Πολύ μικροί Αστικοί Χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: ΤΟ ΘΕΜΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ

Ζούμε σε μία εποχή που με μεγάλη καθυστέρηση είναι η αλήθεια, όχι μόνο συνειδητοποιούμε

την καθοριστική για την ύπαρξή μας διαδραστική σχέση μας με το περιβάλλον, αλλά

υφιστάμεθα σε εντονότατο βαθμό τις αρνητικές της επιπτώσεις, που οφείλονται στις δικές

μας λανθασμένες επιλογές. Βρισκόμαστε πλέον στο σημείο που οι επιλογές μας καθορίζουν

το στίγμα, όχι ενός μακρινού, αλλά του άμεσου μέλλοντος. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη

και το δικό μας επιστημονικό πεδίο, δηλαδή η Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων, να

αποκτήσει μια εξωστρέφεια ακόμα και στο ίδιο το γνωστικό του αντικείμενο. Φυσικά η

σχέση εσωτερικού και εξωτερικού χώρου ήταν και είναι πάντα παρούσα. Έχοντας αναπτύξει

αυτόν τον προβληματισμό, βρήκα στην ιδέα του Parklet το νήμα που συνδέει τον εσωτερικό

(ιδιωτικό) χώρο με τον εξωτερικό (δημόσιο) και την ανοιχτή συνομιλία, που μπορούν να

έχουν μεταξύ τους. Το πάντρεμα αισθητικής και λειτουργικότητας, είναι βέβαια καθοριστικό

στο δικό μας επιστημονικό πεδίο, αλλά διαπίστωσα ότι στην περίπτωση του Parklet ο

αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και η υλοποίησή του έχουν τεράστια επίδραση όχι μόνο σε

ατομικό-ιδιωτικό, αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Επίσης περιλαμβάνει και σχεδιαστικές

προκλήσεις, που από μόνες τους έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ

Η συγγραφή της παρούσας ερευνητικής εργασίας έγινε κατά τη διάρκεια των περιοριστικών

μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας από τον κορωνοϊό (covid-19), συνεπώς λόγω της

αδυναμίας προσέλευσης σε δημόσιες βιβλιοθήκες, η έρευνα έγινε αποκλειστικά με τη χρήση

πηγών, δημοσιεύσεων και ερευνών που έχουν αναρτηθεί σε διαδικτυακούς ιστότοπους.

Το παρόν σύγγραμμα έχει γραφτεί αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα, ενώ έγινε προσπάθεια απόδοσης συγκεκριμένων αγγλικών όρων στα ελληνικά.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ (ABSTRACT)

Η εργασία αυτή έχει σκοπό να φέρει τον αναγνώστη σε επαφή με την έννοια του Parklet, μέσα από μια ιστορική αναδρομή της δημιουργίας και εξέλιξής του και να τον πληροφορήσει

για την εξέλιξη και παρουσία των Parklet σε όλο τον κόσμο, καθώς και στην Ελλάδα. Επίσης προσπαθεί να διερευνήσει και να αναδείξει τα πλεονεκτήματα των Parklet έναντι

άλλων μορφών Δημόσιων χώρων, καθώς και τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά

τους οφέλη, με ιδιαίτερη αναφορά στη σχέση τους με τον τέταρτο (ή κατ’ άλλους βασικό)

πυλώνα της αειφόρου ανάπτυξης, τον Πολιτισμό.

Τέλος, περιλαμβάνει βασικούς οδηγούς σχεδιασμού και κατασκευής Parklet και μελετά

τις απόψεις και την αποδοχή Δήμων, Επιχειρήσεων και Πολιτών μέσα από σχετικό ερωτηματολόγιο.

ΛΕΞΕΙΣ - ΚΛΕΙΔΙΑ

Parklet, Πάρκλετ, Πάρκο, Πάρκο Τσέπης, Pocket Park, Πολιτισμική Αειφορία, Ιδιωτικός

Δημόσιος Χώρος, Αστικό Περιβάλλον

Φωτογραφία Εξωφύλλου:

Devil’s Teeth Baking Company Parklet, 3876 Noriega St., San Francisco

Φωτογράφος: Matarozzi Pelsinger Builders & Wells Campbell Photography

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

1.1 Τι είναι το Parklet Ορισμός

Parklet ονομάζεται ένα μικρό πάρκο, κατασκευασμένο με τρόπο που να επιτρέπει την

εύκολη μεταφορά του και σκοπός του είναι η ανακατάληψη (αλλαγή λειτουργικού χαρακτήρα)

μέρους του αστικού χώρου και η επιστροφή του

υπό μορφή δημοσίου χώρου στους ανθρώπους, έχοντας ως επίκεντρο πεζούς και ποδηλάτες και τις δραστηριότητές τους. [1]

Στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως «παρκάκι», «πάρκο πεζοδρομίου», «παρκάκι πεζοδρομίου», «μικροπάρκο», «παρκίδιο» ή «μικρός αστικός κήπος». [2] Θα πρότεινα και τους όρους «παρκοστάση», «πεζοσταθμός» ή «αλσοστάση» και «αλσοσταθμός».

Αυτά τα μικρά πάρκα παρέχουν ανέσεις όπως καθίσματα, φύτευση, χώρο στάθμευσης ποδηλάτων και έργα τέχνης.

Το Parklet εγκαθίσταται σε λωρίδες

στάθμευσης καταλαμβάνοντας ορισμένες

θέσεις (συνήθως 1-3), που τις μετατρέπουν

σε χώρους για το κοινό. Αποτελεί προέκταση

του πεζοδρομίου, στο ίδιο επίπεδο με αυτό και

εκτείνεται έως το πλάτος του παρακείμενου χώρου στάθμευσης. [3]

Τα Parklet προορίζονται για τους ανθρώπους και προσφέρουν ένα μέρος, στο οποίο ο χρήστης μπορεί να σταματήσει, να καθίσει και να ξεκουραστεί μεταξύ των καθημερινών του δραστηριοτήτων. Ένα Parklet μπορεί επίσης να φιλοξενεί χώρο στάθμευσης ποδηλάτων ή να

συνδέεται με οδούς αποκλειστικής διέλευσης

ποδηλάτων (ποδηλατοδρόμους).[4]

[1] Από τη Wikipedia en.wikipedia.org/wiki/Parklet

[2] Σύμφωνα με την ελληνική πύλη για τη μετάφραση translatum.gr

[3] San Fransisco Parklet Manual

[4] Abad Ocubilo, R. (2012) Experimentingwiththemargin, ParkletsandPlazasascatalystsincommunityandGovernment

Τα Parklet είναι συνήθως προσωρινές και εύκολα μεταφερόμενες κατασκευές. Ωστόσο ένα Parklet μπορεί να είναι μόνιμο, αλλά πρέπει να έχει σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να είναι δυνατή η γρήγορη και εύκολη αφαίρεσή του σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή για άλλους λόγους, όπως αυτόν της καθαριότητας, χωρίς πρόκληση βλάβης στο πεζοδρόμιο ή στο δρόμο.

Όπως είχαν αρχικά σχεδιαστεί, τα Parklet είναι πάντα ανοιχτά για το κοινό. [5] Παρόλα αυτά, σε ορισμένες πόλεις των ΗΠΑ, επετράπη σε εστιατόρια να δημιουργήσουν Parklet ως επέκταση της επιχείρησης, που δεν είναι ανοιχτά στο κοινό, όπως στο Λονγκ Μπιτς (Long Beach) της Καλιφόρνια, στο Φάργκο (Fargo) στη Βόρεια Ντακότα, στο Μόντρεαλ (Montreal) και στο Κεμπέκ (Quebec) στον Καναδά κ.α. [6] [7]

[5] Pavement to Parks (sfpavementtoparks.sfplanning.org)

[6] City of Long Beach (www.longbeach.gov)

[7] Loukaitou-Sideris, A., Brozen, M., Callahan, C. (2012) Reclaiming theRightofWay:AToolkitforcreatingandImplementingParklets

1.2 Σκοπός: Ποιά είναι η λειτουργία ενός Parklet - Τι εξυπηρετεί

* Το Rebar Art and Design Studio

(γνωστό ως Rebar) ιδρύθηκε το 2004

από τους John Bela, Matthew Passmore

και Blaine Merker, με έδρα στο Σαν

Φρανσίσκο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Τα έργα της ομάδας συνδύαζαν την

τέχνη, το σχεδιασμό και τον ακτιβισμό.

Τα σημαντικότερα έργα που έκαναν το Rebar δημοφιλές ήταν οι κατασκευές

Parklet, μέχρι την άνοιξη του 2014

όταν οι ιδρυτές του Rebar πήραν διαφορετικές κατευθύνσεις με τη

δημιουργία δύο νέων επιχειρήσεων,

του MoreLab από τον M. Passmore και

του Gehl Studio από τους J. Bela και B. Merker, έχοντας ως σημείο αναφοράς το Rebar. (rebargroup.org)

Η ιστορία των Parklet ξεκινά το 2005 στο Σαν Φρανσίσκο, όταν τα κύρια μέλη του Rebar *, Matt Passmore, John Bela και Blaine Merker, μετέτρεψαν πειραματικά μία θέση στάθμευσης σε ένα προσωρινό δημόσιο πάρκο. Ουσιαστικά το Rebar μίσθωσε μία θέση στάθμευσης, τροφοδοτώντας ένα παρκόμετρο με κόμιστρο χρονικής διάρκειας

δύο ωρών και στη θέση αυτή δημιούργησε ένα απλό παρκάκι, που αποτελείτο από χλοοτάπητα, πτυσσόμενες καρέκλες και ένα φυτό σε γλάστρα. Από τη δράση αυτή, αρχικά δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες και βίντεο στην ιστοσελίδα του Rebar υπό τον τίτλο “Park(ing)” και παρά τη μικρή της χρονική διάρκεια, έγινε ευρέως γνωστή σε όλο τον κόσμο λόγω της αναδημοσίευσης και διάδοσης του οπτικού υλικού μέσω ιστολογίων. Από τότε καθιερώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο η “Park(ing) Day”, κάθε χρόνο την 3η Παρασκευή του Σεπτεμβρίου. [8]

Φωτογραφία αριστερά: Parklet στην πόλη Terrace του Καναδά

Φωτογραφία πάνω: Devil’s Teeth Baking Company Parklet

Το πρώτο “επίσημο” Parklet δημιουργήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, το 2010, έξω από το Mojo Bicycle Cafe και έκτοτε δημιουργήθηκαν περισσότερα Parklet, στο πλαίσιο μιας συνεργασίας μεταξύ πολλών δημοτικών υπηρεσιών του San Francisco, η οποία ονομάστηκε “Pavement to Parks Program” (P2P). Η δημιουργία πάρκων και παρόμοιων δημόσιων χώρων μικρής κλίμακας ενέπνευσε μια ευρύτερη προσπάθεια σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ αλλά και σε όλο τον κόσμο. [9] [10]

[8] King, J. (2011, Ιούλ. 13). Parklets offer a place to pause on busy Powell St. SFGATE. | από sfgate.com

[9] Case Study: Pavement to Parks; San Francisco, USA. GlobalDesigningCitiesInitiative | globaldesigningcities.org

[10] Pavement to Parks (sfpavementtoparks.sfplanning.org)

1.3 Ιστορική Αναδρομή: Η πρώτη εμφάνιση των Parklet

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

PARKLET

Σημαντικοί Σταθμοί στο “Κίνημα” των Parklet

Πολλά χρόνια πριν εμφανισθούν τα Parklet με τη σημερινή

τους μορφή, μία πρώτη πρώιμη μορφή θα μπορούσε να

αποδοθεί στην Αμερικανίδα αρχιτέκτονα Μπόνι Όρα Σέρκ

(Bonnie Ora Sherk), η οποία το 1970 δημιουργεί τα φορητά

πάρκα “Portable Parks I, II & III”, μετατρέποντας σε ζωντανά

πάρκα με γρασίδι, φοίνικες και ζώα, τρεις άγονους αστικούς

“νεκρούς” χώρους του Σαν Φρανσίσκο: τον πρώην James Kiss

Freeway που διέσχιζε τη Market Street, δύο νησίδες δίπλα στο Mission/Van Ness Offramp, και ολόκληρο το δρόμο Maiden Lane μεταξύ Stockton και Grant. (α)

Η Times Square της Νέας

Υόρκης μετατρέπεται σε πλατεία φιλική για τους πεζούς, με εκατοντάδες καθίσματα, χάρη στην αποφασισμένη και αποτελεσματική επίτροπο του Υπουργείου Μεταφορών (DOT: Department of Transportation) Janette Sadik-Khan. (γ)

Ο Όμιλος Rebar, δημιουργεί

στην περιοχή SOMA του Σαν

Φρανσίσκο το πρώτο πειραματικό

πάρκο, το οποίο ονόμασε

“Park(ing)”, μισθώνοντας μία θέση

στάθμευσης και μετατρέποντάς

τη για λίγες ώρες σε προσωρινό

πάρκο τοποθετώντας χλοοτάπητα

και μερικές καρέκλες. (β)

Το Rail-Volution Conference (εθνικό συνέδριο που συγκεντρώνει ηγέτες και επαγγελματίες από διάφορους τομείς, όπως κυβέρνηση, μεταφορές, ακίνητα, επιχειρήσεις, χρηματοδότηση, περιβάλλον),

που διεξήχθη στο Σαν Φρανσίσκο, παρούσης της Janette Sadik-Khan, εμπνέει το Δήμαρχο του Σαν

Φρανσίσκο Gavin Newsom να προωθήσει την καινοτομία στους δημόσιους χώρους.

