TCC Magazine Editie 3-2020

ED ITIE 3 - 2020 - JA A RGA NG 1 0

Interview met Esther van Dam

Homeopsychotherapie VOEDING VOLWAARDIG MEDICIJN BIJ ENDOMETRIOSE (KLACHTEN)

DE PRIKKELENDE COMBINATIE

hooggevoelig met een sterke wil

Vegan IJzer complex Een ijzer complex met Vitamine B12 en L-Lysine die vriendelijk is voor je buik en bijdraagt aan: ✓ Een normale energiestofwisseling ✓ Normale vorming van rode bloedcellen en hemoglobine

✓ Vermindering van vermoeidheid ✓ Normaal zuurstoftransport in het lichaam

✓ Ondersteuning van je immuunsysteem

w

Nieu

Kies voor

www.lamberts.nl

Effectief ouderschap ten tijden van Corona

Pagina 66

Uitdagingen Op het moment dat ik dit schrijf, begint de wereld er stukje bij beetje weer wat normaler uit te zien.

We hebben drie bijzondere maanden achter de rug, waarin we allemaal op onze eigen manier met het coronavirus te maken hebben gekregen. De beperkingen om ons heen worden langzaamaan versoepeld en stapje bij beetje gaan we terug naar ons oude ritme.

Op de redactie van TCC Magazine ging het werk gewoon door. Dat betekende dat we het werk dat we voornamelijk online doen, nu moesten uitvoeren met kinderen en/of partner de hele dag om ons heen. Een uitdaging die ons op een idee bracht. We hebben een aantal therapeuten gevraagd hoe hún week er nu uitziet. Judith Puttiger, Marja Tames en Chantal Meijerink geven een mooi inkijkje in hun werkweek en leggen uit hoe zij zijn omgegaan met het feit dat er ineens geen cliënten meer naar de praktijk kwamen.

Ook kun je een artikel lezen over effectief ouderschap ten tijde van corona. Een artikel dat oorspronkelijk geschreven is in het Engels door Haim Omer, hoogleraar psychologie aan de universiteit van Tel Aviv. Elaine Wiebinga vertaalde het artikel in het Nederlands als steuntje in de rug voor ouders in deze uitdagende tijd.

Een meer praktische kant van het coronavirus wordt belicht door de belastingadviseur die een overzicht geeft van de verschillende maatregelen voor ondernemers.

Deze editie gaat niet alleen maar over het virus dat de wereld beheerst. Er zijn gelukkig nog heel veel andere, interessante onderwerpen.

Zo schreef Janneke van Olhpen een artikel over hooggevoelige kinderen met een sterke wil. Over hooggevoeligheid is inmiddels al veel literatuur beschikbaar. Maar zoals ze zelf zegt: “Over de combinatie hooggevoelig & strong-willed was echter nog niets geschreven in de tijd dat ik me afvroeg wat voor een kind ik in hemelsnaam op de wereld had gezet.” Haar artikel op pagina 23 is het eerste deel van een tweeluik. Het vervolg lees je in editie 4.

Verderop in het magazine staat een artikel van Stephanie van Hulst, acupuncturist en Chinees herbalist en auteur van het boek Endometriose en menstruatieklachten te lijf. Ze heeft zich sinds 2006 diepgaand gespecialiseerd in de behandeling van endometriose.

Naar schatting lijdt 1 op de 10 vrouwen aan endometriose. Van de niet-gediagnosticeerde vrouwen met menstruatieklachten lijden waarschijnlijk 4 op de 10 vrouwen ook aan endometriose. Een interessant artikel met een heerlijk recept.

Het zal nog moeten blijken hoe de wereld eruit gaat zien en voor welke uitdagingen het virus nog gaat zorgen. Laten we die uitdagingen met elkaar en op een positieve manier aanpakken en zo de huidige wereld helpen vormgeven.

Veel leesplezier!

Sacha van den Ende Hoofdredacteur

Therapeut, Coach en Counselor Magazine is een initiatief van:

TCC Magazine | 3

VOORWOORD

Het continuïteitsprincipe: hoe ouders, leerkrachten en andere verzorgers kinderen kunnen helpen ten tijde van Corona.

Vitamine C bevordert de opname van ijzer en verhoogt daarmee het ijzergehalte in ons bloed.

IJzer Bisglycinaat Complex

Koper ondersteunt het ijzertransport in ons lichaam.

IJzer Bisglycinaat Complex Met alle noodzakelijke cofactoren.



Biologisch beschikbare vorm ijzer



Met koper, om verlaagde koperstatus te voorkomen



Onderbouwde cofactoren, ter ondersteuning van ijzermetabolisme



Om de dag suppleren voorkomt maag- en darmongemakken



Baanbrekend gebruiksadvies zorgt tevens voor betere ijzeropname

Vitakruid.nl

Vitamine A en vitamine B2 bevorderden de beschikbaarheid van ijzer uit lichaamsvoorraden.

Inhoud

6 Esther van Dam INTERVIEW MET

Homeo-psychotherapie, waardevolle synergie van geneeswijzen

3

VOORWOORD

5

INHOUDSOPGAVE

6 14

JA, IK HEB MIJN ZORGCONTRACT BINNEN! IN DE BOEKENKAST

18

NIEUWS

23

29 30 33 35 36 42

52

INTERVIEW MET Esther van Dam

17 21

45

OPLEIDING Gelukscoach

55

21

THE POWER OF DOING NOTHING Olga Mecking

65

40

COLUMN Wilma de Haas DE WEEK VAN Chantal Meijerink

66 69 71

45

MOET JE ALTIJD EERLIJK ZIJN IN EEN RELATIE? NKS DE IMPACT VAN VERLIES Yvonne Verweel en Joni Rappange TRAUMASPOREN Uitgeverij Mens DE WEEK VAN Judith Opsteller COLUMN Rosegarden DE ADVISEUR LEGT UIT...

EFFECTIEF OUDERSCHAP TEN TIJDE VAN CORONA IJZER SCHEIDEN IN TIJDEN VAN CORONA Frauke van Hulten

75

10 ANKERTJES

77

IN DE BOEKENKAST

79

VOEDING, VOLWAARDIG MEDICIJN BIJ ENDOMETRIOSE(KLACHTEN) IMMUUNVERSTERKING EN AFWEER TEGEN VIRUSSEN

61 63

DE PRIKKELENDE COMNINATIE HOOGGEVOELIG MET EEN STERKE WIL Janneke van Olphen COLUMN Willem Pinksterboer

58

DE EPIGENETICA VAN ADHD & GLUTAMAAT Lucas Flamend

80 82

DE WEEK VAN Marja Tammes HET ZES STAPPEN-PROCES VOOR EMOTIONELE VRIJHEID Samsara COLOFON

TCC Magazine | 5

Depressieve gevoelens, eenzaamheid en rouw zijn voorbeelden van psychologische klachten en vallen onder de psychopathologie. Wie ermee te maken heeft, kan ze als heel zwaar ervaren. Om er wat aan te doen, ligt een psychologische interventie voor de hand. Als je daar ook nog eens homeopathie bij inzet, zou de behandeling aan kracht kunnen winnen. Homeo-psychotherapie is de term die Rajan Sankaran bedacht om de combinatie van de twee geneeswijzen te benoemen. Hij is een vooraanstaand homeopaat die bekend staat om zijn baanbrekende ideeën en visionaire manier van denken in de homeopathie.

Homeopsychotherapie waardevolle synergie van geneeswijzen Iemand die met dit concept werkt, is homeopaat en psycholoog Esther van Dam (1965) uit Valburg. Zij runt sinds 1995 een zelfstandige praktijk in de complementaire geneeskunde.

Tot 2017 was ze uitsluitend homeopaat, maar sinds twee jaar is ze ook psychologe. ‘Praktijk voor psychologie, homeopathie en EMDR’ prijkt er op haar gevel. Daarnaast werkte ze parttime als regulier basispsycholoog bij de GGZ. Dat doet ze overigens nog steeds.

Op de vraag wat homeo-psychotherapie precies inhoudt, antwoordt ze met een voorbeeld: ‘Als iemand komt met depressieve klachten, kan het soms lastig zijn de psychologische interventie op gang te laten komen.

Een depressie heeft namelijk als kenmerk dat het iemand bemoeilijkt zichzelf in beweging te zetten. Een homeopathisch middel kan het proces zo ondersteunen, dat dat wel gebeurt.

6 | TCC Magazine

En ook andersom werkt het goed: je kan cliënten met homeopathie behandelen om hardnekkige patronen te doorbreken. Stel dat je behandeling aanslaat, maar je constateert na verloop van tijd een terugval. Dan zouden psychologische consulten de nodige steun kunnen bieden om de therapie alsnog te laten slagen. De term homeo-psychotherapie wijst dan ook op de kracht die homeopathie aan de psychotherapie toevoegt om mentaal inzichten te verwerven en daardoor verbeteringen teweeg te brengen, en andersom. Als je de dynamiek van een homeopathisch middel begrijpt, begrijp je ook vaak de dynamiek in een cliënt. Met homeopathie behandel je het gelijke met het gelijke, dus je zoekt een middel dat overeenkomt met het probleem van de cliënt.

Daarmee krijgt de cliënt inzicht en komt hij in beweging.’

Homeopaat en psycholoog Esther van Dam (1965) uit Valburg.

INTERVIEW

TCC Magazine | 7

Kun je iets over die dynamiek vertellen?

‘Bijvoorbeeld iemand die chronisch somber is. Een gevoel dat zich bij iedereen op een andere manier voordoet omdat er verschillende factoren aan ten grondslag kunnen liggen. Bij sommige mensen gaat het om het verleden, bij een ander om opgebouwd verdriet en bij weer een ander is de oorzaak gewoonweg niet te duiden. Bij iedere factor past een bepaald middel dat dezelfde dynamiek heeft, dezelfde eigenheid. Als iemand somber is en uit het gesprek komt naar voren dat die persoon van jongs af te veel verantwoordelijkheid voelt, zou het homeopathische Aurum de sombere gevoelens kunnen verzachten, als dat middel tenminste ook bij andere kenmerken van die persoon past. Het teveel aan verantwoordelijkheidsgevoel is namelijk een van de eigenschappen van het middel en ook van de gevoelens op zich. Als je cliënt dat gaat begrijpen, kan hij bij zichzelf te rade gaan waar hij het teveel zou kunnen loslaten. Zo hebt je vanuit twee invalshoeken ondersteuning geboden bij het herstel.’

Gebruik je met deze combinatie ook het repertorium voor de homeopathie waarin klachten staan beschreven met de daarbij behorende middelen?

‘Ja, soms wel, want als ik het gevoel heb dat bijvoorbeeld Aurum het geschikte middel zou kunnen zijn, geeft het repertorium mij verder inzicht. De factoren die daarin staan beschreven, kan ik met mijn cliënt bespreken. Zo kom ik erachter of Aurum wel of niet het juiste middel is.’

Met wat voor klachten komen cliënten vaak bij jou?

‘Angstklachten, chronisch gepieker, somberheid, depressie, eigenlijk alle klachten waarmee je naar een psycholoog zou gaan. Heel grote klinische problemen als psychoses ben ik nog niet tegengekomen in mijn praktijk.

Ook daarbij zou homeo-psychotherapie kunnen helpen, maar het is beslist wenselijk dat iemand ook een reguliere behandeling volgt. Anders is het een te grote kluif.’

Wat was het bijzondere aan het concept van Sankaran?

En andere ingrijpende ziekten, zoals Parkinson?

Zouden die patiënten er ook wat aan hebben?

‘Dat hij die aanpak heeft benoemd vanuit de homeopathie. Zelf maak ik het nog een beetje breder omdat ik ook werk met de ideeën van Carl Rogers, een psycholoog en psychotherapeut die de cliëntgerichte psychologie heeft ontwikkeld. Dat is een methode die meer persoonsgericht dan klachtgericht is.’

‘Dat denk ik wel, want je gaat ervan uit dat er geen scheiding is tussen lichaam en geest. Als homeopaat pak je ook altijd het mentale stuk mee. Wat je als psycholoog daaraan toevoegt, is iemand helpen te accepteren, te verwerken, te rouwen. Je tilt het meer naar het psychologische vlak.’

8 | TCC Magazine

INTERVIEW

“Als iemand somber is en uit het gesprek komt naar voren dat die persoon van jongs af te veel verantwoordelijkheid voelt, zou het homeopathische Aurum de sombere gevoelens kunnen verzachten, als dat middel tenminste ook bij andere kenmerken van die persoon past.”

Voordat je met homeo-psychotherapie aan de slag ging, was je homeopaat. Hoe ben je op het idee gekomen ook met psychologie te gaan werken?

‘Omdat ik mij al vooral toelegde op mentaal-psychische klachten. Ik gaf op dat gebied ook advies. Dat voelde niet meer goed voor me omdat het eigenlijk buiten mijn domein viel. Nu ik afgestudeerd psychologe ben, klopt het helemaal. Dus mijn interesse was er al, ook toen ik uitsluitend homeopaat was.’

Zou je nog wat meer over je achtergrond willen vertellen?

‘Ik ben begonnen op mijn 19e in de zwakzinnigenzorg als onbevoegde kracht. In dat vak wilde ik graag verder studeren. Omdat er bezuinigd moest worden in die bedrijfstak, was daar geen ruimte voor. Het gevolg was echter, dat ik op een gegeven moment hetzelfde werk deed als bevoegde krachten, die wel een opleiding hadden gehad.

Dat vond ik na verloop van tijd niet meer eerlijk. Kwam bij dat ik me ook graag wilde gaan ontwikkelen. Ik zeg altijd dat ik uit frustratie homeopathie ben gaan studeren.

Tijdens een bezoek aan de Onkruidbeurs kwam ik bij de stand van een opleidingsinstituut voor homeopaten. Daar heb ik een studie uitgekozen. Die hele werksituatie en de onvrede die ik had, waren uiteindelijk het beste wat me is overkomen. Want daardoor ben ik met homeopathie in aanraking gekomen en dat is een vak waarin je je blijft ontwikkelen. Niet alleen vakinhoudelijk, maar je wordt ook ondernemer. Dat is voor mij heel erg goed geweest want ik durfde in die tijd niet echt naar buiten te treden en anderen te vertellen waar ik goed in was. Dat heb ik allemaal moeten leren.’

Was dat moeilijk voor je?

‘Ja, heel erg. Maar een belangrijke eigenschap die ik heb, is dat ik heel gedreven ben. En daardoor is het me gelukt.’

Zou jij een beetje kunnen schetsen hoe je werkt?

‘Ik gebruik geen vastomlijnde kaders, maar ik ben vooral bezig met afstemmen en zoeken. Waar zit het probleem?

Wie is mijn cliënt? Het kan verschillende kanten op gaan.

Van tevoren stuur ik cliënten een intakeformulier toe. Als ze dat hebben ingevuld, vindt het intakegesprek plaats.

Daarbij formuleren we wat er aan de hand lijkt te zijn en wat nodig is. Een paar weken later evalueren we of de hypothese juist was. Was die dat niet, dan ga ik verder zoeken.

Samengevat gaat mijn werkwijze over zoeken en begrijpen wat er aan de hand is. Welke factoren invloed hebben op de klacht en hoe het komt dat het bij iemand zo werkt.’

Zou je kunnen zeggen dat je nu heel efficiënt werkt doordat je homeopathie met psychologie combineert?

‘Ik denk wel dat het zo is, maar onderzocht heb ik het niet.’

Waarom denk je dan dat het zo is?

‘Omdat ik snel resultaat zie. Zeker als ik het vergelijk met de reguliere GGZ waar ik ook werk. Niet dat die vergelijking helemaal klopt, want de mensen die bij mij in de praktijk komen, hebben doorgaans minder complexe problemen.’

Kun je iets vertellen over wat je doet bij de reguliere GGZ? ‘Daar is mijn functie basispsycholoog, ook dat werk vind ik heel mooi. Overigens komt hierbij mijn kennis van homeopathie ook heel goed van pas.’

Hoe moet ik me dat voorstellen?

‘Doordat die me helpt mensen beter te begrijpen. Ik ken de opbouw naar een bepaalde klacht toe. Weer dat voorbeeld met Aurum, een middel dat onder andere aangeeft dat de opbouw van bepaalde verantwoordelijkheidsgevoelens somberheid of angsten teweeg kan brengen. Dan hou

TCC Magazine | 9

OPLEIDINGEN Mentaal Vitaal Basis Coach Energetisch Therapeut Gelukscoach Jongerencoach Kindercoach (HSP) Levenscoach Mental Coach Psychosociale Basiskennis Relatiecoach Seniorencoach Stervensbegeleider Stress en Burn-out Coach

Werken aan vitaliteit?

Belangrijker dan ooit!

Fysiek Vitaal Wil jij je kennis verdiepen op het gebied van vitaliteit en een gezonde

Beweegcoach

levensstijl ĂŠn leren hoe je als coach anderen daarbij kunt helpen? Dan is een

Gewichtsconsulent

opleiding of na- en bijscholing van Sonnevelt een goede keuze. Al 25 jaar zijn

Lichaamsgericht Coach

wij dĂŠ opleider op het gebied van vitaal leven.

Medische Basiskennis Natuurvoedingsadviseur

Onze opleidingen zijn SNRO-geaccrediteerd en worden met een gemiddelde 9,1 hoog gewaardeerd door onze studenten.

Trainer Hormoonfactor

Totaal Vitaal Leefstijlcoach

Online open dag 21 juni 2020:

Vitaliteitscoach

Livestream met Albert Sonnevelt, gevolgd door online presentaties en vragenuur

Vitaliteitsadviseur

met docenten en studiecoach.

Meld je aan! Ga naar onze website sonnevelt.nl.

NA- EN BIJSCHOLING Ademhaling en vitaliteit De 6 aanrakingen Darmvitaal Psyche en gewicht Overgang en voeding Runningtherapie Slaapcoach

10 | TCC Magazine 3x

op rij

Zelfvertrouwen Vitaal rouwen

INTERVIEW

Het is wetenschappelijk aangetoond dat psychologische interventies mentale klachten kunnen verminderen.

Daarnaast is er documentatie van 250 jaar opgebouwde ervaring en kennis die getoetst kan worden aan de maatstaven van de huidige tijd. Het begin daarvan is er al: de gids Geneeswijzen in Nederland haalt vijf studies aan waaruit blijkt dat homeopathie een effectieve geneeswijze is. Het gaat over verschillende klachten [1]. Voor psychische klachten is aangetoond dat homeopathie een effectieve geneeswijze is bij klachten van depressieve aard [2].

Daarnaast is bij een klein Brits onderzoek naar ADHD bij kinderen geconstateerd dat homeopathie effectief is [3].

Bij klachten van angst zijn de bewijzen echter beperkt omdat er nog geen dubbelblind onderzoek is gedaan. Tijdens onderzoeken zonder controlegroep zijn wel positieve resultaten gevonden [4].

De integratie homeopathie en psychotherapie wordt ondersteund door de World Health Organisation (WHO) [5].

“Ik ervaar dat het kader van de psychologie maatschappelijk meer geaccepteerd is.”

ik daar ook rekening mee met een cliënt die somber of angstig is; ik kan daar gericht naar vragen en het doorspreken.’

Ondersteunt de homeopathie de psychologie of andersom?

‘In mijn werk zie ik ze als gelijkwaardig, maar daar zal niet iedere therapeut zo over denken die met beide werkt. Wel ervaar ik dat het kader van de psychologie maatschappelijk meer geaccepteerd is. Ik merk dat nu ik ook psycholoog ben, mensen beter naar me luisteren dan vijf jaar geleden, toen ik dat nog niet was. Ook al zei ik toen soms hetzelfde als nu. Het lijkt wel of homeopathie een beetje een ondergeschoven kindje is. Ik krijg echt andere reacties als psycholoog.’

Het kan ook zijn dat je meer ontwikkeld bent als persoon en daardoor meer overtuigingskracht hebt.

‘Toch heb ik het idee dat het vooral met het vak te maken heeft. In vijf jaar tijd ben ik niet heel veel veranderd.’

Zie jij de homeo-psychotherapie als een belangrijke ontwikkeling in je vakgebied als homeopaat?

‘Zeker, er zijn al meer homeopaten die met de combinatie werken. Wat ik wel jammer vind, is dat homeopathie als beroepsgroep standaard in de medische categorie wordt ingedeeld. In het repertorium heeft Hahnemann net zo goed psychische klachten beschreven, die zijn dus onderdeel van ons werk. Maar we moeten als homeopaat altijd medische nascholingen volgen en niet de psychosociale.

Dat is waar ik soms tegenaan loop. Er zit een soort tweedeling in die me niet bevalt. Dat is ook maatschappelijk zo.

Mensen weten homeopaten doorgaans goed te vinden voor lichamelijke klachten, maar de meeste mensen weten niet dat ze daar ook voor depressies en angsten terecht kunnen.’

Geeft de homeopathische branche misschien te weinig aandacht aan dat aspect?

‘Dat denk ik wel, daar hebben we iets laten liggen. Tijdens de studie psychologie leerde ik hoe je onderzoek doet en daarmee naar buiten treedt. In de homeopathie doen we dat ook, maar we hebben wel een achterstand op dit gebied. Er is nog veel werk te doen.’

TCC Magazine | 11

PROVIFORM HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN

WEERSTAND

Weerstand PLUS

Extracten van echinacea, propolis, vlierbes en cat’s claw 25 mcg natuurlijke vitamine D3 per dagdosering 30 mg zink methionine per dagdosering

VRAAG HET GRAT INFORMAT IS IEBOEK VOOR PROFESSIO NALS AAN

8300 mg vlierbessen per capsule Zuurvrije vitamine C en goed opneembare mineralen 100% natuurlijke hulpstoffen en glutenvrij Geschikt voor vegetariërs

Vitamine C Super PLUS

Zeer hoogwaardige samenstelling vol vitamine C en antioxidanten Vitamine C calcium ascorbaat en bioflavonoïden Superfoods acerola, camu camu, acai bes en granaatappel Aangevuld met rutine, druivenpit extract en quercetine 100% natuurlijke hulpstoffen geschikt voor veganisten

L-Lysine 500 mg & Cat’s Claw 500 mg natuurlijke lysine

50 mg vitamine C - magnesium ascorbaat 50 mg cat’s claw extract uit 700 mg cat’s claw 100% natuurlijke stoffen en glutenvrij Geschikt voor veganisten

Zink Picolinaat

Zeer goed opneembare vorm van zink Makkelijk te slikken kleine capsule 100% natuurlijke hulpstoffen Geschikt voor veganisten

PROVIFORM HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN Ruim 100 op orthomoleculaire basis samengestelde producten Bioactieve ingrediënten en natuurlijke hulpstoffen Hooggedoseerde formules en unieke samenstellingen Glazen verpakking voor extra bescherming van de ingrediënten 100% glutenvrij Kijk voor meer informatie of om te bestellen op www.proviform.nl Vraag het gratis productinformatieboek voor professionals aan op informatie@proviform.nl, via telefoonnummer 0164-240030 of met een login voor professionals via de website.

Er is een testset beschikbaar voor professionals met het volledige assortiment. Deze testset is te bestellen via de website met een login voor professionals.

EEN NATUURLIJKE KEUZE VOOR PURE KWALITEIT

INTERVIEW

De Duitse arts en chemicus Dr. Samuel Hahnemann (1755-1843) is de grondlegger van de klassieke homeopathie. Hij ontdekte dat een ziek persoon kan genezen als deze een zeer sterke verdunning (potentie) van een minerale, plantaardige of dierlijke stof inneemt, die in onverdunde vorm dezelfde symptomen als de ziekte oproept. Het gaat om enkelvoudige stoffen die meer op de persoon dan op de klacht worden geselecteerd. Andere vormen dan de klassieke zijn bijvoorbeeld complexe homeopathie (combineert enkelvoudige stoffen in één middel) en de klinische homeopathie (gaat voornamelijk uit van klachten).

Heb jij een visie hoe de homeopathische wereld het zou kunnen aanpakken?

‘Ik denk dat we bruggen moeten slaan, wetenschap omarmen en meer naar buiten moeten treden om uitleg te geven over ons vak. Eigenlijk kunnen we een voorbeeld nemen aan de reguliere geneeskunde. Als er iets aan de hand is, staat daar een persvoorlichter die uitlegt hoe het werkt en ’s avonds is het in het journaal. Dat doen ze hartstikke goed.’

Wat zijn jouw drijfveren om dit werk te doen?

‘Ik wil mensen terugbrengen naar hun kracht en naar zichzelf, omdat dat hun leven zin geeft. Als ik zie dat mensen van zichzelf verwijderd raken door angsten of depressies, vind ik dat verdrietig. Het gaat niet zozeer om aan te sturen op een gelukkig leven, maar om iemand te helpen worden wie hij is, zonder ellende, in alle puurheid. Dat bereik je door iemand in de kern te raken. Dat kan met zowel het woord als het middel.’

www.evandam.nl

1.

2.

3.

4.

5.

Corwin, A. and F. Kortekaas, Geneeswijzen in Nederland. 2016: AnkhHermes. 557 Adler, U.C., et al., Homeopathic individualized Q-potencies versus fluoxetine for moderate to severe depression: double-blind, randomized non-inferiority trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011.

Viksveen, P., C. Relton, and J. Nicholl, Depressed patients treated by homeopaths: a randomised controlled trial using the “cohort multiple randomised controlled trial” (cmRCT) design. Trials, 2017. 18(1): p. 299 Fibert, P., et al., A comparative consecutive case series of 20 children with ADHD receiving homeopathic treatment for one year, compared with 10 children receiving usual treatment. European Journal of Integrative Medicine, 2015. 7(6): p. 691-692 Pilkington, K., et al., Homeopathy for anxiety and anxiety disorders: A systematic review of the research. Homeopathy, 2006. 95(3): p. 151-162.

WHO. WHO Traditional Medicine Strategy 2014–2023. World Health Organization 2013 [cited 2018 27-01-2018]; Available from: http://www.who.int/traditional-complementary-integrative-medicine/publications/trm_strategy14_23/en/

TCC Magazine | 13

ERVARING MET ZORG TENDER

Ja, ik heb mijn zorgcontract binnen!

In editie 5 van vorig jaar heb je de ervaringen van Karin Hermelink kunnen lezen met Zorg Tender.

Destijds liep haar aanvraag bij de gemeente nog, maar inmiddels heeft ze groen licht gekregen!

Ze heeft haar zorgcontract binnen.

Ze is nog volop bezig alles op poten te zetten, maar we horen toch graag haar verhaal.

