL AN KCO N C ER T

IN FO R M ATIE

door Margriet de Boer Een klankconcert is een streling voor lichaam en geest. Je ontvangt rustgevende klanken en geluiden die invloed hebben op je lichaam en je emoties. De ontspannende werking van de klanken nemen je mee op reis en je aandacht richt zich meer naar binnen. Je kunt genieten van de klanken en geluiden en nieuwsgierig contact maken vanuit affectieve nabijheid. Tijdens het concert maakt Margriet de Boer gebruik van verschillende akoestische instrumenten zoals klankschalen, sansula’s, trommels, ratels, haar stem. Ieder concert is weldadig en ontspannend. Ook heeft het een gunstig effect op o.a. de bloedsomloop, de spijsvertering en de nachtrust. Elk klankconcert is afgestemd op de aanwezige deelnemers. Het concert ontvouwt zich intuïtief. Het is altijd weer anders. Het is ook voor Margriet elke keer een nieuwe beleving. Na afloop van het klankconcert nemen we tijd om de ervaringen te delen.

WAN N EER: 7 oktober 2017 PL AATS : NFG-gebouw Vaart Zuidzijde 71-73 Assen TIJD: start om 10.00 uur. Welkom vanaf 9.30 uur PROG RAM M A: zie www. transpersoonlijk.net BIJDRAG E: €15 per workshop; €35 hele dag. Leden TPnet gratis.

Over Margriet de Boer Margriet is vanaf haar jeugd met muziek bezig. Ze heeft o.a. zes jaar zangles gehad en een jaartraining Soundfulness gevolgd. Ze geeft sinds een paar jaar klankconcerten thuis en op locaties. Margriet: “Ik vind het een fijne manier om mensen te laten ontspannen en geniet hierbij van het geven ervan. Ieder concert is weer anders omdat alles intuïtief ontstaat… het blijft mij verrassen..”

PSC

www.aukeherrema.nl

De complete 2 jarige opleiding tot kinder- of jongerencoach

www.torikindercoachopleiding.nl

Kindercoach worden?

Download de kindercoach test: www.torikindercoachopleiding.nl

â&#x20AC;&#x153;Je leert een kind begrijpen, wanneer je jezelf leert begrijpen.â&#x20AC;?

www.torikindercoachopleiding.nl Advertentie TORI PSC Magazine versie 05.indd 1

info@torikindercoachopleiding.nl 16-12-2016 15:54:55

Colu m n

Kostbaar Onze dochter woont in Londen. Ze zou

denkt dat het allemaal niet zo’n vaart

proberen voor mijn verjaardag over te

loopt.

komen. Ineens stond ze totaal onverwacht een paar dagen eerder op de

Pas als je zelf dingen ervaart, kun je zien

stoep. Wat een vreugde! Het was heerlijk

wat ze betekenen en wat de impact is.

haar te zien. De eerste nacht kwam ze

Een ziekte heb je niet alleen, vaak horen

om 5 uur huilend bij mij in bed. Ze was

we die uitspraak als een soort cliché,

van streek omdat ze zo geschrokken was

maar hoe waar is het. De ziekte van mijn

bij het zien van haar vader. Die was sinds

man waaiert uit over het gezin, de fami-

zij hier 6 weken geleden was een stuk

lie, de buren, vrienden. Het medeleven

vermagerd en verzwakt. Ook al had ze

is groot, de angst is tastbaar, en als part-

hem bijna dagelijks via Face Time gezien,

ner van is er geen moment respijt. Het

nu, in werkelijkheid was het een schok

is voor mij onmogelijk om er niet mee

voor haar.

bezig te zijn. Zelfs als ik eens per week naar yoga ga, dan ben ik altijd alert op

Wat zeg je als moeder tegen je kind, dat

mijn telefoon.

zoveel van haar vader houdt? Hoe kun je iemand troosten? Wat anders kon ik

Er was een interview op Consious,TV met

doen dan haar stevig tegen mij aanhou-

Tess Hughes, een bijzondere Ierse vrouw.

