Health - Τεύχος 15

130

ΣΕΛΙΔΕΣ

MEΓΑΛΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

στις σοβαρές ασθένειες που δεν πάνε διακοπές

και οι καλύψεις

που προσφέρουν οι ασφαλιστικές εταιρείες

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:

Διοικητής και πρόεδρος του Δ.Σ. του ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας»

Το ΥΓΕΙΑ τιμά τον Ν Ι ΚΟ Β. ΚΑΡΑΤΖ Α

ΦΡΟΝΤ Ι ΔΑ ΣΤΟ ΣΠ Ι ΤΙ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ Σ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ!

ΟΛΓΑ ΜΠΑΛΑΟΥΡΑ

Η υγεία κάθε άνδρα και κάθε

γυναίκας είναι για εμάς...

& το το

Στο ΙΑΣΩ Γενική Κλινική, παρέχουμε ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγείας, ακολουθώντας

τις πιο σύγχρονες μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας. Με έμπειρους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και μοντέρνες εγκαταστάσεις, το ΙΑΣΩ Γενική Κλινική αποτελεί την πρώτη επιλογή στην κορυφαία φροντίδα για άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικιακής ομάδας. Γιατί στόχος µας είναι να φροντίζουµε την υγεία σας, που για εµάς είναι το Α και το Ω.

Λεωφ. Κηφισίας 37-39, 151 23, Μαρούσι Αττικής

Τηλ.: 210 6184000 / Fax: 210 6184158

Email: info@iaso.gr

www.iaso.g r

omilosiaso group-iaso

Είμαστε ένας σύνδεσμος 26 ηγέτιδων φαρμακευτικών εταιρειών, τις οποίες ενώνει ο κοινός στόχος να προωθήσουμε την ταχύτερη και ευρύτερη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες στην Ελλάδα.

Είμαστε ένας συνομιλητής που ενώνει τις δυνάμεις του με όλους τους θεσμικούς φορείς στην Ελλάδα για να συμβάλλει στην καθιέρωση ενός υγειονομικού συστήματος υψηλής ποιότητας.

Είμαστε ένας καταλύτης με τη φιλοδοξία να συμβάλλουμε στην ευημερία, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας.

Προωθούμε την καινοτομία:

• για τις ευεργετικές της συνέπειες στις ζωές

των ανθρώπων

• τη συμβολή της στη βελτίωση των συστημάτων

υγειονομικής περίθαλψης

• τη θετική της επίδραση στην οικονομία

Leoforos Kifissias 280 & Agriniou 3, Chalandri, 15232, Athens, Greece

www.pifgreece.gr

ΤΕΥΧΟΣ 15

ΙΟΥΛΙΟΣ 2023

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ:

Κωστής Σπύρου

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:

Ευάγγελος Σπύρου

ΚΕΙΜΕΝΑ:

Κωστής Σπύρου, Άρης Μπερζοβίτης,

Λάμπρος Καραγεώργος, Ανθή Αγγελοπούλου

ΔΙΟΡΘΩΣΗ:

Παρή Χατζηγεωργίου

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ:

PressiousArvanitidis

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:

Στράτος Χαβαλέζης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

PressiousArvanitidis

ΥΠΕΥΘYNH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ:

Γεωργία Καλτσώνη

ΔΙΑΝΟΜΗ:

Γιώτα Ζαχαρίου, Πρακτορείο Άργος Α.Ε.

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

ΙΔΙΩΤΕΣ: 100 € - ΦΟΙΤΗΤEΣ: 50 €

ΕΤΑΙΡΕIΕΣ - ΟΡΓΑΝΙΣΜΟI: 200 €

ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: 5 €

ΓΙΑ ΠΛΗΡΩΜΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: ΑΡ. ΛΟΓ.: 6828-121788-985

ΙΒΑΝ GR7201718280006828121788985

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: ΑΡ ΛΟΓ. 120/470640-48

IBAN: GR6401101200000012047064048

ΔΙΣΤΡΑΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ Ε.Π.Ε. Φιλελλήνων 3, Σύνταγμα, 105 57 Αθήνα

Τηλ.: 210 3229394, Fax: 210 3257074

Α.Φ.Μ. 095606935, Δ.Ο.Υ. Δ’ ΑΘΗΝΩΝ

e-mail: info@nextdeal.gr | website: www.nextdeal.gr

Τα ενυπόγραφα άρθρα και σχόλια που στέλνονται στο περιοδικό δεν εκφράζουν απαραιτήτως και τις απόψεις του εντύπου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

10 Ξέρετε ότι…

14 Νέος Υγειονομικός Χάρτης, προσλήψεις, ΕΚΑΒ και

ΠΦΥ

18 Εθνικοί ευεργέτες που ίδρυσαν νοσοκομεία

24 Πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη θα γίνει βοηθός και όχι

αντίπαλος του ιατρού

30 Αφιέρωμα στις σοβαρές ασθένειες

32 Νοσοκομεία που δίνουν ελπίδα ζωής σε όσους

πάσχουν με σοβαρές ασθένειες

40 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΟΛΓΑ ΜΠΑΛΑΟΥΡΑ Διοικητής και πρόεδρος του Δ.Σ. του ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας»

46 Η φαρμακευτική καινοτομία αυξάνει τη διάρκεια και την ποιότητα ζωής στις χρόνιες ασθένειες

50 Η παχυσαρκία είναι νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί

52 Πώς θα προλάβετε το έμφραγμα του μυοκαρδίου

54 Ποιους κινδύνους κρύβει η κολπική μαρμαρυγή

60 Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο: Η έγκαιρη

αντιμετώπιση σώζει ζωές και προλαβαίνει την αναπηρία

64 Παθήσεις του θυρεοειδούς και των παραθυρεοειδών

Αφιέρωμα ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ 30

ΟΛΓΑ ΜΠΑΛΑΟΥΡΑ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ι. ΖΗΚΟΣ

68 Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί!

72 Πώς οι αλλεργίες επηρεάζουν την ποιότητα της

ζωής μας

75 Η RAFARM επενδύει σε startup για την ανάπτυξη

καινοτόμων οφθαλμικών προϊόντων με την αξιοποίηση νανοτεχνολογίας

76 AFFIDEA Οδηγός διακοπών για ταξιδιώτες με

αεροπλάνο και χρόνια νοσήματα

78 Πώς θα αντιμετωπίσετε την ημικρανία

82 ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ Ρομποτικό σύστημα Da Vinci Xi

4ης γενιάς για την αντιμετώπιση των σοβαρών ασθενειών

84 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ι. ΖΗΚΟΣ Νευρολόγος, υπεύθυνος του Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών του 251 ΓΝΑ

90 Ήπια Νοητική Διαταραχή: Το πρώτο στάδιο πριν

από τη νόσο ALZHEIMER

94 Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον καρκίνο παχέος

εντέρου, ορθού, ήπατος, παγκρέατος, ουροδόχου

κύστης

100 Τα άτομα με χρόνιο πόνο πρέπει να έχουν

πρόσβαση στη μορφίνη

102 Οι ευεργετικές ιδιότητες των φυτοκανναβινοειδών

ΝΙΚΟΣ Β. ΚΑΡΑΤΖΑΣ

104 Πώς η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει τους καρκινοπαθείς

108 Πώς να προλάβετε το μελάνωμα και τον καρκίνο του δέρματος

112 Φλεβική θρόμβωση και καρκίνος

116 Τι να προσέχετε για να αντιμετωπίσετε την οστεοπόρωση

122 Οι σύγχρονες θεραπείες αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση

126 Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και τα μέτρα

προφύλαξης για το καλοκαίρι

128 Ψωρίαση: Μια μη μεταδοτική νόσος που προκαλεί κοινωνική απομόνωση

130 Πώς να οργανώσετε την κοινωνική σας ζωή αν έχετε αρθρίτιδα

133 Μαγειρεύοντας για τον συνάνθρωπο

134 Η νόσος του CROHN σε παιδιά και εφήβους

138 ΝΝ Ασφάλεια Υγείας και Ζωής για κάθε ανάγκη.

Πόσο εφικτό είναι, ποιες επιλογές έχουμε

142 ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Ο ρόλος

της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας

αναφορικά με τις σοβαρές και

χρόνιες ασθένειες

145 INTERASCO Ειδικές ασφαλιστικές

καλύψεις

146 ΑΣΦΑΛΕΙΑΙ ΜΙΝΕΤΤΑ Κάλυψη

σοβαρών ασθενειών για τη

φροντίδα κάθε γυναίκας

148 ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Μια

πλήρης ομπρέλα προστασίας

για σοβαρές ασθένειες

150 Ποιοι έγραψαν και γράφουν

στο Health Next Generation!

EDITORIAL

Στο παρόν τεύχος του «Health Next Generation» ασχοληθήκαμε με κάποιες από τις σοβαρές ασθένειες και σας θυμίζουμε ευεργέτες και νοσοκομεία που απαλύνουν τον πόνο των συνανθρώπων μας…

Η ελληνική γλώσσα είναι πλούσια και μας βοηθάει με διαύγεια, λογισμό

και σαφήνεια να κατανοήσουμε καλύτερα τις έννοιες και το μέγεθος των σοβαρών ασθενειών.

-Νούσος ή νόσος: Σχετικώς προς την ετυμολογίαν της λέξεως, το Ετυμ. το Μέγα γράφει: «Παρά του εστερήσθαι του σώου, κατά τροπήν του ω εις ο, το γαρ νο- στερητικόν εστί κατά μεταβολήν από του νω- στερητικού. Και πλεονασμώ του υ ιωνικώς, νόσος νούσος… ή παρά του στερητικού νο- και του ρ. σεύω=ορμώ, η μη εώσα ημάς κινείσθαι και σεύεσθαι…» - οξυνοσία δε, σοβαρά νόσος.

-Ασθένεια: Έλλειψις σθένους, τουτέστιν δυνάμεως. Ενώ ασθέν-ωσις είναι η τάσις προς ασθενείαν.

-Αρρωστία: Κοινώς αρρώστια. Εκ του στερητ. α + ρώομαι = κινούμαι. Εξ ου και η ανάκτησις δυνάμεως καλείται ανάρρωσις.

-Ανίατος: Ο άνευ ιάσεως, ο αναλθής, ενώ δυσίατος = ο δυσκόλως θεραπευόμενος, ο δυσαλθής.

-Ανήκεστος: Ο μη επιδεχόμενος άκος, θεραπείαν, δηλ. ο ανίατος («ανήκεστος βλάβη»). Λέγεται και …στος και δυσήκεστος = ο δυσθεράπευτος. Ο ευθεράπευτος λέγεται και ακεστός.

Σήμερα σοβαρές ασθένειες θεωρούνται οι παρακάτω τουλάχιστον: Καρκίνος, Εγκεφαλικό, Έμφραγμα, Αιματολογικές κακοήθειες, Κίρρωση ήπατος, Σκλήρυνση κατά πλάκας, Τύφλωση, Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, Νόσος Πάρκινσον, Χρόνια Αναπνευστική Ανεπάρκεια και άλλες. Στο παρόν τεύχος του «Health Next Generation» παρουσιάζονται από εξειδικευμένους επιστήμονες και γιατρούς οι σημαντικότερες από τις εξελίξεις σε μια σειρά σοβαρών ασθενειών, οι οποίες δυστυχώς δεν πάνε διακοπές, που καλλιεργούν ελπίδες για μία καλύτερη ζωή.

Όμως, παρά τα βήματα προόδου, ο πόνος και το κόστος που προκαλούν οι σοβαρές ασθένειες σε ανθρώπινες ζωές είναι ανυπολόγιστα. Τεράστια όμως είναι και η οικονομική αιμορραγία που προκαλούν σε συστήματα υγείας και οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτη του «JAMA», η μακροοικονομική επιβάρυνση από όλες τις μορφές καρκίνου ως το 2050 εκτιμάται σε 24,161 δισ. δολ. κατά μέσο όρο, με την ετήσια επιβάρυνση του ΑΕΠ της χώρας να είναι κατά 0,36% περίπου. Ο ασθενής δεν έχει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα επιβάρυνσης της υγείας του, αλλά και το οικονομικό βάρος. Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι όμως παρών και αναλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος αυτού του κόστους. Ενημερωθείτε για τις ασφαλιστικές καλύψεις που προφέρονται στον Έλληνα πολίτη, στο παρόν τεύχος του «Health Next Generation». Καλή ανάγνωση!

Οι σοβαρές ασθένειες δεν πάνε διακοπές!

Είμαστε σε επαφή

■ Το καλοκαίρι τα τατουάζ από μαύρη χένα συνιστούν μια επαναλαμβανό

μενη απειλή για την υγεία. Τα τατουάζ μαύρης χένας μπορούν να προ

καλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις. Για να επιτευχθεί το έντονο μαύρο

χρώμα του τατουάζ και να έχει μεγαλύτερη διάρκεια προστίθεται μεγάλη συγκέντρωση χρωστικών ουσιών. Αυτές οι υψηλές συγκεντρώσεις χρωστικών πυροδοτούν αλλεργικές αντιδράσεις. Για σοβαρά περιστατικά χρειάζεται επείγουσα ιατρική φροντίδα, ακόμα

και εισαγωγή σε νοσοκομείο. Μόνιμη ζημιά στο δέρμα, αλλεργική, εξ επαφής δερματίτιδα και ανάπτυξη πολυευαισθησίας είναι οι μη

αναστρέψιμες για το υπόλοιπο της ζωής ανεπιθύμητες συνέπειες

του τατουάζ μαύρης χένας. Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις με

μόνιμη βλάβη είναι συχνό φαινόμενο μετά την εφαρμογή του τατου

άζ μαύρης χένας. Τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από λίγες (3-12)

μέρες. Η καλύτερη συμβουλή, λοιπόν, είναι να αποφεύγετε εντελώς το τα

τουάζ μαύρης χένας.

■ Επικίνδυνη κρίνεται από

τους ειδικούς η κατανάλωση

αλκοόλ το καλοκαίρι, αφού

μπορεί να γίνει αιτία εμφάνισης

δερματικών νόσων και

■ Η ακμή συvήθως βελτιώvεται με τηv έκθεση στηv ηλιακή ακτιvoβoλία, αλλά τo θετικό απoτέλεσμα διατηρείται για πoλύ μικρό χρovικό διάστημα. Η παρατεταμέvη χρήση καλλυvτικώv oυσιώv είvαι επίσης δυvατόv vα επιδειvώσει τη vόσo ή vα πρoκαλέσει τηv έκθεση vέωv βλαβώv ακμής. Το μακιγιάζ είναι προτιμότερο να γίνεται με πούδρα και όχι με make-up. Εάν και όταν χρησιμοποιείται makeup, είναι καλύτερο να εφαρμόζεται oil-free make-up. Η αφαίρεση

του μακιγιάζ πρέπει να γίνεται προσεκτικά και αποτελεσματικά.

επιδείνωσης των υφιστάμενων.

Η δροσιστική μπίρα και το

απολαυστικό κοκτέιλ ειδικά

κάτω από τον ήλιο μπορεί να

βλάψουν το δέρμα και όχι μόνο

λόγω της αφυδάτωσης που

προκαλεί το αλκοόλ. Η έρευνα

έχει δείξει ότι ευθύνεται για

ταχύτερη πρόκληση ηλιακών

εγκαυμάτων, αυξάνοντας τον

κίνδυνο εμφάνισης απειλητικών

για τη ζωή καρκίνων του

δέρματος, όπως το μελάνωμα.

■ Ακόμα και σε παραίτηση από τη σε ξουαλική ζωή μπορεί να οδηγήσει η παρουσία σοβαρής αρθρί τιδας στις αρθρώσεις του σώματος που φέρουν το κύριο βάρος της στήριξής του κατά τη διάρκεια του σεξ και όχι μόνο. Σε μερικούς ανθρώπους όμως η σεξουαλική πράξη μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο της αρθρίτιδας, δεδο μένου ότι μέσω του οργασμού το σώμα απελευθερώνει ενδορ φίνες, οι οποίες δρουν ως παυσίπονο, χαρίζοντας αρκετές ώρες αναλγησίας. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη δημιουργικότητα, καλή επικοινωνία με τον σύντροφο, υπομονή και προγραμματισμός, ώστε η πάθηση να μην αποτελεί εμπόδιο και οι ασθενείς να συνεχίσουν να απολαμβάνουν το σεξ.

■ Σοβαρούς κινδύνους κρύβουν οι δραστηριότητες στο νερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και διασκεδαστικές,

μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στη σπονδυλική στήλη, οι

οποίες είναι δυνητικά τόσο επικίνδυνες που θα μπορούσαν να

αλλάξουν απολύτως τη ζωή του τραυματία. Κι αυτό γιατί τα

ατυχήματα κατά την κολύμβηση και την κατάδυση μπορούν να

μην περιοριστούν στην πρόκληση κακώσεων των δομών της

σπονδυλικής στήλης, αλλά να επιφέρουν βλάβες και στον νωτιαίο μυελό. Πολλοί από αυτούς θα μπορούσαν να αποφευχθούν, εάν ακολουθούνται μερικοί απλοί κανόνες ασφαλείας.

■ Η κολύμβηση ωφελεί την υγεία, την ευεξία, την ψυχική κατάσταση και επομένως προσφέρει καλή ποιότητα ζωής σε άνδρες και γυναίκες μετά

την ηλικία των 65. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «American Journal of Epidemiology», για παράδειγμα, αναφέρει ότι η κολύμβηση και οι ασκήσεις στο νερό μπορούν να είναι η καλύτερη μορφή άσκησης για τη μείωση του κινδύνου πτώσεων στους ηλικιωμένους, χάρη στη βελτίωση της ισορροπίας και στην ενίσχυση των μυών του κορμού που προσφέρει. Σε αντίθεση με πολλές άλλες μορφές άσκησης, έχει χαμηλό αντίκτυπο και παρουσιάζει ελάχιστο κίνδυνο τραυματισμού.

■ Για να προστατευθείτε από τα ουρολογικά απρόοπτα του καλοκαιριού, φροντίστε να πίνετε καθημερινά άφθονα υγρά και να τρώτε πολλά

φρούτα και σαλάτες. Στα συνιστώμενα υγρά δεν συμπεριλαμβάνονται

μόνο νερό και χυμοί χωρίς ζάχαρη, αλλά και τσάι ή καφές με μέτρο. Στην πραγματικότητα, έως 400 mg καφεΐνης την ημέρα είναι ασφαλή για τον οργανισμό (αντιστοιχούν σε περίπου τέσσερα φλιτζάνια στιγμιαίο καφέ ή καφέ φίλτρου ή σε οκτώ φλιτζάνια τσάι). Αν, όμως, μια γυναίκα έχει επαναλαμβανόμενες κυστίτιδες, ίσως πρέπει να δοκιμάσει καφέ χωρίς καφεΐνη, για να μην επιδεινώσει τη συχνουρία που προκαλεί η κυστίτιδα. Πρέπει επίσης να ουρείτε συχνά, να αποφεύγετε να μένετε με τις ώρες με βρεγμένα ρούχα και να τηρείτε τους κανόνες υγιεινής. Μην ξεχνάτε επίσης να ουρείτε μετά το σεξ. Τέλος, μπορείτε εύκολα να αντιληφθείτε αν είστε αφυδατωμένοι ή πίνετε αρκετά υγρά, κοιτάζοντας το χρώμα των ούρων σας. Αν είναι διαυγή και σχεδόν λευκά, ο οργανισμός είναι πολύ καλά ενυδατωμένος, ενώ όσο πιο κίτρινα ή και σκούρα γίνονται τόσο μεγαλύτερη είναι η αφυδάτωση.

■ Σύμφωνα με την Εταιρεία Αlzheimer Αθηνών, το καλοκαίρι όπως όλοι οι ηλικιωμένοι έτσι και τα άτομα με άνοια ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, καθώς δεν έχουν τις αντιστάσεις των υπόλοιπων ανθρώπων στις

υψηλές θερμοκρασίες. Ιδιαίτερα για τα άτομα με άνοια η έκθεσή τους σε υψηλές θερμοκρασίες χωρίς τις απαραίτητες

προφυλάξεις μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση των συμπτωμάτων της ασθένειας, δηλαδή επιπλέον σύγχυση, διαταραχή προσανατολισμού

στο χώρο και το χρόνο, έντονη ανησυχία ή απάθεια. Για τους παραπάνω λόγους οι φροντιστές θα πρέπει να είναι εξαιρετικά

παρατηρητικοί και προσεκτικοί, αφού τα άτομα με άνοια τις περισσότερες φορές δεν είναι σε θέση να εκφράσουν τη δυσφορία που αισθάνονται.

■ Οι θάλασσες, οι λίμνες και τα ποτάμια, ακόμα και οι πισίνες με αποτελεσματικές μεθόδους απολύμανσης φιλοξενούν τρισεκατομμύρια μικροοργανισμών. Κι ενώ αυτό δεν ανησυχεί τους υγιείς ανθρώπους, μια βουτιά στο νερό πολύ σύντομα μετά από ογκολογική επέμβαση θέτει τις

■ Οι καλοκαιρινές διακοπές συνδυάζονται συχνά με εντονότερη σεξουαλική

δραστηριότητα. Η χαλάρωση

των διακοπών και ο περισσότερος ελεύθερος

χρόνος οδηγούν πολλά άτομα σε σεξουαλικές επαφές με περιστασιακούς συντρόφους, καθώς και σε επαφές σε ασυνήθιστους χώρους. Ωστόσο, οι απρόσεκτες σεξουαλικές

χειρουργικές τομές σε περιττό κίνδυνο μόλυνσης, αλλά και πρόκλησης αντιαισθητικών ουλών. Για το λόγο αυτόν οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σχετικά πρόσφατα σε μαστεκτομή ή άλλη ογκολογική επέμβαση στο μαστό πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στην επιλογή της παραλίας ή της πισίνας όπου κολυμπούν.

■ Σε περίπτωση καύσωνα: Προσπαθήστε να παραμένετε σε μέρη δροσερά ή κλιματιζόμενα κατά τη διάρκεια του καύσωνα. Αποφεύγετε τους χώρους με συνωστισμό και τις άσκοπες μετακινήσεις κάτω από τον καυτό ήλιο. Αποφεύγετε τη βαριά σωματική εργασία και την άσκηση σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία ή κάτω από τον ήλιο. Φοράτε δροσερά και ανοιχτόχρωμα ρούχα από φυσικά υλικά, ώστε το σώμα να αναπνέει. Επίσης βάζετε πάντα καπέλο όταν κυκλοφορείτε στον ήλιο. Τρώτε ελαφρά και μικρά γεύματα με λίγα λιπαρά, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά. Πίνετε

άφθονο νερό και αποφεύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά. Κάνετε πολλά

δροσερά ντους κατά τη διάρκεια της μέρας. Προληπτικά βάλετε δροσερές κομπρέσες στο λαιμό ή το μέτωπο. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σε περίπτωση που πάσχετε από κάποιο χρόνιο νόσημα ή ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική αγωγή. Ίσως χρειαστεί τροποποίηση της δοσολογίας των φαρμάκων, επειδή κάποια από αυτά αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος.

Αποφύγετε τα πολύωρα ταξίδια ειδικά με μέσα που δεν κλιματίζονται κατά τη διάρκεια

της μεγάλης ζέστης.

επαφές συνεχίζουν να προκαλούν προβλήματα -όπως η μετάδοση λοιμώξεων και η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη- και στις διακοπές. Οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις καραδοκούν και τα καινούργια περιστατικά κάθε χρόνο είναι πολλά, κυρίως μεταξύ των ατόμων με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους, που δεν χρησιμοποιούν πάντα προφυλακτικό.

■ Ένα στα δέκα καρδιαγγειακά συμβάματα θα είχε αποφευχθεί με τη σωστή τήρηση της αγωγής από τους ασθενείς.

■ Η Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία (SMA) είναι μία σπάνια γενετική νόσος που

επηρεάζει τα νεύρα τα οποία ελέγχουν τους μυς που χρησιμοποιούνται για

την κίνηση, την αναπνοή και την κατάποση, οδηγώντας σε προϊούσα μυϊκή αδυναμία. Η συνολική επίπτωση της Νωτιαίας Μυϊκής Ατροφίας στην

Ελλάδα είναι περίπου 1:10.000 γεννήσεις. Τα νεύρα τα οποία ελέγχουν

τους μυς, τα οποία ονομάζονται επίσης κινητικοί νευρώνες, μεταφέρουν

μηνύματα από τον εγκέφαλο για τον έλεγχο αυτών των μυών και για να

το επιτύχουν αυτό βασίζονται σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται Πρωτεΐνη

Επιβίωσης Κινητικού Νευρώνα (SMN Protein). Τα άτομα με Νωτιαία Μυϊκή

Ατροφία (SMA) γεννιούνται με ένα ελάττωμα στο κύριο γονίδιο που πα-

ράγει αυτή την πρωτεΐνη, το οποίο ονομάζεται Γονίδιο Επιβίωσης Κινητικού

Νευρώνα 1. Χωρίς αυτή την πρωτεΐνη, οι κινητικοί νευρώνες δεν μπορούν

πλέον να επιβιώσουν, οι μύες γίνονται πιο αδύναμοι και τελικά συρρικνώ-

νονται ή ατροφούν (ατροφία), με τελική απώλεια της κίνησης.

■ Η παιδική βαρηκοΐα αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές διαταραχές που μπορεί να εμφανιστούν μετά τη γέννηση. Η μείωση της ακουστικής ικανότητας του παιδιού επηρεάζει την επικοινωνία και τη γνωστική ανάπτυξή του, προκαλώντας διαταραχές συμπεριφοράς. Η παιδική βαρηκοΐα μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Προγεννητικά αίτια βαρηκοΐας είναι οι παθήσεις εγκύου, οι λοιμώξεις και τα ωτοτοξικά φάρμακα, ενώ περιγεννητικά αίτια αποτελούν η

προωρότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, η υποξία, ο ίκτερος, τα τραύματα και οι λοιμώξεις. Τέλος, μεταγεννητικά αίτια είναι οι λοιμώξεις, οι ωτίτιδες, οι κακώσεις και τα βύσματα ώτων.

■Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό γεγονός στη ζωή της γυναίκας.

Εμφανίζεται γύρω στα 51 χρόνια και οφείλεται στη διακοπή της παρα-

γωγής οιστρογόνων από την ωοθήκη. Η έλλειψη των οιστρογόνων στον

οργανισμό δημιουργεί άμεσα συμπτώματα και επιφέρει μακροπρόθεσμες

επιπτώσεις στην υγεία μιας γυναίκας. Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα

είναι οι εξάψεις και οι εφιδρώσεις. Η έξαψη βιώνεται ως μια απότομη αύ-

ξηση της θερμοκρασίας του θώρακα και του προσώπου που συνοδεύεται με ερυθρότητα και ταχυκαρδία. Όταν οι εξάψεις συμβαίνουν το βράδυ, προκαλούν συχνές αφυπνίσεις. Άλλα συμπτώματα είναι η νευρικότητα,

η κακή διάθεση, η αδυναμία συγκέντρωσης, οι διαταραχές στη μνήμη, η κόπωση, οι μυοσκελετικοί πόνοι και οι πονοκέφαλοι.

■ Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων

«κοινών» κουνουπιών. Τα

κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα

είδη κυρίως άγριων πτηνών). Οι

άνθρωποι που έχουν μολυνθεί

δεν μεταδίδουν περαιτέρω

τον ιό σε άλλα κουνούπια.

Η πλειοψηφία των ατόμων

που μολύνονται από τον ιό δεν αρρωσταίνει καθόλου ή

παρουσιάζει μόνο ήπια νόσο, ενώ πολύ λίγα άτομα (<1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) και άτομα με ανοσοκαταστολή/ χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.

■ Η αποφρακτική άπνοια ύπνου είναι η σοβαρότερη από μία ομάδα παθήσεων που σχετίζονται με μη φυσιολογικό ύπνο και ονομάζονται διαταραχές ύπνου. Ο διαταραγμένος ύπνος παρατηρείται σε ενήλικες, αλλά και στα παιδιά. Στα παιδιά η ηπιότερη διαταραχή ύπνου είναι το ροχαλητό και αφορά έως και 12% των παιδιών όλων των ηλικιών, ενώ σε ποσοστό 2-4% παρουσιάζονται συμπτώματα αποφρακτικής άπνοιας ύπνου. Ως αποφρακτική άπνοια ύπνου στα παιδιά χαρακτηρίζονται τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης του ανώτερου αναπνευστικού μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η ροή του εισπνεόμενου αέρα από τη μύτη και το φάρυγγα διακόπτεται (άπνοια) ή μειώνεται (υπόπνοια), ενώ συνεχίζεται η θωρακική και κοιλιακή αναπνευστική προσπάθεια.

ΤΟ ΜΕΓΑ ΛΟ ΣΤΟ Ι ΧΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ Ν Ε Α κυβέρνηση είναι η Υγεία. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις

προεκλογικές του δηλώσεις τόνισε χαρακτηριστικά:

«Έχουμε αναλάβει όλοι μαζί ένα μεγάλο εθνικό στοίχημα: η χώρα να αποκτήσει ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας

αντάξιο των προσδοκιών των Ελλήνων πολιτών».

Θέλοντας να δώσει βαρύτητα στα λόγια του, η πρώτη του επίσκεψη μετά την ανάληψη των καθηκόντων

του ήταν στο υπουργείο Υγείας, όπου ανακοίνωσε πως

η κυβέρνηση έχει έναν εξαιρετικά αναλυτικό και λεπτομερή προγραμματισμό για τις παρεμβάσεις που θα κάνει εκτός των προσλήψεων στο ΕΣΥ, ενώ σημείωσε

ότι υλοποιούνται ταχύτατα δράσεις μέσω του Ταμείου

Ανάκαμψης που αφορούν τα νέα Τμήματα Επειγόντων

Περιστατικών και τα Κέντρα Υγείας, τα οποία σύντομα

θα παραδοθούν στα νοσοκομεία.

Η νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας από την άλλη

μπήκε στα βαθιά, καθώς την ίδια μέρα της ορκωμοσίας

της εκδόθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ένα

ΦΕΚ το οποίο καταργεί τη Γενική Γραμματεία Πρωτοβάθ-

μιας Φροντίδας και φυσικά τη θέση γ. γραμματέα και

γίνεται σύσταση της Γενικής Γραμματείας Στρατηγικού Σχεδιασμού και αντίστοιχη θέση γραμματέα. Ωστόσο,

οι προκλήσεις που θα κληθεί να διαχειριστεί είναι μεγάλες και δύσκολες. Προσωπικός ιατρός, ελλείψεις φαρμάκων, διασύνδεση δημόσιου - ιδιωτικού τομέα, αναβάθμιση νοσοκομείων, προσλήψεις σε ΕΣΥ και ΕΚΑΒ, αύξηση προϋπολογισμού, έλεγχος συνταγογράφησης και clawback είναι μερικά από αυτά.

Ας ξεκινήσουμε όμως πρώτα με το νέο ΦΕΚ που καταργεί τη Γενική Γραμματεία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, καθώς και την αντίστοιχη θέση του γενικού γραμματέα και ανακοινώνει τη σύσταση της Γενικής Γραμματείας Στρατηγικού Σχεδιασμού στην αρμοδιότητα της οποίας θα είναι:

• Η Αυτοτελής Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του άρθρου 8 του Π.Δ. 121/2017 (Α' 148).

• Η Διεύθυνση Φαρμάκου της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας του άρθρου 24 του Π.Δ. 121/2017.

• Η Διεύθυνση Υποστήριξης και Παρακολούθησης Στρατηγικού Σχεδιασμού του άρθρου 28 του Π.Δ. 121/2017.

• Το Αυτοτελές Τμήμα Εποπτείας, Ανάπτυξης και Λειτουργίας Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) του άρθρου 30 του Π.Δ. 121/2017.

Η ΑΠΟΤΥΧ Ι Α ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΥ Μεγάλη πληγή για την αναμόρφωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας αποτελεί πρώτα από όλα ο προσωπικός ιατρός. Παρόλο που ο πρώην υπουργός Θάνος Πλεύρης θεωρούσε ότι είμαστε σε καλό δρόμο, τα νούμερα άλλο δείχνουν, αφού οι 4.853.821 εκατ. πολίτες που έχουν γραφτεί στην πλατφόρμα με δυσκολία βρίσκουν γιατρό

Υγειονομικός Χάρτης, προσλήψεις, ΕΚΑΒ και ΠΦΥ στις προτεραιότητες

ΧΡΥΣΟΧΟΐΔΗ!

τις 30.334 να είναι στην Αττική και 36.170 να καλύπτουν

όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Όσον αφορά το ΕΚΑΒ, ένας

νέος στόλος που αγοράσθηκε μέσω ΕΣΠΑ και από δωρεές δεν επαρκεί, ενώ και το προσωπικό είναι ελλιπές.

Αναφορικά με το ΕΚΑΒ, η πρώτη κίνηση της κυβέρνησης

ήρθε διά στόματος πρωθυπουργού, ο οποίος έδωσε

εντολή για την έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχο-

μένου με στόχο την αξιοποίηση στελεχών της Πυροσβε-

στικής και των Ενόπλων Δυνάμεων, ώστε να καλυφθούν

άμεσα οι ανάγκες στελέχωσης των ασθενοφόρων του

ΕΚΑΒ, απόφαση στην οποία αντιδρούν οι πυροσβέστες,

λέγοντας ότι η Υγεία χρειάζεται χρηματοδότηση και όχι

δανεικούς πυροσβέστες και στρατιωτικούς ως πληρώ-

ματα ασθενοφόρων που θα λείψουν από την πυροπροστασία και την άμυνα της χώρας.

αποτελεί υποκατάστατο του συνολικού σχεδιασμού για το ΕΚΑΒ, ωστόσο, όπως είπε, οι πολίτες θα δουν διαφορά στην ταχύτητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών άμεσα. Σύμφωνα με τον γ.γ. Υπηρεσιών Υγείας του υπουργείου Υγείας Γιάννη Κωτσιόπουλο, δρομολογείται η ενίσχυση του ΕΚΑΒ με περισσότερα πτητικά μέσα (μέσω της αγοράς υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα) με στόχο τη διακομιδή του πολυτραυματία ή του βαρέως πάσχοντα, το συντομότερο δυνατόν, σε νοσοκομεία τα οποία διαθέτουν κατάλληλα εξοπλισμένα και στελεχωμένα Κέντρα Τραύματος, στα πρότυπα αντίστοιχων μονάδων του εξωτερικού.

Όσον αφορά τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας, ο πρωθυπουργός έχει εξαγγείλει ότι θα γίνουν 10.000 προσλήψεις ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.

ΕΦΑΡΜΟΓ Η ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔ Ι ΟΥ ΓΙΑ ΤΟ Ν ΕΟ ΕΣΥ Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την ίδρυση του ΕΣΥ και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα νοσοκομεία είναι πολύπλοκα. Το ΕΣΥ σήμερα έχει 127 νοσοκομεία, 318 Κέντρα Υγείας και εκατοντάδες περιφερειακά ιατρεία. Σύμφωνα με τον κ. Κωτσιόπουλο, το 2022 έγιναν σε αυτά σχεδόν 1,6 εκατομμύρια εισαγωγές ασθενών, 418.000 χειρουργεία, 107.000 απασχολούμενοι επαγγελματίες υγείας, ενώ το κόστος για τη λειτουργία των νοσοκομείων ανήλθε σε 2,7 δισ. ευρώ. Το ΕΣΥ δοκιμάστηκε στη διάρκεια της πανδημίας και άντεξε, ενώ σε πολλά νοσοκομεία με τη βοήθεια

Ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.

Να θυμίσουμε εδώ ότι δεν είναι καθόλου καινούργια η πρωτοβουλία της νέας κυβέρνησης, αφού παρόμοια απόφαση με την τροπολογία 181/2 το 2016 είχε

δωρεών και του ΕΣΠΑ τοποθετήθηκε σύγχρονος μηχανισμός. Παρ’ όλα αυτά οι ελλείψεις προσωπικού και οι απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις αρκετών νοσηλευτικών ιδρυμάτων εντείνουν την ανάγκη για ριζική ανακαίνιση. Εκτός τούτου, ο νέος υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης από την πρώτη κιόλας μέρα ανάληψης των καθηκόντων του ανακοίνωσε αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας τους. Όπως είπε, θα αλλάξει η δομή στους οργανισμούς. Ενώ ο ίδιος συμπλήρωσε ότι ο υγειονομικός χάρτης θα συνδυαστεί με σημαντικές παρεμβάσεις, με προτεραιότητα στην αναβάθμιση 80 νοσοκομείων της χώρας και 156 Κέντρων Υγείας, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία θα εκσυγχρονιστούν τεχνολογικά και θα αναβαθμιστούν κτιριακά.

κατεβάσει η τότε κυβέρνηση

κατά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου 4368/2016. Εκεί περιγραφόταν η δυνατότητα οδήγησης των ασθενοφόρων από προσωπικό του Π.Σ. και των ΟΤΑ σε περιοχές της επικράτειας όπου υπάρχει έλλειψη προσωπικού.

Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι αυτή η απόφαση δεν

Το έργο του ανασχεδιασμού του υγειονομικού χάρτη έχει αναλάβει ήδη ο νεοσύστατος οργανισμός για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας (ΟΔΙΠΥ) σε συνεργασία με το νέο γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) στην Αθήνα. Στις προθέσεις του ΟΔΙΠΥ είναι η αξιοποίηση Real World Data, καθώς και εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης, για την καλύτερη αποτύπωση των αναγκών σε υπηρεσίες υγείας.

Στον ανασχεδιασμό του ΕΣΥ συμπεριλαμβάνονται,

ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ.

εκτός από τις ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, νέα μοντέλα

φροντίδας, όπως η κατ’ οίκον νοσηλεία που ξεκίνησε

πρόσφατα για τους ογκολογικούς ασθενείς του «Αγίου

Σάββα», η ανακουφιστική φροντίδα, η γηριατρική φροντίδα, η μακροχρόνια φροντίδα και η αποκατάσταση.

Ένα παράδειγμα αποτελεί το σχέδιο που έχει ήδη επεξεργαστεί η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου για

την αξιοποίηση του Νοσοκομείου Δυτικής Αττικής στην

Αγία Βαρβάρα, με στόχο την αποσυμφόρηση εκείνων της

Νίκαιας και του Αττικού. Επίσης τον ίδιο στόχο υπηρετεί

και η αγορά υπηρεσιών υγείας από τον ιδιωτικό τομέα

ή τις Ένοπλες Δυνάμεις (π.χ. νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ) χωρίς

καμία επιβάρυνση των ασθενών, όπως έγινε πρόσφατα, με αποτέλεσμα τη μείωση των επικουρικών κλινών (ράντζων) σε μεγάλα νοσοκομεία του Λεκανοπεδίου.

Η ΠΛΗΓ Η ΤΟΥ ΕΟΠΥΥ

Ο ΕΟΠΥΥ είναι μια ακόμα «πληγή» για τον τομέα Υγείας. Όπως εξηγεί ο κ. Κωτσιόπουλος, παρόλη την αύξηση του προϋπολογισμού για την υγεία από 3,8 δισ.

ευρώ σε 5,2 δισ. τα τελευταία 4 χρόνια, χρειάζεται άμεση αναδιάρθρωση του τρόπου αποζημίωσης των νοσοκομείων, καθώς σήμερα ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει μόλις το 26% του κόστους λειτουργίας τους, ενώ από τον Τακτικό Προϋπολογισμό καλύπτεται το 67% και τα ίδια έσοδα των νοσοκομείων δεν ξεπερνούν το 7%. Με τη μετάβαση στο νέο σύστημα κοστολόγησης ιατρικών υπηρεσιών (DRGs) που ολοκληρώνεται στο τέλος του 2023, ο ΕΟΠΥΥ θα αναλάβει το σύνολο της αποζημίωσης των νοσοκομείων του ΕΣΥ, αποκλειστικά με βάση τη νοσηλευτική δραστηριότητά τους, ενώ στον τακτικό προϋπολογισμό θα παραμείνει η επιχορήγηση των νοσοκομείων που χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης (π.χ. βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές).

Ενώ οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τα περιβόητα ΣΔΙΤ, μπορεί να αποδειχθούν επωφελείς και για τις δύο πλευρές, αν συνεργαστούν αρμονικά.

Όπως λένε εκπρόσωποι των διαγνωστικών, θα πρέ-

πει να τηρούνται οι αυστηροί ισότιμοι όροι που έχουν

τεθεί από την αρχή, ώστε η συνεργασία αυτή να είναι

επικερδής και για τις δύο πλευρές. Ο ΕΟΠΥΥ επιδιώκει

τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος όμως

θα πρέπει να εξελιχθεί χωρίς προσκόμματα ή άλλα

εμπόδια. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να βρει άμεσα

τη λύση στον γόρδιο αυτόν δεσμό που ταλαιπωρεί τις

επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια, ώστε να μπορεί να

προσφέρει τις υπηρεσίες που οφείλει και δικαιούνται

οι πολίτες.

ΛΥ ΣΗ Η ΨΗΦΙΑΚ Η ΥΓΕ Ι Α Η Ψηφιακή Υγεία είναι ένα ακόμα μεγάλο στοίχημα για τη νέα ηγεσία. Όπως ανέφερε σε πρόσφατη ομιλία του

Ο υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους.

ο κ. Κωτσιόπουλος, για πρώτη φορά η χώρα έχει εξασφαλίσει τόσο σημαντικούς πόρους (ύψους 345 εκατ. ευρώ) από το Ταμείο Ανάκαμψης για να επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Υγείας, με κύριους άξονες τον Εθνικό Ψηφιακό Φάκελο Υγείας, την ψηφιακή αναβάθμιση των νοσοκομείων, την τηλεϊατρική, αλλά και το στοχευμένο ψηφιακό πρόγραμμα για τον καρκίνο. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει (άυλη συνταγογράφηση, MyHealth app), ενώ η ολοκλήρωση

των έργων μέχρι το τέλος του 2025 είναι μια μεγάλη πρόκληση, η οποία αναμένεται να αλλάξει δραματικά το τοπίο της Ψηφιακής Υγείας.

ΑΝΕΠΑΡΚ Η Σ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Ωστόσο, η χρηματοδότηση της Υγείας σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς δεν επαρκεί. Όπως λένε, όλα τα προβλήματα ξεκινούν από την ανεπαρκή χρηματοδότηση της Υγείας στην Ελλάδα, η οποία μεγαλώνει τις ανισότητες. Στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι η χρηματοδότηση το 2020 ανήλθε στο 9,5% του ΑΕΠ, με το 5,9% να αφορά το κράτος και το 3,2% τα νοικοκυριά. Η επένδυση του 1,5 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα διαμοιρασθεί στην ΠΦΥ 189 εκατ., στην ανακαίνιση νοσοκομείων 317 εκατ., στον ψηφιακό μετασχηματισμό

278 εκατ. και στις προληπτικές εξετάσεις 254 εκατ.

ΣΟΒΑΡ Ε Σ ΟΙ ΕΛΛΕ Ι ΨΕΙΣ ΦΑΡΜ Α ΚΩΝ

Μέχρι σήμερα η ΗΔΙΚΑ λειτουργεί ως Ανώνυμη Εταιρεία, δηλαδή δεν δίνει τα στοιχεία των συνταγογρα-

φήσεων στον ΕΟΠΥΥ, γιατί είναι Α.Ε. και πρέπει να τα πουλήσει. Δωρεάν τα στοιχεία δίνονται μόνο στο υπουργείο, που σημαίνει ότι το υπουργείο πρέπει να τα ζητήσει για να τα δώσει στον ΕΟΠΥΥ. Και μόνο

μέσω αυτών μπορούν να ελεγχθούν ποιοι γιατροί κά-

νουν παράνομες συνταγογραφήσεις. Από εκεί πηγά-

ζει και το χρόνιο πρόβλημα των ελλείψεων στα φάρ-

μακα, το οποίο βεβαίως είναι παγκόσμιο και εντάθηκε

με την πανδημία. Και εδώ έρχονται ο απαραίτητος

ο

έλεγχος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και η

διασύνδεση όλων των δομών μεταξύ τους, ώστε να

υπάρχει real time ενημέρωση και όχι η συνεχής απα-

γόρευση παράλληλων εξαγωγών στην οποία προβαί-

νει τακτικά η Ελλάδα, γιατί δεν μπορεί να λύσει το θέμα αλλιώς.

Να θυμίσουμε ότι πρόσφατα η χώρα μας μπήκε στο

στόχαστρο της Ε.Ε. για τις ελλείψεις φαρμάκων σχετικά

με την απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών. Η Ελλάδα, λόγω σοβαρών ελλείψεων από την αγορά, από τον

Μάρτιο έχει θέσει σε απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών 115 σκευάσματα και από τον περασμένο Νο-

έμβριο άλλα 45 περίπου. Και δεν είναι η πρώτη φορά

που η Ε.Ε. «μας τραβάει το αυτί» για τις παράλληλες

εξαγωγές, αφού παρόμοια ανακοίνωση είχε βγει και

το 2013, ενώ το 2020 η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε

επισημάνει ότι πρέπει να είναι ανοικτές όλες οι αγορές

για να υπάρχει ισορροπία στην αγορά φαρμάκου. Οι συνεχείς απαγορεύσεις μπορεί να επιφέρουν πρόστιμο στη χώρα μας.

ΤΟ «ΑΓΚ ΑΘΙ» ΤΟΥ CLAWBACK

Τέλος, σημαντικό πρόβλημα αποτελεί και το clawback, με φαρμακοβιομηχανία, ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά να παραπονιούνται ότι είναι υπέρογκα τα ποσά που πληρώνουν και αυτό είναι «ανάχωμα» για επενδύσεις, υπενθυμίζοντας τη σημαντική έλλειψη δημόσιας χρηματοδότησης.

Τα διαγνωστικά βρίσκουν εξαιρετικά μικρό τον κλειστό προϋπολογισμό των 480 εκατ. ευρώ για τις διαγνωστικές εξετάσεις του ΕΟΠΥΥ. Ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει με το κονδύλι αυτό 10 εκατ. πολίτες. Όσο για την υποβληθείσα δαπάνη για το έτος 2022, ήταν κοντά στα 650 εκατ. ευρώ. Η διαφορά που προκύπτει καταβάλλεται από τους ιδιώτες παρόχους σε δόσεις κάθε χρόνο,

αλλά η συσσώρευση των ποσών αυτών κάνει τις επι-

χειρήσεις να χρωστούν στον ΕΟΠΥΥ για τα επόμενα 10 χρόνια. Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, οι κυβερνήσεις κάνουν κοινωνική πολιτική σε βάρος του ιδιωτικού τομέα. Προσθέτουν δωρεάν εξετάσεις μέσω ΕΟΠΥΥ για τον πληθυσμό, χωρίς όμως να αυξάνουν το αντίστοιχο κονδύλι.

Από την άλλη, οι φαρμακευτικές

σηκώσει τα χέρια ψηλά με τα υπέρογκα ποσά που καλούνται να πληρώσουν κάθε χρόνο σε επιστροφές. Η

Πολιτεία, όπως λένε, επενδύει για τη φαρμακευτική

δαπάνη 26% λιγότερους πόρους από τις χώρες της Νότιας Ευρώπης και 47% λιγότερους από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης που δεν επαρκούν να καλύψουν

τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού της χώρας.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η φαρμακευτική δαπάνη είναι ουσιαστικά στάσιμη από το 2014 και μετά -για 9 χρόνια τώρα- με εξαίρεση το κονδύλι των εμβολίων. Η

κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με την έλλειψη μέτρων ελέγχου της ζήτησης, δημιουργεί την υπέρβαση δαπάνης, η οποία καλύπτεται κυρίως από τις φαρμακευτικές εταιρείες, μέσω δυσθεώρητων και ανεξέλεγκτων υποχρεωτικών επιστροφών (clawback & rebates), αλλά και από τους ασθενείς.

Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚ Η Σ ΥΓΕ Ι ΑΣ Αυτό το μεγάλο κομμάτι έχει πέσει στις πλάτες του υφυπουργού Υγείας Δημήτρη Βαρτζόπουλου, ο οποίος έχει εργαστεί και στο παρελθόν επί πρωθυπουργίας Λουκά Παπαδήμου στον ίδιο τομέα στο υπουργείο Υγείας. Αναμένεται η σύσταση και πλήρης λειτουργία 56 Μονάδων Ψυχικής Υγείας, καθώς και ο εναρμονισμός όλων των δομών με τις κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές και πρακτικές στην ψυχική υγεία, αλλά και η ενσωμάτωση σύγχρονων θεραπευτικών μεθόδων.

ΤΑ ΧΡ Ε Η ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι ΩΝ Όπως ανέφερε σε πρόσφατο άρθρο του ο διαχειριστής της Anemos Capital, Χριστόφορος Κλήμης, το υπουργείο Υγείας πρέπει να επιταχύνει τη χρηματοδότηση των νοσοκομείων με 540 εκατ. ευρώ, καθώς τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους στους προμηθευτές έχουν ανέλθει από 606 εκατ. τον Δεκέμβριο του 2021 σε 1,305 εκατ. φέτος τον Απρίλιο. Ωστόσο, θα πρέπει οι στόχοι, όπως λέει, να εξειδικευτούν ανά κωδικό δημόσιου λογιστικού και ανά έτος στο οποίο αναφέρονται οι απαιτήσεις, και όχι απλά να «δοθούν τα λεφτά» αφήνοντας πίσω εκκρεμότητες που χρονίζουν, οι οποίες θα κοστίσουν μακροπρόθεσμα σε τόκους, είτε εκχωρήσεων που αναγκάζονται οι εταιρείες να πληρώνουν στις τράπεζες είτε σε τόκους αγωγών που θα πληρώσει το Δημόσιο είτε σε πλείστες όσες περιπτώσεις και στα δύο.

Η αλήθεια είναι ότι το «νοικοκύρεμα»

των οικονομικών στα δημόσια νοσοκομεία θα είναι από τα πιο δύσκολα που πρέπει να κάνει ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, αφού αυτός θα επωμιστεί το βάρος νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας. ■

ΕΘΝΙΚΟ Ι ΕΥΕΡΓ Ε ΤΕΣ

που

ίδρυσαν νοσοκομεία και απάλυναν

τον ανθρώπινο πόνο!

Αριστοτέλης Ωνάσης

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓ Ι Α ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓ Ι Α πολλών νοσοκομείων

μας είναι σημαντική η συμβολή εύπορων Ελλήνων, οι οποίοι

Αγλαΐα Κυριακού

οραματίστηκαν να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο.

Χάρη σε αυτούς τους εθνικούς ευεργέτες, που δώρισαν χρήματα

και ακίνητη περιουσία, έχουμε σήμερα δημόσιο σύστημα υγείας

και δωρεάν υγεία. Χάρη στον Παναγιώτη και την Αγλαΐα Κυριακού

Παναγιώτης Κυριακός

διαθέτουμε σήμερα το ένα από τα δύο Nοσοκομεία Παίδων για την περίθαλψη εκατοντάδων παιδιών καθημερινά. Αν δεν ήταν ο Ανδρέας

Συγγρός, δεν θα υπήρχε σήμερα το Nοσοκομείο Δερματολογικών

και Αφροδισιακών Νοσημάτων. Αν δεν ήταν ο Χαράλαμπος

Σπηλιόπουλος, δεν θα υπήρχε σήμερα το Nοσοκομείο «Αγία Ελένη».

Αλίκη ΠερρωτήΚωνσταντοπούλου

Αναστάσιος Σισμάνογλου

Αν δεν ήταν η Έλενα Βενιζέλου, δεν θα υπήρχε σήμερα το ομώνυμο

μαιευτήριο. Αν δεν ήταν η Αλίκη Περρωτή-Κωνσταντοπούλου, δεν θα είχαμε σήμερα το νοσοκομείο «Αγία Όλγα». Αν δεν ήταν ο Νικήτας

Τζανής, δεν θα υπήρχε σήμερα το Νοσοκομείο «Τζάνειο».

Για τους περισσότερους από αυτούς δεν είναι γνωστά πολλά

στοιχεία, ούτε καν η μορφή τους δεν έχει διασωθεί σε κάποια φωτογραφία. Άλλωστε όλοι αυτοί δεν στόχευαν σε κάποια

Έλενα Βενιζέλου

δημοσιότητα ή σε κάποιο αντάλλαγμα, αφού η προσφορά τους ήταν εντελώς ανιδιοτελής. Και βέβαια από την ιδέα μέχρι την υλοποίηση του εγχειρήματός τους χρειάστηκε πολύς κόπος και προσπάθειες πολλών ετών.

Όμως ας έρθουμε και στις τελευταίες δεκαετίες: Αν δεν

ήταν το Ίδρυμα Ωνάση, δεν θα υπήρχε σήμερα το «Ωνάσειο

Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος

Καρδιοχειρουργικό Κέντρο». Αν δεν ήταν το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, δεν θα υπήρχαν 4 υπερσύχρονα νοσοκομεία που βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης και δεν θα είχαμε υπερσύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό και μηχανήματα τελευταίας γενιάς.

Σταύρος Νιάρχος

Νικήτας Τζανής

Η λίστα των νοσοκομείων που έχουν δημιουργηθεί από εθνικούς ευεργέτες είναι μεγάλη. Τα περισσότερα από τα μισά νοσοκομεία σε όλη τη χώρα ανήκουν στην κατηγορία αυτή, με εκατομμύρια ασθενείς

για περισσότερο από έναν αιώνα να έχουν καταφύγει σε αυτά για

ιατρική φροντίδα, αλλά κυρίως για ελπίδα ζωής.

Ξεκινώντας από το παρόν τεύχος, το «HEALTH NEXT GENERATION»

θα παρουσιάσει τα νοσοκομεία αυτής της κατηγορίας, γιατί

θεωρούμε χρήσιμο να γνωρίζουμε πώς ξεκίνησε το Εθνικό Σύστημα

Υγείας της χώρας μας. Η πηγή των στοιχείων μας είναι οι ιστοσελίδες

των αντίστοιχων νοσοκομείων.

ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ είναι η χρονιά του 1933. Η

Ελλάδα επουλώνει ακόμα τις πληγές της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τα ποσοστά παιδικής θνησιμό-

τητας είναι πάρα πολύ υψηλά. Η παιδιατρική ειδικό-

τητα στη χώρα μας βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, παρά το γεγονός ότι διδάσκεται από το 1855.

Το μοναδικό παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας

είναι το «Αγία Σοφία», το οποίο ιδρύθηκε το 1900.

Στις 7 Αυγούστου του 1933, μια Ελληνίδα που είχε τρυφερά

αισθήματα και αγάπη για τα πάσχοντα και άπορα παιδιά

αποφάσισε με μυστική διαθήκη να αφήσει ολόκληρη την

περιουσία της, που ανήρχετο τότε σε 15.000.000 δρχ.,

ώστε να ιδρυθεί μια παιδιατρική κλινική με την επωνυμία

«Κλινική Παίδων Παν. & Αγλαΐας Κυριακού και οικογέ-

νειας Σπυρίδωνος Αντωνιάδη». Η ευεργέτιδα δεν είναι

άλλη από την Αγλαΐα Παναγιώτου Κυριακού, θυγατέρα

του λόγιου Σπυρίδωνος Αντωνιάδη. Το οικόπεδο για την

ανέγερση της κλινικής παραχωρήθηκε δωρεάν από το

γειτονικό Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία».

Η εκπόνηση των σχεδίων ανατέθηκε σε τριμελή επιτροπή, που αποτελείτο από τους Φωκίωνα Κοπανάρη, Γεώργιο Μακκά και Ιωάννη Αντωνιάδη, αρχιτέκτονα, αδελφό της δωρήτριας, Αγλαΐας Κυριακού. Μάλιστα, το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας απένειμε στον αρ-

χιτέκτονα Ιωάννη Αντωνιάδη το «Τεχνικό Αριστείο» για

την αρτιότητα των εκπονηθέντων σχεδίων του κτιρίου. Επειδή το κόστος κατασκευής υπερέβαινε το κληροδοτημένο ποσό, ο τότε υπουργός Υγιεινής Αλ. Κορύζης ενέκρινε τη χορήγηση του υπόλοιπου ποσού που απαιτείτο για την ολοκλήρωση του Ιδρύματος. Επιπλέον, ο υπουργός εξασφάλισε διά νόμου την ετήσια επιχορήγηση του ιδρύματος από τον Κρατικό Προϋπολογισμό με ποσό της τάξης του 1.500.000 δρχ. Στις 8 Νοεμβρίου 1934, ετέθη ο θεμέλιος λίθος. Τους πρώτους μήνες του 1938 ολοκληρώθηκαν οι οικοδομικές εργασίες καθώς και ο πλήρης εξοπλισμός του.

Το όραμα της Αγλαΐας Παν. Κυριακού ολοκληρώνεται στις 27 Απριλίου 1938, ημερομηνία κατά την οποία γίνονται και τα εγκαίνια του ιδρύματος με μεγάλη επισημότητα, παρουσία του τότε βασιλέα Γεωργίου Β', του υπουργού Υγιεινής Αλ. Κορύζη και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου.

Αφού συμπληρώθηκαν κάποιες ελλείψεις, στις 15 Αυγούστου 1938 άρχισε η πλήρης λειτουργία του νοσοκομείου με δύναμη 20 κλινών.

Πρώτος ασθενής ήταν ο Ιωάννης Νικ. Θειακούλης, ηλικίας 7,5 μηνών. Αιτία εισόδου: από 3ημέρου διάρροια.

Ο ΣΤΑΘΜΟΣ

ΠΑΝΑΓΙ ΩΤΗΣ και ΑΓΛΑΐΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ

Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών

«Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού»

ΤΟ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο «Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ» λειτουργεί ως νοσοκομείο από το 1916, οπότε ιδρύθηκε με πρωτοβουλίες ιδιωτών και με παραχώρηση οικοπέδου της Μητρόπολης Αθηνών. Η ανέγερσή του στηρίχθηκε σε χορηγίες, με σημαντικότερη αυτή του Ελ. Βενιζέλου, που συνέλεξε το Φιλανθρωπικό Σωματείο «Αγία Ελένη», του οποίου το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο αποτελούσαν ο μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος, ως πρόεδρος, η κ. Σ. Πανταζίδου ως γεν. γραμματέας και οι Λουίζα Ριανκούρ, Βιργινία Μπενάκη, Ελένη Γρίβα, Ιωάννης Δαμβέρης, Δημήτριος Ασημής και Χρήστος Οικονομόπουλος, ως μέλη.

Στις 14/4/1922 δημοσιεύθηκε διαθήκη με την οποία

ο Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος δώρισε χρηματικό ποσό

130.000 δρχ. στο Ίδρυμα «Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ», προκειμένου να ανεγερθεί 2η πτέρυγα και με τον όρο να προστεθεί στον τίτλο του ιδρύματος η λέξη Σπηλιοπούλειο και να συμμετέχουν σ’ αυτό δικά του πρόσωπα.

Το 1938 με αναγκαστικό νόμο γίνεται αποδεκτή η δωρεά του Χαρ. Σπηλιόπουλου και το νοσοκομείο με-

τονομάζεται σε Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο «Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ».

Ο Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος διά μυστικών κωδίκελων από 2-11-1918 και 23-2-1920 που δημοσιεύτηκαν στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 14-4-1922 κληροδότησε με σκοπό την ενίσχυση και συντήρηση του νοσοκομείου τα παρακάτω:

α) Το ½ ακινήτου στην οδό Σταδίου και Αμερικής 1 [το ½ το κληροδότησε στο Εθνικό Ίδρυμα Κωφών].

β) Το 1/3 ακινήτου στην οδό Μητροπόλεως και Φωκίωνος [τα 2/3 κληροδοτήθηκαν στο Ταμείο Εθνικού Στύλου (1/30) και στο ΨΝΑ ΔΡΟΜΟΚΑΐΤΕΙΟ (1/3)] και τα παραπάνω ακίνητα Α και Β έως το εσαεί αναπαλλοτρίωτα.

γ) Στο Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο το 1930 παρεχωρήθη από τη χήρα Περικλέους Μαυρομιχάλη 1.231 μ2 επί συνόλου 2.000 μ2 του Ποσειδωνίου Μεγάρου επταώροφου κτιρίου επί των οδών 2ας Μεραρχίας 9 και Φίλωνος 101 στον Πειραιά, με τον όρο και εδώ το κτίριο να ανήκει εσαεί στο νοσοκομείο.

ΧΑΡΑ ΛΑΜΠΟΣ ΣΠΗΛΙ Ο ΠΟΥΛΟΣ

Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο «Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ»

ΤΟ ΜΑΙΕΥΤ

Η ΡΙΟ «ΜΑΡΙΚΑ ΗΛΙΑΔΗ» ιδρύθηκε από την

Έλενα Βενιζέλου. Διαπιστώνοντας το 1926 ότι σε όλη την

ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας δεν υπήρχαν παρά

τρία μαιευτήρια (το Δημόσιο Μαιευτήριο 70 κλινών, το

Μαιευτικό Τμήμα Τζανείου 10 κλινών και το Δημοτικό

Μαιευτήριο), τα οποία λειτουργούσαν υποτυπωδώς με

μέσα επιστημονικά ανεπαρκή και με προσωπικό όχι ει-

δικά κατηρτισμένο, αποφάσισε να χαρίσει στην Αθήνα

ένα άρτιο επιστημονικά μαιευτήριο που να καλύπτει τις

ανάγκες της πρωτεύουσας και να καταρτίζει μορφωμέ-

νες επιστήμονες μαίες για όλη την Ελλάδα και κυρίως

για την ύπαιθρο.

Προς το σκοπό αυτόν επισκέφτηκε το μαιευτήριο

της Λωζάννης και συζήτησε με τον αρχιτέκτονά του,

καθηγητή G. Epitaux. Στις 16 Φεβρουαρίου 1933 εγκαινιάστηκε το μεγάλο κεντρικό κτίριο του σημερινού Νοσοκομείου - Μαιευτηρίου «Έλενα Βενιζέλου», το οποίο πήρε το όνομα της αγαπημένης φίλης της, της Μαρί-

κας Ηλιάδη το οποίο γρήγορα απέκτησε τη φήμη του

πρώτου στο είδος του σε όλα τα Βαλκάνια.

Το 1940 με την ιταλική επίθεση διακόπηκε η λει-

τουργία του, επιτάχθηκε και χρησιμοποιήθηκε σαν στρατιωτικό νοσοκομείο ως την απελευθέρωση. Το 1942 στο ίδρυμα στεγάζεται και το Δημόσιο Μαιευτήριο, η φιλοξενία του οποίου διήρκεσε ως το 1955, οπότε μεταφέρθηκε στις νέες εγκαταστάσεις του Μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα».

Το 1958 κτίστηκε με δωρεά της Έλενας Βενιζέλου και το παρεκκλήσιο όπου τιμάται η μνήμη των Αγίων Ελευθερίου και Ελένης, όπου και φυλάσσεται μέσα σε μία λάρνακα η καρδιά της δωρήτριας.

Π Ι ΣΩ ΑΠ Ο Κ ΑΘΕ ΜΕΓΑ ΛΟ Ε ΡΓΟ υπάρχει ένα μεγάλο

όραμα. Σε ένα τέτοιο όραμα θεμελιώθηκε το Γενικό

Νοσοκομείο Αττικής «Σισμανόγλειο». Οι ιδρυτές του, οι αδελφοί Κωνσταντίνος και Αναστάσιος Σισμάνογλου, σφράγισαν με το όνομά τους τη βαριά και περήφανη κληρονομιά μιας μεγάλης οικογένειας που έκανε έργο το όραμά της για προσφορά στην πατρίδα.

Ο πατέρας των ιδρυτών, Ιωάννης Σισμάνογλου, σημαίνων έμπορος της Κωνσταντινούπολης, υπήρξε

μέγας ευεργέτης της Μεγάλης του Γένους Σχολής και της Επιτροπής της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητας

στην Άγκυρα. Οι Κωνσταντίνος και Αναστάσιος Σισμά-

νογλου, ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα

τους, χρηματοδότησαν πολλά έργα του Ελληνισμού

στην Πόλη, ενώ το 1922 παραχώρησαν ένα μεγάλο

κτήμα στην Καβάλα για τους πρόσφυγες της Μικράς

Ασίας. Τέλος, αφουγκραζόμενοι με ευαισθησία τις

ανάγκες της εποχής, ίδρυσαν δύο Αντιφυματιολογικά

Ινστιτούτα που φέρουν το όνομά τους στην Αττική και στην Κομοτηνή.

Στις 6 Δεκεμβρίου του 1936 κατατέθηκε ο θεμέλιος

λίθος της ανέγερσης του Φυματιολογικού Ιδρύματος Αττικής από τον Κωνσταντίνο Σισμάνογλου. Το Σισμανόγλειο Νοσοκομείο Αττικής κατασκευάστηκε υπό την επίβλεψη του μηχανικού Π. Μανουηλίδη, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γ. Οικονομίδη.

Ε ΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖ Ε ΛΟΥ Γενικό Νοσοκομείο «Έλενα Βενιζέλου»

ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ και ΑΝΑΣΤΑ ΣΙΟΣ ΣΙΣΜ Α ΝΟΓΛΟΥ

Γενικό Νοσοκομείο Αττικής

«Σισμανόγλειο»

ΑΛ Ι ΚΗ ΠΕΡΡΩΤ Η - ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Γενικό Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας

«Αγία Όλγα»

ΣΤΗ Ν Ε Α ΙΩΝ Ι Α ΤΟΥ 1923 ένα σχολείο μετατρέπεται

σε νοσοκομείο για να καλύψει τις ανάγκες των προσφύγων από τη Μικρά Ασία που ζουν στην περιοχή.

Μέσα σε ασφυκτικούς χώρους, ελάχιστα άτομα προσωπικό προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αφοσίωση και χαμόγελο στους ασθενείς που συνεχώς αυξάνονται.

