Ditt kantoor 3

nummer 3 | klein is het nieuwe groot

65x45mm

47,688749cm3

03

12-01-17

VOORWOORD

NIEUWE NAAM SKEPP DESIGN+BUILD WORDT DITT DESIGN+BUILD (EN HOE!) In het jaar 2009 gaan Sven Brookhuis en Jan Brink van De Vastgoedinrichter (DVI) en Mattijs Kaak van Property Upgrade (PU) met elkaar een partnership aan. In 2013 bekrachtigen zij de samenwerking en gaan de twee ondertussen toch al hecht met elkaar verbonden bedrijven verder onder de naam SKEPP design+build. Jaren van bezieling, jaren van inzet, jaren van loyaliteit, jaren van verdieping, jaren van groei, jaren van plezier.

Jan Brink, Sven Brookhuis, Mattijs Kaak. Samen maken zij van SKEPP een succesvol bedrijf. Zij vullen elkaar aan, hebben ieder voor zich specifieke kwaliteiten, weten elkaar over en weer te inspireren. Partners, compagnons, vrienden ook.

Nu in 2017 gaan zij uiteen. In goed onderling overleg, maar met een verschillende focus op de toekomst. Sven Brookhuis gaat onder de naam SKEPP verder met zijn online platform voor aan- en verhuur van kantoren. Hij trekt hierin samen op met Joost Lansink, Thijs van Eerden, Jari Wesselink en Melvin Hamer. De drie voormalige partners danken elkaar voor de samenwerking, blijven elkaar volgen, wensen elkaar succes. Jan Brink en Mattijs Kaak gaan samen door met design+build, Jacko Lodeweges en Jurgen Leferink scharen zich aan hun zijde.

SKEPP design+build is vanaf vandaag (tromgeroffel en trompetgeschal) Ditt design+build. Een nieuwe naam, een vertrouwd bedrijf, een hernieuwd elan, een solide commitment. Design+build. Ontwerpen en bouwen. Wij ontwerpen en wij bouwen. Niets meer en niets minder. Een heldere en

01 Sven Brookhuis start in Albergen Interieurlease B.V. 0 1.5

02 Interieurlease krijgt eerste betaalde opdracht.

5 1.5

03 Interieurlease verandert haar naam in De Vastgoedinrichter (DVI).

13 2

04 De Vastgoedinrichter sleept samenwerking met het Kantoren Fonds Nederland (KFN) in de wacht.

20 2

concrete propositie. Wij ontwerpen en bouwen.

Kantoren en alles wat daarmee verwant is. Wij doen dat met inzet, met kennis van zaken, met fantasie, met liefde, met belangstelling voor nieuwe ontwikkelingen, met voldoening, met hardnekkigheid, met geduld, met toewijding.

Het nummer van KANTOOR dat nu voor u ligt getuigt van dit alles. ‘Ditt’ is een Zweeds woord en kan vertaald worden als ‘voor jou’, ‘voor u’.

PMS 7472C Wij ontwerpen en wij bouwen voor jou, voor u. Dat is wat wij willen, dat is wat wij kunnen, dat is wat wij deden, dat is wat wij blijven doen. Wat zijn uw wensen, wat zijn uw mogelijkheden, wat is uw budget, wat is uw deadline?

Wij hechten aan overleg, wij staan open voor allerlei mogelijke ideeën, wij komen met oplossingen, wij houden ons aan gemaakte afspraken. Wij ontwerpen en bouwen. Dat doen wij voor jou, dat doen wij voor u, dat doen wij ook voor onszelf. Zo verdienen wij ons brood en in dit bedrijf voelen wij ons prettig. ‘s Morgens met plezier naar het werk, ‘s avonds tevreden naar huis. Wij ontwerpen en wij bouwen. Dat doen wij al jaren. Wij blijven dat doen. Door dit nieuwe begin raken wij extra gemotiveerd. Met ditt gooien wij er een extra schepje bovenop.

Onze ontwerpers en bouwers: Marinka, Kitty, Klaasjan, Jurgen, Jacko, Hugo, Jan, Manon, Loes, Marielle, Lieke, Femke, Dennis, Dian, Yoran, Nienke, Margriet, Job, Frauke, Anton, David, Jeroen, Henk, Mattijs, Rene, Mark, Michelle, Mandy, Rachel, Evelien, Roy en Delle.

05 De Vastgoedinrichter bouwt haar eigen software programma i3.

29 3

06 Ontwerp + calculatie worden in het software programma i3 aan elkaar gekoppeld.

38 4

07 52 5

08 Eerste deal met kantoorconcept Spaces voor hun Zuidas project.

Selectie als ‘preferred supplier’ voor het WTC Amsterdam.

Sven Brookhuis en Jan Brink worden partners.

76 7

09 Mattijs Kaak richt in Amsterdam Property Upgrade (PU) op Partnership tussen Sven Brookhuis, Jan Brink en Mattijs Kaak, tussen DVI en PU. Property Upgrade voltooit haar eerste project: De Vogelstruys in Amsterdam.

80 9

opdrachten medewerkers

PMS 166C

VOORWOORD

VAN DE REDACTIE KANTOOR 3 ligt voor u, hou je in de hand.

In dit nummer laten wij zien wat SKEPP design+build het afgelopen jaar heeft gedaan en wat Ditt design+build onverminderd zal blijven doen.

Ontwerpen en bouwen. Wij focussen ons bovendien op een aantal nieuwe en inspirerende ontwikkelingen in de wereld van het vastgoed.

Een kantoor was heel lang ‘gewoon’ een kantoor. Vierkante meters. Een lange gang met links en rechts wat kamertjes met eikenhouten schrijftafels, een kantoortuin met roestvrijstalen bureaus. Mensen achter typemachines en onder neonlicht. Hier en daar een verlepte plant. Op vaste tijden een koffiejuffrouw, met op hoogtijdagen een koekje bij de thee.

Vandaag de dag is alles anders. Het kantoorlandschap anno nu vertoont een welhaast oneindige variatie. Duurzaamheid, hospitality, flexibiliteit, leerproces, betrokkenheid, ontzorgen, variatie, ontmoeting, inspiratie, sociaal hart, Nieuw Werken. Langzamerhand bekende en vertrouwde klanken. Een nieuwe kantoorwereld, waar overigens van dag tot dag ook nog gewoon gewerkt moet worden.

SKEPP design+build ontwierp en bouwde voor jou, voor u kantoren, Ditt design+build zal dat zeker blijven doen. Kantoren van allerlei aard en soort.

Stuk voor stuk hebben zij gemeenschappelijk dat er ruimte gedeeld wordt en dat er mensen samenkomen. Elk kantoor op zich echter met een eigen identiteit en een duidelijk profiel. Kantoren die ‘werken’. Werken voor de

10 DVI en PU openen in Amsterdam hun eerste gemeenschappelijke kantoor.

101 13

11 Ontwikkeling van de HNK formule (Het Nieuwe Kantoor) en opening van HNK AmsterdamZuidoost.

DVI verhuist de vestiging Albergen naar een eigen kantoor De Koers.

120 14

12 Verkoop van het HNK concept aan Nieuwe Steen Investments (NSI).

NSI en DVI/PU streven in een samenwerkingsverband naar de vestiging van 20 HNK’s in heel Nederland in 2016.

Property Upgrade wordt in FD Gazellen van het Financieel Dagblad in de verkiezing ‘snelst groeiende bedrijven in Nederland’ negende.

Uitgave ‘brandbook’ van Property Upgrade.

Opening van het ‘experience office’ in WTC, Amsterdam.

Graydon Award voor financieel gezond bedrijf.

132 16

eigenaar, voor de gebruiker, voor de bezoeker en voor de maker.

Een goed ontwerp, een uitnodigende ruimte, een functionele inrichting, afgestemd op specifieke ambities, tegen een eerlijke prijs, van een partij die betrouwbaar is, die prikkelt en die doet wat ze zegt. Wij bouwen overeenkomstig bewezen methodes en zinnige ontwikkelingen, maar zien onszelf ook wel als ‘uitdagers’ van de gevestigde orde. Wij proberen door goed te luisteren, door hard te lopen, door af en toe op onze kop te gaan staan, door zo nu en dan een boek open te slaan, door met aandacht rond te kijken en door creatief te denken verfrissing te brengen in de markt van ontwerpen en concepten.

Wij zijn trots op ons werk. Wij laten onze projecten graag zien. Vandaar KANTOOR. Daarnaast willen wij altijd wel verder kijken dan onze neus lang is. Wij besteden in ons blad ook dit jaar weer ruimschoots aandacht aan recente ontwikkelingen en aan stimulerende bronnen van inspiratie.

Met name voeren wij u langs een dozijn van de zogenoemde ‘nieuwe kantoorconcepten’ en geven wij het woord aan vijf specialisten op het gebied van kantoorinnovatie.

Nieuwe mogelijkheden, nieuwe vergezichten, voor jou, voor u, voor onszelf.

Ditt design+build. Een nieuw begin, een nieuwe energie, een nieuw elan, een nieuw blad.

Alsjeblieft, veel plezier ermee!

13 De Vastgoedinrichter (DVI) en Property Upgrade (PU) verenigen zich onder de naam SKEPP design+build.

Eerste SKEPP Pitch Event in HNK Rotterdam.

SKEPP neemt deel aan ‘Ride for the Roses’ en aan de eerste ‘Zuidas Run’.

160 19

14 Ontwikkeling concepten oVVice en Atoomclub Uitgave van het boek ‘Upstaan’: Mattijs Kaak ontbijt en praat met beslissers uit de Vastgoedwereld.

169 19

15 Presentatie van de eerste SKEPP Glossy: KANTOOR. Organisatie van de eerste Exporally naar de Expo Real in München.

Vermelding in ‘The Other Office 2’, een speciale uitgave van Frame.

Realisatie van verschillende kantoren en kantoorconcepten in België en Duitsland.

210 25

16

PMS 7472C

Nominatie voor de competitie ‘the World of Interior News Awards 2016’ voor ‘best international design’.

Mattijs Kaak verkozen tot nummer 23 in de Top 100 Vastgoednetwerkers.

Tweede Expo Rally, de ‘beach edition’.

SKEPP design+build en het moederbedrijf van SKEPP gaan uiteen Mattijs Kaak en Jan Brink gaan samen verder met de afdeling design+build.

Loes en Jurgen, 10 jaar in dienst.

Bekendmaking nieuwe naam en nieuwe huisstijl.

208 27

PMS 166C

INHOUD

38 Rondetafelgesprek 2016

SPECIALISTEN Specialisten aan het woord

57 Reportage kleine kamers: ‘Minder is het nieuwe luxe’

Wij hebben vijf professionals met evenzovele specialismen uitgenodigd om te vertellen hoe zíj kijken naar de laatste ontwikkelingen op de werkvloer. Deze specialisten bieden ons nieuwe inzichten in het omgaan met een ruimte en zij brengen ons op de hoogte van de meest recente veranderingen op hun specifieke terrein. Ditt volgt vanzelfsprekend te allen tijde met zeer veel belangstelling nieuwe visies op het gebied van de kantooromgeving. Het denken over ‘kantoren’ is altijd in ontwikkeling. Zo is de laatste jaren ‘gezondheid op de werkvloer’ een belangrijk onderwerp geworden. Ditt voelt zich in het algemeen uitgedaagd nieuwe en zinnige ontwikkelingen in een ontwerp terug te laten komen en wil de juiste balans vinden tussen sfeer en praktische zaken.

16 Ontmoeting met Tim Rowe in Boston

PROOFF 30 KOEKKOEK 48 Geurlab 70 Arpalight 76 Arbo 102

INHOUD

VARIA

TRANSPORTEREN

RUSTEN

Work places today 18 SKEPPpitch terugblik 26 Handig: Keepcup 41 Handig: Papierklem 56 ExpoRally 2016 80 Handig: Wakawaka 92 Ditt Team 124 Beeldboek SKEPP 126 SKEPP in actie 130

TIPS

WERKEN

VERBINDEN

Beweging in de kleine ruimte Hoe te werken in een auto

PRESENTEREN

95 111

OVERLEGGEN

STUDIES

Owheel

Tiny Archtecten) The NEXT office office that(OOK moves (with) you.

Tiny office (KUBO) Tiny Office (Ditt) Tiny office (Next Architect)

10 79 93 110

PORTFOLIO Plegt-Vos Henglo 08 D&B Amstelveen 14 Courtyard Building Utrecht 22 Tam Tam Rotterdam 28 Fris Investment Care Amsterdam 29 Performance Solutions Hoofddorp 36 ITsec Haarlem 37 HNK Westblaak Rotterdam 44 Nerds & Company Enschede 50 The Hague Company Den Haag 54 ScaleHub Amsterdam 55 WeCanteen Amsterdam 64 Chalet Breukelen 65 AtoomClub Amersfoort 68 Marsstraat Hoofddorp 74 BlinkLane Amsterdam 86 MWM2 Amsterdam 94 HNK Dordrecht 100 HNK Arena Amsterdam 106 108 Eurogate Rotterdam WTC MTU Amsterdam 116 WTC Amsterdam 117 Loft Office Brussel 120 Ausnutria Zwolle 121 Consolid Hoofddorp 122

SKEPPSESSIES HNK 12 Regus 20 The Office Operators 34 Offices For You 42 Tribes 52 WeWork 66 AtoomClub 72 oVVice 84 B. Amsterdam 90 Unitz 98 ScaleHub 104 CIC Rotterdam 118

DITT PORTFOLIO

PLEGT-VOS

HENGELO

8

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “Fantastisch om te ervaren hoe wij samen met de klant in korte tijd zo’n sterke band hebben kunnen opbouwen. Als ontwerper is het geweldig om de volledige vrijheid en het complete vertrouwen van de opdrachtgever te krijgen. In het ontwerp- en bouwproces hebben wij een ideale samenwerking ervaren. Vanaf de eerste dag tot op vandaag hoorden wij: Onze deur staat voor jullie altijd open.”

PLEGT-VOS “Al na het eerste gesprek vertaalde Ditt onze globale wensen razendsnel naar een concreet 3D plan. De stap naar een definitieve planning was klein. Het 3D ontwerp hielp bij de beeldvorming van het uiteindelijke resultaat en zorgde voor een goede interne communicatie naar alle collega’s. Eerdere projecten van Ditt brachten ons op ideeën. Ditt dacht zeer pro-actief met ons mee.”

9

TINY OFFICE OOK ARCHITECTEN

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIES

Daar gaan ze weer. Vader en zoon Kaak. Door weer en door wind, bij zon en bij regen, banen zij zich voor de derde maal een weg door Vastgoedland. Dit keer voert de route hen langs een aantal van de zogenaamde ‘nieuwe kantoorconcepten’. Er zijn in den lande heden ten dage zo’n 155 van dergelijke concepten gesignaleerd en geïdentificeerd. Zij huizen in antikraak panden, vestigen zich in prestigieuze gebouwen op de Zuidas, brengen troosteloos lege gebouwen opnieuw tot leven. Het zijn bedrijven met wereldwijd gevestigde namen of bedrijven opgezet door jonge ondernemers. De markt blijkt nog in volle ontwikkeling.

In New York, Londen en Berlijn nemen deze nieuwe concepten pakweg 10% van de totale kantorenmarkt in beslag. In Nederland is dat nog maar 2 à 3%. Ruimte dus te over voor groei. Het was onmogelijk al deze verschillende concepten te bezoeken. Wij beperkten ons tot een steekproef. Een steekproef bestaande uit 12 concepten. De keuze werd enerzijds bepaald door bestaande zakelijke en persoonlijke contacten, anderzijds door het toeval.

Volle agenda’s, onvoorziene ontmoetingen, afzeggingen en last minute alternatieven gaven hier vaak de doorslag. Wel hebben wij gestreefd naar een redelijke spreiding. Zoveel hoofden, zoveel zinnen, zoveel concepten. Wij wilden in ieder geval een beeld geven van de grote diversiteit. Wij betreuren de lacunes, zijn gelukkig met ‘onze’ uiteindelijke 12. Hen danken wij voor hun gastvrijheid en hun grote welwillendheid ons zo onbevangen te woord te staan.

Onze methode was steeds dezelfde. Wij spraken tijdens ieder bezoek met een vertegenwoordiger én met een gebruiker van het betreffende concept. Wij stelden eenieder telkenmale dezelfde 6 vragen. Door de antwoorden op die vragen nu in dit nummer van KANTOOR af te drukken, door U lezer uit te nodigen die antwoorden met elkaar te vergelijken, hopen wij een weliswaar bescheiden, maar toch ook duidelijk beeld te geven van de wereld van ‘de nieuwe kantoorconcepten’. Wat is hun kenmerk?

Hoe onderscheiden zij zich onderling van elkaar? Wat is hun toekomst? Wij zijn geen professionele journalisten. Wij stellen vragen, wij luisteren, wij kijken, wij registreren, wij brengen verslag. Verder drinkt Kaak Junior onderweg over het algemeen espresso, houdt Kaak Senior zichzelf scherp middels ‘gewone’ zwarte koffie, eet Senior graag een broodje ‘bal’ en geeft Junior de voorkeur aan ‘steak tartare’. Met z’n tweeën bereiden zij de interviews voor, Mattijs Kaak stelt de vragen, Huub Kaak schrijft het verhaal.

Zijn er conclusies te trekken? Zijn er verschillen? Zijn er overeenkomsten? Drie maal ja. De conclusies laten wij hier echter aan de lezer. De conclusies, de verschillen, de overeenkomsten blijken, naar wij hopen, uit een vergelijking van de antwoorden.

Een opvallende conclusie is wel dat de vertegenwoordigers van de concepten elkaar niet echt als concurrenten zien. Over en weer is er veel respect en belangstelling. Elk concept zoekt, en vindt meestal, de bij hem passende doelgroep. De vergelijking met de hotelwereld werd veelvuldig gemaakt. Er zijn 5-sterren hotels en hotels met slechts één ster plus alles daartussen. Bepaal zelf je identiteit. Presenteer je als zodanig en je trekt de juiste ‘gasten’.

Zo ook in de wereld van de concepten. De markt is groot genoeg.

Voor iedereen zijn er voldoende mogelijkheden. Het is aan een potentiële huurder een voor hem of haar juiste keuze te maken.

Zoekt hij een functionele werkplek of wil hij behoren tot een community? Wil hij volledig ‘ontzorgd’ worden of geeft hij de voorkeur aan grote flexibiliteit? Wil hij aan een snelweg of midden in de stad? Het kan allemaal.

Opvallend is dat eigenlijk alle door ons geïnterviewde gebruikers stuk voor stuk tevreden zijn over hun uiteindelijke werkplek. Inderdaad zoveel hoofden, zoveel zinnen. Ieder heeft een plek gevonden, waar hij of zij zich prettig voelt en waar hij of zij kan werken op de manier die bij hem of haar past.

Tot besluit zeker een mooie conclusie.

Huub en Mattijs Kaak 11

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET

HNK

Mattijs Kaak in gesprek met Bernd Stahli, CEO van vastgoedeigenaar NSI en met Remco Boelens, directeur HNK.

ESSENTIE? “Door middel van inrichting, design en de koppeling van functionaliteit en services creëren wij een omgeving, waarin onze huurders een basis vinden om maximaal succesvol te kunnen zijn.

De gebruiker is sterk veranderd, de kantoormarkt verandert mee. Zo opereert de gebruiker vaak vanuit een centraal hoofdkantoor op één vaste locatie, daarnaast heeft hij behoefte aan ‘satellieten’, aan plekken overal in het land, waar hij als ‘member’ voor kortere of langere tijd kan neerstrijken. Wij beschikken over een flink netwerk en breiden dat nog uit. De gebruiker staat bij ons centraal. Hij heeft een duidelijk wensenpakket en wil flexibel kunnen huren. Wij faciliteren dat. Hij krijgt de service die hij wil, kan bij ons qua tijd en ruimte huren op maat.”

STERKSTE PUNT? “Onze kracht is dat wij eigenaar zijn van de panden, waarin onze HNK’s gevestigd zijn. Dat geeft ons de mogelijkheid te doen wat wij voor ons product goed vinden. Op de benedenverdieping bijvoorbeeld gebruiken wij heel veel vierkante meters om een ruime entree en een dito sociaal hart te creëren. Ruimte die verhuurd zou kunnen worden, maar die nu al bij binnenkomst en bij gebruik de juiste uitstraling en ambiance biedt.

12

Die keuze is geheel aan ons. Wij verwerven proactief panden, die op geschikte locaties ons landelijk netwerk vergroten. Wij kunnen snel beslissen, snel schakelen, snel aanpassingen tot stand brengen. Op die manier zijn wij uiterst flexibel en kunnen wij de niet minder flexibele wensen van onze huurders honoreren. Zo maken wij het verschil.”

INNOVEREN? “Wij hebben even de tijd genomen voor bezinning en heroriëntatie. Wij weten nu duidelijk wie wij zijn en welke koers wij willen volgen in de huidige dynamische kantorenmarkt. Dat geeft ons een grote motivatie en een sterk zelfbewustzijn. Het versterken van de ‘community’ bijvoorbeeld krijgt vanaf nu doelbewust meer aandacht. Wij bevorderen het contact tussen onze huurders over en weer. Dat kan digitaal, dat kan ‘face-to-face’. Wie is je buurman, wie kom je tegen op de gang, wat kan je voor elkaar betekenen? Wij organiseren binnen de wereld van de HNK’s events en organiseren een platform, waarop huurders zichzelf aan elkaar kunnen presenteren. Zoveel interessante bedrijven, zoveel inspirerende personen, zoveel boeiende producten, dat biedt enorme mogelijkheden.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Onze dertiende vestiging, HNK Amsterdam Arena, is 15 december geopend. Een handvol van onze panden zit in de wachtkamer klaar om omgeturnd te worden tot HNK. Wij willen zeker verder groeien. Wij kijken naar centraal gelegen en grote panden in universiteitssteden en technologische centra en bij knooppunten van openbaar vervoer. Wij gaan de ‘gaten’ in ons landelijk netwerk opvullen. Dat zijn zeker niet alleen vastgoedbeslissingen, het zijn conceptuele beslissingen. Wat zijn voor ons concept de juiste panden? Dat geeft de doorslag. Panden met een goede bereikbaarheid, gunstig gelegen, die ons de mogelijkheid bieden een flexibele verhuurder te zijn en een ruim serviceniveau in stand te houden.

Wij evolueren van traditioneel vastgoedeigenaar tot modern vastgoedverhuurder. Kennis van hospitality, van IT, van sociale dynamiek. Op de ontwikkeling en knowhow van al deze gebieden hebben wij met een aantal nieuwe medewerkers een stevige omslag gemaakt.”

VISIE? “De markt staat nog in de kinderschoenen. Zal zich zeker verder ontwikkelen. Ook de meer serieuze concepten zien wij niet echt als concurrenten. Er is ruimte en specialisatie te over.

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met HNK huurder Harry van Haaften, directeur bedrijfsvoering bij ‘The Hyve’, ontwikkelaar van software op het gebied van bioinformatica en translationeel onderzoek.

Wij sluiten overigens niet uit dat op termijn ons wederom een economische ‘downcycle’ te wachten staat. Veel concepten zullen dan moeite hebben om te overleven. Een aantal van hen heeft immers veel moeten investeren in wat uiteindelijk huurpanden zijn. Zij werken op die manier met flinterdunne marges. De sterke concepten zullen overleven. Wij horen daar bij. Nogmaals: wij zijn eigenaar van onze panden. Wij zijn daardoor in de gelegenheid een robuust product neer te zetten en kunnen huurders veel speelruimte bieden.

Dat zal onder alle omstandigheden aantrekkelijk blijven.”

FAVORIETE PLEK? Bernd Stahli: “Ik werk hier sinds 1 september.

Ik ben veel onderweg of werk boven achter mijn bureau. Als de gelegenheid zich voordoet zit ik graag even aan de grote tafel in het sociale hart.

Een glas karnemelk, een broodje en kijken naar de reuring rondom. Dat geeft veel voldoening.”

Remco Boelens: “Ook ik zit veel in de auto. Ik pendel langs de 13 HNK’s. Als ik hier ben, werk ik graag in één van de vergaderruimtes beneden. Je zit er prettig en de huurders trekken voorbij.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “Kees van Bockhove, de oprichter van ‘The Hyve’ is thuis begonnen in zijn woonkamer.

Vervolgens kwamen we terecht in UtrechtInc. Daar heb je als startend bedrijf voor niet al te veel geld de beschikking over 2 kamers. Groei je daar uit, dan moet je weg. Wij groeiden snel.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Met een makelaar bekeken we hier in Utrecht een stuk of tien kantoren. D’r stond genoeg leeg. Treurigheid alom. Wat wandjes waar je in afgeschermde hokjes je tafels en stoelen neer kon zetten. Daar wilden we onze dagen niet slijten. Kantoor nummer 11 was HNK1.

‘O.K., dit is het’, was onze onmiddellijke reactie. Het voelde ‘lekker’. Er waren mensen aan de gang, er gebeurde wat, er was beleving.

Voor ons van belang: er was ruimte om te werken, zoals wij dat zelf wilden. En er waren de mogelijkheden om door te groeien en om toch onze eigen identiteit te behouden.”

TURNKEY? “HNK1 werd voor ons al gauw te klein. We wilden niet in losse kamers verspreid over het hele gebouw terechtkomen. Voor ons is het

gezamenlijk groepsproces elementair. We hebben nu een hele verdieping in HNK Utrecht Centraal Station. We konden er zo in. Dat wil zeggen: we hebben hier ons eigen kantoor ingericht, geheel volgens onze eigen ideeën. Techniek, data en voorzieningen, dat was en is uiteraard in orde.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Toch vooral de flexibiliteit. We hebben met HNK een flexibel contract. We kunnen hier doorgroeien.

Als die mogelijkheid van de kant van HNK niet geboden kan worden, zitten we niet vast aan een jarenlang contract. Beneden zijn vergaderruimtes.

Nu hebben we nog genoeg aan onze eigen verdieping. Straks kunnen we in toenemende mate uren beneden doorbrengen. We kunnen hier letterlijk alle kanten op.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Nee, op dit moment zijn we tevreden.”

FAVORIETE PLEK? “We hebben een mooi ontwerp voor de vergaderwerkplekken, de concentratiewerkplekken en de belruimtes. Plankjes in allerlei kleuren en op maat gemaakte tapijten tegen de wand. Toen die plankjes aangebracht werden, voelde ik: “Het wordt leuk hier.” Iedere keer als ik er nu langs loop, weet ik: “Het ís leuk hier.” De meeste passie voel ik echter bij onze rode vleugel, die niet alleen in ons eigen sociale hart als een Ferrari staat te glimmen, maar waarop elke dag wordt gespeeld.”

13

DITT PORTFOLIO

D&B

AMSTELVEEN 14

DITT PORTFOLIO

3993

booths

booths

belruimte

booths

3992

workbay 15 werkplekken

OPERATION 8001

vergaderruimte laag zitten

spreekkamer 1

spreekkamer 2

8001

valg ordi jn /

6 werkplekken

OPERATION / HR

staand vergaderen flex

luxa / folie

trainingsruimte

8001

MOBILITY

6 werkplekken

locker s balie/ coffeebar

8001

8001 8001

spreekkamer 4

spreekkamer 3

store/ vergaderruimte

DIRECTIE

6 werkplekken

opslag/ printer

8001

ie ten ti kop e kas hog dkast + mul bran okasten repr st ijska

boardroom

8 werkplekken

SALES/ CONTRACTS/ BD

8001

booths

3991

ONTWERPFASE

FINANCE

DO

12 werkplekken

TEKENINGNUMMER

booths

-

belruimte

WIJZIGING

booths

24-09-2015

workbay

SCHAAL

concentratie

1:100@A1

spreekkamer 5

DATUM

3993

PROJECT

17-09-2015

hogehilweg 19 | 1101 CB | Amsterdam zuid-oost

GETEKEND DOOR

www.skepp.nl | info@skepp.nl | 020 575 3078

HS

maten in het werk controleren - alle rechten voorbehouden

08774_Heempark Amstelveen

ONDERWERP

Plattegrond DO

TEAM DESIGN “Dit ontwerp heeft alles te danken aan het samenspel tussen D&B en Ditt. De uitkomst van intensieve sessies tussen beide partijen over bedrijf, smaak, manier van werken en ambitie. De prachtige omgeving en het architectonische gebouw zelf voegen veel toe aan het eindresultaat.”

TEAM BUILD “Een zeer dynamisch project voor een hele leuke klant. Ontwerp- en bouwfase volgden elkaar snel op. Flexibiliteit in uitvoering van alle partijen was dus vereist. Door de goede samenwerking met de klant en onze uitvoerders is in een inspirerende omgeving een prachtig kantoor tot stand gebracht.”

D&B FACILITY GROUP “Onze nieuwe werkomgeving heeft een enorme impact op onze mensen.