Karin Hermelink - Toegepaste Psychologie Praktijk Almelo Karin Hermelink heeft een praktijk voor psychosociale therapie en hypnotherapie in Almelo. ‘In mijn praktijk komen jongeren en volwassenen die problemen ervaren met stress of burn-out, verminderd zelfvertrouwen, prikkelbaredarmsyndroom of angsten.

Ik heb vorig jaar een aanvraag gedaan bij Zorg Tender, omdat ik merkte dat er cliënten zijn, die minder makkelijk de regie over hun eigen zorg kunnen nemen of die door financiële problemen de therapie zelf niet kunnen bekostigen. Het zou mooi zijn wanneer deze cliënten via de gemeente toch van mijn zorgaanbod gebruik kunnen maken.

Daarnaast hoopte ik dat ik met een zorgcontract bij de gemeente een ander stukje van de zorgmarkt aan kon spreken.’

KIWA of kwaliteitssysteem?

‘Na het intakegesprek met Zorg Tender bleek dat ik een kwaliteitssysteem moest opzetten. Zelf had ik het idee om dit te doen volgens de KIWA-eisen. Echter, na navraag bleek dat mijn gemeente dit niet goed zou keuren.

Samen met Zorg Tender heb ik alle processen van mijn bedrijf doorgenomen en zo hebben we een kwaliteitssysteem opgezet dat wel aan de eisen van de gemeente voldeed.

“In mijn praktijk komen jongeren en volwassenen die problemen ervaren met stress of burn-out, verminderd zelf­vertrouwen, prikkelbaredarmsyndroom of angsten.”

14 | TCC Magazine

ZORG TENDER

“Het zorgcontract geeft me de rust dat ik voor de nabije toekomst niet meer alleen afhankelijk ben van cliënten, die vanuit de aanvullende verzekering de therapie bekostigen.”

Financieel was het voor mij een tegenvaller dat voor de gemeente waarmee ik een contract wilde afsluiten, een aanvullend kwaliteitssysteem nodig was. Maar ik hoop dat ik de investering die ik heb gedaan, met het zorgcontract kan terugverdienen.’

De aanvraag ‘In maart 2019 ben ik de aanvraag van het contract gestart met een kennismakingsgesprek bij Zorg Tender. De aanvraag hebben we in juni gedaan.

Daarna duurde het even voor we een reactie kregen van de gemeente en uiteindelijk kregen we de vraag om aanvullende informatie, met name over het calamiteitenplan. Dat zorgde voor wat vertraging.

Normaal gezien is de looptijd van een zorgcontract binnen mijn gemeente(n) 4 jaar, dus vanaf 1 januari 2019 tot 31 december 2022. Wanneer je later wordt gegund, zoals in mijn geval per oktober 2019, wordt de looptijd korter, dus van oktober 2019 tot 31 december 2022.’

Meer mogelijkheden voor vergoeding ‘Het zorgcontract geeft me de rust dat ik voor de nabije toekomst niet meer alleen afhankelijk ben van cliënten, die vanuit de aanvullende verzekering de therapie bekostigen. Ik heb gemerkt dat de mogelijkheden voor vergoeding vanuit de aanvullende verzekering toch wat zijn teruggebracht. Daardoor is het voor steeds meer cliënten lastig om de kosten voor therapie op te brengen. Met het zorgcontract kan ik mijn jongere cliënten een andere optie aanbieden voor de vergoeding van therapie.’

Welke stappen heb je gezet sinds je het contract hebt?

‘Huisartsen en wijkcoaches kunnen hun cliënten doorverwijzen voor therapie naar mijn praktijk. Het is

daarom belangrijk dat zij weten voor welk zorgaanbod ze bij mij terechtkunnen. In de praktijk zullen het voornamelijk de wijkcoaches van de gemeente zijn, die gaan doorverwijzen. Op dit moment ben ik aan het onderzoeken hoe ik de contacten met de verschillende wijkcoaches tot stand kan brengen.

Daarnaast verwachten de gemeenten per kwartaal managementrapportages met de productiecijfers en andere zaken zoals klachtenrapportages en spiegelinformatie. Het is wel zaak om goed bij te houden welke verantwoording wanneer ingediend moet worden.

Ook heb ik een nieuw systeem aangeschaft, Evry, om het berichtenverkeer met de gemeente te kunnen uitwisselen. Dat zijn allemaal dingen die even tijd kosten om goed uit te zoeken.’

Evry Evry is een administratiesoftwarepakket voor eenmanspraktijken, een grotere praktijk of een multidisciplinaire organisatie. Gebruikers kunnen met Evry declareren, cliëntdossiers bijhouden, afspraken inplannen en direct declareren via Vecozo.

Samenwerking ‘Sinds ik het zorgcontract binnen heb, ben ik bezig om bestaande samenwerkingen uit te breiden, vanwaaruit mijn bedrijf verder kan gaan groeien.

Ik ben met hulp van Zorg Tender de mogelijkheden aan het onderzoeken die er zijn voor onderaannemerschap, zodat ik de samenwerking met mijn collega(‘s) verder kan gaan vormgeven. We zijn nu aan het bekijken welke zorgproducten we in samenwerking kunnen aanbieden en hoe we deze in de markt kunnen zetten. Ik zit wat dit betreft nog in het beginstadium, dus ik kan hier eigenlijk nog niets over vertellen. In het komende jaar zal veel duidelijk moeten worden.’

Wil je meer informatie en weten of Zorg Tender jou ook kan helpen met de aanvraag van een zorgcontract: www.zorg-tender.nl

TCC Magazine | 15

16 | TCC Magazine

In iedere editie bespreken we vakgerelateerde boeken; van net uitgekomen boeken tot klassiekers die in iedere boekenkast horen te staan.

Chōwa

Japanse wijsheid voor een leven in balans Het eerste woord, chō, betekent zoektocht, zowel letterlijk als metaforisch, als je bijvoorbeeld zoekt naar een antwoord of naar inspiratie. Daarnaast betekent het voorbereid zijn op een komende uitdaging en heeft het een muzikale betekenis.

Wa drukt naast balans ook vrede uit, een staat van rust en kalmte. Het verwijst eveneens naar het traditionele Japan.

Chōwa Japanse wijsheid voor een leven in balans Akemi Tanaka Uitgeverij Ten Have ISBN 9789025907358 Recensie door: Ria Teeuw

Blijkbaar leren we graag van andere culturen. Zeker boeken met Japanse wijsheden zijn de laatste tijd mateloos populair. Loop een boekhandel binnen en je ziet tussen de bestsellers werken over shinrin-yoku (onderdompeling in het bos), ikigai ( je doel vinden in het leven) en kintsukuroi (gebroken porselein repareren met goud). Daar is Chōwa nu bijgekomen. En net zoals dat voor veel Japanse woorden geldt, heeft het woord verschillende betekenissen. Zo zou je het kunnen vertalen in ‘harmonie’, maar dat dekt volgens de schrijfster de lading niet. Het gaat namelijk om een manier van leven en het is iets dat je actief doet. Zelf geeft ze de voorkeur aan ‘de zoektocht naar balans’, en je zou eraan kunnen toevoegen ‘op de Japanse manier’. Het woord chōwa is een samenstelling die zowel de eigenschappen heeft van een zelfstandig naamwoord als een werkwoord. Ga er maar aanstaan als Nederlander.

Dat in principe elke beknopte uitleg van het begrip eigenlijk te kort door de bocht is, bewijst wel dat ze er een boek van maar liefst 271 pagina’s over heeft geschreven. Om haar boodschap over te brengen en beeldend te maken, vertelt ze vanuit haar eigen achtergrond en de levenslessen die ze zelf heeft moeten leren. Ze beschrijft hoe ze als telg uit een samoeraigeslacht opgroeide in Japan, expert werd in de cultuur van dat land, trouwde met een Japanner, maar daar ook weer van scheidde. Moeilijk werd het toen ze vervolgens een Engelsman huwde. In Japan is een gemengd huwelijk een sociaal niet-geaccepteerd fenomeen. Dat was voor haar de reden om naar Engeland te verhuizen. In Londen werkt ze als docent Japans en is ze consultant in de Japanse cultuur. Daarin wil ze ook haar lezers inwijden. Er zit veel in de wijsheden die ze doorgeeft, maar hier en daar krijg je toch ook de neiging om je schouders erover op te halen. Nederigheid is een belangrijke waarde in de Japanse samenleving, maar in de westerse zijn we toch liever wat mondiger en zelfbewuster. Weliswaar raadt ze haar hele boek door aan om een eigen stijl te vinden en vooral te doen wat je zelf wilt en wat bij je past, maar toch.

Ze legt ook nadruk op afstemmen op de ander, woorden bewust kiezen om je gesprekspartner vooral niet te kwetsen, oefenen in rustig zijn, onzelfzuchtig te reageren en de ander eerst te laten praten voordat je zelf iets zegt.

Ongetwijfeld zit er een diepere, filosofische laag in deze adviezen, maar het komt wel een beetje erg braaf over. Alsof ze uit een handboek voor de vrouw uit de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn opgediept. Wat voor een westerling ook een beetje vreemd aandoet, is haar respect voor gebruiksvoorwerpen alsof het personen zijn. Toch kunnen we zeker veel leren van haar wijsheden als we bereid zijn ons te verdiepen in de achtergronden van chōwa, die wel heel veel aspecten van het leven beslaan: stijl, relaties, voeding, werk, kleding, geesteshouding, familie, kunst. Alles komt aan de orde. Of je leven echt meer in balans komt met haar zienswijze? Op z’n minst is het een mooie filosofie met bruikbare en onbruikbare inzichten. Zeker interessant, maar het gaat waarschijnlijk pas echt voor je leven als je iets met Japan hebt.

TCC Magazine | 17

Vijftig

rokers verantwoordelijk

voor dood

van 1 meeroker

Op wereldwijde schaal zijn gemiddeld 50 rokers verantwoordelijk voor de dood van 1 niet-roker. Dit blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC. Al langer is bekend dat ‘tweedehands’ rook schadelijk is en dit onderzoek ondersteunt dit getalsmatig.

Wereldwijd zijn er 1 miljard rokers, van wie er elk jaar zo’n 7 miljoen vroegtijdig overlijden. Minder bekend is dat een kleine miljoen mensen, onder wie kinderen, eerder overlijden aan de gevolgen van meeroken.

Op basis van de jaarlijks gerapporteerde 2.000 tot 3.000 slachtoffers in Nederland door meeroken, ligt bij ons het aantal rokers verantwoordelijk voor de dood van 1 niet-roker tussen de 45 en 65. “Deze resultaten laten zien dat een roker ook een dader is die schade toebrengt aan een ander. Passief meeroken leidt tot een 20 tot 30 procent hogere kans op een hartinfarct en longkanker”, licht onderzoeker Leonard Hofstra toe.

HTTPS://BIT.LY/2YB0N0S

Hersenstichting verwacht forse stijging in aantal hersenpatiënten door coronavirus De Hersenstichting verwacht een grote groep nieuwe hersenpatiënten als gevolg van het coronavirus. Het virus zorgt op verschillende manieren voor schade aan de hersenen. In eerste instantie tast het de longen van de patiënt aan, wat kan leiden tot een sterk verminderde longfunctie. Dit zorgt voor een zuurstoftekort in de hersenen en veroorzaakt schade in de hersengebieden die aandacht, geheugen en planning coördineren. Ook het feit dat veel coronapatiënten langdurig op de IC lagen, leidt waarschijnlijk tot meer hersenpatiënten. Een studie heeft laten zien dat bijna 60 procent van alle patiënten die langer dan 48 uur op de IC verblijven, cognitieve klachten heeft na ontslag van de IC. Hierbij moet men denken aan aandachts- en geheugenproblemen, overprikkeling, gedragsverandering of extreme vermoeidheid.

HTTPS://WWW.HERSENSTICHTING.NL

“...bijna 60 procent van alle patiënten die langer dan 48 uur op de IC verblijven, cognitieve klachten heeft na ontslag van de IC.” 18 | TCC Magazine

Groot onderzoek naar geluksgevoel Nederlandse kinderen en jongeren Nederlandse kinderen zijn de gelukkigste van de wereld volgens UNICEF. Tegelijkertijd kampt een groot deel van de Nederlandse jeugd met psychische klachten: ruim 1 op de 3 jongeren heeft last van angst, somberheid, prikkelbaarheid of stress. Deze aantallen nemen de laatste jaren alleen maar toe. De maatregelen in verband met het coronavirus zoals thuisonderwijs en binnen blijven, zijn hiernaast voor veel jongeren en hun ouders nog een extra uitdaging. Op het eerste gezicht lijken geluk en psychische klachten onverenigbaar. Maar is dat ook echt zo?

Deze vraag staat centraal in het onderzoeksproject Ieder Kind is Anders van de Rijksuniversiteit Groningen dat nu van start is gegaan.

WWW.IEDERKINDISANDERS.NL

Institute for Positive Health (iPH) en Fontys verstevigen samenwerking rond

iPH en Fontys Pro Health bundelen hun expertise om Positieve Gezondheid verder te implementeren in zorg en welzijn. De focus van deze samenwerking ligt op het ontwikkelen van onlinetrainingen en onderzoek doen. De onlinetraining bestaat uit een e-learningmodule gecombineerd met intervisie. Vanwege de coronamaatregelen en de huidige behoefte aan onlinetrainingen is dit traject versneld in gang gezet. De intervisie wordt verzorgd door gecertificeerde trainers en trainingspartners van iPH. Die aanpak maakt het voor professionals mogelijk om laagdrempelig en eenduidig met het gedachtegoed Positieve Gezondheid aan de slag te gaan. Daarnaast gaat de e-learning deel uitmaken van de (para)medische opleidingen van Fontys Hogescholen. Aankomende professionals leren op die manier al in hun opleiding met het nieuwe gezondheidsconcept te werken.

HTTPS://IPH.NL/ACTUEEL-BASISMODULE-NU-OOK-ONLINE-TE-VOLGEN/

TCC Magazine | 19

Je effectiviteit vergroten?

Ontdek de kracht

van Integral Eye Movement Therapy • Stressreductie • Verliesverwerking • Preventie burn-out • Behandeling van angst, depressie & trauma’s

• Persoonlijke groei

Vijfdaagse opleiding voor coaches, counselors, psychologen en therapeuten Verlichting brengen bij je cliënten met een innovatieve methodiek?

Dat kan sneller en effectiever dan je ooit had durven dromen.

Met Integral Eye Movement Therapy neutraliseer je steeds terugkerende vervelende herinneringen, emoties en gevoelens. Je groeit als persoon en als professional.

Cursisten waarderen de diepgang en professionaliteit van IEMT-training met een 9!

Meer info? Bezoek www.iemt-training.nl of kom naar een van onze gratis kennismakingsworkshops.

OPLEIDINGEN

Opleiding Gelukscoach

Vergroot de geluksbeleving Naarmate de coronacrisis voortduurt, is het voor veel mensen moeilijk om positief te blijven. Veel kan inmiddels weer, met 1,5 meter afstand, en bij elke persconferentie hopen we op nog meer vrijheid. Om te trainen in de sportschool, een terrasje te pakken of een feest te organiseren met vrienden. Iedere keer als dat moment uitgesteld wordt, wordt je brein flink op de proef gesteld en vraagt het flexibiliteit in denken en handelen. Hoe zorg je er dan voor dat je toch nog geluksmomenten ervaart? Een Gelukscoach kan daarbij helpen.

Een door Sonnevelt opgeleide Gelukscoach begeleidt cliënten bij het

Wat kan ik als Gelukscoach?

ontwikkelen van een leefwijze die duurzaam geluk bevordert. Duurzaam

Als Gelukscoach pas je de kennis van de opleiding toe in

geluk betekent dat je van binnen naar buiten leeft. De Gelukscoach helpt

coaching waarbij je je concentreert op het aanspreken/

cliënten om gemakkelijker om te gaan met prikkels van buitenaf, om

ontwikkelen van de kracht, talenten en (sociale) weer-

heldere keuzes te maken en om doelgericht te blijven.

baarheid van de cliënt. Het beroep van Gelukscoach kan worden uitgeoefend als zelfstandige of als aanvulling op het

Wat leer ik in de opleiding Gelukscoach?

eigen beroep.

Tijdens de opleiding leer je mensen te laten ontdekken wat geluk voor hen betekent en wat ze kunnen doen om zich gelukkiger te voelen. Je werkt aan

Structuur opleiding Gelukscoach

het aanspreken/ontwikkelen van de kracht, talenten en (sociale) weerbaar-

De opleiding is opgebouwd uit 10 lesdagen. Deze opleiding

heid van de cliënt. Daarbij onderzoek je ook wat jou gelukkig maakt en hoe

kan als afzonderlijke opleiding worden gevolgd of als onder-

je jouw persoonlijke geluksbeleving kunt vergroten. In de opleiding wordt

deel van de opleiding Vitaliteitscoach.

gebruik gemaakt van actueel wetenschappelijk onderzoek op het gebied van positieve psychologie en positieve gezondheid. Er wordt aandacht besteed aan zowel de westerse als de oosterse kijk op geluk.

Aan het einde van de opleiding: •

Kun je de nieuwste inzichten over (mentale) gezondheid in relatie tot geluk toepassen,

•

Kun je cliënten begeleiden bij het ontwikkelen van een leefstijl die bijdraagt aan duurzaam geluk,

•

Beschik je over voldoende vaardigheden om zelfstandig te kunnen coachen,

•

Heb je kennis en inzicht over oplossings- en doelgericht coachen,

•

Weet je wat nodig is om succesvol gedrag te bevorderen,

•

Heb je geleerd in mogelijkheden en kansen te denken,

•

Heb je meer zelfkennis en versta je de kunst van het regelmatig naar

Tijdens de lesdagen komen o.a. de volgende onderwerpen aan bod: •

Introductie en pijlers voor geluk

•

Wat is geluk?

•

De geschiedenis van geluk

•

Westers en oosters denken over geluk

•

Leren koersen op Geluk

•

Oplossings- en doelgericht coachen

•

De theorie en toepassing van positieve psychologie

•

Positieve gezondheid en een vitaal leven

•

Lichaamsbewustzijn en mindfulness

•

Supervisie

binnen keren.

“Het enige constante in ons leven is verandering’, zei mijn grootmoeder. Nu, in deze tijd is dat extra waar. De veranderingen in alle facetten van ons leven, gebeuren nu in een hoger tempo, zo lijkt het. Hoe ga je daarmee om? Vasthouden en je ergeren aan dat wat niet meer is, daarmee maken we de situatie vaak moeilijker. Veranderingen zullen er altijd zijn en door gelukscoaching kun je deze leren omarmen, voelen, ervaren en een nieuwe vorm geven. En oh, dit gaat zo veel verder dan positief omdenken. Het is flexibeler leren leven met de omstandigheden die ons worden aangeboden. Dat brengt rust, ruimte en bovenal meer geluk. Dat wens ik iedereen!

- Jennifer van Balkom, Docent Gelukscoach

Voor meer informatie over lesmateriaal, locaties, lestijden en prijzen verwijzen wij je graag naar de website:  WWW.SONNEVELTOPLEIDINGEN.NL

TCC Magazine | 21

HE T TWE EDE BOEK VAN L UCAS F L AMEND

Een onmisbare handleiding voor de epigenetische behandeling van ADHD, verslavingen, afbouwen van psychofarmaca en de glutamaat problematiek.

WW W.B RAIN Q.N L

BR A I N Q O R G A N I S EER T AD HD -T HER A PEUT OPLEID INGEN

HOOGGEVOELIGHEID

DOOR: JANNEKE VAN OLPHEN

Cliënten die zeggen dat ze hooggevoelig/hoogsensitief zijn of zeggen dat hun kind hooggevoelig/ hoogsensitief is, zal je ongetwijfeld al in je praktijk gehad hebben. Hooggevoelig is een synoniem van hoogsensitief, ik zal verder de term hooggevoelig gebruiken.

Wellicht heb je inmiddels ook al cliënten gehad die de combinatie hooggevoelig & strong-willed (een sterke wil) noemden, maar die kans is minder groot. Ik belicht dit in een tweeluik. Dit is het eerste deel.

Eigenschap Een sterke wil (strong-willed) is, net als hooggevoeligheid, een eigenschap die onderdeel uit kan maken van je persoonlijkheid. Elaine Aron was de eerste die begon te schrijven over hooggevoeligheid, en ook over de eigenschap strong-willed zijn in de VS inmiddels al heel wat boeken geschreven. Over de combinatie hooggevoelig & strongwilled was echter nog niets geschreven in de tijd dat ik me afvroeg wat voor een kind ik in hemelsnaam op de wereld had gezet.

Zen mama Drie en een half jaar voordat hij werd geboren, werd ik voor het eerst moeder van een eeneiige tweeling. Alhoewel ik door velen gewaarschuwd werd dat ik ‘mijn borst maar nat moest maken’, verliep ons gezinsleven, over het algemeen, heerlijk zen. Dus voelden mijn lief en ik ruimte voor een derde. Nu zeiden velen toen ik eenmaal zwanger was, dat het krijgen van onze derde ‘een makkie’ zou zijn na de tweeling…

Ook nu zaten ze ernaast. Onze jongste was gelijk sterk aanwezig en in de loop van de jaren zou blijken dat hij mijn zelfbeeld als zen mama regelmatig volkomen aan gruzelementen zou slaan.

Elaine Aron Ik heb een basis als psycholoog en maakte in 1995 tijdens mijn studie kennis met hooggevoeligheid. Ik las toen het eerste boek van Elaine Aron, The highly sensitive person. Toen

ik in 2003 moeder werd van mijn tweeling, was ik inmiddels al goed bekend met deze eigenschap en herkende ik het dus makkelijk bij ze. Zolang wij in de context voldoende rekening hielden met hun gevoeligheid, was er een grote mate van welzijn in ons gezin.

Je hebt eigenschappen Ook bij de jongste herkende ik duidelijk de kenmerken van hooggevoeligheid (hier kom ik later in dit artikel op terug). Ik ben me er altijd van bewust geweest dat hooggevoeligheid onderdeel uitmaakt van wie je bent. Je hebt eigenschappen, je bent ze niet. Wie je bent, is zoveel meer omvattend dan je eigenschappen, laat staan één van je eigenschappen. Identificatie met een eigenschap is ook niet gezond, omdat je daarmee je andere eigenschappen en kwaliteiten uit het oog kunt te verliezen.

Rupsje nooitgenoeg Mijn jongste viel niet alleen op in zijn hoge gevoeligheid. Hij wil(de) ook altijd alles zelf bepalen, had een sterke behoefte aan autonomie, hij wist al heel jong precies wat hij wilde en was daarin ook al heel zelfstandig. Hij had (en heeft) een sterke intrinsieke motivatie (let op: voor wat hij wil) en is daarin ook een rupsje nooitgenoeg. Omdat hij een rupsje nooitgenoeg is, zoekt hij op wat hem prikkelt, terwijl hij (omdat hij hooggevoelig is) óók sneller vol zit met prikkels.

High sensation seeker Natuurlijk was ik al bekend met de highly sensitive/high

TCC Magazine | 23

“Kinderen (en volwassenen) met een sterke wil hebben dus een sterke behoefte aan autonomie en weten precies wat ze willen. Ze zijn sterk en intens intrinsiek gemotiveerd voor hetgeen ze interessant vinden of waar ze nieuwsgierig naar zijn.” sensation seeker van Elaine Aron. Kortgezegd, de hooggevoelige persoon die óók high sensations (sterke prikkels) opzoekt. Al is deze beschrijving van Elaine Aron helder, het paste toch niet helemaal want mijn zoon is niet zozeer op zoek naar high sensations ofwel sterke prikkels. Hij is op zoek naar veel prikkels m.b.t hetgeen hem voedt/ interesseert, dus m.b.t. hetgeen waartoe hij sterk intrinsiek gemotiveerd is.

Rijksdaalder Op een dag vertelde een vriendin die werkt als arts is in Engeland, mij over de term strong-willed. Vanaf het moment dat ik daar over hoorde, viel er geen kwartje, maar een rijksdaalder. Ik besefte dat iemand natuurlijk zowel hooggevoelig als strong-willed kan zijn, dat strong-willed precies is wat mijn zoon óók kenmerkt. Ik verdiepte me eerst verder in de eigenschap strong-willed en, dankzij het systeemtherapeutische model van de innerlijke familie van Arienne Klijn (met wie ik samenwerk), in de kenmerkende innerlijke dynamiek voor deze combinatie aan eigenschappen.

Boeken In 2011 begon ik te bloggen. Dit schrijven leidde tot veel (h) erkenning bij ouders (mijn doelgroep). Daardoor kwamen ouders op consult of naar mijn cursussen. Dankzij hen kreeg ik verder inzicht en kon ik een werkwijze en handvatten ontwikkelen. In 2017 kwam mijn boek Het hooggevoelige kind met een sterke wil uit en samen met Josina Intrabartolo schreef ik de prentenboekenreeks Draakje Vurig.

Stradivarius Ik vergelijk hooggevoelige kinderen met een sterke wil vaak met een Stradivarius. Ze hebben veel kwaliteiten in sterke mate en als ze daar op een gezonde manier mee leren omgaan en in een bevorderende context opgroeien, kunnen ze de mooiste muziek maken. Maar het vergt veel oefenen, veel vallen en opstaan; er komt regelmatig flink wat teleurstelling en frustratie bij kijken voordat de Stradivarius klinkt als een Stradivarius.

Specifieke kwaliteiten Een sterke indicatie voor hooggevoeligheid is wanneer iemand bepaalde kwaliteiten in sterke mate heeft en dat

24 | TCC Magazine

geldt ook voor een sterke wil. Als een kind bijvoorbeeld snel overprikkeld is maar weinig inlevingsvermogen heeft, is er geen sprake van hooggevoeligheid. Je herkent beide eigenschappen dus aan specifieke kwaliteiten die iemand in sterke mate bezit.

Hooggevoeligheid Hooggevoelige kinderen (en volwassenen) hebben een sterke behoefte aan harmonie in de verbinding. Ze zijn zich bewuster van (subtiele) informatie die via de zintuigen wordt opgemerkt, beleven deze informatie intens en verwerken deze informatie tegelijkertijd ook dieper. Meer details en kleine veranderingen worden bewust opgemerkt zoals een tand die verder gegroeid is, een geur in huis die anders is of een lichaamstaal die niet past bij wat iemand zegt ( juf zegt dat het goed gaat maar haar lichaam zegt iets anders). Een hooggevoelig persoon is zich dus bewuster van het rijke palet aan nuances dat via elk zintuig ervaren kan worden. Ze zijn zich ook bewuster van gevoelens en emoties bij anderen, ze zijn sterk meevoelend. Deze sterk meevoelende kwaliteit heeft het potentieel om zich verder te ontwikkelen tot een sterk invoelend, empathisch vermogen en compassie.

