on rk yr i af Lík
u r!
Málgagn veiðimanna – 2. tbl. – 28. árgangur 2009 – Verð kr. 899.- m/vsk.
Starfsmaður á plani
Pétur Jóhann er illa haldinn af veiðidellu Veiðikonan Sjöfn í Heydölum Lárus Gunnsteinsson ræðir um veiðibransann Jakob Bjarnar á hreindýraveiðum Tungufljót, veiðistaðalýsing Gerð nýrra veiðimynda
byssur & skot – top
veiðideild
Húsgagnahöllinni, Bíldshöfða, sími 585
pp gæði – botn verð
d - opið 7 daga vikunnar
5 7239. Lindir, Skógarlind 2, sími 585 7262
ALLTAF NÝGENGINN Því ferskari sem bjórinn er, því betri er hann á bragðið. Þess vegna er okkur mikið í mun að þú getir séð hvenær Egils Gull er framleiddur. Dagsetningin gefur til kynna hvort bjórinn þinn er ekki alveg örugglega ferskur. Þannig færðu nýgenginn Egils Gull allt árið.
EGILS GULL - FERSK UPPLIFUN!
Til að tryggja sem mestan ferskleika er best að neyta bjórs innan 100 daga frá framleiðsludegi.
LÉTTÖL
Sportveiðiblaðið • 5
Veiðispjall Ég hef lesið margar skrýtnar greinar um ævina en sú skrýtnasta var í Viðskiptablaðinu fyrir nokkru. Hún var skrifuð af veiðisnillingnum Pálma Gunnarssyni og fjallaði um hver væri frægastur í veiðiheiminum á Íslandi. Pálmi var að hnýta í Fréttablaðið sem hafði haldið því fram að Þorsteinn J. væri einn frægasti veiðimaður á Íslandi og Pálmi var alls ekki hress með það. Þó svo að hann segi að þetta hafi bara verið skrifað í gríni. Og Pálmi heldur áfram: „Auðvitað er allt hér að ofan ýmist lygi eða ýkjur ... en að öllu gríni slepptu þá er stangaveiði, með öllu því sem henni fylgir, alveg hreint magnað leikhús. Eitt af því sem einkennir hana er blessaður hégóminn sem birtist til dæmis í því að ekki þarf mikið til að veiði„snillingar“ baði sig eða séu baðaðir óumbeðnir í ljóma frægðarsólarinnar. Þessi ljómi umlykur núorðið sístækkandi hóp íslenskra stangaveiðimanna. Um þá verða til hetjusögur, ekki ósvipaðar þeim sagðar voru af fornmönnum sem hjuggu mann og annan og stukku að því loknu hæð sína í loft upp í öllum herklæðum. En það var þetta með frægðina, hún er fallvölt, blessunin, og kannski ekki endilega af
hinu góða í öllum tilfellum. Ef þú vilt verða góður stangaveiðimaður þá gengur það út á kunnáttu og hún kemur ekki með því einu að verða heimsfrægur á Íslandi, kaupa sér græjur eða komast í fréttirnar.“ Svo mörg voru þau orð. Í fyrsta lagi: Þorsteinn J. skrifaði ekki fréttina og einhver hefur sagt veiðimanninum Jakobi Bjarnar, sem hefur ýmislegt unnið sér til frægðar í veiðinni, frá þessari heppni Þorsteins þegar hann var að veiða lax á silunga svæðinu í Vatnsdalsá, þegar enginn annar fékk neitt. Ég fékk nú lax í á fyrr í sumar þar sem lax hafði aldrei veiðst fyrr, og enginn lax hefur veiðst í henni síðan. Enginn hefur skrifað um það, mér er slétt sama. Veiðin heldur áfram og frægir og ófrægir veiða sér til skemmtunar. Ég kom við í Elliðaánum fyrr í sumar og það var veiðidagur barnanna, enginn var að metast við annan, allir voru ánægðir með veiðina og meira að segja hafði einn veitt stóran lax. Hann hélt á honum undir hendinni og var á leið með hann út í bílinn hans pabba. G. Bender
a Lík fyr r!
u on ir k
Málgagn veiðimanna – 2. tbl. – 28. árgangur 2009 – Verð kr. 899.- m/vsk.
Starfsmaður á plani
Pétur Jóhann er illa haldinn af veiðidellu Veiðikonan Sjöfn í Heydölum Lárus Gunnsteinsson ræðir um veiðibransann Jakob Bjarnar á hreindýraveiðum Tungufljót, veiðistaðalýsing Gerð nýrra veiðimynda
Útgefandi og dreifing: Veiðiútgáfan ehf. Sími: 588-5020, Hamraborg 5, 200 Kóp. Ritstjóri og ábm.: Gunnar Bender Prófarkalestur: Helgi Magnússon Útlit, umbrot og myndvinnsla: Skissa ehf. Prentun og bókband: Prentsmiðjan Oddi Forsíðumyndina tók G. Bender af þeim Pétri Jóhanni Sigfússyni og Jóni Gnarr við veiðar í Kiðafellsá í Kjós.
8
Hann er langvinsælasti leikarinn í dag og honum finnst gaman að renna fyrir fisk. Maríulaxinn sinn veiddi hann í Eystri-Rangá. Eggert Skúlason ræðir við Pétur Jóhann um veiðiskapinn.
36
Blaðamaðurinn Jakob Bjarnar fór á hreindýr í fyrsta sinn nú í ár og lýsir æsispennandi veiði ferð fyrir lesendum Sportveiðiblaðsins.
20
Sjöfn Jóhannesdóttir, prestur á Djúpavogi, hefur veitt marga laxa en hún veiðir einna helst með eigin manni sínum, Gunnlaugi Stefánssyni. Sjöfn þykir mjög fiskin og hefur frá mörgu að segja.
48
Lárus Gunnsteinsson hefur veitt víða. Hann gerði við vöðlur veiðimanna lengi vel á Dun haganum og núna leigir hann nokkrar laxveiðiár.
Að auki: Stefán Jón Hafstein skrifar um þurrfluguveiði, veiðistaðalýsing í Tungufljóti, nýjar veiðimyndir, Ingvi Hrafn segir sína skoðun, ný matreiðslubók, á hreindýraveiðum með Maríu Gunnarsdóttur og margt, margt fleira.
Fólk & veiði
Laxarnir taka ekki fyrr en hálftíu
„Við eigum Dalsárósinn núna, það er töluvert af fiski hérna en ég held að laxinn taki ekki fyrr en um hálftíu, það er frekar kalt ennþá,“ sagði Lúther Einarsson er við hittum hann og Rögnvald Guðmundsson við Dalsárósinn í Víðidalsá í Húnavatns sýslu núna í lok ágúst. Þetta voru orð að sönnu hjá Lúther, fiskurinn tók rétt um hálftíu um morguninn. „Þetta var tveggja ára fiskur og hann var stutt á, sá hann aðeins, hann tók svakalega grannt,“ sagði Rögnvaldur er hann hafði misst lax rétt um tíuleytið og fiskurinn hélt áfram að taka grannt. Það kom ekki að sök, þeir félagar voru komnir með 25 laxa. Víðidalsá var að skríða í 1500 laxa. v
Laxá í Leirársveit
Hafliði Ragnarsson og Gunnlaugur Örn Valsson.
Alfreð S. Jóhannsson.
Ferðafélag Íslands www.fi.is | fi@fi.is | sími 568 2533
Hildur Hlín Jónsdóttir / hildur@dv.is
Skráðu þig inn – drífðu þig út
8 • Sportveiðiblaðið
Pétur Jóhann Sigfússon, stórleikari og einn dáðasti grínisti þjóðarinnar, er heltekinn af veiðidellu
Sportveiðiblaðið • 9 Fyrsti laxinn kom á flugu Það er tvennt sem einkennir marga karlkyns kvikmyndaleikara. Þeir eru lágvaxnir og höfuðið er hlutfallslega stærra en hjá flestum. Pétur Jóhann Sigfússon uppfyllir bæði þessi atriði. Hann er sennilega einn vinsælasti Íslendingurinn í dag. Hann er að leika í sjónvarpi, fyrir hvíta tjaldið, einn í standup, auglýsingar í massavís og svo er verið að gera þætti um hann og taka endalaus viðtöl. Jóhann Pétur kíkir í heimsókn til mín í Ármúlann og ég er búinn að kaupa viðurgjörning. Tvö dönsk vínarbrauð, eina karamelluköku og kanilsnúð. Við ætlum að tala um veiði. Ég sé Pétur Jóhann fyrir mér sem matmann og því eru kræsingarnar sýnilegar á borðinu. Þekkt trix úr spjallþáttum er að gefa gestum og áhorfendum bjór og vín til gera alla hressari – það er svo mikil þörf á hressleika. Ég er að nota kreppuútgáfu á þetta gamla trix. Enda þegar Pétur rennur inn á skrifstofuna horfumst við ekki í augu. Hann er límdur við dönsku vínarbrauðin. „Hva, er bara veisla?“ Hann tók.
Elliðavatn með afa Pétur Jóhann kynntist stangaveiði hjá afa sínum, Sigurði Kára Jóhannssyni, sem nú er látinn. „Blessuð sé minning hans,“ segir Pétur Jóhann. „Ég var mikið að þvælast með honum og veiða þegar ég var svona átta ára og fram á unglingsárin.“ Foreldrar Péturs Jóhanns skildu og hann flutti með móður sinni til Reykjavíkur ásamt bróður sínum en faðir hans flutti með tvo bræður þeirra á Vopnafjörð þar sem hann gerðist prestur á Hofi. „Mínar fyrstu veiðiminningar tengjast vötnunum í nágrenni Reykjavíkur. Ég fór mjög oft með afa upp að Elliðavatni. Stundum kom amma líka með. Þetta var töluvert ferðalag og bara eins og maður væri að fara út í sveit. Dáldið annað en í dag. Kallinn var mjög flinkur veiðimaður og veiddi iðulega vel. Afi var fyrrverandi sjómaður og starfaði svo sem verslunarstjóri í Bókabúð Æskunnar en var heltekinn af veiðidellu. Þetta var samt soldið spes þegar maður hugsar til baka. Afi óð með flugustöngina sína lengst út í vatn, eftir að hafa hjálpað mér með ABU-kaststöngina. Þar gat hann staðið allan daginn ef því var að skipta. Hann var alveg sjálfur sér nógur þegar hann var kominn út í. Af og til komu frá honum miklir reykjarbólstrar þegar hann fékk sér að reykja. Svo stóð hann bara og veiddi. Hann var þarna iðulega frá átta á morgnana til hádegis. Öll aksjónin fór fram úti í vatni og ég dáðist alltaf soldið að þessu.“ Pétur Jóhann leikur nánast allt sem hann segir. Hann rifjar upp glaðlegur á svip: „Það heyrðist aldrei orð í honum nema þegar afi setti í hann, þá sneri hann sér svona til hálfs í átt til lands og heyrðist í honum; „Hahh.“ Pétur Jóhann margleikur þetta. Eiginlega frá öllum hliðum og hlær alltaf á milli. Gamli maðurinn var greinilega með þessu að vekja athygli á að eitthvað væri að gerast en fannst samt of mikið að kalla: „Ég er með ´ann.“ Pétur Jóhann segir að í minningunni hafi þetta verið stórir fiskar og stundum mikið af þeim. Svo spyr hann: „Það er soldil kúnst að veiða þarna, er það ekki?“ Jú, ég held það og vitna til margnotaðrar klisju um að ýmsir kalli Elliðavatnið háskóla fluguveiðanna. „Já Sææææll, þá var afi lektor.“
10 • Sportveiðiblaðið Pétur Jóhann veiddi úr landi og skartaði bara sínum hefðbundnu Nokia-stígvélum. „Maður gat náttúrlega ekki vaðið neitt.“ Hann var ýmist með maðk og flot eða maðk og sökku. „Ég gat ekki kastað eins langt og afi. Stundum kom hann í land og kastaði fyrir mig. Þá fór þetta miklu lengra og hann vissi greinilega alveg hvar fiskurinn lá. Það var stundum sem ég veiddi fisk eftir að hann hafði kastað fyrir mig. Mér fannst það bara ekki alvöru. Ef hann kastaði þá var þetta náttúrlega hans fiskur. Ég hafði bara ekki þolinmæðina í þetta. Ég þurfti alltaf að vera að gera eitthvað og gat ekki bara beðið.“
Skorpuskorið franskbrauð með spægipylsu „Ég fékk aldrei fisk sjálfur í Elliðavatni, öll þessi ár. Enda fannst mér oftast meira varið í nestið en veiðina. Eftir að ég var búinn að kasta út og setja stöngina milli steina fór maður fljótlega að hugsa um eitthvað annað. Afi var alltaf með spægipylsubrauð og það sem var best var að hann skar skorpuna af. Það var svo gott að bíta í þessar brauðsneiðar og hann skar þær í flotta þríhyrninga og þetta var eiginlega eins og svona flottar snittur.“ Pétur Jóhann verður dreyminn á svipinn og hann kjamsar á danska vínarbrauðinu af meiri ákefð. „Ég fór alltaf í brauðið áður en eiginlegur kaffitími byrjaði. Það fór svolítið í taugarnar á honum. Það kom fyrir að ég var búinn með nestið þegar stutt var liðið á daginn.“ Pétur Jóhann og afi hans áttu góða tíma við Elliðavatnið. Pétur Jóhann lærði reyndar mikið af gamla manninum í veiðiskap, bæði góða siði og einnig lakari. Við komum að því síðar. „Afi var útpældur. Hann hnýtti sínar eigin flugur og ég man sérstaklega eftir einni þeirra sem var lítil nett púpa og hann skírði í höfuðið á ömmu. Þessi púpa heitir Ingibjörg. Ég man reyndar ekki hvernig hún lítur út.“ Pétur Jóhann átti lengi vel eintak af þessari púpu, en: „Því miður glataði ég henni.“
Tröllið á Þingvöllum „Við afi fórum líka oft í Þingvallavatn sem mér hefur skilist að sé frekar erfitt og dyntótt. Hann var kominn á aldur og það var líka ákveðið öryggi í að einhver væri með honum. Hann vílaði nú ekki fyrir sér að vaða fram og til baka. Vatnið er nú ekki auðvelt að vaða og fullt af hættulegum gjótum og það þurfti einhver að hafa auga með honum. Karlinn var líka kominn á þann aldur að hann þurfti ekki að borga, var kominn með ellilífeyriskort og alles upp á vasann. Við veiddum víða í þjóðgarðinum og líka utan hans. Svona spari þá fórum við á Lambhagann en svo átti afi leyfi í Mjóanesi og á þeim tíma fengu ekki margir að veiða þar.“ – En hvernig var það með Þingvallavatn, veiddirðu sjálfur eitthvað þar? „Já,“ segir Pétur Jóhann og lifnar yfir honum. „Þar fékk ég oft fiska. Til dæmis á Öfugsnáðanum sem við veiddum oft á. Ég var farinn að kasta flugu og flotholti á þessum tíma, eftir að hafa kvartað mikið við afa um maðkinn. Afi lét mig vera með langan taum, tvo til þrjá metra. Hann sagði því lengri þess betra. Þegar ég var kominn með þessar græjur var maður alltaf að gera eitthvað. Ég [ Texti: Eggert Skúlason Ljósmyndir: G. Bender og Karl Lúðvíksson ]
Rétta flugan skiptir miklu máli.
dró löturhægt inn og ég var að fá slatta af fiski með þessari aðferð. Sérstaklega man ég eftir flottum og stórum urriða sem ég fékk á Öfugsnáðanum. Það var stór fiskur.“ Jæja, loksins komnir í flotta aksjón, urriðarnir, sem veiðst hafa í Þingvallavatni, hafa verið metfiskar og dæmi um hreinar skepnur sem telja yfir 30 pund. Það verður gaman að heyra lýsingarnar af þessum bardaga, hugsa ég með mér. – Hvað var hann stór? Pétur Jóhann er kominn í stuð og andlitið verður íbyggið. „Hann var alveg tvö pund, svaka flottur, hálfgert tröll. Kannski hefur hann bara verið pund en í minningunni er hann alveg tveggja punda.“ Já! Boltafiskur? „Já sko, ég var búinn að vera að veiða bleikju í Elliðavatni og murtur í Þingvallavatni en þarna kom loksins einn stór.“ Pétur Jóhann er ánægður með þessa minningu. Það er gott. „Eftir þetta varð ég svolítið veikur fyrir Þingvallavatni og það minnkaði ekki eftir að afi kjaftaði sig inn á ábúendur í Mjóanesi. Afi komst á Lödunni alla leið út á tangann og við veiddum oft vel þar.“ – Var þetta Lada Sport? „Nei, þetta var Lada Safír, mjög fín. Við tókum einu sinni heilt sumar í að pússa hana upp, alveg niður í stál, og pensla hana svo með vinnuvélalakki. Það tókst vel hjá okkur.“
Hann hugðist kasta í hylinn við hólmann í straumvatnaskilin en ljóst fyrir lá og laxinn það sá, að línan fór beint upp í bylinn.
léttöl
Á sál hans kom svolítið rót er sendi loks öngul í fljót og eitthvað kom á’ann en aldrei ég sá’ann á botninum grófst hann í grjót. Þegjandi bölvaði því en þeytti út línu á ný sá stöngina svigna og stamaði „hrygna“ en upp kom þó einungis slý.
Fáðu þér við ána – einn í tána!
12 • Sportveiðiblaðið
Pétur kominn á bragðið.
Engar upplýsingar gefnar „Eftir því sem ég varð eldri fór ég að njóta þessara ferða okkar með öðrum og fjölbreyttari hætti. Bæði hafði ég gaman af veiðinni en svo fór ég líka að stúdera afa sem persónuleika. Hann var virkilega spes og ég hafði mjög gaman af að sökkva mér í að fylgjast með karlinum. Til dæmis ef einhverjir komu og spurðu hvernig gengi þá fannst honum það bölvaður dónaskapur. Hann var svo spes með allt. Það kannski kom veiðimaður og spurði: „Ertu að fá eitthvað?“ þá gerði hann sér alltaf upp heyrnarleysi og svaraði bara með „haaaa?“ Og ég man einu sinni eftir á Öfugsnáðanum, þá komu tveir veiðimenn og byrjuðu á að spyrja: „Hvernig gengur? Ertu búinn að fá eitthvað?“ Þá kom: „Haaa, það er eitthvað lítið.“ Samt var karlinn kominn með fullt af fiski í svartan ruslapoka sem hann var með á sér. Svo klikkti hann út með: „Það er ekkert að hafa hérna.“ Honum fannst fólki bara ekki koma við hvort hann væri að fá eitthvað eða á hvað hann væri að veiða. Hann laug því alltaf og gerði mér grein fyrir því að svoleiðis ætti þetta að vera. Það var svona pínu Georg í honum hvað þetta varðar.“ – Og hvað, lýgur þú alveg miskunnarlaust að veiðifélögunum þegar þú ferð að veiða? Síminn hringir. Pétur Jóhann segir: „Ég verð að svara þessu.“ Held að hann hafi verið pínu feginn. Síðasta spurningin var frekar snúin miðað við það sem sagt hafði verið á undan. Pétur Jóhann er að undirbúa tökur á Fangavaktinni. Hann á langar umræður í símann um
búninga og texta og sitthvað fleira sem leikarar þurfa að vera uppteknir af. Ég spyr aftur. Hann verður kyndugur á svip. „Maður lýgur ekki að veiðifélögunum, en spurning hvað maður segir hinum.“ Hann svarar þessu ekkert frekar. Við tók tími í lífi Péturs Jóhanns sem margir veiðimenn þekkja. Unglingsárin ásamt sumarvinnu gerðu það að verkum að hann fjarlægðist veiðina. Hann fór í sveit í Skagafirði nokkur sumur á bænum Uppsölum og líkaði vel. Stundum var farið að kasta í Héraðsvötnin. „Ég reyndi stundum en fékk ekkert. Eina veiðin þarna var nú bara í skjóli myrkurs. Stundum var farið með net á kvöldin og svo var þetta borið inn í bölum. Mikið af stórum og flottum fiski.“ Pétur Jóhann var ekki upplýstur um þetta allt og hann minnist fyrsta morgunsins þegar bali fullur af fiski var á gólfinu. „Hver veiddi þetta allt?“ spurði okkar maður. „Ég fékk þetta í gærkvöldi.“ Svo var það ekki rætt í neinum smáatriðum. Síðar meir lagði hann saman tvo og tvo og áttaði sig á þessari aðferð. Við tók svo vinna í BYKO sem alþjóð hefur heyrt um og þá voru starfsmannafélagsveiðitúrar farnir í Veiðivötn sem Pétur Jóhann fór stöku sinnum í. Þá voru farnir nokkrum sinnum í gegnum árin fjölskyldutúrar í leit að silungi á Arnarvatnsheiði. Allt þetta fannst okkar manni hið huggulegasta sport og hafði gaman af. Það var hins vegar alltaf soldið bras að fara í þessar ferðir. Hann átti engan veiðibúnað og þurfti að fá þetta allt
Góðar vörur fyrir veiðina
VEIDDU! VÍK
Verð peysa: 13.500 kr. Verð buxur: 10.800 kr.
POWER STRETCH® NÆRFÖT Vík er aðsniðin nærfatnaður úr Polartec® Power Stretch® flísefni sem teygist á fjóra vegu og þornar einstaklega fljótt. Peysan er með rennilás að framan sem gefur kost á smá kælingu. Frábær nærfatnaður í veiðina sem heldur þér þurrum/þurri.
BÁSAR
VÍK hanskar
Merino ullarnærföt
***********
Kláðafrí ull!
***********
Verð bolur: 9.800 kr. Verð buxur: 8.600 kr.
FISHERMAN sjóara taska
• 90 ltr. •
Mjúkir & hlýir
Verð: 5.700 kr.
Vatnsheldur Rykheldur
Verð: 19.800 kr.
14 • Sportveiðiblaðið lánað og hann snerti aldrei annað en kaststöng í þessum ferðum. Það var hins vegar ekki fyrr en eftir aldamót sem á ný dró til tíðinda.
Hítará heillar „Ég var að vinna í Strákunum á Stöð 2 þegar Kristófer Dignus, pródúsent að þáttunum, drífur mig í veiði upp í Hítará. Það datt einhver úr skaftinu í hollinu sem þeir voru að fara í. Hann sagði að ég kæmi bara með og það varð úr. Ég fékk lánaðan komplet veiðigír frá félaga mínum. Flugustöng og galla og allt sem þarf. Það varð ekkert öðruvísi en svo að ég varð alveg veikur. Ég hef farið fjóra veiðitúra í Hítará en aldrei fengið fisk þar.“ Pétur Jóhann hlær og horfir í ásökunartóni á segulbandið sem mallar á milli okkar. „En alltaf gaman. Þetta er sparitúrinn minn. Glæsilegt veiðihús, góður hópur og allur pakkinn. Í fyrra tókum við konurnar með og það lukkaðist afar vel. Allir fengu eitthvað – nema ég. Meira að segja hún Sigrún, konan mín, kom upp í á í fyrra, degi á eftir mér og var að fara í sinn fyrsta veiðitúr. Þegar hún kom var ég staddur í Langadrætti og var þar að kasta rauðri Frances. Ég var búinn að græja stelpuna upp og lána henni stöngina. Ég sýndi henni svona rétt si svona handtökin, rölti svo upp á bakka og fékk mér einn kaldan og fór að horfa á hana kasta. Hún var búin að kasta nokkrum sinnum þegar hún lítur til mín og kallar: „Hvað á ég að gera?“ Stöngin var kengbogin. Ég öskraði á móti:
„Lyftu stönginni.“ Mér láðist að segja: „Lyftu henni hægt.“ Hún kippti stönginni upp og reif út úr honum. En þetta er meira en ég hef nokkurn tíma gert þarna. Ég hef aldrei sett í fisk í Hítará. En Sigrún er greinilega með natúral veiðieðli og ég hlakka til að sjá það betur í sumar. Það bara leiðinlegt að hún skyldi ekki ná þessum. Ég bjóst ekkert við að hún myndi setja í fisk þannig að ég var ekkert búinn að útlista fyrir henni hvernig hún ætti að taka á því. Það var ekkert inni í myndinni.
Þrjóskaðist með flugustöngina – Hefurðu aldrei fengið neitt? „Hvers konar dónaskapur er þetta?“ Spyr einhver karakter sem ég þekki ekki. „Jú, ég fékk minn fyrsta lax í Rangánum sumarið 2006. Ég hefði sjálfsagt fengið hann fyrr nema ég þrjóskaðist við og neitaði að veiða á neitt nema flugu. Strákar í Hítarárhópnum vildu meina að ég ætti að nota maðkinn þar sem það væri leyft. Þá væru meiri líkur á að ég næði maríulaxinum. Ég hélt nú ekki. Og bara barði með flugustönginni. Svo hringdi Kalli Lú í mig og bauð mér í þáttinn Veitt með vinum. Ég var til í að við skelltum okkur í Rangárnar. Við vorum búnir að vera heila helgi og allir búnir að fá eitthvað nema ég, nema ég. Kalli var búinn að veiða nokkra og það var ekki fyrr en á síðustu metrunum á síðustu vaktinni sem ég náði að setja í fisk með aðstoð veiðivarðar sem kom aðvífandi og hjálpaði mér.
Hefur þú skaðast í slysi? EFLIR al m an n ate ng s l / H N OTS KÓ GUR gr afís k h ö n nu n
Slys geta gerbreytt aðstæðum í lífi okkar allra. Erfiðleikarnir geta verið líkamlegir, sálrænir, félagslegir og fjárhagslegir. Hringdu þá í okkur hjá Fulltingi. Við erum sérfræðingar á þessu sviði og útskýrum rétt þinn á mannamáli. l Það kostar þig ekkert að kanna rétt þinn á bótum! l Þér er velkomið að hafa samband hvenær sem þér hentar.
