Health by Nextdeal - Τεύχος 8

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΜΑΪΟΣ 2022

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ

ΟΡΘΟΠΕ(ΑΙ)ΔΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ

ΠΟΛΥΣΕΛΙΔΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ ΕΚΔΟΤΗΣ: Κωστής Σπύρου ΚΕΙΜΕΝΑ: Κωστής Σπύρου, Άρης Μπερζοβίτης, Λάμπρος Καραγεώργος, Ανθή Αγγελοπούλου ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Παρή Χατζηγεωργίου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: PressiousArvanitidis ΕΚΤΥΠΩΣΗ: PressiousArvanitidis ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Καλτσώνη ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Χριστίνα Χαριτοπούλου ΔΙΑΝΟΜΗ: Γιώτα Ζαχαρίου, Πρακτορείο Άργος Α.Ε.

10 ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΩΤΣΙΌΠΟΥΛΟΣ

Αφιέρωμα Νο 1 δεκαπενθήμερη έκδοση για την ασφαλιστική αγορά και τον χρηματοοικονομικό χώρο ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΔΙΣΤΡΑΤΟ - ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ ΕΠΕ e-mail: info@spiroueditions.gr ΕΚΔΟΤΕΣ: Ευάγγελος Σπύρου - Κωστής Σπύρου ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Λάμπρος Καραγεώργος Συντάσσεται από συντακτική ομάδα ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ, VIDEO: Κωστής Ε. Σπύρου ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΚYΠΡΟΥ: Γιάννης Σεϊτανίδης ΣΚΙΤΣΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ελπίδα Σπύρου ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Κώστας Παπαντωνόπουλος ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: Γεωργία Καλτσώνη gkaltsoni@spiroueditions.gr Χριστίνα Χαριτοπούλου ccharitopoulou@spiroueditions.gr ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Καλτσώνη ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ: Φιλελλήνων 3, Σύνταγμα, 105 57 Αθήνα Τηλ.: 210 3229394, Fax: 210 3257074 Α.Φ.Μ. 095606935, Δ.Ο.Υ. Δ’ ΑΘΗΝΩΝ e-mail: info@nextdeal.gr | website: www.nextdeal.gr Τα ενυπόγραφα άρθρα και σχόλια που στέλνονται στην εφημερίδα δεν εκφράζουν απαραιτήτως και τις απόψεις του εντύπου.

4|

ΟΡΘΟΠΕ(ΑΙ)ΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 10 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΩΤΣΙΌΠΟΥΛΟΣ Γενικός γραμματέας υπουργείου Υγείας 14 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ JENNIFER CLARKE Διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών Ιδρύματος Μποδοσάκη 20 «ΚΑΤ»: Το πρώτο αμιγώς τραυματολογικό νοσοκομείο της χώρας!

24 Γενικό Νοσοκομείο Αττικής «ΚΑΤ» 30 Η ιστορία της Ορθοπαιδικής στην Ελλάδα 34 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΎΧΑΣ MD, PhD, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Μεγάλων Αρθρώσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δρ ΜΆΡΙΟΣ ΛΥΚΊΣΣΑΣ Xειρουργός σπονδυλικής στήλης, MD, PhD, διευθυντής του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης του Metropolitan Hospital.

34

38 ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ

ΜΆΡΙΟΣ ΛΥΚΊΣΣΑΣ

14

JENNIFER CLARKE

42 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δρ ΗΛΊΑΣ Χ. ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΣ Ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ.

46 Σε τι διαφέρει το υψηλό διάστρεμμα του αστραγάλου από το απλό; 50 Οσφυαλγία - ραχιαλγία στην παιδική ηλικία 58 Οι πρώτες βοήθειες για τα κατάγματα!

60 Πώς να οργανώσετε την κοινωνική σας ζωή αν έχετε αρθρίτιδα!

62 Γιατί πονάνε τα άκρα του παιδιού, καθώς μεγαλώνει!

64 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΒΛΆΜΗΣ Ορθοπαιδικός χειρουργός, επίκουρος καθηγητής στην Γ’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική του «ΚΑΤ».

70 11 βήματα πριν την ολική αρθροπλαστική γόνατος!

74 Matrix: Τρισδιάστατη απεικόνιση στις αρθροπλαστικές γόνατος!

20

42 64 ΗΛΊΑΣ Χ. ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΣ ΙΩΆΝΝΗΣ ΒΛΆΜΗΣ

78 Σώστε τους μηνίσκους σας!

82 Πότε πρέπει να απευθυνθούμε σε ιατρό αν πονάει η μέση μας!

84 Πώς να αποφύγετε τους τραυματισμούς της σπονδυλικής στήλης στις διακοπές!

88 « Έξυπνα» κυκλώματα τερματίζουν τον χρόνιο πόνο στην οσφυοϊσχιαλγία και την ινιοαυχενική κεφαλαλγία 92 Διατατική οστεογένεση με χρήση της μεθόδου ILLIZAROV: Μια λύση δύσκολων ορθοπαιδικών προβλημάτων 98 Νέα τεχνική με εκλυόμενη θερμική ενέργεια δίνει λύση στα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης!

100 Όσα πρέπει να γνωρίζετε για να θεραπεύσετε το Κότσι - Βλαισό Μέγα Δάκτυλο 104 Γιατί είναι απαραίτητη η Αποκατάσταση!

106 Πώς να διατηρήσετε υγιή τα γόνατά σας για χρόνια!

110 Εύκολοι τρόποι για να αποφύγετε τον πόνο στον αυχένα!

114 Χειρουργική αντιμετώπιση της βλάβης του χόνδρου με μοσχεύματα!

118 Η καθημερινή μάχη που δίνει το ΤΕΠ για τη φροντίδα των ασθενών!

120 Οι ασθενείς με αρθρίτιδα μπορούν να απολαύσουν το σεξ 124 Έρχεται στη ζωή μας ο προσωπικός ιατρός!

126 7 συμβουλές για να αντιμετωπίσετε τις κράμπες!

128 Ποιοι κινδυνεύουν από επικονδυλίτιδα;

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

130 ΕRGO Η ιδιωτική ασφάλιση ασπίδα προστασίας για τα ατυχήματα 132 ΝΝ Καινοτόμα προγράμματα υγείας και ατυχημάτων! |5

διαβάστε τα πάντα για την ιδιωτική και δημόσια

ασφάλιση!

EDITORIAL

ΚΩΣΤΉΣ E. ΣΠΎΡΟΥ Εκδότης

8|

Ορθοπαιδικοί ή ορθοπεδικοί, αυτό που έχει σημασία είναι να είναι αχρείαστοι, αλλά αν παρ’ ελπίδα τους χρειασθούμε, τότε να είναι σε θέση να προσφέρουν τις καλύτερες των υπηρεσιών (για την ορθογραφία της λέξεως δείτε σελίδα 137). Σε αυτό το τεύχος του «Health By Nextdeal» ασχολούμαστε με την Ορθοπαιδική ή Ορθοπεδική και τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει. Όπως λέει ο αστικός μύθος, η Ορθοπαιδική είναι η μοναδική ιατρική ειδικότητα που ο κάθε άνθρωπος θα χρειασθεί τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, καθώς ο κάθε ένας από μας θα παρουσιάσει έστω ένα μικροπρόβλημα ορθοπαιδικής φύσης. Πολλά και ενδιαφέροντα τα θέματα ιατρικής φύσεως στο όγδοο τεύχος του «Health By Nextdeal», αλλά εμείς δεν μπορούμε παρά να ξεχωρίσουμε τα ρεπορτάζ για την ιστορία του «ΚΑΤ», ίσως του πιο γνωστού από τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας. Ουσιαστικά το ιστορικό ίδρυσης του Νοσοκομείου Ατυχημάτων και Αποκαταστάσεως Τραυματιών και Αναπήρων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ» έχει την αφετηρία του στην ίδρυση του 449 Κέντρου Αποκατάστασης Τραυματιών από το ΓΕΣ στις 5/10/1949. Η ίδρυση και ανάπτυξη του «ΚΑΤ» ταυτίζεται με την ίδια τη μεταπολεμική ανάπτυξη της χώρας. Η ιδέα ίδρυσης του Κέντρου αποδίδεται στην τότε βασίλισσα Φρειδερίκη ή, σύμφωνα με άλλη μαρτυρία, στον αρχίατρο Ν. Βρυώνη. Το Κέντρο ήταν κυρίως θεραπευτήριο και είχε σκοπό να αποθεραπεύει τους τραυματίες πολέμου από τις παθήσεις τους και να τους κάνει ικανούς να εργασθούν. Διοικητής του ήταν ο αρχίατρος Ν. Βρυώνης. Εγκαταστάθηκε στη Βίλα Καζούλη, καθώς και σε 8 λυόμενα περίπτερα, τα ονομαζόμενα ΤΟΛ. Ανέπτυξε ειδικά περίπτερα: γυμναστήριο, κέντρο ψυχαγωγίας, βιοτεχνικό εργαστήριο και γεωργικό σχολείο. Στα επόμενα χρόνια και καθώς ο αριθμός των τραυματιών στρατιωτών μειωνόταν, άρχισαν να γίνονται δεκτοί πολίτες ως εξωτερικοί ασθενείς και το ίδρυμα τίθεται στη διάθεση του ΙΚΑ. Το 1951 συστήνεται το Ίδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων «Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ» ως ΝΠΙΔ και για ένα διάστημα συστεγάζεται με το 449 «ΚΑΤ». Δεχόταν μόνο εξωτερικούς ασθενείς που είχαν ανάγκη φυσιοθεραπείας. Τον Αύγουστο του 1953, με τους καταστροφικούς σεισμούς σε Ζάκυνθο και Κεφαλλονιά, δίνεται εντολή να δεχτεί και να περιθάλψει τους πρώτους εσωτερικούς ασθενείς, 80 θύματα των σεισμών. Το 1955, έχοντας ήδη αγοράσει περισσότερη έκταση από τους ιδιοκτήτες της Βίλας Καζούλη, άρχισε η οικοδόμηση του νέου νοσοκομείου, η οποία ολοκληρώθηκε το 1962. Με τις αναφορές αυτές σε ένα νοσοκομείο που έχει προσφέρει πολλά στον πληθυσμό της χώρας, σας εύχομαι… Καλή ανάγνωση!

ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΩΤΣΙΌΠΟΥΛΟΣ Γενικός γραμματέας υπουργείου Υγείας

OΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΈΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΘΑ ΔΙΕΥΚΟΛΎΝΟΥΝ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΉ!

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟΥ Υγείας στον τομέα της Oγκολογίας και τις τεχνολογικές εξελίξεις που θα αλλάξουν ουσιαστικά τη φροντίδα στον ασθενή, θα διευκολύνουν την πρόσβασή του στις υπηρεσίες υγείας και θα του προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής, μας μιλά ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος.

— Κύριε Κωτσιόπουλε, ποιες είναι οι προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας στον τομέα του καρκίνου, τώρα που η πανδημία είναι σε ύφεση; Είναι σαφές ότι τα δύο τελευταία χρόνια δόθηκε μεγάλο

10 |

βάρος στην ενίσχυση των νοσοκομείων του ΕΣΥ, ώστε να αντιμετωπιστεί η πανδημία του COVID-19. Παρ’ όλα αυτά, καταφέραμε να κάνουμε πράξη σημαντικές δεσμεύσεις μας προς τους ογκολογικούς ασθενείς, τις οικογένειες και τους φροντιστές τους και στους επόμενους μήνες δεσμευόμαστε να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας για τη βελτίωση των υπηρεσιών μας προς αυτήν την ιδιαίτερα μεγάλη και ευαίσθητη ομάδα. Υλοποιήθηκε, για παράδειγμα, το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών για παιδιά και εφήβους και εξασφαλίσθηκε μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης η χρηματοδότηση για το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2023. Να σημειώσω ότι είμαστε από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες χωρίς Μητρώο Νεοπλασιών. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας, των ψηφιακών εργαλείων, αλλά και των δεδομένων που θα συλλέγονται αποτελεί για εμάς άμεση προτεραιότητα, αφού θα μας δώσει τη δυνατότητα να προσθέσουμε σημαντικά «όπλα» στη φαρέτρα των επαγγελματιών υγείας. Μέσω της τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα μέσω της τηλεϊατρικής, μας δίνεται η δυνατότητα να προσθέσουμε νέα καινοτόμα μοντέλα φροντίδας για τους ογκολογικούς ασθενείς, όπως την κατ’ οίκον νοσηλεία ή Hospital@Home. Έτσι περισσότεροι ασθενείς θα λαμβάνουν νοσοκομειακού επιπέδου φροντίδα στο σπίτι τους με απόλυτη ασφάλεια. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχά-

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Ιωάννης Κωτσιόπουλος.

| 11

Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της Ογκολογίας είναι καταιγιστικές και θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία χρηματοδότησης που παρουσιάστηκε.

νεται ένας διττός στόχος, από τη μία οι ασθενείς και οι οικογένειές τους απαλλάσσονται από την ταλαιπωρία της μετακίνησης και την ψυχολογική επιβάρυνση του νοσοκομειακού περιβάλλοντος και από την άλλη το νοσοκομείο εξοικονομεί πόρους μειώνοντας τις λίστες και το χρόνο αναμονής. Παράλληλα γίνονται σημαντικές προσπάθειες να ενισχυθεί το ΕΣΥ σε ό,τι αφορά στη βέλτιστη διαγνωστική, και όχι μόνο, προσέγγιση, την τόσο σημαντική για μια πληθώρα ογκολογικών ασθενών, αφού θα τεθούν σε λειτουργία τέσσερα μηχανήματα PET/CT σε πόλεις της περιφέρειας μέσω της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, γεγονός που θα μειώσει σημαντικά την ταλαιπωρία πολλών ασθενών, των οικογενειών και των φροντιστών τους, οι οποίοι τόσα χρόνια αναγκάζονταν να μετακινούνται στα μεγάλα αστικά κέντρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, προκειμένου να υποβληθούν σε αυτήν την εξέταση, εφόσον είχε κριθεί απαραίτητη από τον θεράποντα ιατρό ογκολόγο. Στόχος μας, επίσης, είναι να υπάρξει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα πρόληψης, για όλους τους καρκίνους που μπορούν να προληφθούν, που δεν είναι μόνο ο καρκίνος του μαστού, αλλά και του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του τραχήλου της μήτρας κ.ο.κ., μέσω ενός ολοκληρωμένου και διορατικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο. Ενώ και σε ό,τι αφορά στις θεραπευτικές παρεμβάσεις, προσδοκούμε, με συγκεκριμένες κινήσεις, να βελτιώσουμε τις διαδικασίες με τις οποίες οι ογκολογικοί ασθενείς θα μπορούν να λαμβάνουν τις καινοτόμες ογκολογικές θεραπείες και να κάνουμε πραγματικότητα την εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση, μέσω της επικαιροποίησης των βιοδεικτών, που σκοπός είναι να καλύπτονται από το δημόσιο σύστημα συνταγογράφησης, κάνοντας πραγματικότητα την ίση και ισότιμη πρόσβαση όλων σε όλα. Με την ολοκλήρωση του σχεδίου αυτού η χώρα μας θα εναρμονισθεί με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο και θα αποκτήσει ένα μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό που δεν θα επηρεάζεται από τις εκάστοτε πολιτικές εξελίξεις.

12 |

— Μιλήστε μας για το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας Ογκολογικών Αιματολογικών Ασθενών, τι θα περιλαμβάνει και πώς θα καλύπτει τις ανάγκες των ασθενών; Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας Ογκολογικών Αιματολογικών Ασθενών είναι ένα ιδιαίτερα καινοτόμο project που βασίστηκε στις καλύτερες πρακτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της Ογκολογίας είναι καταιγιστικές και θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία χρηματοδότησης που παρουσιάστηκε. Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί ένα από τα πέντε προγράμματα Ψηφιακής Υγείας που θα χρηματοδοτηθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 37,2 εκατομμύρια ευρώ και περιλαμβάνει: 1. Την ανάπτυξη Εθνικού Μητρώο Νεοπλασιών.

2. Ένα πληροφοριακό Σύστημα τελευταίας γενιάς που θα εγκατασταθεί σε 10-12 επιλεγμένα Νοσοκομεία, όπως ο «Άγιος Σάββας» και το «Θεαγένειο», και θα παρέχει: (i) Ψηφιακές αίθουσες συνεδριάσεων σε αυτά τα επιλεγμένα νοσοκομεία, όπου θα λαμβάνουν χώρα τα Ογκολογικά Συμβούλια μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ώστε να σχεδιάζεται η βέλτιστη θεραπεία για κάθε ασθενή από διεπιστημονικές ομάδες ιατρών. (ii) Ένα ολοκληρωμένο Ογκολογικό Πληροφοριακό Σύστημα με έμφαση στη βέλτιστη Διαχείριση Χημειοθεραπειών. (iii) Ένα οικοσύστημα από ηλεκτρονικές εφαρμογές (apps) για την υποστήριξη των ασθενών. Με αυτά τα ψηφιακά εργαλεία φιλοδοξούμε να ενθαρρύνουμε την ενεργή συμμετοχή του ασθενούς σε όλες τις κλινικές αποφάσεις. Ο ασθενής, αν το επιθυμεί, θα μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε βασικά στοιχεία του ιατρικού φακέλου του και να επικοινωνεί εύκολα με τον γιατρό του, αλλά και να ενημερώνεται όπως πρέπει σε κάθε στάδιο της νόσου. Θέλουμε να σχεδιάσουμε αυτά τα εργαλεία με τις ενώσεις (ή συλλόγους) των ασθενών, με τους επαγγελματίες υγείας, αλλά και τις επιστημονικές

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ εταιρείες όπως την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), και πιστεύω ότι μας δίνεται μια μοναδική ευκαιρία να καινοτομήσουμε σε αυτό τον τομέα.

— Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα αναφορικά με τη διαχείριση των θεραπειών των ογκολογικών ασθενών; Πράγματι οι θεραπείες των ογκολογικών ασθενών έχουν εξελιχθεί εντυπωσιακά ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Ωστόσο, η επιλογή της βέλτιστης θεραπείας παραμένει πολυπαραγοντική και σύνθετη διαδικασία και κύρια ευθύνη του θεράποντος ιατρού. Με το σύστημα Διαχείρισης Χημειοθεραπείας που θα εγκατασταθεί σε πρώτη φάση στα 10-12 προεπιλεγμένα νοσοκομεία που σας προανέφερα, πιστεύουμε ότι θα βοηθήσουμε σημαντικά διευκολύνοντας την παραπάνω πρακτική. Το Ογκολογικό Πληροφοριακό Σύστημα θα ενσωματώνει τα εγκεκριμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα και θα υποστηρίζει τη διαδικασία από: ▪ το σχεδιασμό της θεραπείας, ▪ τον προγραμματισμό των επισκέψεων, ▪ τη συνταγογράφηση των φαρμάκων, ▪ τη διάλυση των φαρμάκων με απόλυτη ακρίβεια και ασφάλεια και τελικά τη χορήγησή τους στον ασθενή. Με τον τρόπο αυτό, με τη συγκεκριμένη καταγραφή και επιλογή της βέλτιστης θεραπείας, επιτυγχάνουμε τον διττό στόχο που έχουμε θέσει κατά τον προγραμματισμό μας. Από τη μία να εξορθολογίσουμε τις υψηλές δαπάνες των νέων θεραπειών και από την άλλη να αυξήσουμε τις πιθανότητες επιτυχίας με συνέπεια την καλύτερη έκβαση της νόσου των ογκολογικών ασθενών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, μειώνοντας παράλληλα το κόστος για το σύστημα υγείας. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ σε μια ακόμα σημαντική πρωτοβουλία, επίσης υποστηριζόμενη από το Ταμείο Ανάκαμψης, που αφορά στη χορήγηση

της θεραπείας στο σπίτι, όταν αυτό ενδείκνυται.

— Τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και ποια είναι η συμβολή της στα ογκολογικά συμβούλια; Δώστε μας ένα παράδειγμα.

H τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας εντυπωσιακά αναπτυσσόμενος τομέας της επιστήμης της Πληροφορικής, που ασχολείται με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη συστημάτων που προσομοιώνουν την ανθρώπινη ευφυΐα, ενσωματώνοντας διαδικασίες μάθησης, εξαγωγής συμπερασμάτων κ.λπ. Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην Ιατρική και ιδιαίτερα στην Ογκολογία φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό σύμμαχο στη μάχη ενάντια στον καρκίνο. Ας μιλήσουμε με ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας, σε ψηφιακή μορφή, όλες τις μαστογραφίες που έγιναν τα τελευταία χρόνια. Θα είχαμε στα χέρια μας χιλιάδες ή εκατομμύρια μαστογραφίες, όσο περισσότερες τόσο το καλύτερο…. Αυτές οι εικόνες θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα σύστημα που διαθέτει αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, που σταδιακά «εκπαιδεύονται» να αναγνωρίζουν πιθανές κακοήθειες. Όσο περισσότερες μαστογραφίες τροφοδοτούμε στο σύστημα τόσο καλύτερα αυτό «εκπαιδεύεται». Και ένα καλά εκπαιδευμένο σύστημα μπορεί να βγάλει συμπεράσματα υψηλής αξιοπιστίας και, στο παράδειγμά μας , να εντοπίσει έναν καρκίνο του μαστού σε πολύ αρχικό στάδιο, υποβοηθώντας τον ειδικό ακτινολόγο να κάνει με ακρίβεια και ταχύτητα την καλύτερη δυνατή διάγνωση. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου… Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι πολύτιμη και στο πλαίσιο των Ογκολογικών Συμβουλίων. Όχι για να υποκαταστήσει τον ακτινολόγο, αλλά για να τον υποστηρίξει στην καθ’ ημέρα πράξη στη λήψη κρίσιμων κλινικών αποφάσεων, όπως άλλωστε είναι όλες οι αποφάσεις που αφορούν την υγεία και τη ζωή ενός ανθρώπου. ■

ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΩΤΣΙΌΠΟΥΛΟΣ Ο Ιωάννης Κωτσιόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε Μαθηματικά στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (MSc) στις Τεχνολογίες Λήψης Αποφάσεων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και διδακτορικού στην Πληροφορική από το ίδιο πανεπιστήμιο. Από το 2015 εργαζόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο σε θέσεις ευθύνης στο NHS, όπως αυτή του Chief Information Officer, και είναι μέλος του NHS Digital Academy. Στο παρελθόν έχει διατελέσει αναπληρωτής διοικητής στο Κωνσταντοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας (2011-2014), μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης & Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (DRGs) και έχει διδάξει στο ΤΕΙ Αθήνας. Έχει εργαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο σε έργα έρευνας και τεχνολογίας και έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό ερευνητικών εργασιών και άρθρων σε διεθνή συνέδρια και περιοδικά. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στα πληροφοριακά συστήματα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών υγείας, αλλά και στα θέματα διασφάλισης της ποιότητας στην υγεία.

| 13

Η κ. Jennifer Clarke.

14 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ JENNIFER CLARKE Διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών Ιδρύματος Μποδοσάκη

ΤΟ ΣΧΈΔΙΟ ΔΡΆΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΌΣΙΑ ΥΓΕΊΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΏΝΑ!

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑ ΤΟ ΝΈΟ ΣΧΈΔΙΟ ΔΡΆΣΗΣ, που στόχο έχει να προσφέρει στην Ελλάδα και τους πολίτες της ένα καλύτερο και αποδοτικότερο δημόσιο σύστημα υγείας, μας μιλά η διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών Ιδρύματος Μποδοσάκη Jennifer Clarke. «Η υγεία είναι προϋπόθεση, δείκτης και αποτέλεσμα μιας ευημερούσας και βιώσιμης κοινωνίας», όπως επισημαίνει και η ίδια, ενώ, όπως μας εξηγεί, για το πολύκροτο σχέδιο συνεργάστηκαν γνωστοί επιστήμονες από Ελλάδα και εξωτερικό με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων σε έναν νευραλγικό τομέα, όπως είναι η Υγεία, αλλά και την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών.

— Κυρία Clarke, πρόσφατα ανακοινώθηκε η κατάρτιση ενός Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία. Ποιος ήταν ο λόγος που σας ώθησε σε μια τόσο

σημαντική πρωτοβουλία που αφορά το μέλλον της Υγείας στην Ελλάδα; «Η υγεία είναι προϋπόθεση, δείκτης και αποτέλεσμα μιας ευημερούσας και βιώσιμης κοινωνίας», όπως διατυπώνεται χαρακτηριστικά στην αρχή του Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα. Για το Ίδρυμα Μποδοσάκη, η Υγεία πρέπει να αποτελεί κεντρική παράμετρο στη διαμόρφωση πολιτικών ανάπτυξης και ευημερίας και συνιστά μία από τις τέσσερις στρατηγικές προτεραιότητες του έργου μας. Το 2021, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, προκειμένου να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση σημαντικών προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας, ανέλαβε την κατάρτιση τεσσάρων ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης, για την εξέλιξη του Ελληνικού Πανεπιστημίου, για την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας, την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα, τομείς που αποτελούν παράλληλα και τους πυλώνες δράσεις του Ιδρύματος. Τα Σχέδια Δράσης τελούν υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και υλοποιούνται στο πλαίσιο της συμμετοχής του Ιδρύματος Μποδοσάκη στην «Πρωτοβουλία 1821-2021». Στόχος μας ήταν να τεθούν οι βάσεις μιας δημιουργικής συζήτησης για το μέλλον, την πρόοδο και την εξέλιξη των κλάδων της Παιδείας, της Υγείας, του Περιβάλλοντος και της Κοινωνίας των Πολιτών. Τα Σχέδια Δράσης θα τεθούν στη διάθεση της Πολιτείας προς αξιοποίηση. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη επιθυμεί να συμβά-

| 15

λει προς την κατεύθυνση μίας κοινής αντίληψης για τη διαμόρφωση στρατηγικής μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς και θα είμαστε εδώ για να στηρίξουμε την υλοποίησή τους από την Πολιτεία. Το Σχέδιο Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030 παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2021, το Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2022, ενώ τα δύο επόμενα Σχέδια Δράσης θα ακολουθήσουν περί τα τέλη του 2022 και τις αρχές του επόμενου έτους.

— Ποιοι επιστήμονες επιλέχθηκαν για να φτιάξουν αυτό το Σχέδιο; Επιθυμώντας την εποικοδομητική συνεισφορά στη συζήτηση για το μέλλον της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, το Ίδρυμα προσκάλεσε σημαντικούς Έλληνες ειδικούς σε θέματα Δημόσιας Υγείας προκειμένου να προσφέρουν επιστημονική τεκμηρίωση υψηλού επιπέδου καθώς και διεθνή εμπειρία. Για τη δημιουργία του Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία συστάθηκε οκταμελής Κεντρική Συντονιστική Ομάδα με πρόεδρο τον Άγι Τσουρό, πρώην διευθυντή Πολιτικής και Διακυβέρνησης για την Υγεία και Ευεξία στον ΠΟΥ Ευρώπης. Δύο επίσης εξέχουσες προσωπικότητες της ακαδημαϊκής κοινότητας λειτούργησαν ως αντιπρόεδροι, ο Γιώργος Χρούσος, ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής & Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και ο εκλιπών Γιάννης Κυριόπουλος, ένας εμπνευστής και οραματιστής στον τομέα της Δημόσιας Υγείας, καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και πρώην κοσμήτωρ της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Η Κεντρική Συντονιστική Ομάδα απαρτίζεται επίσης από τους ευρέως αναγνωρισμένους στον τομέα τους ακαδημαϊκούς Λευτέρη Θηραίο, διευθυντή ΕΣΥ-Κέντρο Υγείας Βάρης, γενικό γραμματέα Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, Χρήστο Λιονή, καθηγητή Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Ευαγγελία Νένα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Δημόσιας Υγιεινής - Κοινωνικής Ιατρικής - Ιατρικής Εργασίας στο Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ελπίδα Πάβη, καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας του Τμήματος Πολιτικών Δημόσιας Υγείας και κοσμήτωρ Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, και Κυριάκο Σουλιώτη, καθηγητή Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Η οκταμελής Κεντρική Συντονιστική Ομάδα συνεργάστηκε με 50μελή επιστημονική ομάδα, με ευρεία εκπροσώπηση από την ακαδημαϊκή και επαγγελματική

16 |

κοινότητα της Δημόσιας Υγείας. Δημιουργήθηκαν 20 διεπιστημονικές θεματικές ομάδες στις οποίες εργάστηκαν πάνω από 150 επιστήμονες και δημιουργήθηκαν συνθήκες διαλόγου, συνεργασίας και ευαισθητοποίησης με θεσμικούς και ακαδημαϊκούς φορείς, με επιστημονικές εταιρείες, επαγγελματικά σωματεία, ΜΚΟ, αλλά και με πολιτικά κόμματα και με την Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Αξιοποιήθηκαν επίσης επιστημονικές και άλλες πλατφόρμες, όπως συνέδρια, διοικητικά συμβούλια των ΟΤΑ, ο διάλογος με τις ιατρικές εταιρείες, αλλά και η επικοινωνία με τη Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής. Συνολικά 18 μήνες αφιλοκερδούς εργασίας και διαλόγου με την πανεπιστημιακή και επαγγελματική κοινότητα και τους ενεχόμενους φορείς απαιτήθηκαν για την τελική διαμόρφωση του Σχεδίου Δράσης για την αναβάθμιση του ελληνικού συστήματος Δημόσιας Υγείας.

— Τι ακριβώς συμπεριλαμβάνει το Σχέδιο Δράσης και πώς θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή; Το Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα παρουσιάζει τα δομικά στοιχεία ενός σύγχρονου συστήματος Δημόσιας Υγείας, καθώς και τις προϋποθέσεις εφαρμογής του με ιεραρχημένες προτάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συγκροτήσουν έναν στρατηγικό οδικό χάρτη με ορίζοντα το 2030. Καλεί για μια σύγχρονη προσέγγιση, σύμφωνα και με τις μεθοδολογίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, μία προσέγγιση με διεπιστημονικές πολιτικές, υπηρεσίες και δραστηριότητες που καλύπτουν όλο το φάσμα από την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, την προστασία και την παρακολούθηση της υγείας του πληθυσμού, την περίθαλψη και τη διαχείριση κρίσεων, όπως η πανδημία του Covid-19. Μία σύγχρονη προσέγγιση βασιζόμενη και στους 17 στόχους των ΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη που καλεί για ισότητα, προσβασιμότητα και βιωσιμότητα. Στο Σχέδιο Δράσης προτείνονται τέσσερις άξονες θεώρησης και δραστηριοποίησης για τη συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης της Δημόσιας Υγείας: ο πολιτικός, ο επιστημονικός, ο στρατηγικός και ο επιχειρησιακός, ενώ αναδεικνύεται η σημασία της θέσης της Υγείας στο επίκεντρο όλων των πολιτικών, αλλά και ο κομβικός ρόλος της Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού στην παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας σε πληθυσμιακή και κοινοτική βάση. Ορισμένες από τις κύριες προτάσεις του Σχεδίου είναι: η δημιουργία Ανώτατου Διυπουργικού Συμβουλίου για την Υγεία και την Ευεξία, η αύξηση των δαπανών για τη Δημόσια Υγεία, η δημιουργία δομών και μηχανισμών διατομεακής και διεπιστημονικής

Φωτογραφία: Γιώργος Σφακιανάκης.

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΆΚΗ Το Ίδρυμα Μποδοσάκη είναι κοινωφελής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1972 με σκοπό τη συνέχιση της προσφοράς του ιδρυτή του Πρόδρομου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη στην ελληνική κοινωνία. Όραμά του είναι μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, με δυνατότητες και προοπτική για όλους. Προς επίτευξη του οράματός του, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, με διαφάνεια, λογοδοσία και αξιοπιστία, χρηματοδοτεί, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις και προγράμματα που σχετίζονται με τους τέσσερις στρατηγικούς του πυλώνες: την προαγωγή της Παιδείας, την αναβάθμιση της Υγείας, την προστασία του Περιβάλλοντος και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Από την ίδρυσή του ως σήμερα έχει διαθέσει περισσότερα από 450 εκατ. ευρώ προς επίτευξη των σκοπών του. Παράλληλα, το Ίδρυμα Μποδοσάκη δρα σήμερα και ως καταλύτης δημιουργίας ενός πλαισίου ευρύτερης προσφοράς στην ελληνική κοινωνία, διαχειριζόμενο πόρους τρίτων -κληροδοτών, διεθνών φορέων, εταιρειών και άλλων μεγάλων δωρητών- που επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν προγράμματα σημαντικού κοινωνικού αντίκτυπου για κρίσιμες ανάγκες Εκπαίδευσης, Υγείας, Προστασίας του Περιβάλλοντος και ενδυνάμωσης της Κοινωνίας των Πολιτών.

διακυβέρνησης για την Υγεία σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η επανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας ως Ανεξάρτητη Αρχή ή αυτόνομο όργανο, η αναδιοργάνωση του ΕΟΔΥ και η μετεξέλιξή του σε ένα σύγχρονο ινστιτούτο Δημόσιας

Υγείας. Μεταξύ των κυρίων προτάσεων του Σχεδίου συμπεριλαμβάνονται επίσης η δημιουργία Σώματος Λειτουργών Δημόσιας Υγείας, η θεσμοθέτηση της ετήσιας έκθεσης υγείας του πληθυσμού, η ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειών και των Δήμων στη Δημόσια

| 17

Υγεία με διακριτούς και συμπληρωματικούς ρόλους και η λειτουργική διασύνδεση της Δημόσιας Υγείας με την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Το πλήρες κείμενο του Σχεδίου Δράσης είναι προσβάσιμο σε όλους στο website του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Η αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας απαιτεί εκτεταμένο διάλογο, ευρεία συναίνεση, συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων και, πρωτίστως, ισχυρή πολιτική βούληση. Το Σχέδιο Δράσης έχει ήδη τεθεί στη διάθεση της Πολιτείας και έχουν γίνει τα πρώτα βήματα για την επίτευξη της συναίνεσης. Παραμένουμε, λοιπόν, θετικοί και στη διάθεση της Πολιτείας για κάθε επόμενο βήμα, ενώ θα εξακολουθήσουμε να δημιουργούμε ευκαιρίες για διάλογο και ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

— Το Ίδρυμα Μποδοσάκη έχει αναλάβει να καταρτίσει κι άλλα Σχέδια Δράσης εκτός από αυτό για τη Δημόσια Υγεία, όπως για το Πανεπιστήμιο του 2030, για την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το κάθε ένα από αυτά; Το Σχέδιο Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030, το οποίο παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2021, είναι επίσης αποτέλεσμα διαλόγου μεταξύ διακεκριμένων Ελλήνων ακαδημαϊκών, οι οποίοι συνέβαλαν με τη γνώμη, τις γνώσεις και την εμπειρία τους στον εμπλουτισμό και την καλύτερη τεκμηρίωση του σχεδίου. Η επιστημονική επιτροπή για το Πανεπιστήμιο του 2030 διαμόρφωσε ένα σχέδιο αρχών και θέσεων για την εξέλιξη του ελληνικού πανεπιστημίου και τα στοιχεία που μπορούν να φέρουν τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια στην πρώτη κατηγορία των ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης διεθνώς, καθώς η ταχύτατη πρόοδος της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών και η διεπιστημονική προσέγγιση πολύπλοκων προβλη-

μάτων επιβάλλουν μία νέα οργάνωση σπουδών και έρευνας στα πανεπιστήμιά μας που θα δημιουργήσει ελεύθερους, δημοκρατικούς πολίτες, και συγχρόνως άριστα εκπαιδευμένους, καινοτόμους επιστήμονες. Με βασική αρχή για την αναμόρφωση της ανώτατης εκπαίδευσης την ακαδημαϊκότητα, στο Σχέδιο Δράσης διατυπώνονται λεπτομερώς συγκεκριμένες προτάσεις για την αποτελεσματικότητα, την αυτονομία και τη λογοδοσία, οι οποίες φιλοδοξούν να εκσυγχρονίσουν την ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση κατά τα διεθνώς ισχύοντα. Την επιστημονική επιτροπή του Σχεδίου Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030 συντόνισε η Βάσω Κιντή, καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και αποτελείται από τους Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Αχιλλέα Γραβάνη, καθηγητή Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/ μιου Κρήτης & ερευνητή ΙΜΒΒ-ΙΤΕ & συνεργαζόμενο καθηγητή Έρευνας, Κέντρο Ανάπτυξης Φαρμάκων, Παν/ μιο Northeastern, Μανώλη Δερμιτζάκη, αντιπρόεδρο, Υπολογιστική Βιολογία, GlaxoSmithKline, Ελευθερία Ζεγγίνη, διευθύντρια του Ινστιτούτου μεταφραστικής γονιδιωματικής στο Helmholtz Zentrum München & καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Technical University Munich, Στάθη Καλύβα, καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης, έδρα Gladstone & εταίρο του Κολεγίου All Souls, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τα δύο επόμενα Σχέδια Δράσης για την αντιμετώπιση των Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και για την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών αναμένεται να παρουσιαστούν προς το τέλος του έτους και τις αρχές του 2023, αποσκοπώντας στην πρόοδο και στο σχεδιασμό των επόμενων βημάτων που απαιτεί η εξέλιξη και αυτών των κλάδων. ■

JENNIFER CLARKE Η Jennifer Clarke (PhD) είναι διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών του Ιδρύματος Μποδοσάκη και διευθύντρια Προγραμμάτων του Active Citizens Fund στην Ελλάδα. Εργάζεται στο Ίδρυμα Μποδοσάκη από το 2014 και διετέλεσε επικεφαλής Ενδυνάμωσης της Κοινωνίας των Πολιτών, διευθύνοντας το βραβευμένο hub ενδυνάμωσης του Ιδρύματος Μποδοσάκη «Κοινωνικό Δυναμό (Social Dynamo)», μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021, οπότε και ανέλαβε τα σημερινά της καθήκοντα. Η Jennifer διαθέτει εμπειρία άνω των 20 ετών στη διαχείριση προγραμμάτων για τον Μη Κερδοσκοπικό Τομέα στην Ελλάδα και διεθνώς. Έχει σπουδάσει Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες και διαθέτει BA από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, MA από το Πανεπιστήμιο Libre των Βρυξελλών και PhD από το Πανεπιστήμιο του Kent. Έχει δημοσιεύσει πληθώρα επιστημονικών άρθρων και συνυπογράφει το βιβλίο «Austerity and the Third Sector in Greece: Civil Society at the European Frontline» (Routledge, 2015).

18 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Η Ορθοπαιδική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου Η ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ του Γενικού Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου στελεχώνεται σήμερα από μια διευθύντρια ιατρό, έναν επικουρικό ιατρό επιμελητή Β’ και 7 άτομα νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ αναμένεται σύντομα ο διορισμός δύο νέων μόνιμων ιατρών επιμελητών Β’. Διαθέτει 16 κλίνες διαρθρωμένες σε 3κλινους θαλάμους και καλύπτει καθημερινά επί 24ώρου βάσεως πληθυσμό 70.000 περίπου κατοίκων. Ο ετήσιος αριθμός νοσηλευόμενων ασθενών κυμαίνεται μεταξύ 600 και 700 ασθενών, ενώ ο ετήσιος αριθμός ορθοπαιδικών χειρουργικών επεμβάσεων είναι περίπου 400, οι 40 από τις οποίες περιλαμβάνουν ολικές αρθροπλαστικές ισχίου και γόνατος. Η κλινική είναι κατάλληλα εξοπλισμένη για την παροχή ιατρονοσηλευτικής φροντίδας στην πλειονότητα των ασθενών με ορθοπαιδικές παθήσεις ή κακώσεις του μυοσκελετικού συστήματος όπως: • Κακώσεις οστών και αρθρώσεων (κατάγματα εξαρθρήματα).

• Τραύματα μαλακών μορίων.

• Εκφυλιστικές παθήσεις αρθρώσεων (οστεοαρθρίτιδα, ρευματικά νοσήματα).

• Αθλητικές κακώσεις (ρήξεις χιαστών, μηνίσκων, τενοντίου πετάλου ώμου, συνδέσμων ποδοκνημικής κ.ά.).

• Παθήσεις σπονδυλικής στήλης (οσφυαλγία, αυχενικό σύνδρομο, σκολίωση, κήλη μεσοσπονδυλίου

δίσκου κ.ά.).

• Παθήσεις άκρας χειρός (σύνδρομα πίεσης νεύρων, παθήσεις τενόντων κ.ά.).

• Παθήσεις άκρου ποδός (βλαισός μέγας δάκτυλος, πλατυποδία, μεταταρσαλγία κ.ά.).

• Παθήσεις οστών (οστεοπόρωση κ.ά.).

• Αθλητικές κακώσεις. Διαθέτει επίσης κατάλληλο υλικο-τεχνολογικό εξοπλισμό για τη διενέργεια σύγχρονων χειρουργικών επεμβάσεων όπως: • Οστεοσύνθεση καταγμάτων-ενδομυελικές ηλώσεις.

• Αρθροσκοπήσεις (γόνατος κ.λπ.).

• Αρθροπλαστικές (ισχίου, γόνατος κ.λπ.).

• Επεμβάσεις στην άκρα χείρα.

• Επεμβάσεις στον άκρο πόδα. Τακτικά χειρουργεία διενεργούνται κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Πέμπτη πρωί. Τακτικά εξωτερικά ιατρεία γίνονται κάθε Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή 9:00 π.μ. με 14:00. Η κλινική έχει αναγνωριστεί ως κατάλληλη για κλινική άσκηση στην ορθοπαιδική ειδικότητα για δύο 2 χρόνια και έχει δύο θέσεις ειδικευόμενων ιατρών, οργανώνει εκπαιδευτικά μαθήματα για τους ειδικευόμενους, γενικούς και αγροτικούς ιατρούς και δημοσιεύει κλινικές σειρές και παρουσιάσεις περιστατικών σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. ■

Η Ορθοπαιδική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ – ΠΑΝΑΝΕΙΟ»

Η ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ του Γ.Ν. Βενιζελείου βρίσκεται στο ισόγειο του παλαιού κτιρίου του νοσοκομείου και διαθέτει ανεπτυγμένες 31 κλίνες. Το Ορθοπαιδικό Τμήμα παρέχει εκπαίδευση σε ειδικευομένους ιατρούς (πλήρης ειδικότητα Ορθοπαιδικής). Σκοπός του Ορθοπαιδικού Τμήματος είναι η αντιμετώπιση κάθε είδους προβλήματος του μυοσκελετικού συστήματος, οξέος ή χρονίου. Σε κλινικό επίπεδο το τμήμα ιδιαίτερα εξειδικεύεται στην αντιμετώπιση των ακολούθων: Τραυματολογία, Χειρουργική αντιμετώπιση καταγμάτων, Οστεοαρθρίτιδες - Αντικατάσταση μεγάλων αρθρώσεων, Αθλητικές κακώσεις - Αρθροσκοπική χειρουργική, Οστικές παραμορφώσεις, Χειρουργική άνω και κάτω άκρων. ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα με στόχο την ενημέρωση, την επιφυλακή και τη γνώση στα επιστημονικά πεδία της ορθοπαιδικής ειδικότητας, προς όφελος του ασθενούς. Τα προγράμματα απευθύνονται στους ιατρούς του Τμήματος και δευτερευόντως στους φοιτητές και τους γενικούς ιατρούς.■

| 19

Της ΑΝΘΉΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΠΟΎΛΟΥ

«ΚΑΤ»: Το πρώτο αμιγώς τραυματολογικό νοσοκομείο της χώρας!

20 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Η ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΟΥ «ΚΑΤ», του γνωστού νοσοκομείου καταγμάτων, ξεκίνησε ουσιαστικά το 1949, όταν η βασίλισσα Φρειδερίκη δημιούργησε το «449 Κέντρο Αποκαταστάσεως Τραυματιών», το σημερινό Κέντρο Αποκατάστασης Τραυματιών («ΚΑΤ»), εξασφαλίζοντας μαζί με αυτό και την απαραίτητη γη για να φτιαχτεί. Η ίδια παρακολουθούσε το έργο διαρκώς, ενώ φρόντισε να προπαρασκευάσει και τη συνέχεια του υψηλού ανθρωπιστικού και εθνικού έργου που επιτελούσε το κέντρο.

Πρόκειται για μία άγνωστη πτυχή της ιστορίας του νοσοκομείου που λειτούργησε και ως κέντρο εκπαίδευσης των αδελφών νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού. Η ιδιαιτερότητα του ιδρύματος τότε δεν βασιζόταν τόσο στην ιατρική, κατά βάση χειρουργική, αποκατάσταση του τραυματία όσο στη μετέπειτα φυσιοθεραπευτική του παρακολούθηση. Ωστόσο, δεν θα ήμασταν δίκαιοι αν δεν επισημαίναμε ότι μια άλλη πτυχή της Ιστορίας αναφέρει ότι η ιδέα της ίδρυσης ανήκε στον αρχίατρο Ν. Βρυώνη, ο οποίος σε ένα ταξίδι του στην Αυστρία συνάντησε έναν καθηγητή που διηύθυνε 6 κλινικές ορθοπαιδικών ατυχημάτων, όπου εφάρμοζε την πρωτοπόρο μέθοδο συρραπτικής ατυχημάτων και οστών, ώστε οι τραυματίες πολέμου σε 6 μήνες να είναι έτοιμοι να επιστρέψουν στα πεδία μαχών, και από αυτόν εμπνεύστηκε το νοσοκομείο. Μάλιστα, ο αρχίατρος Βρυώνης ήταν και ο πρώτος διοικητής του νοσοκομείου. Σε κάθε περίπτωση πάντως, έγινε μια εξαιρετική δουλειά, με αποτέλεσμα εκείνη την εποχή το «ΚΑΤ» να αποτελεί πρότυπο Ιδρύματος. Αναπτύχθηκαν τόσες δημιουργικές απασχολήσεις ψυχαγωγίας, έτσι ώστε ο τραυματίας αναγκαζόταν να κάνει κινήσεις, ενώ συγχρόνως φτιάχτηκαν γήπεδα βόλεϊ, επιτραπέζιας αντισφαίρισης, καθώς και δέκα εργαστήρια. Ανάλογα με τα ταλέντα που είχε ο κάθε ασθενής μπορούσε όχι μόνο να ασχοληθεί ερασιτεχνικά, αλλά και να ειδικευτεί επαγγελματικά είτε σε ταπητουργείο, υφαντουργείο, καλαθοπλεκτήριο, υποδηματοποιείο, ξυλουργείο, τυπογραφείο, εργαστήρια δερμάτινων ειδών και διακοσμητικής κ.λπ. Μάλιστα δημιουργήθηκε και αίθουσα έκθεσης των προϊόντων που έφτιαχναν οι νοσηλευόμενοι. Και έτσι, με δωρεά της Εθνικής Τράπεζας φτιάχτηκε ένα περίπτερο το οποίο λειτουργούσε όχι μόνο ως εκθετήριο, αλλά και ως βιβλιοθήκη, θέατρο και κινηματογράφος. Όλα τα ψυχαγωγικά προγράμματα τα είχε υπό την αιγίδα της η σύζυγος του τότε διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Γεωργίου Πεσματζόγλου, μαζί με άλλες συζύγους διευθυντών της Εθνικής. Στο περίπτερο εκτίθεντο χαλιά, κιλίμια, γυάλινα διακοσμημένα σερβίτσια, πίνακες ζωγραφικής, χωριάτικα ταγάρια, ψάθινα σαλόνια κ.ά. Ήταν τόσο όμορφα, όπως λένε όσοι τα έζησαν από κοντά, που δύσκολα ο επισκέπτης καταλάβαινε ότι τα είχαν φτιάξει άνθρωποι με γύψο στο χέρι. Μάλιστα, ένα αυτοσχέδιο γραφείο κήπου από ξύλινο κασόνι το είχαν κάνει δώρο στον βασιλιά Γεώργιο για το κτήμα του Τατοΐου. Ο ναός του Αποστόλου Παύλου έδωσε το όνομα του νοσοκομείου Στον κήπο της Βίλας Καζούλη είχε χτιστεί και ένα ολόλευκο παρεκκλήσι του νοσοκομείου με δωρεά της

| 21

Νίτσας Μπαλάσκα (από το ελληνικό εργαστήριο ραπτικής «Νίτσα») το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Απόστολο Παύλο και τον Άγιο Φανούριο. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό, όπως αναφέρουν τα taathinaika.gr, είναι ότι η διακόσμηση του ναού έγινε από τους ασθενείς του Ιδρύματος. Ο ναός εγκαινιάστηκε στις 2 Μαρτίου 1951, παρουσία της βασίλισσας Φρειδερίκης. Η αφιέρωση της εκκλησίας στον Άγιο Παύλο παρέπεμπε και στον βασιλιά Παύλο, γι’ αυτό και το επίσημο όνομα

Η Βίλα Καζούλη.

του νοσοκομείου που συστήθηκε ως Νομικό Πρόσωπο το 1951 ήταν « Ίδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων “Ο Άγιος Παύλος”». Στη συνέχεια, το «449 Κέντρο Αποκαταστάσεως Τραυματιών Στρατιωτικών» στην Κηφισιά λειτούργησε ως παράρτημα του 430 Στρατιωτικού Νοσοκομείου για 7 ολόκληρα χρόνια και από το 1949 μέχρι το 1952 νοσηλεύθηκαν 6.000 τραυματίες. Όταν ο εμφύλιος έλαβε τέλος, το «ΚΑΤ» άνοιξε για τους πολίτες, με αποτέλεσμα την περίοδο 1953-1962 να νοσηλεύσει περίπου 15.000 τραυματίες. Η σημαντική αυτή αύξηση νοσηλευομένων έφερε την ανάγκη για νέες εγκαταστάσεις, τις οποίες και πάλι εισηγήθηκε -όπως αναφέρουν τα ιστορικά αρχεία- ο Ν. Βρυώνης προς τη βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία και τις αποδέχθηκε και διέταξε να διατεθούν από την Πρόνοια όσα χρήματα χρειάζονται για να φτιαχτούν τα νέα κτίρια του νοσοκομείου. Τα σχέδια του νοσοκομείου τα έφτιαξαν ειδικοί με διεθνή εμπειρία και τον Αύγουστο του 1955 έπεσαν τα θεμέλια. Η ανέγερση των νέων εγκαταστάσεων κράτησε 7 χρόνια, γιατί οι δυσκολίες που βρήκαν ήταν πολλές λόγω της μορφο-

22 |

λογίας του εδάφους που ήταν αργιλώδες. Το 1962 το επταώροφο, υπερσύγχρονο και επιβλητικό νοσοκομείο Τραυματολογίας έκτασης 77 στρεμμάτων με την ονομασία «Απόστολος Παύλος», δυναμικότητας αρχικώς 230 κλινών, ήταν πλέον έτοιμο να δεχθεί κι άλλους τραυματίες. ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΣΤΙΓΜΈΣ • Το 1951, στον περίβολο του κτήματος της Βίλας Καζούλη κτίστηκε ο ναός του Αποστόλου Παύλου, με προσφορά της Ν. Μπαλάσκα.

• Μέχρι το 1953 το «ΚΑΤ» δεχόταν μόνο εξωτερικούς ασθενείς και αποκλειστικά όσους είχαν ανάγκη φυσιοθεραπείας. Τον Αύγουστο του 1953, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στη Ζάκυνθο και Κεφαλλονιά, δόθηκε εντολή να δεχτεί και να περιθάλψει τους πρώτους εσωτερικούς ασθενείς, 80 θύματα των σεισμών.

• Το 1958 διέκοψε τη λειτουργία του.

• Στις 22/6/1954 το Ίδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων «Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ» αγόρασε 50 στρέμματα από τους ιδιοκτήτες της Βίλας Καζούλη.

• Το 1955 έγινε η αρχή οικοδόμησης του νέου νοσοκομείου.

• Το 1955, επίσης, αγοράστηκαν άλλα 27 στρέμματα και έτσι συμπληρώνονται τα σημερινά όρια του νοσοκομείου.

• Η οικοδόμηση των πρώτων κτιρίων του νοσοκομείου τελείωσε το 1962 και το Ίδρυμα μετονομάζεται σε ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ- ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΗΡΩΝ «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ».

• Το 1971 ιδρύθηκε η Σχολή Νοσοκόμων μονοετούς φοίτησης του ΚΑΤ και το 1980 μετατράπηκε σε ΜΤΕΝ σχολή διετούς φοίτησης. Το νοσοκομείο, σύμφωνα με το Π.Δ. 304/5-8-83, αποτελεί πλέον ΝΠΔΔ.

• Το 1997 ιδρύθηκε το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του νοσοκομείου, που ξεκίνησε την εκπαιδευτική του δραστηριότητα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του υπουργείου Υγείας-Πρόνοιας, με σεμινάρια που είτε απευθύνονται σε ειδικό προσωπικό (νοσηλευτικό, διοικητικό, ιατρικό) είτε αποτελούν διατομεακά προγράμματα. Μετά το σεισμό του 1999, μεταφέρθηκε στο «ΚΑΤ» η Πανεπιστημιακή Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου «Οι Άγιοι Ανάργυροι», η οποία συνεχίζει να λειτουργεί εκεί μέχρι σήμερα. Επιπλέον, εκεί λειτουργούν η διετούς φοίτησης σχολή ΜΤΕΝΣ και το Ερευνητικό Κέντρο που ασχολείται με παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος.

• Το 2004 ήταν ανάμεσα στα 12 νοσοκομεία της χώρας που είχαν ορισθεί ως Ολυμπιακά Νοσοκομεία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. ■

έχει σε μοναδική αναλογία δύο καταξιωμένα δραστικά συστατικά, την παρακεταμόλη και την ιβουπροφαίνη σε ένα μόνο δισκίο.

Γενικό Νοσοκομείο Αττικής «ΚΑΤ»* ΙΩΆΝΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΌΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Α’ Γενικής Χειρουργικής Κλινικής

ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ Το Γενικό Νοσοκομείο Αττικής «ΚΑΤ» (ή απλά Νοσοκομείο «ΚΑΤ», προγενέστερα Νοσοκομείο Ατυχημάτων «Απόστολος Παύλος») είναι τριτοβάθμιο νοσοκομείο της Αττικής και βρίσκεται στην Κηφισιά. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Αττικής, με σαφή προ-

σανατολισμό στην Ορθοπαιδική και την Τραυματολογία, έτσι ώστε να έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των πολιτών ως το νοσοκομείο των ατυχημάτων και των καταγμάτων. Ανήκει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και υπάγεται στην 1η Υγειονομική Περιφέρεια Αττικής. Την ονομασία του το νοσοκομείο την οφείλει στο

* Απόσπασμα από το «Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» των Εκδόσεων Μίλητος.

24 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 449 Κέντρο Αποκατάστασης Τραυματιών (449 «ΚΑΤ»). Το 449 «ΚΑΤ» ιδρύθηκε στις 5/10/1949 με την υπ’ αριθ. ΑΠ 12083/Α3/1/7/49 διαταγή του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ)/Β6. Ήταν διοικητικά και οικονομικά ανεξάρτητο, υπαγόταν στο ΓΕΣ/Β6, με διοικητή τον αρχίατρο Ν. Βρυώνη και υποδιευθυντή τον επίατρο Ερρίκο Λέβη. Το Κέντρο ήταν κυρίως θεραπευτήριο και είχε ως σκοπό την αποθεραπεία και αποκατάσταση των τραυματιών πολέμου, ώστε να μπορέσουν να επανέλθουν υγιείς στην ενεργό δράση. Η ιδέα της ίδρυσής του αποδίδεται κατ’ άλλους μεν στην τότε βασίλισσα Φρειδερίκη, κατ’ άλλους δε στον αρχίατρο Ν. Βρυώνη, ο οποίος εισηγήθηκε στη βασίλισσα την επιτακτική ανάγκη δημιουργίας του, ώστε να μπορούν οι τραυματίες πολέμου να επιστρέφουν μετά από έξι μήνες ικανοί στα πεδία των μαχών.

Η Βίλα Καζούλη όπως είναι σήμερα.

Η υγειονομική μονάδα εγκαταστάθηκε στη Βίλα Καζούλη, καθώς και σε οκτώ λυόμενα ξύλινα περίπτερα, τα αποκαλούμενα ΤΟΛ, τα οποία λειτουργούσαν ως θάλαμοι για 20-40 αρρώστους, ενώ η βίλα εχρησιμοποιείτο κυρίως ως Διοίκηση. Το 449 «ΚΑΤ» ανέπτυξε ειδικά περίπτερα, όπως γυμναστήριο, κέντρο ψυχαγωγίας, βιοτεχνικό εργαστήριο, γεωργικό σχολείο. Από την ίδρυση του Κέντρου έως το 1951 νοσηλεύτηκαν συνολικά 1.100 τραυματίες, το 62% των οποίων αποθεραπεύτηκε πλήρως. Στα επόμενα χρόνια, το Κέντρο αρχίζει να δέχεται για αποκατάσταση, εκτός των τραυματιών στρατιωτών, και πολίτες ως εξωτερικούς ασθενείς. Το 1951 συστήνεται το Ίδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων «Ο Άγιος Παύλος» (ΝΠΙΔ), με την υπ’ αριθ.

3816-28/10/1951 συμβολαιογραφική πράξη. Το Ίδρυμα συστεγάζεται με το 449 «ΚΑΤ» στη Βίλα Καζούλη και στα ΤΟΛ. Μέχρι το 1953 δεχόταν μόνο εξωτερικούς ασθενείς και αποκλειστικά όσους είχαν ανάγκη φυσικοθεραπείας. Στα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας του

εξυπηρέτησε περίπου 2.800 ασθενείς. Τον Αύγουστο του 1953, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στη Ζάκυνθο και στην Κεφαλλονιά, δόθηκε εντολή να δεχτεί και να περιθάλψει τους πρώτους εσωτερικούς ασθενείς: 80 θύματα των σεισμών. Το 449 «ΚΑΤ» διακόπτει τελικά τη λειτουργία του το 1958. Στις 22/6/1954 το Ίδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων «Ο Άγιος Παύλος» αγοράζει 50 στρέμματα από τους ιδιοκτήτες της Βίλας Καζούλη και το 1955 γίνεται η αρχή οικοδόμησης του νέου νοσοκομείου. Το 1955 αγοράζονται άλλα 27 στρέμματα και έτσι συμπληρώνονται τα σημερινά όρια του νοσοκομείου. Στις 12/6/1958 τροποποιείται για άλλη μια φορά το Καταστατικό του Ιδρύματος, με τη συμβολαιογραφική πράξη 2293/12-06-1958. Το Ίδρυμα μετονομάζεται σε Νοσοκομείο Ατυχημάτων και Αποκαταστάσεως Τραυματιών και Αναπήρων «Ο Απόστολος Παύλος», στους σκοπούς του οποίου αναφέρονται για πρώτη φορά «η προαγωγή της Ιατρικής και η ειδίκευσις και μετεκπαίδευσις νέων ιατρών». Σύμφωνα με αυτήν την τροποποίηση, διευρύνονται οι σκοποί του Ιδρύματος, με την παροχή νοσηλευτικής περίθαλψης, όχι μόνο στους φυσικούς αναπήρους ακρωτηριασμένους και πάσχοντες από κινητικές ασθένειες, αλλά και σε όλους όσοι χρειάζονται περίθαλψη από ατυχήματα, τραυματισμούς κ.λπ. Στην ίδια συμβολαιογραφική πράξη αναφέρονται: 1. Η απόφαση για την ίδρυση νέου σύγχρονου νοσοκομείου.