Sterke wil Kinderen (en volwassenen) met een sterke wil hebben dus een sterke behoefte aan autonomie en weten precies wat ze willen. Ze zijn sterk en intens intrinsiek gemotiveerd voor hetgeen ze interessant vinden of waar ze nieuwsgierig naar zijn. Ze tonen daarin een grote gretigheid (rupsje nooitgenoeg). Ze zoeken dus graag op wat ze prikkelt ofwel voedt en ze hebben honger, dus ze hebben behoefte aan veel prikkels ofwel voeding. Ze zijn heel vindingrijk in het voor elkaar proberen te krijgen van wat zij willen. Als het niet via A kan, dan proberen ze het via B of C etc. Ze durven hiervoor de strijd aan te gaan. Ze hebben vaak veel energie en zijn sterk aanwezig.

Sociale beesten, uitvinders of experts?

Sommige kinderen met een sterke wil zijn sociale beesten en halen hun energie uit sociale interacties. Anderen willen precies weten hoe apparaten in elkaar zitten, weer anderen beginnen al jong met ondernemen of lezen alle boeken die er maar zijn over bepaalde onderwerpen. De eigenschap

HOOGGEVOELIGHEID

TCC Magazine | 25

Opleiding tot HeartMath® Therapeut In de HeartMath methode staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal.

Door middel van biofeedback op het hartritme leren uw cliënten hoe ze omgaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. In deze nieuwe opleiding leert u aan uw cliënten om meer grip te krijgen op stress en hun manier van omgaan daarmee, zodat ze gericht kunnen werken aan een gezondere leefstijl. Uit vele studies blijkt dat dit leidt tot een toegenomen welbevinden en functioneren, zowel lichamelijk als psychisch.

HeartMath Benelux biedt nu een 5-daagse opleiding tot HeartMath Therapeut.

In de opleiding wordt aandacht besteed aan:

• Begeleiding van cliënten door • Inpassing van HeartMath middel van het Werken aan interventies in bestaande Veerkracht programma behandelmethodieken Het Werken aan Veerkracht programma De opleiding biedt een kennismaking biedt een evidencebased protocol om met diverse interventietechnieken. Om met behulp van een werkboek de cliënt deze interventies goed over te kunnen in 7 sessies te begeleiden. De cliënt brengen is het van belang om de geleerwordt zich bewust van zijn doelen, de technieken ook zélf veel te oefenen stressbronnen en energielekken en leert en toe te passen in het dagelijks leven. stapsgewijs de HeartMath technieken toepassen en integreren in het dagelijks leven. Huiswerkopdrachten en oefenen zijn belangrijke onderdelen.

Meer informatie vindt u op www.heartmathbenelux.com of persoonlijk via 043-3655626.

• Diagnostiek: Inzicht in het functioneren van het autonome zenuwstelsel Het computerprogramma van HeartMath brengt de hartritmevariabiliteit (HRV) in beeld, een belangrijke indicator voor het functioneren van het autonome zenuwstelsel en daarmee ook van ziekte en/of gezondheid. Dankzij de nieuwste versie van de emWave, de emWave Pro Plus, is het nu ook mogelijk om diverse functionele waarden uit de HRV te bepalen.

Benelux

HOOGGEVOELIGHEID

“Als je iets intens graag wilt en het lukt niet of het gaat niet door, ben je ook intenser gefrustreerd.”

zegt niets over interessegebieden, alleen over (in bovengemiddelde mate aanwezige) kwaliteiten.

Een interessante, pittige en uitdagende innerlijke dynamiek Wat als beide eigenschappen onderdeel uitmaken van je persoonlijkheid? Dan ontstaat er een, voor professionals, interessante innerlijke dynamiek. Voor een kind kan het flink pittig zijn en voor de ouders een hele uitdaging.

De wil is zo sterk, dat deze vaak voorop staat en zich niets aantrekt van het emmertje dat volloopt of zelfs begint over te stromen. Florian vindt buiten spelen met zijn vrienden enorm leuk. Hij gaat ervan stralen, hij kan ook eindeloos vertellen over zijn avonturen met zijn vrienden. Terwijl hij zich gretig voedt met deze avonturen, pikt hij van alles op.

Van kleine details als de penetrante geur van het wasmiddel van Maartje tot vergaand inzicht in hoe iedereen zich tot elkaar verhoudt. Maar als Florian thuiskomt, is hij vrijwel altijd prikkelbaar en niet te genieten. Aan de ene kant (de sterke wil) heeft Florian dus een sterke behoefte aan prikkels en zoekt hij ze dus ook op, aan de andere kant (hooggevoeligheid) raakt hij ook overspoeld doordat veel prikkels tot zijn bewustzijn doordringen en hij ze bovendien intens beleeft. Terwijl hij zo’n plezier heeft, raakt hij ook steeds meer gespannen. Dat laatste merkt hij vaak niet eens, totdat hij thuiskomt en iedereen in huis stom vindt.

Nog een dilemma De belangen van de sterke wil, dienen dus niet altijd de belangen van hooggevoeligheid. Dan ontstaan er dus dilemma’s. Een ander veel voorkomend dilemma is: intens iets willen versus de sterke behoefte aan harmonie in de verbinding. In de klas van Naomi worden de rollen verdeeld voor een nieuw toneelstuk. Naomi wil heel graag de rol van de vlinder. Ze ziet zichzelf al helemaal op het toneel staan als vlinder, welke kleuren haar vleugels zullen hebben (echt niet roze of paars) en ze heeft al bestudeerd welke bewegingen de vlinder met zijn vleugels maakt. Maar nu vertelt haar vriendje Thomas dat hij ook heel graag de vlinder wil zijn. Aan de ene kant (sterke wil) wil ze niets anders dan de vlinder zijn. Als zij de vlinder niet mag zijn, gaat ze gewoon

niet meedoen. Ze is bereid om alles uit de kast te trekken zodat zij die rol krijgt en als zij iets in haar hoofd heeft zitten… Aan de andere kant ziet ze ook hoe de ogen van Thomas stralen als hij aan de leerkracht vertelt waarom hij graag vlinder wil zijn. Hij krijgt rode blosjes op zijn wangen, Thomas is lief en ze wil graag dat hij blij is. Ze wil zeker geen ruzie met hem!

Reguleren De dilemma’s die ik hier schets, zijn in zekere mate voor iedereen herkenbaar. Hooggevoelige kinderen met een sterke wil hebben er alleen vaker en intenser mee te maken.

Als je iets intens graag wilt en het lukt niet of het gaat niet door, ben je ook intenser gefrustreerd. Als je intens voelt, kun je intens genieten maar ook intens veel verdriet hebben of teleurgesteld zijn. Die intensiteit reguleren is voor volwassenen al niet makkelijk, laat staan voor (kleine) kinderen. Zo ook de dilemma’s.

De volgende editie Hopelijk is je met dit artikel duidelijker geworden wat HG&SW inhoudt. Je hebt alvast een kijkje gekregen in de innerlijke dynamiek van deze prachtige en uitdagende combinatie aan eigenschappen. In deel twee van deze tweeluik zal ik verder ingaan op die innerlijke dynamiek, de uitdagingen en op de invloed van de context (dus ook de ouders). Dank voor je aandacht tot dusverre!

Janneke van Olphen www.gevoeligheidgrootbrengen.nl

Met speciale dank aan Charlotte van den Ende-Simons.

TCC Magazine | 27

N atuurlijke ond e r steuning voor gezond e vaten Naarmate we ouder worden vermindert de kwaliteit van het vatenstelsel en verloopt de bloedsomloop langzaam steeds minder goed. Deze veroudering van het bloedvatenstelsel vertaalt zich in de afname van de algehele vitaliteit zoals de beperking van het gezichtsvermogen, vermoeidheid en stijve spieren.

Het in goede conditie houden van de bloedsomloop is daarom van belang om gezond ouder te worden.

Een goed functionerend vatenstelsel zorgt ervoor dat de benen, de ogen, huid en de organen alle belangrijke voedingstoffen ontvangen, daarbij neemt ook de natuurlijke weerstand van het lichaam tegen vrije radicalen toe.

Flavonoïden zijn antioxidanten die komen uit groente en fruit. Flavonoïden worden onderverdeeld in flavonolen, catechines (flavanolen), flavonen, flavanonen, anthocyanen en isoflavonen.

DiosVein® met Diosmin® is een

gepatenteerd ingrediënt op basis van het flavonoïd Hesperidine dat

bloedvaten ‘Vasa sanguinea’

wordt gewonnen uit de Albedo van onvolgroeide zoete sinaasappels.

Meer weten over DiosVein® Kijk dan op www.nutramin.nl

wetenschap zit in onze natuur

COLUMN

In balans bestaan Het is de avond van zes mei als ik dit stukje schrijf. Ik heb net het goede nieuws gehoord dat ik volgende week weer aan het werk mag. Dat is natuurlijk ontzettend fijn. Mijn geliefde vak weer uitoefenen, mensen ontmoeten, contact maken, verhalen horen en mensen op weg helpen in hun herstel of in hun proces. Het is ook een opluchting dat er een einde komt aan mijn financiĂŤle onzekerheid.

Maar toch, ik durf het bijna niet te erkennen, is er een stemmetje in mij dat het jammer vindt dat deze periode voorbij is en dat ertegen opziet om weer aan de slag te gaan. Ik vind het lastig om met dat stemmetje om te gaan, want iedereen juicht en schrijft vanavond blije berichten op Facebook. Even heb ik de neiging dat stemmetje te negeren en het weg te drukken. Misschien zou dat wel lukken, want het is maar een klein stemmetje. Ik voel dat ik dat niet moet doen. Ik besluit er aandachtig en geduldig naar te luisteren zoals je dat doet bij een klein kind dat ergens mee zit en dat het niet goed lukt zijn gevoel onder woorden te brengen.

Willem Pinksterboer heeft een praktijk voor oosterse genees-

Het stemmetje blijkt een hoop te vertellen te hebben. Het vertelt me hoe ik genoten heb van de nabijheid van mijn gezin en van de rust en ruimte die er was om samen dingen te doen: wandelen, lol maken, taarten bakken, een kippenhok bouwen en veel met elkaar praten.

Het stemmetje vertelt me dat het overzichtelijke leven, met weinig afspraken en beperkte keuzemogelijkheden me goed deed. Het was geen adempauze, maar eerder een ademruimte, alsof mijn hele systeem meer ruimte kreeg en kon uitdijen. Mijn creativiteit kreeg hierdoor een impuls waardoor ik veel geschreven heb. Dat voelde goed.

Het stemmetje vertelt me dat het einde van deze periode ook als een afscheid voelt en dat ik bang ben om alles weer kwijt te raken als ik straks weer volle kracht vooruit zou gaan en mijn agenda helemaal vol zou laten stromen. Ik realiseer me nu dat dit stemmetje geen ongewenste gast is, maar een belangrijke gids.

Als ik het ruimte geef, wordt het een krachtige stroom die ik mag volgen.

wijzen en is als docent verbonden aan acupunctuuropleiding TCMA. Hij schrijft artikelen en geeft lezingen over filosofie, zingeving, gezondheid en de positie van de alternatieve geneeswijzen in de gezondheidszorg.

Mijn blijdschap is de stem van mijn yang die naar buiten treedt en die weer volop wil bewegen. De kleine stem is mijn yin die me waarschuwt om mezelf en mijn innerlijke behoeftes niet te vergeten. Mijn opdracht is niet om te kiezen voor een van beide stemmen, maar om ze beide te horen. Ze lijken elkaar tegen te spreken, maar als ik goed luister, ontdek ik dat ze elkaar juist aanvullen. Als ik beide stemmen volg, ontstaat er een verrassende, zich steeds vernieuwende beweging.

Dan ervaar ik lichtheid, heelheid en kan balans bestaan.

www.willempinksterboer.com

TCC Magazine | 29

The power of

DOOR: OLGA MECKING © Lot Philipsen

People all over the world are looking for ways to get better quickly and with minimum of effort.

And who blames them? At a time when people are so busy and where everyone is constantly overstimulated by (often contradictory) advice from various gurus, it feels like we constantly have to work on ourselves. And that is exhausting.

Neither do I think niksen is lazy: after all, to serve others, we need a break ourselves!

But what if there was a way to feel better that didn’t require much effort, time, energy or buying stuff? What if the solution was as simple as… doing nothing, or niksen, as the Dutch call it?

I’d like to encourage everyone to find their own ways to niks, with one caveat. So often we scroll down on our phones or reply to emails and when asked “what you’re doing,” we say “nothing.” It’s not that scrolling down is bad per se but it’s not “nothing.” It’s scrolling. The same goes for Netflix, Facebook, Twitter, or, if you’re like me, cooking videos from Buzzfeed’s tasty.

Make no mistake, doing nothing might be simply but it is not easy. When we’re used to constantly moving around, being busy and getting things done, sitting on the couch might not seem like a reasonable thing to do.

But niksen can be much more powerful than we’d think but its positive sides have not been talked about much. When I was doing research for my book, I found it hard to actually describe what doing nothing meant! And my experts were not speaking with one voice either. Some said it was boredom or laziness, but I disagree: I’m bored when I clean but never when I niks.

But what if there was a way to feel better that didn’t require much effort, time, energy or buying stuff?”

My favorite definition was by Carolien Hamming. She told me, “niksen was doing nothing without a purpose.” We don’t do niks so that we can become better human beings.

We do it just because.

Just because something isn’t terrible important doesn’t mean it’s nothing. At the same time, there are tasks that look like doing nothing but aren’t such as the more invisible parts of creative work, emotional labor (the hard but unacknowledged work of making sure everyone around you is happy). Parents and spouses do this type of work but so do coaches, therapists or counsellors. This type of work is just the opposite of scrolling: important but hidden.

At the same time, you could approach some tasks with the niksen mindset. For example, pick up knitting needles, make a doodle, play with kinetic sand, or listen to music. These things will trick your mind into believing you’re doing something while you get all the benefits of niksen.

So, should counsellors, coaches and therapist encourage their clients do try niksen? I do believe so.

30 | TCC Magazine

THE POWER OF DOING NOTHING

during niksen as well. In fact, we can’t be creative without doing nothing because that is not how creativity works. It can’t always be put on a schedule or works the way we want it to. But that’s also the beauty of it.

Last but not least, niksen can help us make more accurate decisions. The Dutch researcher Ap Dijksterhuis made a study showing that when participants were distracted by a different task that had nothing to do with the decision at hand (in the study, it was either choosing an apartment or a roommate), they made more accurate choices and were happier with the ones they’ve made. And, he showed the importance of intuition. I was surprised at that because as the daughter of two scientists, I’ve always believed in the power of logics. I still do but I might be persuaded to believe in the power of intuition sometimes.

First of all, doing nothing can – paradoxically – make us more productive.

After all, it makes sense: we can’t do our best work when we’ve been sitting at the computer for the last 3 hours. But with breaks, our brains can get a rest, resulting in more accurate and efficient work.

Niksen Olga Mecking ISBN 9789021575605 Uitgeverij Kosmos

However, there is a caveat. So many people feel guilty when they’re not working or doing something “productive.” Therapists, coaches and counsellors should make sure their clients know that it’s perfectly fine to not be productive all the time and that taking care of a family, reading a book, relaxing on the beach or yes, doing nothing are perfectly productive ways to spend their time.

Niksen can also make us more creative. My favorite part of my work as a writer is sitting on my coach and waiting for the ideas in my head to bump together, creating new or better ideas. By the time a painter picks up her brush or a writer gets up and starts working on her novel a lot of invisible work has happened already. And that can happen

But despite these benefits, niksen can be very hard. I said niksen is simple, but I never said it was easy. We like feeling productive and when all we’ve done for the last few months is running around like a headless chicken, it’s very, very difficult to stop.

But there is good news, too. Hard does not mean impossible. And, we might actually be hard-wired for niksen. We have a special network in our brains - called the default mode network - that only comes “to life” when we do nothing. Isn’t that amazing?

As a linguist, I love making comparisons between the different languages and cultures. And after talking to people from all over the world as well as to experts in intercultural communication, I found that the guilt we feel when we do nothing is universal.

But the discovery of the default mode network as well as the fact that almost every language has a positive expression or two about doing nothing, taking a break, or relaxing, I can safely say that niksen might be a Dutch word, but doing nothing does not belong to the Netherlands, or to any other culture.

It’s what makes us human.

TCC Magazine | 31

Een geschenk van de natuur

Bloesem Remedies Nederland is al ruim 30 jaar het vertrouwde adres voor bloesemremedies (Bach remedies van bio kwaliteit uit de hele wereld en de eigen Nederlandse remedies), celzouten volgens Dr. Schüssler, en natuurzuivere biologische essentiële oliën van Primavera. Tevens geven we therapeutenopleidingen en cursussen op het gebied van natuurlijke geneeswijzen.

Zie onze website of bezoek onze winkel met o.a. ook boeken en edelstenen.

Breng uw emoties in evenwicht met bloesemremedies Wij distribueren 17 verschillende merken bloesemremedies waaronder Australian Bush Flowers, Alaskan Essences, Californische FES Essences, Healing Herbs, Deva Bach remedies en de remedies van Bloesem Remedies Nederland. Ontdek de nieuwe combinaties voor de ziel, een serie die zich speciaal richt op de groei en het bewustzijn van de ziel.

Dr. Schüssler celzouten van Adler bezitten kracht en kwaliteit. Zijn de cellen gezond, dan is ook het lichaam gezond. De mineralen zijn verwreven en niet geschud, en bevatten geen magnesiumstearaat.

De Schüssler celzouten in poedervorm, met de hand verwreven en gemengd door Sonnenmineral. Celzouten 1 t/m 27 en 11 verschillende mengsels (bijv. energiemengsel).

Essentiële oliën ondersteunen het zelfgenezend vermogen van het lichaam en de psyche op een holistische manier. Essentiële oliën van Primavera in biologische en demeter kwaliteit voor aromatherapie, gezichts- en lichaamsverzorging en wellness voor thuis.

www.bloesemremedies.com Bezoekadres: Bloesem Remedies Nederland Winkel De 3Vrouwen Postbus 6139, 5960 AC Horst St. Jansstraat 5 Tel. 077-2300011 5964 AA Horst-Meterik info@bloesemremedies.com Tel. 077-2300015 www.bloesemremedies.com www.primaveralife.nl Openingstijden zie www.de3vrouwen.nl bloesemremedies primavera.nl

Instituut voor E.E.N.

®

(Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde) Leslocaties in Zaltbommel en Panheel:

Cursussen bij- en nascholingen

• Opleidingen (HBO niveau)

• Klassieke homeopathie, Introductie

• Registeropleiding E.E.N.® Therapeut

psychosociale thematherapie,

(240 ECTS), Registeropleiding

Jin Shin Jyutsu, Ankhtherapie,

Medische Basiskennis (Plato)

Dolfijnenergie, EHBO Rode Kruis,

• Registeropleiding Psychosociale basiskennis (Plato)

Enneagram.

• Bij- en nascholingen Medische en Psychosociale Basiskennis.

Geaccrediteerd door: CPION, SNRO, KTNO, VIV, CAT VVET, VBAG, LVNG, NFG, BATC, VNT, MBOG, NVST Secretariaat: Instituut voor E.E.N.® Pater Jac. Schreursweg 2B | 6097 NH Panheel | Telefoon 0475-475178

COLUMN

Frybomalgie ‘Ziek zijn is geen keuze, verzuim is gedrag.’

Dit citaat van verzuimgoeroe Paul ter Wal kwam ik tegen en ik was direct helemaal om. Deze man begreep het. Deze man was in staat om in één zin duidelijk te maken waar het allemaal om draaide bij dit kostbare onderwerp.

Dit citaat bood ons als professional een menselijk handvat om een ziekte te erkennen en tevens te kijken welk gedrag daar tegenover kon staan. In het blad U & UWV had ik het zelf ooit eens als volgt geformuleerd: ‘Je kiest niet altijd voor een situatie, wel voor wat je ermee doet.’ Dit naar aanleiding van het faillissement waarin mijn voormalige werkgever KLIQ terecht was gekomen en hoe je daarmee om kon gaan.

De eerste was een feit. De tweede was een keuze.

Aan feiten kan ik als coach niets veranderen, behalve de cliënt helpen die realiteit onder ogen te zien. Wat je daarmee doet, is een keuze, waarbij ik de cliënt wel iets te bieden heb.

Wilma de Haas is eigenaar van Haas & Konijn®, een bureau voor persoonlijke en professionele ontwikkeling en auteur van

K-Therapie. www.haasenkonijn.nl

Op deze manier benaderde ik dan ook Klaas, een cliënt van in de dertig die wegens gezondheidsklachten gecombineerd met teruglopende activiteiten bij zijn werkgever zijn baan was kwijtgeraakt en in de WW terechtgekomen. Bij de aanmelding werd er gesproken over gewrichtsklachten en een medische term waarvan het me maar niet lukte die uit te spreken.

Fibromalgie, Fibomalgrie, Fribomalgie, fffffffrrrrrrr.

en een A in zaten. Maar in welke volgorde?

Ik zou het wel zien bij de intake en nodigde Klaas uit.

Het eerste wat Klaas deed toen hij bij mij aan de keukentafel aanschoof, was twee brochures in mijn richting schuiven. ‘Kijk’, zei hij. ‘Dit is wat ik heb.’ Ik keek ernstig naar de vierkante boekjes met de letters F, I, Y en A en schoof ze met eenzelfde beweging in tegenovergestelde richting uit.

Terug naar de rechtmatige eigenaar.

‘Weet je’, zei ik. ‘Ik moet je iets bekennen. Ik ben heel slecht in moeilijke woorden en ik heb de hele week geoefend en weet nog steeds niet hoe ik deze aandoening moet uitspreken. Firbo, Fibromaly, Fibromalgrie. Ik geloof absoluut dat deze aandoening vervelend is en je beperkt, maar wat ik het liefst wil weten is wat je nog wél kan. Wat jij denkt dat haalbaar voor jou is, fysiek. Dan heb ik iets waarmee ik vérder kan.’

Godzijdank was dit een cliënt die zich niet in zijn ziekte vastbeet. Na mijn uitspraak leek het net alsof hij al direct wat gezonder werd en meer rechtop ging zitten.

Zo zijn wij dan ook het traject ingegaan.

Uitgaande van zijn mogelijkheden en uiteraard rekening houdend met zijn beperkingen.

De volgorde van deze twee is hierbij echter cruciaal. Dat het traject een succes werd en hij een baan heeft gevonden, heeft dan ook niets en niets met mij te maken maar met de gezonde instelling van deze zieke cliënt.

Een cliënt die ervoor koos om niet te verzuimen en daarmee zijn ziekte overwon.

Nou ja, ik had dit woord wel vaker gelezen en wist dat er in elk geval een F, een I, een Y

TCC Magazine | 33

Klaar voor een stevige basis?

Volg bij ons de Medische en/of Psychosociale basiskennis en verbreed je holistische kennis Ongeacht waar je werkt in de complementaire zorg, vroeg of laat krijg je te maken met het reguliere zorgveld. Bij Con Amore geloven we dat er door een samenwerking tussen deze twee werelden een betere zorg ontstaat.

Met onze opleidingen Medische en Psychosociale basiskennis bieden we je een stevige basis. Tijdens de opleiding kom je alles te weten over de wonderlijke werking van het menselijk lichaam. In onze lessen ontdek je op een interactieve manier hoe het lichaam werkt en hoe je ziektebeelden kunt herkennen. Zo kom je precies te weten wanneer het beter is om iemand door te verwijzen naar de eerstelijnszorg en in noodzakelijke gevallen spoedeisende hulp! Omdat je tijdens onze opleidingen de ‘taal van de artsen’ leert, wordt samenwerken makkelijker.

We hebben een modulair lesconcept waarbij je ieder moment kunt instromen. Je kunt na inschrijving direct starten in onze online leeromgeving.

Hier hebben we de theorie opgedeeld in uniek gesorteerde studievragen, waardoor het heel duidelijk wordt welke kennis er toe doet. Vervolgens pas je dit in de 12 klassikale lessen op een speelse manier toe in de vorm van oefeningen en patiënt casussen. Hierdoor blijft de stof je extra goed bij. Met uiteindelijk het resultaat dat jij sterker in je schoenen komt te staan als zorgprofessional en ook nog eens de juiste papieren op zakt hebt. De Medische en/of Psychosociale basiskennis zijn namelijk een onderdeel van je benodigde portfolio voor vergoeding door de zorgverzekeraars.

Indien je al een MPsBK diploma op zak hebt, kun je bij ons ook terecht voor een holistische uitbreiding. Je volgt dan een tweede opleiding medische of psychosociale basiskennis met vrijstelling en korting!

Waarom al meer dan 3000 zorgprofessionals voor een Con Amore gekozen hebben: • Docenten met ervaring in het complementaire veld • Aantrekkelijk lesconcept met interactieve lesdagen • Hoog slagingspercentage • 40 ECTs en volledig CPION/SNRO geaccrediteerd • Spreiden van studiedruk door vroege start • Studeren in eigen tempo, vooruitwerken is mogelijk • Unieke online leeromgeving • Switchen tussen locaties en lesdagen (maatwerk) is mogelijk!

• Betrokken serviceafdeling • Gespreid betalen zonder extra kosten Voor meer informatie over de opleidingen, nascholingen, infodagen, prijzen, locaties, lesmateriaal én een online proefles, verwijzen we je graag naar: www.conamore.com Vragen? Bel ons gerust op 085 401 9368 (ma t/m vr 09.00 - 15.00)

Wat zeggen onze studenten:

“De opleiding wordt op zo’n manier gegeven dat het niet alleen een waardevolle aanvulling op je kennis van de mens en het lichaam geeft maar ook laat zien waar je als therapeut een prachtige aanvulling kunt zijn op de reguliere geneeskunst.”

“Con Amore heeft een heel fijn en professioneel lessysteem.

Fijne IT erachter maakt het modern, makkelijk en leuk. Ik denk nog steeds regelmatig terug aan een enorm leerzame en fijne tijd. Als de tijd rijp is, ben ik zeker weer in voor een bijscholingsdag.”