Μάιος 2009

Ο Οργανισμός Δημόσιας

Αρχιτεκτονικής του Σαν

Φρανσίσκο (Public Architecture) συνδιοργανώνει την Ημέρα Park(ing)

στο πλαίσιο του Έργου Στρατηγικής Ανοιχτού Χώρου.

Ολοκληρώνεται το πρώτο έργο του προγράμματος “Pavement to Parks” με μια προσωρινή πλατεία στη συμβολή 17th Street & Castro. (δ) Ο Συνασπισμός Ποδηλατιστών του Σαν Φρανσίσκο (SF Bicycle Coalition) λαμβάνει χρηματοδότηση τριετούς προγράμματος για τη βελτίωση των δρόμων και του δημόσιου χώρου στην πόλη, με τίτλο «Great Streets Project»

(Να μην συγχέεται με το πρόγραμμα Great Streets του SF DPW)

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»

Σεπτ. 2009

Ολοκληρώνεται η

κατασκευή δημόσιων

πλατειών στο πλαίσιο του

προγράμματος “Pavement to Parks”, με το Showplace Triangle και το Guerrero Park. (ε)

Δημιουργείται το πρώτο επίσημο Parklet στο πρώην Mojo Bicycle Café.

*(η καφετέρεια έκλεισε το Δεκ. ‘17 και τον Ιούλ. ‘18 άνοιξε στη θέση της το μπαρ Fool’s Errand) (στ)

Κατασκευάζονται έξι Parklet, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου που δημιουργήθηκε

ποτέ, στο Powell St. Promenade. (ζ)

Μάρ. 2010

Η Ένωση Σχεδιασμού και Αστικής

Έρευνας του Σαν Φρανσίσκο (SPUR: San Francisco Planning and Urban Research Association),

σε μια προσπάθεια δημιουργίας

μιας επαναχρησιμοποιούμενης

και προσβάσιμης από ΑμεΑ (ADA: Americans with Disabilities)

εγκατάστασης στο πλαίσιο της Park(ing) Day, δημιουργεί “κατά

λάθος” το πρώτο Parklet.

Φωτογραφίες:

Portable Park II, Bonnie Ora Sherk / A Park under a Freeway ©www.arte-util.org

Portable Park MaidenLane / Between Buldings

©alivinglibrary.org

Η μεταμόρφωση της Time’s Square σε φιλική στον πεζό περιοχή

Φωτογραφίες: Πριν - NYC DOT / Μετά - Michael Grimm

Το πρώτο ολοκληρωμένο έργο του προγράμματος Pavement to Parks

Φωτογράφος: Matthew Roth

San Jose Ave. & Guerrero St. “Guerrero Park”

©Bkuser/Flickr

Showplace Triangle Plaza

Φωτογράφος: Lance Iversen/The Chronicle

Powell Street Promenade

©unionsquarefoundation.org

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

1.4 Εφαρμογές: Πού υπάρχουν Parklet

Από

το Σαν Φρανσίσκο στον

Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το Σαν Φρανσίσκο φιλοξενεί τα περισσότερα

Parklet από οποιαδήποτε άλλη πόλη. Το

Πρόγραμμα “Pavement to Parks” δημιουργήθηκε

με την επιδίωξη να ανακτήσει τμήματα αστικού

χώρου, από τα οχήματα για τους πεζούς και να

διευκολύνει την εγκατάσταση, τόσο προσωρινών

όσο και «μόνιμων» Parklet. Από το 2011 και

μετά, έχουν γίνει, μέσω του προγράμματος

αυτού, περισσότερες από 50 αιτήσεις χορηγιών

σε όλη την πόλη, συμπεριλαμβανομένης της

μεγαλύτερης κατασκευής που έχει δημιουργηθεί

μέχρι στιγμής, στην Powell Street, έναν από τους πιο πολυσύχναστους πεζόδρομους στην περιοχή. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη εγκατάσταση, που ονομάζεται Powell Street Promenade, και αντικατέστησε χώρο στάθμευσης περίπου 420τ.μ. με πεζόδρομο, επεκτείνοντας το υπάρχον

κόσμο

πεζοδρόμιο κατά 1,88μ, συνδυάζοντας καινοτομία υλικών, τεχνολογία και αστικό σχεδιασμό σε ένα νέο τοπίο, που προσφέρει χώρο για τους πεζούς εν μέσω της πολυσύχναστης κυκλοφορίας οχημάτων. Η κατασκευή του “Περιπάτου” της Powell Street χρηματοδοτήθηκε από την Audi, η οποία προσέλαβε το Hood Design Studio για να βελτιώσει τη σχεδιαστική ιδέα, που αντικατοπτρίζει τη χρήση αλουμινίου από την αυτοκινητοβιομηχανία στα αυτοκίνητά της. [11] [12] [13] [14]

Τη στιγμή που συγγράφεται η παρούσα έρευνα (2022), στο Σαν Φρανσίσκο βρίσκονται 59 Parklet, ενώ άλλα 17 έχουν αφαιρεθεί. [15]

Φωτογραφίες:

Το Mojo Bicycle Cafe πριν την κατασκευή του Parklet (αριστερά) | Το Parklet του Mojo Bicycle Cafe (δεξιά) (Στιγμιότυπα Οθόνης από Google Street View Ιούλ. 2009 & Ιαν. 2011 αντίστοιχα)

υπόλοιπο

Parklets

έχουν δημιουργηθεί σε 111 πόλεις, 32 πολιτείες και 20 χώρες

Parklet βρίσκονται (ή έχουν υπάρξει) και σε άλλες

πόλεις των ΗΠΑ, όπως το Λος Άντζελες (Los Angeles),

Παγκόσμιος Χάρτης Parklet: groundplaysf.org

[11] Hood Design Studio (hooddesignstudio.com)

[12] ASLA 2012 Professional Awards | Powell Street Promenade. | asla.org

[13] Union Square Foundation - Powell Street Promenade | unionsquarefoundation.org

[14] Goebel, B. (2011, Ιούλ. 13) Powell Street Promenade Enlivensthe‘HeartofSanFrancisco’sDowntown’ | sf.streetsblog.org

[15] A Look at the Human Impact of Parklets and the People Who Make Them | groundplaysf.org

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

1.5 Η εμφάνιση και η

Εξέλιξη των Parklet

στην Ελλάδα

1.5.1 Τα πρώτα αυτοσχέδια πάρκα

Σχεδόν μια πενταετία από την δημιουργία

του πρώτου αυτοσχέδιου πάρκου στο Σαν

Φρανσίσκο, οι δράσεις γύρω από την “Park(ing) Day”

έκαναν την εμφάνισή τους και στην Ελλάδα με απλά

αυτοσχέδια πάρκα φτιαγμένα από χλοοτάπητα, γλάστρες με φυτά και μερικές καρέκλες. Η πρώτη δράση με τίτλο «Μετατρέπουμε το Πάρκινγκ σε… Πάρκο!», πραγματοποιήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2010, σε χώρο ελεγχόμενης στάθμευσης στην οδό Σκουφά, “καταλαμβάνοντας” μία θέση πάρκινγκ με τη χρήση της ειδικής κάρτας ελεγχόμενης

στάθμευσης με χρονική διάρκεια 12 ωρών. [16]

Η ίδια δράση επαναλήφθηκε την επόμενη

χρονιά, στις 16 Σεπτεμβρίου του 2011 [17], ενώ ακολούθησαν αντίστοιχες και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα στο Αίγιο (16/9/2011) [18] και στην Καλαμαριά (29/9/2019). [19]

[16] Park(ing)DAY | ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ (2010, Σεπτ. 15) | podilates.gr

[17] PARKingDayAthensvol.2 | Lunch Street Party (2011,Σεπτ.13) | lunchstreetparty.blogspot.com

[18] «Park(ing)Day»αύριοτοπρωίστοΑίγιο | Marketing Week (2011, Σεπτ. 15) | marketingweek.gr

[19] Park(ing)dayστηνΚαλαμαριά (2019, Σεπτ. 26) | e-kalamaria.gr

[20] Ρηγόπουλος, Δ. Ταπέντεχρόνιατων“ενοχλητικάαπολιτίκ” atenistas (2015, Σεπτ. 30) | lifo.gr

1.5.2

Τσέπης:

δράσεις των «Atenistas»

Τα Πάρκα Τσέπης (Pocket Parks), μπορούμε να πούμε πως υπήρξαν προπομπός των Parklet. Η μεγάλη τους διαφορά σε σχέση με τα Parklet είναι πως δεν υπάρχει το στοιχείο της “κατάληψης“ θέσεων στάθμευσης, που ήταν και ο σκοπός της “Park(ing) Day“.

Στα τέλη του 2010 δημιουργήθηκε μια αυτοδιαχειριζόμενη ομάδα Αθηναίων πολιτών, γνωστή ως «Atenistas», η οποία δεν είναι κομματικός οργανισμός, δημοτική παράταξη, ή ΜΚΟ, αλλά πρόκειται για μία ανοιχτή ομάδα πολιτών, που έχει ως στόχο τη βελτίωση της πόλης μέσα από πολιτιστικές και κοινωνικές δράσεις, ανάδειξη της ιστορίας της πόλης, καθώς επίσης και επεμβάσεις –εικαστικές αλλά και χρηστικές–σε προβληματικά σημεία του αστικού ιστού και μετατροπή πολλών εξ αυτών σε χώρους πρασίνου για τους κατοίκους.

Από το Σεπτέμβριο του 2010 ως

σήμερα έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 50 παρεμβάσεις σε διάφορα σημεία της πόλης, οι οποίες έχουν γνωρίσει την αποδοχή, αλλά αρκετές φορές και την αμφισβήτηση ή την αποδοκιμασία του κοινού. [20]

Οι περισσότερες από τις επεμβάσεις των Atenistas έχουν πραγματοποιηθεί

σε χώρους εγκαταλελειμμένων πάρκων, οικοπέδων ή πεζοδρομίων.

Πάρκα

Οι

Μερικές από τις κυριότερες δράσεις των Atenistas, που σχετίζονται με κατασκευές Πάρκων Τσέπης, είναι οι παρακάτω (κατά χρονολογική σειρά, που είναι και η σειρά εμφάνισης των ανωτέρω φωτογραφιών):

Πάρκο Τσέπης στο Παγκράτι (Δεκέμβριος 2012)

Παρκάκι στα Σεπόλια (Μάρτιος 2013)

Πάρκο Τσέπης στη Βικτώρια (Μάιος 2013)

2 Πάρκα Τσέπης στον Κολωνό (Οκτώβριος 2013)

Μικρός Μεσογειακός Κήπος στο Κέντρο της Αθήνας (Μάιος 2016)

Πάρκο Τσέπης στον Κολωνό (Μάρτιος 2018) Φωτογραφίες:

Αριστερά: Park(ing) Day στην Καλαμαριά © e-kalamaria.gr

Πάνω: Πάρκα Τσέπης των Atenistas © atenistas wordpress.com

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

1.5.3 Η εξέλιξη των Parklet

Μία πιο τυπική μορφή Parklet

πρωτοεμφανίσθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2014

και ήταν μια ιδέα βασισμένη στο παράδειγμα των

Parkmobiles του Σαν Φρανσίσκο.

Το πρώτο «Green Spot» “φύτρωσε” στην οδό

Παλαιών Πατρών Γερμανού, καταλαμβάνοντας

μία θέση ελεγχόμενης στάθμευσης, και ήταν

ένας μικρός φορητός κήπος με φύτευση και

παγκάκι για να ξεκουράζονται οι περαστικοί. Η

λογική στην οποία βασίστηκε αυτή η ιδέα, ήταν

το φορητό αυτό παρκάκι να μετακινείται ανά

τακτά χρονικά διαστήματα σε διάφορα σημεία

της πόλης και ανάλογα με τη μετακίνηση, να

ανανεώνεται και η φύτευσή του με εποχικά φυτά.

Η δράση αυτή υλοποιήθηκε από τη Διεύθυνση Αστικού Περιβάλλοντος του Δήμου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης καμπάνιας υπό τον

τίτλο “React Now 4 Thess”, σε συνεργασία με το περιοδικό «Επιλογές» και με την υποστήριξη και χρηματοδότηση χορηγών.