den en haar haren strelen? Ondertussen

Wat zij vertelde raakte mij en ik stuurde

sprak ik op troostende toon, dat het fijn

haar een e-mail. Haar pad leek wel wat

was dat ze nu 2 weken thuis was en elke

op het mijne en ook zij had haar zieke

dag bij haar vader kon zijn. En dat ze met

partner verzorgd. Ze stuurde mij prompt

hem praten kon. Ze drong op aan dat

een e-mail terug en zei dat deze tijd van

ik onze huisarts zou bellen, zodat haar

samenzijn met mijn man een zeer kost-

vader sondevoeding kon krijgen, want

bare (precious) periode was, ook al was

anders zou hij van de honger…

het zwaar. Ik begrijp wat ze bedoelt, het samenzijn is zo intensief. Mijn man is vol

Toen ze naar haar werk was (ze werkt

overgave aan mijn zorg, hij heeft niet

voor iemand die af en toe in NL moet

gekozen voor thuishulp, dus ben ik zo’n

zijn) sloeg bij mij de wanhoop toe.

beetje een privé verpleegster/verzorg-

Natuurlijk heb ik allang aan mijn man

ster. Ik ben hem volledig toegewijd.

beeld als hij zegt dat hij zin heeft in een tartaartje met snijboontjes, en dan kom ik met een piepklein bakje, maar dan schuift hij het weg omdat het hem dan toch tegenstaat. Af en toe is er hoop, als hij ineens een milkshake wil en die opdrinkt, of een ijsje eet. Vaak is er grote vermoeidheid, want het is pittig de lichamelijke verzorging. Ik heb vaak pijn in mijn rug van het bukken. Maar altijd is er liefde. We voelen het constant, we zien het in elkaars ogen, het welt op in mijn hart, het is precies zoals Tess zei: onmetelijk kostbaar.

voorgesteld om weer een periode bij te voeden via een sonde. Maar hij heeft zo

Dat klinkt nobel en misschien zelfs

een hekel aan dat slangetje permanent

romantisch, maar dat is onzin. Het is een

in zijn neus. Hij wilde er niets van weten.

gekke gewaarwording, maar de ultieme

Het grote probleem is dat zijn lichaams-

kwetsbaarheid van mijn man haalt in mij

beleving niet conform de werkelijkheid

de diepste compassie naar boven. Af en

is. Hij ziet wel dat hij mager is, maar

toe is er een enorme onmacht, bijvoor-

MARTINE CLAUSEN IS MANTELZORGER, COUNSELOR EN CREATIEF THERAPEUT. PSC

Z intu i genpri kkels

Zintuigenprikkels In deze rubriek bespreken we elke editie vakgerelateerde boeken, cd’s, dvd’s en apps.

DOOD IS NIET GEWOON Gepest, omdat kinderen niet goed snappen wat een groot verlies met een ander doet Het overlijden van een ouder is een zeer aangrijpende gebeurtenis voor een kind. Kinderen hebben, net zo goed als wij volwassenen, de tijd nodig om te rouwen. Daarnaast is er uitleg nodig over hoe het allemaal nou zit wanneer er iemand dood gaat. Martine Delfos heeft het therapeutische boekje Dood is niet gewoon geschreven. Het is geen gewoon boekje over dit onderwerp. Martine heeft een andere insteek gekozen dan de meeste boekjes die over de dood en rouwverwerking gaan. Het is in de kern geschreven om kinderen uit te leggen wat voor een impact het overlijden van een ouder (of van een dierbaar iemand) heeft op het leven van een kind dat hiermee moet dealen. Het maakt zichtbaar wat er op zo’n moment allemaal is gebeurd en hoe dat voelt. Een prentenboekje met diepgang dus. Het maakt het erg geschikt om op school als