Onze leslocaties: • Amsterdam • Apeldoorn • Eindhoven • Groningen • Heinkenszand • Rotterdam • Utrecht • Zaltbommel • Zwolle

DE WEEK VAN...

“En zo kwam het dat van het één op het andere moment aan de poten van mijn zakelijke bestaan gezaagd werd.

11 jaar praktijk…met zorg en liefde opgebouwd.”

Chantal MeijerinkJacobs is gediplomeerd en erkend Integratieve Kind- en Jeugdtherapeut.

Daarnaast schrijft ze met veel plezier kinderboeken.

Oh…Corona…

Het jaar begon zo mooi. 2020, wat een schitterend getal! Inspiratie borrelde in mij op.

Ter ere van het 55-jarig huwelijksfeest van mijn schoonouders hadden we een prachtige high-tea georganiseerd.

We maakten grapjes aan tafel en hadden het over die nare ziekte die zich manifesteerde in China. Niet wetende dat Covid-19 toen waarschijnlijk al lang onder ons was. Na een gezellige middag namen we lachend afscheid en gingen naar huis. Niemand besefte dat dit voorlopig de laatste keer was dat we elkaar in groepsverband zouden treffen. Het was de laatste dag van de voorjaarsvakantie en op maandag ontving ik gewoon “mijn” kids in de praktijk. Ook de week erna had ik gewoon praktijk….. Totdat Rutte op tv verscheen.

Het was half maart en de toon was serieus … uur ‘U’ was aangebroken. De scholen gingen dicht en daarmee ook mijn praktijk. Immers, ik kon de veiligheid van de gezinnen die ik zag, ook niet garanderen. En zo kwam het dat van het één op het andere moment aan de poten van mijn zakelijke bestaan gezaagd werd. 11 jaar praktijk…met zorg en liefde opgebouwd. Ik had nooit zonder cliënten gezeten. En nu was het in één klap stil…. geen kids, geen omzet. En nu….?

Aanvankelijk had ik, net als velen met mij, nog de hoop dat ik de praktijk na twee weken wel kon openen. Helaas, niets minder bleek waar.

Ik sprak collega’s en uiteraard ouders, want laten we eerlijk zijn, iedereen moest het wiel uitvinden. Hoe zorgde je voor continuïteit in sessies? Mijn kracht ligt in contact maken en vanuit oprechte interesse en empathie aan de slag gaan met de hulpvraag van een kind of puber. Hoe moest ik dat nu vorm gaan geven? Ik beluisterde collega’s die fluitend overgingen op e-consulten. Ik kreeg er de kriebels van. Zo kon ik toch geen therapie bieden? Ik stond er niet achter en besloot wederom met de ouders in contact te gaan en ze eens voor te leggen wat ze van e-consulten vonden. En warempel, de helft vond dat een top idee. Dan hadden ze in ieder geval iets. En zo kwam het dat ik mijn aannames en negatieve overtuigingen losliet en schoorvoetend op zoek ging naar ingangen om deze therapie te bieden. Tegen gereduceerd tarief, dat dan weer wel! Want cliënten missen toch een wezenlijk deel van de normale setting.

Zo startte ik met videoconsult. En warempel, wat was dat een mooie en wonderlijke ervaring.

De kinderen vonden het te gek om mij nu eens hún huis te tonen. Prachtig! Het mooie is dat ik mij nu nog beter kan verplaatsen in hun leefwereld omdat ik er daadwerkelijk bij ben tijdens dat videomoment. Zo waren we al een poosje bezig om een puber proactief te krijgen m.b.t. opruimen in huis. Met behulp van videoconsult hebben we samen in 10 minuten haar kamer opgeruimd. Dat zijn onverwachte kersen op de taart in tijden van crisis. Na deze sessie dacht ik terug aan de oprichting van mijn praktijk in 2008. ‘Bloom’ zou de naam worden… Bloom stond voor opbloeien, groei in eigen tempo. Ook ik heb even tijd nodig gehad om mijn tempo en groeirichting te vinden. Is het ideaal? Nee, natuurlijk niet. Maar voor nu is het oké. Het biedt mij ruimte en ruimte leidt tot groei.

TCC Magazine | 35

Endometriose is een gynaecologische aandoening die voor ernstige klachten kan zorgen, iedere maand opnieuw, jarenlang. Naar schatting lijdt 1 op de 10 vrouwen aan deze ziekte. Van de niet-gediagnosticeerde vrouwen met menstruatieklachten lijden waarschijnlijk 4 op de 10 vrouwen ook aan endometriose.

Artsenbezoek resulteert in het voorschrijven van de pil en pijnstillers als remedie. Als deze middelen niet voldoende effect hebben, volgt pas veel later - na 6 tot 8 jaar - doorverwijzing naar de gynaecoloog voor een diagnose. Dit kan dus betekenen dat vrouwen die met ernstige menstruatieklachten of vanwege vruchtbaarheidsproblemen bij je in de praktijk komen, niet weten dat ze endometriose hebben.

Tenminste, zo verging het mij in de praktijk.

Vrouwen reageerden enthousiast op de voedingsadviezen die ik gaf en dit leidde ertoe dat ik een volwaardig dieet ontwikkelde voor vrouwen met menstruatie- en endometrioseklachten. Het endometriosedieet maakt nu een integraal onderdeel uit van de behandeling van endometriose in mijn praktijk.

WAT IS ENDOMETRIOSE? Definitie volgens reguliere geneeskunde Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat enigszins lijkt op de bekleding van de baarmoeder (het baarmoederslijmvlies), zich op verschillende plekken buiten de baarmoeder bevindt. Na verloop van tijd kunnen littekenweefsel ​​en strengen/banden van littekenvorming ontstaan als gevolg van geïrriteerd weefsel, waarbij uiteindelijk bekkenorganen aan elkaar gaan plakken. Dit heet ook wel “frozen pelvis”.

Definitie volgens traditionele Chinese geneeskunde Endometriose kenmerkt zich primair als bloedstasis-syndroom met de formatie van abdominale massa’s.

In de classificering van gynaecologische aandoeningen valt endometriose onder de term abdominale massa’s. Deze term wordt overigens niet uitsluitend voor vrouwenaandoeningen gebruikt.

De endometriosecystes of -haarden zijn de zichtbare vormen van bloedstasis en de verklevingen zijn een vorm van tan (slijm).

36 | TCC Magazine

Endometrioseklachten vormen een complex beeld, waarbij naar onderliggende pathologieën wordt gedifferentieerd voor de behandeling.

ENDOMETRIOSEKLACHTEN Afhankelijk van de onderliggende pathologie is er sprake van stekende buikpijn voor, tijdens of na de menstruatie, stekende ovulatiepijn, heftig bloedverlies, bloedklonten, pijn bij ontlasten of urineren uitsluitend tijdens de menstruatie, bloed en slijm bij de stoelgang tijdens de menstruatie, uitputting als gevolg van pijn en heftig bloedverlies, en een verhoogde kans op onvruchtbaarheid.

VOEDING ALS MEDICINAAL INSTRUMENT De basis van het leven bestaat uit voeding en de kennis over voeding is binnen de Chinese geneeskunde ontwikkelt tot een volwaardig medicinaal instrument. Op de juiste wijze ingezet heeft het geven van voedingsadviezen een aantal voordelen: • De vrouw krijgt meer regie en is minder afhankelijk van haar behandelaar. Ze wordt haar eigen behandelaar en verwerft daarmee autonomie.

• Er zijn meerdere “behandelingen” per dag in de vorm van eetmomenten.

• Door de kennis van haar eigen lichaam kan ze de benodigde voeding voor haar klachten selecteren.

• De vrouw ervaart een groter gevoel van welbevinden en dit stimuleert haar om haar voeding blijvend aan te passen.

ENDOMETRIOSE

Stephanie van Hulst, acupuncturist en Chinees herbalist is de auteur van het boek Endometriose en menstruatieklachten te lijf. Ze heeft zich sinds 2006 diepgaand gespecialiseerd in de behandeling van endometriose.

Voor meer informatie zie: www.praktijkvanhulst.nl en www.endometriosetelijf.nl

“Het endometriosedieet maakt nu een integraal onderdeel uit van de behandeling van endometriose in mijn praktijk.�

TCC Magazine | 37

Cursussen en opleidingen in de preventieve geneeskunde Bij het OPFG verzorgen we meerjarige opleidingen en kortere cursussen voor professionals die zich willen scholen in de preventieve geneeskunde.

We bieden een vierjarige beroepsopleiding op HBO niveau tot orthomoleculair therapeut, maar ook een eenjarige opleiding tot orthomoleculair schoonheidsspecialist.Op onze site vind je ook onze losse lesdagen en de kortere cursussen.

Gaan we je zien?

MEER INFORMATIE: WWW.OPFG.NL

ENDOMETRIOSE

WAT HOUDT HET ENDOMETRIOSEDIEET IN?

Als ze geen cyclus meer heeft omdat ze hormoonmedicatie

Het endometriosedieet combineert het beste uit de Chinese en

gebruikt, slaat ze deze stap over en gaat ze naar pijler 3.

westerse voedingsleer en is gebaseerd op drie pijlers.

Pijler 1: Eet voeding die het lichaam versterkt zodat er voldoende

Pijler 3: Vermijd voeding die endometriose(klachten) verergert. In

energie en doorstroming van bloed in het bekken komt waardoor

het endometriosedieet zijn er een aantal voedingsmiddelen die ze

bloedstasis wordt getransformeerd.

beter kunnen vermijden. Eén van deze voedingsmiddelen is tarwe.

Met het dieet kan de cliënte alle soorten groente en fruit en peul-

Gelukkig hoeft de cliënte niet alle gluten te laten staan. Andere

vruchten blijven eten. Zo blijft ze gevarieerd en smakelijk eten.

granen zoals spelt mag ze wel blijven eten. Zo is het dieet beter vol

Kleine hoeveelheden vlees, vis en ei maken het dieet compleet.

te houden.

Zeker voor vrouwen die endometriose hebben met veel bloedverlies, is het essentieel dat zij vlees blijven eten. Hiermee voorkomt ze uitputting van bloed en verergering van bloedstasis op de langere termijn. Ook mag ze alle soorten granen eten met uitzondering van tarwe. Brood, in de vorm van speltbrood kan ze wel blijven eten. Hierdoor is het dieet voor de meeste vrouwen goed vol te houden. Waarom ze beter tarwe kan vermijden, lees je bij de derde pijler.

“Verminder endometrioseklachten met voeding door slim gebruik te maken van het ritme van de cyclus. Of als er geen cyclus meer is als gevolg van hormoon medicatie: kies de juiste voeding die de klachten van dat moment aanpakken.”

Pijler 2: Verminder endometrioseklachten met voeding door slim gebruik te maken van het ritme van de cyclus. Of als er geen cyclus

Tarwe bevat van alle graansoorten de meeste gluten. Gluten

meer is als gevolg van hormoonmedicatie: kies de juiste voeding

zijn eiwitten die ontstekingsreacties kunnen veroorzaken in

die de klachten van dat moment aanpakken.

het darmslijmvlies. Als een vrouw endometriosehaarden of

Bij deze pijler komt vooral de kracht van de Chinese benadering

verklevingen heeft bij of in de darmen, is ze extra gevoelig voor

tot uiting: iedere fase van de cyclus vraagt om een eigen aanpak

ontstekingsreacties in dat gebied. Met name rondom de ovulatie en

qua voeding, aangepast aan dat moment in de cyclus en aan de

menstruatie krijgt ze meer pijn of moeite met naar de wc te gaan.

klachten die de vrouw op dat moment heeft.

De ontlasting is dan te hard of juist veel te dun en bevat slijm en

8

VOEDINGSTIPS VOOR TIJDENS DE MENSTRUATIE BIJ ENDOMETRIOSE 1. Vermijd zwaar verteerbaar, gefrituurd voedsel.

2. Laat koud voedsel (zoals yoghurt) en koude dranken achterwege; het lijf heeft warmte nodig tijdens de menstruatie.

3. Kies voor een warm ontbijt zoals havermoutpap zonder zuivel, met verwarmende kruiden als kaneel en kardemom.

4. Kies voor licht verteerbare maaltijden zoals (maaltijd)soepen, gekookte rijst met gestoomde groente en een klein beetje gestoofde vis of vlees.

5. Verwerk wat gember en kurkuma in de maaltijden.

Deze kruiden staan erom bekend dat ze menstruatiepijn kunnen verminderen.

6. De spijsvertering werkt het best tot pakweg 14.00 uur. Maak gebruik van die wetenschap en neem de zwaarste maaltijd van de dag rond lunchtijd.

Menstrueren kost al genoeg energie.

7. Laat tijdens de lunch op het werk salade en brood staan en neem in plaats daarvan een thermosfles maaltijdsoep mee van huis.

8. Zin in zoet? Vermijd suiker(producten). Kies liever voor gedroogd fruit, zoals pruimen en abrikozen of dadels. Zo krijg je meteen de goede bouwstoffen binnen die nodig zijn om het bloedverlies tijdens de menstruatie te compenseren.

soms bloed. Bloed in de ontlasting, ook wel shi dú genoemd, is in deze situatie het gevolg van damp-toxines in de dikke darm.

Vanuit de Chinese voedingsleer bezien is tarwe neutraal van temperatuur, zoet en zout van smaak en versterkt tarwe het yin.

Yin-voedende voedingsmiddelen kunnen het beste in kleine hoeveelheden worden gegeten doordat ze wat zwaarder verteerbaar zijn. Als gevolg van overconsumptie van tarwe ontstaat er bij menigeen een verzwakking van milt-qi met als gevolg damp. Rondom de ovulatie en menstruatie geeft dit de meeste klachten omdat juist in die periodes het yang stijgt om tot ovulatie of menstruatie te komen.

Door eenvoudigweg tarwe te vermijden lossen veel van deze klachten automatisch op.

EFFECTEN ENDOMETRIOSEDIEET EN DE TOEGEVOEGDE WAARDE ERVAN BIJ ENDOMETRIOSE Het dieet draagt bij aan de krimp van cystes, (dat is een vermindering van bloedstasis), minder voedselstagnatie, een sterkere milt-qi (spijsverteringskracht) en minder leverpathologie zoals lever-qistagnatie en levervuur. Dit heeft als gevolg dat vrouwen minder menstruatiepijn ervaren, minder bloedverlies, minder ovulatiepijn, meer energie en heel belangrijk: meer levensgeluk!

Het endometriosedieet wordt aanbevolen door de Endometriose Stichting, het Bronovo-ziekenhuis en diverse gynaecologen onder wie dr. Maas, dr. Miatovic en dr. Van Hanegem.

Een literatuurlijst is op te vragen bij de redactie

TCC Magazine | 39

ENDOMETRIOSE

INGREDIËNTEN 500 gram geroosterde of gekookte rode bietjes 6 ontpitte gedroogde pruimen handjevol walnoten 2 eetlepels walnootolie 3 eetlepels olijfolie extra vergine snufje zout peper naar smaak 1 eetlepel citroensap Optioneel 4 gedroogde ontpitte dadels

zuur, hout-element bitter, vuur-element zoet, aarde-element scherp/pittig, metaal-element

zout, water-element

Bereidingstijd: 10 minuten en als je de bietjes nog niet hebt gekookt of geroosterd 45-75 minuten extra.

Benodigdheden: keukenmachine of blender, (oven of pan).

Houdbaarheid: maximaal 3 dagen in de koelkast.

draai de bietjes ongewassen en ongeschild in aluminiumfolie en rooster ze op 200°C in 60-75 minuten gaar voor een heerlijk zoete smaak. Was en schil ze daarna (met handschoenen aan om rode handen te voorkomen). Als je de bietjes kookt, reken dan op 45 minuten extra kooktijd.

Bereiding 1.

Schil de bietjes en snijd ze in vieren.

2.

Voeg alle ingrediënten van het recept samen in een keukenmachine of blender en mix tot een zachte mousse.

3.

Proef en voeg naar smaak meer zout, peper of citroensap toe.

Serveertip Als beleg op toast of als voorafje met veldsla en haring.

Variatie Vervang de gedroogde pruimen door gedroogde ontpitte dadels.

Geschikt • In alle fasen van de cyclus maar vooral tijdens de menstruatie (week 1); bij klontjes in het menstruatiebloed en/of bij pijn.

• Tijdens de menstruatie (week 1); bij veel bloedverlies.

• In de eerste en tweede week na de menstruatie (week 2 en 3); om energie en bloed op te bouwen.

• In de periode dat je last hebt van endometriosehaarden bij de darmen.

•

Als je gevoelig bent voor botontkalking omdat je langdurig (kunstmatig) in de overgang bent.

• Als je moeite hebt met je stoelgang wegens droge ontlasting (voor de menstruatie of omdat je kunstmatig in de overgang bent).

• Als je zwanger wil worden of bent en een extra natuurlijke bron van foliumzuur wenst.

Niet geschikt • Als je gevoelig bent voor diarree.

TCC Magazine | 41

Immuunversterking en afweer tegen virussen: wat kun je nog meer inzetten?

Er zijn verschillende werkzame stoffen die goed onderbouwd inzetbaar zijn bij het versterken van het immuunsysteem en de weerstand en de afweer tegen virussen. Naast de meer bekenden stoffen, zoals vitamine C en D, zink, omega 3-vetzuren, Astragalus membranaceus, Allium sativum, Sambucus nigra en Cordyceps sinensis, zijn er nog andere pareltjes die wellicht minder bekend zijn, maar zeker de aandacht verdienen wanneer je met cliënten aan de slag gaat. Waar kun je aan denken?

Selenium Selenium ondersteunt een snelle cellulaire immuunrespons door verhoogde omzetting van naïeve T-cellen tot Th1-cellen. Tegelijkertijd vermijdt het een te excessieve immuunreactie via het stimuleren van differentiatie van macrofagen naar het meer anti-inflammatoire M2-fenotype. Selenium wordt in de lever omgezet in selenol/methylselenol. Deze stof zorgt voor expressie van receptoren (NKG2D) op (o.a.) de buitenkant van viraal geïnfecteerde cellen, zodat ze beter kunnen worden opgeruimd door het immuunsysteem. Zeer recent is een onderzoek gepubliceerd naar de mogelijke rol van een seleniumtekort en herstelvermogen in COVID-19.

N-acetylcysteïne (NAC) en gluthation NAC is een sterke antioxidant (een precursor van gluthation) in de longen en remt pulmonaire inflammatie en oedeem, neutrofielen, macrofagen, IL-1ß en IL-6 en werkt mucolytisch. Het kan beschermend werken tegen acute longschade. In een studie uit 2014 is NAC vermeld als mogelijke interventie bij een pandemische uitbraak van Influenza A (griep). Gluthation is de belangrijkste antioxidant in de longen. GSH remt de virale replicatie (bij Influenza A, zie bron) in de longen en stimuleert de Th1-reactie.

Resveratrol Resveratrol is in het verleden effectief gebleken tegen MERS. Resveratrol zorgt voor een langere overleving van epitheelcellen na infectie met het virus door een downregulatie van de apoptose. Ook remt resveratrol een essentieel proteïne dat nodig is voor virusreplicatie van het virus. Bij herpes simplex virus, Dengue en het Zikavirus is het effectief gebleken en zorgt het voor een inhibitie van de virusreplicatie. Resveratrol heeft daarnaast een gunstige invloed

42 | TCC Magazine

IMMUUNVERSTERKING

op leptine, het hormoon dat door het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 wordt gebruikt om zich te repliceren.

Bètaglucanen Bètaglucanen uit paddenstoelen, zoals shiitake, maitake, cordyceps en oesterzwam, stimuleren fagocytose door omliggende immuuncellen en versnellen de aanmaak van antistoffen. Het aangeboren immuunsysteem wordt versterkt door de binding van bètaglucanen op dectin-1 (een pattern recognition receptor), die zich op de celwand van macrofagen of dendrietcellen bevindt. Bij het binden van bètaglucanen activeren deze cellen het adaptieve immuunsysteem waaronder B- en T-lymfocyten of natural killer cellen door verschillende cytokinen zoals interleukinen (IL-4, IL-6) en tumornecrosefactor-alfa (TNF-a) af te scheiden.

Echinacea purpurea Echinacea kan preventief worden ingezet omdat het mogelijk virussen kan inactiveren. Echinacea is effectief getest met coronavirussen die SARS en MERS veroorzaken.

Salvia officinalis Salvia werkt voornamelijk als antioxidant waardoor het de schade bij inflammatie beperkt. Het werkt dus cytoprotectief.

Anthocyanen en flavonoïden uit Ribes nigrum, Vitis vinifera, Vaccinium vitis-idaea, Thymus vulgaris, Rosmarinus officinalis, Melissa officinalis en Mentha piperita Ribes Nigrum bevat anthocyanen en flavonoïden die de Th1-reactie stimuleren, de dendrietcellen activeren door te binden op hun Toll-like receptor, TLR4.

Bij het influenzavirus inhibeert ribes nigrum het aanhechten op het celoppervlak en onderdrukt sterk de virale groei. Ook Vitis Vinifera en Vaccinium vitisidaea, flavonoïden zoals quercetine, Camellia sinensis, Vaccinium myrtillus en Ginkgo biloba, alsmede Thymus vulgaris en Rosmarinus officinalis, Melissa officinalis en Mentha piperita (pepermunt) bevatten deze stoffen. Een combinatie van verschillende van deze flavonoïden is aan te bevelen.

Oregano-olie In een studie naar neuropathische pijn in ratten en cellijnen lijkt carvacrol, de werkzame stof in oregano-olie, een remmende werking te hebben op NLRP3inflammasoom. Carvacrol heeft een antioxidatieve en anti-inflammatoire werking en het verlaagt diverse ontstekingsparameters (IL-1ß, IL-4, IL-8 en malondialdehyde) in luchtwegaandoeningen. Daarnaast is van oregano-olie een antiviraal effect bekend tegen diverse virussen, waaronder herpesvirus, norovirus, hepatitis A-virus, influenzavirus en zelfs coronavirussen.

Raadpleeg bij toepassing van deze stoffen altijd de eventuele interacties met geneesmiddelen.

Referenties kunnen opgevraagd worden bij de redactie.

Dit artikel wordt mogelijk gemaakt door Natura Foundation: www.naturafoundation.nl TCC Magazine | 43

Stichting OrthoKennis, uw leverancier van orthomoleculaire kennis Een professional in de (complementaire) gezondheidszorg wil natuurlijk graag op de hoogte blijven van de laatste stand van zaken binnen het vakgebied. Inzichten over nutriĂŤnten die gebruikt worden in de praktijk veranderen in de loop der tijd, bijvoorbeeld doordat wetenschappelijk onderzoek nieuwe toepassingen onderbouwt. Stichting OrthoKennis volgt de ontwikkelingen op de voet en is een betrouwbare leverancier van orthomoleculaire kennis. Via haar clinics en cursussen, artikelen, vademecum (bewaarmap), website en e-mailnieuwsbrief voorziet OrthoKennis gezondheidsprofessionals van uitgebreide informatie.

Clinics en cursussen OrthoKennis organiseert jaarlijks meerdere clinics en cursussen waarbij uiteenlopende orthomoleculaire onderwerpen aan de orde komen. Hierbij is rekening gehouden met verschillende kennisniveaus. De lesdagen worden gegeven door gekwalificeerde professionals en accreditatie wordt door de meeste beroepsverenigingen verleend. Nieuwsgierig naar de clinics en curssussen van OrthoKennis? Bekijk het lesprogramma op www.orthokennis.nl. Hier vindt u alle informatie en kunt u zich eenvoudig aanmelden.

Bent u al in het bezit van de OrthoKennis bewaarmap?

De bewaarmap van stichting Orthokennis bevat de gebundelde wetenschappelijke artikelen over specifieke nutriĂŤnten die gebruikt worden in de orthomoleculaire praktijk. Hierbij wordt inzicht gegeven in de laatste wetenschappelijke stand van zaken binnen de complementaire geneeskunde, evenals specialistische en technische informatie over indicaties, contraindicaties, interacties en therapeutische doseringen. De artikelen zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld en gaan altijd gepaard met referenties. Wanneer u de bewaarmap met artikelenbundel bestelt, worden nieuwe brochures automatisch naar u toegestuurd. Deze kunt u dan zelf in de map plaatsen. Zo houdt u het systeem steeds up-to-date. Bestel de bewaarmap op www.orthokennis.nl.

Heeft u vragen? Neem gerust contact op via info@orthokennis.nl of bel 075-6408180.

Gesponsord door: Uw leverancier van orthomoleculaire kennis

ADHD

ADHD

De epigenetica van

DEEL 3

ADHD & Glutamaat DE WERKING VAN ADHD-MEDICATIE

Lucas Flamend startte twintig jaar geleden een eigen praktijk als psychotherapeut. Als ADHD-ervaringsdeskundige specialiseerde hij zich gaandeweg in de ADHDproblematiek. Hij merkte dat de psychische klachten van ADHD gepaard gaan met lichamelijke klachten. Na een aantal opleidingen is hij zich meer gaan richten op de fysieke oorzaken van ADHD. Zo kwam hij uit bij de epigenetica. De epigenetica bestudeert de invloed van omgevingsfactoren zoals voeding en stress op de werking van de genen.

Eind 2019 kwam zijn tweede boek uit De epigenetica van ADHD & glutamaat.

In de komende edities van TCC Magazine zal hij iedere keer een onderwerp uit zijn boek uitlichten.

TCC Magazine | 45

Positieve psychologie

Psychologie van Hoogbegaafdheid

Deze thuisstudie is speciaal geschreven voor mensen die een positieve kijk op het leven willen ontwikkelen en het beste uit zichzelf en anderen willen halen, op weg naar een waardevol en gelukkig leven.

Erkende PsBK bijscholing

Erkende PsBK bijscholing

Erkende PsBK bijscholing

Thuisstudie Start op ieder gewenst moment

Thuisstudie Start op ieder gewenst moment

Sociale psychologie

Thuisstudie Start op ieder gewenst moment

STUDEREN VANUIT DE THUISSITUATIE Op werkdagen: voor 16:00u besteld, morgen in huis

ADHD TERUGBLIK ADHD kun je op meerdere manieren omschrijven. Volgens de reguliere zorg is het een psychische stoornis: mensen met ADHD hebben een afwijking die andere mensen in onze maatschappij niet hebben. De psychiatrie spreekt over ADHD in termen van psychopathologische kenmerken. Dat geeft de indruk dat deze symptomen niet in harmonie zijn met de maatschappij waarin we leven.