Δημιουργοί του Green Spot ήταν οι Δημήτρης Θεοδωράκος και Μαριάννα Συμεωνίδου,

οι οποίοι μελέτησαν την ιδέα του εξωτερικού και τη μετέφεραν στη δημοτική αρχή ώστε να γίνει πράξη. [21] [22]

Όπως οι ίδιοι ανέφεραν σε συνέντευξή

τους στο lifo.gr:

«ΣτηνουσίατοGreenSpotαποτελείυιοθέτηση καλήςπρακτικήςαπότοεξωτερικό,στηνοποία βασιστήκαμεκαιπροσαρμόσαμεσταδεδομένα τηςΘεσσαλονίκης.Ηιδέαείναιβασισμένηστο επιτυχημένοπαράδειγματωνParkmobiles τουΣανΦρανσίσκο.Αποτελούνσυνέχεια του,επίσης,επιτυχημένουπειράματοςτων Parklet.[…]Οιπρώτεςεντυπώσειςαπότους περαστικούςαλλάκαιαπότουςπεριοίκους είναιπολύθετικές.Απότηνπρώτηστιγμήπου τοποθετήθηκευπήρξεέντονοενδιαφέρονκαι περιέργειααπότονκόσμογιατοτιακριβώς είναι,ήδηοκόσμοςτοέχειαγαπήσεικαιπολλοί είναιαυτοίπουκάθονταικαιαπολαμβάνουντο GreenSpot.Έτσι,ελπίζουμεσύντομαπέρααπό GreenSpotνααποτελέσεικαι«hotspot». [23]

[21] Έναςπράσινοςκήπος«προσγειώθηκε»

στηΘεσσαλονίκη (2014, Απρ. 15) | fortunegreece.com

[22] Ένα“GreenSpot”φύτρωσεστηΘεσσαλονίκη (2014, Απρ. 15) | flash.gr

[23] Σαββάκης, Ε. Οιδύονέοιπίσωαπότοπρώτο GreenSpotτηςΘεσσαλονίκης! (2014, Απρ. 24) | lifo.gr

στην Ελλάδα

1.5.4 Τα πρώτα Parklet στην Ελλάδα

Το πρώτο επίσημο Parklet στην Ελλάδα, δημιουργήθηκε στην Αθήνα το 2017.

[24] Το έργο αυτό μελετήθηκε, σχεδιάστηκε και κατασκευάσθηκε από τους σπουδαστές του

Εργαστηρίου Αστικής Οικολογίας του τμήματος

Αρχιτεκτονικής Εσωτερικών Χώρων του τότε Τεχνολγικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Αθηνών (νυν Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής) με επικεφαλής την Δρ. Μάρω Σίνου. Τοποθετήθηκε στην οδό Πολυκλείτου, στο κέντρο της Αθήνας, σε χώρο που παραχωρήθηκε από το Εμπορικό Τρίγωνο Αθηνών. Τα εγκαίνιά του έγιναν στις 6 Ιουλίου του 2017. [25] Η πρόταση αυτή, που ονομάστηκε «Re Energy», εκτός από το να προσφέρει στον περαστικό έναν χώρο ανάπαυσης και αναψυχής, παρέχοντάς του κάποια καθίσματα και φύτευση, είχε σκοπό να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει το κοινό

για την ανακύκλωση καθώς και τις ανανεώσιμες και εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Αυτούς τους σκοπούς εξυπηρέτησαν κάποιες επιμέρους λειτουργίες του Parklet, οι οποίες ήταν:

-Ένας «τοίχος ανακύκλωσης», στην ουσία ένας διάφανος κάδος, σε κατάλληλο σχήμα, που διαμορφωνόταν εικαστικά από τα απορριφθέντα ανακυκλώσιμα υλικά λειτουργώντας και ως δείγμα της “Trash Art”.

-Η χρήση της ηλιακής και της ανθρωπογενούς μηχανικής ενέργειας, οι οποίες συλλέγονταν, η μεν πρώτη μέσω κάποιων ηλιακών συλλεκτών, και η δεύτερη μέσω ενός στατικού ποδηλάτου, στο οποίο οι περαστικοί μπορούσαν να ασκηθούν,

[24] Σελίδα του Re Energy Parklet στο Facebook (https://www.facebook.com/reenergyparklet/)

[25] “Re-Energy“/ThefirstParkletinAthens (2017, Ιούλ. 18) | teiath.gr

[26] Ρούσσου, Ε., Θαθυσίαζεςμίαθέσηπάρκινγκγιαλίγοπράσινο; (2017, Αυγ. 2) | oneman.gr

γεμίζοντας ταυτόχρονα μια μπαταρία, που παρείχε στο Parklet νυχτερινό φωτισμό και δυνατότητα φόρτισης κινητών και ταμπλετών.

Το Parklet γνώρισε ευρεία αποδοχή, από κατοίκους και καταστηματάρχες τις περιοχής, κάτι που αποδείχθηκε εμπράκτως

από τις πρωτοβουλίες συντήρησης και των ιδίων, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς ενσωματώθηκε στη λειτουργική

καθημερινότητα των ίδιων των επιχειρήσεων.

Άλλωστε, αυτό είναι ένα ιδιαίτερο προσόν

που έχει το Parklet, ότι ενώ διαφοροποιεί

το αστικό περιβάλλον, ενσωματώνεται σε αυτό αναδιατάσσοντάς το ταυτοχρόνως, κι έτσι αποκτά ένα δυναμικό και διαδραστικό χαρακτήρα. [26] [27]

Το 2019, ακολούθησε η δημιουργία Parklet στο Δήμο Ιωαννιτών. Την κατασκευή του χρηματοδότησε ο επιχειρηματίας Γρηγόρης Τζουμάκας και τοποθετήθηκε από τον Δήμο στην οδό Καλιάφα, έξω ακριβώς από το σχολικό συγκρότημα της Ακαδημίας. Η αντιδήμαρχος Ιωαννιτών Ελένη Βασιλείου, καλώντας κι άλλους να μιμηθούν το παράδειγμά του, εξήγησε πως «η επιλογή της τοποθέτησης του parklet δεν είναι τυχαία. Τοποθετήθηκε στην είσοδο ενός κεντρικού σχολικού συγκροτήματος όπου φοιτούν παιδιά όλων των βαθμίδων, με σκοπό να το “υιοθετήσουν”, να το προστατεύσουν και να προτείνουν είδη φύτευσης και τρόπους αξιοποίησήςτου» [28] [29]

[27] Χριστοφιλίδου, Κ. (2017, Ιούν. 24) ΤηλεοπτικήΕκπομπήECONEWS . Παλαιό Φάληρο: ΣΚΑΪ Τηλεοπτική Συνέντευξη της Δρ. Μάρως Σίνου

[28] ΣτηνΑκαδημίατοπρώτοparkletτουΔήμουΙωαννιτών | ioannina.gr

[29] Αγγελή, Β. Θέλετεκιεσείςέναparkletστηγειτονιάσας; (2019, Ιαν. 22) | typos-i.gr

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Re Energy Parklet

Σχεδιασμός

Κατασκευή

Υλοποίηση

Φωτογραφίες:

Άνω: από τη Σελίδα του Re Energy Parklet στο Facebook (https://www.facebook.com/reenergyparklet)

Δεξιά: © Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου - Watkinson | oneman.gr

Βλέπουμε λοιπόν ότι η ιδέα του Parklet γεννήθηκε στην Αμερική και υλοποιήθηκε ως απάντηση στην ανάγκη πυκνοδομημένων περιοχών να ανασάνουν με Δημόσιο χώρο. Μέσα στα 17 χρόνια που ακολούθησαν διαδόθηκε και σε άλλες ηπείρους, καθώς η ανάγκη αναδιάταξης του αστικού περιβάλλοντος είναι παγκόσμια.

Στη χώρα μας η Park(ing) Day εμφανίστηκε με 5 χρόνια καθυστέρηση και παρόλο που στη συνέχεια υπήρξαν κοντινές προσεγγίσεις στην ιδέα του Parklet, αυτό πήρε σάρκα και οστά στην ολοκληρωμένη του μορφή άλλα 7 χρόνια αργότερα χάρη στην πρωτοβουλία του Τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής του πρώην Τ.Ε.Ι. Αθηνών. Μια τέτοια καθυστέρηση θα μπορούσε να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες, που σχετίζονται με την οικολογική αντίληψη σε επίπεδο θεσμών και κοινωνίας στη χώρα μας, την εκτεταμένη γραφειοκρατία κ.λπ. Σίγουρα πάντως όχι στην ίδια την ιδέα του Parklet, καθώς το αναπτυξιακό μοντέλο των μεγάλων ελληνικών πόλεων με την απόλυτη εξάρτηση από το αυτοκίνητο έχει δεδομένες και εμφανείς επιπτώσεις στην καθημερινότητα εδώ και δεκαετίες και το Parklet αποτελεί μια αειφορική απάντηση με σημαντικά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη που θα εξετάσουμε στη συνέχεια.

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Τα Parklet, μέσα από τα πολλαπλά

περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά

οφέλη που δύνανται να προσφέρουν, αποτελούν μια ευκαιρία «επανάκτησης» του αστικού περιβάλλοντος από τους πολίτες.

Την ίδια στιγμή υποστηρίζουν την τοπική επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερα σε εστίαση και

λιανεμπόριο και μπορούν να συνεισφέρουν

στην επανεκκίνησή της μετά την κρίση

της πανδημίας του κορωνοϊού. Επιπλέον

ανοίγουν ένα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος

πεδίο για την ενεργοποίηση και ανάδειξη

νέου δυναμικού στην Αρχιτεκτονική

Εσωτερικού και Εξωτερικού Χώρου.

κλιματική αλλαγή, μία από τις καθημερινές μας συνήθειες που θα είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση στη μείωση του ανθρακικού

μας αποτυπώματος, είναι η μετακίνηση με

αυτοκίνητο. [35]

Επιπλέον, ιατρικές μελέτες δείχνουν τα

πολλαπλά οφέλη που έχουν το περπάτημα και η ποδηλασία στη σωματική, την ψυχική και την πνευματική υγεία. [36] [37]

Από αυτά, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα

πως η δημιουργία ενός δικτύου Parklet θα επιφέρεισημαντικά οφέλη τόσο στο περιβάλλον, όσο και στην υγεία των πολιτών.

Σύμφωνα με βρετανική έρευνα που

δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Environmental Science and Technology», οι χώροι πρασίνου στις πόλεις έχουν σημαντικά και μάλιστα μακροχρόνια οφέλη στην σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία των ανθρώπων. [30] [31]

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) θεωρεί ότι η ιδανική αναλογία πρασίνου στις πόλεις είναι τα 9τ.μ./ κάτοικο. [32] Την ίδια στιγμή μελέτες της WWF δείχνουν

ότι στη Θεσσαλονίκη αναλογούν μόνο 2,14m2/κάτοικο

ενώ στην Αθήνα η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, με

μόλις 0,96m2/κάτοικο. [33]

Από στατιστικές μελέτες στην πόλη του Σιάτλ σχετικώς

με την επίδραση των Parklet στην κίνηση των περιοχών

γύρω από αυτά, προκύπτει το συμπέρασμα πως αυξήθηκε σημαντικά η επιλογή της μετακίνησης με

τα πόδια, το ποδήλατο και τη δημόσια συγκοινωνία, ως άμεσο αποτέλεσμα της δημιουργίας Parklet στην περιοχή. [34]

Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί σύμφωνα με την μετα-ανάλυση 53ων ερευνών, που αφορούν την

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί πάνω στις επιπτώσεις της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, τα συνεχιζόμενα και μεγάλης διαρκείας Απαγορευτικά (Lockdown) επιβαρύνουν σημαντικά την ψυχική υγεία των ανθρώπων. Δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι συναισθήματα όπως αβεβαιότητα, ανασφάλεια, άγχος, απογοήτευση, θυμός, φόβος, μοναξιά, είναι κυρίαρχα στους πολίτες, ενώ ραγδαία είναι η αύξηση της κατάθλιψης, της χρήσης ουσιών, της ενδοοικογενειακής βίας, της παραβατικής συμπεριφοράς. Αυτή η «ψυχική ευαλωτότητα» συνήθως οδηγεί και σε αυξημένα ποσοστά, τόσο σε απόπειρες αυτοκτονίας, όσο και σε αυτοκτονίες. [38] [39]

Αυτή η δυσοίωνη εικόνα σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, γεννά μία ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη των ανθρώπων, να αξιοποιήσουν τον ανοιχτό χώρο και να «ανασάνουν». Υπό αυτό το πρίσμα αυτό αποτελεί και μία ευκαιρία, ώστε τα Parklet να αποφύγουν παλιότερες δυσκολίες

2.1 Οφέλη στο Περιβάλλον

και τη Σωματική και

Ψυχική Υγεία

2.2 Δυνατότητες Θετικής Αποδοχής

στην υποδοχή τους από το κοινό, αφού από την πρότερη εμπειρία του «κινήματος» των Parklet στο Σαν Φρανσίσκο (που είναι και η γενέτειρά τους) γνωρίζουμε πως η δημιουργία ενός Parklet μπορεί σε πρώτη φάση να αντιμετωπιστεί επιφυλακτικά έως και αρνητικά από το κοινό, γιατί είναι κάτι καινούργιο. Ο κόσμος δεν γνωρίζει περί τίνος πρόκειται και τη χρησιμότητά του και μπορεί να εστιάσει την προσοχή του, στο ότι “στερεί” κάποιες θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων, χωρίς να συνειδητοποιεί εξ αρχής ότι τις επιστρέφει υπό μορφή δημόσιου χώρου. Αφού λοιπόν έχει πλέον καταστεί σαφές ότι οι συνεχείς και μακράς διαρκείας καραντίνες έχουν επιφέρει κόπωση στον κόσμο, ο οποίος έχει μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ την έξοδο από το σπίτι, την παραμονή σε ανοικτούς χώρους και την επαφή με άλλους ανθρώπους και τη φύση, δικαιολογημένα μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι, η μετάκορωνοϊόν εποχή θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξαιρετική ευκαιρία άνθισης ενός δικτύου Parklet, καθώς σε αυτό το ιδιαίτερο χρονικό σημείο, είναι πολύ πιο εύκολο οι πολίτες να τα δουν με θετική ματιά, από την πρώτη στιγμή.

