្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 1 OBSERVATION THE WORLD BETWEEN BUDDHISM AND SCIENTISTS
“The Buddha observed the inner world with detachment, and encouraged his disciples not to accept any teaching until they had critically investigated and personal verified its reality. Just as the scientist today would not claim that his experience of enlightenment was exclusively to him.” “Thus, in his approach to truth, the Buddha was as analytical as the present day scientist. He established a practical, scientifically worked-out method for reaching the Ultimate Truth and the experience of enlightenment.” *** េមេរៀនទ១ ី កររមល ិ េមល ី េ
ករ ង្រពះពុទធ
“្រពះពុ ទធ្រទង់រមិលេមីលេ ដល់
ចេធ្វក ី រពេិ
ធន៍បនេ
្រស្ដ
ក់េហយ ី ្រទង់េ្របៀន្របេ
មួយែដលមិនទន់បនពិេ
យខ្លួនឯង។ ដូ ចជអនកវ ិទយ
ដឹងរបស់្រពះអងគ្រគន់ែតជបទពិេ
យ្រពះទ័យទុ ក
័ ិនឲយេជឿពកយេ្របៀន្របេ វកម
ភពពិតេ េគមន ិ
កេ
សននង ិ អនកវ ិទយ
្រស្ដសម័យទំេនីបមិនបនអះ
ធន៍ឲយេឃញ ី ងថ៖ ពួក
យខ្លួនឯងរឯ្រពះពុ ទធក៏ដូេចនះែដរពីេ្រពះករ្រ ី ធន៍ផទល់ខួ ន្រពះអងគ ្ល ែតប៉ុេ
1
្ណ ះ”។
ស់
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
“ដូ េ ចន ះ ដំ េ ណី រែស្វ ង រកសចច ធ ម៌ រ បស់ ្រ ពះអងគ េ ្របៀបដូ ច ជអន ក វ ិទយ បចចុបបននមនក់ ែដលបនបេងកីតវ ិធីបដិបត្តិែបបវ ិទយ
ក
្រស្ដ
្រស្ដេដីមបដ ី ល់នូវបរមតថធម៌ និង
ករ្រ ស់ដឹង”។
***
LESSON 2 KNOWLEDGE DISCOVERED BY SCIENCE AND BY THE BUDDHA
“The knowledge discovered by science is relative and subject to changes, while that found by the Buddha is final and absolute.” “The truth of Dharma does not change according to time and space. Furthermore in contrast to the selective theorizing of science, the Buddha encouraged the wise not to cling to theories, scientific or otherwise, The Buddha said: “Imassamiṁ
sati
idaṁ
hoti,
Imassuppādā
idaṁ
upapajjati, Imassamiṁ asati idaṁ na hoti, Imassa nirodhā idaṁ nirajjati.” “This being, that arises; because this comes into existence, that also come to existences, when this disappears, that too disappears.” ***
2
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ២ ី ចំេណះដង ធ ង ឹ បនរកេឃញ ី េ យ្រពះពុទន ិ វ ិទយ “ចំេណះដឹងែដលរកេឃញ ី េ អំ
យវ ិទយ
្រស្ដ
្រស្ដជករជប់ជំពក់និងសថិតេ្រកម
ចៃនភពមិនេទៀងទត់ ទនទឹមេនះ ចំេណះដឹងែដលរកេឃីញេ
យ្រពះពុ ទធគឺ
សចចធម៌ដ៏ខពង់ខពស់បំផុត”។ “សចចធម៌មិនែ្រប្របួលេទ ជមួយករបេងកីត្រទឹស្តីរបស់វ ិទយ
មកលៈេទសៈ ជងេនះេទេទៀតេបីេ្របៀបេធៀប ្រស្ត ្រពះអងគ្រទង់បេ្រងៀនបុ គគលមិនឲយជប់ជំពក់
ជមួយ្រទឹស្តី មិនថជ្រទឹស្តីរបស់អនកវ ិទយ
្រស្តឬអនក
មួយេឡយ ី ”។ ដូ ច្រពះពុ ទធ
្រទង់្រ ស់ថ៖ វតថុេនះមន វតថុេនះេទីបមន េ្រពះវតថុេនះេកីតេឡង ី វតថុេនះេទីបេកីតេឡង ី េ្រពះវតថុេនះមន ិ មន វតថុេនះមន ិ មន េពលវតថុេនះរលត់ វតថុេនះក៏រលត់ែដរ។ ***
អ្វែី ដលអនកេធ្វៃើ ថងេនះ កុទ ំ ុក េនដល់ៃថងែស្អក។
Never put off till tomorrow what you can do today.
3
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 3 SCIENCE AND MORALITY
It is true that practical application of science have enabled mankind to live more comfortable lives and experience wonderfull thing undreamed of before. Since has made it possible for man to swim better than the fishes, fly higher than the birds, and walk on the moon. Yet the sphere of knowledge acceptable to conventional, scientific wisdom is confined to empirical evidence. Science can not give man control over his mind and neither does it offer moral control and the aim of life. Depites its wonders, science has indeed many limitations where Buddhism has gone beyon that. ***
ចូរគត ិ មុនេពលនយ ិ យ។
Think before you speak.
4
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៣ ី វ ិទយ ពិ ត
ស់ ករអនុ វត្តន៍
្រស្តនង ិ សល ី ធម៌
មវ ិទយ
្រស្តេធ្វីឲយមនុ ស ជតិ
េនយ៉ងសុ ខសបបយ្របេសីរេឡង ី ្រពមទំងមនបទពិេ បនគិ ត ពី មុ ន មកេ េចះេ
យ
រវ ិទយ
ះបនខពស់ជងសត្វ នង ិ
្រស្ត
ធន៍ដ៏អ
ចេដរី េលី
ន្រពះច័នទបនេទៀតផង។
ចំ េ ណះដឹ ង ខងផ្លូ វវ ិទយ
្រស្ត ្រ គន់ ែ តបញជ ក់ អំ ពី ភ័ សុ ្ត
ចបស់ែតប៉ុ េ
រែតវ ិទយ
យ
ច រយែដលេគមិន
ចេធ្វី ឲ យមនុ ស ែហលទឹ ក បនល្អជ ង្រតី
េទះជយ៉ងេនះក្ដី្រពំែដនៃនចំេណះដឹងែដលបនទទួល
្ណ ះ េ
ចត្រមង់ជីវ ិតរស់
្រស្តមិ ន
គ ល់ជទូ េទថ៖
ងែដលេធ្វី ឲ យេឃីញ ជក់
ច្រគប់ ្រគងចិ ត្តគំនិតរបស់ ខួ ្លនឯង
បន្រពមទំងមិនបនផ្តល់្របេយជន៍ដល់ករ្រគប់្រគងែផនកសីលធម៌ េហយ ី នឹងេគល េ ៃនជីវ ិតែដលជវតថុដ៏អ េទះបី វ ិទយ
ច រយទំង
យ។
្រស្ត ម នចំ ណុ ចសំ ខ ន់ ៗ ជេ្រចី ន ែមនប៉ុ ែ ន្ត ្រ ពះពុ ទធ
មនកររកចំ ិទយ ី េរនជងវ ី
្រស្តេទេទៀត។ ***
េឡង ើ កន់ែតខពស់ធ្លក់ចុះកន់ែតឈ។ ឺ
The highest tree has the greatest fall.
5
សន
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 4 BUDDHISM AND PEACE
Buddhism is a leligion of peace. There is not more excellent happiness than peace. As the Lord Buddha said: “Natthi santi paraṁ sukhaṁ” “There is not a more excellent happiness than peace.” Dr. Hajjime Nakamura, most renowed scholar of Buddhism in Jappan once said: “Buddhism is the only religion that has been propagted by means of peaceful persuasion without resorting to force of arms and resulting in bloodshed” The reason for this is that people felt gratefulness to the Buddha from the buttom of their heart and became believers in Buddhism. History proves that buddhist countries has naver dispatched expeditionary forces to foreign countries. *** ជវី តម ិ ន ិ ែមនល្អ
្អ តទំងអស់េឡយ ើ ។
The life is not a bed of rose.
6
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៤ ី ្រពះពុទធ ្រពះពុ ទធ
សនគឺ ជ
សននង ិ សន្តភ ិ ព
សនៃនសន្តិ ភ ព មិ ន មនេសចក្ដី សុ ខ ដៃទឯ
េ្របៀបេសមីេសចក្តីសងប់បនដូច្រពះពុទធ្រទង់្រ ស់ថ៖ “នតថិ សន្តិ បរ ំសុ ខ”ំ “សុខដៃទេ្រកពេី សចក្តស ី ងប់មន ិ មនេឡយ ី ” បណិ្ឌ ត Hajjime Nakamura ជអនក្របជញលបល ី បញមនក់កុ នង្រពះពុ ទធ ្របេទសជប៉ុន េ
ពុ ទធ េ្របីកម្លង ំ
សនេន
កបនេពលទុកថ៖
សនជ
សនែតមួយគត់ ែដលមនករប្រងួបប្រងួមសន្តិភពមិ ន
វុធនិងមិនេធ្វីឲយមនករបង្ហូរឈម។
េហតុ ផ លេនះេហីយ ែដលេធ្វី ឲ យ្របជជនភញ ក់ ខួ ្ល នដឹ ង នូ វ ឧបករគុ ណ របស់ ្រពះពុទធអស់ពីហទយវតថុេហយ ី ក្លយេទជអនកមនសទធ្រជះថ្លកនុង្រពះពុទធ ្របវត្តិ
្រស្ត ប នបង្ហ ញឲយេឃីញ ថ ្របេទសទំង
យែដលកន់ ្រ ពះពុ ទធ
សន មិនធ្លប់បញជូ នកងទ័ពេទឯ្របេទសដ៏ៃទេទ។ *** ចងកះឹ មួយេដម ើ កច់បក់ ចងកះឹ មួយបច់កច់មន ិ បក់េឡយ ើ ។
Many hands make light work.
7
សន។
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 5 ALBERT EINSTEIN AND BUDDHISM
Albert Einstein, the great scientist paid a tribute to Buddhism when he said: “If there is any religion that would cope with modern scientific needs, it would be Buddhism.” “Science without religion is lame religion without science is blind” “Buddhism, as we have learned especially from the wonderful writings of Schopenhauer, contains as much stronger element of this. I maintain that the cosmic religious feeling is the strongest and noblest motive for scientific research.” ***
មគគជ ំ ។ ី កម្លង
Union is strength.
8
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៥ ី េ េ ្រពះពុទធ
ក Albert Einstein នង ិ ្រពះពុទធ
ក Albert
Einstein
សនមួ យ ប៉ុ េ
្ណ ះ ែដលមនករ្រគបដណ្ត ប់ េ ទេលី
្រស្ត”។ “្របសិនេបី វ ិទយ
ឯ
្រស្តលបល ី បញមនក់បនសរេសីរ
សនថ៖ “មនែត្រពះពុ ទធ
វ ិទយ
ជអនកវ ិទយ
សន
្រស្តមិនមន
សនវ ិញ េបីមិនមនវ ិទយ
សន េ្របៀបដូ ចជមនុ ស ពិករ ចំែណក
្រស្តេ្របៀបដូចជមនុស ខ្វក់អញជ ឹងែដរ”។
“ែដលេយង ី បនដឹងអំពីអនកនិពនធដ៏េឆនីមេឈមះ Schopenhauer មនខ្លឹម ្រជលេ្រជែដលខញុំ េ លី ក េឡីង ថ ពុ ទធ បំផុត ្របេសីរបំផុត ស្រមប់្រ
សនជគំ និ ត
រ
កលែដលមនជំ ហ រពូ ែ ក
វ្រជវ្របកបេ យេហតុផល”។ ***
LESSON 6 JULIUS ROBERT OPPENHEIMER AND BUDDHISM
Julius Robert Oppenheimer, the great scientist also paid a tribute to Buddhism when he said: “If we ask, for instance, whether the position of the election remains the same, we must say the same “no”; if we ask whether
9
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
the election’s position changes with time, we must say “no”; if we ask whether it is in motion, we must say “no”. The Buddha has given such answer when interrogated as to the condition of the man’s self after his death but they are not familiar answers for the tradition of 17thand 18th century science.” “The general notions about human understanding… which are illustrated by discoveries in atomic physics are not in the nature of things wholly unfamiliar, wholly unheard of, or new. Even in our culture they have a history, and in Buddhist and Hindu thought a more considerable and central place. What we shall find is an exemplification, an encouragement, and a refinement of old wisdom.” ***
ភពយត ឺ យូរ្រគន់េបជ ើ ងគមន។
Better late than never.
10
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៦ ី េ េ
ក Julius Robert Oppenheimer នង ិ ្រពះពុទធ
ក Julius Robert Oppenheimer ជអនកវ ិទយ
េពលសរេសីរ្រពះពុទធ
្រស្តដ៏េឆនីមមនក់បន
សនថ៖
“្របសិ ន េបី េ យីង សួ រ ថ៖ ទី
ំង របស់ េអឡិក ្រតូ ន ឋិត េនមួ យ កែន្ល ង ឬ?