2. Η ίδρυση σχολής ειδικευμένων αδελφών νοσοκόμων και 3. η ίδρυση σχολής φυσικοθεραπείας. Η οικοδόμηση των πρώτων κτιρίων του νοσοκομείου τελειώνει το 1962 και η εγκατάσταση γίνεται την 1η/1/1963. Η Σχολή Β/Νοσοκόμων μονοετούς φοίτησης ιδρύθηκε το 1971. Από το 1980 μετατράπηκε σε ΜΤΕΝ Σχολή διετούς φοίτησης, με κοινή απόφαση των υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Κοινωνικών Υπηρεσιών Α4β/οικ 3223/23-5-1980 Ν. 576/1977. Το 1975 κατασκευάστηκε στο χώρο του νοσοκομείου το Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ. Γαροφαλλίδης». Λειτουργεί επίσης σύγχρονη Μονάδα Μέτρησης της Οστικής Πυκνότητας, με μεγάλη συμβολή στην έρευνα και τη θεραπεία των παθήσεων των οστών. Το νοσοκομείο, σύμφωνα με το Π.Δ. 304/5-8-1983 «Για την υπαγωγή του Νοσοκομείου Ατυχημάτων και Αποκαταστάσεως Τραυματιών και Αναπήρων Ο Απόστολος Παύλος», στις διατάξεις του Ν.Δ. 2591/53 (ΦΕΚ 108/Α/1983), αποτελεί πλέον ΝΠΔΔ και διέπεται από τις διατάξεις αυτού του Ν.Δ., όπως τροποποιήθηκαν

| 25

και συμπληρώθηκαν μεταγενέστερα και από τις διατάξεις του Ν. 1397/1983 ΕΣΥ (ΦΕΚ 148/Α/1983). ΊΔΡΥΣΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΏΝ ΚΛΙΝΙΚΏΝ Η Α’ Γενική Χειρουργική Κλινική του ΓΝΑ «ΚΑΤ» βρίσκεται στον 3ο όροφο της Νέας Πτέρυγας. Ιδρύθηκε το 1964 (ΦΕΚ Τεύχος 1ο, 98/17-06-1964), περιλαμβάνουσα αρχικά και Γναθοπροσωπικό Τμήμα, δυνάμεως 55 κλινών, με πρώτο διευθυντή τον Βασίλειο Αξενίδη (1964-1985), κατά τη μετατροπή του Κέντρου Αποκαταστάσεως Τραυματιών («ΚΑΤ») σε οργανωμένο πλέον και σύγχρονο τραυματολογικό κέντρο. Κατοπινοί επιμελητές και άξιοι δάσκαλοι, μαζί με τον Βασίλειο Αξενίδη, ήταν ο Αναστάσιος Ιωαννίδης, ο Γεώργιος Βέλμαχος και ο Γεώργιος Αργυρόπουλος. Επόμενοι διευθυντές της Α’ Γενικής Χειρουργικής Κλινικής ήταν: • 18/11/1985 – 31/12/1992: Δημήτριος Ξανθάκης • 01/01/1993 – 09/03/1998: Αναστάσιος Ιωαννίδης • 01/04/1998 – Απρίλιος 2000: Αναπλ. διευθυντής Σπύρος Σαμοΐλης • 01/07/2000 – 31/12/2008: Αναπλ. διευθυντής Γεώργιος Παπαδάκης • 01/01/2009 – Σήμερα: Διευθυντής Ιωάννης Παρασκευόπουλος Εφημερεύει εναλλάξ με τη Β’ Γενική Χειρουργική Κλινική (κάθε κλινική ανά οκτώ ημέρες), βάσει του προγράμματος γενικών εφημεριών του ΕΚΑΒ. Ωστόσο, λόγω της ιδιαιτερότητας του νοσοκομείου, ως του κατεξοχήν τραυματολογικού κέντρου αναφοράς στον ελληνικό χώρο, οι ιατροί της Κλινικής καλούνται επίσης συχνότατα, ανεξαρτήτως είδους εφημερίας -γενικής ή μερικής- να αντιμετωπίσουν πολύπλοκα συνυπάρχοντα χειρουργικά προβλήματα σε πολυτραυματίες. Η ύπαρξη δε 17 συνολικά Κλινικών άλλων χειρουργικών ειδικοτήτων, καθώς και 3 ΜΕΘ, εξυπηρετεί έναν τεράστιο αριθμό περιπτώσεων ασθενών με οξέα προβλήματα Χειρουργικής Παθολογίας, που χρήζουν άμεσης διαγνωστικής προσέγγισης και χειρουργικής αντιμετώπισης. Η Α’ Γενική Χειρουργική Κλινική διαθέτει 20 κλίνες Γ’ θέσεως (20 θαλάμους 8 κλινών, 1 θάλαμο 3 κλινών και 1 θάλαμο 1 κλίνης) στον 3ο όροφο της Νέας Πτέρυγας και 2 θαλάμους 2 κλινών ΒΑ’ θέσεως, στον ριζικά ανακαινισμένο 6ο όροφο του νοσοκομείου. ΛΑΠΑΡΟΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΉ ΜΟΝΆΔΑ Από το 1992 λειτουργεί στο ΓΝΑ «ΚΑΤ» Λαπαροενδοσκοπική Μονάδα, η οποία δημιουργήθηκε με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, ύστερα από πρόταση του Επιστημονικού Συμβουλίου. Είναι υπό την άμεση και ολοκληρωτική εποπτεία της Α’ Γενικής Χειρουργικής Κλινικής.

26 |

Κατά το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα, έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά πάνω από 6.000 λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, όπως: Διαγνωστικές λαπαροσκοπήσεις τραύματος και χειρουργικής παθολογίας, βασικές και προηγμένες επεμβάσεις (όπως χολοκυστεκτομή, σκωληκοειδεκτομή, αφαίρεση κύστεων και όγκων ωοθηκών) κ.ά. Η εμπειρία αυτή συμπληρώθηκε επωφελώς και αποφασιστικά με συνεχή θεωρητική και πραγματική ενημέρωση σε κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού του ιατρικού δυναμικού της μονάδας, εκφράστηκε, δε, με πολλές ανακοινώσεις σε διάφορα Συνέδρια -πανελλήνια και διεθνή- και με οργάνωση προσυνεδριακών φροντιστηρίων/σεμιναρίων προηγμένων λαπαροσκοπικών τεχνικών. ΚΛΙΝΙΚΉ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ Αντιμετωπίζεται ετησίως μεγάλος αριθμός ασθενών, αφενός μεν με γενικά χειρουργικά προβλήματα -οξέα και χρόνια-, αφετέρου δε με σοβαρές κακώσεις ενδοκοιλιακών οργάνων, κατόπιν ατυχημάτων οιασδήποτε αιτιολογίας. Οι πραγματοποιούμενες επεμβάσεις περιλαμβάνουν καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις, που χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση, όπως τραχήλου, ενδοκοιλιακών και εξωπεριτοναϊκών οργάνων, παθήσεις μαλακών μορίων κ.λπ., ανοικτά ή λαπαροσκοπικά. Το καθημερινό πρόγραμμα περιλαμβάνει: ενημέρωση, όπου γίνεται συστηματική/λεπτομερής ανάλυση των υπαρχόντων περιστατικών, με ταυτόχρονη διεξοδική συζήτηση (από τους ειδικευμένους ιατρούς) των διαφόρων προβλημάτων που αναφύονται -διαγνωστικών ή θεραπευτικών- προς εμπέδωση από τους ειδικευόμενους της μεθοδολογίας και των βασικών αρχών της Γενικής Χειρουργικής και ακολούθως επίσκεψη στους θαλάμους των ασθενών από το σύνολο του ιατρικού δυναμικού της κλινικής. ΤΑΚΤΙΚΆ ΕΞΩΤΕΡΙΚΆ ΙΑΤΡΕΊΑ (ΤΕΙ)/ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΈΣ ΑΊΘΟΥΣΕΣ Τα ΤΕΙ λειτουργούν κάθε Δευτέρα (11.00 – 12.00), Τετάρτη (11.00 – 13.00) και Παρασκευή (09.00 – 10.00). Προγραμματισμένες επεμβάσεις γίνονται κάθε Τρίτη και Παρασκευή, ενώ ανά δύο εβδομάδες υπάρχει διαθέσιμη και τρίτη χειρουργική αίθουσα (εκτός βεβαίως από την περίοδο των εορτών/καλοκαιρινών αδειών). Κάθε Δευτέρα και Πέμπτη χειρουργούνται ασθενείς με μικρές επεμβάσεις, υπό τοπική αναισθησία στο χειρουργείο του ΤΕΠ. Όλα τα περιστατικά που χρειάζονται επέμβαση καταχωρίζονται στη Λίστα Χειρουργείου της κλινικής, κατά απόλυτη σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με την

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ημερομηνία εξέτασης και το βαθμό βαρύτητας. Περιστατικά τα οποία λόγω της νόσου (όπως νεοπλάσματα) χρειάζονται γρηγορότερα επέμβαση χειρουργούνται εκτός λίστας. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ • Ενδοκλινικά μαθήματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, βάσει ετήσιου προγράμματος, από τον διευθυντή, τους επιμελητές και τους ειδικευόμενους. Τα μαθήματα γίνονται στο γραφείο των ιατρών της κλινικής κάθε δεύτερη Πέμπτη 12.00 – 14.00, χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα οπτικοακουστικά μέσα, εκτός από τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.

• Βιβλιογραφική ενημέρωση από έγκυρα χειρουργικά περιοδικά την τελευταία Πέμπτη κάθε μήνα.

• Συζήτηση περιστατικών με ιδιαίτερο κλινικό και διαγνωστικό ενδιαφέρον ανά δεύτερο μήνα.

• Ανάπτυξη γενικών χειρουργικών θεμάτων στο πλαίσιο ημερίδων, στρογγυλών τραπεζών και συμποσίων, που γίνονται στο Αμφιθέατρο του νοσοκομείου ή στο πλαίσιο πανελληνίων συνεδρίων.

• Μαθήματα στους φοιτητές της Νοσηλευτικής Σχολής του ΕΚΠΑ και στο ΔΙΕΚ του νοσοκομείου.

• Συστηματική Εκπαίδευση των ειδικευόμενων ιατρών -θεωρητική και πρακτική στο χειρουργείο- στις χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης διαφόρων παθήσεων.

• Συμμετοχή σε συνέδρια, πανελλήνια και διεθνή, με προφορικές και ανηρτημένες ανακοινώσεις.

• Δημοσιεύσεις εργασιών σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.

ΙΑΤΡΟΊ Δρ Ιωάννης Παρασκευόπουλος, διευθυντής ΕΣΥ, προϊστάμενος Α’ Γενικής Χειρουργικής Κλινικής. Χρήστος Παπαζαχαρίας, διευθυντής ΕΣΥ. Δρ Σωτηρία Σταμοπούλου, επιμελήτρια Α’ ΕΣΥ. Ελευθέριος Φωτίου, επιμελητής Α’ ΕΣΥ. Η Α’ Γενική Χειρουργική Κλινική χορηγεί πλήρη ειδικότητα Χειρουργικής. Υπάρχουν 6 θέσεις ειδικευομένων, η τοποθέτηση των οποίων γίνεται από το Υπουργείο Υγείας. Η Β’ Γενική Χειρουργική Κλινική βρίσκεται στον 3ο όροφο της Νέας Πτέρυγας. Δημιουργήθηκε το 1987 με την εφαρμογή του ΕΣΥ (ΦΕΚ, Τεύχος 2ο, 19/15-1-1987), για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες του νοσοκομείου, στο πλαίσιο αλλαγής της μορφής του προς γενικό, αλλά με τραυματολογική εξειδίκευση, νοσοκομείο. Πρώτος διευθυντής ήταν ο Λεωνίδας Παπασταματίου. Εφημερεύει εναλλάξ με την Α’ Γενική Χειρουργική Κλινική, βάσει του Προγράμματος του ΕΚΑΒ κάθε Δ’ Δέσμη, δηλαδή 8 ημέρες η κάθε κλινική, μαζί με το «ΛΑΪΚΟ» Νοσοκομείο. Λόγω όμως της καθημερινής εφημερίας του νοσοκομείου για ορθοπαιδικά περιστατικά, οι ιατροί της Κλινικής καλούνται συχνότατα να αντιμετωπίσουν τα συνυπάρχοντα προβλήματα, ιδίως τραυματολογικά. Επίσης, οι ασθενείς των υπολοίπων Κλινικών (λειτουργούν συνολικά στο νοσοκομείο 17 κλινικές), καθώς και των 3 ΜΕΘ, εμπλουτίζουν την γκάμα των περιστατικών της Κλινικής που έχουν σχέση με τη Γενική Χειρουργική. Γίνεται επίσης ολοκληρωμένη διαγνωστική και θεραπευτική αντιμετώπιση όλων των χειρουργικών παθήσεων, χρησιμοποιώντας όλες τις σύγχρονες τεχνικές.

| 27

ΣΎΝΟΨΗ ΙΑΤΡΙΚΉΣ ΥΠΗΡΕΣΊΑΣ ΓΝΑ «ΚΑΤ» 2018 Παθολογικός Τομέας (199 κλίνες) • Παθολογική Κλινική • Ρευματολογική Κλινική • Καρδιολογική Κλινική • Νευρολογική Κλινική • Κλινική Φυσικής και Ιατρικής Αποκατάστασης • Παιδιατρικό Ιατρείο • Δερματολογικό Ιατρείο • Οφθαλμιατρείο Α’ Χειρουργικός Τομέας (200 κλίνες) • Α’ Ορθοπαιδική Κλινική • Β’ Ορθοπαιδική Κλινική • Γ’ Ορθοπαιδική Κλινική • Δ’ Ορθοπαιδική Κλινική • Ε’ Ορθοπαιδική Κλινική • ΣΤ’ Ορθοπαιδική Κλινική • Γ’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική (ΕΚΠΑ) • Παιδοορθοπαιδική Κλινική • Κλινική Σκολίωσης και Σπονδυλικής Στήλης • Κλινική Χεριού – Μικροχειρουργική Άνω Άκρου • Κλινική Αθλητικών Κακώσεων Β’ Χειρουργικός Τομέας (200 κλίνες) • Α’ Γενική Χειρουργική Κλινική • Β’ Γενική Χειρουργική Κλινική • Νευροχειρουργική Κλινική • Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής και Μονάδα Εγκαυμάτων • Κλινική Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρ/κής • Αγγειοχειρουργική Κλινική • Θωρακοχειρουργική Κλινική • Ουρολογικό Ιατρείο • Οδοντιατρείο Εργαστηριακός Τομέας • Μικροβιολογικό Εργαστήριο • Αιματολογικό Εργαστήριο • Αιμοδοσία • Ακτινοδιαγνωστικό • Παθολογοανατομικό Εργαστήριο • Βιοχημικό Εργαστήριο • Φαρμακείο Διατομεακά Τμήματα (51 κλίνες) • Α’ ΜΕΘ • Β’ ΜΕΘ • Αναισθησιολογικό • Ιατροδικαστής Τμήματα • Τμήμα Παραϊατρικού Προσωπικού • Τμήμα Κλινικής Διατροφής • Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας • Επόπτρια Δημόσιας Υγείας • Ψυχολόγοι

28 |

ΝΟΣΗΛΕΊΑ ΑΣΘΕΝΏΝ Οι παθήσεις για τις οποίες νοσηλεύονται οι ασθενείς αντιπροσωπεύουν σχεδόν το σύνολο των παθήσεων της Γενικής Χειρουργικής. Το καθημερινό πρόγραμμα προβλέπει επίσκεψη στους θαλάμους των ασθενών, εξέταση αυτών και επιστημονική συζήτηση των προβλημάτων, διαγνωστικών ή θεραπευτικών. Επίσης στο ΤΕΠ βρίσκονται 4 ειδικευόμενοι και 1-2 επιμελητές σε κάθε γενική εφημερία. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΈΣ ΕΠΕΜΒΆΣΕΙΣ Οι κυριότερες χειρουργικές επεμβάσεις που διενεργούνται στην Κλινική είναι: • Παθήσεις ήπατος-χοληφόρων • Διάφορες κήλες • Ρήξη σπληνός/ήπατος • Ρήξη μεσεντερίου – εντέρου – νεφρού • Όγκοι παχέος εντέρου • Βρογχοκήλες • Όγκοι μαστού • Μηχανικός ειλεός • Ινομυώματα μήτρας – παθήσεις ωοθηκών • Γαστρορραγίες • Όγκοι στομάχου • Εχινόκοκκοι κύστες • Όγκοι μαλακών μορίων • Κιρσοί ΠΑΡΟΧΈΣ ΚΑΙ ΚΛΊΝΕΣ Η Κλινική αναπτύσσεται στον 3ο όροφο της Νέας Πτέρυγας σε 32 κλίνες. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΈΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Β’ Γενικής Χειρουργικής Κλινικής περιλαμβάνει: • Ενδοκλινικά μαθήματα βάσει προγράμματος από τον διευθυντή, τους επιμελητές, τους ειδικευόμενους και εξωτερικούς συνεργάτες.

• Γενικά νοσοκομειακά μαθήματα στο Αμφιθέατρο του νοσοκομείου.

• Εκπαίδευση στο χειρουργείο.

• Συμμετοχή σε ελληνικά συνέδρια.

• Συμμετοχή σε στρογγυλές τράπεζες, σεμινάρια, συμπόσια κ.λπ. ΙΑΤΡΟΊ • Παναγιώτης Βραχνός, διευθυντής ΕΣΥ, προϊστάμενος Β’ Γενικής Χειρουργικής Κλινικής • Διονύσιος Ξυπολυτάς, διευθυντής ΕΣΥ • Γρηγόριος Παπουτσής, διευθυντής ΕΣΥ • Νικόλαος Κόχυλλας, επικουρικός Ιατρός ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

«Χρυσή» η ομάδα Δερματολογίας της AbbVie στα Αριστεία της ΕΕΦαΜ!

ΜΕ ΧΡΥΣΌ ΒΡΑΒΕΊΟ ΤΙΜΉΘΗΚΕ η ομάδα Δερματολογίας της AbbVie στα Αριστεία του 13ου Συνεδρίου Φαρμακευτικού Management που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικού Management (ΕΕΦαΜ). Η διάκριση αφορά στην κατηγορία «Καμπάνια Νέου Προϊόντος», για την ολιστική επικοινωνιακή και marketing στρατηγική καμπάνια «Nothing is Everything», που υλοποίησαν οι συνεργάτες του τμήματος Δερματολογίας της AbbVie για μία νέα, καινοτόμο θεραπευτική λύση για την ψωρίαση. Η διάκριση αυτή αποτελεί την 3η χρυσή διάκριση της ομάδας Δερματολογίας της AbbVie στα Αριστεία της ΕΕΦαΜ, τα οποία αποτελούν θεσμό από το 2001 και επιβραβεύουν την αριστεία, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία στο φαρμακευτικό management, αντανακλώντας τις υψηλές αξίες της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Όπως δήλωσε ο Πασχάλης Αποστολίδης, διευθύνων σύμβουλος της AbbVie, «η διάκριση αυτή αποτελεί μεγάλη τιμή και δικαίωση για την προσπάθεια της ομάδας της Δερματολογίας, η οποία με αφοσίωση, πνεύμα συνεργασίας και ενθουσιασμό εργάζεται καθημερινά για να υπερβαίνει τον εαυτό της και να πετυχαίνει, διαρκώς, υψηλότερους στόχους. Στην AbbVie μετράμε μία δεκαετία εντατικής προσπάθειας για να ανακαλύψουμε και να προσφέρουμε θεραπείες οι οποίες μπορούν να μεταμορφώσουν τη ζωή των ανθρώπων που ζουν με νοσήματα, τα οποία δυσκολεύουν την ποιότητα της ζωής τους. Στην Ανοσολογία και στη Δερματολογία βρισκόμαστε στην αιχμή της επιστήμης, ανακαλύπτοντας νέες θεραπευτικές λύσεις για να ενισχύσουμε την εμπειρία των ασθενών από τη διάγνωση έως την ύφεση των συμπτωμάτων τους. Είμαστε περήφανοι γιατί χάρη στη σκληρή δουλειά, η ομάδα μας τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα στέκεται στο ύψος των περιστάσεων, συμβάλλοντας ουσιαστικά

σε μία καλύτερη ζωή για εκατομμύρια ανθρώπους, στον κόσμο». Παράλληλα η Χριστίνα Αργυρόκου, εμπορική διευθύντρια Ανοσολογίας της AbbVie ευχαρίστησε την ομάδα σημειώνοντας: «Η επιβράβευση στα Αριστεία της ΕΕΦαΜ και η αναγνώριση των προσπαθειών μας από τους συναδέλφους μας στη φαρμακευτική αγορά μάς γεμίζει ακόμα μεγαλύτερη ικανοποίηση. Μας επιφορτίζει με μεγαλύτερη ευθύνη να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πιο εντατικά και προσηλωμένα, ώστε να πρωτοπορούμε σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς μας. Ειδικά στον τομέα της Ανοσολογίας, η AbbVie διαχρονικά και με αξιοπιστία προσφέρει στους επαγγελματίες Υγείας και στους ασθενείς ασφαλείς θεραπευτικές επιλογές, οι οποίες καλύπτουν σημαντικά θεραπευτικά κενά. Η εμπιστοσύνη που απολαμβάνουμε θέλουμε να ενισχύεται και να αποδεικνύεται καθημερινά και με πράξεις. Κάθε επιτυχία απαιτεί ομαδική και δημιουργική δουλειά, χάρη σε αυτά η ομάδα της Δερματολογίας και με σεβασμό σε όλα τα μέλη της ομάδας κατάφερε να διακριθεί σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο!». ■

| 29

Η ιστορία της ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉΣ στην Ελλάδα Ο ΌΡΟΣ «ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉ» για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε από τον Γάλλο καθηγητή Νicolas Andry, ο οποίος, συνδυάζοντας τις ελληνικές λέξεις «ορθός» και «παιδίoν», προσπάθησε να περιγράψει έναν νέο τομέα της Ιατρικής, εκείνον της πρόληψης και της θεραπείας των παιδικών παραμορφώσεων. Τους επόμενους αιώνες ο όρος υιοθετήθηκε διεθνώς από την ιατρική κοινότητα, καθώς η ορθοπαιδική επιστήμη εξελισσόταν, διευρύνοντας το ενδιαφέρον της σε όλες τις συγγενείς, επίκτητες και τραυματικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Η Ορθοπαιδική Χειρουργική στη χώρα μας αρχικά καλλιεργήθηκε μέσα στους κόλπους της Γενικής Χειρουργικής. Αμέσως μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους και την εγκατάσταση του πρώτου Πανεπιστημίου (Οθώνειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1837), αρκετοί γενικοί χειρουργοί έδειξαν ενδιαφέρον για τις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Ο Ιωάννης Ολύμπιος (1802-1869) είναι ο πρώτος καθηγητής Χειρουργικής Παθολογίας που ασχολήθηκε κυρίως με τη Γενική Χειρουργική και την Οφθαλμολογία, αλλά έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ορθοπαιδική. Μέχρι το 1900, είχαν δημοσιευθεί αρκετές εργασίες του με ορθοπαιδικό περιεχόμενο στο Δελτίο της Ιατρικής Εταιρείας και άλλες εκδόσεις. Ο Θεόδωρος Αρεταίος (1829-1893) εξήγησε το μηχανισμό των καταγμάτων και άλλων ορθοπαιδικών παθήσεων στο βιβλίο του «Χειρουργική Παθολογία». Ο Σπυρίδων Μαγγίνας

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Ιωάννης Χρυσοσπάθης ήταν ο πρώτος καθηγητής Ορθοπαιδικής (1925) και υπηρέτησε ως διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ορθοπαιδικού Τμήματος της Αστυκλινικής (1908-1938) και ως διευθυντής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών (1926-1938). ΔΕΞΙΑ: Ο Αθανάσιος Κονταργύρης υπηρέτησε ως καθηγητής Ορθοπαιδικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών (1947), διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ορθοπαιδικού Τμήματος της Αστυκλινικής (1938-1940), διευθυντής της Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Ασκληπιείου Βούλας (1938-1944), διευθυντής της Πανεπιστημιακής Κλινικής «Χειρουργικής Παίδων και Ορθοπαιδικής» στον «Ευαγγελισμό» (1947-1951), που εν συνεχεία μεταφέρθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο (1951-1954).

30 |

(1839-1920) έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Τραυματολογία, όπως μαρτυρά η διατριβή του «Περί των κατά το κατώτερο άκρον του οστού της κνήμης γενόμενων καταγμάτων». Ο Νικόλαος Αλεβιζάτος (1875-1945) υποστήριξε τη διατριβή του επί υφηγεσία «Περί της θεραπείας του Ποττείου κακού και ιδία της απότομου ευθειάσεως της κύφωσεως υπό χλωροφορμίου δι’ ενός νέου μηχανήματος». Ο Κωνσταντίνος Μέρμηγκας (18471942) μελέτησε τα κατάγματα και παρουσίασε πολλές εργασίες όπως η «Η μέθοδος της τάσεως διά εμπήξεως ήλων επί καταγμάτων της μηριαίας κεφαλής» (Δελτίο της Ιατρικής Εταιρείας, 1922). Ο Ευάγγελος Καλλιοντζής στο σύγγραμμά του «Εγχειρητική» (1899) περιγράφει λεπτομερώς εγχειρήσεις επί των οστών. Ο Γεράσιμος Φωκάς (1861-1937) εξελέγη καθηγητής Γενικής Χειρουργικής το 1902, ανέλαβε αρχικά τη Διεύθυνση του Δημοτικού Νοσοκομείου και αργότερα μεταφέρθηκε στο Αρεταίειον (1907). Ίδρυσε την ιδιωτική «Κλινική Φωκά», όπου με τον επιμελητή του Ριχάρδο Λιβαθυνόπουλο αντιμετώπιζε παθήσεις Γενικής Χειρουργικής, Γυναικολογίας και Ορθοπαιδικής. Οι περισσότεροι από τους μεταγενέστερους διάσημους Έλληνες Ορθοπαιδικούς, όπως ο Αριστοτέλης Λιούγκας, ο Αθανάσιος Κονταργύρης, ο Θεόδωρος Γαροφαλίδης, ο Νικόλαος Βρυώνης και άλλοι, υπήρξαν βοηθοί του. Την ίδια περίοδο (1902) ο καθηγητής Μαρίνος Γερουλάνος (1867-1960) ανέλαβε τη Διεύθυνση της Χειρουργικής Κλινικής του «Ευαγγελισμού». Ο Γε-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Ο Ριχάρδος Λιβαθυνόπουλος υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (ΕΕΧΟΤ) (1947). Η πρώτη σφραγίδα της ΕΕΧΟΤ με την κυκλική επιγραφή «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ – ΑΘΗΝΑΙ» και το έμβλημα της Ορθοπαιδικής με έτος ίδρυσης το 1947 στο κεντρικό μέρος της. Τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (ΕΕΧΟΤ) ήταν οι: Ρ. Λιβαθυνόπουλος, Α. Κονταργύρης, Μ. Χρυσάφης, Α. Παπαδόπουλος, Θ. Γαροφαλίδης, Π. Αντωνόπουλος, Μ. Ανδρεόπουλος, Μ. Δανιηλίδου, Μ. Δήμιτσας, Α. Καββαδίας, Λ. Καραμπαρμπούνης, Γ. Λιβαθυνόπουλος, Ι. Μιχαήλ, Ε. Οικονόμου, Θ. Παπαγεωργαντάς, Ε. Παπαδόπουλος, Α. Αρζιμάνογλου, Α. Χατζηγεωργίου, Χ. Χριστόπουλος, Ε. Χρυσάφης, Τ. Καμπέρογλου, Μ. Κλωνιζάκης.

ρουλάνος είχε ιδιαίτερες χειρουργικές ικανότητες, που του επέτρεψαν να ασχοληθεί με τη Χειρουργική όλων των συστημάτων, αλλά κυρίως την Ορθοπαιδική. Τότε εγκαινιάστηκε η έναρξη «Ορθοπαιδικής Αίθουσας» και Ακτινολογικού Εργαστηρίου του Νοσοκομείου. Όλοι οι παραπάνω πρωτοπόροι, μαζί με πολλούς άλλους χαρισματικούς ιατρούς της εποχής δημιούργησαν τα θεμέλια της Ορθοπαιδικής στη χώρα μας. Ωστόσο, ο Ιωάννης Χρυσοσπάθης (1871-1938) ήταν εκείνος που σήμανε την έναρξη της Ορθοπαιδικής στην Ελλάδα. Ο Χρυσοσπάθης σπούδασε Ιατρική στη Λειψία και κατόπιν ειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική στην Κεντρική Ευρώπη (Βερολίνο, Αμβούργο, Βιέννη, Παρίσι) κοντά σε μεγάλες προσωπικότητες της εποχής. Ήταν ο πρώτος ειδικευμένος Έλληνας ορθοπαιδικός χειρουργός. Το 1901 επέστρεψε στην Αθήνα και ξεκίνησε να εφαρμόζει σύγχρονες για την εποχή ορθοπαιδικές επεμβάσεις, ενώ διατηρούσε εργαστήριο όπου κατασκεύαζε εξατομικευμένους νάρθηκες και άλλες συσκευές για την αντιμετώπιση παραμορφώσεων, καθώς και Ακτινολογικό Εργαστήριο. To 1908 υποστήριξε τη διατριβή του «Περί

χρόνιας αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδος» και εξελέγη υφηγητής «Ορθοπαιδικής και Χειρουργικής Παίδων» στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο χρόνος αυτός αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της Ορθοπαιδικής στη χώρα μας, αφού εγκαθίσταται για πρώτη φορά Έδρα Ορθοπαιδικής στην Ιατρική Σχολή και ξεκινά να διδάσκεται αυτόνομα το μάθημα της Ορθοπαιδικής. Το 1925, ο Χρυσοσπάθης εξελέγη καθηγητής. Ήταν ο πρώτος καθηγητής Ορθοπαιδικής, ενώ το βιβλίο του «Ορθοπεδική» (1932) αποτέλεσε το πρώτο ελληνικό σύγγραμμα της νέας αυτής ειδικότητας που θα μελετούσαν οι φοιτητές τα επόμενα χρόνια. Οι υπόλοιποι τέσσερις ορθοπαιδικοί της εποχής εκείνης ήταν ο Μιχαήλ Χρυσάφης στο ΠΙΚΠΑ, ο Αριστοτέλης Λιούγκας, που υπηρέτησε ως πρώτος διευθυντής στο Ασκληπιείο Βούλας (1924) με βοηθό τον Θεόδωρο Γαροφαλίδη, ο Αθανάσιος Κονταργύρης και ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος (1884-1955). Η Ορθοπαιδική Χειρουργική αναγνωρίστηκε επίσημα ως ξεχωριστή ειδικότητα στην Ελλάδα μόλις το 1938, προβλέποντας αρχικά τετραετή εκπαίδευση των ειδικευομένων.

| 31

Η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (ΕΕΧΟΤ) οφείλει την ίδρυσή της στον Ριχάρδο Λιβαθυνόπουλο και τον Αθανάσιο Κονταργύρη. Παρόλο που δεν είχαν κοινή ειδίκευση, οι δύο ιατροί είχαν κοινή πορεία ως επιμελητές του Γεράσιμου Φωκά (περίπου το 1920-1930). Ο Λιβαθυνόπουλος ήταν γενικός χειρουργός, ωστόσο ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την άσκηση της Ορθοπαιδικής. Το βιβλίο του «Ορθοπεδική εν Ιταλία» (1911), όπου περιγράφει τις εμπειρίες του κατά την παραμονή του στα Ορθοπαιδικά Ιδρύματα της Ιταλίας, είναι το πρώτο βιβλίο σχετικό με την Ορθοπαιδική στην ελληνική γλώσσα. Ο Αθανάσιος Κονταργύρης (1892-1954) φοίτησε στην Ιατρική Αθηνών και έπειτα μετεκπαιδεύτηκε στις Στρατιωτικές Σχολές της Λιόν και του Παρισιού. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως εθελοντής στον γαλλικό στρατό. Το 1919 επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση του Ορθοπαιδικού Κέντρου του Στρατού. Μαζί με τον Λιβαθυνόπουλο εργάστηκε στο ίδρυμα «Στέγη Πατρίδος» για τους ανάπηρους της Μικράς Ασίας. Το 1926, ως επιμελητής του Φωκά, έγινε υφηγητής Ορθοπαιδικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1929 Διευθυντής στο Ασκληπιείο Βούλας. Το 1947 εξελέγη Καθηγητής Ορθοπαιδικής και ίδρυσε την πρώτη Κλινική «Χειρουργικής Παίδων και Ορθοπαιδικής» του Πανεπιστήμιου Αθηνών στον «Ευαγγελισμό», που αργότερα μεταφέρθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο (1951). Η πρώτη προσπάθεια ίδρυσης της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (ΕΕΧΟΤ) έγινε το 1937. Οι ορθοπαιδικοί της εποχής συναντήθηκαν για το λόγο αυτόν στην οικία του Λιβαθυνόπουλου, κοντά στην πλατεία Βάθης. Ο περιορισμένος αριθμός τους και η μεσολάβηση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν επέτρεψαν την πραγματοποίηση του εγχειρήματος. Μετά το πέρας του πολέμου, την 9η Νοεμβρίου του 1947, είκοσι δύο ορθοπαιδικοί συγκεντρώθηκαν πάλι, αυτή τη φορά στο σπίτι του Κονταργύρη στην οδό Λυκαβηττού 23. Εκεί τα 22 ιδρυτικά μέλη αποφάσισαν τη σύσταση της ΕΕΧΟΤ. Η ΕΕΧΟΤ συνεδρίασε για πρώτη φορά τη 18η Μαρτίου του 1948. Υπό την προεδρία του Ριχάρδου Λιβαθυνόπουλου και με την παρουσία 16 μελών πραγματοποιήθηκαν αρχαιρεσίες προς ανάδειξη Διοικητικού Συμβουλίου. Πρόεδρος εξελέγη παμψηφεί ο A. Κονταργύρης, αντιπρόεδρος ο M. Χρυσάφης, γενικός γραμματέας ο Α. Παπαδόπουλος, ταμίας ο Θ. Γαροφαλίδης και ειδικός γραμματέας ο Ι. Μιχαήλ. Κατά το 1948 έγιναν 4 συνεδριάσεις. Οι συνεδριάσεις αρχικά λάμβαναν χώρα στο Κεντρικό Αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ αργότερα στο παλαιό αμφιθέατρο του «Ευαγγελισμού». Το πρώτο τεύχος του περιοδικού της Εταιρείας με

32 |

Η πρώτη σελίδα του Καταστατικού της Εταιρείας (1948).

τίτλο «Δελτίον της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας» εκδόθηκε το 1948. Το πρώτο συνέδριο της ΕΕΧΟΤ έλαβε χώρα στις 31 Μαΐου-2 Ιουνίου του 1969 στη Θεσσαλονίκη, επί προεδρίας Γεώργιου Χαροφυλακίδη. Το Κολλέγιο Ελλήνων Ορθοπαιδικών Χειρουργών (ΚΕΟΧ) συστάθηκε το 1983, μετά από πρωτοβουλία και έντονες προσπάθειες του Απόστολου Καββαδία. Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα αποτελεί τον εκπαιδευτικό βραχίονα της ΕΕΧΟΤ. Η μεγάλη προσφορά της ΕΕΧΟΤ στην εκπαίδευση και διαρκή ενημέρωση των μελών της, στην ορθοπαιδική επιστήμη, αλλά κυρίως στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας αναγνωρίστηκε με τη βράβευσή της από την Ακαδημία Αθηνών το 2004. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ Ηλιόπουλος Κ.Σ. Οι Πρωτοπόροι της Ορθοπεδικής. Έκδοση ΕΕΧΟΤ. Αθήνα 1991. Βαρβαρούσης Α. Ιστορία της Ορθοπαιδικής από την Αρχαιότητα Μέχρι Σήμερα. Η Εξέλιξη της Ελληνικής Ορθοπαιδικής. Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε. Αθήνα 2001. Μegaloikonomos PD, Savvidou OD, Vlachaki A, Igoumenou VG, Vlasis K, Papagelopoulos PJ. The Evolution of Orthopaedics in Greece: From Ancient Heritage to Modern Times. Surg Innov. 2021 Apr 8. ΠΗΓΗ: www.eexot.gr

Το μέλλον της ρομποτικής χειρουργικής γόνατος στην ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΉ Νέο, υπερσύγχρονο ρομποτικό σύστημα ROSA® KNEE SYSTEM Μέγιστη ακρίβεια, άριστο αποτέλεσμα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε ασθενή • Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος (ακρίβεια χιλιοστού) • Real time καθοδήγηση της επέμβασης μέσω υπολογιστή • Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος • Μικρότερος κίνδυνος επιπλοκών • Μικρότερη απώλεια αίματος • Ελάχιστος χρόνος νοσηλείας • Ταχύτερη ανάρρωση & Άμεση αποκατάσταση • Μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα

Από το 2008 χρησιμοποιούμε τη ρομποτική τεχνολογία με βάση τις ενδείξεις, όταν και όπως πρέπει για το καλό του ασθενή. Το Ορθοπαιδικό τμήμα της Ευρωκλινικής είναι στελεχωμένο από ιατρούς με πολυετή εμπειρία και εξειδίκευση, ενώ διαθέτει εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για την αντιμετώπιση όλου του φάσματος των ορθοπαιδικών παθήσεων.

Αθανασιάδου 7-9, πάροδος Δ. Σούτσου, 115 21 Αθήνα (μετρό Αμπελόκηποι), Τηλ.: 210 6416600, email: info@euroclinic.gr

www.euroclinic.gr

Ο κ. Ιωάννης Τσαρούχας.

34 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΙΩΆΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΎΧΑΣ MD, PhD, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Μεγάλων Αρθρώσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Η ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΊΤΙΔΑΣ ΙΣΧΊΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΈΘΟΔΟ ASI

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΊΤΙΔΑ ΤΟΥ ΙΣΧΊΟΥ είναι μια συχνή πάθηση, που εμφανίζεται συνήθως μετά τα 60 έτη, προκαλώντας σημαντικό βαθμό αναπηρίας και αντίστοιχα δυσμενή επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Τα κύρια συμπτώματα είναι ο πόνος κατά την κίνηση της άρθρωσης, ο οποίος σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να εμφανίζεται και σε ηρεμία, η δυσκαμψία και η βράχυνση του σκέλους, η οποία με τη σειρά της μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργικότητα της σπονδυλικής στήλης (π.χ. οσφυαλγία/ισχιαλγία), και του γόνατος. Οι ασθενείς έχουν χαρακτηριστική δυσκολία σε απλές καθημερινές κινήσεις, όπως να φορέσουν τις κάλτσες

τους ή να περιποιηθούν τα νύχια των ποδιών.

H θεραπεία στα αρχικά στάδια είναι συντηρητική με φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και περιορισμό της δραστηριότητας. Η ριζική θεραπεία είναι η ολική αρθροπλαστική, δηλαδή η αντικατάσταση της άρθρωσης από τεχνητή. Η πλέον εξελιγμένη τεχνική για την επέμβαση είναι η μέθοδος ASI (Anterior Supine Intermuscular) που εφαρμόζεται από τον Δρα Ιωάννη Τσαρούχα στην Κλινική Μεγάλων Αρθρώσεων του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Σε συνέντευξη που μας παραχώρησε ο κ. Τσαρούχας μάς αναφέρει τα εξής: — Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου ASI; Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου ASI είναι πολλά και οφείλονται στη βασική αρχή της, που είναι ο ελάχιστος τραυματισμός των ιστών. Κεντρική καινοτομία αυτής της επαναστατικής τεχνικής είναι η χρήση πολύ μικρής πρόσθιας τομής, μήκους μόλις 6-7 εκατοστών. Ο τραυματισμός των μαλακών μορίων είναι ελάχιστος, καθώς αποφεύγεται η διατομή μυών και τενόντων, και η διάρκεια της επέμβασης είναι περίπου μιάμιση ώρα. Με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται η απώλεια αίματος και όταν ο ασθενής έχει φυσιολογικό αιματοκρίτη προεγχειρητικά, είναι πολύ σπάνιο να χρειαστεί μετάγγιση. Ο μετεγχειρητικός πόνος ελαχιστοποιείται και η άρθρωση, λόγω της προστασίας των μαλακών μορίων, είναι από την πρώτη μέρα σταθερή. Αυτό σημαίνει ότι ο

| 35

ασθενής μπορεί άμεσα να σηκωθεί και να περπατήσει. Ανάλογα με τη φυσική του κατάσταση, μπορεί εξαρχής να μη χρειαστεί κανένα βοήθημα. Η διάρκεια νοσηλείας περιορίζεται σε 1-2 ημέρες. Με την ταχεία κινητοποίηση μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών, όπως είναι η φλεβική θρόμβωση και τα αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα. Ο ασθενής επανέρχεται γρηγορότερα στις καθημερινές δραστηριότητες και σε μία φυσιολογική ζωή. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι η τεχνική ASI ενδείκνυται και σε υπέρβαρους ασθενείς, στους οποίους οι άλλες τεχνικές σχετίζονται με σημαντικά προβλήματα.

— Υπάρχουν επιπλοκές από την επέμβαση; Μία από τις πλέον ενοχλητικές επιπλοκές της ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου είναι η ανισοσκελία που μπορεί να δημιουργηθεί μετά την εμφύτευση της πρόθεσης. Αν και με τις πρόσθιες προσπελάσεις του ισχίου ελέγχεται καλύτερα το μήκος των σκελών διεγχειρητικά σε σχέση με τις πλάγιες και τις οπίσθιες, παρατηρείται σε αρκετούς ασθενείς μετεγχειρητική ανισοσκελία μεγαλύτερη του ενός εκατοστού. Η Κλινική Μεγάλων Αρθρώσεων του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών εδώ και πολλά χρόνια έχει δώσει λύση στο πρόβλημα της ανισοσκελίας με τη χρήση διεγχειρητικού ελέγχου κλινικά και ακτινολογικά, ώστε ακόμα και μικρή ανισοσκελία να εντοπίζεται και να διορθώνεται μέσα στη χειρουργική αίθουσα. Η τελευταία καινοτομία της Κλινικής αφορά στην τελειοποίηση του διεγχειρητικού πρωτοκόλλου με τη χρήση ενός λογισμικού ηλεκτρονικού υπολογιστή που επιτρέπει την ακριβή μέτρηση της διαφοράς του μήκους των δύο κάτω άκρων με ψηφιακή ακτινογραφία κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Η ακτινογραφία γίνεται με το πλέον εξελιγμένο σύστημα μεγάλης εταιρείας, που επιτρέπει τη λήψη και εμφάνιση της εικόνας εντός δευτερολέπτων. Η χρήση του νέου πρωτοκόλλου οδήγησε σε ακόμα πιο καλά αποτελέσματα ως προς την αποφυγή της ανισοσκελίας και στην περαιτέρω μείωση της διάρκειας της επέμβασης, όπως φάνηκε στη μελέτη της Κλινικής, που πρόσφατα δημοσιεύτηκε στο «European Journal of Orthopaedic Surgery and Traumatology» με τον τίτλο «A new method for intraoperative assessment of leg length, sizing and placement of the components in total hip replacement». Η δημοσίευση της μελέτης σε ένα από τα πιο έγκριτα διεθνώς επιστημονικά περιοδικά αποτελεί μια ακόμα επιτυχία της Κλινικής Μεγάλων Αρθρώσεων του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

— Πώς κατάφερε η Κλινική σας να πιστοποιηθεί ως Κέντρο Εκπαίδευσης και Αναφοράς στην τεχνική ASI; Τα άριστα αποτελέσματα και ο πολύ μεγάλος αριθμός

36 |

χειρουργείων με την τεχνική ASI (πάνω από 3.000 ολικές αρθροπλαστικές) είχαν σαν αποτέλεσμα να προταθεί η Κλινική Μεγάλων Αρθρώσεων για Κέντρο Αναφοράς και Εκπαίδευσης. Μετά από επανειλημμένους ελέγχους της εταιρείας Zimmer Biomet στις δομές του νοσοκομείου (αίθουσες χειρουργείου, τμήμα αποστείρωσης, θάλαμοι νοσηλείας κ.τ.λ.), αλλά και στον τρόπο που εφαρμόζουμε την τεχνική ASI, επιλέχθηκε τελικά ως το μοναδικό Κέντρο Εκπαίδευσης και Αναφοράς στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα στον κόσμο για τη συγκεκριμένη τεχνική. Σύμφωνα με τη Διεθνή Πιστοποίηση, η Κλινική πληροί τα απαραίτητα κριτήρια για να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης στην τεχνική ASI σε χειρουργούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ήδη από την αρχή του προγράμματος, τον Φεβρουάριο του 2019, έχουν φιλοξενηθεί περισσότεροι από 30 επισκέπτες ορθοπαιδικοί χειρουργοί. Όλοι οι συμμετέχοντες εκπαιδευόμενοι ολοκλήρωσαν με επιτυχία το πρόγραμμα και δήλωσαν απολύτως ικανοποιημένοι από το επίπεδο των γνώσεων που απέκτησαν. Είναι μια σημαντική αναγνώριση και καταξίωση σε παγκόσμιο επίπεδο για την Κλινική. Μια μεγάλη καινοτομία της Κλινικής είναι και η εφαρμογή της μεθόδου ASI στην αναθεώρηση της ολικής αρθροπλαστικής ισχίου. Η φθορά των υλικών της ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου είναι ένα πρόβλημα που

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ συναντάται ολοένα και συχνότερα, καθώς έχει αυξηθεί ο μέσος όρος ζωής. Η αντικατάσταση των φθαρμένων υλικών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία της άρθρωσης και πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατόν, γιατί η παραμονή τους εγκυμονεί κινδύνους για τα οστά του ασθενούς. Η δεύτερη αυτή επέμβαση είναι από τις πιο δύσκολες και απαιτητικές στην Ορθοπαιδική. Η Κλινική Μεγάλων Αρθρώσεων είναι μία από τις λίγες στην Ελλάδα που έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει με επιτυχία τις αναθεωρήσεις αυτές και η μοναδική που το επιτυγχάνει με τη μέθοδο ASI. Η πολύχρονη εμπειρία, ο μεγάλος αριθμός τέτοιων επεμβάσεων, αλλά και η εφαρμογή της μεθόδου ASI, όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες, εξασφαλίζουν άριστο αποτέλεσμα με τη μικρότερη δυνατή ταλαιπωρία του ασθενούς.

— Σε ποιες άλλες περιπτώσεις εφαρμόζεται η τεχνική ASI; Ένα άλλο πεδίο στο οποίο πλέον εφαρμόζεται η μέθοδος ASI είναι η αντιμετώπιση των υποκεφαλικών καταγμάτων του ισχίου, τα οποία είναι από τα πιο σοβαρά κατάγματα, με μεγάλη νοσηρότητα και θνητότητα, μια και συμβαίνουν συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς. Η ταχεία (εντός 24 ωρών) και ελάχιστα τραυματική αντιμετώπισή τους εξασφαλίζει την ασφαλή και άριστη έκβαση. Οι ασθενείς μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία επιστρέφουν στο σπίτι και επανέρχονται στις δραστηριότητές τους σε σύντομο χρονικό διάστημα.

— Το κόστος καλύπτεται από τους ασφαλιστικούς φορείς; Το κόστος για τη συγκεκριμένη τεχνική καλύπτεται σε ένα σημαντικό ποσοστό από τα δημόσια ασφαλιστι-

κά ταμεία και πλήρως από τις περισσότερες ιδιωτικές ασφάλειες.

— Ποιες άλλες τεχνικές εφαρμόζονται στην Κλινική σας; Στην Κλινική Μεγάλων Αρθρώσεων εφαρμόζεται πλήθος άλλων τεχνικών για την αντιμετώπιση άλλων παθήσεων του ισχίου και των άλλων μεγάλων αρθρώσεων, όπως: 1. ρομποτική και ελάχιστα επεμβατική ολική αρθροπλαστική γόνατος, 2. μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική γόνατος, 3. αρθροσκόπηση ισχίου για μικρές οστεοχόνδρινες βλάβες, μικρές δυσπλασίες, σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης και ρήξεις του επιχειλίου χόνδρου, 4. αρθροσκόπηση γόνατος για ρήξη μηνίσκου, πρόσθιου/οπίσθιου χιαστού, πλαγίων συνδέσμων, οστεοχόνδρινες βλάβες, 5. αρθροσκόπηση ώμου για ρήξεις τενοντίου πετάλου, αστάθεια, εμμένουσες τενοντοπάθειες, 6. ολική αρθροπλαστική ώμου, 7. ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου, 8. ημιαρθροπλαστική ώμου, 9. ενδομυελική ήλωση, για διατροχαντήρια/περιτροχαντήρια κατάγματα του ισχίου, της κνήμης και του βραχιονίου οστού, 10. κοχλίωση, για απαρεκτόπιστα υποκεφαλικά κατάγματα του μηριαίου σε νέους ασθενείς, 11. τρυπανισμοί της κεφαλής του μηριαίου με ή χωρίς εισαγωγή μοσχευμάτων/πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια (PRP)/stem cells για την άσηπτη νέκρωση (οστεονέκρωση) της μηριαίας κεφαλής, 12. αντιμετώπιση αθλητικών κακώσεων, καταγμάτων κ.τ.λ. ■

ΙΩΆΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΎΧΑΣ Ο Ιωάννης Τσαρούχας γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό της Καρδίτσας. Είναι έγγαμος και πατέρας δύο παιδιών. Τελειώνοντας τις σπουδές στην Ιατρική, έλαβε την ειδικότητα της Ορθοπαιδικής στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου «ΚΑΤ». Μετά την απόκτηση του τίτλου ειδικότητος παρέμεινε ως έμμισθος επιστημονικός συνεργάτης στην ίδια κλινική για δύο χρόνια. Ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή και ορκίστηκε διδάκτωρ του Πανεπιστήμιου Αθηνών το 1999. Από το 1999 ως το 2013 εργάστηκε στο Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν», όπου τα τελευταία χρόνια διετέλεσε διευθυντής της Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής. Σήμερα εργάζεται στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών ως διευθυντής της Ορθοπαιδικής Κλινικής Μεγάλων Αρθρώσεων. Ασχολείται με όλο το εύρος των ορθοπαιδικών περιστατικών και τις αθλητικές κακώσεις, με ειδίκευση στην οστεοαρθρίτιδα ισχίου και γόνατος, καθώς και τις αναθεωρήσεις ολικών αρθροπλαστικών. Μέχρι σήμερα, έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία πολύ μεγάλο αριθμό χειρουργικών επεμβάσεων και, παράλληλα, ενημερώνεται συνεχώς για τις επιστημονικές εξελίξεις στον τομέα του. Από το 2019 η Κλινική του κ. Τσαρούχα έχει επιλεγεί ως το μοναδικό Κέντρο Αναφοράς και Εκπαίδευσης στην Ελλάδα για τη μέθοδο ASI και ένα από τα λίγα παγκοσμίως.

| 37

ΔΡ ΜΆΡΙΟΣ ΛΥΚΊΣΣΑΣ Xειρουργός σπονδυλικής στήλης, MD, PhD, διευθυντής του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης του Metropolitan Hospital.

ΓΙΑΤΊ Η ΡΟΜΠΟΤΙΚΉ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΚΆΝΕΙ ΑΣΦΑΛΈΣΤΕΡΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΕΡΗ ΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΉΛΗΣ!

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΉΛΗΣ με τη βοήθεια της ρομποτικής πλοήγησης είναι μια πολλά υποσχόμενη τεχνολογία, η εφαρμογή της οποίας διευρύνεται συνεχώς. Στο θεραπευτήριο Metropolitan μια κορυφαία ομάδα έχει παρακολουθήσει στις ΗΠΑ

38 |

τα πρώτα βήματα της εν λόγω ρομποτικής τεχνολογίας, ενώ έχει ήδη πραγματοποιήσει σημαντικό αριθμό επεμβάσεων σε ενηλίκους και παιδιά με προβλήματα στη σπονδυλική στήλη. Ο Δρ Μάριος Λυκίσσας, χειρουργός σπονδυλικής στήλης, MD, PhD, διευθυντής του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης του Metropolitan Hospital και επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, μας απαντά παρακάτω στις συχνότερες ερωτήσεις σχετικά με το ρόλο της ρομποτικής χειρουργικής στις επεμβάσεις της σπονδυλικής στήλης.

— Τι είναι η ρομποτική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης και ποια τα οφέλη της για τους ασθενείς; Το ρομπότ στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης είναι ένα εργαλείο που διευκολύνει τον χειρουργό να διαμορφώσει ένα σχέδιο πριν το χειρουργείο σε ένα εικονικό περιβάλλον βασισμένο στην ανατομία, στην ποιότητα των οστών και στην επιθυμητή διόρθωση

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Μάριος Λυκίσσας.

| 39

Η ρομποτική τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε επέμβαση κατά την οποία θα τοποθετηθούν εμφυτεύματα στη σπονδυλική στήλη. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιαδήποτε επέμβαση στην οποία πρόκειται να αφαιρεθεί ή να κοπεί τμήμα οστού από τη σπονδυλική στήλη.

της σπονδυλικής στήλης με τον ίδιο τρόπο που ένας πιλότος διαμορφώνει ένα σχέδιο πριν από την πτήση ανάλογα με τον καιρό, τη διαδρομή, το ωφέλιμο φορτίο και τα καύσιμα. Το σχέδιο του χειρουργού στηρίζεται σε μια αξονική τομογραφία που γίνεται πριν ή κατά το χειρουργείο και φορτώνεται στον υπολογιστή του ρομπότ. Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, το ρομπότ διευκολύνει το σχέδιο επισημαίνοντας το σημείο εισαγωγής των εμφυτευμάτων. Την επέμβαση την εκτελεί ο χειρουργός με το ρομπότ σε ρόλο βοηθού, όπως ακριβώς βοηθείται ο πιλότος ενός σύγχρονου αεροπλάνου από τον αυτόματο πιλότο. Έτσι, το ρομπότ βοηθά τον χειρουργό να είναι πιο αποτελεσματικός και ακριβής.

— Η χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας επηρεάζει τη διάρκεια του χειρουργείου; Η χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης σαφώς και μειώνει τη διάρκεια του χειρουργείου, αλλά προσοχή: σε «συνεργασία» πάντα με τον χειρουργό. Το ρομπότ δεν κάνει έναν κακό χειρουργό καλό, κάνει έναν καλό χειρουργό πιο αποτελεσματικό, ακριβή και γρήγορο.

— Σε ποιες χειρουργικές επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη μπορεί να εφαρμοσθεί με επιτυχία η ρομποτική τεχνολογία; Η ρομποτική τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε επέμβαση κατά την οποία θα τοποθετηθούν εμφυτεύματα στη σπονδυλική στήλη. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιαδήποτε επέμβαση στην οποία πρόκειται να αφαιρεθεί ή να κοπεί τμήμα οστού από τη σπονδυλική στήλη.

— Για ποιες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης ενδείκνυται η βοήθεια του ρομπότ;

40 |

Το ρομποτικό σύστημα μπορεί να βοηθήσει σε πάρα πολλές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Κάποιες μεταξύ αυτών είναι οι ακόλουθες: 1. Σπονδυλική στένωση.

2. Δισκοπάθεια.

3. Κατάγματα της σπονδυλικής στήλης.

4. Σκολίωση (ενηλίκων και παιδιών).

5. Κύφωση (ενηλίκων και παιδιών).

6. Σπονδυλολίσθηση.

7. Όγκοι της σπονδυλικής στήλης.

— Μπορούν τα οστεοπορωτικά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης να αντιμετωπιστούν με τη βοήθεια της ρομποτικής τεχνολογίας; Όποια και αν είναι η αιτιολογία του κατάγματος, με τη βοήθεια του ρομποτικού συστήματος επιτυγχάνεται η διαδερμική και κατ’ αυτόν τον τρόπο αναίμακτη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης. Μάλιστα, η εταιρεία που δημιούργησε το ρομποτικό σύστημα διερευνά ήδη την επέκταση της χρήσης του συστήματος και σε κατάγματα του υπόλοιπου σκελετού.

— Υπάρχουν επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη για τις οποίες οι ενδείξεις εφαρμογής της ρομποτικής τεχνολογίας είναι πιο ισχυρές; Και πώς επιλέγεται ένας ασθενής; Υπάρχουν πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις όπως οι αναθεωρήσεις (δεύτερη, τρίτη επέμβαση κ.ο.κ.), όπου η ανατομία μπορεί να έχει αλλάξει από την προηγούμενη χειρουργική επέμβαση, υπάρχουν και παθήσεις όπως η σκολίωση και η κύφωση. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η τεχνολογία της ρομποτικής χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης είναι πιο χρήσιμη, καθώς το ρομποτικό σύστημα σχεδιάστηκε ακριβώς για να βοηθήσει στην ιδιαίτερα απαιτητική τοποθέτηση των εμφυτευμάτων στις καταστάσεις αυτές. Η τεχνολογία εξασφαλίζει ευκολία και ακρίβεια

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων και ταυτόχρονα μειώνει τις πιθανότητες πρόκλησης νευρολογικής βλάβης. Σε παραμορφώσεις όπως η σκολίωση και η κύφωση τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Το ποσοστό διόρθωσης της παραμόρφωσης στο Ειδικό Κέντρο Σκολίωσης του Metropolitan Hospital στο Νέο Φάληρο υπερβαίνει το 90% σε σχέση με τον αρχικό της βαθμό σκολίωσης, ενώ σε πολλούς ασθενείς έχει επιτευχθεί ποσοστό διόρθωσης 100%. Το ποσοστό αυτό που είναι πολύ υψηλό σε παγκόσμιο επίπεδο οφείλεται φυσικά στη χειρουργική ομάδα και στην τοποθέτηση των καταλληλότερων εμφυτευμάτων που επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της ρομποτικής τεχνολογίας και της πλοήγησης.

— Ποιος ο ρόλος του χειρουργού και ποιος του συστήματος στη ρομποτική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης; Είναι φυσικό όταν οι ασθενείς αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος ακούν ή διαβάζουν για «ρομποτική χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη» να υποθέτουν ότι το ρομπότ «παίζει τον κύριο ρόλο», πραγματοποιεί δηλαδή τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό, φυσικά, είναι λάθος. Αυτός που πραγματοποιεί τη χειρουργική επέμβαση, αυτός ο οποίος εξασφαλίζει το ζητούμενο αποτέλεσμα είναι ο χειρουργός. Το ρομπότ είναι ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια του χειρουργού, που αυξάνει την ακρίβεια, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της χειρουργικής επέμβασης.

— Ποια είναι τα οφέλη και οι κίνδυνοι της ρομποτικής τεχνολογίας σε σχέση με τις συμβατικές τεχνικές; Τα οφέλη από το ρομποτικό σύστημα σε σύγκριση με

τις συμβατικές τεχνικές χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης είναι τα εξής: • Ελαχιστοποίηση της πιθανότητας νευρολογικής βλάβης • Εξασφάλιση απόλυτης ακρίβειας στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων • Εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής διόρθωσης της παραμόρφωσης σε ασθενείς με σκολίωση • Σημαντική μείωση του χειρουργικού χρόνου • Σημαντική μείωση της απώλειας αίματος • Σημαντική μείωση του χρόνου παραμονής στο νοσοκομείο • Ελαχιστοποίηση της πιθανότητας μιας νέας παρόμοιας επέμβασης στο μέλλον. Οι κίνδυνοι από το ρομποτικό σύστημα είναι: η πιθανή δυσλειτουργία του ρομπότ σε άτομα με παχυσαρκία ή με σημαντική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, καθώς η λήψη της ακτινογραφίας ή/και της αξονικής τομογραφίας, που είναι απαραίτητες για το ρομπότ, σε άτομα με παχυσαρκία ή σημαντική παραμόρφωση μπορεί να είναι δύσκολη.

— Ποιο είναι το μέλλον της ρομποτικής τεχνολογίας στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης; Τα πλεονεκτήματα της εφαρμογής ρομποτικής χειρουργικής σε σύγκριση με την εφαρμογή συμβατικών τεχνικών δείχνουν μια καθαρή υπεροχή της ρομποτικής τεχνολογίας τόσο σε σχέση με την ασφάλεια του ασθενούς όσο και σε σχέση με την επίτευξη του ιδανικού αποτελέσματος για τον ίδιο τον ασθενή. Όσο διευρύνεται η κατανόηση αυτής της υπεροχής της ρομποτικής τεχνολογίας από τους χειρουργούς και επομένως η χρήση της υπέρ των ασθενών που χρειάζονται χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική τους στήλη τόσο πιο σύντομα θα μπορούμε να μιλάμε όχι για το μέλλον, αλλά για το παρόν της τεχνολογίας αυτής. ■

ΜΆΡΙΟΣ ΛΥΚΊΣΣΑΣ Ο Δρ Μάριος Λυκίσσας είναι διευθυντής της Κλινικής Σπονδυλικής Στήλης του Metropolitan Hospital. Ταυτόχρονα είναι κλινικός συνεργάτης της Ορθοπαιδικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Weill Cornell της Νέας Υόρκης των Ηνωμένων Πολιτειών και επ. καθηγητής Ορθοπαιδικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι εξειδικευμένος στη χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων της σπονδυλικής στήλης ενηλίκων και παίδων. Θεωρείται ένας από τους πλέον έμπειρους εφαρμοστές όλων των σύγχρονων μεθόδων αντιμετώπισης παθήσεων της σπονδυλικής στήλης στις Ηνωμένες Πολιτείες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διεγχειρητική πλοήγηση (navigation), στη χειρουργική ελαχίστης επεμβατικότητας (MISS) και στη ρομποτική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής από το ΕΚΠΑ το 2000. Μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητάς του στην Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων εξάσκησε το επάγγελμα του Ορθοπαιδικού Χειρουργού στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου και εξειδικεύτηκε στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Πιο συγκεκριμένα, εργάστηκε στο Hospital for Special Surgery της Νέας Υόρκης, καθώς και στα Memorial Sloan Kettering Cancer Center, New York Presbyterian Hospital και Westchester Hospital της Νέας Υόρκης.

| 41

Δρ ΗΛΊΑΣ Χ. ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΣ Ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ.