Κι επειδή η χρήση του Parklet δεν προσφέρει μόνο ατομική ξεκούραση και «ανακούφιση», αλλά επιδρά τόσο στους ρυθμούς της καθημερινότητας, όσο και στην οπτική της διαχείρισής της, μπορεί να συμβάλλει σε μία κοινωνική ομαλοποίηση. Προσφέρει στιγμές επιβράδυνσης του στρεσογόνου «αστικού χρόνου», δίνει χρόνο για σκέψη και επικοινωνία. Αναδιατάσσει το παραφορτωμένο αστικό περιβάλλον και δημιουργεί συνθήκες ανθρώπινης επαφής. Επανενεργοποιεί τα κοινωνικά αντανακλαστικά του ανθρώπου και την ήπια συνύπαρξή του με τους άλλους, αφαιρώντας ένα μέρος της πίεσης, που δημιουργεί η κυκλοφορία με μηχανικά μέσα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της τελευταίας οι διαπληκτισμοί σε συνθήκες κυκλοφοριακής επιβάρυνσης. Μια κοινωνία, που αντιλαμβάνεται τον άλλο, ως συμμετοχική παρουσία στο χώρο και όχι ως διεκδικητή του, είναι πιο ήπια και λειτουργική.

Φωτογραφία: Parklet στο Λονδίνο Κατασκευάστηκε από: WMB Studio Φωτογράφοι: Ed Butler & Mickey Lee

[30] Alcock, I., White, M., Wheeler, B., Fleming, L., Depledge, H. (2013) Longitudinal Effects on Mental Health of Moving to Greener and Less Green Urban Areas. Environmental Science &Technology

[31] Οιχώροιπρασίνουβελτιώνουντην ψυχικήυγείατωνκατοίκωντωνπόλεων. (2014, Ιαν. 7) | in.gr

[32] Russo, A., Cirella, G., (2018) Modern Compact Cities: How Much Greenery

Do We Need? International Journal of Environmental Research and Public Health

[33] Αστικό Πράσινο - WWF | wwf.gr

[34] Parklet & Streatery Program: goals & successes | seattle.gov

[35] Σκαλιώνη, Δ., (2022) Πώςμπορούμενα μειώσουμετοανθρακικόμαςαποτύπωμα; | ertnews.gr

[36] Καθημερινό περπάτημα για μισή ώρα: Οι 7 θετικές αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή σας. (2017, Απρ. 25) | onmed.gr

[37] Ποδήλατο: Τα οφέλη στην υγεία και στην ψυχολογία μας (2015, Μάιος 28) | kathimerini.gr

[38] Τσώλη, Θ., (2021) Έρευνα:Πώςτα lockdownβλάπτουνσοβαράτηνψυχική υγεία-ΗεικόναστηνΕλλάδα | tovima.gr

[39] Επτακοίλη, Τ., (2020) Μιαπανδημία ψυχικήςυγείας | kathimerini.gr

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι οποιαδήποτε παρέμβαση στον αστικό ιστό, μπορεί να έχει τα επιθυμητά

αποτελέσματα όταν γίνεται με σωστό σχεδιασμό και καλή οργάνωση.

Στο σημείο αυτό, θυμίζουμε τις δράσεις των «Atenistas», οι οποίες ήταν μεν καλές ως σκέψη, αλλά στην πράξη είχαν αρκετές αδυναμίες και αστοχίες. Οι “παρεμβάσεις” τους, οι περισσότερες εκ των οποίων έγιναν κατά τα έτη 2010-2018, αρχικώς είχαν όμορφα αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα τη δημιουργία κάποιων «Πάρκων Τσέπης» με παγκάκια και φύτευση, μετατρέποντας χώρους που προηγουμένως ήταν ως επί το πλείστον χορταριασμένα και γεμάτα σκουπίδια οικόπεδα, σε ωραίους, καθαρούς και περιποιημένους χώρους για το κοινό. Με την πάροδο του χρόνου και αφού δεν υπήρξε καμία συντήρηση, οι χώροι κατέληξαν και πάλι χορταριασμένοι, γεμάτοι σκουπίδια, μαζί με απομεινάρια από τα σπασμένα πια παγκάκια που είχαν φτιάξει οι Atenistas. [40]

Γίνεται λοιπόν σαφές το γεγονός ότι η οργάνωση και η εξασφάλιση μελλοντικής λειτουργικότητας είναι ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια για να έχει επιτυχία οποιαδήποτε παρέμβαση στο δημόσιο χώρο. Στην κατεύθυνση αυτή, των «Πάρκων Τσέπης» κινήθηκε αρκετά χρόνια αργότερα (από το καλοκαίρι του 2020) ο Δήμος Αθηναίων, ο οποίος μέσω του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» προχώρησε στη δημιουργία 8 τέτοιων πάρκων σε Άνω Κυψέλη, Κολωνό και Παγκράτι, Κεραμεικό, Πετράλωνα, Σεπόλια, Άγιο Αρτέμιο και Πατήσια, ενώ στόχος του προγράμματος είναι η ολοκλήρωση 10 τέτοιων πάρκων. [41]

Άνω Κυψέλη (Deloite Foundation)

Κολωνός (Όμιλος Ηρακλής)

Παγκράτι (Procter & Gamble)

Μεταξουργείο - Κεραμεικός (P & G)

Πετράλωνα (P & G / ΑΒ Βασιλόπουλος)

Σεπόλια (P & G)

Άγιος Αρτέμιος (Nova)

Πατήσια (Nova)

Τα 8 Πάρκα Τσέπης

του Προγράμματος του Δήμου Αθηναίων

2.3 Από τα Κοινωνικά στα Οικονομικά Οφέλη

Όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα του προγράμματος (adoptathens.gr): «Τα πάρκα αυτά

είναι ανοιχτοί χώροι, προσβάσιμοι στο κοινό, που

συμβάλλουν στην αναβάθμιση των περιοχών που δημιουργούνται και την επανοργάνωση του αστικούκαικοινωνικούιστούσεεπίπεδογειτονιάς.»

Τα έργα του προγράμματος υλοποιούνται με

χρηματοδότηση επιχειρήσεων που συμμετέχουν

στο πρόγραμμα του Δήμου, στο πλαίσιο της

εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τους. Ελπίζουμε

πως εφ’ όσον πίσω από τη δημιουργία των πάρκων

βρίσκονται επιχειρήσεις-χορηγοί, θα χαίρουν

και της ανάλογης συντήρησης, καθαρισμού και

επισκευών όταν είναι αναγκαίο.

Όπως παρατηρούμε όμως, τα πάρκα αυτά

βρίσκονται σε τοποθεσίες που αποτελούν μεν

πνεύμονες πρασίνου για τους κατοίκους της περιοχής (και πεδία έμμεσης “διαφήμισης” των εταιρειών-χορηγών), δεν μπορούν όμως να αποτελέσουν κέντρα ενδιαφέροντος, αφού δεν συνδέονται άμεσα με περιοχές δραστηριοτήτων ή

με τις τοπικές επιχειρήσεις.

Αυτό λοιπόν ενισχύει ακόμη περισσότερο

την άποψη πως ένα δίκτυο Parklet θα ήταν μια πολύ καλύτερη μέθοδος απόδοσης δημόσιου χώρου για

τους πολίτες, αφού έχουμε ήδη λάβει γνώση από

την εφαρμογή τους σε πόλεις των ΗΠΑ, σχετικά

με τα παράλληλα πολλαπλά οφέλη όχι μόνο στο

περιβάλλον, αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς.

Φωτογραφίες:

αριστερά:

Πάρκο Τσέπης στον Κολωνό

δεξιά:

1. Πάρκο Τσέπης στην Κυψέλη

2. Πάρκο Τσέπης στο Παγκράτι

3. Πάρκο Τσέπης στο Μεταξουργείο

4. Πάρκο Τσέπης στα Σεπόλια (πηγή: adoptathens.gr)

[40] Οι ανούσιες δράσεις των Atenistas (και τι συμβαίνει μετά, όταν αποχωρούν) (2015, Νοέμ. 20) | e-tetradio.gr

[41] Ιστοσελίδα του Προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» (adoptathens.gr)

1.

2.

3.

4.

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Ένα ακόμη μεγάλο προτέρημα των Parklet είναι ο τρόπος κατασκευής τους. Συνδυάζει το μόνιμο

και το προσωρινό, αφού σχεδιάζονται κατά τρόπο ώστε να μπορούν εύκολα να αφαιρεθούν και να μεταφερθούν σε κάποιο άλλο σημείο και εγγυάται χαμηλό οικονομικό κόστος. Μεγάλο πλεονέκτημα σ’ αυτή την περίπτωση η δυνατότητα πιλοτικής λειτουργίας, δηλαδή μελέτης της επίδρασής τους στην περιοχή και η εύκολη απομάκρυνσή τους, σε περίπτωση που τελικώς διαπιστωθεί ότι η παρουσία τους έχει περισσότερα αρνητικά παρά ευεργετικά στοιχεία· και όλα αυτά με μικρό οικονομικό κόστος.

Εν αντιθέσει για παράδειγμα με τις αστοχίες που έγιναν στον «Μεγάλο Περίπατο» της Αθήνας, [42] [43] [44]

του οποίου η… πιλοτική κατασκευή κόστισε 2 εκατομμύρια ευρώ [45] , για ένα αποτέλεσμα που μάλλον αποτυχημένο μπορεί να χαρακτηρισθεί. Αφού εκτός από το ότι δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στην κίνηση των οχημάτων, κατέληξε με μια εικόνα ξεβαμμένου οδοστρώματος και μαραμένων φυτών, ενώ ακόμα και η αρχική επιλογή κάποιων υλικών δημιουργεί ερωτηματικά. Όπως για παράδειγμα φυτά τα οποία δεν ανταπεξήλθαν στις καιρικές συνθήκες, μεταλλικά παγκάκια τα οποία είναι ακατάλληλα για

να καθίσει κάποιος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με έντονη ηλιοφάνεια και γενικότερα πολύ βαριές κατασκευές, όπως οι ζαρντινιέρες των οποίων η μετακίνηση θα είναι δύσκολη κατά τη μετάβαση του έργου από το προσωρινό στο μόνιμο.

