SOCIOLOGICAL AND ANTHROPOLOGICAL THOUGHTS
แนวคิดสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา รหัสวิชา 262112 ภาคเรียนที่ 1 ปการศึกษา 2557 (สัปดาหที่ 16)
มานุษยวิทยาและเทคโนโลยีสมัยใหม (1) เมื่อการศึกษาทางชาติพันธุวรรณนาถูกนําไปใชศึกษาเทคโนโลยีการ
สื่อสารสมัยใหม ตั้งแตตนทศวรรษที่ 1990 นักมานุษยวิทยาตนพบกับเรื่องราวที่ตอง เอยถึงเทคโนโลยีสื่อสารสมัยใหม ในฐานะเปนหัวขอสําหรับการศึกษา ฮาคเกน(1993) กลาววามานุษยวิทยามีวิธีศึกษาแบบองครวมเพื่อที่จะ ทําความเขาใจการเปลี่ยนแปลงในระดับใหญ มานุษยวิทยาจึงถูกใช ศึกษาเทคโนโลยีสมัยใหมในเชิงวัฒนธรรม เอสโคบาร(1994) อธิบายวามานุษยวิทยาเหมาะสมที่จะใชศึกษาใน งานวิจัยทางชาติพันธุวรรณาเพื่ออธิบายลักษณะของการเยียวยาทาง วัฒนธรรม ชี้ใหเห็นวามีพฤติกรรมอะไรเกิดขึ้น และการเปลี่ยนแปลงที่ เกี่ยวของกับการพัฒนาเทคโนโลยี
มานุษยวิทยาและเทคโนโลยีสมัยใหม (2) วิลสันและปเตอรสน ั (2002) กลาววา มานุษยวิทยาเปนวิชาที่ใช ศึกษาการสื่อสารแบบออนไลนซึ่งเกิดขึ้นอยางรวดเร็ว คุก (2004) กลาววาการตรวจสอบเทคโนโลยีสมัยใหมภายใต บริบทการเมือง สังคม และเศรษฐกิจซึง่ มีขอ มูลขาวสารและ ภาพลักษณตา งๆเกิดขึ้น ถูกใช ถูกสงผาน และใหความหมาย การศึกษาเรื่องนี้แสดงใหเห็นวามานุษยวิทยาเหมาะจะใชศึกษามิติ สังคมของเทคโนโลยีสมัยใหม มานุษยวิทยากําลังสนใจเรื่องราวที่กวางขึ้นกวาเดิม ยืนยันวา “มีอะไรเกิดขึ้น” ในวัฒนธรรมที่สัมพันธกับการ เปลี่ยนแปลง ที่เกิดจากวัตถุทางวัฒนธรรม ทําใหการศึกษาทาง มานุษยวิทยามีพลังมากขึ้น >> พื้นที่ชาติพันธุวรรณนา
มานุษยวิทยากับการสื่อสารสมัยใหม การสื่อสารก็เปนเรื่องจําเปนพื้นฐาน
ในทางกลับกันกระบวนการสราง อัตลักษณที่ใชเพื่อการสื่อสาร ไดเปลี่ยนไปสูการแสดงถึงความเปน มนุษยชาติ หรืออาจเปนเรื่องอารมณของบุคคลที่ถูกมองวาเปนสิ่ง สากล เปนเรื่องมวลชน เปนจินตนาการ การสื่อสารอาจถูกมองวาเปน สิ่งที่อยูรวมกับสภาพเชิงรูปธรรมและนามธรรมของความคิดแบบเสรี ของการเปนพลเมือง
การสื่อสารในฐานะเปนเครื่องหมายเรนลับของสภาวะสมัยใหม (1) การสือ่ สารซึ่งเปรียบเสมือนเปนวิธีการแลกเปลีย ่ นความหมายและสรางความ
เปนมนุษยใหเปนสิ่งมีชวี ิตที่พูดได และเปนจุดกําเนิดและตัวแสดงของการสือ่ สาร นอรเบิรต วีเนอร (1948) ไซเบอรเนติกสเปนเครื่องมือสรางสังคมที่มศี ีลธรรม ซึ่งถูกควบคุมโดยกระบวนการทางสังคม หมายถึงกลุม คนที่มารวมตัวกันและ แลกเปลีย่ นการกระทําซึ่งกันและกัน ในความคิดของวีเนอร ระบบสังคมแบบนี้คือ องคกรที่มลี ักษณะเปนปจเจกมีการรวมตัวกันโดยอาศัยการสือ่ สาร มีกระบวนการตอเนื่องของการแลกเปลีย่ นและตอบสนอง จากแนวคิดนี้ทําให ประชาธิปไตย สามารถเกิดขึ้นไดและเปนแรงกระตุนใหเกิดการสือ่ สาร วีเนอรเชื่อวาการสือ่ สารเปนความจริงพืน ้ ฐานที่มีอยูใ นสมอง และเปนแกนแทของ มนุษย