Η ΣΩΣΤΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΉ ΣΚΟΛΊΩΣΗ

Η σχολική τσάντα δεν έχει σχέση με τη σκολίωση

τήσουν μεγάλες αποστάσεις για το σχολείο ή κρεμούν την τσάντα από τον ένα μόνο ώμο». Αναλυτικά η συνέντευξη με το Δρα Ηλία Παπαδόπουλο έχει ως εξής:

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

«Η ΣΧΟΛΙΚΉ ΤΣΆΝΤΑ ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΊ ΣΚΟΛΊΩΣΗ. Επίσης, δεν επιδεινώνει τη σκολίωση. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή έρευνα που να δείχνει ότι η βαριά σχολική τσάντα μπορεί να στραβώσει τη σπονδυλική στήλη ενός παιδιού. Αλλωστε, αν αυτό ήταν αλήθεια, τότε θα τη βάζαμε στον άλλο ώμο και θα ίσιωνε το παιδί». Αυτό μας επισημαίνει ο Δρ Ηλίας Χ. Παπαδόπουλος, ορθοπαιδικός χειρουργός σπονδυλικής στήλης/σκολίωσης, διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, σε συνέντευξη που μας παραχώρησε και προσθέτει: «Φυσικά η βαριά τσάντα είναι πηγή συνεχούς τραυματισμού, που μπορεί να προκαλέσει πόνο στον ώμο, στον αυχένα ή και τη μέση του παιδιού, ακόμα και μουδιάσματα στο χέρι, ειδικά αν τα παιδιά έχουν να περπα-

42 |

— Τι συμβουλές δίνετε στα παιδιά για την αποφυγή τέτοιων προβλημάτων; Προτιμήστε τσάντες με φαρδιά λουριά και βάτες για την πλάτη και όχι μόνο τον ένα ώμο. Υπάρχουν σε κάποιες τσάντες λουριά που εφαρμόζουν σαν ζώνη γύρω από τη μέση, που βοηθά στην καλύτερη κατανομή του βάρους στο σώμα. Οι τσάντες με τροχούς, ενώ μειώνουν τη φόρτιση του σώματος, ίσως να μην είναι βολικές για την ελληνική πραγματικότητα με την έλλειψη πεζοδρομίων και τους απρόσεκτους οδηγούς (σέρνοντας μια τσάντα, τόσο το ίχνος του παιδιού είναι μεγαλύτερο, αλλά και η ευελιξία του μικρότερη, απαραίτητα προσόντα για την αποφυγή ενός αυτοκινήτου). Προσοχή στον τρόπο που μπαίνουν τα βιβλία και τα υπόλοιπα πράγματα στην τσάντα. Τα βαριά αντικείμενα πρέπει να τοποθετούνται στο κέντρο και το υπόλοιπο βάρος να κατανέμεται ομοιόμορφα. Η χρήση ατομικών ερμαρίων στο σχολείο, αν υπάρχουν, είναι μοναδικό πλεονέκτημα, γιατί μπαίνουν μέσα τα πράγματα που δεν χρειάζονται στο σπίτι και αποφεύγεται το περιττό κουβάλημα. Αν το παιδί νιώθει πόνους στην πλάτη, μην τους

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Ηλίας Χ. Παπαδόπουλος.

| 43

αγνοήσετε, αλλά απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό γιατρό. Αυτός θα διερευνήσει την αιτία των ενοχλημάτων και θα μπορέσει να συμβουλεύσει για τη μελλοντική πρόληψή τους.

— Πώς θα καταλάβουμε αν ένα παιδί έχει σκολίωση; Σκολίωση είναι το κύρτωμα της σπονδυλικής στήλης στο μετωπιαίο επίπεδο (en fas), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε κύρτωμα της σπονδυλικής στήλης είναι σκολίωση. Για να είναι σκολίωση ένα κύρτωμα θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο των 11 μοιρών με ταυτόχρονη στροφή των σπονδύλων. Η σκολίωση συνήθως εμφανίζεται στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή στη θωρακοσφυϊκή (στο όριο μεταξύ της θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας) ή ακόμα αμιγώς στην οσφυϊκή. Συνήθως αφορά την εμφάνιση ενός κυρτώματος που έχει σχήμα C ή δύο συνεχόμενων που δίνουν το σχήμα S στη σπονδυλική στήλη. Η σκολίωση μπορεί να οφείλεται σε συγγενή, αναπτυξιακά ή εκφυλιστικά αίτια, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις της σκολίωσης είναι άγνωστης αιτιολογίας και περιγράφονται ως ιδιοπαθής σκολίωση.

— Μπορείτε να μας περιγράψετε την ιδιοπαθή σκολίωση; Είναι η πιο συχνή μορφή σκολίωσης εμφανιζόμενη κυρίως στην εφηβική ηλικία και οφείλει το όνομά της (ιδιοπαθής) στο ότι η αιτία της είναι άγνωστη, αν και συχνά εμφανίζεται σε οικογένειες, πράγμα που παραπέμπει σε κάποιας μορφής κληρονομικότητα. Με βάση την ηλικία εμφάνισης η ιδιοπαθής σκολίωση χωρίζεται σε τρεις τύπους: — Από τη γέννηση του παιδιού μέχρι 3 ετών: νηπιακή σκολίωση.

— Από 3 έως 9 ετών: παιδική.

— Από 9 έως και 18: εφηβική. Η τελευταία αποτελεί και το 80% όλων των περιπτώσεων της ιδιοπαθούς σκολίωσης.

— Ποια είναι τα συμπτώματα της ιδιοπαθούς σκολίωσης; Η ιδιοπαθής σκολίωση προκαλεί παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, αλλά όχι πόνο. Οι ασθενείς με ιδιοπαθή σκολίωση μπορεί να εμφανίζουν πόνο στη σπονδυλική στήλη (π.χ. οσφυαλγία), όπως και οι συνομήλικοί τους, χωρίς να εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία και συχνότητα οσφυαλγίας. Σε παιδιά με πόνο και σκολίωση η αιτία του πόνου είναι κάτι άλλο, όχι η σκολίωση.

— Πώς ανακαλύπτεται η σκολίωση; Δεδομένου ότι η σκολίωση προκαλεί αλλαγή του σχήματος (παραμόρφωση) του σώματος, στοιχεία που μπορεί

44 |

να οδηγήσουν στη διάγνωσή της είναι: — Ένας ώμος ψηλότερα από τον άλλο.

— Προπέτεια μίας ωμοπλάτης.

— Προπέτεια ή υψηλότερη θέση των πλευρών από τη μία πλευρά.

— Ένας γοφός προέχει ή είναι υψηλότερα από τον άλλο.

— Ασυμμετρία μέσης. Συνήθως ο παιδίατρος ή η νοσοκόμα του σχολείου είναι οι πρώτοι που κάνουν τη διάγνωση της σκολίωσης. Το πιο συνηθισμένο τεστ για τη διάγνωση μικρών και χωρίς εμφανή παραμόρφωση σκολιώσεων είναι το τεστ της επίκυψης, κατά το οποίο ο μαθητής σκύβει με τα χέρια και γόνατα τεντωμένα προς τα πόδια του, ενώ ο γιατρός ή ο νοσηλευτής παρακολουθεί την πλάτη κυρίως από πίσω. Αυτή η θέση δείχνει καθαρά την ασυμμετρία της σπονδυλικής στήλης και του κορμού γενικά. Το επόμενο βήμα για τη διάγνωση είναι η ακτινογραφία της σπονδυλικής στήλης. Τυπικά, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η σκολίωση είναι ιδιοπαθής και δεν υπάρχει υπόστρωμα νευρομυϊκό, είναι απαραίτητο να γίνεται η γενική κλινική εξέταση και κυρίως το νευρολογικό σκέλος αυτής.

— Με ποιους τρόπους αντιμετωπίζεται η ιδιοπαθής σκολίωση; Ουσιαστικά υπάρχουν τρεις τρόποι αντιμετώπισής της: η παρακολούθηση, η χρήση κηδεμόνα και η χειρουργική αντιμετώπιση. Όλες οι άλλες μορφές αντιμετώπισης έχουν μετά από εκτεταμένες μελέτες σε μεγάλες σειρές παιδιών αποδειχθεί ανούσιες, όπως η γυμναστική, η χειροπρακτική, η οστεοπαθητική, η φυσικοθεραπεία. Επίσης, δεν υπάρχει κανένας λόγος να τροποποιήσει ένα παιδί τις δραστηριότητές του (όπως να καταργήσει ή να αλλάξει ώμο στη σχολική τσάντα ή να αλλάξει στάση καθίσματος), καθότι καμία δραστηριότητα δεν επηρεάζει το κύρτωμα. Αναλυτικά οι τρόποι είναι οι εξής: Παρακολούθηση Κυρτώματα που είναι κάτω από 10 μοίρες δεν θεωρούνται σκολίωση, αλλά ασυμμετρία της σπονδυλικής στήλης. Αυτά είναι απίθανο να εξελιχθούν και γενικά δεν χρειάζονται καμία μορφή παρακολούθησης ή θεραπείας, εκτός αν το παιδί είναι πολύ μικρό ή ανώριμο, οπότε είναι λογική η παρακολούθηση, που μπορεί να γίνεται και από μη ειδικό ορθοπαιδικό. Αν το κύρτωμα είναι από 20 με 30 μοίρες, τότε το παιδί αρχικά παρακολουθείται σε τακτά διαστήματα των 4 με 6 μηνών για τον έλεγχο πιθανής προόδου του κυρτώματος. Το όριο μοιρών που θεωρείται πρόοδος είναι οι 5 μοίρες (που είναι και το όριο ακρίβειας της μέτρησης). Κάτω από 5 μοίρες δεν θεωρείται πρόοδος και δεν λαμβάνεται κανένα μέτρο. Πάνω από 5 μοίρες σε παιδί με ανώριμο σκελετό (παιδί

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ που ακόμα μεγαλώνει) τοποθετείται κηδεμόνας. Κηδεμόνες (κορσές) Οι κηδεμόνες θεωρείται ότι αναχαιτίζουν την πρόοδο του κυρτώματος, αλλά δεν μπορούν να μειώσουν την παραμόρφωση (το μέγεθος των κυρτωμάτων), δηλαδή να «θεραπεύσουν» τη σκολίωση. Εκτός αυτού, παρά τη χρήση τους, ένα τρίτο των σκολιώσεων θα συνεχίσει να μεγαλώνει μέσα στον κηδεμόνα. Η χρήση τους επιβάλλεται να γίνεται μόνο κατά την περίοδο μέγιστης ανάπτυξης, που είναι και το χρονικό διάστημα που η σκολίωση μπορεί να επιδεινωθεί. Υπάρχουν 2 τύποι κηδεμόνα με διαφορετικές ενδείξεις: ο θωρακοσφυϊκός-ιερός κηδεμόνας και ο τύπου Charleston. O πρώτος προσαρμόζεται στο σώμα κάθε παιδιού και μπορεί να φορεθεί κάτω από τα ρούχα. Δρα με την εφαρμογή πίεσης τριών σημείων στη σπονδυλική στήλη και είναι συμβατός με κάθε σχεδόν τύπο κυρτώματος. Πρέπει να εφαρμόζεται για 23 ώρες και μπορεί να αφαιρείται για τις αθλητικές δραστηριότητες. Ο τύπου Charleston είναι νυκτερινός κηδεμόνας που ουσιαστικά κυρτώνει το σώμα ενάντια στο σκολιωτικό κύρτωμα. Συνιστάται η χρήση του μόνο στα μονήρη θωρακικά ήπια κυρτώματα. Εφόσον οι κηδεμόνες μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξη ενός κυρτώματος των παιδιών αυτών που έχουν υπολειπόμενη ανάπτυξη, η χρήση τους σε σκελετικά ώριμα παιδιά είναι περιττή. Αρα χονδρικά η χρήση τους περιορίζεται σε παιδιά 11 με 13 χρόνων προκειμένου για κορίτσια και 12 με 14 χρόνων προκειμένου για αγόρια. Χειρουργική αντιμετώπιση (σπονδυλοδεσία) Ο σκοπός του χειρουργείου στην ιδιοπαθή σκολίωση είναι η σπονδυλοδεσία, δηλαδή το δέσιμο των επιμέρους σπονδύλων που συμμετέχουν στο κύρτωμα, ούτως ώστε να σταματήσει η επιδείνωση της σκολίωσης, ενώ ταυτόχρονα με την τοποθέτηση ισχυρών ράβδων επιτυγχάνεται και η διόρθωση εν μέρει των κυρτωμάτων και

άρα ένα καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα.

— Ποια είναι η επανάσταση των τελευταίων χρόνων στη χειρουργική της σκολίωσης και πόσο μπροστά είμαστε στην Ελλάδα; Η αντιμετώπιση της επιδεινούμενης σκολίωσης σε ένα αναπτυσσόμενο παιδί αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση. Ο ιατρός προσπαθεί να ισορροπήσει την ανάγκη για μέγιστη διόρθωση της σκολιωτικής καμπύλης με ταυτόχρονη διατήρηση της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης.

H κλασική χειρουργική τεχνική είναι η ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ, που έχει το μεγάλο μειονέκτημα της κατάργησης της κίνησης της σπονδυλικής στήλης. Επί της ουσίας αντικαθιστά κανείς το μειονέκτημα της σκολίωσης με αυτό της ΑΚΑΜΠΤΗΣ σπονδυλικής στήλης. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια ανάπτυξης χειρουργικών τεχνικών για διόρθωση της σκολίωσης με ταυτόχρονη ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ. Σήμερα υπάρχουν δύο καινούργιες τεχνικές με αξιόλογο χρονικό διάστημα παρακολούθησης: η πρώτη (Apifix) είναι οπίσθια (όπως και η κλασική σπονδυλοδεσία) και η δεύτερη (VBT) είναι πρόσθια, δηλαδή διά του θώρακα ή της κοιλιάς. Όπως σε κάθε νέα τεχνική, το μειονέκτημα είναι η πιθανότητα αστοχίας του χειρουργείου, που σχετίζεται στην έλλειψη μακριάς εμπειρίας. Αυτό αντιρροπείται από το γεγονός ότι και στα δύο αυτά χειρουργεία (Apifix και VBT) δεν γίνεται σπονδυλοδεσία και θεωρητικά η σπονδυλική στήλη δεν διαταράσσεται ανατομικώς, απλά τροποποιείται η ανάπτυξή της. Σε δυνητική, λοιπόν, αστοχία, μπορεί εύκολα κάθε σύστημα να αντικατασταθεί από μια κλασική σπονδυλοδεσία. Στην Ελλάδα οι σειρές είναι μικρές, αλλά κυρίως η τεχνική του VBT είναι υποσχόμενη και οφείλουμε να την ακολουθήσουμε ειδικά σε παιδιά με σοβαρή ένδειξη. ■

ΗΛΊΑΣ Χ. ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΣ Ο Δρ Ηλίας Χ. Παπαδόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Αποφοίτησε με άριστα από την Ιατρική Σχολή Αθηνών το 1994 και, στη συνέχεια, ειδικεύτηκε στην Ορθοπαιδική, στην Α’ Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο διάστημα αυτό είχε την τύχη να εκπαιδευτεί για 6 μήνες, ως ειδικευόμενος στη Χειρουργική Σπονδυλικής Στήλης, στη Mayo Clinic των ΗΠΑ. Το 2003 απέκτησε την ειδικότητα της Ορθοπαιδικής και στη συνέχεια έφυγε στην Αμερική για να εξειδικευτεί στη Χειρουργική Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης στο Weill Medical College του Πανεπιστημίου Cornell, εργαζόμενος στα νοσοκομεία Hospital for Special Surgery και Memorial Sloan Kettering της Νέας Υόρκης ως το 2005.

To 2005 επέστρεψε στην Αθήνα. Είναι ιδρυτικό μέλος του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ και επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης. Παράλληλα, εργάζεται εθελοντικά με τον Dr. Broachie-Adjei, τη σημαντικότερη προσωπικότητα διεθνώς στο χώρο της σκολίωσης, χειρουργώντας 2-4 εβδομάδες το χρόνο στην Γκάνα της Δυτικής Αφρικής. Από το 2008 έως σήμερα, έχει χειρουργήσει μοναδικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, που σπάνια συναντά κανείς στην καριέρα του.

Σε τι διαφέρει το υψηλό ΔΙΆΣΤΡΕΜΜΑ ΤΟΥ ΑΣΤΡΑΓΆΛΟΥ

από το απλό; Του ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

ΤΑ ΔΙΑΣΤΡΈΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΣΤΡΑΓΆΛΟΥ είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τραυματισμούς. Ποια είναι όμως η διαφορά ανάμεσα σε ένα κοινό διάστρεμμα και ένα υψηλό διάστρεμμα αστραγάλου; Επιπλέον, γιατί πρέπει οι αθλητές που υποφέρουν από υψηλά διαστρέμματα στον αστράγαλο να σταματήσουν να αθλούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από εκείνους με κοινά διαστρέμματα; «Ο λόγος έγκειται στην ανατομία του ποδιού και του αστραγάλου και στους διαφορετικούς συνδέσμους, που τραυματίζονται σε ένα κοινό έναντι ενός υψηλού διαστρέμματος», εξηγεί ο Κωνσταντίνος

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΙΝΤΖΌΓΛΟΥ MD, MSC, PHD, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Ι’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων, Αρθροσκόπησης και Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Metropolitan General.

46 |

Ιντζόγλου, MD, MSC, PHD, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Ι’ Ορθοπαιδικής Κλινικής - Αθλητικών Κακώσεων, Αρθροσκόπησης και Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Metropolitan General. Η άρθρωση της ποδοκνημικής σχηματίζεται από τρία οστά στο κάτω πόδι: την κνήμη (οστό της κνήμης), την περόνη (το οστό δίπλα και παράλληλα με την κνήμη στην εξωτερική πλευρά) και τον αστράγαλο. Αυτά τα οστά λειτουργούν μαζί για να σχηματίσουν την άρθρωση της ποδοκνημικής, η οποία μπορεί να αντέξει φορτία έως και τρεις φορές το σωματικό βάρος ενός ατόμου κατά τη διάρκεια των κανονικών καθημερινών δραστηριοτήτων. Οι μαλακοί ιστοί και οι σύνδεσμοι που υποστηρίζουν την άρθρωση του αστραγάλου της επιτρέπουν να κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις και παρέχουν σταθερότητα. ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΚΟΙΝΌ ΔΙΆΣΤΡΕΜΜΑ ΑΣΤΡΑΓΆΛΟΥ; Όπως αναφέρει ο κ. Ιντζόγλου, το κοινό διάστρεμμα του αστραγάλου χαρακτηρίζεται από τη σοβαρότητα της ρήξης -διακρίνονται σε μερικές και πλήρεις ρήξεις- του πρόσθιου αστραγαλοπερονιαίου συνδέσμου (ATFL) στην εξωτερική πλευρά του. Αυτός ο σύνδεσμος εκτείνεται μεταξύ του άκρου της περόνης μέχρι το οστό του αστραγάλου στην εξωτερική μεριά του. Ο ATFL είναι ένας από τους κύριους σταθεροποιητές του και ο κυριότερος που τραυματίζεται. Οι αθλητές συχνά εμφανίζουν πόνο, πρήξιμο ακόμη και μώλωπα («μελανιά») σε πιο σοβαρά διαστρέμματα. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν στο εξωτερικό του ποδιού, ακριβώς κάτω από την άρθρωση του αστραγάλου. Συνήθως υπάρχει μια περιοχή μέγιστης ευαισθησί-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ας. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραυματισμού και των συμπτωμάτων, οι αθλητές μπορούν να επιστρέψουν σταδιακά στον αθλητισμό όσο τους το επιτρέπει ο πόνος. Συνήθως, όταν επιστρέφει σε έντονη αθλητική δραστηριότητα, ο αθλητής φορά έναν ελαστικό κηδεμόνα για τη στήριξη του αστραγάλου. Αυτό βοηθά στην αντιστάθμιση του τραυματισμένου συνδέσμου και προστατεύει τον αστράγαλο από άλλο διάστρεμμα. ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΥΨΗΛΌ ΔΙΆΣΤΡΕΜΜΑ ΤΟΥ ΑΣΤΡΑΓΆΛΟΥ; Ένα υψηλό διάστρεμμα είναι ένας τραυματισμός που περιλαμβάνει διαφορετικό σύνολο συνδέσμων από το κοινό διάστρεμμα αστραγάλου. Αυτοί οι σύνδεσμοι βρίσκονται πάνω από την άρθρωση του αστραγάλου και μεταξύ της κνήμης και της περόνης. Σχηματίζουν αυτό που είναι γνωστό ως συνδέσμωση. Οι σύνδεσμοι της συνδέσμωσης χρησιμεύουν ως αμορτισέρ, εμποδίζοντας την κνήμη και την περόνη να απομακρυνθούν πολύ μεταξύ τους. Όταν τρέχετε, και ειδικά όταν τρέχετε και

αλλάζετε γρήγορα κατεύθυνση, αυτοί οι σύνδεσμοι υπόκεινται σε πολύ μεγάλα φορτία και υψηλές δυνάμεις. ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΊ ΈΝΑ ΥΨΗΛΌ ΔΙΆΣΤΡΕΜΜΑ ΑΣΤΡΑΓΆΛΟΥ; Ένα υψηλό διάστρεμμα στον αστράγαλο προκαλείται από ένα τραύμα αναστροφής ή ραχιαίας κάμψης της ποδοκνημικής, που συνήθως προκύπτει ενώ ένα άτομο τρέχει ή πηδά. «Είναι πιο συνηθισμένο σε αθλητές αθλημάτων υψηλής έντασης, όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ κ.λπ. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κηδεμόνας για υψηλό διάστρεμμα αστραγάλου που να αποτρέπει αυτούς τους τραυματισμούς. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί αυτός ο τραυματισμός είναι η συνεχής προπόνηση για δύναμη και ευλυγισία, συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλων ασκήσεων διατάσεων (ειδικά λίγο πριν από τον αγώνα ή την προπόνηση)», τονίζει ο ειδικός.

| 47

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ ΕΝΌΣ ΥΨΗΛΟΎ ΔΙΑΣΤΡΈΜΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΡΆΓΑΛΟ; Τα υψηλά διαστρέμματα συνήθως δεν προκαλούν σε μεγάλο βαθμό πρήξιμο ή μώλωπες. Αυτό μπορεί να είναι παραπλανητικό για τους αθλητές και τους προπονητές, επειδή ένα υψηλό διάστρεμμα γενικά δεν «φαίνεται τόσο άσχημο». Για το λόγο αυτόν, πολλοί άνθρωποι μπορεί να μη γνωρίζουν πόσο σοβαρά έχουν τραυματιστεί. Έτσι, μπορεί να μην ξεκουραστούν όπως απαιτείται για την πλήρη επούλωση. ΠΏΣ ΔΙΑΓΙΓΝΏΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΔΙΆΣΤΡΕΜΜΑ; Ο ιατρός θα ρωτήσει ποια κίνηση εκτελέσατε όταν έγινε ο τραυματισμός, θα αξιολογήσει τα συμπτώματα και θα πραγματοποιήσει μια κλινική εξέταση. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να γίνουν πρόσθετες εξετάσεις (π.χ. ακτινογραφίες) για να βεβαιωθεί ότι δεν έχετε κάταγμα περόνης. Επίσης, μπορεί να κριθεί απαραίτητη η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας. ΠΟΙΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΧΡΌΝΟΣ ΘΕΡΑΠΕΊΑΣ ΚΑΙ ΑΝΆΡΡΩΣΗΣ ΕΝΌΣ ΥΨΗΛΟΎ ΔΙΑΣΤΡΈΜΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΡΆΓΑΛΟ; Η τυπική θεραπεία υψηλού διαστρέμματος είναι το ίδιο πρωτόκολλο «RICE», που χρησιμοποιείται για το κοινό διάστρεμμα αστραγάλου: • Ξεκούραση: Κρατήστε το βάρος σας μακριά από

το προσβεβλημένο πόδι. Το χρονικό διάστημα ανάπαυσης που απαιτείται για να επιτραπεί η επούλωση είναι συνήθως πολύ μεγαλύτερο από ό,τι για το κοινό διάστρεμμα αστραγάλου - σχεδόν διπλάσιο, σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες.

• Πάγος: Κατά τις πρώτες δύο ημέρες μετά τον τραυματισμό, εφαρμόστε πάγο για περίπου 15 λεπτά κάθε λίγες ώρες για να μειώσετε τη φλεγμονή και το πρήξιμο.

• Συμπίεση: Τυλίξτε το κάτω πόδι με έναν ελαστικό επίδεσμο για να ελαχιστοποιήσετε το πρήξιμο, αλλά όχι αρκετά σφιχτά ώστε να διακόψετε την κυκλοφορία.

• Ανύψωση: Καθίστε ή ξαπλώστε με το πόδι σας ανυψωμένο σε μια θέση πάνω από το επίπεδο της καρδιάς σας για να μειώσετε το πρήξιμο και τον πόνο», συστήνει ο κ. Ιντζόγλου. Για σοβαρά διαστρέμματα στον αστράγαλο ή σε περιπτώσεις όπου ένας σύνδεσμος έχει σκιστεί εντελώς, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να κριθεί απαραίτητη. Η τυπική επέμβαση περιλαμβάνει τη σωστή τοποθέτηση μίας ή δύο βιδών μεταξύ της κνήμης και της περόνης για να συγκρατούν τα δύο οστά μαζί. Ο χρόνος αποκατάστασης του υψηλού διαστρέμματος στον αστράγαλο ποικίλλει. Μερικοί άνθρωποι είναι σε θέση να επιστρέψουν στα αθλήματά τους μέσα σε έξι εβδομάδες, αλλά περίπου το 50% θα παρουσιάσουν συμπτώματα για έως και έξι μήνες. ■

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΙΝΤΖΌΓΛΟΥ Έχοντας περάσει από τον επαγγελματικό αθλητισμό (υπήρξε τερματοφύλακας σε ομάδες όπως ο Απόλλων Αθηνών, ο Αχαρναϊκός και ο Ηλυσιακός), ο ορθοπαιδικός Κωνσταντίνος Ιντζόγλου γνωρίζει από πρώτο χέρι τη σημασία της σωστής και άμεσης θεραπείας στην ποιότητα ζωής ανθρώπων με υψηλές λειτουργικές απαιτήσεις. Η, δε, ειδίκευση που πήρε στο «ΚΑΤ» τον έφερε στην πρώτη γραμμή των επειγόντων περιστατικών, ενώ για δέκα χρόνια υπήρξε γιατρός και επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Αθλητικών Κακώσεων του ίδιου νοσοκομείου. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος Αθλητιατρικής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (Λοζάνη), διδάκτωρ της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με πεδίο τις χόνδρινες βλάβες, ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης του Αθλητιατρικού Κέντρου Βορειοδυτικής Ελλάδας, σήμερα εργάζεται ως επιμελητής ορθοπαιδικός χειρουργός στο Τμήμα Αθλητικών Κακώσεων του Νοσοκομείου Metropolitan. Παράλληλα διατηρεί το ορθοπαιδικό ιατρείο MINISCO, το οποίο παρέχει ορθοπαιδικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, προσαρμοσμένες στο προφίλ και στις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς. Ο Κωνσταντίνος Ιντζόγλου, αν και έχει αποχωρήσει από την ενεργό ποδοσφαιρική δράση, παραμένει δίπλα στις ομάδες που φόρεσε τη φανέλα τους, τον ΓΣ Απόλλωνα Σμύρνης και τον Ηλυσιακό, προσφέροντας τις ιατρικές του υπηρεσίες. Εξειδικευμένος στην αρθροσκόπηση όλων των μεγάλων αρθρώσεων (γόνατο, ώμος, ισχίο, ποδοκνημική), φροντίζει για την ταχύτερη και ασφαλέστερη επιστροφή του αθλητή στον αγωνιστικό χώρο (fast track rehab), προτείνοντάς του είτε εγχύσεις αυτόλογων κυττάρων σε θλάσεις, διαστρέμματα κ.τ.λ. είτε χειρουργική αντιμετώπιση. Το 2011 κέρδισε το Πανελλήνιο Βραβείο Καλύτερης Έρευνας που απονέμει η Αρθροσκοπική Εταιρεία.

48 |

31η Μαΐου Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος

15

20 ΛΕΠΤΑ ΜΕΤΑ

Η πίεση του αίματος και οι παλμοί της καρδιάς πέφτουν στα φυσιολογικά επίπεδα.

ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ Ο κίνδυνος εμφράγματος μειώνεται στα επίπεδα ατόμου που δεν κάπνισε ποτέ.

10

12

ΩΡΕΣ ΜΕΤΑ Τα επίπεδα νικοτίνης και μονοξειδίου του άνθρακα μειώνονται, ενώ αυξάνονται τα επίπεδα οξυγόνου στον οργανισμό.

Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν σταματήσουμε

1-2

ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΜΕΤΑ

Ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο του πνεύμονα μειώνεται στο 50%, μειώνεται επίσης κατά 50% η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στο πάγκρεας ή στο λάρυγγα.

Η γεύση και η όσφρηση επανέρχονται, ενώ ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται.

5

ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ Ο κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρκίνου ουροδόχου κύστης και τραχήλου της μήτρας μειώνεται.

το κάπνισμα;

1

1-9

ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΜΕΤΑ

Η κυκλοφορία του αίματος στους πνεύμονες αυξάνεται, ενώ μειώνεται ο κίνδυνος πνευμονικών λοιμώξεων.

ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ Ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου μειώνεται κατά 50%.

affidea.gr

ΟΣΦΥΑΛΓΊΑ - ΡΑΧΙΑΛΓΊΑ στην παιδική ηλικία

Γράφει ο ΓΙΆΝΝΗΣ ΝΊΚΑΣ, παιδοακτινολόγος, συντονιστής Κέντρου Διαγνωστικής Παιδιατρικής, Όµιλος ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ.

O ΠΌΝΟΣ ΣΤΗ ΜΈΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΛΆΤΗ αποτελεί ένα κοινό πρόβληµα στην ενήλικη ζωή, αλλά στην κοινή αντίληψη είναι µια ασυνήθιστη κατάσταση στην παιδική ηλικία. Η εµφάνιση, όµως, οσφυαλγίας-ραχιαλγίας στα παιδιά είναι πιο συχνή απ’ ό,τι νοµίζουµε και τα τελευταία χρόνια έχει επιταθεί για διάφορους λόγους, όπως η αύξηση του σωµατικού βάρους στις µικρότερες ηλικίες, οι επίπονες αθλητικές δραστηριότητες, ακόµη και η αύξηση του βάρους των σχολικών σακιδίων. Πάρα ταύτα οι γονείς, ίσως κάποιες φορές και οι παιδίατροι, καθυστερούν αρκετές φορές στον εντοπισµό και στην αξιολόγηση του προβλήµατος κι έτσι στη διάγνωση κάποιας υποκείµενης παθολογίας. Στην εφηβεία χρόνιος πόνος παρατηρείται περίπου στο 15%-20% των παιδιών και σχετίζεται µε αθλητική δραστηριότητα. Στην προεφηβική, όµως, περίοδο, η

50 |

πιθανότητα κάποιας υποκείµενης διαταραχής -και µάλιστα σοβαρής- είναι σαφώς µεγαλύτερη. Πότε όµως πρέπει να προβληµατίσει τους γονείς και τον παιδίατρο η παρουσία οσφυαλγίας-ραχιαλγίας; Πότε θα πρέπει να ζητηθεί η γνώµη του παιδοορθοπαιδικού και να διενεργηθεί απεικονιστικός έλεγχος; 1. Όταν το παιδί είναι µικρότερο των 5 ετών.

2. Όταν ο πόνος είναι νυχτερινός και µάλιστα µπορεί να προκαλέσει αφύπνιση του παιδιού.

3. Όταν συνοδεύεται από γενικευµένα συµπτώµατα, όπως πυρετό, αδιαθεσία, απώλεια βάρους.

4. Όταν η διάρκεια των συµπτωµάτων υπερβαίνει τις τέσσερις εβδοµάδες.

5. Όταν διαταράσσεται η φυσιολογική κορµική στάση.

6. Όταν υπάρχει περιορισµός της κινητικότητας ή νευρολογικά συµπτώµατα. Έχουν προταθεί κάποιοι διαγνωστικοί αλγόριθµοι για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί στη διερεύνηση του πόνου στη µέση και στην πλάτη στα παιδιά. Γενικά, σε απεικονιστικό έλεγχο υποβάλλονται παιδιά και έφηβοι για τους οποίους υπάρχει η ισχυρή υποψία υποκείµενης παθολογίας. Συνήθως ο απλός ακτινολογικός έλεγχος (µε προσθιοπίσθια και πλάγια προβολή) αποτελεί µια καλή αρχική κίνηση για να µελετηθούν η οστική υφή και η ευθυγράµµιση της σπονδυλικής στήλης. Αν απαιτηθεί περαιτέρω έλεγχος, η κύρια επιλογή είναι η µαγνητική τοµογραφία και λιγότερο συχνά η αξονική τοµογραφία και το σπινθηρογράφηµα. Θα µπορούσε κανείς να ταξινοµήσει τα αίτια που προκαλούν τον πόνο σε τρεις κύριες κατηγορίες: α. Στις µυοσκελετικές κακώσεις. β. Στις φλεγµονώδεις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

γ. Στους όγκους της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου µυελού. ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΈΣ ΚΑΚΏΣΕΙΣ Αφορούν συχνότερα σε µυϊκές κακώσεις που δεν χρειάζονται απεικονιστική διερεύνηση και υποχωρούν µε συντηρητική αντιµετώπιση (ανάπαυση και φυσικοθεραπεία). Στην κατηγορία αυτή υπάγονται, επίσης, οι οστικές κακώσεις και η παθολογία των µεσοσπονδύλιων δίσκων.

• Σπονδυλόλυση είναι η διακοπή της οστικής συνέχειας (λύση) του σπονδύλου µεταξύ των άνω και κάτω αρθρικών αποφύσεων, στο τµήµα εκείνο που ονοµάζεται ισθµός (pars interarticularis). Η λύση αυτή, που τις πιο πολλές φορές είναι αµφοτερόπλευρη, συµβαίνει σε µεγαλύτερη συχνότητα στον Ο5 σπόνδυλο και σε µικρότερη στους Ο4 και Ο3 σπονδύλους. Η κυριότερη αιτία της είναι τα κατάγµατα από καταπόνηση (stress fractures). Πρόκειται για επαναλαµβανόµενους µικροτραυµατισµούς που προκαλούνται από την άθληση, κυρίως σε αθλήµατα όπου έχουµε επαναλαµβανόµενη υπερέκταση του κορµού. Η κλινική εικόνα εκδηλώνεται µε χαµηλή συνήθως οσφυαλγία. Η απλή ακτινογραφία µπορεί να είναι βοηθητική, αλλά µε τη µαγνητική τοµογραφία η διάγνωση επιβεβαιώνεται και προσδιορίζεται ο βαθµός της. Αναγνωρίζονται το συνοδό οστικό οίδηµα και η επέκτασή του στα παρακείµενα τµήµατα του σπονδυλικού τόξου. Η αξονική τοµογραφία µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως συµπληρωµατική µέθοδος. Η θεραπεία είναι συντηρητική και συµπτωµατική.

• Ως σπονδυλολίσθηση χαρακτηρίζουµε τη διάφορου βαθµού πρόσθια µετακίνηση του υπερκείµενου σπονδύλου (συνήθως του Ο5 επί του Ι1) στις περιπτώσεις αµφοτερόπλευρης σπονδυλόλυσης. Ο βαθµός της σπονδυλολίσθησης µπορεί να εκτιµηθεί ικανοποιητικά µε όλες τις απεικονιστικές µεθόδους. Στοιχεία εκ-

| 51

φύλισης του µεσοσπονδύλιου δίσκου δεν είναι ασυνήθη σε παιδιά, και κυρίως σε εφήβους, που εµφανίζουν οσφυαλγία.

• Η κήλη µεσοσπονδύλιου δίσκου, όµως, είναι πολύ πιο σπάνια στα παιδιά σε σχέση µε τους ενηλίκους, αλλά η κλινική συµπτωµατολογία δεν διαφέρει από αυτή των µεγαλύτερων ηλικιών. Σε αρκετές περιπτώσεις δισκοκήλες µπορεί να είναι ασυµπτωµατικές, ακόµη κι αν πάρουν µεγάλες διαστάσεις. Στη µεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων υπάρχει πλήρης θεραπεία χωρίς να απαιτηθεί χειρουργική παρέµβαση. ΦΛΕΓΜΟΝΏΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΈΣ Οι φλεγµονές της σπονδυλικής στήλης µπορεί να προσβάλουν τα σπονδυλικά σώµατα, τους µεσοσπονδύλιους δίσκους, τα παρασπονδυλικά µαλακά µόρια και σπανιότερα τον επισκληρίδιο χώρο, τις µήνιγγες και τον ίδιο τον νωτιαίο µυελό. Η φλεγµονή του µεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκίτιδα) οφείλεται συχνότερα σε µικρόβια (σταφυλόκοκκο ή στρεπτόκοκκο) και εκδηλώνεται µε οσφυαλγία, δυσχέρεια βάδισης, µυϊκό σπασµό και πυρετό. Εργαστηριακά διαπιστώνονται αυξηµένοι οι δείκτες φλεγµονής, αλλά η ακτινογραφία της ΟΜΣΣ είναι αρνητική. Η εξέταση εκλογής είναι η µαγνητική τοµογραφία, που καταδεικνύει την προσβολή του µεσοσπονδύλιου δίσκου, των παρακείµενων τµηµάτων των σπονδύλων και την επέκταση της φλεγµονής στα παρακείµενα µαλακά µόρια ή τον επισκληρίδιο χώρο. ΝΕΟΠΛΆΣΜΑΤΑ Περιλαµβάνουν νεοπλάσµατα οστικής προέλευσης,

όπως το οστεοειδές οστέωµα, το οστεοβλάστωµα, η ιστιοκυττάρωση Langerhans (ηωσινόφιλο κοκκίωµα) και νεοπλάσµατα του νωτιαίου µυελού ή άλλες βλάβες που βρίσκονται µέσα στον νωτιαίο σωλήνα αλλά εκτός νωτιαίου µυελού.

• Το οστεοειδές οστέωµα προκαλεί επώδυνη σκολίωση. Ο πόνος είναι συχνά νυχτερινός και υποχωρεί µε τη λήψη ασπιρίνης. Η διάγνωση γίνεται µε τη µαγνητική ή την αξονική τοµογραφία, όπου αναδεικνύεται η λεγόµενη «φωλεά» του οστεώµατος, που περιβάλλεται από σκλήρυνση του οστού και οστικό οίδηµα. Θεραπευτικά αντιµετωπίζεται τα τελευταία χρόνια µε «θερµοκαυτηρίαση µε ραδιοσυχνότητες» (Radiofrequency Ablation), µε την καθοδήγηση αξονικού τοµογράφου, µε πολύ καλά αποτελέσµατα.

• Οι όγκοι του νωτιαίου µυελού είναι λιγότερο συχνοί στα παιδιά από τους αντίστοιχους όγκους του εγκεφάλου και εκδηλώνονται κυρίως µεταξύ του 10ου και 16ου έτους.

• Το αστροκύττωµα αποτελεί τον συχνότερο ενδοµυελικό όγκο, που εµφανίζεται συχνότερα σε µικρότερες ηλικίες, ενώ το επενδύµωµα, δεύτερος σε συχνότητα όγκος, απαντάται σε µεγαλύτερες ηλικίες. ∆ιάχυτος πόνος στη ράχη ή τον αυχένα που επιδεινώνεται µε την κατάκλιση, αδυναµία των κάτω άκρων, αδέξιες κινήσεις, συχνές πτώσεις και καθυστέρηση στην ηλικία έναρξης της βάδισης (σε µικρά παιδιά), σκολίωση ή ραιβόκρανο και διαταραχές αισθητικότητας ή απώλεια ελέγχου της ούρησης-αφόδευσης αποτελούν τη συνήθη συµπτωµατολογία. Η διάγνωση γίνεται µε µαγνητική τοµογραφία και η θεραπεία είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική. ■

ΓΙΆΝΝΗΣ ΝΊΚΑΣ Ο παιδοακτινολόγος Γιάννης Νίκας είναι ο επιστημονικός υπεύθυνος του Τμήματος Παιδιατρικής Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας και συντονιστής του Κέντρου Διαγνωστικής Παιδιατρικής του Ομίλου ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ. Ο κ. Νίκας ήταν επιμελητής και μετέπειτα διευθυντής στο τμήμα Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας του Γ.Ν. Παίδων «Η Αγία Σοφία» για 25 περίπου χρόνια. Μετεκπαιδεύτηκε στη Νευροακτινολογία και Παιδιατρική Νευροακτινολογία στο Εθνικό Νευρολογικό Ινστιτούτο της Ιταλίας «Carlo Besta» στο Μιλάνο και στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο «G. Gaslini» στη Γένοβα. Διετέλεσε επιστημονικός υπεύθυνος του Τμήματος Αξονικής Τομογραφίας του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», επιστημονικός υπεύθυνος του Τμήματος PET/CT Γ.Ν. Παίδων «Η Αγία Σοφία», υπεύθυνος των Επεμβατικών Τεχνικών στον Αξονικό Τομογράφο (βιοψίες, παροχετεύσεις, ablation κ.λπ.) και στα δύο νοσοκομεία. Ο κ. Νίκας έχει πλούσιο εκπαιδευτικό έργο συμμετέχοντας στα εκπαιδευτικά και μετεκπαιδευτικά προγράμματα τόσο της Ακτινολογίας όσο και άλλων ειδικοτήτων και έχει δώσει πάνω από 150 ομιλίες σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, σεμινάρια και ημερίδες, ενώ έχει εκπαιδεύσει πλειάδα ειδικευόμενων ιατρών στην Ακτινολογία και Παιδοακτινολογία. Έχει, επίσης, αξιόλογο συγγραφικό έργο με συμμετοχή στη συγγραφή επιστημονικών συγγραμμάτων, καθώς και πολυάριθμες δημοσιεύσεις σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια.

52 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΌΣ»

Εργαστήριο Μελέτης Διαταραχών του Ύπνου

ΤΟ ΚΈΝΤΡΟ ΜΕΛΈΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΏΝ του Ύπνου λειτουργεί στον «Ευαγγελισμό» από το 1990 και υπάγεται στην Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Στεγάζεται στο χώρο του παλαιού κτιρίου του νοσοκομείου και λειτουργεί Πρωινό Τακτικό Εξωτερικό Ιατρείο και Εργαστήριο Ύπνου με έξι κλίνες. Διαγιγνώσκει και παρακολουθεί ασθενείς με διαταραχές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπως το σύνδρομο υπνικής άπνοιας αποφρακτικού τύπου ή κεντρικού τύπου και το σύνδρομο παχυσαρκίας - υπαερισμού. Διαγιγνώσκει επίσης σπανιότερες διαταραχές του ύπνου που περιλαμβάνουν όλο το φάσμα των υπερυπνιών όπως η ναρκοληψία, των παραϋπνιών όπως οι διαταραχές συμπεριφοράς στον ύπνο REM και των διαταραχών κινητικότητας σχετιζόμενες με τον ύπνο όπως οι νυχτερινές μυοκλονίες. Στο Εργαστήριο Ύπνου πραγματοποιούνται περίπου 2.000 μελέτες ύπνου ετησίως. Οι ασθενείς κατά τη διάρκεια της μελέτης κοιμούνται σε μονόκλινα δωμάτια συνδεδεμένοι με καταγραφικά μηχανήματα. Το Εργαστήριο διαθέτει οκτώ πολυκάναλα καταγραφικά πλήρους πολυυπνογραφίας και φορητά καταγραφικά καταγραφής των αναπνευστικών παραμέτρων. Τα μηχανήματα συνδέονται μέσω εντοιχισμένων καλωδίων

με την αίθουσα ελέγχου στην οποία ευρίσκεται το ειδικευμένο προσωπικό (τεχνικοί εργαστηρίων ύπνου) που παρακολουθεί την εξέταση καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Οι πραγματοποιούμενες εξετάσεις είναι συνεχώς παρακολουθούμενες για να εξασφαλίζεται η υψηλή αξιοπιστία της διάγνωσης και για να εξυπηρετούνται αμέσως τυχόν ανάγκες των ασθενών. Το Εργαστήριο λόγω μεγάλης ζήτησης πραγματοποιεί μελέτες ύπνου και κατά τα Σαββατοκύριακα. Η εξέταση αναλύεται την επόμενη μέρα από τον ειδικό για να βγει η τελική γνωμάτευση. Το Εργαστήριο διαθέτει άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό με μακρά εμπειρία στο αντικείμενο. Το Κέντρο Μελέτης Διαταραχών του Ύπνου του «Ευαγγελισμού» καλύπτει πλήρως τις προδιαγραφές λειτουργίας της European Sleep Research Society και τις αντίστοιχες της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Στελεχώνεται από έμπειρους γιατρούς εξειδικευμένους στην Ιατρική του Ύπνου (υπεύθυνος του Κέντρου είναι ο διευθυντής Μανώλης Βαγιάκης), κυρίως πνευμονολόγους, αλλά και άλλων ειδικοτήτων που συνεργάζονται με το Κέντρο (νευρολόγους, ψυχιάτρους, ωτορινολαρυγγολόγους). Τηλεφωνική επικοινωνία με το Πρωινό Τακτικό Εξωτερικό Ιατρείο: 2132041843.■

| 53

Η τηλεργασία αύξησε τις ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΈΣ παθήσεις! γραφείο και μία οθόνη υπολογιστή σε σωστό ύψος και απόσταση αντικαταστάθηκαν από έναν φορητό υπολογιστή σε έναν καναπέ στο σαλόνι. Το σώμα βρέθηκε σε μία άβολη θέση για εργασία, για πολλές ώρες, συνήθως χωρίς διαλείμματα και με πλήρη απουσία κίνησης. Αποτέλεσμα είναι ένα μυϊκό σύστημα που μένει καθηλωμένο για ώρες και δεν κινείται να είναι καταδικασμένο να πονέσει.

Γράφει ο ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΆΣ, φυσικοθεραπευτής Msc.

Η ΕΠΟΧΉ ΤΟΥ COVID-19 έφερε νέα δεδομένα στις εργασιακές συνθήκες και ανάγκασε μεγάλη μερίδα του κόσμου να εργαστεί από το σπίτι (τηλεργασία). Αυτή η νέα πραγματικότητα δημιούργησε καταστάσεις που κανένα μυοσκελετικό σύστημα δεν ήταν προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει. Εργαζόμενοι από έναν εργονομικά σχεδιασμένο εργασιακό χώρο, βρέθηκαν ξαφνικά στο σπίτι ψάχνοντας τρόπους να αντεπεξέλθουν στην πολύωρη εργασία τους, χωρίς όμως τις ανέσεις ενός γραφείου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων τραυματισμών ή την επανεμφάνιση παλαιότερων. Παθήσεις όπως η αυχεναλγία και η οσφυαλγία αφορούν πλέον όλο και περισσότερους, ακόμα και αυτούς που δεν τις είχαν αντιμετωπίσει ποτέ παλαιότερα. ΤΙ ΦΤΑΊΕΙ; Η κακή στάση του σώματος στη διάρκεια της εργασίας. Ένας εργασιακός χώρος, εκτός από οργάνωση, παρέχει κάτι πολύ βασικό: εργονομία. Μια ανατομική, περιστρεφόμενη και ρυθμιζόμενη καρέκλα, ένα άνετο

54 |

ΤΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ Αυχεναλγία: Συνήθως λόγω της πολύωρης ακινησίας του αυχένα μπροστά στον υπολογιστή δημιουργείται η λεγόμενη δυσκαμψία. Μία παθολογική κατάσταση όπου οι μύες γίνονται άκαμπτοι και στην προσπάθεια κίνησης προκαλούν πόνο. Όσο μεγαλύτερα διαστήματα διαρκεί η διαδικασία τόσο μεγαλύτερος και ο πόνος, ώσπου τελικά να φτάσουμε στην επίσημη διάγνωση του αυχενικού συνδρόμου ή αλλιώς αυχεναλγίας. Ο γενικός αυτός όρος μπορεί να περιλαμβάνει για παράδειγμα μία απλή δυσκαμψία μέχρι και σοβαρότερες παθήσεις, όπως μια ριζίτιδα ή και μια απώλεια της καμπυλότητας της αυχενικής μοίρας, γνωστή και ως ευθειασμός. Ο ασθενής, εκτός του πόνου, μπορεί να βιώσει συμπτώματα όπως ζάλη, πονοκέφαλο, απώλεια προσανατολισμού και ισορροπίας, τάση προς έμετο και μουδιάσματα στα άνω άκρα. Συνήθως θεωρεί ότι το πρόβλημα θα εξαφανιστεί από μόνο του, αλλά κάτι τέτοιο σπάνια συμβαίνει. Οσφυαλγία: Άλλος ένας γενικός όρος μίας καθολικής κατάστασης της οσφυϊκής μοίρας. Μπορεί να περιλαμβάνει πόνο, μούδιασμα των κάτω άκρων, μέχρι και ατροφία μυών σε χρόνιες περιπτώσεις. Μία ακόμα πάθηση της πολύωρης ακινησίας και της έλλειψης άσκησης. Εδώ έρχεται να προστεθεί και το σωματικό βάρος, το οποίο στους περισσότερους λόγω της τηλεργασίας και της έλλειψης κίνησης αυξήθηκε. Η ΛΎΣΗ Τα αρχικά συμπτώματα μπορούν να ξεπεραστούν με δράσεις όπως: Διαλειμματική εργασία: Ιδανικά ανά μισή ώρα χρειάζεται κάποιου είδους ανάπαυση. Επειδή αυτό συχνά δεν είναι εφικτό, αρκεί για 2-3 λεπτά να σηκω-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Άνω τµήµα της οθόνης στο ύψος των µατιών

Χέρια ακουµπούν στο γραφείο (καρποί και αντιβράχια)

Πέλµατα εφάπτονται στο έδαφος

Πιγούνι παράλληλο ως προς το έδαφος

Θωρακική και οσφυϊκή µοίρα πρέπει να εφάπτονται στην πλάτη της καρέκλας

Σωστό ύψος καρέκλας (γόνατα και ισχία σχηµατίζουν γωνία 90 µοιρών)

Ιδανική θέση εργασίας μπροστά στον υπολογιστή

θούμε από τη θέση μας και να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Το βασικό που πρέπει να θυμόμαστε είναι να αλλάξει θέση το σώμα μας. Οπότε μία απλή βόλτα σε ένα άλλο δωμάτιο του σπιτιού ή μία οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα μακριά από την οθόνη του υπολογιστή θα δώσει χρόνο στον αυχένα και στη μέση μας να ξεκουραστούν. Άσκηση: Όλοι λένε ότι θα την κάνουν, αλλά τελικά κανείς δεν την κάνει. Δεν χρειάζεται να είναι ούτε πολύωρη ούτε βαρετή. Μπορεί να περιλαμβάνει διατάσεις και ήπιες κινήσεις προκειμένου να προετοιμαστεί το σώμα για την πολύωρη εργασία ή να ξεκουραστεί στο τέλος αυτής. Απαιτεί 5-10 λεπτά από το χρόνο μας πριν και μετά την εργασία μας. Κινητοποίηση και διατάσεις αυχενικής μοίρας: Επίσης καλό θα ήταν να εντάξουμε στην καθημερινότητά μας μίας μορφής γυμναστική. Ό,τι αρέσει στον

καθένα (περπάτημα, κολύμβηση, τρέξιμο), αρκεί να γίνεται με κάποια συνέπεια. Κινητοποίηση και διατάσεις οσφυϊκής και θωρακικής μοίρας: Μακριά από άλλες καταπονήσεις: Μετά το τέλος της εργασίας μας, εάν συνεχίζουμε να ταλαιπωρούμε την πάσχουσα περιοχή με πρόσθετες εργασίες, τότε τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Πρέπει να αποφεύγονται επαναλαμβανόμενες κινήσεις και άρση βάρους όσο το δυνατόν περισσότερο. Για παράδειγμα, δουλειές που γίνονται σε ύψος πάνω από το επίπεδο των ώμων, καθώς και «φόρτωμα» των χεριών με ψώνια και βαριές σακούλες θα δημιουργήσουν μεγάλη τάση στους μυς του αυχένα και αυτό θα πυροδοτήσει την αυχεναλγία. Αντίστοιχα ορθοστασία και άρση βάρους μπορεί να πυροδοτήσουν την οσφυαλγία. Θερμά επιθέματα: Έχουν «πυροσβεστικό» ρόλο και

| 55

Αντίθετο πόδι - χέρι

Υπερέκταση θώρακα

∆ιάταση θωρακικής µοίρας

Υπερέκταση οσφύος

∆ιάταση ισχιοκνηµιαίων

∆ιάταση γλουτιαίου

Κολύµβηση

μπορούν να ανακουφίσουν από τα έντονα συμπτώματα. Η ζέστη ενδείκνυται σε χρόνια μυοσκελετικά προβλήματα και πρέπει να αποφεύγεται εφόσον υπάρχει ένδειξη φλεγμονής. Χαλαρώνει τους μυς που βρίσκονται σε τάση λόγω της ακινησίας και αιματώνει την περιοχή. Θερμαντικές κρέμες, θερμά επιθέματα (θερμοφόρες), ζεστό νερό στο λουτρό ή ακόμα ένα απλό

φαρμακευτικό έμπλαστρο μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση. Ένα μαλακό κολάρο για τον αυχένα και μία υποστηρικτική ορθοπαιδική ζώνη για την οσφυϊκή μοίρα αντίστοιχα επίσης μπορούν να βοηθήσουν υποστηρικτικά εάν χρησιμοποιηθούν σωστά. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι οι δύο αυτές παθήσεις δεν είναι καινούργιες. Υπήρχαν και θα υπάρχουν. Αυτό που συνέβη με την πανδημία και την τηλεργασία είναι μία έξαρσή τους λόγω κυρίως της ακινησίας του ανθρωπίνου σώματος. Όσοι τις βιώνουν πρέπει να τις αντιμετωπίζουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να μην καταλήγουν χρόνιοι πάσχοντες. Δυστυχώς οι περισσότεροι δεν δίνουν την απαραίτητη προσοχή στο σώμα τους και αυτό έχει την τάση να τους εκδικείται. Σε κάθε περίπτωση, ιδανικά είναι να συμβουλεύεστε τον ιατρό σας ή τον φυσικοθεραπευτή σας και να μην κάνετε από μόνοι σας χρήση φαρμάκων ή τεχνικών που μπορεί να καλύψουν μόνο προσωρινά το πρόβλημά σας. ■

ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΆΣ Ο Ιωάννης Καλογεράς, Msc, είναι φυσικοθεραπευτής, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και εξειδικευμένος στην εμβιομηχανική άκρου ποδός, καθώς και στην κατασκευή ορθωτικών συσκευών. Επιπλέον, έχει εξειδίκευση στη συνδυαστική ελαστική περίδεση, όπως επίσης και στον βιοϊατρικό και παραδοσιακό κινέζικο βελονισμό.

56 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ»

13,4 εκατομμύρια ευρώ για την κτιριακή αναβάθμιση!

ΥΠΟΓΡΆΦΗΚΕ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛ. ΥΠΟΥΡΓΌ Μίνα Γκάγκα η έγκριση σκοπιμότητας και η μεταβίβαση αρμοδιότητας έγκρισης της μελέτης και τευχών δημοπράτησης του έργου «Στατική ενίσχυση κτιρίων παλιάς πτέρυγας και εξωτερικών ιατρείων/Αναβάθμιση κτιριακών υποδομών του Γενικού Νοσοκομείου Κοζάνης» στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Το ύψος της ανέρχεται στα 13.400.000,00€. Το νέο έργο θα αλλάξει πλήρως και την εικόνα του νοσοκομείου, η οποία ελάχιστη σχέση θα έχει με το παλαιό, αλλά και τη θέση του σε πανελλήνιο επίπεδο. Στο νέο έργο προβλέπεται η πλήρης κτιριακή αναδιαμόρφωση των παλαιών κτισμάτων (και όχι απλή ανακαίνιση των υφιστάμενων χώρων του). Οι δε νέες εγκαταστάσεις που θα δημιουργηθούν από το σύνολο των οικοδομικών εργασιών, μετά τις κατασκευές ενίσχυσης του φέροντος οργανισμού και την καθαίρεση εσωτερικής τοιχοποιίας και κατασκευή νέας, θα περιλαμβάνουν, σύμφωνα με το σχεδιασμό, σε γενικές γραμμές τα κάτωθι:

Στο ισόγειο • Σε όλο τον ισόγειο χώρο θα αναπτυχθούν τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία (ραντεβού). Στο 1ο όροφο • Την Καρδιολογική Κλινική με όλα όσα προβλέπονται για την ανάπτυξή της.

• Την Παιδιατρική Κλινική, η οποία θα επεκταθεί και θα συμπεριλαμβάνει και τον ανακατασκευασμένο χώρο του νυν Τεχνητού Νεφρού (αιμοκάθαρση).

• Τις διοικητικές υπηρεσίες στο χώρο της νυν Καρδιολογικής Κλινικής, οι οποίες θα μετακινηθούν από τον ενοικιαζόμενο χώρο όπου στεγάζονται σήμερα. Στον 2ο όροφο • Τη νεοεγκριθείσα Πνευμονολογική Κλινική.

• Την αιμοκάθαρση (Τεχνητό Νεφρό).

• Το φυσικοθεραπευτήριο. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της στατικής επάρκειας του κτιρίου και της αναβάθμισής του, θα υπάρχει πρόβλεψη και για έναν επιπλέον 3ο όροφο. Το όλο πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτική Μακεδονία 2014-2020 (ΕΣΠΑ). ■

| 57

ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΥΓΕΊΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ

Οι πρώτες βοήθειες για τα ΚΑΤΆΓΜΑΤΑ! ΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΥΓΕΊΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ έχει εκδώσει έναν οδηγό Πρώτων Βοηθειών που απευθύνονται στους εκπαιδευτικούς, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν άμεσα διάφορα περιστατικά σε θέματα υγείας που παρουσιάζονται στους μαθητές τους. Τη συγγραφική ομάδα του οδηγού αυτού αποτελούν οι ακόλουθοι επιστήμονες: Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου (παιδίατρος - αναπτυξιακή παιδίατρος, διευθύντρια Κοινωνικής & Αναπτυξιακής Παιδιατρικής, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού), Αδαμαντία Ξεκαλάκη (παιδίατρος, Δ/νση Κοινωνικής & Αναπτυξιακής Παιδιατρικής, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού) και Αλεξία

58 |

Πρασούλη (παιδίατρος - αναπτυξιακή παιδίατρος, Δ/ νση Κοινωνικής & Αναπτυξιακής Παιδιατρικής, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού). Στον τομέα των καταγμάτων οι πολύτιμες συμβουλές ζωής έχουν ως εξής: Ένα κάταγμα μπορεί να μην είναι από την αρχή φανερό. Υποψιασθείτε ένα κάταγμα, αν η περιοχή είναι μελανή ή πολύ επώδυνη με την πίεση. Επίσης, αν το παιδί δεν μπορεί να κουνήσει ή να πατήσει το αντίστοιχο μέλος. Η περιοχή μπορεί να πρηστεί. Θυμηθείτε ότι χτύπημα σε ένα μέλος μπορεί να προκαλέσει κάταγμα σε διάφορες θέσεις, π.χ. χτύπημα στον

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ώμο μπορεί να προκαλέσει κάταγμα στην κλείδα ή χτύπημα στο γόνατο μπορεί να προκαλέσει κάταγμα στη λεκάνη. Το κάταγμα μπορεί να είναι κλειστό ή ανοιχτό. Άμεση αντιμετώπιση — Διαπιστώστε την αιτία του τραυματισμού.

— Αν υπάρχει αιμορραγία, φορέστε γάντια, τοποθετήστε ένα επίθεμα πάνω στο σημείο της αιμορραγίας και εφαρμόστε μαλακά σταθερή πίεση.

— Φροντίστε το παιδί να είναι ζεστό και άνετο.

— Μην αφήσετε να χρησιμοποιήσει το τραυματισμένο άκρο.

— Βάλτε παγωμένο επίθεμα πάνω στο τραύμα για 15 λεπτά (μην βάλετε πάγο απευθείας πάνω στο δέρμα).

— Ακινητοποιήστε το άκρο.

— Αν το παιδί δεν αισθάνεται καλά, μη δώσετε τίποτε να φάει ή να πιει.

— Αν υπάρξει η ανάγκη αντιμετωπίστε το ως σοκ.

— Επικοινωνήστε με τους γονείς/κηδεμόνες του παιδιού, απαιτείται ιατρική φροντίδα.

— Καλέστε αμέσως το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας(166) ή την Τοπική Μονάδα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας αν: • Υπάρχει παραμορφωμένο ή λυγισμένο σε παράδοξη θέση οστό ή άρθρωση.

• Υπάρχει λύση της συνεχείας του δέρματος πάνω από το πιθανό κάταγμα ή αν προβάλλει το οστό πάνω από το δέρμα.

• Αν το δέρμα της τραυματισμένης περιοχής είναι ωχρό και κρύο σε σύγκριση με το δέρμα της αντίστοιχης περιοχής της άλλης άρθρωσης. Ακινητοποίηση — Δέστε το χτυπημένο μέλος σε ένα κατάλληλο νάρθηκα. Ο καλύτερος νάρθηκας είναι το σώμα του ίδιου του τραυματία, π.χ. δέστε το σπασμένο πόδι στο γερό πόδι, το σπασμένο δάχτυλο στο διπλανό του ή τον σπασμένο ώμο στο θώρακα. Αυτοσχέδιοι νάρθηκες μπορούν να είναι από ξύλο, εφημερίδες και περιοδικά τυλιγμένα σε ρολό.

— Ακινητοποιήστε το κόκαλο σε όλο του το μήκος.

— Βάλτε κάτι μαλακό ανάμεσα στον νάρθηκα και στο μέλος (π.χ. ύφασμα, μαντίλι, κάλτσες, πουλόβερ).

— Δέστε τον νάρθηκα τόσο σφιχτά για να ακινητοποιήσει το μέλος και τόσο ελαφρά για να μην καταργηθεί η κυκλοφορία. Μη δένετε πάνω ακριβώς από το χτύπημα. Χρησιμοποιήστε γραβάτα, μαντίλια ή ό,τι άλλο βρείτε.

