Καθιστοί από αριστερά: Άγγελος Τερζάκης, Κ.Θ. Δημαράς, Γιώργος Κατσίμπαλης, Κοσμάς Πολίτης, Ανδρέας Εμπειρίκος.
Όρθιοι: Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης, Ηλίας Βενέζης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Ανδρέας Καραντώνης, Στέλιος Ξεφλούδας, Γιώργος Θεοτοκάς (Μάρτιος 1963).
ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ, πνευματικοί άνθρωποι
«δούλεψαν» για να σηκωθεί λίγο ψηλότερα η Ελλάδα στα μάτια
του κόσμου, μέσα από τους πολέμους του 1897, του 1904, του 1912, του 1914-18, του 1922 κ.λπ. Στο «Ασφαλιστικό
ΝΑΙ» δημοσιεύω μία φωτογραφία από μία ομάδα ανθρώπων
της γενιάς του 1930, που ανάμεσά τους, δίπλα-δίπλα, ο Γ.
Σεφέρης με τον Οδ. Ελύτη, που αξιώθηκαν τα δύο Νόμπελ
Λογοτεχνίας. Η σημερινή πνευματική ξηρασία αντανακλά στην
κρίση πολιτισμού και οικονομίας, στην κρίση της πολιτικής,
των θεσμών, της Εκκλησίας κ.λπ.
Έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης:
«Στη λογοτεχνία ξημέρωνε η Γενεά του ’30. Τα βράδια, επιστρέφοντας από τις παρόδους του Λυκαβηττού, “φρέσκοι ακόμη από τα φιλιά των κοριτσιών”, κρατούσαμε το Ελεύθερο Πνεύμα του Γιώργου Θεοτοκά και το καρδιοχτύπι μας
δεν ξέραμε αν ήταν τόσο δυνατό για τη Λογοτεχνία ή για τον Έρωτα. Όλα μαζί, χρυσωμένα με νεότητα, αποτελούσανε το
πνεύμα που δε δυσκολευότανε να ευδοκιμεί μέσα στους φτωχούς συνοικιακούς δρόμους της προπολεμικής Αθήνας» («Το Χρονικό μιας Δεκαετίας», Ανοιχτά Χαρτιά).
[Πηγή: ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, Ο Ναυτίλος του Αιώνα, Εκδ. Ίκαρος]
Αφόντας μπήκα σ’ έρωτα για τούτα τα κορμάκια λίγνεψα, έφεξα.
Σ’ ύπνο και ξύπνο άλλο στο νου δεν είχα – πώς να τα μεγαλώσω, μια μέρα να τα κοιμηθώ. Παραμόνευα πίσω απ’ τις θύρες. Έμαθα να τα πιάνω στον αέρα, στο νερό. Αλλά πώς να τα πω δεν ξέρω ακόμα.
Α. – Λευκό ή κυανό, ανάλογα με τις ώρες και τη θέση των άστρων.
Λ. – Πραγματικά βρεμένο. Ίδιο βότσαλο.
Γ. – Το πιο ελαφρύ· που η αδυναμία σου να το προφέρεις, δείχνει το βαθμό της βαρβαρότητάς σου.
Ρ. – Παιδικό και, μάλιστα, σχεδόν πάντοτε θηλυκού γένους.
Ε. – Όλο αέρα. Το πιάνει ο μπάτης.
Τ. – Το πιο ελληνικό γράμμα. Μια υδρία.
Σ. – Ζιζάνιο. Μα ο Έλληνας πρέπει κάποτε και να σφυρίζει.
«Και με φως και με θάνατον», 2. Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΟΣ
Κάθε τόσο μου στέλνουν ένα μπουκετάκι με μισοσπασμένες λέξεις δυο μακρινές ξαδέλφες μου από την εποχή της Σαπφώς. Τη μία τη λένε Αστρινή και την άλλη Λεμονέσσα. ΕΚ ΤΟΥ ΠΛΗΣΙΟΝ
Προσωπικά εγώ είχα μαγνητισθεί κι από ένα άλλο του βιβλίο (του Γιώργου Θεοτοκά), από τις «Ώρες Αργίας». Μου άρεσε αυτό το πρωτότυπο, το ακαθόριστο είδος, το ύφος το ξέγνοιαστο και τολμηρό μαζί, ένα παιχνίδι που κατάφερνε να σε παρασύρει χωρίς να το καταλαβαίνεις στα πιο σοβαρά θέματα, τον Ελληνισμό, την Ομορφιά, την Έμπνευση, τη Δημιουργία. Διάβαζα και ξαναδιάβαζα το κείμενο όπου μιλούσε για το Αιγαίο. Πρώτη φορά έβλεπα να προσπαθεί κάποιος να συνειδητοποιήσει ένα πνεύμα γενικότερο, που αφορούσε τη θαλασσινή φυσιογνωμία της Ελλάδας και που ένιωθα ότι, τροφοδοτημένο από τη μόνη γνήσια προσωπική μου εμπειρία, με πλημμύριζε και ζητούσε με χίλιες δυνατότητες εναλλαγής να βρει την έκφρασή του στη γλώσσα της σημερινής ευαισθησίας, στο καινούργιο ποιητικό ιδίωμα.
«Το Χρονικό μιας Δεκαετίας», ΑΝΟΙΧΤΑ ΧΑΡΤΙΑ
Αυτός ήταν ο Θεοτοκάς που τώρα σιγόπινε αντίκρυ μου ένα κονιάκ και φοβέριζε τον Πελοποννήσιο Κατσίμπαλη με τους Αιγαιοπελαγίτες. Κι ήμασταν, αλήθεια, όλοι μας εκεί: η Σάμος, η Χίος, η Μυτιλήνη, η Ιωνία. Σάμος ήταν ο Νικολαρεΐζης. Ένα δοκίμιό του, «Ο ηδονισμός στην ποίηση του Καβάφη», δημοσιευμένο στη «Νέα Εστία», στάθηκε ικανό, και μόνον αυτό, να τον επιβάλει στη συνείδησή μας. Καινούργια γλώσσα, καινούργιο ύφος, πρωτότυπες πυκνές ιδέες, επίπεδο σκέψης κριτικής ευρωπαϊκό, κάτι που όλοι μας ζητούσαμε και περιμέναμε. «Το Χρονικό μιας Δεκαετίας», ΑΝΟΙΧΤΑ ΧΑΡΤΙΑ