14 minute read
TABOE
from juni 2021 S-magazine
by Solidaris
DE MAN VAN LIEVE IS VERSLAAFD AAN ALCOHOL
Leven met een verslaving is hard. Maar wat als je elke dag wakker wordt naast iemand die verslaafd is? Lieve, al 33 jaar samen met een alcoholist, kent die andere kant maar al te goed. “Ik kan mijn man niet redden, dat moet hij zélf doen.”
ZIJN VERSLAVING AAN ALCOHOL MAG MIJN LEVEN NIET BEHEERSEN
“Johan* dronk al veel toen ik hem leerde kennen”, vertelt Lieve*. “Maar ik dacht zijn drankgebruik te kunnen verminderen. Dat is een waanidee, niemand kan de verslaving van een ander beheersen.”
“In het begin dronk mijn man vooral in het weekend, maar na een paar jaar was hij elke avond dronken. Hij kwam niet meer naar huis om te eten. En hij vertelde leugens en deed valse beloftes.”
DISCUSSIES ZONDER EINDE
“Johan verandert als hij dronken is. Hij wordt niet fysiek agressief, maar is verbaal heel hard. Hij voert discussies zonder einde. Of valt in slaap. Ik ben degene die zich slecht voelt, hij weet ‘s ochtends niet eens meer wat hij gezegd heeft.”
“Voor de coronacrisis dronk Johan op café, waardoor we elkaar soms dagen niet zagen. Hij kwam thuis als ik al lag te slapen. Voor de lockdown was ik veel alleen thuis. Dus volgde ik cursussen en avondschool, waardoor ik ook weg was. Het ene werkt het andere in de hand.”
TÉ DRONKEN OM MET GASTEN TE PRATEN
“Vroeger gingen we naar optredens of culturele activiteiten. Ooit hadden we een abonnement bij een cultureel centrum. Alleen … de helft van de tijd zat mijn man op café en kwam hij niet opdagen. Nu plan ik regelmatig uitstapjes voor mezelf”, zegt Lieve.
“Vroeger gingen we weg met vrienden, nu kiezen we ervoor om onder ons 2 te zijn. Dan wordt er minder gedronken. Als ik een etentje plan voor vrienden of familie, ben ik bang dat hij té dronken is om deftig met de gasten te praten.”
VICIEUZE CIRKEL
Lieve gaat naar de bijeenkomsten van Al-Anon, een zelfhulpgroep voor familieleden van mensen met een drankverslaving. Ze leerde het mechanisme achter
AL-ANON, EEN REDDINGSBOEI VOOR FAMILIE
Partners en familieleden van alcoholisten kunnen terecht bij Al-Anon (www.al-anonvl.be), zustervereniging van de AA (Anonieme Alcoholisten, www.aavlaanderen.org) voor een gesprek en tips over omgaan met de verslaving van hun geliefde.
“De meesten hebben van alles geprobeerd om te helpen”, zegt Francine Geens van Al-Anon. “Dreigen, wenen, praten, zwijgen ... Wij zijn vaak hun laatste strohalm. Wij leren hen wat een alcoholverslaving precies is. Als ze het systeem erachter zien en begrijpen dat een verslaafde niet in z’n eentje kan stoppen, gaan ze er beter mee om. Maar dat is een proces van maanden.”
alcoholisme begrijpen. “Al-Anon kijkt naar de partner of het familielid van de verslaafde. Hoe reageert hij of zij op de problemen die de verslaving veroorzaakt?”
“In het begin wou ik Johan constant uitleggen dat hij fout bezig was. Dat die drank slecht was voor zijn gezondheid. Maar dat weet hij zelf even goed. Het is een vicieuze cirkel: hoe meer ik hem met de neus op de feiten druk, hoe gekwetster hij is en hoe meer hij drinkt.”
DURVEN LOSLATEN
Lieve weet nu dat zij haar man niet nuchter krijgt. “Als partner heb je daar niks mee te maken: jij hebt het niet veroorzaakt én jij kan het niet voorkomen. Iemand die verslaafd is, vindt zelfs in de woestijn drank.”