Het is geweldig om te zien hoe onze collega’s aan het einde van een lange werkdag daadwerkelijk met meer energie naar huis gaan.”

15

IN GESPREK MET

ONTMOETING MET TIM ROWE

BOSTON

Afgelopen zomer was Mattijs Kaak in Amerika. Samen met vrouw en kinderen. Familiebezoek en vakantie. Gedurende deze twee weken had hij drie memorabele ontmoetingen met drie memorabele personages. In de tuin van hun pittoresk gelegen vakantiehuisje in ‘The White Mountains’, New Hampshire, scharrelde om te beginnen ‘s avonds laat een zwarte beer rond, een dag later een coyote. Uitgehongerde beesten, op zoek naar voedsel.

Voor een gewetensvol huisvader reden op zoek te gaan naar op z’n minst een tomahawk. Een paar dagen later, nauwelijks bekomen van de schrik, in Boston de derde memorabele ontmoeting:Tim Rowe, Founder en ceo van Cambridge Innovation Center, het ‘moederbedrijf’ van het dit jaar in het Groothandelsgebouw te Rotterdam geopende CIC. De tomahawk bleef thuis.

Uit dit gesprek laten wij hier een aantal quotes, uiteenzettingen, overwegingen, gedachten en wellicht stokpaardjes volgen. Dit nummer van KANTOOR besteedt veel aandacht aan ‘de nieuwe kantoorconcepten’. Het gesprek met één van de ‘founding fathers’ van dit nog vrij jonge fenomeen wilden wij niet privé houden, wij delen het graag met onze lezers.

“Entrepeneurship can be lovely, and it can be hard. I believe that entrepeneurs in a community of creative individuals learn more, grow faster, and build better businesses. We provide an environment that supports great entrepeneurs. We strive to build a community of divers residents and to create a fun space that promotes innovation.”

16

“In 1999 besloten mijn vrouw en ik dat we een gezin wilden stichten. Tot dat moment hadden we een aantal jaren over de wereld gezworven en had ik als ‘tech guy’ voor ‘global firms’ gewerkt in Hong Kong, Madrid, Japan en Singapore.

Mooie ervaringen, heel veel plezier. Thuisgekomen in Cambridge zochten we naar mogelijkheden om een eigen bedrijf te beginnen. Dat was lastig. Wat wij zochten was een ‘collaboration community’, een vorm van samenwerking met andere start-ups, met name op technisch gebied en net zoals wij op zoek naar ‘expertise’ en ‘knowhow’. Ik beschikte over ruimte en benaderde een stelletje vrienden die met dezelfde plannen rondliepen. Samen doken we in het diepe. We waren met z’n tienen. Start-ups. De combinatie werkte.

De kruisbestuiving boekte snel resultaat. Eerst waren we met z’n tienen, toen 20, 50, 100. Nu zitten we hier op de campus met zo’n 1000 start-ups.

Het is niet vanzelf gegaan, achteraf lijkt het daar wel op.”

“Ons doel is zeker niet zomaar kantoorruimte te verhuren. Ons doel is ‘innovation’ beter te laten verlopen. Wij hebben hier een ‘innovation community’, waar ondernemers toegang hebben tot hulp, kennis en kapitaal, waar ondernemers de ‘input’ vinden die zij nodig hebben.”

“De sociale infrastructuur voor ‘innovation’ is beperkt. Op de universiteit ontwikkel je jezelf.

Daarna, wanneer je als een beginnend ondernemer ook commercieel moet gaan denken, stagneert die ontwikkeling. Het kost moeite snel aan de juiste kennis en aan het benodigde kapitaal te komen. Een ‘innovation community’ heft deze beperking op. Kennis delen. Kapitaal vinden. Niet steeds opnieuw in je eentje het wiel hoeven uit te

“Community en ondernemerschap ondersteunen en generen innovatie.”

IN GESPREK MET

vinden. Een gezonde ‘innovation community’ van start-ups brengt bedrijven voort als Google en Apple.”

“Een aantal later succesvolle bedrijven zijn zeker begonnen in een garage. Gratis, je schuift wat verroeste tuinstoelen opzij en je kunt beginnen.

Zo werkt het niet meer. Jazeker, zo’n garage kost niets. Kantoorruimte kost geld. Je bezuinigt dan echter op de verkeerde manier. Je sluit jezelf af van de enorme mogelijkheden die een ‘community’ biedt. In de garage bezuinig je, in de community investeer je in jouw toegang tot kennis, ideeën en kapitaal.”

“De Amish doen het nog. Vroeger zag je het overal in het land. Een boer heeft een schuur nodig.

Op een mooie dag komen uit de wijde omgeving familieleden, vrienden en collega’s toegestroomd.

De hele gemeenschap. Ieder heeft zijn eigen gereedschapskist bij zich: hamers, zagen, spijkers, en wat niet al.

De vrouwen hebben taarten gebakken, stoofpotten bereid, cider gebotteld.

In één dag wordt met vereende krachten een schuur neergezet. Eenieder doet waar hij goed in is, eenieder leert van elkaar, eenieder helpt daar waar dat nodig is. Tussen de middag wordt er gegeten, na afloop is er muziek, wordt er gedanst en regelmatig leert iemand zijn toekomstige vrouw of man kennen. Een gemeenschap van mensen.”

“Wij zijn geen ‘concept’. Een concept is in feite een formule om geld te verdienen. Dat is niet ons streven. Veel van onze activiteiten zijn opgezet zonder winstoogmerk. Wij hebben een ‘Venture Café’, waar wekelijks 600, 700 mensen elkaar ontmoeten. Deelname gratis. Wij zijn nu ook een ‘community’ gestart met laboratoria. Een kostbare

aangelegenheid, waar startende ondernemers op scheikundig terrein de middelen en de kennis vinden om zich te vernieuwen en waar zij bijvoorbeeld nieuwe medicijnen kunnen ontwikkelen. Nu willen wij ons ook richten op het terrein van ‘robotics’. Een start-up kan zoiets nooit in zijn eentje bereiken. Wij financieren dit soort zaken door middel van de huur van onze gebouwen, maar ook via giften en overheidsgelden.”

“Het is duidelijk dat de grote ondernemingen aan het inkrimpen zijn. Elk jaar verliezen in de Verenigde Starten grote bedrijven als Ford en General Motors ruwweg 1 miljoen banen. Deze ‘oude’ economie veroorzaakt instabiliteit. Steden waar dit soort grote bedrijven moeten inkrimpen worden verscheurd door sociale onrust. Kijk naar Detroit. De start-ups daarentegen maken deel uit van de ‘nieuwe’ economie. Zij zorgen voor 3 miljoen nieuwe banen. Een toename dus van 2 miljoen. En dit is geen incident, het is een jaarlijkse terugkomende routine. De start-ups vormen een kans op stabiliteit. Steden als Boston, San Francisco en New York, waar deze ‘nieuwe’ economie bloeit, floreren. Die steden zijn ook ‘pro-actief’ in hun beleid ten opzichte van deze nieuwe ontwikkeling.”

“Waarom is het interessanter om naar Harvard of M.I.T. te gaan dan naar een gemiddeld ‘community college’? Op Harvard werken de grote talenten. Zij veranderen de wereld. Misschien ben je niet helemaal op hun niveau. Je ontwikkelt je in ieder geval alleen al door in hun aanwezigheid te zijn. In een ‘innovation community’ werkt het niet anders. Je bent voortdurend in de omgeving van talent, van kennis, van kapitaal, van vernieuwing.

Dat laat je nooit onberoerd. Je trekt je er aan op.

‘Proximity’. Grote ondernemingen als Apple, Amazon, Twitter, Microsoft en Facebook vestigen zich meer en meer in deze ‘community’s’. Zij snappen dat hier de verandering plaatsvindt. Jonge startups gaan daar in voor en gaan daar in mee. Voor hen gaan deuren open die anders zeker gesloten zouden blijven. Zij komen in contact met personen en ervaringen, die anders onbekend zouden blijven. Ik bijvoorbeeld heb er op dit moment geen enkel direct zakelijk belang bij om hier met jou te

zitten praten. Ik zit hier op verzoek en op voorstel van een gemeenschappelijke relatie. Ik weet echter zeker, de ervaring heeft dat wel bewezen, dat er een dag komt dat jij ons opbelt met de mededeling: “Hé, ik zit hier met iemand die waarschijnlijk voor jullie interessant is.” Jij kent mensen die ik niet ken en vice versa. De som is altijd meer dan de afzonderlijke delen.”

“Geef iemand een vis en hij heeft één dag te eten. Leer iemand hoe hij moet vissen, geef hem ook nog eens een hengel en hij heeft zijn hele leven te eten. Innovatie zorgt voor een beter soort hengel.”

“Het is belangrijk een cultuur van elkaar ‘helpen’ te onderhouden en te bevorderen. Wij zijn niet elkaars grootste concurrenten. In elke ruimte is iemand die jouw vraag kan beantwoorden, die weet waar kapitaal te vinden is, die iemand anders kent die jou verder kan helpen. In iedere ruimte is iemand die een vraag heeft, waarop jij op jouw beurt het antwoord hebt. Het is belangrijk dat je in de buurt bent van mensen. Alweer: ‘Proximity’. Mensen komen samen, werken samen, ondernemers bundelen zich, combineren hulpmiddelen, innoveren, veranderen de wereld, brengen haar op een hoger plan.”

“Innovation is the answer for our generation to the problems of the world.”

Boston, 8 september 2016

17

VARIA

EEN INLEIDING

WORKPLACES TODAY

De term ‘mobiel kantoor’ werd in 1969 door de Oostenrijkse

telecommute daily to our New York or Frankfurt or Tokyo office.”

architect Hans Hollein bedacht. Zijn versie van dit concept, dat hij ook wel ‘Verplaatsbare Studio in een Koffer’ noemde, bestond uit een opblaasbare plastic buis verbonden met een elektrische ventilator. Deze buis was uitgerust met een telefoon en een tekentafel en iemand kon er in zitten werken. Het was een kunstinstallatie die weergaf hoe Hollein dacht dat er in de nabije toekomst in een tijd van nieuwe technologieën in een minimale fysieke ruimte altijd en overal gewerkt zou kunnen worden.

Er is inmiddels veel gezegd en geschreven over de toekomst van het kantoor. Talloze publicaties met als onderwerp ‘de toekomst van het kantoor’ zijn inmiddels verschenen. Prikkelende titels als ‘De ondergang van het kantoor’, ‘De digitale werkplek: hoe Technologie ons bevrijdt van werk’ en ‘Undress for Success: The naked Truth about making Money at Home’. Zulke boeken

KANTOREN THUIS Grote aantallen mensen werken in een comfortabel huis, aan de keukentafel, in de studeerkamer of op de bank. Het is een populaire optie, aantrekkelijk voor velen.

Thuiswerken betekent echter ook in je eentje werken. Deze manier van werken heeft gevolgen voor de sociale cohesie van organisaties en zij staat dan ook voortdurend ter discussie.

18

presenteren graag een gedurfd en romantisch beeld van de werkomgeving in de toekomst: een bureauloos Utopia, waar werknemers het saaie kantoor zijn ontsnapt, waar thuis, in een café of op een exotische plek, bijvoorbeeld het strand of een zwembad, gewerkt wordt. Een redacteur van ‘The Economist’ schreef in 1978: “We will be able to live in Tahiti if we want to and still be able to

OPENBARE RUIMTE Via hun smartphone communiceren mensen in cafés, bibliotheken en parken. Deze plekken zijn van oorsprong niet bedoeld om te werken, maar ze worden in beslag genomen door mobiele werknemers, studenten, doorsnee kantoorpersoneel en freelancers. Elke plek is een werkplek?

CO-WORKING PLEKKEN Co-working betekent werken in je eentje, maar tegelijkertijd zij aan zij met anderen in een gedeeld gemeenschapsgevoel. Voorstanders van co-working wijzen erop dat het concept niet alleen betrekking heeft op het delen van ruimte, maar evenzeer op een gedeeld gemeenschapsgevoel en op de hierdoor gestimuleerde samenwerkingsverbanden.

Veel van deze voorspellingen blijken achteraf te simplistisch of te voorbarig. Dromen over de dood van het kantoor werden aangewakkerd door het enthousiaste geloof in de kracht van de technologie. De remmende werking van een organisatie en het belang van ‘face-to-face’ contacten werden voor het gemak onderschat. Ondanks de verbazingwekkende technologische vooruitgang van de afgelopen decennia reizen de meeste werknemers nog steeds dagelijks heen en weer naar hun kantoor en vermorsen zij daarmee almaar veel kostbare tijd in files en volgepakte treinen. Het gemiddelde kantoor is nog steeds een zielloos modernistisch gebouw, vol met doorsnee bureaus en zouteloze vergaderzalen.

Toch zijn er ook tal van redenen om te geloven dat er vandaag de dag uiteindelijk ingrijpende veranderingen plaats vinden. Kijk maar eens rond

‘PLAY’ KANTOREN Het ludieke kantoor is het kantoor als speeltuin, met felle kleuren, dia’s en tafelvoetbal. ‘Tech’ bedrijven in het bijzonder lijken dol op zulke vrolijke omgevingen. Gaat het hier om grillige gimmicks, of bieden zij een uitdaging voor de zouteloze efficiency van het traditionele office design?

FLEX KANTOREN In flex kantoren hebben kantoormedewerkers niet langer hun eigen bureau. In plaats daarvan delen ze een verscheidenheid aan ‘activity-based’ plekken’. Het is een ruimtebesparend concept dat vanuit een economisch en duurzaam perspectief voordelen biedt. Het blijkt niet altijd makkelijk mensen ervan te overtuigen afstand te doen van hun eigen territorium.

VARIA

en het is duidelijk dat er steeds meer op plekken buiten het kantoor gewerkt wordt. Met behulp van smartphones, tablets en laptops werken mensen op straat, in cafés, thuis, en op elke andere denkbare plaats. Werk is overal. Dit heeft nog niet geleid tot de ondergang van het fysieke kantoor, maar de conventionele opvatting van ‘kantoor’ heeft een andere betekenis dan weleer.

Dit boek biedt een inkijkje in deze ingewikkelde overgangssituatie. Het bespreekt niet ‘the next big thing’ of ‘het kantoor van de toekomst’, dat soort boeken zijn er al voldoende, het bespreekt de actuele stand van zaken, het biedt een kijkje op de vele verschillende plaatsen, waar kenniswerkers tegenwoordig aan het werk zijn. Het is een typologisch overzicht, waarbij gekeken wordt naar tien soorten werkplekken, die zich van elkaar onderscheiden qua locatie, ontwerp, ruimte, formaliteit en intentie. Het is geen allesomvattende typologie, maar een vrij losse opsomming, eerder journalistiek dan wetenschappelijk. De eerste twee hoofdstukken van het boek gaan over ‘non-office’ werkplekken: woonhuizen en openbare ruimten als hotels en cafés. De volgende drie hoofdstukken verkennen relatief nieuwe typen kantoren: het ‘co-working’ kantoor, het ‘play’ kantoor, het

STUDIO’S Studio’s zijn bedoeld voor creatief werk. Op tafels staan en liggen niet alleen computers, maar ook modellen, monsters, tekeningen, boeken en andere creatieve producten. Studio’s zijn interessant, omdat ze zijn ontworpen om in een organisatie creativiteit, samenwerking en een kritische grondhouding te bevorderen.

‘flex’ kantoor. Vervolgens vier hoofdstukken over ook nu nog relevante traditionele kantoren: de studio, het modernistische kantoor, het ‘process’en ‘cell’kantoor. Het laatste hoofdstuk handelt over het ‘recycled’ kantoor. Vooruitlopend op de mogelijke ondergang van het traditionele kantoor kijken we hoe verouderde kantoorpanden kunnen worden hergebruikt als hotel of woning.

Dit boek presenteert een grote verscheidenheid aan werkplekken, het laat zien dat ‘de perfecte werkplek’ niet bestaat. Er zijn vele versies. Een design studio in Warschau heeft een andere ruimte nodig dan een verzekeringsmaatschappij in Beijing. Mobiele werknemers als vertegenwoordigers en consultants hebben andere voorkeuren dan meer plaatsgebonden werknemers als advocaten of onderzoekers. En zelfstandige ‘micro-ondernemers’ hebben andere ideeën over de inrichting van hun werkplek dan grote, gevestigde organisaties met professionele facility management afdelingen. Wat wel of niet werkt, of wat volgens mensen wel of niet werkt, is mede afhankelijk van hun functionele eisen. Culturele normen en waarden, bestuurlijke ideologieën en persoonlijke voorkeuren zijn bij het bepalen van de voorkeuren eveneens belangrijke ‘zachte’ factoren.

MODERNISTISCHE KANTOREN Het modernistische kantoor bestaat uit de klassieke glazen doos, met een neutraal gekleurd interieur en gevuld met grote aantallen identieke bureaus. Deze kantoren zijn ontworpen als rationele werkmachines, en zijn niet bedoeld gezellig, speels of trendy te zijn. Ze zijn er om werk te faciliteren, en niet veel meer.

‘PROCESS’ KANTOREN ‘Process’ kantoren zijn kantoren, waar informatie wordt verwerkt, niet geproduceerd. Denk hierbij aan drukke call centers en andere plaatsen voor eenvoudig kantoorwerk.

Dat soort plaatsen komt meestal niet voor in boeken als deze, ze zijn echter wel degelijk een essentieel onderdeel van de hedendaagse gedigitaliseerde economie.

Dit boek hoopt bij de lezer nieuwsgierigheid en de zin om te onderzoeken te stimuleren. Door van elkaar verschillende werkplekken te beschrijven kunnen lezers hun eigen opvattingen over de werkomgeving vormen en aanscherpen. Het kan hen helpen zich bewust te worden van het feit dat er meer is dan persoonlijke en algemene voorkeuren. Het boek toont vele verschillende mogelijkheden en laat zien dat er nauwelijks beperkingen zijn als het gaat om de inrichting van de werkplek.

Uit: WORKPLACES TODAY Juriaan van Meel Centre for Facilities Management - Realdania Research Technical University of Denmark ISBBN 978-90-823479-0-6

‘CELL’ KANTOREN ‘Cell’ kantoren worden geassocieerd met lange gangen en aaneengeschakelde kamers. Dit type kantoor is op sterven na dood. Sommige bedrijven zijn echter hardnekkig en verlangen een rustige omgeving voor veeleisend cognitief werk.

GERECYCLEDE KANTOREN Het kantoor is al vaak dood verklaard. Laten we ervan uitgaan dat deze voorspelling inderdaad uitkomt. Wat dan aan te vangen met al die lege kantoorgebouwen?

Het meest constructieve antwoord luidt: ‘herbestemming’. Geef dat soortkantoorgebouwen een nieuw leven. Verander ze in appartementen, hotels en zorginstellingen.

19

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Karin Poel, Area Director en met Michel Siepman, Area Manager Hoofddorp & Haarlem van Regus.

ESSENTIE? “De essentie van Regus is, dat wij onze klanten een dermate vorm van flexibiliteit willen aanbieden, dat alles wat zij willen mogelijk is. Of iemand hier nu een uur wil zitten, drie jaar bij ons wil blijven of alleen maar over een postadres wil beschikken, of hij in een privékantoor wil werken of in een ruimte met meerdere mensen tegelijk, of hij vandaag in Hoofddorp wil zijn, morgen in Amsterdam en overmorgen in Parijs, het kan allemaal. Elke vorm van flexibiliteit kunnen en willen wij aanbieden. Essentieel is verder, dat wij de klant willen ‘ontzorgen’. Een vergaderruimte, een taxi, een hotelboeking, een advocaat, een lunchadres, een gestreken overhemd, het maakt niet uit, onze receptionistes zorgen ervoor en het komt in orde.”

STERKSTE PUNT? “Wereldwijd beschikt Regus over ruim 3000 vestigingen. Hoofddorp, Madrid of Tokio. Overal dezelfde Regus-beleving. Overal wordt een klant ontvangen door een receptioniste met een identiek blauw sjaaltje. De klant is vertrouwd met onze stijl, kan meteen aan de slag. Wij beschikken over een ongekend netwerk en hebben op ons terrein ruim 25 jaar ervaring. Dat telt. Een klant neemt het vliegtuig naar New York en kan daar kiezen uit 20

REGUS

50 vestigingen. Als klant van Regus loopt hij naar binnen, waar hij maar wil, de computer herkent hem, hij zit meteen op wifi, weet waar de koffie staat en - alweer - overal wordt hij ontvangen door één van onze receptionistes, die hem zo nodig op kantoor of in de stad wegwijs maakt.”

INNOVEREN? “Jazeker, de markt verandert en wij veranderen mee. De hele benedenverdieping bij Viñoly, onze nieuwe vestiging aan de Zuidas in Amsterdam, is nu ingesteld op co-working. Het sociale hart met meer ontmoeting en meer samenwerking krijgt in steeds meer vestigingen een belangrijke plaats.

Overigens blijven de privé kantoortjes voor 1 à 2 personen. Klanten komen juist ook naar ons, omdat zij behoefte hebben aan privacy. Wij bieden dat en wij blijven dat doen.”

TOEKOMSTPLANNEN? “We groeien door en proberen allerlei nieuwe concepten uit. Zo gaan wij ons ook buiten de traditionele zakencentra en binnensteden begeven. Op stations, op vliegvelden, in winkelcentra vestigen wij business lounges, waar een klant ‘on the road’ dat vindt wat hij à la minute nodig heeft.

Onze basis, ons dienstenpakket verandert daarbij zeker niet. De klant rekent daar immers op.”

VISIE? “De creatieve sector wil sparren met geestverwanten, kleine bedrijven hebben behoefte aan contact met vakbroeders. Community-concepten groeien en zullen dat blijven doen. Niet iedereen wil echter voortdurend samen op de werkvloer vertoeven, in één ruimte werken en tussen de middag ook nog met z’n allen buiten een balletje trappen. Veel klanten vragen om privacy. Flexibele concepten, zoals wij en anderen dat bieden, blijven zeker bestaan, nemen zelfs weer toe. Bedrijven, en zeker ‘corporates’, hebben behoefte aan hun eigen sfeer, een eigen verdieping of gebouw, willen hun eigen merk op de voorgevel. Per land, per regio, per plaats zal de behoefte anders zijn.

Al die concepten bestaan naast elkaar, beïnvloeden elkaar over en weer.”

FAVORIETE PLEK? “Kenmerkend voor deze vestiging in Hoofddorp is de open sfeer. Na het weekend verzamelt iedereen zich hier in het keukentje beneden of in de business lounge. Verhalen worden uitgewisseld, een mooi begin van de week, van de dag. Mensen kennen elkaar, voelen zich hier thuis.”

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met Regus huurder Peter Derksen, Directie, Finance & ICT van Lengersdorf, Re-integratie, outplacement en loopbaanadvies

VOORMALIGE HUISVESTING? “Mijn vrouw is het bedrijf 15 jaar geleden begonnen. Zij werkte letterlijk vanuit de zolderkamer in ons eigen huis. Dat is lang zo gebleven. We hebben nu zo’n 30 medewerkers. Zij werken volgens het systeem van het Nieuwe Werken. Werkplek onafhankelijk. Een computer thuis en bezoek aan de klanten. We zijn nu groter en professioneler, maar de zolderkamer blijft de plek van waaruit we innoveren. Thuis bij de klanten kan het, we drukken ons voorzichtig uit, problematisch zijn. Je treft er van alles aan: grote kwijlende honden, exotische huisdieren, ik noem maar wat. We huren nu overal in het land ruimte, waar we ruimte nodig hebben. De klanten komen naar ons toe. Verder hebben we hier in Hoofddorp een vast kantoor.

Het back-office zit hier, de financiële mensen werken samen, onze spullen liggen hier. Het is een vast punt, waar medewerkers elkaar kunnen treffen en spreken.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Regus was eigenlijk de eerste die overal in het land ruimte aanbood. Een slogan van ons luidt: “Wij zitten bij u in de buurt.” Via Regus maken wij dat waar. In de Regus panden is bovendien altijd iemand aanwezig. Een klant komt binnen en wordt ontvangen door een receptioniste, die hem verder

helpt. Een groot pluspunt. Onze mensen hebben geen permanente kantoorruimte nodig. Via het Regus systeem beschikken zij over bijvoorbeeld een 10 dagen kaart. Elke maand 80 uur werkruimte. Voor ons ideaal. Werken vanuit huis en toch ook op kantoor. Flexibel.”

TURNKEY? “We konden overal zo in. Voor veel van onze klanten is het noodzakelijk dat een gebouw rolstoel vriendelijk is en een lift kan niet gemist worden.

Dat is allemaal in orde.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Je huurt voor de tijd die jij wilt en waar jij wilt een full service kantoor. Alles is aanwezig. Je komt binnen, plugt in en je kan aan de slag. Onze sector heeft een wat soft imago. Juist de zakelijke uitstraling van de Regus panden draagt bij aan de professionele en pragmatische aanpak die wij voorstaan. Het is verder altijd schoon. De koffie en thee staat klaar. Dat vinden wij belangrijk.”

andere abonnementsvorm nodig. “Als je huurt, plan die dag op kantoor dan echt vol”, drukken wij onze mensen op het hart. ‘Pay for use’, die flexibiliteit zou ook voor een bedrijf als het onze prettig zijn. Verder staan de kaarten op naam. Op bedrijf zou voor ons praktischer zijn. Wij zorgen dan wel dat de kaart bij de juiste mensen terecht komt.”

FAVORIETE PLEK? “Ik zit hier om de backoffice te ondersteunen, niet alles kan via de telefoon of digitaal. Het Nieuwe Werken wil niet zeggen dat je elkaar helemaal niet meer hoeft te zien. Ik voel me hier goed achter mijn eigen bureau.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Op grond van het soort abonnement, dat wij bij Regus hebben lopen, kun je geen ruimte huren voor bijvoorbeeld twee uur. Je huurt minimaal voor een hele dag. Voor losse uren heb je een 21

DITT SKEPP PORTFOLIO PORTFOLIO

22 22

DITT PORTFOLIO

COURTYARD

BUILDING UTRECHT 23

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “Door de keuze van kleuren en materialen wilden we huurders en bezoekers verleiden ook tijd door te brengen in de entree. Binnen én buiten. De openbare ruimte van de Courtyard vormt nu een geliefde, bruisende plek.”

TEAM BUILD “Een enthousiast project met de focus op het design van de buitenruimte. De kwaliteit van het tuinontwerp is gedetailleerd en met de inzet van alle betrokken specialisten geoptimaliseerd.”

PROVIP EN COMMERZ REAL WESTERN EUROPE GMBH “Ditt heeft Courtyard Building Utrecht het afgelopen jaar compleet veranderd. Design en verbouwing: geweldig. Iedereen die bij ons binnenkomt is enthousiast.

Tijdens het hele proces was Ditt de ideale partner. Goede planning, heldere communicatie, creatieve adviezen en inventieve oplossingen. Hierdoor bleven wij binnen het budget. Op naar fase 2 van deze verbouwing!”

24

DITT PORTFOLIO

25

VARIA

DE 10 LESSEN VAN EXPERTS IN

DE ZOEKTOCHT

NAAR EEN KANTOOR Op 14 januari 2016 werd de SKEPPpitch voor de vierde keer georganiseerd in het iconische kantoor ‘De Schoen’, het voormalige ING House in Amsterdam.

DE LESSEN VAN SPECIALISTEN Een goed kantoor is meer dan een aantrekkelijk kantoor. Tijdens de SKEPPpitch werden 10 lessen voor de zoektocht naar een goed kantoor op ludieke wijze gepresenteerd. 5 Sprekers met uiteenlopende achtergronden gaven elk 2 tips.

26

GEEN LOCATIE EN GEEN M2 Mattijs Kaak van Ditt trapte af met de eerste twee lessen aan de ruim 250 aanwezigen: • Locatie, locatie, locatie? Nee, nee, nee!

Huur geen vierkante meters meer!

• Locatie en vierkante meters zijn achterhaald, het gaat om de beleving van een pand.

VARIA

NATUUR ALS INSPIRATIEBRON Frank Gorter van KantoorKaravaan besteedde aandacht aan de natuur in combinatie met de werkplek. Franks lessen: • Ga terug naar de bron en laat je inspireren door de natuur.

• Verruil je werkplek af en toe voor een nieuwe plek buiten de gebaande paden.

EFFECTIVITEIT VAN DE WERKPLEK Tim Oldman van Leesman onderzoekt de productiviteit van werknemers gelinkt aan de werkplek.

Hij kwam met de volgende lessen: • Flexibele werkplekconcepten kunnen faliekant misgaan.

• Dankzij het onderzoek (met 100.000 respondenten) weten we steeds meer hoe de werkplek de werkzaamheden het beste kan ondersteunen.

KANTOORVOEDSEL Thomas Hendriks, hoofdredacteur van het tijdschrift Quest, gaf inzicht door met het publiek een quiz te hosten over gezonde voeding. Zijn tips: • Een sinaasappel pellen en opeten is gezonder dan zes sinaasappels geperst opdrinken.

