TCC Magazine Editie 3-2019 by Inspired Publishing

ED I TI E 3 - 2 01 9 - JAARG ANG 9

INTERVIEW MET

Rikkert van Huisstede INTEGRAL EYE MOVEMENT THERAPY IS BASISSUPPLETIE

naast ‘gezonde’ voeding onontkoombaar?

Hypericum (Sint-Janskruid) 1 per dag ✓ Zorgt voor een goede gemoedstoestand** ✓ Houdt de geest helder en geeft geestelijke energie**

✓ Gestandaardiseerd extract met 1000µg hypericine

✓ Slechts 1 tablet per dag is voldoende

Ook verkrijgbaar:

** Deze claimszijn voorlopig toegelaten en worden in een later stadium nog wetenschappelijk beoordeeld.

www.lamberts.nl

VOORWOORD

Zonnebril

r ligt weer een dikke en interessante editie van TCC Magazine voor je. Zo heb je wat te lezen tijdens de zomer. Ja, hij lijkt en voelt ver weg, maar de zomerperiode komt er echt aan! Als ik naar mijn bureau kijk, ligt daar een leuk stapeltje boeken op me te wachten die ik tijdens de zomer wil lezen. Ik zie mezelf al zitten op een klapstoel voor de caravan. Met de zon op mijn gezicht en, om het plaatje compleet te maken, een heerlijk glaasje in mijn hand! In de praktijk zal deze situatie niet vaak voorkomen, maar van het vooruitzicht kan ik nu al genieten! Dit gezegd hebbende, zie ik ook direct de uitdaging. En daarom ga ik niet alleen genieten als ik heerlijk op die klapstoel voor de caravan zit, maar ook als ik m’n werk probeer af te maken voor vertrek. En als ik zie wat er allemaal in de auto gepropt moet worden. En als ik in de rij sta in een veel te grote en veel te drukke Franse supermarkt. En als een van de kinderen begint te huilen wanneer het ijsje op de grond is gevallen. Ook dat kunnen van die geniet-momenten zijn. Het is maar met welke bril je ernaar kijkt. En ik zet vast m’n zonnebril op! Wanneer ik dit schrijf, duurt die vakantie nog even, dus even terug naar het heden. Voor deze editie heeft TCC-redactielid Ria Teeuw een interview gehad met Rikkert van Huisstede, theatermaker, zanger, acteur en dichter. ‘Ik ben uitvoerend kunstenaar’, vat hij samen; om eraan toe te voegen dat hij ‘levenskunstenaar’ eigenlijk een nog mooier woord vindt om zichzelf te duiden. Naast zijn werk op de bühne is hij trainer op het gebied van gender en seksualiteit. ‘Dat houdt in dat ik op middelbare scholen gastlessen geef over genderdynamiek en gendervrijheid.’ Een bijzonder interview over een bijzonder onderwerp. Een onderwerp dat weliswaar steeds vaker opduikt in de verschillende media, maar nog lang niet gangbaar is. Rikkert wil kinderen het besef meegeven dat al die stereotypen een soort mythische vormen zijn van wat je denkt dat mannen beter kunnen en waar vrouwen beter in zijn. ‘Ik hoop dat ze gaan voelen dat ieder mens keuzevrijheid heeft en daar bewust mee om kan gaan.’

Verderop in dit magazine staat de vraag centraal: Is basissuppletie naast ‘gezonde’ voeding onontkoombaar? Het antwoord is stellig ‘ja’. En wel om 2 hoofdredenen. Ten eerste omdat de Nederlander over het algemeen te weinig groente, fruit en vis eet. En ten tweede omdat wat men eet, vaak onvoldoende in de nodige nutriënten voorziet. Omdat nutriëntengehaltes in gewassen bewezen achteruitgaan, de ADH niet is aangepast op de huidige nutriëntenstatus van groente en fruit, we onvoldoende vis eten en we onvoldoende zonlicht ontvangen, is basissuppletie met multivitaminen en -mineralen, omega-3, vitamine C, vitamine D en magnesium onder alle omstandigheden voor iedereen in Nederland onontkoombaar. Lees alle ins en outs in dit uitgebreide artikel. Ook deze keer hebben we een artikel in de serie van ‘In de praktijk’. Deze keer over de rechten en plichten van het kind. De NFG krijgt veel vragen over kinderen. En dan met name over het belang van het kind, mag een kind zelf beslissen, welke rechten en plichten heb je als therapeut? Een lastig stukje materie; de wetgever is hier niet helemaal duidelijk over. De NFG probeert alle vragen en onduidelijkheden te beantwoorden in deze rubriek. Zoals je ziet, staan er weer artikelen met uiteenlopende onderwerpen in deze editie. Ik ga ze niet allemaal benoemen, maar ik hoop dat je zin hebt gekregen om te gaan lezen. Misschien op een stoel in de zon met een glaasje erbij. Zo’n fijn geniet-moment. Ik ga nu dat andere genieten oefenen. In de regen naar huis rijden, waarschijnlijk met file. Ik zet m’n zonnebril op en ga het van de sunny side bekijken! Ik wens je veel leesplezier en een fijne zomer! Sacha van den Ende Hoofdredacteur

TCC Magazine | 3

Integrale epigenetica Onze Westerse levensstijl ontregelt de werking van onze genen. Dit heeft epigenetische adaptaties tot gevolg die uitmonden in de typische Westerse aandoeningen zoals depressie, ADHD, diabetes, allergieën en vermoeidheid. Een groot deel van deze adaptaties kunnen teruggedraaid worden. In de BrainQ Level 1 opleiding leert men deze chronische aandoeningen te benaderen vanuit centrale en hiërarchische processen die met elkaar verbonden zijn. De opleiding is praktisch gericht en onmiddellijk toepasbaar in uw praktijk. Docent is Lucas Flamend, auteur van het boek ‘Het endorfine herstelplan. Integrale epigenetica in de praktijk’.

DATA LEVEL 1 - GROEP C-2019 Donderdag 5 september 2019

10:00 – 17:00 u

Vrijdag 6 september 2019

10:00 – 17:00 u

Zaterdag 7 september 2019

10:00 – 17:00 u

Zaterdag 5 oktober 2019

10:00 – 17:00 u

(herhaling en intervisie)

Vrijdag 8 november 2019

10:00 – 13:00 u

(examen)

BrainQ®: www.brainQ.nl

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord

Column Willem Pinksterboer

Inhoudsopgave

Inspiratie dagboek Elena Brower Samsara

Interview met Rikkert van Huisstede

Dicht bij jezelf blijven in een wereld die non-stop

In de boekenkast

een beroep doet op je keuzemogelijkheden

Column Wilma de Haas

Jessica Hebly

Integral Eye Movement Therapy (IEMT)

Interview met Berry Rijkers

De adviseur legt uit...

Anne ten Brinke Dossier: Q10

Verslag NKS-congresdag NKS

Opleiding tot trainer Hormoonfactor

Pornoverslaving, een worsteling Rosegarden

In de praktijk: Rechten en plichten

Gezond ouder worden met de nodige (spier)ballen 57 aan je lijf! Angélique De Beule

van het kind De NFG Is basissuppletie naast ‘gezonde’ voeding

onontkoombaar? André Frankhuizen Opleiden van beroepsoefenaren in de

Transpersoonlijke therapie Tpnet

Op de beeldbuis

Colofon

complementaire zorg

TCC Magazine | 5

6 | TCC Magazine

INTERVIEW MET RIKKERT VAN HUISSTEDE

‘ H E T G A AT OV ER M EN S- Z I JN, OVER LEVEN EN DOOD, OV E R GEW ELD OF G EEN G E WELD. ’

Theatermaker Rikkert van Huisstede benadrukt belang van gendervrijheid Stereotype denkbeelden over mannen en vrouwen zijn nog springlevend, ondanks grote maatschappelijke ontwikkelingen als feminisme en (homo)emancipatie. Mannen moeten stoer, sterk en succesvol zijn en vrouwen lief, zacht en zorgzaam. Komt bij dat ‘mannelijke’ eigenschappen hoger gewaardeerd worden dan ‘vrouwelijke’. Gendernormen gaan over sociaal-culturele aspecten. Het is een fenomeen dat we allemaal kennen, maar dat zich tegelijkertijd op onbewust niveau afspeelt. Acteur en zanger Rikkert van Huisstede (25) zet zich actief in om de maatschappij in dit opzicht wakker te schudden. ‘Het zijn vooroordelen die heel schadelijk zijn en niets te maken hebben met de werkelijkheid.’

Voor dit interview heb ik met hem afgesproken in de villa van het Herman van Veen Arts Center op Landgoed de Paltz. Een bosrijke omgeving in het midden van het land. Het is een vertrouwde locatie voor Van Huisstede, want zo nu en dan treedt hij op in het naastgelegen landgoedtheater. Herman van Veen heeft hem opgeleid. Zijn stralende blik onderstreept het enthousiasme waarmee hij vertelt hoe hij maandenlang met deze beroemde podiumkunstenaar op internationaal tournee is geweest. Af en toe haalt hij een hand door zijn uitbundige hoeveelheid krullen, die meteen weer terugspringen naar de plek waar ze vandaan kwamen. Steun Nog altijd is hij dankbaar dat Herman van Veen direct oog had voor zijn talenten zodra hij hem leerde kennen. Er is nog iets anders dat veel voor hem betekent. In de jaren ervoor volgde Van Huisstede een theateropleiding, waar hij steeds te horen kreeg dat hij zich ‘mannelijker’ moest gedragen. ‘Ik vond dat een onaardige manier om mij een richting op te sturen naar iemand die ik niet was’, vertelt hij daarover. Herman van Veen gaf hem een totaal andere boodschap: ‘Je kunt alleen maar jezelf zijn en je bent

fantastisch. Kom alsjeblieft met mij mee.’ Dat gaf hem enorm veel steun. Inmiddels is hij veelzijdig artiest: theatermaker, zanger, acteur en dichter. En een goede, want hij heeft de halve finale bereikt van het Amsterdams Kleinkunstfestival voor de AKF Wim Sonneveldprijs, die in april dit jaar werd uitgereikt. Genderdynamiek ‘Ik ben uitvoerend kunstenaar’, vat hij samen, om eraan toe te voegen dat hij ‘levenskunstenaar’ eigenlijk een nog mooier woord vindt om zichzelf te duiden. Naast zijn werk op de bühne is hij trainer op het gebied van gender en seksualiteit. ‘Dat houdt in dat ik op middelbare scholen gastlessen geef over genderdynamiek en gendervrijheid’, vertelt hij. ‘Het is best lastig om een school zover te krijgen daar ruimte voor te maken in het lesprogramma, omdat ze niet verplicht zijn wat met dat onderwerp te doen. Soms zijn ze toch een beetje bang wat ouders ervan zullen vinden.’ Op de vraag hoe hij zo’n les aanpakt, antwoordt hij: ‘Ik vraag vaak aan leerlingen wat er bij hen opkomt als ze denken aan ‘mannen’ en ‘vrouwen’? Daar komen altijd dezelfde verdrietigmakende lijstjes uit. Wat ze met mannen associëren is vooral wat met succes te

TCC Magazine | 7

maken heeft en waar je geld mee kan verdienen. Bij vrouwen gaat het meer om huiselijke zaken en waar je geen geld mee verdient. Het is heel hiërarchisch en ongelijkwaardig. Soms staat op het bord zelfs bij vrouw ‘dom’ en bij man ‘slim’. Of bij man ‘sterk’ en bij vrouw ‘zwak’. Dit gaat over kinderen van 15 die zoiets opschrijven alsof het de normaalste zaak van de wereld is.’

bedoelt ze eigenlijk ja. Veel leerlingen zeggen dat soort dingen. En dan probeer ik heel simpel uit te leggen dat als iemand nee zegt, diegene ook nee bedoelt. Dat je met respect met elkaar om moet gaan. Dan vragen ze me: “Maar hoe moet je iemand dan versieren?” Wat wel leuk is, is dat ze er zo actief mee bezig zijn en er alles over willen weten.’

Sociaal wenselijk Opmerkelijk is dat het op alle scholen gebeurt, richting of niveau maakt niet veel uit. Het enige verschil is volgens hem dat het op theoretische opleidingen lastiger is het gesprek erover aan te gaan omdat die leerlingen vaker doorhebben wat sociaal wenselijk is. Ze zeggen daardoor veel minder, waardoor het alleen maar lijkt alsof ze geen vooroordelen hebben. ‘Dat is veel moeilijker om mee te werken, want dan valt er niks te veranderen. Als een leerling zegt: “Ik vind homo’s vies”, dan kun je er met de klas over praten. Aan het einde van de les zeggen ze vaak: “Oké, als je het zo zegt, dan...” Dat kan soms heel snel gaan.’

Hype Een voordeel is dat kinderen zijn boodschap snel begrijpen. Moeilijker is het gesprek dat hij voert in de docentenkamer. Als hij daar zegt dat hij komt lesgeven over feminisme, gender en seksualiteit, vragen leerkrachten soms of dat nou echt wel nodig is. “Dat is een beetje een hype toch?” zeggen ze wel eens. ‘Ik zeg dan: “Ja! Het is écht nodig.”’ Hij schiet in de lach, zoals hij wel vaker doet tijdens het gesprek. Ook al bespreken we een behoorlijk serieus onderwerp, zijn positieve, open persoonlijkheid en gevoel voor humor zorgen ervoor dat het gesprek plezierig en licht verloopt. Ik voel me dan ook helemaal op mijn gemak en ga verder met de vragen die ik nog meer heb.

Versieren Op de vraag wat hij die kinderen graag zou willen meegeven, antwoordt hij: ‘Dat ze beseffen dat al die stereotypen een soort mythische vormen zijn van wat je denkt dat mannen beter kunnen en waar vrouwen beter in zijn. Ik hoop dat ze gaan voelen dat ieder mens keuzevrijheid heeft en daar bewust mee om kan gaan. En er gebeurt zeker wat, want ik heb meiden meegemaakt die na afloop van zo’n les zeggen: “Shit! Ik heb steeds gedacht dat ik een taal moest gaan studeren, maar eigenlijk ben ik beter in wiskunde. Ik ging ervan uit dat mijn hersenen daar niet geschikt voor waren omdat ik een vrouw ben.” Heus, dit gebeurt. Dat komt omdat niemand het ze vertelt, want feminisme of gender is geen vak op school. Ook in seks zijn veel genderrollen aanwezig. Vaak wordt gedacht dat een man een vrouw moet versieren. Die vrouw moet dan ja of nee zeggen. Maar als ze nee zegt,

8 | TCC Magazine

Gekleineerd Zo wil ik graag weten wat zijn project ‘BOYS WON’T BE BOYS’ inhoudt. Het blijkt een maatschappelijke beweging te zijn van inmiddels 600 jongens die niet aan het stereotype plaatje van ‘man’ voldoen. Ze hebben een Facebookgroep, maar geven ook voorstellingen. De een zingt, de ander danst en weer een ander rapt. ‘Tot nog toe is elke voorstelling uitverkocht. De titel is het tegenovergestelde van het Engelse gezegde ‘boys will be boys’, wat zoiets betekent als ‘ach, dat is wat jongens nou eenmaal doen’, bijvoorbeeld als eentje een ruit heeft ingegooid. Wij weigeren slecht gedrag goed te praten omdat we toevallig jongens zijn. Wij zijn aardig en respectvol. Misschien zijn er mensen die dat geen uitgesproken mannelijk gedrag vinden. Maar we accepteren het niet om daarom gekleineerd te worden.’

“ I K ZOU W I LLEN DAT K I NDEREN B ESEF F EN DAT STER EOTYPE N EEN SOORT MYTH ISCHE VOR MEN ZIJ N VAN WAT JE DENK T DAT MANNEN B ETER KUNNEN EN WAA R VROUW EN B ETER IN ZI JN. IK HOOP DAT ZE GA A N VOELEN DAT IEDER MENS KEUZE VRIJHEID HEEF T E N DA A R BEWUST ME E OM KA N GA A N. ”

INTERVIEW MET RIKKERT VAN HUISSTEDE Oud vuil Ook zijn soloprogramma draait om liefde en menselijkheid en ‘die gaat over in jezelf geloven en vanuit daar te verbinden met de wereld, met elkaar en met wat je onderweg tegenkomt. Soms trek ik daarbij een jurk aan omdat die me leuk staat. Het uitgangspunt is altijd wat ik zelf interessant vind en graag wil doen. Dan zien anderen dat ook zij vrij kunnen zijn. Feminisme bestaat al ongeveer honderd jaar en vrouwen dragen nu ook lange broeken, verdienen geld, komen het huis uit en mogen op zichzelf wonen. Dat was een eeuw geleden allemaal nog niet vanzelfsprekend. Voor mannen is er vrij weinig veranderd. Die zijn nog steeds bezig met de kost verdienen, sterk en leidinggevend zijn en hun emoties en zachte kanten te verbergen. Ik zie het zo: als kind word je geboren met honderd procent potentie. Als je een roze of blauw pakje aan moet omdat dat overeenkomt met je sekse, gooi je in principe de helft van die potentie bij het oud vuil. Tegen jongens zeg je: ‘Ga maar op voetbal’ en tegen meisjes: ‘Ga maar op ballet.’ Als een jongen aan ballet doet, vinden mensen hem net een meisje. Maar ballet is gewoon ballet en heeft niets met sekse te maken. Als een meisje voetbalt, zou ze net een jongen lijken. Maar die sport draait alleen om schoppen tegen een bal. Meisjes kunnen ook agressief zijn. En er zijn zat lieve en zorgzame mannen. ‘Gay’ wordt tegen hen als scheldwoord gebruikt. Niet omdat ze op jongens vallen, maar omdat ze lief zijn en ook wel eens moeten huilen. Zo worden zogenaamde vrouwelijke waarden afgekeurd.’ Cool Vooral dat ongelijkwaardige treft hem, daarom vindt hij het belangrijk om met het onderwerp ‘gender’ bezig te zijn. ‘Veel vrouwen maken seksueel geweld mee. En negen van de tien daders is een man. Niet dat elke man een dader is, maar het heeft wel te maken met hoe mannen zich in het algemeen gedragen. Die blijken ook nog eens vaker dan vrouwen om te komen door verkeersongevallen, zelfmoord of

Villa Herman van Veen Arts Center Foto gemaakt door: Letja Verstijnen

overmatig alcoholgebruik. Dat heeft toch echt niets met biologie te maken. Maar wel met hoe cool het is om gevaarlijk gedrag te vertonen of niet goed voor jezelf te zorgen. Je kunt als man net zo goed succesvol zijn als je wel goed voor jezelf zorgt, voorzichtig bent en over je emoties praat. Ik doe dat en ben daardoor geen vrouw geworden. Het gaat over mens-zijn, over leven en dood, over geweld of geen geweld.’ T-shirt Dat ik te maken heb met een zeer hooggevoelig mens, staat voor mij buiten kijf. Hij is 25 en straalt al zoveel

wijsheid uit. Als ik daar iets over zeg, antwoordt hij: ‘Op de lagere school was ik al zó sensitief, dat ik regelmatig mijn T-shirt over mijn hoofd trok omdat er te veel prikkels op me af kwamen. Ik merkte altijd op wie ruzie had met wie, of dat er iets met iemand aan de hand was. Ik nam het op voor klasgenootjes die gepest werden. Maar dat was natuurlijk veel te intensief voor mij. Op mijn achtste kwam ik om die reden bij een craniosacraaltherapeut die me hielp een veilige plek in mezelf te vinden, waardoor ik me beter in de wereld staande kon houden. Ik denk dat toen al is begonnen waar ik nu mee bezig ben.’

TCC Magazine | 9

INTERVIEW MET RIKKERT VAN HUISSTEDE

Luchtig Op de vraag of zijn optredens altijd een diepere laag hebben of dat ze ook gewoon voor ‘fun’ zijn, antwoordt hij: ‘Vanavond treed ik hier op met ‘De Radiodagen’, dat is alleen een leuk liedjesprogramma. In mijn voorstelling ‘Zou jij het zijn?’ vind ik het weer mooi om op een poëtische manier informatie mee te geven. Die gaat niet alleen over mij, maar ook over jou. Wat als ik jou was of jij mij? Het is ook de voorstelling waarmee ik meedeed aan het Kleinkunstfestival. De titel is een soort mini-gedichtje. Want je zou kunnen denken bij ‘Zou jij het zijn?’ aan de ware liefde. Bijvoorbeeld als je op een date bent. Op een andere manier, zoals in de homoscene, kan je die titel lezen als ‘zou jij ook op mannen vallen?’ Ik vind het mooi als het mensen lukt zich open te stellen om iets over zichzelf te leren of te voelen. En geïnspireerd te raken. Maar je kunt net zo goed naar die

10 | TCC Magazine

voorstelling komen om te genieten van mooie liedjes, gedichten en een verhaal. Want het is ook grappig en luchtig.’ Toepasselijk Verschillende organisaties die iets te maken hebben met het onderwerp ‘gender’, vragen hem regelmatig bij evenementen op te treden, zoals laatst het COC. ‘Ze weten me inmiddels te vinden omdat ik liedjes breng die ook toepasselijk zijn op de lhbti-gemeenschap,’ vertelt hij. ‘Het kan mensen zoveel steun geven om eens een liedje te horen waarvan ze denken: dat gaat over mij. Ze hebben vaak een hart onder de riem nodig en dat geef ik ze dan mee. Daarom speel ik daar graag.’ Mentale hygiëne Ik aarzel even of ik de laatste vraag op mijn lijstje wel zal stellen. Die kan pijnlijk zijn. Ik besluit het toch te

doen en vraag enigszins voorzichtig wat zo’n Nashvilleverklaring met hem doet en als BN’ers als Johan Derksen in het nieuws komen met denigrerende opmerkingen over sporters die aarzelen om uit de kast te komen. En zelfs Youp van ’t Hek, van wie ik het niet had verwacht, gebruikte het woord ‘pisnicht’ in één van zijn NRC-columns. Zijn gezicht staat nu heel ernstig, waaruit blijkt dat ik inderdaad iets heb aangeraakt. Dan zegt hij: ‘Pisnicht of gay, het zijn de meest gebruikte scheldwoorden op de middelbare school. Van voor tot achter en van ’s ochtends tot ’s middags hoor je daar ‘gay, gay, gay’. Dat volwassenen dat ook doen, vind ik absurd. Maar het gebeurt en ook vaak. Dat is geen verrassing voor mij. Wel vind ik het fijn dat er zoveel reacties op komen en dat anderen zich verantwoordelijk voelen er tegenin te gaan. Mijn eigen tactiek is anders, ik doe echt aan mentale hygiëne. Ik ga me er niet in verdiepen en ik zal ook Johan Derksen niet aanklikken op internet. Het is zó pijnlijk als iemand dergelijke dingen zegt, ik kan dat niet aan, ik wil dat niet in mijn hoofd en niet in mijn hart en ziel. Want het is ongevoelig en respectloos.’ Zacht blijven Ik stel meteen voor om mijn vraag dan maar verder te laten voor wat die is, maar hij vervolgt: ‘Wat ik zou kunnen doen, is verharden. Dus die man wel aanklikken en denken: het doet me niks en ik hou me sterk. Maar dat wil ik niet, ik wil zacht blijven en me open kunnen stellen in de wereld. Ik zou iedereen die het aangaat, willen adviseren vooral het gesprek aan te gaan met mensen in je omgeving, met je ouders of familie en vrienden. Voor jezelf een wereld creëren waarin je je kunt openstellen en je met anderen kunt verbinden. Want tja, wie is Johan Derksen nou uiteindelijk? Die hoef je niet te zien als je niet wilt. Het is belangrijk je te omringen met mensen met wie je het fijn hebt.’ Interview en fotografie door Ria Teeuw

De biografie als medicijn Verleden, heden en toekomst Het komt niet vaak voor dat ik een boek in mijn handen heb dat zich niet laat wegleggen. Zo’n boek dat iets lospeutert in mijn ziel en een spoor van ondefinieerbare lichtheid achterlaat. Het overkwam mij bij het lezen van De biografie als medicijn geschreven door Susanne Kruys. Ik werd erdoor gevangen en kwam er niet meer van los. Zes levensverhalen van bekende spraakmakende inspirerende vernieuwers in de zorg vormen het uitgangspunt van een biografische dialoog. Ieder levensverhaal draagt zijn eigen onderwerp in zich en gaat het gevecht aan met wetten van het leven. Want het levenspad kent naast de individuele ook universele thema’s. ‘Dingen’ die gewoonweg niet lekker lopen, tegenslagen, verlies van dierbaren noem maar op. Susanne onderzoekt met de geïnterviewde de rode draden in de levensloop. Ordening en samenhang geven betekenis. Op zoek naar diepere lagen, op zoek naar herstel, steeds afvragend: ‘wat heeft het mij opgeleverd’, zodat datgene wat ik heb meegemaakt of verloren heb, zin krijgt. Uiteindelijk ligt de kern van De biografie als medicijn bij het zichtbaar maken van de eigen weg. De held worden in je eigen verhaal en zo actief aan het roer staan van je eigen schip. De rol van de horizontaal afstemmende therapeut/ coach (overigens geweldige omschrijving…. je snapt meteen hoe Susanne dat bedoelt) ) wordt duidelijk beschreven. Prachtige quotes, theoretische verdiepingen, vragen aan de lezer, intiem, kwetsbaar, en een wonderschone, rake woordkeuze. Kortom, twijfel nou eens niet of je het moet aanschaffen. Het is een cadeau voor jezelf, voor jou als hulpverlener en voor al diegene die samen met jou je verhaal maken.

