PSC Magazine Editie 6-2018 by Inspired Publishing

EDITIE 6-2018 - JAARGANG 8

Voor de

Psychosociaal Professional

Over de band tussen ouders en kinderen in het eerste levensjaar I N T E RV I E W MET PAU L IEN K U IPERS

Opleiding tot HeartMath® Therapeut In de HeartMath methode staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal. Door middel van biofeedback op het hartritme leren uw cliënten hoe ze omgaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. In deze nieuwe opleiding leert u aan uw cliënten om meer grip te krijgen op stress en hun manier van omgaan daarmee, zodat ze gericht kunnen werken aan een gezondere leefstijl. Uit vele studies blijkt dat dit leidt tot een toegenomen welbevinden en functioneren, zowel lichamelijk als psychisch.

HeartMath Benelux biedt nu een 5-daagse opleiding tot HeartMath Therapeut. In de opleiding wordt aandacht besteed aan:

• Begeleiding van cliënten door • Inpassing van HeartMath middel van het Werken aan interventies in bestaande Veerkracht programma behandelmethodieken Het Werken aan Veerkracht programma De opleiding biedt een kennismaking biedt een evidencebased protocol om met diverse interventietechnieken. Om met behulp van een werkboek de cliënt deze interventies goed over te kunnen in 7 sessies te begeleiden. De cliënt brengen is het van belang om de geleerwordt zich bewust van zijn doelen, de technieken ook zélf veel te oefenen stressbronnen en energielekken en leert en toe te passen in het dagelijks leven. stapsgewijs de HeartMath technieken toepassen en integreren in het dagelijks leven. Huiswerkopdrachten en oefenen zijn belangrijke onderdelen.

Meer informatie vindt u op www.heartmathbenelux.com of persoonlijk via 043-3655626.

• Diagnostiek: Inzicht in het functioneren van het autonome zenuwstelsel Het computerprogramma van HeartMath brengt de hartritmevariabiliteit (HRV) in beeld, een belangrijke indicator voor het functioneren van het autonome zenuwstelsel en daarmee ook van ziekte en/of gezondheid. Dankzij de nieuwste versie van de emWave, de emWave Pro Plus, is het nu ook mogelijk om diverse functionele waarden uit de HRV te bepalen.

Voor woord

Hechten en loslaten Twee centrale begrippen in deze laatste editie van PSC Magazine in 2018. Überhaupt de laatste editie, want voor volgend jaar staan er veranderingen aan de horizon. Acht jaar lang hebben we met veel plezier PSC Magazine gemaakt, 45 edities, waarin we honderden deskundigen aan het woord hebben gelaten, die hun kennis, kunde en ervaringen met ons hebben willen delen. PSC Magazine werd geboren uit de Psycho Sociale Courant. Maar zoals dat gaat in het leven, moet je soms loslaten. PSC Magazine was ons kindje en we hebben het in die 8 jaar zien ontwikkelen en we zijn aan het blad gehecht geraakt. Gelukkig betekent loslaten niet dat het voorbij is! Want vanaf volgend jaar gaan we ons storten op een nieuw project: Therapeut, Coach en Counselor. Met als ondertitel: Magazine voor professionals die werken aan welzijn. Want ja, het is tijd voor vernieuwing en transformatie. De branche is in beweging en die beweging willen we graag blijven volgen. En niet alleen volgen, maar ook stimuleren! In het nieuwe concept is meer redactionele aandacht voor een bredere kijk op het ‘werken met mensen’ en meer aandacht voor ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld leefstijlcoaching, leefstijltherapie en de rol van voeding op het welbevinden. Wij vinden het een spannende stap en we zijn al vol enthousiasme begonnen aan editie 1 van Therapeut, Coach en Counselor. (We zeggen de naam alvast een paar keer zodat wij, maar ook jij, er vast aan kunt wennen.) Half februari kun je de eerste editie verwachten! Dat over loslaten. Nu het andere begrip: hechten. Voor deze laatste editie van PSC Magazine hadden we een interview met Paulien Kuipers, directeur van Stichting Kinderleven. Paulien Kuipers is kinderpsycholoog en richtte in 2012 met een aantal bevlogen vakgenoten de stichting op. Ze hebben als focus de verbinding tussen ouders en kinderen in een vroeg stadium op gang te brengen als die niet vanzelfsprekend ontstaat. Onlangs brachten ze een film uit die bedoeld is om de maatschappij meer en meer bewust te maken van het belang van de band tussen ouders en kinderen in het eerste levensjaar. Veel ouders denken dat het ‘best belangrijk’ is om je kinderen regelmatig aandacht te geven en er vanaf hun geboorte voor ze te zijn. Als ze de film Een kind! Over de band tussen ouders en kinderen in het eerste levensjaar hebben gezien, begrijpen ze pas goed dat ‘belangrijk’ een understatement is. Het gaat om de noodzaak in alle opzichten aan de basisbehoeften van een baby tegemoet te komen. Een prangend onderwerp in een tijd waarin we steeds meer in een haastcultuur leven. Lees er uitgebreid over in het interview op de volgende pagina’s.

Over het onderwerp hechten vinden we in deze editie meer artikelen. William en Martha Sears schreven een artikel over hun boek Het Attachment Parenting boek, een uitgebreide gids voor de opvoeder die op zoek is naar een sterke band met het opgroeiende kind. Sypke Visser schreef een artikel over emotionele verwaarlozing, het tegenovergestelde dus. ‘Er zijn veel volwassenen die lijden aan de gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering, maar zich er niet of onvoldoende bewust van zijn dat ze werkelijk zijn getraumatiseerd’, zegt Visser. Martine Clausen geeft haar persoonlijke kijk op hechting. Sinds kort heeft ze een hondje en ze vroeg zich af waarom ze dat zo graag wilde en waarom ze zo gek is op dat beest. Natuurlijk zijn er meer interessante artikelen en columns te lezen in deze laatste editie van PSC Magazine. Maar voor nu wil ik alvast iedereen die acht jaargangen PSC Magazine hebben helpen mogelijk maken, hartelijk bedanken! We kijken uit naar de volgende stap met Therapeut, Coach en Counselor en hopen dat je editie 1 met net zoveel (of meer) plezier zult lezen als alle magazines in de afgelopen 8 jaar.

Ik wens je veel leesplezier!

Sacha van den Ende Hoofdredacteur sacha@pscmagazine.nl

PSC Magazine

C olofon

In deze editie... Focusing: een veranderingsproces van binnenuit Focusing helpt de cliĂŤnt om verbinding te maken en te houden met zijn impliciete weten, zijn zelfsturing, middels dat wat lichamelijk merkbaar is omtrent zijn levenservaringen.

Pagina 12

Over de band tussen ouders en kinderen in het eerste levensjaar Al heel vroeg in een kinderleven kan er van alles mis gaan in de relatie tussen ouder en kind. Oorzaken daarvan kunnen zijn een moeilijke zwangerschap of geboorte, problemen in de familiesfeer, armoede. Door een onveilige verbinding raakt een kind in emotionele nood, het gedrag vervormt en later komt er een diagnose als ADHD of PDD voorbij.

Pagina 6 PSC MAGAZINE, DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG

Colofon Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@pscmagazine.nl Bladmanagement: Maartje Albert E-mail: maartje@pscmagazine.nl Eindredactie: Marianne Smits en Charlotte Simons Redactieadres Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: +31 (0)6 12 98 64 89 E-mail: redactie@pscmagazine.nl

PSC Magazine

Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: +31 (0)6 23 63 38 65 E-mail: info@inspiredcommunications.nl Vormgeving Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp www.eefjekleijweg.nl Druk Damen Drukkers Lezersservice PSC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle registeren aspirantleden van de beroepsorganisatie NFG en de leden van TPnet, NKS en Rosegarden.

Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: â&#x201A;Ź 39,95. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan. Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever. Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@pscmagazine.nl

In h ou ds opg ave

Het Attachment Parenting boek

Klanttevredenheids-onderzoek NFG levert koersbepalende info

De eerste stap in het opvoeden van een kind is om expert te worden in je kind.

NFG-leden (en kandidaat-leden) die de afgelopen maanden contact hebben gezocht met de NFG, kregen het verzoek een aantal vragen te beantwoorden, en velen hebben dat gedaan!

Pagina 18

Pagina 32

Contracten zorgeloos geregeld Via de speciaal voor NFG-hulverleners opgerichte website www.zorg-tender.nl kan vanaf januari 2019 een grote groep coaches, psychologen en therapeuten eenvoudig het felbegeerde contract voor de Wmo of Jeugdwet met de gemeente aanvragen.

Pagina 22

Verbindende communicatie en boosheid

Onze ballast regeert ons leven!

Boosheid is een geschenk, dat ons uitdaagt om ons te verbinden met niet-ingevulde behoeften.

Onderzoeken tonen aan dat onze ballast voor 95% bepaalt hoe jij je voelt, denkt, je gedraagt, handelt en in het leven staat.

Pagina 26

Pagina 44 P. 35

8 JAAR

AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

In elke editie

PSC MAGAZINE

3 Voorwoord Losse edities Losse edities kunnen besteld worden per e-mail: abonnement@pscmagazine.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-informatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie.

17 Column Wilma de Haas 21 NFG-nieuws 24 Zintuigenprikkels 28 Column Jamie Nederpel 29 Column Hanneke Nijkamp 30 TPnet 34 Zintuigenprikkels 39 Column Martine Clausen 40 Zintuigenprikkels 42 NKS

PSC Magazine

St icht in g K i nderlev en

S T I CHT I N G K I N D E RLE V E N ZET REL AT I E O UDER - K I N D H O O G O P D E AG E N DA

Voorlichtingsfilm met maatschappelijke urgentie Veel ouders denken dat het ‘best belangrijk’ is om je kinderen regelmatig aandacht te geven en er vanaf hun geboorte voor ze te zijn. Als ze de film Een kind! Over de band tussen ouders en kinderen in het eerste levensjaar hebben gezien, begrijpen ze pas goed dat ‘belangrijk’ een understatement is. Het gaat om de noodzaak in alle opzichten aan de basisbehoeften van een baby tegemoet te komen. Die urgentie is wel zó groot, dat Stichting Kinderleven zich er helemaal voor inzet om de maatschappij daarvan bewust te maken. De film is een van de middelen die ze daarvoor inzetten. Naast directeur drs. Paulien Kuipers en de Belgische kinderpsychiater drs. Annemie Cabus werken ook acteurs mee. Aan de orde komen levens waar de verbinding tussen ouders en kinderen niet goed tot stand is gekomen en welke gevolgen dat kan hebben. Maar ook hoe het anders kan lopen als ouders wel voldoen aan de behoeften van hun kind. Die behoeften bestaan onder andere uit liefde, tijd, beschikbaarheid, voorspelbaarheid en ouders die in balans zijn. In 35 minuten maakt de film inzichtelijk waar het om gaat. Stichting Kinderleven heeft de film laten produceren door JESS-films, een filmbureau dat eerder al eens in de prijzen is gevallen.' Emotionele nood Paulien Kuipers is kinderpsycholoog. Met een aantal andere bevlogen vakgenoten richtte ze in 2012 de stichting op. Die heeft als focus de verbinding tussen ouders en kinderen in een vroeg stadium op gang 6

PSC Magazine

te brengen als die niet vanzelfsprekend ontstaat. Voor die tijd had ze een eigen praktijk waar ze gezinnen ontving met uiteenlopende problemen, zoals een kind dat voortdurend ongehoorzaam was, in de broek bleef plassen of agressief gedrag vertoonde. Kuipers: ‘Tijdens de afname van de anamneses bleek vaak dat er al in het begin van alles mis was in de relatie tussen ouder en kind. Oorzaken daarvan waren een moeilijke zwangerschap of geboorte, problemen in de familiesfeer, armoede. Door een onveilige verbinding raakt een kind in emotionele nood, het gedrag vervormt en later komt er een diagnose als ADHD of PDD voorbij. Eigenlijk zijn de kinderen in een diepere laag onthand geraakt door gebrek aan communicatie of miscommunicatie met de ouders. Je ziet ook dat de ouders op het moment van de geboorte helemaal niet open konden staan voor het nieuwe kindje. Er sluipt dan een onveiligheid in, een soort ‘niet-vanzelfsprekendheid’ waar zowel ouders als kind op reageren.’ Als ik het goed begrijp kunnen kinderen het etiket ADHD krijgen terwijl de problematiek een heel andere is? ‘Ik denk dat je dat heel goed ziet.’ Even is het stil. Dan vervolgt Kuipers: ‘Er zijn natuurlijk kinderen die absoluut autistisch zijn of ADHD hebben. Dat heeft te maken met aanleg en met de hersenen. Maar voor een veel grotere groep die dergelijk gedrag vertoont, is de oorzaak dat er in dat gezin geen aansluiting was. Een praktijkvoorbeeld. Er kwam een jongetje bij me dat ontzettend druk was. Hij was nog maar net

in de spreekkamer of hij verbouwde die al. Toen ik later aan de ouders vroeg wie er nog meer zo druk was in het gezin of wie het erg druk had, bleek dat dat voor hen allemaal gold. Zo was de moeder intensief bezig met haar baan en met de zorg voor haar gezin. De vader was bang ontslag te krijgen en werkte zich een slag in het rond. Voor de kinderen was nauwelijks tijd. Druk gedrag stond eigenlijk symbool voor het hele gezin. Dan kun je wel één gezinslid naar voren schuiven, maar daar ligt de oorzaak niet. Kijk naar de start in de relatie tussen ouders en kind. In de eerste jaren gebeurt alles voor de rest van je leven. Hoe je hersenen zich vormen, hoe je sociaal gedrag gaat vertonen…’ Zou dit verklaren waarom gedragsstoornissen in deze tijd zo toenemen? De hele maatschappij rent en vliegt. ‘Ja, we leven in zo’n haastcultuur dat we bijna geen aandacht, tijd en beschikbaarheid meer hebben om de noden, wensen en verlangens van het heel kleine kind goed in ons op te nemen en goed te beantwoorden.’ Een cultuur is moeilijk te keren… ‘Klopt, het is een groot maatschappelijk probleem geworden, waar je op verschillende manieren naar kunt kijken. Heel bepalend was dat in de vorige eeuw het privéleven en daarmee samenhangende gemeenschappelijke verbanden veranderden. Er ontstond een samenleving waar productie en geld voorrang kregen boven menselijke belangen. En dan was er de feministische golf. Ook ik was een echte feministe en geloofde dat als vrouwen

Int e r v i e w m e t P au lie n Ku ipe r s

"Kinderen hebben behoefte aan liefde, tijd, beschikbaarheid, voorspelbaarheid en ouders die in balans zijn."

PSC Magazine

St icht in g K i nderlev en

meer buitenshuis zouden werken, mannen vanzelf meer zouden zorgen. Maar dat gebeurde niet. Vrouwen draaiden mee in de mallemolen van geld verdienen. Ze gingen zich maatschappelijk realiseren, wat overigens ook belangrijk is. Alleen zie je dat het opvoeddomein verschoof van binnen naar buiten. In vorige decennia is bovendien op de kinderopvang ook nog eens veel bezuinigd, waardoor er minder ruimte kwam om het kind de nodige aandacht te geven.’ Voorspelbaarheid ‘Tegenwoordig brengen kinderen de dag grotendeels door in groepen van 23 met slechts drie leidsters die alsmaar wisselen. Dus wat wij met het kleine kind hebben gedaan in de tredmolen van onze productiecultuur, is niet gering. Als we stilstaan bij de behoeftes van een baby die geboren wordt in een wereld waar hij niets kent, heeft hij aandacht en tijd van de ouders nodig en aan hun woorden om de wereld uit te leggen. En aan voorspelbaarheid, betrouwbaarheid. Ze hechten zich aan volwassenen en die behoren een vaste plaats in te nemen. Nu is het in Nederland zo dat een kind van drie maanden gemiddeld zes oppassen heeft. Soms wel meer.’ Wat kun je als stichting daaraan doen? ‘Proberen de samenleving te sensibiliseren 8

PSC Magazine

voor de noden van het kleine kind. Dat vertel ik op congressen en tijdens lezingen. Als ouders beseffen hoe belangrijk hun aandacht en tijd voor de baby is, maken ze misschien andere keuzes om hun gezin te organiseren. Ik denk dat de regering nu ook langzamerhand wakker wordt. We hebben erover gesproken in de Tweede Kamer. Overigens niet wij alleen, er zijn meer mensen met dit onderwerp bezig. De volksvertegenwoordiging ziet best in dat het eigenlijk niet kan dat er zoveel kinderen op school zijn met gedragsproblemen. En dat er zoveel kinderen zijn die later zelfmoord plegen omdat ze verbindingen in hun leven missen. Helaas vertaalt de overheid de problematiek naar risicogroepen. Ik vind dat we naar alle kinderen in Nederland moeten kijken.’ Denk je dat je met je werk een cultuurverschuiving teweeg kan brengen? ‘Ik voel niet de druk om de hele cultuur te veranderen, ik draag bij aan sensibilisering waar ik maar kan. De cultuur bestaat uit zulke grote processen die gaan over hoe wij allemaal aan geld hangen. We krijgen het niet eens voor elkaar om in het belang van onze eigen gezondheid duurzamer te gaan leven en de wereld schoner te maken. Laat staan dat we met zijn allen zorgen voor het geestelijk welzijn van kinderen. Ik lever een bijdrage en zet me er helemaal

voor in. De voorlichtingsfilm hoort daarbij. Meer dan we nu doen, kan niet.’ Hoe gaat jullie film de doelgroep bereiken? ‘Op 22 februari is de première in Lumière Maastricht. Daarna is de film te koop voor tien euro. We verspreiden deze over alle consultatiebureaus in Nederland en ook over kinderopvangorganisaties en opleidingen van de Jeugd- en Gezondheidszorg. En wie maar wil kan hem bestellen bij Stichting Kinderleven.’ Ik heb gelezen dat je in 2015 een boek hebt geschreven, Eerste hulp bij hechting. Is dit de verfilming daarvan? ‘De thema’s komen overeen, maar met beeld komt informatie altijd anders over dan in letters. Ik denk dat het behoorlijk overlapt; het boek gaat echter veel meer de diepte in.’ Dan terug naar de stichting. Ik lees op jullie website dat jullie je ook richten op aanstaande ouders. Maar als het kind er nog niet is, weten die toch nog niet of er een probleem zal ontstaan? Ik neem aan dat iemand die zwanger is, er wel op vertrouwt dat de band goed zal zijn. ‘Dat klopt in de meeste gevallen ook, maar stel dat je zwanger wordt op een moment dat het totaal niet past in je leven. Of dat