េយង ី គួរេឆ្លីយតបថ “េទ”។ ្របសិនេបីេយង ី សួរថ៖ ទី មេពលេវ
សន
ង ំ របស់ េអឡក ិ ្រតូន ផ្លស់បូ ្តរ
ឬ? េយង ី គួរេឆ្លីយតបថ “េទ”។ ្របសិនេបីេយង ី សួរថ៖ ទី
ង ំ របស់
េអឡក ិ ្រតូន ចលនឬ? េយង ី គួរេឆ្លយ ី តបថ “េទ”ែដរ។ ដូ ច ជ្រពះពុ ទធ ប នេឆ្លី យ តបសំ ណួ រ កនុ ងេពលែដលមនបុ រ សមន ក់ សួ រ ថ េ្រកយអំ ពី េ សចក្តី
្ល ប់ េតី ងកយរបស់ គ ត់ យ៉ ង
េនះ មន ិ ដូចជចេម្លយ ី របស់អនកវ ិទយ
? ប៉ុ ែ ន្ត ច េម្លី យ ទំង អស់
្រស្តកុ ងសតវត ន រទ៍ ី ១៧ នង ិ ១៨ េនះេទ។
េសចក្ដី យ ល់ េ ឃីញ ជេ្រចី ន ្របកររបស់ ម នុ ស ដូ ច ជកររកេឃី ញ េ វ ិទយ
្រស្តែដលេ
ថ
យ
តូម (Atomic)។
មិ ន ែមនជវតថុ ែដលេយីង មិ ន ធ្ល ប់ ប នេឃីញ បនឮ បន
្ត ប់ មកពី មុ ន
េនះេទ។ គម ឺ នមក្របកដេឡង ី េហយ ី េនកនុងវបបធម៌របស់េយង ី ដូ ចជេយង ី បនជួប កនុ ង
សនពុ ទធ និ ង ហិណូ ្ឌ ។ ដូ ច ជអ្វី ែ ដលេយីង បនរកេឃីញ
បញញរបស់អនកវ ិទយ
្រស្តឲយកន់ែត្របេសីរេឡង ី ។ ***
11
ចជំ រុ ញ ក្រមិ ត
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 7 WERNER KARL HEISENBERG AND BUDDHISM
Werner Karl Heisenberg, also said: “The great scientific contribution in theoretical physics that has come from Japan since the last war may be an indication of a certain relationship between philosophical ideas in the tradition of the Far East and the philosophical substance of quantum theory”. *** េមេរៀនទ៧ ី េ េ
ក Werner Karl Heisenberg នង ិ ្រពះពុទធ
សន
ក Werner Karl Heisenberg បននយ ិ យថ៖
“ភពអ
ច រយរបស់ វ ិទយ
្រស្ត ែ ដលបនែចករ ំែលក្រទឹ ស្តី ៃ នរូ ប
្រស្ត ែ ដល
បនមកអំពីករបញច ប់ស្រងគមេនជប៉ុ នបនបង្ហញឲយេឃីញនូ វករទំនក់ ទំ នងរ ង គំ និ ត ទស នវ ិទូ ែ ដលជ្របៃពណី ៃនេដី ម បូ ព៌ េហីយ ក៏ ជ ែផន ក សំ ខ ន់ ៃ នេគលគំ និ ត ែដលទស នវ ិទូ្រតូវករផងែដរ” *** គំនត ិ ខពស់ែតងគត ិ ្រតូវគន។
Great minds think alike.
12
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 8 PROFESSOR CARL DUSTAV JUNG AND BUDDHISM
Professor Carl Gustav Jung, the great scholar also paid a tribute to Buddhism when he said: “As a student of comparative religions, I believe that Buddhism is the most perfect one the world has ever seen. The philosophy of the Buddha, the theory of evolution and the law of Karma were far superior to any other creed.” *** េមេរៀនទ៨ ី
េ
េ
ក
ក
្រ
សរេសរី ្រពះពុទធ
្រ ្ត ចរយ Carl Gustav Jung នង ិ ្រពះពុទធ
្ត ចរយ Carl Gustav Jung ជអនក្របជញដ៏េឆនម ី មនក់បនេពល សនថ៖
“កនុងនមជសិស ែផនក ជ
សន
សនេ្របៀបេធៀបមួយរូបខញុំេជឿថ្រពះពុ ទធ
សនដ៏លឥ ្អ តេខចះមួយកនុងពិភពេ
សន
កែដលេយង ី ធ្លប់បនជួប្របទះ។ ទស នៈ
របស់្រពះពុ ទធជ្រទឹស្តីៃនករវ ិវត្តន៍េហយ ី ក៏ជចបប់ៃនកមមែដលឃ្លតឆងយអំពី្រទឹស្ដីៃន លទធិដៃទៗ”។ ***
13
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 9 PROFESSOR MAX MULLER AND BUDDHISM េ
ក
្រ ្ត ចរយ Max Muller នង ិ ពុទធ
សន
Professor Max Muller, the great scholar also paid a tribute to Buddhism when he said: ស្រមប់
្រ ្ត ចរយ Max Muller បនេពលសរេសីរ្រពះពុទធ
សនថ៖
“The Buddha’s moral code is the most perfect which the world has ever known” “្រកុ ម សី ល ធម៌ រ បស់ ្រ ពះពុ ទធ គឺ ជ សី ល ធម៌ ដ៏ សុ ្រ កឹ ត បំ ផុ ត ែដលពិ ភ ពេ
ក
ធ្លប់បនដង ឹ ឮមកេហយ ី ”។ *** LESSON 10 ALBERT SCHWEITZER AND BUDDHISM េ
ក Albert Schweitzer នង ិ ្រពះពុទធ
សន
Albert Schweitzer, the great scientist paid a tribute to Buddhism when he said: េ
ក
្រពះពុទធ
Albert
Schweitzer
ជអនកវ ិទយ
្រស្តដ៏លបល ី បញមនក់បនសរេសីរ
សនថ៖
“He gave expression to truths of everlasting value and advanced the ethics of not India alone but of humanity. Buddha
14
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
was one of the greatest ethical men of genius ever bestowed upon the world”. “្រពះពុ ទធ្រទង់បនសែម្ដងអំពីសចចធម៌ែដលមនគុ ណតៃម្លជនិរន្តរេហ ៍ យ ី េធ្វីឲយ ចរ យធម៌ េ នះមិ ន ែមនជចរ យធម៌ រ បស់ ្រ បេទសឥ ិ ិ
្ឌ ែតប៉ុ េ
របស់មនុ ស ជតិទូេទេទៀតផង។្រពះពុ ទធជបុ គគលដ៏អ សល ី ធម៌ែដលពភ ិ ពេ
ច រយកនុងប
្ណ ះេទ ែថមទំង ជ ្ដ អនក្របជញែផនក
កធ្លប់បន គ ល់ពម ី ុនមក”។ ***
LESSON 11 ALDOUS HUXLEY AND BUDDHISM
Aldous Huxley, the great scientist paid a tribute to Buddhism when he said: “Alone of all the great world religions Buddhism made its way without persecution, censorship or inquisition.” ***
មគគេី យង ើ រស់ ែបកបក់
មគគេី យង ើ
្ល ប់។
United, we stand; divided, we fall.
15
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ១ ី ១ Aldous Huxley នង ិ ្រពះពុទធ Aldous ្រពះពុទធ
ជអន ក វ ិទយ
្រស្តដ៏ ល បីល បញមន ក់ ប នសរេសី រ
សនថ៖ “ប
ប៉ុេ
Huxley
សន
្ដ
សនទំង អស់ េ នេលី ពិ ភ ពេ
កមនែត្រពះពុ ទធ
្ណ ះែដលមិនមនករេធ្វីទុកខេទស ករេបៀតេបៀន ឬ
Vocabulary study: សក ិ
កលបងេឡយ ី ។
កយស័ពទ៖
-
Persecution (N) = ករេបៀតេបៀន
-
Censorship (N) = ករចប់កំហុសឬករស្ដប ី េនទស
-
Inquisition (*) (N) = ករ
( )
* ែ្រប មវចននុ្រកម
កសួរយ៉ងលម្អិត
៉ ប់ (Harrap’s Mini English Dictionary) ទំព័រ ២៥៧ ***
េពលេវ
កន្លងេទេហយ ច្រតឡប់មកវញបន។ ិ ើ មន ិ
Time lost is never found.
សនមួ យ
16
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 12 H. G. WELLs. AND BUDDHISM
H. G. Wells., the great scientist also paid a tribute to Buddhism when he said: “It is possible that in contact with Western science, and inspired by the spirit of history, the original teaching of Gotama, revived and purified, may yet play a large part in the direction of human destiny.” “Buddhism has done more for the advance of world civilization than any other influence in the chronicles of mankind.” *** េមេរៀនទ១ ី ២ H.G. Wells. នង ិ ្រពះពុទធ អន ក វ ិទយ ្រពះពុទធ
្រស្តដ៏ អ
ច រយមន ក់ េឈម ះ H.G.Wells.
ក៏ ប នេពលសរេសី រ
សនថ៖ “ដ ប
្រពះពុទធ
្រពមទំង បនជំ រុ ញ េ
សន
សនមនករទំនក់ទំនងនឹងវ ិទយ
យគំ និ ត ្របវត្តិ
17
្រស្តបសចឹម្របេទស
្រស្ត ផ ំ ជ មួ យ ពកយេ្របៀន្របេ
របស់
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រពះសមណេគតម នឹងេធ្វីឲយបរសុ ិ ទធនិង្របេសីរេឡង ី
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
ក់ដូចជមិនទន់បនបំេពញ
តួនទដ ី ៏ធំេឆពះេទ”។ “ពុ ទធ
សនមនឥទធិ ព លដ៏ ធំ កុ ន ងករអភិ វ ឌ ន៍ អ រ យធម៌ ពិ ភ ពេ ិ
ឥទធព ិ លដៃទេទៀតកនុង្របវត្តម ិ នុស េ Vocabulary study: សិក
ក ជង
ក”។
កយស័ពទ៖
-
Inspire (V)
ជំរុញទក ឹ ចត ិ ្ត
-
Spirit (V)
្រពលឹងវ ិញញណ
-
Revive (V)
េធ្វីឲយនិយមេឡង ី េធ្វីឲយថមីេឡង ី
-
Purify (V)
េធ្វឲ ី យបរសុ ិ ទធ
-
Direction (N)
ទស ិ េ
-
Destiny (N)
-
Civilization (V)
សន ភពរកចេ្រម ី ីនភពរុងេរឿង ***
LESSON 13 BERTRAND RUSSELL AND BUDDHISM
Bertrand Russell, the great scientist paid a tribute to Buddhism when he said: "For a parallel to the lesson of atomic theory… [We must turn] to those kinds of epistemological problems with which already thinkers like the Buddha and Lao Tzu have been
18
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
confronted, when trying to harmonize our position as spectators and actors in the great drama of existence." "There is no reason to suppose that the world had a beginning is due to the poverty of our imagination." "Buddhism is combination of both speculative and scientific philosophy. It advocates the scientific method and pursues that to a finality that may be called rationalistic... it takes up where science cannot lead because of the limitations of the latter's instruments. Its conquests are those of the mind." *** េមេរៀនទ១ ី ៣ េ “េ ្រពះពុទធ
ក Bertrand Russell នង ិ ្រពះពុទធ
ក Bertrand Russell ជអនកវ ិទយ
ស្រមបខ្លួ នេយីង េទ
តូ ម (បរមណូ)... (េយង ី គបបែី បរមក)
រ មម ណ៍ ជ មួ យ នឹ ង ប ញ្ហ ៃ ន ញ ណ វ ទ ិ យ ទំ ង េ ន ះ ែ ដ ល អន ក រ ះិ គិ ត ដូ ច ជ
្រពះសមណេគតម និង េ
អ
្រស្តដ៏លបល ី បញមនក់បនសរេសីរ
សនថ៖ េដីមប្រី សបេទនឹងេមេរៀន្រទឹស្តីៃន
ច ប់
សន
ម
ជឺ បន្របឈមមុ ខរួចមកេហយ ី េពលពយយមេដីមបី នៈជអន ក ទស ននិ ង អន ក សែម្ដ ង កនុ ងឆកេ
ច រយរបស់សព្វសត្វ”។
19
ខ នជី វ ិតដ៏
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
“មិនមនេហតុ ផលអ្វីសឲយេឃញ ី ថពិភពេ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
កេនះបនចប់េផ្តីមគឺ
្រស័យ
ស ន គឺ ក ររួ ប រួ ម ទំ ង ពី រ រ ង ទ ស នវ ជ ិ ជ និ ង វ ទ ិ យ
្រ ស្ត ។
ករ្រសេម្រី សៃមដ៏តច ិ តួចរបស់េយង ី ”។ “្រ ព ះ ពុ ទធ ្រពះពុ ទធ
សនជំនួយ ដល់ វ ិទយ
សនេជឿេលីេហតុ ផល...