“ PR ACH TI GE Q U OTE S, TH E O R E TI SCH E VE R DI E PI NGE N, VR AGE N A A N DE LE Z E R , I N TI EM , K W ET S BA A R, EN EEN WON D ERS C H ON E, RA K E WOORD K EUZE. ”

De biografie als medicijn « Verleden, heden en toekomst « Susanne Kruys « ISBN 9789401456432 « Uitgeverij Lannoo Campus « Recensie door Anja van de Weerd

TCC Magazine | 11

COLUMN WILMA DE HAAS

Het gaat over U ‘Nee hè! Toch niet weer! Daar komt weer zo’n verhaal. Heeft ze het dan nog steeds niet door? Wanneer houdt ze nu eens op met schrijven over zichzelf, dat kind van haar en allerlei prietpraat over die cliënten. Wat moeten wij met die oetlullige verhalen over een rotjoch van tien met zijn debiele moeder.’

en onze bedrijfsdoelstellingen halen, wij in staat moeten zijn naar onszelf te kijken. Of u nu re-integratiemedewerker, bedrijfsarts, arbeidsdeskundige, personeelsfunctionaris, coach, leidinggevende, casemanager of wat dan ook bent in uw bedrijf. En wat uw bijdrage ook is aan de mens in zijn rol als werknemer.

Zucht.

Het gaat om ú en het gaat vooral over ú, deze stukjes. U bent de sleutel tot succes. U staat letterlijk aan de poort van een bedrijf waar werknemers gezond zijn en blijven. U wijst hun de weg.

‘Dit is een tijdschrift over bedrijfsgezondheid. Cases willen we. Feiten. Informatie. Harde cijfers. Duidelijke regels. Handleidingen. Uitgebreide beschrijvingen van hoe wij moeten handelen, hoe het in zijn werk gaat, hoe zo’n cliënt exact reageert. Wij willen het weten en wij willen het snappen.’ Degenen die dit weleens hebben gedacht bij het lezen van mijn stukjes, geef ik het advies om daar dan nu maar helemaal mee op te houden. Met dat lezen dan. De gedachten mogen ze houden. Die zijn van u. Voor degenen die toch door willen lezen, zal ik de onthulling doen waarom ik juist deze stukjes schrijf. Die schrijf ik bewust op deze manier omdat ik een wel heel breeeeeeeeeeeeeeeeeede kijk op bedrijfsgezondheid heb en ernstige twijfels heb bij een versmalde blik daarop. Bedrijfsgezondheid. Je zou dan denken dat het erom gaat dat het bedrijf gezond is. Dat er zieke mensen rondlopen, is niet erg. Als het bedrijf maar gezond is. Daar begint het al bij mij, daar klopt iets niet. Het gaat toch om die mens? Welke mens dan?

Wilma de Haas is eigenaar van Haas & Konijn®, een bureau voor persoonlijke en professionele ontwikkeling en

Tja, de werknemer natuurlijk. Want die is ziek. Die verstoort de boel. Heeft geen zin. Is ongemotiveerd. Wil meer salaris en maakt ruzie met iedereen. Daar zou ik dan heel graag een ander mens tegenover willen zetten. Letterlijk.

En blinde mensen kunnen moeilijk wijzen. Een poosje terug was ik in gesprek met een casemanager van het UWV en we raakten aan de praat over ons werk. Hij vond zichzelf goed in zijn werk. Echt goed. Helemaal overtuigd van zijn kunnen en succes. Waarop ik hem de vraag stelde wat maakte dat hij dacht dat hij zo goed was. ‘Ik heb veel mensenkennis’, was zijn trotse antwoord. ‘Tja’, dacht ik. ‘Dat is nu precies jouw probleem.’ ‘Jij denkt dat je het moet hebben van kennis. Kennis over anderen. Maar wat jij ontbeert, is inzicht in jezelf. Daar ligt de sleutel van succes in dit vak.’ Je neemt jezelf altijd mee in je werk en hoe beter jij jezelf kent, hoe zuiverder je kunt werken en hoe beter je op integere wijze je doelen, samen met die ander, kunt bereiken. Daarom, beste lezer, voer ik elke keer dat kind weer op. Presenteer ik me als een randdebiel om u daar de stille boodschap mee te geven dat we, in welke rol dan ook, een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van de ander en dat een heldere spiegel daarbij een onontbeerlijk instrument is. Cases gaan meestal niet over de ander. Vakmanschap heeft niets te maken met kennis over anderen.

auteur van K-Therapie.

Alles heeft met uzelf te maken. Want na twintig jaar in dit vak durf ik langzamerhand te stellen dat, willen wij überhaupt ons vak fatsoenlijk uitoefenen

Het gaat over ú.

TCC Magazine | 13

E E N INN OVAT IE VE E N KRAC H T I G E M E T H OD I E K

Integral Eye Movement Therapy (IEMT) Ben je coach, counselor, psycholoog of therapeut? Werk je met cliënten met emotionele en stressgerelateerde problematieken? Sta je open voor vernieuwing in je vakgebied? Dan vertel ik je graag meer over IEMT. Integral Eye Movement Therapy (IEMT) werkt net als EMDR met oogbewegingen om trauma’s te behandelen. Toch is het zeker geen imitatie van EMDR. IEMT zet je namelijk niet alleen in voor traumabehandeling, maar ook voor stressreductie, verliesverwerking, behandeling van angst, depressie en burn-out. En verassend: ook voor persoonlijke groei! IEMT is een snelle en effectieve methodiek waarmee je – in veel gevallen- verandering creëert ‘in the blink of an eye’. Over het ontstaan en de ontwikkeling van IEMT IEMT is ontwikkeld door Andrew T. Austin uit Engeland rondom patronen van chroniciteit. Dit zijn patronen die ervoor zorgen dat een problematiek chronisch wordt. Uit het onderzoek naar deze patronen zijn specifieke behandelwijzen ontstaan voor steeds terugkerende intens negatieve gevoelens en emoties, identiteitsbeleving, posttraumatische stress en depressie. IEMT is een krachtige mix van elementen uit NLP, provocatief coachen, hypnose,

14 | TCC Magazine

oogbewegingsmethodieken, psychotherapie en neurowetenschap. In onderstaande casus maak ik het verschil tussen een EMDR- of IEMTsessie duidelijk. Casus Bianca Bianca komt haar ex na lange tijd onverwacht tegen en raakt daarvan volledig van slag. Een maand later heeft ze er nog steeds last van. Het blijft haar bezig houden. Ze voelt zich niet meer zichzelf. “Ik heb de scheiding nog niet verwerkt”, zegt ze. Wat doet de EMDR- therapeut voor Bianca? De EMDR-therapeut onderzoekt in gesprekken samen met Bianca wat ze nog niet verwerkt heeft met betrekking tot haar ex. De therapeut onderzoekt of er een onderliggende ervaring is die de heftige reactie kan verklaren. Het is mogelijk dat er meerdere praatsessies voorafgaan aan de eigenlijke behandeling met oogbewegingen, geluiden of tapjes. Nadat de oogbewegingen gedaan zijn, moet de client vertellen wat er nu opkomt bij de herinnering en wordt het proces met oogbewegingen, geluiden of tapjes herhaald. Wat doet de IEMT-coach voor Bianca? De IEMT-coach doet een korte intake. Daarna vraagt hij/zij Bianca om een cijfer te geven aan het gevoel ‘volledig

“IE M T IS E E N S N E LL E E N E F F E C T IE V E M E TH O D IE K WA A RM E E J E – IN VEEL G E VAL L E N – V E R AN D E R I N G C R E Ë E RT ‘I N THE BLINK OF AN E Y E ’.”

ANNE TEN BRINKE

Wat is het verschil tussen EMDR en IEMT?

EMDR

IEMT

EMDR timmert al vele jaren hard aan de weg en is inmiddels evidence based. Linda de Voogd heeft in 2018 wetenschappelijk bewezen dat het werken met oogbewegingen conform EMDRprotocol effectief is voor de behandeling van trauma’s.

IEMT is nog vrij nieuw en nog niet evidence based.

Mag alleen uitgevoerd worden door gecertificeerde psychologen.

De associatie van IEMT-practitioners streeft naar beroepserkenning. Er lopen in Engeland vooronderzoeken op gebied van PTSS en psoriasis.

Iemand die een EMDR-sessie doet moet rekening houden met bij- en nawerkingen als duizeligheid, misselijkheid of hoofdpijn. Hierdoor kan hij/zij mogelijk een tijdje niet werken.

Mag uitgevoerd worden door gecertificeerde coaches, counselors, psychologen, therapeuten. Een IEMT-sessie heeft in de regel weinig tot geen bij- of nawerkingen. Ontwikkeld voor brede toepassing op het gebied van emotionele en stress-gerelateerde problematieken. Geschikt voor: stressreductie, preventie en behandeling van burn-out, angst, depressie, traumabehandeling, PTSS en persoonlijke groei.

Ontwikkeld voor traumabehandeling. Behandelt één trauma per keer.

Ontworpen om verlichting te kunnen brengen voor mensen met complexe meervoudige traumatische problematiek.

Werkt met oogbewegingen, tapjes en geluidjes. De oogbewegingen zijn veelal horizontaal.

Werkt met oogbewegingen en met de fysiologie. De oogbewegingen volgen meerdere lijnen en zijn breder dan bij EMDR. Er wordt geobserveerd waar de verandering plaats vindt om doelgericht verandering te faciliteren.

Door middel van gespreksvoering wordt gezocht naar de herinnering die de kern vormt van de aanwezige problematiek. In de regel moet de client de hele herinnering herbeleven voor er met oogbewegingen wordt gewerkt aan de verwerking van de herinnering. Op deze herinnering worden de oogbewegingen toegepast. Na het doen van de oogbewegingen wordt gevraagd wat het restant gevoel nog is bij die herinnering. Er worden er opnieuw oogbewegingen gedaan op dezelfde herinnering.

In verbinding met een gevoel waar iemand in het heden last van heeft, wordt d.m.v. instructies teruggegaan naar de eerste keer met dit gevoel. Op deze herinnering (imprint) worden de oogbewegingen toegepast. Na het doen van de oogbewegingen volgt er een testprotocol. Bij elk nieuw gevoel dat bovenkomt, wordt teruggegaan naar de daarbij behorende imprint. Er passeren dus meerdere herinneringen de revue. De client hoeft niets over de inhoud van de herinnering te vertellen. Hierdoor kan snel en effectief gewerkt worden.

TCC Magazine | 15

OPLEIDING ORTHOMOLECULAIRE THERAPIE evolutionaire verklaringsmodellen praktijkgericht portfolio modulaire opbouw

Een betere gezondheid voor uw patiĂŤnten kan een ware zoektocht zijn. En zelfs als u vooruitgang boekt, kan het gevoel u bekruipen dat u afslagen mist of alternatieve routes onbenut laat. Tijdens onze compleet vernieuwde opleiding Orthomoleculaire Therapie leert u voeding, voedingsstoffen, beweging, suppletie en andere leefstijlinterventies integraal inzetten bij de preventie en behandeling van een ontspoorde fysiologie. Daarbij kijken we naar risicofactoren ĂŠn mogelijkheden tot gezondheidsverbetering op alle niveaus: biochemie, energie, cellen en organen, orgaansystemen, de (sociale) omgeving en de samenhang daartussen. 16 | TCC Magazine Meer weten? Kijk op naturafoundation.nl/ot

ANNE TEN BRINKE

van slag te zijn’ en leidt Bianca terug naar de eerste keer dat ze dit gevoel ervaarde. De coach past de interventie toe met oogbewegingen terwijl Bianca aan die herinnering denkt. Na toepassing van de oogbewegingen, zegt Bianca spontaan: “Ik was vier jaar en mocht niet mee doen met een spelletje dat de andere kinderen speelden, ik was helemaal van slag.” Als ze nu aan de herinnering denkt, ervaart ze niet meer van slag te zijn, maar ze ervaart nog wel een gevoel van druk op haar borst. De coach leidt Bianca terug naar de eerste keer met dit gevoel van druk op haar borst. Op deze herinnering wordt ge-IEMT. De coach onderzoekt het effect en werkt steeds verder met het gevoel dat Bianca ervaart. Bij elk gevoel dat boven komt, gaan ze terug naar de eerste keer met dat gevoel. Zo werken zij samen door tot er geen negatieve gevoelens meer boven komen. De IEMT-coach onderzoekt daarna of Bianca het gevoel ‘volledig van slag te zijn’ nog kan oproepen. Tot slot test de coach wat er gebeurt als Bianca denkt aan haar ex.

over de herinneringen die ze tegenkomen, die aan de basis liggen van het probleem in het heden. Herinneringen van zichzelf op hele jonge leeftijd, die ze zich niet bewust herinnerden.

Wat rapporteren cliënten na het werken met IEMT? Ze vinden het fijn om niet de hele ervaring te hoeven herbeleven en te hoeven vertellen. Ze zijn soms verrast

Welke toegevoegde waarde heeft IEMT nog meer? • IEMT heeft een protocol voor de behandeling van posttraumatische stress, waarbij de cliënt niets over

Samengevat IEMT werkt rechtstreeks met het gevoelssysteem. Vanuit een probleemgevoel in het heden begeleidt de coach de cliënt terug naar de eerste keer met dit gevoel. Dit alles zonder dat er wordt gedacht of gepraat over de oorzaak. Het gevoel van de cliënt is leidend voor de sessie. De cliënt hoeft het gevoel zelfs niet eens een naam te geven. Als hij het maar kan voelen. Er is geen uitgebreid vooronderzoek nodig, zoals bij EMDR. Het gevoelssysteem bepaalt welke herinneringen moeten worden verwerkt om het probleem op te lossen. Er hoeft niet te worden gedacht of gepraat over de oorzaak. IEMT gaat bij elk veranderd gevoel opnieuw de diepte in. Er passeren vaak meerdere herinneringen in een sessie.

de inhoud van de ervaring hoeft te delen. • Het identiteitswerk van IEMT is innovatief en vernieuwend. Het biedt een scala aan nieuwe mogelijkheden om identiteitsdelen die stil zijn blijven staan, weer in ontwikkeling te brengen. • IEMT leert hoe je patronen die zorgen voor chroniciteit van een problematiek, kunt uitdagen. • IEMT werkt met de fysiologie om de cliënt meer grip te geven op zijn eigen gevoelens. Meer weten over IEMT? Lees verder op mijn website, bekijk de demo, of kom naar een van de gratis kennismakingsworkshops waar je IEMT ook kunt ervaren. De agenda vind je onder de pagina praktische informatie op: www.iemt-training.nl/opleidingen/ Anne ten Brinke leidt coaches, psychologen en therapeuten op, die worstelen met emotionele problematieken van hun cliënten. In vijf dagen leert ze je hoe je verlichting brengt bij je cliënten, sneller en effectiever dan je ooit had durven dromen.

TCC Magazine | 17

18 | TCC Magazine

DOSSIER: Q10

Beweging plus Q10

verbeteren mitochondriën Met de leeftijd neemt de spiermassa en -kracht steeds sneller af. Behoud van de mitochondriale functie door een combinatie van beweging en Q10-suppletie (ubiquinol) kan dit proces remmen, blijkt uit deze muizenstudie. Veroudering wordt gekarakteriseerd door een progressieve daling van de skeletspiermassa en -kracht. In gezonde mensen daalt de spiermassa 1% per jaar tussen 20 en 30 jaar. Dit verval versnelt vanaf 50 jaar. Deze versnelde daling staat bekend als sarcopenie, een geriatrisch syndroom dat omschreven wordt als verlies van zowel spiermassa als -functie, met als gevolg fysieke belemmeringen en een afname van kwaliteit van leven. Rol van mitochondriën bij sarcopenie Er wordt veel onderzoek gedaan naar de mechanismen die tot sarcopenie leiden. Verschillende studies wijzen inmiddels op de belangrijke rol van de mitochondriën en hun invloed op aan veroudering gerelateerde degeneratieve processen. Veel therapeutische behandelingen zijn dan ook al gefocust op de mitochondriën. Vooral oxidatieve stress en ontsteking spelen een belangrijke rol in de bevordering van de veroudering van skeletspieren, waardoor vezels van skeletspieren geleidelijk hun bekwaamheid verliezen om niet-functionerende mitochon driën te verwijderen. Deze situatie kan de mitochondriale ademhaling verder aantasten en ROS-productie vermeerderen, wat kan bijdragen aan het begin van sarcopenie. Eerdere studies geven aan dat fysieke activiteit deze leeftijdsgeassocieerde spiertekorten kan compenseren, omdat het de mitochondriale biogenese bevordert. Uit andere studies is echter gebleken dat fysieke activiteit de oxidatieve schade in de

skeletspieren juist kan verergeren. Vandaar dat in de wetenschap ook gekeken wordt of fysieke activiteit het beste vergezeld kan worden door een antioxidantentherapie om de nadelige effecten van beweging door ouderen te voorkomen. En co-enzym Q10 is een interessante kandidaat voor de preventie van oxidatieve stress en het steunen van spierfunctionaliteit. Muizenonderzoek In dit onderzoek van de Italiaanse universiteit van Camerino werd een bepaald soort muizen gebruikt: SAMP8, wat staat voor Senescence Accelerated Mouse-Prone 8. Dit is een in de natuur voorkomende muis, die gekarakteriseerd wordt door een vroege veroudering en een hoge graad van oxidatieve stress. Deze SAMP8-muizen werden gebruikt om te onderzoeken of een gecombineerde interventie met lichamelijke beweging en ubiquinolsuppletie (de actieve vorm van Q10) in staat was om de mitochon driale functie te verbeteren en de gezondheid van de skeletspieren te behouden gedurende de veroudering. Dat bleek inderdaad het geval. De resultaten van de studie zijn gepubliceerd in Hindawi Oxidative Medicine and Cellular Longevity. In dit onderzoek werden 5 maanden oude SAMP8-muizen gebruikt in een pre-sarcopenische fase en gerandomiseerd in vier groepen (n=10): een onbehandelde controlegroep, muizen die of fysieke beweging kregen (30 minuten op een loopband met 5%

helling, loopsnelheid 0,5 km per uur), ubiquinol (500 mg per kg per dag) of een combinatie van beweging en ubiquinol. Behoud van mitochondriale functie Twee maanden beweging zorgde - in vergelijking tot de controlegroep - voor verhoogde mitochondriale schade in de spieren van de muizen die alleen hadden bewogen. In tegenstelling hiermee had de groep die een combinatie van ubiquinol en beweging aangeboden had gekregen, juist significant een verbeterde status van de skeletspieren, met behoud van de mitochondriale functie. Conclusie De conclusie uit dit onderzoek is dat de combinatiebehandeling voor een synergetisch effect zorgde voor het verbeteren van de mitochondriale functie; zo werkte het de schadelijke effecten van ROS (oxidatieve stress) tegen en verbeterde het de mitochondriale functie bij deze SAMP8-muizen. Deze resultaten suggereren dat ubiquinol een krachtig supplement kan zijn voor ouderen, in aanvulling op voldoende beweging. Bron Andreani, C., Combination of Coenzyme Q10 Intake and Moderate Physical Activity Counteracts Mitochondrial Dysfunctions in a SAMP8 Mouse Model, Hindawi Oxidative Medicine and Cellular Longevity Volume 2018, Article ID 8936251, 15 pages https://doi. org/10.1155/2018/8936251,Research Article

TCC Magazine | 19

DEEP OCEAN TRACE MINERALS

NATURAL BOOST FOR MEN

Nutramedix Deep Ocean Trace Minerals Vegicaps is een veganistisch voedingssupplement dat bestaat uit een natuurlijke mix van essentiële mineralen, duurzaam gewonnen uit een optimale diepte van 600 meter in de Stille Oceaan. Deze capsules hebben een breder mineraal spectrum met onder andere magnesium, zink, borium en kalium. Deep Ocean Trace Minerals kan ondersteuning bieden aan het metabolisme door aanvulling van spoorelementen.

NutraMedix Natural Boost for Men is, zoals de naam al zegt, een (sexuele) energiser voor de man. Het bevordert het testosteron level. Natural Boost is speciaal ontwikkeld voor de man en komt daarom naast de Hormonal Balance for women, terwijl de NutraMedix Maca tinctuur voor zowel man als vrouw bestemd is. Het pipetflesje van 60ml bevat ongeveer 1200 druppels en is geschikt voor ca. 1 maand.

Alle NutraMedix producten zijn afkomstig van plantaardige rijkdommen van de natuur, voornamelijk uit Peru en het Amazone-regenwoud. Het unieke productieproces van NutraMedix optimaliseert het gehele kruid voor een krachtiger breedspectrum-extract. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via therapeuten@tshealthproducts.nl of via onderstaande contactgegevens.

TS Health Products, Gelreweg 9, 3843 AN Harderwijk, NL Tel: 0341-462121 | info@tshealthproducts.nl | www.tshealthproducts.nl

Opleidingen en bijscholing Ons doel is om kennis over complementaire geneeswijze te delen met u als professional. Deze kennis bieden wij aan in een breed spectrum en veelal met praktische behandelmogelijkheden. Deze cursussen worden geaccrediteerd bij diverse beroepsverenigingen (met uitzondering van Bach en Celzout). De volgende opleidingen, trainingen en workshops bieden wij in 2019 aan: ✔ Bach bloesemtherapie ✔ Celzouttherapie ✔ Diagnose en behandeling van de ziekte van Lyme (traject start op 13 september) ✔ Bijscholing met verschillende thema’s: 11 oktober Zuid-Amerikaanse kruiden 12 oktober Detox 8 november Hersenen 13 december Darm Kijk voor het volledige aanbod met toelichting en inschrijﬀormulier op onze website: www.tshealthacademy.nl TS Health Academy | Gelreweg 9 | 3843 AN Harderwijk | T: 0341 - 462172 | info@tshealthacademy.nl

SONNEVELT OPLEIDINGEN

OPLE IDI N G TOT T RA IN E R H OR M OO N FAC TOR

Hormonen als basis van gezond leven Een gezonde hormoonbalans is de basis voor een gezond lichaam. Als hormonen echter uit balans raken, kunnen er allerlei klachten optreden. Hormonale migraine, overgewicht, menstruatiepijn, overgangsklachten, vruchtbaarheidsproblemen, huidproblemen, PMS… een kleine greep uit de vele klachten die door hormonen veroorzaakt kunnen worden. Het samenspel tussen hormonen en voeding is echter gecompliceerd en vergt een grondige kennis. Daarom wordt er vaak door de arts gegrepen naar symptoombestrijders om de betreffende klacht op te lossen. De oorzaak is daarmee echter nog niet opgelost. Juist deze diepe oorzaken aanpakken is waar de Hormoonfactor voor staat. Daarvoor moet je hormonen leren begrijpen. Als je hormonen begrijpt, kun je ze namelijk vragen iets te doen, in plaats van alleen maar dwingen met bijvoorbeeld medicijnen. Door weer bevriend te raken met je hormonen, kan er weer een goede samenwerking ontstaan.

