ﺧﺮوج ﻧﻴﺮوﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ از ﻋﺮاق و اﺑﻄﺎل ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي ﺗﻮﻃﺌﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺻﺎدق زﻳﺒﺎﻛﻼم – ﺷﻬﺮﻳﻮر 1389 ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ 7ﺳﺎل از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق و اﺷﻐﺎل ﺧﺎك اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ،آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ از ﻋﺮاق ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ؛ ﻳﺎ اﮔﺮ درﺳﺖﺗﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺣﺴﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﻪ ﭘﺮزﻳﺪﻧﺖ اوﺑﺎﻣﺎ ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺶ در ﺳﺎل 1387ﻛﺮده ﺑﻮد ،ﺑﺪﻧﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ از ﻋﺮاق ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ .از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ 144ﻫﺰار ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ در آن ﻛﺸﻮر ،آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ 91ﻫﺰار ﻧﻔﺮ را ﺗﺎ دﻫﻢ ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺧﺎرج ﻛﺮدﻧﺪ و 53ﻫﺰار ﺗﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ .ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ آن اﺳﺖ ﻛﻪ 53ﻫﺰار ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ وارد درﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ . وﻇﻴﻔﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه آﻣﻮزش ارﺗﺶ ﺟﺪﻳﺪ ﻋﺮاق ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﺷﻐﺎل ﺧﺎك ﻋﺮاق و اﮔﺮ ﻛﻠﻲﺗﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﻋﺮاق ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ .ﺳﻮال اﺳﺎﺳﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ در ﻋﺮاق ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﻴﺪ وﻟﻲ آﻳﺎ اﻫﺪاف آﻧﻬﺎ در ﻋﺮاق ﺗﺤﻘﻖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد؟ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻠﻴﺪي ﺣﺴﺐ آﻧﻜﻪ از ﭼﻪ ﻛﺴﻲ و ﻛﺪام ﮔﺮوه ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد ،ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺘﻔﺎوت و ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺘﻀﺎدي در ﺑﺮ دارد .اﮔﺮ از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﻴﺮ؛ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ روي ﺑﻪ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪي ﻛﻪ در ﻋﺮاق داﺷﺘﻨﺪ ﻧﺮﺳﻴﺪﻧﺪ. 1
اﮔﺮ از آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﭙﺮﺳﻴﻢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آري ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪهاي از اﻫﺪاف و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﻳﻤﺎن دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻳﻢ .اﮔﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ از ﺧﻮد ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد ﭼﻄﻮر؟ آﻳﺎ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﺷﺎن درﺳﺖ ﺑﻮد و ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪ و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن رﺳﻴﺪﻧﺪ؟ ﻳﺎ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق از اﺑﺘﺪا ﻛﺎر ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﺑﻮد و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و دﺳﺖ از ﭘﺎ درازﺗﺮ از ﻋﺮاق ﺑﻌﺪ از ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ 7ﺳﺎل ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد 20ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﻢ اﺟﻤﺎﻋﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد .ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻫﻤﭽﻮن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن ﻳﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﻣﺎ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ دوﻟﺘﻤﺮدان اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ و ﺑﺎ ﺧﻔﺖ از ﻋﺮاق ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ .ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺿﻤﻦ اﻋﻼن اﻳﻨﻜﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن ﺑﺮﺳﻨﺪ ،ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻨﻮز از ﻋﺮاق ﺧﺎرج ﻧﺸﺪهاﻧﺪ و ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ 50ﻫﺰار ﻧﻴﺮو ﻫﻤﭽﻨﺎن آﻧﺠﺎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪاﻧﺪ .ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﺎﺳﺦ ﻛﺪام اﺳﺖ؟ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎ و اﺑﻬﺎم در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻮاﺳﻄﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ اﺳﺎﺳﺎ اﻫﺪاف آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق و اﺷﻐﺎل آن ﻛﺸﻮر را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؟ اﺷﻜﺎل اﺳﺎﺳﻲ در روﻳﻜﺮد ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان دوﻟﺘﻲ در اﻳﺮان آن اﺳﺖ ﻛﻪ در راﺳﺘﺎي ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي ﺗﻮﻃﺌﻪ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪي را در ﺧﻴﺎل ﺧﻮد ﺑﺮاي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻧﺪ . ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﺗﺤﻘﻖ آن اﻫﺪاف را ﻫﻢ در ﺑﻴﺪاري و ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﻤﺎن ،ﻣﺒﺎرز و آزاده ﻋﺮاق ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻃﺮحﻫﺎ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎي ﺗﺠﺎوزﮔﺮ را ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب ﻛﺮدﻧﺪ و ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻜﺒﺎر ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺗﺠﺎوزﻛﺎراﻧﻪاش دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ . اﻫﺪاف آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق از دﻳﺪ ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮر ﻛﻠﻲ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲﺷﻮد .ﻳﻜﻲ آﻧﻜﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻧﻔﺘﻲ ﻋﺮاق دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ .ﻫﺪف اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ دوم از دﻳﺪ ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان دوﻟﺘﻲ در اﻳﺮان ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از "ﻃﺮح ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ" .ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻳﻢ ﻛﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎﻋﺖ در رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻳﺮان ،ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت دوﻟﺘﻲ ،ﻣﺠﻠﺲ و ﻋﺪهاي از ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان و ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ و ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﭼﻘﺪر ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺪف اﻣﺮﻳﻜﺎ از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق اﻳﺠﺎد ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ اﺳﺖ .ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ ﻫﻢ ﻃﺮﺣﻲ ﺑﻮد از ﺟﺎﻧﺐ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎ و اﺳﺘﻜﺒﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه و روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻬﻀﺖﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻪ ﻣﻠﻬﻢ و ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻣﻮاﺿﻊ ﻋﺪاﻟﺖ ﺟﻮﻳﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد. ﻫﺪف اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ دﻳﮕﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﺷﻐﺎل ﻋﺮاق ،ﻣﺤﺎﺻﺮه و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد .آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن در ﺷﺮق اﻳﺮان و ﺣﺎﻻ ﺑﺎ آﻣﺪن ﺑﻪ ﻋﺮاق و اﺷﻐﺎل ﺧﺎك آن ﻛﺸﻮر در ﻏﺮب اﻳﺮان ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻓﺸﺎر آورد .ﻫﺪف دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻜﺒﺎر از آﻣﺪن ﺑﻪ ﻋﺮاق اﻳﺠﺎد اﺗﺤﺎد ﻧﻈﺎﻣﻲ و اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ ،ﺳﻮرﻳﻪ ،ﺣﺰب اﷲ و ﺣﻤﺎس ﺑﻮد . آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺎ آﻣﺪن ﺑﻪ ﻋﺮاق ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ اﺳﺎﺳﻲ را ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ارﺗﺠﺎع ﻣﻨﻄﻘﻪ و رژﻳﻢﻫﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎر ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و ﻣﻘﺎوﻣﺖ را زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪ .ﻫﺪف دﻳﮕﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﻣﺮزﻫﺎي اﻳﺮان ﻣﺎ را وادار ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ و ﺑﺎﻻﺧﺺ ﻏﻨﻲ ﺳﺎزي را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﻴﻢ . 2
اﻳﻨﻜﻪ دوﻟﺖﻫﺎي ﺑﻮش و ﺑﻠﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ رژﻳﻢ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ و اﺷﻐﺎل ﻋﺮاق را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ،اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي داﻳﻲ ﺟﺎن ﻧﺎﭘﻠﺌﻮﻧﻲ ﭼﻄﻮر در ﻣﻐﺰﺷﺎن ﺧﻄﻮر ﻣﻲﻛﺮد ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ اﺳﺖ .ﺗﺎ آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد ،ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻫﺪاﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮاي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدهاﻳﻢ از ﻧﺎﺣﻴﻪ آﻧﺎن اﻋﻼم ﻧﺸﺪ . آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺮدن ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﻋﺮاق ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﺠﺎد "ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ"ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻧﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻧﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻳﺮان و ﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي داﻳﻲ ﺟﺎن ﻧﺎﭘﻠﺌﻮﻧﻲ را ﻛﻪ ﻇﺮف 7ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻄﺮح ﻛﺮدﻳﻢ و ﮔﻔﺘﻴﻢ و ﻧﻮﺷﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻫﺪاﻓﺸﺎن در اﺷﻐﺎل ﺧﺎك ﻋﺮاق اﻋﻼم ﻧﻜﺮدﻧﺪ . در ﺟﻮاب ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان دوﻟﺘﻲ ﻣﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد ﻛﻪ زﻫﻲ ﺧﺎم اﻧﺪﻳﺸﻲ و ﺳﺎده اﻧﮕﺎري ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ واﻗﻌﻲاش را اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده ﻟﻮﺣﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺗﻮﻗﻊ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن رﺳﻤﺎ و ﻋﻠﻨﺎ اﻋﻼم ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻫﺪاﻓﺸﺎن ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﻇﺎﻫﺮا اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل درﺳﺖ اﺳﺖ .اﻣﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮان اﻳﺮاﻧﻲ از ﻳﻜﻲ دو ﻧﻜﺘﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻳﻜﻲ آﻧﻜﻪ رﻫﺒﺮان آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻬﺎدي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﻲ دارﻧﺪ و ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺪﻓﺸﺎن از اﺷﻐﺎل ﺧﺎك ﻋﺮاق ﺗﻬﺪﻳﺪ اﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﺎ ﺣﺴﺐ ﻇﺎﻫﺮش ﻫﺪف و ﻣﻘﺼﻮد دﻳﮕﺮي را اﻋﻼم ﻛﻨﻨﺪ . ﻧﻜﺘﻪ دوم آﻧﻜﻪ در آن ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﺪﻳﺪهاي ﺑﻪ ﻧﺎم رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺣﻜﻮﻣﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻫﺪاﻓﺸﺎن اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ زﻳﺎدي ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﺸﻒ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ زﻧﺪان اﺑﻮﻏﺮﻳﺐ و ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﮔﻮاﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ را ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از آﻧﭽﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮﻣﻼ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ .ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻌﺮوف و ﻣﻌﺘﺒﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق و اﺷﻐﺎل ﺧﺎك آن ﻛﺸﻮر آن ﻫﻤﻪ در ﺻﺪا وﺳﻴﻤﺎ و ﺳﺎﻳﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻲﻣﺎن ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ را ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻧﺸﺪﻧﺪ . اﻣﺎ در ﺧﺼﻮص آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻫﺪف و ﻧﻴﺖ واﻗﻌﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ در اﺷﻐﺎل ﺧﺎك ﻋﺮاق و ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻮد ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ؟ آﻳﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺧﻮد ﻫﻴﭻ ﮔﻤﺎﻧﻪزﻧﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺻﺮﻓﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑﻮش و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻛﺎخ ﺳﻔﻴﺪ در اﻧﮕﻴﺰه ﻫﺪﻓﺸﺎن از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﻢ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ .ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻌﺪي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﻛﻪ واﻗﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارﻛﻲ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﺑﺪ و ﻳﺎ رﻫﺒﺮان آﻣﺮﻳﻜﺎ اﻋﺘﺮاف ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﻋﺮاق دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ ﻳﺎ در ﺻﺪد اﻳﺠﺎد ﺧﺎور ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻧﺪ .اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ آن اﺳﺖ ﻛﻪ روﻳﻜﺮد ﺗﻮﻫﻢ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روش از ﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺎس روش ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﺳﺖ و ﻟﻮ اﻳﻨﻜﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎ اﻳﻦ ﻳﺎ آن ﻓﺮﺿﻴﻪ درﺳﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ .
3
ﺑﺮ ﺧﻼف ﺗﺼﻮر و ﺑﺎور ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺻﺪام ﻧﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻮد و ﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد و ﻧﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﺻﻨﻤﻲ ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ داﺷﺖ .ﺑﺎز ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺼﻮر ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺻﺪام ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮاوردهاي ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻮاره ﺳﻮرﻳﻪ و ﻋﺮاق ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﻲاي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﺮب ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﻫﺮ دو رژﻳﻢﻫﺎي رادﻳﻜﺎل ،اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﺿﺪ ﻏﺮﺑﻲ و اﺳﺮاﺋﻴﻠﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و در اردوﮔﺎه ﺑﻠﻮك ﺷﺮق ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ .ﺑﺮ ﺧﻼف اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ ﻧﻪ ﻣﺘﺤﺪ ﻏﺮب ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺘﺤﺪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ روﺳﻴﻪ ﺑﻮدﻧﺪ .در ﺿﻤﻦ ﺑﺮ ﺧﻼف اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺎ ﺻﺪام ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺘﺤﺪ و ﻫﻢ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎ رژﻳﻢﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎر ﻋﺮب و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻣﺎ "ارﺗﺠﺎع ﻣﻨﻄﻘﻪ" ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﺗﻬﺪﻳﺪي ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ،ﭼﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب اﻳﺮان و ﭼﻪ ﺑﻌﺪ از آن و ﭼﻪ ﻗﺒﻞ از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان و ﭼﻪ در دوران ﺟﻨﮓ و ﭼﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ . ﺳﻮرﻳﻪ ﻫﻢ رادﻳﻜﺎل ﺑﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻋﺮاق ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻃﻠﺐ ﻫﻢ ﺑﻮد .ﺳﻮريﻫﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ،ﺗﻬﺪﻳﺪ و ﺿﺪﻳﺘﺸﺎن ﺑﺎ ﻏﺮب ﺑﻪ داﺧﻞ ﻛﺸﻮرﺷﺎن ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﺪ .اﻣﺎ ﺻﺪام اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﺒﻮد .ﺻﺪام ﻫﻢ آﺷﻜﺎرا و ﻫﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ رژﻳﻢﻫﺎي ﺣﺎﻣﻲ ﻏﺮب را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﺮد و آﺷﻜﺎرا و ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻮان ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﻼحﻫﺎي ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻮد .اﻳﻨﻜﻪ ﺻﺪام ﭼﻘﺪر ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻼحﻫﺎ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ ،ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ اﺳﺖ . ﻓﻲ اﻟﻮاﻗﻊ ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﻠﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﺷﻐﺎل ﺧﺎك ﻋﺮاق ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻫﻢ در زﻣﻴﻨﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﻼح ﻫﺴﺘﻪاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ .اﻣﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺻﺪام ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ درﺳﺖ ﻋﻜﺲ آن را واﻧﻤﻮد ﻣﻲﻛﺮد .او ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻪ وﺟﻮد ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ در ﻋﺮاق را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﺮد و ﻧﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد اﻋﻼم ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ را ﻧﺪارد . ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻠﻴﺴﻲ ،اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺮاق در زﻣﺎن ﺻﺪام آﮔﺎﻫﻲ از آﻧﭽﻪ درون آن ﻛﺸﻮر ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ،ﻛﻢ ﺑﻮد و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﺮاق در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ ﺑﺎﻻﺧﺺ ﻫﺴﺘﻪاي ﭼﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ واﻗﻌﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﻫﺴﺘﻪاي دارﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ آﻳﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﻼح ﻫﺴﺘﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﮔﻮﻳﻲ در اﺿﻄﺮاب و ﺗﺸﻮﻳﺶ و ﺑﻲ اﻃﻼع ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻏﺮﺑﻲﻫﺎ ﺑﺮاي ﺻﺪام ﻧﻮﻋﻲ اﺳﺒﺎب اﻧﺒﺴﺎط ﺧﺎﻃﺮ و اﺣﺴﺎس ﭼﻴﺮﮔﻲ و ﺗﻮﻓﻖ ﺑﺮ رﻫﺒﺮان ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎﻻﺧﺺ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻮد . ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ آژاﻧﺲ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺻﺪام ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ آژاﻧﺲ را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد. اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺮﻓﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻮﺟﻪ رواﺑﻂ و ﻫﻤﻜﺎريﻫﺎ و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻣﻴﺎن ﻋﺮاق و ﻏﺮب در ﺣﻮزه ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ و ﻫﺴﺘﻪاي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﻻ در ﺣﻮزهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻤﭽﻮن داﺷﺘﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻋﺎدي ﺳﻴﺎﺳﻲ و دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎ دﻧﻴﺎ ،ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺣﻮزهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن رژﻳﻢ ﺑﻌﺚ ﻋﺮاق ﺑﺎ ﻏﺮب ﻣﻲﺷﺪ ،ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت و رواﺑﻂ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺳﺮدﺗﺮ و ﺧﺼﻤﺎﻧﻪﺗﺮ ﺑﻮد .در ﻳﻚ ﻛﻼم ،ﭘﻴﺎم و ﻣﻮﺿﻊ ﮔﻴﺮي ﺻﺪام در ﻗﺒﺎل ﻏﺮب ﺳﺎده ﺑﻮد؛ "ﻫﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ".ﭼﻪ ﻏﺮﺑﻲﻫﺎ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭼﻪ دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ و او ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺳﺮ ﺳﻮزﻧﻲ اﻧﻌﻄﺎف در رﻓﺘﺎرش ﺑﻪ وﺟﻮد آورد . ﺑﺮاي ﺻﺪام دﺷﻤﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﻏﺮب ارزش ﺑﻮد .اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد او ﻣﺒﻴﻦ رادﻳﻜﺎﻟﻴﺰم ،ﭘﺎن ﻋﺮﺑﻴﺴﻢ ،ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ و ﺑﻌﺜﻲ اﻳﺴﻢ ﺑﻮد .او ﺧﻮد را در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺟﻤﺎل ﻋﺒﺪ اﻟﻨﺎﺻﺮ رﻫﺒﺮ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺖ اﻋﺮاب ﻣﻲدﻳﺪ .او ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﻫﺒﺮ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺖ ،اﻧﻘﻼﺑﻲ ،ﻣﺮدﻣﻲ و ﺿﺪ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖ و ﺿﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻃﻠﺒﻲ ﻏﺮب در ﺟﻬﺎن ﻋﺮب اﺳﺖ .رﻓﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد او در ﺟﺮﻳﺎن
4
ﭘﺮوﻧﺪه ﻓﺮزاد ﺑﺎزوﻓﺖ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻛﺮد اﻳﺮاﻧﻲ اﻻﺻﻞ ﻛﻪ ﺗﺒﻌﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ وي و ﻧﮕﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﻏﺮب را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. ﻓﺮزاد ﺑﺎزوﻓﺖ ﻳﻚ ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺑﺰرور اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﺮد .در ﺳﺎل 1367 ﻳﺎزوﻓﺖ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺰارﺷﻲ از ﺿﻌﻒ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻋﺮاق ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻣﻲ رود .اﻣﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ از ﺳﻮي ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ،ﻋﺮاﻗﻴﻬﺎ ﺑﺎزوﻓﺖ را ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ داﺷﺘﻪ و اﺳﺎﺳﺎ ﺑﺮاي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﺷﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮده ،ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﻧﺪي ﺗﺎﻳﻤﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺟﺎﺳﻮس ﺑﻮدن ﺑﺎزوﻓﺖ را ﺑﻪ ﺷﺪت اﻧﻜﺎر ﻛﺮده و ﺑﺮ روي ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺑﻮدن وي اﺻﺮار ﻣﻲ ورزﻧﺪ ،ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺎرﮔﺎرت ﺗﺎﭼﺮ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ وﻗﺖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﻗﻀﻴﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﺮده و از ﺻﺪام ﺗﻘﺎﺿﺎي آزادي ﻳﺎزوﻓﺖ را ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ . ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ،ﺻﺪام دﺳﺘﻮر اﻋﺪام ﺑﺎزوﻓﺖ را ﺻﺎدر ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺑﺪن او را ﺑﺮاي ﻣﺎرﮔﺎرت ﺗﺎﭼﺮ ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺪ ،ﺑﻌﺪ ﻫﻢ اﻋﻼم ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن او ﺑﺎزوﻓﺖ را ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﺮده ﺑﻮد ،ﻣﺎ ﻫﻢ ﺗﻘﺎﺿﺎي او را ﺑﺪون ﭘﺎﺳﺦ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻴﻢ و ﺟﺴﺪش را ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻢ ﺗﺎﭼﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ . رﻓﺘﺎر ﺻﺪام در ﻗﺒﺎل ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﻪاي ،ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ و ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪ و ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻏﺮب و ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎﻻﺧﺺ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از رﻓﺘﺎرش در ﻗﺒﺎل ﻣﺎﺟﺮاي ﺑﺎزوﻓﺖ ﻧﺒﻮد. ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﮔﺮ ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ،واﻗﻌﻴﺖ آن اﺳﺖ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﺻﺪام ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮدﻳﺪﻫﺎ ،ﺷﻚ و ﺑﻲ اﻋﺘﻤﺎدي و ﻧﻔﺮت را ﺑﺮاي ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﺮد .از ﺟﻤﻠﻪ در ﺧﺼﻮص ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﻪ اي و ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ درﮔﻴﺮي ﻫﺎ، ﺗﻨﺶ ﻫﺎ و اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﻴﺎن ﺑﻐﺪاد و ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد . در ﻳﻚ ﻣﻮرد ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﺎ ارﺗﺶ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ ،ﺻﺪام ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺎزرﺳﺎن آژاﻧﺲ را از ﻋﺮاق اﺧﺮاج ﻧﻤﻮد و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و وﺳﺎﻳﻞ آژاﻧﺲ را ﻫﻢ از ﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺖ .ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر آژاﻧﺲ) ،ﻓﺮاﻧﺴﻪ و روﺳﻴﻪ( اﻟﺒﺘﻪ او ﻣﺠﺪدا اﺟﺎزه ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺎزرﺳﺎن آژاﻧﺲ را ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد. ر ﻳﻚ ﻣﻮرد ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﺎ ارﺗﺶ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ ،ﺻﺪام ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺎزرﺳﺎن آژاﻧﺲ را از ﻋﺮاق اﺧﺮاج ﻧﻤﻮد و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و وﺳﺎﻳﻞ آژاﻧﺲ را ﻫﻢ از ﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺖ .ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر آژاﻧﺲ( ،ﻓﺮاﻧﺴﻪ و روﺳﻴﻪ( اﻟﺒﺘﻪ او ﻣﺠﺪدا اﺟﺎزه ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺎزرﺳﺎن آژاﻧﺲ را ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد. اﺧﺘﻼف ﺑﻌﺪي ﺑﺮ ﺳﺮﺟﺴﺘﺠﻮي ﻛﺎخ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮد .ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮدن در ﻛﺎخ ﻫﺎ ﻧﺪارﻧﺪ و آژاﻧﺲ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎخ ﻫﺎ را ﺟﺴﺖ و ﺟﻮ ﻛﺮده و در آﻧﻬﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎزرﺳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ . اﺧﺘﻼف دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺟﺪي ﺗﺮ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻣﺘﺤﺮك ﺑﻮد ،ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺻﺪام ﺑﺮاي ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ اش از دﻳﺪ ﺑﺎزرﺳﻴﻦ آژاﻧﺲ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ روي ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﻮار ﻛﺮده و آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ در ﺣﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ .
5
ﺻﺪام ﻫﻢ ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﻧﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻧﻪ ﺗﻜﺬﻳﺐ .ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﺣﺘﻲ ادﻋﺎ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﺴﺘﻪ اي ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ درون اﻳﻦ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎي ﻣﺘﺤﺮك اﺳﺖ و ﺑﻐﺪاد ﺑﺮاي ﻓﺮﻳﺐ ﺑﺎزرﺳﺎن ،ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ از ﻧﻘﻄﻪ اي ﺑﻪ ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ . آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ اﻳﻦ ادﻋﺎ را ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺪي ﺗﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﻫﺎﻧﻲ ﺑﻠﻴﻜﺲ دﺑﻴﺮ ﻛﻞ آژاﻧﺲ )اﻟﺒﺮادﻋﻲ ﺑﻌﺪا ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ وي ﺷﺪ( ادﻋﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ را ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ ﺳﻼح ﻫﺴﺘﻪ اي در اﺧﺘﻴﺎر دارﻧﺪ را ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﻧﺪاد .اﻣﺎ ﺟﻮرج ﺑﻮش ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎزرﺳﺎن آژاﻧﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎي ﺣﺎوي ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻫﺴﺘﻪ اي را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺒﻮد اﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت در ﻋﺮاق ﻧﻴﺴﺖ . ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺻﺪام را ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ .اﻣﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻫﺴﺘﻪ اي و ﻛﺸﺘﺎر ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻨﺶ آن رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻮد .آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﺻﺪام ﻋﺰم و اراده ﻧﺌﻮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎران را در زﻣﺎن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺟﻮرج ﺑﻮش ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺪي ﻧﮕﺮﻓﺖ . آﻧﭽﻪ از اﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ و ﻫﻤﻜﺎران و دﺳﺘﻴﺎران ارﺷﺪش ﺑﻪ ﻫﻴﭻ روي ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺲ آﻣﺪﻫﺎ وﺗﺒﻌﺎت 11ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ و ﺗﺎﺛﻴﺮ و ﺗﺎﺛﺮات آن را درون ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺮ روي ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ و رﻫﺒﺮان و دوﻟﺘﻤﺮدان آﻣﺮﻳﻜﺎ درك ﻛﻨﻨﺪ . ﺻﺪام ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ درك درﺳﺘﻲ از ﻧﺌﻮﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎران ،ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ ،ﮔﺮاﻳﺸﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ،روﺣﻴﺎت و اﻋﺘﻘﺎدات آﻧﺎن ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ،ﻧﻪ ﻓﻀﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻌﺪ از 11ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ در آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺗﺎﺛﻴﺮ آن ﻓﻀﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﻧﺌﻮﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎران را ﺗﻮاﻧﺴﺖ درك ﻛﻨﺪ و ﻧﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﻋﺰم و اراده ﻧﺌﻮﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎران ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ واﺷﻨﮕﺘﻦ در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرش ﭼﻘﺪر ﺟﺪي اﺳﺖ. ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻫﻢ روس ﻫﺎ ﻫﻢ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺪي ﺑﻮدن آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق ﺑﻪ ﺻﺪام ﻫﺸﺪار داده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ وي ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺑﺎزرﺳﺎن آژاﻧﺲ را ﺟﺪي ﺑﮕﻴﺮد .اﻣﺎ ﺻﺪام ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ارﺗﺸﺶ ﻗﺎدر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد دﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺪي زده و ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاق را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ . او ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮد ﺑﺎ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪن ﺟﻨﮓ اﻣﺖ ﻋﺮب ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از وي در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻴﺎم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد .ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺪل ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺒﺎرزه و ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺑﺪل ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﻬﻨﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺎ ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻮﺷﻚ ﻫﺎي دور ﺑﺮد ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ او ﭘﺎي اﺳﺮاﺋﻴﻠﻲ ﻫﺎ و ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ ﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻛﺸﻴﺪه و ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﻋﻤﻼ ﻗﻔﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﻫﺸﺪارﻫﺎي روس ﻫﺎ و ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻫﺎ را ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺪي ﻧﻤﻲ ﮔﺮﻓﺖ و در روﻳﺎﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ- ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻮدش ﻏﻮﻃﻪ ور ﺑﻮد .ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ آن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و ﺿﺮب و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ از آﻏﺎز ﺣﻤﻼت آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻋﺮاق ﺻﺪام ﺑﺎ ﻏﺮور و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻋﺮاق و اﻣﺖ ﻋﺮب اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ "ﻣﺎدر ﻫﻤﻪ ﺟﻨﮓ ﻫﺎ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ". اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ و واﻛﻨﺶ ﺻﺪام ﺑﻌﺪ از آﻏﺎز ﺣﻤﻼت ﻫﻮاﻳﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻧﻈﺎﻣﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﻋﺮاق ﺣﻜﺎﻳﺖ از آن ﻣﻲ ﻛﺮد
6