េ
្រស្ត េដី ម បីឈ នេទដល់ ទី បំ ផុ ត បន យ
រែតវ ិទយ
ចេ
ថ
្រស្តមិនមនឧបករណ៍កំណត់្រពំ
ែដនរបស់ ចិ ត្ត ដ ល់ ទី បំ ផុ ត បន។ ដូ េ ចន ះ ជ័ យ ជមន ះ របស់ ្រ ពះពុ ទធ
សនគឺ ជ័ យ ជមន ះ
ខងផ្លូវចិត្ត”។ ***
LESSON 14 FRITJOF CAPRA BUDDHISM
Fritjof Capra, the great scientist paid a tribute to Buddhism, as follows: "The eastern mystics, in their non-ordinary states of consciousness, seem to be aware of the interpenetration of space and time at a macroscopic level, and thus they see the macroscopic objects in a way which is very similar to the physicists' conception of subatomic particles. This is particularly striking in Buddhism. One of the principal teaching of the Buddha was that all compounded things are impermanent'. In the original Pali version of this famous saying, the term used for 'things' is sankhara
20
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
(Sanskrit; samkara) a ward which means first of all ' an event' or ' a happening' - also 'a deed', 'an act' - and only secondarily 'an existing thing'. This clearly shows that Buddhists have a dynamic conception of things as ever changing processes". "The principal theories and models of modern physics lead to a view of the world which is internally consistent and perfect harmony which the views of Eastern mysticism. For those who have experience this harmony, the significance of the parallels between the world views of physicists and mystics is beyond any doubt. The interesting question, then, is not whether these parallels exist, but why, and furthermore, what their existent implies." "The Eastern religious philosophies are concerned with timeless mystical knowledge which lies beyond reasoning and cannot be adequately expressed in words. The relation of this knowledge to modern physics is but one of its many aspects and, like all the others, it cannot be demonstrated conclusively but has to be experienced in a direct intuitive." ***
21
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ១ ី ៤ េ េ ្រពះពុទធ
ក Fritjof Capra នង ិ ្រពះពុទធ
ក Fritjof Capra ជអនកវ ិទយ
សន
្រស្តដ៏េឆនីមមនក់ បនេពលសរេសីរដល់
សនថ៖ “អន ក ្រ ប ជញ េ
ក ខ ង េ កី ត ជ េ ្រ ចី ន និ យ យ ថ កនុ ង ស ភ វ ៈ ដ៏ សំ ខ ន់ ៃ ន
សតិសមបជញញៈគឺេចះស្រមបខ្លួន
មកលៈេទសៈដូ ចគំនូសវតថុែដលមនលកខណៈដូ ច
គន េទនឹ ង ទស នៈរបស់ អន ក រូ ប
្រស្ត ែ ដលបននិ យ យអំ ពី ភ ពលម្អិ ត របស់
(Atom)។ ជពិេសស្រពះពុទធ
សនបនេពលថ៖សងខរធម៌ទង ំ
ពកយថ សំ ខរៈ កនុងភ
បលីមនន័យថ “ករ
តូ ម
យមិនេទៀង
ក់ែតង” ឬ “ករេកីតេឡង ី ” ដូ ច
ជ “កមម” ឬ “អំេពី” អតថន័យមួយេទៀត “អ្វីែដលមនជីវ ិត”។ េនះបង្ហញឲយេឃញ ី ថ ពុ ទធ
សនិ ក មនករយល់ ច បស់ ចំ េ ពះវតថុ ទំង
យែតងចលននិ ង ែ្រប្របួ ល ជ
និចច។ “្រទឹស្ដីនិងករអនុ វត្តន៍រូប
្រស្តសម័យទំេនីបេធ្វីឲយមនទស នៈេមះមុ តខង
ផ្លូវចិត្តនិងមនសុ ខសន្តិភពេលីពិភពេ
ក
ក៏ ជទស នៈរបស់
សនេនេ
ក
ខងេកី ត ែដលជំ េ នឿខងអធិ ធ មម ជ តិ ។ ស្រមប់ អន ក ែដលមនេហតុ ផ លែតមួ យ ជ រៈសំខន់ៃនករចុ ះស្រមុងគនរ ងទស ន
កលរបស់អនករូប
្រស្តនិងអនកេជឿេទ
េលីអធិធមមជតិហួសពីករសង ័យេម្ល៉ ះេហយ ី សំនួរែដលគួរចប់
រមមណ៍ មិនែមនជ
សំ នួ រ ថ ភពចុ ះ ស្រមុ ង គន មនឬអត់ ែតជសំ នួ រ ែដលថ េ្រពះេហតុ អ្វី េទី ប ចុ ះ ស្រមុងគន េហយ ី ជងេនះេទេទៀត ករចុះស្រមុងរបស់ ចង់និយយអំពីអ្វី?”។
22
្រពះពុ ទ ធ
“ទស នវ ិជជ េ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
សនេ
យគមនករពឹងែផ្អកេទេលីេវ
ែដលមិន ជមួយរូប
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
កខងេកី ត ជេ្រចី ន បនេផ្ត តេទេលី ចំ េ ណះដឹ ង េ
ចអធិបបយបញជក់បនេ
យ
រែតទស នៈទំងេនះ ហួសពីេហតុ ផល
យ្រទឹស្តី។ សមព័នធភពៃនចំេណះដឹងទំងេនះ
្រស្តសម័យទំេនីប្រគន់ែតមួយចំែណកតូ ចរបស់ ប៉ុេ
ចំណុចេផ ងៗែដលមន ិ
ក
ចអធប ិ បយឲយយល់បន ែត្រតូវមនបទពេិ
្ណ ះេហយ ី ដូ ចជ ធន៍ចំេពះ ”
***
LESSON 15 H.E. KOFI. A. ANNAN AND BUDDHISM
His Excellency Kofi A. Annan, the Secretary General of the United Nations, (CE 2000), a message of goodwill and support when he said: “The fighting between Muslim and Jews, between Christians and Muslim, between Hindus and Muslim, affects the entire planet. We cannot afford to the silent. I believe that Buddhism has a special role to play in the struggle for global peace. That may be due to the fact that there have been fewer cycles of violence involving the Buddhist community than any other religious community. When the Jewish and Muslim leaders from the Middle East sit together, I believe there should be Buddhist leader at the
23
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
table, who are not burdened with the troubled history and emotional trials of the region.” ***
េមេរៀនទ១ ី ៥ េ
ក Kofi.A.Annan នង ិ ្រពះពុទធ
េន គ.ស. ២០០០ េ
សន
ក (Kofi.A.Annan) ជអគគ េ លខធិ ក រអងគ ក រ
សហ្របជជតប ិ ន្របកសគំ្រទកនុងអងគ្របជុំកំពូលេដីមបស ី ន្តភ ិ ពថ៖ ស្រងគមរ ង មូ ស្លីម
(Muslim)
ជមួយជីវ
ហណ ិ ូ ្ឌ ជមួយ មូ ស្លីម បនប៉ះពល់ដល់ពិភពេ េសង មបនេឡយ ី ។ ខញុំេជឿថ្រពះពុ ទធ ចលនេដីមបឲ ី យពិភពេ
កទំងមូ ល ដូ េចនះេយង ី មិ ន
សនមនតួនទីសំខន់
កមនសន្តិភព។
មនករប៉ះទងគិចគនតិចជង
(Jew) ្រគឹស្ដជមួយមូ ស្លីម
ស់
កនុងករេធ្វី
មពិតេទ កនុងសហគមន៍ ពុទធ
សនដៃទ។ េនេពលែដលេមដឹកនំ
ចេន
សន
សនជីវ និង
មូស្លីម មកអំពីមជឈម ិ បូព៌ចូលរួមកនុងអងគ្របជុំកំពូលេដីមបស ី ន្តិភព ខញុំេជឿថ គួរែតមន ្រ ប មុ ខ ដឹ ក នំ ្របវត្តិ
ស ន ពុ ទធ េ ន តុ េ ន ះ ផ ង ែ ដ ល ជ
ស ន មិ ន ទ ក់ ទ ង ជ មួ យ
្រស្តដ៏អួរ ប់នង ិ មន ិ មនករពយយមែបបលកខណៈេ្របហ ី ង ិ កនុងភូមភ ិ គ។ ***
គមនេសរភព្របេទសម ន ចេនសថិតេសថរបន។ ី ិ
A country cannot subsist without liberty.
24
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 16 BAWA JAIN, SECRETARY – GENERAL MILLENIUM WORLD PEACE SUMMIT AND BUDDHISM
Mr. Bawa Jain, Secretary-General, Millennium World Peace Summit, said in his special lecture: “The role of Buddhism in building more peaceful societies can clearly be one of major importance. Over 160 Buddhist leaders participated in the World Peace Summit. They came from over 20 countries, including quite a few from the United States where Buddhism is growing rapidly.” “The common perception is that it is a religion devoted to the cultivation of peace. It is probably accurate to say that there have been fewer violent conflicts involving Buddhist communities than any other of the major religious traditions. The one exception is the situation in Sri Lanka, which is terrible tragedy.” ***
្រស
ញ់ ្រគប់គន េជឿបន្តច ំ ះ៉ ពល់នរ ិ បន្តួច កុប
មនក់។
Love all, trust a few, do wrong to none.
25
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទី ១៦ េ
ក Bawa Jain ជអគគេលខធក ិ រអងគករសហ្របជជតន ិ ង ិ ្រពះពុទធ កនុងអងគ្របជុំកំពូលេដីមបស ី ន្តិភពពិភពេ
Jain ជអគគេលខធិករអងគករសហ្របជជតិ េ តួនទីរបស់្រពះពុ ទធ ក ្ត មួយគួរឲយចប់
សនកនុងករ
រមមណ៍យ៉ងខ្លង ំ អនកតំ
កៃនសហស វត រ ៍ េ
សន ក Bawa
កមនសុនទរកថពិេសសថ៖
ថ បនសងគមឲយមនសន្តិភព ែដលជ ង្រពះពុ ទធ
សនជង ១៦០ នក់
បនចូលរួមកនុងអងគ្របជុំេនះ ពួកេគបនអេញជ ី ញមកអំពី្របេទសជង ២០ េហយ ី មន មិ ន តិ ច នក់ េ ទែដលមកអំ ពី ស ហរដ្ឋ
េមរ កែដលជ្របេទសមន្រពះពុ ទធ ិ
សន
កំពុងែតរកចំ ី េរនគួ ី រឲយកត់សមគល់។ េគលបំណងរបស់្រពះពុ ទធ េ ទ រ ក ស ន្តិ ភ ព ។ ពុ ទធ
សនែដលេយង ី ធ្លប់ បនដឹងជ
ម ពិ ត ម ន ក រ ែ ខ្វ ង គំ និ ត គន ប ន្តិ ច ប ន្តួ ច កនុ ង ស ហ គ ម ន៍
សនេបីេ្របៀបជមួ យ
្របេទសមនបញ្ហខងេ
សនដៃទៗេលីកែលងែត្របេទស្រសីលងកែដលជ
កនដកមម។ ***
រស់គមនមត ិ ្ត ដូចជរស់គមន្រពះ ទត ិ យែដរ។
A life without a friend is a life without a sun.
សនេឆពះ
26
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 17 PRINCE SHOTOKU AND BUDDHISM
Prince Shotoku, who is reputed to be the founding father of Buddhism
in
Japan.
He
enacted
the
“seventeen-Article
Constitution” and governed the country on the basic of the Buddhist spirit. The
“seventeen-Article
Constitution”
has
received
unprecedented praise from various countries in the world. The basic of the Constitution is enunciated in Article I, which says, “Harmony is to be valued.” Thus, Prince Shotoku set forth “harmony” as the fundamental principle permeating throughout his Constitution. To put it into practice, he shoved the way in Article II. That is to sincerely revere and believe in the “Three Treasures: the Buddha, the Dhamma and the Sangha,” that is the Buddha Dhamma. “Harmony” means peace. It is also concrete “accord,” or “balance.”