I n t e r vie w m e t P a u l i en Kui p ers

de vader iemand is die je totaal niet ziet zitten. Iemand kan ook verkracht zijn. We beschikken over een team voor tienermoeders en risicozwangerschappen. Als het stadium van abortus voorbij is, zullen ze toch moeten dealen met dat gegeven en dan gaat het niet alleen meer om de moeder maar ook om het kind.’ Wat kun je voor die mensen betekenen? ‘Heel veel, in een vrij vroeg stadium kunnen we de moeder leren om zich betrokken te gaan voelen. De band met de baby ontstaat voor de conceptie. In die tijd beginnen ouders al te dromen over hun kindje en maken ze plannen. Ze zetten als het ware een weefgetouw op om later de band te weven voor de relatie met hun kind. Tijdens de zwangerschap worden de dromen steeds concreter en ontstaan de eerste weefdraden. Ze beginnen tegen het kind te praten, ze draaien er muziek voor en voelen zich er al heel erg betrokken bij. Als het geboren is, weven ze verder, ze reageren op het kind en het kind reageert op hen. Zo creëren ze een band die later supersterk, strak en harmonisch is. Als het tenminste allemaal goed gaat. Zo niet, dan zie je dat er draden los zijn of dat ze boze draden weven, zoiets als ‘ik wil dat kind niet’. Vaak komt dat voort uit verwach-

tingen van ouders en voelen ze zich daarin geblokkeerd. Dat hangt soms ook samen met hun eigen kindertijd. Daar ga je dan mee aan de slag, hoe zij ondanks dat toch goede ouders kunnen worden. Zo ontstaan weer nieuwe dromen van hoop. De ongeboren baby komt in het bewustzijn, ze gaan ermee praten, ze leggen hun handen op de buik. Dan zie je dat ze de baby toch welkom heten.’ Stel dat het gaat om een vrouw die verkracht is. Dan is het probleem niet ontstaan in de jeugd van die persoon. Wat doe je dan? ‘Daarvoor hebben we traumabehandelingen. Anders projecteert de moeder wat ze heeft meegemaakt op de baby.’ Kan na zo’n behandeling dan toch een band ontstaan met het ongeboren kindje? ‘Jazeker, want iedere ouder wil die. Je wordt er ongelukkig van als je een baby verwacht die je niet wenst.’ Ik zag op jullie website dat jullie geen wachtlijst hanteren. Hoe kan dat als er veel aanbod is? ‘We beschikken over een poule van professionals en roepen cliënten binnen 14 dagen op. Het is ons principe dat

"De band met de baby ontstaat voor de conceptie. In die tijd beginnen ouders al te dromen over hun kindje en maken ze plannen."

je een baby in nood niet laat wachten. Collega-instellingen hebben soms een wachtlijst van wel negen maanden. Als je dan acht weken bent en je moet vervolgens negen maanden wachten, dan vind ik dat mensonterend. Wij zetten alles op alles om kinderen jonger dan twee jaar zo snel mogelijk in het circuit te krijgen. Vaak zijn er maar een of twee gesprekken nodig, dan is er al zoveel werk verzet dat de ouders door kunnen. Neemt niet weg dat er ook gezinnen zijn waarmee we langer aan het werk zijn, maar dat gebeurt niet vaak. Essentieel voor onze hulp is dat wij werken met de taal van emoties. Want de verbin-

PSC Magazine

St icht in g K i nderlev en

ding tussen mensen gaat altijd over je hart, niet over je hoofd. Je kan wel van iemand willen houden, maar of je hart dat ook wil is natuurlijk de vraag. Dat zal je moeten aanspreken en daar zijn we experts in geworden.’ Hoe spreek je het hart dan aan? ‘Wij praten over de behoefte aan verbinding, het verlangen om opnieuw te beginnen, de gevoelens die opgeroepen worden als je naar je baby kijkt en hoe je de noden van je baby leert lezen. Hoe doe je dat, wat voel je daarbij? Zo kun je iemand tegen haar baby laten uitspreken dat ze eigenlijk liever had gehad dat het wat later was gekomen, om wat te noemen. Dan praat je met je hart. Je voelt het precies. Als je bijvoorbeeld een conflict hebt met een partner en dat gaat over rotzooi in huis, dan kun je lijsten gaan maken voor wie wat opruimt. Maar wat eronder zit, is natuurlijk dat je boos bent omdat je overal alleen voor staat. Als je dat niet benoemt, blijft het conflict bestaan. De taal van het hoofd heeft altijd te maken met oordelen, meningen, oplossingen en daar kom je niet ver mee als de verbinding verbroken is. Helaas werkt veel hulpverlening vooral

PSC Magazine

met het hoofd. Ze kijken naar gedrag, ze beschrijven het, ze denken na over hoe ze het kunnen veranderen. Dat is rationeel en doelgericht. Het heet niet voor niets SMART-doelen stellen. Maar wil je de liefde aanblazen tussen ouders en kind, dan ga je het daarmee niet redden.’ Jullie vestiging is in Limburg. Hebben jullie ook kantoren in andere provincies? ‘Helaas nog niet. Er is wel heel veel belangstelling voor. We hopen dat binnenkort de GGZ en instellingen in andere provincies deskundigen laten opleiden bij Kinderleven. Overigens hebben we wel trainers in het gehele land die actief zijn op congressen; dat doen we vanuit ons Kenniscentrum. Zo verspreiden we ons gedachtegoed. En dat groeit, het wordt een maatschappelijke beweging. Steeds meer mensen zijn met hechting bezig en zij zien in wat er aan de basis van al die kinderproblemen ligt. Opleiden is onderdeel van ons werk. Zo bieden we bijvoorbeeld trainingen op maat. Maar ook geven we een basisopleiding Hechting. Dat doen we in Utrecht waar we een eigen opleiding hebben om professionals vanuit het hele land te trainen. We hebben TNO onze

lesstof laten onderzoeken, want we wilden weten of die echt hout snijdt. Resultaat is dat we nu een opleidingsaanbod hebben voor professionals dat maximaal effectief is. Het is bedoeld voor hulpverleners van de JGZ, medewerkers van de GGZ, voor voogden, voogdijverenigingen, kinderopvang, zorgverleners die werken met mensen met een licht verstandelijke beperking. We hebben jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen opgeleid. Ook is er vraag gekomen vanuit de kraamzorg, juist omdat die eerste dagen van een baby zo essentieel zijn. Op de neonatologie-afdeling van Academisch Ziekenhuis Maastricht hebben we ook les gegeven. Het is ondertussen heel wat.’ Kunnen complementair werkende therapeuten bij jullie terecht? ‘Natuurlijk. Het is belangrijk dat bij iedereen onder de pet komt dat baby’s mensen zijn en dat die altijd behoefte hebben aan contact, erkenning en liefde.’ www.stichtingkinderleven.nl

WholeFood

Plant based nutrition SanoPharm WholeFood Multivitaminen en -mineralen

zijn op basis van een unieke hydrocultuur van de brassica juncea samengesteld. De brassica is een koolsoort die gemakkelijk hoge concentraties vitaminen en mineralen opneemt. Hierdoor zijn de fytonutriënten gebonden aan hun natuurlijke dragers, zoals in ‘verse’ groenten. Onze WholeFood-lijn bestaat uit krachtige supplementen, waaronder de WholeFood Multivitaminen en -mineralen met maar liefst 25 essentiële voedingsstoffen. • • • • •

Optimale bio-effectiviteit Zoals volwaardige, verse groenten Niet bewerkt, alleen gedroogd Volledig RAW, niet verhit boven 46˚ C Bevat gehele spectrum aan fytonutriënten van de plant • 100% natuur. 100% puur.

Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveld T 0342 420714 - F 0342 420646 www.sanopharm.com - info@sanopharm.com

100% natuur. 100% puur

Focus ing: een verande ri n gsp ro c es v a n b i n n en ui t

Focusing: een veranderingsproces van binnenuit

Wat kan Focusing bijdragen aan de kwaliteit van therapie of

Casus: ‘Het zit er nog steeds’

coaching? Op die vraag willen we hier een antwoord geven. Aan

Isa is 16 jaar. Ze komt naar de praktijk om zich positiever te gaan

de hand van een casusbeschrijving wordt duidelijk hoe Focusing

voelen. Bij de doelen heeft ze opgeschreven: “Ik wil hulp met mijn

in de praktijk van een Focusing georiënteerde therapeut kan

zelfbeeld en het voorkomen van zelfbeschadiging.”

gaan. Na de casusbeschrijving lichten we er een aantal focus-

Hieronder een beschrijving van de vierde sessie.

vaardigheden uit en geven we tips om eenvoudige interventies te doen die het focusproces van de cliënt ondersteunen en

Fase 1: Ruimte maken en onderzoeken. Wat leeft er allemaal?

bevorderen. Om te beginnen geven we een beknopte uitleg over

We beginnen als altijd met een korte afstemmingsoefening,

wat Focusing is.

waarbij zij zich richt op haar lichaam en tijd neemt om na te gaan wat aandacht vraagt op dit moment. Ik nodig haar uit om wat

Wat is Focusing?

ze bij zichzelf tegenkomt op post-its te zetten door er iets op te

Focusing helpt de cliënt om verbinding te maken en te houden

tekenen of te schrijven.

met zijn impliciete weten, zijn zelfsturing, middels dat wat licha-

Ze merkt iets op in haar buik, het voelt daar onrustig. Ze pakt twee

melijk merkbaar is omtrent zijn levenservaringen. Het is een

post-its. Op één post-it schrijft ze: “ruzies” en op de andere schrijft

veranderingsproces. Focusing ondersteunt en verheldert jezelf als

ze “school/stage”. Ik vraag haar na te gaan waar op dit moment

therapeut en helpt de cliënt om concreet en praktisch, stap voor

het meest haar aandacht naartoe gaat.

stap op een respectvolle manier het contact met gevoelens aan te gaan. Juist die aandacht maakt verandering mogelijk. Wie ervaring

Fase 2: Contact maken met wat er beleefd/gevoeld wordt.

heeft met Focusing, leert te vertrouwen op het lichaam als inner-

“Het onrustige in mijn buik. Het heeft te maken met de ruzie

lijk kompas.

van gisteravond met mijn moeder”, vertelt ze. Ik spiegel met de woorden: “Er is dat onrustige in je buik en je weet meteen dat het

“Your body knows the direction of healing and life. If you take the time to listen to it through focusing, it will give you the steps in the right direction.”

met de ruzie van gisteren te maken heeft.” Ik maak daarbij een draaibeweging met mijn hand, net als zij eerder deed. [Door haar woorden en gebaar te spiegelen ondersteun ik haar om met haar aandacht te blijven bij haar lijfelijke beleving. Het onrustige in haar buik is hier de ingang naar de Felt Sense.] “En kijk maar wat er bij je opkomt, terwijl je met je aandacht bij je buik blijft”, vervolg ik. [Ik moedig haar aan om de lijfelijke beleving verder te onderzoeken.]

(Eugene Gendlin Quotation Deck of Cards, grondlegger Focusing)

“Ik heb vanmiddag mijn moeder geappt dat het me spijt, en toen antwoorde ze met: “Het is goed.” Maar, het zit er nog steeds”, zegt

Het Focusproces

ze. Ze doelt daarmee op het onrustige gevoel in haar buik. Weer

Het Focusproces is onder te verdelen in 4 fases:

spiegel ik: “Je merkt dat het onrustige in je buik er nog steeds zit,

Fase 1: Ruimte maken en onderzoeken. Wat leeft er allemaal?

ook al heb je vanmiddag sorry gezegd.” Ik zie aan haar gezicht,

Fase 2: Contact maken met wat er beleefd/gevoeld wordt.

dat het haar raakt en maak de opmerking: “Dat raakt je, hè?” [Ik

Fase 3: Contact verdiepen: erbij zijn door suggesties en vragen

benoem wat ik aan haar gezicht zie. Ik probeer haar niet gerust te

aan te bieden aan het proces.

stellen. Ik geef erkenning aan haar beleving met als doel haar zelf-

Fase 4: afronden/ verankeren/ aandacht naar buiten brengen.

sturing en zelfoplossend vermogen aan te spreken.]

PSC Magazine

R e n é Ve u g e l e r s e n H ar r ië t Te e u w

Afbeelding 1: Eerst tekent Isa zichzelf onderaan het vel papier. Ze zit op haar knieën en heeft haar mobiel in de hand. Afbeelding 2: Om de gedachtewolk een stekelige rand. Isa heeft zichzelf in een gebogen houding getekend met tranen; een hart met een kruis erdoor; een mama met een boos gezicht. Beiden hebben de armen over elkaar.

Afbeelding 3: Een nieuw wolkje, waarin Isa en haar moeder staan, een paarse ronde rand eromheen. In het midden een paars hart en een smiley.

Fase 3: Innerlijk contact verdiepen: erbij zijn door suggesties aan

of het écht wel goed is. Het onrustige in je buik is er nog steeds.

te bieden aan het proces.

” [Ik gebruik bewust het woordje iets. Met als doel haar te helpen

Ik nodig haar uit om iets te maken over wat ze ervaart. Ik bied

contact met de gevoelens te maken, zonder dat ze opnieuw

haar verschillende materialen aan. [Door materialen aan te bieden

overspoeld raakt door de gevoelens.] Ze richt haar aandacht op

kan ze uitdrukking geven aan haar gevoelens en wat ze ervaart.

haar buik. “Ik had beter sorry in haar gezicht kunnen zeggen”,

Het ondersteunt haar proces van erbij blijven met als doel ruimte

zegt ze na een korte stilte. “Hoe zou dat er in een tekening

voor een ander perspectief te creëren, waardoor het de kans

uitzien?” Ze tekent een nieuw wolkje, waarin zij en haar moeder

krijgt te veranderen.] Ze wil er iets over tekenen. Eerst vertelt

staan, een paarse ronde rand eromheen. In het midden een paars

ze nog iets meer over wat er gisteravond is gebeurd. Ik spiegel:

hart en een smiley. Een wolkje uit haar mond met de woorden:

“Er was bezorgdheid, boosheid en verdriet.” [Ik geef vooral de

“Het spijt me!” En mama met een glimlach en de woorden: “Het is

gevoelswoorden terug, zonder de hele inhoud van het verhaal te

goed, ik vergeef je!” Beiden hebben de armen open. (Afbeelding

herhalen met als doel haar zoveel mogelijk bij de beleving van dat

3) Ik vraag haar hoe dat deel van de tekening voelt: “Rustig”, zegt

alles te houden. Ik vraag haar niet naar het verhaal en de details,

ze. “Hoe is het nu in je buik?” vraag ik. “Rustiger”, zegt ze. Ik zie

omdat dat haar meer naar het denken over, naar de situatie zou

dat haar gezichtsuitdrukking meer ontspannen is en er is ook een

brengen.] Eerst tekent ze zichzelf onderaan het vel papier in

glimlachje te zien.

elkaar gevouwen op haar kamer (afbeelding 1). Met de gedachtewolk naar de situatie met haar moeder. Om de gedachtewolk

Fase 4: Afronden/ verankeren/ aandacht naar buiten brengen

een stekelige rand. Zichzelf in een gebogen houding met tranen,

komen.

een hart met een kruis erdoor, een mama met een boos gezicht.

“Dus je buik weet precies hoe anders het voelt, als je die stap zou

Beiden hebben de armen over elkaar (afbeelding 2). Ondertussen

maken. Hoe zou het zijn om je moeder er nu bij te vragen en te

vertelt ze wat er bij haar opkomt.

vertellen wat je voelt?” vraag ik haar. [Hier doe ik een suggestie,

Ik spiegel: “Er is een gevoel van spijt, iets angstigs en iets onzekers

omdat ik denk dat een actiestap hier gepast is. In gedachten heeft PSC Magazine

Focus ing: een verande ri n gsp ro c es v a n b i n n en ui t

ze het al gedaan en dat voelt goed voor haar] “Dat is oké, maar wel spannend.” “Oké én spannend”, spiegel ik. “Check maar of het écht oké is, we kunnen het samen doen, als het nodig is.” [Ik geef hier ook de ruimte om “Nee” te zeggen. Het kan zijn dat ik te snel wil]. Het is oké om het samen te doen. Wanneer we moeder in de wachtkamer vragen erbij te komen, kijkt moeder verrast op. Isa laat haar moeder haar tekening zien. De tekening spreekt al voor zich en er verschijnt een glimlach op moeders gezicht. Moeder vertelt dat het voor haar al goed was met het appje. Ze komen tot de conclusie dat het belangrijk is om elkaars gezicht te zien wanneer je sorry wilt zeggen, want dan weet je of ‘het spijt me’ en ‘het is goed’ echt gemeend zijn. Ik vraag Isa wat ze meeneemt van deze sessie. [Met als doel het nieuwe inzicht te verankeren] “De volgende keer wil ik ‘het spijt me’ zeggen, wanneer we elkaars gezicht kunnen zien”, antwoordt Isa. Focusvaardigheden Ruimte maken De therapeut helpt de client inventariseren wat hem/haar bezighoudt. Op dit moment hoeft de cliënt er nog niet dieper op in te gaan. Hierdoor maakt de cliënt voor zichzelf een overzicht van wat er allemaal speelt in zijn/haar leven. Het geeft inzicht en schept orde in de gedachtestroom. Je kunt het proces ondersteunen met de zinnen: Merk maar eens dat je hier zit in deze ruimte. Neem de tijd om in je lijf te ervaren hoe het daar is. Ga eens na wat er wat NU aandacht van jou wil. 14

PSC Magazine

Felt Sense verkennen Centraal in het Focusproces staat de Felt Sense. “Het aanvankelijk vage gevoel in je lijf en/of in je stemming waarvan je kunt vermoeden dat het betekenis voor je heeft; het kan zich ontvouwen als je er met je aandacht bij bent.” (Bruijn.de E. 2014) Het "onrustige in haar buik" is in de casus de ingang naar de Felt Sense. Zinnen die het proces ondersteunen: Ga maar eens na waar je dit het meest in je lijf voelt. Merk maar of er een kleur of een symbool bij je opkomt. Is er iets in je leven wat misschien voelt als dit? Ga eens na of deze plek een emotionele kant of stemming heeft. Ver-ietsen Er is iets angstigs, er is iets verdrietigs. Met ver-ietsen creëer je meer afstand tot wat je dwars zit en kun je er beter contact mee maken. Voel je het verschil tussen ‘Je bent bang’, ‘Je bent verdrietig’ en ‘Iets in jou wat voelt als … Kun je dat iets even toeknikken, er hallo tegen zeggen?' Zinnen die ondersteunen: Ga eens na in je lijf hoe dat ‘iets’ precies voelt. Kijk eens of er een passende beschrijving is voor dit iets. Ga eens na in je lijf of deze beschrijving ook van binnen klopt. Kijk maar eens of het raakt aan iets in je leven/ wat het zo …. maakt. Erbij zijn en spiegelend luisteren ‘Erbij zijn’ is de basis van de begeleiding. “Bij spiegelend luisteren geef je -vanuit - een accepterende houding- terug aan het kind

R e n é Ve u g e l e r s e n H ar r ië t Te e u w

wat je waarneemt, met woorden en gebaren. Het is als het ware of het kind zichzelf in een spiegel ziet, via jou zichzelf hoort.” (Verliefde. E., Stapert. M. 2003). In verbinding zijn met het veelvoudige effect van spiegelen voor de cliënt bevordert het samenzijn, de relatie, de veiligheid, het vertrouwen, bevordert dat het kind de moed heeft om verder, dieper te gaan in zichzelf en bevordert de voortgang van het proces vanbinnen. Een spiegeling is gericht op beweging in het proces, ‘carrying the process forward’. In bovenstaande casus geef ik telkens die woorden terug die een emotionele kwaliteit hebben. Ik gebruik mijn handen om de gebaren van Isa na te doen. Soms maak ik een opmerking over wat ik aan haar zie of hoor. Bijvoorbeeld: “Ik zie dat je gezicht nu meer ontspant, als je dit zegt.” Zinnen die de beweging in het proces bevorderen: Wat maakt het zo? Wat is de kern hiervan? Wat raakt je het meest? Wat heeft het nodig? Wat geeft dit meer ruimte/beweging? Wat is de juiste richting? Afronden In deze fase van het focusproces help je de client een actiestap maken. Je helpt om het nieuwe inzicht te verankeren en in praktijk te brengen. Het gaat om haalbare stappen. Je kunt het focusproces ondersteunen met zinnen als: Ga van binnen na of er ergens een goed moment komt waar je zou kunnen gaan afronden. Je kunt van binnen laten weten dat je altijd terug kunt komen bij deze Felt Sense. Misschien wil je samen met nog iets afspreken. Neem de tijd om in je op te nemen wat er gekomen is. Wat is er nieuw of anders in je lijf? Hoe kun je dit met je meenemen? Is er iets wat je thuis zou willen doen? De Focusing georiënteerde therapeut of coach • Stuurt erop aan dat de cliënt zijn/haar eigen antwoorden vindt en zijn/haar eigen proces vertrouwt. De therapeut geeft geen advies. • Heeft geen oordeel over goed of fout. • Heeft geen beeld van hoe het opgelost moet worden. • Geeft open processuggesties en laat de cliënt checken wat voor hem/haar oké voelt. • Stelt geen waaromvragen, zodat de cliënt bij de lichamelijke beleving blijft. Een waaromvraag nodigt uit tot praten over de inhoud en haalt de aandacht van de client weg bij de Felt Sense. Focusing leren Om wezenlijk te kunnen luisteren naar de ander is het nodig dat de luisteraar ook leert luisteren naar de eigen Felt Sense. De kracht zit ‘m in de eenvoud én is tegelijkertijd een kunst van verfijning, die heel wat oefening vraagt. Focusing is van iedereen en iedereen kan het leren. We worden met de vaardigheid geboren en leren het vaak af, wanneer we op school leren beredeneren. Voor de therapeut of coach is Focusing van aanvullende waarde in alle methodes, die hij of zij al gebruikt. Het KinderFocusCentrum Nederland geeft gespecialiseerde cursussen en opleidingen op gebied van Focusing met kinderen en Focusing met non-verbale expressie.