Ο Μεγάλος Περίπατος της Αθήνας

Φωτογραφίες:

Αριστερά: Ο Μεγάλος Περίπατος κατά τις πρώτες μέρες δημιουργίας του (© INTIME Photo Agency)

Δεξιά: Η εικόνα ξεβαμμένου οδοστρώματος λίγους μήνες αργότερα... (© in.gr)

[42] Σαλτού, Ε., (2020) ΟΜεγάλοςΠερίπατοςαλλάζει...πίστα ΤιθαγίνειστηνΑθήνατουςεπόμενουςμήνες | tanea.gr

[43] Ο Μεγάλος Περίπατος πάει περίπατο - «Ξηλώνεται» η

Πανεπιστημίου (2020, Σεπτ. 24) | ethnos.gr

[44] Λυγερού, Ν., (2020) ΜεγάλοςΠερίπατος:Τιάλλαξεδύομήνες μετά | protothema.gr

[45] Βαλασόπουλος, Μ., (2020) Μεγάλος Περίπατος: ακριβός και αβάδιστος! | efsyn.gr

2.3.1 Φορητότητα και Χαμηλό Κόστος

2.3.2 Το όφελος των Επιχειρήσεων

Σε δημοσίευμα του αμερικανικού διαδικτυακού περιοδικού Bloomberg CityLab, στο οποίο αναγράφονται

στοιχεία που συγκέντρωσε το τοπικό Συμβούλιο Μητροπολιτικής Πολεοδομίας (Metropolitan Planning Council) από συνεντεύξεις λιανοπωλητών και χρηστών Parklet στην πόλη του Σικάγο, καταγράφεται ότι τα Parklet «μπορεί να αποτελέσουν ισχυρό οικονομικό εργαλείο για τις γειτνιάζουσες επιχειρήσεις», λόγω της δημιουργίας σημείων ενδιαφέροντος, της αύξησης της πεζής μετακίνησης που ευνοεί την λειτουργία της βιτρίνας, και ως εκ τούτου την αύξηση του τζίρου των καταστημάτων. [46]

Από την πρόσφατη δε εμπειρία στη χώρα μας με την εγκατάσταση του Parklet «Re Energy» στο Εμπορικό Τρίγωνο του Δήμου Αθηναίων, εκδηλώθηκε άμεσα η χαρά, η ικανοποίηση και το ενδιαφέρον των κοντινών καταστηματαρχών για τον εξωραϊσμό της όψης των επιχειρήσεών τους. [47]

Από την άλλη πλευρά, ένας τρόπος ανταπόδοσης, από πλευράς των επιχειρήσεων, θα ήταν η χρηματοδότηση κατασκευής ή η «υιοθεσία» ενός Parklet μέσα από συνεργασία με τον εκάστοτε Δήμο, ένα μοντέλο που ήδη λειτουργεί για περισσότερο από μια δεκαετία στις ΗΠΑ και είναι αποδοτικό.

[46] Jaffe, E., (2014) 3WaysThatTurningParkingSpotsInto ParkletsHalpsBusinesses | bloomberg.com

[47] Ρούσσου, Ε., (2017) Θαθυσίαζεςμίαθέσηπάρκινγκγια λίγοπράσινο; | oneman.gr

[48] Mays, K., Meron, G., (2012) Parklets:Experimentsin urbanPublicSpace The University of Texas at Augustin School of Architecture

2.3.3 Ευκαιρίες Εργασίας

Τα Parklet θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια μεγάλη ευκαιρία επανεκκίνησης μετά την οικονομική κρίση, που πέρασε η χώρα μας, ανοίγοντας ένα μεγάλο κύκλο εργασιών, με την ενεργοποίηση και ανάδειξη νέου δυναμικού αρχιτεκτόνων και σχεδιαστών, καθώς επίσης και το άνοιγμα νέων εργασιών στους κατασκευαστές και τους προμηθευτές υλικών.

Καθώς προϋπάρχει η σχετική εμπειρία γύρω από την κατασκευή Parklet στις πόλεις των ΗΠΑ, γνωρίζουμε ότι, λόγω της ιδιάζουσας κατασκευής τους, απαιτούν έναν όγκο σχεδιαστικής εργασίας με λεπτομερή

κατασκευαστικά σχέδια κι αυτό απαιτεί, από πλευράς

σχεδιαστών, περισσότερο χρόνο και δεξιότητα από ό,τι μπορεί αρχικώς να φαίνεται. Σε συνέντευξή του, ο Riyad Ghannam, ο άνθρωπος που κλήθηκε να σχεδιάσει τα

πρώτα επίσημα Parklet στο Σαν Φρανσίσκο, αναφέρει

πως είναι πολύ δύσκολο να συντηρηθεί κανείς οικονομικά

από την κατασκευή Parklet και τα περισσότερα έργα του έγιναν αφιλοκερδώς. Στην ίδια συνέντευξη ο Riyad Ghannam υπογράμμισε: «Εάν αμειβόμουν πραγματικά

για την αξία της εργασίας που τα Parklet απαιτούν, θα μπορούσα και θα ήθελα να αφιερώσω περισσότερο χρόνογιαναφτιάξωπολύπερισσότερα.» [48]

Σίγουρα ένας σχεδιαστής έχει να αποκομίσει πολλά

θετικά, ακόμα και από την αφιλοκερδή ενασχόλησή

του με τη δημιουργία Parklet, όπως για παράδειγμα την

απολαβή δημοσιότητας, η οποία μπορεί να αποτελέσει

γέφυρα για περισσότερες δουλειές. Ωστόσο, το να

μπορεί ένας επαγγελματίας να συντηρείται από την

εργασία του μέσω της αντίστοιχης αμοιβής, αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα, ώστε να μπορεί να συνεχίσει να ασχολείται με το αντικείμενο αυτό προσφέροντας όμορφους, καλοσχεδιασμένους και με κατάλληλες προδιαγραφές δημόσιους χώρους για το κοινωνικό σύνολο. Αποτελεί, λοιπόν, μονόδρομο ο σωστός σχεδιασμός εκ μέρους της πολιτείας ώστε μέσα από τον προϋπολογισμό, αλλά και επιχορηγήσεις οι σχεδιαστές Parklet να αμείβονται για την εργασία τους, ώστε η κατασκευή τους να προσελκύσει και να προκαλέσει το ενδιαφέρον περισσότερων επαγγελματιών του χώρου, για τη δημιουργία ενός δικτύου Parklet.

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

2.4

Πολιτισμική Αειφορία και Parklet

Σ’ αυτό το υποκεφάλαιο θα επιχειρήσω μια σύντομη αναφορά στον οργανικό-λειτουργικό και σημειολογικό ρόλο του Parklet στο πλαίσιο της (αστικής) πολιτισμικής αειφορίας και της αειφόρου ανάπτυξης γενικότερα.

Δανείζομαι τον ορισμό της αειφόρου ανάπτυξης από την «Έκθεση Brundtland» [49], ως την «ανάπτυξηηοποίακαλύπτειτιςανάγκεςτουπαρόντοςχωρίςναδιακυβεύεταιηικανότητατωνμελλοντικών γενεώννακαλύψουντιςδικέςτουςανάγκες»

Είναι κοινός τόπος πλέον, ότι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται οι πόλεις, το αναπτυξιακό μοντέλο που αφενός παράγουν αλλά και στην συνέχεια αυτό τις αναπαράγει, δεν μπορεί να εξασφαλίσει το μέλλον των ανθρώπινων γενεών και των οικοσυστημάτων. Είναι τέτοια η δομή τους αλλά και οι επιρροές που δέχονται από την έντονη οικονομική ανάπτυξη όσο και από τα μοντέλα εργασίας και ζωής που επιβάλει αυτή η ανάπτυξη, ώστε να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα είτε αμιγώς περιβαλλοντικά είτε με περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το μοντέλο της απόλυτης εξάρτησης από το αυτοκίνητο, συνεπακόλουθο τόσο της ελεγχόμενης όσο και της ανεξέλεγκτης επέκτασης των πόλεων, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Και μην ξεχνάμε την αυξημένη ταχύτητα και ένταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, που έχει άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική τους υγεία. Στη αρχική προσέγγιση και τις συζητήσεις, για την «βιωσιμότητα» και «αειφορία» [50] , θεωρήθηκε ότι η αειφόρος ανάπτυξη αποτελείται από τρεις πυλώνες, δηλαδή τον οικολογικό, τον οικονομικό και τον κοινωνικό. Όμως το 1995 η Unesco εισήγαγε στην σχετική συζήτηση τον πολιτισμό, αρχικώς ως τμήμα του κοινωνικού πυλώνα. Αργότερα ο πολιτισμός απέκτησε αυτόνομη υπόσταση ως τέταρτος πυλώνας και τα τελευταία χρόνια από αρκετούς θεωρείται ως η βάση της βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο ενώ στην οικολογική και οικονομική διάσταση υπάρχουν μετρήσιμα μεγέθη, που αναφέρονται σε σχετικές μελέτες, στο πεδίο της κοινωνικής και πολιτισμικής αειφορίας ο προσδιορισμός είναι δυσκολότερος. Ο πολυπαραγοντικός χαρακτήρας και η πληθώρα των συνιστωσών, που στην πλειονότητά τους είναι άυλες, καθιστούν δυσχερή τον ορισμό αλλά και την διερεύνηση της πολιτισμικής αειφορίας σε επίπεδο εφαρμοσμένης έρευνας. Εδώ αξίζει να επισημάνουμε την διαδραστική δυναμική σχέση Τόπου και Τρόπου, που γίνεται αντιληπτή με μεγαλύτερη ένταση στο αστικό περιβάλλον, εκεί που συγκροτείται η Πόλις και παράγεται ο (κυρίαρχος πλέον αστικός) Πολιτ-ισμός, το «ολιστικό σύμπλεγμα» των διακριτών θρησκευτικών, πνευματικών, υλικών διανοητικών και συναισθηματικών στοιχείων, που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή μία κοινωνική ομάδα. Περιλαμβάνει τόσο τις τέχνες και τα γράμματα, όσο και τους Τρόπους ζωής, τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τα συστήματα αξιών και τις παραδόσεις και πεποιθήσεις [51]

Επομένως μπορούμε να πούμε ότι η Πολιτισμική Βιωσιμότητα/Αειφορία αφορά στη διατήρηση των πολιτιστικών πεποιθήσεων, των πολιτιστικών πρακτικών, στη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς ως οντότητας, παρούσας στην καθημερινότητα, που (και η εξέλιξή της) είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γενικότερη αειφορία του κόσμου μας.

Σ’ αυτό το πλαίσιο είναι καθοριστικός ο χαρακτήρας του Δημόσιου χώρου. Σύμφωνα με τον Αρχιτέκτονα Πρόδρομο Βασιλειάδη: «Μια αειφόρος περιοχή πρέπει να δομείται μέσα από δημόσιους χώρουςόπουηκοινωνικήδιαδραστικότηταείναιέντονη.Διαφοροποιημένοικαιφιλικοίπροςτοχρήστη δημόσιοι χώροι, σε ανθρώπινη κλίμακα, αποτελούν το κλειδί για τις βιώσιμες οικιστικές ενότητες της πόλης» [52]. Και σ’ αυτή την περιγραφή, βλέπουμε να ταιριάζουν εξαιρετικά τα χαρακτηριστικά του Parklet.

Είναι προφανές λοιπόν πως η ανθρώπινη παρέμβαση στο τοπίο (εν προκειμένω το αστικό) είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την ίδια την ποιότητα της ζωής του, που είναι προϋπόθεση, αλλά και στόχος της Πολιτισμικής Αειφορίας. Σε συνέντευξή του ο David Hertz [53] επεσήμανε: «Χρειάζεται, πιστεύουμε, να δείξουμε οι αρχιτέκτονες στην κοινωνία ότι η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία αποτελούν πολύ ουσιαστικές παραμέτρουςτηςαειφόρουανάπτυξης,μιαςανάπτυξηςπουαποδίδεικαθοριστικήσημασία στηνποιότητατηςζωήςμας» . [54]

Ήδη από την δεκαετία του ’90 η Local Agenda 21, αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής της Γης του Ρίο, ελήφθη σοβαρά υπόψη από τις πολεοδομικές και αστικές υπηρεσίες ανά τον κόσμο. Βέβαια στο σύνολο των μεγάλων πόλεων, που είναι διαμορφωμένες συχνά με υπερκάλυψη της δόμησης, οι δυνατότητες παρέμβασης σε ευρεία κλίμακα, αν και απαραίτητες, είναι εξαιρετικά δυσχερείς και φυσικά πολυδάπανες. Επιπλέον διαταράσσουν πολύ έντονα την κοινωνική και οικονομική ζωή.

Το Parklet από την φύση του εδραιώνει την πεποίθηση ότι τέτοια εγχειρήματα, που αφορούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό και την ανάπλαση των πόλεων για να γίνουν «πιο ανθρώπινες» είναι καθαρά θέμα πολιτισμού των τοπικών πληθυσμών.

Αυτό καθαυτό το μέγεθός του, είναι απολύτως συμβατό με το ανθρώπινο μέτρο, συνεχίζοντας την σχετική αντίληψη των ανθρωποκεντρικών κοινωνιών. Έρχεται από την παράδοση της παλιάς αυλής των πολλαπλών κατοικιών, που δεν είχαν τον σημερινό χαρακτήρα της πολυκατοικίας με την ανάπτυξη καθ’ ύψος. Αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο, ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο, που αποτελούσε τον τόπο κοινής χρήσης, συνάντησης, κοινωνικής διεργασίας και ανάπαυλας, όσων κατοικούσαν στις μικρές κατοικίες, που την περιέβαλλαν και την οριοθετούσαν. Το Parklet είναι η προέκτασή της και η κορύφωση του δημόσιου χαρακτήρα της, αφού βγαίνει έξω από το όριο των κατοικιών και λειτουργεί ως τέτοιο σημείο αναφοράς, μεταξύ τους. Στη θέση του απολύτως ιδιωτικού, που είναι το περίκλειστο αυτοκίνητο και η θέση, που καταλαμβάνει, έχουμε τον κοινόχρηστο χώρο των περιοίκων.