27
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
Harmony is the well-balanced condition in which many different things and people can keep their cooperative relations as a whole, while maintaining each other’s difference and having a separate duty. If everything is harmonious and well-balanced, dispute or conflict can be avoided standardized mass-products which are all made by the conveyor system are not an example of “harmony.” To flock together in a place, made one group in faction, and act similarly are not “harmony.” Though being different, each one fulfills one’s duty and responsibility that is “harmony.” There, a rule natural exists. It is said that when the elder and the young equally attend to their affairs and have discussions in intimate and friendly manners, the path to follow will unfold spontaneously to advance the matters as desired. Common mortals band together according to their self centered viewpoints. They struggle and fight with other groups. The Tathagata, on the other hand, sees all sentient beings as equal and shows compassion to them all without discrimination. ***
28
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ១ ី ៧ ្រពះ ជបុ្រត Shotoku នង ិ ្រពះពុទធ
សន
្រពះ ជបុ ្រត Shotoku ្រទង់បន្របសិទធិនមថជបិ ្របេទសជប៉ុន។ ្រទង់អនុម័តចបប់ “រដ្ឋធមមនុញញ ១៧ ម្រ ែបប
មញញ
មគន្លងអនកកន់្រពះពុទធ
ចបប់ “រដ្ឋធមមនុញញ ១៧ ម្រ េ្រចីនកនុងពិភពេ
្រពះពុ ទធ
សនេន
” េហយ ី ្រគប់្រគង្របេទស
សន។ ” បនទទួលករេលីកសរេសីរអំពី្របេទសជ
ក ែដលមិនធ្លប់មនពីមុនមក។ មូ ល ្ឋ នៃនរដ្ឋធមមនុញញ្របេទស
ជប៉ុនែដលបន្របកសកនុងម្រ ទ១ ី ថ៖ “
មគគភ ី ពកត់ៃថ្លពុំបន”។
ដូ េចនះ្រពះ ជបុ ្រត Shotoku បេងកីតពកយថ “ រដ្ឋធមមនុញញរបស់្រទង់។
េដីមបន ំ ក ី យ
្របតិបត្តិកុ នងម្រ
ថ៖
ទី២
មគគី” ជមូ ល ្ឋ នសំខន់កុ នង
មគគីធម៌មក្របតិបត្តិ
ករេគរពនិងជំេនឿដ៏េ
្រទង់បនបង្ហញវ ិធី
ម ះ្រតង់ចំេពះ្រពះរតនៃ្រតគឺ
្រពះពុទធ្រពះធម៌នង ិ ្រពះសងឃែដលជពុទធធម៌។ “
មគគី” មនន័យថសន្តិភពជភពដ៏្រតឹម្រតូវ ឬភពេសមីគន។
លកខណៈែដលមនតុ លយភពល្អ្របេសីរែដលេធ្វីឲយមនុ ស និងវតថុទំង
យ
មគគីជ ចរក
សមព័នធភពរ ងគននិងគន។ ្របសិនេបីអ្វីៗ្រគប់យ៉ងមន
មគគីភពនិងតុលយភពជេម្លះ ឬករប៉ះទងគិច
ចេចៀស ងម្រត ្ឋ ន្រទង់្រទយធំ ែដលបេងកីតេ ភព “
យអនកដឹកនំគឺមិនែមនជគំរូៃន
មគគី”។ កររស់េនជ្រកុមឯក ្ឋ នែដលមិនចុះស្រមុងគននិងទេង្វីមិនដូចគនគឺ
29
្រពះពុ ទ ធ
មិនែមនភព “
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
មគគី” េឡយ ី ។ ករងរែដលបំេពញេ
ទទួលខុស្រតូវេទប ី េឈមះថ “
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
យភគីេផ ងគន ែតមនករ
មគគ”ី ។
ចបប់ធមមជតដ ិ ូចជបងប្អូនយកចត ិ ្តទុក និងមនករពិភក គនយ៉ងសនិទធ
ក់ករងររបស់ខួ ្លនេ
ន លេហយ ី មនករេគរព ប់
យភពេសមីគន
នគន្រតឹម្រតូវេ
យ
មិនមនករបញឆ ិតបេញឆ ងគន។ ធមម
មនុ ស ្រតូ វ មនករឱនលំ េ ទនេគរពគន េទវ ិញេទមក
េរៀងៗខ្លួន។ េបីមិនដូ េចនះ ពួកេគនឹងពយយម្របឆំងគនមិនខន។
មទស នៈ ដៃទអំពីេនះ
្រពះតថគត ្រទង់្រជបចំេពះសព្វសត្តនិករ េហយ ំ េនះ ី ្រទង់ផ យេម ្ត ដល់សត្វទង េ យសមភពឥតមនករេរសេអ ី ីង។ *** LESSON 18 SCHUMACKER AND BUDDHISM Schumacker, most renowned scholar of the world devoted the Buddhist economics: “Right living (Samma-ajiva) is one of the eightfold holly path which is the fundamental teaching of Buddhism. Therefore, it is reasonable that there exist the Buddhist economics.” “According to the Buddhist economics, the core of civilization lies not in the expansion of desire but in the purification of humanity.” “Buddhism takes the “middle way” and never regards material welfare hostility.” ***
30
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ១ ី ៨ េ េ
ក
ក Schumacker នង ិ ្រពះពុទធ
Schumacker
សន
ជអន ក្របជញដ៏ លបីលបញមន ក់ បនថ្វយខ្លួ នជ
សនូបតថមភក៍។ “សមម
ជីវៈ” ជផ្លូវដ៏្របេសីរមួយកនុងអដ្ឋងគិកមគគ ែដលជករបេ្រងៀនដ៏សំខន់របស់
្រពះពុទធ “
សន។ ដូេចនះ ជេហតុនឲ ំ យមនេសដ្ឋ
្រស្ត
មខ្លឹ ម
សននិ ង ខ្លឹ ម
ែមនបេងកីននូវត “្រពះពុ ទធ
រេសដ្ឋ
្រស្ត ែ បប្រពះពុ ទធ
មែបប្រពះពុទធ រៃន
រយធម៌ មិ ន
្ហ េទ ប៉ុែន្ត េធ្វីឲយមនុស ជតិកន់ែតបរសុ ិ ទធកមម”។ សនកន់ យ កផ្លូ វក
្ត លេហីយ មិ ន ែដលរ ំៃពេលី ភ ពជស្រតូ វ
េ យសបបយែភនកនឹងសមភរៈេនះេទ”៕ *** េយង ិ ើ មន ិ េរៀនែតកនុងថនក់េទ េយង ើ ្រតូវេរៀនកនុងជវី តេទៀតផង។
We learn not at school, but in life.
សន”។
31
្រពះពុ ទ ធ
វធ ិ ី
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
្រស្តបេ្រង នរបស់្រពះសមមសមពុទធនង ិ េរឿងនទ ិ នជឧទហរណ៍កនុងករបេ្រង ន អង់េគ្លស - ែខមរ
THE TECHNIQUES OF TEACHING OF THE BUDDHA AND CASE STUDY ENGLSIH - KHMER
ក
32
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 19 SEVEN QUALITIES OF A GOOD TEACHER
A good teacher should be endowed with the seven qualities, as follows: 1. Piyo: endearing; he is endowed with kindness and compassion, taking an interest in his students. 2. Garu: worthy of respect; he is firm, adhering to principle; he has conduct that befits his position. 3. Bhavaniyo: iinspiring; he is truly learned and wise, and is one who constantly trains and improves himself. 4. Vatta: capable of speaking effectively; he knows how to explain things clearly. 5. Vacanakkhamo: patient with words; he willingly listens to questions and queries, no matter how petter. 6. Gambhiranca katham katta: capable of expounding on the profound; he can explain difficult and profound subjects clearly. 7. No catthaane niyojaye: not leading in wrongful way; he does not lead his student in the way of squandering wealth.
33
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ១ ី ៩ ្រគូល្រ្អ បកបេ យលកខណៈ ៧ យ៉ង ្រគូលគ ្អ បប្រី បកបេ
យលកខណៈទំង ៧ យ៉ងដូចខងេ្រកមេនះ៖
្ល រជទី្រស ១. បិេយ េធ្វីខួ នគួ
ញ់ គឺមន្រពហមវ ិ
រធម៌ដល់សិស ទំង
យ។
២. គរុ េធ្វីខួ ្លនគួរជទីេគរពគឺមនចិត្តធងន់ចំេពះសិស មនេគលសីលធម៌្រប្រពឹត្តិេទ េ
យសមគួរដល់សស ិ ទំង
៣. ចបស់
ភវនីេ យ
យ។
េធ្វីខួ ្លនឲយជអនកមនចិត្តចំេរនេហ ី ីយគឺមនចំេណះនិងបញញ
ស់្រពមទំងមនករអប់រ ំខ្លួនជនិចច។
៤. វ ្ត គឺអនក
គ ល់កលកនុងករនិយយែដល្របកបេ
យ្របេយជន៍។
៥. វចនកខ េម គជ ឺ អនកមនេសចក្តអ ី ត់ធន់ចំេពះពកយអនកដៃទ្រពមទំងទទួល ្ត ប់េយបល់ពីេគ។ ៦. គមភីរញច កថំក ្ត
គឺជអនកឈ្លសៃវកនុងករអធិបបយេរឿង ៉ វ
ែដលពិបក
យល់ឲយងយយល់និងបេ្រងៀនេរឿងេនះៗឲយងយ្រសួលេទៀតផង។ ៧. េន ច ្ឋ េននិេយជេយ គឺមិនែណនំសិស េទកនុងផ្លូវខុ សឬ្រប្រពឹត្តនូវេរឿង ែដលមិនសំគួរ។ ***
34
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 20 FOUR TYPES OF PEOPLE – FOUR PHASES OF LOTUS
The Buddha pondered upon the different potentials of mankind, comparing them with four phases of the lotus as follows: 1. Uggatitanyu – The intuitive who will penetrate the truth as soon as the main point is presented. These types of people are conpared to the lotuses above water level and were sure to bloom at dawn upon being touched by the rays of the rising sun. 2. Vipacitanyu – The quick knower who will realize the truths when brief exposition has been added to the main point. These types of people are compared th the lotuses at waterlevel would bloom on the following day. 3. Neyya – The guidable who will realize only when detailed exposition has been given with lively illustration. The types of people are compared to the lotuses under water would grow to bloom on the days after. 4. Padaparama - The stubborn who needs special treatment. The types of people are compared to the lotuses under water
35
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
would have no chance to rise be eaten up by the fish and tortoise. *** េមេរៀនទ២ ី ០ មនុស ៤ ្របេភទនង ិ ផកឈូក ៤ ែបប ្រពះពុ ទធជមចស់្រទង់បនពិចរ ្របេភទរបស់សត្វេ ១.
កេ្របៀបដូចផកឈូក ៤ ែបបគ៖ ឺ
ឧគគតិតញញ ូ
េគលមកេគក៏
េឃញ ី នូ វេសចក្តីេផ ងគនៃនសតិបបញញ ៤
បុ គគល
ចយល់បនេ
យឆប់រហ័ សគឺ្រគន់ែតេលីកជ
ចយល់បន។ បុ គគល្របេភទេនះេ្របៀបបននឹងផកឈូកែដលដុ ះផុ ត
ពីទឹក្រគន់ែតប៉ះនឹងពន្លឺ្រពះ
ទិតយក៏រកសគ ី ុះ
២. វបច ិ ិតញញ បុ គគល ូ
គ យភ្លម។
ចនឹងយល់បនគឺបនទប់ពីមនករអធិបបយជេគ
លៗ។បុ គគល្របេភទេនះេ្របៀបបននឹងផកឈូ កែដលដុ ះេសមីនឹងៃផទទឹកេហយ ី រង់ចរំ ក ី កនុងៃថងែស្អក។ ៣. េនយយៈ បុ គគលែដលលមមនឹងទូនមនគឺ មនករអធិបបយយ៉ងចបស់ េហយ ី មនករ
ស់កុ នងអងគេហតុ ែដលបនេលីកេឡីងជេគលេនះ
កសួរម្តងេទៀតេទីប
ចនឹងយល់បន។
បននង ឹ ផកឈូកែដលេនកនុងទក ឹ េ្រជេហយ ី មនឱកស ៃថងបន្តបនទប់។
ចយល់ចូលចិត្តបនបនទប់អំពី
36
បុ គគល្របេភទេនះេ្របៀប
ចនឹងលូតផុ តពីទឹកបនកនុង
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
៤. បទបរមៈ បុ គគលែដលមនបញញអន់គឺ្រតូវេ្របីេពលដ៏េ្រចីនេទីប យល់ចូ លចិ ត្ត ប ន
ក
ចនឹង
ចថជបុ គគ ល ែដលលងិត លងង់ ព នយល់អ្វី ក៏ េនែតមិ ន យល់ ចប ំ ច់
្រតូវមនវ ិធីបេ្រងៀនដ៏វ ិេសសមួយ។ បុ គគលែបបេនះេ្របៀបបននឹងផកឈូ កែដលេទីបែត ដុះេឡង ី ផុតពីភក់គឺមិនមនឱកសនឹងរកសគ ី ុះ
គ យបនេឡយ ី
ចថជចំណីដល់្រតី
ឬអេណ្ដីកក៏ថបន។ ***
LESSON 21 THREE KIND OF PERSONS
The Buddha said: “There are three kinds of persons found existing in the world. What three? 1) Blind persons, 2) persons with sight in only one eye, and 3) persons with sight in two eyes.” 1. Blind persons: Refer to those who are blind in wisdom – they have neither knowledge of science and technology to make a living nor religious knowledge to live a moral life. 2. Persons with: One eye are those who know only science and technology. 3. Persons with two eyes are these who are endowed with both knowledge of science and technology and, at the sometime, with religious knowledge.
37
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ២ ី ១ បុគល គ ៣ ្របេភទ ្រពះពុ ទធជមចស់្រទង់្រ
ស់ថ៖
“
កនុងេ
កេនះមនបុ គគល ៣ ្របេភទគឺ
មនុស ខ្វក់១ មនុស ែភនកមខង១ មនុស មនែភនកទំងសងខង១”។ ១.
មនុ ស ខ្វក់គឺអនកែដលមនបញញលងង់េខ្លបនដល់បុគគលែដលមិនមន
ចំ េ ណះដឹ ង ែផន ក វ ិទយ
្រស្ត និ ង បេចច ក វ ិទយស្រមប់ ្រ បកប
ជី ព ្រពមទំង មិ ន មន
ចំេណះដឹងខងផ្លូវធម៌េទៀតផង។ ២. មនុ ស ែភនកមខងបនដល់អនកែដលេចះែផនកវ ិទយ ប៉ុេ
្រស្តនិងបេចចកវ ិទយែត
្ណ ះ។ ៣. មនុស ែដលមនែភនកទំងសងខងបនដល់អនកែដលេចះែផនកវ ិទយ
្រស្ត
និង បេចច ក វ ិទយស្រមប់ ែកៃខបញ្ហ ជីវ ិត្របចំៃថង ែថមទំងមនចំេ ណះដឹងខងផ្លូវធម៌ ផងែដរ។ *** ចូរេសពគប់ជមួយមនុស ល្អកុេំ សពគប់ជមួយមនុស
្រកក់។
Keep company with the good, not with the bad.