Τα χρόνια περνούν, οι ανάγκες μεγαλώνουν και οι συνθήκες παροχής φροντίδας υγείας ολοένα και δυσκολεύουν. Ώσπου μια σπουδαία γυναίκα η Αλίκη Περρωτή - Κωνσταντοπούλου δέχεται την πρόταση του γιατρού του νοσοκομείου Δημήτρη Ζαμπούρα, να ανεγείρει πολυώροφο νοσοκομειακό κτίριο, δωρεά στο κράτος στη μνήμη του πατέρα της. Το 1980 ξεκινάει η ανέγερση του νέου κτιρίου η οποία ολοκληρώνεται το 1989. Το Κωνσταντοπούλειο Συγκρότημα ΓΝΝ Ιωνίας «Η Αγία Όλγα» είναι χτισμένο σε έκταση 20 στρεμμάτων και βρίσκεται στον οδικό άξονα Χαλανδρίου - Ν. Φιλαδέλ-

φειας, κοντά στο σταθμό του ηλεκτρικού της Ν. Ιωνίας. Πρόκειται για ένα σύγχρονο, λειτουργικό και καλαίσθητο κτίριο που εξυπηρετεί τις ανάγκες τόσο του προσωπικού που προσφέρει τις υπηρεσίες του μέσα σε αυτό όσο και των νοσηλευομένων.

Πειραιά «Τζάνειο»

ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΚΑΤΟ ΠΙΝ ΔΩΡΕ Α Σ του εμπόρου Νικήτα Τζανή ή Τζάνε από τα Κύθηρα, δημότη Πειραιά. Ο θεμέλιος

λίθος ετέθη το 1864. Λειτούργησε το 1873 ως Αδελφάτο και με τον Ν. 1467/42 ως ΝΠΔΔ, ανεξάρτητο από το

ΝΠΔΔ του Δήμου Πειραιά.

Η μελέτη κατασκευής, η συγκρότηση και η λειτουργία του έγινε με τη φροντίδα του Πειραιώτη καθηγητή της Φαρμακολογίας και Παθολογικής Ανατομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρου Αφεντούλη. Το 1927 λειτούργησε νέα πτέρυγα ως μαιευτήριο. Το 1934 ανεγέρθη νέα πτέρυγα, που λειτούργησε ως Χειρουργικό Τμήμα, το ΣΑΛΙΠΟΥΛΕΙΟ, δωρεάς Δημητρίου Σαλιπούλα.

Με το Ν.Δ. 2592/53, άρθρο 8 (περί Οργάνωσης

της Ιατρικής Αντίληψης), αποτελεί ΝΠΔΔ υπό την επωνυμία ΤΖΑΝΕΙΟ-ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ (ΦΕΚ 254/53), που διέπεται από τις διατάξεις του Ν.Δ/τος, όπως τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν μεταγενέστερα και από τις διατάξεις του Ν. 1397/83 ΕΣΥ.

Το 1971 εγκαινιάσθηκε το νέο εξαώροφο σύγχρονο κτίριο στη θέση του προηγούμενου νοσοκομείου. ■

Κωνσταντοπούλειο

ΝΙΚ Η ΤΑΣ ΤΖΑΝ Η Σ

Γενικό Νοσοκομείο

Πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη

θα γίνει βοηθός και όχι

αντίπαλος του ιατρού!

ΝΙΚΟΣ Β. ΚΑΡΑΤΖΑΣ, επίτιμος

διευθυντής της Β’ Καρδιολογικής

Κλινικής του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ

Η Β′ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚ Η ΚΛΙΝΙΚ Η του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, με επικεφαλής τον διευθυντή της Στέλιο Κωνσταντινίδη, διοργάνωσε πρόσφατα στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου «ΜΗΤΕΡΑ»

εκδήλωση προς τιμήν του επίτιμου διευθυντή της Β′ Καρδιολογικής Κλινικής Νίκου Β. Καρατζά.

Για τον κ. Καρατζά μίλησαν κατά σειρά ο Στέλιος Κωνσταντινίδης, διευθυντής Β′ Καρδιολογικής Κλινικής του «ΥΓΕΙΑ», ο Ανδρέας Καρταπάνης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του «ΥΓΕΙΑ», ο Γεώργιος Ζαχαρόπουλος, πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του «ΥΓΕΙΑ», καθώς και ο Αθανάσιος Πιπιλής, διευθυντής της Α′ Καρδιολογικής Κλινικής του «ΥΓΕΙΑ».

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο κ. Καρατζάς έκανε μια ενδιαφέρουσα ομιλία για τη συμβολή της Τεχνη-

τής Νοημοσύνης στην Κλινική Ιατρική και συγκεκριμένα για το πώς ο ιατρός θα κάνει την Τεχνητή Νοημοσύνη βοηθό του και όχι αντίπαλο. Τα βασικότερα σημεία της ομιλίας αυτής έχουν ως εξής:

«Είμαι ευγνώμων στο “ΥΓΕΙΑ”, στη διοίκησή του, στην Επιστημονική Ένωση και ιδιαίτερα στον Στέλιο Κωνσταντινίδη, τον διευθυντή της Β’ Καρδιολογικής Κλινικής, ο οποίος είναι σταθερός συνεργάτης μου από την πρώτη μέρα που ήρθα εδώ στο νοσοκομείο πριν από 35 χρόνια.

Ο οποίος βέβαια φρόντισε να βγάλει από το χρονοντούλαπο της ιστορίας παλιά μου φαντάσματα ξεχασμένα. Βλέπετε, η ψηφιακή μνήμη είναι αιωνία, ενώ τη φυσική μνήμη τρώει το σαράκι του χρόνου.

Σε μια προηγούμενη ομιλία πριν από 5 χρόνια μίλησα

Ο κ. Νίκος Καρατζάς.

για την επανάσταση που φέρνει η εκθετική τεχνολογία

στην Ιατρική. Είχα ορίσει τότε την εκθετική τεχνολογία

με δύο παραδείγματα: την εξέλιξη της ευχέρειας και

του κόστους εξέτασης του ανθρωπίνου γονιδιώματος,

όπως βλέπετε μέσα από το 2001-2017 το κόστος από

το 1 εκατ. και διάρκεια 9 μήνες έγινε 100 ευρώ και

διάρκεια 1 ώρα. Και το δεύτερο παράδειγμα είναι η

εξέλιξη της υπολογιστικής δύναμης, των υπολογιστών

από το 1971 έως το 2017 που έγινε 650 φορές ταχύτερη

και 4 εκατ. 200 φορές φθηνότερη, όπως φαίνεται και

από την καμπύλη.

Μια ίδια καμπύλη πιο γραφιστική είναι αυτή που λέει

σεων θετικών και αρνητικών σε όλη την οικουμένη. Ήταν

η στιγμή που η ΤΝ βγήκε από τα ερευνητικά εργαστήρια

και μπήκε στη ζωή μας με τη μορφή του GTP. Το GTP

είναι ένας αλγόριθμος επεξεργασίας φυσικής γλώσσας

βασισμένο σε μια τράπεζα κειμένων από το Ίντερνετ

με πάνω από 1 τρισ. λέξεις. Πανίσχυροι υπολογιστές

διαθέτουν προγράμματα μηχανικής μάθησης που λέγονται νευρωνικά δίκτυα (neural networks), εμπνευσμένα

από τον ανθρώπινο εγκέφαλο, τα οποία τροφοδοτούν

με πακέτα κειμένων, που, αφού περάσουν τα κείμενα

αυτά από τα δίκτυα, η μηχανή μαθαίνει τη μορφή που οι λέξεις ακολουθούν η μία την άλλη, τη γραμματική

Ο κ. Στέλιος Κωνσταντινίδης.

ότι μέχρι το 2023 η υπολογιστική δύναμη των μηχανών

θα ξεπεράσει την υπολογιστική δύναμη του ανθρώπινου

εγκεφάλου. Κατέληξα ως τελευταία για την Τεχνητή Νο-

ημοσύνη (ΤΝ). Με μια διαφάνεια που έλεγε ότι κάποια

στιγμή όλη η εμπειρία θα βρίσκεται στα χέρια οποιουδή-

ποτε ακόμα και του νεότερου γιατρού με την ΤΝ. Οπότε

τι θα διαφέρει ο μορφωμένος έμπειρος παλιός γιατρός

από τον νέο; Και η τελική διαφάνεια ήταν η κατάληξη

του Λάρσεν εκείνες τις μέρες που προειδοποιούσε ότι

η ιατρική κοινότητα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο κα-

τώφλι μιας εξέλιξης που θα αποτελέσει ορόσημο στη

ιατρική πράξη.

Αυτή η στιγμή πράγματι έφτασε και με ένα μπαμ τον Νοέμβριο του 2022 δημιούργησε μια καταιγίδα αντιδρά-

και το συντακτικό και τελικά αναζητώντας σχέσεις σε αυτό τον όγκο των αποθηκευμένων κειμένων παράγει δικές της προτάσεις.

Η οικουμένη κατεπλήγη και τρομοκρατήθηκε συγχρόνως από τον ανθρωπόμορφο χαρακτήρα του μοντέλου αυτού. Η δε διείσδυση ήταν τρομακτική, μέσα σε 2 μήνες απέκτησε 100 εκατ. χρήστες. Συγκρίνετε αυτό με άλλες δημοφιλείς εφαρμογές, π.χ. για το facebook χρειάστηκε 4,5 χρόνια για να φτάσει τον αριθμό αυτό των χρηστών. Αμέσως διαπιστώθηκε ότι το GTP μπορούσε να παραγάγει όχι μόνο απαντήσεις σε απλά ερωτήματα, αλλά και ολόκληρα πονήματα απαράλλακτα με ανθρώπινη δημιουργία πάνω σε οποιοδήποτε θέμα του ζητηθεί. Μπορούσε να παραγάγει πραγματείες μέχρι

και διδακτορικές διατριβές, να συντάσσει απαντητικά

γράμματα σε ποικιλία θεμάτων, να φτιάχνει σενάρια

ταινιών με βάση γνωστά αφηγήματα, να γράφει ποι-

ήματα στο ύφος γνωστών ποιητών και ό,τι μπορείτε

άλλο να φανταστείτε.

Η παγκόσμια αντίδραση ήταν εκστασιασμός και πανι-

κός. Δεν υπάρχει δημοσιογραφικό και επιστημονικό μέσο

που να μην ασχολήθηκε και μάλιστα πολλές φορές. Η

εκπαιδευτική κοινότητα ήταν αυτή που προβληματίστηκε

πρώτη και περισσότερο από όλους. Έφτασε να συνεννοηθούν πάνω από 1.000 σχετικοί με το αντικείμενο επιστήμονες και λόγιοι κάθε είδους, να υπογράψουν

επιστολή με την οποία ζητούσαν να υπάρξει διακοπή

στην εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης αυτού του είδους μέχρι οι κοινωνίες να αποφασίσουν πώς μπορούν

να την ελέγξουν.

Μεγαλύτερο θόρυβο προκάλεσε η παραίτηση του Jeffrey Hinton, του επιστήμονα που σχεδίασε το λογισμικό, δηλαδή τα νευρωνικά δίκτυα, που χρησιμοποιούνται

στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Παραιτήθηκε, λοιπόν, και όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στο BBC

και τους «New York Times» για να είναι ελεύθερος να

φέρει τις αντιρρήσεις του. Το θέμα του ελέγχου της ΤΝ

πρόσφατα συζητήθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο και

επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε πολλά άλλα fora.

ΠΟΙΟΙ Ε Ι ΝΑΙ ΟΙ Κ Υ ΡΙΟΙ Φ Ο ΒΟΙ;

• Ότι δεν προστατεύει από επικίνδυνες και κακόβουλες εφαρμογές και υπόκειται σε εκμετάλλευση για δόλιους σκοπούς.

• Ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαδίδει ψευδείς ειδήσεις.

• Ότι δεν υπάρχουν προς το παρόν περιορισμοί και έλεγχο στη χρήση τους.

• Ότι μπορεί να οδηγήσει σε παραστατικές κοινωνικές αναταράξεις με ανεργία και αύξηση ανισοτήτων.

• Και ότι μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπή των ισορροπιών του οικονομικού μοντέλου. Ο διάσημος ιστορικός και φιλόσοφος ο N. Harry, συγγραφέας του Sappiens, δηλώνει ότι η αυτονόμηση της ανθρώπινης γλώσσας κινδυνεύει να εξαφανίσει την ανθρώπινη υπόσταση και έχει επιχειρήματα που τα εξηγεί. (Παράδειγμα: με βάση προφορικές περιγραφές θα μπορεί να φτιάξει την ταυτότητά μας). Υπήρχαν βέβαια και θεωρητικές αντιρρήσεις: ότι είναι ένα μοντέλο γλώσσας και όχι αντίληψης.

Κάποια κυρία ειδική λέει ότι ενώ είναι απίστευτα έξυπνο, ταυτόχρονα είναι σοκαριστικά ηλίθιο. Ενώ συγκεντρώνει την ανθρώπινη γνώση, υπολείπεται της ανθρώπινης κρίσης. Δεν λογοδοτεί όταν δίνει ψευδείς απαντήσεις και μπορεί να μοιάζουν απόλυτα λογικές και

|

Ο κ. Αθανάσιος Πιπιλής, ο κ. Νίκος Καρατζάς και ο κ. Στέλιος Κωνσταντινίδης.

να παραπλανούν επικίνδυνα. Μερικές φορές παθαίνει σύγχυση (hallucinations). Της λείπει η εναρμόνιση με την ανθρώπινη νοημοσύνη.

Το θέμα αυτό μου το επισήμανε ο Αντώνης

Περράκης

στο ακροατήριο, όταν είδε το θέμα της ομιλίας μου και με το οποίο έχει ασχοληθεί ο ίδιος και πιθανώς να αξίζει να τον καλέσετε να κάνει μια ομιλία για τη γενική Τεχνητή Νοημοσύνη, ωστόσο υπάρχουν εταιρείες που υποστηρίζουν ότι έχουν καταφέρει να πλησιάσουν αυτή την προϋπόθεση. Αν και εγώ πιστεύω ότι η προϋπόθεση για να επιτευχθεί η πλήρης ευθυγράμμιση είναι πρώτα να κατανοηθούν τα μυστικά της ανθρώπινης νοημοσύνης, που πολλοί αγωνίζονται να τα ανακαλύψουν αλλά ακόμα είναι κρυμμένα.

Όταν ρωτήθηκε η Τεχνητή Νοημοσύνη πώς επεξεργάζεται τις απαντήσεις, απάντησε: “Συσχετίζω τη μορφή των δεδομένων και δεν μπλέκω κατανόηση ή σκοπιμότητα”. Όταν ρωτήθηκε γιατί έκανε λάθος σε ένα ιατρικό θέμα, απάντησε ευθαρσώς: “Δεν έχω πρόθεση να παραπλανήσω κανέναν, αλλά μερικές φορές κάνω λάθη εξαιτίας ατελών ή ανακριβών δεδομένων. Επίσης δεν έχω την ηθική κρίση ή την ηθική υπευθυνότητα του ανθρώπου-ιατρού ή νοσηλεύτριας”.

Το GTP έδειξε αμέσως ότι μπορεί να διεισδύσει σε κάθε γωνιά της Ιατρικής. Πέρασε τις εξετάσεις της Αμερικανικής Άδειας της Ιατρικής. Έγραψε εκθέσεις εξόδου ασθενών από το νοσοκομείο. Έγραψε σημειώσεις στον ιατρικό φάκελο ασθενούς, παρακολουθώντας την προ-

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση.

φορική λήψη ιστορικού κατά την επίσκεψη στον γιατρό.

Παρήγαγε εκπαιδευτικό υλικό για κάθε θέμα που ζητήθηκε. Επέτυχε να διαλέξει τη διάγνωση κυρίου συμπτώματος

που περιλαμβάνεται σε χιλιάδες διαγνώσεις.

Π Ω Σ ΠΡΟΒΛ Ε ΠΕΤΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΜΠΕΙ Η ΚΑΙΝΟΥ ΡΓΙΑ

ΑΥΤ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓ Ι Α ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚ Η ΠΡΑ ΞΗ ΤΟΥ

ΚΑΘΕΝ ΟΣ ΜΑΣ;

Έθεσα προχθές την ερώτηση αυτή στο GTP και πήρα

αμέσως μια εκτενή και ενδελεχή απάντηση με 5 επιμέρους παραγράφους, τις οποίες μόνο περιληπτικά σας τις παρουσιάζω γιατί είναι μεγάλη η έκτασή τους.

Λέει, λοιπόν, ότι προάγει τη διαγνωστική διαδικασία

με το να βοηθάει τους γιατρούς να παίρνουν πληροφορημένες αποφάσεις. Κάνει θεραπευτικές υποδείξεις,

αλλά η τελική απόφαση είναι του γιατρού. Εξυπηρετεί

την ιατρική έρευνα αναλύοντας μεγάλο όγκο βιβλιογρα-

φίας και καταθέτοντας ερευνητικές υποθέσεις. Βοηθάει

την επικοινωνία με τους ασθενείς με το να παράγει

αυτοματοποιημένες απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις, να δίνει γενικές συστάσεις υγείας και εξατομικευμένες

συστάσεις με βάση τον ιατρικό φάκελο. Υποδεικνύει

στο να λαμβάνουν υπόψη ηθικές θεωρήσεις, όπως η

ιδιωτικότητα, ο ρόλος της ανθρώπινης κρίσης, η προκατάληψη του αλγορίθμου, ώστε να γίνεται υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας.

Και καταλήγει: Τεχνολογίες όπως το GTP έχουν τη δυνατότητα να προάγουν την ιατρική φροντίδα, αλλά

δεν σκοπεύουν να αντικαταστήσουν τον πάροχο υπηρεσίας υγείας. Ο ρόλος του επαγγελματία υγείας στη διάγνωση και θεραπεία παραμένει κρίσιμος. Η Τεχνητή Νοημοσύνη πρέπει να θεωρείται εργαλείο υποστήριξης

της δικής τους τεχνογνωσίας και όχι υποκατάστατο.

Καθησυχαστικά είναι για εμάς αυτά που δηλώνει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Η νέα τεχνολογία της ΤΝ δίνει απευθείας και σε ελάχιστα δευτερόλεπτα τις απαντήσεις σε ερωτήματα που θα ξοδεύαμε ώρες για να βρούμε στα περιοδικά. Μπορείς επίσης να συζητήσεις μαζί της και να ζητήσεις εξηγήσεις.

ΣΕ ΤΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΕ Ι Η ΤΕΧΝΗΤ Η ΝΟΗΜΟΣ Υ ΝΗ; Παρότι αποδεικνύει ότι μπορεί να περάσει τις εξετάσεις του πτυχίου της Ιατρικής, δεν έχει δώσει τον Όρκο του Ιπποκράτη. Δεν αναλαμβάνει ιατρικές ευθύνες και δεν έχει ανθρώπινο αίσθημα, ούτε ψυχή. Και κάτι ακόμα. Σε μια προηγούμενη ομιλία μου είχα διαπραγματευθεί το θέμα της βασισμένης ένδειξης της Ιατρικής, το περίφημο Evidence Base Medicine, και είχα δείξει τότε την πυραμίδα των ενδείξεων που έβαλε τις στοιχειοποιημένες μελέτες και τη λογική ανασκόπηση αυτών στην κορυφή. Και βέβαια ξέρετε ότι οι διαφορετικές κατευθυντήριες συστάσεις βαθμολογούνται σε μια κλίμακα ισχύος και αξιοπιστίας με βάση τέτοιες μελέτες. Η μεθοδολογία των μελετών αυτών πήρε δεκαετίες για να τελειοποιηθεί. Η μεθοδολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης τώρα μόλις ξεκινάει.

Η νέα τεχνολογία πρέπει επομένως να μας πείσει ότι μπορεί να δώσει απαντήσεις ασφαλείς, αποτελεσματικές, δηλαδή με διαγνωστική και θεραπευτική

αξί,α που να αφορούν όλες τις κατηγορίες των ασθενών. Βεβαίως η προσπάθεια για να εξασφαλισθούν

οι προϋποθέσεις αυτές βρίσκεται σε εξέλιξη και ενδεχομένως δεν θα αργήσει να φέρει αποτελέσματα.

Εξάλλου, ο αλγόριθμος μαθαίνει από τις αντιδράσεις των χρηστών. Τα λάθη θα μειώνονται και οι πρόοδοι θα είναι ραγδαίες.

Π Ω Σ ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕ Ι Η ΤΕΧΝΗΤ Η

ΝΟΗΜΟΣ Υ ΝΗ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚ Η ΠΡΑΚΤΙΚ Α;

Η GPT δίνει ανθρωπόμορφες αναλυτικές εξηγήσεις και συστάσεις. Ο γιατρός θα πρέπει να τις ελέγξει για λάθη ή παραλείψεις, άρα θα πρέπει να είναι προσεκτικός και καλύτερα ενημερωμένος από τον αλγόριθμο.

Ρώτησα το GPT πώς θα αποφύγω να παραπλανηθώ από την Τεχνητή Νοημοσύνη στη διάρκεια της κλινικής μου πράξης. Μου υπέδειξε επτά στρατηγικές, τις οποίες σας αναφέρω περιληπτικά:

1) Κατανόηση των ορίων της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ενώ χρησιμοποιεί τεράστιο όγκο δεδομένων, στερείται των τελευταίων εξελίξεων. Δεν λειτουργεί σε real time.

2) Εμπιστεύσου, μου λέει, πιστοποιημένες πηγές, όπως περιοδικά που δημοσιεύουν άρθρα μετά από κρίση PEAR reviewed και guidelines. Διασταύρωσε τις πληροφορίες και σύγκρινε το GPT με πολλαπλές αξιόπιστες πηγές. Κρατάει πισινή, όπως βλέπετε.

3) Να είσαι προσεκτικός με ευαίσθητες πληροφορίες, για την προστασία της ιδιωτικότητας των ασθενών σου.

4) Χρησιμοποίησε το GPT ως εργαλείο και όχι σαν να παίρνει εκείνο τις αποφάσεις.

5) Να παραμένεις ενημερωμένος. Το GPT βασίζεται σε γνώσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021.

6) Κατάγραφε τις διαδικασίες λήψης των αποφάσεών σου, περιλαμβανομένων των πηγών που συμβουλεύτηκες, που θα σε βοηθήσουν σε περίπτωση ασυμφωνίας.

7) Να θυμάσαι: Το GPT δεν πρέπει να υποκαθιστά την επαγγελματική κρίση, την κριτική σκέψη, τη σχέση ιατρού-ασθενή. Πρέπει να χρησιμοποιείται ως επιπρόσθετο εργαλείο για να υποστηρίξει στη λήψη των αποφάσεων, στην ιατρική πράξη. Σοφές συμβουλές.

Ρώτησα ξανά πώς θα αποφύγω τις αδυναμίες του GPT, όταν το αξιοποιώ στην ιατρική πράξη. Μου υποδεικνύει επτά στρατηγικές, τις οποίες αναπτύσσει λεπτομερώς: Μιλάει για διαφάνεια, μεταφραστικότητα, αποφυγή bias, ακεραιότητα (fairness), υψηλή ποιότητα δεδομένων για επεξεργασία, ηθικές θεωρήσεις και κατευθύνσεις, αυστηρή αξιολόγηση και έλεγχο, ανθρώπινη επίβλεψη και συνεργασία. Όπως καταλάβατε από αυτά που ακούσατε, θα μπορούσε αυτήν την ομιλία να την είχε φτιάξει το GPT και ίσως καλύτερα από μένα! Κι εγώ απλά να τη διάβαζα!

Η τεχνολογία αυτή τρέχει ασύλληπτα γρήγορα. Κάθε εβδομάδα αναγγέλλεται και μία καινούργια εξέλιξη και επενδύονται δισεκατομμύρια. Έχουν επιστρατευθεί στρατιές ταλαντούχων νέων παιδιών από κάθε γωνιά της Γης και δουλεύουν στα εργαστήρια της Τεχνητής Νοημοσύνης, με τη συμμετοχή ειδικών, με ιατρικό προσανατολισμό. Σύντομα, εξελίξεις και βελτιώσεις θα καθησυχάσουν τις σημερινές ανησυχίες και επιφυλάξεις

ή θα ξεπηδήσουν καινούργιες.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπει για τα καλά στη ζωή μας και καλό θα είναι να προετοιμαστούμε για να την κάνουμε βοηθό μας και όχι αντίπαλο». ■

Τα διαγνωστικά κέντρα A dea είναι τα μοναδικά ιατρικά κέντρα στην Ελλάδα που έχουν βραβευτεί με 5 αστέρια

την Ευρωπαϊκή Ακτινολογική Εταιρεία

την ποιότητα και ασφάλεια των εξετάσεων

ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Α

που δίνουν ελπίδα ζωής

σε όσους πάσχουν με σοβαρές

ασθένειες!

ΓΕΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο

ΑΘΗΝ Ω Ν «Ο Α ΓΙΟΣ Σ Α ΒΒΑΣ»

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥ ΤΟ (ΕΑΙ)

ιδρύθηκε το έτος 1935 από τη «Χριστιανική Κοινωνική Ένωση». Ένα από τα πρώτα έργα του υπήρξε η ίδρυση

και λειτουργία του Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας».

Η ίδρυση και λειτουργία αυτού του νοσοκομείου αποτέλεσε πραγματοποίηση παλαιού ονείρου του εμπνευσμένου καθηγητή και ακαδημαϊκού Αριστοτέλη Κούζη, με συμπαραστάτες στο ανθρωπιστικό αυτό έργο τους

Παναγιώτη Πουλίτσα, πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας, και Παναγιώτη Μπρατσιώτη, καθηγητή Πανεπιστημίου και ακαδημαϊκό, οι οποίοι συγκαταλέγονται στα πρόσωπα που κατά προτεραιότητα συγκρότησαν το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΑΙ.

Αυτή η μικρή ομάδα έφερε σε πέρας το τεράστιο έργο της ανοικοδόμησης του νοσοκομείου, βάσει σχεδίων που εκπόνησε δωρεάν ο αρχιτέκτων Β. Τσαγκρής

και σε χώρο που δωρήθηκε από τον Δήμο Αθηναίων με πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Κωνσταντίνου Κοτζιά, στηριζόμενη και σε άλλα επίλεκτα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας που συναποτελούσαν το σωματείο «Χριστιανική Κοινωνική Ένωσις».

Στις αρχές του 1940 λειτουργούσαν στο ίδρυμα

τέσσερα νοσηλευτικά τμήματα, πέντε εξωτερικά ιατρεία και τέσσερα επιστημονικά εργαστήρια. Κατά την επόμενη πενταετία με την αντίσταση της Ελλάδος

εναντίον του Άξονα, η κίνηση του ιδρύματος συγκεντρώθηκε στον αγώνα για την ύπαρξή του. Το 1945 επαναλειτούργησε κανονικά, το δε 1946 προστέθηκε

• Διαμορφώθηκαν νέες αίθουσες Ακτινοθεραπείας (Κοβαλτίου 1960).

• Άρχισαν οι εργασίες για την ανάπτυξη τμήματος Ισοτόπων, οι οποίες περατώθηκαν τον επόμενο χρόνο (1961).

• Ανοικοδομήθηκε εξαώροφη πτέρυγα, η ΒΔ , που περιλαμβάνει τα Ακτινοθεραπευτικά Τμήματα, Εξωτερικά Ιατρεία -αφιερωμένα στην μνήμη Παν. Μπρατσιώτη-, πέντε νοσηλευτικούς ορόφους δυνάμεως 145 κρεβατιών.

• Θεμελιώθηκε η ΒΑ πτέρυγα το (1979).

• Αναδιοργανώθηκαν οι νοσηλευτικές μονάδες, τα εργαστήρια, ιδρύθηκαν νέες κλινικές (Κλινική Μαστού, Χειρουργικής Ογκολογίας, Β’ Γυναικολογική) και ιδρύθηκε το Κέντρο Ογκολογικής Ερεύνης και Πειραματικής Χειρουργικής «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» (1978).

Η ΠΕΡ Ι ΟΔΟΣ 1980 Μ Ε ΧΡΙ Σ Η ΜΕΡΑ Κατά την περίοδο 1980 και εφεξής επιτελέσθηκε

ένα σημαντικό έργο εκσυγχρονισμού του νοσοκομείου

και των μέσων του, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των

όρων και των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την εξαίρεση του νοσοκομείου από την εποπτεία του υπουργείου Οικονομικών και την υπαγωγή του στην εποπτεία του υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών, την ένταξη του νοσοκομείου στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ενώ στη συνέχεια μετατρέπεται σε ΝΠΔΔ.

Στην περίοδο αυτή οργανώθηκε και λειτούργησε ένας αριθμός νέων ιατρικών τμημάτων και μονάδων, για τη διεύρυνση του πεδίου των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών, την εξασφάλιση της αυτοδυναμίας του νοσοκομείου και την εναρμόνισή του προς τις σύγχρονες απαιτήσεις των ιατρικών εξελίξεων. Ειδικότερα οργανώθηκαν και λειτούργησαν η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), το Τμήμα Αξονικής Τομογραφίας, η Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού, το Πνευμονολογικό Τμήμα, η Μονάδα Υπερηχογραφίας, το Τμήμα Ανοσολογίας - Ιστοσυμβατότητας, το Ψυχιατρικό Τμήμα, δεύτερο Μικροβιολογικό, το Γναθοχειρουργικό.

Από κτιριακής πλευράς το κύριο έργο της περιόδου ήταν η ανοικοδόμηση και λειτουργία της ΒΑ πτέρυγας

στα δύο λειτουργούντα Ακτινοθεραπευτικά και τρίτο, ενώ εκσυγχρονίσθηκαν το Μικροβιολογικό και το Ακτινοδιαγνωστικό Εργαστήριο.

Κατά την περίοδο 1950-1980 έγιναν τα εξής μεγάλα έργα:

• Θεμελιώθηκε η κεντρική πτέρυγα του ιδρύματος

η οποία αφιερώθηκε στους «Αριστοτέλη και Ευγενία Κούζη» (1952).

που αναπτύσσεται σε 9 επίπεδα συνολικού εμβαδού 6.300 m2 και όγκου 25.200 m3, είναι πλήρως κλιματιζόμενη και εξυπηρετείται από 6 σύγχρονους ασθενοφόρους ανελκυστήρες.

Παράλληλα όμως με τις κτιριακές υποδομές εξοπλίσθηκαν τα νέα χειρουργεία με σύγχρονης τεχνολογίας συσκευές και μηχανήματα, η μονάδα κεντρικής αποστείρωσης, η ΜΕΘ, ενώ ανανεώθηκαν τα διαγνωστικά και θεραπευτικά τμήματα με νέας τεχνολογίας μηχανήματα.

ΜΙΑ ΟΜ Α ΔΑ Ν Ε ΩΝ ΓΙΑΤΡ Ω Ν του Πειραιά στα τέλη

της δεκαετίας του ’30 ξεκίνησε τις προσπάθειες για

τη δημιουργία ενός αντικαρκινικού νοσοκομείου στον

Πειραιά. Στο πρόσωπο του Άγγελου Μεταξά, γόνου της γνωστής οικογενείας ποτοποιών του Πειραιά, βρήκαν

το συμπαραστάτη που ήθελαν. Με δύο ιδιόγραφες διαθήκες στις 2.11.1942 και στις 15.04.1954, ο Άγγελος

Μεταξάς δώρισε ένα μεγάλο ποσό στη μνήμη των γονιών του Σπύρου και Δέσποινας, θέτοντας τις βάσεις -με την καθοδήγηση του Γεωργίου Κατσαφάδου, πολιτευόμενου, αλλά και μάχιμου ιατρού χειρουργού- της ίδρυσης ενός πρωτοποριακού (ειδικά για εκείνα τα χρόνια) νοσοκομείου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην ιστοσελίδα του, το Νοσοκομείο «ΜΕΤΑΞΑ» δημιουργήθηκε εξ αρχής ως αντικαρκινικό ίδρυμα. Για τις αρχές

λειτουργίας του οι θεμελιωτές συνεργάστηκαν με τον Γεώργιο Παπανικολάου, ο οποίος είχε πλούσια εμπειρία από ανάλογα ιδρύματα στο εξωτερικό.

Το 1959 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος, ενώ από το 1967 που υπήρχαν οι βασικές υποδομές (στο υπόγειο του κτηρίου, στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο) ξεκίνησαν η λειτουργία των Εξωτερικών Ιατρείων και η νοσηλεία των ασθενών που λάμβαναν ραδιοϊσότοπα σε 13 μόνο θωρακισμένα κρεβάτια. Τότε ακόμα ο κλιβανισμός του ρουχισμού γινόταν στην Κλινική Κατσαφάδου!

Αρχικά με την ονομασία «Διαγνωστικό Θεραπευτικό Ίδρυμα Πειραιώς εις μνήμην Σπύρου και Δέσποινας Μεταξά» και στη συνέχεια ως «Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Πειραιώς εις μνήμην Σπύρου και Δέσποινας Μεταξά» υπήρξε πρωτοπόρο ειδικά στην πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου.

ΤΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο», με τρεις και πλέον αιώνες ιστορικής διαδρομής συνεχούς προσφοράς, υπήρξε «το νοσοκομείο

της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητας», που ονομάστηκε «ΧΑΡΙΣΕΙΟ» προς τιμήν του ευεργέτη του ΘΕΑΓΕΝΟΥΣ ΧΑΡΙΣΗ, ο οποίος το 1863 άφησε με διαθήκη το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στην Ελληνική Κοινότητα

για το Νοσοκομείο.

ΙΣΤΟΡΙΚ Η ΑΝΑΔΡΟΜ Η ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΣΤΑΘΜΟ Ι

• Στα μέσα του 17ου αιώνα, από τον Τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή υπάρχει η πρώτη αναφορά για

την ύπαρξη νοσοκομείου της Ελληνικής Κοινότητας

ΓΕΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ

ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο «ΜΕΤΑΞ Α»

ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο

ΘΕΣΣΑΛΟΝ Ι ΚΗΣ «ΘΕΑΓ Ε ΝΕΙΟ»

Θεσσαλονίκη.

• Το 1781 ο Βενετός πρόξενος περιγράφει επιδημία πανούκλας στη Θεσσαλονίκη και αναφέρεται στο δεύτερο κυρίως νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας στο «πανουκλόσπιτο».

• Το 1823 η Ελληνική Κοινότητα, σε δεινή θέση μετά

την Ελληνική Επανάσταση, αναγκάζεται να πουλήσει το νέο κτίριο του νοσοκομείου για να μπορέσει να συντηρήσει το παλαιότερο νοσοκομείο της, το οποίο συνεχίζει να λειτουργεί.

• Το 1840 ο Άγγλος πρόξενος αναφέρεται στο ελληνικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης και περιγράφει την κακή κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει παρά τις προσπάθειες της Ελληνικής Κοινότητας.

• Το 1863 ο Θεαγένης Χαρίσης αφήνει με διαθήκη την περιουσία του στην Ελληνική Κοινότητα για τη δημιουργία ενός σύγχρονου νοσοκομείου.

• Το νοσοκομείο χτίζεται στον ίδιο χώρο στην περιοχή της Μητρόπολης και αρχίζει να λειτουργεί το 1866. Αρχικά ονομαζόταν Χαρίσειον και αργότερα μετονομάστηκε σε Θεαγένειον (όταν ο Δημήτριος, ο αδελφός του Θεαγένη Χαρίση, ίδρυσε το γηροκομείο που ονομάστηκε Χαρίσειον). Πολλοί ευεργέτες Θεσ-

σαλονικείς ενισχύουν με δωρεές και κληροδοτήματα το νοσοκομείο.

• Το κτίριο καταστράφηκε ολοσχερώς το 1890 στη μεγάλη πυρκαγιά και άρχισε να κτίζεται το 1891-92 εκ νέου με τις αποζημιώσεις ασφαλιστικών εταιρειών και τη συνδρομή μεγάλων ευεργετών (όπως ο Ανδρέας Συγγρός).

• Το 1895 ολοκληρώνεται το νέο νοσοκομείο, που χτίστηκε με σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ στη θέση όπου βρίσκεται το σημερινό Θεαγένειο.

• Το 1912 με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το Θεαγένειο μετατρέπεται σε στρατιωτικό νοσοκομείο.

• Κατά το 1923-1925 το Θεαγένειο παραχωρεί τις εγκαταστάσεις του σε Φιλανθρωπικό Όμιλο Αμερικανίδων Κυριών του Ερυθρού Σταυρού για τη δημιουργία του Μαιευτηρίου και Παιδιατρικής Κλινικής στους πρόσφυγες.

• Το 1957 μετατράπηκε σε πρότυπο Ειδικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο και το 1963 εγκαινιάστηκε το πρώτο κτίριο με γενικό διευθυντή τον καθηγητή Αλέξανδρο Συμεωνίδη.

• Το 1985 το Θεαγένειο καθίσταται ΝΠΔΔ και εντάσσεται στο ΕΣΥ.

ΤΟ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο της Αθήνας είναι ένα δημόσιο, πολυδύναμο θεραπευτικό ίδρυμα, ενταγμένο στο ΕΣΥ. Το παλαιό κτίριο στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας οικοδομήθηκε στις αρχές του 1900

μετά από δωρεά του ομογενούς Γρηγορίου Μαρασλή με

σκοπό να στεγάσει, σε σχέδια του γνωστού αρχιτέκτονα

Δημητρίου Καλλία, το Μαράσλειο Χημείο. Στο χώρο

αυτόν λειτούργησε τον 17ο αιώνα το κοιμητήριο που δη-

μιούργησε ο ιατροφιλόσοφος Πέτρος Παπασταμάτης, γνωστός με το όνομα «Παρθένιος», με κοιμητηριακό

ναό τον παρακείμενο στο νοσοκομείο του Αγίου Ανδρέα.

Ως νοσοκομείο ιδρύθηκε ουσιαστικά το 1922 για

να καλύψει τις αυξημένες υγειονομικές ανάγκες λόγω

των προσφύγων από τη Μικρασιατική Καταστροφή με

την ονομασία «Νοσοκομείο Προσφύγων Αθηνών» και

το 1935 μετονομάστηκε σε Ιπποκράτειο. Μετά τον Β’

Παγκόσμιο Πόλεμο (1964-1966) προστέθηκε, πίσω από

το παλιό κτίριο, ένα μεγαλύτερο οκταώροφο κτίσμα

που στεγάζει και τις περισσότερες λειτουργίες του νοσοκομείου.

Η ιστορία του νοσοκομείου ξεκινά στη Λεωφόρο

Βασιλίσσης Σοφίας στο τέλος του 19ου αιώνα

με τη στέγαση του Μαράσλειου Χημεί-

ου, όπου παρέμεινε μέχρι τις

αρχές του Α’ Βαλκα-

νικού Πολέμου το 1912. Το οίκημα αυτό, σύμφωνα με τις «Αναμνήσεις (1867-1957) του Μαρίνου Γερουλάνου», είχε μετατραπεί σε προσωρινό νοσοκομείο και είχε αποκτήσει επαρκείς εγκαταστάσεις χειρουργείων και άλλων χώρων. Αυτό επιτεύχθηκε στις αρχές του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου με την αμέριστη φροντίδα της τότε πριγκίπισσας Σοφίας, του διαδόχου και του μηχανικού Αλεξάνδρου Ζαχαρίου, ο οποίος έκανε αμέσως όλες τις αναγκαίες εγκαταστάσεις μέσα σε αυτό για να γίνει νοσοκομείο (όπως υδραυλικά, ηλεκτρολογικά κ.λπ.).

Στο νοσοκομείο εγκαταστάθηκε η Αποστολή του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού υπό τον Coenen, μετέπειτα καθηγητή στο Μίνστερ της Βεστφαλίας. Μετά την αναχώρηση του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού παρέμεινε ως Στρατιωτικό Νοσοκομείο υπό στρατιωτική διοίκηση. Το έτος 1922 όμως, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, επιτάσσεται το Στρατιωτικό Νοσοκομείο

και με Βασιλικό Διάταγμα ιδρύεται στον ίδιο χώρο το «Νοσοκομείο Προσφύγων Αθηνών» με το ΦΕΚ 214 τ.

Α' 3-8-1923.

Το Νοσοκομείο Προσφύγων Αθηνών συγκέντρωσε τότε πολλούς ιατρούς με μεγάλη εμπειρία από

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΑΘΗΝ Ω Ν

«ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»

τα νοσοκομεία της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης. Τη διεύθυνση του νοσοκομείου όμως ανέλαβε εξ αρχής ο επίατρος, τέως διευθυντής του Στρατιωτικού Νοσοκομείου Σμύρνης, ο οποίος διετέλεσε και υπουργός Υγιεινής, Πρόνοιας και Αντιλήψεως, Απόστολος

Ορφανίδης, και τη διατήρησε για 25 έτη.

Το 1939 άρχισε η ανέγερση της νέας πτέρυγας, η

οποία διακόπηκε λόγω της έναρξης του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου το 1940. Λίγο μετά την έναρξη του

πολέμου, τα κτίρια επιτάχθηκαν για να εγκατασταθεί

σε αυτά το Δ’ Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Στα δικά του κτίρια άρχισε να λειτουργεί και πάλι το 1944 με 50 κλί-

νες και σε μικρό χρονικό διάστημα αναπτύχθηκε σημαντικά. Το 1945 ανοικοδομήθηκαν νέες πτέρυγες και συγκροτήθηκαν νέες κλινικές και εργαστήρια. Το 1951 διέθετε πλέον 310 κλίνες και το 1958 που συντάχθηκε ο πρώτος μεταπολεμικός οργανισμός λειτουργίας του είχε 400 κλίνες. Το 1979 αγόρασε και την ιδιωτική κλινική ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ με 133 κλίνες, η οποία έπειτα από επισκευές και διαρρυθμίσεις αποτέλεσε το 1ο παράρτημα του νοσοκομείου που άρχισε να λειτουργεί τον Αύγουστο του 1981. Σήμερα το νοσοκομείο διαθέτει 479 κλίνες και θεωρείται ένα επιστημονικώς προηγμένο νοσηλευτικό ίδρυμα.

ΤΟ ΩΝ Α ΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ Κέντρο (ΩΚΚ) ή

απλά «Ωνάσειο» είναι πρότυπο νοσοκομείο, εξειδικευ-

μένο στις παθήσεις της καρδιάς ενηλίκων και παίδων,

και αποτελεί δωρεά του κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέ-

ξανδρος Ωνάσης» στο Ελληνικό Δημόσιο. Είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και λειτουργεί υπό την εποπτεία του ελληνικού υπουργείου Υγείας.

Ένας από τους στόχους του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» (το οποίο ιδρύθηκε το 1975 από την κόρη του Αριστοτέλη Ωνάση, Χριστίνα)

ήταν και η δημιουργία σύγχρονου καρδιοχειρουργικού

κέντρου στην Αθήνα, καθώς, ενώ οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις είχαν ήδη αρχίσει να πραγματοποιού-

νται στην Ελλάδα, οι δυνατότητες των κρατικών νοσοκομείων δεν μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού, με αποτέλεσμα τη συνεχώς αυξανόμενη έξοδο μεγάλου αριθμού καρδιοπαθών στο εξωτερικό. Οι εργασίες ανέγερσης ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1987 και ολοκληρώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1992. Στις 6 Οκτωβρίου 1992 έγινε η επίσημη έναρξη της λειτουργίας του Κέντρου. Το Ωνάσειο κόστισε συνολικά 75 εκατομμύρια δολάρια και βρίσκεται σε έκταση 8.000 τ.μ. Ένα μεγάλο μέρος του συνολικού κόστους διατέθηκε για τον εφοδιασμό του Κέντρου με τα πιο προηγμένα τεχνικά μέσα λειτουργίας και τα πιο σύγχρονα επιστημονικά όργανα.

ΩΝ Α ΣΕΙΟ

ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ Κ Ε ΝΤΡΟ

ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΑΦΡΟΔΙΣ Ι ΩΝ

ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο «ΑΝΔΡ Ε ΑΣ ΣΥΓΓΡ ΟΣ» αποτελεί πρότυπο για την πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και

τριτοβάθμια φροντίδα υγείας στη χώρα μας.

Η αποστολή του νοσοκομείου αρχικά ήταν η εξυπηρέτηση των ασθενών με αφροδίσια νοσήματα. Με την πάροδο του χρόνου όμως η λειτουργική σκοπιμότητα

του νοσοκομείου άλλαξε και από καθαρά Αφροδισιολογική Κλινική το 1910 έχει μεταβληθεί σε μια δυναμική, σύγχρονη δερματολογική μονάδα με διεθνή αναγνώριση και μεγάλη εμπιστοσύνη από το κοινό. Εμφαση έχει δοθεί στη λειτουργία των πρωινών τακτικών Εξωτερικών Ιατρείων και στην επί 24ώρου καθημερινή εφημερία επί 365 ημέρες το χρόνο, με σκοπό όσο το δυνατόν την καλύτερη εξυπηρέτηση των προσερχομένων για εξέταση. Εισαγωγή ασθενών γίνεται αν υπάρχει ανάγκη νοσηλείας σύμφωνα με την κρίση των ιατρών. Ικανός αριθμός Παρακλινικών Υποστηρικτικών

Μονάδων και Εργαστηρίων, τα οποία δημιουργήθη-

καν κατά τη διαχρονική εξέλιξη του νοσοκομείου και

τα οποία λειτουργούν εναρμονιζόμενα με τις διεθνείς

επιστημονικές τάσεις, συμβάλλουν στην ταχύτερη και αρτιότερη εξυπηρέτηση των ασθενών.

Το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» ιδρύθηκε στην Αθήνα στις 4 Ιανουαρίου 1910 ως το πρώτο ειδικό νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων, το μοναδικό στην Ευρώπη την εποχή εκείνη. Ανεγέρθηκε στην αριστερή όχθη του ποταμού Ιλισού (σημερινή περιοχή Ιλισίων), ως κληροδότημα του Ανδρέα Συγγρού, εύπορου επιχειρηματία και μεγάλου εθνικού ευεργέτη, υπό την εποπτεία της συζύγου του Ιφιγένειας Συγγρού,

το γένος Μαυροκορδάτου.

Ο Ανδρέας Συγγρός ήταν ο εμπνευστής της δημιουργίας ενός νοσοκομείου προορισμένου ειδικά για τη νοσηλεία των πασχόντων από αφροδίσια νοσήματα. Εκεί μεταφέρονταν κυρίως οι πάσχουσες εκδιδόμενες γυναίκες, οι οποίες νοσηλεύονταν έως τότε σε άθλια κατάσταση, σε ένα υποτυπώδες «Κρατικό Νοσοκομείο Μεταδοτικών Νοσημάτων» (στεγαζόταν σε ένα οίκημα κοντά στο Β' Νεκροταφείο Αθηνών) μαζί με άλλους ασθενείς με αφροδίσια και δερματολογικά προβλήματα. Τον ίδιο χρόνο ανέλαβε την έδρα και τη διεύθυνση της κλινικής των Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων του Πανεπιστημίου Αθηνών ο καθηγητής Γεώργιος Θ. Φωτεινός, παράλληλα δε ανέλαβε και τη διεύθυνση του Νοσοκομείου «Α. Συγγρός», σύμφωνα με τη διαθήκη της Ιφιγένειας Συγγρού. Ο καθηγητής εκπαιδεύτηκε στο εξωτερικό (Παρίσι, Βερολίνο, Λονδίνο, Βιέννη) και είχε στενή επαφή με επιστήμονες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ήταν δε επιστημονικά προσανατολισμένος

κυρίως προς το Παρίσι και με σαφή επίδραση της Γαλλικής Σχολής.

ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΙΚ Ω Ν Ν ΟΣΩΝ

«ΑΝΔΡ Ε ΑΣ ΣΥΓΓΡ ΟΣ»

Η ΙΣΤΟΡ Ι Α ΤΟΥ ΚΑΤ του γνωστού νοσοκομείου καταγμάτων ξεκίνησε ουσιαστικά το 1949, όταν η βασίλισσα

Φρειδερίκη δημιούργησε το «449 Κέντρο Αποκαταστά-

σεως Τραυματιών», το σημερινό Κέντρο Αποκατάστασης

Τραυματιών (ΚΑΤ), εξασφαλίζοντας μαζί με αυτό και την

απαραίτητη γη για να φτιαχτεί. Η ίδια παρακολουθούσε

το έργο διαρκώς, ενώ φρόντισε να προπαρασκευάσει

και τη συνέχεια του υψηλού ανθρωπιστικού και εθνικού

έργου που επιτελούσε το κέντρο.

Πρόκειται για μία άγνωστη πτυχή της ιστορίας του

νοσοκομείου που λειτούργησε και ως κέντρο εκπαίδευσης των αδελφών νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού.

Η ιδιαιτερότητα του ιδρύματος τότε δεν βασιζόταν

τόσο στην ιατρική, κατά βάση χειρουργική, αποκατά-

σταση του τραυματία όσο στη μετέπειτα φυσιοθεραπευτική του παρακολούθηση.

Ωστόσο, δεν θα ήμασταν δίκαιοι αν δεν επισημαί-

ναμε ότι μια άλλη πτυχή της ιστορίας αναφέρει ότι η ιδέα της ίδρυσης ανήκε στον αρχίατρο Ν. Βρυώνη, ο οποίος σε ένα ταξίδι του στην Αυστρία συνάντησε

έναν καθηγητή που διηύθυνε 6 κλινικές ορθοπαιδικών

ατυχημάτων όπου εφάρμοζε την πρωτοπόρο μέθοδο

συρραπτικής ατυχημάτων και οστών, ώστε οι τραυματίες πολέμου σε 6 μήνες να είναι έτοιμοι να επιστρέψουν στα πεδία μαχών και από αυτόν εμπνεύστηκε το νοσοκομείο. Μάλιστα, ο αρχίατρος Βρυώνης ήταν και ο πρώτος διοικητής του νοσοκομείου.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, έγινε μια εξαιρετική δουλειά με αποτέλεσμα εκείνη την εποχή το ΚΑΤ να αποτελεί πρότυπο ιδρύματος. Αναπτύχθηκαν τόσες δημιουργικές απασχολήσεις ψυχαγωγίας, έτσι ώστε ο τραυματίας αναγκαζόταν να κάνει κινήσεις, ενώ συγχρόνως φτιάχτηκαν γήπεδα βόλεϊ, επιτραπέζιας αντισφαίρισης, καθώς και δέκα εργαστήρια. Ανάλογα με τα ταλέντα που είχε ο κάθε ασθενής μπορούσε όχι μόνο να ασχοληθεί ερασιτεχνικά, αλλά και να ειδικευτεί επαγγελματικά είτε σε ταπητουργείο, υφαντουργείο, καλαθοπλεκτήριο, υποδηματοποιείο, ξυλουργείο, τυπογραφείο, εργαστήρια δερμάτινων ειδών και διακοσμητικής κ.λπ.

Στη συνέχεια, το «449 Κέντρο Αποκαταστάσεως Τραυματιών Στρατιωτικών» στην Κηφισιά λειτούργησε ως παράρτημα του 430 Στρατιωτικού Νοσοκομείου για 7 ολόκληρα χρόνια και από το 1949 μέχρι το 1952 νοσηλεύθηκαν 6.000 τραυματίες. Όταν ο εμφύλιος έλαβε τέλος, το ΚΑΤ άνοιξε για τους πολίτες, με αποτέλεσμα την περίοδο 1953-1962 να νοσηλεύσει περίπου 15.000 τραυματίες.

Η σημαντική αυτή αύξηση νοσηλευομένων έφερε την ανάγκη για νέες εγκαταστάσεις τις οποίες και πάλι εισηγήθηκε -όπως αναφέρουν τα ιστορικά αρχεία- ο Ν. Βρυώνης προς τη βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία και τις αποδέχθηκε και διέταξε να διατεθούν από την Πρόνοια όσα χρήματα χρειάζονται για να φτιαχτούν τα νέα κτίρια του νοσοκομείου. ■

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΑΤΤΙΚ Η Σ ΚΑΤ

ΟΛΓΑ ΜΠΑΛΑΟΥΡΑ

Διοικητής (CEO) και πρόεδρος του Δ.Σ.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΛΟΤΙΚ Η Ε ΝΑΡΞΗ ενός πολύ σημαντικού προγράμματος του υπουργείου Υγείας, αυτού της δυνατότητας να λαμβάνει ο ογκολογικός ασθενής τη θεραπεία

του στο σπίτι χωρίς να ταλαιπωρείται σε μετακινήσεις, για τη λειτουργία ενός από τα μεγαλύτερα ογκολογικά

νοσοκομεία της χώρας εν μέσω πανδημίας και τι άφησε πίσω ως εμπειρία, αλλά και για την επόμενη μέρα του

νέου ΕΣΥ, μας μιλά η διοικητής (CEO) και πρόεδρος του Δ.Σ. του ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Όλγα Μπαλαούρα.

— Κυρία Μπαλαούρα, με αφορμή την έναρξη του νέου εγχειρήματος του υπουργείου Υγείας για την κατ’ οίκον νοσηλεία σε καρκινοπαθείς ασθενείς, μπορείτε να μας εξηγήσετε τη φιλοσοφία του προγράμματος και πώς αυτό έχει τεθεί σε εφαρμογή;

Θα ήθελα κατ’ αρχάς να πω ότι το πρόγραμμα ΝΟ.ΣΠΙ. (Νοσοκομείο στο Σπίτι) δεν είναι απλώς ένα νέο εγχείρημα του υπουργείου Υγείας, είναι μία εμβληματική απόφαση, η οποία ουσιαστικά δημιούργησε στη χώρα έναν νέο πυλώνα παροχής υπηρεσιών για τους ασθενείς χρονίων παθήσεων.

Ειδικότερα για τους ογκολογικούς ασθενείς πρόκειται πραγματικά για μια νέα υπηρεσία υγείας που στοχεύει στη βελτιστοποίηση της ποιότητας της ζωή τους. Αναλογιστείτε έναν ογκολογικό ασθενή ο οποίος έχει κινητικά προβλήματα ή είναι μεγάλος σε ηλικία και δεν έχει κάποιον φροντιστή ο οποίος θα έπρεπε να έρχεται στο νοσοκομείο, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, σπαταλώντας χρήμα και χρόνο και αντιμετωπίζοντας όλες τις πιθανές δυσκολίες που μπορεί να προέκυπταν από

του ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας» ΜΕ ΤΟ ΠΡ Ο ΓΡΑΜΜΑ «Ο Ι ΚΟΘΕΝ»

Η κ. Όλγα Μπαλαούρα.

αυτή τη συνθήκη, για να λαμβάνει τη θεραπεία του.

Με το πρόγραμμα «Οίκοθεν», το οποίο ξεκίνησε

πιλοτικά στο Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», δίνουμε

πραγματικά λύση σε όλα αυτά δίνοντας τη δυνατότη-

τα στους ασθενείς μας να μένουν στο σπίτι τους και να

λαμβάνουν με ασφάλεια τη θεραπεία τους εκεί, υποστηριζόμενοι από τη νοσηλευτική και ιατρική ομάδα του νοσοκομείου μας. Ο «Άγιος Σάββας», επειδή ακριβώς είχε μια ώριμη μελέτη, υλοποίησε το πρόγραμμα

και από την πρώτη Ιουνίου μια ομάδα 3 νοσηλευτών

και 2 γιατρών προσφέρει 20 ογκολογικές θεραπείες

την εβδομάδα σε ασθενείς που επιθυμούν να εντα-

χθούν στο πρόγραμμα. Φιλοδοξούμε ότι μέχρι τέλος

του καλοκαιριού θα έχουν γίνει 80 οι ασθενείς που

θα είναι ενταγμένοι στο πρόγραμμα, ενώ θα πρέπει να αναφέρω επίσης ότι οι πρώτες αντιδράσεις των ασθενών μας είναι περισσότερο από θετικές. —

λέμε «κέρδος» θα μου επιτρέψετε να επικεντρωθώ πρωτίστως στα οφέλη που το πρόγραμμα αυτό προσφέρει στους ογκολογικούς ασθενείς:

• Ποιοτική θεραπεία σε οικείο περιβάλλον.

• Η οικογένεια του ασθενούς μπορεί να είναι κοντά του.

• Μείωση χρονοβόρων και επαχθών συχνά μετακινήσεων.

• Μείωση εξόδων μετακίνησης ασθενούς και συνοδών.

• Μείωση κινδύνου νοσοκομειακών λοιμώξεων.

• Βελτίωση της ποιότητας της περίθαλψης, αλλά και εν γένει της ζωής του ασθενούς.

• Σεβασμός της αξιοπρέπειας του ατόμου.

• Εναρμόνιση των παρεχόμενων νοσηλευτικών υπηρεσιών με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

Για το σύστημα υγείας θα αναφέρω:

Ποιες υποδομές

χρειάζονται για να δουλέψει ένα τέτοιο πρόγραμμα αποτελεσματικά και να αποφέρει «κέρδος» στο σύστημα υγείας και τον ασθενή; Το πρόγραμμα «Οίκοθεν» είχε σχεδιαστεί και μελετηθεί περίπου ενάμιση χρόνο πριν από την υλοποίησή του, σήμερα έχουμε ξεκινήσει την υλοποίησή του έχοντας ενταχθεί στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης. Στην πρώτη φάση του προγράμματος το Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» διαθέτει όλους τους απαραίτητους πόρους (ανθρώπινους πόρους και υλικοτεχνικό εξοπλισμό), προκειμένου να αντιμετωπίσει τους

ασθενείς που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα. Για τη δεύτερη φάση που αφορά στην ένταξη ενός μεγαλύτερου αριθμού ασθενών έχουν προβλεφθεί, όπως σας είπα, όλοι οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όταν

• Επίτευξη της κύριας στρατηγικής επιλογής του υπουργείου Υγείας για «Ποιοτική Δημόσια Υγεία».

• Ολιστική προσέγγιση και αντιμετώπιση του καρκίνου εναρμονισμένη με την πολιτική υγείας και τη στρατηγική της Ευρώπης.

• Δημιουργία νέων καινοτόμων διαδρομών της θεραπευτικής αντιμετώπισης του ογκολογικού ασθενούς με πολλαπλά οφέλη.

• Αύξηση της εμπιστοσύνης στο ΕΣΥ.

• Μείωση γενικότερου κόστους φροντίδας (π.χ. με την αποφυγή λοιμώξεων).

• Προοδευτική απελευθέρωση κλινών.

— Είστε στο τιμόνι ενός από τα μεγαλύτερα και πιο δύσκολα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας, καθώς ασχολείται με το κομμάτι της Ογκολογίας. Ποια εί-

Η

Όλγα Μπαλαούρα με τον κ. Αλέξανδρο Αρδαβάνη, επιστημονικό υπεύθυνο του «Οίκοθεν».

ναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε και ποιες οι ανάγκες σας για να διευκολυνθεί το έργο της επιστημονικής σας ομάδας και κατ’ επέκταση οι

υπηρεσίες υγείας προς τον ασθενή;

Στον «Άγιο Σάββα» δουλεύουμε εντατικά στο κομμάτι

της ποιοτικής παροχής υπηρεσιών υγείας. Η αναβάθμιση των υπηρεσιών μας, εκτός από πρωταρχικό μας στόχο, αποτελεί και σημαντικό ταυτόχρονα κριτήριο για την καθημερινότητά μας.

Αυτό είναι που αποτελεί και τη μεγαλύτερη πρόκληση για εμάς, καθώς ο βαθμός δυσκολίας είναι μεγάλος, προσπαθώντας να παρέχουμε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας σε μια καθημερινότητα που δεν είναι πάντα εύκολη και μάλλον κουραστική και ψυχοφθόρα τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τους ασθενείς. Για το λόγο αυτόν το Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» έχει μπει σε μια δι-

αδικασία διαπίστευσης προκειμένου να χαρακτηριστεί διεθνώς ως «Ολοκληρωμένο Ογκολογικό Κέντρο», που ση-

μαίνει ότι θα πληροί τις προϋποθέσεις εκείνες έτσι ώστε

οι ασθενείς του να λαμβάνουν ποιοτικότερες υπηρεσίες υγείας και να έχουν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες.

— Η πανδημία ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη περίο-

δος για τον τομέα της Υγείας. Υπήρξαν παθογένειες

και προβλήματα που ήρθαν στην επιφάνεια. Πώς τα

βγάλατε πέρα; Και τι κατά τη γνώμη σας μας άφησε

και μας δίδαξε όλη αυτή η εμπειρία;

Η πανδημία πραγματικά ήταν μια εξαιρετικά δύσκο-

λη περίοδος για τον τομέα της Υγείας. Είναι γεγονός

ότι υπήρξαν παθογένειες και προβλήματα που ήρθαν

στην επιφάνεια, οφείλω όμως να πω ότι όλα τα αντιμετωπίσαμε και μπορέσαμε μέσα από αυτή τη δύσκολη συγκυρία και να ανταποκριθούμε, αλλά και να προ-

σφέρουμε τις υπηρεσίες που χρειάζονταν οι ασθενείς

μας. Θα πρέπει να αναφέρω τη σκληρή δουλειά όλων των εργαζομένων του νοσοκομείου εκείνη την περίοδο, ώστε το νοσοκομείο να μη διακόψει τη λειτουργία του ούτε για μία ημέρα και οι ογκολογικοί ασθενείς να λαμβάνουν κανονικά τις θεραπείες τους. Εφαρμόσαμε αυστηρά πρωτόκολλα που στην αρχή πραγματικά ήταν δύσκολα για όλους, και για το προσωπικό και για τους εργαζομένους, αλλά και για τους ίδιους τους ασθενείς και τους συνοδούς τους. Ωστόσο όμως όλη αυτή η εμπειρία μας έκανε σοφότερους και μας δίδαξε ότι θα πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι και ότι θα πρέπει πάντοτε να έχουμε κατά νου πως θα παρέχουμε υπηρεσίες που αντιμετωπίζουν εγκαίρως όλες τις ανάγκες των ασθενών μας. Ξέρετε, η πανδημία για εμάς υπήρξε και ένα κίνητρο, με την έννοια ότι εξαιτίας της πανδημίας και της δυσκολίας της πρόσβασης κάποιες φορές των ασθενών μας στο νοσοκομείο γεννήθηκε η ιδέα του «Οίκοθεν». Από αυτή τη δύσκολη συγκυρία προέκυψε η ιδέα της μεταφοράς του νοσοκομείου στο σπίτι, έτσι ώστε οι ασθενείς να αποφεύγουν τον κίνδυνο οποιασδήποτε ενδεχόμενης λοίμωξης. Ο κορονοϊός υπήρξε πραγματικά μία εποικοδομητική, ας μου επιτραπεί ο όρος, περίοδος ως προς αυτή την κατεύθυνση.

— Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι, κυρία Μπαλαούρα, έτσι ώστε να έχουμε στην Ελλάδα νοσοκομεία

που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ασθενών; Τι θα θέλατε να κάνετε ως έργο στο δικό σας νοσοκομείο για να καλυτερεύσει η καθημερινότητα εργαζομένων και ασθενών; Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, στόχος του

κ.

νοσοκομείου είναι οι ποιοτικότερες υπηρεσίες υγείας προς τους ασθενείς μας και η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τους εργαζομένους μας, γι’ αυτόν το λόγο ο «Άγιος Σάββας» έχει ξεκινήσει τη διαδικασία διαπίστευσης ως ολοκληρωμένο κέντρο αντιμετώπισης καρκίνου από τον διεθνή οργανισμό OECI (ORGANIZATION OF European Cancer Institutes), ο οποίος περιλαμβάνει 123 κέντρα ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του καρκίνου σε όλο τον κόσμο. Επομένως παίρνουμε όλες τις καλές πρακτικές από το εξωτερικό και προσπαθούμε να τις εφαρμόσουμε στο Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας».

Οι συγκεκριμένες διαδικασίες και πρακτικές αφορούν στη βελτιστοποίηση των διαδικασιών όσον αφορά στα νοσηλευτικά και ιατρικά πρωτόκολλα, αλλά και στις καθημερινές διοικητικές διαδικασίες, προκειμένου

να παρέχουμε και ποιοτικότερες υπηρεσίες και καλύτε-

ρη πρόσβαση στους ασθενείς μας, αλλά και ταυτόχρο-

να να δημιουργούμε ασφαλείς συνθήκες λειτουργίας

των εργαζομένων στον εργασιακό τους χώρο.

Επιπλέον, στο νοσοκομείο έχουμε δώσει ιδιαίτερη

βαρύτητα στο κομμάτι των κλινικών μελετών. Θέλο-

ντας να προσελκύσουμε περισσότερες κλινικές μελέ-

τες, έχουμε δημιουργήσει αυτόνομο γραφείο διαχείρι-

σης κλινικών μελετών και εκπαιδεύουμε το προσωπικό

μας, ώστε να μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματι-

κοί στη διαχείρισή τους, αλλά και για να κατευθύνουμε

τους ασθενείς μας σωστά, ώστε να έχουν τις καλύτε-

ρες δυνατές επιλογές.

— Πώς πρέπει να είναι κατά τη γνώμη σας και την

εμπειρία που έχετε αποκομίσει τόσα χρόνια το νέο

ΕΣΥ;

ΌΛΓΑ ΜΠΑΛΑΌΎΡΑ

Ο εκσυγχρονισμός του ΕΣΥ είναι μία πολύπλοκη και σίγουρα όχι μονόπλευρη διαδικασία, με την έννοια ότι για την οικοδόμηση ενός νέου συστήματος θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές του χώρου. Θα πω το κοινότοπο, αλλά ταυτόχρονα και τόσο σοβαρό, ότι θα πρέπει να δουλέψουμε ώστε να οικοδομήσουμε ένα σύστημα υγείας ασθενοκεντρικό. Θα πρέπει όλοι μας, αλλά και οι ενέργειές όλων μας να γυρίζουν γύρω από τις ανάγκες του ασθενούς.

Ωστόσο θα ήθελα περισσότερο να αναφερθώ, λόγω και της ιδιότητάς μου, στην οικοδόμηση μιας εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του καρκίνου στη χώρα μας, εναρμονισμένη με την ευρωπαϊκή στρατηγική κατά του καρκίνου. Επιγραμματικά θα αναφέρω ότι θα πρέπει πρωταρχικώς να επενδύσουμε, έτσι ώστε να γίνουν τα νοσοκομεία μας ελκυστικότερα για την υλοποίηση κλινικών μελετών, προκειμένου να αποκτήσουμε και γνώση, αλλά και για να προσφέρουμε πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες στους ασθενείς μας.

