A Historia Provincial e o seu Goberno
‘’Un poco de historia’’ Resume como, durante los siglos XVII y XIX, el régimen de la monarquía absoluta tradicional pasaba por momentos difíciles debido a la caída del imperio español. Esto era producto de los malos gobiernos del estado, la Hacienda pública era opaca,estaba en bancarrota y resultaba incapaz de generar progreso. El pueblo vivía cada año mas abocado en la miseria,oprimido y sin justicia. Como consecuencia, había pronunciamientos militares y motines populares. El reinado de Carlos IV apresuró la decadencia del llamado Antiguo Régimen. Pero Fernando VII tampoco iba a ser la solución, ya que gobernaba al abdicar su padre Carlos IV, era manejado por un intrigante (Juan de Escoiquiz); su reinado precipitaría el camino hacia el desastre.
‘’Como estaba organizado o reino?’’ Alba falamos sobre que a península Ibérica no século XIX era herdeira e continuadora da organización da Idade Moderna.Os antigos reinos medievais seguían a ser referencias xeográficas e culturais e adimistrativas. Consellos de cidadáns,vicerreis para os antigos reinos e corrixidores para as cidades,eran os encargados de administrar a burocracia e as políticas emanadas do Rei. DISTRIBUCIÓN PROVINCIAL,TRIENIO LIBERAL. Os Borbóns e Filipe V pretendeu impoñer modelos máis eficaces mediante os Decretos de Nueva Planta.
“A provincia non é un concepto novo” Alba narra como a provincia xa existía na época dos romanos, máis tarde tamén as ordes relixiosas tiñan “provincias eclesiásticas” e tamén chamaban provincias aos antigos xulgados. Tamén conta como nas cortes de Cádiz se de deu pulo da idea dunha división territorial coas mesmas leis e obrigas para todos. En 1813 as Cortes deron a ver un proxecto que dividía o estado en 36 provincias e 7 subalternas. Mais tarde os liberáis impulsaron a administración do Estado sobre 15 rexións e 52 provincias, pero en 1823 os liberáis perderon o goberno.
‘’A provincia moderna’’ Alba fala sobre a división territorial da España,dirixida por José Agustín Larramendi e José Lamas Pardo durante a Década Ominosa.O decreto firmouno Francisco Javier de Burgos.A distribuión territorial aprobada en 1833 trazouse tendo en conta os límites dos antigos reinos. Impoñíase así un centralismo que vía na división provincial e os seus gobernos.Co Real decreto de 30 de novembro de 1833 nacía a imaxe territorial da España actual.Javier de Burgos dividiu o territorio en 49 provincias agrupadas en 15 rexións. A división clasificaba o territorio baixo as seguints rexións: Andalucía, Aragón,Asturias,Baleares,Canarias,Castilla la Nueva,Castilla la Vieja, Cataluña,Extremadura,Galicia,León,Murcia,Navarra,Valencia e Vascongas.
“A provincia na constitución” Na constitución, artigo 141.1, definía provincia como “entidade local con personalidade xurídica propia, determinada pola agrupación de municipios e división territorial para o cumprimento das actividades do estado” Así, as provincias establecían as súas propias capitais, aínda que se establecían sedes nas comunidaes autónomas.
‘’A organización provincial’’ Alba fala sobre a provincia,esta é unha entidade local composta pola agrupación de municipios.Posúe uns límites territoriais fixados a partir do Derecho lei de 30 de novembro de 1833.Os fins propios da provincia e o seu goberno son garantir os principios de solidaridade e equlibrio. O Goberno e a Administración autónoma da provincia corresponden á deputación provincial.Organismo que está integrado a partir de concelleiros/as representantes dos seus concellos e/ou partidos xudiciais. O presidente da deputación é elixido pola cámara de deputados e este á súa vez nomea os vicepresidentes.
“¿Que é a deputación provincial?” A palabra deputación vén do latín deputatione, que os romanos definían como “corpo de deputados ou representantes nunha asamblea e as actividades que lles son propias”. Como acontece co termo provincia, o termo deputación é producto do franquismo ou de movementos políticos so século XIX. As deputacións dos séculos XV e XVI non se corresponden en absoluto coas da actualidade. A Lei provincial de 1882 estableceu as competencias exclusivasbdas deputacions otorgandolles superioridade xerárquica sobre os seus concellos.
‘’A nosa deputación’’ Alba fala sobre o concepto e a idea liberal das deputacións provinciais para una mellor organización do territorio do reino de España. No 1813 créase a primeira Deputación Única de Galicia con sede en Santiago de Compostela.Galicia foi dividida en 5 provincias:A Coruña, Lugo,Ourense,Vigo e Villafranca del Bierzo.No 1823 desaparecen as deputacións en todo o territorio español durante a chamada Década Ominosa.No 1833 o proxecto asinado por Javier de Burgos divide Galicia nas catro provincias actuais. A Deputación Provincial da Coruña actual constitúese o 21 de novembro de 1835 e inicia o seu funcionamento efectivo nos primeiros meses de 1836.