38
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 22 THE BUDDHA TEACHES ONLY USEFUL
A case study “Leaves in my hand.” The Buddha gathered a few leaves his hand, and addressing the monk said “What do you think, monks, which is greater in quantity, the handful of leaves gathered by me, or what. What is in forest overhead?” The monks said “Not many, trifling, Venerable sir, are the leaves in handful gathered by the Blessed One, many are the leaves in the forest overhead.” The Buddha said “Even so, monks, many are the thing I have fully realized but not declared unto you; few are the thing I have declared unto you. And Why, monks have I not declared them? They, monks, are, indeed, not useful, are not essential to the life of purify, to full understanding, to enlightenment.” ករងរគជ ឺ ភរកច ិ ច ែដលបុគល គ ្រគប់រប ូ គួរបំេពញឲយអស់ពស ្ល ី មតថភពរបស់ខួ ន។
Work is a set of duties, Where one should performs his best.
39
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ២ ី ២ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងេ់ ្របៀន្របេ ចំេពះអ្វែី ដលជ្របេយជន៍ ែផនកៃនករសិក “ស្លក ឹ េឈេី នកនុងៃដ”
កន់
្រពះពុ ទធជមចស់្រទង់បនក្តប់ស្លឹកេឈេី នកនុង្រពះហស្ដេហយ ី ្រទង់្រ
័ វក្រពះអងគ ថ៖ “មនលភិកុ ខទំង
យ! ចុ ះអនកទំង
ស់េទ
យគិតយ៉ង
ែដរ?
ចំេពះស្លឹកេឈែី ដលេនកនុងៃដតថគតនិងស្លឹកេឈែី ដលេនកនុងៃ្រព េតីទី
េ្រចីន
ជង?”។
ភិកុ ខទំង
យ្រកបទូ លថ
“បពិ្រត្រពះអងគដ៏ចំេរនស្ល ី ឹកេឈែី ដលេនកនុង
្រ ព ះ ហ ស្ត រ ប ស់ ្រ ព ះ អ ងគ គឺ ម ន ចំ នួ ន តិ ច ជ ង ស្លឹ ក េ ឈី ែ ដ ល េ ន កនុ ង ៃ ្រ ព ”។ ្រពះពុ ទធជមចស់្រទង់្រ ែដលតថគត្រ ទំង
ស់បន្តថ “េនះពិតជ្រតឹម្រតូវេហយ ី មនលភិកុ ខទំង
យធម៌
ស់ ដឹ ង គឺ ម នចំ នួ ន េ្រចី ន ែតមិ ន បនយកមកសែម្ត ង ្របប់ អន ក
យេទធម៌ែដលតថគតយកមកសែម្តងដល់អនកទំង
យគឺមនចំនួនតិចតួច
ស់។ េហតុ អ្វីបនជតថគតមិនយកមកសែម្តង? ពីេ្រពះធម៌ទង ំ អស់េនះមិន មន្របេយជន៍ មិន
ចនឹងរ ំលត់នូវេសចក្តីទុកខមិនែមនជធម៌េធ្វីចិត្តឲយសងប់មិនែមន
ជធម៌ ស ្រមប់ ក រ្រ
ស់ ដឹ ង េហី យ មិ ន ែមនជធម៌ ែ ដលនំេ ទកន់ ្រ ពះនិ ព្វ ន។
មនលភិកុ ទំ ខ ង អនកទំង
យទំងអស់េនះេហយ ំ យតថគតមិនយកមកសែម្តងដល់ ី ជេហតុនឲ
យ”។ *** ករដក នឲយដល់េគលេ ។ ឹ នំ្រប្រព្រឹ ត្តេទេដម ើ បឈ ី
Management is for a purposeful outcome.
40
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 23 THE BUDDHA TEACHES STEP BY STEP
A case study “Yasakulaputta” Yasa became disgusted with the wealth. He slipped away from home and complaining. “How oppressive it is! How frustrated I am!” Buddha walking up and down, heard him and said to him as he approached: “This place is not oppressive nor is it frustrating!. Come and sit here I shall teach you the Doctrine. The Buddha gave him a discourse on the progressive steps of practice, began Dana (charity), Sila (morality), Sagga (heaven), Kamadivana (evil of sensual pleasures) and Nekkhammanisangsa (benefits of renunciation of sensual pleasures) and the talk on the Four Noble Truths. *** ករេធ្វគ ើ រួ ែតសុី សង្វក់ជមួយនង ឹ យុទធ េហយ ើ យុទធ
្រស្ត
្រស្ត្រតូវឲយសម្រសបេទ មទស ិ េ ។
(កំណត់ទស ិ េ រកយុទធ
្រស្តេហយ ើ អនុវត្ត)
Doing should be balanced with strategy, And strategy should be balanced with the mission.
41
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទី ២៣ ់ េ្រងៀន មលំ ប់លេំ យ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងប េរឿង “យសកុលបុ្រត” យសកុ ល បុ ្រ តមនករធុ ញ ្រទន់ កុ ន ងជី វ ិតឃ
ត្អូញែត្អរថ៖ “ទីេនះវ ឹកវរ
ស់! ទីេនះវ ឹកវរ
កំពុងច្រងកម្រទង់្រពះស
្ត ប់េហយ ី េទីប្រ
ស់”។ ខណៈេនះ
យ
្រពះពុ ទធជមចស់
ស់តបថ៖ “ទីេនះមិនវ ឹកវរេទ! ទីេនះមិន
វ ឹកវរេទ! មនលមណពចូ រអនកចូ លមកេនះ! ្រទង់ ស ែម្ដ ង អនុ បុ ព្វី ក ថគឺ ជំ
ស បនេចញចកេចលផទ ះ េ
េយង ី នឹងសែម្ដងធម៌ដល់អនក។ ្រពះអងគ
នៃនករបំ េ ពញេសចក្ដី ល ្អ ទន សី ល សគគ
(សួគ៌) កមទីនវ (េទសៃនកម) និង េនកខ មមនិសំសៈ (
និសង ៃនករ
េចញចកកម) ្រពមទំងអរយសចច ៤។ កនុងកលជទីបញច ប់ៃន្រពះធម៌េទសន យស ិ កុ លបុ ្រតក៏បនសេ្រមចទិព្វចកខុជេ
បននបុគគល រួច្រកបទូ លសុំបួសជភិកុ ខកនុង្រគ
េនះឯង”។ *** ្រគប់្រគង្របេទសគក ឺ រពរ្របជពលរដ្ឋ េគេ្របអ ើ ំ
ចេដម ើ បប ី េំ ពញ្របេយជន៍
ធរណៈ។
Rulers protect the citizens, Delegating purposeful power to handle public tasks
42
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 24 THE BUDDHA TEACHES BY TELLING FABLE
A case study “The sin of Moggallana in the past life” It is said that in that particular birth, which was so long, long ago, he was married to an evil-minded woman who hated his old and blind parents. She wanted to get rid of them and commanded him to kill them. At first the husband was so strongly against the idea he would not listen to it, but later he gave in. he then plotted up an evil plan. One morning the ungrateful son took his parents in a car and drove them to the forest. There, unseen by anyone he left them in the card. After a while, he returned pretending to be a gang of robbers, shouting and making a good deal of noises. Then he began to beat his blind parents, threatening all the time in a feigned voice. His parents, not seeing the attacker and believing themselves being attacked by some cruel robbers, shouted out for their son to run away. “Flee, my son, flee,” they cried. “Some robbers are attacking us. Don’t you come to us! Run for your life!”
43
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
He committed a grave sin in one of his previous lives beating his poor parent, and he had to suffer the evil consequences. *** េមេរៀនទី ២៤ ់ េ្រងៀនេ យនទ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងប ិ នជតក េរឿង “កមមកុ ងអត ន ត ី ជតរិ បស់្រពះេមគគ ្ល ន” កិ រ បនឮថ កនុ ងអតី ត ជតិ ្រពះេមគគ
្ល នបនេរៀបករជមួ យ ្រសី ចិ ត្ត ប ប
មនក់ នងបនស្អប់េខពីមឪពុ កម្ដយេកមកែដលពិករែភនកទំងសងខង ៃថងមួយនងចង់ កមចត់ ពួ ក គត់ េចលេហីយបនេទជែជកជមួ យប្តី េដីម បឲ ី យេទសម្លប់ ពួក គត់ មុ ន ដំបូងប្តីនង្របឆំងនឹងគំនិតរបស់នងយ៉ងខ្លង ំ ប៉ុែន្តេ្រកយមកគត់ក៏យល់្រពម រួច មនគេ្រមងេដីមបស ី ម្លប់។ ្រពឹ ក ៃថង មួ យ កូ ន អកតញញូ បននំឪ ពុ ក ម្ត យេឡីង រេទះេហីយ នំេ ទកន់ ៃ ្រព ង ត់បនទប់អំពីេនះេ
យសេងកតមិនេឃញ ី នរ
េនជុំវ ិញេគក៏
ក់ឪពុ កម្តយចុ ះពី
រេទះមួយសនទុះេ្រកយ េគបនេធ្វីពុតជ្រកុមេចរេហយ ំ ៗ យេធ្វីបបឪពុ ក ី ែ្រសកខ្លង ម្ត យពិ ក រែភន ក របស់ េ គ ្រពមទំ ង សម្លុ តគំ ែ ហងកនុ ងភពជសេម្ល ង ពុ តេទៀតផ ង។ ឪពុ កម្តយេមីលមិនេឃញ ី នរ បបេ
ជអនកេធ្វីបបែតចិត្តេជឿថពួកគត់្រតូវបនេធ្វី
យពួកេចរដ៏េឃរេឃ រួចែ្រសកឲយកូ នរត់េចញឆងយ “រត់ េទ! កូ នសម្លញ់ !
រត់េទ! កុំចូលមក”។
44
្រពះពុ ទ ធ
បបកមម េ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
យករ្របមថ យដំ ្រ ចំ ធ ក់ និ ង សម្ល ប់ ឪ ពុ ក ម្ត យរបស់ ខួ ្ល នកនុ ង
អតីត ជតិ េទី ប ជតិេនះ្រពះេមគគ
្ល ន ្រតូ វបនពួ កេចរកប់ សម្លប់ យ៉ ង
េ
ច
ធ័មជទីបំផុត។ ***
LESSON 25 THE BUDDHA TEACHES BY TELLING GENERAL FABLE
A case study “Blind man show an elephant” Once upon a time a king gathered some blind men about an elephant and asked them to tell him what an elephant was like. The first man felt a tusk and said an elephant was like a ploughshare, the second man happened to touch an car and said it was a shallow tray, another touched its truck and said it was like a pestle, still another, who happened to feel its leg, said was like a mortar, and another, who grasped its tail and said it was like a rope, still another, who grasped its tail’s point and said it was like a broom. Not one of them was able to tell elephant’s real form. នៈ្រគន់ែតករផ្ដល់តៃម្ល មករសនមតរបស់មនុស ែតប៉េុ ្រពហមវ ិ
្ណ ះ
រធម៌េទប ើ ជតៃម្លពត ិ ្របកដរបស់មនុស េលើសអ្វៗ ី ទំងពួង។
Status is a relative assumption of one’s worthiness. While the eternal heart is priceless
45
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទី ២៥ ់ ែម្ដងេ យេលក ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងស ី ជនទ ិ ន េរឿង “ជនពក ិ រែភនក” កនុង្រគមួយមន្រពះ ជមួយអងគបនេចញ្រពះ ជឱងករឲយជនពិករែភនកមក ្របជុំេដីមបទ ្រពះអងគ។ អនកទី១ បនចប់្រតង់ភុ ្លករួច ី ស ន៍ទយលកខណៈរបស់ដំរដល់ ី ្រកបទូ លថ ដំរដូី ចជនងគ័ល អនកទី២ ចប់្រតង់្រតេចៀកដំររួី ច្រកបទូ លថ ដំរដូី ចជ ថស អន ក ទី ៣ ចប់ ្រ តង់ ្រ បេមយរួច ្រកបទូ ល ថ ដំ រ ដូ ី ច ជអែ្រងបុ ក អន ក ទី ៤ ចប់ ្រតង់េជីងដំររួី ច្រកបទូលថ ដំរដូី ចជតបលបុក អនកទី៥ ចប់្រតង់កនទុយរួច្រកបទូ ល ថ ដំរដូី ចជែខ ពួរ អនកទី៦ ចប់្រតង់ចុងកនទុយរួច្រកបទូ លថដំរដូី ចជអំេបស លទធ ផលបង្ហញថ គមនបុ គគល
មនក់
ច្រកបទូ ល លកខ ណ ៈពិ ត ្របកដរបស់ ដំ រដល់ ី
្រពះ ជបនេឡយ ី ។ *** ភពយុតធ ្តិ ម៌គជ ្ត ផ ំ ុតកនុងេ ឺ វតថុែដលមនុស ចូលចត ិ ប
ក។
Justice is the great interest of man earth.