Over de opleiding Trainer Hormoonfactor De opleiding Trainer Hormoonfactor is ontwikkeld en wordt gegeven door levensmiddelentechnoloog en gezondheidscoach ir. Ralph Moorman. Hij studeerde levensmiddelentechnologie aan de Wageningen Universiteit en schreef onder andere de bestsellers De hormoonfactor en De boodschappencoach. Als jij net als hij gefascineerd bent door de werking en invloed van hormonen, is opleiding Trainer Hormoonfactor op je lijf geschreven. Je wilt precies weten hoe hormonen en gezondheid elkaar beïnvloeden en leren hoe je cliënten daarmee gezond en vitaal door het leven kunnen gaan. Ralph Moorman: ”Het is mijn ambitie om mensen bewust te maken van onze ongezonde leefstijl –die leidt tot een ‘hormonale disbalans’ die veel gezondheidsklachten veroorzaakt. Daarom heb ik in samenwerking met Sonnevelt de opleiding tot Trainer Hormoonfactor ontwikkeld. In 10 dagen leer je alles over de invloed van leefstijl op hormonen en hoe je hormonen weer in balans kunt brengen zonder hormoontherapie.“ Wat leer ik in de opleiding Trainer Hormoonfactor? Centraal in de opleiding Trainer Hormoonfactor staan de richtlijnen die Ralph Moorman heeft ontwikkeld voor de relatie tussen gezondheidsproblemen en hormonen. Je leert om vanuit het hormonale systeem naar klachten te kijken en advies te geven op het gebied van voeding, training en stressbeperking. Aan het einde van de opleiding kun je: –– Je kennis, vaardigheden en technieken toepassen om jouw cliënten op een professionele wijze te

–– –– –– ––

begeleiden volgens het unieke Hormoonfactortraject, Inzicht geven in de wisselwerking hormonen - voeding - training - stress, Voor elke cliënt een individueel behandelplan opstellen, Cliënten gedurende lange tijd begeleiden, stimuleren en motiveren, De basisprincipes van coachen toepassen in jouw cliëntcontacten. Ralph Moorman: “Dit is een opleiding voor iedereen die veel met voeding en/of sport bezig is zoals diëtisten, voedingsdeskundigen, personal trainers en orthomoleculair therapeuten. Je leert vooral hoe je naar gezondheidsklachten kijkt vanuit het hormonale systeem. En hoe je advies geeft over voeding, training en stressbeperking volgens de unieke Hormoonfactormethode. De opleiding heeft een beoordelingscijfer van 8,6 met meer dan 750 stemmen. Iets om trots op te zijn!”

Structuur opleiding Vitaliteitscoach De opleiding Trainer Hormoonfactor bestaat uit 5 blokken van 2 aaneengesloten lesdagen. De onderstaande onderwerpen komen aan bod: –– Hormonen en fysiologie algemeen –– Symptomen, diagnose, oorzaak en remedie hormonale disbalansen –– Spijsvertering, de basis van een gezonde levensstijl –– Hormonen en voeding –– Hormonen en training –– Protocollen voor het behandelen van gezondheidsproblemen –– Voeding en psychologie (eetgedrag) –– Coachen naar gedragsverandering –– Herhaling basis van hormonen/ spijsvertering + mogelijkheid tot vragen –– Theorie-examen

Voor meer informatie over lesmateriaal, locaties, lestijden en prijzen verwijzen wij je graag naar de website: www.sonneveltopleidingen.nl.

TCC Magazine | 21

OPLEIDINGEN Mentaal Vitaal Basis Coach Energetisch Therapeut Gelukscoach Jongerencoach Kindercoach Levenscoach Mental Coach Psychosociale Basiskennis Relatiecoach Seniorencoach Stervensbegeleider Stress- en Burn-out Coach

Toe aan een volgende stap? Laat Sonnevelt je inspireren Fysiek Vitaal Ben jij therapeut, coach of counselor en klaar voor meer verdieping

Beweegcoach

of verbreding van je vakkennis? Wil jij geĂŻnspireerd, geraakt en

Gewichtsconsulent

verrijkt worden? Dan is een opleiding of na- en bijscholing van

Je lichaam als kompas

Sonnevelt Opleidingen een goede keuze. Al 25 jaar zijn wij dĂŠ opleider op het gebied van vitaliteit en gezonde levensstijl.

Medische Basiskennis Natuurvoedingsadviseur Trainer Hormoonfactor

Al onze opleidingen zijn SNRO-geaccrediteerd en worden met een

Totaal Vitaal

gemiddelde 8,9 hoog gewaardeerd door onze studenten.

Leefstijlcoach Vitaliteitscoach Vitaliteitsadviseur

Kijk voor het gehele aanbod op onze website sonnevelt.nl

NA- EN BIJSCHOLING

of kom naar onze open dag op 12 mei 2019.

Psyche en gewicht Overgang en voeding Darmvitaal Runningtherapie Ademhaling en vitaliteit

op rij

De 6 aanrakingen

DE NFG In de praktijk Iedere hulpverlener krijgt ermee te maken: dilemma’s. Hoe handel je en wat mag je wel én niet als hulpverlener. Vaak wordt de NFG gebeld met vragen. In deze rubriek delen we de vragen met je, maar ook de antwoorden.

In de praktijk

Rechten en plichten van het kind Bij de NFG krijgen we heel veel vragen over kinderen. En dan met name over het belang van het kind, mag een kind zelf beslissen, welke rechten en plichten heb je als therapeut? Toegegeven, dat is ook een lastig stukje materie; de wetgever is daar namelijk niet helemaal duidelijk over. Het krijgen van kinderen brengt taken en verantwoordelijkheden met zich mee. De meeste ouders redden zich daar prima mee. In Nederland mag iedereen zijn kinderen opvoeden op de manier zoals hij of zij dat wenst. Zolang het maar niet tegen de wet of tegen het belang van het kind is, geeft de overheid hier alle ruimte. De eigen normen en waarden en levensbeschouwing mogen overgedragen worden op het kind. In de regel zullen de meeste kinderen opgroeien in een gezinssituatie. De ouders voeden het kind op en oefenen het ouderlijk gezag uit1. Of zij staan onder gezag omdat zij beperkt handelingsonbekwaam zijn2. Het ouderlijk gezag omvat de verantwoordelijkheid3 om zorg te dragen voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van hun kind. Dit houdt onder meer in dat de ouders bevoegd zijn om beslissingen te nemen omtrent de medische zorg ten behoeve van het kind. Hoewel ouders en zorgverleners het beste voor een kind willen, kunnen zij soms van mening verschillen over wat dat nou precies is. Ook kan een situatie ontstaan waarin ouders onderling verschillen van mening.

Om het nog ingewikkelder te maken, soms kan ook een kind het niet eens zijn met de inschatting van de ouders of de hulpverlener. Bijzonder is in de Nederlandse wetgeving dat hier geen invulling aan is gegeven. Voor een gedeelte is dat ook logisch, want het betreft hier natuurlijk zeer ingewikkelde, morele dilemma’s. De morele dilemma’s kunnen bijvoorbeeld gaan over onderliggende waarden en normen, de eventuele medische relevantie van feiten, de uiteindelijke doelen en de beste manier om die doelen te bereiken. Het belangrijkste principe dat we kennen vanuit de wetgeving is, dat er zoveel mogelijk in het belang van het kind gehandeld dient te worden. Steeds maar weer moet de hulpverlener die toetsing gebruiken. Het belang van een kind is zowel in het internationaal recht als onze wetgeving stevig verankerd. Soms is het niet evident wat nou precies het belang van het kind is. Dit komt omdat het begrip belang van het kind niet in beton gegoten is. Wat bijvoorbeeld bij autochtonen vanzelfsprekend als het belang van het kind gezien wordt, hoeft dat niet per definitie zo te zijn bij sommige

“ HET B ELANGRI JKSTE PR I NCI PE DAT W E KENNEN VANUIT DE W ETG EVI NG I S, DAT ER ZOVEEL MOGELIJK IN HET BELA NG VA N HET KIND GEHA NDELD DIENT TE WORDEN . ”

allochtone groepen. Zo is bijvoorbeeld het gebruikelijk bij ouders van Afghaanse origine dat het belang van de groep hoger wordt geacht dan het belang van een kind. De mening van de groep is vaak leidend in het nemen van beslissingen. Dat kan bijvoorbeeld haaks staan op opvattingen die autochtone Nederlanders hebben. Ik geef u een voorbeeld. Een Afghaans jongetje, beide ouders zijn universitair

TCC Magazine | 23

opgeleid, krijgt de Citoscore mee voor het vwo. Echter, de ouders sturen hun kind naar een vmbo-opleiding. Navraag leerde dat de ouders geluisterd hadden naar de groep waar zij deel van uitmaakte. Dat is een groep die bestaat uit mensen vanuit Afghanistan. Binnen deze groep, waarin relatief veel laag opgeleide mensen aanwezig waren, heerste de opvatting dat het vwo niet goed zou zijn voor een kind van Afghaanse komaf. De peer pressure die uitgeoefend wordt op de ouders, was dermate dat uiteindelijk de ouders de opvatting van de groep voor hun eigen opvattingen lieten gaan. Voor autochtonen zou dit een uitgemaakte zaak zijn. Sterker nog, veel autochtone ouders proberen juist de andere weg te bewandelen. Dat wil zeggen dat ze proberen een kind op een zo hoog mogelijke opleiding te krijgen. Ongeacht of dit in het belang van het kind is. De eigen ambitie en opvatting is leidend. Het belang van het kind is een ingewikkeld iets. Zo kunnen belang en wens van het kind twee compleet verschillende dingen zijn. Een kind kan zich met reden verzetten tegen een pijnlijke behandeling. Op dat moment zal als het ware de mening van het kind terzijde geschoven moeten worden om voor het kind te beslissen dat de behandeling wél moet plaatsvinden, omdat het in het belang van het kind is. Ouders zijn bevoegd om die beslissing te nemen. Ze hebben dat recht omdat we ervan uitgaan dat het kind nog niet in staat is zelf de gevolgen van zijn eigen beslissing te overzien. Maar het is een soort glijdende schaal. Naarmate het kind ouder wordt, dienen we meer naar het kind te luisteren. Vanaf de puberteit kan het zelfs zo zijn, dat de mening van het kind het belang van het kind is. De belangen van het kind worden meestal gekoppeld aan ontwikkeling, verzorging, opvoeding maar ook aan de mate van ‘geestelijke rijpheid’. Sommige kinderen kunnen op 14-jarige leeftijd al volwassen beslissingen nemen, terwijl andere kinderen van 14 jaar gebrekkig overzien wat de gevolgen van een beslissing kunnen

24 | TCC Magazine

zijn. Dan is er nog de ingewikkelde vraag tot in hoeverre kinderen een mening kunnen uiten, hun eigen belang kunnen vertegenwoordigen, wanneer er sprake is van psychische, psychosociale, psychiatrische problematiek of een verstandelijke beperking. Voor de rechter telt de mening van het kind De rechter houdt uiteraard rekening met de mening of wensen van het kind, maar dit betekent niet dat de rechter die mening ook steeds blindelings volgt en het kind dus via het kinderverhoor4 zelf mag bepalen. De rechter maakt een afweging van alle belangen en neemt vervolgens een eigen beslissing, die kan afwijken van de wens van het kind. En soms is dat maar goed ook. Zo was er eens een twaalfjarige die aangaf liever bij de andere ouder te willen wonen, omdat het kind daar meer tijd met de PlayStation mocht doorbrengen en wat minder tijd aan huiswerk hoefde te besteden. Je kan je wel voorstellen dat de rechter daar niet in meeging. Schadelijk De rechter houdt rekening met de mening van het kind, maar ook al is het kind ouder dan 12 jaar, betekent dat niet dat de mening van het kind doorslaggevend of leidend is. Een dergelijke keuze betekent voor de kinderen dat ze moeten kiezen tussen de beide ouders en dat is voor kinderen een onmogelijke keuze. Een kind is immers ontstaan uit de beide ouders en ontleent daarmee zijn/ haar identiteit aan beide ouders. Een keuze tussen die ouders gaat gepaard met het negeren van de ouder voor wie niet wordt gekozen. Het maken van een keuze betekent dus ook dat het kind een deel van zichzelf moet verloochenen. Daarmee voelt het voor een kind alsof het verscheurd wordt. Het is niet voor niets dat in de ‘open brief aan alle gescheiden ouders’ aan ouders wordt gevraagd om kinderen geen kant te laten kiezen. Maar toch, helaas, de praktijk is bitter anders. Vechtscheiding en kind We mogen met enig cynisme stellen

“ HET B ELANG VAN HET K I ND I S EEN I NGEW I K K ELD I ET S. ZO KUNNEN BELA NG EN WENS VA N HET KIND TWEE COMPLEET VERS CHILLENDE DINGEN ZIJN. ”

dat dit de absolute nummer één is onder de vragen die aan de NFG gesteld worden. Vaak zijn hulpverleners het middelpunt van de strijd tussen ouders. Boosheid, ongenoegen, het wordt allemaal via de hulpverlener getransporteerd naar de andere partner. Voor een hulpverlener betekent dit letterlijk op eieren lopen. Tussen alle emotie van de scheidende ouders door moet de therapeut het belang van het kind in het oog houden. Eenvoudig is dat niet. Vaak wordt het kind gebruikt als een object om de andere partner te kwetsen. Wat we heel vaak zien is, dat hulpverleners niet goed weten wat hun verplichtingen zijn. Indien een kind jonger dan 12 is, dienen bij een behandeling te allen tijde beide ouders de behandelovereenkomst te tekenen. Gebeurt dat niet, dan ontstaat er ‘gevaarlijke‘ situatie waarbij de hulpverlener het risico loopt dat de ouder die niet getekend heeft, dit als wapen tegen de andere ouder gebruikt maar ook tegen de hulpverlener. Een klacht is een vaak onvermijdelijk. Een andere valkuil is dat een van beide partijen wantrouwend tegenover de hulpverlener komt te staan. Hij of zij vermoedt dat ‘de hulpverlener partij kiest’, terwijl dit in de praktijk totaal niet het geval is. Zodra je deze signalen oppikt, is het zeer verstandig om een tweede hulpverlener erbij

DE NFG

TCC Magazine | 25

te halen. Zo heb je een tweede paar ‘ogen en oren‘ die de situatie kunnen beoordelen. Echtscheidingen kunnen heftig zijn. Een van de reden waarom stellen uit elkaar kunnen gaan, is huiselijk geweld. Helaas rust daar nog een grote onwetendheid op. Bij geweld denkt men vaak aan fysiek geweld. Bij echtscheiding is er echter soms sprake van geestelijk geweld. Een van beide ouders raakt zo geobsedeerd door de scheiding dat de kinderen ingezet worden als wapen. Dat kan grenzen aan geestelijke mishandeling. De wet zegt dat een hulpverlener dan verplicht moet ingrijpen. De NFG heeft een aandachtsfunctionaris5 huiselijk geweld, die je met raad en daad terzijde kan staan mocht je het vermoeden hebben. Kinderen In Echtscheiding Situaties (KIES)6 Vaak voelen kinderen zich verscheurd in hun loyaliteit naar de ouders toe. Ze voelen zich eenzaam. Dan is verwijzen naar het programma KIES een overweging waard. KIES is een lotgenotengroep voor kinderen (leeftijd: 4-8, 8-12, 12+) in (echt)scheidingssituaties.

26 | TCC Magazine

De kinderen ervaren dat ze niet de enige zijn. Spelenderwijs leren ze overeenkomsten en verschillen herkennen tussen hun eigen situatie en die van anderen uit de groep. De (h)erkenning dat andere kinderen dezelfde problemen hebben, werkt vaak al situatie-verbeterend. Informatie en toestemming De positie van een ouder of van degene die het belang van het kind vertegenwoordigt die wilsonbekwaam is verklaard, is verankerd in de wet7. Minderjarigen die jonger zijn dan 12 jaar, worden dus altijd vertegenwoordigd door een ouders of voogd8. Dit impliceert dat zij per definitie onbekwaam worden geacht om over het eigen onderzoek of de behandeling een beslissing te nemen. Juridisch gezien hebben zij daarom geen stem in de eigen behandeling, maar de hulpverlener is er in dit geval wel verplicht om het kind op passende wijze te informeren; de wensen en de voorkeuren van het kind moeten desondanks zoveel mogelijk worden meegewogen. Van een goede hulpverlener mag bovendien worden verwacht dat zij eventueel verzet

van een jong kind meeneemt in haar beslissing om een onderzoek of een behandeling wel of niet uit te voeren. Is het onderzoek of de behandeling echt nodig gezien het verzet van het kind? De regeling voor cliënten tussen de 12 en 16 jaar is het meest gecompliceerd. Het zijn veelal de ouders of de voogd die de behandelingsovereenkomst sluiten, maar ten aanzien van de behandeling zelf geldt een systeem van dubbele toestemming. Behalve de toestemming van de ouders of voogd is ook de toestemming van de minderjarige vereist9. Op deze regeling bestaan echter twee uitzonderingen waarbij alleen de toestemming van de minderjarige zelf nodig is10. Het betreft allereerst de situatie dat behandeling kennelijk nodig is om een ernstig nadeel voor de gezondheid van de minderjarige te voorkomen.  Een voorbeeld hiervan is de behandeling van een 15-jarige jongen met een geslachtsziekte, waar de jongen toestemming voor geeft. De behandeling is nodig om ernstig nadeel voor de jongen te voorkomen en om die reden is de mening van de ouders ondergeschikt aan het

DE NFG gezondheidsbelang van de jongen. Een tweede uitzondering betreft de situatie dat de minderjarige na weigering van toestemming door de ouders weloverwogen behandeling blijft wensen. Een voorbeeld hiervan is een 14-jarig meisje dat zwanger is geraakt en een abortus wil. Wanneer de ouders geen toestemming geven, bijvoorbeeld vanuit geloofsovertuiging, maar het meisje daar zelf uitdrukkelijk voor kiest, kan de hulpverlener het meisje toch verwijzen voor een behandeling. In deze situatie kan een dilemma ontstaan wanneer het meisje niet wil dat haar ouders het te weten komen dat zij zwanger is. De hulpverlener zal dan een belangenafweging moeten maken, waarbij de verplichting om de ouders te informeren, wordt afgezet tegen de verplichting tot goed hulpverlenerschap richting het meisje. Waar de wet spreekt over toestemming van ouders, gaat het altijd om ouders met gezag. Het gaat bovendien over toestemming van beide

gezaghebbende ouders, al is deze eis door de rechter wel enigszins afgezwakt: als een kind wordt begeleid door een ouder en er is geen sprake van een ingrijpende, niet-noodzakelijke of ongebruikelijke behandeling van een kind, dan mag de hulpverlener, tenzij er aanwijzingen zijn van het tegendeel, de toestemming van de andere ouder veronderstellen. Deze regel geldt ook als ouders gescheiden zijn. Omdat niet altijd op voorhand duidelijk is hoe de gezagsverhouding is, wordt hulpverleners aangeraden voor de behandeling naar de gezagsverhouding te vragen. Bij twijfel over de gezagsverhoudingen kan de hulpverlener het gezagsregister raadplegen. Je kan daarvoor een verzoek indienen bij de rechtbank11. Wat het verlenen van toestemming door de ouders of voogd betreft, geldt dat een spoedsituaties de toestemming van de ouders of voogd niet hoeft worden afgewacht12. Van de hulpverlener wordt dan wel verwacht

dat hij alsnog de ouders of voogd benadert zodra de situatie het toelaat. Ouders of voogd hoeven ook niet voor elke verrichting toestemming te geven. Voor niet-ingrijpende verrichtingen mag de toestemming van de ouders of voogd namelijk worden verondersteld13. Bij ingrijpende verrichtingen is de toestemming van ouders of voogd wel altijd vereist. Hieruit blijkt dat de wetgever cliënten extra bescherming heeft willen geven, als het gaat om ingrijpende verrichtingen. Als de cliënt ouder is dan 12, mogen behandelingen van ingrijpende aard daarom ook alleen tegen de wil van de cliënt plaatsvinden, wanneer de cliënt wilsonbekwaam ter zake is en de behandeling kennelijk nodig is om ernstig nadeel voor de cliënt te voorkomen. Aan het doorzetten van een behandeling bij een jong kind dat zich verzet, zijn vanuit de wet geen extra eisen gesteld. We hebben het nog even samengevat in een tabel:

Wie moet geïnformeerd worden?

Wie moet toestemming geven?

Het kind is jonger dan 12 jaar

Gezaghebbende ouders of voogd worden geïnformeerd; het kind krijgt de informatie voor zover het past bij zijn/haar bevattingsvermogen.

Gezaghebbende ouders of voogd geven toestemming.

Het kind is tussen 12 en 16 jaar

Gezaghebbende ouders of voogd en kind worden geïnformeerd.

Gezaghebbende ouders (of voogd) geven toestemming; toestemming van alleen het kind is voldoende wanneer: • de behandeling nodig is om ernstig nadeel voor het kind te voorkomen. • het kind de behandeling, na weigering door ouders of voogd, weloverwogen blijft wensen.

Het kind is 16 of ouder

Het kind moet worden geïnformeerd.

Het kind geeft toestemming.

Het kind is 12 jaar of ouder en wilsonbekwaam ter zake

Gezaghebbende ouders of voogd worden geïnformeerd; het kind krijgt de informatie voor zover het past bij zijn/haar bevattingsvermogen.

Gezaghebbende ouders (of voogd) geven toestemming.

Bronnen: 1. 2. 3. 4.

art. 1:245 BW art. 3:34 BW jo 1:233, 234 BW art. 1:247 BW Zie hiervoor: www.rechtspraak.nl/ SiteCollectionDocuments/ R007-Kindgesprek.pdf

5. Zie hiervoor: www.de-nfg.nl/ kindermishandeling-en-huiselijkgeweld.html 6. https://www.parlan.nl/media/org/25b0a6fe8a24f9a8aebeaee05cb8a2cf.pdf 7. Art 7:465 lid 2 BW 8. Art 7:465 lid 1 BW

9. Art 7;450 lid twee BW, eerste volzin 10. Art 7;450 lid twee BW, tweede volzin 11. www.rechtspraak.nl/Registers/ Gezagsregister/Paginas/default.aspx 12. Art 7:466 lid 1 BW 13. Art 7:466 lid 2 BW

TCC Magazine | 27

Opleiding tot HeartMath® Therapeut In de HeartMath methode staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal. Door middel van biofeedback op het hartritme leren uw cliënten hoe ze omgaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. In deze nieuwe opleiding leert u aan uw cliënten om meer grip te krijgen op stress en hun manier van omgaan daarmee, zodat ze gericht kunnen werken aan een gezondere leefstijl. Uit vele studies blijkt dat dit leidt tot een toegenomen welbevinden en functioneren, zowel lichamelijk als psychisch.

HeartMath Benelux biedt nu een 5-daagse opleiding tot HeartMath Therapeut. In de opleiding wordt aandacht besteed aan:

• Begeleiding van cliënten door • Inpassing van HeartMath middel van het Werken aan interventies in bestaande Veerkracht programma behandelmethodieken Het Werken aan Veerkracht programma De opleiding biedt een kennismaking biedt een evidencebased protocol om met diverse interventietechnieken. Om met behulp van een werkboek de cliënt deze interventies goed over te kunnen in 7 sessies te begeleiden. De cliënt brengen is het van belang om de geleerwordt zich bewust van zijn doelen, de technieken ook zélf veel te oefenen stressbronnen en energielekken en leert en toe te passen in het dagelijks leven. stapsgewijs de HeartMath technieken toepassen en integreren in het dagelijks leven. Huiswerkopdrachten en oefenen zijn belangrijke onderdelen.

Meer informatie vindt u op www.heartmathbenelux.com of persoonlijk via 043-3655626.