• Eet liever zoute dan zoete drop op kantoor.

LELIJKE WERKPLEK Japke D. Bouma, columnist en redacteur bij NRC en auteur van de ‘Gids voor de Kantoorjungle’, gaf een ironische mening.

Haar ietwat afwijkende lessen: • Op een kantoor moet je je aan iets ergeren, anders ga je je ergeren aan jezelf.

• Hoe lelijker kantoor, hoe beter.

27

DITT PORTFOLIO

TAM TAM

ROTTERDAM TEAM DESIGN “Voor deze opdracht hebben wij samengewerkt met Nicemakers Design. Het was een dynamisch project. Wij zijn trots op het eindresultaat.”

28

DITT PORTFOLIO

FRIS INVESTMENT CARE AMSTERDAM TEAM BUILD “Een slim hergebruik van bestaande wanden en nieuwe, in het oog springende elementen zorgen ervoor dat de nieuwe kantooromgeving van Fris Investment Care, een ‘verfrissende’ uitstraling heeft gekregen.”

29

SPECIALIST

SPECIALIST AAN HET WOORD: PROOFF

HET VERANDERENDE WERKLANDSCHAP EN HET MEUBEL

De vraag of de werknemer zich goed voelt op kantoor wordt steeds belangrijker. Voelt hij zich inderdaad goed, dan haalt zo’n werknemer het beste uit zichzelf en wordt ook voor het bedrijf de beste prestatie geleverd. Standaard en ingebouwd meubilair passen niet meer bij de huidige en de toekomstige tendensen van het werklandschap. Deze ‘nieuwe’ manier van inrichten richt zich niet meer sec op het verminderen van kantooroppervlakte, maar vooral op het verbeteren van de prestaties en de productiviteit van de werknemer.

PROOFF heeft sinds 2006 diverse meubelconcepten ontwikkeld vanuit deze denkwijze voor het evoluerende werklandschap. Karian van der Haak van PROOFF vertelt over het veranderende werklandschap en het belang van het meubel daarin.

30

SPECIALIST

#009 StandAlone, ontwerp van AXIA Design

grotere rol gaat spelen. Wanneer de werknemer op de eerste plaats wordt gezet en wanneer hij ondersteund en gestimuleerd wordt om in alle vrijheid zelf te beslissen hoe, waar en met wie hij werkt, heeft dit een positief effect op het algehele welzijn van deze werknemer. Dat heeft vervolgens weer een positief effect op de groei van de organisatie. #002 WorkSofa in het interieur van Gemeente Rotterdam in De Rotterdam door Group A en Studio Makkink & Bey, fotografie Scagliola Brakkee

PROOFF biedt oplossingen voor andere manieren van ontmoeten en werken. Of een gebruiker nu wil overleggen en samenwerken of individueel wil werken, hij of zij verdient een optimale ondersteuning voor wat nodig is op de werkvloer. De collectie van PROOFF telt momenteel tien producten, die in samenwerking met verschillende designers en (interieur)architecten, zoals Ben van Berkel van UNStudio en Studio Makkink & Bey, zijn ontwikkeld. Door PROOFF meubels te gebruiken wordt welzijn, productiviteit en flexibiliteit op de werkvloer binnen bedrijven en organisaties verhoogd.

VRIJHEID EN VERTROUWEN Bij PROOFF zijn we ervan overtuigd dat het welzijn van medewerkers binnen organisaties een steeds

De vrijheid en het vertrouwen, welke vanuit de bedrijfscultuur worden meegegeven zijn niet de enige invloeden op die stuwende kracht. Door de juiste facilitering in technologiegebruik en door het aanbieden van verschillende types werkplekken wordt de werknemer de flexibiliteit geboden om ‘plaats onafhankelijk’ te kunnen werken. Er zijn zoveel verschillende types activiteiten, die we als kenniswerkers op één dag uitvoeren: scrum sessies, 1-op-1 gesprekken, telefoneren, e-mails wegwerken, vergaderen, samen of alleen aan een project werken. De inrichting, de meubels en de beleving van het werklandschap zijn van grote invloed op hoe al die momenten ervaren worden.

taat voor de werkplek en het functioneren van de werknemer. De #003 PhoneBox en de #009 StandAlone bijvoorbeeld vormen de perfecte plek om ongestoord te telefoneren. Even weg van de menigte, maar nog wel in de open ruimte en toch mét de beste akoestische waarden, ideaal voor jezelf en je omgeving.

ONT-MOETEN/WERK- EN ONTMOETINGSPLEK In Nederland wordt Veldhoen+Company als grondlegger van Het Nieuwe Werken (HNW) gezien. Zij hebben als grensverleggend project van formaat HNW vanaf 1996 volledig geïntegreerd in het kantoor van Interpolis (Tilburg, oplevering 2003). Voor dit project is de #001 EarChair door

#001 EarChair bij Interpolis Tilburg, ontwerp van Jurgen Bey

PROOFF speelt hierop in door in te zoomen op juist die specifieke onderdelen van de veranderende behoeftes van het werklandschap en verleent ondersteuning door middel van vernieuwende meubelconcepten. Samen met de architect en de klant komen we zo tot het gewenste resul31

SPECIALIST

vooral de nieuwere co-working spaces, die veel diversiteit biedt aan typen werkplekken: samen aan een grote tafel werken, in het café iemand ontmoeten met de beste koffie of gefocust in een booth zitten, het kan allemaal.

#005 SitTable bij Accent uitzendkantoor (BE)

Jurgen Bey ontworpen. In 2006 is dit meubel als eerste product door PROOFF geadopteerd en het heeft daarmee een belangrijke rol in de oorsprong van PROOFF. Werkplekken zullen zich blijven transformeren.

We gaan naar meer diversiteit, keuzevrijheid en multifunctionaliteit van meubels op het kantoor en in de publieke ruimte. Met die variëteit in het interieur kan een organisatie sturend werken op de gewenste bedrijfscultuur. Waar nu binnen organisaties een grote vraag ligt naar op co-working geïnspireerde werkplekken, wordt er ook meer gekeken naar hoe verschillende generaties zich optimaal kunnen bewegen en samenwerken. Zo heeft de ‘Babyboomer’ andere wensen t.a.v. een werkplek dan ‘Generation Z’, die nu de arbeidsmarkt betreedt.

Andere uitdagingen in de hedendaagse, vooral op de ‘open ruimte’ gebaseerde werkplekken en kantoren zijn akoestiek, flexibiliteit en privacy. Om 32

in een open ruimte optimaal te kunnen werken is het belangrijk dat er de juiste mix van gesloten (privé 1-op-1 gesprekken), open (samenwerken, overleggen, ontmoeten) en semi gesloten (individueel, focus) werk- en ontmoetingsplekken zijn.

Een goed voorbeeld van zo’n ongedwongen werk- en ontmoetingsplek is de #005 SitTable.

Met z’n grote blad, grafische onderstel en verrassende, geïntegreerde banken stimuleert de #005 SitTable door aan te willen schuiven en elkaar te ont-moeten co-creatie en intergenerationeel samenzijn.

CO-WORKING = CO-CREATIE De mensen die gebruik maken van multi-tennant-spaces halen daar meer voordeel uit dan sec kostenbesparing. De co-working space is een laagdrempelige manier om in contact te komen met diverse andere bedrijven en disciplines, het is de broedplaats van co-creatie. Zij weten: samen sta je sterker dan alleen. En het is de omgeving,

Het concept van co-working spaces spreekt grote en traditionele organisaties aan, omdat dit synoniem is geworden voor flexibiliteit, kruisbestuiving en verbinding. Zij dragen bij aan de groei van het bedrijf. Daarom maken ook grotere organisaties in hun meer ‘standaard’ ingerichte kantoren meters vrij voor plekken, die de sfeer van co-working ademen, geïnspireerd op multi-tennant concepten zoals SPACES, WeWork, HNK. Hier zie je ook de veranderende rol van het traditionele kantoor in terug. Het nieuwe kantoor transformeert zich tot een clubhuis: een ontmoetingsplaats om kennis te delen, om samen te werken en om bedrijfs-DNA bij te tanken.

SAMENWERKEN Het werklandschap verandert continu en evolueert bijzonder snel. De PROOFF meubels hebben in 10 jaar tijd hun weg gevonden binnen allerlei internationale organisaties, die zich willen onderscheiden en die openstaan voor vernieuwing. Deze organisaties investeren in hun medewerkers en zij hebben een uitgebalanceerde werkomgeving hoog in het vaandel staan. Dat is immers de plek, waar de medewerker floreert. En niet alleen binnen het kantoor, ook de toepassing van PROOFF meubels in hotels, universiteiten, airports, overheidsorgani-

SPECIALIST

Karian van der Haak Online Marketing Specialist karian@prooff.com www.prooff.com

saties en bibliotheken neemt toe.

Nationaal en internationaal opereren wij vanuit onze unieke werkplek in Rotterdam. Hier ervaren we zelf de keuzevrijheid om verschillende activiteiten te ondernemen op meerdere werkplekken.

Ook zijn wij regelmatig buiten ons ‘clubhuis’ te vinden, zo ook bij multi-tennant-spaces. Hier leren we ontzettend veel van: hoe belangrijk kwalitatieve inrichting, goede akoestiek, en de juiste balans tussen functionaliteit en ambiance is. Wat voor effect deze hebben op de well-being, de productiviteit en de mate van samenwerking.

Vastgesteld kan worden dat de ultieme voedende en gebalanceerde werkomgeving nog niet vanzelfsprekend is.

Door zelf ervaringen op te doen en doordat we nauw samenwerken met internationale archi#008 StandTable

tecten, interior designers, workplace strategists en design & build specialisten weten we beter invulling te geven aan de vraag van de klant en de grotere tendensen in de markt.

Daarnaast is vanuit de samenwerking met Studio Makkink & Bey ‘PROOFFLab’ ontstaan. Daar wordt, als onafhankelijke tak, nog meer ingezet op onderzoek en discussie ten aanzien van het veranderende werklandschap. De uitkomsten kunnen, waar mogelijk, leiden tot nieuwe producten voor PROOFF. VORMENTAAL Samen met onze ontwerpers Ben van Berkel | UNStudio (NL), AXIA Design (BE), Studio Makkink & Bey (NL) en Léon de Lange (NL) komen we tot concrete producten en brengen wij deze gedoseerd uit. In de basis is het credo ‘form follows function’ zeker van toepassing op onze collectie en op de werkwijze van de ontwerpers, veelal ook (interieur)architecten. Het synergetisch samenspel

#004 Niche bij Rabobank Midden Delftland

tussen ‘vorm en functie’ met de tendensen en de visionaire blikken leidt tot het ultieme PROOFF product.

De meubels uit de collectie van PROOFF hebben een diepere laag, die verder gaat dan de eerste indruk van vorm en functie. Bijvoorbeeld de #004 Niche: door de zitting wat naar elkaar toe te laten lopen heeft de gebruiker onbewust de neiging het lichaam naar het midden te draaien, naar de gesprekspartner. Deze open houding naar elkaar toe en het feit dat je tegelijkertijd afgeschermd zit plus de ideale akoestische demping hebben samen positief effect op het comfort, de activiteit en de gesprekspartner.

Uiteindelijk is PROOFF een meubelmerk en zijn het de meubels (vorm, look & feel) en het verhaal er om heen, die een eerste indruk achterlaten bij de architect, de klant en de gebruiker. Ze nodigen uit, verrassen en raken de intuïtie. Zo bieden deze meubels ruimte aan het welzijn en de groei van de mensen en de organisatie.

33

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Sipke Feenstra, Chief Executive Operator van The Office Operators

ESSENTIE? “Bij de oprichting van ons bedrijf zijn we uitgegaan van de gedachte: ‘er komt een dag dat klanten nooit meer bij ons weg willen’. Door weg te gaan benadelen zij immers hun eigen business.

Dat klinkt natuurlijk super ambitieus. Ik bedoel daarmee eenvoudigweg dat wij voor elke klant op ons gebied, de wereld van het kantoor, van toegevoegde waarde willen zijn. Bij ons hoeft een klant zich niet druk te maken over zaken, die niet wezenlijk te maken hebben met de aard van zijn business. Niemand start een bedrijf met de bedoeling een kantoor te willen huren, laat staan te willen onderhouden. Iemand heeft een droom, een ideaal, wil een product verkopen, een dienst verlenen. Zo iemand moet al zijn energie, al zijn kennis, al zijn tijd kunnen aanwenden om dat doel te realiseren. Wij nemen hem van alles en nog wat uit handen, zodat zijn bedrijf significant beter loopt. Wij zorgen voor het beton en de muren, wij houden het kantoor draaiende, wij ontvangen, wij repareren, wij regelen, wij organiseren, wij halen de koffie en de broodjes in huis, wij zetten een knoop aan. De klant kan zich concentreren op de eigen business. Wij zorgen voor de rest.”

STERKSTE PUNT? “Onze mensen! Zeker, wij zitten op prachtige locaties: hier UNStudio, het Groot Handelsgebouw 34

THE OFFICE OPERATORS in Rotterdam, Infinity, Brussel Airport, Schiphol Airport, ga zo maar door, al met al nu 17 in totaal.

Zeer aantrekkelijk als vestigingsplaats. Zonder enige twijfel vormen de mensen die voor ons werken niettemin ons sterkste punt. Ik durf zonder aarzelen te stellen dat hun niveau zeer, zeer hoog ligt. Wij rekruteren uiterst zorgvuldig, wij trainen, wij begeleiden. Intern en extern. Onze mensen zijn de receptionistes van onze klanten, de telefonistes, de office-managers, de IT’ers. Zij nemen onze klanten allerhande zorgen uit handen. Dat is hun taak. Dat is hun expertise. Dat is hun passie.”

INNOVEREN? “Nee, ons concept is niet veranderd. Onze uitgangsgedachte is hetzelfde gebleven. Tegelijkertijd zijn wij materieel enorm veranderd. Het mag gezegd worden: wij zijn langzamerhand aardig succesvol en kunnen wat betreft nieuwe locaties steeds kritischer zijn. Wij breiden uit: Nederland nu, België, straks Duitsland en verder Europa in.

Ons concept blijft overal hetzelfde. De omvang

neemt toe, het concept moet in elke nieuwe locatie herkenbaar zijn en op niveau blijven.

TOEKOMSTPLANNEN? “Zoals gezegd: uitbreiding. De vraag naar ons type product groeit explosief. Ook ‘corporates’ krijgen belangstelling. Zij willen uiteraard wel hun eigen identiteit bewaren, maar hoeven niet meer per se een eigen kantoorgebouw in gebruik te hebben. Ook zij willen ‘ontzorgd’ worden, willen zich kunnen concentreren op hun ‘corebusiness’ zonder allerlei in feite onnodige rompslomp. Wij bieden hun die mogelijkheid. Daarnaast zie je duidelijk een internationalisering van de markt.

Een Amerikaans bedrijf, dat zich in Europa wil vestigen, wordt tureluurs van de lappendeken, die al die landen vormen. Een provider moet kunnen zeggen: “Jullie willen hier naar toe komen? Wij hebben kantoren in tien landen, in twintig steden.

Je kunt morgen beginnen. Waar je maar wilt. Wij zorgen voor het papierwerk, wij helpen jullie door de lokale regeltjes heen, wij bieden jullie overal

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met TOO huurder Tjeerd van Ginkel, Executive Consultant van USG Legal Professionals

ons eigen vertrouwde concept. Het land mag anders zijn, het kantoor is overal hetzelfde. Ook op die markt willen wij wat gaan betekenen.”

VISIE? “Ondernemingen zijn niet meer tevreden met alleen maar plafonds en muren. Hun mensen willen werken in een prettige, stimulerende, creatieve omgeving. Mensen ontmoeten, een goeie kop koffie, inspiratie, lol. Om die woorden toch maar eens te gebruiken: een kantoor moet ‘beleving’, moet ‘uitstraling’ bieden. Internet en IT clubs hebben schreeuwend behoefte aan nieuw ‘talent’. Veel werknemers kiezen een nieuwe baan mede op grond van een prettige werkomgeving.

Een goede kantooraanbieder zorgt daarvoor.

Ons is eigenlijk niets te gek. Gisteren kreeg een klant uitsluitend de plafonds en muren geleverd, vandaag krijgt hij een aangename ruimte met een uitgebreide dienstverlening, morgen een vrijwel onbeperkt servicepakket. Elke wens, elke eis zal vervuld kunnen worden. In die richting beweegt de kantoorwereld, wij bewegen mee.”

FAVORIETE PLEK? “Veel kantoren zijn een beetje donker, een beetje somber.” Onze architect heeft gezorgd voor licht en ruimte. Hier bij al deze glazen doorkijkjes sta ik graag. Ik geniet van het licht, van het uitzicht, van de drukte om mij heen.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “Wij leveren juridische kennis en capaciteit.

In het verleden waren wij intern gehuisvest bij een grote klant, voor wie wij continu werkten aan een groot project. Die klant moest afslanken en had geen behoefte meer aan een groot kantoor. Wij moesten dus op zoek naar een alternatieve, eigen ruimte. Zo kwamen we hier terecht.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Met name de flexibiliteit. Als een project ophoudt of inkrimpt, kunnen wij hier van de ene op de andere dag ruimte inleveren. Omgekeerd kunnen we, als dat nodig is, in een oogwenk stoelen bij huren. Verder vinden we hier een kant en klaar kantoor met alle gewenste service. Voor ons is het bovendien een groot voordeel dat we in Amsterdam gevestigd zijn en ook nog eens direct bij de rechtbank.

Daar zijn onze mensen praktisch elke dag aan het werk. Kan het mooier?”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Dat is inderdaad die flexibiliteit. We kunnen open afschalen. In het begin hadden we bijvoorbeeld 35 werkplekken. Nu zitten we met 24 man. Minder stoelen, minder huur. Dat gaat probleemloos.

Zelf hebben we geen eigen Office of IT manager nodig. Ons bezoek wordt zowel op de begane grond als boven op onze eigen verdieping vriendelijk ontvangen en, als ze even moeten wachten, van een heerlijk kopje koffie of thee voorzien.

Wij zijn met 24 juristen. Wij houden ons enkel en alleen bezig met juridische zaken. De rest kunnen we overlaten aan The Office Operators. Dat is erg prettig en heel efficiënt.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Tja, de lunchvoorzieningen zouden mogen worden uitgebreid. Nu eten we een boterham aan ons bureau, in de zitjes op de gang of we gaan de Zuidas op, dat laatste is overigens geen straf. De ruimte op deze locatie is nu eenmaal wat krap.”

FAVORIETE PLEK? “Mijn eigen werkplek. Ik heb daar overzicht en hoef me maar om te draaien en half Amsterdam ligt aan mijn voeten. De rechtbank incluis.”

TURNKEY? “Wij waren de eerste huurder hier. We hadden het dus voor het uitkiezen. De rest van de ruimte was nog volop in ontwikkeling, óns kantoor was klaar. In feite hoefden we alleen onze computers neer te zetten en konden we aan de slag.”

35

DITT PORTFOLIO

PERFORMANCE

SOLUTIONS

HOOFDDORP TEAM DESIGN “Experience is always personal’ is essentieel voor Performance Solutions. Deze quote vormt dan ook de basis voor hun nieuwe interieur. De combinatie van kleur, materiaal en vorm geeft aan elke ruimte een eigen unieke schoonheid, door tal van zichtlijnen wordt niettemin een gevoel van eenheid bereikt. Een compleet kantoor, maatwerk en fotoprints zorgen voor de finishing touch.”

TEAM BUILD “Dit project is opgezet en succesvol uitgevoerd volgens de CST-methode. Om de wensen van de klant zo goed mogelijk concreet te vertalen, hebben we met enkele medewerkers ter plekke ontwerpen ontwikkeld. Hierdoor was de klant nauw bij onze plannen betrokken en raakten wij goed op elkaar ingespeeld. Het minutieuze voorproject leidde tot een voorspoedige bouwperiode.”

PERFORMANCE SOLUTIONS “Werken met Jurgen en Manon was voor ons echt top. Dat klinkt wellicht als een cliché, maar we beleefden met elkaar een werkelijk partnership. Het werk was altijd op tijd klaar en altijd binnen budget. We gaan zeker meer samen doen!”

36

DITT PORTFOLIO

ITSEC HAARLEM TEAM DESIGN “ITsec was een leuke klant. Wij kregen alle vrijheid om een fijne werkplek te creëren voor hun werknemers. Véél kleur was de wens. Volgens ons is dat goed gelukt.”

ITSEC SECURITY EN SERVICES “Ditt zorgde voor een soepel en vlot bouwproces. In korte tijd realiseerde Ditt een mooi en steady kantoor. Wij hadden er zelf geen omkijken naar, Ditt ‘ontzorgde’ ons.”

37

IN GESPREK MET

RONDETAFELGESPREK 2016

PITTIGE EN ZEER DESKUNDIGE DISCUSSIES

Zet vier bekende namen uit de Nederlandse vastgoedwereld bij elkaar om over thema’s uit de Nederlandse kantorenmarkt te praten en er ontstaan prachtige discussies. Op 6 oktober 2016 namen Bernard Linthorst (Parc Makelaars), Michiel Bijmolt (Jones Lang LaSalle), Juul Klumpes (NL Real Estate) en Joost Lansink (SKEPP) plaats aan de tafel in het kantoor van Ditt design+build.

Plaats van handeling: het prachtige WTC op de Amsterdams Zuidas. Daar kwamen de vier heren bijeen om over vijf stellingen te discussiëren.

De stellingen hadden met name betrekking op kantoorbelevingsconcepten. Voorbeelden van deze concepten in Nederland zijn Spaces, Tribes en oVVice.

STELLING 1 KANTOORBELEVINGSCONCEPTEN ZIJN ER ALLEEN VOOR ZZP’ERS EN START-UPS Michiel Bijmolt: “Ik denk dat zzp’ers en startups vaak terecht komen bij dit soort concepten.

Voor die groep is dit vaak het beste alternatief.

Maar ik merk steeds meer dat ook gevestigde bedrijven geïnteresseerd zijn in kantoorbelevingsconcepten.”

Bernard Linthorst: “In plaats van 2000 m2 kunnen de gevestigde bedrijven met 1500 m2 uit de voeten, omdat bijvoorbeeld de vergaderkamer niet gehuurd hoeft te worden. En

38

kosten voor de bemande balie heb je als bedrijf enkel naar rato. Natuurlijk worden die kosten doorberekend in de servicekosten, maar de baliemedewerker moet tegelijkertijd ook een aantal andere partijen faciliteren. Die kosten zijn dus efficiënter over meerdere partijen te verdelen.”

Juul Klumpes: “Kom lekker binnen, er gebeurt wat hier; dat gevoel moeten huurders hebben over ‘hun’ kantoor. Indien er faciliteiten worden aanMichiel Bijmolt

geboden op de begane grond, dan heeft dit zeker een aantrekkingskracht op huurders.”

Bernard: “De doodsteek voor een gebouw is als het licht niet brandt. Je kan best leegstand hebben, maar het licht moet branden. Er moeten mensen lopen.”

Joost Lansink: “En vaak de aantrekkelijkheid binnen een pand.”

IN GESPREK MET

STELLING 2 KANTOORBELEVINGSCONCEPTEN ZULLEN GEEN GROTER DEEL VAN DE MARKT IN GAAN NEMEN OMDAT ZE TE DUUR ZIJN Joost: “Nee, kantoorbelevingsconcepten zijn niet te duur. Ik neem Tribes als voorbeeld, die vragen deftige prijzen. De vraag is echter of dit wel een deftige prijs is, want je huurt vaak all-in. Dus inclusief gas, water en licht, maar ook inclusief receptiediensten, vergaderruimte en ondersteunende services.”

Joost Lansink

Juul: “In het begin is het natuurlijk belangrijk om te kijken hoeveel flexibiliteit je nodig hebt. Het wordt duur als je ergens na drie jaar vertrekt en je een contract voor vijf jaar hebt.”

Michiel: “Veel gebruikers vergelijken de huurprijs per m2 van gebouw A met die van gebouw B. De huurprijs van traditionele kantoorruimte is natuurlijk een andere prijs dan de prijs in een kantoorbelevingsconcept. Dus als je appels met appels wilt vergelijken, moet je het hele pakket gelijk aan elkaar maken en dát naast elkaar leggen.”

Bernard: “Of iets te duur is, bepalen wij niet. Dat bepaalt de markt. Dus als het concept werkt, is het blijkbaar niet te duur voor de markt. Het kan ook zijn dat iemand achteraf zegt dat de huisvestingskosten hoger waren, maar dat hij of zij zich optimaal kon focussen op ondernemen. Hij of zij heeft er rust door gehad, waardoor het de moeite waard is geweest bij een concept te huren.”

Bernard Linthorst

STELLING 3 MAKELAARS KUNNEN MEER GELD VERDIENEN MET TRADITIONELE KANTOREN DAN MET KANTOORBELEVINGSCONCEPTEN Bernard: “De aanhuur doen we voor bedrijven, waarmee we vooraf een vast bedrag afspreken.

Uiteindelijk moet de klant kiezen uit het aanbod en het enige dat wij doen, is het aanbod inzichtelijk maken. En dat moet geen prikkel zijn om een bepaald aanbod niet mee te nemen.”

Juul: “Ik vind sowieso dat je er als adviseur in moet staan voor de lange termijn. Partijen die alleen maar gaan voor de quick win hebben niet de toekomst. Uiteindelijk kijk je dus naar de beste oplossing voor je opdrachtgever, in welk concept dan ook.”

Bernard: “Dat vind ik ‘een open deur’, want dat zegt namelijk iedereen.”

Juul: “Het kan ook zijn dat je een hele lage fixed

fee afspreekt en dat je denkt: ik doe het maar eventjes. Dat zit er bij ons niet in. Met een klein team kunnen wij ook maar één keer onze tijd indelen.”

Bernard: “Elke makelaar wil toegevoegde waarde leveren aan zijn cliënt. Wij willen afgerekend wor39

IN GESPREK MET

den op de gerealiseerde opbrengst.”

Juul: “Ik zit er echt in voor de lange termijn, ik wil de cliënt nog een keer terug zien.”

Joost: “Doordat er een hogere prijs wordt betaald, kun je toch meer vangen?”

Bernard: “Ja, maar je wordt in principe betaald over de huurcomponent en niet over de servicecomponent en die is bij dit soort concepten veel hoger. Een tevreden klant is natuurlijk het beste dat je kunt hebben en soms kan dat ook betekenen dat je naar een concept moet, waar je minder meters huurt. Maar je hebt er meer aan dat de huurder tevreden is, dan dat je de huurder een advies hebt gegeven voor de hoogste meters en de hoogste meterprijs en dat hij na twee jaar zegt: wat is me daar toch gebeurd?”

Joost: “Is een makelaar echt afhankelijk van partijen die terugkeren?”

Michiel: “Ja, die hebben we echt nodig.”

Juul: “Het is alleen maar goed dat die concepten er zijn, er komen namelijk ook bedrijven van vier of vijf personen bij ons binnen.”

STELLING 4 PROPTECH ZAL AGENCY AFDELINGEN BIJ DE GEVESTIGDE MAKELAARSKANTOREN DOEN VERDWIJNEN Juul: “Dan kom je toch weer terug op wat wij eigenlijk de hele tijd zeggen: je bent er als makelaar niet om puur even het product in kaart te brengen, want een zoekmachine zou net als een makelaar kunnen aangeven wat er beschikbaar is in de markt. Maar dan begint het spel pas. Een makelaar is een adviseur.”

Bernard: “Een webbroker is echt een 1.0 versie van een makelaar. Die doen echt één onderdeeltje van een veel groter geheel. Het is een heel andere tak van sport, die niet te vergelijken is met wat wij als makelaars aan het doen zijn.”

STELLING 5 IN 2020 ZULLEN MAKELAARS ALLEEN NOG MAAR UREN UITFACTUREREN, DUS ADVIES GEVEN, EN GEEN COURTAGES MEER SCHRIJVEN Bernard: “Het slaat natuurlijk nergens op, als dat zo zou zijn. Er zit namelijk veel tijd in het opdoen van kennis van de markt, dat is niet in uren te vangen. Zo werkt het natuurlijk niet. Maar stel ze zeggen tegen jou: je krijgt per uur betaald of je krijgt de opdracht niet. Dan denk je op een gegeven moment: ik krijg het blijkbaar niet uitgelegd,

Ed Bouterse van WeHaveAnySpace moest vanwege griep het Ronde Tafel Gesprek helaas aan zich voorbij laten gaan. Na afloop van het Ronde Tafel Gesprek is hem alsnog de eerste stelling ‘Kantoorbelevingsconcepten zijn er alleen voor zzp’ers en start-ups’ voorgelegd, zodat hij toch zijn mening kon geven over één van de stellingen.

