TCC Magazine Editie 6 - 2021

E D ITIE 6 - 2 02 1 - JA A RGA N G 11

De dwangstoornis alsof je leven er vanaf hangt

Interview met Yvonne van Sark

Kleurentherapie

ALLEEN VOOR PROFESSIONEEL GEBRUIK

Juist in de komende maanden

Vitamine C Vitamine C draagt bij aan een normale werking van:

✓ het immuunsysteem ✓ de bloedvaten, de botten, het kraakbeen,

het tandvlees, de tanden en de huid ✓ het zenuwstelsel Vitamine C draagt het bij tot:

✓ bescherming van cellen tegen

oxidatieve schade ✓ vermindering van vermoeidheid en moeheid ✓ een normaal energieleverend metabolisme ✓ een normale psychologische functie.

Vitamine C verhoogt ook de ijzeropname. Lamberts levert Vitamine C vanaf 250mg tot 1500mg per dosering in vele varianten. Kijk op www.lamberts.nl voor het aanbod.

Vitamine D Lamberts heeft een groot assortiment Vitamine D supplementen van GMP kwaliteit. Dat is natuurlijk niet zo verwonderlijk als je kijkt naar de toepassingen van Vitamine D. Juist ouderen, vooral diegenen met twijfelachtige nutriënten inname en iedereen met weinig of geen blootstelling aan zonlicht kan wel wat extra vitamine D gebruiken.

Vitamine D is beschikbaar in een dosering van 200ie tot 3000ie en

✓ Is belangrijk voor een gezond

immuunsysteem ✓ Essentieel voor gezonde botten en tanden ✓ Speelt een rol in het proces van cel vernieuwing ✓ Zorgt voor een normale werking van spieren

Kies voor

Vegetarisch

www.lamberts.nl

Veganistisch

Interview met Yvonne van Sark

Pagina 7

Duurzaamheid Duurzaamheid. Een onderwerp waar we niet meer omheen kunnen en dat speelt op alle vlakken in ons leven. Bij werkelijk alles wat we doen, kopen of eten, kunnen we ons afvragen of het wel duurzaam is. En die vraag is niet altijd even gemakkelijk te beantwoorden. Dat de auto niet het meest duurzame vervoermiddel is, is misschien wel duidelijk. Maar wat gebeurt er eigenlijk met die oude broek in de kledingcontainer? Er is zoveel dat we niet zien en waar we geen weet van hebben als we ons er niet in verdiepen. Omdat er enorm veel factoren meespelen, is een simpel ‘ja’ of ‘nee’ niet zomaar vast te stellen.

De algemene mening over de klimaattop in Glasgow deze maand is, zover ik daar weet van heb, gematigd. Honderdzevenennegentig landen namen deel aan de klimaattop en er is uiteindelijk een akkoord bereikt. In dit akkoord zijn wat lichtpuntjes, maar de echte, grote stappen naar verandering ontbreken volgens velen.

Omdat klimaatverandering ons allemaal aangaat en niet alleen de deelnemers aan de klimmaattop, kunnen we onszelf ook afvragen wat wijzelf kunnen betekenen op dit onderwerp?

Dat is ook de vraag die Yvonne van Sark zich stelde toen ze een time-out nam van haar werk. Deze time-out resulteerde in het boek Opgroeien terwijl de wereld in brand staat met de ondertitel Hoe jongeren de weg naar een duurzame wereld versnellen. In haar boek geeft Yvonne een stem aan de jongere generatie voor wie een duurzame toekomst noodzakelijker is dan ooit.

“Bij het schrijven van het boek ontdekte ik dat er zoveel jongeren zijn, die al op de middelbare school bezig zijn met duurzaamheid. Ik ben gaan kijken waarom het zo belangrijk is dat juist jongeren meer en meer een stem krijgen en nemen in de discussie over klimaatverandering en ecologie. Voor hun eigen toekomst, maar ook namens de toekomstige generaties.”

Als redactie kijken we terug op 6 mooie edities in 2021, en we zitten alweer vol sprankelende ideeën voor interessante artikelen, interviews en boeken voor het jaar dat gaat komen.

We wensen je veel leesplezier en mooie dagen toe.

Sacha van den Ende Hoofdredacteur

De dwangstoornis: Alsof je leven ervan afhangt Pagina 13

Therapeut, Coach en Counselor Magazine is een initiatief van:

Waarom een psychose niet zo gek is Pagina 47

TCC Magazine | 3

VOORWOORD

Het is essentieel dat jongeren vanuit autonomie hun eigen invulling gaan geven aan duurzaamheid. Dat stimuleert hun motivatie er iets aan te willen doen.

PROVIFORM HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN

Bot Pro Compleet

Bot Pro Compleet Complete en sterk geconcentreerde formule voor de botten Superieure opname van olijfblad extract door het 40% concentraat oleuropeïne Calcium, magnesium en zink met een superieure biologische beschikbaarheid Hoge biologische beschikbaarheid Natuurlijke en meest effectieve vorm van VEGAN vitamine D3 Natuurlijke en stabiele vorm van vitamine K2 Extra ondersteuning door toevoeging van natuurlijke silica en gistvrij selenium 100% elementair magnesium bisglycinaat 100% elementair calcium bisglycinaat 100% elementair zink bisglycinaat Geschikt voor veganisten 100% natuurlijke hulpstoffen - pullulan capsule • P575 Bot Pro Compleet - 60 vegicaps • P576 Bot Pro Compleet - 120 vegicaps

EEN NATUURLIJKE KEUZE VOOR PURE KWALITEIT Voor meer informatie kijk op www.proviform.nl

Inhoud

6 3

INTERVIEW MET Y VONNE VAN SARK Duurzaamheid vanuit motivatie

42

VOORWOORD

EEN INTENSE REIS MARIJE HOFLAND

5

INHOUDSOPGAVE

6

INTERVIEW MET

NIET ZO GEK IS

YVONNE VAN SARK

STIJN VANHEULE

13

47 51

DE DWANGSTOORNIS: ALSOF JE LEVEN ERVAN

53

MENNO OOSTERHOFF IN DE BOEKENKAST

18

NIEUWS

21

COLUMN WILLEM

23

PINKSTERBOER

23

MELATONINE

30

SPIRITUELE ZOEKTOCHT

COLUMN ROSEGARDEN

AFHANGT

17

WAAROM EEN PSYCHOSE

VAN EEN SECULIERE VROUW

GEZONDE VOEDING BETER VOOR SCHOOLPRESTATIES

56

JE BENT UNIEK! SAMSARA

59

IN DE BOEKENKAST

61

ADVERTORIAL

63

RECEPT

64

OOR EN OOG VOOR HET ONBEWUSTE

33

ZO HELPT POËZIE

35

WAT LICHT EN KLEUR

TPNET

66

COLOFON

MET ONS DOEN RIA TEEUW

41

COLUMN CATHELIJNE WILDERVANCK

42 TCC Magazine | 5

FOTO’S: PIER VAN DEN ELSEN

6 | TCC Magazine

INTERVIEW

Interview met Yvonne van Sark

Yvonne van Sark is 52 jaar en auteur van het net verschenen boek Opgroeien terwijl de wereld in brand staat. Een stevige titel die de nieuwsgierigheid prikkelt. In haar boek met de ondertitel Hoe jongeren de weg naar een duurzame wereld versnellen geeft Yvonne een stem aan de jongere generatie voor wie een duurzame toekomst noodzakelijker is dan ooit. Ze geeft inzichten, voorbeelden en handvatten voor ouders, docenten en werkgevers over hoe met jongeren het gesprek aan te gaan en hoe van en met ze te leren. Klimaatverandering is een onderwerp dat we niet meer naast ons neer kunnen leggen en waarin iedereen een rol kan innemen.

JEUGDJOURNAAL-EFFECT ‘Ik vind het leuk om te bedenken hoe je maatschappelijke onderwerpen begrijpelijk en inzichtelijk kunt maken voor iedereen. Ik noem dat wel het Jeugdjournaal-effect. Je hoeft dingen niet interessanter of groter te maken. Belangrijker is om de eerlijkheid en onbevangenheid te tonen.

Ik werk al zo’n twintig jaar bij Youngworks. We werken voor uiteenlopende klanten en we doen veel kwalitatief onderzoek, voeren gesprekken en doen aan co-creatie waarbij we jongeren en klanten samen het gesprek laten voeren.

In de loop van de jaren voelde ik behoefte aan verdieping en reflectie en heb ik samen met collega Huub Nelis drie boeken geschreven. Een boek over het puberbrein, later een boek over motivatie en daarna over talentontwikkeling. Tijdens het schrijven van deze boeken ging ik als een wetenschapsjournalist kijken wat er door de wetenschap was onderzocht. Vervolgens wilde ik dat toegankelijk maken voor een breder publiek. Ik vind het fijn om informatie te verwerken en te ordenen. Zelf dingen tot me nemen en dan bedenken hoe ik het aan elkaar kan relateren. Voor mezelf is dit een manier om de wereld te begrijpen en begrijpelijk te maken voor anderen. Ik vind het ook heel leuk om bij mensen aan te kloppen en te merken dat met oprechte nieuwsgierigheid mensen vrijwel altijd bereid zijn hun verhaal te delen.’

TIME-OUT ‘Duurzaamheid is een thema dat mij persoonlijk al heel lang aan het hart gaat. Toen ik student was, dacht ik dat ik bij een milieuorganisatie zou gaan werken. Dat is anders gelopen, maar die affiniteit is gebleven.

Vorig jaar heb ik vier maanden een time-out genomen om na te denken over wat ikzelf met het thema duurzaamheid zou kunnen doen. Ik ben een cursus transitiemanagement gaan volgen aan de Erasmus Universiteit en toen merkte ik dat er rondom jongeren en duurzaamheid heel veel gaande is. Ik ben daar toen ingedoken en ben gaan lezen, heb het internet afgestruind, heb filmpjes gekeken en sociale media gevolgd.

Ik ben gaan kijken of er onderzoek gedaan is en welke organisaties er actief zijn en daarna begon ik mensen te spreken.

Het was niet direct mijn idee een boek te schrijven.

Ik wilde vooral even uit de waan van de dag. Toen ik eenmaal begon met de cursus in Rotterdam, voelde ik al snel dat die behoefte iets met dit onderwerp te doen, zich concretiseerde in het idee voor dit boek. We kunnen allemaal iets betekenen op dit vlak. Vanuit mijn achtergrond en netwerk is dit mijn manier.’

KOPLOPERS ‘Toen ik begon met het interviewen van jongeren over duurzaamheid en klimaatverandering, had ik nog het idee dat ik een brede representatieve groep moest

TCC Magazine | 7

spreken. Dat is in mijn werk altijd erg belangrijk. Bij transitiemanagement kijk je juist naar de voorlopers.

Mijn begeleider vanuit de opleiding raadde me daarom aan jonge koplopers te gaan zoeken en interviewen.

Ik ontdekte dat er zoveel jongeren zijn die al op de middelbare school bezig zijn met duurzaamheid. Ik dacht dat mensen als Greta Thunberg en Boyan Slat, die al op de middelbare school een werkstuk schreef over het opruimen van de ‘plastic soup’, uitzonderlijke voorbeelden waren, hoe inspirerend en mediageniek ook. Maar zij zijn echt niet de enigen. Als ik mensen over mijn idee vertelde, kreeg ik gelijk allerlei suggesties van jongeren die ik zou kunnen spreken. Ik kreeg zoveel signalen dat die groep voorlopers groter is dan ik dacht.

Ik ben toen meer gaan kijken hoe transities lopen en waarom het zo belangrijk is dat juist jongeren meer en meer een stem krijgen en nemen in de discussie over klimaatverandering en ecologie. Voor hun eigen toekomst, maar ook namens de toekomstige generaties.

Het valt me nu ook op dat verschillende politici zeggen dat ze die jonge activisten nodig hebben.’

GENERATIE-EFFECT ‘Ik heb Roderik Rekke geïnterviewd, een politicoloog en ontwikkelingspsycholoog die kijkt naar stemgedrag van adolescenten. Hij zegt dat onderzoek naar stemgedrag laat zien, dat de jongste groep die mag gaan stemmen, progressiever stemt dan andere generaties en dat zij thema’s als klimaatverandering en klimaatrechtvaardigheid belangrijker vinden dan oudere generaties. Wat ik ook mooi vond om te ontdekken was, dat die voorkeuren in politieke overtuigingen vaak maar een klein beetje veranderen.

Maatschappelijk gezien zijn we enorm in transitie.

Allerlei dingen staan ter discussie en zijn in beweging.

Hoe we onze huizen verwarmen, wat we eten, hoe we op vakantie gaan. Over allerlei dingen is er debat. Jongeren van nu groeien op in die tijd en weerspiegelen dat ook.

“Maatschappelijk gezien zijn we enorm in transitie. Allerlei dingen staan ter discussie en zijn in beweging.”

8 | TCC Magazine

Wat ik interessant vind aan jongeren, is dat tijdens de vormende fase generatie-effecten een belangrijke rol spelen. De thema’s die speelden toen jouw generatie jong was en opgroeide, zijn vormend voor je identiteit en hoe je later in het leven staat.

Dus het thema klimaatverandering gaat de generatie van jongeren nu mede bepalen. En daarin zie je een groep die zich heel erg betrokken voelt en daar gevolgen voor gedrag aan verbindt, de koplopers. Daarachter heb je een heel grote groep die het wel belangrijk vindt, maar ook vaak compromissen sluit. En er is een groep die niet mee wil en die helemaal niet meegaat in de gedachte van minder vlees eten of minder vliegen. Deze groepen bestaan naast elkaar, maar over het geheel gezien, denk ik dat er in hoe we denken over bijvoorbeeld vleeseten, vliegen, de fiets pakken in plaats van de auto, spullen kopen, wonen, verandering is en in die transities lopen jongeren gemiddeld vaker voorop.’

CONSUMENT, ACTIVIST, WERK EN POLITIEK ‘En dan is de vraag: als je als jongere betrokken bent, wat kun je dan doen? Ik heb dat opgedeeld in 4 strategieën. Je kunt je verdiepen in duurzaam consumeren en zo invloed uitoefenen. Je kunt je aansluiten bij andere jonge activisten, demonstreren en via social media van je laten horen. En andere strategie is om klimaatver-

INTERVIEW

deze jonge studenten actueel onderwijs krijgen waarin ze toekomstbestendige oplossingen leren, zoals hout­ skeletbouw en biobased isolatiemateriaal.

Er is ontzettend veel werk te verzetten en dat betekent dat er heel veel kansen liggen voor jongeren die misschien allereerst nog niet zo bezig zijn met duurzaamheid.

Het zijn diverse groepen, maar we leven in een tijd waar we al deze strategieën nodig hebben.’

DOENERS EN BETEKENISGEVING ‘Uit onderzoek blijkt dat de vwo-leerling gemiddeld bezorgder is dan de vmbo-leerling over klimaatverandering. Ook blijkt dat de relatie tussen de eigen betrokkenheid samenhangt met hoe er thuis over gesproken wordt. Hoe hoger opgeleid de kinderen zijn, hoe vaker het thuis een thema is. Dat maakt het een grotere uitdaging die vmbo-leerlingen mee te krijgen. Want we hebben die doeners, die praktisch opgeleiden, heel hard nodig. Er is een enorm tekort aan praktisch opgeleide mensen die bijvoorbeeld duurzame verwarmingssystemen kunnen aanleggen. Die groep meekrijgen en laten zien wat voor kansen er op de arbeidsmarkt liggen, is enorm belangrijk.

andering mee te nemen in toekomstige keuzes, zoals het kiezen van een opleiding en een baan. Een vierde strategie is bijdragen aan het onderwerp door politiek actief te worden en zich bijvoorbeeld aan te sluiten bij een partij of door middel van stemgedrag.

Deze strategieën bestaan naast elkaar en kunnen zich verenigen in één persoon. Maar ik zie ook verschillen.

Jonge klimaatactivisten consumeren ook duurzaam, maar ze geloven niet dat dat het grote verschil gaat maken. Zij willen systeemverandering, “uproot the system”.

De groep die bewust bezig is met consumeren en dat ook online deelt, heeft een heel ander coping mechanisme. Ik kan de wereld niet veranderen, maar ik kan wel mezelf veranderen en daar ga ik me op richten; dat ligt in mijn invloedsfeer en wanneer iedereen dat doet, veranderen we ook.

Wanneer je kijkt naar de groep die de ideeën meeneemt in toekomstige keuzes, zie je dat die groep veel breder is, en daar liggen veel kansen om een nog bredere groep jongeren mee te krijgen op dit thema. Kansen en ook een opdracht voor het vervolgonderwijs. Stel je een achttienjarige voor die van architectuur houdt en bouwkunde wil studeren, maar nog niet zo bezig is met duurzaamheid. Als je kijkt naar de opgave waar de bouw voor staat, is het van het grootste belang dat

Er is in deze tijd zoveel te ontdekken en te leren. Er is eigenlijk niets dat we niet kunnen weten. Via internet komt bijna alles naar ons toe, bijvoorbeeld hoe kinderen in mijnen werken om metaal te delven en hoe een boer in de Sahara leeft.

Wat ik hoop is dat ouders en grootouders ook leren van hun kinderen en kleinkinderen. Dat er een omkering plaatsvindt. Dat ook de kinderen naar de keukentafel komen met duurzame onderwerpen en de oudere generatie aan het denken zetten.

Hoe het goede te doen is een enorm ingewikkelde

Yvonne van Sark studeerde politicologie en was als student al in duurzaamheid geïnteresseerd. Sinds 2001 is ze verbonden aan het bedrijf Youngworks, een adviesbureau gespecialiseerd in jongeren als doelgroep.

Ze schreef samen met collega Huub Nelis eerder de boeken: Puberbrein binnenstebuiten (2009/19), Motivatie binnenstebuiten (2014/21) en Talent binnenstebuiten (2016).

TCC Magazine | 9

NIEUW!

Liposomale producten in poedervorm

Hoge biologische beschikbaarheid •

Natuurlijke productiemethode •

Neutrale smaak •

Lang houdbaar •

Hoeft niet gekoeld bewaard

NIEUW: Liposomale Curcumine, Glutathion en Magnesium Naast de Liposomale Vitamine C en de Liposomale Multi, voegt Epigenar nu drie nieuwe liposomale producten aan het assortiment toe: Curcumine, Glutathion en Magnesium. De liposomale producten van Epigenar zijn met LipoCellTech™ geproduceerd. De methode die hierbij gebruikt wordt bootst de natuur na. Liposomale supplementen worden tot 20x beter opgenomen dan reguliere supplementen. Epigenar maakt daarbij uitsluitend gebruik van een speciale droge vorm, die belangrijke voordelen biedt boven de gangbare vloeibare liposomale producten. Het gepatenteerde natuurlijk productieproces vindt plaats zonder toepassing van chemicaliën, hoge druk of hitte. Dit resulteert in een puur liposomaal poeder.

Neem voor een grati gratis testbuisje, productinformatie en wetenschappelijke informatie contact met ons op.

TS Health Products, Harderwijk, NL | Info: 0341 - 46 21 46 | info@tshealthproducts.nl

INTERVIEW

“Het is essentieel dat jongeren vanuit autonomie hun eigen invulling gaan geven aan duurzaamheid. Dat stimuleert ook hun motivatie er iets aan te willen doen.”

vraag in deze tijd. We moeten ons blijven informeren en ontwikkelen.

Hoe geven we betekenis aan gebruiken en gewoonten in een tijd waarin eigenlijk niets meer vaststaat? Wat vinden we belangrijk en hoe willen we leven? Die vragen komen er nog eens bij, bij al die ingewikkelde discussies. Klimaatverandering raakt aan betekenisgeving.’

ECO-ANGST ‘In het hoofdstuk opvoeding spreek ik over eco-angst of eco-anxiety. Het viel me op dat daar in Amerika over is gepubliceerd en ik denk dat het een verschijnsel is, dat in toenemende mate aandacht gaat krijgen. Ik ben gaan kijken hoe dit in Nederland speelt en of we het bijvoorbeeld moeten gaan zien als een nieuwe bedreiging voor de mentale gezondheid van kinderen.

Jaap van der Stel schreef een boek over veerkracht en klimaatverandering, waarin hij onder andere kijkt naar de opgaven die klimaatverandering gaat stellen aan gezondheidsprofessionals, waaronder de GGZ. Wat gaat klimaatverandering doen met onze fysieke en mentale gezondheid?

Hij concludeert, en dat onderschrijf ik, dat we vanuit de psychologie heel veel weten over wat extreme gebeurtenissen met mensen kunnen doen en hoe we ze kunnen helpen om daarin verder te komen. Extreme gebeurtenissen als gevolg van klimaatverandering zullen de komende tijd steeds vaker voorkomen. De overstromingen in Limburg tijdens de afgelopen zomer zijn hier een voorbeeld van. Van der Stel omschrijft dat we ervaringen hebben met hoe het mensen is vergaan die bijvoorbeeld in 1953 de watersnoodramp hebben meegemaakt. Eerdere extreme voorvallen kunnen we

als voorbeeld nemen en zo is klimaatverandering niet iets dat we als geheel nieuw hoeven te zien.

Dat er stressfracturen bijkomen als gevolg van klimaatverandering en natuur, of dat nou hele heftige voorvallen zijn of de langzaamaan verergerende omstandigheden, dat staat vast.’

MOTIVATIE VANUIT AUTONOMIE ‘Ik hoop dat het boek aanleiding geeft tot mooie vervolgontmoetingen. Dat ging zo bij de vorige boeken die ik schreef.

Vorig jaar gaf ik mezelf een time-out om na te denken over hoe kan ík iets betekenen op het onderwerp klimaatverandering. Het is zo’n grote lastige vraag. Ik hoop dat organisaties zich ook gaan afvragen hoe ze iets kunnen bijdragen (op een manier die aansluit bij de belevingswereld van jongeren) en klimaatverandering als een uitdaging zien. Dat is wat ik hoop.

Ontwikkelingspsycholoog Sander Thomas doet onderzoek naar hoe je ecologisch bewustzijn bij tieners kunt bevorderen. Hij zegt dat te vaak klimaatverandering iets is, dat moet van ouders of van school; opgelegd dus. Maar het is essentieel dat jongeren hier vanuit autonomie hun eigen invulling aan gaan geven. Dat stimuleert ook hun motivatie er iets aan te willen doen.

Ik hoop dat we dat bij organisaties op gang kunnen brengen. Dat volwassenen en leidinggevenden oprecht willen horen hoe jongeren hiermee bezig zijn en wat ze daarin van hen verwachten. Wat ze willen leren en hoe ze willen leren.