Hringdu vinsamlega í síma 533 2050 eða sendu okkur tölvupóst: fulltingi@fulltingi.is Suðurlandsbraut 18 • 108 Reykjavík • www.fulltingi.is • fulltingi@fulltingi.is
Sportveiðiblaðið • 15 – Hvað heitir þessi staður? „Mér skilst að þetta sé nokkuð fengsæll staður. Það er þarna löng, bogadregin beygja á ánni og þú kastar einhvern veginn upp í þetta og lætur línuna leka einhvern veginn undir bakkann. Það er soldið brattur bakki þarna. Fattaru hvaða staður þetta er?“ – Nei. „Nú, átt þú ekki að þekkja þetta allt?“ – Fyrirgefðu. „Já, þetta er nú bara ekki nógu gott hjá þér. Menn, sem gefa sig út fyrir að taka viðtöl við alvöruveiðimenn í svona flott veiðiblað, verða að hafa þessa hluti á hreinu. Ég mun kvarta undan þessu við Gunnar Bender.“ – Já, mér þykir þetta leitt. „Það er engin afsökun.“ Þó svo að Pétur Jóhann sé ósáttur er ákveðið að halda áfram. „Ég verð greinilega að tala við þig eins og smábarn og útskýra þetta allt í drep.“ Ég gengst undir það. „Ég sá nú ýmislegt furðulegt í Rangánum. Veiðiverðirnir voru oft að veiða fyrir útlendingana sem sátu bara inni í bíl og komu svo kjagandi þegar búið var að setja í fisk. Þetta er náttúrlega ekki veiðiskapur. Við horfðum á þetta í eitt skipti. Veiðivörður með þrjá Spánverja kom keyrandi að hyl og hann fór út en þeir sátu áfram í bílnum. Hann óð út í og kastaði nokkrum sinnum. Svo kom allt í einu hátt blístur og þá fór einn út. Hann tók við stönginni og þá komu hinir. Eftir smástund missti hann fiskinn. Það var nánast í löndun. Þeir löbbuðu aftur í bílinn og veiðivörðurinn fór að kasta. Þetta fannst mér skrýtið.“
Borgun er eina fyrirtækið á landinu sem býður heildarlausn í færsluhirðingu. Fyrirtæki sem eru með öll kortaviðskipti hjá Borgun njóta betri kjara og fá betri yfirsýn yfir tekjur með einu uppgjöri fyrir öll kortaviðskipti. Með Borgun tekur þú við öllum kortum.
AUÐVELDAR VIÐSKIPTI Ármúla 30 • 108 Reykjavík Sími 560 1600 • www.borgun.is
Ólafur Ragnar fulltrúi margra Mér leikur forvitni á að vita hvort ekki hafist gefist gott tækifæri til silungsveiða í Bjarkalundi þegar tökur stóðu yfir á Dagvaktinni. Í ljós kom, sem engum þarf að koma á óvart, að Georg Bjarnfreðarson fór nokkrum sinnum en Ólafur Ragnar komst bara einu sinni. „Ég fékk ekki neitt,“ segir talsmaður Ólafs Ragnars. Við vendum okkar kvæði í kross og spyrjum áleitinnar spurningar um Ólaf Ragnar og Guggu. Í fyrstu skiptin sem þau voru saman, Gugga og hann, fannst Ólafi Ragnari þetta gott? Pétur Jóhann lítur forviða á mig. „Nei. Alls ekki.“ Það er hneykslunarsvipur í augnaráðinu. Það á ekki að djóka með þetta, greinilega. Ég ákveð að nota ekki uppáhaldssetningu Guggu heitinnar, gott í kroppinn. „Sko, Ólafur Ragnar er ekki kynlífshneigður maður. Ég sá alltaf fyrir mér að hann hefði einhvers staðar orðið fyrir einhvers konar kynlífsreynslu og bara ekki fílað það. Sko, fyrst þú ert að velta þessu fyrir þér þá vil ég benda þér á að skoða þættina. Eftir fyrstu nauðgunina verður Ólafur Ragnar beygður maður. Hann er það í raun alla seríuna eftir að þetta byrjar. Það er allt tekið af honum, bíllinn, sígaretturnar, starfið og launin. Svo er hann sendur út í Buffalo-skónum sínum sem eru í uppáhaldi hjá honum, AÐ TÍNA UPP PLASTFLÖSKUR. Svo kemur þarna kona sem nauðgar honum.“ – Hvað nauðgaði hún honum oft, heldurðu? „Það var býsna oft.“ Pétur Jóhann horfir ásakandi á mig. Honum er ekki skemmt. Honum finnst vænna um þessa
16 • Sportveiðiblaðið – Hefurðu bara veitt tvo laxa á ævinni? „Veiðin verður stærri hluti af mínu lífi hér eftir. Ég græjaði konuna upp í fyrra og nú fékk ég í afmælisgjöf frá henni flottan galla. Þannig að kallinn er klár í stórátök. Hún gaf mér flottan vöðlujakka sem er vatnsheldur, ekki eins og sá gamli sem ég er enn með í láni. Þetta er ekkert Orvis, enda innan fjárlaga. En kallinn á eftir að lúkka í þessu. Ég fékk líka grifflur, veiðihjólatösku og skínandi fallegan rotara. Slíkan grip hef ég ekki átt áður. Ætli ég noti hann ekki mest á fólk. Ef liðið kemur og spyr hvort ég sé að fá hann eða hvað hann sé að taka. Þá bara; BÚMM.“ Hann hlær. „Ég á eina flugustöng. Hún er 10 feta átta og ég keypti hana af sjálfum Birgi Nielsen. Hún hefur virkað vel en er óttalegt prik. Mig langar að kaupa mér aðra minni. Til dæmis sexu, eitthvað nettara.“ – En uppáhaldsflugan? „Ég er svo nýbyrjaður í fluguveiðinni að ég nota mikið Frances, en ég er duglegur að skipta og á ágætissafn af flugum. Ég á þessa þýsku þarna og hitt og þetta og kaupi oft bara flugur eftir litum.“
Gert góða hluti í Kiðafellsá
Pétur og Kalli Lú við Eystri-Rangá, Pétur með maríulaxinn sem hann veiddi í þættinum Veitt með vinum.
persónu en ég átti von á. „Já, mér finnst vænt um hann. Það er líka dálítið mikið af mér í honum. Ólafur Ragnar er ljúf og góð sál en hann er eftir á í þroska. Hann er með þroska á við níu ára gamalt barn. Og þó að hann komi sér oft í vandamál þá er það ekki viljandi. Þetta á allt að reddast. Bara til að útskýra. Ólaf Ragnar dreymir um að vera í öllum flottustu partýunum og umgangast flottustu guggurnar og hanga með Ásgeiri Kolbeins, Jóni Gunnari Geirdal og Svala og öllum þessu flottustu á FM. Það mun aldrei gerast. Og af því hvað hann er einfaldur þá fattar hann kannski ekki nógu vel hvað var að gerast með Guggu fyrr en það er orðið of seint að segja nei. Ólafur Ragnar getur einfaldlega ekki sagt nei. Samanber atriðið þar sem hann er í sturtu og hún segir: „Á ég ekki bara að koma?“ Þá svarar hann: „Uhhhh, það er eiginlega ekki pláss.“ Í staðinn fyrir að einfaldlega segja: „Nei, nei.“ Orðið nei er einfaldlega ekki til í hans orðaforða. Boðskapurinn með Ólafi Ragnari er einfaldlega að svona einstaklingar verða alltaf notaðir. Ef fólk getur ekki sagt nei er alltaf til fólk sem notfærir sér það. Þetta er því miður allt of algengt í íslensku samfélagi og samfélagi mannanna.“ Hér fylgir hlátur og röddin dýpkar. Skyndilega er andlit Jóns Ársæls komið fram. Hann andar í eyrað á mér og stynur. Ég slekk á honum.
– Hvað með uppáhaldsána, er það bara Hítará? „Já, hún er frábær en ég hef gert góða hluti í Kiðafellsá. Við fórum þangað nokkrum sinnum í fyrra og ég fékk nokkra laxa þar. Fór bæði með Jóni Gnarr og Kristófer. Stærsti, sem ég fékk, var sjö og hálft pund og hann fór í reyk. Kristófer fékk fisk þá líka en hans var aðeins minni.“ Pétur Jóhann segist eiga gríðarlega mikið ólært í þessum fræðum. En hann veit að reynslan kemur á bakkanum. „Ég fékk til að mynda staðfestingu á einu fyrirbæri sem ég hélt að væri bara karlagrobb. Ég hef oft setið í veiðihúsum og heyrt veiðimenn tala um hyl sem hafi verið svartur af fiski eða blár af fiski. Ég hafði aldrei séð slíkt og taldi þetta bara veiðisögukjaftæði. En svo lenti ég í þessu í Kiðafellsánni og það undir brúnni. Ég hef aldrei séð annað eins. Við Kristófer vorum búnir að veiða alla ána en urðum ekki varir. Þetta var seint í september og ég hafði aldrei komið upp að brú en við einhvern veginn álpuðumst þangað upp eftir. Hann var ekki með polaroidgleraugu svo að ég fór upp á brú og var heillengi að rýna í hylinn og fannst hann eitthvað svo djúpur. Svo kom bara allt í einu í ljós að þetta var svona mikið af fiski. Þeir höfðu bara raðað sér þarna allir saman. Ekkert smá magn og við fórum upp fyrir brú og veiddum þetta þannig. Þetta var pínu vesen fyrir mig. Kaststíllinn minn er enn soldið sérstakur, þó að hann hafi lagast mikið.“ Það er skemmst frá því að segja að þeir fengu sitthvorn laxinn í þessum „svarta“ hyl af laxi. Hér kveðjum við Pétur Jóhann sem innan skamms mun birtast á sjónvarpsskjám landsmanna í hlutverki Ólafs Ragnars í Fangavaktinni. En fyrir ykkur, sem hafið lesið þetta viðtal, munið bara ef þið hittið litla, þybbna leikarann með gleraugun á veiðislóð, ekki spyrja hvort hann sé að fá ´ann. Kastiði bara kveðju. v
Fólk & veiði
„Við höfum ekki fengið neitt ennþá en það er verið að reyna, Stefán er að kenna þessari konu réttu tökin í veiðiskapnum,“ sagði Ólafur F. Magnússon, læknir og borgarfulltrúi, þegar við hittum hann við Elliðaárnar í hópi vaskra veiðimanna, á Breiðunni fyrir neðan gömlu brúna. „Það er dýrðlegt að vera hérna og reyna að veiða, við fáum örugglega eitthvað á eftir, fiskurinn er að ganga á hverju flóði,“ sagði Ólafur um leið og Stefán bróðir hans, Doktor Fly, óð í land með nemandann sér við hlið.
Rafn Hafnfjörð sleppir vænum laxi í Skógá. Á innfelldu myndinni sést stór bleikja sem Rafn veiddi úr sömu á.
Spriklandi lax í boði veiðikokka
hönnun: www.skissa.net
SPRIKLANDI SKEMMTILEG OG GIRNILEG BÓK!
Hér segja kokkar nokkurra veiðihúsa frá hinu sérstaka lífi á árbakkanum þar sem þeir eru í félagsskap við menn, fiska og stórbrotna náttúru. Að auki deila þeir með okkur sínum bestu laxauppskriftum. FERSKLEIKI: Laxaréttir beint af bakkanum NÝSTÁRLEIKI: Laxaréttir með óvæntu tvisti STEMMNING: Veiðisögur og einstök frásagnargleði Ljósmyndir: Lárus Karl Ingason Texti: Bjarni Brynjólfsson og Loftur Atli Eiríksson
20 • Sportveiðiblaðið
séra Sjafnar Jóhannesdóttur
„Það sem hrífur mig er þetta vatn árinnar í allri sinni fjölbreytni. Stundum stríður straumur. Stundum lygna. Fyrir kemur að vatnið er óhreint og litað eftir rigningar. Oftar þó hreint og glitrandi eins og silfur. Og þá sérðu vel allt kvikt sem í ánni bærist. Með köflum er áin beljandi og hávaðasöm en þess á milli næstum því hljóðlát, lygn og eins og ljúf tónlist. Það skiptast á skin og skúrir við árbakkann, alveg eins og í lífinu sjálfu. Þetta er náttúran í allri sinni dýrð.“ Þannig lýsir Sjöfn Jóhannesdóttir, prestur á Djúpavogi, með ljóðrænum hætti þeim hughrifum sem hún verður fyrir þegar hún stendur á árbakkanum við ein hverja af fjölmörgum laxveiðiám landsins. Sjöfn hefur á síðari árum verið drjúg við veiðiskapinn sem hún stundar mest við hlið bónda síns, Gunnlaugs Stefánssonar, sem gegnir prestþjónustu í Heydölum í Breiðdal. Þau hjónin, prestarnir á Aust fjörðum, nýta vel stutt íslenskt sumar og leyfi frá krefjandi störfum með þeim hætti að stunda veiðar. Og eru dugleg við það.
[ Texti: Guðmundur Árni Stefánsson Ljósmyndir: Ásgeir Ebenesersson o.fl. ]
Sportveiðiblaðið • 21 Ég, blaðamaður Sportveiðiblaðsins að þessu sinni, er raunar ekki alfarið ótengdur þeim hjónum; er bróðir Gunnlaugs og þannig mágur Sjafnar. Ég hef oft undrast dugnað þeirra hjóna og áhuga þegar þau endasendast um landið þvert og endilangt til að veiða dag eða tvo í fjarlægri á. Enda er ég ekki vel með á nótum þegar laxeða silungsveiðar eru annars vegar. Því kemur það vel á vondan að leita svara við hinni gullnu spurningu hjá mágkonu minni, Sjöfn Jóhannesdóttur: Hvað gerir það að verkum að veiðiskapurinn grípur hug og hjarta fólks jafnsterkum tökum og raun ber vitni um þúsundir og aftur þúsundir Íslendinga; svo ekki sé talað um milljón ir fólks um heim allan? Sjöfn hlær dátt að þessari barnalegu spurningu blaðamanns. Segir ef til vill best að lýsa enn nánar hug hrifum við ána á fallegum degi að vori, sumri eða hausti í íslensku umhverfi. Og hún heldur á fram og segir: „Allt umhverfið og áin, kyrrðin og friðurinn, gefur fágæt tækifæri til að nema hið smáa og fallega í lífinu. Árniðurinn stöðugur, flugan suðar, lítil straumönd synd ir rólega upp ána með ungana sína og þá allt í einu tekur laxinn fluguna. Það er eins og allt stöðvist þetta andartak. Ég kalla þetta töfrastund. Þessi minning getur búið með manni langt inn í veturinn og lengur. Vekur upp ljúfa endurminningu og ekki síður tilhlökkun um nýja og svipaða upplifun næsta sumar. Endurtaka þetta allt aftur. Ekki nákvæmlega eins því að engin ein veiði ferð er annarri lík. Umhverfið, áin, veðrið og fiskurinn, veiðifélagarnir; allt skapar þetta fjölbreytni og tilhlökk un til að fara aftur. Þetta eru einfaldlegar ríkar og gjöf ular stundir.“ En hvenær og hvers vegna vaknaði þessi veiðiáhugi? spyr ég. Og bæti við að ég muni það í gamla daga að Gunnlaugur bróðir minn og bóndi hennar hafi veitt frá barnsaldri en hún ekki komið inn í veiðiskapinn fyrr en á seinni árum. „Já, það er alveg rétt,“ svarar Sjöfn. „Áhuginn á veiðiskap vaknaði ekki strax. Við fjölskyldan, við Gunn laugur og sonur okkar Stefán, höfum ævinlega haft áhuga á útiveru og ferðalögum og vorum dugleg að ferðast um okkar fallega land. Og það kom óneitanlega fyrir að Gunnlaugur laumaði veiðistönginni í farangurinn og ég lét mér það vel líka svo lengi sem ég fékk fisk á grillið. Í gamla daga, þegar við bjuggum í Hafnarfirðinum, þá var gjarnan farið í vötnin umhverfis Hafnarfjarðarsvæð ið, svo sem Kleifarvatn, Hlíðarvatn, Vífilsstaðavatn og Þingvallavatn, svo að nokkur séu nefnd. Í tveimur þeim síðastnefndu lentum við, man ég, í stórrurriðagöngum og ég neita því ekki að púlsinn sló þá örar og áhuginn á sjálfum veiðiskapnum jókst í samræmi við það.“ Sjöfn og Gunnlaugur fluttust síðan búferlum fyrir 24 árum og hófu störf á Austfjörðum eins og fyrr greinir. Í landi Heydala, þar sem þau hjón búa, rennur hin gjöf ula Breiðdalsá. Sjöfn segist hafa fengið sinn fyrsta lax í þeirri á skömmu eftir að þau hjón fluttu austur fyrir tæp um aldarfjórðungi. Hún segist muna vel eftir þeirri stund. „Ég man þetta ennþá vel,“ segir hún. „Gunnlaugur fór stundum til veiða í ánni og þetta var síðla í ágúst
Sjöfn með lax úr Haffjarðará.
mánuði. Þetta var seinnipart dags og Gunnlaugur hafði verið allan daginn við ána. Ég ákvað að líta til hans og gefa honum kaffi og með því. Þetta var við ármótahyl Tinnu og Breiðdalsárinnar. Ég hafði tekið með mér ílát til berjatínslu og ætlaði að dunda mér í berjalynginu á meðan Gunnlaugur berði ána. Gunnlaugur varð kaffinu feginn og settist á þúfu og fékk sér molasopann en rétti mér veiðistöngina á meðan. Í einhverri rælni reyndi ég að kasta út taumnum með maðk á önglinum en tókst ekki betur en svo að hann féll niður rétt fyrir framan mig. En það skipti engum togum að lax tók um leið. Og ekki nóg með það, heldur annar rétt skömmu síðar. Og þá varð ekki aftur snúið. Auðvitað var þetta glópalán enda handtökin ekki gæfuleg. Algjör lukka að fiskurinn lá eiginlega við fætur mér þegar ég slengdi út færinu. En í veiðiskap er líka ágætt að vera heppinn annað slagið!“ – En ertu fiskin, Sjöfn? „Það er erfitt að vera dómari í eigin sök, en já, ég held ég geti fullyrt það,“ svarar presturinn af einlægni. „Mér tekst oft ágætlega upp nú orðið. Gunnlaugur er eðlilega minn helsti og besti veiðifélagi. Við erum um margt ólíkir veiðimenn en eigum það hins vegar sameiginlegt að vera áhugasöm mjög á veiðistað, jafnvel kappsöm. Það er að minnsta kosti þannig að veiðistöngin fær yf irleitt ekki mikla hvíld þegar á veiðistað er komið!” Sjöfn segir hins vegar að áhuginn á laxveiðinni hafi ekki vaknað fyrir alvöru fyrr en hún fór að ná tökum á fluguveiðinni. Hún segir að margt hafi komið til. „Mér þótti maðkurinn alltaf leiðinlegt agn og vildi helst ekki snerta hann sjálf og kallaði gjarnan á eigin manninn til að hjálpa mér að beita honum. Af þessum sökum var ég eiginlega ekki „sjálfs míns herra“ í veiði skapnum. Þurfti alltaf á hjálp að halda og svona á „hlið arlínunni“. Vissulega var gaman að fá fisk og það var fallegt við árnar en það vantaði eitthvað, fannst mér. Ég var ekki alveg að ná til fullnustu þessari hugsun, að veiða
22 • Sportveiðiblaðið
Sjöfn glímir við lax í Hofsá í Vopnafirði.
sem flesta fiska á maðk eða spún og drepa allt. Ég stóð í þeirri trú að það væri aðalmálið en fannst það einhvern veginn samt heldur „stórkarlaleg“ hugsun og hún náði ekki alveg til mín.“ Hún heldur áfram og segir að sér hafi alltaf fundist eitthvað tignarlegt og fallegt að sjá fólk kasta flugu með tilþrifum. „Ég hélt hins vegar alltaf að sú list væri alltof flókin fyrir litla veiðikonu eins og ég var. En smám sam an fór ég að öðlast meiri fróðleik og tækni og góðir vinir kenndu mér réttu tökin. Og fluguveiðin tók með föstum tökum, sem hafa haldið fast.“ Sjöfn segist smám saman hafa séð veiðina í nýju og breyttu ljósi. „Að veiða fisk og sleppa honum svo fannst mér fráleitt í gamla daga. En það viðhorf mitt og annarra hefur breyst mikið með tímanum. Við vitum í dag að náttúruauðlindirnar eru ekki ótæmandi og það þarf að sýna mikla nærgætni við perlur eins og laxveiðiárnar okkar ef að komandi kynslóðir eiga að fá að njóta þeirra eins og við.“ Hún segir að breytt veðurfar, miklir þurrkar á sumr in og minni vorfiskgöngur í árnar eigi að vekja okkur til vitundar um það að fara eigi varlega. „Græðgi við lax veiðiár á ekki frekar við þar en annars staðar í lífinu,“ segir hún með þungri áherslu. „Við eigum að reyna að gefa m eira en við tökum.“ Ég spyr þá í beinu framhaldi hvort hún sleppi þá flestum þeim fiskum sem hún fangar. Sjöfn hlær og seg ir að ég spyrji með sömu vantrúnni í tóninum eins og margir vinir hennar. „Það eru margir sem líta spyrjandi
á mig þegar ég segi þeim að það veiti mér sérstaka ánægju, eftir að lax hefur tekið og ég hef landað honum, að losa varlega úr honum fluguna, mæla hann og síðan hjálpa honum til að ná áttum aftur og sundi í ánni. Því næst klappa honum á bakið og þakka honum fyrir skemmtilega viðureign. Og því næst sjá laxinn synda aftur með fögrum hreyfingum í hylinn sinn. Þetta finnst mér gaman. Að gefa líf frekar en að taka það, ég sleppi öllum tveggja ára laxi og stærri, en tek auðvitað í soðið og reyk af smærri fiski þar sem það er leyft.“ Ennþá er spurnarsvipur á mér og ég spyr hvort þetta viðhorf eigi ekki frekar við prestskapinn en veiðiskapinn og aftur hlær presturinn að mági sínum, mér blaðamann inum, en útskýrir síðan að það sé vitaskuldmikill mun ur, nánast eðlismunur, á veiðum til nytja, til að hafa til hnífs og skeiðar, og svo aftur því sem nefnt hefur verið sportveiðiskapur. „Þegar veiðimenn eru stunda veiðarnar, hvort held ur er í ám, vötnum eða sjó, til að hafa ofan í sig og á, eða til að afla verðmæta fyrir land og þjóð, þá horfa málin öðruvísi við. Þá eðlilega nýtum við það sem nátt úran gefur af sér,“ segir hún. „En við, sem stundum veiðiskapinn okkur til ánægju og yndisauka, eigum fyrst og síðast að hafa náttúruna í öndvegi og þar með vernd unarsjónarmið.“ Eftir þennan fyrirlestur um vernd og nýtingu tek ég þá djörfu ákvörðun að hætta mér inn á hið fræðilega svið veiðiskapar, s.s. flugutýpur, veiðiaðferðir og þess háttar, og spyr prestinn og veiðimanninn Sjöfn Jóhann
Sportveiðiblaðið • 23
Héraðsprent
esdóttur um hina tæknilegu hlið í veiðinni. Og það stendur ekki á svörum: „Mér finnst skemmtilegast að fá fisk á einhenduna og flugurnar vil ég helst hafa litlar og mér finnst gaman að kasta í rennur frekar en stríðan straum. Það er því oft þannig við veiðarnar að það er ég sem kasta þar sem slíkar aðstæður eru en Gunnlaugur er lagnari með tví henduna á stórum breiðum.“ Sjöfn rifjar upp að í fyrrahaust hafi þau verið við vatnsmikla á þar sem flestir veiðimenn voru með stórar flugur eins og Frigga, Skrögg eða Sunray en samt hafi verið treg veiði. Hún segist í raun ekkert kunna á þess ar stóru flugur, þær færu ekki vel við einhenduna og því hafi hún freistað þess að prófa örlitla Collie Dog nr. 14. „Veiðifélaginn minn sagði mér að vera ekki að eyða tímanum í einhverja vitleysu. Það gæti enginn fiskur séð svona lítið fis í svona miklu vatni. Þetta væri tímaeyðsla. Ég þrjóskaðist þó við og kastaði og landaði strax fiski. Og svo strax öðrum. Þá bað veiðifélaginn mig um að lána mér svona flugu. Sem ég gerði. Hann tók líka strax fisk.“ Sjöfn segir að svipað hafi gerst í Breiðdalsánni í sumar. „Áin var vatnsmikil og þegar allir voru með stórar flugur prófaði ég Green Butt nr. 14 og fékk fljótlega tvo fiska,“ greinir hún frá og bætir við: „Mér hefur alltaf reynst best að velja þær flugur sem ég nota sjálf og halda mig við þær. Stundum fæ ég minna en aðrir en stundum
Breiðdalur
…brosir við þér
fæ ég meira. Ég er býsna fastheldin, hugsa ég, en veit þó að í veiðinni skiptir það máli að laga sig að breyti legum aðstæðum. Þetta er náttúrlega heilmikil stúdía, að komast að því hvað laxinn tekur hverju sinni, og það eru margir mér fróðari um það. Hins vegar held ég því statt og stöðugt fram að laxinn taki ekkert frekar eitthvað stórt og mikið heldur alveg eins eitthvað lítið og sætt! Hann kjósi frekar gæði en magn!“ Sjöfn segist líka grípa í tvíhenduna í stórum og breið um ám þar sem betra er að nota hana, t.d. í Eystri-Rangá. Þangað fari þau hjónin alltaf á hverju sumri í einstaklega góðu samfélagi nokkurra presta. Þau kalli það Presta veiðifélagið! – Hver er uppáhaldsáin? „Breiðdalsáin skipar sérstakan sess. Hún býr yfir svo fjölbreyttum veiðistöðum í fallegu umhverfi og það eru svo miklar líkur á að fá tveggja ára lax plús. Mér finnst gott að veiða í ám með þægilegu aðgengi og þar er Breiðdalsáin í úrvalsflokki.“ Ég spyr í framhaldinu um samfélagið í veiðiskapnum og hvort það komi ekki fyrir að samkeppni millum veiði félaga trufli góðan anda í hópnum. Hún svarar því neit andi og segir það heyra til undantekninga að ákafinn að vera á toppnum í veiðihollinu taki ánægjunni yfir veiðinni fram. „Samverustundirnar úti í náttúrunni með góðum vinum eru auðvitað einn mikilvægasti þátturinn í veiði ferðum. Við hjónin höfum eignast fjölda góðra vina í
Verið velkomin austur! Welcome to east Iceland! Willkommen in Ostisland! Bienvenue dans l’est d’Islande!