46
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 26 THE BUDDHA TEACHES HOW TO THRIFT AND SELFSUFFICIENCY
King Udena and his queen offered venerable Ananda five hundred garments suspected Ananda of dishonest, so they went to Ananda and asked: “What will you do with these five hundred garments?” Ananda replied: “I am going to distribute the garments among the brothers.” “What will you do with the old garment?” “We will make bed-covers out of them.” “What will you do with the old bed-covers?” “We will make pillow-cases?” “What will you do with the old pillow-cases?” “We will make floor-covers out of them.” “What will you do with the old floor-covers?” “We will use them for foot-towels.”
47
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
“What will you do with the old foot-towels?” “We will use them for floor-mops.” “What will you do with the old mops?” “Your highness, we will tear them into pieces, mix them with mud and use the mud to plaster the house walls.” After all, the King and his queen offered more five hundred garments. *** េមេរៀនទី ២៦ ់ ែម្ដងអំពក ្រពះសមមសមពុទធ្រទងស ី រចញ ិ ច ឹមជវី ិតេ យសមគួរ េរឿង “្រពះ ននទនង ិ ្រពះបទឧេទន” ្រពះបទឧេទននិងអគគមេហសីបន្របេគនសំពត់ ៥០០ កី ដល់្រពះ េកីតេសចក្ដីសង ័យថ ្របែហល្រពះ ននទេ ជយកេទេធ្វីអ្វីេទីបចូលេទសួរ្រពះ សំពត់ទង ំ ៥០០ កី េតីេ
ភ
ស់ សំពត់ទង ំ ៥០០ កី មិនដឹង
ននទថ៖ កមចស់យកេទេធ្វីអ្វី?
ម នង ខ វី រចស់េ្រគត្រគត។ ឹ ែចក្របេគនដល់្រពះភក ិ ុ ែដលមនច េហយ ី ចវី រែដលចស់េ្រគត្រគតេនះយកេទេធ្វអ ី េ្វី ទ? ម នឹងយកេធ្វីជសំពត់ពិ េបីសំពត់ពិ
ន។
នចស់េ្រគត្រគតេហយ ី េ្របីេធ្វីអ្វីេទៀត?
48
ននទ រួច
្រពះពុ ទ ធ
ម នង ឹ យកេធ្វជ ី េ្រ ដល់េ្រ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
មេខនយ ី ។
មេខនីយចស់េហយ ី យកេធ្វីអ្វីេទៀត?
ម នឹងយកេធ្វីជសំពត់ក្រមល។ ដល់សំពត់ក្រមលចស់េហយ ី យកេធ្វអ ី េ្វី ទៀត? ម នឹងយកេធ្វីជសំពត់ជូតេជីង។ ដល់សំពត់ជូតេជីងចស់េហយ ី យកេធ្វីអ្វីេទៀត? ម នង ឹ យកេធ្វជ ី សំពត់្រក ដល់សំពត់្រក
ត់ចស់េហយ ី យកេធ្វអ ី េ្វី ទៀត?
ម នឹ ង ែហកេធ្វី ជ ្រក កំ េ បរ
ត់។
ត់
យចូ ល គន ជមួ យ ដី ភ ក់ េហី យ យកេធ្វី ជ
បជញជ ំង ។ ចុ ង េ្រកយ្រពះបទឧេទនេកី ត សទធ ្រជះថ្ល បននំយ កមក
្របេគន ៥០០ កី េទៀត។ *** េជគជ័យរបស់អក ន គឺ ្រស័យេលើទន ំ ុកចត ន ។ ិ រ្ត បស់អក
Your success depends on your confident.
49
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 27 THE BUDDHA TEACHES BY ONE SINGLE
A case study “Assaji teaches Upatissa” Upatissa saw the venerable Assaji who was on his almsround. Upatissa was greatly struck by the dignified deportment of the elder. Thinking it not the right time to inquire and question, he followed the elder Assaji to his resting place, and then approached, and asked about his master’s teaching. The venerable Assaji, rather reluctant to speak much, humbly said: “I cannot expound the doctrine and discipline at length, but I can tell you the meaning briefly. Then he summarized in one single: “Whatever things arise from causes, the Tathagata has declared their causes as well as their extinction through the extinction of causes. Thus speak the great Samana,” With the mere utterance of this brief stanza, Upatissa attained the eye of truth. He went to the Buddha and received ordination on him, named Sariputta and he was appointed by the Buddha to the status of the chief disciple. ***
50
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ២ ី ៧ ់ ែម្ដងេ យេលក ្រពះពុទ្រធ ទងស ី យកគថខ្លៗ ី ដូចជេរឿង “្រពះអស ជស ិ ែម្ដងធម៌ដល់ឧបតស ិ ៈមណព” ឧបតិស ៈបនជួប្រពះអស ជិកំពុ ងបិណ្ឌបត ឧបតិស ៈេកីតេសចក្ដី ្រជះថ្ល ចំ េពះ្រពះអស ជិ ប៉ុ ែន្ត ឧ បតិ ស ៈគិត ថ៖ កលេនះពុំ គួ រជកលសួ រនូ វបញ្ហ េឡីយ េទីបឧបតិ ស ៈេដី រ
មពីេ្រកយរហូ តដល់ទី
ន ក់
េទសួ រ នូ វ បញ្ហ ែដលទក់ ទ ងដល់ ព កយេ្របៀន្របេ
្រស័ យរបស់្រពះអស ជិ រួចចូ ល របស់ ្រ ពះ
្ដ ្រពះអស ជិ ក៏
ទ ក់ េ សទី រ កនុ ងករសែម្ដ ង ្រពះធម៌ េទី ប សុ ភ ពេទកន់ ឧ បតិ ស ៈថ “េយីង មិ ន សែម្ដ ង ្រពះធម៌ េ
យពិ
្ដ របនេទ ប៉ុ ែ ន្ត េ យី ង នឹ ង សែម្ដ ង ្រពះធម៌ េ
ខណៈេនះ ្រពះអស ជិ ស ែម្ដ ង ្រពះគថមួ យ េ
ច
យសេងខ ប ”
យរួប រួម ពកយេ្របៀន្របេ
របស់
្រពះសមមសមពុទធែដលសែម្ដងអំពេី ហតុនង ិ ផលគថមួយេនះមនន័យថ៖ “ធម៌ឯ
ែដលេកត ី អំពេី ហតុ
្រពះតថគត្រទង់សែម្ដងនូវេហតុៃនធម៌េនះ
្រពមទំងកររ ំលត់នូវធម៌េនះផងែដរ ្រពះម
សមណេគតម្រទង់មនករិ យសែម្ដ ង ិ
នូវធម៌យ៉ងេនះជ្រប្រកតី”។ ឧបតស ិ ៈ្រគន់ែតបន ្ដ ប់នូវគថសេងខបេនះេហយ ី បនសេ្រមចនូវធមមចកខុ រួចចូលេទគល់្រពះសមមសមពុទធេដីមបឧ ី បសមប ័ទេហយ ី មននមថ៖ េ្រកយពីឧបសមប ័ទបនក្លយជអគគ
វក័ ***
51
្ដ រំ បស់្រពះសមមសមពុទធ។
“្រពះ
របុី ត្ត”
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 28 THE BUDDHA TEACHES BY THOUGH-READING
A case study “Angulimala” Angulimala slew whomever he came across and made a garland of their finger bone to hang round his neck. Henceforth he became known as Angulimala. His mother, having heard that the king Passenatikosala had ordered the soldiers to catch him dead, started off to warn him. The Buddha intercepted him on his way to slay his mother. He ran towards the Buddha, shouting, “Stop Samana stop Samana!”. On hearing the reply, “I have already stopped, but what about you?” Angulimala was puzzled. “You’re lying!” he shouted even louder. “You’re walking, but you said you had stopped. I have stopped but you said I had not.”, came the Buddha’s reply: “I have stopped doing evil.” Angulimala threw away his sword and approached the Budhha. ***
មុខមត់គរួ ឲយស្អប់ ្របេសើរជងចត ិ ្ត ្រកក់។
Better an ugly face than an ugly mind.
52
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ២ ី ៨ ់ ែម្ដងធម៌េ យករ ស់េតឿន ្រពះសមមសមពុទធ្រទងស ដូចជេរឿង “អងគុលម ី ល៍” អងគុ លី ម ល៍ ប នសម្ល ប់ ម នុ ស និ ង កត់ យ ក្រមមៃដេធ្វី ជ ក្រមងកេទី ប ្របជជន េ
ថ “អងគុលីមល៍” ម្ដយអងគុលីមល៍បនេធ្វីដំេណីរេទរកគត់េ្រកយពីបនដឹង
ដំណឹ ងថ្រពះបទបេសនទិេ កសលបនេចញ្រពះ ជបញជឲយេលី ក ទ័ ព េទសម្ល ប់ អងគុលីមល៍្រពះ
្ត ្រទង់្រជបឧបនិស ័យសត្វ្រទង់និមន្ត
ក ត់ ដំេណីរអងគុលីមល៍
េដីមបម ី ិនឲយសម្លប់ម្ដយរបស់ខួ ្លន។ កនុងខណៈអងគុលីមល៍បនេឃញ ី ្រពះសមមសមពុទធ ក៏សំេ
េទរក្រពះអងគ្រពមទំងបន្លឺសម្ដីេឡង ី ថ៖ “សមណៈឈប់! សមណៈឈប់!”
្រពះសមមសមពុទធ្រទង់េឆ្លីយតបវ ិញថ៖ ឈប់” អងគុលីមល៍ក៏ភញក់
“តថគតឈប់េហយ ី អនកេទេតីែដលមិនទន់
ម រតីេទីបែ្រសកេឡង ី ថ៖ “សមណៈនិយយកុ ហក្រពះអងគ
េនែតរត់ែតនិយយថឈប់”។ ្រពះសមមសមពុទធ្រទង់្រ នូ វអំេពីបបេហយ ី ”
អងគុលីមល៍ឮដូ េចនះក៏ភញក់ខួ ្លនេហយ ី ទម្លក់
ជិត្រពះសមមសមពុទធអងគុលីមល៍បន កនុង្រពះពុទធ
ស់ថ “តថគតឈប់្រប្រពឹត្ត វុធចុ ះរួចចូ លេទ
្ត ប់ធម៌្រពះអងគ្រពមទំងបនឧបសមប ័ទជភិកុ ខ
សន។ ***
ករេឃញ ើ េ យែភនកែតមខង្របេសើរជងឮអនកដៃទនយ ិ យេ្រចន ើ ដង។
One eye witness is better than many hearsay.
53
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 29 THE BUDDHA TEACHES BY PRESENT THEORY
A case study “The theory of Anatta” The Buddha presented the theory of Anatta to Pancavakkiya: “Body, brethren, is not the Self. If body, broken, were the Self, then body would not be involved in sickness, and one could say of body: “Thus let my body be. Thus let my body not be.” But brethren, inasmuch as body is not the Self, that is why body is involved in sickness, and one cannot say of body “Thus let my body be: thus let my body not be.” *** េមេរៀនទ២ ី ៩ ់ េ្រងៀនេ យេ្រប្រី ទស ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងប ឹ ្ដី សិក “ធម៌អន ្ត ” ្រពះសមមសមពុទធ្រទង់អធិបបយនូវលកខណៈៃនអន ្ត ដល់បញច វគគិយភិកុ ថ៖ ខ “មន លភិ កុ ខ ទំង ្រប្រពឹ ត្ត េ ទេ
យ
យ! រូ ប ជអន ្ត ្របសិ ន េបី រូ ប ជអន ្ត េហីយ រូ ប េនះមិ ន គួ រ ពធ េហី យ បុ គគ ល មិ ន
ចពឹ ង ពក់ េ សចក្ដី ្រ បថន កនុ ងរូ ប បន
រូ ប របស់ េ យីង ចូ រ ជយ៉ ងេនះយ៉ ងេនះបនេឡីយ េ្រពះរូ ប របស់ េ យីង ជអន ្ត ។
54
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស័យេហតុ េនះរូប្រប្រពឹត្តេទេ
យ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
ពធ េហយ ី បុ គគលរែមងមិនបនដូ ចេសចក្ដី
្របថនកនុងរូបថ រូបរបស់េយង ី ចូរជយ៉ងេនះ រូបរបស់េយង ី កុំជយ៉ងេនះអ”ី ។ ***
LESSON 30 THE BUDDHA TEACHES BY CATECHISM
A case study “ Pancavakkiya” Buddha: “Now what think ye, brethren, is body permanent or impermanent?” Pancavakkiya: “Impermanent, Lord.” Buddha: “And what is impermanent is that weal or woe?” Pancavakkiya: “Woe, Lord.” Buddha: “Then what is impermanent, woeful, unstable nature, it is fitting to regard it thus; this is nine, I am this; this is the self of me?” Pancavakkiya:
“Surely not, Lord.” ***
េសចក្ដស ំ ផ ំ ុ ត គឺ ី េ្រមចដ៏ធប
្រស័យេទេលើកម្លង ំ ចត ្ត ង ិ ន ិ បញញ។
To accomplish great deeds one must have knowledge as well as courage.