Ik heb me verdiept in de neurobiologische dynamiek van ADHD en dat bracht me op de onderwerpen voeding, gewoonten, trauma’s, omgeving en erfelijkheid. En dat bracht me weer op de onderwerpen stress, ontspanning, beloning en antibeloning. En vervolgens de stofjes en genen die deze processen reguleren, zoals glutamaat, GABA en dopamine. Al deze processen en stofjes zijn met elkaar verbonden. Zodra je deze verbanden beter begrijpt, merk je vanzelf dat ADHD bestaat uit verschillende fragmenten die ontstaan vanuit dezelfde bron.

ADHD laat zich kort samenvatten in de formule: DOPAMINE + GENOT = GLUTAMAAT = ELLENDE Mensen met ADHD hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals motivatieproblemen, neiging tot verslaving, gemoedswisselingen en bij een deel ook hyperactiviteit. Iedereen houdt van leuke dingen, maar waarom is de jacht op het scoren van zo veel mogelijk dopaminepunten bij ADHD zo uitgesproken?

‘Dopaminepunten’ is mijn benaming voor het scoren van beloning. Het kan zich uiten in middelen of gedragingen die extra dopamine opleveren, waardoor we ons eventjes goed voelen. Het antwoord op de vraag hierboven is, dat hun beloningssysteem dusdanig uit evenwicht is dat een normale beloning niet volstaat. En omdat ze steeds hoger op de ladder klimmen om dopaminepunten te scoren, vallen ze ook steeds dieper. Dat dieptepunt wordt in gang gezet door glutamaat, het stofje dat antibeloning activeert.

In deel 3 van deze serie kun je lezen over de eerste- en tweedelijns medicatie voor de behandeling van kinderen met ADHD.

EERSTELIJNSMEDICATIE De eerstelijnsgeneesmiddelen voor de behandeling van kinderen met ADHD zijn methylfenidaat, dextro-amfetamine en atomoxetine (Strattera). De eerste twee zijn psychostimulantia en vallen onder de Opiumwet.

Atomoxetine valt daar niet onder omdat het een noradrenalineheropnameremmer is. Voor de behandeling van ADHD bij kinderen vanaf zes jaar zijn in Nederland alleen methyl­ fenidaat en atomoxetine geregistreerd. Methylfenidaat is het middel van eerste keus in zowel Nederland als België̈.

METHYLFENIDAAT Methylfenidaat is een psychostimulantium dat zowel in kortwerkende als langwerkende vorm kan worden voorgeschreven. Merknamen zijn Ritalin in Nederland en Rilatine in België. Medikinet, Equasym en Concerta hebben een vertraagde afgifte van methylfenidaat. Methylfenidaat remt de heropname van dopamine en noradrenaline, met als effect dat de werkingsduur van deze stoffen wordt verlengd.

Andere werkingsmechanisme van methylfenidaat zijn: • Toename van glycine; dit heeft een glutamaatremmend effect. Het is een van de redenen waarom mensen rustig worden van dit methylfenidaat. Bij mensen met overgevoelige glycine-SNP’s (genetische variatie) kan het glycine-effect stress veroorzaken. Zij worden dan onrustig, in plaats van rustig.

• Toename van endorfine; het geeft een gevoel van rust.

Endorfine stimuleert de activatie van dopamine.

• Toename van enkefaline; het activeert GABA en dopamine.

• Toename van GABA; bij het stimuleren van dopamine en enkefaline komt GABA vrij, wat een van de redenen is waarom men van psychostimulantia rustiger wordt.

• Vermindering van glutamaat; in de eerste fase is er een vermindering, maar zodra methylfenidaat is uitgewerkt, neemt glutamaat flink toe, wat het rebound­ effect verklaart.

• Toename van histamine; in de prefrontale cortex.

Histamine stimuleert de vrijgave van dopamine. Dit kan bij mensen met hyperhistamine een combinatie van stress en hyperdopaminerge-activiteit veroorzaken, met geagiteerde hyperactiviteit als gevolg.

• Toename van dopamine; via het stimuleren van endorfine, enkefaline en histamine.

• Verhoogde opname van glucose; de dopaminerge activatie is gekoppeld aan de gevoeligheid van insuline.

Vandaar dat psychostimulantia minder effectief zijn bij gevorderde insulineresistentie.

• Toename van stikstofmonoxide; NO werkt als een heropnameremmer van dopamine, serotonine en noradrenaline. Mensen met glutamaatdominantie en

TCC Magazine | 47

“Kinderen met ADHD die een lage dosering methylfenidaat nemen, vertonen na drie maanden een afname van de dopaminereceptoren met twintig procent.” nitrosatieve stress worden vaak onrustiger in plaats van rustiger door gebruik van psychostimulantia.

• Toename van BDNF; deze stof verhoogt dopamine in de hersenen. Langdurig gebruik heeft een omgekeerd effect, waardoor BDNF afneemt.

• Toename van dynorfine en glutamaat; deze twee stoffen komen vrij als methylfenidaat is uitgewerkt en veroorzaken het reboundeffect.

• Remming van het groeihormoon; gebruik van methylfenidaat vermindert de groei. Bij een kind van 3 jaar is er zo’n twee centimeter minder groei en bij een kind van 10 bijna vijf centimeter.

• Activeert de nicotinerge acetylcholinereceptoren; deze receptoren activeren het dopaminestimulerend effect van nicotine, wat maakt dat iemand meer gaat roken. In deze situatie wordt de ene stimulans vervangen door de andere, het zogenoemde ‘gateway-effect’.

• Remt het IGF-1 hormoon; een groeifactor. Heeft tevens een herstellend effect op beschadigde neuronen in de hersenen. IGF-1 piekt tijdens de pubertijd.

• Toename van de oxidatieve en nitrosatieve stress; deze kan flink toenemen, tot meer dan driehonderd procent.

• Afname van ATP; de energiemolecule die de cellen van energie voorziet.

Lusteloosheid en moeheid slaan toe zodra psychostimulantia zijn uitgewerkt.

Paradoxale decompensatie Methylfenidaat veroorzaakt reeds na een tot drie maanden tolerantie, waarna de dosering moet worden verhoogd. De reden is dat dit geneesmiddel dopamine- en endorfineresistentie verergert. Er is dan meer stimulatie nodig om

48 | TCC Magazine

het aanvankelijke effect te bereiken. Na het verhogen van de dosering neemt de resistentieproblematiek toe. Het is een kat- en-muisspel, waarbij de patiënt steeds verliest.

Dit effect merkt men nog meer tijdens het afbouwen en stoppen van psychofarmaca.

In een onderzoek dat werd gepubliceerd in 2019, werden meer dan 6.500 ADHD-kinderen gedurende 12 jaar gevolgd.

Toen werd duidelijk dat kinderen van 6-8 jaar die methy­l­fenidaat nemen, vijftig procent meer kans hebben op het ontwikkelen van depressie op de leeftijd van 13-18 jaar.

Methylfenidaat en dopamineresistentie Kinderen met ADHD die een lage dosering methylfenidaat nemen, vertonen na drie maanden een afname van de dopaminereceptoren met twintig procent. De verminderde beschikbaarheid van de dopaminereceptoren is de basisdynamiek van dopamineresistentie. Hoe langer de geneesmiddelen worden gebruikt, des te minder receptoren er overblijven. Dit is een voorbeeld van epigenetische adaptatie door psychostimulantia.

Oorzaken waarom methylfenidaat niet goed werkt Bij sommige mensen werkt methylfenidaat niet.

Een van de oorzaken hiervoor is ijzertekort – ijzer is nodig om dopamine te activeren. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is ijzertekort de meest voorkomende deficiëntie. Geen overdreven uitspraak, aangezien maar liefst twee miljard mensen hieraan lijden.

Bij een onderzoek waarbij 37 deelnemers gedurende een jaar glutenvrij aten, zag men een verhoging van de ijzerwaarden. Kaempferol verhoogt het ijzergehalte in het bloed door het simuleren van het HO-1-enzym (heem oxygenase 1).

Gluten In een onderzoek liet men zestigplussers gedurende acht weken twee gram gluten per dag eten, wat ongeveer een tiende is van de normale hoeveelheid gluten die de meeste mensen dagelijks eten. Gevolg van het experiment: een opmerkelijke toename van cysteïne en ijzer, twee stoffen die mensen met ADHD vaak tekortkomen. Door minder gluten te eten, nemen de cysteïne- en ijzerwaarden dus toe.

Het therapeutisch effect van methylfenidaat neemt af naarmate de insulineresistentie verergert. Hetzelfde zien we bij endorfine- en dopamineresistentie. Bij muizen waarbij de endorfinereceptoren worden uitgeschakeld, hebben psychostimulantia nauwelijks effect. Ook bij problematische gokkers werkt het middel niet zo goed, als gevolg van de vergevorderde endorfine- en dopamineresistentie. Om kort samen te vatten, zodra de dopamine-activerende stoffen resistent worden, vermindert het effect van psychostimulantia.

ADHD

nemen, maar dat ze wel moeten. Als je dan vanuit je mens-zijn contact maakt de ziel van zo’n kind, voel je de afwijzing die ze ervaren. Hun pijn gaat erover dat ze niet worden geaccepteerd zoals ze zijn.

DEXTRO-AMFETAMINE

Waarom methylfenidaat stress en onrust kan veroorzaken Sommige mensen worden onrustig van methylfenidaat, hun stresssysteem raakt overbelast. Dit heeft meerdere redenen.

Een ervan is dat het middel glycine activeert en sommige mensen met glycine-SNP’s krijgen hier stress van. Een andere reden is de toename van glutamaat. De stresssymptomen kunnen ook optreden, na een aantal maanden, als gevolg van de dynamiek van paradoxale decompensatie. Overbelasting van het stresssysteem komt ook voor bij mensen met het ‘endorfinerge stresssyndroom’.

Emotionele vervlakking Het gebruik van psychostimulantia grijpt diep in op de beleving van een kind. Het veroorzaakt emotionele vervlakking en remt de emotionele ontwikkeling. Kinderen die onder invloed zijn van deze geneesmiddelen, verliezen gaandeweg het contact met hun authentieke emoties. Immers, niet alleen de negatieve kanten worden weggepoetst, ook de positieve. De kinderen worden steeds minder spontaan en gaan uiteindelijk op een vervlakte, haast robotachtige manier om met frustraties. Alles wordt netjes onder de mat geveegd. Gevolg is dat kinderen die deze middelen langdurig nemen, een belangrijk leerfase in hun leven missen: het leren omgaan met frustraties, verdriet en kwaadheid.

Kinderen vertellen me vaak dat ze deze middelen niet willen

Dextro-amfetamine (DA) behoort net als methylfenidaat tot de psychostimulantia, met dit verschil dat het vele malen sterker is. Het wordt meestal voorgeschreven als methylfenidaat niet (meer) werkt. Alleen is er een probleem: het veroorzaakt al na een aantal dagen tolerantie. DA is een geneesmiddel dat zeer snel verslaving opwekt.

Dextro-amfetamine activeert dezelfde routes als methylfenidaat, maar dan uitvergroot. DA is een noradrenaline- en dopamineheropnameremmer. Dextro-amfetamine activeert een aantal bijkomende routes: • Toename serotonine; het grote verschil met methylfenidaat is dat DA een serotonineheropnameremmer is, zoals we ook zien bij antidepressiva (SSRI’s). Serotonine versterkt het effect van dopamine vele malen. Volgens de Franse professor Vincent van Waes is dit de reden dat DA sneller verslaving opwekt.

• MAO-remmer; een ander verschil met methylfenidaat is dat DA de werking van het MAO-A-enzym remt, waardoor er meer dopamine beschikbaar blijft.

• Toename van CRH; het stresshormoon dat dopamine activeert.

• Methylfenidaat heeft minder effect op de toename van dit hormoon.

De paradoxale decompensatie van dextro-amfetamine is meer uitgesproken dan bij methylfenidaat. Dit betekent dat DA sneller resistentie veroorzaakt en het reboundeffect meer glutamaat oplevert. DA draagt daarom bij aan het toenemen van andere verslavingen. DA veroorzaakt bij mensen al na vier weken beginnende hersenschade. Er zijn verschillende gevallen bekend van het serotoninesyndroom bij patiënten die DA en antidepressiva combineren.

De werkingsmechanismen van cocaïne en speed zijn vergelijkbaar met dextro-amfetamine. Het verschil is de toedieningsvorm: dextro-amfetamine wordt oraal ingenomen en cocaïne en speed worden gesnoven, waardoor de effecten sneller en sterker zijn. DA, cocaïne en speed mogen niet worden gecombineerd met antidepressiva, atomoxetine, MAO-remmers of serotonerge stimuli in verband met de kans op het serotoninesyndroom.

ATOMOXETINE Atomoxetine (Strattera) staat bekend als een selectieve noradrenalineheropnameremmer. In tegenstelling tot methylfenidaat en dextro-amfetamine is het geen psycho­stimulantium en valt het dus niet onder de Opiumwet. Het middel is het meest actief in de prefrontale cortex van de hersenen en is geregistreerd voor de behandeling van ADHD voor kinderen vanaf 6

TCC Magazine | 49

U zoekt orthomoleculaire voedingssupplementen...

Op onze website www.derooderoos.nl kunt u kiezen uit ons brede assortiment van alle gerenommeerde merken. Wij leveren orthomoleculaire voedingssupplementen op uw verzoek als gezondheidsprofessional direct aan uw cliënten.

Wij werken vanuit een modern ingericht gebouw, gericht op snel en professioneel werken.

Wij verwerken al 25 jaar uw voorschrift!

Onze kernbegrippen zijn: • onafhankelijk • geen advies • vraaggestuurd • korting voor uw cliënten • kwaliteit • betrouwbaar • klantgericht • conform wetgeving

www.derooderoos.nl | 070-3010701

50 | TCC Magazine

ADHD jaar en voor volwassenen. Andere werkingsmechanismen van atomoxetine zijn: • Toename histamine; activeert de vrijgave van dopamine.

• Remt de NMDA-receptoren; de receptoren die glutamaat activeren.

• Toename van endorfine; activeert de vrijgave van dopamine.

• Toename van enkefaline; activeert de vrijgave van dopamine en GABA. • Toename van GABA; een sterke glutamaatremmer.

• Activeert de nicotinerge acetylcholinereceptoren; deze receptoren activeren het dopaminestimulerend effect van nicotine bij roken. Het heeft tot gevolg dat men sneller naar een sigaret grijpt zodra DA is uitgewerkt. De ene stimulans vervangt dus de andere, ook wel het gateway-effect genoemd.

• Toename serotonine; dit kan in combinatie met antidepressiva en andere serotonerge middelen leiden tot het serotoninesyndroom.

Atomoxetine veroorzaakt bij veel patiënten vervelende bijwerkingen. Deels omdat het middel afgebroken wordt door het CYP2D6-enzym. Dan is het interessant om te weten dat veertien procent van de bevolking een zeer lage werking heeft van dat enzym en dat veertig procent een verlaagde CYP2D6werking heeft. Met als gevolg dat het lichaam atomoxetine opstapelt, wat intoxicaties kan veroorzaken.

De bijwerkingen van atomoxetine worden voor een belangrijk deel veroorzaakt door een verminderde afbraak. De bijwerkingen zijn (met tussen haakjes het percentage deelnemers dat in onderzoek wordt gevonden): hyperhistamine (17-35%), erectieproblemen (8-21%), hoofdpijn (19%), overmatig zweten (4-15%), ernstige vermoeidheid (6-10%), misselijkheid (17-26%), buikpijn (7-18%), overgeven (4-11%) en slapeloosheid (1-19%). De toename van histamine kan stressklachten veroorzaken bij mensen die hiervoor gevoelig zijn. De paradoxale decompensatie bij het nemen van atomoxetine is vrij hoog, vooral door de epigenetische effecten van hyperhistamine en hyperserotonine. Er zijn verschillende gevallen bekend van het serotoninesyndroom bij patiënten die atomoxetine combineren met antidepressiva, dextro-amfetamine of MAO-remmers.

TWEEDELIJNSMEDICATIE ANTIDEPRESSIVA Op de term ‘antidepressiva’ is veel kritiek, aangezien deze middelen depressie niet genezen. Tot op heden is er geen onderzoek dat bewijst dat serotoninetekort – een tekort dat wordt aangevuld door antidepressiva – de oorzaak is van depressie. Verschillende onderzoekers zijn het erover dat depressie wordt veroorzaakt door een combinatie van dopaminetekort en glutamaat. Serotonine is een glutamaatremmer, maar niet sterk genoeg om de klus te klaren. Dat wordt gecompenseerd door antidepressiva die tevens GABA stimuleren; deze middelen worden voorgeschreven bij patiënten met angststoornissen.

BUPROPION Bupropion (Zyban en Wellbutrin) wordt vaak voorgeschreven als niets anders meer helpt. Het wordt ook voorgeschreven aan mensen met ernstige depressie, impotentie, overgewicht, chronische vermoeidheid en zij die willen stoppen met roken.

Bupropion heeft een complexe en heftig stimulerende werking.

ANTIPSYCHOTICA Antipsychotica werken tegenovergesteld aan psychostimulantia: ze remmen dopamine en verlagen histamine. Ze worden voorgeschreven bij ADHD om onhandelbare kinderen rustig te houden, als laatste redmiddel, als de andere behandelingen geen resultaten opleveren. De jongste cliënt in mijn praktijk die het middel nam, was 3 jaar. Bij volwassenen worden deze middelen voorgeschreven bij psychose, schizofrenie en om extreme onrust en angsten te dempen. In lagere doseringen worden ze ook ingezet als slaapmiddel, een van de bijwerkingen is een suf en moe gevoel tijdens de dag.

MELATONINE Bij mensen met ADHD wordt soms melatonine voorgeschreven om het inslapen te verbeteren. De slaapproblemen zijn meestal het gevolg van het gebruik van psychostimulantia. In tegenstelling tot wat wordt verondersteld is melatonine geen slaaphormoon. Wel zet het aan tot slaperigheid, omdat het de biologische klok aanstuurt die het slaap-waakritme regelt.

Melatonine is een hormoon dat wordt geproduceerd in de pijnappelklier. De aanmaak van melatonine wordt gestimuleerd door endorfine en enkefaline. Glutamaat en dopamine remmen de afgifte van melanine.

“Wat ik met mijn boek hoop te bereiken, is handvatten te geven waarmee mensen de regie weer in eigen hand kunnen nemen. Dat wordt een heel stuk makkelijker wanneer mensen hun eigen handleiding beter leren kennen.”

De epigenetica van ADHD & glutamaat Uitgever BrainQ Publishing ISBN 9789082922110

TCC Magazine | 51

Moet je altijd eerlijk zijn in een relatie?

Moet je binnen een liefdesrelatie altijd eerlijk tegen elkaar zijn? De meeste mensen stellen van wel. “Eerlijkheid duurt het langst” is dan ook een uitspraak die binnen menig relatie voorbijkomt. Maar moet je wel altijd eerlijk zijn, of is het ook goed om soms iets voor jezelf te houden?

Eerlijkheid wordt door de meeste mensen gezien als

ook of iemand dit wil. Het is goed om wel te blijven kijken

een belangrijke waarde. Binnen een liefdesrelatie is

naar welke intenties erachter zitten en hoe je deze inten-

het fijn om te merken dat iemand eerlijk is, dat maakt

ties op de beste manier kunt bereiken. Soms vertellen we

iemand betrouwbaar. Vaak wordt eerlijkheid gezien als

niet, zoals in het voorbeeld met de bloempotten, eerlijk

iets vanzelfsprekends, toch is dit lang niet altijd zo. En

wat we van iets vinden. Dat zou je kunnen zien als niet

daarnaast geeft het ons lang niet altijd een prettig gevoel

eerlijk, maar je kunt het ook zien als een gebaar van liefde.

als iemand eerlijk is. Neem bijvoorbeeld onderstaand

Als de ander deze oprechte liefde kan voelen, is er nog

voorbeeld:

verbinding.

Schat, wat vind je van de nieuwe bloempotten voor het raam?” Eigenlijk interesseert het de ander niet zoveel en

Kwetsbaarheid: laat zien wie je bent binnen een de liefdesrelatie

was het hem of haar niet eens opgevallen. Het verlangen

Binnen een liefdesrelatie is het fijn te weten dat er iemand

om een fijne sfeer te behouden maakt dat de ander zegt:

is, met wie je dingen kunt delen, op wie je kunt bouwen,

“Ja mooi, lief.” In plaats van een eerlijk antwoord geeft

met wie je samen plannen maakt en met wie je liefde, inti-

de ander een ‘leugentje om bestwil’. Maar als het op die

miteit en seksualiteit kunt delen. Wanneer dit lukt, geeft

manier werkt, wat zegt dat dan over de relatie?

dit veel levensenergie die bijdraagt aan je lichamelijke en mentale gezondheid.

Openheid: hoeveel deel je met je partner?

Een onderdeel van eerlijkheid is openheid. Mensen

Om een diepgaande verbinding met de ander te ervaren is

verschillen enorm in hoeverre ze open zijn naar anderen.

het, naast het hebben van positieve ervaringen, belangrijk

De één vertelt weinig over wat hem of haar bezighoudt,

om je kwetsbaar op te kunnen stellen. Om te laten zien

een ander wil juist zoveel mogelijk delen, en weer een

wie je bent, hoe je je voelt en wat je beroert. Daarvoor

ander zit daar tussenin. Er is op dat gebied geen goed of

is het nodig om jezelf te vertrouwen, maar ook dat je de

fout, je moet doen waar jij je prettig en veilig bij voelt.

ander kan en durft te vertrouwen.

Hierdoor komt het wel regelmatig voor dat binnen een liefdesrelatie de behoeftes aan openheid, het delen met

Wat betekent eerlijkheid voor jou?

elkaar, van elkaar verschillen. Wanneer deze behoeftes

Welke betekenis je geeft aan eerlijkheid, verschilt per

niet op elkaar aansluiten, kan dit zorgen voor onbegrip,

persoon. Wat voor betekenis je aan eerlijkheid geeft, heeft

verwijdering van elkaar en problemen binnen intimiteit en

te maken met verschillende factoren zoals:

seksualiteit.

•

Wat je hebt meegemaakt.

•

Welke opvoeding je hebt gehad.

Er zal altijd een deel van jezelf niet getoond worden aan

•

de ander, bewust of onbewust. Bij eerlijkheid en openheid is het dan ook niet alleen de vraag of iemand dit kan, maar

52 | TCC Magazine

Hoe er in jouw omgeving met bepaald gedrag omgegaan wordt.

•

Hoe jouw karakter is.

NKS

De manier waarop iemand kijkt naar de betekenis van

zijn’ verschillende verklaringen gezocht worden, die de

eerlijkheid, kleurt iemand zelf in en laat zich daarom niet

pijn een beetje verzachten. Voor het ‘oneerlijk zijn’ zijn

op een eenduidige manier uitleggen. Wanneer zijn we

vaak goede redenen en deze gaan vaak over angsten en/of

helemaal eerlijk en wanneer spreken we de waarheid?

pijnen die diep in iemand geworteld zijn. Deze gevoelens kunnen ontstaan door b.v.:

Iedereen heeft zijn eigen waarheid

•

Heftige gebeurtenis(sen) uit het verleden

Wanneer men spreekt van de waarheid, spreekt men

•

Gevoel van onveiligheid

erover alsof het een feit is dat niet ter discussie gesteld

•

Laag zelfvertrouwen

kan worden. Toch wil ik dat graag doen. Immers, heeft

•

Verlatingsangst.

iedereen zijn eigen waarheid. In relatiegesprekken waar partners het gevoel hebben elkaar niet meer te bereiken

Er zal hard gewerkt moeten worden aan herstel omdat

en te begrijpen, gebruik ik vaak de volgende uitleg:

de pijnen en angsten veelal diepe wonden achter hebben gelaten. Wanneer je durft te gaan voor herstel binnen

“Durf je figuurlijk op de stoel van de ander te gaan zitten om het perspectief van de ander te zien? Dan kun je een gesprek hebben met elkaar en kunnen jullie weer nader tot elkaar komen.”

Twee partners zitten tegenover elkaar en ik zet een kopje

je liefdesrelatie, kunnen er, ondanks de inspanning om de relatie te redden, littekens achterblijven. Met deze littekens kun je leren leven. Ze vertellen een verhaal dat

gehoord mag worden en er mag zijn binnen je relatie.

Hoe belangrijk is eerlijkheid?

In ons achterhoofd houdende dat we niet ten volste open en eerlijk kunnen zijn, vraagt een relatie wel om het beste van elkaar te nemen en te geven. Niet alleen door eerlijk te zijn naar de ander, maar zeker ook naar jezelf. Wat doet jezelf en de ander recht? Hoe laat je zien dat je aan de ander denkt? Dat doe je vanuit vertrouwen, het gevoel van oprechtheid en door jezelf kwetsbaar op te stellen. Daar is eerlijkheid en openheid een belangrijk onderdeel van.

met een oortje in het midden. Vervolgens vraag ik aan hen beiden: “Aan welke kant zit het oortje?” Beiden geven verschillende antwoorden en beiden hebben gelijk. Zo is het ook wanneer het gaat over de waarheid spreken. Je kunt beiden gelijk hebben, maar het maakt uit vanuit welk perspectief je het bekijkt.

Durf je figuurlijk op de stoel van de ander te gaan zitten om het perspectief van de ander te zien? Dan kun je een gesprek hebben met elkaar en kunnen jullie weer nader tot elkaar komen. Op het moment dat dat lukt, kan er gewerkt worden aan intimiteit.

De pijn van oneerlijkheid Op het moment dat iemand veelvuldig of bewust oneerlijk is binnen een liefdesrelatie, doet dit pijn. Pijn waarvan

Wanneer de invulling van eerlijkheid en openheid een terugkerend probleem vormt binnen jullie relatie, is het goed om het hier, eventueel met hulp, met elkaar over te hebben. Het is belangrijk dat je van elkaar kunt horen hoe de ander naar eerlijkheid en openheid kijkt en welke waarde dit voor hem of haar heeft. Dit vraagt zelfkennis, zelfreflectie en oog hebben voor elkaar. Het vraagt moed omdat er stilgestaan wordt bij de pijn, het verdriet en de angst. Het is nodig hier doorheen te gaan om weer te kunnen zien wat liefde is. Liefde voor jezelf en voor de ander.