Ταυτοχρόνως, όταν βρίσκεται σε περιοχές με εντονότερο τον οικιστικό χαρακτήρα επανενεργοποιεί την πολύ σημαντική και για το αίσθημα του «ανήκειν» Γειτονιά. Ζούμε σε πολυκατοικίες, που συχνά οι σχέσεις των συγκατοίκων σ’ αυτές τις διαμερισματοποιημένες ιδιωτικότητες είναι ανύπαρκτες. Πόσο μάλλον στο οικοδομικό-ά τετράγωνο-α. Το Parklet δίνει την ευκαιρία να ξαποστάσουμε στον δημόσιο χώρο, εκτεθειμένοι στην κοινή θέα και να συναντηθούμε, να μοιραστούμε τον κοινό χώρο, να επικοινωνήσουμε σε χρόνο περισσότερο λειτουργικό, πέρα από την μηχανική ανταλλαγή ενός χαιρετισμού. Στην παλιά γειτονιά τα σπίτια ήταν ανοιχτά και το παιχνίδι των παιδιών λάμβανε χώρα έξω από τα σπίτια. Τώρα οι συνθήκες ασφάλειας επιβάλλουν κλειδωμένες πόρτες και τα παιδιά έχουν «δραστηριότητες» σε πιο οργανωμένες μορφές, που απέχουν από την κατοικία. Λείπει επομένως ο κοινός τόπος για την κοινωνική διεργασία σε επίπεδο γειτονιάς. Το Parklet μπορεί να παίξει και αυτόν τον ρόλο.

[49] Έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (https://kronoseco.gr/i-aeiforos-anaptyxi/)

[50] Ο όρος της αειφόρου ανάπτυξης εμφανίζεται για πρώτη φορά στο βιβλίο των Meadows, D., Randers, J., Meadows, D., (1972) Limits to Growth ΗΠΑ: Chelsea Green Publishing Company

[51] Unesco: “Action Plan on Cultural Policies for Development” Σουηδία, (2 Απρ. 1998)

[52] Βασιλειάδης, Π., (2015) Αειφόρααστικάτοπία[προγραμματισμόςκαιποσοτικοποίησητηςαειφορίας] (Μεταπτυχιακή διατριβή) Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη

[53] Ο David Randall Hertz είναι Αμερικανός αρχιτέκτονας, εφευρέτης και εκπαιδευτικός. Είναι γνωστός για το έργο του στη βιώσιμη αρχιτεκτονική και ως πρώτος καινοτόμος στην ανάπτυξη ανακυκλωμένων οικοδομικών υλικών. (Πηγή: Wikipedia)

[54] Αγγελίδης, Μ., (1999) Ηαειφόροςανάπτυξητωνπόλεων,ηΕυρωπαϊκήΈνωσηκαιηαρχιτεκτονική (Αθήνα)

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Το μέγεθος του Parklet, αλλά και τα υλικά κατασκευής του είναι προϊόν μιας αντίληψης μέτρου στην κάλυψη της ανάγκης κι αυτή η αντίληψη είναι σαφέστατα ένα πολιτισμικό χαρακτηριστικό.

Επανεισάγει φυσικά υλικά στο αστικό περιβάλλον, τα οποία όμως δεν καταναλώνονται, αλλά έχουν διαρκή

παρουσία και χρήση. Ακόμη και η δυνατότητά του να προσαρμοστεί και να ενταχθεί στην αισθητική του

περιβάλλοντος χώρου, αλλά και ταυτόχρονα να τον αναπροσαρμόσει, είναι η υποστήριξη ενός παραδοσιακού αξιακού συστήματος, που είχε μάθει να μην σπαταλά, αλλά να αξιοποιεί και να επαναχρησιμοποιεί.

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, η παρουσία του Parklet επιτυγχάνει την ανακατάληψη δημόσιου χώρου, προς όφελος πεζών και ποδηλατών, με προφανές το κέρδος στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτό το κέρδος συντηρεί και επανεισάγει στην καθημερινότητα παραδοσιακές αντιλήψεις για την οικονομία του μέτρου, με τον άνθρωπο να συνδιαλέγεται ισότιμα με το περιβάλλον και να μην το αντιμετωπίζει μόνο ως αποθήκη άντλησης αγαθών. Επίσης η ήπια μετακίνηση συνδέεται άρρηκτα μ’ έναν τρόπο ζωής, λιγότερο

αγχωτικό, αφού το μοντέλο της απόλυτης εξάρτησης από το αυτοκίνητο οδηγήθηκε από -και οδήγησε σεμια διαφορετική αντίληψη του χρόνου και της εκμετάλλευσής του.

Αυτό το βασικό πολιτισμικό χαρακτηριστικό για την λειτουργία μιας κοινωνίας η αντίληψη και η χρήση του χρόνου, βρίσκει στο Parklet μια αειφορική απάντηση. Την εναλλαγή μεταξύ του πυκνού χρόνου, της εργασίας και της κάλυψης αναγκών και αυτού της ανάπαυλας, της ξεκούρασης, της κοινωνικής επαφής.

Έτσι το Parklet σε περιοχές με έντονο οικονομικό-επιχειρηματικό χαρακτήρα, μπορεί να αποτελέσει και «σημείο ανάσας» όχι μόνο για καταναλωτές, αλλά και για όσους εργάζονται κοντά (κάτι που διαπιστωμένα έχει θετική επίπτωση τόσο στην αποδοτικότητα όσο και στην υγεία των εργαζομένων) και δεν διαθέτουν

κατάλληλο χώρο στην εργασία τους.

Εδώ αξίζει νομίζω να αναφέρουμε, πως η εγκατάσταση Parklet κοντά σε χώρους Τέχνης και Πολιτισμού, ιδιαίτερα όταν αυτοί δεν διαθέτουν κατάλληλο περιβάλλοντα χώρο, θα ολοκλήρωνε και σημειολογικά αυτό το μέρος της υπόστασής του.

Επομένως η παρουσία του Parklet αποτελεί ένα σημαντικό σημείο στίξης στον αρχιτεκτονικό λόγο, όταν αυτός διατυπώνει μια ολοκληρωμένη πρόταση προς την Πολιτισμική αειφορία έχοντας και ισχυρό σημειολογικό αποτύπωμα στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Υπενθυμίζει με την αισθητική, τα υλικά του και την λειτουργία του, την παραμελημένη ανάγκη του ανθρώπου να ηρεμήσει και να έρθει σε επαφή με ένα πιο φιλικό και φυσικό περιβάλλον και τον συνδέει με την ηπιότητα ενός προηγούμενου τρόπου ζωής, χωρίς να τον αποκόπτει από το σήμερα.

Μπορεί μάλιστα, επιπλέον, να αποτελέσει ένα καλό δείγμα συνέχειας και εξέλιξης της παράδοσης και των κοινωνικών συνηθειών στο πλαίσιο των σύγχρονων δυνατοτήτων.

Φωτογραφία: Parklet στο Σάο Πάολο SB Design Studio (πηγή: inhabitat.com)

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Ένας φορτιστής κινητού ή ηλεκτρικού ποδηλάτου, ενσωματώνει το σήμερα της τεχνολογικής

εξέλιξης

χωρίς να «συγκρούεται» με το χθες, του ηπιότερου και «βραδύτερου» χρόνου για ανάπαυλα και κοινωνική διεργασία και μάλιστα στον δημόσιο χώρο. Η προσθήκη ενός ηλιακού στεγάστρου έχει το προφανές όφελος αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας, αλλά συνάμα υπενθυμίζει την επιλογή των ήπιων μορφών ενέργειας, που είναι σημαντική πολιτισμική επιλογή. Τα απλωμένα ρούχα σε αυλή και ταράτσα να στεγνώσουν στον ήλιο, αντί για το ενεργοβόρο στεγνωτήριο...

Καθώς αυτό το ομαλό πέρασμα στις νέες δυνατότητες το έχουν ανάγκη οι κοινωνίες για να διαμορφώσουν την σύγχρονη ταυτότητά τους όχι «εν κενώ» αλλά εξελίσσοντας τις υγιείς παραδόσεις και αντιλήψεις τους με την χρήση των τεχνολογικών επιτευγμάτων, χωρίς την κατάχρησή τους, το Parklet είναι όντως ένα σημείο συνάντησης Τόπου και Τρόπου, εντός των ορίων του, αλλά και σε επικοινωνία με τον περιβάλλοντα χώρο. Ένα αρχιτεκτονικό σημείο στίξης, που μπορεί να υπογραμμίσει τα οφέλη ενός τρόπου ζωής ενταγμένου στο μοντέλο της αειφορίας ή να αλλάξει σταδιακά το νόημα μιας προϋπάρχουσας πρότασης δόμησης, που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μέσα στην κακόφωνη πολυφωνία της πόλης, εκεί που ο ρυθμός της ζωής έχει γίνει εξαντλητικός, θα μπορούσαμε με μουσικούς όρους να δούμε το Parklet ως μικρή παύση, που δίνει την ευκαιρία επανασυντονισμού και αλλαγής στο tempo ή ως μετατροπία, στο μέρος ενός σολιστικού οργάνου, που μας εισάγει στην νέα τονικότητα.

Εν κατακλείδι, το Parklet ως ιδέα είναι γεννημένο από την ιδέα της αειφορίας και η παρουσία του έχει λειτουργικό παρεμβατικό χαρακτήρα σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο προς έναν τρόπο ζωής, που είναι ο ορισμός της πολιτισμικής αειφορίας με την ενσωμάτωση της παράδοσης και των κοινωνικών αξιών στην σύγχρονη καθημερινότητα.

Σ’ αυτό το κεφάλαιο προσεγγίσαμε το Parklet μέσα από τη λειτουργικότητά του σε οικονομικό, κοινωνικό αλλά και πολιτισμικό επίπεδο. Έγινε αντιληπτό ότι τα χαρακτηριστικά του το καθιστούν μια αξιοπρόσεκτη (μοναδική;) περίπτωση στην προσέγγιση και τον επανακαθορισμό

της χρήσης του χώρου στην καθημερινότητα των κατοίκων του άστεως και τις επιπτώσεις που έχει αυτή στην ίδια τους τη ζωή. Αυτό συνεπάγεται ότι ο σχεδιασμός του πρέπει να είναι λεπτομερής και εξειδικευμένος ώστε η κατασκευή του να ανταποκρίνεται σε όλες τις παραμέτρους που του προσδίδουν το μοναδικό χαρακτήρα του. Αφού πολλές καλές ιδέες έχουν ακυρωθεί όταν περνούν στο στάδιο του «δια ταύτα».

Σχεδιασμός Parklet

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

3.1 Παράμετροι Σχεδιασμού Parklet Manual

Όπως προαναφέραμε, το “κίνημα” των Parklet ξεκίνησε από την πόλη του Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ, εξελίχθηκε και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, το Τμήμα Σχεδιασμού του Σαν Φρανσίσκο σε συνεργασία με τον Οργανισμό Δημοσίων Έργων, την Υπηρεσία Δημοτικών Μεταφορών και το Γραφείο εξυπηρέτησης ΑμεΑ του Δήμου, δημιούργησαν το «San Francisco Parklet Manual». [55]

Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο, το οποίο περιλαμβάνει μια περιεκτική επισκόπηση των στόχων, των πολιτικών, των διαδικασιών και των κατευθυντήριων γραμμών για τη δημιουργία Parklet και έχει ιδιαίτερη χρησιμότητα ως σημείο αναφοράς τόσο για τους υποψηφίους σχεδιαστές των Parklet, όσο και για τον προγραμματισμό δημιουργίας Parklet από άλλους Δήμους. Στον οδηγό αυτό, στον οποίο θα αναφερθούμε λεπτομερέστερα στη συνέχεια, αναλύεται η διαδικασία που ακολουθείται από την υποβολή της πρότασης δημιουργίας ενός Parklet, μέχρι την τελική κατασκευή του. Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει οδηγίες σχετικά με τα στάδια που πρέπει να ακολουθηθούν, σχετικά με την προετοιμασία της πρότασης, την επιλογή της τοποθεσίας, τη χρηματοδότηση, το σχεδιασμό, την αδειοδότηση, ενώ περιλαμβάνονται αναλυτικές οδηγίες σχετικά με τις τεχνικές προδιαγραφές, τις απαιτούμενες δυνατότητες προσβασιμότητας για ΑμεΑ, τα υλικά, και τις αρμοδιότητες των χορηγών.

Παρακάτω παρατίθενται συνοπτικά μερικές από τις σημαντικότερες κατασκευαστικές πληροφορίες που περιλαμβάνει ο οδηγός αυτός.