• Diagnostiek: Inzicht in het functioneren van het autonome zenuwstelsel Het computerprogramma van HeartMath brengt de hartritmevariabiliteit (HRV) in beeld, een belangrijke indicator voor het functioneren van het autonome zenuwstelsel en daarmee ook van ziekte en/of gezondheid. Dankzij de nieuwste versie van de emWave, de emWave Pro Plus, is het nu ook mogelijk om diverse functionele waarden uit de HRV te bepalen.

Benelux

ANDRÉ FRANKHUIZEN

NUTRIË N TE N GE H A LT E S IN G E WASSE N B E W E Z E N AC H T E R U I T

Is basissuppletie naast ‘gezonde’ voeding onontkoombaar? Basissuppletie zijn voedingssupplementen die men dagelijks moet innemen om geen risico te lopen op gezondheidsklachten als gevolg van nutriëntentekorten. In dit artikel vind je harde bewijzen voor de bewering dat basissuppletie in een westers voedingspatroon onontkoombaar is. Dat we zo stellig zijn, heeft twee hoofdredenen: • De Nederlander eet over het algemeen te weinig groente, fruit en vis. • Wat men eet, voorziet vaak onvoldoende in de nodige nutriënten. Het is een feit dat de meeste Nederlanders onvoldoende groente en fruit eten om in hun dagelijkse behoefte van vitamines en mineralen te voorzien. Vooral van magnesium – een mineraal dat betrokken is bij meer dan 300 processen in ons lichaam – krijgen we veel te weinig binnen. Ook de kwaliteit van groente en fruit wordt steeds minder, waardoor zelfs liefhebbers van groente en fruit vaak onvoldoende nutriënten binnenkrijgen. In het bijzonder vitamine C is een aandachtspunt: de mens kan het niet zelf aanmaken en de behoefte is groter dan we uit ons onrijp geplukte fruit kunnen halen. Vis wordt niet genoeg gegeten om te voorzien in voldoende essentiële omega-3-vetzuren. Maar er is nog een tekort waar we niet aan ontsnappen: in Nederland is er een groot deel van het jaar te weinig zonlicht voor een optimaal vitamine D-gehalte in het bloed;

bovendien zitten de meeste mensen het grootste deel van de dag binnen. Wanneer er wel voldoende zonlicht is, beschermen de meeste mensen zich met zonnebrandcrème. Al deze tekorten hebben op de lange termijn onherroepelijk gevolgen voor onze gezondheid. Onder basissuppletie vallen dus in ieder geval een kwalitatieve multi- en mineralenformule, magnesium, vitamine C, omega-3 uit vis en vitamine D. Nederlander eet onvoldoende groente, fruit & vis De Richtlijnen Goede Voeding zijn afgestemd op het behalen van de ADH – Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. De ADH is in de jaren dertig van de vorige eeuw in het

leven geroepen ter voorkoming van ernstige nutriëntentekorten bij de bevolking. Wanneer 75 procent de doelstellingen anno 2015 niet haalt, loopt deze groep dus onherroepelijk tegen ernstige tekorten aan. Bij deze mensen is basissuppletie met vitaminen, mineralen en omega-3supplementen sowieso onmisbaar voor een goede gezondheid. Ook uit diverse epidemiologische studies blijkt dat de westerse mens te weinig mineralen binnenkrijgt. Zo blijkt bijvoorbeeld uit gegevens van de USDA dat de gemiddelde Amerikaan onder andere te weinig zink (-30%) magnesium (-57%) en calcium (-69%) binnenkrijgt om in zijn dagelijkse behoefte te voorzien (USDA, 2009).

TCC Magazine | 29

“ V ER A R MIN G VA N L A NDBO UWG R O N D LE IDT AU TO M ATIS CH TOT E E N MINDE RE VO EDS E L K WAL I T E IT: WAT N I E T I N DE G R OND ZI T, KO MT OO K NI ET O P O N S B O R D.”

Wat men eet, is vaak van onvoldoende kwaliteit Met andere woorden: wanneer de opbrengst van een gewas toeneemt, stijgt vrijwel zeker het aandeel koolhydraten ten koste van het aandeel vitaminen, mineralen en andere fytonutriënten. Hieronder geven we vier soorten bewijs die het aannemelijk maken dat onze voeding de afgelopen 50-100 jaar inderdaad minder mineralen, vitaminen, fytonutriënten en eiwitten is gaan bevatten (Davis, 2015). Het bewijs is vooral afkomstig uit onderzoek in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, maar de tendensen die eraan ten grondslag liggen, zijn overal ter wereld merkbaar. Enkele tendensen zijn: –– Verarming en uitputting van landbouwgrond –– Selectie en manipulatie van gewassen voor een hogere opbrengst –– Pluk van onrijp fruit voor transport en opslag –– Weinig bewegingsruimte en eenzijdige voeding voor vlees en gevogelte.

30 | TCC Magazine

Voedingssupplementen geen vervanging gevarieerde voeding Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor een gevarieerde voeding, waarschuwt de overheid. Maar als slechts een kwart van de bevolking voldoende groente, fruit en vis eet, kan men zich afvragen of er überhaupt sprake kan zijn van variatie. Wat men wel in ruime mate eet, zijn aardappels, rijst, pasta en brood. Deze levensmiddelen bevatten veel minder vitaminen en mineralen dan groente en fruit. Fytonutriënten bevatten ze slechts in uiterst geringe mate. Men zou van overheidswege wellicht beter kunnen waarschuwen dat aardappels, rijst, pasta en brood geen vervanging zijn voor een gevarieerde voeding. 1: Verarming van landbouwgrond Uit een landbouwrapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) blijkt dat 25% van de landbouwgrond in de wereld ernstig is uitgeput. Nog eens 8% is matig uitgeput en 36% is stabiel, licht of matig uitgeput (FAO, 2011). Bovendien is het gehalte organische stoffen in de bodem gemiddeld al met 50-65% gedaald sinds de mens zijn leefomgeving in cultuur brengt (Lal, 2004). Verarming van landbouwgrond leidt automatisch tot een mindere voedselkwaliteit: wat niet in de grond zit, komt ook niet op ons bord. Dit probleem speelt onder andere in het zuiden van Europa, waar een groot deel van onze groente en ons fruit vandaan komt (FAO, 2011). Maar ook in Nederland is de bodem aan het verarmen. Hier is vooral een tekort aan selenium en jodium, maar ook andere nutriënten worden schaarser. De oorzaken van verarming zijn onder andere gelegen in de moderne intensieve productiemethoden die sinds de ‘groene revolutie’ in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw op grote schaal worden toegepast. Intensieve productiemethoden zorgen voor vervuiling,

waterschaarste, landerosie, minder vruchtbare gronden en een beperkte biodiversiteit. Ook vindt er veel eenzijdige beplanting plaats. Elk gewas neemt een eigen unieke mix van nutriënten op uit de bodem; als men voortdurend één gewas verbouwt, krijgt de grond niet de kans om deze nutriënten weer aan te vullen. Een ander probleem is gelegen in het uitspoelen van de Nederlandse bodems als gevolg van toenemende intensiteit van regenbuien, aldus agrarisch onderzoeker Arjan Reijneveld (Reijneveld, 2014). Vooral het sporenelement boor (B) is daar gevoelig voor, maar ook andere sporenelementen zinken vanwege hun kleine formaat dieper weg in de bodem. Daar kan het gewas moeilijker bij, waardoor het niet altijd de kans krijgt al zijn nutriënten aan zich te binden. 2: Selectie & manipulatie van gewassen Tijdens de ‘groene revolutie’ ging de opbrengst van gewassen in de ontwikkelde landen met een factor twee tot drie omhoog. Dit is onder andere te danken aan selectie en manipulatie van gewassen, alsmede de toevoeging van kunstmest. De opbrengst blijkt echter omgekeerd evenredig met de nutriëntendichtheid, waardoor de voedzaamheid van gewassen juist achteruitgaat. Onderzoek met frambozenstruiken Uit onderzoek met frambozenstruiken blijkt dat toevoeging van kunstmest (fosfor) ervoor zorgt dat de plant een grotere opbrengst geeft, maar per gram drooggewicht vooral rijker wordt aan fosfor. De acht andere gemeten mineralen – natrium, kalium, calcium, magnesium, mangaan, koper, boor en zink – namen met maar liefst 20-50% per gram drooggewicht af (Hughes et al., 1979). De ‘verdunde’ plant als geheel bevat trouwens wel meer nutriënten. Het is het aandeel nutriënten per gram drooggewicht dat omlaaggaat. We zouden dus meer van dat gewas moeten eten om dezelfde hoeveelheid nutriënten binnen te krijgen. Op basis van de cijfers van het CBS

ANDRÃ&#x2030; FRANKHUIZEN

TCC Magazine | 31

Instituut voor E.E.N.® Breng uw emoties in evenwicht met bloesemremedies Bloesem Remedies Nederland is de distributeur van 17 verschillende merken bloesemremedies zoals: Australian Bush, Alaska Essences, Californische F.E.S. Essences, Healing Herbs, Deva Bach remedies en de Nederlandse remedies. De hoogste kwaliteit van Schüssler Celzouten. Verwreven en zonder magnesiumstearaat van Adler. Met de hand verwreven poeders van Sonnenmineral. Primavera essentiële oliën en aromatherapie zowel in biologische als in Demeter kwaliteit. Kijk op onze nieuwe site: www.primaveralife.nl

Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde

Geaccrediteerd door CPION, SNRO, KTNO, ZHONG, VIV, VBAG, LVNG, NFG, BATC, VNT en NVST Registeropleidingen (HBO niveau) Opleiding E.E.N.® Therapeut (240 ECTS) Omscholingstraject tot E.E.N.® Therapeut (240 ECTS) Didactiek voor HBO docenten (i.s.m. de VU Amsterdam) Opleiding Med ische en/of Psychosociale Basiskennis psychosociale i skennisosociale basisk ennis (P lato) Cursussen, bij- en nascholingen Klassieke homeopathie vernieuwd, Introductie (voldoet aan de Plato eindtermen) psychosociale thematherapie, Introductie E.E.N.® Therapie, (diverse leslocaties), Ankhtherapie, dolfijnenergie, aromatherapie, EHBO Rode Kruis, bij- en nascholingen Medische en Psychosociale Basiskennis

Bezoekadres: Winkel de 3Vrouwen, ook voor edelstenen en boeken. www.de3vrouwen.nl Kijk voor de cursussen over aromatherapie, celzouten en de bloesemtherapie op www.bloesemremedies.com.

Secretariaat: Pater Jac. Schreursweg 2B 6097 NH Panheel Telefoon 0475-475178

E.E.N.®

Instituut voor Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde

Email: info@instituuteen.nl Website: www.instituuteen.nl

WholeFood

Plant based nutrition SanoPharm WholeFood Multivitaminen en -mineralen

zijn op basis van een unieke hydrocultuur van de brassica juncea samengesteld. De brassica is een koolsoort die gemakkelijk hoge concentraties vitaminen en mineralen opneemt. Hierdoor zijn de fytonutriënten gebonden aan hun natuurlijke dragers, zoals in ‘verse’ groenten. Onze WholeFood-lijn bestaat uit krachtige supplementen, waaronder de WholeFood Multivitaminen en -mineralen met maar liefst 25 essentiële voedingsstoffen. • • • • •

Optimale bio-effectiviteit Zoals volwaardige, verse groenten Niet bewerkt, alleen gedroogd Volledig RAW, niet verhit boven 46˚ C Bevat gehele spectrum aan fytonutriënten van de plant • 100% natuur. 100% puur. Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveld T 0342 420714 - F 0342 420646 www.sanopharm.com - info@sanopharm.com

100% natuur. 100% puur

ANDRÉ FRANKHUIZEN onder de paragraaf Verarming van landbouwgrond kunnen we er niet op vertrouwen dat de Nederlander dat ook werkelijk doet (CBS, 2015). Het is overigens niet alleen kunstmest dat dit effect heeft. Ook andere technieken die de opbrengst van een gewas verhogen – zoals irrigatie, selectie en hybridisatie – kunnen de nutriëntendichtheid van een gewas uitdunnen. De tendens is: hoe groter de opbrengst van een gewas, hoe lager de nutriëntendichtheid. Als opbrengst de belangrijkste factor blijft op basis waarvan een gewas geteeld, geselecteerd of gemanipuleerd wordt – en het einde van die trend lijkt met de toenemende druk op onze grondstoffen niet in zicht – valt het bovendien te verwachten dat de nutriëntendichtheid van ons voedsel in de toekomst alleen maar verder zal afnemen. Historisch vergelijkend onderzoek Natuurlijk willen we het liefst weten wat de exacte samenstelling en nutriëntendichtheid van een gewas in het verleden was en dit vergelijken met de hedendaagse toestand. Historisch vergelijkend onderzoek is echter lastig omdat voor veel vitaminen en mineralen gegevens ontbreken, onder andere omdat bepaalde nutriënten nog niet bekend waren of niet gemeten werden. Bovendien is het vaak niet mogelijk om één gewas of vitamine uit de resultaten te filteren, waardoor het vaak over groepen gewassen en/of vitaminen gaat. De omvang van het onderzoek is dus noodzakelijkerwijs gering. Echter, het onderzoek dat er is, ondersteunt wel structureel de opvatting dat de hoeveelheid mineralen en vitaminen in onze voeding sinds de jaren veertig van de vorige eeuw sterk is teruggelopen. Drie onderzoeken naar nutriënten in onze voeding laten over de gehele linie een terugloop zien van 5-40% of zelfs meer in groente. Eén studie laat zien dat ook het aandeel plantaardige eiwitten is teruggelopen (-6%). Het sterkste bewijs voor een afname bij 43 voedselgewassen is te vinden op het gebied van calcium (-17%) en koper (-80%). Vitamine A,

vitamine B2 en vitamine C daalden tussen de 15-38% (Davis et al., 2004; Mayer, 1997; White en Broadley, 2005). Tot slot laat onderzoek uit Finland zien dat groenten, bessen, granen en appels tussen 1970 en 2000 minder kalium, mangaan, zink, koper, magnesium, calcium en ijzer zijn gaan bevatten. Verrassend genoeg ging fosfor (kunstmest) ook omlaag. De enige toename die werd geregistreerd, was in selenium, waarmee de Finse boeren sinds 1985 hun bodem verrijken (Ekholm et al, 2007). In Nederland is de bodem overigens arm aan selenium. Het is pas van recente datum dat boeren hier mogen bijmesten met dit sporenelement, maar het duurt lange tijd voordat een bodem weer in balans is. Selenium is een belangrijk antioxidant dat cellen en rode bloedlichaampjes beschermt tegen beschadiging.

Cultivars met een hoge en een lage opbrengst vergeleken De beste methode om relatieve hoeveelheden nutriënten te meten is het gebruik van verschillende cultivars: enkele met een hoge en enkele met een lage opbrengst. Dergelijk onderzoek is met drie verschillende gewassen uitgevoerd: broccoli, tarwe en maïs (Davis, 2014). Uit onderzoek met 27 broccolicultivars blijkt dat calcium en magnesium een sterke negatieve correlatie vertonen met de opbrengst: hoe groter de opbrengst, hoe minder calcium en magnesium per eenheid drooggewicht (Farnham et al., 2000). Dit geldt ook voor tarwe. Onderzoek met maïs laat zien dat ijzer, zink, fosfor en zwavel waarschijnlijk 22-39% per 100 jaar achteruit zijn gegaan (Scott et al., 2006). Eiwitconcentraties in tarwe en hop zijn over een vergelijkbare periode met 30-50%

TCC Magazine | 33

verdunningseffect op, waardoor men minder nutriënten binnenkrijgt, zelfs al houdt men zich aan de Richtlijnen Gezonde Voeding. Als we vlees eten, zouden we daarom vooral geïnteresseerd moeten zijn in spiermassa, niet in de omvang van het lapje vlees of een voordelige prijs. Net als bij de opbrengst van gewassen zegt de omvang vrij weinig over de voedzaamheid en, net als bij gewassen, komt dit door intensieve productiemethodes. Wild vlees heeft bewogen en heeft zich gevoed met natuurlijke voedingsstoffen waarop het dier is aangepast. Zelfs een kleine hoeveelheid van dit vlees is al voedzaam.

achteruitgegaan. Bovengenoemde effecten worden ‘genetic dilution effects’ genoemd, ofwel verdunning van nutriëntenconcentraties als gevolg van genetische eigenschappen. Hybridisatie en genetische manipulatie kunnen dus – zoals gezegd onder Onderzoek met frambozenstruiken – ook een verdunnend effect hebben op de nutriëntendichtheid en zijn dus geen oplossing voor het voedselprobleem. 3: Fruit wordt onrijp geplukt Om logistieke redenen is het ‘handiger’ om fruit onrijp te plukken: hierdoor kan het langer onderweg zijn en langer worden opgeslagen voordat het verkocht moet worden. Dit is de oplossing waar alle grote supermarkten voor kiezen, omdat ze vaak geen directe toelevering hebben vanaf het land. Echter, veel nutriënten – waaronder vitamine C – worden pas bij rijping in de zon aan de levende plant geproduceerd.

34 | TCC Magazine

Ofwel: hoe langer de weg van de fruitboom naar ons bord, hoe minder voedzaam het fruit is en hoe meer je ervan moet eten. Nutriëntarm fruit zorgt daarmee voor een verborgen probleem. De 25 procent van de Nederlanders die voldoende fruit eet (2 stuks per dag), krijgt dus nog steeds onvoldoende vitaminen binnen. 4: Weinig bewegingsruimte en eenzijdige voeding voor vlees & gevogelte Kippen, varkens en koeien die weinig ruimte hebben om te bewegen, krijgen ook weinig kans om spiermassa te ontwikkelen. Spiermassa bestaat uit eiwitten die in ons lichaam weer worden omgezet in de nodige aminozuren. Vlees uit de fabriek heeft nauwelijks bewogen, is vaak gevoed met granen (dat is niet hun natuurlijke voeding, en granen kunnen bovendien van arme bodems afkomstig zijn), bevat veel vocht en zit vaak vol met antibiotica. Hier treedt dus ook een

Is biologische voeding de oplossing? Biologische voeding lost veel problemen op, maar niet alle. Men blijft hier te maken hebben met teruggelopen nutriëntentekorten in de bodem: deze staan aan de basis van de voedselketen en hebben dus overal hun weerslag op. Immers, ook biologische boerenbedrijven kunnen niet schuilen voor de regen en hebben last van wegzakkende sporenelementen op hun landerijen. Daarom is ook hier basissuppletie onontkoombaar om tekorten weg te nemen. Vis omega-3-vetzuren Omega-3-vetzuren uit vis vervullen een sleutelrol in de menselijke gezondheid. Omega-3-vetzuren bepalen de kwaliteit van de celmembranen in onze lichaamscellen, waaronder in het hart en de hersenen. Hoe beter de membranen worden verzorgd, hoe beter ze hun werk kunnen doen. Helaas wordt de richtlijn voor visconsumptie door slechts 14% van de Nederlandse bevolking gehaald (CBS, 2015). Wie wel vis eet, zou erop moeten letten vooral wildgevangen vis te eten. Wilde vissoorten hebben altijd de voorkeur boven kweekvissen, die veel antibiotica binnenkrijgen. Ook hier speelt weer dat vis vrij in de oceaan bewogen moet hebben om een optimaal nutriëntengehalte te bieden. Daarbij heeft koudwatervis de voorkeur, omdat deze voor zijn isolatie nog meer essentiële vetzuren aanmaakt.

ANDRÉ FRANKHUIZEN Hierbij speelt echter wel het probleem dat veel vis zware metalen en andere contaminanten bevat. Wanneer vis niet meer dan twee keer per week wordt gegeten, kan dat waarschijnlijk geen kwaad, zeker wanneer dat gecombineerd wordt met veel groenten en knoflook die verschillende stoffen (zoals methionine, cysteïne, chlorofyl, taurine en choline) bevatten die toxische stoffen gemakkelijk kunnen binden (cheleren). De vraag is echter, of twee keer per week vis wel voldoende is. In het lichaam speelt namelijk vooral de verhouding tussen omega-3 en omega-6 een rol. Omega-6 krijgen we in de vorm van arachidonzuur in zeer ruimte mate binnen via bijvoorbeeld plantaardige oliën, vlees en verwerkte producten. De verhouding tussen omega-6- en omega-3-vetzuren in westerse voeding is ongeveer 15-25: 1, terwijl een verhouding van circa 5:1 tot 1:1 wenselijk is. Een hoge verhouding tussen omega-6- en omega-3-vetzuren in voeding bevordert onder meer ontstekingen en is geassocieerd met vele chronische ontstekingsgerelateerde ziekten. Om de verhouding te herstellen, moet men sowieso de inname van omega-6 drastisch minderen. Dit vereist veel moeite van de consument, onder andere omdat men gewend is gewoon alles te kunnen kopen in de supermarkt en alternatieven vaak met moeite gezocht moeten worden. Kortom, basissuppletie met gezuiverde omega-3 is bij minstens 86% van de mensen (zo niet alle) een minimale vereiste om de balans tussen omega-6 en omega-3 te herstellen naar 5:1, of liever nog, 1:1. Een tekort aan vitamine D De hoeveelheid vitamine D3 die het lichaam kan aanmaken in een half uur is, bij volledige ontkleding en geen zonnebescherming, meer dan 20.000 IE (500 mcg). De hoeveelheden die door voeding kunnen worden behaald vind je in de tabel hierboven. Conclusie: als men niet vrijwel dagelijks vette vis zoals zalm eet, komt men niet aan de ADH, laat staan aan

bloedwaarden die bij jagers-verzamelaars rond de evenaar gebruikelijk zijn (zie hieronder bij ADH versus jagers-verzamelaars). Supplementen moeten in Nederland dus standaard worden ingezet om bloedwaardes omhoog te brengen naar meer natuurlijke waarden. ADH en suppletieadvies Hieronder zie je een tabel met daarin de ADH (Voedingsraad, 2000) en het suppletieadvies van de Gezondheidsraad. ADH versus jagers-verzamelaars De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid in Nederland is gebaseerd op de handhaving van een bloedwaarde van gemiddeld 30 nmol/L. Dat halen veel mensen al niet – noordelijke stadsbewoners zitten gemiddeld op 20 nmol/L. Jagers-verzamelaars rond de evenaar hebben een vitamine D3-gehalte in het bloed van rond de 115 nmol/L. Natuurlijke gehaltes zijn dus bijna zes keer zo hoog als die van stadsbewoners.

Doelgroep

ADH*

(mcg / IE)

Suppletieadvies Orthomoleculair wordt om diverse redenen een bloedwaarde van op zijn minst 80 nmol/L geadviseerd. Noch de ADH, noch het suppletieadvies van de Gezondheidsraad is daarvoor toereikend. Per cliënt en aandoening zijn veel verschillen, maar doseringen liggen minimaal op 45-50 mcg per dag om 80 nmol/L te bereiken. Hoe hoger de dosering, hoe eenvoudiger het is om de ideale bloedwaarde te bereiken. Keuzehulp (multi)vitaminen, mineralen & vetzuren Wanneer u voor basissuppletie kiest, is het natuurlijk van belang dat de vitaminen en mineralen die u toedient, ook werkelijk voorzien in de verhoogde behoefte. Daarom moet u altijd letten op de biologische beschikbaarheid van vitaminen en mineralen. Hieronder vindt u enkele essentiële kenmerken die u helpen bij het maken van de beste keuze.

Suppletieadvies 2012**

Kinderen Tot 4 jaar

5/200

10/400

Vanaf 4 jaar

2,5/100

Algemeen

2,5/100

Vrouwen (4-49)

10/400 (donkere huidskleur)

Vrouwen (50-69)

10/400

Vrouwen (70+)

20/800

Zwangere vrouwen

7,5/300

10/400

Mannen (4-69)

10/400 (donkere huidskleur)

Mannen (70+)

20/800

Ouderen (70+) algemeen

12,5/500

Bronnen van vitamine D

IE/100 g

mcg/100 g

Haringleverolie

140 000

3500

Kabeljauwleverolie

10 000

250

Volwassenen

Sardines 1500 38 Vel van o.a. kip, kalkoen

900

Zalm

200-400

5-10

Haring 330 8

TCC Magazine | 35

Wil jij anderen helpen met een gezonde leefstijl? Volg dan een opleiding of training bij het OPFG! Het OPFG inspireert iedereen die geïnteresseerd is in de nieuwste wetenschappelijke inzichten op het gebied van leefstijlgeneeskunde door middel van specifieke opleidingen, trainingen, masterclasses en workshops. We gaan de diepte in! Veel waardevolle kennis én alle ruimte voor je persoonlijke groeiproces.