"Onwetendheid kan

hulpmiddel voor een gesprek te worden ingezet, om zo begrip te kweken bij de kinderen om het rouwende kind heen. Onwetendheid

op kousenvoeten

kan op kousenvoeten voor onbedoeld onbegrip zorgen en er zo toe

voor onbedoeld

met pesten. Eigenlijk zou dit boekje standaard in iedere klas aanwe-

onbegrip zorgen en er zo toe bijdragen

bijdragen dat een rouwend kind ook nog eens te maken kan krijgen zig moeten zijn……toch? Even over de inhoud: het meisje Ilse verliest plotseling haar vader door een ongeluk. In het kort wordt er besproken wat er thuis voor

dat een rouwend

veranderingen zijn, wat voor emoties het teweegbrengt, en heel

kind ook nog eens

waardevol, hoe Ilses klasgenoten ermee omgaan. Iedere bladzijde

te maken kan krij-

ning geïllustreerd.

gen met pesten."

Dood is niet gewoon is bij uitstek geschikt als voorleesboek voor

behandelt een thema en wordt met een krachtige zwart-wit teke-

kinderen in de leeftijd van 4 tot 9 jaar. In het boekje wordt aangegeven dat oudere kinderen het ook als leesboek kunnen gebruik. Ik vind het daar zelf minder geschikt voor, omdat er, en dat is voor ouders en professionals wel weer heel compleet, op iedere bladzijde een korte toelichting staat. Mooi boekje dus! Dood is niet gewoon, Martine Delfos Uitgeverij SWP, ISBN 9789085605324

PSC

Brein onder druk gaat over de invloed die hersenmechanismen en fysiologische factoren zoals hartslag en hormoonniveaus hebben op iemands gedrag en gevoel. Gebrekkige concentratie, een kort lontje, een grote kwetsbaarheid voor stress of juist een verbazingwekkende veerkracht â&#x20AC;&#x201C; ze zijn het resultaat van de wisselwerking tussen sociale- en psychologische factoren en fysiologische- en hersenprocessen. Uitgeverij SWP * ISBN 9789088506499 * Verkrijgbaar in de (online)boekhandel!

Bestel zonder verzendkosten op www.breinonderdruk.swpbook.com PSC

Vergev en i s een werk w o o rd

DOOR: SANDRA KIKKEN

Vergeven is een werkwoord Als hulpverlener in de psychische

Het ontstaan van het idee voor dit boek Eigen ervaring Ik ben opgegroeid in een thuissituatie die op zijn zachtst gezegd ‘niet optimaal’ was. Vanaf dat ik

gezondheidszorg

nog een klein kind was, kampte mijn vader met depressies en psychoses. Later kwam daar nog

krijg je regelmatig te

hulp vaak uit. We kregen pas hulp als de situatie onhoudbaar was en mijn vader psychotisch was

alcoholisme bij. Overigens erkende mijn vader niet dat hij ziek was. Daardoor bleef adequate

maken met mensen

geraakt. Daar gingen vaak maanden van ellende aan vooraf. Hulp in die tijd – ik heb het over de

die vastlopen in

ziekenhuis of psychische instelling ging. Zodra hij weer thuiskwam, stopte alle begeleiding en

wrok. Ze kunnen

was het weer wachten op de volgende depressie of psychose.

zich niet over

Posttraumatische depressie

bepaalde gebeur-

jaren ’60-’90 bestond eruit dat mijn vader voor een paar dagen, weken of maanden naar een

Na jaren van het omgaan met die spanningen stortte ik op mijn dertigste in. Ik belandde bij een psychologe die me later uitlegde dat ik leed aan een posttraumatische depressie. Samen met

tenissen, uitspraken

haar ging ik aan de slag met vooral mijn enorme boosheid richting mijn vader. Jarenlang was ik

of gedragingen van

zijn negatieve aanwezigheid in mijn leven, ook toen ik al volwassen was. Een van de opdrach-

zó boos op hem geweest, boos op al zijn nare acties en uitspraken, zijn onvoorspelbare gedrag,

anderen heen zetten

ten die ik tijdens therapie kreeg, was een brief aan mijn vader schrijven. Die brief heb ik altijd

en houden vast aan

kan zijn, wat die woede met iemands leven doet en hoeveel pijn daarachter schuil gaat.