Ed is het oneens met de stelling: “Omdat ik denk dat de kantoorbelevingsconcepten ook voor corporate clubs interessant zijn. Werkgevers willen medewerkers immers een zo goed mogelij40

Juul Klumpes

dus dan gaan we dat toch maar doen.”

Joost: “Maar bedrijven snappen niet dat je betaalt voor de kennis.”

Bernard: “Jij generaliseert teveel. Ik denk echt dat webbrokers de Euroshopper zijn en dat wij als makelaars De Bijenkorf zijn. En er zijn mensen die willen de Euroshopper. Dat is ook niet erg, maar het is een ander product. En als ik bij de Bijenkorf kom, dan komt er een mevrouw en die komt mij vertellen wat goedkoop is en waarom dit product beter is dan een ander product. Die neemt me ook nog eens mee naar de tassenafdeling, die biedt me koffie aan. Dat is gewoon een ander product.”

ke werkplek bieden. Bij kantoorconcept WeWork zijn bijvoorbeeld ook corporate clubs gevestigd.

Werknemers willen zich soms even terugtrekken of even op een andere plek in het kantoor zitten.

Dat kan in deze concepten. Dat is ook het geval in andere landen dan in Nederland. Ik heb dat zelf bijvoorbeeld gezien in New York. Tegenwoordig doen facilitair managers van bedrijven onderzoek onder de medewerkers om te bekijken onder welke omstandigheden zij willen werken. Dan kom je vaak uit bij kantoorbelevingsconcepten.”

VARIA

HANDIG

KOFFIE MET KORTING

Met deze beker kan je gegarandeerd hip rondlopen. Je hoeft geen plastic of kartonnen bekertje met plastic dekseltje te accepteren bij de koffiebar. Sterker nog: je kan de KeepCup laten vullen door de barista van je favoriete koffiebar, vaak mĂŠt korting!

En er zijn nog meer handige voordelen. Door de deksel blijft je drankje langer warm dan wanneer je het schenkt in een gewone mok. De cup is gemaakt van BPA free plastic en bevat geen schadelijke stoffen. Bovendien kan je online zelf de kleurencombinaties van je mok uitkiezen! www.keepcup.com

41

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Joost Postma, Managing Director Offices For You

ESSENTIE? “Ik zat eens hier in de algemene ruimte en hoorde mensen tegen elkaar zeggen: “Wow, this feels like home.” De spijker op de kop. Wat ons betreft de essentie van ons concept. Wij zorgen voor een goede werkplek, maar wij willen een huurder méér bieden. Wij willen dat hij of zij zich hier echt thuis voelt. Door een persoonlijke benadering van met name de medewerkers op de werkvloer bouwen wij met onze huurders een band op. Wij ‘ontzorgen’ een huurder in de breedste zin van het woord. Wij ontlasten hem van veel rompslomp. De huurder zelf kan de focus richten op de ontwikkeling van zijn bedrijf. Op die manier dragen wij er in belangrijke mate toe bij dat bedrijf te laten groeien. In professionaliteit, in efficiency, in kostenbesparing, in omzet. In de kwaliteit van onze dienstverlening willen wij substantieel steeds een stapje verder gaan. Een bedrijf wil vier werkplekken? Hier staat een bureau, hier staan vier stoelen. Maar wat willen jullie nog meer? Wij luisteren naar onze huurders en zorgen dat hun wensen worden uitgevoerd. Hij moet kunnen werken op de manier, die hem het beste past. Elke locatie heeft standaard een royale algemene ruimte. Open voor iedereen. Liever minder werkplekken dan beknibbelen op die algemene ruimte. Ga maar zitten: koffie, internet, een plek om te telefoneren, om te vergaderen, om mensen te ontmoeten. Het membership geeft toegang tot al onze locaties 42

OFFICES

FOR YOU verspreid over het land. Geen extra kosten. Overal kan je terecht. Overal voel je je thuis.”

STERKSTE PUNT? “De persoonlijke benadering, ons professionele serviceniveau, de kenmerkende smaak van onze inrichting, de overzichtelijke omvang van onze gebouwen. Dat alles geeft de mensen, die bij ons een werkplek huren, rust en stelt hen in de gelegenheid zich volledig te concentreren op de eigen business.”

INNOVEREN? “Jazeker, wij hebben ons personeelsbestand bijna volledig vervangen. Zo’n 80% van onze mensen heeft nu een ‘hospitality’ achtergrond, is opgeleid op een hotelschool en heeft werkervaring, niet in het vastgoed, maar in een functie in de hotelbranche. ‘Gastvrijheid en service bieden’ dat is hier bij ons hun voornaamste taak. Verder hebben wij onze contracten gestroomlijnd. Wij willen

duidelijkheid verschaffen. Dit is wat je huurt, dit is de service, die je van ons mag verwachten. Geen onverwachte extra posten achteraf. ‘All-in’ is ook werkelijk ‘all-in’. Moet een servicepakket worden aangepast, dan gaan we opnieuw rond de tafel zitten.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Wij willen groeien. Op meerdere vlakken. Eerst en vooral: onze mensen blijven zich ontwikkelen, uiteraard wat betreft het niveau van de hospitality, maar via cursussen ook op commercieel gebied en in de IT. Natuurlijk willen wij ook groeien in meters. De tijd is daar rijp voor. Wij zijn echter kieskeurig. Wij beschikken nu over karakteristieke locaties. Hier het Olympisch Stadion in Amsterdam, in Breda het voormalige hoofdkantoor van Oranjeboom, in Hilversum een mooie stadsvilla, in Utrecht en Maastricht moderne kantoren. Dat moet zo blijven. Wij zoeken vestigingen, die passen bij onze filosofie. Niet te groot, geschikt voor

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met Office For You huurder Juliette van Haaster, Managing Director van Qurios Holiday Retreats B.V.

onze persoonlijke manier van werken. Het kunnen er in de toekomst 10 worden, het kunnen er 50 worden. Ze moeten bij ons passen en onze organisatie moet er steeds klaar voor zijn.”

VISIE? “Huurders weten steeds beter wat zij willen. De keuzemogelijkheden in onze branche zijn enorm toegenomen. Aan de ene kant van het spectrum het traditionele ‘corporate’ model, aan de andere kant de meer creatieve setting met palletbureaus en open plafonds. Wij zitten daar tussen in. De huurder kiest bewuster op grond van ‘toegevoegde services’. Elk kantoorconcept speelt daarop in.

Elke huurder kan vinden, wat hij zoekt.”

FAVORIETE PLEK? “Ik arriveer hier ‘s morgens om een uur of zeven.

Ik neem een kop koffie en ga even buiten op de tribune zitten. Hartje Amsterdam. De zon komt op. Ik kijk uit over het stadion. Zie in de verte gebouwen van de Zuidas. Het is nog stil. Ik voel me bevoorrecht. Ik bereid me voor op de dag die komen gaat.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “Niet. Wij zijn hier begonnen. Wij ontwikkelen en exploiteren op meerdere plekken aan de kust vakantieparken. Tot 5 maanden geleden werkten wij op locatie. Nu hebben wij hier ons hoofdkantoor. Sales en marketing.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Het ‘all-in’ concept. Je wordt hier totaal ‘ontzorgd’. Wij zijn een startend bedrijf en hebben genoeg aan ons hoofd. De routine van de dagelijkse kantoorpraktijk wordt ons hier compleet uit handen genomen. De post wordt verzorgd, gasten worden verwelkomd en begeleid, vergaderingen logistiek geregeld, de koffie is prima, de lunches steeds een verrassing. Een hoge vorm van hospitality. Je komt ‘s morgens binnen en stapt in een warm bad.

Altijd is er iemand, een praatje, persoonlijke input. Leuke meiden. Ik voel me hier thuis.

Amsterdam ligt voor ons bedrijf mooi centraal.

En een werkplek in het Olympisch Stadion!?

Uniek.”

TURNKEY? “Vijf maanden geleden trokken wij hier in. De styling werd op ons verzoek wat meer aangepast aan de styling van onze vakantiewoningen. In de ruimte vóór is een verhoogde vloer aangebracht, zodat we met de hoge ramen

een beter uitzicht kregen. Een glazen tussenwand verschaft ons een prima vergaderruimte. Alles was mogelijk. Onze specifieke wensen werden zonder mankeren uitgevoerd. Erg prettig allemaal.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Zoals gezegd: de ontzorging, de gastvrijheid.

Er wordt voor ons gezorgd. Wij hebben onze handen vrij voor de opbouw van ons bedrijf. De communicatie met de andere bedrijven hier is ook aangenaam. Buiten op het terras treffen we elkaar regelmatig voor een borrel. Gezellig, maar ook goed voor het netwerk. Ik ben een keer op een kratje gaan staan en heb verteld wie wij zijn en wat wij doen. Dat levert goede contacten op.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Eigenlijk niet. Ik vind het hier leuk. Het Olympisch Stadion is prachtig. Nog onlangs zijn hier de Europese Atletiek kampioenschappen gehouden.

Een enorme hectiek. Wij zaten daar midden in. Ik geniet daarvan. De drukte inspireert mij.”

FAVORIETE PLEK? “Ik werk graag aan deze tafel.”

43

DITT PORTFOLIO

44

DITT PORTFOLIO

HNK ROTTERDAM WESTBLAAK ROTTERDAM 45

DITT PORTFOLIO

46

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “De Blaak in Rotterdam is een straat, die in beweging is, waar jonge mensen graag naar toe komen, waar een skate-park is, waar urban energie voelbaar is. Het leeft hier!

Voor de HNK aan de Blaak is gebruikt gemaakt van de vibe en de energie uit de straat. De werkplek wordt zo onderdeel van de stad.”

47

SPECIALIST

SPECIALIST AAN HET WOORD: KOEKOEK INTERIEURARCHITECTUUR

HOE EEN KANTOOR GEZOND KAN ZIJN

Kantoorpersoneel wordt blootgesteld aan gezondheidsrisico’s, die vele klachten kunnen veroorzaken. Het meest gehoord zijn; luchtwegproblemen, zuurstofgebrek, spier- en botproblemen, RSI, huiduitslag, rugpijn, verstoord bioritme, slaapgebrek, hoofdpijn en stress.

Naar schatting valt zo’n 80% van de Nederlandse kantoren in de categorie ‘ongezond kantoor’.

Het goede nieuws is dat we hier verandering in kunnen brengen. Dankzij de volgende 10 praktische tips wordt het kantoor een omgeving die aan de gezondheid bijdraagt.

1 BEWEGING Wetenschappelijke onderzoeken (door NASA en TNO) hebben aangetoond dat langdurig zitten het risico op vroegtijdig overlijden vergroot. Nederlanders zitten het meest van alle Europeanen! Reden voor verbetering.

• Zit/sta bureaus, het liefst elektrisch verstelbaar, zijn de eerste stap. Veel afwisseling in houding is belangrijk.

• Een fiets of loopbureau. Het is bewezen dat men zich gedurende lichte inspanning beter kan concentreren.

• Ban de liften en pak de trap. Maak trappen aantrekkelijk door ze zichtbaar te maken, geef 48

ze een opknapbeurt en hang kunst aan de wanden.

• Zorg voor diverse types werkplekken (zie tip 4).

• Vergader staand of lopend.

• Plaats spelelementen (zie tip 9).

2 DAGLICHT Zonlicht zorgt voor de aanmaak van vitamine D in het lichaam en voor een natuurlijk waak- en slaapritme. Zonder daglicht ontstaan slaapproblemen en een gebrek aan vitamine D kan bot- en spierzwakte tot gevolg hebben.

Hoe zorg je voor voldoende licht op kantoor?

• Plaats de werkplekken haaks op het raam en zo dicht mogelijk bij het raam.

• Pas lichte kleuren en/of reflecterende materialen toe.

• Maak gebruik van spiegels, die daglicht kunnen weerkaatsen tot ver in het gebouw.

• Gebruik ter stimulatie van het bioritme voldoende kunstlicht, eventueel verlichting die gedurende de dag verandert.

3 KLIMAAT Zuurstof is onze eerste levensbehoefte. We kunnen gemiddeld niet langer dan 3 minuten zonder zuurstof. Op kantoren is slecht binnenklimaat één van de grootste problemen.

Wij worden dagelijks blootgesteld aan vele chemische stoffen uit gebouwen: plaatmateriaal, verf, tapijten, et cetera. Het dagelijks inademen van vervuilde lucht is schadelijk. Het binnenklimaat verbeteren kan zo: • Gebruik geen afwerkingsmaterialen met chemische toevoegingen, zoals lijmen, formaldehyde en radon. Pas zo veel mogelijk natuurlijke en wateroplosbare producten toe, zoals tapijten van wol, leemstuc en katoen.

SPECIALIST

Evelien Koekkoek interieurarchitect en adviseur gezonde werkomgevingen info@koekkoek.me www.koekkoek.me

• Plaats veel planten voor meer zuurstof. Dit kan door groene wanden, hangplanten of grote potten.

• Als planten geen optie zijn, plaats dan een luchtzuiveringsapparaat.

• Zorg voor een goede klimaatinstallatie, waarbij ruimtes voorzien worden van verse lucht.

4 AFWISSELING Veel werknemers ervaren een gebrek aan keuzemogelijkheden. Voor tevreden werknemers is het van belang om hen het gevoel van controle te geven. Ook wordt de kantoorruimte meestal niet optimaal gebruikt, vaak staan bureaus leeg. Er is geen betere manier om dit op te lossen dan met activity-based werken. Hierbij worden diverse soorten werkplekken aangeboden voor verschillende taken.

• Creëer teamplekken, staande werkruimtes, loungeruimtes en stilteruimtes voor een optimale werkplek voor iedere activiteit. De werknemer heeft op die manier een keuze.

• Een goede netwerkverbinding en laptops zijn vereist.

• Mensen, die niet altijd achter een bureau werken, bewegen meer en wisselen van houding.

• Variatie bevordert creativiteit en het bespaart kosten aan vierkante meters.

5 MERKVERSTERKING Betrokken werknemers en klanten zijn een onderdeel van gezonde bedrijven. Het interieur is een kans om vertrouwen te genereren bij de mensen die binnen komen.

• Laat het interieur overeenkomen met de sfeer van de website en met de uitingen.

• Verweef de visie en missie zichtbaar met het kantoorinterieur.

6 GELUID EN PRIVACY Geluid op de werkvloer is veelbesproken, vooral

sinds open werkvloeren populair werden. Geluidsoverlast veroorzaakt frustratie, stress en een gebrek aan concentratie en privacy . Oplossingen vereisen meer dan akoestische schermen: • Door activity-based werken te introduceren kunnen medewerkers aan lawaai ontsnappen.

• Visuele afscherming geeft privacy en reduceert geluidsoverlast.

• Planten kunnen dienen als akoestische afscheiding.

• Gebruik natuurlijke dempende afwerkingsmaterialen: katoenpleister, wollen karpetten, gordijnen, kurkwanden, etc.

• Plaats soundmasking. Dit maskeert omgevingsgeluiden.

7 VEILIGHEID EN HYGIËNE Veiligheid en hygiëne zijn in Nederland zo standaard dat we er bijna niet bij stil staan. Het is echter wel belangrijk. De arbowetgeving en het bouwbesluit hebben diverse richtlijnen beschreven. Lezing van deze richtlijnen verdient aanbeveling.

• Plaats ergonomisch zitmeubilair, dat de houding van de werknemer verandert en dat zorgt voor spieropbouw.

• Check de nooduitgangen.

• Controleer de hoeveelheid EHBO middelen en zorg voor een BHV bevoegde werknemer.

• Voldoet het gebouw aan de eisen van de brandweer? Zijn er bijvoorbeeld voldoende vluchtroutes en blusmiddelen?

8 ONTSPANNING Veel gezondheidsproblemen zijn stress gerelateerd. Ontspanning zorgt voor een verlaging van cortisol, verbetert de focus en de productiviteit.

Je kunt zowel passief als actief ontspannen. Uit wetenschappelijk onderzoek naar healing environments is gebleken dat uitzicht op groen en natuur stress verlagend en pijn reducerend werkt. Dit effect wordt ook al bereikt met afbeeldingen uit de natuur.

• Plaats loungemeubilair in rustige delen.

• Maak een lounge-, vergaderruimte en geef ook het bedrijfsrestaurant meerdere functies.

• Maak een bezinningsruimte, die eventueel ook als kolf- en gebedsruimte gebruikt kan worden.

• Zorg voor een groene omgeving rondom het kantoor en creëer vegetatiedaken.

• Plaats planten en afbeeldingen van de natuur.

• Zorg voor spelelementen, zoals pingpongtafels, dartborden en pooltafels.

• Biedt sport en yoga aan op kantoor of in de dichtstbijzijnde sportschool.

• Zorg voor flexibele tijden, zodat de werknemer zelf zijn productieve uren kan kiezen.

9 GEZONDE VOEDING Gezonde voeding is op het moment een hot topic en een essentieel onderdeel van een gezond kantoor. Hier volgen tips voor gezondere voeding op kantoor: • Weg met de frituur in het bedrijfsrestaurant.

• Kleinere borden met een contrasterende kleur zorgen ervoor dat mensen minder grote porties eten.

• Leg gezonde snacks in de automaten en ban frisdrank.

• Laat biologisch fruit bezorgen.

• Plaats waterfilters.

• Zorg voor vers bereide lunchgerechten met veel groenten.

• Promoot groene thee, goed voor een constante bloedsuikerspiegel.

• Leg gezonde keuzes op ooghoogte.

• Geef werknemers ideeën voor gezonde traktaties.

10 GEUR EN KLEUR Geur en kleur kunnen bijdragen aan een gezonde werkomgeving. Specifieke kleuren en geuren maken werknemers actiever of juist meer ontspannen.

• Pas in rustige gebieden rustige donkere kleuren toe en in actieve gebieden lichte kleuren.

• Natuurlijke tinten zorgen voor meer rust op de werkvloer, felle kleuren voor meer dynamiek.

• Plaats natuurlijke geurverspreiders, zoals lavendel in ontspanningsruimtes en citrus in actieve werkruimtes.

Hopelijk geven deze 10 tips de inspiratie om anders naar je werkomgeving te kijken en om deze te verbeteren. Voor een gericht advies mag je me altijd benaderen.

49

DITT PORTFOLIO

NERDS&

COMPANY

ENSCHEDE 50

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “Met een goed concept, open je de ogen van de opdrachtgever en wordt het geheel naar een hoger niveau getild.”

NERDS & COMPANY “Wij hebben de samenwerking met Ditt als zeer prettig ervaren. Onze wens was een sociaal hart met daaromheen open werkplekken. Het eerste concept was meteen raak en met enkele aanpassingen zijn we snel uitgekomen op een definitief ontwerp. Tijdens de uitvoering heeft Ditt ons veel werk uit handen genomen, met ons meegedacht waar mogelijk en flexibel en snel met ons geschakeld.”

51

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Eduard Schaepman, Chief & Founder Tribes

ESSENTIE? “Een lid van de ‘stam’ van de Inuit in Groenland komt een ander lid tegen. Hij wrijft zijn voorhoofd tegen dat van zijn stamgenoot en groet hem als volgt: “Ik breng jou mijn gedachte. Ik geef jouw adem. We nemen de tijd voor elkaar.” Die twee ontmoeten elkaar écht. Wij, hier in het Westen, houden het meestal op: “Hé, hallo, hoe is het er mee. Alles oké?” en dan lopen we weer door. Het is natuurlijk niet zo dat we de oude stammen, de tribes, klakkeloos moeten imiteren, maar we kunnen wel veel van hen leren. Met name de kwaliteit van leven. Wij leven vaak langs elkaar heen. Tribes kenmerkt zich door het aanbieden van faciliteiten, waar onze gasten, onze members, elkaar kunnen ontmoeten, met elkaar kunnen communiceren en elkaar kunnen inspireren. In traditionele kantoren worden mensen niet uitgenodigd elkaar tegen te komen. Zij zitten daar in afgesloten kantoortjes vaak letterlijk met de rug naar elkaar toe. In onze vestigingen bieden wij, naast de werkplekken en vergaderruimtes, allerlei soorten ontmoetingsplekken. Bij Tribes kom je binnen en word je welkom geheten. Er wordt gevraagd, wat je nodig hebt. Wij hebben een koffiebar, een fitness, een bruin café, een ruimte om samen te lunchen en een stamtafel. De ‘routing’ door het gebouw is er doelbewust op gericht elkaar tegen te komen. We verwelkomen flexwerkers en corporates en alles daartussen. We zien 52

TRIBES

al die members steeds meer met elkaar in gesprek gaan, en we faciliteren momenten, waarop ze elkaar kunnen ontmoeten. Zo organiseren we klassieke concerten en gespreksbijeenkomsten, waar onze members ervaringen uitwisselen en elkaar de vraag stellen: “Wat heb je nodig?” De essentie van ons concept is dat wij er voor willen zorgen, dat onze members hier graag komen, dat zij elkaar ontmoeten, dat zij door ons gebouw, door onze filosofie, door elkaar, geïnspireerd raken. En dat ze eigenlijk een betere kwaliteit van leven ervaren.”

STERKSTE PUNT? “Verbinding. Technisch is het natuurlijk allang mogelijk om overal te werken, zolang je maar je apparatuur hebt. Dit ‘Nieuwe Werken’ voldoet maar ten dele, want mensen willen elkaar toch blijven ontmoeten, ze willen wat beleven, ze willen graag geprikkeld worden en gemotiveerd raken.

Ze willen ‘reuring’ ervaren. De community komt tot leven en wij faciliteren en bieden mogelijkheden aan. Onze gasten, onze members - wij spreken nooit van huurders - gebruiken die moge-

lijkheden, ieder op zijn eigen manier en naar zijn eigen behoefte.”

INNOVEREN? “Wij veranderen voortdurend. Stilstand is achteruitgang, dus we leren en veranderen. Neem alleen al het feit dat over twintig jaar traditionele kantoren niet meer zullen bestaan. Wij gaan en zijn ‘on-line’. Wij willen vandaag de wereld van morgen binnen Tribes een plaats geven.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Uitbreiden. Amsterdam, de Randstad, Eindhoven.

Londen, New York, Los Angeles bijvoorbeeld, maar ook, om maar eens wat te noemen, Krakau en Shanghai. De wereld kent 59 belangrijke stedelijke gebieden. Daar willen wij zijn. Verder gaan wij op Tribes geïnspireerde ‘multiple’ gebouwen ontwikkelen. Daarbij kun je denken aan: restaurants, bars, short-stay appartementen, een studentenhotel, serviceflats voor ouderen, culturele voorzieningen, winkels en werkplekken. Alles in één. 24 Uur in bedrijf en weinig mobiliteit. Een bijkomstigheid is dat je daardoor alleen al enorm

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met Tribes huurder Joep Corstiaensen, Headhunter, Your Recruitment Matters.

kunt besparen op energie. We hebben waanzinnige mogelijkheden.”

VISIE? “In de Kalverstraat zitten meer dan 12 schoenenzaken. Stuk voor stuk hebben ze elk een eigen assortiment. Er is een rijke en gevarieerde keuze in één straat. Zo is het ook in de wereld van de kantoorconcepten. De markt is geweldig in beweging en er is ruimte voor iedereen. Ieder ontwikkelt zich op zijn eigen manier. Elke klant kiest het concept dat bij hem of haar past. Met Tribes hoeven we niet zo nodig de hele markt te veroveren, we richten ons op ons eigen segment. Op de mensen, die zich bij ons thuis voelen. Vergelijk het met de hotelwereld, waarin wij overigens wel een 5-sterren hotel zijn.”

FAVORIETE PLEK? “Hier, waar we nu zitten te praten. Ik werk en kijk om me heen. Wat doen de mensen? Waar zijn ze mee bezig? Ik groet ze, nodig mensen uit voor een praatje en leer ze kennen: “Wat doe je?”, “Wie ben je?”, en “Wat heb je nodig?””

VOORMALIGE HUISVESTING? “Vier jaar geleden ben ik voor mezelf begonnen als zelfstandig headhunter. Heel klassiek werkte ik eerst aan de keukentafel, opdrachtgevers bezocht ik ‘on the road’, met kandidaten sprak ik af in de ‘Van der Valkjes’ van deze wereld. Vrij eenzaam en niet erg efficiënt. Ik had thuis eigenlijk ook teveel afleiding. ‘s Morgens ruimde ik de afwasmachine in en ‘s middags maakte ik vaak een ommetje met mijn boot. Via via belandde ik in een flexwerk/business accelerator concept in Nijenrode. Voor mij een prima locatie met veel potentiële klanten. Ik reisde vaak naar mijn werk, van deur tot deur, met de boot. Een jongensdroom-come-true. Het concept kwam daar echter niet van de grond. Veel jonge start-ups, die er in de praktijk niet veel van bakten. Allesbehalve inspirerend. De stekker werd er trouwens snel uitgetrokken. Ik wilde op zoek naar iets beters.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Het flexibele concept. Met mijn membership heb ik bij Tribes altijd een prima plek om rustig te werken. Mijn opdrachtgevers zoek ik nog steeds overal op, met kandidaten kan ik me hier ter plekke in allerlei ruimtes terugtrekken.

We hebben bij Tribes een onvervalst Bruin Café. Heel af en toe zijn de kandidaten nog maar net afgestudeerd en dan voelen zij zich

voor overleg in zo’n kroeg op hun gemak. Tribes Utrecht Papendorp is voor mij goed bereikbaar, het parkeren is ‘vrij’. Ideaal. De specifieke Tribes inrichting is origineel en voor veel mensen, voor veel bezoekers ook, aantrekkelijk. Ik heb na ‘Nijenrode’ goed om mij heen gekeken en uiteindelijk hiervoor gekozen. Ik heb daar geen spijt van.”

TURNKEY? “Ik liep naar binnen en kon beginnen. Relaxed, geen problemen.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Het is ongedwongen. Men doet niet moeilijk.

Laissez-faire. Erg prettig en sympathiek. Niet overal hangt een prijskaartje aan. Dat is bij veel andere concepten wel anders.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “De community krijgt steeds meer body. Er zijn evenementen en borrels, maar die zijn niet altijd op handige tijden voor mij. Sinds kort ontmoeten we elkaar hier ook bij een Tribes lunch. Iedereen stelt zich kort voor en beantwoordt één voor één de vraag: “Wat heb ik nú nodig?” We doen dat tot nu toe met een mannetje of 12. Op die manier dragen we voor elkaar oplossingen aan, wisselen ervaringen uit, leggen contacten, delen netwerken. Stimulerend. Een goed initiatief. Dat moet zeker uitgebouwd worden.”

FAVORIETE PLEK? “Het prettigst voel ik me toch op één van mijn vertrouwde werkplekken in de bibliotheek. Overigens overweeg ik binnenkort over te stappen naar een vaste flexruimte. De groei van mijn bedrijf rechtvaardigt dat. Stap voor stap. Dat kan hier.”

53

DITT PORTFOLIO

THE HAGUE COMPANY

DEN HAAG TEAM DESIGN “Dit oude, majestueuze pand in de binnenstad van Den Haag hebben we ingericht met de gedachte moderne accenten te combineren met de karakteristieke, monumentale eigenschappen van de authentieke architectuur.”

THE HAGUE COMPANY “Ditt is meer dan een interieurbouwer of een projectontwikkelaar. Vanaf het eerste moment waren wij partners en ook nu, maanden na de de oplevering, onderhouden wij regelmatig contact om ons interieur te perfectioneren. Ditt schrikt niet terug voor een langdurige relatie. Net zoals bij onszelf staat bij Ditt ‘ontzorgen’ centraal. Daarom voelden wij ons bij Ditt meteen thuis.”

54

DITT PORTFOLIO

SCALEHUB

AMSTERDAM TEAM DESIGN EN SCALEHUB “We hebben een bos bloemen gehad met op het kaartje: Beste Nienke, je bent de beste aannemer die ik me kon wensen. Dank je voor alles!”

TEAM BUILD “Opdrachtgever en opdrachtnemer hebben elkaar gevonden en zijn als partners gaan samenwerken met uiteindelijk een resultaat waarmee ieder meer dan tevreden is.”

55

VARIA

HANDIG

MODERNE KNOOP

De papierklem, ook wel de foldback klem genoemd, is zรณ duidelijk qua vorm dat je meteen ziet wat de functie van het object is: klemmen.

De strakheid en de eenvoud spatten ervan af. De klemmen komen in verschillende maten en kleuren, maar de uitvoering van staal met daarbij een zwarte klem met een lengte van 25 mm is toch duidelijk favoriet.

De klemmen zijn handig voor het sorteren en ordenen van documenten. Daarnaast kan je er posters mee ophangen, kun je ze gebruiken als inbindmateriaal voor presentatiedocumenten en als er op een belangrijk moment nou net een knoop van je jasje afspringt, kun je dat jasje met de papierklem sluiten. www.papierklem.nl

56

VARIA

MINDER IS HET NIEUWE LUXE Het hoeft allemaal niet meer zo groots en overweldigend, klein en bescheiden is ook fijn.