Opleiding tot Vitaminecoach

Zelf aan de slag in de Stagekliniek

Leer in 12 dagen de basis over gezondheid waarmee jij jezelf en anderen kunt helpen met een gezonde leefstijl!

In onze eigen stagekliniek behandelen we met cursisten van het vierde jaar cliënten echt in de praktijk. We kunnen een hele groep in een andere ruimte laten meekijken naar het consult in de praktijkruimte.

Deze opleiding is SNRO geaccrediteerd!

Praktisch aan de slag

Wetenschappelijk onderbouwd

Meer informatie: www.opfg.nl

Echt aandacht voor jou

ANDRÉ FRANKHUIZEN ongeveer tien keer zo effectief als vitamine D2. –– Een vetmatrix van olijfolie zorgt voor een betere opname van vitamine D in de darmen waardoor een groter effect wordt bereikt met een lagere dosering. Magnesium –– Er bestaan twee organisch gebonden vormen die zeer goed opgenomen worden in het lichaam: bisglycinaten en citraten. –– Magnesiumoxide is niet effectief: het wordt door het lichaam weer uitgescheiden en veroorzaakt dunne ontlasting. –– Als ondersteunende stof is op zijn minst vitamine B6 aanwezig.

Multivitaminen en –mineralen • Behoren hoofdzakelijk organisch gebonden mineralen met een hoge biologische beschikbaarheid te bevatten die goed worden opgenomen in het lichaam, • Behoren alle belangrijke mineralen, dus ook seleen, chroom, boor, molybdeen, jodium, mangaan, koper, zwavel en silicium te bevatten, • Behoren vitaminen zo veel mogelijk in complexvorm te bevatten, bijvoorbeeld alle acht B-vitaminen samen met de ondersteunende stoffen PABA, inositol en choline, • Behoren voldoende hoog gedoseerd te zijn voor een goed effect, • Behoren synergisten te bevatten voor een betere werking en opname zoals aminozuren en kruidenextracten, • Behoren geen ongewenste hulpstoffen te bevatten zoals talk, lactose, titaniumdioxide en ijzeroxide, • Behoren geen onnodige suikers te bevatten, noch andere zoetstoffen, zetmeel, synthetische conserveermiddelen, kleur-, geur- en smaakstoffen.

Vetzuren uit vis en krill Alleen visvetzuren in de vorm van triglyceriden zijn aan te bevelen; deze vorm is van natuurlijke oorsprong, heeft een hogere biologische beschikbaarheid, is beter opneembaar, lager te doseren en veiliger dan de veelgebruikte synthetische ethylesters. Vetzuren uit krill bestaan uit fosfolipiden; dit is de vetzuurvorm die het allerbest opgenomen wordt in het lichaam. Vetzuuremulsies zijn een handige oplossing, mits deze geformuleerd zijn op basis van triglyceriden en niet op basis van ethylesters. Vitamine C –– De meest effectieve en best opneembare vorm van vitamine C is het ascorbatencomplex met de ondersteunende mineralen kalium, magnesium en zink. –– Vitamine C komt in de natuur samen met ondersteunende citrusbioflavonoïden voor en hoort ook zo in supplementvorm gebruikt te worden.

Conclusie Omdat nutriëntengehaltes in gewassen bewezen achteruitgaan, de ADH niet is aangepast op de huidige nutriëntenstatus van groente en fruit, we onvoldoende vis eten en we onvoldoende zonlicht ontvangen, is basissuppletie met multivitaminen en -mineralen, omega-3, vitamine C, vitamine D en magnesium onder alle omstandigheden voor iedereen in Nederland onontkoombaar. Daarnaast blijft het een feit dat je mensen die wél voldoende in de zon zijn, dagelijks biologisch groente en fruit eten én visliefhebber zijn hoogstwaarschijnlijk maar zelden zult aantreffen in de praktijk. Zeker binnen een therapeutische setting is het daarom essentieel dat vanaf dag één met basissuppletie wordt begonnen. Hierdoor wordt ook snel duidelijk waar de problemen liggen: of het zuiver een voedingsprobleem is, of dat er meer aan de hand is. Want, zoals veel gezondheidsprofessionals waarschijnlijk al lang weten, zijn veel problemen vaak al op te lossen of te voorkomen met voeding, suppletie en lichaamsbeweging. Een volledige lijst van referenties is op te vragen bij de redactie.

Vitamine D –– Vitamine D3 bindt beter aan de vitamine D-receptor en is daardoor

TCC Magazine | 37

Opleiden van beroepsbeoefenaren in de complementaire zorg

Het is inmiddels ruim 45 jaar geleden dat ik mijn eerste beroepsopleiding volgde aan wat destijds een opleiding voor een middelbareonderwijsakte heette, gevolgd door een universitaire opleiding. En later was ik als lerarenopleider jarenlang verbonden aan een hogeschool. Het voordeel was dat ik de ontwikkeling

opleidingskader en examinatoren.

dat het merendeel van de universiteiten

binnen het hoger beroepsonderwijs

Naast het stimuleren van kwaliteitsver-

en hogescholen in ons land niet-didac-

van nabij heb kunnen volgen. Daar waar

betering blijkt daarbij controle van kwali-

tisch geschoolde opleiders in verplichte

in de jaren 70 een beroepsopleiding

teit een belangrijk borgingsinstrument,

BKO- en BKE-programma’s heeft

toch vooral een theoretische opleiding

waarbij niet vergeten mag worden dat

geplaatst met als doel een basiskwa-

was, waarbinnen beroepsstage een

controle binnen de perken moet blijven

lificatie onderwijs en basiskwalificatie

vrije keuze was, ontwikkelde de prak-

en geen doel op zich mag worden.

examinator te behalen. En hoewel

tijkstage en het daaraan gekoppelde

Dat evenwel visitaties en periodieke

menigeen opziet tegen het behalen van

praktijkonderzoek zich vanaf het begin

accreditatie belangrijke ijkpunten zijn

de basiskwalificaties, en de zin in het

van de jaren tachtig meer en meer tot

geworden bij het zetten van stappen

begin in twijfel trekt, wordt nu na enkele

een verplicht én kernonderdeel van

ter verbetering van kwaliteit, zullen

jaren zichtbaar dat de kwaliteit van de

de beroepsopleiding en werd het een

nog maar weinig instituten kunnen

educatieve ontwerpen toeneemt, dat

essentieel leerinstrument, omdat vragen

ontkennen. Daarbij is het meer dan

er een duidelijk grotere samenhang in

over het beroep met het oog op de

de moeite waard om het eigen onder-

onderwijscurricula zichtbaar wordt en

professionele ontwikkeling mede in de

wijsproduct de maat te laten meten

dat onderwijs en toetsing een consistent

praktijk gegenereerd werden.

door een groep externe deskundigen.

geheel worden, waarbij het doel van de

In de loop van de jaren groeide mijn

Visitatie en accreditatie op grond van

toetsing zichtbaar wordt en getoetst

besef dat de kwaliteit van beroepsbe-

heldere en transparante instrumenten

wordt wat daadwerkelijk voor een

oefenaren in belangrijke mate bepaald

zijn vast onderdeel van kwaliteitsbewa-

adequate beroepsbeoefening noodza-

wordt door de kwaliteit van scholing en

king geworden.

kelijk is.

dat de kwaliteit van na- en bijscholing

Wat we nu zien, is dat de kwaliteit van de

Dit alles geldt momenteel voor het

mede bepalend is voor professionele

output binnen het reguliere onderwijs,

reguliere onderwijs en er staat voor

groei in het kader van ‘een leven lang

de kwaliteit van afgestudeerden binnen

opleidingsinstituten ook veel op het

leren’.

het tertiair onderwijs, in de afgelopen

spel. De bekostiging vanuit de overheid

Wanneer we de huidige ontwikkelingen

twintig jaar is toegenomen.

is afhankelijk van een positieve beoor-

in het reguliere onderwijs (van primair via

Onder invloed van verplichte periodieke,

deling bij de vijfjaarlijkse visitatie. Voor

secundair naar tertiair onderwijs) volgen,

vijfjaarlijkse accreditatie en heraccredi-

scholen gaat de kost – investeren in

wordt een toenemende aandacht voor

tatie met de daarmee verbonden aanbe-

kwaliteit en kwaliteitsborging – voor de

kwaliteitsontwikkeling en kwaliteitsbor-

velingen c.q. verplichting tot aanpassing

baat – subsidie door de overheid – uit.

ging zichtbaar. In dat verband zien we

en verbetering heeft tot een verbetering

Hoe verhoudt zich dit alles nu tot de

- onder andere mede onder invloed van

van onderwijsprogramma’s, groei van

situatie binnen de niet-reguliere oplei-

de overheid - een groeiende zorg voor

kwaliteit van opleidingskader en een

dingswereld, waarbinnen het merendeel

de ontwikkeling en implementatie van

grotere consistentie van toetsprogram-

van de beroepsbeoefenaren binnen

doordachte onderwijsconcepten, een

ma’s geleid.

de complementaire zorg wordt opgeleid? Dit is het veld van de aanbieders

consistente formatieve en summatieve toetsing en gerichte onderwijskun-

Met betrekking tot de ontwikkeling van

van beroepsopleidingen, waarbinnen

dige en vakdidactische scholing van

professionaliteit van opleiders valt op,

vele mooie bloemen bloeien, maar

38 | TCC Magazine

SKB waarbinnen de kwaliteitscontrole door

basis door opleiders binnen een oplei-

de overheid ontbreekt, terwijl kwaliteits-

dingsinstituut krijgt vanuit een helder

zorg toch een grote mate van aandacht

onderwijsconcept een meer gestructu-

verdient.

reerde vorm, zeker wanneer de opleiders

Dit alles vraagt om opleidingen die

methodisch-didactisch gekwalificeerd

zijn opgezet vanuit heldere oplei-

zijn. Hetzij omdat zij daarin initieel

dingsconcepten en opleidingscurricula

geschoold werden, hetzij omdat zij in

die op deze concepten zijn gebouwd.

het kader van professionalisering van

Opleidingen ook, die recht doen aan

opleidingsinstituten die opleiden voor

datgene wat kenmerkend is voor

beroepen in de complementaire zorg,

beroepsleidingen, die recht doen aan

een basisdidactische kwalificatie met

de ontwikkeling van de voor het betref-

oog ook voor toetsing als ambacht

fende beroep noodzakelijke kennis,

hebben verworven.

vaardigheden en attitude, bij voorkeur

Een heldere visie op onderwijs veronder-

en vooral in samenhang en geïntegreerd.

stelt tevens meer en meer een heldere

Opleidingen die recht doen aan de

visie op toetsing, doelgericht, met oog

ontwikkeling van de voor het beroep

voor het juiste beheersingsniveau, van

beschreven of te beschrijven competen-

reproductie tot creatie, waarbij kennis,

ties, waarbij de opleiding in opzet tevens

vaardigheid en attitude naar moge-

ook een afspiegeling is van datgene wat

lijkheid, zeker in de eindfase van de

binnen het beroepsveld en de beroep-

opleiding, zo geïntegreerd en objectief

suitoefening gevraagd wordt.

mogelijk worden beoordeeld.

Wanneer – als voorbeeld – de bege-

Wat die objectiviteit aangaat, moeten

leider werkt volgens de principes van

we weg van een situatie, waarbinnen de

de zelfhelende vermogens, dienen

opleiding uitsluitend haar eigen vlees

deze in de begeleiding (therapie,

keurt door uitsluitend eigen opleiders

counseling, coaching) gestimuleerd en

met de beoordeling van eigen studenten

is voor kwaliteitsontwikkeling en kwali-

geactiveerd te worden. En hoe mooi is

te belasten. Dit vraagt om de moed om

teitsborging.

het dan, wanneer de opleiding bij de

het eigen product door onafhankelijke

Maar er dienen zich wellicht in het

competentieontwikkeling zelfsturing

derden te laten beoordelen. Zeker in de

kader van de kwaliteitsverbetering nog

en zelfontwikkeling centraal stelt en zij

fase waarin moet worden vastgesteld of

meer en andere mogelijkheden aan tot

de leerinstrumenten kiest en vormgeeft

de bijna-collega daadwerkelijk startbe-

samenwerking tussen het niet-reguliere

vanuit ditzelfde principe: leerdoelge-

kwaam is en met grote verantwoordelijk-

en het reguliere opleidingsdomein.

richt, met een duidelijke koppeling van

heden én zelfstandig met mensen met

Het feit dat er binnen niet-reguliere

praktijk en leren, het zgn. duale leren,

een hulpvraag kan gaan werken.

opleidingen, niet in de laatste plaats

waarbinnen de student leervragen

Dit is nu nog geen usance en hierin ligt

gestimuleerd door koepels, een groei-

genereert binnen de praktijk/stage, en

in het veld van de opleidingen waarover

ende belangstelling is ontstaan voor

waarbij deze praktijkvragen onder bege-

we nu spreken, een uitdaging en ontwik-

het definiëren van opleidingsniveau op

leiding worden onderzocht met behulp

kelruimte.

basis van NLQF- en EQF-criteria, laat

“DAT IS WAT G E WE N ST IS : GEDEGEN O P L E ID IN G E N WAAR I N H E T B E L AN G VAN DE CLIËNT C E N T R AAL STAAT.”

zien, dat men de deur naar reguliere

van leerinstrumenten als leertherapie (voor persoonlijk-professionele ontwik-

Het gegeven dat accreditatie in

wegingscriteria wenst open te zetten.

keling), supervisie (op raakvlak van werk

toenemende mate door opleidings-

Hierin ligt een grote uitdaging en wij

en persoon) en intervisie (als instrument

instituten gezocht wordt, mag als

staan in dat verband op de drempel van

van collegiale toetsing en permanente

hoopgevend worden beschouwd.

een interessante onderwijsontwikkeling

expertise-ontwikkeling).

Opleidingsinstituten laten zich meer dan

die het veld van de complementaire zorg

Vormen van probleemgestuurd leren

in het verleden de externe maat nemen.

goed zal doen. Dit zal het aanzien van

bieden tijdens colleges en werkgroepen

En de invloed van zorgverzekeraars ten

de hulpverlening in de complementaire

een geschikte mogelijkheid om juist daar

tijde van het initiëren van de PSBK en

zorg verder vergroten.

op maat te werken en het zelfsturend

MBK met verplichting tot accreditatie is

En dat is wat gewenst is: Gedegen oplei-

vermogen van de student te stimuleren,

daarbij zeker van invloed geweest.

dingen waarin het belang van de cliënt

zoals deze, wanneer hij begeleider is

Koepels en beroepsverenigingen roeren

centraal staat.

geworden, het zelfhelend vermogen van

zich met het oog op de formulering en

zijn cliënt bevordert en hem ondersteunt

handhaving van kwaliteitscriteria en

drs. Hans van der Esch

bij het ontwikkelen van zijn interne

het garanderen van kwaliteit van na- en

voorzitter Stichting Keurmerk

therapeut of coach.

bijscholing steeds meer, wat eisen stelt

Beroepsscholingen (SKB)

Ook het voorbereiden van lessen en/of

aan opleidingen en opleidingsinstituten.

colleges op professioneel didactische

Ook dit is een ontwikkeling die belangrijk

TCC Magazine | 39

Bemachtig jij het laatste plaatsje?

Populair op dit moment Opleidingen 1. Verlies- en rouwtherapeut NIEUW! 2. Psychosociaal therapeut

NLQF

3. Kindertherapeut

Trainingen

Thuisstudies

1. Relatietherapie

1. Positieve psychologie NIEUW!

2. Motiverende gespreksvoering

2. Sociale psychologie

3. Acceptance and commitment therapy

3. Hoogbegaafdheid

40 | TCC Magazine

COLUMN WILLEM PINKSTERBOER

Wetgeving of persoonlijk vertrouwen? Een jaar geleden werd de privacywetgeving (de AVG) van kracht. Zijn we ons door deze wetgeving daadwerkelijk veiliger gaan voelen en heeft het ons vertrouwen vergroot? Ik denk het niet. Het doel van deze maatregel was de veiligheid te bevorderen, maar naar mijn mening ondermijnt dergelijke weten regelgeving het persoonlijke vertrouwen. In ons werk is persoonlijk vertrouwen onmisbaar. Het is het fundament van een gezonde therapeutische relatie en speelt vaak een belangrijke rol in het genezingsproces. Wanneer cliënten zich bij mij aanmelden voor een behandeling, schenken ze mij hun vertrouwen. Dat vertrouwen is op dat moment nog bijna nergens op gebaseerd. Misschien heeft iemand een tekst op mijn site gelezen of heeft een kennis of familielid mij aanbevolen. Gedreven door de wens een oplossing voor zijn of haar klachten te vinden, besluiten zij de sprong te wagen. Als je om hulp vraagt, stel je je kwetsbaar op. Wanneer je jezelf aan iemand toevertrouwt, weet je dat je diegene de kans biedt je te helpen, maar ook om je te schaden. Je vertrouwt erop dat dat laatste niet zal gebeuren. Vertrouwen is alleen nodig wanneer er sprake is van een bepaalde mate van onzekerheid. Vertrouwen schenken is een persoonlijke en niet volledig rationele ervaring die zich niet laat afdwingen. Natuurlijk is het belangrijk voorwaarden te scheppen waardoor het gemakkelijker wordt vertrouwen te hebben. Maar in een maatschappij waarin alles wordt dichtgetimmerd met regels, wetten, procedures, systemen, richtlijnen en protocollen wordt vertrouwen verward met zekerheid. Met procedures wordt naar zekerheid gestreefd door risico’s uit te sluiten. Wie zekerheid zoekt, laat in feite zien dat hij geen vertrouwen heeft. Er is immers alleen sprake van vertrouwen als je een sprong moet wagen. In een systeem waarin we ons aan regels en richtlijnen vastklampen om de fundamentele onzekerheid van het bestaan te bezweren, gedijt menselijk vertrouwen niet. Het uitgangspunt van dat systeem is wantrouwen. Het vertrouwen kwijnt steeds verder weg, terwijl het een essentiële menselijke behoefte is. Als we geen vertrouwen hebben, ervaren we stress en angst. We voelen ons onveilig, gejaagd, somber, geïrriteerd en slapen slecht. Kortom, wanneer vertrouwen ontbreekt, worden we ziek. In veel behandelingen die ik geef is het hervinden van vertrouwen de therapeutische essentie.

Willem Pinksterboer heeft een praktijk voor oosterse geneeswijzen en is als docent verbonden aan acupunctuuropleiding TCMA. Hij schrijft artikelen en geeft lezingen over filosofie, zingeving, gezondheid en de positie van de alternatieve geneeswijzen in de gezondheidszorg. www.willempinksterboer.com

Onze maatschappij -en de gezondheidzorg in het bijzonder- wordt al jaren aangestuurd vanuit een technologisch-bureaucratisch systeem dat erop is gericht de efficiency te bevorderen en risico’s uit te sluiten. Dat systeem sluit niet aan bij persoonlijke zorg, waarin de behandeling gestalte krijgt vanuit de behandelrelatie en waarbij procedures, richtlijnen en protocollen geen garantie bieden op een goede behandeling, maar die juist enorm in de weg kunnen zitten. Het is daarom niet verwonderlijk dat ik van veel mensen die in de geestelijke gezondheidszorg werken, hoor dat ze worstelen met de eisen die het systeem stelt. Als acupuncturist bevind ik me aan de rand van de gezondheidszorg. De eisen van het systeem (in de vorm van verplichte lidmaatschappen en nascholingen, praktijk- en behandelcodes en sinds een jaar dus ook de privacywetgeving) nemen ook in mijn praktijk steeds meer toe. Maar gelukkig kan ik mijn werk nog redelijk ongestoord doen op een manier waarin de energie die ik in de behandeling steek, rechtstreeks ten goede komt aan mijn cliënten en niet verloren gaat aan het tevredenstellen van het systeem. Een manier van werken waarin persoonlijk contact en persoonlijk vertrouwen centraal staan.

TCC Magazine | 41

E E N B OE K IN BE E L D :

Inspiratiedagboek Elena Brower ‘Als ik kracht, balans en richting nodig heb, kijk ik regelmatig in mijn eigen dagboeken. Waarom? Omdat het antwoord dat we zoeken meestal in onszelf te vinden is.’ - Elena Brower

42 | TCC Magazine

Coaches en therapeuten weten als geen ander dat wij door te schrijven, tekenen en reflecteren dichter bij onze eigen wijsheid komen. Dat is precies waar de auteur toe uitnodigt in dit op vrouwen gerichte Inspiratiedagboek. Het fraai geïllustreerde dagboek is een soort kompas, waarin we naast de inspirerende teksten van de auteur onze eigen inzichten kwijt kunnen, opnieuw kunnen aarden, onze doelen kunnen bepalen en bijstellen en ons eigen wordingsproces kunnen observeren.