"Om wezenlijk te kunnen luisteren naar de ander is het nodig dat de luisteraar ook leert luisteren naar de eigen Felt Sense; dat aanvankelijk vage gevoel in je lijf en/of in je stemming waarvan je kunt vermoeden dat het betekenis voor je heeft."

Auteurs Harriët Teeuw en René Veugelers zijn Internationaal Kinderfocusing-coördinatoren voor The International Focusing Institute in New York. Beiden zijn werkzaam in de gezondheidszorg en in de eigen praktijk als beeldend therapeut en Focustrainer met kinderen en volwassenen. Met hun jarenlange kennis en ervaring geven ze Focustraining nationaal en internationaal. Beiden zijn oprichter van en docent bij KinderFocusCentrum Nederland. René is te bereiken op: rene@ftcz.nl - www.ftcz.nl Harriët: hteeuw@xs4all.nl - www.deruimte-info.nl Bronnen: • Bruijn, E.D. (2014). Focussen: de kracht van innerlijk luisteren. Tielt, België: Lannoo. • Eugene T. Gendlin, PhD, Quotation Deck of Cards, The International Focusing Institute 2017 • Levin, P.A. (2010). De stem van je lichaam, Haarlem, Nederland: Altamira (p 182). • Verliefde, E. en Stapert, M. (2003). De kunst van het luisteren: communiceren met kinderen op school en thuis. Leuven, België: ACCO. • Weiser Cornell, A. (2013). Focusing in clinical practice, the essence of change. New York, NY: W.W. Norton & Company. • Teeuw, H. en Veugelers, R. (2018) Focusing: de kunst van het luisteren. Tijdschrift voor Vaktherapie 2018/3 blz. pp 10 – 17. Utrecht: FVB www.focusing.org www.kinderfocuscentrumnederland.nl www.kinderfocussen.nl www.stichtingfocusing.nl PSC Magazine

Vetzuren staan de laatste jaren erg in de belangstelling en er is veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Hoogwaardige vetzuren zijn belangrijk omdat ons lichaam ze nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren.

Algae oil -

Algen zijn onze oorsprokelijke omega 3 bron Een vis krijgt zijn omega 3 binnen via algen Algae oil levert ons de meest pure vorm van DHA Algae oil van Plantovitamins heeft een hoge dosering DHA van 400 mg per softgel

Omega-3 -

Hoog gedoseerde zuivere Omega-3 met 330 mg. EPA en 220 mg. DHA per softgel Omega-3 ondersteunt het behoud van normaal functioneren van de hersenen EPA en DHA leveren een bijdrage aan de ontwikkeling van de hersenen Omega 3 zijn essentiele vetzuren die onmisbaar zijn voor een gezonde positieve leefstijl DHA geeft weer rust in het hoofd, DHA is de beste vorm van Omega-3 in Omega-3 supplementen

www.innervitamins.nl

C olu m n

Wilma de Haas is eigenaar van Haas & Konijn®, een bureau voor persoonlijke en professionele ontwikkeling en auteur van K-Therapie.

Koffie toch? Met melk én suiker Elke keer probeerde ik het, wat schuchter, weer met die vraag op te lossen wanneer een klant binnenkwam. Hoe zat dat nou toch alweer? Dronk hij thee of koffie? En wat had hij er toch alweer in? Alles? Niets? Of een van de twee. Suiker of melk? Ik dacht dat ik een goede indruk zou maken als ik dat wist. Een echte coach zou zijn. Zo een die haar klant écht kent. Die alles weet en vooral zich alles herinnert. Niets ontsnapt aan haar attente aandacht. Een echte coach kent alle namen van haar klant, spelt ze foutloos en haalt ze nooit door elkaar. Ze weet exact wat de vorige keer is besproken en heeft de aantekeningen, goed geordend, altijd bij de hand zodat het gesprek gestructureerd kan plaatsvinden. Het toilet is bacterieloos door haar grondige chloorbehandeling ’s ochtends en haar honden plassen nooit tegen de autowielen van haar klant. De deurbel doet het en het is nog nooit voorgekomen dat ze een afspraak vergeet. Dat is pas een echte coach. Dus, wat was het toch ook alweer? En dan liep ik naar de keuken en zei achteloos, alsof ik het natuurlijk wist: ‘Koffie toch? Met melk én suiker.’

Negen van de tien keer had ik het mis. En kreeg ik datgene bevestigd waar ik al bang voor was. Ik wist het niet. Ik was een zeef. Ik was een slechte coach en kende mijn eigen klanten niet. Toen bedacht ik een systeem. Heel slim. Bij elke klant noteerde ik op zijn dossier wat hij dronk. Boven op het dossier niette ik een kartonnen kaartje met de tekst ‘Koffie, met melk én suiker’. En heel trots, vol zelfvertrouwen, begon ik een nieuw leven als echte coach waar-

bij ik bij binnenkomst van een klant, zogenaamd achteloos, zo tussen neus en lippen door, kon vragen: ‘Koffie toch? Met melk én suiker.’ Totdat ook dát niet werkte. Verkeerd genoteerd. Niet goed gelezen. Dossier niet bij de hand. Kaartje aan foute dossier geniet. Toen ben ik teruggegaan naar de meest simpele oplossing. Gewoon vragen. ‘Wat wil je drinken?’ Dat werkte hartstikke goed. Wanneer we niet alles hoeven te weten, zijn we misschien pas een echte coach.

PSC Magazine

Het At t achment Paren ti n g b o ek

Het Attachment Parenting boek William & Martha Sears Alle ouders willen dat hun kinderen uitgroeien tot vriendelijke, liefdevolle, empathische, goed opgevoede, en natuurlijk slimme en succesvolle volwassenen. Iedere ouder gebruikt een andere methode om ervoor te zorgen dat zijn kinderen deze kwaliteiten ontwikkelen, omdat elk kind met een unieke persoonlijkheid wordt geboren. De eerste stap in het opvoeden van een kind is om expert te worden in je kind. Om ouders daarmee te helpen, introduceren wij een opvoedstijl genaamd attachment parenting (AP), in het Nederlands soms ook wel natuurlijk ouderschap genoemd. Onze ideeën omtrent attachment parenting zijn gebaseerd op meer dan dertig jaar ervaring in het opvoeden van onze eigen kinderen en het observeren van moeders en vaders in onze praktijk. We hebben naast de intenties van ouders om AP vorm te geven ook de effecten van deze manier van opvoeden op kinderen meegemaakt. Er is niet zelden iets bijzonders aan deze kinderen: ze zijn vaak meelevend, zorgzaam en sympathiek, en opvallend, ze vertrouwen zichzelf en de mensen die dicht bij hen staan. Wij geloven dat attachment parenting kinderen wapent tegen de sociale en emotionele problemen die overal in onze hedendaagse maatschappij en in ieder gezin voorkomen. De manier waarop je met je kinderen omgaat tijdens hun eerste levensjaren, heeft veel invloed op het soort volwassenen dat ze worden. We kunnen uiteraard niet beloven dat attachment parenting de perfecte ouder en het perfecte kind schept, maar we kunnen je wel verzekeren dat jouw kinderen gelukkiger zullen opgroeien dan wanneer werkelijke hechting tussen opvoeders en kinderen ontbreekt. Bovendien zul je door attachment parenting zelf ook een wijzere opvoeder worden en zul je meer van het ouderschap kunnen genieten. Eigenlijk is attachment parenting de opvoedstijl waarvoor iedere ouder zou kiezen, als ouders de moed hadden om hun eigen intuïtie te volgen. Tot op zekere hoogte dienen onze aanwijzingen om ouders deze instinctieve manier van hechtend opvoeden

PSC Magazine

terug te geven nadat deze bij veel ouders is weggenomen door tientallen jaren van opvoedadviezen waarbij afstand centraal staat. Wij geloven in attachment parenting omdat we al meer dan dertig jaar de effecten met eigen ogen hebben kunnen zien. Het is prachtig! Het werkt! Laten we nu ontdekken of het ook voor jou kan werken. Attachment parenting betekent ‘hechtend ouderschap’ en is een manier om het opvoeden te benaderen, geen lijst met strenge regels. Bepaalde dingen zie je vaak terug in de opvoeding van AP-ouders; de meesten geven hun baby borstvoeding, houden hun baby vaak vast en beoefenen positieve discipline. Maar dit zijn slechts bepaalde uitgangspunten, geen criteria waaraan je moet voldoen om natuurlijk ouderschap te realiseren. Dus laat alle discussie rondom borstvoeding en flessenvoeding, laten huilen of niet, en acceptabele en onacceptabele manieren om discipline bij te brengen maar voor wat ze zijn en keer terug naar de basis. Bovenal betekent attachment parenting het openstellen van hart en hoofd voor de eigen behoeften van jouw kind en het laten leiden door die kennis over jouw kind in het maken van keuzes die bij jullie beiden passen. In een notendop is AP het leren herkennen van signalen bij je baby en het adequaat reageren hierop. Zoals je zult zien is attachment parenting geen kwestie van alles of niets. Het is vaak niet mogelijk om al onze suggesties altijd op te volgen, bijvoorbeeld omdat je een baan buitenshuis hebt. Dat betekent niet dat je geen natuurlijke ouder kunt worden of de AP-uitgangspunten niet effectief kunt inzetten. In mijn kinderhuisartsenpraktijk zie ik allemaal verschillende moeders, van thuisblijfmoeders tot carrièrevrouwen, en allemaal passen ze AP effectief toe. Ik durf zelfs te beweren dat AP de perfecte manier van opvoeden is voor een werkende moeder. De sterke band met je kind kan het makkelijker maken om werk en zorg voor het kind te combineren. Zie AP als een grondbeginsel Attachment parenting betekent dat je je hart opent voor de individuele behoeften van je kind. Wanneer je dit doet, ontwikkel je de

U i t geve rij S a ms a ra

wijsheid die je nodig hebt om spontane keuzes te maken over wat wel en wat niet voor jullie werkt. Je doet je best met de middelen die je tot je beschikking hebt. Meer kan jouw kind niet van je verwachten. AP promoot intimiteit Kinderen die zijn opgegroeid met attachment parenting, voelen zich meestal op hun gemak met anderen en zichzelf. Ze tonen interesse in mensen en weten hoe ze op een goede manier contact moeten leggen met familie, vrienden en nieuwe kennissen, bijvoorbeeld door te weten hoe je oogcontact moet maken. Hun blik is vol aandacht, maar niet indringend. Ze begrijpen relaties goed omdat ze een goede relatie met hun ouders hebben. Het vermogen om een intieme band te vormen, om emotioneel op hun gemak te zijn met anderen, levert deze kinderen de rest van hun leven veel op.

"Goed gehechte kinderen groeien op tot mensen die zich met anderen verbonden voelen, in plaats van slechts met spullen. Die eigenschap nemen ze hun hele leven mee."

De ouders die wij hebben ondervraagd, omschrijven allemaal een gelijksoortig gevoel dat ze hebben bij attachment parenting: ‘Ik voel me emotioneel betrokken bij mijn kind.’ Op de korte termijn hebben ze liefdevolle, vrolijke en empathische kinderen om zich heen. Op de lange termijn geven ze hun kinderen de mogelijkheid mee om gezonde banden te vormen met anderen tijdens hun jeugd en volwassenheid. Als je je kinderen opvoedt met attachment parenting, hoeven ze de rest van hun leven geen achterstand weg te werken en jij ook niet. Jouw kinderen zullen zich met andere mensen verbonden voelen. Ze zullen banden aangaan met anderen en hebben genoeg vaardigheden om langdurige relaties aan te gaan. Deze investering betaalt zichzelf terug, niet alleen voor je kinderen maar ook voor hun vrienden, hun toekomstige partner en alle generaties die zullen volgen. Dit artikel is natuurlijk een korte en bescheiden omschrijving van hetgeen AP in de praktijk van opvoeders kan betekenen. Het zojuist in het Nederlands verschenen boek Het Attachment Parenting boek is een uitgebreide gids voor de opvoeder die op zoek is naar een sterke band met het opgroeiende kind. Uitgeverij Samsara www.samsarabooks.com

Psychologen en therapeuten die we door de jaren heen tegen zijn gekomen, zeiden allemaal dat veel van hun cliënten moeite hebben met intimiteit en dat de therapie meestal als heropvoeding dient voor deze cliënten. Kinderen die een goede band hebben met hun ouders, krijgen tijdens hun kindertijd veelal wat ze nodig hebben. De lessen die ze uit die allereerste relatie kunnen leren, zorgen ervoor dat ze in de toekomst betere vrienden en partners zullen zijn. Goed gehechte kinderen groeien op tot mensen die zich met anderen verbonden voelen, in plaats van slechts met spullen. Die eigenschap nemen ze hun hele leven mee. Ik heb vaak genoeg onze tweejarige dochter Lauren bij Martha in bed zien liggen knuffelen. Zelfs toen al leerde Lauren een kwaliteit waar ze de rest van haar leven nog iets aan zal hebben: het vermogen intieme relaties aan te gaan. Als iemand het proces van individuatie ondergaat, kan een goed gehechte peuter een balans kweken tussen zijn nieuwe drang om te ontdekken en zijn blijvende behoefte aan veiligheid en tevredenheid die zijn moeder hem biedt. Als hij in een nieuwe spelsituatie terechtkomt, laat zijn moeder hem weten dat het oké is, waardoor de peuter het vertrouwen heeft om verder te ontdekken en hij de situatie aankan. De volgende keer dat de peuter in een gelijksoortige situatie terechtkomt, heeft hij het zelfvertrouwen om het zelf te doen en heeft hij steeds minder hulp van zijn verzorgers nodig. Het feit dat mama altijd emotioneel bereikbaar is, geeft hem een gevoel van veiligheid en dat helpt hem een belangrijke eigenschap te ontwikkelen: het vermogen zich in zijn eentje op zijn gemak te voelen.

PSC Magazine

100

Instituut voor E.E.N.®

% geslaa

VITA

opleidingen

tevre

CPION

GEACCREDITEERDE REGISTEROPLEIDING Medische Basisvakken • • •

•

SHO Puur Plato

10 colleges geven diepgaand professioneel inzicht; Aantrekkelijke leermethode met gerichte praktijkoefeningen en huiswerkopdrachten; Afsluitend examen - Diploma van Vita Opleidingen B.V. en Stichting Hoger Onderwijs Nederland SHO Registeropleiding met de aantekening: voldoet aan de Plato eindtermen - 27 EC punten; Start 1 september 2018.

Psychosociale Basisvakken • • •

• •

SHO Puur Plato

9 colleges geven diepgaand professioneel inzicht; Aantrekkelijke leermethode met gerichte praktijkoefeningen en huiswerkopdrachten; Afsluitend examen - Diploma van Vita Opleidingen B.V. en Stichting Hoger Onderwijs Nederland SHO Registeropleiding met de aantekening: voldoet aan de Plato eindtermen - 25 EC punten; Instroom 7 september 2018; Start nieuwe opleiding 8 maart 2019.

Medische Psychosociale Basisvakken • •

•

• •

Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde

SHO Puur Plato

17 colleges geven diepgaand professioneel inzicht; Combinatie van medische en psychosociale onderwerpen met gerichte praktijkoefeningen en huiswerkopdrachten; Afsluitend examen - Diploma van Vita Opleidingen B.V. en Stichting Hoger Onderwijs Nederland SHO Registeropleiding met de aantekening: voldoet aan de Plato eindtermen - 47 EC punten; Start 1 september 2018; Start 8 maart 2019.

Informatie en inschrijving: T: 036 5224950 of E. info@vitaopleidingen.nl

VITA

OPLEIDINGEN

Vita Opleidingen B.V.

Gildenveld 49-53, 3892 DD Zeewolde www.vitaopleidingen.nl

Geaccrediteerd door CPION, SNRO, KTNO, ZHONG, VIV, VBAG, LVNG, NFG, BATC, VNT en NVST Registeropleidingen (HBO niveau) Opleiding E.E.N.® Therapeut (240 ECTS) Omscholingstraject tot E.E.N.® Therapeut (240 ECTS) Didactiek voor HBO docenten (i.s.m. de VU Amsterdam) Opleiding Med ische en/of Psychosociale Basiskennis psychosociale i skennisosociale basisk ennis (P lato) Cursussen, bij- en nascholingen Klassieke homeopathie vernieuwd, Introductie (voldoet aan de Plato eindtermen) psychosociale thematherapie, Introductie E.E.N.® Therapie, (diverse leslocaties), Ankhtherapie, dolfijnenergie, aromatherapie, EHBO Rode Kruis, bij- en nascholingen Medische en Psychosociale Basiskennis

Secretariaat: Pater Jac. Schreursweg 2B 6097 NH Panheel Telefoon 0475-475178

E.E.N.®

Instituut voor Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde

Email: info@instituuteen.nl Website: www.instituuteen.nl

Breng uw emoties in evenwicht met bloesemremedies Bloesem Remedies Nederland is de distributeur van 17 verschillende merken bloesemremedies zoals: Australian Bush, Alaska Essences, Californische F.E.S. Essences, Healing Herbs, Deva Bach remedies en de Nederlandse remedies. De hoogste kwaliteit van Schüssler Celzouten. Verwreven en zonder magnesiumstearaat van Adler. Met de hand verwreven poeders van Sonnenmineral. Primavera essentiële oliën en aromatherapie zowel in biologische als in Demeter kwaliteit. Kijk op onze nieuwe site: www.primaveralife.nl

Bezoekadres: Winkel de 3Vrouwen, ook voor edelstenen en boeken. www.de3vrouwen.nl Kijk voor de cursussen over aromatherapie, celzouten en de bloesemtherapie op www.bloesemremedies.com.