Het gaat hier nu niet alleen over hoe groot een kantoor is, maar ook over hoe groot of hoe klein allerlei andere ruimten zijn, waarin wij leven.

12M

2

Studentenkamer

Deze kamer vormt de leefruimte waarin alles gebeurt. Alle praktische zaken uit het dagelijks leven van een student zijn stuk voor stuk terug te vinden in deze ruimte. De kamer van een student is niet alleen een slaapkamer, hij dient ook als complete leef- en woonruimte.

Onbekende student Sarphatistraat, Amsterdam

57

VARIA

5M

2

Hotelkamer

De kamer is zo gemaakt dat alles, wat je nodig hebt om te slapen, aanwezig is. De hub voelt aan als een frisse comfortabele cocon, waar je ongestoord kan slapen. Doordat je de badkamer, het toilet en de woonkamer deelt met alle andere ‘bewoners’ wordt het echt een deel-hotel. De hub is clean qua inrichting. De gedeelde faciliteiten stralen een warmte uit, die maken dat je, tijdens het föhnen van je haar in de badkamer, graag je ervaringen deelt met je mede hotelgasten.

CityHub Bellamystraat 3, 1053 BE Amsterdam www.cityhub.com

58

VARIA

6,4M

2

‘Dokusan’kamer

Bij het openen van de deur komt er een warme gloed op je af. Alles klopt in deze ruimte. Van het vloerkleed, dat is uitgelijnd met de plafondplaten, tot de Bhoedda en de prent daarboven, recht tegenover de deur. Je ziet dat deze kamer met aandacht wordt onderhouden. Dit klopt ook met de oefening, die je hier kan doen: zen meditatie.

De ruimte wordt specifiek gebruikt voor ‘dokusan’.

Hier kan je tijdens de meditatie met de leraar een persoonlijk gesprek hebben over de oefening die je aan het doen bent.

Zen.nl Utrecht Amsterdamsestraatweg 66, 3513 AH Utrecht www.zen.nl

59

VARIA

1M

2

Biechtstoel

Zodra je de biechtstoel uitstapt, waan je je in een andere wereld. Kleuren en vormen van de voormalige Neogotische Rooms-katholieke kerk komen weer tot je. Het sobere van de biechtstoel vormt een groot contrast met het overvloedig en kleurrijk gedecoreerde interieur van de kerk. Juist dat sobere aspect zorgt ervoor dat je in dit kleine vertrek niet afgeleid wordt. Beide ruimten in de biechtstoel zijn zo gemaakt dat je in ĂŠĂŠn oogopslag kan zien, waar de priester en waar degene die te biecht gaat plaats mag nemen: form follows function.

Sint Willibrordkerk Minrebroederstraat 21, 3512 GS Utrecht www.willibrordkerkutrecht.nl

60

VARIA

5M

2

Rookruimte

Zodra je het hotel binnenkomt, ervaar je de geweldige sfeer van Hotel V Fizeaustraat. Je voelt dat de beleving in alles is doorgevoerd. Zo ook de rokersruimte buiten. Vanuit het hotel is de specifieke sfeer en de kenmerkende stijl doorgetrokken naar deze ruimte. Geen achteraf plekje, maar een fijn, licht huisje, waar je even rustig je sigaretje kan roken, weer of geen weer. Door de speelse stoeltjes en het kleedje op de vloer vergeet je bijna dat je buiten bent, en de ruimte voelt allesbehalve als een rokersruimte aan.

Hotel V Fizeaustraat Fizeaustraat 2, 1097 SC Amsterdam www.hotelvfizeaustraat.nl

61

VARIA

1,5M

2

Toilet

Het is elke keer weer de vraag wat je te zien krijgt als je de deur van de toiletruimte opent. De vrolijke kleuren zorgen ervoor dat je naar binnen en naar buiten stapt met een glimlach op je gezicht.

Het kleine kamertje is praktisch en functioneel ingericht en er is altijd ruimte genoeg om ook je jas en je tas kwijt te kunnen. De gehele beleving, ook de ruimte waar je je handen wast en afdroogt, draagt er toe bij dat het toiletbezoek op deze manier een zeer ontspannen ervaring wordt.

2theloo Zoetermeer Westwaarts 49, 2711 AD Zoetermeer www.2theloo.com

62

VARIA

8M

2

Red Light Room

De Wallen of ‘de Walletjes’ vormen in de volksmond de benamingen voor een aantal grachten en stegen in het oudste deel van Amsterdam.

Bij binnenkomst voelt de ruimte aan als een medische behandelruimte, maar dan één met uitbundige kleuren. In de kamer vind je praktische meubels afgestemd op de dienstverlening en op een kort verblijf. Het oogt als een attractie.

Red Light Secrets museum Oudezijds Achterburgwal 60H 1012 DS Amsterdam www.redlightsecrets.com

63

DITT PORTFOLIO

WE CANTEEN

AMSTERDAM

TEAM DESIGN + BUILD In toenemende mate speelt ‘Horeca’ een rol in kantoorgebouwen. Dit fenomeen deed zich al voor bij de realisatie van de nieuwe Milenniumtoren. Ook dit jaar hadden wij hier projectmatig mee te maken. Samen met Vicinity Design van Suzan Vromans realiseerden we voor Chalet de nieuwe ontvangst- en horecaruimte van De Corridor in Breukelen.

Ook is de samenwerking met WeCanteen tot wasdom gekomen. Nadat dit bedrijf al eens op de SKEPPpitch actief was, is WeCanteen onder de vleugels van D&B The Facility Group uitgegroeid tot een volwassen en onderscheidend bedrijfscateraar. Wij werkten mee aan hun vestigingen in Den Haag en Amsterdam en participeren nu ook in de realisatie van hun spectaculaire nieuwe vestiging aan de Amsterdamse Zuidas.

64

DITT PORTFOLIO

CHALET

BREUKELEN

65

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Wybo Wijnbergen, General Manager WeWork Netherlands

ESSENTIE? “Als member ben je 24 uur 7 dagen in de week verbonden met WeWork. Niet omdat het je werkplek is, maar omdat WeWork een zó groot onderdeel van je leven vormt, dat sociaal en werk vaak ongemerkt in elkaar overvloeien. Deze locatie aan de Weteringschans is betrekkelijk klein, er werken 417 mensen. Zij voelen zich stuk voor stuk met elkaar verbonden. Zeker hier, maar ook in weekends trekt men samen op, de kinderen kennen elkaar, op zondag wordt er gevoetbald, op vrijdag is er een biertje met 50, 60 man en daarna gaat men vaak de stad nog in. Hier in het gebouw wordt niet traditioneel ‘9 to 5’ gewerkt. Het is een plek, waar je naar toegaat, niet zozeer om te werken, maar om te léven. Je raakt hier geïnspireerd. Je helpt je collega in het kantoor naast je, omdat jij iemand in je netwerk hebt zitten die zijn bedrijf weer verder kan helpen. Zelf kan je om hulp vragen en krijg je vanuit het gebouw zelf of via ons online network van alle kanten adviezen of concrete steun. Iedereen staat voor iedereen klaar. Wij hebben internationaal zo’n 80.000 members met wie je online doelgericht kan connecten. Het is een gemeenschap, een community met een grote onderlinge saamhorigheid. Je bent niet uitsluitend op jezelf of op je eigen mensen aangewezen. Je bent onderdeel van een groter geheel. Je vindt hier alles wat je nodig hebt om succesvol te worden. Wij zijn proactief in het versterken van deze gemeenschap. Onze communityteams praten, luisteren en leggen contacten.

66

WEWORK

We organiseren 2 à 3 events per week, soms ‘groot’ door sprekers uit te nodigen, soms ‘klein’ door samen een pizza te bestellen. Het gebouw is ingericht om ontmoetingen tot stand te brengen: glazen wanden, open deuren, een grote gemeenschappelijke ruimte. Bij de koffie staan we niet in de rij met de rug naar elkaar toe, nee, we geven elkaar de suiker en de melk door en maken ondertussen een praatje.”

STERKSTE PUNT? “Je wordt daadwerkelijk onderdeel van een grote groep. Je hoort erbij. Je kunt een beroep doen op 80.000 members. Dat aantal breidt zich razendsnel uit. De mogelijkheden voor jou als ondernemer nemen op die manier enorm toe. Op ons digitale platform brengen wij ondernemers van alle soorten, maten en smaken online bij elkaar. Hoe meer contacten, hoe groter je kans om te groeien. Nationaal en internationaal. Door simpelweg te klikken op een knop verbind je je met members all over the world.”

INNOVEREN? “Adam Neumann en Miguel McKelvey, de grondleggers van WeWork, vonden elkaar in een gezamenlijke frustratie. Ieder voor zich werkte op een

kantoor en kende daar haast niemand. Het hele gebouw zat vol met hokjes, waarin onbekende mensen onduidelijke dingen uitspookten. Dat wilden zij anders. Saamhorigheid was voor hen voortaan het keyword, de basis voor WeWork. Die opvatting staat tot op de dag van vandaag zonder mankeren recht overeind.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Wij hebben nu in Amsterdam 2 gebouwen met in totaal 1500 leden. Binnen een jaar zullen dat er 3000 zijn. Ook grote corporates herkennen de kracht van WeWork en willen meer en meer gaan deelnemen. Een goede mix qua grootte en variatie blijft wel belangrijk. Over zo’n 2 à 3 jaar gaan we zeker fysiek uitbreiden. Eerst hier in Amsterdam, vervolgens willen wij uitwaaieren over de grote steden.”

VISIE? “In 2050 woont 70% van de wereldbevolking in grote steden. De organisatie van OV, huisvesting, diensten en noem verder maar op vormt dan een enorme en permanente uitdaging. Vierkante meters worden schaars. Dat geldt zeker ook voor werkplekken. Bedrijven zullen behoefte blijven houden aan een eigen werkplek, maar zullen

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met WeWork huurder David de Jong, co-founder en directeur van Screen6.

zo’n werkplek alleen gebruiken als die ruimte echt nodig is. Ruimte zal gedeeld worden. Het ongebruikt in-bezit-hebben zal steeds minder noodzakelijk en wenselijk zijn. Gemeenschappelijke ruimtes, flexibele werkplekken, een inspirerend gebouw. Een ontwikkeling die in gang is gezet en die steeds verder zal gaan.”

FAVORIETE PLEK? “De grote gemeenschappelijke ruimte op de 1ste verdieping. Ik voel mij thuis tussen de dynamiek van gedreven ondernemers. Ik kan daar goed zien wat er gebeurt. Ook ben ik graag helemaal beneden bij de entree. Members en bezoekers komen daar vol enthousiasme ons gebouw binnen en gaan vol energie weer weg. Willen aan de slag, willen mooie dingen maken, willen de wereld veroveren, geloven in hun producten, zijn bereid risico’s te nemen, inspireren elkaar. Mooi om te zien.

Mooi om mee te maken.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “Met Screen6 zijn we 3 jaar geleden begonnen.

We hebben op verschillende adressen op de grachten gezeten. Eerst in een kantoorverzamelpand, later op een eigen verdieping. Nauwelijks contact met andere huurders, veel huishoudelijke besognes, flinke kosten voor een ruimte, die we eigenlijk niet eens volledig nodig hadden. Op het laatst zaten we met een paar man in een groot, onpersoonlijk kantoor. De muren kwamen op ons af. Niet bepaald inspirerend.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Wij stonden met ons bedrijf voor een nieuw begin. Geen idee hoe het zou lopen wat betreft expansie, aanwas van personeel en inkomen.

Moesten we ons voor een langdurige periode opnieuw committeren aan een verdieping die op dat moment in feite te groot voor ons was?

Toen ontdekten we WeWork. Hier konden we terecht per persoon, per werkplek, per maand.

Maatwerk. Al naar gelang de groei van ons bedrijf konden de plekken om te werken per maand mee groeien. We vonden hier een creatieve omgeving met veel startups. Alle faciliteiten voor een vast bedrag. Geen onverwachte flexibele kosten. Op die manier konden wij haarscherp begroten. Het pand was nog niet klaar, wij hebben vol overtuiging getekend.”

TURNKEY? “Nog maar één verdieping was af. Wij waren de tweede huurder. Het was een en al improviseren, er ontstond zo meteen een hechte groep. Je kende aanvankelijk geen mens, maar het contact was snel gelegd. WeWork organiseerde vanaf het begin events en membership lunches. Juist het sociale bleek hier heel sterk aanwezig. Een community. Onze verwachtingen werden dik overtroffen.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “De flexibiliteit. Je kan hier groeien. Per maand pas je zo nodig het aantal en de omvang van de werkplekken aan. Eerst zaten we samen met andere members in een grote gemeenschappelijke ruimte met zo’n 40 zogenaamde ‘designated desks’. Een eigen bureau, waaraan je vast kunt werken en waarop je ook je eigen spullen kunt laten liggen. Nu zitten we hier met 9 man in een eigen kantoor, in New York hebben we nog 2 vaste plekken. Passende ruimte en geen zorgen om allerlei kantoorgedoe. De prijs is ‘all-in’. Vergaderruimtes, toegang tot alle WeWork vestigingen, wifi, post, kopiëren, koffie, thee, bier. Geen extra kosten. Voor mij is het een groot voordeel dat ik als member toegang heb tot alle WeWorks wereldwijd. Ik kom nogal eens hier en daar. Vroeger zat je in New York, San Francisco of Londen zo goed en zo kwaad als dat ging te werken in een Starbucks. Onrustig en onveilig. Als je even naar het toilet wilde, moest je al je spullen meeslepen.

Nu kun je met je membershipkaart overal terecht bij WeWork. Vertrouwd en inspirerend. Je werkt aan een ‘hotdesk’, ontvangt relaties, wordt zo nodig wegwijs gemaakt en eet met deze of gene een hapje.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “D’r zijn altijd irritaties. Het grote verschil hier is dat er naar je wordt geluisterd en dat zo’n irritatie wordt aangepakt. Dan maakt het allemaal niet zo veel uit. Het servicelevel ligt gewoon erg hoog.”

FAVORIETE PLEK? “Het klinkt misschien gek, maar, hoewel we nu een eigen kantoor hebben, werk ik nog steeds graag in de gemeenschappelijke ruimte. Het lijkt daar druk, er is geluid en beweging. Toch kan ik me juist daar goed concentreren op mijn eigen werk. De sfeer is zakelijk en vol geestdrift. Ik weet niet altijd waar iedereen mee bezig is, maar ik ga mee in de gezamenlijke sfeer van werk en creëren.”

67

DITT PORTFOLIO

ATOOMCLUB

AMERSFOORT 68

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “Atoomclub Amersfoort is de lounge, de ontmoetingsruimte en de werkplek voor heel Amersfoort. De ruimte is geschikt voor diverse activiteiten door de toepassing van taatsdeuren en van stalen en glazen wanden. Koper, leer en hout vormen de basis voor het materialenpallet, paars verleent het kleuraccent.”

TEAM BUILD “Door te starten met een Client Service Team oftewel een CST kan Ditt een bouwkundig traject snel omturnen tot een ‘stilistisch ontwerp’. Een gouden combinatie!”

ATOOMCLUB “Nog tijdens de bouw van AtoomClub Amersfoort toonde de grote, potentiële huurder CMotions interesse. Ditt heeft ons door heldere renderingen en snelle budgetindicaties geholpen deze klant te overtuigen dat ons project op tijd en binnen het budget voltooid zou worden.

Het lukte ons zó nog voor de officiële opening van AtoomClub Amersfoort een bijna volledige etage te verhuren.”

69

SPECIALIST

SPECIALIST AAN HET WOORD: GEURLAB

DE KRACHT VAN Onze neus is superslim. Hij weet of de soep nog te eten is, of er gevaar dreigt en de neus kiest zelfs je geliefde voor je uit. Geur speelt echter niet alleen een belangrijke rol in ons persoonlijke leven, we nemen onze neus ook mee naar ons werk, naar school en hij gaat mee uit winkelen. In al deze omgevingen bepaalt dit wonderlijk uitziende orgaan in belangrijke mate of we ons op die plek prettig voelen of niet.

Geurarchitect Tanja Schell van Geurlab heeft van ‘geur’ haar vak gemaakt. Sinds 2011 ontwerpt zij geurmerken en adviseert ze organisaties hoe geur hun bedrijf aantrekkelijker, gezonder en succesvoller kan maken. Nieuwsgierig geworden naar wat geur voor u kan doen? Lees dan verder en laat u inspireren door breinreizen, geurmerken en de weldadige werking van geur op de gemoedstoestand en het functioneren van elk mens.

GEUR, EMOTIE EN HERINNERINGEN De geur van warme vanillepudding, Ambre Solaire of suikerspin. Iedereen kent het verschijnsel: je ruikt iets en opeens ben je terug in je kindertijd of lig je weer aan dat idyllische strand in Zuid-Italië.

Sterker nog, door alleen al aan de geur te dénken word je als het ware in een tijdcapsule naar het verleden teruggeschoten en worden soms zelfs lang verloren gewaande herinneringen terugge70

vonden. Tanja noemt dit fenomeen ’breinreizen’ en het heeft alles te maken met hoe ons brein is geconstrueerd. In onze neus zitten een soort antennes, die geuren opvangen en omzetten in signalen die direct worden doorgezonden naar het oudste stukje van onze hersenen: het limbisch systeem. Dit deel van het brein, ook wel het slangenbrein genoemd, is tevens het domein van onze emoties, van onze herinneringen en associaties.

Op het moment dat je een eerder opgesnoven geur opnieuw ruikt, ontstaat er een kettingreactie in je brein, waardoor bijvoorbeeld de geur van pijptabak je in een split second in het huis van je grootouders doet belanden.

GEURMERKEN Een van de bekendste geurmerken in onze cultuur is Nivea. Veel generaties zijn met de geur van Nivea opgegroeid en hebben er zoete herinneringen

aan. Tanja gebruikt de geur in lezingen en colleges voor marketingstudenten om te illustreren hoe belangrijk de geur is voor de merkbeleving.

De studenten ontvangen een witte strip, waarop de geur is aangebracht en worden uitgenodigd vrijelijk te associëren. Vaak komen fijne herinneringen aan strandvakanties of aan het zondagse bezoek aan oma naar boven en altijd wordt ook het bekende blauwe blik met de witte letters genoemd. Dit laat zien hoe sterk geur, emoties en herinneringen met elkaar verbonden zijn en hoe dit in een sterk geurmerk allemaal samenkomt. In een tijd, waarin de consument overspoeld wordt met nieuwe producten, wordt door toevoeging van geur aan de merkbeleving de levensduur van een product soms wel met decennia verlengd en wordt een zeer trouwe en toekomstbestendige klantenkring opgebouwd.

SPECIALIST

GEUR ADDED VALUE Uit een opmerkelijk onderzoek van neuroloog en psychiater Dr Alan Hirsch blijkt dat geur nog op een andere manier waarde toevoegt aan een merk. Hirsch plaatste twee identieke paren Nike sneakers in twee identieke ruimtes. Er was echter één belangrijk verschil in de testopstelling: de ene ruimte werd ‘begeurd’ met een bloemige geur, de andere ruimte was geurloos. Het onderzoek leidde tot verrassende inzichten: 84% van de consumenten in de begeurde omgeving gaf blijk van meer kooplust voor hetzelfde paar sneakers dan mensen in de niet begeurde ruimte, bovendien schatte men de waarde van de schoenen aanzienlijk hoger in.

FIJNERE SFEER Vandaag de dag staat onze neus volop in de belangstelling. We begeuren tegenwoordig wat af met z’n allen, de schappen van de parfumerie zijn nog nooit zó vol geweest. Jaarlijks worden er zo’n duizend nieuwe parfums uitgebracht!

Geurkaarsen en huisparfums zijn niet aan te slepen. Bedrijven ontdekken ook meer en meer de mogelijkheden om met geur een prettige sfeer te creëren. Een zweem van groene thee in de hotellobby stelt de nieuwe gast snel op zijn gemak en een citrusgeur in de parkeergarage maakt het winkelende publiek blij en bezorgt het ongemerkt een gevoel van veiligheid.

MINDER ZIEKTEVERZUIM EN BETERE CONCENTRATIE Het kantoor is een plek, waar mensen veel tijd doorbrengen, waar zij dikwijls dicht op elkaar zitten en waar dag in dag uit veel van hen wordt gevraagd. In Nederland besteden de meeste bedrijven veel aandacht aan een veilige werkomgeving en aan de ergonomie van de werkplek.

Het belang van een goede luchtkwaliteit wordt vaak vergeten. Niet alleen draagt geur bij aan een prettige sfeer, een zorgvuldig gekozen aroma verbetert ook het binnenklimaat. Onderzoek wijst uit dat bepaalde etherische oliën zoals die van spar en lemongrass de atmosfeer optimaliseren en de lucht zuiveren van ziektekiemen, schimmels en bacteriën. Steeds meer facility en Human Resource managers ontdekken dat een uitgekiend begeuringsprogramma het kantoor gezonder maakt, het ziekteverzuim terugdringt en blije gezichten oplevert.

Het juiste aroma kan er zelfs toe bijdragen dat mensen zich langer kunnen concentreren. Hoe welkom voor iedereen die urenlang achter de computer zit of die een dag heeft vol meetings en brainstormsessies. In 2015 heeft de vakgroep neuropsychologie van de Universiteit Maastricht in samenwerking met Geurlab onderzoek gedaan naar het effect van pepermuntolie op de studieprestatie van studenten. Het onderzoek leverde opmerkelijke resultaten op: het brein van de student bleef langer fit en fris en de uitvoering

Tanja Schell Geurarchitect tanja@geurlab.com www.geurlab.com

van eenvoudige en steeds terugkomende taken verbeterde onder invloed van het aroma van pepermunt.

HÉ HET RUIKT HIER RUIM! Tanja betoogt dat geur niet alleen voor marketingen gezondheidsdoeleinden ingezet kan worden, maar daarnaast ook een space shaper is. Geur verandert op subtiele wijze de beleving van een plek. Het frisse aroma van eucalyptus maakt een ruimte bijvoorbeeld koeler en lichter, tonen van tabak of koffie maken een plek intiemer en warmer en aroma’s van groene kruiden geven een actieve feel. De mogelijkheden zijn eindeloos en steeds vaker zoeken vormgevers en binnenhuisarchitecten dan ook de samenwerking met Geurlab met het doel innovatieve, inspirerende en gezonde omgevingen te creëren.

71

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Arjan Kuilman, partner in Atoomclub

ESSENTIE? “Elke huurder krijgt bij AtoomClub tegen een van te voren vastgestelde prijs een van te voren vastgesteld pakket services. Op basis van maandcontracten vindt een huurder bij ons een passende werkplek inclusief ondersteunende voorzieningen. Hij of zij stapt bij ons naar binnen, laptop en telefoon onder de arm, wij zorgen vervolgens voor de rest. Geen narekening, geen kosten voor bijvoorbeeld kopietjes of het extra gebruik van vergaderruimtes. Hij is welkom in de gemeenschappelijke ruimtes bij al onze vestigingen, ook bij onze partner oVVice op hun OV-locaties. De vastgestelde prijs is all-in, lunch en extra parkeerplaatsen zijn optioneel. Wij werken met maandcontracten. Geen dagcontracten. Daarmee slaan we in feite de hele ZZP markt over. ZZP’ers werken immers een groot deel van de week bij hun opdrachtgevers, zij willen slechts per dag beslissen. Wij geven er de voorkeur aan samen te werken met een wat vastere groep huurders. Die leren elkaar dan ook beter kennen, zeker in sociaal opzicht. Er wordt vrij regelmatig met elkaar koffie gedronken en geluncht. Op die manier voelt men zich bij ons prettig. Belangrijk voor hen, belangrijk voor ons. Wij zijn verder een uitgesproken ‘snelweglocatie’. Een goede autobereikbaarheid met een fors parkeerterrein is voor het merendeel van onze huurders van essentieel belang. Veel van onze huurders zijn een deel van de week onder72

ATOOMCLUB

weg, voor de rest van de tijd kunnen zij bij ons probleemloos ‘landen’.”

STERKSTE PUNT? “Het ‘no-nonsense ontzorgen’. Onze huurders weten precies waar ze bij ons aan toe zijn. Ons pakket voorzieningen is uitgebreid. De prijs is navenant. Van te voren onderhandelen wij hierover met een potentiële huurder. Zijn we eenmaal akkoord, dan wordt het resultaat in gebruik altijd als “prettig” ervaren. Geen narekeningen. Geen gezeur. Een probleem wordt zonder omwegen simpelweg opgelost. Duidelijk. No-nonsense.”

INNOVEREN? “Jazeker, huurders huren voor hun eigen bedrijf minder vierkante meters. Zij hebben op die manier lagere huisvestigingslasten. Zij maken in toenemende mate gebruik van de gemeenschappelijke formele en informele overlegruimtes. Wij breiden daarom deze gemeenschappelijke ruimtes uit. Dit past bij de deeleconomie. Het zogenaamde ‘plaatsonafhankelijk werken’ bieden we vandaag de dag heel laagdrempelig aan. Onze huurders kunnen voor ‘tussenuren’ of overleg eenvoudigweg inchecken op de nu al in totaal 7 locaties van AtoomClub en oVVice. Ook hebben wij het pakket voorzieningen teruggebracht tot een basispakket.

Voorheen omarmden en faciliteerden wij van de

kant van onze huurders allerlei initiatieven: een fitness, een kookclub of een fietsenplan, voornamelijk gericht op de werknemers. De bereidheid van de werkgever om daarvoor te betalen bleek nog beperkt. Wij hebben ons pakket als het ware gestandaardiseerd naar met name die zaken, die voor de werkgever van waarde zijn. Bij de start brachten wij onze huurders frequent bijeen. Wij organiseerden heel regelmatig een evenement.

Wij constateerden dat de huurders die frequentie een beetje al te ‘verplichtend’ vonden. Wij hebben in dat opzicht een stapje terug gedaan. Een borrel, een lunch, eens in de twee maanden een evenement. Wel zorgen wij voor een uitgebreide introductie van een nieuwe huurder en brengen wij partijen bijeen, waarvan wij vermoeden dat ze iets voor elkaar kunnen betekenen. Dat werkt beter.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Wij hebben nu drie vestigingen: Amsterdam, Utrecht en Amersfoort. Wij hebben aanvullend zo’n zes nieuwe steden op ons netvlies: Eindhoven, Zwolle, Groningen, Breda, Enschede en Rotterdam om maar eens wat te noemen. Wij willen zeker uitbreiden. Dit jaar nog één, daarna elk jaar minimaal 2. Wij gaan daar waar de verhuisgeneigdheid van huurders vanwege leegstand groot blijkt te zijn. Bij onduidelijke groei of krimp

IN GESPREK MET

van organisaties zijn wij een goede partner. Over drie jaar willen wij, verspreid over het hele land, minimaal 8 AtoomClubs in bezit en in exploitatie hebben. We beschikken dan over een maat die interessant is voor mogelijke institutionele investeerders. Met of zonder management van onze kant.”

VISIE? “Er hebben in onze markt een aantal structurele veranderingen plaatsgevonden. Een huurder wil zich niet langer ‘meerjarig’ committeren, wil korte contracten. Huurders willen voorzieningen delen: geen eigen receptie, geen eigen vergaderzalen.

Willen op die manier besparen op hun huisvestigingskosten. Huurders willen ‘ontzorgd’ worden.

Niet overdreven. Sommige huurders willen ‘the full packet’, andere huurders smeren hun broodjes zelf wel. Dat ligt zo’n beetje fifty-fifty.

Een verhuurder moet in al deze opzichten flexibel kunnen zijn. We spreken tegenwoordig almaar over ‘moderne flexibele kantoorconcepten’. Uiteindelijk vormen die nog maar 3% van de hele Nederlandse kantoormarkt. In de UK en de VS ligt dat percentage ruim boven de 10%. Die ontwikkeling trekt ook bij ons zeker door. Er is ruimte voor meerdere concepten, een ieder kan hier op zijn eigen manier vorm aan geven.”

FAVORIETE PLEK? “Ik zit graag in deze ruimte. Een informele en toch professionele ruimte. Mooi design. Ik kan hier bellen, overleggen, werken met mijn laptop. De ruimte is ideaal om, ook bij meer formele onderhandelingen, het ijs wat te breken. Juist door de prettige en creatieve sfeer.”

Mattijs Kaak in gesprek met AtoomClub huurder Pieter-Bas Hoffman, founder en managing director van ShirtbyHand.

VOORMALIGE HUISVESTING? “ShirtbyHand zat in een eigen locatie in Amsterdam-Noord. Lastig te bereiken voor werknemers en klanten. Veel heisa waar we zelf naar om moesten kijken. Dat kon anders.”

AANTREKKINGSKRACHT? “In de eerste plaats dus de bereikbaarheid.