“Competencias e servicios” A deputación da Coruña traballa cada día para achegar axudas ás infraestructuras municipais, ás asociacions e as entidades. O actual Goberno desenvolve o seu labor suxeito a oito comisións informativas: 1. Refírese ao orzamento e expedientes, balances, ordenanzas físicas e patrimonio provincial. 2. Estuda as cuestións relacionadas con planos, convenios e actuacións en garantía de presentación de servicios sociais de competencia municipal e de equilibrio intermunicipal. 3. Son as atribucións o fomento e promoción de temas relacionados co sector primario, modernización e instalacións comerciais e similares.
4. Abarca o estudo dos expedientes referidos a plans provinciais. 5. É competente no estudo de todos os asuntos relacionados coa función pública 6. A súa competencia abrangue o patrimonio provincial e os expedientes de contratación de obras. 7. A súa competencia circunscríbese a asuntos relacionados coas estradas e camiños provinciais. 8. As súas atribucións son de ditame, estudo informe ou consulta sobre as materias relativas á educación.
‘’Sedes e patrimonio’’ Alba fala sobre a sede principal da Deputación da Coruña está situada no Pazo Provincial.O patrimonio da Deputación Provincial da Coruña é amplo e está perfectamente catalogado. TEATRO COLÓN Este gran aglutinador cultural é o derradeiro gran teatro cine construído en Galicia. CONSERVATORIO PROFESIONAL DE DANZA Situado na rúa da Franxa,nº 14,no centro da cidade da Coruña,probablemente do século XVIII,tivo unha reconstrución posterior a mediados do século XIX. BIBLIOTECA PROVINCIAL Trátase dun edificio estilo neoclásico, obra do arquitecto Faustino Domínguez Domínguez.Acolle os servizos da Bblioteca Provincial, así como outras dependencias administrativas da Deputación. PAZO DE MARIÑÁN Está situado en Bergondo,é unha obra barroca con elementos neoclásicos do século XVIII, levantado no terreo dunha antiga fortaleza. CATÁLOGO DE PATRIMONIO ARTÍSTICO Hai vinte anos o Goberno provincial presentou o primeiro catalogo do patrimonio artístico da Deputación da Coruña no que se compilaban 477 obras de arte,pinturas e esculturas.
MOSTEIRO DE CAAVEIRO (A CAPELA) Situado nun montículo de rochas entre os ríos Eume e Sesín,na fraga do Eume,foi mosteiro de cóengos regulares de santo Agostiño. ECO-MUSEO FORNO DO FORTE Museo situado en Malpica de Bergantiños que expón ao público a tecnoloxía e o xeito de vida tradicional dos oleiros de Buño. DOLMEN DE DOMBATE Monumento megalítico no que existen dous túmulos superpostos:un túmulo recente de 24 metros de diámetro e 1,8 metros de altura. DOLMEN DE AXEITOS Entraría de cheo dentro do tipo de xacementos denominados cámaras poligonais con corredor intratumular. DOLMEN DE CABALEIROS Está situado dentro dun peche de cachotería,popularmente é coñecido como Casa da Moura. PONTE DOS BROZOS Esta ponte formaba parte dun camiño importante que,conducía desde A Coruña a Ponteceso,seguindo un camiño paralelo á costa. TORRES DO ALLO É un dos pazos máis antigos de Galicia.O edificio está situado nun terreo no que existe unha explotación de maceiras.Este pazo foi unha antiga propiedade dos Riobó.No seu solar existiu unha fortaleza destruída polos Reis Católicos.Hoxe está dedicado a museo e punto de atención turística da Deputación. TORRES DE ALTAMIRA Construída no século IX sobre o que foi un castro celta,no concello de Brión, esta construción foi derrubada no século XIV polos irmandiños e levantada denovo en 1741. CASTELO DE VIMIANZO Esta fortaleza medieval, situada ao pé da estrada da Coruña a Fisterra. BATÁNS DO MOSQUETÍN Conxunto integrado por sete muíños e tres batáns recollidos en dous edificios situados entre o río e as canles.Os batáns eran empregados para mazar o liño e a la , mentres os muíños son todos eles de fariña. CASA MUSEO DE FERNÁNDEZ FLÓREZ Villa Florentina, acasa na cal viviu Wenceslao Fernández Flórez, serve de sede á Fundación que leva o seu nome e alberga unha colección de pinturas e fondos bibliográficos de e sobre o escritor e humorista. CENTRO CALVO SOTELO Foi inagurado en 1956 como obra social da Deputación para impartir estudos de Formación Profesional Industrial nas disciplinas de mecánica, madeira e artes gráficas para rapaces necesitados.