Met ruim 150 prachtige pagina’s vol vragen, citaten, inspirerende illustraties en ook nog voldoende ruimte om zelf te schrijven, tekenen en reflecteren, biedt dit schrijf- en tekenavontuur ons iedere dag nieuwe uitdagingen om twijfel, schoonheid, vragen en oplossingen zelf in boekvorm vast te leggen. Graag delen wij hier zes pagina’s uit het boek met u. www.samsarabooks.com

SAMSARA

TCC Magazine | 43

Dicht bij jezelf blijven

in een wereld die non-stop een beroep doet op je keuzemogelijkheden. We leven in een prestatiemaatschappij. Er wordt veel van onze kinderen en van ons als ouders verwacht op allerlei gebieden. De ervaren druk is hoog en hierdoor komen helaas veel kinderen in de knel. Jessica Hebly is psycholoog en coach in Dordrecht en wil met haar praktijk en haar boek Het Perfecte Kind dat net is uitgebracht, een bijdrage leveren aan het welzijn van kinderen en ouders in deze tijd. Waarom deze titel? Niet met het doel om perfecte aangepaste kinderen op te voeden maar wel om aan te geven dat elk kind perfect is toegerust voor zijn of haar eigen ontwikkeling. En hoe we die als ouders en (mede)opvoeders zo goed mogelijk kunnen begeleiden. Ik ontdekte een contradictie: de Nederlandse jeugd geeft hun leven gemiddeld een 8,2 als het gaat om hun Geluksgevoel en tegelijkertijd nemen de wachtlijsten bij de kinderen jeugdpsychologen enorm toe. Wat is er aan de hand? Of sterker nog: wat is er nodig? In mijn praktijk kom ik ze dagelijks tegen, allemaal prachtige kinderen maar lang niet allemaal happy, en ook hun ouders. Kinderen en ouders zijn namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ouders melden hun kind bij mij aan omdat het niet lekker in zijn of haar vel zit. Dat kan zich uiten in allerlei gedragingen. Denk aan vaak boos zijn, faalangst, een negatief zelfbeeld, spanningsklachten, een ‘vol hoofd’ en daardoor vaak ook concentratie- en/of leerproblemen, maar

44 | TCC Magazine

ook somberheid, het emotioneel niet toegankelijk zijn of zelfs depressiviteit. Op school en thuis is vaak al veel aandacht besteed aan dit gedrag, maar helaas nog met weinig positief resultaat. Ik probeer juist te ontdekken wat er ‘onder’ dit zorgelijke gedrag zit. Wat geeft het kind hiermee aan? Welke behoefte leeft er? Wat zit er ‘onder het wateroppervlak’ wat aandacht behoeft?’ Als je dat ontdekt en daar ruimte voor biedt en aandacht aan besteedt, neemt het zorgelijke gedrag vaak af en is er weer meer ruimte voor verbinding en meer plezier. Work hard, play hard In deze snel veranderende tijd en prestatiemaatschappij zijn we allemaal druk; we hollen maar door. We werken hard om onze kinderen te geven wat hun hartje begeert. En daarbij moet het vooral allemaal leuk zijn. ‘Work hard, play hard.’ We willen graag dat onze kinderen gelukkig zijn. En daarom poetsen we negatieve emoties van onze kinderen graag weg of lossen we problemen snel voor hen op. Het begrip curlingouders valt de laatste tijd weer regelmatig in de media. Ouders die het paadje voor hun kinderen schoonvegen en alle kastanjes voor ze uit het vuur halen. Dat doen we met de beste bedoelingen, maar daar helpen we onze kinderen juist niet mee. Op die manier leren ze namelijk niet hoe ze met teleurstellingen en tegenvallers in het leven om kunnen gaan en krijgen ze niet de gelegenheid hun eigen oplossingen te vinden. Er worden daardoor ook geen nieuwe verbindingen aangelegd in hun

hersenen. Een gezins-/ thuissituatie zou juist bedoeld moeten zijn om kinderen binnen deze veilige muren nieuwe dingen te laten ervaren, te ontdekken en nieuwe vaardigheden te laten ontwikkelen. Met vallen en weer opstaan, en fouten maken mag. Echter, in deze tijd moet juist alles perfect en smetteloos en meteen goed zijn. Nieuwe taal Omdat we zo druk zijn met harD werken, vergeten we nog wel eens naar ons harT te luisteren. En dat is meer dan nodig in deze tijd. De behoefte die er vaak leeft bij kinderen, is dat ze zo graag echt gehoord en gezien willen worden in wie ze zijn, in wat ze voelen en ervaren. Verbinding is meer dan ooit nodig. Maar in de hectiek van alle dag worden die behoeften vaak ondergesneeuwd. Kinderen staan nog zo dicht bij hun gevoel, maar ze worden daar vaak niet in erkend. Regelmatige ontkenning van gevoelens van kinderen maakt hen boos en verward. En dat is wat tegenwoordig vaak gebeurt. We vinden het als volwassenen lastig om met de negatieve emoties van onze kinderen om te gaan. Dat is ook iets wat we kinderen nog mogen en moeten leren. Van ons volwassenen wel te verstaan. Als kinderen nog niet meteen kunnen fietsen, houden we wat langer de zijwieltjes en als ze nog niet meteen hun zwemdiploma halen, geven we ze nog een extra zwemlesje, maar als kinderen boos worden, worden we zelf boos of geven we ze straf. En als kinderen huilen, moeten ze daar

JESSICA HEBLY rust en gaan doen waar je goed in bent en blij van wordt. Geluk is dat je doet wat in overeenstemming is met wie je bent. Geluk is in mijn beleving dan ook dat je doet wat in overeenstemming is met wie je bent. Dat geeft zin aan je bestaan. Veel jongeren van nu zijn ook meer dan voorheen op zoek naar zingeving. Wie ben ik en wat kom ik hier doen? Ze voelen zich niet thuis in de ‘ratrace’ van deze wereld. Kinderen en jongeren van nu hebben meer behoefte aan inspirators en coaches dan aan ‘ínstructeurs’ die hun precies vertellen hoe het moet. De antwoorden zitten namelijk in henzelf. Wij hoeven ze alleen maar te helpen die antwoorden te vinden.

zo snel mogelijk mee stoppen. We zijn daarin als volwassenen vaak zelf onmachtig. Er is als het ware een ‘nieuwe taal’ voor nodig. Daarover vertel ik ook in dit boek. Een taal waarmee je meer met elkaar in verbinding blijft en waardoor kinderen ‘heler’ kunnen opgroeien. Ook benoem ik verschillende spellen en tools die je daarvoor kunt gebruiken zowel thuis, op school als in je praktijk als (kinder)coach, remedial teacher of kinderpsycholoog. Je kunt deze tools zien ter versterking van het EQ van kinderen. Als kinderen zich prettig voelen, gedragen ze zich ook prettig. Het is bekend dat hoe beter kinderen met hun emoties om kunnen gaan, des te beter zij zich voelen, des te sterker ze zijn in sociale relaties en des te beter ze keuzes kunnen maken die bij hen passen. En dat is juist heel nodig in een wereld die non-stop een beroep doet op hun keuzemogelijkheden. Talenten ontdekken Wat hebben kinderen nog meer nodig om gelukkig te zijn? We leven op een kantelpunt naar een nieuwe tijd, in de overgangsfase van het Kennis-en Informatietijdperk naar het Tijdperk

van Gevoel, van Creativiteit en van Potentieel-ontwikkeling. Dat gaat gepaard met onrust en onzekerheid. Maar het biedt ook heel veel nieuwe mogelijkheden en kansen, maar dat vraagt wel om heel andere vaardigheden en oplossingen van ons en van onze kinderen. Kennis zit in de computer; wat nu veel belangrijker is, is om onze kinderen persoonlijk leiderschap te laten ontwikkelen. Hoe werkt je brein, wat hebben emoties je te vertellen en wat zijn je talenten? Ik geloof dat iedereen zijn eigen kwaliteiten en talenten heeft. Als we die gaan ontdekken en inzetten, maakt dat gelukkig. Ik geloof dat we er de wereld een stukje mooier mee kunnen maken en er ook ons geld mee kunnen verdienen in deze tijd. Ik zie steeds meer mensen die het roer omgooien en hun hart gaan volgen op hun eigen unieke manier. Veel mensen ontdekken dat het geluk niet zit in steeds maar meer willen hebben, maar in heel andere dingen zoals intermenselijke verbindingen, wat meer tijd en

Mijn werkwijze is dan ook positief. Ik kijk altijd naar mogelijkheden en niet naar tekorten of stoornissen. Wat is er nu nodig om weer een stap verder te komen in je ontwikkeling? Ook aan ouders geef ik inzichten en handvatten om het zelfvertrouwen en de veerkracht van hun kind en die van henzelf te versterken. Opvoeden is namelijk vooral voorleven. En alles begint bij bewustwording. Hoe eerder iemand weer positief over zichzelf kan denken en meer (emotioneel) bewustzijn ontwikkelt, des te rooskleuriger en hoopvoller ziet de wereld er weer voor hem of haar uit! Geluk ontstaat van Binnen naar Buiten en niet andersom. Mijn levensmotto is en blijft: BE the change you want to see in the world …en je omgeving verandert vaak met je mee.

WINACTIE: Wil je het boek Het perfecte kind winnen? Ga dan naar de Facebookpagina van de NFG, like deze en blijf op de hoogte van deze actie, andere winacties en nieuwsberichten uit het vakgebied: http://bit.ly/2nr4KCt

TCC Magazine | 45

SUPPLETIE BIJ EEN ACTIEVE LEEFSTIJL SUPPLETIE BIJ EEN ACTIEVE LEEFSTIJL

VitOrtho helpt! Gezondheid is onze motivatie. VitOrtho helpt! Gezondheid is onze motivatie.

NATUURLIJK! DE KRUIDEN VAN NOW NATUURLIJK! DE KRUIDEN VAN NOW

Exclusieve distributie via VitOrtho Voedingssupplementen. Exclusieve distributie via VitOrtho Voedingssupplementen.

INTERVIEW MET BERRY RIJKERS

RIJK E RS O N T WIKKE L D E R E PAI R I N G BAL AN C E

Hoe inktzwarte periode leidde tot doeltreffende hulpmethode Hoe klim je uit een angstaanjagend dal waar je van het ene op andere moment in bent terechtgekomen? Je ligt schreeuwend op de vloer omdat de paniek je compleet heeft overvallen. Vanaf dat ogenblik staat je leven volkomen op zijn kop omdat je nergens meer naartoe durft. Ook in je werk loop je vast. Het overkwam Berry Rijkers (58) ruim dertig jaar geleden. Een vreselijke en indrukwekkende ervaring die tot op de dag van vandaag nog tot in detail in zijn geheugen staat gegrift. Het is een bijzonder verhaal over hoe hij er in de jaren daarna op geheel eigen kracht is uitgekomen.

Maar ook hoe hij dankzij dat diepe dal een methode heeft ontwikkeld, waarmee hij nog altijd mensen helpt die door net zo’n zwarte tunnel gaan als hij destijds. Problematiek die vaker voorkomt dan je zou denken. Repairing Balance is het systeem dat hij succesvol toepast en waarin hij inmiddels ook coaches opleidt. Happy In de jaren tachtig van de vorige eeuw was Rijkers hulpverlener en maatschappelijk werker. Een extraverte man die gewend was om onder de mensen te komen en de wereld rond te reizen. Binnen een tijdsbestek van

een paar maanden zat hij geïsoleerd in zijn huiskamer en had hij geen idee wat hem overkwam. Zijn huisarts noemde hem zwaar overspannen en schreef valium voor. Die hielp slechts gedeeltelijk. Zodra de pil was uitgewerkt, kwamen de angsten net zo hard terug. Daarna consulteerde hij een psycholoog. Die sprak over serotoninetekort in zijn hersenen dat hij moest aanvullen met antidepressiva. Daarnaast werd zijn jeugd uitgebreid besproken. Rijkers: ‘Na het hele traject zag ik wel wat verbetering, maar ik voelde me nog steeds verre van happy.’

TCC Magazine | 47

de supermarkt en moest zijn vrouw alleen naar feestjes. Ging hij met de auto de snelweg op, dan beredeneerde hij eerst hoeveel afritten hij onderweg tegen zou komen en of er overal wel een vluchtstrook zou zijn voor het geval hij er direct uit wilde. Zelfs is hij een keer in een file de auto uit gerend. Zijn overtuiging groeide dat het antwoord in zijn gevoelswereld te vinden was. Van psychiaters, psychologen en boeken kreeg hij mee dat angst in principe positief is. Het zorgt ervoor dat je niet onder een auto komt of dat je zonder parachute uit een vliegtuig springt: ‘Het is een soort beschermer.’ Langzamerhand ontdekte hij dat de angst hem iets te zeggen had.

File Hij stelde de vraag wat eigenlijk ‘de route naar angst’ was. Want, zo redeneerde hij, als je die kent, dan weet je ook de route terug. Hij las boeken met verhalen over patiënten die van hun ergste angsten waren afgekomen, maar wel medicijnen moesten blijven gebruiken. Ook bezocht hij verenigingen van mensen met fobieën: ‘Telkens was daar weer hetzelfde medicijnenverhaal. Op een dag besloot ik helemaal te stoppen met die pillen en zelf een onderzoek te starten naar hoe de gevoelswereld van een mens eruitziet, zich beweegt en ontwikkelt. De psycholoog vond het best interessant, maar zei wel dat het lastig zou worden. Want hoe doe je dat? Mijn antwoord: door te voelen en te analyseren. Het was inmiddels 1988 en nog steeds kon ik geen peil trekken op die angstaanvallen en wanneer ze zouden optreden. Het gebeurde als ik in de auto zat en in een file terechtkwam,

48 | TCC Magazine

soms als ik op mijn werk met mijn team in gesprek was. Ik kocht een aantal schriftjes om daarin over mijn innerlijke processen te schrijven. Elke dag hield ik bij wat ik dacht, wat ik voelde, welke emoties ik had en wat ik deed om te vechten, te vluchten, te vermijden of te negeren. Ook beschreef ik mijn verlangens en probeerde ik mijn onderbewustzijn te doorgronden. Ik had in mijn opleiding tot maatschappelijk werker geleerd uit te gaan van acht basisgevoelens. Ik kwam erachter dat het er veel meer zijn.’ Vreemd Tijdens zijn onderzoek benaderde Rijkers verschillende mensen die ongeveer dezelfde klachten hadden als hij. In de loop der jaren waren in hun leven relaties stuk gegaan en hadden ze hun werk verloren. Net als bij Rijkers zelf draaide alles om die ongrijpbare angst die ze niet konden uitleggen en waardoor anderen hen maar vreemd vonden. Zo durfde Rijkers niet meer naar

Bondgenoot Vijf jaar heeft hij erover gedaan om zijn gevoelswereld in kaart te brengen en de link te leggen met zijn denken, zijn emoties en zijn onderbewustzijn. Hij kwam op een totaal van 24 basisgevoelens, positieve en negatieve, die met elkaar voor evenwicht zorgen. Zo ontdekte hij die complete route naar angst waar hij al zolang naar op zoek was. ‘Ik zag dat het vooral ging om een verstoorde beweging om die emotie heen’, vertelt hij. ‘Angst is inderdaad prima, zelfs je beste bondgenoot. Want het zegt wat over hoe je je naar buiten beweegt en hoe je binnenin vastloopt. Ik kon de route teruglezen en ook volgen. Uiteindelijk merkte ik dat de angst afnam en ik steeds beter ging functioneren. Daarbij zag ik het effect van mijn overtuigingen op mijn gevoelens en welke strategieën ik volgde.’ Risico ‘Ik had een methode gevonden en ontwikkeld, maar dat realiseerde ik me toen nog helemaal niet. Door mijn gevoelswereld vanuit mijn eigenwaarde te sturen, was ik heel dicht bij mijzelf gekomen. Om het proces af te ronden, besloot ik een boek te schrijven. Dat kwam uit in 1993 en bleek het begin te zijn van iets wat ik niet had verwacht. Ik werd gevraagd voor lezingen, waarna sommige aanwezige psychologen en psychiaters mij erop wezen hoe bijzonder het was wat ik had verteld. Tot mijn verbazing kreeg

INTERVIEW MET BERRY RIJKERS

“DOO R MIJ N G EVOEL SWE REL D VAN U I T MIJ N E I G EN WA ARD E T E STUREN, WA S IK HE E L D IC H T BIJ M IJZE LF G E KOME N . ”

haar wilde begeleiden en coachen. Ik was terughoudend omdat ik mijn methode nog niet eerder op iemand had toegepast. Maar, zo zei ze, ik heb niets te verliezen want het gaat erg slecht met me. Dus besloot ik een poging te wagen. Na twee, drie gesprekken maakte ze de ommekeer al. En bij het achtste functioneerde ze al veel beter. Dat was voor mij de aanwijzing dat het ook voor een ander werkte. Ik besloot mijn methode een naam te geven en te registreren. Vooral omdat ik wilde dat er zuiver mee wordt omgegaan en niet jan en alleman er maar mee kan doen wat ie wil. Dat is Repairing Balance geworden.’

ik het advies een praktijk te beginnen. Ik had echter mijn baan weer terug en wilde die niet opzeggen. Een te groot risico, tenslotte had ik wel een gezin met kleine kinderen. Ik bedankte ze voor het compliment en ging naar huis. Daar vertelde ik mijn vrouw wat er was gebeurd en samen hebben we erom gelachen. Via mijn uitgever ontving ik regelmatig brieven van lezers. Daardoor merkte ik hoe groot het probleem in de samenleving is. Zo ontstond het idee om het model dat ik had ontworpen, aan zorgverleners te geven zodat die er anderen mee zouden kunnen helpen. Dat was in 1994. Echter, die schoven het naar me terug en zeiden dat ik het zelf moest gaan doen. Tenslotte was ik ervaringsdeskundige. Ze boden wel ondersteuning aan. Mijn vrouw stond erachter dat ik het zou oppakken, want ze geloofde dat het nodig was. Wel vond ze dat ik ontslag bij mijn werkgever moest nemen om er vol voor te kunnen gaan. In oktober dat jaar ben ik mijn praktijk aan huis begonnen in een heel klein kamertje met twee stoelen, een tafeltje en een bord op de muur.’

Compleet ‘Korte tijd later kwam er een klein artikel over mij in het Rotterdams Nieuwsblad. Tot mijn verbazing werd ik daarna gebeld door mensen uit Groningen en Limburg die naar mij toe wilden komen in de Randstad. Op dat moment was ik nog bezig mijn methode verder te ontwikkelen en te beschrijven omdat ik het zo compleet mogelijk wilde hebben. Ondertussen wist ik dat het niet alleen meer om angst ging, ik werk nu met alle aspecten waarin een mens kan vastlopen. Ook coach ik bedrijven die veranderprocessen in gang willen zetten. Inmiddels werk ik met een team en heb ik ongeveer dertig mensen in de methodiek opgeleid. We kunnen meten en met één intake weten we al voor 75% waar de oorzaak van het probleem zit. We leggen de link met het onderbewustzijn en brengen iemand binnen anderhalf uur helemaal in kaart. Dat is ook wat het zo uniek maakt. Daarnaast zijn we preventief bezig, bijvoorbeeld om uitval in het werk te voorkomen. We werken landelijk voor het UWV, voor de overheid, gemeenten, het midden- en kleinbedrijf en we hebben een eigen opleidingsinstituut opgericht.’

Ommekeer ‘Een paar weken voordat ik mijn praktijk startte, kwam ik in aanraking met een dame uit Den Haag die ook helemaal was vastgelopen en er niet uit kwam. Ze had mijn boek gelezen, zich in het model verdiept en vroeg of ik

Breekpunt Op de vraag wat de kern van de methode is, antwoordt Rijkers: ‘Dat het iemands gehele gevoelswereld in kaart brengt, dat we die kunnen uitlezen en dat we kunnen aangeven waar iemands breekpunt ligt. Neem een

aspect als zelfvertrouwen. Als zich dat onvoldoende heeft kunnen ontwikkelen rond de leeftijd van vier, ontstaat daar een breekpunt. Vanaf die periode gaat het dan om een soort overleven, je gaat strategieën gebruiken. Met scores krijg je inzicht in de precieze leeftijd. Diezelfde scores laten ook zien welke strategieën je hebt gebruikt om te overleven, maar we meten ook die van je onderbewustzijn. En welke overtuigingen en boodschappen aan de basis daarvan liggen. Overigens zijn wij niet uniek in het benoemen van een overtuiging, dat kunnen andere therapieën ook. Waar het wel om gaat, zijn de onderlinge relaties die wij leggen en hoe wij die terugbrengen naar de gevoelswereld om vervolgens aan te geven hoe te herstellen met blijvend resultaat. Je bent dan niet meer bezig met nieuwe strategieën. Daarvoor krijg je een werkboek met daarin de beschrijving hoe je de juiste route kan bewandelen. En ook hoe je die route moet blijven volgen als je de balans wilt behouden. Terugval is niet meer nodig.’ Zegen In de 25 jaar dat Rijkers praktijk houdt, ziet hij dat psychische problemen in de samenleving fors zijn toegenomen. Trof het vroeger vooral ouderen, tegenwoordig komen een burn-out en andere psychische klachten ook veel bij jonge mensen voor. ‘De maatschappij is erg eisend geworden. Door de social media is de druk ontstaan om leuk en succesvol te zijn, je moet jezelf constant bewijzen. Een wedren die veel mensen in zijn greep houdt. Met als gevolg dat ook het gebruik van antidepressiva gigantisch is toegenomen. Angst fluit je terug. Achteraf zie ik die emotie nu als een zegen, eentje die me heeft teruggebracht bij mezelf.’

Tot eind augustus is het mogelijk om in te schrijven voor de opleiding Repairing Balance die dit najaar van start gaat. Het gehele jaar door organiseert het instituut workshops in het hele land. Meer informatie: www.repairingbalance.nl.

TCC Magazine | 49

U zoekt orthomoleculaire voedingssupplementen... Op onze website www.derooderoos.nl kunt u kiezen uit ons brede assortiment van alle gerenommeerde merken. De Roode Roos levert inmiddels 25 jaar als marktleider orthomoleculaire voedingssupplementen op uw verzoek als gezondheidsprofessional direct aan uw cliënten.

Wij werken vanuit een modern ingericht gebouw, gericht op snel en

Wij verwerken uw voorschrift! • • • • • • •

AVG-proof voorschrijfsysteem onafhankelijk vraaggestuurd korting voor uw cliënten kwaliteit betrouwbaar klantgericht

www.derooderoos.nl | 070-3010701

DE ADVISEUR LEGT UIT

Start van een nieuwe onderneming Weet je wat er komt kijken bij het opzetten van een onderneming? Wellicht dat deze bijdrage kan helpen om de stap naar het ondernemerschap te zetten. Stap 1: Doe marktonderzoek Weet wat je wil gaan ondernemen. Voor sommige zelfstandige beroepen heb je vereiste papieren nodig. Is er voldoende markt voor de producten of diensten die je in gedachten hebt? Stap 2: Stel een businessplan op Op welke wijze kun je je onderneming onder de aandacht brengen bij potentiële klanten? Deze route ‘naar de markt’ vergt een businessplan. Hierin beschrijf je zo nauwkeurig mogelijk hoe je de markt ziet en op welke wijze je deze gaat benaderen. Breng naast kansen ook de bedreigingen in kaart. Uiteindelijk vormt dit plan je route. Stap 3: Breng uw resultaat in beeld Om een idee te hebben of je onderneming levensvatbaar is, moet je opbrengsten en kosten zo goed mogelijk in beeld hebben. Maak een lijst van de kosten die je denk te gaan maken. Noodzakelijk kosten eerst. Houd ook rekening met onvoorziene uitgaven. Maak een goede en realistische schatting van de verwachte opbrengsten. Stap 4: Stel een investeringsplan op Veel ondernemers hebben ‘bouwstenen’ nodig om hun onderneming te kunnen drijven. Denk aan een

bedrijfsruimte, computers en vervoer. Kopen of huren? Nieuw of gebruikt? Qua auto ga je wellicht voor een lease om liquiditeit te bewaren. Investeringen komen in de vorm van afschrijvingen ten laste van je resultaat. Bij de investeringsvraag moet je bekijken hoe lang je onderneming nut heeft van de gedane investeringen. Stap 5: maak een liquiditeitsbegroting Deze begroting geeft de hoeveelheid werkkapitaal aan die ter beschikking staat. Je stelt in Excel een overzicht op van het kalanderjaar verdeeld in maanden. De eerste maand is de start van je onderneming. Je start met een bepaald beginkapitaal. Per maand begroot je precies welke inkomsten je feitelijk verwacht te ontvangen en welke uitgaven je feitelijk zult gaan doen in die maand. Specificeer alle bedragen zo goed mogelijk, want dit biedt inzicht. Uiteindelijk geeft het overzicht een beeld van de uiteindelijke. Stap 6: Kies de juiste ondernemingsvorm Op basis van een risico-inventarisatie, kostenafweging en fiscale motieven kies je al of niet om door middel van een rechtspersoon zaken te doen. Kies je hier niet voor, dan ben je met je privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de onderneming. Een adviseur kan je hierbij de juiste richting op sturen. Schrijf je onderneming in bij het Handelsregister KvK.

Stap 7: Kies naam en bedrijfsstijl die bij je past Het beeld naar buiten toe moet een reflectie zijn van jouw persoonlijkheid en jouw bedrijf. Je moet de kracht van een juiste huisstijl niet onderschatten! Kies een passende bedrijfsnaam en leg een domeinnaam vast. Huur eventueel een professional in die een ‘eigen’ huisstijl kan ontwikkelen. Stap 8: Zorg voor een uitstekende administratie Zodra je opstart, moet je een aantal administratieve zaken regelen: –– Zakelijke bankrekening: houd privé en zakelijke uitgaven strikt gescheiden. –– Het fiscale nummer ontvang je zodra je de inschrijving KvK hebt afgerond. De belastingdienst meldt via een brief voor welke belastingen je wordt opgenomen. –– Administratie voeren. Ben je zelf voldoende onderlegd, dan kun je een eigen (online) administratiepakket overwegen (denk ook loonadministratie ingeval van personeel of directeur van een bv). –– Verzeker jezelf en je bedrijf voldoende (WA privé is niet dekkend voor je bedrijf). –– Stel leveringsvoorwaarden op en houd voldoende rekening met de AVG. –– Laat je jaarwerk (jaarrekening en aangifte) verzorgen door een deskundige.