We zitten hier vlakbij de A4. Elke dag gaan onze dames in 3 à 4 van onze autootjes op pad om overal in het land klanten ‘de maat te nemen’. Dat verloopt van hieruit vlot. Klanten op hun beurt lopen makkelijk in en uit. De auto kunnen ze buiten altijd kwijt. Prima. De kantoorsetting hier bevalt goed. Zakelijk en toch persoonlijk. We zijn begonnen met één ruimte, zijn uitgebreid naar 2 en denken nu na over 3. Die mogelijkheid tot flexibiliteit past ons als een handschoen. We worden hier volgens afspraak verder volledig ‘ontzorgd’.

Geen vlug vlug heen en weer gedraaf naar Albert Heijn of het postkantoor. Geen zorgen over schone toiletten. De AtoomClub regelt alles, wij richten de focus voor de volle 100% op onze shirts.”

TURNKEY? “Wij waren hier de eerste. Konden de voor ons beste plek uitkiezen. In die begintijd kwamen we voor onze spullen tijdelijk extra opslagruimte tekort. Dat was hier in een handomdraai opgelost.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Eerst en vooral de bereikbaarheid. Van fundamenteel belang voor onze manier van werken.

Wij vinden dat hier. Verder ‘de ontzorging’. Het is heerlijk de aandacht te kunnen richten op de eigen zaken en de hele verdere rompslomp over te kunnen laten aan de AtoomClub”.

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Twee jaar geleden, toen wij bij AtoomClub begonnen, zaten hier veel startende ondernemers.

Dat gaf over en weer een sterke onderlinge band.

Dat ligt nu wat anders. Het contact met de andere huurders is dan ook minder intensief. Een goede mix zou ideaal zijn. Denk aan de samenstelling van een ‘shopping mall’. Van alles wat.

FAVORIETE PLEK? “Ik zit graag in de vide hierboven. Een algemene ruimte, lekker rustig en prettig om te werken.”

73

DITT PORTFOLIO

MARSSTRAAT

HOOFDDORP 74

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “Door transformatie van de leegstand heeft een van de vier panden aan de Marsstraat 1 in Hoofddorp weer een gezellige doorloop gekregen. Hoewel het proces van ons verlangde bij onverwachte situaties snel te schakelen, hebben we toch altijd de kwaliteit weten te bewaren.”

STENA REALITY “Intensieve brainstormsessies, gezamenlijke ideeën en een goede samenwerking tussen Stena Realty BV en Ditt design+build hebben geleid tot de transformatie van een wat ouder, traditioneel kantoor naar een nieuw zeer modern kantoor-loft concept. Iedereen die er komt, vindt het mooi. De eerste gebruiker is inmiddels gecontracteerd!”

75

SPECIALIST

SPECIALIST AAN HET WOORD: ARPALIGHT

LICHT EN

GELUID

IN HET KANTOOR VAN MORGEN De wereld om ons heen is sterk aan het veranderen. Dat betekent dat ook de manier van leven en de manier van werken mee verandert. Beleving wordt steeds belangrijker, niet alleen de beleving van bijvoorbeeld een automerk, maar ook die van de omgeving waarin wij werken.

De ontwikkeling van de technologie gaat hard en genereert vele nieuwe mogelijkheden. Het feit dat wij door en met de ‘Cloud’ overal kunnen werken is waarschijnlijk de meest bekende vernieuwing. In de nabije toekomst zal dit proces van voortdurende vernieuwingen zeker doorgaan. De sterk toegenomen wens tot duurzaamheid bijvoorbeeld vormt een niet minder belangrijke ontwikkeling. afbeelding 1: High Tech met licht

76

SPECIALIST

Ed van Rhijn, directeur van Arpalight, bespreekt de veranderende opvattingen op dit gebied en focust zich daarbij meer specifiek op verlichting en akoestiek in de kantoorruimte.

Ed van Rhijn Directeur info@arpalight.nl www.arpalight.nl

ACTIVITY BASED WORKING volgen hebben voor de praktijk en zij zijn ook Activity Based Working, ook wel ‘Het Nieuwe nog eens goed toe te passen in een organisatie.

Werken’ genoemd, houdt in dat de inrichting van Arpalight gaat als volgt te werk: een kantoor wordt aangepast aan de activiteiten, die in een bepaalde kamer of ruimte plaatsvinden. 1. Een gevarieerd lichtbeeld met een verfijnd spel Niet langer één grote ruimte, die er altijd en overal van licht en kleur (zie afbeelding 1: High Tech hetzelfde uitziet. Een medewerker zoekt voor het met licht) verhoogt het werkplezier gegaranwerk dat hij te doen heeft de meest ideale setting. deerd meer dan een saaie, egale basisverlichDeze setting kan mede gerealiseerd worden door ting.

RabobankRabobank Restaurant Restaurant - Utrecht - Utrecht middel van verlichting en akoestiek.

Een grotere| versie16/12/15 toepassing van lichtscènes, daglicht- en Verlichtingsconcept| Verlichtingsconcept| 16/12/15 1 2. De | versie 1 arbeidsvreugde, een hogere productiviteit en aanwezigheidssensoren bespaart op eenvoudiminder onkosten zijn het resultaat. Deze verandering vormde de eerste revolutionaire stap in de ontwikkeling van het nieuwe kantoor.

HIGH TECH LICHT Een volgende nieuwe stap zijn de nieuwe lichttechnologieën, die veel extra mogelijkheden opleveren bij de inrichting van een kantoor. Zij bieden verschillende nieuwe kansen om werken prettiger, productiever en efficiënter te maken.

Voorbeelden hiervan zijn: 1. De digitale ledtechnologie zorgt ervoor dat er tegenwoordig veel meer mogelijkheden zijn wat betreft lichtkleuren, lichthoeveelheden, bundelbreedtes, kleurweergave en helderheid van het licht. Hierdoor kan licht steeds beter worden aangepast aan de functie en de werkzaamheden, die plaatsvinden in de desbetreffende ruimte.

2. De digitale lichttechnologie maakt ook nieuwe vormen van sturing mogelijk. Voorbeelden hiervan zijn het individueel besturen van het licht via een smartphone of via gebouwbeheerssystemen. Op deze manier is verlichting volledig te controleren, waar en wanneer je maar wilt.

Deze digitale technologieën kunnen grote ge-

afbeelding 2: Bestaande situatie

ge wijze energie.

3. Dynamisch licht stimuleert het daglichtritme, verbetert daarnaast sterk de sfeer door led te dimmen als een gloeilamp (warm dimming).

DE JUISTE BELEVING Naast praktische oplossingen zijn verlichting en akoestiek simpelweg van groot belang voor de beleving van een ruimte. Elke ruimte stelt qua beleving andere eisen, waardoor ook een ander

soort verlichting noodzakelijk is. Een kantoorruimte moet het werken stimuleren, in een bedrijfsrestaurant daarentegen moet sociale cohesie bevorderd worden. Het ‘met elkaar verbonden worden’ is in een organisatie van groot belang en een goed uitgedachte verlichting kan hierbij helpen (afbeelding 2). Bij de Rabobank in Utrecht nam de sociale cohesie enorm toe en werd op die manier teamwork sterk gestimuleerd. Wie wil in deze ruimte nou niet informeel overleg hebben of aan het eind van de week gezellig een borrel drinken?

TWEE VLIEGEN IN ÉÉN LAMP In de huidige architectuur wordt vaak gebruik gemaakt van enorme ‘loft-achtige’ ruimtes. Deze

afbeelding 2: Situatie na aanpassingen lichtscenes

ruimtes hebben vanuit zichzelf heel veel karakter, als het echter gaat om verlichting en akoestiek dan vormt een loft een grote uitdaging. Zeker als er gewerkt moet worden. Zijn verlichting en akoestiek niet goed, dan raken medewerkers al snel vermoeid of afgeleid, en voeren ze bijgevolg de gewenste taken minder goed uit.

Door het tegelijkertijd toepassen van licht- en geluidsabsorberende materialen lost Arpalight pro77

SPECIALIST

afbeelding 4: Duurzaamheid met de Isola lamp

blemen op het gebied van verlichting en akoestiek op. Twee vliegen in één klap. Een voorbeeld van een multifunctioneel product is de Bowler (afbeelding 3). De combinatie van het fluweelachtige absorptieschuim met zeer hoge akoestische waarden en geïntegreerde professionele lichtunits maakt dit product uitermate geschikt voor lobby’s en wachtruimtes. In deze serie zijn bij Arpalight vele variaties voorhanden.

afbeelding 3: High Tech met licht

DUURZAAMHEID In deze tijd is duurzaamheid cruciaal. Circulaire Economie zorgt in dit opzicht voor resultaat. Arpalight acht deze ontwikkeling van groot belang.

Door het langer gebruiken en hergebruiken van producten en materialen neemt de milieuvriendelijkheid toe en lopen de kosten op den duur terug.

Circulaire Economie wordt steeds belangrijker, óók in de lichtindustrie.

Hoe krijgen producten een tweede leven? Arpalight gebruikt hiervoor restmaterialen, waaraan moderne technologie wordt toegevoegd.

Een goed voorbeeld hiervan is de Isola lamp (afbeelding 4). Arpalight gebruikt hiervoor een oude hardglazen isolator van hoogspanningsmasten, voorzien van een moderne led module. Deze is - hoe kan het ook anders - speciaal ontwikkeld voor een netwerkbedrijf in elektriciteit.

78

Arpalight ontwikkelt duurzame producten en combineert deze met een duurzame financiering, waardoor de producten na gebruik retour kunnen. Dit is te vergelijken met het principe van statiegeld; de verantwoordelijkheid van hergebruik komt immers ook nu bij de leverancier te liggen.

CREËREN EN INSPIREREN Arpalight wil als specialist in verlichting en akoestiek klanten inspireren met verrassende ontwerpen en vernieuwende producten. Bedoeld om belangrijke omgevingen ook echt top te maken.

In een fantastische werkomgeving voelt men zich als een vis in het water. Wij hopen dat mensen zeggen: “Hier werk ik het liefst met bloed, zweet en tranen.”

Van lichtconcept met grove schetsen tot een gedetailleerd ontwerp, waarbij op alle vlakken de puntjes op de i worden gezet. Techniek, vormgeving, beleving en duurzaamheid komen samen.

Hoe? Door samen te werken aan een verrassend kantoorontwerp.

SINGLE SOLUTION

DOUBLE SOLUTION

DOUBLE SOLUTION

TINY OFFICE STUDIO KUBO

SINGLE SOLUTION

VARIA

7 juni 2016 PROVADA, RAI Amsterdam Finish 6 juni 2016 Beachhotel Noordwijk

EXPO

RALLY

2016

Start 4 juni 2016 Buitenplaats Vaeshartelt

80

VARIA

De tweede editie van de ExpoRally! Dit jaar leidde de rally de deelnemers via de mooiste, gaafste en meest onvindbare weggetjes richting de PROVADA met als thema ‘The Beach Edition’. Hierbij een mooie fotoimpressie.

81

VARIA

Overall winnaar 1e prijs: Jacques Boeve en Arnold de Bue

Overall winnaar 2e prijs: Jan Brink en Maurits Verhoeff

Best dressed team: Sven Brookhuis en Tom Mulder

82

Dagwinnaar dag 2: Jacques Boeve en Arnold de Bue Best on test: Jan Brink en Maurits Verhoeff Overall winnaar 3e prijs: Hans Golbach en Jeroen Veldhuis Originaliteitprijs: Diederick Willemsen en Jac Bressers

VARIA

Gaaf dat jullie allemaal meededen aan deze ExpoRally: Jan Brink (Ditt) Maurits Verhoeff (Parc) Jacko Lodewegens (Ditt) Gert-Jan Wolters (Wolters vastgoedonderhoud) Jacqueline van der Weijden (B&S Cube Centre) Erik Slettenhaar (B&S Cube Centre) Diederick Willemsen (Tetris Design & Build B.V.) Jac Bressers (Tetris Design & Build B.V. Jurgen Leferink (Ditt) Rob van de Bunt (Tebodin) Hans Golbach (Kuiper Plaatveredeling) Jeroen Veldhuis (Kesseler & Reuvekamp) Thijs Verdriet (Kato) Gerard Schulten (Kato) Sebastiaan Masselink (Brusse Masselink) Barry Seelen (Ten Hag) Arjan Kuilman (AtoomClub) Gerard Lokhorst (Duurzaam Gebouw B.V.) Edwin Lammertink (Mandel B.V.) Mattijs Kaak (Ditt) Pieter Boven (Starbucks) Kees Besseling (B&S Cube Centre) Sander van Holland (B&S Cube Centre) Che Chong Hau (Duurzaam Gebouw B.V.) Martijn de Vries (Duurzaam Gebouw B.V.) Arnold de Bue (Jones Lang LaSalle B.V.) Jacques Boeve (DTZ) Chris van Hattum (NDI ICT Solutions) Alex van der Baan (ProperICT) Pieter Alexander (Gassan Diamonds) Harmen Jan Lijs Sven Brookhuis (SKEPP) Tom Mulder (DTZ) Eugene Soffers (Mega Elektra) Peter Janmaat (Verwol Projectafbouw)

83

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Aron Reek, medeeigenaar van oVVice

ESSENTIE “Bij oVVice staat de huurder centraal. De vastgoedmarkt is natuurlijk sterk veranderd. Vroeger zette een ontwikkelaar een gebouw neer, een huurder huurde daarin meters. En dat was het dan wel. Wij zien ons vastgoed meer als een middel om onze dienstverlening richting huurders te kunnen faciliteren. Vergelijk ons met een hotel.

Wij bieden een hoog ‘servicelevel’ aan, willen onze huurders bij hun werkzaamheden ‘ontzorgen’. Wij ontwikkelen bijvoorbeeld ‘as we speak’ een app met behulp waarvan een huurder vanuit een meeting room midden in een bespreking de officemanager of de officebutler kan mobiliseren.

Het werk hoeft niet onderbroken te worden, wensen worden door onze mensen geregeld.

Essentieel is zeker ook ons locatiebeleid. Vanuit ons kantoor Rotterdam Alexander zien we hier de snelweg en daar een intercitystation. Voor de deur 120 parkeerplaatsen. Dat is bepalend voor elke vestiging. Bereikbaarheid. Zowel met de auto als met de trein. De eerste twee letters van de naam oVVice geven dat ook al aan: openbaar Vervoer.”

STERKSTE PUNT “Dat is inderdaad die optimale bereikbaarheid.

Bedrijven willen uit het centrum weg, kiezen meer 84

OVVICE voor een ruimte aan de rand van de stad. Maar dan wel een die voor werknemers en bezoekers makkelijk te bereiken is. Wij herbergen bijvoorbeeld een wellness trainingscentrum. Cursisten zijn vanaf het station in één minuutje hier. Samen met onze ‘look and feel’, onze redelijke huren en het sociale hart bieden wij een plek, waar onze doelgroep zich thuis voelt. En daar gaat het om.”

VERANDERINGEN “Zeker. De verhouding ‘werken’ en ‘ontmoeten’ is flink veranderd. Kleinere werkplekken, meer ruimte voor het sociale hart, meer overlegruimtes, meer lounge areas. Onze huurders gebruiken de gemeenschappelijke ruimtes echt om afspraken te maken, om met andere partijen te overleggen en samen te werken. Die mogelijkheden bieden wij in ruime mate.”

TOEKOMSTPLANNEN “Onze ambitie is in de komende jaren elk jaar twee nieuwe vestigingen te openen. Samen met onze partner ‘AtoomClub’ zitten we eind 2018 dan op 18 locaties. We doen dat stapje voor stapje.

Wij zijn eigenaar van onze vestigingen en zijn zeer

zorgvuldig als het gaat om de aanschaf van een nieuw pand. Elke locatie moet onverkort blijven voldoen aan onze uitgangspunten: bereikbaarheid, de mogelijkheid onze eigen ideeën over ‘look and feel’ te realiseren plus een acceptabel niveau wat betreft de huurprijzen. We doen geen water bij de wijn. Onze vaste huurders zullen uiteindelijk te allen tijde overal in het land in al de vestigingen van oVVice en AtoomClub gratis terecht kunnen om te werken en om elkaar te ontmoeten.

Verder gaan wij ons meer en meer richten op het ontwikkelen van de ‘community’. Wij organiseren nu al elk jaar meerdere evenementen, waar huurders elkaar kunnen ontmoeten. Wij stellen nu ook een ‘community-manager’ aan die expliciet tot taak heeft bij te dragen aan de netwerkmogelijkheden van onze huurders. Hij of zij gaat de verschillende locaties nadrukkelijker met elkaar verbinden.”

TOEKOMST VAN DEZE KANTOORCONCEPTEN “Positief. Deze markt staat in Nederland nog in de kinderschoenen. Juist de differentiatie biedt mogelijkheden. Vergelijk het met de voorkeur voor een merk jeans, een vertrouwd hotel, een

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met oVVice huurder Robert Tjung, mede-eigenaar van Quadrant Trainingen & Purpose Academy

specifieke vliegtuigmaatschappij. Iedereen heeft op al deze gebieden een eigen voorkeur, een eigen smaak. Waar voel je je thuis. Waar voel je je lekker bij. Vergeleken met een hotel willen wij een 4-sterren hotel zijn. Betaalbaar, bereikbaar, een eigen sfeer, een uitgebreid servicepakket. Bekend en vertrouwd voor onze specifieke doelgroep.

Een ander concept wil, vaak juist op grond van de locatie of de mate van flexibiliteit, een 5-sterren of een 3-sterren hotel zijn. Zij trekken veelal een andere groep huurders aan. Prima. Er is voor iedereen plaats.”

FAVORIETE PLEK “Hier. Op deze bank. Ik kan hier even ontspannen.

Ik drink een kop koffie. Neem de krant door en kijk naar het reilen en zeilen in het ‘sociale hart’.”

VOORMALIGE HUISVESTING “Wij zijn een bedrijf dat opleidingen verzorgt in de zorgsector. Vanaf de oprichting zaten wij in het World Trade Centrum Rotterdam.

De ruimte die we daar hadden werd voor ons te klein en te benauwend. Het was moeilijk een voor ons betaalbare en representatieve nieuwe ruimte te vinden. Toen kwamen we hier terecht.”

AANTREKKINGSKRACHT “Veel. Het is een nieuw pand. Geen eindeloos lange gangen met benauwde hokjes. Goed ingedeeld en uitstekend ingericht. Het heeft de uitstraling van het ‘Nieuwe Werken’. Het heeft allure. De faciliteiten zijn prima verzorgd. We kunnen hier in ons eigen pand lunchafspraken maken. Wij hebben in ons werk flexibele ruimtes nodig. Een klaslokaal voor zo’n 12 cursisten bijvoorbeeld, maar ook representatieve ruimtes, waar we onze klanten en relaties kunnen ontvangen en waar we besprekingen kunnen plannen. Dat alles vonden wij hier.”

TURNKEY “We konden hier zonder problemen in.”

KRACHT VAN HET CONCEPT “Vooral de uitstraling. Het gebouw, de ruimtes stralen creativiteit uit. Het is modern, hip zelfs, maar toch ook zakelijk. In feite verleent het gebouw ons een zekere legitimiteit. Een opdrachtgever voelt zich hier thuis en is onder de indruk. Dat straalt op ons af. Wij doen daar ons voordeel mee.

Verder kunnen wij spelen met de locatie. Wij hebben onze eigen ruimtes, maar maken ruimschoots gebruik van het sociale hart en de verschillende ontmoetingsruimtes. Een symposium kunnen we houden op de 5de verdieping. De faciliteiten voldoen prima. Wij zijn echt tevreden.”

RUIMTE VOOR VERBETERING “Ja, dat wel. In het begin hadden we buiten op de parkeerplaats zo’n beetje het rijk alleen. Nu is dat krapper. Cursisten komen wel met de trein, maar veel geven toch ook de voorkeur aan de auto.

Opdrachtgevers wil je in alle gevallen graag een parkeerplaats bieden. Dat is soms schipperen met de ruimte. Verder vind ik persoonlijk de kantoorruimtes een beetje gehorig. Wij hebben geen last van anderen, maar de aard van ons werk brengt nu eenmaal met zich mee dat we regelmatig twaalf babbelende dames trainen in praktisch werk. Wij spannen ons in buren sowieso niet te storen.”

FAVORIETE PLEK “De nieuwe brainstormruimte. Wij ontvangen daar vaak onze gasten. Het is huiselijk en zakelijk tegelijk. Iedereen voelt zich daar meteen op z’n gemak. De ruimte straalt vertrouwen uit. Een bedrijf, dat zo zijn klanten kan ontvangen, maakt een serieuze indruk.”

85

DITT PORTFOLIO

86

DITT PORTFOLIO

BLINKLANE

AMSTERDAM 87

DITT PORTFOLIO

88

DITT PORTFOLIO

Schetsimpressie

TEAM DESIGN “Een helder, modern en strak ontwerp met een knipoog naar de tv-serie Suits.”

BLINKLANE “Via een aantal steekwoorden is ons wensenpakket doorgegeven en al bij het eerste ontwerp had Ditt de perfecte vertaalslag weten te maken.”

89

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET In gesprek in Amsterdam Slotervaart met Bas van Veggel en Guus Meulendijks, co-founders van B.Amsterdam

ESSENTIE? “Het begon met een probleem. Een leeg pand in de Riekerpolder in Amsterdam, dat we in eigendom hadden. Betonnen muren en kale ruimtes.

Koperdieven waren met de leidingen aan de haal gegaan. Hier en daar nog een eenzame buis, waar almaar water uit druppelde. Wij besloten dit probleem op een frisse manier aan te vliegen.

Hoe breng je een dood gebouw tot leven? We hebben geen bordje ‘Te Huur’ opgehangen. We hadden een idee, een filosofie, een overtuiging.

In dit pand creëren wij nu al een paar jaar een omgeving, waarin wij, samen met alle gebruikers en in een continu proces, een groot aantal waarden toevoegen, waardoor onze members zo snel mogelijk kunnen groeien. Wij verhuren niet zomaar wat stenen, wij generen energie, dynamiek, inspiratie, kruisbestuiving, educatie, innovatie. Wij hebben hier een gemeenschap tot stand gebracht, wij noemen het een ecosysteem, waarin de members elkaar in meerdere opzichten daadwerkelijk verder helpen. 50% Startups, 20% corporates, 30% bedrijven, die laatsten veelal creatief en ter ondersteuning van de groei van anderen. Iedereen kan van iedereen leren. Wij creëren de randvoorwaarden en zorgen voor plekken en bijeenkomsten, waar mensen elkaar makkelijk kunnen ontmoeten. Meetingruimtes in het midden van elke verdieping, flexibele werkplekken, con-

90

B. AMSTERDAM

ferentiezalen, sportfaciliteiten, een lunchruimtes voor 500 man, een school, een restaurant, een dakterras, maar ook en vooral events, educatieprogramma’s, meetings, workshops, gezamenlijke maaltijden. Het gebouw is niet langer dood, het leeft, het bruist.”

STERKSTE PUNT? “De impact per vierkante meter. Een half miljoen mensen per jaar bezoekt B.Amsterdam. De hele startup-scene van Nederland komt hier langs.

Mensen van buitenaf ontmoeten elkaar, dragen bij aan de dynamiek van het proces, raken geïnteresseerd, worden geïnspireerd. Een steen in het water.”

INNOVEREN? “We zitten hier nu 21/2 jaar. Het lijken er tien.

Zoveel is er gebeurd en zo snel is het gegaan.

We zijn inmiddels bijna klaar met de ontwikkeling van een tweede gebouw, hier vlakbij, B2. Ook dat gebouw heeft 12 jaar leeg gestaan en zal eind dit jaar volledig gevuld zijn. We denken na over een derde. Plus minus 30.000 m2 in totaal. De grootste incubator in Europa. Deels op verzoek van de gemeentes Amsterdam en New York beginnen we nu ook in New York. In een oude suikerfabriek in Brooklyn. Een aantal van onze members hier gaat met ons mee en op die manier verbreden wij

met elkaar de gemeenschap en groeien bedrijven ook in het buitenland door. Elke paar maanden ontwikkelen we nieuwe onderdelen: innovatieve programma’s, een startupschool, het nieuwe restaurant hierboven. Wij staan niet stil. Het concept stuwt zichzelf voort. Het totaal is groter dan de som der delen.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Onze ontwikkeling gaat snel. Dat is onze kracht, het is ook een zwakte zo je wilt. B. is geen concept ontworpen aan de tekentafel. Men doet ons wel eens het voorstel: “Hier is een leeg gebouw, begin daar even een B. gemeenschap.” Zo werkt het niet. We hebben geen standaard B. model, dat we over Nederland kunnen of willen uitrollen.

We hoeven niet naar Groningen, Maastricht of Eindhoven. Breiden nu hier heel zorgvuldig uit.

Het bedrijf ontwikkelt zich autonoom, met horten en stoten, met vallen en opstaan. Het moet ‘open’ blijven, laagdrempelig. B. is in principe niet van ons. Het is van iedereen. Iedereen, die bijdraagt aan de ontwikkeling van het eco-systeem, is partner. Wij bewaken het proces en zorgen voor de randvoorwaarden. Dat lukt alleen door dicht bij onszelf te blijven. Trouw aan het oorspronkelijke idee. We kopiëren geen succesformule. Het moet écht blijven voelen. Authentiek. Wij houden onszelf in de gaten.”

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met B. huurder Anthony Meyer zu Slochtern, Managing Director + Founder van Innovation Booster

VISIE? “Mensen willen uiteindelijk bij elkaar zitten, willen elkaar helpen, elkaar inspireren. Dat gegeven blijkt levensvatbaar. Veel van de nieuwe kantoorconcepten ontwikkelen zich in die richting. Ieder op zijn eigen wijze. Dat is prima. In de toekomst moet blijken wie overblijft, wie ‘crisisproof’ is.”

FAVORIETE PLEK? “Wij zijn graag op de begane grond tijdens de lunch. Daar zitten dan zo’n 300 man. Een en al dynamiek, een en al energie. Waar we nu zitten is ook een favoriete plek. Het nieuwe restaurant Bureau. Voor iedereen toegankelijk. Hier in de buurt was niets. “Koop nooit een boot, begin nooit een restaurant.” Wij hebben dat laatste toch gedaan.

Bloed, zweet en tranen. Nu een prachtige plek.

Kom kijken als het hier overdag of ‘s avonds vol zit. Een bijzondere plek, midden in ons dakpark, waanzinnig eten.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “Wij hebben eerst in een aantal antikraakpanden gezeten. In Den Haag aan de Binckhorstlaan en in Amsterdam Overamstel.

Zo’n gebouw krijgt na een tijdje een andere bestemming en dan trek je vanzelf verder. Een mooie tijd. Alles kan nog ontdekt worden. Ons bedrijf ontwikkelde zich en wij keken uit naar een wat vastere plek. Een oud huisgenoot van mij was bij dit project hier betrokken. Hij zei: “Is dit niet wat voor jullie?” Ja dus.”

AANTREKKINGSKRACHT? “De ambitie. D’r was hier niks. Een gebouw dat al jaren leeg stond. Beton en palen. Wat er wel was, was de ambitie ‘anders’ oftewel ‘innovatief’ en ‘coöperatief te gaan werken. Wij zijn zelf een club, die conventionele organisaties helpt een eigentijdse innovatiecultuur neer te zetten. Wij leren hun medewerkers ‘nieuwe manieren van werken’. Dat lukt bij B. uiteraard beter dan in een traditioneel kantoorpand. De hele setting hier straalt ‘innovatie’ uit.”

TURNKEY? “Zoals gezegd: d’r was hier helemaal niks.

Wij konden letterlijk met een krijtje de ruimte, die wij qua oppervlakte dachten nodig te hebben, op de vloer aftekenen. Verwarming was er aanvankelijk niet. We rommelden met

straalkacheltjes en hielden onze winterjas aan. Zo kwamen we die eerste winter door. Een bonte verzameling bureaus en stoelen trok aan ons voorbij.

B. ontwikkelde zich stap voor stap. Wij zaten daar bovenop. Dat is nog steeds zo. Inspirerend, iedere dag van de week.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “Het imago. Wij zijn een jonge frisse club. Alles hier sluit daar bij aan. Een organisatie, die ons inschakelt, komt vanuit de dagelijkse, traditionele werkomgeving bij B. in een volkomen andere cultuur. Eerst is dat even wennen, maar vervolgens inspireert het enorm. Dat helpt ons de medewerkers van zo’n organisatie te laten wennen aan een andere ‘mindset’.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Eerlijk gezegd vind ik dat de mensen van B. op dit moment misschien iets te veel gericht zijn op hun eigen groei. De organisatie hier krijgt wat minder aandacht. Het mag allemaal wel wat strakker en wat meer servicegericht. Start-ups ontwikkelen hier allerlei skills, maar er is minder zorg voor de continuïteit. Wij hebben de mensen van B. op hun eigen verzoek in die zin wel eens geadviseerd. Ze zijn dan behoorlijk eigenwijs.