- Για τη διασφάλιση της ορατότητας στην κίνηση και στάθμευση οχημάτων, τα Parklet πρέπει να είναι εφοδιασμένα με προστατευτικές μπάρες στάσης τροχών σε επιθυμητή απόσταση 1,20μ από το Parklet, καθώς επίσης και με εύκαμπτα πλαστικά κολωνάκια σήμανσης. (α)

- Γενικά τα Parklet έχουν ένα επιθυμητό ελάχιστο πλάτος 1,80μ (ή το πλάτος του προϋπάρχοντος χώρου στάθμευσης) και συνήθως καταλαμβάνουν μία ή περισσότερες θέσεις παράλληλης στάθμευσης ή 3-4 υπό γωνία θέσεις στάθμευσης. Αυτό μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την τοποθεσία, το πλαίσιο και τον χαρακτήρα της εγκατάστασης. Όταν ένα Parklet εκτείνεται κατά μήκος ολόκληρου του πεζοδρομίου, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η προσβασιμότητα και η απρόσκοπτη ορατότητα. (β)

- Η μετάβαση από το Parklet στο πεζοδρόμιο και το κράσπεδο πρέπει να είναι ομαλή για να επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση και να αποφεύγεται ο κίνδυνος πτώσης. (γ)

- Ο σχεδιασμός της υποδομής ενός Parklet διαφοροποιείται σε κάθε κατασκευή και πρέπει να είναι προσαρμοσμένος ανάλογα με την επίκλιση, τα ρείθρα και τον άξονα του οδοστρώματος, ώστε η επιφάνεια της πλατφόρμας

του να είναι επίπεδη. Μια συνήθης πρακτική είναι η χρήση ρυθμιζόμενων στηριγμάτων στη βάση του Parklet, ή η κατασκευή υποβάθρου χαλύβδινων κεκλιμένων δοκών. (δ)

- Κατά τον σχεδιασμό του Parklet θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη τα ρείθρα του δρόμου, οι σχάρες και τα φρεάτια ομβρίων, ώστε ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση του Parklet να γίνεται με τρόπο που να μην εμποδίζει την αποστράγγιση των υδάτων.

Φωτογραφίες: (α) (γ) (δ) Τοποθεσία: Σαν Φρανσίσκο © Nelson/Nygaard (β) Τοποθεσία: Νέα Υόρκη © NYC DOT

[55] San Francisco Parklet Manual

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

3.2 Parklet-O-Matic Προτεινόμενα Βήματα

Το φθινόπωρο του 2018 η υπηρεσία Δημοσίων Έργων του Σαν Φρανσίσκο εξέδωσε το λεγόμενο «Parklet-O-Matic», ένα διάγραμμα διεργασιών που περιγράφει τη διαδικασία βήμα προς βήμα της εφαρμογής ενός Parklet στο Σαν Φρανσίσκο. Μεταφέροντάς το στα ελληνικά δεδομένα, οι αντίστοιχες εμπλεκόμενες υπηρεσίες είναι η Γενική Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Έργων, καθώς επίσης και το Γραφείο Κίνησης στο οποίο υπάγονται οι Δημοτικές Συγκοινωνίες των Δήμων. Η διαδικασία απεικονίζεται αναλυτικά στο σχεδιάγραμμα.

Έχοντας λοιπόν και τον οδηγό για την υλοποίηση ενός τέτοιου, όπως καταδείξαμε, σημαντικού εγχειρήματος, αξίζει να διερευνήσουμε τις διαθέσεις φορέων και κοινωνίας σ’ αυτό το επίπεδο.

Ακολουθεί η σχετική έρευνα που διεξήχθη με τη μορφή ερωτηματολογίου.

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

3.3 Ερωτηματολόγιο

Το ερωτηματολόγιο αποσκοπεί σε μια πρώτη καταγραφή απόψεων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεων και πολιτών για το βαθμό αποδοχής της ιδέας και της εφαρμογής του Parklet.

Το ερωτηματολόγιο απεστάλη σε εκπροσώπους Δήμων σε όλη την Ελλάδα, σε ιδιοκτήτες ή εκπροσώπους Επιχειρήσεων, καθώς και σε πολίτες που δεν εμπίπτουν στις προηγούμενες κατηγορίες.

Η έρευνα διεξήχθη σε δείγμα 500 ατόμων σε διάστημα 2 εβδομάδων (31 Ιαν. 2022 - 13 Φεβ. 2022) Παρακάτω παρατίθενται οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις τους υπό μορφή γραφημάτων.

είτε στο Εξωτερικό)

3.

είναι ο βασικός τρόπος μετακίνησής σας; (μέχρι 2 απαντήσεις)

Με Αυτοκίνητο / Μοτοσυκλέτα

Με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (εφεξής ΜΜΜ)

Με Ποδήλατο

Με τα Πόδια

4. Στο μέρος που εργάζεστε, υπάρχει κάποιος χώρος αναψυχής για το διάλειμμα από την εργασία σας;

5. Εκεί που πάτε για ψώνια, υπάρχει κάποιος χώρος για προσωρινή ξεκούραση;

1. Γνωρίζετε τι είναι ένα Parklet;

2. Έχετε δει ή χρησιμοποιήσει Parklet; (είτε στην Ελλάδα,

Ποιος

ιδέα ενός Parklet στο εμπορικό κέντρο της περιοχής σας;

7. Πώς θα σας φαινόταν η ιδέα ενός Parklet κοντά στην εργασία σας;

8. Πιστεύετε ότι η παρουσία ενός Parklet στο εμπορικό κέντρο της περιοχής σας θα... (περισσότερες από μία απαντήσεις, χωρίς περιορισμό επιλογών)

...με προέτρεπε να μετακινηθώ με τα Πόδια, με το Ποδήλατο ή με τα ΜΜΜ

...μου έδινε μια ευκαιρία να ξεκουραστώ

...με προέτρεπε να πηγαίνω πιο συχνά για ψώνια ...ανακούφιζε λίγο την περιοχή από

τον κυκλοφοριακό φόρτο

...μου βελτίωνε τη διάθεση

...έκανε πιο όμορφη την περιοχή

...δυσκόλευε τη στάθμευση του αυτοκινήτου μου

Άλλο

9. Πιστεύετε ότι η παρουσία ενός Parklet στην εργασία σας θα... (περισσότερες από μία απαντήσεις, χωρίς περιορισμό επιλογών)

...με προέτρεπε να μετακινηθώ με τα Πόδια, με το Ποδήλατο ή με τα ΜΜΜ

...μου έδινε μια ευκαιρία να ξεκουραστώ

...έκανε πιο ποιοτικό το χρόνο ανάπαυλας από τη δουλειά

...ανακούφιζε λίγο την περιοχή από τον κυκλοφοριακό φόρτο

...μου βελτίωνε τη διάθεση

...έκανε πιο όμορφη την περιοχή

...δυσκόλευε τη στάθμευση του

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

10. Πώς θα βλέπατε τη δημιουργία ενός Parklet στην περιοχή σας;

11. Πιστεύετε ότι τα θέματα περιβάλλοντος και οικολογίας είναι για τη ζωή μας:

12. Θεωρείτε ότι είστε άτομο με οικολογική ευαισθησία;

13. Συμβάλλετε εμπράκτως με κάποιο τρόπο στην προστασία του περιβάλλοντος;

14. Πιστεύετε ότι η παρουσία των Parklet θα βελτίωνε την καθημερινότητά σας;

15. Θα διατυπώνατε ατομικά ή ομαδικά σχετικά αιτήματα προς το Δήμο σας για την κατασκευή Parklet;

Ακολουθούν ερωτήσεις που απευθύνονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες ατόμων.

Πιστεύετε ότι η παρουσία ενός Parklet κοντά στην επιχείρησή σας θα είχε θετικό αντίκτυπο γι’ αυτή;

Πιστεύετε ότι η παρουσία Parklet στο Δήμο σας θα βελτίωνε τη ζωή των πολιτών με ταυτόχρονη θετική

Για ιδιοκτήτες ή εκπροσώπους Επιχειρήσεων: Για εκπροσώπους Δήμων και άτομα με Αυτοδιοικητική ιδιότητα: 89,3%

Θα χρηματοδοτούσατε (ως Δήμος) την κατασκευή και τη συντήρηση Parklet;

επίπτωση στην εμπορική δραστηριότητα;

10,7% ΝΑΙ ΟΧΙ

Θα συμμετείχατε οικονομικά (ως Επιχείρηση) στην κατασκευή ή τη συντήρησή του; 93,3% 6,7% ΝΑΙ ΟΧΙ

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Σύμφωνα με τις απαντήσεις στο παραπάνω ερωτηματολόγιο, φαίνεται πως από τα 500 άτομα που συμμετείχαν, το 61,4% δεν γνωρίζει τι είναι ένα Parklet. Από το υπόλοιπο 38,6% που γνωρίζει τα Parklet, το 55,44% είτε το έχει δει στην πραγματικότητα, είτε το έχει χρησιμοποιήσει (στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό).

Τα ποσοστά αποδοχής του Parklet είναι υψηλά και πολύ κοντινά και στις δύο κατηγορίες. Απ’ αυτούς που δεν το γνωρίζουν το 94,8% έχει θετική προσέγγιση και απ’ αυτούς που το γνωρίζουν το 95,9%.

Από τα 500 άτομα που ερωτήθηκαν, μόνο το 9,4% πιστεύει πως η παρουσία ενός Parklet στο εμπορικό κέντρο της περιοχής τους θατουςπροέτρεπεναπηγαίνουνπιοσυχνάγιαψώνια .

Από όσους χρησιμοποιούν αποκλειστικά Αυτοκίνητο ή Μοτοσυκλέτα για τις μετακινήσεις τους, είναι εντυπωσιακό πως μόλις το 8,9% συμπεριέλαβε στις απαντήσεις του πως η ύπαρξη Parklet στο εμπορικό κέντρο της περιοχής τους ή κοντά στην εργασία τους θαδυσκόλευετηστάθμευσητουοχήματόςτους , αλλά και από αυτούς η συντριπτική πλειοψηφία (ποσοστά άνω του 88%) βλέπει Θετικά ή Πολύ Θετικά την ιδέα ενός Parklet στην περιοχή, με κάποιες αποκλίσεις κατά περίπτωση (παρουσία Parklet στο εμπορικό κέντρο της περιοχής 94,2% / στην τοποθεσία εργασίας 88,4% / στην περιοχή κατοικίας 91,6%).

Όμως, μικρά είναι τα ποσοστά των συστηματικών χρηστών Ιδιωτικών Μηχανοκίνητων Μέσων Μεταφοράς τα οποία με την παρουσία ενός Parklet θα επιθυμούσαν να αλλάξουν τις συνήθειές τους και θα επέλεγαν να μετακινηθούν με τα πόδια, το ποδήλατο ή τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς . (μετακίνηση προς εμπορικό κέντρο 26,7% / μετακίνηση προς εργασία 16%)

Από τους χρήστες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και όσους μετακινούνται με Ποδήλατο ή με τα Πόδια, το ποσοστό που βρίσκει Θετική ή ΠολύΘετική την ιδέα ενός Parklet στην περιοχή του ξεπερνά το 85% (εμπορικό κέντρο περιοχής 93,2% / τοποθεσία εργασίας 85,5% / περιοχή κατοικίας 97,4%)

Όσον αφορά στο Διάλειμμα Εργασίας, παρατηρούμε αφ’ ενός πως η πλειοψηφία των εργασιακών χώρων δεν διαθέτει χώρο αναψυχής για τους εργαζομένους. Αφετέρου καθώς οι εργαζόμενοι που δεν έχουν κάποιο χώρο διαλείμματος στην εργασία τους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη ύπαρξης ενός χώρου που θα τους προσέφερε τη δυνατότητα ξεκούρασης, το 92,1% απαντά πως θα έβρισκε Θετική ή ΠολύΘετική την ιδέα ενός Parklet κοντά στην εργασία του. Οι δε εργαζόμενοι για τους οποίους υπάρχει χώρος διαλείμματος, βρίσκουν επίσης θετική την ιδέα σε ελαφρώς μικρότερο ποσοστό (91%), με περισσότερους από τους μισούς (66,7%) να πιστεύουν πως η ύπαρξη ενός Parklet θα έκανε πιοποιοτικότοχρόνοανάπαυλαςαπότηδουλειά .

Από τα άτομα που απαντούν πως τα θέματα περιβάλλοντος και οικολογίας είναι Πολύ σημαντικά ή Τα σημαντικότερα , διαθέτουν οικολογική ευαισθησία και συμβάλλουν εμπράκτως στην προστασία του περιβάλλοντος , μόνο ένα 4,1% βρίσκει την ιδέα ενός Parklet Αρνητικήή Αδιάφορη . Ωστόσο, παρατηρούμε πως και όσοι απάντησαν πως τα θέματα περιβάλλοντος και οικολογίας είναι από Σημαντικάέως Λίγοσημαντικάκαι κατά δήλωσή τους δεν διαθέτουν οικολογική ευαισθησία , ούτε συμβάλλουν έμπρακτα στην προστασία του περιβάλλοντος(ελάχιστο ποσοστό), δεν συνεπάγεται ότι στέκονται αρνητικά ή αδιάφορα στην προοπτική ενός Parklet στην περιοχή τους.