Daar wil ik met dit boek aan bijdragen.’ www.yvonnevansark.nl

TCC Magazine | 11

Adviseert u al Vitakruid in uw praktijk?

Populairste merk volgens Google

Compleet assortiment

Toegang tot 350.000 consumenten

Vitakruid is het meest

Een compleet, up-to-date

Een gratis vermelding als verkooppunt

gezochte supplementenmerk

en hoogwaardig

op vitakruid.nl: toegang tot 350.000 advies-

volgens Google Trends.

assortiment.

behoevende consumenten per maand.

1

Vraag een zakelijk account aan op zakelijk.vitakruid.nl

2 

Plaats uw eerste order

3 

Meld u aan als verkooppunt en ervaar de vele voordelen

zakelijk.vitakruid.nl

Liever geen voorraad of verkooppunt? Bekijk dan het commissiesysteem op zakelijk.vitakruid.nl

DWANGSTOORNIS

De dwangstoornis:

Alsof je leven ervan afhangt DOOR: MENNO OOSTERHOFF

Eindeloos je handen wassen of tientallen keer controleren of het gas wel uit is. Dit zijn de stereotype beelden, die mensen hebben als het over de dwangstoornis gaat.

Smetvrees en controlezucht zijn inderdaad de meest voorkomende vormen daarvan, maar er zijn veel meer uitingsvormen. En het komt ook veel meer voor dan lange tijd is gedacht. 1-2% van de bevolking lijdt eraan op elk moment en 2-3% ooit in zijn leven. Bij de helft begint dat voor het 15de jaar.

Rosalie is een jonge vrouw van 27 jaar, die net een baby heeft. Tijdens de zwangerschap was ze al meer dan gemiddeld bezorgd. Bang haar kindje te besmetten met Listeria of Toxoplasmose, maar niet ontwrichtend. Maar na de bevalling gaat het helemaal mis. Ze wordt geplaagd door nare voorstellingen over verschrikkelijke dingen, die ze haar dochtertje zou kunnen aandoen, zoals steken met een mes, van de trap gooien of onder water duwen. Ze durft niet alleen te zijn met haar baby, maar ze durft ook niet te vertellen wat ze wel niet allemaal denkt. Ze is ontzettend bang, dat ze het kind dan bij haar zullen weghalen. En ze schaamt zich ontzettend. Wat voor verschrikkelijk mens is ze wel niet, dat ze dit soort dingen dacht?

Rosalie is helemaal geen verschrikkelijk mens. Ze lijdt onder een verschrikkelijke aandoening. Ze heeft perinatale OCD (ObsessiveCompulsive Disorder), dat wil zeggen een dwangstoornis rond de geboorte. Daarbij is sprake van overmatige bezorgdheid en soms ook nare voorstellingen over dingen, die je juist absoluut niet wilt. Ieder mens heeft wel eens dergelijke gedachten, die je kunt opvatten als een waarschuwing. Bijvoorbeeld als je op een hoge plaats bent denken: Stel je voor dat ik naar beneden spring. Mensen met een dwangstoornis kunnen dergelijke voorstellingen vaker of intenser hebben, zodanig dat ze er heel onzeker van worden. Het kan behalve om voorstellingen met agressieve of zelfbeschadigende inhoud ook gaan om voorstellingen met seksuele, racistische of godslasterlijke inhoud, bijvoorbeeld seks met dieren, kinderen of familieleden. Het akelige is, dat mensen dwangmatig twijfelen of ze deze dingen dan misschien diep van binnen niet willen.

Dat is beslist niet het geval, maar dat zeggen helpt niet of maar even.

Dat is kenmerkend voor OCD. Er is sprake van een onrust, die iemand in beslag neemt (obsessie betekent iets wat je beheerst) en die door feiten of geruststelling niet weggenomen kan worden. Dat Rosalie bang is dat ze haar baby bij haar weghalen, is niet zo vreemd. Er is namelijk een andere, veel zeldzamere aandoening rond de geboorte en dat is een postnatale psychose. Daarbij kunnen moeders wél hun kind iets aandoen vanuit waandenkbeelden. Zo’n moeder kan denken, dat ze haar kind moet doden om het te redden van de duivel. Dan is het wel beter de moeder niet alleen te laten met het kind. Maar het is heel wat anders dan perinatale OCD. Het is heel belangrijk het onderscheid te maken.

TCC Magazine | 13

Vanuit haar radeloosheid neemt Rosalie haar man in vertrouwen. Hij stelt haar gerust en zegt, dat hij haar een geweldige moeder vindt. Dat lucht haar even op, maar daarna slaat de twijfel weer toe en moet ze hem weer om geruststelling vragen. Dat gaat van kwaad tot erger. Ze heeft hem bijna voortdurend nodig.

Het om geruststelling vragen is een dwanghandeling, een compulsie, waartoe ze zich wel gedwongen voelt. Een compulsie is er altijd op gericht de obsessieve onrust weg te nemen. Helaas helpt het maar even en maakt het op lange termijn de overgevoeligheid voor iets wat als niet in orde wordt beleefd, alleen maar groter. Zo ook bij Rosalie, waardoor ze nergens anders meer mee bezig kan zijn.

“Een compulsie is er altijd op gericht de obsessieve onrust weg te nemen. Helaas helpt het maar even.”

14 | TCC Magazine

In het voorbeeld zijn de belangrijkste kenmerken die bij alle vormen van OCD voorkomen, genoemd. Er zijn obsessies, dingen die je niet uit je hoofd kunt zetten en die onrust geven. Die onrust kan angstig van aard zijn, maar dat hoeft niet. Angstige onrust is er als het gaat om vreselijke dingen, die je opzettelijk zou kunnen doen, vreselijke dingen die je kunnen overkomen of die door niet opzettelijk, maar wel door jouw toedoen of nalatigheid kunnen gebeuren. Dit wordt wel HarmAvoidance OCD genoemd. De onrust is niet angstig, als het gaat om een onbestemd gevoel, dat dingen niet in orde zijn, niet perfect, niet volledig, niet op de juiste manier. Voorbeelden hiervan zijn, dingen opnieuw moeten doen, omdat het niet goed voelde, dingen moeten ordenen, symmetrisch moeten doen, letters of andere dingen moeten tellen en moeten schoonmaken, niet uit angst voor besmetting of angst anderen te besmetten, maar omdat het vies voelt. Dit wordt Feelings of incompleteness OCD genoemd of Not Just Right Experience (NJRE) OCD. Deze vorm van dwang is veel minder bekend. Bij de dwang, die voor het 15de jaar begint en waarbij ook vaak sprake is van een ticstoornis, komt deze vorm meer voor. Het kan bijzondere vormen aannemen.

Mark zit in 3 havo en was altijd een goed leerling, maar de laatste tijd haalt hij alleen maar onvoldoendes. Zijn werk ziet er verschrikkelijk uit en zit vol met doorhalingen. Gelukkig neemt de mentor de tijd om aan Mark te vragen, wat er toch aan de hand is, omdat hij wel doorheeft, dat het geen plotseling opgetreden gemakzucht of slordigheid is. Het kost Mark moeite

DWANGSTOORNIS

het uit te leggen, maar hij kan wel vertellen, dat hij woorden steeds opnieuw moet schrijven, omdat de letters ‘niet goed’ zijn.

Ze moeten heel precies en als dat niet zo is, moet het opnieuw.

Vandaar alle doorhalingen en vandaar de onvoldoendes, want het kost zoveel tijd, dat hij bij lange na niet door de stof heen komt. Hij is er bovendien met zijn aandacht niet bij, want hij is volkomen gericht op het goed schrijven van de letters.

Bij deze NJRE-OCD staat vaak de drang iets te doen meer op de voorgrond dan de onbestemde onrust, dat het anders niet goed voelt. Dit soort dwanghandelingen worden ook wel dranghandelingen genoemd of impulsies.

Thijs moet voortdurend weer opstaan om te kijken of hij niet op iets is gaan zitten. Hij kan niet aangeven, wat daar erg aan zou kunnen zijn, maar hij kan het absoluut niet laten elke keer weer te kijken, honderden keren per dag.

Bij Thijs, maar ook bij andere mensen met OCD is de onrust niet te verdragen. Het is moeilijk voorstelbaar hoe zoiets als mogelijk ergens op gaan zitten zo krachtig kan zijn. Ik noem het vals alarm of ook wel jeuk in je hoofd.

Iedereen weet, dat je gek kunt worden van jeuk en zeker als je niet kunt krabben. En de bedoeling van een alarm is juist, dat je het niet kunt negeren. Je weet misschien wel met je hoofd, dat er geen reden voor is, maar je weet het niet met je hart. Het voelt heel anders, alsof je leven ervan afhangt. Je beleeft een mug als een olifant. Ik zeg met nadruk niet dat je er een mug van maakt. Dat suggereert een keuzevrijheid, die iemand met OCD bijna of soms helemaal niet heeft. Het is dan ook geen wonder dat je je wel gedwongen voelt tot de dwanghandelingen. Dit kunnen uiterlijke handelingen betreffen, zoals schoonmaken of controleren, maar ook mentale, zoals proberen te herinneren, eindeloos dingen overdenken en herstellende gedachtes moeten denken.

De genoemde voorbeelden laten ook zien dat het veel verder gaat dan onrust over een kleinigheid of een zekere mate van perfectionisme, zoals die in de hele bevolking wel voorkomt. Het speelt echt in een mate, dat het

functioneren en welbevinden er ernstig door worden verstoord en niet zelden is het de hele dag door kwellend aanwezig. Daarom wordt het ook een disorder genoemd, een stoornis, die roet in het eten gooit. De lijdensdruk is vaak aanzienlijk.

Dwang gaat meestal niet vanzelf over en kan juist verergeren, als je niet weet hoe ermee om te gaan. Daarom is behandeling vaak aangewezen. De behandeling bestaat uit cognitieve gedragstherapie en/of medicatie. De kern is, dat je ergens de kracht vandaan haalt om de onrust te verduren in plaats van hem met dwanghandelingen weg te nemen.

Dus geleidelijk aan de dwanghandelingen afbouwen, niet meer situaties vermijden, die de obsessieve onrust kunnen oproepen en je juist blootstellen aan dat waar je het liefste ver van weg wil blijven. Dat valt niet mee. Ik noem het wel een brandend huis in vluchten. Het huis staat weliswaar niet in brand, maar zo voelt het wel.

Als naaste of als niet hierin geschoolde professional is het belangrijk te beseffen, dat de opstand van binnenuit moet komen. Stimuleren mag, forceren werkt averechts.

Misschien is het belangrijkste wel de enorme onrust te erkennen, ook al is die moeilijk invoelbaar. Meegaan in de dwanghandelingen moet echter worden vermeden, maar ook dat is niet altijd te voorkomen. Hard voor de dwang, aardig tegen de drager ervan. Zo vat ik het wel samen en het geeft meteen ook de moeilijkheid weer, want mensen vallen soms zo samen met hun dwang.

Mocht iemand nog geen specialistische hulp hebben gehad, stimuleer hem dan die te zoeken. En wijs mensen op de mogelijkheid van lotgenotencontact op www.ocdcafe.nl .

Als er iemand is, die snapt hoe een kleine onvolkomenheid beleefd kan worden als een onverkomenlijkheid, dan is het wel iemand, die die ervaring zelf kent.

MEER WETEN?: • www.ocdnet.nl Hier kunnen patiënten en ook professionals vragen stellen.

• www.ocdcafe.nl • www.adfstichting.nl • Vals Alarm. Leven met een dwangstoornis. Menno Oosterhoff, psychiater en patiënt.

• Betaald college: www.hupper.nl/colleges/dwang; 8 registratiepunten voor leden van de NFG • Folder perinatale OCD Perinatale OCD – OCDnet.nl

TCC Magazine | 15

the gut feeling Wie goed voor de darmen zorgt, voedt de hele gezondheid.

Vergroot uw kennis over de darmen en het microbioom.

Kijk voor actuele cursussen, workshops en webinars op www.naturafoundation.com/the-gut-feeling.

Workshop On demand: Herstel na COVID-19

8 daagse cursus voeding en preventie

Vanaf 22 november 2021 Online

18 januari 2022 Online

In iedere editie bespreken we vakgerelateerde boeken; van net uitgekomen boeken tot klassiekers die in iedere boekenkast horen te staan.

VICTORINE

Victorine Jet van Overeem en Annemarie van Haeringen Uitgeverij Hoogland & van Klaveren EAN 9789089673619 Recensie door: Anja van de Weerd

Pesten: even wat hapklare cijfers en feiten. Van een klas met dertig leerlingen in het basisonderwijs hebben drie leerlingen te maken met pesten. Dat vind ik veel.

Mensen die in hun jeugd te maken hebben gehad met pesten, kunnen op lange termijn psychische en lichamelijke problemen daarvan ondervinden. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt lange termijn, veertig jaar te zijn. Veertig? Lang hè!

En dan de hekkensluiter: in Nederland hebben vier op de tien volwassenen ergens in hun leven een psychische aandoening gehad (zegt het Trimbos, dus dat zal dan wel waar zijn). Heftige cijfers, toch?

Roept dit bij jou ook vragen op? Hebben de cijfers van pesten wellicht een correlatie met de cijfers van de volwassenen die in hun leven een psychische aandoening krijgen? Hoeveel van die volwassenen hebben een pestverleden? Is er in de maatschappij genoeg aandacht voor pesten? En wat kan helpen om pesten zichtbaar en bespreekbaar te maken?

Jet van Overeem en niemand minder dan Annemarie van Haeringen hadden een antwoord op deze laatste vraag. Zij bundelden hun talenten in het prentenboekverhaal Victorine. De woorden van Jet van Overeem nemen je mee in de gedachtewereld van het meisje Victorine. Annemarie van Haeringen geeft haar een gezicht en een ziel. Dat doet zij, zoals altijd, op haar eigen onnavolgbare wijze. Het ragfijne pentekenwerk combineert zij met een palet van een bedrieglijke eenvoud aan kleuren. I love it.

Victorine gaat diep nadenken over zichzelf wanneer de kinderen uit haar klas ineens achter haar rug om gaan fluisteren, naar haar wijzen, haar buitensluiten en haar uitlachen.

De briljante zin uit dit verhaal ‘Wat ik allemaal niet kon, wisten de kinderen van mijn klas eerder dan ikzelf’ spreekt boekdelen. Met deze magistrale woorden overstijgt Victorine in een klap een doorsnee mooi prentenboekverhaal. Want precies hiér ligt de kern van het ontstaan van veel innerlijke pijn, weinig zelfwaarde en onzekerheid. Gaat Victorine geloven waar de kinderen haar op attent maken?

Uiteindelijk komt het natuurlijk goed. Victorine ontdekt wie ze is en dat dat precies is, zoals het moet zijn.

Het prentenboek is bedoeld voor kinderen die het moeilijk hebben met zichzelf en te maken hebben met pesten. Ik trek het met veel plezier nog wat breder. Ook pesters, helpers, omstanders en de betrokken professional kunnen door Victorine gestimuleerd worden om over pesten en ongewenst gedrag na te denken, stelling te nemen en in te voelen wat dit eigenlijk met een ander doet.

Jet en Annemarie hebben het vast niet zo bedoeld, maar in mijn hulpverlenersogen is Victorine ook geschikt voor volwassenen. Ik zal dat uitleggen. In mijn praktijk krijg ik regelmatig volwassen cliënten met een hulpvraag waarin thema’s vervlochten zijn als: weinig zelfvertrouwen en zelfwaarde, een negatief zelfbeeld, of de angst om relaties aan te gaan. Tijdens de intake blijkt dat er sprake is van een pestverleden.

Victorine kan helpen om laagdrempelig af te dalen naar die herinneringen van vroeger. Hierdoor creëer je de kans om de cliënt inzicht te geven in de mogelijke relatie tussen datgene wat toen is gebeurd (en de daarbij behorende negatieve denkpatronen, gedrag en gevoelens) en de gedachten, de gevoelens en het gedrag van nu. Het kan helend zijn om te ontdekken dat een pestverleden de mogelijke bron is van de huidige psychische en emotionele problematieken.

Dus: schaf Victorine gewoon aan. Geef het cadeau, leg het in je wachtruimte, bekijk het samen met kinderen en geniet er vooral ook zelf van. Je zult er geen spijt van krijgen. Ook om de prijs hoef je het echt niet te laten!

Winactie

Wil je het boek Victorine winnen? Ga dan naar de Facebookpagina van de NFG, like deze en blijf op de hoogte van deze actie, andere winacties en nieuwsberichten uit het vakgebied.

TCC Magazine | 17

Mentale gezondheid Nederlandse jongeren slechter dan gemiddeld in Europa Bijna één op de vijf Nederlandse jongeren heeft een psychische aandoening, meer dan gemiddeld in Europa. Dit blijkt uit schattingen van UNICEF in de Europese versie van het wereldwijde onderzoek The State of the World’s Children: On My Mind. Precieze cijfers voor Nederland zijn er niet, waardoor jongeren in ons land niet altijd de hulp krijgen die ze nodig hebben.

UNICEF maakt zich zorgen over het gebrek aan exacte data voor Nederland over jongeren en hun mentale gezondheid. Suzanne Laszlo, directeur van UNICEF Nederland: ‘Data over de mentale gezondheid van de jeugd in Nederland zijn hard nodig. Nederland houdt niet bij hoe vaak psychische stoornissen voorkomen of wat het verloop en de gevolgen zijn.

We weten ook niet of jongeren wel of geen hulp krijgen en welke jongeren vooral risico lopen op een psychische aandoening. Een goed onderbouwd beeld ontbreekt, terwijl we wel weten dat het niet goed gaat met veel jongeren. Er moet in Nederland beter zicht komen op de mentale gezondheid van jongeren, zodat we kunnen zien hoe het gaat en wat er nodig is aan preventie en behandeling.’

HTTPS://WWW.UNICEF.NL/NIEUWS/2021-10-15-NEGEN-MILJOEN-JONGEREN-IN-EUROPA-KAMPEN-MET-PSYCHISCHE-PROBLEMEN

Zink en selenium voor je weerstand Van de mineralen zink en selenium (ofwel seleen) is bekend dat ze een positieve invloed hebben op je immuunsysteem. Zeker in deze tijd van het jaar is een goede weerstand belangrijk voor het beschermen van je lichaam tegen invloeden van buitenaf. Je lichaam neemt zink en selenium op uit voeding. Deze mineralen zitten in de bodem en het water en daardoor ook in je voeding. Je hebt van het mineraal selenium een kleine hoeveelheid nodig en daarom heet het een spoorelement.

Volgens de laatste Voedselconsumptiepeiling van het RIVM hebben zowel kinderen, volwassenen als ouderen een lage inname van selenium. Je kunt als je te weinig binnenkrijgt met voedsel, een voedingssupplement nemen. Het mineraal zink zit vaak in een multivitamine, net als selenium. Ook zijn er supplementen met alleen zink of selenium verkrijgbaar.

WWW.IVG-INFO.NL/NIEUWS/ZINK-EN-SELENIUM-VOOR-JE-WEERSTAND/

18 | TCC Magazine

NIEUWS

Bestaand medicijn verbetert prikkelverwerking bij kinderen met autisme Een veilig medicijn tegen hoge bloeddruk helpt kinderen met autisme prikkels beter te verwerken; een studie van Amsterdam UMC bewijst dit. Daarnaast ontwikkelden de onderzoekers een algoritme, dat helpt voorspellen voor welke kinderen dit middel werkt. “Deze methode brengt een eerste behandeling op maat in de kinder- en jeugdpsychiatrie”, aldus hoofdonderzoeker Hilgo Bruining.

Uit ’s werelds eerste placebo-gecontroleerde autisme trial gecombineerd met hersenfilmpjes (EEG) blijkt dat een deel van de kinderen met een ontwikkelingsstoornis baat hebben bij dit medicijn. Bumetanide wordt normaal gesproken voorgeschreven bij mensen met een hoge bloeddruk. Nu blijkt dat het ook een werking heeft in hersenen van kinderen die moeite hebben informatie te verwerken.

“Wij hebben een methode gevonden waarbij we vrij precies kunnen zien voor welk kind dit middel zal werken. Dat doen we door te kijken naar de prikkelbalans in het brein met een nieuwe EEG-analyse.

Door deze data met klinische gegevens te combineren, krijgen we een algoritme waarmee we kunnen voorspellen bij wie het middel zal werken. Dit middel heeft geen ernstige bijwerkingen zoals antipsychotica of Ritalin.”

HTTPS://ONS.AMSTERDAMUMC.NL

Onderzoek bevestigt: naasten betrekken bij herstel werkt!

Hoewel het belang van herstelgerichte zorg voor mensen met een ernstige psychische aandoening breed wordt erkend, worden essentiële elementen van herstelgerichte zorg, zoals personalisatie van zorg en structurele betrokkenheid van de sociale leefwereld, onvoldoende geïmplementeerd in de praktijk.

Een onlangs verschenen Nederlandse studie toont aan dat de resourcegroepen methodiek een veelbelovende manier is om de sociale leefwereld structureel te betrekken en daarmee het bevorderen van herstelprocessen in de dagelijkse leefomgeving centraal te stellen.

Een resourcegroep is een groep mensen, uitgekozen door de cliënt, die voor de cliënt belangrijk is en die hem/haar helpt persoonlijke, zelfgekozen hersteldoelen te bereiken. Dit kunnen familieleden of andere naasten zijn (informele netwerk), maar ook (familie)ervaringsdeskundigen en andere professionals.

Een resourcegroep komt gemiddeld eens per 3 maanden samen om de hersteldoelen van de cliënt te bespreken.

De resourcegroep methodiek bouwt voort op het werk van Ian Falloon over geïntegreerde zorg en familie-interventies en is in Zweden onder leiding van Ulf Malm verder uitgewerkt tot Resource Group Assertive Community Treatment.

HTTPS://WWW.TRIMBOS.NL/ACTUEEL/NIEUWS/BERICHT/ ONDERZOEK-BEVESTIGT-NAASTEN-BETREKKEN-BIJ-HERSTEL-WERKT

TCC Magazine | 19

Transformeer met IEMT!

HB

O Be -con oo fo rd rm eli g ng ea cu ccr rsi ed ste ite n 9 erd +

Welzijn Stressreductie Preventie burn-out Traumabehandeling Persoonlijke groei

Transformeer als mens én als professional!

Wil jij verlichting brengen bij je cliënten met een innovatieve methodiek? Dat kan sneller en effectiever dan je ooit had durven dromen! In een 5daagse IEMT-training leer je hoe je emoties, overtuigingen en ervaringen gebruikt als ingang voor transformatie.

Tijdens de training: Ga je de diepte in met zachtheid, zonder dat je je verhaal hoeft te vertellen.