www.breiddalur.is
24 • Sportveiðiblaðið
Kastað fyrir lax í Kvörninni í Haffjarðará.
gegnum veiðarnar. Því miður eru konur enn of fáar í veiðihollum og ég verð alltaf svo glöð þegar ég kem í veiðihóp og sé að ég er ekki eina konan sem er að fara að veiða. Hægt og bítandi er þetta þó að breytast og með ári hverju fjölgar þeim konum sem stunda veiðarn ar af kappi og k unna vel til verka.“ – En er þetta ekki dæmigert karlasport frá aldaöðli? „Já, svona eins og golf og pólitík?“ spyr þá Sjöfn á móti. Og bætir strax við: „Jú, vissulega var veiðiskapur að stærstum hluta innan karlaveraldar en það hefur sem betur fer breyst. Ja, nákvæmlega eins og golfið og pól itíkin, ekki satt? En í alvöru talað, þá hef ég aldrei orðið þess var að karlar í veiðihollum taki það óstinnt upp þegar við konurnar mætum til leiks. Mér hefur að minnsta kosti alltaf verið vel tekið.“ Hún bendir jafnframt á enn einn gamalkunnan karlavettvanginn, hestamennskuna. „Ég man ekki betur í gamla daga en að hestamennsk an hafi að mestu verið heimur karla,“ segir hún. „Það er gjörbreytt núna sem betur fer. Það sama gildir um veiðiskap. Og fluguveiðar henta vel konum. Þær hafa mýktina, næmni og tilfinninguna. Það geta allir veitt ef viljinn er til staðar. Það þarf bara að fara á námskeið og læra réttu handtökin. Og í þessu eins og öðru þá skap ar æfinginn meistarann. Ég er alltaf að læra eitthvað nýtt þótt ég hafi stundað veiðar lengi. Maður verður aldrei fullnuma í veiðinni. Svo mikið er víst.“ Ég spyr hvort það skapist ekki samkeppni milli þeirra hjóna, þegar á veiðiskap er komið en Sjöfn neitar því. „Nei, við gleðjumst frekar yfir feng hvors annars og hjálpumst mikið að, ef þörf er á. Ég neita því ekki að það er miklu skemmtilegra þegar við höfum bæði feng ið fisk eftir að vakt er lokið og komið er upp í veiðihús eða tjald. Það er samt ekkert einhlítt í þessu og aftur er þetta spurning um magn og gæði. Það getur til dæmis verið miklu skemmtilegra og eftirminnilegra að eiga viðureign við lítinn og kraftmikinn lax og ná að landa honum en stórt og þungt tröll sem leggst bara fyrir.“
– En er þetta ekki rándýrt sport, Sjöfn? Hvernig getið þið, ríkisstarfsmennirnir, stundað þetta? „Dýrt og dýrt. Jú, vissulega er mikill kostnaður fólginn í því að fara í dýrustu árnar á besta tíma. Það er ekki á allra færi. Þess vegna reynum við að sæta færi þegar ódýrara er, utan dýrasta tímans, og eins að fara í ár sem eru neðar á verðskalanum. Best finnst mér líka þegar kostur gefst á því að gista í veiðiskálum og maður sér sjálfum sér farborða. Ég hef enga þörf fyrir það að láta kokka ofan í mig í veiðiferðum. Við Gunnlaugur getum það alveg sjálf. Þannig að með útsjónarsemi og dálítilli yfirlegu þarf kostnaðurinn ekki að vera venjulegu fólki ofviða.“ Sjöfn bendir líka á að þau eigi allan útbúnað eftir áralangan veiðiskap. „Þetta er okkar tómstundagaman og við spörum við okkur á öðrum sviðum til að geta stundað þetta áhugamál okkar. Þetta er alltaf spurning um forgang. Hjá okkur getur þriggja daga veiðiferð verið jafnskemmti leg og hálfs mánaðar ferðalag til útlanda. Ánægjan liggur nefnilega ekki bara í þessari þriggja daga veiðiferð, held ur einnig undirbúningnum, tilhlökkuninni, ferðinni á staðinn, félagsskapnum og svo auðvitað veiðinni. Og svo ylja minningarnar lengi á eftir. Þetta er engu líkt.“ Sjöfn segir í framhaldinu að það hafi gerst að þau hjón hafi safnað í langan tíma fyrir ferð sem varð sam bland af ferðalagi á fjarlægar slóðir og veiðiferð. „Þá fórum við alla leið til Argentínu að veiða,“ segir hún. „Það var sannkallað ævintýri. Við veiddum sjóbirting í Patagóníu, í Rio Grande og Rio Gallegos, og það var ógleymanlegt að fá að kynnast lífinu þarna, umhverfinu og veiðinni. Aðstaðan var fyrsta flokks. Góðir leiðsögu menn á staðnum sem kenndu okkur mikið um flugu veiðar. Fólkið var vingjarnlegt og landið fallegt. Við gerðum auðvitað fleira en að veiða og ferðuðumst víða um. Stöldruðum t.d. við í höfuðborginni, Buenos Aires, sem er afar skemmtileg borg.” „Prestur í veiðigalla og í ofanálag kona,” segi ég. „Ekki beint hefðbundin mynd,“ bæti ég við. Og hún
Sportveiðiblaðið • 25 grípur boltann og segir: „Nei, það má til sanns vegar færa. Ég er prestur í litlu sjávarþorpi þar sem afkoma fólks er háð fiskveiðum og sjávarútvegi. Ég kann ekkert til veiða á sjó. Er ævinlega hálfsjóveik þegar ég fer um í skipi eða bát og er alltaf efst í huga hvenær ferðinni ljúki. Er sem sé alltaf að líta á klukkuna. Einhver sagði, sennilega réttilega, að þeim leiddist sem væri alltaf að líta á úrið. Þannig er ég um borð í skipi. Í laxveiðinni lít ég hins vegar helst aldrei á úrið ef ég mögulega kemst hjá því. Er sennilega smeyk um að alltof lítill tími sé eftir til veiðanna ef ég veit hvað tímanum líður. Tíminn flýgur nefnilega áfram í góðum félagsskap og í nánd við náttúru íslenskra laxveiðiáa.“ „Nándin við náttúruna er samt hin sama hvort sem verið er við veiðar á sjó eða við á,“ bætir presturinn við. „Ég held jafnvel að ég skilji sjómanninn svolítið betur vegna þess að ég þekki sjálf þessa tilfinningu sem fylg ir veiðimennsku; þessari tilhlökkun og spennu veiði mannsins – og vellíðan og þakklæti þegar vel veiðist.“ – Þú talar um veiðiskapinn með mikilli virðingu, jafn vel lotningu. Er jafnvel eitthvað Guðlegt við þetta? „Þú segir það. Allt gangverk náttúrunnar er vitaskuld verk Guðs og vissulega voru lærisveinar Jesú fiskimenn á Genesaretvatni og Jesús fylgdist með veiðum þeirra og afla. Fiskurinn, áin og náttúran eru allt hluti af góðum Guðsgjöfum. Þessi dulúð, djúpið í ám, leyndardómur inn, hvað tekur fiskurinn og af hverju, hvað er að gerast þarna niðri í köldu árvatninu; allt þetta heillar mig. Þetta minnir mig sumpart á að það eru til önnur svið en þau sem við mennirnir sjáum með berum augum, en eru þarna í heimi Guðs. Sumt verður ekki séð eða skýrt með
orðum, en er þarna. Og maður hættir ekki að velta því fyrir sér hvað er þarna niðri og ekki síður hvað er þarna uppi! Þá tilheyrir mínum sóknum bændafólk í sveitunum sem hefur alist upp við veiðiskap og nábýli við náttúruna og finnst eðlilegt að presturinn standi við ár og veiði, enda vant því að prestar taki sér ýmislegt fyrir hendur eins og venjulegt fólk.“ Mér fannst við hæfi að ljúka spjallinu á þessum kristilegu nótum enda Sjöfn Jóhannesdóttir, prestur á Djúpavogi, upptekin kona. Hún þurfti að ljúka við að semja ræðu þennan sama dag og við tókum tal saman. Það var útför í kirkjunni á Djúpavogi daginn eftir. Og að kveldi næsta dags ætluðu þau hjón að hleypa heim draganum á nýjan leik. Nú á Vestfirðina, þar sem ný ævintýri biðu á bökkum laxveiðiáa. Þar var áformað að stunda veiðar um nokkurra daga skeið og síðan austur aftur; þá í Vopnafjörðinn, að Hofi, þar sem sonur þeirra hjóna, séra Stefán Már Gunnlaugsson, já, líka prestur, þjónar og býr á Hofi ásamt eiginkonu sinni. Lilju Krist jánsdóttur hjúkrunarfræðingi. Sjöfn segir mér að þar verði líf og fjör því að þrír af fjórum sonarsonum haldi þá upp á afmæli sín, þeir tvíburarnir Hermann Ingi og Kristján og einnig elsta barnabarnið, Gunnlaugur Örn. Yngsta barnabarnið, Þorkell Fannar, sem er aðeins 9 mánaða, heldur vafalaust ró sinni þrátt fyrir hávaðasöm barnaafmæli. Hitt grunar mig þó að þau prestshjónin, Sjöfn og Gunnlaugur, eigi eftir að líta niður að Hofsánni annað slagið og kanna aðstæður hjá laxinum milli þess sem þau njóta samvista við prestshjónin að Hofi og barnabörnin sín. v
Langá á Mýrum Veiði í fallegu umhverfi
Lax ehf Suðurlandsbraut 18 s. 534 2030, 894 4047 palli@lax.is
www.svfr.is Háaleitisbraut 68 s. 568 6050 halli@svfr.is
Þurrfluguveiðar
26 • Sportveiðiblaðið
Mörg eftirminnileg augnablik lifa frá síðasta sumri, tvö standa uppúr og annað er þetta: Það er snemma morguns, enn er langt í áttafréttir þegar bíllinn skrönglast niður moldarslóða að ánni og Guðrún Gunnars á Rás 1 að syngja lag eftir Vreeswijk. Stelkur og tjaldur í túni að tína maðka, spói, rjúpa og ær í mó, öll með afkvæmi. Við hylinn er logn. Himinn þungur af skýjum yfir, áin ekki blá heldur dökk og tekur lit af brekkunum á móti, dimmgræn. Ég finn að það hlýnar hratt eftir næturkulið sem þokan bar með sér, þokan sem nú er farin. Þögn yfir ánni. Þar sem bleikjurnar liggja er engin hreyfing. Ég rölti rólega út á ökkladjúpt vatn. Skammt frá er strengur undan dauðu vatni og þangað sendi ég flugurnar. Fremst er CDC-þurrfluga, uppáhaldið mitt, sem viðhengi hef ég blóðorm sem gefið hefur þær nokkrar undanfarna daga, rauður með kúluhaus. Kúluhausinn dregur þurrfluguna ekki niður því hún hefur mikið flotmagn og þetta er hrægrunnt vatn, ætli blóðormuninn skralli ekki bara með malarbotninum? Í fyrsta rennsli kemur bleikjuhaus upp úr grænum strengnum, kíkir á þurrfluguna og lætur sig sakka. Í næsta rennsli tekur hún blóðorminn. Jæja, ætli hún sé ekki [ Texti: Stefán Jón Hafstein ]
spennt fyrir þurrflugunni? Það gat svo sem vel verið. Hér var engin uppitaka, lognspegillinn yfir hylnum laug engu um það. En aðstæður breytast hratt lífríkinu í hag. Það væri undarlegt skordýr sem ekki færi á stjá við hækkandi hitastig og lækkandi vatn. Meðan ég landaði bleikjunni fylgdist ég með hylnum en enginn fiskur vakaði. Þegar ég rölti aftur út á punktinn minn sá ég glampa af bleikjukviði þar sem hún velti sér á metradjúpu vatni skammt fyrir neðan staðinn þar sem hin tók. Við höfðum séð þessa glampa oft síðustu daga. Fiskar að velta sér og hagræða eða elta æti undir yfirborði koma upp um sig svona þótt langtímum saman séu þeir ósýnilegir mönnum og fuglum. Þetta var stærsti glampi sem ég hafði séð til þessa, greinilega væn bleikja og í skotfæri. Það lá beint við að senda púpu með kúluhaus niður undir botn og láta rúlla í átt að fiskinum sem ég vissi nákvæmlega hvar lá. En þurrflugan var á og blóðormurinn líka 50 sentimetrum ofar. Ég valdi að láta þurrfluguna lenda metra fyrir ofan þar sem glampaði og renna beint yfir fiskinn. Þetta var draumataka. Flugan flaut í hægri straumgárunni, ég sá hana vel og fiskurinn lyfti sér á móti henni, kom með haus og fremra bak
Sportveiðiblaðið • 27 uppúr, tók á uppleið og lét sig síga hægt niður af fullkomnu öryggi; færið var svo stutt að ég sá augasteininn í bleikjunni þegar hún greip. Ég brá hægt og rólega við meðan hún lét sig síga og það var þá að hún fann að eitthvað var að: Línan hvarf út af hjólinu og ég var kominn langt niður á undirlínu áður en slotaði. Slíkur var spretturinn.
Skemmtilegast af öllu – og einfalt Fyrir þetta atvik er ég þakklátur því skemmtilegri gerist fluguveiði ekki. Bleikjan var sú stærsta í ferðinni, vel tvö kíló og feit, hún fór tvisvar út með alla línu og barðist svo vel að ég hálfsá eftir að lóga henni en það fór nú af þegar ég bauð vinum að snæða hana í kveðjuboði. Þetta var líka lærdómsrík stund. Ég veðjaði á þurrflugu þótt enginn fiskur væri uppi að taka þegar mig bar að. Mér fannst bara svo líklegt að við þessar aðstæður myndi hægt að plata bleikjuna upp. Svo fyrsti lærdómur er þessi: Silungurinn tekur þurrflugu þótt hún sé ekki á matseðlinum þá stundina og það sem meira er: Stundum vill hann bara þurrflugu þegar allt annað klikkar. Hafi mér tekist að gera þessa lýsingu þannig að viðvaningar í fluguveiðum haldi að þarna hafi verið framinn sérstakur galdur biðst ég afsökunar. Þurrfluguveiðar eru sveipaðar dulúð umfram aðrar fluguveiðar af því að ég og aðrir látum svo drýgindalega yfir. Skömmu eftir þessa veiðiferð sat ég á hljóðskrafi við veiðimann sem var nýkominn úr firnagóðum bleikjutúr þar sem allt var veitt andstreymis á kúluhausa. Við að hlusta á þurrflugusöguna mína hristi hann höfuðið mæðulega og stundi: Ég kann ekkert að veiða á þurrflugu, mig hefur alltaf langað til að prófa. Þessum góðvini mínum sagði ég einföld sannindi: Ef þú getur veitt á kúluhausa andstreymis getur þú fullvel veitt á þurrflugu, þú gerir alveg eins, nema nú flýtur flugan í yfirborðinu en sekkur ekki til botns! Það er allt og sumt.
Aðeins flóknara dæmi Reyndar er dæmið aðeins flóknara en til að koma góðkunningja mínum á hljóðskrafinu af stað varð ég að lofa smávegis upp í ermina í þágu góðs málefnis. Lítum því nánar á. Þurrflugan er ólík öðrum flugum að því leyti að hún sekkur ekki undir yfirborð heldur flýtur ofan á því og fiskurinn sækir hana upp. Veiðin er að þessu leyti lík gárubragði í laxveiðum nema að almenna reglan er sú að þurrflugan á EKKI að gára yfirborðið heldur að sitja á því prúð og pen eins og prinsessan á bauninni. Í straumvatni á hún að fara eins og hvert annað rekald, á stöðuvatni situr hún hreyfingarlaus í vatnsfilmunni (nema í þeim undantekningartilvikum þegar maður gefur henni örlítið líf með því toga undurvarlega). Það sem veiðimaður þarf að varast er að koma upp um fluguna sem gerviflugu og tilkynna fiskinum að þetta sé plat. Fiskurinn fær viðvörun ef línan togar í fluguna í ánni og óeðlilegt rek myndast eða flugan gárar frá sér, þetta er fyrsta víti. Annað víti er ef taumurinn er sýnilegur beint upp í auga flugunnar og birtist fiskinum eins og rák á yfirborðinu. Flugan á að sitja á yfirborðinu, taumurinn á að vera ógagnsær
undir því. Ég mæli því með grennsta taumi sem menn leggja í og hafa ,,súperstrong flúorkarbontaumar” reynst mér vel. Þegar flugan er hnýtt á tauminn er best að þræða hann upp í gegnum auga flugunnar fyrst, þannig vísar taumurinn niður þegar hnúturinn er hnýttur. Næsta víti til að varast er að nota þungar línur sem skella á vatnsborðinu. Ef við veiðum í djúpum hyljum með straumflugum er þetta ekki vandamál, lína sex eða átta er í lagi. En við aðstæður, eins og ég lýsti að ofan, liggur fiskur á grunnu vatni og svamlar nærri yfirborði. Hann verður mjög var við hverja hreyfingu í grennd. Léttur búnaður hjálpar því mjög. Fjórða vítið er svo það sem flestir glíma við: Að halda flugunni nægilega vel á floti. Að því skal ég koma sérstaklega á eftir.
Búnaðurinn Þennan umrædda dásamlega morgun veiddi ég sem oftar á Thomas and Thomas fjarka (sem þýðir að línan var af þyngd #4). Þetta er sterk stöng og dýr sem auðveldlega slæst við smálax, hún er hröð svo það er létt að kasta langt og hitta vel en ég hefði alveg eins geta verið með ódýru, litlu stöngina sem ég fékk á útsölu í Ameríku einu sinni. Trixið liggur ekki í stönginni heldur því að koma flugunni varlega fyrir fiskinn. Þess vegna splæsi ég óhræddur í nokkuð dýran, tilbúinn taum, frammjókkandi sem endar í 4x sverleika. Það er hæfilega fínn taumur (styrkur 6–8 pund) en stundum hef ég þurft að fara niður í 6x frammjókkandi taum (styrkur 3 pund) í glæru vatni með mjög smáar flugur. Stöldrum við tauminn. Maður keyrir 900 km í veiðitúr, með stangir, hjól, vöðlur og flugur fyrir hundruð þúsunda í skottinu, og þá má maður ekki vera nískur á að kaupa dýran og góðan taum fyrir draumatökuna. Tilbúnir, frammjókkandi taumar leggjast vel fram án fyrirhafnar. Línan þennan morgun var bara létt flotlína (auðvitað, flugan á að fljóta) og hjólið einfaldasta gerð af silungahjóli sem hvergi myndi vekja eftirtekt nema fyrir hógværð. Ég tel að maður eigi að leggja þeim mun meira í græjurnar sem þær koma nær fiskinum þegar hann tekur. Þannig á flugan að vera í heimsklassa, taumurinn frábær, línan úrvals, stöngin þokkaleg, og hjólið má vera fyrir neðan meðallag.
Heimsklassinn Og þá erum við komin að flugunni. Þurrflugunni sjálfri. Ég nota langmest heimsklassa þurrflugur. Þeim kynntist ég fyrir mörgum árum hjá hönnuðinum sjálfum og hef ekki verið samur og jafn veiðimaður síðan. Þetta eru CDC-flugur, (Cul de Canard) sem gerðar eru úr fjöðrunum sem umkringja kirtilfjöður andarinnar og geyma fituna sem hún smyr á hinar fjaðrinar. Marc Petitjean (www. petitjean.com) er kallaður Mister CDC og það er hann. Hann notar ekkert annað efni í flugur. Flotmagnið er ekki eini höfuðkostur þessara fjaðra heldur líka það hve líflegar þær eru og fínlegar. Með því að eiga úrval af CDC-flugum þarf maður ekki að hafa áhyggjur af því að flugan sökkvi. Um CDC-flugurnar hef ég skrifað mikið á flugur.is. Þær eru dýrar en langbestar. (Til að halda öllu til haga verð ég að skýra frá því að til eru veiðimenn sem eru mér
28 • Sportveiðiblaðið algjörlega ósammála og fatta alls ekki þetta með CDC-fjaðrir, það er þeirra vandamál). Ekki þarf að smyrja CDC-flugur. Ef fiskur tekur skola ég fluguna vel eftir töku og falskasta nokkrum sinnum og hún er sem ný. Það er samt eitt atriði sem vert er að minnast á og stundum er mikilvægt: Hversu hátt flugan situr á vatninu. Stundum vill fiskurinn að hún sitji lágt og þá skiptir ekki máli að flugan sé aðeins orðin blaut. En stundum verður hún bókstaflega að sitja hátt og þá er langtbest að skipta yfir í ónotaða flugu meðan hinar blakta á brjóstinu á manni og þorna til næsta brúks. Ég kýs að því hafa nokkuð margar í takinu hverju sinni, jafnvel af sömu stærð og gerð.
Þegar ekkert annað dugar Reyndir veiðimenn hafa þrásinnis lent í aðstæðum þegar ekkert þýðir að sýna neitt nema þurrflugu. Næsta dag í umgetnum veiðitúr gerðist einmitt það, á öðrum stað. Við vorum í árósunum og hringir uppi. Ég hafði verið að leita að torfunni með bleikum nobbler (öruggara getur það ekki verið) og ekki fengið högg. Sem viðhengi hafði ég blóðorm og hafði náð að festa í einni eða tveimur á hann. Nú lygndi og hringir voru allt í kringum okkur þrjú. Petitjean-flugan fór undir og ég kastaði henni þangað sem fiskurinn var, alls staðar og hvergi. Og það var einmitt þetta hvergi sem ekki dugði. Hann tók ekki. Ekki nema þegar maður náði að kasta beint á hringinn þar sem fiskurinn hafði sýnt sig. Og þá tók hann án undantekningar. Þurrflugan lenti í auga hringsins miðju, maður hélt niðri í sér andanum og svo kom haus á bleikju uppúr og flugan hvarf ofan í hann. Þá hélt maður andanum aðeins lengur og lyfti svo hægt til að festa í meðan bleikjan lét sig síga niður. Bingó bingó bingó. Þetta kallast raðfullnæging. Þarna dugði hvorki Heimasæta, nobbler né Peacock því allt var þetta reynt. Hún vildi þurrflugu. Þess vegna verða allir góðir veiðimenn að standa klárir á því, þegar aðstæður bjóðast, að skipta úr straumflugum og kúluhausum yfir í draum allra drauma í fluguveiði.
Er þetta allt og sumt? Nei. Þetta er bara byrjunin. Sportveiðiblaðið er ekki með ótakmarkað rými og þá kemur Veraldarvefurinn að góðum notum. Á flugur.is er fjöldi greina um þurrflugur og þurrfluguveiðar þar sem farið er bæði í tæknileg smáatriði og veiðiaðferðir því þær eru nokkrar til viðbótar þeim sem ég hef rakið hér til einföldunar. Mér hefur til dæmis reynst frábærlega vel að veiða á þurrflugur rétt undir yfirborði með hægum inndrætti þegar annað bregst. Notin eru því mörg. Valið á flugu er líka tengt miklum galdrasæringum. Ég hef gefið það einfalda ráð að menn þurfi að eiga að lágmarki svartar flugur (Black Gnat), brúnar, til dæmis Evrópu eða Lensmann, og gráar, svo sem Moskító, og þá sé ekki slæmt að eiga hvíta. En fyrst og fremst þurfa menn að mínu mati að eiga CDC-flugur eftir Marc Petitjean og þá þessar tvær: MP 52 og MP 54 í nokkrum stærðum. Ef menn eiga þær eru hinar bara til vara. (Ég á sjálfur helling af varaþurrflugum! Stundum enda ég bara á Maurnum og veiði vel.) En hver hefur sína sérvisku. Umfram allt er að reyna – og finna brosið færast yfir andlitið þegar draumatakan kemur. Þangað til næsta vor er að láta sig dreyma og lesa sér til. v
Hvaða þurrflugur þarf maður? Lágmarksfloti er í þremur litum: svört, brún og grá. Black Gnat er öruglega sú alhliða þurrfluga sem flestir nota, hún og Maurinn eru góðar í svörtu, Evrópa, Lensmann og March Brown í brúnleitu, Moskító í gráu. En úrvalið er endalaust. Bestar eru CDC-flugur að mati höfundar því þær fljóta vel og eru mjög náttúrulegar. Margir eru hræddir við stærð þurrflugunnar, þarf hún alltaf að vera agnarsmá? Nei. Það er ágætt að byrja í stærðum 12–16.
Hvar er hægt að lesa meira? Á flugur.is (www.flugur.is) er heill greinaflokkur um þurrfluguveiðar og auðvelt að finna hann. Þá er vefsíðan www.petitjean.com góð kynning á CDC-flugum, hvort sem menn kaupa þær þar eða annars staðar.
Hvenær veiðir maður á þurrflugu? Það er misskilningur að einungis sé hægt að veiða á þurrflugu í logni ef fiskur sýnir sig uppi. Fiskurinn kemur oft upp í þurrflugu þótt hann líti ekki við öðru agni og skiptir þá engu hvort það er í hávaðaroki og rigningu eða logni. Best veiðist á þurrflugu í fremur hlýju veðri ef vart er við klak skordýra, fylgist því vel með. Heilræði er að skoða skordýrin sem klessast á framrúðu og stuðara bílsins þegar ekið er á veiðistað. Þar er matseðill fiskanna í hnotskurn.
Fiskurinn tekur ekki, hvað þá? Fiskur að vaka úti um allt en tekur ekki? Smækkaðu fluguna, mjókkaðu tauminn og láttu hann sitja undir yfirborði. Kastaðu beint á upptakið. Í straumvatni má línan ekki toga í fluguna, rekið á að vera frjálst. Auðvelt er að fá gott og eðlilegt rek með því að kasta upp fyrir sig og láta reka til sín meðan maður tekur inn línuslaka. Þegar þurrflugu er kastað er gott að miða fyrir ofan vatnið og kippa örlítið í línuna þegar flugan er komin fram. Þannig myndast slaki á taumnum þegar flugan svífur fallega niður, í stað þess að lemjast á yfirborð vatnsins og maður þarf ekki að óttast að straumurinn taki fluguna strax á óeðlilegt rek. Á stöðuvötnum er um að gera að huga vel að því hvernig taumurinn liggur. Ef hann skárar vatnsfilmuna má kippa aðeins í fluguna til að fá tauminn niður. Þá kemur sér vel að nota flugur sem hafa mikið flotmagn svo sem CDCflugur.