hun boosheid. Dat heeft vaak op de lange duur nega-

bewaard en hij is in zijn geheel opgenomen in mijn boek. De brief laat zien hoe boos een mens

Positieve veranderingen Na het traject bij de psychologe bemerkte ik veel positieve veranderingen bij mezelf: ik was rustiger, vrolijker, socialer, geduldiger, levenslustiger, had meer zelfvertrouwen en leek te stralen. Mijn omgeving bemerkte het ook, ik kreeg er opmerkingen over. Ook lichamelijk voelde ik

tieve gevolgen. Wrok

me zóveel beter! Ik zat voorheen twee à drie keer per maand bij de huisarts met vage klachten

is meer dan een

inmiddels 20 jaar geleden, ben ik nauwelijks nog bij mijn huisarts geweest.

gedachte die vluchtig is. Wrok die in

als verkoudheden, ontstekingen, hoofdpijn, rugpijn, infecties. Na het traject bij de psychologe,

Eyeopener Die positieve veranderingen waren een enorme eyeopener voor mij. Maar pas toen ik rond mijn

stand wordt gehou-

38ste nog aan de opleiding tot stresscounselor begon en ik de jaren daarna mijn psychologi-

den, kan zich dusda-

werkt: de spanningen, de emoties, de lichamelijke en psychische klachten, mijn gedrag, en hoe

nig vastzetten in je

sche kennis kon uitbreiden, werd me helemaal duidelijk hoe het allemaal op elkaar heeft ingedit allemaal positief was veranderd ná mijn traject bij de psychologe. Ik vond dat zó’n indrukwekkend inzicht dat ik begon na te denken over het schrijven van een boek over mijn ervarin-

lichaam dat je klach-

gen hiermee. Ik wist alleen niet goed in welke vorm ik het zou gieten.

ten gaat krijgen.

Het eureka-moment Begin 2013 kreeg ik het idee waarmee ik aan de slag ben gegaan en dat heeft bijgedragen aan het boek zoals het nu is verschenen. Het idee ontstond door de volgende gedachte: ik ben

PSC

S and r a Kik ke n

Wil je meer informatie over het boek Vergeven is een werkwoord, neem dan eens een kijkje op mijn site: www.vergeveniseenwerkwoord.nl. Daar vind je meer achtergrondinformatie over het boek, reacties van lezers, een mooie review van o.a. NBD Biblion, een interview met een plaatselijke krant én een bestelformulier waarmee je heel gemakkelijk mijn boek kunt bestellen.

toch zeker niet de enige die zo duidelijk

hierdoor de link gaan leggen tussen

kan aangeven hoe wrok en vergeving

het vasthouden aan boosheid en wrok

hebben ingespeeld op mijn hele wezen

versus hun lichamelijke, psychische en

en leven? Er moeten toch meer mensen

emotionele klachten. Ik ga bijvoorbeeld

zijn die daarover kunnen en willen ver-

dieper in op de betekenis van kwetsing

tellen? En waar vind ik die mensen dan?

en beleving: wat is wrok eigenlijk en hoe

Ik plaatste een oproep op mijn blog,

beleven we die? Hoe werken gedach-

waarin ik uitlegde waarom ik op zoek

ten, emoties en gedrag op elkaar in als

was naar mensen die hun ervaringen

je vasthoudt aan wrok? Wat gebeurt er

met wrok en vergeving met mij wilden

in die tijd allemaal in je lichaam? Hoe

delen. Tot mijn vreugde kwamen daar uit

beïnvloedt dit op de lange termijn je

het hele land reacties op.

gezondheid? Ook besteed ik aandacht aan enkele misvattingen over vergeving.