— Μην πιέζετε και μην κινείτε όποιο μέλος έχει σπάσει. Θα προκαλέσετε πόνο και θα χειροτερέψετε τις συνθήκες του κατάγματος. Κάταγμα στο σαγόνι — Καθαρίστε το στόμα από το αίμα ή τα σπασμένα

δόντια ή τα ορθοδοντικά σιδεράκια.

— Αν το παιδί είναι καλά, μπορεί μόνο του να πιέζει με το χέρι του ένα ύφασμα στο σαγόνι.

— Δέστε το με ένα ύφασμα ή επίδεσμο γύρω από το κεφάλι. Κάταγμα κλείδας Δέστε, υποστηρίζοντας τον αγκώνα, με ένα τρίγωνο επίδεσμο δεμένο στο λαιμό για να προφυλάξετε από τον πόνο που προκαλεί το τράβηγμα του σπασμένου κόκαλου από το βάρος του χεριού. Αν δεν έχετε τρίγωνο επίδεσμο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποιο ρούχο. Κάταγμα λεκάνης Ξαπλώστε το παιδί ανάσκελα, με τα πόδια του στη θέση που το ανακουφίζει. Μαξιλάρια ή τυλιγμένες κουβέρτες θα βοηθήσουν στην ακινητοποίηση. Μερικές φορές ο τραυματισμός της ουροδόχου κύστης μπορεί να προκαλέσει έντονο αίσθημα για ούρηση. Κάταγμα στη σπονδυλική στήλη Στα χτυπήματα στον αυχένα, στην πλάτη ή στη μέση υπάρχει ο κίνδυνος να αποσπασθεί κάποιο οστικό τμήμα και να πιέσει τον νωτιαίο μυελό ή τα νεύρα. Ακινητοποιήστε το παιδί στη θέση όπου βρίσκεται με μαξιλάρια ή τυλιγμένες κουβέρτες. Κρατήστε το παιδί ξαπλωμένο στη θέση όπου το βρήκατε μέχρι να έρθει ασθενοφόρο. Πρέπει να μεταφερθεί ακινητοποιημένο και με πολλή προσοχή. Κάταγμα βραχίονα — Αν ο αγκώνας είναι χτυπημένος και πονάει στην κάμψη, ακινητοποιήστε δένοντας το χέρι παράλληλα με τον κορμό του σώματος.

— Αν ο αγκώνας μπορεί να λυγίσει, ακινητοποιήστε το χέρι με τρίγωνο ύφασμα ή επίδεσμο δεμένο στο λαιμό. Κάταγμα στον καρπό και στο χέρι — Περιτυλίξτε το με κάτι μαλακό (βαμβάκι και γάζα, ρούχο). Ακινητοποιήστε το με μια εφημερίδα ή περιοδικό.

— Δέστε επάνω του το χέρι.

— Κρεμάστε το με ένα τρίγωνο επίδεσμο ή μαντίλι από το λαιμό. Κάταγμα στον αστράγαλο και το πόδι — Βγάλτε το παπούτσι μαλακά.

— Τυλίξτε ένα μεγάλο μαξιλάρι γύρω από το πόδι και δέστε το.

— Σηκώστε το και ακουμπήστε το σε ένα άλλο μαξιλάρι για να αποφύγετε το πρήξιμο. Κάταγμα στο μηρό και τη γάμπα — Πολύ μαλακά μετακινήστε το σπασμένο πόδι κοντά στο γερό.

— Βάλτε κάτι μαλακό ανάμεσα στα πόδια.

— Δέστε τα δύο πόδια μεταξύ τους. ■

| 59

Πώς να οργανώσετε την κοινωνική σας ζωή αν έχετε ΑΡΘΡΊΤΙΔΑ! Του ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ ΠΟΛΛΆ ΆΤΟΜΑ ΒΡΊΣΚΟΥΝ ΌΤΙ Η ΑΡΘΡΊΤΙΔΑ είναι κουραστική πάθηση, ειδικά αν έχουν πόνο. Η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛΕΑΝΑ) μας δίνει τις παρακάτω οδηγίες που ίσως θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους πάσχοντες να οργανώσουν καλύτερα την κοινωνική τους ζωή: ▪ Ξεκουραστείτε όταν είστε κουρασμένοι και μην πιεστείτε να εργαστείτε ή να ασκηθείτε όταν έχετε πόνο.

▪ Περπατήστε, αλλά να κάνετε διάλειμμα τακτικά και αυτό θα σας βοηθήσει να ολοκληρώσετε το στόχο σας.

▪ Προσπαθήστε να είστε οργανωμένοι.

▪ Αναθεωρείτε τακτικά τον κατάλογο των «εργασιών προς εκτέλεση», ώστε να είστε σίγουροι ότι έχετε ρεαλιστικούς στόχους και δεν βάζετε τον εαυτό σας κάτω από μη αναγκαία πίεση.

▪ Μπορεί να μην είναι δυνατό να καταφέρετε να κάνετε ό,τι θέλετε σε μία μόνο ημέρα, έτσι φτιάξτε έναν κατάλογο με όσα χρειάζεστε να κάνετε, με σειρά σπουδαιότητας. Μετά προσπαθήστε να χωρίσετε τις εργασίες σε τμήματα, π.χ. μην τακτοποιήσετε την ντουλάπα άμεσα, αλλά κάντε λίγο το πρωί και το υπόλοιπο το απόγευμα.

▪ Να είστε ελαστικοί, αν έχετε μία «κακή» ημέρα, να είστε προετοιμασμένοι να αλλάξετε τα σχέδιά σας.

▪ Βρείτε χόμπι που να μπορείτε να εκτελέσετε εύκολα και συγχρόνως να σας ικανοποιούν προσωπικά.

▪ Επισκεφθείτε έναν εργοθεραπευτή για να ανακαλύψετε τρόπους εξοικονόμησης χρόνου και ενέργειας. ΣΧΈΣΕΙΣ Η αρθρίτιδα είναι μία οικογενειακή υπόθεση. Ενώ μπορεί να είστε εσείς το άτομο που έχει την πάθηση, αυτή επηρεάζει σχεδόν κάθε μέλος της οικογένειας. Για παράδειγμα, οι σύζυγοι μπορεί να αναλάβουν περισσότερες υπευθυνότητες για το σπίτι. Όλοι αλλάζουμε σταδιακά με την πάροδο των ετών. Αντιθέτως, οι αλλαγές που φέρνει η αρθρίτιδα είναι πολλές και απότομες. Είναι πολύ σημαντικό: ▪ να συζητάτε με την οικογένεια και τους φίλους σας και

60 |

▪ να μάθετε πώς να επικοινωνείτε με τους άλλους, σχετικά με το πώς αυτές οι αλλαγές σάς κάνουν να αισθάνεστε. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΈΣ ΣΧΈΣΕΙΣ Τα μοντέρνα περιοδικά δίνουν την εντύπωση ότι όλοι οι άλλοι έχουν μία τέλεια σεξουαλική ζωή. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι αυτό δεν συμβαίνει και ότι πολλά άτομα έχουν δυσκολίες στις σχέσεις τους ή με το σεξ. Η αρθρίτιδα μπορεί να παρουσιάσει επιπλέον προβλήματα, αλλά δεν είναι απαραίτητα υπεύθυνη για τις όποιες δυσκολίες μπορεί να έχετε στις σχέσεις ή τη σεξουαλική ζωή σας. Το σεξ μπορεί να είναι σωματικά απαιτητικό και μπορεί να προκαλεί λιγότερη άνεση, ειδικά αν έχουν προσβληθεί τα ισχία ή η μέση/ράχη σας. Αν το σεξ είναι ένα τακτικό τμήμα της σχέσης σας, τότε πρέπει να το συνεχίσετε, διότι δεν πρόκειται να χειροτερέψει την αρθρίτιδά σας. Όμως, για να έχετε μεγαλύτερη άνεση, μπορεί να χρειαστεί να μιλήσετε ειλικρινά με τον/τη σύντροφό σας και να συζητήσετε για εναλλακτικούς τρόπους και στάσεις. ΥΓΙΕΙΝΉ ΔΙΑΤΡΟΦΉ Η ορθή διατροφή είναι σημαντική στη διατήρηση γενικά της υγείας και είναι πολύ σημαντική σε μια πάθηση όπως η αρθρίτιδα. Η διατροφή επηρεάζει τόσο το αίσθημα ευεξίας όσο και το πόσο θετικά αισθάνεστε. Αν είστε υπέρβαροι, τότε υπάρχει επιπλέον πίεση στις αρθρώσεις σας που φέρουν το σωματικό βάρος (π.χ. γόνατα), με αποτέλεσμα να αυξάνει τον πόνο σε αυτές. Η υγιεινή διατροφή θα σας βοηθήσει να χάσετε σημαντικό σωματικό βάρος, ώστε να μειωθεί η πίεση στις αρθρώσεις και κατ’ επέκταση θα υπάρξει μείωση του πόνου. ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ ΥΓΙΕΙΝΉΣ ΔΙΑΤΡΟΦΉΣ ▪ Επιλέξτε ποικιλία, από όλες τις ομάδες τροφίμων.

▪ Τρώτε άφθονα φυτικά προϊόντα (ψωμί, δημητριακά,

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

ρύζι, μακαρόνια, λαχανικά και φρούτα).

▪ Τρώτε μέτριες ποσότητες ζωικών προϊόντων (γάλα, γιαούρτι, τυρί, άπαχο κρέας, ψάρι, κοτόπουλο και αυγά).

▪ Τρώτε μικρές ποσότητες πολυακόρεστων και μονοακόρεστων μαργαρίνης και λαδιού.

▪ Αποφεύγετε κορεσμένα λίπη (βούτυρο, φοινικέλαιο και σάλτσες).

▪ Πίνετε άφθονο νερό. ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚOΙΜΆΣΤΕ ΚΑΛΆ ΤΟ ΒΡΆΔΥ Λόγω του πόνου, της έντασης ή των φαρμάκων μπορεί να έχετε δυσκολία να κοιμηθείτε καλά το βράδυ. Επιπλέον, μπορεί να είστε κουρασμένοι την ώρα που πάτε για ύπνο, αλλά όχι σωματικά κουρασμένοι λόγω μείωσης της σωματικής δραστηριότητάς σας.

▪ Χαλαρώστε πνευματικά.

▪ Ασκηθείτε τακτικά.

▪ Δημιουργήστε ένα ήρεμο και άνετο περιβάλλον υπνοδωματίου.

▪ Αποφύγετε το αλκοόλ και την καφεΐνη πριν τον ύπνο.

▪ Αποφύγετε το βαρύ δείπνο αμέσως πριν τον ύπνο.

▪ Ρυθμίστε μία τακτική ώρα για ύπνο και πρωινό ξύπνημα.

▪ Κοιμηθείτε περιοδικά, αν το χρειάζεστε, αλλά όχι πάνω από 20 λεπτά της ώρας.

▪ Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας αν το πρόβλημα συνεχίζει. ΒΟΗΘΉΜΑΤΑ ΑΥΤΟΕΞΥΠΗΡΈΤΗΣΗΣ ▪ Μετακίνηση από χαμηλό ύψος: απλές τροποποιήσεις, στο σπίτι ή/και στην εργασία, θα σας βοηθήσουν πολύ στο να σηκωθείτε, να καθίσετε ή να μετακινηθείτε, όπως: –Καρέκλες ή/και πολυθρόνες: να είναι ψηλές και όχι χαμηλές.

– Κρεβάτι: να είναι ψηλό, π.χ. με τούβλα ή κομμάτια ξύλο κάτω από τα πόδια του.

– Σύστημα ανύψωσης ή/και χειρολαβές: όπου είναι αναγκαίο.

▪ Παπούτσια: είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέματα στα άτομα με αρθρίτιδα. Πρέπει να είναι άνετα στα πόδια σας. Προσέξτε τα ακόλουθα: – Βασικά σημεία επιλογής: χοντρή μαλακή σόλα (μπορεί να είναι γεμάτη με αέρα-αερόσολα), χωρίς τακούνι, ευρύχωρο μπροστινό τμήμα για να επιτρέπει στα δάκτυλα να απλώνονται και βαθύ παπούτσι με μαλακό το πάνω τμήμα για να μη σας ενοχλεί.

– Τρόπος φορέματος: θα τα βάζετε και θα τα βγάζετε ευκολότερα με κόκαλο που έχει μακριά λαβή.

▪ Ντύσιμο: πρέπει να τα καταφέρνετε μόνος. Σε περίπτωση δυσκολίας υπάρχουν τρόποι να βοηθηθείτε, όπως: – Κούμπωμα: το «άγκιστρο για κουμπιά» κάνει το κούμπωμα των πουκαμίσων ή μπλουζών ευκολότερο απλά βάλτε το άγκιστρο γύρω από το κουμπί και μετά τραβήξτε το προς την κουμπότρυπα.

– Φερμουάρ: κλείνει και ανοίγει ευκολότερα αν προσαρμόσετε ένα «δακτυλίδι» στην τρύπα που υπάρχει στο χερουλάκι του φερμουάρ.

– Κάλτσες/καλσόν: με το ειδικό βοήθημα θα φορεθούν ευκολότερα.

▪ Μικροσυσκευές: με ορισμένα απλά βοηθήματα μπορεί μία ενέργεια να γίνει ευκολότερα, π.χ. άνοιγμα βάζων ή μπουκαλιών, κόψιμο ψωμιού, τράβηγμα ηλεκτρικής πρίζας κ.ά.

▪ Αυτοκίνητο: ορισμένες τροποποιήσεις δίνουν τη δυνατότητα ευκολότερης και ασφαλέστερης οδήγησης (π.χ. χειρόφρενο δίπλα στο τιμόνι, περιστρεφόμενη καρέκλα κ.ά.). ■

| 61

Γιατί πονάνε τα άκρα του παιδιού, καθώς μεγαλώνει! Του ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Ο ΌΡΟΣ ΑΥΞΗΤΙΚΆ ΆΛΓΗ εμφανίσθηκε για πρώτη φορά το 1823 μετά από παρατηρήσεις που έκανε ένας Γάλλος γιατρός, ο Marcel Duchamp, σε μεγάλο αριθμό εφήβων οι οποίοι υπέφεραν από άλγη των κάτω άκρων. Θεώρησε ότι η ταχεία ανάπτυξη του σκελετού σε αυτήν την περίοδο ήταν η γενεσιουργός αιτία και επινόησε τον συγκεκριμένο όρο για την περιγραφή αυτών των πόνων. Οι συγκεκριμένοι πόνοι δεν προσβάλλουν όλα τα παιδιά και ούτε είναι σταθεροί καθ’ όλη τη διάρκεια της αύξησης. Αντιθέτως, εμφανίζονται, γίνονται πιο έντονοι και ακολούθως εξασθενούν με τρόπο περιοδικό, ενώ εμφανίζονται κατά τεκμήριο στην ηλικία 3-12 ετών, δηλαδή σε μία περίοδο μη ταχείας ανάπτυξης του σκελετού. Παρά την ύπαρξη πάντως διαφορετικών απόψεων, είναι κοινώς αποδεκτό ότι αυτά τα άλγη σταματούν με το τέλος της ανάπτυξης και σίγουρα αποτελούν το

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΠΕΤΡΆΤΟΣ Παιδοορθοπαιδικός, αναπλ. διευθυντής Παιδοορθοπαιδικής Κλινικής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

62 |

συχνότερο πρόβλημα του μυοσκελετικού συστήματος στην παιδική ηλικία, εξηγεί ο Δημήτρης Πετράτος, παιδοορθοπαιδικός, αναπλ. διευθυντής Παιδοορθοπαιδικής Κλινικής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ. ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΊΑ ΤΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΏΝ ΑΛΓΏΝ Η αναφερόμενη συχνότητα κυμαίνεται από 2,6 έως 49,4%, ενώ όσον αφορά στην αιτιολογία τους παραμένουν αδιευκρίνιστοι οι μηχανισμοί που τα προκαλούν. Διάφορες θεωρίες έχουν διατυπωθεί (ανατομική, θεωρία της κόπωσης, ψυχοσωματική, υπερελαστικότητα αρθρώσεων), καμία όμως δεν είναι αποδεδειγμένη. ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ Τα περισσότερα παιδιά (90%) αναφέρουν πόνο και στα δύο πόδια ή πότε στο ένα και πότε στο άλλο κυρίως τη νύχτα (67%), ενώ σε ποσοστό μόλις 16% προκαλούν νυχτερινή αφύπνιση. Λιγότερο συχνά (11,5%) ο πόνος είναι ιδιαίτερα ισχυρός, προκαλώντας κλάμα ή πιο έντονες αντιδράσεις. Σε υψηλό ποσοστό που κυμαίνεται από 38 έως 78% εμφανίζονται τα άλγη μετά από έντονη δραστηριότητα, στοιχείο που ενισχύει τη θεωρία της μυϊκής κόπωσης, σε σημαντικό ποσοστό (36%) σχετίζονται με ταχεία αύξηση ύψους, ενώ στο 53% εμφανίζονται τουλάχιστον μία φορά το μήνα. Όσον αφορά το κλινικό προφίλ των παιδιών αυτών -με μία ελαφρά επικράτηση προσβάλλονται συχνότερα τα κορίτσια-, το σωματικό τους βάρος είναι περίπου ίδιο με αυτό του γενικού πληθυσμού, κατά μέσο όρο το 5% έχει συνοδά ορθοπαιδικά προβλήματα, ενώ φαίνεται ότι σε υψηλότερο ποσοστό τα παιδιά αυτά κοιμούνται ανεπαρκώς. Τέλος, αναφέρεται θετικό οικογενειακό ιστορικό για αυξητικά άλγη στο 70%. ΠΏΣ ΓΊΝΕΤΑΙ Η ΔΙΆΓΝΩΣΗ Η διάγνωση των «αυξητικών αλγών» τίθεται αφού απο-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

κλεισθούν όλα τα πιθανά αίτια πόνου με βάση το ιστορικό, την ενδελεχή φυσική εξέταση και τον περαιτέρω εργαστηριακό - απεικονιστικό έλεγχο εφόσον χρειάζεται. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος στα παιδιά αυτά είναι η παρουσία σοβαρών παθολογικών καταστάσεων που προκαλούν άλγη, τα οποία κακώς αποδίδονται στην αύξηση του σκελετού, διευκρινίζει ο κ. Πετράτος. ΜΕ ΠΟΙΑ ΚΡΙΤΉΡΙΑ ΓΊΝΕΤΑΙ Η ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΏΝ ΠΌΝΩΝ Με ιδιαίτερη σαφήνεια καταγράφηκαν από τον Peterson το 1986 και διακρίνονται σε αυτά που ενισχύουν και σε αυτά που αποκλείουν μια τέτοια διάγνωση. Τα άλγη αυτά είναι συνήθως αμφοτερόπλευρα, έχουν διαλείποντα χαρακτήρα και εντοπίζονται στον πρόσθιο μηρό, τη γαστροκνημία ή/και την οπίσθια επιφάνεια του γόνατος. Εμφανίζονται αργά το απόγευμα ή προς το βράδυ και συνήθως απουσιάζουν την επόμενη μέρα το πρωί. Συνοδεύονται από αρνητικά ευρήματα όσον αφορά τη φυσική εξέταση και τον εργαστηριακό έλεγχο. Πόνος

μόνιμος, προοδευτικά αυξανόμενος, ετερόπλευρος, εντοπισμένος σε άρθρωση ή σε οστό που συνοδεύεται από αντικειμενικά ευρήματα από τη φυσική εξέταση ή/και τον εργαστηριακό έλεγχο δεν μπορεί να είναι αυξητικός. ΥΠΆΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΌΝΟΥΣ ΑΥΤΟΎΣ ΚΑΙ ΑΠΌ ΠΟΙΟΥΣ ΕΦΑΡΜΌΖΕΤΑΙ; Εφαρμόζεται κυρίως από τους γονείς και περιλαμβάνει από απλή ανάπαυση και θερμά επιθέματα έως παυσίπονα, εντριβές με οινόπνευμα και κρέμες ή ακόμη και επίδεση του σκέλους. Σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις εφαρμόζονται, χωρίς να υπάρχει κανένα επιστημονικό δεδομένο, ακόμη και γυψονάρθηκες ή και γυψεπίδεσμοι. Οι «αυξητικοί πόνοι» δεν υποκρύπτουν κάποια επικίνδυνη κατάσταση και είναι τελείως αθώοι, αλλά επειδή και πολλά άλλα νοσήματα προβάλλουν με οστικά άλγη απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από γονείς και γιατρούς, προκειμένου να τεθεί με ασφάλεια η διάγνωση, καταλήγει ο κ. Δημήτρης Πετράτος. ■

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΑΤΟΣ Ο Δημήτρης Πετράτος είναι παιδοορθοπαιδικός, αναπλ. διευθυντής Παιδοορθοπαιδικής Κλινικής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ. Γεννήθηκε το 1970 στο Αργοστόλι, το 1996 απέκτησε το πτυχίο της Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο Πατρών και το 2007 την ειδικότητα της Ορθοπαιδικής. Έχει διατελέσει επιμελητής στο Παίδων «Αγία Σοφία» και υπεύθυνος για τον έλεγχο των νεογνών στο «Αλεξάνδρα». Έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στη Β' Ορθοπαιδική Κλινική του ΕΚΠΑ με τίτλο: «Η ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΧΙΑΣΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΟΝΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΒΛΑΙΣΟΤΗΤΑΣ».

| 63

Ο κ. Ιωάννης Βλάμης.

64 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ «ΚΑΤ» ΙΩΆΝΝΗΣ ΒΛΆΜΗΣ Ορθοπαιδικός χειρουργός, επίκουρος καθηγητής στην Γ’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική του «ΚΑΤ».

ΠΌΤΕ ΕΊΝΑΙ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΗ Η ΟΛΙΚΉ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΉ ΙΣΧΊΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΆ ΤΗΣ! Η συμβολή των ασφαλιστικών εταιρειών στην κάλυψη τέτοιων επεμβάσεων

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

ΤΟ ΙΣΧΊΟ ΕΊΝΑΙ Η ΆΡΘΡΩΣΗ που ενώνει τη λεκάνη με το μηρό. Στηρίζει το βάρος του σώματος και συμβάλλει στο περπάτημα. Εάν το ισχίο φθαρεί, είτε για λόγους ηλικίας είτε από κάποιο ατύχημα, τότε, εκτός από τους αφόρητους πόνους, έχουμε ως αποτέλεσμα και την περιορισμένη κινητικότητα.

Η Ολική Αρθροπλαστική του ισχίου είναι μια σύγχρονη μέθοδος για την αποκατάσταση της φθοράς του ισχίου, ελάχιστα επεμβατική, που δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να ανακουφισθεί από τους πόνους και να επιστρέψει γρήγορα στις δραστηριότητές του. Τα σύγχρονα εμφυτεύματα που τοποθετούνται έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής -οπότε σε αρκετές περιπτώσεις η επέμβαση δεν χρειάζεται να επαναληφθεί-, ενώ οι ασθενείς μπορούν να πάρουν εξιτήριο από το νοσοκομείο το πολύ σε 24 ώρες. Η σύντομη παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο συμβάλλει στην αποφυγή των νοσοκομειακών λοιμώξεων, καθώς και στη μείωση του συνολικού κόστους της επέμβασης, που είναι βασικός επιβαρυντικός παράγοντας για τους δημόσιους και ιδιωτικούς ασφαλιστικούς φορείς. Ο ορθοπαιδικός χειρουργός Ιωάννης Βλάμης, επίκουρος καθηγητής στην Γ’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική του «ΚΑΤ», σε συνέντευξή του μας περιγράφει αναλυτικά τη μέθοδο της αρθροπλαστικής και τα πλεονεκτήματά της σε σχέση με άλλες μεθόδους, ενώ μας επισημαίνει τη χρησιμότητα των ασφαλιστικών εταιρειών στην κάλυψη τέτοιων επεμβάσεων. Παράλληλα, κάνει ειδική αναφορά στον κορυφαίο καθηγητή της Ορθοπαιδικής Κων/νο Στάμο, που πραγματοποίη-

| 65

σε πρώτος την κοτυλοπλαστική, η οποία έμεινε έκτοτε γνωστή ως «κοτυλοπλαστική μέθοδος Στάμου».

— Κύριε καθηγητά, πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται για προβλήματα με το ισχίο. Ποιοι είναι οι παράγοντες που δημιουργούν αυτό το πρόβλημα; Κυρίως το ισχίο παθαίνει μία πάθηση που λέγεται οστεοαρθρίτιδα, που είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τις παθήσεις του ισχίου. Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να είναι πρωτοπαθής, μπορεί να είναι και δευτεροπαθής. Ως πρωτοπαθής αναφέρεται η οστεοαρθρίτιδα που οφείλεται στην εκφύλιση, δηλαδή όσο περνάνε τα χρόνια σιγά-σιγά φθείρεται το ισχίο και αρχίζει και χαλάει ο ισχιακός χόνδρος και ταυτόχρονα χαλάει και όλο το ισχίο. Αυτή λέγεται εκφυλιστική αρθρίτιδα. Υπάρχουν όμως και άλλες αρθρίτιδες, οι οποίες οφείλονται σε άλλα αίτια, γι’ αυτό και ονομάζονται δευτεροπαθείς. Αυτές, λοιπόν, οι αρθρίτιδες μπορεί να είναι συνεπεία ενός τραυματισμού. Είναι η μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα, που συμβαίνει μετά από ένα τροχαίο, μετά από ένα κάταγμα στην περιοχή του ισχίου, η οποία οδηγεί σταδιακά σε μία εκφύλιση και σε μία φθορά στο ισχίο αυτό. Υπάρχει αρθρίτιδα μετά από φλεγμονώδεις νόσους, όπως είναι η ρευματοειδής, ο ερυθηματώδης λύκος, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Αυτές λέγονται και αυτοάνοσα νοσήματα και σιγά-σιγά καταστρέφουν όλες τις αρθρώσεις του οργανισμού. Ορισμένες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, προτιμούν τα ισχία και τα γόνατα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις έχουμε σε πιο μικρή ηλικία πιο μεγάλη καταστροφή. Τα πρώτα συμπτώματα που θα φέρουν τον ασθενή σ’ εμάς είναι ο πόνος και ο περιορισμός της κινητικότητας. Ο ασθενής αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι δυσκολεύεται να βάλει την κάλτσα του ή να κόψει τα νύχια στα πόδια του. Και αυτό γιατί έχει αρχίσει να χάνει την κινητικότητα του ισχίου του και δεν μπορεί να φτάσει μέχρι κάτω, για να κάνει αυτές τις απλές, καθημερινές δουλειές. Ακόμα πιο σπάνια, ξεκινάει με χωλότητα, δηλαδή ο ασθενής αρχίζει να κουτσαίνει.

— Ποιες εξετάσεις χρειάζονται για να φτάσουμε στη διάγνωση του προβλήματος; Κατ’ αρχάς, χρειάζεται μια καλή κλινική εξέταση από τον γιατρό. Αφού εντοπίσουμε το πρόβλημα, το δεύτερο είναι ένας απεικονιστικός έλεγχος. Το πρώτο που κάνουμε σαν απεικονιστικό έλεγχο είναι απλές ακτινογραφίες. Σε περίπτωση που η απλή ακτινογραφία δεν μας δώσει τη διάγνωση, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως είναι αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία, ανάλογα με το τι ψάχνουμε. Δεν κάνουμε όλες τις εξετάσεις για όλες τις παθή-

66 |

σεις. Αν ψάχνουμε κάτι συγκεκριμένο, μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε ας πούμε ένα σπινθηρογράφημα. Ανάλογα, λοιπόν, με το τι υποπτευόμαστε, δίνουμε να κάνει ο ασθενής τις κατάλληλες εξετάσεις. Πολλές φορές χρειαζόμαστε και κάποιες αιματολογικές εξετάσεις για κάποιες νόσους.

— Σε ποιες περιπτώσεις αρκεί η συντηρητική θεραπεία με φάρμακα ή φυσικοθεραπείες; Στα πρώιμα στάδια της οστεοαρθρίτιδας, η συντηρητική θεραπεία θα δώσει λύσεις στον ασθενή. Εάν μιλάμε όμως για μια εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα, ξέρουμε ότι αυτή σιγά-σιγά εξελίσσεται. Και ενώ στα πρώιμα στάδια η συντηρητική θεραπεία μπορεί να ανακουφίζει τον ασθενή και να του δώσει μία παράταση, όσον αφορά στην πιθανή χειρουργική θεραπεία, είναι περιορισμένες οι δυνατότητές της. Στις περιπτώσεις, λοιπόν, που έχουμε μία πρώιμη οστεοαρθρίτιδα ή μια μετρίου βαθμού οστεοαρθρίτιδα, μπορούμε να συστήσουμε στον ασθενή να χάσει βάρος (αν είναι υπέρβαρος), να πάρει κάποια μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Επίσης, μπορούμε να δώσουμε στον ασθενή ένα πρόγραμμα ασκήσεων και κάποιες φυσικοθεραπείες. Πέραν αυτών, έχουμε και τις ενδοαρθρικές εγχύσεις. Οι εγχύσεις αυτές είναι με αντιφλεγμονώδη παράγοντα, που ακόμα και σε πολύ μεγάλες εξάρσεις και πολύ μεγάλο πόνο μπορεί να είναι και κορτικοειδή. Επίσης οι εγχύσεις με υαλουρονικό είναι πάρα πολύ ωφέλιμες στα πρώιμα στάδια, το οποίο δρα ως λιπαντικό στην άρθρωση και διευκολύνει στο να γίνεται η κίνηση χωρίς τριβή, ούτως ώστε να μη φθείρεται τόσο πολύ ο αρθρικός χόνδρος. Βέβαια, υπάρχουν και άλλες φαρμακευτικές ουσίες, όπως είναι η χονδροϊτίνη, η γλυκοζαμίνη, που έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν, με καλά αποτελέσματα σε κάποιες περιπτώσεις, όσον αφορά τα συμπτώματα του ασθενούς, δεν αναστέλλουν όμως την εξέλιξη της νόσου.

— Πότε είναι αναγκαία η χειρουργική επέμβαση και ποιες μέθοδοι ενδείκνυνται; Η χειρουργική επέμβαση στην οστεοαρθρίτιδα του ισχίου είναι αναγκαία σε δύο περιπτώσεις. Όταν ο πόνος είναι ανυπόφορος και όταν η δυσκαμψία έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό που να αλλοιώνει την καθημερινότητα του ασθενούς. Σε αυτό το στάδιο συμβουλεύω τους ασθενείς μου ότι ήρθε η ώρα πλέον να σκεφτούν σοβαρά τη χειρουργική θεραπεία. Η χειρουργική θεραπεία έχει κάνει τεράστιες προόδους όσον αφορά στην ολική αρθροπλαστική. Η πρώτη αρθροπλαστική στην Ελλάδα έγινε το 1973. Μάλιστα, σε ένα άρθρο στο «Lancet», είχε περιγρα-

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

φεί ως «η επέμβαση του αιώνα». Όχι μόνο στην Ορθοπαιδική, αλλά γενικότερα στην Ιατρική, γιατί έδωσε λύση σε ένα πρόβλημα, το οποίο απασχολούσε πάρα πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι μέχρι τότε είχαν μόνη τους επιλογή να μένουν σε μια καρέκλα και να μην μπορούν να κινηθούν. Και ξαφνικά αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να σηκώνονται, να ξαναγυρίσουν στη ζωή τους, να βγαίνουν έξω και να κάνουν τη βόλτα τους. Από το 1973 μέχρι σήμερα, έχουν εξελιχθεί πάρα πολύ οι αρθροπλαστικές. Και αυτή τη στιγμή μιλάμε για μία επέμβαση, η οποία κρατάει σχετικά λίγη ώρα, ο ασθενής σηκώνεται πάρα πολύ γρήγορα, περπατάει άμεσα μετά το χειρουργείο και με ελάχιστο πόνο. Και επαναφέρει τον ασθενή στην κατάσταση που ήταν πριν πάθει όλη αυτήν την ιστορία με την οστεοαρθρίτιδα.

— Ποιες είναι οι εξελίξεις στον τομέα της αρθροπλαστικής σήμερα; Είναι τέσσερις οι τομείς. Ο πρώτος αφορά τις προσπελάσεις, δηλαδή είναι ο τρόπος που φτάνει κανείς στο ισχίο για να κάνει την επέμβαση. Σ’ αυτόν τον τομέα πλέον μιλάμε για τις MIS τεχνικές: Minimal Invasive Surgery. Αυτό σημαίνει ότι με πολύ μικρές τομές και

πηγαίνοντας ανάμεσα στις μυϊκές ομάδες, χωρίς να γίνεται αποκόλληση αυτών, μπορούμε να φτάσουμε στην άρθρωση του ισχίου, να κάνουμε την επέμβαση, και μετά ο ασθενής να μην έχει ουσιαστικά περίοδο μετεγχειρητικά που να πρέπει να προσαρμοστεί. Μπορεί πολύ γρήγορα να επιστρέψει στην κατάσταση που ήταν. Έτσι υπάρχουν οι πρόσθιες προσπελάσεις, Anterior Minimal Invasive ή AMIS, υπάρχουν οι Anterolateral, προσθιοπλάγιες ή ALMIS, οι μίνι οπίσθιες και η Super Path, η οποία χρησιμοποιεί το διάστημα μεταξύ του μικρού γλουτιαίου και του απιοειδούς, για να μπει κανείς στο ισχίο και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει όλη η επέμβαση, χωρίς να αποκολλήσουμε κανέναν τένοντα και κανέναν μυ. Ο ασθενής, αμέσως μετά, νιώθει πολύ σταθερό το πόδι του, μπορεί να σηκωθεί αμέσως και να κάνει βήματα, με χρήση βακτηριών για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Τις επεμβάσεις αυτές δεν τις κάνουμε μόνο σε μεγάλους ανθρώπους με οστεοαρθρίτδα, αλλά μπορεί να είναι μία μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα σε νέα ηλικία και να χρειαστεί να δουλεύει, και να χρειαστεί να επιστρέψει στην εργασία του πάρα πολύ γρήγορα.

| 67

Οπότε με αυτόν τον τρόπο, έχουμε μία ταχύτατη επάνοδο στην εργασία του και στην καθημερινότητά του. Ο δεύτερος τομέας που έχει γίνει τρομερή εξέλιξη τα τελευταία χρόνια αφορά τα υλικά που χρησιμοποιούμε. Ενώ στην αρχή ξεκίνησαν χρησιμοποιώντας κάποια υλικά όπως το μέταλλο, το stainless steel, αυτή τη στιγμή έχουμε φτάσει να χρησιμοποιούμε μέταλλα όπως είναι το χρωμιοκοβάλτιο, το τιτάνιο, το πορώδες τιτάνιο ή το παγκάλιο, τα οποία, μάλιστα, με ειδική επεξεργασία που τους γίνεται, η πορώδης τους επιφάνεια είναι ιδανική για να μπορέσει το κόκαλο να τα ενσωματώσει και να δέσει και να γίνει ένα σώμα με το κόκαλο. Και με αυτόν τον τρόπο, να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα αυτό το πράγμα στο μέλλον να χαλαρώσει. Τι σημαίνει να χαλαρώσει; Όταν κάνουμε μία αρθροπλαστική, παλαιότερα ρωτούσαν οι ασθενείς: «Γιατρέ μου, πόσο θα αντέξει αυτό, πόσο θα κρατήσει;» Και ένας μέσος χρόνος ήταν γύρω στα 10 με 15 χρόνια το πολύ, γιατί γινόταν φθορά στα υλικά που χρησιμοποιούσαμε και έπρεπε αυτά να βγουν και να αλλαχθούν. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε τέτοια θέματα. Δηλαδή, και το πολυαιθυλένιο που χρησιμοποιούμε, το πλαστικό κομμάτι, είναι πάρα πολύ σκληρό πολυαιθυλένιο και δεν φθείρεται εύκολα ή φθείρεται, αλλά πολύ πιο αργά. Αλλά χρησιμοποιούμε και υλικά όπως είναι το κεραμικό ή η αλουμίνα, τα οποία έχουν μεγάλη αντοχή στη φθορά. Πρακτικά δεν φθείρονται. Άρα, λοιπόν, αυτό που γινόταν παλιά, ότι έπρεπε δηλαδή να αλλαχθεί μια αρθροπλαστική, γιατί έχει φθαρεί, δεν ισχύει πλέον σήμερα. Υπάρχει και ένα τρίτο πεδίο όπου έχουμε εξέλιξη και αυτό είναι όσον αφορά την περιεγχειρητική αναισθησία. Δηλαδή μπορεί ο ασθενής να έχει τέτοιου τύπου αναισθησία, είτε αυτή είναι περιοχική είτε είναι γενική, αλλά με υποβοήθηση τοπικά με κάποιες εγχύσεις και με κάποιες εγχύσεις σε νεύρα περιφερικά, ούτως ώστε μετά το χειρουργείο και να μην πονάει και να μπορεί να κινητοποιηθεί, χωρίς πόνο, πιο εύκολα. Και μάλιστα έχουμε φτάσει σε σημείο, αυτή τη στιγμή, να μιλάμε και για αρθροπλαστικές ως day cases. Δηλαδή ημέρας. Να μπαίνει το πρωί ο ασθενής, να κάνει την αρθροπλαστική του και το απόγευμα ή το βράδυ να πηγαίνει στο σπίτι του. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι είναι καλά και σηκώνεται και πάει σπίτι, και το ξεχνάμε. Σημαίνει ότι υπάρχει μία ομάδα, η οποία θα τον παρακολουθήσει στο σπίτι. Την επόμενη ημέρα το πρωί θα πάει ο νοσηλευτής, θα πάει ο φυσικοθεραπευτής, που είναι ειδικά εκπαιδευμένοι γι’ αυτό το πράγμα, να του πάρουν αίμα στο σπίτι και να κάνει τις εξετάσεις του στο νοσοκομείο, για να δούμε ότι όλα πάνε καλά. Αλλά και μόνο το ότι έχει κάνει το χειρουργείο το πρωί

68 |

και το βράδυ κοιμάται στο κρεβάτι του, φαντάζεστε ότι είναι μια τεράστια εξέλιξη, όσον αφορά αυτές τις επεμβάσεις. Βέβαια, δεν είναι για όλους, είναι για συγκεκριμένες, επιλεγμένες περιπτώσεις. Δηλαδή ο ασθενής που έχει μία καρδιοπάθεια ή που έχει άλλα προβλήματα υγείας, σάκχαρο κ.λπ., και χρειάζεται παρακολούθηση, σαφώς δεν μπορεί να ενταχθεί σ’ αυτό το πλαίσιο και πρέπει να μείνει στο νοσοκομείο, για να είναι ασφαλής. Επίσης ο τέταρτος τομέας που έχει γίνει εξέλιξη στην αρθροπλαστική είναι τα υποβοηθούμενα χειρουργεία με ρομποτική. Η ρομποτική χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες, από απλή υποβοήθηση της τοποθέτησης των υλικών μέχρι και πλήρης χειρουργική επέμβαση με ρομπότ. Δηλαδή πάω να βάλω την αρθροπλαστική μου και έχω ταυτόχρονα απεικονιστικό έλεγχο, μέσω ενός navigation system, μέσω ενός συστήματος που μου δείχνει ανά πάσα στιγμή πού μπαίνει αυτό, και είμαι 100% βέβαιος ότι αυτό έχει τοποθετηθεί στη θέση που εγώ επιλέγω.

— Πόσο χρήσιμες είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες στην κάλυψη τέτοιων περιστατικών; Το κόστος αυτών των επεμβάσεων είναι πάρα πολύ μεγάλο. Οι ασφαλιστικές, λοιπόν, σε αυτόν τον τομέα, έρχονται και μας λύνουν τα χέρια, σε εμάς τους γιατρούς, γιατί μας δίνουν την ευχέρεια να κάνουμε το καλύτερο για τον ασθενή, χωρίς να έχουμε στο μυαλό μας το κόστος. Και, βεβαίως, δεν αφορά μόνο το υλικό, αφορά και τη νοσηλεία, τα φάρμακα, τη φυσικοθεραπεία που πρέπει να κάνει και την όλη περιεγχειρητική φροντίδα. Μετά το χειρουργείο, πώς θα είναι η αποκατάσταση; Εάν έχει τη δυνατότητα ο ασθενής να έχει τον κατάλληλο φυσικοθεραπευτή, που θα πηγαίνει να του κάνει και την κατάλληλη αποκατάσταση στο σπίτι, αυτό μία καλή επέμβαση, την κάνει ακόμη καλύτερη. Άρα, λοιπόν, είναι μια ομαδική δουλειά, που οι ασφαλιστικές εταιρείες παίζουν το ρόλο του επιβλέποντα σ’ αυτό το πράγμα, ούτως ώστε όλοι οι επιμέρους άνθρωποι που δουλεύουν, ο γιατρός, ο φυσικοθεραπευτής, ο αναισθησιολόγος, να έχουν όλοι τα απαραίτητα εργαλεία, για να μπορέσουν να δώσουν το μάξιμουμ στον ασθενή.

— Θα θέλαμε να μας περιγράψετε, κ. Βλάμη, την κοτυλοπλαστική, τη μέθοδο που έχει αναπτύξει ο κ. Στάμος. Η κοτυλοπλαστική είναι μία μέθοδος, η οποία εφευρέθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τον καθηγητή μου, τον κ. Στάμο, μέντορά μου θα έλεγα, σε περιπτώσεις συγγενούς εξαρθρήματος του ισχίου. Τι σημαίνει συγγενές

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ εξάρθρημα του ισχίου; Όταν γεννιέται ένα παιδί, η κεφαλή του ισχίου βρίσκεται μέσα στην κοτύλη. Εάν αυτή δεν είναι επικεντρωμένη μέσα στην κοτύλη, αλλά βγει έξω απ’ αυτήν, τότε αναπτύσσεται εκτός της κοτύλης το μηριαίο. Ο ασθενής -συνήθως είναι πολύ πιο συχνή στις γυναίκες 8:1 αυτή η κατάσταση- μεγαλώνει με το ισχίο έξω από την κοτύλη, και γι’ αυτό το λόγο η κοτύλη παραμένει υποπλαστική και αβαθής. Δηλαδή, όταν πάει κάποιος να κάνει μία αρθροπλαστική σε ένα τέτοιο δύσκολο ισχίο, τότε δεν έχει αρκετό κόκαλο για να μπορέσει να τοποθετήσει την κοτύλη μέσα και να έχει πλήρη κάλυψη. Σ’ αυτό το πρόβλημα, υπήρξε μία σκέψη από τον Harris, έναν Αμερικάνο ορθοπαιδικό χειρουργό, πάρα πολύ διάσημο, όπου, αφού έβαζε την κοτύλη, το μέρος που έμενε ακάλυπτο το κάλυπτε με ένα κομμάτι κόκαλο, που το βίδωνε πάνω από την κεφαλή, για να έχει μια καλή κάλυψη. Εάν το μέγεθος του τεμαχίου αυτού (συνήθως το έπαιρνε από τη μηριαία κεφαλή) ήταν μεγαλύτερο του 30% της κοτύλης, τότε δεν μπορούσε να αντέξει το βάρος του σώματος και το περπάτημα, και αυτό αποτύγχανε και έσπαγε κι έφευγε από τη θέση του. Γι’ αυτό λοιπόν ο κ. Στάμος ανέπτυξε μία τεχνική, που λεγόταν κοτυλοπλαστική. Ουσιαστικά δημιουργούσε ένα κάταγμα εσκεμμένα στον πυθμένα της κοτύλης, ούτως ώστε η πρόθεση αυτή, η κοτυλιαία πρόθεση, να μη μείνει έξω, αλλά να μπει πιο μέσα και να καλυφθεί, και να έχουμε μία κάλυψη από καλό κόκαλο της περιοχής που φορτίζει, ούτως ώστε όταν πατάει κανείς, να φορτίζει σε υγιή περιοχή στο οστούν. Αυτή η τεχνική στην αρχή ήταν επαναστατική, γιατί κανείς δεν τολμούσε μέχρι τότε να κάνει τέτοιο πράγμα, να σπάσει την κοτύλη για να μπει πιο μέσα. Αυτό που δημιουργούσε η κοτυλοπλαστική, λοιπόν, ήταν οι συνθήκες για να μπει πιο βαθιά η κοτύλη, ταυτόχρονα όμως ο πυθμένας, με τα κατάγματα που γίνονταν εκεί και με την τοποθέτηση αυτομοσχεύματος στον πυθμένα της κοτύλης, δημιουργούσε τις συνθήκες

να γίνει ένα καινούργιο κόκαλο, σκληρό και ανθεκτικό. Και με αυτόν τον τρόπο δημιουργούσαμε -γιατί τον έχω βοηθήσει σε πάρα πολλές κοτυλοπλαστικές τον καθηγητή, εγώ τότε ως νέος ειδικευόμενος κι αυτός ως καθηγητής- τις συνθήκες ώστε η κοτύλη να μπορέσει να φωλιάσει μέσα στη μικρή δυσπλαστική κοτύλη που είχαμε, και με αυτόν τον τρόπο να έχουμε ένα καλό ισχίο μετά, για να μπορέσει να στηρίξει. Αυτή ήταν πραγματικά επαναστατική τεχνική την τότε εποχή, γιατί έδωσε τη δυνατότητα σε πάρα πολλούς να καταλάβουν ότι η τοποθέτηση μοσχεύματος στον πυθμένα της κοτύλης είναι κάτι που μπορεί να δουλέψει πάρα πολύ καλά. Κατόπιν έχουν βγει πάρα πολλοί, που έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοιες τεχνικές, όχι με κάταγμα και τοποθέτηση, αλλά με τοποθέτηση μοσχευμάτων.

— Ως μαθητής του πρωτοπόρου της αρθροπλαστικής, του κ. Κωνσταντίνου Στάμου, ο οποίος έχει ήδη φύγει από τη ζωή, τι θυμάστε από εκείνον; Θυμάμαι πάρα πολλά. Αλλά αρκεί να πω ότι για μένα ήταν ο μέντοράς μου. Ήμουν μαζί του πάρα πολλά χρόνια, και ως ειδικευόμενος και αργότερα ως επιμελητής, και τον βοηθούσα στο 99% των επεμβάσεων που έκανε. Μόνο αν για κάποιο λόγο δεν μπορούσα να πάω, και πάντα με έπαιρνε τηλέφωνο, «γιατί δεν μπορείς να έρθεις;». Και ήταν πάντα έτσι αυταρχικός και δύστροπος άνθρωπος στο χειρουργείο μέσα, αλλά πάρα πολύ φιλικός και πάρα πολύ δοτικός έξω από το χειρουργείο. Στο χειρουργείο όμως ήταν αυστηρός και ήθελε όλα να γίνονται με τάξη και, δυστυχώς ή ευτυχώς, έχω πάρει κι εγώ αυτό το κακό, την αυστηρότητα, και πιέζω τα παιδιά, μόνο μέσα στο χειρουργείο. Έξω είμαστε φίλοι. Μέσα στο χειρουργείο υπάρχει αυστηρότητα και ιεραρχία. Τους λέω «εδώ μέσα δεν υπάρχει δημοκρατία, εδώ υπάρχει μόνο ό,τι πω». Και αυτό το πήρα από τον καθηγητή μου! ■

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΛΑΜΗΣ Ο Ιωάννης Βλάμης, MD, PhD, είναι ορθοπαιδικός χειρουργός με πολυετή ακαδημαϊκή και κλινική εμπειρία. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές σπουδές του στην Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ η διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Η Χειρουργική Αντιμετώπιση του Παραμελημένου Συγγενούς Εξαρθρήματος Ισχίου των Ενηλίκων με Κοτυλοπλαστική Κ. Στάμου και Ολική Αρθροπλαστική» στο ΕΚΠΑ βαθμολογήθηκε με άριστα. Σε όλη τη διάρκεια της πορείας του έχει συνεργαστεί με δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το 2016 είναι επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του ΕΚΠΑ στην Γ' Ορθοπαιδική Πανεπιστημιακή Κλινική του «ΚΑΤ».

| 69

11 βήματα πριν την ολική ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΉ ΓΌΝΑΤΟΣ!

Γράφει ο ΦΏΤΙΟΣ ΤΣΟΎΚΑΣ, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής στην Ευρωκλινική Αθηνών.

ΑΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΊΖΕΤΕ ΝΑ ΥΠΟΒΛΗΘΕΊΤΕ σε ολική αρθροπλαστική γόνατος, κάνετε στον εαυτό σας μία χάρη: αρχίστε αμέσως να προετοιμάζεστε γι’ αυτήν. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιταχύνετε και να διευκολύνετε σημαντικά την ανάρρωσή σας. Να τι πρέπει να κάνετε: ▶ Θέστε πολλές ερωτήσεις. Ενημερωθείτε αναλυτικά από τον ορθοπαιδικό σας για το τι ακριβώς πρέπει να περιμένετε. Θέστε όσο το δυνατόν περισσότερα ερωτήματα. Παραδείγματος χάριν, πόσο θα διαρκέσει η εγχείρηση; Η νοσηλεία θα

70 |

είναι παρατεταμένη ή επειδή θα κάνετε ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος η διάρκειά της θα είναι μικρότερη; Τι είδους αποκατάσταση θα χρειασθείτε; Πόσο καιρό θα χρειασθείτε βοήθεια στο σπίτι; Πόσο καιρό θα περπατάτε με το «πι» και πόσο με τις πατερίτσες (βακτηρίες); Να γράψετε τις ερωτήσεις σε ένα χαρτί πριν πάτε στον ορθοπαιδικό και να καταγράψετε τις απαντήσεις του. Πρέπει επίσης να τον επισκεφθείτε μαζί με έναν έμπιστο συγγενή ή φίλο, για να ακούσει και αυτός τι θα χρειασθείτε. ▶ Σκεφθείτε πώς θα επηρεάσει η επέμβαση την καθημερινότητά σας. Πριν καν ορίσετε την ημερομηνία της ολικής αρθροπλαστικής γόνατος, αναλογισθείτε πώς θα επηρεάσουν η εγχείρηση και η ανάρρωσή σας την καθημερινότητά σας. Τα πράγματα μπορεί να είναι δύσκολα τις πρώτες εβδομάδες μετά το χειρουργείο, οπότε πρέπει να προετοιμασθείτε ψυχικά. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το είδος της επέμβασης που θα κάνετε (κλασική ολική αρθροπλαστική γόνατος ή ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος). ▶ Να κάνετε εγκαίρως τις απαιτούμενες προεγχειρητικές εξετάσεις. Η προεγχειρητική προετοιμασία για την ολική αρθροπλαστική γόνατος αρχίζει με τις γενικές εξετάσεις που κατά κανόνα ζητά ο γιατρός αρκετές εβδομάδες πριν από το χειρουργείο. Οι εξετάσεις αυτές στόχο έχουν να εξακριβώσουν εάν έχετε καλή κατάσταση υγείας. Μπορεί λ.χ. να σας ζητήσει γενικές εξετάσεις αίματος και ούρων, ηλεκτροκαρδιογράφημα, ακτινογραφία θώρακος, βιοχημικές εξετάσεις για τον έλεγχο της πηκτικότητας του αίματος κ.λπ. Αν ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν συνηθίζουν να κάνουν τσεκάπ, ενημερώστε τον χει-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ρουργό που θα σας υποβάλει στην ολική αρθροπλαστική γόνατος. Πρέπει να γνωρίζει ότι π.χ. δεν έχετε κάνει ποτέ στη ζωή σας εξετάσεις αίματος ή τεστ Παπ, για να ξέρει ποιες άλλες εξετάσεις πρέπει να ζητήσει. Πολλοί πάσχοντες από χρόνια προβλήματα υγείας, όπως η καρδιοπάθεια και ο σακχαρώδης διαβήτης, καλό είναι να (επαν)εξετάζονται και από έναν καρδιολόγο ή διαβητολόγο αντίστοιχα. ▶ Ενημερώστε εγκαίρως τον ορθοπαιδικό χειρουργό για τα φάρμακα. Εγκαίρως σημαίνει τουλάχιστον 1 μήνα νωρίτερα.

Και αυτό διότι ορισμένα φάρμακα ενδέχεται να χρειασθούν διακοπή πριν χειρουργηθείτε. Τέτοιου είδους φάρμακα είναι λ.χ. τα αντιπηκτικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Η κλασική σύσταση είναι να διακοπούν 1 εβδομάδα πριν από την ολική αρθροπλαστική γόνατος, αλλά αν ένας ασθενής τα παίρνει για πολλά χρόνια, η εβδομάδα μπορεί να μην επαρκεί. Ωστόσο, ΜΗ ΔΙΑΚΟΨΕΤΕ οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, αν δεν συμβουλευθείτε τον ορθοπαιδικό σας. Με τη σειρά του, εκείνος μπορεί να επικοινωνήσει με τον γιατρό που σας συνέστησε την εκάστοτε αγωγή.

| 71

Απαραίτητο είναι ακόμα να ενημερώσετε τον ορθοπαιδικό για κάθε βότανο, ρόφημα βοτάνων ή/και διατροφικό συμπλήρωμα (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα, πολυβιταμίνες κ.λπ.) που παίρνετε. ▶ Πηγαίνετε στον οδοντίατρο. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πριν από την ολική αρθροπλαστική γόνατος ότι δεν πάσχετε από ουλίτιδα ή βαριά τερηδόνα. Και αυτό διότι αν έχετε βακτήρια στο στόμα, μπορεί να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσουν επιπλοκή στην εγχείρησή σας. Για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης, πρέπει επίσης να ολοκληρώσετε και να αναρρώσετε πλήρως από κάθε σοβαρή οδοντιατρική θεραπεία (όπως η εξαγωγή δοντιών και οι θεραπείες της περιοδοντίτιδας). ▶ Πηγαίνετε στον ουρολόγο. Εάν έχετε ιστορικό πρόσφατης ουρολοίμωξης ή παθαίνετε συχνά ουρολοιμώξεις, πρέπει να υποβληθείτε σε ουρολογική αξιολόγηση πριν από την ολική αρθροπλαστική γόνατος. Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι άνδρες με νόσο του προστάτη πρέπει να ολοκληρώσουν την απαιτούμενη αγωγή γι’ αυτήν πριν πάνε να χειρουργηθούν. ▶ Προσπαθήστε να βελτιώσετε τη φυσική σας κατάσταση. Όσο καλύτερη είναι πριν από την εγχείρηση τόσο πιο γρήγορα θα αναρρώσετε. Ρωτήστε, λοιπόν, τον γιατρό τι ασκήσεις θα μπορούσατε να κάνετε πριν από την κλασική ή τη ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος. Φροντίστε επίσης να γυμνάσετε τα χέρια και το άνω τμήμα του σώματός σας, για να μπορείτε να μετακινήστε πιο εύκολα με το «πι» και τις πατερίτσες, όταν έρθει η ώρα. Αν έχετε περιττό βάρος, καλό είναι να χάσετε λίγα κιλά για να μειωθούν κάπως οι πιέσεις στα γόνατά σας. ▶ Διακόψτε το κάπνισμα. Ή έστω περιορίστε το στο ελάχιστο. Το κάπνισμα επιβραδύνει την επούλωση των πληγών και την ανάρ-

ρωση. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο επιπλοκών και μολύνσεως του χειρουργικού τραύματος. ▶ Μάθετε τις ασκήσεις σας. Συμβουλευθείτε τον φυσικοθεραπευτή πριν από την κλασική ή ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος, για να σας δείξει ποιες ασκήσεις θα κληθείτε να κάνετε μετά από αυτήν. Να αρχίσετε να κάνετε συστηματικά τις ασκήσεις πριν χειρουργηθείτε, ώστε να είναι πιο εύκολες μετά. Προμηθευθείτε επίσης πριν από την ολική αρθροπλαστική γόνατος το «πι» και τις πατερίτσες που θα χρειασθείτε μετά, και εξασκηθείτε στη χρήση τους. ▶ Προετοιμάστε το σπίτι σας. Μετακινήστε τα έπιπλα για να μπορείτε να περπατάτε ελεύθερα με το «πι» και τις πατερίτσες. Αφαιρέστε όλα τα χαλιά και τις μοκέτες. Διαμορφώστε ένα χώρο κοντά στην τουαλέτα, όπου θα περνάτε τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Αν ο χώρος αυτός απέχει ή βρίσκεται σε άλλον όροφο από το υπνοδωμάτιό σας, δημιουργήστε και ένα νέο, προσωρινό υπνοδωμάτιο. Αν χρειασθεί, ανυψώστε το κρεβάτι σας (π.χ. με ειδικά πρόσθετα «πόδια» ή ένα πρόσθετο στρώμα) για να σηκώνεστε πιο εύκολα (το ίδιο μπορεί να χρειασθεί να κάνετε και στην πολυθρόνα όπου θα κάθεστε). Μετακινήστε ό,τι θα χρησιμοποιείτε τακτικά (από το τηλέφωνο του σπιτιού έως την καφετιέρα) σε σημείο όπου θα έχετε εύκολη πρόσβαση. Βάλτε γερές μπάρες ή λαβές στήριξης στην μπανιέρα ή την ντουσιέρα σας. Προμηθευτείτε ένα γερό σκαμπό με αντιολισθητικά πόδια για να κάθεστε τον πρώτο καιρό όταν κάνετε μπάνιο. ▶ Βρείτε βοήθεια. Αν και σύντομα μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος θα μπορείτε να περπατάτε με πατερίτσες ή μπαστούνι, για αρκετές εβδομάδες θα χρειάζεστε βοήθεια για δουλειές όπως το μαγείρεμα, τα ψώνια, το μπάνιο και οι δουλειές του σπιτιού. Ζητήστε, λοιπόν, τη βοήθεια ενός συγγενούς ή φίλου που θα μείνει μαζί σας για λίγο καιρό. ■

ΦΏΤΙΟΣ ΤΣΟΎΚΑΣ Ο Φώτιος Τσούκας είναι ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής στην Ευρωκλινική Αθηνών. Διαθέτει πολυετή εμπειρία και εξειδίκευση στη Ρομποτική Χειρουργική Γόνατος-Ισχίου με το Rosa Knee System και το ΜΑΚΟPlasty, την Ολική Αρθροπλαστική Γόνατος με πλοήγηση μέσω υπολογιστή CAS (Computer Assisted Surgery), την Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική Ισχίου (AMIS), τις Αθλητικές Κακώσεις, καθώς και Τεχνικές Ελάχιστης Επεμβατικότητας MIS (Minimal Invasive Surgery).

72 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ – ΠΑΝΑΝΕΙΟ»

Το Γαστρεντερολογικό Τμήμα είναι Κέντρο Αναφοράς για τα νοσήματα του παγκρέατος! Η ΕΞΕΙΔΊΚΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΈΑ της επεμβατικής ενδοσκόπησης (ιδιαίτερα στο παχύ έντερο) και στα νοσήματα χοληφόρων παγκρέατος έχει δώσει στο Γαστρεντερολογικό Τμήμα του «Βενιζέλειου» το ρόλο του βασικού Κέντρου Αναφοράς για τα δύο αυτά αντικείμενα. Μάλιστα, εδώ παραπέμπονται περιστατικά και από άλλες περιοχές της Nότιας Ελλάδας, σε κάποιες περιπτώσεις και από την Κύπρο. Παρακολουθούνται συστηματικά πάνω από 1.500 ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες θεραπείες. Η κλινική νοσηλεύει περίπου 14 ασθενείς ημερησίως. Το ενδοσκοπικό τμήμα είναι πλήρως ανεπτυγμένο, τόσο σε διαγνωστικό όσο και επεμβατικό επίπεδο, με περίπου 10.000 διαγνωστικές και επεμβατικές κολονοσκοπήσεις, γαστροσκοπήσεις, ERCP, ενδοσκοπικά υπερηχογραφήματα και capsule endoscopies, σε ετήσια βάση. Οι ενδοσκοπήσεις δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χωρίς το οκταμελές εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, με προϊσταμένη την Α. Βιδάκη. Οι ιατροί Ε. Βάρδας, A. Θεοδωροπούλου, Κ. Καρμίρης, Μ. Φραγκάκη υπό τον συντονιστή διευθυντή ΕΣΥ Γ. Πασπάτη, και με τη συνδρομή 3 ειδικευόμενων γιατρών, καλύπτουν βέβαια και τα επείγοντα γαστρεντερολογικά περιστατικά. Πρόσφατα προστέθηκε στο δυναμικό και η παιδογαστρεντερολόγος Μ. Μαραγκουδάκη, που έχει αναλάβει τους μικρούς ασθενείς. Το Τμήμα χορηγεί πλήρη ειδίκευση στη Γαστρεντερολογία, ενώ έχει παρουσιάσει σημαντικό ερευνητικό έργο, με περισσότερες από 100 δημοσιεύσεις και παραπάνω από 2.500 citations. Μελέτες του Τμήματος στην επεμβατική κολονοσκόπηση, στην ERCP και τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά με υψηλούς δείκτες βαρύτητας, ενώ γιατροί του Τμήματος έχουν επανειλημμένα συμμετάσχει στη συγγραφή ευρωπαϊκών οδηγιών.■

ΩΝΆΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΌ ΚΈΝΤΡΟ

Μεταμόσχευση καρδιάς σε νεαρά ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια!