Renate Niks Systeemspecialist www.inrtact.nl

je niet weet of je hiervan kunt herstellen. Je wilde jezelf weggeven als dat nodig was. Het vertrouwen dat je aan de ander gaf breekt af, het vertrouwen dat je in jezelf

In samenwerking met Psyned, www.psyned.nl

had, is onderuitgegaan. Nu kunnen er voor het ‘oneerlijk

TCC Magazine | 53

www.nemacademy.nl 076-5219573

NFG erkende Bijscholingen: EMDR Emotioneel Lichaamswerk Haptonomie Individueel Systemisch werk Creatieve Interventies

54 | TCC Magazine

SNRO erkende opleidingen: Psychosociale Basiskennis Opleiding Transformatie Therapeut Opleiding Transformatie Coach

NEM Academy Michiel de Ruyterstraat 2, 4819 AD Breda www.nemacademy.nl info@newenergymovers.nl

VERLIES

Met de thesis ‘de mens is meer dan zijn medisch gebrek’ in handen wordt de missie van Yvonne Verweel en Joni Rappange geboren:

Iedere professional moet kennis en inzicht hebben over

Samen schreven zij ter afronding van de posthbo-opleiding tot rouw- en verliesbegeleider in april 2017 hun thesis. Zij onderzochten destijds of de inzet van een rouw- en verliesbegeleider van toegevoegde waarde kon zijn voor patiënt, zijn naasten en de (zorg) professional binnen de muren van het ziekenhuis.

Ten tijde van het onderzoek werden zowel de ervaringsdeskundigen als ook de professionals onder de loep genomen. Hierdoor konden zowel de uitkomsten vanuit behandelperspectief als de uitkomsten vanuit cliëntperspectief gemeten worden. Deze uitkomsten maakten Joni en Yvonne ontstemd en gaf hun aanleiding tot het ontwikkelen van de workshop Verlies in Zicht. Hierdoor werd het voor hen mogelijk om ook daadwerkelijk praktisch gehoor te geven aan de vragen en uitkomsten van het onderzoek. Met de workshop bieden zij de mogelijkheid iedere professional kennis en inzicht te verschaffen over de impact van Verlies. Inmiddels is reeds gebleken dat de vraag tot kennis en inzicht over rouw en verlies veel verder reikt dan slechts het werkdomein van de zorgprofessionals.

Een opvallend gegeven in het onderzoek van destijds bleek dat ervaringsdeskundigen unaniem onvoldoende geestelijke aandacht voor de impact bij (levend) verlies van gezondheid ervaarden en dat daarnaast een ruime meerderheid van de professionals aangaf geen tot weinig adequate kennis over rouw en verlies te hebben. Het woord rouw bleek en blijkt in het dagelijks leven keer op keer in eerste instantie direct gekoppeld te worden aan de dood.

JONI RAPPANGE

De meeste professionals hebben of krijgen vaak geen specifieke scholing over het onderwerp rouw en de professionals die er tijdens hun studie wel op gewezen worden, benoemen unaniem de verouderde rouwmodellen waaronder het takenmodel van Wiliam Worden en het fasemodel van Elisabeth Kübler Ross.

Ook nu anno 2020 blijkt dat een grote groep professionals geen idee heeft vanuit welke verliezen een cliënt allemaal in rouw kan zijn en hoe bepalend de impact van de rouw zich manifesteert in het mogelijk welbevinden van de cliënt.

Veel cliënten die de schrijfsters in hun praktijk ontvangen, ervaren nog veel te vaak dat zij in hun verlies niet worden gekend door de professional. Vaak wordt in eerste instantie

YVONNE VERWEEL

doorverwezen naar eerstelijns psychologische hulp of worden rouwenden bestempeld als depressief. Een depressie is een psychiatrische ziekte, maar rouw hoort bij het leven en is geen ziekte! Vroeg of laat krijgt ieder mens in zijn leven met verlies te maken. Rouw is dan ook universeel, maar dit betekent niet dat de mens op een universele manier rouwt.

Rouwen is heel persoonlijk en uniek en het betekent dan ook dat rouwen geen lineair proces is. Het verlies om wie of wat er verloren is, blijft wezenlijk deel uitmaken van wie men is. Het is de levenskunst te leren het verlies te integreren in het leven van alledag. Zo wordt het verlies een onderdeel van het individuele levensverhaal.

TCC Magazine | 55

56 | TCC Magazine

VERLIES VERLIES Verliezen kunnen, zoals vaak wordt gedacht en uitgesproken,

gebeuren wanneer de professional alleen vanuit het perspec-

niet worden ‘verwerkt’ of een ‘plekje’ krijgen. Verwerken doet

tief van herstel aan het werk gaat.

men met afval, niet met gevoelens. Rouwen kent dan ook geen

Bij Corrie*, een vrouw van 57 jaar, wordt voor de tweede

eindpunt. Een eindpunt impliceert dat wanneer de rouwende

keer kanker gediagnostiseerd. De ziekte is in een vergevor-

genoeg zijn best doet en hard genoeg werkt, daarmee ook het

derd stadium en de palliatieve behandeling zal alleen nog

verlies wel weg zal gaan. Het verlies en de impact die het met

levensverlengend zijn. Corrie is na het verkrijgen van deze

zich meebrengt, draagt men een leven lang met zich mee.

boodschap mentaal uit het veld geslagen en wordt door haar huisarts doorverwezen naar een psycholoog. In de gesprekken met deze psycholoog wordt de nadruk op herstel gelegd. Wat

“Als professional is het van essentieel belang om inzicht te hebben en bewust te zijn van de impact van de eigen persoonlijke verlieservaringen.”

kan zij nog wel? Waar wordt zij gelukkig van? Waar krijgt zij energie van? Corrie ervaarde dit als heel pijnlijk omdat voor haar het niet meer beter kunnen worden de rauwe realiteit bleek en hierbij voor haar direct existentiële levensvragen speelden. Zij ervaarde totaal geen erkenning en herkenning voor haar rouw. Hoe kwam het dat deze psycholoog niet in staat was met haar het verlies aan te durven gaan?

Als professional is het van essentieel belang om inzicht te hebben en bewust te zijn van de impact van de eigen persoonlijke verlieservaringen. Zo word je als professional

In de meest recente theorie over rouw spreekt men van

in staat gesteld het thema verlies te aanschouwen, de eigen

het duale procesmodel. Dit beschrijft de noodzaak om als

blinde vlekken te ontdekken en inzicht te krijgen in de eigen

rouwende een evenwicht te vinden tussen de draaglast van

vertrouwde coping. Wat of wie bepaalt mijn keuze als profes-

het verlies naast de draagkracht om het herstel in het leven

sional om het handelen in te zetten vanuit een van de perspec-

aan te kunnen. Vergelijk het met een roeiboot waarbij twee

tieven? Het zijn verdiepende vragen die de professionals altijd

roeispanen nodig zijn om vooruit te komen. De ene roeispaan

tot verhelderende inzichten brengen.

staat voor het verlies waarbij men terugdenkt en betekenis kan geven aan diegene of datgene wat men is verloren. De andere

‘De copingstijl van mij persoonlijk kan zo haaks staan op de

roeispaan staat voor het herstel. Het leven van alledag waar

copingstijl van de cliënt.’

men deel van uitmaakt en waarbij er een beroep gedaan wordt op het herdefiniëren.

‘Wat ben ik ‘dom’ geweest te denken dat het verzwijgen van het

Verschillende gevoelens zoals verdriet, boosheid, jaloezie,

pijnlijke verlies helpend was, maar er juist toe heeft bijgedragen dat

angst of schuldgevoel horen hierbij en kunnen een mens aan

mijn medewerker langer verzuimd heeft op het werk.’

beide zijden van de roeispaan overvallen. Naast het voelen doet verlies dan ook een beroep op het handelen (coping) van

‘Alle inzichten zijn direct in te zetten in mijn professionele rol.’

de rouwenden. Welke stijl van handelen de rouwende inzet, is heel persoonlijk en hierin bestaat geen goed of fout. Als

Het zijn zomaar enkele reacties van gz-psychologen,

professional is het belangrijk de stijl te herkennen en daarbij

maatschappelijk werkers, huisartsen, verpleegkundigen,

samen met de cliënt te gaan ontdekken wat voor hem of haar

loopbaan- en verzuimcoaches, creatief therapeuten, sociaal

helpend of juist belemmerend werkt en hoe de balans van

werkers, leerkrachten, intern begeleiders en werkgevers na het

deze twee roeispanen in evenwicht te brengen. Het betekent

verkrijgen van inzicht en kennis over de impact van verlies.

dan ook dat, wanneer de mens te maken krijgt met verlies en

Allen geven aan hoe belangrijk het onderwerp is binnen hun

hierbij uit evenwicht raakt, het veel energie en kracht vraagt

vakgebied en dat het in de praktijk vaak aan de juiste kennis

om dit evenwicht opnieuw te (her)vinden.

over Rouw en Verlies ontbreekt.

Ook u als professional die dit artikel leest, heeft zo uw eigen levensweg met de eigen geleden verliezen. De (onbewuste)

Wanneer u als professional in staat bent gehoor te geven aan

copingstijl die u hierbij hebt ingezet, kan het zicht richting

het perspectief van de impact van het verlies en de bijbeho-

de cliënt die met verlies te maken heeft, vertroebelen. In de

rende rouw, zal de zorg voor de cliënt en zijn omgeving laag-

praktijk blijkt regelmatig dat cliënten vastlopen en zich niet

drempelig opgepakt kunnen worden. Zo hoeven de rouwende

gehoord en erkend voelen door de professional. In onder-

en zijn naasten niet in een medisch model voor psychosomati-

staand praktijkvoorbeeld nemen we u mee naar wat er kan

sche klachten terecht te komen.

Bronnen: • Evaluatie workshop Verlies in zicht geaccrediteerd door NFG • De mens is meer dan zijn medisch gebrek, april 2017, Yonne Verweel en Joni Rappange • Duale procesmodel M. Stroebe *in verband met de privacy is Corrie als fictieve naam gebruikt

TCC Magazine | 57

Wij mensen vormen een bijzonder veerkrachtige soort. Al sinds mensenheugenis hebben we ons weten te herstellen van oorlogen, rampen en al het geweld waarmee we in ons leven geconfronteerd kunnen worden. Traumatische ervaringen laten echter sporen na. Ze kunnen een stempel drukken op onze geschiedenis of onze cultuur, of – dichter bij huis – in het wezen van onze families worden gegrift.

Trauma laat ook sporen na in onze geest, in onze emoties, in ons vermogen om vreugde en intimiteit te ervaren, en zelfs in ons gestel en ons immuunsysteem.

Trauma is per definitie ondraaglijk en onaanvaardbaar. De meeste verkrachtingsslachtoffers, gevechtssoldaten en misbruikte kinderen raken zo overstuur als zij nadenken over hun ervaringen dat zij proberen om de herinnering eraan zo ver mogelijk uit hun gedachten te houden, te doen alsof er niets is gebeurd en hun leven weer op te pakken.

Het vraagt echter buitengewoon veel energie om te blijven functioneren terwijl ze niet alleen de herinnering aan hun immense angst bij zich dragen, maar ook de schaamte over hun volslagen weerloosheid en kwetsbaarheid.

Hoewel we allemaal graag verder willen met ons leven na een traumatische ervaring, is het deel van ons brein dat gewijd is aan overleving (diep verscholen onder ons rationele brein), niet erg bekwaam in de kunst van ontkenning. Zelfs jaren na een traumatische ervaring kan dit deel bij de geringste aanwijzing voor gevaar weer worden aangezwengeld, waardoor ontregelde hersencircuits worden geactiveerd en enorme hoeveelheden stresshormonen worden afgegeven. Dit uit zich in onaangename gevoelens, intense fysieke gewaarwordingen en impulsief en agressief gedrag. Zulke posttraumatische reacties voelen overweldigend en worden als onbegrijpelijk ervaren. Mensen die getroffen zijn door trauma, voelen zich machteloos en vrezen daardoor vaak dat ze tot in hun diepste kern onherstelbaar beschadigd zijn.

De eerste keer dat mijn interesse in een studie geneeskunde werd aangewakkerd, was tijdens een zomerkamp. Mijn neef hield me wakker met zijn uitleg over de fijne kneepjes van de werking van onze nieren. Later zou het mij in iedere fase van mijn medische opleiding – of ik nu chirurgie, cardiologie of pediatrie bestudeerde – steeds duidelijker worden dat de sleutel tot genezing bestaat uit een grondig begrip van de werking van het menselijk organisme. Toen ik aan mijn coassistentschap psychiatrie begon, werd ik dan ook sterk getroffen door het contrast tussen de ongelooflijke complexiteit van de geest en de manier waarop wij als mensen met elkaar zijn verbonden, en hoe weinig psychiaters wisten over de oorsprong van de problemen die zij behandelden. Zou het ooit mogelijk zijn om net zoveel te weten over het brein, de geest en een gemoedstoestand als liefde als wij over de andere systemen weten die de bouwstenen van ons organisme vormen?

Hoewel we nog steeds jaren verwijderd zijn van het bereiken van zulke gedetailleerde kennis, heeft de geboorte van drie nieuwe wetenschapstakken inmiddels geleid tot een explosie van informatie over de effecten van psychisch trauma, misbruik en verwaarlozing. Deze nieuwe disciplines zijn: neurologie, het onderzoek naar de manier waarop het brein mentale processen ondersteunt; ontwikkelingspsychopathologie, de studie naar het effect van ingrijpende ervaringen op de ontwikkeling van hersenen en geest; en interpersoonlijke neurobiologie, het onderzoeksdomein dat bestudeert hoe ons gedrag de

58 | TCC Magazine

TRAUMA TRAUMA emoties, het gestel en de denkwijzen van degenen om ons heen beïnvloedt.

Uit onderzoek dat is uitgevoerd binnen deze nieuwe disciplines, is gebleken dat trauma daadwerkelijke fysiologische veranderingen tot gevolg heeft, waaronder een herkalibratie van het alarmsysteem van de hersenen, een toename van stresshormoonactiviteit en wijzigingen in het systeem dat relevante informatie van irrelevante informatie onderscheidt. We weten nu dat trauma schadelijke wijzigingen toebrengt aan het hersengebied dat het fysieke, belichaamde gevoel van ‘leven’ doorgeeft. Deze wijzigingen verklaren waarom getraumatiseerde mensen overmatig waakzaam worden voor dreiging ten koste van hun vermogen om zich spontaan door hun dagelijks leven te bewegen.

Ze helpen ons ook begrijpen waarom mensen na een trauma zo vaak tegen dezelfde problemen blijven

stress teneinde te bepalen welke behandelingen het

oplopen. We begrijpen nu dat hun gedrag niet het

heilzaamst zijn. We onderzochten de werkzaamheid

gevolg is van een moreel gebrek of een teken dat ze

van de vele verschillende behandelvormen, van genees-

wilskracht of karakter missen – de oorzaak ligt in

middelen en praten tot yoga, EMDR, dramatherapie en

werkelijke veranderingen die in de hersenen zijn

neurofeedback.

opgetreden.

De uitdaging bestaat hieruit: hoe kunnen mensen Deze enorme toename in onze kennis over de funda-

controle krijgen over de overblijfselen van vroegere

mentele processen die schuilgaan achter trauma,

trauma’s en het roer weer in eigen hand nemen?

heeft ook nieuwe mogelijkheden blootgelegd om de

Praten, begrip en verbinding met anderen helpen.

schade te beperken of zelfs te herstellen. We kunnen

Geneesmiddelen kunnen helpen om hyperactieve

nu methoden ontwikkelen en ervaringen creëren die

alarmsystemen te temperen. In dit boek zullen we

gebruikmaken van de neurale plasticiteit die eigen is

echter zien dat de sporen van het verleden ook omge-

aan het brein om hen die getroffen zijn door trauma, te

vormd kunnen worden door het hebben van fysieke

helpen om zich weer springlevend te voelen in het hier

ervaringen die rechtstreeks in strijd zijn met de mach-

en nu. Hiertoe hebben we in wezen de beschikking over

teloosheid, woede en desintegratie die tijdens of na het

drie behandelwijzen: (1) van buiten naar binnen, door

trauma werden gevoeld. Dat zorgt ervoor dat er weer

te praten, ons (opnieuw) te verbinden met anderen en

werkelijk sprake kan zijn van zelfbeschikking.

te begrijpen wat er met ons aan de hand is terwijl we de herinneringen aan het trauma verwerken; (2) door

Dit boek geeft inzicht in de oorzaken en gevolgen van

medicatie die erop gericht is om misplaatste alarmre-

trauma, en biedt hoop en duidelijkheid voor iedereen

acties stop te zetten, of door andere technologieën te

die de verwoestende effecten van traumatische erva-

gebruiken die invloed hebben op de manier waarop de

ringen heeft leren kennen. Ik heb het geschreven als

hersenen informatie organiseren; en (3) van binnen

handleiding, maar ook als uitnodiging, een uitnodiging

naar buiten, door het lichaam de kans te geven erva-

om gezamenlijk de confrontatie met trauma aan te

ringen op te doen die op een diep en intuïtief niveau

gaan, te ontdekken hoe we trauma het best kunnen

contrasteren met de onmacht, woede en desintegratie

behandelen, en ons in te zetten om, als samenleving,

die bij trauma horen. Welke van deze benaderingen het

elk middel aan te grijpen dat kan helpen om het in de

geschiktst is voor een bepaald individu, is een empiri-

toekomst te voorkomen. Gebaseerd op het reguleren en

sche vraag. De meeste mensen met wie ik heb gewerkt,

synchroniseren van lichaam en geest door middel van

hadden een combinatie nodig.

yoga, mindfulness, EMDR, neurofeedback, theater en

Traumasporen Het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen Prof. dr. Bessel van der Kolk ISBN 978 94 6316 031 Uitgeverij Mens!

andere methoden worden nieuwe wegen naar herstel Dit is mijn levenswerk. Het is werk waarin ik mij

getoond, waarbij stap voor stap het vermogen wordt

gesteund voel door mijn collega’s en studenten. Samen

herwonnen om ‘te weten wat je weet en te voelen wat

hebben we duizenden getraumatiseerde kinderen en

je voelt’. Tijdens het congres ‘Traumasporen’ op 11

volwassenen behandeld. Daarnaast hebben we ons ook

juni in Ede zullen deze onderwerpen ook uitvoerig

gewijd aan onderzoek naar het effect van traumatische

besproken worden.

TCC Magazine | 59

Seminars najaar 2020

ReThink Foundation kijkt voorzichtig vooruit naar de seminars in het najaar.

Uiteraard nemen wij alle regels in acht en staat uw gezondheid en die van de medemens voorop. Mochten we seminars vanwege COVID-19 moeten annuleren dan zal uw aanmelding worden gerestitueerd. Wanneer er een beperkt aantal personen zijn toegestaan, verlenen we toegang op volgorde van aanmelding.

Zaterdag 20 juni 2020

onder voorbehoud

Darmgezondheid bij de zwangere vrouw: gevolgen voor het pasgeboren kind?

Sprekers:

Gabriël Devriendt & Jos Seegers PhD, Co-founder & CSO MyMicroZoo - De mens en zijn bacteriën

Inhoud:

Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat de vaginale flora zich voorbereidt op de bevalling. Iets onverwachter lijkt het dat ook het darmmicrobioom belangrijke wijzigingen ondergaat tijdens de zwangerschap en dit de ontwikkeling van het immuunsysteem van het kind kan beïnvloeden.

Zaterdag 28 november 2020

(Borst)tumoren: een genetische, epigenetische en mitochondriale kijk op het ontstaan Sprekers:

Gabriël Devriendt & Francine van Broekhoven - Zin en onzin van medische thermografie bij borstverzorging

Inhoud:

In dit seminar zullen verschillende mitochondriale aspecten in het ontstaan van tumoren worden besproken. Daarnaast zal ook verduidelijkt worden welke rol de oestrogenen kunnen spelen op het mitochondriaal metabolisme en hoe het lichaam hiermee omgaat bij het behandelen van tumoren.

Zaterdag 3 oktober 2020

Gewrichtsklachten bij jong en oud: immuniteit versus slijtage Sprekers:

Gabriël Devriendt & Robert Muts MSc - Evolutie, embryologie, anatomie & functionele kijk op gewrichtsklachten

Inhoud:

De oorzaken en mogelijke behandelingen van reumatoïde artritis en osteoartritis (artrose) lopen sterk uiteen. De één is namelijk het gevolg van een falend immuunsysteem, terwijl de ander zich vooral manifesteert door veroudering, slijtage of chronische laaggradige inflammatie.

Zaterdag 30 januari 2021

Chronobiologie Sprekers:

De sprekers en hun presentaties volgen. Houd hiervoor onze website in de gaten.

Inhoud:

Chronobiologie is de wetenschap binnen de biologie die zich toelegt op het bestuderen van het bioritme van het lichaam, oftewel de variaties in onze biologische activiteiten binnen zekere cycli van tijdsverloop. De biologische activiteiten wisselen af en herhalen zich waardoor we kunnen spreken van bioritmen.

Aanmelden en meer informatie: www.rethinkfoundation.nl Locatie: Houten (Utrecht) 9:00 tot 16:00 uur Toegang € 99,incl. syllabi en lunch

Seminar met accreditatie De seminars van ReThink worden door de meeste beroepsorganisaties geaccrediteerd.

Gesponsord door:

DE WEEK VAN...

Judith werkt als psychosociaal therapeut. Voor haar praktijk Opstellers onderzocht ze dienstverleners op het gebied van gecertificeerd en veilig online videobellen. Ze kwam uit bij Minddistrict en een betaalde account van ZOOM en de licenties via EVIE. www.opstellers.nl

Achter de schermen Het kostte me vijf jaar om een praktijk op te

Gianpiero Petriglieri voor deze enorme ener-

bouwen als zelfstandig therapeut. Op 1 maart

giedrain: ‘Onze verstanden zijn bij elkaar terwijl

nam ik de sprong en liet ik ook mijn laatste uren

je lijf registreert dat je niet bij elkaar bent, die

in loondienst los. Geloof me, mijn hoofd was

dissonantie, geeft conflicterende gevoelens

creatief genoeg in het bedenken van de doem­

en werkt uitputtend. Je kan niet ontspannen

scenario’s. Maar een virus dat de hele wereld

zoals je dat zou doen in een natuurlijk gesprek.’

plat legt, nee, dat had ik niet

Ja, dat dus. Tel daarbij op de enorme focus

bedacht.

waarmee ik mijn onlineconsulten doe. Ik vraag weliswaar om medewerking van mijn cliënten

Het zien van twintig mensen in

in vertaling van hun emoties. Toch let ik extra

twee praktijken weeg ik al snel

op.

af als te veel risico op besmetting. Wat kan ik doen vanuit

Ik moet wennen aan de constante confrontatie

huis? Ik stuur mijn cliënten

met mijn eigen spiegelbeeld. Een kleiner

een mail dat alle afspraken

schermpje instellen helpt maar het blijft als een

omgezet zijn naar online, inclu-

spiegel in de wc waarin ik toch even check of er

sief een link naar de betaalde

niks tussen mijn tanden zit.

variant van Zoom. Een aantal van hen geeft aan ‘liever niet’.

De context is ingestort. Alle rollen die ik heb,

Een groter aantal durft het te

lopen in elkaar over omdat ik ze in dezelfde

wagen. Ik vraag me af wat mijn

ruimte vervul. Professor Petriglieri maakt daar-

waarde als therapeut is en of ik het wel kan. Ik

over de volgende vergelijking: ‘Stel je voor dat je

word de eerste twee weken met een nerveuze

in de kroeg met je collega’s overlegt, je ouders

kriebel wakker.

ontmoet en een date hebt. Is dat niet raar?’ De afwisseling van omgeving stelt ons normaalge-

Over onlinetherapieën zegt mijn verstand:

sproken in staat om onze verschillende rollen

Je mist alle signalen en wat is dát nou voor

vorm te geven.

contact! Vervolgens kom ik in een andere wereld terecht, rechtstreeks in het systeem van

Ja, onlineconsulten werken, en ik besef wat

mijn cliënten en zij in dat van mij. Een dame

het van me vraagt. Ik kies voor ervaren en

die ik spreek, moet huilen en haar enorme hond

ontdekken wat mijn waarden zijn binnen

kruipt troostend op schoot. Fiene van vier jaar,

deze veranderende context en hoop dat deze

die wil weten of ik ook kindjes heb en of ze die

column jullie uitdaagt om ook te ervaren en te

mag zien. Een echtpaar dat me enorm uitlacht:

ontdekken hoe jij als therapeut waarde toe wil

‘Judith, heb je in de gaten dat je steeds met je

voegen in deze crisistijd.

hoofd in je scherm duikt wanneer je ons niet goed verstaat. Je hebt een headset op hé?’ Mijn

Achter elkaars schermen kijken, delen en

eigen hond, die zonder trimsalon een soort

verbinden voelt ongemakkelijk, nieuw en

muppetshow-uitvoering van zichzelf is, komt

kwetsbaar. Maar je deelt als therapeut met je

kijken en gooit zijn piepkip op het toetsenbord.

client wel hetzelfde podium en je kan daar nog

Dat maakt de sfeer compleet.

steeds je rol pakken.

Twee weken verder ben ik blij én moe! In BBC worklife lees ik een verklaring van professor

TCC Magazine | 61

ROSEGARDEN

De rouw die mensen doormaken nadat hun geliefde

TEKORTSCHIETEN, SCHULDGEVOELENS

zelfmoord heeft gepleegd, wordt door psychologen

Veel nabestaanden worstelen met de vraag of zij de zelfdoding

beschreven als verwerking van een gecompliceerd verlies,

hadden kunnen voorkomen, of zij tekort zijn geschoten, wat

een traumatische ervaring. Het verdriet omvat verschil-

zij over het hoofd hebben gezien. In het beantwoorden van

lende realiteiten: rouw om het verlies van de geliefde,

de ‘waarom’-vraag wijzen zij naar zichzelf. Dit wordt ook wel

verwerking van het trauma van de zelfdoding en verwer-

een ‘overlevingsschuldgevoel’ genoemd. Een schuldgevoel kan

king van het voorafgaande ziekteproces. In dit artikel

ook duiden op een overlevingsmechanisme. Door zich op de

worden diverse reacties beschreven die in de rouwverwer-

schuldvraag te richten, wordt uitgesteld wat onder ogen gezien

king kunnen voorkomen.

moet worden: de pijn van het verlies en het verdriet.