“Soms denk ik weleens dat mijn karakter zijn verslaving mee in stand houdt. Ik zorg heel graag voor anderen. Wie kies ik eruit? Iemand met een verslaving, voor wie ik kan zorgen … Het lastigste aan leven met een verslaafde? Loslaten en zeggen: ‘Het is jouw probleem’.”
VLUCHTEN VOOR DE WERKELIJKHEID
Lieve spreekt alleen met lotgenoten over de verslaving van haar man. “Ik probeerde erover te praten met vrienden, maar zij zeiden alleen: ‘Ga dan bij hem weg’. Dat wil ik niet. Johan is méér dan zijn verslaving. Hij is een lieve man met veel goede kanten. Als hij nuchter is, is hij attent en aangenaam.”
“We zijn nog altijd een koppel. Beslissingen nemen we samen. Ik probeer hem zo weinig mogelijk dingen uit handen te nemen en geef hem verantwoordelijkheid. Anders voelt hij zich nutteloos en dat is weer een reden om te drinken. Hier is dat makkelijk, er zijn geen geldproblemen. Wat niet wegneemt dat Johan al een mooi huis heeft gespendeerd aan drank.”
“Mijn man erkent dat hij te veel drinkt, maar niet dat hij een verslaving heeft”, aldus Lieve nog. “Hij liet zich nog niet behandelen. Ik denk niet dat hij dat ooit zal doen, al blijf ik hopen. Iemand met een verslaving vlucht voor de werkelijkheid. Het vraagt moed om die onder ogen te zien. Maar om die moed te hebben, moet hij drinken.”
MANTELZORGERS IN DE BLOEMETJES
Lieve voelt het zelf zo niet aan, maar wie zorgt voor iemand met een verslaving, is vaak ook mantelzorger. Nood aan een luisterend oor? Heb je vragen over de zorg? Je kan terecht bij onze mantelzorgvereniging Coponcho (www.coponcho.be).
Op 23 juni is het de Dag van de mantelzorg. Ken jij iemand die zorgt voor een ander? Geef een complimentje met onze post-its, speciaal ontworpen voor mantelzorgers. Bestel je post-its via info@coponcho.be of 02 515 02 63. Meer info: www.coponcho.be/blog/ dagvandemantelzorg.
HET LEVEN ZOALS HET IS
AFKICKEN VAN EEN VERSLAVING
Jarenlang uitgaan, dealen en leven op alcohol en drugs. Dat is wat Rachid deed. Tot hij inzag dat hij zijn leven kapotmaakte. Hij nam de moedige beslissing om zich te laten opnemen. We lopen mee in het spoor van zijn ontwenning en herstel.
MIJN VERLEDEN
“Ik kwam vroeg in aanraking met straatcriminaliteit. Ik trok op met drugdealers. Zo rolde ik erin. Rond mijn 21ste verloor ik mijn grote liefde en liep het helemaal mis. Ik ging naar zotte feestjes, dronk, experimenteerde met drugs. Alcohol was de trigger, cocaïne moest volgen. In het begin gebruikte ik enkel in het weekend, tussen mijn 30ste en mijn 34ste dagelijks. Zelfs tijdens mijn werk. Op een dag was ik na een wilde nacht te laat voor een werkafspraak. Toen biechtte ik alles op aan mijn baas.”
“Een risico, maar wel de beslissing die me redde. De maatschappelijk werkster van mijn bedrijf zocht mee naar een opnameplaats. Zo kwam ik terecht in Katarsis, een centrum voor drughulpverlening.”
MODULE 1: DETOX EN ONTHAAL 2X 6 WEKEN
“De eerste 3 weken hield ik iedereen op afstand. Ik begreep niet dat ik me moest openstellen. Voor mezelf had ik uitgemaakt dat ik er iets aan ging doen. Ik dronk geen alcohol meer, dus voelde ik ook geen drang naar drugs. Het fysieke ontwennen was niet zo moeilijk. Het psychische daarentegen ...”