Tekur lax þurrflugu? Heldur betur! Stundum er þrautalendingin að kasta bústinni þurrflugu á dauðan hyl og láta reka yfir sofandi lax. Sjóbirtingur líka, jafnvel í drulluskítugu vatni!
Kjarrá og Þverá eru með gjöfulustu laxveiðiám landsins, þar veiðist að meðaltali tveir laxar á stöng á dag. Árnar eru mjög fjölbreyttar. Lygnir hyljir, breiður og straumharðir strengir, og landslagið á engann sinn líka hér á landi.
Sími: 587-0860 | Fax: 568-0645 | spordur@spordur.is | www.spordur.is
hönnun:origami
Allur aðbúnaður er til fyrirmyndar í einu glæsilegasta veiðihúsi landsins. Matargerðin er annáluð, herbergin eru tveggja manna með baði. Gufubað og heitir pottar ylja veiðimönnum í lok dags.
30 • Sportveiðiblaðið
– VEIÐISTAÐALÝSING
Tungufljót er vatnsmikil bergvatnsá sem á upp tök í Svartahnúksfjöllum, fellur milli Búlands- og Ljótsstaðaheiðar til byggðar og sameinast Ása-Eldvatni á láglendinu. Ása-Eldvatn er væn kvísl úr Skaftá og þar verða því vatnamót berg vatns og jökulvatns. Fyrrum voru vatnamótin langt niðri á aurum og þar voru miklar veiði slóðir en með tíðum Skaftárhlaupum hefur rennsli Ása-Eldvatns í Tungufljót breyst, það hefur færst miklu mun ofar og fært veiðistaðinn með sér. Niðri á aurum fellur Hólmsá í árnar sameinaðar og heitir fljótið eftir það Kúðafljót.
Sportveiðiblaðið • 31 Tungufljót er veitt með fjórum stöngum og er veiðimönn um nokkuð í sjálfsvald sett hverjar skiptingar eru. Ein kenni hins fiskgenga svæðis Tungufljóts er að þar eru frekar fáir veiðistaðir en stórir. Bjarnarfoss er talinn efsti staður fyrir sjógöngufisk. Sjóbirtingur er meginfiskur fljótsins en einnig er reytingur af laxi og fyrrum var tals vert af sjóbleikju en henni hefur fækkað mjög síðustu árin. Staðbundin bleikja er einnig í ánni, mest í Bjarn arfossi, og er hún yfirleitt smá. Staðbundinn urriði finnst í nokkrum mæli í ofanverðu fljótinu. Rétt ofan við Bjarnarfoss eru tveir hyljir, fallegir báðir tveir, Bryggjuhylur og Stangarhlaup, rétt neðan gljúfurs sem er svo þröngt að áin er ekki stangarlengd á breiddina og dýpið eftir því. Litlum sögum fer af því að sjóbirtingur hafi veiðst fyrir ofan foss þó að flestum finnist að hann eigi að ráða við fossinn. Aftur á móti er nokkuð af staðbundnum urriða á þessum slóðum sem getur verið vænn. Sömu sögu er að segja um fljótið of an við umrædd þrengsli. Þar fellur fljótið um sléttlendi um hríð og þar er hægt að reka í urriða. Annað gljúfur, einnig stórfenglegt, er þar fyrir ofan og í því Titjufoss. Erfitt er að athafna sig þar en fossinn telst efsti veiðistað ur fljótsins. Neðar eru aðgengilegri hyljir, t.d. Fremsti hylur og Miðhylur. Sem fyrr segir fer engum sögum af sjóbirtingi á þessum slóðum en ef hann er tregur neðra þá eru staðbundnir urriðar efra. Við skoðum núna fiskgenga hluta Tungufljóts og stöldrum við helstu veiðistaði. Byrjum efst og færum okkur neðar.
Bjarnarfoss Fallegur, breiður, ekkert rosalega hár, en stöllóttur og margslunginn. Áin nær þó saman og fellur í einum óskiptum hörðum streng ofan í fosshylinn sem er mjög djúpur efst og er djúpur niður undir miðju en fer þá að grynnka. Þarna safnast fyrir mikið af fiski og fyrstu göng ur strauja oft beint í fosshylinn. Það getur síðan verið nokkuð í næstu göngur og stundum hvergi fisk að fá nema í þessum efsta stað. Ýmsum leiðist þessi veiðistaður en aðrir elska hann. En gjöfull er hann og það er mikið staðið við hann. Hægt er að veiða hylinn frá báðum löndum en flestum finnst betra að standa að vestanverðu. Þar er hægt að vaða út á klapparnef við upphaf strengsins og veiða efsta hlut ann. Síðan er bakkað í land og veitt niður með landi frá eyrinni. Ekki vaðið, enda ekki hægt sökum dýpis. Fisk ur getur tekið efst og alveg niður fyrir miðjan hyl og sjóbirtingstorfan liggur samfleytt á öllum þessum kafla. Þegar kvölda tekur er hægt að setja í fiska mun neðar, aðallega þó nær austurbakkanum. Þá má einnig oft sjá birtinga stökkva viðstöðulaust, tímabundið, í litlu keri fast við austurlandið þar sem fossbunan bunar niður. Þar er þó örðugt að s tanda að veiðiskap. Sumum finnst betra að veiða að austan og ef vöxtur er í ánni er það gjarnan eina leiðin. Þá fara menn efst og kasta þaðan af brúninni og síðan niður með, eftir því sem vatnshæðin leyfir, og staðurinn kembdur þannig alveg niður á brot. Við þær aðstæður er gott að hafa í [ Texti: Guðmundur Guðjónsson Ljósmyndir: Úr safni SVFR ]
uga að fiskur er ekki í mesta straumnum, heldur til h hliðar og þar sem var er að finna.
Klapparhylur og Björnshylur Þessir staðir gefa sjalda fisk nú orðið en báðir líta ágæt lega út engu að síður. Þeir detta þó inn öðru hverju sem segir okkur að það mættu kannski fleiri reyna þá oftar. Þeir gleymast örugglega tíðum og gerðu menn þó vel að skjótast í þá milli þess að þeir hvíla fossinn og Breiðu for, því að örstutt er á milli staða hér.
Breiðafor etta er margslunginn veiðistaður sem um langt árabil Þ hefur verið einn af bestu veiðistöðum árinnar. Þó að hann sé skammt neðan við Bjarnarfoss verður hann oftast virkur talsvert á eftir fosshylnum. Efst í Breiðufor fellur rauðamýrarlækur í ána að austan og þar niður af hafa menn oft sett í laxa. Gott er að kemba ána þar með þungri Snældu eða þvíumlíku. Brátt er komið að stórum móbergskletti úti í miðri á og öðrum nokkrum metrum fyrir neðan en sá liggur ögn nær austurlandinu. Á milli þeirra er mikill hylur og hefur þessi hylur lengi verið mikil veiðislóð. Fiskur hefur legið í hylnum sjálfum og undir og utan í neðri klettinum. Undir klettinum að of anverðu er mikill skápur sem getur geymt mikið af fiski sem menn koma alls ekki auga á en kemur í leitirnar þegar halla tekur degi og er enn oft á stjái að morgni dags er menn mæta til starfa. Austurbakkinn er hár moldar- og móbergsveggur og er verra að veiða undir honum heldur en á vesturbakk anum þar sem er þægileg malaraðstaða. Samt má færa góð rök fyrir því að Breiðafor sé ekki fullreynd nema frá báðum bökkum því að tökustaðir eru í hylnum nærri austurlandinu sem erfitt er að kemba nógu vel frá eyr inni. Þegar veitt er frá eyrinni getur fiskur tekið um allan hyl en oft er heitast rétt ofan við neðri klettinn og þegar agnið svifar fyrir ofan hann og til hliðar við hann. Enn fremur er veiðilegt nokkuð langt þar niður af en þá í straumnum sem fellur með austurbakkanum. Er gott að vaða út nokkru fyrir neðan neðri klettinn, út á grunnan malarhrygg og upp eftir aftur, langleiðina að klettinum og kasta þaðan að austurlandinu, veiða sig síðan þar niður með. Þarna eru nokkur lítil klapparnef og skvompur og gjár þar sem fiskur liggur mjög oft, sér staklega þegar vatn er í rúmlega meðalhæð eða meira. Þennan hluta má einnig veiða með því að klöngrast undir bröttum bakkanum austan megin. Það er erfiðara vegna plássleysis og svo eru menn mun nær fiskinum og eiga á hættu að styggja hann.
Búrhylur Rétt ofan við Búrhyl rennur kvísl til vesturs og fer inn undir hlíð þeim megin. Áður rann þar mun meira vatn og þar var áður frægur staður, Festarfor, sem gefur nú aðeins stöku fisk þegar flóð eru í ánni eða mjög seint á haustin. Megnið af vatninu fer hins vegar ofan í Búrhyl sem er afar fallegur hylur meðfram kjarri vaxinni hæð að austanverðu.
32 • Sportveiðiblaðið Strengurinn fyrir ofan hylinn er langur og stundum má sjá laxa stökkva þar. Þar hafa veiðst laxar en annars er best að veiða frá því að stór og mikill steinn breytir strengnum ofarlega og niður undir miðjan hyl þar sem stórir steinar eru í fjöruborðinu austan megin. Einnig getur fiskur tekið neðar ef mikið vatn er í fljótinu. Búr hylur er líklega einn besti laxahylur árinnar og gefur oftast nokkra laxa. Nokkrir birtingar gefa sig þar líka flest haust en þetta er samt ekki eins gjöfull hylur og útlit hans g æti bent til. Þar er þó alltaf fiskur. Á broti Búrhyls er bílvað sem þeir nota sem ætla að aka upp í Breiðufor og Bjarnarfoss og veiða frá vestur landinu. Þarna er straumur mikill og vaðið er varasamt þegar vex í ánni. Þess vegna eru umræddir hyljir oft aðeins veiðanlegir frá austurlandinu. Menn eru hvattir til að ana ekki út í vaðið ef rignt hefur hressilega og vaxið í ánni, vaða aðeins út fyrst og ágæt viðmiðun er, að ef menn geta varla fótað sig fyrir flaumi þá er viðbú ið að jeppinn taki hressilega á sig.
Grafarvað Frá Búrhyl fellur áin eftir eyrum og með lágum bökkum að beygju þar sem kvíslin frá Festarfor kemur aftur og blandast meginvatninu. Fyrir neðan beygjuna fer áin með grasbakka að vestan en v eitt er frá e yri að austan. Í beygjunni sjálfri, í harðastrengnum, er stundum skvompa, um það bil í miðjunni, þar sem birtingar í göngu liggja stundum. Annars er það hylurinn með bakkanum sem á hug manna. Gott er að miða við skiltið sem er á gras bakkanum en um það bil frá því og alveg niður að enda grasbakkans getur fiskur tekið. Þetta er nokkuð langur hylur með jöfnum straumi og eru grynnri hryggir á milli dýpri rása. Þetta er magnaður veiðistaður og menn hafa oft lent þarna í algerri mokveiði þegar fiskur er að færa sig upp ána eftir flóðvatn. Grafarvað hefur verið vaxandi síðustu ár á meðan næsti staður fyrir neðan, Fitjabakk ar, eða Hlíðarfit öðru nafni, hefur dalað.
Fitjarbakkar Frá Grafarvaði fellur áin í átt að þjóðveginum sem ligg ur fram dalinn og sveigir síðan í krappri beygju niður með honum. Þarna er langur hylur sem byrjar í beygj unni, Fitjarbakkar, sem gefur enn og heldur fiski, en hefur samt dalað talsvert frá því sem áður var. Fyrir nokkrum árum rann áin með hærri grasbakka að austan en bændur tóku upp á því að styrkja bakkann með því að brjóta niður hnausa og koma fyrir hraungrjótshleðsl um í staðinn og hvort sem það er skýringin eður ei, þá hefur hylurinn ekki verið jafngjöfull eftir það. En hann heldur alltaf fiski samt sem áður. Botninn breytist þarna oft, t.d. var fyrir fáum árum djúpur pyttur efst í beygjunni og þar lágu fiskar. Veiddist þá m.a. ríflega 18 punda birtingur þar. Allra síðustu árin hafa Fitjabakkar gefið best um það bil frá girðingunni á austurbakkanum og um 20 til 30 metra þar niður af. Best er að veiða hylinn frá eyrinni og þá þarf að ganga talsvert upp eða niður með ánni til að vaða yfir. Sumir veiða þó af hærri bakk anum og hafa veitt vel. Ef áin er í vexti eða vatnsmikil
er sjálfvalið að veiða frá grasbakkanum því að neðra vaðið er djúpt og það efra straumþungt. Rétt fyrir neðan Fitjarbakka var áður veiðistaðurinn Hlíðarvað en þar hefur lítið verið að gerast síðustu árin. Þó gerðu menn vel að eyða kortéri í að rölta þessa stuttu leið og huga að því hvort áin sé búin að grafa út hylinn á nýjan leik. Þarna rennur áin meðfram lágum grasbakka að vestan en veitt er frá eyrinni að austan. Það er allnokkur kafli frá Fitjarbökkum og niður að brú. Á þeirri leið er merktur staður, Gæfubakki. Þar er lítið farið vegna þess að enginn er vegurinn þangað og talsvert labb og menn vilja ekki eyða dýrmætum tíma sem talið er betur varið við hina frægari hylji. En þarna var fyrrum veiðistaður og hver veit nema að þarna leyn ist fiskur enn?
Brúin Það er nauðsynlegt að rannsaka brúarsvæðið á hverju ári. Áin breytir sér þarna reglulega og oft er staðurinn nánast óþekkjanlegur frá einu ári til þess næsta. Fyrst ber að nefna klapparhól rétt ofan brúar að vestan. Þang að til í fyrra rann áin þar niður með að hluta og meðfram klettinum lágu oft fiskar, einnig undir klettinum en þar er hellir. Stundum voru stórir fiskar þar og oft bleikja líka. Í fyrra hafði áin fært sig frá klettinum og hann stóð í dauðu vatni. Oft er veiðivon við báða brúarstólpa. Að vestanverðu beinlínis undir brúnni en að austan er stundum veiðilegt að kasta á hornið við útfall síkisins, veiða niður og und ir brúna og aðeins niður strenginn niður af brúnni. En, sem fyrr segir, þá breytist þetta svæði oft svo mikið að allir staðirnir geta verið virkir eitt árið en enginn þeirra það næsta. Neðan við brú er merktur gamall veiðistaður, Kríu hólmi, en þar hefur áin grynnkað mjög og lítið verið að gerast þar seinni árin. Sama að segja um Efri-Hólm, eða Efri-Hólma. En veiðistaður sá sem kenndur er við SyðriHólm(a) er allt annar pappír og þarna hefur verið mögn uð veiði síðustu árin.
Syðri-Hólmur eða S yðri-Hólmi. Þegar ekið er frá veiðihúsinu niður á þjóðveg er beygt nær strax til hægri eftir hálfgerðri jeppaslóð sem liggur fram á bakka þar sem skógartunga teygir sig fram og heldur beinni stefnu á Tungufljóti um sinn. Þarna niður með bröttum, kjarri vöxnum bakkanum eru vatnamót in þessi misserin. Sýnir það hvað best hvað breytingar hafa verið miklar hin seinni ár en fyrir 10–20 árum voru vatnaskilin mörg hundruð metrum neðar. Það er breyti legt hvar skilin liggja frá ári til árs og einnig breytilegt miðað við vor- og haustveiði. Vatnshæð fljótsins og Ása-Eldvatns hverju sinni kemur og við sögu þannig að menn verða að fikra sig niður með brekkunni og finna hvar skilin liggja hverju sinni. Þegar þau eru fundin getur fiskur tekið á stóru svæði sem getur náð niður að beygju og jafnvel niður með henni allri og allt að útfalli Kálfár sem er lítil bergvatnsspræna er rennur í fljótið úr vestri.
Sportveiðiblaðið • 33
Rígvænn urriði úr Tungufljóti.
Vertíðirnar 2007 og 2008 lágu efstu skilin fremur ofarlega og var hægt að vaða alllangt út í tæra vatninu og jafnvel yfir á eyri í miðju flæminu og kasta á skilin. En til að veiða neðar þarf að hypja sig aftur til lands og mjaka sér niður með klungrinu og kjarrinu sem er fjarri því að vera auðvelt og getur auk þess valdið erfiðleikum þegar landa skal fiski. Eru dæmi um að tröll hafi náð að flækja línum í birkihríslur á ögurstundu og rífa sig laus. Eftir því sem neðar dregur færast skilin æ nær landi uns þau h verfa. Gott er að hafa í huga á þessum stað öðrum fremur að taka agnið ekki of fljótt upp úr. Í vatnaskilunum stundar birtingurinn það að elta langar leiðir og grípa jafnvel ekki agnið fyrr en það er komið upp í harðafjöru og hætt að s vifa.
Flögubakkar Flögubakkar hefjast um það bil við neðra hornið á ósi Kálfár og eru í beinu framhaldi af veiðisvæði Syðri- Hólma. Ná þeir síðan eins langt og menn komast og fer eftir stöðu fljótsins og Ása-Eldvatns hverju sinni. Fyrir nokkrum árum lágu aðalvatnaskilin einmitt hér og veiddu menn þá skilin frá horni Kálfáróss og niður að og með fram hólmanum stóra þar nokkru neðar. Nú er erfitt að komast niður með hólmanum í sumar- og haustvatni vegna þess að kvísl, sem sker leiðina og var áður vatns lítil, er nú oft vatnsmikil og hættuleg með sandbleytu. Þá liggja vatnaskilin á sumrin og haustin ofar nú orðið, eða við Syðri-Hólma. En í vorveiðinni er þetta þó venju lega heitt svæði þegar litur er ekki eins dökkur á Ása-
Eldvatni og gerist á sumrin og haustin og skilin því hér á sínum gömlu slóðum. Eftir því sem veiðin jókst í Syðri-Hólma fyrir nokkr um árum dalaði hún í Flögubökkum í haustveiðinni þó að hún hafi haldið sér í vorveiðinni en 2006 var komin kvísl úr Ása-Eldvatni sem skilaði dálítilli tærri rönd við Kálfárhornið og nokkra metra niður með. Óðar var þar komin veiði aftur en líkt og við brúna og Syðri-Hólma breytist þetta svæði mjög ört og verður að skoða það alveg upp á nýtt á hverju ári. Í fyrra örlaði enn á þessari tæru kvísl en spurning er hvort að hún sjáist á þessari haustvertíð. Sem sagt, breytileikinn er endalaus og svo lenda menn stundum í Skaftárhlaupum og fer þá allt á flot. Eina leiðin er þá að finna skilin. Einhvers staðar eru þau og í hlaupvatni færast þau eðlilega ofar. Finnið skilin og þið finnið fiskinn. Á veiðikortum er skráður veiðistaðurinn Tangi. Á árum áður eru mörg dæmi um að menn hafi gengið þangað og sett í fiska. Á þeim árum lágu vatnamótin miklu neðar en þau gera nú. Tangi er núna langt frá öllu bergvatni og þangað fara fáir eða engir meir. Enginn skyldi þó segja að útlokað sé að veiða þar. Birtingurinn fer allur þar um og oft hafa menn veitt sjóbirting í jök ulvatni. Síðastliðið vor heyrðist frá því sagt að Pálmi Gunnarsson hefði gert sér ferð niður í Tanga og veitt þar vel þannig að möguleikinn er alltaf fyrir hendi. Það er bara þessi brennandi spurning, að eyða nokkuð löngum tíma í tilraun sem kynni að mistakast og verður hver að eiga það við sjálfan sig. v
34 • Sportveiðiblaðið
Snemma í ágúst, nánar tiltekið þann 5., fékk Guðrún Kristín Guðmannsdóttir maríulaxinn sinn á ómerktum stað í Hrútafjarðará. Laxinn, sem var hængur, tók hálftommu rauða Frances-túpu á hröðu strippi. Fiskurinn reyndist 65 cm langur, lúsugur og vigtaði slétt 3,0 kíló. Guðrún er nýgræðingur í sportinu sem við elskum öll og sumarið 2009 er einungis annað sumarið hennar í fluguveiði. Sportveiðiblaðið tók Guðrúnu tali um maríulaxinn. – Til hamingju með maríulaxinn, hvernig er tilfinningin svona eftir á? „Takk fyrir það. Tilfinningin er æðisleg, sérstaklega í ljósi þess að áður en ég náði þessum á land hafði ég misst fimm laxa í löndun, fjóra í fyrrasumar og einn nú í sumar. Ég er líka glöð yfir því að fiskurinn var eins árs hængur svo að ég gat með góðri samvisku framkvæmt hefðina að bíta veiðiuggann af.“ –Já, þú hefur látið þig hafa það? „Látið mig hafa það? Það kom ekkert annað til greina og ég gerði það þarna á bakkanum undir hvatningarópum kærasta míns sem var á myndavélinni að taka athöfnina upp á myndband. Myndbandið unnum við svo í sameiningu og settum á netið fyrir vini og vandamenn að hlæja að.“ –Hvernig fannst þér að bíta uggann af? „Úff, það var ógeðslegt og ég var með þetta viðbjóðslega járnbragð í munninum lengi á eftir. Eftir á að hyggja hefði ég kannski átt að bíða með þetta þar til við kæmum aftur í hús svo að ég hefði eins og eitt viskýskot að skola þessu niður með.“ – En segðu mér nú aðeins frá fiskinum, tökunni og baráttunni. „Það var þannig að við vorum stödd þarna við þennan streng sem er á milli Dumbafljóts og Maríubakka í Hrútafjarðará. Við höfðum fengið sitt hvora bleikjuna þarna áður og kærastinn minn var nýbúinn að landa laxi úr þessum stað. Það blés frekar stíft úr norðri og ég [ Texti: G. Bender Ljósmynd: Stjáni Ben ]
var að vesenast með að koma flugunni út. Við vorum að nota stöng fyrir línu númer fimm og það var sko ekki að hjálpa. Svo var það bara eins og fyrir einhverja hjálp að ofan að allt gekk upp og línan flaug þarna út í og túpan með. Línan flaut yfir strenginn og rétt áður en réttist úr henni strippaði ég línuna hratt inn og þá var allt í einu rifið í og allt fór í keng. Kærastinn minn gólaði eitthvað á bakkanum en ég lét sem ég heyrði það ekki. Ég var búinn að missa fimm laxa fyrir þennan og ég ætlaði ekki að gera sömu mistökin sex sinnum. Fiskurinn var hrikalega sprækur og stökk að minnsta kosti þrisvar með tilþrifum og ekki voru rokurnar færri eða síðri. Ég komst að því „the hard way“ að maður þarf að passa sig á sveifinni á hjólinu þegar fiskurinn tekur rokur, sérstaklega þegar maður er með langar gervineglur. Ég tók fast á fiskinum og þegar færi gafst strandaði ég honum bara og kærastinn minn sporðtók hann. Tóku þá við mikil fagnaðarlæti, faðmlög og kossar. Þá var komið að myndatöku og því að bíta veiðiuggann af. Ég var þrælmontin og fékk svo annan þarna úr strengnum sama daginn.“ – Glæsilegt. Það er þá hægt að segja að þú sért komin með veiðibakteríuna á háu stigi? „Heldur betur og ég stefni á meterslangan fisk á næsta ári.“ (Hlær.) v
beint í hjartastað! Rúbín kaffi er unnið úr völdum hágæða kaffibaunum frá hásléttum þekktustu kaffisvæða heims, Kólumbíu, Brasilíu, Kosta Ríka, Mið-Ameríku og Afríku.
Jakob Bjarnar Grétarsson sótti í fyrsta skipti um hreindýraleyfi og fékk dýr á svæði eitt og tvö. Hann lenti í æsispennandi eltingarleik við hjörð og tókst að fella tarf undir öruggri stjórn leiðsögumannsins Helga Jenssonar. Jakob segir hér undan og ofan af ferð sinni til Austurlands nú í haust.
38 • Sportveiðiblaðið
Svipast um eftir hreindýrum.
„Ertu með skot í magasíninu?“ hvíslaði Helgi Jensson hreindýraleiðsögumaður skipandi við blaðamanninn sem lá örmagna við hlið hans. Með blóðbragð í munni. „Já,“ stundi ég. „Settu það þá í byssuna. Þarna er flottur tarfur. Sérðu hann?“ Það var eins gott að Svarowski-kík irinn á Voere-rifflinum mínum .243 virkaði. Það var að skella á myrkur – síðasti séns. Við höfð um elt hjörð í um níu kílómetra, skríðandi eftir lækjar drögum, í stórum bogum, að teknu tilliti til vindáttar. Engin miskunn hjá Helga sem rak mig áfram. Hreindýr eru lyktnæm og þau ber að nálgast áveðurs. Nú blöstu nokkur dýr við í rúmlega hundrað metra fjarlægð. Ég lá á mel með riffilinn tilbúinn. Ekki mjög virðulegur því að við það að skríða upp á melinn á maganum höfðu buxurnar dregist niður á læri. En það var varla að mað ur veitti því eftirtekt. Ég miðaði og skaut. Hávaðinn af skotinu rauf kyrrðina. Það var líkt og tíminn stæði kyrr. Svo tók hjörðin á rás, mögnuð sjón og tarfurinn með! Hafði ég ekki hitt? Jú, það bar ekki á öðru. Hann dróst fljótlega aftur úr, helsærður, en var við að hverfa bak við ás á eftir hjörðinni. „Ég tek eitt skot til öryggis,“ sagði Helgi og örlaði fyrir spurn í setningunni. „Já, í guðanna bænum,“ s agði ég.