ﻛﻪ ﺑﻪزﻋﻢ او ﺟﻨﮓ و ﺟﻬﺎد ﺑﺰرگ ﻣﻴﺎن اﻣﺖ ﻋﺮب ﺑﺎ "ﻣﺘﺠﺎوزان ﺻﻠﻴﺒﻲ" ﺳﺮاﻧﺠﺎم آﻏﺎز ﺷﺪه ﺑﻮد .ﺑﺪون ﺷﻚ اﮔﺮ ﺻﺪام اﺣﺘﻤﺎل آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه داده ﺑﻮد ،اﮔﺮ او ذره اي ﺗﺮدﻳﺪ داﺷﺖ ﭼﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻫﻮﻟﻨﺎﻛﻲ در اﻧﺘﻈﺎر او و ارﺗﺶ ﻋﻈﻴﻤﺶ اﺳﺖ وارد ﺟﻨﮓ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ .اﻣﺎ او ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺷﺮوع ﺟﻨﮓ ﻫﻢ ﻫﻨﻮز ﺑﺎور داﺷﺖ ﻛﻪ "ﻣﺎدر ﻫﻤﻪ ﺟﻨﮕﻬﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪه" و "ﺻﻠﻴﺒﻴﻮن ﮔﻮر ﺧﻮدﺷﺎن را ﻛﻨﺪه اﻧﺪ ". اﺳﺒﺎب و ﻋﻠﻞ و دﻻﻳﻞ ﺣﻤﻠﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﻋﺮاق و اﺷﻐﺎل آن ﻛﺸﻮر ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ در وراي اﻳﻦ ﻳﺎدداﺷﺖ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد .آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲ ﺷﻮد آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺻﺪام ﺑﻨﺤﻮ اﺳﻔﻨﺎﻛﻲ اﺷﺘﺒﺎه از آب درآﻣﺪﻧﺪ".ﻧﻪ ﺻﻠﻴﺒﻴﻮن وارد ﺑﺎﺗﻼﻗﻲ در ﻋﺮاق ﺷﺪﻧﺪ" آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺻﺪام ﺗﺼﻮر ﻛﺮده ﺑﻮد ،ﻧﻪ "اﻣﺖ ﻋﺮب ﺑﭙﺎ ﺧﺎﺳﺘﻨﺪ" ،ﻧﻪ "ﺗﻠﻔﺎت ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ آﻧﻘﺪر زﻳﺎد ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺎﻳﺸﺎن دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﺰﻧﻨﺪ ،".ﻧﻪ ارﺳﺎل ﺧﺒﺮ ﭘﺮﺗﺎب ﻣﻮﺷﻚ دور ﺑﺮد ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﭼﻴﺰي را ﻋﻮض ﻛﺮد و ﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎن دﻳﮕﺮ ﺻﺪام و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ اش ﺗﺤﻘﻖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ . ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻋﻈﻴﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺻﺪام ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ دﻫﻪ ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺠﻬﻴﺰ آن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت از آب ،ﻧﺎن و ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﻳﺤﺘﺎج ﻣﺮدم درﻳﻎ ﺷﺪه و ﺧﺮج آن ﺷﺪه ﺑﻮد ﺧﻴﻠﻲ زود از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮد از ﻫﻢ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪ. ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ اﺳﺎﺳﺎ ﺗﻠﻔﺎﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺑﺘﻮان آن را اﻧﺪك ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺳﺒﺐ ﺷﻮد اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻏﺮب ﻋﻠﻴﻪ آن ﺟﻨﮓ ﺷﻮد. ﺗﻠﻔﺎت ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻔﺘﻪ دوم آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﮓ اﻓﺰار و ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪﻧﺤﻮ ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﻮد .در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻃﻮﻣﺎر ارﺗﺶ ﻋﺮاق در ﻫﻤﺎن دو ﻫﻔﺘﻪ اول در ﻫﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪ. اﺳﺘﺮاﺗﮋي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده ﺑﻮد .آﻧﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻫﺪاف و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ ،ارﺗﺒﺎﻃﻲ ،راه آﻫﻦ، ﻓﺮودﮔﺎه ،ﭘﻞ ،ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻫﺎ ،ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎت ،ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻧﻈﺎﻣﻲ ،اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ،اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻋﺮاق را ﻋﻤﻼ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﻜﺴﺎن ﻛﺮدﻧﺪ .ﺻﺪﻫﺎ ﻣﻮﺷﻚ ﻛﺮوز از ﻋﺮﺷﻪ ﻧﺎوﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻫﺪاف و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻋﺮاق ﺷﻠﻴﻚ ﺷﺪﻧﺪ .ﻣﻮﺷﻚ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻗﺖ ﺷﺎن در زدن ﻫﺪف و ﻧﺎﺑﻮدي آن زﺑﺎﻧﺰد اﺳﺖ .ﻣﺤﺾ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﻓﺮوﻧﺪ از ﻣﻮﺷﻚ ﻫﺎي ﻛﺮوز را ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻫﺪف ﻗﺮار دﻫﻨﺪ . ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺗﻠﻔﺎﺗﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ وارد ﺷﺪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﺟﺎﻧﺐ آﺗﺶ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮدي ﺑﻮد .ﺑﺮﺗﺮي ﺗﻮان ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ ﺑﺮ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ﺑﻮد .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ و ﺑﺮﺗﺮي ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ و ﻣﻄﻠﻖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻋﺮاق اﻳﻦ ﺳﻮال ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ ﭼﺮا ﺻﺪام و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻧﺶ آن ﻫﻤﻪ ﻗﺒﻞ از ﺟﻨﮓ رﺟﺰﺧﻮاﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل درﮔﻴﺮي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻲ روﻧﺪ؟ در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺟﻨﮓ ﻛﻤﺘﺮ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ ،ﺻﻨﻌﺘﻲ و اداري را ﻣﻲ ﺷﺪ در ﻋﺮاق ﺳﺮاغ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻳﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ .ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﻬﺮي و اﻗﺘﺼﺎدي ﻋﺮاق را ﻋﻤﻼ ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدﻧﺪ . ﻟﻴﺴﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻫﺎ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ،ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي آب و ﻓﺎﺿﻼب ،ﻣﺨﺎﺑﺮات ،ﺳﻴﻠﻮ و اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﺷﺪ .در روزﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺣﻤﻼت ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻮﺷﻚ ﻫﺎي ﻛﺮوز ﻛﻪ ﻫﺮ ﻓﺮوﻧﺪ 250000دﻻر ﻗﻴﻤﺖ دارد اﻫﺪاﻓﻲ را ﻫﺪف
7