“In het begin moesten we constant schoonmaken. Vreemd, maar er zat iets achter. Je werkte per 2 en de bedoeling was dat je over jezelf vertelde. Dat voelde onwennig. Ik was altijd een ijsberg geweest: een deel is zichtbaar, maar wat onder water ligt, houd ik voor mezelf. Mijn dagen verliepen erg gestructureerd. Werk, maaltijden, open groepsmomenten, psychotherapie, creatherapie, sport … alles lag vast. Verbinding en reflectie stonden centraal. Maar dat voelde ik toen niet.”
“Emotioneel was het soms lastig. Als ik mijn moeder of zoon hoorde. Of ik had zelfmedelijden. Ik keek naar mezelf en dacht: ‘jij die altijd aan de top stond, kijk waar je zit, man …’.” groep herwinnen. Dat raakte me hard. Ik besloot toen om de gedragsmodule opnieuw te volgen en mijn ware ik te tonen. Daar is het programma voor mij echt begonnen.”
IK OMARM DE OUDE RACHID, OM TE VOORKOMEN DAT HIJ DE BOVENHAND NEEMT EN MIJN GEDRAG BEPAALT
“Na 6 weken mag je meedraaien in het ‘onthaal’. Dat is een soort voorbode van de therapeutische groep (TG) met de modules, een gestructureerde leefgemeenschap. Je bent niet aanspreekbaar, zegt zelf niets en kijkt. Bevalt het je of schrikt het je af? Jij beslist wat je doet. Je krijgt wel een advies. Bij mij was dat: verdergaan.”
“Ik kreeg feedback over mijn krachtbronnen. Ik was ondernemend, sociaal en actief. Het is me altijd bijgebleven dat mensen dat in mij zagen. Ik had die talenten, maar gebruikte ze tot dan op een negatieve manier.”
MODULE 2: START VAN DE THERAPEUTISCHE GROEP 8 WEKEN
“In module 2 ben je ‘aanspreekbaar’, je bent deel van de groep. Alles draait rond gedrag en verantwoordelijkheid. Voor iemand die gebruikt, is liegen en manipuleren een 2de natuur. Dat moet eruit. Je wordt erop aangesproken als je het doet.”
“In het groepslokaal staat een grote spiegel, met een bankje ervoor. Krijg je een uitbrander, dan word je op het bankje geroepen. Je laat alles vallen waarmee je bezig bent, gaat zitten en kijkt naar jezelf in de spiegel. Je weet niet waarom je daar zit. Confronterend! Daarna ga je een ander lokaal binnen. Daar krijg je van een paar personen een harde (verbale) uitbrander. De kunst is om je te beheersen. Tot slot krijg je een leeropdracht. Tijdens de filmavond mag jij dan op je kamer zitten schrijven.”
“Ik wilde meermaals vertrekken. En ik deed dat. Na 4 dagen keerde ik terug, maar ik moest het vertrouwen van de
MODULE 3: OMGAAN MET EMOTIES 12 WEKEN
“De 3de module is het hart van de TG: alles gaat over emoties. Je leert omgaan met dingen die heel diep zitten. Dat waren vaak heftige sessies … Ik werkte niet alleen aan mijn eigen gevoelens, ik leerde ook luisteren naar anderen. De persoon die ik nu ben, kwam daar naar boven.”
“De ‘bel’ blijft me bij. Als die luidde, klopte mijn hart in mijn keel. Want je weet niet voor wie het is. De hele groep gaat in een U-vorm staan. De persoon die fout gedrag stelde, wordt geconfronteerd. Ik maakte het mee en vloog in ‘teil’. Dat is een inzichtsmaatregel, waarbij je in afzondering wordt gezet van de groep en alleen werkt. Heb je iets nodig, dan kom je voor jezelf op: voor een sigaret, een gesprekje met een andere bewoner … alles vraag je aan de coördinator. Hoe lang het duurt, weet je niet. Dat bepaalt de groep.”