N F G-nie u ws

GOED NIEUWS

NFG erkend door Zilveren Kruis! Na een lang voortraject en veel doorzettingsvermogen kreeg de NFG in oktober het geweldige bericht dat zij vanaf 2019 erkend zal worden door Zilveren Kruis, Avéro Achmea, FBTO en OZF. Een prachtig resultaat dat als een kers op de taart is. De NFG is de afgelopen periode uitgegroeid tot de grootste beroepsorganisatie binnen de psychosociale branche en dat kan natuurlijk mede geleid hebben tot dit geweldige nieuws. Voor wie? De erkenning geldt voor NFG-hulpverleners, die geregistreerd staan in de vakgroep VPMW én de volgende alternatieve therapieën aanbieden: Haptotherapie 24602 - Behandeling haptotherapie Hypno- en regressietherapie 24501 - Behandeling hypnotherapie Integratieve en/of lichaamsgerichte therapie 24504 - behandeling overige psychosociale therapie 24511 - behandeling integratieve psychotherapie

Vergoeding afhankelijk van polis Of de verzekeraar een behandeling vergoedt, hangt af van de polisvoorwaarden en het pakket dat de verzekerde heeft gekozen. De erkenning is geen garantie dat de behandeling altijd wordt vergoed. Cliënten kunnen informeren naar de vergoedingsmogelijkheden bij hun zorgverzekeraar. Meer cliënten door erkenning? De verwachting is dat de erkenning meer cliënten oplevert, omdat hulpzoekenden nu niet of minder zelf hoeven te betalen voor de eerdergenoemde therapieën. Sommige NFG-hulpverleners stonden ook geregistreerd bij een andere beroepsvereniging en dat is nu niet meer nodig. Onderscheiding NFG met andere beroepsorganisaties Met de erkenning van het Zilveren Kruis zijn de vergoedingen van zorgverzekeraars voor alle beroepsorganisaties gelijk. De NFG onderscheidt zich echter op vele andere terreinen. Het vakkundige, vaste team is goed bereikbaar voor vragen en problemen (vanaf januari zijn ze 5 dagen per week bereikbaar). Nieuws lees je in de wekelijkse Nieuwsflits en iedere 2 maanden ligt het eigen magazine op de mat met interessante achtergrondartikelen. Overigens is het magazine achter de inlog op de website ook digitaal te lezen. En volg je de NFG al op Facebook voor vakinhoudelijk nieuws en leuke boekverlotingen? Dat de NFG professioneel te werk gaat, blijkt ook wel uit de ISO-certificering waarvoor jaarlijks een audit plaatsvindt. En om

geregistreerde leden nog meer te ondersteunen in hun beroep biedt de NFG kortingen op een arbeidsongeschiktheidsverzekering en op diverse andere verzekeringen. NFG loopt voorop De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) biedt hulpverleners zowel kansen als uitdagingen. Om de uitdagingen uit handen te nemen, verzorgt de NFG vanaf 1 januari aanstaande complete Wmo-trajecten door heel Nederland. Zij nemen al het administratieve werk op zich: van de aanvraag en de onderhandelingen tot de ondersteuning tijdens het traject. Daarnaast heeft de NFG een aandachtsfunctionaris bij wie je terecht kunt voor informatie en advies over kindermishandeling en huiselijk geweld. De stap om kindermishandeling te melden is groot en kan flinke consequenties hebben. De aandachtsfunctionaris helpt bij het maken van de beslissing en bij het traject dat volgt. Tot slot mag ook het AVG-systeem dat de NFG ontwikkelde naar aanleiding van de veranderende wetgeving, niet ongenoemd blijven. Hulpverleners werken met bijzondere persoonsgegevens en daarom gelden er strenge eisen. Om daaraan te voldoen ontwikkelde de NFG een systeem waardoor snel duidelijk wordt of zaken op orde zijn en wat de aandachtspunten zijn. Wil je meer informatie over de vergoedingen in 2019 of over een van de andere genoemde onderwerpen? Ga dan naar de website van de NFG: www.de-nfg.nl PSC Magazine

C o nt racten zorgeloos geregel d

Contracten zorgeloos geregeld Veel (vrijgevestigde) zorgprofessionals laten een grote groep cliënten liggen door het ontbreken van een zorgcontract. Jammer, vindt de NFG en daarom heeft zij een overeenkomst gesloten met Martijn van Wijk en Peter Bults van Ovézo. Met deze samenwerking is het voor alle zorgaanbieders mogelijk in het bezit te komen van een zorgcontract.

Via de speciaal voor NFG-hulverleners opgerichte website www.zorg-tender.nl kan vanaf januari 2019 een grote groep coaches, psychologen en therapeuten eenvoudig het felbegeerde contract voor de Wmo of Jeugdwet met de gemeente aanvragen. Een zorgcontract levert financieel gezien zeker wat op; vaak meer dan de vergoeding van de zorgverzekeraar! Jouw expertise maximaal benut De problemen zijn toegenomen nadat vanaf 2015 gemeentes verantwoordelijk zijn geworden voor Jeugdhulp. De NFG zag hulpverleners worstelen en voelde zich verantwoordelijk voor een passende oplossing. Die vond ze in de samenwerking met Peter en Martijn. ‘Iedere gemeente heeft het anders geregeld en het resultaat levert in veel gevallen extra administratieve lasten op’, aldus Peter. ‘De tijd die daarmee gemoeid is, gaat ten koste van de zorg of de begeleiding. Juist voor de vele kinderen en kwetsbare volwassenen die geholpen willen worden, moet de tijd van de zorgprofessional maximaal worden ingezet.’ Meer cliënten door een contract Een zorgcontract met de gemeente kan echt interessant zijn. Daarmee wordt de zorg of begeleiding die je als professional levert, vergoed en krijg je meer cliënten. Hierdoor wordt de zorg toegankelijk en betaalbaar voor een grotere groep mensen. Tegelijkertijd kan de zorgprofessional zijn of haar praktijk steviger neerzetten. Kleinere praktijken en zogenoemde éénpitters denken vaak niet te kunnen voldoen aan deze contractvoorwaarden. ‘Ze vinden deze veelal te ingewikkeld, te veel werk en haken daarom af’, leggen Peter en Martijn uit. Volgens hen is dit voor

PSC Magazine

menig zorgprofessional reden tot paniek. ‘Logisch, want uit onderzoek blijkt dat bij sluiting van praktijken in 95% van de gevallen dit komt door te weinig cliënten.’ Advies op maat Het aanvragen van een zorgcontract werkt heel gemakkelijk in 3 stappen. De eerste stap is aanmelden via de speciaal opgerichte website www.zorg-tender.nl. Daarna maken Martijn en Peter een analyse van de door jou gewenste gemeente en krijg je een advies op maat. In dit advies staan alle stappen die nodig zijn om een contract te sluiten. ‘We zoeken het helemaal voor je uit.’ Tot slot kun je kiezen of je wel of geen contract wilt aangaan en dan gaan wij voor je aan de slag’. Kwaliteit “In 95% van de gevallen is een kwaliteitssysteem nodig om een contract te kunnen sluiten.” Dit blijkt vaak het moment waarop de

meeste professionals afhaken. ‘Dat hoeft niet, want wij wijzen je hierin de weg’, leggen Peter en Martijn uit. ‘Via zorg-tender.nl begeleiden we je naar een landelijk erkend certificaat, zodat je voldoet aan deze eis. We bieden daarbij een individueel of een groepstraject aan door middel van regionale groepsbijeenkomsten. Om zeker te weten dat je aan de normen voldoet, voeren wij zelf de interne kwaliteitsaudits uit om te borgen dat professionals hun kwaliteitssysteem benutten om hun praktijk en de geleverde zorg verder te verbeteren. Zo werken we samen aan de groei van je praktijk.’ NFG zorgt voor werk Met de in november gestarte pilot ‘NFG zorgt voor werk’, wil de NFG aantonen dat (bijna) iedereen een zorgcontract voor Wmo en/of Jeugdwet kan krijgen. ‘Een groep van 17 NFG-hulpverleners heeft een analyse ontvangen’, vertelt Martijn. ‘Bij

M ar t i j n v an W i j k e n Pe t e r Bu lt s

Drijfveren Martijn en Peter voelen zich nauw betrokken bij het welvaren van mensen. ‘Er moest echt iets gebeuren. Ondanks dat zorgcontracten niet verplicht zijn, dragen ze wel bij aan een beter zorgklimaat. We zagen veel uitstekende professionals afhaken omdat ze niet wisten waar ze moesten beginnen en daardoor kansen lieten liggen. Dat hoeft echt niet. Het proces kunnen we een stuk gemakkelijker maken. Niet-gecontracteerden krijgen vooral cliënten die niet-vergoede zorg kunnen betalen. Maar zorg moet voor iedereen toegankelijk zijn! Op deze manier maken we met zijn allen Nederland een stukje beter.’ Martijn werkte als senior zorginkoper bij een grote zorgverzekeraar en voor verschillende gemeentes en kent hierdoor de klappen van de zweep rondom contractonderhandelingen tussen aanbieders, gemeentes en verzekeraars. De sleutel om te komen tot goede contractrelaties is volgens Martijn het verbinden van deze twee werelden. Zijn visie hierop is aantoonbaar succesvol gebleken in het sluiten van (verbeterde) contracten voor zorgprofessionals, praktijken en instellingen. Peter was als general manager eindverantwoordelijk bij een groot logistiek bedrijf, onder andere voor ICT-implemen-

een positieve analyse is een contract in de praktijk bijna een garantie te noemen. Maar ook wij weten ons afhankelijk van externe partijen en factoren natuurlijk. Sinds het bestaan van onze organisatie is het (na analyse) in ieder geval in alle gevallen gelukt. Een succes waarmee wordt aangetoond dat onze dienstverlening werkt.’

taties, kwaliteits- en procesmanagement. Na gesprekken met Martijn over de problematiek rondom het afsluiten van

"Via de speciaal voor NFG-hulverleners

professionals, besloten ze de handen ineen te slaan.

opgerichte website www.zorg-tender.nl kan

Een contract… en dan? Omdat de NFG haar zorgprofessionals ook de administratieve rompslomp uit handen wil nemen, gaan Martijn en Peter een stap verder. ‘We stoppen niet bij het sluiten van een contract, maar helpen NFG-hulpverleners ook met de opvolging van de contracteisen. Wij regelen dat je als professional zelf niet meer na hoeft te denken over al die eisen en afspraken. Wij attenderen je tijdig over de zaken die je moet aanleveren tijdens de looptijd van het contract. Daarmee ben je dan dus ook nooit te laat.

zorgcontracten voor met name de kleine

vanaf januari 2019 een grote groep coaches, psychologen en therapeuten

Jongerencoach Lisanne Stenekes (Expertise centrum Stenekes): ‘Superblij’ Martijn en Peter hebben voor ons de contractering met 24 Friese gemeente gerealiseerd. Daar zijn wij superblij mee.

eenvoudig het felbegeerde

Ze namen alles uit handen; de lijntjes zijn

contract voor de Wmo of

en soepel. Ze doen wat ze zeggen, weten

Jeugdwet met de gemeente aanvragen."

kort en de communicatie verloopt snel de juiste wegen en hebben verstand van zaken. Dankzij hen kunnen we proosten op contractering met deze Friese gemeenten.”

Ga voor meer informatie naar: www.zorg-tender.nl

PSC Magazine

Z intuig enpri kkels

Zintuigenprikkels In deze rubriek bespreken we elke editie vakgerelateerde boeken, cd’s, dvd’s en apps.

De schoonheid van het verschil Waarom mannen en vrouwen verschillend én hetzelfde zijn Martine F. Delfos In De schoonheid van het verschil beschrijft Martine Delfos de verschillen en overeenkomsten tussen mannen en vrouwen. Ze laat zien hoe deze verschillen en overeenkomsten als tandraderen in elkaar grijpen. Ze geeft geen opsomming van verschillen en overeenkomsten, maar ze beschrijft hoe man-zijn en vrouw-zijn met elkaar samenhangen en hoe mannen en vrouwen vanuit biologische, evolutionaire en sociale elementen met en voor elkaar betekenis hebben. Van daaruit is ook te begrijpen wat de betekenis van deze verschillen in onze huidige tijd is en hoe de biologische overeenkomsten een emancipatie van man en vrouw mogelijk maken. Delfos is van mening dat het oog hebben voor de verschillen en de overeenkomsten noodzakelijk is voor de emancipatie van man en vrouw. Zij stelt dat we moeten emanciperen mét de biologische stroom mee in plaats van tégen de biologische stroom in.

"Het boek geeft een diepgaand inzicht in de wijze waarop mannen en vrouwen functioneren en in de betekenis daarvan voor het aangaan van relaties."

Het boek geeft een diepgaand inzicht in de wijze waarop mannen en vrouwen functioneren en in de betekenis daarvan voor het aangaan van relaties. Waarom homoseksuele relaties tussen mensen daadwerkelijk relaties zijn en niet een uiting van seks. Het kan houvast geven in het begrijpen van relaties tussen mannen en vrouwen. Daarbij ontstaat een diep respect voor de eigenheid van mensen en wordt de schoonheid van het verschil duidelijk. Een heel mooi en goed geschreven boek! Geweldig leesbaar, tegelijk wetenschappelijk echt aan de maat. Een wel zeer zeldzame combinatie. - Prof. dr. Willem Koops Dr. Martine F. Delfos is wetenschapper, zelfstandig gevestigd psycholoog, therapeut en publicist. Ze heeft verscheidene boeken geschreven op het gebied van de psychologie en psychopathologie en ook op andere gebieden, zoals de medische wetenschap. ISBN 9789088508448 Uitgeverij SWP

PSC Magazine

Z i nt u i ge npr ik ke ls

Wat kun je doen als je gewoontes wilt afleren

Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma

Een help-oefenboek voor kinderen

Het onderscheiden en verenigen van persoonlijkheidsdelen

Dawn Huebner Janina Fisher Nagelbijten. Duimen. Aan je haar draaien. Aan korstjes peuteren. Op je shirt kauwen. Heb jij een gewoonte waar je niet mee op kunt houden? Een gewoonte waar je je voor schaamt of waardoor je in de problemen komt? Als dat zo is, sta je niet alleen. Heel veel kinderen hebben een gewoonte die ze graag kwijt zouden zijn. Maar gewoontes zijn sterker dan wensen. Ze houden je vast in hun greep. Zelfs als je los wilt breken, kun je dat niet. Tenzij je de sleutels hebt. Wat kun je doen als je gewoontes wilt afleren geeft de sleutels om te ontsnappen aan een heleboel vervelende gewoontes. Met sprekende voorbeelden, levendige illustraties, en stap-voor-stap-instructies helpt het kinderen gewoonte doorbrekende strategieën aan te leren, waarbij alles wordt aangepakt, van nagelbijten en duimen tot shirtkauwen, haardraaien en nog veel meer. Dit help-oefenboek is hét hulpmiddel om kinderen te leren hoe ze los kunnen breken uit hun gewoontes. Wat kun je doen als je gewoontes wilt afleren verschijnt in een serie help-oefenboeken voor kinderen in de basisschoolleeftijd. ISBN 9789085600640 Uitgeverij SWP

In Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma combineert Janina Fisher actuele neurobiologische kennis over trauma, dissociatie en gehechtheidsproblematiek met een praktische benadering voor de behandeling daarvan. In duidelijke bewoordingen, die zowel de therapeut als de cliënt zullen aanspreken, stelt ze een behandelmodel voor dat de nadruk legt op ‘verwerking’ - een omvorming van de relatie tot het zelf, waarbij schaamte, zelfverachting en aannames van schuld vervangen worden door compassievolle acceptatie. De unieke interventies die Fisher gebruikt zijn gebaseerd op verschillende baanbrekende therapeutische benaderingen, waaronder Sensorimotor Psychotherapy, Internal Family Systems Therapy, mindfulnessgerichte therapieën en klinische hypnose. Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma geeft inzicht in de therapeutische benaderingen voor traumatische gehechtheid, het werken met ongediagnosticeerde dissociatieve symptomen en stoornissen en de integratie van verschillende behandelmethoden ter bevordering van de communicatie ‘van rechterhersenhelft naar rechterhersenhelft’. Bovenal worden technieken en handvatten aangereikt om een innerlijk gevoel van veiligheid te ontwikkelen en een compassievolle verbinding tot stand te brengen met zelfs die delen van het zelf die het meest ontkend of weggehouden worden. ISBN 9789463160377 Uitgeverij Mens

PSC Magazine

Verbindende c ommu nic ati e en b o o sh ei d

VERBINDENDE COMMUNICATIE EN BOOSHEID

In tegenstelling tot sommige overtuigingen is boosheid niet iets slechts of iets dat we zouden moeten onderdrukken of loslaten. Integendeel, boosheid is een geschenk, dat ons uitdaagt om ons te verbinden met niet-ingevulde behoeften. Deze niet-ingevulde behoeften vormen in principe de aanleiding tot onze boosheid. Er zijn drie factoren die belangrijk zijn, als we willen begrijpen waarom sommigen in dezelfde situaties geweldvol reageren en anderen met compassie. Ten eerste: de taal die we gewend zijn te gebruiken, ten tweede: hoe wij anderen geleerd hebben te denken en communiceren, ten derde: de strategieën die we geleerd hebben en die we inzetten om onszelf en anderen te beïnvloeden. Binnen Verbindende Communicatie willen we onze boosheid op zó’n manier inzetten, dat deze ons kan helpen om ons te verbinden met onze niet-ingevulde behoeften in plaats van iemand anders daar verantwoordelijk voor te maken. De eerste stap hiertoe is je ervan bewust zijn dat de aanleiding of trigger van onze boosheid niet de oorzaak is van onze boosheid. Dus: het is niet wat mensen doen waardoor we boos worden; de 26

PSC Magazine

eigenlijke oorzaak van onze boosheid is iets in ons dat reageert op wat die ander doet. Dit vraagt van ons dat we in staat zijn onderscheid te maken tussen de aanleiding of trigger enerzijds en de oorzaak van de boosheid anderzijds. Dus: de aanleiding van onze boosheid achterhalen en benoemen, zonder deze te verwarren met onze gedachten daarover. Ik voel me zoals ik me voel, omdat ik mezelf in gedachten vertel wat die persoon gedaan heeft, wat impliceert dat die ander iets verkeerd heeft gedaan. Ik vind die persoon onbeleefd of lui… en dat zou hij of zij niet moeten zijn! Verbindend communiceren leert mensen dat ze, juist als dat soort gedachten op gang is gekomen, deze niet te onderdrukken (en de boosheid ook niet), noch te ontkennen. De boosheid kan getransformeerd worden in een taal waarin het veel gemakkelijker wordt om vrede te creëren met jezelf en degene die jouw boosheid getriggerd heeft. De tweede stap is dat we ons ervan bewust worden dat het onze veroordelende interpretatie van andere mensen is, die onze boosheid veroorzaakt. Het is onze interpretatie van wat er is gebeurd waardoor onze boosheid veroorzaakt wordt. Ofwel: voordat ik boos word, heb ik eerst iets gedacht. (Over de ander) De derde stap is het zoeken naar de behoeften die ten grondslag

J an va n Koe r t

"Als je je aandacht richt op de gevoelens en behoeften van de ander, is er geen conflict."

liggen aan onze boosheid. De boosheid in feite genereren. We worden in de regel boos als een of meer voor ons heel belángrijke behoeften niet zijn vervuld. En in plaats van ‘naar binnen’ te gaan en te onderzoeken wat we nodig hebben (en op dat moment niet krijgen), richten we onze aandacht op het veroordelen van wat anderen fout doen. Als we anderen daarna afdwingen om te gaan doen wat we willen dat ze doen, doen ze dat eerder vanuit angst om gestraft te worden, uit angst om veroordeeld te worden, of vanuit schaamte of schuldgevoel, dan vanuit compassie voor onze behoeften. En is dát wat je wilt? Of zou je willen dat de ander er vrijwillig voor kiest om iets anders te doen. Als we een groter behoeftevocabulaire tot onze beschikking zouden hebben, zouden we wellicht helderder overkomen op de ander en hem/haar daardoor uitnodigen om ander gedrag te laten zien.