ΕΛΠΊΔΑ ΖΩΉΣ ΣΤΈΛΝΕΙ η επιτυχής μεταμόσχευση καρδιάς που πραγματοποιήθηκε στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο σε ασθενή νέας ηλικίας με καρδιακή ανεπάρκεια. Η ασθενής ζούσε επί 18 μήνες με σύστημα μηχανικής υποστήριξης της καρδιάς. Η δωρεά ζωής έγινε από δότρια η οποία βρισκόταν επί επταετία σε χρόνια αιμοκάθαρση. Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο με ανακοίνωσή του εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια προς την οικογένεια της δότριας και την ευχαριστεί θερμά για το μεγάλο δώρο ζωής προς την ασθενή του. Παράλληλα, ευχαριστεί το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και τη Διοίκηση του ΓΝΙ «Γ. Χατζηκώστα» για την εξαίρετη συνεργασία. Το Ωνάσειο έχει πραγματοποιήσει 199 μεταμοσχεύσεις καρδιάς από την έναρξη λειτουργίας του προγράμματος με εξαιρετικά ποσοστά επιβίωσης. Το 2021 πραγματοποιήθηκαν 13 μεταμοσχεύσεις καρδιάς, ενώ από τις αρχές του χρόνου έχουν πραγματοποιηθεί δύο. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται στη λίστα αναμονής 26 ασθενείς, από τους οποίους 15 φέρουν συστήματα μηχανικής υποστήριξης της καρδιάς. ■

| 73

Matrix: Τρισδιάστατη απεικόνιση στις αρθροπλαστικές γόνατος!

ΣΥΝΔΥΆΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΈΝΟ σχεδιασμό της άρθρωσής μας μέσω ειδικών γυαλιών τρισδιάστατης απεικόνισης, η τεχνική Matrix οριοθετεί μία νέα εποχή στην αρθροπλαστική του γόνατος, πέρα και από τη ρομποτική τεχνολογία που μας εντυπωσίαζε μέχρι σήμερα. Για τα επόμενα 50 χρόνια θα μονοπωλεί το ενδιαφέρον των ασθενών και θα είναι το απόλυτο εργαλείο στα χέρια του χειρουργού, τονίζει ο Δρ Σταύρος Αλευρογιάννης, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Κλινικής Ρομποτικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Γόνατος και Ισχίου του Metropolitan General.

επεμβατικές μεθόδους και τα ταχύτατα μετεγχειρητικά προγράμματα αποκατάστασης, μελέτες δείχνουν ότι το 20% των ασθενών παραμένουν δυσαρεστημένοι με τα αποτελέσματά τους. Η δυσαρέσκεια των ασθενών πιστεύεται ότι είναι πολυπαραγοντική και εξαρτάται από την τοποθέτηση των προθετικών υλικών, το χαρακτήρα τους και τη διαχείριση των προσδοκιών τους προεγχειρητικά. Πρακτικά, όμως, η σωστή τοποθέτηση των προθετικών υλικών, η ευθυγράμμιση του σκέλους και η εξισορρόπηση της τάσης των μαλακών μορίων είναι τα κρίσιμα στοιχεία για την επιτυχημένη επέμβαση. Ένα λάθος στη διενέργεια των οστεοτομιών μέχρι 4°, που μπορεί να γίνει πολύ εύκολα στη συμβατική αρθροπλαστική και αναφέρεται ως άνευ σημασίας, μπορεί να προκαλέσει λειτουργικό σφάλμα στην επέμβαση. Γι’ αυτόν το λόγο, την τελευταία δεκαετία έχουν επενδυθεί δισεκατομμύρια στα ρομποτικά συστήματα με στόχο τον έλεγχο χειρουργικών μεταβλητών και τη μείωση των τεχνικών σφαλμάτων τόσο σε σχέση με τη συμβατική μέθοδο όσο και με αυτήν της πλοήγησης με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη χρήση των ρομποτικών συστημάτων για την αρθροπλαστική του γόνατος και όχι μόνο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πρωταρχικός στόχος για τους γιατρούς και τα σύγχρονα συστήματα περίθαλψης είναι η σχέση παρεχόμενης φροντίδας υγείας, που συνδυάζεται με άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα, αλλά και με το αντίστοιχο κόστος περίθαλψης.

Η ΟΛΙΚΉ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΉ ΜΈΧΡΙ ΣΉΜΕΡΑ Η ολική αρθροπλαστική γόνατος είναι μια από τις πιο συχνά εκτελούμενες χειρουργικές επεμβάσεις και συναντάται σε ηλικίες 80 και 90 ετών, αλλά και σε αυτές των 40, 50 που έως τώρα ήταν σπάνια η εμφάνισή της και μας προβλημάτιζε η θεραπεία της. Παρά τη μεγάλη πρόοδο στα προθετικά υλικά, που μας εγγυώνται μακροβιωσιμότητα 30 + χρόνων, τη βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών με τις ελάχιστα

ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΤΕΧΝΙΚΉ ΜATRIX Από τη σχέση χειρουργικής ποιότητας, εγγύησης αποτελέσματος και κόστους γεννήθηκε στην Ορθοπαιδική Χειρουργική η Matrix αρθροπλαστική γόνατος, που χωρίς να είναι τεχνική με βραχίονες ρομπότ, παρουσιάζει εντυπωσιακά κλινικά αποτελέσματα, εφάμιλλα αν όχι και καλύτερα από τη χρήση των κλασικών ρομπότ, με στατιστικά πολύ μικρότερο κόστος επιβάρυνσης για τον ασθενή, αλλά με άριστο αποτέλεσμα.

Δρ ΣΤΑΎΡΟΣ ΑΛΕΥΡΟΓΙΆΝΝΗΣ Oρθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Κλινικής Ρομποτικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Γόνατος και Ισχίου του Metropolitan General.

74 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Η Matrix αρθροπλαστική αποτελεί την πρώτη σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και μοναδική στην Ελλάδα τεχνική που χρησιμοποιεί στην αρθροπλαστική την «επαυξημένη πραγματικότητα» υποβοηθούμενη από ηλεκτρονικό υπολογιστή ενσωματωμένο σε γυαλιά τρισδιάστατης απεικόνισης. Χρησιμοποιεί καινοτόμα εργαλεία καταγραφής ανατομικών σημείων στο γόνατο του ασθενούς και συνδυάζει εργαλεία ελάχιστης επεμβατικότητας (MIS). Μια υπερ-κάμερα τεχνητής νοημοσύνης εγκατεστημένη σε «έξυπνα γυαλιά» μπορεί να δράσει κάτω από το δέρμα, να εντοπίσει αντικείμενα σε τρισδιάστατο χώρο με ακρίβεια χιλιοστού, να τα ανασυνθέσει σε τρισδιάστατο εικονικό μοντέλο οστών και να τα ευθυγραμμίσει με το πραγματικό οστό. ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ Με τη Matrix αρθροπλαστική, όπως εξηγεί ο Δρ Σταύρος Αλευρογιάννης, «η χειρουργική επέμβαση απλοποιείται, γιατί στην πραγματικότητα η τεχνολογία τρισδιάστατης οπτικοποίησης βελτιώνει το συντονισμό των χεριών-ματιών, παρέχοντας στον ορθοπαιδικό χειρουργό τη «συγχωνευμένη χειρουργική σκηνή», επιτρέποντάς του να εκτελεί χειρουργικές επεμβάσεις

εύκολα και γρήγορα». Τα 30 λεπτά χειρουργικού χρόνου δεν επηρεάζουν τον ασθενή σε κανένα επίπεδο, δεν τον ταλαιπωρούν και δεν τον αγχώνουν. Το υψηλό κόστος του εμφυτεύματος καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, η αγορά και χρήση του συστήματος τρισδιάστατων γυαλιών ειδικού λογισμικού και εργαλειοσειράς που χρησιμοποιείται στη Matrix αρθροπλαστική γόνατος αποτελούν προσωπική του επένδυση και δεν επιβαρύνουν το κόστος νοσηλείας του ασθενούς. Η βελτίωση των τεχνικών περιοχικής αναισθησίας χωρίς τη χρήση οπιούχων φαρμάκων και τα πρωτόκολλα ταχείας ανάρρωσης (fast track-enhanced recovery protocols) ελαχιστοποιούν την παραμονή στην κλινική σε 1-2 ημέρες, ενώ σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν συνοδές παθήσεις, δεν απαιτείται καθόλου νοσηλεία. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της ομάδας του βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους ασθενείς μετεγχειρητικά για να διασφαλίσει την ομαλή αποθεραπεία. ■

ΣΤΑΎΡΟΣ ΑΛΕΥΡΟΓΙΆΝΝΗΣ Ο Δρ Σταύρος Αλευρογιάννης είναι ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Κλινικής Ρομποτικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Γόνατος και Ισχίου του Metropolitan General. Έχει διατελέσει διευθυντής Κλινικής Αναγεννητικής & Επανορθωτικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, METROPOLITAN GENERAL, διευθυντής Η’ Ορθοπαιδικής Κλινικής METROPOLITAN GENERAL, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Ψυχικού ( Όμιλος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών), στρατιωτικός ιατρός-αναπληρωτής διευθυντής Β’ Ορθοπαιδικής Κλινικής 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. Επίσης είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μεταπτυχιακός διδάκτωρ στην Αθλητιατρική από Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και άμισθος επιστημονικός συνεργάτης Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρουσίασε πρώτος σε πανελλήνια κλίμακα και τρίτος στην Ευρώπη στις 7 Μαΐου 2021 στο Μetropolitan General τη «MATRIX» αρθροπλαστική γόνατος, χρησιμοποιώντας τα πιο σύγχρονα ανθεκτικά εμφυτεύματα, με επιφάνειες από βιοεμφυτεύσιμα κράματα ευγενών μετάλλων μηδενικής φθοράς.

| 75

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ «ΚΑΤ»

Τα προβλήματα στον ΏΜΟ και η σωστή αντιμετώπιση

Γράφει ο ΕΜΜΑΝΟΥΉΛ Μ. ΦΑΝΔΡΊΔΗΣ, ορθοπαιδικός χειρουργός, Κλινική ΧεριούΆνω Άκρου-Μικροχειρουργικής Νοσοκομείου «ΚΑΤ» 76 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Ο ΑΡΙΘΜΌΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ στον ώμο, οι οποίοι επισκέπτονται ιατρεία πρωτοβάθμιας υγείας, ιδιωτικά ιατρεία αλλά και τριτοβάθμια νοσοκομεία, είναι μεγάλος. Ο όρος «περιαρθρίτιδα» ώμου χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει διάφορες παθήσεις του ώμου τόσο από τους ιατρούς όσο και από τους ασθενείς. Είναι σωστός όμως αυτός ο χαρακτηρισμός; ΠΡΟΈΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΌΝΟΥ Ο οξύς πόνος στον ώμο πρέπει να γνωρίζουμε ότι μπορεί να προέρχεται και από παθήσεις εκτός από αυτές οι οποίες αφορούν τον ώμο, όπως ριζιτικοί ερεθισμοί από τον αυχένα, παθήσεις των χοληφόρων αγγείων και της χοληδόχου κύστης, παθήσεις του τραχήλου, του θώρακα ή και της καρδιάς πιο σπάνια, οι οποίες προκαλούν αντανακλαστικό πόνο στον ώμο. Οι παραπάνω παθήσεις εμφανίζουν και άλλα συνοδά χαρακτηριστικά συμπτώματα, τα οποία τις περισσότερες φορές αποσαφηνίζονται εύκολα με το ιστορικό του ασθενούς, την προσεκτική κλινική εξέταση του ασθενούς ή με τη βοήθεια κάποιου πιο ειδικού όπως (παθολόγου ή καρδιολόγου κ.τ.λ.). ΠΑΘΉΣΕΙΣ ΏΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ Οι παθήσεις του ώμου δεν πρέπει να περιγράφονται απλά με τον όρο «περιαρθρίτιδα». Το σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης, οι τενοντοπάθειες, η ρήξη των τενόντων, η αρθρίτιδα του ώμου ή της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης και η αστάθεια του ώμου είναι μερικές από τις παθήσεις του ώμου, οι οποίες οδηγούν τον ασθενή στον ιατρό. Τα συμπτώματα του ασθενούς είναι συνήθως ο πόνος κατά τις κινήσεις του ώμου, ο περιορισμός της κινητικότητας του ώμου, το αίσθημα βάρους στον ώμο ή ακόμα και ο πόνος ηρεμίας ο οποίος συχνά δυναμώνει κατά τη νυκτερινή ανάπαυση. ΔΙΆΓΝΩΣΗ Με την προσεκτική ορθοπαιδική κλινική εξέταση και τον κατάλληλο ακτινολογικό έλεγχο η διάγνωση των προβλημάτων του ώμου επιτυγχάνεται σε πολύ μεγάλο

βαθμό. Οι εξειδικευμένες και ακριβές εξετάσεις όπως η μαγνητική τομογραφία γίνονται για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η πρακτική που πολλοί ασθενείς υποβάλλονται σε εξειδικευμένες εξετάσεις χωρίς απλές ακτινογραφίες και χωρίς εξέταση από τον ιατρό είναι μάλλον αδόκιμη. Μόνο με τη σωστή διάγνωση ο ασθενής μπορεί να ακολουθήσει κατάλληλο πρόγραμμα αποκατάστασης ή να αποφασισθεί η κατάλληλη χειρουργική αντιμετώπιση. ΘΕΡΑΠΕΊΑ Η θεραπεία εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του ασθενούς (ηλικία, εργασία, αθλητικές δραστηριότητες) και την πάθηση του ώμου. Συνήθως η μη χειρουργική θεραπεία αφορά την αρχική αντιμετώπιση των ασθενών με απλά παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη φάρμακα, εγχύσεις στην άρθρωση του ώμου ή τον υπακρωμιακό χώρο και κατάλληλο φυσιοθεραπευτικό πρόγραμμα. Η χειρουργική θεραπεία έχει συγκεκριμένες ενδείξεις. Οι «διαγνωστικές» επεμβάσεις δεν έχουν θέση στη χειρουργική του ώμου. Οι στόχοι της επέμβασης και οι πιθανές επιπλοκές της κάθε μεθόδου θα πρέπει να συζητούνται με τον ασθενή. Τα τελευταία χρόνια η χειρουργική ώμου έχει αναπτυχθεί σε υψηλό επίπεδο και στη χώρα μας, ενώ η αρθροσκοπική χειρουργική μέθοδος προσφέρει καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα, μικρότερο χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο και μικρότερο μετεγχειρητικό πόνο. Η πρόοδος στη χειρουργική του ώμου αποτυπώνεται και στις αρθροπλαστικές επεμβάσεις του ώμου, όπου τα τελευταία έτη η τεχνολογία έχει προσφέρει πολλές επιλογές υλικών ανάλογα με την ανατομία και την παραμόρφωση κάθε ασθενούς. ■

ΕΜΜΑΝΟΥΉΛ M. ΦΑΝΔΡΊΔΗΣ Ο Εμμανουήλ M. Φανδρίδης εργάζεται στην Κλινική Χεριού-Άνω Άκρου και Μικροχειρουργικής του Νοσοκομείου «ΚΑΤ» από το 2008. Η συγκεκριμένη κλινική ασχολείται αποκλειστικά με τις παθήσεις και τους τραυματισμούς του άνω άκρου. Εφημερεύει καθημερινά καλύπτοντας μεγάλο εύρος της χώρας σε αντιστοίχους τραυματισμούς, ενώ εκπαιδεύει ειδικευόμενους ορθοπαιδικούς στη Χειρουργική του Χεριού και Άνω Άκρου. Ο Εμμανουήλ Φανδρίδης υπήρξε πρόεδρος του Τμήματος Ώμου-Αγκώνα της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας, ενώ θα είναι ο επόμενος πρόεδρος για το 2023 της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Χεριού και Άνω Άκρου.

| 77

Σώστε τους ΜΗΝΊΣΚΟΥΣ σας! Η ΡΉΞΗ ΜΗΝΊΣΚΟΥ είναι από τους πιο συχνούς τραυματισμούς στο γόνατο. Συναντάται πιο συχνά σε αθλητές κατά τη διάρκεια κάποιας αθλητικής δραστηριότητας, αλλά και σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας λόγω εκφύλισης και απώλειας της ελαστικότητας του μηνίσκου. Οι τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αθλητικών Κακώσεων, Χειρουργικής

ΑΝΑΣΤΆΣΙΟΣ ΔΕΛΗΓΕΏΡΓΗΣ Ορθοπαιδικός χειρουργός-αθλητίατρος, αναπλ. διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.

78 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Γόνατος και Αρθροσκοπικής Χειρουργικής (ESSKA), καθώς και της Διεθνούς Εταιρείας Αρθροσκόπησης, Χειρουργικής Γόνατος και Ορθοπαιδικής Αθλητιατρικής (ISAKOS), με σύνθημα «save the meniscus», έχουν σκοπό τη διατήρηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου τμήματος του μηνίσκου και όταν είναι εφικτό, την επιδιόρθωση των βλαβών αντί της αφαίρεσης των τραυματισμένων περιοχών. Η διατήρηση του μηνίσκου βοηθάει στην καλύτερη λειτουργία του γόνατος και στην αποφυγή ανάπτυξης πρώιμων αρθριτικών αλλοιώσεων (οστεοαρθρίτιδας), εξηγεί ο Αναστάσιος Δεληγεώργης, ορθοπαιδικός χειρουργός-αθλητίατρος, αναπλ. διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.

TΙ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΜΗΝΊΣΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ Ο ΡΌΛΟΣ ΤΟΥΣ Οι μηνίσκοι είναι δύο χόνδρινοι σχηματισμοί που βρίσκονται μέσα στο γόνατο και παρεμβάλλονται ανάμεσα στο μηρό και την κνήμη. Αποτελούνται από ένα πλέγμα από ίνες κολλαγόνου, πρωτεογλυκάνες και γλυκοπρωτεΐνες. Ο κύριος ρόλος τους είναι να κατανέμουν ομοιόμορφα τα φορτία κατά τη φόρτιση και τη βάδιση, καθώς και να συμμετέχουν στη σταθεροποίηση και στη λίπανση του γόνατος. Με αυτόν τον τρόπο, προστατεύουν τις αρθρικές επιφάνειες από τη φθορά-εκφύλιση, συντελώντας στη διατήρηση μιας υγιούς άρθρωσης (του γόνατος). Η απώλεια τμήματος ή ολόκληρου του μηνίσκου λόγω ρήξης προδιαθέτει τη δημιουργία εκφυλιστικών αλλοιώσεων του γόνατος με τα ανάλογα συμπτώματα, σε ένα χρονικό διάστημα που ποικίλλει. Οι επουλωτικές ικανότητες του μηνίσκου μετά από μια ρήξη είναι φτωχές, γεγονός που οφείλεται στην περιορισμένη αιμάτωσή του. Μόνο το περιφερικό 10-30% τμήμα του έχει αιμάτωση, ενώ το υπόλοιπο (μεγαλύτερο) τμήμα που βρίσκεται κεντρικότερα μέσα στην άρθρωση δεν έχει. Η επιδιόρθωση-συρραφή του μηνίσκου, όπου αυτό είναι εφικτό, είναι μια σημαντική επιλογή. ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΡΉΞΗΣ ΜΗΝΊΣΚΟΥ Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και το αποτέλεσμα της μαγνητικής τομογραφίας. Πιο συχνά στους αθλητές, η ρήξη μηνίσκου μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες κακώσεις, όπως τη ρήξη του πρόσθιου χιαστού. ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ Σύμφωνα με τον κ. Δεληγεώργη, συστήνεται η άμεση αντιμετώπιση της ρήξης, συντηρητική ή χειρουργική, γιατί πιθανή καθυστέρηση μπορεί να φθείρει περισσότερο τον αρθρικό χόνδρο ή και να επεκτείνει την

περιοχή της βλάβης. Στην περίπτωση εκφυλιστικής ρήξης με ήπια συμπτώματα και συνδεσμικά σταθερό το γόνατο, η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική με ξεκούραση, παγοθεραπεία, ελαστική περίδεση του γόνατου και λήψη μη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Εάν η ρήξη είναι τραυματική με σοβαρά ή επιδεινούμενα συμπτώματα (οίδημα, αδυναμία να τεντωθεί το πόδι), τότε συστήνεται επεμβατική αντιμετώπιση με αρθροσκόπηση, αναφέρει ο Δρ Δεληγεώργης. ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ Κατά την αρθροσκόπηση, ο ορθοπαιδικός χειρουργός μέσα από 2 οπές χιλιοστών, με τη βοήθεια μίας μικροσκοπικής κάμερας (αρθροσκόπιο) και ειδικών μικροεργαλείων, εντοπίζει τις βλάβες και επιλέγει την κατάλληλη μέθοδο αντιμετώπισής τους. Έχει τρεις επιλογές: αφαίρεση του κατεστραμμένου μέρους (μερική μηνισκεκτομή), επιδιόρθωση-συρραφή των βλαβών ή το συνδυασμό τους. Η μέθοδος που θα επιλεγεί εξαρτάται από την εντόπιση και το είδος της ρήξης, τις τυχόν συνυπάρχουσες βλάβες, αλλά και από άλλους παράγοντες όπως η ηλικία, το είδος δραστηριοτήτων του ασθενούς και η ανατομική δομή του γόνατος. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η σημαντική διαφορά στο χρόνο της μετεγχειρητικής αποκατάστασης. Ο ορθοπαιδικός χειρουργός θα πρέπει να έχει συζητήσει με τον ασθενή όλες τις εναλλακτικές. Επειδή δεν γίνεται να γνωρίζει πλήρως εκ των προτέρων αν και σε ποιο βαθμό οι βλάβες επιδέχονται επιδιόρθωσης-συρραφής, η επιλογή της μεθόδου οριστικοποιείται κατά τη διάρκεια της αρθροσκόπησης. Ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα. ΜΕΡΙΚΉ ΜΗΝΙΣΚΕΚΤΟΜΉ Όταν η ρήξη του μηνίσκου εντοπίζεται προς το κέντρο του γόνατος, περιοχή που η αιμάτωση δεν είναι επαρκής, ο ορθοπαιδικός χειρουργός προσέχει να αφαιρέσει μόνο το κατεστραμμένο τμήμα μέχρι τα όρια του υγιούς μηνίσκου και λειαίνει την τυχόν υπολειπόμενη τραυματισμένη περιοχή. ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ Συνήθως, ο ασθενής επανέρχεται στις καθημερινές του δραστηριότητες μετά από λίγες ημέρες και στις αθλητικές δραστηριότητες σε 20-30 ημέρες. Παράλληλα, του συστήνεται να ακολουθήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα ενδυνάμωσης του γόνατος. Όταν το κομμάτι του μηνίσκου που παραμένει είναι αρκετό και υγιές, ο ασθενής έχει καλό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα με γρήγορη αποκατάσταση και ελάχιστες επιπλοκές.

| 79

ΕΠΙΔΙΌΡΘΩΣΗ ΜΗΝΊΣΚΟΥ Όπως επισημαίνει ο κ. Δεληγεώργης, σε νεότερους καθώς και σε μεγαλύτερους, αλλά δραστήριους ασθενείς κι όταν η ρήξη εντοπίζεται στην περιφέρεια του μηνίσκου, περιοχή που αιματώνεται επαρκώς, ο ορθοπαιδικός χειρουργός μπορεί να συρράψει το τμήμα που έχει υποστεί ρήξη προκειμένου ο μηνίσκος να διασωθεί. Η συρραφή του μηνίσκου είναι μια εξαιρετικά απαιτητική επέμβαση και πραγματοποιείται από εξειδικευμένους ορθοπαιδικούς χειρουργούς. Βλάβες που αφορούν τη «ρίζα» του μηνίσκου (Root Lesions) ή τη σύνδεση του οπισθίου κέρατος του μηνίσκου με τον θύλακο (Ramp lesions) πρέπει πάντα να αναζητούνται και να επιδιορθώνονται, εφόσον είναι δυνατό. ΒΛΆΒΕΣ ROOT LESIONS Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι αν οι συγκεκριμένες βλάβες δεν επιδιορθωθούν, παύει να υφίσταται η προστατευτική ιδιότητα του μηνίσκου και ισοδυναμεί με την αφαίρεσή του, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση πρώιμης αρθρίτιδας ή και αυτόματης οστεονέκρωσης. Η θεραπεία του είναι η επανακαθήλωση της «ρίζας» στην ανατομική της θέση με ειδικές αρθροσκοπικές τεχνικές.

μην είναι εμφανείς ούτε με τη μαγνητική τομογραφία αλλά ούτε και κατά την αρθροσκόπηση. Οι βλάβες αυτές προκαλούν αστάθεια του μηνίσκου και αν δεν επιδιορθωθούν, εκτός από την εμφάνιση ενοχλητικών συμπτωμάτων από το γόνατο, μπορεί να οδηγήσουν σε αρθρίτιδα. Η διάγνωση και η θεραπεία τους απαιτούν τη χρήση μιας 3ης οπίσθιας αρθροσκοπικής οπής, μέσω της οποίας γίνονται η διάγνωση και η συρραφή της βλάβης. ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ Αν και ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο κανονικά μετά από λίγες ώρες, απαιτείται να ακολουθήσει ένα σύνθετο πρόγραμμα αποκατάστασης. Ο χρόνος αποκατάστασης μετά από συρραφή του μηνίσκου είναι μεγαλύτερος από το χρόνο που χρειάζεται μετά την αφαίρεση τμήματός του. Ο ασθενής χρειάζεται να αποφορτίσει (να μην πατήσει) το χειρουργημένο σκέλος με χρήση βακτηριών για διάστημα 4-6 εβδομάδων και, στη συνέχεια, να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα μυϊκής ενδυνάμωσής του (γόνατος), καθώς και φυσικοθεραπείες. Η επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες μπορεί να γίνει σταδιακά, μετά από 3-4 μήνες, καταλήγει ο Δρ Δεληγεώργης. ■

ΒΛΆΒΕΣ RAMP LESIONS Οι ονομαζόμενες «κρυφές» βλάβες, γιατί μπορεί να

ΑΝΑΣΤΆΣΙΟΣ ΔΕΛΗΓΕΏΡΓΗΣ Ο ορθοπαιδικός χειρουργός-αθλητίατρος Αναστάσιος Δεληγεώργης φοίτησε στη Βαρβάκειο Πρότυπο Σχολή και είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύτηκε στη Γενική Ορθοπαιδική, στην Παιδο-ορθοπαιδική Χειρουργική, στη Μικροχειρουργική και τη Χειρουργική Ανω Ακρου στο Νοσοκομείο ΚΑΤ, καθώς και στο 401 ΓΣΝΑ. Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής σε μεγάλα νοσοκομεία της Μεγάλης Βρετανίας, στο Stoke Mandeville Hοspital και στο West Suffolk Hospital, αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία στη διαχείριση των χρόνιων και επειγόντων ορθοπαιδικών περιστατικών βάσει διεθνών standards. Εξειδικεύτηκε στην εφαρμογή προηγμένων αρθροσκοπικών τεχνικών σε εκπαιδευτικά κέντρα πιστοποιημένα από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Αθλητικών Κακώσεων, Χειρουργικής Γόνατος και Αρθροσκόπησης, όπως στο Albert Schweitzer Hospital στη Γαλλία και με υποτροφία στο Κέντρο Αρθροσκόπησης & Χειρουργικής Ώμου στην Ελλάδα. Είναι πιστοποιημένος αθλητίατρος, από τους πρώτους παγκοσμίως που παρακολούθησαν και ολοκλήρωσαν με επιτυχία το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εξειδίκευσης στην Αθλητιατρική της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Στην Ελλάδα εργάστηκε από το 2007 έως το 2012 ως επιμελητής της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΚΑΤ, αντιμετωπίζοντας πολλές και δύσκολες περιπτώσεις ορθοπαιδικών και αθλητικών κακώσεων. Στη συνέχεια, διετέλεσε επιμελητής της Β' Ορθοπαιδικής Κλινικής του ΙΑΣΩ General, του ορθοπαιδικού τμήματος του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών-Κλινική Ψυχικού και της Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ. Σήμερα, είναι αναπληρωτής διευθυντής της Γ' Ορθοπαιδικής Κλινικής του ΥΓΕΙΑ. Παράλληλα, είναι επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Αρθροσκόπησης & Χειρουργικής Ώμου Αθηνών, καθώς και εθελοντής ιατρός στα Δημοτικά Ιατρεία της Αγίας Παρασκευής.

80 |

Πότε πρέπει να απευθυνθούμε σε ιατρό αν πονάει η μέση μας!

ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ Η. ΖΟΥΜΠΟΎΛΗΣ MD, PhD, επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής Πανεπιστημίου Πατρών, χειρουργός σπονδυλικής στήλης, διευθυντής Κλινικής Παραμορφώσεων Σπονδυλικής Στήλης Metropolitan Hospital.

Η ΟΣΦΥΑΛΓΊΑ, Ο «ΠΌΝΟΣ ΣΤΗ ΜΈΣΗ», είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα για τα οποία μπορεί να αναζητήσουμε ιατρική συμβουλή. Υπολογίζεται ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, με πιθανότητα 80%, θα παραπονεθεί τουλάχιστον για μία φορά στη ζωή του για σοβαρή οσφυαλγία, η οποία θα του αλλάξει την καθημερινότητα και θα τον οδηγήσει σε ιατρικό έλεγχο και πιθανή θεραπεία. Ο πόνος στη μέση είναι ένα σύνθετο καi πολυπαραγοντικό πρόβλημα, επισημαίνει ο Παναγιώτης Ζουμπούλης, ορθοπαιδικός, διευθυντής Κλινικής Παραμορφώσεων Σπονδυλικής Στήλης στο Metropolitan Hospital, επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής, και μας εξηγεί τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται τελικά η οσφυαλγία. ΌΤΑΝ ΠΟΝΆ Η ΜΈΣΗ ΜΑΣ, ΕΥΘΎΝΕΤΑΙ ΠΆΝΤΑ Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉ ΣΤΉΛΗ; Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε πως, κάθε

82 |

φορά που πονά η μέση μας, δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα προέρχεται αποκλειστικά από τη σπονδυλική στήλη. Τα χαρακτηριστικά και η αντανάκλαση του πόνου, η έντασή του, η τυχόν περιοδικότητά του, η συσχέτιση ή όχι με την κίνηση του σώματος, η ανταπόκρισή του στην ανάπαυση ή σε απλά φυσικά μέτρα μυϊκής χαλάρωσης μπορούν να οδηγήσουν τη σκέψη μας σε κάποιο άλλο σύστημα του οργανισμού που μπορεί να νοσεί, πέραν του μυοσκελετικού, και, πιο ειδικά, της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν νοσήματα του ουροποιογεννητικού συστήματος, όπως οι ουρολοιμώξεις ή η νεφρολιθίαση με συνοδό κολικό του νεφρού, όπου ο πόνος μπορεί να ξεκινά ως χαμηλός πόνος στη μέση ή πλάγια στις νεφρικές χώρες, αλλά συνοδεύεται από χαρακτηριστική αντανάκλαση προς τη μηροβουβωνική περιοχή και πόνο ή καύσο κατά την ούρηση, έχει περιοδικότητα με εξάρσεις και υφέσεις (εξ ου και ο όρος κολικός) και δεν έχει καμία επίπτωση στην κίνηση του σώματος («ο άρρωστος γυρνά σαν σβούρα και δεν βρίσκει θέση για να ανακουφιστεί από τον έντονο πόνο»). Επίσης, νοσήματα του πεπτικού μπορεί συνοδεύονται από οσφυαλγία και λανθασμένα να μην αξιολογούμε άλλα στοιχεία, καθυστερώντας τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση. Η χολολιθίαση, η γαστρίτιδα, το έλκος στομάχου ή δωδεκαδακτύλου μπορεί να συνοδεύονται από έναν αμβλύ πόνο στη μέση, αλλά επηρεάζουν τις διατροφικές μας συνήθειες και ακολουθούνται από χαρακτηριστική δυσπεψία. Ιδιαίτερα ύπουλοι και επικίνδυνοι όγκοι σώματος ή ουράς του παγκρέατος μερικές φορές προκαλούν έντονη οσφυαλγία, ιδίως το βράδυ και όταν ξαπλώνουμε ανάσκελα. Ο ασθενής, όμως, χαρακτηριστικά ανακουφίζεται εάν γυρίσει στο πλάι ή ξαπλώσει μπρούμυτα. Επίσης, ιδιαίτερα χαρακτηριστική περίπτωση οξέος και σοβαρού προβλήματος, όπου εάν δεν δοθεί μεγάλη προσοχή μπορεί να οδηγηθούμε σε τραγικά λάθη, είναι αυτή του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Σε

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ έναν αγγειολογικό ασθενή, πιθανά σακχαροδιαβητικό, που εμφανίζει οξεία οσφυαλγία, χωρίς προηγούμενο ιστορικό και χωρίς νευρολογική σημειολογία, πρέπει να αποκλεισθεί η ύπαρξη διαχωριστικού ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής, το οποίο σε ισχνούς ασθενείς μπορεί να είναι ακόμα και ψηλαφητό. Ο ΠΌΝΟΣ ΣΤΗ ΜΈΣΗ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΑΠΛΌ ΠΡΌΒΛΗΜΑ Σύμφωνα με τον κ. Ζουμπούλη, όλα όσα είπαμε προϊδεάζουν πως η διαχείριση ενός ατόμου με «οσφυαλγία» μπορεί να είναι πολύ πιο σύνθετη από ό,τι αρχικά φανταζόμαστε. Πολύ περισσότερο όταν ο «πόνος στη μέση» είναι ένα τόσο συχνό πρόβλημα, που μπορεί να αλλάζει τελείως την καθημερινότητά μας, να υποτροπιάζει εύκολα, να χρονίζει -ιδίως όταν δεν αντιμετωπίζεται σωστά- και να επηρεάζει, σε σημαντικό βαθμό πολλές φορές, τη διάθεσή μας, ακόμα και όλο τον ψυχικό μας κόσμο. Μάλιστα, τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμα πιο περίπλοκα, όταν λόγω ενός μικρότερου ή μεγαλύτερου υπαρκτού «προβλήματος οσφυαλγίας» ο καθένας από εμάς μπορεί να διεκδικήσει διαφορετικές συνθήκες ή αντιμετώπιση στον κοινωνικό του περίγυρο, στο εργασιακό του περιβάλλον, ακόμα και στις προσωπικές του σχέσεις. Το δυσδιάκριτο ανάμεσα στο αντικειμενικό και υποκειμενικό του προβλήματος, ιδίως σε μια τόσο πολυπαραγοντική κατάσταση όπως είναι η «οσφυαλγία», είναι προφανές. Είναι ξεχωριστό μέρος ευθύνης του ειδικού χειρουργού της σπονδυλικής στήλης να κατευθύνει σωστά, τόσο ιατρικά όσο και ψυχολογικά, τον άρρωστο με οσφυαλγία, αφού πρώτα εξετάσει εμπεριστατωμένα τον ασθενή, τεκμηριώσει τα ιατρικά δεδομένα, εκτιμήσει τις καθημερινές δραστηριότητες του εξεταζομένου και τις λειτουργικές του απαιτήσεις, προβλέψει τις ανάγκες του για το προσεχές, βραχύ

αλλά και απώτερο, χρονικό διάστημα και, τέλος, αξιολογήσει τον ψυχικό του κόσμο. Μέσα από αυτή την αμφίδρομη διαδικασία οικοδομείται σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον ιατρό και τον ασθενή, η οποία είναι απολύτως αναγκαία για τη σωστή αντιμετώπιση των προβλημάτων οσφυαλγίας, ιδίως για αυτά που αποκτούν χαρακτηριστικά χρονιότητας. ΠΏΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΊΖΕΤΑΙ ΤΕΛΙΚΆ Η ΟΣΦΥΑΛΓΊΑ; Όπως επισημαίνει ο κ. Ζουμπούλης, αφού μελετηθεί πλήρως το ιατρικό πρόβλημα του ασθενούς, σκιαγραφηθούν η καθημερινότητά του και οι λειτουργικές του απαιτήσεις, τότε καταστρώνεται και το θεραπευτικό πλάνο. Αυτό επιλέγεται μέσα από ένα ευρύτατο φάσμα επιλογών που έχουμε και μπορεί να αφορά σε: • Εξειδικευμένα προγράμματα φυσικοθεραπείας και αποκατάστασης, σε στενή συνεργασία ιατρού και φυσικοθεραπευτή, καθώς και τροποποίηση καθημερινότητας, μοτίβου δραστηριοτήτων, άσκηση και επανεκπαίδευση σωματικής κίνησης.

• Στοχευμένες επεμβατικές θεραπείες πόνου, που ζητούμενο έχουν να μας επαναφέρουν γρήγορα στην καθημερινότητά μας και στη σωματική άσκηση.

• Χειρουργικές θεραπείες: από τις μικρότερης παρεμβατικότητας, με τη βοήθεια των τεχνολογικών εξελίξεων της νευροπλοήγησης και της ρομποτικής χειρουργικής στη σπονδυλική στήλη, μέχρι και τις περισσότερο εκτεταμένες ανοικτές επεμβάσεις, όπου υπάρχει ανάγκη.

• Το σημαντικότερο είναι να αναδειχθεί πως με την εμπειρία, την πολύ σημαντική γνώση που υπάρχει πλέον όσον αφορά στη λειτουργία της σπονδυλικής στήλης και την τεχνολογική βοήθεια μπορούμε να προσφέρουμε εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση για τον κάθε διαφορετικό άνθρωπο. Στόχος είναι να ταιριάζουμε τη γνώση στον άνθρωπο και όχι τον ασθενή στην εκάστοτε τεχνική. ■

ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ Η. ΖΟΥΜΠΟΎΛΗΣ Ο Παναγιώτης Η. Ζουμπούλης, MD, PhD, είναι επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών), χειρουργός σπονδυλικής στήλης, διευθυντής Κλινικής Παραμορφώσεων Σπονδυλικής Στήλης Metropolitan Hospital. Είναι απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (1990). Ειδίκευση στη Χειρουργική Ορθοπαιδική και Τραυματολογία, Πανεπιστήμιο Πατρών (1999). Μετεκπαίδευση Σπονδυλικής Στήλης - Spine Fellow: Υπό τον καθηγητή Juergen Harms - University of Heidelberg, Germany (1999). Υπό τον Dr. Med. Deszoe Jeszenszky - University Hospital of St. Gallen – Switzerland (2000). Υπό τον καθηγητή Γεώργιο Γκοδόλια - University of Witten/Herdecke, Germany (2004.) Αντιμετώπιση όλης της παθολογίας της σπονδυλικής στήλης με έμφαση: Αυχενικό και θωρακοοσφυϊκό τραύμα, αυχενική μυελοπάθεια, ογκολογία σπονδυλικής στήλης, παιδιατρικές παραμορφώσεις και παραμορφώσεις ενηλίκων, εκφυλιστική οσφυϊκή νόσο, χρόνιο πόνο και παθολογία σπονδυλικής στήλης.

| 83

Δρ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΣΤΑΡΑΝΤΖΉΣ Xειρουργός σπονδυλικής στήλης, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής, Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Πώς να αποφύγετε τους τραυματισμούς της σπονδυλικής στήλης στις διακοπές! Του ΆΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΊΤΗ

84 |

ΣΟΒΑΡΟΎΣ ΚΙΝΔΎΝΟΥΣ κρύβουν οι δραστηριότητες στο νερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και διασκεδαστικές, μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στη σπονδυλική στήλη, οι οποίες είναι δυνητικά τόσο επικίνδυνες που θα μπορούσαν να αλλάξουν απολύτως τη ζωή του τραυματία. Κι αυτό γιατί τα ατυχήματα κατά την κολύμβηση και την κατάδυση μπορούν να μην περιοριστούν στην πρόκληση κακώσεων των δομών της σπονδυλικής στήλης, αλλά να επιφέρουν βλάβες

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ στικές δείχνουν ότι την περίοδο αυτή, που οι άνθρωποι σπεύδουν να εκμεταλλευτούν τον ελεύθερό τους χρόνο και να απολαύσουν ψυχαγωγικές δραστηριότητες, βρίσκονται λιγότερο σε εγρήγορση, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα ατυχήματα και οι τραυματισμοί. Ειδικά για τις κακώσεις στη σπονδυλική στήλη, οι καλοκαιρινοί μήνες είναι οι πιο επικίνδυνοι. Κι αυτό γιατί η κολύμβηση, η κατάδυση, η επιβίβαση σε τζετ σκι και σε σκάφη αναψυχής ενέχουν κινδύνους», επισημαίνει ο Δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής, χειρουργός σπονδυλικής στήλης, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής, Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, διευθυντής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του North Staffordshire και επιστημονικός διευθυντής και υπεύθυνος του Τμήματος Σπονδυλικής της Osteon Orthopedic & Spine Clinic. «Επιπλέον, είναι η εποχή που σημειώνονται τα περισσότερα τροχαία, τα οποία είναι η κύρια αιτία τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης».

και στον νωτιαίο μυελό. Πολλοί από αυτούς θα μπορούσαν να αποφευχθούν, εάν ακολουθούνται μερικοί απλοί κανόνες ασφαλείας. «Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με τις διακοπές, με χαλάρωση, ανεμελιά, αποδέσμευση από κάθε τι που καταπιέζει τις επιθυμίες και τα θέλω μας. Όμως, ακριβώς τότε είναι που πρέπει να εντείνεται η προσοχή μας, ώστε να παραμένουν ασφαλείς και υπεύθυνοι, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους. Στατι-

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΑΊΤΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΎΣ Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα διαφόρων μελετών που αναλύουν στοιχεία από το 1940 και μετά προδίδουν τα εκπληκτικά ποσοστά των αθλητικών ατυχημάτων που έχουν ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, περίπου το 10% όλων των τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης σχετίζονται με τις καταδύσεις. Όπως μας εξηγεί περαιτέρω ο Δρ Σταραντζής, οι εν λόγω τραυματισμοί μπορεί να προκύψουν μετά από κάθετη συμπίεση των σπονδύλων, από υπερέκταση ή υπερβολική κάμψη τους, αλλά και από συστροφή του κορμού κατά την πρόσκρουση στο βυθό. Οι περισσότεροι συμβαίνουν από κακή εκτίμηση του βάθους. Δεδομένου, λοιπόν, ότι ένας δύτης μπορεί να εισέρχεται στο νερό περίπου 4,6 μ. ανά δευτερόλεπτο, τα περισσότερα από αυτά τα ατυχήματα συμβαίνουν σε νερά που το βάθος δεν ξεπερνά το 1-1,5 μ. Η σοβαρότητα του τραυματισμού ή ακόμα και της αναπηρίας εξαρτάται από τη δύναμη της πρόσκρουσης και το σημείο του τραυματισμού. Τα άτομα που έχουν συχνότερα τέτοια ατυχήματα είναι όσοι έχουν ηλικία μεταξύ 16-30 ετών. Ωστόσο, οι τραυματισμοί δεν είναι σπάνιοι στους νέους ηλικίας έως 14 ετών, ούτε σε αυτούς που έχουν ξεπεράσει τα 70. Η συντριπτική πλειοψηφία είναι άνδρες, κυρίως εξαιτίας της ριψοκίνδυνης φύσης τους, αλλά και της μεγαλύτερης συμμετοχής σε υδάτινα αθλήματα και παιχνίδια, συγκριτικά με τις γυναίκες. Αν και στη χώρα μας οργανώνονται δραστηριότητες σε λίμνες και ποτάμια, πάνω από το 70% των τραυματισμών συμβαίνουν στην παραλία και στη θάλασσα.

| 85

Ορισμένες από τις κύριες αιτίες είναι οι συγκρούσεις με αμμώδεις υφάλους, η πτώση λόγω κύματος και οι δραστηριότητες υψηλής ταχύτητας, όπως το θαλάσσιο σκι, το τζετ σκι, το wakeboarding και το kite surfing. Το αλκοόλ και η χρήση απαγορευμένων ουσιών σαφώς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόκληση ατυχημάτων, με τα περιστατικά τραυματισμού μεθυσμένων νεαρών αγοριών σε ρηχά νερά να αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα αυτών. Εκτός από τους νεαρούς καταδύτες, κίνδυνο τραυματισμού και ιδιαίτερα καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης αντιμετωπίζουν και οι επιβαίνοντες σε σκάφη αναψυχής. Έρευνα σε ανθρώπους που έχουν υποστεί κατάγματα σπονδυλικής στήλης έδειξε ότι υψηλότερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν όσοι κάθονται στο μπροστινό μέρος του σκάφους ή πλώρη (77%) και σε άκαμπτο-φουσκωτό σκάφος (65%). Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι τα κατάγματα προκλήθηκαν κατά την επαναφορά (προσγείωση) σε καθιστή θέση μετά από αναπήδηση του σώματος στον αέρα λόγω ισχυρού κύματος. Τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και όσοι απολαμβάνουν τη θάλασσα κάνοντας τζετ σκι. Άλλες μελέτες έχουν καταγράψει περιπτώσεις ηλικιωμένων που ο ίδιος μηχανισμός προκάλεσε κάταγμα στη σπονδυλική στήλη λόγω οστεοπόρωσης. Εκτός από τις παραλίες και τις θάλασσες, οι πισίνες είναι επίσης ένα σημείο που συμβαίνουν συχνά ατυχήματα. Σοβαρό τραυματισμό μπορεί να προκαλέσει πλήθος παραγόντων, από την κατάδυση σε ρηχή πισίνα ή σε σημείο της με μικρό βάθος από απαγορευτικό ύψος έως ατύχημα λόγω ολισθηρότητας πέριξ αυτής. ΠΏΣ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΊΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΊΣ Για να παραμείνουμε ασφαλείς ο Δρ Σταραντζής συμβουλεύει ότι το αρχικό και κύριο μέλημα όλων πρέπει να είναι η εξοικείωση με το περιβάλλον. «Για να απολαύσετε με ασφάλεια τη θάλασσα που θα κολυ-

μπήσετε, τη λίμνη ή το ποτάμι που θα αθληθείτε, είναι σημαντικό να εξερευνήσετε το νερό μπαίνοντας περπατώντας, κατόπιν κολυμπώντας και όχι βουτώντας κατευθείαν. Ακόμα κι αν έχετε επισκεφθεί ξανά το σημείο, πρέπει να έχετε κατά νου ότι οι συνθήκες στο υδάτινο στοιχείο αλλάζουν πολύ γρήγορα. Δεν πρέπει να κολυμπάτε ποτέ μόνοι, αλλά με συντροφιά, και να εποπτεύετε τα παιδιά ενεργά. Οι γονείς είναι υποχρεωμένοι να συμβουλεύουν τα παιδιά και να τα επιτηρούν συνεχώς, διότι αυτοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την ασφάλειά τους. Μην εξαντλήστε και μην ξανοίγεστε πέραν των επιτρεπτών ορίων κολύμβησης, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος τραυματισμού από διερχόμενο σκάφος. Εάν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε εξοπλισμό, μηχανοκίνητο ή αυτόνομων καταδύσεων, είναι σημαντικό να τηρείτε τις οδηγίες ασφαλείας». Όσον αφορά ειδικά στις καταδύσεις, οι κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού υποδεικνύουν ότι το βάθος του νερού πρέπει να είναι τουλάχιστον 2,75 μ. χωρίς υποβρύχια εμπόδια. Όσον αφορά στις βουτιές σε πισίνα, πρέπει να αναζητείται σήμανση που υποδεικνύει το βάθος του νερού. «Οι Έλληνες αγαπάμε να περνάμε χρόνο στο νερό κατά τη διάρκεια των διακοπών. Παρότι η πρόοδος της Ιατρικής και της τεχνολογίας επιτρέπει την αποκατάσταση των τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης, στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις, στόχος μας θα πρέπει να είναι η επίγνωση των πιθανών κινδύνων και η αποφυγή τους με την τήρηση των ατομικών και συλλογικών κανόνων ασφαλείας», επισημαίνει ο Δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής. « Όσοι αντιμετωπίζουν δε ήδη προβλήματα ή έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη, οφείλουν να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους προτού αποτολμήσουν κάθε ψυχαγωγική δραστηριότητα τέτοιου είδους», καταλήγει. ■

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΣΤΑΡΑΝΤΖΉΣ Ο Κωνσταντίνος Σταραντζής είναι διδάκτωρ της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής, Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης, του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Επίσης, είναι επιστημονικός διευθυντής και υπεύθυνος του Τμήματος Σπονδυλικής της Osteon Orthopedic & Spine Clinic. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το 2001. Από το 2014 κατέχει τη θέση του διευθυντή χειρουργού Σπονδυλικής Στήλης στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του North Staffordshire στο Ηνωμένο Βασίλειο.

To 2018 ανέλαβε τη Διεύθυνση της E’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Metropolitan General, αλλά σύντομα μεταπήδησε στον Όμιλο της Ευρωκλινικής ως διευθυντής χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης. Από τον Ιούνιο του 2020 ανέλαβε τη διεύθυνση του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

86 |

« Έξυπνα» κυκλώματα τερματίζουν τον χρόνιο πόνο στην οσφυοϊσχιαλγία και την ινιοαυχενική κεφαλαλγία

ΔΑΜΙΑΝΌΣ Ε. ΣΑΚΆΣ Καθηγητής Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Honorary President European Society of Stereotactic and Functional Neurosurgery.

ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ επιτυχή εφαρμογή στη θεραπεία της ημικρανικής ινιοαυχενικής κεφαλαλγίας παγκοσμίως, ο καθηγητής Δαμιανός Ε. Σακάς, καθηγητής Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»), τ. πρόεδρος της European Society of Stereotactic and Functional Neurosurgery (Ευρωπαϊκής Εταιρείας Λειτουργικής Νευροχειρουργικής), μέλος της Παγκόσμιας Ακαδημίας Νευροχειρουργικής (World Academy of Neurological Surgeons), παρουσίασε σε διαδικτυακή εκδήλωση την έξυπνη ηλεκτρονική μικροσυσκευή που περιέχει αισθητήρες θέσεως, κίνησης και ταχύτητας του σώματος και ολοκληρωμένα «ευφυή» κυκλώματα και τερματίζει τον χρόνιο αφόρητο πόνο. Ειδικότερα ο κ. Σακάς παρουσίασε τρεις περιπτώσεις ασθενών που έπασχαν από χρόνιο έντονο πόνο, μη ελεγχόμενο με φάρμακα, που γινόταν αφόρητος κατά την κίνηση, και θεραπεύθηκαν πλήρως με εμφύτευση επί της κεφαλής ή επί του νωτιαίου μυελού της μικροσυσκευής

88 |

ηλεκτρονικής τροποποίησης του νευρικού συστήματος, πολύ προηγμένης τεχνολογίας. Η μικροσυσκευή αυτή αποτελεί ένα τεχνολογικό άλμα μετά από στασιμότητα εξέλιξης περίπου 20 ετών. Η κύρια καινοτομία που τη διαφοροποιεί από ήδη υπάρχουσες συσκευές είναι ότι διαθέτει αισθητήρες κίνησης και ταχύτητας και μετρητή επιτάχυνσης του σώματος, σε συνδυασμό με τεχνολογία ανάλογη με αυτή των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και κινητών τηλεφώνων (Gaming και Smart Phones Technologies). Με χρήση αυτών των αισθητήρων τεχνολογίας Restore Sensor, η συσκευή λαμβάνει και αναλύει πληροφορίες (καταγράφει σήματα) από το σώμα του ασθενούς, και αντιλαμβάνεται τις διάφορες θέσεις του, όταν είναι σε στατική κατάσταση και όταν κινείται. Στη συνέχεια, επεξεργάζεται τις πληροφορίες, με συστήματα «τεχνητής νοημοσύνης» (τεχνητά ολοκληρωμένα νευρωνικά κυκλώματα - artificial integrated neuronal networks), και προσαρμόζει την παρεχόμενη ηλεκτρική διέγερση και την επακόλουθη τροποποίηση του νευρικού συστήματος, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, με χρήση της Adaptive Stimulation Τechnology που κάνει -από μόνη της- αυτοματικές ρυθμίσεις στην ένταση της διέγερσης, «παρακάμπτοντας τον εγκέφαλο» του ασθενούς. Στις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, η ηλεκτρική διέγερση είναι συνεχής και σταθερή χωρίς να διαφοροποιείται κατά την κίνηση. Έτσι επέρχεται συχνά εθισμός του ασθενούς και η αποτελεσματικότητα της διέγερσης μειώνεται, με την πάροδο του χρόνου, κάτω από το θεραπευτικό επίπεδο. Με τη νέα συσκευή μεταβαλλόμενης και προσαρμοζόμενης ηλεκτρικής διέγερσης επιτυγχάνεται πολύ καλύτερος έλεγχος του πόνου, ιδίως εκείνων των μορφών πόνου που επιδεινώνονται κατά την κίνηση του σώματος. Οι συσκευές χαρακτηρίζονται ως «έξυπνα προσαρμοζόμενα μικρο-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

συστήματα» και έχουν μόλις αρχίσει να τοποθετούνται, σε λίγους ασθενείς διεθνώς, σε χώρες που διαθέτουν επιστημονικές ομάδες με αναγνωρισμένη εμπειρία και υποδομή σε θεραπείες υψηλής τεχνογνωσίας. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Σακάς, «χάρη στην τεχνολογική πρόοδο και την επιστημονική κατάρτιση μπορούμε πλέον να ισχυριζόμαστε ότι η πλάστιγγα στον αιώνιο πόλεμο ανάμεσα στον άνθρωπο και τον πόνο έχει γείρει υπέρ μας! Εξελίξεις σαν αυτές που σας παρουσιάζουμε δίνουν την ευκαιρία σε εκατομμύρια συνανθρώπους μας να έχουν λόγους να αισιοδοξούν για το μέλλον. Σε τελική ανάλυση και η δική μας δουλειά δεν στοχεύει σε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από αυτό: να απαλείψουμε, ει δυνατόν, τον πόνο από τη ζωή». Η πρώτη ασθενής που περιέγραψε το πρόβλημα και τη θεραπεία της είναι η κ. Π.Π., 78 ετών. Έπασχε κατά τα τελευταία πέντε έτη από χρόνια ημικρανική ινιοαυχενική κεφαλαλγία, που γινόταν ιδιαίτερα επώδυνη κατά την προσπάθεια κίνησης, και καθιστούσε αφόρητη την κίνηση του αυχένα και της κεφαλής. Με βάση ό,τι έχει μέχρι στιγμής ανακοινωθεί στη διεθνή βιβλιογραφία, η περίπτωση αυτή αποτελεί την πρώτη παγκοσμίως θεραπεία αυχενογενούς ημικρανικού τύπου κεφαλαλγίας, η οποία επιδεινωνόταν από την κίνηση της ασθενούς και θεραπεύθηκε με ηλεκτρονική διέγερση του νευρικού συστήματος, που ρυθμίζεται από τεχνολογία αισθητήρων κίνησης του αυχένα και της κεφαλής. Οι δύο άλλες ασθενείς που περιέγραψαν το πρόβλημα και τη θεραπεία τους είναι η κ. Α.Δ., 61 ετών, και η κ. Ε.Π., 74 ετών. Η πρώτη εξ αυτών των δύο έπασχε από πολύ έντονο πόνο, μη ελεγχόμενο με φάρμακα, στην οσφυϊκή χώρα και κυρίως στα κάτω άκρα, επί 16 έτη, και είχε υποβληθεί σε δύο αναποτελεσματικές επεμβάσεις σπονδυλοδεσίας. Η δεύτερη εξ αυτών των δύο ασθενών έπασχε από χρόνιο φαρμακοανθεκτικό πόνο κυρίως στην οσφυϊκή χώρα και στα δύο κάτω

άκρα, επί 10 έτη, και είχε επίσης υποβληθεί σε ανεπιτυχή σπονδυλοδεσία. Και στις δύο περιπτώσεις, ο πόνος γινόταν αφόρητος κατά την προσπάθεια των ασθενών να κινηθούν, γεγονός που πρακτικά είχε καταργήσει την κινητικότητά τους. Οι δύο αυτές περιπτώσεις χρόνιας φαρμακοανθεκτικής οσφυοισχιαλγίας είναι οι πρώτες ασθενείς που θεραπεύθηκαν στη χώρα μας με χρήση της παραπάνω τεχνολογίας. «Η διαπίστωση ότι και στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις ο συνεχής, έντονος πόνος κορυφωνόταν και γινόταν αφόρητος κατά την κίνηση μας οδήγησε στην επιλογή της χειρουργικής εμφύτευσης της εν λόγω συσκευής με τεχνολογία διέγερσης που προσαρμόζεται στην κίνηση (position-adaptive stimulation technology)», αναφέρει ο κ. Σακάς. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι δύο γυναίκες που έπασχαν από οσφυοϊσχιαλγία είχαν υποβληθεί σε πολλές αποτυχημένες χειρουργικές επεμβάσεις και πολυετείς αναποτελεσματικές θεραπείες με συνδυασμούς φαρμάκων, η μία από το 2004 και η άλλη από το 2010. Χάρη στην αξιοποίηση της παραπάνω τεχνογνωσίας, απαλλάχτηκαν από τον πόνο και ανέκτησαν την κινητικότητά τους και φυσιολογική καθημερινότητα και κοινωνική ζωή. Τα προηγμένα χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα της νέας τεχνολογίας είναι τα εξής: 1) Καταγράφει σε συνεχή, άμεσο χρόνο, δεδομένα (real-time data) από την καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς, τις θέσεις που λαμβάνει το σώμα του στη διάρκεια της ημέρας, το επίπεδο ηλεκτρικής διέγερσης

| 89

που χορηγείται ανά πάσα στιγμή, και παράγει συνολική εικόνα των δεδομένων που είναι διαθέσιμη στον ιατρό όταν εξετάζει τον ασθενή σε μεταγενέστερο χρόνο (Snapshot™ Reporting Technology), κάτι που επιτρέπει καλύτερη κατανόηση της πορείας του ασθενούς και βελτιστοποίηση της θεραπείας.

2) Λόγω της πολύ στοχευμένης διέγερσης, η συσκευή απαιτεί μικρότερη κατανάλωση ρεύματος και έχει καλύτερη απόδοση της μπαταρίας με Battery Overdrive Technology, η οποία μπορεί να φορτισθεί πλήρως σε μία ώρα.

3) Επιτρέπει διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας οπουδήποτε στο σώμα, διότι διαθέτει αυξημένη μαγνητική θωράκιση, με χρήση SureScan MRI Τechnology.

4) Ο προγραμματισμός της συσκευής είναι εύκολος με χρήση ενός τάμπλετ Samsung του Samsung/Android® Clinician Programmer. Ο προγραμματιστής μπορεί να διαμορφώσει προγράμματα ελέγχου του πόνου, με κριτήρια τις αναφορές δραστηριότητας και πρόκλησης πόνου από τον ασθενή, σε συνδυασμό με τα δεδομένα που καταγράφει από τη μικροσυσκευή.

5) Όλη η τεχνολογία έχει περικλεισθεί σε μια μικροσυσκευή με όγκο/βάρος μικρότερο κατά 55% σε σχέση με τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα συστήματα. Είναι ο μικρότερος πλήρως εμφυτευόμενος διεγέρτης κεντρικού

νευρικού συστήματος που έχει κατασκευασθεί, επίτευγμα που σημαίνει λιγότερη ταλαιπωρία για τον ασθενή. Άλλες ενδείξεις εφαρμογής αυτής της νέας πρωτοποριακής τεχνολογίας περιλαμβάνουν τις παρακάτω: 1) σύνδρομο αποτυχημένης οσφυϊκής επέμβασης, 2) πόνος μετά πεταλεκτομή, 3) ιστορικό πολλαπλών επεμβάσεων στη σπονδυλική στήλη, 4) επισκληρίδιος ίνωση (πόνος μετεγχειρητικής ουλής), 5) περιφερική καυσαλγία, 6) αραχνοειδίτιδα και 7) σύνδρομο σύνθετου περιοχικού πόνου. Η προνομιακή παραχώρηση αυτής της τεχνολογίας σε ένα ελληνικό τμήμα για να συμπεριλαμβάνεται στα πρώτα που χρησιμοποιούν τέτοια τεχνολογία παγκοσμίως είναι ενδεικτική του υψηλού κύρους και της αναγνώρισης που απολαμβάνει η ελληνική Νευροχειρουργική και ιδιαίτερα αυτός ο τομέας της διεθνώς. Η επιτυχής πρώτη θεραπεία παγκοσμίως ασθενούς με ινιοαυχενική κεφαλαλγία ημικρανικού τύπου δημιουργεί ελπίδες και ανοίγει προοπτικές για εφαρμογή της μεθόδου και σε άλλες μορφές χρόνιων αφόρητων φαρμακοανθεκτικών πόνων της κεφαλής και του προσώπου. Πρέπει, τέλος, να σημειωθεί ότι η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Δαμιανού Ε. Σακά ερευνά συνεχώς νέες ενδείξεις εφαρμογής θεραπειών ηλεκτρικής νευροτροποποίησης με μικρο-συστήματα μέγιστης αποτελεσματικότητας και ελάχιστης παρέμβασης στον ασθενή. ■

ΔΑΜΙΑΝΌΣ Ε. ΣΑΚΆΣ ΠΑΡΟΥΣΑ ΘΕΣΗ Καθηγητής Νευροχειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Πρόεδρος (President) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Λειτουργικής Νευροχειρουργικής [European Society for Stereotactic and Functional Neurosurgery (ESSFN)] (2014 - 2018) και εν συνεχεία επίτιμος πρόεδρος [honorary president] της ίδιας εταιρείας από το 2019 μέχρι σήμερα. Πρόεδρος (Chairman) του Τομέα Λειτουργικής Νευροχειρουργικής [Section of Stereotactic and Functional Neurosurgery] της Πανευρωπαϊκής Oμοσπονδιακής Ένωσης Νευροχειρουργικών Εταιρειών [European Association of Neurosurgical Societies] (2018 -2020) και έχων διατελέσει προηγουμένως αντιπρόεδρος του ιδίου Οργανισμού την περίοδο 2015-2018. Μέλος, Παγκόσμια Ακαδημία Νευροχειρουργών [World Academy of Neurological Surgeons]. ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ Πρόεδρος (Chairman) της Επιτροπής Χειρουργικής Νευροτροποποίησης [Operative Neuromodulation Committee] της Παγκόσμιας Oμοσπονδιακής Ενωσης Νευροχειρουργικών Εταιρειών [Wold Federation of Neurosurgical Societies] (2005-2011). Διευθυντής νευροχειρουργός, Νευροχειρουργική Κλινική, University Hospital Coventry and Warwickshire, England (1993-1999). Επίτιμος κλινικός λέκτορας (Honorary senior clinical lecturer), University of Warwick, England (1995-1999). Διευθυντής νευροχειρουργός, Κέντρο Νευρολογίας και Νευροχειρoυργικής Κεντρικής Αγγλίας [Midland Centre for Neurology and Neurosurgery], Πανεπιστήμιο του Μπέρμινχαμ, Αγγλία [University of Birmingham, England], 1994. Μέλος, Επιτροπή Εκπαίδευσης [Training Committee] της Πανευρωπαϊκής Oμοσπονδιακής Ένωσης Νευροχειρουργικών Εταιρειών [European Association of Neurosurgical Societies] (2003-2008).

90 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ

Ενδαγγειακή αποκατάσταση θωρακοκοιλιακού ανευρύσματος!

Μονάδα Γνωστικής Αποκατάστασης για άτομα με ψυχικές διαταραχές!

ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΌ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ Ιωαννίνων (ΠΓΝΙ) πρωτοπορεί και για πρώτη φορά στη Βορειοδυτική Ελλάδα πραγματοποιήθηκε ενδαγγειακή αποκατάσταση θωρακοκοιλιακού ανευρύσματος με απόλυτη επιτυχία. Υπεύθυνοι του πολύπλοκου αυτού εγχειρήματος ήταν ο επιμελητής Β’ ΕΣΥ, αγγειοχειρουργός Δημήτριος Χατζής της Χειρουργικής Κλινικής και ο επιμελητής Α’ επεμβατικός καρδιολόγος Δημήτριος Νίκας της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής. Στην πολύωρη και απαιτητική αυτή επέμβαση καταλυτικό ρόλο είχαν η αγγειοχειρουργική ομάδα του ΠΓΝΙ, ο επιμελητής Β’ ΕΣΥ Δρ Γεώργιος Καραολάνης, ο επικ. επιμελητής Β’ ΕΣΥ Ευάγγελος Αλεξίου, η ειδικευομένη Αρετή Βασιλείου, η αναισθησιολόγος Αθηνά Γκαρτζονίκα και το έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό των χειρουργείων του νοσοκομείου. Τα θωρακοκοιλιακά ανευρύσματα, αν και όχι ιδιαίτερα συχνά στον γενικό πληθυσμό, αποτελούν βαρύτατες παθολογικές οντότητες όπου μέχρι πρόσφατα η «ανοικτή» χειρουργική επέμβαση-αποκατάσταση ήταν μονόδρομος. Δυστυχώς, οι «ανοικτές» πολύωρες επεμβάσεις θεωρούνταν ιδιαίτερα σύνθετες και συνοδεύονταν από υψηλά ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας. Επιπλέον, παρά την επιτυχή έκβαση της επέμβασης, υπήρχε ανάγκη πολυήμερης νοσηλείας και ανάρρωσης του ασθενούς. Τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη των ενδαγγειακών μοσχευμάτων και της τεχνογνωσίας των αγγειοχειρουργών αυτές οι επεμβάσεις γίνονται με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους, μέσω μικρών ή και καθόλου τομών, με αποτέλεσμα τη γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς, την αποφυγή νοσηλείας σε ΜΕΘ και τη μείωση του χρόνου νοσηλείας σε λίγες ημέρες, χωρίς την εμφάνιση μείζονων επιπλοκών. Η αποκατάσταση και η επαναφορά του ασθενούς στη φυσιολογική δραστηριότητα είναι ταχύτατη, με προφανή την άμεση βελτίωση της ποιότητας ζωής, σε πρώιμο και απώτερο χρόνο μετά την επέμβαση. Επεμβάσεις τέτοιου τύπου δεν απαιτούν μόνο εξειδικευμένες γνώσεις από πλευράς ιατρών, αλλά και τεχνολογικό εξοπλισμό τον οποίο το ΠΓΝΙ διαθέτει, αλλά και εξελίσσει βάσει των αναγκών που δημιουργούνται. Ο συνδυασμός των παραπάνω έθεσε και τις βάσεις για την πραγματοποίηση τέτοιων επεμβάσεων στο νοσοκομείο, που τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό πραγματοποιούνται σε ελάχιστα εξειδικευμένα μόνο κέντρα.■

Η ΜΟΝΆΔΑ ΓΝΩΣΤΙΚΉΣ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής αποτελεί την πρώτη μονάδα στην Ελλάδα που ασχολείται με τη διερεύνηση και την αποκατάσταση της γνωστικής λειτουργίας ατόμων με ψυχικές διαταραχές. Στεγάζεται στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Πειραιώς 114, στο Γκάζι. Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο επιμελητής Α’ ψυχίατρος Δρ Δημήτριος Κόντης. Η λειτουργία της Μονάδας Γνωστικής Αποκατάστασης βασίζεται στο σταθερό εύρημα πολλών διεθνών ερευνών ότι οι γνωστικές λειτουργίες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την καθημερινή λειτουργικότητα όσων εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές. Φαίνεται μάλιστα ότι οι διαταραχές στη μνήμη, στην προσοχή, στην ταχύτητα επεξεργασίας των ερεθισμάτων, στην ικανότητα για νοητικό σχεδιασμό και στην ικανότητα αναγνώρισης συναισθημάτων παρεμποδίζουν την καθημερινότητα περισσότερο ακόμη και από τα ίδια τα συμπτώματα. Η Μονάδα Γνωστικής Αποκατάστασης έχει αναπτύξει ένα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα πρόγραμμα γνωστικής αποκατάστασης στην ψύχωση, το Πρόγραμμα «Μελέτη». Το «Μελέτη» αποτελείται από 40 ωριαίες συνεδρίες που γίνονται με συχνότητα 2-3 φορές/εβδομάδα. Επομένως, η διάρκεια του προγράμματος είναι περίπου τέσσερις μήνες. Οι πρώτες 35 συνεδρίες βοηθούν στην αύξηση της ταχύτητας της σκέψης, γυμνάζουν τη μνήμη, την προσοχή, εκπαιδεύουν στο να λύνεις καλύτερα διάφορα προβλήματα και να σχεδιάζεις με το μυαλό σου. Οι τελευταίες 5 συνεδρίες είναι αφιερωμένες στην ενδυνάμωση των συναισθημάτων. Δηλαδή κάνουν τον εκπαιδευόμενο πιο ικανό να αναγνωρίζει τα δικά του συναισθήματα, αλλά και τα συναισθήματα των άλλων. Για περισσότερες πληροφορίες: Τηλ. 2105232359 (εσωτ. 201, 303).■

| 91

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

Διατατική οστεογένεση με χρήση της μεθόδου ILLIZAROV: Μια λύση δύσκολων ορθοπαιδικών προβλημάτων

Γράφει ο ΜΑΤΘΑΊΟΣ ΤΖΟΥΡΜΠΆΚΗΣ, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», με τη συνεργασία του ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΏΤΟΥ ΓΕΏΡΓΙΟΥ, ειδικευόμενου ορθοπαιδικού.

Η ΔΙΑΤΑΤΙΚΉ ΟΣΤΕΟΓΈΝΕΣΗ είναι μια χειρουργική τεχνική με την οποία επιτυγχάνεται επιμήκυνση ενός οστού ή/και πλήρωση ενός οστικού ελλείμματος με νεόπλαστο οστούν. Η χειρουργική διαδικασία περιλαμβάνει οστεοτομία (διατομή ενός οστού) και σταδιακή απομάκρυνση των οστικών κολοβωμάτων, ώστε ο βιολογικός επουλωτικός μηχανισμός να συμπληρώσει το κενό δημιουργώντας νεόπλαστο οστούν. Ταυτόχρονα, με τη διατατική οστεογένεση, οι διατατικές δυνάμεις διατείνουν και τους παρακείμενους μαλακούς ιστούς ξεκινώντας μια σειρά προσαρμοστικών μεταβολών στους μαλακούς ιστούς, που χαρακτηρίζονται ως διατατική ιστογένεση. Η ενεργός αυτή ιστογένεση παρατηρείται σε ποικίλους ιστούς, που περιλαμβάνουν μυς, τένοντες, περιτονίες, δέρμα, βλεννογόνους, αγγεία και νεύρα.

92 |

ΜΈΘΟΔΟΣ ΙLIZAROV Η μέθοδος Ilizarov αποτελεί ουσιαστικά έναν τύπο διατατικής οστεογένεσης, τον πιο γνωστό και πολυ-χρησιμοποιημένο σίγουρα. Χρησιμοποιεί μια μοναδική συσκευή εξωτερικής οστεοσύνθεσης, η οποία αποτελείται από ατσάλινους δακτυλίους, βελόνες και ράβδους με σπείραμα, καθώς και διάφορα συνδετικά στοιχεία. Οι δακτύλιοι περιβάλλουν το άκρο συνδεόμενοι μεταξύ τους με τις ράβδους, ενώ καθηλώνονται στο οστούν με τις διοστικές βελόνες. Το όλο σύστημα λόγω της κυκλικής κατασκευής του και της μεγάλης τάσης των βελονών (90-130 Ν) προσφέρει πολύ μεγαλύτερη σταθερότητα από τα κοινά συστήματα μονόπλευρης εξωτερικής οστεοσύνθεσης. Η βασική αρχή της τεχνικής Ιlizarov είναι ότι επάγει την οστεογένεση στο πεδίο της χειρουργικής οστεοτομίας δίνοντας το απαραίτητο υπόβαθρο αιμάτωσης, σταθεροποίησης και ελεγχόμενης διάτασης. Η διάταση αυτή πραγματοποιείται με ρυθμό επιμήκυνσης ίσο με 1mm την ημέρα, διαιρούμενο σε τέσσερις περιόδους. Η οστεογένεση ολοκληρώνεται σε τρεις διαδοχικές φάσεις, που είναι η λανθάνουσα περίοδος, η περίοδος διάτασης και η περίοδος της οστικής ωρίμανσης. Κατά τη λανθάνουσα περίοδο, ο ασθενής αφήνεται να αναρρώσει μετά την αρχική οστεοτομία και την εφαρμογή της συσκευής. Αμέσως μετά αρχίζει η φάση της διάτασης κατά την οποία η συσκευή ρυθμίζεται με το γύρισμα των παξιμαδιών και αυξάνει σταδιακά η απόσταση μεταξύ των δακτυλίων (και συνεπώς των οστών) με αποτέλεσμα την επιμήκυνση του πόρου και τη δημιουργία νέου οστού ανάμεσα στα οστικά άκρα. Τέλος, κατά την περίοδο της ωρίμανσης, το νεοσχηματισθέν οστό αφήνεται να ωριμάσει πριν αφαιρεθεί η συσκευή. Το βασικό πλεονέκτημα της χρήσης της συσκευής Ilizarov για τη διατατική οστεογένεση είναι

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ότι ο ασθενής μπορεί να βαδίζει καθ′ όλη τη διάρκεια της θεραπείας. Επιπλέον, το βιολογικό τραύμα από την εφαρμογή της συσκευής είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις κλασικές μεθόδους. ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ Η τεχνική επινοήθηκε και πρωτοεφαρμόστηκε από τον καθηγητή Gavriil Abramovich Ilizarov στο Κουργκάν της Ρωσίας γύρω στο 1950. Ο καθηγητής τη χρησιμοποίησε για να αντιμετωπίσει ατελείς πωρώσεις σε κατάγματα στρατιωτών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ilizarov μελέτησε το σχηματισμό πόρου και εμπνεύστηκε τη διατατική οστεογένεση όταν ένας ασθενής του κατά λάθος γύρισε ανάποδα τα παξιμάδια και, αντί να συμπιέσει τα κατεαγότα άκρα, τα απομάκρυνε. Η τεχνική απέκτησε φήμη στη Σοβιετική Ένωση το 1968, όταν ο καθηγητής θεράπευσε τον ολυμπιονίκη Valery Brumel που έπασχε αποψευδάρθρωση κνήμης με οστικό έλλειμμα μετά από τροχαίο ατύχημα και είχε ήδη κάνει 20 ανεπιτυχείς κλασικές επεμβάσεις. Ο Ilizarov απέκτησε μεγαλύτερη φήμη στην Ευρώπη όταν θεράπευσε τον Ιταλό δημοσιογράφο Carlo Mauri.

O Mauri είχε υποστεί κάταγμα κνήμης δέκα χρόνια νωρίτερα, το οποίο δεν είχε πωρωθεί ποτέ, όταν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στον Ατλαντικό το τραύμα του ξανάνοιξε και ένας Ρώσος ιατρός τον συμβούλευσε να επισκεφτεί τον Ilizarov. Όταν ο δημοσιογράφος γύρισε στην Ιταλία μετά τη θεραπεία του, οι Ιταλοί ορθοπαιδικοί εντυπωσιάστηκαν από την πώρωση της κνήμης του και προσκάλεσαν τον Ρώσο Καθηγητή να μιλήσει στο συνέδριο της Ιταλικής ΑΟ στο Μπελάτζιο. Στην Αμερική έφτασε το 1987 από τον ορθοπαιδικό Victor Frankel. ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΉ ΜΑΣ Στην Ορθοπαιδική Κλινική του ΓΝΑ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» η τεχνική βρίσκει ευρεία εφαρμογή από την ομάδα μας, με άριστα αποτελέσματα σε σύνθετα περιστατικά. Εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση περιστατικών

με σύνθετα κατάγματα, οστικά ελλείμματα, ψευδαρθρώσεις και πλημμελείς πωρώσεις, καθώς και οστικές παραμορφώσεις. Δύο από τα πιο ενδιαφέροντα περιστατικά που αντιμετωπίστηκαν το τελευταίο διάστημα στην κλινική μας θα παρουσιασθούν πιο κάτω. ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ 1 Ασθενής 32 ετών, γυναίκα, πολυτραυματίας μετά από τροχαίο με δίκυκλο, παρουσίαζε συντριπτικό κάταγμα διάφυσης μηριαίου με οστικό έλλειμμα περίπου 17 εκατοστών, το οποίο αντιμετωπίσθηκε αρχικά με εξωτερική οστεοσύνθεση. Μετά την πάροδο ενός μήνα διενεργήθηκε οστεοτομία μηριαίου περιφερικά του κατάγματος και εφαρμογή του συστήματος Ιlizarov. Σε δεύτερο χρόνο πραγματοποιήθηκε οστεοτομία κεντρικά του κατάγματος και μετά τη λανθάνουσα φάση άρχισε η ταυτόχρονη διάταση του κεντρικού και του περιφερικού τμήματος. Αφού επετεύχθη το επιθυμητό μήκος για την ισοσκέλιση, πραγματοποιήθηκε ανάστροφη ενδομυελική ήλωση. Μετά την πάροδο ενός έτους παρατηρήθηκε πώρωση του κατάγματος με δυνατότητα πλήρους φόρτισης του σκέλους από την ασθενή. ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ 2 Ασθενής 67 ετών, γυναίκα, με χρόνια παραγωγική οστεομυελίτιδα κάτω πέρατος κνήμης σε έδαφος

| 93

φάσης άρχισε η επιμήκυνση της κνήμης έως την αποκατάσταση του επιθυμητού μήκους. Παρατηρήθηκε ατελής πώρωση των τμημάτων του οστού που είχε αφαιρεθεί λόγω της οστεομυελίτιδας, παρότι αυτά είχαν έρθει σε επαφή και αποφασίστηκε η αρθρόδεση της ποδοκνημικής και αστραγαλοπτερνικής άρθρωσης με ενδομυελική ήλωση κνήμης. Δύο μήνες μετά παρατηρήθηκε πώρωση της περιοχής στο κάτω πέρας της κνήμης και η ασθενής βαδίζει με πλήρη φόρτιση.

εσωτερικής οστεοσύνθεσης με πλάκα και κοχλίες προ δεκαετίας. Στην ασθενή είχαν πραγματοποιηθεί πολλαπλές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της οστεομυελίτιδας σε άλλα κέντρα, χωρίς επιτυχή αποτελέσματα. Αρχικά αντιμετωπίσθηκε χειρουργικά με αφαίρεση του πάσχοντος οστού μήκους περίπου 5 εκατοστών, οστεοτομία διάφυσης περόνης και τοποθέτηση συστήματος Ιlizarov. Η οστεοτομία της κνήμης πραγματοποιήθηκε σε δεύτερο χρόνο λόγω του υψηλού μικροβιακού φορτίου της ασθενούς. Μετά το πέρας της λανθάνουσας

ΣΥΖΉΤΗΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Η χρήση της διατατικής οστεογένεσης επιτρέπει την αναγέννηση μεγάλων οστικών ελλειμμάτων με αποτέλεσμα την επιτυχή αντιμετώπιση πολύπλοκων περιστατικών. Αναμφίβολα είναι μια τεχνική με υπαρκτές επιπλοκές, όπως οι φλεγμονές στην περιοχή των βελονών, παρεκκλίσεις του αναπτυσσόμενου οστού από την επιθυμητή κατεύθυνση και αποτυχία τήρησης του πρωτοκόλλου από τους ασθενείς. Παρ’ όλα αυτά, εάν εφαρμοστεί με τις σωστές ενδείξεις, τον σωστό τρόπο και την επιμελή συνεργασία του ασθενούς, μπορεί να δώσει άριστη λύση σε πολύπλοκα περιστατικά, όπου όλες οι άλλες μέθοδοι έχουν αποτύχει. ■

ΜΑΤΘΑΊΟΣ ΤΖΟΥΡΜΠΆΚΗΣ Ο Ματθαίος Τζουρμπάκης γεννήθηκε στην Κρήτη και είναι πατέρας τριών παιδιών. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κολονίας Γερμανίας με υποτροφίες του γερμανικού κράτους. Συνέχισε στο ίδιο πανεπιστήμιο με την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής στην κινηματική του γόνατος, την οποία και απέκτησε με βαθμό άριστα μετά μεγίστου επαίνου. Μετά τη στρατιωτική του θητεία εξειδικεύτηκε στην Ορθοπαιδική-Τραυματολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών δίπλα στον καθηγητή Η. Λαμπίρη. Στη συνέχεια έλαβε εξειδίκευση στην Ελβετία στην αρθροσκοπική χειρουργική γόνατος και αθλητικών κακώσεων και στη Γερμανία στις κακώσεις πυελικού δακτυλίου και σπονδυλικής στήλης. Στο Νοσοκομείο «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» εργάζεται από το 1997, έχοντας διεκπεραιώσει πλήθος χειρουργικών επεμβάσεων. Ιδιαίτερα γνωστικά αντικείμενα είναι η αρθροσκοπική χειρουργική, οι αθλητικές κακώσεις, οι σύνθετες συνδεσμικές βλάβες γόνατος, οι επιμηκύνσεις οστών με τη μέθοδο Ilizarov, οι βαριές σηπτικές καταστάσεις αρθρώσεων, η προσθετική χειρουργική ισχίου και γόνατος και οι αναθεωρήσεις ισχίου και γόνατος. Είναι ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Αρθροσκοπικής Εταιρείας Ελλάδος, ενώ έχει πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο.

94 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΉΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΊΑΣ ΠΑΝ/ΜΊΟΥ ΙΩΑΝΝΊΝΩΝ

Η Μελέτη Υγείας Ηπείρου αναζητά γενετικούς παράγοντες κινδύνου από την COVID-19! ΣΗΜΑΝΤΙΚΉ ΕΊΝΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΉ της Μελέτης Υγείας Ηπείρου στον εντοπισμό ατόμων με υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά από COVID-19 ή να εμφανίσουν παρατεταμένα συμπτώματα και στην ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών θεραπειών. Ειδικότερα, η Μελέτη Υγείας Ηπείρου συμμετέχει στον παγκόσμιο συνασπισμό μελετών που αναζητά γενετικούς παράγοντες κινδύνου για τη νόσηση και τις επιπλοκές από την COVID-19. Συνολικά, 81 μελέτες από 35 χώρες συμμετέχουν και η Μελέτη Υγείας Ηπείρου είναι η μόνη ελληνική μελέτη στο συνασπισμό. Όπως αναφέρουν οι επιστημονικοί υπεύθυνοι, Κωνσταντίνος Τσιλίδης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και Βασίλης Τζοβάρας, παθολόγος της «Ιατρικής Φροντίδας Ιωαννίνων»: «Προσπαθούμε να απαντήσουμε γιατί συγκεκριμένα άτομα νοσούν σοβαρά ή έχουν παρατεταμένα (π.χ. για πολλούς μήνες μετά τη νόσηση) συμπτώματα της νόσου, ενώ άλλα άτομα με τα ίδια γενικά χαρακτηριστικά νοσούν ήπια ή ασυμπτωματικά, και εάν συγκεκριμένα γονίδια μπορούν να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό. Έχουμε ήδη συμμετάσχει στην ανεύρεση πλειάδας γονιδίων που σχετίζονται με τη μόλυνση από τον κορωνοϊό, τη σοβαρή νόσηση και το σύνδρομο των παρατεταμένων συμπτωμάτων, και κάποια από τα γονίδια αυτά φαίνεται να είναι διαφορετικά για κάθε μία από τις προαναφερόμενες εκβάσεις (π.χ. μόλυνση και σοβαρή νόσηση). Η δράση των περισσοτέρων από αυτά τα γονίδια εντοπίζεται στο ανώτερο, μέσο και κατώτερο αναπνευστικό σύστημα. Οι πληροφορίες αυτές είναι εξαιρετικά χρήσιμες, γιατί θα μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε άτομα με υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά ή να εμφανίσουν παρατεταμένα συμπτώματα και να αναπτύξουμε νέες αποτελεσματικές θεραπείες», και καταλήγουν: «Ευελπιστούμε στη συμμετοχή σας στη Μελέτη Υγείας Ηπείρου και την υποστήριξη της σπουδαίας αυτής προσπάθειας, ώστε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε σημαντική γνώση για την πρόληψη, θεραπεία και πρόγνωση νοσημάτων που ταλανίζουν τον ελληνικό και παγκόσμιο πληθυσμό».

Η Μελέτη Υγείας Ηπείρου βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και θα δέχεται συμμετοχές σε ειδικό χώρο που έχει διαμορφωθεί στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Τμήματος Ιατρικής. Τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας και με την απαιτούμενη χρονική διάρκεια ανάμεσα στα ραντεβού, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν με ένα τηλεφώνημα ή με ένα κλικ να συμμετάσχουν με ασφάλεια σε μια πρωτοποριακή επιδημιολογική μελέτη. Κλείστε ραντεβού στην παρακάτω ιστοσελίδα: https://ehs.med.uoi.gr/booking/ ή καλέστε (πρωινές ώρες) στο τηλέφωνο: 6984726498. Στη Μελέτη Υγείας Ηπείρου συμμετέχουν άνδρες και γυναίκες ηλικίας 25 έως 70 ετών, μόνιμοι κάτοικοι στην Περιφέρεια Ηπείρου. Όσοι συμμετάσχουν θα λάβουν μία δωρεάν και λεπτομερή αναφορά της κατάστασης της υγείας τους και τα αποτελέσματα μίας πλήρους λιπομέτρησης. Η Μελέτη Υγείας Ηπείρου αποτελεί συνεργασία του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της «Ιατρικής Φροντίδας Ιωαννίνων» και χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Ηπείρου μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος Ήπειρος 2014-2020. ■

| 95

Η σωστή αντιμετώπιση για τα ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΆ ΚΑΤΆΓΜΑΤΑ Πιο επιρρεπείς οι γυναίκες άνω των 50 ετών

Γράφει ο ΠΑΝΤΕΛΉΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΊΔΗΣ, ορθοπαιδικός χειρουργός, επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ. ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΆ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΚΑΤΆΓΜΑΤΑ που συμβαίνουν όταν η οστική πυκνότητα είναι μειωμένη, όπως στην οστεοπενία και στην οστεοπόρωση, χωρίς να έχει προηγηθεί σοβαρός τραυματισμός, αλλά με τη δράση μικρής έντασης βίας που κανονικά δεν θα προκαλούσε κάταγμα. Τις περισσότερες φορές γίνονται μετά από μια απλή πτώση στο έδαφος ή σε προχωρημένη οστεοπόρωση μετά την προσπάθεια ανύψωσης ενός μετρίου βάρους αντικειμένου, στο σκύψιμο, με απότομες κινήσεις ή ακόμα και με το βήχα. Συνήθως συμβαίνουν μετά την ηλικία των 50 ετών και είναι συχνότερα στις γυναίκες, οι οποίες είναι περισσότερο επιρρεπείς στην οστεοπόρωση. Οι συχνότερες περιοχές του σώματος που τραυματίζονται είναι η σπονδυλική στήλη (40%), το ισχίο (20%) και ο καρπός (20%), αν και οστεοπορωτικό κάταγμα μπορεί να συμβεί και στα υπόλοιπα οστά. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ Είναι ένα από τα συχνότερα ορθοπαιδικά προβλήματα. Παγκοσμίως κάθε τρία δευτερόλεπτα συμβαίνει ένα τέ-

96 |

τοιο κάταγμα. Μετά την ηλικία των 50 ετών μία στις δύο γυναίκες και ένας στους τέσσερις άνδρες θα υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα. Το μέγεθος του προβλήματος είναι τεράστιο, αν αναλογιστούμε ότι 9 εκατομμύρια οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν ετησίως σε όλο τον κόσμο, με τα 3 εκατομμύρια να αφορούν την Ευρώπη. Τα ελληνικά δεδομένα είναι ανάλογα, με τα κατάγματα αυτά να ξεπερνούν τις 100.000 περιπτώσεις το χρόνο και να αποτελούν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα με ατομική, κοινωνική και οικονομική επιβάρυνση στον ασθενή, στο οικείο περιβάλλον του και στα εθνικά συστήματα υγείας. ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΟΎΜΕ Το κυριότερο σύμπτωμα που παρουσιάζουν τα οστεοπορωτικά κατάγματα είναι ο πόνος από το σπασμένο κόκαλο, ωστόσο λόγω της χαμηλής έντασης βίας του τραυματισμού με τον οποίο συμβαίνουν αυτά τα κατάγματα, μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά αμέσως τη στιγμή της κάκωσης, αλλά ο ασθενής να αναζητά βοήθεια καθυστερημένα, όπως συμβαίνει κυρίως με τα κατάγματα στη σπονδυλική στήλη. Άλλα συμπτώματα έχουν σχέση με το οστό που σπάει, όπως στο ισχίο, δεν μπορεί να περπατήσει και το πόδι είναι κοντύτερο από το άλλο, ενώ στον καρπό υπάρχει παραμόρφωση και μεγάλη δυσκολία να χρησιμοποιήσει το χέρι του. ΠΏΣ ΓΊΝΕΤΑΙ Η ΔΙΆΓΝΩΣΗ Για τη διάγνωση των καταγμάτων αυτών ο ορθοπαιδικός ζητά απλή ακτινογραφία, που αποκαλύπτει το σπασμένο οστό. Μερικές φορές θα χρειαστεί αξονική τομογραφία για να δούμε τις λεπτομέρειες του κατάγματος και να καθοριστεί το είδος της θεραπείας του κατάγματος. Τέλος, η μαγνητική τομογραφία είναι σε θέση να καθορίσει την ηλικία των καταγμάτων, δηλ. αν είναι πρόσφατο ή παλαιό, το στάδιο της πώρωσης

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

και αν τυχόν έχουν επηρεαστεί τα νεύρα και ο νωτιαίος μυελός από πίεση λόγω του κατάγματος στη σπονδυλική στήλη. Φυσικά δεν ξεχνάμε τη μέτρηση οστικής πυκνότητας, ώστε να μπορέσει η ασθενής να λάβει πλήρη θεραπεία. Η ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΓΊΝΕΤΑΙ ΑΝΆΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΉ ΤΟΥ ΚΑΤΆΓΜΑΤΟΣ Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου κατάγματος περιλαμβάνει την άμεση αντιμετώπιση του σπασμένου οστού και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Ανάλογα με την περιοχή που τραυματίστηκε και τη μορφή του κατάγματος, η αντιμετώπισή του είναι συντηρητική με ειδικό κηδεμόνα σταθεροποίησης για τη σπονδυλική στήλη και γύψινο νάρθηκα ακινητοποίησης στον καρπό ή χειρουργική, όταν το κάταγμα είναι παρεκτοπισμένο. Στη σπονδυλική στήλη η χειρουργική αντιμετώπιση λέγεται σπονδυλοπλαστική και γίνεται με τη διαδερμική έγχυση ιατρικού τσιμέντου μέσα στον σπασμένο σπόνδυλο. Ειδικά τα κατάγματα του ισχίου η αντιμετώπισή τους είναι χειρουργική. Ανάλογα με τον τύπο του κατάγματος, γίνεται διατήρηση και δήλωση του σπασμένου οστού ή αντικατάστασή του με πρόθεση.

Χάρη στην εξέλιξη της χειρουργικής με μεθόδους μικρής επεμβατικότητας και με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της ρομποτικής χειρουργικής, οι ασθενείς μας γυρίζουν γρήγορα στο σπίτι τους και ακολουθούν κατάλληλο πρόγραμμα αποκατάστασης με σκοπό να είναι αυτόνομοι και λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους. Τέλος, δεν ξεχνάμε την κατάλληλη αντιοστεοπορωτική αγωγή που περιλαμβάνει φάρμακα για τη βελτίωση της ποιότητας του οστού, συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D. Ακόμη μπορεί να χρειαστεί και η βοήθεια ιατρών άλλων ειδικοτήτων, γιατί πολύ συχνά οι ασθενείς αυτοί έχουν συννοσηρότητες. Ακολουθώντας τέτοια σύγχρονα μοντέλα συνολικής προσέγγισης του ασθενούς μπορούμε με επιτυχία να αντιμετωπίσουμε ένα οστεοπορωτικό κάταγμα και ο ασθενής να επιστρέψει στην κανονικότητά του. ■

ΠΑΝΤΕΛΉΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΊΔΗΣ Ο Παντελής Τριανταφυλλίδης είναι ορθοπαιδικός χειρουργός. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κάτοχος τίτλου ειδικότητας της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής από την Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου ΚΑΤ και υποψήφιος διδάκτωρ της Ιατρικής σχόλης του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξειδικεύεται στην αρθροπλαστική του γόνατος και του ισχίου, στη ρομποτική αρθροπλαστική, στην αρθροσκοπική χειρουργική του γόνατος, του ώμου και της ποδοκνημικής, στην αντιμετώπιση αθλητικών κακώσεων, στην οστεοπόρωση και την αντιμετώπιση των καταγμάτων. Επίσης, κατά τη διάρκεια της ειδικότητάς του έχει εκπαιδευτεί στη Μικροχειρουργική και τη Χειρουργική του Άνω Άκρου, καθώς και στην Παιδο-ορθοπαιδική. Παράλληλα, διατελεί διευθυντής και επιστημονικά υπεύθυνος του Ορθοπαιδικού Τμήματος της Ορθοβιοϊατρικής. Χειρουργεί και συνεργάζεται με μεγάλα νοσοκομεία των Αθηνών, όπως το ΥΓΕΙΑ, όπου και διετέλεσε αναπληρωτής διευθυντής, καθώς και το ΜΗΤΕΡΑ. Έχει συμμετάσχει στην εκπαίδευση των φοιτητών στο μάθημα της Ορθοπαιδικής και του Εργαστηρίου Πρώτων Βοηθειών σε φοιτητές Φυσικοθεραπείας. Έχει διατελέσει ιατρός πολλών ομάδων και αθλητικών συλλόγων και έχει χειρουργήσει πολλούς αθλητές. Eχει συμμετάσχει ως ομιλητής και διοργανωτής σε πλήθος συνεδρίων, διαλέξεων και ανακοινώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και στη συγγραφή άρθρων σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

| 97

Ιατρικό Κέντρο Περιστερίου

Νέα τεχνική με εκλυόμενη θερμική ενέργεια δίνει λύση στα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης! Του ΆΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΊΤΗ

ΈΝΑ ΑΠΌ ΤΑ ΚΎΡΙΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ που ταλαιπωρεί παγκοσμίως τον ενήλικο πληθυσμό ηλικίας 25 έως και 75 ετών είναι ο πόνος της σπονδυλικής στήλης και ειδικότερα της αυχενικής και οσφυϊκής μοίρας. Ενδεικτικά οι αιτίες του πόνου είναι: μυϊκή θλάση, σπονδυλική στένωση, σπονδυλίτιδα, σπονδύλωση, αστάθεια αρθρώσεων σπονδυλικών σωμάτων, σπονδυλολίσθηση, χρόνιες παθήσεις σπονδυλικής στήλης (π.χ. σκολίωση). Ωστόσο, η κυριότερη αιτία πόνου, σε ποσοστό άνω του 50%, είναι δισκικής αιτιολογίας (π.χ. εκφύλιση δίσκου, κήλη δίσκου ή ελεύθερο τμήμα δίσκου). Οι αιτίες αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνιο και οξύ πόνο με απώλεια ποιότητας ζωής, δυσκολία ή αδυναμία βάδησης, ισχιαλγία, αδυναμία άνω άκρων

ΓΕΏΡΓΙΟΣ Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΌΠΟΥΛΟΣ Oρθοπαιδικός χειρουργός και διευθυντής του Tμήματος Σπονδυλικής Στήλης στο Ιατρικό Κέντρο Περιστερίου.

98 |

(αυχενικές κήλες δίσκου) ή αυχεναλγίες. Ο τρόπος αντιμετώπισης αυτών των συμπτωμάτων είναι είτε συντηρητικός (φαρμακευτική αγωγή, φυσιοθεραπεία, άσκηση) είτε χειρουργικός (δισκεκτομή -ανοικτή ή ενδοσκοπική- και αποσυμπίεση, σπονδυλοδεσία κ.ά.). «Τα τελευταία 2-3 χρόνια, έχουν έρθει στο φως πολλές τεχνικές «ελάχιστης επεμβατικότητας» (minimal invasive techniques), γι’ αυτό όλο και περισσότεροι ασθενείς αποφασίζουν αυτού του είδους τη χειρουργική αντιμετώπιση», επισημαίνει ο Γιώργος Τριανταφυλλόπουλος, ορθοπαιδικός χειρουργός και διευθυντής του τμήματος Σπονδυλικής Στήλης στο Ιατρικό Κέντρο Περιστερίου ( Όμιλος Ιατρικού Αθηνών), εξειδικευμένος αποκλειστικά σε διαδερμικές ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές σπονδυλικής στήλης, για περισσότερο από 10 χρόνια. «Ειδικότερα, οι τεχνικές αυτές που χρησιμοποιούνται για αντιμετώπιση σε περιστατικά κήλης δίσκου σε αυχένα - θώρακα - μέση είναι διαδερμικές τεχνικές (χωρίς τομή), χωρίς γενική αναισθησία και με ελάχιστη παραμονή λίγων ωρών με τη χρήση τοπικού αναισθητικού». «Τα 10 τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζουμε αυτά τα περιστατικά με την τεχνική της δισκοπλαστικής, δηλαδή με χρήση γέλης (gel) το οποίο περιέχει αιθανόλη, κυτταρίνη και σκιαγραφικό υλικό. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, σε περιστατικά άνω των 200 ασθενών, έχοντας εφαρμόσει την τεχνική αυτή σε άνω των 400 πασχόντων δίσκων», εξηγεί ο κ. Τριανταφυλλόπουλος και συμπληρώνει: «Σήμερα έχει προστεθεί στις επιλογές μας ένα νέο υλικό για την αντιμετώπιση των περιστατικών που

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ αφορούν κήλες δίσκου και τη διαδερμική τους αντιμετώπιση: Διπολικό Ηλεκτρόδιο RF-Plasma Χαμηλής Εκλυόμενης Θερμικής Ενέργειας. Το ηλεκτρόδιο αυτό διαφοροποιείται και υπερτερεί σαφέστατα έναντι της χρήσης παλαιότερων τεχνικών με τη χρήση λέιζερ (laser), καθώς η εκλυόμενη ενέργεια δεν ξεπερνά τους 45°C στο μέγιστο, σε σύγκριση με τους τουλάχιστον 100°C του λέιζερ, καθιστώντας το έτσι πολύ πιο ασφαλές για τους γειτονικούς μη πάσχοντες ιστούς της δισκικής κοιλότητας». Σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλόπουλο, τα σημαντικά πλεονεκτήματα της τεχνικής αυτής είναι τα εξής: ▪ Εφαρμογή του υλικού χωρίς να είναι απαραίτητη η νοσηλεία του ασθενούς.

▪ Εφαρμογή του υλικού με ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, «minimal invasive», ελαχιστοποιώντας και τον κίνδυνο λοίμωξης.

▪ Εφαρμογή με τοπική αναισθησία.

▪ Απουσία πόνου προκαλούμενου από μεταγενέστερη στένωση του μεσοσπονδυλίου διαστήματος μετά τη θεραπεία (facet syndrome).

▪ Κατά τη διάρκεια μιας εφαρμογής, πολλοί πάσχοντες δίσκοι μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη χρήση ενός μόνο ηλεκτροδίου.

▪ Διατήρηση του μεσοσπονδύ-

λιου ύψους του δίσκου που έχει γίνει εφαρμογή του ηλεκτροδίου.

▪ Άμεσα αντιληπτά αποτελέσματα.

▪ Άμεση επιστροφή στην εργασία (αντί για 2 μήνες με μία επιτυχή κλασική χειρουργική επέμβαση).

▪ Καμία υποτροπή δεν έχει παρατηρηθεί (εμπειρία >2 έτη).

▪ «Απονεύρωση» των αλγοϋποδοχέων (pain receptors) ευρισκόμενων στο οπίσθιο τμήμα του ινώδους δακτυλίου.

▪ Οικονομικό όφελος για τους δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς και τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς ο ασθενής δεν χρειάζεται να νοσηλευθεί και να ακολουθήσει φυσιοθεραπευτική μετεγχειρητική αγωγή, όπως μετά από μια κλασική χειρουργική αντιμετώπιση.

▪ Πιο σίγουρο αποτέλεσμα ιατρικής πράξης.

▪ Λιγότεροι ενεχόμενοι κίνδυνοι, λόγω της διαδερμικής εφαρμογής της δισκοπλαστικής.

▪ Διατήρηση των μυών και ιστών της πάσχουσας περιοχής, λόγω της διαδερμικής εφαρμογής του ηλεκτροδίου της δισκοπλαστικής. ■

ΓΕΏΡΓΙΟΣ Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΌΠΟΥΛΟΣ Ο Γεώργιος Γ. Τριανταφυλλόπουλος είναι πιστοποιημένος ορθοπαιδικός χειρουργός και διευθυντής του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης στο Ιατρικό Περιστερίου και ασκεί ιδιωτική πρακτική για πάνω από 10 χρόνια. Ειδικεύεται αποκλειστικά σε ενδοσκοπικές-διαδερμικές ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές σπονδυλικής στήλης, ενδοσκοπική αποκατάσταση καρπιαίου σωλήνα, αναίμακτη χειρουργική αντιμετώπιση καταγμάτων καθώς και πραγματοποιεί εγχύσεις αυξητικών παραγόντων-αιμοπεταλίων στην αντιμετώπιση παθήσεων του μυοσκελετικού συστήματος. Ο Γεώργιος Γ. Τριανταφυλλόπουλος, MD, γεννήθηκε στη Ν. Αφρική. Ολοκλήρωσε το πτυχίο του με άριστα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Carol Davilla. Ειδικεύτηκε στην Ορθοπαιδική Χειρουργική και Τραυματολογία στο Γενικό Νοσοκομείο Ελευσίνας «Θριάσειο» με καθοδηγητή τον παγκοσμίου φήμης ιατρό και ερευνητή καθηγητή T.B. Grivas και ολοκλήρωσε την ειδίκευσή του στο Νοσοκομείο Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού». Συνέχισε να εκπαιδεύεται και να εργάζεται με υποτροφία στο Νοσοκομείο Royal National Orthopaedic Hospital Brockley Hill, Stanmore, Ηνωμένο Βασίλειο, στο Νοσοκομείο Ospedale Santissima Trinità, Cagliari CA, Ιταλία, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Universitätsklinikum Würzburg, Γερμανίας, καθώς και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ajou University Hospital, Suwon-si, Gyeonggi-do, Κορέα, υπό την καθοδήγηση των καθηγητών Mr Sean Molloy, Dott. Stefano Marcia, Prof. Dr. Altan Sahin και Sang-Ho Lee, παγκόσμιων προσωπικοτήτων στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική σπονδυλικής στήλης. Είναι υποψήφιος διδάκτορας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα: «Η χρησιμοποίηση των οδοντιατρικών ακτινογραφιών ως εργαλείο ανίχνευσης-διάγνωσης της οστεοπόρωσης».

| 99

Όσα πρέπει να γνωρίζετε για να θεραπεύσετε το ΚΌΤΣΙ - ΒΛΑΙΣΌ ΜΈΓΑ ΔΆΚΤΥΛΟ ΤΟ ΚΌΤΣΙ Ή ΒΛΑΙΣΌΣ ΜΈΓΑΣ ΔΆΚΤΥΛΟΣ πρόκειται για μία οστική προεκβολή που εν μέρει οφείλεται σε δημιουργία ψευδοοστού, αλλά κυρίως οφείλεται στην προς τα έσω παρεκτόπιση του 1ου μεταταρσίου και την προς τα έξω μετατόπιση της 1ης φάλαγγας. Δημιουργεί παραμόρφωση στο μεγάλο δάκτυλο, αρκετές φορές πόνο στο κότσι ή βλαισό μέγα δάκτυλο, αδυναμία υπόδησης και συνοδά προβλήματα από τα μικρά δάκτυλα, όπως μεταταρσαλγία, γαμψοδακτυλία, νεύρωμα Morton και άλλα.

Γράφει ο ΑΘΑΝΆΣΙΟΣ ΜΠΑΔΈΚΑΣ, ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας.

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ Τα συμπτώματα για το κότσι που οδηγούν τον ασθενή στον γιατρό είναι πόνος κατά τη στάση και τη βάδιση, ξαφνικός πόνος, αδυναμία υπόδησης, παραμόρφωση του ποδιού, μουδιάσματα, κάψιμο στο πόδι, παραμόρφωση και πόνος και στα μικρά δάκτυλα. ΠΏΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊΤΑΙ Σίγουρα δεν υπάρχει μόνο ένας παράγοντας που προκαλεί το κότσι στο πόδι, η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική. Ένας βασικός παράγοντας για την εμφάνισή του αποτελεί το στενό υπόδημα. Προσοχή όχι τα ψηλοτάκουνα, όπως πολλές φορές αναφέρεται, αλλά αυτά που το μπροστινό μέρος του υποδήματος είναι στενό. Σε πληθυσμούς που δεν φορούν παπούτσια (π.χ. μέρη της Αφρικής) η εμφάνισή του είναι ελάχιστη. Δεύτερος σημαντικός παράγοντας είναι η κληρονομικότητα (γενετική προδιάθεση). Πολλές φορές αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα ανακαλύψουμε ότι η γιαγιά ή η θεία έπασχαν και αυτές από αυτή την παραμόρφωση. Το εφηβικό κότσι έχει σίγουρα γενετικό υπόβαθρο. Άλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι η πλατυποδία και ο υπερπρηνισμός του ποδιού.

100 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΏΣ ΓΊΝΕΤΑΙ Η ΔΙΆΓΝΩΣΗ Η διάγνωση είναι σχετικά απλή. Είναι οπτική εμφάνιση με την έσω παρεκτόπιση του 1ου μεταταρσίου και την προς τα έξω μετατόπιση της 1ης φάλαγγας. Η εμφάνιση της οστικής προεκβολής στο κότσι στο πόδι (ψευδοεξόστωση), η συνοδός παραμόρφωση στα υποδήματα, πόνος-χωλότητα της βάδισης, δυσκαμψία μερικές φορές του μεγάλου δακτύλου, συνοδές αντικατοπτρικές παραμορφώσεις στα μικρά δάκτυλα, λόγω της παρεκτόπισης που προκαλεί σε αυτά το κότσι.

αφαίρεση απλά της οστικής προεκβολής του ψευδοοστού, αλλά στη λειτουργική αποκατάσταση όλου του ποδιού στη διόρθωση της θέσης του 1ου μεταταρσίου και της 1ης φάλαγγας, στην εξισορρόπηση των μαλακών μορίων και στον ευθειασμό δύο πολύ σημαντικών οσταρίων που υπάρχουν κάτω από το μεγάλο δάκτυλο των σησαμοειδών.

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ Η χειρουργική παρέμβαση μπορεί να διορθώσει και να

ΠΟΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΜΈΘΟΔΟΣ ΕΊΝΑΙ Η ΚΑΛΎΤΕΡΗ Δεν υπάρχει μία χειρουργική μέθοδος που να διορθώνει όλα τα κότσια και τα πόδια, γιατί όλες οι παραμορφώσεις δεν είναι οι ίδιες. Ο χειρουργός θα πρέπει να γνωρίζει και να εφαρμόζει τη μέθοδο που είναι η

απαλλάξει από τον πόνο . Στην περίπτωση που υπάρχει και μεταταρσαλγία ή και παραμόρφωση στα μικρά δάκτυλα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται συνολικά. Αυτά μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα στην ίδια επέμβαση. Δηλαδή η χειρουργική θεραπεία δεν συνίσταται απλά στην αφαίρεση στο κότσι του ποδιού, δηλαδή στην

κατάλληλη για τη συγκεκριμένη παραμόρφωση και να συνυπολογίσει όλες τις συνοδές παραμέτρους που μπορεί να συνυπάρχουν εκτός από την παραμόρφωση (ελαστικότητα των αρθρώσεων, ρευματοειδής αρθρίτιδα, διαβήτης, αγγειοπάθεια). Επιπρόσθετα, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η πα-

| 101

ραμόρφωση δεν είναι μόνο οστική, αλλά και παραμόρφωση μαλακών μορίων, συνδέσμων και τενόντων και θα πρέπει να γίνεται οστική αποκατάσταση και αποκατάσταση των μαλακών μορίων. Η διόρθωση θα πρέπει να περιλαμβάνει και οστά και μαλακά μόρια και τα υπόλοιπα δάκτυλα. Δεν υπάρχει χειρουργική στο κότσι με LASER, αυτό είναι μύθος και κόλπο μάρκετινγκ, υπάρχει τεχνική με μικρές τομές, που όμως η εφαρμογή της σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής θα πρέπει να περιορίζεται μόνο σε ελαφρές παραμορφώσεις. Στην περίπτωση αυτή, τα κοψίματα γίνονται με ειδικά σβουράκια, όπως τα οδοντιατρικά περίπου. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι το παρατεταμένο πρήξιμο στο πόδι, η βράχυνση του μεγάλου δακτύλου (λόγω του εργαλείου που χρησιμοποιείται), ο μεγάλος κίνδυνος της παρεκτόπισης της οστεοτομίας του κοψίματος (διότι δεν χρησιμοποιούνται ειδικά υλικά σταθεροποίησης). Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να κολλήσει η οστεοτομία σε λάθος θέση και να προκαλεί μεγάλα προβλήματα στη βάδιση. Ο,τι ακούγεται εύκολο και απλό έχει πάντα απήχηση, αλλά συνήθως χρειάζεται προσοχή. Κάθε κότσι είναι διαφορετικό και δεν μπορεί μία μέθοδος να λύσει τα πάντα εύκολα και απλά. ΠΟΙΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΚΑΤΆΛΛΗΛΟΣ ΓΙΑΤΡΌΣ ΓΙΑ ΝΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΉΣΕΙ ΤΟ ΚΌΤΣΙ Είναι όχι γενικός ορθοπαιδικός, είναι όχι αυτός που έχει μάθει μία τεχνική και τη διαφημίζει, αλλά ο αποδεδειγμένα εξειδικευμένος ορθοπαιδικός στη Χειρουργική του Άκρου Πόδα και της Ποδοκνημικής με εγνωσμένη εμπειρία. ΠΌΤΕ ΠΕΡΠΑΤΆΩ ΜΕΤΆ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΊΟ Στο 95% την ίδια ή την επόμενη μέρα, με ένα ειδικό μετεγχειρητικό πέδιλο για 3 με 4 εβδομάδες.

ΘΑ ΠΟΝΆΩ ΜΕΤΆ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΊΟ; Όχι, αυτό είναι μύθος που έχει να κάνει με παλαιότερου τύπου χειρουργικές τεχνικές και με τεχνικές όπως οι διαδερμικές όπου δεν χρησιμοποιούνται υλικά εσωτερικά σταθεροποίησης και τα κόκαλα έχουν μικροκίνηση. Επίσης, η σωστή χρήση μετεγχειρητικής τοπικής αναλγησίας μειώνει τον πόνο με αποτέλεσμα αυτός -παρόλο που ο ασθενής περπατά- να αντιμετωπίζεται με απλά αναλγητικά όπως Depon και ασπιρίνη. ΠΟΙΕΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΛΟΚΈΣ ΑΠΌ ΈΝΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΊΟ Οι επιπλοκές μπορεί να είναι η μόλυνση ή φλεγμονή ιδιαίτερα σε τεχνικές που αφήνουν καρφίδες (σιδεράκια) που ξεκινούν από το εσωτερικό οστό του μεγάλου δακτύλου να προεξέχουν έξω από το πόδι. Η επανεμφάνιση της παραμόρφωσης, δηλαδή να απολέσει ο ασθενής τον λειτουργικό ευθειασμό (το ίσιωμα) του μεγάλου δακτύλου μετά από σύντομο διάστημα, οφείλεται στη μη αντιμετώπιση όλων των παραμέτρων που δημιουργούν το κότσι, στην κακή τεχνική, δεν υπάρχει μία τεχνική που να αντιμετωπίζει όλα τα κότσια, αλλά στο κάθε κότσι εφαρμόζεται τεχνική εξατομικευμένη ανάλογα με το πρόβλημα. ΠΟΙΟ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΚΌΣΤΟΣ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉΣ ΕΠΈΜΒΑΣΗΣ Το κόστος για την επέμβαση δεν είναι απαγορευτικό, καλύπτεται κατ’ αρχάς από το σύνολο των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών και κατά ένα μέρος από τον ΕΟΠΥΥ. Το κόστος δεν είναι πάντοτε το ίδιο και εξαρτάται από τη βαρύτητα της παραμόρφωσης, σε πόσα δάκτυλα θα πρέπει να παρέμβει ο ειδικός χειρουργός, αν θα πρέπει να αντιμετωπίσει συνοδές παραμορφώσεις στον πρόσθιο ή οπίσθιο πόδα και από το πόσα εμφυτεύματα - ειδικά υλικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσει για να πετύχει το σωστό λειτουργικό, αισθητικό και μόνιμο αποτέλεσμα και βέβαια από την ποιότητα των εμφυτεύσιμων υλικών (ατσάλι, τιτάνιο κ.τ.λ.). ■

ΑΘΑΝΆΣΙΟΣ ΜΠΑΔΈΚΑΣ Ο Αθανάσιος Μπαδέκας είναι ορθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας. Είναι απόφοιτος της Στρατιωτικής Ιατρικής και Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1989). Είναι τέως υποστράτηγος Υγειονομικού και διευθυντής κεντρικών ιατρείων ΕΛ.ΑΣ. Έχει επίσης διατελέσει επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείου Υγεία 2010-2015, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Άκρου Ποδος Ποδοκνημικής Νοσοκομείου Μετροπόλιταν 2007-2011, διευθυντής Κλινικής Άκρου Ποδός Ποδοκνημικής (Fit Feet) στους World Special Olympics Athens 2011, ιατρός Αθλητικών Ομάδων και Αθλητών Υπηρεσίας Φυσικής Αγωγής της Ελληνικής Αστυνομίας της Ομάδος του Σπόρτιγκ Ανδρών και Γυναικών Μπάσκετ.

102 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

7η ΥΠΕ ΚΡΉΤΗΣ

Συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης ΣΥΝΆΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΎΤΑΝΗ του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργο Κοντάκη στο γραφείο του στην πρυτανεία είχε η διοικήτρια της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης Λένα Μπορμπουδάκη. Συζήτησαν την πορεία της μέχρι τώρα συνεργασίας της Υγειονομικής Περιφέρειας του νησιού με το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ενώ στο τραπέζι της συζήτησης τέθηκαν και σημαντικές προτάσεις για μελλοντικές συνέργειες, μετά την απόφαση της Συγκλήτου για παραχώρηση και αξιοποίηση έκτασης ιδιοκτησίας του Ιδρύματος στο Nοσοκομείο Ρεθύμνου. Όπως ενημερώθηκε ο πρύτανης, η Διοίκηση της Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης, σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου, τους τοπικούς φορείς του νομού και το υπουργείο Υγείας, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα έχει ολοκληρωμένη πρόταση αξιοποίησης του οικοπέδου με στόχο τη διασύνδεση του Γ.Ν. Ρεθύμνου με την Ιατρική και άλλες σχολές του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ειδικότερα, μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης η διοικήτρια 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης Λένα Μπορμπουδάκη έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Από την ανάληψη των καθηκόντων μας βασική μας επιδίωξη ήταν και παραμένει η δημιουργία σύγχρονων υποδομών, οι οποίες θα ενισχύσουν τη Δημόσια Υγεία στον τόπο, με μελλοντική στοχοθεσία τη διασύνδεσή τους με τον τουρισμό υγείας. Παρά το γεγονός της έλλειψης μελετών και ώριμων προτάσεων προς υλοποίηση που συναντήσαμε στην απαρχή της θητείας μας, η διοίκηση και η τεχνική υπηρεσία της ΥΠΕ προχωρούν σε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό με διευρυμένες θεσμικές συνέργειες με στόχο την ανάπτυξη νέων και τη θωράκιση κρίσιμων υφιστάμενων υγειονομικών υποδομών και υπηρεσιών. Σε αυτή την κατεύθυνση, η παραχώρηση του Πανεπιστημίου Κρήτης αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα και ακριβώς γι’ αυτό θα προχωρήσουμε σε μια ολοκληρωμένη πρόταση αξιοποίησης του οικοπέδου με στόχο τη διασύνδεση του Γ.Ν. Ρεθύμνου με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης». ■

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΦΡΟΔΙΣΊΩΝ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΙΚΏΝ ΝΌΣΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

Εφαρμογή ηλεκτροχημειοθεραπείας σε δερματικούς όγκους! ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΉΘΗΚΕ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΊΑ η πρώτη εφαρμογή της καινοτόμου μεθόδου της ηλεκτροχημειοθεραπείας στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης (ΝΑΝΔΘ) του ΓΝΘ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ». Η παρέμβαση έγινε στην Α' Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική με την ευθύνη του διευθυντή της καθηγητή Δημητρίου Ιωαννίδη. Το ΝΑΝΔΘ είναι το πρώτο κέντρο στη χώρα στο οποίο η ηλεκτροχημειοθεραπεία είναι πλέον διαθέσιμη. Πρόκειται για καινοτόμο θεραπευτική μέθοδο για την αντιμετώπιση δυσίατων όγκων δέρματος και δερματικών μεταστάσεων, που συνδυάζει την εφαρμογή κυτταροστατικού φαρμάκου και υψηλής συχνότητας ηλεκτρικών παλμών. Ο πρώτος ασθενής στον οποίο εφαρμόστηκε η μέθοδος πάσχει από προχωρημένο σάρκωμα kaposi, έναν όγκο του δέρματος που συνήθως σχετίζεται με τον ερπητοϊό 8 (HHV 8). Η εφαρμογή πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή της ομάδας των δερματολόγων, δερματοχειρουργών, πλαστικού χειρουργού και αναισθησιολόγου από το Δερματο-Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου. Η ανταπόκριση του όγκου στη θεραπεία ήταν άκρως ικανοποιητική χωρίς επιπλοκές και η θεραπεία αναμένεται να επαναληφθεί. Η ηλεκτροχημειοθεραπεία ολοκληρώνει το φάσμα της θεραπείας δερματικών όγκων, καθώς προσφέρει θεραπευτική διέξοδο σε καταστάσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν επαρκώς με τις υπόλοιπες διαθέσιμες (τοπικές, χειρουργικές ή συστηματικές) μεθόδους. ■

| 103

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ «ΚΑΤ»

Γιατί είναι απαραίτητη η ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ!

Γράφει η ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ ΚΟΤΡΏΝΗ, διευθύντρια της Κλινικής Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του ΓΝΑ «ΚΑΤ».

Η ΦΥΣΙΚΉ ΙΑΤΡΙΚΉ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ είναι ιατρική ειδικότητα, αναγνωρισμένη στην Ελλάδα από το 1973, η οποία δίνει έμφαση στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία ασθενών που υφίστανται περιορισμούς της λειτουργικότητας, τους απότοκους νόσου, τραύματος ή συμπτώματος, μόνιμα ή προσωρινά, στην οξεία, υποξεία ή χρόνια φάση μιας τέτοιας κατάστασης. Για τη διαχείριση των ασθενών εκπονούνται προγράμματα Αποκατάστασης εξατομικευμένα αναλόγως των αναγκών κάθε ασθενούς, τα οποία περιλαμβάνουν τη χρήση φαρμάκων, εγχύσεων, φυσικών μέσων, θεραπευτικής άσκησης, ειδικών τεχνικών και εκπαίδευσης (κινητικών, γνωσιακών, λόγου προφορικού και γραπτού, κατάποσης, αυτοϋπηρέτησης, δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής, επιλογής και χρήσης βοηθημάτων λειτουργικότητας, διαχείρισης νευρογενούς εντέρου και κύστης). Στόχος της Αποκατάστασης είναι η μέγιστη λειτουργικότητα του ασθενούς σε όλα τα επίπεδα ζωής: φυσικό, κοινωνικό, επαγγελματικό, συναισθηματικό. Οι

104 |

στόχοι κατά τη διαδικασία της αποκατάστασης τοποθετούνται από κοινού με τον ασθενή και τους οικείους του, λαμβανομένων υπόψη των αντιλήψεων και των πιστεύω του, είναι εξατομικευμένοι, αναπροσαρμόζονται και θέτονται σε ρεαλιστική βάση σε σχέση με την κατάσταση υγείας. Η ειδικότητα της Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης παρεμβαίνει σε κλινικές καταστάσεις που είναι αποτέλεσμα ατυχημάτων, κυρίως τροχαίων, και άλλων παθολογικών ή νευρολογικών παθήσεων, όπως: κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κακώσεις νωτιαίου μυελού, κακώσεις περιφερικών νεύρων, ακρωτηριασμοί, πολυτραυματίες, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, σύνδρομο Guillain Barre, σκλήρυνση κατά πλάκας, άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν την κινητικότητα και λειτουργικότητα όπως το post-Covid σύνδρομο, απλές και συνηθισμένες επώδυνες μυοσκελετικές καταστάσεις, όπως π.χ. περιαρθρίτιδα ώμου, αυχεναλγία, οσφυαλγία κ.ά. Επίσης παρεμβαίνει στη φροντίδα και μακροχρόνια παρακολούθηση των ατόμων με αναπηρία, εκείνων δηλαδή των ατόμων που έχουν μακροχρόνια σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, που σε αλληλεπίδραση με διάφορα κοινωνικά ή άλλα εμπόδια μπορεί να παρεμποδίζουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους ανθρώπους. Η Αποκατάσταση είναι πολυεπιστημονική, διεπιστημονική διαδικασία που οργανώνεται και εφαρμόζεται από την Ομάδα Αποκατάστασης, η οποία συνεδριάζει σε τακτική βάση για τη διαρκή επανεκτίμηση της κλινικής και λειτουργικής πορείας των ασθενών με στόχο την αναπροσαρμογή των εξατομικευμένων προγραμμάτων Αποκατάστασης. Η Ομάδα Αποκατάστασης κατανοεί όλο το εύρος της προσωπικότητας του ασθενούς (χαρακτήρα, επάγγελμα, κοινωνικά δεδομένα, συνήθειες, ιδεολογία, θρησκεία, στάση ζωής), γνωρίζει τη νόσο και την παθολογία της με τα απότοκα ελλείμματα, καταγράφει τα προβλήματα, τις δυνατότητες αποκατάστασης ή υποκατάστασης, προλαμβάνει τις επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσουν ή να επι-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ δεινώσουν το βαθμό αναπηρίας και φροντίζει για τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής. Οι στόχοι που τίθενται σε κάθε συνεδρίαση είναι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι. Η Ομάδα Αποκατάστασης αποτελείται από φυσίατρο (ειδικό ιατρό Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης) που συντονίζει την Ομάδα και έχει την ιατρική ευθύνη του ασθενούς, νοσηλευτή Αποκατάστασης, φυσικοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, ορθωτίστα/προσθετίστα/τεχνικό αποκατάστασης και άλλες ειδικότητες κατά περίπτωση. Ο φυσίατρος αξιολογεί ιατρικά τον ασθενή για τον καθορισμό της υποκείμενης διάγνωσης, αξιολογεί τη λειτουργική ικανότητα και τη δυνατότητα να μεταβληθεί, τη δραστηριότητα και συμμετοχή καθώς και τους συναφείς παράγοντες, σχεδιάζει το πρόγραμμα αποκατάστασης, έχει γνώση, εμπειρία και εφαρμογή ιατρικών θεραπειών και θεραπειών με φυσικά μέσα, εκτιμά και μετρά το αποτέλεσμα με ειδικές κλίμακες, προλαμβάνει και αντιμετωπίζει τις επιπλοκές, κάνει την πρόγνωση της πάθησης/κατάστασης και των αποτελεσμάτων αποκατάστασης, έχει γνώση της τεχνολογίας της αποκατάστασης, έχει γνώση του κοινωνικού συστήματος και της νομοθεσίας που αφορά την αναπηρία και ικανότητα να συντάξει Ιατρική Έκθεση που καταγράφει την προσωρινή ή μόνιμη αναπηρία. Το τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του ΓΝΑ «ΚΑΤ» λειτούργησε στο νοσοκομείο μας το 1974 υπό τη διεύθυνση φυσιάτρου. Υπηρετούν στην παρούσα φάση 4 μόνιμοι και 2 επικουρικοί ειδικοί φυσίατροι και 10 ειδικευόμενοι ιατροί. Το τμήμα είναι πιστοποιημένο από το European Board of Physical Rehabilitation

Medicine και Union European du Medical Specialisee σαν κέντρο αναφοράς και εκπαίδευσης νέων φυσιάτρων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελεί επίσης κέντρο εκπαίδευσης των φοιτητών των τμημάτων Φυσικοθεραπείας, Εργοθεραπείας και Ψυχολογίας, και φοιτητών μεταπτυχιακών προγραμμάτων του ΕΚΠΑ. Έχει πλούσια επιστημονική - εκπαιδευτική δράση. Είναι το μοναδικό τμήμα Οξείας Αποκατάστασης σε δημόσιο νοσοκομείο με 22 κλίνες νοσηλείας με ειδικά εκπαιδευμένους νοσηλευτές Αποκατάστασης και διαθέτει Φυσικοθεραπευτήριο, Εργοθεραπευτήριο, Γυμναστήριο, Υδροθεραπεία, τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία, Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο, Ιατρείο Βελονισμού, Ιατρείο Σπαστικότητας, ομάδα φυσιάτρων, φυσικοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, ψυχολόγων, λογοθεραπευτών και διαιτολόγων και στα 50 περίπου έτη λειτουργίας του έχει αντιμετωπίσει πάνω από 5.000 εσωτερικούς και 45.000 εξωτερικούς ασθενείς. Όπως αναδεικνύεται από τα παραπάνω, η Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση αποτελεί μια ολοκληρωμένη και σφαιρική προσέγγιση για τη θεραπευτική αντιμετώπιση, εκπαίδευση και επανένταξη των ατόμων με κινητικό και λειτουργικό έλλειμμα. Είναι πολυδιάστατη διαδικασία, απαιτεί οργανωμένη πολυεπιστημονική φροντίδα του ασθενούς, δεν μπορεί να εφαρμόζεται αποσπασματικά και μεμονωμένα. Έχει αποδειχθεί βιβλιογραφικά ότι οι ασθενείς που ακολούθησαν πρόγραμμα Αποκατάστασης είχαν μικρότερους χρόνους νοσηλείας, λιγότερες επιπλοκές, λιγότερες επανεισαγωγές, καλύτερη λειτουργική έκβαση, περισσότερες δυνατότητες επανένταξης στο κοινωνικό σύνολο και ανάληψης ενεργού ρόλου, και τελικά καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. ■

ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ ΚΟΤΡΏΝΗ Η Αικατερίνη Κοτρώνη, ειδική ιατρός Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης (από το 1996), είναι διευθύντρια της Κλινικής Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του ΓΝΑ «ΚΑΤ». Είναι απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ (1990), καθώς επίσης: • MSc, Life Fellow and Trainer of European Board Physical Rehabilitation Medicine.

• Α' αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, μέλος των διεθνών επιστημονικών εταιρειών ESPRM, ISPRM, ISCOS. • Μέλος των Επιτροπών Εξετάσεων για την ειδικότητα Φ.Ι.Απ., των Συμβουλίων Κρίσεων Ιατρών ΕΣΥ, των Ομάδων Εργασίας του ΚΕΣΥ.

• Εισηγήτρια σε 2 Μεταπτυχιακά Προγράμματα της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και 1 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

• Προσκεκλημένη ομιλήτρια-εισηγήτρια σε 88 επιστημονικά συνέδρια ελληνικά και διεθνή, με πληθώρα επιστημονικών ανακοινώσεων σε συνέδρια και δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, με συνεχιζόμενη εκπαίδευση, με παρακολούθηση ελληνικών και διεθνών συνεδρίων, πιστοποιημένων μεταπτυχιακών σεμιναρίων και workshops.

| 105

Ιατρικό Κέντρο Περιστερίου

Πώς να διατηρήσετε υγιή τα γόνατά σας για χρόνια!

Dr ΔΗΜΉΤΡΗΣ Φ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΌΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής και διευθυντής του Τμήματος ΑναίμακτηςΜη Μεταγγιστικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών-Κλινική Περιστερίου.

106 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ εφαρμοστούν με συνέπεια, ελαχιστοποιείται η πιθανότητα μελλοντικά να κληθεί κάποιος να θεραπεύσει ακόμα και χειρουργικά μια δυσλειτουργική άρθρωση», επισημαίνει ο ορθοπαιδικός χειρουργός Dr Δημήτρης Φ. Τριανταφυλλόπουλος, διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής και διευθυντής του Τμήματος Αναίμακτης-Μη Μεταγγιστικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών-Κλινική Περιστερίου. Πώς λοιπόν μπορούμε να διατηρήσουμε τα γόνατά μας υγιή; Σύμφωνα με τον Dr Τριανταφυλλόπουλο πρέπει:

ΑΔΥΣΏΠΗΤΟΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΎΕΤΑΙ ότι είναι με όλους ανεξαιρέτως ο χρόνος, καθώς στο πέρασμά του αφήνει έναν οργανισμό λιγότερο ισχυρό, επιβαρύνοντας κάθε όργανο, σύστημα, ιστό, οστό και άρθρωση, συμπεριλαμβανομένης εκείνης του γόνατος. Με τη γήρανση ο χόνδρος φθείρεται και πια δεν προστατεύει στον ίδιο βαθμό τα οστά, οι μύες και οι σύνδεσμοι χάνουν τη δύναμή τους, οι μηνίσκοι παύουν να προστατεύουν τόσο αποτελεσματικά το χόνδρο. Ακόμα πιο καταστροφικός στο πέρασμά του είναι στους ανθρώπους που έχουν υπερβολικό βάρος, την ατυχία κάποιος πρόγονός τους να είχε οστεοαρθρίτιδα ή παράγοντες που διαταράζουν την ικανότητα ισορροπίας και τους καθιστούν επιρρεπείς σε πτώσεις, με αποτέλεσμα να έχουν πολλούς τραυματισμούς στα γόνατά τους. Αυτοί οι λόγοι οδηγούν συχνά σε οστεοαρθρίτιδα, μια πάθηση που είναι η κύρια αιτία πόνου των γονάτων, δυσκολία αυτοεξυπηρέτησης και υποβάθμιση της ζωής των ηλικιωμένων. «Το γόνατο είναι η άρθρωση που υπόκειται στις μεγαλύτερες πιέσεις. Έχει σύνθετη δομή και είναι ευάλωτη σε τραυματισμούς κυρίως από πτώσεις που προκύπτουν όχι μόνο σε ηλικιωμένους, αλλά σε άτομα κάθε ηλικίας και φυσικής κατάστασης. Μάλιστα, η πτώση με το γόνατο μπορεί να έχει ιδιαίτερα βαριές συνέπειες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, και γι’ αυτό χρήζει ταχύτατης ιατρικής φροντίδας. Εκτός από τους τραυματισμούς, ο πόνος στο γόνατο απασχολεί μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, αφού με την πάροδο του χρόνου είναι αναπόφευκτο ένα ποσοστό φθοράς του. Όμως, δεν είναι απόλυτο ότι θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ή κινείται η άρθρωση. Υπάρχουν τρόποι που εάν υιοθετηθούν και

1. ΝΑ ΕΛΈΓΧΟΥΜΕ ΤΟ ΒΆΡΟΣ ΜΑΣ Το πλεονάζον βάρος είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την άρθρωση του γόνατος, αφού κάθε κιλό ασκεί τετραπλάσια πίεση στα γόνατα, η οποία μάλιστα αυξάνεται ακόμη περισσότερο όταν ανεβαίνει ή κατεβαίνει κάποιος σκαλιά. Έχει αποδειχθεί ότι η απώλεια βάρους σε παχύσαρκους ενήλικες μειώνει τον πόνο στο γόνατο, προσφέρει βελτιωμένη κινητικότητα, λιγότερη δυσκαμψία και καλύτερη μυϊκή λειτουργία. Αυτή όμως δεν θα πρέπει να επιτευχθεί με αυστηρές δίαιτες, διότι τότε οι αρθρώσεις δεν θα παίρνουν τα απαραίτητα συστατικά για να διατηρηθούν υγιείς.

2. ΝΑ ΠΊΝΟΥΜΕ ΑΡΚΕΤΌ ΝΕΡΌ Το νερό παίζει σημαντικό ρόλο στον οργανισμό, καθώς προστατεύει όλα τα ζωτικά όργανα και τους ιστούς του. Όταν είναι επαρκώς ενυδατωμένος, τότε τα συστήματά του μπορούν να διοχετεύσουν τις θρεπτικές ουσίες στα κύτταρα. Η ποσότητα των υγρών που λαμβάνονται επηρεάζει τον όγκο και την κυκλοφορία του αίματος, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των χρόνων ανάκαμψης από έναν τραυματισμό, ήπιο ή σοβαρότερο. Η αφυδάτωση, από την άλλη μεριά, αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιας φλεγμονής, εξαντλεί την ενέργεια του οργανισμού και φέρνει κόπωση. Συγκεκριμένα για τις αρθρώσεις, η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πόνο, λόγω της λιπαντικής επίδρασης που έχει στις αρθρώσεις. Υπολογίζεται ότι το 70-80% του χόνδρου των αρθρώσεων αποτελείται από νερό. Το αρθρικό υγρό που βρίσκεται μεταξύ των αρθρώσεων παρέχει τροφή, απορρόφηση κραδασμών, λίπανση και προστασία στις αρθρώσεις. Μειώνει την τριβή στο χόνδρο και δίνει μια ομαλή, παρατεταμένη κίνηση. Όταν δεν είναι αρκετό, τότε υπάρχει λιγότερη λίπανση στις αρθρώσεις, γεγονός που οδηγεί στην εμφάνιση πόνου.

3. ΝΑ ΠΡΟΣΈΧΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΥΓΕΊΑ ΜΑΣ Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν παθήσεις που επηρεάζουν την καλή υγεία του γόνατος, όπως η οσφυαλ-

| 107

γία. Τα γόνατα και η πλάτη παρέχουν ευελιξία, κίνηση και στήριξη. Η σχέση τους είναι όμως αλληλοεξαρτώμενη και, επομένως, όταν πονάει η πλάτη, το ίδιο μπορεί να συμβεί και στα γόνατα. Πέρα από τη σκελετική υγεία όμως, υπάρχουν και άλλες παθήσεις που φαινομενικά δεν έχουν σχέση με τα γόνατα, αλλά που έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν πόνο σε αυτά. Μια τέτοια πάθηση είναι η κατάθλιψη, για την οποία η έρευνα έχει δείξει ότι επιβάλλεται μια βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση προκειμένου να βελτιωθεί τόσο η κατάθλιψη όσο και ο πόνος στα γόνατα.

4. ΝΑ ΚΙΝΟΎΜΑΣΤΕ Η υγεία και πολλές φορές η επούλωση του χόνδρου του γόνατος εξαρτάται από την κίνηση. Η τακτική άσκηση μπορεί προστατεύει τις αρθρώσεις, αρκεί να γίνεται σωστά και τακτικά. Κάνοντας τις σωστές ασκήσεις με λάθος τεχνική, όμως, μπορεί να προκληθούν τραυματισμοί με άμεσες ή έμμεσες βλάβες στο γόνατο που θα εμφανιστούν χρόνια μετά. Τριάντα λεπτά άσκησης την ημέρα, όπως περπάτημα, γιόγκα, κολύμπι, πέντε φορές την εβδομάδα, είναι ιδανικά για τη διατήρηση των αρθρώσεων του γόνατος σε καλή κατάσταση. Στόχος θα πρέπει να είναι η ενδυνάμωση των μυών στις γάμπες και τους γοφούς, και των μυών στο μπρος, στο πίσω, αλλά και στο εσωτερικό των μηρών, καθώς αυτοί απορροφούν την πίεση κατά τη διάρκεια της βάδισης. «Οι διατάσεις είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη βελτίωση της ευλυγισίας, της ελαστικότητας και του εύρους κίνησης της άρθρωσης, όπως και για την αποφυγή τραυματισμών στους μυς, στους συνδέσμους και τους τένοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν

βλάβη στα γόνατα. Όσοι κάνουν καθίσματα και προβολές ποδιών (lunges) να θυμούνται ότι δεν πρέπει το γόνατο να λυγίζει πάνω από 90 μοίρες, ούτε να προβάλει έξω από τον νοητό άξονα που ενώνει την άρθρωση με τα ακροδάχτυλα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείχνουν οι νέοι και κυρίως οι ηλικιωμένοι, όταν ανεβαίνουν και κατεβαίνουν σκάλες, καθώς αυτή η δραστηριότητα υποβάλλει τα γόνατα σε μεγάλο στρες. Οι νεότεροι δεν χρειάζεται να κάνουν άλματα για να ανεβαίνουν 3 σκαλιά τη φορά, ούτε πηδηματάκια όταν κατεβαίνουν, και οι ηλικιωμένοι καλό είναι να κρατιούνται από το κιγκλίδωμα», συμβουλεύει ο Dr Τριανταφυλλόπουλος. Βασικό επίσης σημείο είναι η προστασία των αρθρώσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες, όπως ψώνια και δουλειές του σπιτιού. Η άρση βάρους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και να μην ξεπερνά τις ικανότητες ούτε τη δύναμη εκείνου που το σηκώνει. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίδεται στα υποδήματα, καθώς μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την υγεία του γόνατος και κυρίως κατά την άθληση. «Τόσο οι τραυματισμοί όσο και η φθορά που επέρχεται με το χρόνο γίνονται αιτία ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας. Πολλές φορές η πάθηση επιδεινώνεται σε σημείο που δεν υπάρχει άλλος τρόπος θεραπείας παρά μόνο η αρθροπλαστική. Όμως, με την εξέλιξη των τεχνικών, τα σύγχρονα υλικά και τα εξελιγμένα μέσα που διαθέτουμε, η επέμβαση αυτή έχει καταστεί εξαιρετικά ασφαλής και αποτελεσματική. Όταν, δε, πραγματοποιείται με ψηφιακή πλοήγηση, εγγυάται στον ασθενή καλύτερα αποτελέσματα και διάρκεια», καταλήγει ο Dr Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος. ■

ΔΗΜΉΤΡΗΣ Φ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΌΠΟΥΛΟΣ Ο Δημήτρης Φ. Τριανταφυλλόπουλος, MD, γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε με άριστα από τη διεθνούς φήμης Ιατρική Σχολή Semmelweis. Ειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική Χειρουργική και Τραυματολογία στα Νοσοκομεία Centre Hospitalier Universitaire Vaudois - CHUV και Hôpital Orthopedique de la Suisse Romande - HOSR στη Λοζάνη της Ελβετίας υπό την καθοδήγηση των καθηγητών Pierre - Francois Leyvraz και Alain Farron. Μέντοράς του υπήρξε ο ορθοπαιδικός Γιώργος Κυρίτσης και καθοριστικός καθοδηγητής ο ορθοπαιδικός Γιώργος Μαραγκουδάκης, που συνεργάστηκε αποκλειστικά μαζί του στο Τζάνειο Νοσοκομείο. Μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητάς του εργάστηκε σε διάφορα νοσοκομεία της Αγγλίας ως έμμισθος επιμελητής και είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο του GMC ως Specialist Orthopaedics Surgeon και φέρει τον τίτλο του Consultant. Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα και είναι διευθυντής της Β’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Ιατρικού Ομίλου Αθηνών-Κλινικής Περιστερίου. Στην κλινική του πραγματοποιούνται προηγμένες τεχνικές στη χειρουργική του γόνατος, του ισχίου, του ώμου και της ποδοκνημικής με αρθροσκοπικές ή ανοικτές τεχνικές, ενώ παράλληλα διευθύνει το τμήμα Αναίμακτης Ορθοπαιδικής Χειρουργικής.

108 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Οι Ορθοπαιδικές Κλινικές του Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Η Α’ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ του Γενικού Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» του ΕΣΥ παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες σε νεογνά-βρέφη-παιδιά και εφήβους με ορθοπαιδικές παθήσεις. ΤΟΜΕΙΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ • Κακώσεις του αναπτυσσόμενου σκελετού, κατάγματα οστών.

• Αντιμετώπιση αξονικών -επίκτητων και συγγενώνπαραμορφώσεων των άνω ή κάτω άκρων. Ανισοσκελίες: επιμήκυνση των μακρών οστών με συστήματα εξωτερικής οστεοσύνθεσης - μέθοδος ILIZAROV. Επιφυσιοδέσεις - ημιεπιφυσιοδέσεις - οστεοτομίες.

• Χειρουργική και συντηρητική αντιμετώπιση συγγενών παθήσεων άνω ή κάτω άκρων. Συγγενείς δυσπλασίες: Συνδακτυλίες πολυσυνδακτυλίες - ραιβοϊπποποδία - μέθοδος Ponseti.

• Νευρομυϊκές παθήσεις. Εγκεφαλική παράλυση: επεμβάσεις μαλακών μορίων - οστεοτομίες - επεμβάσεις διάσωσης του ισχίου.

• Αθλητικές κακώσεις - Αρθροσκοπική αντιμετώπιση. Οστεοχόνδρινα κατάγματα, διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα - αντιμετώπιση συγγενών παθήσεων και συνδεσμικών βλαβών του γόνατος. Συρραφή και αφαίρεση μηνίσκων.

• Σκολίωση - Κύφωση. Συντηρητική και χειρουργική αντιμετώπιση ιδιοπαθούς και νευρομυϊκής σκολίωσης.

• Νεογνικό ισχίο. Προληπτικός νεογνικός υπέρηχος ισχίων και συντηρητική αντιμετώπιση σύμφωνα με τη μέθοδο Graf. Χειρουργική θεραπεία συγγενών εξαρθρημάτων. Ανοικτή ανάταξη του ισχίου - οστεοτομίες ισχίου - οστεοτομίες πυέλου.

• Νεοπλασίες του αναπτυσσόμενου σκελετού. ΤΑΚΤΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ 1. Ιατρείο Γενικής Ορθοπαιδικής.

2. Ιατρείο Kαταγμάτων. 3. Ιατρείο Nεογνικού Ισχίου. 4. Ιατρείο Σκολίωσης - Σπονδυλικής Στήλης. 5. Ιατρείο Νευρομυϊκών Παθήσεων. Η Β’ Ορθοπαιδική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» του ΕΣΥ παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες σε νεογνά, βρέφη, παιδιά και εφήβους με ορθοπαιδικές παθήσεις. ΤΟΜΕΙΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ • Κατάγματα-κακώσεις του αναπτυσσόμενου σκελετού.

• Ανακατασκευή άνω και κάτω άκρων με σύγχρονες τεχνικές (μονόπλευρα-κυκλικά συστήματα εξωτερικής οστεοσύνθεσης, ημιεπιφυσιόδεσης επιφυσιόδεσης και διορθωτικής οστεοτομίας).

• Ραιβοϊπποποδία (μέθοδος Ponseti).

• Λοιπές συγγενείς και επίκτητες παθήσεις του άκρου ποδός.

• Νευρομυϊκές παθήσεις - Εγκεφαλική παράλυση.

• Παθήσεις του ισχίου στα παιδιά. Θεραπεία νεογνικού και βρεφικού ισχίου με τη μέθοδο Graf (χρήση υπερήχων).

• Ατελής οστεογένεση.

• Σκελετικές δυσπλασίες.

• Χειρουργική συγγενών και επίκτητων παραμορφώσεων σπονδυλικής στήλης.

• Καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι του μυοσκελετικού.

• Αθλητικές κακώσεις (Αρθοσκοπική χειρουργική γόνατος). ΤΑΚΤΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ 1. Ιατρείο Γενικής Ορθοπαιδικής. 2. Ιατρείο Καταγμάτων Κακώσεων. 3. Ιατρείο Nεογνικού Ισχίου. 4. Ιατρείο Σκολίωσης - Σπονδυλικής Στήλης. ■

Α′ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

Β’ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

(T) 2132013206 (E) a_orhοpediki@paidon-agiasofia.gr

(T) 2132013208 (E) b_orhοpediki@paidon-agiasofia.gr

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΠΕΤΡΟΣ MD

ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ MD PhD

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΦΛΙΓΓΕΡ ΙΩΑΝΝΗΣ MD

ΚΡΑΛΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ MD PhD

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Α’

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ MD

ΠΗΛΙΧΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ MD PhD

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ B’

ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΜΑΡΙΑ MD PhD

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Β’

ΜΠΟΖΟΝΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ MD ΖΩΓΑΚΗΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ MD

ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ

ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ

| 109

110 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Εύκολοι τρόποι για να αποφύγετε τον πόνο στον αυχένα!

Γράφει ο ΤΡΙΑΝΤΆΦΥΛΛΟΣ ΠΑΝΤΑΖΉΣ, φυσικοθεραπευτής, διευθυντής Κέντρου Φυσικοθεραπείας και Αποκατάστασης Αθλητικών Κακώσεων, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουμε προβλήματα με «πιάσιμο» ή και πόνους στον αυχένα, γεγονός που μας ταλαιπωρεί, αλλάζει την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά μας. Πρόκειται για ένα πολύ συνηθισμένο σύμπτωμα που, ανάλογα με το αίτιο που το προκαλεί (μυϊκός σπασμός, αρθροπάθεια, κήλη), μπορεί να παρουσιάζει από απλά μέχρι πολύ σοβαρά συμπτώματα που είναι πιθανό να διαρκούν λίγες μέρες ή (στη χειρότερη περίπτωση) να μη μας αφήνουν καθόλου να ηρεμήσουμε. Έτσι, ο πόνος στον αυχένα καταλήγει να γίνεται ένα περίπλοκο πρόβλημα που δημιουργεί πόνο, δυσκολία-δυσφορία, ιατρικές εξετάσεις και επισκέψεις σε διάφορους γιατρούς. Για ποιο λόγο, όμως, αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των ανθρώπων που βιώνουν προβλήματα στην περιοχή του αυχένα; Μελέτες δείχνουν ότι για κάποιους ο αυχενικός πόνος είναι αποτέλεσμα τραυματισμού, ενώ για τους περισσότερους είναι αποτέλεσμα του τρόπου ζωής των τελευταίων χρόνων. Η κάμψη (σκύψιμο) του κεφαλιού για αρκετές ώρες την ημέρα προκαλεί υπερδιάταση και έντονη κόπωση στους αυχενικούς μυς. Εκείνοι με τη σειρά τους αντιδρούν με μυϊκό σπασμό και πίεση στα νεύρα, τα οποία εκτείνονται σε όλο το άνω άκρο και το κεφάλι. Με αυτό τον τρόπο, πυροδοτείται ένας γενικευμένος αυχενοβραχιόνιος πόνος που αρκετές φορές συνοδεύεται από πονοκέφαλο. Ο ευκολότερος τρόπος, για να αποτραπούν όλα τα παραπάνω, είναι να ελαττώσουμε το μέγεθος της πίεσης που ασκείται καθημερινά στους αυχενικούς σπονδύλους και να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε την απαραίτητη ελαστικότητα στην περιοχή του αυχένα. Είναι σημαντικό να φροντίζουμε, ώστε το σώμα μας να βρίσκεται στη σωστή στάση σε όλες τις καθημερινές δραστηριότητες, ακόμα και αν αυτό απαιτεί μεγαλύτερη μυϊκή και πνευματική προσπάθεια. Για τη σωστή στάση του σώματος πρέπει το στήθος μας να είναι προς τα έξω και το κεφάλι σε μέση θέση πάνω από τους ώμους. Παρακάτω αναφέρονται μερικές συνηθισμένες, καθημερινές καταστάσεις που προκαλούν αυχενικό πόνο, αλλά και κάποιοι εύκολοι και πρακτικοί τρόποι που βοηθούν στην αποφυγή του:

| 111

ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΕΚΛΑ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ Το πρόβλημα: Η πολύωρη παραμονή στην καρέκλα του γραφείου έχει ως αποτέλεσμα την καταπόνηση και τις φθορές των δομών της σπονδυλικής στήλης. Η λύση: H οθόνη του υπολογιστή πρέπει να βρίσκεται στο ύψος των ματιών και το πληκτρολόγιο στο ύψος των αγκώνων. Μπορούμε να τοποθετήσουμε βιβλία στη βάση της οθόνης, αν δεν υπάρχει η δυνατότητα να ψηλώσει με άλλον τρόπο. Ακουμπάμε στην πλάτη της καρέκλας έχοντας το κεφάλι σε μέση θέση και το πιγούνι επάνω. Μπορούμε να κάνουμε μικρά διαλείμματα, κάθε μία ώρα, για να ξεκουράζουμε τον αυχένα μας. Εάν δουλεύουμε σε laptop, καλό είναι να χρησιμοποιούμε εξωτερικό πληκτρολόγιο, για να πετύχουμε καλύτερη και πιο ξεκούραστη θέση. ΑΡΚΕΤΗ ΩΡΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΚΙΝΗΤΟ - TABLET - ΒΙΒΛΙΟ Το πρόβλημα: Όταν κοιτάζουμε χαμηλά για αρκετή ώρα χωρίς διάλειμμα, αναπτύσσονται μεγάλα φορτία στους αυχενικούς σπονδύλους και καταπονούνται οι μυϊκές ομάδες της περιοχής. Η λύση: Αν πρόκειται να ασχοληθούμε με το κινητό-tablet μας ή να διαβάσουμε ένα βιβλίο για αρκετή ώρα, καλό είναι να το κρατάμε κοντά στο ύψος των ματιών μας. Σε περίπτωση που είμαστε ξαπλωμένοι με την πλάτη σε μαξιλάρια, τότε θα πρέπει να λυγίσουμε τα γόνατά μας και να το ακουμπήσουμε εκεί. Αλλάζουμε θέση και διατείνουμε προς την αντίθετη πλευρά από αυτή που κοιτάμε, περίπου κάθε 20’, για ξεκούραση. ΟΔΗΓΗΣΗ Το πρόβλημα: Όταν καθόμαστε σε χαμηλή θέση και είναι τραβηγμένη αρκετά πίσω, αναγκαζόμαστε να οδηγούμε, έχοντας το κεφάλι μας μπροστά και το πιγούνι επάνω. Η λύση: Τοποθετούμε τη θέση μας ψηλότερα, σηκώνουμε την πλάτη του καθίσματος και ακουμπάμε το κεφάλι μας στο προσκέφαλο. Ρυθμίζουμε το τιμόνι,

ώστε να το κρατάμε άνετα, ενώ οι ώμοι μας ακουμπάνε πίσω στην πλάτη του καθίσματος. Ο καθρέφτης πρέπει να είναι ρυθμισμένος στο κατάλληλο ύψος, για να έχουμε καλό οπτικό πεδίο πίσω μας, χωρίς να χαλάμε τη σωστή στάση του κεφαλιού μας. ΥΠΝΟΣ Το πρόβλημα: Αρκετές φορές κοιμόμαστε σε ακατάλληλες θέσεις για τη σπονδυλική στήλη. Η λύση: Ξαπλώνουμε έχοντας τη σπονδυλική στήλη σε ουδέτερη θέση, είτε ανάσκελα είτε στο πλάι, χρησιμοποιώντας ένα μαξιλάρι. Όταν βρισκόμαστε στο πλάι, το κεφάλι μας πρέπει να κοιτάζει ευθεία μπροστά και όχι κάτω. Το μαξιλάρι χρειάζεται να υποστηρίζει σωστά στο κεφάλι και την καμπύλη του αυχένα. Μαξιλάρια που έχουν εσοχή στο κέντρο βοηθούν αρκετά, ώστε να διατηρούμε πιο εύκολα την κατάλληλη, υποστηρικτική για τον αυχένα θέση. Προτιμότερο είναι να μην κοιμόμαστε μπρούμυτα, αφού με αυτόν τον τρόπο το κεφάλι μας μένει σε πλαϊνή υπερδιάταση για αρκετές ώρες. ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ Όπως προαναφέρθηκε, η διατήρηση της ελαστικότητας στην περιοχή του αυχένα λειτουργεί ευεργετικά και βοηθάει στην αποφυγή των καταστάσεων αυχενικού πόνου. Προληπτικά, καλό θα ήταν να αφιερώνουμε 5-10 λεπτά την ημέρα για να κάνουμε μερικές απλές και εύκολες διατάσεις: • Τραβάμε το πιγούνι μας προς τα μέσα και αμέσως μετά κινούμε το κεφάλι προς τα πίσω.

• Στρίβουμε το κεφάλι προς τα δεξιά, μετράμε μέχρι το 5 και μετά κάνουμε ακριβώς το ίδιο προς τα αριστερά.

• Κάνουμε πλάγια κάμψη του κεφαλιού προς τον ώμο μας, μετράμε μέχρι το 5 και μετά κάνουμε ακριβώς το ίδιο και από την άλλη μεριά.

• Τραβάμε τους ώμους προς τα πίσω, προσπαθώντας να ενώσουμε τις ωμοπλάτες. ■

ΤΡΙΑΝΤΆΦΥΛΛΟΣ ΠΑΝΤΑΖΉΣ Ο Τριαντάφυλλος Πανταζής είναι διευθυντής του Κέντρου Φυσικοθεραπείας & Αποκατάστασης Αθλητικών Κακώσεων του Ιατρικού Αθηνών από το έτος 2000. Είναι πτυχιούχος φυσικοθεραπευτής, απόφοιτος ΤΕΙ Αθήνας, ενώ κατέχει πτυχίο Ψυχολογίας (B.S. in Psychology, State University of New York at Stony Brook), καθώς και Certified TECAR Specialist - ειδικός στην Ισοκινητική Δυναμομετρία & Άσκηση (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Είναι πρώην επαγγελματίας αθλητής καλαθοσφαίρισης, πράγμα που τον έχει βοηθήσει να κατανοήσει και να αγαπήσει την αξιολόγηση και αποκατάσταση των αθλητών. Από το 2005 έχει αναλάβει υπεύθυνος φυσικοθεραπείας των νοσηλευομένων στο Ιατρικό Κέντρο ασθενών και υποδιευθυντής του Κέντρου Φυσικοθεραπείας, ενώ από το 2019 εκτελεί χρέη διευθυντή.

112 |

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Χειρουργική αντιμετώπιση της βλάβης του χόνδρου με μοσχεύματα! Η ΔΙΑΤΉΡΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΌΤΗΤΑΣ της άρθρωσης του γόνατος και της ακεραιότητας της αρθρικής επιφάνειας σαν αποτέλεσμα της εφαρμογής των μεθόδων αποκατάστασης αποτελεί το κυριότερο κριτήριο επιλογής μιας από αυτές. Με βάση λοιπόν τα σημερινά δεδομένα, η αρθρο-

Γράφει ο ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ ΚΟΎΛΑΛΗΣ, επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής ΕΚΠΑ, Α’ Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ», επισκέπτης αναπλ. καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Βρυξελλών.

114 |

σκοπική νεαροποίηση προσφέρει μία πρόσκαιρη βελτίωση των κλινικών συμπτωμάτων, δεν σταματάει όμως τη συνεχιζόμενη εκφύλιση στην εστία της βλάβης. Ο τρυπανισμός όπως και τα μικροκατάγματα του υποχονδρίου [Εικόνα 1] εκτελούνται κυρίως αρθροσκοπικά και βασίζονται στη μεταφορά πολυδύναμων μεσεγχυ-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ματικών κυττάρων, μέσω του νεοσχηματισθέντος τοπικού αιματώματος, και στη σταδιακή οργάνωσή του σε ινοχόνδρινο ιστό. Ο ιστός αυτός όμως δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις της αρθρικής επιφάνειας, καθώς υστερεί σε ποσότητα κολλαγόνου τύπου ΙΙ σε σχέση με τον υαλοειδή χόνδρο και συμβάλλει στον άναρχο και χωρίς ομαλότητα σχηματισμό της νέας αρθρικής επιφάνειας. Οι αναφορές της διεθνούς βιβλιογραφίας εμφανίζουν καλά κλινικά αποτελέσματα χωρίς όμως ενδαρθρική εικόνα. Η μεταμόσχευση αυτόλογου περιοστέου και περιχονδρίου αποκαθιστά την αρθρική επιφάνεια με ιστό δυνητικά εξελισσόμενο σε χόνδρο. Με βάση τις αναφορές των εργασιών των Homminga et al, Bruns et al, Ritsila - Korkala και Alfredson – Lorenson, τα κλινικά αποτελέσματα αυτής της μεθόδου εμφανίζονται επίσης καλά, χωρίς όμως την αποδεδειγμένη παρουσία υαλοειδούς χόνδρου. Η χρησιμοποίηση έτοιμης αρθρικής επιφάνειας με

ΕΙΚΌΝΑ 1: Τεχνική μικροκαταγμάτων.

ΕΙΚΌΝΑ 2: Τεχνική μεταμόσχευσης αυτόλογων οστεοχόνδρινων μοσχευμάτων.

τη μορφή ετερόλογων μοσχευμάτων δίνει τη δυνατότητα της άμεσης κάλυψης της εστίας του ελλείμματος. Η έλλειψη ιατρογενούς βλάβης της δότριας περιοχής και η δυνατότητα ταχείας φόρτισης του υαλοειδούς χόνδρου μετά την ενσωμάτωση του μοσχεύματος ανήκουν στα πλεονεκτήματα της μεθόδου, ενώ το κόστος αγοράς και ο ελάχιστος, αλλά υπαρκτός κίνδυνος μεταφοράς νοσήματος (AIDS, ηπατίτιδα C) και απόρριψης του μοσχεύματος ανήκουν στα μειονεκτήματα. Η κλινική εφαρμογή εμφανίζει καλά αποτελέσματα της τάξης του 77,5 %, σύμφωνα με τη μελέτη του Meyers. Η ανάγκη χρησιμοποίησης μοσχευμάτων που ήδη φέρουν υαλοειδή χόνδρο έτοιμο να δεχθεί φόρτιση χωρίς τον κίνδυνο απόρριψης του μοσχεύματος ή μετάδοσης ασθένειας οδήγησε στη χρησιμοποίηση των αυτόλογων οστεοχόνδρινων μοσχευμάτων [Εικόνα 2]. Οι πρώτες αναφορές αποτελεσμάτων αυτής της μεθόδου είναι του Wagner, o οποίος αναφέρει ένα ποσοστό επιτυχίας της τάξης του 70% σε ένα χρονικό διάστημα παρακολούθησης 5-7 έτη.

To κυριότερο πρόβλημα που αντιμετώπιζε αυτή η μέθοδος, στην αρχή της εφαρμογής της, ήταν η επι-

| 115

σφαλής συγκράτηση των μοσχευμάτων. Τα μοσχεύματα κινδύνευαν από χαλάρωση, έλλειψη ενσωμάτωσης στη θέση τοποθέτησης και απόπτωση ενδαρθρικά. Το πρόβλημα αυτό παρακάμφθηκε με τη χρησιμοποίηση κυλινδρικών μοσχευμάτων, τα οποία είχαν μέγεθος 0,5 χιλιοστό μεγαλύτερο από την προετοιμασμένη κυλινδρική θέση μεταμόσχευσης και την ενσφήνωσή τους, όπως περιέγραψε ο Hangody. Η ραγδαία αύξηση της εφαρμογής της σημειώθηκε μετά τη δημοσίευση των πολύ καλών αποτελεσμάτων και την καταξίωση της μεθόδου. Ο Matsusue αναφέρει πλήρη κάλυψη ενός ευμεγέθους ελλείμματος μετά από διάστημα παρακολούθησης 2 ετών. Επίσης πολύ σημαντική είναι η μελέτη του Hangody στην οποία δημοσιεύονται τα αποτελέσματα της εφαρμογής της μεθόδου mosaicplasty σε 107 ασθενείς με ποσοστό επιτυχίας της τάξης του 70-80%. Οι σημαντικότερες επιπλοκές που παρατηρήθηκαν ήταν απώλεια της ομαλότητας της αρθρικής επιφάνειας της δότριας περιοχής με αποτέλεσμα τη δημιουργία χονδροπάθειας και άλγος της προσθίας περιοχής του γόνατος. Η αναφορά των συγκεκριμένων επιπλοκών συμβαδίζει με τις αναφορές άλλων συγγραφέων. Περαιτέρω αναφορά με πολύ καλά κλινικά αποτελέσματα σε 10 από 12 ασθενείς που εφαρμόστηκε η μέθοδος έγινε από τον Bobic, ο οποίος σε διάστημα παρακολούθησης 2 ετών αναφέρει ιστολογική εικόνα υαλοειδούς χόνδρου μετά από βιοψία της μεταμοσχευθείσης περιοχής. Είναι σαφές ότι η μεταφορά υγιούς χόνδρου από μία μη φορτιζόμενη επιφάνεια του γόνατος σε μια

φορτιζόμενη σημαίνει ιατρογενή βλάβη μίας υγιούς περιοχής του γόνατος. Ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί αυτή πράξη και να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα είναι να γίνει μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων που έχουν πολλαπλασιαθεί τεχνητά με τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται ήδη με μεγάλη επιτυχία, επίσης όμως προϋποθέτει δυνατότητα ανάληψης της επιβάρυνσης του υψηλού κόστους και απαιτεί 2 χειρουργικούς χρόνους. Ένα για τη λήψη της βιοψίας και ένα για την τοποθέτηση των χονδροκυττάρων. Αντίθετα, η μεταμόσχευση οστεοχόνδρινων μοσχευμάτων δίνει τη δυνατότητα της άμεσης εφαρμογής ενός οστεοχόνδρινου μοσχεύματος μετά την αρθροσκοπική διάγνωση ενός εστιακού χόνδρινου ή οστεοχόνδρινου ελλείμματος, ένα επιπλέον πλεονέκτημα της μεθόδου έναντι της μεταμόσχευσης των αυτόλογων χονδροκυττάρων. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι, εκτός από τις εστιακές αλλοιώσεις του γόνατος, η μεταμόσχευση αυτόλογων οστεοχόνδρινων μοσχευμάτων μπορεί και έχει εφαρμοσθεί και σε βλάβες της αρθρικής επιφάνειας τόσο του αστραγάλου, της κεφαλής του μηριαίου και του αγκώνα. Συμπερασματικά πρόκειται για μία μέθοδο που δείχνει, με βάση τα αποτελέσματά της, να δίνει λύση στο πρόβλημα της αντιμετώπισης της πρώιμης εκφύλισης της άρθρωσης του γόνατος μετά από εστιακή βλάβη της αρθρικής επιφάνειας. Σαν πράξη έχει προληπτικό χαρακτήρα, καθώς καλείται να προλάβει τη γενίκευση της καταστροφής της αρθρικής επιφάνειας που οδηγεί στη γενικευμένη αρθρίτιδα του γόνατος. ■

ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ ΚΟΎΛΑΛΗΣ Ο Δημήτριος Κούλαλης, MD, PhD, γεννήθηκε το 1963 στο Χόμπουρκ Σάαρ στη Γερμανία. Τελείωσε την Ιατρική Σχολή Ιωαννίνων και έκανε την ειδικότητα της Ορθοπαιδικής στην Ελβετία και στη Γερμανία λαμβάνοντας τον τίτλο του ορθοπαιδικού χειρουργού το 2000. Μετά την απόκτηση του τίτλου εργάστηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γερμανίας ως υπεύθυνος του Τμήματος Μεταμοσχεύσεως Χόνδρου. Ακολούθως επέστρεψε στην Ελλάδα λαμβάνοντας θέση στην Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική του ΕΚΠΑ. Το 2014 έλαβε τη θέση του αν. καθηγητή Ορθοπαιδικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών και ανέλαβε τη Διεύθυνση του Τμήματος Γόνατος και Αθλητικών Κακώσεων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Erasme των Βρυξελλών. Το 2020 εκλέγεται επίκουρος καθηγητής στην Α’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική του ΕΚΠΑ. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΧΟΤ (Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής Τραυματολογίας). Είναι επίσης ενεργό μέλος: ΕSSKA (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Χειρουργικής και Αρθροσκόπησης Γόνατος), ISAKOS (Διεθνής Εταιρεία Χειρουργικής Γόνατος και Αρθροσκόπησης), ICRS (Διεθνής Εταιρεία Χειρουργικής Αποκατάστασης Χόνδρου), EHS (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Χειρουργικής Ισχίου), SECEC (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Χειρουργικής Ώμου και Αγκώνα). Έχει ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο με μαθήματα και συμμετοχή σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα σε ιατρούς και φοιτητές Ιατρικής.

116 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Η Ορθοπαιδική Κλινική του ΓΝΑ «ΛΑΪΚΟ»

Η ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ του ΓΝΑ «ΛΑΪΚΟ» παρέχει τριτοβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη στους τομείς πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας σε μεγάλο φάσμα των ορθοπαιδικών παθήσεων. Παράλληλα, έχει τους ακόλουθους στόχους: • Την εκπαίδευση των ειδικευόμενων ιατρών στην Ορθοπαιδική, καθώς και των ειδικευομένων στη Γενική Ιατρική ιατρών, σύμφωνα με τις διατάξεις του υπουργείου Υγείας.

• Την προαγωγή της επιστημονικής έρευνας σε κλινικό και εργαστηριακό επίπεδο. Η Ορθοπαιδική Κλινική του «Λαϊκού» είναι εξαιρετικά δραστήρια σε παρουσία τόσο σε ελληνικά όσο και σε διεθνή συνέδρια, όπως προκύπτει από τα βιογραφικά των στελεχών της.

• Τη διενέργεια επιστημονικών και κλινικών πρωτοκόλλων που καθιστούν τη λειτουργία της Κλινικής αποτελεσματική και διασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή επένδυση του δημοσίου χρήματος (σχέση κόστους - αποτελέσματος).

• Τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Έμφαση δίνεται στα κάτωθι: • Ψυχρό τραύμα και σύνθετη αποκατάσταση επιπλοκών ορθοπαιδικών επεμβάσεων. Η Ορθοπαιδική Κλινική του «Λαϊκού» αποτελεί ένα από τα ελάχιστα κέντρα που αντιμετωπίζουν ασθενείς που χρήζουν διατατική οστεογένεση.

• Αρθροπλαστικές ισχίου-γόνατος ελάχιστης επεμ-

βατικότητας με ή χωρίς χρήση συστημάτων πλοήγησης. Η Ορθοπαιδική Κλινική του «Λαϊκού» αποτελεί ένα από τα ελάχιστα δημόσια ορθοπαιδικά τμήματα που διαθέτουν άρτια εκπαιδευμένους και πιστοποιημένους ορθοπαιδικούς σε τεχνικές AMIS (ισχίου), στη χρήση εξατομικευμένων οδηγών κοπής για αρθροπλαστικές γόνατος (Patient-specifictemplating), καθώς και στη χρήση συστημάτων πλοήγησης διεγχειρητικά.

• Χειρουργική αντιμετώπιση ορθοπαιδικών επιπλοκών της αιμορροφιλίας δρεπανοκυτταρικής νόσου - νόσου νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων (κέντρο αναφοράς). ΣΎΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ Το 1951 ιδρύθηκε στο «Λαϊκό» Νοσοκομείο η Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών υπό τον καθηγητή Θ. Γαρουφαλλίδη, η οποία λειτούργησε έως το 1970. Στη συνέχεια, ιδρύθηκε στη θέση της η Κρατική Ορθοπαιδική Κλινική, υπό τη Διεύθυνση του καθηγητή Γ. Καμπούρογλου, ο οποίος αφυπηρέτησε το 1986. Έκτοτε η Κλινική αποτελεί μέλος του ΕΣΥ. Κατά σειρά ετών, διετέλεσαν διευθυντές και υπηρεσιακοί προϊστάμενοι οι κύριοι Ε. Ντούνης, Στ. Προβελέγγιος, Β. Χαλκιάς, Γ. Θηβαίος, Α. Μουρίκης. Από τη 16η Μαΐου 2018, καθήκοντα διευθύντριας-επιστημονικής προϊσταμένης ανέλαβε η διευθύντρια ΕΣΥ, Α. Δράκου. ■

| 117

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ «ΚΑΤ»

Η καθημερινή μάχη που δίνει το ΤΕΠ για τη φροντίδα των ασθενών!

Γράφει ο ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ Κ. ΚΑΛΔΉΣ, γενικός χειρουργός εντατικολόγος, διευθυντής ΕΣΥ, επιστημονικά και διοικητικά υπεύθυνος ΤΕΠ.

ΤΟ ΓΝΑ «ΚΑΤ» ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ με ειδική κατεύθυνση στην Ορθοπαιδική, στην Τραυματολογία και το Επείγον γενικότερα. Το επόμενο έτος συμπληρώνει 70 χρόνια άοκνης παρουσίας και προσφοράς στον λήπτη υγείας. Η ιατρική υπηρεσία αποτελείται από μεγάλη σειρά κλινικών ειδικοτήτων και εξειδικεύσεων του ορθοπαιδικού, του χειρουργικού και του παθολογικού τομέα. Ορισμένες κλινικές, πρωτοπόρες στην ορθοπαιδική εξειδίκευση, όπως της Σπονδυλικής Στήλης και Μικροχειρουργική-Άκρας Χείρας, εφημερεύουν 24/7 για την κάλυψη αναγκών της επικράτειας γενικότερα. Στο ΓΝΑ «ΚΑΤ» υπάρχει ο Τομέας Επείγουσας Ιατρι-

118 |

κής και Εντατικής Θεραπείας με σαφή κλινική εμπειρία, κατεύθυνση και εξειδίκευση στη διαχείριση του τραύματος, στην αντιμετώπιση του βαρέως πάσχοντος και γενικότερα του επείγοντος. Ο τομέας αποτελείται από την Α’ ΜΕΘ, τη Β’ ΜΕΘ, τη Νέα ΜΕΘ, τη ΜΑΦ, δυναμικότητας 51 κλινών Μονάδος Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), 7 κλινών Μονάδας Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) και το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ). Η δυναμικότητα της υποστήριξης σε κλίνες ΜΕΘ στο ΕΣΥ ήταν εμφανής κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπου 51 κλίνες ΜΕΘ υποστήριξαν μεγάλη σειρά ασθενών με λοίμωξη COVID-19. Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών αποτελεί το ζωτικό και καίριο τμήμα του ΓΝΑ «ΚΑΤ». Πέρα από την κάλυψη του εφημεριακού προγράμματος Λεκανοπεδίου ΚΕΠΥ ΕΚΑΒ εφημερεύει 24/7 σε καθημερινή βάση 365 ημέρες το χρόνο. Η γεωγραφική θέση πλησίον μεγάλων οδικών αρτηριών επιτρέπει την άμεση προσέγγιση Σταθμών ΕΚΑΒ και ληπτών υγείας, σε επείγουσα βάση, ανεξαρτήτως προγράμματος εφημέρευσης. Σε αυτό συμβάλλει γενικότερα η συνολική ετοιμότητα των επιμέρους τμημάτων του νοσοκομείου, όπως το Τμήμα Αιμοδοσίας, η υποστήριξη μέσω σύγχρονου αξονικού τομογράφου 128 τομών και η ετοιμότητα αίθουσας εκτάκτου χειρουργείου. Το ΤΕΠ ΓΝΑ «ΚΑΤ» αντιμετωπίζει κατά μέσο όρο 100.000 περιστατικά το έτος. Την αιχμή του δόρατος του ΤΕΠ αποτελεί η Αίθουσα Αναζωογόνησης, που διαθέτει πέντε κλίνες, είναι δε πλήρως εξοπλισμένη για τη βέλτιστη διαχείριση πολυτραυματιών και βαρέως πασχόντων ασθενών. Φέρει σύγχρονο εξοπλισμό, με τα διεθνή δεδομένα, βελτιώνεται με συμβολή της Διοίκησης και ιδιωτών δωρητών. Την παρούσα περίοδο αποτελεί πρότυπη Αίθουσα Αναζωογόνησης, με καθοριστικό ρόλο στην προστασία της ζωής και την αξιοπρέπεια των ληπτών υγείας. Ενδεικτικά το έτος 2021 διαχειρίστηκε συνολικά 986 βαρέως πάσχοντες ασθενείς, με μεγάλη σειρά πολυτραυματιών, εγκαύματος και βαρέως πασχόντων

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ασθενών. Επίσης αντιμετώπισε 131 περιστατικά καρδιοαναπνευστικής ανακοπής. Να σημειωθεί ότι στο ΤΕΠ ΓΝΑ «ΚΑΤ» επίσης προσφέρονται υπηρεσίες παρέμβασης και ψυχολογικής υποστήριξης των ασθενών όσο και των συνοδών ως μια αναγκαία και ανθρώπινη ενθαρρυντική ανταπόκριση. Εχουν εκπονηθεί και αναρτηθεί στην ιστοσελίδα

του ιδρύματος τα αντίστοιχα ψυχοεκπαιδευτικά φυλλάδια ΤΕΠ. Εν κατακλείδι το ΓΝΑ «ΚΑΤ», ως νοσηλευτικό ίδρυμα, διαχρονικά αποτελεί έναν βασικό πυλώνα του ΕΣΥ, προσφέροντας ποιοτική παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών, με σεβασμό και αξιοπρέπεια προς τους λήπτες υγείας και τους συνοδούς αυτών. ■

ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ Κ. ΚΑΛΔΉΣ Ο Βασίλειος Κ. Καλδής είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής Ρώμης «La Sapienza». Ολοκλήρωσε την εκπαίδευση της Γενικής Χειρουργικής στο ΓΝΑ «ΚΑΤ». Ομοίως την εξειδίκευση στην Εντατικολογία Ενηλίκων μετά από διετή εκπαίδευση και εξετάσεις. Έλαβε μετεκπαίδευση στις ΗΠΑ, στην Eπείγουσα Ιατρική μέσω του προγράμματος υποτροφίας SNF HAEME. Είναι μέλος της Επιτροπής Τραύματος υπουργείου Υγείας. Υπηρέτησε το ΕΣΥ πολλαπλώς από όλες τις προβλεπόμενες θέσεις (Τμήματα Γενικής Χειρουργικής, ΤΕΠ, πολυδύναμες ΜΕΘ), τις βαθμίδες ΕΣΥ ως επιμελητής Β’, Α’ και διευθυντής, και ιδιότητες σε τριτοβάθμιους σχηματισμούς όσο και σε νοσοκομεία της περιφέρειας. Ειδικά στην περιφέρεια έχει υπηρετήσει σε σειρά νοσοκομείων όπως ΑΝΜ-Κ.Υ. Πύλου, Γ.Ν. Καλαμάτας, Γ.Ν. Ναυπλίου, Γ.Ν. Άργους , Γ.Ν. Κορίνθου και Γ.Ν. Παναρκαδικό Τριπόλεως. Ως δ/ντής ΕΣΥ ΤΕΠ του ΓΝΑ Σισμανογλείου, στην κρίση COVID οργάνωσε άμεσα τη Ζώνη ΤΕΠ Πανδημίας. Παράλληλα έλαβε την πιστοποίηση ISO 9001 ΤΕΠ (το πρώτο ΤΕΠ στο Λεκανοπέδιο Αττικής), ομοίως σειρά βραβεύσεων για την καινοτομία στο ΤΕΠ με την είσοδο εφαρμογής των νέων τεχνολογιών, όπως η ψηφιοποίηση δεδομένων, και στο machine learning approach (https://www.sismanoglio.gr/DIATOM-TEP/ DIATOM-TEPgr.php). Ανέλαβε για ένα τρίμηνο, επιτυχώς, τη διεύθυνση δύο κλινικών COVID-19 του νοσοκομείου. Το κύριο ενδιαφέρον του είναι το τραύμα και η διαχείριση του βαρέως πάσχοντος. Το όραμά του είναι η ουσιώδης αναβάθμιση των ΤΕΠ της χώρας και της Επείγουσας Ιατρικής . Από το 2021 είναι επιστημονικά και διοικητικά υπεύθυνος του ΤΕΠ ΓΝΑ «ΚΑΤ».

| 119

Οι ασθενείς με αρθρίτιδα μπορούν να απολαύσουν το σεξ 120 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΑΘΑΝΆΣΙΟΣ Π. ΤΣΟΥΤΣΆΝΗΣ Oρθοπαιδικός χειρουργός, διευθυντής της ΣΤ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Nοσοκομείου Υγεία.

ΑΚΌΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΠΑΡΑΊΤΗΣΗ από τη σεξουαλική ζωή μπορεί να οδηγήσει η παρουσία σοβαρής αρθρίτιδας στις αρθρώσεις του σώματος που φέρουν το κύριο βάρος της στήριξής του κατά τη διάρκεια του σεξ και όχι μόνο. Σε μερικούς ανθρώπους όμως η σεξουαλική πράξη μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο της αρθρίτιδας, δεδομένου ότι μέσω του οργασμού το σώμα απελευθερώνει ενδορφίνες, οι οποίες δρουν ως παυσίπονο, χαρίζοντας αρκετές ώρες αναλγησίας. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη δημιουργικότητα, καλή επικοινωνία με τον σύντροφο, υπομονή και προγραμματισμός, ώστε η πάθηση να μην αποτελεί εμπόδιο και οι ασθενείς να συνεχίσουν ν’ απολαμβάνουν το σεξ. Οι επώδυνες αρθρώσεις λόγω φλεγμονής, που προκαλούν σε κάποιο βαθμό δυσλειτουργία, απαντώνται σε άτομα κάθε ηλικίας, αλλά συχνότερα στους μεγαλύτερους ανθρώπους. Αυτά τα συμπτώματα στις αρθρώσεις, που αναφέρονται γενικά ως αρθρίτιδα, «είναι αποτέλεσμα της εκφύλισης της άρθρωσης, ενός τραυματισμού ή παλαιού κατάγματος, μιας λοίμωξης ή ορισμένων αυτοάνοσων νοσημάτων. Παράλληλα με τον πόνο στην άρθρωση μπορεί να συνυπάρχει δυσκολία στην κίνηση, δυσκαμψία ή ακαμψία και οίδημα. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικοί τύποι αρθρίτιδας, μεταξύ αυτών η οστεοαρθρίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Η συνηθέστερη μορφή αρθρίτιδας μεταξύ των ηλικιωμένων είναι η οστεοαρθρίτιδα, με εκτιμώμενο επιπολασμό 10 - 20% σε άτομα άνω των 60 ετών, ενώ είναι πολύ συχνή και σε άτομα άνω των 40 ετών. Οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στην ανάπτυξη της πάθησης συγκριτικά με τους άνδρες, δεδομένου ότι τα οιστρογόνα επιδρούν στον χόνδρο.

Η παχυσαρκία είναι επιβαρυντική και πάλι περισσότερο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες, ωστόσο δεν είναι απόλυτος παράγοντας εμφάνισής της, αφού η οστεοαρθρίτιδα παρατηρείται τόσο στις μεγάλες αρθρώσεις, όπως το ισχίο και το γόνατο, αλλά και σε αρθρώσεις που δεν καλούνται να αντεπεξέλθουν σε υπερβολικά φορτία», σύμφωνα με τον ορθοπαιδικό χειρουργό Δρ Αθανάσιο Π. Τσουτσάνη. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης διαταραχή του συνδετικού ιστού πολλών αρθρώσεων με κατά προσέγγιση επιπολασμό 0,5% σε 1% στη Βόρεια Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική. Η πάθηση επηρεάζει όλες τις φυλές και τις κοινωνικές τάξεις και η συνηθέστερη ηλικία έναρξης είναι μεταξύ 30 και 50 ετών, χωρίς να αποκλείεται η εμφάνισή της σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας. Μελέτη της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας για τη συχνότητα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας αποκάλυψε ότι στη χώρα μας ανέρχεται στο επίπεδο του 6,7‰ των ενηλίκων και ότι είναι τρεις φορές συχνότερη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Γενικά οι αρθρίτιδες μπορεί να επηρεάσουν σχεδόν κάθε τομέα της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων και της σεξουαλικής λειτουργίας. Τα σεξουαλικά προβλήματα στους ασθενείς είναι αρκετά συνηθισμένα, καθώς είναι χρόνιες παθήσεις που είναι αφενός επώδυνες και αφετέρου δύνανται να προκαλέσουν σωματική ανικανότητα στον ασθενή να αντεπεξέλθει σε ορισμένες λειτουργίες του. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο του πόνου, της σωματικής αναπηρίας και της κατάθλιψης τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση στη σεξουαλικότητα, ανεξάρτητα από το φύλο. Ο επηρεασμός της σεξουαλικής λειτουργίας γίνεται με διάφορους τρόπους. Η απώλεια της φυσικής λειτουργίας, η κόπωση και ο πόνος έχουν αποδειχθεί ότι επηρεάζουν τη σεξουαλική ευχαρίστηση. Η κατάθλιψη και το άγχος που σχετίζονται με κάποιες μορφές της πάθησης μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη σεξουαλική ορμή. Οι άνδρες και οι γυναίκες με αρθρίτιδα μπορεί να νιώθουν πολύ κουρασμένοι για να κάνουν σεξ ή το σεξ να είναι σωματικά πολύ επώδυνο. Έχουν πραγματοποιηθεί κάποιες έρευνες σχετικά με την επίδραση των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας στη σεξουαλική ζωή των ασθενών και μία που δημοσιεύθηκε στο Clinical Rheumatology ανέφερε ότι περίπου το 54% των ανδρών και το 46% των γυναικών με ρευματοειδή αρθρίτιδα είχαν κάποιο είδος σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Άλλη μελέτη ανέφερε ότι οι ασθενείς προτιμούσαν σύντομα προκαταρκτικά και περιορισμένο χρόνο για να φτάσουν σε οργασμό εξαιτίας του αυξημένου πόνου.

| 121

Η πρόληψη της αρθρίτιδας είναι πολύ σημαντική για την καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου. Όταν όμως έχει ήδη εγκατασταθεί στην άρθρωση, «η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιό της». Σύμφωνα με τον Δρα Τσουτσάνη, «η φαρμακευτική αγωγή, οι ενδαρθρικές εκχύσεις κορτιζόνης και η φυσικοθεραπεία ενδείκνυνται για τα αρχικά στάδια, ενώ όταν η πάθηση έχει προχωρήσει η μοναδική θεραπεία είναι η χειρουργική, που προτιμότερο είναι να πραγματοποιείται πριν η πάσχουσα άρθρωση παραμορφωθεί. Αναλόγως του εντοπισμού της υπάρχουν ποικίλες χειρουργικές προσεγγίσεις που μπορούν να καθυστερήσουν την εξέλιξη και να διορθώσουν τις συνέπειες της επίδρασης της νόσου». ΠΏΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΊΖΕΤΑΙ ΤΟ ΠΡΌΒΛΗΜΑ Σε ανθρώπους με σοβαρής μορφής οστεοαρθρίτιδα σε μία ή και στις δύο αρθρώσεις που σηκώνουν το κύριο βάρος του σώματος, το ισχίο και το γόνατο, η αρθροπλαστική είναι η ενδεδειγμένη επέμβαση. Όπως έχουν δείξει μελέτες σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα τελικού σταδίου, η ολική αρθροπλαστική έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αποκατάσταση της σεξουαλικής ικανοποίησης και απόδοσης. Οι συμμετέχοντες σε μία εξ αυτών ανέφεραν ότι μετά την αρθροπλαστική

είχαν αύξηση της λίμπιντο κατά 42%, το 36% ανέφερε αυξημένη διάρκεια συνουσίας, το 41% αυξημένη συχνότητα συνουσίας, το 84% παρουσίασε βελτίωση στη γενική ευημερία και το 55% βελτίωση της σεξουαλικής αυτοεικόνας. « Όταν η αρθροπλαστική γίνεται με μεθόδους ελάχιστης επεμβατικότητας και πιο συγκεκριμένα με AMIS (Anterior Minimal Invasive Surgery - Πρόσθια Ελάχιστης Επεμβατικότητος Χειρουργική), η ανάρρωση του ασθενούς επιταχύνεται, αφού η επέμβαση γίνεται χωρίς να χρειάζεται να κοπούν ή να αποκολληθούν μυς. Έτσι, επιστρέφει γρηγορότερα στις καθημερινές δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανομένου του σεξ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι με τη συγκεκριμένη μέθοδο ο κίνδυνος εξαρθρήματος από κάποια λάθος κίνηση μειώνεται σημαντικά και γι’ αυτόν το λόγο δεν υπάρχει περιορισμός στις κινήσεις», επισημαίνει ο Δρ Αθανάσιος Τσουτσάνης. Ακόμα λοιπόν και τα άτομα με σοβαρές μορφές αρθρίτιδας έχουν επιλογές θεραπείας και ακόμα περισσότερους τρόπους να διατηρήσουν μια υγιή εικόνα για τον εαυτό τους και τη σεξουαλικότητά τους, προκειμένου να μην οδηγηθούν σε σεξουαλική απραξία, στερούμενοι αυτή την ανεξάντλητη πηγή απόλαυσης και χαράς. ■

ΑΘΑΝΆΣΙΟΣ Π. ΤΣΟΥΤΣΆΝΗΣ Ο Αθανάσιος Π. Τσουτσάνης είναι γεννημένος το 1961 στην Αθήνα, είναι παντρεμένος με 2 παιδιά και σήμερα εργάζεται ως διευθυντής της ΣΤ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Υγεία. Εργάστηκε ως τον Μάρτιο του 2011 ως αναπληρωτής διευθυντής της Β' Ορθ/κής Κλινικής του Νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν. Τελείωσε την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Ρώμης το 1988 με άριστα. Ειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική Χειρουργική στη Β’ Ορθοπαιδική Κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» με διευθυντή τον κύριο Έξαρχου Ευάγγελου. Μετά το τέλος της ειδικότητας και για 3 χρόνια συνέχισε να εργάζεται στο ίδιο νοσοκομείο ως ειδικευμένος ορθοπαιδικός με διευθυντή τον Ε. Έξαρχου και κατόπιν τον Α. Ασημακόπουλο. Στο πλαίσιο αυτό εργάσθηκε και ως εκπαιδευτής των ειδικευόμενων γιατρών της Γενικής Ιατρικής με αντικείμενο επείγοντα ορθοπαιδικά προβλήματα και των φοιτητών της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Έγινε διδάκτωρ του πανεπιστημίου Αθηνών το 1999. Διετέλεσε επισκέπτης λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης στην έδρα της Ανατομίας το ακαδημαϊκό έτος 2000-2001. Εξειδικεύθηκε στη φημισμένη πανεπιστημιακή κλινική του Νοσοκομείου Rizzoli στην Αρθροσκοπική Χειρουργική και στις αθλητικές κακώσεις, με διευθυντή τον καθηγητή P.G Marchetti και διευθυντή τμήματος τον καθηγητή κύριο Marcacci. Το εν λόγω νοσοκομείο συνεχίζει να επισκέπτεται μία φορά το χρόνο. Το 2005 εξειδικεύθηκε στο Παρίσι στην τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας AMIS για την αρθροπλαστική του ισχίου από τον ορθοπαιδικό χειρουργό F. Laude και τον καθηγητή E. Leasur. Το 2009 εξειδικεύθηκε στη Δανία και την Ολλανδία στην τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητος MIK για την αρθροπλαστική του γόνατος. Το 2018 εκπαιδεύτηκε στη ρομποτική χειρουργική για την αρθροπλαστική του ισχίου και την αρθροπλαστική του γόνατος στο Λουξεμβούργο και στη Μεγάλη Βρετανία και έλαβε την επίσημη πιστοποίηση.

122 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Η Ορθοπαιδική Κλινική του ΓΝΑ «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» Η ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ του ΓΝΑ «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» παρέχει αντιμετώπιση του συνόλου του φάσματος των ορθοπαιδικών παθήσεων (χρονίων και επειγόντων), από εξειδικευμένους ορθοπαιδικούς χειρουργούς ανά τομέα ειδικότητας. Αναλυτικότερα: • Τραύμα άνω/κάτω άκρου και πυελικού δακτυλίου.

• Αρθροσκοπική αποκατάσταση αθλητικών κακώσεων (ώμου, γόνατος, ισχίου, ποδοκνημικής).

• Επανορθωτική χειρουργική άνω και κάτω άκρου.

• Ολική αρθροπλαστική ισχίου με τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας (AMIS, ALMIS) και χρήση σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού.

• Ολική αρθροπλαστική γόνατος με χρήση σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού.

• Ολική αρθροπλαστική ώμου (ανατομική και ανάστροφη).

• Αποκατάσταση παραμορφώσεων μακρών οστών με χρήση κυκλικών πλαισίων (Ιlizarov, Τaylor frame).

• Αναθεώρηση ολικής αρθροπλαστικής ισχίου και γόνατος.

• Οστεοτομίες κνήμης και μηρού για αποκατάσταση παραμορφώσεων μακρών οστών.

• Χειρουργική άνω άκρου - μικροχειρουργική.

• Αποκατάσταση παθήσεων άκρου ποδός. Σε επιστημονικό επίπεδο παρέχει εκπαίδευση σε ειδικευόμενους ιατρούς (πλήρης ειδικότητα Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας), διατηρεί ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και παρουσιάζει τη δραστηριότητά του σε ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια σε τακτική βάση.

Η Κλινική διακρίνεται για το εξαιρετικά έμπειρο και άρτια επιστημονικά καταρτισμένο ιατρικό, νοσηλευτικό και φυσιοθεραπευτικό της προσωπικό. Για το αξιόλογο έργο της βραβεύτηκε το 2016 με το χρυσό Βραβείο για την αποτελεσματική διοίκηση κλινικής δημοσίου νοσοκομείου. Αριθμός χειρουργείων τμήματος: 1.000/έτος. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ: • Νοσηλευτικός Σταθμός: 213 203 2509 • Προϊσταμένη: 213 2032599 • E-mail: aorth.nurse@gna-gennimatas.gr • Ιατροί: 213 203 2508 • Επιμελητές: 213 203 2501 • Διευθυντής: 213 203 2507 • Πρωινά ραντεβού στο τηλέφωνο 1535 • Απογευματινά ραντεβού στο τηλέφωνο: 2132033600 (15:00 -21:00) • Γραφείο Ιατρών: 213 2032508 • Γραμματεία Α’ Ορθοπαιδικής (ΟΧΙ ΡΑΝΤΕΒΟΥ): 213 203 2507, e-mail: aorthopedikigna@gmail.com • Ώρες επικοινωνίας: 08:00 - 15:00 • Τακτικό Εξωτερικό ΙατρείοΑ’ Oρθοπαιδικής Κλινικής Λειτουργεί κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή 09:0013:00 • Γενική Εφημερία ανά οκτώ ημέρες • Τακτικά Χειρουργεία κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή • Απογευματινά Ιατρεία, στο πλαίσιο της ολοήμερης λειτουργίας του νοσοκομείου. ■

| 123

Έρχεται στη ζωή μας ο προσωπικός ιατρός! Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΨΗΦΊΣΤΗΚΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΈΔΙΟ του υπουργείου Υγείας «ΓΙΑΤΡΟΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, ΙΣΟΤΙΜΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡEΣΙΕΣ ΤΟΥ EΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ», με το οποίο οι πολίτες αποκτούν πλέον προσωπικό τους ια-

124 |

τρό, πρόσβαση σε περισσοτέρους ειδικούς ιατρούς, αναβαθμίζονται οι δημόσιες δομές, διασφαλίζονται ποιοτικά οι παρεχόμενες υπηρεσίες και διευρύνονται οι παροχές. Συγκεκριμένα με το νομοσχέδιο: 1. Καθιερώνεται ο θεσμός του Προσωπικού Ιατρού

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

για την παροχή των υπηρεσιών ΠΦΥ, ο οποίος παρέχει ολοκληρωμένη και συνεχή φροντίδα στο άτομο με σκοπό την πρόληψη των ασθενειών και την προαγωγή της υγείας. Οι υπηρεσίες των Προσωπικών Ιατρών παρέχονται εντός των δημοσίων μονάδων ΠΦΥ, των Τοπικών Δικτύων ΠΦΥ, των ιδιωτικών ιατρείων και κατ’ οίκον και περιλαμβάνουν τη διαχείριση των πλέον συχνών χρόνιων νοσημάτων, την υποστήριξη, τον προσανατολισμό και την υπεύθυνη καθοδήγηση των ασθενών μέσα στο σύστημα υγείας και τη δημιουργία ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας για κάθε πολίτη που είναι εγγεγραμμένος στον κατάλογο του προσωπικού ιατρού.

2. Ο προσωπικός ιατρός επιλέγεται ελεύθερα από τον πολίτη και είναι: α) ιατρός του ΕΣΥ που υπηρετεί και παρέχει τις υπηρεσίες του στα Κέντρα Υγείας, στις ΤοΜΥ και σε λοιπές δημόσιες μονάδες ΠΦΥ, με εγγεγραμμένο πληθυσμό, β) ιατρός που παρέχει τις υπηρεσίες του στο πλαίσιο λειτουργίας των Τοπικών Ομάδων Υγείας του άρθρου 106 του N. 4461/2017 (Α′ 38), με εγγεγραμμένο πληθυσμό, γ) ιατρός συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ, δ) ιδιώτης ιατρός.

3. Ως προσωπικοί ιατροί ορίζονται οι ειδικότητες Γενικής/Οικογενειακής Iατρικής ή Εσωτερικής Παθολογίας για τον ενήλικο πληθυσμό.

4. Οι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ προσωπικοί γιατροί θα παρέχουν υπηρεσίες στο ιατρείο τους ή κατ’ οίκον και θα μπορούν να συμμετέχουν στις εφημερίες των μονάδων ΠΦΥ στην περιοχή τους.

5. Όλοι οι πολίτες με τον προσωπικό ιατρό αποκτούν δωρεάν τον σύμβουλο υγείας τους και θεσμοθετείται γιατρός για όλους.

6. Ενοποιούνται διοικητικά και αναβαθμίζονται οι δημόσιες δομές ΠΦΥ και πάνω από 160 Κέντρα Υγείας εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ εγκαινιάζεται η συνεργασία των δημόσιων δομών ΠΦΥ με δομές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιωτικές δομές 7. Ενισχύεται το ΕΣΥ με 1,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και με περίπου 6.000 προσλήψεις μόνο

για το 2022. Παράλληλα, δίνεται δυνατότητα συνεργασίας με ιδιώτες ιατρούς και παρόχους.

8. Ενεργοποιείται και αναβαθμίζεται το ισχύον καθεστώς των απογευματινών ιατρείων και χειρουργείων. Προσφέρονται στους πολίτες ιατρικές επιλογές εντός του δημοσίου συστήματος με καθορισμένο τιμολόγιο. Έτσι το νοσοκομείο έχει έσοδα, οι γιατροί του ΕΣΥ και οι νοσηλευτές βελτιώνουν το εισόδημά τους, οι πολίτες θα έχουν επιλογές με λογική αποζημίωση. Στο πλαίσιο αυτό θα συμμετέχουν και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

9. Δημιουργείται πλαίσιο συνεργασίας με Ιδιώτες για την κάλυψη των κενών του ΕΣΥ. Ειδικά στην Περιφέρεια υπάρχουν τμήματα ιατρικής τεχνολογίας που δεν λειτουργούν ή δεν έχουν αναπτυχθεί, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η λειτουργία των δημόσιων δομών. Με τη νέα ρύθμιση, με διαφανείς και συμφέρουσες συμβάσεις, οι δημόσιες δομές θα εξασφαλίσουν εξοπλισμό και υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών του ΕΣΥ.

10. Εισάγονται ποιοτικά κριτήρια ως προς την αποζημίωση των ιδιωτών παρόχων του ΕΟΠΥΥ με στόχο την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους ασφαλισμένους.

11. Εισάγεται ποιοτικό rebate για τους παρόχους, το οποίο θα είναι κίνητρο ώστε να ανανεώνουν τον εξοπλισμό τους και να βελτιώνουν την ποιότητα των υπηρεσιών τους προς τον πολίτη.

12. Εισάγεται κλινικός έλεγχος των παρόχων Υγείας του ΕΟΠΥΥ σε πραγματικό χρόνο (real time) από πιστοποιημένες ελεγκτικές εταιρείες με στόχο την εξάλειψη της παραβατικότητας και εξοικονόμηση πόρων, που θα επιστρέψουν στους ασφαλισμένους μέσα από την αναβάθμιση και αύξηση των παροχών του ΕΟΠΥΥ.

13. Παρέχεται κατ’ οίκον νοσηλεία σε πολίτες που δεν μπορούν να μετακινηθούν και κατ’ οίκον οδοντιατρική περίθαλψη.

14. Καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ τα έξοδα για εγκαυματίες θύματα εγκληματικών ενεργειών και συντάσσεται μητρώο θυμάτων προς τους οποίους θα παρέχεται κατά παρέκκλιση κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ φαρμάκων και όλου του αναγκαίου υγειονομικού υλικού και της παροχής αναγκαίας κατ’ οίκον νοσηλείας.

15. Θεσμοθετούνται η επιτήρηση και ο έλεγχος των λοιμώξεων στις Δημόσιες Μονάδες Παροχής Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ορίζεται σε κάθε Κέντρο Υγείας ένας ιατρός ή οδοντίατρος του κλάδου ΕΣΥ ως υπεύθυνος Επιτήρησης Λοιμώξεων, ο οποίος είναι αρμόδιος για την επιτήρηση και τον έλεγχο των λοιμώξεων στο Κέντρο Υγείας και στις μονάδες παροχής υπηρεσιών ΠΦΥ που υπάγονται σε αυτό, υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΕΝΛ) του διασυνδεόμενου νοσοκομείου. ■

| 125

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ»

7 συμβουλές για να αντιμετωπίσετε τις κράμπες! Του ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

ΚΡΆΜΠΑ ΕΊΝΑΙ Η ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΕΚΕΊΝΗ κατά την οποία οι μύες βρίσκονται σε συνεχή και επώδυνη σύσπαση. Μπορεί να αφορά έναν μυ, αλλά μερικές φορές και ολόκληρη ομάδα συναγωνιστών μυών. Το καλοκαίρι λόγω της μεγάλης εφίδρωσης και της απώλειας υγρών, ασβεστίου και καλίου πολλοί παθαίνουν συχνές κράμπες. Η έντονη άσκηση, ο αθλητισμός, η γυμναστική, αλλά και οι καθημερινές δουλειές που συχνά απαιτούν αυξημένη μυϊκή δραστηριότητα είναι οι αιτίες που προκαλούν τις επώδυνες μυϊκές κράμπες. Οι κράμπες συμβαίνουν ξαφνικά και απροειδοποίητα. Εκτός από τον έντονο πόνο που προκαλούν, δεν επιτρέπουν στους μυς που έχουν προσβληθεί να λειτουργήσουν κανονικά. Το Γενικό Νοσοκομείο Κοζάνης «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ» μας δίνει παρακάτω πολύτιμες συμβουλές για να προλάβουμε και να αντιμετωπίσουμε τις κράμπες, που σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες για τη ζωή μας. ΠΟΙΟΙ ΜΎΕΣ ΕΊΝΑΙ ΕΥΑΊΣΘΗΤΟΙ Οι κράμπες συνήθως επηρεάζουν τις γάμπες, τους μηρούς, την κοιλιά. Οι μύες που είναι συνήθως επιρρεπείς είναι: Οι οπίσθιοι κνημιαίοι (γαστροκνήμιος - υποκνημίδιος), oι οπίσθιοι μηριαίοι (δικέφαλος - ημιτενοντώδης ημιυμενώδης), oι καμπτήρες των δακτύλων του άκρου ποδιού και χεριού, oι ορθοί κοιλιακοί, oι μύες στην περιοχή του λαιμού, oι μύες στην περιοχή της πλάτης, γενικά οι μύες που σηκώνουν βάρη (ραχιαίοι). ΠΌΤΕ ΠΑΘΑΊΝΟΥΜΕ ΚΡΆΜΠΑ Έχει διαπιστωθεί ότι: ▪ Η μυϊκή σύσπαση συμβαίνει άλλοτε απότομα και άλλοτε προειδοποιεί.

▪ Είναι συνήθης κατά τον ψυχρό καιρό ή μέσα στο νερό. Ξαφνικό ψύχος ή απότομη υψηλή θερμοκρασία μπορεί να είναι εξίσου υπεύθυνα για την κράμπα.

126 |

▪ Οι συνθήκες μιας δίαιτας και η χειροτέρευση της τοπικής κυκλοφορίας, με στενά ρούχα ή με ελαστική επίδεση, ευνοούν την πρόκληση κράμπας.

▪ Η υπερκόπωση δημιουργεί συνθήκες για εμφάνιση κράμπας.

▪ Επίσης, συμβαίνει συχνά ύστερα από απότομες κινήσεις και παρατεταμένη προσπάθεια (δρόμοι μεγάλων αποστάσεων).

▪ Παρατηρείται σε αθλητές που κάνουν χρήση αλκοόλ και καφέ.

▪ Παρουσιάζεται περισσότερο σε άτομα που διακατέχονται από άγχος και έντονη ψυχολογική πίεση.

▪ Η συγκέντρωση καματογόνων ουσιών στον οργανισμό (π.χ. γαλακτικό οξύ) ή η έλλειψη ηλεκτρολυτών (χλωριούχα) φαίνεται ότι δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για κράμπα. Η ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΪΚΏΝ ΚΡΑΜΠΏΝ Η αντιμετώπιση των μυϊκών κραμπών περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

1 2

Αν σας πιάσει κράμπα, προσπαθήστε να τεντώσετε το πόδι σας στρέφοντας τα δάχτυλα προς τα πάνω και κάνοντας συγχρόνως απαλό μασάζ στην περιοχή. Μπορείτε να προλάβετε τις κράμπες αν κατά τη διάρκεια της μέρας ή πριν πέσετε για ύπνο κάνετε λίγη γυμναστική. Μπορείτε, για παράδειγμα, να κάνετε κάποιες διατάσεις ή στατικό ποδήλατο για λίγα λεπτά ή να τεντώσετε τη γάμπα σας πιάνοντας τα δάχτυλα του ποδιού σας, τραβώντας τα προς τα πάνω και κρατώντας όσο μπορείτε το πόδι σας σε ευθεία. Η θερμότητα επίσης προλαμβάνει τις κράμπες. Χρησιμοποιήστε μια θερμοφόρα πάνω στη γάμπα σας για 10 λεπτά πριν ξαπλώσετε ή σκεπάστε τα πόδια σας ελαφρά με μια κουβέρτα. Εμπλουτίστε τη διατροφή σας σε ασβέστιο και μαγνήσιο. Και τα δύο έχουν την ιδιότητα να ρυθμίζουν τη δραστηριότητα των μυών. Το ασβέστιο βοηθά στη συστολή και το μαγνήσιο στη διαστολή τους, οπότε η διαταραχή της ισορροπίας των δύο συστατικών μπορεί να διαταράξει και τη λειτουργία των μυών. Τροφές που μπορούν να σας βοηθήσουν είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα πράσινα λαχανικά, τα καρύδια και τα όσπρια. Ένα άλλο συστατικό του οποίου η έλλειψη φαίνεται να συμβάλλει στην εμφάνισή τους είναι το κάλιο. Γι’ αυτό προτιμήστε τα φρέσκα λαχανικά, όπως το λάχανο, τον αρακά, το καλαμπόκι, τις πιπεριές και τις πατάτες, αλλά και τα φρέσκα φρούτα, όπως τις μπανάνες, τα μήλα, τα πορτοκάλια και τα βερίκοκα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες καλίου. Φροντίστε να προσλαμβάνετε άφθονα υγρά και νάτριο, καθώς η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού και η ισορροπία των ηλεκτρολυτών φαίνεται να αποτρέπει τις κράμπες. Αν οι κράμπες επιμένουν, επισκεφτείτε οπωσδήποτε τον γιατρό σας, καθώς μπορεί να είναι ένδειξη κάποιας σοβαρότερης κατάστασης που χρειάζεται ιατρική παρέμβαση, όπως προβλήματα στο κυκλοφορικό, προβλήματα μεταβολισμού ή ορμονικά κ.λπ. Η πρόληψη περιλαμβάνει τα ακόλουθα: ▪ Ασκήσεις προθέρμανσης, τεντώματα και μασάζ πριν από τη σωματική άσκηση και συμμετοχή σε σπορ.

▪ Αποφυγή αφυδάτωσης. Η λήψη υγρών και ηλεκτρολυτών, ιδιαίτερα κατά τις ασκήσεις που γίνονται σε υψηλές θερμοκρασίες, συμβάλλουν στην πρόληψη των κραμπών.

▪ Στις περιπτώσεις που παρουσιάζονται επαναλαμβανόμενες κράμπες κατά τον ύπνο, είναι πιθανόν ο γιατρός μετά την αξιολόγηση του ασθενούς να αποφασίσει ότι πρέπει να χορηγήσει μυοχαλαρωτικά. Διατροφικά μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να αντιμετωπίσετε τις κράμπες είναι:

3

4

5 6 7

Μπανάνα ή κάτι αλμυρό: Αν οι κράμπες εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου, φάτε λίγο πριν κοιμηθείτε μία μπανάνα ή κάτι αλμυρό και πιείτε νερό. Μια μεσαίου μεγέθους μπανάνα περιέχει 450 mg κάλιο που καταπολεμά τις κράμπες. Το αλάτι επίσης βοηθά στην αποκατάσταση του νατρίου στο σώμα. Χυμός καρότου: Ο χυμός δύο καρότων το πρωί θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από το πρόβλημα. Το καρότο περιέχει 20 φορές περισσότερα α και β-καροτένια από τα άλλα φρούτα και λαχανικά, αλλά διαθέτει άφθονα και μεταλλικά άλατα (κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο) που χρειάζεται ο οργανισμός για να καταπολεμήσει τις κράμπες. ΑΝ ΠΆΘΕΤΕ ΚΡΆΜΠΑ ΣΤΗ ΘΆΛΑΣΣΑ Αν πάθετε την κράμπα ενώ κολυμπάτε στα βαθιά, μην πανικοβληθείτε, γυρίστε ανάσκελα και προσπαθήστε με τα δάχτυλα του άλλου ποδιού σας να τεντώσετε το πόδι που έχει πάθει την κράμπα, πιέζοντάς το στην περιοχή των δαχτύλων. Αν δεν τα καταφέρετε, κολυμπήστε αργά προς την ακτή, σε ύπτια θέση και όλα θα πάνε καλά. Όταν με το καλό βγείτε στην παραλία, κάντε διατάσεις στο σημείο που έχει πάθει κράμπα ή κάντε ελαφρύ μασάζ. Τέλος, πιείτε πολύ νερό για να ενυδατωθείτε. Αργότερα μια ζεστή πετσέτα ή ένα ζεστό μπάνιο, μπορούν να ανακουφίσουν από τον πόνο. ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΊΖΕΤΕ Αν σας εκδηλώνονται κράμπες καθώς περπατάτε, υπάρχει το ενδεχόμενο αυτές να οφείλονται σε μειωμένη αιματική ροή στο άκρο στο οποίο σας παρουσιάζεται η κράμπα. Η μείωση της ροής του αίματος μπορεί με τη σειρά της να οφείλεται σε προβλήματα στις αρτηρίες των άκρων, όπως είναι, για παράδειγμα, οι αθηροσκλήρωση, δηλαδή οι εναποθέσεις αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες των ποδιών. Οι κράμπες είναι από τα συμπτώματα που παρουσιάζουν συχνά όσοι έχουν αναιμία ή χαμηλές τιμές καλίου και νατρίου. Γενικά εκδηλώνονται πιο συχνά σε όσους έχουν χαμηλό αιματοκρίτη, καθώς δεν φθάνουν επαρκείς ποσότητες οξυγόνου στους μυς. Επίσης διαταραχές στο ασβέστιο και το μαγνήσιο μπορεί να σχετίζονται με τις μυϊκές κράμπες. Εκδηλώνονται ακόμη σε άτομα με χρόνιες νευρολογικές παθήσεις και σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα με θυρεοειδή (π.χ. υποθυρεοειδισμό). Οι νεφροπαθείς εκδηλώνουν συχνά κράμπες λόγω διαταραχής ηλεκτρολυτών που προκαλούν οι αιμοκαθάρσεις. Ακόμη διαταραχή των ηλεκτρολυτών μπορεί να επέλθει και από τη λήψη διουρητικών, π.χ. για την καταπολέμηση της υπέρτασης. ■

| 127

Ποιοι κινδυνεύουν από ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΊΤΙΔΑ;

Γράφει ο ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΕΜΜ. ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΆΚΗΣ, ορθοπαιδικός χειρουργός.

ΟΙ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΊ ΠΌΝΟΙ αποτελούν το ήμισυ περίπου των περιπτώσεων αποχής από την εργασία παγκοσμίως, ενώ προκαλούν μεγάλο άγχος και σχετίζονται με την κατάθλιψη. Όταν μάλιστα το άτομο υποφέρει σε σημείο του σώματος που απαγορεύει καθημερινές εργασίες, χαλάει την ποιότητα του ύπνου και επιφέρει δυσκολίες στην εξάσκηση της εργασίας του, τότε ο μυοσκελετικός πόνος αναδεικνύεται στον «εχθρό» νούμερο 1 της ευζωίας του ανθρώπου. Είναι ως εκ τούτου απολύτως απαραίτητο να ζητάμε άμεση βοήθεια από εξειδικευμένο ιατρό, να λαμβάνουμε χωρίς καθυστέρηση τα παυσίπονα που θα μας συνταγογραφήσει, αλλά και να προβούμε στο ενδεδειγμένο χειρουργείο, όταν και εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Η επικονδυλίτιδα είναι μία συχνή πάθηση του αγκώνα που εμφανίζεται σε ενήλικες, χαρακτηρίζεται από πόνο είτε στην εσωτερική είτε στην εξωτερική πλευρά του αγκώνα, ο οποίος αντανακλά πολλές φορές προς το χέρι. Οφείλεται στον ερεθισμό λόγω τριβής των τενόντων επάνω σε οστικές προεξοχές του βραχιονίου οστού, που ονομάζονται επικόνδυλοι. Οι επικόνδυλοι του βραχιονίου είναι δύο, ο έσω και ο έξω. Για αυτόν το λόγο διαχωρίζεται σε έσω επικονδυλίτιδα (αγκώνας του γκολφέρ) ή έξω επικονδυλίτιδα (αγκώνας του τενίστα). Στην εποχή μας, επηρεάζει όλο και περισσότερους ανθρώπους και όχι μόνο αυτούς που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα αθλήματα.

128 |

ΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΞΟΥΜΕ ΕΞΩ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ Η έξω επικονδυλίτιδα χαρακτηρίζεται κυρίως από πόνο κατά την έκταση του καρπού υπό αντίσταση και κατά τη σύλληψη αντικειμένου, και έχουμε σταδιακή απώλεια της ισχύος σύλληψης. ΕΣΩ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ Η έσω επικονδυλίτιδα χαρακτηρίζεται από πόνο κατά την κίνηση του καρπού και τον πρηνισμό του αντιβραχίου (στροφή της παλάμης προς το αντικείμενο, όπως το πιάσιμο ή σπρώξιμο αντικειμένων). ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΎΟΥΝ 1) Αυτοί που η εργασία τους απαιτεί επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χεριών και του καρπού (όπως χρήση πληκτρολογίου).

2) Αυτοί που ασχολούνται με χειρωνακτικές εργασίες (υδραυλικοί, βαφείς, οικοδόμοι, κομμωτές).

3) Αυτοί που ασχολούνται με καλλιτεχνικές εργασίες (ζωγράφοι, μουσικοί).

4) Αυτοί που ασχολούνται με αθλήματα με ρακέτα ή μπαστούνι (τένις, μπάντμιντον ή γκολφ). Η ΔΙΆΓΝΩΣΗ Η διάγνωση της επικονδυλίτιδας αγκώνα είναι κυρίως κλινική. Εξετάζεται για άλγος το σημείο της μέγιστης ευαισθησίας (έσω ή έξω επικόνδυλος) και μέσω κινήσεων του άκρου υπό αντίσταση, ελέγχονται οι κινήσεις που προκαλούν πόνο. Στην περίπτωση που τα συμπτώματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα προχωράμε σε απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφίες για τον αποκλεισμό οστεοαρθρίτιδας ή οστεοφύτων, υπέρηχο μαλακών μορίων για έλεγχο των τενόντων που πάσχουν, ηλεκτρομυογράφημα για να διαπιστώσουμε εάν κάποιο νεύρο συμπιέζεται στην περιοχή του αγκώνα ή του αυχένα και ως εξέταση εκλογής κάνουμε μαγνητική τομογραφία. Η ΘΕΡΑΠΕΊΑ Η θεραπεία κατά 80% είναι συντηρητική. Χορηγούνται αντιφλεγμονώδη, τοποθετείται ιμάντας αποσυμπίεσης και πραγματοποιούνται φυσικοθεραπείες που ακολουθούνται από ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων. Σε περί-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

πτωση επιμονής του πόνου μπορούμε να κάνουμε μία τοπική έγχυση κορτιζόνης ή έγχυση πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια (PRP). Σε περιπτώσεις χρόνιας και υποτροπιάζουσας φλεγμονής δεν έχουμε άλλη λύση από το χειρουργείο, όπου γίνεται αποσυμπίεση των τενόντων. Η επεμβατική τεχνική για την αντιμετώπιση της επικονδυλίτιδας είναι: Απόσπαση του μυός από τον επικόνδυλο και αφαίρεση του φθαρμένου τμήματος του τένοντα. Στην ιατρική γλώσσα, αναφέρεται ως αποκόλληση μυός. Η επέμβαση πραγματοποιείται σε χώρο χειρουργείου υπό αναισθησία, διαδικασία που υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Πραγματοποιείται τομή στην πλάγια επιφάνεια του αγκώνα. Το μέγεθός της είναι από 3 έως 10 εκατοστά, ανάλογα με την περίπτωση. Η διάρκεια της επέμβασης ποικίλλει ανάλογα με την καταπόνηση της περιοχής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προκύπτει κάποιο πρόβλημα στην εξέλιξή της. Συνήθως διαρκεί από 15 λεπτά έως 1 ώρα και δεν υπολογίζονται σε αυτόν το χρόνο η απαιτούμενη προετοιμασία πριν από την έναρξη του χειρουργείου και ο απαραίτητος χρόνος ανάνηψης του ασθενούς. Ακολουθεί ακινητοποίηση του αγκώνα για 2 εβδομάδες, ώστε να αποφευχθούν επικίνδυνες κινήσεις. Ο ασθενής λαμβάνει προφυλακτική αντιβιωτική αγωγή

για 4 ημέρες. Ο ενδεχόμενος πόνος αντιμετωπίζεται με απλά αναλγητικά. Θα χρειαστούν αλλαγές του τραύματος ανά 4-5 ημέρες και κοπή ραμμάτων στις 12 ημέρες. Μετά το χειρουργείο θα χρειαστούν φυσικοθεραπείες για την πλήρη αποκατάσταση του εύρους κίνησης. Η πλήρης λειτουργία του αγκώνα επανέρχεται, συνήθως, σε διάστημα ενός έως τριών μηνών. Η επιστροφή σε δραστηριότητες που απαιτούν χρήση του αγκώνα πραγματοποιείται συνήθως στους 3 μήνες μετά την επέμβαση. Εν κατακλείδι, η επικολυνδιλίτιδα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με πολλούς τρόπους ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς και τις ιδιαιτερότητες του κάθε οργανισμού. Δεν υπάρχει κανένας λόγος ως εκ τούτου να παραμένει ο ασθενής αβοήθητος καθυστερώντας την επίσκεψη στον ειδικό ορθοπαιδικό, ο οποίος θα λύσει το πρόβλημά του και θα δώσει τέλος σε μια κατάσταση που πλήττει την καθημερινότητα του ατόμου και επιβαρύνει τον ψυχισμό του. ■

ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΕΜΜ. ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΆΚΗΣ Ο Νικόλαος Εμμ. Τσιλιμιγκάκης είναι χειρουργός ορθοπαιδικός-τραυματολόγος που εργάζεται στην Ευρωκλινική Αθηνών. Κατά τα χρόνια της ειδικότητας στο Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΝΙΜΤΣ) είχε την ευκαιρία να λάβει ιδιαίτερα εκπαίδευση στην αποκατάσταση των μεγάλων αρθρώσεων (ισχίο και γόνατο) με όλες τις γνωστές μεθόδους, ενώ αργότερα παρακολούθησε σεμινάρια για τη διαχείριση πολυτραυματία και την υποδοχή ασθενών στα ΤΕΠ σε νοσοκομεία της Μεγάλης Βρετανίας. Εδώ και τρία χρόνια εργάζεται για το διδακτορικό του που αφορά τον περιορισμό του μετεγχειρητικού πόνου σε ορθοπαιδικά χειρουργεία. Είναι εγγεγραμμένος ιατρός του ΕΔΟΕΑΠ.

| 129

Η ιδιωτική ασφάλιση ασπίδα προστασίας για τα ατυχήματα ΑΝΈΛ ΜΌΣΧΟΥ, διευθύντρια Μάρκετινγκ και Ανάπτυξης Προϊόντων, ERGO Ασφαλιστική

Η ΙΔΙΩΤΙΚΉ ΑΣΦΆΛΙΣΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΎΕΙ από κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουμε καθημερινά σε διάφορες πτυχές της οικονομικής και κοινωνικής μας δραστηριότητας.

130 |

Η αξία ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου ενεργοποιείται και δείχνει τη δυναμική του τη δύσκολη στιγμή, λειτουργώντας ως ένα πλέγμα προστασίας, για να μη μείνουμε ποτέ εκτεθειμένοι:

| ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΈΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΚΑΙ ΑΤΥΧΉΜΑΤΑ • όταν η κατοικία μας υποστεί ζημιές από έντονα καιρικά φαινόμενα, • όταν διακοπούν απότομα οι εργασίες στην επιχείρησή μας λόγω πυρκαγιάς, • όταν ένα αναπάντεχο πρόβλημα υγείας διαταράξει τη ζωή μας και κληθούμε να δώσουμε τη μάχη μας, και φυσικά • όταν ένα μικρό ή μεγαλύτερο ατύχημα μας προκαλέσει σημαντικό τραυματισμό. Αυτό είναι το έργο της ιδιωτικής ασφάλισης. Ειδικά για την αντιμετώπιση των ατυχημάτων, τα οποία αποτελούν μία δυσάρεστη αλλά πολύ συχνή πραγματικότητα, είναι σημαντικό, τόσο για εμάς τους ίδιους όσο και για τα αγαπημένα μας πρόσωπα, να μπορούμε να προστατευτούμε από τις δυσάρεστες συνέπειές τους. Για το λόγο αυτόν, τα εξειδικευμένα προγράμματα ασφάλισης Προσωπικού Ατυχήματος είναι ό,τι πιο προσιτό μπορεί να έχει κάποιος για την προστασία της υγείας του. Μια κάλυψη που μπορεί να αποκτηθεί είτε μόνη της είτε ως προαιρετική κάλυψη στην ασφάλιση αυτοκινήτου. Τι καλύπτει; Την έκθεσή σας σε κάποιο ατύχημα. Όσο απλό ή σοβαρό και αν είναι. Από ένα απλό γλίστρημα στο δρόμο ή και μέσα στο σπίτι μέχρι ένα σοβαρό ατύχημα. Αν την έχετε επιλέξει ως συμπληρωματική κάλυψη στο ασφαλιστήριο του αυτοκινήτου σας, τότε καλύπτει τον οδηγό σε περίπτωση που τραυματιστεί. Σε περίπτωση που έχετε ασφαλιστήριο Προσωπικού Ατυχήματος, σας προστατεύει από τις συνέπειες ενός ατυχήματος, όσο απλό ή σοβαρό κι αν είναι, καθώς προσφέρει ουσιαστικές καλύψεις, ώστε να αντιμετωπίσετε όλες τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχει ένα ατύχημα (τροχαίο, εργατικό κ.λπ.) για την υγεία ή και το εισόδημά σας. Πιο συγκεκριμένα, καλύπτει τα έξοδα μεταφοράςσε νοσοκομείο, την περίθαλψή σας, χειρουργικά έξοδα εντός και εκτός νοσοκομείου, τους γιατρούς και τα φάρμακα που θα χρειαστείτε. Επειδή όμως ένα ατύχημα μπορεί να επηρεάσει τον οικογενειακό σας προϋπολογισμό και άρα το μέλλον της οικογένειάς σας, η ασφάλιση προσωπικού ατυχήματος προσφέρει ακόμα και οικονομική προστασία σε εσάς και την οικογένειά σας στην περίπτωση που προκληθεί στον ασφαλισμένο μερική ή ολική ανικανότητα από ατύχημα. Είναι, βέβαια, δεδομένο ότι οι συνέπειες ενός ατυχήματος μπορούν να αντιμετωπισθούν και να καλυφθούν μέσα και από ένα πρόγραμμα νοσοκομειακής περίθαλψης. Επιλέγοντας ένα ιδιωτικό πρόγραμμα υγείας, εξασφαλίζουμε την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας μας και των ιατροφαρμακευτικών εξόδων και στην περίπτωση που υπάρχει η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση τότε αυτή καλύπτεται με τον συνήθη τρό-

πο των νοσηλειών και σύμφωνα με τους όρους κάθε ασφαλιστηρίου. Στην ERGO Ασφαλιστική στεκόμαστε υπεύθυνα δίπλα σας με τα πιο ολοκληρωμένα προγράμματα ασφάλισης για την προάσπιση της υγείας σας, καθώς έργο μας είναι να παρέχουμε την προστασία που χρειάζεστε σύμφωνα με τις δικές σας ανάγκες. Για την προστασία από τις συνέπειες ενός ατυχήματος δημιουργήσαμε το πρόγραμμα ERGO My Protection, που διασφαλίζει τον ασφαλισμένο από απρόοπτα που μπορεί να συμβούν, με πολύ χαμηλό κόστος. Ενώ, ειδικά για τους πολίτες χωρών εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν αιτηθεί να τους χορηγηθεί άδεια διαμονής στην Ελλάδα, σχεδιάσαμε ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα ασφάλισης προσωπικού ατυχήματος, το ERGO MySafety, με τις βασικές και απαραίτητες ασφαλιστικές καλύψεις. Ειδικά στον κλάδο ασφάλισης της υγείας, η ERGO, με την τεχνογνωσία που της παρέχει η δραστηριοποίηση στην Ελλάδα και στις αγορές του εξωτερικού, έχει δημιουργήσει ένα πλήρες σύστημα παροχής υπηρεσιών νοσοκομειακής περίθαλψης, το ERGOHealthCare, παρέχοντας υπηρεσίες υψηλού επιπέδου με την προσφορά τριών προγραμμάτων Superior/Advanced/ Simple. Τα προϊόντα είναι διαβαθμισμένης κάλυψης, έτσι ώστε να δίνεται σε όλους τους ενδιαφερομένους η δυνατότητα επιλογής του κατάλληλου προγράμματος, ανάλογα με τις ανάγκες και τις οικονομικές δυνατότητές τους, διατηρώντας ακόμη και για τα οικονομικότερα προϊόντα ένα συνδυασμό καλύψεων που παρέχουν για τον πελάτη μία συμφέρουσα σχέση κόστους ασφάλισης προς παρεχόμενες καλύψεις. Η ERGO αποτελεί έναν από τους κορυφαίους ασφαλιστικούς ομίλους στην Ευρώπη. Παγκοσμίως, ο όμιλος δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 26 χώρες σε Ευρώπη και Ασία. Με κύριο μέτοχο τη MunichRe, έναν από τους μεγαλύτερους αντασφαλιστές στον κόσμο, διαθέτει υψηλή τεχνογνωσία και φερεγγυότητα. Στην Ελλάδα, η ERGO πρωταγωνιστεί για πάνω από 30 χρόνια με εγγεγραμμένα ασφάλιστρα που ξεπερνούν τα 250 εκατομμύρια ευρώ το 2021, πάνω από 1 εκατομμύριο ασφαλισμένους και περισσότερους από 2.700 ενεργούς συνεργάτες. Στόχος της είναι η παροχή ολοκληρωμένων ασφαλιστικών υπηρεσιών στους πελάτες και τους συνεργάτες της, μέσα από ένα ευρύ φάσμα καινοτόμων προϊόντων, με βασικά χαρακτηριστικά την εγγύτητα και το ανθρώπινο πρόσωπο. Για περισσότερες και αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την ασφάλιση Προσωπικού Ατυχήματος ή και των ασφαλιστικών προγραμμάτων Υγείας, μπορείτε να επισκεφθείτε την εταιρική ιστοσελίδα μας, www. ergohellas.gr ■

| 131

Καινοτόμα προγράμματα υγείας και ατυχημάτων!

Η NN HELLAS, ΜΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΊΗΣΗ στην Ελλάδα 40 και πλέον χρόνια, αποτελεί πρωτοπόρο εταιρεία στα προγράμματα ασφαλειών Ζωής και Υγείας, ενώ έχει ταυτόχρονα συμβάλει και στη διαμόρφωση του κλάδου. Πάντα φυσικά ακολουθώντας τις εξελίξεις, τόσο στον ασφαλιστικό τομέα όσο και στον τομέα της Υγείας και επακόλουθα και της Ιατρικής, η NN Hellas, η οποία σήμερα βρίσκεται στην κορυφή των ασφαλιστικών εταιρειών ζωής της χώρας, προσφέρει και την πληρέστερη γκάμα προϊόντων για τις ανάγκες των ασφαλισμένων της. Τα προϊόντα της ΝΝ Hellas στον τομέα της Υγείας, ειδικότερα, χωρίζονται σε 4 μεγάλες κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσεται η προϊοντική οικογένεια Orange Cross, που προσφέρει ευρεία κάλυψη, τόσο σε επίπεδο πρωτοβάθμιας όσο και σε επίπεδο δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Ακολουθούν τα προγράμματα Orange Health, τα οποία προσφέρουν όλες τις βασικές νοσοκομειακές καλύψεις, αλλά και τα Orange Easy, επίσης με νοσοκομειακή κάλυψη και διαγνωστικές εξετάσεις σε συγκεκριμένα σημεία. Τέλος, το πρό-

132 |

γραμμα ΝΝ Hospital for all καλύπτει και μεγαλύτερες ηλικίες και προσφέρει μάλιστα εκτεταμένη δυνατότητα ασφάλισης, ακόμα και σε περιπτώσεις που για άλλα προγράμματα θα ήταν απαγορευτικές. Σε όλα τα προγράμματα της NN Hellas προσφέρεται η πλήρης κάλυψη ατυχήματος και ασθένειας, στα συμβεβλημένα νοσοκομειακά ιδρύματα βέβαια. Ως προς τα χαρακτηριστικά τους, τα 3 προγράμματα Orange δεν έχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις στις εξαιρέσεις, ενώ οι χρόνοι αναμονής είναι ίδιοι. Επιπρόσθετα, τα όρια κάλυψης είναι ιδιαίτερα μεγάλα ανά έτος: ανώτατο όριο κάλυψης της νοσηλείας έως €1.000.000 ετησίως για την οικογένεια του Orange Cross και του Orange Health και 500.000 € για το πρόγραμμα Orange Easy. Πρόκειται για ποσά που προφανώς μπορούν να ανταποκριθούν σε κάθε ανάγκη νοσηλείας και φυσικά Μονάδας Εντατικής Θεραπείας. Το πρόγραμμα Hospital for all, που απευθύνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες, διαθέτει και μικρότερο όριο κάλυψης, στις 60.000 €, ωστόσο δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης στα νοσοκομεία, ακόμα και στους ασφα-

| ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΈΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΚΑΙ ΑΤΥΧΉΜΑΤΑ

λισμένους με προβλήματα υγείας. Για τα προγράμματα Orange Cross και Orange Health, οι καλύψεις ισχύουν και για τα μη συμβεβλημένα νοσοκομεία σε ποσοστό 80%. Το Orange Easy και το Hospital for all προσφέρουν κάλυψη μόνο σε συγκεκριμένους παρόχους υγείας και στα συμβεβλημένα νοσοκομεία. Το ίδιο ισχύει και για το εξωτερικό, αφού η ΝΝ Hellas προσφέρει τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους της να διαλέξουν την καλύτερη λύση για την αποκατάσταση της υγείας τους μέσα από τα προγράμματα Orange Cross και Orange Health. Για κάποιες εκδοχές τους ενδέχεται να υφίσταται ένα ποσοστό συμμετοχής της τάξεως του 10-20%, ωστόσο είτε ο πελάτης βρίσκεται στο εξωτερικό τυχαία είτε επιλέγει

να νοσηλευτεί εκεί, του δίνεται η δυνατότητα να αποκαταστήσει το πρόβλημα υγείας του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τέλος, ως προς τα ατυχήματα, εδώ αναφερόμαστε πραγματικά σε καθετί που μπορεί να συμβεί ως τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός και να προκαλέσει διαταραχή στην υγεία του ασφαλισμένου. Στην ΝΝ Hellas, πιστοί στις αξίες μας, «Νοιαζόμαστε, είμαστε ξεκάθαροι, δεσμευόμαστε», έχοντας πάντα γνώμονα τον άνθρωπο, ακολουθούμε πιστοποιημένες και αδιάβλητες διαδικασίες για τη σωστή και δίκαιη αποζημίωση των ασφαλισμένων μας, προσφέροντας ταυτόχρονα και τα καλύτερα μέσα για την αποκατάσταση της υγείας τους. ■

| 133

«H αλήθεια βρίσκεται #KapouStiMesi» Εκστρατεία ενημέρωσης από την Pfizer Hellas για την Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα

Ο κ. Robert Day (Inflammation & Immunology Lead, Western Europe, Pfizer), η κ. Κατερίνα Κουτσογιάννη (πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ασθενών), η κ. Ευαγγελία Καταξάκη (πρόεδρος ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ), η κ. Λία Μπερτσιάδου (Inflammation & Immunology Lead της Pfizer Eλλάδας, Κύπρου, Μάλτας) και ο κ. Δημήτριος Καρόκης (αντιπρόεδρος ΕΡΕΕΠΕΡΕ).

ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΈΡΑ για την Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα, η Pfizer Hellas παρουσίασε μία νέα εκστρατεία ενημέρωσης για την Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα με κεντρικό μήνυμα «Η αλήθεια βρίσκεται #KapouStiMesi». Η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος, η οποία παρουσιάζει αντιφατικά συμπτώματα με πόνους στη μέση, στη λεκάνη και στο πίσω μέρος των μηρών. Οι πόνοι βελτιώνονται με την άσκηση και επιδεινώνονται με την ακινησία. Έτσι, οι ασθενείς παραπονιούνται για πρωινή δυσκαμψία, ενώ ο πόνος ή το πιάσιμο βελτιώνονται μέσω της κίνησης μέχρι το τέλος της ημέρας. Τα συμπτώματα επιστρέφουν στη χαλάρωση, στην ανάπαυση και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρ-

134 |

θρίτιδα (ΑΣ) μπορεί να προσβάλει ανθρώπους όλων των ηλικιών, ωστόσο είναι πιο συχνή σε νέους άνδρες μεταξύ 20 και 45 ετών. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται με τη νόσο περίπου 24.000 άνθρωποι ετησίως. Στο πλαίσιο της εκστρατείας ενημέρωσης, δημιουργήθηκε και το microsite www.kapoustimesi.gr, όπου το κοινό μπορεί να ανακαλύψει τα συμπτώματα της ιδιαίτερης αυτής νόσου, με έναν δημιουργικό και διαδραστικό ενημερωτικό τρόπο. Συγκεκριμένα, οι επισκέπτες καλούνται να βρουν τις κρυμμένες λέξεις/ συμπτώματα σε ένα κρυπτόλεξο και να συγκεντρώσουν πόντους. Κάθε πόντος από κάθε σύμπτωμα που βρίσκει ο παίκτης αντιστοιχεί σε ένα χρηματικό ποσό, το οποίο η Pfizer Hellas θα προσφέρει στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ασθενών, γονέων, κηδεμόνων

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»

και φίλων παιδιών με ρευματικά νοσήματα «ΡευΜΑζήν». Όπως ανέφερε η Ευαγγελία Καταξάκη, MD, MSc, PhD, ρευματολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο», πρόεδρος Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας & Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδας, «αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα, η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στη σπονδυλική στήλη και στις αρθρώσεις με αποτέλεσμα χρόνιο πόνο, μείωση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής των ασθενών». Ο Δημήτριος Καρόκης, MD, MSc, PhD, ρευματολόγος, Μusculosceletal Ultrasound Specialist, στρατιωτικός ιατρός ε.α., αντιπρόεδρος Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας & Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδας, τόνισε ότι «μόνο 10% των ασθενών με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα επισκέπτεται ρευματολόγους όταν εμφανίζεται η νόσος του, ενώ 85% απευθύνεται σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων και 5% σε κανέναν γιατρό». Η Κατερίνα Κουτσογιάννη, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ασθενών, γονέων, κηδεμόνων και φίλων παιδιών με ρευματικά νοσήματα «ΡευΜΑζήν» και πρόεδρος Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης, υπογράμμισε: «Παρά τις προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού, υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο κενό στην ενημέρωση αλλά και στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στη διάγνωση και έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την εξέλιξη της νόσου αλλά και την ποιότητα ζωής των ασθενών». Η Λία Μπερτσιάδου, Inflammation & Immunology Lead της Pfizer Eλλάδας, Κύπρου, Μάλτας, σχολίασε: «Για εμάς στην Pfizer, οι ασθενείς και η διατήρηση και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους βρίσκονται στο επίκεντρο της δραστηριότητάς μας. Ειδικά για τους ασθενείς με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα, η ποιότητα της ζωής τους επηρεάζεται σημαντικά ακόμα και στις απλές δραστηριότητες με την οικογένεια και τους φίλους τους. Η έγκαιρη διάγνωση της Αγκυλοποιητικής Σπονδυλαρθρίτιδας και οι διαθέσιμες θεραπείες μπορεί να βοηθήσουν τους ασθενείς να διατηρήσουν έναν φυσιολογικό τρόπο ζωής». ■

Πρότυπη Μονάδα Συμπεριφορικής Καρδιολογίας στην Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική! ΜΊΑ ΠΡΌΤΥΠΗ ΜΟΝΆΔΑ Συμπεριφορικής Καρδιολογίας, ένα εξωτερικό ιατρείο που ασχολείται με την ψυχική υγεία καρδιολογικών ασθενών, αλλά και ατόμων που έχουν νοσήσει από Covid-19, λειτουργεί η Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» σε συνεργασία με την Α’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική στο «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο. Η Μονάδα αυτή έχει στόχο την πρόληψη, αλλά και την εφαρμογή κατάλληλων θεραπευτικών παρεμβάσεων, προκειμένου ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις να βελτιώσουν την υγεία τους και να τροποποιήσουν συμπεριφορές που ενδεχομένως την επιβαρύνουν. Επίσης, και να αναπτυχθούν προγράμματα διαχείρισης της συμπεριφοράς σε παράγοντες όπως είναι η διατροφή, η άσκηση, η υγιεινή, το άγχος, η πρακτική διαχείριση του χρόνου. Ειδικότερα η Μονάδα έρχεται να βοηθήσει τους καρδιολογικούς ασθενείς να ανταποκριθούν και να προσαρμοστούν σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, ενώ σε περίπτωση που έχουν εμφανίσει ήπια συμπτώματα και χρειάζονται μεγαλύτερη ψυχοκοινωνική παρέμβαση -όπως οι ασθενείς που είναι υποψήφιοι για μεταμόσχευση καρδιάς και εμφανίζουν μία καταθλιπτική συμπτωματολογία- να λάβουν την απαιτούμενη φροντίδα. Παράλληλα όμως και τα άτομα που έχουν νοσήσει με Covid-19 μπορούν επίσης να αναζητήσουν φροντίδα μετά τη νόσησή τους. ■

| 135

Βουλή: Τροπολογία για τη φαρμακευτική δαπάνη Κλειστός προϋπολογισμός για τα ΦΥΚ, επιπλέον εκπτώσεις και συμψηφισμός των εμβολίων γρίπης Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ με τίτλο «Γιατρός για Όλους» κατατέθηκε και η τροπολογίαγια τη φαρμακευτική δαπάνη στην οποία συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία κλειστού προϋπολογισμού για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ), επιβολή πρόσθετης έκπτωσης στην ίδια κατηγορία, υποχρεωτική έκπτωση σε πρωτότυπα κ.λπ. Συγκεκριμένα, χωρίς τη διαδικασία αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης θα γίνεται η ένταξη φαρμάκων με κόστος ημερήσιας θεραπείες που δεν υπερβαίνει τα 20 λεπτά του ευρώ στον κατάλογο αποζημιούμενων φαρμάκων. Ωστόσο, θεσπίζεται η δυνατότητα επιβολής πρόσθετης έκπτωσης (έως 3% επί της τιμής του παραγωγού) σε βάρος των εταιρειών για τα ΦΥΚ και τα φάρμακα που ταξινομούνται μόνα τους σε υποομάδα (cluster & cluster ATC4) θεραπευτικής κατηγορίαςτου καταλόγου αποζημιούμενων φαρμάκων (πρόκειται για φάρμακα που έχουν ετησίως δαπάνη μεγαλύτερη των 20 εκατ. ευρώ, ανεξαρτήτως φορέα κοινωνικής ασφάλισης). ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΠΙΣΤΡΟΦΩΝ Επιπλέον, ορίζεται συγκεκριμένος τύπος υπολογισμού του ποσού επιστροφής των κατόχων άδειας κυκλοφορίας και από 1ης/1/2022 το μέγιστο ποσό επιστροφής θα είναι ανάλογο με την αξία των φαρμάκων (νοσοκομειακή τιμή μείον rebate 5% συν ΦΠΑ). Δηλαδή για τα φάρμακα στο ΕΣΥ: για φάρμακα αξίας από 0,01 έως 5 ευρώ το clawback είναι 0%, για φάρμακα από 5,01 έως 15 ευρώ το clawback θα είναι έως 20%, για φάρμακα από 15,01 έως 30 ευρώ το clawback θα είναι έως 40%. Όσον αφορά τον ΕΟΠΥΥ για τα έτη 2020-2022, οι φαρμακευτικές δαπάνες ορίζονται ως εξής: Δαπάνη ύψους 2.088 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 87 εκατ. ευρώ αφορούν τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δα-

136 |

πάνη των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ (φάρμακα υψηλού κόστους) και 2.001 εκατομμύρια ευρώ για λοιπή φαρμακευτική δαπάνη. Για υπηρεσίες Υγείας η δαπάνη θα είναι 1.553 εκατ. ευρώ. Το όριο νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Νοσοκομείου «Παπαγεωργίου» ορίζεται στα 528 εκατομμύρια ευρώ. ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ Στην τροπολογία αναφέρεται επίσης η δυνατότητα συμψηφισμού του κόστους των εμβολίων γρίπης που δεν διατέθηκαν ή διατέθηκαν στην αγορά και επεστράφησαν λόγω έλλειψης ζήτησης, όλου του ποσού ή εν μέρει με το ποσό που οι κάτοχοι άδειας κυκλοφορίας ή οι φαρμακευτικές εταιρείες επιβαρύνονται από την εφαρμογή του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback). ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ Αναλύοντας το άρθρο 1 για τη φαρμακευτική δαπάνη, το υπουργείο Υγείας αναφέρει στην τροπολογία ότι η μηνιαία φαρμακευτική δαπάνη δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1/12 του κονδυλίου που είναι εγγεγραμμένο στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό και αντιστοιχεί στη φαρμακευτική περίθαλψη. Από 1ης/7/2020 αποκλειστικά και μόνο στην εξωνοσοκομειακή δαπάνη, η δαπάνη των γενοσήμων καθώς και των φαρμάκων για τα οποία έχει λήξει η περίοδος προστασίας τους (offpatent φάρμακα) συνυπολογίζεται στο μηνιαίο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά εξαιρείται από τον επιμερισμό του ποσού επιστροφής που προκύπτει από την υπέρβαση της μηνιαίας φαρμακευτικής δαπάνης. Το υπερβάλλον μηνιαίο ποσό τα ασφαλιστικά ταμεία το αναζητούν είτε από τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας φαρμάκων είτε από τις εταιρείες ή από ευρωπαϊκούς πόρους. ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ορθογραφία του ονόματος Ορθοπεδική ή Ορθοπαιδική; Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΤΗΣ ΛΈΞΗΣ: Αρχικά όταν ιδρύθηκε η ιατρική ειδικότητα αυτή από τον Γάλλο χειρουργό Nicolas Andry, το έτος 1741, σκοπός της ήταν η θεραπεία των πολεμικών τραυμάτων και αναπηριών, αλλά και η αποκατάσταση των αναπηριών των παιδιών, κυρίως από πολιομυελίτιδα και νευρολογικές παραλύσεις. Ο Nicolas Andry, φιλέλληνας ων, συνέθεσε τη γαλλική λέξη orthopédie από το «ΟΡΘΟΣ» και «ΠΑΙΔΙΟΝ» (όπως γράφει ρητά στην εισαγωγή του βιβλίου του) και όχι από οποιαδήποτε ρίζα -πεδ- (δάπεδο, πέδιλο, τροχοπέδηση, επιδαπέδιος αντισφαίρισις κ.λπ.). Η γαλλική γλώσσα στερείται τη δίφθογγο ae και διαθέτει μόνο το e. Έτσι η λέξη μεταφέρθηκε λανθασμένα από τα γαλλικά ως «ορθοπεδική», ως αντιδάνειο, και οι γλωσσολόγοι μας, αγνοώντας το βιβλίο του Nicolas Andry, θεώρησαν λανθασμένα ότι γράφεται με e, προερχόμενη από το «ΟΡΘΩΝΩ ΕΙΣ ΤΟ ΠΕΔΟΝ» (στήνω όρθιο τον ανάπηρο στο δάπεδο). Ο καθηγ. Θεόδωρος Γαροφαλίδης γράφει: «Το έτος 1741 ο Γάλλος καθηγητής Νικόλας Ανδρύ είναι ο πατήρ της λέξεως ορθοπεδική, ην σχηματίζει εκ του ελληνικού ορθώς και παιδίον. Κυρίως ειπείν το βιβλίον τούτο είναι σύγγραμμα προοριζόμενον διά τας παιδαγωγούς και τας τροφούς. Είναι φανερόν ότι τελικά επεκράτησεν ο όρος ορθοπεδικός (με ε) όπου μαρτυρείται από το έτος 1898 εν Ελλάδι». ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΉΣ: Μέχρι το έτος 1995 δεν υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα γραφής της λέξης Ορθοπεδική στην Ελλάδα. Σε λεξικά, βιβλία, άρθρα, ταμπέλες, κάρτες, έντυπα, παντού, η λέξη γραφόταν «Ορθοπεδική». Τα βιβλία Ορθοπεδικής των καθηγητών Θεόδωρου Γαροφαλίδη, του Γεώργιου Χαρτοφυλακίδη και του Παναγιώτη Συμεωνίδη είχαν τον τίτλο τη λέξη «Ορθοπεδική». Στην ξένη βιβλιογραφία υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα δύο γραφές, διότι άλλοτε ακολουθήθηκε η γαλλική γραφή και άλλοτε προτιμήθηκε περισσότερη προσέγγιση προς την αρχαία ελληνική ρίζα. Στα αγγλικά η λέξη Orthopedics αποδίδεται άλλοτε με e και άλλοτε με ae: orthopaedic - pedic; orthopedics - paedics; orthopaedy, -pedy. Η γραφή ae αποδίδει τον αρχαίο δίφθογγο αι (ο λόγος της αλλαγής του ι σε ε είναι πως έτσι πέρασαν αρχικά τέτοιες λέξεις από τα αρχαία ελληνικά στα λατινικά). Στα βρετανικά αγγλικά προτιμούν τη γραφή με ae, στα αμερικανικά αγγλικά

προτιμούν τη γραφή με e. Τα βρετανικά συγγράμματα κατά κανόνα γράφουν orthopaedics, όπως π.χ. το βιβλίο του Graham Appley: «System of Orthopaedics and Fractures». Στα αμερικανικά συγγράμματα έχουμε και τις δύο γραφές. Αναφέρονται μερικά παραδείγματα: Campbell’s: «Operative Orthopaedics» (έκδοση Mosby, Νew York 1988), Tachdjian: «Pediatric Orthopedics» (έκδοση Saunders, USA 1990), Harry Skinner: «Current Orthopedics», (έκδοση Appletton και Lange, USA 1996)και AOOS: «Update: Οrthopaedics, USA, 1987». Στα γερμανικά αποδίδεται με ä (που μπορεί όμως να γραφτεί και ae): Orthopädie. Στα ιταλικά γράφεται με e: ortopedia, αφού έτσι κι αλλιώς δεν θα μπορούσε να γραφτεί με ae, γιατί τότε θα διαβαζόταν και [ae] (Πετρούνιας, 1996). To έτος 1995 μετά από ερωτήματα ξένων καθηγητών στον Έλληνα καθηγητή Παναγιώτη Σουκάκο, σχετικά με τη σωστή ορθογραφία της λέξης στις ξένες γλώσσες, αυτός μετέφερε το ερώτημα διά της Ελληνικής Εταιρείας Ορθοπαιδικής Χειρουργικής και Τραυματολογίας (ΕΕΧΟΤ) σε τρεις καθηγητές Γλωσσολογίας (Μπαμπινιώτης, Πετρούνιας και Χρηστίδης). Αυτοί γνωμοδότησαν ότι πλέον σωστό είναι το ae παρά το e, αλλά πρακτικά είναι σωστές αμφότερες οι γραφές. Μετά από αυτό, το θέμα τέθηκε σε ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση της ΕΕΧΟΤ όπου υπερψηφίστηκε η γραφή Ορθοπαιδική. ■

| 137

Στο ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ

ΙΟΥΛΙΟΣ 2022

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ – ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ – ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ

Οι ειδικοί μάς συμβουλεύουν και μας απαντούν! Αποκτήστε το έντυπο περιοδικό και κρατήστε το ή διαβάστε ΙΝΤΕΡΝΕΤΙΚΑ όσα σας ενδιαφέρουν στο nextdeal.gr Φιλελλήνων 3, 10557, Σύνταγμα, Αθήνα

press@spiroueditions.gr nextdeal.gr