Willem van der Kolk is adviseur bij Van der Kolk Belastingadviseurs. Heb je vragen over jouw eigen situatie? Neem contact op via telefoon (0164 - 66 13 13) of e-mail (info@vdkb.nl) of ga naar de website: www.vdkb.nl

TCC Magazine | 51

Verslag NKS-congresdag ‘een LVB heb je niet alleen’ Op 29 maart jongstleden organiseerde het NKS, in samenwerking met T&C-systeemtherapeuten en stichting Reinaerde, haar eerste congresdag. Deze dag stond in het teken van de invloed van een licht verstandelijke beperking (LVB) op de betrekkingen in een gezin. Binnen Reinaerde is inmiddels een team van 6 systeemspecialisten aan het werk, die zich bezighouden met gezinsdiagnostiek, systeembehandeling en systemische consultatie. In de ochtend spraken systeemspecialist Dianne Maarleveld en GZ- en klinisch psycholoog in opleiding Brenda Cooiman over de diagnostiek, hoe deze te interpreteren en vooral hoe betekenis te verlenen aan de beperking in het systeem. Sinds een aantal jaren bestaat de diagnose bij een LVB uit meer dan enkel een IQ-cijfer voor een LVB liggend tussen 55 en 75, zwakbegaafd tot 85. Naast dit cijfer spelen ook de sociale aanpassing en zelfredzaamheid een rol. Een laag IQ hoeft echter in de praktijk geen grote problemen te geven mits iemand in zijn sociale context voldoende is gestut en gesteund, en goed gebruik weet te maken van aanwezige hulpbronnen. De term ‘licht’ is in geval van de licht verstandelijke

psycho-educatie en het helpen maken van de vertaalslag naar het dagelijks leven in het gezin. Ook doet een LVB iets in de posities in een gezin. Zo gaat een kind dat normaal begaafd is met verstandelijk beperkte ouders al rond zijn twaalfde (soms eerder) cognitief voorbij zijn ouders. Parentificatie ligt dan vanzelfsprekend op de loer en het is dan van groot belang dat het kind erkenning krijgt voor de inspanningen die hij levert en gaat herkennen waarom er gebeurt wat er gebeurt. Na de lunch sprak Henriëtte van der Aa (GZ- en klinisch psycholoog in opleiding bij Bartimeus) over de seksuele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking. Mensen hebben seksuele verlangens, beperking of niet. De betekenisgeving van seksualiteit en het begrip van wederkerigheid is echter voor mensen met een beperking vaak heel ingewikkeld. Overschatting, overvraging zijn vaak aan de orde. Daarmee zien we een extra kwetsbaarheid; ze kunnen sneller in de problemen komen omdat anderen over hun grenzen heen gaan. Ook de andere kant zien we vaak. Het is niet ongewoon dat mensen met een LVB vaker in aanraking komen met justitie als het gaat om seksueel grensoverschrijdend

“ VAN DER AA PLEIT VOOR EEN MEER PROMINENTE PLEK VOOR HET ONDERWERP SEKSUALITEIT EN RELATIES BINNEN DE HULP AAN DEZE DOELGROEP, OMDAT HIERDOOR VEEL PROBLEMEN VOORKOMEN ZOUDEN KUNNEN WORDEN. ” beperking een gevaarlijk element. Niet zelden treffen wij ouders van kinderen die de diagnose hebben gehad maar verder geen idee hebben wat dit dan betekent. “Er is wel een beperking vastgesteld maar die is toch licht”, horen wij dan in de behandelkamer. Dat je rekening moet houden met een ontwikkelingsleeftijd tussen de 7 en 11 jaar, ook al wordt een kind bijvoorbeeld 18, is hun nooit goed uitgelegd. Maarleveld en Cooiman legden prachtig uit hoe de diagnostiek is opgebouwd en hoe je de verschillende componenten kunt duiden. In de behandeling hoef je qua denkkader niet zozeer andere kennis te hebben. Wel moet je goed weten hoe een profiel is opgebouwd zodat je rekening kunt houden met je tempo, visuele ondersteuning en de werkvormen die je kiest. Binnen de afdeling systeemtherapie van Reinaerde gaat veel van ons werk over het geven van begrijpelijke

52 | TCC TCCMagazine Magazine

gedrag. Van der Aa pleit voor een meer prominente plek voor het onderwerp seksualiteit en relaties binnen de hulp aan deze doelgroep, omdat hierdoor veel problemen voorkomen zouden kunnen worden. Het gaat namelijk vaak niet om kwade opzet maar veel incidenten komen voort uit onwetendheid en onbegrip. Aan het einde van de middag besteedden de systeemspecialisten van Reinaerde aandacht aan de impact van de verstandelijke beperking op het gezinssysteem en wat hierin veel voorkomende thema’s zijn. Positieverwisselingen in de kinderrij, parentificatie en beperkte opvoedvaardigheden kwamen hierin aan bod. We besloten deze leerzame dag met een drankje om vervolgens moe maar voldaan weer terug huiswaarts te keren.

NKS

Emoties ‘Leegte is duizend keer zo veilig als verdriet.’ Han Kooreneef In mijn werk kom ik veel mensen tegen die bang zijn voor hun emoties. De angst hiervoor kan zover oplopen dat het hun hele leven negatief beïnvloedt. Het kost soms zoveel energie dat er weinig ruimte overblijft om te leven en de dood soms een goed alternatief kan lijken. Het intrigeert mij dat er zoveel mensen zijn die deze angst hebben en de mate waarin deze angst impact heeft op het leven. Philp McGraw doet de uitspraak: ‘Tachtig procent van alle keuzes is gebaseerd op angst. De meeste mensen kiezen niet wat ze willen. Ze kiezen voor wat ze denken dat veilig is.’ Om deze angst de baas te blijven worden veel emoties onderdrukt. Je kunt het vergelijken met een ravijn, alles staat in het teken om vooral niet in dat ravijn terecht te komen. Dit houdt ook in dat de aandacht steeds gericht is op datgene waar je vandaan wilt blijven. Waarom zijn deze emoties zo eng? Wat ik vaak terug hoor is de angst, dat deze emoties met ons aan de haal gaan en dat deze ons leven gaan regeren. Vanuit de evolutietheorie ben je er instinctmatig op gericht pijn te vermijden, dat heeft overlevingswaarde. Volgens Roos Vonk maakt ons brein een fout door dat overlevingsmechanisme ook toe te passen op emotionele ongemakken; we willen ook emotionele pijn vermijden. Is dat de reden dat we vaak kiezen voor de leegte in plaats van het voelen van verdriet zoals bovenstaand citaat beweert? Ik werd geraakt door de opmerking van een ervaringsdeskundige binnen ons team, die noemde dat ze zich niet goed aan de indruk kon onttrekken dat zowel de samenleving als ook de ggz zowel verhard alsook verarmd lijkt in haar vermogen om met pijn, lijden

en daarbij behorende emoties en gedragingen om te gaan. Veel binnen de ggz is erop gericht emoties te reguleren en je niet te laten overmannen door emoties. Maar doen we daarmee niet tekort aan de functie van deze emoties? Volgens Nico Frijda dienen emoties als signaal om ons te vertellen of een bepaalde gebeurtenis speciaal voor ons belangrijk is, in positieve en negatieve zin. Kunnen we deze emoties zelf wel verdragen? Of hebben we niet geleerd hiermee om te gaan en gaan we ze daarom liever uit de weg? Maar brengen we daarmee niet juist een vicieuze cirkel op gang? Gevoelens zijn er immers toch wel, wat we ermee doen bepaalt hoe we ons voelen. Als we proberen ons te verzetten tegen deze gevoelens, dringen ze zich via omwegen toch nog aan ons op, moeten we nog meer moeite doen deze onder controle te houden, enzovoort. Wat zou er gebeuren als deze gevoelens er meer mogen zijn? Zou daarmee de neiging controle te willen uitoefenen op dit gevoel en deze te onderdrukken (en het liefst vermijden) niet veel verlichting

geven? Maar dat betekent wel dat we deze (soms ook negatieve) gevoelens moeten leren verdragen. Maar is dit niet juist wat belangrijk is? De emotionele pijn leren verdragen om de angst voor emoties los te kunnen laten? Volgens Erich Fromm is de taak die we onszelf moeten stellen niet om ons veilig te voelen, maar om onzekerheid te kunnen verdragen. Of zoals Roos Vonk zegt: ‘Het kunnen verdragen van ongemak is één van de belangrijkste kenmerken van een volwassen, goed ontwikkeld gevoelsleven.’ Ze gaat verder door te zeggen dat emotionele incontinentie (het schaamteloos en oeverloos uiten van emoties) vooral kinderlijkheid illustreert. Wanneer je ongemak kunt verdragen, leer je daarmee een creatieve, constructieve wending te geven aan negatieve gebeurtenissen. Volgens mij is dát juist de taak van de hulpverleners, mensen leren deze pijn te voelen en te verdragen. Maar dat betekent wel dat hulpverleners moeten leren omgaan met hun eigen angst voor deze emoties.

TCC Magazine | 53

NEM ACADEMY

www.nemacademy.nl 076-5219573 NFG erkende Bijscholingen: EMDR Emotioneel Lichaamswerk Haptonomie Individueel Systemisch werk Creatieve Interventies

SNRO erkende opleidingen: Psychosociale Basiskennis Opleiding Transformatie Therapeut Opleiding Transformatie Coach

NEM Academy Michiel de Ruyterstraat 2, 4819 AD Breda www.nemacademy.nl info@newenergymovers.nl

ROSEGARDEN

Pornoverslaving, een worsteling Als psychosociaal therapeut of coach krijg je te maken met mannen maar ook vrouwen die verslaafd zijn aan pornografie, een van de vormen van seksverslaving. Steeds meer blijkt uit onderzoek dat deze problematiek veel negatieve gevolgen heeft; sociaal isolement, neerslachtigheid, concentratie en seksuele problemen. Hieronder het verhaal van een client. Ik ga op reis en ik neem mee … Er wordt wel eens gesproken over ‘een rugzakje’. Persoonlijke ervaringen die invloed hebben op je leven, die je hebben gevormd en die je met je meedraagt. Na een zorgeloze jeugd heb ik rond mijn twintigste mijn rugzakje om de schouders gehangen. Een rugzakje dat ik in de loop van de tijd heb omgeruild voor een flinke backpack. Een backpack vol met voornamelijk pornografische afbeeldingen en filmpjes. Zoals het overgrote deel van de jongeren ben ik in mijn tienerjaren meerdere keren in aanraking gekomen met pornografie. Ook al zocht ik er niet bewust naar, via de televisie en het internet kwam ik er toch mee in aanraking. Rond mijn twintigste opende ik een spam-mailtje met een pornografische inhoud. Ook al was ik niet specifiek op zoek naar porno, mijn interesse in de prikkelende afbeeldingen was wel gewekt. Vanaf dat moment ben ik bewust op zoek gegaan naar porno. Wat begon als ‘incidenteel gebruik’ is gedurende de afgelopen elf jaar uitgegroeid tot een hardnekkige pornoverslaving. Zoals het woord verslaving al impliceert, ben ik op dit gebied de controle kwijt. Over het algemeen kijk ik meerdere keren per week naar porno. Hoe vaak hangt voornamelijk af van hoe ik mij voel. Pornografie is vaker mijn uitvlucht als ik mij zorgen maak of negatieve emoties of gedachten heb. De verslaving heeft een grote impact op mijn leven. Naast het schuldgevoel en de schaamte heb ik geregeld periodes waarin ik mij somber en neerslachtig voel. De vele mislukte pogingen om te stoppen maken mij moedeloos. Periodes waarin ik strijdbaar ben wisselen zich af met periodes waarin ik accepteer dat dit een onderdeel is van mijn leven. Een relatie aangaan is voor mij geen vanzelfsprekendheid. In mijn optiek gaan een pornoverslaving en een gezonde relatie niet samen. Ik zal meer stappen moeten zetten voordat ik aan een

relatie begin. Het taboe op pornoverslaving en de schaamte zorgen er bovendien voor dat ik dit onderwerp niet snel met iemand bespreek. Er zijn dan ook weinig personen in mijn omgeving op de hoogte van mijn verslaving en de daaraan gerelateerde problemen. Ook al gaat het voor mij te langzaam, ik zet stappen in het proces om deze verslaving onder controle te krijgen. Ik erken mijn probleem en het feit dat ik hulp nodig heb om ervan af te komen. Nadat ik mijn verslaving de eerste zeven jaar geheim heb gehouden, heb ik mijn ouders en broers/zussen op de hoogte gebracht van de situatie. Sinds drie jaar volg ik therapie waarin ik verdere stappen zet, ook al gaat dat met vallen en opstaan. Ook lukt het inmiddels om soms meerdere weken geen porno te kijken. De grootste stap moet ik echter nog zetten. Ook al kan ik het gebruik van pornografie beperken, ik kan nog steeds niet zonder. Van de gevoeligheid die ik voor pornografie heb ontwikkeld, kom ik waarschijnlijk nooit meer af. Wel hoop ik op de momenten dat ik niet lekker in mijn vel zit, niet toe te geven aan de behoefte om porno te kijken. Voorafgaand aan elk gebruik ligt namelijk een keuze om wel of niet te kijken. Over deze keuze moet ik weer de regie krijgen. Tot die tijd probeer ik de inhoud van mijn backpack niet te laten groeien en mijn reis naar die stip aan de horizon te vervolgen. Meer weten? Het Pornobrein van Gary Wilson is aan te bevelen. Mede namens de anonieme client Ruud van Hal

TCC Magazine | 55

Je eﬀectiviteit vergroten?

Ontdek de kracht

van Integral Eye Movement Therapy • Stressreductie • Verliesverwerking • Preventie burn-out • Behandeling van angst, depressie & trauma’s

• Persoonlijke groei

Vijfdaagse opleiding voor coaches, counselors, psychologen en therapeuten Verlichting brengen bij je cliënten met een innovatieve methodiek? Dat kan sneller en eﬀectiever dan je ooit had durven dromen. 56 | TCC Magazine

Met Integral Eye Movement Therapy neutraliseer je steeds terugkerende vervelende herinneringen, emoties en gevoelens. Je groeit als persoon en als professional.

Cursisten waarderen de diepgang en professionaliteit van IEMT-training met een 9! Meer info? Bezoek www.iemt-training.nl of kom naar een van onze gratis kennismakingsworkshops.

ANGÉLIQUE DE BEULE

Gezond ouder worden met de nodige (spier)ballen aan je lijf! LA NG E R L E VE N ME T ME ER C H R ON I SC H E Z I E K T E N

Langer leven met meer chronische ziekten In 2016 verscheen een Australisch gezondheidsrapport met de conclusie dat we langer leven maar tevens ook meer lijden aan chronische aandoeningen zoals kanker, hart- en vaatziekten, artritis en psychische problemen. In een vergelijkbaar rapport, gepubliceerd door het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid, stelt men vast dat ook meer Belgen (28.5%) lijden aan chronische gezondheidsklachten met lage rugpijn als koploper.1,2 De steeds ouder wordende bevolking speelt uiteraard een rol. Echter, leefstijl- en voedingskeuzes die reeds op jongere leeftijd gemaakt worden, hebben een grote impact. Zo stelt men vast dat de gemiddelde Australische burger minder rookt (10% reductie ten opzichte van 1991) en minder alcohol drinkt. Een positieve trend die de burgers helaas niet doortrekken in hun voedingspatroon: 35% van de dagelijkse calorie-inname bestaat uit fastfood en slechts 7% van hen slaagt erin om voldoende groenten (5 porties) en fruit (2 porties) te eten. In combinatie met ondermaats bewegen heeft 63% van de Australische bevolking te kampen

met overgewicht of obesitas; een aanzienlijke stijging van liefst 27% ten opzichte van pak weg 20 jaar geleden. Wat meteen bevestigt dat chronische ziekten duidelijk in de lift zitten.1 Willen we langer leven alsook de kwaliteit waarmee we ouder worden verbeteren, dan zal het van cruciaal belang zijn om externe factoren zoals voeding, leefstijl, beweging en ons emotioneel welzijn te optimaliseren. Verlies in spiermassa en -kracht, een geriatrisch syndroom Wereldwijd heeft 40% van de senioren ouder dan 70 jaar te kampen met sarcopenie (= Grieks voor sarcos= vlees, penia= verlies van). Een katabolisch proces waarbij jaarlijks aan spiermassa (1 à 2%) en spierkracht (3%) verloren gaat. Het treft zowel mannen als vrouwen vanaf hun 50ste levensjaar.3 Bij dit geriatrische syndroom kan een eerste proactieve screening door arts/therapeut kan worden uitgevoerd op basis van de volgende Europese criteria: verlaagde spiermassa (criteria 1) al dan niet in combinatie met verminderde spierkracht (criteria 2) en/of lage inspanningsintolerantie (criteria 3). De eerste twee criteria kunnen worden bepaald aan

Angélique De Beule is directrice en hoofddocent van het Biochemisch Instituut voor Orthomoleculaire Kennis (BIOK), een kennisplatform met als doelstelling ‘Kennis delen met Passie’ aan de hand van interne en externe opleidingen. Het BIOK ziet toe op wetenschappelijke relevantie, biochemische onderbouwing, authenticiteit en praktisch toepasbare kennis.

TCC Magazine | 57

ITEM

VRAAG

SCORE

Kracht

Hoeveel moeite kost het u om een gewicht

Geen moeite = 0

van vijf kilo te tillen?

Enige moeite = 1 Veel moeite of niet mogelijk = 2

Lopen

Hoeveel moeite kost het u om door een

Geen moeite = 0

ruimte te wandelen?

Enige moeite =1 Veel moeite, met hulpmiddel of niet mogelijk = 2

Opstaan

Hoeveel moeite kost het u om uzelf te

Geen = 0

verplaatsen van stoel naar bed?

Enige moeite = 1 Veel moeite of niet mogelijk zonder hulp = 2

Traplopen

Hoeveel moeite kost het u om tien

Geen moeite = 0

traptreden op te lopen?

Enige moeite =1 Veel moeite of niet mogelijk = 2

Vallen

Hoe vaak bent het in het afgelopen

Nooit = 0

jaar gevallen?

1-3 keer = 1 4 keer = 2

de hand van een knijptest met hulp van een hand-dynanometer, het derde criterium kan via een looptest gedurende zes minuten bepaald worden. Aanvullend kan er beroep gedaan worden op de SARC-F-vragenlijst op de volgende pagina.3 Eerste indicaties van spierzwakte enatrofie zijn:3 • Een score van meer dan 4 punten op bovenstaande vragenlijst, • De handknijpkrachtwaarde mannen: lager dan 27 kg – vrouwen: lager dan 16 kg, • Meer dan 15 sec. nodig om 5 keer op te staan uit een stoel, • Gemiddelde loopsnelheid gedurende 6 min. lager dan 0.8 m/sec. Ondervoeding aan de basis Leeftijd is niet de enige reden waarom spieren kunnen atrofiëren. Te weinig beweging, roken, alcohol, hormonale wijzigingen (IGF-1, testosteron, oestrogeen), neurologische aandoening (dementie, Parkinson, ALS) en het gebruik van bepaalde medicatie kunnen het behoud van spiermassa op latere leeftijd in gedrang brengen. Zo waarschuwen Mast C et al. nog in een recent gepubliceerd artikel voor de impact van chronisch paracetamolgebruik op spieratrofie bij ouderen.

58 | TCC Magazine

Klassieke pijn-/ontstekingsremmende medicatie, die bij de ontgifting in de lever gretig gebruik maakt van de antioxidanten glutathion en cysteïne. Onderzoekers stellen vast dat door het chronisch gebruik van dergelijke medicijnen de beschikbaarheid van cysteïne sterk gereduceerd wordt. Een zwavelhoudend aminozuur, cruciaal voor de opbouw en onderhoud van onze skeletspieren.4 Tot slot dient er ook gekeken te worden naar het voedingspatroon van een 65-plusser en specifiek naar het eiwitgedeelte waaruit de 3 hoofdmaaltijden per dag zijn opgebouwd. Een systematische review op basis van 54 studies, uitgevoerd in 2016, toont aan dat 83% van de 65-plussers kans loopt op ondervoeding en als gevolg daarvan gaat lijden aan problemen zoals verminderde immuniteit, schrale huid, langzaam herstel na operatie, chronische doorligwonden, te weinig energie en depressie.4,5 Factoren die aan de basis kunnen liggen van malnutritie/ondervoeding bij ouderen. Vier domeinen: • Fysiologisch: smaak-en reukzin nemen af, verzadigingsproblemen, gastro-intestinale problemen

•

Pathologisch: verlies van tanden, vals gebit, slikproblemen, chronische ziekte, medicatie, alcohol, dementie Sociologisch: niet de mogelijkheid om boodschappen te doen, niet vertrouwd met computer en apps, weet niet hoe eten te bereiden, financiële problemen, alleen eten Psychologisch: depressie, angsten om buiten te komen, eenzaam, emotionele stress, in een rouwproces

Naast eiwittekort stelt men ook micronutriënttekorten vast zoals ijzer, vitamine A, D3 en B12 ten gevolge van verminderde maagzuur- en galaanmaak.4,5 Ondervoeding kan erkend worden bij het verlies aan gewicht van meer dan 5% binnen de 6 maanden en aan de volgende bloedmarkers: een albuminegehalte < 4 g/dL en pre-albumine < 10 mg/dL, hemoglobine < 13 g/ dL, cholesterol < 160 mg/ml en een BMI-gehalte lager dan 22 kg/m² (70j).6 Sarcopenisch overgewicht, een toenemende trend Ondervoeding beoordelen op vlak van BMI is wetenschappelijk achterhaald.

ANGÉLIQUE DE BEULE De huidige trend bij 65-plussers (maar ook bij jongeren) bestaat uit toenemend overgewicht in combinatie met spiermassaverlies waardoor de BMI weinig tot niets is veranderd! In dit geval spreekt men van sarcopenisch overgewicht. Er treedt namelijk een herverdeling op tussen enerzijds vetvrije massa (lean body mass) en anderzijds het lichaamsvet: daling van de spiermassa ten opzichte van toename van het intramusculair (spier) en intrahepatisch (lever) vet. Een grootschalige studie bij 2964 ouderen met een gemiddelde leeftijd van 73.6 jaar toont aan dat ondanks eenzelfde hoeveelheid subcutaan vet rond de dijen, het intramusculair visceraal vet hoger lag bij senioren met diabetes type 2, wat doet vermoeden dat insulineresistentie aan de basis ligt. Onderliggend mechanisme bij sarcopenisch overgewicht bestaat uit het ontstaan van een laaggradige ontsteking door vetinfiltratie in het spierweefsel, geïnduceerd door M1-macrofagen die instaan voor de productie van onder meer TNFa, Il-6 en MCP-1 ten koste van adinopectine productie (ontstekingsremmend). Deze- pro-inflammatoire mediatoren veroorzaken insulineresistentie in de spieren, waardoor spierzwakte en –verlies optreedt. Daarenboven hebben ouderen met diabetes type 2 te maken met een grotere opstapeling van advanced glycation and products (AGE’s) ter hoogte van onder meer de spieren en het zenuwstelsel. En dat resulteert in spierstijfheid en -zwakte. Deze versuikerde eiwitaggregaten versterken het inflammatieproces, maar ze brengen ook een dalende endotheelen microcirculatiefunctie van de skeletspieren teweeg.7-10 Senioren voeding met high tech aminozuren Volgens de Hoge Gezondheidsraad bedraagt de gemiddelde dagelijks aanbevolen eiwitbehoefte voor een man ouder dan 60 jaar: 61 gram. Voor een vrouw uit dezelfde leeftijdsgroep: 55 gram per dag. Dat komt overeenkom met 0.83 g per kg

lichaamsgewicht per dag. Voor een optimale eiwitvertering is het aangewezen om 80% te halen uit plantaardige eiwitbronnen zoals groenten, peulvruchten en tofu. De overige 20% kan aangevuld worden met een biologisch eitje, kip, kaas, kwark, rundvlees of vette vis (MSC-label). Bevorder de maagzuurproductie en voorkom opgeblazen gevoel door ongepasteuriseerde appelazijn, Molkosan of wat citroen in een half glaasje water te doen en nuchter op te drinken. Daarnaast kan de eiwitopname bevorderd worden door gedissocieerd te eten (eiwitten te scheiden van koolhydraten) en indien nodig aan te vullen met een multi-enzymcomplex bestaande uit amylase, proteasen en lipase. Voor senioren die lijden aan ondervoeding en/of sarcopenie, is het vaak aangewezen om het voedingspatroon

individueel aan te passen tot een maximum van 1,2 g eiwitten/kg (streef)gewicht/dag. Meerdere klinische studies tonen aan dat vertakte aminozuren (leucine, isoleucine en valine) een cruciale rol spelen in het behoud van spiermassa. Voornamelijk het inzetten van leucine, 12 à 13 gram naast een goed opneembaar whey protein preparaat of doorsnee voedingspatroon, gevolgd door een fysiek trainingsschema, versterkt de spiermassa en -kracht van zowel jong als oud aanzienlijk. Belangrijk is dat de hogere aanvoer van dergelijke high tech aminozuren gecombineerd wordt met een progressief trainingsschema gedurende minstens 3 maanden.11,12 Groenten en vezels houden bloedsuiker onder controle Koolhydraten maken voor 50% deel uit van de totale calorie-inname. Wil

TCC Magazine | 59

Bio Herbal Fermentation Unieke, geconcentreerde fermentatiedrank met lactobacillen en biologische kruiden met het volledige metabiotische spectrum 28 stammen micro-organismen en 30 miljard KVE per 10 ml Op basis van bio-suikerrietmelasse en 12 verschillende bio-kruiden Met het volledige metabiotische spectrum en bio-actieve plantenstoffen Micro-organismen zijn optimaal geadapteerd aan een lage PH en maagsapresistent Volledig biologisch en vrij van suiker, zuivel, alcohol, gluten, soja en zoetstoffen Toe te voegen aan een glas water of sap of onverdund over een salade Eén verpakking 7M is goed voor 20 liter fermentatiedrank (gemengd met water)

1000 ml ca. 100 dagdoseringen | Adviesprijs: €44,90

7M is een uniek biologisch vloeibaar product op basis

Dit proces resulteert in een uniek bruikbaar extract vol

van fermentatie van kruiden en suikerrietmelasse. Het

bio-actieve stoffen en een enorme diversiteit aan

fermentatieproces wordt nauwgezet gecontroleerd en

goedaardige melkzuurbacteriën.

gecultiveerd waarbij de micro-organismen in diversiteit en aantal toenemen. Daarbij worden speciale stoffen en

Met 7M heeft u iedere dag een glas vol levende natuur voor

eigenschappen ontwikkeld.

de dagelijkse balans en veerkracht.