ﻗﺮار ﻣﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ ارزش آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺰار دﻻر ﻫﻢ ﻧﻤﻲ رﺳﻴﺪ ،ﻣﻊ ذاﻟﻚ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﻲ ﭼﻮن و ﭼﺮاي ﺗﻮان ﻧﻈﺎﻣﻲ رژﻳﻢ ﻋﺮاق آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ آن اﻫﺪاف را ﻫﻢ در اﻣﺎن ﻧﻤﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ . ﻣﺎ ﺑﻘﻲ داﺳﺘﺎن را ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ،آﻧﭽﻪ ﻧﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ و ﻧﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و ﺗﺼﻮرش را ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻋﺮاق ﺑﻌﺪ از ﺻﺪام را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ در ﺧﻮد ﻓﺮو ﺑﺮد . ﻋﺮاق از ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ از ﺳﻪ ﮔﺮوه اﺻﻠﻲ ﺷﻴﻌﻴﺎن در ﺟﻨﻮب ،ﻛﺮدﻫﺎ در ﺷﻤﺎل ،و ﺳﻨﻲ ﻫﺎ در ﻏﺮب آن ﻛﺸﻮر ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد .از زﻣﺎن اﺳﺘﻘﻼل آن از ﺳﻮي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺳﺎل 1326ﺗﺎ ﺳﻘﻮط ﺻﺪام در ﺳﺎل 1383ﻋﺮاق ﺗﻮﺳﻂ ارﺗﺶ و ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ آن ﻛﺸﻮر اداره ﻣﻲ ﺷﺪ .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ state ،در ﻋﺮاق ارﺗﺶ و ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺑﻮد . ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺤﻪ و ارﺗﺶ ﻋﺮاق آن ﺳﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺷﻴﻌﻪ ،ﻛﺮد و ﺳﻨﻲ را در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ زور ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد .ﻋﺮاق ﻛﺸﻮري ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ native-stateﻳﺎ دوﻟﺖ -ﻣﻠﺖ ﺳﺎزي را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻃﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ و ﺷﺘﺎب در ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﺎﻣﻞ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ،ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﻋﺮاق را از زﻣﺎن اﺳﺘﻘﻼل در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد از ﺑﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ . زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ارﺗﺶ در ﻋﺮاق ﺳﺘﻮن و ﻋﻤﻮد ﺧﻴﻤﻪ ﻛﺸﻮر ﻋﺮاق ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻼ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﻳﺎ درﺳﺖ ﺗﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ارﺗﺶ ﺻﺪام ﺗﻜﻪ ﭘﺎره ﺷﺪه ﺑﻮد .ﺳﻨﻲ ﻫﺎ در ﻏﺮب ،ﺷﻴﻌﻴﺎن در ﺟﻨﻮب و ﻛﺮدﻫﺎ در ﺷﻤﺎل ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻮد را در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ . ﺳﻘﻮط ﺻﺪام و ارﺗﺶ او در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﻘﻮط ﻛﺸﻮر ﻋﺮاق ﺑﻮد .اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮد آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﻮﻟﻨﺎك دﻳﮕﺮي ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻟﻘﺎﻋﺪه .در ﻫﺮج و ﻣﺮج و آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻋﺮاق ﺑﻌﺪ از ﺳﻘﻮط ﺻﺪام ﻛﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﺮاق ﺑﺮاي اﻟﻘﺎﻋﺪه ﺑﺪل ﺑﻪ ﻳﻚ ﻫﺪف ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺷﺪ . ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه اي از ﺗﻼش ﻫﺎي ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ و ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ ﻇﺮف ﻫﻔﺖ ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﺟﻬﺖ ﺣﻞ اﻳﻦ دو ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻮده" :ﺑﺎز ﺗﺸﻜﻴﻞ" ﻣﺠﺪد ﻋﺮاق ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ،ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﻟﻘﺎﻋﺪه .در ﻫﺮ دو زﻣﻴﻨﻪ ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻧﺴﺒﻲ داﺷﺘﻨﺪ . ﺗﺮورﻫﺎ و اﻧﻔﺠﺎرات اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻋﺮاق ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد اﻣﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲ آن رو ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ اﺳﺖ .ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ در اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺷﺎن در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﻟﻘﺎﻋﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ. اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﺎه از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻫﻨﻮز ﻋﺮاﻗﻲ ﻫﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ دوﻟﺖ ﺟﺪﻳﺪ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﺑﻨﺎم ﻋﺮاق ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻛﻨﺎر دو ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ .در ﮔﺬﺷﺘﻪ ارﺗﺶ ﺑﺎ ﺳﺮﻧﻴﺰه ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﺮوه را در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺣﺒﺲ ﻛﺮده ﺑﻮد . اﻣﺎ در ﻋﺮاق ﺟﺪﻳﺪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ .ﻫﻨﻮز اﺧﺘﻼﻓﺎت اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻴﺎن ﺳﻪ ﮔﺮوه وﺟﻮد دارد ،اﻣﺎ ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ رﺳﻴﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ آزادي ﻋﺮاق در ﮔﺮو ﻫﻤﻜﺎري آن ﺳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ رﺳﻴﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻴﻮه و راﻫﻜﺎر ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﻘﺎء و آﻳﻨﺪه ﻋﺮاق اﺳﺖ. 8
ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ادﻋﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻫﻤﻪ ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻫﺎي ﻋﺮاق ﺑﻌﺪ از ﺻﺪام ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎورد ﻋﺮاق ﺑﻮده ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﮔﺰاف ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ. ﭘﺎﻳﺎن
9