We zouden allemaal inzien dat we alleen willen dat een ander iets doet als hij of zij dat ook echt wil, omdat die ander ziet hoe het voor hem of haar ook bijdraagt aan plezieren verbinding.

Samenvattend Vier stappen voor het omgaan met onze boosheid: • Onderken de aanleiding (stimulus) voor onze boosheid, zonder deze te verwarren met de interpretatie. • Onderken het interne beeld of oordeel dat ons boos maakt. • Transformeer dit veroordelende beeld naar de behoefte die deze uitdrukt. Met andere woorden: ga met je volledige aandacht naar de behoefte die achter het oordeel ligt. Deze stappen doe je in jezelf, niet hardop. • In de vierde stap komt aan de orde wat we daadwerkelijk zouden zeggen tegen de ander, nadat we onze boosheid hebben getransformeerd in andere gevoelens, door in contact te komen met de behoefte achter het oordeel. Deze vierde stap nodigt uit om, in vier stappen, informatie te geven. Eerst vertellen we wat de aanleiding was: wat die ander gedaan heeft dat botst met onze onvervulde behoeften. Vervolgens vertellen we hoe we ons voelen. Let wel: we onderdrukken onze woede niet. De boosheid is getransformeerd naar een gevoel, bijvoorbeeld verdrietig, gekwetst, bang, gefrustreerd, enzovoort. En vervolgens, na het uitdrukken van onze gevoelens, geven we aan welke behoeften van ons niet zijn vervuld. En nu voegen we aan deze drie stappen een duidelijk, concreet verzoek in het hieren-nu toe, dat uitdrukt wat we van die ander zouden willen. Wat willen we dat die ander anders doet? Wat willen we dat de motivatie van de ander is om te doen wat we willen dat die ander doet?

Boosheid-oneliners: • Elke gedachte waar ‘zou moeten’ in voorkomt, roept geweld op. • Boosheid is een natuurlijk gevoel, dat gecreëerd wordt door veroordelende gedachten. • Zelfs als ik oordelen niet hardop uitspreek, zijn ze in mijn ogen te lezen. • Vraag jezelf af: wat zijn mijn behoeften in deze situatie? • Als ik me verbind met mijn behoeften, heb ik sterke gevoelens, maar nooit boosheid. • Verdriet is een gevoel dat ertoe kan leiden dat onze behoefte vervuld wordt. Boosheid is een gevoel dat leidt tot het beschuldigen en straffen van anderen. • Boosheid volledig uitdrukken betekent niet dat ik alleen mijn diepste gevoelens, die achter de boosheid schuilen, uitdruk, maar ook dat die ander ze kan begrijpen. • Volledig onze boosheid uitdrukken betekent: ons volledige bewustzijn focussen op de behoefte die niet vervuld wordt. • De beste manier waarop ik begrip van een ander kan krijgen, is om die persoon ook begrip te geven. Als ik wil dat die ander mijn gevoelens en behoeften hoort, is het nodig dat ik me eerst inleef in die ander. • Als ik de ander de empathie geef die hij of zij nodig heeft, kan die ander mij ook eerder horen.

Als ik in contact ben met de behoeften van de ander, ben ik nooit boos. Ik onderdruk mijn boosheid niet; ik voel haar gewoon niet. Dus: hoe we ons voelen, is het resultaat van welke van de vier volgende mogelijkheden we kiezen: gaan we in ons hoofd zitten om de ander te veroordelen? Gaan we in ons hoofd zitten om onszelf te veroordelen? Kiezen we ervoor om ons met inlevingsvermogen te verbinden met de behoeften van de ander? Of kiezen we ervoor om ons met empathie te verbinden aan onze eigen behoeften? Als je je aandacht richt op de gevoelens en behoeften van de ander, is er geen conflict.

PSC Magazine

C olumn

Jamie Nederpel is wandelend loopbaancoach en schrijver van het boek Het is altijd het goede weer. www.werkvanuitjenatuur.nl

Ouders te koop Ik ken maar weinig mensen die zonder kleerscheuren, butsen of schrammen hun jeugd zijn doorgekomen. De meesten van ons hebben onderweg wel iets opgelopen wat we liever niet aan onze fiets hadden hangen. Hoe ze ook hun best deden, het leek onoverkomelijk dat onze ouders een deel van onze behoeften onvervuld lieten en we zodoende onze heelheid ergens in onze opvoeding verloren. En of dat nou bedoeld was of niet (meestal dus niet), wij zitten er maar mooi mee opgescheept! Adriaan Hogendijk, grondlegger van de loopbaancoaching in Nederland, beschreef het ooit mooi: “We zijn een stelletje verkreukelde harten bij elkaar.” De tekstschrijvers van Kinderen voor Kinderen beseften dat in 1990 ook al en schreven het briljante liedje Ouders te koop; over die valse lieden die vreselijk de baas spelen en over al die stomme regels die een regelrechte straf zijn. Als twaalfjarige een lied naar mijn hart, hoewel werkelijk te koop zetten me net te ver ging. Wel las ik als jongvolwassene boeken met titels als Van je ouders moet je het hebben en Doe je dat echt aan?! Boeken die ik als een soort uitgestoken tong op ooghoogte in mijn boekenkast zette.

PSC Magazine

In alle aspecten van ons volwassen leven kunnen we last hebben van die jong opgelopen kreukels. Werk is daarop geen uitzondering. Ik wandel vaak met mensen die ooit een nuttige studie deden – zo eentje met florissante vooruitzichten op de arbeidsmarkt – omdat hun ouders dat destijds stimuleerden. Niemand gunt zijn of haar kind immers een toekomst zonder inkomen. Kwaliteiten als creativiteit, muzikaliteit en inlevingsvermogen werden bij de grote keuzes in het leven veelal minder geprezen dan leiderschap, organisatietalent en goed zijn met cijfers. Nogmaals: goed bedoeld, maar ook onhandig. Want na 15 jaar netjes het werk gedaan te hebben dat bij de economische, administratieve of managementopleiding past, zit het kind van toen klem. Klem tussen wie hij of zij van nature is en hoe het leven geworden is. De stem van papa of mama in gedachten nog steeds aanwezig: “Maar daar kun je toch geen geld mee verdienen?!” Het is op je 35e te laat om je ouders te koop te zetten. Dat hoeft ook niet. Het is namelijk niet meer aan je ouders. Joanne Rowling sprak in 2008 de Harvard-geslaagden toe met de volgende woorden: “There is

an expiry date on blaming your parents for steering you in the wrong direction. The moment you are old enough to take the wheel, responsibility lies with you.” Een waarheid als een koe. Toch valt het zomaar niet mee om die stemmen van toen achter het stuur vandaan te halen en op de achterbank te zetten (of in de aanhanger). Het is allesbehalve gemakkelijk om de kreukels in je hart te aanschouwen met liefde en compassie wanneer die je nooit op die manier zijn voorgeleefd. Hier komen wij als begeleiders om de hoek kijken. Wat wij in het contact kunnen doen is die liefdevolle ruimte wél creëren. Ruimte waarin de ander zichzelf kan zien, met kleerscheuren, butsen, schrammen en al, maar ook met al het moois en lichts dat eronder vandaan komt. Zodat de diepste wensen van het verkreukelde hart gehoord kunnen worden en de ander de kans krijgt zijn of haar leven te vormen naar wie hij of zij van nature is. En nu maar hopen dat mijn kinderen mij niet op Marktplaats zetten als ze twaalf zijn.

C olu m n

Hij kan goed zijn mondje roeren Uitspraken van/voor therapeut en cliënt In de eerdere columns met metaforen heb ik met jullie mijn gedachten gedeeld over de uitspraken: het zal mij (g)een zorg zijn en op eigen benen staan. In deze column wil ik nadenken over een geheel ander lichaamsdeel dat we gebruiken in de therapie, namelijk onze mond. Daarbij hoort de uitspraak ‘hij kan goed zijn mondje roeren’. Wat inhoudt dat je goed je eigen mening kunt verwoorden en verkondigen. Je kent vast wel cliënten op wie dit van toepassing is. Zij kunnen je goed vertellen wat ze ergens van vinden en waar ze voor staan. Of je hebt misschien wel cliënten die willen leren om hun mondje beter te roeren, ze willen zich juist uitspreken over wat ze ergens van vinden. Om wat nader te onderzoeken hoe je deze metafoor kunt gebruiken als kader voor je gesprekken is het goed om bij jezelf na te gaan hoe jij hierin staat. Ben jij iemand die goed zijn/ haar mondje kan roeren en kun je dat dan in alle situaties of zijn er ook situaties waarin het niet lukt om je mening te verwoorden? Wat vind je als een therapeut zijn mondje goed roert, mag dat? En wat vind jij van mensen die goed hun mondje kunnen roeren, welk gevoel roepen ze bij je op? Bewondering of misschien wel angst om overruled te worden, een gevoel van kracht/trots als je

ziet hoe de ander zich uitspreekt of juist een gevoel van je minder voelen omdat je niet zo goed uit je woorden kunt komen? Iemand die zijn mondje roert, kan bij degene tegen wie hij zijn mening verkondigt, heel verschillende gedachten, gevoelens en belevingen oproepen. In deze column wil ik met je nadenken over de mondige cliënt die zo goed zijn mondje roert dat hij zijn/haar eigen therapietraject ondermijnt. Mogelijk herken je dat wel, dat je van tevoren een gesprek voorbereidt, nadenkt over waar je aandacht aan wilt geven, welke lijn je wilt volgen in lijn met je doelen en behandelplan. En dat er cliënten zijn die maar blijven praten en er op een heel vriendelijke manier voor zorgen dat het vooral bij praten over (anderen) blijft in plaats van contact te maken met zichzelf en een stapje te zetten naar meer verbinding met de gevoelswereld. Het overkomt mij wel eens dat er (te) veel tijd aan de cliënt in het gesprek gegeven wordt, tijd aan praten, je mondje roeren, je mening ergens over geven, wat helpend is voor de verbinding met je cliënt. En aan de andere kant dat het dan niet lukt om een stapje naar verdieping te maken en vaak is dat het gevoelsniveau.

in het gesprek goed je mondje te roeren en stellig te zijn over dingen, ben ik juist daar vragen over gaan stellen. Hoe komt het dat het zo belangrijk is om dat te vinden? Van wie heb je dat geleerd? Wat zou er gebeuren als je dat niet meer denkt of als er ruimte is dat een ander er anders over mag denken? Veel cliënten zijn zich namelijk helemaal niet zo bewust van overtuigingen die zij hebben, vaak zijn deze namelijk onbewust. Als je de overtuigingen/ meningen bewuster krijgt en je daarin verbinding kunt maken van hoofd (ofwel mondje) naar hart en onderbuik, worden ze veel meer geïntegreerd. Waar je mee aan de slag kunt gaan, is je bewust te worden van wat er in gesprekken met mensen gebeurt die hun mondje goed kunnen roeren bij jou. En hoe je bij hen kunt aansluiten om hen een stapje verder op weg naar hun doel te brengen. Ik hoop dat deze column je wat helpt om erover na te denken en ermee aan de slag te gaan! Goede ‘mondige’ gesprekken met je cliënten toegewenst!

Toen ik er op een gegeven moment achter kwam dat je als cliënt een reden kunt hebben om

Hanneke Nijkamp, praktijkhouder Caritasgroep, psycholoog, relatiecounselor en supervisor. www.caritasgroep.nl

PSC Magazine

E mo t ionele v erwaarloz i n g

DOOR: SYPKE VISSE R

Emotionele verwaarlozing vorm van Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering

Emotionele verwaarlozing komt verhoudingsgewijs veel voor en toch krijgt het onderwerp relatief weinig aandacht. Uit landelijk en internationaal onderzoek naar kindermishandeling blijkt dat 4% daarvan is terug te voeren op seksueel misbruik en rond de 40% op emotionele verwaarlozing. Daarom wil ik in deze bijdrage daar de aandacht specifiek op richten. Er zijn veel volwassenen die lijden aan de gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering, maar zich er niet of onvoldoende bewust van zijn dat ze werkelijk zijn getraumatiseerd. Ze geven desgevraagd te kennen dat ze een redelijke jeugd hebben gehad en vinden dat ze een normaal leven leiden. Toch voelen ze zich (diep) van binnen voortdurend somber, angstig en/ of negatief. Dit gevoel blijken ze dikwijls al vanaf hun kinderjaren met zich mee te dragen. Meestal zijn ze zich niet bewust van de oorzaak hiervan. Ze ontwikkelden manieren om deze nare gevoelens minder te voelen. Bijvoorbeeld door overmatig te presteren, of juist zaken te vermijden of door zichzelf te troosten met behulp van genotsmiddelen (eten, roken, drinken). In de loop van de jaren wordt de draaglast van deze nare gevoelens groter. Wanneer ze hulp zoeken, blijkt het oorzakelijke probleem vaak niet of onvoldoende aan bod te komen. Dit geldt in ieder geval voor het merendeel van de mensen die mij benaderen met hun problemen. Emotionele verwaarlozing? Ter verduidelijking geef ik een omschrijving van het probleemgebied. Een kind heeft anderen nodig om zich prettig te kunnen voelen en zich goed te kunnen ontwikkelen. Het heeft behoefte aan aandacht, warmte en emotionele steun. Elk kind laat dit op zijn eigen manier blijken. Verwaarlozing kan ontstaan wanneer ouders door hun eigen problemen niet of onvoldoende 30

PSC Magazine

T Pne t

in staat zijn om op de juiste manier in te spelen op de signalen van hun kind. Bij emotionele verwaarlozing is er een merkbaar gebrek aan aandacht voor de behoeften van het kind aan genegenheid, emotionele steun, aandacht, bevestiging en controle. Van emotionele verwaarlozing is sprake wanneer ouders langdurig tekortschieten in responsiviteit en het geven van positieve aandacht aan het kind. Pedagogische verwaarlozing is een vorm van emotionele verwaarlozing waarbij sprake is van onvoldoende ouderlijk gezag en onvoldoende structuur in de opvoeding van het kind.

"Het is bij emotionele verwaarlozing van belang dat er aan eigen traumatische jeugdervaringen een nieuwe betekenis kan worden gegeven."

(H)erkenning Als de eigen jeugdervaringen op deze manier tegen het licht worden gehouden, is er doorgaans wel herkenning van enkele specifieke situaties die als traumatisch zijn beleefd, maar dit rechtvaardigt voor hen de term verwaarlozing nog niet. “Zo erg was het niet, ik kreeg gewoon geen bevestiging of weinig aandacht, maar werd niet mishandeld.” Hierbij kunnen morele en loyaliteitsgevoelens een versluierende rol spelen. Los van morele oordelen kan er meer ruimte gaan ontstaan voor (h)erkenning van de problemen die iemand ‘onder de oppervlakte’ met zich meedraagt door de letterlijke gevoelservaringen als graadmeter te gebruiken. Bijvoorbeeld door concreet te ervaren hoe de nare gevoelens nu licha-

melijk voelbaar zijn en te ontdekken dat dit overeenkomt met jeugdervaringen. Dan kan er een angstig, koud of leeg gevoel aan de oppervlakte komen; het emotioneel verwaarloosde deel in de persoon. Herstel Het doel is om te herstellen van de effecten van opgelopen tekorten aan (liefdevolle) aandacht. Het is niet de bedoeling om onze ouders/opvoeders daarover verwijten te maken. Verwijten kunnen zo nodig wel in de therapie tot uiting komen. Dit moet dan op een constructieve manier begeleid worden, want de ingehouden emoties kunnen als emotionele pus etteren en een pijnlijke emotionele wond in stand houden. Wanneer ze gevoelsmatig kunnen worden toegelaten door ze te uiten en/ of te begrijpen, kan er gevoelsherstel plaatsvinden. Als het verwonde zelfgevoel hersteld is, kan ook het zelfbeeld veranderen. Herstel impliceert dus een actieve (doorvoelde) acceptatie van de eigen omstandigheden met de daarbij behorende mogelijkheden en beperkingen. Zonder dit herstel blijft het vroegere gemis onze ervaringen domineren. Ter vergelijking: als er in het weefsel van ons leven gevoelsmatig gaten zijn ontstaan, worden we hier via onze gevoelservaringen (dagelijks) aan herinnerd. We lappen onszelf in onze jeugd gelukkig op creatieve wijze op, zodat we kunnen overleven. Maar de houdbaarheid ervan verstrijkt met de tijd. In de volwassenheid komen er scheuren in deze lappen, ze groeien niet mee met ons levende weefsel, maar veroorzaken spanning, ongemak en pijn. Wanneer we leren luisteren naar onze pijn als signaal, kunnen we in de gaten krijgen waar onze gevoelsmatige gaten zitten. Het delen van deze gevoelens kan in een veilige en begripvolle relatie. Daarbij kan de huidige volwassen persoon geleidelijk leren om het innerlijk verwaarloosde kindsdeel in zichzelf meer te herkennen en adequate aandacht te geven. Het is bij emotionele verwaarlozing van belang dat er aan eigen traumatische jeugdervaringen een nieuwe betekenis kan worden gegeven. Dan kan ook de unieke persoon weer tevoorschijn komen met de mogelijkheid om de emotionele trauma’s de noodzakelijke zorg en aandacht te geven.

