ίναι μία λέξη της οποίας όσοι συνειδητοποιούν
το βάρος δεν τολμούν να την ξεστομίσουν εύ-
κολα. Είναι κάτι σαν το όνομα του Κυρίου που
δεν πρέπει να χρησιμοποιείται επί ματαίω.
Ένα φαινόμενο που απαντάται ή βιώνεται σε στιγμιαί-
ες και φευγαλέες δόσεις. Και παρότι έχει αυτές τις ποιότητες, επιδιδόμαστε στο κυνήγι της και την αποζητούμε, ίσως ακόμα και να την αντιλαμβανόμαστε σαν ένα οροπέ-
διο στο οποίο μόλις βρεθούμε θα μπορέσουμε να θρονια-
στούμε και να ζήσουμε εκεί για πάντα. Φαίνεται όμως πως η ευτυχία είναι κάποιο πολύτιμο ορυκτό που οξειδώνεται σύντομα αφότου έρθει σε επαφή με την πραγματικότητα ή μια κατάσταση του μυαλού που δύσκολα σταθεροποιείται, όπως μια ασταθής χημική ένωση.
Σίγουρα μπορούμε να βιώσουμε συνιστώσες της ευτυχίας. Αμοιβαία αγάπη, δημιουργικότητα, αυτοπραγμάτωση, ευδαιμονία, ευφορία, ηρεμία και γαλήνη, ερωτική έξαψη, επίτευξη στόχων, ικανοποίηση και η λίστα ίσως θα
μπορούσε να συνεχιστεί. Όμως ακόμα και όταν επιτυγχάνουμε αρκετές από τις
συνιστώσες της, δεν είναι βέβαιο πως θα μπορέσουμε
να την αγκαλιάσουμε. Ίσως επειδή η ευτυχία είναι μια
υπόθεση ολοκληρωτική, μια περίπτωση του τύπου «όλα
ή τίποτα». Μπορεί να είμαστε ικανοποιημένοι, δημιουργικοί και χαρούμενοι, αλλά όχι ευτυχισμένοι. Η ευτυχία
φαίνεται να είναι σαν τη ζαχαροπλαστική: μια μικρή απόκλιση από τη συνταγή μπορεί να κάνει το κέικ παξιμάδι.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, για την ευτυχία δεν υπάρχουν συνταγές.
Όταν θεωρείς την ευτυχία με αυτόν τον τρόπο, δυσκο-
λεύεσαι να προσδιορίσεις μία παράμετρο που μπορεί να
σου την προσφέρει. Πολλοί προσπαθούν να το καταφέ-
ρουν με τα χρήματα.
Η Τζόαν Κόλινς είχε δηλώσει πως «τα χρήματα σίγου-
ρα δεν φέρνουν τη δυστυχία, αλλά προτιμώ να περιφέρω
τη δυστυχία μου μέσα στη Λίνκολν μου παρά με το λεω-
ΒΑΓΓΕΛΗΣ Κ. ΒΕΡΤΟΠΟΥΛΟΣ
φορείο». Έχει και αυτή το δίκιο της. Παρ’ όλα αυτά νέοι, ταλαντούχοι, ιδιαίτεροι άνθρωποι που δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τους δαίμονές τους δεν μπόρεσαν, παρά τα χρήματα, τη φήμη ή τη δημιουργικότητά τους, να νιώσουν ευτυχισμένοι. Η Amy Winehouse, ο Kurt Cobain και τόσοι άλλοι μάς δείχνουν πως όχι απλώς η ευτυχία, αλλά και πολύ πιο ταπεινά σκαλοπάτια πριν από αυτήν απαιτούν από εμάς προσωπική ανάπτυξη και συναισθηματική σταθερότητα.
Έχουν γίνει προσπάθειες να προσδιοριστεί το επίπεδο οικονομικής ευμάρειας που μας κάνει πιο ευτυχισμένους. Αυτό δεν σημαίνει πως η ευτυχία αγοράζεται. Σημαίνει πως ένα συγκεκριμένο επίπεδο εισοδήματος μας διευκολύνει να βιώσουμε περισσότερη ευεξία. Το 2010 στις Ηνωμένες Πολιτείες το ποσό αυτό προσδιορίστηκε από την έρευνα των Kahneman & Deaton σε περίπου 75.000$
το χρόνο. Μετά από αυτό το εισόδημα τα άτομα δεν ανέφεραν πως ένιωθαν πιο ευτυχισμένα από πριν (δεν ξέρω αν κακοπερνούσαν βέβαια).
Ίσως η ευτυχία να είναι σαν την τελειότητα: Είσαι πιο ήρεμος όταν αποδέχεσαι πως μπορείς να προσπαθήσεις να την πλησιάσεις, αλλά σταματάς να την κυνηγάς ως αυτοσκοπό. Και αν σκεφτούμε αυτό που οι σοφοί λένε, πως η ευτυχία έρχεται από μέσα μας, ίσως ο τρόπος να την προσεγγίσουμε να είναι να οργώσουμε το χωράφι μέσα μας μέχρι να ματώσει και να ανθίσει. Πολλά τα ίσως…
Ίσως τελικά η πιο βασική συμβουλή για την ευτυχία είναι «να επουλώσεις τα παλιά τραύματα μέχρι να σιγουρευτείς πως ολοκλήρωσες τη δουλειά». Ποτέ δεν ξέρεις πότε θα χρειαστείς τον καλύτερό σου εαυτό και ποιες ευκαιρίες μπορεί να σου κοστίσουν οι «μισές δουλειές». Το μόνο σίγουρο πάντως είναι πως τα χρήματα, αν και μπορούν να ομορφύνουν τη ζωή και να βελτιώσουν τις προϋποθέσεις και τις επιλογές για την ευεξία, φαίνεται να αποτυγχάνουν στο να μας αγοράσουν την ευτυχία.
Ο Βαγγέλης Κ. Βερτόπουλος είναι ψυχολόγος/αθλητικός ψυχολόγος/coach. Σπούδασε
Marketing στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε σε πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Friesland (NOYNOY) και η Johnson n’ Johnson στους τομείς Sales, Sales Analysis και Category Management.
Στη συνέχεια,
κοστίζει