BIOLOGISCH 60 | TCC Magazine DE-ÖKO-037 EU-landbouw

meer informatie: www.nutalis.com

ANGÉLIQUE DE BEULE het verzadigingsgevoel en je houdt de bloedsuikerspiegel onder controle. Vloeibare voeding: versgemaakte soep en groentesappen nuttigen is een gemakkelijke manier om de minimale 5 porties aan groenten binnen te krijgen. Natuurlijke smaakmakers zijn kruiden en essentiële vetzuren. Als gezond ontbijt of tussendoortje kun je kiezen voor biologische yoghurt, kwark of karnemelk gemixt met vers fruit en toevoeging van 1 à 2 eetlepels koudgeperste lijnzaad-, walnoot- of hennepolie (= rijk aan essentiële aminozuren). Jelly’s: hieronder vallen groenten en vruchten onder de vorm van een gelstructuur met behulp van agar agar. Een andere optie is het bereiden van een gezonde pudding op basis van blond lijn- of chiazaad.

de 65-plusser insulineresistentie en hyperglycemie voorkomen, dan is het belangrijk om suikerrijke snacks en dranken zoals alcohol, frisdrank en vruchtensappen te beperken tot een minimum. Dagelijks dient het dagmenu te bestaan uit mini. 500 gram verse groenten (kolen, kruiden, kiemen) en max. 200 gram fruit. Naast de nodige micronutriënten en antioxidanten levert deze voedingsgroep ook vezels aan, wat de darmtransit ten goede komt. Vezelbehoefte dient langzaam opgebouwd te worden tot 25-30 gram/dag en vergt het drinken van min. 8 glazen water per dag. Kauw- of slikproblemen? Enkele tips Daar dysfagie of slikproblemen vaak mede aan de basis ligt van malnutritie bij ouderen, hierbij alvast een paar praktische tips: Gepureerde voeding: voor het maximale behoud van nutriënten is het belangrijk om groenten, maar ook bijvoorbeeld kip en vis beetgaar te stomen in plaats van te koken, en vervolgens te pureren in een foodprocessor. Breng op smaak door het

toevoegen van vers gesnipperde kruiden, sjalot, knoflook en meng het met extra vièrge olijfolie of kokosolie. Werk met verschillende kleuren: rijk aan verschillende fytonutriënten en het kleurt meteen zijn/haar dag. Te vloeibare voeding kan worden aangedikt met kuzu. Is de voeding te vast van structuur, dan kan deze smeuïger gemaakt worden met biologische kippen-, groentebouillon of wat plantaardig sap. Door de gepureerde voeding te verrijken met bijvoorbeeld haverzemelen en essentiële vetzurenolie, speel je in op

Ouderen en smaakbeleving Tot slot nog dit: bij het aanbieden van maaltijden aan ouderen dient er niet alleen gekeken te worden naar de smaak en textuur maar ook naar de beleving van het individu. Door in te spelen op de verpakking, hoe de maaltijd geserveerd wordt, kan de voeding in relatie gebracht worden met bepaalde herinneringen, emoties uit het verleden (bijvoorbeeld bij iemand met dementie) en mede beslissen of de maaltijd al dan niet lekker is.13 Meer informatie: www.biok.center Referenties zijn op te vragen bij de redactie.

Nu verkrijgbaar bij BIOK: Complementaire ouderenzorg – Ouder worden, hoe het anders kan Auteur: Angélique De Beule Uitgeverij: BIOK vzw, Achterheide 30, 3980 Tessenderlo Aantal pagina’s: 96 €40,00

TCC Magazine | 61

Transpersoonlijke therapie Transpersoonlijke therapie gaat uit van de mens als een geheel. Ze heeft oog voor de vele facetten van een mens en wil hierin de ander begrijpen en begeleiden. Hierbij horen nadrukkelijk ook vragen over de zin van het leven. Over hoe dit zit, leest u hieronder. Bewustzijn en de zin van het leven

bedrog. Dat betekent, dat het bewust-

van ontwikkelingsfasen. Verschillende

Het leven lijkt zo simpel. We worden

zijn niet alleen onafhankelijk is van

onderzoekers hebben dat gedaan,

toevallig ergens geboren en we zijn

de hersenen maar dat het zich ook in

ieder vanuit een eigen invalshoek. Ken

ons bewust van onszelf, dankzij ons

opeenvolgende levens kan voortzetten.

Wilber, de belangrijkste theoreticus op

bewustzijn. Wat dat precies is, bewust-

het gebied van het transpersoonlijke

zijn, dat weet niemand, maar volgens

Op basis van bovenstaande en vele

denken, heeft al die benaderingen

de geldende opvattingen wordt het

andere onderzoeksresultaten kunnen

samengevoegd en geïntegreerd, inclu-

geproduceerd door de hersenen en dat

we met betrekking tot ons eigen

sief de ontwikkelingsstadia zoals die

betekent dus dat er geen bewustzijn

bestaan tot de conclusie komen dat we

door verschillende spirituele tradities

kan bestaan wanneer die hersenen niet

een bewustzijn zijn en dat dit bewustzijn

worden omschreven. Zo komt hij tot

meer functioneren. Dan zijn we dood

zich, gedurende ons aardse leven, aan

een model van de menselijke ontwikke-

en dat is het einde van alles. Dit lijkt een

een fysiek lichaam heeft verbonden.

ling waarin globaal drie niveaus zijn te

simpele en vanzelfsprekende redene-

In opeenvolgende incarnaties kan dat

onderscheiden:

ring maar toch klopt ze niet.

bewustzijn op die manier steeds meer

Het prépersoonlijke of prératio-

levenservaring verzamelen waardoor

nele niveau. Dit betreft de fase van

Het bewustzijn wordt niet gepro-

het zich steeds verder kan ontwikkelen.

kinderlijke ontwikkeling met het

duceerd door de hersenen! De

Deze visie komt in grote lijnen overeen

mythische en magische denken

Nederlandse cardioloog Pim van

met de opvattingen over reïncarnatie

Lommel heeft uitgebreid onderzoek

zoals die in vrijwel alle culturen voor-

gedaan naar mensen die als gevolg van

komen. Een goede werkhypothese is

niveau. Hierin staat de ontwik-

een acute hartstilstand op de intensive

dan ook dat ons leven tot doel heeft om,

keling van het rationele denken

care van een ziekenhuis belandden.

door middel van levenservaringen,

Hoewel ze gedurende enige tijd klinisch

ons bewustzijn te ontwik-

dood waren, kon een aanzienlijk

kelen. De zin van het leven is

tionele niveau. Dit niveau houdt

aantal van hen, na hun reanimatie, een

bewustzijnsontwikkeling.

verband met een intuïtieve en

gedetailleerd verslag geven van alles

(fantasieën). 2.

Het persoonlijke of rationele

centraal. 3.

Het transpersoonlijke of transra-

soms ook mystieke werkelijkheids-

wat er om hen heen gebeurde op het

Als we ons in opeenvolgende levens

moment waarop hartslag en hersen-

steeds verder ontwikkelen ligt het voor

functie ontbraken. Daarbij bleek dat ze

de hand dat dit proces gekenmerkt

Ieder van ons ontwikkelt zich van kind

over een helder bewustzijn beschikten

wordt door ontwikkelingsfasen. De

tot volwassene door de opeenvolgende

terwijl er geen enkele hersenactiviteit

manier waarop we in het leven staan

bewustzijnsfasen heen en bereikt

was.

en de problemen die we daarbij

daarbij een bepaald eindniveau. Voor

beleving die het denken overstijgt.

ervaren, hangen dan samen met het

de meesten van ons is dat ergens op het

Vergelijkbare resultaten zijn ook op

ontwikkelingsniveau waarop we ons

persoonlijke niveau dat gekenmerkt

andere manieren gevonden. Zo is er

bevinden. Op basis hiervan kunnen

wordt door het rationele denken met

onderzoek gedaan naar de beweringen

we ook begrijpen waarom sommige

een min of meer materiële kijk op de

van kinderen die zich een vorig leven

mensen worstelen met de zin van het

werkelijkheid. Onze maatschappij

menen te herinneren. De conclusie was

leven, terwijl anderen daar geen enkele

functioneert dankzij het feit dat we

dat in ongeveer een derde deel van die

belangstelling voor hebben.

over het algemeen rationele mensen

gevallen de verhalen van de kinderen

Kinderen ontwikkelen zich eerst vooral

zijn. We hebben ons ontworsteld aan

zo gedetailleerd waren en dat de feiten

lichamelijk, dan emotioneel en vervol-

het prépersoonlijke denken dat niet

zo goed bleken te kloppen, dat er

gens ook rationeel. Die ontwikkeling

alleen typerend is voor kinderen maar

nauwelijks sprake kon zijn van toeval of

kunnen we beschrijven met behulp

dat ook aan de basis stond van de

62 | TCC Magazine

TPNET Transpersoonlijke inzichten kunnen zich spontaan aandienen maar ze kunnen ook het gevolg zijn van dramatische gebeurtenissen, zoals de dood van een dierbare, ongeluk, ziekte of ontslag. Omdat de materiële zekerheden dan zijn weggevallen, ontstaat er behoefte aan een nieuwe verklaring voor alles wat er gebeurt. Men kan dan terechtkomen in een transformatieproces waarbij contact gemaakt wordt met de transpersoonlijke niveaus van de werkelijkheid. En omdat het transpersoonlijke bewustzijn voorbij het rationele ligt, is ook een begeleiding nodig die zich op meerdere niveaus richt. Alleen een rationele benadering zal de cliënt belemmeren in zijn ontwikkeling. Transpersoonlijke therapie richt zich gelijktijdig op verschillende bewustzijnsniveaus: lichamelijk, emotioneel, mentaal en spiritueel. En elk van deze niveaus kan aanknopingspunten bieden voor een therapeutische interventie. Middeleeuwse cultuur, waarin men

dat deze ervaringen in strijd zijn met de

zich liet leiden door irrationele en soms

rede. Het transpersoonlijke geeft ons

Bron:

extreme geloofsovertuigingen.

vernieuwende en creatieve inzichten

Kees Aaldijk

die vervolgens door de rationele

Psycholoog en transpersoonlijk

De vraag die zich nu aandient is, of alles

logica kunnen worden beoordeeld en

therapeut

wat niet rationeel is daarom ook kinder-

geïmplementeerd.

Auteur van Vensters op een Transpersoonlijke Werkelijkheid en De

lijk en dus irrationeel mag worden genoemd? Wilber stelt namelijk dat

Veranderde werkelijkheid

we een duidelijk onderscheid moeten

Wanneer transpersoonlijke inzichten

maken tussen prépersoonlijk en trans-

ons uittillen boven onze identificatie

persoonlijk. Beide hebben betrekking

met materiële verworvenheden, kan

op een niet rationele opvatting over de

dat grote problemen veroorzaken.

werkelijkheid maar zijn onderling totaal

Volwassenen worden normaal in hun

verschillend.

dagelijks bestaan bevestigd door vrienden, collega’s en familie. Maar

Het prépersoonlijke niveau is kinderlijk

voor diegenen die worstelen met een

en naïef; het gaat vooraf aan de ontwik-

ontwakend transpersoonlijk bewustzijn,

keling van het gezonde verstand. Het

is een brede acceptatie minder vanzelf-

transpersoonlijke niveau daarentegen

sprekend. Ze delen niet langer de alge-

overstijgt het rationele verstand. Het

meen gangbare opvatting waarin de

omvat de rede maar laat zich er niet

materiële werkelijkheid domineert en

door inperken. Het betreft de intu-

daardoor plaatsen ze zich als het ware

ïtieve wijsheid die wetenschappers

buiten de maatschappij. Als gevolg

en kunstenaars in staat stelt om oude

daarvan kunnen ze zichzelf gaan zien

denkpatronen los te laten, waardoor

als iemand die afwijkt, die niet helemaal

nieuwe inzichten kunnen ontstaan.

normaal is. De alledaagse dingen waar

Ook mystieke ervaringen behoren

ze vroeger zo aan gehecht waren,

tot het transpersoonlijke domein. We

hebben hun betekenis voor een deel

worden door het transpersoonlijke als

verloren en daarom gaan ze op zoek

het ware uitgetild boven de alledaagse

naar nieuwe zingeving.

geheimen van de Ziel www.transpersoonlijk.nl

Transpersoonlijk.net (TPnet) is hét netwerk voor de coach, counselor & therapeut Workshophoppen 2019 op 12 oktober De datum is geprikt en het programma begint zich te ontvouwen. Meer informatie volgt. Sneller meer weten? Schrijf je in voor de nieuwsbrief op www.transpersoonlijk.net. Lid worden Word lid en je ontvangt een webpagina.

werkelijkheid maar dat betekent niet

TCC Magazine | 63

Van inzicht naar evenwicht Als professional op zoek naar verdieping? Maak kennis met een unieke methode die al 30 jaar succesvol is Een andere kijk op het coachen en begeleiden van mensen Krijg inzicht in de 24 basisgevoelens van de mens Leer als professional beter schakelen in uw vakkennis, of ontwikkel uzelf tot fulltime Repairing Balance ÂŽ coach

Wij bieden ook Coaching met bewezen werkende pakketten of volledig op maat Begeleiding in verandertrajecten Team ontwikkeling en in-company trainingen

Schrijf u nu in voor de informatiemiddagen op 9 en 10 mei op Repairingbalance.nl

Onze workshop bijwonen? Kijk op Repairingbalance.nl/workshop voor een workshop in uw regio

Netflixdocumentaire Heal overtuigt Als je in je vinger snijdt, geneest het wondje vanzelf. Daar hoef je niets voor te doen. Alleen daaruit kun je al opmaken dat je lichaam een enorm helende kracht bezit. Een kracht die je actief met je geest kunt inzetten. Deze boodschap vormt het fundament van de Netflix-documentaire Heal, die het verband legt tussen de menselijke psyche en fysieke gezondheid. Een film die maar liefst bijna twee uur duurt. Dat merk je nauwelijks omdat er veel vaart in zit. Die is vooral optisch door snel wisselende shots en interviews die de makers in fragmenten hebben opgedeeld en over de film hebben verspreid. Op z’n typisch Amerikaans, zou je kunnen zeggen. Net als de overmaat aan gepolijste, welgestelde mensen die met elkaar niet bepaald een afspiegeling van de maatschappij vormen. Ondanks dat is het een productie die overtuigt. Dat komt vooral door de vele Amerikaanse artsen, leraren en spiritueel leiders die aan de film hebben meegewerkt en specialisten zijn op het gebied van lichaam-geest-geneeskunde. Wereldberoemde mensen van wie elk boek steevast uitgroeit tot intercontinentale bestseller en wier autoriteit op de film afstraalt. Dat zijn onder andere Marianne Williamson, Deepak Chopra, Gregg Braden, Bruce Lipton en Joe Dispenza. Interviewster is actrice Kelly Noonan die met haar cameraploeg door de Verenigde Staten reist. Ze legt ook verhalen vast van mensen die hun eigen kracht hebben aangewend om te genezen van chronische ziekten en andere ernstige aandoeningen. Een van de mensen die ze ontmoet, is Kelly Turner Ph. D. die opmerkelijke radicale remissies bij kanker onderzoekt. Wat deze patiënten gemeen hadden met elkaar, was dat zij hun leefwijze drastisch hadden aangepast op een aantal aspecten. Zo veranderden ze onder meer hun voedingspatroon, namen verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid, volgden hun intuïtie, begonnen kruiden en supplementen te gebruiken en pakten vastzittende emoties aan. Auteur Gregg Braden zegt over het laatste: ‘Als we een emotie in ons hart hebben, zendt die emotie een signaal naar ons brein. De

kwaliteit van dat signaal bepaalt wat het brein doet als reactie op de emotie. De signalen vertonen zich als een serie golven. Zijn die harmonieus, dan gaat het om georganiseerde chemie die het immuunsysteem versterkt. Stresschemie veroorzaakt chaotische golven en doet het omgekeerde.’ Een andere highlight uit de film is een uitspraak van celbioloog Bruce Lipton: ‘Onze geest is meester over het lichaam: ons zenuwstelsel stuurt informatie uit de buitenwereld naar onze cellen zodat deze zich kunnen aanpassen. Het is echter zo dat de geest die informatie interpreteert. Verander je je perceptie, dan verander je je genetische activiteit.’ Maar hoe zit het met de invloed van externe factoren als milieuvervuiling? Marianne Williamson zegt hierover dat die voortkomt uit een menselijk bewustzijn waarbij respect voor het leven op aarde ontbreekt. ‘Als de samenleving toelaat dat economische doelen het winnen van humanitaire principes en de liefde voor de aarde, onszelf en onze kinderen, dan krijg je wat we nu hebben.’ Andere onderwerpen die langskomen, zijn de dubieuze rol van de farmaceutische industrie, gebedsgenezing en meditatie. Het is logisch dat Deepak Chopra op het laatste zijn licht laat schijnen als meditatiegoeroe en –expert bij uitstek. Samengevat is de film zeker indrukwekkend te noemen; de film maakt je bewust van de ongelooflijk sterke kracht waar we als mens over beschikken. Op z’n minst zet het je aan tot denken. Het onderbouwt de holistische visie en geeft inzicht in de epigenetica. Als mens zijn we tot zoveel meer in staat dan we beseffen. De enige voorwaarde is dat we vertrouwen: ‘Als we geloven, kunnen we alles bereiken. We hebben de kracht te genezen. Alles is mogelijk.’

Heal « The most powerful healer is within « Netflix « Recensie door Ria Teeuw

TCC Magazine | 65

Colofon Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@inspiredcommunications.nl Bladmanagement en redactionele bewerking Maartje Albert en Ria Teeuw E-mail: maartje@inspiredcommunications.nl Eindredactie Marianne Smits en Charlotte Simons

ONTDEK WAT

VERBINDENDE COMMUNICATIE

VOOR JOU KAN BETEKENEN

Redactieadres Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: +31 (0)6 12 98 64 89 E-mail: redactie@inspiredcommunications.nl

Wil je leren hoe je Verbindende Communicatie praktisch kan toepassen? Ben je werkzaam als coach, psycholoog of therapeut en wil je diepgaande veranderprocessen b� je cliënten initiëren?

Uitgever

VINE biedt een professioneel pakket van diverse opleidingen en trainingen aan. Onze leergang Verbindende Communicatie in Coaching, is gericht op professionals die zich verregaand willen ontwikkelen tot een krachtige en onderscheidende begeleider van zowel individuele als organisatorische vraagstukken. Ben j� klaar voor (nog) meer verdieping?

Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Waterviolier 40

Bek�k het aanbod op onze website www.vinetraining.nl Informeer voor onze accreditaties

2498 ES Den Haag Telefoon: +31 (0)6 23 63 38 65 E-mail: info@inspiredcommunications.nl Vormgeving

VINE

Verbinding voor mens en organisatie VINE Instituut voor Verbindende Communicatie | 030 215 50 60 | Mariniersweg 3, 3941 XK Doorn

Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp www.eefjekleijweg.nl Druk Damen Drukkers Lezersservice TCC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle register- en aspirantleden van de

NFG zorgt voor werk Ben je coach, psycholoog of therapeut en wil je een contract voor de Wmo of Jeugdwet met de gemeente aanvragen? Ga dan naar de speciaal voor NFG-hulverleners opgerichte website www.zorg-tender.nl.

beroepsorganisatie NFG, ALIP, de leden van TPnet, NKS en Rosegarden en aan studenten van diverse toonaangevende opleiders. Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: € 39,95. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan. Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever. Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@inspiredcommunications.nl

66 | TCC Magazine

Het aanvragen van een zorgcontract werkt heel gemakkelijk. Meld je aan en ontvang advies op maat.

NIEUW IN HET ASSORTIMENT bonusan.com/synergy

Ondersteunt de energiestofwisseling Met extra hoge dosering van 300 mg per capsule. Vitamine B1 ondersteunt de energiestofwisseling, draagt bij tot een normale psychologische functie en heeft een gunstige werking op het hart.

Recent goedgekeurd novel food* Onlangs door EFSA goedgekeurd en dus nieuw in de EU: pyrroloquinoline quinon als grondstof. Capsules van 10 mg maken ﬂexibele dosering mogelijk.

Q10 in actieve vorm Deze actieve vorm van het natuurlijke co-enzym Q10 van Kaneka heeft een synergetisch eﬀect in combinatie met PQQ. Verkrijgbaar in gemakkelijk slikbare softgel-capsules van 50 mg.

*Nieuwe, op veiligheid gecontroleerde voedingsmiddelen en ingrediënten binnen de Europese Unie.

PROBEER GRATIS

CURCUMINE-SLCP™ met solid lipid curcumin particles voor optimale biologische beschikbaarheid 65x beter opneembaar met maar liefst 285x betere biologische beschikbaarheid slechts een lage dagdosering nodig ontwikkeld in samenwerking met wetenschappers aan de Universiteit van Californië (UCLA) werking onderbouwd met humaan wetenschappelijk onderzoek Curcumine is een van de meest bekende en meest

en biologische beschikbaarheid van de curcumine. Bij

toegepaste kruidenpreparaten. Traditioneel wordt het

biologische beschikbaarheid wordt zowel de maximale

ingezet ter ondersteuning van het immuunsysteem en

opneembaarheid meegewogen als de tijdsduur dat de

voor het behoud van een gezonde leverfunctie en spijs-

actieve stof in het lichaam aanwezig is. In vergelijking

vertering. Daarnaast draagt het bij aan het behoud van

met standaard curcumine-preparaten, is Curcumine-

soepele gewrichten en ondersteunt het de mentale ba-

SLCP™ van Vitals maar liefst 65x beter opneembaar en

lans en de werking van het centrale en perifere zenuw-

heeft maar liefst 285x betere biologische beschikbaar-

stelsel*. Bij het kiezen van een curcumine-supplement

heid. Voor meer informatie en om de gratis probeerver-

is het belangrijk om te letten op de opneembaarheid

pakking te bestellen gaat u naar Vitals.nl.

*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie. Kijk voor meer informatie op Vitals.nl.

ELKE DAG BETER