Over Sypke ‘Ik voel me zeer betrokken bij het emotioneel welzijn van anderen, met name als er sprake is van effecten van vroegkinderlijke traumatisering. Ik doe gerichte interventies en stimuleer activiteiten waarbij het welbevinden van de ander verbetert. Ook breng ik, ter ondersteuning van het begeleidingsproces, op een functionele manier mijn eigen ervaring in.’ Praktijk voor integratieve Psychotherapie Sypke Visser Begeleiding bij: • angsten • chronische stress • kopp-kind-problematiek • problemen bij studie/werk Meer info: 06 - 50 60 34 07 https://www.praktijksypkevisser.nl Transpersoonlijk.net, netwerk voor zorgprofessionals Transpersoonlijk.net (TPnet) is hét netwerk voor de coach, counselor & therapeut Lid worden Word lid en je ontvangt een webpagina. Voor nog meer voordelen zie: www.transpersoonlijk.net/ info-lidmaatschap/

PSC Magazine

Kl a n t t evredenheidsond e r zo e k NFG le v e r t ko e r sbep a l e n d e inf o

Klanttevredenheidsonderzoek NFG levert koersbepalende info Een bedankje aan alle respondenten die mee hebben gewerkt aan de grote NFG-enquête, is op zijn plaats. NFG-leden (en kandidaat-leden) die de afgelopen maanden contact hebben gezocht met de NFG, kregen het verzoek een aantal vragen te beantwoorden, en velen hebben dat gedaan! En dat in een tijd dat de mailbox overvol zit en een mens al zoveel verzoeken krijgt om enquêtes in te vullen en reviews te schrijven. En dan komt je eigen organisatie ook nog eens met een dergelijke vraag. Waardering voor hun inspanningen is dan ook op zijn plaats. Daardoor heeft de organisatie nu belangrijke, koersbepalende informatie in handen. Het rapportcijfer dat de respondenten de NFG gaven, was een dikke 8. Omdat een eindcijfer min of meer de samenvatting vormt van het geheel, is dat beslist een resultaat om trots op te zijn. Zeker gezien de toelichting die een aantal respondenten erbij schreef. Een bloemlezing: “De NFG werkt duidelijk en overzichtelijk; ik heb het gevoel dat jullie echt staan voor kwaliteit.” “Zeer tevreden over de reactiesnelheid, doorverwijzing naar de intern/extern deskundigen en de toonzetting in de communicatie.” “Vooral de wijze waarop initiatief wordt genomen bij veranderende eisen/wetten en hoe dat in praktijk wordt vertaald en ondersteund, vind ik prima.” “Voel me gehoord wanneer ik vragen heb en vind het plezierig lid te zijn van zo’n actieve organisatie.” “De NFG zorgt voor up-to-date informatie om als therapeut aan de eisen te voldoen.” “De NFG is er als ik ze nodig heb.” Contact Dan de details van het onderzoek. Een van de eerste vragen was hoe de respondenten het liefst met de NFG in contact wilden komen. 63,6 % gaf aan via e-mail en 33,8 % gaf de voorkeur aan de telefoon. De manier waarop de NFG e-mails beantwoordt en de snelheid waarmee dat gebeurt, oogstten cijfers als een 8, 9 en 10. Een punt van aandacht is de bekendheid van de vele NFG-activiteiten en producten. Over het algemeen was de score redelijk, maar niet wat de NFG-voordeelpas betreft. Slechts 7,8 % bleek van het bestaan op de hoogte. De NFG op internet Zowel de website als de vindbaarheid

PSC Magazine

ervan kregen een ruime voldoende: de meesten gaven die een 7 of een 8. In de toelichting stonden tips om de site te verbeteren en de vindbaarheid op Google verder te vergroten. Ook bleek er vraag naar initiatieven om de site tot een kennisen uitwisselingsplein uit te bouwen en te bevorderen dat cliënten er gemakkelijker een goede hulpverlener zouden vinden. In de schoenen van de NFG ‘Als jij in de schoenen zou staan van de NFG, wat zou jij dan aanpakken en/of verbeteren aan de informatieverstrekking?’ Dat was een van de laatste vragen in het onderzoek. De meeste respondenten gaven aan tevreden te zijn en ‘dat de NFG vooral zo door moet gaan’. Toch waren ook hier nog wat verbeterpuntjes. Zo opperde iemand dat een checklist met aandachtspunten over items uit het visitatieonderzoek erg handig zou zijn. Een ander had behoefte aan duidelijke richtlijnen voor kwaliteitseisen van de wet en regelgeving. Ook waren er vragen over de nieuwe privacywet: “Graag meer informatie over geheimhoudingsplicht; wanneer doorbreken, meldplicht en meldrecht.” Sommigen wilden de onderlinge verbinding vergroten, “Bijvoorbeeld door het organiseren van een jaarlijkse ontmoeting om mee te denken en eventuele problemen bespreekbaar te maken.” Eén respondent kwam met het idee om de kwaliteiten van leden ‘onderling te delen’, bijvoorbeeld door workshops voor en door NFG-leden. Uiteraard onder toeziend oog van de NFG. Een vaak genoemd onderwerp was de zorgverzekeraar. Respondenten wilden graag meer informatie over vergoedingen en hoe ze als lid van de NFG vaker vergoed zouden kunnen worden. Goed nieuws wat betreft de zorgverzekeraar kwam

in oktober: de NFG wordt vanaf 2019 (eindelijk) erkend door Zilveren Kruis, Avéro Achmea, FBTO en OZF. Een mooie ontwikkeling. PSC Magazine Ook de responsen over het magazine waren positief. “Het PSC Magazine is goed en geeft informatie over diverse onderwerpen waar je inspiratie uit kunt halen.” “Mooi vormgegeven en interessant.” “Diversiteit spreekt mij aan.” Sommigen wilden wel graag nog wat meer diepgang. Anderen vroegen naar meer gedegen en wat vaker wetenschappelijk georiënteerde artikelen. Alert blijven “Vooral zo doorgaan”, was een advies dat meerdere malen naar voren kwam. Een van de respondenten schreef zelfs: “Niets op aan te merken, dus 10!” Samen met het eindcijfer allemaal enorme opstekers voor het bestuur, de mensen achter de NFG-schermen en natuurlijk ook de redactie van PSC Magazine. Neemt niet weg dat ze allemaal alert blijven op elk verbeterpunt dat zich voordoet.

K l a n t t e vre d e n h e id s on d e r zoe k N F G l e ve r t koe r s b e p alen de i nf o

PSC Magazine

Z intuigenpri kkels

Zintuigenprikkels In deze rubriek bespreken we elke editie vakgerelateerde boeken, cd’s, dvd’s en apps.

Het Zelfhelend Vermogen Een revolutionair plan om je immuunsysteem te versterken en gezond ouder te worden Deepak Chopra & Rudolph E. Tanzi Helemaal een boek zoals we dat min of meer van deze auteurs gewend zijn: ze leggen de focus op één aspect van het menszijn en belichten alle facetten daarvan. Ze zijn daarvoor de wetenschap ingedoken, voegden eigen kennis en ervaringen met patiënten toe en vertaalden waardevolle adviezen naar een werkbaar systeem voor de lezer. Het resultaat is een lijvig boek. Een waardige opvolger van de voorgangers Superbrein en Supergenen. Rode draad is de ‘bodymind’. De auteurs onderbouwen dat zowel het lichaam als de geest niet alleen verbonden zijn met elkaar, maar in feite één zijn. Een benadering die bij wijze van spreken nog holistischer is dan holistisch. Ze dagen de lezer uit om vanuit die invalshoek naar zichzelf te kijken. Als we aan gezondheid denken, komt doorgaans als eerste onze leefstijl naar boven. Maar staan we wel voldoende stil bij wat we denken en hoe we denken? Hoe is het gesteld met onze emoties? Ze verwijzen daarbij naar onderzoek dat het verband heeft aangetoond tussen je geliefd voelen en een gezond hart hebben, volgens hen het bewijs dat liefde de gezondste emotie is die bestaat. Niet alleen bevordert het onze fysieke gezondheid, maar opent het ook een deur naar een hoger bewustzijn. Dat bewustzijn komt regelmatig in het boek aan bod als belangrijk aspect van het zelfhelend vermogen. Verder beschrijven ze diverse bedreigingen van ons immuunsysteem die karakteristiek zijn voor de tijd waarin we

PSC Magazine

leven. Dat stress een grote boosdoener is, zal niemand verbazen. In het hoofdstuk Uit de hoogste versnelling te komen belichten ze de Psycho-Neuro-Immunologie (PNI) en op welke revolutionaire onderzoeken die gebaseerd is. Daarnaast citeren ze de geneticus Moshe Szyf die in 2016 in zijn TED-talk zei: ‘Stress herschikt het volledige genoom.’ Het eerste deel van het boek lijkt al aardig compleet omdat er wel heel veel invalshoeken op het zelfhelend vermogen de revue passeren, inclusief tips over wat je het beste wel en niet kunt doen. Blijkbaar vonden de schrijvers het nog niet voldoende, want het tweede deel bevat een zevendaags actieplan waarin zij met dezelfde onderwerpen nog een aantal stappen verdergaan. Ze hebben er duidelijk goed over nagedacht hoe ze hun adviezen het best konden aanbieden, want alle slechte en minder goede gewoonten in één keer omzetten naar gezondheidsbevorderende is praktisch voor niemand haalbaar. Om die reden hebben ze het plan zo opgesteld dat het omschakelingsproces naar een veel gezonder leven zo moeiteloos mogelijk kan verlopen. Het voorlaatste hoofdstuk gaat over de ziekte van Alzheimer. Interessant is dat Chopra zelf wetenschappelijk onderzoek heeft gedaan naar deze ziekte en daar samen met zijn collega in 2015 een belangrijke award voor heeft ontvangen. Zijn samenwerking met nog andere collega’s heeft daarnaast nieuwe theorie opgeleverd voor de preventie en behandelingen van alzheimer. Het laatste hoofdstuk heeft als titel

Enkele optimistische gedachten over kanker. De belangrijkste reden voor optimisme over kanker als beheersbare ziekte noemt hij preventie. Zijn belangrijkste advies: ‘Stressmanagement is kankermanagement.’ In alle opzichten vernieuwend zal dit boek voor complementair werkenden niet zijn. Wel geeft het een aardig compleet beeld van alles wat van invloed is op het zelfhelend vermogen en biedt het zeer waardevolle invalshoeken. Dat stimuleert om de manier waarop je naar je cliënten en hun problematiek kijkt, te verdiepen. En wellicht ook naar jezelf. Extra meegenomen is de toegankelijke schrijfstijl van beide heren. Dat maakt het een boek dat je zeker ook voor je plezier leest. ISBN 9789021568546 Uitgeverij Kosmos Recensie door Ria Teeuw

8 j aar P S C Ma g a zine

8 JA AR

8 jaar PSC Magazine P S C een terugblik én vooruitblik MAG

op de komende transformatie In 2011 besloot het NFG-bestuur dat er een moderne, frisse en eigentijdse opvolger van de Psycho Sociale Courant moest komen en zo werd PSC Magazine geboren, een eigen magazine in full color voor professionals aangesloten bij de NFG. Het magazine heeft mede bijgedragen aan de sterke groei van de NFG door de jaren heen en in de professionaliseringslag die de NFG in die jaren heeft doorgemaakt. Na 8 jaargangen, 45 edities, honderden artikelen en vele tienduizenden magazines die door de jaren heen op de deurmatten zijn gevallen, zijn we weer op het punt gekomen dat het tijd is voor vernieuwing en transformatie. PSC Magazine zal vanaf 2019 doorgroeien naar een nieuw concept onder de titel: Therapeut, Coach en Counselor – Magazine voor professionals die werken aan welzijn De overgang van de Psycho Sociale Courant in 2011 naar PSC Magazine was behoorlijk opvallend. De letters PSC in de titel van het nieuwe magazine waren een van de weinige herkenningspunten die verwezen naar zijn voorganger en waren tegelijkertijd een eerbetoon aan de krant die jarenlang als communicatiemiddel had bijgedragen aan de ‘NFG-identiteit’. PSC Magazine werd een full color uitgave met een hoog ‘lifestylegehalte’, wat wil zeggen dat de beleving door de lezer centraal kwam te staan. Een kleurrijke en speelse vormgeving met veel ruimte voor foto’s en afbeeldingen was daarin leidend naast uiteraard sterke en waardevolle inhoud. De eerste twee jaren van het bestaan van PSC Magazine was het voor de redactie best een uitdaging om zes edities per jaar te vullen met interessante artikelen. De goede naamsbekendheid van het magazine heeft in de volgende jaren mede gezorgd voor een aanhoudende stroom van interessant en waardevol

AZIN

materiaal dat ons vaak spontaan werd aangeboden. Iedere jaargang heeft een eigen gezicht gekregen zoals je kunt zien op de volgende pagina’s. En daarmee is de evolutie van het magazine duidelijk waarneembaar.

Met deze laatste editie houdt PSC Magazine op te bestaan in haar huidige vorm. Daarmee wordt in de geschiedenis van het bestaan van de NFG een belangrijk hoofdstuk afgesloten waar we met tevredenheid op terugkijken.

Het bestuur en de redactie hebben door de jaren heen met PSC Magazine de lezers iedere twee maanden proberen te voorzien van inspiratie, op de hoogte willen stellen van belangrijke en interessante ontwikkelingen, maar ze hebben bovenal als doel gehad de onderlinge verbondenheid met de beroepsorganisatie te helpen bevorderen. Het magazine heeft er daarnaast mede toe bijgedragen dat veel nieuwe zorgprofessionals de weg naar de NFG hebben kunnen vinden.

Tegelijkertijd opent zich een nieuw hoofdstuk. De opvolger met de titel Therapeut, Coach en Counselor zal gaan zorgen voor vernieuwing en verbreding. In het nieuwe concept zal er meer redactionele aandacht zijn voor een bredere kijk op het ‘werken met mensen’ en meer aandacht voor ontwikkelingen op onder andere het gebied van leefstijlcoaching, leefstijltherapie en de rol van voeding op het welbevinden.

In de 45 verschenen edities hebben we honderden deskundigen aan het woord gelaten die hun kennis, kunde en ervaringen met ons hebben willen delen. Als redactie willen we al deze mensen bij dezen enorm bedanken voor hun bijdrage aan het tot stand komen van al deze 45 edities.

Het bestuur en de reactie kijken uit naar dit nieuwe hoofdstuk en hopen je de komende jaren te blijven inspireren en informeren. Nogmaals heel veel dank aan een iedereen die acht jaargangen PSC heeft helpen mogelijk maken!

PSC Magazine

EditiE 2 - 2013 | 3 E jaargang | www.pscmagazinE.nl

PSC

NFG

November 2011 • 1e jaargang • www.pscmagazine.nl

PSC

Februari 2012 • 2e jaargang • www.pscmagazine.nl

PSC

September 2011 • 1e jaargang • www.pscmagazine.nl

Informatie- én inspiratiebron voor professionals

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg

en Adiona, platform voor kindercoaching

tekst

de informatiebron voor professionals in de psychosociale gezondheidszorg aangesloten bij de nFg, adiona en rosegarden

Informatie- én inspiratiebron voor professionals

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg en Adiona, platform voor kindercoaching

Zintuigenprikkels • Van de voorzitter Een schijnbaar loyaliteitsconflict • Alexander Concept De effectiviteit van MBCT en EMDR • I-coaching

Zintuigenprikkels • Mindful coachen • De Twitterende therapeut Inspirerende coach • Mamazorg logeernetwerk

tHEma: rEligiE

Verbindende communicatie

Mens mogen zijn • PSC-dagen De ODC-drijfverentest • De kracht van de metafoor Handleiding voor de weg naar heelheid

Boeddhistische psychologie

EditiE 4 - 2013 | 3 E jaargang | www.pscmagazinE.nl

PSC

NFG

Augustus 2012 • 2e jaargang • www.pscmagazine.nl de informatiebron voor professionals in de psychosociale gezondheidszorg aangesloten bij de nFg, adiona en rosegarden

Holistisch ondernemen • Column Marijke van den Berg Psychologische meditaties • Inspirerende locaties: Op Hodenpijl Slimme voeding

Informatie- én inspiratiebron voor professionals

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg en Adiona, platform voor kindercoaching

ADHD

Een onvoorwaardelijke benadering

EDITIE 5 - 2013 | 3 E JAARGANG | WWW.PSCMAGAZINE.NL

tHEma: rouw weet je dat veel mensen eenzaam sterven? Kinderen rouwen in stukjes • Autobiografisch coachen adHd, wat kan je er mee? • Elisabeth Kübler-ross

EDITIE 6 - 2013 | 3 E JAARGANG | WWW.PSCMAGAZINE.NL

NFG

De informatiebron voor professionals in de psychosociale gezondheidszorg aangesloten bij de NFG, Adiona en Rosegarden

PSC

December 2012 • 2e jaargang • www.pscmagazine.nl

Informatie- én inspiratiebron voor professionals

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg en Adiona, platform voor kindercoaching

Narratieve zorg, zorg die persoonlijke verhalen vooropstelt • Schrijf jezelf gelukkig Spiegelen van jezelf zorgt voor verbinding vanuit jezelf Relatietherapie, echt iets van deze tijd • Ontspannen, zet de verdubbelaar in Huiselijk geweld Autonomie in verbondenheid • Seks: oei ik groei voor gevorderden Winnaar counselor van het Jaar 2012 • Bewust zijn Het oor als sleutel van het lichaam • Schatgraven

Levensverhalen 1

NFG

PSC

December 2012 • 2e jaargang • www.pscmagazine.nl

NFG

Informatie- én inspiratiebron voor professionals

THEMA: RET

THEMA: OPGROEIEN

Ontdekkend leren lezen Lachmeditatie als innerlijke douche Ho, tot hier en niet verder…!

Opgroeien onder moeilijke gezinsomstandigheden Kinderen van psychisch zieke ouders in de praktijk Stiefouder: lust of last?

PSC

EDITIE 6 2014

EDITIE 4 2014

4 E JAARGANG WWW.PSCMAGAZINE.NL

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg

en Adiona, platform voor kindercoaching

Oktober 2012 • 2e jaargang • www.pscmagazine.nl

Informatie- én inspiratiebron voor professionals

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg

Relaties

en Adiona, platform voor kindercoaching

EUROPA: ÉÉN GROOT LAND ZONDER GRENZEN BEROEPSRISICO NUMMER 1: WERKSTRESS

Autonomie in verbondenheid • Seks: oei ik groei voor gevorderden Winnaar counselor van het Jaar 2012 • Bewust zijn Het oor als sleutel van het lichaam • Schatgraven

Het vorkmodel, verbindt het individu aan het grotere geheel Labyrint lopen, de weg naar jezelf • Elk kind mag stralen! Geweldloos optreden • Samengestelde gezinnen

Relaties

Spoorzoeken

EEN GOED VERHAAL IS HET HELE WERK 22 POSITIEVE GEWOONTES VAN GELUKKIGE MENSEN DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TP.NET

DE NEUROPLASTICITEIT EDITIE 5 2014

EDITIE 1 2014

VAN HET BREIN

EDITIE 2 2014

4 E JAARGANG

WWW.PSCMAGAZINE.NL

ETEN ALS EEN

OERMENS

IN CONTACT KOMEN MET JE WERKELIJKE STAAT VAN ZIJN SPIEGELNEURONEN, NEUROPLASTICITEIT EN OPVOEDEN

PEDAGOGIEK VAN VERTROUWEN MARKETING ALS MIDDEL OM KENNIS, TALENTEN EN PASSIE TE DELEN

SPELENDERWIJS LEREN

COMMUNICEREN

VRIJ EN BLIJ

WAT BEWEEGT ME?

PSC Magazine

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TP.NET

2014

HOE PRAAT JE MET EEN PUBER?

MET BEWEGING LIGT DE GEZONDHEIDSWINST VOOR HET OPRAPEN

PRAKTIJK VOEREN

AANTREKKINGSKRACHT

PSC-DAGEN

DE KERNVISIE

HELP!!