De inhoud van het boek De interviews

Last but not least: tips

Uit de reacties heb ik een selectie

Een waterdicht stappenplan voor de

gemaakt en vervolgens interviewde

aanpak van wrok bestaat volgens mij

ik deze mensen over hun ervaringen.

niet. Iedereen gaat op zijn eigen manier

Geweldig om te doen en bijzonder

met zijn emoties om, dus een standaar-

dat zij hun verhaal aan mij – een wild-

daanpak is zinloos. Maar ik heb wel aan

vreemde – wilden vertellen. Naast mijn

de hand van mijn eigen kennis en erva-

eigen ervaringsverhaal zijn er nu dus nog

ring, plus de ervaringen van de mensen

zeven ervaringsverhalen in mijn boek

die ik heb geïnterviewd, een overzicht

opgenomen.

gegeven van mogelijke stappen die je kunt zetten om je wrok aan te pakken.

Aanvullende informatie

Met als doel: een beter leven in zowel

De andere hoofdstukken bestaan uit

lichamelijk, psychisch, emotioneel én

educatieve informatie voorzien van

sociaal opzicht!

Over de auteur Sandra Kikken is geboren in 1966, getrouwd en moeder van twee volwassen kinderen. Van 2007 tot en met 2016 heeft ze haar eigen counselingspraktijk gehad (Kikken Counselling). Op 31.12.2016 sloot ze haar praktijk en stapte daarmee helemaal uit de zorgwereld. Op 01.01.2017, een dag later, gaf ze haar boek uit. Zelf beschouwt ze het als een zinvol sluitstuk van mooie praktijkjaren. Ze werkt intussen parttime en is in februari 2017 een bedrijfje gestart vanuit haar grote passie voor fotografie en honden: www.fikkieopdefoto.nl.

illustraties, omdat ik hoop dat mensen PSC

C rossu i te

Professionalisering door digitalisering in de praktijk Overal waar we vandaag de dag kijken, heeft de technologie een plaats verworven in onze maatschappij. Ook in de medische wereld is de technologie al lange tijd aanwezig in allerlei toepassingen en meetinstrumenten voor de controle en verbetering van de zorg in het algemeen. Dit is natuurlijk vooral het geval in de ziekenhuizen en grotere gezondheidscentra, maar ook de privépraktijken blijven hierin niet achter en worden meer en meer geconfronteerd met de voordelen van digitale praktijkvoering.

Maximaliseer uw potentieel In de eerste plaats zorgt digitalisering voor een versnelde uitbouw van de praktijk dankzij een grotere performantie op het vlak van medisch dossierbeheer, administratie, opvolging, patiëntcommunicatie, enz.

Vlottere financiële administratie Verder stelt digitaliseren u in staat om snel en efficiënt al uw behandelingen te factureren volgens de eisen van de zorgverzekeraars. De nota’s kunnen makkelijk per mail worden bezorgd aan uw patiënten, wat maakt dat het ook voor hen makkelijker is om deze in te dienen bij hun zorgverzekeraar. Dag-, week- en maandstaten zijn eenvoudig op te roepen en geven u snel een correct overzicht in de omzet van de praktijk.

Onlineboekingen Uw praktijk krijgt een grotere bereikbaarheid door het werken met onlineboekingen. Deze zorgen ervoor dat de patiënt 24/7 de mogelijkheid krijgt een afspraak in te plannen, zonder "Uw praktijk krijgt een grotere bereikbaarheid door het werken met onlineboekingen. Deze zorgen ervoor dat de patiënt 24/7 de mogelijkheid krijgt een afspraak in te plannen, zonder dat u gestoord

dat u gestoord wordt tijdens lopende consultaties. Hierdoor wordt voor iedereen een meerwaarde gecreëerd. CROSSUITE stelt u in staat uw patiënt een persoonlijk onlineprofiel te bezorgen dat de patiënt onmiddellijk een grotere betrokkenheid geeft bij uw praktijk. Intakes en evaluaties zelf laten invullen door uw patiënt in dit profiel, vereenvoudigt en vermindert niet enkel uw administratieve taken, maar verhoogt substantieel de nauwkeurigheid van de aangeleverde informatie door de patiënt.

wordt tijdens lopende consultaties. Hierdoor wordt voor iedereen een meerwaarde gecreëerd."