“Je mag een hobby kiezen, buiten het centrum, maar in groepsverband. In het weekend mag je 1 dag naar buiten, naar familie of met mensen van de groep een activiteit doen. Ik ging elk weekend naar mijn kinderen en herstelde de relatie met de moeder van mijn zonen.”
MODULE 4: LEVEN OPBOUWEN 12 WEKEN
“Stilaan kreeg ik het gevoel dat ik rustig mijn leven weer begon op te bouwen. Ik mocht 2 hobby’s kiezen, had wekelijks
HET LEVEN ZOALS HET IS
Rachid B. 38 jaar Was verslaafd aan cocaïne en alcohol.
ONTWENNEN IN STAPPEN
In een ontwenningscentrum, zoals Katarsis, verblijf je dag en nacht. Het programma bestaat uit verschillende delen of ‘modules’, want ontwennen doe je niet van vandaag op morgen. Het is een stapsgewijs traject. Elke module focust op een specifiek deel in het ontwenningsproces: lichamelijk afkicken, gedragsverandering, omgaan met emoties … Heb je een module afgerond, dan zet je de stap naar de volgende fase in je herstel.
een vrije avond, zaterdag en zondag mocht ik naar buiten. Om de 14 dagen kon ik een weekend met overnachting naar huis.”
“Ik volgde avondschool, waar ik mijn huidige vriendin ontmoette. Ik leerde me weer voorstellen aan de buitenwereld. Dan kies je: ben je eerlijk? Vertel je over je verslavingsproblematiek? Hoe ga je om met de reacties? Ik had gelukkig positieve ervaringen.”
“Op het einde van module 4 was er een overgangsfeest. Ik had een heel traject afgelegd hé. 44 weken! Geloof me, op dat moment voel je wat je bereikt hebt.”
MODULE 5: HET TUSSENHUIS 12 WEKEN
“Daarna kies je: stoppen of verdergaan naar module 5, het Tussenhuis. Ik ging voor dat laatste. Daar woonde ik samen met anderen, buiten het centrum van Katarsis. Er woont geen begeleiding in, je wijst elkaar op je verantwoordelijkheid. Samen leid je een huishouden, samen beheer je een budget. Iedere bewoner heeft ook een vaste kookavond. Werken deed ik nog niet. Als voorbereiding op de volgende module deed ik wel vrijwilligerswerk. Ik mocht een hobby uitoefenen en kreeg wekelijks zakgeld voor ontspanning.”
MODULE 6: WERK ZOEKEN 12 WEKEN
“In module 6 woonde ik in het Tussenhuis, maar ik kon werk beginnen te zoeken. Ik kreeg ook mijn bankkaart terug. Je herneemt verder je leven, maar er is sociale controle van de groep. Ik maakte de overstap met 4 andere personen, maar ik zag enkelen hervallen. Dat was een zware dobber.”
MODULE 7: ALLEEN WONEN 1 JAAR
“Module 7 was de laatste stap: alleen wonen. Ik stond weer op eigen benen. Na die laatste module sloot ik af met een graduatiefeest met familie en vrienden. En een speech. Best emotioneel.”
HERSTELGROEP
“1 keer per maand komen we samen in Katarsis. We bespreken eerlijk onze struikelblokken en luisteren naar elkaar. Waarop ben je gebotst? Welke stappen ondernam je? Verlangde je naar gebruik? Maar we komen ook met voorstellen voor projecten en/of krijgen voorstellen om ons verhaal te brengen aan jongeren.”
MIJN HEDEN EN TOEKOMST
In febuari 2020 rondde ik het programma af en het gaat goed. Ik focus op de lange termijn, niet op de onmiddellijke invulling van mijn behoeftes. De oude Rachid zit nog ergens in mij, ja. Maar ik omarm hem. Dat is de enige manier om te voorkomen dat hij de bovenhand neemt en bepaalt wat ik doe.”