METHODE

DE NIEUWE BASIS GGZ, WAT NU?

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TP.NET

Editie 1 • 2015 • 5 e jaargang

Editie 2 • 2015 • 5 e jaargang

Editie 3 • 2015 • 5 e jaargang

Editie 5 • 2015 • 5 e jaargang

MENSEN DIE AARDIG DOEN

TEGEN ANDEREN EN POSITIEF EN BEHULPZAAM ZIJN, ZIJN ZELF GELUKKIGER

MINDFULNESS EN COMPASSIE

LEREN MET HET

LICHT TE RESONEREN

IN ACTIE

TALENTEN

WELKE

WILLEM GLAUDEMANS

SPREEK JIJ?

HOE

TAAL

EERSTE INDRUK:

ANGST

OP ÉÉN GOLFLENGTE ZITTEN IS TE STUREN

IS EEN GEVANGENIS

HECHTINGSLEER

WIE VOER JE IN

JOUW SCHILD?

IN DE PRAKTIJK

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TP.NET

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Editie 4 • 2015 • 5 e jaargang

ACT

JIJ?

RELATIEBEGELEIDING BIJ EEN (NOG) ONVERVULDE

Editie 6 • 2015 • 5 e jaargang

KINDERWENS DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

HET ROER OM

HET VERSCHIL

NA JE VEERTIGSTE

PRATEN OVER

TUSSEN BOEDDHISME EN THERAPIE

WIM HOF:

DE DOOD

KOU LAAT ZIEN WIE EN WAT JE BENT

EN WAT ER DAARNA GEBEURT

EN HELING

WGBO EN KINDEREN

OUTDOOR

LEVEN IS EEN KUNST.

FREEDIVEN

PSBK EN MBK, WAT MOET IK ERMEE? HET CHRISTENDOM

IN DE HULPVERLENING

ALS MENTALE SPIEGEL

OVER MORELE ERVARING, DEUGDETHIEK EN LEVENSKUNST DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

HET HEELAL

IS BETEKENISVOL EN ZELFONTWIKKELING IS WAT JE DAARAAN BIJDRAAGT

Editie 1 • 2016 • 6 e jaargang

WAAROM

SUPERVISIE? DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

OP ZOEK NAAR DE

SPIRITUELE KRACHT

DE KINDERCOACH

VAN DE COACH

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Editie 5 • 2016 • 6 e jaargang

Editie 4 • 2017 • 7 e jaargang

LIJDEN, CREËREN, MINDFUL LEVEN

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Editie 1 • 2017 • 7 e jaargang

Editie 6 • 2016 • 6 e jaargang

Anders kijken naar autisme

Mensen

op verhaal

Mensen

bewust maken van hun eigen

kracht

Nieuwe aanpak vechtscheidingen

Een slim stukje

brein

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

kan dat ook via internet?

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Wkkgz alle veranderingen op een rijtje

Overdracht en tegenoverdracht DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Editie 5 • 2017 • 7 e jaargang

als vorm van introspectief onderzoek

De Inner Balance Trainer

Persoonlijke autonomie:

Trauma en gehechtheid;

hoe blijf je in balans?

voor kinderen van een ouder met MS

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

Psychosociaal Professional

Coaching en therapie,

Een boek

het verhaal van het lichaam

Voor de

Onvervulde kinderwens en toekomst

Meditatie

in leven te zijn

Editie 2 • 2017 • 7 e jaargang

Editie 3 • 2017 • 7 e jaargang

Mentale ruimte en depressie

laten komen

Ervaren

EDITIE 2-2018 - JAARGANG 8

Voor de

Psychosociaal Professional

EDITIE 3-2018 - JAARGANG 8

Voor de

Psychosociaal Professional

Broeden op een leuker leven

Homeostase in het brein

Op pad

INT E R VIE W M E T J E L L E H E R M U S

I N T E R V I E W M E T T H EO S P L I N T E R

INTERVIEW MET J O RD F O RTMANN

Suïcidaliteit bij jongeren DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

EDITIE 4-2018 - JAARGANG 8

Voor de

Psychosociaal Professional

Overprikkeld, eerste hulp bij hoogsensitiviteit IN TERVIEW M ET L IES B ETH K A M ERL IN G EN L IEK E Z U N DERDO RP

Maximale betrokkenheid en optimale distantie Amma, een Oosterse blik op geluk

Maakt werken ons eigenlijk wel gelukkig?

DE INFORMATIEBRON VOOR PROFESSIONALS IN DE PSYCHOSOCIALE GEZONDHEIDSZORG AANGESLOTEN BIJ DE NFG, ROSEGARDEN EN TPNET

EDITIE 5-2018 - JAARGANG 8

Voor de

Psychosociaal Professional

Emoties eronder houden IN TERVI EW MET S A S KI A D E BRUI N

PSC Magazine

www.aukeherrema.nl

Centrum voor Opleiding en Persoonlijke Ontwikkeling Opleidingen    

Begeleiden bij rouw en verlies Begeleiden bij een onvervulde kinderwens Begeleiden bij oncologie Overlevingsmechanismen

Persoonlijke ontwikkeling ODC drijfveren analyse inclusief zes coachingssessies

Alle trainingen zijn geaccrediteerd bij de SKB, Registerplein en NVPA Data staan vermeld op www.verliesenverlangen.nl

Contact: 06-27865750 of info@verliesenverlangen.nl

C olu m n

Martine Claussen Martine Clausen is counselor en creatief therapeut.

Hondenhechting Onlangs heb ik een interview met Antoinette Scheulderman gelezen in het Volkskrant Magazine. Het gaat over haar enorme verdriet toen zij haar hondje (jawel een teckel) moest laten inslapen. De hond en zij waren 8 jaar lang onafscheidelijk geweest en nu miste zij haar verschrikkelijk. Ik voel zo met haar mee. Ik heb pas weer sinds heel kort een hondje en ben nu al heel erg aan haar gehecht. Tevens heb ik drie katten. De schatten zijn al 14 en echte gezinsleden. Ik zou ze niet willen missen. Maar een hond is toch echt heel anders. Honden willen gewoon het liefst 24 uur bij je zijn. Als ik even naar boven ben om mijn telefoon te halen en weer beneden kom, word ik verwelkomd alsof ik een week weg ben geweest. Het is interessant om in dit kader naar het begrip hechting te kijken. Aangezien ik de pup heb opgehaald en haar het meeste om mij heen heb en verzorg, is het niet gek dat zij zich aan mij heeft gehecht als was ik een vervangende moeder. Zij was uiteraard nog een baby en baby’s hebben een moeder nodig. Ikzelf ben geen baby. Mijn moeder leeft nog. Ik heb twee kinderen en daarnaast die drie katten, dus ik heb geen extra kind nodig om mij aan te hechten. Maar ik heb mij wel degelijk, en binnen no time, aan dit hondenkind gehecht. Zozeer zelfs dat ik, toen ik 4 dagen weg moest naar iets waar ik het hele jaar al naar uit had gekeken, de eerste dag niet echt kon genieten en heimwee voelde naar mijn pup. Mijn dochter, die toen voor haar zorgde, vertelde mij dat het hondje de hele dag uit

haar doen was en lusteloos op de bank bleef liggen. Het was duidelijk dat ze mij miste. We waren dus in die korte tijd al aan elkaar verknocht geraakt. Gelukkig was zij de volgende dag weer speels en ging het weer. Net zoals het met mij ook weer ging. Ik heb mij afgevraagd waarom ik zo graag een hond wilde en waarom ik zo gek ben op dat beest. Het kan zijn dat ik de hond nodig heb om er mijn liefde over uit te storten. Nu ik weduwe ben en mijn kinderen niet zitten te wachten op een moederkloek die hen continu overspoelt met liefdesuitingen, kan ik wellicht mijn liefde niet kwijt en heb daar die hond voor nodig, omdat katten nu eenmaal zeer zelfstandig zijn. Het kan ook zijn dat ik zo gewend ben aan ‘zorgen’ dat ik mij kaal voel als ik niet kan zorgen. Nadat ik eerst een gezin had om voor te zorgen en toen een man die 9 jaar ziek was, was er ineens niets anders om voor te zorgen dan mijzelf en mijn katten. Maar katten hebben weinig nodig en voor mezelf zorgen ben ik aan het leren.

Het zijn allemaal aannames en ik weet het niet precies. Wat ik wel vermoed is dat, als je als kind bent opgevoed met dieren om je heen in mijn geval met een kat, een hond en een hamster – je je prettig voelt als je later in je leven een huisdier of huisdieren hebt. Het is mij vaak opgevallen dat mensen die ik ontmoet en die niet van huisdieren houden, er vroeger niet mee zijn opgegroeid. Ik denk dat ik door mijn opvoeding in mijn jeugd, omringd met dieren, gewoon gehecht ben geraakt aan dieren. En dus voel ik mij prettiger met dieren om mij heen. Ontstaat hechting niet gewoon omdat wij liefde willen ontvangen en liefde willen geven? Je veilig willen voelen bij die geliefden en vice versa? Volgens mij wel. Hechting is een diepe verbondenheid, een gevoel van samen. Onvoorwaardelijk en automatisch. Een woordeloos gevoelsverbond. En dat kun je hebben met je gezin en zeer zeker ook met je hond.

PSC Magazine

Z int uig enpri kkels

Zintuigenprikkels In deze rubriek bespreken we elke editie vakgerelateerde boeken, cd’s, dvd’s en apps.

Iedereen zegt dat ik mag huilen Kinderen en rouw Esther Kant & Machteld Hardic

"Wanneer een kind met een groot verlies te maken krijgt, maakt Iedereen zegt

dat ik mag huilen een moeilijk onderwerp wat begrijpelijker en bespreekbaarder."

De dood: je wenst het geen kind toe, maar de realiteit is dat velen ermee te maken krijgen. Zoveel kinderen, zoveel gezichten kent de dood, kent de rouw. Om zo dicht mogelijk aan te sluiten bij wat het kind nodig heeft, is het fijn als er ook veel interventie-aanbod is, vind ik. Esther Kant en Machteld Hardrick schreven, tekenden en ontwierpen het kleinood Iedereen zegt dat ik mag huilen. Een boekje over dood, verdriet, gevoelens en wat je kunt doen. De bovenstaande ondertitel zegt veel. In twee pagina’s wordt heel kort een thema uitgelicht zoals de dood van een ouder, een broertje, een klasgenoot of huisdier, en wordt er ingegaan op wat je zou kunnen doen. Het is goed dat ook de zelfgekozen dood wordt aangeraakt en dat kindervragen over de gang van zaken rondom een overlijden aan bod komen. Het boekje is een beetje vormgegeven à la het tijdschrift Happinez. Met kadertjes, tekeningetjes, gedichtjes, krabbeltjes, foto’s en ruimte om de opdrachtjes uit te kunnen werken. Wat ik mis, zijn een inhoudsopgave en paginanummers. Voordeel is dan wel weer dat je vaak erdoorheen moet bladeren en je oog dan weer op iets valt waar je anders aan voorbij was gegaan. Ieder nadeel heeft zo weer zijn voordeel. Het boekje is, en dat vind ik echt jammer, niet te verkrijgen bij bijvoorbeeld Bol.com. Als je even doorzoekt op het internet, zijn er gelukkig nog wel andere aanbieders te vinden. Omdat begrippen als dood, verlies en rouw lastig zijn om uit te leggen aan jonge kinderen of kinderen en jongeren met een (licht) verstandelijke beperking, ben ik er toch weer blij mee. Het zal niet het eerste kind zijn dat zegt: wanneer is mama nu klaar met dood zijn? Wanneer een kind met een groot verlies te maken krijgt, maakt Iedereen zegt dat ik mag huilen een moeilijk onderwerp wat begrijpelijker en bespreekbaarder.

ISBN 9789085606550 Uitgeverij Nino Recensie door Anja van de Weerd

PSC Magazine

Z i nt u i ge npr ik ke ls

De toverdoos

CBD en de medicinale werking van cannabis

Sprookjes voormeditaties voor kinderen vanaf 5 jaar

Helen zonder high te worden

Marneta Viegas ‘Doe je ogen dicht, wees heel stil en stel je voor...' Voor heel veel kinderen over de hele wereld begint het verhaaltje voor het slapen gaan iedere dag weer met deze woorden. Dit is het moment van de dag waarop even niets meer hoeft en kinderen lekker mogen ontspannen! De sprookjesmeditaties van Marneta Viegas helpen hierbij. In dit boek uit de succesvolle Relax Kids-serie staat weer een prachtige verzameling bekende en minder bekende sprookjes. Vol visualisaties die voor kinderen goed te begrijpen zijn en hun een rustig en prettig gevoel geven. Ieder verhaal wordt afgesloten met een korte affirmatie, waarmee kinderen geholpen worden om de rust vast te houden. ISBN 9789020209860 Uitgeverij AnkhHermes

Leonard Leinow & Juliana Birnbaum CBD en de medicinale werking van cannabis van Leonard Leinow & Juliana Birnbaum is het boek dat precies past bij de trend gezondheid in eigen hand. CBD is tegenwoordig overal verkrijgbaar en wordt massaal gebruikt voor kleine kwaaltjes als rugpijn, stijve knieën en slapeloosheid. Van CBD word je niet high; dit omdat CBD niet de psychoactieve stof is in cannabis. In CBD en de medicinale werking van cannabis staat alles wat je moet weten over het medicinale gebruik van cannabis. De juiste dosering, voor welke aandoening en wanneer je het moet innemen. Leonard Leinow en Juliana Birnbaum schreven een zeer gedegen naslagwerk dat laat zien dat het medicinale gebruik van cannabis serieus genomen moet worden. ISBN 9789020214833 Uitgeverij AnkhHermes

1000 i.e. of 3000 i.e. per druppel SanoPharm emulsan Vitamine D3 is op basis van een unieke micro-emulsie samengesteld. De structuur van deze emulsie komt overeen met die van moedermelk, waardoor de opname optimaal is!

w! Nieulusan D3

Em simum is fo r t 0 i . e. 30 0 p p e l dru per

Eén verpakking van 10 ml bevat 240 druppels en kost slechts € 19,95 voor de 1000 i.e en € 22,95 voor de 3000 i.e. verpakking (consumentenprijs).

SanoPharm Nederland bv - Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveld T 0342 420714 - F 0342 420646 www.sanopahrm.com - info@sanopharm.com

PSC Magazine

Ve rs l a g kwartaalbi j eenko m st

VERSL AG KWARTAALBIJEENKOMST VAN 28 MEI 2018

Verslaafd aan de ander Ando Rokx

Ando Rokx is psycholoog en psychotherapeut, programmadirecteur bij Zorg van de Zaak en auteur van het boek Het leven is geen feest; de mythe van het maakbare geluk. Vanavond neemt hij ons mee in het verhaal over hoe wij als mensen onszelf en de wereld construeren en over alle verwachtingen die wij van onszelf en de ander hebben. Ando heeft zich gespecialiseerd in de ACT (Acceptance and Commitment Therapy) en zal laten zien hoe deze methodiek een helpende bijdrage kan leveren als mensen vast komen te zitten in hun constructen en verwachtingen. Als mensen hebben we twee werelden waarin we leven: • De buitenwereld waarin we met elkaar leven • Onze psychische binnenwereld waarin we constructen maken over de buitenwereld, de ander en ons zelf. Volgens Ando heeft onze menselijke soort de wereld kunnen domineren omdat we een eigen ‘Google’ in ons brein hebben. Hierdoor kunnen we dingen onthouden, leren, analyseren en oplossingen bedenken. Op het moment dat wij te maken krijgen met angst, onzekerheid of andere lastige gevoelens, gebruiken wij onze ‘google’. Dit, om de gevoelens in onze binnenwereld te analyseren en hier vervolgens oplossingen voor te bedenken. In onze huidige westerse cultuur worden negatieve gevoelens vermeden door het slikken van pillen, therapie of het lezen van zelfhulpboeken. Want wij leven het construct dat ons bestaan gelukkig moet zijn.

PSC Magazine

Veel mensen kampen echter met psychische klachten. 1 op de 3 personen heeft het afgelopen jaar last van psychische klachten gehad. 1,2 miljoen mensen slikken antidepressiva en jaarlijks plegen 1600 mensen suïcide. Mensen met psychische problemen hebben vaak een psychologische inflexibiliteit. Dit betekent een cognitieve fusie; hun gedachten worden waarheid. Het concept over het zelf en de ander zit vast. Men leeft vooral in het verleden of in de toekomst in plaats van in het hier en nu. Een veelvoorkomende kortetermijnoplossing bij lastige gevoelens is vermijdingsgedrag. Men verzint allerlei manieren om van het negatieve gevoel af te komen. Hierdoor kunnen mensen gedrag inzetten dat ver verwijderd staat van hun eigenlijke waarden. Op de langere termijn veroorzaakt dit juist meer problemen. Een voorbeeld in een partnerrelatie. Iemand heeft jaloerse gevoelens als zijn of haar partner naar de kroeg gaat met vrienden. Het kan op de korte termijn helpen gedrag in te zetten waardoor de partner die avond niet weggaat. Het jaloerse gevoel met onderliggend de angst dat de partner hem of haar in de steek laat, is tijdelijk weg. Echter, de jaloerse en angstige gevoelens zullen in allerlei situaties blijven terugkomen, het is niet opgelost. Door het vermijden van hiermee te leren omgaan, zal er spanning en/of verwijdering in de partnerrelatie ontstaan, wat juist weer een versterking van deze negatieve gevoelens geeft. De ACT heeft als uitgangspunt dat alle gevoelens bij ons menselijk bestaan horen. Juist in de partnerrelatie is dit extra voelbaar; liefde gaat samen met de angst

die weer te verliezen. Er zijn gevoelens van erkenning, waardering en intimiteit, maar ook van afwijzing, eenzaamheid en conflict. De boodschap van ACT is dat al deze gevoelens er mogen zijn! Ze horen bij het leven. Vermijd ze niet, maar leer ermee omgaan. Dit betekent de omschakeling maken van psychologische inflexibiliteit naar psychologische flexibiliteit. Eigen gedachten en constructen zijn niet de waarheid. Focus op wat belangrijk is, wat aansluit bij waarden die belangrijk zijn. Bewustwording van jezelf en je gedrag. Dus in de partnerrelatie kun je jezelf de vraag stellen: wat voor partner wil ik zijn voor de ander? Kun je moedig zijn om je kwetsbaar op te stellen en compassie te hebben met jezelf en de ander? De ACT is een mooie methode om je als mens verder te ontwikkelen als je vastloopt in jezelf, in relatie tot anderen en/of in het leven. Deze avond heeft een inkijk gegeven in waarom wij als mensen vastlopen en heeft een handreiking gedaan hoe we zelf en onze cliënten hierin verder zouden kunnen helpen. Voor mensen die dit een aansprekende manier van werken vinden, is het zeker de moeite waard om zich verder in de ACT te verdiepen!