Verder beheert de patiënt binnen het profiel zijn persoonlijke gegevens en biedt het een extra kanaal om zijn afspraken, gemaakt binnen uw praktijk, steeds op een correcte manier op te volgen.

Voor elke praktijkgrootte Webbased werken maakt u totaal onafhankelijk van locaties en hardware. Dit geeft u als zorgverstrekker totale vrijheid in de praktijk. Samenwerken met collega’s wordt een evidentie, dit zowel binnen als buiten uw eigen organisatie. U heeft als het ware uw praktijk altijd binnen handbereik.

VOOR M EER INFO RMATIE: +31 20 81 1 6 0 48, W W W.C R O S S U IT E .CO M, IN F O @C R O S S U I T E .COM 38

PSC

Communicatie Kind

Vijfdaagse training - September 2017 Ondersteun en stimuleer de ontwikkeling van het kind door de juiste connectie te maken met het kind en de ouders. 16 PE punten

€ 975,00

Motiverende Gespreksvoering

Driedaagse training - November 2017 Verminder de weerstand en vergroot de motivatie tot gedragsverandering bij uw cliënten. 12 PE punten

€ 499,00

Acceptance and commitment therapy Vijfdaagse training - September 2017 Leer uw cliënten doeltreffend omgaan met vervelende gedachten, gevoelens en omstandigheden. 16 PE punten

€ 699,00

Sociale psychologie

Thuisstudie - Op ieder gewenst moment Leer hoe mensen zich gedragen in het bijzijn van anderen en hoe u dat gedrag kunt beïnvloeden. 16 PE punten

€ 499,00

Opleiding tot HeartMath® Therapeut In de HeartMath methode staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal. Door middel van biofeedback op het hartritme leren uw cliënten hoe ze omgaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. In deze nieuwe opleiding leert u aan uw cliënten om meer grip te krijgen op stress en hun manier van omgaan daarmee, zodat ze gericht kunnen werken aan een gezondere leefstijl. Uit vele studies blijkt dat dit leidt tot een toegenomen welbevinden en functioneren, zowel lichamelijk als psychisch.

HeartMath Benelux biedt nu een 5-daagse opleiding tot HeartMath Therapeut. In de opleiding wordt aandacht besteed aan:

• Begeleiding van cliënten door • Inpassing van HeartMath middel van het Werken aan interventies in bestaande Veerkracht programma behandelmethodieken Het Werken aan Veerkracht programma De opleiding biedt een kennismaking biedt een evidencebased protocol om met diverse interventietechnieken. Om met behulp van een werkboek de cliënt deze interventies goed over te kunnen in 7 sessies te begeleiden. De cliënt brengen is het van belang om de geleerwordt zich bewust van zijn doelen, de technieken ook zélf veel te oefenen stressbronnen en energielekken en leert en toe te passen in het dagelijks leven. stapsgewijs de HeartMath technieken toepassen en integreren in het dagelijks leven. Huiswerkopdrachten en oefenen zijn belangrijke onderdelen.

Meer informatie vindt u op www.heartmathbenelux.com of persoonlijk via 043-3655626.

• Diagnostiek: Inzicht in het functioneren van het autonome zenuwstelsel Het computerprogramma van HeartMath brengt de hartritmevariabiliteit (HRV) in beeld, een belangrijke indicator voor het functioneren van het autonome zenuwstelsel en daarmee ook van ziekte en/of gezondheid. Dankzij de nieuwste versie van de emWave, de emWave Pro Plus, is het nu ook mogelijk om diverse functionele waarden uit de HRV te bepalen.