55
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៣ ី ០ ់ េ្រងៀនេ យបុចឆនង ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងប ិ វ ិសជជន េរឿង “បញច វគគិយភិកុ ”ខ ្រពះពុ ទធ “មនលភិកុ ខទំ
យ! អនកទំង
យគិតយ៉ង
ែដររូបេនះ េទៀងឬ
មិនេទៀង?” បញច វគគយ ិ “បព្រិ ត្រពះអងគដ៏ចំេរន ី រូបេនះមន ិ េទៀងេទ” ្រពះពុទធ “េហយ ី អ្វីែដលមិនេទៀងេនះ ជសុខ ឬ ទុកខ”? បញច វគគិយ “បពិ្រត្រពះអងគដ៏ចំេរន ី អ្វីែដលមិនេទៀងេនះគឺជ ទុកខ” ្រពះពុ ទធ “េហយ ិ េថរមនករែ្រប្របួលជ ី អ្វីែដលមិនេទៀង ជទុ កខ ធម៌មិនឋត ធមម
េនះជរបស់េយង ី ឬ ជរបស់អន ្ត ”? បញច វគគយ ិ ជអន ្ត ”។ ិ “បព្រិ ត្រពះអងគដ៏ចំេរន ី ពត ***
ចូរែស្វករកករែណនំពអ ន ដៃទែត្រតូវសេ្រមចចត ី ក ិ េ្ត យខ្លួឯង។
Seek advice but use your own common sense.
56
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 31 THE BUDDHA TEACHES BY CONCLUSION
Shoot A case study “Anata”
The Buddha addressed to Pancavakkiya: “Brethren! So also is it with feeling, perception, the mental activities and consciousness. Therefore, brethren, everybody whatever, be it past, future or present be it inward, gross or subtle, low or high, far or near, everybody should be thus regard, as it really is, by right insight, this is not mine; this am not I; this is not the Self of me.” *** េមេរៀនទ៣ ី ១ ់ េ្រងៀនេ យវ ិធស ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងប ី រុបេសចក្ដី សិក “អន ្ត ធម៌” ្រពះពុទធ្រទង់សែម្ដងេរឿងអន ្ត ធម៌ដល់បញច វគគិយភិកុ ថ៖ ខ “មន លភិ កុ ខ ទំង
យ! េ្រពះេហតុ ដូ េ ចន ះ រូ ប េកី ត េឡី ង យ៉ ងេនះជអតី ត
អនគត និងបចចុបបនន រូបខងកនុង ឬ ខងេ្រក េ្រគត្រគត ឬ មិនេ្រគត្រគត ល្អ ឬ
57
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
្រកក់ ជិត ឬ ឆងយ ទំងអស់េនះគឺជរូប។ មនលភិកុ ខទំង
ក
យ! “រូបេនះមិនែមនជ
របស់េយង ្ល ង ី មន ិ ែមនជេយង ី ក៏មន ិ ែមនជរបស់ផទល់ខួ នេយ ី េឡយ ី ”។ ***
LESSON 32 THE BUDDHA TEACHES BY REPENTANCE
A case study “The Archer” Devadatta planned to kill the Buddha. He sent archers to shoot the Buddha at Veluvana temple. These men were placed at different spots, one on one path, two on another, and so on up to sixteen. The plan was laid so well that none of them would survive to tell the tale. However, the plan failed for when the first archer encountered the Buddha he repented and the Buddha led him off along another trail. *** េមេរៀនទ៣ ី ២ ់ េ្រងៀនអំពក ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងប ំ ុស ី ហ េរឿង “នយខមន់ធូ ”ន ភក ខ មនគេ្រមងេដម ី បស ិ ុ េទវទត្ត ី ម្លប់្រពះសមមសមពុទធ េ
យបញជូ ននយខមន់ធូ ន
័ ភិកុ ខេទវទត្តបនចត់មនុ ស ១៦ នក់ឲយេដីរ េទេធ្វីគត់្រពះអងគនវត្តេវឡុវន។
មផ្លូវ
េផ ងៗគន មនក់េទផ្លូវមួយរហូ តដល់អនកទី ១៦។ បញជបុ រសទី១ បញ់ សម្លប់្រពះពុ ទធ
58
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
ឲយអន ក ទី២ សម្លប់ អនក ទី១ ឲយអនក ទី ៣ សម្លប់ អន ក ទី ២ រហូ ត ដល់ គ ្រមប់ អន ក ទី ១ ៦។ ្របសិនេបីែផនករណ៍បនសេ្រមចក៏្រតូវសម្លប់េចលទំងអស់ែដរ។ ប៉ុែន្តែផនករណ៍ េនះ្រតូវប ជ័យ េ្រពះ្រពះសមមសមពុទធ្រទង់បេ្រងៀននយខមន់ ធូ នទី១ ឲយដឹងនូ វេទស កំហុសរបស់ខួ នេហ ្ល យ ី ្រទង់្រ ស់ឲយបុរសេនះេដីរផ្លូវេផ ងេទៀត។ ***
LESSON 33 THE BUDDHA TEACHES BY NO REPLICATION
A case study “Malungkayaputta” A monk named Malungkayaputta put the 10 questions to the Buddha: 1. The world is eternal. 2. The world is not eternal. 3. The world is finite. 4. The world is infinite. 5. The soul and the body are identical. 6. The soul is one thing and the body is another. 7. The Tathagata is after death. 8. The Tathagata is not after death. 9. The Tathagata both is and is not after death. 10. The Tathagata neither is nor is not after death.
59
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
The Buddha did not reply because these questions are not enlightenment. *** េមេរៀនទី ៣៣ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងេ់ ្របៀន្របេ េ យមន ិ េឆ្លយ ី តបបញ្ហ េរឿង “មលុងយ ក បុត”្ត មនភិកុ ខមួយអងគ្រពះនម មលុ ងកយបុ ត្ត បនចូលេទទូ លសួរនូ វបញ្ហចំេពះ ្រពះពុទធចំនួន ១០ សំណួរគ៖ ឺ ១. េ
កេនះេទៀងឬ?
២. េ
កេនះមិនេទៀងឬ?
៣. េ
កេនះមនទប ី ំផុតឬ?
៤. េ
កេនះគមនទីបំផុតឬ?
៥. វ ិញញណនិងសរ ី ងគកយេនះដូចគនឬ? ៦. វ ិញញណនង ិ សរ ី ងគកយេនះេផ ងគនឬ? ៧. សត្វ
្ល ប់េហយ ី េកត ី េទៀតឬ?
៨. សត្វ
្ល ប់េហយ ី មិនេកីតេទៀតឬ?
៩. សត្វ
្ល ប់េហយ ី េកត ី េទៀតក៏មនមន ិ េកត ី េទៀតក៏មនឬ?
១០. សត្វ
្ល ប់េហយ ី េកត ី េទៀតក៏មន ិ ែមនមន ិ េកត ី េទៀតក៏មន ិ ែមនឬ?
60
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
្រពះពុ ទធជមចស់្រទង់មិនបនេឆ្លីយតបបញ្ហេនះេទ ពីេ្រពះសំណួរទំង ១០ េនះមន ី បក ឹ ។ ិ មន្របេយជន៍នង ិ មន ិ ែមនជធម៌េដម ី រ្រ ស់ដង ***
LESSON 34 THE BUDDHA TEACHES BY REPLICATION
A case study “Question of god” There was one god put the question to the Buddha: “What is the splendour of a car? What is the appearance of a fire? What is the splendour of state? What is the splendour of a woman? What does make the skin beautiful?” The Buddha replied: “Flag is the splendour of a car. Smoke is the appearance of a fire. The king is the splendour of state. Husband is the splendour of a woman.
61
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
Let be the past and let be the future, this make the skin beautiful.” *** េមេរៀនទ៣ ី ៤ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងេ់ ្របៀន្របេ េ យេឆ្លយ ី តបបញ្ហ ែផនកៃនករសិក “សំណួររបស់េទវ ” មនេទវ មួយអងគបនទូលសួរ្រពះពុទធជមចស់ថ៖ “េតីអ្វីជភព្រតចះ្រតចង់របស់រថ? េតអ ្វី ភព្រតចះ្រតចង់របស់អគគ? ី ជ ី េតីអ្វីជភព្រតចះ្រតចង់របស់្របេទសជតិ? េតីអ្វីជភព្រតចះ្រតចង់របស់្រស្តី? េតអ ី េ្វី ទេធ្វឲ ី យស្រមស់្រសស់
្អ ត?
្រពះពុទធជមចស់្រទង់្រ ស់តបថ៖ “ថនល់ជភព្រតចះ្រតចង់របស់រថ។ ែផ ងជភព្រតចះ្រតចង់របស់អគគី។ ្រពះ ជជភព្រតចះ្រតចង់របស់រដ្ឋ។ ្វ មីជភព្រតចះ្រតចង់របស់្រស្តី។
62
្រពះពុ ទ ធ
ភពមិន
េ
ះ
េហតុេធ្វឲ ី យស្រមស់្រសស់
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
ល័យកនុងអតីតកលនិងភពមិនខ្វល់ខ្វយកនុងអនគតជ ្អ ត”។ ***
LESSON 35 THE BUDDHA DID NOT PREACHED A HUNGRY MAN
A case study “A poor man” Once the Buddha went to Alavi preach the Dharma to a certain poor man. The poor man went to seek his ox, which was lost, and the Buddha waited for him to return. When he returned, the Buddha, observing that he was hungry, directed that food be given to him. The monks questioned why the Buddha gave the order to feed the poor man. The Buddha explained that the man would not be able to realize the Dharma when he was hungry. The Buddha then said that, “Jighaccha paramaroga: Hunger is the greatest of all disease.” *** ចូររកវធ ី ង ី យ្រសួលបំផុតកនុងករេ
ះ្រ
យបញ្ហ។
Cross the stream where it is shallowest.
63
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៣ ី ៥ ់ ន ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងម ន ែដលកំពុងេ្រសកឃ្លន ិ សែម្ដងធម៌ដល់អក េរឿង “អនកទុគ៌តមនក់” សម័យៃថងមួយ្រពះពុ ទធជមចស់បននិមន្តេទ្រកុង
ឡវ ី េដីមបស ី ែម្ដងធម៌ដល់
បុ រ សទុ គ៌ ត មន ក់ បុ រ សេនះបនេទរកេគែដលបត់ ្រ ពះអងគ ្រ ទង់ រ ង់ ច ំបុ រ សេនះ ្រតឡប់ វ ិញ កលបុ រ សេនះបន្រតឡប់ ម កេហីយ ្រពះអងគ ្រ ទង់ ្រ ជបថ បុ រ សេនះ ឃ្ល នេហីយ េទី ប ្រទង់ ្រ
ស់ ឲ យយក
រជូ ន បុ រ សេនះភិ កុ ខ ទំង
សង យ ័ ថ េ្រពះេហតុ អ្វី ? េទីប ្រពះពុ ទធ ជ មចស់្រ ទុ គ៌តេនះ ្រពះសមមសមពុទធ្រទង់្រ
ស់ ឲ យយក
ស់ថ បុ រសមនក់េនះមិន
េពលែដលគត់ កំ ពុ ង ែតេ្រសកឃ្ល នរួ ច ្រទង់ ្រ
ស់ ថ ៖ “ ជិ គចឆ បរម េ គ ”
***
ឲយេគ្រចែណន្របេសើរជងឲយេគ ណិត។
Better be envied than pitied. នយ ិ យងយជងេធ្វ។ ើ
Better be envied than pitied.
64
រជូ ន ដល់ បុ រ ស
ចបន្លុះធម៌បនេទេន
េសចក្ដីេ្រសកឃ្លនគឺជេ គដ៏មហម ិ ។
យមនមនទិ ល
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 36 THE BUDDHA TEACHES BY COMPARITION
A case study “The seven types of wises” The Buddha teaches Sujata about the seven types of wives, as follows: “Sujata! There are seven types of wives a man may have; 1. Vadhaka – bhariya: a wife like a slayer. 2. Cori – bhariya: a wife like thief. 3. Ayya – bhariya: a wife like a master. 4. Mata-bhariya: a wife like a mother. 5. Bhagini-bhariya: a wife like sister. 6. Sakhi-bhariya: a wife like friend. 7. Dasi-bhariya: a wife like a handmaid.” “Sujata! Which of them are you? Or you would wish to be like?” Hearing these words of the Buddha Sujata changed her behavior and became her husband’s helper, and work together happily. ***
65
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
េមេរៀនទ៣ ី ៦ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងេ់ ្របៀន្របេ េ យវ ិធេី ្របៀបេធៀប ែផនកៃនករសិក “ភរយ ិ ៧ ្របេភទ” ្រពះពុ ទធ ជ មច ស់ ្រ ទង់ េ ្របៀន្របេ
នងសុ ជ
េ្របៀបេធៀបេទនឹ ង ភរ យ៧ ិ
្របេភទដូចតេទេនះ៖ “នងសុជ ! ភរយែដលបុ រស ចនង ិ ឹ ជួប្របទះ មន ៧ ្របេភទគ៖ ឺ ១. វធកភរយ ភរយដូ ចឃតករ។ ិ ិ ភរយដូ ចេចរ។ ២. េចរភរ ិ ី យ ិ ៣. អយយភរយ ភរយដូ ចេច ិ ិ ៤. ម
ភរយ ភរយដូ ចម ិ ិ
្វ យនយ។ ។
ភរយដូ ចបងប្អូន្រសី។ ៥. ភគិនីភរយ ិ ិ ៦. សខីភរយ ភរយដូ ចមិត្ត។ ិ ិ ភរយដូ ចទស។ ៧. ទសភ ិ ី ី រយ ិ នងសុជ ! េតីនងជភរយ្របេភទមួ យ ិ ែដរ?”