Laat je zelf je eigen vervelende emoties, herinneringen en stress los.

Ontdek je hoe je identiteit hierdoor een upgrade krijgt.

Nieuwsgierig? Lees meer op www.iemt-training.nl. Kom IEMT zelf ervaren tijdens een gratis kennismakingsworkshop. Of duik meteen in het diepe en meld je aan.

COLUMN

Liefde is...

Er bestaan veel verschillende vormen van liefde: de liefde van de verliefden, de liefde van ouders voor hun kinderen, de liefde van de violist voor de muziek en de liefde van een behandelaar voor zijn of haar cliënten, die we meestal compassie of empathie noemen. En natuurlijk is er nog de liefde waarover Whitney Houston zong dat het ‘the greatest love of all’ is: de liefde voor jezelf. Die liefde zou je inderdaad de belangrijkste vorm van liefde kunnen noemen. Ze stelt je in staat je grenzen aan te geven, aandacht voor jezelf te vragen en goed voor jezelf te zorgen, zodat je je op een gezonde manier kunt ontwikkelen. Je hebt die liefde ook nodig om gezonde, voedende relaties aan te kunnen gaan. Kortom: liefde voor jezelf is een voorwaarde voor een goede geestelijke, lichamelijke en sociale gezondheid. De jonge Whitney Houston zong overmoedig dat deze greatest love of all ‘easy to achieve’ zou zijn. Haar leven vol drank, drugs en ongezonde relaties bewees helaas het tegendeel. Zelfhaat, zelfafwijzing en innerlijke strijd transformeren tot een liefdevolle relatie met jezelf is misschien wel de moeilijkste opdracht in het leven.

Om te beginnen moet je daarvoor weten wat liefde is en hoe ze werkt. Dat is een lastige vraag, want liefde laat zich niet vangen in een definitie. Iedereen mag er zijn eigen idee over hebben en we hebben al gezien dat er een veelheid aan liefdesvormen bestaat. Daarom ben ik op zoek gegaan naar een gemeenschappelijke factor, iets concreets dat in al die vormen aanwezig is. In die zoektocht kwam ik uit bij ‘oprechte belangstelling’. Geliefden praten tot diep in de nacht en willen alles van elkaar weten. Als vader luister ik naar wat mijn kinderen bezighoudt, een wetenschapper observeert met oprechte belangstelling de resultaten van een experiment en een goede therapeut is oprecht geïnteresseerd in het verhaal van een cliënt.

Willem Pinksterboer heeft een praktijk voor oosterse geneeswijzen en is als docent verbonden aan acupunctuuropleiding TCMA. Hij schrijft artikelen en geeft lezingen over filosofie, zingeving, gezondheid en de positie van de alternatieve geneeswijzen in de gezondheidszorg. www.willempinksterboer.com

Door oprechte belangstelling te tonen kan er begrip, erkenning en wezenlijk contact ontstaan.

In dat contact ervaren we liefde. Als het contact verbroken wordt, leidt dat tot stagnatie, verharding en verwijdering. Als het niet botert in een relatie krijgen mensen het advies om met elkaar te gaan praten. Misschien zouden we beter kunnen adviseren om naar elkaar te gaan luisteren. In luisteren naar de ander komt de belangstelling tot uitdrukking. In het woord ‘belangstelling’ zit het woord ‘belang’. Als mijn vrouw en ik ruzie hebben, moedig ik mezelf aan mijn weerstand even te parkeren en naar haar te luisteren. Dat lukt alleen als ik erken dat ze belangrijk voor mij is. Belangstelling heb je voor dingen die voor jou rijk zijn aan belang. Het belangrijkste in dit leven ben je uiteindelijk zelf.

Ik zou een leven lang tegen mezelf kunnen vechten en mezelf kunnen afwijzen, maar van mezelf scheiden gaat niet zonder dit leven te beëindigen. Wanneer ik met mezelf worstel en vastloop in zelfkritiek en innerlijke strijd, moedig ik mezelf aan mijn weerstand even te parkeren en te ‘luisteren’ naar wat er in mij speelt. Er bestaan allerlei technieken en hulpmiddelen om mijn aandacht te richten en mijn oprechte belangstelling te wekken. Daar maak ik dankbaar gebruik van. Toch is het niet de techniek, maar de oprechte belangstelling waarmee ik waarneem, die de deur opent naar begrip, erkenning, verzachting van mijn oordeel en wezenlijk contact. Zo hervind ik de liefde, of misschien kan ik beter zeggen: zo hervindt de liefde mij.

TCC Magazine | 21

Wordt:

De kern van ons bestaan zit weer in de naam.

Stichting Educatie Atrium Innovations gaat verder als Stichting Orthomoleculaire Educatie.

Wij delen kennis over de relatie tussen voeding en gezondheid. Volgens de orthomoleculaire voedingsleer en vanuit de overtuiging dat een uitgebalanceerde voeding en een gezonde leefstijl essentieel zijn voor het behoud van een goede gezondheid. Wetenschappelijk onderzoek, vernieuwende inzichten en praktijkervaringen vormen al meer dan 30 jaar de basis van ons aanbod.

Therapeuten, artsen, diëtisten en andere gezondheidsprofessionals volgen onze educatieprogramma’s en gebruiken onze kennisbank als naslagwerk bij het adviseren van cliënten. Bovendien organiseren wij elk jaar de opleiding Orthomoleculaire Voedingsleer & Therapie waarmee al vele studenten de deuren van hun praktijk konden openen. Zien wij u ook bij een van onze educatieprogramma’s?

Kijk voor onze agenda, informatieve artikelen en veel meer op onze nieuwe website www.soe.nl

Educatie over gezondheid, voeding en suppletie

DOSSIER

Melatonine (N-acetyl-5-methoxytriptamine) is een peptidehormoon dat door de epifyse - een neuro-endocrien orgaan in de hersenen wordt geproduceerd en uitgescheiden. Daarnaast vindt ook synthese plaats in onder andere het maagdarmkanaal, lever, (bij)nier, hart, thymus, genitaliën, baarmoeder, evenals in bepaalde cellen van het immuunsysteem.

De primaire fysiologische rol van centraal geproduceerde melatonine is het beïnvloeden van het 24-uursritme. Dit wordt ook wel het chronobiologisch effect van melatonine genoemd. Van alle 24-uursritmes is de slaap-waakcyclus het bekendst.

Melatoninereceptoren zijn gevonden in de hersenen, op het netvlies, in de milt, lever, alvleesklier, genitaliën en borstklieren, baarmoeder, thymus, maagdarmkanaal, immuuncellen en vetweefsel wat aangeeft dat al deze organen beïnvloed worden door melatonine. Zelfs in alle mitochondriën van alle eukaryotische cellen wordt een bepaalde hoeveelheid melatonine geproduceerd. Melatonine heeft dus, naast het reguleren van het circadiaans ritme, meerdere functies. Zo heeft melatonine onder meer antioxidatieve en immunomodulerende eigenschappen, stimuleert het de autofagie en beïnvloedt het sterk de glucose- en vethuishouding.

WERKINGSMECHANISME Melatonine geproduceerd in de hersenen kan via passieve diffusie de epifyse verlaten en overvloeien naar het cerebro­ spinale vocht en de bloedsomloop. Chronobiologische effecten komen vervolgens tot stand door binding van melatonine met zijn receptoren in celmembranen van verschillende weefsels. De circulerende melatonine bereikt ‘s nachts (2u-4u) een piek terwijl de melatonineconcentratie zich in de ochtend rond het minimum bevindt. Bloedwaarden zijn tijdens de nachtelijke uren 5-10 keer hoger dan overdag.

Het melatoninemolecuul is tegelijkertijd hydrofiel en lipofiel en kan daarom gemakkelijk door de bloed-hersen- en placentabarrières passeren.

Melatonine heeft een regulerend effect door binding aan receptoren. Melatoninereceptoren zijn gevonden in hypo­ thalamische suprachiasmatische kernen, cerebellum, netvlies,

TCC Magazine | 23

milt, lever, alvleesklier, genitaliën en borstklieren, baarmoeder, thymus, maagdarmkanaal, trombocyten, lymfocyten en vetweefsel.

Twee soorten membraanreceptoren (MT1 en MT2) en hun lokalisatie in chromosomen (4q35 en 11q21-22), evenals nucleaire receptoren (RORα), zijn reeds geïdentificeerd.

Er wordt gedacht dat het binden van melatonine aan deze receptoren zorgt voor de expressie van klokgenen zoals Klok en Bmal. Deze klokgenen zorgen voor regulatie van glucose- en triglyceridenspiegels overdag. Bmal reguleert eveneens de synthese van lipiden en de adipogenese.

Melatonine is dus ook een sterke regulator van het koolhydraten- en vetmetabolisme.

"De synthese van centraal geproduceerde melatonine wordt geremd door licht op het netvlies en gestimuleerd door duisternis."”

Ook de alvleesklier bevat veel klokgenen (Bmal, Clock, Per1, Cry1) en melatonine heeft een synchroniserend effect op ß-cellen en α-cellen. Gedurende de nacht is er een hoge melatonineproductie en lage insulinesecretie en overdag is dit omgekeerd. Bij experimentele afwezigheid van melatonine daalt de opname van glucose door insulinegevoelige weefsels sterk wegens de afwezigheid van normaal functionerende insulinereceptoren. Dit onderstreept het belang van melatonine voor een normale glucosehuishouding.

In vetweefsel reguleert melatonine de differentiatie van adipocyten en de expressie van klokgenen (Clock, Per1) die een verhoogde expressie vertonen gedurende de nacht.

Daarnaast zorgt melatonine voor een normaal circadiaans ritme van vetopbouw (lipogenese), vetafbraak (lipolyse) en opname van vrije vetzuren en glucose in vetcellen. Ook de circadiaanse ritmes van de spieren, lever en alvleesklier worden gestuurd door melatonine.

Tevens is het mogelijk dat melatonine niet enkel op de melatoninereceptoren kan binden maar ook op de GABAa-receptor. GABA is de belangrijkste inhiberende (remmende) neurotransmitter van ons centraal

24 | TCC Magazine

zenuwstelsel. Inhiberende neurotransmitters zoals GABA zorgen ervoor dat de excitatie van de neuronen in onze hersenen niet te hevig wordt en beschermen op die manier tegen excitotoxiciteit, oftewel schade aan de hersenen door overactiviteit. Binding op de GABAa-receptor zorgt voor een balans tussen activiteit en rust in de hersenen.

Wellicht op die manier werkt melatonine neuroprotectief en beschermt het dus de hersenen tegen excitotoxiciteit.

Daarnaast vertoont melatonine een sterke antioxidatieve werking. Voor het metabolisme van een cel wordt zuurstof gebruikt, hierbij komen cytotoxische bijproducten vrij, de zogenaamde vrije radicalen. Deze vernietigen macromoleculen zoals DNA, lipiden en eiwitten, met celdood via apoptose tot gevolg. Melatonine en haar metabolieten neutraliseren zuurstof- en stikstofhoudende reactanten.

Melatonine stimuleert tevens de expressie en activiteiten van verschillende antioxidatieve enzymen en het remt koppeling van NO en O2 door het opruimen van NO en door onderdrukking van de activiteit van het pro-oxidatieve enzym stikstofoxidesynthase (NOS).

Het feit dat melatonine in alle eukaryotische cellen aanwezig is, waarvan de hoogste concentratie in de mitochondriën te vinden is, verhoogt de capaciteit van melatonine om te beschermen tegen oxidatieve stress en apoptose. Melatonine hoort dan ook thuis onder de term ‘mitochondriaal antioxidant’. Een dergelijke antioxidatieve werking is in het bijzonder belangrijk voor de bescherming van de testes bij mannen en van de eicellen bij vrouwen, meer bepalen de granulosacel en het corpus luteum, gezien deze erg gevoelig zijn voor oxidatieve stress. Folliculair vocht bevat zelfs meer melatonine dan het bloed.

Aangezien ook cellen van het immuunsysteem melatoninereceptoren bezitten, heeft melatonine ook de capaciteit het immuunsysteem te beïnvloeden. Melatonine wordt gezien als een anti-inflammatoire en immunomodulerende stof. Melatonine moduleert de translocatie van de pro-inflammatoire transcriptiefactor NFkB en remt de activatie van het NLRP3-inflammasoom. Het NLRP3-inflammasoom wordt gereguleerd door het NLRP3-gen. Dit gen kan middels Pattern Recognition Receptors (PRRs), zoals bijvoorbeeld Toll-like Receptors (TLRs), moleculaire patronen waarnemen die gelinkt zijn aan mogelijk gevaar, de zogenaamde Danger/Damage Associated Molecular Patterns (DAMPs) of Pathogen Associated Molecular Patterns (PAMPs). DAMPs en PAMPs kunnen het NLRP3-gen en daarop het inflammasoom activeren. De activatie van zo’n inflammasoom zorgt voor een vrijgave van grote hoeveelheden pro-inflammatoire interleukinen. Melatonine speelt een rol in het remmen van het

DOSSIER

NLRP3-inflammasoom. Het grijpt direct in op de Toll-like receptor 2 (TLR2), waarmee het NLRP3-inflammasoom wordt geactiveerd, en remt daardoor een overmatige immuunreactie.

AANMAAK EN BRONNEN Endogene aanmaak van melatonine Melatonine wordt endogeen in de hersenen geproduceerd uit tryptofaan. Tryptofaan wordt omgezet in serotonine (5-hydroxytriptamine) aan de hand van de enzymen tryptofaanhydroxylase 1 en 2. Vervolgens wordt serotonine in de hersenen omgezet tot melatonine (N-acetyl-5methoxytriptamine) aan de hand van de enzymen serotonine N-acetyltransferase (SNAT), wat vroeger AANAT werd genoemd, en hydroxyindolol-O-methyltransferase (HIOMT).

Het enzym SNAT vertoont een duidelijk circadiaans ritme.

Het melatonineniveau is dus het hoogst gedurende de nacht en het laagst overdag.

Hoeveel endogeen melatonine wordt afgescheiden varieert per persoon. De endogene piekwaarde ligt ’s nachts tussen 54-75 pg/ml, terwijl bij mensen met een lage afscheiding de piek tussen 18-40 pg/ml ligt. De synthese van centraal geproduceerde melatonine wordt geremd door licht op het netvlies en gestimuleerd door duisternis.

Niet enkel de hersenen maar alle menselijke cellen zijn in staat melatonine te produceren. De regulatie van perifere melatonineproductie gebruikt andere mechanismen dan de hersenen. Uiteindelijk zetten leverenzymen melatonine om in onder meer 6-sulfatoxymelatonine (6SMT), waarna het met de urine wordt uitgescheiden.

Exogene bronnen van melatonine Ook planten produceren melatonine en gebruiken deze als antioxidant. Globaal kunnen we stellen dat kersen, gojibessen, eieren, vis en noten een goede bron van melatonine zijn. Ook moedermelk of melk van andere diersoorten is rijk aan melatonine. Echter komt melatonine voor in veel soorten voedingsmiddelen. Het gehalte aan melatonine in voedingsmiddelen vertoont daarbij wel grote verschillen van soort tot soort. Een veel hoger gehalte melatonine werd waargenomen in noten, waarvan pistachenoten de hoogste concentratie hebben, en medicinale kruiden zoals onder andere Hypericum perforatum.

STOFWISSELING Endogeen geproduceerde melatonine wordt op verschillende manieren gemetaboliseerd. Melatonine kent een enzymatische afbraak ter hoogte van de lever en vormt daar verschillende metabolieten, waarvan 6-hydroxymelatonine de bekendste is. Perifeer geproduceerde melatonine, ter hoogte van de mitochondriën, wordt lokaal afgebroken door een pseudo-enzymatisch proces waarbij cytochroom C functioneert als een enzym dat melatonine afbreekt tot N1-acetylN2-formyl-5-methoxykynuramine (AFMK). Tot slot kan melatonine ook worden afgebroken door contact te maken met vrije radicalen. Al deze metabolieten worden uiteindelijk via de urine uitgescheiden.

BEHOEFTE De endogene productie van melatonine is lager in het geval van nachtwerk, nachtelijke activiteiten of slaapstoornissen.

Calcificatie van de epifyse, geassocieerd met veroudering of neurodegeneratieve ziektebeelden, leidt eveneens tot een gedaalde melatonineproductie (Tan, 2018). Ook bepaalde medicijnen zorgen voor een daling in de melatonineproductie zoals medicijnen die behoren tot de groep van non-steroïdale

TCC Magazine | 25

meer veerkracht meer geluk meer gezondheid

De HeartMath methode In de evidence-based HeartMathmethode staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal.

Door biofeedback op het hartritme leert u uw cliënten om te gaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen.

Uw cliënten krijgen zo meer grip op stress en angst. Uit vele studies blijkt dat dit tot toegenomen veerkracht, geluk en gezondheid leidt!

HeartMath biedt verschillende professionele opleidingen aan.

Zo komt u in aanraking met diverse interventie-technieken die u zelf kan oefenen en toepassen in uw professionele praktijk.

T: 043-36 55 626 E: info@heartmathbenelux.com www.heartmathbenelux.com

DOSSIER

ontstekingsremmers (NSAID’s) en bètablockers.

Ouderen, personen die leiden aan neurodegeneratie, nachtwerkers, mensen met slaapstoornissen of mensen die gebruik maken van NSAID’s en/of bètablokkers, kunnen dus baat hebben bij melatoninesuppletie.

SUPPLETIE Melatoninesupplementen worden doorgaans synthetisch geproduceerd aan de hand van Fisher-indoolsynthese.

Melatoninesuppletie is beschikbaar in de vorm van tabletten of druppels.

"Bij mensen met een depressieve stoornis is het dag-nachtritme vaak verstoord. Melatonine kan dit herstellen en lijkt tevens stemmingsstoornissen te kunnen verminderen."

INDICATIES Slaapstoornissen/slapeloosheid Mensen die last hebben van slapeloosheid (insomnia) of andere slaapproblemen hebben vaak een verminderde nachtelijke melatoninesecretie. Een recente meta-analyse heeft aangetoond dat suppletie met melatonine bij mensen met slaapstoornissen leidt tot een kortere tijd die nodig is om in slaap te komen, een toename van de totale slaapduur en een verbetering van de slaapkwaliteit. Dit effect blijft behouden, ook bij langdurig gebruik van melatonine. Het positieve effect van melatonine op slaap is kleiner dan dat van farmacologische slaapmedicijnen, maar heeft een veiliger profiel op vlak van bijwerkingen.

Tevens helpt melatonine mensen met het uitgestelde-slaapfasesyndroom om eerder in slaap te vallen.

Mensen met een uitgestelde slaapfase kunnen erg moeilijk in slaap komen en ontwaken op het gewenste tijdstip. Een meta-analyse uit 2010 toont aan dat het toedienen van exogene melatonine ertoe leidt dat de endogene melatonineproductie vroeger op gang komt (1,18 uur vroeger) en dat de tijd die nodig is om in slaap te komen ingekort wordt met bijna een half uur (23,27 minuten).

Daarnaast gaan meerdere medische aandoeningen gepaard met slaapproblemen zoals epilepsie, bepaalde (neuro) psychiatrische aandoeningen, COPD, astma en autismespectrumstoornissen. Bij al deze aandoeningen heeft melatonine een aangetoond positief effect op verschillende slaapparameters.

Jetlag Melatonine vermindert de symptomen van een jetlag, vooral bij het passeren van meerdere tijdzones.

Melatoninesuppletie geschiedt het best voor vertrek als het 10 uur ’s avonds is op de plaats van bestemming, eenmaal aangekomen nog 3 dagen voor het slapengaan.

Dit leidt tot minder slaperigheid ‘s morgens en ‘s avonds.

De symptomen van een jetlag worden voorkomen dan wel verminderd. Het effect is het grootst bij oostwaartse vluchten over meerdere tijdzones. Doseringen gebruikt in klinische studies variëren van 0,5 mg tot 5 mg, waarbij de symptomen van de jetlag bij alle doseringen verminderd werden. Echter, mensen die 5 mg innamen vielen sneller in slaap en rapporteerden een betere subjectieve slaapkwaliteit.

Autismespectrumstoornissen Autismespectrumstoornissen (ASS) zijn neurologische aandoeningen die voorkomen bij autisme, het syndroom van Asperger, Rett-syndroom en PDD-NOS. Deze aandoeningen gaan vaak gepaard met een afwijkende melatoninehuishouding. Zo werden er bij deze aandoeningen afwijkingen gevonden in het circadiaans ritme van melatonine, verlaagde melatonineproductie en een correlatie tussen melatonineconcentratie en autistisch gedrag. Ook kunnen er genetische afwijkingen te vinden zijn bij deze aandoeningen die leiden tot een verminderde melatonineproductie. Er wordt zelfs gedacht dat een laag melatonineniveau bij een zwangere vrouw een risicofactor is voor de ontwikkeling van ASS bij het kind. ASS blijkt vervolgens samen te gaan met oxidatieve stress, cerebrale ontsteking, verstoorde darmflora en gastro-intestinale inflammatie. Zoals bij werkingsmechanismen omschreven, heeft melatonine een positieve invloed op ontsteking en oxidatieve stress. Bovendien verbetert melatonine de slaap bij kinderen met ASS, door verkorte inslaaptijden, verlengde slaapduur en een verbeterd slaappatroon.

Depressieve stoornissen Tijdens de actieve fase van diverse depressieve stoornissen blijkt het melatonineniveau verlaagd. Bij manisch-depressieve personen is het melatonineniveau in de manische fase aanzienlijk hoger dan in de depressieve fase. Mensen met een seizoensgebonden depressie hebben tevens een veranderde cyclus van melatoninesecretie. Bij mensen met een depressieve stoornis is het dag-nachtritme vaak verstoord. Melatonine kan dit herstellen en lijkt tevens stemmingsstoornissen te kunnen verminderen.

TCC Magazine | 27

Greens van Fittergy Volgens kenners de best smakende Greens die er is!

Nu geheel glutenvrij!

Compleet met probiotica én vezels!

Jouw dagelijkse behoefte aan groenten- en fruit-extracten, zeewieren en vezels in één glas!

Greens van Fittergy Goed voor je weerstand, darmen en energie-huishouding!

Wil je tegelijkertijd je eiwitten aanvullen, dan is er ook de GreensWhey.

De ideale combinatie van Greens en whey-eiwit. Eiwitten ondersteunen snel herstel van de spieren na training of sport en ondersteunen spieropbouw.

Supplements

DOSSIER

"Hoofdpijn behandelen met melatonine is veelbelovend, vooral bij spanningshoofdpijn, clusterhoofdpijn en migraine."