“Ik haal kracht uit de mensen rond mij. De juiste mensen deze keer. Mijn vriendin is erg belangrijk. Zij durft mij te confronteren. Vroeger liep ik weg, nu pak ik de dingen aan. Het helpt me groeien en geeft me veerkracht. Kom ik soms in de verleiding om te drinken of drugs te nemen? Neen, want ik kijk anders naar mijn triggers. Met nieuwjaar dronk ik een glaasje champagne. Ik vond er niks aan. Ik laat mezelf toe om meer te voelen, ben lief voor mezelf. Ik kan aangeven als het even niet gaat. En ik neem rust. Ik doe aan relaxatie en ik lees veel boeken. Terwijl ik vroeger naar actie greep.”
“De band met mijn familie is hersteld, mijn kinderen komen om de 14 dagen. Ik groeide door op het werk en ik studeer. Ik ben loopbaancoach en volg nog een coachingsopleiding. Ik hoop mijn eigen praktijk op te richten. Terugkeren naar mijn oude leefwereld, mijn oude ik? Dat is gewoon geen optie.”
ZORGBUDGETTEN OP EEN RIJ
Als je veel zorg nodig hebt, heb je veel kosten. Gelukkig bestaan er verschillende zorgbudgetten, die helpen om de extra kosten voor vervoer, verzorging, het woonzorgcentrum of mantelzorg te dragen.
Je kan zo’n zorgbudget aanvragen via de Dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds. Welke zorgbudgetten bestaan er zoal?
1. ZORGBUDGET VOOR OUDEREN MET ZORGNOOD
• Voor zorgbehoevende 65-plussers met een beperkt inkomen en gezondheidsproblemen. • Het bedrag is voor iedereen verschillend en hangt af van je inkomen en je zorgzwaarte. • Je kan het aanvragen via de Dienst
Maatschappelijk Werk van ons ziekenfonds.
John (83): “Dagelijkse taken, zoals koken en kuisen, lukken niet meer zo goed. Ik heb een heel klein pensioen. Ik probeer mijn plan te trekken, maar met het zorgbudget kan ik enkele dagen per week een warme maaltijd aan huis laten leveren en een poetsvrouw betalen. Zo moet ik mijn kinderen minder lastigvallen, want die hebben het al zo druk.”
2. ZORGBUDGET VOOR ZWAAR ZORGBEHOEVENDEN
(de vroegere ‘zorgverzekering’ of ‘mantelzorgpremie’)
• 130 euro per maand. • Er is geen leeftijdsgrens. • Je krijgt het budget als je veel thuiszorg en ondersteuning nodig hebt, of als je verblijft in een woonzorgcentrum. • Je kan het aanvragen via de Dienst
Maatschappelijk Werk van ons ziekenfonds. Een maatschappelijk werker komt langs, kijkt in welke mate je zorg nodig hebt (dit is een
‘indicatiestelling’, een meting van je zorgzwaarte) en of je recht hebt op het zorgbudget. • Sinds 1 juni 2021 wordt er een nieuw screeningsinstrument gebruikt om de zorgzwaarte nog professioneler te kunnen beoordelen: de BelRai Screener in plaats van de oude Bel-foto.
Kathy, maatschappelijk werkster:
“Dat 2de budget krijgen mensen die heel zwaar zorgbehoevend zijn, fysiek en/of psychisch. Mensen die constant zorg, hulp en toezicht nodig hebben, bijvoorbeeld door dementie, kunnen dankzij dit budget extra hulp betalen. Zo kunnen ze de verhuis naar een woonzorgcentrum uitstellen of hun mantelzorgers ontlasten.”
3. ZORGBUDGET VOOR MENSEN MET EEN HANDICAP
Een budget voor mensen met een erkende handicap. Het wordt automatisch toegekend. Je kan dit niet zelf aanvragen.