ONTREDDERING,

ANGSTEN, ONVEILIGHEID

ONTKENNING

Een nabestaande van zelfdoding wordt op extreme wijze

Het meemaken van zelfdoding

geconfronteerd met de kwetsbaarheid van het bestaan. Dit kan

is enorm schokkend en kan

angst voor allerlei ander lijden activeren: ‘Als dit kon gebeuren,

een gevoel van ontreddering

kan alles gebeuren.’ Daarnaast kan de angst ontstaan om

teweegbrengen. Zelfdoding is

hetzelfde te doen. Achterblijvenden hebben een verhoogd

zo onbegrijpelijk dat mensen

risico op suïcidaal gedrag en depressieve gevoelens.

in een staat kunnen komen waarin zij zich onwerkelijk

SCHAAMTE, ISOLATIE

en losgesneden voelen en

Soms is er een gevoel van schaamte over de gebeurtenis. Wat

de gebeurtenis ontkennen.

zullen mensen nu over ons denken? In sommige religies is er

Deze ontkenning kan

veel onbegrip met betrekking tot psychisch lijden en wordt

ertoe leiden dat zij andere

zelfdoding sterk veroordeeld. Soms heeft de schaamte tot

redenen bedenken waarom

gevolg dat mensen voor een besloten begrafenis kiezen. Zij

hun geliefde is overleden.

kunnen de confrontatie met anderen niet aan en isoleren zich

Gevoelens van verdoving,

daardoor op het moment dat zij juist de steun van anderen

ontkenning en fantasie zijn

nodig hebben.

verdedigingsmechanismen.

ONBEGRIP, VEROORDELING NIET AFSCHEID KUNNEN NEMEN

Nabestaanden komen dikwijls onbegrip in hun omgeving

Na zelfdoding is het niet altijd mogelijk de overledene te zien.

tegen. Ongenuanceerde opmerkingen en indringende vragen

Het lichaam is soms te ernstig verminkt. Het niet zien van het

verdubbelen de pijn en drukken de achterblijvers in de verde-

lichaam heeft tot gevolg dat gevoelens van onwerkelijkheid en

diging. Sommige omstanders voelen geen enkele rem om een

ongeloof versterkt worden en dat je geen afscheid kunt nemen.

oordeel uit te spreken over de overledene. Voor achterblijvers

Afscheid nemen en de overledene verzorgen helpen het over-

is dit heel pijnlijk en moeilijk. Het belemmert hen zich veilig

lijden te erkennen. Erkenning is nodig om te kunnen rouwen.

te voelen en om de pijn en het verdriet te delen. Dit kan tot gevolg hebben dat zij de rouw opschorten.

AFWIJZING EN BOOSHEID Naast het verdriet kunnen mensen zich ook boos voelen. De

DE OVERLEDENE BEGRIJPEN

geliefde die door zelfdoding overlijdt, heeft zichzelf omge-

Het reconstrueren van het proces dat aan de zelfdoding voor-

bracht – in tegenstelling tot een natuurlijk overlijden. Dit kan

afging, vormt een belangrijk onderdeel van de rouwverwer-

een gevoel van afwijzing veroorzaken. Zelfdoding is met name

king. Achterblijvers willen weten waar hun geliefde aan leed,

zo traumatisch omdat het zo moeilijk is om met de pijn en

wat hem bewoog zichzelf te doden. Dit in kaart brengen

razernij om te gaan die de verlating veroorzaakt. Als er een

kan nauw samenhangen met het uitwerken van eventuele

moord is gepleegd, kun je rouwen om het slachtoffer en je

schuldgevoelens.

woede op de moordenaar richten. In het geval van zelfdoding ís het slachtoffer de moordenaar.

Anja Hakvoort, Bestuurslid stichting Rosegarden

TCC Magazine | 63

Vegan Omega-3 Algenolie Nu ook in vloeibare 30ml druppel-variant Vegan Algenolie is een 100% Omega-3 supplement van duurzaam gekweekte algen. Het is een duurzaam vegan alternatief voor Visolie supplementen. Het fermentatieproces van de algen vindt plaats in een gesloten zuivere omgeving. Mattisson Omega-3 Algenolie is zowel beschikbaar in vegetarische capsules als ook in een 30ml druppelaar. De druppelaar is eenvoudig doseerbaar en de Algenolie heeft een aangename limoen-smaak.

universalhealthstyle

DHA 210 mg & EPA 70 mg 60 en 120 v. capsules

DHA 260 mg 60 en 120 v. capsules

100% Vegan Omega-3 Algenolie

DHA 150 mg & EPA 75 mg 60, 120 en 180 v. capsules

DHA 262 mg druppelaar 30 ml

Nu ook in vloeibare 30ml druppel-variant

Duurzaam gekweekt in zuivere gesloten omgeving 64 | TCC Magazine

mattisson.eu

DE ADVISEUR LEGT UIT

Maatregelen coronacrisis U als ondernemer - en als therapeut in het bijzonder – ondervindt de enorme impact van Covid-19.

Therapeuten hebben een contactberoep en worden daardoor tevens economisch zeer getroffen door deze crisis. In dit verband is het van belang om u hierover te informeren. Van welke maatregelen kunt u dan gebruik maken?

1.

Willem van der Kolk is adviseur bij Van der Kolk Belastingadviseurs. www.vdkb.nl

NOW (Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud): Deze regeling is bedoeld voor werkgevers die geconfronteerd worden met een omzetdaling van tenminste 20% over de maanden maart tot en met mei 2020. De subsidie betreft 90% van de loonsom met een opslag van 30%. Aanvragen via het UWV. 2. TOZO (Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers): Inkomensondersteuning zelfstandigen indien het inkomen als gevolg van de crisis naar verwachting onder het sociaal minimum komt te liggen. Periode tot 1 juni 2020. Aanvraag met terugwerkende kracht is mogelijk. Het inkomen wordt max. 3 maanden aangevuld tot € 1.500 netto voor gehuwden en samenwonenden en € 1.050 netto voor alleenstaanden. De inkomensondersteuning is een gift en behoeft niet te worden terugbetaald. Zelfstandigen die meer verdienen dan de norm, krijgen geen aanvulling.

Zelfstandigen kunnen tevens een lening aanvragen tot € 10.157 tegen 2% rente per jaar voor de financiering van bedrijfskapitaal wegens liquiditeitskrapte. Aanvragen via loket sociale zaken / BBZ in uw eigen gemeente.

3. TOGS (Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren): De overheid stelt een vast bedrag ter beschikking van € 4.000 voor ondernemers uit de getroffen sectoren. Sedert 8 april jl. worden complementaire therapeuten en psychologen met SBI-codes 86919 en 86913 (u vindt deze codes op uw uittreksel KvK) erkend als getroffen sectoren. Het gaat veelal om een vergoeding van vaste kosten per onderneming (maten van een VOF kunnen het maar één keer aanvragen).

U mag aanvragen indienen tot 26 juni 2020. Zie voor voorwaarden en aanvraag de website www.rvo.nl

4.

5.

Belastingmaatregelen: De regeling voor bijzonder uitstel van belasting is tijdelijk versoepeld. Dit zal vooral inkomstenbelasting betreffen, maar de maatregel geldt ook voor andere belastingsoorten. Aanvragen schriftelijk via kantoor HEERLEN, via formulier website belastingdienst.

Overige maatregelen: Naast de bovenstaande maatregelen heeft de overheid ook garanties afgegeven voor borgstellingen. Hiervan kunt u gebruik maken via uw eigen bank. Indien u momenteel bedrijfsfinancieringen hebt of uw rekening-courantkrediet wordt periodiek ingeperkt, dan kunt u de bank verzoeken om de aflossingen of deze inperking op te schorten. De ervaring leert dat banken goed meewerken aan de opschorting hiervan, maar wel in de ‘bankstand’ gaan, indien u om extra krediet vraagt. U zult dan wel bepaalde zaken moeten aantonen aan de hand van recente cijfers.

Op de website www.vdkb.nl vindt u onder meer een brochure met uitleg over deze coronamaatregelen, zodat u deze nog uitgebreider kunt bekijken.

Heeft u nog vragen over coronamaatregelen, het ondernemerschap, over de rechtsvorm, dan wel over uw fiscale positie in het algemeen, neem dan gerust contact met ons op.

TCC Magazine | 65

Effectief ouderschap ten tijde van Corona

Het continuïteitsprincipe: hoe ouders, leerkrachten en andere verzorgers kinderen kunnen helpen ten tijde van Corona Auteur: Prof. Haim Omer, in samenwerking met Dr. Rina Omer (maart ’20) Vertaling: Eliane Wiebenga (i.s.m. Eva Skidmore)

Het ‘continuïteitsprincipe’ is een concept dat ontwikkeld is ten tijde van de Eerste Golf Oorlog (1990-1991) om te kunnen omgaan met een ramp of trauma. Gebaseerd op literatuuronderzoek (Omer, 1991) is het principe van continuïteit omschreven als: ‘het streven om tijdens een crisis of ramp functionele, interpersoonlijke en persoonlijke continuïteit te waarborgen op alle niveaus, voor zowel individu, familie, organisatie als samenleving’.

Functionele continuïteit is het vermogen om te blijven functioneren ondanks ontregeling. Interpersoonlijke continuïteit verwijst naar het onderhouden van contact met familie, vrienden, collega’s en andere kringen waarin men verkeert.

Persoonlijke continuïteit verwijst naar behoud van (samenhang in) ons zelfbewustzijn.

Een voorbeeld: voor een 10-jarige jongen behelst functionele continuïteit routines zoals op tijd opstaan om naar school te gaan, zich aankleden, ontbijten en naar school gaan, de schooldag beleven, huiswerk maken, uitvoeren van andere routine-activiteiten (zoals sport of een hobby), zich wassen en klaarmaken om naar bed te gaan en op tijd te gaan slapen.

Interpersoonlijke continuïteit bestaat uit het onderhouden van zijn relatie met zijn ouders, broers en zussen, grootouders, vrienden, klasgenoten, leraren etc.

Persoonlijke continuïteit refereert aan de gewoonten en boodschappen die een gevoel van identiteit geven, zoals tot uitdrukking komt in uitspraken als: Ik ben een goede leerling!

Ik ben gek op voetballen! Ik heb veel vrienden!

Crises zijn situaties die deze continuïteiten dreigen te verstoren. Het continuïteitsprincipe betekent dat de beste manier om voor individuen, families en gemeenschappen te zorgen in tijden van crisis, het handhaven van nog bestaande en het herstellen van verstoorde continuïteiten is.

Ontwrichting van de dagelijkse routine, onderlinge relaties en het identiteitsgevoel kunnen de gevolgen van een crisis verergeren. Dit geldt in tijden van oorlog, bij een ramp of een

66 | TCC Magazine

trauma, maar ook bij andere verstoringen in het leven die een kind negatief beïnvloeden (zoals ernstige ziekte, sociale angst of langdurige schoolweigering). Ditzelfde geldt ook voor de coronacrisis. Wij moeten proberen de continuïteiten die in de verdrukking dreigen te komen, zoveel mogelijk te handhaven en waar mogelijk te herstellen.

Terugkomend op het voorbeeld van de 10-jarige: we moeten ervoor zorgen dat hij op de gewone tijd opstaat, in de ochtend zijn schooltaken vervult, vaste tijden aanhoudt voor zijn hobby’s, contact met vrienden en meedraait met de gezinsroutines, zoals gezamenlijke maaltijden. We moeten hem helpen zich een leerling te blijven voelen en met manieren om zijn interesses en hobby’s invulling te blijven geven. En moedig hem aan om contact te houden met vrienden, klasgenoten, leraren, grootouders en neven en nichten.

Het continuïteitsprincipe helpt ons bepalen wat wel én wat niet gedaan moet worden. Wanneer bijvoorbeeld de klad komt in routines als op tijd opstaan en schoolwerk doen, kan dit demoraliserend werken en problematische gewoontes in een kind aanwakkeren. Routinematig schooluren aanhouden is dus belangrijk en niet alleen vanwege de schoolresultaten of het risico op leerachterstand. Een kind dat zijn gevoel van functionele continuïteit als leerling verliest is kwetsbaarder voor emotionele en gedragsproblemen, zoals somberheid, passiviteit, computerverslaving, eenzaamheid. En al bestaande klachten kunnen verergeren. Verliest hij contact met vrienden, maatjes en familieleden, dan zou hij in een vacuüm terecht kunnen komen dat zijn gevoel van ‘erbij horen’ zou kunnen ondermijnen. Een dergelijk gevoel kan de mentale en fysieke veerkracht negatief beïnvloeden. Je ziet dit vaak bij schoolweigering/schoolfobie, waarbij een kind zich steeds zwakker, zieker of angstiger gaat voelen en zich steeds minder in staat acht om weer naar school te gaan. Hoe langer dit voortduurt, hoe moeilijker terugkeer naar het normale leven kan worden.

OUDERSCHAP

Het continuïteitsprincipe kan vertaald worden in een aantal tips voor ouders, leerkrachten en verzorgers ten tijde van de coronacrisis: • Houd een vast dagritme aan. Vertel de kinderen wat het schema voor de dag is. Een duidelijk schema werkt het beste, bijvoorbeeld uitgeprint en ergens duidelijk zichtbaar opgehangen. Het helpt ook om de avond daarvoor alvast even stil te staan bij de plannen voor de volgende dag.

• Plan schooltaken in de ochtend in. Verdeel de verschillende taken over de morgen. Beperk je niet uitsluitend tot de schoolinstructies via internet (onlinelessen). Je kunt de kinderen ook eigen verantwoordelijkheid geven, familieleden vragen te helpen of studiegroepjes met andere kinderen organiseren via Skype of Zoom.

• Grootouders kunnen in deze tijd een belangrijke bijdrage leveren. Vraag ze bijvoorbeeld om de kinderen voor te lezen voor bedtijd. Grootouders kunnen ook een centrale rol vervullen bij het thuisonderwijs.

Grootouders betrekken via Skype of Zoom kan veel voor henzelf, de kinderen én de ouders betekenen.

• Gebruik digitale middelen om dingen die de kinderen die dag gemaakt hebben, te laten zien aan andere familieleden, leraren en vrienden. Vraag hen te reageren op wat ze gezien hebben. Een kind dat berichten van waardering ontvangt, zal zich trots voelen. Zulke berichten versterken het zelfbeeld: Opa denkt aan mij! Nu weet mijn tante dat ik goed kan rekenen! Zelfs mijn juf was onder de indruk van de tekening die we samen maakten!

• Coronarestricties geven ouders ook een mooie kans om contact te leggen met leraren, andere ouders, sportcoaches (bijvoorbeeld om te vragen naar mogelijke thuisoefeningen) etc. Contact opnemen met deze mensen via WhatsApp, Skype of Zoom is in deze coronatijden legitiem, omdat er van ons verwacht wordt het isolement te voorkomen of te doorbreken. Een mogelijke positieve uitkomst van de huidige crisis is dat ouders meer verbonden raken met leraren, andere ouders en derden uit de omgeving van hun kind. Deze contacten kunnen de ouders wellicht helpen beter zicht te hebben op de activiteiten van hun kinderen wanneer we weer in normaler tijden terechtkomen.

Een volledige literatuurlijst is op te vragen bij de redactie.

•

•

•

•

•

Probeer er een gewoonte van te maken om samen met de kinderen door middel van ‘beeldbellen’ contact te hebben met grootouders en anderen die belangrijk voor het gezin zijn. Zo’n regelmatige (digitale) ‘ontmoeting’ zal de saamhorigheid binnen de familie en vriendenkring vergroten, alsmede het gevoel van erbij horen van het kind versterken. Het is nuttig voorbereidingen te treffen door bijvoorbeeld dingen bij de hand te houden die je wilt vertellen of laten zien. Zo worden deze bijeenkomsten goede ‘spiegelervaringen’, die het zelfbeeld van de kinderen zullen versterken.

In deze tijden van thuiswerken en thuisonderwijs t.g.v. de coronamaatregelen zijn gezamenlijke maaltijden extra belangrijk. Kinderen kunnen ook betrokken worden bij het klaarmaken. Samen koken en eten geeft een positief gevoel en vertrouwen in de situatie.

Vraag je vrienden wat voor vrijetijdsactiviteiten ze hebben bedacht. We hoorden al over originele spelletjes, zoals virtueel verstoppertje. Deel ideeën met vrienden en probeer, zo mogelijk, ook eens een competitie te organiseren. Wedstrijden tussen gezinnen of andere groepen kunnen het gevoel van verbondenheid en erbij horen in een kind versterken.

Laat je kind niet lange tijd in zijn of haar kamer zitten.

Als een kind weigert tevoorschijn te komen, ga dan naar binnen en houd hem even gezelschap. Toon interesse in het spel dat je kind misschien op dat moment op de computer speelt of in het filmpje op de telefoon. Als je dit op een positieve manier doet, zal het kind je als aardige bezoeker beschouwen en niet als indringer.

Soms beroepen kinderen zich op het recht op privacy, maar privacy is een recht en niet de ‘heilige graal’.

Privacy heilig verklaren kan de functionele, interpersoonlijke en persoonlijke continuïteiten helemaal ondergraven, terwijl die juist zo belangrijk zijn.

Ten slotte: dit alles is veel gevraagd van ouders. Denk dus ook aan jezelf en accepteer dat het niet altijd gaat zoals je zou willen. Zoek bewust naar wat eigen ontspanning!

TCC Magazine | 67

ADVERTORIAL

IJzer

Buitenbeentje binnen uw suppletieregime We zijn gewend onze supplementen dagelijks, of zelfs meerdere malen per dag te nemen. Nu blijkt uit onderzoek dat ijzer buiten uw standaard suppletieregime valt. En daar zijn twee goede argumenten voor op te werpen.

Vermindert darmongemak

Verbeterde opname

Het weken- tot maandenlang drie keer per dag een ijzertablet slikken kan leiden tot maag- en darmongemakken. Zélfs met het gestelvriendelijke ijzerbisglycinaat. Recent onderzoek heeft aangetoond wat hier precies de oorzaak van is. De dunne darm neemt namelijk maar vijftien procent van het geconsumeerde ijzer op. Het overgrote deel komt in de dikke darm terecht, waar het mineraal de groei van ongunstige bacteriën die klachten veroorzaken, stimuleert. De lage ijzeropname in de dunne darm hangt samen met het hormoon hepcidine. Wanneer de afgifte van het hormoon aan het bloed daalt, stijgt de ijzeropname in de dunne darm en vice versa.

Uit onderzoek blijkt zelfs dat de lever tot 48 uur na het slikken van een ijzertablet meer hepcidine afgeeft, wat dus resulteert in een verslechterde ijzeropname in de dunne darm. Eens in de twee dagen ijzer suppleren biedt dus uitkomst bij aan ijzer-gerelateerde darmongemakken.

Darmongemak is niet het enige probleem dat we relateren aan dagelijkse ijzersuppletie. De hogere hepcidineconcentraties die ontstaan na het slikken van een ijzertablet, hebben namelijk nog een nadelig effect. Een verhoogde afgifte van het hormoon beperkt ongeveer twee dagen het inbouwen van ijzer in de rode bloedcel.

Oftewel, na suppletie met het mineraal lijken de geslikte ijzertabletten in de 48 uur die daarop volgen, minder effectief.

Uit onderzoek blijkt dat het meeste ijzer het beenmerg bereikt, en daarmee de rode bloedcellen, bij suppletie om de dag in een dosering van 40-80 mg.

Twee zwaarwegende argumenten om een ijzersupplement te zoeken met een gebruiksadvies waarin dagelijkse suppletie wordt afgeraden. U zult echter wel goed moeten zoeken voor een dergelijk supplement. Dit wetenschappelijk onderbouwde gebruik is nog relatief nieuw op de Nederlandse markt.

Referenties: Goodsall, T. M., & Walker, T. (2018). Iron absorption from oral iron supplements given on consecutive versus alternate days in iron-depleted women. BMJ evidence-based medicine, 23(6), 228-229.

Moretti, D., Goede, J. S., Zeder, C., Jiskra, M., Chatzinakou, V., Tjalsma, H., ... & Zimmermann, M. B. (2015). Oral iron supplements increase hepcidin and decrease iron absorption from daily or twice-daily doses in iron-depleted young women. Blood, The Journal of the American Society of Hematology, 126(17), 1981-1989.

Stoffel, N. U., Cercamondi, C. I., Brittenham, G., Zeder, C., Geurts-Moespot, A. J., Swinkels, D. W., ... & Zimmermann, M. B. (2017). Iron absorption from oral iron supplements given on consecutive versus alternate days and as single morning doses versus twice-daily split dosing in iron-depleted women: two open-label, randomised controlled trials. The Lancet Haematology, 4(11), e524-e533.

TCC Magazine | 69

Hersen Gerelateerde Aandoeningen (HGA) In een serie van 4 advanced masterclasses behandelen we hersen gerelateerde aandoeningen.

Van de zich ontwikkelende tot degenererende hersenen, van verstoord functionerende hersenen bij psychische en psychiatrische klachten tot beschadigde hersenen als gevolg van fysiek trauma. De kennis en ervaring uit deze reeks leert je symptomen te herkennen, klinisch te redeneren en leert je tal van interventie mogelijkheden.

17 & 18

08 & 09

september

oktober

HGA 2 – Ontwikkelingsstoornissen

HGA 1 Moleculaire Psychiatrie Angst- en stemmingsproblemen

Autistisch spectrum

Psychiatrische aandoeningen

ADHD en ADD

Stressgerelateerde problematiek

Metabole ontwikkelings- problemen

05 & 06

10 & 11

november

december

HGA 3 -

Traumatic Brain Injury

HGA 4 Neurodegeneratie en neurotoxiciteit

Fysiek trauma

Ziekte van Alzheimer en dementie

Neurologische stoornissen

Ziekte van Parkinson en MS

Herkenning in de praktijk

Beroeps-gerelateerde neurotoxiciteit

€ 310,- per 2- daagse module

20% korting bij inschrijving voor alle 4 modules 10% korting bij inschrijving voor 3 van de 4 modules

Scan om je in te schrijven en voor het complete lesaanbod

De CellCare Academy legt met haar PNEI (Psycho-Neuro-Endocrino-Immunologie) benadering verbanden tussen de psyche, het zenuwstelsel, het immuunsysteem en de hormonen, in relatie tot gezondheid en ziekte.

Midden Engweg 43, 3882 TS Putten - 0341 743993 info@cellcareacademy.nl - cellcareacademy.nl

PERSOONLIJK

“Na acht jaar worsteling om eindelijk voor mezelf te kiezen en te scheiden, is daar ineens COVID-19, in de volksmond: Corona.”

DOOR: FRAUKE VAN HULTEN

Ondanks dat 40% van de huwelijken eindigt in een scheiding, blijft scheiden een taboe. Dat idee had Jantine in ieder geval toen ze jaren geleden voelde dat ze verder wilde zonder haar man.

Want scheiden dat deed je niet. Vechten voor je huwelijk wel. Jantine: “Ondanks dat Marcel en ik tegen elkaar zeiden dat, als we geen kinderen hadden gehad, we al lang uit elkaar waren geweest, bleven we samen. Onze kinderen waren toen nog 3 en 6 jaar. Die jonge leeftijd heeft er zeker mee te maken gehad dat scheiden niet tot de opties behoorde. Maar wat ook niet hielp waren de oordelen over uit elkaar gaan. Ik weet niet of die oordelen in mijn hoofd zaten, of dat ze voortkwamen uit mijn gezin van herkomst, van vriendinnen, of uit de maatschappij, ik voelde ze.

Scheiden is een zwaktebod.”

Slechte relaties volgens dr. Johnson Jantine: “De reden dat ik vervreemd raakte van mijn man, was dat ik me gezien en gehoord voelde door andere mannen. Ik merkte dat andere mannen mij leuk vonden en tijd met me door wilden brengen. Ik voelde dat niet meer bij Marcel. Ik heb een keer toegegeven aan de verleiding intiem te zijn met een ander, maar niet met de intentie met hem verder te willen. Het was eerder nieuwsgierigheid of wellicht lust. Het rare was dat ik me niet schuldig voelde. Ik dacht over Marcel: jij bent er niet voor mij, waarom zou ik er voor jou moeten zijn? Deze escapade kwam aan het licht en dat was voor ons het startpunt van relatietherapie.”

Jantine en Marcel gaan in therapie bij iemand die de methode van Sue Johnson toepast in een groep. Volgens Johnson gaan slechte relaties, ruzies en discussies over het gebrek aan aandacht, vertrouwen, respect, erkenning en begrip. Relaties vervallen daardoor in drie vormen van ‘duivelse dialogen’. In haar boek Houd me vast, zeven emotionele gesprekken voor een (h)echtere relatie beschrijft ze deze ‘duivelse dialogen’.

Jantine: “Wat mij verbaasde was dat er een stel was zonder kinderen. Ik dacht meteen: ga lekker uit elkaar, doe dit jezelf niet aan. Er was ook een stel met kinderen die het huis al uit waren.

Dezelfde gedachte: ga gewoon ieder je eigen weg. Ik moest er persoonlijk niet aan denken nog bij Marcel te zijn als de kinderen al de deur uit waren. Tegelijkertijd had ik ook de behoefte om ons

TCC Magazine | 71

huwelijk te redden. De therapie was goed voor ons. We kwamen patronen tegen waar we steeds tegenaan liepen. Wij communiceerden niet met elkaar en zijn eerder van de terugtrekkende beweging. Als je dat allebei doet, is dat wel de doodsteek voor de relatie. Wij hebben vier sessies gehad en namen toen de beslissing: wij gaan niet uit elkaar.

Die beslissing was niet geheel uit liefde genomen.

Het was nog steeds voornamelijk omdat ik het niet aan kon de kinderen niet iedere avond zelf in bed te leggen. En omdat hij het niet aan kon er niet samen te zijn voor de kinderen. Ik weet niet of dat een heel goede reden is om door te gaan met elkaar. Ik denk het niet.”

Toch groeien Jantine en Marcel dankzij de therapie wat meer naar elkaar toe. Ze gaan samen dingen doen die de ander leuk vindt. Marcel is een fietser, dus ging Jantine met hem fietsen. Jantine is een hardloper, dus ging Marcel met haar hardlopen.

Jantine houdt van verre reizen, dus maakten ze met de kinderen memorabele verre reizen. Jantine: “Als ik erop terugkijk, hebben we toen leuke momenten gehad, de vakanties waren prachtig.

We hebben onze ogen uitgekeken. Maar ik kwam

Zeggen is nog iets anders dan doen Twee jaar geleden kreeg ik een nieuwe baan in een grote stad. We groeiden uit ons huis in het kleine dorp en ook Marcel zag het zitten om te verhuizen.