NKS

Waarom is hulp vragen voor mensen zo moeilijk? De Franse filosoof Emmanuel Levinas (1906-1995) schrijft ergens: “De ander in de ogen ontmoeten doet een appèl op mij, wat mij dwingt om verantwoordelijkheid te nemen tot de zorg voor de ander. Ik word door het gelaat van de ander uitgenodigd om mij in te zetten voor de ander. Er ontstaat direct de vraag ‘Wat doe ik met de vraag van de ander? Op welke manier ga ik de ander helpen?’ Ik ben er niet voor mijzelf, maar ik ben er primair voor de ander. Helpen is een vorm van genieten en het zorgt ervoor dat je door de ander ervaart dat je mens bent.”1 Door de ander te helpen erken je dus dat de ander bestaat en dat ook jijzelf bestaat. Je helpt elkaar met je mens-zijn. Ik verwonder mij er vaak over dat mensen andere mensen nodig hebben maar die hulp niet vragen en in gang willen zetten. Cliënten willen vaak geen hulp vragen aan hun netwerk terwijl zij juist zoveel hulp nodig hebben. Zij geven aan dat ze zich schamen. Ze willen de vuile was niet buiten hangen en de ander niet belasten. Dit is het tegenovergestelde van wat de politiek nu verkondigt. Want de regering propageert juist meer mantelzorg zodat er meer bezuinigingen doorgevoerd kunnen worden. Zodra de verworden context niet heftig genoeg is, weigeren cliënten vaak om andere mensen uit te nodigen in hun leven. Waarom is hulp vragen zo moeilijk? Is dit omdat mensen die problemen ervaren, vooral bezig zijn met zichzelf en hierdoor geen ruimte hebben om de ander te ontmoeten? Schnarch heeft het over differentiatie en over een evenwicht tussen individuele separatie en emotionele verbinding. Hoe meer je vanuit jezelf relaties aangaat en zelf gevalideerd bent, hoe meer gedifferentieerd je bent. Verbinding hebben met jezelf is essentieel. Van daaruit kun je een goede verbinding met de ander gaan zoeken. Cliënten geven aan dat ze zichzelf kwijtgeraakt zijn, waardoor ze zich op dat moment niet emotioneel

kunnen verbinden met de ander. Bij gebrek aan deze verbinding ervaren cliënten mogelijk geen ruimte om hulp te vragen. Of komt het omdat mensen bang zijn voor afwijzing? Bang voor sociale uitstoting? Door sociale uitstoting krijgen mensen minder contact met andere mensen en kunnen zij sociaal geïsoleerd raken. Is sociale isolatie ook niet een verlies van je identiteit – van je hele mens-zijn? En waarom praten we eigenlijk over een ‘sociaal’ isolement en niet over een individueel isolement, want je raakt jezelf immers ook kwijt? Jezelf verliezen als mens is zeer beangstigend. De gevolgen hiervan zijn dan ook niet mis: depressies, psychoses enzovoort. Hulp geven aan anderen impliceert ook ervaren dat je mens bent. Als de hulpverlener ondersteuning geeft en de cliënt hulp ontvangt, helpt de hulpverlener de ander om meer existentieel mens te zijn, om te bestaan. Daardoor wordt je identiteit sterker, zeker als je leert van het overwinnen van tegenslagen en moeilijkheden. Mensen willen erkenning. Hoe meer erkenning je krijgt, hoe gelukkiger je wordt waardoor je de ander ook weer beter kunt helpen. Ik zie hierin alleen maar een win-win situatie. Door Maartje Brok, systeemspecialist bij Reinaerde Bronnen: • http://levinasandculture.blogspot.nl/2013/08/genieten-en-onafhankelijkheid.html • Scriptie Afman, L. (2016), social media; verbinding of vermijding • Schnarch, D. (2009). Passionate Marriage. United States of America: Norton paperback. • Keij, J. (1993). Eenvoudig gezegd: Levinas. Kampen: Kok agora. 1

Afman, L. (2016). Social media; verbinding of vermijding, pagina 18

PSC Magazine

O nze ballast regeert on s l ev en !

Onze ballast regeert ons leven! Veel mensen zeulen een hoop ‘ballast’ met zich mee. Denk hierbij aan beperkende gevoelens, overtuigingen en angsten. Deze ballast regeert letterlijk ons leven. Lees hier hoe jij aan deze ballast komt, wat deze met je doet en hoe je ervan afkomt. Diverse onderzoeken tonen aan dat onze ballast voor 95% bepaalt hoe jij je voelt, denkt, je gedraagt, handelt en in het leven staat. Hij beïnvloedt direct de keuzes die jij maakt in jouw leven en de mate van stress en spanning die jij ervaart in bepaalde situaties. Deze ballast bepaalt tot wie jij je aangetrokken voelt, of iets wel of niet lukt in jouw leven en welke aandoeningen of ziekten zich zouden kunnen ontwikkelen. Hoe kom jij aan jouw ballast? Vergelijk jezelf nu eerst eens met een luchtballon. De lucht in de ballon bestaat in deze metafoor uit jouw positieve gevoelens. Denk hierbij aan positiviteit, rust, succes, zelfvertrouwen, doel, vastberadenheid, zelfliefde, loyaliteit, levensvreugde, enzovoort. Het mandje van de luchtballon is het bekende rugzakje. Datgene waarin jij je ballast kunt bewaren. Dit mandje omvat ons fysieke lichaam en onderbewustzijn. Het onderbewustzijn is een soort persoonlijke databank die vergelijkbaar is met de harde schijf van een computer en waar wij overtuigingen, levensprogramma’s, herinneringen enzovoort opslaan. Hoog in de lucht is jouw mandje nog leeg en is jouw ballon volledig gevuld. Je gaat nog vrij mee met de wind of flow van het leven. Het zijn de vervelende (traumatische) levensgebeurtenissen onderweg, die ervoor zorgen dat de ballon daalt. 44

PSC Magazine

Stel dat jij je ‘hart’ voor het eerst aan iemand hebt gegeven en deze belazert jou. Nota bene met jouw beste vriend of vriendin. Op dat moment sta jij in meer of mindere mate open voor een energie die in jouw lichaam komt. Deze energie kun jij voelen omdat jouw lichaam hierdoor verkrampt. Daarom noem ik dit gevoelens. Vervolgens gaan wij deze energie inkleuren met onze ‘persoonlijke conclusies’, lees overtuigingen zoals: ik ben niet goed genoeg, ik ben boos, ik voel mij afgewezen, ik ben te dik, ik heb gefaald, ik ga mijn hart nooit meer geven. Gevoelens zijn dus altijd ingekleurd door overtuigingen! Maar wat gebeurt er dan met de lucht in jouw ballon? Vóór die gebeurtenis had jij vertrouwen in die ander en in jezelf, je had nog een doel en positiviteit! Door deze gebeurtenis verlies jij zomaar een gedeelte van deze positieve gevoelens! Eigenlijk logisch. Wanneer beperkende gevoelens ‘in’ je komen, moeten positieve gevoelens plaatsmaken. Positieve gevoelens kun je trouwens niet alleen verliezen! Deze kunnen ook even tijdelijk geblokkeerd zijn. Je herkent het vast wel. Je gaat vrolijk wat eten met vrienden en een van hen plaatst een vervelende opmerking. Bijvoorbeeld, je ziet er slecht uit. Jouw vrolijkheid en zelfvertrouwen verdwijnen ogenschijnlijk als sneeuw voor de zon. Deze positieve gevoelens heb je nog wel maar ze zijn even geblokkeerd. Gelukkig kunnen positieve ervaringen deze blokkades ook weer opheffen. De ballon zakt als gevolg van elke traumatisch of vervelend ervaren gebeurtenis. De lucht (positieve gevoelens) in de ballon

is er stap voor stap uitgelopen en het mandje is zwaarder geworden. Uiteindelijk staat deze op een gegeven moment op de grond. Je staat dan nog net in JOUW eigen kracht. De lucht in de ballon houdt het mandje nog net overeind! De flow van het leven sleept je moeizaam over de grond. Dan hoeft er nog maar iets vervelends te gebeuren en je valt. Je kunt niet meer zelfstandig staan. Ik vergelijk dit met het wegzakken in de modder. We zijn dan vergelijkbaar met een kind in de wieg dat alleen maar kan kruipen. Dit maakt jou tevens in meer of mindere mate afhankelijk van anderen! Dit leg ik verderop uit. Copy & Paste Een ander deel van onze ballast ‘kopiëren’ wij vanuit onze omgeving en maatschappij. Dit doen we vooral in onze eerste zeven levensjaren. Ik leg dit uit! Kom jij chagrijnig thuis, dan reageert iedereen daarop. Wanneer jij ontspannen bent en iemand in jouw buurt is erg gestrest of gespannen, voel jij dat ook. Vaak zeggen we dan ook: ik word gestrest of moe van jou. Wanneer je dat voelt, heb jij zomaar iets overgenomen van die ander. Wanneer jij vrolijk bent en praat met sombere mensen, word jij vanzelf minder vrolijk. Na de conceptie zit jij negen maanden in de buik van mama. Kun jij je voorstellen dat, wanneer mama zich niet gewaardeerd of onzeker voelt, jij dit zomaar overneemt? Op deze wijze neem jij zomaar veel gevoelens en overtuigingen over van mama. Hoogsensitieve kinderen (HSP) zijn hier nog gevoeliger voor. Logisch dat deze kinderen daar last van

H ans de Wa a rd

hoe jij naar jezelf, een ander en het leven kijkt. Mijn regel is simpel: alles wat mij triggert en raakt in het gedrag van een ander, wil ik zelf niet meer zijn! Als respectloos gedrag mij raakt, mag ik het loslaten. Je vult dit dan ook niet meer in voor de ander. En alles wat mij positief triggert in een ander, wil ik zelf meer zijn. Ik leg je straks uit hoe je dat doet.

kunnen krijgen en gedragsproblemen vertonen. Na deze negen maanden pak je op vergelijkbare wijze gevoelens, overtuigingen en denkbeelden op van mensen om je heen en bijvoorbeeld ook via de tv. Wat doet ballast met jou? Ballast maakt je ziek Er zijn drie belangrijke redenen waarom jouw ballast je ‘ziek’ kan maken: • Wanneer jouw ballast in het dagelijkse leven getriggerd wordt, verkrampen de beperkende gevoelens lokaal jouw weefsel en/of organen. Daardoor wordt de doorbloeding lokaal minder. Houdt dit aan, dan zal het orgaan minder goed functioneren. • Secundair reageert jouw hypothalamus daarop; hij geeft de bijnieren - indirect - opdracht onder andere cortisol te produceren. Het gevolg is stress. Iedereen weet dat langdurig stress is niet goed voor je is. • Dr. Bruce Lipton, celbioloog, geeft aan dat gevoelens en overtuigingen bepalen welke genen in jouw DNA

getriggerd worden. Zo heb je ‘goede’ genen en ‘slechte’ genen. Een gen is een bouwtekening voor een eiwit. Eiwitten bepalen direct het functioneren van een cel. Boosheid is volgens hem de belangrijkste oorzaak van het ontstaan van kanker. Met positieve gevoelens en overtuigingen worden alleen de ‘goede’ genen getriggerd. De wijze waarop jij in het leven staat, bepaalt zo je gezondheid. Ballast bepaalt jouw gedachten! Onze hersenen functioneren vergelijkbaar met de processor van een computer die aangestuurd door ons onderbewustzijn onze dagelijkse informatie verwerkt. Wanneer jouw beperkende gevoelens en overtuigingen getriggerd worden, zorgen de overtuigingen ervoor dat jij corresponderende gedachten krijgt. Hoe meer overtuigingen getriggerd worden, hoe meer jij piekert. Jouw ballast kleurt jouw bril! Het zijn jouw overtuigingen die bepalen

Ballast maakt afhankelijk en bepaalt tot wie jij je aangetrokken voelt en wie je leuk vindt. Wanneer ik bepaalde essentiële positieve gevoelens mis in mijn ballon, voel ik mij als vanzelf aangetrokken tot iemand die deze wel heeft. Ik zeg dan ook: met jou heb ik weer vertrouwen in het leven of met jou voel ik mij weer gelukkig. Dus hiermee zeg je eigenlijk: zonder jou voel ik me niet gelukkig, zonder jou heb ik geen vertrouwen in de toekomst. Dat klopt. In bovenstaande voorbeelden mis jij dan positieve gevoelens als levensvreugde, vertrouwen, geluk, genieten, enzovoort. Deze gevoelens ben jij kennelijk ooit verloren in jouw leven als gevolg van vervelende gebeurtenissen en ervaringen. Afhankelijkheid van jouw partner maakt je toch kwetsbaar. Het kan je remmen, kost bakken met energie en veroorzaakt regelmatig gevoelens van gemis, jaloezie, spanning en onrust. Afhankelijkheid weerhoudt ons van het maken van belangrijke keuzes in ons leven en zorgt ervoor dat we niet voor ons eigen geluk durven te gaan. De oplossing is simpel. Ga zelf staan! Haal de positieve gevoelens die jij ziet in een ander, terug. Ballast bepaalt jouw keuzes Hierboven geef ik al aan dat het gemis van bepaalde positieve gevoelens bepaalt tot wie ik mij aangetrokken voel. Beperkende gevoelens, overtuigingen en angsten bepalen vervolgens ook welke keuzes jij maakt. Ben je bang om jouw hart opnieuw te geven aan iemand, dan zul je wellicht een leuke date afslaan. Heb jij twijfels over jouw mogelijkheden, dan ga je niet in op een mogelijke baan. Ben je bang om te vliegen, dan resteert een autovakantie. Ballast bepaalt of iets wel of niet lukt Regelmatig vragen mensen zich af: waarom lukt het mij niet en een ander PSC Magazine

O nze ballast regeert on s l ev en !

"Duidelijk is dat de ballast die jij bij je draagt, een enorme impact heeft op jouw leven."

wel? Deze vraag kan natuurlijk betrekking hebben op veel levensvlakken. Jij weet wel welk vlak jij bedoelt. Het antwoord daarop is in alle gevallen simpel. Omdat IETS IN JOU dit niet wil, niet kan en/of omdat jij dit niet mag van jezelf. Stel dat JIJ ooit jouw ‘hart’ aan iemand gegeven hebt en deze heeft jou belazerd. Kun jij je dan voorstellen dat iets in jou zegt: ik geef mijn ‘hart’ niet meer. Stel, jij bent succesvol geweest en dat liep fout en jij raakte alles kwijt. Onbewust zeg je: ik kan maar beter niet meer succesvol zijn. Dit noem ik een innerlijke onwil. Niemand kan zichzelf zo intens bestraffen als jij jezelf kunt straffen! Hoe vaak zeggen wij niet: had ik het maar niet of anders gedaan! Dan was alles anders gelopen. Op onbewust niveau straffen wij zo onszelf en mogen wij bijvoorbeeld niet meer gelukkig zijn of genieten. Dit noem ik een innerlijk verbod. Bepaalde overtuigingen die wij maar vaak genoeg herhalen zoals ik kan dat niet, vormen onbewust een innerlijk onvermogen. Deze onbewuste onwil, dit onvermogen en innerlijk verbod zorgen ervoor dat

PSC Magazine

iets je maar niet lukt in jouw leven. Jouw praktijk loopt niet of je maakt maar geen stap in jouw leven. Onbewust trap jij op de rem! Duidelijk is dat de ballast die jij bij je draagt, een enorme impact heeft op jouw leven. Praten over problemen en klagen blijkt niet de oplossing. Heb jij levensklachten, dan zul je de innerlijke oorzaak moeten aanpakken. De innerlijke oorzaak van onze levensklachten in kaart gebracht! Binnen de Body Mind Release-methode heb ik de mogelijke innerlijke oorzaak van al onze levensklachten volledig in kaart gebracht. Wij kunnen nu deze gericht uittesten. Gedurende een individueel traject leert een Body Mind Release-therapeut cliënten deze ballast zelfstandig los te laten en ‘verloren’ positieve gevoelens weer terug te halen. Het resultaat is innerlijke rust, hernieuwde energie, positiviteit en persoonlijke groei.

Opleiding tot erkend BMR-therapeut | The best of both worlds BMR biedt jou een goede wetenschappelijke en logische onderbouwing van deze breed inzetbare methodiek en de te verwachten resultaten. Dit in combinatie met een bewezen effectieve alternatieve aanpak! Body Mind Release wordt daarom veelvuldig als een verzuiminterventie voorgeschreven door bedrijfsartsen en bedrijfspsychologen. Wil jij als therapeut echt het verschil maken voor jouw cliënten? Doe dan mee met onze erkende zesdaagse topopleiding tot BMR-therapeut op hbo-niveau. Deze opleiding is geaccrediteerd door vele beroepsorganisaties. Hans de Waard is ontwikkelaar van de Jassentechniek & Body Mind Release-methodes. Ga voor meer informatie naar www.bodymindrelease.nl

Sociale psychologie

Inclusief praktijkdag

Praktijkgerichte thuisstudie op HBO-niveau met deskundige begeleiding Mensen leven in meervoud, niet in enkelvoud! Waar je ook bent, je staat in direct of indirect contact met andere mensen. Op je werk, binnen je gezin, tijdens het doen van de dagelijkse boodschappen en zelfs wanneer je alleen een wandeling maakt, wordt je denken, voelen en doen beïnvloed door anderen. Tegelijkertijd beïnvloed jij de gedachten, gevoelens en gedragingen van andere mensen, zelfs als je niet fysiek in hun aanwezigheid bent. Dit bijzondere proces van wederzijdse beïnvloeding wordt uitgebreid bestudeerd tijdens de thuisstudie Sociale psychologie. Een thuisstudie speciaal geschreven voor mensen die vanuit hun beroep of persoonlijke interesse meer willen weten over menselijke interacties.

16 studiepunten € 495,00

Hoera!

jaar inng di verbin

Opleidingsinstituut voor Geweldloze Communicatie

Nieuw - Leergang Verbindend Communiceren in Coaching Ben je werkzaam als coach, psycholoog of therapeut en wil je diepgaande veranderprocessen bij je cliënten initiëren? Dan helpt onze Leergang Verbindend Communiceren in Coaching jou hierbij. De thema’s die aan bod komen zijn: Transformatie, Zingeving, Schoonheid van behoeften en Compassievol leven. Ben jij klaar voor (nog) meer verdieping? Meld je dan vandaag nog aan voor deze unieke leergang op onze website, www.vinecoaching.nl.

Het Hoogeland, Museumlaan 2, 3581 HK Utrecht - tel: (030) 215 50 60 - welkom@vinecoaching.nl - www.vinecoaching.nl Onderstaande organisaties accrediteren verscheidene onderdelen uit ons opleidingspakket ABVC – Algemene Beroepsvereniging Voor Counseling NFP – Nederlandse vereniging voor Fysiotherapie BATC – Belangen Associatie Therapeut en Consument volgens de Psychosomatiek EMCC - European Mentoring & Coaching Council Registerplein –Kwaliteitskeurmerk voor sociaal professionals NOBCO - Nederlandse Orde van Beroepscoaches VBAG – Vereniging ter Bevordering van Alternatieve Geneeswijze LVNG – Landelijke Vereniging Natuurlijke Geneeswijzen VNT – Vereniging van Natuurgeneeskundig Therapeuten enigging Van Haptotherapeuten Haptothera ptotherape apeeuten MFN – Mediators Federatie Nederland VVH – Vereniging NBVH – Nederlandse Vereniging voor Hypnotherapeuten Cursussen en leergangen Kijk voor ons totaal aanbod aan opleidingen op onze website www.vinecoaching.nl