Overigens ook wel weer een kwaliteit.”

FAVORIETE PLEK? “Ik zit graag af en toe buiten op het dakterras.

Daar werk ik lekker.”

91

VARIA

HANDIG

VERANTWOORDE BUREAULAMP MET OPLADER

Alleen al door het gezichtje dat je er in kan zien, wil je deze WakaWaka op je bureau hebben staan.

Het handige aan de WakaWaka power is dat het een oplader voor je mobiele telefoon is, maar ook een extra bureaulampje voor op je bureau. De oplader en lamp werken op zonne-energie, zeer verantwoord dus. Daarnaast krijgt een gezin, dat in een rampgebied of in een crisissituatie zonder elektriciteit zit voor elke verkochte WakaWaka een Light model.

Het lampje kan door de vier verschillende lichtstanden op de Vrimibo ook voor wat sfeerverlichting zorgen.

2550

5755

1950

nl.waka-waka.com

92

- TINY (HOME ) OFFICE - TINY (HOME ) OFFICE -

TINY OFFICE DITT MARK MOLENAAR

Kruising zakelijk & privé

natuurlijke omgeving

Tiny (Home) Office

Die snel van locatie kan wisselen

Kruising zakelijk & privé

natuurlijke omgeving

Tiny (Home) Office

Die snel van locatie kan wisselen

2500

Kruising zakelijk & privé2200 2500

2500

Toevoegbare woonverdieping

5755 5755

950

Sedumdak

5755

950

2550 2550

Sedumdak

950

5755 5755

2200

Die snel van

2200

950

2550 2550

Tiny (Home) Office

2500

2500

2200

1950

natuurlijke omgeving 2200

Toevoegbare woonverdieping locatie kan wisselen Toevoegbare woonverdieping

1950 1950

1950 1950

2200

2500

2550

Sedumdak Plattegrond Office (BG) Schaal 1:50 Plattegrond Office (BG) Schaal 1:50

Plattegrond Woon (V1) Schaal 1:50 Plattegrond Woon (V1) Schaal 1:50

Basis Tiny Office Basis Tiny Office

DITT PORTFOLIO

MWM2 AMSTERDAM

DESIGN ANDERS “Tijdens het project MWM2 hebben we Ditt leren kennen. Het hele proces verliep in goed overleg. Een enthousiaste samenwerking was het resultaat. Ditt staat open voor de ideeën van externe partijen en weet binnen een strakke planning en een in dit geval scherp budget een goed eindresultaat neer te zetten.”

TEAM BUILD “Vanaf het eerste contact met de klant en de architect is er intensief geschakeld tussen uitvoerbaarheid, budget en kleurstelling.

Om een extern ontwerp en de gedachte van Design Anders te vertalen naar een i4 module (eigen ontwikkelde software) hebben we met enkele mensen op locatie praktische aanpassingen veranderd. Design Anders en MWM2 waren aldus nauw verbonden via i4 module. Het resultaat is een succes.”

MWM2 “Wij werken al jaren met Ditt en wij zijn onder de indruk van hun flexibiliteit en van de snelheid, waarmee ze werken. Wij zijn ook ditmaal trots op het resultaat.”

94

TIPS

MET 10 TIPS

BEWEGING IN DE KLEINE RUIMTE

Noor & Jill, energieke trainsters en ondernemers in de sportbranche. Onze uitdaging? Mensen laten ervaren hoe leuk sporten kan zijn. Wanneer je je fit en energiek voelt, haal je meer uit jezelf, zowel op het werk als privé.

Wij verzorgen Workouts vol fun bij bedrijven en wij merken dat deelnemers aan het einde van de werkdag minder soepel bewegen en vastzittende schouders hebben. Een veel voorkomend probleem binnen bedrijven zijn klachten over nek-, schouder- en onderrugpijn. Uit onderzoek

VEEL VOORKOMENDE KLACHTEN Hoofdpijn, migraine, nek-, schouder- en rugpijn, RSI, whiplash, pijn in de bovenrug.

blijkt dat 4 op de 5 mensen wel eens last hebben gehad van rugproblemen en van pijn aan nek en/ of schouders. Tijdens onze Workouts focussen wij hierop met een Workout bewustwording. Ook bieden wij specifieke oefeningen aan en laten wij onze deelnemers tools gebruiken, die deze klach-

Workout Amsterdam www.workoutamsterdam.nl

ten kunnen verminderen en die de spieren in de genoemde zones versterken.

Klachten aan rug, nek en schouders komen steeds vaker voor.

Zit jij hele dagen achter een bureau? Zit je tijdens het werk veel in dezelfde houding op je stoel of zie je dit soort klachten bij collega’s? Met de volgende tips en oefeningen kun je de klachten voorkomen of verminderen. Bij langdurig aanhoudende klachten adviseren wij je om een fysiotherapeut te raadplegen.

HOE KOMT HET? Ga bij jezelf na, wanneer de pijn is gestart. Zit je veel in een verkeerde houding of zit je lang in dezelfde positie? Doe je voldoende om je spieren sterk en soepel te houden? In de oertijd zaten onze voorouders ook niet de hele dag in één en dezelfde positie. Bewegen is ‘the key’. Zodra je weet, waar de klacht vandaan komt, kun je gericht aan de slag met het verhelpen ervan.

95

TIPS

10 TIPS

VOOR BEWEGEN OP KANTOOR

03 01

Sta op en beweeg Beweeg ieder uur. Sta bijvoorbeeld op voor een glas water of een kort overlegmoment met een van je collega’s.

Adem in adem uit Zorg voor een regelmatige ademhaling en adem in door je buik in plaats van je borst.

Beeld je in dat je buik een grote ballon is die bij iedere inademing rondom groter wordt.

05

Ontspan Ontspan je nek en schouders door regelmatig je hoofd te draaien van links naar rechts.

04 02

Zit rechtop Zet je beiden voeten naast elkaar en houd je benen in een hoek van 90 graden terwijl je aan het werk bent.

OPLOSSINGEN Ontspan Neem een warm bad of geniet van een massage. Een warm bad verzacht de spieren en een massage verhoogt de bloed- en zuurstoftoevoer naar de gespannen spieren.

96

Buikspier spanning Span van tijd tot tijd je buikspieren aan door je navel richting je ruggenwervel te trekken, blijf ondertussen doorademen, in door je neus en uit door je mond.

Masseer Masseer de gevoelige punten zelf los.

Door een tennisbal in een sok te doen en rechtop tegen een muur te gaan zitten kun je de bal tussen muur en rug positioneren. Beweeg met je

06

Koffie apparaat workout Sta je op je koffie te wachten?

Ga in de tussentijd 10x op je tenen staan en zak weer terug naar basispositie.

rug de tennisbal heen en weer over de gespannen plek.

TIPS

09

07

Rek en strek Rek jezelf uit en maak je lang. Beeld je in dat er een droger boven je hoofd hangt met een touwtje bevestigd bij je kruin. Door rechtop te zitten span je je core beter aan en gebruik je je nekspieren efficiënter.

Schouder spanning Schouderspanning voorkom je door je schouders te trainen en te leren hoe je ze ontspant. In veel gevallen is inspanning ook meteen ontspanning. Til 10x je schouders richting je oorlel, houd 3 seconden vast en duw ze vervolgens actief omlaag. Herhaal dit 10x.

10

08

Train je benen Plaats je voeten tegen elkaar aan en kom rechtop zitten, duw je knieën 10x 10 seconden tegen elkaar aan en ontspan tussendoor telkens 5 seconden.

OEFENINGEN VOOR ACHTER JE BUREAU Stretch Door te stretchen creëer je een contra beweging, waardoor je de spier als het ware weer even ‘reset’ en de spanning wegneemt.

Beweeg Door je spieren sterker te maken creëer je balans in je lichaam en zorg je voor betere

doorbloeding in je spieren, waardoor je stijfheid of pijnklachten kan voorkomen. Ga sporten en zorg ervoor dat je persoonlijk begeleid wordt. In ons vitaliteitsprogramma werken we aan core, bewustwording en stretch & mobility. Bewegen met

Workout Doe aan sport waarbij je core spanning aan bod komt. Denk hierbij aan een lekkere Workout in het park verzorgt door gediplomeerde trainers of aan bijvoorbeeld een pilates Workout.

je collega’s is fun en de ideale teambuilding!

Interesse om samen met je collega’s aan je gezondheid te werken? Neem vrijblijvend contact op via info@workout Amsterdam.nl om te kijken of een van onze programma’s iets voor jullie is.

97

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Didier Mulkens, makelaar bij Van Gool Elburg en met David van der Boon, commercieel beheerder bij Kroonenberg Groep, Vastgoedspecialisten.

ESSENTIE? “Wij verhuren zelfstandige, hoogwaardige en flexibele kantoorruimtes. Een huurder beschikt bij Unitz exclusief over een eigen kantoor. De gemeenschappelijke ruimten, waaronder een van alle gemakken voorziene keuken, worden met elkaar gedeeld. Het opleveringsniveau is zeer hoog. Elke huurder betrekt op de eerste dag van zijn verblijf een strakke, nieuwe kantoorruimte.

Dat is ook de reden dat de units voor minimaal een termijn van een à twee jaar verhuurd worden.

Soms opteert men voor korter, maar als de huur al na een paar maanden beëindigd zou worden, moet zo’n kantoor als ‘gebruikte ruimte’ volgens onze maatstaven toch compleet vernieuwd worden. Die vorm van flexibiliteit bieden wij dus niet.

Dit vormt geen probleem. Onze huurders hebben over het algemeen een wat langere ‘scope’.

Het betreft hier immers min of meer gevestigde bedrijven, die weten waar ze in de toekomst met hun bedrijf heen gaan. Startups vormen niet onze primaire doelgroep.”

STERKSTE PUNT? “Toch in de eerste plaats de zelfstandige unit met een eigen voordeur. Een huurder heeft een autonome ruimte, maar kan zich toch ook onderdeel voelen van een groter geheel. In een gebouw van ons zitten vaak verwante bedrijven. Veelal 98

UNITZ

zakelijke dienstverleners: accountants, advocaten, financiële adviseurs, maar ook creatieve bedrijven, zoals een modellenbureau, webdesigners en recruiters. De meeste van die bedrijven zijn al wat verder in hun ontwikkeling en dat geeft onderling een band. Huurders ontmoeten elkaar bij de koffie in de keuken. Afhankelijk van de locatie is er een bar, een leestafel, een gezamenlijke lunchruimte, een zitje en/of een vergaderruimte. Wederzijdse kruisbestuiving komt wel degelijk voor, maar is geen doel op zich. De zelfstandigheid staat voorop. Een sterk punt van ons concept zijn de locaties. Wij hebben één vestiging in Rotterdam, verder zitten wij met 9 vestigingen in Amsterdam, allemaal binnen de ring met centrum locaties als Leidsestraat, Vijzelgracht, Rokin en Ferdinand Bolstraat, maar ook zijn we te vinden in Noord, Oud-Zuid en aan het Gelderlandplein. Verrassende, graag gezochte werkplekken.”

INNOVEREN? “Wij zijn begonnen als probleemoplossend concept. Van oorsprong is Kroonenberg Groep primair een belegger in retailvastgoed. Nog niet zo lang geleden was er boven winkels vaak sprake

van leegstand. Het opdelen van een verdieping in kleine kantoorunits bleek een oplossing en een gouden greep. Inmiddels is de vraag groter dan het aanbod. Als zich nu ergens een geschikte ruimte voordoet, is er binnen het bedrijf geen aarzeling daar units te vestigen. De investering vormt geen belemmering, want de ruimte is doorgaans snel gevuld. Consistent is de hoge kwaliteit van oplevering. Een bedrijf beschikt met een Unitz-kantoor echt over een visitekaartje.

Consistent is ook de wat langere contractduur van gemiddeld twee jaar. We zijn uiteraard bereid een contract te beëindigen, als een huurder groeit en binnen ons concept een grotere ruimte wenst. We hebben gemerkt dat veel bedrijven voor de lange termijn bij ons willen blijven huren, de geboden kwaliteit zorgt daarvoor. Starten in een unit voor twee personen, vervolgens een grotere ruimte of meerdere units, tenslotte een verdieping. Die flexibiliteit bieden we wel degelijk.”

TOEKOMSTPLANNEN? “We zijn in de eerste plaats een belegger in retailvastgoed. Als er binnen onze portefeuille geschikte gebouwen of verdiepingen beschikbaar

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met Unitz huurder Daniël Koudijs, marktanalist bij Baken Adviesgroep.

komen, bekijken we de mogelijkheid hier het Unitz concept toe te passen, we gaan niet actief op zoek naar lege kantoorgebouwen om het concept uit te breiden. We sluiten een aantrekkelijke aankoop niet uit, maar zijn er veeleer op gericht het bestaande bestand te consolideren of van binnenuit uit te breiden.”

VISIE? “De nieuwe kantoorconcepten vormen zeker een blijvend fenomeen. De vraag is sterk toegenomen.

Heel wat jonge mensen starten tegenwoordig een eigen onderneming en zoeken een kleine kantoorruimte, bedrijven van buiten de stad willen hier ter stede een soort van ‘pied-à-terre’ en ook grote corporates vinden het prettig in zo’n nieuw kantoorconcept profijt te trekken van de aanwezige bedrijvigheid. Er is veel keus, voor elk zeker wat wils.”

FAVORIETE PLEK? “We zitten nu hier te praten in ‘The Curve’ in Amsterdam Noord. In dit gebouw zitten op dit moment toch wel de allermooiste units. Als je ergens boven zit, is het uitzicht fenomenaal: industrieel Noord, het water van het IJ, verderop het centrum van Amsterdam.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “We zijn begonnen op de Prinsengracht, hier in Amsterdam. Eigenlijk in een woning, in een kantoortje alias woonruimte, gewoon aan de eettafel. Daar groeiden we uit. Tijdelijk hebben we vervolgens tegenover Nemo aan de Prins Hendrikkade in onderhuur in een kantoorgebouw gezeten. De hoofdhuurder had meer ruimte nodig en wij moesten verhuizen. Omdat ons bedrijf zelf ook flink aan het groeien was, waren wij overigens ook wel aan toe aan een nieuwe werkplek.”

AANTREKKINGSKRACHT? “We wilden graag naar Noord. Het is hier ‘up-and-coming’. We zijn een jonge, dynamische en innovatieve organisatie. Wij voelen ons hier thuis. We vielen uiteindelijk voor dit gebouw. ‘The Curve’ is natuurlijk een echte ‘eyecatcher’. Gasten komen hier graag. Het concept van Unitz past ons goed. We hebben een mooie, zelfstandige ruimte en delen het gebouw straks, als het helemaal verhuurd is, toch ook met een heel stel andere, over het algemeen kleinschalige, bedrijven. We kunnen hier rustig werken, maar delen ook een gevoel van gemeenschappelijkheid. We zijn in feite wat verder in onze ontwikkeling en voelen ons niet meer op ons gemak in de echte startup scene.”

TURNKEY? “Wij waren hier de eerste huurder. Wij hebben even op de begane grond gezeten. Nu is onze eigen unit klaar. De verhuizing verliep razendsnel.

We werken voornamelijk digitaal, dus we hoefden niet te sjouwen met dozen papier. De ruimte werd kant en klaar opgeleverd, we zorgen enkel voor onze eigen inrichting. De kapstok in de gifgroene kleur van ons logo bijvoorbeeld werd vandaag geleverd en is inmiddels opgehangen.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “De snelheid van het internet is nog een aandachtspunt en dan functioneer je tegenwoordig als bedrijf natuurlijk niet. Vanaf 1 januari wordt er door Kroonenberg Groep glasvezel gefaciliteerd.

Dan verloopt alles wat vlotter.”

FAVORIETE PLEK? “Onze eigen unit bevalt prima. Het heeft een hoog plafond en enorme ramen. Licht en een gevoel van ruimte bepalen de sfeer. Dat is erg prettig.

De unit op zich heeft een industriële uitstraling.

Op dit moment zijn we met vijf mensen, waarvan één parttimer. Daarnaast hebben wij ook enthousiaste en leergierige studenten in ons team. Wij hebben hier met elkaar een prima plek om goed te werken.”

99

DITT PORTFOLIO

HNK DORDRECHT 100

101

NSI “Mooi om te zien hoe Ditt onbegrensd creatief kan zijn, met respect voor de grenzen van het concept, waarbij in deze vestiging ook de geschiedenis van Dordrecht in het design terugkomt.

Een resultaat om trots op te zijn.”

TEAM DESIGN “Voorheen was op de plek van het kantoorpand een oude villa gevestigd. Het klassieke interieur vormde de inspiratiebron voor deze HNK. Met name het sociaal hart herbergt een mix van klassieke meubels en rauwe materialen.”

Zie begane grond - 2

Zie begane grond - 1

15-09-2015

368_HNK-Dordrecht

DATUM

PROJECT

WIJZIGING -

ONTWERPFASE VO-1

hogehilweg 19 | 1101 CB | Amsterdam zuid-oost www.skepp.nl | info@skepp.nl | 020 575 3078

ONDERWERP

GETEKEND DOOR

15-09-2015

368_HNK-Dordrecht

DATUM

PROJECT

HS/RG

Begane grond-2

SCHAAL 1:100@A3

WIJZIGING -

TEKENINGNUMMER

ONDERWERP Begane grond-1

GETEKEND DOOR HS/RG

SCHAAL 1:100@A3

HWA Ø 80 maten in het werk controleren

alle rechten voorbehouden

HNK-D V-00_P-2

ONTWERPFASE VO-1

hogehilweg 19 | 1101 CB | Amsterdam zuid-oost www.skepp.nl | info@skepp.nl | 020 575 3078

TEKENINGNUMMER

maten in het werk controleren alle rechten voorbehouden

HNK-D V-00_P-1

DITT PORTFOLIO

SPECIALIST

SPECIALIST AAN HET WOORD: ARBO

DUURZAME

INZETBAARHEID De keuze voor een de gezondheid bevorderend kantoorconcept is een essentieel onderdeel bij Duurzame Inzetbaarheid. De keuze voor dit concept is zeker rendabel.

Nieuwe technologieën en een flexibele arbeidsmarkt vragen om aanpassingsvermogen van werknemers en werkgevers. Door te investeren in een gezonde werkomgeving, een gezonde leefstijl, scholing en betrokkenheid, maken ze de weg vrij naar Duurzame Inzetbaarheid. Dat is niet alleen cruciaal voor de financiële continuïteit en groei van bedrijven, maar het zorgt ook op de korte termijn direct voor lager ziekteverzuim en een hogere arbeidsproductiviteit.

In de wetenschap dat de meeste medewerkers tot minstens hun 67ste moeten doorwerken is het van belang dat Duurzame Inzetbaarheid met name in de keuze van het kantoorconcept, werkomgeving en uitvoering wordt meegenomen als belangrijke factor. Wanneer medewerkers positief worden geprikkeld door de werkomgeving, tevreden zijn met de inrichting, een prettige werkruimte hebben en voldoende privacy behouden, krijgt men een sterkere relatie met deze werkomgeving en voelt men zich energieker en prettiger. Het gaat dan zowel om fysieke eisen als om mentale 102

en sociale eisen. Die tevredenheid gaat dan tevens gepaard met een lager verzuim, een hogere productiviteit en een hoger kwaliteitsniveau van de werkzaamheden. Doordat er binding ontstaat met de werkomgeving is er ook een sterkere betrokkenheid met het werk. Kortom, de basis voor duurzame inzetbaarheid.

DE FEITEN Anders kijken naar kantoorconcepten vanuit de werkgever loont de moeite. Als werkgever moet je uitgaan van een productief en verzuim verlagend kantoor in plaats van alleen te investeren in samenwerking en in tijd en plaats onafhankelijk werken. Streef naar een gezondheid bevorderend kantoor. Buurtzorg als beste werkgever van Nederland heeft heel goed begrepen dat cliënten pas echt goed geholpen worden als medewerkers goed in hun vel zitten. Wie niet gelukkig is op het werk mist de energie en creativiteit en neemt niet de verantwoordelijkheid om het beste te doen voor de cliënt.

SPECIALIST

Pascal van der Mark ARBO-coördinator pascal.vandermark@vestia.nl www.vestia.nl

Uit recent onderzoek van TNO blijkt dat langdurig zitten hét nieuwe arbeidsrisico is. Het wordt zelfs vergeleken met andere schadelijke gewoontes zoals ongezond eten en roken. Door onderbelasting van het lichaam verzwakken spieren en skelet, verslechtert de bloedcirculatie, komen organen in de knel en worden afvalstoffen onvoldoende afgevoerd. Hart- en vaatziekten, hoog cholesterol en diabetes liggen dan op de loer.

DE CIJFERS Vanaf 2013 bent u als werkgever volgens de wet BeZaVa gedurende maximaal twaalf jaar financieel verantwoordelijk voor uw arbeidsongeschikte (ex-)werknemer. Dit betekent dat u het loon van uw werknemer de eerste twee jaar doorbetaalt bij ziekte. Is uw werknemer langer dan twee jaar ziek, dan betaalt u nog maximaal tien jaar de lasten in het kader van de Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). In feite betaalt u één op één de uitkering van uw zieke medewerker. Per medewerker een verscholen kostenpost van tienduizenden tot honderdduizenden euro’s. Verzuim kost dus het meeste geld nadat een medewerker een uitkering ontvangt. Als werkgever kunt u extra inspanningen verrichten om een preventieve aanpak te implementeren in het verzuimbeleid en de Duurzame Inzetbaarheid van uw medewerkers vergroten.

In het kader van verlaging van de verzuimkosten is het noodzakelijk om de financiële componenten zwaar mee te laten wegen. Daarmee wordt het gezondheid bevorderende kantoorconcept ook financieel interessant en kan het zichzelf aantoonbaar terugverdienen.

Naast de preventieve aanpak van verzuim en een

actieve samenstelling van de providersboog aan behandelaars zijn er nog meer financiële componenten die in relatie met Duurzame Inzetbaarheid van belang zijn voor de complete rekensom. Een actief verzuimbeleid (lees gezondheidsbeleid) maakt ook werk van regresrecht na ongevallen van medewerkers waarbij, wanneer deze door derden zijn veroorzaakt, de nettoloonkosten, re-integratiekosten en de boetepremies te verhalen zijn op de veroorzakende partij. Als laatste kan er jaarlijks onderzoek worden gedaan naar de juistheid van de betaalde sociale premies bij UWV/Belastingdienst.

Het totale pakket aan maatregelen kan ervoor zorgen dat het duurdere kantoorconcept zichzelf terug verdient.

zitten veroorzaakt is al geschetst. Wanneer zitten het nieuwe roken is, moeten kantoren gezonder worden ingericht.

Bedrijven zouden hun kantoorconcept moeten afstemmen op de eisen rondom Duurzame Inzetbaarheid per werksoort. Een klantcontact centrum vraagt een geheel ander concept dan een regulier kantoor. Elke werksoort zou moeten worden geïnventariseerd op de mogelijkheden tot verplaatsing en beweging. Dan is er maatwerk binnen een concept.

Dat loont ook financieel de moeite, want, wanneer een verzuimende medewerker die instroomt in een uitkering enkele tonnen aan boetepremie kost, is de rekensom voor een gezondere maar veelal duurdere maatwerkaanpak snel gemaakt.

DE MEDEWERKER Medewerkers zullen in het kader van hun Duurzame Inzetbaarheid de verantwoordelijkheid moeten nemen voor het werken aan een optimale inzetbaarheid. Niet meedoen is in feite geen keuze. Deze verandering kan niet alleen vanuit de werkgever komen, medewerkers moeten zich realiseren dat zij tot minimaal 67 jaar moeten werken. Dat vraagt om veranderkracht, doorzettingsvermogen en een andere attitude ten opzichte van het omgaan met je werk. Zie je werk als topsport, met training en inzet, waarvoor je een prestatie moet leveren en realiseer je dat je zelf aan zet bent voor een optimale gezondheid.

Zelf heb je daar het meeste aan. Daarbij kunnen mensen met chronische gezondheidsproblemen extra worden ondersteund. Het omarmen van een kantoorconcept dat meewerkt aan je Duurzame Inzetbaarheid is dus een vereiste.

HET GEZONDHEID BEVORDERENDE KANTOOR Een Gezondheid bevorderend kantoor bestaat uit een scala van mogelijkheden om een dynamische werkomgeving te creëren met zo min mogelijk plekken voor langdurig zitten. Het bevat structureel zit-sta plekken, werkt inspirerend en verbindend en heeft met veel planten een groene inrichting. Het bedrijf dat Gezondheid bevorderend werkt maakt sporten en bewegen een dagelijks onderdeel van de werkomgeving. Dat kan door een actief mobiliteitsbeleid, waarbij fietsen een belangrijk onderdeel vormt als start van de dag.

Verder tref je desk bikes aan op de werkplek, wordt traplopen gepromoot, is de keuken gezond.

Kortom: een bedrijf dat meedenkt over duurzame oplossingen voor de medewerkers.

De inbedding van nieuwe kantoorconcepten kan, rekening houdend met duurzame inzetbaarheid, een hoog rendement opleveren voor de werkgever en mede zorgen voor het bevorderen van de gezondheid van de gebruikers.

DE VERANDERING Zonder een gezondheid bevorderend kantoorconcept is duurzame inzetbaarheid een beperkte aanpak met het risico op hoger verzuim, een hogere instroom in uitkeringen en minder productiviteit van medewerkers. De schade die langdurig

103

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Thom van Wijk, founder Scalehub.

ESSENTIE? “Wij zijn geen concept, wij zijn een organisme.

Ik zal dat uitleggen. Na mijn studie bedrijfskunde had ik een succesvolle carrière in het bedrijfsleven. Ik was daar uiteindelijk niet echt gelukkig. Ik kende een aantal jonge ondernemers, allemaal met andere plannen, maar wel met de wens op de een of andere manier samen op te trekken.

Ik hielp mee een geschikte werkomgeving te creëren. Dat werd Starthub aan de Overtoom in Amsterdam. Een plek van waaruit startende ondernemers hun eerste, soms wankele, passen konden en kunnen zetten op weg naar succes.

Een inspirerende plek. Veel start-ups kennen een vliegende start, ook daar aan de Overtoom, maar dan stokt hun ontwikkeling. Ze lopen tegen een loden plaat op. Het lukt hen niet door te groeien.

Dat heeft allerlei oorzaken: de belastingdienst staat plotseling op de stoep, geschikt personeel is moeilijk te vinden, de oorspronkelijke propositie rammelt toch een beetje. En ga zo maar door.

Het blijkt lastig van ‘klein’ letterlijk ‘groter’ laat staan ‘groot’ te worden. Scalehub komt organisch voort uit Starthub. Wij bieden hier ondernemers, die al een tijdje meedraaien, de mogelijkheid door te groeien. Hoe doen we dat? Een drieslag: werkplekken, training, fundraising. De training is daarbij essentieel. In de eerste plaats gebeurt dat ‘peer-to-peer’. Onze huurders zitten over het

104

SCALEHUB

algemeen in dezelfde fase van hun ontwikkeling, inspireren elkaar, helpen elkaar, delen elkaars zorgen en successen. In de tweede plaats geven wij in samenwerking met BrownCow trainingen.

Wij bieden een programma aan waar ex toppers uit het bedrijfsleven onze members de kneepjes van het vak letterlijk bijbrengen. Wat is er nodig om succes te hebben? Heel concreet. Hoe zet je je bedrijf strak in de markt? Alle ‘ins’ en ‘outs’.

Onze ‘grijze haren’ hebben zelf alles meegemaakt, hebben de ‘do’s’ en ‘dont’s’ aan den lijve ondervonden, hebben ‘highs’ en ‘lows’ gekend en zijn nu gemotiveerd hun ervaring op een nieuwe generatie over te dragen. Is een jonge ondernemer die ‘leerfase’ door, dan kunnen wij hem of haar ten slotte zo nodig in contact brengen met allerhande kapitaalverschaffers.”

STERKSTE PUNT? “Een start-up die in zijn eentje worstelt is eenzaam. Dat doet pijn. Hier zit hij met vele anderen in hetzelfde schuitje. Dat heft die eenzaamheid op. Dat stimuleert. Daarnaast is op een meer concreet niveau de training onmiskenbaar ons sterkste punt. Wij zijn erg gelukkig met onze locatie en onze werkplekken, maar die zijn elders misschien ook nog wel te vinden. Ons

trainingsprogramma is uniek. Bij ons leer je hoe je je bedrijf echt een aantal stappen verder kunt brengen. Ondernemen is een vak. Dat vak krijg je hier onder de knie. Je leert van mensen die geweest zijn, waar jij nu bent. Waarom alles in je eentje doen? Op meerdere niveaus doe je dat bij ons samen met anderen. Anderen die weten waar ze het over hebben.”