ótíma í himnaríki hins græjuóða karlmanns – í Vestur röst, hjá honum Ingó. Öflugir kúnnar, gíruðum okkur upp – „góðærisgírinn okkar,“ eins og Mikki kallar allt þetta veiðidót sem safnast hefur upp á tiltölulega skömm um tíma. Meðal þess handsmíðaður austurískur Voereriffillinn sem Mikki skírði umsvifalaust Jósef í höfuðið á landa hans, Josef Fritzl, þess arma þrjóts, en þá með vísan til þess að þarna væri skaðræðisvopn á ferð. Við vorum sem sagt klárir í slaginn. Eða þannig. Georg Lárusson hjá Landhelgisgæslunni hafði sagt mér frá því þegar hann fór á hreindýraveiðar með Pálma Gestssyni leikara og dró ekki úr lýsingunum – hreysti mennið sjálft var gersamlega örmagna eftir eltingarleik við hreindýr. Líkamlegt form mitt var ekki upp á það besta. Mikki hafði það í flimtingum að hann þyrfti senni lega að taka mig á bakið og hnýta reipi í horn hrein dýrsins og draga til byggða. Það gekk náttúrlega ekki að ætla sér að vera eins og mæðiveik rolla uppi á heiðum, þannig að ég setti mig í samband við Gillzenegger, lík amsræktarfrömuðinn snjalla, og hlýddi honum eftir bestu getu. Það dugði varla til þar sem ég lá örmagna við hlið Helga uppi á grýttum mel milli Snæfells og Vatnajökuls. En tarfurinn lá.
Skaðvaldurinn Jósef „Fritzl“
Haukfránn leiðsögumaður
Ferðin á hreindýraslóð átti sér nokkurn aðdraganda. Fyrir um þremur árum vorum við veiðifélagi minn, Mikael Torfason rithöfundur, báðir á starfslokasamningi. Tilurð þess er saga sem ekki verður sögð hér. En við notuðum tækifærið og drifum okkur í að taka byssuleyf ið, námskeið í meðhöndlun skotvopna og námskeið á veiðikortið. Veiðimennskan hefur undið hratt og örugg lega upp á sig. Og við vorum farnir að hanga í tíma og
Við Mikki sóttum um hreindýraleyfi og fengum báðir. Hann kýr og ég tarf. Bróðir Mikka, Ingvi Reynir Bernd sen, fékk einnig belju þannig að við tókum hann með í leiðangurinn auk bróður míns, Atla Geirs, og sonar hans Odds. Gabríel sonur Mikka var einnig með í för sem og vinur Ingva, Jakob Einarsson – en þeir félagarnir báðir byssumaníakkar – forfallnir áhugamenn um skotvopn. Ég er ættaður af Jökuldal og var þar í sveit. Frændi minn
[ Texti: Jakob Bjarnar Grétarsson Ljósmyndir: Atli Geir Grétarsson ]
40 • Sportveiðiblaðið
Mikael Torfason vígbúinn og klár í slaginn.
og nafni, Jakob Karlsson, er alvanur hreindýraveiðimað ur og var okkur innan handar með a lla skipulagningu. Við gistum á Grund á Jökuldal og lögðum upp að morgni mánudags 17. ágúst. Meiningin var að fara um svæðið með Kobba og reyna að staðsetja hjörð en eng inn þekkir þetta land betur en Kobbi frændi – sannkall aður fjallagarpur. Veðurspáin var hins vegar ekki hagstæð næstu daga þannig að Helgi leiðsögumaður ákvað að koma með strax þann dag – sem reyndist þjóðráð. Talsverð súld hefur verið á Austurlandi á veiðitím anum og margir hafa þurft frá að hverfa án þess svo mikið sem að sjá dýr sökum slæms skyggnis. Og lengi vel leit þetta ekki vel út. Við fórum um alla Brúardali, ofan Jökuldals og undir Brúarjökul, á svæði eitt. Við kíktum á Kringilsárrana, griðland hreindýranna, en nú brá svo við að þar sáust engin dýr. Helgi og Kobbi frændi höfðu aldrei upplifað það áður. Hvar gátu dýrin verið? En þar sem við vorum staddir norðan Hálslóns „skópaði“ Helgi Vesturöræfin, svæðið ofan Snæfells, og á einhvern magnaðan máta tókst honum að greina risastóra hjörð þar. Í órafjarlægð. Smáa díla. Það þurfti vanan mann til þess. Stefnan var því tekin þangað. Við ókum yfir virkjunina á svæði tvö og upp að Snæfelli þar sem betra útsýni var yfir svæðið. Það bar ekki á öðru. Þarna voru stórar hjarðir. Tvö hundruð dýr. En nú var að finna út hvernig hægt væri að nálgast þau.
Meistaralegt skot M ikka Við ókum upp með Hálslóni, nánast undir jökul. Við gátum komist í færi við dýrin í um það bil kílómetra fjarlægð frá veginum. Og þangað arkaði hópurinn hálf boginn. Við náðum að koma okkur fyrir á lækjarbakka en dýrin stefndu bítandi nánast á okkur. Þau komu fyr ir mel og allt í einu voru nokkur dýr í dauðafæri. Ég var með tarf í sigtinu en Kobbi frændi taldi það af og frá að eyða leyfinu í að skjóta hann – alltof lítill. Enginn stór tarfur var í hópnum en þá er oft erfiðara að finna og var ákveðið að reyna að fella kýrnar. Mikki skaut fyrst og þá Ingvi strax í kjölfarið. Það er eins og dýrin átti sig
ekki á því fyrr en nokkrum andartökum eftir að skotin r íða af að ekki sé allt eins og vera ber. Svo tók hjörðin á rás lengst upp í fjall. Skot Mikka reyndist þannig að það fór í gegnum kýrina, sem var frekar smá, og í barka kálfsins hennar. Mörgum þykir það kaldrifjað en ef kýr með kálf er skotin ber að skjóta kálfinn einnig. Kálfurinn hleypur með hjörðinni sem fælist við skotið en kemur svo aftur í leit að mömmu. Já, ég veit. En það þurfti ekki að bíða kálfsins. Ingvi Reynir hitti sína kú einnig og hún steindrapst í fyrsta skoti. Væn belja og tíu kílóum þyngri en kýrin hans Mikka – 47 kíló. Fyrirsátin heppnaðist eins og best varð á kosið. En það lenti sem sagt á mér, gamla mann inum, að arka á eftir hinum skreflanga Helga Jenssyni í leit að hjörðinni sem hafði forðað sér af vettvangi langa leið.
Bootcamp-bræðrum blótað Það sem ég gat bölvað þeim bræðrum í hljóði þar sem ég hljóp við fót, hálfboginn og bakveikur, á eftir Helga. Með fóru Atli og Oddur en eftir urðu hinir til að taka innan úr föllnum dýrum. Bootcamp-bræðrum. Í fanta formi. Af hverju gátu þeir ekki verið á þessum hlaupum? En eftir á að hyggja, þegar ég stóð yfir föllnum tarfinum gat maður ekki verið annað en ánægður. Í skýjunum. Alvöru eltingarleikur við hjörðina og fallegur tarfur lá í valnum. Meira fyrir peninginn. Myrkrið var að skella á. Við urðum að skilja tarfinn eftir, tókum innan úr honum og opnuðum vel til að nota vindkælinguna. Hann yrði sóttur næsta dag. Við skildum lopapeysu eftir til að fæla refinn frá og kom á daginn að það virkaði vel. Reimar hreindýraverkandi á Egilsstöðum og helsti sérfræðingur landsins um hreindýraskrokka sagði tarfinn fullkominn: 84 kíló. Stærri eru þeir feitari og leiðinlegri við að eiga. Það var því fyrsta verk að kaupa frystiskáp undir bráðina. Óþarft að kvíða vetrinum þegar regluleg villibráðarveisla er í vændum. Og meðan ég bíð eftir mönnunum með frystiskápinn hripa ég þessi orð á blað fyrir hann G. Bender. Þetta er málið. v
42 • Sportveiðiblaðið
Þegar einhver segir frá því að hafa veitt lax kemur gjarn an næsta spurning sjálfkrafa: „Var hann stór?“ Það er draumur flestra laxveiðimanna að setja í stóra fiska. Þegar það gerist gleymist sú minning ekki, er toppurinn í veiðinni og sannkallað ævintýri. Þess vegna er það áhyggjuefni hve göngur tveggja ára laxa og eldri hafa dregist mikið saman í helstu laxveiðiám landsins og telst til tíðinda ef á land er dreginn lax 15 pund plús. En menn kippa sér ekki upp við það við Breiðdalsá og veldur engum sérstökum tíðindum í veiðihúsinu á bökkum árinnar að á land komi nokkrir tveggja ára lax ar og stærri á hverjum degi. Árnar á Norðausturlandi hafa verið þekktar fyrir stórlaxa og helst haldið þar sín um hlut. Og nú hefur Breiðdalsá stimplað sig rækilega inn í þann hóp örfárra stórlaxaáa. Því veldur ræktunar átak á vegum Þrastar Elliðasonar, leigutaka árinnar, sem
hefur breytt ánni úr 100 laxa veiði í tæplega þúsund með u.þ.b. þriðjungi tveggja ára fiska og stærri. Hann sleppir einvörðungu seiðum í ána undan stórfiskum auk þess að hvetja veiðimenn til að sleppa stærri fiskum eða leggja þá til undaneldis. Þetta ber áþreifanlegan árang ur sem veiðimenn njóta svo í stórlaxaveiði. Tölurnar tala sínu máli. Í fyrra veiddust 300 tveggja ára fiskar af 910 laxa veiði og 24 laxar á bilinu 15–19 pund og sex laxar 20 pund plús. Og veiðin í sumar virðist ætla að verða í svipuðum hlutföllum. Þegar þetta er skrifað, í byrjun ágúst, eru komnir á land þrír yfir tuttugu pund og margir yfir 15 pund. Breiðdalsá er því sannkölluð stórlaxaá þar sem draumurinn um stærsta fisk ævinnar getur ræst og marg ir hafa nú þegar upplifað í sannkölluðum ævintýrum. v
Súkkulaði tilheyrir tvímælalaust lystisemdum lífsins. Rannsóknir hafa einnig sýnt fram á að hófleg neysla á dökku súkkulaði hefur góð áhrif á heilsufar fólks. Meðvitund neytenda og þekking þeirra á súkkulaði vex stöðugt. Því leggur Nói Síríus metnað í að uppfylla óskir viðskiptavina sinna og bjóða þeim gæðavörur úr úrvals hráefni.
F í t o n / S Í A
Kökur og konfekt, eggjandi eftirréttir, tertur og töfrandi drykkir. Lykilinn að öllum þessum guðdómlegu dásemdum er að finna í Síríus súkkulaðinu – stolti Nóa Síríus. Njótið vel!
Síríus Konsum
Síríus Konsum Orange
Síríus 56%
Síríus 70%
Síríus rjómasúkkulaði
Suðusúkkulaði er samheiti yfir dökkt, mjólkurlaust súkkulaði sem nefnist Síríus Konsum og er með 45% kakóinnihaldi. Súkkulaðiunnendur vita að Sírius Konsum er frábært hráefni í bakstur, matargerð, súkkulaðidrykki og ljúffenga eftirrétti og ekki síðra sem átsúkkulaði, enda uppáhald margra.
Síríus Konsum Orange er eins og venjulegt Konsum, að viðbættri náttúrulegri appelsínuolíu, sem gefur ljúffengan appelsínukeim.
Síríus 56% hefur meira kakóinnihald en Konsum. Súkkulaðibragðið er ósvikið líkt og í öðrum Konsum súkkulaðiplötum og sver sig í ættina hvað bragð og gæði snertir.
Mikið og afgerandi súkkulaðibragð, með mikilli fyllingu. Kakóinnihaldið er eins og nafnið gefur til kynna 70%.
Síríus rjómasúkkulaði hefur öðlast sess sem vinsælasta átsúkkulaði Íslendinga.
www.noi.is
Í dökku súkkulaði er mikið magn af andoxunarefninu epicathecin sem hefur góð áhrif á hjartað og virkar eins og vítamín, víkkar æðar og bætir blóðrennsli.
Bragðið er sérlega ljúft og milt og flestir borða það bara eitt og sér. Síríus rjómasúkkulaði fæst bæði hreint og bragðbætt – og þá ýmist með rúsínum, kornkúlum og hnetum eða bæði hnetum og og rúsínum.
i d n a l Sprik
– rætt við Sturlu Birgisson
Sportveiðiblaðið birtir brot úr nýútkominni bók frá bókaútgáfunni Sölku
46 • Sportveiðiblaðið
Laxveiði á stöng í Blöndu í AusturHúnavatnssýslu hefur á síðustu árum verið ævintýri líkust. Áin er jökulá, rennur úr Hofsjökli í Húnafjörð og er bæjarfélagið Blönduós við ósa hennar. Þegar Blönduvirkjun var tekin í notkun árið 1991 varð Blanda svo til tær fram eftir sumri þar sem megnið af jökulgrugginu sest í Blöndulón. Þetta gerði Blöndu að einni fremstu laxveiðiá landsins.
„Allar nema Frances. Mér tekst aldrei að hnýta hana eins og ég vil að hún líti út. Uppáhaldsflugan mín er Green Brahan með svörtum haus og skógarhanafjöðrum á hliðunum. Hún er besta fluga sem völ er á þegar vatnið í ánum er aðeins litað; grænleitt eftir miklar rigningar. Eitt sinn var ég með tvo Japana í Miðfjarðará og þeir veiddu vel á Green Brahan en engir aðrir fengu högg. Ég notaði því hádegishléið til að hnýta „réttu“ fluguna fyrir hina veiðimennina. Sumarið 2007 var ég með félaga mínum í Kjarrá. Það fór að rigna hressilega og áin bólgnaði upp. Við fengum 19 laxa í beit í einum hyl, alla á Green Brahan. Þeir sem voru á svæðinu fyrir ofan okkur fengu engan fisk. Þennan dag náðum við 28 löxum á þessa einu flugu. Menn ætluðu varla að trúa sínum eigin augum þegar við sýndum þeim aflann kominn í hús.“
Ljósmyndir: Lárus Karl Ingason ]
Sturla Birgisson kastar fyrir laxa í Blöndu.
[ Texti: Úr bókinni Spriklandi lax í boði veiðikokka
Mikill lax hefur ætíð gengið í Blöndu. Áður en áin var virkjuð var Blanda oftast óveiðandi nema með netum og húkkveiði var stunduð í þekktum hyljum þar sem laxinn safnaðist saman. Slík veiði heyrir nú sögunni til. Vorveiði í Blöndu er eftirsótt enda aflast oft gríðarvel á neðsta veiðisvæðinu þegar laxinn er að byrja að ganga. Blanda geymir stóra laxa og til eru sögur af lónbúum sem hafa slitið sverustu línur veiðimanna eins og tvinna. Í Blöndu er veitt á 14 stangir á fjórum svæðum og njóta veiðimenn gistingar og fæðis í nýju og glæsilegu veiðihúsi sem stendur ofarlega á öðru svæði í Langadal. Þótt Sturla Birgisson hafi veitt talsvert í Laxá á Ásum finnst honum nú orðið skemmtilegra að veiða í stærri ám sem krefjast þess að veitt sé með tvíhendu. „Mér finnst gaman að kasta langt með tvíhendunni. Einn albesti veiðistaðurinn, sem ég veit um til slíkra veiða, er Breiðan í Blöndu, veidd norðan megin frá. Maður veður góðan spöl út í ána og kastar langt niður á brotið. Þegar flugan svifar yfir blábrotið stríkkar stundum á línunni og þá er hann á. Þetta er alvöruveiðiskapur.“ Sturla hefur veitt á Kólaskaga í Rússlandi og fengið 38 punda lax í ánni Yokanga. Það er stærsti lax sem hann hefur veitt en hann hefur náð nokkrum 20 punda löxum hér á landi. Hann er vandvirkur fluguhnýtari og hnýtir flestar sínar flugur sjálfur.
Sportveiðiblaðið • 47 Laxaþynnur með epla- og kóríandersósu 200 g nýr lax Salt og pipar Epli, skorið í litla bita Ferskt kóríander, fínsaxað Rautt chilipiparaldin, fínsaxað 80 g laxa- eða silungahrogn Safi úr tveimur límónum 50 ml ólífuolía
Listin að elda lax „Laxinn er feitur fiskur og því er gott að snæða hann hráan í sashimi og tartar. Allur feitur fiskur er góður á grillið og lax er frábær grillaður. Svo er hægt að reykja hann, salta, og grafa á marga vegu. Fyrsta lax sumarsins vil ég hins vegar fá í pottinn, þverskorinn með beini. Ég ber hann fram soðinn með nýjum kartöflum og smjöri. Set lárviðarlauf út í pottinn. Hins vegar má alls ekki ofsjóða lax því að þá verður hann þurr. Feitur, nýgenginn lax er fyrsta flokks hráefni. Um leið og hann hefur verið mánuð í ánni hafa gæði hans minnkað. Þess vegna er vorfiskurinn mjög dýrmætur ætli maður sér að fá besta lax sem völ er á.“
Í þennan rétt er aðeins notað hnakkastykkið af bein- og roðflettu flaki. Skerið 100 gramma bita og vefjið inn í plastfilmu þannig að bitarnir myndi rúllu. Frystið í fjórar klukkustundir. Látið laxinn síðan þiðna við stofuhita í 20 mínútur svo að hann sé ekki gaddfreðinn þegar hann er skorinn. Skerið í þunnar sneiðar, hentugt er að nota áleggshníf. Blandið saman eplum, kóríander, chilialdini, límónusafa og olíu, salti og pipar. Að lokum eru hrognin sett út í. Hellið blöndunni yfir laxinn. Með þessu er gott að hafa ferskt klettasalat og mangósalat.
Þungur róður í sölu veiðileyfa
50 • Sportveiðiblaðið Þegar ósköpin dundu yfir þjóðina síðastliðið haust og í vetur þurftu eigendur Lax ehf. að taka til hendinni eins og aðrir veiðileyfasalar til að halda líftórunni. Ekkert var lengur eins og það var, heilar herdeildir viðskiptavina horfnar og gengis- og efnahagsmálin skyndilega með þeim hætti að mikið þurfti að breytast ef að allt ætti ekki að fara á hliðina. Eftir miklar uppstokkanir kom Lárus Gunnsteinsson fram sem nýr stjórn arformaður Lax ehf. Hann fer auk þess fyrir Vesturárdal ehf. sem er með Vesturdalsá og Hafralónsá á leigu og er gjaldkeri Veiðiklúbbs ins Strengs ehf., leigutaka Selár í Vopnafirði. Lárus er að góðu kunnur frá gamalli tíð sem Lalli skóari á Dunhaganum og vel þekktur og kynntur meðal veiðimanna. En vegna þessara breyttu tíma var ekki úr vegi að hitta hann að máli og heyra hans hlið á ýmsum málum stangaveiðinnar á líðandi stundu. Við upphaf spjallsins kemur strax fram að Hafralónsá er Lárusi mjög ofarlega í huga, ekki hvað síst þar sem hann var nýbúinn að heyra magnaðar veiðifréttir frá ánni um það bil þegar sest var niður. Tveir Írar höfðu landað þar yfir 40 löxum á tveimur dögum og holl, sem var nýbyrj að, var búið að landa átta löxum áður en menn höfðu deplað auga. Komnir vel yfir hundrað laxar á land og hinn hefðbundni besti tími árinnar rétt að byrja. Og ekki má gleyma fjórum 19–20 punda hængum sem búið var að landa og sleppa. Við leyfðum Lárusi að rasa aðeins út um Hafralónsá. „Hafralónsá er alveg mögnuð. Hún gæti, held ég, komist ansi nálægt því að framleiða og gefa jafnmikið af laxi og Selá gerir í dag. Hún er eins og Selá, mjög vatnsmikil á, og hún er stórbrotin í alla staði. Ég veit ekki alveg hvað kom fyrir hana. Löngu fyrir tíma stanga veiðinnar í ánni var hún bara matarkista sveitamanna eins og títt var og þá var hún netaveidd. Svo ruddi stanga veiðin sér til rúms og í þó nokkur ár var Svisslending urinn Doppler með ána. Hann fór vel með hana, var þarna bara sjálfur og með gesti og dundaði. Veiddi bara þegar honum þóknaðist og reykti lax í kofa. Það var ekki tekið mikið úr henni á þessum árum, þetta var svona líkt og var við Hölkná, áin var stunduð og nýtt með sama hætti af leigutökum. En eftir tíma Dopplers kom tímabil þar sem allt agn var leyfilegt og þá var farið að drepa allt sem á land kom. Nú í ár erum við í fyrsta skipti með ána á leigu en höfðum komið að henni í tvö ár á undan, keyptum þá mikið af dögum og höfðum okkar reglur og kvaðir á þeim dögum sem við réðum yfir. Það er þann ig með Hafralónsá að þetta er ein af þeim ám sem enn [ Texti: Guðmundur Guðjónsson Ljósmyndir: Úr einkasafni ]
Á Laxá í Aðaldal.
geymir góð stórlaxagen en það var farið að ganga á stórlaxinn í ánni. Núna er aðeins veitt á flugu og sleppi skylda á allan lax frá 70 cm og yfir. Menn mega hirða smálaxa en við hvetjum til að menn drepi hóflega og sleppi smálaxi líka.“ – Þetta er nú orðin kunnugleg saga, hafa menn tekið þessum breytingum vel? „Ja, það er nú allur gangur á því. Í Hafralónsá erum við að taka inn algerlega nýjan kúnnahóp. Þeir sem voru á undan okkur koma fáir. Það er það sama með Hölkná í Þistilfirði, ég hef það frá fyrstu hendi að þeir sem voru með ána á undan okkur hafi sammælst um að kaupa engin veiðileyfi af okkur, rugluðu aðilum sem eru með mér við aðra veiðileyfasala, því miður, aðallega fyrir þá sjálfa. Einhvers misskilnings gætti þarna, þar sem hald ið var að við ætluðum að hækka verðið og selja erlend um aðilum leyfin en það er alls ekki meiningin, heldur að nota þekkingu okkar og krafta til að auka fiskgengd og veiði í ánum. En það setti okkur auðvitað í ákveðinn vanda því að það er talsvert mál að fylla heila laxveiðiá með nýju fólki, sérstaklega við þær aðstæður sem nú ríkja í þjóðfélaginu. En hvers vegna hugsa menn svona? Vorum við að hækka verðið fram úr hófi? Hvað gerðum við annað en að taka ána á leigu? Mæta þörfum og ósk um viðskiptavina okkar um vatnasvæði. Hafralónsá og Hölkná eiga sameiginlegt hvernig á þær var gengið og Svalbarðsá þó að lengra sé liðið frá því að umgengni við hana var stórbætt. Það mátti veiða á blandað agn og menn bara fóru og sóttu sér laxinn. Enginn greinar munur var gerðum á stórum laxi og smáum. Við erum hins vegar að reyna að friða stórlaxinn en það gera menn
dv.is slær í gegn! Á einu ári hefur dv.is aukið gríðarlega við sig í lestri og er nú í 3. sæti yfir mest lesnu fréttavefsíður landsins með 97.584 notendur og yfir 2 milljónir flettinga!
Notendur 100.000 95.000 90.000 85.000 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 0 1 vika
22 vika
25 vika
28 vika
31 vika
34 vika
*Ritið sýnir fjölda notenda á dv.is skv. vefmælingum Modernus.
Auglýsingasíminn er 512 7050
52 • Sportveiðiblaðið
Lárus og Ólöf takast á við lax í Svalbarðsá í Þistilfirði.
e kki með því að veiða á maðk og þess vegna bönnuðum við maðkveiði. Og þar erum við komnir að kjarna máls ins. Það eru helgispjöll að taka maðkinn af sumum mönnum. Að leyfa þeim ekki að veiða eins og þeir hafa alltaf gert. Setja þær hömlur að þeir megi hirða smálaxa en sleppa stórlaxi og þeir þurfi að gera það með flugu. Ég er sko alls enginn talibani sem tapar sér yfir þessum maðkveiðum en það er bara einföld staðreynd að stór laxi sleppa menn tæplega ef þeir hafa gleypt maðka öngul ofan í kok eða maga. Og við veiðar með maðki er ekki klárt hvaða lax tekur í hvert skipti. Flugulaxi getur þú alltaf sleppt. Í þessu sambandi má rifja upp áður skráða veiðisögu af Lárusi og er sú saga einmitt frá Hölkná í Þistilfirði. Hann kom þar á júlídegi í veiðitúr sem líður honum aldrei úr minni vegna þess að hann fékk skyndilega svo heiftarlega blóðeitrun í fótinn að það er góður möguleiki á því að hann hefði hreinlega dáið ef ekki hefði verið læknir í veiðihópnum. En fyrir tilstilli læknisins gat Lár us veitt dálítið á völdum stöðum er leið á ferðina og að morgni veiðidags setti hann í og landaði 12 punda ný genginni hrygnu. Hann landaði henni og sleppti síðan. Áður hafði hann smellt í hana merki. Næsta morgun setti hann í sama fisk og landaði talsvert ofar í ánni. Sögunni lauk síðan á lokadegi vertíðarinnar er veiði maður með maðk veiddi hrygnuna í efsta veiðistað ár innar. Lauk þar með ævi hennar.