Είναι καίριο να προχωρήσει η υλοποίηση του εθνικού αρχείου νεοπλασιών, προκειμένου να έχουμε όλα τα δεδομένα των ογκολογικών ασθενών στη χώρα μας, αλλά και για να γνωρίζουμε την επιδημιολογία της νόσου, προκειμένου να ακολουθούμε συγκεκριμένες πολιτικές αντιμετώπισής της.

Η πρόληψη είναι άλλο ένα σημαντικό κομμάτι. Προγράμματα όπως το «Φώφη Γεννηματά» θα πρέπει να επεκταθούν και θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση των ασθενών για να είναι ευαισθητοποιημένοι και να κάνουν όλες τις προληπτικές εξετάσεις τους εγκαίρως. Ο καρκίνος αντιμετωπίζεται! ■

H Όλγα Μπαλαούρα είναι διοικητής (CEO) και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας». Έχει εξειδίκευση στις Υπηρεσίες Υγείας και διαθέτει προϋπηρεσία στο Μετασχηματισμό Νοσοκομείων και Μονάδων Φροντίδας Υγείας. Η Όλγα Μπαλαούρα έχει ορισθεί επίσης από τον υπουργό Υγείας ως εκπρόσωπος της χώρας για τα Comprehensive Cancer Centers (CCC) σε υπερεθνικούς ή διεθνείς οργανισμούς και συλλογικούς φορείς. Διαθέτει περισσότερα από 15 έτη εμπειρίας στον τομέα της Δημόσιας Υγείας. Στο παρελθόν (2010-2014) διετέλεσε διοικητής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου στο ΓΝΝΙ «Κωνσταντοπούλειο». Από το 2014 ασκεί συστηματική συμβουλευτική σε θέματα που αφορούν το Μετασχηματισμό του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Εργάστηκε ως ειδικός σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού

Υγείας (WHO) και της εταιρείας Giz (Deutsche Gesellschaft fur Internationale Zusammenarbeit GmbH) σχετικά με το Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης και Υποστήριξης του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Ελλάδας. Η Όλγα

Μπαλαούρα διαθέτει δύο τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών. Ο πρώτος τίτλος μεταπτυχιακού αφορά στην

Εθνική και Ευρωπαϊκή Διοίκηση από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και ο δεύτερος τίτλος αφορά στα Οικονομικά της Υγείας, Πολιτική και Διοίκηση από το London School of Economics (LSE) με υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση.

PHRMA INNOVATION FORUM GREECE

ΠΑΘ Η ΣΕΙΣ!

Γράφει η ΜΑΡΙΑΝΤΖΕΛΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ, γενική διευθύντρια, PhRMA Innovation Forum (PIF) Greece.

ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑ Ι Α ΔΕΚΑΕΤ Ι Α η εξέλιξη της βιολογίας

και της ιατρικής επιστήμης έχει σημειώσει σημαντικότατες ανακαλύψεις και αποτελεί περίοδο-ορόσημο

για τα επιτεύγματα της φαρμακευτικής καινοτομίας. Η

ανακάλυψη της τεχνικής Crispr και των εμβολίων κατά

της Covid-19 αποτελούν δύο γνωστότατα παραδείγματα καινοτομιών των τελευταίων ετών που άλλαξαν τη ζωή μας. Η τεχνολογία mRNA έχει επίσης αναδειχθεί

σημαντικά με εφαρμογές στην ανοσοθεραπεία και την καταπολέμηση του καρκίνου. Στο πρόσφατο ετήσιο συ-

Η φαρμακευτική καινοτομία

αυξάνει τη διάρκεια και την

ποιότητα ζωής στις ΧΡ Ο ΝΙΕΣ

νέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) οι επιστήμονες έκαναν λόγο για θεραπείες

που θα αλλάξουν τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι

ασθενείς με καρκίνο. Άλλες πρόσφατες ανακαλύψεις

που αναμένεται να αλλάξουν το μέλλον της ιατρικής

αφορούν σε φάρμακα κατά της παχυσαρκίας και εμ-

βόλια για μολυσματικές ασθένειες.

Οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι για το μέλλον και

είναι βέβαιοι για επαναστατικές ανακαλύψεις στα επό-

μενα χρόνια. Η ανάπτυξη εμβολίων για τον κορονοϊό

κατέδειξε την αξιοπιστία και την ταχύτητα της ερευνητικής καινοτομίας, ανοίγοντας το δρόμο για περαιτέρω εφαρμογές σε διάφορες ασθένειες. Παρά τις

προκλήσεις, οι επιστημονικές ανακαλύψεις συνεχίζουν

να προωθούνται και να ενθαρρύνουν την ελπίδα για

μελλοντική πρόοδο στον τομέα της Υγείας.

Αυτή η «κοσμογονία» μπορεί να θυμίζει περισσότερο επιστημονική φαντασία παρά ρεαλιστική ερευνητική προοπτική. Ακριβώς έτσι όμως έμοιαζαν πριν από μερικές δεκαετίες και οι ερευνητικές προσπάθειες για τα φάρμακα κατά του HIV και της ηπατίτιδας.

Η καινοτομία, όμως, έχει πολλές ευεργετικές προεκτάσεις. Συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση και τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, επιτυγχάνοντας μείωση της θνησιμότητας, μείωση της ανάγκης νοσοκομειακής περίθαλψης, αλλά και στην αντιμετώπιση χρόνιων παθήσεων, που αποτελούν κύρια πηγή κόστους για τα υγειονομικά συστήματα σε παγκόσμια κλίμακα. Άλλες πτυχές του απόλυτα θετικού αποτυπώματος της καινοτομίας μπορεί να αναζητήσει

κανείς σε πεδία όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας ή τα πολλαπλά οφέλη από τη διεξαγωγή κλινικών μελετών.

Το ερώτημα που προκύπτει συνεπώς δεν αφορά

την αξία της καινοτομίας, αλλά το πώς θα μπορέσουμε

σαν χώρα να επωφεληθούμε από όλα όσα μπορεί αποδεδειγμένα να προσφέρει η φαρμακευτική καινοτομία. Και τούτο διότι δυστυχώς στη χώρα μας οι καινοτόμες θεραπείες δεν τυγχάνουν της αντιμετώπισης που θα έπρεπε. Η ρίζα αυτού του προβλήματος σχετίζεται με τη διαρκή υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής περίθαλψης, αλλά και με θεσμικές δυσλειτουργίες που τελικά δυσκολεύουν, καθυστερούν ή ακόμα και αποτρέπουν την εισαγωγή της καινοτομίας στο σύστημα. Το βαρύτερο τίμημα αυτής της κατάστασης το πληρώνουν οι ασθενείς, των οποίων η πρόσβαση σε θεραπείες και φάρμακα που έχουν ανάγκη εμποδίζεται. Σκεφτείτε για παράδειγμα πως από τα 90 νέα προϊόντα και ενδείξεις που εγκρίθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ 2018 και 2020 μόλις 38 είναι πλήρως διαθέσιμα σήμερα στην ελληνική αγορά, γεγονός που προφανώς έχει άμεση επίπτωση στην υγεία των ασθενών.

Η λύση θα πρέπει να είναι ολιστική και προϋποθέτει τη συνολική αλλαγή της ελληνικής Πολιτείας ως προς την προσέγγισή της στις πολιτικές υγείας. Η νέα προσέγγιση θα πρέπει να απομακρυνθεί από την αντιμετώπιση της φαρμακευτικής καινοτομίας ως ενός παράγοντα κόστους και να την αντιμετωπίσει ως φορέα υψηλής αξίας για το υγειονομικό σύστημα. Η καινοτομία οφείλει να αναγνωριστεί ως βασικός παράγοντας ανάπτυξης, οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας, που παράγει προστιθέμενη αξία για τους ασθενείς. Ασφαλώς, τελικό ζητούμενο είναι ένα υγειονομικό σύστημα, μέσω του οποίου οι ασθενείς που ζουν στην Ελλάδα θα έχουν ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε καινοτόμες υπηρεσίες και θεραπευτικές λύσεις.

Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, άμεση προτεραιότη-

τα για τη νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας θα πρέπει

να αποτελέσουν η χρηματοδότηση, η προώθηση των

διαρθρωτικών αλλαγών και η αναδιάρθρωση των κινήτρων για την επένδυση σε έρευνα και ανάπτυξη.

Η δημόσια χρηματοδότηση των φαρμακευτικών

δαπανών καλύπτει λιγότερο από το 50% του πραγματικού κόστους, κι έτσι το κόστος μετακυλίεται στη βιομηχανία μέσω μη βιώσιμων υποχρεωτικών επιστροφών, ενώ οι ασθενείς εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβα-

ση στις πιο σύγχρονες καινοτόμες θεραπείες.

Στο επίπεδο των θεσμικών μεταρρυθμίσεων οι αλ-

λαγές θα πρέπει να εστιάσουν κατά κύριο λόγο στην πρόοδο της ψηφιοποίησης του συστήματος, στον εξορθολογισμό της δαπάνης και την καθιέρωση ενός περιβάλλοντος που θα διέπεται από τις αρχές της διαφάνειας, της εμπιστοσύνης και της προβλεψιμότητας.

Είναι ιδιαίτερα σημαντική επίσης η δημιουργία κινήτρων για επενδύσεις και την προώθηση υγιών συνεργασιών μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Τα κίνητρα για επενδύσεις θα πρέπει να συνδέονται

τόσο με τη θέσπιση ανώτατων ορίων για τις υποχρεωτικές επιστροφές όσο και με την εισαγωγή βέλτιστων πρακτικών και εργαλείων που θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την υποστήριξη του επενδυτικού και αναπτυξιακού δυναμικού που υπάρχει.

Το PhARMA Innovation Forum Greece (PIF), ως θεσμικός εκπρόσωπος της καινοτόμου φαρμακοβιομηχανίας, έχει θέσει όλα τα παραπάνω ζητήματα έγκαιρα και επανειλημμένα υπόψη τόσο των αρμόδιων πολιτειακών αρχών όσο και όλων των εμπλεκόμενων φο-

ΜΑΡΙ Α ΝΤΖΕΛΑ Ό ΙΚΌ Ν Ό Μ Ό Π ΌΎΛΌΎ

ρέων.

Παράλληλα, έχουμε και μια πολύ συγκεκριμένη δέσμη προτάσεων που θεωρούμε πως μπορούν συνδυαστικά όχι μόνο να προσφέρουν λύσεις, αλλά και να πάνε το υγειονομικό μας σύστημα ένα βήμα πιο μπροστά. Πρόσφατα ετοιμάσαμε ένα σχέδιο συνεργασίας μεταξύ κυβέρνησης και βιομηχανίας με τη μορφή ενός «Οδικού χάρτη» για τη βιώσιμη και αποτελεσματική φαρμακευτική περίθαλψη στην Ελλάδα.

Στόχος είναι η πρότασή μας να αποτελέσει τη βάση για έναν στρατηγικό διάλογο μεταξύ Πολιτείας, βιομηχανίας και όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Για το λόγο αυτόν έχουμε συμπεριλάβει αναλυτικές, ρεαλιστικές και τεκμηριωμένες προτάσεις, για την επίτευξη στόχων, μεταξύ των οποίων είναι η διασφάλιση ενός απλού, διαφανούς και προβλέψιμου πλαισίου τιμολόγησης, η ανάπτυξη ενός αποδοτικού, σταθερού και μη πολύπλοκου συστήματος αποζημίωσης, αλλά και η δημιουργία ασθενοκεντρικών και δίκαιων διαδικασιών HTA και Διαπραγμάτευσης παράλληλα με την αξιοποίηση Μεγάλων Δεδομένων, RWE & υποδομών Ψηφιακής Υγείας.

Σε αυτούς τους πρώτους μήνες της νέας ηγεσίας του υπουργείου Υγείας θεωρούμε πως είναι ιδιαίτερα

σημαντικό να ανοίξει εκ νέου ο διάλογος για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και να οριστούν οι προτεραιότητες. Σαν φορέας προσανατολισμένος στο διάλογο και τη συνεργασία είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε εποικοδομητικά, έχοντας πάντοτε σαν γνώμονα την ευρύτερη και ταχύτερη δυνατή πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία και την ποιοτική αναβάθμιση του συστήματος υγείας της χώρας μας. ■

Η Μαριάντζελα Οικονομοπούλου είναι πτυχιούχος Βιολογίας και κάτοχος διδακτορικού Βιοχημείας & Μο-

ριακής Βιολογίας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατέχει επίσης μεταπτυχιακό

τίτλο MBA από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Διαθέτει 15ετή εμπειρία στη φαρμακευτική βιομηχανία

και στη βιομηχανία των ιατροτεχνολογικών προϊόντων, όπου έχει εργαστεί σε διάφορες θέσεις ξεκινώντας

από τον τομέα των Ρυθμιστικών Υποθέσεων, ενώ στη συνέχεια εξελίχθηκε στο χώρο του Market Access και Governmental Affairs.

Την τελευταία πενταετία εργάστηκε στην αμερικανική εταιρεία Medtronic όπου κατείχε τη θέση Market Access και Governmental Affairs Head της Medtronic Hellas. Υπήρξε ενεργό μέλος του ΣΕΙΒ και της Επιτροπής Φαρμακευτικών & Ιατρικών Συσκευών του AmCham, υποστηρίζοντας την καινοτομία, την ανάπτυξη και την αξία και συμβάλλοντας αποτελεσματικά στο μετασχηματισμό του ελληνικού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.

Στον τρέχοντα ρόλο της η κ. Οικονομοπούλου ως External Affairs Manager του PhRMA Innovation Forum Ελλάδας εστιάζει στην προώθηση της αποστολής, του οράματος και των στρατηγικών προτεραιοτήτων του PIF και της καινοτόμου φαρμακευτικής βιομηχανίας. Είναι υπεύθυνη για τη διασύνδεση του συνδέσμου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και για την επικοινωνία και διαχείριση των έργων του PIF.

|

Γράφει η ΓΙΟΥΛΗ Α. ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, MD, PhD, παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

οστεοαρθρίτιδας, οσφυαλγίας, υπογονιμότητας, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, λιπώδους διήθησης του ήπατος κ.ά., επιβαρύνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής τους. Η παχυσαρκία συνδέεται, επίσης, αιτιολογικά με 13 διαφορετικούς τύπους κακοήθειας.

Τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία έχουν συχνά γενετική προδιάθεση για τη νόσο αυτή κι έτσι μάχονται σε όλη τους τη ζωή για την επίτευξη ενός δύσκολου στόχου. Η παχυσαρκία ως νόσημα δεν είναι θέμα επιλογής ή έλλειψη πειθαρχίας. Αντίθετα, πλειάδα μελετών έχει δείξει ότι τα άτομα αυτά έχουν διαφορετική αίσθηση της πείνας και του κορεσμού.

Στη βάση αυτή, το πρώτο βήμα στη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι η δίαιτα και η άσκηση με την ουσιαστική συμβολή των ειδικών διατροφολόγων και γυμναστών. Δεν υπάρχει επιτυχής διαχείριση που να μην περιλαμβάνει αυτούς τους δύο ακρογωνιαίους λίθους, καθώς το αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο είναι απαραίτητο για την απώλεια σωματικού βάρους. Αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο μπορούμε να επιτύχουμε όταν δαπανάμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που προσλαμβάνουμε μέσω του φαγητού.

ΟΛΟ Ε ΝΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕ Ι Α έρχονται να υποστηρίξουν ότι η παχυσαρκία είναι νόσος. Ο επιπολασμός της έχει αυξηθεί, αποτελώντας μια σύγχρονη πανδημία. Στην Ευρώπη το 59% του πληθυσμού ζει με

παχυσαρκία ή είναι υπέρβαρο. Στην Ελλάδα 32,1% των ενηλίκων ζει με παχυσαρκία και 37,6% είναι υπέρβαρο.

Με άλλα λόγια, συνολικά σχεδόν 7 στους 10 Έλληνες ζουν με υψηλότερο από το υγιές βάρος.

Η παχυσαρκία δεν συνοδεύεται μόνο από αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης των γνωστών μεταβολικών νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης υπνικής άπνοιας,

Η χρήση της φαρμακευτικής αγωγής, πάντα με τη σύσταση του ιατρού, συνεπικουρεί στη δίαιτα και την άσκηση, καθώς επιδρά μειώνοντας την πείνα και αυξάνοντας τον κορεσμό. Η φαρμακευτική αγωγή συστήνεται σε άτομα που έχουν κάνει πολλαπλές προσπάθειες απώλειας βάρος χωρίς να έχουν πετύχει τον επιθυμητό στόχο, έχουν αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος ή/ και τις συννοσηρότητες εκείνες που τους καθιστούν σε αυξημένο κίνδυνο. Σε αυτήν την περίπτωση, η φαρμακευτική αγωγή είναι ωφέλιμη και μπορεί έπειτα από σύσταση ιατρού και παράλληλα με δίαιτα και άσκηση να βοηθήσει στην επίτευξη του επιθυμητού στόχου.

Η μεταβολική χειρουργική μπορεί να επιτύχει αποτελεσματική και μονιμότερη απώλεια βάρους στα άτομα που πληρούν τις συγκεκριμένες ενδείξεις και έχουν αποδεκτό χειρουργικό κίνδυνο.

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α είναι νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί!

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας χρειάζεται μακροχρόνιο σχεδιασμό. Για

να επιτύχει ένας ασθενής το στόχο του απαιτείται η ενεργή συμμετοχή του ίδιου, αλλά και πολλών άλλων.

Σύμμαχοι στην προσπάθειά του οφείλουν να είναι τόσο ο θεράπων ιατρός, ο διατροφολόγος και ο γυμναστής, ενώ στην όλη διαδικασία ιδανικά θα μπορούσε να συμμετέχει και το οικογενειακό περιβάλλον του ατόμου. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, μπορεί κανείς να εκμεταλλευτεί τον ελεύθερο χρόνο των διακοπών για να αυξήσει την ενεργειακή δαπάνη

μέσω της άσκησης, αποφεύγοντας τις ώρες και ημέρες με τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες ή γυμνα-

ΓΙ ΌΎΛΗ Α. ΑΡΓ Ύ ΡΑΚΌ Π ΌΎΛΌΎ

ζόμενοι σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους. Μία καλή ιδέα αποτελούν η κολύμβηση και η βάδιση στην

άμμο. Είναι σημαντική η επαρκής ενυδάτωση πριν και μετά την άσκηση, καθώς το καλοκαίρι αυξάνεται η εφίδρωση.

Όσον αφορά στη διατροφή, η μεγάλη ποικιλία των καλοκαιρινών φρούτων και λαχανικών, αλλά και η ευκολότερη πρόσβαση σε πρωτεΐνικές τροφές -όπως το ψάρι- διευκολύνει την εγκατάσταση υγιών συνηθειών. Ωστόσο, είναι καλό να μην ξεχνάμε ότι η αυξημένη πρόσληψη φρούτων ή/και των χυμών τους είναι και αυτή πηγή σακχάρων, αλλά και θερμίδων και ως εκ τούτου πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή. ■

Η Δρ Γιούλη Α. Αργυρακοπούλου είναι ειδική παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Μονάδας

Παχυσαρκίας & Ιατρείου Διαβητικών Εγκύων, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Το 2003 αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών με γενικό βαθμό «Λίαν Καλώς».

Από τον Δεκέμβριο 2004 υπήρξε επιστημονική συνεργάτις στο Διαβητολογικό Εργαστήριο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό), όπου και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή, υπό την επίβλεψη του καθηγητού Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικολάου Κατσιλάμπρου, με θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη και με γενικό βαθμό «Άριστα». Στο πλαίσιο της θητείας της στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάστηκε στο Διαβητολογικό Ιατρείο και στο Ιατρείο Παχυσαρκίας της Κλινικής, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε σημαντικό αριθμό ερευνητικών μελετών του Διαβητολογικού Κέντρου αλλά και σε διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες. Στην ανωτέρω κλινική έλαβε και την ειδικότητα της Παθολογίας.

Το έτος 2007 με υποτροφία από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) εκπαιδεύτηκε στο Centre for Diabetes and Metabolic Medicine του Barts and the London, Queen Mary’s School of Medicine and Dentistry στο Λονδίνο. Από τον Ιανουάριο του 2013 έως και σήμερα εργάζεται ως ειδική παθολόγος στη Β’ Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει εργασίες σε

ελληνικά και διεθνή περιοδικά και έχει συμμετάσχει με πολλαπλές ανακοινώσεις και διαλέξεις σε συνέδρια Παθολογίας και Διαβήτη.

Ι ΟΥ!

Η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως!

ΜΕ ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ ΕΚΔΗΛ Ω ΝΕΤΑΙ ΤΟ Ε ΜΦΡΑΓΜΑ;

Τα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται το έμφραγμα δεν είναι κοινά σε όλους. Τα κυριότερα είναι:

Γράφει ο ΣΤ Ε ΛΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ Ι ΔΗΣ, καρδιολόγος, διευθυντής

Β′ Καρδιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.

ΤΟ Ε ΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔ Ι ΟΥ ή διαφορετικά η

καρδιακή προσβολή αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου

σε παγκόσμιο επίπεδο. Το έμφραγμα προκαλείται όταν

οι περιοχές της καρδιάς δεν αιματώνονται σωστά, δεν

λαμβάνουν δηλαδή όσο αίμα απαιτείται προκειμένου να

διεξάγεται ομαλά η λειτουργία της. Αυτό συμβαίνει γιατί

οι στεφανιαίες αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά

αποφράσσονται λόγω ρήξης της αθηρωματικής πλάκας

και τη δημιουργία θρόμβου.

Π ΟΤΕ ΠΡΟΚΑΛΕ Ι ΤΑΙ ΤΟ Ε ΜΦΡΑΓΜΑ;

Το έμφραγμα προκαλείται λόγω ισχαιμίας, δηλαδή λόγω μειωμένης ή πλήρους διακοπής αιμάτωσης σε συγκεκριμένο σημείο της καρδιάς. Όταν η ισχαιμία διατηρηθεί για διάστημα το οποίο ξεπερνά τις δυνατότητες των μυοκαρδιακών κυττάρων να διατηρήσουν

την ομοιόστασή τους, προκύπτουν σοβαρές βλάβες και νέκρωση στο συγκεκριμένο τμήμα της.

• αίσθηση σφιξίματος στο θώρακα • πόνος στο θώρακα, ο οποίος αντανακλάται στη γνάθο, στο λαιμό, στον ώμο και στην πλάτη • πόνος ή μούδιασμα στο αριστερό χέρι ή δεξιό χέρι ή και στα δύο • πόνος στην περιοχή της άνω κοιλίας • δυσκολία στην αναπνοή • ναυτία - εμετός • έντονη εφίδρωση • χλωμή όψη • κόπωση

Η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλει από ασθενή σε ασθενή. Κάποιοι ίσως βιώνουν εντονότερα τον πόνο και τα υπόλοιπα συμπτώματα και κάποιοι ηπιότερα, σχεδόν ανεπαίσθητα (ιδίως αυτοί που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

ΠΟΙΟΙ Ε Ι ΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΥΞ Α ΝΟΥΝ ΤΟΝ Κ Ι ΝΔΥΝΟ ΕΜΦΑ ΝΙΣ Η Σ ΤΟΥ; Οι παράγοντες που προκαλούν στεφανιαία νόσο είναι πιθανό να προκαλέσουν και έμφραγμα. Αυτοί είναι οι εξής:

• η υψηλή χοληστερόλη • το κάπνισμα • ο σακχαρώδης διαβήτης • η υψηλή αρτηριακή πίεση • το οικογενειακό ιστορικό • η παχυσαρκία • η έλλειψη άσκησης

• η χρήση μεθαμφεταμίνης ή κοκαϊνης

ΠΩΣ Γ Ι ΝΕΤΑΙ Η ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ;

Η διάγνωση γίνεται λόγω της κλινικής εικόνας που παρουσιάζει ο ασθενής. Με τη βοήθεια του ηλεκτροκαρδιογραφήματος και των υπερήχων καρδιάς, ο γιατρός είναι σε θέση να δει τη δραστηριότητα της καρδιάς και να εντοπίσει την περιοχή που έχει υποστεί βλάβη. Παράλληλα γίνεται αιματολογική εξέταση κατά την οποία διαπιστώνεται η αύξηση των μυοκαρδιακών ενζύμων,

Πώς θα προλάβετε το Ε ΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔ

πράγμα που υποδηλώνει τη νέκρωση τμήματος του μυοκαρδίου. Τέλος μέσω του καρδιακού καθετηριασμού

(στεφανιογραφία), όπου με τη βοήθεια των ακτίνων Χ

και της ειδικής σκιαγραφικής ουσίας που εγχύεται, ο

γιατρός μπορεί να εντοπίσει με ακρίβεια τις περιοχές

των στεφανιαίων αγγείων που έχουν υποστεί βλάβη.

ΘΕΡΑΠΕ Ι Α

Η θεραπεία για το έμφραγμα διακρίνεται σε τρία στάδια:

1. Παύση της διαδικασίας πήξης του αίματος.

2. Διάνοιξη της αρτηρίας που έχει υποστεί φραγή.

3. Αντιμετώπιση των ενδεχόμενων επιπλοκών.

Ο χρόνος έχει καθοριστική σημασία για την επιτυχή

θεραπεία του εμφράγματος. Αμέσως μόλις ο ασθενής εμφανίσει κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα

πρέπει να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Η καθυστέρηση

μπορεί να αποβεί μοιραία και να προκαλέσει μη αναστρέψιμη βλάβη ή ακόμη και θάνατο.

ΠΙΘΑΝ Ε Σ ΕΠΙΠΛΟΚ Ε Σ

Οι συνήθεις επιπλοκές είναι οι αρρυθμίες και η βλάβη του μυοκαρδίου. Όσο καθυστερεί να πραγματοποιηθεί η διάνοιξη της αρτηρίας τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να παρουσιαστούν. Ωστόσο ακόμη και μετά

ΣΤ Ε ΛΙ ΌΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ Ι ΔΗΣ

τη διάνοιξη, ο κίνδυνος να παρουσιαστούν επιπλοκές

είναι υπαρκτός κατά τα πρώτα 24ωρα μετά την εμφάνιση του εμφράγματος. Γι’ αυτόν το λόγο ο ασθενής νοσηλεύεται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και παρακολουθείται από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥ Ν ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥ Ν ΟΙ ΠΙΘΑΝ ΟΤΗΤΕΣ ΕΜΦΑ ΝΙΣ Η Σ ΤΟΥ; Υπάρχουν ορισμένες συμπεριφορές που μπορούμε να υιοθετήσουμε προκειμένου να μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης εμφράγματος όπως:

• η διακοπή του καπνίσματος • η καθημερινή σωματική άσκηση • η υγιεινή διατροφή • η απώλεια βάρους Συνοψίζοντας…

Το έμφραγμα προκύπτει όταν η ποσότητα του αίματος που φθάνει στην καρδιά δεν επαρκεί για την εύρυθμη λειτουργία της. Τα συμπτώματα και η οξύτητα του εμφράγματος ποικίλλουν ανά περίπτωση. Εάν κάποιος νιώσει ενοχλήσεις στην καρδιά, έστω και ήπιες, θα πρέπει να προγραμματίσει ραντεβού με τον καρδιολόγο. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αμελήσει τα προειδοποιητικά συμπτώματα, διότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχει ήδη υποστεί ένα ελαφρύ έμφραγμα και να μην το έχει αντιληφθεί. Συνήθως ύστερα από ένα ελαφρύ περιστατικό έπεται ένα σοβαρότερο. ■

Ο Στέλιος Κωνσταντινίδης είναι καρδιολόγος, διευθυντής Β' Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ, αντιπρόεδρος

Επιστημονικού Συμβουλίου Νοσοκομείου Υγεία.

ΕΚΠΑ Ι ΔΕΥΣΗ & ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ Ι Τ Ι ΤΛΟΙ Πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Ελληνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1981. Τίτλος ιατρικής ειδικότητας Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών (1989). Πιστοποίηση εκτέλεσης υπερήχων καρδιάς (υπουργείο Υγείας). Πτυχιούχος μετά από εξετάσεις σε Μετεκπαιδευτικά Σεμινάρια της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας.

ΚΛΙΝΙΚΟ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦ Ε ΡΟΝ Οξέα Στεφανιαία Σύνδρομα, καρδιακή ανεπάρκεια, υπέρταση.

ΔΙΑΚΡ Ι ΣΕΙΣ European Boards of Cardiology. Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου ΔΘΚΑ «Υγεία». Συντονιστής Παθολογικού Τομέα ΔΘΚΑ «Υγεία».

Γράφει ο ΒΛ Α ΣΙΟΣ Ν. ΠΥΡΓΑ ΚΗΣ, MD, PhD, FESC, FACC, καρδιολόγος, διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Κ ΑΘΕ ΚΑΤΑ ΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟ Ι Α υπάρχει διαταραχή

του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού ονομάζεται καρδιακή αρρυθμία. Υπάρχουν διαφόρων ειδών αρρυθμίες.

Ορισμένες από αυτές είναι εντελώς αθώες, κάποιες

ωστόσο μπορεί να είναι πολύ σοβαρές ενδεχομένως

και θανατηφόρες.

Μία από τις συχνότερες και σημαντικότερες μορ-

φές αρρυθμίας είναι η κολπική μαρμαρυγή. Στη χώρα

μας σήμερα υπολογίζουμε ότι υπάρχουν περίπου 4050 χιλιάδες άτομα με κολπική μαρμαρυγή. Πρόκειται

για ένα πρόβλημα του οποίου η συχνότητα εμφάνισης

αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ηλικία.

Παρόλο που δεν υπάρχουν ακριβή επιδημιολογικά

δεδομένα, η συχνότητα της κολπικής μαρμαρυγής σε

άτομα μέχρι την ηλικία των πενήντα ετών εκτιμάται ότι

φτάνει περίπου στο 1% του γενικού πληθυσμού. Από κει

και πέρα, όσο περνούν οι δεκαετίες τόσο αυξάνεται

η συχνότητά της και υπολογίζουμε ότι σε ανθρώπους

άνω των 80 ετών παρατηρείται σε ποσοστό που υπερβαίνει το 10%.

Στο 10-15% των περιπτώσεων επέρχεται χωρίς τη

συνύπαρξη άλλων παθήσεων. Όμως, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, συνδυάζεται με άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, βαλβιδοπάθειες μυοκαρδιοπάθειες

κ.λπ. Συχνά συνυπάρχει με σακχαρώδη διαβήτη και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

ΟΙ ΜΟΡΦ Ε Σ

1. Πρωτοδιαγιγνωσκόμενη ΚΜ.

2. Παροξυσμική ΚΜ. Ανατασσόμενη, στις πλείστες περιπτώσεις, εντός 48 ωρών. Μερικοί παροξυσμοί ΚΜ μπορεί να συνεχισθούν μέχρι και 7 ημέρες.

3. Εμμένουσα ΚΜ. Διαρκεί περισσότερο από 7 ημέρες. Περιλαμβάνονται επεισόδια τα οποία τερματίζονται με καρδιοανάταξη μετά από 7 ημέρες ή περισ-

σότερο.

4. Επί μακρόν εμμένουσα ΚΜ. Συνεχής ΚΜ για περισσότερο από 1 χρόνο

5. Μόνιμη ΚΜ. Συνεχής ΚΜ στην οποία ο ασθενής και ο γιατρός έχουν αποφασίσει να απορρίψουν κάθε προσπάθεια αποκατάστασης φλεβοκομβικού ρυθμού.

ΤΑ Α Ι ΤΙΑ

1. Καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση εντός των κόλπων: Βαλβιδοπάθειες, αρτηριακή υπέρταση, πνευμονική υπέρταση, μυοκαρδιοπάθειες, ενδοκαρδιακοί όγκοι ή θρόμβοι, συγγενείς καρδιοπάθειες, καρδιακή ανεπάρκεια.

2. Στεφανιαία νόσος.

3. Φλεγμονώδης ή Διηθητική νόσος των κόλπων: Μυοκαρδίτις ή περικαρδίτις, αμυλοείδωση.

4. Παθήσεις αναπνευστικού: ΧΑΠ, πνευμονική εμβολή, λοιμώξεις αναπνευστικού, αποφρακτική άπνοια ύπνου.

5. Χρήση αλκοόλ και άλλων ουσιών: Διεγερτικά, αλκοόλ (χρόνια ή οξεία χρήση), καφεΐνη, κοκαΐνη.

6. Ενδοκρινολογικές παθήσεις: Υπερθυρεοειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης.

7. Χειρουργικές Επεμβάσεις: Καρδιάς, θώρακος, οισοφάγου.

8. Ιδιοπαθής: «Οικογενής» ΚΜ, «Lone ΚΜ».

9. Μεγάλη Ηλικία.

10. Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

11. Αναιμία.

12. Παχυσαρκία.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩ ΣΕΙΣ

• Αυξάνει την ολική θνητότητα από 1,5 έως 3,5 φορές.

• Αυξάνει την πιθανότητα αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) και εν γένει εμβολικών επεισοδίων: επειδή η καρδιά δεν δουλεύει με συγχρονισμένο τρόπο, παρέχονται ευκαιρίες μέσα στις καρδιακές κοιλότητες, ιδιαίτερα στον αριστερό κόλπο, να δημιουργηθούν θρόμβοι που κάποια στιγμή μπορεί να αποσπασθούν, να μπουν στη γενική κυκλοφορία και να προκαλέσουν εμβολικό επεισόδιο είτε στον εγκέφαλο, οπότε έχουμε ΑΕΕ, είτε σε κάποια άλλη αρτηρία, π.χ. στο πόδι, οπότε προκαλούν οξεία αρτηριακή απόφραξη.

• Αυξάνει την ανάγκη νοσηλείας στο νοσοκομείο (το 1/3 των ασθενών χρειάζεται να νοσηλευθεί τουλάχιστον μία φορά το χρόνο).

• Επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής των πασχόντων.

• Μακροπρόθεσμα συνδέεται με επιδείνωση της λειτουργικότητας της αριστεράς κοιλίας («ταχυμυοκαρδιοπάθεια»), έκπτωση των νοητικών λειτουργιών

(άνοια) και κατάθλιψη.

Η κλινική εμφάνιση

• Ποικίλλει ευρέως. Πολλοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί.

• Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι αίσθημα παλμών, κόπωση, δύσπνοια, θωρακική δυσφορία ή συγκοπή.

• Στο 20-30% των ασθενών οι οποίοι εισάγονται

στα νοσοκομεία με ΑΕΕ ανευρίσκεται ΚΜ.

• Μερικοί ασθενείς προσέρχονται σε σοβαρή κατάσταση (αιμοδυναμική αστάθεια) και απαιτούν άμεση

ηλεκτρική ανάταξη.

Π ΟΤΕ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡ Ο

Κάθε άτομο που παρουσιάζει τα προαναφερόμενα

συμπτώματα θα πρέπει να επισκεφτεί γιατρό, γιατί

μπορεί η αρρυθμία να αποτελεί εκδήλωση καρδιακής

ή άλλης νόσου. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις πολλών

ασθενών που ανακαλύπτουν τυχαία την αρρυθμία

αυτή, με κλασικό παράδειγμα αυτούς που μετρούν την

πίεσή τους με ένα ηλεκτρονικό πιεσόμετρο και βλέπουν

ανεβασμένους και ανώμαλους σφυγμούς.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ανησυχούν, καταφεύγουν

στον γιατρό να βγάλουν ένα καρδιογράφημα -και καλά κάνουν- και ανακαλύπτουν την κολπική μαρμαρυγή.

Πάντως η κολπική μαρμαρυγή συνήθως δεν είναι σοβαρή και γι’ αυτό οι ασθενείς που την ανακαλύπτουν για πρώτη φορά δεν πρέπει να πανικοβάλλονται. Είναι εξαιρετικά σπάνιες οι περιπτώσεις που η

κολπική μαρμαρυγή προκαλεί έντονα συμπτώματα και

μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Συνήθως τέτοιες είναι

οι περιπτώσεις εκείνες που η κολπική μαρμαρυγή οφείλεται σε σοβαρή οργανική καρδιακή νόσο ή συνδέεται

με σύνδρομο Wolf-Parkinson-White.

Η ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ Το διαγνωστικό πρωτόκολλο που ακολουθείται έχει λεπτομερώς ως ακολούθως:

• Ιστορικό - φυσική εξέταση: Για τον καθορισμό του τύπου της ΚΜ (παροξυσμική, εμμένουσα, επί μακρόν εμμένουσα, μόνιμη), την ανίχνευση των παραγόντων που προδιαθέτουν σε ΚΜ (π.χ. καφεΐνη, αλκοόλ κ.ά.)

και τη διερεύνηση της πιθανότητας ύπαρξης υποκείμενης καρδιακής νόσου.

• Εργαστηριακός έλεγχος: Γενική αίματος, πλήρης βιοχημικός έλεγχος, έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας.

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Όταν πρόκειται για μόνιμη χρόνια κατάσταση, θέτει κατά κανόνα τη διάγνωση («απολύτως» ανόμοια διαστήματα RR, απουσία διακριτών κυμάτων Ρ). Χρησιμεύει επίσης στο να προσδιορισθεί η κοιλιακή ανταπόκριση (καρδιακή συχνότητα), στη διερεύνηση της παρουσίας στοιχείων οργανικής

καρδιοπάθειας και στην παρακολούθηση της δράσης των φαρμάκων (διαστήματα PR, QT κ.λπ.).

• Λειτουργική δοκιμασία (test κόπωσης, σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου, stress echo): Για τη διερεύνηση της παρουσίας ισχαιμίας.

• Υπερηχοκαρδιογράφημα: Για τη διαπίστωση της παρουσίας βαλβιδοπάθειας, την εκτίμηση των κολπικών και κοιλιακών διαστάσεων και της λειτουργικότητας της αριστεράς κοιλίας, τον υπολογισμό της συστολικής πνευμονικής πίεσης και την ανίχνευση θρόμβων. Στον αριστερό κόλπο (επί υποψίας συνίσταται διοισοφάγειο).

• Διοισοφάγειο υπερηχογράφημα: Για τη διαπίστωση της ύπαρξης θρόμβου. Στο ωτίο του αριστερού κόλπου (μεγάλη διακριτική ικανότητα) και τη λεπτομερέστερη μελέτη ασθενών με βαλβιδοπάθειες.

• Holter Ρυθμού: Για να διαγνωσθεί η παροξυσμική ΚΜ και να μελετηθεί το αποτέλεσμα της θεραπείας.

Η ΘΕΡΑΠΕ Ι Α Οι στόχοι της θεραπείας είναι:

1. Ο έλεγχος της καρδιακής συχνότητας.

2. Η αποκατάσταση και διατήρηση του φυσιολογικού (φλεβοκομβικού) ρυθμού.

3. Η πρόληψη AEE (Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου).

A. ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ

Είναι διαφορετικό κάποιος ασθενής με ΚΜ να έχει 160 σφυγμούς/λεπτό, οπότε έχει σοβαρά ενοχλήματα, και αλλιώς να έχει 70 σφυγμούς, οπότε κατά κανόνα είναι ελεύθερος συμπτωμάτων. Επιδιώκουμε καρδιακή συχνότητα <80 σφύξεις/λεπτό.

Για τον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας χρησιμοποιούνται τα κατωτέρω φάρμακα: Β-Αναστολείς, Αποκλειστές των Διαύλων Ασβεστίου, Δακτυλίτιδα.

Β. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

Στους ασθενείς με επαναλαμβανόμενους παροξυσμούς ΚΜ εφαρμόζεται η στρατηγική αποκατάστασης

και διατήρησης του φλεβοκομβικού ρυθμού. Η αποκατάσταση του ρυθμού προκαλεί βελτίωση των συμπτωμάτων, δεν επηρεάζει όμως τη θνητότητα ή την επέλευση ΑΕΕ.

Κύριες ενδείξεις:

• επιμονή των συμπτωμάτων παρά τον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας

• νεώτερης ηλικίας ασθενείς

• «ταχυ-μυοκαρδιοπάθεια»

• πρώτο επεισόδιο ΚΜ ή μετά από οξεία νόσηση.

Για τον έλεγχο του ρυθμού χρησιμοποιούνται:

α. ηλεκτρική ανάταξη

β. αντιαρρυθμικά φάρμακα

γ. κατάλυση (ablation).

Βα. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΝΑΤΑΞΗ

|

Είναι πολύ αποτελεσματική η τεχνική αποκατάστασης του φλεβοκομβικού ρυθμού με τη χρήση απινιδωτή. Διενεργείται σε περιβάλλον με δυνατότητα στενής

παρακολούθησης των ασθενών και ανάνηψης από

καρδιολόγο και αναισθησιολόγο.

Συνδυάζεται με αντιαρρυθμικά φάρμακα, επειδή η πιθανότητα επαναφοράς της ΚΜ είναι υψηλή. Αν η

διάρκεια της ΚΜ είναι μικρότερη των 48 ωρών, μπορεί

να διενεργηθεί άμεσα. Εάν η ΚΜ επιμένει περισσότερο

από 48 ώρες, ο κίνδυνος ΑΕΕ είναι αυξημένος (<1%).

Για να τον μειώσουμε σε αυτούς που πρέπει να

ανατάξουμε άμεσα, διενεργούμε διοισοφάγειο υπερη-

χοκαρδιογράφημα για τον αποκλεισμό της παρουσίας

θρόμβων στον αριστερό κόλπο. Αν ο ασθενής μπορεί

να περιμένει, του χορηγούμε αντιπηκτικά για 3 εβδομάδες και μετά προχωρούμε στην ανάταξη.

Ββ. ΑΝΤΙΑΡΡΥΘΜΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Για την αποκατάσταση ή/και διατήρηση ρυθμού χρησιμοποιούνται αντιαρρυθμικά φάρμακα. Η επιλογή γίνεται με βάση τα ιδιαίτερα φαρμακολογικά χαρακτηριστικά εκάστου, την ύπαρξη ή όχι υποκείμενης

καρδιακής νόσου ή/και άλλων συνοδών παθήσεων.

Βγ. ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΜΕ ΚΑΘΕΤΗΡΑ (Ablation)

Εστίες πυροδότησης στις πνευμονικές φλέβες εισάγουν κρίσεις ΚΜ. «Απομονώνοντας» τις πνευμονικές φλέβες, είτε μέσω θέρμανσης του ιστού με τη χρήση «Ραδιοσυχνότητας» (Radiofrequency ablation) είτε μέσω ψύξης (Cryoballoon ablation), μπορούμε να προλάβουμε τη δημιουργία παροξυσμών ΚΜ.

Η επέμβαση γίνεται με ειδικούς καθετήρες, με καθοδήγηση συστήματος χαρτογράφησης. Το ablation της ΚΜ είναι πιο αποτελεσματικό από τη φαρμακευτική αγωγή στη διατήρηση του ΦΡ.

Η πιθανότητα σοβαρής επιπλοκής είναι μικρή (23%), ενώ η θνητότητα ελάχιστη (0,1%).

Ενδείκνυται κυρίως σε ασθενείς με συμπτωματική παροξυσμική ή (δευτερευόντως) συμπτωματική εμμένουσα ΚΜ, ανθεκτική στα αντιαρρυθμικά φάρμακα.

Με το ablation έχουμε σημαντική μείωση της συχνότητας των κρίσεων ΚΜ (80% των ασθενών παραμένει σε φλεβοκομβικό ρυθμό, χωρίς επανάληψη επεισοδίων την 5ετία). Παραμένει άγνωστο κατά πόσον επηρεάζονται η ολική θνητότητα, το ΑΕΕ και η καρδιακή ανεπάρκεια.

Η ΠΡ ΟΛΗΨΗ

• Οι ασθενείς με ΚΜ, ιδιαιτέρως οι μεγαλύτερης ηλικίας, διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο (5-12%/έτος) να υποστούν «καρδιοεμβολικό» ΑΕΕ. Ο κίνδυνος είναι ο

ίδιος στην παροξυσμική όσο και στη μόνιμη.

• Τα ΑΕΕ στους ασθενείς με ΚΜ είναι μεγάλης

έκτασης και έχουν αυξημένη θνητότητα ( ≈ 50%/ έτος), διότι οι θρόμβοι που τα προκαλούν είναι μεγάλοι.

• Ο προσδιορισμός του κινδύνου ΑΕΕ και η πρόληψή του αποτελούν θέμα κεφαλαιώδους σημασίας στους ασθενείς με ΚΜ.

• Τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα που εχορηγούντο στο παρελθόν δεν ενδείκνυνται πλέον.

• Σήμερα, για την πρόληψη ΑΕΕ στην ΚΜ χρησιμοποιούνται αντιπηκτικά φάρμακα.

• Το όφελος από τη μείωση του κινδύνου ΑΕΕ πρέπει να συγκρίνεται με τον κίνδυνο αιμορραγίας.

• Προκειμένου να καθορισθεί η ανάγκη χορήγησης ή όχι αντιπηκτικής αγωγής σε κάθε ασθενή έχουν αναπτυχθεί βαθμολογημένα σχήματα υπολογισμού του

κινδύνου εμφάνισης AEE.

• Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (2020), ένδειξη χορήγησης από του στόματος αντιπηκτικών

ΒΛ Α ΣΙ ΌΣ Ν. Π Ύ ΡΓΑ ΚΗΣ

έχουν ασθενείς με CHA2DS2-VASc score: ≥ 2 οι άνδρες

και ≥ 3 οι γυναίκες (απόλυτη ένδειξη) ≥ 1 οι άνδρες και

≥ 2 οι γυναίκες (σχετική ένδειξη).

Σήμερα τα νεότερα αντιπηκτικά αποτελούν την πρώτη μας επιλογή σε μη βαλβιδική ΚΜ.

ΧΡ Η ΣΙΜΕΣ ΑΛΛΑΓ Ε Σ ΣΤΟΝ ΤΡ Ο ΠΟ ΖΩ Η Σ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΚΜ

• Διακοπή καπνίσματος.

• Περιορισμός ή διακοπή αλκοόλ.

• Περιορισμός της κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών τύπου κόλα.

• Παχύσαρκοι ή υπέρβαροι: μείωση σωματικού βάρους ≥10%, BMI στόχος <27 Kgr/m2.

• Γλυκαιμία: μείωση γλυκοζυλιωμένης Hb ≥10%, HbA1c στόχος <6,5%.

• Υπέρταση: βέλτιστη ρύθμιση της ΑΠ (ΑΠ στόχος ≤130/80 mmHg).

• Φυσική άσκηση: 30 λεπτά μέτριας σωματικής άσκησης τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Αποφυγή πολύ έντονης άσκησης (μπορεί να πυροδοτήσει παροξυσμό ΚΜ).

• Αποφρακτική άπνοια - ύπνου: κατάλληλη αντιμετώπιση (μάσκα C-PAP). ■

Ο Βλάσιος Ν. Πυργάκης MD, PhD, FESC, FACC, είναι καρδιολόγος, διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Γεννήθηκε στη Νεράντζα Κορινθίας. Αποφοίτησε το 1978 από την Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύτηκε στην Καρδιολογία στη Θεραπευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»).

• Τίτλος ειδικότητας της Καρδιολογίας το 1984.

• Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1987.

• Από το 1984 έως τέλος 1985 επιμελητής της Καρδιολογικής Κλινικής του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Κορίνθου.

• Από το 1986 έως το 1988 μετεκπαιδεύτηκε στο Νοσοκομείο NATIONAL HEART και το CARDIOTHORACIC INSTITUTE του Πανεπιστημίου του Λονδίνου σε όλες τις σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές της Καρδιολογίας.

• Από το 1992 μέχρι το 2009 ήταν συντονιστής διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Κορίνθου.

• Από το 2009 μέχρι τον Σεπτέμβριο τού 2020 ήταν συντονιστής διευθυντής του Καρδιολογικού Τμήματος του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών «Γ. Γεννηματάς». Fellow of the European Society of Cardiology το 2003. Fellow of the American College of Cardiology το 2008.

• Έχει διατελέσει πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κορινθίας (1993-2009), πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (2009-2010), πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής και διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας του Γ.Ν. Κορίνθου, αντιπρόεδρος του ΠΕΣΥΠ Πελοποννήσου, πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΓΝΑ «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ», αντιπρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και από το 2019 είναι αντιπρόεδρος τού Ανωτάτου Πειθαρχικού Συμβουλίου Ιατρών του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου.

Συνταξιοδοτήθηκε από το ΕΣΥ τον Σεπτέμβριο του 2020 και δραστηριοποιείται στον ιδιωτικό τομέα.

ΩΣ ΤΟ ΠΡ Ω ΤΟ Κ Ε ΝΤΡΟ Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων και Κληρονομικών Καρδιολογικών Παθήσεων στην Ελλάδα αναγνωρίστηκε με σχετικό ΦΕΚ η Μονάδα Κληρονομικών Παθήσεων της Καρδιάς του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου. Το σκεπτικό της απόφασης

βασίζεται στους εξής άξονες: α. στην παροχή ολοκληρωμένης και υψηλής ποιότητας φροντίδας υγείας σε ασθενείς που πάσχουν από σπάνια και πολύπλοκα

νοσήματα, β. στη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης

των ασθενών σε πολυεπιστημονικές ομάδες επαγγελ-

ματιών υγείας, γ. στην ενίσχυση της συνεργασίας και της δικτύωσης με άλλα Κέντρα Εμπειρογνωμοσύνης

σε εθνικό, ευρωπαϊκό ή και διεθνές επίπεδο και γ. στην

ανάπτυξη της συνεργασίας με συλλόγους ασθενών

που πάσχουν από σπάνια και πολύπλοκα νοσήματα

της καρδιάς.

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο είναι ένα

από τα ελάχιστα Ευρωπαϊκά Κέντρα όπου ασθενείς με κληρονομικά καρδιολογικά νοσήματα και οι συγγενείς

τους αντιμετωπίζονται συνολικά. Αυτό επιτυγχάνεται με την ευρεία καρδιολογική διερεύνηση από εξειδικευμένη Κλινική Μονάδα και τη Γενετική Ανάλυση από το Εργαστήριο Καρδιογενετικής του Ωνάσειου, έως την παραπομπή στα Τμήματα Ηλεκτροφυσιολογίας, Καρδιακής Ανεπάρκειας και Μεταμοσχεύσεων του νοσοκο-

μείου για θεραπευτική αντιμετώπιση. Ήδη, στο Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης έχουν παραπεμφθεί απ’ όλη την Ελλάδα, έχουν διερευνηθεί κλινικά και γενετικά και παρακολουθούνται περισσότεροι από 3.500 ασθενείς και συγγενείς τους. Η παρακολούθηση των περισσοτέρων από αυτούς γίνεται στο πλαίσιο της εθνικής εμβληματικής δράσης για τον «Νεανικό Αιφνίδιο Θάνατο».

Ο επόμενος στόχος για το Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων και Κληρονομικών Καρδιολογικών Παθήσεων είναι να ενταχθεί στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Αναφοράς ERN GUARD-Heart. Όπως δήλωσε ο επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου, αναπληρωτής διευθυντής Άρης Αναστασάκης: «Η αποστολή του ERN GUARD-Heart είναι να διευκολύνει την πρόσβαση στη διάγνωση και θεραπεία σπάνιων παθήσεων και η μετάβαση αυτή να είναι εύκολη».

Ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Ιωάννης Μπολέτης δήλωσε: «Η αναγνώριση της Μονάδας Κληρονομικών Παθήσεων της Καρδιάς του ΩΚΚ ως πρώτο Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης

Σπάνιων και Κληρονομικών Καρδιολογικών Παθήσεων στην Ελλάδα (Center of Excellence) και μάλιστα μέσα σε πλαίσιο ευρωπαϊκών προδιαγραφών είναι μία θετική εξέλιξη για την ελληνική Ιατρική και τη φροντίδα των ασθενών με σχετικά σπάνια νοσήματα». ■

ΩΝ Α ΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ Κ Ε ΝΤΡΟ

Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων

και Κληρονομικών Καρδιολογικών

Παθήσεων!

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙ Ω ΤΗΣ ΠΑΠΑΝΑΓΙ Ω ΤΟΥ, αναπληρωτής καθηγητής Ακτινολογίας

ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Πανεπιστημιακό

Νοσοκομείο, καθηγητής

Νευροακτινολογίας Νοσοκομείου BremenMitte της Βρέμης.

στη φράση «Time is brain» (Ο χρόνος είναι εγκέφαλος).

Με κάθε λεπτό κατά τη διάρκεια ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα χάνονται, οδηγώντας σε δυνητικά μη αναστρέψιμη βλάβη.

Μια μέθοδος που αλλάζει τα δεδομένα στη φροντίδα των εγκεφαλικών επεισοδίων, η ενδοαγγειακή θεραπεία, με τη διενέργεια της μεθόδου της μηχανικής θρομβεκτομής, αποτελεί πλέον την αιχμή του δόρατος

στη θεραπεία των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει τις πιθανότητες σοβαρής αναπηρίας μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί κυρίως

στα βαριά εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία, όταν συμβούν, μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη αναπηρία.

ΑΝΑΓΝΩΡ Ι ΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ:

ΓΝΩΡ Ι ΣΤΕ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ

Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν διακόπτεται η παροχή αίματος στον εγκέφαλο, προκαλώντας ταχύ θάνατο των κυττάρων. Οι κύριοι τύποι εγκεφαλικού επεισοδίου είναι το ισχαιμικό, που προκαλείται

από θρόμβους αίματος που μπλοκάρουν τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, και το αιμορραγικό, που οφείλεται στη ρήξη ενός αιμοφόρου αγγείου του εγκεφάλου.

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων του εγκεφαλικού επεισοδίου και η άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας μπορεί να αποβούν σωτήριες για τη ζωή και να αποτρέψουν σοβαρή μακροχρόνια αναπηρία.

Τα συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου, τα οποία συνήθως εμφανίζονται ξαφνικά, περιλαμβάνουν:

ΟΤΑΝ ΠΡ Ο ΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ του εγκεφαλικού επεισοδίου, κάθε δευτερόλεπτο που περνάει μπορεί να αποτελέσει τη διαφορά μεταξύ της ανάρρωσης και της μόνιμης βλάβης ή ακόμη και του θανάτου. Αυτός ο κρίσιμος επείγων χαρακτήρας αποτυπώνεται

• Χαλάρωση του προσώπου: Η μία πλευρά του προσώπου πέφτει ή αισθάνεται μουδιασμένη. Όταν το άτομο χαμογελά, το χαμόγελό του μπορεί να φαίνεται ανομοιόμορφο.

• Αδυναμία των χεριών: Ξαφνικό μούδιασμα ή αδυ-

ΑΡΕΤΑ Ι ΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο

ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ: Η έγκαιρη

αντιμετώπιση σώζει ζωές και

προλαβαίνει την αναπηρία!

ναμία στο χέρι, ειδικά στη μία πλευρά. Το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να σηκώσει το ένα ή και τα δύο χέρια.

• Δυσκολία στην ομιλία: Η ομιλία μπορεί να είναι συγκεχυμένη ή να ακούγεται παράξενα. Το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να μιλήσει ή να φαίνεται μπερδεμένο.

Ώρα να καλέσετε βοήθεια: Εάν υπάρχει οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, είναι ζωτικής σημασίας να καλέσετε αμέσως τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Σημειώστε την ώρα που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα συμπτώματα.

Η ΕΠΑΝ Α ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΔΟΑΓΓΕΙΑΚ Η Σ ΘΕΡΑΠΕ Ι ΑΣ Η ενδοαγγειακή θεραπεία, με τη μηχανική θρομβεκτο-

εγκέφαλο, και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως σημαντικό ποσοστό των ασθενών, που διαφορετικά θα είχαν καταλήξει σε αναπηρική καρέκλα, με τη θρομβεκτομή μπορεί να επανέλθει και να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Αυτή η θεραπεία έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα αποτελέσματα των ασθενών, εάν πραγματοποιηθεί εντός των πρώτων ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων, υπογραμμίζοντας την κρίσιμη σημασία της φράσης «Ο χρόνος είναι εγκέφαλος».

Η ΣΗΜΑΣ Ι Α Κ Ε ΝΤΡΩΝ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚ Η Σ ΘΕΡΑΠΕ Ι ΑΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔ Ι ΟΥ

Η οξεία φάση είναι σαφώς η πιο κρίσιμη στην έκβαση ενός ασθενούς που υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, δι-

μή είναι μια ελάχιστα επεμβατική πράξη, περιλαμβάνει τη διοχέτευση ενός λεπτού καθετήρα από τη βουβωνι-

κή χώρα στην αποφραγμένη αρτηρία στον εγκέφαλο.

Στη συνέχεια, μια συσκευή αφαιρεί το θρόμβο, αποκαθιστώντας αποτελεσματικά τη ροή του αίματος στον

ότι όσο μικρότερης βαρύτητας είναι τα συμπτώματα μετά το επεισόδιο τόσο πιθανότερο είναι ο ασθενής

να επανέλθει και πάλι στη φυσιολογική του ζωή. Για

το λόγο αυτόν είναι πολύ σημαντικό να μεταφερθεί

άμεσα σε νοσοκομείο και να λάβει την ενδεδειγμέ-

νη θεραπεία. Ένα εξειδικευμένο κέντρο επεμβατικών

θεραπειών ΑΕΕ έχει οργανωθεί ακριβώς σε αυτή τη βάση, ώστε να προσφερθούν στον ασθενή τα μέγιστα

κατά την πρώτη και κρίσιμη φάση του εγκεφαλικού επεισοδίου.

Τα πλεονεκτήματα τα βλέπουμε καθημερινά στο κέντρο μας, το Κέντρο Επεμβατικής Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Αιγινήτειο, Αρεταίειο και του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα».

Εξειδικευμένη διεπιστημονική ομάδα των τριών νοσοκομείων εξετάζει τους ασθενείς με ΑΕΕ, προβαίνει στις απαραίτητες απεικονιστικές εξετάσεις και αποφασίζει άμεσα αν θα χορηγηθεί θρομβολυτικό φάρμακο και αν μπορεί να διενεργηθεί μηχανική διάνοιξη της αρτηρίας και αφαίρεσης του θρόμβου μέσω της επέμβασης

της θρομβεκτομής. Μετά την οξεία φάση, επίσης σημαντικό είναι η νοσηλεία των ασθενών με οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο να γίνεται σε οργανωμένα κέντρα,

τα λεγόμενα stroke unit, και να ακολουθήσουν, εφόσον κριθούν απαραίτητες, θεραπείες αποκατάστασης.

Επίσης στο εξειδικευμένο κέντρο θα διερευνηθούν τα

αίτια που οδήγησαν στο εγκεφαλικό επεισόδιο ώστε

να αποτραπεί ένα επόμενο συμβάν στο μέλλον. Για

παράδειγμα, αν η αιτία του επεισοδίου ήταν η κολπική μαρμαρυγή, ο ασθενής θα λάβει φαρμακευτική

αγωγή, αν η αιτία είναι μια σημαντική στένωση της καρωτίδος, αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί είτε με χειρουργική επέμβαση είτε με αγγειοπλαστική και τοποθέτηση στεντ.

ΕΝΔΟΑΓΓΕΙΑΚ Ε Σ ΘΕΡΑΠΕ Ι ΕΣ ΑΕΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛ Α ΔΑ Ενώ οι ενδοαγγειακές θεραπείες είναι πιο διαδεδομένες σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης, στην Ελλάδα η διαθεσιμότητά τους είναι ανησυχητικά χαμηλή. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας επί του παρόντος αδυνατεί να

καλύψει αυτήν την ανάγκη λόγω πολλών προκλήσεων όπως ο περιορισμένος αριθμός εξειδικευμένων

ιατρών ικανών να πραγματοποιούν θρομβεκτομές, παρά την ενίσχυση των τελευταίων ετών και το σύστημα εναλλαγής εφημερίας των νοσοκομείων. Πρόσθετη

πρόκληση αποτελεί η ανάγκη επείγουσας παρέμβασης:

Περίπου το 20% συμβαίνει κατά τη διάρκεια της νύχτας και περισσότερο από το 50% εκτός των κανονικών ωρών εργασίας. Κατά συνέπεια, πολλοί ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτή τη σωτήρια για τη ζωή θεραπεία εντός του βέλτιστου χρονικού παραθύρου.

ΤΡ Ο ΠΟΙ ΒΕΛΤ Ι ΩΣΗΣ Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί μια συντονισμένη, πολυεπίπεδη προσπάθεια. Πρώτον, η οργάνωση των ενδοαγγειακών θεραπειών στο δημόσιο σύστημα υγείας είναι ζωτικής σημασίας, η οποία θα οδηγήσει σε πιο ολοκληρωμένα κέντρα εγκεφαλικών επεισοδίων και σε αύξηση των εκπαιδευμένων

ιατρών. Δεύτερον, απαιτούνται δράσεις για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου και τη σημασία της άμεσης ιατρικής βοήθειας. Τρίτον, η δημιουργία ενός αποτελεσματικού

δικτύου διαχείρισης ασθενών με εγκεφαλικό επεισόδιο, το συντονισμό της μεταφοράς ασθενών και τη διασφάλιση της εφημεριακής ετοιμότητας. Τέλος, η διεθνής εμπειρία μπορεί να προσφέρει ιδέες για την Ελλάδα, υιοθετώντας μοντέλα αντιμετώπισης από άλλες χώρες που έχουν ενσωματώσει με επιτυχία ενδοαγγειακές υπηρεσίες στην περίθαλψη των εγκεφαλικών επεισοδίων.

Συμπερασματικά, το «Time is brain» είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό σύνθημα - είναι η ζωτική αρχή της διαχείρισης των εγκεφαλικών επεισοδίων. Ενώ η ενδοαγγειακή θεραπεία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προσβασιμότητα σε οργανωμένες δημόσιες υπηρεσίες αντιμετώπισης εγκεφαλικών επεισοδίων. Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες, έχει να κάνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Με εστιασμένες προσπάθειες της Πολιτείας, είναι απολύτως εφικτό να μεταμορφωθεί το τοπίο της περίθαλψης των εγκεφαλικών επεισοδίων προς το καλύτερο. ■

Παπαναγιώτου είναι αναπληρωτής καθηγητής Ακτινολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστήμιου Αθηνών στο Α' Εργαστήριο του Αρεταίειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου και καθηγητής Νευροακτινολογίας του Νοσοκομείου Bremen-Mitte της Βρέμης. Αποτελεί μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του Κέντρου Επεμβατικής Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Αιγινήτειο, Αρεταίειο και του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» και του Κέντρου Εμβολισμών ΚΝΣ του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Είναι επεμβατικός νευροακτινολόγος και θεωρείται ειδικός στις επεμβατικές θεραπείες στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και στα ανευρύσματα εγκεφάλου με πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο.

|

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝ Η Λ Η ΨΗ ΧΑΜΗΛ Η Σ Δ ΟΣΗΣ

ασπιρίνης αυξάνει τον κίνδυνο αναιμίας σε άτομα

ηλικίας 65 ετών και άνω κατά περίπου 20%,

σύμφωνα με μια μελέτη των Εθνικών Ινστιτούτων

Υγείας στις ΗΠΑ, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο

διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Annals of Internal Medicine».

Οι καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της

Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και

Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής ΘεραπευτικήςΑιματολογίας-Ογκολογίας και πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της μελέτης αυτής.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τη μελέτη ASPREE, η οποία ήλεγξε την αποτελεσματικότητα

και ασφάλεια της πρωτογενούς πρόληψης με χρήση ασπιρίνης 100 mg ημερησίως σε πληθυσμό υγιών ηλικιωμένων στις ΗΠΑ και την Αυστραλία, με περίοδο θεραπείας κατά μέσο όρο τα 4,5 έτη.

Στην πρόσφατη ανάλυση της μελέτης εξετάστηκε η

επίδραση της μακροχρόνιας χρήσης χαμηλής δόσης

ασπιρίνης στην εμφάνιση αναιμίας, στις αλλαγές

στη συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης και στα επίπεδα φερριτίνης.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η χαμηλή δόση

ασπιρίνης οδήγησε σε αυξημένα ποσοστά αναιμίας

σε κατά τα άλλα υγιείς ηλικιωμένους ενήλικες, ανεξάρτητα από την παρουσία αιμορραγίας. Ο

κίνδυνος αναιμίας σε άτομα ηλικίας 65 ετών και

άνω αυξήθηκε συγκεκριμένα κατά περίπου 20%. Η

αναιμία στους ηλικιωμένους ενήλικες σχετίζεται με

λειτουργική έκπτωση, αυξημένη κόπωση, αναπηρίες,

καταθλιπτικά συμπτώματα και γνωστικά προβλήματα.

Προηγούμενες αναλύσεις δεδομένων από την

ASPREE κατέδειξαν ότι η καθημερινή χαμηλή δόση

ασπιρίνης δεν μειώνει τον κίνδυνο για άνοια και

γνωστική έκπτωση, ενώ δεν είχε καμία επίδραση και στο προσδόκιμο ζωής.

ΜΕ ΑΦΟΡΜ Η ΤΗΝ ΠΡ ΟΣΦΑΤΗ σύλληψη σπείρας

που διοχέτευε στην ελληνική αγορά σκευάσματα, όπως βοτουλινική τοξίνη, υαλουρονικό οξύ και

μάσκες περιποίησης προσώπου, μη εγκεκριμένα

από τον ΕΟΦ και παράνομα εισηγμένα από τρίτες

χώρες, πουλώντας τα σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, ο Ιωάννης Μπάρκης, πρόεδρος της Ελληνικής

Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας, δήλωσε: «Τα σκευάσματα αυτά, είτε διακινούνται

νόμιμα είτε διακινούνται παράνομα, είτε

είναι νοθευμένα είτε είναι αξιόπιστα, μπορεί

να δημιουργήσουν πολύ σοβαρό πρόβλημα

στη δημόσια υγεία. Αυτό συμβαίνει γιατί

δυστυχώς χρησιμοποιούνται παράνομα από μη γιατρούς, στα διάφορα κέντρα αισθητικής.

Χρησιμοποιούνται επίσης και σε Κέντρα της

μη αναγνωρισμένης ειδικότητας «Αισθητικής

Ιατρικής» από μη ειδικευμένους γιατρούς. Πρέπει

να γίνει απόλυτα σαφές στους συμπολίτες

μας πως οι μόνες αναγνωρισμένες από το

ΚΕΣΥ ειδικότητες, που έχουν στο γνωστικό

τους αντικείμενο τις συγκεκριμένες ιατρικές

πράξεις (υαλουρονικά, μεσοθεραπείες, peelings κ.λπ.), που αφορούν στη βελτίωση των

αισθητικών προβλημάτων του δέρματος, είναι η

Δερματολογία και η Πλαστική Χειρουργική.

Πρέπει να ενημερώσουμε όσους

ενδιαφέρονται να βελτιώσουν την εμφάνισή

τους ότι δεν πρέπει να ξεχνούν τις σοβαρές

ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να

προκύψουν, είτε από εφαρμογή των

συγκεκριμένων πράξεων από μη εξειδικευμένους

γιατρούς είτε από κακή ποιότητα των υλικών.

Οι παρενέργειες αυτές μπορεί να είναι

αποστήματα δέρματος, αλλεργικές αντιδράσεις,

πυοδερματίτιδες, νεκρώσεις του δέρματος, ακόμα και τύφλωση».

Ακόμη και η

χαμηλή δόση

ασπιρίνης αυξάνει

τον κίνδυνο αναιμίας!

Οι χαμηλές

τιμές υπηρεσιών

Αισθητικής πρέπει

να δημιουργούν υποψίες!

Παθήσεις του

και των ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔ

Σ

Γράφει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ, χειρουργός θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών, επ. καθηγητής

Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείων

ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ - ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ - ΜΗΤΕΡΑ

- ΥΓΕΙΑ.

ΟΙ ΠΑΘ Η ΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥ Σ και παραθυρεοειδών είναι οι συχνότερες παθήσεις των ενδοκρινών αδένων. Αρκετές από αυτές αντιμετωπίζονται χειρουργικά (με αφαίρεση θυρεοειδεκτομή ή παραθυρεοειδεκτομή). Τι ισχύει όμως στην περίοδο του καλοκαιριού; Ακολουθούν

κάποιες συχνές σχετικές ερωτήσεις με τις απαντήσεις

τους:

ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ Γ Ι ΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΕΜΒΑ ΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥ Σ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔ Ω Ν ΣΤΗΝ ΠΕΡ Ι ΟΔΟ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ;

Η απάντηση είναι σαφώς καταφατική. Ναι, όλες οι επεμβάσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών μπορεί να γίνουν το καλοκαίρι. Αυτό ισχύει και για τις πλέον εκτεταμένες επεμβάσεις θυρεοειδούς, όπως είναι ο λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου για καρκίνο θυρεοειδούς. Δεν υπάρχει καμία αντένδειξη σχετικά με το θέμα αυτό.

ΕΠΗΡΕ Α ΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝ Ε Σ ΔΙΑΚΟΠ Ε Σ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠ Ε ΜΒΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥ ΣΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔ Ω Ν; Όχι, οι καλοκαιρινές διακοπές δεν επηρεάζονται μετά από μία επέμβαση θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών. Και αυτό γιατί: Η ανάρρωση είναι ταχύτατη. Πρακτικά ο ασθενής επιστρέφει στους συνήθεις ρυθμούς της καθημερινής του ζωής άμεσα, αποφεύγοντας εντούτοις τη βαριά σωματική κόπωση για λίγες (5-7 ημέρες), όπως π.χ. γυμναστήριο κ.λπ.

Ο πόνος είναι ήπιος (ελέγχεται με χαμηλές δόσεις απλών αναλγητικών). H τομή επουλώνεται ταχύτατα.

Ω Ν

και καλοκαιρινές διακοπές!

Μέσα σε 5 ημέρες η τομή της θυρεοειδεκτομής - παραθυρεοειδεκτομής έχει επουλωθεί πλήρως. Η σύγκλειση

της τομής γίνεται πάντα με πλαστική ραφή με ένα λεπτό απορροφήσιμο ράμμα για το βέλτιστο αισθητικό

αποτέλεσμα. Το μπάνιο στη θάλασσα επιτρέπεται μετά

από 5 ημέρες μετά την επέμβαση. Στο διάστημα αυτό

η τομή έχει επουλωθεί.

Η διατροφή είναι ελεύθερη (συμπεριλαμβάνονται

και τα θαλασσινά). Συνιστάται η χρήση αντιηλιακού και

στην τομή, που καλό είναι να προστατεύεται από την

σημαντική χρονική καθυστέρηση. Αναφέρονται στη συνέχεια κάποιες από τις περιπτώσεις αυτές: 1. Ευμεγέθης βρογχοκήλη με πιεστικά φαινόμενα Ο όρος βρογχοκήλη αναφέρεται στην αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς αδένα. Η διόγκωση αυτή μπορεί να είναι αποτέλεσμα της παρουσίας όζων (οπότε η βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται ως οζώδης ή πολυοζώδης) ή μπορεί ο θυρεοειδής να παρουσιάζει διάχυτη (ομοιογενούς υφής) διόγκωση. Σε κάποιες περιπτώσεις, συνυπάρχει και υπερθυρεοειδισμός, οπότε η βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται σαν τοξική, σε αντίθεση με την απλή ή μη τοξική βρογχοκήλη (όπου απουσιάζει ο υπερθυρεοειδισμός).

Ο βαθμός αύξησης των διαστάσεων του θυρεοειδούς ποικίλλει. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι διαστάσεις

του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να αυξηθούν σημαντικά. Καθώς ο τράχηλος είναι ένας σχετικά περιορισμένος χώρος, στον οποίο ευρίσκονται αρκετά σημαντικά ανατομικά στοιχεία, η σημαντικού βαθμού αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την άσκηση πίεσης στα παρακείμενα ανατομικά στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα ακριβώς λόγω της άσκησης πίεσης. Τα συμπτώματα αυτά περιγράφονται γι’ αυτόν ακριβώς

το λόγο σαν «πιεστικά φαινόμενα».

Καθώς ο θυρεοειδής «κάθεται» πάνω στην τραχεία, το πρώτο όργανο που μπορεί να δεχθεί την πίεση αυτή από τον διογκωμένο θυρεοειδή αδένα είναι η τραχεία.

Αν είναι διογκωμένος ο ένας μόνο λοβός του θυρεοειδούς, τότε προκαλείται -λόγω της πίεσης από τον διογκωμένο λοβό- παρεκτόπιση της τραχείας προς την αντίθετη πλευρά. Συχνά προκαλείται λόγω της πίεσης στένωση του αυλού της τραχείας, με αποτέλεσμα ο ασθενής να εμφανίζει δύσπνοια, δηλαδή δυσκολία στην αναπνοή. Συχνά στην περίπτωση αυτή παρατηρείται και ο χαρακτηριστικός εισπνευστικός συριγμός, δηλαδή ένα «σφύριγμα» στη φάση της εισπνοής.

έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (π.χ. με ένα καπέλο που προστατεύει παράλληλα και τα μάτια).

Π ΟΣΟ ΕΠΕ Ι ΓΟΥΣΑ ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ Ε Ι ΝΑΙ Η ΕΠ Ε ΜΒΑΣΗ

ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥ Σ - ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔ Ω Ν; ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ

Γ Ι ΝΕΙ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝ Ε Σ ΔΙΑΚΟΠ Ε Σ;

Οι περισσότερες παθήσεις θυρεοειδούς και παραθυ-

ρεοειδών είναι χρόνιες παθήσεις, δηλαδή έχουν μία

αργή εξέλιξη και συνήθως η αντιμετώπισή τους μπορεί

να γίνει προγραμματισμένα και όχι σε επείγουσα βάση.

Υπάρχουν εντούτοις και κάποιες περιπτώσεις όπου μπορεί να χρειαστεί να γίνει χειρουργική επέμβαση χωρίς

Όταν είναι διογκωμένοι και οι δύο λοβοί του θυρεοειδούς, τότε μπορεί να ασκείται πίεση και από τις δύο πλευρές της τραχείας. Σαν αποτέλεσμα, μπορεί να προκληθεί σημαντικού βαθμού στένωση του αυλού της τραχείας, που μπορεί να παραμορφωθεί αποκτώντας το σχήμα της «τρόπιδας πλοίου».

Σπανιότερα, και ιδιαίτερα όταν ο θυρεοειδής επεκτείνεται προς τα πίσω στον τράχηλο (με κατεύθυνση δηλαδή προς τη σπονδυλική στήλη), μπορεί να ασκηθεί πίεση και στον οισοφάγο. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να εμφανιστεί δυσκολία στην κατάποση (δυσκαταποσία).

Αρκετά σπανιότερα μπορεί να εμφανιστούν πιεστικά φαινόμενα και από άλλα ανατομικά στοιχεία του τραχήλου, όπως από τα νεύρα ή τα αγγεία του τραχήλου.

Είναι αυτονόητο ότι όταν υπάρχουν πιεστικά φαινό-

μενα και ιδιαίτερα από την τραχεία (δηλαδή δύσπνοια), αυτό είναι ένα πρόβλημα για τον ασθενή. Βεβαίως η

διόγκωση του θυρεοειδούς στη βρογχοκήλη δεν εξελίσσεται γρήγορα, αλλά σταδιακά, συχνά στη διαδρομή αρκετών χρόνων. Αν πάντως ο ασθενής παρουσιάζει

δύσπνοια είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να προγραμματίσει σύντομα τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης

του θυρεοειδούς (θυρεοειδεκτομή).

2. Καρκίνος θυρεοειδούς

Η συνηθέστερη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς είναι ο θηλώδης καρκίνος, που από κοινού με τον αμέσως επόμενο πιο συχνό καρκίνο, τον θυλακιώδη, περιγράφονται

με τον όρο «διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς».

Επόμενος κατά σειρά συχνότητας καρκίνος θυρεοειδούς είναι ο λεγόμενος μυελοειδής, και ακολουθεί ο -ευτυχώς

πολύ σπανιότερος- αναπλαστικός ή αδιαφοροποίητος

καρκίνος θυρεοειδούς.

Η εξέλιξη και η βιολογική συμπεριφορά αυτών των μορφών καρκίνου διαφέρει σημαντικά. Ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς (θηλώδης και θυλακιώδης)

έχει καλή βιολογική συμπεριφορά και εξελίσσεται αργά.

Στον αντίποδα βρίσκεται ο αναπλαστικός ή αδιαφοροποίητος καρκίνος θυρεοειδούς, που είναι μία εξαιρετικά επιθετική μορφή καρκίνου με άσχημη πρόγνωση. Στο ενδιάμεσο των δύο αυτών μορφών καρκίνου βρίσκεται ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς.

Είναι αυτονόητο ότι όταν υπάρχει η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει να προγραμματιστεί η χειρουργική του αντιμετώπιση. Στην περίπτωση του αναπλαστικού ή αδιαφοροποίητου καρκίνου θυρεοειδούς η επέμβαση θα πρέπει να γίνει χωρίς καθυστερήσεις, γιατί αυτή η μορφή καρκίνου έχει ταχεία εξέλιξη. Η επέμβαση δεν θα πρέπει να καθυστερεί πέραν των λίγων ημερών. Αντίθετα, στην περίπτωση του διαφοροποιημένου καρκίνου θυρεοειδούς η επέμβαση μπορεί να προγραμματιστεί με μεγαλύτερη άνεση χρονικά, αποφεύγοντας όμως και πάλι τις άσκοπες καθυστερήσεις.

Ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς επίσης θα πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, χωρίς όμως το βαθμό επείγοντος του αδιαφοροποίητου καρκίνου θυρεοειδούς.

Θα πρέπει να τονιστεί βέβαια ότι -πέραν του ακριβούς ιστολογικού τύπου του καρκίνου θυρεοειδούς- θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες παράμετροι για τον χρονικό προγραμματισμό της επέμβασης, όπως:

• Το στάδιο του καρκίνου, το πόσο δηλαδή προχωρημένος είναι ο καρκίνος.

• Η παρουσία τυχόν πιεστικών φαινομένων (βλ. παραπάνω) που μπορεί να οφείλονται είτε στη διόγκωση του θυρεοειδούς είτε στην παρουσία ευμεγέθων μεταστάσεων στους λεμφαδένες του τραχήλου. Για παράδειγμα, αν υπάρχει έντονη δύσπνοια (κάτι που μπορεί να συμβεί στο αναπλαστικό καρκίνωμα) τότε η επέμβαση δεν έχει νόημα να καθυστερεί.

Επισημαίνεται, τέλος, και η περίπτωση μιας σπάνιας μορφής κακοήθους όγκου του θυρεοειδούς, του λεμφώματος. Το λέμφωμα θυρεοειδούς σχετίζεται με μία συχνή αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς, τη χρόνια

λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα (γνωστή και σαν θυρεοειδίτιδα Hashimoto). Χαρακτηρίζεται από ταχεία αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς και για το λόγο

αυτόν μπορούν να εμφανιστούν τα πιεστικά φαινόμενα

που περιγράφηκαν παραπάνω. Η αντιμετώπισή του θα

πρέπει επίσης να γίνεται χωρίς άσκοπη καθυστέρηση.

3. Υπερθυρεοειδισμός - υποθυρεοειδισμός

O θυρεοειδής αδένας, παρά το μικρό του μέγεθος, ελέγχει πρακτικά τη λειτουργία όλων των συστημάτων

του ανθρωπίνου σώματος. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω

της ρύθμισης του κυτταρικού μεταβολισμού μέσω της

παραγωγής των θυρεοειδικών ορμονών. Για το λόγο

αυτόν, οι διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς

επηρεάζουν πληθώρα οργάνων, προκαλώντας την εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων. Σε αυτή την ομάδα

παθήσεων του θυρεοειδούς ανήκει ο υπερθυρεοειδι-

σμός (που χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραγωγή

θυρεοειδικών ορμονών) και ο υποθυρεοειδισμός (που

αντίθετα χαρακτηρίζεται από μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών).

Συχνά, οι κλινικές αυτές εκδηλώσεις είναι ήπιες και μπορεί εύκολα να διαφύγουν της προσοχής (υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός/υποθυρεοειδισμός). Σε άλλες

όμως περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν έντονα συμπτώματα (όπως καρδιακές αρρυθμίες, π.χ. κολπική μαρμαρυγή), διαταραχή της συμπεριφοράς του ατόμου (διαταραχές του ψυχισμού) κ.λπ. Τα συμπτώματα αυτά επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Για το λόγο αυτόν συνιστάται η άμεση χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας, η οποία βελτιώνει την κατάσταση της υγείας και αποκαθιστά το αίσθημα ευεξίας του ασθενούς.

Τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία του υποθυρεοειδισμού στα μικρά παιδιά, που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς καθυστέρηση. Και αυτό γιατί κάθε αδικαιο-

ΓΕ Ω ΡΓΙ ΌΣ ΣΑΚΌ ΡΑΦΑΣ

λόγητη καθυστέρηση μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα μη

αναστρέψιμες βλάβες όσον αφορά τόσο στη σωματική όσο και τη διανοητική ανάπτυξη του παιδιού. 4. Υπερπαραθυρεοειδισμός με βαριά υπερασβεστιαιμία

Η υπερασβεστιαιμία (αύξηση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα) είναι μία χαρακτηριστική εκδήλωση του υπερπαραθυρεοειδισμού (που είναι μία πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων). Η χειρουργική αντιμετώπιση του υπερπαραθυρεοειδισμού γίνεται συνηθέστατα μετά από προγραμματισμό σαν εκλεκτική (προγραμματισμένη) επέμβαση.

Στον υπερπαραθυρεοειδισμό συνηθέστατα η υπερασβεστιαιμία είναι ήπια ή ακόμη και οριακή, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το ασβέστιο αίματος βρίσκεται στα φυσιολογικά επίπεδα (σε αυτή την περίπτωση ο υπερπαραθυρεοειδισμός περιγράφεται σαν «νορμοασβεστιαιμικός»). Σπάνια εντούτοις μπορεί να παρατηρηθεί σημαντικού βαθμού αύξηση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα (βαριά υπερασβεστιαιμία, ασβέστιο αίματος πάνω από 13 mg/dl). Η κατάσταση αυτή περιγράφεται σαν υπερασβεστιαιμική ή παραθυρεοειδική κρίση. Είναι δυνητικά επικίνδυνη, καθώς εκθέτει τον ασθενή στην πιθανότητα εμφάνισης δυνητικά επικίνδυνων επιπλοκών, όπως οι καρδιακές αρρυθμίες. Στις περιπτώσεις αυτές της βαριάς υπερασβεστιαιμίας, η αντιμετώπιση του υπερπαραθυρεοειδισμού θα πρέπει να γίνεται χωρίς καθυστέρηση. Αρχικά γίνεται σύντομη προσπάθεια με κάποια συντηρητική αγωγή να μειωθούν τα επίπεδα του ασβεστίου αίματος σε ασφαλή επίπεδα, έτσι ώστε ο ασθενής να μπορέσει να υποβληθεί στην επέμβαση και τη γενική αναισθησία με ασφάλεια. Μόλις επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να ακολουθεί η χειρουργική επέμβαση (αφαίρεση παραθυρεοειδούς, παραθυρεοειδεκτομή) άμεσα. ■

Ο Γεώργιος Σακοράφας είναι εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών. Είναι επ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. συντονιστής διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής «ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ», επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείων ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ - ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ - ΜΗΤΕΡΑ - ΥΓΕΙΑ.

Διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των χειρουργικών παθήσεων θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών, με μακρόχρονη, συνεχή, συστηματική και σε βάθος ενασχόληση με το γνωστικό αυτό αντικείμενο. Έχει εκτελέσει περί τις 2.700 θυρεοειδεκτομές (σε 480 ασθενείς με ταυτόχρονο λεμφαδενικό καθαρισμό για καρκίνο θυρεοειδούς) και περισσότερες από 320 παραθυρεοειδεκτομές. Με μεγάλη εμπειρία και με θητεία σε θέσεις ευθύνης σε μεγάλα νοσοκομεία και το Πανεπιστήμιο των Αθηνών, διαθέτει την εμπειρία για την αντιμετώπιση ακόμη και δύσκολων - επιπλεγμένων περιστατικών (καρκίνος θυρεοειδούς με εκτεταμένη διασπορά, επανεπεμβάσεις για υποτροπή καρκίνου θυρεοειδούς, βαθιά καταδυόμενες στο θώρακα βρογχοκήλες, υποτροπή υπερπαραθυρεοειδισμού, έκτοπα αδενώματα, θυρεοειδεκτομή σε παιδιά, καρκίνος θυρεοειδούς στην εγκυμοσύνη κ.λπ.)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

Η ΧΡ Ο ΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚ Η

ΠΝΕΥΜΟΝΟΠ ΑΘΕΙΑ

προληφθεί και να θεραπευτεί!

Η ΧΑΠ οφείλεται κατά 80-90% στο κάπνισμα και σπανιότερα

σε περιβαλλοντικά αίτια και επαγγελματική έκθεση

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΝΗΣ, καθηγητής

Πνευμονολογίας, διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Η ΧΡ Ο ΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚ Η Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) εί-

ναι μια συχνή νόσος που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Χαρακτηρίζεται από σταθερή απόφραξη

των αεραγωγών που είναι συνήθως προοδευτική και

σχετίζεται με χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση των αε-

ραγωγών και του πνεύμονα σε βλαβερά σωματίδια ή

αέρια (προκαλείται κατά κύριο λόγο από το κάπνισμα).

Οι παροξύνσεις της νόσου και τα συνοδά νοσήματα

συμμετέχουν στη βαρύτητα της ΧΑΠ. Ωστόσο, η ΧΑΠ

αποτελεί μια άγνωστη ασθένεια για το ευρύ κοινό και

περισσότεροι από τους μισούς πάσχοντες από τη νόσο

δεν το γνωρίζουν. Σήμερα μπορεί να ελεγχθεί πλήρως,

τόσο λόγω καινοτομικών θεραπειών που επιβραδύνουν

την εξέλιξή της όσο και της έγκαιρης διάγνωσης.

Τα στοιχεία για την εξάπλωση της ΧΑΠ παγκοσμί-

ως:

• Η ΧΑΠ ευθύνεται κάθε χρόνο για περισσότερους

από τρία εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας.

• Εκτιμάται ότι η ΧΑΠ ευθύνεται παγκοσμίως για

περισσότερα από 29 εκατομμύρια χρόνια ζωής σε

συνθήκες αναπηρίας.

• Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε τη

ΧΑΠ ανάμεσα στις πέντε πιο επικίνδυνες αρρώστιες

της επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες

για την αντιμετώπισή της, όπως αυτή με το ακρωνύμιο GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease).

• Υπολογίζεται πως οι πάσχοντες ανέρχονται σήμε-

ρα στις 450.000.000-500.000.000.

• Βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα των δαπανών για

την Υγεία παγκοσμίως.

Το συνολικό κόστος σε φάρμακα, νοσηλείες και

για την όλη αντιμετώπιση της νόσου είναι τεράστιο.

Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ ξοδεύονται 24 δισ. δολάρια ετησίως. Στην Ευρώπη το συνολικό ετήσιο κόστος

που αφορά στη θεραπεία της ΧΑΠ αγγίζει τα 38,7 δισ. ευρώ.

Η ΧΑΠ αποτελεί σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνητότητας, αντιπροσωπεύοντας σημαντικό πρόβλημα της δημόσιας υγείας σε ολόκληρο τον κόσμο που οδηγεί σε αυξανόμενες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩ ΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΑΠ Η επίπτωση, η νοσηρότητα και η θνητότητα της ΧΑΠ

ποικίλλει ανάμεσα στις διάφορες χώρες, καθώς και

ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες της ίδιας χώρας.

Η παγκόσμια επίπτωση της ΧΑΠ στον γενικό πλη-

θυσμό υπολογίζεται στο 10% σε ενήλικες άνω των 40

ετών. Το 50% περίπου των πασχόντων είναι ηλικίας

κάτω από 65 ετών. Η επίπτωση της νόσου αναμένεται

να αυξηθεί περαιτέρω τις επόμενες δεκαετίες, λόγω

της συνεχιζόμενης έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου (κυρίως κάπνισμα) και της γήρανσης του πληθυσμού.

Στην Ελλάδα το 8,4% των ενήλικων καπνιστών πάσχει από ΧΑΠ, γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 600.000 Έλληνες νοσούν. Ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς (56%, δηλαδή 300.000) δεν γνωρίζουν καν ότι πάσχουν, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι το 50% των ασθενών συνεχίζει να καπνίζει παρά τη διάγνωση της νόσου. Η ΧΑΠ εκδηλώνεται με 2,5 φορές

μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες (11,6% έναντι 4,8% στις γυναίκες).

ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ Η ΧΑΠ είναι το αποτέλεσμα της συνεχούς έκθεσης σε

παράγοντες κινδύνου για δεκαετίες. Ωστόσο, το κάπνισμα, ενεργητικό και παθητικό, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για τη ΧΑΠ, αν και σε πολλές χώρες η εξωτερική, επαγγελματική και εσωτερική μόλυνση του αέρα (το τελευταίο αποτελεί αποτέλεσμα

της καύσης ξύλου ή άλλων υλικών βιομάζας) αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα κινδύνου.

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΑΠ

Tα συχνότερα συμπτώματα της νόσου είναι: βήχας, πτύελα, δύσκολη αναπνοή στη μυϊκή προσπάθεια, με σταδιακή επιδείνωση.

Το πρόβλημα με τα συμπτώματα της νόσου αυτής

είναι ότι έχουν τόσο ύπουλη εμφάνιση, ώστε οι πάσχοντες για κάποια χρόνια τα θεωρούν λανθασμένα σαν μία φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος και της ηλικίας που αυξάνεται. Αυτό οδηγεί στο να μην επισκέπτονται τον πνευμονολόγο προκειμένου να εξεταστούν και να υποβληθούν σε σπιρομέτρηση, που είναι η εξέταση που αποκαλύπτει τη νόσο.

Η ΧΑΠ αποφράζει τους βρόγχους (τους αεραγωγούς που αναπνέουμε) και καταστρέφει κυριολεκτικά τους ιστούς τους. Οι βλάβες αυτές από ένα σημείο και έπειτα είναι μη αναστρέψιμες. Δυστυχώς, μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης της αρρώστιας το χρόνο, κρίσεις που συχνά τον οδηγούν να εισαχθεί και να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο. Αν ο ασθενής συνεχίσει να αγνοεί τα ενοχλητικά συμπτώματα του βήχα, της απόχρεμψης και του εύκολου λαχανιάσματος (δύσπνοια) και να καπνίζει, αφήνει την αρρώστια να εξελιχθεί στην πιο προχωρημένη της μορφή. Στα προχωρημένα στάδια ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει συριγμό, κυάνωση, καθώς και συστηματικές εκδηλώσεις, όπως καχεξία, μυϊκή αδυναμία, οστεοπόρωση, κατάθλιψη, αναιμία χρόνιας νόσου και σημεία

πνευμονικής καρδίας. Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής δεν μπορεί να κάνει καθημερινές οικιακές δουλειές, να κοιμηθεί, να μετέχει σε οικογενειακές διασκεδάσεις και να έχει σεξουαλική ζωή. Τελικώς, ο ασθενής καθηλώνεται σε μια αναπηρική μορφή διαβίωσης καθηλωμένος στο σπίτι, απόλυτα εξαρτημένος από την οικογένειά του και από

τη λήψη οξυγόνου καθ’ όλο το 24ωρο.

ΥΠ Α ΡΧΕΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΡ ΟΛΗΨΗΣ

Η διάγνωση της ΧΑΠ πρέπει να θεωρείται πιθανή σε

κάθε ασθενή που παρουσιάζει δύσπνοια, χρόνιο βήχα

ή απόχρεμψη ή/και έκθεση σε παράγοντες κινδύνου της νόσου. Απαραίτητος για τη διάγνωση είναι ο λειτουργικός έλεγχος των πνευμόνων (σπιρομέτρηση προ/μετά βρογχοδιαστολή).

Η νόσος μπορεί να προληφθεί με την αποφυγή των παραγόντων κινδύνου και κυρίως με τη διακοπή καπνίσματος. Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών επί 1 πακέτο πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες που οδηγούν στη μείωση των παροξύνσεων της νόσου, στη βελτίωση της

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ ΌΣ ΓΌΎ ΡΓΌΎΛΙΑΝΗΣ

ποιότητας της ζωής των ασθενών, καθώς και στη μείωση της θνητότητας. Eλπιδοφόρες νέες φαρμακευτικές θεραπείες είναι διαθέσιμες ήδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή αναμένονται σύντομα. Ωστόσο, στη χώρα μας υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στο να πάρουν τιμή, καθώς και έγκριση αποζημίωσης από τα ασφαλιστικά υαμεία. Η φαρμακευτική διαχείριση των αποφρακτικών νόσων των αεραγωγών είναι ένας ταχέως εξελισσόμενος τομέας. Έχουν επιτευχθεί πρόοδοι στην αποκάλυψη των μηχανισμών της νόσου, καθώς και στις ενδοκυτταρικές και μοριακές οδούς δράσης των θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Θα πρέπει να υπάρχει ίση πρόσβαση στη θεραπεία για το άσθμα και τη ΧΑΠ παγκοσμίως, ενίσχυση της συνεργασίας υπηρεσιών υγείας από χώρες διαφορετικής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού για το άσθμα, τη ΧΑΠ και άλλες χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού, ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ επαγγελματιών υγείας, πολιτών και οργανώσεων ασθενών. Παράλληλα είναι απαραίτητη η κρατική υποστήριξη για την εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων του καπνού του τσιγάρου μέσω μιας εκστρατείας μεγάλης κλίμακας για τη διακοπή του καπνίσματος. ■

Ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης είναι πνευμονολόγος, καθηγητής Ιατρικής και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο οποίος έχει διακριθεί για το επιστημονικό και ακαδημαϊκό του έργο.

Γεννήθηκε στη Βυζίτσα Βόλου το 1958 και διαμένει στη Λάρισα, όπου υπηρετεί ως καθηγητής Πνευμονολογίας και διευθυντής της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς και διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας». Έχει διατελέσει πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας. Έχει αξιοσημείωτο επιστημονικό έργο και συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικών Ελλήνων που κατέχουν διεθνή αναγνώριση και αποδοχή για το επιστημονικό τους έργο. Τα έτη 2020-2021 διακρίθηκε για την προσφορά του στον αγώνα κατά του COVID-19 μαζί με την πολυπληθέστατη ιατρική ομάδα του, και τους ειδικευόμενους ιατρούς της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Λάρισας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε τη ΧΑΠ

ανάμεσα στις πέντε πιο επικίνδυνες αρρώστιες της

επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες για την

αντιμετώπισή της.

Γράφει η ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΓΙΑΒ Η, MD, PhD, αλλεργιολόγος, διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

βρίσκονται σε έξαρση οι αλλεργίες του αναπνευστικού συστήματος.

Η γύρη των αλλεργιογόνων δένδρων και φυτών είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη κατά τους μήνες της μεγάλης ανθοφορίας τους (Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος). Οι καιρικές συνθήκες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, αφού ο καιρός επηρεάζει τη συγκέντρωση των γυρεοκόκκων στην ατμόσφαιρα. Έτσι ο ξηρός και ζεστός αέρας ευνοεί τη διασπορά της γύρης, ενώ αντίθετα η βροχή την περιορίζει, γιατί την παρασύρει προς τη γη.

Επίσης, οι ρύποι της ατμόσφαιρας αλληλεπιδρούν με τους γυρεόκοκκους, επαυξάνοντας την αλλεργιογόνο δράση τους, άρα και τις αναπνευστικές αλλεργίες, για τις οποίες ενοχοποιούνται όλα τα σιτηρά και τα αγριόχορτα, αλλά και τα ακάρεα της σκόνης του σπιτιού, οι τρίχες των κατοικιδίων και τα σπόρια των μυκήτων (μούχλα). Ρινίτιδα με αλλεπάλληλους πταρμούς, καταρροή, φαγούρα στη μύτη, στα μάτια και τα αυτιά και μπούκωμα είναι τα κύρια συμπτώματα, ενώ βήχας, συριγμός ή δύσπνοια είναι κύρια χαρακτηριστικά του αλλεργικού άσθματος.

ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑ Ι ΕΣ ΔΕΚΑΕΤ Ι ΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΕ Ι ΤΑΙ σταθερή αύξηση τόσο των αναπνευστικών όσο και των τροφικών αλλεργιών, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Έφηβοι και νεαροί ενήλικες είναι το ηλικιακό γκρουπ που ταλαιπωρείται περισσότερο από τις αναπνευστικές αλλεργίες, κυρίως την άνοιξη.

Ειδικά τα τελευταία χρόνια η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη γυρεοφορία, επιμηκύνοντας την περίοδό της, αλλά και αυξάνοντας την έντασή της. Η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι πιο ζεστές εποχές και η γυρεοφορία διαρκεί περισσότερο. H γύρη μπορεί να δημιουργήσει τις πιο έντονες αλλεργικές αντιδράσεις ακόμα και από μεγάλη απόσταση. Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος που τους ανοιξιάτικους μήνες

Ο αλλεργιολογικός έλεγχος με τα δερματικά tests και την ανίχνευση των ειδικών IgE στο αίμα γρήγορα και ανώδυνα καταδεικνύει τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα.

Έτσι, εκτός από την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με φαρμακευτική αγωγή, λαμβάνονται μέτρα αποφυγής των αλλεργιογόνων, αλλά κυρίως θεραπεύονται οι αναπνευστικές αλλεργίες, αφού αντιμετωπίζονται επιτυχώς με ειδική ανοσοθεραπεία - απευαισθητοποίηση.

Έχει φανεί ότι οι άνδρες είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό από τις γυναίκες, ευαισθητοποιημένοι στους μύκητες, στα ακάρεα της οικιακής σκόνης, στην αμβροσία και τα επιθήλια ζώων.

Εκτός όμως από την αναπνευστική αλλεργία, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι παρακάτω όχι τόσο γνωστές αλλεργίες, οι οποίες όμως ταλαιπωρούν και προβληματίζουν ιδιαίτερα τα αλλεργικά άτομα, μιας και η διάγνωση πολύ συχνά καθυστερεί.

οι ΑΛΛΕΡΓ Ι ΕΣ επηρεάζουν

την ποιότητα της ζωής μας!

ΑΛΛΕΡΓ Ι Α ΣΕ ΥΜΕΝ Ο ΠΤΕΡΑ (Μ Ε ΛΙΣΣΕΣ-ΣΦ Η ΚΕΣ)

Καθώς οι άνδρες πιο συχνά από τις γυναίκες ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τη μελισσοκομία, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν

σοβαρή αλλεργία στο δηλητήριο των εντόμων αυτών, αλλεργία δυνητικά θανατηφόρα. Αυτό συμβαίνει για-

τί όσο πιο συχνή επαφή υπάρχει με το αλλεργιογόνο τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος της ευαισθητοποίησης και τελικά της εκδήλωσης αλλεργίας.

Αν και τα συχνά τσιμπήματα από τις μέλισσες

δρουν προστατευτικά στους περισσότερους μελισσο-

κόμους, σε κάποιες περιπτώσεις που συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες (συμπαράγοντες όπως π.χ. λήψη

Το σημαντικότερο στοιχείο ώστε να τεθεί η υποψία επαγγελματικής αλλεργίας είναι η υποχώρηση

των συμπτωμάτων όταν το άτομο είναι μακριά από το επαγγελματικό περιβάλλον ή σε διακοπές και η εμφάνιση της αλλεργίας μετά από κάποιο διάστημα στη συγκεκριμένη εργασία. Το latex, τα αποθηκευτικά ακάρεα στα άλευρα, τα ισοκυανιούχα (που βρίσκονται σε χρώματα, μονωτικά υλικά κ.λπ.) και η σκόνη του ξύλου είναι χαρακτηριστικά επαγγελματικά αλλεργιογόνα, αλλά και τα συνήθη αλλεργιογόνα όπως τα γρασίδια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα σε συγκεκριμένα επαγγέλματα (κηπουροί κ.ά.)

ασπιρίνης ή μη στεροειδούς αντιφλεγμονώδους την

ημέρα της ενασχόλησης με τα μελίσσια), μπορεί να εμφανίσουν σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση ακόμα και με θανατηφόρο κατάληξη. Το γραπτό πλάνο αντιμετώπισης αναφυλακτικής αντίδρασης, το οποίο περιλαμβάνει τη χορήγηση της αυτοενιέμενης αδρεναλίνης, και η εκπαίδευση από τον ειδικό αλλεργιολόγο για τη σωστή και έγκαιρη χορήγησή της μπορεί να αποδειχθούν σωτήρια σε κάποιες περιπτώσεις.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚ Η ΑΛΛΕΡΓ Ι Α Οι επαγγελματικές αλλεργίες εκδηλώνονται είτε στο επαγγελματικό περιβάλλον είτε κάποιες ώρες μετά. Τα

κυριότερα νοσήματα είναι η επαγγελματική ρινίτιδα, το επαγγελματικό άσθμα και η αλλεργική κυψελιδίτιδα

Το άτομο εμφανίζει συμπτώματα από το ανώτερο (καταρροή, πταρμοί, συμφόρηση) ή/και το κατώτερο αναπνευστικό (βήχας, δύσπνοια, συριγμός). Τυπικά, μεσολαβεί κάποιο διάστημα (6 μήνες έως 2 έτη) από την έναρξη της εργασίας μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

(ή αλλεργική πνευμονίτιδα εξ υπερευαισθησίας).

Η διάγνωση στηρίζεται στο ιστορικό, στην αντικειμενική εξέταση, στη σπιρομέτρηση και τα δερματικά

τεστ. Η απομόνωση των υπεύθυνων αλλεργιογόνων

και τα στοχευμένα μέτρα αποφυγής ή η απευαισθητοποίηση οδηγούν στη λύση του προβλήματος.

ΑΛΛΕΡΓ Ι Α ΣΤΙΣ ΒΑΦ Ε Σ ΜΑΛΛΙ Ω Ν

Η αλλεργία στις βαφές μαλλιών είναι μία συχνή αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής που συχνότερα εμφανίζεται στις γυναίκες λόγω συχνότερης χρήσης, αλλά και

σε επαγγελματίες κομμωτές. Το υπεύθυνο αλλεργιογόνο είναι συνήθως η παραφαινυλενοδιαμίνη (PPDPhenylenediamine) η οποία περιέχεται σε πολλές βαφές

μαλλιών, αλλά και σε τατουάζ μαύρης χένας. Η αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και μετά από χρόνια εφαρμογής της βαφής. Η διερεύνηση της αλλεργίας και η απομόνωση του υπεύθυνου συστατικού επιτυγχάνονται με τις επιδερμικές δοκιμασίες (Patch Test).

ΑΛΛΕΡΓ Ι Α ΣΤΟ LATEX ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚ Α

Η αλλεργία στα προφυλακτικά οφείλεται σε ευαισθητοποίηση στις πρωτεΐνες που περιέχει το latex (λάστιχο), το οποίο προέρχεται από επεξεργασία του δέντρου hevea brasiliensis (καουτσούκ).

Συμπτώματα όπως κνησμός, εξάνθημα (κνίδωση ή έκζεμα), μπούκωμα, καταρροή ή βήχας, συριγμός, δύσπνοια σε μικρό διάστημα από την εφαρμογή του προφυλακτικού ή κνησμός και εξάνθημα στα χέρια, όταν κάποιος πιάνει μπάλα μπάσκετ, ή φαγούρα στο στόμα όταν φουσκώνει μπαλόνι θέτουν την υποψία για αλλεργία στο latex και καλό είναι να αναζητήσει αλλεργιολογική εκτίμηση, ώστε να επιβεβαιωθεί η αλλεργία του στο latex. Αυτό γίνεται με δερματικά τεστ και με ειδικές εξετάσεις αίματος.

ΣΤΑΎ Ρ ΌΎΛΑ ΓΙΑΒ Η

Οδηγίες αποφυγής του latex σε άλλες καταστάσεις όπως χειρουργείο, οδοντιατρικές εργασίες κ.λπ. είναι απαραίτητο να δοθούν για την ασφάλεια του ατόμου.

Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει ο ιατρός να χρησιμοποιεί ειδικά non-latex γάντια, κυρίως βινυλίου. Επιπλέον, η αλλεργία στο latex συχνά συνοδεύεται από ενδεχόμενη ευαισθητοποίηση σε ορισμένα τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνες αντίστοιχες με αυτές που βρίσκονται στο latex, όπως τα κάστανα, οι μπανάνες, τα αβοκάντο, τα ακτινίδια κ.λπ.

Αναφορικά με τα προφυλακτικά, στην αγορά (ελληνική και διεθνή) κυκλοφορούν τέσσερις τύποι nonlatex προφυλακτικών: πολυισοπρενίου, πολυουρεθάνης, δέρματος αρνιού και νιτριλίου.

ΑΛΛΕΡΓ Ι Α ΣΤΟ ΣΠ Ε ΡΜΑ Πρόκειται για αντίδραση υπερευαισθησίας στο ανθρώπινο σπερματικό πλάσμα. Συνήθως εκδηλώνεται σε γυναίκες 20-30 ετών, με τα συμπτώματα να ξεκινούν περίπου 20 λεπτά μετά την επαφή με το σπέρμα (έντονος κνησμός και εξάνθημα στη περιγεννητική περιοχή, πόνος κατά την ούρηση, έκζεμα κ.ά.).

Αντίστοιχα και οι άνδρες, πιο σπάνια, μπορεί να εμφανίσουν αλλεργία στο σπέρμα τους, γνωστό ως «μετα-οργασμικό σύνδρομο», με συμπτώματα τύπου γρίπης, έντονη κόπωση, ρινική συμφόρηση και καταρροή, πυρετό, εξάνθημα. Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από μερικές ώρες έως αρκετές ημέρες.

Η κατάσταση επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα της ζωής του ζευγαριού, καθώς δεν αναγνωρίζεται για πολύ καιρό ως αλλεργία, ενώ ο ειδικός αλλεργιολογικός έλεγχος με αντίστοιχα tests μπορεί να διαγνώσει την αλλεργία, ώστε να δοθεί κατάλληλη ιατρική συμβουλή για την αποφυγή των συμπτωμάτων. ■

Η Σταυρούλα Γιαβή, MD, PhD, διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, αποφοίτησε

από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και εκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική, στην Παιδιατρική

Κλινική του Θριασίου Νοσοκομείου. Ειδικεύτηκε στην Αλλεργιολογία στην Αλλεργιολογική Μονάδα της Β’

Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού».

Μετά την απόκτηση του τίτλου της ειδικότητας Αλλεργιολογίας εργάστηκε στο ίδιο Τμήμα ως επιμελήτρια

και συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες της ως πανεπιστημιακός υπότροφος στο Τμήμα της Τροφικής Αλλεργίας. Το ειδικό ερευνητικό ενδιαφέρον της εστιάζεται στην Τροφική Αλλεργία των παιδιών, κυρίως στο γάλα, στο αυγό, στα δημητριακά, στο ψάρι και τους ξηρούς καρπούς. Είναι κύρια ερευνήτρια στο Κλινικό Θεραπευτικό Πρωτόκολλο Επαγωγής Ανοχής στο γάλα (SOTI) στα παιδιά με σοβαρή αλλεργία στο γάλα, καθώς επίσης και κύρια ερευνήτρια στο Ερευνητικό Πρωτόκολλο της Nestlé (10.53-NRC) για την επαγωγή ανοχής του αυγού μέσω της κατανάλωσης θερμικά επεξεργασμένης πρωτεΐνης αυγού σε παιδιά με αλλεργία

στο αυγό. Η χρήση της μοριακής διάγνωσης στην τροφική αλλεργία και η εφαρμογή της για την πρόγνωση

αλλά και στη θεραπεία των αλλεργικών νοσημάτων είναι βασικά σημεία της κλινικής της έρευνας.

|

Η RAFARM επενδύει σε startup για

ανάπτυξη

Ο κ. Άρης Μητσόπουλος (Executive Vice President, RAFARM), ο κ. Ιωάννης Τραντάκης (Business Development Manager, RAFARM), ο κ. Alon Moran (CFO, BNS), ο Prof. Emeritus Simon Benita (The Hebrew University of Jerusalem, Chairman of BNS), η κ. Ιωάννα Ρασσιά (Executive Vice President - QPPV, RAFARM), η κ. Giulia Falcone (Strategic Development Director, RAFARM UK Limited), ο κ. Γιώργος Χαλκιάς (Chief Scientific Officer, RAFARM) και ο κ. Amit Badihi (R&D Director, BNS).

Η ελληνική φαρμακευτική εταιρεία RAFARM, ενισχύοντας

διαρκώς την εξειδίκευσή της σε σύνθετα φαρμακευτικά προϊόντα και επενδύοντας σε πλατφόρμες υψηλής τεχνολογίας

για την ανάπτυξη και παραγωγή οφθαλμικών και ενέσιμων σκευασμάτων, καινοτομεί αξιοποιώντας τη νανοτεχνολογία στην αντιμετώπιση ανικανοποίητων θεραπευτικών αναγκών

στον τομέα της Οφθαλμολογίας.

Πρόσφατα, η RAFARM ένωσε τις δυνάμεις της με την

ισραηλινή startup BNS δημιουργώντας πλέον μια νέα ελληνική εταιρεία, την ΒNS Ophthalmics (BNSO). Η BNS (BioNanoSim) είναι ισραηλινή εταιρεία που ιδρύθηκε από τον καθηγητή Simon Benita και την εταιρεία τεχνολογίας (Yissum) του Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, η οποία αξιοποιεί τη δική της πλατφόρμα νανοτεχνολογίας στην ανάπτυξη πρωτοπόρων φαρμακευτικών προϊόντων.

Η BNS θα υποστηρίξει την BNSO με την πνευματική

της ιδιοκτησία και την τεχνογνωσία της στο R&D, ενώ η RAFARM θα συνεισφέρει με την εξειδικευμένη γνώση της ομάδας R&D. Επίσης, θα συμβάλει με την κατάλληλη χρημα-

τοδότηση και θα διαθέσει τις υποδομές της στην ανάπτυξη και παραγωγή σε εμπορική κλίμακα. Ο συνδυασμός της

τεχνογνωσίας της RAFARM και της BNS διαμορφώνουν

το μέλλον της BNSO για να πετύχουν εκπληκτικά ορόσημα στην Οφθαλμολογία.

Το πρώτο προϊόν που θα αναπτύξει η BNSO με αυτή την τεχνολογία είναι το BNSO-1, ένα οφθαλμικό emulsion του Tacrolimus για τοπική οφθαλμική χορήγηση. Το BNSO-1

καταδεικνύει σαφή αποτελεσματικότητα και ασφάλεια σε προκλινικά μοντέλα. Η BNSO πρόκειται να ξεκινήσει τη διεξαγωγή μιας κλινικής μελέτης φάσης I/IIa πριν από τα τέλη του 2023 σε ασθενείς που πάσχουν από χρόνια πρόσθια ραγοειδίτιδα. Η BNS έχει λάβει από τον FDA το χαρακτηρισμό ορφανού φαρμάκου για αυτή την ένδειξη και αναμένει μια εσπευσμένη 505b2 κανονιστική διαδικασία έγκρισης, εφόσον προκύψουν θετικά κλινικά αποτελέσματα.

Παράλληλα, η BNSO διαθέτει δύο επιπλέον προκλινικά προγράμματα, τα οποία αποτελούν εφεύρεση του καθηγητή Benita και αναπτύσσονται από την BNS. Τα προγράμματα αυτά αφορούν στην αντιμετώπιση του οιδήματος ωχράς κηλίδας και της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, καθώς και στην ξηροφθαλμία και αποβλέπουν στην αξιοποίηση ευκαιριών πολλών δισεκατομμυρίων στις παγκόσμιες αγορές.

ΟΙ ΔΙΑΚΟΠ Ε Σ ΠΟΥ ΠΕΡΙΜ Ε ΝΑΤΕ όλο το χρόνο είναι προ

των πυλών και αποτελούν την ευκαιρία να κρατήσετε

μακριά το άγχος της καθημερινότητας και το πιεστικό

πρόγραμμα της σύγχρονης ζωής. Όπου και να πάτε διακοπές, ειδικά αν είστε ταξιδιώτες με χρόνια νοσήματα,

καλό είναι να είστε προνοητικοί και προετοιμασμένοι

κατάλληλα. Ανάλογα σε ποια κατηγορία ανήκετε, λάβετε προληπτικά μέτρα για την προστασία της υγείας σας, ώστε τίποτα να μην μπορέσει να χαλάσει τα σχέδιά σας

κατά την περίοδο των διακοπών σας.

Ταξιδιώτες με παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού, σοβαρή αναιμία, επιληψία, μη ρυθμιζόμενος σακχαρώδης διαβήτης ή οποιαδήποτε άλλη χρόνια πάθηση που απαιτεί συχνή ιατρική παρακολούθηση ή μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές πρέπει πριν από το ταξίδι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Καλό είναι να έχετε μαζί σας

ένα ιατρικό σημείωμα όπου να αναγράφεται η νόσος

από την οποία πάσχετε, καθώς και η αγωγή σας. Πρέπει επίσης να προμηθευτείτε τις αναγκαίες ποσότητες φαρμάκων για τη διάρκεια του ταξιδιού και ορισμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών.

Άτομα που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν

πρέπει να συνοδεύονται. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η καλύτερη δυνατή ενημέρωση σχετικά με τις παροχές

και τις διευκολύνσεις τόσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού όσο και για τις επικρατούσες συνθήκες στον τόπο προορισμού. Ο γιατρός μπορεί να φροντίσει για την παροχή πληροφοριών σε ταξιδιώτες με συγκεκριμένες ανάγκες.

ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡ Ω ΔΗ ΔΙΑΒ Η ΤΗ

Οι διαβητικοί ταξιδιώτες θα πρέπει να έχουν υπόψη

τους ότι οι αλλαγές ώρας, το είδος των γευμάτων, οι πιθανές διάρροιες και εμετοί, οι ασυνήθεις σωματικές δραστηριότητες και το άγχος μπορεί να επηρε-

άσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους. Γι’ αυτό καλό είναι να έχουν συμβουλευτεί σχετικά τον γιατρό τους και να μεταφέρουν μαζί τους προϊόντα κατά της υπογλυκαιμίας. Αν συνοδεύονται, είναι καλό ο συνοδός τους να έχει εκπαιδευτεί στην αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων υπογλυκαιμίας. Οι ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή από το στόμα δεν χρειάζονται επιπλέον δόσεις και πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακά τους, σύμφωνα με την ώρα στη χώρα προορισμού τους. Ασθενείς που λαμβάνουν ινσουλίνη, πρέπει να προσαρμόσουν τη δόση, αν στη χώρα προορισμού υπάρχει διαφορά >6 ωρών από την ώρα διαμονής.

ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΧΡ Ο ΝΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠ ΑΘΕΙΑ Παρόλο που το καλοκαίρι είναι περίοδος ανεμελιάς και χαλάρωσης, οι αναπνευστικές παθήσεις ενδέχεται να επιδεινωθούν, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της υγρασίας. Ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, με συμπτώματα βήχα, αυξημένη αποβολή πτυέλων και δύσπνοια επιβάλλεται να επικοινωνήσουν με τον πνευμονολόγο τους πριν από την έναρξη των διακοπών τους, μιας και τα παραπάνω συμπτώματα αποτελούν ενδείξεις απορρύθμισης της νόσου τους. Οι πάσχοντες θα πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύονται από σχετικό ιατρικό σημείωμα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις, όπως στο αεροπορικό ταξίδι, απαγορεύεται η χρήση ατομικών συσκευών οξυγόνου.

ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΚΑΡΔΙΟΠ ΑΘΕΙΑ Το ταξίδι με αεροπλάνο αντενδείκνυται σε περίπτωση ασταθούς στηθάγχης ή στηθάγχης κατά την ανάπαυση, πρόσφατου εμφράγματος του μυοκαρδίου, πρόσφατης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης έως 2 εβδομάδες μετά την επέμβαση, μη αντιρροπούμενης καρδιακής ανεπάρκειας, μη ελεγχόμενης αρρυθμίας και μη ελεγ-

Οδηγός διακοπών

για ταξιδιώτες με αεροπλάνο

και χρόνια νοσήματα!

χόμενης υπέρτασης με συστολική πίεση >200 mmHg.

Οι πτήσεις είναι ασφαλείς για όσους έχουν μόνιμο

καρδιακό βηματοδότη.

ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ Α ΛΛΑ ΧΡ Ο ΝΙΑ ΝΟΣ Η ΜΑΤΑ

Το αεροπορικό ταξίδι δεν ενδείκνυται σε περίπτωση

μη ελεγχόμενων επιληπτικών σπασμών, πρόσφατου

αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, πρόσφατης επέμ-

βασης με πιθανή παρουσία παγιδευμένου αέρα. Οι

ταξιδιώτες με κίνδυνο βαριάς αντίδρασης υπερευαι-

σθησίας χρειάζεται να έχουν μαζί τους έτοιμες σύριγγες με ατροπίνη. Ασθενείς που πάσχουν από χρόνια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου μπορεί να χρειαστούν χημειοπροφύλαξη με αντιβιοτικά για τυχόν διάρροια, ενώ ασθενείς με κίρρωση του ήπατος πρέπει να απο-

ΤΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕ ΥΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟ Ι ΤΗΣ AFFIDEA ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΥ ΣΩΝΑ Εκτός από τις ξεχασμένες νόσους που παρουσιάζουν

αναζωπύρωση ή ενδημούν σε μακρινούς προορισμούς του πλανήτη, υπάρχει πάντοτε και ο κίνδυνος όσοι ταξιδεύουν να πέσουν σε παρατεταμένο καύσωνα. Εν όψει τέτοιων περιστατικών η Affidea υπενθυμίζει ότι περισσότερο κινδυνεύουν οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και νήπια, οι έγκυοι γυναίκες, όσοι πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα και τα άτομα με αναπηρίες. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δίνεται όταν οι υψηλές θερμοκρασίες συνδυάζονται και με φαινόμενα αυξημένων επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Συγκεκριμένα τα άτομα με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και γενικότερα αυτά που είναι

φεύγουν τα θαλασσινά, λόγω του κίνδυνου σηψαιμίας σε περίπτωση προσβολής από Vibrio vulnificus.

Όταν η διάρκεια ενός αεροπορικού ταξιδιού είναι μεγαλύτερη από 10 ώρες, οι ταξιδιώτες έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν φλεβοθρόμβωση σε σύγκριση με αυτούς που δεν ταξιδεύουν αεροπορικώς. Το πιο σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι η αποφυγή της ακινησίας και της στάσης του αίματος στις φλέβες. Σε όσους πρόκειται να πραγματοποιήσουν αεροπορικό ταξίδι διάρκειας 4-6 ωρών ή μεγαλύτερο, συστήνεται:

• Χρήση άνετων και χαλαρών ενδυμάτων που να μηνδημιουργούν πίεση στα γόνατα και στη μέση.

• Χρήση ειδικών ελαστικών καλτσών.

• Περπάτημα τουλάχιστον κάθε μία ώρα κατά τη διάρκεια της πτήσης.

• Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας νερού και αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης.

• Αποφυγή υπνωτικών χαπιών.

ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνιστάται να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, τα παραπάνω άτομα, καθώς και τα παιδιά πρέπει να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα. Σε διαρκή επαφή με τον γιατρό τους πρέπει να βρίσκονται και όσοι πάσχουν από νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος, οι διαβητικοί, οι νεφροπαθείς, καθώς και οι πάσχοντες από πάσης φύσεως βαρέα νοσήματα. Ακόμα όμως και τα άτομα που δεν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες οφείλουν να επικοινωνήσουν αμέσως με τον γιατρό τους ή τις υγειονομικές αρχές εφόσον εμφανίσουν και το παραμικρό σύμπτωμα, το οποίο ενδεχομένως είναι αποτέλεσμα των καιρικών συνθηκών, όπως ζάλη, κεφαλαλγία, ίλιγγος, υπνηλία, διαταραχές συμπεριφοράς, ναυτία, εμετοί και κράμπες. ■

Πώς θα αντιμετωπίσετε

την ΗΜΙΚΡΑΝ Ι Α !

Η ΗΜΙΚΡΑΝ Ι Α Ε Ι ΝΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ είδος πονοκεφάλου. Καθώς συνδυάζει μεγάλη συχνότητα εμφάνισης, περίπου στο 10% του πληθυσμού, αλλά και μεγάλη ένταση κρίσεων, η ημικρανία αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας που προκαλεί διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργικότητας στους πάσχοντες, αλλά και επιβαρύνει την κοινωνία συνολικά, ευθυνόμενη για εκατομμύρια ώρες χαμένης παραγωγικότητας κάθε μήνα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει την

Γράφει ο Δρ ΜΙΧΑΗΛ Κ. ΒΙΚΕΛΗΣ, νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD.

ημικρανία στις σημαντικότερες αιτίες που διαταράσσουν

την ποιότητα ζωής.

Ο πόνος στην κρίση ημικρανίας είναι συνήθως έντονος, ως και βασανιστικός, στη μία ή και τις δύο πλευρές

του κεφαλιού. Συχνά η εντόπιση αλλάζει, δηλαδή πονάει

άλλοτε η μία πλευρά του κεφαλιού, άλλοτε η άλλη ή και

όλο το κεφάλι. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ημικρανικός

πόνος μπορεί να εντοπίζεται πάντα στο ίδιο σημείο, στη

μία πλευρά ή και αμφίπλευρα, ακόμη και στην πίσω πε-

ριοχή του κεφαλιού. Με τον ημικρανικό πόνο συνυπάρχει

ενόχληση από το φως και τους ήχους ή τις οσμές, αλλά

και πολλές φορές τάση για εμετό ή και εμετοί.

Στη διάρκεια μιας κρίσης ημικρανίας είναι συχνά

αδύνατον να λειτουργήσει κανείς φυσιολογικά ή -αν

το καταφέρνει- αυτό απαιτεί τεράστια προσπάθεια και

αντοχή. Και τα φαινόμενα αυτά διαρκούν αρκετά: μετά

από ώρες ή και ημέρες υποχωρούν, για να επανέλθουν,

συνήθως μετά από ημέρες ή εβδομάδες. Υπό αυτή την

εξήγηση, καλό είναι να αναφερθεί πως σύντομοι ή στιγ-

μιαίοι πόνοι στο κεφάλι συνήθως δεν μπορούν να είναι συμπτώματα ημικρανίας.

Η

ημικρανία έχει τεράστια ποικιλομορφία: Πολλοί

άνθρωποι, έχοντας ακούσει κάποιον συγγενή, γνωστό

ή φίλο να περιγράφει κρίσεις ημικρανίας του, μπορεί να παρατηρήσουν πως η περιγραφή δεν ταιριάζει καθόλου με τις δικές τους ημικρανίες. Μερικές φορές, υπάρχουν εντυπωσιακές διαφοροποιήσεις, σε βαθμό που να φαίνεται απίθανο πως δύο άνθρωποι με πονοκεφάλους τόσο διαφορετικούς πάσχουν και οι δύο από

την ίδια πάθηση, την ημικρανία. Αυτό όμως ασφαλώς

και μπορεί να συμβεί.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ

Δεν υπάρχουν ειδικές αιματολογικές, απεικονιστικές ή

άλλες παρακλινικές εξετάσεις οι οποίες να θεωρούνται

ειδικές για τη διάγνωση της ημικρανίας. Η διάγνωση

τίθεται με βάση το ιατρικό ιστορικό, την περιγραφή των

συμπτωμάτων και την κλινική εξέταση, καθώς η ημικρανία

έχει συγκεκριμένα γνωρίσματα και χαρακτηριστικά που

αφορούν τη συνήθη ηλικία έναρξης, τη συχνότητα και τη

διάρκεια των επεισοδίων, την εντόπιση του πόνου, η οποία

συνηθέστερα -αλλά όχι αποκλειστικά- είναι μονόπλευρη,

την υψηλή ένταση, το χαρακτήρα του άλγους που πολλές

φορές ακολουθεί τον παλμό της καρδιάς, την επιδείνωση με τη σωματική δραστηριότητα, την αποστροφή προς το φως και τους ήχους, τη ναυτία και τους εμέτους.

Παρ’ όλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις ο γιατρός

πιθανώς να συστήσει κάποιες περαιτέρω εξετάσεις προ-

κειμένου να αποκλειστεί η πιθανότητα να υποκρύπτεται

κάποιο άλλο νόσημα ή κατάσταση, η οποία να πυροδοτεί

τα επεισόδια κεφαλαλγίας. Βασικό εργαλείο σε αυτή τη

διαγνωστική διαδικασία είναι το ημερολόγιο κεφαλαλ-

γίας, το οποίο περιέχει πλήθος χρήσιμων πληροφοριών που βοηθούν στην αναγνώριση του είδους της κεφαλαλγίας αλλά και στη βελτιστοποίηση της θεραπείας. Αν κάποιος πιστεύει πως πάσχει από ημικρανίες, το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι να επισκεφθεί έναν ειδικό ιατρό προκειμένου να λάβει την ακριβή διάγνωση και την καταλληλότερη αγωγή για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Πολύ συχνά οι ασθενείς με ημικρανία αναφέρουν συγκεκριμένα εκλυτικά αίτια, τα οποία είναι δυνατό να πυροδοτήσουν μία κρίση ημικρανίας, όπως ένα στρεσογόνο γεγονός, η αϋπνία, η παράλειψη του μεσημεριανού γεύματος ή η έκθεση στο φως του ήλιου. Όσον αφορά το αλκοόλ, περίπου το ένα τρίτο των ασθενών δηλώνει πως η χρήση του σχετίζεται με την εμφάνιση επεισοδίου ημικρανίας.

ΠΟΙΑ ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ Ε Ι ΝΑΙ ΤΑ Α Ι ΤΙΑ Συνήθως ο πόνος εκδηλώνεται άμεσα μετά τη λήψη οινοπνευματωδών, εντός λίγων ωρών, ωστόσο φαίνεται ότι οι ασθενείς με ημικρανία είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι και στην εμφάνιση της καθυστερημένης κεφαλαλγίας της επόμενης ημέρας μετά από χρήση αλκοόλ. Δεν είναι γνωστός ο ακριβής μηχανισμός και θεωρείται πιθανό να οφείλεται στη διαστολή των αγγείων του εγκεφάλου ή στην παρουσία συγκεκριμένων παραγώγων της ζύμωσης των αλκοολούχων ποτών. Σε κάθε περίπτωση, σε ασθενείς με ευαισθησία στο αλκοόλ συνιστάται η συγκρατημένη κατανάλωση και η επαρκής ενυδάτωση. Παρομοίως, ένα σημαντικό ποσοστό πασχόντων από ημικρανία συγκαταλέγει και τις αλλαγές του καιρού στα πιθανά εκλυτικά αίτια. Πρόκειται για ένα σύνθετο θέμα, καθώς περιλαμβάνει τις μεταβολές της θερμοκρασίας, των επιπέδων υγρασίας, της βαρομετρικής πίεσης, της έντασης των ανέμων, ακόμη και την καθαρότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, χωρίς γνωρίζουμε ποιος από αυτούς τους παράγοντες είναι περισσότερο σημαντικός. Και εδώ δεν έχει εξακριβωθεί η ακριβής αιτία της συσχέτισης αυτής, αν και έχει υποστηριχθεί ότι η ημικρανία αποτελεί ένα είδος συναγερμού του σώματος στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Οι αλλαγές του καιρού είναι αναπόφευκτες, ωστόσο η αναγνώριση και καταγραφή τους στο ημερολόγιο κεφαλαλγίας ως μία από τις εκλυτικές αιτίες των ημικρανιών βοηθά στη δημιουργία μιας στρατηγικής έγκαιρης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των κρίσεων.

Ο Ρ ΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της ημικρανίας, με πιθανότητα εμφάνισης να είναι περίπου τριπλάσια, όταν υπάρχει θετικό κληρονομικό ιστορικό, όταν δηλαδή υπάρχουν κι άλλα μέλη μέσα

στην οικογένεια που την εμφανίζουν.

Για ορισμένες μορφές ημικρανίας τα υπεύθυνα γονί-

δια έχουν ταυτοποιηθεί, ξέρουμε δηλαδή από διάφορες

μελέτες ποια ακριβώς είναι. Πρόκειται για τις λεγόμενες

οικογενείς ημιπληγικές μορφές ημικρανίας με συγκεκριμένα νευρολογικά συμπτώματα που εμφανίζονται κατά

τη διάρκειά της, που μπορεί κατά τη διάρκεια συνήθως

της αύρας να οδηγήσουν μέχρι και σε παροδική μυϊκή αδυναμία, παράλυση δηλαδή στη μία πλευρά του σώματος. Αυτή είναι σπάνια διαταραχή σε αντίθετη με την τυπική ημικρανία που είναι συχνή.

Οι μορφές αυτές κληρονομούνται με επικρατητική

κληρονομικότητα, που σημαίνει ότι κάθε απόγονος έχει 50% πιθανότητα να κληρονομήσει τη διαταραχή. Στην πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων η κληρονομικότη-

τα της ημικρανίας θεωρείται ότι προέρχεται επομένως από περισσότερα του ενός γονίδια τα οποία δρουν αθροιστικά και αυξάνουν την ευπάθεια για την εκδήλωση κρίσεων.

Διάφορες γενετικές έρευνες εντόπισαν περισσότερες από 40 περιοχές στο γονιδίωμα που μπορούν είτε αθροιστικά είτε αλληλοεπιδρώντας να αυξήσουν τον

κίνδυνο για την εμφάνιση ημικρανίας. Ορισμένα επίσης

χαρακτηριστικά της ημικρανίας μπορεί επίσης να συνδέονται με ισχυρό -όπως λέμε- οικογενειακό ιστορικό ημικρανίας, όπως ημικρανίες που ξεκινούν σε μικρότερη ηλικία, πιο συχνά επεισόδια ημικρανίας ή ημικρανίας με αύρα. Επομένως, στις περισσότερες περιπτώσεις μία

μόνο μετάλλαξη είναι απίθανο να προκαλέσει ημικρανία.

Είναι πιο πιθανό να αναπτυχθεί από πολλά διαφορετικά

γονίδια μαζί.

Ωστόσο, ακόμα κι αν έχουμε τα γονίδια που αυξάνουν

τις πιθανότητές μας, μπορεί να μην πάθουμε ημικρανία.

Αυτό οφείλεται πιθανώς στο ότι η ημικρανία επηρεάζεται επίσης από το περιβάλλον, όπως το στρες ή οι ορμονικές αλλαγές. Καταστάσεις όπως η ημικρανία, όπου τα γονίδια και το περιβάλλον αλληλεπιδρούν αναφέρονται ως σύνθετες γενετικές διαταραχές.

Π Ω Σ ΘΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠ Ι ΣΕΤΕ Η αντιμετώπιση της ημικρανίας, ειδικά αν είναι συχνή, ξεκινά με αλλαγές στον τρόπο ζωής, καθώς είναι γνωστό πως υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορεί να πυροδοτήσουν ή να επιβαρύνουν την ημικρανία. Το

άγχος αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς παράγοντες που προκαλούν ημικρανία. Η τακτική σωματική άσκηση και η χαλάρωση μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του άγχους.

Επίσης, οι ασθενείς πρέπει να τηρούν ένα τακτικό καθημερινό ωράριο, χωρίς μεγάλες μεταβολές στο ωράριο ύπνου τους, απότομες αλλαγές θερμοκρασίας ή βαρομετρικής πίεσης και αποφυγή υπερβολικής σωματικής άσκησης.

Θα πρέπει να καταναλώνεται επαρκής ποσότητα νερού ημερήσια και να αποφεύγεται η κατανάλωση αλκοόλ (ιδίως κόκκινου κρασιού), υπερβολικής ποσότητας καφεΐνης, κίτρινων τυριών και επεξεργασμένων τροφών. Σε αντίθεση, προτείνεται η κατανάλωση φρέσκων τροφών, λαχανικών και φρούτων, εκτός από τα εσπεριδοειδή φρούτα. Εκτός από τα παραπάνω, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής αποτελεί μια φυσική λύση που μπορεί να βοηθήσει κυρίως ασθενείς που έχουν λιγότερο από 4 ημέρες ημικρανία το μήνα.

Τα προτεινόμενα συμπληρώματα διατροφής για την ημικρανία είναι το μαγνήσιο, το συνένζυμο Q10, η βιταμίνη Β2 και το Feverfew ή αλλιώς Tanacetum parthenium. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγεται η κατάχρηση αναλγητικών, όπως απλά παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή τριπτάνες, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει και σε επιδείνωση των κρίσεων

και οι ασθενείς να έχουν και ημικρανία και κεφαλαλγία από κατάχρηση αναλγητικών.

Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚ Η ΘΕΡΑΠΕ Ι Α

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση των κρίσεων ημικρανίας

γίνεται με αναλγητικά. Τα γενικά, απλά αναλγητικά ή

τα αντιφλεγμονώδη αναλγητικά μπορεί να είναι αποτελεσματικά, σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά σε πολλές

άλλες έχουν μικρή ή μέτρια αποτελεσματικότητα και

ακόμη και σε πολλαπλές δόσεις απλά ανακουφίζουν

λίγο από την ημικρανία. Ιατρικά, θεωρείται άστοχο να λαμβάνονται πολλαπλές

δόσεις, ακόμη και ενός θεωρούμενου «ήπιου» φαρ-

μάκου, καθώς ακόμη και αυτά μπορεί να οδηγήσουν

σε παρενέργειες. Ειδικά αντι-ημικρανικά παυσίπονα

υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια, με σαφώς καλύτερη

αποτελεσματικότητα.

Το 2023 κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα ένα νέας

γενιάς αντι-ημικρανικό φάρμακο, που μπορεί να ληφθεί

και ως παυσίπονο επί πόνου και προληπτικά, και μόλις

μπει στη θετική λίστα του ΕΟΠΥΥ και η κυκλοφορία του

γενικευτεί, πιθανότατα να δώσει λύσεις σε πολλές περιπτώσεις, ενώ ένα ακόμη ειδικό αντι-ημικρανικό παυσίπονο αναμένεται μέσα στη φετινή χρονιά.

Η προληπτική θεραπεία της ημικρανίας γινόταν για

χρόνια με κλασικά φάρμακα, αλλά εδώ και λίγα χρόνια η πλειονότητα των ασθενών ακούει όλο και περισσότε-

ρο για τα μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία.

Πρόκειται για αντισώματα, όπως αυτά που ο οργανισμός

μας συνθέτει για να αντιμετωπίσει ιούς και βακτήρια,

που όμως είναι κατασκευασμένα να αδρανοποιούν τη

δράση ενός χημικού μορίου του οργανισμού μας που

ονομάζεται CGRP. To CGRP υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, αλλά στους ημικρανικούς παίζει σημαντικό

ρόλο στη δημιουργία κρίσεων ημικρανίας, καθώς έχει

δράση τόσο στα αγγεία των μηνίγγων όσο και στο σύστημα του τριδύμου νεύρου. Έτσι, δημιουργήθηκαν με

τη βοήθεια σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας τα μονο-

κλωνικά αντισώματα για την ημικρανία, που εξουδετερώνουν τη δράση του.

Μάλιστα, η απόλυτα εξειδικευμένη τους δράση, η οποία σε αντίθεση με άλλα μονοκλωνικά αντισώματα που κυκλοφορούν για άλλες παθήσεις δεν αφορά το ανοσοποιητικό, οδήγησε στο πολύ μικρό ποσοστό παρενεργειών, κάτι πολύ σημαντικό. Όλα αυτά τα φάρμακα έχουν δοκιμαστεί σε μια μεγάλη σειρά κλινικών μελετών. Έχουν βρεθεί να είναι αποτελεσματικά σε περιπτώσεις επεισοδιακής ή χρόνιας ημικρανίας, σε ημικρανία με ή χωρίς αύρα, αλλά και σε ειδικές περιπτώσεις, όπως ασθενείς με ημικρανία και ιστορικό πολλαπλών αποτυχημένων προηγούμενων θεραπειών ή ασθενείς με κατάχρηση αναλγητικών. Το ποσοστό των ασθενών στους οποίους οι κρίσεις θα μειωθούν τουλάχιστον στο μισό εντός τριών μηνών είναι περίπου 50%, ενώ καθώς η θεραπεία συνεχίζεται, συνήθως οι κρίσεις μειώνονται ακόμη περισσότερο σε συχνότητα, διάρκεια και ένταση. Δεν είναι σπάνιο άνθρωποι με 8, 10 ή και περισσότερες έντονες κρίσεις το μήνα μετά από έναν χρόνο θεραπείας να έχουν 2-3 ήπιες κρίσεις το μήνα μόνο, αλλά το αποτέλεσμα σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση μπορεί να ποικίλλει. Στατιστικά μιλώντας πάντως, οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν κάνει θεραπεία ημικρανίας με μονοκλωνικά αντισώματα δηλώνουν ευχαριστημένοι ή πολύ ευχαριστημένοι. Τα αντισώματα αυτά συνταγογραφούνται μόνο μετά από ειδική διαδικασία έγκρισης από τον ΕΟΠΥΥ. Αν κάποιος έχει ημικρανίες, ασφαλώς και έχει νόημα να επισκεφτεί νευρολόγο, για να τεθεί σωστά η διάγνωση και δοθεί η κατάλληλη αγωγή. Κάποια άλλα σημεία και συμπτώματα που σηματοδοτούν ανάγκη για επίσκεψη στον νευρολόγο είναι η συχνότητα της ημικρανίας, αν δηλαδή υπάρχουν δύο ή περισσότεροι πονοκέφαλοι την εβδομάδα. Η συχνή λήψη φαρμάκων για τον πονοκέφαλο, 10 ή περισσότερες ημέρες το μήνα, θέτει σε κίνδυνο παρενεργειών, αλλά και για πονοκέφαλο από υπερβολική χρήση φαρμάκων. ■

ΜΙΧΑ Η Λ Κ. ΒΙΚΕΛ Η Σ Ο Δρ Μιχαήλ Κ. Βικελής είναι νευρολόγος. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Νευρολογίας στην Αθήνα. Μετεκπαιδεύτηκε σε θέματα κεφαλαλγιών στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης, όπου απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών Master of Science in Headache Medicine. Στη συνέχεια εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, την οποία ολοκλήρωσε με βαθμό «Άριστα». Διατηρεί ιδιωτικό Ιατρείο Κεφαλαλγίας και συνεργάζεται με μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος και ιδρυτικό μέλος του Κλάδου Κεφαλαλγίας της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας. Έχει συγγράψει περισσότερα από 17 κεφάλαια σε ελληνικά και ξενόγλωσσα ιατρικά βιβλία και περισσότερα από 50 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή ιατρικά περιοδικά, ενώ έχει προσκληθεί και έχει δώσει περισσότερες από 200 διαλέξεις σε ελληνικά και διεθνή ιατρικά συνέδρια. Ο Δρ Μ. Βικελής είναι ο βασικός συγγραφέας του βιβλίου «Ημικρανία και άλλες κεφαλαλγίες», μια έκδοση του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος.

ΣΤΟ ΠΛΑ Ι ΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥ Σ ΑΝΑΝ Ε ΩΣΗΣ του εξο-

πλισμού του νοσοκομείου με τεχνολογία αιχμής, το νέο

ρομποτικό σύστημα Da Vinci Xi 4ης τεχνολογικής γενιάς

ήρθε στο «Ερρίκος Ντυνάν» και υπόσχεται ακόμη μεγα-

λύτερη χειρουργική ασφάλεια και ακρίβεια, με ταχύτερη

ανάρρωση, σημαντική μείωση του μετεγχειρητικού πόνου

και διακριτικές τομές για βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα. Σχεδιασμένο για τη διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων με ελάχιστα επεμβατική και τραυματική μέθοδο, το σύστημα Da Vinci Xi, με αναβαθμισμένα χειρουργικά

εργαλεία στην 4η τεχνολογική γενιά ρομποτικών χειρουργικών συστημάτων, μας επιτρέπει να έχουμε το καλύτερο

χειρουργικό αποτέλεσμα για τον ασθενή, προσφέροντας

μεγαλύτερη χειρουργική ακρίβεια στον χειρουργό, αυξημένη εμβέλεια κίνησης των ρομποτικών εργαλείων και

τρισδιάστατη (3D) απεικόνιση υψηλότατης ανάλυσης.

Το σύστημα Da Vinci Xi 4ης τεχνολογικής γενιάς έχει

σχεδιαστεί για τη διεξαγωγή χειρουργικών επεμβάσεων με ακρίβεια χιλιοστού και με εξαιρετικά λεπτομερή αναγνώριση των ανατομικών δομών. Ο χειρουργός, από μία ειδική κονσόλα, ελέγχει κάθε κίνηση των εργαλείων και του ενδοσκοπίου, παρακολουθώντας όλη την επέμβαση μέσα από ειδική οθόνη εξαιρετικής ευκρίνειας, η οποία

προσφέρει μεγέθυνση της εικόνας του χειρουργικού πεδί-

ου μέχρι και 15 φορές. Τα αναβαθμισμένα εργαλεία του

συστήματος έχουν αρθρωτό σχεδιασμό στα περιφερικά

τους άκρα, τα οποία μιμούνται τον ανθρώπινο καρπό και

παρέχουν στους χειρουργούς φυσική επιδεξιότητα και

εύρος κίνησης μεγαλύτερο του φυσικού, επιτρέποντας

τη διενέργεια πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων με μεγάλη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Η κάθε κίνηση του χειρουργού αναπαράγεται με απόλυτη ακρίβεια και σταθερότητα στο χειρουργικό πεδίο. Τι προσφέρει η Ρομποτική Χειρουργική

4ης τεχνολογικής γενιάς στον ασθενή;

• Καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα.

• Μικρότερο χρόνο νοσηλείας.

• Βέλτιστη χειρουργική εμπειρία.

• Λιγότερες μεταγγίσεις αίματος.

• Λιγότερο πόνο.

• Μειωμένες μετεγχειρητικές επιπλοκές.

• Μικρότερο κίνδυνος λοιμώξεων.

Da Vinci

• Ταχύτερη ανάρρωση

• Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.

• Ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.

ΕΦΑΡΜΟΓ Ε Σ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚ Η Σ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η Σ Η Ρομποτική Χειρουργική διευρύνει συνεχώς το πεδίο εφαρμογών της. Σήμερα συναντάμε τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της Ρομποτικής Χειρουργικής σε μία σειρά από χειρουργικές ειδικότητες όπως:

• Γενική Χειρουργική.

• Βαριατρική.

• Ουρολογία.

• Γυναικολογία.

• Θωρακοχειρουργική.

• Ωτορινολαρυγγολογία. ■

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΠΑΝΑΓΙ Ω ΤΗΣ Ι. Ζ Η ΚΟΣ

Νευρολόγος, υπεύθυνος του Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας

ΠΟΙΕΣ ΘΕΡΑΠΕ Ι ΕΣ

ΥΠ Α ΡΧΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΑΝΤΙΜΕΤ Ω ΠΙΣΗ ΤΗΣ Ν ΟΣΟΥ

Π Α ΡΚΙΝΣΟΝ!

αναπτυχθεί αρκετές θεραπείες που προσφέρουν πολλά

και καλά χρόνια ζωής στους ασθενείς, αρκεί να γίνει εγκαίρως η διάγνωση και να χορηγείται η κατάλληλη αγωγή σε κάθε στάδιο της νόσου.

Ο νευρολόγος Παναγιώτης Ι. Ζήκος, υπεύθυνος του

Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών του

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας και του Κέντρου Πάρκινσον & Διαταραχών Μνήμης Γαλατσίου, απαντά σε μερικά βασικά ερωτήματα για την αντιμετώπιση της νόσου.

Η Ν ΟΣΟΣ ΤΟΥ Π Α ΡΚΙΝΣΟΝ είναι μια νευρολογική ασθένεια που προσβάλλει ολοένα περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, προκαλώντας τους κινητικά, νοητικά και συμπεριφορικά προβλήματα. Είναι μία προοδευτικά εξελισσόμενη ασθένεια, που συνήθως αρχίζει αργά, με σταδιακή επιβράδυνση των κινήσεων (βραδυκινησία) και αργότερα τρόμο (τρέμουλο) στη μία πλευρά του σώματος. Στα πιο προχωρημένα στάδιά της μπορεί να επηρεάσει όλο το σώμα, από την ομιλία έως τις νοητικές λειτουργίες.

Αν και τρόπος ίασης γι’ αυτήν δεν υπάρχει, έχουν

— Πόσο συχνά πρέπει να επισκέπτονται οι ασθενείς τον γιατρό; Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, στους περισσότερους πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον συνιστάται να επισκέπτονται τον γιατρό τους δύο φορές το χρόνο, για να αξιολογείται εκ νέου η κατάστασή τους και να ελέγχεται η αποδοτικότητα της φαρμακευτικής αγωγής τους. Εάν ο ασθενής αντιμετωπίζει δυσκολίες στη διαχείριση της νόσου του ή με τη φαρμακευτική αγωγή του, μπορεί να χρειασθεί συχνότερες επισκέψεις.

— Πώς εξελίσσεται η νόσος Πάρκινσον;

Ο ρυθμός εξέλιξης της νόσου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Σε γενικές γραμμές, οι υπάρχουσες μελέτες δείχνουν ότι η νόσος Πάρκινσον έχει πολύ αργή εξέλιξη και με τις θεραπείες οι περισσότεροι ασθενείς ζουν με αυτήν 7-10 χρόνια πριν εκδηλώσουν σοβαρές επιπλοκές. Κάποιοι άλλοι, όμως, παρουσιάζουν πιο γρήγορη

εξέλιξη, για λόγους που προς το παρόν παραμένουν

άγνωστοι. Ωστόσο φαίνεται ότι τα δύο πρώτα χρόνια

είναι τα πιο σημαντικά για την εξέλιξη της νόσου.

— Οι ασθενείς με νόσο Πάρκινσον μπορεί να πα-

ρουσιάσουν και άλλα προβλήματα υγείας;

Οι ασθενείς με νόσο Πάρκινσον παρουσιάζουν συχνά

πολλαπλά προβλήματα υγείας, άλλα από τα οποία είναι

μη κινητικά συμπτώματα της ασθένειάς τους και άλλα

συνοδές καταστάσεις.

Τα προβλήματα αυτά κυμαίνονται από καρδιοπάθεια

και μελάνωμα έως κατάθλιψη και ακράτεια και επιβαρύ-

νουν ακόμα περισσότερο την ποιότητα της ζωής τους.

Καθιστούν επίσης απαραίτητο τον τακτικό προληπτικό

έλεγχο (τσεκάπ), ούτως ώστε να γίνονται αντιληπτά και

να αντιμετωπίζονται εγκαίρως, δεδομένου ότι μερικά

μπορεί να απειλήσουν τη ζωή.

— Το τρέμουλο είναι το βασικό αναγνωριστικό σύμπτωμα της νόσου;

Αν και ο τρόμος (τρέμουλο) είναι το σύμπτωμα που ο περισσότερος κόσμος αναγνωρίζει ως ένδειξη της νόσου

Πάρκινσον, υπάρχουν πολλά μη κινητικά συμπτώματα.

Άλλα από αυτά εκδηλώνονται αρκετά χρόνια πριν αρ-

χίσει να τρέμει το ένα χέρι του ασθενή ή η μία πλευρά

του σώματός του και άλλα όταν προχωρήσει η ασθέ-

νειά του. Πρώιμα μη κινητικά συμπτώματα είναι, λ.χ., ο

ανήσυχος ύπνος με πολύ «ζωντανά» όνειρα και κινήσεις

του σώματος, η διαταραχή της όσφρησης, η δυσκοι-

λιότητα που μπορεί να επιμείνει για εβδομάδες και η κατάθλιψη. Αργότερα στην πορεία της νόσου μπορεί να αναπτυχθεί ορθοστατική υπόταση, ακράτεια ούρων

που κάνει τον ασθενή να ξυπνά πολλές φορές κάθε βράδυ, προβλήματα μνήμης και νόησης, παραισθήσεις και πολλά άλλα.

— Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;

Οι ασθενείς πρέπει κατ’ αρχάς να γνωρίζουν ότι η νόσος Πάρκινσον είναι μία ιδιαίτερη ασθένεια και κάθε πάσχοντας χρειάζεται εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας. Αν και γίνονται πολλές προσπάθειες να βρεθούν θεραπείες

που θα επιβραδύνουν ή θα αντιστρέφουν την πορεία

της, προς το παρόν δεν έχει εγκριθεί κάποια. Ο στόχος

των θεραπειών που υπάρχουν είναι να μειώσουν τα

συμπτώματά της, ώστε οι ασθενείς να λειτουργούν όσο

το δυνατόν πιο φυσιολογικά. Οι θεραπευτικές επιλο-

γές για τη νόσο είναι ειδικά φάρμακα και επεμβατικές

θεραπείες. Τα φάρμακα χορηγούνται συνήθως από τα αρχικά στάδια, ενώ οι επεμβατικές θεραπείες όταν εμφανιστούν οι κινητικές διακυμάνσεις, δηλαδή όταν η υφιστάμενη αγωγή δεν καλύπτει επαρκώς τον ασθενή όλη την ημέρα.

— Ποια είναι τα φάρμακα για τη νόσο Πάρκινσον; Υπάρχουν έξι βασικές κατηγορίες. Είναι η λεβοντόπα, οι αγωνιστές ντοπαμίνης, οι αναστολείς του ενζύμου COMT, οι αναστολείς της μονοαμινοξιδάσης (ΜΑΟ) Β, τα αντιχολινεργικά και διάφοροι άλλοι ντοπαμινεργικοί παράγοντες (π.χ. παράγωγα αδαμαντίνης). Σε κάθε κατηγορία φαρμάκων υπάρχουν πολλές επιλογές. Τα περισσότερα φάρμακα δρουν επηρεάζοντας την ντοπαμίνη, δηλαδή τη χημική ουσία του εγκεφάλου που παίζει σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά, στο συγχρονισμό των κινήσεων και την κινητικότητα. Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τις ανάγκες κάθε ασθενούς ξεχωριστά, μπορεί να χορηγηθεί ένα φάρμακο ή συνδυασμός φαρμάκων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η φαρμακευτική αγωγή αποδίδει καλύτερα όταν λαμβάνεται με σταθερό πρόγραμμα και όταν συνδυάζεται με καθημερινή άσκηση, υγιεινή διατροφή και επαρκή ύπνο.

— Έχουν τα φάρμακα κάποιες παρενέργειες που πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς; Όλα τα φάρμακα έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά ειδικά τα φάρμακα που επηρεάζουν την ντοπαμίνη (κυρίως οι αγωνιστές ντοπαμίνης) σχετίζονται με ιδιαίτερες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως μανία και εθιστικές/ παρορμητικές συμπεριφορές (υπερσεξουαλικότητα, τζόγο, υπερβολικές αγορές, πολυφαγία). Πριν από τη χορήγηση ντοπαμινεργικών φαρμάκων γίνεται ειδικό τεστ που αξιολογεί τους ασθενείς. Αν βρεθεί ότι έχουν προδιάθεση, π.χ. για τζόγο, είναι πιθανό να μην τους χορηγηθούν καθόλου αυτά τα φάρμακα ή να τους χορηγηθεί η ελάχιστη δυνατή δόση. Αν τους χορηγηθούν, οι συγγενείς τους πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση, ειδάλλως μπορεί να υπάρξει πρόβλημα με την ακούσια συμπεριφορά των ασθενών. Εάν ο ασθενής εκδηλώσει τέτοιου είδους παρορμητική συμπεριφορά, πρέπει να ενημερωθεί αμέσως ο νευρολόγος ιατρός, διότι με μία αλλαγή στην αγωγή ή μείωση της δόσης το πρόβλημα μπορεί να λυθεί.

— Πότε συνιστώνται επεμβατικές θεραπείες για τη νόσο Πάρκινσον;

Οι επεμβατικές θεραπείες συνιστώνται όταν τα φάρμακα από το στόμα έχουν μεν καλή δράση, αλλά παύουν να καλύπτουν όλη την ημέρα τον ασθενή, με αποτέλεσμα εκείνος να τα παίρνει πολλές φορές την ημέρα επειδή παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις της κινητικότητάς του (δηλαδή εναλλαγές καλής κινητικότητας ή υπερκινησίας με μειωμένη κινητικότητα ή ακόμα και ακινησία). Αυτό συνήθως συμβαίνει 3-5 χρόνια έπειτα από την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής. Οι επεμβατικές θεραπείες είτε προκαλούν συνεχή ντοπαμινεργική διέγερση, δηλαδή τροφοδοτούν συνεχώς τον οργανισμό

με μικροδόσεις ντοπαμίνης (αντλίες), είτε διεγείρουν τον εγκέφαλο με ηλεκτρομαγνητικό πεδίο (νευροδιεγέρτες).

— Ποιες είναι οι επεμβατικές θεραπείες για τη νόσο Πάρκινσον; Οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες θεραπείες είναι η τοποθέτηση νευροδιεγέρτη DBS, η υποδόρια έγχυση

απομορφίνης με ειδική αντλία και η τοποθέτηση αντλίας DUODOPA. Όταν οι θεραπείες αυτές εφαρμόζονται σε

προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς μπορούν να παρά-

σχουν για αρκετά χρόνια καλή κινητικότητα και καλή

ποιότητα ζωής. Υπενθυμίζεται ότι οι θεραπείες αυτές

συνιστώνται στο στάδιο των κινητικών διακυμάνσεων

της νόσου Πάρκινσον, αλλά όχι στο τελικό. Το τελικό στάδιο χαρακτηρίζεται από χρήση αναπηρικού αμαξιδίου

ή λίγο και υποβοηθούμενο περπάτημα. Αν ο ασθενής

βρίσκεται σε αυτή τη φάση, δεν μπορεί να τοποθετηθεί

αντλία ή νευροδιεγέρτης.

— Υπάρχουν άλλες θεραπείες;

Οι ασθενείς μπορεί επίσης να χρειασθούν (από τα αρχικά κιόλας στάδια) εντατική φυσικοθεραπεία. Άλλες

θεραπείες που μπορεί να τους βοηθήσουν, ανάλογα

με τα συμπτώματά τους, είναι εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, διατροφική θεραπεία κ.λπ. Το τι θα χρειασθεί, καθορίζεται από τη διεπιστημονική ομάδα που συνήθως

αναλαμβάνει τον ασθενή.

κινήσεων (βραδυκινησία)

και αργότερα

(τρέμουλο) στη μία πλευρά

του σώματος.

— Έχουν λόγους οι πάσχοντες ώστε να είναι αισιόδοξοι για το μέλλον;

Οι εξελίξεις στην αντιμετώπιση της νόσου είναι ραγδαίες, οι έρευνες γι’ αυτήν εντατικές και αναπτύσσονται νέοι τρόποι αξιολόγησης των συμπτωμάτων χωρίς καν να απαιτείται επίσκεψη στον ιατρό. Μερικές από τις κυριότερες εξελίξεις είναι:

1. Οι ασθενείς ζουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής. Κάποτε, η νόσος Πάρκινσον μείωνε σημαντικά το προσδόκιμο ζωής και οι ασθενείς περνούσαν πολλά χρόνια καθηλωμένοι σε αναπηρικό αμαξίδιο. Σήμερα, με την έγκαιρη, εξατομικευμένη θεραπεία το προσδόκιμο ζωής τους είναι σχεδόν φυσιολογικό. Επιπλέον, οι εξελιγμένες θεραπευτικές μέθοδοι, όπως η εμφύτευση νευροδιεγέρτη, μειώνουν κατά τουλάχιστον

Η νόσος του Πάρκινσον

είναι μία προοδευτικά

εξελισσόμενη ασθένεια, που

συνήθως αρχίζει αργά, με σταδιακή επιβράδυνση των

τρόμο

μία δεκαετία τα χρόνια με σημαντική αναπηρία, εφόσον εφαρμοστούν την κατάλληλη στιγμή στην πορεία της νόσου. Το κέρδος αυτό είναι πολύ σημαντικό, αν αναλογιστεί κανείς πως η αναπηρία μπορεί να εμφανιστεί

μετά από 10-20 χρόνια νόσου. Η νόσος Πάρκινσον

καθαυτή δεν είναι θανατηφόρα. Ωστόσο αν δεν γίνει

η κατάλληλη θεραπεία σε όλα τα στάδιά της, μπορεί να

εμφανιστούν πρώιμες επιπλοκές (π.χ. σοβαρές πτώσεις)

που μειώνουν το προσδόκιμο ζωής.

2. Διεξάγονται δεκάδες έρευνες για νέες θεραπείες.

3. Βελτιώνεται συνεχώς η παρακολούθηση των ασθενών. Όσο νωρίτερα γίνεται αντιληπτή κάθε αλλαγή στην κατάσταση των ασθενών τόσο νωρίτερα

γίνεται και η απαιτούμενη προσαρμογή στη θεραπεία.

Αυτό προϋποθέτει τακτικό (ανά εξάμηνο) επανέλεγ-

χο από τον γιατρό. Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής

τεχνολογίας, η παρακολούθηση αυτή μπορεί πια να

γίνει και εξ αποστάσεως, με τη βοήθεια εξελιγμένων

φορητών ιατρικών συσκευών που χρησιμοποιούνται

κατ’ οίκον.

4. Γίνεται σημαντική πρόοδος στην εξεύρεση της αιτίας. Η βασική έρευνα για τη νόσο Πάρκινσον σημειώνει τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδο και υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα αναγνωριστούν τε-

λικά οι αιτίες της. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αιτία είναι συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ο βαθμός εμπλοκής του καθενός πιστεύεται ότι διαφέρει

από άτομο σε άτομο.

5. Εξελίσσονται διαρκώς οι υπάρχουσες θεραπείες.

Σημαντική πρόοδος παρατηρείται στις επεμβατικές θεραπείες, οι οποίες εφαρμόζονται σε προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς, όταν η λήψη φαρμάκων από το στόμα

δεν είναι πια αρκετή για να διατηρηθεί ο έλεγχος των συμπτωμάτων τους. Ήδη χρησιμοποιούμε νέας γενιάς

νευροδιεγέρτες, οι οποίοι καταγράφουν τα ηλεκτρικά μηνύματα του εγκεφάλου και βοηθούν τους γιατρούς

να συσχετίσουν τα μηνύματα αυτά με τα συμπτώματα

των ασθενών. Με τον τρόπο αυτόν γίνεται απόλυτα

ΠΑΝΑΓΙ ΩΤΗΣ Ζ Η ΚΌΣ

εξατομικευμένη προσαρμογή της θεραπείας.

— Ποιες είναι οι φορητές συσκευές οι οποίες χρησιμοποιούνται στο σπίτι και αξιολογούν αντικειμενικά τα κινητικά συμπτώματα των ασθενών; Υπάρχουν δύο ειδών φορητές συσκευές για την αξιολόγηση των ασθενών: το Parkinson-Holter, το οποίο τοποθετείται στη ζώνη του ασθενούς για επτά ημέρες, και το PDMonitor, το οποίο μπορεί να έχει ο ασθενής στο σπίτι του όσο καιρό επιθυμεί. Ειδικότερα:

Το Holter για τη νόσο Πάρκινσον είναι μία συσκευή σε μέγεθος κινητού τηλεφώνου, την οποία χρησιμοποιεί ο ασθενής για λίγες ημέρες και την επιστρέφει στον ιατρό για ανάλυση. Ο ασθενής τη φορά στη ζώνη του κάθε πρωί, ενώ το βράδυ τη βγάζει για να τη φορτίσει. Τη συσκευή ρυθμίζει αρχικά ο γιατρός, εισάγοντας τα στοιχεία και τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του ασθενούς. Αμέσως μετά την ενεργοποίησή του, το Holter αρχίζει να καταγράφει τα κινητικά συμπτώματα του ασθενούς, όπως τη βραδυκινησία, την υπερκινησία, την ακινησία, τις πτώσεις, το freezing. Διαθέτει επίσης πλήκτρο το οποίο πατά ο ασθενής κάθε φορά που παίρνει τα φάρμακά του. Με αυτόν τον τρόπο πολλοί ασθενείς με σοβαρές κινητικές δυσκολίες λαμβάνουν εξατομικευμένη αγωγή και βλέπουν σημαντική βελτίωση της κατάστασής τους. Μελέτες έχουν δείξει, π.χ., ότι το Holter αξιολογεί με αποτελεσματικότητα 95% τη δυσκινησία, 88% τη βραδυκινησία, 85% το freezing και 92% τις κινητικές διακυμάνσεις (ON-OFF) της νόσου Πάρκινσον».

Το Monitor για τη νόσο Πάρκινσον είναι ένα σύστημα αποτελούμενο από πέντε φορητές συσκευές (αισθητήρες), τις τέσσερις από τις οποίες φορά ο ασθενής σαν βραχιόλια στα χέρια και στα πόδια, και την πέμπτη στη ζώνη του. Το σύστημα αυτό μπορεί να αγοράσει ή να νοικιάσει ο ασθενής για όσο καιρό επιθυμεί και το χρησιμοποιεί σε τακτά χρονικά διαστήματα (συνιστάται χρήση για τουλάχιστον 3 ημέρες το μήνα, ώστε να υπάρχει συστηματική παρακολούθηση). ■

Ο Παναγιώτης Ζήκος είναι νευρολόγος, επιμελητής 251 ΓΝΑ και υπεύθυνος Ειδικού Ιατρείου νόσου Πάρκινσον 251 ΓΝΑ. Έχει εξειδίκευση στην επεμβατική αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον και άλλων συναφών κινητικών διαταραχών. Παρακολουθεί ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον από το 2001. Έχει φέρει σε πέρας πλήθος επεμβάσεων εμφύτευσης νευροδιεγέρτη και τοποθέτησης αντλίας συνεχούς χορήγησης φαρμάκου. Στο Κέντρο Πάρκινσον και Διαταραχών Μνήμης είναι υπεύθυνος της Διεπιστημονικής Ομάδας.

Από το 2008 έχει αναπτύξει εθελοντική δράση, όντας ιδρυτικό μέλος και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Εθελοντών και Ασθενών ν. Πάρκινσον «ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ-ΚΙΝΗΣΗ», ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ασθενών ν. Πάρκινσον.

ΔΗΜΟΣΙΕ

Υ ΤΗΚΑΝ ΣΤΟ «Frontiers in Neurology», κορυ-

φαίο περιοδικό Κλινικής Νευρολογίας, τα αποτελέσματα

της κλινικής πολυκεντρικής μελέτης, η οποία αναλύει

τις επιδόσεις του PDMonitor®, μιας πρωτοποριακής συ-

σκευής παρακολούθησης της νόσου του Πάρκινσον από

την PD Neurotechnology®. Το PDMonitor® χρησιμοποιεί

φορητές συσκευές και Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) για την

παρακολούθηση και την αξιολόγηση των συμπτωμάτων

της νόσου του Πάρκινσον.

Η μελέτη συνέκρινε τις αυτοματοποιημένες αξιο-

λογήσεις του PDMonitor® για τους ασθενείς με Πάρ-

κινσον σε τρία ευρωπαϊκά νοσοκομεία με τις κλινικές

αξιολογήσεις των γιατρών και τα ημερολόγια συμπτω-

μάτων για να προσδιοριστεί εάν η συσκευή παρείχε

έναν αξιόπιστο και πρακτικό τρόπο ενημέρωσης των

σχημάτων θεραπείας. Το PDMonitor® χρησιμοποιεί

πέντε αισθητήρες που φοριούνται στον κορμό και τα

άκρα του ασθενούς για τη συλλογή δεδομένων σχε-

τικά με το χρόνο εμφάνισης και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, καθώς και αλγόριθμους μηχανικής μάθησης για να ολοκληρώνει τις αξιολογήσεις του.

Η στατιστική ανάλυση έδειξε υψηλό επίπεδο ακρίβειας στην ανίχνευση συμπτωμάτων και ισχυρή συσχέτιση με την αξιολόγηση των ειδικών κατά την εκτίμηση της σοβαρότητάς τους.

Το PDMonitor® πέτυχε επίπεδα ακρίβειας 99% ή πε-

ρισσότερο κατά την ανίχνευση ήπιας έως σοβαρής δυσκινησίας, δυσκολίας βάδισης, τρόμου του καρπού και των ποδιών και τουλάχιστον 96% κατά την ανίχνευση

περιόδων «Off», όπου τα συμπτώματα του Πάρκινσον

επανεμφανίζονται μεταξύ των φαρμακευτικών δόσεων.

Μια δεύτερη μελέτη, λεπτομέρειες της οποίας δημοσιεύθηκαν επίσης στο «Frontiers in Neurology», επιβεβαίωσε ότι το PDMonitor® μπορεί να χρησιμοποιηθεί

αποτελεσματικά και εύκολα από ασθενείς και φροντιστές, απαιτώντας μόλις πέντε λεπτά, κατά μέσο όρο, για την προσάρτηση των αισθητήρων, ακόμη και για

ασθενείς σε μεταγενέστερα στάδια της ασθένειας. Η

αυτόματη καταγραφή και αναγνώριση της θέσης κάθε

αισθητήρα στο σώμα του ασθενούς βρέθηκε ότι βελτιώνει περαιτέρω την ευκολία χρήσης της συσκευής.

Αυτές οι επιστημονικές δημοσιεύσεις αποτελούν

μέρος ενός αυξανόμενου όγκου δεδομένων που υπο-

γραμμίζουν την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα του PDMonitor®. Τα προκαταρκτικά ευρήματα από την ανάλυση δεδομένων για 267 ασθενείς στην Ελλάδα παρέχουν στοιχεία ότι η συνεχής παρακολούθηση από απόσταση στην κλινική πράξη μπορεί να οδηγήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του Πάρκινσον. Ο μέσος χρόνος «Off» που βίωσαν οι ασθενείς σε αυτήν τη μελέτη μειώθηκε για δύο συνεχόμενα τρίμηνα μετά την έναρξη της χρήσης του PDMonitor®.

Τον Ιανουάριο του 2023, το PDMonitor® ήταν μία από τις πέντε συσκευές που συνιστώνται υπό όρους για την απομακρυσμένη παρακολούθηση της νόσου του Πάρκινσον για την ενημέρωση της θεραπείας από το NICE, το εθνικό Ινστιτούτο Αριστείας Υγείας και Φροντίδας. Αυτή η απόφαση άνοιξε το δρόμο στη χρήση του PDMonitor® από ασθενείς του NHS και τους γιατρούς τους, στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το PDMonitor® υποστηρίζει μια αναδυόμενη αλλαγή παραδείγματος στη φροντίδα του Πάρκινσον, μεταβαίνοντας από τις παραδοσιακές βραχύβιες διαβουλεύσεις πρόσωπο με πρόσωπο στην ενίσχυση από την παρακολούθηση στο σπίτι, η οποία έχει πολλά πλεονεκτήματα παρόμοια με την παρακολούθηση στον διαβήτη και τις καρδιακές διαταραχές. Η συνεχής παρακολούθηση των ασθενών στο σπίτι, ενώ διεξάγουν καθημερινές δραστηριότητες, επιτρέπει τη λήψη πιο συχνών αποφάσεων θεραπείας και επιτρέπει στους γιατρούς να ανταποκρίνονται ταχύτερα στα μεταβαλλόμενα συμπτώματα.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη

στην αντιμετώπιση του Πάρκινσον αποδεικνύει την ακρίβεια σε κλινικές

μελέτες!

Ήπια Νοητική Διαταραχή:

τη Ν ΟΣΟ ALZHEIMER !

μέρειες μίας συζήτησης.

Γράφει η ΟΛΓΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ, γνωστική νευροψυχολόγος, M.Sc., ειδίκευση στην 3η Ηλικία και τις Άνοιες, υπεύθυνη Κέντρου Διαταραχών Μνήμης.

Ωστόσο, κάποιες φορές οι δυσκολίες μοιάζουν εντονότερες από το αναμενόμενο. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να οφείλονται στην ΗΝΔ. Συχνά, οι άνθρωποι με ΗΝΔ έχουν επίγνωση των νοητικών τους ελλειμμάτων, ενώ οι δυσκολίες γίνονται αντιληπτές και από τα μέλη της οικογένειας και τους στενούς φίλους. Παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα δεν είναι τόσο σοβαρά, ώστε να επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα του ατόμου να διεκπεραιώνει τις καθημερινές του δραστηριότητες - όπως συμβαίνει π.χ. όταν ένα άτομο έχει κάποια μορφή άνοιας.

Τα συμπτώματα διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τύπο της ΗΝΔ. Με βάση με τις νοητικές λειτουργίες που επηρεάζονται, αναγνωρίζουμε δύο διαφορετικούς τύπους ΗΝΔ:

Η Η ΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚ Η ΔΙΑΤΑΡΑΧ Η (ΗΝΔ - Mild Cognitive Impairment) δεν αποτελεί πάθηση. Είναι μια «γκρίζα ζώνη» μεταξύ του φυσιολογικού και του παθολογικού: Οι άνθρωποι με ΗΝΔ αντιμετωπίζουν διαταραχές των νοητικών λειτουργιών εντονότερες από το αναμενόμενο για την ηλικία τους, αλλά δεν πληρούν τα κριτήρια, ώστε να διαγνωστούν με νόσο Alzheimer ή κάποια άλλη μορφή άνοιας.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ Με το πέρασμα του χρόνου ο εγκέφαλός μας γερνά, όπως και τα υπόλοιπα όργανα του σώματός μας. Καθώς μεγαλώνουμε, μαζί με την πρεσβυωπία και τις ρυτίδες εμφανίζονται σταδιακά και προβλήματα μνήμης. Του-

λάχιστον οι μισοί από τους ανθρώπους 65 ετών και άνω αναφέρουν ότι ξεχνούν περισσότερο απ’ ότι στο παρελθόν. Οι συχνότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αφορούν στο να θυμηθούν ονόματα γνωστών και πρόσφατα γεγονότα, όπως για παράδειγμα τις λεπτο-

• Η αμνησικού τύπου ΗΝΔ επηρεάζει κατά κύριο λόγο τη λειτουργία της μνήμης. Ένας άνθρωπος με αμνησικού τύπου ΗΝΔ μπορεί να αρχίσει να ξεχνά σημαντικές πληροφορίες, τα ραντεβού του, λεπτομέρειες πρόσφατων γεγονότων κ.λπ. Επίσης, κάποια από τα άτομα με αμνησικού τύπου ΗΝΔ ενδέχεται να εμφανίσουν ταυτόχρονα και άλλου είδους προβλήματα, όπως για παράδειγμα δυσκολία στον προσανατολισμό, στην προφορική έκφραση, στην οργάνωση των καθημερινών δραστηριοτήτων κ.ά.

• Η μη αμνησικού τύπου ΗΝΔ δεν επηρεάζει τη μνήμη, αλλά επιδρά αρνητικά σε άλλες νοητικές λειτουργίες. Ένας άνθρωπος με μη αμνησικού τύπου ΗΝΔ μπορεί να παρατηρήσει δυσκολία στη συγκέντρωση, στο να παίρνει λογικές αποφάσεις, να ακολουθεί τα βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε να ολοκληρωθεί μία δραστηριότητα, να αντιλαμβάνεται τη θέση των αντικειμένων στο χώρο κ.λπ.

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕ Ι ΤΗΝ Η ΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚ Η ΔΙΑΤΑΡΑΧ Η Οι αιτίες της εκδήλωσης της ΗΝΔ δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητές. Δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη αιτία που προκαλεί την εμφάνιση της ΗΝΔ. Ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση της ΗΝΔ είναι

Το πρώτο στάδιο πριν από

η ηλικία. Αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, υπολογίζεται

ότι περίπου το 10%-20% των ανθρώπων άνω των 65

έχει ΗΝΔ, με τον κίνδυνο εμφάνισης να αυξάνεται όσο κανείς μεγαλώνει.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα ενός ανθρώπου να εμφανίσει ΗΝΔ είναι η γενετική

προδιάθεση, ο διαβήτης, το κάπνισμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη, η παχυσαρκία, η

κατάθλιψη, η αποφρακτική υπνική άπνοια, η έλλειψη

σωματικής άσκησης, η ανεπαρκής διανοητική άσκηση

και η μοναξιά. Στην περίπτωση που η αιτία εμφάνισης

τικών λειτουργιών μέσα από τη διαδικασία του νευροψυχολογικού ελέγχου.

• Αξιολόγηση της διάθεσης.

• Αξιολόγηση της ικανότητας του ατόμου να διεκπεραιώνει απλές και σύνθετες δραστηριότητες της καθημερινής ζωής με βάση την προσωπική του εκτίμηση, αλλά και τις παρατηρήσεις ανθρώπων του στενού περιβάλλοντός του.

• Νευρολογική εξέταση με στόχο την εκτίμηση της λειτουργίας των αντανακλαστικών, της κίνησης, της ισορροπίας κ.λπ.

της ΗΝΔ είναι αναστρέψιμη, με την κατάλληλη θεραπεία τα συμπτώματα υποχωρούν.

Π Ω Σ Γ Ι ΝΕΤΑΙ Η ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση δεν είναι πάντα απλή, καθώς η ΗΝΔ μοιράζεται κάποια από τα συμπτώματά της με άλλες παθήσεις. Σε κάθε περίπτωση, για να διαπιστωθεί αν ένα άτομο εμφανίζει ΗΝΔ είναι απαραίτητες οι πληροφορίες που αντλούν οι επαγγελματίες υγείας από τα παρακάτω:

• Αναλυτικό ιατρικό και κοινωνικό ιστορικό.

• Αξιολόγηση της μνήμης και των υπολοίπων νοη-

• Παρακλινική διερεύνηση, η οποία συνήθως περιλαμβάνει ειδικές εξετάσεις αίματος και απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου.

Σε αυτή τη διαδικασία, το πρώτο βήμα είναι συνήθως η επίσκεψη σε νευροψυχολόγο προκειμένου να γίνει λήψη του ιστορικού και αξιολόγηση των νοητικών λειτουργιών, της διάθεσης και της λειτουργικότητας. Στη συνέχεια, αν ο νευροψυχολόγος εντοπίσει δυσκολίες μη αναμενόμενες για την ηλικία του εξεταζομένου, παραπέμπει σε νευρολόγο, ώστε να γίνει περαιτέρω διερεύνηση.

Π Ω Σ ΕΞΕΛ Ι ΣΣΕΤΑΙ

Συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό, οι άνθρωποι με ΗΝΔ αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης νόσου

Alzheimer ή άλλων μορφών άνοιας. Κατά προσέγγιση, στα 10 άτομα με ΗΝΔ ηλικίας άνω των 65 ετών, ένα με δύο άτομα θα εμφανίσουν άνοια μέσα σε χρονικό διάστημα 2 ετών από την αρχική διάγνωση. Παρ’ όλα αυτά, ένας μεγάλος αριθμός ατόμων με ΗΝΔ δεν εμφανίζει

περαιτέρω επιδείνωση των νοητικών του λειτουργιών, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι νοητικές λειτουργίες

επανέρχονται στο φυσιολογικό επίπεδο.

Π Ω Σ ΘΕΡΑΠΕ Υ ΕΤΑΙ

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει εγκεκριμένη φαρμακευτική

αγωγή για την ΗΝΔ. Υπάρχουν όμως πολλά πράγματα

που μπορεί να κάνει κανείς για να φροντίσει την υγεία

του εγκεφάλου του και να κρατήσει το μυαλό του σε

φόρμα. Αν έχετε διαγνωστεί με ΗΝΔ, οι παρακάτω οδηγίες θα σας φανούν χρήσιμες:

• Ασχοληθείτε με δραστηριότητες που γυμνάζουν τον εγκέφαλο.

• Χρησιμοποιήστε εξωτερικά βοηθήματα μνήμης, όπως ημερολόγιο, ατζέντα, λίστες, υπενθυμίσεις στο κινητό κ.λπ.

• Ενταχθείτε σε ένα πρόγραμμα νοητικής ενδυνάμωσης. Με αυτόν τον τρόπο θα χτίσετε ένα πολύτιμο νοητικό απόθεμα.

• Τοποθετήστε τα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε

συχνά (π.χ. τα γυαλιά σας) πάντα σε μία συγκεκριμένη

θέση.

• Ασχοληθείτε με τον εθελοντισμό, αφιερώνοντας

χρόνο σε δράσεις που σας γεμίζουν και σας κινητοποιούν.

• Περάστε ποιοτικό χρόνο με τους αγαπημένους σας ανθρώπους.

• Βεβαιωθείτε ότι ο ύπνος σας είναι επαρκής ποσο-

τικά και καλός ποιοτικά.

• Φροντίστε την υγεία της καρδιάς σας: ό,τι κάνει καλό στην καρδιά, κάνει καλό και στον εγκέφαλο. Διακόψτε το κάπνισμα. Διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικό επίπεδο. Μην αμελείτε τα check-up σας.

• Συνεχίστε να λαμβάνετε συστηματικά τα φάρμακα

που παίρνετε (π.χ. για την πίεση). Φροντίζοντας τη συνολική κατάσταση της υγείας σας, βοηθάτε τον εγκέφαλό σας να λειτουργεί στο καλύτερο δυνατό επίπεδο.

• Βάλτε την άσκηση στην καθημερινότητά σας. 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης (π.χ. περπάτημα με σταθερό ρυθμό) 5-6 φορές την εβδομάδα αρκούν για να τονώσουν την υγεία του εγκεφάλου.

• Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, στο πρότυπο της μεσογειακής.

• Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

• Κρατήστε το άγχος υπό έλεγχο.

• Βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετό χρόνο για ξεκούραση και χαλάρωση.

• Αν έχετε συμπτώματα κατάθλιψης, ζητήστε άμεσα βοήθεια από έναν ειδικό. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι θα πρέπει να εξετάζεστε από νευρολόγο και νευροψυχολόγο κάθε 6 μήνες. Με αυτόν τον τρόπο, οι επαγγελματίες υγείας

θα παρακολουθούν τυχόν αλλαγές στο επίπεδο των νοητικών σας λειτουργιών. Επιπλέον, θα μπορούν να παρέμβουν έγκαιρα με την κατάλληλη θεραπεία σε περίπτωση που η ΗΝΔ εξελιχθεί σε νόσο Alzheimer ή κάποια άλλη μορφή άνοιας. Κανείς δεν θέλει να διαγνωστεί με άνοια. Σε περίπτωση όμως που τελικά εμφανίσετε τη νόσο, είναι προτιμότερο να γίνει η διάγνωση όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Η έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση, η εκπαίδευση και η υποστήριξη μπορούν να εξασφαλίσουν στους ανθρώπους με ΗΝΔ και τις οικογένειές τους μια φυσιολογική καθημερινότητα και μία ικανοποιητική ποιότητα ζωής. ■

ΌΛΓΑ ΛΎ ΜΠΕΡ Ό Π ΌΎΛΌΎ Η Όλγα Λυμπεροπούλου είναι γνωστική νευροψυχολόγος με ειδίκευση στην Τρίτη Ηλικία και τις Άνοιες. Έχει πτυχίο Ψυχολογίας από τη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και μεταπτυχιακό στη Γνωστική Νευροψυχολογία από

το Πανεπιστήμιο Essex του Ηνωμένου Βασιλείου.

Από το 2002 εργάζεται καθημερινά με άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας που αντιμετωπίζουν διαταραχές

των νοητικών τους λειτουργιών και τις οικογένειές τους. Είναι υπεύθυνη του Κέντρου Διαταραχών Μνήμης

και διαχειρίστρια της ιστοσελίδας trainyourbrain.gr. Μέσα από τα άρθρα, τα βιβλία και τις ομιλίες της επιδιώκει να μεταδώσει στο ευρύ κοινό με απλό και κατανοητό τρόπο επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες

σχετικά με τις άνοιες και τη φροντίδα της υγείας του εγκεφάλου. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών και επί μία δεκαετία υπήρξε μέλος της διεπιστημονικής ομάδας του Ιατρείου Μνήμης του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ. Είναι μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Γνωστικής

Αποκατάστασης και της Ελληνικής Νευροψυχολογικής Εταιρείας.

Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Γράφει ο ΙΩ Α ΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑ ΐ ΤΙΑΝ ΟΣ, αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής

Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής

Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου

«Ερρίκος Ντυνάν», πρόεδρος Ελληνικής

Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Γεροντολογικής & Γηριατρικής Εταιρείας, πρόεδρος

Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών.

Ο ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕ Ι ΚΑΙ ΣΤΗ Χ Ω ΡΑ ΜΑΣ την πρώτη αιτία θανάτου με ποσοστό 27% γενικά και 38% στις ηλικίες άνω των 65 ετών, συγκρινόμενος πλέον με τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Κάθε χρόνο στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου

και καταγράφονται 32.000 θάνατοι από τη νόσο. Ο καρκίνος είναι αποδεδειγμένα νόσος της τρίτης ηλικίας και κατά συνέπεια η επίπτωσή του θα αυξηθεί λόγω της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού. Αποτελεί

την πρώτη αιτία θανάτου για τις ηλικίες μεταξύ 65 και 74 ετών και τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα 75 χρόνια. Η ετήσια επίπτωση των κακοήθων νεοπλασμάτων αυξάνεται με ταχύτατο ρυθμό σε ηλικίες άνω των 65 ετών (52% όλων των καρκίνων στις γυναίκες και 59% στους άνδρες), ενώ 80% των καρκίνων διαγιγνώσκεται σε άτομα άνω των 55 ετών! Το δυσοίωνο είναι ότι στην Ευρώπη, την πλέον γηράσκουσα ήπειρο, τα κρούσματα καρκίνου αναμένεται να αυξηθούν κατά 24% έως το 2035, καθιστώντας τον την κύρια αιτία θανάτου στην Ε.Ε.

Το 2020 τα στατιστικά δεδομένα του ΠΟΥ και του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα του Καρκίνου δείχνουν ότι στο σύνολο περίπου 19,5 εκατομμυρίων νέων κρουσμάτων καρκίνων παγκοσμίως και στα δύο φύλα όλων των ηλικιών, την πρώτη θέση κατέχει ο καρκίνος του μαστού με 11,7%, με μικρή διαφορά ακολουθεί ο καρκίνος του πνεύμονα με 11,4%, στο 10% είναι ο καρκίνος παχέος εντέρου, 7,3% ο καρκίνος του προστάτη, 5,6% ο καρκίνος του στομάχου, 4,7% ο καρκίνος του ήπατος, από 3,1% ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και ο καρκίνος του οισοφάγου, ενώ το υπόλοιπο (42,9%) μοιράζονται όλες οι υπόλοιπες εντοπίσεις καρκίνου.

τον καρκίνο παχέος εντέρου-

ορθού, ήπατος, παγκρέατος,

ουροδόχου κύστης!

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έρευνα Globocan 2020, από τα περίπου 65.000 νέα περιστατικά καρκίνου συνολικά ετησίως, τα ποσοστά έχουν ως εξής:

Πνεύμονας 13,9%, παχύ έντερο 12,2%, μαστός

12%, προστάτης 9,6%, ουροδόχος κύστη

8,7%, λοιπές εντοπίσεις 43,5%. Η

ίδια έρευνα ανέδειξε τον

καρκίνο του πνεύμο-

να ως συχνότε-

ρη εντόπιση

καρκίνου στους

άνδρες και τον καρ-

κίνο του μαστού αντίστοιχα

στις γυναίκες. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότεροι τύποι καρκίνου πλήττουν

συχνότερα τους άνδρες, χωρίς να υπάρχουν

επαρκείς εξηγήσεις γι’ αυτό. Σχετική δημοσίευ-

ση του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ προ

ολίγων μηνών στο έγκριτο περιοδικό «Cancer» που βασίστηκε στην παρακολούθηση για τις 21 συχνότερες εντοπίσεις καρκίνου 171.274 ανδρών και 122.826

γυναικών ηλικίας 50-71 ετών και για το χρονικό διά-

στημα 1995 έως 2011, επιβεβαίωσε την παρατήρηση

αυτή διότι κατά τη διάρκεια της μελέτης ανιχνεύθη-

καν 17.951 νέα κρούσματα καρκίνου στους άνδρες και

8.742 στις γυναίκες. Ο σχετικός κίνδυνος για καρκίνο

ήταν υψηλότερος στους άνδρες κατά 1,3 έως 10,8

φορές σε σχέση με τις γυναίκες, ανάλογα με το όργα-

νο που προσβάλλεται στις 19 συχνότερες εντοπίσεις.

Μόνο ο καρκίνος του θυρεοειδούς και της χοληδόχου

κύστης ήταν συχνότερος στις γυναίκες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η αυξημένη επίπτωση

καρκίνου στους άνδρες δεν οφείλεται μόνο σε παράγοντες συμπεριφοράς (κάπνισμα, αλκοόλ, περιβάλλον, έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες, επάγγελμα κ.λπ.), αλλά προφανώς ενοχοποιούνται και γενετικοί, ανοσολογικοί, ορμονικοί (τεστοστερόνη, οιστρογόνα)

και εν γένει βιολογικοί παράγοντες.

Οι συχνότεροι καρκίνοι του άνδρα, εκτός από τους

καρκίνους του προστάτη, των όρχεων και του πέους

που πλήττουν προφανώς αποκλειστικά το ανδρικό

φύλο, είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέ-

ρου, της ουροδόχου κύστεως, του ήπατος, του παγκρέ-

ατος, του στομάχου και του δέρματος, ενώ τονίζουμε

και τον σπάνιο καρκίνο του ανδρικού μαστού.

ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΠΑΧ ΕΟΣ ΕΝΤ Ε ΡΟΥ-ΟΡΘΟΥ

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι παγκοσμίως ο 3ος συχνότερος καρκίνος για άνδρες και γυναίκες και

η 2η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Εμφανίζε-

ται στους άνδρες με ελαφρά υψηλότερη συχνότητα σε

σχέση με τις γυναίκες. Ο πιο συχνός τύπος είναι το αδε-

νοκαρκίνωμα. Κάθε χρόνο έχουμε περίπου 300.000

νέα κρούσματα στην Ευρώπη και περίπου 1.000.000

παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ το 2015 διαγνώστηκαν 132.700

νέα κρούσματα και καταγράφηκαν 49.700 θάνατοι. 4,5% ανδρών και γυναικών θα διαγνωστεί με καρκίνο

του παχέος εντέρου στη διάρκεια της ζωής του. Σε αρχικά (εντοπισμένα) στάδια της νόσου η 5ετής επιβίωση

είναι 90%, ενώ στα προχωρημένα (μεταστατικά) στάδια μόλις 13%. Υπολογίζεται ότι ο καρκίνος του παχέος

εντέρου και του ορθού προσβάλλει 1 στους 21 άνδρες

κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου συνήθως παρατη-

ρείται σε άτομα άνω των 65 ετών, αν και μπορεί να

συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Δυστυχώς, τα τελευταία

χρόνια ειδικά στις κοινωνίες δυτικού τύπου τα κρούσμα-

τα εμφανίζονται σε όλο και νεαρότερης ηλικίας ασθε-

νείς χωρίς απαραίτητα να έχουν κληρονομικό ιστορι-

κό. Η μορφή αυτή του καρκίνου συνήθως ξεκινά με τη

μορφή των γνωστών αδενωματωδών πολυπόδων που

σχηματίζονται στον βλεννογόνο του παχέος εντέρου.

Με την πάροδο του χρόνου ορισμένοι από αυτούς τους

πολύποδες μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου

που παρουσιάζουν οι άνδρες μπορεί να διαφέρουν ελα-

φρώς από αυτά των γυναικών. Αυτό συμβαίνει επειδή ο

καρκίνος στους άνδρες είναι πιο συχνός στο τελευταίο

τμήμα του παχέος εντέρου, στο σιγμοειδές κόλον και το ορθό. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου στο σιγμοειδές

κόλον ή στο ορθό μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως αίμα στα κόπρανα ή επίμονο αίσθημα ανάγκης για κένωση ή δυσχέρεια στην κένωση του εντέρου. Τα άτομα που έχουν αυτά τα ενοχλητικά συμπτώματα πρέπει να αναζητήσουν το συντομότερο ιατρική φροντίδα. Αυτό μπορεί να μην ισχύει στα άτομα με καρκίνο που βρίσκεται ψηλότερα, στο δεξιό τμήμα του παχέος εντέρου, οπότε το κύριο σύμπτωμα είναι η αιμορραγία, ο πόνος και η ψηλαφητή κοιλιακή μάζα.

Στον καρκίνο του παχέος εντέρου, η έγκαιρη ανίχνευση είναι σημαντική για την επιτυχή θεραπεία και την ίαση. Οι άνδρες έχουν ελαφρώς περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο του παχέος

εντέρου στο στάδιο Ι από τις γυναίκες. Συνολικά, το 18% των ανδρών διαγιγνώσκεται στο στάδιο Ι (σε σύγκριση με το 16% των γυναικών), το 27% στο στάδιο ΙΙ και το 31% στο στάδιο III.

Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου παχέος εντέρου μπορεί να είναι ιατρικοί, όπως είναι οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn, το οικογενειακό ιστορικό

είτε σε καρκίνο του παχέος εντέρου είτε σε πολύποδες

και κάποια κληρονομικά σύνδρομα. Παράγοντες όμως κινδύνου εντοπίζονται και στον τρόπο ζωής ενός ατόμου, όπως είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης και σε πολύ μεγάλο βαθμό η κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος.

Στα άτομα με μέσο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου συνιστάται να πραγματοποιήσουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του παχέος εντέρου με ολική κολονοσκόπηση στην ηλικία των 45 ετών.

Αλλά τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο, όπως εκείνα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου σε στενούς συγγενείς, θα πρέπει να προβαίνουν σε προληπτικές εξετάσεις νωρίτερα. Στις εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος

Η ετήσια επίπτωση των κακοήθων νεοπλασμάτων

αυξάνεται με ταχύτατο ρυθμό σε ηλικίες άνω των 65 ετών (52% όλων των καρκίνων στις γυναίκες και 59% στους

άνδρες), ενώ 80% των καρκίνων διαγιγνώσκεται σε άτομα

άνω των 55 ετών!

εντέρου περιλαμβάνονται: η ανίχνευση αίματος στα κόπρανα, η ανίχνευση DNA κοπράνων και ιδιαιτέρως η κολονοσκόπηση.

ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ Η ΠΑΤΟΣ

Ο καρκίνος του ήπατος είναι ο έκτος συχνότερος παγκοσμίως και προσβάλλει περισσότερο τους άνδρες

(64%) σε σχέση με τις γυναίκες (36%). Η επίπτωση της νόσου (620.000 περιπτώσεις ανά έτος) διαφέρει ελάχιστα από τη θνητότητα (595.000 περιπτώσεις ανά έτος), αποδεικνύοντας τη δυσμενή πρόγνωση και τις περιορισμένες θεραπευτικές δυνατότητες ακόμη και σήμερα. Στην Ευρώπη, περίπου 10 στους 1.000 άντρες

και 2 στις 1.000 γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του

ήπατος κάποια στιγμή στη ζωή τους. Σε παγκόσμιο επίπεδο είναι συχνότερος στη Νοτιο-ανατολική Ασία και τη Δυτική Αφρική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η

λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας Β, η οποία αυξάνει

τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος, εμφα-

νίζει αυξημένη συχνότητα σε αυτές τις περιοχές. Στις

ΗΠΑ και τη Νότια Ευρώπη απαντάται πιο συχνά ο ιός

της ηπατίτιδας C σαν αιτία καρκίνου του ήπατος. Η

μέση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι μεταξύ 50 και 60

ετών, αλλά στην Ασία και την Αφρική είναι συνήθως

μεταξύ 40 και 50 ετών.

Στα αρχικά στάδια του πρωτοπαθούς καρκίνου

του ήπατος οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συ-

μπτώματα. Όταν εμφανιστούν αυτά, μπορεί να περι-

λαμβάνουν: αδυνάτισμα χωρίς προσπάθεια, απώλεια

όρεξης, κοιλιακό άλγος στο επιγάστριο, ναυτία και

έμετο, γενική αδυναμία και κόπωση, κοιλιακό πρήξιμο

και ίκτερο. Ένας κύριος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του ήπατος είναι η κίρρωση του ήπατος, την οποία προκαλούν οι χρόνιες λοιμώξεις ηπατίτιδας Β και C, αλλά και η κατάχρηση αλκοόλ. Παγκοσμίως, η λοίμωξη από ηπατίτιδα Β είναι υπεύθυνη για το 50% και η ηπατίτιδα C για το 25% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του ήπατος. Η χρόνια ηπατίτιδα Β αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος κατά 100 φορές και η χρόνια ηπατίτιδα C κατά 17 φορές.

ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΠΑΓΚΡ Ε ΑΤΟΣ

Είναι ο 12ος πιο συχνός καρκίνος στους άνδρες και ο 11ος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες, αλλά η 7η κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως και στα δύο φύλα. Το 2020 υπήρχαν περισσότερες από 495.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του παγκρέατος.

Προσβάλλει αρκετά περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες, ενώ παγκοσμίως η επίπτωση και η θνησιμότητα του καρκίνου του παγκρέατος σχετίζονται με την αύξηση της ηλικίας.

Διαγιγνώσκεται σπάνια πριν από την ηλικία των 55 ετών και μπορεί να οριστεί ως νόσος των ηλικιωμένων πληθυσμών, επειδή η υψηλότερη επίπτωση αναφέρεται σε άτομα άνω των 70 ετών. Παρά την πρόοδο στη γνώση των πιθανών παραγόντων κινδύνου που προκαλούν καρκίνο του παγκρέατος και των νέων διαθέσιμων μεθόδων για έγκαιρη διάγνωση, η επίπτωσή του εκτιμάται ότι θα αυξηθεί και θα περιλαμβάνει 355.317

νέα κρούσματα ετησίως μέχρι το 2040.

Τα ποσοστά επίπτωσης είναι υψηλότερα στην Ευ-

ρώπη, στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία/Νέα

Ζηλανδία. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο η συχνότητα είναι 5,6 ανά 100.000 γυναίκες και 9,2 ανά 100.000 άνδρες. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 740 συμπολίτες

μας οι οποίοι κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο παγκρέατος.

ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ Κ Υ ΣΤΗΣ

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ο 4ος πιο συχνός καρκίνος στους άνδρες και με μεγαλύτερη επί-

πτωση σε αυτούς, καθώς έχουν 4 φορές περισσότερες

πιθανότητες από τις γυναίκες να διαγνωστούν με τη

νόσο. Προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένους με μέση ηλι-

κία τα 73 έτη. Περίπου το 90% των ατόμων με καρκίνο

της

ουροδόχου κύστης είναι άνω των 55 ετών.

Το 2020 παγκοσμίως είχαμε περίπου 573.278 νέα

κρούσματα καρκίνου της ουροδόχου κύστης και περί-

που 212.536 θανάτους από τη νόσο αυτή. Υπολογίζε-

ται ότι μέσα στη χρονιά που διανύουμε στις Ηνωμένες

Πολιτείες περίπου 82.290 ενήλικες (62.420 άνδρες και

19.870 γυναίκες) θα διαγνωστούν με καρκίνο της ουρο-

δόχου κύστης και περίπου 16.710 άτομα (12.160 άνδρες

και 4.550 γυναίκες) θα χάσουν τη ζωή τους από αυτόν. Σημαντικός ενοχοποιητικός παράγοντας τουλάχι-

στον για το 50% των περιπτώσεων αυτών είναι το κά-

πνισμα. Το κυριότερο πρώιμο σύμπτωμα αποτελεί η

ανώδυνη αιματουρία, η οποία πρέπει να οδηγήσει το

συντομότερο σε έλεγχο με υπερηχογράφημα και κυστεοσκόπηση ιδιαίτερα στις ηλικίες άνω των 55 ετών.

ΘΕΡΑΠΕ Ι Α ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ Σε μια εποχή όπου η πληροφορία τρέχει με ξέφρενους ρυθμούς, είναι λογικό να έχουν αλλάξει πολλά και στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Οι ανάγκες του ασθενούς μπαίνουν στο κέντρο της αντιμετώπισης του καρκίνου, με την εξατομίκευση της θεραπείας σύμφωνα με τη βιολογική συμπεριφορά του όγκου και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του.

Η διάγνωση και αντιμετώπιση του ασθενούς είναι διεπιστημονική στο πλαίσιο ογκολογικού συμβουλίου που περιλαμβάνει μία ολόκληρη ομάδα ειδικών ιατρών (ακτινολόγοι, παθολογοανατόμοι, χειρουργοί ογκολόγοι, παθολόγοι-ογκολόγοι, ακτινοθεραπευτές κ.λπ.), προκειμένου να επιλεγεί η καλύτερη δυνατή προσέγγιση για κάθε ασθενή ξεχωριστά. Πέρα από όλα αυτά, νέες θεραπείες έρχονται να αλλάξουν την αντιμετώπιση του καρκίνου, οι οποίες είναι είτε στοχευμένες είτε ανήκουν στην ορμονοθεραπεία είτε στην ανοσοθεραπεία.

Η στενή επικοινωνία του ασθενούς με τον ιατρό του είναι σημαντική, καθώς από αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης προκύπτουν οι αποφάσεις για την ορθή και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του εκάστοτε προβλήματος του ογκολογικού ασθενούς. ■

Ο Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός είναι αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», τ. συντονιστής διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας», πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Γεροντολογικής & Γηριατρικής Εταιρείας, πρόεδρος Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚ Η ΠΡΟΫΠΗΡΕΣ Ι Α:

2020-σήμερα: Διευθυντής Η' Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν» Hospital Center.

1990-σήμερα: Αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών - Μαθήματα σε φοιτητές Ιατρικής και Νοσηλευτικής Σχολής ΕΚΠΑ και συμμετοχή στην εκπαίδευση ειδικευόμενων στη Χειρουργική ιατρών. 2018-2019: Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου και διευθυντής Χειρουργικού Τομέα ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 2017-2019: Συντονιστής διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 2005-2017: Διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1995: Αναπληρωτής διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1990: Υφηγητής - αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών. 1990-1991: Αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Saint Antoine Παρισίων. 1989: Επιμελητής Α' ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1986-1989: Chef de Clinique Assistant Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Institut Curie Παρισίων και Νοσοκομείου Saint Antoine Πανεπιστημίου Παρισίων. 1986: Ανάθεση διδασκαλίας μαθήματος Ανατομικής Πανεπιστημίου Κρήτης. 1984-1986: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Πειραιώς «Μεταξά». 1982-1983: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Αγία Όλγα» Νέας Ιωνίας. 1981: Επίκουρος καθηγητής ΤΕΙ Αθηνών-Σχολή Επαγγ. Υγείας. 198081: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Σαλαμίνας (Κελευστής Π.Ν.). 1980: Ανάθεση διδασκαλίας μαθήματος Ανατομικής Πανεπιστημίου Πατρών.

ΙΩ Α ΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΪΤΙΑΝΌΣ

Της ΑΝΘ Η Σ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜ ΟΣ ΥΓΕ Ι ΑΣ (ΠΟΥ) δημο-

σίευσε μια νέα έκθεση σχετικά με την πρόσβαση στη

μορφίνη για ιατρική χρήση, η οποία περιγράφει πως η

παγκόσμια διανομή της μορφίνης, ως ζωτικής σημασίας

παυσίπονου, είναι άνιση και δεν ικανοποιεί την ιατρική

ανάγκη. Η έκθεση, με τίτλο «Έμεινε πίσω στον πόνο»,

υπογραμμίζει τα προβλήματα πρόσβασης σε αυτό το

βασικό φάρμακο και επισημαίνει ποιες ενέργειες πρέπει

να γίνουν για τη βελτίωση της ασφαλούς πρόσβασης

μέσω ισορροπημένης πολιτικής.

Παρά το γεγονός ότι η μορφίνη είναι ένα αποτε-

λεσματικό και σχετικά χαμηλού κόστους φάρμακο για

την ανακούφιση του ισχυρού πόνου, που καταγράφεται από το 1977 στην πρώτη έκδοση του μοντέλου λίστας βασικών φαρμάκων του ΠΟΥ, η διαφορά στην

πρόσβαση μεταξύ των χωρών είναι έντονη. Υπάρχει

μια διαφορά 5 έως 63 φορές στην εκτιμώμενη μέση

κατανάλωση μορφίνης μεταξύ των χωρών υψηλού εισοδήματος και των χωρών χαμηλότερου εισοδήματος.

Το πρότυπο κατανάλωσης ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών παρόμοιου πλούτου, καθώς δεν αντιστοιχεί στην ιατρική ανάγκη, όπως υποδεικνύεται

από τον εκτιμώμενο αριθμό ημερών που οι άνθρωποι

πονούν ή υποφέρουν από σοβαρή δύσπνοια για άτομα με ανίατη ασθένεια.

Αυτά τα δεδομένα απηχούν αυτά της Επιτροπής

Lancet του 2018, η οποία περιέγραψε την έλλειψη

πρόσβασης σε αναλγητικά φάρμακα ως «μια από τις

πιο αποτρόπαιες, κρυφές ανισότητες στην παγκόσμια

υγεία», με το πλουσιότερο 10% των χωρών να διαθέτει το 90% των διανεμημένων οπιοειδών ισοδύναμων με μορφίνη.

Με αφορμή την έκθεση αυτή, ο βοηθός γενικός διευθυντής του ΠΟΥ για τα Φάρμακα και Προϊόντα Υγείας, Δρ Yukiko Nakatani, σημείωσε: «Το να αφήνουμε τους ανθρώπους να πονούν, όταν διατίθενται αποτελεσματικά φάρμακα για τη διαχείριση του πόνου, ειδικά στο πλαίσιο της φροντίδας στο τέλος της ζωής τους, θα πρέπει να αποτελεί αιτία σοβαρής ανησυχίας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Πρέπει να υποστηρίξουμε επειγόντως την ασφαλή και έγκαιρη πρόσβαση στη μορφίνη για όσους έχουν ιατρική ανάγκη μέσω ισορροπημένης πολιτικής, παντού».

ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΛΟ ΓΩ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚ Ω Ν ΡΥΘΜ Ι ΣΕΩΝ Η πρόσβαση στη μορφίνη για ιατρική χρήση επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες αλληλεπίδρασης, όπως παράγοντες που σχετίζονται με την καλή διακυβέρνηση, τις αξιόπιστες και αποτελεσματικές διαδικασίες προμήθειας, τη διαθεσιμότητα πόρων και τις δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων, μαζί με εμπόδια που σχετίζονται με την υπερβολικά περιοριστική νομοθεσία και τις πολιτικές, με ανεπαρκή παροχή υπηρεσιών και παραπληροφορημένες τάσεις και αντίληψη.

Δεδομένων των διαφορετικών πλαισίων ανά χώρα, οι παράγοντες που επιτρέπουν, τα εμπόδια και οι προτεραιότητες για δράση ποικίλλουν. Μια έρευνα ενδιαφερομένων που παρουσιάζεται σε αυτήν την έκθεση, με ερωτηθέντες από 105 κράτη-μέλη της ΠΟΥ, επιβεβαιώνει αυτή τη διαφορά. Για παράδειγμα, η παράτυπη προμήθεια μορφίνης και άλλων ισχυρών οπιοειδών στις εγκαταστάσεις υγείας λόγω περιορισμένης χρηματοδότησης παρατηρήθηκε συνήθως ως εμπόδιο σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος σε σύγκριση με χώρες υψηλού εισοδήματος. Περισσότερο από το 1/3 των ερωτηθέντων σε όλες τις περιφέρειες σημείωσε επίσης εμπόδια που προκύπτουν από νομοθετικούς και ρυθμιστικούς παράγοντες, ενώ αναγνωρίζει τη σημασία ενός νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την επίτευξη ασφαλούς

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Τα άτομα με χρόνιο πόνο

πρέπει να έχουν πρόσβαση

στη μορφίνη!

πρόσβασης. Αδικαιολόγητες περιοριστικές απαιτήσεις θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν την πρόσβαση των ασθενών επειδή εμποδίζουν τη ροή της προσφοράς ή δυσχεραίνουν τη συνταγογράφηση και τη διανομή για τους επαγγελματίες του τομέα της Υγείας.

Οι ειδικοί επεσήμαναν ότι είναι σημαντικό να ση-

μειωθεί, επίσης, ότι υπάρχουν και ανησυχίες σχετικά

με τις πιθανές επιβλαβείς επιπτώσεις των οπιοειδών,

όπως η πιθανότητα να οδηγήσουν σε διαταραχή της

χρήσης οπιοειδών. Για το λόγο αυτόν, μια αυξημένη

προσοχή σχετικά με τις πιθανές βλάβες της χρήσης

οπιοειδών (π.χ. χρήση σε χρόνιο μη καρκινικό πόνο)

είναι σημαντική για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, τέτοιες

ασφαλούς πρόσβασης στη μορφίνη. Αυτά περιλαμβάνουν την εφαρμογή μικρής κλίμακας περιφερειακών ή κρατικών προγραμμάτων για τη βελτίωση της πρόσβασης στη μορφίνη για ιατρική χρήση με ένα πακέτο βασικών υπηρεσιών και προϊόντων για την παρηγορητική φροντίδα που έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τον Πρότυπο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων του ΠΟΥ και το Βασικό Πακέτο για Ανακουφιστική Φροντίδα του ΠΟΥ. Περιλαμβάνουν επίσης τη βελτίωση της διακυβέρνησης, τον εξορθολογισμό των διαδικασιών προμηθειών για την αντιμετώπιση τυχόν αναποτελεσματικότητας, τη βελτίωση των πόρων όπως η σταθερή

ανησυχίες δεν πρέπει να υπονομεύουν τα οφέλη της χρήσης οπιοειδών, όταν ενδείκνυται κλινικά και όταν χρησιμοποιείται με ασφάλεια από εκπαιδευμένους επαγγελματίες.

ΕΥΚΑΙΡ Ι Α ΓΙΑ ΔΡΑ ΣΗ Η έκθεση παρουσιάζει ένα συμπληρωματικό σύνολο τομέων δράσης που στοχεύουν στη βελτίωση της

χρηματοδότηση, την ενίσχυση των ικανών συνόλων δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού στον τομέα της Υγείας και την ευαισθητοποίηση τόσο για τα οφέλη όσο και για τις πιθανές βλάβες της χρήσης οπιοειδών. Η επιτυχία αυτών των δράσεων θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία και τη συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. ■

των ΦΥΤΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔ Ω Ν

στις βαριές ασθένειες!

Γράφει ο ΕΛΕΥΘ Ε ΡΙΟΣ ΑΖ Α Σ, παθολόγοςδιαβητολόγος, αν. διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.

ΤΑ ΦΥΤΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔ Η είναι ουσίες που απομονώνονται από το φυτό της κάνναβης (Cannabis sativa L) και αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς κανναβινοειδών, οι οποίοι εντοπίζονται στον ανθρώπινο οργανισμό και συγκεκριμένα αποτελούν μέρος του Ενδοκανναβινοειδούς Συστήματος (ΕΚΣ), το οποίο εμπλέκεται σε πολλές λειτουργίες. Μέσω της αλληλεπίδρασης των φυτοκανναβινοειδών (CBD, CBG, CBN κ.τ.λ.) με το ΕΚΣ μπορεί να επιτευχθεί ομοιόσταση, δηλαδή διατήρηση των χαρακτηριστικών ενός ζωντανού οργανισμού σε φυσιολογική κατάσταση.

Συνεπώς, όσο αυξάνεται η έρευνα για το ΕΚΣ και τα φυτοκανναβινοειδή τόσο περισσότερα δεδομένα σχετικά με τις ευεργετικές ιδιότητες της CBD και των υπόλοιπων φυτοκανναβινοειδών.

ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚ Ι ΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟ ΐΟ ΝΤΑ CBD Ε Ι ΝΑΙ ΜΕΓΑ ΛΕΣ

Το 2018 ο FDA ενέκρινε την κανναβιδιόλη (CBD) ως συ-

μπληρωματική

θεραπεία των κρίσεων που σχετίζονται με 2 σπάνια επιληπτικά σύνδρομα (σύνδρομο LennoxGastaut και σύνδρομο Dravet) για ασθενείς ηλικίας

2 ετών και άνω. Παράλληλα το 2020 εγκρίθηκε για χρήση ως συμπληρωματική θεραπεία κρίσεων σχετιζόμενων με την οζώδη σκλήρυνση για ασθενείς ηλικίας

2 ετών και άνω. Η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια

της CBD έχει αξιολογηθεί με τυχαιοποιημένες, διπλές τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες παράλληλων ομάδων.

Υπάρχουν ήδη αρκετές δημοσιεύσεις που υποστηρίζουν τις ευεργετικές ιδιότητες της κανναβιδιόλης (CBD), όπως για παράδειγμα ότι είναι αποτελεσματική στη διαχείριση του άγχους, στην αντιμετώπιση των διαταραχών διάθεσης, στη βελτίωση του ύπνου και την αντιμετώπιση νευροπαθητικών και σωματικών πόνων. Παράλληλα, η κανναβιδιόλη (CBD) έχει αποδεδειγμένη αντι-επιληπτική δράση στα σύνδρομα Dravet και Lennox-Gastaut, καθώς επίσης στην οζώδη σκλήρυνση μειώνοντας την ένταση και τη συχνότητα των επιληπτικών κρίσεων. Ωστόσο δεν έχει μελετηθεί ο βαθμός της θεραπευτικής τους δράσης σε μακροχρόνιο επίπεδο.

Σε ό,τι αφορά στα τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης, οι εγκεκριμένες θεραπευτικές τους χρήσεις είναι οι εξής:

1. Πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρής ναυτίας ή εμέτου από χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και συνδυαστική θεραπεία έναντι HIV ή ηπατίτιδας C.

2. Αντιμετώπιση χρόνιου πόνου, που σχετίζεται με καρκίνο ή παθήσεις του ΚΝΣ ή ΠΝΣ, όπως νευροπαθητικός πόνος που προκαλείται από: νευρική βλάβη, «μέλος φάντασμα», νευραλγία τριδύμου, μεθερπητική νευραλγία.

3. Αντιμετώπιση σπαστικότητας που σχετίζεται με σκλήρυνση κατά πλάκας ή βλάβες του νωτιαίου μυελού.

4. Ορεξιογόνο στην παρηγορητική (ανακουφιστική) φροντίδα ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπείες για καρκίνο ή επίκτητη ανοσολογική ανεπάρκεια (AIDS).

Μια από τις ιδιομορφίες των κανναβινοειδών είναι ότι η δοσολογία τους διαφέρει πολύ από άνθρωπο σε άνθρωπο (εξατομικευμένη θεραπεία). Συγκεκριμένα, συστήνεται η χορήγηση να ξεκινά με χαμηλή δόση και να αυξάνεται αργά, έτσι ώστε ο κάθε άνθρωπος να υπολογίσει την ιδανική για αυτόν δοσολογία.

Η ιδανική δοσολογία εκφράζεται ως το σημείο που ο κάθε άνθρωπος νιώσει για αυτόν τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Σε περίπτωση που το άτομο υπερβεί την ιδανική δοσολογία, η αποτελεσματικότητα θα μειωθεί. Συνεπώς, συστήνεται ο κάθε άνθρωπος να

ντα υγιεινής, υπάρχει ωστόσο

προς τον ορισμό τους.

παραπληροφόρηση ως

Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές φαίνεται ότι πράγματι γνωρίζουν την ευεργετική χρήση του CBD σε διάφορα βρώσιμα προϊόντα, αλλά και την προσθήκη

του σε καλλυντικά. Έτσι με τη σχετική ενημέρωση που

λαμβάνουν και το μεγάλο εύρος πληροφοριών που πλέον είναι διαθέσιμες, αρχίζουν να ξεπερνούν τους αρχικούς ενδοιασμούς και προχωρούν σε δοκιμή των προϊόντων.

διατηρεί ημερολόγιο έως ότου υπολογίσει την ιδανική για αυτόν δοσολογία και, εφόσον την υπολογίσει, συστήνεται να είναι τακτικός στην καθημερινή λήψη προκειμένου να εξακολουθεί να βιώνει τις ευεργετικές ιδιότητες των προϊόντων CBD.

Οι Έλληνες καταναλωτές είναι εξοικειωμένοι με τον όρο CBD, καθώς τα τελευταία χρόνια έρχονται σε επαφή μαζί του καθημερινά στη διατροφή και στα προϊό-

ΕΛΕ ΎΘ Ε ΡΙ ΌΣ ΑΖ Α Σ

Επίσης, οι Έλληνες καταναλωτές θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με την προέλευση του κάθε προϊόντος. Η ποιότητα του εκάστοτε προϊόντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις ευεργετικές του ιδιότητες. Επομένως, η προέλευση του κάθε προϊόντος, αλλά και το δίκτυο διανομής του έχουν εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Ο ιατρός και ο φαρμακοποιός είναι πλέον κατάλληλοι να παρέχουν πληροφορίες και καθοδήγηση για προϊόντα αυτά. ■

Ο Λευτέρης Αζάς είναι παθολόγος - διαβητολόγος (με επίσημο τίτλο εξειδίκευσης στον σακχαρώδη διαβήτη

από το υπουργείο Υγείας) και αναπληρωτής Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.

Έλαβε το απολυτήριο Λυκείου με «Άριστα» από την Πρότυπο Σχολή Αναβρύτων το 1984 και το ίδιο έτος εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1991. Εν συνεχεία

εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Διαβητολογικό Κέντρο Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εξειδικεύθηκε στην αντιμετώπιση ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. Το 2001 απέκτησε τον τίτλο Ιατρικής Ειδικότητας Παθολογίας.

Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος (M.Sc.) με τίτλο «ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ

το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ασχολήθηκε ενεργά με την εκπαίδευση στην Ιατρική: Υπεύθυνος για πολλά έτη της εκπαίδευσης των 4ετών φοιτητών της Α' Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο μάθημα της Κλινικής Σημειολογίας και Διαφορικής Διάγνωσης. Στην παρούσα φάση έχει αναλάβει στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ τη διδασκαλία της Παθολογίας σε 6ετείς φοιτητές Ιατρικής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου (EUC).

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

Η Λ Ε ΞΗ ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΞΥΠΝ Α ΕΙ ΑΥΤΟΜ ΑΤΩΣ ψυχολογικούς μηχανισμούς της σκέψης που κάνουν πιο δύσκολη

τη διαχείρισή του. Στην ψυχολογία παίζει πρωτεύοντα

ρόλο πώς θα ερμηνευτεί η διάγνωση της νόσου τις πρώτες δύσκολες ώρες, σε συνδυασμό με την προσωπικότητα του κάθε ασθενούς, καθώς θα επηρεαστούν

η μελλοντική του προσαρμογή και η αντιμετώπιση της νέας καθημερινότητας.

«Σήμερα ο ειδικός, με συμβουλές και με “τεχνικές του

μυαλού”, προσπαθεί να βοηθήσει τον ασθενή από την πρώτη κιόλας στιγμή της διάγνωσης να έχει τη σκέψη του στραμμένη προς μια λειτουργική αντιμετώπιση της νόσου, να ελέγχει τα αρνητικά συναισθήματα και να υποστηριχθεί, ώστε να καταφέρει να αναπτύξει τη “μαχητικότητα” σαν ψυχολογικό εργαλείο αντιμετώπισης.

Οι έρευνες έχουν κωδικοποιήσει πώς αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι τη λέξη καρκίνος, όταν την ακούνε στη διάγνωση», επισημαίνει η Άννα Χατζηδημητρίου, ΒΑ, MSc ψυχολόγος Υγείας, ειδικευμένη στην Ψυχο-ογκολογία και στον Χρόνιο Πόνο, St Thomas & Guy’s Hospital, UK, διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, ιδρύτρια Κέντρου Ψυχολογίας και Προαγωγής της Υγείας «Live Well - Be Well».

Ειδικότερα, κάθε προσωπικότητα μπορεί να αντιληφθεί τη διάγνωση σαν:

1. Πρόκληση.

2. Απειλή.

3. Απώλεια.

4. Άρνηση.

Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί διαγνωστικά και θεραπευτικά η πάθηση, είναι λογικό να επηρεάσει και την ψυχολογία του ασθενούς, ενώ είναι πέντε οι βασικοί ψυχολογικοί μηχανισμοί για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στη διάγνωση του καρκίνου:

1. Μαχητικότητα.

2. Αποφυγή ή άρνηση.

3. Μοιρολατρία.

4. Απελπισία.

Α ΝΝΑ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡ Ι ΟΥ, ΒΑ, MSc, ψυχολόγος Υγείας, ειδικευμένη στην Ψυχο-ογκολογία και στον Χρόνιο Πόνο, St Thomas & Guy’s Hospital, UK, διευθύντρια

Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

5. Έντονο άγχος. «Όσοι ασθενείς, με τη βοήθεια του ειδικού, αναπτύσσουν “μαχητικότητα” από τη διάγνωση και κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους, αναπτύσσουν σπανιότερα αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και άλλες δυσκολίες στην ψυχολογική προσαρμογή», τονίζει η κ. Χατζηδη-

Πώς η ψυχολογική υποστήριξη

μπορεί να βοηθήσει τους

καρκινοπαθείς!

μητρίου. Προσθέτει, δε, πως ο κάθε ασθενής «έχει να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της νόσου, αλλά και τις παρενέργειες της θεραπείας και παλεύει να μη χάσει

τον εαυτό του από τις αλλαγές που φέρνει η διάγνωση».

Τρεις βασικές αλλαγές συμβαίνουν που επηρεάζουν

την ψυχολογία:

1. Αλλαγές στις πνευματικές και κινητικές λειτουργίες.

2. Αλλαγές στους ρόλους του ατόμου σε σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους γύρω του.

3. Αλλαγές στην εμφάνιση, πιθανά από τις παρενέργειες της θεραπείας ή από τα συμπτώματα της πάθησης.

Οι βασικοί στόχοι της ψυχολογικής παρέμβασης και της ψυχο-εκπαίδευσης στον ογκολογικό ασθενή είναι η υποστήριξη:

• Στην προσαρμογή της διάγνωσης.

• Στην προσαρμογή της θεραπείας (χειρουργική

ασθενoύς (π.χ. από τις παρενέργειες όπως η τριχόπτωση).

• Στην αντιμετώπιση κλινικών διαταραχών και αρνητικών συναισθημάτων, όπως άγχος, εκνευρισμός, πανικός, φόβος, κατάθλιψη.

• Στην αντιμετώπιση του πόνου με ψυχολογικές μεθόδους.

«Στην περίπτωση του καρκίνου πρέπει να κάνουμε τη διαδρομή μέσα στα παπούτσια του άλλου. Ιατροί, επαγγελματίες υγείας, οικογένεια, φίλοι να περπατήσουμε στα μονοπάτια του μυαλού του ανθρώπου που πάσχει, να δούμε για εκείνον τι σημαίνει, πώς επιδρά πάνω του, στη ζωή του», υπογραμμίζει η κ. Χατζηδημητρίου.

Ο ρόλος της ψυχο-εκπαίδευσης στους ασθενείς με καρκίνο είναι συμβουλευτικός και εκπαιδευτικός ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς και έχει

επέμβαση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία).

• Στην αντιμετώπιση των παρενεργειών στοχεύοντας στην καλύτερη ποιότητα ζωής.

• Στην αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας της ζωής τους που συνεχώς πρέπει να αναπλάθεται ανάλογα με την εξέλιξη της νόσου.

• Στην αναπροσαρμογή των κοινωνικών, εργασιακών και οικογενειακών ρόλων.

• Στην τοποθέτηση νέων προσωπικών στόχων.

• Για τους φόβους που επιφυλάσσει το μέλλον, για την ανησυχία ότι η νόσος θα υποτροπιάσει ή θα δημιουργηθούν μεταστάσεις.

• Για την αλλαγή στην εξωτερική εμφάνιση του

αποδειχθεί ότι προσφέρει πολύ μεγάλη βοήθεια στον αγώνα για την ψυχολογική προσαρμογή και την αντιμετώπιση της νόσου.

Η ψυχοεκπαιδευτική προσέγγιση σε ογκολογικούς

ασθενείς έχει κατά κύριο λόγο προσανατολισμό στη γνωστική-συµπεριφορική ψυχοθεραπεία. Ειδικότερα,

το είδος της ψυχολογικής υποστήριξης που θα λάβει

ο ασθενής εξαρτάται από:

• Τον τύπο καρκίνου που διαγνώστηκε, την πρόγνωση

της νόσου και τον τύπο θεραπειών που θα πρέπει να ακολουθήσει.

• Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, της προσωπικότητας του ασθενούς και το μορφωτικό του επίπεδο.

• Την ψυχική του δύναμη και την προσαρμοστικότητά του απέναντι στη νέα συνθήκη µε την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος.

• Το οικογενειακό/υποστηρικτικό του περιβάλλον.

Μέσα από τη διαδικασία της ψυχοεκπαίδευσης, κάθε

ασθενής ενημερώνεται σχετικά με τον τύπο της ασθένειάς του, εστιάζει περισσότερο στις δυνάμεις του και

όχι στα ελλείμματα που ενδεχομένως έχει, βελτιώνει την

ικανότητα διαχείρισης κρίσεων, αναπτύσσει «μαχητικό

πνεύμα» και νιώθει πιο αισιόδοξος, προσαρμόζεται ευκολότερα και μαθαίνει να εκφράζει με σωστό τρόπο τα

συναισθήματά του σχετικά με τη νόσο. Αποτελεί, επο-

Α

ΝΝΑ

ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡ ΙΌΎ

μένως, ζωτικό

κομμάτι της ολοκληρωμένης θεραπείας

κάθε τύπου καρκίνου, αφού η βοήθεια που προσφέρει είναι πολύτιμη.

«Η ψυχολογική υποστήριξη των ογκολογικών ασθενών και η δυνατότητα έκφρασης µέσω ατομικών ή ομαδικών συνεδριών συνεισφέρει στην ομαλή προσαρμογή

των ασθενών κατά τη διάρκεια των θεραπειών τους και στη βελτίωση της περίθαλψής τους. Επίσης επιδρά θετικά τόσο στην ποιότητα ζωής τους όσο και στην ψυχική τους κατάσταση. Ο καρκίνος είναι µία νόσος που εμφανίζει προκλήσεις και δοκιμάζει τη ζωή του ασθενούς σε όλα τα επίπεδα: σωματικό, ψυχικό, οικογενειακό - διαπροσωπικό, οικονομικό και κοινωνικό, και γι’ αυτό τόσο ο ίδιος αλλά και η οικογένειά του θα χρειαστούν την καλύτερη δυνατή εξατομικευμένη φροντίδα σε ιατρικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η ψυχολογία του ασθενούς είναι αναγκαίο να ενισχυθεί και να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση προκειμένου να διευκολύνει τη διαδικασία αντιμετώπισης της νόσου», καταλήγει η κ. Χατζηδημητρίου. ■

Η Άννα Χατζηδημητρίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Από πολύ μικρή η πορεία της καθορίστηκε με τη βα-

θιά της επιθυμία να ασχοληθεί με το «σύνολο». Θα μπορούσε να μην έχει σημασία σ’ ένα βιογραφικό, αλλά έχει για την πορεία του κάθε ανθρώπου που ασχολείται με το σύνολο, με την κοινωνική αλληλεγγύη και την προσφορά. Γιατί από πολύ νωρίς διαμορφώνεται το «εγώ» και γίνεται «εμείς». Μαθαίνεις να προσφέρεις στο σύνολο και να προσφέρει το σύνολο σε εσένα. Να διδάσκεις και να διδάσκεσαι από τον άνθρωπο που

πασχίζει για κάτι καλύτερο. Η ανάγκη για προσφορά στο σύνολο δεν τελειώνει εδώ, αλλά από την αρχική γοητεία της εξερεύνησης γίνεται επιτακτική ανάγκη μέσα της.

ΕΚΠΑ Ι ΔΕΥΣΗ Τελειώνοντας το Λύκειο της Σχολής Μωραΐτη, ξεκινά να σπουδάσει στην Αγγλία Οικονομικά

και Ψυχολογία για να ακολουθήσει το δρόμο της διαφήμισης και του Μarketing της Υγείας. Γρήγορα όμως

αφήνει τη γλώσσα των αριθμών και την κερδίζει η γλώσσα της ψυχής. Αφιερώνεται ολοκληρωτικά στην

Ψυχολογία, συνεχίζει τις μεταπτυχιακές σπουδές και τις εξειδικεύσεις σε καταξιωμένα βρετανικά πανεπιστήμια. Τελειώνοντας το πτυχίο Ψυχολογίας στο Reading University το 1999, κάνει το μεταπτυχιακό της στην Ψυχολογία Υγείας στο Bath University το 2000.

Μετεκπαιδεύεται στην ψυχολογία ιατρικών παθήσεων, κάνει την κλινική της πρακτική στην υποστήριξη ασθενών με χρόνιες ιατρικές νόσους και σύνδρομα του χρόνιου πόνου στην πανεπιστημιακή κλινική του Λονδίνου St. Thoma’s and Guy’s Hospital. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 2002, τίθεται υποψήφια διδάκτωρ της

Ιατρικής Σχολής Αθηνών, με τη διδακτορική της διατριβής να έχει θέμα βασιζόμενο στην Ιατρική Ψυχολογία και την Ψυχο-ογκολογία και συγκεκριμένα στην αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου και την υποστήριξη του ασθενούς, αλλά και της οικογένειάς του. Από το 2009 παρακολουθεί έναν μεγάλο αριθμό μεταπτυχιακών σεμιναρίων και έχει εξειδικευθεί περαιτέρω στην Ψυχολογική Υποστήριξη της Χειρουργικής της Νοσογόνου Παχυσαρκία, όπως και στην Αντιμετώπιση των Διατροφικών Διαταραχών και της Παχυσαρκίας.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚ Η ΕΜΠΕΙΡ Ι Α Έχει εφαρμόσει για πρώτη φορά εθελοντικά, στο Κέντρο Ανακούφισης Πόνου του Αρεταιείου Νοσοκομείου, την κλινική εφαρμογή της ψυχολογικής υποστήριξης για την πολυδύναμη αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου. Είναι ενεργό μέλος στην Ελληνική Εταιρεία Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και Μη Ασθενών (ΠΑΡΗΣΥΑ). Επί 21 συνεχή έτη είναι υπεύθυνη της Ψυχολογικής Υποστήριξης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Έχει ιδρύσει το Κέντρο Ψυχολογίας και Προαγωγή της Υγείας «Live Well, Be Well».

|

Πώς να προλάβετε το

ΜΕΛ Α ΝΩΜΑ και τον ΚΑΡΚ Ι ΝΟ

ΤΟΥ Δ Ε ΡΜΑΤΟΣ και να σώσετε τη ζωή σας!

Γράφουν:

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΙΟΠΥΡΗΣ, δερματολόγος - αφροδισιολόγος/ δερματοογκολόγος, Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδισίων Νοσημάτων «Ανδρέας Συγγρός».

Ο ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΤΟΥ Δ Ε ΡΜΑΤΟΣ είναι η συχνότερη κακοήθεια στην καυκάσια φυλή και χωρίζεται στους μελανοκυτταρικούς (αυτούς που προέρχονται από τα μελανοκύτταρα) και τους μη μελανοκυτταρικούς καρκίνους δέρματος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ MD, MsC, Imperial College London, Fellow in Dermatology.

Ο

κυριότερος εκπρόσωπος της πρώτης κατηγορίας είναι το μελάνωμα, ενώ στη δεύτερη εντάσσεται πληθώρα καρκίνων, με κυριότερους το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα δέρματος.

Οι νεότερες μελέτες εκτιμούν τη συχνότητα του δερματικού καρκίνου στον ενήλικο πληθυσμό της Ευρώπης

στο 1,71% (7.304.000 ασθενείς), ενώ πιστεύεται πως 4 στους 10 ενήλικους Ευρωπαίους θα έχει εμφανίσει μη μελανοκυτταρικό καρκίνο δέρματος έως και το 2040. Επιπροσθέτως, σχεδόν το ένα τέταρτο των επισκέψεων ασθενών στον δερματολόγο αφορούσε την εκτίμηση μιας δερματικής βλάβης ύποπτης για καρκίνο. Οι μελανοκυτταρικές βλάβες δέρματος στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι καλοήθεις και είναι οι αποκαλούμενοι σπίλοι ή απλούστερα «ελιές». Ένα μικρό ποσοστό αυτών είναι συγγενείς, δηλαδή παρατηρούνται πρώτη φορά από τη γέννηση και μέχρι το πρώτο έτος της ηλικίας ενός παιδιού (1-3% των παιδιών), ενώ η πλειονότητα αυτών είναι επίκτητοι, δηλαδή εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου. Πρέπει να τονιστεί ότι οι σπίλοι-«ελιές» είναι φύσει καλοήθεις, εν αντιθέσει με το μελάνωμα, έναν καρκίνο που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα και είναι η πιο επικίνδυνη μορφή του καρκίνου του δέρματος, αποτελώντας την πέμπτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ. Περίπου 70-80% των μελανωμάτων εμφανίζεται σε προηγουμένως υγιές δέρμα (de novo), ενώ ένα 2030% αναπτύσσεται σε έδαφος προϋπάρχοντος σπίλου, συγγενούς ή επίκτητου.

Εκτιμάται πως η πιθανότητα ενός μοναδικού σπίλου να αναπτύξει μελάνωμα είναι απειροελάχιστη (της τάξης του 0.0005%), αλλά η ύπαρξη πολλαπλών σπίλων, και κυρίως πολυάριθμων «άτυπων» σπίλων, αποτελεί αποδεδειγμένα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη

μελανώματος. Άλλοι κρίσιμοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος είναι το ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης σε υπεριώδη ακτινοβολία, καθώς και το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, το οικογενειακό ιστορικό μελανώματος (ιστορικό μελανώματος σε πρώτου βαθμού συγγενείς, π.χ. γονείς, αδέρφια), το ανοιχτόχρωμο

δέρμα, η μεγάλη ηλικία, καθώς και η ανοσοκαταστολή (εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως σε ασθενείς που έχουν πραγματοποιήσει μεταμόσχευση οργάνου), ανάμεσα σε άλλους.

Το μελάνωμα στις ΗΠΑ αποτελεί περίπου το 1% στο σύνολο των καρκίνων που διαγιγνώσκονται ετησίως, ενώ η επίπτωσή του, σύμφωνα με την SEER Database,

διαγνώστηκαν περίπου 2 εκατομμύρια καρκίνοι, συμπεριλαμβάνοντας και τις πιο συχνές μορφές καρκίνου, όπως τον καρκίνο του μαστού, του πνεύμονα, του εντέρου κ.λπ., ενώ, κατ’ αντιπαράθεση, ετησίως διαγιγνώσκονται περισσότερα από 5,2 εκατομμύρια νέα βασικοκυτταρικά

και ακανθοκυτταρικά καρκινώματα.

Παρότι οι μη μελανοκυτταρικοί καρκίνοι δέρματος σπανίως μεθίστανται ή αποβαίνουν μοιραίοι, μπορούν να επεκταθούν τοπικά και η καθυστερημένη διάγνωση σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα, (περι-)εγχειρητικές

επιπλοκές και χαμηλότερη ποιότητα ζωής των ασθενών. Όπως και στο μελάνωμα, οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη των μη μελανοκυτταρικών καρκίνων

έχει αυξηθεί κατά την τελευταία δεκαετία κατά 31%.

Ωστόσο, αξιοσημείωτο είναι ότι η έγκαιρη διάγνωση του

μελανώματος, όταν αυτό περιορίζεται στην επιδερμίδα, το καθιστά σχεδόν πλήρως ιάσιμο, με την πενταετή επιβίωση των ασθενών με μελάνωμα να αγγίζει το 99,5%.

Οι μη μελανοκυτταρικοί καρκίνοι είναι η συχνότερη

μορφή καρκίνου στον άνθρωπο. Όπως προαναφέραμε, οι δύο συχνότερες μορφές είναι το βασικοκυτταρικό

και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Άξιο αναφοράς

είναι ότι κατά το έτος 2022 στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι

δέρματος περιλαμβάνουν κατά βάση την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, την προχωρημένη ηλικία, την ανοσοκαταστολή, το ανοιχτό χρώμα δέρματος, την πρότερη

διάγνωση καρκίνου δέρματος, καθώς και άλλους. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των μη μελανοκυτταρικών καρκίνων δέρματος αποτελεί το βασικό βήμα για τη ίασή τους, συμβάλλοντας στη διατήρηση της ποιότητας ζωής του ασθενούς και μειώνοντας το μέγεθος των επεμβάσεων που ενδέχεται να υποβληθεί, καθώς και την επιβάρυνση του συστήματος υγείας.

Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών στις συστηματικές θεραπείες για τις προχωρημένες μορφές

καρκίνου δέρματος, όπως οι στοχευμένες θεραπείες

και η ανοσοθεραπεία, ο κολοφώνας της θεραπείας

και για τους τρεις συχνότερους τύπους παραμένουν

η έγκαιρη διάγνωση και η χειρουργική αφαίρεση της

βλάβης. Βασικό στοιχείο που πρέπει να τονίσουμε είναι

το πόσο λάθος είναι ένας αστικός «μύθος», που δυστυχώς απαντάται και στις μέρες μας: «Ό,τι δεν σε πειράζει, δεν το πειράζεις», ενώ ισχύει το ακριβώς αντίθετο,

εάν ένας ειδικός δερματολόγος κρίνει ότι μια βλάβη

πρέπει να αφαιρεθεί, τότε αυτή είναι αναντίρρητα η

ενδεδειγμένη οδός.

Η διάγνωση όλων των μορφών του καρκίνου δέρμα-

τος γίνεται με την ολόσωμη κλινική και δερματοσκοπική

εξέταση από δερματολόγο, ενώ η ολόσωμη φωτογρά-

φηση δέρματος και η εξακολουθητική σύγκριση μπορεί

να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο, ειδικά σε ασθενείς

υψηλού ρίσκου (π.χ. ασθενείς με πολλαπλούς άτυπους σπίλους). Η δερματοσκόπηση είναι μια σχετικά οικονομική, μη επεμβατική διαγνωστική τεχνική, η οποία αυξάνει

διαγνωστική ακρίβεια για την έγκαιρη διάγνωση του

καρκίνου του δέρματος.

Αφού, λοιπόν, είναι γνωστοί οι παράγοντες κινδύνου

για την ανάπτυξη του καρκίνου δέρματος, ξέρουμε και

πώς να προφυλασσόμαστε από αυτούς. Η αποφυγή

παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο, ειδικά μεταξύ 11-4 μ.μ. που η ηλιακή ακτινοβολία είναι πιο ισχυρή, η χρήση

αντιηλιακού -ακόμα και τους χειμερινούς μήνες-, καθώς και των λοιπών φωτοπροστατευτικών μέσων (καπέλα, μπλούζες με UV-προστασία κ.λπ.) είναι ένας εύκολος τρό-

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ ΌΣ ΛΙ Ό Π Ύ ΡΗΣ

πος προστασίας. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην αποφυγή των τεχνητών πηγών μαυρίσματος-solarium.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει τοποθετήσει τη χρήση τεχνητών πηγών μαυρίσματος στην κατηγορία με τις γνωστές καρκινογόνες συνήθειες, ενώ σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Δερματολογίας, οι συνεδρίες solarium αυξάνουν την πιθανότητα για εμφάνιση ακανθοκυτταρικού καρκινώματος κατά 58% και βασικοκυτταρικού καρκινώματος κατά 24%. Εντυπωσιακό είναι πως έστω και μία φορά η χρήση τεχνητών

πηγών μαυρίσματος πριν από την ηλικία των 20 ετών έχει συσχετιστεί με αύξηση της πιθανότητας ανάπτυξης μελανώματος κατά 47%, με τον κίνδυνο να βαίνει ανοδικά με κάθε επιπρόσθετη συνεδρία. Εν κατακλείδι, είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα σημεία του καρκίνου δέρματος, καθώς και να γνωρίζουμε πού να απευθυνθούμε. Η εμφάνιση νέας βλάβης στο δέρμα μας, ειδικά μετά την ηλικία των 40 ετών, αλλά και βλάβες δέρματος που αλλάζουν σε χρώμα, σχήμα και μέγεθος πρέπει να εξετάζονται από ειδικό δερματολόγο. Η πρόληψη και η αντιμετώπιση των δερματικών καρκίνων είναι εφικτή εφόσον είμαστε σε επαγρύπνηση: Προσπαθούμε να προφυλασσόμαστε από τους γνωστούς επιβαρυντικούς παράγοντες και βάζουμε στις ετήσιες υποχρεώσεις μας την ολόσωμη δερματολογική και δερματοσκοπική εξέταση.

Ε ΓΚΑΙΡΗ ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚ Ι ΝΟΥ ΤΟΥ Δ Ε ΡΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΕΧΝΗΤ Η ΝΟΗΜΟΣ Υ ΝΗ! Το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» είναι εξοπλισμένο με

Ο Κωνσταντίνος Λιοπύρης είναι επιστημονικός συνεργάτης στην Α’ Κλινική Δερματολογίας - Αφροδισιολο-

γίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), καθώς και Research Consultant στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center (MSKCC) της Νέας Υόρκης. Είναι εξειδικευμένος στη διάγνωση του καρκίνου δέρματος με μη επεμβατικές τεχνικές, στη διαχείριση ασθενών με καρκίνο του δέρματος, καθώς και τη χρήση των νέων τεχνολογιών στη διάγνωση και παρακολούθηση δερματολογικών παθήσεων. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη μη επεμβατική διάγνωση καρκίνου δέρματος, περιλαμβάνοντας τη δερματοσκόπηση, το Reflectance Confocal Microscopy, καθώς και τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης για την έγκαιρη διάγνωση καρκίνου δέρματος. Ολοκλήρωσε την εξειδίκευσή του στον καρκίνο δέρματος στο MSKCC το 2019, καθώς και τη διδακτορική του διατριβή στη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου δέρματος το 2020 σε συνεργασία του ΕΚΠΑ με το MSKCC.

Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή περισσότερων από 60 επιστημονικών άρθρων, τα οποία είναι δημοσιευμένα στο Pubmed Central, καθώς και δεκάδων κεφαλαίων βιβλίων με επικέντρωση στη χρήση απεικονιστικών τεχνικών για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου δέρματος, καθώς και στη διαχείριση ασθενών με καρκίνο δέρματος. Ο συνολικός αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών στις εργασίες του ξεπερνούν τις 3.000 και το h-index του είναι 18. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχει ενεργά ως προσκεκλημένος ομιλητής σε πολλά διεθνή συνέδρια, ενώ είναι αναγνωρισμένος για τη διαδραστική μέθοδο προσέγγισης της διδασκαλίας του. Ο κ. Λιοπύρης είναι ο νυν υπεύθυνος επικοινωνίας της Διεθνούς Εταιρείας Δερματοσκόπησης (IDS).

|

το τελευταίας τεχνολογίας μηχάνημα VECTRA WB360, που αποτελεί αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του

δέρματος. Στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» δημι-

ουργήθηκε ένας σύγχρονος και λειτουργικός χώρος, ο

οποίος υποδέχεται καθημερινά περισσότερους από 40

ασθενείς με δερματο-ογκολογικές παθήσεις, επιτελώντας

ένα σημαντικό έργο απέναντι σε μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη νόσο, που εξελίσσεται σε σύγχρονη μάστιγα:

Από το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» και μόνο, κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 1.000 νέα κρούσματα μελανώματος και καρκίνου του δέρματος, γεγονός που μεταφράζεται σε επείγουσα κατάσταση δημόσιας υγείας.

Το νέο κέντρο, με εμβαδόν 250 τετραγωνικά μέτρα (τριπλάσιο από εκείνο του προηγούμενου χώρου), διαθέτει τέσσερα εξεταστήρια, χώρο μικροεπεμβάσεων, χώρο προσωπικού, καθώς και αίθουσα βιβλιοθήκης, διασκέψεων και συνεντεύξεων ασθενών. Το σπουδαίο αυτό έργο του κέντρου ήρθε να θωρακίσει το VECTRA

WB360, το οποίο αποτελεί συνώνυμο της ιατρικής καινοτομίας και έρευνας στον τομέα της Δερματολογίας.

Τα πλεονεκτήματα του νέου μηχανήματος είναι αναλυτικά τα εξής:

• Η τρισδιάστατη απεικόνιση που μπορεί και προσφέρει το συγκεκριμένο μηχάνημα μέσα από 92 κάμερες, οι οποίες τραβούν μία στιγμιαία φωτογραφία, αποτελεί

το μέλλον της Δερματολογίας και της Δερματολογικής

Ογκολογίας, αφού παρέχει τη δυνατότητα να παρακο-

ΓΕΩΡΓΙ ΌΣ ΘΕΌΧΑΡΗΣ

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

λουθούνται όλες οι βλάβες ενός ασθενούς ταυτόχρονα, όπως και οι μεταβολές τους στο χρόνο.

• Μια 3D καταγραφή καλύπτει σχεδόν όλο το δέρμα του ασθενούς, εξοικονομώντας χρόνο στη φωτογράφιση και βελτιώνοντας την άνεση του ασθενούς.

• Οι 3D εικόνες υψηλής ευκρίνειας μειώνουν την απαιτούμενη ποσότητα κοντινών εικόνων.

• Οι ενσωματωμένοι αλγόριθμοι Τεχνητής Νοημοσύνης που περιέχει το VECTRA WB360 επιτρέπουν την αυτοματοποιημένη συγκέντρωση όλων των βλαβών του δέρματος ενός ασθενούς, ενώ παρέχουν και το πλεονέκτημα της σύγκρισης σε εξακολουθητικές φωτογραφίσεις.

• Πρακτικά, η τρισδιάστατη εικόνα, οι φωτογραφίες από κοντά, τα χαρακτηριστικά αναζήτησης και οι σημειώσεις του γιατρού παρέχουν το κλινικό ιστορικό.

Στην αρχική του εφαρμογή, το μηχάνημα χρησιμοποιείται για ασθενείς με ιστορικό μελανώματος ή με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του δέρματος (ιστορικό προηγούμενου καρκίνου δέρματος, οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, ιστορικό έντονης έκθεσης στον ήλιο με πολλαπλά εγκαύματα κ.ά.). Στην πορεία, η χρήση του δύναται να επεκταθεί σε υγιή άτομα για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος, καθώς και σε άλλους δερματολογικούς ασθενείς, για την παρακολούθηση ενός μεγάλου εύρους δερματολογικών νοσημάτων, όπως της ψωρίασης, της λεύκης, των πομφολυγωδών νοσημάτων, για τη διαχείριση εγκαυμάτων κ.ά. ■

Ο Γεώργιος Θεοχάρης είναι ιατρός, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπι-

στημίου Αθηνών, κάτοχος MSc στην Ανοσολογία από το Imperial College London. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Δερματική Ογκολογία, τόσο όσον αφορά στην έγκαιρη διάγνωση όσο και στη χειρουργική αντιμετώπιση των καρκίνων του δέρματος. Είναι clinical fellow του ογκολογικού τμήματος του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός» και εργάζεται σε ιδιωτικό ιατρείο τα τελευταία 10 χρόνια.

Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών στις συστηματικές θεραπείες για τις προχωρημένες μορφές καρκίνου δέρματος, όπως οι στοχευμένες θεραπείες και η ανοσοθεραπεία, ο κολοφώνας της θεραπείας και για τους τρεις συχνότερους τύπους παραμένουν η έγκαιρη

διάγνωση και η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης.

Γράφει ο Δρ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΜΠ Ι ΣΔΑΣ, αν. καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, διευθυντής Γ’ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Η ΘΡ Ο ΜΒΩΣΗ ΠΟΥ ΟΦΕ Ι ΛΕΤΑΙ στον καρκίνο είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου σε καρκινοπαθείς. Ο καρκίνος ως πάθηση αυξάνει από 4 μέχρι 7 φορές τον κίνδυνο για εμφάνιση θρόμβωσης, 2 φορές τον κίνδυνο για αιμορραγία λόγω της απαιτούμενης αντιπηκτικής αγωγής. Από την άλλη, η εμφάνιση θρόμβωσης σε ασθενή με καρκίνο αυξάνει 10 φορές τον κίνδυνο για θάνατο σε σχέση με έναν μη καρκινοπαθή. Οι στατιστικές αυτές αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος, γι’ αυτόν το λόγο τόσο οι ιατροί όσο

και οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθήσουν μια σειρά οδηγιών για την πρόληψη και θεραπεία της θρόμβωσης που σχετίζεται με τη νεοπλασία.

ΤΙ ΣΥΣΤ Η ΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡ ΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΦΛΕΒΙΚ Η Σ ΘΡ Ο ΜΒΩΣΗΣ ΣΕ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ Σ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ; Κατά γενικό κανόνα, η χορήγηση ηπαρίνης χαμηλού μοριακού βάρους έδειξε να μειώνει τον κίνδυνο φλεβοθρόμβωσης κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας.

Παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει ξεκάθαρη οδηγία σε ό,τι αφορά την προληπτική χορήγηση των ενέσεων αυτών σε όλους τους ασθενείς. Ο θεράπων ιατρός αξιολογεί τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβωσης και αναλόγως αποφασίζει την ανάγκη προληπτικής αντιπηκτικής αγωγής. Ένα γνωστό εργαλείο υπολογισμού της πιθανότητας εμφάνισης θρόμβωσης σε καρκινοπαθείς είναι η μέτρηση του ειδικού score Khorana risk score. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι σε ασθενείς με σκορ ³2 και τα νέα αντιπηκτικά φάρμακα από το στόμα απιξαμπάνη (Eliquis, Pfizer) και ριβαροξαμπάνη (Xarelto, Bayer) μείωσαν σημαντικά την πιθανότητα φλεβοθρόμβωσης σε καρκινοπαθείς που εισέρχονταν στη φάση της χημειοθεραπείας. Σε κάθε περίπτωση, οι κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν τη φαρμακευτική προφύλαξη κατά της φλεβοθρόμβωσης σε όλους τους ογκολογικούς ασθενείς υψηλού ρίσκου. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα που λαμβάνουν ανοσορρυθμιστικά φάρμακα σε συνδυασμό με κορτικοστεροειδή ή χημειοθεραπεία και οι οποίοι έχουν αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης. Στους ασθενείς αυτούς ο θεράπων αιματολόγος αξιολογεί τον κίνδυνο και αναλόγως με τις κατευθυντήριες οδηγίες σχεδιάζει το κατάλληλο φαρμακευτικό σχήμα για τον ασθενή.

ΤΙ ΣΥΣΤ Η ΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡ ΟΛΗΨΗ ΤΗΣ

ΦΛΕΒΙΚ Η Σ ΘΡ Ο ΜΒΩΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΕ Ι Σ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑ ΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΕΠ Ε ΜΒΑΣΗ; Οι ασθενείς με καρκίνο που υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις είναι πολύ υψηλού κινδύνου για φλεβοθρόμβωση στην περιεγχειρητική περίοδο. Γι’ αυτόν

το λόγο συνιστάται από όλες τις κατευθυντήριες οδη-

γίες να ξεκινάει η φαρμακευτική κάλυψη με ηπαρίνη

χαμηλού μοριακού βάρους πριν την επέμβαση και να συνεχίζεται μέχρι τουλάχιστον 7 έως 10 μέρες μετεγχειρητικά. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση αντιθρομβωτικών καλτσών μόνο δεν είναι αρκετό ως μέτρο πρόλη-

ψης της φλεβικής θρόμβωσης στους συγκεκριμένους ασθενείς. Η διάρκεια της μετεγχειρητικής θεραπείας

θα πρέπει να επεκταθεί στις 4 εβδομάδες σε ασθενείς

υψηλού ρίσκου που χειρουργούνται στην κοιλιά ή στην

πύελο. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι δεν συνιστάται η

προληπτική τοποθέτηση φίλτρου κάτω κοίλης φλέβας, εάν ο ασθενής δύναται να λάβει αντιπηκτικά.

ΕΝ Ε ΣΕΙΣ ΗΠΑΡ Ι ΝΗΣ Ή ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚ Α ΔΙ Α ΤΟΥ

ΣΤΟ ΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕ Ι Α ΘΡΟΜΒ Ω ΣΕΩΝ ΣΕ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ Σ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ;

Η καθημερινή χρήση αντιπηκτικών ενέσεων μειώνει

σαφώς την ήδη επιβαρυμένη ποιότητα ζωής των καρ-

κινοπαθών, γι’ αυτό η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να ανακαλύψει φαρμακευτικούς παράγοντες

που να λαμβάνονται με ασφάλεια από το στόμα για τη θεραπεία της φλεβοθρόμβωσης. Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί 4 μεγάλες έρευνες που συγκρίνουν την ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους και τα διάφορα νέα αντιπηκτικά φάρμακα από το στόμα. Σε όλα τα πρωτόκολλα οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για τουλάχιστον 6 μήνες. Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα, οι

κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν τα νέα αντιπηκτικά φάρμακα σε ογκολογικούς ασθενείς που:

• δεν είναι υψηλού ρίσκου για αιμορραγία,

• δεν πάσχουν από καρκίνο του γαστρεντερικού ή

του ουροποιητικού συστήματος,

• δεν έχουν σημαντικού βαθμού νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια και

• δεν έχουν αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα.

Η διάρκεια της θεραπείας είναι κατά κανόνα 3 έως 6 μήνες, ενώ σε μερικούς ασθενείς με ενεργό καρκίνο (κυρίως μεταστατικό) συνίσταται η εφ’ όρου ζωής αντιπηκτική αγωγή. Σε κάθε περίπτωση, ο ογκολογικός

ασθενής με φλεβική θρόμβωση θα πρέπει να επαναξιολογείται σε τακτική βάση (κάθε 3 μήνες) από τον αγγειοχειρουργό-αγγειολόγο.

ΕΜΦΑ ΝΙΣΗ ΘΡΟΜΒ Ω ΣΕΩΝ ΣΕ ΜΗ ΣΥΝΗΘΙΣΜ Ε ΝΑ

ΑΓΓΕ Ι Α ΣΕ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣ Ι ΕΣ

Η εμφάνιση θρομβώσεων σε ασυνήθιστες θέσεις (θρομβοφλεβίτιδα, θρόμβωση ηπατικών φλεβών, θρόμβωση φλεβών εγκεφάλου, θρόμβωση νεφρικών φλεβών, θρόμβωση φλεβών σάλπιγγας ή όρχεων κ.τ.λ.) χρήζει άμεσης εξέτασης από αιματολόγο, ο οποίος ενίοτε σε συνεργασία με τον αγγειοχειρουργό-αγγειολόγο θα προτείνει το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα. Εξαιτίας της σπανιότητας αυτών των θρομβώσεων δεν υπάρχουν ισχυρές συστάσεις για το είδος και τη διάρκεια της θεραπείας. ■

ΘΕΌΔΌΣΙ ΌΣ ΜΠ Ι ΣΔΑΣ Ο Δρ Θεοδόσιος Μπίσδας είναι διευθυντής της Γ' Αγγειοχειρουργικής Κλινικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και αναπλ. καθηγητής Αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Βεστφαλίας της Γερμανίας. Έχει πιστοποιηθεί ως Endovascular Specialist από τη Γερμανική Ακαδημία Αγγειοχειρουργικής για τη χρήση ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών και θεωρείται ένας από τους πλέον ειδικούς στην ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπιση των αγγειακών παθήσεων παγκοσμίως. Στο ενεργητικό του έχει περισσότερες από 150 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά διεθνούς κύρους, ενώ έχει βραβευτεί με το Vascular Career Advancement Award στις ΗΠΑ

για τη μέχρι τώρα κλινική και επιστημονική του πορεία. Ο Δρ Μπίσδας επέστρεψε το 2019 στο πλαίσιο του Brain Gain στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση, οι κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν

τη φαρμακευτική προφύλαξη κατά της φλεβοθρόμβωσης σε όλους τους ογκολογικούς ασθενείς υψηλού ρίσκου.

Η ΣΩΜΑΤΙΚ Η Α ΣΚΗΣΗ , η ισορροπημένη διατροφή,

αλλά και η αποφυγή παραγόντων κινδύνου που επηρε-

άζουν αρνητικά την υγεία είναι γνωστό ότι συμβάλλουν

στη μείωση της επίπτωσης χρόνιων καρδιαγγειακών

νοσημάτων, αλλά και του καρκίνου. Με την ηλικία όμως

μειώνεται συνήθως η σωματική δραστηριότητα, ενώ αυξάνεται αντίστροφα η επίπτωση του καρκίνου.

Η εκτίμηση της σωματικής δραστηριότητας υπόκειται συχνά σε υποκειμενικές αξιολογήσεις και γίνεται με τη χρήση ερωτηματολογίων. Η μέτρηση της καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης αποτελεί πιο αντικειμενική μέθοδο για την εκτίμηση της μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας του ατόμου. Μέχρι σήμερα, παρότι η σωματική δραστηριότητα έχει

συσχετισθεί με μείωση της επίπτωσης διαφόρων νεοπλασμάτων, δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία για την επίδραση της καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης.

Το ερώτημα αυτό διερευνήθηκε σε πρόσφατη μελέτη που διενεργήθηκε στη Σουηδία, δημοσιεύθηκε

στο περιοδικό «JAMA Network Open» στις 29 Ιουνίου

2023 και συμπεριέλαβε περίπου 180.000 άνδρες ηλι-

κίας άνω των 18 ετών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα δεδομένα της αξιολόγησης της κατάστασης υγείας που πραγματοποιείται σε Σουηδούς πολίτες και συγκεκριμένα το δείκτη μέγιστης κατανάλωσης οξυγόνου (VO2max) μετά από υπομέγιστη άσκηση. Από τις εθνικές βάσεις δεδομένων νεοπλασιών και θανάτων

συνελέγησαν τα αντίστοιχα δεδομένα για τον υπό μελέτη πληθυσμό.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα») της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος καθηγητής) και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής και πρύτανης ΕΚΠΑ) αναφέρουν ότι η μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς με υψηλότερη δείκτη VO2max είχαν τη χαμηλότερη επίπτωση και κίνδυνο θανάτου από καρκίνο παχέος εντέρου και πνεύμονα και χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο προστάτη.

Σε κάθε περίπτωση, υπολογίζεται ότι το να ασκείται έντονα ένας άνδρας ώστε να αποφύγει να βρεθεί στη χαμηλότερη κλίμακα καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης θα μπορούσε να αποτρέψει 4-8% όλων των καρκινωμάτων παχέος εντέρου, 4% των θανάτων από καρκίνο πνεύμονα και 4-20% των θανάτων από καρκίνο προστάτη.

Τα συμπεράσματα της παρούσας μελέτης είναι εξόχως σημαντικά, καθώς καταδεικνύουν τη σημασία της μέτρησης συγκεκριμένων αντικειμενικών παραμέτρων της σωματικής δραστηριότητας για την εκτίμηση του οφέλους από την άσκηση στην πρόληψη του καρκίνου. Μάλιστα τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι θα πρέπει να επιδιώκεται η μέτριας ως υψηλής έντασης άσκηση που βελτιώνει περισσότερο την καρδιοαναπνευστική φυσική κατάσταση. ■

Η άσκηση συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου!

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΟΒΑΣ, ενδοκρινολόγος, Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ. ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ», ΕΚΠΑ-ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΤ.

συνήθως κορυφωθεί. Η απώλεια οστικής πυκνότητας

γενικά ξεκινάει περίπου μετά την ηλικία των 30 ετών.

ΙΣΧΥΡΟ Ι ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ:

Ηλικία, θηλυκό γένος, οικογενειακό ιστορικό, προηγούμενο κάταγμα, χαμηλή οστική πυκνότητα, φυλή/ εθνικότητα, αλκοόλ, κάπνισμα, χαμηλό σωματικό βάρος, συχνές πτώσεις, εμμηνόπαυση/ υστερεκτομή, ελλιπής διατροφή, διατροφικές διαταραχές, ανεπαρκής άσκηση, πρωτοπαθής/δευτεροπαθής υπογοναδισμός

στους άνδρες, φαρμακευτικές αγωγές επηρεάζουν τη σκελετική υγεία, ασθένειες που επηρεάζουν το σκελετό.

Μ ΑΘΕΤΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ ΣΑΣ

Η ΟΣΤΕΟΠ Ο ΡΩΣΗ Ε Ι ΝΑΙ ΜΙΑ ΧΡ Ο ΝΙΑ ΑΣΘ Ε ΝΕΙΑ , κατά

την οποία η μάζα και η ποιότητα του οστού μειώνονται.

Τα οστά γίνονται πορώδη και εύθραυστα, ο σκελετός

αποδυναμώνεται και ο κίνδυνος για κατάγματα αυξάνεται ραγδαία.

Η απώλεια της οστικής μάζας συμβαίνει «αθόρυβα» και σταδιακά, συνήθως χωρίς συμπτώματα, μέχρι

να συμβεί το πρώτο κάταγμα συνήθως στον καρπό, στη σπονδυλική στήλη ή το ισχίο.

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα της ζωής και συχνά οδηγούν σε πόνο, δυσλειτουργία και σε χειρότερες περιπτώσεις σε θάνατο.

Δεν θα πρέπει φυσικά να αγνοούμε την επιρροή της ασθένειας αυτής στο συγγενικό περιβάλλον, καθώς θα πρέπει να αφιερώνουν χρόνο και ενέργεια βοηθώντας ένα άτομο της οικογένειάς τους που δεν μπορεί να είναι αυτόνομο.

Περίπου 1 στις 3 γυναίκες άνω των 50 θα πάθει ένα οστεοπορωτικό κάταγμα (πιο συχνά κι από καρκίνο

του στήθους), όπως και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 (πιο συχνά και από τον καρκίνο του προστάτη). Βασικά

χρόνια για τη δημιουργία ενός γερού σκελετού είναι τα χρόνια κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, όπου το νέο οστό σχηματοποιείται πιο γρήγορα από ό,τι το παλιό οστό απομακρύνεται, κάνοντας τα οστά να γίνονται μεγαλύτερα και με μεγαλύτερη πυκνότητα. Αυτός

ο ρυθμός ανάπτυξης συνεχίζει μέχρι τα μέσα της δεύτερης δεκαετίας, όπου η μέγιστη οστική πυκνότητα έχει

Ηλικία Το 90% των καταγμάτων του ισχίου παρουσιάζεται σε ανθρώπους άνω των 70 ετών. Αυτό συμβαίνει μερικώς λόγω της μειωμένης οστικής πυκνότητας. Ωστόσο, η ηλικία μπορεί, επίσης, να αποτελέσει έναν παράγοντα κινδύνου, ο οποίος είναι ανεξάρτητος από την οστική πυκνότητα. Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας θα πρέπει να γνωρίζουν όχι μόνο την πιθανότητα να έχουν πιο αδύναμα οστά, αλλά και την αυξημένη πιθανότητα να υποστούν κάταγμα από πτώση. Φύλο Οι γυναίκες, κυρίως οι μετεμμηνοπαυσιακές, είναι πιο «επιρρεπείς» στην οστική απώλεια σε σχέση με τους άνδρες επειδή το σώμα τους παράγει λιγότερα οιστρογόνα. Προσεκτική παρακολούθηση της οστικής πυκνότητας στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, σε συνδυασμό με ασκήσεις ενδυνάμωσης και σωστή διατροφή, μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της οστεοπόρωσης.

Αλλά και οι άνδρες δεν απαλλάσσονται από την οστεοπόρωση. Από όλα τα κατάγματα ισχίου, περίπου το 20-25% συμβαίνει σε άνδρες, ενώ παρουσιάζουν και υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τέτοιου είδους κατάγματα σε σύγκριση με τις γυναίκες. Οικογενειακό ιστορικό Επιστήμονες αποκαλύπτουν μικρές διακυμάνσεις στον ανθρώπινο γενετικό κώδικα, οι οποίες κάνουν κάποιους ανθρώπους πιο «επιρρεπείς» στην οστική απώλεια σε σχέση με άλλους. Στην πραγματικότητα, το ιστορικό των γονιών γύρω από το κάταγμα είναι ένας προκαθορισμένος παράγοντας, ο οποίος είναι ανεξάρτητος από την οστική πυκνότητα. Προηγούμενο κάταγμα ή ιστορικό κατάγματος Πρόσφατα πολλές έρευνες έδειξαν πως άνθρωποι με προηγούμενο ιστορικό οστεοπορωτικού κατάγματος έχουν αυξημένο κίνδυνο για κάθε τύπο κατάγματος σε σύγκριση με ανθρώπους οι οποίοι δεν είχαν ποτέ κάποιο σπασμένο οστό. Αυτό ισχύει τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους

άνδρες, όπου και οι δύο έχουν διπλάσιες πιθανότητες

για δεύτερο κάταγμα σε σχέση με αυτούς οι οποίοι δεν

έχουν υποστεί ποτέ κάταγμα. Πρόσφατα δε δεδομένα

αναφέρουν ότι εάν το προηγούμενο κάταγμα έχει συμ-

βεί τα προηγούμενα 2 χρόνια, ο κίνδυνος μελλοντικού

κατάγματος είναι πολύ μεγάλος.

Οστική πυκνότητα Η οστική πυκνότητα είναι ένας

βασικός δείκτης για τους προσωπικούς παράγοντες

κινδύνου του καθενός για κάταγμα. Συγκεκριμένα, με-

τρώντας την οστική πυκνότητα με διπλή απορρόφηση

ακτίνων Χ είναι, προς το παρόν, το μόνο αξιόπιστο τεστ

για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης.

Η μέτρηση οστικής πυκνότητας είναι απλή, ανώδυνη, εύκολη διαδικασία και θα έπρεπε να θεωρείται

τόσο απαραίτητη όσο και οι εξετάσεις αίματος και άλ-

λες εξετάσεις ρουτίνας, οι οποίες μπορούν να προλά-

βουν ασθένειες και θνησιμότητα.

Οι άνθρωποι, κυρίως μετά την ηλικία των 50 ετών, θα έπρεπε να έρθουν σε επικοινωνία με τον γιατρό

τους και να συζητήσουν μαζί του, εάν χρειάζεται να

γίνει μια μέτρηση οστικής πυκνότητας.

Τα αποτελέσματα της μέτρησης οστικής πυκνότη-

τας είναι μια σημαντική βάση για να συζητηθούν πιθα-

νές αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενούς, καθώς

και πιθανή θεραπεία.

Αλκοόλ Έρευνες έχουν δείξει πως περισσότερες από

δύο μονάδες αλκοόλ (όπου 1 μονάδα αλκοόλ αντι-

στοιχεί σε 1 ποτήρι κρασί (120ml) ή 1 κουτάκι μπίρα

(330ml) ή 1 πότο εμπορίου (45ml) την ημέρα μπορούν

να αυξήσουν τον κίνδυνο για οστεοπορωτικό κάταγμα

και κάταγμα στο ισχίο τόσο στους άνδρες όσο και στις

γυναίκες. Περισσότερες από τέσσερις μονάδες αλκο-

όλ την ημέρα θα μπορούσαν να διπλασιάσουν αυτόν τον κίνδυνο. Μέρος του αυξημένου κινδύνου οφείλε-

ται στην αποδιδόμενη στο αλκοόλ μείωση οστικής πυκνότητας, καθώς το αλκοόλ δρα τοξικά στα οστεοκύτταρα. Κίνδυνος δημιουργείται, επίσης, λόγω της γενικότερης επιδείνωσης της υγείας και της αυξημένης πιθανότητας πτώσης κυρίως στους ηλικιωμένους.

Κάπνισμα Το κάπνισμα επίσης αυξάνει τον κίνδυνο για οστεοπορωτικά κατάγματα. Έρευνες σε περίπου 60.000 άτομα σε Καναδά, Αμερική, Ευρώπη, Αυστρα-

λία και Ιαπωνία δείχνουν πως το κάπνισμα αυξάνει

έως και 1,5 φορά επάνω τον κίνδυνο για κάταγμα του

ισχίου.

Αν και ο κίνδυνος για κάταγμα από τσιγάρο αυξά-

νεται με την ηλικία, ο καπνός από το τσιγάρο έχει από

νωρίς κακή επίδραση στα οστά μας.

Έρευνες που διεξήχθησαν στη Σουηδία κατέδειξαν

πως νεαροί άνδρες καπνιστές, ηλικίας 18-20 χρόνων, είχαν μειωμένη οστική πυκνότητα και αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση αργότερα στη ζωή τους.

Χαμηλό σωματικό βάρος Ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι μια μέτρηση που δείχνει πόσο λιπόσαρκος (ισχνός) είναι κάποιος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν «καθοδηγητής» για τη διάγνωση παραγόντων κινδύνου για οστεοπόρωση. Ένας, Δείκτης Μάζας Σώματος μεταξύ του 20 - 25 είναι ιδανικός. Οποιοσδήποτε

έχει Δείκτη Μάζας Σώματος από 25 και πάνω θεωρείται υπέρβαρος και όποιος έχει Δείκτη Μάζας Σώματος άνω των 30 θεωρείται παχύσαρκος. Από την άλλη, όποιος έχει κάτω από 19 θεωρείται λιποβαρής και αυτό αποτελεί παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση.

«Πώς να υπολογίσετε τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) σας»: Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι η μέτρηση η οποία βασίζεται στο ύψος και το βάρος και εφαρμόζεται τόσο σε ενήλικες άνδρες όσο και γυναίκες και υπολογίζεται ως εξής: ΔΜΣ= βάρος ÷ ύψος2 Συχνές πτώσεις Η αύξηση της πιθανότητας των πτώσεων συνοδεύεται με αύξηση του κινδύνου για κάταγμα.

Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες, όπως η μυωπία, μπορεί να φαίνονται αβλαβείς άλλοι μπορεί να αποδειχτούν πολύ επικίνδυνοι (π.χ. το Αλτσχάιμερ και άλλες νευρολογικές παθήσεις). Επίσης, το περιβάλλον, όπως ολισθηρά ή ανώμαλα πατώματα και εμπόδια καταγής, και τα φάρμακα με ηρεμιστική δράση ή που επηρεάζουν την ισορροπία ή την αρτηριακή πίεση θα έπρεπε να θεωρηθούν παράγοντες κινδύνου για πτώσεις και πιθανά κατάγματα σε ισχίο, καρπό και αλλού. Εμμηνόπαυση/Υστερεκτομή Η έλλειψη οιστρογόνων οδηγεί σε μια αύξηση της οστικής ανακατασκευής. Στους μεγαλύτερους ανθρώπους αυτή η αναδιαμόρφωση οδηγεί κυρίως στην οστική απώλεια κι όχι στο σχηματισμό. Η υστερεκτομή, εάν ακολουθείται από απομάκρυνση των ωοθηκών, μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση λόγω της έλλειψης οιστρογόνων.

Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, καθώς και αυτές που απομάκρυναν τις ωοθήκες τους, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές σχετικά με τη σκελετική τους υγεία. Επίσης, ενώ η αποκατάσταση των ορμονών μπορεί να βοηθήσει στο να εμποδιστεί η οστική απώλεια, τέτοιες θεραπείες μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και καρκίνο. Ελλιπής διατροφή Το χαμηλό σωματικό βάρος συνήθως συνδέεται με την ελλιπή διατροφή. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη σκελετική υγεία, κυρίως όταν το διαιτολόγιό μας είναι ελλιπές σε πρόσληψη ασβεστίου. Το ασβέστιο είναι τόσο απαραίτητο συστατικό του οστού όσο και των μυών, των νεύρων και άλλων κυττάρων στο σώμα.

Η βιταμίνη D είναι επίσης απαραίτητη, αφού βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο. Του-

λάχιστον 800 διεθνείς μονάδες βιταμίνης D και 1.0001.200mg ασβεστίου καθημερινά δρουν προστατευτικά έναντι της οστεοπόρωσης.

Διατροφικές διαταραχές Οι διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία και η βουλιμία, μπορούν να μειώσουν δραματικά την πρόσληψη ασβεστίου και να επιταχύνουν την οστική απώλεια. Η υπερβολική απώλεια

βάρους, η οποία προκαλείται από την ανορεξία και

τη βουλιμία, επηρεάζει τις ωοθήκες των γυναικών, οι οποίες σταματούν να παράγουν ορμόνες.

Η ανεπάρκεια οιστρογόνων στις νεότερες γυναίκες

συμβάλλει στην οστική απώλεια περίπου με τον ίδιο

τρόπο που η έλλειψη οιστρογόνων επιδρά μετά την εμμηνόπαυση.

Σε όσο πιο μικρή ηλικία οι διαταραχές αυτές πλήξουν τον οργανισμό μας και όσο πιο αργά αυτές θεραπευτούν τόσο πιο σοβαρή θα είναι η οστική απώλεια

που μπορεί να συμβεί.

Ανεπαρκής άσκηση Οι άνθρωποι οι οποίοι αθλούνται

συστηματικά είναι λιγότερο πιθανό να πάθουν ένα κά-

ταγμα στο ισχίο σε σχέση με αυτούς οι οποίοι κάνουν

καθιστικό τρόπο ζωής. Γυναίκες οι οποίες κάθονται περισσότερο από 9 ώρες/μέρα είναι 50% πιο πιθανό να

πάθουν κάταγμα στο ισχίο σε σχέση με αυτές οι οποίες κάθονται λιγότερο από 6 ώρες/μέρα.

Πρωτοπαθής/δευτεροπαθής υπογοναδισμός στους άνδρες Τα ανδρογόνα είναι απαραίτητα στην ανάπτυξη της μέγιστης οστικής πυκνότητας και στη διατήρηση της οστικής μάζας. Τα νέα άτομα με υπογοναδισμό και χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης έχουν χαμηλή οστική πυκνότητα, η οποία μπορεί να αυξηθεί μέσω θεραπείας για την αποκατάσταση των ορμονών.

Φαρμακευτικές αγωγές επηρεάζουν τη σκελετική υγεία Κάποιες φαρμακευτικές αγωγές μπορεί να έχουν παρενέργειες οι οποίες αποδυναμώνουν άμεσα το οστό ή αυξάνουν τον κίνδυνο κατάγματος μέσω της πτώσης ή τραυματισμού. Οι ασθενείς οι οποίοι λαμβάνουν κάποια από τις παρακάτω φαρμακευτικές αγωγές θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους σχετικά με τους αυξημένους κινδύνους για τη σκελετική τους υγεία:

• Γλυκοκορτικοστεροειδή.

• Συγκεκριμένα ανοσοκατασταλτικά-χημειοθεραπευτικά φάρμακα.

• Υπερδοσολογία θυροξίνης.

• Συγκεκριμένες στεροειδείς ορμόνες.

• Αναστολείς αρωματάσης.

• Αντιανδρογόνα για τον καρκίνο του προστάτη.

• Αντικαταθλιπτικά

• Συγκεκριμένα αντιψυχωσικά.

• Συγκεκριμένα αντισπασμωδικά.

• Συγκεκριμένα αντιεπιληπτικά χάπια.

• Λίθιο.

• Αναστολείς αντλίας πρωτονίων.

ΑΣΘ Ε ΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕ Α ΖΟΥΝ ΤΟ ΣΚΕΛΕΤΟ:

• Άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

• Διατροφικά/ γαστροεντερικά προβλήματα (νόσος

του Crohn, ελκώδης κολίτιδα, κοιλιοκάκη βαριατρική χειρουργική, σύνδρομο δυσαπορρόφησης).

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα.

• Αιματολογικές διαταραχές/ κακοήθεια.

• Κάποιες κληρονομικές παθήσεις.

• Υπογοναδισμός (σύνδρομο Turner, σύνδρομο Kleinfelter, αμμηνόρροια).

• Ενδοκρινολογικές διαταραχές (σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1και 2 σύνδρομο Cushing’s, υπερπαραθυρεοειδισμός, υπερθυρεοϊδισμός κ.λπ.).

• Ακινησία.

• Χρόνια Νεφρική Νόσος.

• Νευρολογικές παθήσεις (άνοια, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, Πάρκινσον, πολλαπλή σκλήρυνση).

Την τελευταία δεκαετία ερευνητές κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επεξεργάζοντας και αναλύοντας τα επιδημιολογικά δεδομένα των παραπάνω παραγόντων κινδύνου από μεγάλες βάσεις δεδομένων πολλών χωρών της υφηλίου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας (με στοιχεία που κατέγραψε το Ερευνητικό Κέντρο Μελέτης του Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ.

ΓΙ Ω ΡΓΌΣ ΤΡ Ό ΒΑ Σ

Γαροφαλίδης» ΕΚΠΑ), κατόρθωσαν να δημιουργήσουν

ένα μοντέλο υπολογισμού του μελλοντικού απόλυτου και εξατομικευμένου δεκαετούς κινδύνου κατάγματος, έτσι ώστε ο γιατρός να γνωρίζει στην καθημερινή κλινική πρακτική ποιον πρέπει να θεραπεύσει (γυναίκα και άνδρα) και ποιον όχι.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ Τα τελευταία χρόνια, αξιοποιώντας τα δεδομένα που αναφέρθησαν παραπάνω, κατέστη δυνατόν πριν από

την έναρξη θεραπείας να μπορούμε να κατηγοριοποιούμε τους ασθενείς σε χαμηλού, υψηλού και πολύ υψηλού κινδύνου, με αποτέλεσμα να έχουμε μια εξατομικευμένη παρέμβαση και όχι να χορηγούμε σε όλους τους ασθενείς τα ίδια φάρμακα και εάν αποτύχουν να αλλάζουμε αγωγή.

Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές οδηγίες, διεθνείς και ελληνικές, συνιστάται οι ασθενείς πολύ υψηλού κινδύνου να ξεκινούν με αναβολική

αγωγή για κάποιο χρονικό διάστημα ανάλογα με την αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου φαρμάκου και να συνεχίζουν με αντικαταβολική αγωγή, ενώ οι ασθενείς υψηλού κινδύνου να ξεκινούν με αντικαταβολική αγωγή και επί αποτυχίας προτείνεται αναβολική θεραπεία. Και στις δύο περιπτώσεις συνιστάται επαρκής λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D. Τέλος, με τη συσσωρευμένη εμπειρία πολλών ετών θα πρέπει να τονισθεί ότι η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια νόσος, η οποία αντιμετωπίζεται, αλλά δεν θεραπεύεται και σήμερα γνωρίζουμε ότι τα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν με ασφάλεια πολλά χρόνια, μια και το όφελος από τη μείωση των καταγμάτων ξεπερνά κατά πολύ ένα μικρό κόστος από πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες. ■

Ο Γιώργος Τροβάς είναι ενδοκρινολόγος - διαβητολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών «Θ. ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ» και διατηρεί το ιδιωτικό του ιατρείο στο Χαϊδάρι από το 1997. Έχει εξειδικευθεί στον σακχαρώδη διαβήτη και στην οστεοπόρωση σε άνδρες και γυναίκες. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο πλαίσιο της ερευνητικής του δραστηριότητας έχει πραγματοποιήσει πλήθος ανακοινώσεων και δημοσιεύσεων σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και περιοδικά αντίστοιχα, σε σχέση με την αιτιοπαθογένεια, τους παράγοντες κινδύνου, τη διατροφή και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης.

Είναι επιστημονικό μέλος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, πρώην πρόεδρος και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών, ιδρυτικό μέλος και πρώην πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης, μέλος της American Society for the Bone and Mineral Research και μέλος της American Endocrine Society. Κατέχει πλήθος θέσεων με την ιδιότητα επιστημονικού συμβούλου και συνεργάτη και συγγραφικά έχει συμμετοχές σε πολλά βιβλία και περιοδικά και δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά.

|

Η ΥΒΡΙΔΙΚ Η ΕΡΓΑΣ Ι Α ΟΔΗΓΕ Ι σε ένα πιο υγιές, πιο χαρούμενο και πιο παραγωγικό εργατικό δυναμικό, με τους εργαζομένους να ασκούνται περισσότερο, να κοιμούνται περισσότερο και να τρώνε καλύτερα, να έχουν

ελεύθερο χρόνο, καλύτερη ψυχολογία, λιγότερο άγχος και μεγαλύτερη παραγωγικότητα, την ίδια στιγμή που

ο περιορισμός των μετακινήσεων των υπαλλήλων από

και προς τον τόπο εργασίας τους συμβάλλει σημαντικά

στη συνολική μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώμα-

τος μιας επιχείρησης. Αυτά είναι μόλις μερικά από τα

σημαντικά οφέλη που προκύπτουν από την υιοθέτηση

της υβριδικής εργασίας, σύμφωνα με τη νέα μελέτη

της IWG με τίτλο «Hybrid & Health».

Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα δείχνει ότι ο μέσος

χρόνος άσκησης για τους εργαζομένους που έχουν

ενταχθεί στο μοντέλο υβριδικής εργασίας διαμορφώ-

νεται πλέον στις 4,7 ώρες άσκησης την εβδομάδα, σε

σύγκριση με 3,4 ώρες πριν από την πανδημία. Πρόκει-

ται για αύξηση 38%.

ΔΙΚΑ Ι ΩΜΑ ΣΤΟΝ Υ ΠΝΟ

Ακόμη ένας βασικός πυλώνας για την υιοθέτηση ενός

υγιούς μοντέλου ζωής αποτελεί ο ύπνος. Σύμφωνα

με την ίδια έρευνα, διαπιστώθηκε ότι οι εργαζόμενοι

που έχουν ενταχθεί στο μοντέλο υβριδικής εργασίας

κοιμούνται περισσότερο, χάρη στον επιπλέον χρόνο

που μπορούν να αφιερώσουν στο κρεβάτι το πρωί, ο οποίος πρακτικά έχει ελευθερωθεί από την καθημερινή μετακίνηση. Συνολικά, κοιμούνται έως και 71 περισσότερες ώρες το χρόνο - ή περισσότερες από τρεις ολόκληρες ημέρες επιπλέον.

ΤΟ ΜΟΝΤ Ε ΛΟ ΥΒΡΙΔΙΚ Η Σ ΕΡΓΑΣ Ι ΑΣ ΩΦΕΛΕ Ι ΚΑΙ ΤΗ

ΣΙΛΟΥ Ε ΤΑ

Οι εργαζόμενοι που έχουν ενταχθεί στο μοντέλο υβριδικής εργασίας, σύμφωνα και πάλι με τη μελέτη της

IWG, ανέφεραν ότι οι διατροφικές τους συνήθειες

έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Σχεδόν τα τρία τέταρτα (70%) τόνισαν ότι η υβριδική εργασία τούς έδωσε την ευκαιρία να προετοιμάζουν ένα υγιεινό πρωινό κάθε ημέρα, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (54%) δή-

λωσαν ότι είχαν περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν μαγειρεύοντας θρεπτικά γεύματα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.

Χάρη στον πιο υγιεινό τρόπο ζωής εξαιτίας της υιοθέτησης του μοντέλου υβριδικής εργασίας, περισ-

σότεροι από το ένα τέταρτο (27%) των εργαζομένων στην έρευνα της IWG ανέφεραν απώλεια βάρους από την αρχή της πανδημίας. Δύο στους πέντε (42%) έχασαν μεταξύ 5 και 9,9 κιλών, ενώ ένα αξιοσημείωτο 23% έχασε περισσότερα από 10 κιλά. Οι μεγαλύτεροι παράγοντες απώλειας βάρους ήταν ο αυξημένος χρόνος για άσκηση (65%) και ο περισσότερος χρόνος για να μαγειρέψουν υγιεινά γεύματα (54%).

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΧΡ Ο ΝΟΣ Σχεδόν τέσσερις στους πέντε (79%) εργαζομένους στη μελέτη της IWG δήλωσαν ότι ήταν πιο παραγωγικοί από τότε που μεταπήδησαν στην υβριδική εργασία και σχεδόν οι μισοί απέδωσαν αυτό στα μειωμένα επίπεδα άγχους και στον αυξημένο χρόνο χαλάρωσης μετά τη δουλειά.

Περισσότεροι από τα τέσσερα πέμπτα των εργαζομένων στη μελέτη της IWG δήλωσαν ότι αισθάνονται ότι είχαν επιπλέον προσωπικό χρόνο σε σύγκριση με την προ-πανδημία, με την πλειοψηφία να αξιοποιεί το χρόνο αυτό με την οικογένεια και τους φίλους (55%), αθλούμενη (52%) ή κάνοντας μια μικρή βόλτα κατά τη διάρκεια της ημέρας (67%). Τα δύο τρίτα (66%) είπαν αισθάνονται ότι η ψυχική τους υγεία είναι καλή χάρη στη στροφή στην υβριδική εργασία.

Είναι σαφές ότι το υβριδικό μοντέλο είναι εδώ για

να μείνει και οι δυνατότητες βελτίωσης της υγείας και της ευημερίας όλων είναι σημαντικές. ■

Η υβριδική εργασία κάνει καλό στην υγεία!

ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών

ΠΟΛΛΑΠΛ Η ΣΚΛ Η ΡΥΝΣΗ !

ζεται πρωτοπαθώς προϊούσα ΠΣ (primary progressive multiple sclerosis, PPMS).

Ο αριθμός των ατόμων με ΠΣ ανέρχεται κατά την τελευταία δεκαετία σε 2-2,5 εκατομμύρια παγκοσμίως, με τα ποσοστά να παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις

Γράφει ο ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, καθηγητής Νευρολογίας ΕΚΠΑ, διευθυντής Μονάδας Απομυελινωτικών Νοσημάτων, Β′ Νευρολογική Κλινική ΕΚΠΑ, ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ».

ανά περιοχή και τα περισσότερα περιστατικά να καταγράφονται στη Βόρεια Αμερική και τη Βόρεια Ευρώπη. Στον άτλαντα της πολλαπλής σκλήρυνσης, που εκδόθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αναφέρεται ότι η Ελλάδα έχει επιπολασμό 60-100 περιστατικά ΠΣ ανά 100.000 κατοίκους. Τελευταίως, τα ποσοστά εμφάνισης της ΠΣ φαίνεται να αυξάνονται, η πιθανή εξήγηση

Η ΑΥΤΟΑ ΝΟΣΗ Ν ΟΣΟΣ πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ) είναι η κύρια αιτία μη τραυματικής νευρολογικής αναπηρίας στους νέους. Προσβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, αφήνοντας ανέπαφο το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα. Συνηθέστερα, η έναρξη είναι στη νέα ενήλικο ζωή με την υποτροπιάζουσα μορφή ΠΣ (relapsing remitting multiple sclerosis, RRMS), που εκδηλώνεται με διακριτά επεισόδια νευρολογικής δυσλειτουργίας που καλούνται ώσεις και ακολουθούνται από μερική, πλήρη ή πολύ σπάνια από καθόλου ύφεση. Με την πάροδο του χρόνου, οι υποτροπές συνήθως μειώνονται σε συχνότητα και ακολουθεί μια σταδιακή επιδείνωση, που ονομάζεται

δευτερογενώς προϊούσα ΠΣ (secondary progressive multiple sclerosis, SPMS). Λιγότερο από το 10% των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζει εξέλιξη από την έναρξη της νόσου, μια κατηγορία που ονομά-

όμως είναι ότι η αύξηση αυτή οφείλεται στην έγκαιρη και καλύτερη διάγνωση με τα επικαιροποιημένα κριτήρια και τη μεγαλύτερη ευκρίνεια που έχουν οι μαγνητικοί τομογράφοι. Η ΠΣ εκδηλώνεται συνήθως σε νέους ενήλικες στην τρίτη ή στην τέταρτη δεκαετία της ζωής, σε σπάνιες όμως περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί στην παιδική ηλικία και ή μετά την ηλικία των 50 ετών ως όψιμης έναρξης νόσος. Όπως τα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα, η νόσος είναι περίπου δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Στα παιδιά εκδηλώνεται ακόμα πιο συχνά στα κορίτσια από ό,τι στα αγόρια, ενώ σε άτομα άνω των 50 ετών είναι σχεδόν ισοδύναμη μεταξύ αντρών και γυναικών.

Ακόμη και σήμερα δεν είναι πλήρως γνωστοί όλοι οι μηχανισμοί παθοφυσιολογικοί και αιτιοπαθογενετικoί, που συντελούν στην ανάπτυξη της πολλαπλής σκλήρυνσης. Στην υποτροπιάζουσα φάση επικρατεί το φλεγμονώδες απομυελινωτικό στοιχείο, το οποίο χαρακτηρίζεται κλινικά από υποτροπιάζοντα επεισόδια εξάρσεων και υφέσεων, ενώ το νευροεκφυλιστικό στοιχείο που οδηγεί σε μη αναστρέψιμη εκτεταμένη βλάβη του εγκεφάλου συμβαίνει παράλληλα με τη φλεγμονώδη διεργασία στην ύστερη προϊούσα μορφή της νόσου. Και παρόλο που η φλεγμονή στην αρχή

Οι σύγχρονες θεραπείες

της νόσου συνήθως συνδέεται με υποτροπές και στο

πέρασμα του χρόνου η νευροεκφύλιση με την εξέλιξη-επιδείνωση, αναγνωρίζεται πλέον ότι και οι δύο

παθολογίες είναι παρούσες σε όλους τους ασθενείς

σε όλη τη διάρκεια της νόσου.

Η νόσος θεωρείται ότι οφείλεται σε ένα σύμπλεγμα

περιβαλλοντικών, λοιμωδών και ανοσολογικών εναυσμάτων σε άτομα γενετικά ευάλωτα. Η μειωμένη έκθε-

ση στον ήλιο (ή έλλειψη βιταμίνης D), το κάπνισμα, οι

νεανικές λοίμωξεις, όπως ο ιός Epstein- Barr (λοιμώδης μονοπυρήνωση), αποτελούν παράγοντες κινδύνου

για την ανάπτυξη της πολλαπλής σκλήρυνσης, οι οποίοι αναφέρονται και ως παράγοντες κακής πρόγνωσης.

Οι μελέτες του γονιδιώματος στη διερεύνηση της γενετικής βάσης της πολλαπλής σκλήρυνσης έχουν απο-

τό νευρολογικό σύμπτωμα, που διαρκεί τουλάχιστον 24 ώρες και απέχει τουλάχιστον 30 ημέρες από το προηγούμενο επεισόδιο. Οι ώσεις διαρκούν από λίγες ημέρες έως και πολλές εβδομάδες ακολουθούμενες από πλήρη ίαση ή μερική ύφεση με υπολειπόμενη αναπηρία. Η διαγνωστική διαδικασία είναι πολύπλοκη, αρχίζει με τη λήψη ιστορικού, τη νευρολογική εξέταση και επιβεβαιώνεται παρακλινικά με τη μαγνητική τομογραφία ολόκληρου του νευράξονα και την οσφυονωτιαία παρακέντηση. Και όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι πληρούνται σε συνδυασμό των ανωτέρω τα διαγνωστικά κριτήρια McDonald 2017, όπως δημοσιεύθηκαν στο ιατρικό περιοδικό «Lancet Neurology», τα οποία επιβεβαιώνουν τη διάγνωση.

Η ανάπτυξη ολοένα και πιο αποτελεσματικών θε-

καλύψει περισσότερους από διακόσιους γενετικούς

τόπους που σχετίζονται με τη νόσο. Τα αλληλόμορφα

του γονιδίου HLA τάξης II DRB1 φαίνεται να είναι ο

ισχυρότερος γενετικός καθοριστικός παράγοντας για

την πολλαπλή σκλήρυνση και μπορεί να επηρεάσουν

τόσο την προδιάθεση όσο και την αντίσταση στη νόσο.

Ως ώση της νόσου θεωρείται η έξαρση, το διακρι-

ραπειών για την RRMS και μερικώς αποτελεσματικών θεραπειών για PPMS και SPMS έχει βελτιώσει δραματικά τις προοπτικές για μια ζωή χωρίς αναπηρία. Για τους ασθενείς με RRMS, ο μέσος χρόνος έως την ανάπτυξη της SPMS εκτιμήθηκε επιδημιολογικά σε περίπου 15 χρόνια μετά την έναρξη, αλλά σήμερα έχει παραταθεί σημαντικά λόγω περισσότερο αποτελεσματικών

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

θεραπειών. Σε εξαιρετικά αποτελεσματικές θεραπείες, οι υποτροπές μειώνονται ή και εξαλείφονται. Η πρώ-

ιμη θεραπευτική παρέμβαση με νοσοτροποποιητικές

θεραπείες οδηγούν σε μείωση του ετήσιου αριθμού

υποτροπών, της συσσώρευσης αναπηρίας στο πλαίσιο

υποτροπών (επιδείνωση της νόσου) και εκτός αυτών (εξέλιξη αναπηρίας) και διατήρησης της νευρολογικής εφεδρείας (neurological reserve).

Ε ΝΑΡΞΗ ΘΕΡΑΠΕ Ι ΑΣ

Οι παράγοντες που καθορίζουν την έναρξη αγωγής είναι κυρίως η κλινική δραστηριότητα (ρυθμός υποτροπών-τύπος υποτροπών, χρονικό διάστημα μεταξύ υποτροπών) και η απεικονιστική δραστηριότητα

(τοπογραφία βλαβών, βλάβες που προσλαμβάνουν σκιαγραφικό, φλοιϊκές βλάβες, εγκεφαλική ατροφία, κατάσταση μεσολόβιου). Μέσα από τις δύο αυτές παραμέτρους καθορίζεται εάν η νόσος είναι υψηλής είτε χαμηλής/μέτριας ενεργότητας και αντιστοίχως προτείνονται ΑΤ θεραπείες. Άλλοι παράγοντες είναι η ηλικία του ασθενούς, η αναπηρία στη χρονική στιγμή της διάγνωσης και ο τρόπος ζωής του ασθενούς.

Σήμερα, στην έναρξη και στην υποτροπιάζουσα

νόσο προτιμώνται οι από του στόματος θεραπείες, ενδεικτικά: τεριφλουνομίδη, φουμαρικός διμεθυλεστέ-

ΣΩΤ Η ΡΗΣ ΓΙΑΝΝΌΠ ΌΎΛΌΣ

ρας και η νεότερη οζανιμόδη σε σχέση με τις ενέσιμες, ιντερφερόνη βήτα-1α/β και οξική γκλατιραμέρη, που χρησιμοποιούνται κυρίως ως θεραπείες εισαγωγής στο Κλινικώς Μεμονωμένο Σύνδρομο (ΚΜΣ). Μετά την έναρξη της θεραπείας, ο ασθενής παρακολουθείται για θέματα επιδείνωσης της νόσου και εξέλιξης της αναπηρίας, ασφάλειας, ανοχής και συμμόρφωσης στη θεραπευτική αγωγή.

ΑΛΛΑΓ Η ΘΕΡΑΠΕ Ι ΑΣ Για τους ασθενείς με υψηλή ενεργότητα νόσου κατά τη διάγνωση ή ανάγκης αλλαγής θεραπείας σε ασθενή με χαμηλή ενεργότητα νόσου κατά τη διάγνωση -που γίνεται υψηλή στη διαδρομή- η προσέγγιση είναι διαφορετική. Οι επιλογές από του στόματος θεραπείας περιορίζονται ενδεικτικά στην οζανιμόδη και την κλαδριβίνη, ενώ ενέσιμα είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα, ναταλιζουμάμπη, οφατουμουμάμπη, οκρελιζουμάμπη. Στους ασθενείς που έχουν συγχρόνως και νευροεκφυλιστική επιδείνωση και ενεργότητα νόσου οι επιλογές είναι η οζανιμόδη και η οκρελιζουμάμπη.

Εκείνο όμως που πρέπει να μείνει στους αναγνώστες είναι ότι με τις σύγχρονες θεραπείες το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση είναι παρόμοιο με του γενικού πληθυσμού. ■

Ο Σωτήρης Γιαννόπουλος είναι καθηγητής Νευρολογίας/Νευροψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Μονάδας Απομυελινωτικών Νοσημάτων της Β′ Νευρολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ που βρίσκεται στο ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ». Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικεύτηκε στη Νευρολογία στη Β′ Νευρολογική Κλινική ΑΠΘ στο ΑΧΕΠΑ. Περάτωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Μετεκπαιδεύτηκε στα Αγγειακά Νοσήματα του Εγκεφάλου με πλήρες fellowship στο Columbia University της Νέας Υόρκης στις ΗΠΑ. Υπηρέτησε στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων σε όλες τις βαθμίδες από λέκτορας ως και τακτικός καθηγητής Νευρολογίας, και από το 2020 υπηρετεί στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι η πολλαπλή σκλήρυνση και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή περισσοτέρων από 150 δημοσιευμένων επιστημονικών άρθρων, εκτελεί χρέη επικεφαλής εκδότη για τα «Αρχεία Κλινικής Νευρολογίας», το επίσημο περιοδικό της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας, και είναι μέλος της εκδοτικής ομάδας του «Journal of Clinical Medicine».

Η ΠΣ εκδηλώνεται συνήθως σε νέους ενήλικες

οικονομικά!

Η ΔΡΑ ΣΗ «Αξίζω να Γνωρίζω-Δήμος Αθηναίων», που υλοποιεί ο Δήμος Αθηναίων με την Αντιδημαρχία Δημόσιας Υγείας και Δημοτικών Ιατρείων και την ΕΑΤΑ

και υλοποιείται σε συνεργασία με το Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», φιλοδοξεί να συμβάλει

στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των

κατοίκων του δήμου, προσφέροντας δωρεάν ελαστο-

γραφίες ήπατος σε τουλάχιστον 1.900 άτομα μέχρι το τέλος Νοεμβρίου του 2023.

Η ελαστογραφία ήπατος είναι μια υπερηχογραφι-

κή εξέταση που αντικαθιστά ισοδύναμα την επίπονη

βιοψία και δίνει αποτέλεσμα εντός 5 λεπτών, προλαμ-

βάνοντας σοβαρές επιπλοκές, όπως η κίρρωση και ο

καρκίνος του ήπατος. Πρόκειται για απαραίτητη και

κρίσιμη εξέταση, που ωστόσο δεν υπάρχει στη λίστα

των αποζημιούμενων εξετάσεων. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, σχεδόν 1 στους 3 ανθρώπους που εξετάζεται ανακαλύπτει ότι βρίσκεται κοντά ή ήδη σε στάδιο κίρρωσης του ήπατος, με αποτέλεσμα να μπει

άμεσα σε θεραπεία και αλλαγή του τρόπου διαβίωσης. Η δράση «Αξίζω να Γνωρίζω-Δήμος Αθηναίων» εντάσσεται στις πολιτικές ενίσχυσης της τοπικής κοινωνικής συνοχής του δήμου που έχουν στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης των κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτων συμπολιτών μας σε μια υγιή και ποιοτική ζωή, όπως και τη μετάβασή τους στο σύστημα υγείας, αναγνωρίζοντας ότι όλοι οι πολίτες που ζουν με ή κινδυνεύουν από νόσους του ήπατος έχουν δικαίωμα στην έγκαιρη διάγνωση και στην κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη.

Η δράση «Αξίζω να Γνωρίζω-Δήμος Αθηναίων» παρέχει δωρεάν εξετάσεις ελαστογραφίας ήπατος: Δευτέρα έως και Παρασκευή 09.00-17.00, ΣΑΗΕ «Προμηθέας», Λεωφόρος Αλεξάνδρας 213Β, στον τρίτο όροφο. Για ραντεβού καλέστε στο τηλεφωνικό κέντρο του Συλλόγου «Προμηθέας» στο 211 0122 102. Άτομα τα οποία επισκέπτονται το χώρο χωρίς ραντεβού δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν. ■

Δ Η ΜΟΣ ΑΘΗΝΑ Ι ΩΝ

Δωρεάν ελαστογραφία ήπατος για

κατοίκους ευάλωτους κοινωνικά και

Ο συστηματικός

Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΛΕΒΙΖΟΣ, ρευματολόγος, επιμελητής Α', Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.

O ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΥΘΗΜΑΤ Ω ΔΗΣ ΛΥ ΚΟΣ (ή απλά λύκος) είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα που προσβάλλει διάφορα όργανα του σώματος. Το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, το οποίο είναι σχεδιασμένο

να εξουδετερώνει ξένους μικροοργανισμούς (όπως μικρόβια και ιούς), καθώς και καρκινικά κύτταρα, γίνεται «υπερδραστήριο» στην περίπτωση του λύκου και άλλων αυτοανόσων νοσημάτων

και επιτίθεται σε υγιή όργανα του ίδιου του οργανισμού.

Ο λύκος εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως κόπωση, πυρετός, δερματικά εξανθήματα (ένα συχνό εξάνθημα που παρατηρείται είναι αυτό που εντοπίζεται πάνω στα μάγουλα και τη μύτη, έχει σχήμα πεταλούδας και επιδεινώνεται με την έκθεση στον ήλιο), τριχόπτωση, πόνος και πρήξιμο στις αρθρώσεις, άφθες

ΕΡΥΘΗΜΑΤ Ω ΔΗΣ ΛΥ ΚΟΣ και

τα μέτρα προφύλαξης για το

καλοκαίρι!

στο στόμα, πόνος στο στήθος, φαινόμενο Raynaud (όπου το χρώμα των δακτύλων αλλάζει σε άσπρο/ ωχρό και μοβ/μπλε στο κρύο) και διάφορα άλλα.

Τα συμπτώματα του λύκου συχνά εμφανίζονται με

κύκλους εξάρσεων και υφέσεων. Υπολογίζεται ότι στην

Ελλάδα ζουν περίπου 8.000 με 10.000 ασθενείς με

λύκο. Ο λύκος εμφανίζεται στις γυναίκες 9 φορές πιο

συχνά συγκριτικά με τους άνδρες και η ηλικία πρώτης

εμφάνισης της νόσου είναι συνήθως τα 15 με 44 έτη.

ΤΙ Μ Ε ΤΡΑ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ ΛΑΜΒΑ ΝΟΥΝ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ

ΛΥ ΚΟ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙ Α ΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

Οι ασθενείς με λύκο έχουν κατά κανόνα αυξημένη ευ-

αισθησία στην έκθεση στον ήλιο, η οποία μπορεί να

προκαλέσει ή/και να επιδεινώσει δερματικά εξανθή-

ματα. Η έκθεση στον ήλιο ενδέχεται να προκαλέσει

και γενικευμένη έξαρση του λύκου. Γι’ αυτόν το λόγο

συστήνεται για τους ασθενείς με λύκο να αποφεύγουν

την έκθεσή τους στον ήλιο (ιδίως τις ώρες από 11 π.μ.

έως 4 μ.μ.), καθώς και να χρησιμοποιούν αντιηλιακό που

προστατεύει έναντι των UV-A και UV-B και έχει υψηλό

δείκτη προστασίας (SPF τουλάχιστον 50). Τα ίδια μέτρα

πρέπει να ακολουθούν και οι ασθενείς με δερματομυ-

οσίτιδα, καθώς η νόσος αυτή παρουσιάζει παρόμοια

φωτοευαισθησία.

ΤΙ Α ΛΛΑ Μ Ε ΤΡΑ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ ΛΑΜΒΑ ΝΟΥΝ ΟΙ

ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΛΥ ΚΟ (ΑΝΕΞΑΡΤ Η ΤΩΣ ΕΠΟΧ Η Σ)

Επίσης, οι ασθενείς με λύκο πρέπει να επισκέπτονται

τακτικά τον ειδικό γιατρό, τον ρευματολόγο, ακόμα και

όταν νιώθουν καλά. Ένας από τους λόγους είναι ότι ο

λύκος μπορεί να προσβάλει όργανα όπως οι νεφροί.

Αυτή η προσβολή δεν συνοδεύεται κατά κανόνα από συμπτώματα και επομένως ο μόνος τρόπος να ανιχνευθεί είναι ο εργαστηριακός έλεγχος (εξετάσεις αίματος και ούρων).

ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑ ΝΕΙ Η ΘΕΡΑΠΕ Ι Α ΤΟΥ ΛΥ ΚΟΥ Στη θεραπεία του λύκου χρησιμοποιούνται μια σειρά από φάρμακα. Όλοι οι ασθενείς με λύκο πρέπει να λαμ-

ΜΙΧ Α ΛΗΣ ΑΛΕΒ Ι ΖΌΣ

βάνουν το φάρμακο hydroxychloroquine, εκτός και αν υπάρχει αντένδειξη σε αυτό. Το φάρμακο αυτό βελτιώνει τα συμπτώματα στο δέρμα, στις αρθρώσεις και μειώνει τις εξάρσεις της νόσου. Η επιλογή της φαρμακευτικής

αγωγής από εκεί και πέρα είναι εξατομικευμένη, διαφέρει δηλαδή από ασθενή σε ασθενή και εξαρτάται

από ποια όργανα έχουν προσβληθεί και το βαθμό της βαρύτητας αυτής της προσβολής.

Οι πιο συχνοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, η κορτιζόνη (συνήθως για μικρό χρονικό διάστημα), το mycophenolate, το azathioprine, το cyclophosphamide, το belimumab, το rituximab. Η θεραπευτική αγωγή στοχεύει στο να ανακουφίσει τα συμπτώματα, να μειώσει τη φλεγμονή στο σώμα και να ελαχιστοποιήσει τη βλάβη στα όργανα.

ΤΙ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡ Ι ΖOΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑ Ι ΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ ΜΕ ΛΥ ΚΟ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΟΥ Ν ΕΓΚΥΜΟΣ Υ ΝΗ

Δεδομένου ότι πολλές γυναίκες με λύκο είναι σε αναπαραγωγική ηλικία, ο οικογενειακός προγραμματισμός

και η επιθυμία για εγκυμοσύνη πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη ευθύς εξαρχής. Ο λόγος είναι ότι ο λύκος αυξάνει τον κίνδυνο αποβολών, πρόωρου τοκετού, προεκλαμψίας, έξαρσης του ίδιου του νοσήματος (του λύκου) στη μητέρα κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και εμφάνισης νεογνικού λύκου στο μωρό (αυτό αφορά μια υποκατηγορία ασθενών με λύκο και Sjogren’s που φέρουν τα αντισώματα Ro-SSA και La-SSB στο αίμα).

Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες γυναίκες με λύκο θα καταφέρουν να έχουν μια φυσιολογική εγκυμοσύνη. Έχει φανεί ότι τα καλύτερα αποτελέσματα και για τη μητέρα και το μωρό επιτυγχάνονται όταν ο λύκος είναι σε ύφεση (ιδανικά) για τουλάχιστον 6 μήνες πριν από τη σύλληψη, όταν οι μητέρες συνεχίζουν hydroxychloroquine κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, έχουν διακόψει -πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό- συγκεκριμένα φάρμακα (που λαμβάνουν για το λύκο και άλλα προβλήματα υγείας) που είναι τοξικά για το έμβρυο και έχουν στενή παρακολούθηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από γυναικολόγο και ρευματολόγο. ■

Ο Μιχάλης Αλεβίζος είναι ρευματολόγος, επιμελητής Α' του Τμήματος Ρευματολογίας του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center από το 2020 μέχρι σήμερα. Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Έχει διατελέσει

λέκτορας Ιατρικής, επιμελητής Ρευματολογίας, Τμήμα Ρευματολογίας, Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Columbia, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ (2018-2019). Έχει πιστοποίηση στη Ρευματολογία από το American Board of Internal Medicine (2018), ειδικότητα Ρευματολογίας, Τμήμα Ρευματολογίας, Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Columbia, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ (2016-2018), πιστοποίηση στην Παθολογία, American Board of Internal Medicine (2016), ειδικότητα Παθολογίας, Τομέας Παθολογίας, Ιατρικό Κέντρο του Jacobi του Albert Einstein College of Medicine, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ (2013-2016).

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΠΑΥΛΙΔΗΣ, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, αν. διευθυντής Δερματολογικού Tμήματος Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.

Η ΨΩΡ Ι ΑΣΗ Ε Ι ΝΑΙ ΜΙΑ ΧΡ Ο ΝΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝ Ω ΔΗΣ δερματοπάθεια με ανοσολογικό υπόστρωμα. Η ψωρίαση δεν είναι κάτι παροδικό, αλλά είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις. Προσβάλλει περίπου το 1-3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία και προσβάλλει εξίσου και τα δύο φύλα. Υπάρχουν δύο τύποι ψωρίασης: Ο Τύπος Ι, ο οποίος αφορά νεαρούς ενήλικες οι οποίοι συνήθως έχουν κάποιον συγγενή που πάσχει από ψωρίαση, δηλαδή με θετικό οικογενειακό ιστορικό, και ο Τύπος ΙΙ, ο οποίος αφορά κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, 50-60 ετών, χωρίς θετικό οικογενειακό ιστορικό, συχνά με ηπιότερη και λιγότερο εκτεταμένη ψωρίαση.

ΠΟΥ ΟΦΕ Ι ΛΕΤΑΙ Η ΨΩΡ Ι ΑΣΗ; Η ακριβής αιτιολογία της ψωρίασης δεν έχει διαλευκανθεί τελείως και παραμένει άγνωστη. Γνωρίζουμε ότι είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, δηλαδή δεν οφείλεται σε

μόνο μία αιτία. Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, η ψωρίαση είναι αποτέλεσμα διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται ως ανοσολογικώς διαμεσολαβούμενο νόσημα. Έχει αποδειχθεί ότι δεν αποτελεί ένα απλό εξάνθημα, αλλά μια εκδήλωση συστηματικής φλεγμονής. Μπορεί να συνοδεύεται από άλλες νόσους

ΨΩΡ Ι ΑΣΗ: Μια μη μεταδοτική

νόσος που προκαλεί κοινωνική

απομόνωση!

όπως: ψωριασική αρθρίτιδα, φλεγμονώδη νόσο του

εντέρου (νόσο Crohn), μεταβολικό σύνδρομο, παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ Η ΚΛΙΝΙΚ Η ΤΗΣ ΕΙΚΟ ΝΑ;

Η επιδερμίδα στο ψωριασικό δέρμα αντικαθίσταται

πολύ πιο γρήγορα συγκριτικά με το φυσιολογικό δέρμα, μέχρι και 7 φορές γρηγορότερα. Έτσι, η ανανέωση των κερατινοκυττάρων του δέρματος (διαδικασία της

κερατινοποίησης), αντί να διαρκεί 28 ημέρες, διαρκεί

4-5 ημέρες, με αποτέλεσμα πάχυνση της επιδερμίδας, δηλαδή υπερκεράτωση. Η ψωρίαση είναι μια νόσος με

πολλά πρόσωπα και η κλινική της εικόνα εξαρτάται από

τη μορφή και την εντόπισή της. Υπάρχουν κυρίως έξι

διαφορετικές μορφές της ψωρίασης: η κοινή ψωρίαση

ή κατά πλάκας, η σταγονοειδής ψωρίαση, η ανάστρο-

φη, η φλυκταινώδης, η ερυθροδερμική ψωρίαση και η ψωριασική αρθρίτιδα.

Η

συχνότερη μορφή της ψωρίασης είναι η ψωρίαση

κατά πλάκας. Περίπου το 80% των ασθενών πάσχει από αυτήν, η οποία χαρακτηρίζεται από σαφώς περιγεγραμμένες ερυθρές πλάκες που καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια. Η ψωρίαση κατά πλάκας ενδέχεται να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος, ωστόσο τα γόνατα, οι αγκώνες, το τριχωτό της κεφαλής και ο κορμός αποτελούν εκλεκτικές εντοπίσεις της μορφής αυτής.

Η ΨΩΡ Ι ΑΣΗ ΕΠΗΡΕ Α ΖΕΙ ΤΗΝ ΠΟΙ ΟΤΗΤΑ ΖΩ Η Σ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝ Ω Ν; Παρόλο που η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική και η δερματική προσβολή στην ήπια και μέτριας βαρύτητας νόσο καταλαμβάνει μικρό μέρος του σώματος, μπορεί να υπάρχει σημαντική επίδραση στην ποιότητα

ζωής του ασθενούς. Η κοινωνική απομόνωση αποτελεί συχνό πρόβλημα των ασθενών με ψωρίαση, αφού το 40-60% των ασθενών δηλώνει ότι η ασθένεια επηρεάζει δραματικά τη σεξουαλική του επαφή, το 26% των ασθενών περίπου δηλώνει ότι κατά τη διάρκεια της έξαρσης άλλοι άνθρωποι αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή μαζί του, ενώ το 20% αισθάνθηκε έντονη κοινωνική απομόνωση όταν του ζητήθηκε να αποχωρήσει από κοινόχρηστους χώρους.

Π Ω Σ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠ Ι ΖΕΤΑΙ Η ΨΩΡ Ι ΑΣΗ;

Η θεραπεία της ψωρίασης είναι εξατομικευμένη, αφού οι ασθενείς διαφέρουν στον τύπο, στη σοβαρότητα

και στην ανταπόκριση στη θεραπεία. Αυτό οφείλεται

στη φύση της νόσου, η οποία χαρακτηρίζεται από μια απρόβλεπτη πορεία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη θεραπευτική επιλογή είναι ο τύπος της ψωρίασης, η σοβαρότητα της νόσου, η εντόπιση του ψωριασικού εξανθήματος, η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, η συναισθηματική κατάστασή του σε σχέση με το νόσημα και η επίδραση στην ποιότητα ζωής του. Οι θεραπευτικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στην ψωρίαση περιλαμβάνουν τοπικές θεραπείες (κρέμες, αλοιφές, γέλες), κερατολυτικές και ενυδατωτικές ουσίες, κορτικοστεροειδή ποικίλης ισχύος, ανάλογα βιταμίνης D (καλσιποτριόλη, καλσιτριόλη) ή συνδυασμό τους, την ταζαροτένη και τους αναστολείς της καλσινευρίνης (pimecrolimus, tacrolimus).

Άλλες θεραπείες περιλαμβάνουν τη φωτοθεραπεία (χρήση υπεριώδους ακτινοβολίας με ή χωρίς φάρμακα από το στόμα), τις συστηματικές παραδοσιακές θεραπείες (μεθοτρεξάτη, κυκλοσπορίνη, ρετινοϊδή) και τα τελευταία χρόνια νέες θεραπείες και βιολογικά φάρμακα/βιολογικούς παράγοντες. ■

ΑΘΑΝ Α ΣΙ ΌΣ Ι. ΠΑΎΛ Ι ΔΗΣ Ο Αθανάσιος Ι. Παυλίδης (Νάσος) γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα. Είναι δερματολόγος-αφροδισιολόγος, αναπληρωτής διευθυντής και επιστημονικός υπεύθυνος Δερματολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center από το 2016 έως σήμερα και επιστημονικός συνεργάτης της Δερματολογικής

Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Ρώμης «Tor Vergata». Κατέχει ιδιωτικό ιατρείο στο κέντρο Αθηνών.

Είναι απόφοιτος της Σχολής Μωραΐτη, διαθέτει πτυχίο Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Ρώμης «La Sapienza», ειδίκευση στη Δερματολογία-Αφροδισιολογία όπου αποφοίτησε με άριστα από το Πανεπιστήμιο της Ρώμης «Tor Vergata» και εξειδίκευση - Master στα Laser και άλλες πηγές φωτός και εφαρμογές τους στη Δερματολογία και την Αισθητική Ιατρική από το Πανεπιστήμιο της Ρώμης Tor Vergata. Είναι υπό παρακολούθηση 2ου μεταπτυχιακού με θέμα τη «Δερματοσκόπηση» από το Αριστοτέλειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της ειδικότητάς του έκανε κλινικό fellowship στο Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός». Είναι Tutor στα μετεκπαιδευτικά μαθήματα της Ευρωπαϊκής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας (EADV) με θέμα «Botulinum Toxin». Διαθέτει ιδιαίτερη εμπειρία τόσο στην Κλινική και Επεμβατική όσο και στην Αισθητική Δερματολογία.

Γράφει η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΠΑΠΠΑ, επισκέπτρια

Υγείας, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας

Αντιρευματικού Αγώνα.

κάνετε ό,τι θέλετε σε μία μόνο ημέρα, έτσι φτιάξτε έναν κατάλογο με όσα χρειάζεστε να κάνετε, με σειρά σπουδαιότητας. Μετά προσπαθήστε να χωρίσετε τις εργασίες σε τμήματα, π.χ. μην τακτοποιήσετε την ντουλάπα άμεσα, αλλά κάντε λίγο το πρωί και το υπόλοιπο το απόγευμα.

• Να είστε ελαστικοί, αν έχετε μία «κακή» ημέρα, να είστε προετοιμασμένοι να αλλάξετε τα σχέδιά σας.

• Βρείτε χόμπι που να μπορείτε να εκτελέσετε εύκολα και συγχρόνως να σας ικανοποιούν προσωπικά.

• Επισκεφθείτε έναν εργοθεραπευτή για να ανακαλύψετε τρόπους εξοικονόμησης χρόνου και ενέργειας.

ΣΧ Ε ΣΕΙΣ Η αρθρίτιδα/ρευματισμός είναι μία οικογενειακή υπόθεση. Ενώ μπορεί να είστε εσείς το άτομο που έχει την πάθηση, αυτή επηρεάζει σχεδόν κάθε μέλος της οικογένειας. Για παράδειγμα, οι σύζυγοι μπορεί να αναλάβουν περισσότερες υπευθυνότητες για το σπίτι.

ΠΟΛΛ Α ΑΤΟΜΑ ΒΡ Ι ΣΚΟΥΝ ότι η αρθρίτιδα/ρευματισμός είναι κουραστική πάθηση, ειδικά αν έχουν πόνο.

Οι παρακάτω οδηγίες ίσως θα μπορούσαν να βοηθή-

σουν τους πάσχοντες να οργανώσουν καλύτερα την κοινωνική τους ζωή.

Ξεκουραστείτε όταν είστε κουρασμένοι και μην πιεστείτε να εργαστείτε ή να ασκηθείτε όταν έχετε πόνο.

• Περπατήστε, αλλά να κάνετε διάλειμμα τακτικά

και αυτό θα σας βοηθήσει να ολοκληρώσετε το στόχο σας.

• Προσπαθήστε να είστε οργανωμένοι.

• Αναθεωρείτε τακτικά τον κατάλογο των «εργασιών προς εκτέλεση», ώστε να είστε σίγουροι ότι έχετε ρεαλιστικούς στόχους και δεν βάζετε τον εαυτό σας κάτω από μη αναγκαία πίεση.

• Μπορεί να μην είναι δυνατό να καταφέρετε να

Όλοι αλλάζουμε σταδιακά με την πάροδο των ετών. Αντιθέτως, οι αλλαγές που φέρνει η αρθρίτιδα/ρευματισμός είναι πολλές και απότομες. Είναι πολύ σημαντικό:

• να συζητάτε με την οικογένεια και τους φίλους σας και

• να μάθετε πώς να επικοινωνείτε με τους άλλους, σχετικά με το πώς αυτές οι αλλαγές σας κάνουν να αισθάνεστε.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚ Ε Σ ΣΧ Ε ΣΕΙΣ Τα μοντέρνα περιοδικά δίνουν την εντύπωση ότι όλοι οι άλλοι έχουν μία τέλεια σεξουαλική ζωή. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι αυτό δεν συμβαίνει και ότι πολλά άτομα έχουν δυσκολίες στις σχέσεις τους ή με το σεξ. Η αρθρίτιδα/ρευματισμός μπορεί να παρουσιάσει επιπλέον προβλήματα, αλλά η αρθρίτιδα/ ρευματισμός δεν είναι απαραίτητα υπεύθυνη για τις όποιες δυσκολίες μπορεί να έχετε στις σχέσεις ή τη

ΕΛΛΗΝΙΚ Η ΕΤΑΙΡΕ Ι Α ΑΝΤΙΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΑΓΩ ΝΑ

Πώς να οργανώσετε

την κοινωνική σας ζωή

αν έχετε ΑΡΘΡ Ι ΤΙΔΑ!

σεξουαλική ζωή σας.

Το σεξ μπορεί να είναι σωματικά απαιτητικό και

μπορεί να προκαλεί λιγότερη άνεση, ειδικά αν έχουν

προσβληθεί τα ισχία ή η μέση/ράχη σας. Αν το σεξ

είναι ένα τακτικό τμήμα της σχέσης σας, τότε πρέπει

να το συνεχίσετε, διότι δεν πρόκειται να χειροτερέψει

την αρθρίτιδα/ρευματισμό σας. Όμως, για να έχετε

μεγαλύτερη άνεση μπορεί να χρειαστεί να μιλήσετε

ειλικρινά με τον/τη σύντροφό σας και να συζητήσετε

για εναλλακτικούς τρόπους και στάσεις.

ΥΓΙΕΙΝ Η ΔΙΑΤΡΟΦ Η

Η ορθή διατροφή είναι σημαντική στη διατήρηση γενι-

νή διατροφή θα σας βοηθήσει να χάσετε σημαντικό

σωματικό βάρος, ώστε να μειωθεί η πίεση στις αρθρώσεις και κατ’ επέκταση θα υπάρξει μείωση του πόνου.

ΣΥΜΒΟΥΛ Ε Σ ΥΓΙΕΙΝ Η Σ ΔΙΑΤΡΟΦ Η Σ

• Επιλέξτε ποικιλία από όλες τις ομάδες τροφίμων.

• Τρώτε άφθονα φυτικά προϊόντα (ψωμί, δημητριακά, ρύζι, μακαρόνια, λαχανικά και φρούτα).

• Τρώτε μέτριες ποσότητες ζωικών προϊόντων (γάλα, γιαούρτι, τυρί, άπαχο κρέας, ψάρι, κοτόπουλο και αυγά).

• Τρώτε μικρές ποσότητες πολυακόρεστων και μο-

κά της υγείας και είναι πολύ σημαντική σε μια πάθηση

όπως η αρθρίτιδα/ρευματισμός.

Η διατροφή επηρεάζει τόσο το αίσθημα ευεξίας

όσο και το πόσο θετικά αισθάνεστε. Αν είστε υπέρ -

βαροι, τότε υπάρχει επιπλέον πίεση στις αρθρώσεις

σας που φέρουν το σωματικό βάρος (π.χ. γόνατα) με

αποτέλεσμα να αυξάνει τον πόνο σε αυτές. Η υγιει-

νοακόρεστων μαργαρίνης και λαδιού.

• Αποφεύγετε κορεσμένα λίπη (βούτυρο, φοινικέλαιο και σάλτσες).

• Πίνετε άφθονο νερό.

ΣΥΜΒΟΥΛ Ε Σ ΓΙΑ ΝΑ ΚOΙΜ Α ΣΤΕ ΚΑΛ Α ΤΟ ΒΡΑ ΔΥ Λόγω του πόνου, της έντασης ή των φαρμάκων μπο-

ρεί να έχετε δυσκολία να κοιμηθείτε καλά το βράδυ.

Επιπλέον, μπορεί να είστε κουρασμένοι την ώρα που

πάτε για ύπνο, αλλά όχι σωματικά κουρασμένοι λόγω

μείωσης της σωματικής δραστηριότητάς σας.

• Χαλαρώστε πνευματικά.

• Ασκηθείτε τακτικά.

• Δημιουργήστε ένα ήρεμο και άνετο περιβάλλον υπνοδωματίου.

• Αποφύγετε το αλκοόλ και την καφεΐνη πριν τον ύπνο.

• Αποφύγετε το βαρύ δείπνο αμέσως πριν τον ύπνο.

• Ρυθμίστε μία τακτική ώρα για ύπνο και πρωινό ξύπνημα.

• Κοιμηθείτε περιοδικά, αν το χρειάζεστε, αλλά όχι πάνω από 20 λεπτά της ώρας.

• Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, αν το πρόβλημα συνεχίζει.

ΒΟΗΘ Η ΜΑΤΑ ΑΥΤΟΕΞΥΠΗΡ Ε ΤΗΣΗΣ

• Μετακίνηση από χαμηλό ύψος: απλές τροποποιή-

σεις, στο σπίτι ή/και στην εργασία, θα σας βοηθήσουν

πολύ στο να σηκωθείτε, να καθίσετε ή να μετακινηθεί-

τε, όπως: - καρέκλες ή/και πολυθρόνες: να είναι ψηλές και

όχι χαμηλές,

- κρεβάτι: να είναι ψηλό, π.χ. με τούβλα ή κομμάτια

ξύλο κάτω από τα πόδια του,

- σύστημα ανύψωσης ή/και χειρολαβές: όπου είναι αναγκαίο.

• Παπούτσια: είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέ -

ΑΘΑΝΑΣ Ι Α ΠΑΠΠ Α

ματα στα άτομα με αρθρίτιδα/ρευματισμό. Πρέπει

να είναι άνετα στα πόδια σας. Προσέξτε τα ακόλουθα:

- Βασικά σημεία επιλογής: χοντρή μαλακή σόλα (μπορεί να είναι γεμάτη με αέρα-αερόσολα), χωρίς τακούνι, ευρύχωρο μπροστινό τμήμα για να επιτρέπει

στα δάκτυλα να απλώνονται και βαθύ παπούτσι με μαλακό το πάνω τμήμα για να μη σας ενοχλεί.

- Τρόπος φορέματος: θα τα βάζετε και θα τα βγάζετε ευκολότερα με κόκαλο που έχει μακριά λαβή.

• Ντύσιμο: πρέπει να τα καταφέρνετε μόνος. Σε περίπτωση δυσκολίας υπάρχουν τρόποι να βοηθηθείτε, όπως:

- Κούμπωμα: το «άγκιστρο για κουμπιά» κάνει το κούμπωμα των πουκαμίσων ή μπλουζών ευκολότεροαπλά βάλτε το άγκιστρο γύρω από το κουμπί και μετά τραβήξτε το προς την κουμπότρυπα.

- Φερμουάρ: κλείνει και ανοίγει ευκολότερα αν προσαρμόσετε ένα «δακτυλίδι» στην τρύπα που υπάρχει στο χερουλάκι του φερμουάρ.

- Κάλτσες/καλσόν: με το ειδικό βοήθημα θα φορεθούν ευκολότερα.

• Μικροσυσκευές: με ορισμένα απλά βοηθήματα μπορεί μία ενέργεια να γίνει ευκολότερα π.χ. άνοιγμα βάζων ή μπουκαλιών, κόψιμο ψωμιού, τράβηγμα ηλεκτρικής πρίζας κ.ά.

• Αυτοκίνητο: ορισμένες τροποποιήσεις δίνουν τη δυνατότητα ευκολότερης και ασφαλέστερης οδήγησης

(π.χ. χειρόφρενο δίπλα στο τιμόνι, περιστρεφόμενη καρέκλα κ.ά.). ■

Η Αθανασία Παππά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Στην ηλικία των 7 ετών διαγνώστηκε με ΝΙΑ (Νεανική Ιδιοπαθή Αρθρίτιδα). Αποφοίτησε ολοκληρώνοντας τις εγκύκλιες σπουδές της από το ΕΠΛ Πειραιά ως τεχνολόγος μηχανικός. Στη συνέχεια, σπούδασε Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις και φοίτησε στη Δημόσια Σχολή Εμπορικού Ναυτικού. Αδιαλείπτως με τις σπουδές εργάζεται ως γραμματέας αντιδημάρχου και έπειτα δημάρχου στον Δήμο Πειραιά. Αποφοιτώντας, αναλαμβάνει άμεσα υπηρεσία θαλάσσης, ταξιδεύοντας για τα επόμενα χρόνια με τα πλοία των εταιρειών, αρχικώς, SERRES FLYING και στη συνέχεια στην ATTICA/SUPERFAST, στην BLUE STAR.

Επηρεασμένη από τη χρόνια συμβίωσή της με ένα ρευματικό νόσημα, συγγράφει το βιωματικό εγχειρίδιο

για παιδιά με τίτλο «Η φίλη μου η ΝΙΑ.ΡΑ.».

Έχει παρακολουθήσει σειρά σεμιναρίων στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών, με θέματα Ανθοκομία/Ελαιοκομία/Δενδροκομία και έχει αποκτήσει και πτυχίο Ιστιοπλοΐας. Από τον Ιανουάριο του 2015 είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛΕΑΝΑ), διανύοντας την τέταρτη θητεία της και λαμβάνοντας μέρος σε πλήθος συνεδρίων και ημερίδων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αντιπροσωπεύοντας την ΕΛΕΑΝΑ ως ομιλήτρια. Είναι ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης από το 2019.

Επίσης το 2018 φοιτά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας στο τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας και κατέχει πλέον τον τίτλο της επισκέπτριας Υγείας.

|

για τον συνάνθρωπο

Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΡΙΝ ΑΠ Ο Λ Ι ΓΕΣ Μ Ε ΡΕΣ Δ Ε ΧΘΗΚΑ την πρόσκληση

της Danone Nutricia Hellas και του Οργανισμού «ΜΠΟΡΟΥΜΕ» σε ένα μοναδικό zero food waste μάθημα μαγειρικής, υπό την επίβλεψη του σεφ Πέτρου Συρίγου, στο εστιατόριό του με την ονομασία «Γήτεμα στη Νέα Σμύρνη». Στόχος: Να μαγειρέψουμε 100 μερίδες φαγητού, οι οποίες επρόκειτο να διατεθούν για καλό σκοπό! Δεν μπορούσα να πω όχι σε μια τέτοια πρόσκληση.

Φόρεσα άνετα ρούχα και αθλητικά για να αντέξω την ορθοστασία και βρέθηκα πρωί πρωί ανάμεσα σε φίλους και συναδέλφους φορώντας όλοι μας μια λευκή

ποδιά μαγειρικής.

Ο σεφ Πέτρος Συρίγος μάς έδειξε πώς θα κάνουμε

τις κοπές πρώτα από όλα. Όλα σε μικρά τετραγωνά-

κια. Κι αν νομίζετε ότι είναι εύκολο να κουμαντάρεις

αυτά τα τεράστια μαχαίρια, γελιέστε. Στη συνέχεια μας

βοηθούσε βήμα βήμα να τσιγαρίσουμε τα λαχανικά.

Το ένα από τα φαγητά μας θα ήταν παστίτσιο, το άλλο

τουρλού και φυσικά σαλάτα χωριάτικη.

Η αλήθεια είναι ότι μέσα στην κουζίνα με τις τεράστιες

εστίες, πάνω από μια τεράστια κατσαρόλα που προσπα-

θούσα να ανακατέψω τον κιμά με τα λαχανικά και τη

σάλτσα, ένιωσα στο πετσί μου τι τραβάνε οι μάγειρες

κάθε μέρα. Η ζέστη είναι αφόρητη, επίσης χρειάζεται

δύναμη για να φέρεις βόλτα τόσο μεγάλα μαγειρικά

σκεύη, ενώ τα ατυχήματα είναι προ των πυλών, αφού

όπου και να γυρίσεις, αν δεν προσέχεις, ελλοχεύουν

Δημοσιογράφοι και διαφημιστές μαγειρεύουν εθελοντικά για τον Οργανισμό ΜΠΟΡΟΥΜΕ.

κίνδυνοι. Η εμπειρία μου με έκανε να σεβαστώ ακόμα περισσότερο το μόχθο όσων εργάζονται σε κουζίνες.

Στη συνέχεια συσκευάσαμε τις μερίδες των φαγητών και της σαλάτας για να σταλούν. Όλοι μαζί, ακόμα και παιδιά που δεν είχαν μαγειρέψει ποτέ στη ζωή τους, καταφέραμε να βγάλουμε νόστιμα και αξιοπρεπή πιάτα για το σκοπό μας. Οι 100 μερίδες που δημιουργήσαμε διατέθηκαν στην κοινωνική υπηρεσία του Δήμου Παλαιού Φαλήρου.

Για όσους δεν γνωρίζουν, πρέπει να αναφέρω ότι το «ΜΠΟΡΟΥΜΕ» είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση

αφοσιωμένη στη μείωση της σπατάλης τροφίμων και της επισιτιστικής ανασφάλειας. Η ομάδα food saving warriors μοιράζει πάνω από 30.000 μερίδες φαγητού καθημερινά με ένα πανελλαδικό δίκτυο συνεργασιών. Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα από τα πολύ σοβαρά προβλήματα των κοινωνιών μας τα τελευταία πολλά έτη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, σε κάθε κάτοικο της Ε.Ε. αντιστοιχούν 127 κιλά τροφίμων στα σκουπίδια, περίπου 88 εκατ. τόνοι. Το 105 των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ετησίως οφείλεται στη σπατάλη τροφίμων. Στην Ελλάδα, μια μέση οικογένεια σπαταλά ετησίως πάνω από 460 μερίδες τροφίμων, δηλαδή 600-1.000 ευρώ, ενώ, την ίδια στιγμή, το 1/3 του πληθυσμού στη χώρα μας ζει σε συνθήκες φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Χάρη στο μηχανισμό διάσωσης του «ΜΠΟΡΟΥΜΕ», 1 ευρώ λειτουργικού κόστους αντιστοιχεί σε περισσότερες από 50 μερίδες τρόφιμα για ανθρώπους που έχουν ανάγκη. ■

Μαγειρεύοντας

ΓΑΟΝΑ «Α ΓΙΟΣ Σ Α ΒΒΑΣ»

Η Ν ΟΣΟΣ ΤΟΥ CROHN

προσβάλει το βλεννογόνο όλου του πεπτικού, από τη στοματική κοιλότητα μέχρι τον πρωκτό.

ΑΠ Ο ΠΟΙΑ ΗΛΙΚ Ι Α ΜΠΟΡΕ Ι Κ Α ΠΟΙΟΣ ΝΑ ΝΟΣ Η ΣΕΙ Επιδημιολογικά η επίπτωση της νόσου ανέρχεται σε 5,6-20/100.000 κατοίκους στην Ευρώπη. Η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών που πρωτοδιαγιγνώσκεται

Γράφει ο ΑΡΗΣ Σ. ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ, λαπαροσκόπος χειρουργός Πεπτικού, επιμελητής Α' Χειρουργικής Ογκολογίας

ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας».

ΠΑΡ ΟΛΟ ΠΟΥ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚ Α η νόσος του Crohn αφορά ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού, εντούτοις αν το δούμε

σε πραγματικά μεγέθη η νόσος αυτή αφορά πολλούς ανθρώπους.

Μάλιστα, ένα σημαντικό ποσοστό, το οποίο φτάνει το 25%, αφορά νεαρότερες ηλικίες κάτω των 18

ετών και όταν η έναρξη των συμπτωμάτων συμβαίνει

στην παιδική ηλικία, φαίνεται ότι είναι πιο επιθετική

και γρηγορότερα προοδευτική έναντι της έναρξης των

συμπτωμάτων σε μεταγενέστερη ηλικία.

Παρ’ όλα αυτά η έγκαιρη διάγνωση με την άμεση

έναρξη της θεραπείας συμβάλλουν στην πρόληψη των

επιπλοκών και στην καλή ποιότητα ζωής των ατόμων

με νόσο του Crohn, ώστε να ζουν μία φυσιολογική ζωή.

Η νόσος του Crohn μαζί με την ελκώδη κολίτιδα

αποτελούν γαστρεντερικές παθολογικές διαταραχές

και ανήκουν στα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του πεπτικού σωλήνα. Η νόσος του Crohn είναι μία ιδιοπαθής χρόνια φλεγμονώδης διεργασία που μπορεί να

ανήκει στο ηλικιακό γκρουπ κάτω των 40 ετών. Ένα όμως σημαντικό ποσοστό, που φτάνει το 25%, αφορά νεαρότερες ηλικίες κάτω των 18. Η έναρξη των συμπτωμάτων στην παιδική ηλικία φαίνεται ότι είναι πιο επιθετική και γρηγορότερα προοδευτική έναντι της έναρξης των συμπτωμάτων σε μεγαλύτερη ηλικία και εντοπίζεται περισσότερο σε λευκούς καυκάσιους πληθυσμούς από ό,τι σε αφρικανικούς.

Η συχνότητα της νόσου του Crohn, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες είναι περίπου ίδια ανάμεσα σε άνδρες-γυναίκες, στις παιδικές ηλικίες φαίνεται ότι προσβάλλει πιο συχνά τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια σε ποσοστό 1.8:1.

ΠΑΙΔΙ Α, ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΕΝ Η ΛΙΚΟΙ ΜΕ Ν ΟΣΟ ΤΟΥ CROHN Έχει πολύ μεγάλη σημασία η σοβαρότητα της νόσου και των συμπτωμάτων που βιώνει το παιδί. Σε περιπτώσεις ήπιας νόσου προκρίνεται η συντηρητική αγωγή με αλλαγές στον τρόπο ζωής, διατροφικών συνηθειών, αποφυγή στρες και άλλων παραγόντων κινδύνου +/κάποια ήπια φαρμακευτική παρέμβαση.

Η εμφάνιση της νόσου πριν από την εφηβεία φαίνεται ότι επηρεάζει την ανάπτυξη. Η φλεγμονή του πεπτικού αυλού με τη δυσαπορρόφηση, την ανορεξία και την τελική υποθρεψία και η αδυναμία αύξησης του σωματικού βάρους σχετίζονται με τη μειωμένη έκκριση της αυξητικής ορμόνης στον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Οι φυλογεννητικές ορμόνες ακολουθούν την καθυστέρηση αυτή, με ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο των μελετών να δείχνει ότι σε ποσοστό 73% η εμμηναρχή ξεκινάει αργότερα στα κορίτσια που πάσχουν (περίπου στην ηλικία των 16) εφόσον η νόσος προηγείται της εφηβείας. Μεγάλες προοπτικές μελέτες και μεταναλύσεις τα

σε παιδιά και εφήβους!

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης κακοήθειας σε έδαφος νόσου Crohn είναι αυξημένος έως και 8% στα 30 έτη από την έναρξη. Εντούτοις, η στενή παρακολούθηση και η συντηρητική θεραπεία των ασθενών αυτών με σύγχρονα χημειοπροφυλακτικά φάρμακα για την ύφεση της

νόσου έχουν οδηγήσει στη μείωση σε μεγάλο βαθμό του κινδύνου αυτού. Στις μέρες μας νέα φάρμακα εισάγονται στη

θεραπεία και σύγχρονες αναίμακτες χειρουργικές

επεμβάσεις προκρίνονται. Η έγκαιρη διάγνωση με την άμεση έναρξη της θεραπείας συμβάλλουν στην πρόληψη των επιπλοκών και στην καλή ποιότητα ζωής των ατόμων με νόσο του Crohn, ώστε να ζουν μία φυσιολογική ζωή.

ΑΙΤ Ι ΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ

Γενετικοί, μικροβιακοί, ανοσολογικοί, περιβαλλοντικοί, διαιτητικοί, αγγειολογικοί και ψυχοκοινωνικοί

παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί ότι συμμετέχουν στην εμφάνιση της νόσου, καθώς και το κάπνισμα, η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα αποτελούν παράγοντες κινδύνου.

Τα συμπτώματα της νόσου μπορούν να πυροδοτηθούν από κάποιο εκτεταμένο τραυματισμό, άλλη ασθένεια, έντονο στρες, ενώ παράγοντες κινδύνου αποτελούν και οι ιογενείς/βακτηριακές λοιμώξεις, η συνεχής κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών, η αλλαγή της εντερικής χλωρίδας και το κάπνισμα. Μελέτες ενοχοποιούν και την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών ιδιαίτερα στους πρώτους μήνες ζωής του παιδιού που διαμορφώνει την εντερική χλωρίδα του. Τα συμπτώματα της νόσου στους νέους ποικίλλουν και σε εμφάνιση και σε ένταση. Συνηθέστερα αναφέρονται: κοιλιακές κράμπες και πόνος, διαρροϊκές κενώσεις, αδυναμία, μη αύξηση του σωματικού βάρους παρά το αναμενόμενο της εφηβείας, ναυτία ή και πυρετός. Σημαντικό είναι επίσης να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και εξωεντερικές εκδηλώσεις της νόσου που δεν πρέπει να διαλάθουν της προσοχής μας, όπως αρθρίτιδα, δερματικές αλλοιώσεις, σημεία φλεγμονής της στοματικής κοιλότητας και του οφθαλμού κ.ά.

ΔΙΑΤΡΟΦ Η Η υγιεινή διατροφή, η συχνή άσκηση, η μείωση του καθημερινού στρες, η καλή ενυδάτωση, η λήψη προβιοτικών, ο έλεγχος τυχόν έλλειψης βιταμίνης D, η αποφυγή του καπνίσματος, της λήψης αντισυλληπτικών δισκίων και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων είναι προς τη σωστή κατεύθυνση σε

άτομα με νόσο Crohn και λειτουργούν πολύ ευεργετικά

στη διαχείριση των συμπτωμάτων.

Π ΟΤΕ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΟΙ ΓΟΝΕ Ι Σ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΟΥ Ν ΣΕ

ΕΙΔΙΚΟ

Οι γονείς θα πρέπει τη στιγμή που αντιληφθούν ότι κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα εμφανιστεί

στο παιδί τους να το συζητήσουν μαζί του, να πάρουν

πληροφορίες για τη συχνότητα και την ένταση των σημείων, να το καθησυχάσουν, αλλά χωρίς να χάσουν χρόνο να πάρουν τη γνώμη κάποιου εξειδικευμένου χειρουργού ή γαστρεντερολόγου.

ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕ Ι Α

Ο διαγνωστικός αλγόριθμος περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος για αναγνώριση αυξημένων παθολογικών παραγόντων φλεγμονής, εξετάσεις κοπράνων για πιθανή παθολογική παρουσία λοιμογόνου παράγοντα, αίματος ή δεικτών φλεγμονής. Η απεικόνιση στην εποχή μας κατέχει σημαντικό ρόλο, με την αξονική και μαγνητική εντερογραφία να κερδίζουν συνεχώς έδαφος, ενώ και η ενδοσκοπική κάψουλα, που καταπίνεται

από παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (>10ετών) και δείχνει σε συνεχή ροή τον πεπτικό σωλήνα, έχει θέση. Gold standard αποτελεί η ενδοσκόπηση (κολονοσκόπηση και γαστροσκόπηση) και η λήψη βιοψιών που θέτουν και την οριστική διάγνωση.

Η

θεραπεία προσανατολίζεται στην ύφεση της νόσου και στην εξάλειψη των συμπτωμάτων. Γι’ αυτόν το λόγο οφείλει να εμπλέκει μία ομάδα ειδικών ιατρών και μη, και αυτό γιατί οι επιλογές μπορεί να είναι από φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική παρέμβαση μέχρι διαιτητικές παρεμβάσεις, καθώς και ψυχολογική υποστήριξη.

Όλες οι έρευνες πλέον προσανατολίζονται στην καλύτερη κατανόηση της νόσου μέσω της γονιδιακής χαρτογράφησης, της ανοσιακής απάντησης και της ανάλυσης της εντερικής χλωρίδας. Γι’ αυτόν το λόγο η θεραπεία στη δεδομένη στιγμή έγκειται στη μείωση της φλεγμονής, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην πρόληψη πιθανών μελλοντικών επιπλοκών.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΠΑΡ Ε ΜΒΑΣΗ Στατιστικά 2 στους 3 ανθρώπους που νοσούν από τη

νόσο του Crohn κάποια στιγμή στη ζωή τους θα χρειαστούν κάποιου είδους χειρουργική παρέμβαση, από μία μείζονα, όπως ένα χειρουργείο εντέρου, έως κάτι

πιο έλασσον, όπως η παροχέτευση ενός περιπρωκτι-

κού αποστήματος. Η χειρουργική αντιμετώπιση κρίνεται απαραίτητη σε εξάρσεις της νόσου που δεν μπορεί να ελεγχθεί με φαρμακευτικά συντηρητικά μέσα.

Κατά τη χειρουργική παρέμβαση, αφαιρείται το πάσχον κομμάτι του εντέρου με σύγχρονες λαπαροσκοπικές προσεγγίσεις που δεν απαιτούν μεγάλη παραμονή στο νοσοκομείο και ο νέος επανέρχεται γρήγορα στις δραστηριότητές του. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνε-

ται ύφεση των συμπτωμάτων και αποκατάσταση της ποιότητας της ζωής του. Σημαντικό να αναφέρουμε ότι

βιβλιογραφικά φαίνεται ότι αν κάποιο παιδί χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση σε νεαρή ηλικία, τότε κατά 50% ίσως ξαναχρειαστεί σε κάποια στιγμή της ζωής του.

Η ΕΞ Ε ΛΙΞΗ ΤΗΣ Ν ΟΣΟΥ

Η νόσος του Crohn αποτελεί μια χρόνια κατάσταση με υφέσεις και εξάρσεις. Δυστυχώς, όταν η νόσος εμφανίζεται σε πολύ νεαρές ηλικίες, φαίνεται πως απαιτεί πολύ πιο επιθετική αντιμετώπιση καθότι τα συμπτώματα είναι αρκετές φορές πιο έντονα. Φαρμακευτική αγωγή και άλλες συντηρητικές παρεμβάσεις προκρίνονται στην αρχή, ενώ φαίνεται πως ένα ποσοστό, κοντά στο 30%, πιθανόν να χρειαστεί κάποιου είδους χειρουργείο την πρώτη 5ετία. ■

Α ΡΗΣ Σ. ΠΛΑΣΤ Η ΡΑΣ Ο Άρης Πλαστήρας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Με βαθμό απολυτηρίου 19,2 (Άριστα) εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2002, όπου και αποφοίτησε το 2008. Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Μεταβολικό Σύνδρομο - ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και επίδραση στα μεγάλα αγγεία», από το 2008 έως το 2013 με βαθμό «Άριστα». Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής στην Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική του Ιπποκράτειου Αθηνών και αρίστευσε πρώτος στις εξετάσεις για χειρουργική ειδικότητα. Παράλληλα εκπαιδεύτηκε για έναν περίπου χρόνο στη ΜΕΘ του ΓΝΑ Ιπποκράτειου 2013-2014, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει επείγουσες καταστάσεις που ανακύπτουν πριν και μετά από οποιαδήποτε χειρουργική πράξη.

Από τις αρχές του 2015 μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο στο ανώτερο και κατώτερο πεπτικό για 3,5 έτη στο King’s College Hospital, ενώ ταυτόχρονα χειρουργούσε και στα δύο μεγαλύτερα ιδιωτικά νοσοκομεία του Λονδίνου. Ήταν υπεύθυνος για 3,5 έτη της Κλινικής Εκκολπωματικής Νόσου, το μοναδικό Κέντρο Αναφοράς

όλου του Λονδίνου για τη νόσο αυτή, με τη στήριξη των καθηγητών του (A. Haji, S. Papagrigoriadis).

Είχε την τιμή να είναι διδάσκων και εξεταστής στην Ιατρική Σχολή του Λονδίνου King’s College London

και να λάβει την τιμητική διάκριση, ως ένας από τους καλύτερους εκπαιδευτές του KCL για δύο συναπτά έτη (2016-2017 και 2017-2018). Έλαβε το πρώτο βραβείο/υποτροφία της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας

για τη μετεκπαίδευσή του στο εξωτερικό (2016). Επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και εργάστηκε σαν ειδικός χειρουργός πεπτικού σε δύο μεγάλα ιδιωτικά ιδρύματα έως τον Μάιο του 2019, όταν και ανέλαβε θέση επιμελητή ογκολόγου χειρουργού στη Χειρουργική Ογκολογική Κλινική του «Αγίου Σάββα».

Είναι διδάσκων και εξεταστής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Λονδίνου King’s College London, διδάσκων στην Ιατρική σχολή του ΕΚΠΑ στο μάθημα της Χειρουργικής «Παθήσεις του εντέρου και του πρωκτού» και εκπαιδευτής στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική στο ευρωπαϊκό Masterclass ESMSC, ELPEN.

Η νόσος του Crohn είναι μία ιδιοπαθής χρόνια

φλεγμονώδης διεργασία που μπορεί να προσβάλει

το βλεννογόνο όλου του πεπτικού, από τη στοματική

κοιλότητα μέχρι τον πρωκτό.

ΣΕ Ε ΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΔΙΑΡΚ Ω Σ μεταβάλλεται και

απρόοπτα γεγονότα αλλάζουν τα δεδομένα μας από

τη μία μέρα στην άλλη, η ασφάλιση υγείας και ζωής

αποτελεί μία πράξη ευθύνης και αγάπης απέναντι στον εαυτό μας και τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Υπάρχουν

πολλοί συνάνθρωποί μας που αντιμετωπίζουν συχνά προκλήσεις, είτε γιατί πάσχουν από χρόνιες ασθένειες

είτε γιατί αντιμετωπίζουν προβλήματα μετά από σοβαρά ατυχήματα είτε γιατί διαγνώστηκαν με πιο βαριές μορφές ασθενειών. Μόνιμες καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν ανησυχία και σημαντικές συνέπειες για τη σωματική και την ψυχική υγεία των ασθενών αυτών.

Σε μία τέτοια συνθήκη, η NN Hellas στέκεται δίπλα μας ουσιαστικά, με ασφαλιστικά προϊόντα που απα-

ντούν και προσαρμόζονται στις πραγματικές ανάγκες του κάθε ενός από εμάς, προστατεύοντας έτσι την υγεία και την ευημερία μας. Έχοντας επιλέξει κάποιο πρόγραμμα ασφάλισης υγείας της εταιρείας, αποκτούμε και έναν σημαντικό σύμμαχο δίπλα μας, που μας προσφέρει ένα ευρύ φάσμα καλύψεων και παροχών, ώστε να νιώθουμε ασφαλείς κάθε στιγμή, ακόμη και αν έρθουμε αντιμέτωποι με σοβαρές και χρόνιες παθήσεις.

Για την κάλυψη τέτοιων περιπτώσεων, η NN Hellas, προσφέρει προαιρετικά την επιλογή για το NN ExtraMed, με δυνατότητα κάλυψης για 7 ή και 31

σοβαρές παθήσεις, με καταβολή του ασφαλισμένου

κεφαλαίου που έχει επιλέξει ο κάθε πελάτης, εφόσον

διαθέτει ένα από τα προγράμματα NN Orange Cross,

Ασφάλεια Υγείας και Ζωής

ΓΙΑ Κ ΑΘΕ ΑΝ Α ΓΚΗ ! Πόσο εφικτό

είναι. Ποιες επιλογές έχουμε!

NN Orange Health και NN Orange Easy. Η ομάδα των προϊόντων NN Orange Cross προσφέρει επίσης και το προνόμιο το εκπιπτόμενο ποσό να εφαρμόζεται μόνο μία φορά το χρόνο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των νοσηλειών που έχουν πραγματοποιηθεί μέσα στο ίδιο ασφαλιστικό έτος. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης πως και το εξωνοσοκομειακό πρόγραμμα ΝΝ Orange First Care παρέχει χρήσιμες, ποιοτικές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας και πρόληψης, με δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε 3 διαφορετικά πλάνα, σε συνεργασία με τα δύο μεγαλύτερα δίκτυα διαγνωστικών

κέντρων, των Ομίλων της Affidea ή της ΒΙΟΐΑΤΡΙΚΗΣ.

Ακόμη όμως και στην περίπτωση που δεν υπάρχει ήδη ασφάλιση υγείας, η NN Hellas εφαρμόζει συμπεριληπτική φιλοσοφία και το αποδεικνύει με το πρόγραμμα

NN Hospital for All. Πρόκειται για ένα καινοτόμο προϊόν ασφάλισης υγείας, όπου όλοι, από 16 ως και 80 ετών, μπορούν να το αποκτήσουν και να έχουν τη δυνατότητα ολοκληρωμένης νοσοκομειακής κάλυψης - ακόμα

και άτομα με επιβαρυμένη υγεία και ιατρικό ιστορικό

που δεν έχουν ασφαλιστεί ποτέ. Έτσι, η πρόσβαση σε σημαντικές υπηρεσίες υγείας, όπως νοσοκομειακές καλύψεις, διαγνωστικές εξετάσεις κ.ά., γίνεται πλέον διαθέσιμη για ακόμα περισσότερους, συμπεριλαμβα-

νομένων ευαίσθητων ομάδων. Το βασικό πλεονέκτημα είναι η κάλυψη συνανθρώπων μας που δεν είχαν τη δυνατότητα μέχρι σήμερα να αποκτήσουν ιδιωτική ασφάλιση υγείας, καθώς πάσχουν από παθήσεις, όπως για παράδειγμα ο καρκίνος και ο διαβήτης, ή έχουν αντιμετωπίσει στο παρελθόν σοβαρά ιατρικά περιστατικά, όπως έμφραγμα ή εγκεφαλικό.

Τέλος, σε όλα της τα ασφαλιστήρια, η NN Hellas καλύπτει και τυχόν προϋπάρχουσες παθήσεις μετά από δεύτερο ασφαλιστικό έτος, αν ήταν άγνωστες στον ασφαλισμένο όταν έκανε το συμβόλαιο, ενώ η νόσηση από σοβαρή ασθένεια κατά τη διάρκεια της ασφάλισης δεν αποτελεί αιτία μη ανανέωσης του ασφαλιστηρίου. Επιλέγοντας το κατάλληλο πρόγραμμα ασφάλισης και τη σιγουριά μιας αξιόπιστης ασφαλιστικής εταιρείας, όπως είναι η NN Hellas, μπορούμε να προστατέψουμε ουσιαστικά το μέλλον της οικογένειάς μας. Στην Ελλάδα, η αξία και το όφελος της ιδιωτικής ασφάλειας για την κοινωνία

αποδεικνύονται

συνεχώς και ο κλάδος κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Τα οφέλη είναι πολλά και μακροχρόνια, αξίζει λοιπόν να κάνουμε την έρευνά μας και να διασφαλίσουμε το πιο πολύτιμο αγαθό μας, την υγεία μας, πάνω απ’ όλα! ■

CHIESI Στo Φεστιβάλ Καννών η ταινία

«Rare Land» για τις σπάνιες παθήσεις!

Η ΤΑΙΝ Ι Α «RARE LAND» ΤΟΥ ΕΥΘΥ ΜΗ ΧΑΤΖ Η , η παραγωγή της οποίας επιχορηγήθηκε από την Chiesi Global Rare Diseases, επελέγη στο Short Film Corner (SFC)/Rendez Vous Industry του Φεστιβάλ των Καννών, ένα φόρουμ αφιερωμένο στους επαγγελματίες των ταινιών μικρού μήκους. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε

προβολή στην Marché du Film, τον κορυφαίο τόπο συνάντησης επενδυτών, παραγωγών και επαγγελματιών του οπτικοακουστικού κλάδου και της διεθνούς κινηματογραφίας.

Είναι ιδιαίτερα τιμητικό και σημαντικό, τόσο για τους συντελεστές όσο και για την Chiesi, να προβάλ-

λεται η ταινία μικρού μήκους και το μήνυμά της για το

ταξίδι ενός μικρού ασθενούς με σπάνιο νόσημα και

της οικογένειάς του, στη Marché du Film, σε μια αγορά στην οποία συμμετέχουν 121 χώρες και 14.000 επαγγελματίες του χώρου. Η ταινία, μέσα από την κινηματογραφική διάσταση, αποτυπώνει τη σκληρή πραγματικότητα και τις προκλήσεις που βιώνουν οι ασθενείς με σπάνια νοσήματα, από τη στιγμή της διάγνωσης έως τη θεραπεία. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει τα προβλήματα του κοινωνικού στιγματισμού, του απομονωτισμού και τις δυσκολίες πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας, Ευθύμης Χατζής, ανέφερε: «Είναι υπέροχο να βλέπεις αυτή την ιστορία του

μικρού αγοριού, που αισθάνεται ασήμαντο και που

ξεκίνησε από ένα μικρό χωριό στην Ελλάδα, να ταξιδεύει στις Κάννες και να επικοινωνείται με τόσους διαφορετικούς ανθρώπους απ’ όλα τα μέρη του κόσμου.

Εύχομαι αυτό το κινηματογραφικό ταξίδι να αποτελέσει πηγή

έμπνευσης για το κοινό και να ανακαλύψει

ο καθένας τη μοναδικότητα που κρύβεται μέσα του».

Με αφορμή την προβολή της ταινίας και εν όψει

της αναθεώρησης της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής

νομοθεσίας και για τα ορφανά φάρμακα, ο πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της Chiesi Ελλάδας και Κύ-

πρου, Σταύρος Θεοδωράκης, δήλωσε: «Είναι ιδιαίτερη

η χαρά μας που το Φεστιβάλ των Καννών αποτέλεσε

σταθμό στο ταξίδι ευαισθητοποίησης της ταινίας Rare Land για τις σπάνιες και εξαιρετικά σπάνιες παθήσεις.

Η προβολή σε μια τόσο σημαντική διοργάνωση αναδεικνύει και το άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της ται-

νίας και αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι οι προκλήσεις στο πεδίο των σπάνιων παθήσεων παραμένουν πολλές. Η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας και συγκεκριμένα για τα ορφανά φάρμακα πρέπει να εξασφαλίζει τη στήριξη της καινοτομίας στον κλάδο, την έγκαιρη και ίση πρόσβαση των ασθενών σε θεραπείες, αλλά και την ενίσχυση της παραγωγικής διαδικασίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης». ■

Ο ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας αναφορικά

Γράφει ο ΓΙ Ω ΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΟ ΠΟΥΛΟΣ, διευθυντής Αποζημιώσεων Ζωής & Υγείας, Εθνική Ασφαλιστική.

Ε Ι ΝΑΙ ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ Η ΑΥ ΞΗΣΗ των χρόνιων σοβαρών ασθενειών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που απασχολεί όλον τον αναπτυγμένο κόσμο. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, υπολογίζεται ότι περίπου το 40% του πληθυσμού πάσχει από μία ή και περισσότερες σοβαρές ασθένειες. Αυτό συνεπάγεται τη ραγδαία αύξηση των δαπανών Υγείας που σχετίζονται με την αντιμετώπιση των χρόνιων παθήσεων, η οποία εκτιμάται στο 70-75% των συνολικών δαπανών για την Υγεία.

Όλα τα διαθέσιμα στοιχεία μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η υφιστάμενη κατάσταση λειτουργεί ως ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια των συστημάτων υγείας, κάνοντας ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη αφενός για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και αφετέρου για την έγκαιρη αντιμετώπιση και στενή παρακολούθηση των πασχόντων με χρόνια προβλήματα υγείας.

Στις συχνότερες χρόνιες σοβαρές παθήσεις συγκαταλέγονται -μεταξύ άλλων- ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι ψυχικές νόσοι κ.ά. Οι πλέον σημαντικοί παράγοντες κινδύνου, πέραν της γήρανσης του πληθυσμού, είναι ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής, δηλαδή η κακή διατροφή, η περιορισμένη σωματική άσκηση και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, όπως επίσης και το αυξημένο στρες.

με τις βαριές και χρόνιες

ασθένειες!

Στην Εθνική Ασφαλιστική έχουμε σχεδιάσει τα κατάλληλα ασφαλιστικά προγράμματα, ώστε οι ασφαλισμένοι που θα εμφανίσουν χρόνια σοβαρά νοσήματα να έχουν μια πιο άνετη ζωή με την απαραίτητη φροντίδα και υποστήριξη. Συγκεκριμένα, η Ασφάλιση Σοβαρών Ασθενειών Full καλύπτει έντεκα περιπτώσεις χρόνιων ασθενειών και σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως π.χ. κακοήθη νεοπλασία, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αορτοστεφανιαία παράκαμψη, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, μεταμόσχευση οργάνων, σκλήρυνση κατά πλάκας, τύφλωση, παράλυση και απώλεια άκρων, σοβαρά

εγκαύματα Γ' βαθμού. Επιπλέον, σε στενή συνεργασία με τους συμβεβλημένους Παρόχους Υπηρεσιών Υγείας μεριμνούμε για την άμεση και εύκολη πρόσβαση των ασφαλισμένων μας στις απαραίτητες υποδομές και υπηρεσίες, καλύπτοντας ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις, εξειδικευμένες θεραπείες κ.ά.

Επίσης, το πρόγραμμα Full Προστασία Πληρωμών έχει σχεδιαστεί για να καλύψει τις ανάγκες των ασφαλισμένων μας, σε περίπτωση μόνιμης ολικής ανικανότητας από ασθένεια ή ατύχημα. Στην περίπτωση που αδυνατούν να εργαστούν και κατά συνέπεια να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, τους καταβάλλεται ετησίως ένα επαρκές κεφάλαιο, το οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την εξόφληση και διατήρηση του συμβολαίου τους.

Όραμά μας, στην Εθνική Ασφαλιστική, είναι να είμαστε δίπλα στους ασφαλισμένους μας, σε κάθε δυσκολία που μπορεί να αντιμετωπίσουν, προσφέροντάς

τους ποιοτικές λύσεις και υπηρεσίες. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζουμε μία σύγχρονη πλατφόρμα, μέσω της οποίας ο ασφαλισμένος θα λαμβάνει εξατομικευμένες συμβουλές υγείας και ευεξίας (wellbeing) με βάση το προφίλ του και θα είναι σε θέση να παρακολουθεί συστηματικά και πιο ολοκληρωμένα την κατάσταση της υγείας του. Θα πρόκειται δηλαδή για έναν προσωπικό βοηθό, ο οποίος θα του υπενθυμίζει την ημερομηνία των προγραμματισμένων εξετάσεών του, τα ιατρικά του ραντεβού, την ώρα για την απαραίτητη λήψη των φαρμάκων του κ.ά.

Κλείνοντας, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, παρά την αδιαμφισβήτητη αξία της ασφάλισης για σοβαρές χρόνιες ασθένειες, οι οποίες προκαλούν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών, το ευρύ κοινό δεν είναι επαρκώς ενημερωμένο. Ως αποτέλεσμα, όταν αναφερόμαστε σε ασφάλιση υγείας ο κόσμος εστιάζει κυρίως στα νοσοκομειακά προγράμματα.

Έχουμε χρέος, ως ασφαλιστικός κλάδος, να παρουσιάσουμε τα πλήρη επιστημονικά και οικονομικά δεδομένα και τις λύσεις που προτείνουμε, ώστε να αναδείξουμε την ανάγκη και την αξία της έγκαιρης και ολοκληρωμένης ασφάλισης. ■

Ο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΣ Ρ ΟΛΟΣ της ιδιωτικής ασφάλισης

στον τομέα της υγείας είναι να παρέχει υψηλού επιπέδου

υπηρεσίες όταν προκύψει η ανάγκη να αντιμετωπιστούν

βλάβες της υγείας και του οργανισμού, με στόχο την

επίτευξη της βέλτιστης ποιότητας ζωής.

Στις περιπτώσεις εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων

υγείας, πέρα από την κάλυψη χειρουργείων και νοση-

λειών, η Interasco ξεχωρίζει στην ασφαλιστική αγορά

προσφέροντας μοναδικές παροχές και ανταγωνιστικά

πλεονεκτήματα.

Οι καινοτομίες στα προγράμματα Υγείας, μας κατατάσσουν ψηλά στην ασφαλιστική αγορά παρέχοντας τη σιγουριά στους πελάτες μας πως έχουν επιλέξει τον καλύτερο σύμμαχο σε μια δύσκολη στιγμή.

Ξεκινώντας με τη μηχανική υποστήριξη αλλά και τη περίθαλψη σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και Μονά-

δα Αυξημένης Φροντίδας χωρίς χρονικό περιορισμό,

γίνεται αισθητή η υπεροχή των νοσοκομειακών μας προγραμμάτων.

Στο χώρο της Υγείας η εφαρμογή της Ρομποτικής

Ιατρικής, των σύγχρονων μεθόδων και μηχανημάτων

έρχεται να δημιουργήσει ένα νέο, δυναμικό περιβάλλον

για τη διαχείριση της υγείας σε κάθε επίπεδο βελτιώ-

νοντας το προσδόκιμο και τη ποιότητα ζωής αλλά και

θέτοντας παράλληλα νέους στόχους και ανάγκες για την

ασφάλιση της υγείας. Ανταποκρινόμενη στις εξελίξεις

αυτές, η Interasco παρέχει κάλυψη ρομποτικής χειρουρ-

γικής με την ελεύθερη επιλογή του ασφαλισμένου.

Για την κάλυψη του καρκίνου, πέρα από τις χημειοθε-

ραπείες και τις ακτινοθεραπείες, οι οποίες καλύπτονται

χωρίς χρονικό περιορισμό, καλύπτεται και η αντιμετώ-

πιση με ανοσοθεραπεία. Η διαφορά των ανοσο-ογκο-

λογικών θεραπειών με άλλες αντικαρκινικές θεραπεί-

ες είναι ότι στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και όχι τα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντάς

του να αναγνωρίζει και να επιτίθεται επιλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα. Η χρήση της ανοσοθεραπείας έχει

αντικαταστήσει σε πολλές περιπτώσεις την χρήση της κλασικής χημειοθεραπείας.

Επιπρόσθετα, οι νοσοκομειακές δαπάνες που καλύπτονται από τα ασφαλιστήριά μας περιλαμβάνουν: αιμοκάθαρση χωρίς χρονικό περιορισμό, κάλυψη μοσχευμάτων, αποκατάσταση των μαστών μετά από μαστεκτομή

καθώς και προληπτική μαστεκτομή και υστερεκτομή, κάλυψη των κρίσεων και πολλές άλλες καινοτόμες αλλά παράλληλα ουσιώδεις καλύψεις που όχι μόνο ικανοποιούν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των ασφαλισμένων μας, αλλά αποτελούν ένα σημαντικό κίνητρο και για νέους, που αναζητούν πραγματικά καινοτόμες λύσεις υγείας με ξεκάθαρο χαρακτήρα.

Ενισχύοντας την κάλυψη σοβαρών ασθενειών, έχουμε συμπεριλάβει στα προγράμματα νοσοκομειακής περίθαλψης πρόσθετες παροχές όπως η λογοθεραπεία και η εργοθεραπεία μετά από ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, η ψυχιατρική και ψυχολογική υποστήριξη σε καρκινοπαθείς καθώς και η κάλυψη εξόδων αποκατάστασης και αποθεραπείας.

Στην Interasco ακούμε τις σύγχρονες ανάγκες των πελατών μας και τολμάμε με ακόμη περισσότερες βελτιώσεις των καλύψεων και πιστεύουμε ότι τηρούμε διαρκώς την υπόσχεσή μας να παρέχουμε τις πιο διαφανείς, συμφέρουσες και ολοκληρωμένες προτάσεις της αγοράς. ■

Ειδικές ασφαλιστικές καλύψεις

για σοβαρές ασθένειες

Η MINETTA ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚ Η έχει διαμορφώσει ειδικά

μελετημένα ασφαλιστικά προγράμματα υγείας, ανάγοντας την ασφάλιση σε κάτι παραπάνω από μια απλή

συναλλαγή. Προγράμματα σωστά τιμολογημένα, με

δυνατότητα συνδυαστικών εκπτώσεων και πρόσθετα

ωφελήματα με μικρό ή ακόμα και κανένα κόστος.

Έχοντας αποδείξει έμπρακτα, εδώ και 50 χρόνια, ότι βρίσκεται δίπλα στους ασφαλισμένους, δεν θα

μπορούσε παρά να φέρνει στο επίκεντρο και την υγεία

τέτοια σοβαρή ασθένεια μπορεί να καταβάλει ακόμα

περισσότερο τη γυναίκα που νοσεί. Ωστόσο, με μια σωστή επιλογή μπορεί να μειώσει τουλάχιστον το άγχος για αυτή τη διάσταση της ασθένειας.

Το ασφαλιστικό πρόγραμμα της ΜΙΝΕΤΤΑ Κάλυψη Σοβαρών Ασθενειών Γυναικών αποτελεί χείρα βοηθείας για την ασφαλισμένη εφόσον διαγνωστεί με κακοήθη όγκο μαστού ή γυναικολογικό καρκίνο, την εμφάνιση δηλαδή ενός ή περισσοτέρων κακοήθων όγκων στο αιδοίο, στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας, στο ενδομήτριο (μήτρα), στις σάλπιγγες ή τις ωοθήκες. Έτσι η εταιρεία θα καταβάλει το ασφαλισμένο κεφάλαιο σε περίπτωση επέλευσης μιας από τις καλυπτόμενες ανωτέρω παθήσεις. Αν και η μέση ηλικία μιας γυναίκας θεωρείται το

της γυναίκας, αποτελώντας σταθεροποιητικό παράγο-

ντα σε περίπτωση που μία σοβαρή ασθένεια κάνει την

εμφάνισή της.

Σύμφωνα με δημοσιεύσεις, οι καρκίνοι που εμφα-

νίζονται στην παραγωγική ηλικία μιας γυναίκας, πέρα από τις επιπτώσεις στην υγεία, έχουν μεγάλο κόστος στην οικονομική τους κατάσταση οδηγώντας σε:

• διακοπή της εργασίας ή μείωση των ωρών απασχόλησης για πάνω από 1 στις 4 γυναίκες

• οικονομικές δυσκολίες για πάνω από 1 στις 5 και

κατά συνέπεια την ανάγκη δανεισμού ή δημιουργία

χρεών

• οικονομικές δυσκολίες με αντίκτυπο υλικό και ψυχολογικό από τη διακοπή της εργασίας ή αναταραχές

στα επαγγελματικά.

Ως εκ τούτου, η οικονομική αβεβαιότητα από μια

πλέον ευάλωτο στάδιο στη ζωή της για την εκδήλωση γυναικολογικού καρκίνου, διάφορες μορφές του αυξάνουν τη συχνότητά τους και σε μικρότερες ηλικίες. Όπως τα εμβόλια ή άλλες συνήθειες στον τρόπο ζωής για τη μείωση του κινδύνου γίνονται προληπτικά, έτσι και η ασφάλεια για τις οικονομικές δυσκολίες που συνοδεύουν μια σοβαρή νόσο πρέπει να προηγείται. Προαπαιτούμενο για την καταβολή του ασφαλιζόμενου κεφαλαίου είναι η διάγνωση να επιβεβαιώνεται από αντίστοιχα ειδικευμένο γιατρό και να τεκμηριώνεται με ιστολογικά ευρήματα κακοήθειας. Η ασφαλισμένη, με τα χρήματα που θα παραλάβει εφάπαξ μετά την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών, θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στην οικονομική αβεβαιότητα από την ασθένεια και τις επαγγελματικές δυσκολίες. Η καταβολή του ασφαλισμένου κεφαλαίου γίνεται εφάπαξ, ανεξάρτητα αν η ασφαλισμένη προσβληθεί από μία ή περισσότερες από τις καλυπτόμενες παθήσεις συγχρόνως είτε σε διαφορετικά μεταξύ τους χρονικά σημεία. Οι καλύψεις ενεργοποιούνται μετά την πάροδο ενενήντα (90) ημερών από την ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης, ενώ το ασφαλιστήριο λήγει σε περίπτωση που επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος ή εφόσον η ασφαλισμένη συμπληρώσει τα 65 έτη ηλικίας της χωρίς να έχει προβεί σε αξίωση από το συμβόλαιο.

Στις εξαιρέσεις του προγράμματος περιλαμβάνονται οι μεταστατικοί κακοήθεις όγκοι στους μαστούς ή στα γεννητικά όργανα, όταν προέρχονται από κακοήθεις νεοπλασίες που αναπτύχθηκαν σε άλλο όργανο του σώματος πριν από την έναρξη της ασφάλισης, καθώς και οποιοσδήποτε μη διηθητικός καρκίνος (καρκίνο in situ), οι πλέον πρώιμες μορφές της νόσου. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της ΜΙΝΕΤΤΑ Ασφαλιστικής, απευθυνθείτε στον ασφαλιστικό σας σύμβουλο ή στο 210 9309500 και ενημερωθείτε εκτενέστερα για την απαραίτητη αυτή κάλυψη. ■

TO «ΠΛ Α ΝΟ ΥΓΕ Ι ΑΣ», η ολοκληρωμένη σειρά προγραμμάτων ασφάλισης υγείας από την Υδρόγειο Ασφαλιστική, αναπτύσσεται στους δύο βασικούς άξονες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας της υγείας, παρέχοντας μία πλήρη ομπρέλα προστασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση των σοβαρών ασθενειών

και των συνεπειών τους.

• Τα προγράμματα πρωτοβάθμιας φροντίδας «Πλάνο Υγείας Primary» εστιάζουν στη σφαιρική πρόληψη και θωράκιση της υγείας, παρέχοντας, μεταξύ άλλων, πρόσβαση σε απεριόριστες διαγνωστικές εξετάσεις και ιατρικές επισκέψεις, προληπτικούς ελέγχους

Μια πλήρης ομπρέλα προστασίας

για σοβαρές ασθένειες

και επιπλέον εξειδικευμένες εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες.

Αξιοποιώντας τις παροχές αυτές, κάθε ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα, με χαμηλό ή μηδενικό κόστος, να προβαίνει στους απαραίτητους προληπτικούς ελέγχους για την κατάσταση της υγείας του, στοιχείο ζωτικής σημασίας στην περίπτωση σοβαρών ασθενειών, όπου η έγκαιρη διάγνωση, σε αρχικό στάδιο, μιας ασθένειας μπορεί να συντελέσει στη μείωση της

• Για τις συνέπειες ή τις απαιτούμενες μακροχρόνιες θεραπείες μετά από σοβαρά περιστατικά παρέχεται η σημαντική κάλυψη των εξόδων του κέντρου αποκατάστασης και αποθεραπείας, καθώς και επίδομα νοσηλείας κατ’ οίκον. • Χημειοθεραπείες, ακτινοβολίες και περιοδική αιμοκάθαρση καλύπτονται, εξ ολοκλήρου, χωρίς την εφαρμογή απαλλαγής, εφόσον αυτή έχει προβλεφθεί στο συμβόλαιο.

σοβαρότητάς της ή στη βελτίωση της έκβασης της

ασθένειας.

• Στον τομέα της δευτεροβάθμιας φροντίδας, τα προγράμματα «Πλάνο Υγείας Hospital» παρέχουν τη

δυνατότητα νοσηλείας σε Ελλάδα και εξωτερικό, καλύπτοντας όλο το εύρος των αναγκών μίας πιθανής νοσηλείας (έξοδα δωματίου, ΜΕΘ, φαρμάκων, αμοιβές ιατρών, κάλυψη αποκλειστικής νοσοκόμας κ.ά.).

Σημαντική παράμετρος των προγραμμάτων αυτών

είναι ότι δεν εξαιρούν τις συγγενείς παθήσεις. Κατά

συνέπεια, ενδεχόμενη σοβαρή ασθένεια που θα προ-

κύψει ως απόρροια συγγενούς πάθησης, η οποία δεν ήταν γνωστή στον ασφαλισμένο κατά τη σύναψη της ασφάλισής του, καλύπτεται από το συμβόλαιό του.

Επιπλέον:

• Μία εξαιρετικά πολύτιμη κάλυψη που συμπεριλαμβάνεται στα προγράμματα -εκτός από την πλήρη κάλυψη εξόδων μαστεκτομής σε περίπτωση καρκίνου μαστού- είναι αυτή της προληπτικής μαστεκτομής σε περίπτωση ύπαρξης των γονιδίων που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του μαστού, καθώς και των απορρεουσών δαπανών αισθητικής αποκατάστασης μαστών.

Τέλος, σε όλα τα προγράμματα «Πλάνο Υγείας Hospital» περιλαμβάνεται η Δεύτερη Ιατρική Γνωμάτευση, η οποία επιτρέπει στον ασφαλισμένο να λάβει μία τεκμηριωμένη δεύτερη ιατρική γνωμάτευση σχετικά με μια σύνθετη η σοβαρή διάγνωση ασθένειας, απευθείας από έναν ειδικό που εργάζεται σε ιατρικό ίδρυμα παγκόσμιας κλάσης. ■

Ποιοι έγραψαν και γράφουν

στο Health Next Generation!

• Clarke Jennifer, διευθύντρια

Προγραμμάτων & Δωρεών

Ιδρύματος Μποδοσάκη, τ. 8

• Coletti Luizi Franco, καρδιολόγος, τ. 5

• Jakoncic Agata, Managing Director MSD Ελλάδας, Κύπρου

και Μάλτας, τ. 13

• King - Barnardo Susan, πρόεδρος και διευθύνουσα

σύμβουλος Merck Ελλάδας, τ. 2

• Pons Roser, αν. καθηγήτρια

Παιδιατρικής Νευρολογίας, τ. 12

• Αγγελέτος Δημήτριος, ΩΡΛ, τ. 12

• Αγγελίδη Θάλεια, Head of Communications & Marketing της MetLife, τ. 1, 2, 5, 6

• Αγοραστός Θεόδωρος,

καθηγητής ΜαιευτικήςΓυναικολογίας, τ. 7

• Αδαμίδου Ιωάννα, διαιτολόγοςδιατροφολόγος, τ. 3

• Αδαμοπούλου Μαίρη, πρόεδρος του Συλλόγου «“95”, Ελληνική

Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς», τ. 12

• Αθανασάκης Κώστας, επ.

καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, τ. 1

• Αθανασιάδης Ηλίας, ογκολόγοςπαθολόγος, τ. 6

• Αλεξανδρόπουλος Κώστας, ψυχίατρος, τ. 3

• Αλευρογιάννης Σταύρος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Αντσακλής Παναγιώτης, μαιευτήρας - γυναικολόγος, τ. 5

• Αργυρακοπούλου Γιούλη, παθολόγος-διαβητολόγος, τ. 3, 5

• Αρμπής Σπυρίδων, ορθοπαιδικός, τ. 10

• Βαβούλη Χαριτωμένη, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 9, 13

• Βαρδινογιάννη Μαριάννα, πρόεδρος Συλλόγου «ΕΛΠΙΔΑ», τ. 7

• Βασιλάτου - Κοσμίδη Ελένη, παιδίατρος - αιματολόγοςογκολόγος, τ. 12

• Βασιλόπουλος Ιωάννης, μαιευτήρας - γυναικολόγος, τ. 3, 5, 7

• Βασιλοπούλου Αιμιλία, κλινική διαιτολόγος, ψυχολόγος, τ. 9

• Βελημβασάκης Γεώργιος, πλαστικός χειρουργός, τ. 14

• Βιάζης Νίκος, γαστρεντερολόγος, τ. 9

• Βιδαλάκης Ελευθέριος, καρδιολόγος, τ. 4

• Βιτάλη Γκρατσιέλλα, καρδιολόγος, τ. 10

• Βλάμης Ιωάννης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Βλαχοπιώτη Ζέφη, διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων BMS Ελλάδος, τ. 7

• Βλάχος Ευγένιος, ορθοπαιδικός, τ. 12

• Βοζίκης Αθανάσιος, αν. καθηγητής Οικονομικής Επιστήμης, τ. 1, 6

• Βουγιούκας Βασίλειος, νευροχειρουργός, τ. 2, 6

• Βουδούρης Νικόλαος, παιδίατρος, τ. 12

• Βραχνής Νίκος, αμ. καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας, τ. 13

• Γαβριήλ Στέλιος, γενικός χειρουργός, τ. 1

• Γαλάνη Ελένη, ογκολόγοςπαθολόγος, τ. 6

• Γεροτζιάφας Γρηγόρης, καθηγητής Αιματολογίας στην

Ιατρική Σχολή της Σορβόνης, τ. 9

• Γεωργόπουλος Νίκος, Cromar

Insurance Brokers SA, Cyber, Tech, Media & Information

Privacy Risks Insurance Advisor, τ. 10

• Γιαβή Σταυρούλα, αλλεργιολόγος, τ. 7, 9, 10, 13

• Γκάγκα Μίνα, πνευμονολόγος, αν. υπουργός Υγείας, τ. 7, 13

• Γουδέβενος Γιώργος, φυσικοθεραπευτής, τ. 9, 14,

• Γούμενος Δημήτρης, καθηγητής Παθολογίας - Νεφρολογίας, τ. 5

• Γουργουλιάνης Κωνσταντίνος, πνευμονολόγος, τ. 2

• Γρίβα Παναγιώτα, ψυχολόγος, τ. 12

• Γρουζή Ελισάβετ, αιματολόγος, τ. 4, 6

• Δεληγιώργης Αναστάσιος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Διαμάντη - Κανδαράκη Ευανθία, ενδοκρινολόγος, τ. 3, 7

• Δίνας Κωνσταντίνος, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας, τ. 7

• Δημητρακόπουλος Αντώνιος, παθολόγος, τ. 9

• Δημητρακοπούλου - Κουταβά Ιωάννα, διευθύντρια GIVMED, τ. 14

• Δημητρακόπουλος Γιώργος, αν. καθηγητής Πληροφορικής, τ. 2

• Δημητριάδης Γιώργος, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 11

• Δημόπουλος Αθανάσιος, ακτινοθεραπευτής - ογκολόγος, τ. 7

• Δημόπουλος Μελέτιος Αθανάσιος, καθηγητής Ιατρικής Σχολής και Πρύτανης του ΕΚΠΑ, τ. 6

• Δούρδουνα Αγγελική, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, τ. 6

• Ελευθερίου Ανδρούλλα, ιολόγος,

τ. 7

• Ζαχαρόπουλος Γεώργιος, ακτινολόγος, τ. 5

• Ζέρβας Ελευθέριος, πνευμονολόγος, τ. 11

• Ζηκίδου Χριστίνα, βιολόγος, τ. 9

• Ζησιμοπούλου Βάσω, νευρολόγος, τ. 7, 11

• Ζουμπούλης Παναγιώτης, επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής, τ. 8

• Ηλιάδη Αλεξία, Assistant Senior Scientist-Research & Development Department NIPD Genetics, τ. 6

• Θεοδωρακοπούλου - Νεγκή Ιωάννα, ψυχολόγοςψυχοθεραπεύτρια, τ. 7

• Θεοδοσίου Ιάκωβος, ιατρόςδιαιτολόγος, τ. 7

• Θεοχάρης Αθανάσιος, πρόεδρος ΟΚΑΝΑ, τ. 14

• Θωμάς Διαμαντής, γενικός χειρουργός, τ. 5

• Ιατρού Χρήστος, νεφρολόγος, τ. 5

• Ιντζόγλου Κωνσταντίνος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Ιωαννίδης Δημήτριος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 9,

• Ιωαννίδης Αργύριος, γενικός χειρουργός, τ. 14

• Καλαντζής Αναστάσιος, ουρολόγος, τ. 14

• Καλαντώνη Δήμητρα, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Οργανισμού ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ, τ. 10

• Καλδής Βασίλειος, γενικός χειρουργός - εντατικολόγος, τ. 8

• Καλογεράς Ιωάννης, φυσικοθεραπευτής, τ. 8

• Καλογερή Βαρβάρα, παθολόγος,

τ. 11

• Καμπούρογλου Γεώργιος, παιδοχειρουργός, τ. 12

• Κανακάκης Γιάννης, καρδιολόγος, τ. 4

• Καπάνταης Ευθύμιος, παθολόγος

- διαβητολόγος, τ. 13

• Καραγεώργου Μαίρη,

διευθύντρια Εταιρικών

Υποθέσεων NOVO NORDISK

HELLAS, τ. 5, 13

• Καραγκιοζάκη Βαρβάρα, καρδιολόγος, τ. 5

• Καραϊτιανός Ιωάννης, αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής, τ. 6, 9, 11

• Καραμανής Κωνσταντίνος, ουρολόγος, τ. 14

• Καρύδη Παναγιώτα, πνευμονολόγος-φυματιολόγος, τ. 7

• Καρυπίδης Γρηγόρης, φοιτητής Πληροφορικής, τ. 15

• Κατούλης Αλέξανδρος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 9

• Κατσάμπας Ανδρέας, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 9

• Κατσαούνου Παρασκευή, πνευμονολόγος, τ. 13

• Κατσίκης Ευάγγελος, Α’ αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ιατρικών Διαγνωστικών Κέντρων, τ. 1, 11

• Κατταμής Αντώνης, καθηγητής

Παιδιατρικής, Παιδιατρικής Αιματολογίας - Ογκολογίας, τ. 6, 12

• Καφετζής Δημήτριος, ομ. καθηγητής Παιδιατρικής, τ. 12

• Κοκκίνου Ελευθερία, παιδίατρος, τ. 12

• Κολοβού Γενοβέφα, καρδιολόγος, τ. 7

• Κολαΐτης Γεράσιμος, καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, τ. 10

• Κορδάς Αλέξανδρος, ΩΡΛ, τ. 12

• Κοσμοπούλου Φαίη, γενική διευθύντρια ΠΕΦ, τ. 13

• Κοτρώνη Αικατερίνη, φυσίατρος, τ. 8

• Κουλάλης Δημήτριος τ. 8, επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής

• Κολιοπούλου Ουρανία Καρολίνα, μαιευτήρας - γυναικολόγος, τ. 7

• Κοσμαδάκη Μαρίτα, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 14

• Κουτσογιάννη Κατερίνα, αντιπρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, τ. 13

• Κυριαζοπούλου Μαρία, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 13, 14

• Κυριακίδου Στέλλα, Επίτροπος

Υγείας και Ασφάλειας των

Τροφίμων της Ε.Ε., τ. 2, 7

• Κυριακού Σκέβη, Assistant Senior Scientist - Research & Development Department NIPD Genetic, τ. 4

• Κυριόπουλος Ιωάννης, καθηγητής Δημόσιας Υγείας, τ. 1

• Κωνσταντινίδης Κωνσταντίνος, γενικός χειρουργός, τ. 2, 5, 6, 10, 13, 14

• Κωνσταντινίδης Στέλιος, καρδιολόγος, τ. 4, 9, 11, 13, 14

• Κωνσταντοπούλου Φρίντα, ψυχολόγος, τ. 11, 12

• Κωστομοίρη Δέσποινα, οδοντίατρος, τ. 13

• Κωτούλας Χριστόφορος, καρδιοχειρουργός, τ. 4

• Κωτσιόπουλος Ιωάννης, γεν. γραμμ. υπουργείου Υγείας, τ. 8

• Λαγκώνα Ευαγγελία, παιδίατρος, τ. 9

• Λαμπρινουδάκη Ειρήνη, ενδοκρινολόγος, τ. 7, 13

• Λεκάκης Ιωάννης, καρδιολόγος, τ. 5, 7

• Λέπουρας Αντώνης, παθολόγος -διαβητολόγος, τ. 3

• Λιάκου Παρασκευή, μαστολόγος, τ. 7, 9, 13

• Λιάτσικος Ευάγγελος, καθηγητής Ουρολογίας, τ. 9

• Λινός Δημήτρης, χειρουργός, τ. 1, 6

• Λουρίδα Αθανασία, λοιμωξιολόγος, τ. 12

• Λυκίσσας Μάριος, ορθοπαιδικός, τ. 8, 12

• Λυμπεροπούλου Όλγα, νευροψυχολόγος, τ. 11

• Λύρας Ιωάννης, πλαστικός χειρουργός, τ. 7, 9, 13,

• Μαγγανά Σταυρούλα, ειδική παθολόγος, τ. 3, 9

• Μαλτέζος Χρυσόστομος τ. 9, αγγειοχειρουργός

• Μαραβέλια Αλίκη, πρόεδρος

Ελληνικού Ινστιτούτου

Αιγυπτιολογίας, τ. 11

• Μάργαρης Ηλίας, γενικός

χειρουργός, τ. 7

• Μάρδα Ευφροσύνη, ιδρύτρια

του Κέντρου Ρεφλεξολογίας και

Έρευνας, τ. 13

• Μαρκόπουλος Χρήστος, χειρουργός ογκολόγος μαστού, τ. 1, 6

• Μέγας Γεώργιος, συντονιστής

του EIT Health Hub, τ. 10

• Μελιδώνης Ανδρέας, παθολόγος

- διαβητολόγος, τ. 3, 9

• Μερτζιώτης Νικόλαος, ουρολόγος, τ. 14

• Μιχαηλίδου Δόμνα, υφυπουργός

Εργασίας και Κοινωνικών

Υποθέσεων, τ. 10

• Μιχάλης Λάμπρος, καθηγητής

Καρδιολογίας, τ. 4

• Μιχελάκης Μάρκος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 14

• Μητσικώστας Δήμος -

Δημήτριος, νευρολόγος, τ. 7

• Μόκα Ελένη, αναισθησιολόγος, τ. 10,

• Μόσχου Ανέλ, διευθύντρια

Μάρκετινγκ και Ανάπτυξης

Προϊόντων, ERGO Ασφαλιστική, τ. 8

• Μουζάκα - Ιωαννίδου Λυδία, μαστολόγος, τ. 6, 14

• Μουσάτου Βασιλική, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 12

• Μουτάφης Σπυρίδων, νεφρολόγος, τ. 5, 14

• Μπαδέκας Αθανάσιος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Μπάλλας Ευστάθιος, ορθοπαιδικός, τ. 10

• Μπαλτάς Δημοσθένης, χειρουργός μαστού, τ. 6

• Μπαρμπούνης Βασίλειος, παθολόγος ογκολόγος, τ. 6

• Μπαφαλούκος Δημήτριος, παθολόγος ογκολόγος, τ. 6

• Μπαφίτης Κυριάκος, διευθυντής Ανάληψης Κινδύνων Ασφαλίσεων Ζωής και Υγείας, ERGO Ασφαλιστική, τ. 6

• Μπουζάλας Ιωάννης, ουρολόγος, τ. 14

• Μπίσδας Θεοδόσιος, αγγειοχειρουργός, τ. 1, 3, 6, 7, 14

• Μπούσμπουλας Σταύρος, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 5

• Μπούτης Αναστάσιος, παθολόγος-ογκολόγος, τ. 6

• Νίκας Δημήτριος, πρόεδρος ΣΕΙΒ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Medtronic, Ελλάδα & Ισραήλ, τ. 5, 10

• Νίκας Γιάννης, παιδοακτινολόγος, τ. 8

• Νικολαΐδου Ηλέκτρα, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 9

• Ξενάκης Ξενοφών, μαστολόγος, τ. 13

• Οικονομοπούλου Μαριάντζελα, γενική διευθύντρια PhRMA Innovation Forum (PIF) Greece,

τ. 10

• Ολλανδέζος Μάρκος, επιστημονικός διευθυντής ΠΕΦ, τ. 2

• Παγώνη Μαρία, αιματολόγος, τ. 11

• Παναγιώτου Αγγελική, νεφρολόγος, τ. 5

• Πάνου Εβελίνα, ενδοκρινολόγος, τ. 3, 12

• Πανταζής Τριαντάφυλλος, φυσικοθεραπευτής, τ. 7, 8, 9

• Παπαδημητρίου Δημήτρης, ενδοκρινολόγος, τ. 12

• Παπαδημητρίου Ολύμπιος, γενικός διευθυντής NOVO NORDISK Ελλάς, πρόεδρος ΣΦΕΕ, τ. 1

• Παπαδόπουλος Ηλίας, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Παπαδόπουλος Μάριος, καθηγητής Νευροχειρουργικής, τ. 14

• Παπαθανάσης Θανάσης, φαρμακοποιός, τ. 9

• Παπακώστας Κωνσταντίνος,

ΩΡΛ, τ. 12

• Παπαλάμπρου Δήμητρα, μικροβιολόγος - βιοπαθολόγος, τ. 4

• Παπαναγιώτου Παναγιώτης, ακτινολόγος, τ. 13, 14

• Παππά Αθανασία, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα, τ. 7

• Πάππας Αθανάσιος, ουρολόγος, τ. 13

• Παταρίδου Ανατολή, ΩΡΛ, τ. 7, 11

• Πατρινός Γεώργιος, αν. καθηγητής Φαρμακευτικής, τ. 12

• Παττακός Στρατής, καρδιοχειρουργός, τ. 4

• Παυλίδης Αθανάσιος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 7

• Παύλου Γιάννης, αν. διοικητής Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», τ. 9

• Πετράτος Δημήτριος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Πιλάλης Ελευθέριος, συνιδρυτής

και Chief Technology Officer της e-NIOS τ. 10

• Πιπιλής Αθανάσιος, καρδιολόγος, τ. 4

• Πισσάκας Γιώργος, ακτινολόγος, τ. 6

• Πλαστήρας Άρης, χειρουργός ογκολόγος, τ. 5

• Πλάτωνα Ηλιάνα, φοιτήτρια Πληροφορικής, τ. 13

• Πλουμίδης Αχιλλέας, ουρολόγος, τ. 1, 4, 6, 7, 10, 12, 13, 14

• Πολίτου Μαρία, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 9

• Πούλιας Ηρακλής, ουρολόγος, τ. 9, 14

• Πράπας Σωτήρης, καρδιοχειρουργός, τ. 4

• Πυργάκης Βλάσης, καρδιολόγος, τ. 4

• Ράπτη Ζωή, υφυπουργός Υγείας, τ. 7, 12, 13

• Ρέτσα Πένυ, Market Access & External Affairs Director AbbVie, τ. 6

• Ρίχτερ Δημήτρης, καρδιολόγος, τ. 4

• Ρηγάτος Γεράσιμος, ιατρόςσυγγραφέας, τ. 5, 6, 13, 14

• Ρόκα Κλεονίκη, παιδίατρος, τ. 12

• Ρόκκας Κωνσταντίνος, ουρολόγος, τ. 14

• Σακάς Δαμιανός, καθηγητής

Νευροχειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. 8

• Σακοράφας Γεώργιος, γενικός χειρουργός, τ. 13, 14

• Σαλβάνος Παναγιώτης, οφθαλμίατρος, τ. 7, 12, 13

• Σαξώνη - Παπαγεωργίου

Φωτεινή, παιδίατροςαλλεργιολόγος, τ. 12

• Σαραφιανός Γρηγόρης, πρόεδρος Συνδέσμου Ιδιωτικών Κλινικών Ελλάδας, τ. 1

• Σαρδελή Χρυσάνθη, μαιευτήρας

- γυναικολόγος, κλινική φαρμακολόγος, τ. 7

• Σαριδάκη - Ζώρα Ζένια, παθολόγος - ογκολόγος, τ. 7

• Σαρηγιάννης Δημοσθένης, καθηγητής Περιβαλλοντικής

Μηχανικής ΑΠΘ, τ. 9

• Σαρρή - Δημητρακοπούλου Γαρυφαλλιά, βιοπαθολόγος, τ. 5

• Σίμου Έφη, αν. καθηγήτρια

Επικοινωνίας και ΜMΕ στη Δημόσια Υγεία, τ. 4

• Σηφάκης Γιάννης, διευθυντής

Μάρκετινγκ ΕΘΝΙΚΗ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ, τ. 1, 2, 7, 13

• Σκληρός Ευστάθιος, παθολόγος,

τ. 11

• Σκουτέρης Βασίλειος, οφθαλμίατρος, τ. 3

• Σμυρνιούδης Νικόλαος, καρδιολόγος, τ. 4

• Σπανού Ιωάννα, νευρολόγος, τ. 7

• Σπίνου Άννα, πρόεδρος Πανελληνίου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης, τ. 12

• Στάμου Χρήστος, δερματολόγος - αφροδισιολόγος, τ. 3

• Σταραντζής Κωνσταντίνος, ορθοπαιδικός, τ. 8, 10

• Στεργίου Ιωάννα, διαιτολόγοςδιατροφολόγος, τ. 3

• Στεφανίδης Κωνσταντίνος, νεφρολόγος, τ. 12

• Σύλλας Κωνσταντίνος, μαιευτήρας-γυναικολόγος, τ. 9

• Συριοπούλου Βασιλική, ομ. καθηγήτρια Παιδιατρικής, τ. 12

• Σωτηρλή Στεφανία, νευρολόγος,

τ. 7

• Σωτηροπούλου Λαμπρινή, πρόεδρος Πανελληνίου Συλλόγου Ασθενών με Νευροϊνωμάτωση «Ζωή με NF», τ. 12

• Ταβερναράκης Νεκτάριος, πρόεδρος του Ιδρύματος

Τεχνολογίας και Έρευνας, τ. 10

• Τεντολούρης Νικόλαος, καθηγητής Παθολογίας, τ. 9

• Τερζόπουλος Αναστάσιος, φυσικοθεραπευτής, τ. 9, 10

• Τζίφα Αφροδίτη, καρδιολόγος, τ. 10

• Τζουρμπάκης Ματθαίος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τριανταφυλλίδης Παντελής, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τριανταφυλλόπουλος Γιώργος, ορθοπαιδικός, τ. 6

• Τριανταφυλλόπουλος Δημήτρης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τριάντη Βασιλική, ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, τ. 7

• Τρικαληνού Αικατερίνη, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 3

• Τροβάς Γιώργος, ενδοκρινολόγος, τ. 14

• Τσαρούχας Ιωάννης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τσέτη Ιουλία, διευθύνουσα σύμβουλος ΟΦΕΤ, τ. 13

• Τσιλιμιγκάκης Νικόλαος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τσίτσικα Άρτεμις, αν. καθηγήτρια Παιδιατρικής Εφηβικής Ιατρικής, τ. 7, 13, 14

• Τσούκας Φώτης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τσουτσάνης Αθανάσιος, ορθοπαιδικός, τ. 3, 8

• Τούντας Γιάννης, ομ. καθηγητής Ιατρικής, τ. 13

• Τουρμούζης Κωνσταντίνος, οφθαλμίατρος, τ. 9

• Υφαντόπουλος Γιάννης,

καθηγητής, ακαδημαϊκός συντονιστής University of Athens

MBA, πρόεδρος ΙΠΟΚΕ, τ. 1, 2, 14

• Φανδρίδης Εμμανουήλ, ορθοπαιδικός, τ. 8, 14

• Φλιάτουρας Χρήστος, ουρολόγος, τ. 6

• Φούκα Εύα, πνευμονολόγος, τ. 9

• Φουρλάνη Ελένη, παιδίατρος, τ. 12

• Φώτης Λάμπρος, παιδίατροςρευματολόγος, τ. 12

• Χαμηλοθώρης Ιωάννης, νομικός, τ. 14

• Χανδρινός Αριστείδης, οπτικόςοπτομέτρης, τ. 9

• Χαρμανδάρη Ευαγγελία, καθηγήτρια Παιδιατρικής, τ. 12

• Χειμώνας Μιχάλης, γενικός διευθυντής ΣΦΕΕ, τ. 2

• Χηνιάδης Χάρης, μαιευτήραςγυναικολόγος, τ. 7

• Χονδρέλης Γιάννης, διευθυντής Ιατρικού Τμήματος ΦΑΡΜΑΣΕΡΒΛΙΛΛΥ, τ. 14

• Χρισταράς Δημήτριος, επικεφαλής και συνιδρυτής της «Διεστία Συστήματα», τ. 10,

• Χριστοπούλου Αθηνά, παθολόγος ογκολόγος, τ. 6,

• Χρονοπούλου Γενοβέφα, βιοπαθολόγος, τ. 11

• Χουλιάρα Έλενα, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος AstraZeneca Ελλάδας και Κύπρου, τ. 13

• Χουντή Αρετή, ορθοπαιδικός, τ. 12

• Ψυχάρης Παναγιώτης, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Επιστημονικού Προσωπικού ΕΟΠΥΥ, τ. 11

Αποκτήστε το έντυπο περιοδικό και κρατήστε το ή διαβάστε

ΙΝΤΕΡΝΕΤΙΚΑ

Φιλελλήνων 3, 10557, Σύνταγμα, Αθήνα press@spiroueditions.gr nextdeal.gr

Στο ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΌΣ 2023

όσα σας ενδιαφέρουν στο nextdeal.gr

ΟΙ ΑΣΘ Ε ΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ

Σε ποιες νόσους είναι

επιρρεπή τα παχύσαρκα άτομα