Από όσους απαντούν πως η ύπαρξη Parklet στην περιοχή τους είναι από Θετική έως Πολύ Θετική και πιστεύουν πως η παρουσία των Parklet θα βελτίωνε την καθημερινότητά τους , η πλειοψηφία (85,7%) θα προχωρούσε στην πρωτοβουλία να διατυπώσει ατομικά ή ομαδικά αιτήματα προς το Δήμο της για την κατασκευήParklet

Όσον αφορά στους Ιδιοκτήτες ή εκπροσώπους Επιχειρήσεων (σύνολο 282 απαντήσεων), η συντριπτική πλειοψηφία (90,8%) πιστεύει πως ηπαρουσίαενόςParkletκοντάστηνεπιχείρησήτηςθαείχεθετικόαντίκτυπο

γι’αυτή . Το δε 67,2% εξ’ αυτών θα ήταν πρόθυμο νασυμμετέχειοικονομικάστηνκατασκευήήσυντήρησήτου, ωστόσο υπάρχει κι ένα μη αμελητέο

(σύνολο 328 απαντήσεων) απαντούν σε ποσοστό 93,3% πως ηπαρουσίαParkletστοΔήμοτουςθαβελτίωνετηζωήτων πολιτών με ταυτόχρονη θετική επίπτωση στην εμπορική δραστηριότητα . Μάλιστα, το 94,4% απαντά θετικά σχετικώς με τη χρηματοδότησηκατασκευήςκαισυντήρησηςParkletαπότονΔήμο

Το Parklet τόσο ως ιδέα όσο και ως πραγματική εμπειρία έχει εντυπωσιακό ποσοστό αποδοχής.

Δεν φάνηκε στο παρόν ερωτηματολόγιο κάποιου είδους αντιπαλότητα που ενδεχομένως θα δημιουργούσε η παρουσία του Parklet στους χρήστες αυτοκινήτων ή/και μοτοσυκλετών. Βέβαια, εμφανίζεται σχετικά μικρή η τάση αλλαγής τρόπου μετακίνησης λόγω της παρουσίας του Parklet. Εδώ όμως θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη πως πρόκειται περισσότερο για θεωρητική άποψη γιατί δεν υπάρχει η βιωματική εμπειρία της συστηματικής χρήσης ενός τέτοιου χώρου.

Είναι αξιοσημείωτο πάντως πως τα υψηλά ποσοστά αποδοχής δεν επηρεάζονται από την

επιλογή του τρόπου μετακίνησης και την απροθυμία των χρηστών μηχανοκίνητων μέσων να αλλάξουν συνήθειες.

Η αποδοχή της παρουσίας Parklet κοντά σε εργασιακούς χώρους επίσης δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από την ύπαρξη ή μη χώρων αναψυχής εντός του εργασιακού χώρου.

Η οικολογική ευαισθησία εντείνει την αποδοχή στην ιδέα και την εφαρμογή του Parklet, ενώ στα επίπεδα του στατιστικού σφάλματος (λόγω του ελάχιστου δείγματος της συγκεκριμένης ομάδας) βρίσκεται η απόρριψη όσων παραδέχονται ότι δεν διαθέτουν οικολογική συνείδηση.

Πολύ υψηλά είναι τα ποσοστά όσων επιθυμούν να αναλάβουν θετική δράση για τη δημιουργία ενός Parklet και η επιθυμία αυτή τεκμηριώνεται από το υπερδιπλάσιο ποσοστό στον επιχειρηματικό χώρο που δηλώνει θετικό στην οικονομική συμμετοχή για την κατασκευή ή συντήρησή του.

Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την ευρύτατη αποδοχή από τον Αυτοδιοικητικό χώρο καταδεικνύουν πως με μια μικρή ώθηση τα Parklet μπορούν να «παρκάρουν» στην καθημερινότητά μας και να λειτουργήσουν βελτιώνοντας την ποιότητας της ζωής μας.

3.4 Συμπεράσματα

R. (2012) Experimentingwiththemargin,ParkletsandPlazasascatalystsincommunityandGovernment Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.proquest.com/openview/03d98da3162d37444c555443e7c5c7cc/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750

A.,

G., (2018) Modern Compact Cities: How Much Greenery Do We Need?

Π., (2015) Αειφόρααστικάτοπία[προγραμματισμόςκαιποσοτικοποίησητηςαειφορίας] (Μεταπτυχιακή

Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη

Μ., (1999) Ηαειφόροςανάπτυξητωνπόλεων,ηΕυρωπαϊκήΈνωσηκαιηαρχιτεκτονική

14 Φεβ. 2022 απόhttps://web.archive.org/web/20130425020459/http:/sfpave

Park(ing)DAY | ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ (2010, Σεπτ. 15)

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.podilates.gr/forum/podilatovoltes/parking-day

PARKingDayAthensvol.2 | Lunch Street Party (2011,Σεπτ.13)

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από http://lunchstreetparty.blogspot.com/2011/09/parking-day-athens-vol2.html

«Park(ing)Day»αύριοτοπρωίστοΑίγιο | Marketing Week (2011, Σεπτ. 15)

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://marketingweek.gr/parking-day-avrio-to-proi-sto-egio/

Park(ing) day στην Καλαμαριά (2019, Σεπτ. 26)

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από http://www.e-kalamaria.gr/Article/id/7505/title/parking-day-στην-Καλαμαριά

Ρηγόπουλος, Δ. Ταπέντεχρόνιατων“ενοχλητικάαπολιτίκ”atenistas (2015, Σεπτ. 30)

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.lifo.gr/print/urban-lab/ta-pente-hronia-ton-enohlitika-apolitik-atenistas

14

16 Ένα“GreenSpot”φύτρωσεστηΘεσσαλονίκη (2014, Απρ. 15) Ανακτ. 14 Φεβρ. 2022 από https://www.flash.gr/lifestyle/1309829/ena-green-spot-fytrwse-sti-thessaloniki

Έναςπράσινοςκήπος«προσγειώθηκε»στηΘεσσαλονίκη (2014, Απρ. 15) Ανακτ. 14 Φεβρ. 2022 από https://www.fortunegreece.com/article/enas-prasinos-kipos-prosgiothike-sti-thessaloniki/

Σαββάκης, Ε. ΟιδύονέοιπίσωαπότοπρώτοGreenSpotτηςΘεσσαλονίκης! (2014, Απρ. 24) Ανακτ. 14 Φεβρ. 2022 από https://www.lifo.gr/blogs/tenten/oi-dyo-neoi-piso-apo-proto-green-spot-tis-thessalonikis

Σελίδα του Re Energy Parklet στο Facebook

“Re-Energy“/ThefirstParkletinAthens (2017, Ιούλ. 18) Ανακτ. 14 Φεβρ. 2022 από http://www.teiath.gr/sgtks/eadsa/articles.php?id=65873&lang=el&rid=cat&omid

Ρούσσου, Ε., Θαθυσίαζεςμίαθέσηπάρκινγκγιαλίγοπράσινο; (2017, Αυγ. 2) Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://oneman.gr/synentefxeis/tha-thysiazes-mia-thesh-parkingk-gia-ligo-prasino/

Χριστοφιλίδου, Κ. (2017, Ιούν. 24) ΤηλεοπτικήΕκπομπήECONEWS

της Δρ. Μάρως Σίνου Ανακτ. 14 Φεβρ. 2022 από https://www.youtube.com/watch?v=eKyMTQmpK9Y

ΣτηνΑκαδημίατοπρώτοparkletτουΔήμουΙωαννιτών

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από

https://www.ioannina.gr/στην-ακαδημία-το-πρώτο-parklet-του-δήμου-ιωαν/

Αγγελή, Β.Θέλετεκιεσείςέναparkletστηγειτονιάσας; (2019, Ιαν. 22)

Ανακτ. 14 Φεβρ. 2022 από https://typos-i.gr/article/8elete-ki-eseis-ena-parklet-sth-geitonia-sas

Οιχώροιπρασίνουβελτιώνουντηνψυχικήυγείατωνκατοίκωντωνπόλεων. (2014, Ιαν. 7) Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.in.gr/2014/01/07/health/health-news/oi-xwroi-prasinoy-beltiwnoyn-tin-psyxiki-ygeia-twn-katoikwn-twn-polewn/

Αστικό Πράσινο - WWF Ανακτ. 14

2022 από https://www.wwf.gr/ti_kanoume/anthropos/astiko_prasino/

Ανακτ. 14

2022 από https://www.seattle.gov/Documents/ Departments/SDOT/PublicSpaceManagement/ParkletAndStreateryProgram.pdf

Δ., (2022) Πώςμπορούμεναμειώσουμετοανθρακικόμαςαποτύπωμα; Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/evzoia/perivallon/pos-mporoyme-na-meiosoyme-to-anthrakiko-mas-apotypoma/

περάτημα για μισή ώρα: Οι 7 θετικές αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή σας. (2017, Απρ. 25) Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.onmed.gr/ygeia/story/354739/kathimerino-perpatima-gia-misi-ora-oi-7thetikes-allages-poy-tha-symvoyn-sti-zoi-sas

Ποδήλατο: Τα οφέλη στην υγεία και στην ψυχολογία μας (2015, Μάιος 28) Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.kathimerini.gr/life/style/817086/podilato-ta-ofeli-stin-ygeia-kai-stin-psychologia-mas/

Τσώλη, Θ., (2021) Έρευνα:Πώςταlockdownβλάπτουνσοβαράτηνψυχικήυγεία-ΗεικόναστηνΕλλάδα

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.tovima.gr/2021/01/08/science/ereyna-ta-lockdown-vlaptoun-sovara-tinpsyxiki-ygeia-h-eikona-stin-ellada/

Επτακοίλη, Τ., (2020) Μιαπανδημίαψυχικήςυγείας

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.kathimerini.gr/society/561170821/mia-pandimia-psychikis-ygeias/

[36] 22

22

Πολύ μικροί αστικοί χώροι: Η περίπτωση των Parklet

Πηγή Αρ. Σελ.

Οι ανούσιες δράσεις των Atenistas (και τι συμβαίνει μετά, όταν αποχωρούν) (2015, Νοέμ. 20)

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.e-tetradio.gr/article/12969/Oi-anousies-draseis-ton-Atenistas-kai-ti-sumbainei-meta-otan-apoxoroun

Ιστοσελίδα του Προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://adoptathens.gr/

Σαλτού, Ε., (2020) ΟΜεγάλοςΠερίπατοςαλλάζει…πίστα-ΤιθαγίνειστηνΑθήνατουςεπόμενουςμήνες

Ανακτ. 14 Φεβ. 2022 από https://www.tanea.gr/2020/10/02/greece/o-megalos-peripatos-allazei-pista-ti-tha-gineistin-athina-tous-epomenous-mines/

Ο Μεγάλος Περίπατος πάει περίπατο - «Ξηλώνεται» η Πανεπιστημίου (2020, Σεπτ. 24) Ανακτ. 14 Φεβ. 2022

από https://www.ethnos.gr/greece/article/125198/omegalosperipatospaeiperipatoxhlonetaihpanepisthmioy

Λυγερού, Ν., (2020) ΜεγάλοςΠερίπατος:Τιάλλαξεδύομήνεςμετά Ανακτ. 14 Φεβ. 2022

από https://www.protothema.gr/greece/article/1039660/megalos-peripatos-ti-allaxe-duo-mines-meta/

Βαλασόπουλος, Μ., (2020) ΜεγάλοςΠερίπατος:ακριβόςκαιαβάδιστος!

[40] 25

Ευχαριστίες

Η ολοκλήρωση της παρούσας Εργασίας δεν θα ήταν δυνατή χωρίς ένα σύνολο σημαντικών ανθρώπων.

Ευχαριστώ ιδιαιτέρως την καθηγήτριά μου κ. Μάρω Σίνου, για την πολύτιμη βοήθεια

και καθοδήγηση που μου παρείχε στην υλοποίηση της Εργασίας μου.

Επίσης ευχαριστώ από καρδιάς τον «δικό μας άνθρωπο» στη Σχολή, τον κ. Παναγιώτη Πάνο, για την καθοριστική συμβο(υ)λή του στην τελική επιλογή του Θέματος της Εργασίας.

Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τη συμφοιτήτριά μου Ελένη Ανθούλη, που χωρίς την άριστη συνεργασία μας σε μαθήματα προηγούμενων εξαμήνων, πιθανόν

να μην κατάφερνα ποτέ να φτάσω στο μάθημα της «Διάλεξης».

Ευχαριστώ θερμώς τους εκπροσώπους των Δήμων και τους φίλους μου για την ανταπόκρισή τους στη συμπλήρωση του Ερωτηματολογίου (Υποκεφάλαιο3.3)

Θα ήθελα να αφιερώσω την παρούσα εργασία στον σύντροφό μου, Ανδρέα Παπασταματίου, για την πολύτιμη βοήθειά του και τη στήριξη που μου παρείχε στην

κατεύθυνση της ολοκλήρωσης της εργασίας.

Τέλος, ευχαριστώ τους γονείς μου, Πολύβιο και Ελένη, για τη... χρόνια γαϊδουρινή(!) υπομονή τους...