– Og þú segir að það hafi verið samantekin ráð að versla ekki við ykkur? „Já, ég veit það fyrir víst. Menn tóku sig saman, sérstak lega hvað varðaði Hölkná, en einnig í minna mæli með Hafralónsá. Þetta gerir okkur erfiðara fyrir en á móti kemur að veiðimenn, sem hafa ekki kynnst þessum perlum, fá nú tækifæri til þess. Og menn eru ekki svikn ir, þessar ár í Þistilfirði hafa allt sem góðar laxveiðiár prýðir, magnað umhverfi og góða von um stóran lax.“ – En talandi um þessi kvótamál, þá hafið þið hjá Laxi ehf. verið umtalaðir fyrir skrítnar reglur, í Langá má t.d. aðeins veiða fimm laxa á vakt sem má taka og hirða og færa kvóta á milli heilla veiðidaga. Svo er önnur regla í Selá, hvað á þetta að fyrirstilla? „Já, ég kannast við þetta. Í Selá, sem er reyndar ekki ein af ánum hjá Laxi ehf., heldur Veiðiklúbbnum Streng ehf., sem var stofnaður 1959, má landa tólf löxum á dag og hirða tvo. Menn spyrja sig, hvers vegna að stoppa menn af, en hugmyndin byggist á því að draga úr álagi á ein staka veiðistaði og að það sé ekki búið að rústa einhverj um hylnum og veiða alla líklegu tökulaxana þegar næsti maður kemur. Þetta hvetur kannski til að menn fari víð ar og dreifi álaginu, jafni út veiði um ána sem kemur öllum landeigendum til góða og kemur kannski í veg fyrir of örar upptökur á arðsmati. Og að drepa tvo, það má kannski segja að það skipti engu máli hvort að tveir séu drepnir með maðki eða flugu en þá komum við
Sportveiðiblaðið • 53 aftur að stórlaxafriðuninni. Þú getur yfirleitt ekki valið hvaða fisk þú veiðir, sjáðu! Á vorin taka stóru hrygnurn ar fyrstar og ef ég man rétt þá má sjá það í þessu góða blaði að á forsíðu fyrsta vorblaðsins er oft dauð hrygna í fangi kampakáts veiðimanns. Mér líður illa vegna þessa. – En hvað með Langá og fimm laxa, þar eru skipting ar svo örar að menn komast varla yfir eitt eða neitt og einbeita sér að fáum pökkuðum stöðum? „Ég er nú svolítið sammála þessu og það verður alltaf að endurskoða reglur. Það er erfitt að búa til fyrirkomu lag sem hentar alls staðar og það þarf að þróa málin áfram. Ég sé alveg vandann í Langá þegar skipt er á þriggja stunda fresti og tvær stangir rótera inni í þessum þremur tímum og það í á sem heitir Langá af því að hún er löng! En mín persónulega skoðun er sú að það þyrfti ekki kvóta ef veiðimenn notuðu allir samvisku sína. En ef þú skoðar málið frá annarri hlið og við tökum fyrir fyrirkomulagið í Selá, þá þýðir 12 laxar á dag í grund vallaratriðum að þú mátt setja í og landa 36 löxum yfir þrjá daga. Og ef þú vilt hafa eitthvað með þér heim, þá máttu taka sex laxa með þér. Ef við skiptum þessu meira upp þá gætum við lagt þetta út sem sex laxar á vakt og einn drepinn á vakt. Er það stórkostleg kvöð að mega ekki landa „nema“ 36 löxum á þremur dögum? Og drepa sex til að éta? Ef svo er, þá skil ég það ekki, það má kannski segja að það þurfi ekki kvóta í Selá, en þetta hjálpar mönnum kannski til að slaka aðeins á.“ – En upp úr naflaskoðun og endurskipulagningu hrunsins kemur þú fram sem nýr stjórnarformaður
hjá Laxi ehf. Hvaða augum lítur þú þetta nýja um hverfi? „Ástandið er erfitt og hefur verið að breytast mikið, því miður til verri vegar. Sem betur fer tókst víðtækt samstarf fyrir þessa vertíð um að taka af verðtrygginguna á leigu samningum og menn héldu að það væri nóg. Ég lít á laxveiðiá sem vöru og í einu vetfangi varð ljóst að var an var einfaldlega orðin allt of dýr. Vara hækkar með vaxandi eftirspurn og eðli málsins samkvæmt á hún að lækka ef eftirspurn dregst saman. Það er engin ástæða til þess að önnur lögmál gildi um laxveiðiár en aðra vöru. Í sumar náðist ekki að rétta þetta af sem skyldi. Það tekur tíma og menn voru dofnir lengi vel og vissu ekki hvert stefndi. Það má því heita að með þeim að gerðum sem þó náðust sé verð veiðileyfa nú nokkurn veginn óbreytt frá því í fyrra. Það er samt of hátt og við gerum okkur grein fyrir því. Ég tel að til þyrfti að koma til lækkun sem nemur þróun kaupmáttar. Menn geta t.d. velt sér upp úr prósentum ef þeir vilja en ég held ekki að það sé flöt lækkun yfir landið sem myndi gilda. – Er það ekki of loðin yfirlýsing miðað við ástandið í þjóðfélaginu? „Þetta er nú mitt mat eins og staðan er í dag. Það má ekki gleyma því að jafnvel fyrir daga bankahollanna og verðsprengingarinnar þá var laxveiði dýrt sport. Og lax veiði verður alltaf dýrt sport. Varan er enn munaðarvara og það má heldur ekki gleyma því sem gerst hefur síð ustu árin, samgöngur með ánum hafa stórbatnað með vegagerð, aðbúnaður allur hefur verið bættur, annað
BRENNAN GOTT VEIÐISVÆÐI, TVÆR STANGIR OG 400 LAXA VEIÐI
Hægt að nálgast veiðileyfi á brennan@brennan.is www.brennan.is
54 • Sportveiðiblaðið hvort með nýjum veiðihúsum eða stórfelldum endur bótum á þeim gömlu, staðarhaldarar hafa verið ráðnir sem gefa ráð og aðstoða veiðimenn í alla staði og þann ig mætti eflaust áfram telja. Ef það yrði segjum 50 pró sent flöt lækkun yfir línuna færu allir einfaldlega á hausinn og það er fyrir enga hlutaðeigandi fýsilegur kostur.“ – Og þú telur að þessi markmið náist með samning um við bændur? Sumir telja nefnilega að réttast sé að árnar verði boðnar út á nýjan leik og þannig fáist hið eina s anna verð á þær miðað við b reytta s töðu ... „Ég tel að það sé vilji til þess hjá öllum að finna leið sem allir geti sætt sig við. Mér hefur fundist að menn séu samningsfúsir og vel áttaðir á því hvað þarf að gera. Í mínu aðalstarfi hef ég unnið mikið með útboð og þá við hið opinbera og er oft þannig að annar aðilinn ber lítið eða ekkert úr býtum, sérstaklega þar sem Íslend ingar eru bara ríflega 300.000, ekki stærri en smáþorp miðað við nágrannalöndin. Fyrirtæki sem bjóða eru fá og fara alveg út á brún til að hreppa hnossið og klekkja á keppinautnum og þau tapa svo í lokin eða verða að draga svo úr þjónustu og aðbúnaði að ekkert gaman er að selja vöruna, hvað þá kaupa hana. Útboð eru jú til þess að ná sem hagstæðustu verði eða því hæsta. Það er lítill millivegur á þessu. – Hefur alþjóðlega lagaákvæðið force majeure verið nefnt? „Já, það hefur komið upp. Menn hafa spurt sig hvort að það eigi við. Samkvæmt því geta menn rift samningum ef til koma hin eða þessi ófyrirsjáanlegu skilyrði sem valda því að menn geta ekki staðið við gerða samninga. Inni í því eru bæði venjulegar náttúruhamfarir og efna hagslegar hamfarir á borð við heimskreppur. Það má því ætla að skilyrðin séu til staðar. En eins og ég sagði, það er samningsvilji og réttast að láta á hann reyna. Að
Lárus við veiðar í Laxá í Kjós í opnuninni 2009.
Lárus og G. W. Bush eldri eftir veiðitúr í Selá í Vopna firði þar sem Bush veiddi vel.
taka force majeure-leiðina er slæmt fyrir alla og myndi eflaust leiða af sér málaferli á málaferli ofan. Og veiði leyfasali, sem myndi labba burt frá gerðum samningi á þessum forsendum, þyrfti varla að hugsa um að gera sig gildandi í bransanum þegar ástandið batnar. Ég rak skó verkstæði um árabil með föður mínum og við lögðum mikla alúð í starfið og ræktuðum viðskiptavini okkar. Það skilaði sér með þeim hætti að við héldum öllum okkar viðskiptavinum. Ég þekki fólk sem hugsar hins vegar þannig að það komi alltaf einhver nýr ef einn fer. Ég held að þegar til lengdar lætur þá leiði það menn fyrr eða síðar í öngstræti.“ – Eru bændur erfiðir? „Bændur eru eins og annað fólk, hafa mismunandi skoðanir á því hvernig bregðast eigi við þeirri stöðu sem komin er upp. Það er eðlilegt hvernig þeir hafa margir brugðist við, því að það hefur verið farið illa með þá marga. Þess eru mýmörg dæmi að á meðan að einhverj ir bankakarlar voru að veiða í ánum komu bankastarfs menn, flottir í tauinu, heim á bæi með fullkomin yfirlit yfir skuldastöðu þeirra og héldu lofræður um alls konar lán sem þeim stæðu til boða, aðallega myntkörfulán. Ekkert mál, sameina bara gömlu lánin, borga þau upp með miklu hagstæðara myntkörfuláni og kaupa traktor og bindivél fyrir afganginn. Margir létu leiða sig út í þetta. Ég þekki góð hjón fyrir austan sem björguðu sér einungis með þeim hætti að þau hafa aldrei flanað að neinu í ákvörðunum. Þau hringja oft í búnaðarráðunaut inn áður en þau taka stórar ákvarðanir og ráðunauturinn sagði: Nei, alls ekki! Og þau þakka fyrir það í dag. En þú spurðir líka um útboðsleiðina. Hún gæti kom ið mjög illa út, tilboðin gætu beinlínis orðið allt of lág.
Sportveiðiblaðið • 55 Þar er líka hætta á ferðum. Verðmyndun vöru fer eftir því hvað kostar að framleiða hana og afar miklu hefur verið til kostað síðustu árin eins og ég kom að áðan. Í þessu sambandi má alveg eins spyrja sig hvort að ein ástæðan fyrir því að laxveiðin er orðin of dýr sé sú að veiðileyfasalar hafi tekið of mikið í sinn vasa? Lagt of mikið á leyfin? Kannski er það rétta leiðin, að finna hina réttu hóflegu álagningu þó að ég sé sannfærður um að hún er afar rýr. Ef eitthvað kostar segjum 1000 krónur út úr heildsölu og þér stendur til boða að kaupa hlutinn út úr búð á 2500 krónur eða jafnvel 3000 krónur þá segir sig sjálft að fáir munu kaupa hlutinn. Dæmi er t.d. þessir IG-spúnar sem fást í sjoppunni á Vopnafirði og kosta 790 krónur. Það er sárt að kaupa svoleiðis. Hvað skyldi þessi spúnn hafa kostað í framleiðslu? – Þú telur sem sagt að veiðileyfasalar eigi að líta til þess að lækka álagningu á veiðileyfin? „Þeir hafa gert það nú þegar eins og þeir geta því að kúnnahópurinn er minni en síðustu ár. En það er eitt af því sem verður að skoða myndi ég telja. Það þarf að lækka veiðileyfin og í svona efnahagsástandi verða all ir að taka skellinn saman, ekki bara bóndinn í þessu tilviki.“ Þegar hér er komið sögu hringir síminn og truflar okkur. Það er í raun bara hið besta mál því að umræðu efnið, eins brýnt og þarft og það er, er eigi að síður þreytandi og þrúgandi. Það er Pálmi Gunn hinum meg
in. Hann er staddur á bökkum Hafralónsár og er að segja Lárusi frá því að þeir félagarnir hafi veitt átta laxa daginn áður og níu í viðbót þá um morguninn. Flottúpur og hits og stanslausir loftfimleikar og æsilegar yfirborðstökur. Lárus brosir út að eyrum og talar um að Hafralónsá sé á mikilli uppleið. Hún heillar hann gersamlega og hann talar um að ganga með Grímsólfsánni, hliðará Hafra lónsár, næstu fimm haustin til að sjá betur hvað mikið af laxi gangi í Grímsólfsá og hrygni. Hann er búinn að ganga öll gljúfrin frá Stórafossi og niður í Dimmugljúfur þar sem Laxfoss er neðstur og ólaxgengur. Það er ekki fýsilegt að koma laxi upp fyrir þessi miklu gljúfur en kannski má nýta beitina með seiðasleppingum eða að sleppa fullorðnum stórlöxum og fá þá til að hrygna. Í fyrra gekk hann með allri ánni og segist hafa undrast hvað laxar voru víða í hyljum árinnar. Nánast í hverjum einasta hyl og víða á milli staða einnig. Lárus segir allt í skoðun og mikil rækt verði lögð við ána. Það sé búið að prófa það í Selá, Hofsá og Sunnu dalsá í Vopnafirði að sleppa fullorðnum löxum upp fyrir fossa til hrygningar og það hafi virkað mjög vel. Það þurfi þó að huga vel að því sem er gert. Það er t.d. fallegur stofn staðbundinnar bleikju í Hafralónsá ofan gljúfra. Þá eru menn inni á reginöræfum þar sem erfitt er að komast nema á mikið breyttum jeppum. Lárus á eftir að skoða þær slóðir en segir að þess sé ekki langt að bíða. v
Ey s t r i - R a n g á Aflahæsta á landsins • Yfir 7.000 laxar veiddust í sumar • Klukkutíma akstur frá Reykjavík • Alltaf nóg vatn • Lausar stangir
Sala veiðileyfa er hjá Einari Lúðvíkssyni, símar 894 1118, 487 7868 netfang einar@ranga.is veffang www.ranga.is Veiðifélag Eystri-Rangár
ÍNN – sennilega besta verð á auglýsingum á Íslandi. Öllum opin allan sólarhringinn.
200 birtingar á 10 sek auglýsingu á 55.000 kr eða 4 sérvaldir þættir á 20.000 kr. Hringdu í síma 568-1560 og kannaðu málið. ÍNN rás 20 á digital Island
www.inntv.is
hönnun: www.skissa.net
ÍNN kynnir nýtt útlit á vefsvæði sínu þann 16. september. www.inntv.is
| ÍNN | Fiskislóð 14, 2. hæð | 101 Reykjavík | Sími: 568-1560 | www.inntv.is |
Fólk & veiði
Veiðimaður verður til Árni Páll Árnason, 10 ára Reykvíkingur, hefur aldeilis smitast af veiðibakteríu foreldra sinna, þó sennilega heldur meira af karli föður sínum sem er mun alvarlegar sýktur. Drengurinn fékk skömmu fyrir verslunarmannahelgi glænýja Loop-veiðistöng í afmælisgjöf enda foreldrarnir staðráðnir í að koma drengnum á bragðið. Við hvert tækifæri sveiflaði Árni Páll nýju stönginni, inni í stofu, úti í garði, uppi í sumarbústað og hvar sem var. Svo rann upp hinn langþráði dagur þegar hann fékk að fara með foreldrum sínum í alvöruveiði. Nánar tiltekið í Flekkudalsá á Fellsströnd. Heldur var áin vatnslítil sem aðrar vestlenskar ár um þær mundir. Hins vegar þurfti ekki að beita löngum köstum sem kom sér vel fyrir hinn efnilega veiðimann. Myndirnar tala sínu máli og vitaskuld fylgdi sveinninn ungi eftir reglum um maríulax. Árni Páll Árnason er kominn í hóp veiðimanna.
Fólk & veiði
Eva Rut Ingimundardóttir fékk loksins maríulax sinn í Torfu nesfossi í F lekku um verslun armannahelgina. Viðureignin var afar spennandi því að Eva Rut h afði misst fisk áður. Agn ið var R auð Frances á gull krókI nr. 12. Eiginmaðurinn, Ingvar Hjálmarsson, aðstoð aði og var spenntari en aðrir enda mikið í mun að eigin konan fengi sinn f yrsta fisk. Tengdamóðir Evu blandaði sér í leikinn og vildi tryggja að fiskurinn s lyppi ekki út í aftur, með sérlega glæsilegum fóta tilburðum. Síðasta myndin sýnir s tolta konu k omna í hóp veiðimanna.
60 • Sportveiðiblaðið
Ný mynd um laxveiði Gunnar Helgason leikari hefur áður gert tvær myndir um laxveiði og nú er hann með þá þriðju í bígerð en tökur hafa staðið yfir í allt sumar. „Þessi nýja mynd er allt öðruvísi en þær fyrri. Fyrir það fyrsta er ég ekki einn á ferð núna heldur er hann Ási bróðir með mér í þessari mynd. Og alltaf þegar við veiðum saman þá er gríðarlega mikil keppni á milli okkar, um allt, hvor fær stærri fisk, hvor fær fleiri og svo framvegis. Við munum spila á þetta í nýju myndinni þar sem við keppum líka í fluguköstum, hnýtingum og fleiru. Reyndar erum við að stilla þessu upp sem nokkrum sjónvarpsþáttum en ekki sem einni mynd. Viðræður standa yfir við sjónvarpsstöðvar um sýningu á þáttunum en ennþá er ekkert komið á hreint,“ segir Gunni. Ási blandar sér í umræðuna enda sést á honum að hann vill ekki að Gunni eigi sviðið alveg einn. „Við erum búnir að fara í nokkra túra í sumar með myndatökumönnunum Bjössa Ófeigs og Víði og höfum náð heilmiklu af spennandi efni, enda Bjössi og Víðir með eindæmum duglegir og þolinmóðir. Við fórum í Laxá í Aðaldal, bæði á Nessvæðið og Laxárfélagssvæðið, í Vatnsdalsá og í Langá. Markmiðið var í raun að komast í 20 punda klúbbinn, þ.e.a.s. að ég kæmist í 20 punda klúbbinn, ekki Gunni,“ segir Ási glottandi.
Það koma fleiri við sögu í þessum þáttum því að blaðamaður hefur hlerað að Óli í Intersport, Ingvi Hrafn og Bjarni Júl., fyrrverandi formaður SVFR, láti til sín taka í þáttunum. „Við viljum ekki gefa allt upp um þetta, enda ekki búið að fullklára þættina, en jú, það getur verið að þessum sómamönnum bregði fyrir, ásamt fleirum, vönum og óvönum veiðimönnum og -konum,“ segir Gunni að lokum og Ási sættir sig við að Gunni eigi síðasta orðið að þessu sinni. v
62 • Sportveiðiblaðið
Berþór, tíkin Heiða, Guðjón og Vilhjálmur með góða veiði úr kornakri.
Haust- og vetrarveiðiferðir Haust- og vetrarveiðiferðir hafa nú um þriggja ára skeið skipulagt og selt veiðiferðir út frá Stöng í Mývatnssveit. Á síðastliðnu hausti var fyrst boðið upp á veiðiferðir í Eyjafirði. Um er að ræða gæsa- og andaveiði en einnig rjúpna- og sjófuglaveiði. Á síðastliðnum vetri var einnig byrjað að bjóða upp á dorgveiði í gegnum ís. „Ég er í fyrsta skipti nú í haust að fá erlenda veiðimenn til mín í einhverjum mæli og það verður áhugavert að sjá hvernig þeim líkar,“ segir Jón Ingi Guðmundsson, skotveiðimaður og annar af eigendum Stöng-Sumarhúsa í Mývatnssveit sem standa fyrir þessari starfsemi. „Fyrst í stað voru viðskiptavinir eingöngu íslenskir skotveiðimenn en eftir að gengi krónunnar féll þá hefur áhugi erlendra veiðimanna aukist. Einnig er að þakka öflugri markaðs setningu erlendis og með samstarfi við íslenska aðila sem hafa staðið í sölu og markaðssetningu á veiðiferðum til Íslands um árabil.“ Haust- og vetrarveiðiferðir leigja margar jarðir af bændum til skotveiða og geta þess vegna boðið upp á mjög fjölbreyttar veiðilendur. Bændur hafa verið mjög jákvæðir fyrir þessari nýsköpun og stutt við bakið á starfseminni. Mikið er um að veiðifélagar og veiðiklúbbar komi saman til veiða og koma nú margir þriðja árið í röð. Haust- og vetrarveiðiferðir hafa í samstarfi við Gistiheimilið Stöng staðið fyrir villibráðarhlaðborðum
Einar, Kristján og labradorinn Korri með fína morgunveiði.
á haustin sem hafa notið mikilla vinsælda. Góðir afþreyingarmöguleikar eru í Mývatnssveit og hefur hið nýja Fuglasafn Sigurgeirs að Neslöndum vakið mikla athygli svo og jarðböðin við Mývatn sem eru alltaf vinsæl. „Ég er bara bjartsýnn á framhaldið hjá okkur þrátt fyrir ástandið í þjóðfélaginu, það er alla vega nóg af gæs og rjúpu hér fyrir norðan,“ sagði Jón Ingi að lokum. Hægt er að lesa meira um Haust- og vetrarveiðiferðir á www.stong.is/veidi v
Sportveiðiblaðið • 63
Verslunin Allra veðra von Ljósmynd: Lýður
Nielsen-stangirnar vinsælar
Verslunin Allra veðra von er staðsett í hjarta bæjarins á Selfossi en þar eru höfuðstöðvar Nielsen. „Já, við erum mjög ánægð með sumarið og sérstaklega hvað íslenskir veiðimenn hafa haft það hugfast að versla íslenskt í ár, sérstaklega í þessu skrautlega árferði, og viljum við færa þeim bestu þakkir. Það er nokkuð ljóst að Nielsen-stangirnar eru að verða þær vinsælustu á landinu þegar borið er saman verð, þjónusta og gæði. Fyrirtækið rekur tvær verslanir, á Selfossi og í Vestmannaeyjum. Nú um þessar mundir eiga verslanir okkar eins árs afmæli og af því tilefni bjóðum við viðskiptavinum okkar frábær kjör á veiðivörum út september.“ v
Icefin
Feðgarnir Þór og Birgir Nielsen á Þingvöllum á fallegum degi síðastliðið vor. Ljósmynd: Somira Sao
Í þessum galla er nýjasta útfærslan af hinni frábæru AIRTEX-öndunarþind. AIR-TEX2-þindin er hitalímd á ytrabyrðið sem gerir það að verkum að gallinn er vatnsþéttur og andar mjög vel. Fötin eru níðsterk, hlý og þægileg, þyngjast mjög lítið í mestu vatnsveðrum. Í þessum pakka eru næst líkamanum „super-dry” nærföt, bolur og síðar buxur, með SENTEK. SENTEK er tækni þar sem silfurefni er ofið í þræði fatanna. Það er bakteríudrepandi og gerir bráðinni erfiðara að finna lykt af veiðimanninum. Einnig fylgir flísmillilag, bolur og buxur, vatnsheldar buxur og jakki með hettu sem taka má af, húfa, skyrta, peysa, sætisáklæði og axlabönd til að allt sé á sínum stað og að síðustu flugnanet sem bæði nýtist til að losna við flugurnar af andlitinu og til að fela augun og andlitið. Mikið er af hentugum vösum á bæði jakka og buxum. Fatnaðurinn er hannaður af veiðimönnum fyrir veiðimenn. v
Laxveiði Silungsveiði Skotveiði
Strengir V E I Ð I Þ J Ó N U S TA N
w w w. s t r e n g i r. i s símar: 567-5204 & 660-6890
sumariรฐ 2009
66 • Sportveiðiblaðið Við lögðum af stað miðvikudaginn 22. júlí sl., fórum suðurleiðina til Egilsstaða og vorum komin þangað um miðjan dag. Þá lá leiðin að Skipalæk en við vorum búin að fá leigðan vegagerðarmannaskúr sem stendur þar heima við hlöðu og gengur hann undir nafninu Þrælabúðir. Við höfðum samband við Einar Axelsson leiðsögumann og ákváðum að hittast heima hjá honum um áttaleytið næsta morgun. Síðan gerðum við okkur klár með nesti og nýhlaðin skot í riffilinn. Næsta morgun var ekið að Akurgerði þar sem Einar býr, sexhjóli komið upp á kerru og farið að spá í hvar væri helst að leita að törfum. Taldi Einar að helst væri þá að finna á Hallormstaðarhálsi en þá vantaði bensín á sexhjólið svo að við komum við hjá vini hans á Melum og kipptum einum brúsa af sláttuvélabensíni með. Á milli Skriðuklausturs og Valþjófsstaðar sáum við lítinn hóp af törfum og voru það óttalegir tittir, kannski tveggja vetra, svo að við héldum áfram í gegnum Hallormsstaðarskóg en þegar upp var komið lá þoka yfir hálsinum svo að áfram lá leiðin inn Víðivallaháls. Fljótlega var ákveðið að taka sexhjólið af kerrunni og skildum við það eftir neðarlega á hálsinum, ætluðum þá bara að sækja það ef á þyrfti að halda. Svo voru eknir slóðar inn hálsinn og stoppað reglulega og nánasta umhverfi skoðað en lítið bólaði á dýrum fram eftir morgni. Einar sagði okkur sögur af mönnum og málefnum og höfðum við gaman af en einn þátturinn í hreindýraveiðum er að fá leiðsögn heimamanna sem eru hafsjór af fróðleik og oft kynlegir kvistir. Um kl 11 sá Sigurgeir bóndi minn tarfahóp í fjarska og var stefnan tekin á þá, skoðuðum við þá betur og töldum einn af þeim koma til greina. Fikruðum okkur nær og reyndist einn tarfurinn áberandi stærri en hinir. Við ætluðum fyrst niður fyrir dýrin en Einar taldi þá að betra væri að koma að þeim ofan frá svo að við komum okkur fyrir þar og röltu þeir svo að okkur í rólegheitum. [ Texti: María Björk Gunnarsdóttir Ljósmyndir: Úr einkasafni ]
Þegar þeir voru komnir í 170 metra færi í Gerðisslakka skaut ég einu skoti og tarfurinn steinlá. Svo var gert að dýrinu og vorum við búin að því um kl. 12 á hádegi. Þá fór Einar og náði í bílinn og komst hann nokkuð nálægt en dýrið var þá sett á svokallaðan Cabelas-sleða og dregið að bílnum og sett á kerruna. Ákváðum við að skilja sleðann eftir hjá Einari. Svo slökuðum við bara á og fengum okkur kaffi og nestisbita og dóluðum okkur út Víðivallahálsinn, sýndi Einar okkur hvar hann færi á greni og sagði okkur sögur frá því. Eftir það komum við að sexhjólinu og ók Sigurgeir því niður en síðan var farið með skrokkinn í Skóghlíð til vinnslu. Þá var nú heimleiðin eftir og ákváðum við að þvera hálendið, fórum upp að Kárahnjúkum, svo í gegnum Krepputungur og inn í Dreka í Öskju og þaðan Flæðurnar sem voru ansi vatnsmiklar og yfir Urðarhálsinn en hann var mjög stórgrýttur. Ekið var eftir stikum að Kistufelli og svo klöngruðumst við Dyngjuhálsinn. Á Dyngjuhálsinum hittum við göngufólk, stönsuðum og töluðum við það. Lét fólkið bara vel af sér og sagðist vera vel útbúið til fjallaferða. Þarna gerði svo frost um nóttina. Svo fórum við Gæsavatnaleið og niður í Laugafell. Þar ákváðum við að tjalda og fór ég til skálavarðarins til að athuga með tjaldstæði. Hún hváði við: „Tjalda! Það hefur snjóað síðustu tvær nætur,“ sagði hún svo. Við gáfum nú lítið fyrir það og reistum okkar kúlutjald og sváfum mjög vel þó að frostið færi í -3°, tókum okkur svo upp um morguninn og komum niður í Vesturárdal í Skagafirði. Við hjónin erum svo heppin að eiga sameiginleg áhugamál sem eru veiðar og fjallaferðir. Þetta í fjórða sinn sem ég veiði hreindýr. Eitt sinn fórum við til Grænlands og skutum hvort sitt sauðnautið, einnig höfum við stundað fuglaskotveiðar í yfir 30 ár. Vonandi dugar maður í nokkur ár til viðbótar! v
Afsökunarbeiðni til veiðimanna Farsímakerfi Vodafone hefur stækkað gríðarlega á undanförnum tveimur árum og nú er svo komið, að kerfið er það öflugasta sinnar tegundar á Íslandi. Öryggi veiðimanna á mörgum afskekktum stöðum hefur stóraukist vegna þessa, en á hinn bóginn hafa símhringingar stundum rofið kyrrðina á undurfögrum veiðistöðum. Við biðjumst velvirðingar á trufluninni en bendum á að einfalt er að slökkva á hringingunni. Hringdu í þjónustuverið okkar, í síma 1414, ef þú þarft aðstoð.