66
? នងេពញចិត្តភរយ្របេភទ ិ
្រពះពុ ទ ធ
េពលនងសុជ
បន
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្ដ ប់ពកយែណនំនិង
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
កសួររបស់្រពះពុ ទធជមចស់រច ួ
េហយ ជួយទំនុកប្រមុង ី នងក៏ផ្លស់បូ ្ដរនិស ័យមកជភរយែដលល្អ ិ ករយកចិត្តទុក
ក
្វ មី្របកបេ
យ
ក់រម ួ រស់ជមួយគនយ៉ងសុភមងគល។ ***
LESSON 37 THE EIGHT TECHNIQUES OF TEACHING
The Buddha has the eight techniques of teaching, as follows: 1. The Buddha was able to know those who were traceable. 2. The Buddha was able to determine proper subject for the hearers. 3. The Buddha was able to point out the object to abstract items. 4. The Buddha was to teach a difficult principle as well as an easy one respectively. 5. The Buddha was able to explain not only the nearby matters but also far distant subjects. 6. The Buddha was able to compare all materials talking similitude. 7. The Buddha was able to instruct through suitable instrument to every circumstance.
67
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
8. The Buddha was able to treat himself as the real example to disciples. *** េមេរៀនទ៣ ី ៧ វ ិធប ី េ្រងៀន ៨ ្របករ ្រពះពុទជ ធ មចស់្រទងេ់ ្របវី ិធី
្រស្តបេ្រងៀន ៨ ្របករ
១. ្រពះអងគដឹងបុគគលគួរនឹងបេ្រងៀនជមនុស ្របេភទ ២. ្រពះអងគេ្រជីសេរសេគលធម៌ ី
។
ែដលសម្រសបជមួយនឹងអនក
្ត ប់។
៣. ្រពះអងគបេ្រងៀនអំពរី ូបធម៌េឆពះេទកន់នមធម៌។ ៤. ្រពះអងគ ប េ្រងៀនអំ ពី េ គលធម៌ ែដលងយយល់ េទកន់ េ គលធម៌ ែដលពិ ប ក យល់។ ៥. ្រពះអងគបេ្រងៀនអំពីេគលធម៌ ែដលយល់េហយ ី េទកន់េគលធម៌ ែដលមិនទន់ យល់។ ៦. ្រពះអងគបេ្រងៀនេ យវ ិធីេ្របៀបេធៀបឧបមឧបម័យ។ ៧. ្រពះអងគបេ្រងៀនេ យេ្របីវ ិធី
្រស្តែដលសម្រសប
ម ថ នករណ៍េនះៗ។
៨. ្រពះអងគបេ្រងៀនេ យវ ិធ្រី បតប ្ល េដីមបទ ្អ ល់ ិ ត្តផ ិ ទ ល់ខួ ន្រពះអងគ ី ុកជគំរូលដ កុសលធម៌េធ្វឲ ្ត ើ យេកត ើ កុសលចត ិ ។
Virtue is its own reward.
68
័ វក។
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
LESSON 38 STEPS IN THE FOUR NOBLE TRUTHS
1. The Problem (Dukkha) Our source of water is from the well not safe for drinking. What can we do to purify the water so that we will have pure drinking of water.This is the problem in our village. 2. The Hypotheses (Samudaya) By reading some available materials, listening to talks given by the teacher and an official from the health division etc., we decide to find out ourselves what kind of water can be obtained by the following methods: 2.1 boil the water from the well 2.2 stir it with alum 2.3 let water pass through a simple kind of filter made by the learners themselves. 3. The Experience (Niroda)
69
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
The class is divided into three groups. The first group engages in boiling the water, the second in using the alum to stir the water for sufficient period of time, and the third in filtering the water. Each Group would keep a record of what is actually done. 4. Analysis of data, and reaching a conclusion (Magga) (a) With the help of the science teacher who uses a micros cope, or other relevant procedures, the students find out that: - The well-water stirred by using alum is very clear, and looks clean, but actually there are germs in it. - The well water passing through the simple homemade filter is also clear, and looks clean, but there are also a lot of germs in it. - The boiled water is not clear at all, and looks the same as when it is first brought from the well, but the germs in it are all dead. (b) After discussion and suggestions from the teacher, the whole class comes to the following conclusions: - The best way to get safe drinking water from the wellwater is first to stir it with sufficient alum, let the particles settle down, and then heat the clear water till the boiling point.
70
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
- It is most important for the village authority to install a public water-supply system of some kind as soon as possible. *** េមេរៀនទ៣ ី ៨ លំ ប់លេំ យកនុងអរយសចច ៤ ិ ១. លំ ប់បញ្ហ (ទុក) ខ ទឹកែដលយកមកពីអ ណូ ្ដ ង មិន សុ វតថិភពស្រមប់អន កផឹក េតីេយីងនឹ ងេធ្វីឲ យ ទឹកេនះ
្អ តបនេ
យវ ិធី
េទីបេយង ី នឹងផឹកបនេនះេហយ ី ជបញ្ហេនកនុង្រសុក
េទសេយង ី ។ ២. លំ ប់សមមតក ័ ) ិ មម (សមុទយ េ យករសិក ្រ
វ្រជវអំពីឯក
ភិ ប លជេដី ម ។ េយីង ្រតូ វ េធ្វី ក រ្រ េហយ ី ផឹកបន។ េ យេ្របីវ ិធី ២.១. េ យេ្របីវ ិធីដ
មនករដកពេិ
វ្រជវ វរកេហតុ ផ លែដល
្អ ត
ចេធ្វីបនេ
យ
្ដ ទ ំ ឹកយកមកពីអណូ ្ដ ងឲយពុះ។ ច់ជូរ។
យេ្របីវ ិធីឲយទឹកហូ រឆ្លងេ្រគឿងត្រមងទឹកវ ិធីេនះ ធន៍ផទល់ខួ ន។ ្ល ៣. លំ ប់ៃនករដកពេិ
ចេធ្វី ឲ យទឹ ក
្រស្ដដូចតេទេនះ៖
២.២. េ យេ្របវី ិធក ី ូរ ២.៣. េ
រេផ ងៗរបស់្រគូបេ្រងៀននិង្រកសួងសុខ
71
ធន៍ (នេិ ធ)
្រពះពុ ទ ធ
ចំ ច់ជូរ
ត់អនក្រ មេពលេវ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
វ្រជវេចញជ ៣ ្រកុម ្រកុមទី១ េធ្វីកររមងស់ទឹក្រកុមទី២ កូ រ ែដលបនកំណត់
េហយ ី ្រកុមទី៣ ទទួលខុ ស្រតូវត្រមងទឹក
្រកុមនីមួយៗេធ្វីករកត់្រ លម្អិត មសភវៈពិតែដលបនេធ្វី។ ៤. ករពេិ ្រគះមូល ្ឋ ន្រគះឹ នង ំ ុត (មគគ) ិ ករឈនេទរកទប ី ផ ក) េ
យមនករចូ ល រួម អំ ពី អន ក វ ិទយ
្រស្ត េ ្របី េ ្រគឿងអតិ សុ ខុ ម ទស ន៍ ឬ
ឧបករណ៍េផ ងៗែដលទក់ទងជមួយគនឲយមន្របេយជន៍ចំេពះអនក្រ ទឹកែដលកូ រ
ច់ ជូ រេឃីញថ ថ្ល
វ្រជវ៖
ក់ ដូ ចជល្អ ្អ តែតករពិ តគង់ េនមន
េមេ គ។ ទឹកែដលហូ រេចញពីេ្រគឿងត្រមងែដលេធ្វីេឡង ី េ
យករដកពិេ
ធន៍ ផទល់
ខ្លួនេឃញ ី ថមនពណ៌ថ្ល ្អ តែតេនមនេមេ គជេ្រចន ី ។ ទឹកែដលបនរមងស់េហយ េមីលេទដូ ចកលេទីបយកមកពីអណូ ្ដ ងអញជ ឹ ងែត ី េមេ គបនងប់អស់េហយ ី ។ ខ) េ្រកយអំពីករវ ិភគនិងលទធផលបនមកអំពីអនកវ ិទយ
្រស្តអនក្រ
វ្រជវ
ច់ជូរឲយថ្ល
្អ តជ
្រគប់្រកុមក៏សរុបបនថ៖ វ ិធីែដលល្អបំផុត ផឹកបនេហយ ី មនសុ វតថិភពគឺ្រតូវកូ រ
មុ នសិនេដីមបឲ ី យមនបរមណជត ិ ិ្រកខ្វក់េនតិចបំផុតបនទប់មករមងស់ទឹកេនះរហូ ត ដល់ពុះ។ វធ ិ ី ខ ង េ លី េ ន ះ សំ ខ ន់ ជ ង េ គ ស ្រ ម ប់ ភូ មិ ្រ សុ ក ែ ដ ល េ ្រ បី ្រ ប ស់ ទឹ ក ធរណៈ េហយ ី ឆប់រហ័សបំផុតែដល ច្រប្រពឹត្តេទបន៕
72
្រពះពុ ទ ធ
សនកនុងទស នៈរបស់អក ន វទយ ិ
្រស្តនិងអនក្របជញពិភពេ
ក
បញជ ីអក ន ឧបតថមភ េសៀវេភ ្រពះពុទធ
សនកនងទស នៈរបស់អនកវិ ទយ ុ
្រស្តនង ិ អនក្រ ជញពភ ិ ពេ
ក
េបះពុមពេ យករឧបតថមភរបស់សបបរសជន ែដលមនេឈមះខងេ្រកមេនះ ុ
The book, “Buddhism in the viewpoint of the great scientist and scholar of the world”,The printing is sponsored by the following kind donors: ល.រ
េគត្តនម - បកតន ិ ម
េខត្ត - ្រកុង
្របេទស
បចច័យ
០១
្រកុមសមណនស ិ ត ិ ែខមរេខត្តសុរនទ ិ
សុរនទ ិ
ៃថ
២៩០០ Baht
០២
Mrs. Sophy Yim
USA
$120
០៣
Mrs. Malay Thach–Mr. Pov Mak
USA
$100
០៤
Mr. Johnny Lam – Mrs. Kristin Thu Thach
USA
$100
០៥
Mrs. Nan Thi Thach
USA
$100
០៦
คนพรเพ็ญ ขันแก้ว
ไทย
១០០០ Baht
០៧
្រពះភក ិ ុ ខ ថច់ សុភី
ឫស ្រី សុក
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
១០០០ Baht
០៨
្រពះភិកុ ខ ថច់ ្រតុង
កិញឆង
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
១០០.០០០ ដុង
កំពង់ ព ន
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
៥០០.០០០ ដុង
០៩
ភូមិ - នគ ិ ម
ศรี สะเกษ
សមព័នធសិស នុសិស ែខមរ្រសុកកំពង់
ពន
១០
Mrs. Tith Povsokha
១១
្រពះភិកុ ខ ថច់ ធរ ី
េមពំង
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
10 USD
១២
្រពះភិកុ ខ ្រតឹង ុ ំងដង
ថកូវ
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
50 USD
១៣
អនក្រសី សទ ិ ធិ
១៤ ១៥ ១៦ ១៧ ១៨ ១៩
USA
ែរន
អនក្រសី ឧសភ ្រពះភិកុ ខ បណីតបបេញញ រុម ី
ង
្រពះភិកុ ខ ថច់ ភក្ដី េយឿន + សយ
ឧបសក សុវណ្ណ + ឧបសក ិ យ៉ អ៊ុំ្របុស តូ េកវ + អ៊ុំ្រសី គឹមធីហូ
២០
Troylea Taylor + To Thi Yen Ngoc
២១
นาย อานนัท์ เชิงชวโน และครอบครัว
២២
្រពះភក ិ ុ ខ បញញបរេម សន ឹ ក្វង ឹ
ែ្រពកឈូ ក េផនរដូង កេញចង សមបរួ
េផនរធំ
100 USD
កំពង់សពឺ
កមពុជ
10 USD
ភនំេពញ
កមពុជ
10 USD
វ ិញឡុង
េវៀត
ម
១០០០ Baht
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
៥០០ Baht
្រ វ ិញ
េវៀត
ម
១០០ Baht
បត់ដំបង ្រ វ ិញ
ឃ្លង ំ
កមពុជ
េវៀត
១០០ Baht ម
100 USD
USA
100 USD
ไทย
២០០ Baht
េវៀត
ម
៥០០ Baht
សូមចូលេទេមល ់ www.ktbfcm.blogspot.com ី កនុងប្លក៖
73