การสื่อสารในฐานะเปนเครื่องหมายเรนลับของสภาวะสมัยใหม (2) วีเนอรกลาววา
ปจเจกบุคคลจําเปนตองเรียนรูที่จะใชภาษา ในฐานะเปนเครื่องมือที่จะ สื่อสารกับคนอื่น ในระดับการเมืองมหภาค ไซเบอรเนติกส (ระบบสังคมจําลองในโลก ไซเบอร) จะสรางมโนภาพของประชาธิปไตย ทั้งสวนที่เปนสังคมและคําสอน การสื่อสาร มิไดเปนเพียงเครื่องมือสําหรับการติดตอกับคนอืน่ ๆ แตยงั เปนเครื่องมือของปจเจกที่ ใชควบคุมคนอื่นและแบบแผนทางสังคม ซึง่ มีการตอสูกับสิ่งที่ไรระเบียบแบบแผน การสื่อสารมิไดเปนเพียงแกนแทของมนุษยเทานัน้ แตยังสิ่งจําเปนที่ถูกกําหนดไวแลว สําหรับการจัดระเบียบชีวิต บุคคล และสังคม สําหรับไซเบอรเนติกส การสะทอนภาพของการตอสูของปจเจกเพื่อที่จะยืนยัน จัดระเบียบ และแผขยาย ประชาธิปไตยเปนสิ่งที่เกิดขึ้น ความคิดของวีเนอรเกี่ยวกับไซเบอรเนติกสในฐานะเปน ยุทธวิธีทางการเมือง ซึ่งความรูน ้จี ะถูกใชเพือ่ เผชิญหนากับความไรระเบียบ และเผด็จการ โดยการพัฒนาเทคโนโลยีของและประชาธิปไตย
การสื่อสารในฐานะเปนเครื่องหมายเรนลับของสภาวะสมัยใหม (3) มวลชนอาจรับรูหรือตรวจสอบเครื่องพิสูจนความชั่วที่แขงขันกับหายนะของ
อํานาจ การสื่อสารอาจกลาวไดวาสวนเติมเต็มใหกับแนวคิด ขอโตแยงที่หลากหลายทําใหขอมูลขาวสารเปนแกนแทของการสือ่ สาร มีการคนหา กระทําที่เกิดขึ้นจริงจากการสื่อสาร มากกวาการลอกเลียนแบบ การสื่อสารคือการสะทอนตัวตน หรือเปนกระบวนการ “สะทอนกลับ” ของ การปรับปรุงแกไข ซึ่งตัวมนุษยจะเปนผูแปลความหมายของสิ่งที่อยูในใจไป เปนสิ่งที่เคลื่อนไหว และทําใหสิ่งที่ตองการสื่อ/ตัวตน แพรไปสูมนุษยคนอื่น และทําหนาที่เปนตัวขยายสํานึกของความเปนมนุษย/พลเมือง
การสื่อสารในฐานะเปนเครื่องหมายเรนลับของสภาวะสมัยใหม (4) มนุษยก็ไมเคยประสบผลสําเร็จที่จะเขาใจคนอื่นไดโดยตรงและทั่วถึง
ดังนั้น การเปดเผยของไซเบอร และการพยายามกอใหเกิดการสื่อสารแบบเสมอภาค การแสดงใหเห็นความสัมพันธระหวางความคิดกับขอมูล/ สิ่งภายนอก ทําให เห็นวาการสื่อสารมิใชเรื่องความรูสึกที่ตองการสงขาวสารหรือติดตอกับคนอื่น เปนแนวทางของการอางตัวตน ทายที่สุดการสื่อสารก็จะกลายเปนการชี้ใหเห็นความตางระหวางสิ่งที่ถูกสงออก ไปกับสิ่งที่ถูกรับกลับมา และความตางระหวางผูสงและผูรับ
การสื่อสารในฐานะเปนเครื่องหมายเรนลับของสภาวะสมัยใหม (5) สมมุติฐานเกี่ยวกับความปรารถนาของมนุษยที่เปนแกนแทเพื่อที่จะสื่อสารและ