Lifðu núna
68 • Sportveiðiblaðið
Veiddi víða með vinum
Nú í sumar hafa staðið yfir tökur á fimmtu seríu af hinum vinsælu veiðiþáttum Veitt með Vinum og megum við veiðimenn eiga von á því að geta séð þættina í byrjun janúar 2010, á Stöð 2 Sport. Núna er fjórða serían væntanleg á DVD fyrir veiðiþyrsta sjónvarpsáhorfendur og af því tilefni hittum við manninn á bak við þættina. Karl Lúðvíksson framleiðir og leiðstýrir þessum skemmtilegu þáttum sem nú hafa verið í loftinu í 5 ár og hann segist hvergi nærri hættur. Við hittum Karl í klippisvítunni þar sem hann var í óða önn að vinna úr tökum sumarsins.
– Hvernig hafa tökur gengið í sumar? „Tökurnar hafa gengið vel í alla staði en samt er ekki hægt að segja neitt til um það fyrr en við höfum farið yfir allt efnið. En mér sýnist á öllu af því sem ég hef skoðað að þá séum við með fjóra þætti eins og er sem allir koma vel út. Við eigum eftir að mynda fimmta þáttinn og stefnum á að gera það í september.“ – Hvar voruð þið að mynda í sumar? „Við byrjuðum í Blöndu í byrjun júlí og þar veiddum við með Inga Frey leiðsögumanni. Tökurnar tókust frábærlega og okkur tókst loksins að fara yfir 15 punda múrinn í þættinum. Eftir Blöndu fórum í eystri bakka Hólsár um verslunarmannahelgina svo var það Grænland þar sem við vorum í 5 daga með Ingólfi Kolbeinssyni eða Ingó í Vesturröst eins og flestir þekkja hann og við vorum að koma úr Miðfjarðará þar sem við nutum leiðsagnar Rabba.“ – Nú er Miðfjarðaráin að slá gamla metið frá 1977, hvernig gekk þar? „Það gekk bara alveg ótrúlega vel. Ég var að veiða Miðfjarðarána í fyrsta skipti og ég verð að segja að þetta er ein af þessum ám sem ég féll alveg fyrir. Áin var fyrir það fyrsta full af laxi en síðan eru veiðistaðirnir svo rosalega fjölbreyttir að ég held að maður fái allar tegundir
veiðistaða á þessu svæði. Það var samt gríðarlegt verkefni að mynda ána og ég reikna með því að skjótast upp eftir einu sinni til viðbótar til að ná nokkrum skotum í viðbót því það gafst ekki tími til að mynda allt í þessum túr. Og stundum er það þannig að við förum tvisvar á sum svæðin til að vera með nóg efni.“ – En hvernig var að mynda á Grænlandi? „Grænland er ótrúlegt land. Það er erfitt að lýsa því hvernig landslagið þarna sogar þig til sín og dáleiðir þig. Það má segja að þetta sé eins og Ísland á sterum. Við vorum fimm í tökuliðinu sem fórum út og höfðum þrjá daga til að mynda þrjú svæði. Flugfélag Íslands skipulagði fyrir okkur ferðina og það verður að koma fram að svo vel var að því staðið að ekki hefði verið með neinu móti verið hægt að gera betur. Öll aðstaða frábær og leiðsögumennirnir, sem þau útveguðu okkur, þvílíkir heiðursmenn. Og að veiða á Grænlandi er algjört ævintýri. Allar ár stútfullar af bleikju! Hver dagur við tökurnar var ótrúlegur og ég hlakka mikið til að sýna Grænland í þáttunum því það var svo margt sem kom á óvart. T.d. vorum við á fyrsta degi að veiða í Prestsfirði, ofarlega í ánni, þegar Jan Erik leiðsögumaður stekkur á augabragði upp í fjall og skýtur hreindýr og á 40 mínútum gerði hann að dýrinu, fláði það, úrbeinaði og eldaði það
Sportveiðiblaðið • 69 við árbakkann ásamt nýveiddri bleikju. Þetta var eins og að vera í fullorðins-indíánaleik.“ – Áttu eftir að mynda meira í sumar? „Við eigum eftir að mynda smáviðbót í Miðfirði og svo er einn þáttur alveg eftir sem við förum í að mynda í september. Það verður þáttur tengdur íþróttaskotfimi. Eftir að við mynduðum gæsaþáttinn í fyrra höfum við fengið mjög jákvæð viðbrögð frá áhorfendum um að auka vægi skotveiða enda skotveiðimenn fjölmennur hópur á Íslandi og það er allt of lítið af efni til sem sýnir skotveiðar eða skotfimi á Íslandi. Ég hef fengið nokkra stráka sem allir kunna vel með byssu að fara til að aðstoða okkur við þann þátt.“ – Þú ert sem sagt líka í skotveiði. Þetta hlýtur að taka mikinn tíma frá þér. Hvernig gengur þér að púsla saman vinnuviku á háannatímanum? „Það er gífurleg áskorun. Ég vinn í Vesturröst alla virka daga og ef ég þarf að vera frá vegna myndatöku hefur Ingó alltaf reddað því. Við reynum þó að mynda sem mest um helgar ef þess er kostur og veiðileyfasalar, sem við myndum hjá, hafa verið okkur hjálplegir í því að koma okkur að um helgarnar. Annars snýst þetta bara um skipulag og það að hafa ánægju af því sem maður gerir. Um leið og þetta verður kvöð þá hætti ég því.“ – Nú er fjórða sería að koma út á DVD og fimmta sería verður sýnd í sjónvarpinu í vetur. Ertu farinn að hugsa um sjöttu seríuna? „Ég er svona aðeins farinn að gæla við það, hugsa um hvar ég myndi vilja mynda, hvaða gesti o.s.frv., en ég reyni samt að spá ekki í það fyrr en ég er búinn að skila
af mér þessari seríu sem við erum að vinna núna. Það er líka svo mikil vinna eftir og að mörgu leyti það skemmtilegasta, sjálf klippivinnan. Það tekur 2–3 vikur að fullvinna hvern þátt svo það er nóg eftir áður en þættirnir verða tilbúnir til sýningar.“ – Þegar þú ert ekki að mynda, hvert ferð þú að veiða? „Maður fer ansi víða. Sumar ár veiðir maður í nokkur ár en breytir svo til og prófar aðrar. En ein á hefur alltaf verið ofarlega á mínum lista og það er Langá á Mýrum. Ég fór þangað frá fimm ára aldri með afa mínum, Karli Lúðvíkssyni apótekara, sem veiddi ána í áratugi. Ég veiddi maríulaxinn minn í Tannalækjarbreiðu þegar ég var 12 ára og hef eftir það haft sterkar taugar til Langár. Ég fer í hana á hverju ári og sé ekki fyrir mér að breyta þeirri venju.“ v Jóhann Vilhjálmsson (f. 1955) er lærður byssusmiður og hefur stundað hnífasmíði um árabil. Hann er einnig lærður vélstjóri og vélvirki og starfaði sem slíkur áður en hann fór til náms í byssusmíði ICET Leon Mignon – skóla byssusmiðanna – í Liege í Belgíu. Eftir þriggja ára nám og sérhæfingu í skeftissmíði og málmgreftri opnaði Jóhann verkstæði og verslun í Reykjavík 1996. Hann starfar nú sem byssusmiður hjá Ellingsen. Hnífasmíði hefur lengi verið sérstakt áhugamál Jóhanns. Nú kynnir hann „Íslenska veiðihnífinn“ – sérhannaðan íslenskan veiðihníf. Jóhann hannar og smíðar hnífa sína frá grunni. Smíðar fyrst hnífsblöðin og herðir í sérstökum ofni. Skeftin eru úr völdum viðartegundum, beini, dýrahornum og völdum málmum. Sumir hnífanna eru skreyttir með málgreftri. Jóhann er félagi í BKS, félagi belgískra hnífasmiða. Hann hefur tekið þátt í fjölda samsýninga þeirra og vann m.a. silfurþjölina í keppninni um gullþjölina (Lime d’Or) 1998. Verðlaunin fékk Jóhann fyrir hníf með sikileysku lagi.
J. Vilhjálmsson
Íslenski veiðihnífurinn www.icelandicknives.com www.icelandicknives.com
www.icelandicknives.com
70 • Sportveiðiblaðið
Svipmynd af Langá á Mýrum:
Ljúfar stundir á Langárbökkum Langá á Mýrum er ein af helstu laxveiðiám landsins og á sér fjölmarga aðdáendur. Veiðimenn, sem leggja leið sína á Langárbakka, hafa margir á orði að áin taki einstaklega vel á móti þeim og er það engin tilviljun. Áratugum saman hafa landeigendur við ána, undir merkjum Veiðifélags Langár, í góðu samstarfi við leigutaka, nostrað við ána til að tryggja að dvöl veiðimanna við Langá verði sem ánægjulegust. Í sumar tóku nýir leigutakar við Langá og hafa þeir einsett sér að halda á lofti góðu orðspori Langár. Veiðin í sumar hefur gengið vel en aflamet var sett í Langá á liðnu sumri, þegar tæplega 3000 laxar komu á land. Það ræðst af því hversu vel aflast á haustdögum hvort það met verður í verulegri hættu en veitt er til 26. september í Langá. Aðbúnaður allur til fyrirmyndar Það er Lax ehf., í samstarfi við Stangaveiðifélag Reykjavíkur, sem er nýr leigutaki Langár. Saga laxveiða við Langá er löng eins og áin sjálf en Langá á upptök sín í Langavatni, 36 kílómetrum frá sjó, og í henni eru 93 merktir veiðistaðir. Í engri annarri á hafa landeigendur ráðist í jafnmiklar fiskvega- og gönguleiðaframkvæmdir en frá 1962 hafa veiðibændur við Langá byggt fimm laxastiga, vatnsmiðlunarstíflu í Langavatni og lagt í miklar vegaframkvæmdir þannig að heita má að hægt sé að aka að öllum merktum veiðistöðum Langár á 26 kílómetra löngum veiðibakka. Mjög góða veiðistaðalýsingu er að finna á vef Langár [ Texti: Hörður Vilberg Ljósmyndir: Ýmsir ]
(www.langa.is ) sem hentugt er að taka með á bakkann og gagnast leiðsögnin nýjum veiðimönnum við Langá einstaklega vel. Sögu árinnar, veiði og umhverfi eru jafnframt gerð góð skil í bók Guðmundar Guðjónssonar og Einars Fals Ingólfssonar um Langá á Mýrum sem er skyldulesning allra Langárveiðimanna. Þar segir m.a. af ensku hefðarfrúnni og kjarnakonunni Madam Kennard sem veiddi í Langá frá 1923 þar til síðari heimsstyrjöldin skall á árið 1939. Því hefur verið fleygt að andi Kennards sé enn á sveimi við Langá en þeir sem hafa bundist ástfóstri við ána skilja það vel. Frúin hafði það meðal annars fyrir sið að afloknum veiðum á hverju sumri að
Sportveiðiblaðið • 71 Í Langárbyrgi eru tólf tveggja manna herbergi með baðherbergi og dýrindisrúmum sem eru prýðisvettvangur fyrir veglega afladrauma. Í gufubaðinu er kjörið að fara yfir helstu afrek dagsins á bakkanum og í setustofunni geta menn horft dreymnir á svip yfir Hvítsstaðahyljina og lagt upp veiði næsta dags eða bara slakað á við nið Langár eftir dýrindisveitingar. Aðstaða fyrir vöðlur, skó og tilheyrandi er jafnframt mjög góð í Langárbyrgi en mest er veitt á 12 stangir í ánni yfir sumarið og því geta allt að 24 veiðimenn verið á bakkanum á sama tíma.
Veiðin er góð Aflamet var slegið í Langá á síðasta sumri þegar 2970 laxar komu á land en fyrra met var frá árinu 1978 þegar 2405 laxar veiddust. Meðalveiði áranna 1974–2008 er 1452 laxar og er ólíklegt að metið frá í fyrra verði slegið í sumar en veiðin hefur þó gengið vel. Alls voru komnir 1174 laxar á land þegar maðkveiði hófst í ánni á ný en leyfilegt er að veiða á maðk og flugu í upphafi veiðitíma til 4. júlí og frá 20. ágúst til loka tímabils. Áin hefur því nokkra sérstöðu en þeim ám sem hafa úthýst maðkveiðimönnum á síðustu árum hefur farið fjölgandi. Við Langá hefur sambýli veiðimanna hins vegar verið með ágætum.
Ríflegur kvóti Það er til marks um góða veiði í Langá að kvóti veiðimanna á hverri vakt er ríflegur eða 5 laxar á stöng. Kvóti flyst ekki á milli vakta og landi menn 5 löxum á vakt verða menn að hætta veiðum og hvíla sig fyrir næstu vakt. Einu gildir þó svo að löxunum sé sleppt aftur að aflokinni viðureign. Ekki er skylda að sleppa stórlaxi í Langá en það eru vinsamleg tilmæli til veiðimanna að sleppa 70 cm laxi og stærri í ána aftur í samræmi við tilmæli Veiðimálastofnunar. Langá er meðalstór á og blátær og þar gildir að vera með nettar græjur og hafa gaman af hlutunum. Átta til níu feta einhenda með línu 6–9 er kjörið veiðitæki en fyrir þá sem vilja spennandi rimmur er ekkert að því að brúka léttari línur og stangir. Litlar flugur eru alla jafna gjöfulastar og í Langá er fjöldi hylja þar sem kjörið er að gára vatnsyfirborðið til að espa laxinn til töku.
Allt getur gerst taka með sér heim til Englands vatn í flöskum sem hún tók úr lind við ána. Vatnið taldi Kennard allra meina bót og raunar uppsprettu lífsorkunnar, hvorki meira né minna!
Notalegt veiðihús Það væsir ekki um veiðimenn í veiðihúsinu Langárbyrgi en Veiðifélag Langár byggði húsið sem var tekið í notkun árið 1998 þegar áin var í fyrsta sinn boðin út sem eitt veiðisvæði en áður hafði Langá verið leigð út í hlutum. Þrátt fyrir langa sögu stangveiða við Langá er því tiltölulega stutt síðan veiðimenn fengu aðgang að allri ánni sem einu veiðisvæði.
Sá er þetta ritar hefur veitt í Langá undanfarin sjö ár, einkum á haustin, í góðra vina hópi, og það skal játað hér að þátt fyrir háar aflatölur í Langá getur allt gerst. Stundum hefur gengið mjög vel og stundum bara alls ekki neitt. Það er það sem er spennandi við veiðina að geta ekki gengið að því sem vísu að mokveiði bíði manns – en vonin lifir alltaf og stundum bíða manns ævintýri. Hér á næstu síðum er að finna stutt viðtöl við fólk sem tengist Langá með einum eða öðrum hætti og er það von mín að við lestur þeirra fáið þið góða innsýn inn í veiðina á bökkum Langár. Góðar stundir og megi línur ykkar þenjast til hins ítrasta í baráttu við villta laxa. v
72 • Sportveiðiblaðið
Heimilismatur í bland við veitingahúsafæði af bestu gerð Í Langárbyrgi ræður Mjöll Daníelsdóttir ríkjum en hún sér um rekstur veiðihússins ásamt eiginmanni sínum, Guðmundi Viðarssyni. Þau laxahjú eru með fjögur veiðihús í rekstri við þekktar laxveiðiár, Norðurá, Hítará og Laxá í Dölum, auk Langár sem bættist í flóru þeirra fyrir sumarið. Í nærri hálfan annan áratug hafa þau töfrað fram kræsingar fyrir veiðimenn sem hafa látið sér vel líka.
Mjöll segir fyrsta sumar þeirra við Langá hafa gengið mjög vel en hún hafi komið fyrst í Langárbyrgi í febrúar til að skoða aðstæður og strax litist vel á. „Fyrsta upplifunin af húsinu var mjög góð enda er vinnuaðstaða þar til fyrirmyndar. Við gerðum hins vegar ákveðnar breytingar í húsinu sem allir hafa verið mjög ánægðir með og settum til að mynda upp hlaðborð eins og við erum með í Norðurá.“ Mjöll segir að þau leggi höfuðáherslu á að öllum líði vel í húsinu, hvort sem í hlut eiga viðskiptavinirnir, leiðsögumenn eða starfsfólk.
Góð blanda En hvað skyldi nú vera á borðum? „Við bjóðum upp á klassískan íslenskan heimilismat í bland við veitingahúsafæði af bestu gerð, kokkarnir okkar leggja mikinn metnað í það sem þeir framreiða hverju sinni,“ segir Mjöll. „Við rekum öll húsin með sama sniði en við erum búin að vera í þessum bransa í 14 ár þannig að við erum búin að setja okkar blæ á þetta allt saman.“ Mjöll segir veiðihúsin fjögur, sem þau eru með í rekstri, í eðli sínu ólík en grunnreksturinn sé sá sami og því lítið mál fyrir starfsfólk að stökkva á milli húsa eftir þörfum.
Sportveiðiblaðið • 73 Ánægjuleg þróun Það vakti athygli að fæðisverð var lækkað fyrir tímabilið í Langárbyrgi. „Við höfum ávallt verið með besta fæðisverðið í veiðihúsunum okkar og ákváðum að mæta ástandi á Íslandi með því að vera með sama verð og undanfarin ár og koma þannig á móts við kúnnana okkar.“ Fæðisverð í Langá er 9.900 krónur á dag í upphafi veiðitíma og undir lokin og fæst fyrir það morgunverður, hádegisverður, kaffi og kvöldverður auk gistingar sem er mjög vel sloppið. Yfir háannatímann er fæðisverð hins vegar 14.500 á dag.
Öflug aflakló Mjöll segist ekki hafa tekið í mál annað en að læra inn á Langá þegar hún kom að ánni en hún fékk sinn fyrsta lax í Strengjunum og hafði Ólaf Finnbogason sér til aðstoðar. „Eftir það fórum við upp alla ána – alveg upp að Ármótum, efsta veiðistaðnum í ánni. Ég hef farið víða um Langá og er hver staður öðrum fegurri.“
Mjöll hefur þó ekki látið Langá eina nægja en hún segir veiðina hafa gengið mjög vel hjá sér í sumar „Ég er nýkomin úr veiði með kvennahollinu mínu, Kavíar Klúbbnum, en við fórum á Nes-veiðar í Aðaldalnum og þar er maður alltaf að upplifa eitthvað nýtt. Ég fékk fjóra laxa og einn veiddi ég af bát á Presthyl sem mér fannst mjög skrýtið en ég fékk laxinn á alveg spegilsléttu vatni.“ Aðspurð um upphaldsflugu er Mjöll ekki lengi til svars. „Já, ég á mér uppáhaldsflugu, Hauginn eftir Sigurð Héðin.“ Þegar við spjöllum við Mjöll er langt liðið á ágústmánuð og haustið farið að minna allrækilega á sig – fjöll tekin að grána. Haustið leggst hins vegar vel í Mjöll. „Já, það leggst vel í mig. Ég verð hérna uppi í Langá til 24. september en eftir það verður kærkomið að komast í smáfrí og hlaða batteríin.“ Uppáhaldsmatur Mjallar er humar auk þess að þykja allir eftirréttir GÓÐIR. Sportveiðiblaðið birtir hér eina létta humaruppskrift úr smiðju Mjallar og Guðmundar. Verði ykkur að góðu!
Humar með villisvepparisotto Humar (5–6 á mann) – kljúfið humarinn ofan frá og setjið upp á skelina. 4 bollar Arborio-hrísgrjón 1 stk. skalotlaukar 100 gr þurrkaðir villisveppir – lagðir í bleyti 1 lítri af grænmetissoði 1/2 tsk. saffran 200 gr rifinn parmesan-ostur 1 dl hvítvín
Saxið villisveppina og skalotlaukinn smátt, svissið laukinn og saffranið í smjörklípu. Bætið síðan sveppunum og hrísgrjónum út í og látið malla um stund. Hellið hvítvíninu saman við ásamt grænmetiskrafti eftir þörfum. Þegar risottoið er soðið (AL DENTE) er parmesan-ostinum bætt yfir. Grillið humarinn undir heitu grilli með hvítlaukssmjöri og berið fram með nýbökuðu brauði og fersku salati. v
74 • Sportveiðiblaðið
Ólafur Finnbogason:
Óvenjumargir stórlaxar gengið í Langá í sumar Ólafur Finnbogason hefur verið leiðsögu maður við Langá í áraraðir og var staðar haldari við ána í sumar. Veiði lýkur í Langá 26. september næstkomandi en hvernig skyldi hafa gengið fram til þessa? „Sumarið byrjaði mjög vel og hefur ekki veiðst betur í opnun í Langár í mörg ár en hafa verður þó í huga að opnunin var færð aftur um nokkra daga. Veiðin hófst að þessu sinni 20. júní og veiddist meðal annars lax í veiðistað 69 eða Sveðjurennum sem er mjög óvenjulegt. Veiðin gekk vel í júní og meðal annars náðist fyrsti kvótinn í júní sem hefur ekki gerst oft. Júlí var jafnframt mjög góður og þrátt fyrir þurrka hélt Langá góðu vatni vegna vatnsmiðlunar við Langavatn. Fyrsta vikan í ágúst var líka fín en eftir það datt takan niður þar sem ekkert rigndi á Mýrunum og vatnsmiðlunin tæmdist.“
Kemur 20 pundari úr Langá? Það má búast við því að tökugleði laxins aukist með haustrigningum þegar aukið líf færist í vatnið og búast má við spennandi veiðidögum þar sem óvenjumargir stórlaxar á mælikvarða Langár hafa gengið í ána og margir hafa ekki veiðst enn sem komið er. „Það er að veiðast mun vænni fiskur í Langá en hefur verið síðustu ár. Til að mynda komu í sumar tveir fiskar á land sem voru yfir 90 cm og einnig mikið af fiski á bilinu 80–90 cm að sjást og nást. Samkvæmt teljara í Skuggafossi og Sveðjufossi eru enn stærri fiskar búnir að ganga upp ána og telja þeir fiskar sem eru yfir 80 cm nokkra tugi. Sá stærsti sem hefur farið í gegnum teljarann er 96 cm og því fer hann ansi nálægt 20 pundunum.“ Aðspurður um hvaða flugur hafi verið að gefa best í Langá segir Ólafur það vera hefðbundnar flugur sem mikið eru notaðar en einnig hafi nýjar flugur verið að detta inn í veiðibókina þar sem Bretar hafi sótt Langá heim í auknum mæli í sumar. Má þar t.d. nefna flugur eins og White Wing, Undertaker og Diablo og er kannski ekki úr vegi fyrir íslenska veiðimenn að smella þeim undir í haust.
Hvar og hvenær veiðist best? Líkt og í öðrum laxveiðiám er veiðin misjöfn eftir tímabilum og aðstæðum en eftir að stærstu laxagöngurnar hafa skilað sér er Langá virk á öllum svæðum. „Á fyrri hluta tímabilsins er mesta lífið fyrir neðan þjóðveg. Þá helst á Breiðunni, Strengjum, Krókódíl, Holunni og Fossbreiðu. Þá koma staðir fljótt inn eins og Bárðarbunga og Glanni,“ segir Ólafur og bætir við að þegar komið sé fram í júlí detti inn flestir staðir í ánni. „Þar má helst nefna Álfgerðarholtskvörn, Stórhólakvörn, Jarðlangsstaðakvörn, Rennur og Réttarhyl. Um miðjan júlí er kominn fiskur í flesta staði í ánni en þegar líður á ágúst og sérstaklega þegar vatnsmagn fer að lækka koma inn staðir eins og Efri- og Neðri-Hvítstaðahyljir, Jósep og Ármótastrengur sem er efsti veiðistaðurinn í ánni.“
Sportveiðiblaðið • 75 En hvað með haustið? „Þegar komið er fram í september halda þó nokkrir staðir á neðra svæði fiski svo sem Kerstapafljót, Torfan, Glanni, Álfgerðarholtskvörn, Stórhólakvörn, Hvítstaðahyljir, Stangarhylur, Hornhylur, Klettskvörn og Sveðjurennur. Að mínu mati er svæðið fyrir ofan Sveðjufoss skemmtilegast á þessum tíma, svokallað Fjall (veiðistaðir 71–93), enda mikið af fiski gengið upp fyrir fossinn og fullt af stöðum sem fiskurinn getur falið sig á. Fyrir utan merkta veiðistaði er fjöldinn allur af pollum á milli staða sem geyma fiska, eins og fyrir neðan Ármótastreng,“ segir Ólafur en félagi hans, Sigurður Árnason, lýsir Fjallssvæðinu hér til hliðar.