INNOVEREN? “Natuurlijk. Van Starthub tot nu hier Scalehub zitten al onze ervaringen in deze nieuwe vestiging.

Wij hebben veel fout gedaan, wij hebben veel goed gedaan. Daar hebben wij van geleerd en dat stoppen wij in deze nieuwe werkomgeving. Qua inrichting, qua opzet, qua aanpak, zijn wij volwassener geworden. Wij geven leiding, maar leren ook. Elke dag brengen wij het geleerde in praktijk.

‘Education permanente’.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Wij beginnen nu net hier aan de Wibautstraat.

Wij willen zeker door: Utrecht, Eindhoven, Rotterdam. Daarna zien wij verder. We willen daar zijn waar een start-up en een scale-up scene is.

Het is daarbij van belang trouw te blijven aan het oorspronkelijke idee. Een gebouw van 3 tot 4000

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met Scalehub huurder David van der Meulen, mede oprichter BrownCow

vierkante meter, members met hooguit 15 medewerkers. Niet groter. De onderlinge verbondenheid moet kunnen blijven bestaan. Bedrijven, die letterlijk groot groeien, worden zelfstandige satellieten. Zij hebben voldoende aan zichzelf en dragen als zodanig niets meer bij aan de gemeenschap.

Bedrijven, die succesvol zijn, kunnen verder op eigen benen staan en moeten hier weg.”

VISIE? “De markt is nog maar klein. In Amsterdam 2 tot 3%. Vergelijk dat met Berlijn of Londen. De ‘nieuwe kantoorconcepten’ zullen zeker in aantal en omvang doorgroeien. Wij hebben respect voor iedereen. Er is eigenlijk geen concurrentie. Elke huurder gaat zitten waar hij zich goed voelt.”

FAVORIETE PLEK? “Morgen komt de flextafel. Dat wordt mijn werkplek, midden in het sociale hart. Ik zit nu ook graag in de achterste unit. Een wijd en weids uitzicht alle kanten op.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “In 2014 zijn wij gestart met BrownCow. Wij zaten toentertijd met een aantal andere starters in een anti-kraakpand op het Gerard Douplein in Amsterdam. Op een gegeven moment kwam het water door het dak en door de vloer. Wij moesten hals over kop het zinkend schip verlaten. We wilden bij elkaar blijven en huurden een pand aan de Overtoom. Veel te groot voor ons alleen en dus werd de plek als het ware vanzelf een werkplek voor een flinke groep startende ondernemers. Open, vrij, inspirerend. We verhuurden stoelen, boden gezelschap, deelden lief en leed. Onze eigen ontwikkeling stond niet stil en langzamerhand wilden wij een wat meer gestructureerde werkomgeving. Die vinden we hier: Scalehub aan de Wibautstraat. “ AANTREKKINGSKRACHT? “Wij zijn de start-up fase voorbij. Daar hoort een andere omgeving bij. Dit is voor ons een logische stap. Het is hier wat serieuzer.

Minder houtje-touwtje. Minder ‘Berlijn’. Als bedrijf word je dan automatisch op een ander niveau serieus genomen. BrownCow biedt financiering en een ‘MBA’ voor post-startup ondernemers aan. Wij vinden hier onze doelgroep en maken daar tegelijkertijd ook zelf deel van uit.”

TURNKEY? “Wij zijn mede-initiatiefnemer en dus hoorden wij bij de vroegste vogels. Wij konden kiezen. Het is vlug gegaan. Drie maanden geleden was het hier nog leeg en kaal. Nu nadert de inrichting zijn eindfase. Units zijn al in gebruik. Er moet nog wel het een en ander gebeuren. De keuken om maar eens wat te noemen. Het trappenhuis. Maar dat is bijna af nu.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “De sfeer. Dat was en is op de Overtoom een succes. Dat gaat hier ook gebeuren. Zeker, het is misschien allemaal wat formeler, het open karakter blijft. De glazen wanden tussen de kantoren maken dat al mogelijk. Verder zit het natuurlijk in de manier waarop we hier met elkaar omgaan.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Altijd. Wat je echter niet moet veranderen, wat je moet bewaken, is de gedachte waarom je dit bent gaan doen. We helpen bedrijven door te groeien. We doen dat op onze eigen manier en op onze eigen schaal. Het gaat ons a priori niet om het verhuren van werkplekken. Het gaat ons om schaalvergroting voor bedrijven die daar aan toe zijn. Stap voor stap. Hebben ze dat bereikt, dan trekken ze verder en maken ze plaats voor nieuwe scale-ups.”

FAVORIETE PLEK? “Mijn eigen plek achteraan op deze verdieping.

Daar komt ons trainingslokaal. Je hebt naar allerlei kanten mooie doorkijkjes.”

105

DITT PORTFOLIO

HNK

ARENA AMSTERDAM 106

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN “Het concept is gebaseerd op Amsterdam Zuidoost, waar het pand staat. In de vormgeving verwijzen we naar het stedenbouwkundig plan van de Bijlmer en naar de zeshoekige flats. Inspiratie vonden we in de diverse culturen.

Door middel van de gebruikte kleuren en de etnische prints vindt dit alles zijn weerslag in het interieur.”

TEAM BUILD “Als projectmanager was het erg mooi en goed om te zien hoe vanuit het ontwerp de HNK beleving in een kantoorgebouw wordt ingebouwd.”

107

DITT PORTFOLIO

EUROGATE ROTTERDAM

108

II

SO

V00-P 1:100 RS plattegrond

SCHAAL

x

WIJZIGING

13-06-2016 Eurogate II

TAFEL

TAFEL

80x160

80x160

plafond 2600+vl

GETEKEND DOOR

DATUM PROJECT

plafond 3350+vl

ONDERWERP

ONTWERPFASE

ok beton=3880+vl

www.skepp.nl | info@skepp.nl | 020 575 3078

MEAG MUNICH ERGO ASSETMANAGEMENT - FRIS INVESTMENT CARE “Van ontwerp tot uitvoering verliep het proces met de opdrachtgever goed. De vraagstelling was helder, zodat wij concreet en snel konden handelen en uiteindelijk tot een goed resultaat konden komen.”

plafond 3350+vl

hogehilweg 19 | 1101 CB | Amsterdam zuid-oost

TEAM DESIGN “Het was de opdracht de entree voor iedereen toegankelijk te maken. Door de gebruikte materialen en de rustige kleuren hebben we deze entree ruimtelijker en aangenamer kunnen maken. Het is een plek geworden, waar iedereen langer wil verblijven.”

TEKENINGNUMMER

DITT PORTFOLIO

109

TINY OFFICE NEXT ARCHITECTS

TRANSPORTEREN

WERKEN

VERBINDEN

RUSTEN

PRESENTEREN

OVERLEGGEN

TIPS

VOLLEDIG

AUTONOOM KANTOOR OP WIELEN De trein bood tot nu toe een oplossing om tijdens een zakenreis werk weg te werken. De nieuwste ontwikkelingen gaan echter snel. Auto’s met chauffeur vormen vandaag de dag zeker ook een verlengstuk van het kantoor. De tijd, die het forenzen en het bezoeken van klanten nu eenmaal kost, kan op deze manier nuttig besteed worden. De Business Class luxe van een Aziatische Airline plus de mogelijkheid ‘autonoom’ rondgereden te kunnen worden door een privé-chauffeur vormen de basiskwaliteiten van de volgende vier speciale limousines. Wat is er nog meer mogelijk? Vier portretten:

111

TIPS

Elektrische zonneschermen

Stoelventilatie en massagefunctie

Netspanning

GEDISTINGEERD Op maat gemaakt Audi A8 Exclusive Service Als de klant dat op prijs stelt, brengen wij een demonstratiemodel thuis of op het werk. Zo geven wij de klant en zijn chauffeur ruim de tijd de auto daadwerkelijk te ervaren.

De AUDI A8 L is standaard voorzien van praktisch alle opties. De auto kan bovendien wat betreft leersoorten, stiksels en lakkleuren aangepast worden aan de persoonlijke smaak van de klant.

Onmisbaar WiFi/connectivity Sterk Gedistingeerd uiterlijk en krachtige W12-cilinder met 500 pk.

Wetenswaardig Volgend jaar introduceren wij het nieuwe A8 model, ook leverbaar in een hybride-versie, tevens is dit de eerste serie-auto met OLED-verlichting.

Alexander van Heijningen van Audi Centrum Amsterdam laat u graag kennismaken met dit geweldige kantoor op wielen.

112

Netspanning

TIPS

Krachtige geluidsinstallatie

Multifunctionele afstandbediening

Ambient lightning

LICHT Touch Command

Op maat gemaakt BMW 7-serie Individual Manufaktur Service Op de speciale Individual-verdieping bij BMW Amsterdam wordt de klant door ons met alle egards ontvangen. Wij komen ook graag langs op het werk of thuis. Samen met de klant doorlopen we alle opties.

Met Individual Manufaktur is niks meer onmogelijk: slangenleer in de kleur van het bedrijfslogo van de klant bijvoorbeeld.

Onmisbaar Connectivity en Remote Control Parking Sterk Rust in interieur, lichtgewicht constructie en plug-in hybride 740Le. Wetenswaardig het BMW Touch Command is een geĂŻntegreerde tablet met 7-inch display die aan de audiosysteem gekoppeld is en die tal van instel- en bedieningsmogelijkheden biedt.

Jesper Schuijt van flagship-dealer BMW Amsterdam laat u graag kennismaken met dit buitengewoon kantoor op wielen.

113

TIPS

12,3” displays

Electrisch uitklapbare werktafel

ALLESKUNNER Op maat gemaakt Range Rover L SVAutobiography Service In dit luxe Engelse merk voelt een klant zich thuis tussen Land Rovers en Jaguars.

Voor de aankleding van de SVAutobiography wordt de klant op het Special Vehicle Operations Technical Centre in Coventry uitgenodigd om samen met een specialist de Range Rover vorm te geven. Natuurlijk is de Land Rover Experience een echte ‘must’ om het maximale uit deze machtige SUV te halen.

Sterk De grootte van deze wagen maakt een natuurlijke werkhouding mogelijk en zorgt samen met de hoge zit én de luchtvering voor een ontspannen werkplek.

Wetenswaardig Dit is een limousine met een doorwaadhoogte van 120 cm! Deze auto vindt weinig obstakels op zijn weg.

Eric Bolhaar van Kimman Amsterdam/Haarlem laat u graag kennismaken met dit fantastisch kantoor op wielen.

Champagnekoeler

Voetenbank

114

TIPS

Magic sky control

Carplay connectiviteit

Geïntegreerde glazen

Parfumverspreiding

STILTE Op maat gemaakt Mercedes S500/600 L Maybach Service De S-Maybach beschikt over een demonstratiemodel, waardoor klant en chauffeur de wagen uitvoerig kunnen testen in de praktijk. Een haal- en brengservice, waarbij de auto kortstondig wordt vervangen door een identiek model, behoort uiteraard tot de standaard service. Als de klant dat op prijs stelt, kunnen alle specifieke opties en wensen bij Mercedes Stuttgart worden geregeld.

Onmisbaar Twee telefoons, één voor dataverkeer, één voor telefonie Sterk De stilte die vanuit de luxueuze executivestoelen wordt ervaren.

Wetenswaardig Leverbaar in een Pullman-versie met een lengte van 6.60 meter. Het hoofd heeft meer dan 60 mm ruimte om vrij te kunnen bewegen. In het ruime interieur kunnen in de achterruimte de vier stoelen tegenover elkaar worden geplaatst.

Cees Hendriks van ASV Mercedes Eindhoven laat u graag kennismaken met dit schitterende ‘kantoor op wielen’.

115

DITT PORTFOLIO

WTC MTU AMSTERDAM TEAM DESIGN “Projecten in het WTC zijn altijd dynamisch en staan vaak onder grote tijdsdruk. In de ontwerpfase proberen we door snel te schakelen de klant te overtuigen; module i4 biedt hiervoor het perfecte tool. Doordat we de weg goed kennen in het WTC, kunnen we ervoor zorgen dat het bouwproces soepel verloopt.”

MTU “It was a help to have Ditt as a partner. Ditt translated all our wishes in a professional manner and supported us from the planning until the last work step.”

116

DITT PORTFOLIO

WTC

AMSTERDAM DE OPDRACHTGEVER “De sterkste punten van de samenwerking met Ditt zijn dat zij met de klant meedenken en veel flexibiliteit tonen. Wij kwamen hierdoor samen snel tot een prachtig design en zijn zeer tevreden met het eindresultaat.”

117

IN GESPREK MET

SKEPPSESSIE MET Mattijs Kaak in gesprek met Marcus Fernhout, managing director van CIC Nederland in het Groothandelsgebouw in Rotterdam.

ESSENTIE? “Ik beschouw CIC toch echt wel een beetje als ‘The Founding Father’ van het concept co-working. Eigenlijk is dit concept uit nood geboren.

Onze oprichter Tim Rowe had op een prachtig ingerichte verdieping in een gebouw recht tegenover MIT in Boston een eigen start-up. Dat leek aanvankelijk uitermate veelbelovend, de hele zaak zakte echter in mekaar. Hij zat vast aan een huurcontract voor een nu lege verdieping. Om financieel niet ten onder te gaan verhuurde hij stukjes van zijn ruimte aan afgestudeerde MIT’ers, die een eigen bedrijfje wilden beginnen. De verdieping was snel vol. Vanaf het begin werkte men hier gemeenschappelijk in eigen mini kantoren en in open ruimtes. Co-working. Jonge start-ups stimuleerden en inspireerden elkaar over en weer.

CIC speelde vanaf het begin in dat proces een actieve rol. Vandaag, 17 jaar later, herbergen wij in 5 lokaties in Amerika 1200 start-ups, 7.2 miljard dollar aan venture capital en 1/3 van ‘s werelds grootste innovatieve corporates zoals Google, Apple en Microsoft. Hier in Rotterdam bieden wij nu in navolging van CIC Amerika snel groeiende, schaalbare ondernemingen een werkplek. Wij hebben hier een compromisloze ruimte, die wij voortdurend perfectioneren. De kwaliteit is super.

Er is veel personeel en dat personeel is bezig het totale community-gebeuren te begeleiden.

Wij verhuren natuurlijk ook stoelen en muren en 118

internet, maar wij faciliteren vooral contacten. Wij linken venture capital, start-ups en talent.”

STERKSTE PUNT? “Wij hebben een diepgaande interesse in wat mensen hier doen. Wij willen actief bijdragen in het succes van onze start-ups, in het succes van onze ‘community’. Zoals gezegd brengen wij kapitaal, bedrijven en jonge talentvolle mensen samen. Venture Café, de aan ons gelieerde stichting, organiseert daartoe jaarlijks een groot aantal evenementen. Elke donderdag houden zij binnen onze locaties een ‘open bar’, die bezocht wordt door pakweg 300 man. Idee ontmoet bedrijf ontmoet talent ontmoet kapitaal. Een snel groeiende start-up heeft natuurlijk behoefte aan een flexibele werkplek, aan IT, aan allerlei faciliteiten.

Het vinden van steeds weer nieuwe, talentvolle werknemers is echter van essentieel belang. De kwaliteit van je bedrijf wordt immers bepaald door de kwaliteit van je mensen. Wij brengen partijen met elkaar in contact. Het niveau van onze huren is misschien wat hoger dan elders. Wij, en beter nog onze huurders, weten echter dat hier succes geboekt kan worden. Wij zetten ons daarvoor in.”

CIC INNOVEREN? “Zeker. Ons concept kenmerkt zich door een ononderbroken evolutie. Wij streven naar een steeds beter serviceniveau. Wij zijn heel kritisch bij het aannemen van nieuw personeel. Onze mensen zijn eerder afkomstig uit de wereld van de hotellerie dan uit die van het vastgoed. De inrichting van onze ruimte en de invulling van het concept zijn overigens voor 90% gelijk aan de ooit in Boston ontwikkelde opzet. Dat bleek en blijkt succesvol.

Het DNA van Rotterdam zorgt hier ter plaatse voor de resterende 10%.”

TOEKOMSTPLANNEN? “Amerika kent 5 vestigingen. Rotterdam is het eerste internationale CIC. Wij zijn hier aan het uitbreiden. We beschikken nu over 4500 vierkante meter, dat worden er 13.000, geschikt voor pakweg 550 bedrijven. Op het dak hebben we een bioscoop, waar lezingen en conferenties gehouden kunnen worden. Beneden komt een bar. Daarnaast willen wij de komende 10 jaar wereldwijd zo’n 20 vestigingen buiten de V.S. opstarten. Internationale expansie. Bijvoorbeeld in München, Berlijn en zo verder.”

IN GESPREK MET

Mattijs Kaak in gesprek met CIC huurder Arash Aazami van Kamangir/Beyond Boundaries, ontwikkelaars van lange termijn visies.

VISIE? “De nieuwe kantoor concepten schieten als paddenstoelen uit de grond. Daar is zeker een markt voor. Co-working slaat steeds meer aan.

Voorlopig is er voor iedereen plek. Niet iedereen is voor elke vorm geschikt. Zoek het concept dat bij je past. Sommige mensen gedijen goed in een gemeenschappelijke werkruimte, anderen trekken zich liever terug op de eigen werkplek en in bijvoorbeeld meeting rooms. Diversiteit in de kantoor concepten is goed.”

FAVORIETE PLEK? “Dat stoeltje daar bij het raam. Ik vind het prettig om daar af en toe eventjes te gaan zitten. Aan de ene kant de community, aan de andere kant het prachtige uitzicht over het Centraal Station en het nieuwe Stationsplein.”

VOORMALIGE HUISVESTING? “Kamangir bestaat nog niet zo lang. Wij houden ons bezig met het ontwikkelen van visies op grote maatschappelijke problemen voor de lange termijn. Wij werkten aanvankelijk los vast vanuit mijn keuken en vanuit zo ongeveer elke coffee bar in Rotterdam.”

AANTREKKINGSKRACHT? “Ik was zelf al geïnteresseerd in het concept co-working. Bij mijn vorige onderneming beschikte ik over een extra ruimte van zo’n 500 vierkante meter. Ik wilde daar van tijd tot tijd een groep mensen bij elkaar brengen, steeds gericht op één specifiek onderwerp. Ik had een klus voor MIT in Boston en leerde daar het CIC concept in haar volle glorie kennen.

In die richting dacht ik zelf ook. Ik voelde me er thuis. Vanaf de opening in Rotterdam zitten we dus hier.”

TURNKEY? “We konden er zo in. We hebben weinig hardware nodig. In principe kunnen we overal werken. We zijn nu met drie mensen. We reizen veel, gemiddeld zit ik zelf hier zo’n twee dagen per week. Ik heb hier mijn vaste desk. Ideaal.”

KRACHT VAN HET CONCEPT? “De brede oriëntatie. Je vindt hier niet alleen startups, maar ook scalers, corporates, venture capitalists, beleidsmakers. Zo houd je voeling met wat er gebeurt. Ik wijs mijn netwerk op de mogelijkheden van dit concept. Veel van hen komen hier nu ook.

Zo ontstaat een hele vriendenclub van uiteenlopende samenstelling. Een community. Verder is alles in orde. Het Groothandelsgebouw op zich is een klassiek monument, het uitzicht is bizar mooi, de trein stopt naast de deur, de voorzieningen zijn prima, er is voortdurend ontwikkeling en beweging.

Mijn klanten vinden het hier interessant en komen graag naar mij toe. Dat alleen al scheelt mij geweldig veel tijd.”

RUIMTE VOOR VERBETERING? “Natuurlijk zijn er vlekjes. Je hoort regelmatig een drilboor, er is verbouwingsherrie. Dat moet ook zo blijven. Dissonanten maken een muziekstuk interessant. Rafelrandjes prikkelen en dagen uit.

Iets moet nooit echt ‘af’ zijn. Ontwikkeling is noodzakelijk.”

FAVORIETE PLEK? “Ik zit graag te werken daar aan mijn eigen desk.”

119

DITT PORTFOLIO

LOFT

OFFICE

BRUSSEL TEAM DESIGN “Een vernieuwend, uitdagend, enerverend, inspirerend, grensverleggend industrieel ‘loft office concept’ maakt dat Loft-Office een fijne werk omgeving is met een rauw randje.”

UBS “De verbouwing alleen al trok vele nieuwsgierige blikken. De gebruikers en de vele stakeholders in de Brusselse kantorenmarkt zijn enthousiast over het resultaat. Het was gedurfd een zo innovatief concept, overgewaaid vanuit de ‘Noorderburen’, in een traditionele markt en in een klassiek gebouw als ‘Glaverbel Building’ te implementeren. Vol trots presenteren wij eenieder de Loft-Office.”

120

DITT PORTFOLIO

AUSNUTRIA

ZWOLLE

TEAM DESIGN “Vanwege de tijdsdruk was dit een complex proces. Het project werd voltooid binnen de gestelde termijn en vertoont een verbluffend resultaat.”

AUSNUTRIA “Een fijne samenwerking met Ditt, gekenmerkt door originele ideeën, flexibiliteit en betrokkenheid. Onze wens was een moderne en vooral open werkomgeving. Dat is dank zij Ditt prachtig gelukt. Als baby- en kindervoedingsbedrijf vonden wij het belangrijk dat de uitstraling betrokkenheid toont. Via de ‘signing’ in onder andere de vergaderruimtes is dit uitstekend gerealiseerd.”

121

DITT PORTFOLIO

CONSOLID

HOOFDDORP

122

DITT PORTFOLIO

TEAM DESIGN + BUILD “Deze kantooromgeving kenmerkt zich door vormentaal, kleurgebruik en materiaalgebruik. De wensen van de werknemers én de werkgebieden van Consolid zijn allebei gerespecteerd. Glasblokken, verroest staal en het vrije zicht op de installaties bevorderen dit.

De vernieuwde vide zorgt nu voor een verbinding tussen alle werklagen. De grondige make-over maakt het pand 100% Consolid.”

123

TEAM

Lieke Oude Hengel Interieurontwerper lieke@ditt.nl 06 22 794 916

Loes Kamphuis Interieurontwerper loes@ditt.nl 06 13 860 825

Henk Japing Ditt BelgiĂŤ henk@ditt.be 0032 476 545 811

Hugo Meijer Advies & sales/ ontwikkeling & IT hugo@ditt.nl 06 20 205 458

MariĂŤlle Feenstra Interieurontwerper marielle@ditt.nl 06 51 150 682 Jacko Lodeweges Sales & partner jacko@ditt.nl 06 26 834 781

Dennis de Swart Programmeur dennis@ditt.nl

Jurgen Leferink Bouw & partner jurgen@ditt.nl 06 30 371 326

Marinka ten Thije Administratief medewerkster marinka@ditt.nl 0546 633 000 Klaasjan Nijland Inkoper & projectleider klaasjan@ditt.nl 06 39 263 426

Mandy Smit Ruimtelijk ontwerper mandy@ditt.nl 06 23 109 592

Jan Brink Partner jan@ditt.nl 06 22 916 185

Kitty Pikkemaat-Grunder HR adviseur kitty@ditt.nl 06 12 166 888 Manon Huiskes Interieurontwerper & projectleider manon@ditt.nl Margriet Moelard 06 82 143 075 Projectleider margriet@ditt.nl 06 82 226 627 Evelien Koekkoek Interieurarchitect evelien@ditt.nl 06 82 143 391

124

TEAM

David Tol Projectleider david@ditt.nl 06 43 463 812

Mark Molenaar Interieurontwerper mark@ditt.nl 06 46 061 332

Jeroen Leferink Uitvoerder jeroen@ditt.nl 06 53 204 158

Mattijs Kaak Partner mattijs@ditt.nl 06 14 181 784

Frauke Bakx Interieurontwerper frauke@ditt.nl 06 24 871 859 Femke de Vroome Renderspecialist & IT-support femke@ditt.nl 06 50 942 536 Anton van Bethray Projectleider anton@ditt.nl 06 83 171 139

Roy Binnenveld Projectleider roy@ditt.nl 06 51 560 959

RenĂŠ Lemstra Bouwkundig tekenaar rene@ditt.nl 06 40 744 900

Rachel Santegoets Ruimtelijk ontwerper rachel@ditt.nl 06 39 263 427 Delle Benton Interieurontwerper delle@ditt.nl 06 18 820 296 Job Klinkenberg Projectleider job@ditt.nl 06 39 011 699

Nienke Schram Sales & projectleider nienke@ditt.nl 06 48 934 640

Michelle Zwiers Architect michelle@ditt.nl 06 82 226 454

125

BEELDBOEK

open en dicht

CASUAL CHIC

oog voor details

spelen met vormen

basis basis

126

BEELDBOEK

woord en beeld

COLOR CODES

kleur bekennen

grafische patronen

127

BEELDBOEK

willen aanraken

geweven stof afgewisseld met vilt

SENSE

difuus 128

BEELDBOEK

gebruik maken van de ruimte

buiten naar binnen halen

PUBLIC SPACE

publiek en privĂŠ

129

IN ACTIE

Ditt@Albergen (Twente) Hier ligt de oorsprong, de Twentse roots. Dynamisch, to the point en realistisch.

Al vanaf het prille begin werken deze ‘kilometervreters’ aan de opbouw van het bedrijf. Het team is qua samenstelling nauwelijks veranderd, wél is het in omvang toegenomen. Zij richten zich met name op het ontwerpen en realiseren van kantoren voor eindgebruikers. Veelal wordt hierbij gebruik gemaakt van het in eigen huis ontwikkelde ontwerp-, calculatie- en administratieprogramma. Juist hierdoor weet deze vestiging zich niet alleen door creativiteit en kwaliteit, maar, ondanks de afstand, ook door snelheid te onderscheiden. In heel Nederland staan inmiddels projecten, die in het kleine Albergen haar oorsprong vonden. Dit aantal groeit nog gestaag.

130

Ditt@WTC Oorspronkelijk werd hier werd vanaf de banken in de openbare ruimte gewerkt. Het kantoor in Albergen verleende ondersteuning. Toen uiteindelijk het ‘preferred suppliership voor het WTC’ werd verkregen, was het tijd voor een echt eigen ruimte. Via A5, A6 en D12 kwam ons kantoor uiteindelijk in de entreehal terecht. Vanuit deze ‘winkel’ bedient een vast team niet alleen de huisbaas, maar ook vele gebruikers van het WTC. Steeds vaker wordt er buiten het WTC gekeken en op de Zuidas landt Ditt nu ook in gebouwen als UNStudio en Vinoly. De ambitie van het WTC team is om uiteindelijk bekend te zijn met ieder gebouw op de nummer 1 kantoorlocatie van Nederland.

COLOFON KANTOOR is een uitgave van

concept en samenstelling PMS 7472C Ditt

PMS 166C

PMS 2726C

redactie Frauke Bakx, Mattijs Kaak, Kamiel Koudijs, Rachel Santegoets ontwerp en opmaak Koudijs buro voor ontwerpen tekstcorrectie en tekstredactie Huub Kaak fotografie Frauke Bakx, Thiemi Higashi, Kamiel Koudijs, Rachel Santegoets, Melanie Samat

Ditt@oVVice Amsterdam-Zuidoost Dit kantoor was de eerste eigen herontwikkeling en het vormde de basis van de huidige landelijke keten van HNK’s. Om aan de stroom van nieuwe huurders steeds de beste werkplekken te geven, zwierven we zelf als nomaden door het gehele gebouw. Inmiddels zijn we geland op een vaste plek.

Dit jaar is aan deze ruimte een flinke boost gegeven, geheel volgens de ontwerpprincipes van het ‘activiteit gerelateerd werken’. Het team van dit kantoor richt zich op de meer complexe ontwerp- en bouwprojecten: werkzaamheden waarvoor vergunningen nodig zijn, herontwikkeling, concepten en het opnieuw in de markt zetten van hele gebouwen. Om aan al deze vragen te kunnen voldoen is een veelzijdig team nodig. En dat is er. Ontwerpers van alle soorten en maten plus een bouwteam dat het klappen van de zweep kent.

aan deze editie werkten mee Het gehele Ditt-team, OOK architecten, Huub Kaak, Juriaan van Meel, Karian van der Haak, Bernard Linthorst, Michiel Bijmolt, Juul Klumpes, Joost Lansink, Jari Wesselink, Ed Bouterse, Evelien Koekkoek, Tanja Schell, Ed van Rhijn, studio KUBO, Next architects, Mark Molenaar, Workout Amsterdam, Pascal van der Mark, Zen.nl, Willibrorduskerk Utrecht, 2theloo, CityHub, Red Light Secrets, Hotel V contactgegevens Hogehilweg 19 1101 CB Amsterdam 020 57 530 78 Mattijs Kaak 06 14 181 784 mattijs@ditt.nl De samensteller van de glossy heeft ernaar gestreefd belanghebbenden van het gebruikte materiaal te achterhalen. Waar dit niet is gelukt, kan men zich alsnog melden.

131