Zin en onzin van zonnecrème

Moet je smeren als de zon niet schijnt? Is factor 30 voldoende? En kan ik wel nog bruinen met zonnecrème? We spraken met Frederic Vannieuwenborg, mede-oprichter en productontwikkelaar van Sundo, over de zin en onzin van zonnecrème.

Sundo, de producent van ’s werelds eerste slimme zonnecrème dispenser

Je hebt ze misschien al ergens gezien, de SMOTspots van Sundo. Met hun toestellen verdelen ze gratis zonnecrème met SPF30 of SPF50, zodat mensen zich beter gaan beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon. De dispensers staan niet alleen aan de kust, maar ook op plaatsen waar we niet meteen denken aan smeren, zoals speelpleinen, zomerterrasjes, sportvelden en werven. Zo willen ze samen naar een zonveilige toekomst gaan.

Als de zon schijnt, dan genieten we met volle teugen. Net daarom durven we de nadelige effecten van zonlicht wel eens vergeten of negeren. Naast licht en warmte geeft de zon ook UV-straling af. Ons lichaam heeft een bepaalde hoeveelheid UV-licht nodig, bijvoorbeeld om vitamine D aan te maken. Maar te veel straling kan ook slecht zijn voor de huid en verhoogt de kans op verbranding en huidkanker.

Huidkanker is in vele landen een van de meest voorkomende kankers. Hoewel we allemaal wel weten dat we de zon rond de middaguren moeten mijden, schaduw moeten opzoeken en aangepaste kledij moeten dragen om de schade te beperken, doen we vaak net het omgekeerde; met zo min mogelijk textiel om het lijf vertoe-

Huidkanker is in vele landen een van de meest voorkomende kankers ven in de zon. Op die momenten is zonnecrème, als we ze goed gebruiken, een laatste reddingsboei voor onbelemmerd en beschermd te genieten in de zon.

Ook bewolking is geen betrouwbare indicator voor UV-straling. Afhankelijk van het type en concentratie heeft bewolking veelal een reducerend effect op UV-straling. Maar in sommige gevallen kan bewolking (bvb. verspreide bewolking) net het omgekeerde effect hebben en plaatselijk de UV-straling verhogen. Check daarom altijd de UV-index om te bepalen of insmeren nodig is (vanaf UVindex 3 of meer) of niet.

Als de zon niet schijnt of als ik in de schaduw zit, dan moet ik me niet insmeren Niet correct. UV-straling kunnen we niet zien of voelen, dus we kunnen ook niet oordelen in welke mate UV-straling aanwezig is. Afhankelijk van het grondoppervlak kan UV-straling ook gereflecteerd worden, denk aan water, sneeuw of zand. Ook het type van je parasol (kleur, dichtheid van de weving) bepaalt hoe gemakkelijk UV erdoorheen gaat, hetzelfde geldt voor het bladerdak van een boom. Dus al zit je onder een parasol of boom, je kan nog steeds verbranden.

Waterbestendige zonnecrème hoef je maar één keer per dag op te smeren Dit is niet correct. Waterbestendige zonnecrème bevat ingrediënten die ervoor zorgen dat het product minder snel afspoelt van de huid. Dus na contact met water of hevig zweten blijft de bescherming beter zitten. Maar na verloop van tijd zullen de beschermende filters even goed in werking verminderen door verdunning en beweging. Ook voor waterbestendige zonnecrèmes geldt eigenlijk het advies: frequent opnieuw aanbrengen.

Zonnecrème houdt veroudering van de huid tegen

Correct. Zonnecrème is het beste middel tegen veroudering. 90 % van de huidveroudering, denk aan rimpels en pigmentvlekken, is te wijten aan de effecten van UVa-straling. Kies daarom voor een zonnecrème die ook UVa-filters bevat.

Zonnecrème houdt de aanmaak van vitamine D tegen Vitamine D hebben we nodig voor botopbouw en een tekort ervan wordt ook in verband gebracht met andere ziektes zoals de werking van ons immuun- systeem, dementie, diabetes en hart- en vaatziekten. Zonlicht is onze voornaamste bron van vitamine D. Onze huid heeft namelijk UVb-straling nodig om vitamine D aan te maken. Wanneer we dat licht gaan blokkeren met zonnecrème wordt er minder vitamine D aangemaakt. De uitspraak is dus waar, maar heeft een belangrijke kanttekening. Meerdere onderzoeken toonden al aan dat gebruik van zonnecrème niet leidt tot een tekort aan vitamine D. Langdurig onbeschermde blootstelling aan zonlicht is dus geen goed advies in geval van vitamine D tekort. In dat geval zijn supplementen en voeding, rijk aan vitamine D, betere oplossingen.

Een hogere SPF betekent dat de zonnecrème veiliger is De Sun Protection Factor (SPF) is een maat voor hoe goed een zonnecrème je beschermt tegen de schadelijke effecten van UVb-straling. Om er zeker van te zijn dat de zonnecrème ook bescherming biedt tegen UVastraling, dien je het omcirkelde UVa-sysmbool terug te vinden op de verpakking.

Maar belangrijker dan een hoge SPF-waarde, is het goed aanbrengen van de zonnecrème. De vermelde beschermingsfactor wordt immers maar bereikt bij het rijkelijk en frequent aanbrengen van zonnecrème. Daar wringt het schoentje helaas te vaak. Om goed te beschermen wordt 2 milligram per vierkante centimeter huid aangeraden, dit vertaalt zich tot een halve theelepel voor het gezicht en 6,5 eetlepels voor een volledige persoon. Dit is veel, zeker als je dat dan nog eens frequent dient te herhalen omdat de aangebrachte bescherming na verloop van tijd afneemt van het type filter, weggevaagd geraakt door dagdagelijkse bewegingen en als je veel gezweet of gezwommen hebt. Het is niet onlogisch dat er te weinig gesmeerd wordt, maar het effect van de bescherming neemt hierdoor wel snel af. Frequent smeren van een hogere SPF is daarom aan te raden, want zelfs bij normaal smeergedrag is er dan nog een degelijke mate bescherming.

Als mijn dagcrème al SPF15 bevat, heb ik een minder hoge factor van zonnecrème nodig Het is goed dat er UV-filters verwerkt worden in gelaatsverzorgingsproducten, ons gezicht is immers het meest blootgesteld aan zonlicht. In wintermaanden kan dit volstaan, maar bij weersomstandigheden met hogere UV-straling kan het ook een vals gevoel van veiligheid creëren. Dagcrèmes worden typisch maar een keer per dag aangebracht en bieden vaak geen hoge bescherming. Voor een volwaardige bescherming is een goede, dikke laag nodig die af en toe opnieuw dient aangebracht te worden. Om die redenen krijgt gebruik van een volwaardige zonnecrème toch de voorkeur.

Als ik mij insmeer, dan krijg ik geen bruine kleur

Dit is niet correct. Geen enkele zonnecrème kan 100 % UV-stralen blokkeren. De huid zal nog steeds bruinen, maar trager. Maar vergeet niet dat een gebruinde huid een natuurlijk reactie- en afweermechanisme is. Dus een bruine huid is een reeds beschadigde huid.