Hoofdpijn Melatonine kan hoofdpijn in theorie helpen voorkomen via de volgende mechanismen: ontstekingsremmende werking, de opruiming van vrije radicalen, remming van de activiteit van NOS, de vermindering van gevoeligheid voor pro-inflammatoire cytokine, remming van dopaminesecretie, membraanstabilisatie, het mogelijk maken van pijnstilling door GABA en endorfine en neurovasculaire regulatie.

Hoofdpijn behandelen met melatonine is veelbelovend, vooral bij spanningshoofdpijn, clusterhoofdpijn en migraine.

Andere indicaties zijn: • Neurodegeneratieve ziektebeelden • Glaucoom • Hart- en vaatziekten • Bloeddruk • Cholesterol • Hartfalen • Atherosclerose • Ischemie • Fertiliteit • Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) • Pre-eclampsie • Coronavirus en COVID-19 • Gastro-oesofageale reflux en maagzweren

VEILIGHEID EN BIJWERKINGEN Orale melatoninesuppletie heeft doorgaans een sterk veiligheidsprofiel. Doseringen tot 20 mg gedurende 12 weken blijken veilig te zijn. Meer onderzoek over het gebruik over langere termijn, vooral bij kinderen, adolescenten, zwangeren en zogende moeder is nodig om de veiligheid te garanderen.

Zelden treden milde bijwerkingen op zoals duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn en slaperigheid. Deze bijwerkingen zijn vaak van korte duur en kunnen eenvoudig vermeden worden door de dosering en het moment van inname aan te passen. Zeer zelden worden er problemen gerapporteerd met bloedsuikerregulatie, bloeddruk en hartfrequentie.

INTERACTIES Fluvoxamine, cimetidine, ciprofloxacine, erythromycine, en tricyclische antidepressiva zijn geneesmiddelen die CYP1A2 (een belangrijke katalysator van het melatoninemetabolisme) remmen en daarmee het serum melatonine verhogen.

Voorzichtigheid is geboden bij het gecombineerd gebruik van melatonine met deze medicijnen.

Andere middelen met interacties: • Anticoagulantia • Anticonvulsiva • Medicijnen tegen diabetes • Bloeddrukverlagende medicijnen • Cafeïne • Kalmerende middelen • Anticontraceptiva • Fluvoxamine (Luvox) • Immunosuppressieve medicijnen • Methamfetamines Dit artikel is mogelijke gemaakt door Natura Foundation: www.naturafoundation.nl Bronnen zijn op te vragen bij de redactie.

CONTRA-INDICATIES Er is voorlopig onvoldoende bewijs van veiligheid bij zwangerschap en borstvoeding.

Voorzichtigheid is geboden bij dialysepatiënten, bij patiënten met verminderde leverfucntie en bij patiënten met sommige auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis of post-orgaantransplantatie.

DOSERING Afhankelijk van de indicatie zullen doseringen van 0,1 tot 2,0 mg ’s avonds over het algemeen volstaan en zijn ze veilig te verhogen tot 5-10 mg indien het gewenste resultaat uitblijft.

TCC Magazine | 29

Spirituele zoektocht van een seculiere vrouw Humoristisch en ontwapenend Onlangs verscheen het boek Het jaar waarin ik spiritueel probeerde te leven van Anne Bokma. Bokma, een Canadese journalist met Nederlandse roots, neemt in dit boek een jaar lang iedere maand een andere spirituele richting onder de loep. Zo probeert ze te mediteren met de app Headspace, doet ze aan yoga met geiten, gaat ze bosbaden, kiest ze alvast een doodskist uit en probeert ze magic mushrooms.

Bokma plaatst haar nieuwe spirituele ervaringen in haar persoonlijke levensgeschiedenis. Het resultaat is een boek met een warme vertelstem, geschreven met veel zelfspot en de nodige humor.

Boekfragment: Als jonge vrouw begon ik te twijfelen aan de religie waar mijn hele leven om draaide en dat was een probleem. Het risico was dat ik niet alleen mijn geloof zou kwijtraken maar ook de relatie met wie en wat me lief was: mijn moeder, met wie ik heel close was, mijn drie broertjes en zusjes, mijn enorme familie, de vrienden uit mijn kindertijd en een stuk cultuur van mijn Nederlandse voorouders. De kerk was het middelpunt van ons bestaan.

Ik verliet de Canadian Reformed Church op mijn twintigste, en tussen mij en mijn familie zou het nooit meer hetzelfde worden. Ze vergaven het me nooit.

Het woord ‘religie’ komt van het Latijnse ‘ligare’, dat ‘(ver) binden’ betekent. In mijn geval kreeg het een omgekeerde betekenis. De kerk verlaten was de juiste beslissing, maar het was heel moeilijk om mijn familie op die manier pijn te doen.

30 | TCC Magazine

Hoe moeilijk het ook is om aan zo’n gesloten kerkgemeenschap te ontsnappen, er zijn genoeg mensen die het lukt, die weglopen uit kerken waar autoriteit op de verkeerde manier wordt uitgeoefend. Maar niet alleen fundamentalistische kerken zien hun ledenaantallen teruglopen. Sommige mensen verlaten de kerk omdat ze de dogma’s niet met hun eigen leven kunnen verenigen. Anderen zetten vraagtekens bij het hele idee van een georganiseerde religie in de eenentwintigste eeuw. En weer anderen willen gewoon liever uitslapen op zondag, een yogalesje doen, hun kinderen naar voetbal brengen. De meeste millennials weigeren überhaupt een religieus gebouw binnen te stappen. Elk jaar komen er bijna drie miljoen Amerikanen bij die bij geen enkele religie zijn aangesloten, en jaarlijks sluiten vierduizend kerkgebouwen de deuren, volgens Amerikaanse tellingen. In Canada verwacht erfgoedorganisatie National Trust (Monumentenzorg) dat bijna tienduizend kerken in de komende tien jaar hun deuren zullen sluiten – een derde van alle gebedshuizen. Kortom, traditionele westerse religies happen naar adem, terwijl hun oude, trouwe gemeenschap langzaam uitsterft.

Van de miljoenen mensen die religie vaarwelzeggen, zijn er velen die toch een spiritueel leven willen leiden. Zoveel zelfs dat we een eigen aanduiding hebben gekregen: spiritueel-maar-niet-religieus (spiritual but not religious), afgekort sbnr.

Bijna tachtig miljoen Noord-Amerikanen (27 procent van de Amerikanen en 39 procent van de Canadezen) noemen zichzelf sbnr, waarmee we het snelst groeiende ‘geloof’ in de westerse wereld zijn. Sbnr’s worden in Noord-Amerika soms ook wel ‘Nones’ genoemd (omdat ze bij onderzoek naar religieuze overtuigingen vaak het vakje ‘none’ invullen), of ‘Dones’ (omdat ze ‘done with religion’ zijn). In 2019 was het aantal

GROEPSGELUK SBNR

Het jaar waarin ik spiritueel probeerde te leven Anne Bokma Uitgeverij Ten Have ISBN 978 90 259 0925 3

‘nones’ even groot als het aantal katholieken.

‘Spiritualiteit wordt de religie van dit millennium’, aldus Siobhan Chandler, een toonaangevende Canadese wetenschapper op dit gebied.

Sbnr’s mogen dan wel hun neus ophalen voor de formele religieuze rituelen, maar de meerderheid gelooft wel in God en voelt een diepe connectie met de natuur en de aarde. De meeste sbnr’s bidden nog steeds, al is het maar af en toe. Ze vinden autonomie belangrijker dan groepsdenken en ze volgen geen kant-enklare set geloofsovertuigingen, behalve dan misschien ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt...’

Sbnr’s voelen zich thuis bij wat de Indiase hindoe-monnik Swami Vivekananda schreef: ‘Groei moet van binnenuit komen. Niemand kan je onderwijzen, niemand kan je spiritueel maken. Er is geen andere leraar dan je eigen ziel.’

Critici verwijten sbnr’s dat ze geloof op een cafetaria-manier benaderen, dat ze ‘shoppen’, kiezen en mixen wat hun bevalt vanuit allerlei spirituele richtingen, in plaats van dat ze zich verdiepen in één religie. ‘Burger Kingspiritualiteit’ wordt deze benadering ook wel spottend genoemd. Maar ik vraag me af: wat is er eigenlijk mis mee om uiteenlopende spirituele praktijken met elkaar te vermengen, als dat je leven verrijkt?

Ik heb de afgelopen vier jaar over het sbnr-fenomeen geschreven als ‘seculiere-maar-spirituele’ columnist voor de United Church Observer (die nu Broadview heet), het tijdschrift van de grootste vrijzinnig protestantse kerk van Canada. Door het onderzoek dat ik deed naar sbnr-spiritualiteit, werd ik steeds nieuwsgieriger en wilde ik die praktijken

"Van de miljoenen mensen die religie vaarwelzeggen, zijn er velen die toch een spiritueel leven willen leiden."

ook graag zelf ervaren. Mijn eigen spirituele zelf kon ook wel een opkikker gebruiken. Na wat overleg en financiële planning besloot ik om mezelf een jaar lang volledig te wijden aan ‘spiritueel leven’. Ik zou meedoen aan alle mogelijke spirituele praktijken die ik kon vinden, inclusief de dingen die onder de noemer new age vallen, heidens, mystiek, transcendentaal, bovennatuurlijk, diepzinnig, of ronduit zweverig. Twaalf maanden lang zou ik mezelf toeleggen op spiritualiteit. En ik zou alleen maar boeken lezen met een spiritueel tintje.

Mijn inspiratie kwam deels van journalist A.J. Jacobs, die een jaar lang heeft geprobeerd alle zevenhonderd leefregels uit de Bijbel zo precies mogelijk na te leven. Dat resulteerde in het boek The Year of Living Biblically. Hij volgde de tien geboden op, stond tien procent van zijn salaris af aan een goed doel, maar ging ook op zoek naar de meer dubbelzinnige en duistere wetten. Hij mocht zijn baard niet scheren, geen kleding dragen die uit verschillende stoffen bestond, en hij moest bereid zijn om vreemdgangers te stenigen. (Dat laatste kwam er in de praktijk op neer dat hij halfhartig een steentje gooide naar iemand die opbiechtte dat hij zijn vrouw bedroog.)

Ik raakte geïnspireerd door Jacobs’ aanpak. Ik wilde nieuwe spirituele praktijken ontdekken.

En dan hoefde ik echt niet meteen theologie te gaan studeren, naar Santiago de Compostella te wandelen of extatisch te dansen op Burning Man. Ik maakte een lijst van ervaringen die ik wilde uitproberen.

Niet te hoog gegrepen, haalbaar – en als ik het licht zou zien, was dat mooi meegenomen.

Ik wilde ontdekken wat ik miste. Ik was opgevoed in een gesloten, kortzichtige geloofsgemeenschap, maar nu was ik vastberaden om met grote nieuwsgierigheid, een zoekende houding en een gezonde dosis journalistieke scepsis de geestverruimende gevolgen vast te leggen van dit spirituele experiment. BurgerKing-spiritualiteit? Ik wilde m’n dienblad helemaal volladen.

TCC Magazine | 31

Shenzhou Open University of Traditional Chinese Medicine

Beroepsopleidingen Acupunctuur De meest bekende en wereldwijd erkende vorm van Traditionele Chinese Geneeskunde.

Chinese Kruidengeneeskunde Leer de recepturen van Chinese kruiden om deze op een veilige manier in te zetten in je praktijk.

Tuina massagetherapie Als alternatief voor acupunctuur, of een waardevolle aanvulling op andere complementaire geneeswijzen.

3 tot 4-jarige deeltijdopleidingen HBO-conform geaccrediteerd Ervaren, internationaal docententeam

Meer informatie vindt u op:

shenzhou-university.com

Stage in eigen kliniek

Geldersekade 67 1011 EK Amsterdam 020 - 620 33 71

Life Boost Een combinatie van de bloesemremedies boerenwormkruid, celenergie en kruidje roer me niet.

Goed voor de verbinding met je innerlijk vuur, je kern en je liefde: zorgt voor de integratie van je kracht om neer te gaan zetten wie je werkelijk bent.

-

Sprayset Reiniging Plus Life Boost zit ook in de nieuwe Sprayset Reiniging Plus. Te gebruiken bij ontstorings- en reinigingsprotocollen (zie webwinkel).

Sprayset Reiniging Plus bestaat uit Life Boost, Orchid Airspray Reiniging en een gratis sprayflesje van 10 ml.

www.bloesemremedies.com Bloesem Remedies Nederland | Postbus 6139 | 5960 AC Horst Tel. 077-2300011 | info@bloesemremedies.com www.bloesemremedies.com | www.primaveralife.nl

INSPIRATIE

Zo helpt poëzie Arts, filosoof en schrijver Bert Keizer heeft toegankelijke ‘zorgpoëzie’ uitgezocht van grote dichters als Herman De Coninck, Menno Wigman, Judith Herzberg, Lucebert, Annie M.G. Schmidt en Jean Pierre Rawie.

Zo ontstond een bundel met de mooiste en meest intieme gedichten over thema’s waar we allemaal mee te maken hebben: geboorte en kinderziekten, lichamelijk en geestelijk lijden, sterven en zorg voor de nabestaanden.

Dat maakt zo helpt poëzie tot een troostrijk inspiratieboek voor wie werkt in ziekenhuizen, artsenpraktijken, revalidatiecentra, thuiszorg, jeugdzorg, gehandicaptenzorg, ggz-instellingen, verpleeg- en verzorgingshuizen, hospices.

Fragment uit de inleiding De dichters die in deze bundel aan het woord komen, voeren het gesprek over menselijke tegenslag op hun geheel eigen, poëtische manier. Ze schrijven over geboren worden, kind zijn, opgroeien, lichamelijk en geestelijk lijden, oud worden, doodgaan en rouwen in de vorm van poëzie.

Bestaat er een mooiere troost dan een gedicht waarin ziekte en alle beslommeringen daaromheen, zelfs de dood, behoedzaam op armlengte worden gehouden?

De titel zo helpt poëzie – met kleine letter – is ontleend aan dit gedicht. Deze bundel bevat de mooiste, meest intieme gedichten over thema’s waar mensen die werken in de zorg en mensen die zorg nodig hebben, regelmatig mee te maken krijgen. Ik denk niet alleen aan medewerkers en vrijwilligers, maar ook aan al die zieken en hun geliefden.

De gedichten zijn ernstig, strelend, wanhopig, grappig, vervloekend, vermanend, angstwekkend, bezorgd en soms verdrietig.

Maar bovenal zijn ze troostrijk, waardoor je als lezer even binnengaat in een ruimte die uitstijgt boven de dagelijkse emoties, een ruimte waar je tijdens een drukke dag zelden komt. Een ruimte van waaruit je je dag op zaal, in de ok, de spreekkamer, of tijdens de wasbeurt eens op een andere manier kunt bezien.

En je zult zien dat dat helpt.

Zo helpt poëzie 101 gedichten over de zorg Bert Keizer Uitgeverij De Meent

Neem bijvoorbeeld dit gedicht van Herman De Coninck: POËZIE zoals je tegen een ziek dochtertje zegt: mijn miniatuurmensje, mijn zelfgemaakt verdrietje, en het helpt niet; zoals je een hand op haar hete voorhoofdje legt, zo dun als sneeuw gaat liggen, en het helpt niet: zo helpt poëzie

TCC Magazine | 33

Winterklaar met kruiden Drie favorieten om in huis te hebben; de neusspray om vrijer te ademen, de kruidensiroop voor gezonde luchtwegen*1 en een verzachtende invloed op de keel*2.

En Astragalus-Eleutherococcus-Shiitake extract ter ondersteuning van het immuunsysteem*3.  Unieke kruidenmixen  Praktisch en makkelijk inzetbaar  Natuurlijk alternatief

www.bonusan.com

* Gezondheidsclaims in afwachting van Europese toelating; 1 Drosera rotundifolia, 2 Mentha piperita, 3 Astragalus & Eleutherococcus

KLEURENTHERAPIE

Wat licht en kleur met ons doen

‘Onze ogen en onze huid fungeren als antenne die kleurfrequenties van het licht opnemen. Dan gebeurt er iets met ons… onze gevoelssfeer wordt geraakt.’

Kleurenpuncturist en -specialist Praveeta Timmerman vertelt er graag over, want ze heeft gemerkt dat veel mensen zich nauwelijks bewust zijn van de impact van licht en kleur op onze mentale en fysieke gezondheid.

Ook in het vakgebied van de natuurgeneeskunde krijgt het (te) weinig aandacht.

“Het pure licht van de zon bevat oneindig veel kleuren, die zorgen voor balans in ons leven.”

‘Als we het over een gezonde leefstijl hebben, gaat het vooral over volwaardige voeding, voldoende lichaamsbeweging en op tijd ontspanning’, licht ze toe. ‘Het advies om elke dag naar buiten te gaan, hoort echter ook in dat rijtje. Het pure licht van de zon bevat namelijk oneindig veel kleuren. Die zorgen voor balans in ons leven.’ Ze illustreert dat met een paar aansprekende voorbeelden: ‘Onderzoek heeft uitgewezen dat patiënten die in een kleurige ziekenhuisomgeving liggen, sneller herstellen en minder medicatie nodig hebben. In gevangenissen blijken roze geverfde kamermuren gedetineerden rustiger te houden. Er valt dus veel winst te behalen door kleuren in gebouwen aan te brengen. Psychologiestudenten hebben mij wel eens benaderd omdat ze over dit onderwerp een werkstuk wilden maken. Ze zeiden het jammer te vinden dat er zo weinig met deze wetenschap in de gangbare psychologie werd gedaan.’

Breder Waar wel veel mensen mee bekend zijn, is lichttherapie. Alleen wordt die vooral geassocieerd met de behandeling van herfst- en winterdepressies. De werking blijkt echter veel breder. Net als andere vormen van natuurgeneeskunde kan je met licht- en kleurentherapie een breed scala aan aandoeningen behandelen. Daarbij is het opvallend hoeveel elementen van de Traditional Chinese Medicine (TCM) het bevat. Inherent werkt de therapie met meridianen, het yin- en yangprincipe en de vijfelementenleer, waarbij de elementen corresponderen met een bepaalde kleur. Zo staat het houtelement voor groen. Het is een discipline op zich, maar kan andere therapieën ook goed aanvullen of een extra dimensie geven. Dat geldt in het bijzonder voor acupunctuur en voetreflexologie omdat je dezelfde punten en zones kan gebruiken.

TCC Magazine | 35

5

KENMERKEN

van een effectief Q10-preparaat

Wetenschappelijk gedocumenteerd effect Een goedkoop Q10-preparaat kan toch duur blijken te zijn als het geen effect heeft. Dan hebt u uw geld verspild. Als de effectiviteit ervan echter gedocumenteerd is met onderzoek dat in een gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift werd gepubliceerd, dan weet u zeker dat u een veilig en effectief product hebt.

Metingen van de opname na innemen van het product

De actieve stof van een Q10-product moet na inname door het lichaam worden opgenomen om werkzaam te zijn. Er moet daarom documentatie aanwezig zijn die de concentratie Q10 in het bloed voor en na inname van het product laat zien.

Opneembaarheid (%) vergeleken met die van Bio-Quinon Q10

100%

(mg/liter) × uren (%)

66%

1 Bio-Quinon Q10

2

60%

58%

3

4

3 andere Q10 producten

Het zelf Q10 aanmaken, maar onderzoek Q10lichaam is eenkan natuurlijke energiebron die laat zien dat de lichaamseigen productie al afneemt door iedereen kan worden gebruikt. na het 20e levensjaar.

Studies laten echter zien dat ouderen, intensieve sporters en hartpatiënten baat kunnen hebben bij een hogere dosis van de voedingsstof dan gemiddeld.

Vrij van onwerkzame Q10-kristallen

Veel Q10-preparaten bevatten onoplosbare en niet opneembare Q10-kristallen in olie. Zulke kristallen kunnen alleen oplossen wanneer ze blootgesteld worden aan temperaturen ver boven onze lichaamstemperatuur. Pharma Nord heeft een patent op een methode die de kristallen in “sneeuwvlokken” verandert die snel bij lichaamstemperatuur in de maag oplossen. Dat garandeert een effectieve opname in het lichaam.

Dezelfde kwaliteit als medicijnen Voedingssupplementen worden gefabriceerd volgens de richtlijnen voor voedsel. Anders dan medicijnen, hoeven supplementen hun effectiviteit niet aan te tonen. Maar als een Q10-preparaat wordt vervaardigd naar farmaceutische maatstaven, dan worden de grondstoffen en het productieproces streng gecontroleerd. Alles moet gedocumenteerd worden, net als bij medicijnen.

Q10 grondstof van medische kwaliteit

Om Q10-preparaten naar de eisen van medicijnproductie te kunnen maken, is een Q10-grondstof van medische kwaliteit vereist. Dat garandeert dat de verwerkte stof van hoge en gelijkblijvende kwaliteit is en geen onzuiverheden bevat.

Bio-Quinon Q10 Gold van Pharma Nord is een verantwoorde keuze. Het preparaat is in meer dan 100 wetenschappelijke studies gebruikt, waarvan 25 dubbelblind en placebo-gecontroleerd werden uitgevoerd.

Abonneer u op onze nieuwsbrief en bekijk al onze producten op www.pharmanord.nl.

Meer weten? Bel ons op 035-5430991 of email naar info@pharmanord.nl

www.pharmanord.nl

NL_Q10_Ad_TCC_200x280_1220

Het bevat gepatenteerde Q10 “sneeuwvlokken”, die het lichaam snel opneemt.

De hele productie vindt plaats in Pharma Nords farmaceutische fabriek en wordt gecontroleerd door de Deense voedsel- en geneesmiddel-autoriteiten.

KLEURENTHERAPIE

Regenboog Om een beeld te schetsen van hoe licht en kleur precies werken, gaat Praveeta terug naar de basis: ‘Zonlicht ervaren we als wit. Neem bijvoorbeeld de regenboog. Die maakt de kleuren zichtbaar waaruit dat licht is opgebouwd.

De zon zorgt niet alleen voor daglicht, maar ook voor warmte. En dat houdt verband met die kleurensamenstelling; de afzonderlijke kleuren hebben elk hun eigen golflengte. Zouden we van al die golflengtes aparte lampen maken en het licht daarvan projecteren op één punt, dan zien we wit licht. Licht van de zon is voor het leven op aarde een vorm van lichtvoeding.’

Kleurenspectrum De kleuren- en lichttherapie waar Praveeta mee werkt, bootst met gloeilampjes het natuurlijke zonlicht na. Een eigenschap van gloeilampen is namelijk dat die het hele kleurenspectrum bevatten. Om energie te besparen, zijn dergelijke lampen tegenwoordig in de maatschappij vervangen door ledlampen. Die stralen voornamelijk blauw uit, ook al nemen we dat waar als wit. Praveeta noemt het zorgelijk: ‘Er zijn oogartsen die hebben voorspeld dat de kosten van de schade die ledlampen aan de gezondheid toebrengen, over een aantal jaren groter blijken te zijn dan de energiekosten die we besparen doordat we de gloeilamp hebben afgeschaft. Ook onze beeldschermen bevatten een hoge fractie blauw licht. Dat is niet alleen schadelijk voor de hormoonhuishouding, maar ook voor de ogen. En dan te bedenken dat we steeds meer tijd achter het beeldscherm doorbrengen.’

“Er zijn oogartsen die voorspellen dat de kosten van de schade die ledlampen aan de gezondheid toebrengen, groter blijken te zijn dan de energiekosten die we ermee besparen.”

Egypte Ons lichaam heeft dus echt het hele kleurenspectrum nodig. Wat doet licht- en kleurentherapie daar dan concreet mee? ‘We gebruiken de wetenschap van de natuurkunde; wat welke kleur in de meest optimale vorm doet en hoe je dat toevoegt aan het lichaam waar dat nodig is. Dat is overigens niet nieuw. In de oudheid werden in Egypte kleurkamers gemaakt in piramides. Omdat gedurende de dag steeds verschillende kleuren in het zonlicht overheersen, hadden die kamers een opening waar de zon op dat tijdstip naar binnen scheen. Had iemand groen nodig, dan ging hij liggen in de kamer die op dat

moment de factor groen doorliet. De pieken van kleur op verschillende tijdstippen van de dag hebben te maken met brekingsindexen. Die gaan weer over hoe de zon en de aarde zich op dat moment tot elkaar verhouden. Wij zien overdag in principe alleen maar wit licht van de zon. Als die ondergaat is de piek van oranje het hoogst, dat is wel zichtbaar.’

Vitamine D-tekort Praveeta vindt het ook zorgwekkend dat we overdag in de huidige maatschappij onvoldoende natuurlijk licht binnen krijgen, niet meer via de huid en niet meer via de ogen. De epidemie van vitamine D-tekort is daar het gevolg van en niet op te lossen met louter een voedingssupplement. ‘Op vakantie voelen we ons doorgaans erg goed omdat we veel meer buiten en in de natuur zijn. Licht speelt daarin een bijzonder grote rol. Jammer dat dat wordt vergeten. Er zijn allerlei onderzoeken naar hoe depressies ontstaan en wat lichaamsbeweging voor de gezondheid doet. Ik zou graag die onderzoeken herhaald willen zien met het verschil dat de proefpersonen nu ook naar buiten gaan. Met de komst van het elektrisch licht in het industrialisatietijdperk zijn we ook nog onze verbinding met het natuurlijke dag- en nachtritme kwijtgeraakt. Dat is er in de loop van de jaren ingeslopen, niemand staat er meer bij stil. Daarnaast, wie komt er nog drie kwartier buiten op een dag zonder zonnebril en zonder make-up die de huid heeft dichtgeplakt? Natuurlijk moet je je huid niet laten verbranden door de zon, maar jezelf direct insmeren met een zonnebrandcrème als je even naar buiten gaat, is niet verstandig.

TCC Magazine | 37

Bovendien bevatten veel van die middelen chemicaliën. Als de zon daarop schijnt, is dat alleen maar schadelijk.’

Glasstaafjes Bij licht- en kleurentherapie gebruikt Praveeta een lantarentje met daarin een gloeilamp en batterijen. Daarnaast heeft ze glasstaafjes in de regenboogkleuren plus ultraviolet en infrarood. Ze vervolgt: ‘Stel dat iemand blauw nodig heeft, dan straal ik die kleur in op de plaatsen waar dat nodig is. Dat kan op de plek zelf, bijvoorbeeld als iemand huidklachten heeft, maar het kan ook op de acupunctuurpunten, voetreflexzones of andere plaatsen op de huid. Zo kan ik rimpels en littekens instralen om de doorbloeding te bevorderen. Alles wat schade heeft gehad of wat sporen nalaat op de huid, behandel ik met licht en kleur. Blauw heeft als eigenschappen kalmte en verkoeling, geschikt bij ontstekingen en pijn. Bij slaapproblemen is meestal het licht-donkerevenwicht verstoord. Je kan het zo zien: licht is de energie- en kleur de informatiefactor. De laatste correspondeert met de achtergrond van de klacht, de oorzaak.’

Kleurenparen Op de vraag hoe ze dan weet of ze op de voeten moet werken of elders op het lichaam, antwoordt ze: ‘Dat is een kwestie van ervaring, de klachten wijzen mij erop.

Bovendien ben ik thuis in veel systemen, zoals TCM, voetreflexologie.’ Vervolgens beschrijft ze hoe ze werkt met kleurenparen: ‘Daarvan hebben we er drie: rood-groen, geel-violet en blauw-oranje. Samengevat kan je zeggen dat warme kleuren stimuleren en koele sederen. Ook de voetreflextherapeut stimuleert en sedeert. Die gebruikt de vingers voor meer of minder druk. Als ik bijvoorbeeld voel dat op de voetzolen beide nierzones uit balans zijn en voeten voelen koud aan, dan zet ik op de ene voet in die zone de warme kleur en in de andere de koele kleur van een kleurenpaar. Zo herstelt het evenwicht zich.’

“Kleuren hebben op emotioneel en psychologisch niveau betekenis, waarbij blauw staat voor ontspanning en rust. Dat is een algemeen gegeven. Als je kijkt naar een eindeloos blauwe lucht, ga je ogenblikkelijk dieper ademhalen.”

38 | TCC Magazine

Ademhalen Om uit te leggen hoe die kleurenparen precies werken, pakt ze de kleurencirkel erbij: ‘Kijk, je ziet hier rood, geel en blauw. Primaire kleuren waarmee je in feite alle kleuren kan mengen die er bestaan. Deze drie kleuren hebben op emotioneel en psychologisch niveau betekenis, waarbij blauw staat voor ontspanning en rust. Dat is een algemeen gegeven. Als je kijkt naar een eindeloos blauwe lucht, ga je ogenblikkelijk dieper ademhalen. Geel zorgt voor helderheid. Op het hoogtepunt van de dag is geel de dominante kleur van de zon. Rood staat voor kracht. Die maakt ons alert, want het heeft ook het aspect ‘gevaar’ in zich, denk aan een stoplicht. Voor je gezondheid, voor een optimale vorm, kom je uit in het midden. We voelen ons goed als we in een ontspannen, heldere kracht zijn. Blauw, geel en rood zijn dan met elkaar in evenwicht. Het eerste dat uit balans gaat, is onze rust. We raken gespannen. Duurt stress lang, dan verliezen we onze helderheid en ontstaan er chaos en verwarring in ons hoofd. Nog een voorbeeld: het lymfatische systeem en het zenuwstelsel reageren heel

KLEURENTHERAPIE

de hersenhelften. Waarbij onze violette kant staat voor inspiratie en creativiteit, onze rechter hersenhelft. In onze maatschappij ligt altijd te veel de nadruk op de andere kant, ons intellectuele deel.’

Carrièreswitch Op de vraag hoe licht- en kleurentherapie op haar pad is gekomen, vertelt ze: ‘Dat gebeurde in de jaren tachtig na een periode waarin ik had besloten een carrièreswitch te maken. Ik was analiste in een plantenlaboratorium en wilde mijn horizon verbreden. Daarvoor besloot ik twee jaar uit te trekken om te ontdekken wat ik concreet wilde.

Na een zoektocht via rebalancing, massage en heel veel cursussen, ontdekte ik kleurenpunctuur. Dat gaf meteen een klik. Ik volgde bij de grondlegger, Peter Mandel, de opleiding. Na al die jaren werk ik nog altijd met hart en ziel met licht en kleur.’

goed op geel, dus de kleur van de helderheid. Rood geef je als iemand meer kracht nodig heeft. Dat is het geval bij zwaardere ziekten. Vermijd rood daarentegen bij vurige types, want die gaan daarmee over de rooie. In onze taal zitten veel uitdrukkingen met kleuren waarin je de betekenis al herkent.’

Anti-depressie Vervolgens pakt ze een andere cirkel: ‘Vanuit de drie basis- of primaire kleuren verkrijgen we de secundaire kleuren. Zo geeft rood en geel samen oranje, rood en blauw worden violet en geel en blauw maken groen. Je ziet dat twee kleuren tegenover elkaar staan. Je hebt de warme, stimulerende kleuren rood, oranje, geel. En aan de andere kant de koele kleuren violet, blauw en groen. Bij iemand die depressief is, overheersen ‘koel’ en ‘blauw’. Dan werkt oranje herstellend, dat is de kleur van vrolijkheid en de warmte van het hart. Typisch anti-depressie. Het absorbeert en neutraliseert het blauwe zodat mensen weer de andere kant gaan zien. Geel en violet zijn de kleuren van

Fascinatie Niet alleen oefent Praveeta het vak zelf uit, ze heeft ook de opleiding daarvoor in Nederland opgezet. Sinds ze met licht- en kleurentherapie begon, zijn er heel veel jaren voorbijgegaan en nog altijd is ze er met hart en ziel mee bezig. Een fascinatie die ze wel kan verklaren aan de hand van een quote die ze laatst ergens las: ‘Licht is de taal die alle wezens op aarde met elkaar verbindt.’ Ze wacht even, om dan te vervolgen: ‘Dankzij zonlicht hebben we eten, want dat laat planten groeien. We verbouwen wel in kassen, maar waarschijnlijk heb je wel eens het verschil in smaak geproefd tussen een tomaat uit de kas en een uit de volle grond. Daarom is het ook zo belangrijk om lokaal en natuurlijk eten te eten, dat bevat de levenskracht van de zon, die de worteltjes en de tomaten hun kleur geeft met de daaraan gerelateerde voedingscomponenten. Als een plant in een park of in een bos voldoende licht heeft opgevangen voor z’n stofwisseling, gaat het licht uitstralen.

Ik kan altijd intens genieten van de natuur… en dan te bedenken dat ik dat dan ook nog krijg.’ www.kleurenpunctuur.nl

Grondlegger van de therapie is de Duitse acupuncturist en homeopaat Peter Mandel. Hij bracht in kaart welke kleur je waarom gebruikt en ook welke combinaties van kleuren je kan kiezen. Per cliënt kan dat heel verschillend zijn bij eenzelfde klacht, net als bij veel andere disciplines in de natuurgeneeskunde. Aanvankelijk was Mandel fysiotherapeut, later werd hij ook acupuncturist en homeopaat. Hij werkte samen met de inmiddels overleden professor Popp, de ontdekker van biofotonen (de lichtdeeltjes in onze cellen).

Die samenwerking heeft de methode van de kleurenpunctuur opgeleverd.

TCC Magazine | 39

Vernieuwde multi’s Een deel van onze multi’s wordt vernieuwd.

We vervangen vitamines door actieve vormen en mineralen door organische verbindingen wanneer deze er nog niet inzitten. Zo bevat de 111 Multi Probiotica nu bijvoorbeeld ook de actieve vormen van vitamine B2, B12 en foliumzuur en bevat de 105 One Daily nu calcium en magnesium als organische verbinding met citraat.

Duurzame verpakking Dit jaar stappen we bij AOV over op duurzamere verpakkingen van 100% gerecycled plastic, ofwel rPET. Door te kiezen voor flacons van 100% gerecycled plastic dragen we bij aan een meer circulaire economie. Hierdoor hoeft er geen nieuw plastic geproduceerd te worden. En daar zijn wij blij mee!

Scan de QR code en lees meer over AOV!

COLUMN

Voer voor coaches Cathelijne Wildervanck ken je wellicht nog omdat ze onze vaste columnist was. Ze pakt de draad weer op! Dit keer met het thema Voer voor coaches. Een prikkelende visie op coachen, elke keer aangevuld met een bijbehorende podcast.

Cathelijne schreef diverse psychologieboeken waaronder De Gelukspiramide en ADHD: Hoe haal je het uit je hoofd? Online blogt, vlogt en podcast ze er vlijtig op los. Offline is ze oprichter van De eerste verdieping-opleidingen, waar ze onder andere de coach-opleidingen heeft ontwikkeld en supervisie en masterclasses geeft op het gebied van coachen.

Daar lag ik plat op mijn bek!

Vanochtend was ik bij yoga. “Jee, wat gaat het alweer goed met je zeg!” Kijk, dat is dan zo fijn om te horen!

Drie maanden geleden heb ik een ongeluk gehad dat even echt uit een klein hoekje kwam. Stom gevalletje van verkeerde plek en het verkeerde moment. Dus daar lag ik plat op mijn bek. Met als resultaat een pittige heupbreuk. En even eerlijk: het is een veel langere en pijnlijkere weg dan ik tevoren dacht, maar dat terzijde.

Maar waar ik vooral moeite mee had, was om mijn gezondheid weer terug te vinden. En dan bedoel ik niet die heup. Maar mijn gevoel! Het gevoel dat ik een vitale vrouw ben, energiek, krachtig. En toen iemand opmerkte dat ik al zoveel beter liep dan vorige keer, moest ik eraan denken hoe groot het gevaar is om alleen maar patiënt te zijn. Om alleen maar beter te willen worden en dus ziek te zijn.

Want mijn fysio kijkt elke keer als ik kom ‘of ik al recht loop’. En nee, ik loop nog niet recht! En ik raak gefrustreerd! En in het ziekenhuis, hoe lief ze ook zijn, word ik voor mijn gevoel altijd een paar centimetertjes kleiner. En al die ‘doe je wel voorzichtig en luister je wel naar je grenzen’ maken het nou ook niet beter. Tel daarbij op dat ik ook nog eens de eerste tijd veroordeeld was tot makkelijk zittende joggingbroeken, platte schoenen en maar zelden kunnen douchen en je snapt….. ik was die vitale, leuke, sprankelende vrouw totaal kwijt!

Mensen verder helpen gaat wat mij betreft over het gezonde deel in iemand zien. Daar het licht op schijnen. Op wat iemand wel is, wel kan, wel uitstraalt. En van daaruit kun je kleine uitstapjes maken naar rouwrandjes, pijn, dingen die (nog) niet lukken. Of je nou iemand helpt als coach, als moeder, als arts, als verpleegkundige of als leidinggevende.

Als iemand jouw kracht en gezondheid ziet, al is die nog maar piepklein, dan creëer je een hefboom voor verandering.

Hoe lastig het ook was, ik ging weer zorgen dat ik in de panty kon. Want ik ben een jurkjes- en hakjesmens.

En ik ging de ‘kijk je wel uit’-jes een beetje afweren.

Ik heb mijn heup gebroken. Ik heb veel pijn gehad, ik kan nog vaak gefrustreerd of bovenmatig vermoeid zijn. Dat zie ik zelf al goed genoeg. Daar heb ik geen ander bij nodig. Ik heb ook een gezond deel. Een vitaal deel. Een deel dat gelukkig weer kan stralen.

Wie dat gezonde deel écht kan zien bij anderen, maakt mij blij, maar ook de wereld een beetje mooier!

Cathelijne

Meer hierover kun je beluisteren in mijn podcast-kanaal De Bovenkamer, op www.1e-verdieping.nl/podcasts en natuurlijk ook op de gebruikelijke podcastkanalen.

TCC Magazine | 41

42 | TCC Magazine

HOOGBEGAAFDHEID

REIS MEE DOOR DE WERELD VAN HOOGBEGAAFDHEID, INTENSITEIT EN SCHOOLTRAUMA

Een intense reis “Ik kan beter weglopen. Ik ben toch anders dan iedereen en hoor toch nergens bij”. We zaten onder de overkapping buiten in de tuin en mijn zoon was in tranen. Na een zoektocht van jaren en na meegesleurd te zijn van hulpverlener naar hulpverlener was hij helemaal op. Hij was ervan overtuigd dat er iets mis met hem was. “Als er zoveel mensen naar mij kijken en niets helpt. Dan moét er toch wel iets mis zijn met mij?”

Maar wás er ook iets mis met hem? Inmiddels helaas wel.

Hij was kapot gemaakt door een niet-passend onderwijssysteem en hulpverlening die niet had aangesloten op wat hij nodig had. School voelde voor hem als een toxische omgeving. Hierdoor was zijn window-of-tolerance zeer klein geworden en schoot hij meerdere keren per dag “uit zijn raampje”.

ANDERS OPGROEIEN Ons zoontje ontwikkelde zich al als baby ontzettend snel.

Hij was nog geen 5 minuten oud en hij tilde al zijn hoofd op om rond te kijken wat de wereld te bieden had. Ook bij het consultatiebureau zagen ze al dat hij voorliep. Hij kon sneller dan andere kinderen figurenpuzzels maken en praatte sneller in hele zinnen. Ze schreven op dat hij een heerlijk ventje was en ik was trots!

Alles ging prima. Hij leefde héérlijk intens, vol energie en ontdekte de wereld op volle kracht. Hij keek dan ook enorm uit naar de basisschool. We hebben nog een foto van die eerste dag. Hij was er helemaal klaar voor in zijn nette shirtje met zijn rugzak op zijn rug. Als we toen

“Veel hoogbegaafde mensen ervaren prikkels intenser dan andere mensen, omdat de hersenen hier daadwerkelijk anders op reageren.” hadden geweten welke reis ons te wachten stond, hadden we hem vast niet met zoveel enthousiasme gebracht!

Op de basisschool ging het namelijk al snel bergafwaarts.

Er werd weliswaar snel een ontwikkelingsvoorsprong geconstateerd (bij hele jonge kinderen spreekt men nog

niet van hoogbegaafdheid, maar van een ontwikkelingsvoorsprong), maar de focus lag vooral op zijn gedrag: niet zo wiebelen, hou op met politieagentje spelen, hou je emoties onder controle, enzovoorts. Van onze leergierige, avontuurlijke zoon met zijn mooie pretoogjes was binnen de kortste tijd niets meer over. Tegen de tijd dat hij in groep 3 zat, zat onze zoon dan ook al op zijn derde basisschool.

Op deze school kwam al na het ‘wennen’ de vraag of we hem al hadden laten testen. “Testen? Waarop?” vroegen we. “Hij kan dingen die niet normaal zijn voor zijn leeftijd.” We wisten wel dat hij dingen snel oppakte, maar dat dat misschien niet normaal was, daar hadden we nooit bij stilgestaan. Zo kon hij in de kleuterklas al klokkijken. Dat vonden we eigenlijk nog niet eens zo bijzonder. Tot we op een gegeven moment een stemmetje achter in de auto hoorden zeggen: “Papa, we moeten nog 43 minuten rijden voor we bij opa en oma zijn.” Hij had op basis van de door het navigatiesysteem berekende aankomsttijd uitgerekend hoeveel minuten we nog moesten rijden. Toen hebben we elkaar wel even vol verbazing aangestaard. Gebeurde dit nou echt?

Aan hoogbegaafdheid hadden we dus eigenlijk nooit echt gedacht, maar toch bleek school dit goed gezien te hebben!

MEER DAN EEN HOOG IQ Helaas eindigde de kennis van school op het gebied van hoogbegaafdheid na deze signalering. Ze waren zich niet bewust van het feit dat hoogbegaafdheid veel meer omvat dan een hoog IQ.

Overexcitabilities Te, te, te... Dat beschrijft veel hoogbegaafden. In de jaren zestig van de vorige eeuw was er een Poolse psycholoog en psychiater genaamd Kazimierz Dąbrowski, die ontdekte dat veel hoogbegaafde mensen bepaalde prikkels intenser ervaren. Hij noemde dit overexcitabilities en herkende vijf verschillende gebieden waarin dit optreedt, namelijk op psychomotorisch, zintuiglijk, intellectueel, creatief en emotioneel vlak. Veel hoogbegaafde mensen ervaren prikkels op een of meerdere van deze gebieden intenser dan andere mensen, omdat de hersenen hier daadwerkelijk anders op reageren.

Dat stukje ‘te’ is dus iets dat bij hoogbegaafdheid hoort,

TCC Magazine | 43

maar vooral voor kinderen kan dit erg lastig zijn. Ons schoolsysteem is namelijk niet ingericht op leerlingen die te intens zijn.

Deze overexcitabilities waren dan ook een flinke uitdaging voor onze zoon. “Een stoel heeft vier poten!” leek het levensmotto van de juf te worden, maar er zat gewoon onvoldoende rust in zijn lijfje om de stoel stil te laten staan. Bij de schoolarts werden zoals gebruikelijk zijn oren, ogen en reflexen getest en ze grapte dat hij de oren, ogen en reflexen van een hond had. Hij hoorde piepjes die mensen normaal niet zouden moeten horen, zag alles heel scherp en reageerde enorm intens op aanrakingen. Je kunt je voorstellen dat dit ook in het dagelijks leven best heftig kan zijn! Ook volgen zijn emotionele prikkels elkaar in een rap tempo op. Hij kan dus het ene moment heel boos zijn en het andere moment schaterlachen. Kinderen die emotioneel intens zijn, wordt vaak verweten dat ze zich niet kunnen inleven in de emoties van anderen. Eigenlijk is het andersom. Ze voelen andermans emoties zo goed aan, dat de prikkels die deze emoties met zich meebrengen gewoon te veel worden. Dat leidt dan weer tot emotionele uitbarstingen met alle gevolgen van dien.

Gevoel voor rechtvaardigheid Een groot gevoel voor rechtvaardigheid is ook zo’n typisch voorbeeld van iets dat hoort bij hoogbegaafdheid. Je zou zeggen dat dit een mooie eigenschap is – en in de basis is dat natuurlijk ook zo: een kind wil wat eerlijk en rechtvaardig is voor iedereen – maar in de praktijk heeft dit onze zoon meerdere malen enorm in de problemen gebracht.

44 | TCC Magazine

Het omgaan met de momenten dat hij zelf onrechtvaardig behandeld wordt is al moeilijk genoeg, maar hij trekt zich het onrecht van de hele wereld aan. Als een ander kind gepest wordt, zal hij altijd de persoon zijn die ertussen springt om het voor dat kind op te nemen. Dit heeft tot gevolg dat hij altijd bij iedere ruzie betrokken lijkt te zijn.

Mensen die hier niet doorheen kunnen kijken, hebben vaak de neiging hem als een rotjong te zien en hij voelt natuurlijk ook dat mensen zo over hem denken!

Asynchrone ontwikkeling Asynchrone ontwikkeling is een van de primaire kenmerken van hoogbegaafdheid. Je zou kunnen zeggen dat veel kinderen een combinatie van diverse leeftijden in zich hebben. Ook bij onze zoon is dit zo en dit levert soms grote frustraties op! Zo loopt hij bijvoorbeeld motorisch achter op zijn leeftijdsgenootjes. Zaken als met de hand schrijven zijn nog steeds lastig en het duurde tijden voor hij zijn veters leerde strikken. Cognitief loopt hij echter een paar jaar voor. Vaak zijn de verwachtingen van de omgeving dus, dat hij op alle vlakken zijn voorsprong laat zien. Dit lukt hem echter niet. Sterker nog, het zit hem ook erg dwars dat hij de mooiste ideeën in zijn hoofd kan hebben, maar dat hij verslagen lijkt te worden door de pen waarmee hij schrijft!

MISDIAGNOSES EN ANDERS VOELEN Het leven als hoogbegaafd kind is niet makkelijk. Je voelt je anders dan neurotypische kinderen. Met neurotypisch wordt iedereen bedoeld met een ‘doorsnee’ neurologische

HOOGBEGAAFDHEID

en psychologische ontwikkeling van de hersenen. Een neurotypisch kind is dus een kind dat denkt, waarneemt en zich gedraagt op een manier die door de algemene bevolking als ‘normaal’ wordt beschouwd. Als HB’er denk je anders en de wereld is niet afgestemd op mensen zoals jij. Veel kinderen, waaronder mijn zoon, zijn zich heel erg bewust van hun anders zijn. En het ‘anders voelen’ zorgde ervoor dat zijn zelfbeeld steeds lager werd.

Doordat zowel school als wij als ouders niet op de hoogte waren van het feit dat de eerdergenoemde kenmerken óók hoorden bij hoogbegaafdheid, gingen wij op zoek naar antwoorden. Ons kind deed test na test en ging van hulpverlener naar hulpverlener. Op school werd de focus verlegd van cognitief passend onderwijs naar het sturen op gedrag en er werd gedacht dat zijn wiebelen een signaal was dat er sprake was van ADHD en zijn asynchrone ontwikkeling en emotionele intensiteit signalen voor een Autisme Spectrum Stoornis.

Cognitief passend onderwijs bleef dus nóg vaker uit en zijn zelfbeeld daalde door de continue focus op het gedrag, de niet-helpende hulp (“Als niets helpt, moet er wel iets mis met mij zijn!”) School voelde als een toxische omgeving en zijn window-of-tolerance werd steeds kleiner. Thuis was hij een heerlijke avonturier, maar op school was hij Pipo de Clown die binnen 2 seconden kon veranderen in de Hulk.

HELP, MIJN KIND IS KAPOT! DE JUISTE HULP IS NODIG. Als ik één ding heb geleerd tijdens onze reis, dan is het dat de problemen niet veroorzaakt worden omdat er iets mis is met een kind. Met hoogbegaafde kinderen is niets mis – ze passen alleen niet in het vierkante hokje waar de rest van onze wereld op is afgestemd. Deze kinderen zijn rondjes en daar is de wereld helaas niet voor gemaakt. En als je van een rondje een vierkantje probeert te maken, blijft er van de essentie van je kind niets meer over. Een kind raakt zichzelf kwijt, zal niet tot ontwikkeling kunnen komen en altijd het gevoel houden dat hij zichzelf niet mag zijn.

In mijn ogen is het essentieel dat de hulp die je selecteert, zich niet focust op de symptomen die het kind laat zien en die probeert te bestrijden, maar dat de primaire focus ligt op het feit dat een kind zichzelf leert te accepteren. Dat een hoogbegaafd kind mág ontdekken wie hij is en leert dat hij anders denkt en anders voelt dan andere kinderen, maar dat anders niet erg is. Dat anders zijn een mooi iets is en dat anders een superkracht is met een enorme bak aan potentie!

Om deze superkrachten te leren gebruiken is het essentieel dat een kind in een omgeving zit waarin hij zich veilig kan voelen. De angst om te falen en er niet te mogen zijn zit bij onze zoon zo diep, dat hij bij het minste of geringste terug in die angstmodus schiet. Een van de scholen waar hij een dag heeft proefgedraaid, vergeleek hem met een op

z’n kop staand pionnetje. Zonder sterke basis, maar met een enorme wil om te slagen en potentie om te klimmen.

Wanneer hij dit echter probeerde, viel iedere keer het pionnetje om omdat hij volledig uit balans raakte. De eerste focus van hulpverlening moet dus liggen op het verbreden van die basis.

Als kinderen getraumatiseerd zijn, voelen ze zich vaak angstig richting de buitenwereld. Een van de dingen die op dat moment erg moeilijk zijn, is het leggen van direct contact met mensen. Het maken van oogcontact, het geven van een handje bij binnenkomst en het netjes tegenover iemand aan tafel blijven zitten, zijn dingen die we in onze maatschappij vinden horen bij sociaal gepast gedrag. Voor een getraumatiseerd kind is dit echter ontzettend moeilijk.

Uiteindelijk kon hij pas groeien toen er een coach kwam die dit snapte. Bij hem mocht onze zoon zijn beschermende afstand houden zo lang als hij het nodig had. Zelfs van achter zijn Donald Duckje kreeg hij álles mee – en begon het positieve deel van onze intense reis: het deel waarin hij weer begon te groeien en zichzelf weer begon te vinden.

Een intense reis Marije Hofland www.eenintensereis.nl Uitgeverij SWP ISBN 9789085601289 Een intense reis is het verhaal van een moeder wier hoogbegaafde zoon met schooltrauma is uitgevallen op het basisonderwijs en hierdoor één van de vele duizenden thuiszitters werd die Nederland rijk is.

Marije Hofland beschrijft wat het betekent om hoogbegaafd te zijn en waar zij als gezin tegenaan liepen in hun zoektocht naar passend onderwijs, zelfacceptatie, hulp en het herstel van een schooltrauma.

Naast een persoonlijke zoektocht geeft het boek inzicht in hoe divers hoogbegaafdheid is. Het laat duidelijk zien hoe het kan dat deze slimme kinderen het op school toch knap lastig kunnen hebben en dat niet-passend onderwijs zelfs kan leiden tot trauma’s.

TCC Magazine | 45

Martin Steendam

Klinisch psycholoog

€ 55 Suïcide

Online videocollege

Hoe kom je erachter of iemand suïcidaal is? Zelfmoordgedachten zijn van de buitenkant namelijk niet zichtbaar. Leer welke signalen alarmerend zijn en wat je kunt doen om te voorkomen dat iemand zelfmoord pleegt.

Erkend certificaat 8 registerpunten

hupper.nl

PSYCHOSE

WAAROM EEN PSYCHOSE NIET ZO GEK IS DOOR: STIJN VANHEULE

In een psychose staat de wereld op zijn kop: onhoorbare stemmen fluisteren verwarrende boodschappen, de realiteit gedraagt zich vreemd en anderen lijken doordrongen van duistere bedoelingen. Lastig, zowel voor wie het zelf meemaakt als voor betrokkenen.

Maar wat is een psychose nu echt? Kun je grip krijgen op wat iemand dan doormaakt? Of zit zijn hoofd vol met onzin? En hoe kan het trouwens dat wanen, hallucinaties of andere bevreemdende ervaringen je gedachten compleet op hol doen slaan? Met deze moeilijke vragen ga ik in dit boek aan de slag.

Om voeling te krijgen met de leefwereld van een psychose, kun je beter niet blijven hangen in de vaststelling dat zoiets vreemd is.

De vreemdheid van psychotische belevingen ligt voor de hand.

Wie nooit geheime boodschappen hoorde in het radiojournaal, of nooit persoonlijk meemaakte dat woorden plotseling geen betekenis meer hadden, vindt het raar dat een ander wél iets dergelijks ervaart. Wil je die kloof overbruggen, dan is het beter om psychotische belevingen als een diepe crisiservaring te bekijken.

Een psychose is een crisis waarin de werkelijkheid een onwerkelijk karakter krijgt. Woorden zorgen dan niet langer voor houvast in het denken en vertrouwde verhalen verliezen hun dragende kracht, met allerlei bevreemdende ervaringen tot gevolg.

Dat zoiets in wezen mogelijk is, kan verwondering wekken.

Spreken en verhalen vertellen doen we toch allemaal? Is een psychose dan iets dat iedereen kan overkomen? In elk geval toont het dat taal en verhaal cruciaal zijn om betekenis te verlenen aan wat we meemaken, want vanzelfsprekend is onze werkelijkheid nooit.

Wíj maken haar sprekend, eenvoudigweg door zelf te spreken.

Spreken wil zeggen dat we woorden met gebeurtenissen vermengen tot gedachten, die we op hun beurt gebruiken als bouwstenen voor verhalen. Verhalen die we eerst aan onszelf vertellen en later hardop ook aan anderen, of omgekeerd.

Verhalen strijken de hinderlijke plooien van de realiteit glad. Met woorden en gedachten zoeken we naar waarheid en betekenis, naar vrijheid en verbondenheid. In het beste geval helpen verhalen ons om gebeurtenissen bevattelijk te maken en de werkelijkheid aanvaardbaar te vinden. Niet volledig uiteraard, maar toch voldoende om niet radeloos te worden. Genoeg ook om met anderen te kunnen delen wat ons beroert, wat op zijn beurt zorgt voor verbondenheid.

Dat lukt niet altijd. Soms zijn verhalen te arm voor de complexe werkelijkheid of zijn gebeurtenissen te woest voor onze woorden. ‘Zoiets is toch onvoorstelbaar’, zeggen we dan. Niet in voorstellingen te vatten, te overspoelend,

TCC Magazine | 47

“Een psychose is een crisis waarin de werkelijkheid een onwerkelijk karakter krijgt.” te onbevattelijk om met taal te laten versmelten tot ordelijke gedachten. Op dat moment kraakt de verhalenverteller. En als hij kraakt, kraken ook zijn belevingen. Dat stuurt het bewustzijn in de war en plaatst een sterk associatieve manier van denken op de voorgrond. De gevolgen daarvan zijn niet min. De realiteit krijgt een onheilspellend karakter en alles wat iemand meende te kennen en waarop hij vertrouwde, zichzelf incluis, raakt grondig verstoord.

Tot hij er bijna gek van wordt, of zelfs helemaal gek.

Over die crisiservaring schreef ik een boek. Ooit fluisterde een collega me in dat Wei Jie, het Chinese karakter voor crisis, ook verwijst naar kans en uitdaging. Die gedachte is zo mooi dat ik ze niet meer uit mijn hoofd krijg. Want dat is een psychose ook: een kans en een uitdaging om anders met anderen, verhalen en ideeën om te gaan. Een kans om ook de onzin van het leven een eigen plek te geven.

Gelukkig leerde ik die gedachte eveneens van binnenuit te begrijpen via Mario, een jongeman met het syndroom van Down die ik aan het begin van mijn loopbaan als klinisch psycholoog ontmoette.

ZONDER WOORDEN IS DE WERKELIJKHEID VREEMD Compleet teruggetrokken op een muffe zolderkamer in het huis van zijn ouders, zo leefde Mario toen ik hem voor het eerst ontmoette. Alleen voor de maaltijden kwam hij naar beneden, en dan nog was het moeilijk om hem te bereiken. Mario zat namelijk opgesloten in een denkbeeldige leefwereld, die het contact met zijn omgeving heel erg verstoorde. Op de schouder van Mario zat een personage met wie hij voortdurend in gesprek was. Mario praatte hardop met die onzichtbare compagnon, helder en duidelijk voor iedereen. De antwoorden die hij vervolgens hoorde, kon je alleen opmaken uit zijn mimiek. Geluidloos zag je hem woorden articuleren. Zijn eigen gemompel hoorde Mario blijkbaar als een stem die van buitenaf kwam. Een waar luisterspel, opgevoerd en beluisterd door een en dezelfde persoon, voor een publiek dat verbaasd toekeek. Vanuit mijn opleiding wist ik meteen wat er aan de hand was: dit waren hallucinaties.

En toch was er meer. Mario was in de eerste plaats een

48 | TCC Magazine

verteller, met een eigen verhaal. En ergens onderweg was dat verhaal onderbroken.

Voor hem schoot er uiteindelijk niets anders over dan tonnen eenzaamheid en verwarde dialogen in een wereld die had opgehouden te bestaan. Samen met collega’s zette ik daarom een intensieve thuisbegeleiding op. In deze context vond Mario voor zichzelf de draad voor een nieuw verhaal, deels verweven met het vroegere, en vooral de aanzet voor een toekomst. Het zou hem helpen de zolderkamer te verlaten, in de buitenwereld nieuwe dingen te ondernemen en een eigen weg te kiezen. De ingebeelde persoon verdween daarbij gaandeweg van het toneel.

Voor mij was Mario een leermeester, maar dan wel een van het zen-boeddhistische type, die niet veel zegt en toch veel duidelijk maakt. Eerst en vooral heeft hij me geleerd dat je niet bang hoeft te zijn voor het bizarre, voor dingen die niet bestaan behalve in het hoofd van een ander. Angst belet een mens contact te maken. Als je samen nieuwe ankerpunten wilt vinden, moet je daar voorbij zien te komen. Ook heeft hij me geleerd dat je niet bang hoeft te zijn om onderuit te gaan. Wie goed kan vallen, stelt een ander in staat om uit de rol van mislukkeling te treden.

Hoe letterlijk dit ‘vallen’ te nemen is, kon ik al snel aan den lijve ondervinden.

Op een regenachtige dag kwam ik aan bij de woning van Mario. Na mijn afspraak met hem stond er nog een vergadering gepland en voor die gelegenheid had ik een pak aangetrokken. Gehaast stapte ik uit mijn wagen, over een tuinpad met prachtig blinkende en dus spekgladde tegels.

Na een mislukte evenwichtsoefening belandde ik op mijn buik in het gras. Kletsnat en onder de modderspatten.

Vanuit zijn eenzame zolderkamer had Mario alles zien gebeuren. Terwijl ik nog aan het overeind krabbelen was, mezelf verwensend, riep hij me uit de deuropening al toe.

Of ik wel oké was? Even later verdween hij om vervolgens terug te komen met een handdoek, die hij zachtjes tegen mijn borst drukte.

Plotseling was niet hij degene met het probleem, maar ik.

Dat zorgde voor een belangrijke doorbraak. We gingen

PSYCHOSE

daarna een stuk lichtvoetiger met elkaar om, al was het maar omdat Mario niet naliet om af en toe lachend terug te blikken op die keer dat ik zo stevig onderuit was gegaan. In het contact met Mario werd de anekdote van mijn knullige val algauw een opstapje. Vooral wanneer de dialoog tussen ons stokte, kwam hij er graag op terug.

Dat was een stap vooruit, want eerder traden vooral bij stiltes tijdens de gesprekken ook hallucinaties op.

Contacten tussen mensen bouwen voort op de verhalen die ze elkaar vertellen. Verhalen over vroeger en over wie ze zijn of wat ze willen. Voor Mario was het moeilijk om rustig verhalend zijn weg te zoeken.

Wellicht raakten ergens in zijn adolescentie de passende woorden voor een flinke hoeveelheid van zijn ervaringen zoek. Woorden die belevingen uit zijn binnenwereld zouden kunnen vasthaken aan gebeurtenissen om hem heen.

Hij vond ze niet meer. Woorden die rondtollende gedachten omvormen tot gespreksmateriaal en op die manier een gevoel van gemeenschappelijkheid creëren. Ze lieten het afweten.

Fragment uit: Waarom een psychose niet zo gek is Stijn Vanheule EAN 9789401477673 Uitgeverij Lannoo Campus

Verweesd bleef Mario achter. De werkelijkheid ging verder, maar de zinnen in zijn hoofd volgden een andere cadans, een die de mensen om hem heen niet konden volgen. Mario vervreemdde van zijn omgeving. Moeder en vader zagen hun zoon verdwalen in rare hersenspinsels, worstelen met gebroken woorden en bovenal verdwijnen in een voor hen enge leefwereld. Dat was behoorlijk verwarrend, niet in het minst voor Mario zelf.

Zijn probleem was niet zomaar een op hol geslagen fantasieleven. Dat laatste ervaren we allemaal weleens. Wie de realiteit onvoldoende vindt, werkt die wat bij, om ze draaglijker of juist spannender te maken. Zoals we dat doen met onze digitale foto’s. Is de afbeelding niet naar wens, dan goochelen we met vormen en contrasten. Uiteindelijk gehoorzaamt het beeld wel. Mario had het minder makkelijk dan de digitale fotograaf in onszelf.

Fantasieën veronderstellen iemand die fantaseert en actief zijn verzinsels produceert. Niet zo bij Mario. Voor hem was de werkelijkheid zélf op hol geslagen. Niet híj deed vreemd, wel de realiteit. Getuige daarvan die zogenaamde ingebeelde persoon, die voor hem allesbehalve ingebeeld was. Hij zag en hoorde die toch gewoon? Leg dat maar eens uit. Aan anderen. Of aan jezelf.

Wie met psychoses kampt, botst vroeg of laat op deze uitdaging: ooit moet je een plek geven aan de bevreemdende ervaringen die je intieme leefwereld overhoophalen.

Het is op dit punt dat Mario en ik elkaar ontmoetten.

TCC Magazine | 49

Midden Engweg 43 - 3882 TS Putten - 0341 74 39 93 info@cellcareacademy.nl - www.cellcareacademy.nl

Nieuwe ééndaagse bijscholingen in 2022 Intermittent Fasting 15 november 2021

HGA 3. Traumatic Brain Injury en Functionele Neurologie 18, 19 november 2021

Hoogsensitiviteit

Artrose, artritis, jicht en osteoporose

13 december 2021

Healthy aging, antienaging en 50+ HGA 4. Neurodegeneratie Neurotoxiciteit 16, 17 december 2021

Voedings- en leefstijlinterventies bij diabetes 2

CellCare Academy is een academie voor gezondheidswetenschappen, gebaseerd op hetwerkveld van Psycho-Neuro-Endocrino-Immunologie (PNEI).

Scholingsagenda t/m juni 2022 PNEI 1. Chronische Aandoeningen Ontrafeld 13, 14 januari 2022

Werkingsmechanismen van verslavingspatronen 24 januari 2022

Masterclass Neurotransmitters 3, 4 februari 2022 & 10, 11 maart 2022

PNEI 2. Gut-Brain-Immune as 10, 11 februari 2022

Artrose, Artritis, Osteoporose en Jicht 14 februari 2022

PNEI 3. Methylatie en Genexpressie 17, 18 maart 2022

Detoxificatie 21 maart 2022

Healthy aging, anti-aging en 50+ 11 april 2022

PNEI 4. Hormoonassen 21, 22 april 2022

PNEI 5. Adaptatieleer en Prestatieverbetering 19, 20 mei 2022

Hoogsensitiviteit 23 mei 2022

Voedings- en leefstijlinterventie bij Diabetes type 2 20 juni 2022

COLUMN

Wat we kunnen leren van een voetbalwedstrijd Het allermooist van coaching is het moment waarop mensen zich vrijmaken van oude, knellende beelden over zichzelf en het leven, en vanuit die vrijheid keuzes maken die werkelijk bij hen passen. Weg met ‘dat kan jij toch niet’, want jawel, dat kan ik wel! Sterker nog, álles kan!

Jamie Nederpel is wandelend loopbaancoach en schrijver van het boek Het is altijd het goede weer. www.werkvanuitjenatuur.nl

Hoewel die gedachte heel helpend is om jezelf vrij te maken van alles wat je tegenhoudt, kleeft er één groot nadeel aan. Het idee dat alles kan, betekent ook dat als je niet alles doet, je iets verkeerd doet. Dan is het je eigen schuld als je niet gelukkig bent. Want niets houdt je toch tegen? Alles kan!

Maar nee. Niet alles kan. Een week heeft maar zeven dagen en een dag 24 uur. En in je wakkere 16 uur per dag kun je niet én 16 uur werken zodat alles wat je de wereld op dat gebied te bieden hebt eruit komt én 16 uur aandacht geven aan de mensen van wie je het meest houdt én 16 uur vrijwilligerswerk doen om zo belangeloos je bijdrage te leveren én 16 uur voldoende bewegen zodat je je fit en gezond voelt.

Daarom proberen we van alles een beetje in onze dag te stoppen. Als we 16 uur zuivere

speeltijd zouden hebben, zoals bij basketbal, zouden we nog een heel eind komen met al onze wensen en verlangens. Zodra de tijd wordt stilgezet, kunnen we even bijkomen, opladen, nadenken wat nu nodig is en dan gaan we weer verder. Maar ons leven lijkt meer op een voetbalwedstrijd dan op basketbal: het spel ligt af en toe stil, maar de tijd tikt gewoon verder.

Zo biedt niet alleen de dag, maar ons hele leven structureel te weinig tijd om ál die dingen te doen die we zouden kunnen of willen. Een internationale carrière kan, maar dat betekent dat je niet óók die vader of moeder kunt zijn die de speelafspraakjes regelt of wekelijks bij de inloopochtend is.

Op je 40e nog chirurg willen worden na een loopbaan in de techniek kan zeker, maar tijdens al die jaren van studie kunnen andere dingen niet. Bovendien telt niet alleen de tijd op, maar ook onze jaren: na je 30e is het fysiek onmogelijk om nog professioneel turner te worden, hoe graag je ook zou willen.

En dat is oké.

Want weet je: alles kan, maar niet alles hoeft.

Je hoeft niet steeds maar de hele dag je volledige potentieel te benutten. Alles eruit te halen wat erin zit. Er elk moment opnieuw vol voor te gaan. Je zou er overspannen van worden. En dat gebeurt ook: hielden we onszelf eerst klein met belemmerende gedachten dat iets toch niet kon, aan de andere kant van het spectrum zetten we onszelf onder druk omdat we alles moeten kunnen. Nou, dat hoeft helemaal niet.

Neem een voorbeeld aan de spelers in die voetbalwedstrijd: kom op adem bij dode spelmomenten, vergeet niet regelmatig te drinken en blijf na een tackle gerust even liggen. De bal hoeft niet altijd te rollen.

TCC Magazine | 51

FILOSOFIE VOEDING

Gezonde voeding beter voor schoolprestaties Uit onderzoek bleek al dat slechte voeding ongunstiger is voor de hersenen dan ondervoeding. Maar minstens net zo interessant is het om te weten of er ook voeding bestaat die juist uitgesproken gunstig is voor de hersenen.

Uit onderzoek van de Kuopio Universiteit van Finland blijkt dat die zeker bestaat.

De onderzoekers van de Kuopio Universiteit stellen dat er nog te weinig onderzoek is gedaan naar de impact van voeding op schoolprestaties. Daarom hebben ze de relatie tussen voeding en schoolprestaties bij schoolkinderen verder onderzocht. Hoewel aanvullend onderzoek gewenst is, zijn de resultaten wel duidelijk: gezonde voeding maakt het verschil, zeker op de korte termijn.

OPZET VAN HET ONDERZOEK Aan het onderzoek deden 161 Finse kinderen mee in de leeftijd van 6 tot 8 jaar. Voedingsfactoren werden vier keer per dag vastgelegd op de Mediterranean Diet Score (MDS), Baltic Sea Diet Score (BSDS) en Finnish Children Healthy Eating Index (FCHEI). De voedingsscores werden naast de schoolprestaties gelegd op het gebied van leesvaardigheid, leesbegrip en rekenvaardigheid. De resultaten werden onder andere gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, totale energie-inname en mate van lichamelijke activiteit.

De score op mediterrane voeding vertoonde een positieve relatie met leesbegrip bij kinderen op 8-jarige leeftijd. Dus: hoe vaker er voedingsmiddelen uit het mediterrane voedingspatroon werden gegeten, hoe beter het leesbegrip. Het Baltic Sea Diet vertoonde een positieve relatie met leesvaardigheid op 7- tot 8-jarige leeftijd en leesbegrip op 6- tot 8-jarige leeftijd. De score op FCHEI vertoonde een positieve relatie met leesvaardigheid op 6- tot 7-jarige leeftijd en leesbegrip op 6- tot 8-jarige leeftijd.

Kinderen die het hoogst scoorden op BSDS en FCHEI, hadden weer een betere leesvaardigheid en -begrip dan kinderen die het laagst scoorden op deze voedingspatronen. Opvallend was dat geen enkele voedingsscore correleerde met rekenvaardigheid (Haapala 2016, Haapalaa 2015).

MEDITERRAAN, BALTISCH EN FCHEI Van de drie gebruikte voedingspatronen, is het mediterrane voedingspatroon wellicht het bekendst. Hierin wordt veel vis, groente, fruit en noten gegeten en meer volkorenproducten dan producten met geraffineerde koolhydraten. Het was al bekend dat mediterraan eten de cognitieve achteruitgang bij ouderen remt.

Een iets minder bekend voedingspatroon is het Baltic Sea Diet. Dit noordelijke voedingspatroon komt in grote lijnen overeen met mediterrane voeding, maar bestaat voornamelijk uit fruit, groente, vis, bessen en volkoren graanproducten. Het verschil zit hem vooral in het gebruik van lokale producten, bijvoorbeeld vaker tonijn in het zuiden en vaker zalm in het noorden, of vaker tarwe in het zuiden en rogge in het noorden.

De Finnish Children Healthy Eating Index is eigenlijk geen voedingspatroon, maar een afspiegeling van de nutriëntinname van Finse schoolkinderen. Een hoge inname van bijvoorbeeld suiker en verzadigde vetzuren leidt tot een lage score op de index. Een hoge inname van meervoudig onverzadigde vetzuren, voedingsvezels, vitamine D en E zorgt juist voor een hoge score. Wie hoog scoorde op FCHEI scoorde ook beter qua schoolprestaties (Kyttälä 2014) LEEFSTIJL EN SCHOOLPRESTATIES Sinds het publiceren van de Finse studie is er meer onderzoek gedaan naar de effecten van voeding en leefstijl op de schoolprestaties. In een

TCC Magazine | 53

*Gezondheidsclaim op basis van venkel in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

7Mbio.com

Bio Herbal

PROBIOTIC FERMENTATION CONCENTRATE

Fermentatieconcentraat met lactobacillen en biologische kruiden zoals venkel dat de darmwerking en spijsvertering ondersteunt * 54 | TCC Magazine

FILOSOFIE VOEDING

“Uit onderzoek blijkt dat als de kinderen meer vis, groenten en fruit te eten krijgen, ze beter neurologisch ontwikkeld zijn.”

Canadese studie naar jongeren met een gemiddelde leeftijd van 13 jaar oud werd gevonden dat leefstijlfactoren een belangrijke rol spelen in de schoolprestaties. Gedurende 3 jaar werd informatie over leefstijlfactoren zoals slaap en beweging, voedingsgewoontes, cognitieve controle en schoolprestaties verzameld.

In de lijn der verwachtingen concludeerde de studie dat de hoeveelheid slaap gecorreleerd is met de schoolprestaties.

Daarnaast werden er verschillen gevonden tussen jongens en meisjes. Zo werd alleen bij meisjes een negatief verband gezien tussen de hoeveelheid tijd die op sociale media en achter schermen werd besteed met de schoolprestaties. Gezonde voedingsgewoontes werden bij jongens in verband gebracht met betere schoolprestaties. Bij meisjes werd er een verband gevonden tussen gezonde voeding en cognitieve controle, maar niet met schoolprestaties (Dubuc 2019).

JONG GELEERD De hersenen ontwikkelen zich door de gehele kindertijd.

Onderzoekers waren benieuwd of het effect van een gezonde voeding al merkbaar was op zeer jonge leeftijd.

In de studie werden 1 jaar oude kinderen getest op neurologische ontwikkelingsscore. Hieruit werd geconcludeerd dat hoe langer de baby’s borstvoeding kregen, hoe beter de neurologische ontwikkeling was. Daarnaast bleek dat als de kinderen meer vis, groenten en fruit te eten kregen, ze beter neurologisch ontwikkeld waren. De positieve effecten van een gezonde voeding zijn dus al op zeer jonge leeftijd merkbaar (Blomkvist 2019). Meer en langduriger onderzoek is nodig om te concluderen of dit van invloed is op bijvoorbeeld schoolprestaties op latere leeftijd.

KENNIS IN DE PRAKTIJK Veelal zijn studies gericht op de negatieve kant van een ontoereikend voedingspatroon, of een ongezonde levensstijl. Goed nieuws ditmaal want ook het gezonde voedingspatroon en de leefstijl zijn onderzocht en met veelbelovend resultaat. Een gezond voedingspatroon heeft een positieve invloed op de neurologische ontwikkeling van baby’s en de schoolprestaties van kinderen. Het mediterrane voedingspatroon en Baltic Sea Diet werden in de Finse studies in verband gebracht met betere schoolprestaties. Beide voedingspatronen staan bekend om het eten van producten uit de regio en zijn rijk aan gezonde visvetzuren, groenten, fruit en vezels. Naast voeding is het belangrijk voor kinderen om voldoende te slapen en schermtijd te verminderen voor betere schoolprestaties.

Dit artikel is mogelijke gemaakt door Natura Foundation: www.naturafoundation.nl Bronnen zijn op te vragen bij de redactie.

TCC Magazine | 55

“Er is vitaliteit, een levenskracht, een energie, een versnelling die door jou wordt omgezet in actie, en omdat er van jou maar één is in de eeuwigheid, is die expressie uniek.”

- Martha Graham

Boekfragment uit ECHT (p. 151-156)

als we minder aandacht geven aan de dingen die als een gek

Niemand anders kan iets zeggen op de manier waarop jij het

in ons hoofd rondzingen, lege vaten worden. We ontvangen

zegt.

en handelen naar de liefdevolle wijsheid die continu onze

Niemand anders heeft jouw manier van doen, jouw houding,

kant op komt. Terwijl we aan het praten waren, wist ik dat

jouw accent, jouw vocabulaire, jouw manier van aanwezig zijn.

het principe waar was. We zijn lopende, pratende, bewegende

Niemand ziet er hetzelfde uit als jij. Niemand anders kijkt op

ruimtes. Maar even fascinerend voor mij was de vorm van

jouw manier naar mensen. Niemand anders kan bewegen of

mijn cliënt die deze ruimte omhult en gestalte geeft. De vorm

roerloos zijn, geluid maken of stil zijn, creëren of niets doen,

die de gestalte mogelijk maakt. Terwijl we praatten, twijfelde

op jouw manier.

ik er niet aan dat er een essentie van haar is, mijn cliënt. Die

Niemand anders kan luisteren zoals jij.

is niet te definiëren en zo prachtig als de ruimte waar we het

Niemand kan zo schrijven als jij, zingen als jij, dansen als jij,

over hadden.

schilderen als jij, koken als jij. Niemand anders heeft jouw inzicht of jouw intelligentie of jouw gedachten of jouw manier

En dat geldt evengoed voor ons allemaal. Evengoed in de

van dingen in elkaar zetten.

zin dat we niet dezelfde zijn. Door te focussen op de ruimte

Niemand anders heeft jouw perspectief, jouw versie van de

vanbinnen, vergeten we het vat dat het bestaan van de

wereld.

ruimte mogelijk maakt. We vergeten dat het vat en de ruimte

Niemand anders heeft jouw grijns, jouw lach, de uitdrukking

hetzelfde ding zijn.

in je ogen.

Dat is hoe het zou moeten zijn.

Niemand anders vergeet of herinnert zich dingen als jij.

Omdat iedere gedachte aan afgescheidenheid ons de

Niemand anders slaapt als jij, wordt wakker als jij.

verkeerde kant op stuurt.

Niemand anders is zo zorgzaam als jij, bereidt zich voor als jij,

‘Wat denken ze van mij? Hoe kom ik over? Krijg ik wat ik wil?

is bewust als jij.

Ik ben zo anders dan zij. Vind ik die persoon leuk? Vindt hij

Niemand anders heeft jouw ervaringen, jouw voorbeelden,

mij leuk?’

jouw manier van een verhaal vertellen of een grap of een

Dat is allemaal leeg geklets. Het staat alleen maar in de weg.

observatie.

Alles wat we denken over hoe en wie we zijn en hoe en wie

Niemand kan zo liefhebben als jij.

iemand anders is, bestaat in het denken en bevat geen waarheid. We kunnen het niet met woorden beschrijven.

Iedere poging om jezelf met een van die dingen te vereenzelvigen, mist de clou. Als je gelooft dat iets van deze dingen is

En toch… en toch… is er deze persoon, deze bloem, deze

wie je bent, ben je verdwaald in een illusie. Door deze unieke

zonsondergang, dit schepsel. Het is de niet te evenaren onde-

verschijningsvorm te willen vasthouden of verbeteren, smelt

finieerbare essentie van iedere vorm. Het is een wonder. Het is

je onhandig de sneeuwvlok, in plaats van er met ontzag naar

uniek. Het is een kunstwerk. Het is exquisiet, oneindig gede-

te kijken.

tailleerd, complex, diep. Het gaat iedere beschrijving te boven.

Ik heb een cliënt die ik aan de telefoon spreek. Ik heb haar

Ons vergelijken met golven in de oceaan, van dezelfde energie

nooit live ontmoet. Ik kijk uit naar onze gesprekken zoals

gemaakt, opkomend en verdwijnend, is behulpzaam. Maar in

mijn kinderen uitkijken naar Kerstmis. Wat wordt het deze

het wijzen naar hetzelfde zijn, missen we de ondefinieerbare,

keer? Welke grap of warm commentaar of mooi inzicht of

tijdelijke, glorieuze uniekheid van iedere golf.

bescheiden bekentenis ga ik deze week van haar horen?

Iedere golf is een gestalte waardoor het universum zichzelf

Tijdens een van die gesprekken hadden we het over hoe we,

uitdrukt. En de gestalte is mooi en niet te vergelijken. Het

56 | TCC Magazine

SAMSARA

hele leven wordt omvat in die vorm van het moment: de kleuren en het licht en schaduw en de bewegingen en structuren.

Naarmate we meer besef krijgen dat ons idee van wie we zijn, volkomen verzonnen is, sprankelt en danst de essentie van wie we zijn meer en meer, en verlicht de wereld. En worden we meer en meer intens onszelf. Het laten gaan van ‘iemand zijn’, maakt het wezen des te betoverender.

Wat nog wonderlijker is, is dat de wijsheid die in de ruimte rond het individu stroomt, uitdrukkelijk voor dat wezen ontworpen is.

Het individu geeft haar dan vorm, brengt haar naar buiten, vertelt haar of verandert de wijsheid in een vorm die niemand op de planeet na kan doen.

Boekfragment uit:

Een enkele keer komt de universele-individueel geworden wijsheid zo volledig

ECHT

waarheidsgetrouw naar buiten, door iemands persoonlijke essentie, met zo

Een frisse kijk op wie je (niet) bent

weinig ruis erin, dat hij iedereen aanspreekt. De pracht is zo groot dat de wereld

Clare Dimond

zijn adem even inhoudt, een stap naar achter doet en zijn stoel vastklampt.

www.samsarabooks.com

Dit is wanneer de diepst rakende, tijdloze kunstwerken worden gecreëerd;

www.claredimond.com

wanneer de grootste leiders van de mensheid woorden spreken die een eind

www.simpelmind.com

maken aan eeuwen van haat en geweld; wanneer enorme sprongen worden gemaakt op medisch en wetenschappelijk gebied.

De 3 Principes

En het is ook aanwezig op de talloze kleine uitingen van elke dag. Wanneer

Na een ingrijpende eenheidservaring formuleerde de

een ouder een ruzie over wie de blauwe mok krijgt, omzet in een spelletje voor

Schot Sydney Banks in de jaren negentig de 3 principes: Mind, Consciousness en Thought.

De 3 principes werden in de VS en de UK door veel therapeuten, coaches en psychiaters omarmd. Met vaak verrassende resultaten.

Clare Dimond heeft vele jaren doorgebracht met lezen, studeren, cursussen volgen, gesprekken voeren; alles om een manier te vinden om met meer gemak zichzelf te zijn. Onderweg heeft zij heel wat diploma’s gehaald, waaronder een BA Psychologie en MBA, en die van NLP-trainer, yoga-leraar en hypnose-meester.

Pas toen zij het paradigma van de 3 Principes ontdekte, veranderde alles. Zij zag dat onze hele ervaring van

iedereen. Of wanneer een verpleegster een patiënt troost. Of wanneer we ons huis schilderen. Of lachen met een stel vrienden. Of opgaan in een hobby. Of werken voor een goed doel. Of een brief schrijven. Of nieuwe kleren kiezen of een nieuwe baan of een nieuw land om in te wonen.

We ervaren het leven allemaal op precies dezelfde manier. We hebben allemaal een gestalte en een manier om het vormloze in vorm om te zetten, die onmogelijk is om te kopiëren.

Hoe meer je beseft dat jouw idee van zelf helemaal van moment tot moment gecreëerd wordt, hoe vrijer je bent om de ondefinieerbare essentie van jezelf te zijn. Jij bent de perfecte expressie van het leven. De enig mogelijke expressie zelfs. Je bent perfect. Er is hier niets te doen.

zelf, leven en wereld voortkomt uit de creatieve kracht

Omdat het een feit is dat je niet niet jij kunt zijn en het een feit is dat er geen ‘jij’

van gedachten en dat we het vermogen hebben om ons

bestaat. Niemand anders is jij. Je kunt nooit worden gedefinieerd of geëvenaard

daar bewust van te zijn. Zij werkt nu met individuen,

of nagedaan.

scholen, bedrijven en organisaties om hen te helpen zien wat er achter hun vermogen om te bloeien steekt.

JE BENT UNIEK

TCC Magazine | 57

Stichting Orthokennis Uw leverancier van orthomoleculaire kennis

Interessante clinics in 2022 Stichting Orthokennis biedt in 2022 een aantal zeer interessante clinics aan. In het overzicht hieronder vindt u een keur aan orthomoleculaire onderwerpen. Zoals u van ons gewend bent, houden we rekening met verschillende kennisniveaus. Onze clinics worden hoog gewaardeerd en staan erom bekend dat de gedeelde informatie altijd goed toepasbaar is in de praktijk.

Clinic

Datum

Locatie

Basisprincipes Orthomoleculaire geneeskunde

14 januari 2022 9 september 2022

Online via Zoom

Hart- en vaatziekten

4 februari 2022

Breukelen

Orthomoleculaire behandeling van post-viraal syndroom

18 maart 2022

Breukelen

Kinder microbiom: voeding en suppletie

1 april 2022

Breukelen

Mondgezondheid: voeding en suppletie

17 juni 2022

Breukelen

Te moe: oorzaken en behandeling van langdurige vermoeidheid

1 juli 2022

Breukelen

Het immuunsysteem, fysiologie en orthomoleculaire ondersteuning

16 september 2022

Breukelen

Auto-immuunziekten en orthomoleculaire ondersteuning

7 oktober 2022

Breukelen

Neurotransmitters: theorie en praktijk

11 november 2022

Breukelen

Schildklier

25 november 2022

Online via Zoom

Op www.orthokennis.nl vindt u meer informatie en kunt u zich aanmelden. Mocht u vragen hebben over onze clinics of diensten, neem dan gerust contact met ons op.

Telefoon E-mail Website

+31 (0)75 640 81 80 info@orthokennis.nl www.orthokennis.nl

mede mogelijk gemaakt door:

In iedere editie bespreken we vakgerelateerde boeken; van net uitgekomen boeken tot klassiekers die in iedere boekenkast horen te staan.

Traumasensitieve mindfulness Een veilige en transformatieve benadering voor mensen met een traumaverleden Mindfulness wordt steeds vaker effectief toegepast om stress te verminderen. Voor getraumatiseerde mensen – die over het algemeen veel stress ervaren – is de rustgevende werking ervan echter niet vanzelfsprekend. Hun symptomen van traumatische stress kunnen verergeren als mindfulness wordt beoefend zonder een grondige kennis en bewustzijn van de gevolgen van trauma. Wanneer mensen met een traumaverleden langere tijd bewuste aandacht geven aan hun innerlijke wereld, kan dit leiden tot flashbacks, dissociatie en zelfs hertraumatisering.

Dit roept een belangrijke vraag op voor traumabehandelaars, mindfulnessdocenten en door trauma getroffen mensen: hoe kunnen we de potentiële gevaren van mindfulness voor mensen met een traumaverleden minimaliseren en tegelijkertijd profijt halen uit de krachtige voordelen ervan? ‘Traumasensitieve mindfulness’ biedt antwoorden op deze vraag.

Traumasensitieve mindfulness David A. Treleaven Uitgeverij Mens!

ISBN 9789463160544

Deel I geeft een verhelderend, beknopt overzicht van de geschiedenis van mindfulness en trauma, waarbij wordt besproken hoe de moderne neurowetenschap ons begrip van beide vormt. Aan de hand van wetenschappelijke inzichten en uitgebreide praktijkvoorbeelden legt Treleaven uit hoe mindfulness kan helpen om van trauma te herstellen, maar het herstel ook kan hinderen.

In deel II worden deze inzichten vertaald naar de vijf kernprincipes van traumasensitieve mindfulness. Om de veiligheid en stabiliteit van mensen met een traumaverleden te bevorderen, stelt Treleaven 36 specifieke, traumabewuste aanpassingen voor, die rekening houden met uitdagingen op het gebied van aandacht, arousal, de relatie, dissociatie en de sociale context. Het resultaat is een praktische aanpak die getraumatiseerde mensen in staat stelt om mindfulness te beoefenen op een veilige en transformatieve manier.

“Als psychotherapeut en onderzoeker probeerde ik de complexe relatie tussen mindfulness en trauma al jaren te doorgronden. Trauma is een vorm van stress die zo extreem is dat je copingmechanismen overweldigd raken. Als je ze naast elkaar zet, kunnen mindfulness en trauma natuurlijke en zelfs voor de hand liggende bondgenoten lijken.

Beide hebben betrekking op de aard van lijden. Beide zijn gebaseerd op zintuiglijke ervaring. En waar trauma stress veroorzaakt, is het bewezen dat mindfulness stress tegengaat. In theorie zou iedereen die getraumatiseerd is, baat moeten kunnen hebben bij mindfulnessmeditatie. Wat zou er mis kunnen gaan?

Van alles, zo blijkt. Mindfulnessmeditatie kan er zelfs voor zorgen dat de symptomen van traumatische stress verergeren bij mensen die traumatiserende gebeurtenissen hebben meegemaakt.

Hoe kunnen we de mogelijke gevaren van mindfulness voor getraumatiseerde mensen tot een minimum beperken en er toch de vruchten van plukken?

Daar gaat dit boek over. Ik wil graag aantonen dat een gedegen kennis van trauma ervoor kan zorgen, dat het beoefenen van mindfulness op een veilige en effectieve manier kan gebeuren.”

TCC Magazine | 59

De Ortho Health Foundation is een volwaardig opleidings- en kennisinstituut in de orthomoleculaire voedingsleer.

Wij bieden basisopleidingen, bij- en nascholingen aan op verschillende niveaus.

NISNIVEA EN

3

U

K

Orthomoleculaire opleidingen

★★★

BIJ- EN NASCHOLINGEN

• • • • • • • • •

Orthomoleculair Epigenetisch Therapeut

2

U

K

sohf.nl/oet NISNIVEA EN

★★

BIJ- EN NASCHOLINGEN

• • • • • • • •

Orthomoleculair Adviseur Gevorderd sohf.nl/oag

2

Bijscholing: Hormonen & Gedrag Bijscholing: Intermittent fasting Bijscholing: Neurotransmitters Bijscholing: Pijnklachten Energetisch Morfologische Bloedtest (EMB) Orthomoleculair Specialist: Burn-out Orthomoleculair Specialist: Diabetes Type II Orthomoleculair Specialist: Hormonen

• • • •

Orthomoleculair Specialist: Immuniteit Orthomoleculair Specialist: Lyme Orthomoleculair Specialist: Psyche Orthomoleculaire toepassingen binnen de fysiotherapie • Orthomoleculaire zorg in de praktijk van de verloskundige • Praktijkvoering: Anamnese & Diagnostiek

NISNIVEA EN

★

1

U

K

3

Casus praktijkdag: Ontlasting interpretaties Casus praktijkdag: SIBO Casus praktijkdag: Vermoeidheid Masterclass: Auto-immuunziekten Masterclass: Leaky gut Masterclass: Maag Lever Darmen Masterclass: Metabool Syndroom Masterclass: Neurodegeneratieve aandoeningen Masterclass: Schildklier

BIJ- EN NASCHOLINGEN

Orthomoleculair Adviseur Basis sohf.nl/oab

• • • • • • • •

1

Behandelprotocollen: Burn-out Behandelprotocollen: Fibromyalgie Behandelprotocollen: Hormonen en Vrouwenklachten Behandelprotocollen: Huid, haar en nagels Behandelprotocollen: Insulineresistentie omkeerbaar Behandelprotocollen: Overgewicht Behandelprotocollen: Spijsvertering Orthomoleculair Specialist: Detox

• • • • • • • •

Orthomoleculair Specialist: Gewicht Orthomoleculair Specialist: Kinderen Orthomoleculair Specialist: Maag Lever Darmen Orthomoleculair Specialist: Sport Praktijkvoering: Consulten & Meetmethoden Praktijkvoering: Ondernemen & Managen Voeding en Hormonen Voeding voor Brein en Darmen

S O H F. N L

ADVERTORIAL

Visolie kan ook duurzaam Omega 3 is uiterst gezond voor ons, maar verre van duurzaam.

We winnen het vetzuur namelijk in de meeste gevallen uit vis.

We kennen uiteraard de vegan optie: algen- en krillolie, maar die varianten hebben ook weer nadelen.

Daarom willen we u vandaag bewust maken dat visoliesupplementen ook duurzaam kunnen zijn. Hoe precies? We leggen het uit.

Niet bedreigde diersoort ansjovis Wanneer is omega 3-visolie dan duurzaam? Verschillende aspecten dienen we in acht te nemen. Allereerst begint het natuurlijk bij de vissoort waaruit de olie gewonnen is. Is dit bijvoorbeeld een bedreigde vissoort? Inmiddels staan er al heel wat soorten op de rode lijst, zoals makreel, kabeljauw en beekforel. Deze vissen worden regelmatig gewonnen voor visolieproductie, maar zijn absoluut geen duurzame optie. Als jij het milieu hoog in het vaandel hebt staan, wil je de olie van deze vissen dus liever vermijden. Een betere optie is bijvoorbeeld ansjovis; deze staat niet op de rode lijst én heeft van nature een korte levensduur.

Certificaten tonen duurzaamheid aan Daarnaast wil je natuurlijk alleen in zee met een gecertificeerd vissersbedrijf. Er zijn diverse certificaten die verschillende aspecten van duurzaamheid beoordelen; deze geven vaak aan dat het vissersbedrijf voldoet aan specifieke eisen. Hieronder een aantal voorbeelden van belangrijke, internationale duurzaamheidscertificaten: Friend of the Sea®: dit is een certificering van zeedieren uit duurzame visserij. Ze toetsen op verschillende aspecten, waaronder het tegengaan van overbevissing, aantasten van de zeebodem en natuurlijk het voldoen aan alle wettelijk gestelde eisen.

Marin Trust®: dit certificaat gaat over de duurzaamheid van visproducten en arbeidsomstandigheden. Ze controleren o.a. op het respecteren van gestelde visquota, het vastleggen van alle gegevens rondom vangst en de herkomst, maar ook de werkomstandigheden in de productiefabrieken.

Green-e®: dit is een certificaat voor het gebruik van groene energie. Zo certificeren ze bedrijven met een volledig groene energievoorziening.

IFOS®: dit is een speciaal certificaat voor visoliën en het waarborgen van kwaliteit. Ze letten met name op de graad van contaminatie, de kwaliteit van de omega 3-vetzuren en de hoeveelheid werkzame stoffen in het product.

Let op: deze certificaten mogen niet altijd getoond worden op een hoogwaardig visolieproduct vanwege de achterliggende wetgeving.

Ben je echt op zoek naar een duurzame visolie? Bekijk dan de website van de omega 3-leverancier van het supplement. Hier kun je deze certificaten wél altijd terugvinden.

Visolie 1400 TG met D3 Vorige maand hebben we de Visolie 1400 TG met D3 geïntroduceerd. Een product dat de term duurzaamheid onderstreept.

Een uiterst puur, zuiver, hoog gedoseerd en bovenal duurzaam gewonnen supplement waar we maar al te trots op zijn!

De Visolie 1400 TG met D3 is overigens pas het startschot van een grotere omega 3-assortimentsuitbreiding. In de komende maanden verwelkomen we nog vegan algenoliecapsules en een vloeibaar omega 3-product in onze stellingen!

Meer informatie op Vitakruid.nl

Bronnen zijn op de vragen bij de redactie.

TCC Magazine | 61

AlkaGreens-serie: 5 Groene Multi’s Alkagreens is samengesteld uit meer dan 45 natuurlijke vegan ingrediënten, veelal Biologisch, die het lichaam helpen ontzuren. De Alkagreens serie bestaat uit 5 Groene Multi’s waaronder ook een Probiotic, Collageen en een Proteïne variant.

De AlkaGreens is vegan, gluten- en lactose-vrij en heeft een heerlijk frisse smaak door de toevoeging van een natuurlijk bosvruchten aroma. AlkaGreens bevat Biologische ingrediënten zoals Gerstegras, Tarwegras, VitaVeggieTM Groente- en Fruitcomplex, Agave Inuline, Geelwortel, Ashwaganda, Gember, Moringa, Spirulina, Matcha, Chlorella, Acerola, MSM en Ashwagandha.

universalhealthstyle

ABSOLUTE

PROBIOTIC

COLLAGEN

ORGANIC

PROTEIN

45 Vegan natuurlijke ingrediënten

Bevat Blend van 10 Probiotica stammen

Op basis van Marine Collageen

100% Biologische ingrediënten

Bevat Blend van Vegan Proteïnen

mattisson.eu

RECEPT

Stress de baas via je darmen?

DOOR: RINEKE DIJKINGA

Een gezonde darm vormt dé bodem onder je gezondheid. Of je het nu hebt over een goede slaap, een prettige stemming, stressreductie, een gezond cholesterol, stabiele hormonen of een gezonde immuunreactie. Hoewel je in eerste instantie bij stress niet direct aan je darmen zult denken, kan dat toch een belangrijk aanknopingspunt zijn.

Steeds meer onderzoeken tonen namelijk aan dat bepaalde bacteriestammen (juist degene die zo gebaat zijn bij groentevezels) een flinke vinger in de pap hebben bij de aanmaak van stressremmende stoffen. Optimaal voor je darmflora zorgen, zeker in tijden van chronische stress, is daarmee met stip op één de beste investering in je gezondheid. Je pakt dan je gezondheid immers in de kern aan. Van oude geneesheren leerden we dit: ‘De darm is de wortel van de plant mens; hoe gezonder de wortel, des te gezonder de mens.’

Het mooie is: aan de primaire levensbehoefte van jouw darmbacteriën (officieel trouwens ons darmmicrobioom genoemd) kun je vrij eenvoudig, met niet al te veel inspanningen, voldoen.

Dit ezelsbruggetje met de 7 V’s wat betreft voeding voor optimale darmgezondheid is er eentje om te onthouden: 1. Vezels, 2. Variatie 3. Vocht 4. Vet 5. Vitaal 6. Verwarmend voedsel 7. Vermijd Stress Alles wat je in je mond stopt, zou dus eigenlijk ook aan de primaire levensbehoeften van je darmen moeten voldoen. Als je weet dat ongeveer een derde van al onze calorieën uit tussendoortjes bestaat, zouden ook die je darmgezondheid moeten ondersteunen. Als je zelf je tussendoortjes maakt met groente (en of fruit), werk je dus zelfs een beetje aan de zevende ‘V’ van ‘Vermijd stress’. Ook nog eens op een heerlijke manier.

Zoete-aardappelmuffins Ingrediënten:

• • • • •

250 gram geschilde zoete aardappelen 200 gram appel (goudrenet bijvoorbeeld) 50 gram extra vierge kokosolie 100 gram amandelmeel 50 gram volkorenmeel zoals haver, spelt, kamut of kastanje

• • • • • •

5 gram speculaaskruiden eventueel een snufje vanillepoeder rasp van een biologische sinaasappel of citroen 75 gram grof gehakte noten snufje Keltisch zeezout eventueel 20-30 gram honing of

• • •

kokosbloesemsuiker (vooral als je geen kastanjemeel gebruikt) eventueel 40-50 gram cacaonibs 2 eieren 3 gram baksoda (natriumbicarbonaat)

Aan de slag: Snijd de geschilde zoete aardappelen in grove stukken, maal fijn in de foodprocessor. Schep ze in een ruime kom. Doe hetzelfde met de appel (als de appel onbespoten is, kun je de schil laten zitten: dat levert weer extra vezels en voedingsstoffen). Verwarm de oven voor op 140 graden. Smelt de kokosolie in een vuurvast kommetje in de oven of au bain-marie. Voeg alles toe aan de kom, behalve de eieren en baksoda. Proef even en voeg eventueel nog specerijen toe. Klop dan de eieren samen met de baksoda en spatel door het mengsel.

Verdeel over een taartvorm van 22 centimeter Ø of over 18 à 20 muffinbakjes. Plaats in het midden van de oven en bak in circa 40 minuten goudbruin en gaar. Haal uit de oven en laat op een taart­ rooster goed afkoelen. Bewaar wat overblijft in de koelkast in een luchtdicht afgesloten trommel of vries ze in. Ook lekker als ontbijt, maar ook erg lekker bij een wat zoetere soep als pompoensoep.

Laat in het laatste geval de suggestie van cacaonibs en kokosbloesemsuiker of honing achterwege.

TCC Magazine | 63

Met het onbewuste en het onderbewuste worden geestelijke processen zoals gedachten en gevoelens bedoeld die niet, of niet onmiddellijk, voor het bewustzijn toegankelijk zijn, en die niettemin iemands gedrag kunnen beïnvloeden. (Wikipedia).

HET ONBEWUSTE -DEEL 1

Oor en oog voor het onbewuste Over hoe het onbewuste werkt, gaat dit artikel.

Je kunt zeggen dat het onbewuste inmiddels een gangbaar begrip is geworden, maar een eeuw geleden, in de tijd van Freud en Jung, lag dit heel anders. Toen was het onbewuste onbekend en sprak men bij vreemde verschijnselen over boze geesten of van de duivel, terwijl onbegrijpelijke vrouwen heksen genoemd werden. De signalen uit het onbewuste schrijven we tegenwoordig niet meer toe aan zaken die buiten onszelf liggen. Dromen bijvoorbeeld, komen voort uit ons zelf. Natuurlijk zijn er nog wel mensen die denken dat deze zaken van buitenaf komen, maar algemeen wordt het onbewuste als begrip erkend.

Ondanks de algemene acceptatie van het bestaan, speelt het onbewuste nog maar een heel kleine rol in het bewuste leven. We oriënteren ons vooral op onze bewuste inhouden, op datgene wat we waarnemen, voelen, ruiken, horen of zien. Dromen zijn bedrog, sprookjes zijn slechts bedoeld voor kinderen. Er is nog niet echt een plaats voor het onbewuste ingeruimd. We luisteren er niet naar en we nemen niet de tijd om het te Ieren kennen. We begrijpen de signalen, de taal, van het onbewuste vaak niet. Dat is niet vreemd, want die taal is afwijkend van het ons bekende; de droomtaal is niet alledaags. Er zijn wel boeken en encyclopedieën, maar de algemene duidingen die daarin staan, verschillen met het individuele persoonlijk onbewuste. De algemene duidingen bieden geen uitkomst.

“De wilskracht en hardnekkigheid van het onbewuste zijn sterker dan die van het bewuste.”

De droomtaal is ons vreemd, mede omdat het onbewuste geen (morele) begrenzingen kent. Er is geen fatsoensnorm en er zijn geen regels. In het onbewuste gaat de crimineel hand in hand met een liefdevol mens. Er is ook geen begrenzing in tijd en ruimte, alle dimensies lopen door elkaar. Dit maakt het begrijpen van de onbewuste taal lastig. Het onbewuste is kortom wel aanvaard maar we doen er nog maar heel weinig mee.

DE KRACHT VAN HET ONBEWUSTE Toch neemt uiteindelijk het onbewuste, met zijn eigen oncontroleerbare wil, een plaats in, die belangrijker en meer bepalend voor ons leven is, dan onze bewuste instelling. De wilskracht en hardnekkigheid van het onbewuste zijn sterker dan die van het bewuste. Wat komt er terecht van al die plannen die we zeer bewust maken? Het loopt altijd anders dan we ons voornemen. Daarin kun je de werking van het onbewuste zien. Het lijkt net alsof er een kracht van buitenaf werkzaam is, maar die kracht blijkt vaak voort te komen uit onze eigen onbewuste stroom.

BEWUSTZIJN EN HET ONBEWUSTE Het bewustzijn noemen we het ‘ik’. Het ‘ik is een verkeers­ agent en regelt het verkeer, de prikkels die naar binnen of naar buiten willen. Het ‘ik’ regelt de input en de output.

Het ‘ik’ regelt ook het verkeer dat van het onbewuste in het bewuste wil doordringen. In dromen bijvoorbeeld, ontwaakt de slaper op het moment dat de droom te spannend wordt. De werking van het ‘ik’ is hierin goed te zien.

Het ‘ik’ beschermt de argeloze en weerloze dromer tegen het ongeremde onbewuste, het ‘ik’ zorgt ervoor dat de spanning niet te hoog oploopt Als de werking van het ‘ik’ hapert, bestaat het gevaar van een psychose, waarbij de patiënt helemaal in beslag genomen wordt door het onbewuste. Een ongezonde situatie die voorkomen wordt door een alerte regelaar: het ‘ik’.

Het ‘ik’ heeft nog een andere functie. Het legt namelijk verbanden aan tussen de verschillende signalen. Dankzij

64 | TCC Magazine

TPNET

richting het verstand sturend moet optreden en op welke wijze dat het beste kan gebeuren. Deze regelfunctie is grotendeels aangeleerd. Het ‘ik’ is in staat om de informatie uit het onbewuste te bewerken, zodat de inhoud een functie kan krijgen.

het ‘ik’ is de mens in staat een verhaal te maken van de beelden die uit het onbewuste naar boven komen. De onbewuste inhouden zijn op zich onsamenhangend, het ‘ik’ maakt er een geheel van. Die functie van het ‘ik’ geldt overigens ook voor bewuste inhouden. Dankzij het ‘ik’ kunnen we het verband leggen tussen de regen en nattigheid voelen wanneer we naar buiten gaan. Het ‘ik’ laat ons weten dat we er goed aan doen een jas aan te trekken of om een paraplu mee te nemen. Je zou zonder het ‘ik’ niet kunnen bepalen waar je concentratie naar uit dient te gaan. Het ‘ik’ is een belangrijk onderdeel van het verstand en bepaalt afhankelijk van de omstandigheden in welke

ONDERDRUKKEN VAN INHOUDEN In het onbewuste bevinden zich onder meer onderdrukte en verdrongen inhouden. De onderdrukte inhouden, die de vorm hebben aangenomen van beelden, ervaringen, herinneringen, associaties enzovoort, zijn nog wel bekend, maar je wilt ze liever niet in het bewuste binnen laten.

Onderdrukken duidt op een activiteit. Je doet iets, in dit verband onderdruk je namelijk de psychische inhouden, die je niet wilt weten. Ze zijn te pijnlijk of te saai. Vergeten zijn ze nog niet en met een klein beetje moeite zijn ze weer bewust te maken. Verdrongen inhouden daarentegen, zijn een stadium verder. Je bent ze echt kwijt.

Verdrongen inhouden zijn volledig onbewust geworden.

Je moet iets speciaals doen, zoals hypnose, om ze boven water te krijgen. De inhouden komen dan in hun eigen taal, de taal van het onbewuste, tevoorschijn.

Iedere nacht ben je in je dromen hiermee bezig. Tijdens de slaap ben je ontspannen, het ‘ik’ trekt zich als regelaar enigszins terug en zo ontstaat er ruimte voor onbewust verdrongen inhouden. Je hebt deze inhouden ooit geweten. De reden voor verdringing is meestal zelfbescherming. Je kunt aan de psychische pijn ten onder gaan en daarom heb je de verdringing nodig. Het is positief te waarderen dat je in staat bent om te verdringen. Het gebeurt niet voor niets. Meestal is er eerst een periode van onderdrukking en dan volgt de verdringing.

Door het onderzoeken van je dromen kun in therapie veilig meer bewust worden van je eigen inhouden en wat dit voor je betekent.

VERVOLG Het onbewuste kun je onderscheiden in het persoonlijk en het collectief onbewuste. In Het onbewuste – deel 2 komt dit in een volgende TCC uitgebreid aan de orde.

Deze tekst is een bewerking van het artikel Het onbewuste uit Samenzijn in therapie door Ger Zuiderveen.

TRANSPERSOONLIJK.NET, NETWERK VOOR ZORGPROFESSIONALS Transpersoonlijk.net (TPnet) is hét netwerk voor de coach, counselor & therapeut Leden krijgen een webpagina en korting. Zie: https://transpersoonlijk.net/info-lidmaatschap/

TCC Magazine | 65

Colofon Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@inspiredcommunications.nl Bladmanagement en redactionele bewerking Maartje Albert en Ria Teeuw E-mail: maartje@inspiredcommunications.nl Eindredactie Marianne Smits en Charlotte Simons Redactieadres Hoofdstraat 21 6994 AC De Steeg Telefoon: 06 23 63 38 65 E-mail: redactie@inspiredcommunications.nl Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Hoofdstraat 21 6994 AC De Steeg Telefoon: 06 23 63 38 65 E-mail: info@inspiredcommunications.nl

Ontvang jij het blad

Nutrient & Supplement nog niet bij je thuis?

JAARGANG 1 • EDITIE 4 • 2021

VAKINFORMATIE VOOR GEZONDHEIDSPROFESSIONALS OVER HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN EN ORTHOMOLECULAIRE PREPARATEN

Vormgeving Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp | www.eefjekleijweg.nl Druk Damen Drukkers Lezersservice TCC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle register- en aspirantleden van de beroepsorganisatie NFG, ALIP, de leden van TPnet, NKS en Rosegarden en aan studenten van diverse toonaangevende opleiders.

Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: € 39,95.

De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan.

U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan.

Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever.

Vitamine

A

en het immuunsysteem

Migraine en darm-breincommunicatie

GABA

belangrijkste neurotransmitter in het centraal zenuwstelsel

De informatie in dit magazine is uitsluitend bedoeld voor medische beroepsbeoefenaars

Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@inspiredcommunications.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-in- formatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie. ©Copyright Niets uit deze uitgave mag worden over- genomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing.

Alle rechten voorbehouden.

66 | TCC Magazine

Stuur een mail met je gegevens naar redactie@inspiredcommunications.nl en krijg het magazine kosteloos toegestuurd.

KOSTELOOS ABONNEMENT Nutriënt & Supplement is een magazine voor zorgprofessionals met affiniteit voor gezonde voeding en voedingssupplementen ter bevordering van het welzijn van de cliënt.

Al meer dan 30 jaar jouw

probiotica specialist

> Orthiflor is waar we groot en bekend mee zijn geworden. We

hebben het ontwikkeld op basis van kwaliteitsonderzoek. Binnen het uitgebreide assortiment is voor iedereen een passend probioticum te vinden, voor uw advies.

Voor moeder en kind

> Voor de allerkleinsten hebben wij Orthiflor Start. Dit probioticum is

met drie verschillende bacteriestammen speciaal samengesteld voor zuigelingen. Tijdens de laatste zes weken van de zwangerschap kan worden begonnen met Orthiflor Start. Daarna kan het poeder vanaf de geboorte, tot de leeftijd van 1 jaar, worden toegevoegd aan fles- of moedermelk.

Voor kinderen tot 6 jaar

> Dino Orthiflor Poeder kan aan kinderen gegeven worden vanaf het moment van bijvoeden. Dit probioticum is met zes verschillende bacteriestammen speciaal samengesteld voor kinderen tot 6 jaar.

Volwassenen, voor elke dag > Zoekt uw client een probioticum voor elke dag of probeert deze voor het eerst probiotica? Kies dan bijvoorbeeld voor de Orthiflor Basic. Dit

is een probioticum met vier verschillende bacteriestammen, geschikt vanaf 4 jaar. Of voor Orthiflor Original, dat met negen verschillende bacteriestammen zo is samengesteld dat het door iedereen en dagelijks gebruikt kan worden. Het bevat 20 keer zoveel bacteriën als de Orthiflor Basic.

Kinderen en volwassenen voor slikgemak, ook voor op reis > Voor dagelijks gebruik voor kinderen en volwassenen, voor onderweg of voor op reis, is er (Dino) Orthiflor Kauw. Dit probioticum bevat zes

verschillende bacteriestammen en is als smakelijke kauwtablet speciaal samengesteld voor kinderen (de Dino) en volwassenen. De tablet is op smaak gebracht met een natuurlijke zoetstof en zwarte bessenextract. (Dino) Orthiflor Kauw is gemakkelijk in gebruik, want er is geen water nodig voor inname. Ter ondersteuning van de weerstand bevat (Dino) Orthiflor Kauw vitamine D3.

Vijftigplussers

> Ook voor vijftigplussers heeft Orthica een probioticum. Orthiflor 50+ bevat zes verschillende bacteriestammen, afgestemd op ouderen.

Voor de vrouw > Speciaal voor de vrouw heeft Orthica een probioticum ontwikkeld met vier verschillende bacteriestammen. Orthiflor Fem kan ook tijdens de zwangerschap gebruikt worden.

Tijdelijk, ook voor op reis

> Orthiflor Plus is ontwikkeld voor tijdelijk gebruik en bevat een

uitgebreide probioticamix met 9 verschillende bacteriestammen.

Daarnaast bevat Orthiflor Plus prebiotica.

Kijk voor meer meer informatie op orthica.nl/professional

KANEEL-PF Met het hoogwaardige extract Cinnulin PF® kaneel ondersteunt het behoud van een normale bloedsuikerspiegel* op basis van een uniek gepatenteerd waterextractieproces gestandaardiseerd op een hoog gehalte proanthocyanidines type A (type A polymeren) uitzonderlijk sterke onderbouwing met meerdere humane studies Kaneel ondersteunt het behoud van een normale

effecten is het veel beter om een speciaal ontwik­

bloedglucosespiegel op verschillende manieren. De

keld extract in te nemen. Kaneel­PF (Pure Formula­

proanthocyanidines type A in kaneel dragen bij aan

tion) van Vitals bevat het zuivere en hoogwaardige

een normale insulinegevoeligheid van de weefsels,

waterextract uit Indonesische kaneel, met de naam

zodat glucose vanuit het bloed gemakkelijk de cel in

Cinnulin PF® (gestandaardiseerd op proanthocyani­

kan gaan om opgeslagen te worden, onder andere

dines type A, de belangrijkste werkzame stoffen in

in de vorm van glycogeen. Proanthocyanidines type

kaneel). Met dit specifieke merkingrediënt zijn meer­

A hebben eveneens een antioxidatieve werking.

dere humane studies gedaan. Dit is vrij uniek voor

Grote hoeveelheden (grammen) kaneel consumeren

een kaneelproduct. Lees meer over Kaneel­PF op

is niet fijn. Voor het verkrijgen van de gezondheids­

Vitals.nl of bel 075­6476050.

*Gezondheidsclaim in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie. Kijk voor meer informatie op Vitals.nl.

ELKE DAG BETER

WWW.VITALS.NL