Het voelde als een nieuwe levensfase en wie weet kwam daarbij mijn liefde voor hem wel weer terug.

Maar welk huis we ook bezichtigden, ik vond niks leuk. Ik had steeds iets aan te merken, dan wel op het huis zelf, op de locatie, de prijs, ‘het gevoel’. En ik realiseerde me ineens dat ik deze nieuwe fase niet in wil met hém. En toch begon ik de strijd met mezelf weer opnieuw. Uit elkaar gaan voelde nog steeds niet als een echte optie voor mij. Hoeveel pijn zal ik iedereen aandoen? Wat zal iedereen ervan denken? Eigenlijk was mijn vraag aan mijzelf: wanneer is iets slecht genoeg om weg te gaan?

Voor iedereen ligt die grens ergens anders. Het is zaak om goed te voelen wat voor jou de grens is. Ik heb er mijn hoofd over gebroken. Hij is een goede en lieve vader. Een goede echtgenoot. Ik ben nooit geslagen. Hij is er altijd en hij houdt van me. Ik had gewoon geen reden. Dus, opnieuw relatietherapie.

Gedachten tussen wij moeten dit samen redden en ik wil weg wisselden elkaar af. De sessies maakten mij razend. Het lukte mij gewoon niet uit te spreken

“Nu ik eindelijk toe was aan de eerste concrete stap van daadwerkelijk weggaan, werd ik tegengehouden door zoiets onwerkelijks als corona. Ik keek achterom naar het proces dat acht jaar had geduurd.”

toch weer op hetzelfde punt uit. Ik vond het leuk om te fietsen en te hardlopen, maar niet met hem.

Ik vond het leuk om mooie reizen te maken, maar niet met hem. Ik zocht steeds het gezelschap op van anderen, niet alleen van mannen. Gewoon iedereen anders dan Marcel. Ik heb daar wel veel over nagedacht: waarom ben ik toentertijd verliefd op hem geworden? Volgens mij omdat ik in die levensfase een vader zocht voor mijn toekomstige kinderen. Maar na de komst van de kinderen en toen we hun kwetsbare leeftijd goed door waren gekomen, kreeg ik behoefte aan een man voor mij.

Dat is Marcel niet, dat voelde ik duidelijk.

72 | TCC Magazine

waar het feitelijk op neer kwam: ik houd niet meer van jou. Ik probeerde het wel. Meerdere keren. En uiteindelijk zei ik het ineens: “Ik houd niet meer van jou, ik wil scheiden.” Kennelijk heel duidelijk want ook bij Marcel viel het kwartje. We gingen scheiden!

Het was lastig om het de kinderen, vrienden en familie te vertellen. Maar er kwam gelukkig begrip.

De kinderen waren verdrietig, maar ook veerkrachtig. We besloten dat ik in ons huis zou blijven wonen en dat Marcel een ander huis zou zoeken.

Zo lang hij dat niet gevonden had, zouden wij om-en-om in het huis verblijven bij de kinderen.

PERSOONLIJK

Op die manier hoefden de kinderen zich voorlopig niet te verplaatsen totdat papa een ander huis zou hebben gevonden. Voor die eerste week zou ik vertrekken naar mijn ouders die op leeftijd zijn. En toen kwam corona. Het was het weekend dat alle cafés, restaurants gesloten werden. De maatregelen luidden: blijf zo veel mogelijk binnen en vermijd contact met ouderen. Ik kon geen kant meer op.

Gooit Corona roet in het eten…?

Nu ik eindelijk toe was aan de eerste concrete stap van daadwerkelijk weggaan, werd ik tegengehouden door zoiets onwerkelijks als corona. Ik keek achterom naar het proces dat acht jaar had geduurd. Mijzelf loswrikken uit een relatie waar ik niet meer gelukkig in kon zijn. Om uiteindelijk niet meer te luisteren naar de stemmen in mijn hoofd die me zeiden dat ik niet het recht had om huis en haard te verlaten. Dat ik de hoeksteen van de

samenleving er toch niet zomaar uit kon rukken. En nu ik dat allemaal overwonnen heb, maken de coronamaatregelen dat we nog steeds met zijn vieren onder één dak wonen. Ons gezinsleven ziet eruit alsof er niks veranderd is. Er is geen week op, week af. Er wordt op het moment geen huis gezocht.

En ik ben nog steeds niet aan mijn nieuwe leven begonnen.

In het begin sliepen wij ook nog gewoon samen, maar dat voelde natuurlijk niet goed. Nu is de logeerkamer mijn escaperoom. De enige escape die ik heb.

Tot overmaat van ramp zei Marcel laatst: “Het is toch gewoon gezellig, er is eigenlijk niks veranderd, misschien moeten we maar gewoon bij elkaar blijven.” Toen dacht ik: nee, hij snapt het niet! Niet weer relatietherapie, niet weer de oordelen in mijn hoofd, ik zal hoe dan ook opnieuw alleen beginnen.

Na corona!”

Opdat we leren van elkaar en elkaar kunnen inspireren.

Dit is het derde artikel in een serie van 6 waarin we mensen ontmoeten die ondanks teleurstellingen, tegenslagen of nare spelingen van het lot, toch de moed en de kracht hebben om door te gaan, positief te blijven, te leren en te genieten.

TCC Magazine | 73

Houd uw lichaam

Met maar één tablet per dag

GEZOND

Bio-Seleen+Zink bevat uitstekend opneembare seleen en zink in combinatie met de vitamines A, B6, C en E om uw gezondheid op tal van manieren te ondersteunen.

De gepatenteerde seleengist (SelenoPrecise) wordt voor 88,7% door het lichaam opgenomen en is gedocumenteerd in studies die in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften zijn gepubliceerd.

Haar

Vol en glanzend haar is belangrijk voor uw verschijning en uiterlijke schoonheid. Seleen en zink dragen op een natuurlijke manier bij aan het behoud van gezond haar.

Huid

Zink en vitamine A dragen bij aan het behoud van een gezonde huid, terwijl vitamine C het lichaam helpt om collageen aan te maken, de proteïne die uw huid sterk en elastisch maakt.

Stofwisseling

Seleen is goed voor de schildklier en een normaal tempo van de stofwisseling. Een goed werkende stofwisseling helpt om uw gewicht en energie op peil te houden.

Nagels

Gezonde vingernagels breken of splijten niet. Seleen en zink zijn beide nuttige voedingsstoffen die helpen om nagels in goede conditie te houden.

Energie

De energieproductie in de cellen wordt bepaald door de snelheid waarmee de cel vet, koolhydraten en proteïnen in lichaamsenergie omzet. Seleen draagt bij aan de energieomzetting door de schildklier te ondersteunen.

De vitamines C en B6 helpen vermoeidheid en uitputting te verminderen.

Immuunsysteem

NL_SelenZinc_Ad_TCCMagazine_210x297_0220

Seleen, zink, vitamine A en vitamine B6 helpen om uw immuunsysteem normaal te laten functioneren. Met een goed werkend afweersysteem zijn verkoudheden en infecties veel makkelijker te vermijden.

www.pharmanord.nl Schrijf u in voor onze nieuwsbrief en bekijk onze producten op www.pharmanord.nl.

Wilt u meer informatie? Bel ons op 035-5430991 of e-mail naar info@pharmanord.nl

Ankertjes

Handzame boekjes die je makkelijk in een middag uitleest over uiteenlopende onderwerpen van meditatie, astrologie en yoga tot aan geneeskrachtige kruiden, ADD en EMDR.

1. Autisme in het gezin, verrijking of probleem? Esther van der Heijden, Inge van der Heijden | 2. Body Stress Release, ondersteuning van het zelfhelend vermogen Edith Wiersma-Arts | 3. Vitamine B12-tekort, oorzaak van vele chronische klachten Hans Reijnen 4. Kinderen beter leren zien, wat kinderogen ouders te vertellen hebben -Â Guido van Mierlo | 5. Fibromyalgie, omgaan met wekedelenreuma (gegeneraliseerd pijnsyndroom) Huub Fest | 6. ADD, verdwalen in een hoofd vol prikkels Ans Ettema-Essler 7. Lyme, natuurlijk genezen Willem Jacobs | 8. Adembeweging, verlicht klachten, ziekte en stagnatie in je lichaam Rita Beintema 9.Hooggevoeligheid als uitdaging, op weg naar een helende levenshouding Marian van den Beuken

WEGGEEFACTIE We mogen 10 Ankertjes weggeven! Stuur een e-mail naar redactie@inspiredcommunications.nl met de titel die jij graag zou willen ontvangen en misschien ben jij de gelukkige!

(We gebruiken jouw e-mailadres alleen om met je te corresponderen over deze actie. Behoor je tot de eerste 10, dan sturen we je een bericht met de vraag om extra gegevens, zodat we kunnen zorgen dat het boekje naar jouw keuze snel bij jou wordt afgeleverd.)

TCC Magazine | 75

RIGHT FOOD BETTER HEALTH De bouwstenen voor een betere gezondheid

ImuPro is een concept dat een betrouwbare bloed analyse voor IgG voedsel allergie combineert met 20 jaar ervaring en wetenschappelijk onderzoek. Tot maar liefst 270 voedingsmiddelen worden getest, waarmee de client een volledig gepersonaliseerd voedingspatroon kan opzetten zodat een optimaal resultaat bereikt wordt. Het ImuPro concept past perfect in de medicijnvrije geneeskunde.

ImuPro kan helpen bij de volgende klachten: • • • • • • • •

Buikpijn Opgeblazen gevoel Diarree Constipatie Misselijkheid Hoofdpijn Migraine Overgewicht

W ilt u graag meer weten over de ImuPro? Ga dan naar :

w w w. p r o h e a l t h . n l / I m u P r o Of bel naar +31 (0)495 545 000

Boekrecensie

In iedere editie bespreken we vakgerelateerde boeken; van net uitgekomen boeken tot klassiekers die in iedere boekenkast horen te staan.

Viktor en het vuur STRESS, BURN-OUT EN BALANS IN KINDERTAAL

Ze zijn er echt: de ouders die kinderen opvoeden, daarnaast een baan hebben, er altijd sprankelend uitzien, daags een warme taart in elkaar flansen, een glas dat altijd half vol is hebben, leuke geschreven stukjes voor de schoolkrant inleveren en ook nog de immer attente vriendin en buurvrouw/man zijn.

En ‘ineens’ is het op en vinden ze zich uitgeput terug op de bank.

Stress en burn-out zijn tussen de kinderen, appeltaarten en de schoolkrant, op kousenvoeten het leven ingeslopen.

De auteur van het kinderboekje Viktor en het vuur, Sarah van Wolputte, kreeg te maken met een burn-out en wilde aan haar drie kinderen uitleggen wat dat was. Bij gebrek aan een geschikt boek schreef ze Viktor en het vuur.

In heldere kindertaal worden daarin ingewikkelde dingen als stress, burn-out en balans in het leven uitgelegd.

Viktor en het vuur stress, burn-out en balans in kindertaal Sarah van Wolputte Uitgeverij Stressed Out ISBN 9789082945959 Recensie door: Anja van de Weerd

Ik kan niet anders zeggen dan dat het boekje knap is geschreven. Het is een soort sprookje waarin een aantal, werkelijk prachtige, metaforen zijn verwerkt. En nee, ik ga daar niets over vertellen. Ik zou zeggen, laat je verrassen.

Het voorwoord is geschreven door niemand minder dan de bekende Belgische psychiater prof. dr. Dirk de Wachter.

Met Viktor en het vuur kan een burn-out en alles wat daarmee te maken heeft, omgebogen worden tot een levensles voor zowel ouder als kind.

Eigenlijk zou het bij de geboorte van ieder kind meegeleverd moeten worden, dat zou in de toekomst veel ellende kunnen voorkomen.

Afijn, dat Viktor en het vuureen ‘must have’ is voor de hulpverlener zal ondertussen wel duidelijk zijn.

TCC Magazine | 77

DE WEEK VAN...

In tijden van het coronavirus Ik ben gewend om met mijzelf te praten en te reflecteren, vooral tijdens de wandelingen over de dijk (ik woon aan het IJsselmeer), die voor mij een soort pelgrimspad zijn waarop ik mijzelf al lopend vragen stel. Hoe wil ik met mijn kinderen omgaan? Waar zijn zij bij gebaat en waar ben ik bij gebaat? Wat gaat mij energie geven en wat niet? Talloze vragen en ook talloze antwoorden. Na zo’n wandeling voel ik me een stuk lichter en kan ik weer terugkomen bij mijn eigen kracht en vertrouwen.

Van 3 dagen buitenshuis werken naar thuis werken is een omschakeling. Ik houd nu telefonische consulten en geef readingen. Dat geeft veel vrije tijd, tijd die ik bijvoorbeeld ook gebruik om nieuwe cursussen te maken en oude te vernieuwen, om te lezen en om in Het is 17 maart als er geadviseerd wordt om voor-

de tuin te werken.

zichtig te zijn in het contact met je cliënten. Vraag of ze niet ziek of verkouden zijn of koorts hebben.

Vorig jaar ben ik 65 jaar geworden. De vraag: hoe

Door de berichtgeving en de vele vragen die ik

ik na mijn 66e verderga, is opeens heel actueel

voorbij zag komen, besluit ik om al mijn cliënten

geworden. Ik doe geen beroep op vergoedingen in

af te bellen en ze de mogelijkheid te geven voor

deze periode, omdat ik een man hebt die fulltime

een telefonisch consult, al dan niet met beeld. Of

werkt. Maar na 30 jaar met een gezamenlijk inkomen

een e-mail consult. Iedereen die ik aan de telefoon

is het wel even wennen. Ik heb daarom besloten om

heb, begrijpt het.

vanaf september alvast met pensioen te gaan. Vijf

Ik vertel ze dat ik in de week van 7 april weer

maanden eerder dan gepland. Dat geeft wel wat

contact met ze opneem. Ik ging ervan uit dat alles

lucht aan de hele situatie.

weer normaal zou zijn.

Wat ga ik straks doen? Helemaal stoppen gaat

Het liep anders. Mijn dagen zagen er opeens anders

het niet worden; mijn werk is mijn passie en ik heb

uit. Opstaan en naar je werk fietsen is wat anders

anderen nog heel veel te geven. Waarschijnlijk ga ik

dan opstaan en samen met je man, die ook opeens 4

heel veel cursussen geven en het nieuwe gedichten-

dagen in de week thuis moet werken, ontbijten.

boek dat op de plank ligt, uitgeven.

De eerste dagen kon ik mijn draai niet vinden. Er zat

Voor nu mis ik mijn werk en het contact met de

een spanning in mijn lichaam die ik niet kon thuis-

cliënten.

brengen. Ook van het nieuws werd ik niet blij. Mijn

Hoe goed ik ook met mijn tijd kan omgaan, ik mis

man en ik besloten om daar niet naar te kijken en

enorm het contact met mensen. Het lichamelijke

alleen de krant te lezen. Dat gaf een hoop rust.

contact, de omhelzing met mijn dochter en zonen.

Opeens kwamen er zorgen voorbij, die ik voorheen

De zoenen en knuffels van vriendinnen. De gewone

niet had. Hoe gaat het met de kinderen? Redden die

aanrakingen van mensen van wie ik hou.

het wel in deze tijd?

Marja Tames, spiritueel therapeut | www.marjatames.nl In deze tijd kan een reading heel fijn zijn. Mail mij een foto en je krijgt een reading met korting, wanneer je de code 2021 erbij vermeld.

TCC Magazine | 79

Stap Een: Ik voel me ontdaan Dagelijks ervaren we dat onze innerlijke vrede verstoord wordt.

Als eerste moet ik erkennen dat ik dat voel, dat ik een conflict met mezelf heb. Dat ik me niet lekker voel. En dat dan volledig toelaten. Als ik geen vrede ervaar, ervaar ik dus onvrede; ik kan ze niet allebei tegelijk ervaren. Ofwel: een beetje onvrede bestaat niet – net als dat het niet mogelijk is een beetje zwanger te zijn.

Iedere verstoring van mijn vredige gevoel geeft me de kans om te ontdekken waar een barrière ligt die me de weg verspert naar mijn innerlijke vrede, en om die barrière te slechten. Wat een opwindend idee! Zo kan ik verstoringen verwelkomen als heilzame katalysatoren. Wanneer ik onvrede ervaar, is dat een gouden kans om het bijbehorende gevoel te ervaren en dat gevoel te volgen als gids terug naar de bron.

Alle gevoelens van onvrede en emotionele verstoringen dienen hetzelfde doel: bevestigen dat mijn misplaatste overtuigingen ten aanzien van mijzelf waar zijn.

Stap Twee: Dit gaat alleen over mij Stap Twee leert me dat iedere keer wanneer ik onvrede of een conflict ervaar, de oorzaak nooit ligt bij een andere persoon of de externe situatie. Het gaat nooit over datgene waarover ik denk dat het gaat, hoezeer ik ook gelijk wil hebben als ik onvrede ervaar. Integendeel, het gaat alleen maar over mij.

Maar mijn oude vertrouwde stem zal daartegen protesteren: Ja, maar dit keer wel, hoor! Dit keer is het écht de schuld van iemand anders en niet van mijzelf – en wel hierom! Het ‘hierom’ wordt dan de rechtvaardiging van de onvrede. Maar als ik toegeef aan die rechtvaardiging loop ik het geschenk mis: de bevrijding van de overtuiging die deze verstoring heeft gekozen.

Bij Stap Twee gaat het erom niet langer dat wijzende vingertje te hanteren. Het is veel comfortabeler de rol van slachtoffer aan te nemen dan om de volledige verantwoordelijkheid voor mijn ervaringen in het leven te accepteren. Wanneer ik accepteer dat ik de auteur van mijn eigen leven ben, en de auteur van alle omstandigheden in mijn leven, moet ik ophouden met beschuldigen. Ik mag dan niets en niemand meer ergens van beschuldigen. Wanneer ik anderen en/of mezelf ergens de schuld van geef, dient dat alleen maar ter versterking van een negatieve overtuiging die ik koester ten aanzien van mijzelf. Ik

80 | TCC Magazine

moet het verhaal loslaten. In het verhaal heb ik gelijk. Wat dit eigenlijk wil zeggen, is dat ik mijn verhaal ben geworden, en daarbinnen is mijn gevoel van onvrede terecht. Stap Twee is de belang­rijkste en lastigst te nemen stap van allemaal.

Stap Drie: Ik focus op mijn gevoel Vervolgens stel ik mijzelf de vraag: Wat voel ik? Het is verbazingwekkend hoe moeilijk het soms is om te weten wat ik werkelijk voel. Dit is het punt waarop het belangrijk is om volledig eerlijk te zijn. Bij Stap Drie moet ik de tijd nemen om vast te stellen wat op dat moment mijn dominante gevoel is, of mijn twee of drie krachtigste gevoelens, en mijzelf gunnen dat ik ze ten volle ervaar door mijn gevoel heel diep te beleven.

Bedenk dat onder ieder negatief gevoel een emotioneel geladen herinnering schuilgaat waarop ik een onjuiste overtuiging ten aanzien van mijzelf heb gebaseerd. Dit is allemaal gebeurd toen

“Alle gevoelens van onvrede en emotionele verstoringen dienen hetzelfde doel: bevestigen dat mijn misplaatste overtuigingen ten aanzien van mijzelf waar zijn.” ik nog heel jong was. Dus om ieder gevoel werkelijk te ervaren voor wat het is, moet ik me er met aandacht op focussen – ik moet het gevoel zo groot maken als ik maar kan – en het echt, ten diepste voelen.

Stap Vier: Ik herinner mij dit gevoel Zodra ik ‘in het gevoel’ ben, stel ik mijzelf de vraag: Komt dit gevoel me bekend voor? Zijn er eerder omstandigheden geweest waaronder ik dit precies zo gevoeld heb? Het is onmogelijk dat dit de eerste keer is dat ik me zo voel, omdat emotionele reacties in feite slechts herhalingen zijn van gebeurtenissen uit mijn verleden. Dit besef helpt me ook aanvaarden dat het gevoel dat ik heb gekozen niets van doen

EMOTIONELE VRIJHEID

heeft met de huidige omstandigheden van mijn gevoel van onvrede. Deze omstandigheden hebben alleen maar het gevoel getriggerd of geactiveerd, maar het gevoel is ‘gekozen’ door een kernovertuiging.

Wanneer ik eenmaal besef dat er patronen bestaan in de manier waarop mijn gevoelens tot uiting komen, ga ik als een detective te werk. Ik ben op zoek naar de bron van het gevoel, dus stel ik mijzelf de vraag: Wanneer voelde ik dit voor het eerst? Na enig zoeken zal dit gevoel een herinnering triggeren. Ik kan me plotseling een gebeurtenis in het verleden herinneren waarbij iemand iets zei of deed waardoor ik datzelfde gevoel kreeg, dat ik nu ervaar. Ik moet misschien behoorlijk diep in mijn geheugen graven naar het moment dat ik dit bepaalde gevoel had, maar ik zal het zeker vinden.

Boekfragment uit: Choose Again Diederik Wolsak www.samsarabooks.com

Stap Vijf: Welke overtuiging(en) heb ik toen over mijzelf bedacht?

En zo ben ik midden in mijn proces terechtgekomen: ik ervoer een onmiskenbare onvrede, ik heb de onvrede toegelaten, en daarmee is al mijn ‘bagage’ naar boven gekomen. Ik ben vastbesloten het werk te doen, en daarom blijf ik in het gevoel en laat ik de vroege herinnering aan een overeenkomstige emotionele situatie zich in mijn hoofd afspelen, net als bij de herhaling van een sportwedstrijd op tv. Nu gaat het erom dat ik mij focus op de herinnering en me afvraag: Hoe heb ik de situatie en de omstandigheden waarin dit gevoel zo’n grote rol speelde destijds geïnterpreteerd?

En, het allerbelangrijkst: Hoe oordeelde ik over mijzelf op dit doorslaggevende moment?

Stap Zes: De waarheid over mijzelf omarmen Bij deze laatste stap corrigeer je het negatieve zelfoordeel dat je over jezelf hebt afgeroepen bij Stap Vijf, middels een proces van vergeving dat uit twee delen bestaat. In het eerste deel stel je je beeld bij over die omstandigheden in je jeugd, en wat jij ten onrechte dacht dat het over jou zei. De overtui­ ging die je vormde over wie je op dat moment was, was niet terecht en heeft je nooit enig goed gedaan.

Het tweede deel van de vergeving is dat je weer gaat beseffen dat degene die je in Waarheid bent – Liefde – onveranderd en onveranderbaar is.

Het tweede deel van dit proces van vergeving is het bevestigen van de Waarheid over mijzelf.

Hierbij vergeef ik mijzelf voor het vergeten van de Waarheid over wie ik ben. Wat ik daarbij zeg is bijvoorbeeld: • Ik vergeef mezelf dat ik vergeten ben dat ik onschuldig ben.

• Ik vergeef mezelf dat ik vergeten ben dat ik een onveranderbaar onderdeel ben van de Eenheid van Liefde.

Mijn antwoord hierop (aan mijzelf) is: Godzijdank is dat de Waarheid.

Het is belangrijk om iedere overtuiging te corrigeren die ik zo via mijn gevoelens heb ontdekt. Als ik dus de overtuiging had dat ik machteloos was, zal ik me er nu weer van bewust zijn dat ik zelf de auteur ben van mijn eigen ervaring, en dat mijn kracht (de kracht van de Liefde) geen einde kent.

TCC Magazine | 81

Colofon Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@inspiredcommunications.nl Bladmanagement en redactionele bewerking Maartje Albert en Ria Teeuw E-mail: maartje@inspiredcommunications.nl Eindredactie Marianne Smits en Charlotte Simons

NFG zorgt voor werk

Redactieadres Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: 070 - 89 14 914 E-mail: redactie@inspiredcommunications.nl Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Waterviolier 40 2498 ES Den Haag Telefoon: 070 - 89 14 914 E-mail: info@inspiredcommunications.nl Vormgeving Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp | www.eefjekleijweg.nl Druk Damen Drukkers Lezersservice TCC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle register- en aspirantleden van de beroepsorganisatie NFG, ALIP, de leden van TPnet, NKS en Rosegarden en aan studenten van diverse toonaangevende opleiders.

Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: € 39,95.

De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan.

U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan.

Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever.

Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@inspiredcommunications.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-in- formatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie. ©Copyright Niets uit deze uitgave mag worden over- genomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing.

Alle rechten voorbehouden.

82 | TCC Magazine

Ben je coach, psycholoog of therapeut en wil je een contract voor de Wmo of Jeugdwet met de gemeente aanvragen?

Ga dan naar de speciaal voor NFG-hulverleners opgerichte website: www.zorg-tender.nl.

Het aanvragen van een zorgcontract werkt heel gemakkelijk. Meld je aan en ontvang advies op maat.

ALLE EER VOOR ONS VERNIEUWDE ASSORTIMENT VETZUREN GAAT NAAR DE NATUUR

Bij alles wat we ontwikkelen kijken we goed naar de natuur. Zeker als het gaat om onmisbare omega-3 vetzuren die ons lichaam maar in beperkte mate kan aanmaken. Het zijn elementaire bouwstoffen die onder meer goed zijn voor het hart (EPA en DHA)* en de hersenen (DHA)**. Ons assortiment vetzuren is vernieuwd door de hoeveelheid EPA en DHA te verhogen, het hele visvetzuren assortiment duurzaam te maken en het assortiment completer te maken zodat we voor iedere individuele behoefte het juiste product hebben.

Meer informatie op bonusan.com/vetzuren.

Dit gunstige effect wordt verkregen bij dagelijkse inname van * 250 mg EPA en DHA en ** 250mg DHA

Aanbevolen vanuit het hart

MorEPA PLATINUM De beste visolie voor het verhogen van de omega 3-index MorEPA Platinum bevat omega 3-vetzuren in de vorm van herveresterde triglyceriden. Deze vorm is nĂłg beter opneembaar en hiermee wordt een zeer hoge concentratie en dosering EPA en DHA verkregen.

Alleen in voldoende hoge dosering is visolie effectief in het verhogen van de omega 3-index en draagt het bij aan de ondersteuning van een goede bloeddruk1, en de werking van de hersenen2, de ogen2 en het hart3.

Door de excellente CO2-extractie (zonder chemicaliĂŤn of hoge temperaturen) uit duurzaam gevangen arctische diepzeevis, wordt een hoge kwaliteit en zuiverheid bereikt. U kunt het dus aanbevelen vanuit uw hart.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP VITALS.NL

DISTRIBUTIE DOOR: