Health by Nextdeal - Τεύχος 12

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ:

Κωστής Σπύρου

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:

Ευάγγελος Σπύρου

ΚΕΙΜΕΝΑ:

Κωστής Σπύρου, Άρης Μπερζοβίτης,

Λάμπρος Καραγεώργος, Ανθή Αγγελοπούλου

ΔΙΟΡΘΩΣΗ:

Παρή Χατζηγεωργίου

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ:

PressiousArvanitidis

ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

PressiousArvanitidis

ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ:

Γεωργία Καλτσώνη

ΔΙΑΝΟΜΗ:

Γιώτα Ζαχαρίου, Πρακτορείο Άργος Α.Ε.

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

ΙΔΙΩΤΕΣ: 100 € - ΦΟΙΤΗΤEΣ: 50 €

ΕΤΑΙΡΕIΕΣ - ΟΡΓΑΝΙΣΜΟI: 200 €

ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: 5 €

ΓΙΑ ΠΛΗΡΩΜΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ:ΑΡ. ΛΟΓ.: 6828-121788-985

ΙΒΑΝ GR7201718280006828121788985

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: ΑΡ ΛΟΓ. 120/470640-48

IBAN: GR6401101200000012047064048

ΔΙΣΤΡΑΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ Ε.Π.Ε. Φιλελλήνων 3, Σύνταγμα, 105 57 Αθήνα

Τηλ.: 210 3229394, Fax: 210 3257074

Α.Φ.Μ. 095606935, Δ.Ο.Υ. Δ’ ΑΘΗΝΩΝ e-mail: info@nextdeal.gr | website: www.nextdeal.gr

Τα ενυπόγραφα άρθρα και σχόλια που στέλνονται

στο περιοδικό δεν εκφράζουν απαραιτήτως και τις απόψεις του εντύπου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΑΙΔΙΟΥ

10 Ξέρετε ότι…

14 Έκθεση ΟΗΕ για τα παιδιά

16 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΖΩΗ ΡΑΠΤΗ Υφυπουργός Υγείας

22 Διεθνείς κλινικές μελέτες για παθήσεις των παιδιών

28 Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας από παιδιά και

εφήβους

32 Οι μαθησιακές δυσκολίες

34 Τα παιδιά κινδυνεύουν από την «επέλαση» της

ιλαράς

36 Τι να κάνετε όταν το παιδί σας έχει πυρετό

38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΑΙΡΗ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ Πρόεδρος

Σωματείου «95» - Ελληνική Συμμαχία για τους

σπάνιους ασθενείς

43 Κέντρο Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο «ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ»

44 Πώς να αντιμετωπίσετε έναν τραυματισμό του

παιδιού στα μάτια

48 Ποιες λοιμώξεις απειλούν τα παιδιά μας στο

σχολείο

50 Πώς αντιμετωπίζεται ο σακχαρώδης διαβήτης στα

παιδιά και τους εφήβους

54 Πώς να βοηθήσουμε το παιδί μας να ψηλώσει

58 Η νεανική αρθρίτιδα

62 Σύστημα E-HEALTH για την αντιμετώπιση της

παιδικής παχυσαρκίας

66 Τι να κάνουμε αν το παιδί μας έχει κρεατάκια

68 Η παιδική βαρηκοΐα

70 Ο εμβολιασμός κατά του HPV

74 RSV Ο ιός που προσβάλλει παιδιά και ηλικιωμένους

78 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών με

Νευροϊνωμάτωση «Ζωή με NF»

Αφιέρωμα

Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ

82 GENESIS PHARMA Συνεργασία με την KYOWA KIRIN

για χαρτοφυλάκιο ορφανών φαρμάκων 84 Ρομποτική Χειρουργική στα παιδιά για παθήσεις του νεφρού

88 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΑΤΟΥ-ΚΟΣΜΙΔΗ Οι

αλήθειες για τον καρκίνο στο παιδί και τον έφηβο 92 Ατυχήματα στο σπίτι. Συμβουλές για την ασφάλεια

των παιδιών

96 Πώς αντιμετωπίζεται η βουβωνοκήλη στα παιδιά

98 Τραυματισμός του παιδιού στο κεφάλι

100 Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την πλατυποδία

102 Σχολική τσάντα και σκολίωση

106 Το ροχαλητό και η αποφρακτική άπνοια ύπνου στα

παιδιά

110 Ουρολοίμωξη με πυρετό

114 ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Τα παιδιά έχουν το δικό τους πρόγραμμα υγείας

116 ΝΝ Δίπλα στα μωράκια για την πρώτη τους ασφάλιση

118 GENERALI Ένα οικοσύστημα υπηρεσιών Φροντίδας & Υγείας για όλη την οικογένεια

120 Οι ιδιαιτερότητες των αλλεργιών στα παιδιά

122 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΝΑ ΣΠΙΝΟΥ Πρόεδρος

Πανελλήνιου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης

126 Το σωστό κράνος ποδηλάτου για τα παιδιά

128 ABBVIE Εργασιακό Περιβάλλον Φιλικό προς την Ημικρανία

130 Ο εμβολιασμός της εγκύου προστατεύει τα νεογνά

134 ΙΣΤΟΡΙΑ Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

138 ΙΣΤΟΡΙΑ Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

141 APOTEL Τώρα η αντιμετώπιση του πόνου έχει όνομα

142 Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΙΣΝ

146 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΤΡΙΝΟΣ

Η φαρμακογονιδιωματική συμβάλλει στη

βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών

150 Οι ψείρες και άλλες δερματικές

λοιμώξεις… πάνε σχολείο

154 Οι κλινικές μελέτες μπορούν να ωφελήσουν στην αντιμετώπιση των

παιδιατρικών ασθενών

160 AFFIDEA Το τσεκάπ που θωρακίζει την

υγεία για όλη την οικογένεια

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΛΟΥΜΙΔΗΣ

EDITORIAL

Με ένα μεγάλο αφιέρωμα στις παθήσεις που αφορούν στα παιδιά κυκλοφορεί η παρούσα ειδική έκδοση HEALTH Nextgeneration.

Για την υγεία του παιδιού υπάρχουν πολλές αναφορές τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και κατά τη βυζαντινή περίοδο. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, όντας ο πρώτος που έκανε συστηματική ταξινόμηση των ασθενειών και μάλιστα ανά φύλο και ηλικία, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα παιδιά. Στο έργο του «Περί φύσεως παιδίου», περιγράφοντας την ανατομία του παιδιού, συστήνει διάφορες θεραπείες της εποχής για την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας που ήταν συχνότερα στα παιδιά. Τα υγιή αγόρια είχαν ξεχωριστή θέση στη Σπάρτη, αφού θα ήταν αυτά που μετά από σκληρή διαπαιδαγώγηση θα αναλάμβαναν την προστασία της πόλης. Στη βυζαντινή κοινωνία ο ανήλικος πληθυσμός μοιράζεται την περίθαλψη και τη φροντίδα υγείας με τους ενηλίκους. Σε ειδικό άρθρο της με τίτλο «Το παιδί και η υγεία του στη βυζαντινή εποχή», που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ», τεύχος 103, η Έφη Πουλάκου-Ρεμπελάκου, καθηγήτρια της Ιστορίας της Ιατρικής (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών) αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής:

«O Oρειβάσιος, προσωπικός ιατρός και φίλος του αυτοκράτορα Ιουλιανού, στο σύγγραμμά του συνιστά για τα βρέφη αγκαλιές και νανουρίσματα με γλυκά τραγούδια, που καθησυχάζουν τα μωρά και τα κάνουν να λησμονούν τους φόβους τους. Καταδικάζει τη συνήθεια να τρομοκρατούν τα παιδιά με ομοιώματα μυθικών τεράτων (γοργόνια), με ψευδείς διηγήσεις για δράκους και άλλα τρομακτικά πλάσματα και με θορύβους ή οτιδήποτε άλλο ταράζει την ηρεμία τους».

Επίσης -σύμφωνα με την κ. Πουλάκου-Ρεμπελάκου- «στη βυζαντινή περίοδο δεν είναι γνωστά όλα τα λοιμώδη νοσήματα. Αναφέρονται νοσολογικές οντότητες, όπως η μηνιγγίτιδα, η παρωτίτιδα, η χολέρα, ο τέτανος, η λύσσα, η πολιομυελίτιδα, μερικά από τα οποία είναι ήδη γνωστά από την Ιπποκρατική Συλλογή».

Στην Ελλάδα η ανάπτυξη της παιδιατρικής επιστήμης αρχίζει από το 1835, που ιδρύθηκε η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών. Περίπου εκατό χρόνια μετά αναγνωρίστηκε η Παιδιατρική ως ειδικότητα με νομοθετικό διάταγμα στις 7 Αυγούστου 1930. Ακολούθως, στις 20 Φεβρουαρίου 1931 ιδρύεται η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία από 20 ιδρυτικά μέλη με πρόεδρο τον Γ. Μακκά. Τα προβλήματα υγείας που αφορούν στα παιδιά είναι πάρα πολλά και εξίσου σημαντικά. Οι ειδικοί επιστήμονες, συνεργάτες του HEALTH Nextgeneration έχουν κάνει μια επιλογή στο παρόν τεύχος και σας τα παρουσιάζουν. Ελπίζουμε ότι θα κερδίσουν το ενδιαφέρον σας.

Στο ΙΑΣΩ Γενική Κλινική, παρέχουμε ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγείας, ακολουθώντας τις πιο σύγχρονες μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας. Με έμπειρους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και μοντέρνες εγκαταστάσεις, το ΙΑΣΩ Γενική Κλινική αποτελεί την πρώτη επιλογή στην κορυφαία φροντίδα για άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικιακής ομάδας. Γιατί στόχος µας είναι να φροντίζουµε την υγεία σας, που για εµάς είναι το Α και το Ω.

Λεωφ. Κηφισίας 37-39, 151 23, Μαρούσι Αττικής Τηλ.: 210 6184000 / Fax: 210 6184158 Email: info@iaso.gr

www.iaso.g r

omilosiaso group-iaso

ότι…

■ Περίπου 35.000 Έλληνες παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο κάθε χρόνο. Δυστυχώς, περίπου το 40% χάνει τη ζωή του μέσα στον πρώτο χρό-

νο και ένας στους τρεις μένει με σοβαρή

αναπηρία και χρειάζεται συνεχή υποστήριξη. Μάλιστα, η Ελλάδα έχει τα περισσότερα

θανατηφόρα εγκεφαλικά κατά τον πρώτο

μήνα στη Δυτική Ευρώπη, γεγονός που οφείλεται στο ότι η χώρα μας δεν διαθέτει οργανωμένα κέντρα για την αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων.

■ Έχετε τη συνήθεια να στηρίζετε το κεφάλι στους

αγκώνες σας; Να χαλαρώνετε ακουμπώντας τους στο τραπέζι

κατά τη διάρκεια του δείπνου

ή να στηρίζεστε σ’ αυτούς ενώ εργάζεστε στον υπολογιστή ή

διαβάζετε το βιβλίο σας όταν ταξιδεύετε; Τότε αυξάνετε

σημαντικά τις πιθανότητές

σας να πάθετε θυλακίτιδα του ωλεκράνου, μια πάθηση που

προκαλεί πόνο στον αγκώνα

και δυσκολεύει σοβαρά την καθημερινότητα του ασθενούς.

■ Η καλή επικοινωνία του ασθενούς με τον γιατρό του συμβάλλει στον

γρήγορο και ακριβή εντοπισμό του προβλήματος και στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας, ανάλογα με τις προτιμήσεις, τον τρόπο ζωής και τις προσδοκίες του. Η κατάλληλη προετοιμασία πριν την επίσκεψη, αλλά και η τήρηση του πλάνου θεραπείας μετά από αυτή, σε συνδυασμό με το αίσθημα ασφάλειας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης, αυξάνουν την πιθανότητα για καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων και επιπλοκών της ασθένειας. Οι τεχνολογικές καινοτομίες

που έχουν εισβάλει στο σύστημα υγείας δεν θα πρέπει να στέκονται εμπόδιο στην παραδοσιακή σχέση γιατρού-ασθενούς και στην ύπαρξη ανθρώπινης επαφής, η οποία θα στηρίζεται στην ειλικρινή επικοινωνία, στο σεβασμό και στην εμπιστοσύνη.

■ Σύνδρομο mobbing ονομάζεται μια μορφή ψυχολογικής τρομοκρατίας που ασκείται στον εργασιακό χώρο. Είναι μια αποτελεσματική τακτική εσκεμμένης ηθικής παρενόχλησης που χρησιμοποιείται κυρίως από τον εργοδότη και σκοπό έχει την απομάκρυνση των εργαζομένων ή μιας ομάδας εργαζομένων από την εργασία. Στο mobbing διακρίνουμε μια διαρκή και επαναληπτική υβριστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με ενέργειες, λόγια, εκφοβισμούς, πράξεις, χειρονομίες, τρόπους οργάνωσης της εργασίας, αδικαιολόγητες επικρίσεις και συκοφαντίες, ανάθεση άχαρων και υποτιμητικών καθηκόντων, περιθωριοποίηση, με σκοπό την προσβολή της προσωπικότητας, της αξιοπρέπειας και της σωματικής και ψυχικής ακεραιότητας του εργαζομένου, καθώς και τη δημιουργία ενός εχθρικού, εκφοβιστικού, υποτιμητικού, ταπεινωτικού ή προσβλητικού εργασιακού περιβάλλοντος. Το mobbing αποτελεί αιτία πολλών ψυχικών και ψυχοσωματικών ασθενειών.

■ Το να ροχαλίζει κάποιος είναι

κοινό φαινόμενο ιδιαίτερα σε

άνδρες, αλλά δεν προκαλεί

κανένα πρόβλημα υγείας.

Παρόλο που το ροχαλητό

δεν είναι επικίνδυνο για τους

περισσότερους ανθρώπους,

μερικές φορές μπορεί να

αποτελεί σύμπτωμα μιας

επικίνδυνης νόσου που

ονομάζεται υπνική άπνοια,

ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από

υπνηλία κατά τη διάρκεια

της ημέρας. Η υπνική άπνοια

χαρακτηρίζεται από παύσεις

της αναπνοής κατά τη διάρκεια

της νύχτας. Άνθρωποι που

πάσχουν από υπνική άπνοια

ξυπνάνε συχνά κατά τη διάρκεια

της νύκτας προσπαθώντας να

αναπνεύσουν. Οι παύσεις της

αναπνοής κατά τη διάρκεια του

ύπνου μειώνουν τα επίπεδα του

οξυγόνου στο αίμα, καταπονούν

την καρδιά και το καρδιαγγειακό

σύστημα γενικότερα και

αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης

νόσου από το καρδιαγγειακό. Το

ροχαλητό, όταν παρουσιάζεται

συχνά ή σε καθημερινή βάση, έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση

υπέρτασης. Η παχυσαρκία ή το

υπερβολικό πάχος του αυχένα

μπορούν να εντείνουν το

πρόβλημα της υπνικής άπνοιας.

Η υπνική άπνοια είναι μία

νόσος που σήμερα μπορεί να

αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά,

ενώ ενήλικες που ροχαλίζουν

συχνά καλό είναι να

συμβουλεύονται ιατρό.

■ Η επανειλημμένη ή εσφαλμένη λήψη αντιβιοτικών συμβάλλει στην αύξηση των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά βακτηρίων, τα οποία θεωρούνται ως ένα από τα πιο επείγοντα προβλήματα δημόσιας υγείας στον κόσμο. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της δραστικότητάς τους, όταν εσείς, τα παιδιά σας ή άλλοι συγγενείς σας τα χρειαστούν κάποια στιγμή στο μέλλον. Η λήψη αντιβιοτικών για λάθος λόγους, όπως για το κρυολόγημα, τη γρίπη ή τον πονόλαιμο, δεν έχει κανένα όφελος για εσάς και μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως διάρροια, ναυτία ή δερματικά εξανθήματα. Η λήψη αντιβιοτικών για την καταπολέμηση ήπιων βακτηριακών λοιμώξεων, όπως η παραρρινοκολπίτιδα, η βρογχίτιδα ή η ωτίτιδα, είναι συχνά άσκοπη, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα σ’ αυτές τις καταστάσεις.

■ Το 87% των ασθενών με λύκο αναφέρει ότι η ασθένεια έχει επηρεάσει ένα ή περισσότερα κύρια όργανα ή συστήματα του οργανισμού του, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολύ πρόσφατης παγκόσμιας έρευνας του Lupus Europe. Στην έρευνα συμμετείχαν περισσότεροι από 6.000 ασθενείς με λύκο από περισσότερες από 100 χώρες. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι επηρεάστηκαν πολλά όργανα του οργανισμού τους, με μέσο όρο τα τρία. Το δέρμα (60%) και τα οστά (45%) ήταν τα πιο συχνά αναφερόμενα όργανα που προσβλήθηκαν από τον λύκο και ακολουθούν οι νεφροί (36%), το γαστρεντερικό/πεπτικό (34%), τα μάτια (31%) και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (26%). Η έρευνα έδειξε επίσης για μια ακόμα φορά ότι η επίδραση του ΣΕΛ στον οργανισμό επηρέασε σημαντικά την ποιότητα ζωής του 89% των ασθενών. Αναλυτικά: Συμμετοχή σε κοινωνικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες (59%), προβλήματα ψυχικής υγείας (38%), ανικανότητα προς εργασία/ανεργία (33%), οικονομική ανασφάλεια (33%), προβλήματα κίνησης ή μεταφοράς (33%).

■ Σας είναι δύσκολο να σηκωθείτε

το πρωί από το κρεβάτι, λόγω δυσκαμψίας και έντονου πόνου στις

αρθρώσεις; Μήπως χρειάζεται το

σώμα σας χρόνο για να «ζεσταθεί»,

πριν μπορέσετε να εκτελέσετε τις

δραστηριότητες της ημέρας; Εάν

οι απαντήσεις σας είναι «ναι», δεν

είστε μόνοι. Η πρωινή δυσκαμψία

στην πλάτη, στα γόνατα ή/και στα

πόδια αποτελεί ένα κοινό παράπο-

νο, που αναφέρεται συνήθως από

άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η αιτιολογία της είναι ότι, απλά, μεγα-

λώνουν. Όσο περνούν τα χρόνια, οι χόνδροι των αρθρώσεων, οι ιστοί, οι τένοντες, οι μύες, οι σύνδεσμοι χάνουν ένα μέρος της ελαστικότητάς τους κι αυτό συμβάλλει στην πρωινή δυσκαμψία.

■ Συχνά οι άνθρωποι

αναρωτιούνται γιατί πονούν

μόνο όταν ανεβαίνουν ή

κατεβαίνουν σκαλιά και όχι όταν

περπατάνε. Η αλήθεια είναι ότι

ο πόνος στο γόνατο μπορεί να

προκληθεί από πολλές αιτίες, που κυμαίνονται από αθλητικές

κακώσεις ως αρθρίτιδα. Ο

συγκεκριμένος όμως πόνος είναι χαρακτηριστικός μιας

πάθησης που ονομάζεται χονδρομαλάκυνση επιγονατίδας, γνωστή ως χονδροπάθεια ή ως «το γόνατο του δρομέα».

■ Η Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) είναι μια χρόνια πολυπαραγοντική νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, αυτοάνοσης αρχής, με φλεγμονώδη και εκφυλιστικά χαρακτηριστικά. Το ακριβές αίτιό της παραμένει ακόμη άγνωστο με συνέπεια οι υπάρχουσες θεραπείες να είναι συμπτωματικές. Η ασθένεια έχει συνδεθεί με διάφορους προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος και του στρες. Παγκόσμια νοσούν πάνω από 2.9 εκατ. άτομα, από τα οποία 1 εκατ. στην Ευρώπη και περίπου 22.000 στην Ελλάδα (65,8% γυναίκες). Εμφανίζεται συνήθως σε νεαρούς ενήλικες στην ηλικία 2040 ετών, με τις γυναίκες να την εμφανίζουν σε ποσοστό 3-4 φορές

συχνότερα από τους άντρες, αλλά με καλύτερη συνήθως πρόγνωση

από αυτούς. Αν και τα συμπτώματα της νόσου στα δύο φύλα είναι παρόμοια, ορισμένοι παράγοντες, όπως η έμμηνος ρύση, η εγκυμοσύνη

και η εμμηνόπαυση, μπορεί να επηρεάσουν τις γυναίκες διαφορετικά.

■ Η συμβολή των φροντιστών είναι σημαντική στην υποστήριξη και στην αποθεραπεία των ασθενών. Οι φροντιστές παρέχουν ουσιαστική υποστήριξη στο άτομο που χρήζει φροντίδας και είναι συνήθως κάποιος από το στενό οικογενειακό περιβάλλον. Η υποστήριξη αφορά απλές αλλά και σύνθετες ή και πολύ κοπιαστικές εργασίες και παρέχεται με αγάπη, αλληλεγγύη και υπομονή. Ωστόσο η μακροχρόνια φροντίδα απαιτεί από τους φροντιστές την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την καλλιέργεια συναισθημάτων και ικανοτήτων, όπως προσαρμοστικότητα στην εναλλαγή καταστάσεων

και διάθεσης του ασθενούς, απόλυτη γνώση του ασθενούς, ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, ταπεινότητα και ελπίδα. Ο φροντιστής οφείλει να σέβεται και να προστατεύει την αξιοπρέπεια, την ατομικότητα του ασθενούς ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα τη διατήρηση της αυτονομίας και της αυτοεξυπηρέτησής του.

■ Η ραγοειδίτιδα συμπεριλαμβάνει μία ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από φλεγμονή του ραγοειδούς χιτώνα, δηλαδή του μεσαίου στρώματος του οφθαλμού. Μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη όραση ή απώλεια της όρασης, αποτελεί δε την πέμπτη αιτία τύφλωσης στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί από τη βρεφική ηλικία μέχρι και πολύ μεγάλες ηλικίες, ανεξαρτήτως φύλου. Οι ασθενείς, ωστόσο, είναι κυρίως άτομα ηλικίας 20 έως 65 ετών, που ανήκουν στον ενεργό πληθυσμό, αλλά και παιδιά. Συμφώνα μάλιστα με εκτιμήσεις, ο επιπολασμός της νόσου σε ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνεται περίπου στα 7 άτομα ανά 10.000, ενώ το αντίστοιχο νούμερο για τις ΗΠΑ είναι 20 άτομα ανά 10.000.

■ Η υπέρταση είναι ένας σιωπηλός και ύπουλος εχθρός αφού δεν έχει

κανένα σύμπτωμα και λειτουργεί σαν «τοξικό ομόλογο» στο χαρτοφυλάκιο

της υγείας μας. Οι επιπτώσεις της την καθιστούν την πρώτη αιτία θανάτων

παγκοσμίως. Για την αποτελεσματική διαχείριση της υπέρτασης, σημαντι-

κό ρόλο παίζουν η έγκαιρη διάγνωσή της, καθώς και η επιτυχής θεραπεία.

Παρά την πληθώρα των φαρμακευτικών σκευασμάτων που διαθέτουμε

στη θεραπευτική φαρέτρα μας, τα τρία τέταρτα των υπερτασικών ατόμων

γνωρίζουν την ύπαρξη της υπέρτασης, οι μισοί παίρνουν φαρμακευτική

αγωγή, αλλά δυστυχώς μόνο ο ένας στους τέσσερις, ή στην καλύτερη

περίπτωση ο ένας στους τρεις, ρυθμίζει με επιτυχία την αρτηριακή πίεση στα επιθυμητά επίπεδα-στόχους. Δυστυχώς, περίπου 800 εκατομμύρια υπερτασικοί παγκοσμίως παραμένουν αρρύθμιστοι.

■ Σεξουαλικά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση ή χημειοθεραπεία

για την αντιμετώπιση της πάθησής τους. Ο βαθμός επίδρασης των δύο αυτών θεραπευτικών παρεμβάσεων στο σώμα τους είναι αδιαμφισβήτητος και πολλές φορές ανάλογος της έντασης των προβλημάτων στη διάθεσή τους, στον τρόπο που αισθάνονται τον εαυτό τους και κατ’ επέκταση στον τρόπο που τις βλέπουν οι σύντροφοί τους. Δεδομένου ότι η σεξουαλική δυσλειτουργία επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση και έχει ως εκ τούτου σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής, είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται παρεμβάσεις προεγχειρητικά και κατά τη διάρκεια, αλλά κυρίως μετά από οποιαδήποτε θεραπεία κατά της νόσου.

■ «Από τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι στιγμής από μελέτες crosssectional δεν μπορούμε να έχουμε ξεκάθαρα συμπεράσματα για την

καρδιαγγειακή ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Ωστόσο, οι υπάρχουσες μελέτες δείχνουν παρόμοια επίδραση μετά από έκθεση

σε ατμό από συσκευές με νικοτίνη σε παραμέτρους αγγειακής λειτουργίας, φλεγμονής, οξειδωτικούς στρες και θρόμβωσης. Αν και η αλλαγή από κανονικό σε ηλεκτρονικό τσιγάρο αμβλύνει τις περισσότερες από τις δυσμενείς βιολογικές επιδράσεις του καπνίσματος, παραμένει άγνωστο μακροχρόνια πόσο μπορεί να αποτελέσει ασφαλέστερο μέσο πρόσληψης νικοτίνης». Αυτό δήλωσε ο Κωνσταντίνος Τούτουζας, καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», αναφερόμενος στην επίδραση του ηλεκτρονικού τσιγάρου στα καρδιαγγειακά νοσήματα.

■ Νέα μελέτη αποκαλύπτει

ότι το βακτήριο του

στρεπτόκοκκου της

ομάδας Β είναι η κύρια

αιτία πρόωρων τοκετών,

αναπηρίας και θανάτων

βρεφών παγκοσμίως.

Το παγκόσμιο βάρος του

στρεπτόκοκκου της ομάδας

Β είναι πολύ υψηλότερο

από ό,τι είχε αναγνωριστεί

προηγουμένως, συνδέεται με

πάνω από μισό εκατομμύριο

πρόωρους τοκετούς

ετησίως και οδηγεί σε

σχεδόν 100.000 θανάτους

νεογνών, τουλάχιστον

46.000 θνησιγένειες και

σημαντική μακροχρόνια

αναπηρία. Αν και το

βακτήριο είναι ακίνδυνο για

τις περισσότερες εγκύους

γυναίκες που το φέρουν, μπορεί να είναι εξαιρετικά

σοβαρό όταν περνά στα

μωρά κατά τη διάρκεια της

εγκυμοσύνης, του τοκετού

ή τις πρώτες εβδομάδες της ζωής.

Ε ΚΘΕΣΗ ΟΗΕ

ΚΑΤΑΠ Ε ΛΤΗΣ Η Ν Ε Α Ε ΚΘΕΣΗ του ΟΗΕ, σύμφωνα με

την οποία περίπου 5 εκατομμύρια παιδιά πέθαναν πριν

από τα πέμπτα γενέθλιά τους και άλλα 2,1 εκατομμύρια

παιδιά και νέοι ηλικίας 5-24 ετών έχασαν τη ζωή τους

το 2021.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση που δημοσίευσε

η Διοργανική Ομάδα των Ηνωμένων Εθνών για την

Εκτίμηση της Παιδικής Θνησιμότητας (UN IGME) την

ίδια περίοδο, 1,9 εκατομμύρια μωρά γεννήθηκαν νεκρά. Πολλοί από αυτούς τους θανάτους θα μπορούσαν

να είχαν αποτραπεί, αν υπήρχε δίκαιη πρόσβαση και υψηλής ποιότητας φροντίδα για την υγεία της μητέρας, των νεογνών, των εφήβων και των παιδιών.

Όπως δήλωσε η Vidhya Ganesh, διευθύντρια της

UNICEF του Τμήματος Αναλύσεων Δεδομένων, Σχεδιασμού και Παρακολούθησης, «καθημερινά, πάρα πολλοί γονείς αντιμετωπίζουν το τραύμα της απώλειας των παιδιών τους, μερικές φορές ακόμη και πριν από την πρώτη

τους ανάσα. Τέτοια εκτεταμένη, αποτρέψιμη τραγωδία

δεν πρέπει ποτέ να γίνει αποδεκτή ως αναπόφευκτη. Η

πρόοδος είναι δυνατή με ισχυρότερη πολιτική βούληση

και στοχευμένες επενδύσεις για δίκαιη πρόσβαση στην

Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας για κάθε γυναίκα και παιδί».

Οι αναφορές δείχνουν και κάποια θετικά αποτελέσματα για χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου σε όλες τις ηλικίες παγκοσμίως από το 2000.

Το παγκόσμιο ποσοστό θνησιμότητας κάτω των 5 ετών μειώθηκε κατά 50% από την αρχή του αιώνα, ενώ τα ποσοστά θνησιμότητας στα μεγαλύτερα παιδιά και

τους νέους μειώθηκαν κατά 36% και το ποσοστό θνησιγένειας μειώθηκε κατά 35%. Αυτό μπορεί να αποδοθεί σε περισσότερες επενδύσεις για την ενίσχυση των συστημάτων πρωτοβάθμιας υγείας προς όφελος των γυναικών, των παιδιών και των νέων.

Ωστόσο, τα κέρδη έχουν μειωθεί σημαντικά από το

2010 και 54 χώρες δεν θα επιτύχουν το στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης για τη θνησιμότητα κάτω των 5 ετών. Εάν δεν ληφθούν γρήγορα μέτρα για τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, προειδοποιούν οι υπηρεσίες, σχεδόν 59 εκατομμύρια παιδιά και νέοι θα πεθάνουν πριν από το 2030 και σχεδόν 16 εκατομμύρια μωρά θα χαθούν λόγω θνησιγένειας.

«Είναι πολύ άδικο το γεγονός ότι οι πιθανότητες

επιβίωσης ενός παιδιού μπορούν να διαμορφωθούν

μόνο από τον τόπο γέννησής του και ότι υπάρχουν τόσο τεράστιες ανισότητες στην πρόσβασή του σε υπηρεσίες υγείας που σώζουν ζωές», δήλωσε ο Δρ Anshu Banerjee, διευθυντής του Τμήματος Μητέρας, Νεογέννητου, Παιδιού, Εφηβικής Υγείας και Γήρανσης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). «Τα παιδιά παντού χρειάζονται ισχυρά συστήματα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και των οικογενειών τους, έτσι ώστε -ανεξάρτητα από το πού γεννιούνται- να έχουν το καλύτερο ξεκίνημα και ελπίδα για το μέλλον», συμπλήρωσε.

Τα παιδιά συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τεράστιες διαφοροποιημένες πιθανότητες επιβίωσης ανάλογα με το πού γεννιούνται, με την υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία να επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος, δείχνουν οι εκθέσεις.

Αν και η υποσαχάρια Αφρική είχε μόλις το 29% των γεννήσεων ζωντανών παγκοσμίως, η περιοχή αντιπροσώπευε το 56% όλων των θανάτων κάτω των 5 ετών το 2021 και η Νότια Ασία το 26% του συνόλου. Τα παιδιά που γεννιούνται στην υποσαχάρια Αφρική διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο παιδικού θανάτου στον κόσμο - 15 φορές υψηλότερο από τον κίνδυνο για τα παιδιά στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Οι μητέρες σε αυτές τις δύο περιοχές υπομένουν επίσης την οδυνηρή απώλεια μωρών από τη θνησιγένεια με εξαιρετικό ρυθμό, με το 77% όλων των θνησιγενών

Ένα παιδί ή ένας νέος πέθαινε

κάθε 4,4 δευτερόλεπτα το 2021, λόγω μειωμένης ΠΦΥ

τοκετών το 2021 να σημειώνονται στην υποσαχάρια

Αφρική και τη Νότια Ασία. Σχεδόν οι μισές θνησιγένειες

συνέβησαν στην υποσαχάρια Αφρική. Ο κίνδυνος μιας

γυναίκας να γεννήσει νεκρό μωρό στην υποσαχάρια

Αφρική είναι 7 φορές πιο πιθανός από ό,τι στην Ευρώπη

και τη Βόρεια Αμερική.

«Πίσω από αυτούς τους αριθμούς βρίσκονται εκατομμύρια παιδιά και οικογένειες που στερούνται τα βασικά

τους δικαιώματα στην υγεία», δήλωσε ο Χουάν Πάμπλο

Ουρίμπε, παγκόσμιος διευθυντής Υγείας, Διατροφής και Πληθυσμού στην Παγκόσμια Τράπεζα και διευθυντής του Παγκόσμιου Χρηματοδοτικού Ταμείου. «Χρειαζόμαστε

πολιτική βούληση και ηγεσία για διαρκή χρηματοδότηση

της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η οποία είναι μία από τις καλύτερες επενδύσεις που μπορούν να κάνουν

οι χώρες και οι αναπτυξιακές εταίροι», τόνισε.

Η πρόσβαση και η διαθεσιμότητα ποιοτικής υγειο-

νομικής περίθαλψης εξακολουθεί να είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου για τα παιδιά παγκοσμίως.

Οι περισσότεροι παιδικοί θάνατοι συμβαίνουν τα

πρώτα πέντε χρόνια, εκ των οποίων οι μισοί είναι μέσα

στον πρώτο κιόλας μήνα της ζωής. Για αυτά τα μικρότερα μωρά, ο πρόωρος τοκετός και οι επιπλοκές κατά

τον τοκετό είναι οι κύριες αιτίες θανάτου. Ομοίως, πε-

ρισσότερο από το 40% των θνησιγενών γεννήσεων

συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του τοκετού - οι περισσότερες από τις οποίες μπορούν να προληφθούν όταν οι

γυναίκες έχουν πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Για τα

παιδιά που επιβιώνουν μετά τις πρώτες 28 ημέρες, μολυσματικές ασθένειες όπως η πνευμονία, η διάρροια

και η ελονοσία αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή.

Και ενώ ο COVID-19 δεν αύξησε άμεσα την παιδική θνησιμότητα -με τα παιδιά να αντιμετωπίζουν μικρότερη

πιθανότητα θανάτου από τη νόσο από τους ενήλικες-, η πανδημία μπορεί να έχει αυξήσει τους μελλοντικούς

κινδύνους για την επιβίωσή τους.

Ειδικότερα, η έκθεση υπογραμμίζει τις ανησυχίες των ειδικών σχετικά με διακοπές στις εκστρατείες εμβολιασμού, στις υπηρεσίες διατροφής και στην πρόσβαση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία και την ευημερία τους για πολλά χρόνια. Επιπλέον, η πανδημία τροφοδότησε τη μεγαλύτερη συνεχιζόμενη οπισθοδρόμηση στους εμβολιασμούς εδώ και τρεις δεκαετίες, θέτοντας τα πιο ευάλωτα νεογέννητα και παιδιά σε μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν.

Η έκθεση σημειώνει επίσης κενά στα δεδομένα, τα οποία θα μπορούσαν να υπονομεύσουν κρίσιμα τον αντίκτυπο των πολιτικών και των προγραμμάτων που έχουν σχεδιαστεί για τη βελτίωση της παιδικής επιβίωσης και ευημερίας.

«Οι νέες εκτιμήσεις υπογραμμίζουν την αξιοσημείωτη παγκόσμια πρόοδο από το 2000 στη μείωση της θνησιμότητας σε παιδιά κάτω των 5 ετών», δήλωσε ο John Wilmoth, διευθυντής του Τμήματος Πληθυσμού του UN DESA. «Παρά την επιτυχία αυτή, χρειάζεται περισσότερη δουλειά για την αντιμετώπιση των επίμονων μεγάλων διαφορών στην επιβίωση των παιδιών σε χώρες και περιοχές, ειδικά στην υποσαχάρια Αφρική. Μόνο με τη βελτίωση της πρόσβασης σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη, ειδικά κατά την περίοδο του τοκετού, θα μπορέσουμε να μειώσουμε αυτές τις ανισότητες και να τερματίσουμε τους αποτρεπόμενους θανάτους νεογνών και παιδιών σε όλο τον κόσμο», τόνισε κλείνοντας. ■

ΖΩ Η ΡΑ ΠΤΗ

Υφυπουργός Υγείας

ΤΟ Ν ΕΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧ Ε ΔΙΟ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚ Η ΥΓΕ Ι Α

ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΥΑ ΛΩΤΕΣ ΟΜ Α ΔΕΣ, ΤΑ ΠΑΙΔΙ Α ΚΑΙ ΤΟΥΣ

ΕΦ Η ΒΟΥΣ!

παιδιών ακόμα και σε απομακρυσμένες περιοχές, ενώ αναπτύσσονται δομές για τα παιδιά που είναι θύματα κακοποίησης και βίας. Με την οικονομική στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης δημιουργούνται Μονάδες σε όλη την επικράτεια, με στόχο την υποστήριξη των εφήβων και των νέων μας στον τομέα της πρόληψης και της έγκαιρης παρέμβασης.

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

— Τι στοιχεία έχουμε αναφορικά με την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων στη χώρα μας; Θεωρείτε

ΓΙΑ ΤΙΣ Ν Ε ΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜ Ι ΣΕΙΣ του Εθνικού Σχεδίου για την Ψυχική Υγεία μάς μιλά η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, επισημαίνοντας ότι σημαντικός στόχος είναι η στήριξη όλων και ειδικά των ευάλωτων ομάδων, όπως

είναι τα παιδιά και οι έφηβοι. Ο τομέας της Ψυχικής Υγείας, όπως είπε, εστιάζει στην κάλυψη των αναγκών των

ότι τα παρατεταμένα lockdowns εν μέσω πανδημίας συνέβαλαν αρνητικά στον ψυχισμό τους; Είδαμε παγκοσμίως ότι οι πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας επιβάρυναν σημαντικά την ψυχική υγεία όλων των ατόμων κάθε ηλικίας και ο αντίκτυπός τους ήταν ιδιαίτερα βαρύς στους νέους. Ιδιαίτερα αρνητική ήταν η επίπτωση των lockdowns, καθώς ο συγχρωτισμός στην οικογενειακή εστία έφερε δυσκολίες στις ισορροπίες και τις σχέσεις, εντάσεις και συγκρούσεις. Μία πολύ σοβαρή συνέπεια αυτών των συνθηκών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ήταν η κατακόρυφη αύξηση κατά 60% των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, με τα θύματα να είναι ως επί το πλείστον γυναίκες και παιδιά. Παράλληλα, έχουν αυξηθεί κατά πολύ τα περιστατικά βίας και κακοποίησης με θύματα παιδιά.

Καταλυτική ήταν η επίδραση της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων και στην ανάπτυξη εθισμών, με τη διαδικτυακή εξάρτηση να πραγματοποιεί

άλμα στα παιδιά και τους έφηβους από 40% που ήταν

προ πανδημίας στο 62,7% και το 20% των ανηλίκων να

παρουσιάζει σοβαρή παραίτηση. Επίσης οι επιδράσεις

της πανδημίας συσχετίστηκαν με διατροφικές παρεκτροπές, υπερβαρότητα, έλλειμμα φυσικής άσκησης, επιβάρυνση της σωματικής τους υγείας, καθώς και με αναστροφή του ωραρίου του ύπνου, άγχος, καταθλιπτικό συναίσθημα και απόσυρση, καθώς και αύξηση

της σχολικής διαρροής (δηλαδή την εγκατάλειψη του σχολείου). Τα αγόρια εθίστηκαν περισσότερο με το

gaming, αναπτύσσοντας θυμό, βίαιες συμπεριφορές

και επιθετικότητα. Τα κορίτσια παρουσίασαν εθισμό

στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρουσιάζοντας

εκφράσεις εσωτερίκευσης και απόσυρσης, χαμηλής

αυτοεκτίμησης και καταθλιπτικά συναισθήματα, τα

οποία από 20% που ήταν στην προ Covid-19, άγγιξαν

το 40%.

«Άλμα» κατέγραψαν και ο διαδικτυακός εκφοβι-

σμός και η ρητορική του μίσους που εκτοξεύθηκε από

το 30% στο 50%. Λόγω των περιοριστικών μέτρων το

Διαδίκτυο έγινε η μόνη διέξοδος για τους έφηβους για

διαδικτυακά ραντεβού, sexting και διαδικτυακό σεξ. Σε

ό,τι αφορά τη σεξουαλική συμπεριφορά, στα αγόρια

αυξήθηκε κατά 20% η χρήση πορνογραφικού υλικού.

Παράλληλα, αυξήθηκε η χρήση αλκοόλ σε όλες τις ηλι-

κίες και στους νέους. Η Ελλάδα κατέχει πλέον την 8η

θέση στην Ε.Ε., σε σχέση με παλαιότερα χρόνια που κατείχε την 20ή, με τα παιδιά και τους έφηβους να έχουν

εύκολη πρόσβαση στο αλκοόλ, ενώ οι καταναλώσεις

αλκοολούχων ποτών είναι υψηλότερες στα αγόρια και η κατανάλωση πραγματοποιείται κυρίως σε χώρους διασκέδασης.

Επίσης, σύμφωνα με τα ευρήματα του καθηγητή Ψυχιατρικής, Νίκου Στεφανή, διευθυντή της Α' Πανεπιστημιακής Κλινικής ΕΚΠΑ, στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, καταγράφονται ετησίως 3.500 νέα περιστατικά ψύχωσης σε νέους ετησίως. Η ψύχωση εκδηλώνεται

στις ηλικίες άνω των 16-18 ετών και πυροδοτείται από στρεσογόνα ερεθίσματα, τα οποία αυξήθηκαν πολύ στη διάρκεια της πανδημίας.

— Ποια είναι τα πεπραγμένα και τα σχέδια του υπουργείου Υγείας για την προστασία των παιδιών και των εφήβων, δεδομένου ότι καθημερινά αντιμετωπίζουμε και μια νέα κατάσταση κακοποίησης ή παραβατικής συμπεριφοράς;

Διαβλέποντας τη μεγάλη αύξηση στις ανάγκες στήριξης των πολιτών και με ιδιαίτερη μέριμνα για τη νέα γενιά, δημιουργήσαμε μέσα στην πανδημία τη δωρεάν, 24ωρη Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής

Υποστήριξης 10306 για τον γενικό πληθυσμό και τα παιδιά μας, που μέχρι σήμερα έχει λάβει περισσότερες

από 545.000 κλήσεις. Παράλληλα, κινηθήκαμε προς την κατεύθυνση να συμπεριλάβουμε σε όλες μας τις πολιτικές την προστασία της ψυχικής υγείας, δίνοντας προτεραιότητα στη νέα γενιά. Έτσι συγκαλέσαμε τον Ιούλιο 2021 Διεθνή Σύνοδο Κορυφής για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία. Με τη συμμετοχή των 53 κρατών-μελών του ΠΟΥ Ευρώπης το Συνέδριο οδήγησε στην ομόφωνη υπογραφή της «Διακήρυξης των Αθηνών» από τα 53 κράτη-μέλη, η οποία καλεί τις κυβερνήσεις να οικοδομήσουν συστήματα ψυχικής υγείας και να υιοθετήσουν πολιτικές που προστατεύουν την ψυχική ευημερία των πληθυσμών τους.

Ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα, εκπονήσαμε το πρώτο ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα, με ορίζοντα δεκαετίας, το οποίο περιλαμβάνει προτάσεις από την Εθνική Επιτροπή 35 ειδημόνων στο πεδίο της ψυχικής υγείας, που συγκροτήσαμε και με την τεχνική υποστήριξη του ΠΟΥ. Το Εθνικό Σχέδιο για την Ψυχική Υγεία, που έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα τεθεί σε διαβούλευση, αναπτύσσει στόχους και δράσεις που αφορούν στην ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι νέοι.

Επιπλέον το καλοκαίρι που μας πέρασε ο ίδιος ο πρωθυπουργός εγκαινίασε το νέο Γραφείο του ΠΟΥ στην Αθήνα, στο οποίο χρηματοδοτούμε νέο Πανευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Ποιότητα των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας παιδιών και εφήβων. Έτσι η χώρα μας αποκτά κομβικό ρόλο ως «κέντρο αναφοράς» για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των παιδιών και εφήβων όλης της Ευρώπης. Παράλληλα, υλοποιούμε 5ετές επιστημονικό Πρόγραμμα Προαγωγής Ψυχικής Υγείας παιδιών και εφήβων, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το «Child Mind Institute» Νέας Υόρκης, και σε διασύνδεση με νοσοκομεία και ειδικούς ψυχικής υγείας σε όλη τη χώρα, για τη δημιουργία ενός Εθνικού Δικτύου Αναφοράς για τα παιδιά και τους εφήβους. Άλλωστε θεσμοθετήσαμε την ειδικότητα του νοσηλευτή ψυχικής υγείας και δημιουργήσαμε 215 θέσεις ειδικευόμενων νοσηλευτών για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στον τομέα της ψυχικής υγείας.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι κινηθήκαμε άμεσα και σε ό,τι αφορά την ενίσχυση του ΕΣΥ. Δημιουργήσαμε νέες κλίνες για την υποστήριξη αναδυόμενων αναγκών, όπως η νευρογενής ανορεξία, θέτοντας σε λειτουργία την πρώτη Μονάδα Ψυχογενούς Ανορεξίας στο ΕΣΥ στο «Σισμανόγλειο» για ηλικίες 16 ετών και άνω. Επίσης δημιουργήσαμε νέες παιδοψυχιατρικές κλίνες στο «Καραμανδάνειο» Νοσοκομείο Παίδων της Πάτρας, στο Ασκληπιείο της Βούλας, καθώς και στα Νοσοκομεία Αλεξανδρούπολης και Τρίπολης.

Παράλληλα, αξιοποιήσαμε δωρεές όπως αυτή του Ιδρύματος Ιωάννη Αγγελικούση για τη δημιουργία της Ψυχιατρικής Κλινικής Εφήβων 14-18 ετών στο Νοσοκομείο Νίκαιας-Δυτικής Αττικής «Αγία Βαρβάρα».

Επίσης, για την κάλυψη των αναγκών των παιδιών σε απομακρυσμένες περιοχές, αξιοποιούμε τα ψηφια-

κά εργαλεία -όπως άλλωστε μας δίδαξε η πανδημίαμε προγράμματα τηλεψυχιατρικής που υλοποιούνται

σε νησιά, όπως το Καστελλόριζο και η Σύμη, αλλά και

το πρόγραμμα τηλεψυχιατρικής που έχει δημιουργήσει

η 2η ΥΠΕ Πειραιώς και Νήσων Αιγαίου, καλύπτοντας

τις ανάγκες ενηλίκων και παιδιών.

Επειδή, όμως, όπως σωστά αναφέρετε, τα περιστατικά κακοποίησης παιδιών κι εφήβων έχουν αυξηθεί

ανησυχητικά, αναπτύσσουμε ειδικές δομές σε συνερ-

γασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης, ώστε τα παιδιά

θύματα κακοποίησης και βίας να δώσουν κατάθεση

σχετικά με τα όσα έχουν υποστεί, αποφεύγοντας μια

δεύτερη θυματοποίηση. Σε αυτό το πλαίσιο πρόσφατα

τέθηκε σε λειτουργία το «Σπίτι του Παιδιού» της Αθήνας. Πρόκειται για έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, όπου το παιδί -παρουσία εκπαιδευμένου παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχιάτρου- δίνει πληροφορίες μέσα από το παιχνίδι για τα όσα βίωσε και καταθέτει τις τραυματικές του εμπειρίες εντός ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού πλαισίου.

— Ο τομέας ψυχικής υγείας στη χώρα θα στηριχθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης; Και, αν ναι, με ποια έργα;

Με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης δημιουργούμε στην πατρίδα μας συνολικά 106 νέες Κοινοτικές Δομές που καλύπτουν τις ανάγκες όλων των ηλικιακών ομάδων, λαμβάνοντας ειδική μέριμνα για τα παιδιά και τους εφήβους. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι διαγωνισμοί για 66 Δομές και για τις πρώτες 54 έχουν εκδοθεί και οι άδειες ίδρυσης, που περιλαμβάνουν 7 Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης, 10 Κινητές Μονάδες, 21 Κέντρα Ημέρας και 15 Οικοτροφεία και Ξενώνες. Μέσα στο προσεχές διάστημα θα τεθούν σε λειτουργία για τους ανηλίκους 6 Κέντρα Ημέρας και μία κινητή Μονάδα παιδιών κι εφήβων. Από τα παραπάνω, 2 Κέντρα Ημέρας αφορούν στις διατροφικές σιαταραχές που παρουσίασαν αύξηση μέσα στην πανδημία, άλλα 2 Κέντρα απευθύνονται σε κακοποιημένα παιδιά κι ένα Κέντρο Ημέρας προορίζεται για την ψυχοκοινωνική στήριξη των παιδιών και των εφήβων με νεοπλασματικές ασθένειες (παιδικούς καρκίνους). Οι αδειοδοτημένες δομές για τα παιδιά και τους εφήβους περιλαμβάνουν επίσης 3 ξενώνες για παραβατικούς εφήβους. Ειδικότερα, για να αντιμετωπίσουμε το μείζον ζήτημα της κακοποίησης, δημιουργούμε -με φορέα υλοποίησης το Ινστιτούτο Yγείας του Παιδιού- δύο Κέντρα Ημέρας για κακοποιημένα

παιδιά στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη από πλευράς

υποστήριξης της ψυχικής τους υγείας. Επίσης δημιουρ-

γούμε δύο Κέντρα Ημέρας εξειδικευμένα στον τομέα

υποστήριξης της οικογένειας ολιστικά, σε Αθήνα και

Θεσσαλονίκη, όπου θα αντιμετωπίζεται ολιστικά η ενδοοικογενειακή βία.

Έχουν επίσης αδειοδοτηθεί και θα λειτουργήσουν

οκτώ Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης στην ψύχωση

που αφορούν νεαρούς ενήλικες. Οι Μονάδες θα αναπτυχθούν σε όλη την επικράτεια, με στόχο η υποστήρι-

ξη των εφήβων και των νέων μας να πραγματοποιείται

μέσα στην κοινότητα μέσω της πρόληψης και έγκαιρης

παρέμβασης, κάτι που αποτελεί και βασικό άξονα του

Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία.

— Προβλέπονται στο μέλλον ειδικά μαθήματα ή

έστω ψυχολόγοι σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα

της χώρας, προκειμένου να έχουν τα παιδιά κάπου

να αποταθούν όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα;

Το πρώτο βήμα, για την πρόληψη της κακοποίησης των

παιδιών έγινε με την ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, ενώ έχει δρομολογηθεί και η πρόσληψη ψυχολόγων στα σχολεία της επικράτειας. Η πανδημία

μάς δίδαξε ότι τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συνεργασία των διαφορετικών φορέων και έτσι, αφού τροποποιήσαμε το νομοθετικό πλαίσιο, δώσαμε τη δυνατότητα και σε άλλους φορείς της κοινωνίας των πολιτών να αναπτύξουν συνέργειες με φορείς ψυχικής

υγείας, για πρώτη φορά με στόχο την ανάπτυξη νέων δομών ψυχικής υγείας, σε συνέργεια με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, άλλα υπουργεία, την Εκκλησία μας, τα Εμπορικά και Επαγγελματικά Επιμελητήρια κ.λπ. Στο πλαίσιο των συνεργασιών, υλοποιούμε ως συντονιστές, μέσω του ΕΟΔΥ και την κ. Βάλη Κοντέ, το καινοτόμο πρόγραμμα «JA ImpleMENTAL» της Ε.Ε., το οποίο συμβάλλει στην ενίσχυση της μεταρρύθμισης του συστήματος υγείας με έμφαση στην πρόληψη της αυτοκτονίας και επιβλέπεται από την επίτροπο Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων Στέλλα Κυριακίδου με χρηματοδότηση 5,4 εκατ. ευρώ. ■

ΖΩΉ ΡΆΠΤ Ή

Η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη είναι αριστούχος απόφοιτη της σχολής Μωραΐτη και πτυχιούχος της

Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε τον τίτλο του Master of Laws (LLM with honours) in International Commercial Law στο University of Kent at Canterbury της Μεγάλης Βρετανίας. Είναι δικηγόρος

Παρ’ Αρείω Πάγω.

Έχει 16ετή θητεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και έχει διατελέσει πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου, αντιδήμαρχος του Δήμου Ψυχικού και μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του Council of European Municipalities and Regions (CEMR) από την ΚΕΔΕ. Συνέστησε και διατέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση των Τουρκοβουνίων. Ήταν γραμματέας στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής», υποψήφια ευρωβουλευτής στις εκλογές του 2014 και υποψήφια βουλευτής στη Β' Περιφέρεια Αθηνών στις εκλογές του 2015. Επίσης ήταν γραμματέας Σχέσεων Κοινωνίας - Κόμματος και μέλος του Τομέα Υγείας και Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Νέας Δημοκρατίας. Τον Αύγουστο 2020 ορκίστηκε υφυπουργός Υγείας με αρμοδιότητες την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις.

Εκπονήσαμε το πρώτο ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο

Δράσης

Διεθνείς ΚΛΙΝΙΚ Ε Σ ΜΕΛ Ε ΤΕΣ

Εκατοντάδες κλινικές μελέτες διεξάγονται σε παγκόσμιο επίπεδο

που αφορούν στις παιδικές παθήσεις. Παρακάτω αναφέρουμε

κάποιες από αυτές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας σε

διεθνή επιστημονικά μέσα ενημέρωσης.

Της ΑΝΘ Η Σ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΟ ΜΙΚΡΟΒ Ι ΩΜΑ ΤΟΥ ΕΝΤ Ε ΡΟΥ είναι ένας πολύπλοκος

πληθυσμός μικροοργανισμών που κατοικούν στον γαστρεντερικό σωλήνα. Κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών, το μικροβίωμα του ανθρώπινου εντέρου έχει συνεξελι-

χθεί με τον ξενιστή του, δημιουργώντας μια συμβιωτική

σχέση που ωφελεί και τα δύο. Η αμφίδρομη επικοινωνία

μεταξύ του εγκεφάλου και της μικροχλωρίδας, μέσω του

άξονα μικροβίωσης-έντερου-εγκεφάλου, ρυθμίζει την ανάπτυξη, τη συμπεριφορά και τις νευρικές λειτουργίες

του εγκεφάλου. Σε περίπτωση διαταραχής στη σχέση μικροβίου-εγκεφάλου, μπορεί να εμφανιστούν νευροψυχιατρικές, νευροαναπτυξιακές ή νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

Οι προκλινικές μελέτες που σχετίζονται με μοντέλα ποντικών έχουν συμβάλει στην αποκάλυψη της σημασίας του μικροβιώματος του εντέρου στη διαμόρφωση νευροαναπτυξιακών διεργασιών, όπως η νευρογένεση, η νευροπλαστικότητα, η διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού (BBB), η μυελίνωση, η αξονογένεση, η ενεργοποίηση της μικρογλοίας και η νευροφλεγμονή. Αν και η μικροβιακή δυσβίωση οδηγεί σε αλλοίωση στις νευρικές λειτουργίες, αυτή η κατάσταση μπορεί να αντιστραφεί με την αποκατάσταση

της μικροχλωρίδας του εντέρου με μια σύνθετη ομάδα μικροβίων ή ένα πιθανό βακτήριο. Κατά τη γέννηση ενός μωρού, υπάρχει μια πολύ μικρή, ασταθής μικροβιακή κοινότητα στο έντερο, αλλά όταν ένα άτομο ενηλικιωθεί, η κοινότητα είναι

ισχυρή. Κατά τη διάρκεια του αναπτυξιακού σταδίου, η ειδοποίηση της μικροχλωρίδας του εντέρου εξαρτάται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ. φαρμακευτική αγωγή, αντιβιοτικά, διατροφή και ασθένεια).

Οι επιστήμονες εντόπισαν ένα κρίσιμο παράθυρο στην πρώιμη ζωή, κατά το οποίο η μικροχλωρίδα του εντέρου ρυθμίζει την αναπτυξιακή διαδικασία που σχετίζεται με τη συμπεριφορά και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Οι περισσότερες από τις διαθέσιμες προκλινικές μελέτες έχουν εξετάσει τον αντίκτυπο της μακροπρόθεσμης μείωσης της μικροχλωρίδας του εντέρου. Ωστόσο, αυτές οι μελέτες απέτυχαν να επισημάνουν τις ειδικές χρονικά επιδράσεις των μικροβίων κατά τη διάρκεια του αναπτυξιακού σταδίου. Οι προκλινικές μελέτες έχουν αποκαλύψει ότι η περίοδος περιαγαλακτισμού είναι ένα ευαίσθητο παράθυρο για διαταραχές μικροβίων πρώιμης ζωής, οι οποίες επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του ανοσοποιητικού συστήματος. Έχει αποδειχθεί σε επιδημιολογικές μελέτες ότι η άμεση μεταγεννητική περίοδος έχει σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της μικροχλωρίδας μας. Μια αλλαγή στη μεταγεννητική μικροχλωρίδα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στα νευρογνωστικά αποτελέσματα και στην ψυχική υγεία. Επί του παρόντος, λίγα είναι γνωστά για τους μοριακούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από κρίσιμα παράθυρα μικροβιακής επιρροής.

Μια πρόσφατη μελέτη Εγκεφάλου, Συμπεριφοράς

για παθήσεις των παιδιών

και Ανοσίας διερεύνησε το ρόλο της μικροχλωρίδας

του εντέρου στην πρώιμη ζωή στον καθορισμό των

νευροαναπτυξιακών αποτελεσμάτων. Η τρέχουσα

μελέτη χρησιμοποίησε ένα μοντέλο ποντικού για να αξιολογήσει τη μακροπρόθεσμη επίδραση της μικροβιακής διαταραχής του εντέρου κατά τη διάρκεια των κρίσιμων παραθύρων ανάπτυξης. Αυτή η μελέτη αντιμετώπισε αρσενικά και θηλυκά ποντίκια με μια ομάδα αντιβιοτικού κοκτέιλ (ABX) ή 0,9% φυσιολογικό ορό (Veh) κατά τη διάρκεια ενός από τα τρία αναπτυξιακά παράθυρα, δηλαδή μεταγεννητικό (PN), προγεννητικό

(PreWean) ή μετά τον απογαλακτισμό (Απογαλακτίζω).

Αυτά τα χρονικά πλαίσια επιλέχθηκαν με βάση τις κρίσιμες αναπτυξιακές περιόδους για τις αλληλεπιδράσεις μικροβίου-εντέρου-εγκεφάλου.

Τα ευρήματα της μελέτης θεωρούνται σημαντικά.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η στρατηγική μικροβι-

ακής μείωσης που προκαλείται από το ABX, κατά τη

διάρκεια των τριών κρίσιμων αναπτυξιακών παραθύρων, αποκάλυψε τον κρίσιμο ρόλο του μικροβιώμα-

τος του εντέρου που είναι συγκεκριμένο για το χρόνο.

Επιπλέον, οριακές επιδράσεις που εξαρτώνται από το

φύλο και το χρόνο στα κυκλοφορούντα ανοσοκύτταρα

και τη νευροφυσιολογία (π.χ. κακομορφωμένη μικρο-

γλοία στη βασεοπλάγια αμυγδαλή) παρατηρήθηκαν

κατά την εφηβεία. Η πρώιμη έκθεση ABX βρέθηκε ότι

επηρεάζει τη μικροβιακή ποικιλότητα και τη σύνθεση του τυφλού.

Το εύρημα της παρούσας μελέτης συνάδει με προηγούμενες μελέτες που αποκάλυψαν ότι μια σύντομη

πρώιμη έκθεση σε αντιβιοτικά προκάλεσε σημαντική

απώλεια της διαφορετικότητας στην εφηβεία, ανεξάρ-

τητα από την περίοδο έκθεσης. Είναι ενδιαφέρον ότι

αυτή η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα ζώα που έλα-

βαν αγωγή με ABX διέθεταν υψηλό επίπεδο ειδικών τα-

ξινομικών κατηγοριών, όπως τα Erysipelatclostridium, Blautia, Parabacteroides, Bifidobacterium και Anaerostipes, τα οποία έχουν συνδεθεί με την εκδήλωση κατάθλιψης. Τα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία με ABX είχαν χαμηλά επίπεδα Alistipes, Odoribacter, Lachnospiracea και Bacteroides, τα οποία είναι σημαντικοί παραγωγοί λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας (SCFA), όπως το βουτυρικό και το οξικό. Τα SCFA διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη σηματοδότηση του άξονα εντέρου-εγκεφάλου και στη ρύθμιση της λειτουργίας του εντερικού φραγμού. Μια μείωση στα taxa που παράγουν SCFA οδήγησε επίσης σε αυξημένη διαταραχή της διάθεσης και φλεγμονώδη κατάσταση. Η πιο δραματική συνολική επίδραση στη μικροβιακή σύνθεση βρέθηκε στην ομάδα των εφήβων που εκτέθηκαν στο ABX κατά την περίοδο του Απογαλακτισμού. Αυτή η παρατήρηση βασίστηκε στην ανάλυση της ομάδας Wean ABX που συγκεντρώθηκε πιο μακριά από τις ομάδες Veh. Δεδομένου ότι τα ζώα PostnatalABX και PreWean-ABX τρέφονταν συνεχώς με μητρικό γάλα, έλαβε χώρα μερική ανάκτηση της μικροχλωρίδας. Τα πειραματόζωα που υποβλήθηκαν σε μια σύντομη έκθεση σε ABX πρώιμης ζωής έδειξαν μικρές, χρονικά ειδικές αλλαγές στους πληθυσμούς των κυκλοφορούντων μυελοειδών κυττάρων. Παρατηρήθηκε μια μεταβολή στη μορφολογία των μικρογλοίων στη βασεοπλάγια αμυγδαλή στην εφηβεία. Είναι ενδιαφέρον ότι τα ποντίκια χωρίς μικρόβια (GF) και ποντίκια που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ABX αποκάλυψαν αντίθετες αλλοιώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να οφείλονται σε διαφορές στα μοντέλα, στο χρόνο και τη διάρκεια της παρέμβασης. Τα έμφυτα κύτταρα του ανοσοποιητικού είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ομοιόστασης του εγκεφάλου. Τα αυξημένα επίπεδα μονοκυττάρων LY6C-

και CX3CR1+ στις ομάδες PN και Wean θα μπορούσαν

να αποτελέσουν αντισταθμιστικό αποτέλεσμα για τις

διαταραχές της πρώιμης ζωής.

Συμπερασματικά, λοιπόν, οι συγγραφείς έδειξαν

ότι ακόμη και μια σύντομη περίοδος πρώιμης έκθεσης

στο ABX επηρεάζει σημαντικά τη σύνθεση και τη δομή

του αναπτυσσόμενου μικροβιώματος του εντέρου. Η

μικροβιακή εξάντληση στην πρώιμη ζωή, ιδιαίτερα

των παιδιών

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙ Α ΡΚΕΙΑ ΟΡΙΣΜ Ε ΝΩΝ από τα πιο διαμορ-

φωτικά τους χρόνια, πολλά παιδιά πηγαίνουν σε κέντρα

ημερήσιας φροντίδας, όπως είναι οι βρεφονηπιακοί

και παιδικοί σταθμοί. Όσο βρίσκονται εκεί, απαιτούν ένα υποστηρικτικό, υγιές περιβάλλον που περιλαμβάνει ουσιαστική ομιλία και συζήτηση. Αυτό εξαρτάται από

το ηχητικό τοπίο του παιδικού σταθμού.

Στην 183η Συνάντηση της Ακουστικής Εταιρείας των ΗΠΑ, ο Kenton Hummel από το Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα-Λίνκολν περιέγραψε στην παρουσίασή του

«Εφαρμογή τεχνικών ομαδοποίησης χωρίς επίβλεψη

μηχανικής μάθησης σε ηχητικά τοπία πρώιμης φροντίδας παιδιών» πώς η έρευνα ηχητικού τοπίου σε παιδικούς σταθμούς μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα

και τις εμπειρίες των παιδιών και των παρόχων.

Στόχος της έρευνας είναι η κατανόηση της σχέσης

θορύβου και ανθρώπων. Τα υψηλά επίπεδα θορύβου

και οι μεγάλες περίοδοι έντονου κυμαινόμενου ήχου μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τα παιδιά και το προσωπικό του σταθμού, αυξάνοντας την προσπάθεια

που απαιτείται για την επικοινωνία. Αντίθετα, ένα χα-

στις αναπτυξιακές περιόδους PN και PreWean, επηρεάζει τη συμπεριφορά, τη νευροανάπτυξη και τις νευρο-άνοσες λειτουργίες. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι στο μέλλον πρέπει να διεξαχθεί περισσότερη έρευνα για να κατανοηθούν τα ψυχοπαθολογικά αποτελέσματα της μικροβιακής εξάντλησης στην πρώιμη ζωή.

ΠΗΓ Η: https://www.news-medical.net

καλύτερη φροντίδα

μηλό επίπεδο θορύβου περιβάλλοντος επιτρέπει την ουσιαστική ομιλία, η οποία είναι απαραίτητη για τη γλώσσα, τον εγκέφαλο, τη γνωστική και την κοινωνική/ συναισθηματική ανάπτυξη.

Ο Hummel είναι μέλος του UNL Soundscape Lab με επικεφαλής την Erica Ryherd. Η ομάδα τους συνεργάστη-

κε με ειδικούς στη μηχανική, ατην αίσθηση, ατην πρώιμη παιδική φροντίδα και την υγεία για να παρακολουθεί τρία κέντρα ημερήσιας φροντίδας για περιόδους 48 ωρών. Ζήτησαν επίσης από το προσωπικό να αξιολογήσει τον

ήχο στο χώρο εργασίας τους. Από εκεί, χρησιμοποίησαν μηχανική μάθηση για να χαρακτηρίσουν το ακουστικό περιβάλλον και να καθορίσουν ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εμπειρία του παιδιού και του παρόχου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η μέθοδος χρησιμοποιείται για μελέτες σε γραφεία, νοσοκομεία και σχολεία.

ΠΗΓ Η: https://www.news-medical.net/

Η κατανόηση των ηχητικών τοπίων

στους παιδικούς σταθμούς μπορεί να ανοίξει το δρόμο για

ΜΙΑ ΜΕΛ Ε ΤΗ ΠΟΥ ΔΙΕΞ Η ΧΘΗ στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο (USP) στη Βραζιλία και περιγράφηκε σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Scientific Reports» δείχνει ότι τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα που συνήθως λαμβάνονται από παιδιά μπορεί να σχετίζονται με ελαττώματα οδοντικής αδαμαντίνης (DEDs), που παρατηρούνται σήμερα σε περίπου 20% των παιδιών παγκοσμίως. Οι συγγραφείς, οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με την Οδοντιατρική Σχολή Ribeirão Preto (FORP-USP)

και τη Σχολή Φαρμακευτικών Επιστημών (FCFRP-USP), ερεύνησαν τις επιδράσεις της celecoxib και της ινδομεθακίνης, μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) που ταξινομούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως το πρώτο βήμα στην αναλγητική σκάλα, μαζί με την παρακεταμόλη.

Τα τελευταία χρόνια, οι οδοντίατροι στο Dental

Enamel Clinic της FORP-USP, που ερευνούν και ασχολούνται με το πρόβλημα σε καθημερινή βάση, έχουν παρατηρήσει μια απότομη αύξηση στον αριθμό των παιδιών που αναζητούν θεραπεία για πόνο, λευκές ή κίτρινες κηλίδες στα δόντια και οδοντική ευαισθησία και εύθραυστο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το απλό μάσημα μπορεί να σπάσει τα δόντια των παιδιών. Όλα αυτά είναι κλασικά συμπτώματα των DEDs του τύπου που είναι γνωστή ως υπομεταλλοποίηση της αδαμαντίνης, των οποίων οι αιτίες είναι ελάχιστα κατανοητές. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαταραχής, η τερηδόνα με τη μορφή τερηδόνας εμφανίζεται νωρίτερα και πιο συχνά σε αυτούς τους ασθενείς, των οποίων οι αποκαταστάσεις είναι λιγότερο συγκολλητικές και τείνουν να αποτυγχάνουν περισσότερο. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να χρειαστεί να αντικαταστήσουν τις απο-

Η χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων

από παιδιά μπορεί να σχετίζεται με

ελαττώματα στα δόντια

καταστάσεις δέκα φορές πιο συχνά κατά τη διάρκεια

της ζωής τους από τα άτομα με υγιή δόντια.

Μια σύμπτωση προκάλεσε την περιέργεια των

ερευνητών περισσότερο από όλα: οι ηλικίες των

ασθενών. Τα πρώτα χρόνια της ζωής, όταν σχημα-

τίζονται DED, είναι μια περίοδος κατά την οποία η

ασθένεια είναι συχνή και με υψηλό πυρετό. «Αυτές οι

ασθένειες συνήθως αντιμετωπίζονται με ΜΣΑΦ, τα

οποία αναστέλλουν τη δραστηριότητα της κυκλοοξυ-

γενάσης [COX, ένα βασικό φλεγμονώδες ένζυμο] και

μειώνουν την παραγωγή προσταγλανδίνης [η οποία επίσης προάγει τη φλεγμονή]», δήλωσε ο Francisco de Paula-Silva, καθηγητής στην Παιδιατρική Κλινική του

FORP-USP και ένας από τους συγγραφείς του άρθρου. «Ωστόσο, το COX και η προσταγλανδίνη είναι γνωστό

ότι είναι φυσιολογικά για το σμάλτο των δοντιών και επομένως αναρωτηθήκαμε εάν αυτά τα φάρμακα παρεμβαίνουν στον φυσιολογικό σχηματισμό αυτής της δομής».

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν αρουραίους για να μελετήσουν το πρόβλημα, καθώς αυτά τα ζώα έχουν κοπτήρες που αναπτύσσονται συνεχώς, γεγονός που

διευκολύνει την ανάλυση. Οι αρουραίοι υποβλήθηκαν

σε θεραπεία με celecoxib και ινδομεθακίνη για 28 ημέρες, μετά τις οποίες ουσιαστικά καμία διαφορά δεν

ήταν ορατή με γυμνό μάτι στα δόντια τους. Ωστόσο, όταν οι ερευνητές άρχισαν την εξαγωγή, διαπίστωσαν ότι τα δόντια έσπασαν πιο εύκολα. Η ανάλυση που βα-

σίστηκε στην απεικόνιση και τη χημική σύνθεση έδειξε ότι η οδοντική μεταλλοποίηση είχε επηρεαστεί. Τα δόντια περιείχαν επίπεδα ασβεστίου και φωσφορικών

αλάτων κάτω από τα κανονικά, τα οποία είναι σημαντικά για το σχηματισμό του σμάλτου των δοντιών, και η πυκνότητα μετάλλων ήταν χαμηλή.

Όταν οι ερευνητές αναζήτησαν τους λόγους για αυτό, βρήκαν αλλοιώσεις στις πρωτεΐνες που απαιτούνται για την ανοργανοποίηση και την κυτταρική διαφοροποίηση, δείχνοντας ότι τα φάρμακα είχαν πράγματι επηρεάσει τη σύνθεση του οδοντικού σμάλτου. Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει τώρα να πραγματοποιήσει μια κλινική μελέτη με στόχο να επιβεβαιώσει τα αποτελέσματα της έρευνας στο ζωικό μοντέλο. «Θα αναλύσουμε το ιατρικό ιστορικό των παιδιών με DED και τη χρήση αυτών των φαρμάκων και θα οργανώσουμε μια κλινική μελέτη που θα συσχετίσει τα δύο σύνολα δεδομένων για να δούμε αν συμβαίνει το ίδιο πράγμα στους ανθρώπους. Μπορούμε να κάνουμε συστάσεις σχετικά με το ποια φάρμακα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για ποιους ασθενείς. Μπορούμε επίσης να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη ενός κατάλληλου θεραπευτικού πρωτοκόλλου στο μέλλον», δήλωσε η Paula-Silva, συγκρίνοντας αυτή την κατάσταση με αυτήν της τετρακυκλίνης, ενός αντιβιοτικού που δεν συνιστάται για παιδιά επειδή προκαλεί αποχρωματισμό των δοντιών. Ενώ ένα άλλο σημαντικό σημείο που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η αδιάκριτη χρήση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή, ένα πρόβλημα που φαίνεται να έχει επιδεινωθεί, καθώς η παιδιατρική φροντίδα έχει γίνει πιο συχνή, αν και δεν υπάρχουν

ακόμη συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με αυτό.

ΠΗΓ Η: https://www.news-medical.net/

Σ Υ ΜΦΩΝΑ ΜΕ Ν Ε Α ΜΕΛ Ε ΤΗ που δημοσιεύτηκε στο eLife, ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) της παιδικής

ηλικίας είναι απίθανο να έχει μεγάλο αντίκτυπο στη

διάθεση ή στις διαταραχές συμπεριφοράς των παιδιών.

Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι ορισμένες προηγούμενες μελέτες, οι οποίες έχουν δείξει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της παιδικής παχυσαρκίας και της ψυχικής υγείας, μπορεί να μην έχουν λάβει πλήρως υπόψη τους οικογενειακούς γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Τα παιδιά με παχυσαρκία είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν με κατάθλιψη, άγχος ή διαταραχή ελλειμ-

ματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ADHD). Αλλά η φύση της σχέσης μεταξύ της παχυσαρκίας και αυτών

των καταστάσεων ψυχικής υγείας δεν είναι ξεκάθαρη.

Η παχυσαρκία μπορεί να συμβάλει σε συμπτώματα

ψυχικής υγείας ή το αντίστροφο. Εναλλακτικά, το περιβάλλον ενός παιδιού μπορεί να συμβάλει τόσο στην παχυσαρκία όσο και στις διαταραχές της διάθεσης και της συμπεριφοράς.

Ο ερευνητής Hughes και οι συνεργάτες του εξέτασαν δεδομένα γενετικής και ψυχικής υγείας από 41.000 οκτάχρονα παιδιά και τους γονείς τους από το Νορβηγικό Μητρώο Μελέτης και Ιατρικής Γέννησης

Ο ΔΜΣ στην παιδική ηλικία δεν επιδρά

στη διάθεση ή στη

συμπεριφορά του

παιδιού

της Νορβηγίας. Αξιολόγησαν τη σχέση μεταξύ του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) των παιδιών -μια αναλογία

βάρους και ύψους- και των συμπτωμάτων της κατά-

θλιψης, του άγχους και της ΔΕΠΥ. Για να βοηθήσουν στο διαχωρισμό των επιπτώσεων της γενετικής των

παιδιών από την επίδραση άλλων παραγόντων που

επηρεάζουν ολόκληρη την οικογένεια, έλαβαν επίσης υπόψη τη γονική γενετική και τον ΔΜΣ. Η ανάλυση

βρήκε μια ελάχιστη επίδραση του ΔΜΣ του ίδιου του

παιδιού στα συμπτώματα άγχους του. Υπήρχαν επίσης

αντικρουόμενα στοιχεία σχετικά με το εάν ο ΔΜΣ ενός

παιδιού επηρέασε τα καταθλιπτικά ή τα συμπτώματά

του ΔΕΠΥ. Αυτό υποδηλώνει ότι οι πολιτικές που στο-

χεύουν στη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας είναι

απίθανο να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στον επιπολασμό

αυτών των καταστάσεων.

Σύμφωνα με τον καθηγητή από το University College του Λονδίνου Neil Davies, τουλάχιστον για

αυτήν την ηλικιακή ομάδα, ο αντίκτυπος του ΔΜΣ του

ίδιου του παιδιού φαίνεται μικρός, ενώ για τα μεγαλύ-

τερα παιδιά και τους εφήβους θα μπορούσε να είναι

πιο σημαντικός.

Όταν εξέτασαν την επίδραση του ΔΜΣ των γονιών στην ψυχική υγεία των παιδιών, η ομάδα βρήκε ελάχι-

στα στοιχεία ότι ο ΔΜΣ των γονέων επηρέαζε τη ΔΕΠΥ

ή τα συμπτώματα άγχους των παιδιών. Τα δεδομένα

υποδηλώνουν ότι η ύπαρξη μητέρας με υψηλότερο ΔΜΣ μπορεί να συνδέεται με συμπτώματα κατάθλιψης

στα παιδιά, αλλά υπήρχαν ελάχιστα στοιχεία για οποιαδήποτε σχέση μεταξύ της ψυχικής υγείας του παιδιού και του ΔΜΣ του πατέρα.

Η Alexandra Havdahl, καθηγήτρια Ερευνας στο Norwegian Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και μια από τους επικεφαλής συγγραφείς της μελέτης μαζί με τον Neil Davies και τη Laura Howe, καθηγήτρια Επιδημιολογίας

και Ιατρικής Στατιστικής στην Ιατρική Σχολή του Μπρίστολ, επεσήμανε ότι «συνολικά, η επιρροή του ΔΜΣ ενός γονέα στην ψυχική υγεία του παιδιού φαίνεται να είναι περιορισμένη. Ως αποτέλεσμα, οι παρεμβάσεις για τη μείωση του ΔΜΣ των γονέων είναι απίθανο να έχουν ευρέως οφέλη για την ψυχική υγεία των παιδιών». Κλείνοντας ο Hughes συμπλήρωσε: «Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις που έχουν σχεδιαστεί για τη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας είναι απίθανο να κάνουν μεγάλες βελτιώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών. Από την άλλη πλευρά, οι πολιτικές που στοχεύουν σε κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που συνδέονται με υψηλότερα σωματικά βάρη και που στοχεύουν άμεσα την κακή ψυχική υγεία των παιδιών μπορεί να είναι πιο ωφέλιμες».

ΠΗΓ Η: https://www.news-medical.net/

της ΨΗΦΙΑΚ Η Σ ΤΕΧΝΟΛΟΓ Ι ΑΣ

στα παιδιά

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ρούν ότι πλέον οι μαθητές έχουν μεγαλύτερη δυσκολία συγκέντρωσης από προηγούμενες γενιές. Δυστυχώς, έχει μειωθεί η ηλικία που τα παιδιά θα έρθουν σε επαφή με την τεχνολογία και την γρήγορη εναλλαγή των εικόνων της και θα αποκτήσουν δική τους ηλεκτρονική συσκευή.

Όσο περισσότερη τηλεόραση βλέπουν τα παιδιά, ηλικίας μικρότερης των 3 ετών, οι πιθανότητες εμφάνισης προβλήματος συγκέντρωσης αυξάνονται κατά 10%. Αντιθέτως, κάθε ώρα διανοητικής διέγερσης του

εγκεφάλου από δραστηριότητες όπως θέατρο, ανάγνωση από τους γονείς, επίσκεψη σε μουσεία μειώνει την πιθανότητα κατά 30%. Τα παραπάνω επισημαίνει η παιδοψυχίατρος - οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτις Παίδων ΜΗΤΕΡΑ, Φρίντα Κωνσταντοπούλου, εξηγώντας ότι «ως διάσπαση προσοχής ορίζεται η δυσκολία του εγκεφάλου να εστιάσει τη συγκέντρωσή του σε ένα ερέθισμα, αγνοώντας τα υπόλοιπα ερεθίσματα που μπορεί να συνυπάρξουν, ιεραρχώντας την ανάγκη για συγκέντρωση στο πιο σημαντικό.

Πρόκειται για μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που εκδηλώνεται πριν τα τρία έτη ζωής και οφείλεται και σε κληρονομικούς παράγοντες. Ο σύγχρονος όμως ψηφιακός τρόπος ζωής, με ανάγκη για ταυτόχρονη απασχόληση του εγκεφάλου με πολλές δραστηριότητες (multitasking), προκαλεί αναπόφευκτα τη διάσπαση της προσοχής μας».

Ο εγκέφαλος λειτουργεί όπως ένας υπολογιστής.

ΦΡ Ι ΝΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Παιδοψυχίατρος-οικογενειακή

ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική

συνεργάτις Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

Έχει την προσωρινή μνήμη για να εκτελεί τις τρέχουσες εργασίες και τη βαθύτερη μνήμη, στην οποία περνάνε οι πληροφορίες για να απομνημονευθούν. Χρειάζονται 18 λεπτά για την πλήρη συγκέντρωση σε μία δραστηριότητα. Οποιοδήποτε ερέθισμα διασπάσει τη λειτουργία της προσωρινής μνήμης -π.χ. έλεγχος ενός e-mail- θα έχει ως αποτέλεσμα τη διαγραφή των πληροφοριών, πριν την αποθήκευσή τους.

Δεδομένου ότι ο μέσος όρος χρήσης του κινητού

ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΙ παρατη-

Τι προκαλεί η κατάχρηση

μας είναι κάθε 15 λεπτά, αντιλαμβανόμαστε τον περιορισμένο όγκο αποθήκευσης των πληροφοριών. Η

συνεχής διάσπαση της προσοχής συντηρεί μια δυσλειτουργική διακύμανση της κορτιζόλης, της ορμόνης

του στρες, με συνέπεια ποικίλα συμπτώματα άγχους.

Επιπλέον, ανατροφοδοτείται η ντοπαμίνη, ο νευροδιαβιβαστής της ευφορίας, όταν ο εγκέφαλος επεξεργάζεται συνεχώς καινούργια ερεθίσματα στα νευρωνικά κυκλώματα επιβράβευσής του, με αποτέλεσμα να αναζητάει εθιστικά τη διάσπαση της προσοχής του, με ανούσια συνήθως ερεθίσματα.

Γι’ αυτό, διεγείρεται η ανάγκη να διαβάσουμε το μήνυμα στα εισερχόμενα, λαμβάνοντας ντοπαμινική ανταμοιβή, διαφορετικά υποφέρουμε από την εκκρεμότητα. Επίσης, γι’ αυτό νιώθουμε την ανάγκη να ελέγχουμε συνέχεια το κινητό μας.

Μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, η συνεχής έκθεση του εγκεφάλου σε πολλαπλά ταυτόχρονα ερεθίσματα προκαλεί μείωση του IQ έως και 15 μονάδες, παρόμοια με εκείνη ανθρώπων που αγρυπνούν».

Πότε όμως η χρήση του Διαδικτύου σε παιδιά και εφήβους γίνεται ανησυχητική; «Για το 36% των οικογενειών, οι καβγάδες είναι καθημερινοί για το συγκεκριμένο θέμα», τονίζει η κ. Κωνσταντοπούλου και προσθέτει πως «προφανώς και μετά τα χρόνια της πανδημίας

τα ποσοστά χρήσης του Διαδικτύου σε εφήβους και

παιδιά έχουν εκτοξευθεί».

ΟΙ ΣΥΝ Ε ΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ▪ Πνευματική κόπωση: Αρνητική επίδραση στην εκπλήρωση των μαθησιακών τους καθηκόντων και πτώση των μαθησιακών τους επιδόσεων.

▪ Μείωση της μνημονικής ικανότητας: Η τεχνολογία έχει κάνει εύκολη τη διαδικασία της απομνημόνευσης, με αποτέλεσμα να μην την εξασκούμε.

▪ Διάσπαση προσοχής - διαταραχές ύπνου: Ο χρόνος που κοιμούνται τα παιδιά στην εποχή μας τείνει να μειώνεται. Η στέρησή του επιβαρύνει όλα τα συμπτώματα.

▪ Διαταραχές διατροφής

▪ Έκθεση σε κινδύνους - εκφοβισμός

▪ Σεξουαλική εκμετάλλευση

▪ Αγχώδεις διαταραχές: Εξαιτίας της συνεχούς έκκρισης αδρεναλίνης και κορτιζόλης κατά τη διάρκεια εικονικών δραστηριοτήτων. Οι μακροχρόνιες αγχώδεις διαταραχές σωματοποιούνται με αποτέλεσμα την εμφάνιση σωματικών ενοχλημάτων, όπως κεφαλαλγίες, γαστρεντερικά ενοχλήματα, ορμονικές διαταραχές, αυτοάνοσα, σακχαρώδης διαβήτης.

▪ Κατάθλιψη: Βασικό σύμπτωμα της κατάθλιψης στην εφηβική ηλικία είναι η επιθετική συμπεριφορά.

Ένα άλλο σημαντικό σύμπτωμα, που επηρεάζεται από την κοινωνία των εφηβικών group, είναι οι αυτοτραυματικές συμπεριφορές.

▪ Κοινωνική και επικοινωνιακή δυσλειτουργία: Διάβρωση του τρόπου συμπεριφοράς των ανθρώπων

και εκμηδένιση του κοινωνικού ιστού.

▪ Παραμέληση ενασχόλησης με υγιείς και απαραίτητες για την ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη δραστηριότητες, όπως ενασχόληση με τον αθλητισμό, τις τέχνες κ.ά.

▪ Βίαιη συμπεριφορά: Εξοικείωση με τη βία, χωρίς συναίσθηση και ενσυναίσθηση.

ΧΡ Η ΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛ Ε Σ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕ Ι Σ

1Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία απόκτησης κινητού;

Το 2012, η μέση ηλικία απόκτησης κινητού ήταν τα

12 έτη, τώρα είναι στα 10, ενώ η πάροδος του χρόνου,

σε συνδυασμό με την εξάπλωση της τεχνολογίας, ωθεί

την ηλικία απόκτησης του κινητού ακόμα χαμηλότερα.

Δεν υπάρχει κατάλληλη ηλικία, όσο το αργότερο ανοίξει το κουτί της Πανδώρας τόσο το καλύτερο. Προφανώς, εξαρτάται από την ωριμότητα του παιδιού και της οικογένειας, από την εκπαίδευση και την παιδεία, για την οποία θα πρέπει να έχουν φροντίσει οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί όλα τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, η ψηφιακή εκπαίδευση αποτελεί σύγχρονη ανάγκη, η εκπαίδευση για την αξία της πληροφορίας και της ιδιωτικότητας. Συνήθως, δεν εξαρτώνται παιδιά που ασχολούνται εποικοδομητικά με

τους υπολογιστές, τον προγραμματισμό, τη ρομπο-

τική κ.ά., αλλά όσοι ασχολούνται αποκλειστικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βιντεοπαιχνίδια κ.λπ.

Δίνοντας σε ένα παιδί κινητό με δυνατότητα εφαρμο-

γών στα κοινωνικά δίκτυα, είναι σαν να του δίνεις ένα αυτοκίνητο χωρίς να ξέρει πώς να χρησιμοποιήσει το

γκάζι, το φρένο, τη ζώνη ασφαλείας και να το αφήνεις

σε οδό ταχείας κυκλοφορίας, μόνο του. 2

Οφείλουμε στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας

και στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών μας από μικρή

το οι ίδιοι με σωστό και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο. Είμαστε η πρώτη γενιά που μεγαλώνουμε παιδιά στην ψηφιακή εποχή, χωρίς προσωπικές εμπειρίες και με ελάχιστες γνώσεις. 5

Τους μαθαίνουμε την επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ενσυναίσθηση. Η οικογένεια και οι φίλοι αποτελούν σημαντικές αξίες, στις οποίες θα πρέπει να επενδύσουμε. Μπορούμε να αντικαταστήσουμε τα SMS, τα likes και τα tags με το χάδι, την αγκαλιά και την επικοινωνία.

6

Διεγείρουμε το μυαλό τους και τη σκέψη τους με υγιή ερεθίσματα. Προσπαθούμε να αποκτήσουν υγιείς συνήθειες. «Οι αλυσίδες της συνήθειας είναι πολύ ελαφριές για να γίνουν αισθητές, αλλά πολύ βαριές για να σπάσουν».

7

Χαλαρώνουμε τους ταχείς οικογενειακούς ρυθμούς με τις πολλαπλές δραστηριότητες και απολαμβάνουμε χρόνο μεταξύ μας. Δημιουργούμε αναμνήσεις για τα παιδιά μας, που θα τις κουβαλάνε μαζί τους και θα τα στηρίξουν στο μέλλον τους. Για να δημιουργηθούν θα πρέπει να ζούμε την κάθε στιγμή συνειδητά. Μια καλή λύση είναι η συνειδητή αποσύνδεση από την ηλεκτρονική πραγματικότητα, για συγκεκριμένες ώρες ή ημέρες (intermittent internet fasting, διαλειμματική ηλεκτρονική νηστεία). 8

Αντιμετωπίζουμε με υπομονή και θετικό τρόπο τις αρνητικές τους συμπεριφορές. Η παιδεία πρέπει να αντικαταστήσει την τιμωρία, αν θέλουμε να μεγαλώσουμε ψυχικά υγιείς ενήλικες, που θα γνωρίζουν τον σωστό τρόπο αλληλεπίδρασης μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο.

9

ηλικία να θεσπίζουμε κοινά και σαφή όρια και κανόνες. 3

Επικοινωνούμε αληθινά με τα παιδιά μας από μικρή ηλικία και τα παρακολουθούμε διακριτικά, από

απόσταση, ανάλογα με την ηλικία τους. 4

Μαθαίνουμε στα παιδιά μας τη σωστή χρήση του

Διαδικτύου (ψηφιακή παιδεία), χρησιμοποιώντας

Αναγνωρίζουμε έγκαιρα διαφορές στη συμπεριφορά των παιδιών μας και αναζητάμε βοήθεια από ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες, όσο το δυνατόν ταχύτερα. Δεν πανικοβαλλόμαστε, αλλά δεν υποτιμούμε και ανησυχητικές συμπεριφορές, οι οποίες ήδη αναφέρθηκαν.

Τέλος, θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό

μας το ρητό του Κλεόβουλου του Λίνδιου, «μέτρον άριστον». ■

ΦΡΊΝΤΆ ΚΩΝΣΤΆ ΝΤΟΠΟΎΛΟΎ

Η Φρίντα Κωνσταντοπούλου είναι παιδοψυχίατρος - οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτις Παίδων ΜΗΤΕΡΑ. Σπούδασε Ιατρική στην Ιατρική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Κατά τη διάρκεια της ειδικότητας άσκησε την Ιατρική στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, στο Νοσοκομείο

Παίδων Πεντέλης, στο Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής της Αθήνας και στο Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής. Εκπαιδεύτηκε στη Συστημική και Οικογενειακή Θεραπεία στη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του ΨΝΑ (Κ. Χαραλαμπάκη-Κοτσίδας). Εργάστηκε στο ΚΕΔΔΥ Πειραιά, καθώς και στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του Τζάνειου Νοσοκομείου.

|

ΔΥΣΚΟΛ Ι ΕΣ και πώς μπορούμε

αφηρημένων εννοιών), δυσκολία στη γραπτή απόδοση κειμένου (ορθογραφικά λάθη, ελλιπής χρήση τονισμού, σημείων στίξης, δυσκολία στην οργάνωση και δομή του κειμένου).

Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να οφείλονται τόσο σε εγγενείς δυσκολίες όσο και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως είναι οι αντίξοες συνθήκες μάθησης ή η ακατάλληλη και μη επαρκής αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αναγκών που παρουσιάζει το άτομο, επηρεάζοντας κατ’ επέκταση και άλλους τομείς της ζωής του παιδιού και του εφήβου, όπως είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοεικόνα, το αρνητικό συναίσθημα (άγχος, απογοήτευση, θυμός, ματαίωση, ντροπή, ενοχές), η ψυχοκοινωνική του προσαρμογή (δυσκολίες στις κοινωνικές σχέσεις με συνομηλίκους και ενήλικες), τα κίνητρα για επένδυση και εμπλοκή στη μαθησιακή

ΟΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ αποτελούν μία από τις πιο συχνά αναφερόμενες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας μαθητής ή μια μαθήτρια στη διάρκεια της εκπαιδευτικής του/της πορείας. Ο όρος μαθησιακές δυσκολίες αποτελεί μια ευρεία κατηγορία, κάτω από την ομπρέλα της οποίας περιλαμβάνονται δυσκολίες που αφορούν τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο. Οι δυσκο-

λίες αυτές εντοπίζονται στους τομείς της κατανόησης

και παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου, της

ανάγνωσης, των μαθηματικών και της γραφής. Στην

ευρεία αυτή κατηγορία συγκαταλέγονται και οι ειδικές μαθησιακές διαταραχές, όπως είναι η δυσλεξία, η δυσορθογραφία, η δυσαναγνωσία, η δυσαριθμησία και η δυσγραφία, οι οποίες αποτελούν νευροαναπτυξιακές

διαταραχές της μάθησης. Η ασυμφωνία της επιστημονικής κοινότητας στην εύρεση ενός και μόνο κοινού ορισμού των μαθησιακών δυσκολιών καταδεικνύει την πολυπλοκότητα και την ιδιαίτερη φύση τους.

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες συχνά αντιμετω-

πίζουν δυσκολία στη λεκτική κατανόηση, στην εκφορά

του λόγου, παρουσιάζουν ανακρίβειες και αργό ρυθμό

στην ανάγνωση, δυσκολία στην κατανόηση του γραπτού κειμένου (στην εξαγωγή συμπερασμάτων, στην εξαγωγή αιτιώδους σχέσης, στην αντίληψη και επεξεργασία

διαδικασία, προβλήματα συμπεριφοράς κ.ά.

Οι μαθησιακές δυσκολίες ξεκινούν από την προσχολική ηλικία. Ο εντοπισμός τους συνήθως γίνεται στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, ενώ η ασφαλής διάγνωση

των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών συνήθως μπορεί να γίνει από το τέλος της δευτέρας τάξης του Δημοτικού, όπου ο μαθητής ή η μαθήτρια καλείται να ανταποκριθεί σε απαιτήσεις που υπερβαίνουν τις ικανότητές του/της.

Για το λόγο αυτόν απαιτείται η επαγρύπνηση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων προκειμένου να γίνει έγκαιρα η διάγνωση και στη συνέχεια η παρέμβαση για την αντιμετώπισή τους.

Για τη διάγνωσή τους χρειάζεται μια διεπιστημονική προσέγγιση, η οποία πραγματοποιείται τόσο από ιδιωτικούς φορείς όσο και από δημόσιους, όπως είναι τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ), τα οποία αποτελούν και τον αποκλειστικό φορέα που εκδίδει αντίστοιχες αξιολογικές εκθέσεις με τις παροχές που δικαιούται ο/η μαθητής/-τρια ανάλογα με τη διαγνωστική κατηγορία στην οποία ανήκει και τις δυσκολίες που παρουσιάζει. Η διαδικασία της αξιολόγησης περιλαμβάνει τη

λήψη του ιστορικού από τους γονείς (οικογενειακό, αναπτυξιακό, εκπαιδευτικό) του μαθητή ή της μαθή-

Γράφει η ΠΑΝΑΓΙ Ω ΤΑ ΓΡ Ι ΒΑ, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια.

Πότε ένα παιδί έχει ΜΑΘΗΣΙΑΚ Ε Σ

να τις αντιμετωπίσουμε!

τριας, την αξιολόγηση μέσα από σταθμισμένες ή άτυπες δοκιμασίες από τον εκπαιδευτικό, αλλά και την ψυχοσυναισθηματική και νοομετρική αξιολόγηση από ψυχολόγο. Ενίοτε, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, η αξιολόγηση ολοκληρώνεται και με άλλες ειδικότητες, όπως αυτή του λογοθεραπευτή, του εργοθεραπευτή, του φυσικοθεραπευτή.

Η παρέμβαση για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών είναι σημαντικό να ξεκινά με την εξήγηση των δυσκολιών στο παιδί ή στον έφηβο με λόγια αντίστοιχα του αναπτυξιακού σταδίου στο οποίο βρίσκεται, ώστε να του δίνεται η δυνατότητα να νοηματοδοτήσει αυτό που του συμβαίνει. Σε αυτό εξίσου σημαντικό είναι να συμπεριλαμβάνονται και οι γονείς, οι οποίοι χρειάζεται να καταλάβουν την ιδιαίτερη φύση των μαθησιακών δυσκολιών, προκειμένου να εξασφαλιστεί και η δική τους συνεργασία με τους ειδικούς στο πλαίσιο

της παρέμβασης.

Στη συνέχεια καταρτίζεται εξατομικευμένο πρόγραμ-

μα παρέμβασης που στοχεύει στην αντιμετώπιση των

ιδιαίτερων δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο μαθητής ή η

μαθήτρια για κάθε τομέα. Στο πρόγραμμα παρέμβασης

μπορεί να συμπεριλαμβάνεται και η εκμάθηση στρατη-

γικών για την οργάνωση της μελέτης και του υλικού, τη διαχείριση του χρόνου και τη συνεπή τήρηση ενός προγράμματος. Καίριας σημασίας είναι η σαφής διατύπωση συγκεκριμένων στόχων σε καθορισμένο χρονικό πλαίσιο που βοηθά και στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εκάστοτε παρέμβασης. Η χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων, η ένταξη σε ομαδικό πρόγραμμα παρέμβασης, πέρα από το ατομικό, καθώς και η παροχή ανατροφοδότησης είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες.

Στο πλαίσιο του σχολείου μπορεί να εφαρμοστεί η διαφοροποιημένη διδασκαλία που αφορά στην εφαρμογή τροποποιήσεων και προσαρμογών σε αυτά που ο μαθητής είναι απαραίτητο να λάβει ως γνώση, στην ευελιξία στον τρόπο προσέγγισης του υλικού, αλλά και στον τρόπο εξέτασης. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε παιδί ή έφηβος είναι ξεχωριστός και εμφανίζει διαφορετικές δυσκολίες και σε διαφορετικό βαθμό. Δουλεύοντας και υποστηρίζοντας τον μαθητή ή τη μαθήτρια για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του/της είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται και τα δυνατά του σημεία και να ενισχύονται μέσα από την επιβράβευση στο πλαίσιο μιας πιο ολιστικής προσέγγισης. ■

Π Ά Ν Ά Γ ΊΩΤΆ ΓΡΊΒΆ

Η Παναγιώτα Γρίβα είναι ψυχολόγος στο 2ο Κέντρο Διεπιστημονικής Αξιολόγησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γ' Αθήνας, ψυχοθεραπεύτρια/Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία, Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς.

Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ψυχολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, ενώ έχει παρακολουθήσει μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ΕΚΠΑ στην «Εφαρμοσμένη Ψυχολογία Παιδιού και Εφήβου».

Σχεδόν 40 εκατομμύρια παιδιά

Της ΑΝΘ Η Σ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΝΕΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΙ CDC αποκάλυψε λίγο πριν

από την εκπνοή του 2022 ότι η ιλαρά είναι μια επικείμενη απειλή παγκοσμίως, ενώ την ίδια στιγμή η κάλυψη του

εμβολιασμού κατά της ιλαράς μειώνεται σταθερά από

την αρχή της πανδημίας COVID-19.

Το 2021, ένα ρεκόρ σχεδόν 40 εκατομμυρίων παιδιών έχασε μια δόση εμβολίου ιλαράς. Συγκεκριμένα, 25 εκατομμύρια παιδιά έχασαν την πρώτη τους δόση

και επιπλέον 14,7 εκατομμύρια παιδιά έχασαν τη δεύτερη δόση, σύμφωνα με μια κοινή δημοσίευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Αυτή η μείωση αποτελεί σημαντική οπισθοδρόμηση στην παγκόσμια πρόοδο προς την επίτευξη και τη διατήρηση της εξάλειψης της ιλαράς και αφήνει εκατομμύρια παιδιά ευάλωτα στη μόλυνση. Μόνο για το 2021 υπολογίστη-

κινδυνεύουν από την «επέλαση»

ιλαράς!

καν 9 εκατομμύρια κρούσματα και 128.000 θάνατοι

από ιλαρά παγκοσμίως. Είκοσι δύο χώρες παρουσίασαν μεγάλες και ενοχλητικές εστίες. Οι μειώσεις στην

κάλυψη εμβολίων, η εξασθενημένη επιτήρηση της ιλα-

ράς και οι συνεχείς διακοπές και καθυστερήσεις στις δραστηριότητες ανοσοποίησης λόγω του COVID-19, καθώς και οι επίμονες μεγάλες επιδημίες το 2022, σημαίνουν ότι η ιλαρά αποτελεί άμεση απειλή σε κάθε περιοχή του κόσμου.

κάλυψης της πρώτης δόσης εμβολιασμού κατά της ιλαράς από το 2008, αν και η κάλυψη ποικίλλει ανά χώρα.

ΑΠΑΙΤΕ Ι ΤΑΙ ΕΠΕ Ι ΓΟΥΣΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΡΑ ΣΗ

Η ιλαρά αποτελεί απειλή παντού, καθώς ο ιός μπορεί γρήγορα να εξαπλωθεί σε πολλές κοινότητες και

πέρα από τα διεθνή σύνορα. Καμία περιοχή του ΠΟΥ δεν έχει επιτύχει και έχει διατηρήσει την εξάλειψη της ιλαράς. Από το 2016 δέκα χώρες που είχαν προηγουμένως εξαλείψει την ιλαρά παρουσίασαν εστίες και αποκατέστησαν τη μετάδοση.

Σύμφωνα με τη διευθύντρια του CDC, Dr Rochelle P. Walensky, «ο αριθμός-ρεκόρ των παιδιών που δεν εμβολιάστηκαν και είναι ευάλωτα στην ιλαρά δείχνει τη βαθιά ζημιά που υπέστησαν τα συστήματα ανοσοποίησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Τα κρούσματα ιλαράς απεικονίζουν αδυναμίες στα προγράμματα ανοσοποίησης, αλλά οι αξιωματούχοι δημόσιας υγείας μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ανταπόκριση στην επιδημία για να εντοπίσουν κοινότητες σε κίνδυνο, να κατανοήσουν τα αίτια του υποεμβολιασμού και να βοηθήσουν στην παροχή τοπικών προσαρμοσμένων λύσεων για να διασφαλίσουν ότι οι εμβολιασμοί είναι διαθέσιμοι σε όλους».

«Το παράδοξο της πανδημίας είναι ότι, ενώ τα εμβόλια κατά του COVID-19 αναπτύχθηκαν σε χρόνο-ρεκόρ και στη μεγαλύτερη εκστρατεία εμβολιασμού στην Ιστορία, τα συνήθη προγράμματα εμβολιασμού διαταράχθηκαν σοβαρά και εκατομμύρια παιδιά έχασαν τους εμβολιασμούς που σώζουν ζωές κατά θανατηφόρων ασθενειών, όπως η ιλαρά», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, συμπληρώνοντας: «Η επαναφορά των προγραμμάτων ανοσοποίησης είναι απολύτως κρίσιμη. Πίσω από κάθε

στατιστικό στοιχείο αυτής της έκθεσης βρίσκεται ένα παιδί που κινδυνεύει από μια ασθένεια που μπορεί να προληφθεί».

Η ΚΑΤΑ ΣΤΑΣΗ Ε Ι ΝΑΙ ΣΟΒΑΡ Η

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ιλαρά είναι ένας από

τους πιο μεταδοτικούς ανθρώπινους ιούς, αλλά μπορεί να προληφθεί σχεδόν πλήρως μέσω του εμβολιασμού.

Απαιτείται κάλυψη 95% ή μεγαλύτερης 2 δόσεων εμ-

βολίου κατά της ιλαράς για τη δημιουργία ανοσίας

της αγέλης, προκειμένου να προστατευθούν οι κοινό-

τητες και να επιτευχθεί και να διατηρηθεί η εξάλειψη

της ιλαράς. Ο κόσμος είναι πολύ κάτω από αυτό, με

μόνο το 81% των παιδιών να λαμβάνει την πρώτη του

δόση εμβολίου που περιέχει ιλαρά και μόνο το 71% των

παιδιών να λαμβάνει τη δεύτερη δόση του εμβολίου

αυτού. Αυτά είναι τα χαμηλότερα παγκόσμια ποσοστά

Το 2021, σχεδόν 61 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου ιλαράς αναβλήθηκαν ή χάθηκαν λόγω καθυστερήσεων που σχετίζονται με τον COVID-19 στις εκστρατείες ανοσοποίησης σε 18 χώρες. Οι καθυστερήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης εστιών ιλαράς, επομένως είναι τώρα η ώρα για τους υπευθύνους δημόσιας υγείας να επιταχύνουν τις προσπάθειες εμβολιασμού και να ενισχύσουν την επιτήρηση. Το CDC και ο ΠΟΥ προτρέπουν τη συντονισμένη και συνεργατική δράση από όλους τους εταίρους σε παγκόσμιο, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο για να δοθεί προτεραιότητα στις προσπάθειες για εύρεση και ανοσοποίηση όλων των απροστάτευτων παιδιών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χάθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.

Τα κρούσματα ιλαράς δείχνουν αδυναμίες στα προγράμματα εμβολιασμού και σε άλλες βασικές υπηρεσίες υγείας. Για να μετριαστεί ο κίνδυνος επιδημιών, οι χώρες και οι παγκόσμιοι ενδιαφερόμενοι πρέπει να επενδύσουν σε ισχυρά συστήματα επιτήρησης. Στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής ανοσοποίησης του Immunization Agenda 2030, οι παγκόσμιοι εταίροι εμβολιασμού παραμένουν δεσμευμένοι να υποστηρίζουν επενδύσεις για την ενίσχυση της επιτήρησης ως μέσο για την ταχεία ανίχνευση εστιών, την επείγουσα ανταπόκριση και την ανοσοποίηση όλων των παιδιών που δεν είναι ακόμη προστατευμένα από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με εμβόλιο. ■

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Η ΕΛΛΗΝΙΚ Η ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚ Η ΕΤΑΙΡΕ Ι Α, γνωρίζοντας ότι

υπάρχει έλλειψη πολλών φαρμάκων, ανάμεσα σε αυτά

και αντιπυρετικών, κρίνει σκόπιμο να δοθούν ορισμένες

οδηγίες για την πτώση του πυρετού.

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι ο υψηλός πυρε-

τός (40°C) το μόνο που προκαλεί στο παιδί είναι ότι ο άρρωστος έχει πιο πολλές αναπνοές, πιο πολλές σφύξεις και δεν νιώθει καλά. Καμία άλλη βλαβερή επίπτωση δεν προκαλεί ο πυρετός. Μη φοβάστε τον υψηλό πυρετό. Ο υψηλός πυρετός είναι σύμμαχός μας και αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των ιών.

παιδί στο νερό για 10-20 λεπτά, και καλό θα είναι όταν το νερό ζεσταίνεται να το φρεσκάρουμε.

Το ντους δεν ρίχνει τον πυρετό, διότι το νερό περνά στιγμιαία από το σώμα του παιδιού και δεν γίνεται ανταλλαγή της θερμοκρασίας ανάμεσα στο σώμα και το νερό.

1

Ρίχνουμε τον πυρετό μόνο για να νιώσει πιο άνετα ο άρρωστος. Για την πτώση του πυρετού χρησιμοποιούμε αφενός απλά φυσικά μέτρα και αφετέρου αντιπυρετικά φάρμακα. Τα φυσικά μέτρα είναι τα εξής:

2

Δεν σκεπάζουμε το παιδί με κουβέρτες και παπλώματα παρά μόνο όταν έχει ρίγος. Διαφορετικά δεν

Αν εφαρμόσετε αυτά τα μέτρα ο πυρετός από 40°C ελαττώνεται κατά 1-2°C και το παιδί νιώθει καλύτερα και δεν χρειάζεται να δοθεί αντιπυρετικό φάρμακο. Σε περίπτωση που χρειασθεί να δώσουμε αντιπυρετικά φάρμακα, υπάρχουν στην καθημερινή πράξη σε σιρόπι οι παρακεταμόλες και τα παράγωγα της ιβουπροφαίνης.

Αυτό τον καιρό που δεν βρίσκετε σιρόπι παρακεταμόλης μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αναβράζοντα δισκία που υπάρχουν σε αφθονία. Για παιδιά άνω των 12 ετών χρησιμοποιούμε αναβράζοντα δισκία ανά 5-6 ώρες. Παιδιά 6-12 ετών μπορούν να πάρουν μισό αναβράζον δισκίο ανά 6ωρο.

Δεν φοράμε πολλά ρούχα στο παιδί. Το ντύνουμε όσο γίνεται με ελαφρά ρούχα και όχι πολλές

το σκεπάζουμε, για να φύγει η θερμοκρασία του σώματος προς το περιβάλλον. 3

στρώσεις που δρουν ως μονωτικό και εμποδίζουν την

πτώση του πυρετού. Εάν δεν έχει κρύο, το αφήνουμε

τελείως γυμνό ή με ένα φανελάκι.

Κάνουμε ένα μπάνιο στην μπανιέρα, αφήνοντας το

Για παιδιά 3-6 ετών συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας. Μπορείτε να διαλύσετε 1/2 δισκίο σε 80 ml νερού και να δώσετε στο παιδί 40 ml ανά 6ωρο. Με αυτούς τους απλούς τρόπους μπορείτε να αντιμετωπίσετε τον πυρετό, αρκεί να συνειδητοποιήσετε ότι ο πυρετός δεν είναι επικίνδυνος όσο ψηλά και αν ανεβαίνει. ■

σας έχει ΠΥΡΕΤΟ !

ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ με σπάνια νοσήματα μας μιλά η πρόεδρος του «95», Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς, Μαίρη Αδαμοπούλου, μητέρα και η ίδια ενός παιδιού με σπάνια νόσο. Η ανυπαρξία μητρώων ασθενών, η έλλειψη πολιτικής βούλησης, οι ακάλυπτες ανάγκες των μικρών

ασθενών στα σχολεία, η σημαντικότητα της έγκαιρης διάγνωσης είναι μερικά από τα πολύ σοβαρά θέματα που μας αναλύει.

— Κυρία Αδαμοπούλου, είστε πρόεδρος της Συμμαχίας 95 για τους Σπάνιους Ασθενείς, όμως είστε και μαμά ενός παιδιού με σπάνια νόσο, τον όμορφο Νίκο. Πόσο δύσκολη είναι η ζωή με τον Νίκο; Τι ανάγκες έχει που δεν μπορεί εύκολα να καλύψει το κράτος μας; Τι κενά υπάρχουν στον τομέα που θα διευκόλυναν τη ζωή των οικογενειών και κατ’ επέκταση τη ζωή των ασθενών με σπάνια νόσο; Πρέπει να ξέρετε ότι όταν ένα μέλος της οικογένειας

ζει με σπάνιο νόσημα (ΣΝ), ζει και ολη η οικογένεια με αυτό. Τα ΣΝ, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, επιφέρουν πολλαπλές αναπηρίες εφ’ όρου ζωής και πολλά από αυτά είναι απειλητικά για τη ζωή έχοντας μικρό προσδόκιμο. Επιφέρουν, επίσης, μεγάλο αριθμό από συννοσηρότητες και η εικόνα ολοκληρώνεται από το γεγονός ότι μόνο για το 5% εξ αυτών υπάρχει θεραπευτική αγωγή, όχι όμως ίαση.

Το 50% του πληθυσμού που πάσχει από ΣΝ είναι παιδιά, άρα καταλαβαίνετε ότι το επαχθές φορτίο της ζωής με ΣΝ επηρεάζει κυρίως τους γονείς και τα αδέλφια, αλλά και το ευρύτερο συγγενικό περιβάλλον. Τα ΣΝ που είναι γενετικά, όχι όμως και απαραίτητα κληρονομικά, εμφανίζονται με τη γέννηση του παιδιού, χωρίς

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΜΑ Ι ΡΗ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόεδρος του Σωματείου

απαραίτητα να υπάρχει κληρονομικότητα στην οικογέ-

νεια. Πολλά αποτελούν τυχαίες μεταλλάξεις/ελλείψεις

στο γενετικό υλικό. Με ένα από αυτά, το σύνδρομο

Williams, ζει και ο γιος μου. Πρόκειται για μια σπάνια

γενετική αναπτυξιακή διαταραχή που προκαλείται από

διαγραφή γενετικού υλικού στο χρωμόσωμα 7. Αυτή η έλλειψη προκαλεί μια σειρά συμπτωμάτων, καρδιολογικά προβλήματα, δίνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στον ασθενή, που συχνά εχει χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, δευτερογενή αυτισμό και μαθησιακές δυσκολίες. Όλοι

οι ασθενείς δεν εμφανίζουν αυτό που θα λέγαμε «παραδοσιακό προφίλ», αλλά όπως καταλαβαίνετε μιλάμε

για ένα πολύπλοκο νόσημα, που δύναται να κατατάξει

τον ασθενή στην πολυαναπηρία.

Νομίζω ότι ακόμα κι αν το ακούτε για πρώτη φορά, μπορείτε να καταλάβετε τις αναρίθμητες προκλήσεις, τις δυσκολίες που έχει η καθημερινότητα της οικογέ-

νειας του παιδιού με ΣΝ. Ως προς τις ακάλυπτες από

την Πολιτεία ανάγκες τώρα, δεν είναι σύντομη η απάντηση. Θα χρειαζόμασταν πάρα πολύ χρόνο για να τις αναλύσουμε. Θα σας απαριθμήσω κάποιες από αυτές

που είναι παρούσες σε όλο το ταξίδι μας.

Πρώτα απ’ όλα, η διάγνωση που δεν γίνεται έγκαι-

ρα. Αν και το σύνδρομο Williams δεν ανήκει στα εξαιρετικά σπάνια νοσήματα, η διάγνωση του Νίκου ήρθε

στα 4 του χρονια. Κι αυτό γιατί κανείς ειδικός δεν μας

παρέπεμψε ως τότε για γενετικό έλεγχο, εξέταση η οποία ως σήμερα δεν αποζημιώνεται από το κράτος.

Ειδικά σε περιπτώσεις πρόωρων νεογνών που μένουν

καιρό σε εντατική μονάδα, όπως στη δική μας περίπτωση, θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στις εξετάσεις νεογνικού ελέγχου ή έστω στα πρώτα follow-up.

Όσο πιο νωρίς εντοπιστεί το ΣΝ τόσο πιο γρήγορα θα δοθεί θεραπεία, εάν υπάρχει, ή θα αρχίσουν οι κάθε είδους θεραπείες ή πρώιμη παρέμβαση έτσι ώστε να

μην κινδυνεύει η ζωή του μικρού ασθενούς και να μην καταρρεύσει, ζώντας στην άγνοια η οικογένεια, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα «ανεξήγητα» προβλήματα υγείας, αναπτυξιακά θέματα κ.λπ. Άρα η ποιότητα

ζωής και η ψυχολογική κατάσταση όλων θα είναι σαφώς καλύτερη. Όσο νωρίτερα γίνουν η έγκυρη διά-

γνωση του ΣΝ και με τον σωστό, υποστηρικτικό τρόπο

η ανακοίνωση στην οικογένεια τόσο καλύτερη θα είναι

η διαχείριση της κατάστασης.

Ένας μικρός ασθενής με ΣΝ χρησιμοποιεί από πολύ

νωρίς τις υπηρεσίες υγείας του συστήματος και θα συ-

νεχίσει διά βίου. Για να γίνει αυτό πιο σωστά, εύκολα

και ανθρώπινα, χρειάζεται να υπάρχει συντονισμός και

συνεργασία ανάμεσα στους ειδικούς που έχουν αναλάβει το παιδί. Διεπιστημονικές ομάδες να πληρούν αυτή

τη συνθήκη, όμως, δύσκολα θα βρει κανείς, με αποτέλεσμα οι γονείς να εξουθενώνονται προσπαθώντας να

συντονίσουν ειδικούς για να βοηθηθεί το παιδί τους.

Στην έναρξη της σχολικής ζωής, ξεκινά άλλο δύσκολο κεφάλαιο για τον μαθητή-ασθενή και την οικογένεια. Οι σχολικές μονάδες, η ειδική αγωγή, τα τμήματα ένταξης, η παράλληλη στήριξη, η εκπαίδευση που θα καλύπτει εξατομικευμένες ανάγκες κάθε μαθητή, άλυτα ζητήματα χρόνια τώρα. Η περιορισμένη γνώση γύρω από τα ΣΝ, η περιορισμένη ευαισθητοποίηση, η νοοτροπία της κοινωνίας συνολικά, το στίγμα για το διαφορετικό καλά κρατούν, κι αυτά είναι πανταχού παρόντα για να μας θυμίζουν ότι, όχι, δε θα ’ναι τίποτα εύκολο. Επίσης, οι διάφορες δομές απασχόλησης που δεν επαρκούν για να καλύψουν τον αριθμό των ωφελουμένων ή που κάνουν διαλογή των ασθενών που θα δεχθούν. Φτάνοντας στην ενηλικίωση του παιδιού με αναπηρίες και αυξημένες ανάγκες, είναι γεγονός ότι η κρατική μέριμνα για το θέμα εργασία-απασχόληση-κοινωνική ένταξη, το μέλλον των παιδιών δηλαδή μετά το σχολείο, δεν είναι επαρκής, οπότε αποτελεί εντέλει αποκλειστικά θέμα της οικογένειας, των γονέων ή του μονογονέα συχνότατα, που και οι ίδιοι μεγαλώνουν, είτε ασθενούν είτε όχι, επομένως ευθέως ανάλογα μεγαλώνουν και οι ανάγκες φροντίδας για τους ίδιους. Ποιος άραγε να φροντίσει έναν διά βίου φροντιστή;

Όλα αυτά είναι ζητήματα που ακροθιγώς αναφέρω και για τα οποία ο Σύλλογος «95» με κάθε τρόπο προσπαθεί να κινητοποιήσει τους αρμοδίους φορείς

της Πολιτείας με σκοπό να βρεθούν βιώσιμες λύσεις.

— Πώς ξεκίνησε η Συμμαχία και από πόσα μέλη απαρτίζεται σήμερα;

Ο

Σύλλογος «95», Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους

Ασθενείς, είναι μια πρωτοβουλία ασθενών και γονέων παιδιών με ΣΝ, με μακρόχρονη εμπειρία στη διεκδίκηση δικαιωμάτων και με εκπαίδευση στις ευρωπαϊκές ακαδημίες ασθενών Eurordis και Eupati, η οποία υλοποιήθηκε αρχές του 2019, για να καλύψει την ανάγκη ενεργής υποστήριξης των ασθενών με σπάνια και εξαιρετικά σπάνια νοσήματα για τα οποία δεν υπάρχει σύλλογος, αλλά και για πρώτη φορά να στηρίξει τους αδιάγνωστους ασθενείς με ΣΝ στη χώρα μας. Αυτή τη στιγμή τα μέλη μας ξεπερνούν τα 250.

— Έχουμε Μητρώα Ασθενών για τις Σπάνιες Παθήσεις στην Ελλάδα; Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει, δυστυχώς, Εθνικό Μητρώο Ασθενών με Σπάνια Νοσήματα, το οποίο είναι ένα από τα τρέχοντα αιτήματα του συλλόγου μας.

Δεν είναι, λοιπόν, καταγεγραμμένοι οι ασθενείς

που πάσχουν από ΣΝ, ούτε εκείνοι που καθημερινά

διαγιγνώσκονται και οι οποίοι χρησιμοποιούν επίσης

καθημερινά τις υπηρεσίες του συστήματος υγείας σε όλη την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει αποτύπωση της κατάστασης για τα ΣΝ, ούτε των αναγκών των ασθενών ως προς τις θεραπείες ή τις κοινωνικές υπηρεσίες ή την ολιστική φροντίδα. Δεν συλλέγονται, λοιπόν, τα αναγκαία στοιχεία και δεδομένα έτσι ώστε

να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για το σύστημα

υγείας σχετικά με τον σπάνιο πληθυσμό.

Έχουμε, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στοιχεία (πηγή

EURORDIS), ένα ποσοστό 3,5-6% του πληθυσμού που

ζει με ΣΝ, δηλαδή αγγίζει τις 600.000 συνανθρώπους

μας. Αν αθροίσουμε και τους φροντιστές, μπορεί να

φτάνει στο 1.000.000 συνανθρώπων μας που επηρε-

άζονται από τη σπάνια ασθένεια, και φυσικά αυτος ο

αριθμός είναι μεγαλύτερος, αν υπολογίσουμε και τους

ασθενείς που διανύουν τη διαγνωστική οδύσσεια και

βρίσκονται εν αναμονή της έγκυρης σπάνιας διάγνω-

σης.

Η μη σύσταση Εθνικού Μητρώου Ασθενών με ΣΝ

σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για την

αποτελεσματικότερη οργάνωση των υπηρεσιών υγείας

και την κατανομή των πόρων σύμφωνα με τις αναδυόμενες ανάγκες.

Επιπλέον, τα δεδομένα αναφορικά με τα ΣΝ δεν τα έχουν στη διάθεσή τους οι συνεργαζόμενοι φορείς υγείας, ώστε να συνεργάζονται πιο γρήγορα και απο-

τελεσματικά και να μπορέσουν να διαχειριστούν τις εξελίξεις στον τομέα των ΣΝ σε ό,τι αφορά την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τις νέες καινοτόμες θεραπείες. Στο πλαίσιο αυτό, δεν γνωρίζουμε πόσες σπάνιες παθήσεις υπάρχουν στη χώρα μας αυτή τη στιγμή.

— Έχουμε νεότερες εξελίξεις στις θεραπείες; Το ζοφερό τοπίο των ΣΝ έρχεται να φωτίσει σημαντικά και να δώσει ελπίδα στους ασθενείς και τις οικογένειές τους η θεραπευτική καινοτομία που υπόσχεται να αλλάξει τη ζωή των ασθενών. Παρακολουθούμε με αισιοδοξία το αυξανόμενο ενδιαφέρον γύρω από την ανάπτυξη θεραπειών για τα ΣΝ, ακόμη κι όταν αυτές αφορούν μικρό αριθμό ασθενών. Αυτό που χρειαζόμαστε για τους ασθενείς μας είναι ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες που θα εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμα οφέλη και φυσικά ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτές για όλους τους σπάνιους ασθενείς στη χώρα μας. Οι ανάγκες των σπάνιων ασθενών, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι πολλαπλές, πολυεπίπεδες, στην πλειοψηφία τους ακάλυπτες αυτή τη στιγμή που μιλάμε και η ποιότητα ζωής τους δεν είναι στο επιθυμητό επίπεδο. Οι γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες για τις σπάνιες ασθένειες, οι εξατομικευμένες θεραπείες, θα σώσουν ζωές, θα βελτιώσουν την

ποιότητα ζωής και θα ανοίξουν νέους δρόμους για την αντιμετώπιση και άλλων νοσημάτων.

— Υπάρχουν προβλήματα αναφορικά με την πρόσβαση των ασθενών στις νέες καινοτόμες θεραπείες που αφορούν τις Σπάνιες Παθήσεις;

Η πρόσβαση ασθενών στις νέες καινοτόμες θεραπείες φυσικά και αποτελεί ακόμα πρόκληση. Παρόλο που

γίνονται θετικά βήματα ως προς την ανάπτυξη θε-

ραπειών, το ελληνικό τοπίο απέχει αρκετά από αυτό

που οραματιζόμαστε οι Έλληνες σπάνιοι ασθενείς. Το

θέμα των κλινικών μελετών παραμένει στο προσκήνιο, χρειάζεται όμως να κινηθούμε με ταχύτερους ρυθμούς

ως προς την υλοποίηση όσων συζητάμε επ’ άπειρον. Επίσης, ο μέσος όρος αναμονής για πρόσβαση στα

καινοτόμα φάρμακα χρειάζεται να εναρμονιστεί και να

συμβαδίζει στην πράξη με το χρόνο που θέτει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η διαδικασία αξιολόγησης χρειάζεται να επιταχυνθεί. Ο χρόνος αναμονής για έναν σπάνιο ασθενή δεν είναι απλά ζητούμενο και διεκδίκηση, είναι το κρισιμότερο ζητούμενο, είναι θέμα επιβίωσης.

Και, τέλος, έχουμε ασθενείς δύο ταχυτήτων στον

πληθυσμό ασθενών με ΣΝ. Για κάποιους η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες είναι μια ομαλά διασφαλισμένη διαδικασία, όπου η πρόσβαση είναι αναφαίρετο δικαίωμά του, ενώ για άλλους ξεκινά μια νέα Οδύσσεια, η Οδύσσεια της πρόσβασης στη θεραπεία, τολμώ να πω, πιο επιβαρυντική και από αυτή την Οδύσσεια της διάγνωσης: πάλη με τη γραφειοκρατία, δαιδαλώδεις διαδρομές, εμπόδια αντιξοότητες, αποκλει-

σμός. Και αναρωτιέται κανείς: τι αξία έχει πραγματικά να πανηγυρίζουμε για νέες καινοτόμες θεραπείες, αν αυτές δεν φτάνουν ποτέ στον ασθενή;

— Στο θέμα των κλινικών μελετών πού βρισκόμαστε; Περισσότερο από μια 10ετία ακούω για τις κλινικές μελέτες που είναι η χρυσή ευκαιρία για την Ελλάδα και όμως μένει ανεκμετάλλευτη. Και ταυτόχρονα μας ζητείται κάθε χρόνο, την Παγκόσμια Ημέρα Κλινικών Μελετών, να κάνουμε μια δήλωση για τον αναμφισβήτητα σπουδαίο ρόλο τους. Ας μη μακρηγορήσω, έχουν ειπωθεί αυτά από όλους τους ειδικούς στο θέμα. Όλοι οι εταίροι, οι εμπλεκόμενοι φορείς στο θέμα των κλινικών μελετών συμφωνούμε ότι η χώρα μας πρέπει να αναδειχθεί σε κέντρο διεξαγωγής κλινικών μελετών, με οφέλη προφανή για την πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες, οφέλη για τη δημόσια υγεία, αλλά και την εθνική οικονομία. Η χώρα πρέπει να γίνει πιο ελκυστική, ώστε να προσελκύσει αυτή την επένδυση και τα ερευνητικά προγράμματα. Ο νέος κανονισμός από τον Ιανουάριο του 2022 είναι εδώ, με ανεξάντλητες ευκαιρίες, οι καλές πρακτικές άλλων χωρών είναι επίσης στη διάθεσή μας. Ας κάνουμε, λοιπόν, το άλμα που χρειαζόμαστε ως χώρα. Σας ευχαριστώ ειλικρινά, κ. Αγγελοπούλου, για τη φιλοξενία και θα το πω όπως το σκέφτομαι: Χάραξη πολιτικής υγείας χωρίς σχέδιο, όραμα, πρόγραμμα για τους σπάνιους ασθενείς δεν νοείται. Οι ασθενείς μας δεν είναι ασθενείς ενός κατώτερου Θεού. ■

Μ Ά ΊΡ Ή Ά Δ Ά ΜΟΠΟΎΛΟΎ

Η Μαίρη Αδαμοπούλου είναι πτυχιούχος του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου εξειδίκευσης στη διδασκαλία Αγγλικής Γλώσσας του Ανοικτού Πανεπιστημίου. Έχει εργαστεί για περισσότερο από 20 χρόνια ως εκπαιδευτικός για τα υπουργεία Παιδείας, Αμύνης και Τουρισμού, διδάσκοντας την Αγγλική Γλώσσα και Ορολογία σε ενήλικες.

Μητέρα παιδιού με σπάνιο νόσημα, το 2016 αποφοίτησε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Ασθενών EUPATI και είναι κάτοχος του τίτλου EUPATI Patient Expert Training Course on Medicines Research and Development. Ως Eupati Fellow και μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας EUPATI, υποστηρίζει την ενεργό συμμετοχή των ασθενών στις Υπηρεσίες Υγείας με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Μετά το πέρας της εκπαίδευσης στην Ακαδημία EUPATI σχετικά με την Έρευνα και Ανάπτυξη Φαρμάκου, έγινε ενεργό μέλος του EFGCP -The European Forum for Good Clinical Practice-, το κορυφαίο Φόρουμ στην Ευρώπη για την προώθηση της ορθής κλινικής πρακτικής στη βιοϊατρική έρευνα.

To 2019 ήταν ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη του «95», Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς, ένας σύλλογος για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων και τη στήριξη των ασθενών, ενηλίκων και παιδιών με σπάνια

νοσήματα και των Αδιάγνωστων Ασθενών. Σήμερα είναι πρόεδρος του σωματείου «95». Γνωρίζει Αγγλικά και

Γαλλικά και είναι κάτοχος του τίτλου Scotwork Advancing Negotiation Skills (Δεξιότητες Διαπραγμάτευσης).

Πιστεύοντας στην αξία της διά βίου μάθησης, σήμερα συνεχίζει να παρακολουθεί προγράμματα εκπαίδευσης

ασθενών, «Decentralised Patient-Centric course» by ECCRT (European Centre for Clinical Research Training)

και EURORDIS Leadership School.

στο

ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ

Απευθύνεται σε άτομα με κινητικά ή άλλα προβλήματα υγείας και σε κάθε άνθρωπο που χρειάζεται φροντίδα στο χώρο του.

Ενδεικτικές υπηρεσίες:

• Λήψη ζωτικών σημείων (πίεση, μέτρηση σακχάρου, θερμοκρασία)

• Συλλογή ούρων με την μέθοδο του καθετηριασμού

• Ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων

• Καρδιογράφημα - Holter ρυθμού & πίεσης, triplex, ακτινογραφία, υπερηχογράφημα

• Φυσιοθεραπεία

• Snore check (άπνοια ύπνου και ροχαλητό)

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να καλείτε στο 216 900 53 13, Δευτέρα έως Κυριακή, από τις 07:00 έως και τις 23:00, ή να στείλετε e-mail στο homecare@affidea.com

ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ

Mπορεί να πραγματοποιηθεί ατομικά ή ομαδικά σε

οποιοδήποτε χώρο σας εξυπηρετεί και καλύπτει όλες

τις εξετάσεις που πραγματοποιούνται στα διαγνωστικά

κέντρα Affidea.

• Καλύπτει παιδιά, ηλικιωμένους, οικογένειες, εργαζομένους

• Αποτελέσματα άμεσα διαθέσιμα στο πλησιέστερο κέντρο Affidea ή μέσω e-mail

• Μπορεί να γίνει χρήση ασφαλιστικού ταμείου

Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα πραγματοποίησης

τεστ ανίχνευσης Covid-19 στο χώρο σας.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να καλείτε στο 210 677 07 00, Δευτέρα έως Κυριακή, από τις 07:00 έως και τις 23:00, ή να στείλετε e-mail στο aimolipsia@affidea.com

Η Affidea δίνει τη δυνατότητα περίθαλψης

χώρο σας εύκολα, με ένα απλό ραντεβού!

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΑΛΒΑΝΟΣ, χειρουργός οφθαλμίατρος, εξειδικευμένος στην Παιδοοφθαλμολογία.

Στον δυτικό κόσμο η πλειονότητα των οφθαλμικών κακώσεων στα παιδιά συμβαίνει στο σπίτι, ενώ στον αναπτυσσόμενο κόσμο εκτός του σπιτιού τους. Σημαντικοί παράγοντες που διαφοροποιούν τις κακώσεις των παιδιών σε σχέση με τους ενήλικες είναι ότι η λήψη του ιστορικού είναι πολλές φορές ανεπαρκής, ενώ συχνά δεν υπάρχουν μάρτυρες.

Τι χρειάζεται, λοιπόν, να γνωρίζουν οι γονείς; Αυτό το άρθρο σκοπεύει να δώσει στους γονείς απλές πληροφορίες, βήμα προς βήμα, για την εκτίμηση και την αρχική αντιμετώπιση των οφθαλμικών κακώσεων στα παιδιά, καθώς και πότε να απευθυνθούν για εξειδικευμένη ενημέρωση, όταν το παιδί τους υποστεί ένα σοβαρό οφθαλμικό τραύμα.

ΚΑΘΟΡΙΣΜ ΟΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ Κ Α ΚΩΣΗΣ ΚΑΙ

TΟ ΠΑΙΧΝ Ι ΔΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚ Ε Σ δραστηριότητες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της ανάπτυξης των παιδιών. Η εξερεύνηση του κόσμου συνήθως οδηγεί σε γδαρμένα γόνατα. Δυστυχώς όμως και οι τραυματισμοί των ματιών κατά την παιδική ηλικία είναι επίσης πολύ συχνοί. Συνήθως πρόκειται για κάτι απλό, όπως ένας κόκκος άμμου ή ένα τραύμα από ένα δάκτυλο στο μάτι.

Όμως μπορεί να είναι και κάτι πολύ πιο σοβαρό.

Τα οφθαλμικά τραύματα επηρεάζουν 3,3-5,7 εκα-

τομμύρια παιδιά το χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, με τα αγόρια να είναι 4-6 φορές πιο πιθανό να τραυματιστούν

σε σχέση με τα κορίτσια, ιδίως μετά την ηλικία των 10 ετών. Παιχνίδια ή αθλήματα που περιλαμβάνουν τη χρήση αεροβόλων όπλων, paintball ή άλλα αιχμηρά αντικείμενα, όπως π.χ. βέλη ή πυροτεχνήματα, ευθύνονται για την πλειονότητα των τραυματισμών. Άλλες αθλητικές δραστηριότητες υψηλού ρίσκου είναι η χρήση

τραμπολίνου ή ελατηρίων άσκησης. Τέλος, πέραν των

κακώσεων που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ή των αθλητικών δραστηριοτήτων, τα παιδιά αντιμετωπίζουν επίσης τον κίνδυνο εκούσιου τραυματισμού από τρίτους.

ΠΡ ΩΤΕΣ ΒΟ Η ΘΕΙΕΣ Όπως με τα περισσότερα τραύματα, έτσι και με τις κακώσεις των ματιών είναι σημαντικό πρώτα να γίνει αντιληπτός ο μηχανισμός των κακώσεων. Τα οφθαλμικά τραύματα συνοδεύονται από αρκετό πόνο, κλάμα και έλλειψη συνεργασίας, ανάλογα πάντα με την ηλικία του παιδιού, συμπτώματα τα οποία χειροτερεύουν με το τρίψιμο των ματιών. Οι γονείς πρέπει να παραμείνουν ήρεμοι, να καθησυχάσουν το παιδί τους, να το αποτρέψουν από το να τρίβει τα μάτια του και να προσπαθήσουν να βρουν το μηχανισμό κάκωσης:

• Προκλήθηκε το τραύμα από ένα ξένο σώμα, το οποίο μπορεί να είναι ακόμα στο μάτι;

• Προκλήθηκε το τραύμα από αιχμηρό ή αμβλύ αντικείμενο;

ΕΚΤ Ι ΜΗΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥ ΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡ ΩΤΕΣ ΒΟ Η ΘΕΙΕΣ

1. Εάν το τραύμα προκλήθηκε από ξένο σώμα: Πρώτο βήμα: Απομακρύνετε το ξένο σώμα με καθαρό νερό και αποφύγετε το τρίψιμο των ματιών. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, πολύς κόσμος περνά τις διακοπές του στην παραλία και είναι συχνό φαινόμενο να μπει άμμος στα μάτια των παιδιών. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς πρέπει να προσπαθήσουν να

Πώς να αντιμετωπίσετε έναν

τραυματισμό του παιδιού σας

στα μάτια!

ανοίξουν τα βλέφαρα και να ξεπλύνουν την οφθαλμική

επιφάνεια με καθαρό νερό. Αυτό το βήμα μπορεί να είναι

αρκετά δύσκολο λόγω του πόνου που προκαλεί το ξένο

σώμα. Είναι πιο εύκολο να πραγματοποιηθεί σε καθιστή

ή ξαπλωτή θέση και μπορεί να χρειάζεται και δεύτερο

άτομο για να ακινητοποιήσει το παιδί και να το εμποδίσει

να τρίβει τα μάτια του. Το τρίψιμο των ματιών μπορεί να

χειροτερεύσει το τραύμα, καθώς το ξένο σώμα πιέζεται βαθύτερα, αυξάνοντας έτσι την εκδορά που προκαλεί

στην οφθαλμική επιφάνεια και τον κίνδυνο μόλυνσης.

Κατά την πλύση των ματιών, πρέπει να θυμόμαστε ότι μικρά ξένα σώματα μπορεί να σφηνωθούν στην οπίσθια

επιφάνεια των βλεφάρων. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις,

μετά το πλύσιμο της οφθαλμικής επιφάνειας, μπορεί

να χρησιμοποιήσει κανείς το φακό του κινητού για να

ελέγξει όσο καλύτερα γίνεται για ενδεχόμενη ύπαρξη

ξένου σώματος στα βλέφαρα. Εάν είστε σίγουροι ότι

απομακρύνατε όλα τα ξένα σώματα, αποτρέψτε το παιδί

σας από το να τρίβει τα μάτια του. Εάν έχετε διαθέσιμες

σταγόνες τεχνητών δακρύων, μπορείτε να τις χρησιμο-

ποιήσετε όσο συχνά χρειάζεται, ώστε να μειωθούν ο

ερεθισμός και ο πόνος από το τραύμα.

Δεύτερο βήμα: Απευθυνθείτε σε οφθαλμίατρο.

Καλό θα ήταν να μην τοποθετηθεί κάποιος επίδεσμος ή πίεση στο μάτι που έχει ξένο σώμα. Εάν δεν είστε

σίγουροι ότι αφαιρέθηκαν όλα τα ξένα σώματα ή εάν

το παιδί παραπονιέται για πόνο, το μάτι είναι κόκκινο

και ερεθισμένο, πρέπει να απευθυνθείτε οπωσδήποτε

σε οφθαλμίατρο. Κατά τη μεταφορά, πρέπει τα παιδιά

να αποτρέπονται από το να τρίβουν τα μάτια τους. Ο

παιδοοφθαλμίατρος μπορεί εν συνεχεία να αφαιρέσει όλα τα εναπομείναντα ξένα σώματα και να εκτιμήσει την εκδορά στον κερατοειδή (το μπροστινό γυαλάκι του ματιού). Ανάλογα με την έκταση του τραύματος, τοποθετείται πιεστική επίδεση με αντιβιοτική αλοιφή για τις πρώτες 24 ώρες και δίνονται οι απαραίτητες οδηγίες για την περαιτέρω αντιμετώπιση, μετά την αφαίρεση του επιδέσμου. Η αγωγή αυτή περιλαμβάνει κατά κανόνα αντιβιοτικές και ενυδατικές σταγόνες ή αλοιφή, που πρέπει να χρησιμοποιούνται εντός της βλεφαρικής σχισμής για μία εβδομάδα μετά την αφαίρεση του επιδέσμου ώστε να αποφευχθεί η λοίμωξη.

2. Εάν το τραύμα προκλήθηκε από αιχμηρό ή αμβλύ αντικείμενο:

Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι τραυματισμού:

1. Εκδορές: Η συνηθέστερη αιτία είναι εκδορά στην επιφάνεια του ματιού από νύχι ή ένα παιχνίδι.

2. Αμβλύ τραύμα: Απευθείας χτύπημα με μπάλα, μπουνιά ή αγκωνιά στο οποίο η ενέργεια που διαχέεται στο μάτι δεν είναι αρκετή ώστε να καταλήξει σε ρήξη του βολβού.

3. Ρήξη: Αμβλύ τραύμα όπως ανωτέρω, με αρκετή όμως ενέργεια που οδηγεί σε ρήξη του οφθαλμού.

4. Διάτρηση: Μετά από απευθείας τρώση με αιχμηρά αντικείμενα όπως γυαλί, αγκάθι φυτών, μαχαίρι ή βλήματα. Οι τελευταίες δύο κατηγορίες τραυμάτων είναι πολύ πιο σοβαρές και απαιτούν άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.

Πρώτο βήμα: Εκτίμηση της βλάβης και αναζήτηση

βοήθειας

Σε καθιστή ή ξαπλωτή θέση ενθαρρύνετε το παιδί

σας να ανοίξει τα μάτια του. Είναι σημαντικό να μην

προσπαθήσετε να ανοίξετε τα βλέφαρα ασκώντας πί-

εση με τα δάχτυλα, καθώς αυτό μπορεί να επιδεινώ-

σει ένα σοβαρό τραύμα. Παρομοίως, αποφύγετε να ξεπλένετε ή να καθαρίσετε την περιοχή, καθώς αυτό πολλές φορές πρέπει να γίνει υπό συνθήκες χειρουργεί-

ου. Στην περίπτωση των επιφανειακών εκδορών, όταν

για παράδειγμα ένα παιδί τραυματίζεται με δάχτυλο

στο μάτι, ο επιπεφυκότας, το λευκό δηλαδή κομμάτι

του βολβού, μπορεί να είναι ελαφρώς ερεθισμένο ή

να έχει μία σταγόνα αίμα. Αυτό συνήθως επουλώνεται

καλά με συντηρητική αντιμετώπιση όπως ανωτέρω.

Προσπαθήστε να αποτρέψετε το παιδί σας από το να

τρίβει τα μάτια του.

Εάν δείτε κάποια από τα ακόλουθα στοιχεία, αναζητήστε άμεσα βοήθεια σε οφθαλμίατρο:

• Ένα εμφανές μεγάλο και βαθύ τραύμα στην επιφάνεια του ματιού.

• Μεγάλο ξένο σώμα σφηνωμένο στο βολβό, π.χ. αγκίστρι, πρόκα ή βέλος.

• Σημαντική αιμορραγία.

• Σημαντικός μώλωπας ή αιμάτωμα στα βλέφαρα που δεν τους επιτρέπει να ανοίξουν.

• Ζάλη, ναυτία, εφίδρωση, εμετός ή βραδυκαρδία με τις οφθαλμικές κινήσεις.

• Ανώμαλη κόρη του ματιού (το κεντρικό μαύρο τμήμα του ματιού).

• Το παιδί αναφέρει άλλα συμπτώματα, όπως μείωση της όρασης, διπλωπία, αστραπές (φωταψίες), μυγάκια,

γραμμές ή μια σκιά στο οπτικό πεδίο.

Τα ανωτέρω συμπτώματα μπορεί να καταδεικνύουν

ένα πολύ πιο σοβαρό τραύμα και χρήζουν άμεσης εξέ-

τασης από παιδοοφθαλμίατρο και ιδιαίτερα σε παιδιά

κάτω των πέντε ετών, ακόμα και σε περιπτώσεις που

το τραύμα φαίνεται εκ πρώτης όψεως σχετικά ήπιο, καθώς μόνο έτσι μπορεί να αποκλειστεί κάποια βλάβη

που δεν αναφέρει το παιδί αλλά χρήζει αντιμετώπισης, ώστε να αποφευχθεί η αμβλυωπία.

Η παιδοοφθαλμολογική εξέταση πραγματοποιείται

με τρόπο φιλικό προς το παιδί, αλλά σε πολλές περιπτώ-

σεις σοβαρών τραυμάτων χρειάζεται να συμπληρωθεί

με εξέταση υπό νάρκωση, καθώς πρέπει να αποφευχθεί

η άσκηση περαιτέρω πίεσης σε έναν σοβαρά τραυματισμένο οφθαλμό. Είναι σημαντικό να κρατηθεί το

παιδί σε νηστεία, να μη φάει ή πιει οτιδήποτε, μέχρι να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες εξετάσεις ή η χειρουργική αντιμετώπιση. Εάν υπάρχει εμφανές ξένο σώμα σφηνωμένο στο βολβό, αυτό πρέπει να αφαιρείται υπό συνθήκες χειρουργείου, διαφορετικά μπορεί η

|

αφαίρεση από το παιδί ή τους γονείς να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερο τραύμα. Εάν υπάρχει υποψία ξένου σώματος μέσα στον οφθαλμό ή στον οφθαλμικό

κόγχο (στην περιοχή δηλαδή πίσω από το μάτι), τότε πραγματοποιείται επείγουσα διερεύνηση με αξονική τομογραφία. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κάλυψη για τέτανο, δίνεται μία αναμνηστική δόση του εμβολίου, καθώς και προφύλαξη με αντιβιοτικά ενδοφλεβίως για τα πρώτα εικοσιτετράωρα.

Σε περιπτώσεις αμβλέων τραυμάτων χωρίς ρήξη του βολβού, όπως αυτά που προέρχονται μετά από απευθείας κάκωση με μπάλα, μπουνιά ή αγκωνιά, τα οστά του οφθαλμικού κόγχου μπορεί να σπάσουν και οι μύες που κινούν τον οφθαλμό να παγιδευτούν εντός του κατάγματος. Αυτό οδηγεί σε σοβαρό περιορισμό

της κινητικότητας του τραυματισμένου ματιού και χρήζει άμεσης εξέτασης και χειρουργικής αντιμετώπισης με σκοπό να αποφευχθούν μόνιμες επιπλοκές.

Πιο σοβαρά τραύματα με εμφανή ρήξη ή διάτρηση του βολβού πρέπει να εξετάζονται υπό νάρκωση και να πραγματοποιείται η χειρουργική τους αντιμετώπιση το συντομότερο δυνατόν.

Τα τραύματα στο πρόσωπο μπορεί επίσης να οδηγήσουν και σε κάκωση των βλεφάρων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ιδίως όταν έχει τραυματιστεί το βλέφαρο στην έσω πλευρά, κοντά δηλαδή στη μύτη, πρέπει το παιδί να εξεταστεί, ώστε να αποκλειστεί τραύμα στη δακρυϊκή οδό, την αποχέτευση δηλαδή των δακρύων

από το μάτι στη μύτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις αντιμετωπίζεται το τραύμα χειρουργικά, ώστε να ανακατασκευασθεί το δακρυϊκό σωληνάριο και να αποφευχθεί η μόνιμη δακρύρροια.

Δυστυχώς όμως τα σοβαρά τραύματα δεν έχουν μόνο άμεσα συνέπειες, αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, ακόμα και αρκετά χρόνια μετά από τον τραυματισμό. Η θόλωση του φακού (καταρράκτης), η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση που μπορεί να προκαλέσει καταστροφή του οπτικού νεύρου (γλαύκωμα) και ρωγμές αμφιβληστροειδούς με ενδεχόμενη αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι κάποιες από τις πιο σοβαρές επιπλοκές των τραυμάτων.

Τα παιδιά που έχουν υποστεί ένα σοβαρό τραυματισμό πρέπει να εξετάζονται τακτικά από τον παιδοοφθαλμίατρο τους, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση των επιπλοκών και την έναρξη της κατάλληλης θεραπείας, ώστε να αποφευχθούν η απώλεια της όρασης και η αμβλυωπία.

Α ΛΛΑ ΣΕΝ Α ΡΙΑ Εγκαύματα

Τα νήπια και τα παιδιά εξερευνώντας το περιβάλλον τους μπορεί να αποκτήσουν πρόσβαση σε ουσίες που

προκαλούν έγκαυμα στην οφθαλμική επιφάνεια, όταν

έρθουν σε επαφή με τα μάτια. Εάν αυτό συμβεί στο

παιδί σας, το σημαντικότερο είναι να γίνει άμεση πλύση

των ματιών για τουλάχιστον 10 με 15 λεπτά με άφθονο

καθαρό νερό και να αναζητήσετε άμεσα οφθαλμίατρο.

Εκδορές ή κοψίματα γύρω από το μάτι

Το παιχνίδι ή οι αθλητικές δραστηριότητες ενίοτε κατα-

λήγουν σε εκδορά του δέρματος γύρω από τα μάτια.

Ο πιο συχνός μηχανισμός κάκωσης είναι η απευθείας

σύγκρουση με άλλο παιδί. Τα περισσότερα τραύματα

είναι ευτυχώς επιφανειακά και απαιτούν καθαρισμό και

κάλυψη με ένα steristrip.

Βαθύτερα κοψίματα στην περιοχή των βλεφάρων

κατά κανόνα αιμορραγούν αρκετά λόγω της πλούσι-

ας αγγείωσης της περιοχής και απαιτούν χειρουργική

συρραφή για να κλείσουν καλά χωρίς να δημιουργηθεί

ουλή. Οι γονείς πρέπει να παραμείνουν ψύχραιμοι, να κρατήσουν το παιδί τους σε ηρεμία και να προσπα-

θήσουν να εκτιμήσουν αν το τραύμα αφορά μόνο το

δέρμα και τα βλέφαρα ή αν είναι τραυματισμένο και το μάτι. Σε περίπτωση που δεν συνυπάρχει τραυματισμός του ματιού, πρέπει να εφαρμοστεί σταθερή πίεση στην περιοχή, ώστε να σταματήσει η αιμορραγία, με προσοχή πάντα να μην πιέζεται υπερβολικά ο οφθαλμός. Η

πληγή καθαρίζεται με αντισηπτικό προσέχοντας να μην μπει μέσα στα μάτια. Ακολούθως, απευθυνόμαστε σε ιατρό, ώστε να εξεταστεί το τραύμα, να καθαριστεί η περιοχή και να τοποθετηθούν τα απαραίτητα ράμματα.

ΣΥΜΒΟΥΛ Η ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕ Ι Σ: Ε ΧΕΤΕ ΜΑΖ Ι ΣΑΣ ΤΣ Α ΝΤΑ ΠΡ ΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙ Ω Ν Στο παιχνίδι, στις αθλητικές δραστηριότητες, στην εκδρομή και τα ταξίδια, καλό είναι να έχουμε μαζί μας μία τσάντα πρώτων βοηθειών. Νερό ή φυσιολογικός

ορός για τον καθαρισμό της πληγής, γάζες, ψαλίδια, λαβίδα και επίδεσμοι μπορεί πάντα να αποδειχθούν χρήσιμα. Οι ενυδατικές σταγόνες (τεχνητά δάκρυα) και ένα αντιβιοτικό κολλύριο μπορεί να βοηθήσουν στην αρχική αντιμετώπιση ενός οφθαλμικού τραύματος κατόπιν συνεννόησης με τον οφθαλμίατρό σας, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος λοίμωξης. ■

Π Ά Ν Ά Γ ΊΩΤ Ή Σ Σ Ά ΛΒΆΝΟΣ

Ο Παναγιώτης Σαλβάνος είναι χειρουργός οφθαλμίατρος εξειδικευμένος στη Χειρουργική Υαλώδους-Αμφιβληστροειδούς και στην Παιδοοφθαλμολογία. Σπούδασε Ιατρική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στην Οφθαλμολογία στη Νορβηγία. Είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Όσλο με αντικείμενο έρευνας την απεικόνιση αμφιβληστροειδούς σε ασθενείς με αποκόλληση και ενδοφθάλμιο όγκο. Διακρίθηκε μεταξύ των τριών πρώτων οφθαλμίατρων στο Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Οφθαλμολογίας. Διετέλεσε επί σειρά πέντε ετών πρόεδρος του Οφθαλμολογικού Συλλόγου του Όσλο. Ο Δρ Σαλβάνος έχει πραγματοποιήσει πλήθος ομιλιών και παρουσιάσεων σε εθνικά και διεθνή συνέδρια

και έχει δημοσιεύσει εργασίες σε έγκριτα διεθνή περιοδικά. Διδάσκει τακτικά στο Πανεπιστήμιο της Νοτιοανατολικής Νορβηγίας. Ιδιωτεύει στην Αθήνα (www.drsalvanos.com) και είναι συνεργάτης των νοσοκομείων Υγεία, Μητέρα, Ιατρικό Αθηνών, Metropolitan και Mediterraneo, καθώς και άλλων οφθαλμολογικών κλινικών.

Γράφει η ΒΑΣΙΛΙΚ Η ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, λοιμωξιολόγος Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

γημα) και 38 εκατομμύρια ημέρες λόγω της νόσησης από γρίπη.

Τα νοσήματα που μεταδίδονται στο σχολείο είναι:

1. Λοιμώξεις του αναπνευστικού κυρίως ιογενείς, όπως το κοινό κρυολόγημα, που προκαλούν ρινοϊοί, αδενοϊοί και κορονοϊοί, η γρίπη, σπανιότερα η λοιμώδης μονοπυρήνωση, η ανεμευλογιά, η ιλαρά και

η παρωτίτιδα, μικροβιακές λοιμώξεις, όπως ο κοκκύτης και η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, ή λοιμώξεις από μικρόβια που αποικίζουν το φάρυγγα και προκαλούν μηνιγγίτιδα, μικροβιαιμία και πνευμονία.

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού μεταδίδονται κυρίως με τα σταγονίδια, με το βήχα ή το φτάρνισμα από παιδιά που νοσούν ή με τα μολυσμένα χέρια ή μολυσμένα αντικείμενα από τις εκκρίσεις του ασθενούς (σάλιο, βλέννη, κόπρανα). Τα σταγονίδια μολύνουν υγιή άτομα του άμεσου περιβάλλοντος με την εισπνοή ή με την επαφή με μολυσμένα χέρια ή αντικείμενα.

Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕ Ι Ο ευνοεί τη μετάδοση πολλών παθογόνων μικροοργανισμών (μικροβίων, ιών, παρασίτων, μυκήτων) από άτομο σε άτομο, που προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού και γαστρεντερικού συστήματος, λοιμώξεις δέρματος και άλλων συστημάτων, λόγω της καθημερινής στενής επαφής

πολλών παιδιών. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο, λόγω

νόσησης των παιδιών από λοιμώξεις, χάνονται εκατομμύρια σχολικών ημερών παγκοσμίως. Σε μελέτη

που έγινε το 2011 στις ΗΠΑ αναφέρεται ότι: α) το 40%

των μαθητών των δημόσιων σχολείων, ηλικίας 5-17

ετών, απουσιάζει τρεις ή περισσότερες ημέρες από

το σχολείο λόγω ασθένειας ή ατυχήματος και β) 22

εκατομμύρια σχολικές ημέρες χάνονται ετησίως λόγω

ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού (κοινό κρυολό-

2. Λοιμώξεις του γαστρεντερικού, που μεταδίδονται με τα άπλυτα χέρια ή με μολυσμένη τροφή ή νερό, οφείλονται σε ιούς (ροταϊό, νοροϊό, εντεροϊούς, ιό ηπατίτιδας Α), μικρόβια (σαλμονέλα, σιγκέλα, κολοβακτηρίδιο, καμπυλοβακτηρίδιο) και παράσιτα (οξύουροι, ασκαρίδες, κρυπτοσπορίδιο) και εκδηλώνονται με διάρροια, εμέτους, πυρετό ή άλλα συμπτώματα.

3. Λοιμώξεις δέρματος και τριχωτού της κεφαλής, που μεταδίδονται με επαφή με τον πάσχοντα. Αυτές είναι μικροβιακές λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο και στρεπτόκοκκο, γνωστές ως πυοδερμία, και παρασιτικές λοιμώξεις, όπως η ψώρα (δερματοπάθεια που οφείλεται στο άκαρι της ψώρας), καθώς και η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής, που οφείλεται στις ψείρες.

Για την πρόληψη των λοιμώξεων στο σχολείο απαιτούνται:

Ποιες λοιμώξεις απειλούν τα

παιδιά μας στο σχολείο και πώς

μπορούν να προληφθούν!

• Οι άρρωστοι μαθητές και το διδακτικό προσωπικό να παραμένουν στο σπίτι μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματα.

• Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό και εκπαίδευση για σωστή υγιεινή των χεριών. Τα χέρια πρέπει να πλένονται μετά τη χρήση της τουαλέτας, πριν από τη λήψη οποιασδήποτε τροφής, μετά τον καθαρισμό της μύτης, κυρίως σε συνάχι, και όταν είναι λερωμένα.

• Ανοσοποίηση με εμβολιασμό κάθε παιδιού σύμφωνα με το εθνικό χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών

πριν πάει στο σχολείο ή αργότερα. Πολλές παιδιατρικές λοιμώξεις προλαμβάνονται με εμβολιασμό, που αποτελεί τον αποτελεσματικότερο τρόπο πρόληψης.

• Ενημέρωση των μαθητών και του διδακτικού προσωπικού για τους τρόπους πρόληψης των λοιμώξεων.

Επίσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει τα ακόλουθα για την προστασία των παιδιών στο σχολείο έναντι του COVID-19:

• Τα παιδιά και το προσωπικό του σχολείου να εκπαιδεύονται σχετικά με τα συμπτώματα του COVID-19

και την πρόληψή του (ιδιαίτερα για τη σημασία του πλυσίματος των χεριών και την αναπνευστική υγιεινή).

• Οι χώροι του σχολείου και οι εγκαταστάσεις του

να είναι καθαρά και με συνθήκες υγιεινής.

• Το πλύσιμο των χεριών να γίνεται με σαπούνι και τρεχούμενο νερό για 40 δευτερόλεπτα ή να καθαρίζονται τα χέρια με τρίψιμο με αντισηπτικό που έχει βάση το οινόπνευμα. Το σχολείο να είναι εξοπλισμένο με προϊόντα υγιεινής.

• Οι μαθητές και το προσωπικό του σχολείου που έχει συμπτώματα να απομακρύνονται από το σχολείο.

• Αν κάποιος μαθητής εμφανίσει συμπτώματα στο σχολείο, πρέπει να απομακρύνεται άμεσα από τους συμμαθητές του, να ενημερώνονται οι γονείς του και να εξετάζεται από γιατρό όσο το δυνατόν συντομότερα.

• Οι μαθητές να αποφεύγουν να αγγίζουν τα μάτια, τη μύτη και στόμα τους κυρίως με άπλυτα χέρια.

• Οι γονείς να μην πηγαίνουν το παιδί τους στο σχολείο, αν έχει συμπτώματα πιθανά με COVID-19, όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιμο ή κεφαλαλγία.

• Να αποφεύγεται η στενή επαφή ανάμεσα στα παιδιά, όπως χειραψία και αγκαλιά, κυρίως αν παρουσιάζουν συμπτώματα. Να αποφεύγεται ο συνωστισμός των μαθητών κατά την είσοδο και την έξοδο από την τάξη.

• Οι μαθητές να μη μοιράζονται αντικείμενα, εάν είναι δυνατόν, και να τους υπενθυμίζουμε να ασκούν καλή προσωπική υγιεινή. ■

ΒΆ Σ Ί Λ Ί ΚΉ Σ Ύ Ρ Ί ΟΠΟΎΛΟΎ Η Βασιλική Συριοπούλου είναι λοιμωξιολόγος στο Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

ΕΚΠΑ Ι ΔΕΥΣΗ & ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ Ι Τ Ι ΤΛΟΙ Πτυχίο Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). • Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ, με βαθμό «Άριστα». • Ειδικότητα Παιδιατρικής. • Εξειδίκευση στη Λοιμωξιολογία. • Υφηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠ. • Επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ. • Αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ. • Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ. • Ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ.

αντιμετωπίζεται

ο ΣΑΚΧΑΡ Ω ΔΗΣ ΔΙΑΒ Η ΤΗΣ

Γράφει ο Δρ ΔΗΜ Η ΤΡΗΣ Θ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡ Ι ΟΥ, παιδοενδοκρινολόγος, διευθυντής Τμήματος Παιδιατρικής-Εφηβικής Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Ο ΣΑΚΧΑΡ Ω ΔΗΣ ΔΙΑΒ Η ΤΗΣ Τ Υ ΠΟΥ 1 είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας, εμφανίζεται απότομα με πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία και στη συνέχεια κόπωση, καταβολή και εξάντληση με απώλεια βάρους, φτάνοντας ως και το διαβητικό κώμα, αν αργήσει κανείς να αντιδράσει. Η ινσουλίνη σταματάει να παράγεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος, τα οποία έχουν δεχτεί επίθεση από το ίδιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Μόνον ο εγκέφαλός μας μπορεί να λάβει την απαραίτητη γλυκόζη, δίχως τη μεσολάβηση της ινσουλίνης. Είναι τόσο απαραίτητη η ινσουλίνη, ώστε πριν την ανακάλυψή της το 1922 το προσδόκιμο επιβίωσης (Life Expectancy, LE) των ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ1) ήταν λιγότερο από 3 χρόνια. Το 1975 οι ασθενείς με ΣΔ1 έχαναν 27 χρόνια ζωής και το 2000 19 έτη - σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση των Ηνωμένων Εθνών (2019), η απώλεια στο LE περιορίστηκε πλέον στα 12 έτη. Καθώς ο ΣΔ1 αποτελεί τον βασικότερο και εξ ορισμού τον πιο μακρόχρονο παράγοντα φθοράς του καρδιαγγειακού συστήματος, η αυστηρή πλέον ρύθμιση με στόχο γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c ≤ 6,5%), αλλά και μικρή διακύμανση με τουλάχιστον 75% του χρόνου εντός του φυσιολογικού εύρους είναι μονόδρομος.

Αυτά έχουν πλέον επιτευχθεί με τη χρήση του υπερ-εντατικοποιημένου σχήματος με τις νεότερες 24ωρες ινσουλίνες υπερβραδείας δράσης χωρίς αιχμές, με τα πολύ γρήγορης δράσης νεότερα ανάλογα ταχείας δράσης που χορηγούνται αμέσως πριν από κάθε γεύμα, με τη χρήση συστημάτων 24ωρης αυτό-

ματης καταγραφής του σακχάρου με ηλεκτροχημικό

υποδόριο αισθητήρα ακόμη και ανά 1 λεπτό -τα οποία

προσφέρουν και σύγχρονη πρόβλεψη της εξέλιξης

της τιμής του σακχάρου δίνοντας το ρυθμό μεταβολής

του- και φυσικά και με τη χρήση αντλιών ινσουλίνης,

οι οποίες στην πρόσφατή τους εξέλιξη προσπαθούν

με αυτοματοποιημένο τρόπο να αναλάβουν τη ρύθ-

μιση με αυτοματοποιημένες αποφάσεις διόρθωσης

της υπεργλυκαιμίας και πρόληψης της υπογλυκαιμίας μέσω «κλειστού κυκλώματος».

Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι ραγδαίες και τα

μέσα που διαθέτουμε πλέον οι εξειδικευμένοι ιατροί

είναι αρκετά, ώστε να μπορούμε να πετύχουμε μέσα

από ένα εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης του παιδιού και των γονιών, με τη χρήση αλγορίθμων που

επιτρέπουν τη διαρκή αυτορρύθμιση σε πολύ μεγά-

λο βαθμό, την τέλεια ρύθμιση, σε σημείο που σχε-

δόν να μην μπορεί εύκολα κάποιος να καταλάβει από

μια 24ωρη καταγραφή ενός διαβητικού παιδιού αν

αυτό έχει διαβήτη ή όχι. Η τεχνολογία προχωράει

πολύ γρήγορα και με τη δημιουργία apps που είναι

σε θέση να υπολογίσουν την απαραίτητη ινσουλίνη

για έναν συγκεκριμένο ασθενή μόνο με μία φωτογρα-

φία ή ένα μικρό video του πιάτου που πρόκειται να

καταναλωθεί, δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη ευελιξία

και ελευθερία.

Η σύγχρονη απάλυνση των ψυχολογικών επιβαρύνσεων και η έγκαιρη αντιμετώπιση των μεταβολικών διαταραχών (π.χ. παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, μικροαλβουμινουρία, υπέρταση) από πολύ νωρίς, σε συνδυασμό με την άριστη ρύθμιση, μπορούν να εκμηδενίσουν πλέον τις επιπτώσεις και τη φθορά από τον ΣΔ, ώστε όταν θα έρθει η πολυαναμενόμενη ώρα της οριστικής θεραπείας, η οποία φαίνεται ότι είναι κοντύτερα από

ποτέ με τη χρήση κατάλληλα διαφοροποιημένων αρχέγονων κυττάρων, το άτομο με ΣΔ να είναι υγιές. Με την πρώτη πετυχημένη εφαρμογή τέτοιας θεραπείας σε άνθρωπο που είχε 40 χρόνια ΣΔ1 μόλις τον Οκτώβριο του 2021 στο Harvard, η σκέψη ότι τα σημερινά παιδιά δεν θα γεράσουν με ΣΔ1 γίνεται πλέον μια πολύ πιθανή πραγματικότητα.

Δεν μένουμε όμως μόνον στην αντιμετώπιση και δεν ελπίζουμε μόνο στη θεραπεία. Σήμερα 1 στα 300 παιδιά περίπου εμφανίζει διαβήτη τύπου 1. Η επίπτωσή

του όμως όχι μόνο δεν έχει σταματήσει να αυξάνεται, αλλά σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών θα υπάρξει περαιτέρω δραματική αύξηση της συχνότητάς του στα παιδιά, στους εφήβους και τους νέους κάτω των 20 ετών ως και 65% μέχρι το 2060, ενώ και η ηλικία εμφάνισης πέφτει διαρκώς. Πλέον υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η παγκόσμια πανδημία της υποβιταμίνωσης D ενέχεται πολύ σοβαρά στην εξέλιξη αυτή (The big Vitamin D mistake https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC5541280/). Η έρευνα στην πρόληψη του αυτοάνοσου ΣΔ συνεχίζεται εντατικά και υπάρχουν πλέον αποδείξεις ότι η έγκαιρη ανοσοτροποποίηση με την ενεργό μορφή της ορμόνης -ενεργού βιταμίνης D- καλσιτριόλης (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/ abs/10.1111/1753-0407.12023) και ισχυρών συνθετικών αναλόγων της (https://www.sciencedirect.com/ science/article/abs/pii/S0003426620304182) μπορούν να αποτρέψουν την εξέλιξη προς ΣΔ1. Για όλα αυτά θα έχουμε την τιμή να συμμετέχουμε ως προσκεκλημένοι ομιλητές σε ειδικό συμπόσιο της European Society of Endocrinology με θέμα «Role of Vitamin

D in the prevention of T1 and T2 Diabetes» στο 25th European Congress of Endocrinology, τον Μάιο του 2023, στην Κωνσταντινούπολη. ■

Δ Ή ΜΉΤΡ Ή Σ Θ. Π Ά Π Ά Δ Ή Μ Ή ΤΡΊΟΎ

Ο Δρ Δημήτρης Θ. Παπαδημητρίου γεννήθηκε το 1971 στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και αποφοίτησε με άριστα από τη Βαρβάκειο Πρότυπο Σχολή. Πήρε το πτυχίο της Ιατρικής, την ειδικότητα της Παιδιατρικής και τη διδακτορική του διατριβή στην Παιδοενδοκρινολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Μετεκπαιδεύτηκε επί 4ετία στην Παιδιατρική Ενδοκρινολογία. Έλαβε διετές μεταπτυχιακό (DIU) στην Παιδιατρική Ενδοκρινολογία και Διαβητολογία από το Πανεπιστήμιο Paris V, με κλινική εκπαίδευση στο Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο St Vincent de Paul στο Παρίσι. Μετεκπαιδεύτηκε επίσης για 1 έτος (master) στην Ιατρική Παιδαγωγική στο Πανεπιστήμιο Joseph-Fourier της Grenoble στη Γαλλία, όπου και εργάστηκε ως λέκτορας - επικεφαλής Πανεπιστημιακής Κλινικής (Chef de Clinique des Universités) με αντικείμενο την Παιδιατρική Ενδοκρινολογία και Διαβητολογία σε κανονική έμμισθη οργανική θέση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Grenoble για 2 χρόνια. Από τον Δεκέμβριο του 2005, οργάνωσε και διευθύνει το Τμήμα Παιδιατρικής - Εφηβικής Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, ενώ υπηρετεί και ως ακαδημαϊκός υπότροφος στη Μονάδα Υποδοχής Εφήβων με Ενδοκρινικά Νοσήματα στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Β' Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο.

|

ΓΕΝΙΚΟ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΠΑΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

«Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

Εθνικά Κέντρα

Εμπειρογνωμοσύνης

ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ Αθηνών «Η ΑΓΙΑ

ΣΟΦΙΑ» λειτουργούν τα παρακάτω 6 Κέντρα Εμπειρογνωμοσύνης αναγνωρισμένα διεθνώς:

1. Μονάδα Ειδικών Θεραπειών Αιματολογίας-Ο-

γκολογίας της Α' Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής

Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημί-

ου Αθηνών (ΠοΑιμ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπά-

νιων Νοσημάτων γενετικής προδιάθεσης σε καρκίνο

κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς GENTURIS.

2. Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας (Κληρονομικές

Αναιμίες), της Α' Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών: Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Αιματολογικών Νοσημάτων Παίδων κατ’ αντιστοιχία του

Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς EuroBloodNet.

3. Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και

Σακχαρώδους Διαβήτη, της Α' Παιδιατρικής Κλινικής

της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών: Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης

Σπάνιων Ενδοκρινολογικών Νοσημάτων Παίδων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς EndoERN.

4. Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΤΑΟ): Κέντρου Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Αιματολογικών Νοσημάτων Παίδων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς EuroBloodNet.

5. Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΤΑΟ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Συνδρόμων Κληρονομικής/Γενετικής Προδιάθεσης σε καρκίνο της Παιδικής Ηλικίας-Αιματολογικών κακοηθειών και συμπαγών όγκων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς GENTURIS.

6. Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας

(ΤΑΟ) και Μονάδα Ειδικών Θεραπειών Αιματολογίας

Ογκολογίας, της Α' Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής

Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου

Αθηνών (ΠοΑιμ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων

Παιδικών Καρκίνων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού

Δικτύου Αναφοράς PaedCan.

συσκευής σε 8χρονο

παιδί

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ πραγματοποιήθηκε

επιτυχώς στο ΜΗΤΕΡΑ, με μία ελάχιστα επεμβατική

διακαθετηριακή μέθοδο, εμφύτευση μίας νέας ειδικής ενδοκαρδιακής συσκευής σε παιδί ηλικίας 8 ετών που έπασχε από πνευμονική υπέρταση.

Η επέμβαση διενεργήθηκε στο αιμοδυναμικό εργαστήριο του ΜΗΤΕΡΑ, από την επεμβατική

ομάδα με υπεύθυνη ιατρό τη Δρα Αφροδίτη Τζίφα, παιδοκαρδιολόγο-καρδιολόγο Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων, διευθύντρια της Κλινικής Παιδοκαρδιολογίας και Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων του ΜΗΤΕΡΑ.

Η μικρή ασθενής έλαβε εξιτήριο την επόμενη κιόλας ημέρα μετά την επέμβαση, με τη μετεπεμβατική της πορεία να χαρακτηρίζεται άριστη, τόσο υπερηχογραφικά όσο και κλινικά.

Η νέα θεραπεία που συνίσταται στην ενδοκαρδιακή εμφύτευση της συσκευής AFR (Atrial Flow Regulator) έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα σε 40 ασθενείς παγκοσμίως. Αναπτύχθηκε με σκοπό να προσφέρει μια καινοτόμο, εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, εντούτοις άρχισε σύντομα να χρησιμοποιείται και σε ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες και πνευμονική υπέρταση, βελτιώνοντας τα συμπτώματα της νόσου και της ποιότητας ζωής των ασθενών αυτών. Σε δηλώσεις της η Δρ Αφροδίτη Τζίφα, διευθύντρια της Κλινικής Παιδοκαρδιολογίας και Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων του ΜΗΤΕΡΑ, τόνισε ότι «η νέα αυτή συσκευή αναμένεται ότι θα βοηθήσει σημαντικό πληθυσμό ασθενών που χρήζουν κάποιας ενδοκαρδιακής επικοινωνίας, ως “βαλβίδα εκτόνωσης” υψηλών ενδοκαρδιακών ή πνευμονικών πιέσεων. Χρησιμοποιείται τους τελευταίους μήνες στο εξωτερικό με ενθαρρυντικά αποτελέσματα και αυξάνει τις τεχνολογικές

δυνατότητες

που έχουμε στη φαρέτρα των διακαθετηριακών θεραπειών. Προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι η εφαρμογή της να γίνεται σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς και σε εξειδικευμένα κέντρα».

ΜΗΤΕΡΑ

Η πρώτη στην

Ελλάδα εμφύτευση

ενδοκαρδιακής

Γράφει η ΕΒΕΛ Ι ΝΑ Π Α ΝΟΥ, παιδίατροςπαιδοενδοκρινολόγος, επιστημονική συνεργάτις ΙΑΣΩ Παίδων.

ΤΟ Υ ΨΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ απασχολεί σίγουρα κάθε γονιό, συχνά και το ίδιο το παιδί που παρατηρεί τους συμμαθητές και τους φίλους του να μεγαλώνουν. «Ψηλώνει το παιδί μας σωστά; Ποιοι παράγοντες επηρε-

άζουν το ύψος του; Πότε θα πρέπει να αναζητήσουμε

ιατρική συμβουλή;» είναι μερικά ερωτήματα που συχνά προβληματίζουν τους γονείς.

Π Ω Σ ΜΕΓΑΛ Ω ΝΕΙ Ε ΝΑ ΠΑΙΔ Ι;

Ένα φυσιολογικό τελειόμηνο νεογνό γεννιέται με μή-

κος περίπου 50 εκ. Στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας

το ύψος του αυξάνεται γρήγορα, φτάνοντας στο τέλος

του πρώτου έτους τα 70-83 εκ. Κατά τη νηπιακή και

παιδική ηλικία η ταχύτητα αύξησης του αναστήματος

σταδιακά μειώνεται και από την ηλικία των 4 ετών το

παιδί ψηλώνει με ρυθμό περίπου 6-8 εκ. κάθε χρόνο.

Στη συνέχεια ακολουθεί η ταχεία αύξηση της εφηβικής

ηλικίας, κατά την οποία τα αγόρια ψηλώνουν περί-

που κατά 25 εκ. και τα κορίτσια περίπου κατά 20 εκ. Ο

ρυθμός αύξησης του ύψους μειώνεται σημαντικά στα

κορίτσια μετά την εμμηναρχή και στα αγόρια μετά την

ολοκλήρωση της εφηβείας. Η αύξηση ολοκληρώνεται

τελικά στο κορίτσι συνήθως 2 έτη μετά την έναρξη της

έμμηνης ρύσης, ενώ στο αγόρι 1-2 χρόνια αφού συμπληρώσει την εφηβεία.

ΑΠ Ο ΠΟΙΟΥΣ ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ

ΕΠΗΡΕ Α ΖΕΤΑΙ ΤΟ Υ ΨΟΣ; Καθοριστικός παράγοντας είναι η κληρονομικότητα, με την έννοια του ύψους των γονιών του παιδιού. Βάσει, λοιπόν, του γονεϊκού αναστήματος μπορούμε να

υπολογίσουμε με ένα εύρος το γενετικά καθορισμένο ύψος-στόχο για το παιδί, το οποίο αναμένουμε να αποκτήσει ως τελικό ανάστημα.

Επιπλέον, η εξέλιξη του βάρους του θα επηρεάσει

σαφώς και την αύξηση του ύψους. Εύλογα σημαντικό

ρόλο παίζουν παθολογικές καταστάσεις της εγκυμο-

ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

σύνης, της νεογνικής και βρεφικής ηλικίας, η ύπαρξη χρόνιων νοσημάτων (ειδικά ηπατικές και νεφρικές νόσοι), η αδυναμία απορρόφησης θρεπτικών ουσιών (όπως στην κοιλιοκάκη και σε εντερικές νόσους), τα ενδοκρινικά νοσήματα (όπως ο υποθυρεοειδισμός, η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης) και η λήψη φαρμάκων. Παράλληλα, ένας μεγάλος αριθμός παραγόντων του περιβάλλοντος στο οποίο το παιδί ζει και μεγαλώνει επηρεάζουν με τη σειρά τους την ανάπτυξή του. Η καθημερινή διατροφή, η λήψη θρεπτικών συστατικών, η άσκηση, καθώς και στρεσογόνοι παράγοντες της καθημερινότητας είναι δυνατό να έχουν αρνητική επίδραση στο ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται το ύψος του παιδιού.

Π Ω Σ ΜΠΟΡΟΥ ΜΕ ΝΑ ΒΟΗΘ Η ΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔ Ι ΝΑ

ΨΗΛ Ω ΣΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤ Η ΣΕΙ ΤΟ Υ ΨΟΣ-ΣΤΟΧΟ ΤΟΥ;

Διατροφή: Ένα παιδί που δεν λαμβάνει με την τροφή

του τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά σε επαρκείς

ποσότητες και μάλιστα από μικρή ηλικία πιθανόν να παρουσιάσει μειωμένη ανάπτυξη και ενδεχομένως να μην αποκτήσει το γενετικά καθορισμένο ύψος του. Μια διατροφή θερμιδικά και ποιοτικά επαρκής και ισορροπημένη θα συμβάλλει καθοριστικά στην πλήρη ανάπτυξη του παιδιού. Άσκηση: Η καθημερινή σωματική άσκηση συμβάλλει, ώστε το παιδί να αποκτήσει υγιή σωματοδομή και ορθή στάση σώματος, καθώς και στην επίτευξη του

μέγιστου γενετικά καθορισμένου ύψους του. Επιπλέον, με την άσκηση το παιδί αποκτά μια υγιή συνήθεια και

έμμεσα μειώνεται η ώρα που καταναλώνει μπροστά

σε οθόνες, όπως ο υπολογιστής και η τηλεόραση. Ο

στίβος, η κολύμβηση, το μπάσκετ αποτελούν αθλήμα-

τα που βοηθούν στην αύξηση του ύψους. Αντίθετα, ο πρωταθλητισμός με πολύωρη και έντονη δραστηριότητα ή αθλήματα που απαιτούν τη διατήρηση χαμηλού βάρους ενδέχεται παροδικά να καθυστερήσουν την αύξηση του ύψους του παιδιού.

Π ΟΤΕ ΑΝΑΖΗΤΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚ Η ΣΥΜΒΟΥΛ Η Σημεία που θα μας προβληματίσουν είναι αν διαπιστώσουμε ότι το παιδί μας είναι πιο κοντό από τα συνομήλικα παιδιά του ίδιου φύλου, δεν έχει ψηλώσει για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών ή φοράει το ίδιο μέγεθος σε ρούχα για περισσότερο από ένα χρόνο. Θα μας προβληματίσει, επίσης, αν παρατηρήσουμε

πως το παιδί ψηλώνει με ταχύτητα ολοένα μειούμενη

και μικρότερη από 4 εκ. το χρόνο μεταξύ των 3 και 10 ετών ή αν αρχίζει να εμφανίζει τα πρώτα σημά-

δια ενήβωσης σε μικρή σχετικά ηλικία, χωρίς να έχει

πάρει και αντίστοιχο ύψος. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να ζητήσουμε τη συμβουλή του παιδιάτρου που

παρακολουθεί το παιδί και γνωρίζει το ιστορικό του. Αν εκείνος κρίνει πως χρειάζεται διερεύνηση, θα μας παραπέμψει σε ειδικό παιδοενδοκρινολόγο.

Το ιατρικό ιστορικό, η αποτύπωση στις καμπύλες αύξησης του ύψους και του βάρους, το στάδιο ενήβωσης, όπως προκύπτει από τη φυσική εξέταση του παιδιού, ο προσδιορισμός της ωριμότητας των οστών (οστική ηλικία) που γίνεται με ακτινογραφία της αριστερής άκρας χειρός και, τέλος, ο αντίστοιχος εργαστηριακός έλεγχος θα μας δώσουν τις απαραίτητες πληροφορίες για το αν υπάρχει παθολογικό υπόβαθρο στην ελλιπή αύξηση του παιδιού. Σε πολλές περιπτώσεις το χαμηλό ανάστημα αποτελεί απλά παραλλαγή της φυσιολογικής αύξησης που χαρακτηρίζεται μόνο από καθυστέρηση της αύξησης και της εφηβείας, χωρίς να επηρεάζεται το τελικό ύψος ή οφείλεται σε οικογενές χαμηλό ανάστημα (χαμηλό ύψος των γονέων). Το παθολογικό χαμηλό ανάστημα που οφείλεται σε κάποιο νόσημα θα πρέπει να αναγνωρίζεται νωρίς, ώστε να εφαρμόζεται έγκαιρα η θεραπευτική παρέμβαση που είναι απαραίτητη. Σε περίπτωση ορμονικής διαταραχής, η αντίστοιχη υποκατάσταση θα οδηγήσει στην ανάκτηση του ύψους που υπολείπεται και καθιστά εφικτή την επίτευξη του ύψος-στόχου για το παιδί. ■

ΕΒΕΛ Ί Ν Ά Π Ά ΝΟΎ Η Εβελίνα Πάνου είναι παιδίατρος με εξειδίκευση στην Παιδοενδοκρινολογία και τη Διαβητολογία. Εισήλθε μετά από πανελλήνιες εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

και υπήρξε κατά τη φοίτησή της υπότροφος του Ιδρύματος Γεροστάθη.

Εκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική και την Εφηβική Ιατρική στις πανεπιστημιακές κλινικές του Marburg

και της Βόννης στη Γερμανία και στη συνέχεια εξειδικεύτηκε για τρία χρόνια στην Παιδοενδοκρινολογία -

Διαβητολογία υπό την επίβλεψη του καθηγητή J. Wölfle, προέδρου της Γερμανικής Παιδοενδοκρινολογικής Εταιρείας. Υπήρξε συντονίστρια του Τμήματος Παχυσαρκίας («Durch Dick und Dünn») της Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής της Βόννης και συμμετείχε στην εκπαίδευση παιδιών με σακχαρώδη διαβήτη και των γονέων και δασκάλων τους. Διετέλεσε για δύο χρόνια επιμελήτρια της Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής της Βόννης, συμμετέχοντας παράλληλα στη διδασκαλία των φοιτητών της Ιατρικής και της Νοσηλευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου. Στο επιστημονικό της έργο περιλαμβάνεται η συμμετοχή της με ανακοινώσεις και διαλέξεις σε γερμανικά , ελληνικά και ευρωπαϊκά συνεδρία και ημερίδες, καθώς και η συγγραφή επιστημονικών εργασιών. Το 2018 επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από 8ετή παραμονή σε πανεπιστημιακές κλινικές της Γερμανίας και είναι επιστημονική συνεργάτις στο ΙΑΣΩ Παίδων.

Mε την άσκηση το παιδί αποκτά μια υγιή συνήθεια και

έμμεσα μειώνεται η ώρα που καταναλώνει μπροστά σε

οθόνες, όπως ο υπολογιστής και η τηλεόραση.

Η σωματική

άσκηση μειώνει

τη θνητότητα

σε ασθενείς με

καρκίνο μαστού

ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΟΤΙ Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ άσκηση μειώνει

τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Ο

ρόλος όμως της άσκησης σε ασθενείς που έχουν

ήδη διαγνωσθεί με τη νόσο παραμένει αντικείμενο

αντιπαράθεσης. Θεωρείται ότι τόσο η ήπια όσο και

η έντονη άσκηση μπορούν να προσδώσουν οφέ-

λη σε ασθενείς με καρκίνο μαστού, αλλά ελάχιστα

δεδομένα υπάρχουν για την επίπτωσή τους στην

επιβίωση των ασθενών.

Πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό «JAMA Network Open» παρέχει δεδομένα για μείωση της

θνητότητας των ασθενών με καρκίνο μαστού που υποβάλλονται σε άσκηση. Συγκεκριμένα, 315 γυναί-

κες που διαγνώσθηκαν με καρκίνο μαστού σταδίου

Ι και ΙΙ στην Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών

εντάχθηκαν στη μελέτη την περίοδο 2013-2015 και παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο για 8 έτη.

Οι ασθενείς κατατάχθηκαν σε 3 ομάδες: όσους

είχαν έντονη δραστηριότητα που αντιστοιχεί σε

έντονη σωματική άσκηση τουλάχιστον 3 φορές την

εβδομάδα, σε όσους είχαν μέτρια δραστηριότητα

που αντιστοιχεί σε γρήγορο βάδισμα τουλάχιστον

3 φορές την εβδομάδα και σε όσους είχαν χαμηλή

δραστηριότητα που δεν είχαν ούτε 15 λεπτά περπάτημα καθημερινά.

Τα δεδομένα επιβίωσης κατέδειξαν ότι η μέτρια και η έντονη σωματική άσκηση προσέφερε 60% μείωση κινδύνου θανάτου σε σχέση με όσους ασθενείς είχαν χαμηλή δραστηριότητα. Το όφελος από τη σωματική άσκηση ήταν ανεξάρτητο από τα

χαρακτηριστικά της νόσου και τις θεραπείες που

είχαν λάβει οι ασθενείς, την ηλικία αλλά και τα συνοδά τους νοσήματα.

Επομένως, η σωματική άσκηση είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη βελτίωση

της υγείας των ασθενών που έχουν διαγνωσθεί με

καρκίνο και θα πρέπει να συστήνεται από τους θεράποντες ιατρούς.

ΜΙΑ ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ, δηλαδή μια δίαιτα πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες, μπορεί να αντιρροπήσει τον

μειωμένο αριθμό αιμοπεταλίων που συχνά προκύπτει

μετά από χημειοθεραπεία, σύμφωνα με νέα μελέτη σε ποντίκια και άνδρες που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Science Translational Medicine».

Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι ποντίκια με καρκίνο παγκρέατος ή ήπατος που τρέφονταν με κετογονικές δίαιτες ήταν πιο ανθεκτικά στη θρομβοπενία που προκλήθηκε από χημειοθεραπεία με χρήση γεμσιταβίνης

από τα αντίστοιχα πειραματόζωα που ελάμβαναν άλλες δίαιτες ελέγχου. Η ερευνητική ομάδα εξέτασε επίσης τις επιδράσεις μιας κετογονικής δίαιτας στα αιμοπετάλια σε ανθρώπους, σε 5 υγιείς άνδρες εθελοντές. Ακολουθώντας

μια αυστηρή κετογονική δίαιτα για 7 ημέρες, αύξησαν οι άντρες αυτοί μέτρια τον αριθμό των λειτουργικών αιμοπεταλίων κατά περίπου 1,1 φορές σε σύγκριση με μια κανονική δίαιτα. Τέλος, οι ερευνητές μελέτησαν αναδρομικά 28 άνδρες με καρκίνο, οι οποίοι ελάμβαναν συμβατική χημειοθεραπεία είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία. Ένας κετογονικός διατροφικός τρόπος ζωής που περιελάμβανε χαμηλά ποσοστά υδατανθράκων, μέτρια ποσοστά πρωτεΐνης και υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά αναφέρθηκε από 11 ασθενείς, ενώ ένας συμβατικός διατροφικός τρόπος ζωής από τους υπόλοιπους 17. Παρά το γεγονός ότι οι ομάδες ήταν συγκρίσιμες ως προς την ηλικία και το φύλο, τα άτομα που ακολουθούσαν την κετογονική δίαιτα είχαν σημαντικά υψηλότερο αριθμό αιμοπεταλίων από τα άλλα. Η επαγόμενη από τη χημειοθεραπεία θρομβοπενία δεν εμφανίστηκε σε κανένα από τα άτομα που ακολουθούσαν κετογονική δίαιτα έναντι 11,8% αυτών που ακολουθούσαν συμβατική δίαιτα. Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στους υπόλοιπους τύπους κυττάρων αίματος.

δίαιτα μπορεί να

είναι ευεργετική

σε ασθενείς που λαμβάνουν

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Γράφει ο Λ Α ΜΠΡΟΣ Φ Ω ΤΗΣ, παιδίατροςπαιδορευματολόγος, επίκουρος

καθηγητής Παιδιατρικής, υπεύθυνος Μονάδας Παιδιατρικής Ρευματολογίας, Γ' Παιδιατρική Κλινική, ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ.

πρέπει να διαρκέσουν περισσότερο από 6 εβδομάδες για να χαρακτηριστούν χρόνια.

Η αίτια της ΝΙΑ παραμένει άγνωστη και για αυτόν το λόγο ονομάζεται και ιδιοπαθής. Ωστόσο, πιστεύεται ότι οφείλεται σε δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, που οδηγεί στη φλεγμονή της εσωτερικής επένδυσης της άρθρωσης που είναι γνωστή και ως αρθρικός υμένας. Γι’ αυτόν το λόγο θα ακούσετε να χρησιμοποιείται συχνά και ο όρος υμενίτιδα. Συνέπεια της φλεγμονής της άρθρωσης, εφόσον αυτή δεν θεραπευτεί, είναι η προοδευτική καταστροφή της άρθρωσης, με αποτέλεσμα δυσκολία στην κίνηση.

Η ΝΕΑΝΙΚ Η ΙΔΙΟΠΑΘ Η Σ ΑΡΘΡ Ι ΤΙΔΑ (NIA) είναι ένα χρόνιο νόσημα με βασικό σύμπτωμα την ανάπτυξη φλεγμονής των αρθρώσεων. Νεανική σημαίνει ότι η πάθηση

αφορά ασθενείς ηλικίας κάτω των 16 ετών. Ιδιοπαθής σημαίνει άγνωστη αιτιολογία. Αρθρίτιδα σημαίνει

φλεγμονή των αρθρώσεων. Για την ίδια πάθηση έχουν

χρησιμοποιηθεί και άλλοι όροι, όπως νεανική ρευματο-

ειδής αρθρίτιδα ή νεανική χρόνια αρθρίτιδα. Η ΝΙΑ είναι

μια πολύ συχνή πάθηση, καθότι περίπου 1 στα 1.000

παιδιά αναπτύσσει κάποιο είδος χρόνιας αρθρίτιδας. Η

αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και σπάνια εμφανίζεται πριν τους πρώτους 12 μήνες

της ζωής. Η νεανική αρθρίτιδα μπορεί να περιλαμβάνει

μία ή περισσότερες αρθρώσεις και μπορεί επίσης να συνοδεύεται από φλεγμονή του ματιού. Μπορεί επίσης να προκαλέσει άλλα συμπτώματα όπως πυρετό ή εξάνθημα. Αυτή η φλεγμονή ξεκινάει πριν οι ασθενείς φθάσουν στην ηλικία των 16 ετών και τα συμπτώματα

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ Χαρακτηριστικά συμπτώματα της αρθρίτιδας είναι: η διόγκωση της άρθρωσης ως αποτέλεσμα της φλεγμονής και της συσσώρευσης αρθρικού υγρού, ο πόνος, η θερμότητα και ο περιορισμός στο εύρος κίνησης της άρθρωσης. Άλλα συμπτώματα τα οποία συχνά συνυπάρχουν είναι: πρωινή δυσκαμψία, χωλότητα, απροθυμία χρήσης ενός χεριού ή ενός ποδιού. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές ΝΙΑ που προκύπτουν με βάση τον αριθμό των προσβεβλημένων αρθρώσεων, το είδος της άρθρωσης και τη συνύπαρξη άλλων συμπτωμάτων.

Με βάση την ισχύουσα ταξινόμηση, η οποία είναι αυτή τη στιγμή υπό αναθεώρηση, υπάρχουν οι παρακάτω κατηγορίες:

• Ολιγο-αρθρική μορφή της νόσου κατά την οποία προσβάλλονται 4 ή λιγότερες αρθρώσεις στους πρώτους 6 μήνες. Στην περίπτωση που περισσότερες αρθρώσεις προσβληθούν μετά τους 6 μήνες, τότε η ΝΙΑ κατατάσσεται ως ολιγο-αρθρική ΝΙΑ με επέκταση. Η ολιγο-αρθρική μορφή αφορά περίπου το ήμισυ όλων των παιδιών με αρθρίτιδα. Είναι πιο συχνή στα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια. Τα παιδιά που αναπτύσσουν την ολιγο-αρθρική μορφή της νόσου σε ηλικία κάτω των επτά ετών έχουν την καλύτερη πιθανότητα τα συμπτώματά τους να υποχωρήσουν με την πάροδο του χρόνου. • Πολυαρθρική ΝΙΑ η οποία επηρεάζει πέντε ή πε-

«ΑΤΤΙΚΟΝ»

Πώς θα αντιληφθείτε ότι

το παιδί σας έχει αρθρίτιδα!

ρισσότερες αρθρώσεις τους πρώτους 6 μήνες της νόσου. Οι ασθενείς υποκατηγοριοποιούνται περαιτέρω σε αυτούς με θετικό ή αρνητικό ρευματοειδή παράγοντα

(RF). Mπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία. Τα

παιδιά που έχουν διαγνωστεί με πολυαρθρική ΝΙΑ στην

εφηβεία τους μπορεί να έχουν στην πραγματικότητα

ρευματοειδή αρθρίτιδα αντίστοιχη αυτής που παρα-

τηρείται σε ενήλικες, η οποία όμως ξεκίνησε νωρίτερα

από τη συνήθη ηλικία. Συνήθως, οι ασθενείς αυτοί είναι

θετικοί για τον ρευματοειδή παράγοντα.

• Στην ψωριασική αρθρίτιδα, τα παιδιά έχουν αρθρίτιδα και δερματική νόσο που ονομάζεται ψωρίαση

ή οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης. Τυπικά σημεία της

ψωριασικής αρθρίτιδας επίσης είναι οι αλλοιώσεις

των νυχιών και η δακτυλίτιδα, δηλαδή η διόγκωση

ενός δακτύλου στα χέρια ή τα πόδια. Η ψωρίαση χα-

ρακτηρίζεται από την ύπαρξη ερυθρού εξανθήματος

του δέρματος με απολέπιση, με συχνές περιοχές των

βλαβών τους αγκώνες και τα γόνατα. Συχνά, η διάγνω-

ση της ψωριασικής αρθρίτιδας μπορεί να τεθεί χωρίς

την ύπαρξη ψωριασικού εξανθήματος στο παιδί, αλλά με την παρουσία ψωρίασης σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας.

• Η

αρθρίτιδα που σχετίζεται με την ενθεσίτιδα εί-

ναι μια μορφή της ΝΙΑ που περιλαμβάνει αρθρίτιδα

και φλεγμονή των ενθέσεων. Η ένθεση είναι το σημείο εισόδου των τενόντων στα οστά, οπότε προσβάλλονται δομές όπως π.χ. ο αχίλλειος τένοντας. Σε αυτή τη μορ-

φή ΝΙΑ συχνά προσβάλλονται και η σπονδυλική στήλη

και τα οστά της λεκάνης. Η λεγόμενη αγκυλοποιητική

σπονδυλίτιδα υπάγεται επίσης σε αυτή την

κατηγορία. Οι ασθενείς με αυτή τη μορφή

αρθρίτιδας είναι συχνά θετικοί για το γονίδιο HLA-B27. Ωστόσο, όποιος είναι θετικός

για το HLA-B27 δεν σημαίνει ότι

έχει αρθρίτιδα με ενθεσίτιδα ή

αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα.

• Η συστηματική ΝΙΑ αντιστοι-

χεί στο 10% των παιδιών με αρθρί-

τιδα και εκτός από τις αρθρώσεις συ-

νυπάρχουν και συστηματικά συμπτώματα

όπως πυρετός, εξάνθημα και φλεγμονή των

εσωτερικών οργάνων. Η αναιμία (χαμηλός

αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων) και οι

αυξημένοι αριθμοί λευκών αιμοσφαιρίων

είναι επίσης τυπικά ευρήματα στις εξετά-

σεις αίματος. Η προσβολή των αρθρώσεων

δεν είναι πάντα παρούσα από την αρχή των

εκδηλώσεων και μπορεί να εμφανιστεί και

εβδομάδες μετά.

Όταν η αρθρίτιδα δεν υπάγεται σε μία από

τις παραπάνω κατηγορίες, τότε μιλάμε για την

ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

αδιαφοροποίητη μορφή της νόσου.

ΝΙΑ ΚΑΙ ΟΦΘΑΛΜΟ Ι Η ΝΙΑ συχνά εμφανίζεται σε συνδυασμό με άλλα αυτο-άνοσα νοσήματα, ενώ εκτός από τις αρθρώσεις μπορεί συχνά να προσβάλει και άλλα συστήματα όπως τα μάτια. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με ΝΙΑ έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ραγοειδίτιδας, δηλαδή φλεγμονής του οφθαλμού. Η ραγοειδίτιδα αφορά το 10 με 30% των ασθενών με ΝΙΑ.

Ο έλεγχος θα πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό μετά τη διάγνωση και να συνεχιστεί ανά 3-6

μήνες αρχικά, ανάλογα με τις οδηγίες που θα σας δώ-

σει ο γιατρός σας. Ο έλεγχος γίνεται με τη λεγόμενη

σχισμοειδή λυχνία, η οποία είναι ειδικός εξοπλισμός που

επιτρέπει στον οφθαλμίατρο να ανιχνεύσει για κύττα-

ρα φλεγμονής μέσα στο μάτι. Η φλεγμονή των ματιών

σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιμένει παρά την

υποχώρηση της αρθρίτιδας. Επειδή αυτή η φλεγμονή

των ματιών συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα, είναι

πολύ σημαντική η εξέταση από έναν οφθαλμίατρο ανά

καθορισμένα χρονικά διαστήματα.

Τα φάρμακα τα οποία συχνά χρησιμοποιούνται για

τη θεραπεία της ΝΙΑ είναι αποτελεσματικά και για τη

θεραπεία της ραγοειδίτιδας. Αν τεθεί η διάγνωση της ραγοειδίτιδας, σε κάθε περίπτωση είναι σημαντική η συνεργασία οφθαλμιάτρου και παιδο-ρευματολόγου.

Αυτό είναι σημαντικό τόσο για τον έλεγχο των συμπτω-

μάτων της αρθρίτιδας όσο και στη διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής των ασθενών, η οποία, πέρα από τις οφθαλμικές σταγόνες που χορηγούνται συχνά στο

αρχικό στάδιο, περιλαμβάνει συστηματική αγωγή με τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της αρθρίτιδας.

Η ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ

Για να τεθεί η διάγνωση της ΝΙΑ, το παιδί πρέπει να εξεταστεί από ειδικό παιδορευματολόγο, ο οποίος θα πραγματοποιήσει λεπτομερή κλινική εξέταση όλων των αρθρώσεων. Για μερικούς ασθενείς μπορεί να απαιτηθούν εξετάσεις αίματος ή και απεικονιστικός έλεγχος (υπέρηχος, ακτινογραφία, μαγνητική τομογραφία). Η

διάγνωση της ΝΙΑ μπορεί να είναι δύσκολη επειδή μερικά παιδιά μπορεί να μην παραπονιούνται για πόνο ή η

διόγκωση των αρθρώσεων μπορεί να μην είναι εμφανής

στα αρχικά στάδια. Δεν υπάρχει κάποια εξέταση αίμα-

τος που να μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Πριν

επιβεβαιωθεί η διάγνωση θα πρέπει να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις στις οποίες υπάρχει αρθρίτιδα και οι οποίες μοιάζουν με τη ΝΙΑ.

Η ΘΕΡΑΠΕ Ι Α Αμέσως μόλις τεθεί η διάγνωση θα πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία, ώστε τα συμπτώματα να τεθούν υπό έλεγχο. Η θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγω-

γή, αλλά και προσπάθεια από την οικογένεια, ώστε το παιδί να έχει φυσιολογικά επίπεδα δραστηριότητας, προκειμένου να διατηρήσει τη δύναμη και την αντοχή του. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί με ΝΙΑ να επανέλθει στις καθημερινές δραστηριότητες το συντομότερο δυνατό. Ο συνολικός στόχος της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων, η πρόληψη της βλάβης των αρθρώσεων και η διατήρηση της καθημερινότητας στο μέτρο του εφικτού. Όταν εμπλέκονται μόνο μερικές

|

αρθρώσεις, η θεραπεία συνήθως είναι η κορτιζόνη που μπορεί να εγχυθεί μέσα στην άρθρωση. Αυτός ο τρόπος θεραπείας έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζονται σημαντικά οι συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες της κορτιζόνης. Η κορτιζόνη από το στόμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και στη χαμηλότερη δυνατή δόση και αυτό διότι η μακροχρόνια χρήση συνδέεται με παρενέργειες όπως αύξηση βάρους, οι διαταραχές της ανάπτυξης, η ανοσοκαταστολή, οι διαταραχές της υγείας των οστών ή η υπέρταση.

Τα ανοσοτροποιητικά φάρμακα, κοινώς αποκαλούμενα DMARDs (Disease Modifying Anti-Rheumatic Agents) στη διεθνή βιβλιογραφία, προστίθενται ως θεραπεία δεύτερης γραμμής όταν η αρθρίτιδα περιλαμβάνει πολλές αρθρώσεις ή δεν ανταποκρίνεται στις ενέσεις κορτιζόνης των αρθρώσεων. Τα DMARDs περιλαμβάνουν τη μεθοτρεξάτη, τη λεφλουνομίδη και τη σουλφασαζαζίνη. Μια νεότερη κατηγορία φαρμάκων είναι οι λεγόμενοι βιολογικοί παράγοντες οι οποίοι στοχεύουν εκλεκτικά συγκεκριμένους μεσολαβητές της φλεγμονής, όπως το etanercept (Enbrel), το infliximab (Remicade), το adalimumab (Humira), το golimumab (Simponi), το anakinra (Kineret), το canakinumab (Ilaris), το tοcilizumab (Actemra), ή συγκεκριμένα μόρια επί των κυττάρων του ανοσοποιητικού, όπως το abatacept (Orencia) και το rituximab (MabΤhera) Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο έλεγχος της φλεγμονής και η βελτίωση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων. Πρόσφατα έλαβαν έγκριση 2 νέα φάρμακα: το Tofacitinib (Xeljanz), το οποίο ανήκει στην κατηγορία των μικρών μορίων (αναστολείς JAK) και χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας των ενηλίκων, καθώς και το Secukinumab (Cosentyx), το οποίο χρησιμοποιείται στην αρθρίτιδα με ενθεσίτιδα και την ψωριασική αρθρίτιδα. Το φάρμακο αυτό χρησιμοποιείται εδώ και αρκετά χρόνια για την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και την ψωριασική αρθρίτιδα των ενηλίκων.

Συχνά, συμπληρωματικά της φαρμακευτικής αγωγής, συνιστάται φυσικοθεραπεία ή και εργοθεραπεία, προκειμένου να αποκατασταθεί πλήρως η κινητικότητα

των αρθρώσεων, εφόσον αυτή έχει επηρεαστεί από

τη νόσο. Η ανάγκη για χρήση ναρθήκων που υπήρχε στο παρελθόν έχει πλέον εξαλειφθεί, από τη στιγμή που πλέον έχουμε στη διάθεσή μας νεότερα φάρμακα με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα, ενώ ταυτόχρονα οι ενδοαρθρικές εγχύσεις στεροειδών έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές.

Τα παιδιά με ΝΙΑ πρέπει να συμμετέχουν φυσιολογικά και χωρίς περιορισμούς σε σχολικές και σε εξωσχολικές δραστηριότητες, με την προϋπόθεση ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν προκαλούν πόνο ή έξαρση

των συμπτωμάτων. Μάλιστα είναι ιδιαίτερα σημαντικό

για τα παιδιά να παραμένουν δραστήρια, διότι η σωματική άσκηση θα τα βοηθήσει να παραμείνουν υγιή και να αναπτύξουν ένα δυνατό μυϊκό σύστημα που θα υποστηρίξει τις αρθρώσεις τους. Μετά τη διάγνωση και την έναρξη θεραπείας, οι μικροί ασθενείς θα πρέπει σταδιακά να αυξήσουν τα επίπεδα αντοχής και σωματικής δραστηριότητας.

Η ΠΡ Ο ΓΝΩΣΗ

Η ΝΙΑ είναι μία νόσος με εξάρσεις και υφέσεις και, παρά την προσπάθεια για έλεγχο των συμπτωμάτων, συχνά παρατηρείται έξαρση των συμπτωμάτων. Η έξαρση μπορεί να εκφραστεί με ήπιο πρήξιμο μιας άρθρωσης, χωρίς να επηρεαστεί η καθημερινή δραστηριότητα, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθούν εντονότερα συμπτώματα που προκαλούν πρωινή δυσκαμψία και δυσκολία στις δραστηριότητες ρουτίνας όπως το ανέβασμα/κατέβασμα μιας σκάλας ή το ντύσιμο. Αμέσως μετά τη διάγνωση είναι σημαντικό να

συζητήσετε με τον γιατρό σας ποια είναι τα συμπτώματα έξαρσης της νόσου και πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα προκειμένου να βοηθήσετε το παιδί σας έγκαιρα με τη βοήθεια του γιατρού σας.

Σε κάθε περίπτωση, σε ένα ποσοστό παιδιών και εφήβων με ΝΙΑ θα επιτευχθεί ύφεση των συμπτωμάτων

και δεν θα πάσχουν από αρθρίτιδα κατά την ενήλικο ζωή. Ένα περίπου <50% των ασθενών με ΝΙΑ θα καταλήξει να έχει τελικά ενεργό αρθρίτιδα κατά την ενήλικο ζωή. Το πιο σημαντικό ωστόσο είναι ότι με τη χρήση των νεότερων φαρμάκων επιτυγχάνεται ικανοποιητικός έλεγχος των συμπτωμάτων στη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών και έχουν μειωθεί δραματικά οι συνέπειες της νόσου. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η μεγάλη πλειοψηφία ασθενών με ΝΙΑ να έχουν μια φυσιολογική ζωή, ακολουθώντας σωστά τις οδηγίες του ιατρού τους. ■

ΛΆΜΠΡΟΣ Φ ΩΤ Ή Σ Ο Λάμπρος Φώτης είναι παιδίατρος - παιδορευματολόγος, επίκουρος καθηγητής Παιδιατρικής της Ιατρικής

Σχολής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι υπεύθυνος της Μονάδας Παιδιατρικής

Ρευματολογίας της Γ' Παιδιατρικής Πανεπιστημιακής Κλινικής, στο ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ».

Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξειδικεύτηκε επί 3 έτη στην Παιδιατρική Ρευματολογία στο Washington University in St Louis, ΗΠΑ, και στη συνέχεια εργάστηκε ως διευθυντής Παιδικής και Εφηβικής Ρευματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Nottingham στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ένα από τα πιο σημαντικά

προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Στην

Ελλάδα το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων

παιδιών και εφήβων υπερβαίνει το 30-35%.

«Καθώς τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά ενηλικιώνονται, αντιμετωπίζουν πλήθος ιατρικών προβλημάτων που οφείλονται στην παχυσαρκία και ευθύνονται για σημαντική αύξηση των δαπανών υγείας.

Κατά συνέπεια, είναι απολύτως απαραίτητο να δοθεί

έμφαση τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπι-

ση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία, ώστε να βοηθήσουμε αποτελεσματικά στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της χώρας μας κατά την ενήλικη ζωή, καθώς και στην ελάττωση του κόστους νοσηλείας τους λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας», επισημαίνει η Ευαγγελία Χαρμανδάρη, MD, MSc, PhD, MRCP(UK), CCST(UK), καθηγήτρια ΠαιδιατρικήςΠαιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».

ΕΥΑΓΓΕΛ Ι Α ΧΑΡΜΑΝΔ Α ΡΗ, MD, MSc, PhD, MRCP (UK), CCST (UK), καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής

Ενδοκρινολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».

Έτσι, λοιπόν, η Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) και η Εταιρεία Datamed ανέλαβαν την υλοποίηση ενός καινοτόμου προγράμματος κατά της παχυσαρκίας με τίτλο «PEDOBESITY: Ανάπτυξη Ευφυών Πολυεπίπεδων Πληροφοριακών Συστημάτων και Εξειδικευμένων Αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης για την Εξατομικευμένη Αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Παχυσαρκίας» (Κωδικός Έργου: Τ1ΕΔΚ-01386). Το PEDOBESITY υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ, συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ). Παράλληλα, αποτελεί συνέχεια του προγράμματος με τίτλο «Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία» και σύνθημα «Χάνω Βάρος - Κερδίζω Ζωή», στο πλαίσιο του οποίου αναπτύχθηκε το «Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία».

Σύμφωνα με την κ. Χαρμανδάρη, η οποία είναι και η επιστημονική υπεύθυνη του έργου, «βασικά καινοτόμα αντικείμενα του έργου είναι η συλλογή και ανάλυση κλινικών, αιματολογικών, βιοχημικών, ενδοκρινολογι-

ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΠΑ Ι ΔΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

Καινοτόμο σύστημα e-Health

για την εξατομικευμένη

αντιμετώπιση της παχυσαρκίας

σε παιδιά και εφήβους!

κών και γενετικών δεδομένων ασθενών με παχυσαρ-

κία με σκοπό την ανάπτυξη ειδικών αλγορίθμων για

την εξατομικευμένη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε

παιδιά και εφήβους, η δημιουργία πλήρως διασυνδε-

δεμένων εφαρμογών Διαδικτύου και mobile για την

ολοκλήρωση του οικοσυστήματος εφαρμογών για την παιδική παχυσαρκία και η ανάπτυξη πλατφόρμας ευφυούς διαχείρισης δεδομένων με χρήση καινοτόμου μεθοδολογίας ασαφών γνωστικών δικτύων και τεχνικών μοντελοποίησης από ανάλυση ιατρικών δεδο-

μένων, για την παροχή συμβουλών εξατομικευμένης θεραπείας».

Τα παραπάνω αντικείμενα αποτελούν ένα καινοτόμο ενιαίο οικοσύστημα εφαρμογών e-Health για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους μέσα στο πλαίσιο της ιατρικής ακριβείας (precision medicine) και της εξατομικευμένης ιατρικής αντιμετώπισης (personalized medical management).

Κατά τη διάρκεια εκδήλωσης από την εταιρεία

Datamed, ο Φοίβος Παναγόπουλος, επιχειρησιακός σύμβουλος, παρουσίασε την πληροφοριακή υποδομή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΗΦΥ), την πρόσβαση των ασθενών και λοιπών επιστημόνων υγείας (διατροφολόγων/καθηγητών Φυσικής Αγωγής) και τη mobile εφαρμογή. Παράλληλα η Ελένη Παπαλευθέρη, μηχανικός Λογισμικού, πραγματοποίησε επίδειξη του πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης πολυε-

πίπεδων δεδομένων με ενσωματωμένα μοντέλα απόφασης και πλήρως διασυνδεδεμένο με τα υπόλοιπα υποσυστήματα του οικοσυστήματος. Επίσης, ο Νίκος Πολύζος, καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, παρουσίασε το τελικό σχέδιο αξιοποίησής του (Business Plan).

Καταλήγοντας, η κ. Χαρμανδάρη υπογράμμισε ότι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμ-

βάσεων που προτείνονται στο «Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία» πραγματοποιήθηκε μέσα στο πλαίσιο λειτουργίας του Ιατρείου Αντιμετώπισης

Αυξημένου Βάρους Σώματος, Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Διαβήτη, Α’ Παιδιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».

«Η ανάλυση των δεδομένων από το Ιατρείο έδειξε ότι οι παρεμβάσεις που εφαρμόζουμε οδηγούν σε ελάττωση των ποσοστών υπέρβαρου και παχυσαρκίας κατά 30% σε ένα έτος. Στόχος μας είναι 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του πρωτοποριακού αυτού έργου τα

ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας στην Ελλάδα να έχουν ελαττωθεί κατά 15-20%».

Τέλος, η κ. Χαρμανδάρη εξέφρασε την πεποίθηση ότι η καταγραφή, πρόληψη, εξατομικευμένη αντιμετώπιση και διαχρονική παρακολούθηση όλων των παιδιών και εφήβων στη χώρα μας με τη χρήση ευφυών πληροφοριακών συστημάτων και συστημάτων υποστήριξης εξατομικευμένων αποφάσεων μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και απηύθυνε πρόσκληση στην ιατρική κοινότητα, και ιδιαίτερα στους παιδιάτρους και τους ενδοκρινολόγους, να ανταποκριθούν θετικά στην πρωτοποριακή αυτή προσπάθεια. ■

Ε ΎΆ ΓΓΕΛΊ Ά Χ Ά ΡΜ Ά ΝΔΆΡ Ή

Η Ευαγγελία Χαρμανδάρη είναι καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»), πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη, και διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Γενική και Εξειδικευμένη Παιδιατρική: Κλινική Πράξη και Έρευνα».

Η κ. Χαρμανδάρη ασκεί κλινικό, διδακτικό, ερευνητικό και διοικητικό έργο. Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώθηκε κυρίως σε παθήσεις του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, στα γλυκοκορτικοειδή και τους μοριακούς μηχανισμούς δράσης τους, στις διαταραχές αύξησης και την παχυσαρκία, και οδήγησε σε περισσότερες από 450 δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά και βιβλία. Τιμήθηκε για την έρευνά της με το «Henning Andersen Prize» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας (European Society for Pediatric Endocrinology, ESPE), πολλά βραβεία της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών και της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής, καθώς και από τα Health Care Business Awards, Hellenic Responsible Business Awards, BITE Awards και Patient Partnership Awards. Τέλος, έχει λάβει χρηματοδότηση συνολικού ύψους 3.000.000 ευρώ τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Ευρώπη για την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων.

Γράφει ο ΔΗΜ Η ΤΡΙΟΣ ΑΓΓΕΛ Ε ΤΟΣ, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος, επιμελητής

Παιδο-ΩΡΛ Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

το πρόβλημα παραμένει για πολύ μεγάλο διάστημα χωρίς αντιμετώπιση μπορεί να υπάρξει κάποια διαταραχή στην ανάπτυξη των γνάθων που οδηγεί σε σημαντικό ορθοδοντικό πρόβλημα. Τέλος, η υπερτροφία

των αδενοειδών μπορεί να εκδηλώνεται με προβλήματα από τα αυτιά, όπως οι συχνές ωτίτιδες ή η επίμονη εκκριτική ωτίτιδα (υγρό στα αυτιά).

Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να αφαιρεθούν

τα κρεατάκια; Μπορούν να αντιμετωπιστούν τα

ΤΑ ΚΡΕΑΤΑ ΚΙΑ (αδενοειδείς εκβλαστήσεις) αποτελούν μέρος του λεμφικού συστήματος και βρίσκονται στο

οπίσθιο τμήμα της μύτης. Έχουν δομή παρόμοια με των αμυγδαλών και μαζί με αυτές συμβάλλουν στην ανοσία του οργανισμού, αναγνωρίζοντας τους μικροοργανισμούς που αναπνέουμε ή καταπίνουμε.

Πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί μας έχει πρόβλημα με τα κρεατάκια;

Η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων μπορεί να εκδηλωθεί με απόφραξη της μύτης, που υποχρεώνει το παιδί να κρατά το στόμα του ανοιχτό και συχνά οδηγεί σε ροχαλητό και υπνική άπνοια. Επίσης μπορεί να προκαλεί πυώδη ρινίτιδα, κατά την οποία

οι εκκρίσεις της μύτης είναι παχύρρευστες, ρυπαρές

και επιμένουν για μεγάλο διάστημα. Παιδιά με πολύ

μεγάλου βαθμού απόφραξη μπορεί να δυσκολεύονται

στο φαγητό, καθώς πρέπει να σταματάνε διαρκώς τη μάσηση προκειμένου να αναπνεύσουν. Σε παιδιά που

προβλήματα χωρίς εγχείρηση; Η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρούνται τα κρεατάκια (αδενοτομή) ενδείκνυται σε κάθε περίπτωση που το παιδί έχει κάποιες από τις παραπάνω εκδηλώσεις που επιμένουν. Εκτός από περιπτώσεις πρόσκαιρης διόγκωσης των αδενοειδών λόγω κάποιας λοίμωξης ή αλλεργικής αντίδρασης, οπότε και θα γίνει η ανάλογη φαρμακευτική θεραπεία, σε όλα τα υπόλοιπα περιστατικά πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χειρουργικής επέμβασης.

Έχουμε ακούσει ότι τα κρεατάκια κάποια στιγμή φεύγουν από μόνα τους. Μπορούμε να περιμένουμε μέχρι τότε, ώστε να αποφύγουμε την επέμβαση; Πράγματι οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις ατροφούν κάποια στιγμή, αυτό όμως συνήθως ξεκινά κατά την προεφηβική ή εφηβική ηλικία και προοδευτικά ολοκληρώνεται κατά τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Μέχρι τότε όμως παραμένουν η υπνική άπνοια, η ανάπτυξη ορθοδοντικών προβλημάτων ή τα επίμονα προβλήματα των αυτιών, δημιουργώντας μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία του παιδιού. Άρα δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς, αλλά να αντιμετωπίσει το πρόβλημα σχετικά σύντομα μετά την εκδήλωσή του.

Σε περίπτωση επέμβασης, τι κόστος έχει για τον οργανισμό η απώλεια αυτού του οργάνου; Καλό είναι να αποφεύγουμε την αδενοτομή πριν από

Τι να κάνουμε αν το παιδί μας

έχει πρόβλημα με τα κρεατάκια!

Τμήματος

την ηλικία των 2,5 έως 3 ετών, εκτός αν αυτή είναι

απολύτως απαραίτητη. Μετά τις ηλικίες αυτές η άμυνα

του οργανισμού θεωρείται ήδη αρκετά ώριμη ώστε η

αφαίρεση των αδενοειδών να μην έχει πρακτικά καμία

αρνητική επίπτωση για τον οργανισμό.

Υπάρχουν δυσκολίες κατά την ανάρρωση από την

εγχείρηση;

Η αδενοτομή είναι μια επέμβαση χωρίς μετεγχειρητι-

κό πόνο και χωρίς περιορισμούς στη διατροφή ή στη δραστηριότητα. Τα περισσότερα παιδιά δεν χρειάζεται

να διανυκτερεύσουν στο νοσοκομείο ούτε να παραμεί-

νουν πολλές μέρες εκτός σχολείου.

Τα κρεατάκια πρέπει να αφαιρούνται πάντα μαζί με

τις αμυγδαλές;

Όχι απαραιτήτως. Βέβαια, σε πολλά παιδιά συνυπάρχουν προβλήματα των αμυγδαλών, χωρίς όμως

αυτό να σημαίνει ότι πρέπει πάντα να γίνουν και οι δύο επεμβάσεις.

Στο Παίδων ΜΗΤΕΡΑ διενεργείται όλο το φάσµα των επεµβάσεων της Ωτορινολαρυγγολογίας. Υπάρχει σύγχρονο Ωτοχειρουργικό Τµήµα, Τµήµα Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Ρινός - Παραρρινίων Κόλπων, Χειρουργικής Τραχήλου-Θυρεοειδούς, ενώ καλύπτεται όλο το πλήθος επεμβάσεων της περιοχής κεφαλής και τραχήλου. ■

ΜΉΤΡ Ί ΟΣ Ά ΓΓΕΛ Ε ΤΟΣ

Ο Δημήτριος Αγγελέτος είναι χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος «Ακοολογίας-Νευροωτολογίας». Εργάζεται ως επιμελητής των Εξωτερικών ΩΡΛ Ιατρείων της Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ από το 2011, καθώς και ως συνεργάτης του Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ στη θέση του ωτορινολαρυγγολόγου νεογνών από το 2012, ενώ διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο. Έχει υπάρξει επί σειρά ετών συνεργάτης του Ελληνικού Κρανιοπροσωπικού Κέντρου. Γνωρίζει επίσης τη χρήση της Νοηματικής Γλώσσας. Ασχολείται με όλη την γκάμα των περιστατικών της ειδικότητάς του, ενώ διαθέτει ιδιαίτερη κλινική εμπειρία στην Παιδοωτορινολαρυγγολογία.

βαρηκοΐα

οι λοιμώξεις, οι ωτίτιδες, οι κακώσεις και τα βύσματα ώτων.

Υπάρχουν τρεις μορφές βαρηκοΐας: η βαρηκοΐα αγωγιμότητας, η νευροαισθητήριος και η μικτή. Η πάθηση μπορεί να παρουσιαστεί στο ένα ή και στα δύο αυτιά, μπορεί να κυμαίνεται από μικρού έως πολύ μεγάλου βαθμού ή να φτάνει ακόμα και σε κώφωση.

Γράφει ο ΑΛ Ε ΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔ Α Σ, ωτορινολαρυγγολόγος, Ευρωκλινική Παίδων.

Π ΟΣΟ ΣΥΧΝ Η Ε Ι ΝΑΙ Η συχνότητα της νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας κυμαίνεται από 1-3 στις χίλιες γεννήσεις. Στα νεογνά υψηλού κινδύνου που νοσηλεύτηκαν σε μονάδα εντατικής

νοσηλείας, λόγω προωρότητας ή υποξίας, η συχνότητα μεγάλης βαρηκοΐας μπορεί να φτάσει στο 2-4%.

Η διάγνωση πρέπει να γίνεται μέχρι τον 3ο μήνα της ζωής, με τη θεραπευτική παρέμβαση να αρχίζει τον 6ο μήνα. Πολλά προβλήματα ακοής δεν διαγιγνώσκονται μέχρι την ηλικία των 2 ετών, οπότε και διαπιστώνονται καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του λόγου. Ο μέσος όρος διάγνωσης της νόσου είναι οι 14 μήνες. Όσο γρηγορότερα διαγνωσθεί η βαρηκοΐα τόσο το καλύτερο.

Π Ω Σ ΘΑ ΚΑΤΑΛ Α ΒΟΥΜΕ ΟΤΙ

ΤΟ ΠΑΙΔ Ι ΜΑΣ ΔΕΝ ΑΚΟΥ ΕΙ;

Η ΠΑΙΔΙΚ Η ΒΑΡΗΚΟΐΑ ΑΠΟΤΕΛΕ Ι μια από τις πιο σοβαρές διαταραχές που μπορεί να εμφανιστούν μετά τη γέννηση. Η μείωση της ακουστικής ικανότητας του παιδιού επηρεάζει την επικοινωνία και τη γνωστική ανάπτυξή του, προκαλώντας διαταραχές συμπεριφοράς.

Η παιδική βαρηκοΐα μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Προγεννητικά αίτια βαρηκοΐας είναι οι παθήσεις εγκύου, οι λοιμώξεις και τα ωτοτοξικά φάρμακα, ενώ περιγεννητικά αίτια αποτελούν η προωρότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, η υποξία, ο ίκτερος, τα τραύματα και οι λοιμώξεις. Τέλος, μεταγεννητικά αίτια είναι

Στην ανάπτυξη του προφορικού λόγου το παιδί μέχρι

τον 1ο χρόνο εμφανίζει 2-3 λέξεις με νόημα, στους 18 μήνες οι λέξεις με νόημα αυξάνονται στις 20, στους 24 μήνες μπορεί να συνδυάζει 2-3 λέξεις μαζί και από 2 έως 5 ετών έχει συνήθως λεξιλόγιο 250 λέξεων και αναπτύσσει κάποιες προτάσεις.

Σε ένα παιδί 18 μηνών που δεν αναπτύσσει λέξεις με νόημα ή παιδί 30 μηνών με απουσία προτάσεων στο λόγο, συνιστάται έλεγχος ακοής.

Υπάρχουν εμπειρικοί τρόποι για να ελέγχεται η ακοή του παιδιού, όπως είναι η μουσική, ένας απότο-

Η σημασία της έγκαιρης

διάγνωσης στην παιδική

μος δυνατός θόρυβος που δεν αποσπά την προσοχή

του, καθώς και η μη ανταπόκριση και ασχολία με παιχνίδια που κάνουν θόρυβο.

Στις περιπτώσεις που δεν αντιδρά όταν φωνάζετε

το όνομά του και δεν ανταποκρίνεται στη φωνή σας, ή όταν δεν έχει προσπαθήσει ποτέ να μιμηθεί τους ήχους της φωνής σας ή άλλον ήχο, υπάρχει υποψία βαρηκοΐας. Στην προσχολική ηλικία, η βαρηκοΐα μπορει να

εντοπιστεί άμεσα, λόγω συναναστροφής με περισσότερα άτομα και γιατί υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για την παρουσία προβλήματος στην επικοινωνία.

ΠΑΙΔΙΚ Η ΒΑΡΗΚΟΐΑ: ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ

Για την εκτίμηση της ακοής, εφαρμόζονται τα προγράμματα πρώιμης ανίχνευσης της βαρηκοΐας νεογνών, τα οποία βασίζονται κυρίως στις ωτοακουστικές

εκπομπές (ΟΑΕ) και στα αυτόματα προκλητά δυναμικά

εγκεφαλικού στελέχους (ΑΒR), που αποτελούν μεθόδους μη επεμβατικές, ανώδυνες και ασφαλείς για τη διάγνωση της βαρηκοΐας.

Οι ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕ) αποτελούν μια

αδρή εξέταση της ακοής, εφαρμόζονται κατά προτίμηση το 2ο-4ο 24ωρο της ζωής και όταν δεν εκλύονται φυσιολογικά συνιστάται επανεξέταση με τη συμπλήρωση του πρώτου μήνα της ζωής.

Επί αποτυχίας έκλυσης των ωτοακουστικών εκπομπών, θα πρέπει να υποβάλουμε το παιδί σε πλήρη διαγνωστικό ακοολογικό έλεγχο με ακουστικά προκλητά

δυναμικά (ΑΒR), ακοομετρία συμπεριφοράς και τα μεγαλύτερα παιδιά 3-6 ετών σε ακοομετρία ελευθέρου παιδίου και παιχνιδοακοομετρία.

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ Τα παιδιά που μετά από πλήρη διαγνωστικό έλεγχο πάσχουν από σοβαρή ή πολύ σοβαρή νευροαισθητηρίου τύπου βαρηκοΐα εμφανίζουν μεγάλη πρόοδο με έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου με ακουστικά βαρηκοΐας και στις σοβαρότερες περιπτώσεις τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος και στη συνέχεια λογοθεραπεία.

Σε αρκετές περιπτώσεις βαρηκοΐας αγωγιμότητας απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση, όπως είναι η εκκριτική ωτίτιδα.

Η παιδική βαρηκοΐα αποτελεί κλασικό παράδειγμα νόσου, όπου η πρώιμη διάγνωση και γρήγορη αντιμετώπιση μπορεί να αλλάξει σημαντικά την ποιότητα ζωής του παιδιού με τη βελτίωση των προβλημάτων ακοής, πριν αυτά οδηγήσουν σε καθυστέρηση στην ομιλία που αναπτύσσεται τους πρώτους μήνες και τα πρώτα χρόνια της ζωής. ■

Ά Λ Ε Ξ Ά ΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔΆΣ Ο Αλέξανδρος Κορδάς είναι ωτορινολαρυγγολόγος, επιμελητής Ωτορινολαρυγγολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων, υπεύθυνος Ακοολογικού Τμήματος, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος. Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Norfolk & Norwich Hospital, Norwich UK, Derbyshire Royal Infirmary, Derby,UK ENT Clinic.

Tης ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΕΛΛ Α ΔΑ ΑΝ Η ΚΕΙ ΠΛ ΕΟΝ στις 28 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του Παγκόσμιου Οργανισμού

Υγείας (ΠΟΥ) που αποζημιώνουν τον εμβολιασμό των

αγοριών από τις συνολικά 47 που αποζημιώνουν τον

εμβολιασμό για τον HPV. Η ένταξη των αγοριών στις συστάσεις εμβολιασμού έναντι του HPV είναι απόλυτα σύμφωνη με τις διεθνείς στρατηγικές των ΠΟΥ και Ε.Ε., που προβλέπουν εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και των HPV σχετιζόμενων καρκίνων μέσα από συγκεκριμένους στόχους τα επόμενα έτη.

Πιο συγκεκριμένα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε ότι ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας, όταν όλες οι χώρες καταφέρουν να έχουν «4 περιστατικά/100.000 γυναίκες/έτος, κάτι που είναι εφικτό εντός του αιώνα, εάν μέσω μιας Παγκόσμιας 90-70-90 Στρατηγικής επιτευχθούν μέχρι το 2030 οι

εξής τρεις στόχοι:

• 90% των κοριτσιών <15 ετών να εμβολιαστεί πλήρως κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).

• 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακρίβειας (HPV test) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών.

• 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπείας και υποστηρικτικής φροντίδας.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την καταπολέμηση κατά του καρκίνου θέτει ως προτεραιότητα τη διαχείριση των καρκίνων που μπορούν να προληφθούν από τον εμβολιασμό, μεταξύ των οποίων οι σχετιζόμενοι με τον HPV. Στον τομέα της πρόληψης προβλέπεται μεταξύ των κύριων προληπτικών δράσεων (συμπεριλαμβανομένου του προσυμπτωματικού ελέγχου) ο HPV-εμβολιασμός σε ποσοστό μεγαλύτερο

του >90% των κοριτσιών και η αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού των αγοριών.

Το υπουργείο Υγείας, τόσο με την ανανέωση του Εθνικού Προγράμματος Παιδιών και Εφήβων (ΕΠΕ) όσο και με την επικείμενη έκδοση του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού και τη δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων, θέτει τις βάσεις μιας συντονισμένης στρατηγικής δημόσιας υγείας που στηρίζεται στην πρόληψη και στο σχεδιασμό τεκμηριωμένων πολιτικών υγείας με βάση τα δεδομένα.

Ο HPV ΕΥΘΥ ΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ 5% ΟΛΩΝ

ΤΩΝ ΚΑΡΚ Ι ΝΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜ Ι ΩΣ

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus - HPV), με πάνω από 200 διαφορετικούς τύπους, προσβάλλει εξαιρετικά συχνά τον άνθρωπο (υπολογίζεται ότι περίπου το 85% του πληθυσμού θα μολυνθεί από HPV σε κάποια στιγμή της ζωής του). Η λοίμωξη από έναν ή περισσότερους από τους ~14 «καρκινογόνους» τύπους του HPV ευθύνεται για την πρόκληση καρκίνου σε διάφορα όργανα (τράχηλο μήτρας, στοματοφάρυγγα, πρωκτό, κόλπο, αιδοίο, πέος, λάρυγγα).

Ο HPV ευθύνεται για το 5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως, ενώ ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως, με περίπου 604.000 νέες περιπτώσεις και 342.000 θανάτους παγκοσμίως το 2020. Παραμένει σημαντική αιτία θνητότητας και θνησιμότητας για τις γυναίκες παγκοσμίως. Στην Ευρώπη διαγιγνώσκονται 31.130 νέες περιπτώσεις καρκίνου τραχήλου

και 413.977 περιπτώσεις προκαρκινικών αλλοιώσεων (CIN2+) ετησίως.

Ο εμβολιασμός ΑΓΟΡΙ Ω Ν και

ΚΟΡΙΤΣΙ Ω Ν κατά του HPV μπορεί

να μειώσει τα περιστατικά

του καρκίνου!

Στην Ελλάδα μόνο κατά την 5ετία 2009-2013 καταγράφηκαν 7.817 νέες περιπτώσεις καρκίνου και προκαρκινικών αλλοιώσεων του τραχηλικού επιθηλίου. Σύμφωνα με πρόσφατα επιδημιολογικά στοιχεία (GLOBOCAN 2020-Greece, ICO/IARC, 2021), κάθε χρόνο καταγράφονται στην Ελλάδα 697 νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου μήτρας και 282 θάνατοι από αυτή τη νόσο. Ο εμβολιασμός, ως μέσο πρωτογενούς πρόληψης, είναι ένα αποτελεσματικό και αποδοτικό μέτρο δημόσιας υγείας που σώζει ζωές. Πρόσφατη μελέτη στην Αγγλία έδειξε ότι ο εμβολιασμός έναντι του ιού ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) μεταξύ 20062019 μείωσε κατά 87% τα περιστατικά

καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στα εμβολιασμένα κορίτσια 12-13 ετών. Ως εκ τούτου, η επέκταση του εμβολιασμού στα αγόρια διασφαλίζει τη μελλοντική υγεία αγοριών και κοριτσιών παρέχοντάς τους ίσο δικαίωμα πρόσβασης. Αυξάνοντας τα ποσοστά εμβολιασμού και στα δύο φύλα, μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση των HPV-σχετιζόμενων νόσων και καρκίνων στη χώρα μας.

Ν ΕΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧ Ε ΔΙΟ Ε ΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΙΟΥ HPV Το νέο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τη Δημόσια Υγεία, το οποίο περιλαμβάνει 3 βασικούς πυλώνες και 20 δράσεις για τον πληθυσμό, παρουσιάστηκε πρόσφατα από το

ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

υπουργείο Υγείας στη χώρα μας. Μέσα σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και το πρόγραμμα πρόληψης του

καρκίνου του τραχήλου της μήτρας: 2,5 εκατ. γυναίκες

ηλικίας 21-65 ετών, τεστ ΠΑΠ, HPV DNA test, κολποσκόπηση, βιοψία. Ενώ ακολουθεί εντός του προσεχούς

διαστήματος το πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο

του τραχήλου της μήτρας, το οποίο αποτελεί μια από

τις δύο βασικές δράσεις για να πετύχει η χώρα μας την

εξάλειψη του καρκίνου που οφείλεται στον ιό HPV ως

το 2030, στόχο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Έτσι λοιπόν, αυτό το πρόγραμμα, σε συνδυασμό με

τις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες για τον

εμβολιασμό έναντι του ιού HPV, αναμένουμε να οδηγήσει σε εξάλειψη των νέων περιπτώσεων καρκίνου

του

τραχήλου εξαιτίας του HPV ως το 2030.

Να σημειωθεί ότι το Σχέδιο Δράσης συμπεριλαμβά-

νεται στο πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» και χρημα-

τοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότη-

τας, Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής

Ένωσης-Next Generation EU.

ΤΙ ΓΝΩΡ Ι ΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ Ι Ο ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠ Ι ΝΩΝ

ΘΗΛΩΜ ΑΤΩΝ (HPV) ΣΤΗΝ ΕΛΛ Α ΔΑ;

Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙΕνημέρωση για τον Καρκίνο στην Παιδική και Εφηβική Ηλικία» παρουσίασε τα αποτελέσματα έρευνας που διεξήγαγε ο οργανισμός σε συνεργασία με το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης ΝοσημάτωνCLEO, με τίτλο «Γνώσεις, Αντιλήψεις και Πρακτικές του γενικού πληθυσμού σχετικά με τον ιό των ανθρωπίνων

θηλωμάτων (HPV)». Στην έρευνα συμμετείχαν 1.006

άτομα με διάμεση ηλικία τα 38 έτη. Σχεδόν το 1/3 του δείγματος θεωρεί ότι γνωρίζει αρκετά για τον ιό ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ενώ το 13,2% άκουγε για

πρώτη φορά για τον HPV μέσα από αυτήν την έρευνα.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, περίπου 6 στους 10 συμμετέχοντες γνωρίζουν ότι η μόλυνση με

τον HPV δεν είναι σπάνια, ωστόσο 8 στους 10 πιστεύ-

ουν λανθασμένα ότι ο HPV θα φανεί οπωσδήποτε στο τεστ Παπανικολάου ή έχουν άγνοια επί του θέματος.

Σε ό,τι αφορά τη μετάδοση, το 77,8% των συμμετεχό-

ντων γνωρίζει ότι τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες

μπορούν να μεταδώσουν τον ιό, όμως μόνο το ¼ του

δείγματος γνωρίζει ότι ο HPV μεταδίδεται και με απλή

δερματική επαφή, ενώ ένα υψηλό ποσοστό (40,7%)

θεωρεί λανθασμένα ότι ο HPV μεταδίδεται με το αίμα.

Σχετικά με τις επιπτώσεις του HPV, πάνω από τους

μισούς συμμετέχοντες επέλεξαν «Δεν γνωρίζω» στις ερωτήσεις που αφορούσαν τη σύνδεση του HPV με

τον καρκίνο του πρωκτού, του πέους και του στόματος/ φάρυγγα.

Να σημειωθεί ότι από το σύνολο των 1.006 συμμετεχόντων, οι 637 ήταν γονείς (63,3% του δείγματος) και από αυτούς η πλειοψηφία (81,2%) δήλωσε ότι δεν έχει εμβολιάσει κανένα από τα παιδιά της έναντι του HPV. Μάλιστα 1 στους 4 δεν ήξερε ότι έπρεπε να εμβολιάσει τα παιδιά του κατά του HPV, ενώ 6,5% δήλωσε ότι ο παιδίατρος του πρότεινε να μην το κάνει στα αγόρια. Ως κυριότεροι παράγοντες που θα επηρέαζαν την απόφαση των γονιών να εμβολιάσουν τα παιδιά τους αναδείχτηκαν η προστασία που προσφέρει το εμβόλιο

και η συχνότητα λοίμωξης από HPV, που είχαν κριθεί και ως οι σημαντικότεροι όσον αφορά την απόφαση εμβολιασμού των ίδιων των γονιών.

ΕΛΛΗΝΙΚ Η ΣΥΜΜΑΧ Ι Α ΓΙΑ ΤΟΝ HPV H Ελληνική Συμμαχία κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) δημιουργήθηκε με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των φορέων Υγείας σχετικά με τον HPV, τις παθήσεις που αυτός προκαλεί, τη σημασία της πρωτογενούς (μέσω εμβολιασμού) και δευτερογενούς (μέσω τακτικού προληπτικού ελέγχου) πρόληψης, τον τρόπο έγκαιρης διάγνωσης, αλλά και τη σωστή και ενδεδειγμένη θεραπεία σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Στόχος είναι να καθιερωθεί στη συνείδηση όλων ότι εφαρμόζοντας τους τρόπους πρόληψης οι διαγνώσεις του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και αρκετών ακόμη ειδών καρκίνου μπορούν να ελαττωθούν σημαντικά ή και να εξαλειφθούν.

Η Ελληνική Συμμαχία για τον HPV υποστηρίζει τον δωρεάν εμβολιασμό όλων των κοριτσιών και αγοριών, με σκοπό την πρόληψη των HPV - σχετιζόμενων νοσημάτων. Την πανελλαδική εμβολιαστική κάλυψη, τη σωστή ενημέρωση των γονιών από τους παιδιάτρους σχετικά με το εμβόλιο κατά του HPV και την εκπόνηση και εφαρμογή Εθνικού Προγράμματος Πληθυσμιακού Προσυμπτωματικού Ελέγχου για την πρόληψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας.

Όπως εξηγεί, ο καθηγητής Θεόδωρος Αγοραστός, πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) όσο και όλοι σχεδόν οι διεθνείς οργανισμοί έχουν αναγνωρίσει τον καρκίνο τραχήλου μήτρας ως πρόβλημα δημόσιας υγείας και καλούν τις χώρες να αναπτύξουν εθνικά σχέδια για την εξάλειψή του και την ελάττωση της επίπτωσης και των άλλων HPV-σχετιζόμενων καρκίνων. Ενώ ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus έχει επισημάνει ότι «είναι η πρώτη φορά που η διεθνής κοινότητα είναι σε θέση να εξαλείψει έναν καρκίνο» και μάλιστα έναν από τους συχνότερους καρκίνους των γυναικών και ιδιαίτερα των νέων γυναικών. ■

Η επίπτωση της

COVID-19 στην

ψυχική υγεία των

εφήβων

ΔΙΕΘΝΗ ΜΕΛΕΤΗ για την αύξηση των

διαγνώσεων διαταραγμένης ψυχικής υγείας μεταξύ

των εφήβων και της πανδημίας, οι επιστήμονες της

Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανε-

πιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ροδάνθη

Ελένη Συρίγου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδρά-

κης, και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψί-

ζουν τα δεδομένα της πρόσφατης δημοσίευσης των

Alba Guitierrez-Sacristan και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση «Jama Network».

Όπως αναφέρουν, η πανδημία COVID-19 έχει συσχετιστεί με αύξηση των διαγνώσεων διαταραγμένης

ψυχικής υγείας μεταξύ των εφήβων, αν και η έκταση

της αύξησης, ιδίως για σοβαρές περιπτώσεις που

απαιτούν νοσηλεία, δεν έχει χαρακτηριστεί επαρκώς.

Η νέα αυτή μελέτη είναι αναδρομική, πολυκεντρι-

κή μελέτη κοόρτης εφήβων ηλικίας 11 έως 17 ετών, οι οποίοι νοσηλεύτηκαν με τουλάχιστον μία διάγνωση διαταραγμένης ψυχικής κατάστασης μεταξύ 1ης Φεβρουαρίου 2019 και 30ής Απριλίου 2021. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα σε επίπεδο ασθενών στις ΗΠΑ και στη Γαλλία και καταγράφηκαν 9.696 έφηβοι που νοσηλεύονταν με διαταραγμένη ψυχική κατάσταση κατά την προπανδημική περίοδο [5.960 (61,5%) γυναίκες] και

11.101 κατά την περίοδο της πανδημίας [7.603 (68,5%)

γυναίκες]. Η μέση ηλικία στην προπανδημική ομάδα

ασθενών ήταν τα 14,6 (1,9) έτη και στην πανδημική κο-

όρτη τα 14,7 (1,8) έτη.

Οι πιο διαδεδομένες διαγνώσεις κατά τη διάρ-

κεια της πανδημίας ήταν το άγχος [6.066 (57,4%)], η

κατάθλιψη [5.065 (48,0%)] και η αυτοκτονικότητα ή

ο αυτοτραυματισμός [4.673 (44,2%)]. Παρατηρήθηκε

αύξηση στις αναλογίες των μηνιαίων εισαγωγών στα

νοσοκομεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας για άγχος (0,55%, 95% διάστημα αξιοπιστίας, 0,26% - 0,84%),

κατάθλιψη (0,50%, 95% διάστημα αξιοπιστίας, 0,19% - 0,79%) και αυτοκτονικότητα ή αυτοτραυματισμό (0,38%, 95% διάστημα αξιοπιστίας, 0,08% - 0,68%).

Υπήρξε μία εκτιμώμενη αύξηση κατά 0,60% (95% CI, 0,31% - 0,89%) συνολικά στη μηνιαία αναλογία των

νοσηλειών που σχετίζονται με την ψυχική υγεία των

εφήβων μετά την έναρξη της πανδημίας σε σύγκριση

με την προπανδημική περίοδο.

ΣΥΝΟΛΙΚΑ 3.262 ΚΛΗΣΕΙΣ ΔΕΧΤΗΚΕ η Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης της Ελληνικής

Εταιρείας

Αντιρευματικού Αγώνα το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2022. Η μέση διάρκεια

των κλήσεων ήταν στα 10 λεπτά και με κύριο τόπο προέλευσης την Αθήνα. Οι εξυπηρετούμενοι ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες, σε ποσοστό 85%, κατά μέσο όρο 53 ετών.

Τα κύρια θέματα των κλήσεων ήταν τα εξής: • 32% των κλήσεων αφορούσε αποκλειστικά θέματα ψυχικής υγείας (καταθλιπτικό συναίσθημα, άγχος, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις).

• 12% των κλήσεων σχετιζόταν με ζητήματα ιατρικής φροντίδας (πρόσβαση στη θεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, εμβολιασμός για τον COVID-19 και παρενέργειες).

• 13% αφορούσε εργασιακά και ασφαλιστικά ζητήματα, όπως η απώλεια ασφαλιστικής ικανότητας ή η διαδικασία πιστοποίησης αναπηρίας.

• 43% αφορούσε ζητήματα που αφορούσαν τη λειτουργία του συλλόγου.

Η Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης (210 8237302) απευθύνεται σε περίπου 2,5 εκατομμύρια συνανθρώπους μας που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο μυοσκελετικό νόσημα και τις οικογένειες, τους φίλους/φροντιστές τους και παρέχει έναν εναλλακτικό τρόπο υπηρεσιών. Έχει πανελλαδική εμβέλεια και δέχεται αιτήματα καθημερινά (Δευτέρα με Παρασκευή 10.00 π.μ - 16:00, καθώς και Δευτέρα και Τετάρτη 17:30-20:30), που απαντώνται άμεσα ή κατόπιν ραντεβού από ειδικά εκπαιδευμένους ψυχολόγους.

Αυξήθηκαν

οι κλήσεις ρευματοπαθών

για ψυχολογική υποστήριξη

RSV: Ο ιός που προσβάλλει

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ΔΗΜ Η ΤΡΙΟΣ Α. ΚΑΦΕΤΖ Η Σ, ομότιμος

καθηγητής

Metropolitan Hospital.

Ο ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΥΤΙΑΚΟΣ ιός, Respiratoty Syncytial Virus (RSV), ανακαλύφθηκε το 1956 και έκτοτε έχει αναγνωριστεί ως μία από τις συχνότερες αιτίες

νόσησης κατά τη βρεφική και την παιδική ηλικία. Είναι ένας κοινός ιός που συνήθως προκαλεί από ήπια έως σοβαρά συμπτώματα κρυολογήματος.

«Μετά την προσβολή, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε μία με δύο εβδομάδες. Ωστόσο, η λοίμωξη από RSV μπορεί να είναι σοβαρή, ιδίως για τα βρέφη και τους ηλικιωμένους. Ο RSV αποτελεί τη συχνότερη αιτία βρογχιολίτιδας (φλεγμονή των μικρών αεραγωγών του πνεύμονα) και πνευμονίας (λοίμωξη των πνευμόνων) σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους.

Η λοίμωξη από RSV είναι τόσο συχνή, ώστε σχεδόν όλα τα παιδιά μέχρι τα δεύτερα γενέθλιά τους θα έχουν υποστεί λοίμωξη από RSV τουλάχιστον μία φορά», επισημαίνει ο Δημήτριος Καφετζής, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, σύμβουλος Διοίκησης του Παιδιατρι-

ΕΚΠΑ, σύμβουλος Διοίκησης

του Παιδιατρικού Τμήματος του

βρέφη, μικρά παιδιά και

ηλικιωμένους!

κού Τμήματος του Metropolitan Hospital

Κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες προκαλεί επιδημίες αναπνευστικών νοσημάτων σε όλες τις ηλικια-

κές ομάδες και εκτιμάται ότι 58.000-80.000 παιδιά

ηλικίας κάτω των 5 ετών νοσηλεύονται λόγω λοίμωξης

από RSV.

Στις περισσότερες περιοχές του βορείου ημισφαι-

ρίου η κυκλοφορία του RSV αρχίζει το φθινόπωρο και

κορυφώνεται το χειμώνα, αλλά ο χρόνος και η σοβα-

ρότητα της περιόδου του RSV σε μια δεδομένη κοινό-

τητα μπορούν να διαφέρουν από έτος σε έτος.

ΚΛΙΝΙΚ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦ Η ΚΑΙ ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ

■ Σε βρέφη και μικρά παιδιά

Τα βρέφη

που προσβάλλονται από λοίμωξη RSV εμφα-

νίζουν σχεδόν πάντα συμπτώματα. Αυτό διαφέρει για

τους ενήλικες, οι οποίοι μπορεί να προσβληθούν από

τον RSV και να μην έχουν συμπτώματα. Στα πολύ μικρά

βρέφη (ηλικίας κάτω των 6 μηνών), τα μόνα συμπτώ-

ματα της λοίμωξης από RSV μπορεί να είναι:

• Ευερεθιστότητα.

• Μειωμένη δραστηριότητα.

• Μειωμένη όρεξη.

• Επεισόδια άπνοιας (διακοπή της αναπνοής για πάνω από 10 δευτερόλεπτα). Πυρετός μπορεί να μην εμφανίζεται πάντα με λοιμώξεις από RSV.

«Γενικά, η λοίμωξη από RSV μπορεί να προκαλέσει ποικιλία αναπνευστικών προβλημάτων σε βρέφη και μικρά παιδιά. Συνηθέστερα προκαλεί συμπτώματα κρυολογήματος, αλλά συχνά προσβάλλει το κατώτερο αναπνευστικό, οπότε εκδηλώνεται ως βρογχιολίτιδα ή πνευμονία.

Μικρό ποσοστό των βρεφών ηλικίας κάτω των 6 μηνών με λοίμωξη RSV μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευτούν στο νοσοκομείο. Σοβαρότερη νόσος εμφανίζεται συχνότερα σε πολύ μικρά βρέφη. Επιπλέον, τα παιδιά με οποιαδήποτε από τις ακόλουθες υποκείμενες παθήσεις θεωρούνται υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο:

• Πρόωρα βρέφη.

• Βρέφη, ιδίως εκείνα των 6 μηνών και μικρότερα.

• Παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών με χρόνια πνευμονοπάθεια ή συγγενή καρδιοπάθεια.

• Παιδιά με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα.

• Παιδιά με νευρομυϊκές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν δυσκολία στην κατάποση ή στην απόχρεμψη των εκκρίσεων βλέννας.

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά με λοίμωξη από RSV

συνήθως ξεκινούν με ρινόρροια και άρνηση για λήψη

τροφής πριν εμφανιστούν άλλα συμπτώματα. Ο βήχας παρουσιάζεται συνήθως μία έως τρεις ημέρες αργότερα. Αμέσως μετά την ανάπτυξη του βήχα μπορεί να εμφανιστούν φτέρνισμα, πυρετός και συριγμός. Σε πολύ μικρά βρέφη, η ευερεθιστότητα, η μειωμένη

δραστηριότητα ή/και τα επεισόδια άπνοιας μπορεί να είναι τα μόνα συμπτώματα της λοίμωξης.

Τα περισσότερα, κατά τα άλλα υγιή, βρέφη και μικρά παιδιά που μολύνονται από RSV δεν χρειάζονται νοσηλεία. Όσα νοσηλεύονται μπορεί να χρειαστούν οξυγόνο, διασωλήνωση ή/και μηχανικό αερισμό. Τα περισσότερα βελτιώνονται με την υποστηρικτική φροντίδα που ακολουθείται και παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο σε λίγες ημέρες», εξηγεί ο ιατρός.

■ Σε ηλικιωμένους και ενήλικες με χρόνια προβλήματα υγείας

Οι ενήλικες που μολύνονται από τον RSV έχουν συνήθως ήπια ή καθόλου συμπτώματα. Τα συμπτώματα είναι συνήθως συμβατά με μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που μπορεί να περιλαμβάνει ρινόρροια, φαρυγγίτιδα, βήχα, πονοκέφαλο, κόπωση και πυρετό. Η νόσος διαρκεί συνήθως λιγότερο από πέντε ημέρες. Ορισμένοι ενήλικες, ωστόσο, μπορεί να έχουν πιο σοβαρά συμπτώματα που συνάδουν με λοίμωξη των κατώτερων αναπνευστικών οδών, όπως πνευμονία. Στα άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για σοβαρή νόσο από τον RSV περιλαμβάνονται:

• Οι μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες, ιδίως όσοι είναι 65 ετών και άνω.

• Ενήλικες με χρόνια πνευμονική ή καρδιακή νόσο.

• Ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο RSV μπορεί επίσης μερικές φορές να οδηγήσει σε επιδείνωση σοβαρών παθήσεων όπως:

• Άσθμα.

• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.

ΚΛΙΝΙΚΟΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚ Ε Σ ΕΞΕΤΑ ΣΕΙΣ Τα κλινικά συμπτώματα του RSV είναι μη ειδικά και αφορούν εξίσου άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, καθώς και ορισμένες βακτηριακές. Διάφοροι τύποι εργαστηριακών εξετάσεων είναι διαθέσιμοι για την επιβεβαίωση της λοίμωξης από RSV. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν σε δείγματα που λαμβάνονται από το ανώτερο και το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα.

Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενοι τύποι κλινικών εργαστηριακών εξετάσεων RSV είναι: Αντίστροφη αλυσιδωτή αντίδραση μεταγραφάσης-πολυμεράσης σε πραγματικό χρόνο (rRT-PCR), η οποία είναι πιο ευαίσθητη από την καλλιέργεια του ιού και την ανίχνευση του αντιγόνου. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στα παιδιά, αλλά όχι τόσο ευαίσθητη στους ενήλικες.

Οι λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενες εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Καλλιέργεια ιού.

• Ορολογικές εξετάσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται συνήθως μόνο για μελέτες έρευνας ή επιτήρησης.

Ορισμένες δοκιμασίες μπορούν να διακρίνουν με-

ταξύ των υποτύπων του RSV (Α και Β), αλλά η κλινική

σημασία αυτών των υποτύπων δεν είναι σαφής.

■Για βρέφη και μικρά παιδιά

Τόσο η rRT-PCR όσο και οι δοκιμασίες θέτουν τη δι-

άγνωση της λοίμωξης από RSV σε βρέφη και μικρά

παιδιά. Η ευαισθησία των δοκιμών ανίχνευσης αντι-

γόνου είναι αποτελεσματική μέθοδος για ανίχνευση

του αντιγόνου RSV και κυμαίνεται γενικά από 80% έως 90% σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.

■Για μεγαλύτερα παιδιά, εφήβους και ενήλικες

Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να

χρησιμοποιούν υψηλής ευαισθησίας δοκιμασίες rRTPCR, όταν εξετάζουν μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες

για RSV. Οι δοκιμασίες rRT-PCR είναι πλέον διαθέσιμες

στο εμπόριο για τον RSV. Η ευαισθησία αυτών των δοκιμασιών συχνά υπερβαίνει την ευαισθησία των μεθόδων απομόνωσης του ιού και ανίχνευσης αντιγόνων. Οι δοκιμασίες ανίχνευσης του αντιγόνου δεν είναι

πολύ ευαίσθητες για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους

ενήλικες, επειδή ενδέχεται να έχουν χαμηλότερα ιικά φορτία στα αναπνευστικά τους δείγματα.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΓΙΑ ΒΡ ΕΦΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙ Α

ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ

Το palivizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που

συνιστάται από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρι-

κής (AAP) και το υπουργείο Υγείας της Ελλάδας να χο-

ρηγείται σε βρέφη υψηλού κινδύνου και μικρά παιδιά

που πιθανόν να ωφεληθούν από την ανοσοπροφύλαξη

με βάση την ηλικία κύησης και ορισμένες υποκείμενες

ιατρικές καταστάσεις. Χορηγείται σε μηνιαίες ενδομυϊκές ενέσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου έξαρσης του RSV, η οποία γενικά αρχίζει το φθινόπωρο, στον τόπο μας από Νοέμβριο, κορυφώνεται το χειμώνα και λήγει τον Απρίλιο κάθε έτους.

Για την ανάγκη ή μη χορήγησης παλιβιζουμάμπης

στο παιδί σας, αν δεν έχετε πάρει οδηγίες από το μαιευτήριο όπου γεννήθηκε ή από το τμήμα νεογεννήτων

του μαιευτηρίου ή του νοσοκομείου όπου πιθανόν νοσηλεύτηκε το μωρό σας, συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜ ΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ RSV

«Μέχρι στιγμής εμβόλιο αποτελεσματικό και ασφαλές δεν έχει γίνει κατορθωτό.

Ωστόσο, ένα ερευνητικό εμβόλιο κατά του RSV σε εγκύους γυναίκες έχει διαπιστωθεί ότι συμβάλει στην προστασία των βρεφών από σοβαρή νόσο.

Η Pfizer ανακοίνωσε πρόσφατα ότι κατά τη διάρκεια τυχαιοποιημένης, διπλής-τυφλής, ελεγχόμενης

με εικονικό φάρμακο μελέτης φάσης 3, το εμβόλιο

RSVpreF είχε σχεδόν 82% αποτελεσματικότητα έναντι σοβαρής λοίμωξης από RSV σε βρέφη από τη γέννηση έως τις πρώτες 90 ημέρες της ζωής, σύμφωνα με

δελτίο Τύπου της εταιρείας.

Το εμβόλιο είχε επίσης 69% αποτελεσματικότητα

έναντι σοβαρής νόσου κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του. Συνολικά 7.400 γυναίκες είχαν λάβει εφάπαξ

δόση 120 μg RSVpreF στο τέλος του δεύτερου ή τρίτου τριμήνου της εγκυμοσύνης τους. Δεν υπήρχαν ενδείξεις για θέματα ασφάλειας για τις μητέρες ή τα βρέφη. Για την αντιμετώπιση της νόσου έχουν δοκιμαστεί διάφορες αντι-ιικές θεραπείες, χωρίς ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα», καταλήγει ο κ. Καφετζής. ■

Δ Ή ΜΉΤΡIOΣ Ά. Κ ΆΦΕΤΖΉΣ

Ο Δημήτριος Α. Καφετζής είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, απόφοιτος Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.

Εργάσθηκε στο Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος, στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Την ειδικότητα της Παιδιατρικής έλαβε το 1974. Για το Διδακτορικό εργάσθηκε στην Α' Προπαιδευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια μετεκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική

Λοιμωξιολογία σε Μόναχο, Bristol, Birmingham και Λονδίνο και στη συνέχεια στο Dallas του Texas των ΗΠΑ. Από το 1976 εντάχθηκε στα στελέχη της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» αρχικά ως άμισθος πανεπιστημιακός βοηθός και από το Σεπτέμβριο του 1977 έως την αφυπηρέτηση του το Σεπτέμβριο του 2011 πέρασε από όλες τις βαθμίδες εξέλιξης. Το 2006

εξελέγη από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ Καθηγητής της Παιδιατρικής και ανέλαβε τη διεύθυνση της Β' Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ. Μετά την αφυπηρέτηση από το Πανεπιστήμιο ανακηρύχθηκε

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Πρόβλεψη της σοβαρής λοίμωξης

COVID-19 με Τεχνητή

Νοημοσύνη

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ελληνικής διεπιστημονικής

δι-ιδρυματικής έρευνας που έχει ως στόχο την έγκαιρη

πρόβλεψη της έκβασης της νόσου COVID-19 σε ασθενείς

θετικούς στον κορονοϊό SARS-CoV-2, με τη βοήθεια Τεχνη-

τής Νοημοσύνης, δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο έγκριτο

διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Clinical Immunology».

Ειδικότερα, με χρήση μιας καινοτόμου μεθοδολογίας,

προτάθηκε ένας νέος δείκτης (alpha-index) με τον οποίο 25 εργαστηριακές αιματολογικές παράμετροι αξιολογήθη-

καν και κατατάχθηκαν ως προς το κατά πόσον μπορούν να

προβλέψουν τη βαρύτητα της νόσου σε δείγμα 248 ασθε-

νών με COVID-19. Με τη μέθοδο των Τεχνητών Νευρωνι-

κών Δικτύων εκπαιδεύτηκε και σχεδιάστηκε ένα κατάλληλο

μαθηματικό προσομοίωμα, το οποίο χρησιμοποιώντας τις

τιμές μόλις πέντε απλών αιματολογικών δεικτών προβλέ-

πει με ακρίβεια 93,55% το αν ένας ασθενής θα νοσήσει

σοβαρά ή όχι, δηλαδή το αν θα απαιτηθεί ή όχι να νοση-

λευθεί σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Με βάση τα αποτελέσματα, οι πέντε αυτοί αιματολογικοί δείκτες στο περιφερικό αίμα είναι κατά σειρά σπουδαιότητας οι εξής: 1) λόγος ουδετεροφίλων προς λεμφοκύτ-

ταρα 2) γαλακτική αφυδρογονάση (LDH), 3) ινωδογόνο, 4)

λευκωματίνη και 5) Δ-διμερή (D-Dimers).

Τα ευρήματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντικά, διότι μπορούν να συμβάλουν στην καλύτερη αξιολόγηση των ασθενών που θα χρειαστούν ιδιαίτερη ιατρική φροντίδα και περίθαλψη, τη στιγμή της επίσκεψής τους στα ΤΕΠ του νοσοκομείου. Επιπρόσθετα, η προτεινόμενη μεθοδολογία μπορεί να εφαρμοστεί και στην αξιολόγηση των αιματολογικών παραμέτρων που μπορούν να προβλέψουν την έκβαση της νόσησης ασθενών με άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου.

Τη μελέτη, στην οποία μετείχαν ερευνητές από δέκα δι-

εθνή πανεπιστήμια, συντόνισαν οι καθηγητές της Ιατρικής

Σχολής του ΕΚΠΑ Στυλιανή Κοκκόρη, Ευάγγελος Τέρπος

και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ) και ο καθηγητής

Παναγιώτης Αστερής από το Εργαστήριο Υπολογιστικής

Μηχανικής της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνο-

λογικής Εκπαίδευσης.

Η πρωινή άσκηση

νόσου

Η ΠΡΩΙΝΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ σχετίζεται με τη μεγαλύτερη μείωση κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε σύγκριση με τη μεσημεριανή και απογευματινή, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «European Journal of Preventive Cardiology».

Στην προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα τον αντίκτυπο του χρόνου της σωματικής δραστηριότητας στον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, Ολλανδοί ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα φυσικής δραστηριότητας από συμμετέχοντες στην UK Biobank, σε περιόδους 7 ημερών με υπολογισμό της μέσης δραστηριότητας 24 ωρών. Στη συνέχεια, η ομάδα χρησιμοποίησε αυτά τα δεδομένα για να δημιουργήσει 4 διαφορετικές ομάδες σωματικής δραστηριότητας ανάλογα με την ώρα αιχμής της άσκησης: η ομάδα 1 γύρω στο μεσημέρι, η ομάδα 2 νωρίς το πρωί, η ομάδα 3 αργά το πρωί και η ομάδα 4 με απογευματινή αιχμή.

Συνολικά, 86.657 άτομα με μέση ηλικία 61,6 έτη (58% γυναίκες) συμπεριλήφθηκαν και παρακολουθήθηκαν για 6 χρόνια. Στη διάρκεια αυτή καταγράφηκαν 2.911 περιπτώσεις καρδιαγγειακής νόσου και 796 αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Βρέθηκε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν υψηλότερα επίπεδα ενωρίς πρωινής ή αργότερα πρωινής φυσικής δραστηριότητας (ομάδες 2 και 3) είχαν 11% και 16% αντίστοιχα χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου σε σύγκριση με εκείνους της ομάδας 1. Ωστόσο, μόνο εκείνοι στην ομάδα 3 (σωματική δραστηριότητα αργά το πρωί) είχαν σημαντικά μειωμένο κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, καθώς και συγκεκριμένα ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής

ΛΑΜΠΡΙΝ Η ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών με

Νευροϊνωμάτωση «Ζωή με NF»

Η

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ με νευροϊνωμάτωση μας αναλύει η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών με Νευροϊνωμάτωση «Ζωή με NF», Λαμπρινή Σωτηροπούλου. Όπως αναφέρει, έχουν γίνει σοβαρά βήματα από την πλευρά των ιατρών, όμως χρειάζεται ένα οργανωμένο σύστημα υγείας με πρωτόκολλα παρακολούθησης για τις σπάνιες ασθένειες που θα διευκολύνει τη ζωή των επαγγελματιών υγείας και των μικρών ασθενών.

— Πώς ξεκίνησε η ιδέα της δημιουργίας του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών με Νευροϊνωμάτωση; O Πανελλήνιος Σύλλογος Ασθενών με Νευροϊνωμάτωση

«Ζωή με NF» ιδρύθηκε το 2013 από γονείς και ασθενείς με αυτή τη σπάνια νόσο. Η ιδέα για την ίδρυσή του γεν-

ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ Μ Ι ΑΣ ΣΠ Α ΝΙΑΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ

νήθηκε από την ανάγκη ανάδειξης των προβλημάτων

και διεκδίκησης των δικαιωμάτων μας. Η προσπάθεια

ίδρυσης ξεκίνησε ενάμιση χρόνο πριν από το 2013, όταν

διάβαζα σε διαδικτυακές σελίδες και ομάδες γονέων

ερωτήματα σχετικά με τη νόσο αυτή. Τόσο οι γονείς

όσο και οι ίδιοι οι ασθενείς όχι μόνο δεν γνώριζαν σε

ποιον εξειδικευμένο γιατρό να απευθυνθούν, αλλά δεν

γνώριζαν καν τι μπορεί να προκαλέσει αυτή η ασθένεια

και αναζητούσαν απαντήσεις που δεν έπαιρναν. Ούσα

και εγώ ασθενής, αποφάσισα με επιμονή και υπομονή να δημιουργήσω μία ομάδα στο FB με συνασθενή τον οποίο γνώρισα σε διαδικτυακή σελίδα και έτσι καλέσαμε σε μία συνάντηση ασθενείς και γονείς. Έπειτα από ένα χρόνο γονείς και ασθενείς ιδρύσαμε το Σύλλογο.

Ο Σύλλογός μας αποσκοπεί στη συνεχή ενημέρωση των ασθενών, στην ανάδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με αυτή τη σπάνια νόσο. Επιπλέον επιδιώκει τη συνεργασία με επιστημονικούς φορείς, με άλλους συλλόγους ασθενών με παρεμφερείς σκοπούς, καθώς και συλλόγους από άλλες χώρες για τη διεκδίκηση δωρεάν εξετάσεων, όπως και του γονιδιακού ελέγχου όπου κρίνεται απαραίτητο για τους ασθενείς με NF, καθώς και την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση.

— Πόσα μέλη έχει ήδη ο Σύλλογος και σε ποιες ηλικίες συνήθως;

Στο Σύλλογό μας, τα περισσότερα μέλη είναι ασθενείς

που συμμετέχουν στις δράσεις, ώστε να ευαισθητοποι-

ήσουν και τους μη πάσχοντες, καθώς ο αγώνας είναι

διαρκής και επίμονος.

Ωστόσο, ως μέλη μπορούν να εγγραφούν ασθενείς

ή συγγενείς όλων των ηλικιών, εκτός από παιδιά τα οποία εκπροσωπούν οι γονείς τους. Η νευροϊνωμάτωση άλλωστε είναι μία πάθηση που η διάγνωση μπορεί

να γίνει από τη γέννηση ή και την παιδική ηλικία. Συνεπώς, ο έφηβος ασθενής που γνωρίζει ότι έχει αυτή τη σπάνια νόσο μπορεί να γίνει μέλος του Συλλόγου. Ακόμη και παιδιά-ασθενείς που είναι μέλη οι γονείς

τους έχουν συμμετάσχει σε δράσεις του Συλλόγου και είναι συγκινητικό να βλέπεις ότι τα παιδιά, ασθενείς και μη, θέλουν να βοηθήσουν, να ενημερωθούν, να ευαισθητοποιήσουν.

— Τι προβλήματα αντιμετωπίζουν τα παιδιά με σπάνιες νόσους στη χώρα μας; Τα παιδιά με σπάνιες παθήσεις αντιμετωπίζουν πολλαπλά προβλήματα. Ο αγώνας για τη σωστή διάγνωση, για έγκυρη και έγκαιρη πρόληψη και σωστή παρακολούθηση είναι διαρκής. Σημαντικό κρίνεται να υπάρχει σωστή πληροφόρηση από τη στιγμή που οι επαγγελματίες υγείας κάνουν τη διάγνωση σε ό,τι αφορά τις εξετάσεις και καινοτόμες θεραπείες. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αποφεύγεται η ταλαιπωρία των παιδιών λόγω των υπερβολικά συχνών εξετάσεων, ειδικά όταν παρακολουθούνται από λειτουργούς υγείας χωρίς την απαιτούμενη εξειδικευμένη εμπειρία.

Οι ανάγκες των παιδιών με σπάνιες παθήσεις δεν καλύπτονται επαρκώς, όχι μόνο από τις πρακτικές δυσκολίες των όσων αναφέρθηκαν, αλλά και από τη μετέπειτα ανεπαρκή παρέμβαση, όπως για παράδειγμα η υλοποίηση των απαιτούμενων θεραπειών ειδικής αγωγής (λογοθεραπείες, εργοθεραπείες, φυσικοθεραπείες).

Τα παιδιά με σπάνιες παθήσεις έχουν διαφορετικές ανά-

γκες και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει η καλύτερη

δυνατή πληροφόρηση, υποστήριξη και εκπαίδευση των

ιατρών μας σε αυτές τις σπάνιες ασθένειες. Θεωρώ

ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα

και οι ιατροί μας γνωρίζουν πολλές σπάνιες παθήσεις

και προσπαθούν ώστε να παρέχουν στα παιδιά μας το

καλύτερο δυνατό.

Τα προβλήματα γενικά που θα αντιμετωπίσει το παιδί

με σπάνια ασθένεια εξαρτάται από πολλούς παράγο-

ντες. Όπως ο τρόπος που η οικογένεια θα διαχειριστεί

αυτή τη νέα κατάσταση, η προσαρμογή στη διάγνωση

της σπάνιας ασθένειας, η άγνοια, το άγχος, ακόμη και

ο θυμός για τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν.

Ωστόσο, το κράτος πρόνοιας έχει ένα μεγάλο κενό

απέναντι στους ασθενείς, το οποίο οι εκπρόσωποι των

συλλόγων ασθενών καλούμαστε να καλύψουμε.

— Υπάρχει εύκολη πρόσβαση των παιδιών σε δια-

γνωστικές εξετάσεις και θεραπείες;

Η εμπειρία μου τόσα χρόνια στο σύλλογο ασθενών που εκπροσωπώ είναι ότι δυστυχώς όχι, δεν υπάρχει τόσο όσο χρειάζονται οι ασθενείς με αυτή τη σπάνια νόσο. Για να έχουμε εύκολη πρόσβαση πρέπει να έχουμε ένα οργανωμένο σύστημα υγείας με πρωτόκολλα

παρακολούθησης για τις σπάνιες ασθένειες, όπως και για τη νευροϊνωμάτωση. Γνωρίζοντας ποια θα είναι τα προβλήματα που προκαλεί η κάθε σπάνια ασθένεια, τα συμπτώματα, ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουν τα παιδιά μας και πόσες φορές το χρόνο, τότε και μόνο θα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει εύκολη πρόσβαση

σε εξετάσεις και θεραπείες.

Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι όσον αφορά στη νευροϊνωμάτωση, οι γνώσεις είναι πολύ περισσότερες από ό,τι πριν από λίγα χρόνια κυρίως στα παιδιά, αν και αυτό δεν υφίσταται σε όλη την Ελλάδα. Στα δημόσια νοσοκομεία που προσφέρουν ιατρική φροντίδα στα παιδιά, οι γνώσεις είναι ακόμη περισσότερες από παλαιότερα και στη χώρα μας είμαστε ευτυχείς που υπάρχει το Πανεπιστημιακό Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», το οποίο αποτελεί πλήρες μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς ERN GENTURIS, όπου παρακολουθούνται αρκετά παιδιά με νευροϊνωμάτωση. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι, παρά την εξαιρετική πλαισίωση που προσπαθούν να παράσχουν οι γιατροί μας, σημαντικά διαδικαστικά θέματα, όπως το να κλείσει ραντεβού ο γονιός στο 1535, παρακωλύουν το έργο τους.

Τέλος, πολλές δυσκολίες αντιμετωπίζουν οι ενήλικοι ασθενείς και εκεί είναι πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα.

— Ενημερώνεστε ως Σύλλογος για πιθανές κλινικές μελέτες στις οποίες θα μπορούσαν να λάβουν μέρος τα παιδιά; Ο Σύλλογός μας συνεργάζεται με τους γιατρούς με αποδεδειγμένη εμπειρία στη νευροϊνωμάτωση, καθώς και με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για τους ασθενείς με NF και υπάρχει διαρκής ενημέρωση για πιθανές κλινικές μελέτες που αφορούν τα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες. Στη συνέχεια ο Σύλλογός μας ενημερώνει τους γονείς για την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες. ■

Λ Ά ΜΠΡ Ί ΝΉ ΣΩΤ Ή ΡΟΠΟΎΛΟΎ

Η Λαμπρινή Σωτηροπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι παντρεμένη και μητέρα. Απόφοιτη Σχολής Λογιστικής και ελεύθερη επαγγελματίας σε τουριστική επιχείρηση και τα τελευταία χρόνια στο χώρο της εστίασης. Ασχολείται με τον εθελοντισμό και έχει ενεργή συμμετοχή ως εκπρόσωπος των ασθενών με νευροϊνωμάτωση, ώστε να διεκδικήσουν την έγκυρη και έγκαιρη πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία. Από το 2013 ως ιδρύτρια και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών με Νευροϊνωμάτωση «Ζωή με NF» έχει καταφέρει με τους συνασθενείς να ευαισθητοποιηθεί και ενημερωθεί το ευρύτερο κοινό για αυτή τη σπάνια νόσο. Συμμετέχει ενεργά σε δράσεις και ημερίδες με άλλους συλλόγους ασθενών εντός και εκτός Ελλάδας, με στόχο την καλύτερη ενημέρωση για τα σπάνια νοσήματα και για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Θέλοντας να ευαισθητοποιήσει, αλλά κυρίως να ενημερώσει γονείς και παιδιά ζήτησε από τον Αγγλικό Σύλλογο Childhood Tumor Trust να τους παραχωρήσει τα δικαιώματα από το παραμύθι που έχουν εκδώσει, που ενημερώνει για τη νευροϊνωμάτωση. Το παραμύθι αυτό εκδόθηκε πριν από λίγες μέρες στην Ελλάδα με τη χορηγία της βιοφαρμακευτικής εταιρείας AstraZeneca και θα διανεμηθεί σε όλα τα παιδιατρικά νοσοκομεία της χώρας, σε κλινικές, σε ειδικά σχολεία κ.α. Ένα παραμύθι που εξηγεί με απλό και κατανοητό τρόπο για τη νευροϊνωμάτωση και τη διάγνωση. Όπως η ίδια λέει, είναι σημαντικό ο γονιός μέσω αυτού του παραμυθιού να γνωρίζει πώς θα μιλήσει στο παιδί του για τη νόσο, να του εξηγήσει με απλά λόγια για ποιο λόγο κάνει τις ετήσιες εξετάσεις. Ότι δεν είναι μόνο και ότι θα έχει μοναδικούς φίλους με την ίδια νόσο που θα τον καταλάβουν και θα το στηρίξουν.

Kyowa Kirin για χαρτοφυλάκιο ορφανών

Η Kyowa Kirin Co., μια παγκόσμια φαρμακευτική εταιρεία εξειδικευμένων θεραπειών με έδρα την Ιαπωνία,

και η GENESIS Pharma, ηγέτιδα εταιρεία φαρμακευτικής

βιοτεχνολογίας που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη

περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ανακοίνωσαν την

εμπορική τους συνεργασία για δύο νέα ορφανά φάρμακα

στην Ελλάδα, στην Κύπρο και τη Μάλτα. Με βάση τους όρους της συμφωνίας, η GENESIS Pharma αναλαμβάνει

την εμπορική διάθεση του burosumab (μπουροσουμάμπη)

για τη θεραπεία της φυλοσύνδετης υποφωσφαταιμίας

και της οστεομαλάκυνσης που προκαλείται από όγκο, καθώς και του mogamulizumab (μογκαμουλιζουμάμπη)

για δύο υπότυπους δερματικού λεμφώματος Τ-κυττάρων που αποτελεί σπάνια μορφή μη-Hodgkin λεμφώματος, έπειτα από τις τοπικές εγκρίσεις.

«Στην Kyowa Kirin σκοπός μας είναι να κάνουμε τους ανθρώπους να χαμογελούν», δήλωσε ο Abdul Mullick, πρόεδρος της Kyowa Kirin International, «και μέσω

της συνεργασίας μας με την GENESIS Pharma, είμαι πραγματικά χαρούμενος που πραγματοποιούμε αυτόν ακριβώς τον σκοπό, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την υποδομή των εταιρειών μας για να διασφαλίσουμε ότι όσοι ζουν με αυτές τις σπάνιες ασθένειες στην Ελλάδα, στην Κύπρο και τη Μάλτα θα έχουν πρόσβαση

στα φάρμακα που χρειάζονται».

Παράλληλα ο Κωνσταντίνος Ευριπίδης, διευθύνων

σύμβουλος της GENESIS Pharma, δήλωσε: «Η καινοτομία

μπορεί να προσφέρει πολύ σημαντικό θεραπευτικό όφε-

λος σε όσους ζουν με χρόνιες και σπάνιες ασθένειες.

Με ένα στοχευμένο όραμα να υποστηρίξουμε αυτούς

τους ασθενείς, φιλοδοξούμε να επεκτείνουμε το ισχυρό

δίκτυο των διεθνών συνεργατών μας που επενδύουν στην υποσχόμενη έρευνα και ανάπτυξη σε τομείς που έχουν θεραπευτικές προκλήσεις. Η Kyowa Kirin είναι μια εταιρεία με μεγάλη ιστορία και δέσμευση στην επιστήμη

αιχμής και είμαστε πολύ χαρούμενοι και περήφανοι που συνεργαζόμαστε για να βοηθήσουμε τους ασθενείς που ζουν με αυτές τις σπάνιες ασθένειες στις χώρες όπου δραστηριοποιούμαστε».

Η ΦΥΛΟΣ Υ ΝΔΕΤΗ ΥΠΟΦΩΣΦΑΤΑΙΜ Ι Α

Η φυλοσύνδετη υποφωσφαταιμία είναι μια σπάνια μεταβολική νόσος των οστών που επηρεάζει παιδιά και ενήλικες. Είναι μια χρόνια και προοδευτική ασθένεια που εμφανίζεται συνήθως στην πρώιμη παιδική ηλικία, προκαλώντας παραμορφώσεις των κάτω άκρων, καθυστέρηση στην ανάπτυξη και πόνο στα οστά και στις αρθρώσεις. Συμπτώματα όπως οδοντικά αποστήματα, οστεοαρθρίτιδα, ενθεσίτιδα (προβλήματα με τους τένοντες) και απώλεια ακοής μπορεί επίσης να αναπτυχθούν κατά την ενηλικίωση. Ως αποτέλεσμα της νόσου, ορισμένοι ενήλικες μπορεί να χρειάζονται ειδικό εξοπλισμό

για τη βελτίωση της κινητικότητάς τους. Οι λειτουργικοί περιορισμοί, καθώς και ο πόνος και η δυσκαμψία που προκαλούνται από τη φυλοσύνδετη υποφωσφαταιμία

μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα των ασθενών να εργαστούν, την κοινωνική τους ζωή, τη συναισθηματική τους ευεξία και την ικανότητά τους για αυτοφροντίδα. Τα άτομα με φυλοσύνδετη υποφωσφαταιμία έχουν ένα γενετικό ελάττωμα στο χρωμόσωμα Χ, το οποίο προκαλεί υπερβολική απώλεια φωσφορικών αλάτων μέσω των ούρων και κακή απορρόφηση από το έντερο, με αποτέλεσμα τα επίπεδα φωσφορικών αλάτων στο αίμα να είναι σταθερά χαμηλά. Τα φωσφορικά άλατα είναι βασικό μέταλλο που απαιτείται για τη διατήρηση των επιπέδων ενέργειας του σώματος, της μυϊκής λειτουργίας και του σχηματισμού υγιών οστών και δοντιών. Η φυλοσύνδετη υποφωσφαταιμία είναι η πιο κοινή μορφή κληρονομικής ραχίτιδας. Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό της

Συνεργασία με την

φαρμάκων

νόσου, αλλά συνήθως κληροδοτείται από έναν γονέα

που φέρει το ελαττωματικό γονίδιο.

Η ΟΣΤΕΟΜΑΛ Α ΚΥΝΣΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕ Ι ΤΑΙ ΑΠ Ο

Ο ΓΚΟ

Η οστεομαλάκυνση που προκαλείται από όγκο, επίσης

γνωστή ως ογκογενής οστεομαλακία, είναι μια επίκτη-

τη διαταραχή που προκαλείται από τυπικά μικρούς, αργά αναπτυσσόμενους καλοήθεις φωσφατουρικούς μεσεγχυματικούς όγκους. Με λιγότερες από 1.000 περιπτώσεις να αναφέρονται στην ιατρική βιβλιογραφία, η

νόσος επηρεάζει κυρίως ενήλικες με μέση ηλικία έναρξης τα 40-45 έτη. Σχετίζεται με προοδευτικά και εξουθενωτικά μυοσκελετικά προβλήματα, που δυσχεραίνουν

τελικά την ικανότητα των ασθενών να εκτελέσουν απλές

καθημερινές δραστηριότητες και επιδρούν συνολικά

στη λειτουργικότητά τους και την κοινωνική τους ζωή.

Η νόσος χαρακτηρίζεται από χρόνια υποφωσφα-

ταιμία που προκαλείται από όγκο(ους) που εκκρίνουν

παθολογικά υψηλή ποσότητα του αυξητικού παράγοντα

ινοβλαστών 23 και μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα

όπως η μειωμένη εντερική απορρόφηση φωσφορικών

αλάτων και η μειωμένη ενεργοποίηση της βιταμίνης D.

Τα πιο κοινά σημάδια και συμπτώματα της νόσου

περιλαμβάνουν πόνο στα οστά, δυσκολία στο βάδισμα, παθολογικά κατάγματα, απώλεια ύψους και μυϊκή αδυναμία. Η μυϊκή αδυναμία και ο πόνος έχουν σοβαρή

επίδραση στη λειτουργικότητα των ασθενών, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς τους να σταθούν όρθιοι

χωρίς βοήθεια, να περπατήσουν και να εργαστούν. Ο πόνος επηρεάζει, επίσης, πολύ την ψυχολογική κατάσταση των ασθενών και τη θετική διάθεση για ζωή. Η νόσος υποδιαγιγνώσκεται ή/και η διάγνωσή της καθυστερεί, με τον έλεγχο των επιπέδων του φωσφόρου στον ορό να καθίσταται σημαντικός στη διαδικασία διάγνωσης.

ΤΟ ΔΕΡΜΑΤΙΚΟ Λ Ε ΜΦΩΜΑ Τ-ΚΥΤΤΑ ΡΩΝ:

ΣΠΟΓΓΟΕΙΔ Η Σ ΜΥΚΗΤ Ι ΑΣΗ ΚΑΙ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ SÉZARY

Η σπογγοειδής μυκητίαση και το σύνδρομο Sézary είναι δύο υπότυποι δερματικού λεμφώματος Τ-κυττάρων, που αποτελεί σπάνια μορφή μη-Hodgkin λεμφώματος

και μπορεί να επηρεάσει το δέρμα, το αίμα, τους λεμφαδένες και τα εσωτερικά όργανα. Προκαλεί παραμορφωτικές δερματικές βλάβες, πολύ μεγάλο κνησμό, διαταραχές ύπνου και ψυχοκοινωνικά προβλήματα και έχει σοβαρή αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής. Η ετήσια επίπτωση του δερματικού λεμφώματος

Τ-κυττάρων στην Ευρώπη είναι περίπου 5,2 νέες περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού και επηρεάζει περίπου 240 άτομα ανά εκατομμύριο. Η σπογγοειδής μυκητίαση αντιπροσωπεύει περίπου το 60% όλων των δερματικών λεμφωμάτων Τ-κυττάρων, έχει τυπικά αργή εξέλιξη και χαρακτηρίζεται από δερματικά συμπτώματα, όπως κηλίδες ή πλάκες, ερυθρότητα δέρματος και όγκους. Το σύνδρομο Sézary είναι πολύ πιο σπάνιο, αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των δερματικών λεμφωμάτων Τ-κυττάρων και είναι πιο επιθετικό όταν ορισθούν υψηλά επίπεδα συμμετοχής του αίματος. Προκαλεί πολύ σοβαρό κνησμό, ολική ερυθρότητα του σώματος (ερυθροδερμία), έντονη απολέπιση του δέρματος και συχνή τριχόπτωση.

Συνήθως απαιτούνται τρία με έξι χρόνια από την έναρξη εκδήλωσης του δερματικού λεμφώματος έως ότου διαγνωστεί ένας ασθενής, σε ορισμένες περιπτώσεις όμως μπορεί να χρειαστούν και αρκετές δεκαετίες. Αυτό μερικές φορές οφείλεται στο ότι το δερματικό λέμφωμα Τ-κυττάρων εμφανίζει πολύ παρόμοια συμπτώματα με άλλες καλοήθεις παθήσεις του δέρματος (π.χ. έκζεμα και ψωρίαση) και σημαίνει ότι πολλοί ασθενείς έχουν μια δύσκολη και χρονοβόρα πορεία μέχρι να λάβουν διάγνωση. ■

Τι είναι η υδρονέφρωση στα παιδιά, τι συμπτώματα έχει και πώς

γίνεται η διάγνωση!

• Η παλινδρόμηση.

• Οι βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας.

• Η ουρητηροκήλη.

• Ο έκτοπος ουρητήρας.

Από τις παραπάνω καταστάσεις κάποιες αντιμετωπίζονται συντηρητικά και άλλες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, έως και απώλεια της λειτουργίας του νεφρού.

Τα συμπτώματα της υδρονέφρωσης εξαρτώνται

από την ηλικία και περιλαμβάνουν:

• Καθυστέρηση στην ανάπτυξη, ειδικά στα βρέφη.

Γράφει ο ΑΧΙΛΛ Ε ΑΣ ΠΛΟΥΜ Ι ΔΗΣ, MD, BSc, MSc, PhD, FEBU, επιμελητής ουρολόγος, Κέντρο Ρομποτικής & Λαπαροενδοσκοπικής Χειρουργικής Ουρολογίας - Ανδρολογίας, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Η ΔΙ ΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ, γνωστή ως υδρονέφρωση, είναι ένας ιατρικός όρος με τον οποίο περιγράφεται η διάταση της νεφρικής πυέλου από ούρα που δεν μπορούν να παροχετευτούν προς την ουροδόχο κύστη.

Αυτό μπορεί να συμβεί συνηθέστερα εξαιτίας κάποιας απόφραξης ή στένωσης ή ακόμα και παλινδρόμησης των ούρων.

Από μόνη της η διάταση δεν συνιστά πάθηση, αλλά

βασικό σύμπτωμα υποκείμενων καταστάσεων, όπως

είναι:

• Το σύνδρομο πυελοουρητηρικής συμβολής.

• Ο μεγαουρητήρας.

• Η στένωση κυστεοουρητηρικής συμβολής.

• Πόνο στην πλάγια κοιλιακή χώρα ή στην οσφύ που αντανακλά στην κατώτερη κοιλιακή χώρα ή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.

• Προβλήματα από το κατώτερο ουροποιητικό, όπως πόνος κατά την ούρηση, επιτακτικότητα ή συχνοουρία.

• Ναυτία ή τάση για έμετο.

• Πυρετός.

Η υδρονέφρωση στα παιδιά μπορεί να διαγνωστεί με υπέρηχο από τη βρεφική μέχρι και την εφηβική ηλικία και μάλιστα μερικές φορές κατά τη διάρκεια ενός προγεννητικού υπερηχογραφικού ελέγχου (στην εγκυμοσύνη). Στη συνέχεια ο παιδίατρος ή ο παιδοουρολόγος θα προτείνει περαιτέρω ειδικές εξετάσεις της λειτουργικότητας του νεφρού και της ουροδόχου κύστεως.

ΤΙ Ε Ι ΝΑΙ Η ΠΥΕΛΟΠΛΑΣΤΙΚ Η ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ; Όπως προαναφέρθηκε, μία από τις αιτίες της διάτασης του νεφρού είναι η στένωση της πυελοουρητηρικής συμβολής. Με απλά λόγια, τα ούρα που παράγονται από το νεφρό και συγκεντρώνονται στην πύελο του νεφρού δεν παροχετεύονται προς τον ουρητήρα

Ρομποτική Χειρουργική στα παιδιά για παθήσεις

λόγω στένωσης αυτού. Η χειρουργική αποκατάσταση αυτού του προβλήματος ονομάζεται πυελοπλαστική, όπου ο χειρουργός, εφαρμόζοντας τεχνικές

πλαστικής χειρουργικής, αφαιρεί το αποφραγμένο

τμήμα του ουρητήρα και επανενώνει τη νεφρική πύελο με τον ουρητήρα. Με τον τρόπο αυτόν αποκαθίσταται η ομαλή αποχέτευση των ούρων δημιουργώντας μία νέα υγιή αναστόμωση (πυελοουρητηρική).

Η πυελοπλαστική είναι ενδεδειγμένη όταν υπάρχουν τα

παρακάτω συμπτώματα:

• Μεγάλη διάταση του νεφρού.

• Πόνος και άλλα συμπτώματα απόφραξης, ειδικά

μετά από λήψη άφθονων υγρών.

• Αιματουρία.

• Ουρολοιμώξεις.

• Επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤ Η ΜΑΤΑ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚ Η Σ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η Σ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙ Α;

Η ελάχιστα επεμβατική προσπέλαση με το ρομποτικό σύστημα πραγματοποιείται μέσω 3 πολύ μικρών οπών στην κοιλιακή χώρα στα παιδιά. Ο χειρουργός, χάρη στην ακρίβεια των κινήσεων των ρομποτικών βραχιόνων και την άριστη τρισδιάστατη ορατότητα που διαθέτει το ρομποτικό σύστημα, εξασφαλίζει την καλύτερη παρασκευή των αγγείων γύρω από τον ουρητήρα

και την άρτια επανένωση του ουρητήρα με τη νεφρική

πύελο με ραφές ακριβείας.

Η Ρομποτική Χειρουργική επιτρέπει την ακριβή διόρ-

θωση του προβλήματος, σε σύντομο χειρουργικό χρόνο, με μικρότερη απώλεια αίματος, λιγότερο πόνο, μικρό-

τερη μετεγχειρητική νοσηλεία και γενικά γρηγορότερη

ανάρρωση και επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού σε σύγκριση με την ανοιχτή Χειρουργική.

Όλα αυτά τα πλεονεκτήματα καθιστούν τη Ρομποτική Χειρουργική εξαιρετικά ασφαλή και κατάλληλη χειρουργική

μέθοδο ακόμη και σε μικρές ηλικίες παιδιών.

Η ΡΟΜΠΟΤΙΚ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η Ε Ι ΝΑΙ Κ ΑΤΙ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜ ΟΖΕΤΑΙ ΚΑΙΡ Ο ΣΤΑ ΠΑΙΔΙ Α;

Η Ρομποτική Χειρουργική είναι μια εξελιγμένη ελάχιστα επεμβατική τεχνική, η οποία ξεκίνησε από τους ενήλικες και πλέον με την εμπειρία και την προσαρμογή με τα κατάλληλα εργαλεία εφαρμόζεται και στα παιδιά. Σε κέντρα αναφοράς Παιδοουρολογίας στο εξωτερικό η Ρομποτική

Χειρουργική εφαρμόζεται επί σειρά ετών με επιτυχία. Ένα από αυτά τα κέντρα είναι και το Πανεπιστήμιο της Γάνδης στο

Βέλγιο, όπου η κλινική μας απέκτησε

εμπειρία και συνεχίζει να συνεργάζεται μέχρι και σήμερα. Πρόσφατα μάλιστα σε παγκόσμιο συνέδριο Παιδοουρολογίας όπου συμμετείχαν γνωστοί χειρουργοί διεθνούς βεληνεκούς, από Ευρώπη

και Αμερική, είχαμε την τιμή να παρουσιάσουμε την εμπειρία μας αυτή. ■

Ά Χ Ί ΛΛ ΕΆ Σ ΠΛΟΎ ΜΊΔ Ή Σ

Ο Δρ Αχιλλέας Πλουμίδης διαθέτει τεράστια εμπειρία στη διαχείριση και αντιμετώπιση όλων των ουρολογικών παθήσεων, ακόμα και των πλέον σπάνιων και περίπλοκων καταστάσεων, εφαρμόζοντας τις πλέον σύγχρονες και καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Χάρη στην εκπαίδευσή του στη Ρομποτική Χειρουργική, πρώτα στο παγκοσμίου φήμης ογκολογικό κέντρο Karolinska Institutet, στη Σουηδία, και κατόπιν στο OLV Vattikuti Robotic Surgery Institute, στο Βέλγιο, εξειδικεύτηκε στην πραγματοποίηση επεμβάσεων στο κατώτερο (προστάτης, ουροδόχος κύστη, λεμφαδένες) και ανώτερο ουροποιητικό (νεφροί, ουρητήρας), καθώς και στην Ουρογυναικολογία, με τη χρήση ρομποτικού συστήματος, διασφαλίζοντας για τους ασθενείς του το βέλτιστο δυνατό χειρουργικό κι αισθητικό αποτέλεσμα με μέγιστη ασφάλεια και ελάχιστη ταλαιπωρία.

Παράλληλα, μετεκπαιδεύτηκε σε Ενδοουρολογία, Λαπαροσκοπική Χειρουργική, Λιθίαση και Εύκαμπτη Ουρητηροσκόπηση στο Hopital Tenon, Universitι Pierre et Marie Curie στο Παρίσι, καθώς επίσης στην Παιδοουρολογία και την Πλαστική Γεννητικών Οργάνων και Ουρήθρας στο Πανεπιστημιακό Ουρολογικό Κέντρο της Γάνδης, στο Βέλγιο, και το Sava Perovic Foundation, στο Βελιγράδι (visiting fellow).

Διατηρεί θέση εκπαιδευτή Ρομποτικής και Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής στο ORSI Robotic Training Center και σε πρόγραμμα Ρομποτικής Χειρουργικής για Παιδοουρολόγους στο OLV Vattikuti Robotic Surgery Institute.

Το 2013 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και σήμερα διδάσκει στην Ιατρική Σχολή στο Μεταπτυχιακό «Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική, Ρομποτική Χειρουργική και Τηλεχειρουργική», όντας υπεύθυνος για την πρακτική εκπαίδευση των ιατρών στη Ρομποτική Χειρουργική.

Τα τεχνητά

γλυκαντικά μπορεί

να αυξάνουν

τον κίνδυνο καρδιαγγειακής

νόσου

ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Ή ΠΟΤΑ ΜΕ ΠΟΛΛΗ ΖΑΧΑΡΗ τείνουν

να έχουν περισσότερες θερμίδες, με αποτέλεσμα η

συχνή κατανάλωσή τους να οδηγεί σε παχυσαρκία

και άλλα επακόλουθα προβλήματα, όπως σακχαρώ-

δη διαβήτη. Στην προσπάθεια μείωσης κατανάλω-

σης της ζάχαρης, μπορεί τελικά να χρησιμοποιούμε

συχνά τεχνητά γλυκαντικά. Τα ευρήματα όμως μιας μελέτης με περισσότερα από 100.000 άτομα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «BMJ», καταδεικνύουν ότι τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.

Οι καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της

Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της μελέτης αυτής.

Πρόκειται για προοπτική μελέτη με πληθυσμό 103.388 συμμετεχόντων από τη γαλλική κοόρτη

NutriNet-Santé. Εξέτασε τις πιθανές συσχετίσεις

μεταξύ καρδιαγγειακής νόσου και τεχνητών γλυκαντικών από όλες τις διατροφικές πηγές, όπως ποτά, επιτραπέζια γλυκαντικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, αρτοσκευάσματα και γλυκά. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η καθημερινή πρόσληψη τεχνητών γλυκαντικών

συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής

νόσου συνολικά. Παράλληλα, τα τεχνητά γλυκαντικά συσχετίστηκαν επίσης σημαντικά με αυξημένο

κίνδυνο για αγγειακή εγκεφαλική νόσο.

Συγκεκριμένα, η καθημερινή πρόσληψη ακεσουλφάμης και σουκραλόζης συσχετίστηκε με

40% και 31% αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, αντίστοιχα. Η πρόσληψη ασπαρτάμης συσχετίστηκε

με 17% αυξημένο κίνδυνο για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

ξέρουμε για το

πόσο νερό πρέπει

να πίνουμε!

ΟΛΟΙ ΕΧΟΥΜΕ ΑΚΟΥΣΕΙ την παλιά συμβουλή να πίνουμε 8 ποτήρια νερό την ημέρα. Αλλά αν δεν το κάνετε, μην ανησυχείτε: αυτή η συμβουλή δεν είναι ίδια για όλους. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε

πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Science», η κατανάλωση 8 ποτηριών νερού την ημέρα είναι περιττή για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες. Η συμβουλή δεν λαμβάνει υπόψη το νερό που λαμβάνουμε από το φαγητό μας και άλλα ροφήματα, όπως ο καφές και το τσάι. Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι οι ανάγκες για νερό διαφέρουν από άτομο σε άτομο και εξαρτώνται από ποικίλους παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το μέγεθος του σώματος, τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και το κλίμα της περιοχής. Αναλυτικότερα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο ημερήσιος κύκλος νερού ενός ατόμου καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος του σώματός του και από το επίπεδο σωματικού λίπους του, το οποίο περιέχει λιγότερο νερό από τους μυς και άλλα όργανα. Όσο περισσότερη άλιπη μάζα έχει ένα άτομο τόσο περισσότερο νερό χρειάζεται. Δεδομένου ότι οι άνδρες τείνουν να έχουν μεγαλύτερο σώμα και λιγότερο σωματικό λίπος σε σύγκριση με τις γυναίκες, γενικά χρειάζονται περισσότερο νερό ημερησίως.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι το πόσο νερό χρειαζόμαστε αλλάζει κατά τη διάρκεια της ζωής. Γενικά, οι ανάγκες σε νερό κορυφώθηκαν μεταξύ ατόμων 20 ως 50 ετών και μετά μειώθηκαν παράλληλα με την επιβράδυνση του μεταβολισμού. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει επειδή η ποσότητα νερού εξαρτάται εν μέρει από το μεταβολισμό και από το πόσες θερμίδες καταναλώνονται.

Η μελέτη επίσης κατέδειξε ότι δύο άλλοι σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν τις ανάγκες σε νερό είναι το κλίμα της περιοχής διαβίωσης και το αν κάποιος κάνει καθιστική ζωή.

Πόσο νερό λοιπόν πρέπει να πίνουμε; Η απάντηση με βάση τη μελέτη αυτή είναι απλή: να πίνουμε νερό όταν διψάμε, αρκεί να παρακολουθούμε και να δίνουμε πράγματι σημασία στις ανάγκες του σώματός μας για ενυδάτωση.

ανατρέπει όσα

ΕΛ Ε ΝΗ ΒΑΣΙΛ ΑΤΟΥ-ΚΟΣΜ Ι ΔΗ

Παιδίατρος αιματολόγος-ογκολόγος, διευθύντρια Ογκολογικού

Κέντρου Παίδων & Εφήβων, Παίδων ΜΗΤΕΡΑ ΟΙ

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ είναι μια από τις πιο

«δύσκολες» ασθένειες, που γίνεται ακόμα πιο απειλητική

όταν εμφανίζεται σε παιδιά και εφήβους, δεδομένου ότι

προκαλεί αισθήματα φόβου, άγχους, ενοχής (τι έκανα

ή τι δεν έκανα και αρρώστησε το παιδί μου), καθώς

αυξάνει την ψυχολογική πίεση στους γονείς και στην

υπόλοιπη οικογένεια των ασθενών. Το αποτέλεσμα με-

ταξύ άλλων είναι να υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις

«παραμορφωμένη» εικόνα για τη νόσο. Τι ισχύει, λοιπόν, πραγματικά; Η Ελένη Βασιλάτου-Κοσμίδη, παιδίατρος αιματολόγος-ογκολόγος, διευθύντρια Ογκολογικού

Κέντρου Παίδων & Εφήβων Παίδων ΜΗΤΕΡΑ, σε συνέ-

ντευξη που μας παραχώρησε μας ενημερώνει για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.

— Σε τι ποσοστό εμφανίζεται καρκίνος στα παιδιά

και τους εφήβους;

Ο καρκίνος στα παιδιά αποτελεί το 1% και στους εφήβους το 4-5% περίπου των καρκίνων στον άνθρωπο. Ωστόσο, παρά τη σπανιότητα, ευθύνεται για τους περισσότερους

θανάτους από νόσο σε παιδιά μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής. Αξίζει να αναφερθεί ότι η κύρια αιτία θανάτου σε

παιδιά μέχρι την ηλικία των 14 χρόνων είναι τα ατυχήματα. Ένα στα 250-300 άτομα θα αναπτύξει κάποιον τύπο

καρκίνου πριν από την ηλικία των 20 χρόνων.

— Πώς μπορεί να προληφθεί η νόσος;

Σε αντίθεση με τον καρκίνο στην ενήλικη ζωή, επίσημες

οδηγίες και προσυμπτωματικός έλεγχος (screening) για τον καρκίνο στα παιδιά και τους εφήβους δεν υπάρχουν.

Ωστόσο συνιστάται η αποφυγή έκθεσης σε ιονίζουσα ακτινοβολία (υπερβολές σε απεικονιστικές εξετάσεις όπως αξονικές, ακτινογραφίες κ.λπ.) ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης της μητέρας, αλλά και αργότερα στα παιδιά. Συμβουλές και οδηγίες αποφυγής έκθεσης στον ήλιο, αποφυγής καπνίσματος και επιλογής ενδεδειγμένης διατροφής και άσκησης προφυλάσσουν από ανάπτυξη καρκίνου στην ενήλικη ζωή. Στα παιδιά και στους εφήβους η ευαισθητοποίηση και η γνώση του παι-

διάτρου έχουν ως συνέπεια την έγκαιρη διάγνωση, που

αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για άμεση έναρξη της ενδεδειγμένης αγωγής. Επίσης η παρουσία ορισμένων

κλινικών ευρημάτων, όπως κηλίδες δέρματος, ευρημάτων μη φυσιολογικών από τα μάτια, όπως διογκώσεις, πρόπτωση του βολβού, οξεία εμφάνιση στραβισμού,

όπως επίσης συμπτωμάτων που επιμένουν θα πρέπει

να εκτιμηθούν ανάλογα.

— Έχει αυξηθεί η συχνότητα καρκίνου σε παιδιά

και εφήβους;

Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται κατά 0,6% κάθε χρόνο, το οποίο σημαίνει αύξηση της συχνότητας κατά 25%

τα τελευταία 40 χρόνια. Η αύξηση αποδίδεται σε πλέ-

ον σύγχρονα διαγνωστικά μέσα και σε παραπομπή σε

εξειδικευμένα τμήματα και κλινικές (οπότε και γίνεται

καταγραφή περιστατικών), αλλά και σε άλλους μη τεκμηριωμένους λόγους.

— Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας;

Σε περίπου 10-15% των περιπτώσεων αναγνωρίζεται

οικογενειακό ιστορικό νόσησης από τον ίδιο ή σχετι-

κό τύπο όγκου ή και σαφής κληρονομική επιβάρυνση, ωστόσο απαιτείται επιβεβαίωση της κληρονομικότητας

με ειδικό γενετικό έλεγχο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα σαφούς συμμετοχής της κληρονομικότητας διαπιστώνεται στο ρετινοβλάστωμα (όγκος του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του οφθαλμού). Υπάρχουν, επίσης, ορισμένα «σύνδρομα» (π.χ. σύνδρομο Down, σύνδρομο Li-Fraumeni) και άλλα

κληρονομικά νοσήματα (π.χ. νευροϊνωματώσεις), τα οποία προδιαθέτουν στην ανάπτυξη καρκίνου σε παιδιά και εφήβους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες που να ενοχοποιούν τους εμβο-

λιασμούς ως πιθανή αιτία και θα πρέπει να ενθαρρύνονται οι γονείς να ακολουθούν τυπικά το προτεινόμενο

από την Παιδιατρική Εταιρεία πρόγραμμα εμβολιασμών.

— Ποιες είναι οι πιο συχνές μορφές καρκίνου; Η πιο συχνή μορφή καρκίνου είναι η λευχαιμία και συγκεκριμένα η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία και ακολουθούν όγκοι προερχόμενοι από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, τα λεμφώματα και άλλοι όγκοι όπως το νευροβλάστωμα, οι όγκοι νεφρού και τα σαρκώματα. Στους εφήβους, εκτός των παραπάνω, είναι δυνατόν

να διαπιστωθούν και όγκοι ενηλίκου τύπου, όπως π.χ. καρκίνος θυρεοειδούς.

— Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου σε παιδιά και εφήβους;

Τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά και παρατηρούνται

σε πολλά νοσήματα της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας. Πριν χρόνια, ο Σύλλογος Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια ΦΛΟΓΑ, σε συνεργασία με το Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» και την υπογράφουσα, εξέδωσε ανάλογο ενημερωτικό φυλλάδιο, όπου τα αρχικά γράμματα

των παρακάτω λέξεων στην πρόταση «Μαμά Άρχισε Πάλι Να Με Πονάει» παραπέμπουν στα συχνότερα συμπτώματα:

• Μάζα (όγκος) σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.

• Αιμορραγία από το δέρμα ή τα ούλα ή τη μύτη κ.λπ.

• Πυρετός που παρατείνεται, δεν σχετίζεται με λοίμωξη ή συνδυάζεται με άλλα ύποπτα συμπτώματα.

• Νευρολογικά συμπτώματα (κεφαλαλγία, σπασμοί, πρόβλημα στη βάδιση, πρωινοί έμετοι κ.λπ.).

• Μάτια με διόγκωση, στραβισμό, πρόπτωση, μελανιές κ.λπ.

• Πόνος στα οστά, στο κεφάλι ή σε άλλο σημείο του σώματος.

— Πώς αντιμετωπίζεται η νόσος; Στα παιδιά και τους εφήβους οι περισσότερες μορφές καρκίνου απαντούν στην ενδεδειγμένη θεραπεία, η οποία εξαρτάται από το είδος της νόσου και τα ειδικά χαρακτηριστικά της, το στάδιο και άλλους σύγχρονους κλινικούς και εργαστηριακούς παράγοντες. Χορήγηση χημειοθεραπείας, συνδυασμός χημειοθεραπείας και χειρουργικής παρέμβασης με ή χωρίς ακτινοθεραπεία, μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων επιλέγονται με βάση τα χαρακτηριστικά της νόσου. Διεθνώς όπως και στη χώρα μας, με κύριο υποστηρικτή την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΕΕΠΑΟ), τα παιδιά και οι έφηβοι αντιμετωπίζονται με συμμετοχή σε ευρωπαϊκά ή διεθνή θεραπευτικά πρωτόκολλα, τα οποία ακολουθούνται αυστηρά μετά από ενυπόγραφη συγκατάθεση των γονιών, σε οργανωμένες ειδικές παιδιατρικές ογκολογικές κλινικές υπό την εποπτεία εξειδικευμένης και έμπειρης ιατρονοσηλευτικής ομάδας. Η ψυχολογική υποστήριξη που απευθύνεται τόσο στον πάσχοντα όσο και στην οικογένειά του (γονείς, αδέλφια κ.λπ.) θεωρούνται απαραίτητο κομμάτι της αντιμετώπισης, όπως είναι και η εξειδικευμένη υποστηρικτική φροντίδα που περιλαμβάνει αντιμετώπιση παρενεργειών που απορρέουν από την ίδια τη νόσο ή από τη θεραπεία (πόνος, έμετος, λοίμωξη κ.λπ.).

— Ποια είναι τα αποτελέσματα της θεραπείας; Η πρόγνωση στα παιδιά και τους εφήβους που νόσησαν από καρκίνο είναι καλή. Τέσσερα στα πέντε παιδιά ή

εφήβους που νοσούν θεραπεύονται. Αυτά τα αποτελέσματα δυστυχώς αφορούν ΜΟΝΟ το 20% των ασθενών

που ζουν σε ανεπτυγμένες χώρες όπου κατατάσσεται και

η χώρα μας. Σήμερα 1/500-600 νέους ενήλικες ηλικίας

20-39 χρόνων έχει επιβιώσει από τον καρκίνο από τον

οποίο νόσησε ως παιδί ή έφηβος. Στην Ελλάδα ο σύλλογος ΚΥΤΤΑΡΟ αγκαλιάζει την ομάδα αυτή των νέων

ατόμων. Ωστόσο η ομάδα αυτή των νέων ανθρώπων

πρέπει να παρακολουθείται συστηματικά και υπεύθυνα, έτσι ώστε να προλαμβάνονται, αλλά και να αποτυπώ-

νονται τα πιθανά προβλήματα από την προηγηθείσα

νόσο και τη θεραπεία.

— Στο Παίδων ΜΗΤΕΡΑ λειτουργεί «ΙΑΤΡΕΙΟ Νι.Κα.», δηλαδή Ιατρείο Νικητών Καρκίνου. Μπορείτε να

μας περιγράψετε το ρόλο του;

Τα παιδιά και οι έφηβοι, ενώ ανέχονται τις οξείες τοξι-

κότητες από τη θεραπεία, είναι ευάλωτοι στις απώτερες

επιπτώσεις. Έχει διαπιστωθεί ότι ένα σημαντικό ποσοστό

των θεραπευμένων από καρκίνο νέων ατόμων εμφανί-

ζει τοξικότητα από ένα ή περισσότερα όργανα αρκετά

χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας, που ενδέχεται να

επηρεάζει την ποιότητα της ζωής τους ή και να είναι

απειλητική για τη ζωή τους.

Στο Παίδων ΜΗΤΕΡΑ, γνωρίζοντας τη σημασία συστηματικής παρακολούθησης των νέων αυτών ανθρώπων, στην Ογκολογική Κλινική παιδιών και εφήβων, δημιουργήθηκε Ιατρείο Εξατομικευμένης Παρακολούθησης Νι.Κα. (νικητών καρκίνου) με υπεύθυνο τον παιδίατρο ογκολόγο Απόστολο Πουρτσίδη.

Στο Ιατρείο αυτό καταγράφονται

λεπτομέρειες που

σχετίζονται με παράγοντες όπως ο τύπος του καρκίνου (λευχαιμία, λέμφωμα ή κάποιος άλλος όγκος), η ηλικία κατά την αρχική διάγνωση, η χορηγηθείσα θεραπεία (συγκεκριμένα φάρμακα, συνολική δόση ορισμένων από αυτά, χορήγηση ή μη ακτινοθεραπείας, πεδίο και δόση, χειρουργικές επεμβάσεις, μεταμόσχευση μυελού των οστών κ.λπ.) και η ηλικία στην παρούσα φάση. Αυτό απαιτεί την αναζήτηση του ιστορικού από τους τότε θεράποντες γιατρούς, που είναι βέβαιο ότι γνωρίζουν τη σημασία της συνέχισης της παρακολούθησης. Με βάση τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν, οι αποθεραπευμένοι νέοι επισκέπτονται τους συνεργαζόμενους με το πρόγραμμα Νι.Κα. γιατρούς συγκεκριμένων ειδικοτήτων και διενεργούνται οι κατάλληλες αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις. Μετά την εκτίμηση των αποτελεσμάτων από τις εξετάσεις, εκπονείται το εξατομικευμένο πρόγραμμα παρακολούθησης. Επιπλέον, με τη σύμφωνη γνώμη των συμμετεχόντων ιαθέντων νέων, αξιολογούνται πληροφορίες που σχετίζονται με την επαγγελματική, κοινωνική και οικογενειακή τους κατάσταση σήμερα, τηρώντας βεβαίως τους κανόνες του σεβασμού των προσωπικών δεδομένων. Στο πρόγραμμα Νι.Κα. καταβάλλεται κάθε προσπάθεια από όλη τη διεπιστημονική ομάδα, έτσι ώστε να λειτουργεί με υπευθυνότητα, σοβαρότητα, διακριτικότητα, επιστημονική γνώση και τους κανόνες της ηθικής και της δεοντολογίας. ■

ΕΛ Ε Ν Ή ΒΆ Σ Ί ΛΆΤΟΎ-ΚΟΣΜΊΔ Ή

Η Ελένη Βασιλάτου-Κοσμίδη γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1972 με «Άριστα», διατηρώντας τον τίτλο υποτρόφου του ΙΚΥ με βαθμό >8,5 κάθε χρόνο καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών της. Μετά το πέρας της υποχρεωτικής υπηρεσίας

υπαίθρου στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων και την επιτυχή διεκπεραίωση των εξετάσεων ECFMG (Educational Council for Foreign Medical Graduates), μετεκπαιδεύτηκε στις ΗΠΑ (1974-1979) στο Sinai Hospital στη Γενική

Παθολογία και στο Wayne State University και συγκεκριμένα στο Children’s Hospital of Michigan στη Γενική Παιδιατρική και στην υποειδικότητα της Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας.

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1979 και κατέλαβε τη θέση επιμελήτριας στη Β’ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», όπου οργάνωσε το Τμήμα Παιδιατρικής Ογκολογίας του νοσοκομείου (1979-1984). Στη συνέχεια το τμήμα έλαβε άδεια σκοπιμότητας, έγινε ανεξάρτητο και υπήρξε το πρώτο παιδιατρικό ογκολογικό τμήμα στην Ελλάδα με κλινική νοσηλευομένων ασθενών, Εξωτερικό Ιατρείο και Κλινική Ημέρας. Από το 1984 έως το 1986 κατέλαβε τη θέση του επιστημονικά υπεύθυνου γιατρού. Το 1980 έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθμό «Άριστα».

Το 1986 κατέλαβε τη θέση διευθύντριας του Ογκολογικού Τμήματος του νοσοκομείου, θέση την οποία κατείχε ως συντονίστρια διευθύντρια μέχρι 31/12/2013.

Στη συνέχεια και μέχρι σήμερα είναι επιστημονική συνεργάτις σε θέματα Παιδιατρικής Ογκολογίας στη Β’ Πανεπιστημιακή Κλινική του ΕΚΠΑ συμμετέχοντας στο εκπαιδευτικό έργο με μαθήματα στους φοιτητές Ιατρικής 6ου έτους. Από τον Φεβρουάριο του 2014 εργάζεται στο Παίδων ΜΗΤΕΡΑ ως διευθύντρια της Ογκολογικής Κλινικής παιδιών και εφήβων, στην οποία επιπλέον ανήκουν το Ιατρείο Αποθεραπευμένων Νι.Κα. και η Μονάδα Αυτόλογης Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων.

Γράφει η ΕΛ Ε ΝΗ ΦΟΥΡΛ Α ΝΗ, παιδίατρος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνη Εξωτερικών Ιατρείων Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚ Α ΑΤΥΧ Η ΜΑΤΑ είναι η πρώτη αιτία θανάτου στα παιδιά παγκοσμίως. Τα αγόρια κινδυνεύουν περισσότερο από τα κορίτσια. Η αυξημένη συχνότητα

των παιδικών ατυχημάτων οφείλεται σε κάποιες ιδιαι-

τερότητες της παιδικής ηλικίας, όπως είναι η αυξημένη

περιέργεια και η τάση για εξερεύνηση, η έλξη από τη γοητεία της περιπέτειας, η μικρή αντίληψη του κινδύνου και ο μειωμένος συντονισμός των κινήσεων.

Το 1/3 του συνόλου των παιδικών ατυχημάτων συμ-

βαίνει στο σπίτι και στον περιβάλλοντα χώρο. Συνηθέστεροι χώροι όπου συμβαίνουν τα ατυχήματα είναι το καθιστικό, η κουζίνα, το λουτρό, το υπνοδωμάτιο, η βεράντα και η αυλή του σπιτιού.

Τα πιο συχνά ατυχήματα που συμβαίνουν είναι τα εξής:

1. Τραυματισμοί Προκαλούνται από επικίνδυνα παιχνίδια και αντικείμενα (αιχμηρά, γυάλινα), έπιπλα με απότομα άκρα, εργαλεία, δαγκώματα ζώων ή χτυπήματα από άλλα αδέλφια.

2. Πνιγμός – Ασφυξία Προκαλείται από κορδέλες, που μπορεί να τις περάσουν τα μικρά παιδιά στο λαιμό ή από πλαστικές σακούλες

που τις φοράνε στο κεφάλι ή από νερό, που υπάρχει

σε μπανιέρα, κουβάδες ή λεκάνες.

Ατυχήματα στο σπίτι: συμβουλές προς τους γονείς για

την ασφάλεια των παιδιών!

3. Πτώσεις

Μπορεί να παρουσιάσουν πτώση από κούνια, καροτσάκι, κρεβάτι, αλλαξιέρα, relax, στράτα, σκάλες, έπιπλα, πάτωμα και πιο σπάνια από παράθυρα ή απροστάτευτα

κάγκελα στις βεράντες.

4. Ξένα Σώματα

Τα παιδιά συνηθίζουν να βάζουν ξένα σώματα στη μύτη, στα αυτιά και στο στόμα. Τα τελευταία καταλήγουν άλλοτε

στο στομάχι κι άλλοτε στους πνεύμονες. Συνηθέστερα ξένα

σώματα είναι οι ξηροί καρποί, μπαταρίες, κέρματα, κουμπιά, χάντρες και άλλα μικρά αντικείμενα, αιχμηρά ή μη.

5. Δηλητηριάσεις

Προκαλούνται από τη λήψη φαρμάκων, φυτών, τσιγάρου

και ειδών οικιακής χρήσης (καθαριστικά, οινοπνευματώδη, εντομοαπωθητικά).

6. Εγκαύματα Προκαλούνται από αντικείμενα των οποίων η θερμοκρασία υπερβαίνει το όριο αντοχής του δέρματος (ζεστό νερό ή μέταλλο, φλόγα, ηλεκτροφόρα καλώδια, χημικές ουσίες).

7. Ηλεκτροπληξία

Προκαλείται συνήθως από τις πρίζες του σπιτιού.

ΣΥΜΒΟΥΛ Ε Σ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕ Ι Σ

1. Εκτιμήστε τους κινδύνους που απειλούν το παιδί σας.

2. Μην αφήνετε ποτέ μόνο του το μικρό παιδί, χωρίς την επίβλεψή σας.

3. Διαμορφώστε ένα περιβάλλον ασφαλές:

• Απομακρύνετε επικίνδυνα έπιπλα.

• Φροντίστε ώστε τα πατώματα να μη γλιστρούν και οι σκάλες να μην είναι απότομες.

• Τοποθετήστε θύρες ασφαλείας, τόσο στην κορυφή όσο και στο τέλος της σκάλας.

• Ασφαλίστε όλα τα ντουλάπια και τα συρτάρια.

• Τοποθετήστε ασφάλειες στα παράθυρα και στην εξωτερική πόρτα, καθώς και προεκτάσεις στα κάγκελα των μπαλκονιών.

• Απομακρύνετε γλάστρες ή άλλα αντικείμενα από σημεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει το παιδί για ανέβασμα σε παράθυρα ή μπαλκόνια.

• Φροντίστε να φωτίζονται επαρκώς οι διάδρομοι τη νύχτα.

• Οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις πρέπει να τοποθετούνται με προδιαγραφές ασφαλείας και να είναι καλά συντηρημένες.

• Οι πρίζες πρέπει να καλύπτονται με ειδικά καλύμματα και να βρίσκονται σε ύψος που δεν φθάνουν τα παιδιά.

• Τοποθετήστε ανιχνευτές καπνού, καθώς και πυροσβεστήρα στο σπίτι και μάλιστα σε προσιτό σημείο.

4. Όλα τα έπιπλα στο παιδικό δωμάτιο να τηρούν τους κανόνες ασφαλείας.

• Μη χρησιμοποιείτε υπερυψωμένη κλίνη (τύπου κουκέτας) σε παιδιά κάτω των 6 ετών.

• Τοποθετήστε προστατευτικά κιγκλιδώματα στις αλλαξιέρες του μωρού και στα παιδικά κρεβατάκια.

• Χρησιμοποιήστε ζώνη για την ασφαλή τοποθέτηση των παιδιών στα καρότσια και στις παιδικές καρέκλες.

• Ο φωτισμός στα παιδικά δωμάτια πρέπει να είναι κεντρικός.

• Τα φωτιστικά δαπέδου και τα πορτατίφ μπορούν να γίνουν αιτία ηλεκτροπληξίας.

• Μην αφήνετε για πολλές ώρες σε λειτουργία θερ-

μάστρες υγραερίου ή πετρελαίου και κυρίως στη διάρκεια του ύπνου.

5. Μην αφήνετε εκτεθειμένα μικροπράγματα (κουμπιά, χάντρες, μπαταρίες, ξηρούς καρπούς κ.ά. αντικείμενα), που μπορεί να προκαλέσουν την περιέργεια των μικρών παιδιών.

6. Απομακρύνετε φάρμακα, ποτά, τσιγάρα, μπογιές, είδη καθαρισμού και εντομοκτόνα από σημεία που είναι προσιτά στα παιδιά.

7. Κρύψτε σπίρτα και αναπτήρες και μην αφήνετε αποτσίγαρα στα τασάκια.

8. Μην αφήνετε εκτεθειμένο το σίδερο σιδερώματος κι αναμμένες ή ακάλυπτες τις εστίες της κουζίνας.

9. Ελέγχετε τη θερμοκρασία του νερού πριν μπει το παιδί στην μπανιέρα.

10. Τοποθετήστε αντιολισθητικά πατάκια ασφαλείας

στο μπάνιο.

11. Μην αγοράζετε παιχνίδια ακατάλληλα για την ηλικία του παιδιού.

12. Μην αφήνετε τα παιδιά να παίζουν με κορδόνια, πλαστικές σακούλες, αιχμηρά αντικείμενα.

13. Τοποθετήστε σε εμφανές σημείο τον αριθμό του Κέντρου Δηλητηριάσεων και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Τα ατυχήματα είναι η κυριότερη παιδική ασθένεια. Για να μειωθούν οι πιθανότητες ενός ατυχήματος στο σπίτι χρειάζεται φροντίδα εκ μέρους των γονιών και κυρίως σωστή και συνεχή επιτήρηση, ιδιαίτερα των μικρότερων παιδιών («εξερευνητών»).

Ισχύει κι εδώ ο κανόνας ότι «η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία». ■

ΕΛ Ε Ν Ή ΦΟΎ ΡΛΆΝ Ή Η Ελένη Φουρλάνη είναι πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ έχει ολοκληρώσει τη διδακτορική της διατριβή με άριστα. Ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική Ειδικότητα στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Εργάσθηκε στο Τμήμα Λοιμώξεων της Α' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Χωρέμειο Ερευνητικό Εργαστήριο) με διεξαγωγή εργαστηριακών εξετάσεων και ενασχόληση με την έρευνα. Είναι επιστημονική υπεύθυνη των εξωτερικών ιατρείων της Παιδιατρικής Κλινικής του ΜΗΤΕΡΑ.

Συμβουλευτική

Γραμμή 115 25

της Ένωσης «Μαζί

για το Παιδί»

Η ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ 115 25 της Ένωσης

«Μαζί για το Παιδί»

βρίσκεται από το 2009 δίπλα σε

γονείς, εκπαιδευτικούς και εφήβους. Παρέχει δωρε-

άν συμβουλευτική υποστήριξη και δέχεται επώνυμες

ή ανώνυμες καταγγελίες. Το όραμα πίσω από τη

λειτουργία της Γραμμής είναι η ψυχολογική στήρι-

ξη και η ενδυνάμωση γονέων, εκπαιδευτικών και

εφήβων σχετικά με προβληματισμούς και δυσκολίες

που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους και

η ενίσχυση των ευρύτερων οικογενειακών και υποστηρικτικών πλαισίων των παιδιών και των εφήβων.

Η Γραμμή 115 25 είναι στελεχωμένη από έμπειρη επιστημονική ομάδα και εκπαιδευμένους εθελοντές με συνεχή κλινική εποπτεία. Οι κλήσεις είναι εμπιστευτικές και δεν ηχογραφούνται. Πέρα από τις τηλεφωνικές συνεδρίες, η Γραμμή 115 25 συμπληρώνεται από το Συμβουλευτικό Κέντρο, όπου προσφέρονται διαδικτυακά ή με φυσική παρουσία:

• Ολοκληρωμένος κύκλος συμβουλευτικών συνεδριών.

• Ομάδες στήριξης γονέων.

• Ψυχο-εκπαιδευτικά σεμινάρια συγκεκριμένης θεματολογίας σε γονείς/εκπαιδευτικούς/εφήβους.

Οι διά ζώσης υπηρεσίες λαμβάνουν χώρα στις εγκαταστάσεις της Ένωσης και τα ψυχοεκπαιδευτικά σεμινάρια πραγματοποιούνται σε σχολεία και οργανωμένα σύνολα πανελλαδικά. Όλες οι ανωτέρω υπηρεσίες προσφέρονται ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ. Επίσης οι κλήσεις στη Γραμμή 11525 για τους συνδρομητές της κινητής και σταθερής τηλεφωνίας της OTE-COSMOTE, της WIND και της VODAFONE είναι δωρεάν.

Η

πανελλαδική «Γραμμή 115 25» της Ένωσης

«Μαζί για το Παιδί» λειτουργεί από Δευτέρα έως

Παρασκευή, 09:00-21:00. Στεγάζεται στην Αγίου

Θωμά 14 στους Αμπελοκήπους. Τηλέφωνο επικοι-

νωνίας: 11525, email: 11525@mazigiatopaidi.gr

βρέφος 15 μηνών

ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ για τα ελληνικά δεδομένα ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση πραγματοποιήθηκε επιτυχώς σε κοριτσάκι 15 μηνών από την Ουρολογική

Κλινική Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Λιθίασης

και Προστάτου του ΜΗΤΕΡΑ.

Το βρέφος έπασχε από συγγενή μυοκαρδιοπάθεια και εξεσημασμένη κοραλλιοειδή λιθίαση, που κατελάμβανε όλο το εσωτερικό του νεφρού, ενώ είχε οδηγηθεί

σε υποθρεψία λόγω των επαναλαμβανομένων νεφρικών κωλικών και εμπύρετων λοιμώξεων σε βάρος της ομαλής του ανάπτυξης και με κίνδυνο για τη βιωσιμότητα του νεφρού του. Η πολυπλοκότητα του εγχειρήματος με τις μικροσκοπικές διαστάσεις της ασθενούς, αλλά και του ίδιου του νεφρού της, όπου δεν υπήρχε ιστορικό προηγούμενο παρόμοιας ενδοσκοπικής παρέμβασης στη χώρα μας σε ασθενή αυτής της ηλικίας, απαιτούσε μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, προκειμένου να αποφευχθεί η αφαίρεση του νεφρού που θα αποτελούσε, σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, τη μοναδική λύση για να μην απειληθεί η υγεία του βρέφους.

Με επικεφαλής χειρουργό τον Δρα Νικόλαο Μπαφαλούκα από την ομάδα της Ουρολογικής Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής, που τελεί υπό τη Διεύθυνση του Δρoς Παναγιώτη Βεβελογιάννη, επιχειρήθηκε με εξαιρετική επιτυχία η καινοτόμος και υψηλής εξειδίκευσης Ultra Mini διαδερμική Holmium Laser λιθοτριψία (Ultra Mini PCNL), μέσω απειροελάχιστης οπής τεσσάρων χιλιοστών και με τη χρήση μικροσκοπικών ενδοσκοπίων υπερσύγχρονης τεχνολογίας.

Η επέμβαση απαιτούσε τη συνεργασία και τον άριστο συγχρονισμό δύο έμπειρων χειρουργών, του Αναισθησιολογικού Τμήματος, του Ακτινοσκοπικού Τομέα, του νοσηλευτικού δυναμικού, οι οποίοι είχαν στη διάθεσή τους τον ιατρικό εξοπλισμό αιχμής που διαθέτει το ΜΗΤΕΡΑ. Η μικρή ασθενής έλαβε εξιτήριο από την Παιδιατρική Κλινική του ΜΗΤΕΡΑ τη 2η μετεγχειρητική ημέρα σε άριστη κατάσταση, χωρίς παροχετεύσεις και stents.

ΜΗΤΕΡΑ

Ελάχιστα

επεμβατική

επέμβαση

λιθοτριψίας σε

πώς αντιμετωπίζεται!

Γράφει ο ΓΕ Ω ΡΓΙΟΣ ΚΑΜΠΟΥ ΡΟΓΛΟΥ, MD, MSc, PhD, Επιμελητής Γ' Παιδοχειρουργικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ.

Η ΒΟΥΒΩΝΟΚ Η ΛΗ Ε Ι ΝΑΙ από τις συχνότερες χειρουργικές παθήσεις στα παιδιά. Προκύπτει όταν κάποιο από τα περιεχόμενα της κοιλιάς (συνήθως λεπτό έντερο),

προβάλλει προς τα έξω στη βουβωνική περιοχή (κάτω πλάγιο μέρος της κοιλιάς).

Ειδικότερα η συχνότητα της βουβωνοκήλης στα

τελειόμηνα νεογνά είναι περίπου 5%, ενώ είναι 5 με 10 φορές συχνότερες στα αγόρια. Εμφανίζεται με διπλάσια συχνότητα δεξιά, ενώ και από τις δύο πλευρές (αμφοτερόπλευρη βουβωνοκήλη) παρατηρείται σε περίπου 10% των περιπτώσεων. Είναι επίσης συχνότερη σε πρόωρα νεογνά, ενώ οικογενειακό ιστορικό υπάρχει συνήθως σε 10-25% των περιπτώσεων. Εμφανίζεται, επίσης, με αυξημένη συχνότητα σε παιδιά που πάσχουν

από

κυστική ίνωση, υδροκέφαλο με κοιλιοπεριτοναϊκή παροχέτευση και νόσους του συνδετικού ιστού. Η βουβωνοκήλη μπορεί να διαγνωστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, όμως τις περισσότερες φορές ανακαλύπτεται στον πρώτο χρόνο της ζωής.

ΓΙΑΤ Ι ΔΗΜΙΟΥΡΓΕ Ι ΤΑΙ Η βουβωνοκήλη στα παιδιά είναι συγγενής πάθηση, υπάρχει δηλαδή από τη γέννηση. Δημιουργείται λόγω της ύπαρξης ενός καναλιού, του ελυτροπεριτοναϊκού

πόρου. Αυτός είναι μια προέκταση του περιτοναίου, της μεμβράνης που καλύπτει εσωτερικά την κοιλιά και συνοδεύει τους όρχεις στην κάθοδό τους προς το όσχεο κατά την εμβρυϊκή ζωή ή τον στρογγύλο σύνδεσμο της μήτρας προς τα μεγάλα χείλη του αιδοίου στα κορίτσια.

Όταν ο ελυτροπεριτοναϊκός πόρος δεν κλείσει, όπως οφείλει να κάνει φυσιολογικά, δημιουργείται ένα κανάλι (που ονομάζεται σάκος της βουβωνοκήλης) μέσω του οποίου όργανα από το εσωτερικό της κοιλιάς μπορεί να βγαίνουν προς τα έξω (επίπλουν, λεπτό έντερο ή και οι ωοθήκες στα κορίτσια).

Π Ω Σ ΕΚΔΗΛ Ω ΝΕΤΑΙ Η βουβωνοκήλη εκδηλώνεται ως διόγκωση στη βουβωνική περιοχή. Συνήθως η διάγνωση γίνεται από τους ίδιους τους γονείς κατά την αλλαγή της πάνας, όταν και παρατηρούν ένα φούσκωμα χαμηλά και πλάγια στην κοιλιά ή από τον παιδίατρο κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης ρουτίνας.

Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά, όπως το κλάμα, μπορεί να αποκαλύψουν την κήλη. Αυτή θα πρέπει αυτόματα ή με μικρή πίεση

Γιατί είναι επικίνδυνη η

βουβωνοκήλη στα παιδιά και

με το χέρι μας να επιστρέφει στην κοιλιά, δηλαδή να ανατάσσεται.

Ε Ι ΝΑΙ ΕΠΙΚ Ι ΝΔΥΝΗ; Ο κίνδυνος της βουβωνοκήλης είναι η περίσφιξη, ο στραγγαλισμός δηλαδή του οργάνου που προβάλλει

μέσα στο βουβωνικό κανάλι, το οποίο δεν μπορεί να επιστρέψει στην κοιλιά. Το περιεχόμενο του κηλικού σάκου, συνήθως εντερική έλικα, δεν αιματώνεται καλά και μπορεί να νεκρωθεί. Επίσης στα αγόρια, επειδή από

το ίδιο σημείο περνούν τα αγγεία του όρχι, μπορεί να επηρεάσουν την αιμάτωσή του.

Ο κίνδυνος περίσφιξης είναι μεγαλύτερος όσο μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού. Σε αυτή την περίπτωση, σε μέγιστο χρονικό όριο των 6 ωρών, θα πρέπει με ειδικούς χειρισμούς από τον παιδοχειρουργό να αναταχθεί, δηλαδή το περιεχόμενο του κηλικού σάκου

να επιστρέψει στην κοιλιά. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί, χρειάζεται επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕ Ι Α ΤΗΣ

Η θεραπεία της βουβωνοκήλης είναι χειρουργική, σε χειρουργείο μιας ημέρας (το παιδί το απόγευμα επιστρέφει στο σπίτι), εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις που χρειάζεται παρακολούθηση για 24 ώρες στο νοσοκομείο. Υπό γενική αναισθησία με μια μικρή τομή στη βουβωνική χώρα πρέπει να κλείσουμε τον ανοιχτό ελυτροπεριτοναϊκό πόρο, με προσοχή και με τη χρήση οπτικής μεγέθυνσης (χειρουργικές λούπες), ώστε να μην τραυματιστούν τα αγγεία του όρχι και ο σπερματικός πόρος (το σωληνάκι που μεταφέρει τα σπερματοζωάρια). Από την επομένη του χειρουργείου το παιδί μπορεί να επανέλθει στη φυσιολογική του δραστηριότητα, με περιορισμό των αθλητικών δραστηριοτήτων για περίπου 3 εβδομάδες στα μεγαλύτερα παιδιά.

Π ΟΤΕ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤ Ι ΖΕΤΑΙ Η

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΕΠ Ε ΜΒΑΣΗ Η χειρουργική διόρθωση της βουβωνοκήλης πρέπει να προγραμματίζεται σύντομα μετά τη διάγνωση. Μέχρι τη χειρουργική διόρθωση οι γονείς πρέπει να ενημερώνονται, ώστε να αναγνωρίζουν την περιεσφιγμένη βουβωνοκήλη και να αναζητούν άμεσα ιατρική φροντίδα. Με βάση τη βιβλιογραφία, τα παιδιά κάτω του έτους έχουν διπλάσιο κίνδυνο περίσφιξης, αν η χειρουργική επέμβαση καθυστερήσει περισσότερο από 2 εβδομάδες μετά τη διάγνωση.

ΧΡΕΙ Α ΖΕΤΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΕΠ Ε ΜΒΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠ Ο ΤΗΝ

Α ΛΛΗ ΜΕΡΙ Α; Αν κλινικά διαπιστωθεί αμφοτερόπλευρη βουβωνοκήλη, η χειρουργική επέμβαση γίνεται και από τις 2 πλευρές στον ίδιο χειρουργικό χρόνο. Αν υπάρχει αμφιβολία, ένα υπερηχογράφημα των βουβωνικών περιοχών μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη ελυτροπεριτοναϊκής επικοινωνίας που δεν είναι εμφανής κλινικά. ■

ΓΕ Ω ΡΓ Ί ΟΣ Κ Ά ΜΠΟΎΡΟΓΛΟΎ

Ο Γεώργιος Καμπούρογλου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκπαιδεύτηκε στη Χειρουργική Παίδων, όπου και εργάστηκε στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Γενεύης, Jura, Nyon και στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Έχει εξειδικευθεί στη λαπαροσκοπική, διαδερμική και ελάχιστα επεμβατική χειρουργική παίδων στην Ελβετία και στο Στρασβούργο, όπως και στις ενδοσκοπήσεις πεπτικού. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης του στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γενεύης ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα αντικείμενα της Παιδοουρολογίας και της Χειρουργικής Ήπατος και Χοληφόρων στα παιδιά. Είναι διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Χειρουργική Ανατομία. Έχει πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο, ενώ διατελεί αναπλ. γενικός γραμματέας της Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών.

τότε ο τραυματισμός στο κεφάλι θεωρητικά είναι ήπιος και συνήθως δεν χρειάζονται περαιτέρω εξετάσεις.

Είναι φυσιολογικό το παιδί σας να κλαίει από πόνο ή από το σοκ μετά το χτύπημα, αλλά αυτό δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από 10-15 λεπτά.

Μπορεί να χρειαστεί να εφαρμόσετε μια κρύα κομπρέσα για 15 λεπτά για να βοηθήσετε να μειωθεί το πρήξιμο και στη συνέχεια να παρακολουθήσετε τη συμπεριφορά του παιδιού σας.

ΤΙ Γ Ι ΝΕΤΑΙ ΑΝ ΥΠ Α ΡΞΟΥΝ ΑΛΛΑΓ Ε Σ ΣΤΗΝ

Γράφει ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΔΟΥ ΡΗΣ, παιδίατρος, συντονιστής Νεογνολογικού Τμήματος Ορόφων ΜΗΤΕΡΑ.

ΣΧΕΔΟ Ν ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙ Α σε διάφορες φάσεις της ζωής

τους χτυπούν στο κεφάλι. Ενώ οι περισσότεροι τραυ-

ματισμοί είναι μικρού βαθμού και δεν προκαλούν σο-

βαρά προβλήματα, σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να

εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές ακόμα και μετά από

ένα μικρό χτύπημα.

Υπάρχουν διαφορές μεταξύ ενός τραυματισμού στο κεφάλι που χρειάζεται μόνο μια παρηγορητική αγκαλιά και ενός τραυματισμού που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.

ΤΙ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ Κ Α ΝΕΤΕ Ε Α Ν ΤΟ ΠΑΙΔ Ι ΣΑΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΤΕ Ι ΣΤΟ ΚΕΦΑ ΛΙ, ΑΛΛ Α ΔΕΝ Χ Α ΣΕΙ ΤΙΣ

ΑΙΣΘ Η ΣΕΙΣ ΤΟΥ;

Για οτιδήποτε περισσότερο από ένα ελαφρύ χτύπημα

στο κεφάλι, θα πρέπει να καλέσετε τον παιδίατρό σας, στον οποίο πρέπει να περιγράψετε πώς και πότε συνέβη

ο τραυματισμός και πώς αισθάνεται το παιδί.

Εάν το παιδί είναι σε εγρήγορση και ανταποκρίνεται,

ΚΑΤΑ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ; Εάν υπάρχουν αλλαγές στην κατάσταση ή τη συμπεριφορά του παιδιού σας, επικοινωνήστε άμεσα με τον παιδίατρό σας. Μπορεί να χρειαστεί να μεταφέρετε το παιδί στο ιατρείο ή απευθείας στο νοσοκομείο.

Τα σημάδια ενός πιο σοβαρού τραυματισμού είναι:

• Ένας συνεχής πονοκέφαλος ή ζάλη που επιδεινώνονται.

• Διαταραχές στην ομιλία ή σύγχυση.

• Μεγάλη ευερεθιστότητα και διέγερση.

• Εμέτους πάνω από 3-4 φορές μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

• Δυσκολία στο περπάτημα.

• Διαρροή αίματος ή υδαρούς υγρού από τη μύτη ή τα αυτιά.

• Δυσκολία στο ξύπνημα ή υπερβολική υπνηλία.

• Άνισο μέγεθος στις κόρες των ματιών.

• Διπλή ή θολή όραση.

• Σπασμοί.

• Δυσκολία στην αναγνώριση οικείων ανθρώπων.

• Αδυναμία ή δυσκολία να κουνήσει ένα χέρι ή ένα πόδι.

ΤΙ Γ Ι ΝΕΤΑΙ ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔ Ι Χ

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε, αν το παιδί τραυματιστεί

166. Μπορεί να χρειαστεί να γίνουν ειδικές εξετάσεις το συντομότερο δυνατό, για να διαπιστωθεί πόσο σοβαρός είναι ο τραυματισμός.

Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι φυσιολογικά, θα πρέπει να παρακολουθείτε προσεκτικά το παιδί σας. Εάν πάρετε το παιδί στο σπίτι και η κατάστασή του αλλάξει, καλέστε αμέσως τον παιδίατρο, γιατί μπορεί να χρειαστεί περισσότερη φροντίδα.

ΤΙ Γ Ι ΝΕΤΑΙ ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔ Ι ΣΑΣ ΧΕΙΡΟΤΕΡ Ε ΨΕΙ, ΕΝ Ω ΤΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥ Ν ΣΤΟ ΣΠ Ι ΤΙ;

Εάν το παιδί σας χειροτερέψει, καλέστε το 166. Ο παι-

δίατρός σας μπορεί επίσης να μιλήσει με έναν ειδικό ή να ζητήσει την εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο για εντατική παρακολούθηση.

Καλέστε τον παιδίατρό σας ή επιστρέψτε στο νοσοκομείο εάν το παιδί σας εμφανίσει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• Εμετό πάνω από 2 ή 3 φορές.

• Κλάμα χωρίς σταματημό.

• Έχει επιδεινούμενο πονοκέφαλο.

• Φαίνεται πιο άρρωστο.

• Δυσκολεύεται να περπατήσει, να μιλήσει ή να δει.

• Μειώνεται ο βαθμός επικοινωνίας.

• Αυξάνεται η υπνηλία ή είναι δύσκολο να ξυπνήσει.

• Σπασμούς.

Εάν είναι όλα καλά και το παιδί πάει για ύπνο, συστήνεται να το ελέγχετε και να το ξυπνάτε κάθε 2 έως

3 ώρες για να δείτε αν αντιδρά φυσιολογικά.

Σε κάθε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασής

του ή όταν υπάρχει υποψία ότι κάτι δεν πάει καλά, τότε πρέπει να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας ή να μεταβείτε αμέσως στο νοσοκομείο.

Γενικά:

• Να αποφεύγει τη σωματική κόπωση.

• Να ακολουθήσει ελαφρύ διαιτολόγιο.

• Να μην καταπονεί τα μάτια π.χ. με τηλεόραση, βιντεοπαιχνίδια.

Τα χτυπήματα στο κεφάλι θα πρέπει να παρακολουθούνται για τουλάχιστον 24 με 48 ώρες μετά τον τραυματισμό, για αποκλεισμό κάθε πιθανής επιπλοκής, αλλά και για παροχή άμεσης ιατρικής περίθαλψης, αν χρειαστεί. ■

ΝΊΚΟΛ ΆΟΣ ΒΟΎΔΟΎΡ Ή Σ Ο Νικόλαος Βουδούρης αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή Αθηνών και έκανε τη διδακτορική του διατριβή στον «Νεοϊπποκρατισμό». Πήρε ειδικότητα Παιδιατρικής στην Πανεπιστημιακή Κλινική στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγ. Σοφία» και ήταν συνεργάτης της κλινικής για τα πρόωρα παιδιά. Έχει κάνει πολλές δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και έχει συμμετάσχει σε ελληνικά και ξένα συνέδρια με παιδιατρικά και κοινωνικού περιεχομένου θέματα.

Τιμήθηκε με το Χωρέμειο Βραβείο για τις ερευνητικές του εργασίες πάνω στα παιδιά με λευχαιμία. Μεταξύ άλλων είναι μέλος και ταμίας στην Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, στη «Société Internationalle d’ Histoire de la Médicine» και στην «American Academy of Pediatrics».

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

την πλατυποδία

οστών του ταρσού και σπανιότερα ο κάθετος αστράγαλος, η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σηπτική και η μετατραυματική αρθρίτιδα.

Ε Υ ΚΑΜΠΤΗ ΠΛΑΤΥΠΟΔ Ι Α

Γράφει ο ΕΥΓ Ε ΝΙΟΣ ΒΛ Α ΧΟΣ, ορθοπαιδικός, επιστημονικός συνεργάτης Ευρωκλινική Παίδων.

Ι Α ΟΝΟΜ Α ΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΞ Α ΛΕΙΨΗ του ύψους της ποδικής καμάρας με συνέπεια το έσω χείλος του άκρου ποδός να βρίσκεται κατά την ορθοστάτηση

σχεδόν σε πλήρη επαφή με το έδαφος. Είναι από τις συχνότερες αιτίες ανησυχίας των γονιών και προσέλευ-

σής τους στο παιδοορθοπαιδικό ιατρείο. Πλατυποδία

εμφανίζουν πάρα πολλά παιδιά και περίπου το 20%

των ενηλίκων.

Υπάρχουν τρεις τύποι πλατυποδίας: η εύκαμπτη, η εύκαμπτη με βραχύ αχίλλειο τένοντα και η δύσκαμπτη.

Η εύκαμπτη πλατυποδία αφορά τη συντριπτική πλει-

οψηφία των παιδιών με πλατυποδία και τα 2/3 των

ενηλίκων με πλατυποδία και δεν προκαλεί σχεδόν ποτέ

πόνο ή λειτουργική ανικανότητα.

Η εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένο-

ντα απαντάται στο 25% των ενηλίκων με πλατυποδία

και σχεδόν ποτέ στα παιδιά. Μπορεί να προκαλέσει πόνο

και λειτουργική ανικανότητα.

Η δύσκαμπτη πλατυποδία είναι ο πιο σπάνιος τύπος

και προκαλεί πόνο και περιορισμό δραστηριοτήτων στο

1/4 περίπου των πασχόντων. Η συχνότερη αιτία δύσκαμπτης επώδυνης πλατυποδίας είναι η συνοστέωση των

Οι σύνδεσμοι του άκρου πόδα στα παιδιά είναι χαλαροί και όταν ένα παιδί ορθοστατεί, η ποδική καμάρα συχνά εξαλείφεται. Όταν το παιδί σηκώνει το πόδι του από το έδαφος ή όταν στέκεται στις μύτες των ποδιών, η ποδική καμάρα επανεμφανίζεται. Η κατάσταση αυτή καλείται εύκαμπτη πλατυποδία (flexible flatfoot) και αφορά και τα δύο πόδια.

Οι γονείς και το περιβάλλον ανησυχούν θεωρώντας ότι η απουσία ποδικής καμάρας ή η χαμηλή ποδική καμάρα μπορεί να προκαλέσει μόνιμη παραμόρφωση και λειτουργική ανικανότητα. Η εύκαμπτη πλατυποδία είναι ανώδυνη και δεν επηρεάζει τη βάδιση ή τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Στα περισσότερα παιδιά η ποδική καμάρα αναπτύσσεται καθώς το παιδί μεγαλώνει.

Ειδικότερα η εύκαμπτη πλατυποδία αποτελεί παραλλαγή του φυσιολογικού ποδιού. Οι μύες και οι αρθρώσεις λειτουργούν κανονικά. Τα φυσιολογικά μωρά γεννιούνται με πολύ χαμηλή ποδική καμάρα, η οποία αναπτύσσεται σταδιακά. Στα παιδιά με εύκαμπτη πλατυποδία η ποδική καμάρα αρχίζει να αναπτύσσεται πριν την ηλικία των 3 ετών ή και αργότερα, και στα περισσότερα η ανάπτυξή της έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 6ο έτος, ενώ σε μερικά παιδιά δεν αναπτύσσεται ποτέ. Εύκαμπτη έχουν περίπου το 20%-25% των ενηλίκων.

Αν και η εύκαμπτη πλατυποδία είναι γενικά ανώδυνη, ορισμένα παιδιά αναφέρουν πόνο ή κούραση που σχετίζεται με τη δραστηριότητα ή νυχτερινό πόνο. Όταν η πλατυποδία είναι επώδυνη, το παιδί πρέπει να εξετασθεί από παιδοορθοπαιδικό.

ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ Ο παιδοορθοπαιδικός, προτού θέσει τη διάγνωση της εύκαμπτης πλατυποδίας, θα αποκλείσει άλλες μορφές

πλατυποδίας που χρήζουν ειδικής θεραπείας, όπως η

εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα και

η δύσκαμπτη πλατυποδία. Το οικογενειακό ιστορικό,

η ύπαρξη νευρομυϊκής πάθησης, η παρουσία τύλων

(κάλων), ο έλεγχος του αχιλλείου, καθώς και η εξέταση

των παπουτσιών και η αναζήτηση σε αυτά σημείων μεγαλύτερης φθοράς και πίεσης είναι σημαντικά.

ΘΕΡΑΠΕ Ι Α

Η εύκαμπτη πλατυποδία δεν χρειάζεται θεραπεία, εκτός

αν το παιδί αναφέρει πόνο και αίσθημα κόπωσης που

γίνεται αιτία να τροποποιεί τη δραστηριότητά του ή

όταν υπάρχουν τύλοι στα πέλματα.

• Διατατικές ασκήσεις: Αν το παιδί αναφέρει πόνο

ή αίσθημα κόπωσης, που σχετίζεται με τη δραστηριό-

τητα, στον άκρο πόδα ή στην ποδοκνημική, ασκήσεις

διάτασης του αχίλλειου τένοντα μπορεί να βοηθήσουν.

Διατατικές ασκήσεις του αχίλλειου τένοντα συνιστώνται

επίσης και στις περιπτώσεις ήπιας εύκαμπτης πλατυποδίας με βραχύ αχίλλειο.

• Ειδικά παπούτσια ή πέλματα πλατυποδίας μπο-

ρεί να είναι χρήσιμα μόνο στις σπάνιες περιπτώσεις

επώδυνης εύκαμπτης πλατυποδίας ή παρουσίας τύλων στα πέλματα.

• Η χρήση ειδικών παπουτσιών ή πελμάτων δεν επηρεάζει τη φυσική εξέλιξη της πλατυποδίας. Αντιθέτως

συχνά μειώνει την αυτοεκτίμηση των παιδιών και τη

διάθεσή τους για συμμετοχή στο παιχνίδι ή τις αθλητικές

δραστηριότητες, αυξάνει τη δυσφορία τους, ενώ ταυ-

τόχρονα επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

• Φυσικοθεραπεία ή νάρθηκες ενδείκνυνται σε παιδιά με εύκαμπτη πλατυποδία και βραχύ αχίλλειο.

• Χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται κυρίως στην επώδυνη εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα, που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία, και στην επώδυνη δύσκαμπτη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚ Α

• Η εύκαμπτη αποτελεί φυσιολογική κατάσταση και

απαντάται σε πάρα πολλά παιδιά και αρκετούς ενήλικες.

• Η ποδική καμάρα στα περισσότερα παιδιά αρχίζει να αναπτύσσεται στην ηλικία των 3 ετών και ολοκληρώνεται περίπου στην ηλικία των 6 ετών. Σε μερικά παιδιά δεν αναπτύσσεται ποτέ.

• Ο έλεγχος της ποδικής καμάρας πρέπει να γίνεται από τον παιδοορθοπαιδικό στην ηλικία των 3 ετών.

• Η δημιουργία και το ύψος της ποδικής καμάρας δεν επηρεάζονται από τη χρήση ειδικών παπουτσιών, πελμάτων, ναρθήκων ή ασκήσεων.

• Ο βραχύς αχίλλειος τένοντας μπορεί να προκαλέσει πόνο και λειτουργική ανικανότητα σε ένα κατά τα άλλα εύκαμπτο πόδι, αυτό όμως σπάνια συμβαίνει πριν την εφηβεία.

• Χειρουργική αντιμετώπισή της ενδείκνυται σπανιότατα και αφορά κυρίως στην επώδυνη εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία, καθώς και στην επώδυνη δύσκαμπτη πλατυποδία. ■

Ε Ύ Γ Ε Ν Ί ΟΣ ΒΛΆΧΟΣ

Ο Ευγένιος Βλάχος είναι ορθοπαιδικός, επιστημονικός συνεργάτης της Ευρωκλινικής Παίδων και είναι υποψήφιος διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Το επιστημονικό του ενδιαφέρον αφορά κυρίως στις Παραμορφώσεις της Σπονδυλικής Στήλης (ειδικά στην Εφηβική Σκολίωση). Έχει συμμετάσχει στις έρευνες για Σκολίωση σε σχολεία (School screening) της Αττικής, της Αχαΐας και της Λάρισας, με τη Μονάδα Σκολίωσης του Νοσοκομείου ΚΑΤ.

τσάντα

παράγοντα κινδύνου

για σκολίωση;

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ΓΙΑ ΠΟΛΛ Α ΧΡ Ο ΝΙΑ, υπήρχε η λανθασμένη εντύπωση

ότι οι βαριές σχολικές τσάντες μπορούν να παραμορφώσουν μόνιμα τη σπονδυλική στήλη, να προκαλέσουν

δηλαδή σκολίωση. Ωστόσο, νεότερες ιατρικές μελέ-

τες έχουν αποδείξει ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ

της εμφάνισης σκολίωσης και της χρήσης μιας βαριάς

σχολικής τσάντας, αλλά και ότι αυτή σε καμία περίπτω-

ση δεν μπορεί να αλλάξει δομικά την αναπτυσσόμενη

σπονδυλική στήλη ενός παιδιού.

«Αν και οι βαριές σχολικές τσάντες δεν προκαλούν

σκολίωση, η λανθασμένη χρήση τους ή η χρήση τους για παρατεταμένες περιόδους μπορεί να προκαλέσει

άλλα προβλήματα στη σπονδυλική στήλη, όπως πόνο στην πλάτη, κακή στάση σώματος και κόπωση. Έχει αποδειχθεί ότι οι έφηβοι που υποφέρουν από χρόνιο πόνο στην πλάτη πιθανότατα θα έχουν το ίδιο πρόβλημα και ως ενήλικες», επισημαίνει ο Μάριος Λυκίσσας, MD, PhD, διευθυντής ορθοπαιδικός χειρουργός σπονδυλικής στήλης στο Metropolitan Hospital, επ. καθηγητής Ορθοπαιδικής και Senior Clinical Associate στο Πανεπιστήμιο Weill Cornell της Νέας Υόρκης.

ΤΙ Ε Ι ΝΑΙ ΛΟΙΠ Ο Ν ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕ Ι ΤΗ ΣΚΟΛ Ι ΩΣΗ; Όπως μας λέει ο κ. Λυκίσσας, η σκολίωση μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα με νευρομυϊκές παθήσεις, όπως η εγκεφαλική παράλυση ή η μυϊκή δυστροφία, αλλά και σε παιδιά με σύνδρομα, όπως η νευροϊνωμάτωση. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις, η σκολίωση είναι ιδιοπαθής, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει γνωστή υποκείμενη αιτία. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που έχουν εντοπιστεί όπως:

• Ηλικία: Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν

εφήβους κοντά στη φάση της ταχείας σκελετικής τους ανάπτυξης (εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση).

• Φύλο: Τα κορίτσια έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν σκολίωση σε σχέση με τα αγόρια.

• Οικογενειακό ιστορικό: Η ιδιοπαθής σκολίωση κληρονομείται με διάφορου βαθμού διεισδυτικότητα από γενιά σε γενιά.

Δρ Μ Α ΡΙΟΣ ΛΥΚ Ι ΣΣΑΣ Χειρουργός σπονδυλικής στήλης, MD, PhD, διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης Metropolitan Hospital

Ο Ρ ΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΗΔΕΜ Ο ΝΑ Οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης είναι ήπιες. Ορισμένες όμως καμπύλες επιδεινώνονται σημαντι-

Η σχολική

αποτελεί

κά, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και η σοβαρή πλέ-

ον σκολίωση μπορεί να είναι αναπηρική. Η σκολίωση

μπορεί να επιδεινωθεί πολύ γρήγορα κατά τη διάρκεια

της εφηβείας, επειδή το παιδί αναπτύσσεται γρήγορα

κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της ζωής του.

Στις ηπιότερες των περιπτώσεων οι αλλαγές στην

πλάτη του παιδιού δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές.

Επομένως, είναι σημαντικό οι γονείς να ελέγχουν

τα παιδιά τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Όσο

νωρίτερα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η σκολίωση

τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να αποφευ-

χθούν τα σοβαρά προβλήματα στο μέλλον.

«Ο γονέας ενός παιδιού ή εφήβου μπορεί να υπο-

ψιαστεί τη σκολίωση όταν ο ένας ώμος ή η ωμοπλάτη

φαίνεται ψηλότερος από τον άλλο ή η λεκάνη φαίνεται

λοξή. Παρατηρήστε την πλάτη για παραμόρφωση που

συνήθως έχει τη μορφή του γράμματος “S” ή του “C”.

Στα παιδιά και στους εφήβους με μετρίου βαθμού

σκολίωση τα νεότερα δεδομένα και οι εξελίξεις στην

τεχνολογία των συνθετικών υλικών έχουν βοηθήσει

στη δημιουργία ελαφρότερων και περισσότερο “κομ-

ψών” κηδεμόνων που γίνονται αποδεκτοί ευκολότερα

και φοριούνται από το ίδιο το παιδί. Δυστυχώς, μέχρι

σήμερα ο ρόλος του κηδεμόνα συνήθως περιορίζεται

στο να σταματήσει την επιδείνωση της καμπύλης. Η

εφαρμογή του θα πρέπει να φτάνει ή να ξεπερνά τις

18 ώρες την ημέρα», εξηγεί ο ιατρός.

Για τα παιδιά και τους εφήβους, η χειρουρ-

γική αντιμετώπιση της σκολίωσης προτεί-

νεται για καμπύλες που έχουν ξεπεράσει

τις 45 μοίρες. Στην περίπτωση που

σκολιώσεις αυτού του μεγέθους

αφεθούν χωρίς χειρουργική

αντιμετώπιση, θα συνε-

χίσουν να επιδεινώνο-

νται ακόμη και κατά

την ενήλικη ζωή με

αποτέλεσμα χρόνιο

πόνο, αναπνευστι-

κή δυσλειτουργία

και ψυχοκοινωνικές

επιπτώσεις της παρα-

μόρφωσης, ιδιαίτερα για

τα κορίτσια. Δυστυχώς, όταν η

σκολίωση ξεπεράσει τις 45 μοίρες, ο κηδεμόνας δεν είναι πλέον αποτελε-

σματικός στην πρόληψη της επιδείνωσης της

παραμόρφωσης

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ

ΜΕ ΡΟΜΠΟΤΙΚ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓ Ι Α

Τα τελευταία 6 χρόνια στην Κλινική Σπονδυλικής

Στήλης του Θεραπευτηρίου Metropolitan χρησιμοποιείται το σύστημα χειρουργικής πλοήγησης O-arm Navigation, το οποίο επιτρέπει στον χειρουργό να παρακολουθεί την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων του σε πραγματικό χρόνο (real time) με την ακρίβεια αξονικού τομογράφου. Το σύστημα αυτό μπορεί να παρέχει 100% ακρίβεια στον εντοπισμό των ευαίσθητων

νευρικών στοιχείων, ώστε να προστατεύονται κατά τη

διάρκεια του χειρουργείου. Η ακρίβεια αυτή εκμηδενίζει την πιθανότητα ιατρικού λάθους και την πρόκληση

μόνιμων νευρολογικών βλαβών.

Ο συνδυασμός του ρομποτικού συστήματος

Excelsius GPS και της χειρουργικής πλοήγησης O-arm

Navigation διατίθεται αποκλειστικά για την Ελλάδα στο Θεραπευτήριο Metropolitan. Η χρήση τους αποτελεί

πλέον καθημερινότητα προσφέροντας άριστα αισθη-

τικά, αλλά και λειτουργικά αποτελέσματα σε ασθενείς

κάθε ηλικίας με σκολίωση.

«Με το ρομποτικό σύστημα, η ευκολία και η ακρί-

βεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων αλλά και

η μείωση της πιθανότητας πρόκλησης νευρολογικής

βλάβης είναι εντυπωσιακή. Εξίσου εντυπωσιακή εί-

ναι και η διόρθωση της σκολίωσης ή της κύφωσης.

Σύμφωνα με μελέτη του κέντρου μας, στους ασθενείς

που χειρουργήσαμε τα τελευταία 2 έτη, ο μέσος όρος

διόρθωσης της παραμόρφωσης υπερβαίνει το 90%

σε σχέση με τον αρχικό της βαθμό, ενώ σε πολλούς ασθενείς πετύχαμε το 100%. Το ποσοστό διόρθωσης

της σκολίωσης θεωρείται παγκοσμίως πολύ υψηλό και σχετίζεται άμεσα με την τοποθέτηση των καταλληλότερων εμφυτευμάτων με τη βοήθεια της ρομποτικής τεχνολογίας και της πλοήγησης», αναφέρει ο κ. Λυκίσσας.

Σε σύγκριση με τις συμβατικές τεχνικές χειρουργικής αντιμετώπισης της σκολίωσης, το ρομποτικό σύστημα:

• Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα νευρολογικής βλάβης.

• Εξασφαλίζει απόλυτη ακρίβεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων.

• Εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή διόρθωση της σκολίωσης.

• Μειώνει σημαντικά τον χειρουργικό χρόνο, την απώλεια αίματος και την παραμονή στο νοσοκομείο.

• Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα μιας νέας επέμβασης στο μέλλον.

«Τα πλεονεκτήματα της Ρομποτικής Χειρουργικής έναντι των συμβατικών τεχνικών κάνουν ξεκάθαρη την ανωτερότητα της ρομποτικής τεχνολογίας τόσο στην ασφάλεια του ασθενούς με σκολίωση όσο και στην επίτευξη ενός ιδανικού αποτελέσματος από αισθητικής και λειτουργικής άποψης», καταλήγει ο κ. Λυκίσσας. ■

ΜΆΡ Ί ΟΣ ΛΎ ΚΊΣΣ Ά Σ

Ο Δρ Μάριος Λυκίσσας είναι ο διευθυντής της Κλινικής Σπονδυλικής Στήλης του θεραπευτηρίου Metropolitan.

Ταυτόχρονα είναι κλινικός συνεργάτης της Ορθοπαιδικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Weill Cornell της Νέας Υόρκης των Ηνωμένων Πολιτειών και επ. καθηγητής Ορθοπαιδικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο Δρ Λυκίσσας είναι χειρουργός σπονδυλικής στήλης εξειδικευμένος στη χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων της σπονδυλικής στήλης ενηλίκων και παίδων. Θεωρείται ένας από τους πλέον έμπειρους εφαρμοστές όλων των σύγχρονων μεθόδων αντιμετώπισης παθήσεων της σπονδυλικής στήλης στις Ηνωμένες

Πολιτείες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διεγχειρητική πλοήγηση (navigation), στη χειρουργική ελαχίστης

επεμβατικότητας (MISS) και στη ρομποτική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης.

Ο Δρ Λυκίσσας έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής από το ΕΚΠΑ το 2000. Μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητάς του στην Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων εξάσκησε το επάγγελμα του ορθοπαιδικού χειρουργού στις ΗΠΑ, όπου και εξειδικεύτηκε στη Χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης. Πιο συγκεκριμένα, εργάστηκε στο Hospital for Special Surgery της Νέας Υόρκης, το καλύτερο ορθοπαιδικό νοσοκομείο των Ηνωμένων Πολιτειών σύμφωνα με το US News and World Report 2011-2019, καθώς και στο Cincinnati Children’s Hospital Medical Center, το οποίο ταξινομείται τρίτο από όλα τα παιδιατρικά νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Παράλληλα, εργάστηκε στα Νοσοκομεία Memorial Sloan Kettering Cancer Center, New York Presbyterian Hospital και Westchester Hospital της Νέας Υόρκης.

Τον Νοέμβριο του 2013 του απονεμήθηκε το βραβείο της καλύτερης επιστημονικής εργασίας από το περιοδικό «Spine Journal», του αμερικανικού περιοδικού σπονδυλικής στήλης με τη μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα παγκοσμίως, καθώς και βραβείο από την Εταιρεία Σπονδυλικής Στήλης Βορείου Αμερικής, το οποίο αποτελεί και τον υψηλότερο τίτλο για κάθε χειρουργό σπονδυλικής στήλης.

Γ.Ν. ΠΑ Ι ΔΩΝ ΠΕΝΤ Ε ΛΗΣ

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΑΝΟΣ ΠΛΕΥΡΗΣ, η αναπληρώ-

τρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα και η υφυπουργός

Υγείας Ζωή Ράπτη εγκαινίασαν τη νέα ανακαινισμένη

Πτέρυγα του Γ.Ν. Παίδων Πεντέλης. Πρόκειται για μία

δωρεά της Περιφέρειας 2470 του Διεθνούς Ρόταρυ

και Ομίλων αυτής και αφορά την ανακαίνιση της Πτέ-

ρυγας και τη διάθεση εξοπλισμού για την προσωρινή

φιλοξενία Παιδιών και Εφήβων έως 16 ετών, τα οποία

απομακρύνονται από το οικογενειακό περιβάλλον -ή

στερούνται οικογενειακού περιβάλλοντος- κατόπιν ει-

σαγγελικής παραγγελίας, έως ότου τα αναλάβει ανάδοχη οικογένεια ή ξενώνας ανηλίκων.

Στο πλαίσιο της δωρεάς πραγματοποιήθηκε:

• Διαμόρφωση/ανακαίνιση δωματίων και χώρου απασχόλησης παιδιών και εφήβων.

• Διαμόρφωση νέων WC για αγόρια και κορίτσια.

• Διατέθηκε ο απαιτούμενος ξενοδοχειακός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός (κρεβάτια, κομοδίνα, ντουλάπες, καρέκλες, τραπέζια, κλιματιστικά, υπολογιστές, τηλεόραση 65 ιντσών, φωτιστικά κ.λπ.).

Όπως δήλωσε ο κ. Πλεύρης, «τα παιδιά εδώ έχουν

την ιδιαιτερότητα ότι πρέπει να κάνουν μια σειρά από

εξετάσεις, αφού υπάρχει μια εισαγγελική εντολή. Αλλά

και πάλι ο χρόνος παραμονής σε συνθήκες νοσοκομεί-

ου θα πρέπει να είναι ο απολύτως απαραίτητος, ώστε

πολύ γρήγορα να βρεθούν στον φυσικό τους χώρο,

που δεν είναι άλλος από τις οικογένειες όπου θα πρέπει να ενταχθούν».

Χάρη στη δωρεά 11 παιδιά θα μπορούν πλέον να φιλοξενηθούν σε έναν υπέροχο χώρο, που μέχρι πρότινος ήταν εγκαταλελειμμένο κτίριο. Μετά την πανδημία, έχει καταγραφεί, παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, που αφορούν και παιδιά. Για το λόγο αυτόν, είναι σημαντικό τα παιδιά αυτά, πριν μετακινηθούν σε χώρους κοινωνικής πρόνοιας, να διαβιούν προσωρινά σε έναν κατοικήσιμο χώρο.

Η λειτουργία της Μονάδας

Εφηβικής Υγείας

Η ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΜΕΥ) θα λειτουργεί προσωρινά σε χώρο όπου εδράζεται η Β' Πανεπιστημιακή

Παιδιατρική Κλινική στον -1 όροφο της Ε’ Πτέρυγας, στο Κεντρικό Νοσοκομείο (Θηβών 1 και Λεβαδείας, 11527 Αθήνα). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2107710824, 8001180015 και ωράριο λειτουργίας από Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00 με 13:00.

Το κοινό εισέρχεται κατόπιν υποχρεωτικής επίδειξης κατά την είσοδο: [α] πιστοποιητικού εμβολιασμού, [β] πιστοποιητικού νόσησης, [γ] βεβαίωσης αρνητικού διαγνωστικού ελέγχου για κορονοϊό COVID-19 (PCR ή rapid test). Οι ανήλικοι από 4 έως και 17 ετών δύνανται να προσκομίζουν εναλλακτικά δήλωση αρνητικού αυτοδιαγνωστικού ελέγχου (self test).

Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ «ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ & ΑΓΛΑΪΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ»

Ανακαίνιση της πτέρυγας προσωρινής φιλοξενίας παιδιών και εφήβων!

Γράφει o ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ Ι. ΠΑΠΑΚ Ω ΣΤΑΣ, χειρουργός παιδοωτορινολαρυγγολόγος, MD, PhD, MPhil, FRCS, FRCS (ORL-HNS), διευθυντής

Β' ΩΡΛ Κλινικής Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Η ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚ Η Α ΠΝΟΙΑ Υ ΠΝΟΥ είναι η σοβαρότερη από μία ομάδα παθήσεων που σχετίζονται με μη φυσιολογικό ύπνο και ονομάζονται διαταραχές ύπνου.

Ο διαταραγμένος ύπνος παρατηρείται σε ενήλικες, αλλά και στα παιδιά. Στα παιδιά η ηπιότερη διαταραχή ύπνου είναι το ροχαλητό και αφορά έως και 12% των παιδιών όλων των ηλικιών, ενώ σε ποσοστό 2-4% παρουσιάζονται συμπτώματα αποφρακτικής άπνοιας ύπνου. Ως αποφρακτική άπνοια ύπνου στα παιδιά χαρακτηρίζονται τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια

απόφραξης του ανώτερου αναπνευστικού μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η ροή του εισπνεόμενου αέρα από τη μύτη και το φάρυγγα διακόπτεται (άπνοια) ή μειώνεται (υπόπνοια), ενώ συνεχίζεται η θωρακική και κοιλιακή αναπνευστική προσπάθεια.

Για να γίνει κατανοητή η σημασία του ροχαλητού πρέπει να τονιστούν τα εξής. Στους ενήλικες το ροχαλητό, όταν είναι μεμονωμένο, δηλαδή χωρίς συνοδά ευρήματα άπνοιας, δεν θεωρείται διαταραχή ύπνου. Αντιστρόφως στα παιδιά η παρουσία του υποδηλώνει υποκείμενη παθολογική απόφραξη στο αναπνευστικό σύστημα, καταχωρίζεται ως διαταραχή ύπνου 1ου βαθμού και χρήζει αξιολόγησης από ωτορινολαρυγγολόγο. Η αιτία στη συντριπτική πλειοψηφία των παι-

Τα αίτια και οι επιπλοκές

του ροχαλητού και της

αποφρακτικής άπνοιας ύπνου

στα παιδιά!

διών 2-8 ετών που ροχαλίζουν με ή χωρίς άπνοια είναι υπερτροφία αμυγδαλών ή αδενοειδών εκβλαστήσεων (κοινώς κρεατάκια) ή συνδυασμός και των δύο. Άλλα λιγότερο συχνά αίτια είναι η μικρή κάτω γνάθος, μεγάλο μέγεθος γλώσσας, παιδική παχυσαρκία, σύνδρομα με κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες ή/και νευρολογικά

προβλήματα και καλοήθεις όγκοι του ρινοφάρυγγα.

Ένα παιδί με αποφρακτική υπνική άπνοια μπορεί να έχει προβλήματα συμπεριφοράς, διάσπαση προσοχής και μαθησιακές δυσκολίες λόγω της κακής ποιότητας ύπνου. Επίσης λόγω της χρόνιας υποξίας μπορεί να έχει καθυστέρηση ανάπτυξης, ενώ η μόνιμη αναπνοή

από το στόμα οδηγεί σε ανώμαλη οδοντοφυΐα και διάπλαση της άνω ή κάτω γνάθου, γι’ αυτό συχνά προ-

κύπτει υποψία διαταραχής της αναπνοής από τον/την παιδο-οδοντίατρο ή ορθοδοντικό που θα εξετάσει ένα παιδί για καθαρά οδοντιατρικό ζήτημα. Η σοβαρότερη χρόνια επιπλοκή είναι η πνευμονική υπέρταση, μία πάθηση του καρδιακού συστήματος. Στα παιδιά όλων των ηλικιών με αποφρακτική άπνοια, αλλά ειδικά των πιο μικρών, συχνά συνυπάρχει αναπνευστική δυσχέρεια και την ημέρα, η οποία εκδηλώνεται με μειωμένη αντοχή στο τρέξιμο ή στο απλό βάδισμα ή ακόμη και με θορυβώδη αναπνοή τις ώρες που το παιδί παίζει καθιστό ή προσηλώνεται π.χ. στην τηλεόραση.

Ο έλεγχος για υπερτροφία αμυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων και γενικά όλου του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος γίνεται με την κλινική

εξέταση στο ωτορινολαρυγγολογικό ιατρείο. Η πλέον σύγχρονη μέθοδος για την εκτίμηση του μεγέθους των αδενοειδών εκβλαστήσεων και του βαθμού απόφραξης του αεραγωγού στο ιατρείο είναι η ενδοσκόπηση του αεραγωγού με οπτική ίνα μέσω της μύτης, η οποία είναι ανώδυνη και γι’ αυτό δεν απαιτείται τοπική

αναισθησία, διαρκεί μόνο μερικά δευτερόλεπτα, αλλά μέσω της δυνατότητας βιντεοσκόπησης υπάρχει η δυνατότητα επανειλημμένης ανάλυσης των ευρημάτων και, τέλος, απαλλάσσει από την ανάγκη ακτινογραφίας

για αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) και την ακτινοβόληση που αυτή συνεπάγεται. Συχνά αποδεικνύεται

χρήσιμη η πληροφορία που παρέχουν οι γονείς με δικό

τους βίντεο λίγων λεπτών του παιδιού που κοιμάται. Σε

αμφίβολες ή οριακές περιπτώσεις ως προς τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων συνιστάται μελέτη ύπνου, δηλαδή μία απλή διανυκτέρευση του παιδιού στο νοσοκομείο για μέτρηση παραμέτρων όπως κορεσμός οξυγόνου, καρδιακή συχνότητα κ.ά., που θα αποδείξουν την ύπαρξη και βαρύτητα απνοιών.

Η αποφρακτική άπνοια ύπνου στα παιδιά αντιμετωπίζεται κυρίως με αφαίρεση των αμυγδαλών και των

ΚΩΝΣΤΆ ΝΤΊΝΟΣ Ί. Π Ά Π Ά Κ Ω ΣΤΆ Σ

αδενοειδών

εκβλαστήσεων και τα ποσοστά πλήρους ίασης σε παιδιά χωρίς άλλα προβλήματα υγείας πλησιάζουν το 99%.

Είναι ενδιαφέρον ότι η σχετιζόμενη με αυτή την πάθηση διεθνής επιστημονική κοινότητα (ωτορινολαρυγγολόγοι, παιδίατροι, πνευμονολόγοι) μόλις τα τελευταία 20-30 χρόνια άρχισε να συνειδητοποιεί τις άμεσες και κυρίως τις απώτερες συνέπειες μιας χρονίζουσας αποφρακτικής κατάστασης. Χαρακτηριστικά, τα προηγούμενα χρόνια η αφαίρεση αμυγδαλών πραγματοποιούταν κατά βάση σε παιδιά και ενήλικες με συχνά επεισόδια φλεγμονής. Είναι παρατηρημένο όμως ότι τα παιδιά με άπνοια λόγω υπερτροφικών αμυγδαλών στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν ελάχιστα έως κανένα επεισόδιο αμυγδαλίτιδας, συνεπώς τα παιδιά αυτά παρέμεναν ως επί το πλείστον αθεράπευτα.

Συνιστάται πια ανεπιφύλακτα η άμεση παρά καθυστερημένη αντιμετώπιση ενός παιδιού με άπνοια ασχέτως ηλικίας, γι’ αυτό ενθαρρύνεται σήμερα η χειρουργική επέμβαση σε νήπια από την ηλικία 18 μηνών και άνω και θεωρείται λανθασμένη επιλογή η αναμονή μέχρι να μεγαλώσουν περισσότερο. ■

Ο Κωνσταντίνος Ι. Παπακώστας εισήχθη στην Ιατρική Σχολή Αθηνών το 1984 και αποφοίτησε το 1990. Επίσης, ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2014 συγγράφοντας διατριβή μετά

την πειραματική έρευνά του για τις εμβοές. Ειδικεύθηκε και εξειδικεύθηκε εξ ολοκλήρου στο εξωτερικό επί 12ετία και συγκεκριμένα σε Νέα Υόρκη, Λίβερπουλ και Κάρντιφ. Το 2000 λαμβάνει υποτροφία από το βρετανικό ίδρυμα ερευνών Wellcome Trust για πρωτοποριακή έρευνα του μηχανισμού λειτουργίας του οργάνου

της ακοής, την οποία διεκπεραιώνει επιτυχώς, και συγγράφει διατριβή στον τομέα της Νευροεπιστήμης (Neuroscience).

Κατόπιν, μέσω μίας αυστηρής επιλεκτικής διαδικασίας τού προσφέρεται θέση στο 6ετές πρόγραμμα ανωτέρας χειρουργικής εκπαίδευσης της Μ. Βρετανίας (Higher Surgical Training) στην Ωτορινολαρυγγολογία

- Χειρουργική Κεφαλής και Τραχήλου.

Παράλληλα, με την αντιμετώπιση των ενήλικων ασθενών στα νοσοκομεία του Βρετανικού Συστήματος Υγείας, όπου ειδικεύθηκε και εξειδικεύθηκε στο διάστημα 1996-2005, ασκήθηκε στην Παιδοωτορινολαρυγγολογία στα παιδιατρικά τμήματα των νοσοκομείων αυτών. Επιπλέον εκπαιδεύτηκε αποκλειστικά στα Παιδιατρικά Νοσοκομεία και κέντρα αναφοράς Alder Hey του Λίβερπουλ και στο Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο του Κάρντιφ Ουαλίας.

Προχώρησε σταδιακά σε όλες τις βαθμίδες του Βρετανικού Εθνικού Συστήματος Υγείας και το 2005

αναλαμβάνει θέση Consultant (διευθυντής Κλινικής) στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Singleton της Ουαίας.

Το 2006 αποφασίζει να επιστρέψει στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Ιατρικό και Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Συγχρόνως, συνεργάζεται με ομάδα ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων που καλύπτει το πλήρες φάσμα αντιμετώπισης όγκων της κεφαλής και τραχήλου και είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ογκολογίας Κεφαλής και Τραχήλου. Επίσης, ως μέλος ιατρικής ομάδας αντιμετώπισης σχιστιών χείλους - υπερώας και άλλων κρανιοπροσωπικών συγγενών ανωμαλιών είναι υπεύθυνος για την αντιμετώπιση συνυπαρχόντων προβλημάτων ώτων, ακοής και ομιλίας. Στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του ως προς την Παιδοωτορινολαρυγγολογία είναι η αντιμετώπιση συγγενών ανωμαλιών ώτων, λάρυγγος και τραχήλου, οι ενδοσκοπικές τεχνικές λάρυγγος, τραχείας και οισοφάγου και η παιδική αποφρακτική άπνοια ύπνου.

|

ΣΤΟ 11ο ΠΑΝΕΛΛ Η ΝΙΟ ΣΥΝ Ε ΔΡΙΟ ΑΣΘΕΝ Ω Ν που δι-

οργάνωσε η Ένωση Ασθενών Ελλάδας παρουσιάστη-

καν από τον Κυριάκο Σουλιώτη, καθηγητή Πολιτικής

Υγείας και κοσμήτορα της Σχολής Κοινωνικών και Πο-

λιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

και πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής της Ένωσης

Ασθενών Ελλάδας, τα ευρήματα της μελέτης για το

επίπεδο εγγραμματοσύνης υγείας ασθενών και πολιτών στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα πορίσματα, περίπου 1 στους 3 ερωτηθέντες εμφανίζει εσφαλμένες αντιλήψεις έως και

άγνοια για κάποιο ζήτημα υγείας, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων δυσκολεύεται να κατανοή-

σει πληροφορίες γύρω από θέματα υγείας, σε τέτοιο

βαθμό ώστε να μην είναι σε θέση να λαμβάνει ενημε-

ρωμένες αποφάσεις για οποιοδήποτε θέμα άπτεται

της υγείας του. Ο κ. Σουλιώτης επεσήμανε την καίρια

σημασία των προγραμμάτων εκπαίδευσης ασθενών

και επαγγελματιών υγείας, αλλά και των ενεργειών

με τις οποίες θα προσεγγίσει η Πολιτεία τον πολίτη

και όχι το αντίθετο. Στο πλαίσιο αυτό τόνισε το πόσο

σημαντικοί είναι οι οδηγοί εγγραμματοσύνης, καθώς,

όπως είπε, βοηθούν στο «να μεταβούμε από ένα περι-

βάλλον χαμηλής εγγραμματοσύνης υγείας σε ένα περιβάλλον υψηλότερης εγγραμματοσύνης» και ανέφερε

πως σύντομα αναμένεται να κυκλοφορήσει και ένας οδηγός εγγραμματοσύνης υγείας από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Όπως τόνισε σε σχετική συζήτηση στο πλαίσιο του συνεδρίου η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, η εγγραμματοσύνη υγείας σε συνδυασμό και με τις ψηφιακές δεξιότητες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης Δημόσιας Υγείας. Η κ. Αγαπηδάκη αναφέρθηκε στην ψηφιακή δράση «Σύμβουλος Υγείας», η οποία θα αντλεί δεδομένα από

τον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας και όλα τα διαθέσιμα στοιχεία από προληπτικά προγράμματα και εξετάσεις που έχει κάνει ένας ασθενής και θα βγάζει το ατομικό προφίλ υγείας. Αυτό το προφίλ θα δείχνει πού βρισκόμαστε σε σχέση με παράγοντες κινδύνου, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, ποιες εξετάσεις θα πρέπει να γίνουν και ποια προγράμματα είναι διαθέσιμα δωρεάν, αλλά και τα εμβόλια τα οποία θα πρέπει να γίνουν. Παράλληλα, η κ. Αγαπηδάκη ανακοίνωσε πως αναπτύσσεται μια μεγάλη παρέμβαση στην εγγραμματοσύνη υγείας, το λεγόμενο Healthflix, που όπως το Ertflix ή το Netflix, θα έχει βίντεο με πληροφορίες, που θα συμβάλλουν στη βελτίωση συμπεριφορών υγείας, αλλά και πώς μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση και άλλα συστήματα.

Λειτουργία Μ.ΑΝΑ. Παιδιού

ΣΤΟ ΓΝΜ «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ». λειτουργεί η Μ.ΑΝΑ. (Μονάδα Αναμονής) Παιδιού δυναμικότητας 18 νεογνών.

Καλύπτει εμβαδόν 95m2 και με 40m2 βοηθητικών χώρων που κατασκευάστηκε με κρατικούς πόρους (επιχορήγηση από 1η Υ.ΠΕ. Αττικής), ενώ ο ξενοδοχειακός εξοπλισμός είναι ευγενική χορηγία της ALPHA BANK.

Η Μονάδα ανήκει στο Νεογνολογικό Τμήμα, είναι πλήρως εξοπλισμένη για την αντιμετώπιση οποιονδήποτε προβλημάτων στα νεογνά. Η Μ.ΑΝΑ. Παιδιού δημιουργήθηκε με παιδοκεντρική κατεύθυνση για να δώσει στα παιδιά, που για κοινωνικούς λόγους μένουν στο νοσοκομείο, τα απαραίτητα ερεθίσματα (οπτικά, ακουστικά, απτικά) που είναι σημαντικά για την ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη, ιδιαίτερα τους τρεις πρώτους μήνες της ζωής τους.

Στόχος είναι τα παιδιά γρήγορα να τοποθετούνται σε οικογένειες, έτσι ώστε να μεγαλώνουν σε ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον και όχι να παραμένουν σε νοσοκομειακό ή προνοιακό περιβάλλον. Ήδη έχει μειωθεί ο χρόνος αναμονής σε ένα μήνα από οκτώ που ήταν στο παρελθόν, με τη συνεργασία της Εισαγγελίας Ανηλίκων Αθηνών, των Κοινωνικών Υπηρεσιών των ΓΝΜ «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ» και ΓΝΑ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», του Κέντρου Προστασίας Παιδιού η «ΜΗΤΕΡΑ» και της Περιφέρειας Αττικής.

ΓΝΜ « ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ»

εγγραμματοσύνη υγείας σε μεγάλο ποσοστό ατόμων στην Ελλάδα!

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝ Ι ΔΗΣ, νεφρολόγος Παίδων, διευθυντής

Παιδονεφρολογικού Τμήματος Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

προσβληθεί τα νεφρά του και πάσχει από οξεία πυελονεφρίτιδα (ΟΠ). Το 60%-70% των παιδιών στη διάρκεια της ΟΠ εμφανίζει βλάβες στο σπινθηρογράφημα

νεφρών, που είναι συνήθως παροδικές. Έτσι μόνο το 10%-20% συνεχίζει να έχει βλάβες έπειτα από περισσότερο από έξι μήνες από την ΟΠ. Οι βλάβες αυτές

είναι μόνιμες και λέγονται νεφρικές ουλές.

Τα παιδιά που έχουν αυτές τις βλάβες έχουν αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσουν στο μέλλον και άλλες, νέες ουλές μετά από ΟΠ. Συνήθως οι μικρές

και περιορισμένες νεφρικές ουλές δεν έχουν επιπλοκές. Όμως, οι εκτεταμένες νεφρικές βλάβες μπορεί να συσχετίζονται με σοβαρά προβλήματα, όπως είναι η υπέρταση και η νεφρική ανεπάρκεια, που εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες.

ΟΙ ΟΥΡΟΛΟΙΜ Ω ΞΕΙΣ Ε Ι ΝΑΙ Ε ΝΑ ΣΥΧΝ Ο πρόβλημα στην παιδική ηλικία. Το πρόβλημα, όμως, περιπλέκεται όταν συνυπάρχει και πυρετός, γιατί αυτό μπορεί να

σημαίνει βλάβη στα νεφρά. Τι σημαίνει, λοιπόν, αυτό για την υγεία του παιδιού και πώς αντιμετωπίζεται; Οι ουρολοιμώξεις είναι ένα συχνό πρόβλημα στην

παιδική ηλικία. Το 7% των κοριτσιών και το 2% των

αγοριών θα παρουσιάσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης μέχρι τα 7 τους χρόνια. Η ουρολοίμωξη χωρίς πυρετό δεν προκαλεί βλάβες στα νεφρά και συνήθως εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη. Όταν ένα παιδί έχει ουρολοίμωξη με πυρετό συνήθως έχουν

ΟΙ ΑΙΤ Ι ΕΣ Οι ουρολοιμώξεις στα αγόρια είναι πιο συχνές κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής, ενώ στα κορίτσια εμφανίζονται αργότερα και συνήθως συνεχίζονται μέχρι να αποκτήσουν τον έλεγχο της ούρησης. Στα μεγαλύτερα κορίτσια οι ουρολοιμώξεις συσχετίζονται συνήθως με τη δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της δυσλειτουργίας της κύστης είναι επιβεβλημένη για την πρόληψη των ουρολοιμώξεων και των επιπλοκών τους.

Τα ούρα από τα νεφρά αποβάλλονται με τα αποχετευτικά όργανα του ουροποιητικού συστήματος στους ουρητήρες και μετά στην ουροδόχο κύστη. Κυστεουρητηρική παλινδρόμηση (ΚΟΠ) λέγεται η παθολογική επιστροφή των ούρων από την ουροδόχο κύστη στους ουρητήρες. Κυστεουρητηρική παλινδρόμηση θα διαγνωστεί στο 30% περίπου των παιδιών που παρουσίασαν ουρολοίμωξη με πυρετό. Όμως, μόνο το 20%

Ουρολοίμωξη με πυρετό: Πότε μπορεί να προκαλέσει

μόνιμες βλάβες!

των παιδιών με κυστεουρητηρική παλινδρόμηση θα παρουσιάσει μόνιμες νεφρικές βλάβες.

Η ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ

Τα παιδιά, έπειτα από μια εμπύρετο ουρολοίμωξη, υποβάλλονται σε απεικονιστικό έλεγχο. Συνήθως γίνεται μία ή και περισσότερες από τις επόμενες εξετάσεις:

1. Υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστης.

2. Κυστεογραφία.

3. Σπινθηρογράφημα νεφρών.

Οι εξετάσεις αυτές γίνονται επιλεκτικά και οι ενδείξεις τους εξατομικεύονται. Το υπερηχογράφημα δεν έχει ακτινοβολία, δίνει αρκετές χρήσιμες πληροφορίες, όμως δεν συντελεί στη διάγνωση της κυστεουρητηρικής παλινδρόμησης (ΚΟΠ) ή των μικρών νεφρικών ουλών. Για τη διάγνωση της ΚΟΠ πρέπει να γίνει κυστεογραφία. Στην εξέταση αυτή, έπειτα από καθετηριασμό της ουροδόχου κύστης και έγχυση σκιαγραφικού

υλικού με ακτινογραφικό έλεγχο, εμφανίζεται το σκιαγραφικό υλικό στους ουρητήρες και στα νεφρά των παιδιών με ΚΟΠ. Η διάγνωση των νεφρικών ουλών γίνεται με το σπινθηρογράφημα νεφρών. Στόχος του απεικονιστικού ελέγχου είναι να διαγνωστούν έγκαιρα τα παιδιά με αυξημένο κίνδυνο να αποκτήσουν νεφρικές ουλές στο μέλλον.

Σε πρόσφατη πολυκεντρική μελέτη με μεγάλο αριθμό ασθενών, διαπιστώθηκε ότι η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών σε παιδιά με ΚΟΠ, ενώ ελάττωνε τον αριθμό ουρολοιμώξεων, δεν περιόριζε την πιθανότητα εμφάνισης νεών νεφρικών ουλών. Αυτό οφείλεται στο ότι στις μέρες μας γίνεται συνήθως έγκαιρη και αποτελεσματική θεραπεία των παιδιών με οξεία πυελονεφρίτιδα.

ΟΜ Α ΔΕΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ Τα παιδιά με αυξημένο κίνδυνο για να παρουσιάσουν νεφρικές ουλές έπειτα από οξεία πυελονεφρίτιδα εί-

ναι κυρίως εκείνα που κάνουν επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις, ιδίως όταν καθυστερεί η έναρξη της θεραπείας της ΟΠ με αντιβιοτικά για περισσότερο

από 2-3 μέρες. Επίσης, σε αυξημένο κίνδυνο είναι τα παιδιά με ΟΠ με αυξημένους δείκτες φλεγμονής (όπως είναι η CRP) ή και παθολογικά ευρήματα στο υπερηχογράφημα νεφρών. Τέλος, τα παιδιά με νεφρικές ουλές έπειτα από ΟΠ έχουν αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσουν νέες ουλές αν ξαναπαρουσιάσουν νέα ΟΠ.

Η ΚΟΠ συχνά συνυπάρχει (ιδίως στα αγόρια) με βλάβες στα νεφρά που έγιναν πριν από τη γέννηση και λέγονται συγγενείς νεφρικές ουλές. Τα παιδιά που

στο μέλλον θα εμφανίσουν νεφρική ανεπάρκεια είναι συνήθως εκείνα που έχουν εκτεταμένες συγγενείς βλά-

βες και στα δύο νεφρά τους ή και έχουν μικρότερα νεφρά, δηλαδή νεφρική υποπλασία. Τόσο η ΚΟΠ όσο

και η νεφρική υποπλασία μπορεί να εμφανίζονται και σε άλλα μέλη της οικογένειας. Έτσι, είναι επιβεβλημένο

να γίνεται υπερηχογράφημα νεφρών στα αδέλφια του παιδιού με το πρόβλημα αυτό.

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ

Σήμερα η χορήγηση αντιβιοτικών για την πρόληψη ουρολοιμώξεων συνιστάται σε έναν περιορισμένο αριθμό παιδιών με ΚΟΠ και για μικρότερο χρονικό διάστημα. Η εξατομίκευση των ενδείξεων της θεραπείας αυτής βασίζεται σε κριτήρια που αξιολογούν τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης μόνιμων νεφρικών ουλών.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε σημαντική ελάττωση της εμφάνισης νέων νεφρικών ουλών, που είναι αποτέλεσμα της έγκαιρης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των παιδιών με ΟΠ, όπως και της προσεκτικής παιδιατρικής τους παρακολούθησης. ■

ΚΩΝΣΤΆ ΝΤΊΝΟΣ ΣΤΕΦΆ ΝΊΔ Ή Σ Ο Κωνσταντίνος Στεφανίδης είναι διευθυντής του Τμήματος Παιδoνεφρολογίας του ΜΗΤΕΡΑ. Αποφοίτησε με άριστα (πρώτος του έτους) της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική, στην Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική, του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο. Εξειδικεύτηκε στην Παιδιατρική Νεφρολογία στο Πανεπιστήμιο του Toronto «Hospital for Sick Children. Εργάστηκε στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. και Α. Κυριακού» ως συντονιστής διευθυντής του Τμήματος Παιδιατρικής Νεφρολογίας. Έχει σημαντική ερευνητική δραστηριότητα με δημοσιεύσεις σε υψηλής απήχησης περιοδικά και συμμετείχε σε πολυάριθμες πολυκεντρικές ευρωπαϊκές μελέτες. Έχει συμμετάσχει σε μεγάλο αριθμό συνεδρίων ως προσκεκλημένος ομιλητής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Προστατεύονται τα δεδομένα

των ασθενών από τη χρήση της τηλεϊατρικής;

ΟΣΟ ΟΙ Π Α ΡΟΧΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚ Η Σ περίθαλψης πα-

σχίζουν να ξεπεράσουν τις καθυστερήσεις λόγω της

πανδημίας COVID-19, αλλά και να εξυπηρετήσουν έναν

πληθυσμό που γερνάει, η δημοτικότητα της τηλεϊατρι-

κής θα συνεχίσει να μεγαλώνει. Μην ξεχνάμε ότι κατά

τη διάρκεια της πανδημίας οι υπηρεσίες τηλεϊατρικής

ήταν ένας από τους τομείς που απέδειξαν πόσο πετυ-

χημένες λύσεις μπορεί να δώσει η τεχνολογία, λένε

οι ειδικοί από την ομάδα της παγκόσμιας εταιρείας

ψηφιακής ασφάλειας ESET.

Ακριβώς όπως οι υπηρεσίες που βασίζονται στο cloud βοήθησαν τους εργαζομένους να παραμείνουν

παραγωγικοί κατά τη διάρκεια της καραντίνας, έτσι και

οι συνεδρίες τηλεϊατρικής εξασφάλισαν ότι οι γιατροί

συνέχισαν να προσφέρουν βασική υγειονομική περί-

θαλψη και συμβουλές εξ αποστάσεως. Στην πραγματικότητα, οι συνεδρίες τηλεϊατρικής αντιπροσώπευσαν το ένα τέταρτο όλων των ιατρικών επαφών στις ΗΠΑ κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες της πανδημίας, όταν την προηγούμενη χρονιά το ποσοστό ήταν… μόλις 1%!

Όμως, είναι ασφαλής η χρήση των υπηρεσιών τηλεϊατρικής; Προστατεύονται επαρκώς τα δεδομένα των ασθενών; Θα μπορούσαν τα δεδομένα αυτά να πωληθούν σε τρίτους ή να κλαπούν από χάκερ και ακόμη και να πουληθούν στο σκοτεινό διαδίκτυο; Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα της εταιρείας, όπου υπάρχουν ευαίσθητα δεδομένα προς κλοπή ή αγορά, οι κυβερνοεγκληματίες και οι απατεώνες καραδοκούν. Τα δεδομένα των ασθενών είναι ιδιαίτερα

πολύτιμα στις σκοτεινές γωνιές του Ιντερνετ, καθώς

περιλαμβάνουν προσωπικές και οικονομικές πληρο-

φορίες που μπορούν να αξιοποιηθούν σε απάτες ταυτότητας και ασφάλισης ή για την παράνομη απόκτηση

συνταγών φαρμάκων. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν προσωπικές ιατρικές πληροφορίες, οι οποίες θα μπορούσαν ακόμη και να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός πίεσης σε απόπειρες εκβιασμού.

«Καθώς η τηλεϊατρική γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη, ίσως θα έπρεπε να ενδιαφερθείτε περισσότερο για αυτούς τους πιθανούς κινδύνους», λέει η ομάδα της ESET και μας δίνει τις παρακάτω συμβουλές για να προστατέψουμε τα προσωπικά μας δεδομένα:

1. Προστατέψτε τον υπολογιστή/τη συσκευή σας με λογισμικό ασφαλείας από αξιόπιστο προμηθευτή.

2. Χρησιμοποιείτε πάντα ισχυρούς και μοναδικούς κωδικούς πρόσβασης.

3. Προσθέστε ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας στους κωδικούς πρόσβασης, ενεργοποιώντας τον έλεγχο ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων, όπου είναι διαθέσιμος.

4. Διατηρείτε πάντα τις εφαρμογές τηλεϊατρικής και συνομιλίας ενημερωμένες.

5. Ρωτήστε τον πάροχο εφαρμογών τηλεϊατρικής που χρησιμοποιείτε πώς επεξεργάζονται και διασφαλίζονται οι προσωπικές πληροφορίες και οι πληροφορίες υγείας.

6. Βεβαιωθείτε ότι τυχόν εμπορικές εφαρμογές συνομιλίας που χρησιμοποιούνται για την τηλεϊατρική είναι κρυπτογραφημένες από άκρη σε άκρη.

7. Ποτέ μη συνδέεστε σε δημόσιο Wi-Fi hotspot ή κοινόχρηστο υπολογιστή/συσκευή.

8. Μην κλείνετε ραντεβού τηλεϊατρικής ή μη μοιράζεστε πληροφορίες με έναν πάροχο εφαρμογών τηλεϊατρικής που δεν γνωρίζετε ή με στοιχεία επικοινωνίας που δεν αναγνωρίζετε. ■

ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΠΟΥ ΟΛΑ γύρω μας είναι ρευστά και αβέβαια, η υγεία και η ευημερία των παιδιών μας είναι σίγουρα αδιαπραγμάτευτες. Με το Full [Health] της Εθνικής Ασφαλιστικής, τα παιδιά μπορούν να συνεχίσουν να είναι… παιδιά και οι γονείς ξέγνοιαστοι, αφού σε περίπτωση ανάγκης εκείνα θα έχουν την καλύτερη φροντίδα.

TO FULL [HEALTH] «ΜΕΓΑΛ Ω ΝΕΙ»

Με τις πραγματικές ανάγκες των μικρών της ασφαλισμένων στο επίκεντρο, το Full [Health] για παιδιά της Εθνικής Ασφαλιστικής ακολουθεί τους παλμούς, αλλά

και τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Το πρόγραμμα παραμένει «ζωντανό» και με την πάροδο των ετών εξελίσσεται, αποκτώντας νέες πρωτοποριακές καλύψεις. Πέρα από τη δυνατότητα επιλογής της θέσης νοσηλείας και της νοσοκομειακής περίθαλψης σε Ελλάδα και εξωτερικό, πλέον προστίθενται σε αυτό καλύψεις όπως η ανοσοθεραπεία, μια σειρά από τις σημαντικότερες μοριακές εξετάσεις, τα έξοδα ασθενοφόρου κ.ά. Η ανοσοθεραπεία είναι μια εξαιρετικά σημαντική ασφαλιστική κάλυψη, καθώς, σύμφωνα με τελευταία επιστημονικά ευρήματα, αποτελεί ένα νέο, ελπιδοφόρο

Στην Εθνική Ασφαλιστική

και τα παιδιά έχουν το δικό τους

πρόγραμμα Υγείας

«όπλο» στη μάχη κατά του καρκίνου, αλλά και μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική λύση για τις αυτοάνοσες παθήσεις. Παράλληλα, η κάλυψη ειδικών μοριακών εξετάσεων

είναι ένα επίσης ισχυρό σημείο του προγράμματος Full [Health] για παιδιά, καθώς σε περίπτωση προβλήματος υγείας οδηγεί σε ταχεία και αξιόπιστη διάγνωση, προκειμένου να ακολουθηθεί άμεσα η κατάλληλη αντιμετώπιση.

Επιπλέον, μέσω της νέας Full Κάλυψης Εξόδων από Ατύχημα, οι αρνητικές επιπτώσεις ενός ατυχήματος περιορίζονται στην αποθεραπεία, εξασφαλίζοντας την κάλυψη ιατροφαρμακευτικών εξόδων εντός ή εκτός νοσοκομείου και γλιτώνοντας έτσι τους γονείς τουλάχιστον από τις δυσάρεστες εκπλήξεις στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Αναλυτικά τα ισχυρά σημεία του προγράμματος Full [Health] για παιδιά είναι τα εξής:

• Υψηλό ανώτατο ετήσιο όριο ευθύνης της εταιρείας 1.500.000€.

• Ευελιξία & προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του ασφαλισμένου με:

• 6 επιλογές ποσού συμμετοχής του ασφαλισμέ-

νου στα έξοδα νοσηλείας (0€, 500€, 1.500€, 3.000€, 6.000€ κατά περίπτωση και 10.000€ κατά έτος), ώστε

να μπορεί να επιλέξει το ποσό που καλύπτει καλύτερα

τις ανάγκες του.

• Δυνατότητα επιλογής θέσης νοσηλείας.

• Μηδενισμός απαλλαγής ή μείωση 50% της απαλ-

λαγής για νοσηλεία σε δημόσια νοσοκομεία.

• Ειδικά για το πρόγραμμα με 500€ απαλλαγή, μηδενισμός απαλλαγής με χρήση οποιουδήποτε φορέα στα συμβεβλημένα νοσοκομεία.

• 50% μείωση απαλλαγής σε περίπτωση επέμβασης χωρίς νοσηλεία ή βραχεία νοσηλεία σε συμβεβλημένα νοσηλευτικά ιδρύματα.

• Κάλυψη εξόδων παρακολούθησης που θα πραγματοποιηθούν πριν ή μετά τη νοσηλεία.

• Ιατρικές πράξεις σε συμβεβλημένα νοσηλευτικά ιδρύματα έως 1.000€ ετησίως.

• Bonus χρήσης άλλου φορέα σε περίπτωση νοσηλείας, με τη μορφή εφάπαξ επιδόματος.

• Ηλικία εισόδου από 1 μηνός μέχρι και 65 ετών, χωρίς προασφαλιστικό έλεγχο μέχρι και την ηλικία των 55 ετών, εφόσον δεν έχετε γνωστό ιατρικό ιστορικό.

Ν Ε ΕΣ Σ Υ ΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΛΥ ΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ FULL [HEALTH]: (ΜΕ ΙΣΧ Υ ΑΠ Ο 12/7/2022)

• Κάλυψη ανοσοθεραπείας για καρκινικούς όγκους και αυτοάνοσα νοσήματα εφόσον είναι ιατρικά τεκμηριωμένη και επιβεβλημένη η συγκεκριμένη θεραπεία.

• Μια σειρά από τις σημαντικότερες μοριακές εξετάσεις.

• Έξοδα ασθενοφόρου για νοσηλείες.

Νοσοκομειακή περίθαλψη απλά και σίγουρα

Χάρη στις ισχυρές συνεργασίες της Εθνικής Ασφαλιστικής με όλα τα παιδιατρικά νοσοκομεία της χώρας, οι γονείς, σε περίπτωση νοσηλείας, μπορούν να είναι ήσυχοι ότι θα απολαμβάνουν ένα πλήρες πακέτο παροχών. Στο τέλος της νοσηλείας, μάλιστα, τα συμβεβλημένα νοσοκομεία αποζημιώνονται απευθείας από την εταιρεία, απαλλάσσοντας τους γονείς από τη διαδικασία προσκόμισης των απαραίτητων εγγράφων αλλά και τη χρονοβόρα αναμονή μέχρι την αποζημίωσή τους. Στην περίπτωση του Full [Health] 500, μάλιστα, με τη συμμετοχή του ΕΟΠΥΥ το πρόγραμμα γίνεται απεριόριστο και η απαλλαγή από πλευράς των ασφαλισμένων κυριολεκτικά μηδενίζεται.

ΠΛ Η ΡΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΙΤ Η ΑΣΦΑ ΛΙΣΗ

ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓ Ε ΝΕΙΑ

Το πρόγραμμα Υγείας Full [Health] έχει σχεδιαστεί για να

προσφέρει αίσθημα ασφάλειας σε όλη την οικογένεια

σε προσιτή τιμή, καθώς συνοδεύεται από προνομιακές εκπτώσεις για κάθε επιπλέον μέλος ξεχωριστά. Αυτό

πρακτικά σημαίνει εκπτώσεις ασφαλίστρου σε ποσοστό 20% για τον/τη σύζυγο, 30% για το 1ο παιδί, 40% για το 2ο παιδί, 50% για το 3ο παιδί και δωρεάν ασφάλιση από το 4ο παιδί και έπειτα. Η Εθνική Ασφαλιστική βρίσκεται δίπλα στα παιδιά και στην οικογένεια με συνέπεια, αξιοπιστία και αφοσίωση, για ένα καλύτερο σήμερα, για ένα καλύτερο μέλλον!

Η NN HELLAS, ΦΡΟΝΤΙΖΟΝΤΑΣ όσα πραγματικά έχουν

σημασία, διαθέτει ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα που εξασφαλίζει τη φροντίδα της υγείας των νέων μελών της

οικογένειας ειδικά από τον πρώτο χρόνο της ζωής τους.

Σε συνεργασία με τη ΡΕΑ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινι-

κή και την Ευρωκλινική Παίδων, η NN Hellas προσφέρει

στους νέους γονείς τον πρώτο χρόνο ασφάλισης υγείας

του νεογέννητου μωρού τους μέσα από το πρόγραμμα

NN Health Direct χωρίς κανένα κόστος.

Το πρόγραμμα αφορά όλα τα μωράκια που γεν-

νιούνται στην Κλινική ΡΕΑ, με αποκλειστικό πάροχο

όλων των υπηρεσιών υγείας την Ευρωκλινική Παίδων.

Έτσι, οι γονείς ενημερώνονται κατά την παραμονή

τους στο μαιευτήριο ΡΕΑ για τη δυνατότητα κάλυψης

της υγείας του μωρού τους για τον επόμενο χρόνο χωρίς καμία επιβάρυνση, μέσα από το ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα NN Health Direct.

Και φυσικά η φροντίδα της ΝΝ Hellas δεν σταματά εκεί. Μετά το πέρας του έτους, μπορούν να ανανεώσουν το πρόγραμμα NN Direct Health με προσιτό

ασφάλιστρο, αποκτώντας όλα τα προνομιακά χαρακτηριστικά του, καθώς αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα νοσοκομειακής κάλυψης για όλη την οικογένεια.

Με ένα ευρύ δίκτυο συμβεβλημένων ιδιωτικών νοσοκομείων στην Ελλάδα, άμεση μεταφορά σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης, το ΝΝ Direct Health δίνει επιπλέον την ευκαιρία παροχής προστασίας και στα παιδιά μέσα από το οικογενειακό ασφαλιστήριο.

Έτσι όλα τα ασφαλισμένα μέλη -ακόμα και τα πιο νεαρά- μπορούν να απολαμβάνουν όλα τα βασικά προνόμια του προγράμματος, ενώ την ίδια στιγμή όλα τα μέλη έχουν πρόσβαση σε επιπλέον αποκλειστικά προνόμια.

Το NN Direct Health φροντίζει για τη συνοδεία των ανήλικων μελών, προνοώντας για την κάλυψη των εξόδων δωματίου και διατροφής που πραγματοποιούνται εντός νοσοκομείου για έναν συνοδό ή γονέα του νοσηλευομένου έως 14 ετών. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνει στη μεγάλη λίστα με τα συμβεβλημένα νοσοκομεία και νοσοκομεία με παιδιατρικό τμήμα ή νοσοκομεία που νοσηλεύουν ανηλίκους και παιδιά σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού.

Η NN Hellas, πάντα με επίκεντρο τον άνθρωπο, παραμένει δίπλα στην οικογένεια, εξασφαλίζοντας την καλύτερη υγεία για όλα τα μέλη της.

Life On: Ένα οικοσύστημα

ΜΕ ΤΟ Life On, το καινοτόμο οικοσύστημα υπηρεσιών

Ζωής και Υγείας, η Generali αλλάζει τα δεδομένα στον

κλάδο των ατομικών και οικογενειακών ασφαλίσεων.

Το Life On εισάγει μία καινοτόμο φιλοσοφία στον κλάδο ασφάλισης υγείας, παρέχοντας όχι απλά προϊόντα, αλλά ευέλικτα οικοσυστήματα ασφάλισης. Προτάσσει

τη Φροντίδα και την Πρόληψη ως βασικά στοιχεία για

την προστασία της υγείας, σε κάθε φάση της ζωής των ασφαλισμένων, με εξειδικευμένους ελέγχους για κάθε φύλο και ηλικία.

Το Life On είναι ένα οικοσύστημα Υγείας που ται-

ριάζει απόλυτα σε μια οικογένεια με παιδιά, αφού προσφέρει τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ πέντε διακριτών αξόνων προστασίας: 1) Πρόληψη, 2) Γιατροί και εξετάσεις, 3) Νοσηλεία, 4) Αποκατάσταση, 5) Υπηρεσίες.

Τα ευέλικτα προγράμματα της Generali αποτελούν ένα πλέγμα διασυνδεδεμένων υπηρεσιών, τεχνολογικών εργαλείων και ασφαλιστικών καλύψεων, που παρέχουν τη δυνατότητα προσωποποιημένων λύσεων που κάνουν πράξη την υπόσχεση του οργανισμού να αποτελεί τον Lifetime Partner των ασφαλισμένων του, παραμένοντας δίπλα τους όχι μόνο τη στιγμή ενός δυσάρεστου

υπηρεσιών Φροντίδας & Υγείας

για όλη την οικογένεια!

συμβάντος, αλλά σε κάθε τους βήμα, παρέχοντάς τους έξυπνα μέσα για να ζήσουν μια καλύτερη ζωή.

Κάθε κατηγορία έχει διαφορετικά επίπεδα κάλυψης

-Basic, Standard, Premium-, παρέχοντας τη δυνατότητα εμπλουτισμού και εξειδίκευσης της κάλυψης, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε οικογένειας. Ενδεικτικά, στην

κατηγορία της νοσοκομειακής κάλυψης, ο ασφαλισμέ-

νος έχει, επιπλέον, τρεις διαφορετικές επιλογές ασφάλι-

σης, για: α) Ατύχημα, β) Ατύχημα και Ασθένεια, ή γ) της

Premium

επιλογής με αυξημένα κεφάλαια κάλυψης. Για

την ασφάλιση της οικογένειάς του μπορεί να επιλέξει

οποιαδήποτε από τις παραπάνω επιλογές, προσθέτο-

ντας προστατευόμενα μέλη στο ατομικό του συμβόλαιο

ή επιλέγοντας την οικογενειακή ασφάλιση Family, με ένα

ενιαίο, διαμοιραζόμενο κεφάλαιο, για ακόμη καλύτερο

έλεγχο του οικογενειακού του προϋπολογισμού.

Οι διαφορετικοί

άξονες του νέου οικοσυστήματος Υγεί-

ρέχει μία νέα, αναβαθμισμένη εμπειρία προστασίας και εξυπηρέτησης. Μάλιστα, σχεδόν όλες οι παρακάτω υπηρεσίες είναι διαθέσιμες στον πελάτη του Life On από την είσοδό του στο οικοσύστημα, ανεξάρτητα από το επίπεδο κάλυψης που διαθέτει. Οι υπηρεσίες που περιλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία είναι:

My Generali: Για πρώτη φορά, διασυνδέονται σε ένα και μόνο σημείο πρόσβασης όλες οι ασφαλιστικές υπηρεσίες, με δυνατότητα ψηφιακής υποβολής και παρακολούθησης αιτημάτων.

My e-Doctor: Η τεχνολογία κάνει τις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας πιο προσβάσιμες από ποτέ, μέσω τηλεσυνεδριών με διαφορετικές ειδικότητες γιατρών. Πρόκειται για μια υπηρεσία ιδιαίτερα χρήσιμη για έκτακτες περιπτώσεις που προκύπτουν και απαιτούν την άμεση ιατρική καθοδήγηση από έναν γιατρό. Μία υπηρεσία ιδιαίτερη χρήσιμη για γονείς με παιδιά όπου

ας παρέχουν απόλυτη ευελιξία στον ασφαλισμένο, καθώς

μπορεί να συνδυάσει καλύψεις από διαφορετικά, μέχρι πρότινος, προϊόντα (νοσοκομειακά, εξωνοσοκομειακά, οικογενειακά, ζωής). Έχει, έτσι, τη δυνατότητα να δημιουργήσει ο ίδιος το δικό του εξατομικευμένο, οικοσύστημα

Υγείας και Φροντίδας, με τη βοήθεια του ασφαλιστικού του συμβούλου και την υπογραφή της Generali.

Μέσω του νέου οικοσυστήματος Υγείας της Generali, ο καταναλωτής δεν αντιμετωπίζεται μονοδιάστατα αλλά ολιστικά. Με τον πέμπτο άξονα -τις υπηρεσίες-, χάρη στη συνεργασία με leaders της αγοράς, η Generali πα-

η αντιμετώπιση μικροατυχημάτων ή περιστατικών που σχετίζονται με την υγεία τους είναι ιδιαίτερα συχνή. My Health IQ: Πρόκειται για έναν ψηφιακό «σύμβουλο υγείας» (εφαρμογή και web), σε συνεργασία με τη διακεκριμένη εταιρεία τεχνολογίας dacadoo, που παρέχει συμβουλές για την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα. My e-Gym: Μία δωρεάν πλατφόρμα με ειδικά διαμορφωμένα προγράμματα εκγύμνασης και ευεξίας για όλη την οικογένεια, με την καθοδήγηση υψηλού επιπέδου trainers των Holmes Place.

Γράφει η ΦΩΤΕΙΝ Η ΣΑΞ Ω ΝΗΠΑΠΑΓΕΩΡΓ Ι ΟΥ, παιδίατροςαλλεργιολόγος, επιστημονική διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων.

ες δεκαετίες με αποτέλεσμα 1 στα 3-4 παιδιά διεθνώς (25%-30%) να παρουσιάζουν3 αλλεργία.

ΠΟΙ Α Ε Ι ΝΑΙ ΤΑ ΑΛΛΕΡΓΙΚ Α ΝΟΣ Η ΜΑΤΑ; Τα συνήθη αλλεργικά νοσήματα είναι η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα), η τροφική αλλεργία, το άσθμα, η ρινίτιδα, η επιπεφυκίτιδα, η αναφυλαξία, η κνίδωση, το αγγειοοίδημα, οι γαστρεντερικές και φαρμακευτικές αλλεργίες και οι αλλεργίες στα υμενόπτερα.

ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡ ΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΕΡΓΙ Ω Ν ΣΤΑ ΠΑΙΔΙ Α; Οι αλλεργίες είναι πιο συχνές στην παιδική ηλικία και παρουσιάζουν αρκετές διαφορές και ιδιαιτερότητες στη συμπεριφορά τους σε σχέση με τους ενήλικες παρά το ότι η υποκείμενη φλεγμονώδης διεργασία είναι παρόμοια.

ΤΑ ΑΛΛΕΡΓΙΚ Α/ΑΤΟΠΙΚ Α ΝΟΣ Η ΜΑΤΑ (αλλεργίες) είναι χρόνιες, φλεγμονώδεις παθήσεις με εξάρσεις και υφέσεις και προκαλούνται από την αντίδραση του οργανισμού, μέσω ανοσολογικών/αμυντικών μηχανισμών, στις συνήθεις περιβαλλοντικές, μη βλαβερές ουσίες για τα μη αλλεργικά άτομα, που λέγονται αλλεργιογόνα.

Είναι πολυπαραγοντικές παθήσεις όπου γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξη και εκδήλωσή τους.

Π ΟΣΟ ΣΥΧΝ Ε Σ Ε Ι ΝΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΡΓ Ι ΕΣ;

Οι αλλεργίες είναι από τα συχνότερα χρόνια νοσήματα στα παιδιά με συνεχώς αυξανόμενη τάση τις τελευταί-

Η κλινική παρουσίαση και το είδος των υπεύθυνων αλλεργιογόνων διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία (βρέφος, παιδί, έφηβος, ενήλικας) και εμφανίζουν μία τάση διαδοχικής εκδήλωσης με την πάροδο της ηλικίας. Στα βρέφη είναι πιο συχνές οι γαστρεντερικές

αλλεργίες

που είναι και οι πιο παροδικές, ενώ στην ίδια ηλικία αρχίζει και η ατοπική δερματίτιδα (βρεφικό έκζεμα). Η

ατοπική δερματίτιδα συνήθως παρέρχεται μετά το πρώτο έτος, αλλά σε μερικές περιπτώσεις επανεμφανίζεται

στην παιδική, εφηβική ή/και ενήλικο ζωή. Το βρεφικό έκζεμα μπορεί να συνυπάρχει ή να ακολουθείται από την τροφική αλλεργία με ευαισθητοποίηση στα διάφορα τροφικά αλλεργιογόνα, δηλαδή παραγωγή IgE τύπου αλλεργικών αντισωμάτων στα ειδικά αυτά αλλεργιογόνα. Οι τροφικές αλλεργίες τείνουν να είναι παροδικές στην παιδική ηλικία και συχνά ακολουθούνται από την ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, όπως ακάρεα οικιακής σκόνης, γύρεις, επιθήλια ζώων και μύκητες (μούχλες) που συνδέονται με την εμφάνιση

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες

των αλλεργιών στα παιδιά!

της αναπνευστικής αλλεργίας, δηλαδή ολοετή ή εποχική

αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, επιπεφυκίτιδα. Αυτό αρχίζει

μετά το 5ο-6ο έτος με βαθμιαία κλιμάκωση μέχρι την

ηλικία των νεαρών ενηλίκων. Αυτή η διαδοχική πορεία

των αλλεργιών είναι γνωστή ως η «αλλεργική παρέλα-

ση» (atopic march) και στο αλλεργικό παιδί τα αλλεργικά

νοσήματα μπορεί να συνυπάρχουν ή να εμφανίζονται σε διαφορετικές ηλιακές φάσεις. Η διάγνωση των αλλεργικών παθήσεων κυρίως στα βρέφη και τα μικρά παιδιά παρουσιάζει ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Συχνά, σε αυτές τις ηλικίες είναι δύσκολη η διαφοροποίηση των γαστρεντερικών αλλεργιών από άλλα γαστρεντερικά νοσήματα, η διαφοροποίηση της αναφυλαξίας από άλλες επείγουσες, γενικευμένες καταστάσεις, καθώς και η διαφοροποίηση του αλλεργικού άσθματος και της αλλεργικής ρινίτιδας από το μεταλοιμώδες άσθμα και τη ρινίτιδα που είναι πιο συχνά στον παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο. Η δυσκολία διαφοροδιάγνωσης οφείλεται τόσο στην ατυπία της κλινικής παρουσίασης των αλλεργιών στις μικρότερες ηλικίες, αλλά και στην αδυναμία εφαρμογής και ερμηνείας των υπαρχόντων διαγνωστικών μεθόδων στα βρέφη και τα μικρότερα παιδιά.

Τέλος, η φυσική πορεία και η έκβαση των παιδικών αλλεργικών παθήσεων με την αλλεργική παρέλαση, όπως ήδη αναφέρθηκε, αποτελούν ιδιαιτερότητα μεγάλης σημασίας για τη σφαιρική αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών. Οι ενδείξεις ότι τα αλλεργικά νοσήματα αρχίζουν πολύ νωρίς, ακόμη και από την ενδομήτριο ζωή, συνεχώς αυξάνονται. Ενώ σε ένα σημαντικό

ποσοστό παιδιών τα νοσήματα αυτά υποχωρούν με την πάροδο της ηλικίας, συχνά έχουν την τάση για χρονιότητα ή/και μετά από μεγάλες περιόδους ύφεσης να επανεμφανίζονται στην ενήλικο ζωή. Δεδομένου

ότι παρά την πρόοδο των θεραπευτικών μας μέσων οι αλλεργίες ελέγχονται αλλά δεν ιώνται, τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον έχει στραφεί στην αναζήτηση τρόπων έγκαιρης παρέμβασης στη φυσική πορεία των αλλεργικών παθήσεων με σκοπό την αναχαίτιση της εγκατάστασης χρονιότητας ή/και πρόληψης της μετέπειτα εξέλιξης.

Συμπερασματικά, υπάρχουν ιδιαιτερότητες στις παιδικές αλλεργίες τόσο στην κλινική παρουσίαση και διαγνωστική προσέγγιση όσο και στην αντιμετώπισή μας με βάση τη φυσική πορεία και έκβαση των παιδικών αλλεργιών στη μετέπειτα ζωή. Η έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση όχι μόνο ομαλοποιεί τη ζωή του παιδιού και της οικογένειας, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι δυνατόν να αποτρέπει απώτερες εξελίξεις. ■

ΦΩΤΕ Ί ΝΉ Σ Ά Ξ Ω Ν Ή-Π Ά Π Ά ΓΕΩΡΓΊΟΎ Η Φωτεινή Σαξώνη-Παπαγεωργίου είναι παιδίατρος-αλλεργιολόγος, υπεύθυνη Αλλεργιολογικού Τμήματος Β’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π.&Α. Κυριακού», διευθύντρια Αλλεργιολογικού/Ανοσολογικού Εργαστηρίου Β’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και επιστημονική διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων.

«ΑΠΕΡΙ Ο ΡΙΣΤΗ ΑΝ Α ΣΑ»

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ

ΚΥΣΤΙΚ Η Ι ΝΩΣΗ!

Καινοτόμα θεραπεία δίνει διάρκεια και ποιότητα ζωής

στους ασθενείς με κυστική ίνωση!

κατάσταση την επαναστατική καινοτόμα θεραπεία που «παγώνει» τη νόσο. Τι προσφέρει στον ασθενή το νέο αυτό φάρμακο;

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΟΡΤΑΖΟΝΤΑΣ 40 ΧΡΟΝΙΑ

ΔΡΑΣΕΩΝ το 2023, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Κυστικής Ίνωσης συνεχίζει το έργο του με στόχο την «Απεριόριστη Ανάσα» για όλους τους ασθενείς με κυστική ίνωση. Όπως επισημαίνει η πρόεδρος του Συλλόγου Άννα Σπίνου σε συνέντευξη που μας παραχώρησε, «στις προτεραιότητές μας για το 2023 είναι η επαρκής στελέχωση των Μονάδων Κυστι-

κής Ίνωσης, η ανάπτυξη του εθνικού προγράμματος μεταμοσχεύσεων πνευμόνων, η εξασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης στις καινοτόμες θεραπείες, αλλά

και η ψυχική ενδυνάμωση ασθενών και φροντιστών».

Αναλυτικά η συνέντευξη της κ. Σπίνου έχει ως εξής:

— Φέτος κλείνουμε 2 χρόνια από την ημέρα που ξεκίνησαν οι πρώτοι Έλληνες ασθενείς σε κρίσιμη

Χάρη στην επαναστατική θεραπεία που «παγώνει» τη νόσο οι ασθενείς με κυστική ίνωση κερδίσαμε πίσω τη χαμένη μας ανάσα. Ειδικά όσοι ασθενείς ήμασταν σε αναπνευστική ανεπάρκεια τελικού σταδίου με συνεχή υποστήριξη συσκευής οξυγόνου, χρειαζόμασταν συχνές νοσηλείες και τεράστια προσπάθεια για τις βασικές καθημερινές μας λειτουργίες, όπως να ντυθούμε, να φορέσουμε τα παπούτσια μας. Με τη νέα θεραπεία άλλαξε η συμπτωματολογία της νόσου. Μειώθηκαν ο καθημερινός βήχας και οι νοσηλείες στα νοσοκομεία, δεν χρειαζόμαστε πλέον υποστήριξη συσκευής οξυγόνου, ενώ πλέον μπορούμε να αναπνέουμε καλύτερα και να παίρνουμε πιο εύκολα βάρος. Το πρόσωπο της νόσου αλλάζει και οι ασθενείς με κυστική ίνωση μπορούμε πλέον να ζήσουμε μια πιο «φυσιολογική» ζωή και να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας. Μπορούμε να σπουδάσουμε, να εργαστούμε και -γιατί όχι;- να ερωτευτούμε και να κάνουμε οικογένεια!

— Πώς συνέβαλε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Κυστικής Ίνωσης για να έρθει η θεραπεία στην Ελλάδα; Με συντονισμένες προσπάθειες και ενέργειές μας σε συνεργασία με την Πολιτεία, το υπουργείο Υγείας, τους αρμόδιους φορείς και τη φαρμακευτική εταιρεία, καταφέραμε να έρθει στην Ελλάδα το 2020 η επαναστατική θεραπεία πριν από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) με την έναρξη του προγράμματος πρώιμης πρόσβασης για τους ασθενείς

Α ΝΝΑ ΣΠ Ι ΝΟΥ

Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης

σε κρίσιμη κατάσταση. Μετά από συνεχείς παρεμβάσεις

μας αυτή τη στιγμή η καινοτόμα θεραπεία χορηγείται με

ομαλή ροή στους επιλέξιμους ασθενείς στην Ελλάδα

ηλικίας άνω των 6 ετών. Αναμένουμε την ολοκλήρωση των διαδικασιών διαπραγμάτευσης αποζημίωσης,

έτσι ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη και συνεχής

πρόσβαση στη θεραπεία. Για τις ενέργειες του Συλλόγου

μας, βραβευτήκαμε με το φαρμακευτικό βραβείο «Νόμπελ Prix Galien Greece 2021», αποδεικνύοντας πόσο

σημαντικό είναι οι ασθενείς να ενώνουν τις φωνές τους

και τις δυνάμεις τους και να διεκδικούν συντονισμένα

μέσα από τη συλλογικότητα μια καλύτερη ποιότητα

ζωής. Οι οργανωμένες διαδικασίες εκπροσώπησης

μέσα από επίσημους φορείς, όπως ο Σύλλογός μας,

που φέτος μετρά 40 χρόνια επιτυχημένων δράσεων, σε συνδυασμό με τη συνεχή συνεργασία με τους φορείς

και την επιστημονική κοινότητα, εγγυώνται την αποτελεσματικότητα των διεκδικήσεών μας.

— Με τη θεραπεία αυτή βρέθηκε ουσιαστική λύση

στην αντιμετώπιση όλων των ασθενών; Καθώς από ό,τι έχω διαβάσει για κάποιους ασθενείς η μοναδική λύση επιβίωσης είναι η μεταμόσχευση πνευμόνων.

Στην Ελλάδα, λόγω της μοριακής ετερογένειας του

πληθυσμού, περίπου το 25% των ασθενών με κυστική

ίνωση έχει σπάνιες γονιδιακές μεταλλάξεις και δεν είναι

επιλέξιμοι για τις καινοτόμες θεραπείες. Ταυτόχρονα

υπάρχει και ένας μικρός αριθμός ασθενών, που, αν και λαμβάνουν τη νέα θεραπεία, δεν έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι ασθενείς αυτοί όταν φτάσουν

σε αναπνευστική ανεπάρκεια τελικού σταδίου έχουν ως

μοναδική λύση επιβίωσης τη μεταμόσχευση πνευμόνων.

— Στη χώρα μας παρέχεται η δυνατότητα μεταμόσχευσης;

Τις προηγούμενες δεκαετίες δεν υπήρχε κάποιο σταθερό μακροχρόνιο πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων πνευμό-

νων στην Ελλάδα. Το 2014 μετά από έντονες πιέσεις

του Συλλόγου μας υπεγράφη διακρατικό σύμφωνο

ανάμεσα σε Ελλάδα και Αυστρία. Έτσι καταφέραμε να μεταμοσχευθούν επιτυχώς στη Βιέννη όλοι οι Έλληνες ασθενείς που χρειάστηκαν μεταμόσχευση πνευμόνων.

Από το καλοκαίρι του 2019 ξεκίνησε το ελληνικό πρόγραμμα μεταμόσχευσης πνεύμονα στο Ωνάσειο με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση. Στο πρόγραμμα παραπέμπονται όσοι ασθενείς χρειάζονται μεταμόσχευση πνευμόνων και παρακολουθούνται όσοι είχαν μεταμοσχευθεί στη Βιέννη. Τον προηγούμενο χρόνο χάσαμε 3 ασθενείς με κυστική ίνωση σε νεαρές ηλικίες, που δεν κατάφεραν να μεταμοσχευθούν. Ανάμεσά τους και ο γενικός γραμματέας του Συλλόγου μας, Βασίλης Παληός. Όμως χάρη στις επιτυχημένες μεταμοσχεύσεις πνευμόνων, που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα σε 2 νεαρές ασθενείς με κυστική ίνωση, ανακτήσαμε την ελπίδα μας. Στόχος του Συλλόγου είναι να εξασφαλίσουμε τη δυνατότητα άμεσης και έγκαιρης μεταμόσχευσης πνευμόνων για κάθε ασθενή στην Ελλάδα που πάσχει από κυστική ινωση, αλλά και άλλες νόσους, όπως πνευμονική ίνωση, πνευμονική υπέρταση κ.λπ., και βρίσκεται σε αναπνευστική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Ταυτόχρονα ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των μεταμοσχευμένων ασθενών είναι η βελτίωση των διαδικασιών και των συνθηκών παρακολούθησής τους με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η Πολιτεία οφείλει να υποστηρίξει το εθνικό πρόγραμμα μεταμόσχευσης πνευμόνων και να εφαρμόσει ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τις μεταμοσχεύσεις.

— Πόσο δύσκολο είναι να βρεθούν δότες; Η χώρα μας είναι τελευταία στη δωρεά οργάνων. Ειδικότερα για τους πνεύμονες απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια σε σχέση με τα υπόλοιπα όργανα, καθώς είναι ευπαθές μόσχευμα. Ο έγκαιρος εντοπισμός

των υποψήφιων δοτών στις ΜΕΘ των νοσοκομείων και η έγκαιρη λήψη των οργάνων είναι μια δύσκολη διαδικασία, που απαιτεί ένα καλά οργανωμένο σύστημα

υγείας με ικανό αριθμό εξειδικευμένων επιστημόνων.

Πολλοί συμπολίτες μας συχνά διστάζουν να γραφτούν

Η χώρα μας είναι τελευταία στη δωρεά οργάνων.

Ειδικότερα για τους πνεύμονες απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια σε σχέση με τα υπόλοιπα όργανα, καθώς είναι ευπαθές μόσχευμα.

δωρητές οργάνων, γιατί ισχυρίζονται ότι θα τους σκοτώσουν για να τους πάρουν τα όργανα. Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων

θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί στη ΜΕΘ ο εγκεφαλικός θάνατος, που είναι μία μη αναστρέψιμη κατάσταση. Οι συγκινητικές ιστορίες της νεαρής Έμμας, του

Γρηγόρη, του μικρού Θωμά, που δώρισαν τα όργανά

τους και μέσα από το θάνατό τους έδωσαν ζωή σε

συνανθρώπους μας που βρίσκονταν σε κίνδυνο, κατα-

δεικνύουν την υποχρέωση που έχουμε όλοι οι πολίτες

να γίνουμε δωρητές. Η δωρεά οργάνων είναι η ύψιστη

πράξη αγάπης και αλτρουισμού, καθώς από έναν μόνο

δωρητή μπορούν να σωθούν 8 συνάνθρωποί μας. Για

την αύξηση των δωρητών οργάνων γίνονται σημαντικές προσπάθειες από το Ίδρυμα Ωνάση και τον Εθνικό

Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων και προς αυτήν την κατεύθυνση συνεχίζουμε τις ενέργειές μας στο Σύλλογο.

— Πόσους περίπου ασθενείς μετράμε στην Ελλάδα

και πόσοι εξ αυτών αναμένουν αυτή τη στιγμή το

πολύτιμο δώρο της μεταμόσχευσης;

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 800 ασθενείς με κυστι-

κή ίνωση. Το 25% εξ αυτών, που δεν είναι επιλέξιμοι για

τις καινοτόμες θεραπείες, είναι πιθανόν κάποια στιγμή

στη ζωή του, να χρειαστεί μεταμόσχευση πνευμόνων,

καθώς και όσοι δεν έχουν τα αναμενόμενα αποτελέ-

σματα από τη λήψη της θεραπείας. Πολλές φορές οι ασθενείς διστάζουν να ξεκινήσουν τις διαδικασίες του

προμεταμοσχευτικού ελέγχου. Η Πολιτεία οφείλει να προστατεύσει αυτούς τους ασθενείς. Είναι πολύ σημαντικό να καλλιεργηθεί αίσθημα εμπιστοσύνης για το εθνικό πρόγραμμα μεταμόσχευσης πνευμόνων, ώστε να αισθάνονται ασφαλείς και να έχουν στη χώρα μας τη 2η ευκαιρία για ζωή.

— Ποιοι οι στόχοι του Συλλόγου για το 2023; Με βάση τα οφέλη των καινοτόμων θεραπειών, την ανάπτυξη της τηλεϊατρικής, τα δεδομένα του Εθνικού

Μητρώου Κυστικής Ίνωσης, η νόσος αλλάζει και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των ασθενών. Παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή, εξαιρετικά κρίσιμη είναι η οργανωμένη φροντίδα των ασθενών στα εξειδικευμένα Κέντρα Κυστικής Ίνωσης, τα οποία χρήζουν άμεσης στελέχωσης. Πολύ σημαντική είναι και η ενδυνάμωση της ψυχικής υγείας των ασθενών και σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσουμε στο Σύλλογο προγράμματα ψυχικής υγείας, ώστε να μπορούν οι ασθενείς μας να ανταποκριθούν στα δεδομένα της νέας τους ζωής. Ταυτόχρονα με μεγάλη αγωνία αναμένουμε σύντομα τα πρώτα αποτελέσματα από τις κλινικές δοκιμές νέων θεραπειών, που θα απευθύνονται σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών μας. Ολοκληρώνοντας 40 χρόνια δράσεων το 2023, ο Σύλλογός μας απέδειξε ότι οι ομάδες

μπορούν να καταφέρουν θαύματα και μέσα από την ομάδα συνεχίζουμε το έργο και τον αγώνα μας για «Απεριόριστη Ανάσα» για όλους τους ασθενείς με κυστική ίνωση.

— Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την κυστική ίνωση; Η κυστική ίνωση αποτελεί την πιο συχνή κληρονομική νόσο στη λευκή φυλή με 80.000 ασθενείς παγκοσμίως. Στην Ελλάδα περισσότεροι από 500.000 συμπολίτες μας είναι φορείς της νόσου. Κύριο χαρακτηριστικό της νόσου είναι η παραγωγή βλέννας, που φράσσει πολλά ζωτικά όργανα, κυρίως τους πνεύμονες και το πάγκρεας. Από πολύ μικρή ηλικία οι ασθενείς εμφανίζουν βαριά παγκρεατική ανεπάρκεια και σοβαρές χρόνιες λοιμώξεις, που σταδιακά καταστρέφουν τους πνεύμονες και οδηγούν σε αναπνευστική ανεπάρκεια σε νεαρή ηλικία. Τα τελευταία χρόνια με την έλευση των καινοτόμων θεραπειών που δρουν στα αίτια της νόσου, η κυστική ίνωση αποκτά νέο πρόσωπο και μετατρέπεται σταδιακά από θανατηφόρος σε χρόνια διαχειρίσιμη νόσο. Οι ασθενείς και οι οικείοι του μπορούν να έχουν αναλυτικές πληροφορίες μέσα από τον ιστότοπό μας στο www.cysticfibrosis.gr ■

ΆΝΝ Ά ΣΠΊΝΟΎ

Η Άννα Σπίνου διαγνώστηκε με κυστική ίνωση σε ηλικία 6 μηνών. Έχει σπουδάσει Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχει υπηρετήσει για 15 έτη στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν». Για πάνω από 10 χρόνια αγωνίζεται εθελοντικά για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με κυστική ίνωση και των οικογενειών τους, την προάσπιση των δικαιωμάτων τους, αλλά και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τη νόσο. Κατά τη διάρκεια της θητείας της ως προέδρου του Πανελλήνιου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης από το 2018, ο Σύλλογος έχει βραβευτεί με το φαρμακευτικό βραβείο Νόμπελ «Prix Galien Greece 2021» για τη διάσωση των Ελλήνων ασθενών με την πρόσβαση στην επαναστατική θεραπεία που «παγώνει» τη νόσο, καθώς και με το «Silver Healthcare Award» για την επιτυχημένη καμπάνια μεταμοσχεύσεων & δωρεάς οργάνων «Απεριόριστη Ανάσα - Be a life donor».

Γράφει η ΑΡΕΤ Η ΧΟΥΝΤ Η, ορθοπαιδικός

Παίδων, επιμελήτρια Παιδο-ορθοπαιδικής

Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου

Αθηνών.

Η ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥ ΚΡΑΝΟΥΣ συστήνεται

σε πολλές από τις αγαπημένες δραστηριότητες των

παιδιών και των εφήβων. Αυτό είναι συνήθως εκ των

προτέρων γνωστό και είναι μεγάλο σφάλμα η συμμε-

τοχή σε αυτές χωρίς το κατάλληλο για την καθεμία.

Ο κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού του αυχένα, της

κεφαλής, του κρανίου και του εγκεφάλου μειώνεται ή και εξαφανίζεται, όταν πληρούνται οι σωστές προδιαγραφές όσον αφορά το είδους του κράνους, αλλά και των όρων χρήσης του.

Το κράνος είναι απαραίτητο στην ποδηλασία, στο παιδί που είναι συνεπιβάτης σε μηχανή, στα θαλάσσια σπορ, στο skating, σε πολεμικές τέχνες και γενικά

οπουδήποτε θα αναπτυχθούν ταχύτητα και έντονες

δυνάμεις. Στην εποχή μας κάθε δραστηριότητα που

διενεργείται από επίσημο φορέα συστήνει το κατάλλη-

λο κράνος που πρέπει να προμηθευτούν οι γονείς και

αυτό θα πρέπει να γίνεται σεβαστό. Το κράνος ανήκει

στον βασικό εξοπλισμό της δραστηριότητας και είναι μελετημένο για το κάθε τι. Ιδιαίτερα ισχύει αυτό στην ποδηλασία. Υποτιμώντας αυτές τις προδιαγραφές, μπορεί να υπάρξει μια κάκωση που θα μπορούσε να προβλεφθεί. Ένα φθαρμένο ή κατεστραμμένο κράνος δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται.

Αφού επιλεγεί, λοιπόν, το κατάλληλο κράνος, θα πρέπει να φορεθεί με τον σωστό τρόπο. Να είναι φυσικά το σωστό νούμερο, ώστε να αγκαλιάζει σωστά την κεφαλή. Να βρίσκεται παράλληλα πάνω από το επίπεδο των ματιών, να μην εμποδίζει την αναπνοή και να ασφαλίζει σταθερά μπροστά και πίσω από τα αυτιά. Το κόστος παίζει κάποιο ρόλο, αλλά το ακριβότερο δεν είναι πάντα και το καλύτερο.

Το παιδί δεν θα πρέπει να φοράει κράνος σε δραστηριότητες που δεν απαιτείται, διότι μπορεί να πιαστεί αυτό από κάποιο σημείο που είναι επικίνδυνο, π.χ. από ένα δέντρο. Μετά από κάποιο χτύπημα, το κράνος πρέπει να ελέγχεται αν είναι καλό και σταθερό και σε αντίθετη περίπτωση να αντικαθίσταται.

Είναι καλό να εκπαιδεύονται τα παιδιά στη χρήση του κράνους όπου είναι απαραίτητο, γιατί έτσι γίνονται υπεύθυνα και ευαίσθητα όσον αφορά στην ασφάλειά τους. Η χρήση κράνους δεν αναιρεί την τήρηση και των υπολοίπων κανόνων, όπως προσοχή στην ταχύτητα, σεβασμό στους πεζούς, στους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου, οδηγούς, ποδηλάτες κ.λπ. Η έλλειψη αυτού του σεβασμού είναι το αίτιο των ατυχημάτων. Έτσι τα

παιδιά γίνονται υπεύθυνοι ενήλικες, που δεν περιφρονούν τους κανόνες και δεν βάζουν τον εαυτό τους και τους άλλους σε σοβαρούς κινδύνους για τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή τους.

Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και οι σοβαρές τους επιπτώσεις σε παιδιά και ενήλικες μπορούν να

αποφευχθούν με τη χρήση πάντοτε του κατάλληλου κράνους. ■

Ά ΡΕΤΉ ΧΟΎ ΝΤΉ

Η Αρετή Χουντή είναι ορθοπαιδικός παίδων, επιμελήτρια Παιδο-ορθοπαιδικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών. Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχoλής ΕΚΠΑ. Ειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική στο Νοσοκομείο Καλαμάτας και στο ΚΑΤ, ενώ εξειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική Παίδων στο Sahlgrenska University Hospital Goteborg και Lund University Hospital Σουηδίας. Έχει λάβει μέρος σε πληθώρα χειρουργικών επεμβάσεων σε παιδιά στη χειρουργική αντιμετώπιση καταγμάτων, ενώ επιπλέον έχει ασχοληθεί με τη χειρουργική θεραπεία φλεγμονών, διερεύνηση τραυμάτων, συρραφή και αποκατάσταση τενόντων μέσω μικροχειρουργικής επέμβασης, με χρήση ειδικών γυαλιών μικροχειρουργικής, καθώς και διόρθωση παραμορφώσεων και συγγενών ανωμαλιών, άνω και κάτω άκρων. Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο Γαλάτσι Αττικής από την 1η-1-2003 και στην Καλαμάτα Μεσσηνίας από 1ης-3-2013. Επίσης έχει αναγνώριση της ειδικότητας και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στη Σουηδία από το 2009.

των εργαζομένων της!

Του ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η ABBVIE ΑΝΑΓΝΩΡ Ι ΣΤΗΚΕ ως «Εργασιακό Περιβάλλον

Φιλικό προς την Ημικρανία» από τη European Migraine and Headache Alliance (EMHA), έναν μη κερδοσκοπικό

οργανισμό που προασπίζει τα δικαιώματα των ανθρώ-

πων που πάσχουν από ημικρανία. Η ειδική σήμανση

συνιστά μία πρωτοποριακή πρωτοβουλία της European Migraine and Headache Alliance, η οποία αναγνωρίζει

κάθε εργασιακό περιβάλλον που αντιμετωπίζει τους

ανθρώπους με ημικρανία ισότιμα με τους υπόλοιπους

εργαζομένους. Ενώ προστατεύει την υγεία και την ευημερία των εργαζομένων, μέσω αυτής της πρωτοβου-

λίας η AbbVie επιπρόσθετα συμβάλλει στη διατήρηση ταλέντων, αλλά και στην προσέλκυση νέων ταλέντων

που επιθυμούν να εργαστούν σε ένα φιλικό και συμπεριληπτικό περιβάλλον.

Η αναγνώριση εκ μέρους της European Migraine and Headache Alliance βασίζεται στην ανάλυση των

πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η AbbVie με σκοπό

την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για την ημικρανία

και την προστασία της ευημερίας των εργαζομένων

της, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η ευελιξία, η τηλεργασία, οι χώροι εργασίας χωρίς θόρυβο, η πρόσβαση σε νερό και φυσικό φωτισμό, τα εκπαιδευτικά προγράμματα για την ψυχική & σωματική υγεία και πολλές ακόμα δράσεις.

Η AbbVie προωθεί ενεργά μία εργασιακή κουλτούρα που χαρακτηρίζεται από αυξημένη συμπεριληπτικότητα, όπου οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι υποστηρίζονται και αντιμετωπίζονται με σεβασμό, ενώ έχει αναγνωρίσει τη σοβαρότητα αυτής της νευρολογικής πάθησης προχωρώντας σε ορισμένες σημαντικές προ-

O κ. Θωμάς Κούγκουλος, διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού στην AbbVie Ελλάδας.

σαρμογές για να αμβλύνει τις επιπτώσεις στο εργασιακό περιβάλλον.

Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, στόχος της AbbVie είναι να προσφέρει λύσεις στα ζητήματα που προκύπτουν από το συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των εργαζομένων στο χώρο εργασίας.

«Η ημικρανία είναι μία σοβαρή πάθηση η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς, αλλά και την εργασιακή του απόδοση και

Φιλικό προς την Ημικρανία για

την προστασία της ευημερίας

παραγωγικότητα. Στην AbbVie λαμβάνουμε υπόψη τη

σοβαρότητα της ημικρανίας, καθώς γνωρίζουμε ότι οι

επιπτώσεις της επηρεάζουν εκτός από τους πάσχοντες

και τους

συναδέλφους και τους οικείους τους και όλοι

μαζί πρέπει να ξεπερνούν τις δυσκολίες που επιφέρει»,

εξηγεί ο Θωμάς Κούγκουλος, διευθυντής Ανθρώπινου

Δυναμικού στην AbbVie Ελλάδας. «Γι’ αυτόν το λόγο αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν την ευημερία και τη λειτουργικότητα των πασχόντων συναδέλφων μας δημιουργώντας συνθήκες ανακούφισης

από τα συμπτώματα και διασφαλίζοντας συνθήκες καλύτερης συνεργασίας με τους συναδέλφους, κατά τη διάρκεια ενός ημικρανικού επεισοδίου. Για εμάς στην AbbVie αποτελεί προτεραιότητα να δημιουργούμε ένα συμπεριληπτικό εργασιακό περιβάλλον, όπου όλοι οι εργαζόμενοι αισθάνονται ασφαλείς και έχουν πρόσβαση σε ίσες ευκαιρίες».

ΗΜΙΚΡΑΝ Ι Α: Μ Ι Α ΑΟ ΡΑΤΗ Π ΑΘΗΣΗ

Η European Migraine and Headache Alliance υπολογίζει

ότι περισσότεροι από 41 εκατομμύρια ενήλικες στην

Ευρώπη ζουν με ημικρανία. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται

ότι περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι υποφέρουν

από ημικρανία. Σχεδόν ένας στους επτά εργαζομένους

υποφέρει από την πάθηση, η οποία επιφέρει οικονομι-

κό κόστος σχεδόν 95 δισεκατομμυρίων ευρώ, σε πα-

γκόσμιο επίπεδο.

Αυτή η αόρατη πάθηση, που μπορεί να προκαλέσει

αναπηρία, κορυφώνεται στη διάρκεια της πιο παρα-

γωγικής περιόδου της ζωής των ατόμων: σε ηλικία

μεταξύ 20 και 50 ετών. Οι 3 κορυφαίες επιπτώσεις της

ημικρανίας στην εργασία είναι η ανικανότητα συγκέ-

ντρωσης στην εργασία (52%), οι συχνές απουσίες από

την εργασία (32%) και η έλλειψη κατανόησης από την

πλευρά των συναδέλφων όσον αφορά στην πάθηση ή

η υποβάθμισή της (27%). Τα άτομα που ζουν με ημικρα-

νία αποκρύπτουν την πάθησή τους στην εργασία λόγω του στίγματος που τη συνοδεύει. «Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καταρριφθούν τα ταμπού στο εταιρικό οικοσύστημα σε σχέση με τη συγκεκριμένη πάθηση, η οποία είναι πιο συχνή απ’ ό,τι πιστεύεται. Ο απώτερος στόχος είναι όσοι υποφέρουν από ημικρανία να είναι σε θέση να εργάζονται υπό τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και οι συνάδελφοί τους να κατανοούν τις προσπάθειες που καταβάλλουν, ώστε να αντεπεξέρχονται στα καθήκοντά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν», υποστηρίζει η Elena Ruiz de la Torre, εκτελεστική διευθύντρια European Migraine and Headache Alliance. «Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντικό εταιρείες όπως η AbbVie να κάνουν βήματα προόδου αναλαμβάνοντας εταιρικές, αλλά και κοινωνικές πρωτοβουλίες».

ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ Ι ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την Ευρωπαϊκή Έρευνα για την Εργασία και την Ημικρανία έδειξαν τις τρεις βασικές ανησυχίες των εργαζομένων στην

Ευρώπη που συνδέουν τις χρεώσιμες εργατοώρες με την ημικρανία. Οι μεταβλητές που επηρέασαν σε μεγαλύτερο βαθμό τους συμμετέχοντες ήταν το στρες ή το άγχος που προκαλείται από την εργασία (77,65%), η χρήση οθονών (63,87%) και οι θόρυβοι (36,25%).

Άλλα ζητήματα που ανέδειξε η έρευνα ήταν η νυκτερινή εργασία, η έλλειψη φιλικών προς το περιβάλλον μέτρων στο γραφείο ή η εργονομία της θέσης του εργαζομένου. ■

Γράφει η ΑΘΑΝΑΣ Ι Α ΛΟΥΡ Ι ΔΑ, παιδίατρος-λοιμωξιολόγος, διευθύντρια

ΕΣΥ, Α’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, πρόεδρος Επιτροπής Λοιμώξεων

ΓΝΠΑ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ».

H ΚΥΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ παράγοντα κινδύνου

για σοβαρή SARS-CοV-2 λοίμωξη. Οι παθοφυσιολο-

γικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της

κύησης έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία

του ανοσοποιητικού, του αναπνευστικού, του κυκλοφο-

ρικού, αλλά και του συστήματος πήξης, με αποτέλεσμα

η SARS-CοV-2 λοίμωξη στην έγκυο να έχει απρόβλεπτη

και ενδεχομένως δυσμενή εξέλιξη.

Η έγκυος με SARS-CoV-2 λοίμωξη μπορεί να είναι

είτε ασυμπτωματική είτε συμπτωματική. Για την ασυμπτωματική έγκυο υπάρχουν μέχρι σήμερα λίγες μελέτες και δεδομένα που αποδεικνύουν την επίπτωση

της λοίμωξης στη μητέρα και στο έμβρυο και αποτελεί πεδίο για περαιτέρω διερεύνηση. Η έγκυος με συμπτωματική SARS-CoV-2 λοίμωξη, δηλ. νόσο COVID-19, έχει δειχθεί ότι έχει αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης συγκριτικά με μη εγκύους γυναίκες αναπαραγωγικής

ηλικίας αντίστοιχης εθνικότητας, φυλής, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και με παρόμοιο ιατρικό ιστορικό και υποκείμενα νοσήματα. Συγκεκριμένα η έγκυος με νόσο COVID-19 έχει τουλάχιστον τριπλάσιο κίνδυνο νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και διασωλήνωσης και σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου συγκριτικά με μη εγκύους γυναίκες.

Η συστηματική μετα-ανάλυση 42 μελετών που περιέλαβαν μεγάλο αριθμό εγκύων >400.000 με νόσο COVID-19 ανέδειξε ότι η συμπτωματική SARS-CoV-2 λοίμωξη ενοχοποιείται για σοβαρές επιπλοκές της κύησης όπως: προεκλαμψία-εκλαμψία, θρομβώσεις, μικροβιαιμία-σήψη της εγκύου, πρόωρο τοκετό, ελλιποβαρές ή θνησιγενές νεογνό.

Το 4-11% των νεογνών που γεννήθηκαν από μητέ-

ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΠΑ Ι ΔΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

Ο εμβολιασμός της εγκύου

και της θηλάζουσας μητέρας

κατά του κορονοϊού προστατεύει τα νεογνά!

ρες με νόσο COVID-19 χρειάσθηκε να νοσηλευτεί σε

Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ). Η συ-

χνότερη αιτία νοσηλείας των νεογνών στη ΜΕΝΝ ήταν

η αναπνευστική δυσχέρεια ιδιαίτερα σε πρόωρο τοκετό.

Θάνατοι νεογνών αναφέρονται σε μικρά ποσοστά που

ποικίλλουν στις διάφορες μελέτες (0,2-0,6 %), γενικά

όμως η έκβαση νεογνών εγκύων με COVID-19 λοίμωξη

είναι καλή, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ήπιας νόσησης της

μητέρας, ενώ το ποσοστό αυτόματων αποβολών και

συγγενών ανωμαλιών δεν είναι αυξημένο.

Η ενδομήτρια μετάδοση της SARS-CοV-2 λοίμωξης

έχει περιγραφεί συνήθως στο 3ο τρίμηνο της κύησης, αλλά είναι σπάνια. Από τις μέχρι σήμερα μελέτες

και δεδομένα δεν έχει διευκρινι-

σθεί ο μηχανισμός που ο

ιός SARS-CοV-2 μπορεί

να παρακάμψει το φραγμό του πλακούντα και να προσβάλει το έμβρυο συγκριτικά με άλλους γνωστούς ιούς που προκαλούν αποδεδειγμένα ενδομήτρια λοίμωξη, όπως ο κυτταρομεγαλοϊός, ο ιός του απλού έρπητα, του έρπητα ζωστήρα και ο ιός Zika. Μόνο μεμονωμένα περιστατικά ενδομήτριας μετάδοσης της SARS-CοV-2 λοίμωξης αναφέρονται στη βιβλιογραφία.

Η συσσωρευμένη εμπειρία κατά τη διετή πανδημία της νόσου COVID-19 αναφορικά με τη νοσηρότητα και θνητότητα των εγκύων και των νεογνών τους επιβάλλει την προφύλαξη των εγκύων και θηλαζουσών από τη λοίμωξη, εφόσον αναπτύχθηκαν ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια. Αν και οι έγκυοι δεν έλαβαν μέρος στις κλινικές μελέτες κατά την ανάπτυξη των COVID-19 εμβολίων για λόγους ασφαλείας, σύντομα άρχισαν να εμβολιάζονται μετά την επείγουσα χορήγηση άδειας των εμβολίων με προτεραιότητα στις εγκύους

που ανήκαν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου για COVID-19

λοίμωξη (επαγγελματίες υγείας, σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, παχυσαρκία κ.ά.). Οι ερευνητές, οι επιστημονικές

εταιρείες και ο ΠΟΥ υποστηρίζουν ισχυρά τον εμβολιασμό των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας που προγραμματίζουν εγκυμοσύνη ή ήδη κυοφορούν ή είναι λεχωίδες-θηλάζουσες, ώστε να ανοσοποιηθούν και να αποφύγουν σοβαρές επιπλοκές όπως η προωρότητα, καθώς και η μητρική και βρεφική θνητότητα και νοσηρότητα.

Η θνητότητα των εγκύων δεν είναι αμελητέα και ο κίνδυνος λοίμωξης των εγκύων από τον ιό SARS-CoV-2 είναι ιδιαίτερα αυξημένος σήμερα που επικρατούν πολύ μολυσματικές παραλλαγές

του ιού με μεγάλη μεταδοτικότητα. Τα mRNA COVID-19 εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά για τις εγκύους και συστήνεται να προτιμώνται από όλους τους επίσημους οργανισμούς και επιστημονικές εταιρείες έναντι άλλων εμβολίων, όπως εκείνα με ιικό φορέα -αδενοϊό (Ad26 -vectored vaccines, J&J Janssen).

Δεδομένα από μελέτες υποστηρίζουν ότι τα οφέλη των εγκύων από τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 υπερτερούν των πιθανών-υποθετικών κινδύνων και συγκεκριμένα:

• Τα COVID-19 εμβόλια δεν περιέχουν ζώντα ιό και δεν προκαλούν νόσο στις εγκύους και στα έμβρυα-νεογνά.

• Πρώιμα δεδομένα από 3 διαφορετικά συστήματα επιτήρησης από το CDC δεν διαπίστωσαν προβλήματα ασφαλείας σε εγκύους και τα νεογνά τους. Οι μητέρες εμβολιάστηκαν με mRNA COVID-19 εμβόλια PfizerBioNTech (Comirnaty) και Moderna (Spikevax) κατά τη διάρκεια της κύησης και κυρίως κατά το 3ο τρίμηνο.

• Τα συσσωρευμένα δεδομένα από τον εμβολιασμό εγκύων με mRNA εμβόλια Pfizer-BioNTech (Comirnaty) και Moderna (Spikevax) από πολλές μελέτες είναι ενθαρρυντικά.

• Οι ερευνητές δεν έχουν διαπιστώσει αυξημένο αριθμό αυτόματων αποβολών μεταξύ των εγκύων που εμβολιάστηκαν λίγο πριν ή ενωρίς κατά τη διάρκεια

της κύησης (πριν την 20ή εβδομάδα).

• Σε μελέτη όπου συμμετείχαν 40.000 έγκυοι ο εμβολιασμός δεν συσχετίσθηκε με πρόωρο τοκετό ή με γέννηση νεογνών χαμηλού βάρους για την ηλικία κύησης.

• Οι έγκυοι που εμβολιάζονται έχουν μειωμένο κίνδυνο SARS-CoV-2 λοίμωξης και μειωμένο κίνδυνο σοβαρής COVID-19 νόσου, συγκριτικά με μη εμβολιασμένες.

• Ο εμβολιασμός κατά την κύηση επάγει την παραγωγή αντισωμάτων που μπορεί να προστατεύσουν

το νεογνό και το βρέφος λόγω της μεταβίβασης αντισωμάτων από τη μητέρα στο έμβρυο. Αντισώματα έναντι του ιού SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκαν στο αίμα του ομφαλίου λώρου, όταν οι έγκυοι εμβολιάστηκαν με COVID-19 εμβόλια.

• Πρόσφατα δεδομένα αποδεικνύουν ότι ο βασικός εμβολιασμός των εγκύων με 2 δόσεις COVID-19 mRNA εμβολίων προστατεύει σημαντικά (60%) τα ηλικίας <6 μηνών βρέφη τους από νοσηλεία λόγω νόσου COVID-19.

Οι λεχωίδες-θηλάζουσες, όπως και οι έγκυοι, δεν έλαβαν μέρος στις κλινικές μελέτες κατά την ανάπτυξη των COVID-19 εμβολίων για λόγους ασφαλείας και έτσι έχουμε περιορισμένα δεδομένα για την ανίχνευση COVID-19 αντισωμάτων στο μητρικό γάλα, καθώς και την επίδραση του εμβολιασμού της θηλάζουσας μητέρας στο βρέφος. Ωστόσο, η ανοσογονικότητα και ασφάλεια των mRNA COVID-19 εμβολίων σε εγκύους και θηλάζουσες έχει αποδειχθεί και είναι το ίδιο αποτελεσματικά όπως και στον γενικό πληθυσμό. ■

ΆΘΆ Ν Ά ΣΊ Ά ΛΟΎ ΡΊΔ Ά

H Αθανασία Λουρίδα είναι παιδίατρος -λοιμωξιολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ, Α’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Επιτροπής Λοιμώξεων ΓΝΠΑ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», επικεφαλής Επιτελικής Ομάδας Διαχείρισης Λοίμω-

ξης COVID-19, ΓΝΠΑ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», υπεύθυνη του Εμβολιαστικού Κέντρου έναντι Λοίμωξης COVID-19, ΓΝΠΑ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ».

Υπερσύγχρονο Τμήμα Check-Up και

Εξωτερικά Ιατρεία όλων των ιατρικών

ειδικοτήτων

Προληπτικοί έλεγχοι, ιατρική

παρακολούθηση και αντιμετώπιση

των επειγόντων περιστατικών σε νέες

υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις

Η Γενική Κλινική του ΙΑΣΩ αποτελεί το Κορυφαίο Νοσοκομείο στην Ελλάδα με τον πλέον σύγχρονο και πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, σε άνετες και σύγχρονες εγκαταστάσεις, Η Γενική Κλινική του ΙΑΣΩ στελεχώνεται απο κορυφαίους ιατρούς

όλων των ειδικοτήτων, με πολυετή εμπειρία και αποτελεί πρότυ-

πο παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας, σε άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικιακής ομάδας.

Τμήμα Check-Up για προληπτικό έλεγχο

Το ΙΑΣΩ Γενική Κλινική διαθέτει υπερσύγχρονο Τμήμα Check-Up

για τη διενέργεια προληπτικών ελέγχων υγείας. Σε μοντέρνο ανα-

Εξωτερικά Ιατρεία για διάγνωση και παρακολούθηση

όλων των παθήσεων

Στον ίδιο χώρο λειτουργούν Εξωτερικά Ιατρεία όλων των ιατρικών ειδικοτήτων για την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Τα ιατρεία λειτουργούν καθημερινά, από Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες 09:00-15:00, για την πλήρη κάλυψη όλων των αναγκών πρόληψης και διάγνωσης.

Όλες οι απαραίτητες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις πραγματοποιούνται στο Τμήμα των Κεντρικών Εργαστηρίων και στο Τμήμα των Ιατρικών Απεικονίσεων του ΙΑΣΩ Γενική Κλινική, τα οποία έχουν εδραιωθεί για το υψηλό επιστημονικό επίπεδο, το εύρος των εξετάσεων που προσφέρουν και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.

καινισμένο χώρο και με σύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, προσφέρει εξατομικευμένη και ολιστική προσέγγιση στη διενέργεια προληπτικών εξετάσεων. Ακολουθώντας τις εξελίξεις της

επιστήμης και της Ιατρικής και με την τεχνογνωσία του Ομίλου ΙΑΣΩ, τα εξειδικευμένα πακέτα healthUp του τμήματος Check-Up

καλύπτουν κάθε ανάγκη.

Προγραμματίστε άμεσα το ραντεβού σας στο Τμήμα

Check Up και δώστε ένα Up στην υγεία σας.

Το Τμήμα Check-Up λειτουργεί από Δευτέρα έως

Παρασκευή, ώρες 08:00-15:00. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 6383090 & 210 6383091 Email: checkup@iaso.gr

Λειτουργούν τα ιατρεία: Αγγειοχειρουργικό, Αιματολογικό, Γαστρεντερολογικό, Γενικής Χειρουργικής, Γυναικολογικό, Δερματολογικό, Ενδοκρινολογικό-Διαβητολογικό-Οστεοπόρωσης, Ηπατολογικό, Ιατρείο Κεφαλαλγίας, Διάγνωσης & Αντιμετώπισης Διαταραχών Μνήμης, Διατροφική Υποστήριξη & Διαιτολογία, Ενδοκρινολογικό - Διαβητολογικό - Οστεοπόρωσης, Ηπατολογικό, Ιατρική Ακριβείας Πρόληψης & Αντιγήρανσης, Ιατρείο Κεφαλαλγίας, Καρδιολογικό, Λοιμωξιολογικό, Νευρολογικό, Νευροχειρουργικό, Νεφρολογικό, Ορθοπαιδικό, Ουρολογικό - Ουροδυναμικός έλεγχος, Οφθαλμολογικό, Παθολογικό, Πνευμονολογικό, Σπονδυλικής Στήλης, Ρευματολογικό, Φλεβολογικό, Ώμου και Αθλητικών Κακώσεων, ΩΡΛ. Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή, 09:00 - 15:00

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 6383090 & 210 6383091

E-mail: outpatient@iaso.gr

Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών για την κάλυψη των εκτάκτων αναγκών

Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του ΙΑΣΩ Γενική Κλινική λειτουργεί καθημερινά και σε 24ωρη βάση με στόχο την κάλυψη όλων των περιστατικών που χρήζουν επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, δηλαδή έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση εκτάκτων ή οξέων προβλημάτων υγείας.

Είναι στελεχωμένο με προσωπικό εξειδικευμένο και πεπειραμένο στην επείγουσα ιατρική και την παροχή άμεσης νοσοκομειακής φροντίδας με τη χρήση του πιο προηγμένου ιατρικού εξοπλισμού.

Στο τμήμα μπορούν να προσέλθουν ασθενείς χωρίς προηγούμενο ραντεβού, είτε με δικό τους μέσο είτε καλώντας για ασθενοφόρο. Τηλέφωνο Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών: 210 6383081

ΙΑΣΩ Γενική Κλινική, Διεύθυνση: Λεωφόρος Κηφισίας 37-39, 15123, Μαρούσι

Η προσφορά του στα παιδιά υπήρξε καταλυτική!

Η ΤΕΛΕΤ Η ΘΕΜΕΛ Ι ΩΣΗΣ του νοσοκομείου έγινε με

μεγάλη επισημότητα στις 16 Οκτωβρίου 1896. Για την

ίδρυσή του πρωτοστάτησαν η διάδοχος πριγκίπισσα

Σοφία και μια ομάδα γυναικών που αποτελούνταν από

τις: Αγγελική Κουντουριώτου, Φρανσέ Πάλλη, Ταρσή

Μαρίνου, Αμαλία Ηλιοπούλου, καθώς κι έναν άντρα,

τον Κωνσταντίνο Τσακωνόπουλο. Όλοι μαζί συνέλαβαν

την ιδέα ίδρυσης ενός νοσοκομείου αποκλειστικά για

τα παιδιά. Από την ομάδα, βέβαια, δεν θα μπορού-

ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

σαν να λείπουν οι δύο γνωστές μορφές της εποχής, ο Ανδρέας Συγγρός και ο Μαρίνος Κοργιαλένιος. Την κατάρτιση των σχεδίων του ανέλαβε ο αρχιτέκτονας της Αυλής, Αναστάσιος Μεταξάς.

Στις 27 Μαρτίου 1896 το συμβούλιο της Ιεράς Μονής Πετράκη παραχώρησε το οικόπεδο και στις 16 Οκτωβρίου 1896 έγινε η τελετή της θεμελίωσης, ενώ το 1897 άρχισε να λειτουργεί η πρώτη Σχολή Αδελφών του νοσοκομείου, που ήταν διετούς φοίτησης.

Στις 9 Ιανουαρίου 1900 στην Αθήνα, ύστερα από πρόταση του υπουργού των Εσωτερικών Γ.Ν. Θεοτόκη, κυρώθηκε με Β.Δ. το κατατεθέν από 31ης Δεκεμβρίου 1899 καταστατικό του Νοσοκομείου των Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ». Σύμφωνα με αυτό ιδρύεται στο Γουδή, υπό της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητας Πριγκίπισσας Σοφίας, Νοσοκομείο των Παίδων υπό την επωνυμία «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», το οποίο διατελεί υπό την Υψηλή Προστασία της ΑΒ Υψηλότητας.

Στις 15 Ιανουαρίου 1900 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το ιδρυτικό καταστατικό

του Ιδρύματος. Λίγες μέρες αργότερα, στις 22 Μαρτίου 1900, η Αθήνα γνώριζε μια από τις πιο λαμπρές

ως εκείνη την εποχή γιορτές, τη γιορτή των εγκαινίων της έναρξης λειτουργίας του νοσοκομείου. Το μοναδικό νοσηλευτικό περίπτερο ήταν ο «Συγγρός».

Το νοσοκομείο διέθετε συνολικά 16 κρεβάτια και την 1η Απριλίου 1900 προσήλθε σε αυτό για νοσηλεία το πρώτο άρρωστο παιδί.

Η ΚΑΤΟΙΚ Ι Α ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟ ΜΩΝ

Στο νοσοκομείο των Παίδων προβλέφθηκε να λειτουργήσει και Σχολή Νοσοκόμων, οι οποίες θα έπρεπε να είναι απαραιτήτως εγγράμματες, καλής κοινωνικής τάξης, ηλικίας 20 έως 26 ετών. Η εκπαίδευσή τους θα διαρκούσε 2 χρόνια και γι’ αυτόν το σκοπό με πρωτοβουλία της ΑΒΥ Πριγκίπισσας Σοφίας ήρθαν τρεις διακεκριμένες νοσοκόμες από την Αγγλία, για να αναλάβουν την εκπαίδευση των Ελληνίδων νοσοκόμων, ούτως ώστε να πάψει αυτή η κατηγορία επαγγέλματος να θεωρείται ευτελής και ταπεινή.

Σημαντικοί σταθμοί στη λειτουργία του νοσοκομείου

• Το 1912 το νοσοκομείο επιτάσσεται και περιθάλπει τραυματίες πολέμου.

• Το 1914 οι γιατροί του νοσοκομείου συμμετέχουν στην κατ’ οίκον νοσηλεία των Μακεδόνων προσφύγων.

• Το 1917 το νοσοκομείο υπάγεται στο Πατριωτικό Ίδρυμα Περιθάλψεως (ΠΙΠ).

• Το 1921 το ΠΙΠ εγκρίνει και δημιουργεί Μικροβιολογικό Εργαστήριο, ενώ στις 17/2/22 εγκρίνεται πίστωση

για την επισκευή και λειτουργία των περιπτέρων των Λοιμωδών, που μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν σαν Οίκος Αδελφών.

• Το 1922 κι ενώ η Μικρασιατική Εκστρατεία οδηγείται στην τραγική της κάθαρση, ο Πατριωτικός Σύνδεσμος των Ελληνίδων αφενός μεν παρεμποδίζει την είσοδο της Πανεπιστημιακής Κλινικής στο νοσοκομείο, αφετέρου επισπεύδει την αναμόρφωσή του και κατασκευάζει δρόμο, ώστε το νοσοκομείο να είναι πιο προσπελάσιμο.

• Στα τέλη του 1923 άρχισαν να λειτουργούν 3 νέα περίπτερα: το Λοιμωδών, της Οστρακιάς και της Ιλαράς.

Παρ’ όλα αυτά, το 1926, η Παιδιατρική Κλινική του πανεπιστημίου εγκαθίσταται στο Νοσοκομείο Παίδων.

• Στις 12 Οκτωβρίου 1939 συγχωνεύεται με το υπό την επωνυμία ίδρυμα «Κλινική Παίδων Παναγιώτου και

Αγλαΐας Π. Κυριακού και οικογενείας Σπ. Αντωνιάδου». Αυτό είχε συσταθεί με τη μυστική διαθήκη της Αγλαΐας Π. Κυριακού της 7ης Αυγούστου 1933.

• Το 1940 επίσης το Νοσοκομείο των Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» μετετράπη σε Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Το 1943 επιτάχθηκε από τα στρατεύματα Κατοχής.

• Το 1944 τίθεται ξανά σε επαναλειτουργία ως Νοσοκομείο των Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ».

Πίσω από αυτό το κτίριο βρισκόταν ο Πύργος των

Υδαταποθηκών ύψους 16 μέτρων. Επειδή οι ανάγκες

για νερό του νοσοκομείου δεν ήταν δυνατόν να καλυ-

φθούν από το Αδριάνειο Υδραγωγείο, έγινε γεώτρηση

και σε βάθος 22 μέτρων βρέθηκε άφθονο και καθαρό

νερό. Στο Μηχανοστάσιο του νοσοκομείου υπήρχε επίσης ηλεκτρική μηχανή, δωρεά του ομογενούς Στεφάνοβικ Σκυλίτση, η οποία τροφοδοτούσε με ηλεκτρικό ρεύμα το νοσοκομείο.

Επιπλέον, το νοσοκομείο διέθετε και Απολυμαντικό Κατάστημα, στο οποίο υπήρχε αφενός απολυμαντικός

κλίβανος ατμού, αλλά και ένας επίσης κλίβανος καύσης όλων των μολυσμένων αντικειμένων, ώστε να μη ρίχνονται αυτά έξω από το νοσοκομείο και συντελούν με αυτόν τον τρόπο στην εξάπλωση των μεταδοτικών ασθενών.

Στον περίβολό του, στη βορειοδυτική πλευρά, προβλέφθηκε να κτιστεί και ο ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας.

Το οικοδόμημα συμπληρωνόταν από το Αμαξοστά-

σιο και το Στάβλο. Η μεταφορά των παιδιών από το

σπίτι τους στο νοσοκομείο γινόταν με την άμαξα, η οποία προφανώς ήταν το ασθενοφόρο της εποχής.

Στην πορεία των χρόνων πολλά πράγματα άλλαξαν,

πολλά από τα παλιά πέτρινα κτίρια κατεδαφίστηκαν

και άλλα πήραν τη θέση τους.

Το 1935 το νοσοκομείο υπάγεται στο ΠΙΚΠΑ. Στα

μαύρα χρόνια της Κατοχής, το προσωπικό του νοσοκομείου, από τη διοίκηση ως τον κλητήρα, συμμετείχε

ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, ενώ τα μπλόκα των Γερμανών δεν έλειψαν από το νοσοκομείο.

Το 1953 θεμελιώνεται ο βασικός πυρήνας του νέου νοσοκομείου, δηλαδή τα πλυντήρια και τα μαγειρεία, ενώ στα τέλη του 1957 θεμελιώνεται το κεντρικό κτίριο του.

Το 1960 αρχίζει να λειτουργεί η Σχολή Αδελφών.

Το 1967 θεμελιώνεται ο σημερινός ναός του νοσοκομείου.

Τη δεκαετία του ’70 ξεκίνησε μια πραγματική κτιριακή κοσμογονία στο χώρο αυτόν, ενώ τη δεκαετία του ’80, με την έναρξη του ΕΣΥ, προστίθενται και νέα τμήματα.

Τη δεκαετία του ’90 έχουμε τη Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών. Η προσφορά του νοσοκομείου αυτού στον παιδικό πληθυσμό υπήρξε καταλυτική. ■

ΠΕΡΙΠΟΥ 35.000 ΕΛΛΗΝΕΣ παθαίνουν εγκεφαλικό

επεισόδιο κάθε χρόνο. Δυστυχώς, περίπου το 40% χά-

νει τη ζωή του μέσα στον πρώτο χρόνο και ένας στους

τρεις μένει με σοβαρή αναπηρία και χρειάζεται συνεχή

υποστήριξη. Μάλιστα, η Ελλάδα έχει τα περισσότερα

θανατηφόρα εγκεφαλικά κατά τον πρώτο μήνα στη Δυ-

τική Ευρώπη, γεγονός που οφείλεται στο ότι η χώρα μας

δεν διαθέτει οργανωμένα κέντρα για την αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων (ΑΕΕ).

Την έλλειψη αυτή έρχεται πλέον να καλύψει το νέο Πανεπιστημιακό Κέντρο Επεμβατικής Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων που λειτουργεί με τη συνεργασία των Νοσοκομείων «Αιγινήτειο», «Αρεταίειο» και «Αλεξάνδρα» και παρουσιάστηκε επίσημα πριν λίγες μέρες. Σκοπός είναι η σύγχρονη αντιμετώπιση των οξέων ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων με επεμβατικές

θεραπείες επαναιμάτωσης, όπως της θρομβόλυσης και της μηχανικής θρομβεκτομής.

Η θρομβεκτομή αποτελεί μια σωτήρια επέμβαση για ασθενείς με οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο, αλλά που

πρέπει να πραγματοποιηθεί όσο το δυνατό νωρίτερα

και συνήθως εντός των πρώτων ωρών μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Η επέμβαση διενεργείται για την

απομάκρυνση του θρόμβου αίματος που έχει αποφράξει ένα αγγείο στον εγκέφαλο, ο οποίος δεν έχει διαλυθεί, παρά το γεγονός ότι ο ασθενής έχει λάβει θρομβολυτικά φάρμακα. Αυτό αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του

αίματος στον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου, που σε διαφορετική περίπτωση θα προκαλούσε μακροχρόνιες, συχνά σοβαρές, βλάβες

στις σωματικές και ψυχικές λειτουργίες του ασθενούς. Το Κέντρο λειτουργεί από εξειδικευμένη διεπιστημονική ομάδα των τριών νοσοκομείων υπό το συντονισμό των κ. Π. Παπαναγιώτου, αναπληρωτή καθηγητή και επεμβατικό νευροακτινολόγο, κ. Δ. Μητσικώστα, καθηγητή Νευρολογίας, κ. Σ. Βασιλοπούλου, επ. καθηγήτρια, Ε. Κορομπόκη, παθολόγο εξειδικευμένη στην αντιμετώπιση ΑΕΕ. Συνολικά, από την έναρξη λειτουργίας του Κέντρου διενεργήθηκε ειδικό πρωτόκολλο απεικόνισης του εγκέφαλου και των εγκεφαλικών αγγείων σε περισσότερους από 400 ασθενείς. Το Κέντρο εφημέρευσε περισσότερες από 100 ημέρες, ενώ διενήργησε περίπου 65 επεμβατικές πράξεις, όπως θρομβεκτομές στην οξεία φάση του εγκεφαλικού επεισοδίου ή επεμβάσεις αποκατάστασης καρωτιδικών στενώσεων. Επίσης αξιολογήθηκαν δεκάδες ασθενείς που προσήλθαν σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία, κάποιοι εκ των οποίων μεταφέρθηκαν στο Κέντρο για περαιτέρω θεραπεία.

Ως επόμενα βήματα του Κέντρου οι εμπλεκόμενοι επιστήμονες προσβλέπουν στην ενδυνάμωση του Κέντρου με έμψυχο επιστημονικό και νοσηλευτικό προσωπικό και στην ανανέωση του τεχνολογικού εξοπλισμού με στόχο την αύξηση της συχνότητας των εφημεριών, ώστε να βοηθηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι συνάνθρωποί μας.

Κέντρο Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο «Αιγινήτειο»!

Ο ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ για το Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού» είναι η χρονιά του 1933. Η Ελλάδα επουλώνει ακόμα τις πληγές

της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τα ποσοστά παιδικής

θνησιμότητας είναι πάρα πολύ υψηλά. Η παιδιατρική

ειδικότητα στη χώρα μας βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο

στάδιο, παρά το γεγονός ότι διδάσκεται από το 1855.

Το μοναδικό παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας είναι

το «Αγία Σοφία», το οποίο ιδρύθηκε το 1900.

Ωστόσο, η ιστορία αυτού του τόπου μαρτυρεί ότι

δεν είναι λίγες οι φορές που κατά τις δύσκολες στιγμές

του βοήθησαν σημαντικά οι γενναιόδωροι Έλληνες ευ-

εργέτες. Έτσι, στις 7 Αυγούστου του 1933, μια Ελληνίδα με τρυφερά αισθήματα και αγάπη για τα πάσχοντα και

άπορα παιδιά αποφάσισε με μυστική διαθήκη να αφήσει ολόκληρη την περιουσία της, ύψους 15.000.000 δρχ. τότε, για να ιδρυθεί μια παιδιατρική κλινική με την επωνυμία «Κλινική Παίδων Παν. & Αγλαΐας Κυριακού και οικογένειας Σπυρίδωνος Αντωνιάδη».

Η ευεργέτιδα είναι η Αγλαΐα Παναγιώτου Κυριακού, θυγατέρα του λόγιου Σπυρίδωνος Αντωνιάδη, και το δε Νοσηλευτικό Ίδρυμα ήταν το «Νοσοκομείο Παίδων Παναγ. & Αγλαΐας Κυριακού». Το οικόπεδο για την ανέγερση της κλινικής παραχωρήθηκε δωρεάν από το γειτονικό νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία».

Η εκπόνηση των σχεδίων ανατέθηκε σε τριμελή επιτροπή, που αποτελείτο από τους Φωκίωνα Κοπανάρη, Γεώργιο Μακκά και Ιωάννη Αντωνιάδη, αρχιτέκτονα,

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΠΑ Ι ΔΩΝ ΑΘΗΝ Ω Ν

«ΠΑΝΑΓΙ ΩΤΗ ΚΑΙ ΑΓΛΑ Ϊ ΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ»

Από το 1938 ανακουφίζει

καθημερινά τους μικρούς ασθενείς

αδελφό της δωρήτριας Αγλαΐας Κυριακού. Μάλιστα, το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος απένειμε στον αρχιτέκτονα Ιωάννη Αντωνιάδη το «Τεχνικό Αριστείο» για την αρτιότητα των εκπονηθέντων σχεδίων του κτιρίου. Επειδή το κόστος κατασκευής υπερέβαινε το κληροδοτημένο ποσό, ο τότε υπουργός Υγιεινής Αλ. Κο-

ρύζης ενέκρινε τη χορήγηση του υπόλοιπου ποσού που

απαιτείτο για την ολοκλήρωση του ιδρύματος. Επιπλέον, ο υπουργός εξασφάλισε διά νόμου την ετήσια επιχορήγηση του ιδρύματος από τον Κρατικό Προϋπολο-

γισμό με ποσό της τάξης του 1.500.000 δρχ. Στις 8

Πρώτος ασθενής ήταν ο Ιωάννης Νικ. Θειακούλης, ηλικίας 7,5 μηνών, ο οποίος είχε τρεις ημέρες συνεχόμενα διάρροια, όπως αναφέρεται στα πεπραγμένα του Ιδρύματος, κατά το πρώτο 5μηνο λειτουργίας. Σύμφωνα μάλιστα με τα αρχεία την περίοδο Αυγούστου - Δεκεμβρίου 1938, στην Α' Παιδιατρική εισήλθαν 139 ασθενείς, εκ των οποίων οι 89 ιάθηκαν, 27 βελτιώθηκε η υγεία τους, 11 έλαβαν εξιτήριο και 12 έφυγαν από τη ζωή. Στο εξωτερικό ιατρείο εξετάσθηκαν 782 παιδιά, ενώ στη Β' Παιδιατρική εισήλθαν 164 παιδιά, εκ των οποίων 86 έγιναν καλά, 31 βελτιώθηκαν, 10 παρέμειναν στην ίδια κατάσταση και 7 πέθαναν.

Δυστυχώς, την εποχή εκείνη ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ήδη μια πικρή και θλιβερή πραγματικότητα. Στις πολεμικές επιχειρήσεις, οι ομάδες που υποφέρουν

περισσότερο είναι πάντοτε οι γέροντες και τα παιδιά.

Στις 31 Νοεμβρίου 1940 το νοσοκομείο μεταφέρθηκε για μεγαλύτερη ασφάλεια στα κτίρια των παιδικών κατασκηνώσεων του ΠΙΚΠΑ Πεντέλης, όπου και παραμένει μέχρι τις 25 Αυγούστου 1943. Τα εξωτερικά ιατρεία λειτουργούσαν καθημερινά στο ισόγειο της Υγειονομικής Σχολής στους Αμπελοκήπους. Στον πόλεμο όμως καταστρατηγήθηκαν βασικές αρχές, όπως και ο σεβασμός στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Έτσι, οι Γερμανοί κατακτητές επιτάξανε τις εγκαταστάσεις της Πεντέλης και εξεδίωξαν το Ίδρυμα, που αναγκάστηκε να υποβληθεί σε δεύτερη μεταφορά, στα κτίρια της Ριζαρείου Σχολής. Η κατάσταση των νέων εγκαταστάσεων του νοσοκομείου ήταν άθλια, καταβλήθηκαν όμως σημαντικές προσπάθειες ανακαίνισης και πολύ γρήγορα η κατάσταση βελτιώθηκε. Το νοσοκομείο αντιμετώπισε τεράστιες δυσκολίες εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των ασθενών παιδιών και προκειμένου να καλύψει τις τεράστιες αυτές ανάγκες περιόρισε το όριο ηλικίας των νοσηλευομένων παιδιών στα 6 χρόνια.

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓ Ι Α ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι ΟΥ ΣΤΟΥΣ

Νοεμβρίου 1934 μπήκε ο θεμέλιος λίθος και τους πρώτους μήνες του 1938 ολοκληρώθηκαν οι οικοδομικές εργασίες, καθώς και ο πλήρης εξοπλισμός του.

Το όραμα της Αγλαΐας Παν. Κυριακού ολοκληρώθη-

κε στις 27 Απριλίου 1938, ημερομηνία κατά την οποία

γίνονται και τα εγκαίνια του ιδρύματος με μεγάλη

επισημότητα, παρουσία του τότε βασιλέα Γεωργίου

Β', του υπουργού Υγιεινής Αλ. Κορύζη και του Αρχιεπι-

σκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου. Αφού συμπληρώθηκαν

κάποιες ελλείψεις, στις 15 Αυγούστου 1938 άρχισε η

πλήρης λειτουργία του νοσοκομείου με δύναμη 20 κλι-

νών, εκ των οποίων 10 στην Α' Παιδιατρική και 10 στη

Β' Παιδιατρική, και μέσα σε διάστημα λίγων μηνών η δύναμη των κλινών διπλασιάστηκε.

ΔΥ ΣΚΟΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥ Σ ΧΡ Ο ΝΟΥΣ ΑΠΟΤ Ε ΛΕΣΕ ΑΘΛΟ Με την απελευθέρωση της χώρας τον Νοέμβριο του 1944, το ίδρυμα επέστρεψε στις δικές του εγκαταστάσεις και άρχισε το επίπονο έργο της ανασυγκρότησης. Ο ρυθμός της κανονικής λειτουργίας επανήλθε πολύ σύντομα και το 1945 άρχισε να λειτουργεί το Ακτινολογικό Εργαστήριο. Μάλιστα, στο εργαστήριο εγκαταστάθηκε πλήρες ακτινολογικό μηχάνημα, το οποίο βρέθηκε στο Ίδρυμα κατά την παραλαβή των κτιρίων από τους Γερμανούς κατακτητές. Ένα χρόνο αργότερα, το 1946, έγινε η πρώτη σημαντική επέκταση, με την προσθήκη 100 νέων κλινών, και έτσι η δύναμη του νοσοκομείου αυξήθηκε σε 140 κλίνες. Ωστόσο, το 1947 έγινε μια σημαντική αλλαγή, καθώς το νοσοκομείο το οποίο αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, προκειμένου να

καλύψει τις οικονομικές του ανάγκες, αποφάσισε να

διαθέτει 100 - 110 κλίνες νοσηλείας επί πληρωμή, ενώ τον Ιανουάριο του 1948 ξεκίνησε και η λειτουργία της

ΩΡΛ Κλινικής και με αρχική δύναμη 15 κλίνες. Τέλος, το 1949 οργανώθηκε το ειδικό Μικροβιολογικό Εργαστήριο, το οποίο έφερε την ευθύνη για τον έλεγχο των γενομένων μεταγγίσεων.

Η πορεία του Ιδρύματος μέχρι τη χρονική αυτή περίοδο ικανοποίησε πλήρως το σκοπό του. Έδωσε σάρκα και οστά στο όραμα της ευεργέτιδάς του Αγλαΐας Κυριακού προσφέροντας επιστημονικό, νοσηλευτικό, ανθρωπιστικό και κοινωνικό έργο. Η αγωνία, ωστόσο, και η σκέψη για περαιτέρω αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών οδήγησε στη χάραξη νέων στόχων και προοπτικών για τη νέα 10ετία 1950-1960.

ΔΕΚΑΕΤ Ι Α 1950-1960

Για την περίοδο 1950-1960 προγραμματίσθηκαν: Ανέγερση πτέρυγας για ορθοπαιδικές παθήσεις, ανέγερση για λοιμώδη νοσήματα, καλύτερη οργάνωση των Εξωτερικών Ιατρείων και ανάπτυξη σύγχρονων Εργαστηρίων. Το 1955 ξεκίνησε η λειτουργία του Καρδιολογικού και του Νευροψυχιατρικού Τμήματος και την ίδια χρονιά το νοσοκομείο ίδρυσε την Ιατρική Βιβλιοθήκη.

Το 1953 έγινε η πρόσληψη των πρώτων διπλωματούχων προϊσταμένων νοσηλευτριών Σουλτάνα Ιντζέ (ΕΕΣ)

και Ευτυχία Μέντζου. Το 1959 το νοσοκομείο ήταν πλέον

έτοιμο να αντιμετωπίσει και έκτακτα περιστατικά. Από

τις αρχές του 1954 εφημέρευε τρεις φορές την εβδομά-

δα και μία Κυριακή ανά 15 ημέρες, δεχόμενο όλα τα περιστατικά, εκτός των λοιμωδών νοσημάτων. Σταδιακά

κατά το διάστημα της πενταετίας 1950-1954 υπέγραψε και συμβάσεις για τη νοσηλεία των παιδιών των δημοσίων υπαλλήλων και των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ.

ΔΕΚΑΕΤ Ι Α 1960-1970

Στην επόμενη 10ετία 1960-1970 έγινε επέκταση του νοσοκομείου κατά 180% με την προσθήκη νέων ορόφων.

Δημιουργήθηκε η Γ’ πτέρυγα και οι κλίνες αυξήθηκαν

από 250 σε 450. Τα κτίρια και ο πιο σύγχρονος εξοπλισμός, καθώς επίσης και οι απαιτήσεις στην προσφο-

ρά ποιοτικής νοσηλευτικής φροντίδας απαιτούσαν και ανάλογο εκπαιδευμένο και υψηλών προδιαγραφών νοσηλευτικό προσωπικό. Με το σκεπτικό αυτό ιδρύθηκε στο νοσοκομείο το 1965 η Ανωτέρα Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων 3ετούς φοιτήσεως. Ξεκίνησε, επίσης, η λειτουργία της Β’ Παιδιατρικής Πανεπιστημιακής Κλι-

νικής το 1974 με διευθυντή τον καθηγητή Κωνσταντίνο

Παπαδάτο, η παρουσία του οποίου και το πλούσιο επιστημονικό του έργο δυνάμωσαν το κύρος του ιδρύματος και συνέβαλαν στην αύξηση της εκπαιδευτικής του προσφοράς.

ΔΕΚΑΕΤ Ι Α 1970-1980 Στη διάρκεια της δεκαετίας 1970-1980 έγιναν πολλές αλλαγές θεσμικής και διοικητικής φύσεως και δημιουργήθηκαν νέα νοσηλευτικά τμήματα, έτσι ώστε το 1975 να ξεκινήσει τη λειτουργία τους το μοναδικό και μέχρι σήμερα Κέντρο Δηλητηριάσεων. Το ίδιο έτος το νοσοκομείο αλλάζει νομική μορφή και γίνεται Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, ενώ το 1977 έγινε διαχωρισμός για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των εργαστηρίων και του Σταθμού Αιμοδοσίας. Το 1979 λειτούργησαν τα τμήματα Νεογέννητων με αρχική δύναμη 20 θερμοκοιτίδων και η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού με δύο μηχανήματα Αιμοκάθαρσης.

ΔΕΚΑΕΤ Ι Α 1980-1990

Την περίοδο αυτή το νοσοκομείο εντάχθηκε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), ενώ αυξήθηκαν οι ανάγκες για δημιουργία νέων νοσηλευτικών τμημάτων λόγω της αυξανόμενης ζήτησης υψηλής ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, που σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια και τη στενότητα των χώρων το νοσοκομείο αναγκάστηκε να βρει διέξοδο με την αγορά 2 νέων συγκροτημάτων.

Το 1986 άρχισε και η λειτουργία του Οφθαλμολογικού Τμήματος και της Μονάδας Βραχείας Νοσηλείας, η οποία συνέβαλε σημαντικά στην αποσυμφόρηση των κλινικών και στη μείωση της μέσης διάρκειας νοσηλείας, ενώ το ειδικό Ογκολογικό Τμήμα έδωσε νέες ελπίδες στη μάχη των παιδιών με νεοπλασματική νόσο. Επίσης, για την πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων ξεκίνησε να λειτουργεί στο νοσοκομείο η Επιτροπή Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων. Η λειτουργία της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας, που τόσο ανάγκη έχουν βαριά παιδιατρικά περιστατικά, συμπλήρωσε το πλαίσιο της τριτοβάθμιας παιδιατρικής περίθαλψης στο νοσοκομείο και η λειτουργία του Αλλεργιολογικού Τμήματος ανακούφισε τους μικρούς ασθενείς από τη σύγχρονη νόσο του αναπνευστικού και όχι μόνο. Τέλος, έγινε σοβαρή προσπάθεια αναβάθμισης των χώρων των Εξωτερικών Ιατρείων και των Εργαστηρίων.

ΔΕΚΑΕΤ Ι Α 1990-Σ Η ΜΕΡΑ Το νοσοκομείο συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Εκσυγχρονίζονται οι κτιριακές υποδομές και ο ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός, ενώ έχουν αυξηθεί σημαντικά οι πληθυσμιακές ομάδες που εξυπηρετούνται στο νοσοκομείο. ■

ΠΗΓΈΣ: Αρχείο του νοσοκομείου και απόσπασμα ομιλίας της Παναγιώτας Τσούγια το 2002, τομεάρχη Α’ Παθολογικού Τομέα.

Τώρα η αντιμετώπιση

του πόνου έχει

όνομα: Apotel!

O ΠΟΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία, η ένταση και η διάρκεια του οποίου επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά μας. Η παρακεταμόλη είναι το φάρμακο πρώτης γραμμής

για την ανακούφιση του πόνου!

Η παρακεταμόλη ανήκει στα ευρύτερα χρησιμοποιούμενα, μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Είναι

γνωστή για την αναλγητική και αντιπυρετική της δράση. Σε θεραπευτικές δόσεις είναι καλύτερα ανεκτή από

άλλα ΜΣΑΦ (Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη). Αν και χρησιμοποιείται για περισσότερο από 100 χρόνια για την ανακούφιση καθημερινών πόνων, όπως ο πονοκέφαλος, ο πονόδοντος, οι πόνοι περιόδου, η οστεοαρθρίτιδα και ο πυρετός, ο ακριβής μηχανισμός δράσης

της παραμένει άγνωστος.

Η παρακεταμόλη είναι μια δραστική ουσία που

συνδέεται άρρηκτα με τη UNI-PHARMA, καθώς πρώτη

η UNI-PHARMA προχώρησε στη δημιουργία ενέσιμης

παρακεταμόλης, μια μορφή που χρησιμοποιείται κατά

κόρον στα νοσοκομεία, ενώ συνεχώς επενδύει στην

καινοτομία και τη δημιουργία νέων μορφών παρακεταμόλης για κάθε προφίλ ασθενούς.

Το brand Apotel αριθμεί σήμερα 12 διαφορετικές μορφές per os (δισκία, αναβράζοντα δισκία, κοκκία,

σιρόπι, σταγόνες), καθώς και 3 υπόθετα με διαφορετικές περιεκτικότητες (125mg, 250mg & 500mg).

Είναι το μοναδικό brand στην Ελλάδα που αυτή τη στιγμή κυκλοφορεί και διαθέτει στην ελληνική αγορά 5 διαφορετικές μορφές παρακεταμόλης 1g:

• Apotel Maximum 1g δισκίο - Δεν κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή κάτι αντίστοιχο στην ελληνική αγορά.

• Apotel Maximum 1g αναβράζοντα δισκία.

• Apotel Propolis - Λαμβάνεται ως χλιαρό ρόφημα και συνδυάζει 1g παρακεταμόλης με πρόπολη και βιταμίνη C.

• Apotel Hot - Λαμβάνεται ως ζεστό ρόφημα, με γεύση λεμόνι και μέλι.

• Apotel Espresso - Δεν κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή κάτι αντίστοιχο στην ελληνική αγορά. Μπορεί να ληφθεί χωρίς νερό, καθώς η καινοτόμα μορφή του σε κοκκία διασπείρεται απευθείας στο στόμα.

Άλλες μορφές που διατίθενται αυτή τη στιγμή στην ελληνική αγορά μόνο από τη UNI-PHARMA είναι οι κάτωθι:

• Apotel υπόθετα 125mg, ιδανικό για βρέφη.

• Apotel σταγόνες, με γεύση κεράσι, ιδανικές για βρέφη και μεγαλύτερης ηλικίας παιδάκια που δυσκολεύονται και δεν θέλουν να λάβουν σιρόπι. ■

ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΘΕΣΣΑΛΟΝ Ι ΚΗΣ ΙΣΝ

Ολιστικές υπηρεσίες υγείας για

ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟ Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), το οποίο προβλέπεται να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στην ελληνική κοινωνία στα τέλη του 2025, αποτελεί μία σημαντική εξέλιξη στην παροχή υπηρεσιών υγείας για τα παιδιά στην Ελλάδα.

Ως το πρώτο αποκλειστικά παιδιατρικό νοσοκομείο εκτός Αθηνών, θα παρέχει δευτεροβάθμιες ιατρικές υπηρεσίες για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονί-

κης και τριτοβάθμια παιδιατρική περίθαλψη για όλη τη Βόρεια Ελλάδα, ενισχύοντας παράλληλα το δίκτυο υπηρεσιών υγείας για παιδιά και εφήβους σε ολόκληρη τη χώρα. Ταυτόχρονα, θα λειτουργήσει ως κεντρικός κόμβος για την παιδιατρική εκπαίδευση και κατάρτιση, προωθώντας την καινοτομία και την αριστεία στην ιατρική πρακτική, στην έρευνα και την εκπαίδευση.

Το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΙΣΝ θα αποτελέσει κεντρικό πυλώνα ενός

ΠΑΝ/ΚΟ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟ

τα παιδιά της Βόρειας Ελλάδας

ολοκληρωμένου συστήματος κλινικής υγειονομικής

περίθαλψης για παιδιά, νέους και τις οικογένειές τους στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και όχι μόνο. Το νοσοκομείο θα βρίσκεται στο Φίλυρο, στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης, και θα προσφέρει όλες τις βασικές κλινικές υπηρεσίες, από επείγοντα περιστατικά και πλήθος χειρουργικών ειδικοτήτων μέχρι Τμήματα Καρδιολογίας, Αιμοκάθαρσης και Ογκολογίας, καθώς και νεογνική και παιδιατρική εντατική φροντίδα.

σχεδιαστεί, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των γονέων και των φροντιστών τους, με στόχο να μπορούν να βρίσκονται δίπλα στα παιδιά, όπως ενδεικτικά τα δωμάτια νοσηλείας, όπου οι γονείς θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ένα κινητό κρεβάτι για να διανυκτερεύσουν με το παιδί τους. Επιπλέον, το νοσοκομείο θα περιλαμβάνει χώρους παιχνιδιού και στοιχεία περιβαλλοντικού σχεδιασμού φιλικά προς τα παιδιά και θα διαθέτει ένα ειδικό

Σε ένα ειδικά διαμορφωμένο κτίριο, δίπλα στο νοσοκομείο, θα στεγάζεται το νέο Κέντρο Ψυχικής Υγείας

Παιδιών και Εφήβων, το οποίο θα διαθέτει ιδιωτικούς υπαίθριους κήπους και χώρους παιχνιδιού. Παράλ-

ληλα, ένα τρίτο κτίριο θα στεγάζει πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις διδασκαλίας και έρευνας, που θα περιλαμβάνουν ένα αμφιθέατρο, αίθουσες διδασκαλίας, χώρους γραφείων, μία αίθουσα πολυμέσων, μία βιβλιοθήκη, καθώς και εργαστήρια μάθησης και έρευνας. Τα τρία κτίρια αναπτύσσονται σε δύο οικόπεδα, με υπέργειες και υπόγειες συνδέσεις, και λειτουργούν συνδυαστικά, στο πλαίσιο μίας καινοτόμου αρχιτεκτονικής προσέγγισης.

Το νέο νοσοκομείο έχει σχεδιαστεί προκειμένου να παρέχει ένα ασφαλές και αισιόδοξο θεραπευτικό περιβάλλον, όπου τα παιδιά και οι νέοι θα βρίσκονται στο επίκεντρο ενός ολοκληρωμένου δικτύ-

ου κλινικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών υψηλής

ποιότητας. Επιπλέον, οι νοσοκομειακοί χώροι έχουν

σύστημα εύρεσης διαδρομής (wayfinding system)

που θα βοηθά τα παιδιά, το προσωπικό και τους επισκέπτες να κινούνται με ευκολία μέσα στο χώρο. Ταυτόχρονα, το νοσοκομείο θα αναπτυχθεί μέσα σε ένα δάσος που θα αφομοιώσει την υπάρχουσα βλάστηση με την ανάπτυξη παιδικών θεραπευτικών κήπων και διαδραστικών παιδικών χαρών και με το ευρύτερο φυσικό περιβάλλον. Όλα τα στοιχεία έχουν σχεδιαστεί ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται, σε μία σειρά από παρεμβάσεις στο τοπίο, βελτιώνοντας την καθημερινότητα για το προσωπικό, τα παιδιά και τους φροντιστές, ενισχύοντας παράλληλα τις θεραπευτικές ιδιότητες της φύσης. Οι εσωτερικοί χώροι έχουν διαφανείς και διαπερατές συνδέσεις με τις βεράντες και το υπαίθριο πάρκο, ώστε το προσωπικό και οι ασθενείς να απολαμβάνουν το φυσικό φως, την καταπραϋντική θέα προς το δάσος στην πλαγιά του λόφου και τη μακρινή θέα προς τη θάλασσα. Ακολουθώντας τις αυστηρές περιβαλλοντικές αρ-

χές που εφαρμόζονται σε κάθε ένα από τα νέα νοσοκομεία που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για την Υγεία του ΙΣΝ, το νέο Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΙΣΝ κατέκτησε την Πλατινένια Πιστοποίηση LEED. «Η αριστεία στην Ιατρική προϋποθέτει αριστεία και στο σχεδιασμό νοσοκομείων. Σήμερα τα νοσοκομεία δεν αρκεί να είναι μόνο αποτελεσματικά θεραπευτικά ιδρύματα, αλλά

πρέπει και να δημιουργούν ένα περιβάλλον που να

ενισχύει την υγεία και την ευεξία και να ενσωματώνει βιώσιμες λύσεις που να ανταποκρίνονται στο εύθραυ-

στο και απειλούμενο παγκόσμιο φυσικό περιβάλλον», δήλωσε ο Olaf de Nooyer, συνεργάτης αρχιτέκτονας

στο Renzo Piano Building Workshop (RPBW), που είναι ένα από τα αρχιτεκτονικά γραφεία που ανέλαβαν το σχεδιασμό.

«Ελπίζουμε ότι οδεύουμε προς έναν κόσμο, όπου

τα ζητήματα βιωσιμότητας θα ενσωματώνονται σε

κάθε κτίριο από την αρχή, χωρίς να περιορίζονται από

τις υφιστάμενες δυνατότητες, αλλά να διατηρούν το

βλέμμα στις μελλοντικές δυνατότητες. Εφαρμόζοντας

ένα νέο πλαίσιο ετοιμότητας για μηδενικές εκπομπές

άνθρακα, αυτά τα νέα νοσοκομεία συμβάλλουν στην επίτευξη αυτού του στόχου».

Το γεγονός ότι τα νοσοκομεία που κατασκευάζονται με τη χορηγία του ΙΣΝ αποτελούν υπόδειγμα για

τα νέα πρότυπα είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Τα νοσοκομεία λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο και πρέπει

να έχουν αξιόπιστη και αδιάλειπτη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας για να εγγυηθούν την ασφάλεια των ασθενών, γεγονός που τα καθιστά ιδιαίτερα απαιτητικούς

καταναλωτές ενέργειας. Η μελλοντική λειτουργία των

νοσοκομείων ΙΣΝ με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα αποτελέσει πρότυπο για την αντιμετώπιση μιας τεράστιας πηγής εκπομπών και θα κατα-

δείξει τη δυνατότητα καθορισμού φιλόδοξων στόχων βιωσιμότητας ακόμη και για δύσκολα και πολύπλοκα έργα. Ο σχεδιασμός των νέων νοσοκομείων ΙΣΝ περιλαμβάνει χαρακτηριστικά που αποσκοπούν στη βιώσιμη λειτουργία τους. Επιπλέον, η διαχείριση των λειτουργιών και των τριών Νοσοκομείων ΙΣΝ θα γίνει χωρίς χρήση χαρτιού (paperless), συμβάλλοντας στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακά τους.

«Τα νοσοκομεία προορίζονται για να θεραπεύουν τους ευάλωτους. Αυτά τα νοσοκομεία φροντίζουν και τους ανθρώπους και τον πλανήτη μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αρχιτέκτονας Renzo Piano.

Ειδικότερα στο Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης οι νέες εγκαταστάσεις θα επιτρέψουν την πλήρη ψηφιοποίηση των κλινικών υπηρεσιών, τη βιώσιμη και αποτελεσματική διαχείριση και συντήρηση του νοσοκομείου, καθώς και τη συνεργασία με άλλες συνεργαζόμενες μονάδες υγείας για τη συνεχιζόμενη παροχή φροντίδας σε ασθενείς.

Ακολουθώντας το όραμα για τη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου Πανεπιστημιακού Παιδιατρικού Νοσοκομείου που θα αποτελεί σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το ΙΣΝ και η Ομάδα Μελέτης συνεργάζονται στενά με το υπουργείο Υγείας, την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τις υγειονομικές αρχές της περιφέρειας. Παράλληλα, συμβουλεύονται και ενσωματώνουν τις απόψεις του προσωπικού του νοσοκομείου, καθώς και διεθνών εμπειρογνωμόνων σε κάθε στάδιο ανάπτυξης του νοσοκομείου. Επιπλέον, οι τακτικές συναντήσεις που διοργανώνονται από το ΙΣΝ, δύο φορές το χρόνο στη Θεσσαλονίκη, είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη του νοσοκομείου, παρέχοντας ένα πλαίσιο για την ανοικτή ανταλλαγή απόψεων με την τοπική κοινωνία. ■

Πρόγραμμα ψυχογηριατρικής υποστήριξης για ηλικιωμένους σε απομακρυσμένες περιοχές

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Ψυ-

χογηριατρικής Υποστήριξης υποστηρίζεται και χρημα-

τοδοτείται από το υπουργείο Υγείας και υλοποιείται σε

συνεργασία με το «Αιγηνίτειο» Νοσοκομείο, το Γενικό

Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης και το Γενικό Νοσοκο-

μείο Πατρών, προς όφελος των κατοίκων απομακρυσμέ-

νων νησιωτικών και ακριτικών περιοχών, και ήδη έχουν

ενταχθεί σε αυτό 441 ωφελούμενοι με μέσο όρο ηλικίας

τα 72 έτη. Η χρήση των υπηρεσιών του Προγράμματος

έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της απόστασης και

του χρόνου που δαπανούν οι ωφελούμενοι, προκειμέ-

νου να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Το Πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Παρέμβασης Ψυχογηριατρικής Υποστήριξης

έρχεται να συμπληρώσει μια σειρά από άλλες δράσεις του υπουργείου Υγείας για την υποστήριξη των ηλικιωμένων που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, ορεινές και νησιωτικές, και συγκεκριμένα:

• Το δίκτυο τηλεψυχιατρικής και τηλεϊατρικής, το οποίο λειτουργεί ήδη σε απομακρυσμένες περιοχές

του τόπου μας, όπως το Καστελλόριζο και τη Σύμη.

• Την τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για την άνοια 1102, η οποία παρέχει συμβουλευτική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε άτομα με άνοια και προβλήματα μνήμης, στους φροντιστές τους, καθώς και σε επαγγελματίες υγείας.

• Τη δημιουργία νέων δομών ψυχικής υγείας για υποστήριξη ασθενών με άνοια - Alzheimer, όπως 11 Κέντρα Ημέρας, 10 Ιατρεία Μνήμης, οκτώ Οικοτροφεία και μια Κινητή Μονάδα για άνοια - Alzheimer. Λειτουργούν ήδη δύο Κέντρα Ημέρας για την αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης και στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης.

ΓΕ

Ω ΡΓΙΟΣ ΠΑΤΡΙΝ ΟΣ

Αν. καθηγητής Φαρμακογονιδιωματικής και Φαρμακευτικής

Βιοτεχνολογίας στο Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου

Πατρών Η ΦΑΡΜΑΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ

— Κύριε καθηγητά, τι εννοούμε όταν λέμε φαρμακογονιδιωματική στον τομέα της Ιατρικής; Με τον όρο φαρμακογονιδιωματική αναφερόμαστε στην εξατομίκευση της θεραπείας, δηλαδή στη γενετικά καθοδηγούμενη συνταγογράφηση με βάση το γενετικό προφίλ των ασθενών, ούτως ώστε να βελτιστοποιείται η ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή και να ελαχιστοποιούνται οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων.

— Πού συμβάλλει η φαρμακογονιδιωματική ως προς την καλυτέρευση της Ιατρικής; Η φαρμακογονιδιωματική συμβάλλει στη σύγχρονη

Η ΦΑΡΜΑΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ εγκαινιάζει μια νέα επο-

χή στην εξατομικευμένη Iατρική, χρησιμοποιώντας γενετικούς δείκτες για την εξακρίβωση της ανταπόκρισης

ενός ασθενούς σε συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή

με σκοπό την επίτευξη εξατομικευμένης θεραπείας. Για

το τι είναι η φαρμακογονιδιωματική και πώς συμβάλλει

στην καλυτέρευση της Ιατρικής μάς μιλά ο Γεώργιος Π.

Πατρινός, αναπληρωτής καθηγητής Φαρμακογονιδιωματικής και Φαρμακευτικής Βιοτεχνολογίας στο Τμήμα

Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών.

ιατρική πρακτική με πολύ αποφασιστικό τρόπο με δεδομένο ότι βελτιστοποιεί την ποιότητα ζωής των ασθενών, μιας και διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και την ίδια στιγμή μειώνει σημαντικά ή και εξαφανίζει τον κίνδυνο εμφάνισης παρενεργειών που μπορεί να προκαλέσουν τοξικότητα, με αποτέλεσμα να οδηγήσουν είτε σε παρατεταμένη νοσηλεία, διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής ή ακόμη και θάνατο. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε χρόνο στις ΗΠΑ περίπου 106 χιλιάδες και 2,2 εκατομμύρια ασθενείς πεθαίνουν ή καταλήγουν στο νοσοκομείο αντίστοιχα, λόγω παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής.

— Τα τελευταία χρόνια έχει μπει στο λεξιλόγιό μας και ο όρος εξατομικευμένη θεραπεία. Τι καταλαβαί-

νει ο ασθενής από αυτό; Εξατομικευμένη θεραπεία

ως προς τη νόσο του, ως προς τη διάγνωση;

Η εξατομίκευση της θεραπείας λαμβάνει χώρα ως

προς το γενετικό του προφίλ. Συγκεκριμένα, ο καθένας

από εμάς έχει στο γονιδίωμά του γενετικές παραλλα-

γές, οι οποίες επηρεάζουν τον τρόπο μεταβολισμού ή

τη βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων στον οργανισμό

μας, γεγονός που είναι γνωστό ως φαρμακοκινητική

και φαρμακοδυναμική, αντίστοιχα. Οι γενετικές αυτές παραλλαγές μάς καθιστούν ενδιάμεσους ή φτωχούς μεταβολιστές ή ακόμη και υπερταχείς μεταβολιστές, με αποτέλεσμα 25-60% των ασθενών να μην ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στη θεραπεία ή να εμφανίζει παρενέργειες. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη στην οποία συμμετείχε το εργαστήριό μας, πάνω από 90% των ασθενών έχει τουλάχιστον μια τέτοια γενετική παραλλαγή που επηρεάζει το μεταβολισμό ή/και τη βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων στον οργανισμό.

— Σε ποιες ιατρικές ειδικότητες βρίσκει εφαρμογή η φαρμακογονιδιωματική;

Η φαρμακογονιδιωματική βρίσκει εφαρμογή σε πάνω από 300 από τα συχνότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα που αφορούν ιατρικές ειδικότητες, όπως Ογκολογία (τόσο συμπαγείς όγκους όσο και αιματολογικές κακοήθειες), Καρδιολογία (αντιπηκτική, αντιαιμοπεταλειακή, αντιυπερτασική, αντιαρρυθμική και αντιυπερχοληστεριναιμική αγωγή), Ψυχιατρική (σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή και επιμέρους κατηγορίες αυτών), Λοιμωξιολογία, μεταμοσχεύσεις, πρωτοβάθμια φροντίδα, όπως π.χ. φάρμακα για τον πόνο.

— Δεδομένων των δύσκολων οικονομικά συγκυριών που βιώνει η ανθρωπότητα και η χώρα μας, τα κόστη στην Υγεία έχουν γίνει αβάσταχτα. Με την εφαρμογή της φαρμακογονιδιωματικής θα μπορούσαν να μειωθούν αυτά τα κόστη; Όπως προαναφέρθηκε, η φαρμακογονιδιωματική συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, γεγονός που μειώνει αποφασιστικά το χρόνο νοσηλείας τους και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των

Η φαρμακογονιδιωματική συμβάλλει στη βελτίωση

της ποιότητας ζωής των ασθενών, γεγονός που μειώνει

αποφασιστικά το χρόνο νοσηλείας τους και τη θεραπευτική

αντιμετώπιση των παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής.

παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής. Το γεγονός

αυτό έχει άμεσες θετικές προεκτάσεις στη μείωση του κόστους της ιατροφαρμακευτικής δαπάνης. Αξίζει να

σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ δαπανώνται κάθε χρόνο πάνω

από 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής,

ενώ σύμφωνα με δικές μας μελέτες μπορούν να εξοικονομηθούν σημαντικοί πόροι από την εξατομίκευση

της θεραπείας με παράλληλη βελτίωση της ποιότητας

ζωής των ασθενών, λόγω μείωσης των παρενεργειών

της φαρμακευτικής αγωγής, τόσο στην Ογκολογία για

τον καρκίνο του εντέρου όσο και στην Καρδιολογία.

— Έχουμε εφαρμογή της εξατομικευμένης θεραπείας και της φαρμακογονιδιωματικής στα παιδιά;

Η χρήση της εξατομικευμένης θεραπείας δεν βρίσκει

ακόμη κλινική εφαρμογή στα παιδιά και τους εφήβους.

Αν και υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν την εν

λόγω εφαρμογή, εντούτοις δεν έχουν ακόμη εγκριθεί

από ρυθμιστικούς οργανισμούς, όπως ο FDA στις ΗΠΑ

και ο ΕΜΑ στην Ευρώπη.

ΚΛΙΝΙΚ Ε Σ ΜΕΛ Ε ΤΕΣ Αξίζει να σημειωθεί ότι στο εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών διενεργήθηκε από το 2016 μέχρι και το 2021 η πανευρωπαϊκή προοπτική κλινική μελέτη εξατομίκευσης της θεραπείας με έμφαση τα ψυχιατρικά νοσήματα, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 1.300 ψυχιατρικοί ασθενείς και συγκεκριμένα σχιζοφρενείς, καταθλιπτικοί και διπολικοί.

Επίσης, ο κ. Πατρινός συμμετέχει ως κύριος ερευνητής και συντονιστής της πρώτης προοπτικής κλινικής μελέτης εξατομίκευσης της θεραπείας σε Μέση Ανατολή και Ασία, με έμφαση σε καρδιολογικούς ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική, αντιαιμοπεταλειακή και αντιυπερχοληστεριναιμική αγωγή.

Τέλος, στο εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας διενεργείται από το 2010 ένα φιλόδοξο πρόγραμμα καταγραφής της γενετικής ποικιλομορφίας των Ελλήνων με τίτλο GoGreece: The Genome of Greece. ■

ΓΕ Ω ΡΓ Ί ΟΣ Π ΆΤΡ Ί Ν ΟΣ Ο Γεώργιος Πατρινός είναι καθηγητής Α’ Βαθμίδας Φαρμακογονιδιωματικής και Φαρμακευτικής Βιοτεχνολογίας στο εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Από το 2010 είναι τακτικό μέλος και εκπρόσωπος της Ελλάδας στην ομάδα εμπειρογνωμόνων φαρμακογονιδιωματικής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων (European Medicines Agency, EMA) στο Άμστερνταμ. Επίσης, είναι επισκέπτης τακτικός καθηγητής στην Ιατρική Σχολή των Πανεπιστημίων Erasmus στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας και στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στο Αμπου Ντάμπι. Από το 2018 είναι πρόεδρος της Παγκόσμιας Κοινοπραξίας Γονιδιωματικής Ιατρικής (G2MC) με έδρα τις ΗΠΑ.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα άπτονται της κλινικής εφαρμογής και της έρευνας στη φαρμακογονιδιωματική, με έμφαση τα ψυχιατρικά και καρδιολογικά νοσήματα και τη μεσογειακή αναιμία. Επίσης η ερευνητική του ομάδα έχει σημαντικό ρόλο διεθνώς στην ανάπτυξη γενετικών βάσεων δεδομένων για την καταγραφή της γενετικής ποικιλομορφίας διαφόρων πληθυσμών και μεταφραστικών ηλεκτρονικών εργαλείων στο πεδίο της εξατομικευμένης Ιατρικής, ενώ από το 2009 δραστηριοποιείται ενεργά στο ερευνητικό πεδίο της Γονιδιωματικής και Δημόσιας Υγείας για την καταγραφή της απήχησης και της κατανόησης της Γενετικής και εξατομικευμένης Ιατρικής, της Βιοηθικής στη Γενετική και τα οικονομικά της υγείας στην εξατομίκευση της θεραπείας.

Ο

κ. Πατρινός έχει πάνω από 300 δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, είναι συγγραφέας πάνω από 10 ξενόγλωσσων επιστημονικών συγγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένου του βιβλίου «Molecular Diagnostics», που εκδίδεται από την Academic Press, στην 3η έκδοσή του, το οποίο έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά. Επίσης έχει επιμεληθεί τη μετάφραση 5 ξενόγλωσσων βιβλίων στα ελληνικά. Είναι αρχισυντάκτης του ξενόγλωσσου έγκριτου επιστημονικού περιοδικού «The Pharmacogenomics Journal» που εκδίδεται από τον εκδοτικό οίκο Nature και μέλος της συντακτικής επιτροπής πολλών ξενόγλωσσων επιστημονικών περιοδικών. Διετέλεσε ιδρυτικό μέλος και γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Εταιρείας Φαρμακογονιδιωματικής (ESPT), γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ιατρικών Γενετιστών Ελλάδας και μέλος του Δ.Σ. της Human Genome Variation Society. Είναι μέλος διαφόρων ευρωπαϊκών και διεθνών επιτροπών αξιολόγησης, ενώ έχει δώσει πολλές ομιλίες ως προσκεκλημένος ομιλητής σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και τα ερευνητικά του προγράμματα έχουν τύχει χρηματοδότησης κυρίως από ευρωπαϊκούς, αλλά και εθνικούς πόρους.

λοιμώξεις… πάνε σχολείο!

αποδεικτική της ύπαρξης ψειρών. Επίσης, στην περιοχή του αυχένα υπάρχουν μικρά κόκκινα στίγματα και ορισμένες φορές διόγκωση των λεμφαδένων της περιοχής. Τα ατοπικά (αλλεργικά) παιδιά εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα τσιμπήματα και εμφανίζουν συχνότερα εξάνθημα στον αυχένα.

Γράφει η ΒΑΣΙΛΙΚ Η ΜΟΥΣ ΑΤΟΥ, MD, PhD, δερματολόγος - αφροδισιολόγος, υπεύθυνη Δερματολογικού Κέντρου, Bioiatriki+ Derma, Όμιλος ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ.

Η θεραπεία συνίσταται στη χρήση ειδικών προϊόντων. Υπάρχουν φθειροκτόνοι ουσίες που προκαλούν νευροτοξικότητα στις ψείρες (διαλύματα μαλαθείου, πυρεθρίνες -συστατικό που προέρχεται από το χρυσάνθεμο-, ιβερμεκτίνη), όμως σε ένα βαθμό οι ψείρες έχουν αποκτήσει αντοχή σε αυτές. Τα νεότερα φθειροκτόνα περιέχουν ουσίες που προκαλούν μηχανική ασφυξία στις ψείρες και περιέχουν αιθέρια έλαια (καρύδας, κίτρου, λεβάντας, tea tree κ.ά.). Επίσης, θα πρέπει να γίνεται επιμελής απομάκρυνση των κονίδων με λεπτό χτένι καθημερινά. Η θεραπεία καλό είναι να επαναλαμβάνεται μετά από μία εβδομάδα και να γίνεται από όλα τα μέλη της οικογένειας, σίγουρα όμως στα άτομα που μοιράζονται ένα κρεβάτι.

ΣΤΗ ΔΙ Α ΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚ Η Σ ΧΡΟΝΙ Α Σ κάποιες δερματολογικές παθήσεις εμφανίζουν έξαρση στα παιδιά, κυρίως λόγω συγχρωτισμού και συμμετοχής σε ομαδικές δραστηριότητες. Αυτές είναι οι παρασιτώσεις, καθώς και οι ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις του δέρματος.

Από τις παρασιτώσεις, η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής αποτελεί ένα συνηθισμένο και πολλές φορές επίμονο πρόβλημα με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Τα παιδιά είναι πιο εύκολο να προσβληθούν

και ο συγχρωτισμός με τους συμμαθητές επί πολλές

ώρες διευκολύνει τη μετάδοση των ψειρών. Η διάγνω-

ση γίνεται τις περισσότερες φορές λόγω της φαγούρας στο κεφάλι και ιδιαίτερα στην οπίσθια περιοχή

του κεφαλιού, ενώ η ύπαρξη των κονίδων, των αυγών της ψείρας, στερεά προσκολλημένων στην τρίχα, είναι

Τονίζεται ότι όταν η θεραπεία αποδώσει, οι κόνιδες απέχουν τουλάχιστον 1-1,5 cm από το δέρμα του κεφαλιού, διότι οι ψείρες εναποθέτουν τα αυγά στη ρίζα και αυτά προχωρούν στην άκρη όσο αυξάνει το μήκος του μαλλιού. Μετά την εφαρμογή του φθειροκτόνου να μην εφαρμόζεται κοντίσιονερ, ξίδι ή άλλη ουσία για 2 μέρες. Μετά τις 2 μέρες όμως το ξίδι με νερό βοηθά να απομακρύνονται οι κόνιδες (βοηθά να ξεκολλήσουν από την τρίχα).

Οι χτένες, οι βούρτσες, οι μαξιλαροθήκες και τα σκουφιά πρέπει να πλένονται σε νερό θερμοκρασίας

πάνω από 60 βαθμούς και ό,τι δεν πλένεται να τοποθετείται αεροστεγώς σε σακούλες για 2 εβδομάδες.

Η ψείρα ζει έως 55 ώρες μακριά από τον άνθρωπο χωρίς να τραφεί, ενώ τα αυγά έως 10-12 μέρες.

Επίσης, οι ψείρες προτιμούν τα καθαρά μαλλιά, κα-

Οι ψείρες και άλλες δερματικές

θώς δεν μπορούν να αγκιστρωθούν στα λαδωμένα.

Είναι μύθος ότι δεν προσβάλλουν τα βαμμένα μαλλιά, όμως οι βαφές, όταν εφαρμοστούν, τις σκοτώνουν.

Για την πρόληψη της φθειρίασης υπάρχουν προϊόντα

απωθητικά των ψειρών στα φαρμακεία. Καλό είναι

να αποφεύγεται η χρήση σκούφων, καπέλων, κτενών, μαξιλαριών κ.ά. που ανήκουν σε άλλα άτομα και τα κορίτσια να έχουν πιασμένα τα μαλλιά στο σχολείο .

ΟΙ ΜΥΡΜΗΚΙ Ε Σ

Οι μυρμηκιές είναι ένα άλλο κοινό και συχνά επίμονο νόσημα που προσβάλλει τα παιδιά που συμμετέχουν

σε κολυμβητήρια ή άλλες αθλητικές δραστηριότητες

όπου περπατούν ξυπόλυτα ή χρησιμοποιούν κοινό-

χρηστα αντικείμενα. Μπορεί να προσβληθούν οι παλάμες, τα πέλματα, το πρόσωπο, αλλά και δυνητικά

κάθε σημείο του δέρματος. Είναι μεταδοτικό νόσημα

και οφείλεται σε ιό (HPV). Οι μυρμηκιές των πελμάτων

οφείλονται κυρίως στο στέλεχος 1, ενώ των χεριών

στο 2 και το 4. Οι ομαλές μυρμηκιές με κύρια εντόπιση στο πρόσωπο οφείλονται στα στελέχη 3 και 10.

Οι μυρμηκιές έχουν χρόνο επώασης 2-9 μήνες και παρουσιάζονται στα χέρια σαν ανώδυνες βλατίδες (φουσκάλες), ενώ στα πέλματα προσομοιάζουν με υπερκερατώσεις, που μπορεί να εκληφθούν από τον

ασθενή ως τύλοι (κάλοι), οι οποίοι μετά από λίγο καιρό

είναι έντονα επώδυνοι κατά τη βάδιση. Επίσης, στην επιφάνεια των μυρμηκιών, ιδίως εάν αφαιρεθεί το επιφανειακό στρώμα δέρματος, παρατηρούνται μαύρα στίγματα που αντιστοιχούν σε θρομβωμένα αγγεία.

Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, αυξάνονται σε μέγεθος και αριθμό.

Οι ομαλές μυρμηκιές διαφέρουν, διότι εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο ως μικρές ανώδυνες βλατίδες. Γενικά οι μυρμηκιές είναι νόσημα με απρόβλεπτη

πορεία που εξαρτάται σημαντικά από την άμυνα του κάθε οργανισμού, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις αυτοΐασης.

Η ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚ Η Τ Ε ΡΜΙΝΘΟΣ Η μολυσματική τέρμινθος είναι νόσος που επίσης οφείλεται σε ιό, ο οποίος ανήκει στους pox ιούς. Έχει χρόνο επώασης 2-7 εβδομάδες. Στα παιδιά μεταδίδεται με στενή επαφή (π.χ. παιχνίδι) από άλλα παιδιά (στους ενήλικες είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα) και στη συνέχεια με αυτοενοφθαλμισμό (από την αρχική βλάβη δημιουργούνται νέες).

Κλινικά οι βλάβες της τερμίνθου μοιάζουν με μικρές μαργαριταροειδείς βλατίδες μεγέθους 3-6 χιλιοστών, με ομφαλωτό κέντρο, που περιέχουν ένα πα-

χύρρευστο υλικό, το σωμάτιο της τερμίνθου. Τις περισσότερες φορές εκλαμβάνονται από τους ασθενείς ως θυλακικά στοιχεία (σπυράκια), τα οποία σταδιακά πολλαπλασιάζονται. Συνήθως παρατηρούνται 10-20 βλάβες, αλλά σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα μπορεί να παρατηρηθούν πολύ περισσότερες. Η μολυσματική τέρμινθος είναι νόσημα που αυτοϊάται μέσα σε μερικούς μήνες, ωστόσο θεραπεύουμε τις βλάβες για

να περιορίσουμε την εξάπλωσή τους στο ίδιο ή άλλα άτομα.

Η θεραπεία συνίσταται σε αφαίρεση των βλαβών και σύνθλιψή τους με χειρουργική λαβίδα ή κοχλιάριο και στη συνέχεια εφαρμογής βάμματος ιωδίου. Άλλες μέθοδοι είναι η αντιμετώπιση των βλαβών με κρυοθεραπεία, με διαθερμοπηξία, με κρέμα ιμικουιμόδης

ή με κυτταροστατικές ουσίες (ποδοφυλλίνη και ποδοφυλοτοξίνη).

ΤΟ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟ ΚΗΡ Ι Ο Μία άλλη λοίμωξη του δέρματος, ιδιαίτερα μεταδοτική στα παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας, είναι το μολυσματικό κηρίο που οφείλεται σε προσβολή από σταφυλόκοκκο. Εμφανίζεται αρχικά σαν σπυράκι που απλώνει γρήγορα, κάνει κρούστα στο χρώμα του μελιού και ενοφθαλμίζεται σε άλλα σημεία με το ξύσιμο. Εμφανίζεται κυρίως στο πρόσωπο, στα χέρια, αλλά και οπουδήποτε ξυστεί το παιδί. Αντιμετωπίζεται με αντισηπτικά και αντιβιοτικές αλοιφές σε αρχόμενα στάδια, ενώ τις περισσότερες φορές απαιτείται και αντιβίωση από το στόμα. ■

ΒΆ Σ Ί Λ Ί ΚΉ ΜΟΎ ΣΆΤΟΎ

Η ιατρός Βασιλική Μουσάτου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Αποφοίτησε από το «Αρσάκειο» Ψυχικού το 1992 και στη συνέχεια εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε το 1999.

Ειδικεύτηκε στην Παθολογία στο Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Ζακύνθου και στο Prince Charles Hospital στην Ουαλία. Ακολούθως, ειδικεύθηκε στη Δερματολογία στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο

Αθηνών, ενώ ολοκλήρωσε την ειδίκευσή της στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Mater Misericordiae University Hospital στο Δουβλίνο, όπου εργάστηκε για 1 χρόνο. Στη συνέχεια, εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή της με θέμα το δερμογραφισμό και ορκίστηκε διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με «Άριστα» τον Ιανουάριο 2011.

Υπήρξε συνεργάτις της Ευρωκλινικής Παίδων και της Ευρωκλινικής Αθηνών. Τώρα είναι υπεύθυνη του Δερματολογικού Κέντρου «Bioiatriki+ Derma» του Ομίλου ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ, ενώ παράλληλα στο ιδιωτικό της ιατρείο ασχολείται με όλο το εύρος της Αισθητικής και Επεμβατικής Δερματολογίας.

Έχει υπάρξει επιστημονική συνεργάτις του Νοσοκομείου «Α. Συγγρός» και είναι σύμβουλος της L’Oréal σε θέματα Δερματολογίας. Έχει συνεργασία σε ερευνητικό επίπεδο με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Stonybrook, στη Ν. Υόρκη των ΗΠΑ. Από τον Ιούνιο του 2014 είναι εκπαιδεύτρια σε γιατρούς για την τοποθέτηση νημάτων MLT για την Ελλάδα.

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «ΑΓΙΑ

ωφελήσουν στην αντιμετώπιση των παιδιατρικών ασθενών!

Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΝΤ Ω ΝΗΣ ΚΑΤΤΑ ΜΗΣ, καθηγητής

Παιδιατρικής, Παιδιατρικής Αιματολογίας

Ογκολογίας, υπεύθυνος Πανεπιστημιακής

Ογκολογικής Αιματολογικής Μονάδας, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».

ROSER PONS, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής Νευρολογίας, υπεύθυνη Μονάδας Παιδιατρικής Νευρολογίας, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών.

EΛΕΥΘΕΡ Ι Α ΚΟ ΚΚΙΝΟΥ, παιδίατρος, ακαδημαϊκή υπότροφος Παιδιατρικής Νευρολογίας, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΚΛΕΟΝ Ι ΚΗ Ρ Ο ΚΑ, παιδίατρος, επιμελήτρια Α' ΕΣΥ, Πανεπιστημιακή Ογκολογική Αιματολογική Μονάδα, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ που αφορούν τη νόσο NF, την αντιμετώπιση παιδιατρικών νευρολογικών και ογκολογικών νοσημάτων, καθώς και για το νέο Διατομεακό Ιατρείο Νευροδερματικών Νοσημάτων μάς μιλά η ιατρική ομάδα από την Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομεί-

ου Παίδων «Η Αγία Σοφία», που αποτελείται από τον Αντώνη Καττάμη (καθηγητή Παιδιατρικής, Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας, υπεύθυνος Πανεπιστημιακής Ογκολογικής Αιματολογικής Μονάδας, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η

ΣΟΦΙΑ»

Οι κλινικές μελέτες μπορούν να

Αγία Σοφία» και υπεύθυνος Εθνικού Κέντρου Εμπειρογνωμοσύνης για σπάνια νοσήματα με γενετική προδιάθεση σε καρκίνο), την Eλευθερία Κόκκινου (παιδίατρο, ακαδημαϊκή υπότροφο Παιδιατρικής Νευρολογίας, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών), τη Roser Pons (αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής Νευρολογίας, υπεύθυνη Μονάδας Παιδιατρικής Νευρολογίας, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών) και την Κλεονίκη Ρόκα (παιδίατρο, επιμελήτρια Α' ΕΣΥ, Πανεπιστημιακή Ογκολογική Αιματολογική Μονάδα, Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών). Αναλυτικότερα τα στοιχεία που μας παρέθεσαν οι γιατροί έχουν ως εξής: Στο πρώτο ερώτημα για το αν γίνονται κλινικές μελέτες στην Ελλάδα για τα νευρολογικά νοσήματα, όπως η

ακού Πανεπιστημίου Αθηνών διεξάγονται όλων των

ειδών οι κλινικές μελέτες, τόσο μελέτες παρατήρησης όσο και παρεμβατικές μελέτες όλων των φάσεων για πλήθος νοσημάτων. «Ειδικά για τα παιδιά με νευροϊνωμάτωση (NF), στο Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης για σπάνια νοσήματα προδιάθεσης σε καρκίνο της μονάδας μας, όπου σήμερα παρακολουθούνται περισσότεροι από 200 ασθενείς, γίνεται αναλυτική καταγραφή όλων των παιδιατρικών ασθενών με νευροϊνωμάτωση, καθώς και των εκδηλώσεων της νόσου ανά οργανικό σύστημα. Συγχρόνως υπάρχει πρόγραμμα ανίχνευσης μαθησιακών διαταραχών σε συνεργασία με το Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής για ασθενείς 6-16 ετών.

Μετά δε την αναγνώρισή μας ως πλήρους μέλους

νευροϊνωμάτωση, η κ. Ρόκα μάς εξήγησε ότι υπάρχουν οι μελέτες παρατήρησης/καταγραφής, καθώς και οι παρεμβατικές μελέτες. Στη χώρα μας και ειδικά στην

Πανεπιστημιακή Ογκολογική Αιματολογική Μονάδα της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Εθνικού και Καποδιστρι-

του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς GENTURIS για τη νευροϊνωμάτωση, έχουμε τη δυνατότητα να συμμετέχουμε στην Πανευρωπαϊκή Καταγραφή των ασθενών με NF. Όσον αφορά στις παρεμβατικές μελέτες, αυτή τη στιγμή γίνεται προσπάθεια το κέντρο μας να επιλε-

γεί ως κατάλληλο για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών σε ασθενείς με NF1, και συμμετέχουμε στις ευρωπαϊκές ομάδες εργασίας για τους ασθενείς με NF και όγκους

εγκεφάλου ή γλοίωμα οπτικού χιάσματος, καθώς και για τους ασθενείς με πλεγματοειδή νευρινώματα».

Όσον αφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως χώρα για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών, ο καθηγητής Καττάμης απάντησε ότι για να γίνουν κλινικές μελέτες απαιτούνται κατ’ αρχάς κατάλληλη οργάνωση, εξειδικευμένο προσωπικό με εμπειρία και τεχνογνωσία στο αντικείμενο και εξασφάλιση αντίστοιχης χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση, όπως λέει, εξαρτάται από το είδος της μελέτης και προέρχεται από φαρμακευτικές εταιρείες, ερευνητικά κονδύλια από διάφορους

φορείς όπως τα πλαίσια στήριξης της Ευρωπαϊκής

Ένωσης, υπουργεία, περιφέρειες, αλλά και φιλανθρωπικές οργανώσεις. «Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι η υποστελέχωση των κέντρων και η έλλειψη οικονομικής υποστήριξης για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών. Ειδικά για σπάνια και ετερογενή νοσήματα, όπως η νευροϊνωμάτωση, εμπόδιο στις κλινικές μελέτες αποτελεί και ανεύρεση ασθενών με συγκεκριμένο προφίλ. Είναι σημαντικό να

επισημανθεί ότι οι κλινικές μελέτες είναι αυτές που βοηθούν στη βελτίωση των γνώσεων και στην ανάπτυξη νέων θεραπειών, και ότι πάντα στις κλινικές μελέτες πρωταρχικό ρόλο παίζει η ασφάλεια των ασθενών.

Είναι απαραίτητο η επιστημονική κοινότητα, αλλά και οι ίδιοι ασθενείς να συμβάλουν στη μεγαλύτερη ανάπτυξη του τομέα των κλινικών μελετών και στη χώρα μας», επισημαίνει ο καθηγητής.

Σε πρόσφατη παρουσίαση ενός παιδικού βιβλίου που αφορά τη νευροϊνωμάτωση, η καθηγήτρια η κ. Pons αναφέρθηκε στα νευρολογικά προβλήματα των παιδιών με NF. Όπως ήταν φυσικό, της ζητήσαμε να μας εξηγήσει πού οφείλονται αυτά και, όπως μας είπε, σε γενικές γραμμές, η νευρολογική σημειολογία των ασθενών/παιδιών με NF εξαρτάται από την εμφάνιση ή όχι όγκου εγκεφάλου, γλοιώματος οπτικού νεύρου, πλεγματοειδών νευρινωμάτων. Αυτό σημαίνει ότι ένας ασθενής χωρίς την παρουσία κάποιου όγκου (π.χ. στον εγκέφαλο, στην οπτική οδό, στα περιφερικά νεύρα) δεν έχει ιδιαίτερα ευρήματα στη νευρολογική του εξέταση. Επιπλέον, κάποιοι ασθενείς μπορεί να εκδηλώσουν κεφαλαλγία ή σπασμούς, χωρίς ωστόσο η επίπτωση αυτών των συννοσηροτήτων να είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τον αντίστοιχης ηλικίας πληθυσμό. Ενώ σε κάποιους άλλους φαίνεται να υπάρχει μία αυξημένη συσχέτιση μαθησιακών δυσκολιών και διαταραχών. «Η NF είναι ένα νόσημα με ευρύ φαινότυπο. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι ασθενείς/παιδιά δεν παρουσιάζουν τα ίδια σημεία/συμπτώματα και ακόμη και αυτοί που έχουν κοινά σημεία/συμπτώματα δεν τα εκδηλώνουν με την ίδια βαρύτητα», επισημαίνει η κ. Pons.

Με δεδομένο ότι στο μυαλό όλων μας τα νευρολογικά νοσήματα είναι συνδεδεμένα συνήθως με τους ενήλικες, ρωτήσαμε την κ. Κοκκίνου, η οποία έχει εξει-

δίκευση στην Παιδιατρική Νευρολογία, να μας πει τι νευρολογικά νοσήματα αντιμετωπίζει σε ένα παιδιατρικό νοσοκομείο. Η έκπληξη ήταν μεγάλη όταν μας

ανέφερε ότι τα νευρολογικά νοσήματα στα παιδιά

είναι πολλά και, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η

ανάπτυξη του εγκεφάλου είναι μία δυναμική διαδικα-

σία μέχρι την εφηβεία, οι νευρολογικές εκδηλώσεις

τους είναι ανάλογες με το νευροαναπτυξιακό στάδιο

του παιδιού. «Αυτό είναι μοναδικό χαρακτηριστικό του παιδιατρικού πληθυσμού και διαφέρει από τους ενήλικες», όπως είπε, συμπληρώνοντας ότι στο νοσοκομείο αντιμετωπίζονται τα επείγοντα νευρολογικά περιστατικά [π.χ. επεισόδιο σπασμών, διαταραχή της βάδισης, κεφαλαλγία, οξεία διαταραχή όρασης που μπορεί να οφείλονται σε ποικίλα αίτια, όπως λοίμωξη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (π.χ. μηνιγγοεγκεφαλίτιδα),

χωροκατακτητική εξεργασία εγκεφάλου (π.χ. όγκος), ανοσολογική διαταραχή του νευρικού συστήματος (π.χ. σύνδρομο Guillain-Barre, οξεία απομυελινωτική

εγκεφαλοπάθεια, σκλήρυνση κατά πλάκας), αγγειακό

εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά.], ενώ παρακολουθούνται και ασθενείς με χρόνια νοσήματα (όπως νευροαναπτυξιακή καθυστέρηση, επιληψία, μυοπάθειες, εγκεφαλική παράλυση, νευροδερματικά νοσήματα νευρομεταβολι-

ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

κά νοσήματα, νευρογενετικά σύνδρομα, λευκοδυστροφίες, νευροεκφυλιστικά νοσήματα, σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικές δυσπλασίες, αγγειακές εγκεφαλικές βλάβες, όγκοι εγκεφάλου, κεφαλαλγίες κ.ά.).

Θετικό πρόσημο για το νοσοκομείο αποτελεί το Διατομεακό ιατρείο Νευροδερματικών Νοσημάτων. Όπως μας εξήγησε η ιατρική ομάδα, το Διατομεακό Ιατρείο Nευροδερματικών Νοσημάτων απευθύνεται σε παιδιά όλων των ηλικιών (από τη γέννηση μέχρι και τη μετάβαση στην ενήλικο ζωή) με ύποπτο, πιθανό ή επιβεβαιωμένο νευροδερματικό νόσημα (π.χ. νευροϊνωμάτωση τύπου Ι και ΙΙ, οζώδης σκλήρυνση, σ.PHACE, ακράτεια χρωστικής, υπομελάνωση Ιto, σ.Sturge Weber κ.ά.). Ξεκίνησε να λειτουργεί πιλοτικά τον Ιανουάριο του 2016, με πρωτοβουλία της καθηγήτριας Παιδονευρολογίας

Roser Pons και του καθηγητή Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας Αντώνη Καττάμη, στελεχωμένο από ιατρούς πολλαπλών ειδικοτήτων (παιδίατρος-παιδονευρολόγος, παιδίατρος-ογκολόγος, δερματολόγος, οφθαλμίατρος, ακτινοδιαγνώστης, ορθοπαιδικός, ενδοκρινολόγος, γενετιστής), λειτουργούς υγείας και θεραπευτές (νευροψυχολόγος, ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής, λογοθεραπευτής και διαιτολόγος) για την ολιστική προσέγγιση των ασθενών. Από τον Μάρτιο του 2019, το ιατρείο εδράζεται στην Πανεπιστημιακή Ογκολογική Αιματολογική Μονάδα της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και συγκεκριμένα στην Ογκολογική Μονάδα Παίδων «ΕΛΠΙΔΑ-Μ. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ», 1ος όροφος, εξωτερικό ιατρείο ΠΟΑιΜ (ΚΕΘ). Λειτουργεί την πρώτη Πέμπτη κάθε μήνα κατόπιν ραντεβού μέσω 1535 (ΚΩΔΙΚΟΣ ΙΑΤΡΕΙΟΥ: 08492). «Είναι γεγονός ότι η λειτουργία του ιατρείου έχει ξεπεράσει τις αρχικές μας προσδοκίες με την παρακολούθηση αυτή τη στιγμή περισσότερων από 200 παιδιών που πάσχουν κυρίως από νευροϊνωμάτωση. Λαμβάνοντας υπόψη όσα μας μεταφέρονται από τους μικρούς ασθενείς μας, τις οικογένειές τους, αλλά και το σύλλογο “Ζωή με ΝF”, στις άμεσες προτεραιότητές μας είναι η λειτουργία του για περισσότερες ημέρες, καθώς και η βελτίωση του συστήματος εξασφάλισης ραντεβού μέσω του 1535», επισημαίνει ο καθηγητής Αντώνης Καττάμης.

Μέσα σε μια Μονάδα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας τα ερωτήματα είναι πολλά. Δεν θες να δεχθείς ότι ένα μικρό παιδάκι υποφέρει από τόσο σοβαρές παθήσεις. Ρωτήσαμε την κ. Ρόκα ποια είναι τα συνήθη νοσήματα που παρακολουθεί στα παιδάκια; «Η Παιδιατρική Αιματολογία-Ογκολογία αποτελεί ένα εξαιρετικά δύσκολο κεφάλαιο της Παιδιατρικής, γιατί έχουμε να παλέψουμε με τον καρκίνο στην πιο ευαίσθητη περίοδο της ζωής. Ευτυχώς τα αποτελέσματά μας στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα

ικανοποιητικά. Επιπλέον, η πρόοδος των τελευταίων

δεκαετιών τόσο στον τομέα της διάγνωσης με τις εξειδικευμένες μοριακές τεχνικές όσο και της θεραπείας

με την ύπαρξη νεότερων εξειδικευμένων θεραπειών μάς επιτρέπει να αντικρίζουμε το μέλλον της Παιδιατρικής Ογκολογίας-Αιματολογίας με αισιοδοξία. Οι

πιο κοινοί τύποι καρκίνου στα παιδιά είναι η λευχαιμία (περίπου το 1/3 των περιπτώσεων) και οι όγκοι του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (περίπου το ¼ των περιπτώσεων)», απαντά η γιατρός.

Φέρνοντάς μας ως παράδειγμα τους παιδιατρικούς ασθενείς με NF, μας είπε ότι αποτελούν ένα σημαντικό μέρος των ασθενών που παρακολουθούνται στη Μονάδα, καθώς έχουν προδιάθεση (τάση) να αναπτύσσουν όγκους και χρήζουν στενής παρακολούθησης.

«Πρέπει να τονίσουμε είναι ότι αν και όλοι οι ασθενείς

με νευροϊνωμάτωση πρέπει να παρακολουθούνται,

ένας μικρός μόνο αριθμός θα εμφανίσει όγκο και θα χρειαστεί να υποβληθεί σε θεραπεία. Ο συνηθέστερος

όγκος που παρουσιάζουν τα παιδιά με NF είναι το γλοίωμα της οπτικής οδού και ο βασικός λόγος για τον οποίον ένα παιδί με χρειάζεται να υποβληθεί σε χημειοθεραπεία είναι η επιδείνωση στην όραση», συμπλήρωσε. Τα μεγαλύτερα παιδιά, σύμφωνα με τη γιατρό, είναι δυνατό να αναπτύξουν όγκους που ονομάζονται πλεγματοειδή νευρινώματα. Ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους, τα νευρινώματα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στη λειτουργικότητα οργάνων, νευρολογικές διαταραχές, πόνο ή και αισθητικά προβλήματα. «Καθώς τα παιδιά με νευροϊνωμάτωση είναι δυνατό να παρουσιάζουν και άλλα θέματα, θεωρώ ότι αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι πως δεν είμαστε σε θέση με τις γνώσεις που έχουμε σήμερα να προβλέψουμε ποιος ασθενής με νευροϊνωμάτωση, πότε και σε ποιο βαθμό θα αναπτύξει κάποια από τις εκδηλώσεις της νόσου. Το βέβαιο είναι ότι η παρακολούθηση από λειτουργούς υγείας με εμπειρία στο νόσημα επιτρέπει την έγκαιρη διάγνωση, την ορθή και χωρίς

Ά ΝΤΩ Ν Ή Σ Κ ΆΤΤΆΜ Ή Σ

Ο Αντώνης Καττάμης ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) το 1988 με βαθμό «Άριστα». Ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική στο University of Texas at San Antonio (1990-1993) και στην Παιδιατρική Αιματολογία-Ογκολογία στο Children’s Hospital of Philadelphia, University of Pennsylvania, USA (1993-1996). Εκλέχθηκε λέκτορας Παιδιατρικής το 1998 και

καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας το 2017. Είναι υπεύθυνος της Μονάδας

Θαλασσαιμίας και της Πανεπιστημιακής Ογκολογικής Αιματολογικής Μονάδας (ΠΟΑιΜ/ΚΕΘ) της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας 2018-2022 και είναι μέλος διεθνών ομάδων εργασίας (EHA -SWG RBC, SIOPE-Brain tumors, International BFM, Severe Chronic Neutropenia International Registry), πρόεδρος

της ομάδας εργασίας του ΚΕΣΥ για τη θαλασσαιμία και του υπουργείου Υγείας για την ομάδα εργασίας των Εθνικών Μητρώων Ασθενών με Καρκίνο της Παιδικής Ηλικίας και με Σπάνια Νοσήματα, καθώς και ιδρυτικό

μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Διατήρησης της Αναπαραγωγής και του Athens Cancer Comprehensive Center.

ΕΛΕ ΎΘΕΡΊ Ά ΚΟ ΚΚ Ί ΝΟΎ

Η Ελευθερία Κόκκινου ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2003. Υπηρέτησε ως ιατρός υπαίθρου στο Περιφερειακό Ιατρείο Τσαριτσάνης του Κέντρου Υγείας Ελασσόνας Λάρισας (2004-2005). Το 2006 έλαβε Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (MSc) ειδίκευσης «Κλινικές Εφαρμογές της Μοριακής Ιατρικής» της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

και συνέχισε ως μεταπτυχιακή ερευνήτρια την ενασχόλησή της στη βασική ιατρική έρευνα (2006-2008)

στο Εργαστήριο Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με κύριο ερευνητικό

ενδιαφέρον τα πειραματικά ζωικά μοντέλα επιληψίας. Ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική στην Α' Παιδιατρική Κλινική του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Η Αγία Σοφία» (2008-2012) και έλαβε τον τίτλο της ειδικότητας της Παιδιατρικής το 2014. Εργάστηκε σε διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, όπως στην Ευρωκλινική Παίδων Αθηνών, στο ΚΕΕΛΠΝΟ και ως επικουρική επιμελήτρια στο Τμήμα της Α' Παιδιατρικής του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία». Από το 2015 εντάχθηκε στο δυναμικό της Μονάδας Παιδονευρολογίας της Α' Παιδιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» αρχικά ως επιστημονική συνεργάτις και από το 2019 ως ακαδημαϊκή υπότροφος Παιδιατρικής Νευρολογίας.

αχρείαστες εξετάσεις παρακολούθηση, και φυσικά την

πρόληψη», σημείωσε η γιατρός.

Κλείνοντας αυτή τη μεγάλη και πολύ διαφωτιστική

μας επίσκεψη, δεν μπόρεσα να μη ρωτήσω τον καθηγητή Αντώνη Καττάμη για το θέμα της θέσπισης κλινικών κριτηρίων που ανέφερε κατά την παρουσίαση του

βιβλίου «Ο ΜΠΑΛΩΜΑΤΟΥΛΗΣ» και τι ακριβώς προβλέπουν αυτά; «Η θέσπιση κλινικών κριτηρίων σε κάθε νόσημα

έχει ως πρωταρχικό σκοπό την προσπάθεια να τίθεται

η διάγνωση ενός νοσήματος με περισσότερη ασφά-

λεια. Στην περίπτωση της νευροϊνωμάτωσης για πα-

ράδειγμα, ήδη από το 1988 υπάρχουν κλινικά κριτήρια

που βοηθούν να τεθεί η διάγνωση στους ασθενείς

με νευροϊνωμάτωση, κυρίως στους ενήλικες. Καθώς

πρόκειται για ένα νόσημα που οι κλινικές εκδηλώσεις

αλλάζουν με την ηλικία, υπάρχει η πιθανότητα τα παι-

διά και κυρίως τα βρέφη να μην πληρούν τα κλινικά

κριτήρια και να καθυστερεί να τεθεί η διάγνωση της

νευροϊνωμάτωσης», τόνισε ο καθηγητής, συμπληρώνοντας ότι σε περιπτώσεις παιδιών που δεν μπορεί να τεθεί η διάγνωση με τα κλινικά κριτήρια προτείνεται είτε παρακολούθηση από εξειδικευμένο προσωπικό όπως το προσωπικό της Μονάδας τους είτε διενέργεια γονιδιακού ελέγχου.

«Η θέσπιση κλινικών κριτηρίων έχει έναν πρόσθετο ρόλο τη σημερινή μέρα, όπου νεότερες στοχευμένες θεραπείες έχουν πια ενταχθεί στις θεραπευτικές μας επιλογές. Τα κλινικά κριτήρια μας βοηθούν να διακρίνουμε ασθενείς με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που να μπορούν να ωφεληθούν σημαντικά από τη δράση των ειδικών θεραπειών. Ειδικά για τη νευροϊνωμάτωση, θεωρώ ότι αποτελεί άμεση πρόκληση η θέσπιση κλινικών κριτηρίων που θα καθορίζουν ποιοι ασθενείς με πλεγματοειδή νευρινώματα πρέπει να λάβουν στοχευμένη θεραπεία, με σκοπό όχι τον αποκλεισμό των ασθενών από τις νεότερες θεραπείες, αλλά τη βέλτιστη και λογικευμένη χορήγησή τους»,

ROZER PONS

H Rozer Pons ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Ιατρική Σχολή - Universitat Autònoma, Βαρκελώνη το 1988.

Ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική στο Νοσοκομείο Παίδων Vall d’Hebron, Universitat Autònoma, Βαρκελώνη (1989-1992), στην Παιδιατρική Νευρολογία (1997-2000) και στην υποειδικότητα των Κινητικών Διαταραχών (2001) στο Columbia Presbyterian Medical Center, Columbia University, Νέα Υόρκη. Είναι υπεύθυνη της Ειδικής Μονάδας Παιδονευρολογίας της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» και διευθύνει το «Ιατρείο διαταραχών κινητικότητας και σπάνια νευρολογικά νοσήματα», το «Ιατρείο δυστονίας» και μαζί με τον κύριο Α. Καττάμη το «Διατομεακό Ιατρείο Νευροδερματικών Νοσημάτων». Πιο πρόσφατα έχει οργανώσει ένα πιλοτικό διεπιστημονικό ιατρείο για την αντιμετώπιση ασθενών με σοβαρές

και συνθέτες νευρολογικές διαταραχές.

ΚΛΕΟΝΊΚ Ή Ρ Ο Κ Ά

Η Κλεονίκη Ρόκα ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1999. Υπηρέτησε ως ιατρός υπαίθρου στο Κέντρο Υγείας Παλαμά Καρδίτσας (2000-2002).

Μετά από τετραετή εκπαίδευσή της στο Γενικό Νοσοκομείο Τρικάλων και στην Α' Παιδιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» έλαβε τον τίτλο της ειδικότητας της Παιδιατρικής το 2009.

Εργάστηκε ως επικουρική επιμελήτρια στο Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», οπότε και ξεκίνησε η ενασχόλησή της με τους παιδιατρικούς ογκολογικούς αιματολογικούς ασθενείς (2009-2011). Εξειδικεύτηκε στην Εντατικολογία Παίδων με ειδικό αντικείμενο τους ογκολογικούς-αιματολογικούς ασθενείς στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία».

Το 2013 ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή στον Τομέα Υγείας Παιδιού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και το 2014 έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Οργάνωση και Διοίκηση Μονάδων Υγείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 2015 εντάχθηκε στο δυναμικό της Πανεπιστημιακής Ογκολογικής Αιματολογικής Μονάδας (ΠΟΑιΜ/ΚΕΘ) της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», αρχικά ως επιμελήτρια Β’ ΕΣΥ και από το 2017 ως επιμελήτρια Α’ ΕΣΥ. Το 2015 έλαβε τον τίτλο του γνωστικού αντικειμένου της Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας από την Α’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ.

ΤΟ ΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΚΑΤΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ την κατάσταση της υγείας του παιδιού μας, πηγαίνοντας στους αρμόδιους γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και διενεργώντας διαγνωστικές εξετάσεις, χωρίς αυτό βέβαια να καταλήγει σε υπερβολή, είναι ό,τι καλύτερο για τη διατήρηση της υγείας του και την πρόληψη διαφόρων παθολογικών καταστάσεων.

Σε ό,τι αφορά τις εξετάσεις στις οποίες πρέπει να υποβάλλονται τα παιδιά, αυτές έχουν να κάνουν κυρίως με την ηλικία του. Με το γνωστό σε όλους τσεκάπ θωρακίζουμε την υγεία του παιδιού και απομακρύνουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό την πιθανότητα να νοσήσουν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ετήσιο αυτό

τσεκάπ θα πρέπει να ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Κι αυτό γιατί το παιδί μέχρι τα 12-13 χρόνια του αναπτύσ-

σεται συνέχεια και είναι καλό να παρακολουθούμε την ανάπτυξή του.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι δυσκολίες στη μάθηση συχνά οφείλονται σε διαθλαστικές ανωμαλίες, όπως η μυωπία ή ο αστιγματισμός, ενώ τα παιδιά που συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες πρέπει να εξετάζονται και από καρδιολόγο και να υποβάλλονται σε καρδιολογικές εξετάσεις (ηλεκτροκαρδιογράφημα, Triplex Καρδιάς). Εργαστηριακός έλεγχος γίνεται εκτός από την ηλικία των 18-24 μηνών

Το τσεκάπ που θωρακίζει

την υγεία για όλη την οικογένεια

ποια πάθηση ή να γίνει διάγνωση σε πρώιμο στάδιο.

Τα αποτελέσματα των εξετάσεων δίνουν στον γιατρό

μια εικόνα για την κατάσταση της υγείας, ενώ οι πρόσφατες εξετάσεις μπορούν να συγκρίνονται με μελλο-

ντικές ή προηγούμενες στα διαγνωστικά κέντρα Affidea

ανά την Ελλάδα και να παρέχουν στοιχεία για την εξέ-

λιξη της υγείας μας.

Π ΟΤΕ ΚΑΙ Π ΟΣΟ ΣΥΧΝ Α ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ Γ Ι ΝΕΤΑΙ ΤΟ

ΤΣΕΚ Α Π

Η συχνότητα με την οποία πρέπει να γίνονται οι προληπτικές εξετάσεις είναι συνάρτηση των αρχικών ευρημάτων, αλλά και του βαθμού επικινδυνότητας ή της

κληρονομικής προδιάθεσης. Αν κάποιες εξετάσεις βρεθούν παθολογικές, η συχνότητα επανάληψης πρέπει να καθορίζεται από τον θεράποντα γιατρό, ο οποίος συνεκτιμά όλους τους παράγοντες και τη γενική κατάσταση του ατόμου.

ΘΕΤΙΚΟ Μ Η ΝΥΜΑ ΥΓΕ Ι ΑΣ ΑΠ Ο AFFIDEA ΚΑΙ ΤΟΥΣ Η ΡΩΕΣ PEANUTS

Αναγνωρίζοντας την αξία του προσυμπτωματικού

ελέγχου, ο Όμιλος Affidea παρέχει ειδικά προγράμματα εξετάσεων και εξατομικευμένη φροντίδα για όλη την οικογένεια. Συμπράττοντας με τα Peanuts, η Affidea επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να «φροντίζουμε τον εαυτό μας» και να «φροντίζουμε ο ένας τον άλλον». Η εκστρατεία αυτή, που ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2019, εμπνέει και παρακινεί για δράση υπέρ της υγείας μας, υπενθυμίζοντάς μας να κάνουμε μικρή «παύση» για να εκτιμήσουμε και να φροντίσουμε τον

εαυτό μας και τους γύρω μας. Μέσω της εκστρατείας

«Take Care with Peanuts», η Affidea ενθαρρύνει όλους να φροντίσουν τον εαυτό τους, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τη σημασία της πρόληψης και του προληπτικού ελέγχου, καθώς και για τη διαχείριση των ήπιων συμπτωμάτων, μέσω ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Όλες οι εξετάσεις διενεργούνται στα κέντρα Affidea από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, με τεχνολογία αιχμής και εγγύηση για την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Τα τσεκάπ προσφέρονται για όλη την οικογένεια σε προνομιακές τιμές και πραγματοποιούνται χωρίς να απαιτείται παραπεμπτικό ιατρού ή ραντεβού. ■

Φιλελλήνων 3, 10557, Σύνταγμα, Άθήνα press@spiroueditions.gr nextdeal.gr