มโนทัศนของการสื่อสารแบบประชาธิปไตยในฐานะเปนความสัมพันธของการ แลกเปลี่ยนตัวตน ทําใหไซเบอรเนิตกสตอบสนองตอความคิดเรื่องเสรีภาพ สมัยใหม ซึ่งเปนสิ่งสําคัญที่สุดตอการสรางจินตนาการเกี่ยวกับการทําลายลาง รางกายเพื่อใหมีการสรางนามธรรมของการสื่อสารที่บริสุทธิ์ กลาวงายๆคือ ไซเบอรเนติกสทําใหความคิดเกี่ยวกับรูปแบบการเปนพลเมืองสมัยใหม กลายเปนเรื่องราวขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง
วัฒนธรรมและการสื่อสารในไซเบอร (1) สมิธ ในเรื่อง Communication and Culture (1966) สมิธกลาววาสิ่งมีชีวิตมิไดมีแตการสื่อสาร แตสิ่งมีชีวิตยังมีสงั คมและจรรโลง วัฒนธรรมของตัวเองซึง่ ตองถูกสงตอไป ในปเดียวกัน เกียรตนิยาม “มนุษย” ตามความหมายของมโนทัศนของสิ่งเติมเต็มแบบไซเบอรเนติกส กลาวคือมนุษยเปนสัตวที่ตองพึ่งสิ่งภายนอกเพื่อที่จะจัดระเบียบพฤติกรรม ของตัวเอง เกียรตโตแยงวาวัฒนธรรมเปรียบเสมือนกลไกอยางหนึ่งที่ใช ควบคุมพฤติกรรม อธิบายวาการสื่อสารเปนกระบวนการของการแลกเปลี่ยนตามธรรมชาติ ระหวางบุคคลสองคน การสือ่ สารคือความจําเปนเริ่มแรกสําหรับการมี ตัวตนของมนุษย การสื่อสารเปนวิธีการสรางแบบแผน ที่อางอิง และ สภาพ ชั่วคราวของตัวตน อัลเฟณด
วัฒนธรรมและการสื่อสารในไซเบอร (2) รูปแบบที่มีการแลกเปลี่ยนใน การสื่อสารซึ่งเกิดขึ้นเปนผลผลิตที่เกิดขึ้นจากการสื่อสาร ในทางกลับกัน ตัวตน จะถูกสรางขึ้นในปจจุบันโดยสิ่งที่อยูภายนอก ซึ่งจะรวมเปนหนึ่งเดียวกับตัวตน และจะปรากฏเปนสวนเติมเต็มของตัวตน “ความปรารถนาของคนอื่น” ตัวตนที่ถูกแสดงออกมาเปนรูปแบบที่ปกปด หรือ ซอนอยูลาคองอธิบายวา การละทิ้งดังกลาวนี้คือการไมพูด การไมอา งอิงสถานที่ ที่ตัวตนดํารงอยู เปนการสะทอนภาพลักษณตัวตนซึ่งจะกลายเปนคนอื่น “ตัวตนของสิ่งไมมีตัวตน” คือการที่ “ฉัน” ถูกทําใหมีตัวตนจริง ตัวตนที่ถูก ผลิตก็จะมีอยูใ นเนื้อความทีถ่ ูกถายทอดออกมา การสื่อสารจะชวยใหปจเจกบุคคลเขาถึงคนอื่นๆ การสือ่ สารคือโอกาสที่จะปลดปลอยตัวตนออกไป
วัฒนธรรมและการสื่อสารในไซเบอร (3) การทําความเขาใจโลก
ผันแปรไปตามอํานาจทางสังคมในแตละยุคสมัย เรื่องทาทายและเรื่องที่เปนไปไดสําหรับมานุษยวิทยาในคริสตศตวรรษที่ 21 เทคโนโลยีสื่อสารไมวาจะเกาหรือใหมลวนดํารงอยูในระบบการสื่อสารที่ถูก ควบคุมดวยจริยธรรม การสื่อสาร/ความคิดเชิงภาษาซึ่งถูกสรางขึ้นเพื่อเปนตัวแทนของความจริงซึ่ง ความจริงแบบนี้ตองการที่จะอางและแสดงตัวตน การบริโภคสินคาเกี่ยวกับขอมูลขาวสารและความหมาย กลาวคือ เปนการ ย้ําใหเห็นความไมแนนอนที่เกิดขึ้นภายใตวาทกรรม