Eusko Jaurlaritzaren Erabilera Plana V. plangintzaldian: BERRIKUNTZAK Patxi Baztarrika Galparsoro, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuordea 2014-05-16 www.elkarrekinberritzen.net
V. plangintzaldirako Erabilera Planaren zertzelada nagusiak
Amets txikien iraultza
2
Atalak 1. ATALA: V. plangintzaldirako Erabilera Planaren zertzelada nagusiak I. Sarrera I.1. Lege-oinarriak I.2. Aurrekariak
II. Plan nagusia II.1. Eragin eremua II.2. Hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak II.3. Administrazio atalak II.4. Hizkuntza eskakizunak eta derrigortasun datak II.5. Metodologia II.6. Antolakuntza egiturak eta baliabideak
III. Berrikuntzak
2. ATALA: Amets txikien iraultza I. Sarrera II. Berrikuntzarako oinarrizko irizpideak III. Berrikuntza gai edo arloak
3
1. ATALA V. PLANGINTZALDIRAKO ERABILERA PLANAREN ZERTZELADA NAGUSIAK I
SARRERA
4
Lege-oinarriak 1. Euskararen erabilera normalizatzeko 10/1982 Legea. 2. Auzitegi Konstituzionalaren 82/86 epaia. 3. Euskal Funtzio Publikoaren Legea, uztailaren 6ko 6/1989. 4. Herri administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko arauak ematen dituen apirilaren 15eko 86/1997 Dekretua. 5. Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutua (7/20075 Legea)
Aurrekariak • • • • •
Aurreko plangintzaldiak IV. plangintzaldiaren ebaluazioa Euskara Sustatzeko Ekintza Plana (ESEP) EAEko herri administrazio eta erakundeetan euskararen erabilera normalizatzeko planetarako irizpide orokorrak V. Plangintzaldirako proposamenak: – – – – – – – – – –
•
Euskararen zeharkakotasuna Ezagutzatik erabilerara, euskarazko sorkuntza bultzatzea Zerbitzu hizkuntza, herritarrekiko eta erakundeen artean Langileen prestakuntza, euskara lan hizkuntza izan dadin Lan tresnak eta baliabideak, erabilera handitzeko Web guneak euskaraz, eta hizkuntza irizpideak sare sozialetan Jardun esparru guztietan hizkuntza irizpideak, eta haien jarraipena Hizkuntza irizpideak kontratazioetan Langileen sentsibilizazioa eta parte hartzea, komunikazio planen bidez Agintari eta arduradunen lidergoa
Hizkuntza egoera Derrigortasun indizea = % 48,46
6
7
II
EUSKO JAURLARITZAN EUSKARAREN ERABILERA NORMALIZATZEKO PLAN NAGUSIA
8
II.1
ERAGIN EREMUA
9
Eragin eremua – Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra eta beraren erakunde autonomiadunak – Sozietate Publikoetarako proposamena
10
Xede nagusia Euskara eta gaztelania izanik hizkuntza ofizialak, herritarrak beraiek aukeratutako hizkuntzan artatzea, herritarren hizkuntza eskubideak betetzea, eta, beraz, aipatutako ofizialtasuna gauzatzeko euskara zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza gisa erabiltzea. Horren guztiaren garapenerako nahitaezkoa den lidergoa eta parte-hartzaileen arteko adostasuna gauzatzea ere plan honen xede izango da. 11
Helburu orokorrak 1)
Herritarren
Jaurlaritzarekiko
hizkuntza eta
Adierazleak
eskubideak erakunde
bermatzea
Eusko
autonomiadunekiko
harremanetan, bereziki arretako eta jendaurreko zerbitzuetan
2)
Euskara lan hizkuntza izateko aurrerapausoak egitea,
Euskararen erabilera arretako eta jendaurreko zerbitzuetan Elebideko kexen kopurua Euskaraz sortzen den dokumentazioa
euskaraz gero eta gehiago sortuz
Lan bileretako euskararen erabilera
3)
Administrazioen arteko harremanetako
Herri administrazioen arteko harremanetan euskara gehiago
euskararen erabilera
erabiltzea
4)
Erakunde-ordezkarien
lidergoa
indartzea
euskararen
Erakunde-ordezkariek eta langileek helburu honi buruz egiten duten balorazioa
normalizazio prozesua erakunde bakoitzaren ohiko jardunean txertatzeko
Erakunde-ordezkariek erabilera planeko batzordeetan izan duten asistentzia 12
Zehar-lerroak
13
Neurriak: 1. Herritarren eskubideak bermatu
LABUR-LABUR: •Jendaurreko zerbitzuetan eta gizarte izaerako nahiz izaera orokorreko ataletan atal elebidunak sortzea; baita euskarazkoak ere •Harrera protokoloak prestatu edo berrikustea •Zerbitzua euskaraz emateko prestatuta dagoela adieraztea •Komunikazioen kalitatea bermatzea 14
Neurriak: 2. Lan hizkuntza LABUR-LABUR:
•Derrigortasun data egiaztaturik duten lanpostu guztietan funtzio batzuk euskaraz betetzea •Euskaraz lan egiteko aukera bermatzea langileei
15
Neurriak: 3. Administrazioen arteko harremanak LABUR-LABUR:
•Jendaurreko zerbitzuetan eta gizarte izaerako nahiz izaera orokorreko ataletan atal elebidunak sortzea; baita euskarazkoak ere •HAKOBAren bitartez bideratzea hainbat eginkizun 16
Neurriak: 4. Erakunde ordezkarien lidergoa LABUR-LABUR:
•Erabilera planei buruzko informazioa eta formazioa ematea •Erakunde-ordezkariak eredugarri izan daitezen lantzea 17
Zehar-lerroetako neurriak Neurriak: 1. Irizpideak
• • • •
HOEIrizpideen zabalkundea egitea Erakunde bakoitzeko irizpideak lehenestea Betetze mailaren jarraipen sistema antolatzea Irizpideak betetzen ez direnean egoera zuzentzeko sistema abian jartzea 18
Zehar-lerroetako neurriak Neurriak: 2. Hizkuntza gaitasuna LABUR-LABUR:
•Prestakuntza planak egitea •Korredakzioa eta idazketa elebiduna lantzea •Erakunde-ordezkarientzako ikastaroak antolatzea •Hizkuntza eskakizunak berrikustea, beharrezkoa denetan 19
Zehar-lerroetako neurriak Neurriak: 3. Euskararekiko atxikimendua • Saioak antolatzea, euskararekiko atxikimendua lantzeko • Errealitate soziolinguistikoari buruzko prestakuntza saioak ematea • Jokabide proaktiboa lantzeko ekintzak antolatzea • Ahalduntze prozesuak abian jartzea, gaztelaniarako inertzia gainditzeko 20
II.2
HIZKUNTZA OFIZIALAK ERABILTZEKO IRIZPIDEAK
21
Arau orokorrak – Erakunde-ordezkarien jarduna – Harreman komunikatiboak: • • • •
Ahozkoak Idatzizkoak Komunikazio telematikoak Harremanak euskaraz izan nahi dituztenak • Euskara nabarmentzeko neurriak
Itzulpenak – Idazketa elebiduna – Korredakzioa – Itzulpena
Beste esparru batzuk –Prestakuntza orokorra –Erregistroa –Diru-laguntzak –Argitalpenak –Tresna eta aplikazio informatikoak –Internet, intranet eta gizarte sareak –Errotulazioa –Iragarpenak, publizitatea eta kanpainak –Izen ofizialak –Kontratazio administratiboak –Bilerak 22
II.3
ADMINISTRAZIO ATALAK V. PLANGINTZAN
23
Administrazio atalak
24
II.4
HIZKUNTZA ESKAKIZUNAK ETA DERRIGORTASUN DATAK V. PLANGINTZALDIAN
25
Derrigortasunak ezartzea • Gutxieneko derrigortasun indizea betetzera jo: % 48,46 • Gorago ere jo ahal da • Derrigortasunak jartzeko irizpideak: – – – – – – –
Jendaurrekotasuna Atalen izaera Zeharkakotasuna Derrigortasun daten kontzentrazioa Erretiroa hartu aginean daudenak Adinagatik salbuetsita izatea Derrigortasun datarik izan gabe hizkuntza eskakizunak egiaztatuta izatea 26
II.5
METODOLOGIA • Diagnostiko kuantitatibo eta kualitatibo batetik abiatzen da. • Gidari edo iparrorratza Hizkuntza Ofizialak Erabiltzeko irizpideak dira. • Emaitzetara bideratutako metodologia da, eta bateratua, Sail guztiak eta erakunde autonomiadun guztiak bide bertsutik ibil daitezen. • Helburu bakoitzak adierazle propioak ditu. • Eta badu antolakuntza egitura bat.
27
Metodologia Urratsak Sail bakoitzerako eta erakunde autonomiadun bakoitzerako, Euskara Atalaren ardurapean
28
Metodologia Komunikazioa •Bereziki zaindu beharrekoa fase guztietan •Erabilera plan guztiek komunikazio plana
Parte-hartzaileak •Jendaurreko ataletako, gazteriarekin zuzeneko harremanak dituzten ataletako, gizarte izaerako ataletako eta izaera orokorreko atal elebidunetako kideak •Hizkuntza eskakizuna derrigorrezkoa izanik bera egiaztatzen dutenak •Hizkuntza eskakizuna derrigorrezkoa izan gabe bera egiaztatuta dutenak, nahi izanez gero 29
Metodologia Plan nagusiaren jarraipena eta ebaluazioa •Arduraduna Hizkuntza Ofizialen Batzorde Iraunkorra •Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak txostenak prestatu – Urtez urteko ebaluazioa – Tarteko ebaluazioa: 2015eko bukaeran – Amaierako ebaluazioa: 2017ko bukaeran 30
II.6
ANTOLAKUNTZA EGITURAK ETA BALIABIDEAK
31
III
BERRIKUNTZEN LABURPENA • • • • • • • •
Sail bakoitzean Euskara Atala sortu da, lehen aldiz: Sailetako Euskara Atalak dira Erabilera Planaren zutoin nagusia. Helburu orokor eta zehar-lerro bakoitzaren jarraipenerako adierazleak finkatu dira: 12 adierazle nagusi eta azpi-adierazleak. Sail bakoitzak egingo du bere arloko lanpostuei hizkuntza eskakizunak asignatzeko eta legozkiekeen derrigortasun datak ezartzeko proposamena. Derrigortasun indizea gutxienekoa izango da, eta Jaurlaritzak bere osotasunean ez ezik, Sail bakoitzak ere bete egingo du. Jaurlaritzaren sozietate publikoetarako erabilera plan eredu bat onartu da lehen aldiz. Erakunde-ordezkarien agerraldi publikoetarako hizkuntza irizpideak finkatu dira. Kontratazio administratiborako hizkuntza irizpideen aplikazioaren jarraipen iraunkorrerako sistema finkatu da. Goi kargudun politikoen lidergoa garatzea helburu espezifiko legez finkatu da.
32
2. ATALA AMETS TXIKIEN IRAULTZA I
SARRERA
33
Nik ez dut amets haundirik zeru ederrik eskaintzen, etsipenaren mugetan zuekin nago bizitzen Nik ez dut solas lodirik etorkizunaz egiten, bat-bateko librakuntzaz ez dut aspaldi sinisten.
Amets handiek, itxaropen handiek, etorkizuneko zorionaren aldarrikapen handiek, izugarrizko mesfidantza sorrarazten didate. Ez, nik ez dut amets handirik behar; ez dut gezurrean bizi nahi. Proposa diezazkidatela erreforma zail baina posibleak, jendearen bizimodua hobeagotu dezaketenak. Ez dezala nehork (‌) kunplitu ezin den fantasiarik proposatu. Xabier Lete 34
Berrikuntzarako oinarrizko irizpideak • Eusko Jaurlaritzak berritu egin nahi du, eta berritu egingo du • Estrategia berritzaileak behar ditugu: elkarrekin berritu, elkarrentzat berritu • Berrikuntza sistematikoa egiteko, berrikuntza-guneak • Orain arteko egiturak ere kontuan hartuz 35
Berrikuntza gai edo arloak (batzuk) • Nola sustatu erakundeetako liderren hizkuntza jokaera eredugarriak? • Nola igaro gaztelaniazko hizkuntza erabileratik euskarazkora? • Zer egin erakunde-ordezkariek jendaurreko ekitaldietan euskara gehiago erabil dezaten? 36
Eskerrik asko! 37
T. (+34) 943 376 716 F. (+34) 943 372 772 www.elkarrekinberritzen.net