Setti tvisvar í maríulaxinn Að góðra veiðimanna sið er spjallinu við Ólaf Finnbogason ekki slitið nema fá eina ferska veiðisögu úr Langá í kaupbæti. „Breskur leiðsögumaður, Tim Edwards, sem hefur verið við leiðsögn í Langá í mörg ár, var með veiðikonu í Holunni sem er veiðistaður númer 3. Þar setti hún í maríulaxinn sinn en lykkjan, sem festir tauminn við flotlínuna, lak af og laxinn hélt sína leið. Um tveimur klukkustundum síðar setti hún síðan í lax á Breiðunni sem er númer 9 en þegar hún dró laxinn að landi sá Tim að þetta væri eitthvað undarlegt. Tim náði í stóra háfinn sinn sem hann notar alltaf og náði laxinum en þegar fiskurinn og línan var skoðuð betur kom í ljós að
veiðikonan hafði krækt flugunni í lykkjuna á taumnum sem maríulaxinn æddi með burt úr Holunni við lítinn fögnuð viðstaddra. Það telst líklega einsdæmi að veiðimaður eða -kona missi maríulaxinn sinn en takist að landa honum stuttu síðar á sama degi!“ v
Vacuum pökkunarvélar Fyrir öll heimili ásamt fylgihlutum Hráefnið geymist allt að
6 sinnum lengur og engin hætta er á frostskemmdum í lofttæmdum umbúðum. Reykofnar og fylgihlutir.
www.esjugrund.is Visa / MasterCard / Greiðsludreifing / Póstkröfur
76 • Sportveiðiblaðið
Ný og spennandi leið býðst nú til öflugrar sölu- og markaðssetningar á íslenskum lax- og silungs veiðileyfum erlendis því að stærsti veiðisöluvefur heims, FishPal.com, hefur opnað sérstaka Íslands deild. Hvert veiðisvæði hefur sína heimasíðu og nú þegar eru í boði um 40 íslensk svæði en í heild ina er FishPal með um 700 veiðisvæði í 7 löndum í „online“ sölu. Tugir þúsunda veiðimanna kaupa sér leyfi á þennan hátt á hverju ári því að bókunarkerfið er bæði einfalt og öruggt.
Sportveiðiblaðið • 77 – Hvenær hófst FishPal-ævintýrið? „FishPal-vefurinn hefur verið starfræktur í Bretlandi í 5 ár og byrjaði á því að selja veiðileyfi í heimsþekktum, skoskum laxveiðiám eins og Dee, Tweed, Spey, Tay og fleirum. Vefurinn hefur stækkað stöðugt og selur nú veiðileyfi „online“ í Skotlandi, Englandi, Wales, Írlandi, Íslandi, Noregi, Rússlandi og viðræður eru í gangi við kanadíska, bandaríska og suður-ameríska aðila. Málið er að sala og markaðssetning á netinu er í örum vexti á meðan vægi annarra miðla stendur í stað eða minnkar. Söluaukningin á FishPal er í samræmi við allar sölurannsóknir sem sýna að netsala á góðri vöru eða þjónustu e ykst umtalsvert á hverju ári.“ – Hverjir kaupa á FishPal? „Mestmegnis hafa þetta verið Bretar en hlutfallið hefur verið að breytast mikið undanfarin 2–3 ár því að fleiri og fleiri Norðurlandabúar, Þjóðverjar, Frakkar, Spánverj ar, Ítalir og Bandaríkjamenn eru orðnir stórir kaupend ur veiðileyfa á FishPal. Markmiðið með opnun Íslands deildar er að ná til þessa stóra, erlenda kaupendahóps sem þarna verslar. Mikill kostur er að þessir kaupendur búa í löndum sem eru á markaðssvæði íslensku flugfé laganna og geta því í flestum tilfellum tekið eitt flug og ferðast til Íslands. Jafnframt vita orðið margir erlendir veiðimenn, eins og ferðamenn almennt, hversu hagstætt það er að koma til Íslands núna vegna veikingar krón unnar.“ – Er þá FishPal ekki í samkeppni við íslenska veiði leyfasala? „Nei, alls ekki, heldur er FishPal í samstarfi við veiði leyfasala landsins því að uppsetning á heimasíðu hvers árssvæðis og vistun er ókeypis og aðstoðað er við enska textagerð. Auðvelt er að koma á framfæri öllum sér ákvæðum um veiðihætti, veiðimagn og agni, veiðikort um og veiðitölum s.l. ára. FishPal tekur aðeins söluþókn un fyrir hvert selt veiðileyfi. Veiðileyfasalar stjórna framboði sínu á FishPal í gegnum aðgangsstýrt vefviðmót og geta jafnframt selt eftir sínum hefðbundnu söluleið um. Tölvupóstur berst samstundis frá kerfinu til kaupanda og seljanda þegar leyfi seljast og netbókhald seljanda er aðgengilegt á FishPal. Segja má að með þessu fyrir komulagi og samstarfi minnki verulega öll umsýsla veiðileyfasalanna í síma og tölvupósti og ekki má gleyma því að sala á veiðileyfum í FishPal er opin allan sólar hringinn, alla d aga ársins.“ – Af h verju Ísland inn á FishPal?
Laxveiði Silungsveiði Skotveiði
Strengir V E I Ð I Þ J Ó N U S TA N
w w w. s t r e n g i r. i s símar: 567-5204 & 660-6890
„Það var ljóst eftir hrunið í haust að sala laxveiðileyfa yndi verða erfiðari fyrir íslenska veiðileyfasala en oft m áður því að íslenskir stórkaupendur síðustu ára, þ.e. bankarnir og fjármálafyrirtækin, hafa nánast þurrkast út af markaðnum og einnig boðsferðir stórfyrirtækja. Þetta á ekki aðeins við um Ísland því að efnahagsástandið er víða slæmt annars staðar enda hefur almennt gengið erfiðlega að selja veiðileyfi, alls staðar í heiminum. Þetta ástand mun breytast. Íslenskir veiðileyfasalar hafa tekið FishPal mjög vel og framboð á veiðisvæðum fer ört vaxandi. Það þarf að koma á betra jafnvægi í seldum veiðileyfum á milli er lendra og innlendra aðila til að verða síður fyrir skakka föllum þegar efnahagsdýfur koma hér á landi eða ná grannalöndum okkar.“ – Hvernig hefur sala veiðileyfa gengið á FishPal? „Salan á FishPal hefur vaxið í hverjum mánuði því að ávallt er mikill áhugi á veiði á Íslandi og fjölmargar fyr irspurnir eru þegar komnar um veiðileyfi fyrir næsta sumar, bæði í lax- og silungsveiði. FishPal-kerfið er byggt þannig upp að það getur strax farið að selja veiðileyfi fyrir 2010 og 2011 ef verðin eru til staðar. Vikulegar veiðifréttir, veiðimyndir og veiðitölur eru birtar á FishPal og þegar vefmælingar síðasta mánaðar eru skoðaðar á mest lesnu vefsíðunum er greinilegt að erlendu veiðimennirnir liggja á áðurnefndum síðum og láta sig dreyma um ferð til Íslands næsta sumar. Í mínum huga er engin spurning að sala- og mark aðssetning veiðileyfa á FishPal er öflugasta leiðin fyrir íslenska veiðileyfasala til að ná eyrum og augum erlendra veiðimanna og þannig verða til þess að koma á eðlilegu jafnvægi í innlendri og erlendri sölu. Öllum veiðileyfasölum stendur til boða að setja veiðisvæði sín í sölu inn á FishPal. Nánari upplýsingar má fá í síma 534-8082 eða með tölvupósti á jon@fish iceland.com“ – Nú ert þú með bullandi veiðidellu svo að það pass ar við vefinn? „Ég byrjaði að veiða sem smágutti með foreldrum mín um og fjórum bræðrum á bökkum Sogsins, fyrir landi Bíldsfells, þar sem mamma fæddist og ólst upp. Á hverju sumri fórum við í Bíldsfellið, mamma sá um eldamennsk una, pabbi og Örvar elsti bróðir minn sáu um laxveiðina en við þrír yngstu vorum settir á bleikjusvæðin með flotholt og maðkastöng í hönd. Á unglingsárunum vor um við farnir að nota allar leyfilegar veiðiaðferðir og
78 • Sportveiðiblaðið
Tekið í veiðiferðinni í Tweed-ána. Sitjandi frá v instri: Örvar, Ómar, Jón, Guðmundur, Pétur og Brynjar.
veiðidella mín tók verulegt stökk eftir fyrsta fluguveidda laxinn minn á Klöppinni í Alviðru fyrir um 10 árum. Fljótlega var sumarið hér á landi orðið of stutt til að fullnægja veiðiþörfinni. Ég byrjaði að „googla“ eftir veiði erlendis til að lengja sumarið og þannig kynntist ég veiðivefnum FishPal.“ – Þið bræðurnir veiðið mikið saman og ég h itti ykkur fyrir nokkrum árum á veiðislóðum á Grænlandi. „Það er alveg rétt að við bræðurnir veiðum mjög mikið saman. Örvar er elstur, svo Guðmundur, ég, Ómar og Davíð yngstur. Davíð veiðir lítið en hefur meira yndi af málaralistinni og málar oft flottar myndir af okkur og landslaginu í kring á meðan við veiðum. En þessi ferð til Grænlands, sem þú nefnir, var ein af okkar fyrstu ferðum erlendis. Við lentum í svakalega góðri sjóbleikju veiði því að þarna er bæði fallegur og stór fiskur sem gefur alveg fantatökur þegar maður finnur réttu fluguna. Við veiðum mjög víða hér á landi á hverju sumri en skemmtilegast finnst okkur alltaf í Bíldsfellinu og við rifjum þá gjarnan upp góðar minningar þaðan. Í fyrra haust og fyrir bankahrunið vorum við búnir að skipu leggja veiði í skosku ána Tweed og gerðum þangað góða ferð og stækkuðum um leið karlahópinn því að tengda faðir minn, Pétur Sigurðsson, og mágur, Brynjar Péturs son, k omu með.“ – Og þú veiðir eingöngu með f lugu og spáir mikið í hvaða f lugu fiskur tekur hverju sinni? „Í dag veiði ég eingöngu á flugu og ekki fyrir það að ég hafi eitthvað á móti annars konar veiðiaðferðum, held ur finnst mér einfaldlega skemmtilegast að veiða á flugu. Hvaða flugu ég vel undir hverju sinni fer eftir ýmsu hjá mér eins og svo mörgum öðrum fluguveiðimönnum, birtunni, hita eða kulda, dýpt og hraða vatnsins, legu fisksins og hreinlega hvað aðrir hafa verið að nota, allt er tekið með í reikninginn. Ég stunda mikið að „veiða og sleppa“ því ég tel að það skipti mjög miklu máli í verndun laxastofnsins. Ég vil hugsa lengra fram í tímann og reyna að stuðla að því að börnin mín og barnabörn geti í framtíðinni gengið að veiðistofnum landsins í jafn góðu eða betra ásigkomulagi og ég geri í dag.“ – Körfubolti og v eiði, það er nú ekki neitt sameigin legt með þessum tveimur íþróttagreinum? „Það fer svolítið eftir því hvernig þú hefur upplifað þess ar íþróttir og reyndar er margt að finna sem líkja má
saman. Hvert kast með flugunni skiptir máli og þarf að vera hárnákvæmt og lenda á réttum stað, eins og góð boltasending eða skot á körfuna. Hverju veiðisvæði eða á, sem þú veiðir í, má líkja við keppnishöll og falleg náttúran og landslagið, sem umlykur þig, hrópar á þig og spilar inn í veiðileikinn eins og mannfjöldinn sem hvetur þig áfram til sigurs. Síðan er það tilfinningin þeg ar takan kemur og fiskurinn er á, það er eins og þriggja stiga karfa sem ræður úrslitum á síðustu sekúndum leiksins, algjör snilld.“ – Hver er skemmtilegasta veiðiá sem þú hefur veitt í? „Ég hef farið ansi víða um lönd undanfarin ár, Rússland, Kanada, Skotland og fleiri. Allir þeir veiðistaðir sem ég hef komið á hafa sinn sjarma og sín skemmtilegu sér einkenni sem erfitt er að gera upp á milli. Það sem spilar líka svo mikið inn í er veiðimenningin á hverjum stað og siðvenjur sem oftast eru svo ólíkar því sem við þekkjum hér á landi. Í mínum huga er skemmtilegasta veiðiáin Sogið í Bíldsfellslandi, bæði vegna allra góðu minninganna þaðan og ekki síst fyrir þá áskorun sem hún gefur alltaf og ég er enn í dag að læra inn á hana í hvert skipti sem ég fer þangað.“ – Eina veiðisögu? Í fyrsta skiptið, sem ég fór til Skotlands að veiða og ég mætti á veiðistaðinn, var allur bakkinn meðfram ánni vaxinn háum trjám. Ég kunni ekkert á „speycasting“ og hafði aldrei snert tvíhenduna sem ég hafði meðferðis, hélt að ég gæti nú notað einhenduna mína, hvar sem væri. Jæja, ég fékk stutta kennslu í undirstöðuatriðunum hjá „ghillie“ staðarins og svo kvaddi hann mig bara og sagðist koma eftir tvær klukkustundir til að ferja mig á næsta veiðistað. Mér gekk bærilega til að byrja með, ég fór rólega í sakirnar en náði ekkert langt út í ána með línunni. Svo ég fór að „taka á því“ og rykkja línunni út með látum en ekki mjög tæknilega. Það skipti engum togum að í eitt skipti small flugan í andlitið á mér og flugan „Ally’s Shrimp Long Tail“ rígfestist á efri vörinni. Nú voru góð ráð dýr, „ghillie“ farinn, góð stund þar til hann kæmi aftur og enginn nálægt til aðstoðar. Jæja, ég lét þetta ekki stoppa mig, klippti á línuna og hnýtti aðra flugu á og hélt bara áfram veiðum þrátt fyrir óþægindin af fjöðrum flugunnar á vörinni sem stöðugt kitlaði nefið á mér. Stuttu seinna setti ég samt í lax og landaði fyrsta skoska laxinum mínum og varð mjög stoltur „speycast er“ en með auma efri vör.“ – Hvernig gengur að starfa við áhugamálið og hef urðu veitt víða í sumar? „Jú, ég get ekki neitað því að hlutastarf mitt í kringum FishPal og við innsetningu margra spennandi veiðisvæða hef ég freistast út í fleiri veiðiferðir en upphaflega stóð til. Ég er búinn að veiða í Norðurá, Grímsá, Miðfjarðará, Breiðdalsá, Tungulæk, Laxá í Aðaldal og Soginu sem er minn uppáhaldsveiðistaður eins og fyrr sagði. Hins veg ar er ákveðinn galli við þetta skemmtilega starf og svona mikla veiði og hann er sá að mér hefur gengið illa að vinna niður forgjöfina mína í golfinu,” segir Jón Sigurðs son um leið og hann leggur veiðistangirnar inn í bílinn og yfir golfsettið. v
80 • Sportveiðiblaðið Ný ritröð um íslenskar laxveiðiá r
Veturinn, vorið og sumarið 2007 byrjuðu Guðmundur Guðjónsson, ritstjóri www.votnogveidi.is og www.ang lingiceland.is og Einar Falur Ingólfsson, veiðiskríbent Morgunblaðsins og ljósmyndari, á ritröð um íslenskar laxveiðiár í samvinnu við Litróf/Hagprent, studdir af Laxi ehf. Fyrsta bókin kom út fyrir jólin 2007 og fjallaði um Laxá í Kjós. Hún kom út bæði á íslensku og ensku. Í fyrra var það svo bókin um Langá. Kreppan skall á og tafði enska útgáfu hennar en íslenska bókin kom á rétt um tíma. Þriðja bókin verður um Grímsá og er í vinnslu en nokkur óvissa er þó eðlilega um útgáfutíma hennar. Bækur þessar eru glæsileg rit og útgáfan metnaðarfull. Litróf leggur mikið í útgáfuna til að gera hana sem glæsi legasta. Sportveiðiblaðið ræddi við þá Guðmund og Einar Fal um verkefnið.
„Þessi ritröð er eiginlega lokaútfærslan á gömlum raumi sem Konráð Jónsson í Litrófi hefur gengið með d lengi. Ég veit ekki hvað það eru mörg ár síðan að hann sagði mér fyrst frá þeirri hugmynd sinni að gefa út glæsi leg rit um íslenskar laxveiðiár. Upprunalega var þetta allt öðru vísi en við sjáum í þessari útgáfu í dag, við höfum rætt þetta margsinnis í gegnum árin og útgáfan tekið margs konar breytingum á þeim tíma. Svo var þetta komið á einhvers konar lokastig og þá stóð það heima að Lax ehf. lýsti yfir áhuga á að styrkja útgáfuna. Ég talaði þá strax við minn gamla vin, veiðifélaga og sam starfsmann á Mogganum til margra ára, Einar Fal, enda hefur hann sérhæft sig í töku frábærra veiðimynda. Hon um leist strax vel á verkefnið og þá varð ekki aftur snúið. Við fórum í verkið og menn sjá nú útkomuna, bækur um Laxá í Kjós og Langá á Mýrum,“ segir Guðmundur. – Hvaða áherslur og efnistök var lagt upp með? „Númer eitt var markmiðið að fjalla um ána sjálfa, veið ina, veiðistaðina og veiðimennina sem hafa veitt í þeim og þekkja þá vel. Og byrja á því að koma sögunni til skila með birtingu gamalla ljósmynda. Það er meðvituð ákvörðun að ekki sé fjallað um annað sem tengist henni eins og veiðifélögin og jarðirnar. Með fullri virðingu fyrir þeim bókum um laxveiðiár sem hafa látið mikið rými undir svoleiðis efni, þá vildum við ekki gera það. Myndmál skyldi ráða og textar fjalla um árnar sjálfar og veiðiskapinn. Það er staðreynd að þetta hefur ekki hugn
Sportveiðiblaðið • 81 ast öllum, en þetta er í okkar höndum og við vinnum bækurnar samkvæmt eigin leikreglum og sannfæringu.“
Vitaskuld draumaverkefni Einar tekur undir þetta og bætir við: „Að taka myndir í bækur, sem helgaðar eru einhverjum bestu laxveiðiám landsins, er vitaskuld draumaverkefni fyrir ljósmyndara með snert af veiðidellu! Í öllum tilvikum, í Kjósinni, Langá og Grímsá, en þriðja bókin sem við vinnum að í þessari seríu er um hana, hef ég átt eitthvað af myndum sem ég hef ýmist tekið fyrir sjálfan mig eða í fyrri verk efnum við árnar. Ég hef tekið þær myndir saman fyrir grófa úrvalið en síðan höfum við Guðmundur sest sam an og farið yfir það hvaða veiðistaðir þurfa helst að sjást á myndum. Þá hef ég einfaldlega farið að mynda. Hef farið nokkrar ferðir að hverri á, við upphaf veiðitímans, um hásumarið og um haustið. Hef farið um ána með veiðimönnum, og stundum að veiða sjálfur, og hef reynt að taka stemningsríkar axjónmyndir sem gefa í senn tilfinningu fyrir hverri á og karakter hennar og hef reynt að fanga stemninguna í veiðinni. Markmiðið hjá mér er að gefa þeim sem skoða bæk urnar tilfinningu fyrir karakter vatnasvæðsins, þannig að þeir sem aldrei hafa komið þangað fái tilfinningu fyrir svæðinu sem árnar renna um, náttúrunni og ánum sjálfum, en veiðimenn, sem þekkja árnar vel, geti einn ig notið þess að skoða myndirnar – og geti ef til vill upplifað ævintýri fyrri ára heima í sófa þegar þeir skoða sína eftirlætisveiðistaði. Ég hef lagt áherslu á að sjónar hornið í myndunum sé sem oftast veiðimannanna og áhorfandinn sé þannig með þeim á bakkanum. Þar nýt ist mér margra ára reynsla sem blaðaljósmyndari og sjálfsagt íþróttaljósmyndunin ekki hvað síst. Þess vegna
Guðmundur Guðjónsson.
er ég oft úti í ánum með þeim sem veiða og reyni að vera ofan í atburðunum í samvinnu við veiðimennina. Veiðimenn eru í beinu sambandi við náttúruna, með öll skilningarvit opin, og það er líklega draumur minn að sú tilfinning skili sér í myndunum og í heildaráhrifum hverrar bókar. Við Guðmundur förum einn, tvo túra saman að hverri á og þá ræðum við líka áherslurnar í myndum og texta og það hvernig hver bók verði sem heilsteyptust.“ Guðmundur tekur undir þetta og segir: „Þetta með að gefa lesendum tækifæri til að ná stemmingu og ka rakter ánna sem um ræðir er mikilvægt. Svona bækur yrðu aldrei neins virði nema með frábærum myndum af þessu tagi. Ég get nefnt það að ég hef langa og mikla veiðireynslu bæði í Laxá í Kjós og Grímsá. Þegar ég sá myndirnar hjá Einari áttaði ég mig á því að ég var farinn að horfa fram hjá þessu öllu saman. Maður var að fara frekar vélrænt til veiða í þeim og var hættur að taka svo mikið eftir því hversu fallegar og magnaðar þær raun verulega eru. Ég held að ég hafi fundið hvað sterkast fyrir þessu í Langárbókinni, eða kannski bara áttaði ég mig á þessu þegar ég fletti henni tilbúinni.“ – Hvað með framhaldið? Guðmundur svarar: „Því miður er framhaldið óljóst. Við erum með Grímsá í vinnslu og það á eftir að setja punkt inn yfir i-ið með Langá með því að koma henni út á ensku. En það skall á okkur kreppa og styrktaraðilinn er að raða saman brotunum á nýjan leik. Við vitum ekki enn hver hlutur þeirra verður í framtíðarútgáfunni og ef þeir af þessum sökum draga sig í hlé þá þurfum við að skoða útgáfuna upp á nýtt ásamt Konna í Litrófi. Vonandi getum við haldið okkar striki með þessar bækur á þessu ári þrátt fyrir þetta fáránlega efnahagsástand en tíminn verður að leiða það í ljós.“ n
Einar Falur Ingólfsson.
Mín skoðun
Veiðileyfaruglið er líka liðin tíð Það kom ekki á óvart að stórar eyður væru í veiðimanna hópum í flestöllum ám landsins í sumar eftir að bankarnir og önnur veruleikafirrt útrásarfyrirtæki heltust fyrirvara laust úr lestinni. Þessir pörupiltar höfðu á undanförnum árum sprengt verð á veiðileyfum upp í þvílíkar stjarnfræðilegar upp hæðir að engu lagi var líkt og við leigutakar dönsuðum hrunadansinn með kampavínsböðuðum dillibossum. Hækkuðum verðin að vild, hentum út gömlum kúnnum og góðum vinum sem höfðu skrapað saman fyrir veiðileyfunum árið um kring, en gátu ekki meir þegar við hækkuðum um 40–50% á 2% verðbólguárum og sögðum við þá: „Sorry Stína.“ Buðum að vísu aðra daga,10 sinnum lélegri, fyrir gamla verðið. Það var Árni Baldursson sem fyrstur sá að í óefni stefndi og hann skilaði bændum Miðfjarðará. Hvað var að gerast? Árni að skila einni af frægustu ám landsins! Ungur strákur, fyrrum gæd hjá Árna, skellti sér á hnossið fyrir fáránlega upphæð og mun væntanlega súpa seiðið af því. Guðmundur Viðarsson meistarakokkur og Mjöll hans, sem í sumar ráku fjögur veiðihús, lokuðu veiðihúsinu í Laxá í Dölum í 10 daga á besta tíma, þar voru engir veiðimenn bókaðir. [ Ljósmynd: Gunnar Gunnarsson ]
Lax ehf., með Nóatúnsfjölskylduna og Jóhannes Kristinsson sem bakhjarla, sprengdi leiguna á Langá úr rúmum 50 milljónum í 75 milljónir, fengu svo vísitöluafslátt upp á 11% eins og flest veiðifélög á Vesturlandi veittu sínum viðsemjendum. Afleiðingin einföld og ísköld, heilu vikurnar í júlí lítt mannaðar. Ef menn halda að sumarið, sem er að líða, hafi verið erfitt, mun það reynast hrein gósentíð miðað við 2010. Ég hef sagt við vini mína í veiðibændahópi að það eina sem geti bjargað þeim sé lækkun leigu og þar með veiðileyfa um 30–50% og að hefjast handa við að byggja upp nýja veiðimannahópa eða bara biðja gömlu viðskiptavinina afsökunar og setja verðin eins og þau voru t.d. 2004. Laxveiði á Íslandi mun um ókomin ár halda áfram að verða sú besta í heimi en næstu 3–5 árin verða mun færri sem hafa efni á bestu dögum, jafnvel eftir 50% lækkun. Sjálfur þakka ég almættinu reglulega er ég legg augun aftur á kvöldin fyrir að hafa komið mér út á réttum tíma. Bændum, leigutökum og veiðimönnum árna ég stórveiði og stórlöxum um alla framtíð. Ingvi Hrafn Jónsson
Öruggur valkostur í 25 ár
Sími 554 6088 • hreint@hreint.is • www.hreint.is
Snertu á nýjum ævintýrum
Garmin Oregon GPS með snertiskjá. TM
Oregon GPS handtæki með snertiskjá gerir alla útivist einfaldari. Þetta sterkbyggða og vatnshelda leiðsögutæki er afar einfalt í notkun og færir þér björt þrívíddarkort, hæðarmæli með loftvog auk áttavita á silfurfati. Hvort sem þú ert í fjallgöngu, á hjóli, í bílnum eða bátnum, það eina sem þarf að gera er að snerta skjáinn og halda af stað. Útivistin verður bara skemmtilegri. Þú getur deilt leiðum og upplýsingum með vinum þínum eða sett aukakort fyrir það svæði sem þú ætlar að fara, hvort sem þú fylgir vegi, vatni eða ert í óbyggðum. Garmin Oregon kemur þér í snertingu við ævintýrin.
PIPAR • SÍA • 81287
Fylgdu þeim fremsta!
www.garmin.is | Garmin Iceland | Ögurhvarf 2, 203 Kópavogur | Sími: 577 6000